Uzbek: Bible for 1 Chronicles, 1 Corinthians, 1 John, 1 Kings, 1 Peter, 1 Samuel, 1 Thessalonians, 1 Timothy, 2 Corinthians, 2 John, 2 Kings, 2 Peter, 2 Samuel, 2 Thessalonians, 2 Timothy, 3 John, Acts, Colossians, Deuteronomy, Ephesians, Exodus, Galatians, Genesis, Hebrews, James, John, Joshua, Jude, Judges, Leviticus, Luke, Mark, Matthew, Numbers, Philemon, Philippians, Revelation, Romans, Ruth, Titus
Formatted for Translators
©2022 Wycliffe Associates
Released under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International
License.
Bible Text: The English Unlocked Literal Bible (ULB)
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English Unlocked Literal Bible is based on the unfoldingWord® Literal
Text, CC BY-SA 4.0. The original work of the unfoldingWord® Literal Text
is available at https://unfoldingword.bible/ult/.
The ULB is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0
International License.
Notes: English ULB Translation Notes
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English ULB Translation Notes is based on the unfoldingWord
translationNotes, under CC BY-SA 4.0. The original unfoldingWord work is
available at https://unfoldingword.bible/utn.
The ULB Notes is licensed under the Creative Commons
Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
To view a copy of the CC BY-SA 4.0 license visit
http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/
Below is a human-readable summary of (and not a substitute for) the
license.
You are free to:
-
Share — copy and redistribute the material in any medium or
format.
-
Adapt — remix, transform, and build upon the material for any
purpose, even commercially.
The licensor cannot revoke these freedoms as long as you follow the
license terms.
Under the following conditions:
-
Attribution — You must attribute the work as follows: "Original
work available at https://BibleInEveryLanguage.org." Attribution
statements in derivative works should not in any way suggest that we
endorse you or your use of this work.
-
ShareAlike — If you remix, transform, or build upon the
material, you must distribute your contributions under the same
license as the original.
-
No additional restrictions — You may not apply legal terms or
technological measures that legally restrict others from doing
anything the license permits.
Notices:
You do not have to comply with the license for elements of the material in
the public domain or where your use is permitted by an applicable
exception or limitation.
No warranties are given. The license may not give you all of the
permissions necessary for your intended use. For example, other rights
such as publicity, privacy, or moral rights may limit how you use the
material.
Genesis
Chapter 1
1Бошида Худо осмон ва ерни яратди. 2Ер шаклсиз ва бўм-бўш эди. Тубсизлик юзининг устида зулмат эди. Худонинг Руҳи сувлар устида учиб юрар эди.3Худо: “Ёруғлик бўлсин”,- деди ва ёруғлик бўлди. 4Худо ёруғликнинг яхши эканини кўрди ва Худо ёруғликни зулматдан ажратди. 5Сўнг Худо ёруғликни кундуз, зулматни эса тун, деб атади. Оқшом бўлди ва эрталаб бўлди – бу биринчи кун эди.6Худо яна: “Сувларнинг ўртасида гумбаз бўлсин ва у сувларни сувлардан ажратиб турсин”,- деди. 7Худо гумбазни яратиб, гумбаз остидаги сувни гумбаз устидаги сувдан ажратди ва шундай бўлди. 8Худо гумбазни осмон, деб атади. Оқшом бўлди ва эрталаб бўлди – бу иккинчи кун эди.9Худо яна: “Осмон остидаги сувлар бир жойга тўплансин-у, қуруқлик пайдо бўлсин”,- деди ва шундай бўлди. 10Худо қуруқликни ер, деб атади, сувлар тўпламини эса денгизлар, деб атади. Худо буларнинг яхши эканини кўрди.11Худо яна: “Ер ўт, ўз турига хос уруғ берадиган ўсимлик ва ўз турига хос уруғи ичида бўлган мева берадиган дарахтни ўстирсин”,- деди ва шундай бўлди. 12Ер ўтлар, ўз турига хос уруғ берадиган ўсимликлар ва ўз турига хос уруғи ичида бўлган мева берадиган дарахтларни ўстирди. Худо буларнинг яхши эканини кўрди. 13Оқшом бўлди ва эрталаб бўлди – бу учинчи кун эди.14Худо яна: “Кундузни тундан ажратиш учун ҳамда аломатлар, фасллар, кунлар ва йилларни белгилаш учун осмон гумбазида ёритқичлар пайдо бўлсин. 15Улар ер юзини ёритиш учун осмон гумбазида ёритқичлар бўлсин”,- деди ва шундай бўлди.16Шундай қилиб, Худо иккита улкан ёритқичлар яратди. У кундузни бошқариш учун улканроқ ёритқич, тунни бошқариш учун эса кичикроқ ёритқични ҳамда юлдузларни яратди. 17Худо уларни осмоннинг гумбазида ўрнатди, токи улар ер юзини ёритсин 18ва тун билан кундузни бошқарсин ҳамда ёруғликни қоронғиликдан ажратиб турсин. Худо буларнинг яхши эканини кўрди. 19Оқшом бўлди ва эрталаб бўлди – бу тўртинчи кун эди.20Худо яна: “Сувлар ҳаракатланувчи жониворлар билан тўлиб-тошсин ва қушлар ер устидан осмоннинг гумбазида учсинлар”,- деди. 21Шундай қилиб, Худо сувда тўлиб-тошган ҳаракатланувчи жониворлар ва улкан балиқлар, ҳамда қанотли қушларни ўз турига хос яратди. Худо буларнинг яхши эканини кўрди.22Худо уларни дуо қилиб: “Серпушт бўлинглар, кўпайинглар ва денгиз сувларини тўлдиринглар. Қушлар ҳам ер юзида кўпайсинлар”,- деди. 23Оқшом бўлди ва эрталаб бўлди – бу бешинчи кун эди.24Худо яна: “Ер ўз турига хос жониворларни, чорва, судралувчиларни ҳамда ердаги ўз турига хос ҳайвонларни келтириб чиқарсин”,- деди ва шундай бўлди. 25Шундай қилиб, Худо ердаги ўз турига хос ҳайвонларни, ўз турига хос чорваларни ҳамда ердаги ўз турига хос барча судралувчиларни яратди. Худо буларнинг яхши эканини кўрди.26Худо яна: “Ўз суратимизга кўра, Ўзимизга ўхшаш қилиб одамни яратайлик. Улар денгиздаги балиқлар, осмондаги қушлар, чорвалар ва ерда судралиб юрадиган барча судралувчилар устидан, бутун ер устидан ҳукмронлик қилсинлар”,- деди. 27Шундай қилиб, Худо одамни Ўз суратида, уни Худонинг суратида яратди. Уларни эркак ва аёл қилиб яратди.28Худо уларни дуо қилиб, уларга: “Серпушт бўлинглар ва кўпайинглар. Ер юзини тўлдириб, уни бўйсундиринглар. Денгиздаги балиқлар, осмондаги қушлар ҳамда ер юзида ҳаракатланувчи барча ҳайвонлар устидан ҳукмронлик қилинглар”,- деди. 29Сўнг Худо : “Мана, Мен сизларга бутун ер юзидаги уруғ берадиган ҳамма ўсимликларни ва меваси уруғ берадиган ҳамма дарахтларни бердим. Булар сизларга озуқа бўлади.30Ер юзидаги барча ҳайвонларга, осмондаги барча қушларга ҳамда ер юзида судралиб юрувчиларга эса озуқа учун ҳамма кўкатларни бердим”,- деди ва шундай бўлди. 31Худо Ўзи яратган ҳамма нарсани кўрди-да, мана, булар жуда яхши эди. Оқшом бўлди ва эрталаб бўлди – бу олтинчи кун эди.Chapter 2
1Шу тарзда осмон, ер ва уларнинг қўшинларини яратиш тугалланди. 2Худо Ўз қилган ишларини еттинчи куни тугаллаб, барча қилган ишларидан еттинчи кунда дам олди. 3Шунда Худо еттинчи кунни дуо қилиб, уни муқаддаслади, чунки Худо ушбу кунда Ўзининг барча яратган ва бажарган ишларидан дам олди.4Мана бу – яратилиш вақтида бўлган осмон ва ернинг келиб чиқишидир. Раббий Худо еру осмонни яратган пайтда 5даладаги бирон ўсимлик, даладаги бирон ўт ҳали ўсмаган эди, чунки Раббий Худо ҳали ер юзига ёмғир ёғдирмаган эди ва ерга ишлов бериш учун одам йўқ эди. 6Лекин ердан буғ кўтарилиб, бутун ер юзини суғориб турар эди.7Сўнгра Раббий Худо ернинг тупроғидан одамни яратиб, унинг димоғига ҳаёт нафасини пуфлади ва одам тирик жон бўлди. 8Раббий Худо Эденда, шарқ томонда боғ ўтқазди ва Ўзи яратган одамни ўша ерда жойлаштирди.9Раббий Худо ердан кўзга ёқимли ва емоққа яхши бўлган ҳар хил дарахтларни ўстирди. Боғнинг ўртасида эса ҳаёт дарахтини ва яхшилик билан ёмонликни билиш дарахтини қўйди. 10Боғни суғориш учун Эдендан дарё оқиб чиқар, сўнг тўрт ирмоққа бўлинар эди.11Биринчисининг номи Пишўндир. У олтини бор бўлган бутун Хавилаҳ ерини айланиб оқади. 12Бу ернинг олтини яхшидир. У ерда хушбўй қатрон ва ақиқ тоши бор.13Иккинчи дарёнинг номи Гиҳўндир. У бутун Куш ерини айланиб оқади. 14Учинчи дарёнинг номи Хиддеқелдир. У Ашурнинг шарқ томонига қараб оқади. Тўртинчи дарё эса Фуротдир.15Раббий Худо инсонни олиб, Эден боғига ишлов бериш ва уни қўриқлаш учун уни ушбу ерга жойлаштирди. 16Раббий Худо инсонга шундай амр берди: “Боғнинг ҳар бир дарахтидан бемалол еявергин. 17Фақат яхшилик ва ёмонликни билиш дарахтидан емагин. Чунки ундан еган куниёқ аниқ ўласан.”18Кейин Раббий Худо: “Одамнинг ёлғиз бўлиши яхши эмас, унга муносиб ёрдамчи яратаман”,- деди. 19Раббий Худо тупроқдан барча даладаги ҳайвонларни, барча осмондаги қушларни ясаб, одам уларга қандай ном беришини кўриш учун унинг олдига олиб келди. Одам ҳар бир тирик жонни қандай атаса, унинг номи шундай бўлди. 20Одам барча чорваларга, барча осмондаги қушларга ва барча даладаги ҳайвонларга ном берди, лекин одамга муносиб ёрдамчи топилмади.21Шунда Раббий Худо одамни қаттиқ уйқуга солди. У ухлаб қолгач, унинг қовурғаларидан биттасини олиб, ўрнини эт билан қоплади. 22Раббий Худо одамдан олган қовурғадан хотинни яратди ва уни одамнинг олдига олиб келди. 23Одам эса: “Бу – менинг суякларимдан суяк ва менинг этимдан этдир. У хотин, деб аталади, чунки эрдан олинган”,- деди.24Шунинг учун эркак ўз ота-онасини қолдириб, ўз хотинига ёпишади ва улар бир тан бўладилар. 25Одам билан хотини иккаловлари ҳам яланғоч эдилар, аммо уялмас эдилар.Chapter 3
1Раббий Худо яратган барча даладаги ҳайвонлар орасида илон энг айёри эди. Илон хотинга: “Ростдан ҳам Худо: «Боғдаги ҳеч бир дарахтдан еманглар», деб айтдими?”- деди. 2Хотин эса илонга деди: “Боғдаги дарахтларнинг мевасидан ея оламиз-у, 3Худо: «Сизлар ўлмаслигингиз учун фақат боғнинг ўртасидаги дарахтнинг мевасидан еманглар ҳам, унга тегманглар ҳам», деди”.4Илон эса хотинга деди: “Йўқ, аниқ ўлмайсизлар! 5Чунки Худо биладики, ундан еган куниёқ кўзларингиз очилади, шунда сизлар худолар каби яхшилик ва ёмонликни биладиган бўласизлар”. 6Хотин эса дарахтнинг озиққа яхши, кўзга ёқимли ва донолик бериши учун иштиёқли эканини кўриб, унинг мевасидан олиб еди. Кейин эрига ҳам берди, у ҳам еди.7Шунда иккаловларининг кўзлари очилиб, яланғоч эканларини пайқадилар ва анжир баргларини бир-бирига тикиб, ўзларига белбоғлар ясадилар. 8Сўнг улар куннинг салқинида боғда юрган Раббий Худонинг овозини эшитдилар. Шунда одам ва унинг хотини Раббийнинг юзидан қочиб, боғдаги дарахтларнинг орасида яшириндилар.9Раббий Худо эса одамни чақириб унга: “Қаердасан?”- деди. 10У эса: “Мен боғда овозингни эшитиб қўрқдим, чунки мен яланғочман. Шунинг учун яшириндим”,- деди. 11Худо: “Яланғоч эканингни сенга ким айтди? Мен сенга: «Ема», деб буюрган дарахтнинг мевасидан едингми?”- деб сўради ундан.12Одам: “Сен менга берган хотин шу дарахтнинг мевасидан менга берди, мен эса едим”,- деди. 13Раббий Худо хотинга: “Бу нима қилганинг?”- деди. Хотин эса: “Илон мени авради ва мен едим”,- деди.14Шунда Раббий Худо илонга деди: “Сен шундай қилганинг учун ҳамма чорвалар ва барча даладаги ҳайвонлар орасида лаънатисан. Сен қорнинг билан юрасан ва умринг бўйи тупроқ ейсан. 15Сен билан хотин орасига, сенинг уруғинг билан унинг уруғи орасига душманлик соламан. У сенинг бошингни шикастлайди, сен эса унинг товонини чақасан”.16Хотинга эса: “Сенинг ҳомиладорлигингда азобларингни ўта кўпайтираман. Фарзандларингни азобда туғасан. Иштиёғинг эрингга бўлади, у эса сенинг устингдан ҳукмронлик қилади”,- деди.17Одамга эса деди: “Сен хотинингнинг сўзига қулоқ солганинг учун, Мен сенга: «Ема», деб буюрган дарахтдан еганинг учун ер юзи сен туфайли лаънатланди. Бутун умринг бўйи ундан азобланиб озиқланасан. 18Ер сенга тикану янтоқ ўстиради, сен эса дала ўтлари билан озиқланасан. 19Сен ўзинг олинган ерга қайтгунингча пешана теринг билан нон ейсан, чунки тупроқдирсан ва тупроққа қайтасан”.20Одам ўз хотинининг исмини Ҳавва (“Ҳаёт берадиган”) қўйди, чунки у ҳамма яшовчиларнинг онаси бўлди. 21Раббий Худо одамга ва унинг хотинига теридан кийим ясаб, уларни кийинтирди.22Сўнгра Раббий Худо: “Мана, одам яхшилик ва ёмонликни билиб, Бизнинг биримиздек бўлди. Энди қўлини чўзиб, ҳаёт дарахтининг мевасидан ҳам ололмасин ва уни еб, абадий яшай ҳам ололмасин!”- деди. 23Шундай қилиб, Раббий Худо, одамни ўзи олинган ерга ишлов бериши учун Эден боғидан чиқариб юборди. 24У одамни ҳайдаб юборгач, ҳаёт дарахтига борадиган йўлни қўриқлаш учун Эден боғининг шарқ томонига керубни ва айланадиган алангали қилични қўйди.Chapter 4
1Одам-Ато ўз хотини Ҳаввани таниб-билгач, у ҳомиладор бўлиб Қаънни туғди. Шунда у: “Раббийдан одамга эга бўлдим”,- деди. 2Сўнгра унинг укаси Ҳобилни туғди. Ҳобил қўйларга чўпон, Қаън эса ер ишловчи эди.3Бир қанча вақт ўтганидан сўнг, Қаън ернинг ҳосилларидан Раббийга бағишлов келтирди. 4Ҳобил ҳам қўйларининг тўнғичларидан ва уларнинг думбасидан қурбонлик келтирди. Раббий Ҳобилга ва унинг қурбонлигига назар ташлади, 5лекин Қаънга ва унинг бағишловига назар ташламади. Қаън эса ўта ғазабланди, унинг юзи тундлашди.6Раббий эса Қаънга деди: “Нега ғазабландинг? Нега юзинг тундлашди? 7Агар яхшилик қилсанг, бошингни кўтариб юрмайсанми? Агар яхшилик қилмасанг, гуноҳ эшик ёнида ётибди ва сени ўзига жалб қилади, лекин сен унинг устидан ҳукмронлик қил!”8Қаън укаси Ҳобил билан суҳбатлашди. Улар далада бўлганларида, Қаън укаси Ҳобилга қарши чиқиб, уни ўлдирди. 9Раббий Қаъндан: “Уканг Ҳобил қани?”- деб сўради. “Билмайман,- деди Қаън,- мен укамга қўриқчиманми?”10Раббий эса деди: “Сен нима қилиб қўйдинг? Уканг қонининг овози Менга ердан фарёд қилмоқда. 11Энди сенинг қўлинг билан туққан укангнинг қонини қабул қилиш учун оғзини очган ердан сен лаънатландинг. 12Ерга ишлов берганингда, у сен учун ўз қувватини бошқа бермайди. Сен ер юзида қувғин ва дайди бўласан”.13Қаън эса Раббийга деди: “Менинг жазойим кўтара оладиганимдан ҳам улкандир. 14Энди Сен мени ер юзидан қувяпсан, мен Сенинг юзингдан ҳам яширинаман. Шундай қилиб, ер юзида қувғин ва дайди бўламан. Учраган ҳар кимса мени ўлдиради”. 15Раббий унга: “Агар ким Қаънни ўлдирса, ундан етти карра ўч олинади”,- деди. Сўнг Раббий учраган кимса Қаънни ўлдирмаслиги учун унга белги қўйди.16Шу тариқа, Қаън Раббийнинг ҳузуридан кетиб, Эденнинг шарқ томонидаги Нўд ерида жойлашди. 17Қаън хотинини таниб-билди, у ҳомиладор бўлиб Энўхни туғди. Сўнг Қаън шаҳар қурди ва шаҳарнинг номини ўғлининг исми билан Энўх, деб атади.18Энўхдан Ирад туғилди, Ираддан Мехиёэл туғилди, Мехиёэлдан Метушоил туғилди, Метушоилдан Ламех туғилди. 19Ламех иккита хотин олди: бирининг исми Адаҳ, бошқасинининг исми Тсилла эди.20Адаҳ Ёболни туғди. Ёбол подага эга бўлган, чодирда яшовчиларнинг отаси эди. 21Унинг укасининг исми Юбол эди. У қўбиз ва най чалувчиларнинг отаси эди. 22Тсилла Тубал-Қаънни туғди. У мис ва темирдан барча қуролларни ясовчи эди. Тубал-Қаъннинг синглиси Наамаҳ эди.23Ламех ўз хотинларига деди: “Эй, Адаҳ ва Тсилла, менинг овозимга қулоқ солинглар. Эй, Ламех хотинлари, сўзларимга диққат қилинглар! Мен ўз ярамга эркакни ҳалок қилдим, ўз зиёнимга ўсмирни ўлдирдим. 24Агар Қаън учун етти карра ўч олинса, Ламех учун етмиш карра етти марта ўч олинади!”25Одам-Ато ўз хотинини яна таниб-билди. Шунда Ҳавва ўғил туғиб, унинг исмини Шит (“Солган”) қўйди, чунки: “Қаън ўлдирган Ҳобилнинг ўрнига Худо менга бошқа уруғ солди”,- деди у. 26Шитдан ҳам ўғил туғилди. Шит унинг исмини Энўш қўйди. Шу вақтдан бошлаб одамлар Раббийнинг номини чақира бошладилар.Chapter 5
1Мана бу – Одам-Атонинг насабномаси: Худо одамни яратган кунида, уни Худога ўхшаш қилиб яратди. 2У уларни эркак ва хотин қилиб яратди. Уларни яратган кунида дуо қилиб, Одам, деб атади.3Одам-Ато бир юз ўттиз ёшга кирганида, ўзига ўхшаш, ўзининг суратида ўғил дунёга келтирди. Унинг исмини Шит қўйди. 4Шит туғилганидан сўнг Одам-Атонинг яшаган кунлари саккиз юз йил эди. Ундан яна ўғиллару қизлар туғилди. 5Одам-Ато ҳаётининг кунлари тўққиз юз ўттиз йил эди, сўнг у ўлди.6Шитдан эса бир юз беш ёшида Энўш туғилди. 7Энўш туғилганидан сўнг Шит саккиз юз етти йил яшади ва ундан яна ўғиллару қизлар туғилди. 8Шитнинг барча кунлари тўққиз юз ўн икки йил эди, сўнг у ўлди.9Энўш тўқсон йил яшади ва ундан Қенан туғилди. 10Қенан туғилганидан сўнг Энўш саккиз юз ўн беш йил яшади ва ундан яна ўғиллару қизлар туғилди. 11Энўшнинг барча кунлари тўққиз юз беш йил эди, сўнг у ўлди.12Қенандан эса етмиш ёшида Махалалил туғилди. 13Махалалил туғилганидан сўнг Қенан саккиз юз қирқ йил яшади ва ундан яна ўғиллару қизлар туғилди. 14Қенаннинг барча кунлари тўққиз юз ўн йил эди, сўнг у ўлди.15Махалалилдан эса олтмиш беш ёшида Йоред туғилди. 16Йоред туғилганидан сўнг Махалалил саккиз юз ўттиз йил яшади ва ундан яна ўғиллару қизлар туғилди. 17Махалалилнинг барча кунлари саккиз юз тўқсон беш йил эди, сўнг у ўлди.18Йореддан эса бир юз олтмиш икки ёшида Энўх туғилди. 19Энўх туғилганидан сўнг Йоред саккиз юз йил яшади ва ундан яна ўғиллару қизлар туғилди. 20Йореднинг барча кунлари тўққиз юз олтмиш икки йил эди, сўнг у ўлди.21Энўхдан эса олтмиш беш ёшида Метушелаҳ туғилди. 22Метушелаҳ туғилганидан сўнг Энўх уч юз йил давомида Худо билан бирга юрар эди. Ундан яна ўғиллару қизлар туғилди. 23Энўхнинг барча кунлари уч юз олтмиш беш йил эди. 24У Худо билан бирга юриб, тўсатдан йўқ бўлиб қолди, чунки Худо уни олиб кетди.25Метушелаҳдан эса бир юз саксон етти ёшида Ламех туғилди. 26Ламех туғилганидан сўнг Метушелаҳ етти юз саксон икки йил яшади ва ундан яна ўғиллару қизлар туғилди. 27Метушелаҳнинг барча кунлари тўққиз юз олтмиш тўққиз йил эди, сўнг у ўлди.28Ламехдан эса бир юз саксон икки ёшида ўғил туғилди. 29У: “Раббий лаънатлаган ерга ишлов беришимизда ва қўлларимиз меҳнатида у бизга тасалли беради”,- деб ўғлининг исмини Нуҳ (“Ором”) қўйди.30Нуҳ туғилганидан сўнг Ламех беш юз тўқсон беш йил яшади ва ундан яна ўғиллару қизлар туғилди. 31Ламехнинг барча кунлари етти юз етмиш етти йил эди, сўнг у ўлди.32Нуҳдан эса беш юз ёшида Шем, Хаум ва Йафет исмли ўғиллар туғилди.Chapter 6
1Ер юзида одамлар кўпая бориб, уларда қизлар туғила бошлаганида, 2Худонинг ўғиллари инсон қизларининг гўзал эканликларини кўриб, танлаганларини хотинликка ола бошладилар. 3Шунда Раббий: “Менинг Руҳим одамлар билан абадий баҳслашишда бўлмайди, чунки улар танадирлар. Шунинг учун уларнинг кунлари бир юз йигирма йил бўлсин”,- деди.4Ўша вақтларда, айниқса, Худонинг ўғиллари инсон қизларига кирган ва қизлар уларга болалар туға бошлаган пайтдан сўнг ер юзида улкан паҳлавонлар бўлган эди. Бу полвонлар – қадимдан донгдор одамлар эдилар.5Худо, ер юзида одамларнинг бузуқлиги буюк эканини ва уларнинг юрагидаги ҳамма ўй-фикрлари доимо фақат ёмонлик эканини кўрди. 6Раббий ерда инсонни яратганидан афсусланиб, юрагида қайғурди.7Шунда Раббий деди: “Ўзим яратган инсонларни ер юзидан қириб ташлайман. Инсондан тортиб чорвагача, судралиб юрувчилар ва осмондаги қушларгача қириб ташлайман, чунки уларни яратганимдан афсусдаман”. 8Бироқ Нуҳ Раббийнинг нигоҳида илтифот топди.9Мана бу Нуҳнинг насабномаси: Нуҳ ўз авлодида ҳақ ва бенуқсон одам бўлиб, Худонинг қаршисида юрар эди. 10Нуҳдан Шем, Хаум ва Йафет исмли учта ўғил туғилди.11Ер эса Худонинг кўз ўнгида бузилиб борар эди, бор замин зўравонликка тўлган эди. 12Худо ер юзига назар ташлади – мана, у бузилган эди, чунки ердаги ҳар бир башар ўз йўлини бузган эди.13Шунда Худо Нуҳга деди: “Менинг кўз олдимда ҳар бир вужуднинг охирати келди, чунки ер улардан зўравонликка тўлди. Энди Мен уларни ер юзидан қириб ташлайман. 14Сен шамшод дарахтидан кема яса, кеманинг ичида хоналар қил ва кемага ичкаридан ҳамда ташқаридан қатрон суртгин. 15Уни шундай яса: кеманинг узунлиги уч юз тирсак, кенглиги эллик тирсак, баландлиги эса ўттиз тирсак бўлсин.16Кемада туйнук ясаб, уни кеманинг тепасида бир тирсак қилиб тугат. Кеманинг эшигини унинг ён томонидан қил. Кемани пастки, иккинчи ва учинчи қаватли қилиб қур. 17Мана, Мен осмон остидаги ҳаёт нафасига эга бўлган ҳар бир вужудни ҳалок қилиш учун ер юзига сув тошқинини юбораман. Ердаги бор мавжудот ҳалок бўлади.18Аммо сен билан аҳд тузаман. Шунда сен билан бирга ўғилларинг, хотининг, ўғилларингнинг хотинлари кемага кирасизлар. 19Шунингдек, тирик қолишлари учун ўзинг билан бирга ҳамма жонзоддан, ҳар бир вужуддан кемага бир жуфтдан олиб киргин. Улардан бири эркак, бири урғочи бўлсин.20Ўз турига кўра қушлардан, ўз турига кўра чорвалардан, ўз турига кўра судралиб юрувчилардан – ҳаммасидан бир жуфтдан тирик қолишлари учун сенинг ёнингга кирсин. 21Сен ўзинг билан егуликка ҳар хил овқатдан олиб, уларни ғамла. У сенга ва уларга озиқ бўлади”. 22Нуҳ худди шундай қилди. У ҳаммасини Худо буюрганидек бажарди.Chapter 7
1Раббий Нуҳга деди: “Сен бутун хонадонинг билан кемага киринглар. Чунки Менинг кўз ўнгимда бу авлодда сен ҳақ одам эканингни кўрдим. 2Ҳар бир ҳалол ҳайвондан – унинг эркаги ва урғочисидан еттитадан олиб, ҳаром ҳайвондан эса унинг эркаги ва урғочисидан иккитадан ол, ва ўзинг билан кемага олиб кир. 3Осмондаги қушлардан ҳам, уларнинг эркагидан ва урғочисидан еттитадан кемага олиб кир, токи бутун ер юзида уруғ сақлансин.4Чунки етти кундан сўнг Мен ерга қирқ кечаю қирқ кундуз ёмғир ёғдираман. Ўзим яратган бутун мавжудотни ер юзидан қириб ташлайман”. 5Нуҳ ҳаммасини Раббий буюрганидек қилди.6Сув тошқини ер юзини босганида, Нуҳ олти юз ёшда эди. 7Нуҳ ва унинг ўғиллари, унинг хотини ва ўғилларининг хотинлари у билан бирга сув тошқини туфайли кемага кирдилар.8Ҳалол ҳайвонлардан ва ҳаром ҳайвонлардан, қушлардан ва барча ерда судралиб юрувчилардан – 9Худо Нуҳга буюрганидек, жуфт-жуфтдан: эркаги ва урғочисидан Нуҳнинг олдига кемага кирдилар. 10Етти кундан сўнг ер юзини сув тошқинлари босди.11Нуҳ умрининг олти юзинчи йили, иккинчи ойнинг ўн еттинчи кунида, айнан шу куни буюк тубсизликнинг манбалари ёрилди, осмон деразалари очилиб кетди 12ва қирқ кечаю қирқ кундуз ер юзига ёмғир ёғди.13Айнан шу куни Нуҳ ва унинг ўғиллари Шем, Хаум, Йафет ҳамда Нуҳнинг хотини ва ўғилларининг учта хотинлари кемага кирдилар. 14Улар билан бирга ўз турига кўра барча ёввойи ҳайвонлар, ўз турига кўра барча чорвалар, ерда судралиб юрадиган ўз турига кўра барча судралиб юрувчилар, ўз турига кўра барча парвоз қиладиганлар, барча қушлар ва қанотлилар,15хуллас, ҳаёт руҳига эга бўлган ҳамма вужуд Нуҳнинг олдига, кемага жуфт-жуфтдан кирдилар. 16Худо Нуҳга буюрганидек, кирадиган ҳар бир вужуднинг эркаги ва урғочиси кирди. Раббий Нуҳнинг кетидан эшикни ёпиб қўйди.17Ер юзида тошқин қирқ кун давом этди. Сувлар кўпайиб бориб, кемани кўтарди ва у ердан юқорига кўтарилди. 18Сув эса ер юзида тошиб, ўта кўпайиб борди. Кема сув юзида сузиб юрар эди.19Ер юзида сувлар беҳад тошди. Осмон остидаги баланд тоғларнинг барчаси сув билан қопланди. 20Сув тоғларнинг устидан ўн беш тирсак юқори кўтарилиб, уларни қоплади.21Ер юзида ҳаракат қилувчи ҳар бир вужуд – қушлар ҳам, чорвалар ҳам, ҳайвонлар ҳам, ерда судралиб юрадиган судралувчилар ҳам, ҳамма одамлар ҳам ҳалок бўлдилар. 22Димоғида ҳаёт руҳи бўлган, қуруқликда яшаган ҳар бир вужуд ҳалок бўлди.23Ер юзида бўлган барча мавжудот – инсондан тортиб чорвагача, судралувчилар ва осмондаги қушларгача – хуллас, ҳаммаси қирилиб кетди. Фақат Нуҳ ва у билан бирга кемада бўлганлар тирик қолдилар. 24Ер юзида сув бир юз эллик кун тошди.Chapter 8
1Худо Нуҳ ва у билан бирга кема ичида бўлган ҳайвонлару чорвани эсга олди. Худо ерга шамол юборди ва сувлар тўхтади. 2Тубсизликнинг манбалари ва осмон деразалари ёпилди, осмондан ёмғир ёғиши тўхтади. 3Сувлар аста-секин ердан қайтиб, бир юз эллик кундан сўнг камайди.4Кема еттинчи ойнинг ўн еттинчи кунида Арарат тоғларининг устида тўхтади. 5Сувлар эса ўнинчи ойгача аста-секин камайиб бораверди. Шундай қилиб, ўнинчи ойнинг биринчи кунида тоғ тепалари кўринди.6Қирқ кун ўтганидан сўнг Нуҳ ясаган кемасининг деразасини очиб, 7қарғани чиқариб юборди. Қарға эса ердаги сувлар қуригунича учиб кетиб, кемага келиб тураверди.8Сўнгра Нуҳ ер юзидан сувлар кетганини кўриш учун каптарни чиқариб юборди. 9Лекин каптар ўз оёғи учун ором жойи топа олмай, Нуҳнинг олдига, кемага қайтиб келди, чунки ҳали бутун ер юзида сувлар бор эди. Нуҳ қўлини узатиб, каптарни ўз ёнига, кемага олди.10Етти кун кутиб, у яна каптарни кемадан чиқариб юборди. 11Каптар кечки пайтда унга қайтиб келганида, мана, унинг тумшуғида янги зайтун барги бор эди. Шунда Нуҳ сув ер юзидан кетганини билди. 12Яна етти кун кутиб, у каптарни кемадан чиқариб юборди, лекин бу сафар каптар унга қайтиб келмади.13Олти юз биринчи йил, биринчи ойнинг биринчи кунида ердаги сув қуриди. Нуҳ кеманинг томини олиб қўйиб, ташқарига қаради ва, мана, ер юзи қуриган эди. 14Иккинчи ойнинг йигирма еттинчи кунида ер тўлиқ қуриди.15Худо Нуҳга деди: 16“Сен ва сен билан бирга хотининг, ўғилларинг ва ўғилларингнинг хотинлари кемадан чиқинглар. 17Барча жониворлардан сен билан бирга бўлган ҳайвонларнинг ҳаммасини: қушларни, чорваларни, ерда судралиб юрадиган судралувчиларни олиб чиқ. Улар ер юзида серпушт бўлиб, серҳосил бўлсинлар ва ер юзида кўпайсинлар”.18Шунда Нуҳ ўз ўғиллари ва хотини ҳамда ўғилларининг хотинлари билан бирга чиқди. 19Ҳайвонлар, судралувчилар, қушлар, ер юзида ҳаракат қилувчиларнинг ҳаммаси ўз турига кўра кемадан чиқишди.20Нуҳ эса Раббийга қурбонгоҳ қурди. Сўнг у ҳар бир ҳалол ҳайвондан, ҳар бир ҳалол қушдан олиб, қурбонгоҳ устида уларни тамоман ёндирилиш қурбонлиги сифатида куйдирди. 21Раббий хушбўй ҳидни ҳидлади. Шунда Раббий Ўз юрагида деди: “Энди Мен ерни инсон туфайли бошқа лаънатламайман, чунки инсоннинг юрагидаги фикру хаёли ёшлигидан бузуқдир. Мен энди қилганимдек, ҳамма жонзодни бошқа нобуд қилмайман. 22Бундан буён, ҳали ер турар экан – экиш ва йиғиш, совуқ ва иссиқ, ёз ва қиш, кун ва тун ҳеч тугамайди”.Chapter 9
1Худо Нуҳ билан унинг ўғилларини дуо қилиб деди: “Серпушт бўлинглар, кўпайиб, ер юзини тўлдиринглар. 2Ердаги ҳамма ёввойи ҳайвонлар, осмондаги қушлар, ерда судралиб юрадиган ҳаммалар, денгиздаги балиқлар сизлардан қўрқиб, титрасинлар. Улар сизнинг қўлингизга топширилган.3Яшаётган ҳар бир жонивор сизларга озиқ бўлсин. Сизларга ҳамма нарсани кўк ўт сифатида бердим. 4Фақат этни жони билан, яъни қони билан еманглар.5Сизларнинг жонингиз жойлашган қонингиз учун хун талаб қиламан. Одамнинг жони учун ҳар бир ҳайвондан ҳам, одамдан ҳам хун талаб қиламан. Шунингдек, ўз биродарини жони учун ҳар бир одамдан хун талаб қиламан. 6Ким одам қонини тўкса, унинг қони ҳам одам қўли билан тўкилади. Чунки одам Худонинг суратида яратилган. 7Сизлар эса серпушт бўлиб кўпайинглар ва ер юзида тарқалиб кўпайинглар”.8Худо яна Нуҳ билан унинг ўғилларига деди: 9“Мана, Мен сизлар билан ва сизлардан кейинги авлодларингиз билан аҳд тузаман. 10Сизлар билан бирга бўлган ҳар бир тирик жонзод билан ҳам, қушлар, жониворлар, ернинг ҳамма ёввойи ҳайвонлари билан ҳам, кемадан чиққанларнинг ҳар бири, ернинг ҳар бир ҳайвони билан ҳам аҳд тузаман.11Мен сизлар билан шундай аҳд тузаман: Энди бошқа тошқин сувлари туфайли бор мавжудот қирилмайди, ерни барбод қилиш учун энди тошқин бўлмайди”. 12Сўнгра Худо деди: “Мен сизлар билан ҳамда сизлар билан бирга бўлган ҳар бир тирик жон билан тузаётган, авлодлардан-авлодларга ўтадиган аҳднинг аломати шундай: 13Мен булутларда камалак ўрнатаман ва у Менинг ер билан аҳдимнинг аломати бўлади.14Ер юзига булут келтирганимда, булутларда камалак кўринади. 15Шунда Мен сизлар билан ва ҳар бир вужуддаги барча тирик жонзод билан тузган аҳдимни эслайман. Яна барча мавжудотни қириш учун сув тошқини бўлмайди.16Камалак булутларда бўлади. Мен уни кўрганимда, Худо ва ернинг ҳар бир вужуддаги барча мавжудоти орасидаги абадий аҳдни эсга оламан”. 17Шу тариқа, Худо Нуҳга деди: “Менинг ердаги ҳар бир мавжудот билан тузган аҳдимнинг аломати ана шу бўлади”.18Нуҳнинг кемадан чиққан ўғиллари: Шем, Хаум ва Йафет эди. Хаум Канъаннинг отасидир. 19Булар Нуҳнинг уч ўғиллари эди. Улардан бутун ер юзи бўйлаб одамзод тарқалди.20Нуҳ ерга ишлов бера бошлади ва узумзор ўтқазди. 21Бир куни у шароб ичди ва маст бўлиб, чодирда яланғоч ётган эди.22Канъаннинг отаси Хаум отасининг яланғочлигини кўриб, ташқаридаги икки акасига айтди. 23Шем ва Йафет эса кийимларини елкаларига ташлаб, орқалари билан юриб боришди ва яланғоч оталарини ёпиб қўйишди. Шундай қилиб, юзлари орқага қарагани учун, улар унинг яланғочлигини кўришмади.24Нуҳ шароб мастлигидан уйғонгач, кенжа ўғли унга нима қилганини билиб олди. 25Шунда Нуҳ: “Канъан лаънати бўлсин, акаларига қулларнинг қули бўлсин”,- деди.26Кейин яна деди: “Шемнинг Раббий Худоси муборак бўлсин. Канъан эса Шемга қул бўлсин. 27Худо Йафетни кенгайтирсин, у Шемнинг чодирларида яшасин. Канъан эса унга қул бўлсин”.28Нуҳ тошқиндан сўнг уч юз эллик йил яшади. 29Нуҳнинг барча кунлари тўққиз юз эллик йил эди, сўнг у ўлди.Chapter 10
1Мана, Нуҳ ўғиллари Шем, Хаум ва Йафетнинг тошқиндан сўнг туғилган авлодлари:2Йафетнинг ўғиллари: Гўмер, Магўг, Модай, Юнон, Тубал, Мешех ва Тирос. 3Гўмернинг ўғиллари: Ашкеназ, Рифат ва Тўгармаҳ. 4Юноннинг ўғиллари: Элишаҳ, Таршиш, Киттим ва Дўдоним. 5Булардан эллар оролларининг ерлари – ҳар бири ўз тили, ўз насли ва ўз миллати бўйича бўлинди.6Хаумнинг ўғиллари: Куш, Миср, Пут ва Канъан. 7Кушнинг ўғиллари: Себа, Хавилаҳ, Сабтаҳ, Раамаҳ ва Сабтеха. Раамаҳнинг ўғиллари: Шеба ва Дедон.8Кушдан яна Нимрўд туғилди. Ер юзида у қудратли одам бўла бошлади. 9У Раббий қаршисида қудратли овчи бўлди. Шунинг учун: “Раббий қаршисида Нимрўд каби қудратли овчи”,- дейилади. 10Унинг шоҳлиги бошида Шинар еридаги Бобил, Эрех, Аккад ва Калнеҳ шаҳарлари эди.11Бу ердан Ашур чиқиб Нийневеҳ, Реҳобўт-Ир ва Келаҳ шаҳарларини барпо қилди. 12У Нийневеҳ билан Келаҳ ўртасидаги Ресен шаҳрини ҳам қурди, бу улкан шаҳардир. 13Мисрдан туғилганлар: Лудий, Анамим, Леҳабим, Наптуҳим, 14Патрўсий, Каслуҳим (ундан Пелишт халқи келиб чиққан) ва Кафтўрий.15Канъандан туғилганлар: тўнғичи Сидўн, Хет, 16Ябус, Амўр, Гиргош, 17Ҳив, Арқий, Синий, 18Арвад, Тсемар ва Ҳамотий. Кейинчалик Канъан қабилалари тарқалиб кетишди.19Канъанликлар яшайдиган ерлар чегараси Сидўндан Гарор ва Ғазогача, бу ердан Садўм, Ғамўра, Адмаҳ, Тсебўйим ва Лаша шаҳарларигача эди. 20Булар ўз авлодлари, ўз тиллари, ўз ерлари ва ўз халқларига кўра Хаум ўғилларидир.21Йафетнинг акаси Шем ҳам фарзандлар кўрди. У Эбернинг барча ўғилларининг отаси эди. 22Шемнинг ўғиллари: Элам, Ашур, Арпахшод, Луд ва Арамдир. 23Арамнинг ўғиллари: Уз, Ҳул, Гетер ва Машдир.24Арпахшод Шелаҳни туғди, Шелаҳ эса Эберни туғди. 25Эбердан икки ўғил туғилди: биринчисининг исми Пелеқ (“Зилзила”) қўйилди, чунки унинг кунларида ер бўлинди, унинг укасининг исми эса Йоқтон эди.26Йоқтондан эса Алмодад, Шелеф, Хатсармавет, Йераҳ, 27Ҳадорам, Узол, Диклаҳ, 28Обал, Абимаэл, Шеба, 29Офир, Хавилаҳ ва Йўбоб туғилди. Буларнинг ҳаммаси Йоқтоннинг ўғиллари эди.30Улар Мешадан Сефаргача бўлган шарқ тоғларида яшар эдилар. 31Булар ўз авлоди, ўз тили, ўз ерлари ва ўз халқларига кўра Шем ўғилларидир.32Булар Нуҳ ўғилларининг ўз халқларида авлодларига кўра қабилаларидир. Тошқиндан сўнг ер юзида халқлар шулардан тарқалганлар.Chapter 11
1Бутун ер юзида бир тил ва бир шева эди. 2Улар шарқдан кўчиб, Шинар ерида текислик топиб, у ерда жойлашдилар.3Улар бир-бирларига: “Келинглар, ғишт ясаб оловда куйдирамиз”,- дедилар. Шундай қилиб, улар тош ўрнига ғишт, оҳак ўрнига қатрон ишлата бошладилар. 4Улар: “Келинглар, бутун ер юзига тарқалиб кетмаслигимиз учун ўзимизга шаҳар ҳамда боши осмонга етар минора қуриб, ўзимизга ном чиқарамиз”,- дедилар.5Раббий эса инсон ўғиллари қураётган шаҳар ва минорани кўриш учун тушиб келди. 6Шунда Раббий деди: “Мана, ҳаммаси битта халқ, ҳаммаларининг тили ҳам бир. Улар буни қилишни бошладилар ва ният қилган ишларини тамомлашдан ҳеч нарса уларни тўхтата олмайди. 7Энди пастга тушайлик-да, уларнинг тилини аралаштириб ташлайлик, токи бир-бирларининг гапларини тушунмасинлар”.8Шундай қилиб, Раббий одамларни у жойдан бутун ер юзига тарқатиб юборди. Улар шаҳар қуришни тўхтатишди. 9Шунинг учун уни Бобил (“Чалкашлик”), деб аташди, чунки Раббий ўша ерда бутун ернинг тилини чалкаштирди ва ўша ердан Раббий уларни бутун ер юзи бўйлаб тарқатиб юборди.10Мана булар Шемнинг авлодлари: тошқиндан икки йил ўтгач, Шемдан юз ёшида Арпахшод туғилди. 11Арпахшод туғилганидан сўнг Шем беш юз йил яшади ва ундан яна ўғиллару қизлар туғилди.12Арпахшоддан эса ўттиз беш ёшида Шелаҳ туғилди. 13Шелаҳ туғилганидан сўнг Арпахшод тўрт юз уч йил яшади ва ундан яна ўғиллару қизлар туғилди.14Шелаҳдан эса ўттиз ёшида Эбер туғилди. 15Эбер туғилганидан сўнг Шелаҳ тўрт юз уч йил яшади ва ундан яна ўғиллару қизлар туғилди.16Эбердан эса ўттиз тўрт ёшида Пелеқ туғилди. 17Пелеқ туғилганидан сўнг Эбер тўрт юз ўттиз йил яшади ва ундан яна ўғиллару қизлар туғилди.18Пелеқдан эса ўттиз ёшида Раҳу туғилди. 19Раҳу туғилганидан сўнг Пелеқ икки юз тўққиз йил яшади ва ундан яна ўғиллару қизлар туғилди.20Раҳудан эса ўттиз икки ёшида Саруғ туғилди. 21Саруғ туғилганидан сўнг Раҳу икки юз етти йил яшади ва ундан яна ўғиллару қизлар туғилди.22Саруғдан эса ўттиз ёшида Нахўр туғилди. 23Нахўр туғилганидан сўнг Саруғ икки юз йил яшади ва ундан яна ўғиллару қизлар туғилди.24Нахўрдан эса йигирма тўққиз ёшида Тераҳ туғилди. 25Тераҳ туғилганидан сўнг Нахўр бир юз ўн тўққиз йил яшади ва ундан яна ўғиллару қизлар туғилди. 26Тераҳдан эса етмиш ёшида Ибром, Нахўр ва Ҳарон туғилди.27Мана булар Тераҳнинг авлодлари: Тераҳдан Ибром, Нахўр ва Ҳарон туғилди. Ҳарондан Лўт туғилди. 28Ҳарон эса ўз отаси Тераҳ тириклигидаёқ, ўз туғилган жойи – Қалдийнинг Ур ерида вафот этди.29Ибром ва Нахўр хотин олдилар. Ибромнинг хотинининг исми Сорай эди, Нахўрнинг хотинининг исми эса Милка эди. Милка ва Исқа Ҳароннинг қизи эди. 30Сорай бепушт бўлиб, боласи йўқ эди.31Тераҳ эса ўз ўғли Ибромни, Ҳароннинг ўғли бўлган набираси Лўтни, келини бўлган Ибромнинг хотини Сорайни олиб, Канъан ерига бориш учун, Қалдийнинг Ур еридан чиқиб кетди. Улар Харангача етиб келиб, ўша ерда ўрнашдилар. 32Тераҳнинг барча кунлари икки юз беш йил эди, у Харан ерида вафот этди.Chapter 12
1Раббий Ибромга деди: “Ўз ерингдан, она юртингдан, ўз отангнинг уйидан чиқиб кет, Мен сенга кўрсатадиган ерга боргин. 2Мен сендан буюк халқ яратаман. Сенга барака бериб, исмингни улуғлайман. Сен баракали бўласан. 3Сени дуо қилаётганларни Мен дуо қиламан, сени лаънатлаётганларни Мен лаънатлайман. Ер юзидаги барча қабилалар сенда барака топадилар”.4Раббий айтганидек, Ибром чиқиб кетди. Лўт ҳам у билан бирга кетди. Ибром Харандан чиқиб кетганида, етмиш беш ёшда эди. 5Ибром ўз хотини Сорайни, ўз биродарининг ўғли Лўтни, тўплаган бор мол-мулкларини ҳамда Харанда эга бўлган одамларини ўзи билан бирга олиб, Канъан ерига бориш учун йўлга тушди. Ниҳоят, улар Канъан ерига етиб келишди.6Ибром у ердан ўтиб, Шеқем деган жойдаги Мўреҳ текислигига келди. Ўша вақтда бу ерда канъанликлар яшар эдилар. 7Раббий Ибромга зоҳир бўлиб: “Мен бу ерни сенинг уруғингга бераман”,- деди. Ибром эса ўша ерда унга намоён бўлган Раббийга қурбонгоҳ қурди.8Сўнгра Ибром у ердан Бейт-Элнинг шарқ томонидаги тоққа кўчди. Шундай қилиб, у ғарб томони Бейт-Эл, шарқ томони Ғай бўлган жойда чодир ёйди. Ўша ерда у Раббийга қурбонгоҳ қуриб, Раббийнинг номини чақирди. 9Кейин Ибром жануб томонга йўл олди.10У ерда очарчилик эди. Очарчилик кучайгани туфайли Ибром мусофирдек яшаш учун Мисрга тушиб борди. 11Мисрга киришларига яқин қолганида, Ибром хотини Сорайга шундай деди: “Мана, мен биламан, сен жуда ҳам гўзал аёлсан. 12Мисрликлар сени кўргач: Бу унинг хотини, деб мени ўлдириб, сени тирик қолдирадилар. 13Шунинг учун, сен: Мен унинг синглисиман, деб айтгин, токи сен туфайли менинг жоним тирик қолсин”.14Ибром Мисрга келганида, мисрликлар унинг хотинининг жуда гўзал эканлигини кўришди. 15Фиръавннинг ҳукмдорлари ҳам кўриб, уни фиръавнга мақтадилар. Шунда аёл фиръавннинг саройига олинди. 16Фиръавн Сорай туфайли Ибром билан яхши муносабатда бўлди: унга қўй ва ҳўкизлар, эшаклар, қуллар, чўрилар, хачирлар ва туялар совға қилди.17Аммо Раббий Ибромнинг хотини Сорай туфайли фиръавн ва унинг хонадонини оғир яралар билан шикастлади. 18Шунда фиръавн Ибромни чақириб, унга деди: “Бу нима қилганинг? Бу сенинг хотининг эканини нега менга айтмадинг? 19Нима учун: Бу менинг синглим, деб айтдинг? Мен уни ўзимга хотинликка олишимга сал қолди! Мана хотининг, уни олиб, йўлингдан боравер”. 20Сўнг фиръавн одамларига улар ҳақида фармон берди. Улар Ибромни ва унинг хотинини бор мол-мулки билан кузатиб қўйишди.Chapter 13
1Шунда Ибромнинг ўзи, унинг хотини ва Лўт бор мол-мулклари билан Мисрдан чиқиб жануб томонга кетди. 2Ибром чорвага, кумуш ва олтинга жуда бой эди.3У сафарида давом этиб, жанубдан Бейт-Элга, яъни Бейт-Эл билан Ғай орасида илгари чодири бўлган жойга келди. 4У илгари қурбонгоҳ қурган ўша жойда Раббийнинг номини чақирди.5Ибром билан келган Лўтнинг ҳам қўйлари, сигирлари ва чодирлари бор эди. 6Улар бирга яшашлари учун ер уларни сиғдира олмас эди. Чунки уларнинг мол-мулклари ўта кўп бўлиб, улар бирга яшай олмас эдилар. 7Ибром билан Лўтнинг чўпонлари орасида жанжал юз берди. Ўша пайтда у ерларда канъанликлар ва перизликлар яшар эдилар.8Ибром Лўтга деди: “Менинг чўпонларим билан сенинг чўпонларинг ўртасида жанжал бўлмасин. Биз – қариндошлармиз! 9Мана, бутун ер юзи сенинг олдингда эмасми? Мендан ажрала қолгин. Агар сен чап томонга кетсанг, мен ўнг томонга бораман. Агар сен ўнг томонга кетсанг, мен чап томонга бораман”.10Лўт нигоҳини кўтариб Йордан текисликларига қаради. Раббий Садўм ва Ғамўрани вайрон қилишидан олдин, ўша ер Раббийнинг боғидек, Миср еридек бўлиб, то Тсўарга боргунча жуда серсув эди. 11Шундай қилиб, Лўт ўзига бутун Йордан текислигини танлади ва шарқ томонга кетди. Шу тариқа улар бир-бирларидан ажралдилар.12Ибром Канъан ерида яшаб қолди. Лўт эса текисликдаги шаҳарларда яшаб, Садўмга қадар чодир қурди. 13Садўм аҳолиси Раббий қаршисида ёвуз ва ўта гуноҳкор эдилар.14Лўт Ибромдан ажралганидан сўнг, Раббий Ибромга деди: “Нигоҳингни кўтариб, турган жойингдан шимолга, жанубга, шарққа ва ғарбга қарагин. 15Ана шу, сен кўриб турган барча ерни Мен сенга ва сенинг уруғингга то абад бераман.16Сенинг уруғингни эса ернинг қумидек кўпайтираман. Агар бирор киши ернинг қумини санай олса, сенинг уруғингни ҳам санаб бўлади. 17Ўрнингдан тургин, бу ернинг узунлигидан кенглигигача юргин, чунки уни Мен сенга бераман”. 18Шундан сўнг Ибром чодирларини кўчириб, Хеброндаги Мамре текислигида яшай бошлади. Ўша жойда у Раббийга қурбонгоҳ қурди.Chapter 14
1Шинар подшоҳи Омрафел, Элласар подшоҳи Ариоқ, Элам подшоҳи Кедўрлаомер, Гўйим подшоҳи Тидол даврида шу ҳодиса юз берди: 2Улар Садўм подшоҳи Бэрага, Ғамўра подшоҳи Биршага, Адмаҳ подшоҳи Шинабга, Тсебўйим подшоҳи Шемеберга ва Бела (яъни Тсўар) подшоҳига қарши урушга бордилар.3Бу подшоҳларнинг ҳаммаси Сиддим водийсида бирлашдилар. Шу водий ҳозирги Туз денгизидир. 4Улар ўн икки йил Кедўрлаомерга қарам бўлиб, ўн учинчи йили исён қилган эдилар. 5Ўн тўртинчи йил Кедўрлаомер ва у билан бирлашган подшоҳлар келиб, Аштарўт-Карнайимда рафаликларни, Ҳомда зузликларни, Шавеҳ-Қиръатайимда эйимликларни ва 6Сеир тоғида хорийликларни чўл чеккасидаги Эл-Поронгача қириб ташладилар.7У ердан қайтиб, Эн-Мишпат (яъни Қадешга) келдилар ва амолеқликларнинг бутун юртини, шунингдек, Хазан-Тамарда яшовчи амўрликларни ҳам қириб ташладилар. 8Садўм подшоҳи, Ғамўра подшоҳи, Адмаҳ подшоҳи, Тсебўйим подшоҳи ва Бела (яъни Тсўар) подшоҳи Сиддим водийсида уларга қарши жангда бирлашдилар. 9Элам подшоҳи Кедўрлаомер, Гўйим подшоҳи Тидол, Шинар подшоҳи Омрафел ва Элласар подшоҳи Ариоқ – ана шу тўртта подшоҳ бешта подшоҳга қарши жанг қилдилар.10Сиддим водийси қатрон чуқурликларига тўла эди. Садўм ва Ғамўра подшоҳлари енгилиб қочиб кетишаётганида, шу чуқурликларга йиқилдилар. Қолганлари эса тоғларга қочиб кетдилар. 11Ғолиб подшоҳлар эса Садўм ва Ғамўранинг бор бойлик ва озуқаларини олиб кетдилар. 12Улар Садўмда яшайдиган Ибромнинг биродарининг ўғли Лўтни ҳам мол-мулки билан олиб кетдилар.13Қочоқлардан бири иброний Ибромга келиб, воқеаларни хабар қилди. Ибром ўша вақтда Эшкўлнинг ва Онернинг биродари бўлган амўрлик Мамренинг эманзори ёнида яшар, чунки улар Ибромнинг иттифоқчилари эди. 14Ибром жияни асирга олинганини эшитиб, ўзининг уйида туғилиб тарбияланган уч юз ўн саккиз нафар кишини қуроллантирди-да, подшоҳларни Дангача қувиб борди.15Кечаси Ибром ва унинг қуллари бўлиниб, душманни қириб ташлашди ва уларни Дамашқнинг чап томонидаги Хобаҳгача қувиб боришди. 16У ердан Ибром бор мол-мулкни, қариндоши Лўтни ва унинг мол-мулкларини, шунингдек, аёллару эркакларни ҳам қайтариб олиб келди.17Ибром Қедўрлаомерни ва у билан бирга бўлган подшоҳларни қириб ташлаб қайтаётганида, Садўм подшоҳи уни қарши олгани Шовеҳ водийсига, яъни Шоҳ водийсига чиқди. 18Шунда Салим подшоҳи Малкиседеқ нон ва шароб олиб чиқди. У Худойи Таолонинг руҳонийси эди.19У Ибромни дуо қилиб, деди: “Ибром еру кўкнинг эгаси Худойи Таоло томонидан баракалидир. 20Душманларингни қўлингга топширган Худойи Таоло муборакдир!” Ибром эса Малкиседеққа ҳамма нарсадан ушр берди.21Садўм подшоҳи Ибромга: “Одамларни менга бергину, мол-мулкни ўзингга ол”,- деди. 22Лекин Ибром Садўм подшоҳига деди: “Мен еру кўкнинг эгаси Раббий, Худойи Таоло ҳақи қўлимни кўтариб айтаманки – 23сен: Мен Ибромни бой қилдим, деб айтмаслигинг учун нарсаларингдан, ҳатто ипдан тортиб чориқ боғигача бирор нарса олмайман. 24Фақатгина йигитларнинг еб-ичганлари – сенинг харажатларинг бўлсин, ҳамда мен билан жангга борган одамлар: Онер, Эшкўл ва Мамре ўз улушларини олсинлар”.Chapter 15
1Бу воқеалардан сўнг ваҳий орқали Ибромга Раббийдан сўз келди: “Қўрқма, Ибром, Мен сенинг қалқонингман. Сенинг мукофотинг ғоят буюкдир”. 2Ибром бунга: “Ё, Раббий Худо! Сен менга нима берасан? Мана, фарзандсиз ўтяпман. Энди хонадонимнинг бошқарувчиси дамашқлик Элиэзер мерсохўр бўлади”,- деди. 3Ибром давом этди: “Сен менга уруғ бермадинг, мана, менинг хонадонимда туғилган қул менинг меросхўримдир”.4Шунда Раббийдан унга сўз келди: “У сенинг меросхўринг бўлмайди, аксинча, сенинг пушти камарингдан туғиладиган бола сенинг меросхўринг бўлади”. 5Сўнг Ибромни ташқарига олиб чиқиб, унга деди: “Осмонга қараб, юлдузларни санай олсанг, санаб чиқ. Сенинг авлодинг ҳам шунча бўлади”.6Ибром Раббийга ишонди, бу эса унга ҳақлик, деб ҳисобланди. 7Сўнгра Раббий Ибромга яна хитоб қилиб: “Мен бу ерни мерос қилиб олишинг учун, сени Қалдийнинг Ур шаҳридан олиб чиққан Раббийман”,-деди. 8Ибром эса: “Ё, Раббий Худо! Бу ерларни мерос қилиб олишимни қандай биламан?”- деб сўради.9Раббий: “Менга уч ёшли ғунажин, уч ёшли эчки, уч ёшли қўчқор ва битта мусича билан ёш каптар олиб кел”,- деди. 10Ибром буларнинг ҳаммасини олиб келди ва уларнинг ўртасидан бўлиб, ҳар бўлакни бошқа бўлакнинг қаршисига қўйди. Фақат қушларни бўлмади. 11Шунда мурдалар устига йиртқич қушлар учиб кела бошлашди, Ибром эса уларни қува бошлади.12Қуёш ботаётган вақтда Ибромни қаттиқ уйқу босди, шунда қуюқ зулмат ва даҳшат уни қамраб олди. 13Шунда Раббий Ибромга деди: “Шуни аниқ билгинки, сенинг уруғинг бегона юртда мусофир бўлади ва уларга хизмат қилади, уларни тўрт юз йил азоблайдилар.14Аммо уларни қул қилган халқни Мен ҳукм қиламан. Шундан сўнг улар катта мол-мулк билан у ердан чиқадилар. 15Сен эса тинчлик билан ота-боболарингнинг олдига борасан ва яхши кексалик ёшида дафн этиласан. 16Аммо тўртинчи авлодда улар бу ерга қайтиб келадилар, зеро амўрликларнинг гуноҳлари ҳали тўлган эмас”.17Қуёш ботиб, қоронғилик чўкканида, гўёки ўчоқ тутуни ва ёнаётган олов қурбонлик бўлаклари орасидан ўтди. 18Ўша куннинг ўзида Раббий Ибром билан аҳд тузиб, шундай деди: “Миср дарёсидан бошлаб улкан дарё – Фурот дарёсига қадар бу ернинг ҳаммасини: 19қайнликлар, қенизликлар, қадмонликлар, 20хетликлар, перизликлар, рафаликлар, 21амўрликлар, канъанликлар, гиргошликлар ва ябусликларнинг ерларини сенинг авлодингга бераман”.Chapter 16
1Ибромнинг хотини Сорай эса бола туғмас эди. Сорайнинг Ҳожар исмли мисрлик чўриси бор эди. 2Сорай Ибромга: “Мана, Раббий мени туғмаслигим учун қорнимни ёпиб қўйди. Сиз чўримнинг олдига киринг, балки ундан болали бўларман”,- деди. Ибром Сорайнинг сўзига қулоқ солди. 3Ибром Канъан ерида яшаётганидан ўн йил ўтгач, Ибромнинг хотини Сорай ўзининг мисрлик чўриси Ҳожарни олиб, эри Ибромга хотинликка берди. 4Ибром Ҳожарнинг олдига кирганидан сўнг, у ҳомиладор бўлди. Ҳожар ҳомиладор бўлганини кўриб, бекаси Сорайни назарга илмай қўйди.5Шунда Сорай Ибромга: “Менинг азобланишимга сиз айбдорсиз! Мен чўримни сизнинг қучоғингизга бердим, у эса ҳомиладор бўлганини кўргач, мени назарига илмай қўйди. Бизнинг орамизда Раббий Ҳакам бўлсин!”- деди. 6Ибром эса Сорайга: “Сенинг чўринг сенинг қўлингда. У билан нима истасанг, шуни қилавер”,- деди. Шунда Сорай чўриси Ҳожарни эза бошлади ва Ҳожар Сорайнинг олдидан қочиб кетди.7Раббийнинг фариштаси Ҳожарни чўлдаги сув булоғи ёнида, яъни Шур йўлидаги булоқ ёнида топиб: 8”Эй, Сорайнинг чўриси Ҳожар! Қаердан келиб, қаерга кетяпсан?”- деди. “Мен бекам Сорайнинг олдидан қочиб кетяпман”,- деди Ҳожар.9Раббийнинг фариштаси унга: “Бекангга қайт ва унинг қўл остига бўйсун”,- деди. 10Раббийнинг фариштаси Ҳожарга яна: “Сенинг авлодингни шу қадар кўпайтираманки, кўплигидан уни санаб бўлмайди”,- деди.11Раббийнинг фариштаси унга яна сўзлади: “Мана, сен ҳомиладор бўлдинг, энди ўғил туғасан, унинг исмини Исмоил (“Худо эшитади”) қўясан, чунки Раббий сенинг азобларингни эшитди. 12У инсонлар орасида ёввойи эшакдек бўлади. Унинг қўли ҳаммага қарши, ҳамманинг қўли эса унга қарши бўлади. У барча ака-укаларнинг юзи олдида яшайди”.13Ҳожар унга гапирган Раббийни Эл-Ройи (“мени кўраётган Худо”), деб атади, чунки у: “Мен бу ерда мени кўриб Турганни ортидан кўрдим”,- деди. 14Шунинг учун бу булоқ Беэр-Лахай-Рой, деб аталди. У Қадеш билан Баред орасида жойлашган.15Ҳожар Ибромга ўғил туғиб берди. Ибром Ҳожардан туғилган ўғлининг исмини Исмоил қўйди. 16Ҳожар Ибромга Исмоилни туғиб берганида, Ибром саксон олти ёшда эди.Chapter 17
1Ибром тўқсон тўққиз ёшга кирганида, Раббий унга зоҳир бўлиб деди: “Мен Қодир Худоман. Менинг олдимда юриб, бенуқсон бўлгин. 2Мен сен билан аҳд тузаман ва сени жуда ҳам кўпайтираман”.3Ибром ерга юз тубан йиқилди. Худо унга сўзлашда давом этиб деди: 4”Менинг сен билан тузадиган аҳдим шудир: сен кўплаб халқларнинг отаси бўласан. 5Сен бошқа Ибром (“Улуғ ота”), деб аталмайсан, балки сенинг исминг Иброҳим (“Кўпчиликнинг отаси”) бўлади. Чунки мен сени кўплаб халқларнинг отаси қилдим. 6Сени ўта серпушт қилиб, сендан халқларни вужудга келтираман, сендан подшоҳлар келиб чиқадилар.7Сенинг ва сендан кейинги уруғингнинг Худоси бўлишим учун – Мен сен билан ва сендан кейинги уруғинг билан уларнинг авлодларида абадий аҳд тузаман. 8Сен ҳозир мусофирларча яшаётган ерни – Канъаннинг бутун ерини сенга ва сендан кейинги авлодларингга абадий мулк қилиб бераман. Мен уларнинг Худоси бўламан”.9Худо Иброҳимга яна деди: “Сен ва сендан кейин келадиган уруғинг эса ўз авлодларида Менинг аҳдимга риоя қилиб юринглар. 10Сен ва сендан кейинги авлодларинг риоя қилиши керак бўлган аҳд шудир: орангиздаги ҳар бир ўғил бола хатна қилинсин. 11Аъзойингиз терисининг учини кестиринглар. Мен билан сизларнинг орангиздаги аҳднинг белгиси ана шу бўлади.12Бундан буён наслдан наслга уйингизда туғиладиган ҳар бир ўғил бола ва уруғингиздан бўлмай, бошқа қабилаликдан пулга сотиб олинган барча ўғил болалар саккиз кунлигида хатна қилинсинлар. 13Уйингизда туғилган ҳам, пулга сотиб олинган ҳам хатна қилиниши шарт. Шунда Менинг аҳдим сизнинг танангизда абадий аҳд бўлади. 14Аъзоси терисининг учи кесилмаган эркакнинг жони халқи орасидан қириб ташлансин. У аҳдимни бузган ҳисобланади”.15Худо Иброҳимга яна: “Хотининг Сорайни бошқа Сорай (“Ҳукм сурайдиган”), деб атама, унинг исми Соро (“Малика”) бўлади. 16Мен уни дуо қилиб, сенга ундан ўғил бераман. Уни дуо қиламан ва у халқларнинг онаси бўлади. Ундан халқларнинг подшоҳлари келиб чиқадилар”,- деди.17Иброҳим юз тубан йиқилиб, кулиб юборди ва ўз юрагида шундай деди: “Наҳотки юз ёшли эркакдан бола туғилса? Наҳотки тўқсон ёшли Соро бола туғса?” 18Сўнг Иброҳим Худога: “Кошки, Исмоил Сенинг қаршингда тирик бўлса эди!”- деди.19Худо эса деди: “Хотининг Соро сенга ўғил туғиб бериши муқаррар. Унинг исмини Исҳоқ (“Кулги”), деб атайсан. Мен у билан ва ундан кейинги авлоди билан абадий аҳд тузаман. 20Исмоил ҳақида ҳам сени эшитдим. Мен уни дуо қилиб, уни серпушт қиламан ва ўта кўпайтираман. Ундан ўн икки ҳоким туғилади. Ундан буюк халқ келтириб чиқараман. 21Аммо аҳдимни Исҳоқ билан тузаман. Келгуси йили, шу вақтнинг ўзида Соро сенга уни туғиб беради”.22Худо Иброҳимга сўзлашни тамомлаб, унинг ёнидан кетди. 23Иброҳим эса, Худо унга айтганидек, ўша куннинг ўзида ўғли Исмоилнинг ва уйидаги туғилган ҳамда пулга сотиб олинган барча эркакларининг аъзоси терисининг учини кесди.24Иброҳимнинг терисининг учи кесилганида, у тўқсон тўққиз ёшда эди. 25Унинг ўғли Исмоилнинг терисининг учи кесилганида, у ўн уч ёшда эди. 26Иброҳим ва унинг ўғли Исмоил бир кунда хатна қилиндилар. 27Шунингдек, Иброҳим билан бирга унинг хонадонидаги барча эркаклар: уйда туғилганлар ва бошқа қабиладан пулга сотиб олинганлар хатна қилиндилар.Chapter 18
1Куннинг иссиғида Иброҳим чодирига кириш жойида ўтирганида, Мамре эманзори ёнида унга Раббий зоҳир бўлди. 2Иброҳим нигоҳини кўтариб, бир қараганда, мана, қаршисида уч киши турар эди. Иброҳим уларни кўрган заҳоти чодирга кириш жойидан туриб, уларни кутиб олгани югуриб чиқиб, ергача таъзим қилди.3”Ҳазратим,- деди у,- агар Сенинг нигоҳингда илтифот топган бўлсам, қулингни четлаб ўтма. 4Ҳозир бир оз сув келтириб, оёқларингизни ювишсин, сизлар эса шу дарахт тагида дам олинглар. 5Қулингизникига келганингиз учун мен нон олиб келай. Йўлингизга тушиб кетишингиздан олдин қувватланиб олинглар”. Улар эса: “Айтганингдек қил!”- дедилар.6Иброҳим чодирга, Соронинг ёнига шошиб кирди-да: “Тез бўл, уч сеҳа энг яхши ун олиб, хамир қоргин ва нон қилгин”,- деди. 7Сўнг Иброҳим пода томон югурди-да, битта яхши ёш бузоқни олиб, хизматчи йигитга берди. У эса тайёрлашга шошилди. 8У сариёғ ва сутни ҳамда тайёрланган бузоқни олиб, уларнинг олдига қўйди. Улар овқатланар эканлар, Иброҳим дарахтнинг тагида турди.9Улар Иброҳимдан: “Хотининг Соро қаерда?”-деб сўрашди. “Шу ерда, чодирда”,- деди Иброҳим. 10Улардан Бири: “Келгуси йил шу вақтда Мен сенинг олдингга қайтиб келганимда, хотининг Соро ўғилли бўлади”,- деди. Сора унинг орқасида, чодирга кириш жойининг ёнида бу суҳбатни эшитиб турарди.11Иброҳим билан Соро қариб қолишган ва кекса ёшда эдилар. Сорода ҳам аёлларда бўладигани тўхтаган эди. 12Шунинг учун Соро: “Қариганимда бу лаззатни тотар эканманми? Хўжайиним ҳам қариб қолган”,- деб ичида кулди.13Раббий Иброҳимга деди: “Нима учун Соро: Мен қариб қолганимда, бола туға оламанми,- деб кулди? 14Раббий учун қийин нарса борми? Келгуси йил белгиланган вақтда Мен сенинг олдингга қайтиб келганимда, Соро ўғилли бўлади”. 15Соро эса: “Кулганим йўқ”,- деб инкор қилди, чунки у қўрқиб кетган эди. Лекин У: “Йўқ, кулдинг!”- деди.16Бу кишилар у ердан туриб, Садўм томонга йўл олдилар. Иброҳим эса уларни кузатиб қўйиш учун улар билан кетди. 17Шунда Раббий деди: “Қиладиган ишимни Иброҳимдан яшираманми? 18Иброҳимдан буюк ва кучли халқ ҳақиқатан ҳам келиб чиқади. Ер юзидаги барча халқлар унда барака топадилар. 19Зеро у ўз ўғилларига ҳамда уй аҳлига ҳақлик ва одилликни амалга ошириш билан Раббийнинг йўлидан боришни буюрсин, деб Мен уни танлаганман. Шунинг учун Раббий Иброҳимга айтганларини бажо келтиради”.20Сўнг Раббий деди: “Садўм ва Ғамўранинг фарёди улкан, уларнинг гуноҳлари жуда оғир. 21Мен тушиб бориб қарайман. Ҳақиқатан ҳам, фарёдлари Менга етиб келганидек, улар ҳаракат қиляптиларми ёки йўқми, билайин”.22У кишилар бурилиб, Садўмга кетдилар, Иброҳим эса ҳали Раббийнинг олдида турар эди. 23Иброҳим яқинлашиб деди: “Наҳотки Сен ҳақ одамни бетавфиқ билан бирга ҳалок қилсанг?24Балки бу шаҳар ичида элликта ҳақ одам бордир. Наҳотки, ўша элликта ҳақ одам ҳақи бу жойни аямасдан ҳалок қилсанг? 25Бундай қилиш Сендан йироқдир. Ҳақ одамни бетавфиқ билан бирга қириш, ҳақнинг қисматини бетавфиқникидек қилиш Сендан йироқдир. Бутун ернинг Ҳаками одил иш қилиши керак эмасми?” 26Раббий: “Агар Мен Садўм шаҳрида элликта ҳақ одамни топсам, улар ҳақи бу жойни аяйман”,- деди.27Иброҳим жавоб бериб деди: “Мана, мен тупроқ ва кул бўла туриб, Раббимга гапиришга журъат этдим. 28Агар элликта ҳақ одамга бешта етишмаса, шу бешта етишмагани учун бутун шаҳарни ҳалок қиласанми?” Раббий эса: “Агар бу ерда қирқ бешта ҳақ одамни топсам, уни вайрон қилмайман”,- деди.29Иброҳим яна Унга гапиришда давом этиб: “Борди-ю, у ерда қирқта топилса-чи?”- деди. “Шу қирқта ҳақи бу ишни қилмайман”,- деб жавоб берди Раббий. 30Иброҳим яна: “Айтадиган сўзимга Раббим ғазабланмасин-у, мабодо, у ерда ўттизта топилса-чи?”- деди. Раббий: “Агар у ерда ўттизта топсам ҳам, бу ишни қилмайман”,- деди. 31Иброҳим: “Мана, мен Раббимга гапиришга кўп журъат қилдим, борди-ю, у ерда йигирмата топилса-чи?”- деди. Раббий эса: “Ўша йигирмата ҳақи бу жойни вайрон қилмайман”,- деди.32Иброҳим Унга: “Мен яна бир марта сўзласам, Раббим дарғазаб бўлмасин, борди-ю, у ерда ўнта топилса-чи?”- деди. Раббий: “Ўша ўнта ҳақи бу жойни вайрон қилмайман”,- деди. 33Раббий Иброҳим билан суҳбатлашиб бўлгач, Ўз йўлида кетди. Иброҳим эса ўз жойига қайтиб кетди.Chapter 19
1Бу икки фаришта кечқурун Садўмга келдилар. Лўт шаҳар дарвозаси ёнида ўтирар эди. Лўт уларни кўриши биланоқ қарши олиш учун ўрнидан туриб, юзи билан ергача таъзим қилди. 2”Менинг эгаларим! Қулингизнинг уйига кириб тунанглар, оёқларингизни ювинглар. Эрталаб туриб, яна ўз йўлингизга кетасизлар”,- деди у. Улар эса: “Йўқ, биз кўчада тунаймиз”,- дедилар. 3Лўт эса улардан жуда қаттиқ ўтинди. Шунда улар бурилиб, унинг уйига кирдилар. Лўт улар учун зиёфат тайёрлаб, ачитқисиз нон пиширди ва улар едилар.4Шу орада, улар ётишларидан олдин, Садўм шаҳрининг аҳолиси (ёшидан тортиб қарисигача) шаҳарнинг ҳар бир ҳудудидан келиб, Лўт уйининг атрофини ўраб олдилар. 5Улар Лўтни чақириб: “Бугун кечқурун олдингга келган одамлар қани? Уларни бизнинг олдимизга олиб чиқ, уларни таниб билайлик!”- дедилар.6Лўт эса уларнинг олдига, остонага чиқиб, ортидан эшикни ёпди-да: 7”Биродарлар, ёмонлик қилманглар! 8Мана, эрни билмаган икки қизим бор. Яхшиси, мен уларни олдингизга чиқарай, улар билан истаганларингни қилинглар. Фақат бу одамларга ҳеч нарса қилманглар, чунки улар менинг томим соясига келганлар”,- деди.9Улар эса: “Йўлдан қоч! Ўзи мусофир-у, бизни яна ҳукм қилишни истайди! Энди сени улардан кўра ёмонроқ аҳволга соламиз”,- дедилар-да, Лўтни жуда сиқдилар ва эшикни синдириш учун яқинлашдилар.10Ичкаридаги одамлар қўл чўзиб, Лўтни уйга тортиб олдилар ва эшикни қулфладилар. 11Сўнг уйнинг эшиги олдида бўлган одамларни – каттаю кичигини эса кўрлик билан шикастладилар. Шунда улар эшикни излаб қийналдилар.12Бу одамлар Лўтга: “Бу шаҳарда сенинг яна киминг бор? Куёвингми, ўғлингми, қизингми – шаҳарда киминг бўлса, ҳаммасини бу ердан олиб чиққин. 13Чунки биз бу ерни вайрон қиламиз. Зеро унинг аҳолиси устидан Раббийга фарёд улкандир. Раббий бизни бу ерни вайрон қилиш учун юборди”,- дедилар.14Лўт чиқди-да, қизларига уйланган куёвлари билан суҳбатлашиб: “Туринглар, бу ердан чиқиб кетинглар, чунки Раббий бу шаҳарни вайрон қилмоқчи”,- деди. Лекин куёвларига у ҳазил қилаётгандек туюлди. 15Тонг отгач, фаришталар Лўтга: “Ўрнингдан тур, бу шаҳарнинг гуноҳи туфайли ҳалок бўлмаслигинг учун ёнингда бўлган хотинингни ва икки қизингни олиб кет”,- деб айтиб, уни шоширдилар.16Лўт сусткашлик қилганида, унга Раббийнинг шафқати ҳақи фаришталар унинг қўлидан, хотинининг қўлидан ва икки қизининг қўлидан ушлаб, шаҳарнинг ташқарисига чиқариб қўйдилар. 17Уларни ташқарига чиқараётганларида, фаришталардан бири Лўтга: “Жонингни қутқар! Ортингга қарама ҳам, бу яқин ўртада тўхтама ҳам. Ҳалок бўлмаслигинг учун тоққа қоч”,- деди.18Аммо Лўт унга деди: “Йўқ, Эгам! 19Мана, қулинг сенинг нигоҳингда илтифот топди! Менинг ҳаётимни сақлаб кўрсатган шафқатинг улуғдир! Бироқ ушбу кулфат менга етиб олиб, мен ўлмаслигим учун мен тоққа қоча олмайман. 20Мана, бу шаҳарча югуришга яқин, у кичкинадир. Мен ўша ерга югурсам бўладими? Шу шаҳарча кичкинадирку, ва менинг жоним тирик қолади”,- деди.21Фаришта эса Лўтга: “Хўш, сен айтгандай бўлсин, ўша шаҳарни вайрон қилмайман. 22Бироқ шошил, у ерга қочгин. Чунки сен у ерга етиб бормагунингча, мен ҳеч нима қила олмайман”,- деди. Шунинг учун бу шаҳарнинг номи Тсўар, деб аталган.23Қуёш чиқаётганида, Лўт Тсўарга етиб келди. 24Раббий Садўм билан Ғамўра устига осмондан олов ва олтингугурт ёғдириб, 25бу шаҳарлар, уларнинг ён-атрофлари, бу шаҳарларнинг бор аҳолиси ва ернинг ўсимликларини яксон қилди.26Лўтнинг хотини эса унинг ортидан орқага қаради ва туз устунига айланди. 27Иброҳим эрталаб барвақт уйғониб, у Раббийнинг қаршисида турган жойга борди. 28У Садўм, Ғамўра ҳамда текисликдаги ерларга қаради. Мана, ўчоқдан чиқаётгандек ўша ердан тутун кўтарилар эди.29Худо текисликдаги шаҳарларни вайрон қилаётганида, Иброҳимни эслади. Шунинг учун Лўт яшаётган шаҳарларни вайрон қилаётганида, У вайронгарчилик орасидан Лўтни чиқариб юборди.30Лўт Тсўар шаҳридан чиқиб, икки қизи билан тоғда яшай бошлади. Чунки у Тсўарда яшашдан қўрқди. Шунинг учун у икки қизи билан ғорда истиқомат қила бошлади.31Бир куни Лўтнинг катта қизи кичигига деди: “Отамиз қариб қоляпти, бутун ер юзидаги одатга кўра эса бизнинг олдимизга кирадиган эркак йўқ. 32Кел, отамизга шароб ичириб, у билан ётамиз, токи отамиздан уруғ қолдирайлик”. 33Ўша тунда улар оталарига шароб ичирдилар. Катта қизи кириб, отаси билан ётди. У эса қизининг қачон ётиб, қачон турганини билмади.34Эртасига катта қизи кичигига: “Мен ўтган кеча отам билан ётдим. Бу кеча унга яна шароб ичирамиз, бу гал сен кириб, у билан ёт, токи отамиздан уруғ қолдирайлик”,- деди. 35Улар бу тун ҳам оталарига шароб ичирдилар. Кичиги бориб, отаси билан ётди. Отаси эса қизининг қачон ётиб, қачон турганини билмади.36Шундай қилиб, Лўтнинг иккала қизи ҳам ўз оталаридан ҳомиладор бўлдилар. 37Катта қизи ўғил туғиб, унинг исмини Мўаб қўйди. У бугунгача Мўаб халқининг отасидир. 38Кичик қизи ҳам ўғил туғиб, унинг исмини Бен-Амми қўйди. У бугунгача Аммўн ўғилларининг отасидир.Chapter 20
1Иброҳим у ердан жануб томонга кўчиб, Қадеш билан Шур орасида жойлашди ва вақтинча Гарорда яшаб турди. 2Иброҳим хотини Соро ҳақида: “Бу менинг синглим”,- деб айтгани учун Гарор подшоҳи Абумалек одам юбориб, Сорони олди. 3Аммо тунда Худо Абумалекка тушида келиб, унга: “Мана, сен олган аёл учун ўласан, чунки унинг эри бор”,- деди.4Абумалек эса Сорога яқинлашмаган эди. У деди: “Ё, Раббий! Наҳотки Сен бегуноҳ халқни ҳам ҳалок қилсанг? 5Унинг ўзи менга: Бу менинг синглим,- деган эмасмиди? Аёлнинг ўзи ҳам: Бу менинг акам,- деган эди. Мен буни юрагимнинг соддалиги ва қўлларимнинг поклигида қилдим”.6Сўнг Худо унга тушида деди: “Сен буни юрагингнинг соддалигида қилганингни билиб, сени Менга қарши гуноҳ қилишдан сақладим. Шунинг учун унга қўл тегизишингга йўл қўймадим. 7Энди хотинини эрига қайтариб бер, чунки у пайғамбардир. У сен учун ибодат қилади ва сен тирик қоласан. Агар қайтариб бермасанг, билгинки, сен ва ҳамма сеникилар аниқ ўласизлар”.8Шунда Абумалек эрталаб барвақт туриб, ўзининг барча қулларини чақиртирди ва бу сўзларнинг барчасини уларнинг қулоқларига сўзлаб берди. Бу одамлар эса жуда қўрқиб кетдилар. 9Сўнг Абумалек Иброҳимни чақиртириб унга деди: “Сен бизга нима қилдинг? Мен сенга нима ёмонлик қилдимки, сен мени ва менинг шоҳлигимни қарийб буюк гуноҳга ботирдинг? Сен менга нисбатан қилиш мумкин бўлмаган ишни қилдинг”.10Абумалек Иброҳимга яна: “Сен бу ишни қилганингда, нимани назарда тутган эдинг?”- деди. 11Иброҳим эса деди: “Мен, бу жойда Худодан қўрқиш йўқ ва мени хотиним учун ўлдирадилар, деб ўйладим. 12Яна, ҳақиқатан ҳам, у менинг синглим – у менинг отамнинг қизи, фақат онамнинг қизи эмас. У менинг хотиним бўлди.13Худо менга отамнинг уйидан чиқиб, мусофир кезишга бошқарганида, мен хотинимга деган эдим: Менга қиладиган яхшилигинг шу бўлсин, биз қайси жойга келмайлик, ҳамма жойда мен ҳақимда: Бу менинг акам,- деб айтгин”. 14Шунда Абумалек қўйлар, ҳўкизлар, қуллар ва чўриларни олиб, Иброҳимга берди. Шунингдек, хотини Сорони ҳам қайтариб берди.15Сўнг Абумалек: “Мана, менинг ерим сенинг қаршингда, ўзингга маъқул бўлган жойда яша”,- деди. 16Сорога эса: “Мана, мен сенинг акангга минг кумуш танга бердим. Бу – сен билан бўлганларнинг барчаси олдида сенинг ёпинғичингдир. Сен ҳамманинг олдида оқландинг”,- деди.17Сўнгра Иброҳим Худога ибодат қилди ва Худо Абумалекни, унинг хотинини ҳамда унинг чўриларини шифолади, шунда улар туға бошладилар. 18Зеро Худо Иброҳимнинг хотини Соро учун Абумалекнинг хонадонидаги барча қоринларни ёпиб қўйган эди.Chapter 21
1Раббий Ўзи айтганидек Сорога назар солди. Шундай қилиб, Раббий Сорога айтганидек қилди. 2Соро эса ҳомиладор бўлиб, Худо Иброҳимга белгилаган вақтда, унинг қариган чоғида унга ўғил туғиб берди. 3Иброҳим Соро унга туғиб берган ўғлининг исмини Исҳоқ қўйди. 4Худо Иброҳимга буюрганидек, у ўғли Исҳоқни саккиз кунлигида хатна қилди.5Ўғли Исҳоқ туғилганида, Иброҳим юз ёшда эди. 6Соро эса: “Худо мени кулдирди, бу ҳақда эшитган ҳар ким мен билан бирга кулади”,- деди. 7У яна: “Ким Иброҳимга Соро болаларни кўкрак сути билан боқади, деб айтар эди? Зеро унинг қариган чоғида мен унга ўғил туғиб бердим!”- деди.8Бола ўсиб, кўкракдан ажратилди. Иброҳим Исҳоқ кўкракдан ажратилган куни катта зиёфат қилди. 9Соро эса мисрлик Ҳожарнинг Иброҳимга туғиб берган ўғли мазах қилаётганини кўриб,10Иброҳимга: “Бу чўрини ва унинг ўғлини ҳайдаб юбор! Чунки бу чўрининг ўғли менинг ўғлим Исҳоқ билан меросхўр бўлмайди”,- деди. 11Бу иш Иброҳимнинг нигоҳида унинг ўғли сабабли ўта қайғули эди.12Шунда Худо Иброҳимга деди: “Бу иш сенинг нигоҳингда ўсмир ва чўринг сабабли қайғули бўлмасин. Соро сенга айтган ҳамма нарсада унинг овозига қулоқ сол. Чунки сенинг уруғинг Исҳоқда номланади. 13Чўрингнинг ўғлидан ҳам Мен халқ яратаман, чунки у сенинг уруғинг”.14Иброҳим эрталаб барвақт туриб, нон ва бир меш сув олди-да, Ҳожарга берди ва унинг ҳамда боланинг елкасига қўйиб, уларни жўнатиб юборди. Улар кетаётиб, Беир-Шеба чўлида адашиб қолишди. 15Мешдаги сув тугади, шунда Ҳожар болани бир бутанинг тагига ташлаб кетди. 16У кетиб, бир камон ўқи етар масофада ўтирди. Чунки у: “Боланинг ўлимини кўришни истамайман”,- деди. У рўпарада ўтирганича, фарёд кўтариб йиғлади.17Худо эса ўсмирнинг овозини эшитди. Худонинг фариштаси осмондан Ҳожарга хитоб қилиб деди: “Сенга нима бўлди, Ҳожар? Қўрқма, Худо ўсмирнинг овозини у турган жойдан эшитди. 18Тургин, ўғлингни кўтариб, уни қўлидан ушла, чунки Мен ундан буюк халқ яратаман”.19Шунда Худо Ҳожарнинг кўзларини очди ва у суви бор қудуқни кўрди. У бориб, мешни сувга тўлдирди ва ўсмирга ичирди. 20Худо ўсмир билан бирга эди. У улғайиб саҳрода яшай бошлади ва камон отувчи бўлди. 21У Порон саҳросида яшар эди. Ҳожар унга Миср еридан хотин олиб берди.22Ўша вақтда Абумалек ва унинг қўшинлари қўмондони Пихўл Иброҳимга сўзлаб дейишди: “Сен нимаики қилсанг, Худо сен билан биргадир. 23Энди шу ерда Худо ҳақи қасам ичгин – сен мени ҳам, менинг ўғлимни ҳам, ўғлимнинг ўғлини ҳам алдамайсан. Мен сенга нисбатан яхши муносабатда бўлганимдек, сен ҳам менга нисбатан ва сен мусофир бўлган юртимизга нисбатан яхши муносабатда бўласан”. 24Шунда Иброҳим: “Мен қасам ичаман”,- деди.25Кейин Иброҳим Абумалекнинг қуллари сув қудуғини зўрлик билан тортиб олганлари учун Абумалекка таъна қилди. 26Абумалек эса: “Ким бу ишни қилганини билмайман, сен ҳам менга айтган эмассан, мен бу ҳақида ҳанузгача эшитган эмасман”,- деди. 27Иброҳим қўйлар ва ҳўкизлар олиб, Абумалекка берди. Улар икковлари аҳд туздилар.28Иброҳим подадан еттита урғочи қўзини алоҳида қўйди. 29Шунда Абумалек Иброҳимдан: “Нима учун бу еттита урғочи қўзини алоҳида қўйдинг?”- деб сўради. 30Иброҳим: “Бу еттита урғочи қўзини менинг қўлимдан олгин, шундай қилиб, шу қўзилар бу қудуқни мен қазиганимга гувоҳ бўладилар”,- деди.31Шунинг учун у ўша жойни Беир-Шеба, деб атади, чунки у ерда икковлари қасам ичдилар 32ва Беир-Шебада аҳд туздилар. Сўнгра Абумалек ва унинг қўшинлари қўмондони Пихўл туриб, Пелишт ерига қайтиб кетишди.33Иброҳим эса Беир-Шебада эманзор ўтқазди ва ўша жойда Раббийнинг номини – Эл-Олам (“Мангу Худо”), деб чорлади. 34Иброҳим Пелишт ерида анча вақт мусофирдек яшади.Chapter 22
1Бу воқеалардан сўнг Худо Иброҳимни синаб, уни: “Иброҳим”,- деб чақирди. У эса: “Мана, мен”,- деди. 2Худо эса: “Ҳозир сен ўзинг севадиган ўғлингни, ягона ўғлинг Исҳоқни олиб, Мўрийаҳ ерига бор. Ўша ерда эса Мен сенга айтадиган тоғларнинг бирида уни тамоман ёндириш қурбонлигига қурбон қил”,- деди. 3Шунда Иброҳим эрталаб барвақт туриб, эшагини эгарлади ва ўзи билан иккита хизматкорини ва ўғли Исҳоқни олиб, тамоман ёндириш қурбонлиги учун ўтин тайёрлади. Шундай қилиб, Худо унга айтган жойга кетди.4Учинчи кунда эса Иброҳим кўзларини кўтариб, у жойни узоқдан кўрди. 5Иброҳим ўзининг хизматкорларига: “Сизлар шу ерда эшак билан қолинглар, мен ўғлим билан бирга у ерга бориб сажда қиламиз, сўнг олдингга қайтиб келамиз”,- деди. 6Иброҳим тамоман ёндириш қурбонлиги учун ўтинларни олиб, уларни ўғли Исҳоқнинг елкасига ортди, ўзи эса қўлига олов ва пичоқни олиб, икковлари бирга кетдилар.7Исҳоқ отаси Иброҳимга сўзлаб деди: “Отажон!” У эса: “Мана, мен, ўғлим”,- деб жавоб берди. Исҳоқ: “Мана, олов ва ўтин бор, аммо тамоман ёндириш қурбонлиги учун қўзи қани?”- деди. 8Иброҳим эса: “Ўғлим, Худонинг Ўзи тамоман ёндириш қурбонлиги учун қўзи билан таъминлайди”,- деди. Шундай қилиб, икковлари бирга бориб,9Худо Иброҳимга айтган жойга келдилар. Иброҳим у ерда қурбонгоҳ қуриб, ўтин қалади ва ўғли Исҳоқни боғлаб, уни қурбонгоҳга ўтинларнинг устига ётқизди. 10Сўнг Иброҳим қўлини чўзиб, ўғлини сўйиш учун пичоқни олди.11Аммо Раббийнинг фариштаси осмондан чақириб, унга: “Иброҳим! Иброҳим!”- деди. У эса: “Мана, мен”,- деди. 12Фаришта: “Болага қўл тегизма, унга ҳеч нима қилма. Чунки Мен энди сенинг Худодан қўрқишингни билдим ва сен ўзингнинг ягона ўғлингни Мендан аямадинг”,- деди.13Иброҳим кўзларини кўтариб қаради ва, мана, орқада шохлари чакалакзорга ўралиб қолган қўчқорни кўрди. Иброҳим бориб, қўчқорни олиб келди ва уни ўғлининг ўрнига тамоман ёндириш қурбонлигига қурбон қилди. 14Иброҳим бу жойнинг номини Йаҳвеҳ-Йире (“Раббий таъминлайди”), деб атади. Шунинг учун ҳозирги кунларда ҳам: “Раббийнинг тоғида таъминланади”,- дейилади.15Сўнг Раббийнинг фариштаси Иброҳимни осмондан яна чақириб, 16деди: “Ўзим билан қасам ичаман,- дейди Раббий,- сен бу ишни қилганинг учун, ўзингнинг ягона ўғлингни аямаганинг учун 17Мен сени дуо қилиб дуо қиламан. Сенинг уруғингни кўпайтириб, осмондаги юлдузлар каби ва денгиз соҳилидаги қумлар каби кўпайтираман. Сенинг уруғинг ўз душманларининг дарвозаларига эгалик қилади.18Сенинг уруғингда ер юзидаги барча халқлар барака топадилар, чунки сен Менинг овозимга қулоқ солдинг”. 19Шундан сўнг Иброҳим хизматкорларининг олдига қайтиб келди. Шундай қилиб, улар биргаликда Беир-Шебага кетдилар. Иброҳим Беир-Шебада яшар эди.20Бу воқеалардан сўнг Иброҳимга хабар бериб дейишди: “Мана, Милка ҳам сенинг уканг Нахўрга ўғиллар туғиб берди”. 21Нахўрнинг тўнғичи Уз, унинг укаси Буз, Кемуэл (у Арамнинг отаси бўлди), 22Қесед, Хазо, Пилдош, Йидлоф ва Бетуэл эди.23Бетуэл Ривқони туғди. Мана, шу саккизта ўғилни Милка Иброҳимнинг укаси Нахўрга туғиб берди. 24Унинг Раҳума деган чўриси ҳам унга Тебақ, Гахам, Таҳаш ва Маақаҳни туғиб берди.Chapter 23
1Соро бир юз йигирма етти ёшда эди. Соронинг бор умри шунча бўлди. 2Соро шу ёшида Канъан еридаги Қиръат-Арба яъни Хебронда оламдан ўтди. Иброҳим Соро учун йиғлаб, мотам тутиш учун келди.3Иброҳим марҳумасининг олдидан йироқлашди ва Хет ўғиллари олдига келиб, уларга сўзлаб деди: 4”Мен сизларнинг орангизда мусофир ва келгиндиман. Мен марҳумамни кўз ўнгимдан кўмишим учун қабристонга ерингизнинг бир қисмини мулкимга беринглар”.5Хет ўғиллари эса Иброҳимга жавоб бериб: 6”Ҳазратимиз, бизга қулоқ сол,- дедилар,- Сен бизнинг орамизда қудратли шаҳзодасан. Мақбараларимизнинг энг яхшисига марҳумангни дафн эт. Биздан бирор киши марҳумангни кўмишинг учун сендан ўз мақбарасини аямайди”.7Иброҳим ўрнидан туриб, бу ернинг халқига – Хет ўғилларига таъзим қилди-да, 8уларга сўзлаб деди: “Агар марҳумамни кўз ўнгимдан кўмишимга рози бўлсангизлар, менга қулоқ солинглар: мен учун Зўхар ўғли Эфрондан илтимос қилинглар, 9у ўзининг даласи четидаги Макпелаҳ ғорини менга берсин. Мен сизларнинг орангизда қабристонга эга бўлишим учун унинг қиймати қанча бўлса, у шу нархга берсин”.10Эфрон эса Хет ўғилларининг орасида ўтирган эди. Хетлик Эфрон эса Хет ўғилларига, яъни шаҳар дарвозасига келган ҳамма хетликларга эшиттириб, Иброҳимга жавоб берди: 11”Йўқ, ҳазратим, менга қулоқ сол, мен сенга далани ҳам, ундаги ғорни ҳам инъом қиламан. Халқим ўғилларининг ҳузурида мен уни сенга инъом қиламан, ўз марҳумангни кўмгин”.12Иброҳим эса у ернинг халқи олдида таъзим қилди-да, 13ўша ернинг халқига эшиттириб, Эфронга сўзлаб деди: “Илтимос, менга қулоқ сол. Сенга у дала учун пул бераман. Пулни мендан ол ва мен марҳумамни ўша ерда кўмаман”.14Эфрон Иброҳимга жавоб бериб: 15”Ҳазратим, менга қулоқ сол, ернинг нархи тўрт юз кумуш шеқел, бу мен ва сен учун нима деган гап? Марҳумангни кўмавер”,- деди. 16Иброҳим Эфронга қулоқ солиб, у Хет ўғилларига эшиттириб айтган нархни, савдогарлар муомаласида юрган тўрт юз кумуш шеқелни унга тортиб берди.17Шундай қилиб, Эфроннинг даласи, яъни Мамре қаршисидаги Макпелаҳда бўлган дала ва ундаги ғор, шунингдек, далада ва унинг атрофидаги ҳудудларида бўлган барча дарахтлар 18Иброҳимнинг мулкига ўтди. Булар Хет ўғилларининг ҳузурида, шаҳар дарвозасидан кириб-чиқадиган ҳамманинг қаршисида бўлди.19Шундан сўнг Иброҳим хотини Сорони Мамре қаршисидаги, Макпелаҳда бўлган даласидаги ғорга кўмди. Бу ҳозирги Канъан еридаги Хеброндир. 20Шундай қилиб, дала ва ундаги ғор Хет ўғилларидан Иброҳимга қабристон сифатида мулк қилиб берилди.Chapter 24
1Иброҳим қариб ёши ўтиб қолган эди. Раббий Иброҳимга ҳамма нарсада барака ато қилди. 2Бир куни Иброҳим ўз хонадонидаги бор мулкини идора қилувчи бош қулига деди: “Қўлингни сонимнинг остига қўйиб, 3осмоннинг Худоси ва ернинг Худоси бўлмиш Раббий ҳақи – шу ердаги канъанлик қизларидан менинг ўғлимга хотин олиб бермаслигинг ҳақида қасам ичгин. 4Бироқ менинг еримга, менинг қариндошларимнинг олдига бориб, ўғлим Исҳоққа хотин олиб кел”.5Қули эса унга: “Балки, у аёл мен билан бу ерга келишни истамас, шунда мен ўғлингни сен чиққан ерга қайтариб олиб борайми?”- деди. 6Иброҳим унга деди: “Эҳтиёт бўл, менинг ўғлимни у ерга қайтариб олиб борма. 7Мени отамнинг уйидан, қариндошларимнинг еридан олиб чиққан, “Шу ерни сенинг уруғингга бераман”,- деб қасам ичган Раббий осмоннинг Худоси Ўз фариштасини сенинг олдингдан юборади ва сен ўғлимга хотинни ўша ердан олиб келасан.8Агар у аёл сен билан келишни истамаса, сен менинг бу қасамимдан озод бўласан, фақат ўғлимни у ерга қайтариб олиб борма”. 9Шунда қул хўжайини Иброҳимнинг сони остига қўлини қўйиб, булар ҳақида қасам ичди.10Сўнг қул хўжайинининг туяларидан ўнта туяни олиб, йўлга тушди. Унинг қўлида хўжайинининг ҳар хил қимматбаҳо нарсалари ҳам бор эди. У туриб Орам-Наҳарайимга, Нахўрнинг шаҳрига кетди. 11У оқшом пайти, яъни аёллар сув тортгани чиқадиган вақтда шаҳар ташқарисидаги қудуқ ёнида туяларини чўктирди.12Сўнг у деди: “Ё, Раббий хўжайиним Иброҳимнинг Худоси! Бугун менга омад бер ва хўжайиним Иброҳимга шафқатингни кўрсат. 13Мана, мен сув булоғи бошида турибман ва шаҳар аҳлининг қизлари сув тортиш учун чиқиб келмоқдалар. 14Энди, мен: Кўзангни эгиб, мен сув ичай,- деганимда: ‘Ичинг, мен туяларингизни ҳам суғораман‘,- деб жавоб берадиган қиз қулинг Исҳоққа тайинланган келин бўлсин. Ана шундан менинг хўжайинимга шафқат кўрсатганингни билиб оламан”.15У гапини ҳали тугатмаган эди, мана, елкасида кўзасини кўтариб олган бир қиз келиб қолди. Унинг исми Ривқо бўлиб, у Иброҳимнинг укаси Нахўрнинг Милка исмли хотинидан туғилган ўғли Бетуэлнинг қизи эди. 16Қизнинг кўриниши ўта гўзал бўлиб, у эр билмаган бокира эди. У булоқ бошига тушиб, кўзасини тўлдирди ва юқорига чиқди.17Қул унинг қаршисига югуриб бориб: “Менга кўзангдан ичишга озгина сув бер”,- деди. 18Қиз эса: “Ичинг, ҳазратим”,- деб шошилиб кўзасини қўлига тушириб, унга ичишга сув берди.19Унга сув ичиргач: “Туяларингизни ҳам улар сувдан тўйгунича, сув тортиб суғораман”,- деди. 20Сўнг шошилиб кўзасини охурга бўшатиб, яна сув тортиш учун қудуқ томонга югурди ва унинг ҳамма туяларини суғорди.21Бу киши эса Раббий унинг йўлини муваффақиятли қилдими ёки йўқми, билиш учун унга ҳайрат билан сўзсиз тикилиб турар эди. 22Туялари сув ичиб бўлганидан сўнг, у киши оғирлиги ярим шеқел бўлган олтин сирға ва оғирлиги ўн шеқел бўлган иккита олтин билагузукларни олиб, ундан: 23”Кимнинг қизисан? Отангнинг уйида биз тунашимиз учун жой борми?”- деб сўради.24Қиз эса унга: “Мен, Нахўрга Милка исмли хотини туғиб берган ўғли Бетуэлнинг қизиман”,- деди. 25У яна: “Бизда етарлича сомон ва ем бор. Тунаш учун жой ҳам бор”,- деди.26У киши бошини эгиб, Раббийга сажда қилди 27ва деди: “Ўз ҳақиқати ва шафқати билан хўжайинимни ташлаб кетмаган Раббий хўжайиним Иброҳимнинг Худоси муборакдир. Раббий тўғри йўл билан мени хўжайинимнинг укасининг уйига бошлаб келди”.28Қиз югуриб бориб, онасининг хонадонидагиларга буларни айтиб берди. 29Ривқонинг Лабан исмли акаси бор эди. Лабан булоқ бошига, ўша одамнинг олдига югуриб чиқди. 30У синглисининг қўлларидаги сирға ва билагузукларни кўриб, синглиси Ривқонинг: “У киши менга шундай деди”,- деганини эшитиб, ўша одамнинг олдига келди. Мана, у булоқ бошида, туяларнинг ёнида турар эди.31Лабан: “Кел, эй, Раббий дуо қилган одам. Нега ташқарида турибсан? Мен сенга уй, туяларинг учун жой тайёрлаб қўйдим”,- деди. 32У киши уйга кирди. Лабан туяларнинг эгарларини ечиб, уларга сомон ва ем берди. У кишига ва у билан бирга келганларга оёқларини ювиш учун сув берди.33Унинг олдига ейиш учун овқат қўйдилар. Аммо у: “Ишимни сизларга айтмагунимча, овқат емайман”,- деди. Улар: “Гапир”,- дедилар. 34Шунда у: “Мен Иброҳимнинг қулиман,- деди,- 35Раббий менинг хўжайинимга кўплаб барака берди. Шунинг учун у буюк бўлди. Раббий унга қўй ва ҳўкизлар, кумуш ва олтинлар, қул ва чўрилар, туя ва эшаклар берди.36Хўжайинимнинг хотини Соро қариган чоғида унга ўғил туғиб берди. У эса ҳамма нарсасини ўғлига берди. 37Хўжайиним менга қасам ичириб деди: “Менинг ўғлимга шу ердаги канъанлик қизлардан хотин олма, 38балки менинг отамнинг уйига, қариндошларимникига бориб, ўғлимга хотин олиб кел”.39Мен хўжайинимга: “У хотин мен билан келишни истамаса-чи?”- дедим. 40У эса менга деди: “Мен қаршисида юрган Раббий Ўз фариштасини юбориб, йўлингни муваффақиятли қилади ва сен менинг ўғлимга хотинни отамнинг уйидан, менинг қариндошларимдан оласан. 41Қариндошларимникига борганингда, менинг қасамимдан озод бўласан. Агар улар сенга беришмаса, шунда менинг қасамимдан озод бўласан”.42Мен бугун қудуқ бошига келиб дедим: “Ё, хўжайиним Иброҳимнинг Раббий Худоси, Сен менинг келаётган йўлимни дуо қилсанг эди! 43Мана, мен сув қудуғи бошида турибман. Сув тортишга чиққан қизга мен: Кўзангдан ичишга озроқ сув бер,- деганимда, 44у менга: Ўзингиз ичинг, мен туяларингиз учун ҳам сув тортаман,- деса, Раббий хўжайинимнинг ўғлига тайинлаган келин шу бўлсин”.45Мен юрагимда айтиб бўлмаган эдимки, мана, Ривқо елкасида кўзаси билан чиқиб келди. У қудуққа тушиб, сув тортди ва мен унга: Менга сув ичир,- дедим. 46У шошиб елкасидан кўзасини тушириб: Ичинг, мен туяларингизни ҳам суғораман,- деди. Мен ҳам сув ичдим, у туяларимни ҳам суғорди.47Мен ундан: Сен кимнинг қизисан?- деб сўрадим. У эса: Милка Нахўрга туғиб берган ўғли Бетуэлнинг қизиман,- деди. Шунда мен унга сирға ва қўлларига билагузуклар бериб, 48тиз чўкдим ва Раббийга сажда қилиб, хўжайиним биродарининг қизини унинг ўғлига хотинликка олиб бериш учун мени тўғри йўлдан бошқарган Раббий хўжайиним Иброҳимнинг Худосига миннатдорчилик билдирдим.49Энди менинг хўжайинимга илтифот ва ҳаққонийлик кўрсатасизми ёки йўқми, шуни айтинглар. Буни қилмасанглар, ҳам айтинглар. Шунга қараб, мен ўнгга ёки чапга буриламан”.50Шунда Лабан ва Бетуэл жавоб бериб дейишди: “Бу иш Раббийдан келди. Биз сенга бирор яхши ёки ёмон сўз айта олмаймиз. 51Мана, Ривқо сенинг қаршингда, уни олиб кет. Раббий айтганидек, у хўжайинингнинг ўғлининг хотини бўлсин”.52Иброҳимнинг қули уларнинг сўзларини эшитганида, ергача тиз чўкиб, Раббийга сажда қилди. 53Сўнгра қул кумуш тақинчоқлар, олтин тақинчоқларни ҳамда кийимларни олиб Ривқога берди. Унинг онаси ва акасига ҳам қимматбаҳо совғалар берди.54Шунда у ҳамда у билан бирга келган одамлар еб-ичдилар ва тунаб қолдилар. Улар эрталаб турганларида, у: “Мени хўжайинимнинг олдига қўйиб юборинглар”,- деди. 55Аммо унинг акаси ва онаси: “Қизимиз ҳеч бўлмаса, ўн кунча биз билан турсин, шундан сўнг борар”,- дедилар.56Қул эса уларга: “Мени ушлаб турманглар, чунки Раббий менинг йўлимни дуо қилди. Мени қўйиб юборинглар, токи мен хўжайинимнинг олдига борай”,- деди. 57Улар эса: “Қизни чақириб, унинг фикрини сўрайлик”,- дедилар. 58Улар Ривқони чақириб, унга: “Бу одам билан борасанми?”- дедилар. У: “Бораман”,- деди.59Шунда улар сингиллари Ривқони, унинг энагасини, Иброҳимнинг қулини ва унинг одамларини қўйиб юбордилар. 60Улар Ривқони дуо қилиб, унга дедилар: “Синглимиз! Сендан мингларча, ўн мингларча фарзандлар туғилсин, сенинг наслинг душманларининг дарвозасига эгалик қилсин”.61Ривқо ва унинг чўрилари туриб, туяларга миндилар ва у одам билан кетдилар. Қул Ривқони олиб, ўз йўлига тушди. 62Исҳоқ эса Беир-Лахай-Руй қудуғи йўлидан келди, чунки у жануб томондаги ерда яшар эди.63Оқшом чоғи Исҳоқ фикрлаш учун далага чиқди ва кўзларини кўтариб кўрдики, мана, туялар келар эди. 64Ривқо ҳам кўзларини кўтариб, Исҳоқни кўрди ва туядан тушди. 65У қулга деди: “Далада бизнинг рўпарамиздан келаётган киши ким?” Қул: “Бу менинг хўжайиним”,- деди. Шунда Ривқо ёпинчиғини олиб ёпинди.66Қул эса Исҳоққа ҳамма қилган ишларини айтиб берди. 67Исҳоқ онаси Соронинг чодирига Ривқони олиб келиб, уни олди ва Ривқо унинг хотини бўлди. Исҳоқ уни севиб қолди ва онасининг ўлимидан юпанди.Chapter 25
1Сўнг Иброҳим яна хотин олди, унинг исми Қетуро эди. 2Қетуро унга Зимрон, Йоқшон, Медон, Мидиан, Йишбоқ ва Шувахни туғиб берди. 3Йоқшондан эса Шеба ва Дедон туғилди. Дедоннинг ўғиллари Ашурим, Летушим ва Леҳумим эди. 4Мидианнинг ўғиллари Эфаҳ, Эфер, Энўх, Абидо ва Элдах эди. Буларнинг ҳаммалари Қетуронинг ўғилларидир.5Иброҳим бор бойлигини Исҳоққа берди. 6Иброҳимнинг чўриларидан кўрган ўғилларига эса Иброҳим совғалар берди. Бироқ ҳали ўзи ҳаётлигидаёқ, у уларни ўғли Исҳоқдан узоқлаштириб, шарқ томонга, шарқий ерга жўнатди.7Иброҳим яшаган умрининг кунларининг сони бир юз етмиш беш йил эди. 8У тўлиқ мўйсафидликда, қарилик гаштини суриб, кексайиб жон берди ва оламдан ўтиб, ўз халқига қўшилди.9Ўғиллари Исҳоқ ва Исмоил уни Мамре қаршисидаги хетлик Зўхарнинг ўғли Эфроннинг даласидаги Макпелаҳ ғорига кўмдилар. 10Бу далани Иброҳим Хет ўғилларидан сотиб олган эди. Иброҳим ва унинг хотини Соро шу ерда кўмилган. 11Иброҳимнинг ўлимидан сўнг Худо унинг ўғли Исҳоқни дуо қилди. Исҳоқ Беир-Лахай-Руйнинг ёнида яшар эди.12Мана, бу Иброҳимга Соронинг чўриси мисрлик Ҳожар туғиб берган Исмоилнинг насл-насаби:13Булар Исмоилнинг ўғилларининг исмлари, уларнинг насл-насабига кўра исмлари: Исмоилнинг тўнғичи Небайот, Кедар, Адбеэл ва Мибсом, 14Мишмо, Думаҳ, Массо, 15Ҳадар, Тема, Йетур, Нафиш ва Қедемаҳ. 16Булар Исмоилнинг ўғилларидир. Мана, уларнинг қишлоқлару қароргоҳларига кўра уларнинг исмларидир. Булар қабилаларининг ўн иккита қабилабошиларидир.17Исмоил умр кунларининг сони юз ўттиз етти йил эди. Сўнг Исмоил жон бериб, оламдан ўтди ва ўз халқига қўшилди. 18Улар Миср олдидаги Ашурга бориш йўлидаги Хавилаҳдан то Шургача истиқомат қилар эдилар. Улар ўз ака-укаларининг қаршисида ўрнашдилар.19Мана, Иброҳимнинг ўғли Исҳоқнинг насл-насаби: Иброҳимдан Исҳоқ туғилди. 20Исҳоқ Паддон-Орамдан орамлик Бетуэлнинг қизи, орамлик Лабаннинг синглиси Ривқони хотинликка олганида, қирқ ёшда эди.21Исҳоқ Раббийга хотини учун ибодат қилди, чунки у бепушт эди. Раббий уни эшитди ва унинг хотини Ривқо ҳомиладор бўлди. 22Унинг ичида болалари уриша бошладилар. Ривқо: “Агар шунақа бўлса, бу менга нима керак?”- деб, бу ҳақида Раббийдан сўрагани кетди.23Раббий унга: “Сенинг қорнингда иккита халқ бор, сенинг ичингдан икки тоифа халқ келиб чиқади. Бир халқ бошқасидан кучлироқ бўлади ва каттаси кичигига хизмат қилади”,- деди.24Ривқонинг ой куни тўлиб, туғиш вақти яқинлашди. Мана, унинг қорнидаги эгизаклар эди. 25Биринчиси қизил, бутун танаси пўстакдек сержун чиқди, унга Эсов (“Ғадир-будур”), деб исм қўйдилар. 26Сўнг унинг укаси, қўли билан Эсовнинг товонидан тутиб чиқди ва унга Ёқуб (“Товвони ушлаб олувчи”), деб исм қўйдилар. Улар туғилганларида, Исҳоқ олтмиш ёшда эди.27Болалар улғайдилар. Эсов моҳир овчи, дала одами бўлди, Ёқуб эса чодирларда яшовчи ювош одам эди. 28Исҳоқ Эсовни севар эди, чунки унинг ўлжаси унга ёқар эди. Ривқо эса Ёқубни севар эди.29Бир куни Ёқуб овқат пиширди, Эсов эса тинкаси қуриб, даладан келиб қолди. 30Эсов Ёқубга: “Менга қизилдан, шу қизилдан ейишга бер, чунки менинг мадорим қуриди”,- деди. Шунинг учун унга Эдўм (“Қизил”), деб исм ҳам қўйдилар.31Аммо Ёқуб: “Ҳозироқ менга тўнғичлигингни сот”,- деди. 32Эсов эса: “Мана, мен очликдан ўляпман, менга бу тўнғичликдан нима фойда?”- деди. 33Ёқуб: “Менга ҳозироқ қасам ич”,- деди. Эсов унга қасам ичди ва тўнғичлигини Ёқубга сотди. 34Шунда Ёқуб Эсовга нон ва ясмиқ ошидан берди. Эсов еб-ичди ва ўрнидан туриб, ташқарига чиқиб кетди. Шундай қилиб, Эсов ўз тўнғичлигини менсимади.Chapter 26
1Ер юзида Иброҳимнинг кунларидаги очарчиликдан ташқари яна очарчилик бўлди ва Исҳоқ Гарорга, Пелишт подшоҳи Абумалекнинг олдига борди.2Раббий унга зоҳир бўлиб деди: “Мисрга борма, Мен сенга айтадиган ерда яша. 3Шу ерда мусофирдек яша ва Мен сен билан бирга бўлиб, сенга барака бераман. Чунки Мен барча бу ерларни сенга ва сенинг авлодингга бериб, отанг Иброҳимга берган қасамимни бажо келтираман.4Сенинг уруғингни осмон юлдузларидек кўпайтираман, бу ерларнинг ҳаммасини сенинг уруғингга бераман. Ернинг барча халқлари сенинг уруғингда барака топадилар. 5Чунки Иброҳим Менинг овозимга қулоқ солди ва Мен буюрган амрларимга, буйруқларимга ҳамда қонунларимга риоя қилди”.6Исҳоқ Гарорда яшай бошлади. 7Ўша ернинг аҳолиси ундан хотини ҳақида сўрадилар. У эса: “Бу менинг синглим”,- деди, чунки у: “Бу менинг хотиним”,- дейишга қўрқди. Зеро у: “Бу жойнинг аҳолиси мени Ривқо учун ўлдиради”,- деб ўйлади, чунки унинг кўриниши гўзал эди. 8У ўша ерда узоқ вақт яшаганидан сўнг, Пелишт подшоҳи Абумалек деразадан қараб, Исҳоқ хотини Ривқо билан ўйнаётганини кўриб қолди.9Абумалек Исҳоқни чақириб, унга деди: “Мана, бу сенинг хотининг-ку. Қандай қилиб сен уни, синглим, деб айтдинг?” Исҳоқ унга: “Мен у учун ўлмайин, деб шундай дедим”,- деб жавоб берди. 10Аммо Абумалек: “Бу сенинг бизга нима қилганинг? Халқимиздан бири сенинг хотининг билан қовушишига оз қолди. Шундай қилиб, сен бизни гуноҳга киритган бўлар эдинг”,- деди. 11Абумалек бутун халққа: “Ким бу одамга ва унинг хотинига тегса, ўлимга тортилсин”,- дея амр берди.12Исҳоқ ўша ерда экин экиб, ўша йили юз карра ҳосил олди. Раббий унга шундай барака берди. 13У улуғ одам бўлди. У янада юксалиб, ўта улуғвор одам бўлди. 14Унинг қўй-эчкилари, мол подалари, хизматкорлари кўп эди. Шунинг учун пелиштликлар унга ҳасад қила бошладилар.15Отаси Иброҳимнинг ҳаётлик пайтида отасининг қуллари қазиган барча қудуқларни пелиштликлар кўмиб тупроққа тўлдирдилар. 16Абумалек эса Исҳоққа: “Биздан узоқлаш, чунки сен биздан анча кучли бўлдинг”,- деди. 17Исҳоқ у ердан узоқлашиб, Гарор водийсида чодир қурди ва ўша ерда ўрнашди.18Отаси Иброҳимнинг кунларида қазилган, Иброҳимнинг ўлимидан сўнг эса пелиштликлар кўмган сув қудуқларини Исҳоқ қайтадан қазиди ва уларни отаси атаган ўша номлар билан атади.19Исҳоқнинг қуллари водийда ер қазиб, ўша ерда тирик сув булоғини топдилар. 20Шунда Гарор чўпонлари Исҳоқнинг чўпонлари билан: “Бизнинг сувимиз”,- деб баҳслашдилар. У қудуққа Эсек (“Баҳслаш”), деб ном берди, чунки у билан баҳслашган эдилар.21Яна бошқа қудуқ қазидилар, у учун ҳам баҳслашдилар. У унга Ситнаҳ (“Қаршилик”), деб ном берди. 22Сўнг ўша ердан кўчиб, бошқа қудуқ қазиди. Бу қудуқ ҳақида бошқа баҳслашмадилар. Исҳоқ унга Рехобот (“Кенглик”), деб ном берди, чунки: “Энди Раббий бизга кенг жой берди ва биз ер юзида кўпаямиз”,- деди у.23У ердан эса Беир-Шебага кўчиб кетди. 24Ўша тунда Раббий унга намоён бўлиб деди: “Мен отанг Иброҳимнинг Худосиман. Қўрқма, чунки Мен сен билан биргаман. Менинг қулим Иброҳим ҳақи сенга барака бераман ва сенинг уруғингни кўпайтираман”. 25Шунда Исҳоқ ўша жойда қурбонгоҳ қурди ва Раббий номини чақирди. Шундай қилиб, ўша ерда чодир ёйишди. Исҳоқнинг қуллари эса қудуқ қазидилар.26Бир куни унинг олдига Гарордан Абумалек, унинг дўсти Ахузав ва унинг қўшинлари қўмондони Пихўл келдилар. 27Исҳоқ уларга: “Мендан нафратланиб, ерингиздан қувганларингдан сўнг менинг олдимга нимага келдингизлар?”- деди.28Улар дедилар: “Раббий сен билан эканини аниқ кўрдик, шунинг учун биз ўзимизга: Сен билан бизнинг орамизда қасам бўлсин ва сен билан аҳд тузайлик,- деб айтдик. 29Биз сенга тегмасдан, сенга фақат яхшилик қилганимиз ва сени тинчлик билан қўйиб юборганимиздек, сен ҳам бизга ёмонлик қилма. Энди сен Раббийдан дуо қилингансан”.30Исҳоқ эса уларга зиёфат берди, улар еб-ичдилар. 31Эрталаб барвақт туриб, бир-бирларига қасам ичдилар. Кейин Исҳоқ уларни қўйиб юборди, улар унинг олдидан тинчлик билан қайтиб кетдилар.32Шу куннинг ўзида Исҳоқнинг қуллари келиб, қазиган қудуқ ҳақида хабар бериб, унга: “Биз сув топдик”,- дедилар. 33У қудуқни Шеба, деб атади. Шунинг учун у шаҳарнинг номи ҳозирги кунларгача Беир-Шебадир.34Эсов қирқ ёшида ўзига хетлик Беирнинг қизи Йеҳудитни ва хетлик Элоннинг қизи Босиматни хотинликка олди. 35Улар Исҳоқ билан Ривқога дил озори эдилар.Chapter 27
1Исҳоқ қариганида, унинг кўзи хиралашиб кўрмай қолди. У тўнғич ўғли Эсовни чақириб, унга: “Ўғлим Менинг!”- деди. У эса: “Мана, мен”,- деди. 2Исҳоқ деди: “Мана, мен қаридим, ўлиш кунимни билмайман.3Шунинг учун қурол-аслаҳангни, ўқдонингни ва камонингни олиб, далага бор-у, менга ов қилиб кел 4ва мен ёқтирадиган овқатни тайёрлаб, менга ейишга келтир, токи ўлишимдан олдин жоним сени дуо қилсин”.5Исҳоқ ўғли Эсовга сўзлаётганида, Ривқо эшитиб қолди. Эсов ов қилиб келиш учун далага кетганида, 6Ривқо ўғли Ёқубга деди: “Мана, мен отангнинг аканг Эсовга шундай деганини эшитдим: 7Менга ов қилиб келиб овқат тайёрла, мен уни еб, сени ўлимим олдидан Раббим қаршисида дуо қиламан.8Энди, ўғлим, мен сенга буюрадиган сўзларимга қулоқ сол. 9Подага бориб, у ердан менга иккита яхши улоқча олиб кел. Мен улардан отангга у яхши кўрадиган овқатни пишираман. 10Сен эса уни отангга олиб кирасан, токи у еб олсин ва сени ўлими олдидан дуо қилсин”.11Ёқуб онаси Ривқога деди: “Акам Эсов сержун одам, мен эса териси силлиқ одамман. 12Балки отам мени пайпаслар ва унинг нигоҳида ёлғончи бўламан-у, ўзимга дуо ўрнига лаънат орттираман”.13Онаси эса унга: “Сенинг лаънатинг менга бўлсин, ўғлим, фақат менинг сўзларимга қулоқ сол ва бориб, менга айтганимни олиб кел”,- деди. 14У бориб улоқчаларни онасига олиб келди. Онаси отаси ёқтирган овқатни тайёрлади.15Ривқо катта ўғли Эсовнинг уйдаги ҳашаматли кийимини олиб келиб, кичиқ ўғли Ёқубга кийдирди, 16унинг қўллари ва силлиқ бўйнини эса улоқчаларнинг териси билан қоплади. 17Сўнг ўзи тайёрлаган овқат ва нонни ўғли Ёқубнинг қўлига берди.18У отасининг олдига кириб: “Отам менинг”,- деди. У: “Мана, менман. Кимсан ўғлим?”- деди. 19Ёқуб отасига: “Мен – Эсов, сизнинг тўнғичингизман. Мен сиз айтганингиздек қилдим, туриб ўтиринг ва менинг овимдан енг, токи жонингиз мени дуо қилсин”,- деди.20Исҳоқ ўғлига: “Қандай қилиб шу қадар тез тутдинг, ўғлим?”- деди. У эса: “Раббий Худойингиз ўлжани менинг олдимга юборди”,- деди. 21Шунда Исҳоқ Ёқубга деди: “Олдимга кел, мен сени пайпаслаб кўрай, ўғлим. Сен ўғлим Эсовмисан ёки йўқми?”22Ёқуб отаси Исҳоқнинг олдига келди. Исҳоқ уни пайпаслаб: “Овоз – Ёқубнинг овози, қўллар эса Эсовнинг қўллари”,- деди. 23У уни танимади, чунки унинг қўллари акаси Эсовнинг қўлларидек сержун эди. Шу тариқа, уни дуо қилиб,24деди: “Ўғлим Эсов, сенмисан?” У жавоб бериб: “Мана, мен”,- деди. 25Исҳоқ: “Менинг олдимга олиб кел, мен ўғлимнинг овидан ейман, токи жоним сени дуо қилсин”,- деди. Ёқуб унга олиб борди ва у еди. Унга шароб ҳам олиб келди ва у ичди.26Шунда отаси Исҳоқ унга: “Яқин келиб, мени ўпгин, ўғлим”,- деди. 27У яқинлашиб, отасини ўпди. Исҳоқ унинг кийимининг ҳидини сезди ва уни дуо қилиб деди: “Мана, ўғлимнинг ҳиди, Раббий дуо қилган даланинг ҳидидек.28Худо сенга осмон шудрингидан, ернинг мўл ҳосилидан, шароб ва нондан тўла-тўкис қилиб берсин.29Сенга халқлар хизмат қилсинлар ва қабилалар сенга тиз чўксинлар. Ака-укаларинг устидан хўжайин бўл ва онангнинг ўғиллари сенга тиз чўксинлар. Сени лаънатлайдиганлар лаънатлидир, сени дуо қиладиганлар баракалидир”.30Исҳоқ Ёқубни дуо қилган ва Ёқуб отаси Исҳоқнинг олдидан чиққан лаҳзадаёқ акаси Эсов овдан қайтиб келди. 31У ҳам овқат тайёрлади ва отасига олиб келиб, унга: “Отам менинг, ўрнингиздан туринг, ўғлингизнинг овидан енг, токи жонингиз мени дуо қилсин”,- деди.32Отаси Исҳоқ эса ундан: “Сен кимсан?”- деб сўради. У: “Мен – сизнинг ўғлингиз, сизнинг тўнғичингиз Эсовман”,- деди. 33Исҳоқ жуда қаттиқ титраб: “Унда менга ов қилиб келган ким? Сен келишингдан олдин ҳаммасини едим ва мен уни дуо қилдим. У баракали бўлади”,- деди.34Эсов отасининг сўзларини эшитди-да, баланд ва ўта аччиқ фарёд қилиб, ўз отасига: “Отам менинг! Мени ҳам дуо қилинг”,- деди. 35Аммо Исҳоқ: “Сенинг уканг айёрлик билан келиб, сенинг дуойингни олди”,- деди.36У эса: “Шунинг учун у Ёқуб, деб аталган эмасми? У мени иккинчи марта алдади. У тўнғичлигимни олган эди, энди эса, мана, дуойимни ҳам олди”,- деди. Сўнг яна: “Наҳотки, сиз менга дуо қолдирмадингиз?”- деди. 37Исҳоқ Эсовга жавоб бериб: “Мана, мен уни сенинг устингдан хўжайин қилиб қўйдим ва унинг барча ака-укаларини унга қул қилиб бердим. Уни нон ва шароб билан таъминладим, сен учун нима қилай ўғлим?”- деди.38Аммо Эсов отасига: “Наҳотки, отам, сизнинг дуойингиз бир дона бўлса? Мени ҳам дуо қилинг, отам!”- деб айтиб, баланд овозда йиғлаб юборди.39Отаси Исҳоқ унга жавоб бериб деди: “Мана, сенинг яшаш жойинг серҳосил ердан ва юқоридан осмон шудрингидан бўлади. 40Сен қиличинг билан яшайсан ва укангга хизмат қиласан. Шундай вақт келадики, қаршилик қилиб, унинг бўйинтуруғини бўйнингдан узиб ташлайсан”.41Эсов Ёқубдан отаси уни дуо қилгани учун нафратланди. Шунинг учун Эсов ўз юрагида: “Отам учун мотам тутиш кунлари яқинлашяпти, сўнг мен укам Ёқубни ўлдираман”,- деди. 42Ривқога катта ўғли Эсовнинг сўзларини айтиб бердилар. Шунда у одам юбориб, кичик ўғли Ёқубни чақиртирди ва унга деди: “Мана, аканг Эсов сени ўлдирмоқчи бўлиб, ўзига таскин бериб юрган экан.43Шунинг учун, ўғлим, менинг сўзларимга қулоқ сол, ўрнингдан туриб Харан юртига, акам Лабаннинг олдига қочиб кет. 44Акангнинг қахри қайтгунича, бир қанча вақт уникида яшаб тур. 45Акангнинг жаҳли қайтгунича, сен унга қилган ишни унутгунича, ўша ерда тур. Сўнгра мен сенинг олдингга одам юбораман ва сени у ердан олиб келаман. Менга бир кунда иккаловларингдан ҳам ажралиш нима керак?”46Сўнгра Ривқо Исҳоққа: “Мен хетлик қизлари туфайли ҳаётдан тўйганман. Агар Ёқуб ўзига шуларга ўхшаш хетлик қизларидан, шу ернинг қизларидан хотин олса, менга ҳаётнинг нима кераги бор?”- деди.Chapter 28
1Исҳоқ Ёқубни чақириб, уни дуо қилди ва унга буюриб деди: “Ўзингга Канъан қизларидан хотин олма. 2Бироқ туриб Паддон-Орамга, онангнинг отаси Бетуэлнинг уйига бор. Ўша ердан, онангнинг акаси Лабаннинг қизларидан ўзингга хотин ол.3Қодир Худо сенга барака берсин, серпушт қилсин, кўпайтирсин ва сендан кўплаб халқлар келиб чиқсин. 4Сенга ва сенинг уруғингга Иброҳимнинг баракасини берсин, токи сен Худо Иброҳимга берган мусофирлик ерини мерос қилиб ол”.5Шундай қилиб, Исҳоқ Ёқубни қўйиб юборди. У Паддон-Орамга, Ёқуб ва Эсовнинг онаси Ривқонинг акаси орамлик Бетуэлнинг ўғли Лабаннинг олдига кетди.6Эсов эшитдики, отаси Ёқубни дуо қилиб, унга: “Ўзингга Канъан қизларидан хотин олма”,- деб амр бериб, уни Паддон-Орамга ўша ердан ўзига хотин олиш учун юборибди. 7Ёқуб ўз отасига ва онасига қулоқ солиб, Паддон-Орамга кетибди.8Эсов эса Канъан қизларининг отаси Исҳоққа маъқул эмаслигини кўргач, 9Исмоилнинг олдига борди ва хотинлари устига Иброҳимнинг ўғли, Небайотнинг синглиси, Исмоилнинг қизи Махалатни ўзига хотинликка олди.10Ёқуб эса Беир-Шебадан чиқиб, Харан томонга қараб кетди. 11Бир жойга келиб, ўша ерда тунашга қолди, чунки қуёш ботган эди. Ўша жойдан бир тошни олиб, ўзига ёстиқ қилиб қўйди ва ухлашга ётди.12У туш кўрди: Мана, нарвон ерда турар, унинг тепаси осмонга тегиб турар эди. Мана, Худонинг фаришталари ундан чиқиб-тушар эдилар. 13Мана, Раббий унинг тепасида туриб шундай дер эди: “Мен Раббий, сенинг отанг Иброҳимнинг Худоси ва Исҳоқнинг Худосиман. Сен ётган ерни Мен сенга ва сенинг уруғингга бераман.14Сенинг уруғинг ер тупроғидек бўлади. Сен ғарбга ва шарққа, шимолга ва жанубга тарқаласан. Ернинг барча қабилалари сенда ва сенинг уруғингда барака топадилар. 15Мана, Мен сен билан биргаман. Сен қаерга борсанг, ўша ерда сени асрайман ҳамда шу ерга қайтариб олиб келаман. Зеро сенга айтганимни амалга оширмагунимча, Мен сени ташлаб кетмайман”.16Ёқуб уйқусидан уйғониб: “Ҳақиқатан ҳам, Раббий шу жойда! Мен эса буни билмас эдим”,- деди. 17У қўрқиб кетди ва деди: “Бу жой нақадар даҳшатли! Бу жой Худонинг уйи экан, бу – осмоннинг дарвозасидир”.18Ёқуб эрталаб барвақт туриб, бошига ёстиқ қилиб қўйган тошни олди, уни ёдгорлик қилиб қўйди ва унинг устига мой қуйди. 19Ўша жойнинг номини Бейт-Эл (“Худонинг Уйи”), деб атади, у шаҳарнинг олдинги номи Луз эди.20Ёқуб шундай деб аҳд қилди: “Агар Худо мен билан бирга бўлса, мен кетаётган бу йўлда мени асраса, менга ейишга нон, кийишга кийим берса, 21мен отамнинг уйига тинчлик билан қайтиб келсам, агар Раббий менинг Худойим бўлса, 22мен ёдгорлик қилиб қўйган бу тош Худонинг уйи бўлади. Сен менга берадиган ҳамма нарсадан мен Сенга ушр бераман”.Chapter 29
1Ёқуб ўрнидан туриб, шарқ ўғиллари юртига кетди. 2Бир куни кўрдики, мана, далада қудуқ ва у ерда уч пода қўйлар ётар эди, чунки шу қудуқдан қўраларни суғорар эдилар. Қудуқнинг оғзида катта тош бор эди. 3Ҳамма қўралар у ерда тўпланганида, тошни қудуқнинг оғзидан тушириб, қўйларни суғорар эдилар. Сўнгра тошни яна ўз жойига, қудуқнинг оғзига қўяр эдилар.4Ёқуб уларга: “Биродарлар! Қаердансизлар?”- деди. Улар: “Биз Харанданмиз”,- дедилар. 5У эса улардан: “Нахўр ўғли Лабанни биласизларми?”- деб сўради. Улар жавобан: “Биламиз”,- дедилар. 6У уларга яна: “У киши соғ-саломатми?”- деди. Улар: “Соғ-саломат,- дедилар,- мана, унинг қизи Роҳила қўзилари билан келяпти”.7Ёқуб эса деди: “Мана, кун ҳали узун, подаларни тўплаш вақти эмас, қўзиларни суғоринглар-у, бориб ўтлатинглар”. 8Улар: “Ҳамма подалар тўпланмагунларича ва қудуқнинг оғзидан тошни туширмагунларича, бундай қила олмаймиз, ўшандагина қўйларни суғорамиз”,- дедилар.9У улар билан суҳбатлашиб турганида, Роҳила отасининг қўйлари билан келди, чунки у уларни ўтлатар эди. 10Ёқуб онасининг акаси Лабаннинг қизи Роҳилани ва онасининг акаси Лабаннинг қўйларини кўрганида, яқинлашди ва қудуқнинг оғзидан тошни тушириб, онасининг акаси Лабаннинг қўйларини суғорди.11Ёқуб Роҳилани ўпди ва баланд овоз билан йиғлаб юборди. 12Ёқуб Роҳилага отасининг қариндоши эканини ва Ривқонинг ўғли эканини айтди. У эса югуриб бориб отасига айтди.13Лабан синглисининг ўғли Ёқуб ҳақида эшитганида, югуриб чиқиб уни қарши олди, қучоқлаб ўпди ва уйига олиб кирди. У Лабанга буларнинг ҳаммасини айтиб берди. 14Лабан эса унга: “Сен ҳақиқатан ҳам менинг суягим ва менинг этимсан”,- деди. Ёқуб уникида бир ойларча яшади.15Сўнг Лабан Ёқубга: “Наҳотки, сен қариндошим бўлганинг учун менга текин хизмат қилсанг? Менга айт, ҳақига нима тўлай?”- деди. 16Лабаннинг иккита қизи бор эди. Каттасининг исми Леаҳ, кичигининг исми эса Роҳила эди. 17Леаҳнинг кўзлари заиф эди, Роҳила хушқомат ва чеҳраси гўзал эди. 18Ёқуб Роҳилани севиб қолди. Шунинг учун у: “Мен сизга кичик қизингиз Роҳила учун етти йил хизмат қиламан”,- деди.19Лабан жавобан: “Уни бошқа бировга бергандан кўра, сенга берганим маъқулдир. Меникида яша”,- деди. 20Ёқуб Роҳила учун етти йил хизмат қилди. Бу муддат унга бир неча кундек туюлди, чунки у Роҳилани севар эди.21Сўнг Ёқуб Лабанга деди: “Менга хотинимни беринг, чунки унинг олдига кириш вақтим келди”. 22Лабан ўша жойнинг ҳамма одамларини чақириб зиёфат қилди.23Кечқурун эса Лабан қизи Леаҳни олиб, унинг олдига киритди. Ёқуб уни таниб-билди. 24Лабан ўз чўриси Зилпаҳни қизи Леаҳга чўриликка берди. 25Ёқуб эрталаб қараса, бу Леаҳ эди. У Лабанга: “Сиз менга нима қилдингиз? Сизникида Роҳила учун хизмат қилган эмасмидим? Нима учун мени алдадингиз?”- деди.26Лабан эса деди: “Бизнинг еримизда бундай қилишмайди, кичигини каттасидан олдин турмушга беришмайди. 27Буниси билан ҳафтани ўтказ, сўнгра яна бошқа етти йил қиладиган хизматинг эвазига унисини ҳам сенга берамиз”.28Ёқуб шундай қилди ва буниси билан ҳафтани ўтказди. Сўнг Лабан қизи Роҳилани унга хотинликка берди. 29Лабан чўриси Билхаҳни қизи Роҳилага чўриликка берди. 30Ёқуб Роҳиланинг олдига ҳам кирди. У Роҳилани Леаҳдан кўра кўпроқ севар эди. У Лабанникида яна етти йил хизмат қилди.31Раббий Леаҳнинг севимли эмаслигини кўриб, унинг қорнини очди. Роҳила эса бепушт эди. 32Леаҳ ҳомиладор бўлиб ўғил туғди, унинг исмини Рубен (“Ўғлингни кўргин”) қўйди: “Чунки,- деди у,- Раббий менинг сиқилишимни кўрди, энди эрим мени сева бошлайди”.33У яна ҳомиладор бўлиб, ўғил туғиб: “Раббий менинг севимли эканлигимни эшитиб, буни ҳам берди”,- деди. Унга Шимўн (“Эшитилган”), деб исм қўйди. 34У яна ҳомиладор бўлиб, ўғил туғиб: “Мана, энди эрим менга ёпишиб қолади, чунки мен унга учта ўғил туғиб бердим”,- деди. Шунинг учун у Леви (“Ёпишилган”), деб аталди.35У яна ҳомиладор бўлиб, ўғил туғиб: “Мана, энди мен Раббийни шарафлайман!”- деди. Шунинг учун унга Яҳудо (“Йаҳвеҳ шуҳратлансин”), деб исм қўйди. Сўнг туғишдан тўхтади.Chapter 30
1Роҳила Ёқубга болалар туғмаётганини кўрди-да, ўз опасига ҳасад қилиб, Ёқубга деди: “Менга бола беринг, акс ҳолда мен ўламан”. 2Ёқубнинг Роҳиладан жаҳли чиқиб: “Мен сенинг қорнингга ҳомила бермаган Худоманми?”- деди.3У эса: “Мана, менинг чўрим Билхаҳ. Унинг олдига киринг, у менинг тиззамларимда туғсин, токи мен у орқали болага эга бўлайин”,- деди. 4Шундай қилиб, Роҳила чўриси Билхаҳни унга хотин қилиб берди ва Ёқуб унинг олдига кирди.5Билхаҳ ҳомиладор бўлиб, Ёқубга ўғил туғиб берди. 6Шунда Роҳила: “Худо мен учун ҳакам бўлди ва менинг овозимни эшитиб, менга ўғил берди”,- деди. Шунинг учун унга Дан (“Ҳакам”), деб исм қўйди.7Роҳиланинг чўриси Билхаҳ яна ҳомиладор бўлиб, Ёқубга яна ўғил туғиб берди. 8Ўшанда Роҳила: “Опам билан улуғ урушда жанг қилиб, уни енгдим”,- деди ва унга Нафтали (“Урушим”), деб исм қўйди.9Леаҳ туғишдан тўхтаганини кўриб, чўриси Зилпаҳни олди ва уни Ёқубга хотинликка берди. 10Леаҳнинг чўриси Зилпаҳ Ёқубга ўғил туғиб берди. 11Шунда Леаҳ: “Омад келди”,- деди ва унга Гад (“Омад”), деб исм қўйди.12Леаҳнинг чўриси Зилпаҳ Ёқубга иккинчи ўғилни туғиб берди. 13Шунда Леаҳ: “Мен бахтлиман, чунки мени аёллар бахтиёр, деб атайдилар”,- деди ва унга Ашер (“Бахтли”), деб исм қўйди.14Рубен буғдой йиғим-терими вақтида бориб, далада меҳригиёҳ топди. У буларни онаси Леаҳга олиб келди. Шунда Роҳила Леаҳга: “Ўғлингнинг меҳригиёҳларидан менга бер”,- деди. 15Лекин Леаҳ унга: “Эримга эгалик қилишинг сенга озми-ки, сен ўғлимнинг меҳригиёҳларига ҳам эгалик қилмоқчисан?”- деди. Роҳила эса: “Ўғлингнинг меҳригиёҳлари учун бу тун у сен билан ётсин”,- деди.16Ёқуб оқшомда даладан келди ва Леаҳ унга пешвоз чиқиб деди: “Менинг олдимга киринг, чунки мен сизни ўғлимнинг меҳригиёҳларига сотиб олдим”. Ёқуб бу тун у билан ётди. 17Худо Леаҳни эшитди ва у ҳомиладор бўлиб, Ёқубга бешинчи ўғилни туғиб берди. 18Леаҳ: “Мен чўримни эримга берганим учун Худо мени мукофотлади”,- деди ва унга Иссохор (“Мукофот олиб келади”), деб исм қўйди.19Леаҳ яна ҳомиладор бўлди ва Ёқубга олтинчи ўғилни туғиб берди. 20Шунда Леаҳ: “Худо менга ажойиб инъом берди. Энди менинг эрим мен билан яшайди, чунки мен унга олтита ўғил туғиб бердим”,- деди ва унга Забулун (“Бирга истиқомат қилаётган”), деб исм қўйди. 21Сўнгра Леаҳ қиз туғиб, унга Динаҳ, деб исм қўйди.22Худо Роҳила ҳақида эслади ва уни эшитиб унинг қорнини очди. 23У ҳомиладор бўлиб, ўғил туғди. Шунда у: “Худо мендан шармандаликни олиб ташлади”,- деди. 24Унга Юсуф (“Яна қўшилсин”), деб исм қўйиб: “Худо менга яна ўғилни қўшади”,- деди.25Роҳила Юсуфни туққанидан сўнг Ёқуб Лабанга деди: “Мени қўйиб юборинг, мен ўз жойимга ва ўз еримга қайтиб борайин. 26Менга хотин ва болаларимни беринг ва мен борайин, чунки мен улар учун сизга хизмат қилдим. Қандай хизмат қилганимни ўзингиз биласиз”.27Лабан эса унга: “Кошки, мен сенинг нигоҳингда илтифот топсам эди! Раббий менга сен учун барака берганини англаяпман,- деди,- 28Энди ўзингга мукофот тайинла ва мен сенга бераман”.29Ёқуб унга деди: “Мен сизга қандай хизмат қилганимни ва менинг давримда сизнинг чорвангиз қандай бўлганини ўзингиз биласиз. 30Чунки мен келмасимдан олдин улар кам эди, сўнгра эса кўпайди. Раббий менинг келишим орқали сизга барака берди. Мен ўз уйим учун қачон ишлайман?”31Лабан: “Сенга нима берай”,- деди. Ёқуб эса: “Менга ҳеч нарса берманг. Фақатгина сиз менинг айтганимни қилсангиз, мен яна сизнинг қўйларингизни боқаман ва қўриқлайман. 32Мен бугун сизнинг бутун подангиз орасидан ўтаман. Сиз уларнинг орасидан майда қора холдор ва доғли барча қўйларни, қўйлар орасидан барча қора қўзиларни, шунингдек, эчкилар орасидан ҳам доғлиларини ва майда қора холдорларини ажратинг. Шулар менга мукофот бўлади.33Кейинги сафар, менинг мукофотимни кўргани келганингизда – мен учун сизнинг қаршингизда менинг ҳақлигим жавоб беради: Эчкилардан майда қора холсиз ва доғсизларининг ҳаммаси, қўзилардан қўнғир бўлмагани мен томонимдан ўғирланган ҳисоблансин”,- деди. 34Лабан: “Яхши, сен айтганча бўла қолсин”,- деди.35Шу куни ола-була ва доғли такаларни, майда қора холдор ва доғли эчкиларни, бир неча оқи бўлган чорванинг барчасини ва барча қора қўйларни ажратиб, ўз ўғилларининг қўлига топширди. 36Сўнг ўзи ва Ёқуб орасида уч кунлик йўлча масофа тайинлади. Ёқуб эса Лабаннинг қолган чорваларини боқа бошлади.37Ёқуб кўкариб турган терак, бодом, қора қайин дарахтининг новдаларини олиб, новдаларнинг пўстлоғини оқигача шилиб, уларни йўл-йўл қилиб тилди. 38У шилинган новдаларни чорва сув ичгани келадиган сув тоғораларига, чорванинг қаршисига қўйди. Чорва сув ичгани келганида, уруғланар эди.39Чорва новдалар олдида уруғланар ва қўнғир, майда қора холдор ва доғли чорва туғилар эди. 40Ёқуб қўзиларни ажратар, чорвани Лабаннинг қўнғир ва барча қора чорваси қаршисида қўяр эди. Ўзининг чорвасини эса алоҳида тутар, уларни Лабаннинг чорваси билан бирга қўймас эди.41Ҳар сафар бақувват чорва уруғланганида, у новдалар олдида уруғланиши учун Ёқуб чорванинг кўзи олдида тоғораларга новдаларни қўяр эди. 42Заиф чорва уруғланганида эса қўймас эди. Шунинг учун заифлари Лабанга, бақувватлари эса Ёқубга тегишли бўлар эди.43Шундай қилиб бу одам жуда-жуда бойиб кетди, унинг кўплаб чорваси, чўрилари ва қуллари, туялари ва эшаклари бор эди.Chapter 31
1Ёқуб эса Лабан ўғилларининг: “Ёқуб отамизнинг ҳамма нарсасини қўлга киритди, бу бор шуҳратни отамизнинг мулкидан орттирди”,- деган сўзларини эшитди. 2Бунинг устига, Ёқуб Лабаннинг юзига қаради ва, мана, у унга нисбатан кеча ва олдинги кундагидек эмас эди. 3Шунда Раббий Ёқубга: “Оталарингнинг ерига ва қариндошларингнинг олдига қайтгин. Мен сен билан бирга бўламан”,- деди.4Ёқуб одам юбориб, Роҳила ва Леаҳни далага, чорвасининг олдига чақиртириб, 5уларга деди: “Отангизнинг юзи менга нисбатан кеча ва ўтган кундагидек эмаслигини кўряпман. Аммо отамнинг Худоси мен билан бирга бўлди. 6Мен отангизга бор кучим билан хизмат қилганимни ўзларингиз биласизлар.7Отангиз эса мени алдаб, менинг хизмат ҳақимни ўн марта ўзгартирди. Аммо Худо унинг менга ёмонлик қилишига рухсат бермади. 8Майда холдор пода сенинг ҳақинг бўлади,- деганида, бор пода майда холдор туғди. Ола-буласи сенинг ҳақинг бўлади,- деганида, бор пода ола-була туғди. 9Худо отангизнинг подасини тортиб олиб менга берди.10Бир куни чорва урчийдиган вақтда мен қараб тушимда кўрдим: Мана, чорвага чиққан эчкилар ола-була, доғли ва майда холдор эди. 11Худонинг фариштаси тушимда мени: Ёқуб!- деб чақирди. Мен: Мана, мен,- дедим.12У: Кўзларингни кўтариб қара, чорвага чиққан ҳамма эчкилар ола-була, доғли ва майда холдор, чунки Лабан сенга қилаётган ҳамма ишларни кўряпман. 13Мен сенга Бейт-Элда, сен устунга мой тўккан ва менга ваъда берган жойда намоён бўлган Худоман. Энди тур, бу ердан чиққин ва туғилган ерингга қайтгин,- деди”.14Роҳила ва Леаҳ унга жавобан дедилар: “Отамизнинг уйида биз учун яна улуш ва мерос қолдими? 15У бизни бегона ҳисобламайдими? Чунки у бизни сотди ва ҳатто кумушимизни ҳам еб битирди. 16Шунинг учун, Худо отамиздан тортиб олган ҳамма бойлик бизники ва бизнинг болаларимизникидир. Шундай экан, Худо сизга нима деган бўлса, шуни қилинг”.17Ёқуб туриб, хотинлари ва болаларини туяларга ўтқизди, 18Паддон-Орамда қўлга киритган шахсий подасини, бор подасини ва бойлигини, ўзи билан олиб, Канъан ерига, отаси Исҳоқнинг олдига бориш учун кетди.19Лабан подаларининг жунини қирққани кетганида, Роҳила отасининг бутларини ўғирлади. 20Ёқуб эса орамлик Лабаннинг юрагини ўғирлади, чунки ўзининг қочаётганини айтмади. 21У ўзининг бор мулки билан кетди. Ўрнидан туриб, дарёни кечиб ўтди ва Гилъад тоғига йўналди.22Учинчи куни Лабанга Ёқубнинг қочиб кетганини айтишди. 23Шунда у ўзи билан қариндошларини олиб, унинг ортидан етти кун қувди ва Гилъад тоғи ёнида уни қувиб етди.24Худо эса орамлик Лабанга тунда тушида келиб: “Эҳтиёт бўл, Ёқубга яхши ҳам, ёмон ҳам гапирма”,- деди. 25Сўнг Лабан Ёқубни қувиб етди. Ёқуб ўзининг чодирини тепаликда, Лабан эса ўз қариндошлари билан Гилъад тоғида ўрнатди.26Лабан Ёқубга деди: “Сен нима қилдинг? Сен нима учун менинг юрагимни ўғирладинг ва менинг қизларимни қилич билан асир олинганлардек олиб кетдинг? 27Нима учун яширинча қочиб, мендан яшириндинг ва менга айтмадинг? Мен сени қувонч билан, қўшиқлар билан, доира ва қўбиз садолари билан қўйиб юборган бўлар эдим. 28Сен менга ҳатто қизларимни ва набираларимни ўпишимга ҳам имкон бермадинг. Сен аҳмоқона иш қилдинг.29Сизларга зулм қилишга менинг қўлимда куч бор, аммо оталарингнинг Худоси кеча менга сўзлаб: Эҳтиёт бўл, Ёқубга яхши ҳам, ёмон ҳам гапирма,- деди. 30Майли, сенинг кетгинг келибди, чунки отангнинг уйида бўлишни жуда истабсан, аммо нима учун менинг худоларимни ўғирладинг?”31Ёқуб Лабанга жавобан деди: “Мен қўрқдим, чунки сиз мендан қизларингизни зўрлик билан тортиб оласиз, деб ўйладим. 32Кимда худоларингизни топсангиз, у тирик қолмайди. Қариндошларингиз олдида сизнинг нимангиз мендалигини текширинг ва ўзингизга олинг”. Ёқуб эса бутларни Роҳила ўғирлаганини билмас эди.33Лабан Ёқубнинг чодирига, Леаҳнинг чодирига ва иккала чўриларнинг чодирларига кирди, аммо бутларни топа олмади. Сўнг Леаҳнинг чодиридан чиқиб, Роҳиланинг чодирига кирди.34Роҳила эса бутларни олиб, уларни туянинг эгари остига қўйди ва уларнинг устига ўтирди. Лабан эса бутун чодирни излаб топа олмади. 35Роҳила отасига: “Сизнинг қаршингизда тура олмаётганим учун эгам ғазабланмасинлар, ҳозир аёлларда бўладиган ҳайз келиш пайтим”,- деди. Лабан эса излаб бутларни топа олмади.36Ёқуб ғазабланиб, Лабан билан баҳслашди. Ёқуб Лабанга сўзлашни бошлаб деди: “Менинг айбим нима ёки гуноҳим нимаки, сиз мени таъқиб қиляпсиз? 37Сиз менинг ҳамма нарсаларимни кўздан кечирдингиз, уйингиздаги нарсалардан нимани топдингиз? Шу ерда менинг қариндошларим ва сизнинг қариндошларингиз олдида кўрсатинг, улар икковимизнинг орамизни ҳукм қилсинлар.38Мана, йигирма йил мен сизникида бўлдим. Сизнинг қўйларингиз ва эчкиларингиз бола ташламас эди. Мен сизнинг подангизнинг қўйларини емас эдим. 39Ёввойи ҳайвонлар тилка-пора қилганини мен сизга олиб келмас эдим, бу зарарни ўз бўйнимга олар эдим. Қўйингиз кундузи ўғирланар эдими ёки тунда ўғирланар эдими, сиз мендан талаб қилар эдингиз. 40Мен кундузи иссиқдан ва тунда совуқдан ўртанар эдим, менинг кўзларимдан уйқу қочар эди.41Сизнинг уйингиздаги менинг йигирма йилим ана шундайдир: Мен сизга иккита қизингиз учун ўн тўрт йил ва чорвангиз учун олти йил хизмат қилдим, сиз эса иш ҳақимни ўнлаб маротаба ўзгартирдингиз. 42Агар отамнинг Худоси, Иброҳимнинг Худоси ва Исҳоқнинг қўрқуви мен билан бирга бўлмаганида эди, сиз мени ҳозир бўш қўл билан қўйиб юборган бўлар эдингиз. Худо эса менинг эзилишимни ва қўлларимнинг меҳнатини кўриб, кеча сизга танбеҳ берди”.43Лабан жавоб бериб Ёқубга деди: “Бу қизлар – менинг қизларим, бу болалар – менинг болаларим, бу чорва – менинг чорвам, сен кўриб турган ҳамма нарса – меники. Мен ҳозир қизларим ва улар туққан болаларига нима қила оламан? 44Энди сен билан мен аҳд тузайлик, бу сенинг ва менинг орамизда гувоҳлик бўлсин”.45Ёқуб тош олиб уни устун қилиб қўйди. 46Сўнг Ёқуб ўз қариндошларига: “Тошлар тўпланглар”,- деди. Улар тошларни келтириб, тепалик қилдилар ва ўша тепаликда овқатландилар. 47Лабан уни Йигар-Саҳадуто, деб атади, Ёқуб эса Гилъад, деб атади.48Лабан: “Бугун бу тепалик сен ва менинг орамизда гувоҳдир”,- деди. Шунинг учун унга Гилъад (“Гувоҳлик тепалиги”), деб ном қўйилган. 49Шунингдек, Миспаҳ, деб аталган, чунки Лабан: “Бир-биримиздан яширинганимизда, Раббий сени ва мени кузатсин,- деди,- 50Агар қизларимга озор берсанг ёки қизларимнинг устига яна хотинлар олсанг, унда орамизда одам бўлмаса ҳам, қара, Худо сенинг ва менинг орамизда гувоҳдир”.51Лабан Ёқубга яна деди: “Мана, бу тепалик, мана, бу устун бизнинг орамизда ўрнатилди. 52Зулм қилиш учун мен сенинг олдингга шу тепаликдан ўтмаслигимга, сен эса менинг олдимга шу тепаликдан ва шу устундан ўтмаслигингга шу тепалик гувоҳдир. 53Иброҳимнинг Худоси, Нахўрнинг Худоси ва уларнинг отасининг Худоси бизни ҳукм қилсин”. Ёқуб отаси Исҳоқнинг қўрқуви ҳақи қасам ичди.54Сўнг Ёқуб тоғда қурбонлик келтириб, қариндошларини нон ейишга чақирди. Улар нон едилар ва тоғда тунадилар. 55Лабан эрталаб барвақт турди ва набиралару қизларини ўпиб, уларни дуо қилди. Сўнг Лабан йўлга тушиб ўз жойига қайтди.Chapter 32
1Ёқуб эса ўз йўлида кетди. Унга Худонинг фаришталари учрадилар. 2Ёқуб уларни кўрганида: “Бу Раббийнинг қўшини”,- деди ва у жойнинг номини Маханайим, деб атади.3Ёқуб акаси Эсовга ўзидан олдин Эдўм вилоятининг Сеир ерига элчиларни юборди. 4У уларга буюриб деди: “Менинг хўжайиним Эсовга шундай денглар: Сизнинг қулингиз Ёқуб шундай дейди: Мен Лабанникида яшадим ва шу кунгача уникида турдим. 5Менинг қўйларим, эшакларим ва подаларим, қулларим ва чўриларим бор. Мен хўжайинимнинг олдига унинг нигоҳида иноят топиш учун хабар беришга юбордим”.6Элчи Ёқубга қайтиб келиб: “Биз акангиз Эсовнинг олдига келдик. У ҳам сизни қарши олгани келмоқда ва у билан бирга тўрт юз нафар одам бор”,- деди. 7Шунда Ёқуб ўта қўрқиб сиқилди. У ўзи билан бирга бўлган одамларни, катта ва кичик молларни ва туяларни икки гуруҳга бўлиб, 8ўз юрагида деди: “Агар Эсов бир гуруҳга ташланса ва уни қириб ташласа, бошқа қолган гуруҳ қутулиб қолиши мумкин”.9Сўнг Ёқуб деди: “Ё, отам Иброҳимнинг Худоси ҳамда отам Исҳоқнинг Худоси! Ё, менга: Ўз ерингга ва ўз ватанингга қайтгин, шунда Мен сенга эзгулик қиламан,- деган Раббий! 10Сен менга кўрсатган барча шафқатинг ҳамда барча содиқлигингга мен арзимайман. Чунки мен бу Йордандан бир ҳассам билан ўтган эдим, энди эса менинг икки гуруҳим бор.11Мени акамнинг қўлидан, Эсовнинг қўлидан қутқар. Чунки мен унинг келиб, мени ва оналари билан бирга болаларни ўлдиришидан қўрқаман. 12Сен айтдинг-ку: Мен сенга эзгулик қиламан ва сенинг уруғингни денгизнинг қумидек қиламан, уни кўплигидан санаб бўлмайди”.13Ёқуб тунни ўша ерда ўтказди. Кейин қўлида бўлган мулкидан акаси Эсовга совға ажратди. Булар: 14икки юзта эчки ва йигирмата така, икки юзта қўй ва йигирмата қўчқор, 15ўттизта соғин туя бўталоқлари билан, қирқта сигир ва ўнта ҳўкиз, йигирмата урғочи эшак ва ўнта эшак эди. 16Уларни қулларининг қўлига ҳар бир подани алоҳида топширди ва қулларига: “Менинг олдимдан боринглар ва пода билан поданинг орасида масофа қолдиринглар”,- деди.17Биринчисига эса буюриб деди: “Менинг акам сени учратиб, сендан: Сен кимникисан? Қаерга боряпсан? Сенинг олдингдаги бу пода кимники?- деб сўраганида, 18сен шундай дегин: Булар сизнинг қулингиз Ёқубники. Бу – менинг хўжайиним Эсовга юборилган совға. Унинг ўзи ҳам бизнинг ортимиздан келяпти”.19У иккинчисига ҳам, учинчисига ҳам, поданинг ортидан бораётганларнинг ҳар бирига ҳам: “Сизлар Эсовни учратганларингда, шундай сўзлашларинг керак”,- деб буюрди. 20Яна: “Мана, қулингиз Ёқуб ҳам ортимиздан келяпти,- деб айтинглар”,- деди. Чунки Ёқуб ўзича: “Мен олдимдан бораётган совға билан унинг кўнглини юмшатаман, охирида унинг юзини кўраман, балки мени қабул қилар”,- деб ўйлар эди. 21Шундай қилиб, совғалар ундан олдинда кетди. Ёқубнинг ўзи эса бу тунда қароргоҳда ухлади.22У шу тунда ўрнидан турди ва ўзининг иккита хотинини, иккита чўрисини ҳамда ўн битта ўғлини олиб, Йабоқ дарёсини кечиб ўтди. 23У уларни дарёдан олиб ўтди ва ўзида бўлган ҳамма нарсани олиб ўтди.24Сўнг Ёқуб ёлғиз қолди. Кимдир у билан тонг отгунича курашди 25ва Ёқубни енга олмаётганини кўриб, унинг сонидан тутди. Шундай қилиб, у билан курашаётганида, Ёқубнинг сони бўғимидан чиқди. 26Кейин У: “Мени қўйиб юбор, чунки тонг отяпти”,- деди. Ёқуб эса: “Мени дуо қилмагунингча, Сени қўйиб юбормайман”,- деди.27Шунда Ўша унга: “Сенинг исминг нима?”- деди. У: “Ёқуб”,- деб жавоб берди. 28У эса: “Сенинг исминг энди Ёқуб эмас, балки Исроил (“Худодек ҳукм сурадиган”) бўлади. Чунки сен Худо билан курашдинг ва одамларни енгасан”,- деди.29Ёқуб ҳам сўраб: “Менга исмингни айт”,- деди. У эса: “Нима учун исмимни сўраяпсан?”- деб айтиб, уни у жойда дуо қилди. 30Ёқуб ўша жойни Пенуэл (“Худонинг юзи”), деб атади. “Мен Худони юзма-юз кўрдим ва жоним омон қолди,“ - деди у.31У Пенуэлдан ўтаётганида қуёш кўтарилди. Ёқуб эса бир сонида оқсар эди. 32Шунинг учун Исроил фарзандлари ҳозирги кунларда ҳам соннинг бўғимидаги пайни емайдилар, чунки ўша Зот Ёқубнинг сонининг бўғимидаги пайга тегди.Chapter 33
1Ёқуб нигоҳини қаратди ва, мана, Эсов ҳамда у билан бирга тўрт юз нафар одам келаётганини кўрди. Шунда у Леаҳнинг, Роҳиланинг ва икки чўрининг болаларини ажратди. 2Чўриларни ва уларнинг болаларини олдинга, Леаҳни ва унинг болаларини уларнинг ортидан, Роҳила ва Юсуфни эса энг орқага қўйди. 3Ўзи эса уларнинг олдидан бориб, акасининг олдига келгунича, етти марта ерга тиз чўкиб таъзим қилди.4Эсов унинг олдига югуриб бориб уни қучоқлади, бўйнига осилиб уни ўпди ва улар йиғладилар. 5Эсов назар ташлаб аёлларни ва болаларни кўриб: “Бу сен билан бирга бўлганлар кимлар?”- деди. Ёқуб: “Худо қулингизга сахийлик билан инъом қилган унинг болаларидир”,- деди.6Сўнг чўрилар ва уларнинг болалари келиб таъзим қилдилар. 7Леаҳ ҳам болалари билан яқинлашиб таъзим қилдилар, сўнгра Юсуф Роҳила билан яқинлашди ва улар ҳам таъзим қилдилар. 8Эсов: “Мен учратган карвон нима учун?”- деб сўради. Ёқуб эса: “Хўжайинимнинг нигоҳида илтифот топишим учун”,- деди.9Эсов: “Эй, укам, менинг мулким мўл-кўл. Сеники ўзингга буюрсин”,- деди. 10Ёқуб эса деди: “Йўқ, агар мен нигоҳингизда илтифот топган бўлсам, менинг қўлимдан инъомимни қабул этинг, чунки мен сизнинг юзингизни Худонинг юзини кўргандек кўрдим ва сиз менга илтифотли бўлдингиз. 11Илтимос, мен сизга олиб келган баракатни қабул қилинг, чунки Худо менга сахийлик қилди ва менинг ҳамма нарсам бор”. Ёқуб жуда ўтинди ва у олди.12Сўнгра Эсов: “Кетдик, йўлга тушамиз, мен сизларнинг олдиларингиздан бораман”,- деди. 13Ёқуб эса унга деди: “Хўжайиним, болаларнинг нозиклигини билади, кичик ва катта қорамолим эса соғин қорамол. Уни бир кунда ҳайдасак, бор пода ўлади. 14Хўжайиним қулининг олдидан борсин, мен эса олдимдан бораётган пода ва болаларнинг юришига қараб секин бораман ва хўжайинимнинг олдига Сеирга келаман”.15Эсов: “Мен билан бирга бўлган одамлардан бир нечасини сен билан бирга қолдираман”,- деди. Ёқуб: “Нима керак бу? Фақат хўжайинимнинг нигоҳида илтифот топсам бас”,- деди. 16Шундай қилиб, Эсов шу куни ўз йўли билан Сеирга қайтди. 17Ёқуб эса Суккотга йўл олди ва ўзига уй қуриб, чорваси учун чайлалар қурди. Шунинг учун бу жойнинг номи Суккот (“Чайлалар”), деб аталган.18Ёқуб Паддон-Орамдан етиб келгач, Канъан еридаги Шеқем шаҳрига келди ва шаҳар олдида чодир қурди. 19Сўнг у Шеқемнинг отаси Ҳамўр ўғилларидан юз тангага даланинг бир қисмини сотиб олиб, ўз чодирини ёйди. 20У ерда қурбонгоҳ ўрнатиб, бу жойни Эл-Элоҳий-Исроил, деб атади.Chapter 34
1Леаҳнинг Ёқубга туғиб берган қизи Динаҳ ўша ернинг қизларини кўргани чиқди. 2У ернинг бошлиқларидан бири ҳивлик Ҳамўрнинг ўғли Шеқем уни кўрганида, уни олди ва уни зўрлаб у билан ётди. 3Унинг жони Ёқубнинг қизи Динаҳга ёпишди ва қизни севиб қолиб, унга ёқимли сўзлади.4Шеқем отаси Ҳамўрга сўзлаб: “Шу қизни менга хотинликка олиб беринг”,- деди. 5Ёқуб қизи Динаҳнинг номусига Ҳамўрнинг ўғли текканини эшитди. Унинг ўғиллари пода билан далада эдилар. Ёқуб улар келгунича сукут сақлади.6Шеқемнинг отаси Ҳамўр эса Ёқубнинг олдига суҳбатлашгани чиқди. 7Ёқубнинг ўғиллари даладан келдилар ва буни эшитганларида қайғуриб, ўта дарғазаб бўлдилар, чунки у Ёқубнинг қизи билан ётиб, Исроилга бадномлик келтирган эди. Бундай қилиши эса мумкин эмас эди.8Ҳамўр уларга сўзлаб деди: “Ўғлим Шеқемнинг жони қизингизга ёпишган, уни унга хотинликка беринглар. 9Биз билан қуда бўлинглар – бизга қизларингизни беринглар ва бизнинг қизларимизни ўзларингизга олинглар. 10Биз билан бирга яшанглар. Бу ер олдингизда, унда яшаб савдо-сотиқ қилинглар ва уни мерос қилиб олинглар”.11Шеқем эса қизнинг отаси ва ака-укаларига деди: “Қани эди, нигоҳингда иноят топсам эди, мендан нимаики сўрасанглар, шуни берар эдим. 12Энг катта қалин ва инъомлар сўранглар, нимаики десанглар, шуни бераман, фақат қизни менга хотинликка беринглар”. 13Ёқубнинг ўғиллари Шеқемга ва унинг отаси Ҳамўрга ёлғон сўзлаб жавоб бердилар, чунки у уларнинг синглиси Динаҳнинг номусига теккан эди.14Уларга шундай дедилар: “Биз бундай қила олмаймиз, синглимизни хатна қилинмаганга бера олмаймиз, чунки бу биз учун шармандаликдир. 15Фақат шу шарт билан рози бўламиз: сизлар ҳам биздек бўлинглар, яъни ҳамма эркак зоти хатна қилинсин. 16Шунда сизларга қизларимизни берамиз ва сизлардан қизларингизни оламиз ҳамда сизлар билан бирга яшаймиз ва бир халқ бўламиз. 17Агар хатна қилиниш учун бизга қулоқ солмасангизлар, биз қизимизни олиб кетамиз”.18Уларнинг ушбу сўзлари Ҳамўрга ва Ҳамўрнинг ўғли Шеқемга ёқди. 19Йигит бу ишни қилишни кечиктирмади, чунки Ёқубнинг қизини севар эди. У эса отасининг хонадонидагилар ичида энг обрў-ҳурматга сазовор эди.20Ҳамўр ва унинг ўғли Шеқем ўз шаҳарлари дарвозаси олдига келиб, шаҳар аҳлига сўзлаб дедилар: 21“Бу одамлар биз билан тинч-тотувликда, шунинг учун улар бу ерда яшасинлар ва савдо-сотиқ қилсинлар, чунки ер улар учун етарлича кенг. Биз уларнинг қизларини хотинликка олайлик, қизларимизни эса уларга берайлик.22Уларнинг фақат битта шарти бор: агар орамиздан ҳар бир эркак зоти, улар хатна қилингандек, хатна қилинса, биз билан бирга яшашга ва биз билан бир халқ бўлишга рози бўлмоқдалар. 23Уларнинг подалари, уларнинг мол-мулклари ҳамда уларнинг бор қорамоллари биз учун эмасми? Фақат улар билан келишайлик ва улар биз билан бирга яшайдилар”.24Шу шаҳарнинг дарвозасидан кириб-чиқадиганларнинг барчаси Ҳамўр ва унинг ўғли Шеқемга қулоқ солдилар. Шунинг учун шаҳар дарвозасидан кириб-чиқадиганларнинг ҳаммаси – барча эркак зоти хатна қилинди. 25Учинчи куни, улар оғриқ билан ётганларида, Ёқубнинг икки ўғли, Динаҳнинг акалари – Шимўн ва Леви, ҳар бири ўз қиличини олиб, шаҳарга дадиллик билан келиб барча эркак зотини қириб ташладилар. 26Улар Ҳамўр ва унинг ўғли Шеқемни ҳам қилич тиғи билан қириб, Динаҳни Шеқемнинг уйидан олиб кетдилар.27Ёқубнинг ўғиллари ўлдирилганларнинг олдига келиб, сингилларининг номусига теккани учун шаҳарни талон-тарож қилдилар. 28Уларнинг кичик ва катта қорамолларини, эшакларини, шаҳарда бўлган нарсаларини ҳамда далада бўлган нарсаларини, 29уларнинг барча бойликларини, барча болаларини ҳамда хотинларини асирликка олдилар ва уйларда бўлган ҳамма нарсани талон-тарож қилдилар.30Ёқуб эса Шимўн ва Левига: “Сизлар мени бу ернинг аҳолиси, канъанликлар ва перизликлар орасида жирканч қилиб ташвишга қўйдинглар. Менинг одамларимнинг сони кам, улар менга қарши тўпланиб, мени ўлдиришлари мумкин. Унда мен ҳамда менинг бутун уйим қирилиб кетади”,- деди. 31Улар эса: “Бизнинг синглимизга фоҳишадек муносабатда бўлиши мумкинми?”- дедилар.Chapter 35
1Худо Ёқубга: “Ўрнингдан тур, Бейт-Элга бориб, ўша ерда яша ва аканг Эсовдан қочиб кетаётганингда, сенга зоҳир бўлган Худога қурбонгоҳ қур”,- деди. 2Шунда Ёқуб ўз хонадонига ва ўзи билан бирга бўлганларнинг барчасига деди: “Орангизда бўлган бегона худоларни улоқтириб ташланглар, покланинглар ва кийимларингни алмаштиринглар. 3Биз Бейт-Элга борамиз. Мен у ерда кулфатли кунимда менга жавоб берган ҳамда юрган йўлимда менга ҳамроҳ бўлган Худога қурбонгоҳ қураман”.4Улар қўлларида бўлган барча бегона худоларни ва қулоқларидаги сирғаларини Ёқубга бердилар. Ёқуб уларни Шеқем ёнидаги эман остига яширди. 5Шундай, қилиб, улар сафарга чиқдилар. Уларнинг атрофларидаги шаҳарларни Худонинг даҳшати қоплаб, улар Ёқубнинг ўғилларини таъқиб қилмадилар.6Ёқуб эса ўзи билан бирга бўлган барча одамлар билан Бейт-Эл бўлмиш Канъан еридаги Лузга келди. 7У ўша ерда қурбонгоҳ қуриб, бу жойнинг номини Эл-Бейт-Эл, деб атади. Чунки у акасининг олдидан қочиб кетаётганида, Худо унга шу ерда зоҳир бўлган эди. 8Ривқонинг энагаси Дебораҳ оламдан ўтди, у Бейт-Элдан пастроқда, эман остида кўмилди. Унинг номини Аллон-бакут (“Йиғи эмани”), деб аташди.9Ёқуб Паддон-Орамдан чиққанида, Худо унга яна зоҳир бўлиб, уни дуо қилди. 10Худо унга: “Сенинг исминг Ёқуб, бироқ сенинг исминг бошқа Ёқуб, деб аталмайди, балки исминг Исроил бўлади”,- деди. Шундай қилиб, унинг исмини Исроил, деб атади.11Сўнг Худо унга деди: “Мен Қодир Худоман, серпушт бўлгин ва кўпайгин. Сендан халқ ва кўплаб халқлар келиб чиқади ҳамда сенинг белингдан подшоҳлар келиб чиқади. 12Мен Иброҳимга ва Исҳоққа берган ерни, шу ерни сенга ва сендан кейин келадиган уруғингга бераман”. 13Худо унинг олдидан, унга сўзлаган жойидан кетди.14Ёқуб У билан суҳбатлашган жойига тош устун ўрнатиб, унга қурбонлик суюқлиги қуйди ва унга мой қуйди. 15Ёқуб Худо билан суҳбатлашган жойнинг номини Бейт-Эл (“Худонинг Уйи”), деб атади.16Сўнг улар Бейт-Элдан жўнадилар. Эфратаҳга келишларига оз йўл қолганида, Роҳиланинг кўзи ёриди, унинг туғруғи қийин кечди. 17У туғруқда қийналаётганида, туғдирувчи аёл унга: “Қўрқма, буниси ҳам ўғил”,- деди. 18Унинг жони чиқиб, ўлаётганида, унинг исмини Бенони (“Ғамим ўғли”), деб атади. Аммо отаси уни Бенямин (“Ўнг қўлим ўғли”), деб атади. 19Роҳила ўлди ва Эфратаҳ йўлида, яъни Бейт-Леҳемда кўмилди. 20Ёқуб унинг қабри устига ёдгорлик қўйди. Бу ёдгорлик ҳозирги кунларгача Роҳиланинг қабртошидир.21Исроил сафарга чиқиб, Эдер минораси ёнида чодир ёйди. 22Исроил шу ерда яшаётганида, Рубен бориб, отасининг чўриси Билхаҳ билан ётди. Исроил буни эшитди. Ёқубнинг ўғиллари эса ўн икки нафар эди.23Леаҳнинг ўғиллари: Рубен – Ёқубнинг тўнғичи, Шимўн, Леви, Яҳудо, Иссохор ва Забулун. 24Роҳиланинг ўғиллари: Юсуф ва Бенямин. 25Роҳиланинг чўриси Билхаҳнинг ўғиллари: Дан ва Нафтали.26Леаҳнинг чўриси Зилпаҳнинг ўғиллари: Гад ва Ашер. Булар Ёқубнинг Паддон-Орамда туғилган ўғилларидир. 27Ёқуб Мамрега, Иброҳим ва Исҳоқ мусофир кезган Қиръат-Арбага, яъни Хебронга, отаси Исҳоқнинг олдига келди.28Исҳоқнинг ҳаёти кунларининг сони бир юз саксон йил эди. 29Исҳоқ жон бериб ўлди. У қариб, ҳаётдан қониб ўз халқига қўшилди. Унинг ўғиллари Эсов ва Ёқуб уни кўмдилар.Chapter 36
1Мана бу Эсовнинг, яъни Эдўмнинг авлоди: 2Эсов ўзига хотинларни Канъан қизларидан олди – хетлик Элоннинг қизи Ада, ҳивлик Зибеоннинг ўғли Анаҳнинг қизи Оҳолибама 3ва Исмоилнинг қизи, Небайотнинг синглиси Босимат.4Ада Эсовга Элифазни туғиб берди, Босимат Реҳуэлни туғиб берди, 5Оҳолибама эса Йеуш, Йалам ва Кўраҳни туғиб берди. Булар Эсовнинг унга Канъан ерида туғилган ўғилларидир.6Эсов хотинларини, ўғиллару қизларини, хонадонидаги барча одамларни, подаларини, ҳамма чорвасини, хуллас, Канъан ерида орттирган бор мол-мулкини олиб, укаси Ёқубнинг юзидан ўзга юртга кетди. 7Чунки уларнинг мол-мулклари шу қадар кўп эдики, улар бирга яшай олмас эдилар. Улар мусофир бўлган ер ҳам уларнинг подалари кўплигидан уларни сиғдира олмас эди. 8Эсов, яъни Эдўм Сеир тоғида ўрнашди.9Мана, бу Сеир тоғидаги эдўмликларнинг отаси Эсовнинг авлоди: 10Мана, бу Эсовнинг ўғилларининг исмлари: Элифаз – Эсовнинг хотини Аданинг ўғли, Реҳуэл – Эсовнинг хотини Босиматнинг ўғли. 11Элифазнинг ўғиллари: Теман, Омар, Тсефў, Гатам ва Кеназ. 12Тимна Эсовнинг ўғли Элифазнинг чўриси эди. У Элифазга Амолеқни туғиб берди. Булар Эсовнинг хотини Аданинг ўғиллари.13Мана, булар Реҳуэлнинг ўғиллари: Нахат ва Зераҳ, Шаммаҳ ва Миззаҳ. Булар Эсовнинг хотини Босиматнинг ўғиллари. 14Мана, Эсов хотини Зибеоннинг ўғли Анаҳнинг қизи Оҳолибаманинг ўғиллари эди. У Эсовга Йеуш, Йалам ва Кўраҳни туғиб берди.15Мана, булар Эсов ўғилларидан бўлмиш сардорлар: Эсовнинг тўнғичи Элифазнинг ўғиллари – сардор Теман, сардор Омар, сардор Тсефў, сардор Кеназ, 16сардор Кўраҳ, сардор Гатам ва сардор Амолеқ. Булар Элифазнинг Эдўм еридаги сардорларидир. Булар Аданинг ўғилларидир.17Мана, булар Эсовнинг ўғли Реҳуэлнинг ўғиллари: сардор Нахат, сардор Зераҳ, сардор Шаммаҳ, сардор Миззаҳ. Булар Реҳуэлнинг Эдўм еридаги сардорларидир. Булар Эсовнинг хотини Босиматнинг ўғилларидир. 18Мана, булар Эсовнинг хотини Оҳолибаманинг ўғиллари: сардор Йеуш, сардор Йалам, сардор Кўраҳ. Булар Эсовнинг хотини Анаҳнинг қизи Оҳолибаманинг сардорларидир. 19Булар Эсовнинг, яъни Эдўмнинг ўғиллари ҳамда булар сардорлардир.20Ўша ерда яшаган хорийлик Сеирнинг ўғиллари эса булардир: Лотан, Шобал, Зибеон ва Анаҳ, 21Дишон, Эзер ва Дишан. Булар Эдўм еридаги Сеир ўғиллари хорийликларнинг сардорларидир. 22Лотаннинг ўғиллари: Қори ва Хомам эди. Лотаннинг синглиси Тимна эди.23Шобалнинг ўғиллари булар эди: Элвон, Монахат, Эйбал, Шефо ва Ўнам. 24Мана, булар Зибеоннинг ўғиллари: Айаҳ ва Анаҳ. Анаҳ эса ўз отаси Зибеоннинг эшакларини чўлда боқаётганида, илиқ сувни топган эди.25Мана, булар Анаҳнинг фарзандлари: Дишон ҳамда Оҳолибама – Анаҳнинг қизи. 26Мана, булар Дишоннинг фарзандлари: Ҳемдан ва Эшбан, Итран ва Херан. 27Мана, булар Эзернинг фарзандлари: Билхан, Зааван, Йакан. 28Мана, булар Дишаннинг фарзандлари: Уз ва Аран.29Мана, булар хорийликларнинг сардорлари: сардор Лотан, сардор Шобал, сардор Зибеон, сардор Анаҳ, 30сардор Дишон, сардор Эзер, сардор Дишан. Булар Сеир еридаги хорийликларнинг сардорларидир.31Мана, булар Исроил фарзандларида подшоҳлар бўлмасдан олдин, Эдўм ерида ҳукмронлик қилган подшоҳлар: 32Беорнинг ўғли Бела Эдўмда ҳукмронлик қилди. Унинг шаҳрининг номи Динҳабаҳдир. 33Бела ўлди ва ундан кейин бозраҳлик Зераҳнинг ўғли Йўбоб ҳукмронлик қилди.34Йўбоб ўлгач, ундан кейин Теман еридан бўлган Хушом ҳукмронлик қилди. 35Хушом ўлгач, ундан кейин Бедаднинг ўғли Ҳадад ҳукмронлик қилди. У Мўаб даласида мидианликларни қириб ташлади. Унинг шаҳрининг номи Авитдир. 36Ҳадад ўлгач, ундан кейин Самлаҳ ҳукмронлик қилди. У Масрекаҳ шаҳридан эди.37Самлаҳ ўлгач, ундан кейин Шоул ҳукмронлик қилди. У дарё бўйидаги Реҳобўт шаҳридан эди. 38Шоул ўлгач, ундан кейин Ахборнинг ўғли Баал-Ханан ҳукмронлик қилди. 39Ахборнинг ўғли Баал-Ханан ўлгач, ундан кейин Хадар ҳукмронлик қилди. Унинг шаҳрининг номи Паудир. Унинг хотинининг исми эса Мехетабел бўлиб, у Мезахаб ўғли Матреднинг қизи эди.40Мана, булар қабилаларига кўра, жойларига кўра ҳамда исмларига кўра Эсовнинг сардорларининг исмлари: сардор Тимна, сардор Алваҳ, сардор Йетет, 41сардор Оҳолибама, сардор Элаҳ, сардор Пинон, 42сардор Кеназ, сардор Теман, сардор Мибзар, 43сардор Магдиэл, сардор Ирам. Булар қўлга киритган ерларида яшаш жойларига кўра Эдўмнинг сардорларидир. Эсов эса эдўмликларнинг отасидир.Chapter 37
1Ёқуб эса отаси мусофир бўлган ерда, Канъан ерида яшади. 2Мана, бу Ёқубнинг насл-насаби: Юсуф ўн етти ёшлигида акалари билан подани боқаётган эди. Ўсмир отасининг хотинлари Билхаҳнинг ўғиллари ҳамда Зилпаҳнинг ўғиллари билан бирга эди. Юсуф отасига улар ҳақида ёмон гаплар олиб келар эди.3Исроил Юсуфни бошқа барча фарзандларидан кўра кўпроқ яхши кўрар эди, чунки у унинг кексалик ёшидаги фарзанди эди ва унга ранг-баранг кўйлак қилиб берди. 4Отаси уни ҳамма акаларидан кўра кўпроқ яхши кўришини кўрганларида, акалари ундан нафратланиб, у билан дўстона гаплаша олмай қолдилар.5Юсуф эса туш кўрди ва тушини акаларига айтиб берди. Шунда улар ундан янада кўпроқ нафратланишди. 6У уларга деди: “Мен кўрган тушни эшитинглар.7Мана, биз далада буғдой боғлаётган эдик. Мана, менинг буғдой боғламим кўтарилди ҳамда тик турди. Сўнг сизларнинг буғдой боғламларингиз унинг атрофини ўрадилар ва менинг буғдой боғламимга таъзим қилдилар”. 8Шунда унинг акалари унга: “Наҳотки, сен бизнинг устимиздан ҳукмронлик қиласан? Наҳотки, сен бизнинг устимиздан ҳокимлик қиласан?”- дейишди. Шунда унинг тушлари ҳамда сўзлари учун ундан янада кўпроқ нафратланишди.9У яна бошқа бир туш кўрди ва буни акаларига айтиб бериб деди: “Мана, мен яна бир туш кўрдим: қуёш, ой ҳамда ўн битта юлдузлар менга таъзим қилишди”. 10У буни отаси ва акаларига айтиб берди. Отаси уни койиб: “Бу кўрган тушинг нима? Мен ва онанг, ҳамда акаларинг сенга ергача таъзим қилгани келамизми?”- деди. 11Акалари ундан нафратланишди. Аммо отаси бу сўзни эътиборга олиб қўйди.12Сўнг акалари отасининг подасини боққани Шеқемга кетишди. 13Исроил Юсуфга: “Акаларинг Шеқемда пода боқмаяптиларми? Кел, мен сени уларнинг олдига юбораман”,- деди. У унга жавобан: “Мана, менман”,- деди. 14Исроил унга: “Бор, кўр-чи, акаларинг соғ-саломатми, подалар омонми, менга хабар келтир”,- деди. Шундай қилиб, уни Хеброн водийсидан жўнатди. У Шеқемга келди.15Бир киши уни далада дайдиб юрган ҳолда топди ва у одам ундан: “Нимани излаяпсан?”- деб сўради. 16У: “Мен акаларимни излаяпман, айтингчи, улар подани қаерда боқишяпти?”- деди. 17У одам деди: “Улар бу ердан кетишди, мен уларнинг: Дотанга юринглар,- деганларини эшитдим”. Юсуф акаларининг ортидан бориб, уларни Дотанда топди.18Акалари уни узоқдан кўришди. У уларга яқинлашишидан олдин, уни ўлдиришга қасд қилишиб, 19бир-бирларига дейишди: “Мана, туш кўрувчи келмоқда. 20Келинглар энди, уни ўлдирамиз ва бирор бир чуқурга ташлаб: Қандайдир ёввойи ҳайвон уни еб кетди,- деб отамизга айтамиз. Шунда кўрамиз, унинг тушларидан нима чиқар экан”.21Буни Рубен эшитиб, уни уларнинг қўлидан қутқарди. У: “Уни ўлдирмаймиз”,- деди. 22Рубен уларга: “Қон тўкманглар, уни саҳродаги чуқурга ташланглар, унга қўл тегизманглар”,- деди. У уларнинг қўлидан уни қутқармоқчи ва отасининг қўлига қайтармоқчи эди.23Юсуф акаларининг олдига келганида, улар Юсуфнинг кўйлагини, унинг эгнида бўлган ранг-баранг кўйлагини ечиб олишди. 24Сўнг уни олиб чуқурга ташлашди. Ўша чуқур бўш бўлиб, унда сув йўқ эди.25Сўнг улар нон ейишга ўтирдилар ва нигоҳини кўтариб қарашдики, мана, исмоилликлар карвони хушбўйликлар, мойлар ва ладан ортган туялари билан Гилъаддан келишар, буларни Мисрга олиб бормоқчи эдилар. 26Шунда Яҳудо ака-укаларига деди: “Ўз укамизни ўлдириб, унинг қонини яширишдан нима фойда?27Келинглар, уни исмоилликларга сотамиз, бизнинг қўлимиз унда бўлмасин, чунки у бизнинг укамиз ва бизнинг танамиздир”. Ака-укалари унга қулоқ солдилар. 28Мидианлик савдогарлар ўтаётганларида, акалари Юсуфни чуқурдан тортиб чиқариб, уни исмоилликларга йигирма кумуш тангага сотдилар. Улар эса Юсуфни Мисрга олиб кетдилар.29Рубен чуқурга қайтиб келди-да, мана, чуқурда Юсуф йўқ эди. Шунда у кийимларини йиртиб ташлади. 30У укаларининг олдига бориб: “Ўсмир жойида йўқ, энди мен қаерга қочай?”- деди.31Улар эса Юсуфнинг кўйлагини олишди, эчки боласини сўйиб, кўйлакни қонига ботиришди. 32Сўнг ранг-баранг кўйлакни олиб бориб, уни оталарига келтириб: “Буни биз топиб олдик, қараб кўринг-чи, бу ўғлингизнинг кўйлагими ёки йўқми”,- дедилар. 33У буни таниб: “Бу ўғлимнинг кўйлаги, ёввойи ҳайвон уни еб кетган, шубҳасиз Юсуф тилка-пора қилинган”,- деди.34Ёқуб кийимларини йиртиб ташлади ва белига қанор кийими ўраб, узоқ кунлар ўғли учун мотам тутди. 35Унинг барча ўғиллару қизлари уни юпатишга йиғилдилар, аммо у юпанишни истамас эди. У: “Бу мотам билан ўғлимнинг олдига гўрга кираман”,- деди. Ёқуб у учун шундай деб йиғлар эди. 36Мидианликлар эса Юсуфни Мисрда фиръавннинг сарой аъёни ва унинг қўриқчиларининг бошлиғи бўлмиш Пўтифарга сотишди.Chapter 38
1Ўша вақтда Яҳудо ака-укаларидан ажралиб, исми Хираҳ бўлган бир адулламликнинг олдида жойлашди. 2У ерда Яҳудо исми Шуа бўлган бир канъанликнинг қизини кўрди. Шунда у уни олиб, у билан қовушди.3У ҳомиладор бўлиб, ўғил туғди. Яҳудо унинг исмини Эир қўйди. 4У яна ҳомиладор бўлиб, ўғил туғди ва унинг исмини Онан қўйди. 5Сўнг у яна ҳомиладор бўлиб, ўғил туғди. Яҳудо унинг исмини Шелаҳ қўйди. Хотини унга ўғил туққанида, Яҳудо Хазибда эди.6Яҳудо тўнғичи Эирга хотин олиб берди, унинг исми Тамар эди. 7Яҳудонинг тўнғичи Эир Раббийнинг нигоҳида ярамас эди. Раббий уни ўлдирди.8Яҳудо Онанга: “Акангнинг хотинининг олдига кириб, унга уйлангин ва акангнинг уруғини тиклагин”,- деди. 9Онан уруғ унга бўлмаслигини билар эди, шунинг учун акасининг хотини билан қовушаётганида, акасига уруғ бермаслик учун уни ерга тўкар эди. 10Унинг бу қилган иши Раббийнинг қаршисида ёвузлик эди, шунинг учун У уни ҳам ўлдирди.11Сўнгра Яҳудо келини Тамарга: “Ўғлим Шелаҳ улғайгунича отангнинг уйида бевадек яшаб тургин”,- деди. Чунки у ўзича: “Бу ҳам акаларига ўхшаб ўлмасин”,- деган эди. Тамар кетиб, отасининг уйида яшай бошлади.12Узоқ вақт ўтиб, Шуанинг қизи бўлмиш Яҳудонинг хотини оламдан ўтди. Яҳудо юпангач, ўзи ҳам, у билан бирга адулламлик дўсти Хираҳ ҳам Тимнаҳга, подаларининг жун қирқувчиларининг олдига боришди. 13Тамарга: “Мана, сенинг қайнатанг Тимнаҳга қўйларининг жунини қирққани кетяпти”,- дейишди. 14У бевалик кийимларини эгнидан ечиб, ўзини ёпинчиқ билан тўсди ва ўраниб Тимнаҳ йўлидаги очиқ жойда ўтирди. Чунки у Шелаҳнинг улғайганини, уни эса унга хотинликка бермаганларини билар эди.15Яҳудо уни кўрганида, уни фоҳиша, деб ўйлади, чунки у юзини тўсган эди. 16Шунда у томонга бурилиб: “Кел, сенга кирай”,- деди, (чунки у ўзининг келини эканини билмас эди.) У: “Агар менга кирсангиз, нима берасиз?”- деди.17У: “Мен сенга подадан улоқча юбораман”,- деди. Тамар: “Уни юборгунингизча, бирор нарса гаровга берасизми?”- деди. 18Яҳудо: “Сенга гаровга нима берай?”- деди. У эса: “Муҳрингизни, боғичингизни ва қўлингиздаги ҳассангизни”,- деди. У буларни унга бериб, унга кирди ва Тамар ундан ҳомиладор бўлди.19У ўрнидан туриб кетди ва ёпинчиғини ечиб, ўзининг бевалик кийимларини кийди. 20Яҳудо аёлнинг қўлидан гаров нарсаларини олиш учун улоқчани адулламлик дўсти орқали юборди, аммо у уни топа олмади.21Шунда у шу жойнинг одамларидан: “Очиқ йўл бўйидаги фоҳиша қани?”- деб сўради. Улар: “Бу жойда ҳеч қанақа фоҳиша йўқ эди”,- дейишди. 22У Яҳудонинг олдига қайтиб: “Мен уни топа олмадим, яна ўша жойнинг одамлари ҳам: Бу жойларда фоҳиша йўқ эди,- дейишди”,- деди. 23Яҳудо: “Буни ўзига олсин, фақат биз шарманда бўлмасак бас: Мана, мен бу улоқчани юбордим, сен эса уни топа олмадинг”,- деди.24Уч ойлар ўтганидан сўнг, Яҳудога: “Келининг Тамар зино қилибди ва шу зинодан ҳомиладор ҳам бўлибди”,- дейишди. Яҳудо: “Уни олиб чиқинглар, у ёндирилсин”,- деди. 25У олиб чиқаётганларида, қайнатасига: “Мана, бу нарсаларнинг эгасидан ҳомиладорман,- деб айттириб юборди,- қараб кўринг, бу муҳр, боғич ва ҳасса кимники?”. 26Яҳудо буларни таниб: “У мендан кўра ҳақроқ, чунки мен уни ўғлим Шелаҳга олиб бермадим”,- деди. Сўнг унга бошқа тегмади.27Туғруқ вақтида унинг қорнидаги эгизаклар эканлиги билинди. 28Туғруқ вақтида уларнинг бири қўлини чиқарганида, доя унинг қўлидан ушлаб: “Буниси биринчи чиқди”,- деб унга алвон ип боғлади.29Аммо у қўлини ортга тортиб олди ва, мана, иккинчиси чиқиб келди. Шунда доя: “Тўсиқни қандай ёриб ўтдинг?”- деди. Шунинг учун унга Перез, деб исм қўйишди. 30Сўнгра қўлида алвон ипи билан акаси чиқиб келди. Унга Зераҳ, деб исм қўйишди.Chapter 39
1Юсуф Мисрга олиб кетилди. Фиръавннинг сарой аъёни, соқчилар бошлиғи, мисрлик Пўтифар – уни ўша ерга олиб келган исмоилликлар қўлидан сотиб олди. 2Раббий Юсуф билан бирга эди, шунинг учун у муваффақиятли киши эди. У мисрлик хўжайинининг уйида яшар эди.3Унинг хўжайини Раббийнинг у билан эканини ва Раббий у қилаётган ҳар бир ишда унинг қўлига муваффақият бераётганини кўрди. 4Юсуф унинг нигоҳида илтифот топди ва унга хизмат қилди. Хўжайини эса ўз хонадонидаги ҳамма нарсанинг устидан уни назоратчи қилиб қўйиб, ўзидаги ҳамма нарсани унинг қўлига топширди.5У Юсуфни бутун хонадони устидан ва хонадонидаги ҳамма нарса устидан назоратчи қилиб қўйганидан сўнг, Раббий Юсуф ҳақи мисрликнинг хонадонига барака берди. У уйда ва далада эга бўлган ҳамма нарсанинг устида Раббийнинг баракаси бор эди. 6У бор мулкини Юсуфнинг қўлига топшириб, ўзи еяётган нондан бошқа ҳеч нарсани билмас эди. Юсуф кўркам ва қадди-қомати келишган киши эди.7Шу воқеалардан сўнг унинг хўжайинининг хотини Юсуфга нигоҳини қаратиб: “Мен билан ётгин”,- деди. 8Аммо Юсуф буни рад этиб, хўжайинининг хотинига деди: “Мана, менинг хўжайиним хонадонида ҳеч нарсани билмайди ва эга бўлган ҳамма нарсасини менинг қўлимга топширди. 9Бу уйда мендан улуғроқ киши йўқ. У менга сиздан бошқа ҳеч нарсани тақиқламади, чунки сиз унинг хотинисиз. Қандай қилиб мен Худо қаршисида бу қадар буюк ёвузлик ва гуноҳни қиламан?”10У Юсуфга ҳар куни у билан ётиш ва у билан бўлиш ҳақида айтар, Юсуф эса унга қулоқ солмас эди. 11Бир куни Юсуф ўз ишларини қилиш учун уйга кирганида, ичкарида уй хизматчиларидан ҳеч ким йўқ эди. 12У Юсуфнинг кийимидан тутиб: “Мен билан ёт”,- деди. У кийимини унинг қўлида қолдириб югурди ва ташқарига қочиб чиқди.13Аёл у кийимини унинг қўлида қолдириб, югуриб чиққанини кўргач, 14хонадонининг хизматкорларини чақириб уларга: “Қаранглар,- деди,- у бизни мазах қилиш учун ибронийни олиб келди. У менинг олдимга мен билан ётиш учун келди. Мен эса баланд овозда қичқирдим. 15У менинг баланд овозда қичқирганимни эшитганида, кийимини менда қолдириб, югурганча қочиб чиқди”.16Шундай қилиб, хўжайини уйга келгунича, у кийимни ўзи билан олиб қолди. 17У хўжайинига ўша сўзларни такрорлаб деди: “Сен олиб келган яҳудий қул мени мазах қилиш учун менинг олдимга келди. 18Мен эса овозимни баланд қилиб қичқирганимда, у кийимини менинг қўлимда қолдириб, ташқарига югуриб чиқди”.19Унинг хўжайини хотинининг унга айтган сўзларини: “Сенинг қулинг менга шундай қилди”,- деганини эшитганида, унинг ғазаби қайнади. 20Шунинг учун Юсуфнинг хўжайини уни олиб қамоққа, подшоҳнинг маҳбуслари ташланган қамоқхонага ташлади. У ўша ерда қамоқда бўлди.21Аммо Раббий Юсуф билан бирга эди ва унга шафқат қилиб, қамоқхона бошлиғининг нигоҳида илтифот берди. 22Қамоқхона бошлиғи қамоқхонадаги барча маҳбусларни Юсуфнинг қўлига топширди. Улар нимаики қилсалар, Юсуф бунинг иш юритувчиси эди. 23Қамоқхона бошлиғи унинг қўли остидаги ҳеч нарсага қарамас эди, чунки Раббий у билан бирга эди. У нимаики қилса, Раббий бунга муваффақият берар эди.Chapter 40
1Шу воқеалардан сўнг, Миср подшоҳининг соқийси ва новвойи ўз хўжайини – Миср подшоҳининг қаршисида айбдор бўлдилар, 2Фиръавн эса шу иккита сарой аъёнидан – бош соқий ва бош новвойдан ғазабланди. 3Уларни қўриқчиларнинг бошлиғининг уйига, Юсуф тутқунликда бўлган жойга қамоққа ташлади.4Қўриқчиларнинг бошлиғи уларга Юсуфни бириктириб қўйди ва Юсуф уларга хизмат қилди. Улар анча вақт тутқунликда бўлдилар. 5Бир куни Миср фиръавнининг қамоққа ташланган бош соқийси ва бош новвойи туш кўрдилар, иккаловлари ҳам бир кечада, алоҳида аҳамиятга эга бўлган туш кўрдилар.6Юсуф эрталаб уларнинг олдига келиб, уларга қаради-да, мана, улар ғамгин эдилар. 7У ўзи билан бирга хўжайинининг уйида қамоқда бўлган сарой аъёнларидан: “Нима учун бугун юзларингиз ғамгин?”- деб сўради. 8Улар унга: “Биз туш кўрдик ва унинг таъбирини айтиб берувчи йўқ”,- дейишди. Юсуф уларга: “Туш таъбири Худодан эмасми? Менга айтиб беринглар”,- деди.9Бош соқий тушини Юсуфга айтиб бериб деди: “Менинг тушимда олдимда узум токи бор эди. 10Узум токининг учта шохи бор эди, у куртак ёйди ва гул очди, унда узум шингиллари ўсиб етилди. 11Фиръавннинг пиёласи менинг қўлимда эди ва мен узумларни олиб уларни фиръавннинг пиёласига сиқиб пиёлани фиръавннинг қўлига узатдим”.12Юсуф унга деди: “Мана, бу тушнинг таъбиридир: учта шох – бу уч кундир. 13Уч кун ичида фиръавн сизнинг бошингизни юксалтиради ва сизни ўз ўрнингизга қайта тиклайди. Сиз илгари унга соқий бўлиб хизмат қилганингиздек, фиръавннинг қўлига пиёла узатасиз.14Аҳволингиз яхши бўлганида, мени эсланг ва менга эзгулик қилиб фиръавннинг қаршисида мени тилга олиб, мени бу уйдан олиб чиқинг. 15Чунки мени ибронийлар еридан ўғирлашди, бу ерда ҳам мени қамоққа ташлашларига арзийдиган иш қилганим йўқ”.16Бош новвой тушни яхши таъбир қилганини кўрганида, Юсуфга деди: “Мен ҳам туш кўрдим. Мана, менинг бошимда учта оқ сават бор эди. 17Энг юқоридаги саватда фиръавн учун турли хил пишириқлар бор эди ва қушлар уларни менинг бошимдаги саватдан чўқир эдилар”.18Юсуф жавоб бериб деди: “Мана, бу унинг таъбиридир: учта сават – бу уч кундир. 19Уч кундан сўнг фиръавн сизнинг бошингизни танангиздан жудо қилиб, сизни дарахтга осади ва қушлар сизнинг танангизни чўқийдилар”.20Учинчи куни, фиръавннинг туғилган кунида у барча аъёнлари учун зиёфат қилди. Шунда у бош соқийсини ва бош новвойини аъёнлари олдига чақиртирди. 21У бош соқийсини яна соқийлик хизматига тиклади. У фиръавннинг қўлига пиёла тутадиган бўлди. 22Аммо Юсуф таъбир қилганидек, бош новвойни дорга остирди. 23Бош соқий эса Юсуфни эсламади, аксинча, уни унутиб юборди.Chapter 41
1Тўлиқ икки йил ўтгач, фиръавн туш кўрди: Мана, у дарё бўйида турар эди. 2Мана, дарёдан кўриниши яхши, танаси семиз бўлган еттита сигир чиқиб келиб, улар яйловда ўтлар эдилар. 3Ундан сўнг дарёдан кўриниши ёмон, танаси ориқ бўлган бошқа еттита сигир чиқиб келди. Улар олдинги сигирларнинг ёнида дарё қирғоғида турдилар.4Сўнг кўриниши ёмон, танаси ориқ бўлган сигирлар кўриниши яхши, танаси семиз бўлган сигирларни еб қўйдилар. Шунда фиръавн уйғониб кетди. 5У яна ухлаб қолиб бошқа туш кўрди: Мана, бир пояда еттита семиз ва яхши бошоқлар кўтарилди. 6Мана, улардан сўнг еттита ориқ ва шарқ шамоли қуритган еттита бошоқ ўсиб чиқди.7Ориқ бошоқлар эса еттита семиз ва тўлиқ бошоқларни ютиб юбордилар. Фиръавн уйғониб кетиб, бунинг туш эканини тушунди. 8Эрталаб унинг руҳи безовталанди. У Мисрнинг барча мунажжимларига ва донишмандларига одамлар юбориб, уларни чақиртирди. Фиръавн уларга тушини айтиб берди, аммо буни фиръавнга талқин қилиб берувчи йўқ эди.9Шунда бош соқий фиръавнга сўзлаб деди: “Мен бугун гуноҳларимни эслаяпман. 10Фиръавн қулларидан дарғазаб бўлиб, мени ҳамда бош новвойни қўриқчилар бошлиғининг уйига қамоққа ташлаган эди. 11Биз эса бир тунда туш кўрдик. Ҳар биримиз ўз маъносига эга туш кўрдик.12У ерда биз билан бирга қоровуллар бошлиғининг қули, яҳудий ёш йигит бор эди. Биз унга тушимизни айтиб бердик, у эса бизга тушимизнинг таъбирини айтди. У ҳар биримизнинг тушимизга кўра таъбирини айтди. 13У бизга қандай таъбир қилган бўлса, худди шундай бўлди: Мен ўз ўрнимга қайта тикландим, новвой эса осилди”.14Шунда фиръавн одам юбориб, Юсуфни чақиртирди ва уни шошилинч равишда қамоқдан чиқардилар. У соч-соқолини олди, кийимларини алмаштирди ва фиръавннинг ҳузурига келди. 15Фиръавн Юсуфга: “Мен туш кўрдим ва унинг таъбирини айтиб берувчи йўқ. Сен ҳақингда тушларни талқин қила олади, деб эшитдим”,- деди. 16Юсуф фиръавнга жавоб бериб: “Бу мендан эмас, Худо фиръавнга тинчлик жавобини беради”,- деди.17Фиръавн Юсуфга деди: “Мен тушимда, дарёнинг қирғоғида турар эдим. 18Мана, дарёдан кўриниши яхши, танаси семиз бўлган еттита сигир чиқди, улар яйловда ўтлар эдилар.19Ундан сўнг дарёдан яна бошқа кўриниши ёмон, танаси ориқ бўлган еттита сигир чиқди. Мен бутун Миср ерида улардек ориқ сигирларни кўрган эмасман. 20Кўриниши ёмон, танаси ориқ бўлган сигирлар эса кўриниши яхши, танаси семиз бўлган сигирларни еб қўйибдилар. 21Семизлари уларнинг қоринларига кирдилар, аммо уларнинг қоринларига кирганлари кўринмас эди. Улар ҳануз аввалгидек ориқ эдилар. Шунда мен уйғониб кетдим.22Сўнг яна туш кўрдим: Мана, бир пояда еттита семиз ва яхши бошоқлар кўтарилди, 23аммо улардан сўнг еттита ориқ, ингичка ва шарқ шамоли қуритган еттита бошоқ ўсиб чиқди. 24Ориқ бошоқлар эса еттита семиз ва тўлиқ бошоқларни ютиб юбордилар. Мен буни мунажжимларга айтиб бердим, лекин ҳеч ким менга талқин қилиб бера олмади”.25Юсуф фиръавнга деди: “Фиръавннинг туши шундан иборат: Худо нима қилишини фиръавнга очибди. 26Еттита яхши сигир – бу еттита яхши йилдир ва еттита яхши бошоқ – етти йилдир, буларнинг маъноси бирдир.27Улардан сўнг чиққан еттита ориқ ва ёмон сигирлар – етти йилдир; шунингдек, еттита ориқ ва шарқ шамоли қуритган бошоқлар – еттита очарчилик йилидир. 28Шунинг учун мен фиръавнга: Худо қилмоқчи бўлганини фиръавнга кўрсатибди,- дедим. 29Мана, бутун Миср ерига етти йил буюк тўкинчилик келади.30Ундан сўнг етти йил очлик йили келади. Миср еридаги бор тўкинчилик унутилиб, очарчилик бутун ерни хароб қилади. 31Кейинча келадиган очарчилик туфайли ерда олдинги тўкинчилик кўринмай қолади, чунки очарчилик жуда оғир бўлади. 32Туш фиръавнга икки марта қайтарилганининг маъноси шуки – бу Худо томонидан тайинланган нарсадир, Худо буни тезда амалга оширади.33Шунинг учун энди фиръавн ақлли ва доно одамни топиб, Миср ери устидан қўйсин. 34Фиръавн ер устидан назоратчиларни қўйишни ва етти йил тўкинлик пайтида Миср еридан бешинчи қисм фиръавннинг хирмонига йиғишни буюрсин.35Улар келадиган яхши йилларнинг озиғини йиғсинлар ва шаҳарларда фиръавннинг қўли остида донни озиқ учун йиғиб сақласинлар. 36Бу озиқ Миср ерида бўладиган етти йил очлик йилида заҳира бўлади, токи ер очарчиликдан ҳалок бўлмасин”.37Бу фиръавнга ва унинг барча қулларига ёқди. 38Фиръавн қулларига: “Биз бундайдек, ичида Худонинг Руҳи бўлган одамни яна топа оламизми?”- деди.39Сўнг фиръавн Юсуфга: “Худо сенга буларнинг барчасини очдими,- деди,- демак, сендек ақлли ва доно йўқ. 40Энди сен менинг хонадонимнинг устидан ҳоким бўласан. Менинг бор халқим сенинг сўзинг билан ҳаракат қилади. Мен сендан фақат тахтим билан устун бўламан”. 41Фиръавн Юсуфга яна: “Мана, мен сени бутун Миср ери устидан қўймоқдаман”,- деди.42Фиръавн қўлидан узугини ечиб, уни Юсуфнинг қўлига тақди ва зиғир толасидан тикилган кийим кийдириб, бўйнига олтин занжир тақди. 43Уни ўз араваларидан иккинчисида олиб юришни ва унинг олдидан: “Тиз чўкинглар!”- деб эълон қилишни буюрди. Уни бутун Миср ери устидан қўйди.44Фиръавн Юсуфга яна: “Мен фиръавнман. Бутун Миср ерида ҳеч ким сенсиз қўлини ҳам оёғини ҳам узатмайди”,- деди. 45Фиръавн Юсуфга Тсофнат-Паниах, деб исм қўйди ва унга Гелиопол коҳини Пўтифераҳнинг қизи Осенатни хотинликка берди. Сўнг Юсуф бутун Миср ери бўйлаб юра бошлади.46Юсуф Миср подшоҳи фиръавн қаршисида намоён бўлганида, ўттиз ёшда эди. Юсуф фиръавн ҳузуридан чиқиб, бутун Миср юртини кезиб чиқди. 47Ер етти йил тўкин-сочинлик пайтида ҳовуч-ҳовуч дон берар эди.48Юсуф етти йил давомида Миср ерида етилган ҳамма озуқани йиғиб, буни шаҳарларда ғамлади. Ҳар бир шаҳарнинг атрофида бўлган далалардаги озуқаларни ҳам худди шундай ғамлади. 49Юсуф донни денгиз қумидек кўп ғамладики, ҳатто санашни бас қилди, чунки унинг саноғи йўқ эди.50Очарчилик йиллари келгунича, Юсуфнинг иккита ўғли туғилди. Уларни унга Гелиопол коҳини Пўтифераҳнинг қизи Осенат туғиб берди. 51Юсуф тўнғичига Манашеҳ (“Унуттирадиган”), деб исм бериб: “Худо менинг барча бахтсизликларимни ва отамнинг хонадонини унуттирди”,- деди. 52Бошқасига эса Эфрайим (“Серҳосил”), деб исм бериб: “Худо мени азобланиш еримда серҳосил қилди”,- деди.53Миср ерида бўлган етти йил тўкин-сочинлик пайти тугаб, 54Юсуф айтган очарчилик йили бошланди. Бутун ер юзида очарчилик эди, аммо бутун Миср ерида нон бор эди.55Сўнгра бутун Миср ери ҳам оч қола бошлагач, халқ фиръавнга нон сўраб, фарёд қила бошлади. Фиръавн эса барча мисрликларга: “Юсуфнинг олдига боринглар, у сизларга нима деса, шуни қилинглар”,- деди. 56Бутун ер юзида очарчилик эди. Юсуф барча заҳираларни очиб мисрликларга нонни сота бошлади. Миср ерида эса очарчилик кучайиб борар эди. 57Юсуфдан нон сотиб олиш учун барча давлатлардан Мисрга келар эдилар, чунки очарчилик бутун ер юзида кучайиб борар эди.Chapter 42
1Ёқуб Мисрда дон борлигини билгач, ўғилларига деди: “Нима учун қараб ўтирибсизлар? 2Мана, мен Мисрда дон бор, деб эшитдим. У ерга бориб, биз ўлмасдан яшашимиз учун у ердан дон сотиб олинглар”. 3Шунда Юсуфнинг ўн нафар акаси дон сотиб олиш учун Мисрга кетдилар. 4Ёқуб эса Юсуфнинг укаси Беняминни акалари билан бирга юбормади. “У билан бирор кулфат содир бўлмасин”,- деди у.5Исроил ўғиллари бошқа харидорлар билан бирга нон сотиб олгани келдилар, чунки Канъан ерида очарчилик эди. 6Юсуф эса Миср ерининг ҳукмдори эди. У бутун ернинг халқига донни сотар эди. Юсуфнинг акалари келиб, ерга юз тубан тушиб унга таъзим қилдилар.7Юсуф акаларини кўриб таниди, аммо ўзини уларни билмайдигандек тутди. У уларга дағал сўзлаб: “Қаердан келдингиз?”- деди. Улар: “Канъан еридан озиқ сотиб олгани келдик”,- дейишди. 8Юсуф акаларини таниди, аммо улар уни танимадилар.9Юсуф улар ҳақида кўрган тушларини эслади. У уларга: “Сизлар айғоқчисизлар, сизлар бу ернинг яланғочлигини кўргани келгансизлар”,- деди. 10Улар унга дейишди: “Йўқ, эгамиз. Сизнинг қулларингиз озиқ сотиб олгани келганлар. 11Бизнинг ҳаммамиз бир одамнинг фарзандларимиз. Биз тўғри одамлармиз. Сизнинг қулларингиз айғоқчилар эмас”.12У уларга: “Йўқ, сизлар бу ернинг яланғочлигини кўргани келгансизлар”,- деди. 13Улар: “Биз қулларинг – ўн икки ака-укалармиз. Биз Канъан ерида бир одамнинг ўғилларимиз, мана энг кичигимиз отамиз билан бирга, биттамиз йўқ бўлган”,- дедилар.14Юсуф уларга деди: “Мен сизларга айғоқчисизлар деганимда, шуни назарда тутган эдим. 15Мана, сизларни қандай синаймиз: Фиръавннинг жони ҳақи қасам ичаман, кичик биродарингиз келмагунича, сизлар бу ердан чиқмайсизлар. 16Орангиздан биттангизни юборинглар, у биродарингизни олиб келсин, сизлар эса шу ерда тутиб туриласизлар. Шундай қилиб, сизлар сўзларингиз ҳақиқатми ёки йўқми, исботлангунича тутқунлиқда бўласизлар. Акс ҳолда, фиръавннинг жони ҳақи қасам ичаман, сизлар айғоқчисизлар”. 17Сўнг уларни уч кунга қўриқчилар назоратига топширди.18Юсуф уларга учинчи куни деди: “Мана бундай қилсангиз, тирик қоласизлар, чунки мен Худодан қўрқаман. 19Агар сизлар тўғри одам бўлсангиз, биродарингиздан бири сизлар асир қилинган уйда асирликда қолсин. Бошқаларингиз эса бориб, оилаларингиз очлиги сабабли уларга дон олиб боринглар. 20Энг кичик укангизни эса сўзларингиз тасдиқланиши ҳамда ўлмаслигингиз учун менинг олдимга олиб келинглар”. Улар худди шундай қилдилар.21Улар бир-бирларига: “Биз укамизга қарши аниқ гуноҳ қилдик. У биздан ўтинганида, жонининг азобини кўриб, қулоқ солмадик. Шунинг учун бу кулфат бошимизга тушди”,- дедилар. 22Рубен уларга жавоб бериб: “Мен сизларга ўсмирга қарши гуноҳ қилманглар, деган эмасмидим? Аммо сизлар қулоқ солмадинглар. Мана, унинг хуни талаб қилиняпти”,- деди.23Улар Юсуфнинг тушунишини билмас эдилар, чунки уларнинг орасида таржимон бор эди. 24Юсуф улардан узоқлашиб йиғлаб юборди. Сўнг уларнинг олдиларига қайтиб келиб, улар билан суҳбатлашди ва уларнинг орасидан Шимўнни олиб, уларнинг кўз ўнгида уни боғлади. 25Юсуф уларнинг қопларини дон билан тўлдиришни, уларнинг ҳар бирларининг кумушларини эса ўз қопларига қайтариб солишни ва уларга йўлга озиқ беришларини буюрди. Уларга худди шундай қилишди.26Улар донларини эшакларига юклаб, у ердан кетдилар. 27Улардан бири қўноқда эшагига озиқ бериш учун ўз халтасини очганида, кумушини қопининг оғзида топди. 28Шунда у акаларига: “Менинг кумушимни қайтариб солишибди, мана у менинг қопимда”,- деди. Уларнинг юраклари қинидан чиқди, улар даҳшат билан бир-бирларига: “Худо бизга нима қилди?”- дедилар.29Сўнг Канъан ерига, оталари Ёқубнинг олдига келиб, бўлиб ўтган воқеаларни сўзлаб бердилар: 30”У ернинг ҳукмдори биз билан дағал сўзлашди ва бизни ўша ернинг айғоқчилари, деб қабул қилди. 31Биз эса унга дедик: Биз тўғри одамлармиз, биз айғоқчилар эмасмиз. 32Биз отамизнинг ўғиллари, ўн икки биродармиз, биримиз йўқ бўлган, энг кичигимиз эса отамиз билан бирга Канъан ерида қолди.33У ернинг ҳукмдори эса бизга шундай деди: Сизлар тўғри одамлармисиз, мана, бундан билиб оламан, биродарингиздан бирини меникида қолдиринглар, ўзларингиз эса оилаларингиз очлиги сабабли уларга озиқ олиб боринглар. 34Сўнг менинг олдимга энг кичик укангизни олиб келинглар. Мана, шундан сизларнинг айғоқчилар эмас, балки тўғри одамлар эканингизни билиб оламан. Сизларга биродарингизни қайтариб бераман ва сизлар шу ерда савдо-сотиқ қилишингиз мумкин”.35Улар қопларини бўшатаётганларида, мана, ҳар бирининг кумуш тугуни қопининг ичида эди. Улар кумуш тугунларни кўрганларида, қўрқиб кетдилар. 36Шунда Ёқуб ўғилларига: “Сизлар мени болаларимдан жудо қилдинглар – Юсуф йўқ, Шимўн йўқ, Беняминни ҳам олиб кетмоқчисизлар, буларнинг ҳаммаси бир менинг бошимга”,- деди.37Рубен отасига сўзлаб: “Агар уни олиб келмасам, менинг иккита ўғлимни ўлдиринг. Уни менинг қўлимга топширинг ва мен уни сизга қайтариб олиб келаман”,- деди. 38Ёқуб эса: “Менинг ўғлим сизлар билан бирга бормайди, чунки унинг акаси ўлиб, у ёлғиз қолди. Агар сизлар борадиган йўлда у билан бирор кулфат рўй берса, сизлар менинг оқарган сочимни қайғу билан қабрга тиқасизлар”,- деди.Chapter 43
1Ерда очарчилик кучайди. 2Ёқубнинг хонадонидагилари Мисрдан олиб келган донларни еб бўлишгач, у ўғилларига: “Яна бориб, бизга озроқ озиқ олиб келинглар”,- деди.3Яҳудо унга сўзлаб деди: “Ўша одам бизга: Агар укангиз сизлар билан бирга бўлмаса, менинг кўзимга кўринманглар,- деб қатъий таъкидлади. 4Агар укамизни биз билан бирга юборсангиз, бориб сизга озиқ олиб келамиз. 5Агар юбормасангиз бормаймиз, чунки у одам бизга: Агар укангиз сизлар билан бирга бўлмаса, менинг кўзимга кўринманглар,- деди”.6Исроил эса: “У одамга яна укангиз борлигини айтиб, нега менга бундай зулм қилдинглар?”- деди. 7Улар: “У одам биз ҳақимизда ва қариндошларимиз ҳақида: Отангиз ҳали тирикми? Яна ака-укаларинг борми?- деб сўради. Биз унинг шу саволларига жавоб бердик. У: Укангизни олиб келинглар,- дейишини қаердан билар эдик?”- дедилар.8Яҳудо эса отаси Исроилга деди: “Ўсмирни мен билан бирга юборинг ва биз борамиз. Шунда биз, сиз ва болаларимиз ўлмасдан тирик қоламиз. 9Мен у учун жавоб бераман, уни менинг қўлларимдан талаб қиласиз. Агар уни сизнинг олдингизга олиб келмасам ва қаршингизда қўймасам, бутун умрим давомида сизнинг қаршингизда айбдор бўламан. 10Биз имилламаганимизда эди, аллақачон икки марта бориб келган бўлар эдик”.11Исроил эса ўғилларига: “Агар шундай бўлса,- деди,- бундай қилинглар. Ўзларинг билан қопларингга бу ернинг энг аъло ҳосилларидан: озроқ малҳам, озроқ асал, хушбўй кукун, мирра, писта ва бодом олиб, ўша одамга совға қилиб олиб боринглар. 12Қўлларингга бошқа кумуш ҳам олинглар, қопларингнинг оғзига қайтариб қўйилган кумушни эса ўз қўлларинг билан қайтаринглар. Балки бу эътиборсизликдандир.13Укангизни ҳам олиб, яна ўша одамнинг олдига боринглар. 14Ҳар нарсага қодир Худо эса ўша одамнинг юзида шафқат топишни берсин, токи у сизларнинг бошқа биродарингизни ҳам, Беняминни ҳам қўйиб юборсин. Мен эса болаларимдан ажралишим керак бўлса, ажрала қолай”. 15У одамлар қўлларига ушбу совғаларни, икки марта кўпроқ кумушни ҳамда Беняминни олиб, йўлга тушдилар. Сўнг Мисрга келиб, Юсуфнинг юзи қаршисида ҳозир бўлдилар.16Юсуф уларнинг орасида Беняминни кўриб, ўз хонадонининг уй бошқарувчисига: “Бу одамларни уйга олиб кир ва чорвадан бирор молни сўй, чунки бу одамлар тушликда мен билан бирга овқатланадилар”,- деди. 17У одам Юсуф айтганидек қилди. Шунда у одамларни Юсуфнинг уйига олиб кирди.18У одамлар уларни Юсуфнинг уйига олиб кирганларидан қўрқиб: “Бу нарса – олдин қопларимизга қайтариб қўйилган кумушлар учундир. Бизга қарши баҳона топиб, бизни ҳамда эшакларимизни қулликка олиш учун бизни ичкарига олиб кирдилар”,- дедилар. 19Улар Юсуф хонадонининг уй бошқарувчисининг олдига келганча, унга уйнинг эшиги олдида сўзлай бошлаб 20дедилар: “Қулоқ солинг, хўжайинимиз, биз олдин озиқ сотиб олгани келган эдик.21Биз қўноққа келиб, қопларимизни очганимизда, мана, ҳар биримизнинг кумушимиз қопимизнинг оғзида эди. Бизнинг кумушимиз тўлиқ вазнида эди. Мана, биз уни ўз қўлимиз билан қайтаряпмиз. 22Озиқ сотиб олиш учун эса биз қўлларимизда яна бошқа кумуш олиб келдик, биз қопимизга кумушни ким қўйганини билмаймиз”. 23У эса: “Тинчланинглар, қўрқманглар. Сизнинг Худойингиз ва отангизнинг Худоси сизларга қопларингизда хазина берди. Кумушингиз менинг олдимга олиб келинди”,- деди. Сўнг уларнинг олдиларига Шимўнни олиб келди.24У киши бу одамларни Юсуфнинг уйига олиб кириб, сув берди ва улар оёқларини ювдилар. Уларнинг эшакларига эса озиқ берди. 25Улар Юсуфнинг тушликда келишига совғаларни тайёрладилар, чунки шу ерда нон ейишларини эшитган эдилар.26Юсуф уйга келганида, улар унга қўлларида бўлган совғаларни бериб, унга ергача таъзим қилдилар. 27У улардан соғлиқларини сўраб, сўнг: “Сизлар сўзлаб берган қария отангиз соғ-саломатми? У ҳали тирикми?”- деди.28Улар жавоб бериб: “Қулингиз отамиз соғ-саломат, у ҳали тирик”,- дедилар. Сўнг улар тиз чўкиб, сажда қилдилар. 29Юсуф кўзларини кўтариб укаси, онасининг ўғли Беняминни кўриб: “Бу сизлар менга айтиб берган энг кичик укангизми?”- деб сўради. Кейин: “Худонинг шафқати сен билан бирга бўлсин, ўғлим!”- деди.30Юсуф шошилинч чиқиб кетди, чунки укаси учун кўнгли ўртаниб йиғлаш учун жой қидирди. У ички хонага кириб ўша ерда йиғлаб юборди. 31Сўнг юзини ювиб чиқиб келди ва ўзини қўлга олиб: “Овқатни келтиринглар”,- деди.32Унга алоҳида, уларга алоҳида ва улар билан тушлик қиладиган мисрликларга алоҳида келтирдилар, чунки мисрликлар ибронийлар билан бирга овқатланмайдилар, чунки бу мисрликлар учун жирканчлидир. 33Шундай қилиб, уларни Юсуфнинг қаршисида тўнғичи тўнғичлигига кўра, ёши ёшлигига кўра ўтқиздилар, улар эса бир-бирларига таажжуб билан қарар эдилар. 34Сўнг уларга овқатлар юбордилар, Беняминнинг улуши эса бошқаларникидан беш карра кўп эди. Улар ичиб, у билан хурсандчилик қилдилар.Chapter 44
1Юсуф ўз уй бошқарувчисига буюриб деди: “Бу одамларнинг қопларини кўтариб кета олар даражада овқат билан тўлдиргин ва ҳар бирининг кумушини ўз қопининг оғзига қўй. 2Менинг пиёламни эса, кумуш пиёламни энг кичигининг қопига, у сотиб олган доннинг пули билан бирга сол”. У эса Юсуф айтганидек қилди.3Эрталаб тонг отганида, бу одамларни ва уларнинг эшакларини қўйиб юбордилар. 4Улар шаҳардан ҳали узоқ кетиб улгурмай, Юсуф ўз уй бошқарувчисига деди: “Бор, у одамларни таъқиб қил, уларни қувиб етгач уларга дегин: Нима учун яхшиликка ёмонлик қайтардингизлар? 5Бу менинг хўжайиним ичадиган, у башорат қиладиган пиёла эмасми? Сизлар ёмон иш қилдингизлар”.6У уларни қувиб етиб, уларга шу сўзларни айтди. 7Улар унга: “Нима учун хўжайинимиз бундай сўзларни айтяпти?- дейишди,- Худо асрасин, қулларингиз бундай ишни қилмайди.8Мана, бизнинг қопларимиз оғзидан топилган кумушларни биз Канъан еридан сизга қайтариб олиб келдик. Қандай қилиб сизнинг эгангизнинг уйидан олтин ёки кумуш ўғирлашимиз мумкин? 9Қулларингиздан қайси бирида уни топсангиз, ўшанга ўлим ва биз ҳам эгамизга қуллар бўламиз”. 10У эса: “Яхши,- деди,- Сизлар айтганингиздек бўлсин. Пиёла кимдан топилса, ўша менга қул бўлади, сизлар эса айбсиз бўласизлар”.11Сўнг ҳар бири шошилинч равишда ўз қопини ерга туширди ва ҳар бири ўз қопини очди. 12У тинтув қилишни тўнғичидан бошлаб, кенжасида тугатди. Мана, бу пиёла Беняминнинг қопидан топилди. 13Шунда улар кийимларини йиртишди ва ҳар бири ўз юкини эшакка юклаб шаҳарга қайтишди.14Яҳудо ва унинг акалари Юсуфнинг уйига келдилар. У ҳали уйда эди ва унинг қаршисида ерга мук тушдилар. 15Юсуф уларга: “Сизлар нима қилдингиз? Наҳотки, мендек одам буни билиб қолишини билмасангиз?”- деди.16Яҳудо: “Эгамизга нима ҳам дердик? Нима айтайлик? Нима билан оқланайлик? Худо қулларингизнинг ноҳақлигини топди. Мана, биз хўжайинимизнинг қулларимиз: биз ҳам, қўлидан бу пиёла топилган одам ҳам”,- деди. 17Аммо Юсуф: “Худо асрасин, мен бундай қилмайман. Кимнинг қўлидан бу пиёла топилган бўлса, ўша менинг қулим бўлади, сизлар эса тинчлик билан отангизнинг олдига боринглар”,- деди.18Яҳудо унга яқинлашиб деди: “Эгам, қулингиз қулоғингизга бир сўз айтишига ижозат беринг. Қулингизга ғазабингиз ёнмасин, зеро сиз ҳам фиръавндексиз. 19Эгамиз қулларидан: Отангиз ёки ака-укаларингиз борми?- деб сўраган эди.20Биз эгамизга қари отамиз ва унинг кенжа ўғли, қариликдаги фарзанди борлигини, унинг акаси ўлиб, онасидан ёлғиз ўзи қолганини ва отамиз уни севишини айтган эдик. 21Сиз эса қулларингизга: Уни менга олиб келинглар, мен уни кўрай,- дедингиз. 22Биз эса эгамизга: Ўсмир отасини тарк эта олмайди, агар у отасини тарк этса, у ўлади,- дедик.23Аммо сиз қулларингизга: Агар кенжа биродарингиз сизлар билан бирга келмаса, бошқа менинг кўзимга кўринманглар,- дедингиз. 24Биз қулларингиз отамизнинг олдига келганимизда, эгамизнинг сўзларини айтиб бердик. 25Бизнинг отамиз: Боринглар, яна озроқ овқат сотиб олинглар,- деди. 26Биз эса: Биз бора олмаймиз. Агар кенжа укамиз биз билан бирга бўлса, бора оламиз. Чунки агар кенжа укамиз биз билан бирга бўлмаса, у одамнинг кўзига кўрина олмаймиз,- дедик.27Шунда сизнинг қулингиз, бизнинг отамиз бизга деди: Сизлар биласизлар, менинг хотиним менга иккита ўғил туғиб берди. 28Бири менинг олдимдан кетди ва мен дедим: Аниқ у тилка-пора қилинган ва мен уни ҳануз кўрмадим. 29Агар буни ҳам мендан олиб кетсангиз ва у билан бирор бахтсизлик рўй берса, сизлар менинг оқ сочларимни кулфат билан гўрга тиқасизлар.30Энди мен сизнинг қулингиз, бизнинг отамизнинг олдига келсам ва жони жонига боғланган ўсмир биз билан бирга бўлмаса, 31у ўсмирнинг йўқлигини кўриб ўлади. Шундай қилиб, сизнинг қулларингиз отамиз, сизнинг қулингизни оқ сочини қайғу билан гўрга тиқадилар. 32Яна мен, сизнинг қулингиз: Агар уни сизнинг олдингизга қайтариб олиб келмасам, отамнинг олдида умрбод айбдор бўлиб қоламан,- деб, отамга ўсмир учун жавобгарликни бўйнимга олганман.33Шунинг учун мен, сизнинг қулингиз ўсмирнинг ўрнида эгамнинг қули бўлиб қолай, ўсмир эса акалари билан борсин. 34Чунки ўсмир мен билан бўлмаса, мен қандай қилиб отамнинг олдига бораман? Ахир мен отамнинг бошига тушадиган кулфатни кўраман”.Chapter 45
1Шунда Юсуф унинг қаршисида турган барча одамларнинг олдида ўзини бошқа тутиб тура олмади ва қичқириб юборди: “Ҳамма менинг олдимдан чиқиб кетсин”. Юсуф ўзини акаларига очганида, у ерда ҳеч ким йўқ эди. 2У ўкириб йиғлади ва мисрликлар ҳамда фиръавннинг хонадони буни эшитди. 3Юсуф ўз акаларига: “Мен Юсуфман, отам ҳали тирикмилар?”- деди. Унинг акалари унга жавоб бера олмадилар, чунки улар унинг ҳузурида саросимага тушиб қолган эдилар.4Юсуф акаларига яна: “Менга яқинроқ келинглар”,- деди. Улар яқинлашдилар. У эса уларга шундай деди: “Мен сизлар Мисрга сотиб юборган биродарингиз Юсуфман. 5Энди мени сотиб юборганингиз учун ўзларингиздан ғазабланманглар ва қайғурманглар. Чунки Худо ҳаётларингизни сақлаб қолиш учун мени сизлардан олдин юборди. 6Чунки ҳозир икки йилдан буён ерда очарчилик, яна беш йил ерга ишлов бериб бўлмайди ва ҳосил йиғиб бўлмайди.7Худо эса сизларнинг авлодларингизни ерда қолдириш ва сизларнинг жонларингизни буюк нажот билан сақлаб қолиш учун мени сизлардан олдин юборди. 8Шундай қилиб, мени бу ерга сизлар эмас, балки Худо юборди. У мени фиръавнга ота, унинг бутун хонадонига эга ва бутун Миср ери узра ҳукмрон қилиб қўйди.9Шошилинглар, менинг отамнинг олдига бориб унга денглар: “Ўғлингиз Юсуф шундай дейди: Худо мени бутун Миср ери узра ҳукмрон қилиб қўйди. Менинг олдимга келинг, кечиктирманг”. 10Сизлар Гошен ерида яшайсизлар. Сизлар ўз фарзандларингиз билан, фарзандларингизнинг фарзандлари билан, кичик ва катта қорамолларингиз билан, хуллас, сизлар эга бўлган ҳамма нарса билан менга яқин бўласизлар. 11Ҳали яна беш йил очарчилик бўлади. Шунинг учун сизлар ҳамда сизларнинг хонадонингиз қашшоқлашмаслиги учун мен сизларни ўша ерда боқаман.12Мана, сизларнинг кўзларингиз ва укам Беняминнинг кўзлари сизларга гапираётган менинг оғзим эканини кўряпти. 13Отамга менинг Мисрдаги бор шуҳратимни ва сизлар кўрган ҳамма нарсани сўзлаб бериб, отамни тезроқ бу ерга олиб келинглар”.14У укаси Беняминнинг бўйнига ташланиб йиғлади, Бенямин ҳам унинг бўйнига осилиб йиғлади. 15Сўнг барча акаларини ўпиб, уларни қучоқлаганча йиғлади. Шундан кейин акалари у билан сўзлаша бошладилар.16“Юсуфнинг ака-укалари келибди”,- деган гап-сўз фиръавннинг хонадонига етиб борди. Бу фиръавнга ва унинг қулларига ёқди. 17Фиръавн Юсуфга деди: “Акаларингга айт: Мана, бундай қилинглар: ҳайвонларингни юклаб йўлга тушинглар ва Канъан ерига етиб боринглар, 18отангизни ва уй аъзоларингизни олиб, менинг олдимга келинглар. Мен сизларга Миср ерининг энг яхшисини бераман ва сизлар мойли ердан озиқланасизлар.19Сенга эса шундай дейишни буюраман: Бундай қилинглар – болаларинг учун ва хотинларинг учун Миср еридан от-аравалар олинглар ва отангизни олиб келинглар. 20Шунингдек, мулкларингга ачинманглар, чунки бутун Миср ерининг энг яхшисини сизларга бераман”.21Исроил фарзандлари шундай қилдилар. Юсуф фиръавннинг буйруғига биноан уларга от-аравалар ва йўл учун озуқа берди. 22Уларнинг ҳар бирига бир жуфтдан кийим-бош берди, аммо Беняминга уч юз танга кумуш ва беш жуфт кийим-бош берди. 23Худди шундай отасига ҳам Мисрнинг энг аъло мол-мулки юкланган ўнта эшак ҳамда дон, нон ва отасига сафарга чиқиши учун озуқа юкланган ўнта урғочи эшакни юборди.24Шундай қилиб, у акаларини қўйиб юборди ва улар жўнаб кетдилар. У уларга: “Йўлда жанжаллашманглар”,- деди. 25Улар Мисрдан кетиб, Канъан ерига, оталари Ёқубнинг олдига келдилар. 26Унга шуни хабар қилиб: “Юсуф тирик ва у бутун Миср ери узра ҳукмрон экан!”- дедилар. Аммо Ёқубнинг юраги шув этиб кетди, чунки у уларга ишонмади.27Улар Юсуфнинг уларга айтган барча сўзларини унга айтиб берганларида, Юсуф уни олиб келиш учун юборган от-араваларни кўрганида, уларнинг отаси Ёқубнинг руҳи жонланди. 28Сўнг Исроил: “Етар, бас, менинг ўғлим Юсуф тирик. Мен ўлишимдан олдин бориб, уни кўраман”,- деди.Chapter 46
1Исроил бор мол-мулки билан сафарга чиқиб, Беир-Шебага келди ва отаси Исҳоқнинг Худосига қурбонлик келтирди. 2Худо Исроилга тунги ваҳийда намоён бўлиб: “Ёқуб, Ёқуб”,- деди. У эса: “Мана, мен”,- деди. 3Худо деди: “Мен – Худоман, сенинг отангнинг Худосиман. Мисрга боришдан қўрқма. Чунки мен у ерда сендан буюк халқ келтириб чиқараман. 4Мен сен билан бирга Мисрга бораман ва албатта сени қайта олиб чиқаман. Юсуф ўз қўллари билан сенинг кўзингни юмади”.5Сўнг Ёқуб Беир-Шебадан кетди. Исроилнинг ўғиллари эса фиръавн уларни олиб келиш учун юборган от-араваларда ўзларининг отаси Ёқубни, ўз фарзандларини, хотинларини олиб боришди. 6Ёқуб ва у билан бирга унинг бор уруғи Канъан ерида орттирган мол-мулкларини ва қорамолларини олиб, Миср ерига келдилар. 7Унинг ўғиллари ва ўғилларининг ўғиллари, унинг қизлари ва ўғилларининг қизлари ҳамда ўзининг бор уруғини у ўзи билан Миср ерига олиб келди.8Мана булар Миср ерига келган Исроил фарзандларининг, Ёқуб ва унинг ўғилларининг исмлари: Ёқубнинг тўнғичи Рубен. 9Рубеннинг ўғиллари Энўх, Паллув, Ҳезрон ва Карми эди. 10Шимўннинг ўғиллари Йемуил, Йамин, Охад, Йахин, Зўхар ва канъанлик аёлнинг ўғли Шоул эди. 11Левининг ўғиллари Гершон, Қэҳат ва Мерари эди.12Яҳудонинг ўғиллари Эир, Онан, Шелаҳ, Перез ва Зераҳ эди. Аммо Эир ва Онан Канъан ерида ўлдилар. Перезнинг ўғиллари Ҳезрон ва Хамул эди. 13Иссохорнинг ўғиллари Тўло, Пувваҳ, Йўв ва Шимрон эди. 14Забулуннинг ўғиллари Серед, Элон, Йаҳлеил эди. 15Булар Леаҳнинг Ёқубга Паддон-Орамда туғиб берган ўғилларининг исмлари, Унинг қизининг исми эса Динаҳ эди. Унинг ўғиллари ва қизлари ҳаммаси бўлиб ўттиз уч жон эди.16Гаднинг ўғиллари Зифиён, Хагги, Шуни, Эзбон, Эри, Ароди ва Арели эди. 17Ашернинг ўғиллари Йимнаҳ, Йишваҳ, Йишвий ва Берийаҳ эди. Уларнинг синглиси Сараҳ эди. Берийаҳнинг ўғиллари Хебер ва Малхиэл эди. 18Мана булар Лабан қизи Леаҳга берган Зилпаҳнинг ўғилларидир. У Ёқубга ўн олти жонни туғиб берди.19Ёқубнинг хотини Роҳиланинг ўғиллари Юсуф ва Бенямин эди. 20Юсуфга Миср ерида Манашеҳ ва Эфрайим туғилди. Уларни унга Гелиопол коҳини Пўтифераҳнинг қизи Осенат туғиб берди. 21Беняминнинг ўғиллари Бела, Бехер, Ашбел, Гера, Нааман, Эхи, Рош, Муппим, Хуппим ва Ард эди. 22Булар Ёқубга туғилган Роҳиланинг ўғиллари, ҳаммаси бўлиб ўн тўрт жон.23Даннинг ўғли эса Хушим. 24Нафталининг ўғиллари Йаҳзиэл, Гуни, Йезер ва Шаллум эди. 25Булар Лабан қизи Роҳилага берган Билхаҳнинг ўғилларидир. У Ёқубга ҳаммаси бўлиб етти жонни туғиб берди.26Ёқуб билан бирга Мисрга келган, унинг пушти камаридан бунёд бўлган барча жон (Ёқубнинг ўғилларининг хотинларидан ташқари) бори олтмиш олти жон эди. 27Юсуфга Мисрда туғилган ўғиллари – икки жон эди. Мисрга кўчиб келган Ёқуб хонадонининг барчаси етмиш жон эди.28Ёқуб ўзидан олдин Яҳудони, у Гошенга йўлни кўрсатиши учун Юсуфнинг олдига юборди, шундай қилиб, улар Гошен ерига келдилар. 29Юсуф ўзининг от-аравасини эгарлаб, отаси Исроилни кутиб олиш учун Гошенга кетди ва уни кўрганида, бўйнига осилди ҳамда узоқ вақт унинг бўйнига осилиб йиғлади. 30Сўнг Исроил Юсуфга: “Энди мен сенинг юзингни кўргач, ўлсам ҳам майли, чунки сен тирик экансан”,- деди.31Юсуф эса ўз акаларига ва ўз отасининг хонадонига деди: “Мен бориб, фиръавнга хабар бериб айтаман: Канъан ерида бўлган менинг акаларим ва отамнинг хонадони менинг олдимга келди. 32Бу одамлар – чўпонлардир, чунки улар мол боқиш билан шуғулланадилар. Улар ўзларининг кичик ва катта қорамолларини ва ўзларининг бор мол-мулкларини олиб келдилар.33Агар фиръавн сизларни чақириб: Ҳунарларинг нима?- деб сўраса, 34сизларни Гошен ерида жойлаштиришлари учун, сизлар шундай денглар: Сизнинг қулларингиз болалигимиздан бошлаб то ҳозиргача, биз ҳам, оталаримиз ҳам чўпон бўлганмиз. Мисрликлар учун эса ҳар қандай қўй боқувчи жирканчлидир”.Chapter 47
1Сўнгра Юсуф келиб, фиръавнга сўзлаб: “Менинг отам ва ака-укаларим, ўзларининг кичик ва катта қорамоллари ҳамда бор мол-мулклари билан Канъан еридан келдилар. Мана, улар Гошен еридалар”,- деди. 2У акаларидан беш нафарини олиб, фиръавннинг ҳузурига олиб чиқди.3Фиръавн унинг акаларига: “Сизларнинг ҳунарингиз нима?”- деди. Улар эса фиръавнга: “Сизнинг қулларингиз: биз ҳам, оталаримиз ҳам чўпонмиз”,- дедилар. 4Улар фиръавнга яна: “Биз бу ерга вақтинча яшаш учун келдик, зеро қулларингизнинг подалари учун яйловлар йўқ, чунки Канъан ерида қаттиқ очарчилик. Шунинг учун қулларингизга Гошен ерида яшашларига рухсат бер”,- дедилар.5Фиръавн Юсуфга сўзлаб деди: “Сенинг отанг ва ака-укаларинг сенинг олдингга келибдилар. 6Миср ери сенинг қаршингдадир. Ўз отанг ва ака-укаларингни энг аъло ерда жойлаштир. Улар Гошен ерида яшасинлар. Агар уларнинг орасидан қобилиятли одамларни топсанг, менинг чорвам устидан назоратчи қилиб қўйгин”.7Юсуф отаси Ёқубни келтириб, фиръавннинг олдига қўйди ва Ёқуб фиръавнни дуо қилди. 8Фиръавн Ёқубга: “Неча ёшдасиз?”- деди. 9Ёқуб фиръавнга жавоб бериб деди: “Менинг дарбадарлик кунларимнинг сони бир юз ўттиз йил. Менинг ҳаёт кунларим оз ва бахтсиз, ҳамда менинг оталаримнинг ҳаётлари дарбадарлиги кунларига етмади”. 10Ёқуб фиръавнни дуо қилиб, фиръавннинг ҳузуридан чиқди.11Юсуф ўз отаси ва ўз акаларини Гошен ерига жойлаштириб, фиръавн буюрганидек Рамсес ерида, Миср заминининг энг зўр ерида уларга эгалик мулкини берди. 12Юсуф отасини, ака-укаларини ва уларнинг хонадонини ҳар оиланинг эҳтиёжига кўра таъминлар эди.13Бутун ер юзида нон йўқ эди, чунки очарчилик жуда қаттиқ бўлиб, Миср ери ва Канъан ери очарчиликдан қуриди. 14Юсуф Миср ерида ва Канъан ерида дон ҳисобига одамлар берган бор кумушни йиғиб олди. Буларни Юсуф фиръавн хонадонига олиб кирди.15Миср ва Канъан ерида кумуш тугагач, бор мисрликлар Юсуфнинг олдига келиб: “Бизга нон беринг. Ахир, нима учун кумушимиз тугагани учун сизнинг ҳузурингизда ўлишимиз керак?”- дедилар. 16Юсуф эса: “Қорамолларингни олиб келинглар. Агар кумушларинг тугаган бўлса, мен сизларга қорамолларинг учун бераман”,- деди. 17Улар Юсуфга қорамолларини олиб келдилар. Юсуф уларга отлар, кичик қорамол подаси, катта қорамол подаси ва эшаклар ўрнига нон берди. Ўша йили уларни барча қорамоллари ҳисобига нон билан боқди.18Бу йил тугагач, улар Юсуфнинг олдига келиб унга дедилар: “Биз эгамиздан кумушимиз тугаганини яширмаймиз, қорамол подаларимиз ҳам эгамизда. Эгамиз қаршисида танамиз ва ерларимиздан ташқари ҳеч нарсамиз қолмади. 19Сизнинг кўз ўнгингизда бизнинг ва ерларимизнинг ҳалок бўлиши нима керак? Бизни ҳам, ерларимизни ҳам нонга сотиб олинг ва биз ўз ерларимиз билан фиръавнга қул бўламиз, сиз эса биз ўлмасдан тирик қолишимиз ва ер хароб бўлмаслиги учун бизга уруғ беринг”.20Юсуф бутун Миср ерини фиръавн учун сотиб олди, чунки мисрликларнинг ҳар бири ўз даласини сотди, зеро очарчилик улардан устун келган эди. Шундай қилиб, бор ер фиръавнники бўлди. 21Халқни эса Миср ҳудудидан бошқа шаҳарларга кўчирди. 22У фақат коҳинларнинг ерларини сотиб олмади. Чунки коҳинлар фиръавндан улушга эга эдилар ва фиръавн уларга берган улушдан озиқланар эдилар. Шунинг учун улар ерларини сотмадилар.23Сўнгра Юсуф халққа деди: “Мана, энди мен сизларни ва сизларнинг ерларингизни фиръавн учун сотиб олдим. Мана сизларга уруғ, ерга уруғ экинглар. 24Йиғим-терим бўлганида, ҳосилнинг бешинчи қисмини фиръавнга беринглар, тўрт қисми эса уруғлик қилиш учун, сизларга, хонадонингиздагиларга ҳамда болаларингизга озуқа бўлиши учун ўзларингизга қолсин”.25Улар эса унга: “Сиз бизнинг ҳаётимизни сақлаб қолдингиз. Эгамизнинг нигоҳида илтифот топайлик ва фиръавннинг қуллари бўлайлик”,- дедилар. 26Юсуф бешинчи қисмини фиръавнга беришни Миср ерида ҳатто ҳозирги кунларгача қонун қилиб қўйди. Фақат коҳинларнинг фиръавнга тегишли бўлмаган ерлари бундан мустаснодир.27Исроил эса Миср заминидаги Гошен ерида яшади. Улар унга эгалик қилиб, униб-ўсдилар ва жуда кўпайдилар. 28Ёқуб Миср ерида ўн етти йил яшади. Шундай қилиб, Ёқубнинг кўрган умри юз қирқ етти йил эди.29Исроилнинг ўлиш куни яқинлашди ва у ўғли Юсуфни чақириб, деди: “Агар мен сенинг нигоҳингда илтифот топган бўлсам, қўлингни сонимни остига қўйиб, менга шафқат ва ҳақиқат бўйича муносабатда бўлишга қасам ич: мени Мисрда дафн этмагин, 30токи мен оталарим билан бирга ётай. Мени Мисрдан олиб чиқиб, уларнинг қабристонларига дафн этгин”. Юсуф: “Айтганингиздек қиламан”,- деди. 31У эса: “Қасам ич”,- деди. Юсуф қасам ичди. Исроил тўшагининг бош томонида таъзим қилди.Chapter 48
1Шу воқеалардан сўнг Юсуфга: “Мана, отангиз хаста”,- дедилар. Шунда у иккита ўғли Манашеҳ ва Эфрайимни ўзи билан бирга олиб, Ёқубнинг олдига борди. 2Ёқубга ҳам хабар бериб: “Мана, ўғлингиз Юсуф сизнинг олдингизга келмоқда”,- дедилар. Исроил бор кучини тўплаб тўшакка ўтирди.3Ёқуб Юсуфга деди: “Қодир Худо менга Канъан ери Лузда намоён бўлиб, мени дуо қилиб, 4менга деди: Мана, Мен сени серпушт қиламан ва кўпайтираман. Сендан кўплаб халқларни келтириб чиқариб, бу ерни сендан кейин келадиган уруғингга мангу мулк қилиб бераман.5Энди эса мен Мисрга сенинг олдингга келишимга қадар Миср ерида туғилган сенинг икки ўғлинг: Эфрайим ва Манашеҳ меникидирлар. Улар Рубен ва Шимўндек меники бўладилар. 6Сенинг булардан кейин туғиладиган болаларинг сеники бўладилар. Улар ўз улушларида акаларининг исми билан аталадилар. 7Мен Паддон-Орамдан келаётганимда, Эфратаҳга етишга бир оз масофа қолганида, йўлимизда Канъан ерида Роҳила қазо қилди. Мен эса уни ўша ерда Эфратаҳ йўлида, ҳозирги Бейт-Леҳемда кўмдим”.8Исроил Юсуфнинг ўғилларини кўриб: “Ким булар?”- деди. 9Юсуф ўз отасига: “Булар Худо менга шу ерда берган ўғиллар”,- деди. Ёқуб: “Уларни менинг олдимга олиб кел, мен уларни дуо қиламан”,- деди. 10Исроилнинг кўзлари қариликдан хиралашган бўлиб, у яхши кўра олмас эди. Юсуф уларни унга яқин олиб борди, у уларни ўпиб қучоқлади.11Сўнг Исроил Юсуфга: “Мен сенинг юзингни яна кўришга умид қилмаган эдим. Аммо, мана Худо сенинг болаларингни ҳам кўрсатди”,- деди. 12Юсуф уларни унинг тиззаларининг орасидан олиб чиқиб, юзи билан ергача эгилиб таъзим қилди. 13Юсуф уларнинг иккаловини ҳам: Эфрайимни ўнг қўли томонига, яъни Исроилнинг чап қўли қаршисида, Манашеҳни эса чап қўл томонига, яъни Исроилнинг ўнг қўли қаршисига қўйиб, унга яқинлаштирди.14Аммо Исроил ўнг қўлини чўзиб кичик ўғил Эфрайимнинг бошига қўйди, чап қўлини эса Манашеҳнинг бошига қўйди. Манашеҳ тўнғич бўлса ҳам, у қўлини атайлаб шундай қўйди. 15У Юсуфни дуо қилиб, деди: “Ё, Худо! Оталарим Иброҳим ва Исҳоқ Сенинг қаршингда юрган эди. Ё, Худо, бутун умрим давомида мени шу кунгача боққансан. 16Мени ҳар қандай зулмдан қутқарган фаришта шу ўсмирларга барака берсин. Улар менинг исмим ва оталарим Иброҳимнинг ҳамда Исҳоқнинг исмлари билан аталсинлар ва булар ер марказида ўсиб, роса кўпайсинлар”.17Юсуф отасининг ўнг қўлини Эфрайимнинг бошига қўйганини кўрганида, бу унга ёқмади. У отасининг қўлини Эфрайимнинг бошидан Манашеҳнинг бошига олиб қўйиш учун ушлаб, 18ўз отасига: “Бундай эмас, отам, чунки мана, бу тўнғичи. Ўнг қўлингизни унинг бошига қўйинг”,- деди.19Аммо отаси инкор этиб, деди: “Мен буни биламан, ўғлим, мен буни биламан. Ундан ҳам халқ келиб чиқади ва у буюк бўлади. Аммо кичик биродари ундан буюкроқ бўлади ва унинг уруғидан кўпсонли халқ келиб чиқади”. 20Шундай қилиб, у уларни дуо қилиб: “Худо сенга Эфрайимга ва Манашеҳга қилганидек қилсин,- деб Исроил дуо қилади”,- деди. Шу тариқа, Ёқуб Эфрайимни Манашеҳдан баланд қўйди.21Сўнг Исроил Юсуфга деди: “Мана, мен ўляпман. Аммо Худо сен билан бирга бўлади ва сени яна оталарингнинг ерига қайтариб олиб боради. 22Мен қиличим ва камоним билан амўрликларнинг қўлидан олган ерни сенга акаларинг улушидан ортиқ улуш қилиб бераман”.Chapter 49
1Ёқуб ўғилларини чақириб деди: “Тўпланинглар, мен сизларга келажак кунларда сизларга нима бўлишини айтаман. 2Эй, Ёқубнинг ўғиллари, тўпланинглар ва қулоқ солинглар, отангиз Исроилга қулоқ солинглар.3Рубен – менинг тўнғичим, менинг қудратим ва кучимнинг бошланғичи, ҳурмат-иззатимнинг чўққиси ҳамда куч-қудратимнинг чўққиси. 4Сен сувдек жўш урдинг, устунлик қилмайсан, чунки сен отангнинг тўшагига кирдинг. Сен менинг тўшагимга кириб, уни булғадинг.5Шимўн ва Леви – биродарлар. Уларнинг қиличлари – ёвузлик қуролларидир. 6Менинг жоним уларнинг маслаҳатига яқинлашмасин, менинг шуҳратим уларнинг йиғинига қўшилмасин, чунки улар ўз ғазабларида одам ўлдирдилар ва кўнгил истаклари бўйича бузоқнинг томирини кесдилар.7Уларнинг ғазаблари лаънатлангандир, чунки у вахшийдир. Уларнинг қахри лаънатлангандир, чунки у бешафқатдир. Мен уларни Ёқубда бўлиб ташлайман ва уларни Исроилда тарқатиб юбораман.8Яҳудо, сени ака-укаларинг шарафлайдилар. Сенинг қўлинг душманларингнинг бўйнида бўлади. Сенинг отангнинг ўғиллари сенга тиз чўкадилар.9Яҳудо – ёш шердир, менинг ўғлим ўлжадан кўтарилмоқда. У эгилди ва шердек ҳамда урғочи шердек ётди. Уни турғизишга кимнинг ҳадди сиғади?10Яраштирувчи келмагунича, Яҳудодан салтанат ҳассаси ва унинг пушти камаридан қонун берувчи кетмайди, Яраштирувчига эса халқлар итоат қиладилар.11У ўзининг эшакчасини узум бутоғига ва урғочи эшагининг боласини энг яхши узум бутоғига боғлайди, у кийимини шаробда ҳамда кийимларини узум қонида ювади. 12Унинг кўзлари шаробдан қизил, унинг тишлари эса сутдан оқдир.13Забулун денгиз соҳилида ва кемалар бандаргоҳида яшайди, унинг чегараси Сидўнгачадир.14Иссохор – қўраларнинг орасида ётган бақувват эшак, 15у ором яхши эканини ҳамда ернинг ёқимлилигини кўрди. У юк ташиш учун елкасини эгди ва тўлов тўлаш учун ишлай бошлади.16Дан Исроилнинг қабилаларидан бири сифатида ўз халқини ҳукм қилади. 17Дан йўлда илон бўлади, йўлакда ўқ-илон бўлади, у отнинг оёғини шундай чақадики, унинг отлиғи орқага йиқилади. 18Ё, Раббий, Сенинг нажотингга умид қиламан!19Гад – оломон уни сиқади ва у изма-из қувиб сиқиб чиқаради. 20Ашернинг нони ширмой нон бўлади, у шоҳона таомлар келтиради. 21Нафтали – бўш қўйилган урғочи кийикдир, у чиройли гаплар гапиради.22Юсуф – серҳосил бутоқ, булоқ бўйидаги серҳосил бутоқдир, унинг новдалари девор устига кўтарилади. 23Мерганлар уни жуда хафа қилишди, унга отишди ва ундан нафратланишди.24Аммо унинг камони мустаҳкам қолди ва унинг қўлларининг мушаклари Ёқубнинг қудратли Худосининг қўллари билан мустаҳкамланди. Исроилнинг Чўпони ва мустаҳкам тоши шу ердандир –25сенга ёрдам берадиган отангнинг Худосидан ва Қодир Худодандир. У сени юқоридаги осмон баракалари билан, пастда ётган тубсизликларнинг баракалари билан, кўкрак ва қорин баракалари билан,26қадимий тоғларнинг баракаларидан, абадий қояларнинг чўққиси баракаларидан ҳам ортиқ бўлган отангнинг баракалари билан дуо қилсин. Улар Юсуфнинг бошида бўлсинлар ва ака-укалари орасида танланганнинг бошининг тепасида бўлсин.27Бенямин бўридек ов қилади. У эрталаб ўлжасини ейди, тунда эса ўлжасини бўлишади”.28Буларнинг ҳаммаси Исроилнинг ўн иккита қабиласидир. Мана, шулар – отасининг уларга айтган гаплари ва у уларни дуо қилиб, уларнинг ҳар бирига, ўзига тегишли дуони берди. 29Сўнг уларга васият қилиб деди: “Мен халқимга қўшиляпман. Мени оталарим билан бирга хетлик Эфроннинг даласидаги ғорда дафн этинглар. 30Канъан ерида, Мамре ёнидаги, Макпелаҳ даласида бўлган, Иброҳим қабристон қилиш учун хетлик Эфрондан мулк қилиб олган ғорда дафн этинглар.31Иброҳимни ва унинг хотини Сорани ўша ерда дафн этишган. Исҳоқ ва унинг хотини Ривқони ҳам ўша ерда дафн этишган. Мен ҳам Леаҳни ўша ерда дафн этганман. 32Бу ер ҳамда ундаги ғор Хет ўғилларидан сотиб олинган”. 33Ёқуб ўғилларига васиятини айтиб бўлгач, оёғини тўшакда узатиб, жон берди ва ўз халқига қўшилди.Chapter 50
1Юсуф отасининг юзига эгилди ва унинг устида йиғлаб, уни ўпар эди. 2Сўнг Юсуф ўзининг шифокор қулларига отасининг танасини мўмиёлашни буюрди ва шифокорлар Исроилни мўмиёладилар. 3Унга қирқ кун тўлди, чунки мўмиёлаш учун шунча кун талаб қилинар эди ва мисрликлар у учун қирқ кун мотам тутдилар.4У учун мотам қилиш кунлари ўтгач, Юсуф фиръавннинг хонадонига деди: “Агар мен нигоҳингизда илтифот топган бўлсам, фиръавнга шундай денг: 5Отам менга: Мана, мен ўляпман, мен ўзим учун Канъан ерида ковлаган жойда мени дафн қилинглар,- деб қасам ичирди. Шунинг учун, энди, мени бориб отамни дафн қилишимга рухсат беринг ва сўнг мен яна қайтиб келаман”. 6Фиръавн эса: “Бор, отангни у сени қасам ичирганидек дафн қил”,- деди.7Юсуф отасини дафн қилгани кетди ва фиръавннинг барча қуллари, унинг уйининг бошқарувчилари ва бор Миср ерининг барча бошқарувчилари, 8Юсуфнинг бор хонадони, унинг ака-укалари ва унинг отасининг уйи у билан бирга кетди. Исроилликлар фақатгина болаларини, кичик ва катта қорамолларини Гошен ерида қолдирдилар. 9У билан бирга от аравалар ҳамда отлиқлар ҳам кетдилар, шунинг учун бу жуда улкан карвон бўлди.10Улар Йордан ёнидаги Отад текислигига келдилар. У ерда буюк ва қаттиқ йиғи билан мотам тутдилар. Юсуф отаси учун етти кун мотам тутди. 11Канъан ерининг аҳолиси Отад текислигидаги мотамни кўрганларида: “Бу мисрликларда қаттиқ аза”,- дедилар. Шунинг учун Йордан ёнидаги бу жой Обел-Мисрайим (“Мисрликларнинг йиғиси”), деб аталди.12Ёқубнинг ўғиллари унинг васиятини бажардилар. 13Улар уни Канъан ерига олиб бориб, уни Иброҳим хетлик Эфрондан қабристон учун шахсий мулк қилиб сотиб олган Мамре олдидаги Макпелаҳ даласидаги ғорда дафн этдилар. 14Сўнг Юсуфнинг ўзи, унинг ака-укалари ҳамда унинг отасини дафн этиш учун борган барча одамлар унинг отасини дафн этганидан сўнг Мисрга қайтдилар.15Юсуфнинг акалари отаси ўлганини кўргач: “Балки Юсуф биздан нафратланиб, биз унга қилган барча зулмнинг ўчини олмоқчи бўлар?”- дедилар. 16Шунда улар Юсуфга элчи юбориб айттирдилар: “Сенинг отанг ўлимидан олдин қуйидагиларни айтиб васият қилди: 17Юсуфга айтинглар: Акаларингнинг айбини ва уларнинг гуноҳларини кечиргин, зеро улар сенга зулм қилдилар. Энди отанг Худосининг қулларининг айбини кечир”. Улар Юсуфга шундай деганларида, у йиғлади.18Унинг акалари ҳам келиб, унинг юзи қаршисида тиз чўкдилар: “Мана, биз сенинг қулларингмиз”. 19Юсуф уларга деди: “Худо ҳақи қўрқманглар. 20Сизлар менга қарши зулм қилишни ўйладингизлар, аммо Худо ҳозирги ишларни амалга ошириш учун – кўплаб одамларнинг жонини сақлаб қолиш учун буни яхшиликка ўгирди. 21Шунинг учун қўрқманглар. Мен сизларни ҳам, фарзандларингизни ҳам боқаман”. У уларни юпатиб, юмшоқ сўзлади.22Шундай қилиб, Юсуфнинг ўзи ва унинг отасининг хонадони Мисрда яшадилар. Юсуф бир юз ўн йил умр кўрди. 23Юсуф Эфрайимнинг болаларини учинчи авлодигача кўрди. Манашеҳнинг ўғли Махирнинг ўғиллари ҳам Юсуфнинг тиззаларида туғилди.24Юсуф ўз биродарларига: “Мен ўляпман,- деди,- Худо сизларга албатта ташриф буюради ва сизларни бу ердан Иброҳим, Исҳоқ ва Ёқубга ваъда берган ерга олиб чиқади”. 25Юсуф Исроил фарзандларига: “Худо сизларга албатта ташриф буюради ва сизлар менинг суякларимни бу ердан олиб чиқинглар”,- деб уларга қасам ичирди. 26Шундай қилиб, Юсуф бир юз ўн ёшида оламдан ўтди. Улар уни мўмиёлашди ва Мисрда тобут ичига қўйишди.Exodus
Chapter 1
1Мана Ёқуб билан бирга оилаларини олиб, Мисрга кирган Исроил ўғилларининг исмлари: 2Рубен, Шимўн, Леви, Яҳудо, 3Иссохор, Забулун, Бенямин, 4Дан, Нафтали, Гад, Ашер. 5Хуллас, Ёқубнинг пушти камаридан бўлган жонлар ҳаммаси бўлиб етмишта эди, Юсуф эса аллақачон Мисрда эди.6Юсуф, унинг ака-укалари ва ўша авлоднинг ҳаммаси оламдан ўтиб кетди. 7Исроил ўғиллари эса баракали бўлиб, жуда ўсиб бордилар ва кўпайиб ўта кучайдилар. Шундай қилиб, Миср юрти улар билан тўлиб-тошди.8Ўша пайтда Миср тахтига Юсуфни билмайдиган янги фиръавн ўтирди. 9У ўз халқига шундай деди: “Мана, Исроил ўғилларининг халқи биздан кўра кўпсонлироқ ва кучлироқ. 10Қани, улар кўпайиб кетмасликлари учун бир айёрлик қилайлик. Акс ҳолда, уруш бўлиб қолса, улар душманларимизга қўшилиб, бизга қарши уруш қиладилар ва еримиздан чиқиб кетадилар”.11Ўшанда Исроил халқини оғир меҳнат билан эзиш учун уларнинг устидан иш бошқарувчиларни қўйдилар. Исроил халқи фиръавн учун Питом ва Рамсес деган омборхона шаҳарларини қуриб берди. 12Лекин мисрликлар уларни нақадар эзсалар, улар шу қадар кўпайиб, юрт бўйлаб ёйилиб борар эдики, улар Исроил ўғилларидан қўрқиб қолдилар.13Шунинг учун мисрликлар Исроил ўғилларини зўрлик билан оғир меҳнат қилишга мажбур қилар, 14лойдан ғишт қуйиш, ҳар турли дала ишлари ва оғир ишда шафқатсиз мажбурлаб ишлатиб, уларнинг ҳаётларини аччиқ қилар эдилар.15Миср подшоҳи эса Шифро ва Пуво деган иброний дояларига шундай фармон бериб деди: 16“Иброний аёллар кўзи ёриётган пайтда доялик қилаётганингизда, эътибор беринглар: чақалоқ ўғил бўлса, ўлдиринглар, қиз бўлса, яшайверсин”. 17Аммо доялар Худодан қўрқар ва Миср подшоҳининг буйруғини амалга оширмасдан, чақалоқларни тирик қолдирар эдилар.18Миср подшоҳи дояларни чақириб, улардан: “Нимага бундай қиляпсизлар? Нимага чақалоқларни тирик қолдиряпсизлар?”- деб сўради. 19Доялар эса фиръавнга: “Иброний аёллар мисрлик аёлларга ўхшамайдилар. Улар жуда бақувват, шунинг учун доя келмасдан олдин улар туғиб қолар эдилар”,- деб жавоб беришди.20Бу учун Худо дояларга эзгулик қилди. Исроил халқи эса кўпайиб, ўта кучаяверди. 21Доялар Худодан қўрққанлари учун, Худо уларнинг уйини обод қилди. 22Ўшанда фиръавн бутун ўз халқига буйруқ бериб: ”Туғилган ҳар бир ўғил болани Нил дарёсига улоқтиринглар, қиз болаларни эса тирик қолдиринглар”,- деб айтди.Chapter 2
1Леви наслидан бўлган бири Леви наслидан бўлган бирини ўзига хотин қилиб олди. 2Аёл ҳомиладор бўлиб, ўғил туғди. У чақалоқнинг чиройлилигини кўриб, уни уч ой яшириб юрди.3Лекин аёл чақалоқни ортиқ яшириб юра олмасдан, қамиш сават олиб, саватни қора сақич ва қатрон билан шувади. Кейин саватнинг ичига чақалоқни солиб, саватни дарё бўйидаги қамишзор орасига қўйиб кетди. 4Чақалоқнинг опаси эса уни нима қиларкан, деб узоқдан кузатиб турди.5Ҳолбуки, фиръавннинг қизи чўмилиш учун дарёга келиб қолди, унинг канизаклари эса дарё бўйида юришар эди. Фиръавннинг қизи қамишзор орасидаги саватни кўриб қолди-да, уни олиб келишга чўрисини юборди. 6Фиръавннинг қизи саватни очиб қарасаки, бир чақалоқ йиғлаб ётган экан. У: “Бу иброний болалардан бири”,- деди ва чақалоққа раҳми келди.7Боланинг опаси фиръавннинг қизининг олдига келиб, ундан: “Бориб, иброний аёллардан бирортасини чақириб келайми? У энагалик қилиб, сизга гўдакни боқиб беради”,- деб cўради. 8“Бор”,- деди фиръвннинг қизи. Қизча бориб, чақалоқнинг онасини чақириб келди.9Фиръавннинг қизи аёлга: “Мана бу чақалоқни олиб, менга боқиб бер. Мен эса ҳақини тўлайман”,- деди. Аёл чақалоқни олиб, уни эмизди. 10Бола улғайиб қолганда, аёл уни фиръавннинг қизига олиб келди ва у унинг ўғли бўлди. У унга Мусо (“Чиқариб олинган”), деб исм қўйди ва деди: “Чунки мен уни сувдан чиқариб олганман”.11Орадан анча вақт ўтиб, Мусо улғайганида, бир куни ўз биродарларининг олдига бориб, уларнинг оғир меҳнатларини кўрди. Сўнг Мусо бир мисрлик унинг биродарларидан бўлган ибронийни ураётганини кўриб қолди. 12У атрофга кўз ташлаб, ҳеч ким йўқлигини кўргач, мисрликни ўлдириб, қумга кўмиб қўйди.13Кейинги куни Мусо яна чиқди. Мана, иккита иброний ўзаро жанжаллашар эди. Мусо зулм қилаётганига: “Нимага биродарингни уряпсан?”- деб айтди. 14Ўша одам эса: “Ким сени бизга ҳукмдор ва ҳакам қилиб қўйди? Мисрликни ўлдирганингдай, мени ҳам ўлдирмоқчимисан?”- деди. Мусо эса қўрқиб кетиб: “Бу иш ошкор бўлгани аниқ”,- деди.15Фиръавн ҳам бу ҳақида эшитиб, Мусони ўлдирмоқчи бўлди. Лекин Мусо фиръавндан қочиб, Мидиан юртига келди ва қудуқ ёнида ўтирди. 16Мидиан юрти руҳонийсининг еттита қизи бор эди. Қизлар отасининг қўй-эчкиларини суғориш учун охурларга сув тўлдиргани келиб қолдилар. 17Аммо чўпонлар келиб, қизларни ҳайдаб юбордилар. Шунда Мусо қизларни ҳимоя қилди ва уларнинг қўйларини суғорди.18Улар эса ўз отаси Йитронинг ёнига қайтиб келдилар. Йитро қизларидан: “Нимага бугун тезда қайтиб келдингизлар?”- деб сўради. 19Улар: “Бир мисрлик бизни чўпонлардан ҳимоя қилди. Бизга сув тортиб, қўйларимизни ҳам суғорди”,- деб жавоб беришди. 20У қизларига: “Қаерда ўша одам? Нима учун у одамни қолдириб келдингизлар? Уни чақириб келинглар, биз билан овқатлансин”,- деди.21Мусога ўша одамникида яшаш маъқул бўлди. У эса ўз қизи Зиппорани Мусога турмушга берди. 22Сўнг Зиппора ўғил туғиб берди. Мусо: “Мен бегона юртда мусофир бўлдим”,- деб ўғлининг исмини Гершом (“Мусофир”) қўйди.23Орадан йиллар ўтиб, Миср подшоҳи оламдан ўтди. Исроил ўғиллари эса оғир меҳнатдан инграр ва фарёд қилар эдилар. Шунда уларнинг оғир меҳнатларидан қилган фарёди Худога етиб борди. 24Худо Исроил халқининг оҳ-нолаларини эшитди ва Иброҳим, Исҳоқ ва Ёқуб билан тузган Ўз аҳдини ёдига олди. 25Худо Исроил ўғилларини кўрди ва уларга эътибор берди.Chapter 3
1Мусо қайнатаси Йитро, Мидиан руҳонийсининг подасини боқар эди. Бир куни у подани саҳронинг орқа томонига ҳайдаб, Худонинг тоғи Хоребга келди. 2Бирдан бутанинг орасидаги оловнинг алангасида Раббийнинг фариштаси Мусога зоҳир бўлди. Мусо бир қарасаки, мана, бута оловда ёнар эди, аммо бута ёниб битмас эди. 3Мусо: “Бориб, бу буюк аломатни кўрай-чи, нима учун бута ёниб битмаяпти?”- деди.4Раббий унинг қараш учун келаётганини кўриб, бутанинг орасидан: “Мусо! Мусо!”- деб чақирди. “Мана, мен”,- деб жавоб берди у. 5Худо: “Бу ерга яқинлашмагин. Оёғингдаги пойафзалингни ечгин, чунки сен турган жой муқаддас ердир”,- деди. 6У яна: “Мен сенинг отангнинг Худоси — Иброҳим, Исҳоқ ва Ёқубнинг Худосиман”,- деди. Мусо Худога қарашдан қўрқиб, ўз юзини беркитди.7Раббий деди: “Мен халқимнинг Мисрда чеккан азобларини кўрдим ва уларнинг назоратчилар зулмидан қилган фарёдини эшитдим. Мен халқимнинг азобларини биламан. 8Мен уларни мисрликларнинг қўлидан қутқариш ва ўша ердан олиб чиқиб, кенг ерга, сут ва асал оқаётган ерга – канъанликлар, хетликлар, амўрликлар, перизликлар, ҳивликлар ва ябусликларнинг ерига олиб бориш учун тушиб келдим.9Мана, Исроил ўғилларининг фарёди Менга етиб келди. Мисрликлар қанақа зулм билан уларга зулм ўтказаётганини кўриб турибман. 10Энди боргин, Мен сени фиръавнга юбораман. Сен Менинг халқимни, Исроил ўғилларини Мисрдан олиб чиқасан”.11Шунда Мусо Худога: “Мен ким бўлибманки, фиръавннинг ҳузурига бориб, Исроил ўғилларини Мисрдан олиб чиқсам?!”- деб жавоб берди. 12Худо деди: “Мен Сен билан бўламан. Мана, Мен сени юборганимнинг аломати шу бўлади: Сен халқни Мисрдан олиб чиққанингдан кейин, шу тоғда Худога сажда қиласизлар”.13Мусо эса Худога: “Мана, мен Исроил ўғилларининг олдига келиб, уларга: Оталарингизнинг Худоси мени сизларга юборди, деб айтсам, улар: Унинг номи нима?- деб cўрайдилар-ку! Шунда мен уларга нима, деб жавоб бераман?”- деди. 14Худо Мусога: “Мен Йаҳвеҳман (“доимо бор Бўлган Раббий”),- деди,- сен Исроил ўғилларига: Йаҳвеҳ мени сизларга юборди, деб айтгин”. 15Худо Мусога яна деди: “Исроил ўғилларига: Оталарингизнинг Раббий Худоси, Иброҳимнинг Худоси, Исҳоқнинг Худоси ва Ёқубнинг Худоси мени сизларга юборди, деб айтгин. Бу абадий Менинг номимдир ва авлодлардан авлодларга Менинг хотирамдир.16Боргин, халқим Исроилнинг оқсоқолларини тўплаб, уларга дегин: Оталарингизнинг Раббий Худоси, Иброҳим, Исҳоқ ва Ёқубнинг Худоси менга зоҳир бўлиб, шундай деди: Мен сизларга ташриф буюрдим ва Мисрда сизларга нима қилаётганларини кўрдим. 17Энди айтаманки, Мен сизларни Мисрнинг азоб-уқубатларидан олиб чиқаман ва сизларни канъанликлар, хетликлар, амўрликлар, перизликлар, ҳивликлар ва ябусликларнинг ерига, сут ва асал оқаётган ерга олиб бораман. 18Улар сенинг овозингга қулоқ солишади. Кейин сен ва Исроил оқсоқоллари Миср подшоҳига бориб, унга: Ибронийларнинг Раббий Худоси бизга зоҳир бўлди. Энди бизга ижозат бер, бизнинг Раббий Худойимизга қурбонликлар келтиришимиз учун саҳрода уч кунлик сафарга чиқайлик,- денглар.19Аммо Мен биламанки, агар Миср подшоҳини қудратли қўл мажбур қилмаса, у сизларнинг кетишингизга рухсат бермайди. 20Ўшанда Мен қўлимни чўзиб, уларнинг орасида қиладиган барча мўъжизаларим билан Мисрни шикастлайман. Шундан кейин у сизларнинг кетишингизга рухсат беради. 21Мен мисрликлар нигоҳида бу халққа нисбатан илтифот бераман: шундай бўладики, сизлар кетаётганларингда, бўш қўл билан чиқиб кетмайсизлар. 22Ҳар бир аёл мисрлик қўшнисидан ёки қўшнисининг уйида истиқомат қилаётган аёлдан олтин ва кумуш тақинчоқлар, кийим-кечаклар сўраб олади. Ўғилларингизни, қизларингизни шу тақинчоқлару кийим-кечаклар билан ясантирасизлар ва мисрликларни талон-тарож қилиб кетасизлар”.Chapter 4
1Шунда Мусо: “Агарда Исроил ўғиллари менинг овозимга қулоқ солмасдан: Раббий сенга зоҳир бўлмаган, деб менга ишонмасалар, унда нима қиламан?”- деб сўради. 2“Қўлингдаги нима?”- деб сўради Раббий. “Ҳасса”,- деб жавоб берди Мусо. 3“Ҳассани ерга ташла!”- деди Раббий. Мусо уни ерга ташлаганида, у илонга айланди ва Мусо илондан чопиб кетди.4Раббий эса Мусога: ”Қўлингни узатиб, илоннинг думидан ушла!”- деди. Мусо қўлини узатиб, уни ушлади ва илон унинг қўлида ҳассага айланди. 5“Улар оталарининг Раббий Худоси, Иброҳимнинг Худоси, Исҳоқнинг Худоси ва Ёқубнинг Худоси сенга зоҳир бўлганига ишонсинлар, деб мана бу аломат бўлади”.6Раббий яна унга: “Қўлингни қўйнингга тиқ!”- деди. Мусо қўлини қўйнига тиқиб чиқарди, мана, унинг қўли моховдан қордай оқариб қолган эди. 7“Қўлингни яна қўйнингга тиқ!”- деди Раббий. Шунда у қўлини яна тиқиб чиқарганида, қўли худди танасидек бўлди.8“Агар улар сенга ишонмасдан, биринчи мўъжизанинг гувоҳлигига эътибор бермасалар, иккинчи мўъжизага ишонадилар. 9Агарда иккала мўъжизага ишонмасдан, сенинг гувоҳлигингга эътибор бермасалар, Нил дарёси сувидан олиб, қуруқ ерга тўк. Нилдан олган сув эса ерда қонга айланади”.10Шунда Мусо Раббийга: “Ё, Раббий! Мен кеча ҳам, илгари ҳам ва ҳозир Сен қулингга гапира бошлаган вақтда ҳам гапга чечан бўлган эмасман. Мен дудуқман ва мен қийналиб гапираман”,- деди. 11Раббий эса унга деди: “Инсонга тил ато қилган Ким? Инсонни Ким соқов ёки кар, ёки кўрадиган, ёки кўр қилади? Мен, Раббий эмасми?! 12Энди боргин! Мен сенинг оғзингга яқин бўламан ва нима дейишингни сенга ўргатиб тураман”. 13Мусо эса: “Ё, Раббий! Сендан ўтинаман: менинг ўрнимга бошқа бировни юборгин”,- деди.14Шунда Раббийнинг Мусога ғазаби алангаланди ва У деди: “Ахир Леви наслидаги Аҳарўн аканг эмасми? Биламан, у гапга чечан. Мана, унинг ўзи сенга пешвоз чиқади ва сени кўриб, чин юракдан қувонади. 15Сен унга гапириб, сўзларни унинг оғзига соласан, Мен эса сенинг оғзингга ва унинг оғзига яқин бўламан, сизларга нима қилиш кераклигини ўргатиб тураман. 16Аҳарўн сенинг ўрнингда халққа сўзлайди. У сенинг оғзинг бўлади, сен эса у учун Худодек бўласан. 17Мана бу ҳассангни қўлингга ол, сен бу орқали аломатлар яратасан”.18Мусо қайнатаси Йитронинг олдига қайтиб келиб, унга деди: “Мисрдаги биродарларим ҳали тирик эканларини билишим учун уларнинг ёнига қайтишимга рухсат беринг”. Йитро эса Мусога: “Эсон омон бор”,- деди. 19Раббий Мусога Мидиан ерида: “Мисрга қайтгин, чунки сенинг жонингни излаганларнинг ҳаммаси ўлди”,- деди. 20Шунда Мусо хотини билан ўғилларини эшакка миндириб, Миср ерига йўл олди. Худонинг ҳассаси унинг қўлида эди.21Раббий Мусога деди: “Мисрга қайтиб борганингда, қара, Мен сенга буюрган ҳамма мўъжизаларни фиръавннинг кўзи олдида амалга ошир. Мен эса унинг юрагини тош қилиб қўяман ва у халқнинг кетишига рухсат бермайди. 22Сен эса фиръавнга айтгин: Раббий шундай демоқда: Исроил Менинг ўғлим, Менинг тўнғичимдир. 23Менинг ўғлим Менга хизмат қилиши учун унинг кетишига рухсат бер, деб сенга айтган эдим. Агар унинг кетишига рухсат бермасанг, унда сенинг тўнғич ўғлингни нобуд қиламан”.24Йўлдаги тунаш жойида Раббий Мусога дуч келиб, уни ўлдирмоқчи бўлди. 25Ўшанда хотини Зиппора тош пичоқ олиб, ўғлининг хатна терисини кесди ва Мусонинг оёқларига уни ташлаб: “Сен менинг қонли эримсан”,- деди. 26Шунда Раббий ундан йироқлашди. Зиппора эса: “Шу хатна орқали сен менинг қонли эримсан”,- деди.27Сўнгра Раббий Аҳарўнга: “Мусони кутиб олгани саҳрога бор!”- деди. У бориб, Мусо билан Худонинг тоғида учрашди ва уни ўпди. 28Мусо уни юборган Раббийнинг ҳамма сўзларини ва У амр қилган барча мўъжизаларни Аҳарўнга айтиб берди.29Шундай қилиб, Мусо билан Аҳарўн Мисрга боришди ва Исроил ўғилларининг ҳамма оқсоқолларини тўплашди. 30Сўнг Аҳарўн Раббийнинг Мусога айтган ҳамма гапларини сўзлаб берди ва Мусо уларнинг кўзи олдида аломатларни кўрсатди. 31Халқ унга ишонди. Шунда улар Раббийнинг Исроил ўғилларига ташриф буюрганини ва уларнинг азобларини кўрганини эшитиб, тиз чўкдилар ва Худога сажда қилдилар.Chapter 5
1Шундан кейин Мусо билан Аҳарўн фиръавнга келиб, унга шундай дедилар: “Исроилнинг Раббий Худоси шундай демоқда: Халқим саҳрода Менга байрам қилиб нишонлаши учун унинг кетишига рухсат бер”. 2Фиръавн эса: “Раббийнинг овозига қулоқ солиб, мен Исроилнинг кетишига рухсат беришим учун У ким ўзи?! Раббийни танимайман, Исроилнинг кетишига рухсат бермайман”,- деди.3Шунда Мусо билан Аҳарўн: “Ибронийларнинг Худоси бизга зоҳир бўлди. Бизнинг Раббий Худойимизга қурбонликлар келтиришимиз учун саҳрода уч кунлик сафарга чиқишимизга рухсат беринг, токи У бизни ўлат ёки қилич билан шикастламасин”,- дейишди. 4Лекин Миср подшоҳи деди: “Эй, Мусо ва Аҳарўн! Нима учун халқни ишдан чалғитяпсизлар?! Боринглар, ишларингизни қилинглар! 5Фиръавн яна деди: “Қаранглар, бу ердаги халқ кўпсонлидир! Сизлар эса уларни ишдан чалғитяпсизлар!”6Ўша куннинг ўзида фиръавн Исроил халқининг ишбошчилари ва назоратчиларига шундай деди: 7“Кеча ва олдинги кундагидек энди ғишт қуйиши учун халққа сомон берманглар. Ўзлари бориб сомон йиғишсин. 8Кеча ва олдинги кундагидек қуйган ғиштнинг сони уларга юқлаб, буни камайтирманглар. Улар дангасалар, шунинг учун: Бориб, бизнинг Худойимизга қурбонликлар келтирайлик, деб қичқиришяпти. 9Уларга кўпроқ иш беринглар, токи улар иш билан банд бўлиб, беҳуда гапларга қулоқ солишмасин”.10Шунда халқининг ишбошчилари ва назоратчилари чиқиб, халққа сўзладилар: “Фиръавн шундай демоқда: Сизларга энди сомон бермайман. 11Бориб, қаердан бўлса ҳам, ўзларингиз сомон топинглар. Ишингиздан ҳеч нарса камайтирилмайди”.12Шунинг учун халқ сомон ўрнига хас-чўп йиғиш учун бутун Миср юрти бўйлаб тарқалиб кетди. 13Ишбошчилари эса уларни cиқувга олиб: “Сизларга сомон берилган пайтидай, кундалик меҳнатингизни бажаринглар”,- дер эдилар. 14Фиръавннинг ишбошчилари халқ устидан қўйган Исроил ўғилларидан бўлган назоратчиларни эса калтаклаб: “Нима учун кеча ҳам, бугун ҳам, олдингидай белгиланган ғишт сонини қуймаяпсизлар?”- дер эдилар.15Шунда Исроил ўғилларидан бўлган назоратчилар фиръавнга келиб, фарёд қилдилар: “Нима учун биз, қулларингизга, бундай муомала қиляпсиз? 16Қулларингизга сомон беришмайди-ю: Ғишт қуйинглар, деб буйруқ қилишади. Мана, қулларингизни калтаклашаяпти! Айб эса сизнинг халқингизда”. 17Фиръавн эса жавобан деди: “Дангасасизлар, дангаса! Шунинг учун: Бориб, Раббийга қурбонликлар келтирайлик, деяпсизлар. 18Боринглар, ишланглар! Сизларга сомон берилмайди. Лекин белгиланган ғишт сонини қуйинглар”.19Шунда Исроил ўғилларидан бўлган назоратчилар: “Кунда белгиланган ғишт сонини камайтирманглар!”- деган сўзларда ўз кулфатини кўрдилар. 20Улар фиръавн ҳузуридан чиққанларида, уларни кутиб турган Мусо ва Аҳарўнга дуч келиб, 21уларга: “Сизлар фиръавн ва унинг хизматкорларининг нигоҳида бизни жирканч қилиб, бизни ўлдиришлари учун уларнинг қўлларига қилич тутқазишингизни Раббий кўриб, сизларни ҳукм қилсин!”- дейишди.22Шунда Мусо Раббийга илтижо қилиб деди: “Ё, Раббим! Нимага бу халқни шунчалик кулфатга қўйдинг? Нимага мени юбординг? 23Чунки мен фиръавннинг олдига келиб, Сенинг номинг билан сўзлай бошлаганимдан буён у халққа янада ёмонроқ муносабатда бўла бошлади. Сен эса Ўз халқингни халос қилмадинг”.Chapter 6
1Раббий эса Мусога: “Фиръавнни нима қилишимни энди кўрасан. У қудратли қўлимнинг таъсири остида уларнинг кетишларига рухсат беради. У қудратли қўлимнинг таъсири остида ҳатто уларни ўз юртидан қувиб юборади”- деди.2Худо Мусога яна деди: “Мен Йаҳвеҳ, Раббийман. 3Мен Иброҳим, Исҳоқ ва Ёқубга Эл-Шаддай (“Қодир Худо”) номи билан Ўзимни зоҳир қилдим. Аммо Ўзимни Йаҳвеҳ (“доимо бор Бўлган Раббий”) номи билан очмадим. 4Улар мусофир бўлиб яшаган Канъан юртини, айни шу юртни уларга бериш учун Мен улар билан аҳд туздим. 5Мисрликлар қулликда тутиб турган Исроил ўғилларининг инграшини эшитдим ва Ўз аҳдимни ёдга олдим.6Энди Исроил ўғилларига айтгин: “Мен Раббийман. Мен сизларни мисрликларнинг зулмидан халос қиламан ва қулликдан олиб чиқаман. Мен узатилган қўлим ва буюк ҳукмлар билан сизларни қутқараман. 7Мен сизларни Ўзимнинг халқим қиламан, Мен сизларнинг Худойингиз бўламан. Шунда Мен сизларни мисрликларнинг зулмидан олиб чиққан Раббий Худойингиз эканлигимни билиб оласизлар.8Мен Иброҳим, Исҳоқ ва Ёқубга бераман, деб қўлимни кўтариб онт ичган ерга сизларни олиб бораман ва уни сизларга мулк қилиб бераман. Мен Раббийман”. 9Мусо бу гапларни Исроил ўғилларига айтиб берди, аммо улар руҳан тушкунлиги ва меҳнатининг оғирлиги туфайли Мусога қулоқ солмадилар.10Раббий эса Мусога сўзлаб деди: 11“Бориб, Миср подшоҳи фиръавнга айтгин, у Исроил ўғилларининг ўз юртидан кетишларига рухсат берсин”. 12Аммо Мусо Раббийнинг юзи олдида сўзлаб: “Мана, Исроил ўғиллари менга қулоқ солмаяптилар, қандай қилиб фиръавн менга қулоқ солади?! Ахир мен яхши гапира олмайман-ку!”- деди. 13Раббий эса Мусо билан Аҳарўнга сўзлаб, уларга Исроил ўғилларини Миср еридан олиб чиқиш учун Миср подшоҳи фиръавнга нисбатан ҳамда Исроил ўғилларига нисбатан йўл-йўриғини берди.14Мана булар Исроил қабилаларининг бошлиқларидир – Исроилнинг тўнғич ўғли Рубен ўғиллари: Энўх, Паллув, Ҳезрон ва Карми. Булар Рубен оилалари эди. 15Шимўннинг ўғиллари: Йемуил, Йамин, Охад, Йахин, Зўхар ва канъанлик аёлдан туғилган ўғли Шоулдир. Булар Шимўн оилалари эди.16Мана булар Леви ўғилларининг авлодларига кўра исмлари: Гершон, Қэҳат ва Мераридир. Леви бир юз ўттиз етти йил умр кўрди. 17Гершоннинг ўғиллари: ўз оиласига кўра Либни ва Шимидир. 18Қэҳатнинг ўғиллари: Амрам, Изхар, Хеброн ва Узиэлдир. Қэҳат бир юз ўттиз уч йил умр кўрди. 19Мерарининг ўғиллари: Махли ва Мушидир. Юқоридаги рўйхат – Леви оилаларига кўра авлодларидир.20Амрам ўзининг аммаси Йохабедга уйланди. У унга Аҳарўн ва Мусони туғиб берди. Амрам бир юз ўттиз етти йил умр кўрди. 21Изхарнинг ўғиллари: Кўраҳ, Нефег ва Зихрийдир. 22Узиэлнинг ўғиллари: Мишаил, Элзафан ва Ситридир.23Аҳарўн Амминадабнинг қизи, Наҳшўннинг синглиси Элишебага уйланди. У унга Надаб, Абиҳу, Элеазар ва Итамарни туғиб берди. 24Кўраҳнинг ўғиллари: Ассир, Элканаҳ ва Абиасафдир. Булар Кўраҳ оилаларидир. 25Аҳарўннинг ўғли Элеазар Путиэлнинг қизларидан бирига уйланди ва у унга Пинеҳасни туғиб берди. Мана, оилалари бўйича Леви қабиласининг уруғбошлари ана шулардир.26Раббий: “Исроил ўғилларини авлоду қабилари бўйича Миср еридан олиб чиқинглар,” деб амр берган Аҳарўн ва Мусо шулардир. 27Улар Исроил ўғилларини Мисрдан олиб чиқиш учун Миср подшоҳи фиръавнга сўзлаган эдилар. Мана, бу Мусо ва Аҳарўндир.28Шундай қилиб, Раббий Мусо билан Миср ерида гаплашганида, 2930унга: “Мен Раббийман, сенга айтганларимнинг ҳаммасини Миср подшоҳи фиръавнига етказ!”- деди. Мусо эса Раббийнинг юзи олдида: “Мен яхши гапира олмайман-ку! Қандай қилиб фиръавн менга қулоқ солади?”- деган эди.Chapter 7
1Раббий Мусога деди: “Қара, Мен сени фиръавнга Худо сингари қилиб қўйдим, аканг Аҳарўн эса сенинг пайғамбаринг бўлади. 2Мен сенга буюрганларнинг ҳаммасини акангга айтасан, аканг Аҳарўн эса фиръавн ўз еридан Исроил ўғилларининг кетишларига рухсат бериш учун унга айтади.3Лекин мўъжизалару аломатларимни Миср юртида кўпайиш учун Мен фиръавннинг юрагини тош қилиб қўяман. 4Фиръавн сизларга қулоқ солмайди. Ўшанда Мен қўлимни Миср узра чўзиб, Ўз қўшиним – Менинг халқим Исроил ўғилларини Миср еридан буюк ҳукмлар билан олиб чиқаман. 5Қўлимни Миср узра чўзиб, Исроил ўғилларини мисрликларнинг орасидан олиб чиққанимда, Мен – Раббий эканлигимни мисрликлар билиб оладилар”.6Мусо ва Аҳарўн Раббий амр этгандай иш тутдилар, улар айнан шундай қилдилар. 7Улар фиръавнга гапира бошлашганларида, Мусо саксон ёшда, Аҳарўн эса саксон уч ёшда эди.8Раббий Мусо билан Аҳарўнга яна сўзлаб деди: 9“Фиръавн сизларга: Бирорта мўъжиза кўрсатинглар-чи, деб айтса, Аҳарўнга буюрки, у ҳассани олиб, фиръавннинг олдига ташласин. Ҳасса илонга айланиб қолади”. 10Мусо ва Аҳарўн фиръавнга келиб, Раббий амр этгандай иш тутдилар. Аҳарўн фиръавн ва унинг хизматкорлари олдига ўз ҳассасини ташлади, ҳасса эса илонга айланди.11Шунда фиръавн донишмандлар ва фолбинларни чақирди. Миср сеҳргарлари ҳам ўз сеҳр-жодулари орқали худди шундай мўъжиза кўрсатдилар. 12Уларнинг ҳар бири ҳассасини ерга ташлади ва ҳассалари илонларга айланиб қолди. Аммо Аҳарўннинг ҳассаси уларнинг ҳассаларини ютиб юборди. 13Бироқ Раббий айтганидай, фиръавннинг юраги қаттиқлашди ва у уларга қулоқ солмади.14Сўнг Раббий Мусога деди: “Фиръавннинг юраги қаттиқдир, у халқнинг кетишига рухсат беришни рад қиляпти. 15Эртага эрталаб фиръавннинг олдига бор. Мана, у сув бўйига боради. Сен эса дарё бўйига, унинг йўлига чиқиб тургин ва илонга айланган ҳассангни қўлингга олиб,16унга шундай дегин: Ибронийларнинг Раббий Худоси мени сенинг ҳузурингга шу гапни айтгани юборди: Менинг халқим саҳрода Менга хизмат қилиши учун унинг кетишига рухсат бергин. Лекин сен ҳамон қулоқ солмаяпсан. 17Раббий шундай демоқда: Мен Раббий эканлигимни шундан билиб оласан: қўлимдаги мана бу ҳассани Нил дарёсининг сувига урганимда, сув қонга айланади. 18Дарёдаги балиқлар нобуд бўлади. Дарё сасиб кетади ва мисрликлар дарё сувидан ичишдан толиқадилар”.19Раббий Мусога яна деди: “Аҳарўнга айт, ҳассани қўлига олиб, Миср сувлари томонга – Мисрдаги дарёлар, анҳорлар, кўллар, ҳамма сув ҳавзалари томонга узатсин. Мисрдаги ҳамма жойларда сув қонга айланади, бутун Миср юртидаги ёғоч ва тош идишлардаги сувлар ҳам қонга айланади”.20Мусо ва Аҳарўн эса Раббий амр этганидай иш тутдилар. Аҳарўн фиръавн ва унинг хизматкорлари олдида ҳассани кўтариб, дарё сувига урган эди. Шунда дарёдаги бутун сув қонга айланди. 21Дарёдаги балиқлар ўлиб кетдилар. Дарё суви сасиб кетди. Мисрликлар дарё сувини ича олмадилар. Мисрнинг ҳамма ери узра қон бўлди. 22Миср сеҳргарлари ҳам ўз сеҳр-жодулари орқали худди ўшандай қилдилар. Раббий айтганидай, фиръавннинг юраги қаттиқлашди ва у уларга қулоқ солмади.23Сўнг фиръавн ўгирилиб, саройига қайтди, бу мўъжиза ҳам унинг юрагига таъсир қилмади. 24Дарё сувини ичиб бўлмагани сабабли мисрликлар ичимлик суви топиш учун дарё яқинида қудуқлар ковлай бошладилар. 25Раббий Нил дарёсини шикастлаганидан етти кун ўтди.Chapter 8
1Сўнг Раббий Мусога айтди: “Фиръавнга бориб, унга айт: Раббий шундай деяпти: Менинг халқим саҳрода Менга хизмат қилиши учун унинг кетишига рухсат бер. 2Агарда халқимнинг кетишига рухсат беришни рад қилсанг, бутун вилоятингни қурбақа билан шикастлайман. 3Нил дарёси қурбақалар билан тўлиб-тошади. Қурбақалар дарёдан чиқиб, сенинг саройингга, ётоқхонангга, тўшагингга, хизматкорларинг ва халқингнинг уйларига, тандирлари ва хамир тоғораларига кириб олади. 4Қурбақалар сенинг устингга, сенинг халқингнинг устига, барча хизматкорларингнинг устига чиқиб олади”.5Раббий Мусога яна деди: “Аҳарўнга айтгин, у ҳасса билан қўлини дарёлар, анҳорлар, кўллар томонга узатиб, Миср ерига қурбақаларни чиқарсин”. 6Аҳарўн қўлини Миср сувлари томонга узатди. Шунда қурбақалар чиқиб, Миср ерини босиб кетди. 7Сеҳргарлар ҳам ўз сеҳр-жодулари билан худди шундай қилдилар ва Миср юртига қурбақалар чиқардилар.8Фиръавн Мусо билан Аҳарўнни чақириб деди: “Раббийга ибодат қилинглар, У мендан ва менинг халқимдан қурбақаларни олиб ташласин. Мен эса Раббийга қурбонлик келтириши учун халқнинг кетишига рухсат бераман”. 9Мусо фиръавнга: “Хўп, вақтини ўзинг тайинла. Қурбақалар сендан, хонадонларингдан йўқолсин, фақат дарёда қолсин, деб сен ва хизматкорларинг ҳамда халқинг учун қачон ибодат қилай?”- деди.10“Эртага”,- деди у. Мусо жавобан деди: “Хўп, бизнинг Раббий Худойимиздек бошқа ҳеч ким йўқлигини билишинг учун айтганингдай бўлсин! 11Қурбақалар сендан, хонадонларингдан, хизматкорларингдан ва халқингдан йўқолиб, фақат дарёда қолади”. 12Мусо ва Аҳарўн фиръавннинг ҳузуридан чиқдилар. Мусо Раббий фиръавннинг бошига келтирилган қурбақалар ҳақида Унга фарёд қилди.13Раббий эса Мусонинг сўзи бўйича қилди: уйларда, ҳовлилар ва далаларда бўлган қурбақалар ўлиб кетдилар. 14Шунда уларни уюм қилиб йиғдилар ва ер сассиқ ҳидга тўлиб кетди. 15Лекин фиръавн вазият енгиллашганини кўргач, юрагини қаттиқлаштирди ва Раббий айтганидай, уларга қулоқ солмади.16Раббий Мусога: “Аҳарўнга айтгин, у ҳассангни узатиб, ернинг чангига урсин. Шунда Мисрнинг бутун еридаги чанг майда чивинга айланади”,- деди. 17Улар худди шундай қилдилар. Аҳарўн ҳасса билан қўлини узатиб, ернинг чангига урган эди. Шунда майда чивин одамлар ва ҳайвонларнинг устига ёпирилди. Бутун Миср ерининг чанги майда чивинга айланди.18Сеҳргарлар ҳам ўз сеҳр-жодулари билан чангни майда чивинга айлантиришга тиришдилар, лекин бундай қила олмадилар. Майда чивин эса одамлар ва ҳайвонларнинг устига ёпирилди. 19Сеҳргарлар фиръавнга: “Бу Худонинг қўли”,- дейишди. Лекин фиръавннинг юраги қаттиқлашди ва Раббий айтганидай, у уларга қулоқ солмади.20Раббий Мусога деди: “Эртага саҳарда ўрнингдан тур. Фиръавн дарёга бораётганида, унинг олдига бориб, унга айтгин: Раббий шундай демоқда: Менинг халқим Менга хизмат қилиши учун унинг кетишига рухсат бер. 21Агар халқимнинг кетишига рухсат бермасанг, Мен сенинг, хизматкорларинг ва халқингнинг устига ҳамда сенинг уйларингга сўна пашшаларни юбораман ва мисрликларнинг уйлари, шунингдек, улар яшаётган ер сўна пашшаларга тўлиб-тошади.22Мен Раббий эканлигимни билиб олишинг учун ўша куни Менинг халқим яшаётган Гошен ерини ажратиб қўяман ва у ерда сўна пашша бўлмайди. 23Мен Ўз халқим билан сенинг халқингнинг орасини ажратаман. Бу аломат эртага юз беради”. 24Раббий айнан шундай қилди: фиръавннинг саройига, унинг хизматкорларининг уйларига ва бутун Миср ерига кўплаб сўна пашшалар учиб келди. Бутун Миср юрти сўна пашша оқибатида хароб бўлди.25Шундан сўнг фиръавн Мусо билан Аҳарўнни чақириб: “Боринглар, шу ернинг ўзида Худойингизга қурбонликлар келтираверинглар”,- деди. 26Мусо жавобан деди: “Бундай қилиб бўлмайди. Чунки бизнинг Раббий Худойимизга келтирадиган қурбонлигимиз мисрликлар учун жирканчдир. Агар биз мисрликлар учун жирканч бўлган қурбонликни уларнинг кўз олдида келтирсак, улар бизни тошбўрон қилмайдиларми?! 27Биз уч кунлик сафарга саҳрога борамиз ва бизнинг Раббий Худойимиз бизга амр этганидай, Унга қурбонликлар келтирамиз”.28Шунда фиръавн: “Майли, сизларнинг Раббий Худойингизга саҳрода қурбонлик келтиришингиз учун мен кетишингизга рухсат бераман, фақат узоққа кетманглар. Мен учун ҳам ибодат қилинглар”,- деди. 29Мусо эса деди: “Мана, мен ҳузурингиздан чиқаман ва Раббийга ибодат қиламан. Сўна пашшалар эртага фиръавндан, унинг хизматкорлари ва халқидан йироқлашади. Фақат фиръавн халқ Раббийга қурбонлик келтириш учун унинг кетишига рухсат бермасдан алдашни бас қилсин”.30Шундай қилиб, Мусо фиръавн ҳузуридан чиқиб, Раббийга ибодат қилди. 31Раббий Мусонинг сўзи бўйича қилди ва фиръавндан, унинг хизматларидан ҳамда унинг халқидан сўна пашшаларни йироқлаштирди. Бирорта ҳам қолмади. 32Лекин фиръавн бу сафар ҳам юрагини қаттиқлаштирди ва халқнинг кетишига рухсат бермади.Chapter 9
1Сўнгра Раббий Мусога деди: “Фиръавнга бориб, унга айтгин: Ибронийларнинг Раббий Худоси шундай демоқда: Менинг халқим Менга хизмат қилиши учун унинг кетишига рухсат бер. 2Агарда унинг кетишига рухсат беришни рад қилсанг ва уларни ушлаб тураверсанг, 3унда Раббийнинг қўли даладаги чорвангга, отларингга, эшакларингга, туяларингга, мол-қўйларингга қарши бўлади. Жуда оғир ўлат касаллиги келади. 4Раббий Исроилнинг чорвасини Мисрнинг чорвасидан ажратиб қўяди. Исроил ўғилларининг чорвасидан бирортаси ҳам нобуд бўлмайди.5Эртага Раббий буни бу ерда амалга оширади, деб Раббий аниқ вақтни белгилади”. 6Эртаси куни Раббий шундай қилди: Мисрнинг бор чорваси қирилиб кетди, Исроилнинг чорвасидан эса бирортаси ҳам нобуд бўлмади. 7Фиръавн одам юбориб билдики, Исроилнинг чорвасидан бирортаси ҳам нобуд бўлмабди. Лекин фиръавннинг юраги қаттиқлашди ва у халқнинг кетишига рухсат бермади.8Сўнг Раббий Мусо билан Аҳарўнга деди: “Ўчоқдан кафтингизни тўлдириб кул олинглар. Мусо кулни фиръавннинг кўзи олдида осмонга сочсин. 9Шунда чанг бутун Миср ерини қоплайди ва бутун Миср ерида одамларда ҳам, ҳайвонларда ҳам яллиғланган чипқонлар чиқади”. 10Мусо ва Аҳарўн ўчоқдан кул олиб, фиръавннинг ҳузурига бордилар. Мусо кулни осмонга сочган эди, унда одамларда ва ҳайвонларда яллиғланган чипқонлар чиқди.11Сеҳргарлар эса яллиғланиш туфайли Мусонинг олдида тура олмадилар. Чунки барча мисрликлар ҳам, сеҳргарларга ҳам яллиғланган чипқонлар чиққан эди. 12Аммо Раббий фиръавннинг юрагини қаттиқлаштирди ва Раббий Мусога айтганидай, фиръавн уларга қулоқ солмади.13Раббий Мусога деди: “Эртага саҳар пайти тур ва фиръавннинг ҳузурига бориб, унга айтгин: Ибронийларнинг Раббий Худоси шундай демоқда: Менинг халқим Менга хизмат қилиши учун унинг кетишига рухсат бер. 14Зеро бутун ерда Мендек ҳеч ким йўқлигини билишинг учун бу сафар Мен сенинг юрагингга, сенинг хизматкорларинг ва халқингнинг устига барча яраларимни юбораман.15Мен қўлимни чўзиб, сени ва сенинг халқингни ўлатга дучор қилишим мумкин эди, шунда сен ер юзидан қирилиб кетар эдинг. 16Аммо сенинг устингда қудратимни кўрсатиш ва Менинг номим бутун ерга эълон қилиниши учун Мен сени сақладим. 17Сен халқимнинг кетишига рухсат бермаслигинг учун ҳануз уларга қаршилик қиляпсан.18Мана, Мен эртага, айнан шу вақтда, шундай кучли дўл ёғдираманки, Мисрга асос солинган кундан буён шу кунгача бунақаси бўлмаган. 19Шунинг учун чорвангни ва даладаги ҳамма нарсангни йиғиш учун одам юбор. Уйларга йиғиб олинмасдан, далада қолган ҳамма одам ва чорвага дўл ёғади ва улар ўлади”.20Фиръавннинг хизматкорларидан баъзилари Раббийнинг сўзларидан қўрқиб, ўз қулларини ва чорваларини дарров уйларига йиғиб олдилар. 21Раббийнинг сўзларига ўз юрагини бурмаганлар эса қуллари билан чорваларини очиқ жойда қолдирдилар.22Раббий Мусога: “Қўлингни осмонга узат, токи Мисрнинг бутун ерига, одамларнинг, ҳайвонларнинг, даладаги жамики экинларнинг устига дўл ёғсин”,- деди. 23Мусо ҳассасини осмонга қарата узатди, Раббий момақалдироқ ва дўл чиқарди, ер бўйлаб олов ёйилди. Шундай қилиб, Раббий Миср ерига дўл юборди. 24Ғоят кучли дўл ёғиб, дўл аро олов ёғди. Миср эл-авлоди пайдо бўлганидан буён бунақа дўл бўлмаган эди.25Дўл бутун Миср ери бўйлаб далада бўлган ҳамма нарсани – одамдан тортиб ҳайвонгача нобуд қилди. Шунингдек, даладаги ҳамма экинларни нобуд қилди, даладаги ҳамма дарахтларни эса синдирди. 26Фақат Исроил ўғиллари яшаётган Гошен ерига дўл ёғмади.27Шунда фиръавн Мусо билан Аҳарўнни чақиртириб, уларга шундай деди: “Бу сафар мен гуноҳ қилдим. Раббий ҳақ, мен ва халқим эса айбдормиз. 28Раббийга ибодат қилинг: Худонинг момақалдироғи билан дўл тўхтасин. Мен эса сизларнинг кетишингизга рухсат бераман. Сизларни бошқа тутиб турмайман”.29Мусо унга деди: “Сен бутун ер Раббийники эканлигини билишинг учун мен шаҳардан чиқишим биланоқ қўлларимни Раббийга чўзаман ва момақалдироқ тўхтайди, дўл ҳам бошқа ёғмайди. 30Лекин мен биламан: сен ҳам, сенинг хизматкорларинг ҳам ҳали Раббий Худодан қўрқмайсизлар.31Бу пайтда арпа бошоқлаган, зиғирпоя гуллаб қолган эди. Буларнинг ҳаммаси нобуд бўлди. 32Бироқ буғдой кечки бўлгани учун зарар кўрмади”. 33Мусо фиръавндан, шаҳардан чиқиб, қўлларини Раббийга чўзди. Шунда момақалдироқ ва дўл тўхтади, ёмғир ерга ёғишдан тинди.34Ёмғир тиниб, дўл ва момақалдироқ тўхтаганини фиръавн кўрди-ю, гуноҳ қилишни давом эттирди. Ўзи ҳам, хизматкорлари ҳам юрагини қаттиқлаштирдилар. 35Шундай қилиб, фиръавннинг юраги қаттиқлашди ва Раббий Мусо орқали айтганидай, у Исроил ўғилларининг кетишларига рухсат бермади.Chapter 10
1Раббий Мусога деди: “Фиръавнга бор! Зеро Мен фиръавн ва унинг хизматкорларининг юрагини қаттиқлаштирдим, токи уларнинг орасида Ўз аломатларимни кўрсатай 2ва Менинг Мисрда қилган ишларим ҳақида ҳамда бу ерда кўрсатган аломатларим ҳақида сен болаларингга, болаларингнинг болаларига айтиб бергин, ва сизлар Мен Раббий эканлигимни билиб олинглар”.3Мусо ва Аҳарўн фиръавнга келиб, унга шундай дедилар: “Ибронийларнинг Раббий Худоси шундай демоқда: “Сен қачонгача Менинг олдимда ўзингни бўйсунишингни рад этасан?! Халқим Менга хизмат қилиши учун унинг кетишига рухсат бер. 4Агарда унинг кетишига рухсат беришни рад қилсанг, Мен эртага вилоятингга чигирткаларни юбораман.5Чигирткалар ер юзини шунақанги қоплайдики, ер тамомила кўринмай қолади. Дўлдан омон қолган ҳосилингизни, далада ўсаётган жамики дарахтларингизни чигирткалар еб битирадилар. 6Чигирткалар сенинг ва хизматкорларингнинг уйларини, ҳамма мисрликларнинг хонадонларини тўлдиради. Оталаринг ҳам, оталарингнинг оталари ҳам уларнинг ер юзида пайдо бўлган кунларидан буён ҳатто шу кунгача бунақасини кўрмаганлар”. Сўнг Мусо бурилиб, фиръавннинг ҳузуридан чиқиб кетди.7Шунда фиръавннинг хизматкорлари унга: “Бу одам қачонгача бизларни қийнайди?! Бу одамлар ўзларининг Раббий Худосига хизмат қилишлари учун уларнинг кетишларига рухсат беринг. Наҳотки, Мисрнинг хароб бўлаётганини кўрмаяпсиз?”- дедилар. 8Ўшанда Мусо ва Аҳарўнни фиръавннинг ҳузурига қайтариб олиб келдилар. У эса уларга: “Боринглар, ўзларингнинг Раббий Худойингизга хизмат қилинглар. Аммо сизлардан кимлар боради?”- деди.9Мусо: “Ёшлару кексаларимиз, ўғиллару қизларимиз ва мол-қўйларимиз билан бирга борамиз, чунки Раббийга байрам қилиб нишонлашимиз керак”,- деди. 10Фиръавн эса деди: “Майли, Раббий сизлар билан бўлсин! Мен сизларнинг кетишингизга рухсат бераман. Бироқ нима учун болаларингиз борадилар? Кўряпсизларми, ниятларингиз ёмон! 11Йўқ! Сизлар Раббийга хизмат қилишни сўраганингиздай, мана, фақатгина эркакларингиз борсинлар”. Шунда уларни фиръавннинг ҳузуридан ҳайдаб юбордилар.12Раббий Мусога: “Қўлингни Миср ери узра узат, токи чигиртка Миср ерига ҳужум қилсин ва ердаги ҳамма ўсимликларни, дўлдан омон қолган ҳамма нарсани еб битирсин”,- деди. 13Мусо ҳассасини Миср ери узра узатди ва Раббий бу юртга шарқдан шамолни йўналтирди. Бутун кун ва бутун тун шамол эсди. Шарқдан эсган шамол эрталабгача чигирткаларни олиб келди.14Чигиртка бутун Миср ерига ҳужум қилди ва буюк сони кўплаб, Мисрнинг ҳамма юртини қоплади. Илгари бу қадар кўп чигиртка бўлган эмас, бундан кейин ҳам бўлмайди. 15Улар ер юзини шундай қопладики, ер кўринмай қолди. Улар дўлдан омон қолган дарахтлардаги барча меваларни ҳамда ердаги ҳамма кўкатларни еб-битирди. Бутун Миср еридаги бирор дала кўкатида, бирор дарахтда яшил нарса қолмади.16Фиръавн зудлик билан Мусо билан Аҳарўнни чақиртириб, уларга айтди: “Сизларнинг Раббий Худойингизга ва сизларга қарши гуноҳ қилдим. 17Энди менинг гуноҳимни яна бир бор кечиринглар ва сизларнинг Раббий Худойингизга илтижо қилинглар, У бу ҳалокатни мендан йўқ қилсин”. 18Мусо фиръавннинг ҳузуридан чиқиб, Раббийга ибодат қилди.19Шунда Раббий ғарбдан жуда кучли шамол эстирди ва чигирткаларни учириб кетиб, Қизил денгизга ташлади. Бутун Миср юртида биронта ҳам чигиртка қолмади. 20Лекин Раббий фиръавннинг юрагини қаттиқлаштирди ва у Исроил ўғилларининг кетишларига рухсат бермади.21Раббий Мусога: “Қўлингни осмонга узат ва Миср ерини зулмат, қўл сезадиган зулмат қоплайди”,- деди. 22Мусо қўлини осмонга узатди ва бутун Миср ерини уч кун давомида қуюқ зулмат қоплади. 23Улар уч кун давомида бир-бирларини кўра олмадилар ва ўринларидан турмадилар. Барча Исроил ўғилларининг уйларида эса ёруғлик эди.24Фиръавн яна Мусони чақиртириб, унга: “Бориб, Раббийга хизмат қилинглар, аммо мол-қўйларингизни қолдириб кетинглар, болаларингизни эса олиб кетинглар”,- деди. 25Лекин Мусо деди: “Бизнинг Раббий Худойимизга бағишлашимиз учун қўлимизда қурбонликлар ва тамоман ёндириш қурбонликлари билан боришимизга ижозат бер. 26Чорвамиз ҳам бизлар билан бирга боради, биронта ҳам туёқ қолмайди, чунки бизнинг Раббий Худойимизга қурбонликларни шу мол-қўйларимиздан оламиз. Зеро у ерга бормагунимизча, Раббийга нимани қурбонлик қилишимизни билмаймиз!”27Раббий яна фиръавннинг юрагини қаттиқлаштирди ва у уларнинг кетишларига рухсат беришни истамади. 28Охири фиръавн Мусога: “Йўқол менинг олдимдан! Эҳтиёт бўл, бундан кейин менинг олдимга келма! Менинг юзимни кўрган кунинг ўласан!”- деди. 29Мусо эса: “Сен айтганингдай бўлсин! Бошқа юзингни кўрмайман!”- деди.Chapter 11
1Раббий Мусога деди: “Мен фиръавн ва мисрликларнинг бошига яна битта фалокат юбораман. Шундан кейин у сизларнинг бу ердан кетишларингизга рухсат беради. У кетишларингизга рухсат бераётганида эса, ҳатто тамоман бу ердан сизларни ҳайдаб чиқаради. 2Энди Исроил халқига айт, ҳар бир эркак ўз қўшнисидан ва ҳар бир аёл ўз кўшнисидан олтин ва кумуш буюмларни сўраб олсин”. 3Раббий Исроил халқига нисбатан мисрликларнинг назарида илтифот келтирди. Мусо ҳам Миср еридаги фиръавннинг хизматкорлари ва халқининг кўзи олдида ғоят улуғ эди.4Мусо фиръавнга деди: “Раббий шундай демоқда: Тун ярмида Миср бўйлаб юраман. 5Шунда Мисрнинг еридаги ҳамма тўнғичлар – тахтда ўтирган фиръавннинг тўнғичидан то қўл тегирмонида ишлаётган чўрининг тўнғичгача нобуд бўлади, шунингдек, чорванинг ҳамма тўнғичи нобуд бўлади.6Бутун Миср бўйлаб илгари бўлмаган, бундан кейин ҳам бўлмайдиган қаттиқ фарёд кўтарилади. 7Раббий Исроил халқини Миср халқидан фарқ қилишини билиб олишингиз учун, мана, Исроил ўғилларидан эса бирорта одамга ёки бирорта ҳайвонга ҳатто ит ҳам тилини қимирлатмайди. 8Сенинг ҳамма мана шу хизматкорларинг менинг олдимга келадилар ва менга тиз чўкиб: Сен ҳам, сенга эргашган халқинг ҳам чиқиб кетинглар, деб айтасизлар. Шундан сўнг мен чиқиб кетаман”. Бу сўзлардан кейин Мусо ғазаб билан фиръавннинг ҳузуридан чиқиб кетди.9Раббий Мусога шундай деди: “Миср ерида Менинг мўъжизаларим кўпайиши учун фиръавн сизларга қулоқ солмайди”. 10Мусо ва Аҳарўн фиръавннинг олдида ҳамма бу мўъжизаларни амалга оширдилар. Лекин Раббий фиръавннинг юрагини қаттиқлаштирди ва у Исроил ўғилларининг ўз еридан кетишларини рухсат бермади.Chapter 12
1Раббий Мусо билан Аҳарўнга Миср ерида деди: 2“Бу ой сизлар учун илк ой, йилнинг биринчи ойи бўлсин.3Исроил халқининг бутун жамоасига айтинглар: Шу ойнинг ўнинчи куни ҳар бир киши ўз оиласига қўзи олсин: бир хонадонга бир қўзи олинсин. 4 Агар оила шундай кичик бўлиб, бир қўзини ея олмайдиган бўлса, жон бошига ҳисоблаб, хонадонга яқин жойлашган қўшнисига қўшилиб, жонларининг сонига мувофиқ қўзини олсин. Ҳар бир киши қанча ейишига қараб қўзини тақсимланглар.5Сизларда нуқсонсиз, бир яшар эркак қўзи бўлиши керак, уни қўй ёки эчкидан олинглар. 6Биринчи ойнинг ўн тўртинчи кунигача уни сақланглар. Сўнгра Исроил халқининг бутун жамоаси уни кечқурун сўйсин. 7Унинг қонидан эса олиб, уни ейдиган уйларининг эшигининг иккала ромига ва тепасига суртсинлар. 8Ўша туннинг ўзида оловда пиширилган унинг гўштини есинлар. Уни ачитқисиз нон ва тахир ўтлар билан есинлар.9Унинг сувда қайнатилганини ёки хомини еманглар. Аммо оловда пиширилган калла-туёқларию ичак-човоқлари билан уни енглар. 10Ундан эрталабгача қолдирманглар, қолганини эса эрталабгача оловда куйдиринглар. 11Уни шундай енглар: белларингиз боғланган бўлсин, пойафзалингиз оёғингизда ва таёғингиз қўлингизда бўлсин. Уни шошиб енглар. Бу Раббийнинг Песаҳидир.12Ўша тунда Мен Миср еридан ўтиб, Миср еридаги ҳамма тўнғични – одамдан то чорвагача шикастлайман. Мен Мисрнинг барча худоларига қарши ҳукмни ижро этаман. Мен Раббийман. 13Қон эса сизлар турган уйларда аломат бўлади. Мен қонни кўриб, сизларни четлаб ўтаман, ва Миср ерини шикастлаётганимда, ҳалокатли ўлат сизларнинг устингизга келмайди. 14Бу кунни сизлар ёдда тутинглар ва уни авлодларингиз оша Раббийга байрам қилиб нишонланглар. Уни нишонланглар, зеро бу абадий низомдир.15Етти кун давомида ачитқисиз нон енглар. Биринчи куниёқ уйларингиздаги ачитқини йўқотинглар. Кимки биринчи кундан еттинчи кунгача ачитқили нарсани еса, бу жон Исроил орасидан қириб ташланади. 16Биринчи куни муқаддас йиғин бўлсин, шунингдек, еттинчи куни ҳам муқаддас йиғин бўлсин. Бу кунлари ҳеч қандай иш қилиш мумкин эмас, қилишларинг мумкин бўлган биргина иш ― бу фақат ҳар бир кишининг овқат тайёрлашидир.17Ачитқисиз нонлар байрамини нишонланглар, чунки айнан шу куни Мен сизларнинг қабилаларингизни Миср еридан олиб чиқдим. Уни авлодларингиз оша нишонланглар, зеро бу абадий низомдир. 18Биринчи ойнинг ўн тўртинчи куни кечқурундан бошлаб то шу ойнинг йигирма биринчи куни кечқурунгача ачитқисиз нон енглар.19Уйларингизда ўша етти кун давомида ачитқи асло бўлмасин. Кимки ачитқили нарса еса, у маҳаллий одамми, мусофирми, барибир, Исроил жамоасидан қириб ташланади. 20Ачитқили ҳеч нарсани еманглар. Ҳар бир яшаш жойингизда ачитқисиз нон енглар”.21Сўнг Мусо Исроилнинг ҳамма оқсоқолларини чақиртириб, уларга шундай деди: “Оилангиз учун биттадан қўзи танлаб олиб, Песаҳ қурбонлигини сўйинглар. 22Кейин ҳиссоп ўтидан бир тутам олиб, идишдаги қонга ботириб олинглар. Шундай қилиб, уйларингиз эшиги ромининг ёнларига ва тепасига идишдаги қондан суртинглар. Тонггача бирортангиз уйингиздан чиқманглар.23Раббий Мисрни шикастлаш учун бориб, эшикларингизнинг ромидаги ва тепасидаги қонни кўрганида, эшикларингизни четлаб ўтади ва ҳалок қилувчи шикастлаш учун уйларингизга киришига йўл қўймайди.24Буни ўзларингиз ва авлодларингиз учун абадий қонун сифатида риоя қилинглар. 25Раббий сизларга беришни ваъда қилган ерга кирганларингиздан кейин ҳам, бу хизматга риоя қилаверинглар.26Болаларингиз сизлардан: “Бу хизматнинг маъноси нима?”- деб сўраганларида, 27уларга шундай жавоб беринглар: “Бу Раббийга бағишланган Песаҳ қурбонлигидир. Раббий мисрликларни шикастлаганида, Мисрдаги Исроил ўғилларининг уйларини четлаб ўтди ва бизнинг хонадонларимизни омон сақлаб қолди”. Ўшанда Исроил халқи таъзим қилиб, Худони улуғладилар. 28Шундай қилиб, Исроил ўғиллари бориб, Раббий Мусо билан Аҳарўнга берган амр бўйича иш тутдилар.29Ярим кечаси Раббий Миср еридаги барча тўнғичларни – тахтда ўтирган фиръавннинг тўнғичидан, то зиндонда ётган асирнинг тўнғичигача ва ҳамма чорванинг тўнғичигача нобуд қилди. 30Ўша тунда фиръавн, унинг ҳамма хизматкорлари ва бутун Миср халқи уйғониб кетди. Бутун Мисрни қаттиқ дод-фарёд тутди, чунки мурда бўлмаган бирорта хонадон йўқ эди.31Шу тундаёқ фиръавн Мусо ва Аҳарўнни чақиртириб, уларга айтди: “Ўзингиз ҳам, Исроил ўғиллари ҳам менинг халқим орасидан чиқиб кетинглар! Сизлар айтганингиздай, бориб Раббийга хизмат қилинглар. 32Сизлар айтганингиздай, мол-қўйларингизни ҳам олиб кетинглар ва мени дуо қилинглар”. 33Мисрликлар халқни ердан чиқариб юбориш учун уларни шошира бошлашди, чунки улар: "Бизларнинг ҳаммамиз ўлиб кетамиз”,- дер эдилар.34Шундай қилиб, Исроил халқи хамирларини ачишидан олдин кўтариб кетди, уларнинг кийимларига ўралган хамир тўла идишлари елкаларида эди. 35Исроил ўғиллари Мусонинг сўзи бўйича иш тутиб, мисрликлардан кумуш буюмлар ва олтин буюмлар, ҳамда кийим-кечакларни сўраб олишди. 36Раббий Ўз халқига нисбатан мисрликларнинг назарида илтифот келтирди ва улар сўраган нарсаларни бердилар. Шундай килиб, исроилликлар мисрликларни талаб кетишди.37Исроил ўғиллари Рамсесдан Суккотга қараб йўлга чиқди. Улар болалардан ташқари олти юз мингга яқин пиёда эркак эдилар. 38Сон-саноқсиз бегона халқлар, кўплаб мол-қўйлардан иборат жуда катта пода ҳам улар билан бирга кетди. 39Исроил халқи Мисрдан олиб чиққан хамирдан ачитқисиз нон ёпдилар, чунки у ҳали ачимаган эди. Уларни Мисрдан ҳайдаб чиқарганлари учун шошмасликнинг иложи бўлмаган ва ҳатто йўлга егуликлар тайёрлай олмаган эдилар. 40Исроил ўғилларининг Мисрда яшаган вақт тўрт юз ўттиз йил эди.41Тўрт юз ўттиз йил ўтганидан сўнг, ўша куннинг ўзида Раббийнинг бутун халқи Миср еридан чиқиб кетди. 42Мисрнинг еридан олиб чиқариш учун бу Раббийга бағишланган бедорлик тунидир. Бу Раббийга бағишланган айни шу бедорлик туни Исроилнинг ҳамма ўғиллари авлодлардан авлодларга нишонласин.43Раббий Мусо ва Аҳарўнга айтди: “Песаҳ байрамининг низоми қуйидагидир: Ҳеч қандай бегона қабилалик ундан емасин. 44Лекин сотиб олган қулингиз хатна қилинганидан кейин ундан еса бўлади.45Мусофир ва ёлланма хизматкор эса ундан емасин. 46У бир уйда ейилиши керак. Гўштни уйдан ташқарига олиб чиқманглар ва унинг cуягини синдирманглар.47Исроил халқининг бутун жамоаси буни нишонласин. 48Агар бирор мусофир сизларга қўшилса ва Раббийнинг Песаҳини нишонламоқчи бўлса, олдин унинг хонадонидаги ҳамма эркаклар хатна қилиниши керак. Шундан кейин у Песаҳни нишонлаши мумкин ва маҳаллий одамдек бўлади. Хатна қилинмаганларнинг ҳеч бири ундан еймасин.49Маҳаллий одам учун ҳам, ораларингизда яшаётган мусофир учун ҳам бир қонун ўшадир”. 50Исроилнинг барча ўғиллари Раббий Мусо билан Аҳарўнга буюргани бўйича иш тутдилар, улар айнан шундай қилдилар. 51Шундай қилиб, ўша куннинг ўзида Раббий Исроилнинг ўғилларини қабилаларига мувофиқ Миср еридан олиб чиқди.Chapter 13
1Раббий Мусога яна деди: 2“Исроил ўғилларидан бачадонни ёриб чиқадиган ҳар бир тўнғични — одамдан ҳайвонгача — Менга бағишла. Улар Меникидир”.3Шундан сўнг Мусо халққа шундай деди: “Сизлар қуллик хонадонидан, Мисрдан чиққан бу кунни ёдда тутинглар, чунки Раббий сизларни Ўз қудратли қўли билан у ердан олиб чиқди. Ачитқили нарсани еманглар. 4Бугун Абиб ойида сизлар бу юртдан чиқиб кетяпсизлар. 5Раббий оталарингизга: Бу ерни бераман, деб онт ичган ерга — Канъан, Хет, Амўр, Ҳив ва Ябус халқларининг ерига — сут ва асал оқиб ётган ерга сизларни олиб борганида, шу ойда қуйидаги хизматни ўтказинглар:6Етти кун давомида ачитқисиз нон енглар. Еттинчи кунда эса Раббийга байрам қилинглар. 7Етти кун давомида ачитқисиз нон ейишингиз керак, сизларда ачитқили нарса ҳеч бўлмасин, сизларнинг барча ҳудудларингизда ҳам ачитқили нарса бўлмасин.8Ўша куни ўз ўғлингга айтгин: Бу ҳаммаси Мисрдан чиққанимда, Раббий мен билан қилган ишлари учун бўлди. 9Раббийнинг қонуни оғзингиздан тушмаслиги учун бу сўзлар қўлингизда бир белги, пешанангизда бир хотира сифатида бўлсин, чунки Раббий сизларни Ўз қудратли қўли билан Мисрдан олиб чиққан. 10Шундай қилиб, белгиланган вақтда йиллар оша ушбу низомга риоя қилинглар.11Раббий сизларга ва оталарингизга онт ичиб ваъда берган Канъан ерига сизларни олиб кирганида ва уни сизларга берганида, 12шунда бачадонни ёриб чиқадиган ҳамма жонни Раббий учун ажратгин, сизларда бўладиган чорвадан ҳамма ўғил тўнғичи ҳам Раббийгадир. 13Эшакларнинг тўнғичини эса бир қўзи эвазига сотиб олинглар. Агар қайта сотиб олмасангиз, унинг бўйнини синдиринглар. Одам болаларидан ҳам ҳар бир тўнғични қайта сотиб олинглар.14Келажакда фарзандларингиз сизлардан: Бу хизматнинг маъноси нима?- деб сўрашганида, уларга шундай деб жавоб беринглар: Раббий бизни Ўз қудратли қўли билан Мисрдан, қулликдан олиб чиқди. 15Зеро фиръавн ўжарлик қилиб, бизнинг кетишимизга рухсат бермаганида, Раббий Миср еридаги ҳамма тўнғичларни – одамларнинг тўнғичидан то ҳайвонларнинг тўнғичигача ўлдирди. Мана, шунинг учун ҳам биз бачадонни ёриб чиқадиган ҳамма эркак боласини Раббийга бағишлаймиз. Ўғилларимизнинг тўнғичини эса қайта сотиб оламиз”. 16Бу нарсалар ― қўлингда аломат ва пешанангда боғлам сифатида бўлсин, чунки Раббий бизни Ўз қудратли қўли билан Мисрдан олиб чиқди”.17Фиръавн Исроил халқининг кетишига рухсат берганида, Пелишт ери орқали ўтадиган йўл Канъанга яқин бўлса ҳам, Худо халқни бу йўлдан бошлаб бормади, чунки Худо: “Халқ урушни кўрганида, пушаймон бўлиб, Мисрга қайтиб кетиб қолишлари мумкин”,- деди. 18Шунинг учун Худо халқни Қизил денгизга саҳро йўли орқали айлантириб олиб кетди. Исроил ўғиллари Миср еридан гуруҳларга бўлинган ҳолда чиқишди.19Мусо Юсуфнинг суякларини ўзи билан олди, чунки Юсуф Исроил уруғларига қасам ичириб: “Худо сизларга ташриф буюрганида, сизлар менинг суякларимни бу ердан олиб кетинглар”,- деган эди. 20Исроил халқи Суккотдан чиққанидан кейин, саҳро этагидаги Этамда қароргоҳ қурди. 21Улар кундузи ҳам, кечаси ҳам юра олишлари учун Раббий кундузи булут устуни ичида уларга йўл кўрсатиб, кечаси аланга устуни ичида уларга нур бериб, уларнинг олдидан борди. 22Кундузи булут устуни ва кечаси аланга устуни халқнинг олдидан узоқлашмас эди.Chapter 14
1Раббий Мусога шундай деди: 2“Исроил ўғилларига айтгин: Мигдол билан денгиз ўртасидаги Пий-Хахирўт яқинига қайтиб боринглар. У ерда Баал-Зафўн қаршисидаги Қизил денгиз соҳили бўйлаб қароргоҳ қуринглар. 3Шунда фиръавн: Исроил халқи у ерда адашиб қолибди, саҳро уларни қамаб қолди, деб ўйлайди.4Мен фиръавннинг юрагини қаттиқлаштираман ва у сизларни таъқиб қилади. Мен фиръавн ва унинг қўшини устидан шуҳрат қозонаман, ўшанда Мен – Раббий эканлигимни мисрликлар билиб оладилар”. Улар шундай қилишди. 5Миср подшоҳига: “Халқ қочиб кетибди”,- деб айтишди. Шунда фиръавн ва унинг хизматкорларининг юраги бу халққа қарши бўлди ва уларга: “Нима қилиб қўйдик-а? Нима учун бизга хизмат қилмасликлари учун исроилликларнинг кетишларига рухсат бердик?”- дейишди.6Фиръавн жанг араваларини тайёрлатди ва лашкарларни ёнига олди. 7У олти юзта сара жанг араваларни, Мисрдаги ҳамма жанг араваларни, шунингдек, бу араваларнинг устидан лашкарбошиларни олди. 8Раббий Миср подшоҳи фиръавннинг юрагини қаттиқлаштирди ва у Исроил ўғилларининг ортидан қувди. Исроил ўғиллари эса баланд қўл остида бораётган эдилар. 9Мисрликлар, фиръавннинг ҳамма от-аравалари, отлиқлари ва унинг бор қўшини уларнинг ортидан тушди. Денгиз қирғоғида Баал-Зафўн қаршисида – Пий-Хахирўт яқинида жойлашган Исроил халқига етиб олдилар.10Фиръавн тобора яқинлашиб келар эди. Исроил ўғиллари орқаларига қараб, мисрликлар қувиб келаётганини кўрдилар-у, ўта даҳшатга тушиб қолдилар ва улар Раббийга фарёд кўтардилар. 11Кейин Мусога дедилар: “Наҳотки Мисрда қабрлар бўлмаса? Нима учун сен бизни саҳрога ўлгани олиб келдинг?! Бизни Мисрдан олиб чиқиб, нима қилиб қўйдинг-а?! 12Мисрда бўлганимизда: Бизни тинч қўй, мисрликларга хизмат қилиб юраверамиз. Чунки саҳрода ўлиб кетганимиздан кўра, мисрликларга қул бўлганимиз яхшироқ, деб сенга худди шуни айтмаганмидик?!”13Аммо Мусо халққа деди: “Қўрқманглар! Тинч туринглар ва бугун Раббийнинг сизлар учун амалга оширадиган нажотини кўрасизлар! Зеро бугун сизлар кўриб турган мисрликларни бошқа ҳеч кўрмайсизлар. 14Раббий сизлар учун жанг қилади, сизлар эса тинч туринглар!”15Раббий Мусога шундай деди: “Нимага Менга фарёд кўтаряпсан? Исроил ўғилларига айт, улар бораверсинлар. 16Сен эса ҳассангни кўтариб, қўлингни денгиз устига узат, сувни икки томонга айир. Шунда Исроил халқи денгиз ўртасидаги қуруқ ердан ўтади. 17Мен мисрликларнинг юракларини қаттиқлаштираман ва улар сизларнинг ортингиздан боришади. Шунда Мен фиръавн, унинг бор қўшини, унинг отлиқлари ва жанг аравалари устидан Ўз шуҳратимни кўрсатаман. 18Мен фиръавн, унинг отлиқлари ва жанг аравалари устидан Ўз шуҳратимни кўрсатганимда, Мен – Раббий эканлигимни мисрликлар билиб оладилар”.19Ўшанда Исроил халқи олдидан бораётган Худонинг фариштаси бориб, уларнинг орқасига ўтди. Уларнинг олдидаги булут устуни ҳам бориб, уларнинг орқасида туриб, 20Миср лашкари билан Исроил ўғиллари ўртасига кирди. Булут устуни бирлари учун булут ҳамда зимистон бўлди, бошқаларига эса тунни ёритди. Шунинг учун тун бўйи бир бирларига яқин кела олмади.21Мусо қўлини денгиз томонга узатди ва Раббий тун бўйи шарқдан бўлган кучли шамол билан денгизни орқага бурди ва денгизни қуруқ ерга айлантирди. Сув икки томонга сурилди. 22Шунда Исроил ўғиллари денгиз ўртасидаги қуруқ ердан ўта бошлади. Сувлар ўнг ва чап томонда уларга девор бўлиб турар эдилар.23Мисрликлар уларнинг ортидан қувиб, фиръавннинг ҳамма отлари, отлиқлари ва жанг аравалари денгизнинг ўртасига тушди. 24Тонг пайти Раббий аланга устуни ва булут устунидан Миср лашкарига қараб, Миср лашкарини саросимага солди. 25У жанг араваларининг ғилдиракларини олиб қўйди, шунинг учун уларни зўрға судраб борар эдилар. Ўшанда мисрликлар: “Исроилликлардан қайтайлик! Чунки Раббий улар учун мисрликларга қарши жанг қиляпти!”- дедилар.26Кейин Раббий Мусога: “Қўлингни денгизга узат! Сув мисрликлар, уларнинг отлиқлари ва жанг аравалари устига қайтсин!”- деди. 27Мусо қўлини денгизга узатди. Шунда тонг пайти денгиз суви асл ҳолига қайтди. Мисрликлар сувдан қочаётган эдилар, Раббий эса уларни денгизнинг ўртасида нобуд қилди. 28Сувлар қайтиб, денгиз ўртасига тушган фиръавннинг бутун лашкарининг отлиқларини ва жанг араваларини ғарқ қилди, улардан бирортаси омон қолмади.29Исроил ўғиллари эса денгиз ўртасидаги қуруқ ердан ўтди. Сувлар ўнг ва чап томонда уларга девор бўлиб турар эдилар. 30Раббий ўша куни исроилликларни мисрликларнинг қўлидан қутқарди. Исроил халқи денгиз қирғоғида мисрликларнинг жасадларини кўрди. 31Шунда исроилликлар Раббийнинг мисрликлар устидан кўрсатган қудратли қўлини кўриб, Раббийдан қўрқадиган бўлдилар ва Раббийга ҳамда Унинг қули Мусога ишондилар.Chapter 15
1Шундан кейин Мусо ва Исроил ўғиллари Раббийга қуйидаги қўшиқни куйлаб дедилар: “Раббийни куйлайман, чунки У жуда баланд юксалди. У от ва чавандозини денгизга улоқтирди.2Раббий – менинг қудратим ва қўшиғимдир. У менинг нажотим бўлди. У менинг Худойимдир, мен Уни олқишлайман. У – отамнинг Худосидир, мен Уни улуғлайман! 3Раббий – жангчидир, Йаҳвеҳ – Унинг номидир!4Раббий фиръавннинг қўшини ва жанг араваларини денгизга улоқтирди. Унинг сара лашкарбошилари Қизил денгизда чўкиб кетдилар. 5Денгиз қаъри уларни кўмди. Улар тош сингари, тубсизликка тушиб кетдилар.6Ё, Раббий, Сенинг ўнг қўлинг қудратида улуғвордир! Ё, Раббий, Сенинг ўнг қўлинг душманни парчалаб ташлади. 7Сен Ўз шуҳратингнинг буюклиги билан Сенга қарши кўтарилганларни қулатдинг. Сен уларга ғазабингни юбординг, ғазабинг уларни похолдек еб битирди. 8Сенинг нафасингдан сувлар тўпланиб қолди, оқимлар девордай турди, денгизнинг қалбидаги тубсизлик саёзлашди.9Душман эса айтди: “Уларнинг орқасидан тушаман, қувиб етаман. Ўлжани тақсимлайман. Булардан менинг кўнглим қониқади. Қиличимни яланғочлайман, менинг қўлим уларни қириб ташлайди”. 10Сен нафасингни пуфладинг ва денгиз уларни кўмиб юборди. Улар кучли сувларда қўрғошиндай ғарқ бўлдилар. 11Ё, Раббий, худолар орасида ким Сенга ўхшаш? Ким Сен қадар муқаддасликда улуғвор, ҳамду санода эҳтиромли, эй, мўъжизалар Яратувчи?!12Сен ўнг қўлингни узатдинг, уларни ер ютди. 13Ўзинг халос қилган бу халқни Сен раҳм-шавқатинг билан етакладинг, муқаддасвор истиқоматгоҳингга қудратинг билан уларни етаклаб бординг.14Халқлар буни эшитиб, титрамоқдалар. Пелишт аҳолисини даҳшат қамради. 15Эдўм уруғбошилари қўрқувга тушдилар, Мўаб бекларини титроқ босди! Канъаннинг бутун аҳолиси тушкунликка тушдилар!16Уларни қўрқув ва даҳшат қамраб олди. Ё, Раббий, Сенинг халқинг ўтиб кетгунича, Сен эгалик қилган бу халқ ўтиб кетгунича, улар билагингнинг кучи олдида тошдай қотиб қолсинлар.17Ё, Раббий, халқингни Ўз меросингнинг тоғига ва Ўзинг учун танлаган истиқоматгоҳингнинг ерига олиб келгин. Қўлларинг ўрнатган Муқаддасгоҳингга уларни олиб киргин, эй, Қудратли Худо! 18Раббий абадулабад подшоҳлик қилади!”19Шундай қилиб, фиръавннинг отлари, отлиқлари ва жанг аравалари денгиз ўртасига тушганларида, Раббий уларнинг устига денгиз сувларини қайтарди. Исроил ўғиллари эса денгиз ўртасидаги қуруқ ердан ўтиб кетдилар. 20Ўшанда Аҳарўннинг синглиси башоратчи Мирйам доирани қўлига олди. Ҳамма аёллар унга эргашиб, доиралар билан рақсга тушдилар. 21Мирйам уларнинг олдидан бориб, қўшиқ куйлади: “Раббийга куйланглар, чунки У жуда баланд юксалди. От ва чавандозини денгизга улоқтирди!”22Сўнг Мусо Қизил денгиздан кетиб, Исроилни етаклади ва улар Шур саҳросига кирдилар. Улар саҳрода уч кун юрдилар ва сув топа олмадилар. 23Улар Мараҳга келдилар, аммо Мараҳнинг суви тахир бўлгани учун ича олмадилар. Шунинг учун ҳам у ерга Мараҳ (“Тахир”), деб ном берилган эди.24Халқ эса: “Энди нима ичамиз?”- деб Мусога минғирлаб нолиди. 25Шунда Мусо Раббийга фарёд қилган эди, Раббий Мусога бир дарахтни кўрсатди. Мусо дарахтни олиб, cувга ташлаган эди, сув ширин бўлиб қолди. Ўша жойда Раббий халққа Ўз низомлару адолатини кўрсатди ва уларни синади. 26У деди: “Агар сизлар Раббий сизларнинг Худойингизнинг овозига қулоқ солсангизлар, Унинг назарида маъқул бўлган нарсаларни қилсангизлар, Унинг амрларига эътибор берсангизлар ва Унинг барча низомларига риоя қилсангизлар, шунда Мен мисрликларни дучор қилган хасталикларнинг бирортасига ҳам сизларни дучор қилмайман, чунки Мен ― сизларни шифоловчи Раббийингизман”.27Сўнг улар Элимга келдилар. У ерда ўн иккита булоқ ва етмишта палма дарахти бор эди. Улар сув бўйида жойлашдилар.Chapter 16
1Исроил ўғилларининг бутун жамоаси Элимдан чиқиб, Миср еридан чиққанларининг иккинчи ойи ўн бешинчи кунида Элим билан Синай оралиғидаги Син саҳросига етиб келдилар. 2 Исроил ўғилларининг бутун жамоаси саҳрода Мусо ва Аҳарўнга қарши нолидилар: 3Исроил ўғиллари уларга: “Қанийди, бизлар Миср ерида гўшт солинган қозонлар ёнида ўтирганимизда, тўйгунимизча нон еяётган вақтимизда Раббийнинг қўлидан ўлганимизда эди! Зеро сизлар бутун жамоани очликдан ўлдириш учун бизни саҳрога олиб келдингиз”,- деб айтдилар.4Шунда Раббий Мусога деди: “Мана, Мен сизларга осмондан нон ёғдираман! Халқ ҳар куни чиқиб, бир кунга керакли миқдорда йиғиб олсин, токи Мен уларни синай: улар Менинг қонунимга риоя қиладиларми ёки йўқми. 5Олтинчи куни эса олиб келганларини тайёрласинлар, бу эса бошқа кунлари тўплаганларидан икки карра кўп бўлади”.6Мусо ва Аҳарўн Исроилнинг ҳамма ўғилларига шундай дедилар: “Сизларни Миср еридан Раббий олиб чиққанини кечқурун билиб оласизлар. 7Унинг шуҳратини саҳар пайтида кўрасизлар, чунки Раббий сизларнинг Унга қарши нолиганингизни эшитди. Аммо биз ким бўлибмизки, сизлар бизга қарши нолийсизлар?! 8Мусо яна деди: “Раббий кечкурун сизларга овқатга гўшт ва саҳарда тўйгунингизча нонни берганида, буни кўрасизлар, чунки Раббий Унга қарши бўлган нолишингизни эшитди. Биз эса ким бўлибмиз? Сизлар бизга қарши эмас, Раббийга қарши нолидингизлар”.9Сўнг Мусо Аҳарўнга деди: “Исроил ўғилларининг бутун жамоасига айтгин: Раббийнинг юзи олдида туринглар, чунки У нолишингизни эшитди”. 10Аҳарўн Исроил ўғилларининг бутун жамоасига сўзлаб айтганида, халқ саҳрога қаради ва, мана, Раббийнинг шуҳрати булут ичида зоҳир бўлди. 11Раббий Мусога гапирди: 12“Мен Исроил ўғилларининг нолишини эшитдим. Уларга айтгин: Кечқурун гўшт ейсизлар, эрталаб эса нон билан тўясизлар. Ўшанда Мен – сизларнинг Раббий Худойингиз эканлигимни билиб оласизлар”.13Кечқурун беданалар учиб келиб, қароргоҳни босиб кетди, эрталабда эса қароргоҳ атрофига шудринг тушган эди. 14Шудринг кўтарилгач, саҳро юзасида тариқдек кичик, ердаги қор учқунидек кичик нарса қолди. 15Исроил ўғиллари буни кўрганларида: “Бу нима?”- деб бир бирларидан сўрадилар, чунки улар бу нима эканини билмас эдилар. Шунда Мусо уларга деди: “Бу Раббий сизларга ейишга берган нон.16Раббий сизларга шундай амр берган: “Ҳар бир одам қанча еса, шунча йиғиб олсин. Ҳар бир кишининг чодирида қанча жон бўлса, бир одамга бир ҳомердан йиғиб олсин”. 17Исроил ўғиллари худди шундай қилдилар, баъзилар кўпроқ, баъзилар камроқ йиғиб олдилар. 18Сўнг ҳомер билан ўлчаганларида, кўп йиққанларда ортиғи бўлмади, кам йиққанларда эса етишмовчилик бўлмади. Ҳар бир киши ейдиганича йиққан эди.19Мусо яна халққа: “Ҳеч ким бундан эрталабгача қолдирмасин”,- деди. 20Аммо баъзилар Мусога қулоқ солмай, ундан эрталабга қолдирдилар ва қуртлар пайдо бўлиб, у сасиб қолди. Шунда Мусо улардан ғазабланди. 21Ҳар бир киши қанча ейишига қараб ҳар куни эрталаб буни йиғиб олар эди. Қуёш қиздирганида эса, бу эриб кетар эди.22Олтинчи куни эса нонни икки карра кўпроқ – ҳар бирига икки ҳомердан йиғиб олдилар. Жамоа бошчилари бу ҳақида Мусога хабар берганларида, 23Мусо уларга айтди: “Мана, Раббий шундай деди: Эртага дам олиш куни, Раббийнинг муқаддас Шаббат кунидир. Шунинг учун ёпадиганингизни бугун ёпиб олинглар, қайнатадиганингизни бугун қайнатиб олинглар. Ортганини сақлаб, эрталабгача қолдиринглар”.24Шунда Мусо буюрганидай, улар эрталабгача олиб қўйдилар ва у сасимади ҳам, қуртламади ҳам. 25Мусо деди: “Бугун буни еяверинглар, чунки бугун Раббийнинг Шаббат кунидир. Бугун далада буни топмайсизлар.26Олти кун уни йиғиб оласизлар, еттинчи куни эса – Шаббат: бу куни у далада бўлмайди”. 27Лекин еттинчи куни ҳам баъзилар уни йиққани чиқдилар, лекин топа олмадилар.28Шунда Раббий Мусога деди: “Қачонгача Менинг амрлару низомларимга итоат қилишдан бўйин товлайсизлар?! 29Мана, Раббий сизларга Шаббатни тайинлади. Шунинг учун У олтинчи куни нонни икки кунга бермоқда. Еттинчи куни ҳар ким уйида қолсин, ҳеч ким ўз жойидан чиқмасин”. 30Шундай қилиб, халқ еттинчи куни дам олди.31Исроил хонадони бу eгуликка манна, деб ном қўйди. У кашнич уруғи каби, ранги оқиш, таъми асал қўшилган қотир нонга ўхшар эди. 32Мусо деди: “Раббий шундай амр берган: Бир ҳомер маннани келгуси авлодлар учун сақлаб қўйинглар, токи Мен сизларни Миср еридан олиб чиққанимдан кейин саҳрода сизларни боққан нонни улар кўрсинлар”.33Сўнг Мусо Аҳарўнга деди: “Бир идиш олиб, ичига бир ҳомер манна солгин-да, келгуси авлодларга сақлаб қолиш учун Раббийнинг ҳузурига қўй”. 34Раббий Мусога амр этгандай, Аҳарўн, маннани сақлаб қўйиш учун уни Гувоҳлик олдига қўйди. 35Исроил ўғиллари истиқомат ерига келгунларича қирқ йил давомида манна едилар; улар Канъан ерининг ҳудудларига етиб боргунларича манна едилар. 36Ҳомер эса эфанинг ўндан бир қисмидир.Chapter 17
1Исроил ўғилларининг бутун жамоаси Раббийнинг буйруғи бўйича Син саҳросидан йўлга чиқиб, Рефидимда қароргоҳ қурди, лекин у ерда халққа ичгани сув йўқ эди. 2Халқ эса Мусо билан жанжаллашиб: “Бизга ичгани сув бер”,- деди. Мусо уларга: “Нимага мен билан жанжал қиляпсизлар?! Нима учун Раббийни синаяпсизлар?!”- деди. 3Лекин халқ у ерда чанқаган эди ва Мусога нолиб: “Нимага бизни Мисрдан олиб чиқдинг?! Ўзимизни, болаларимизни, чорвамизни сувсизликдан ўлдириш учунми?”- деди.4Мусо Раббийга: “Бу халқни нима қилай? Яна бир оздан кейин улар мени тошбўрон қилишади-ку!”- деб фарёд қилди. 5Раббий эса Мусога деди: “Исроил оқсоқолларидан баъзиларини ёнингга олиб, халқнинг олдига бор! Сувга урган ҳассангни ҳам ўзинг билан олиб, бор. 6Мен сенинг олдингда – Хоребдаги қояда тураман. Сен қояга урасан ва ундан сув отилиб чиқади. Кейин халқ ичади”. Мусо Исроил оқсоқолларининг кўзи олдида шундай қилди. 7Исроил ўғиллари жанжал қилганлари учун Мусо ўша жойга Массаҳ (“Васваса”) ва Мерибаҳ (“Жанжал”), деб ном берди. Зеро улар: “Раббий бизнинг орамизда борми ёки йўқми?”- деб Уни синаган эдилар.8Сўнг амолеқликлар Рефидимга келиб, исроилликлар билан уруш қилдилар. 9Шунда Мусо Йешуага: “Одамлардан танлаб олгин-да, бориб амолеқликларга қарши урушга чиқ! Эртага мен тепаликнинг устида бўламан. Худонинг ҳассаси қўлимда бўлади”,- деди. 10Йешуа Мусо буюрганидай қилиб, амолеқликлар билан жанг қилгани борди. Мусо, Аҳарўн ва Хур тепаликнинг устига чиқишди.11Мусо қўлларини кўтарганида, Исроил ғолиб келар, туширганида эса, Амолеқ ғолиб келар эди. 12Охири Мусонинг қўллари толиқди, ўшанда тош олиб, Мусонинг остига қўйишди ва у тош устига ўтирди. Кейин Мусонинг қўлларини бир томондан Аҳарўн, бир томондан Хур юқорига кўтариб туришди. Қуёш ботгунича Мусонинг қўллари юқорига кўтарилган эди. 13Йешуа эса амолеқликларни қилич тиғи билан қулатди.14Сўнг Раббий Мусога айтди: “Буни хотира учун китобга ёзиб қўйгин ва Мен амолеқликларнинг хотирасини осмон остидан тамомила йўқ қилишимни Йешуага уқтиргин”. 15Мусо бир қурбонгоҳ қуриб, унга Йаҳвеҳ Нейси (“Раббий – байроғимдир”), деб ном берди. 16Чунки у: “Раббий қасам ичди: Раббий амолеқликларга қарши авлоддан авлодга уруш қилади”,- деди.Chapter 18
1Мидиан юртининг руҳонийси Йитро Мусонинг қайнатаси эди. Худо Мусо ва Ўз халқи Исроил учун ҳамма қилганларини, Раббий Исроилни Мисрдан қандай қилиб олиб чиққанини у эшитди. 2Мусонинг қайнатаси Йитро олдиндан жўнатиб юборган Мусонинг хотини Зиппорани олиб, 3унинг иккала ўғли билан Мусонинг ёнига борган эди. Ўғилларидан бирининг исми Гешом эди, чунки Мусо: Мен бегона юртда мусофир бўлган эдим, деб айтди. 4Бошқасининг исми – Элиэзер эди, чунки Мусо: Оталаримнинг Худоси менга мадад бериб, мени фиръавннинг қиличидан қутқарди, деб айтди.5Мусонинг қайнатаси Йитро унинг хотини ва ўғиллари билан саҳрога, Худонинг тоғи этагидаги Мусонинг қароргоҳи ўрнашган жойга келди. 6Йитро Мусога: “Мен – қайнатанг Йитро, хотининг ва иккала ўғлинг билан бирга сенинг ёнингга боряпмиз”,- деб хабар юборди.7Мусо қайнатасини кутиб олгани чиқди ва унга таъзим қилиб ўпди. Икковлари бир-биридан ҳол-аҳвол сўраб, чодирга киришди. 8Раббий Исроил учун фиръавн ва мисрликларни нималар қилганини, Исроил халқи йўлда дуч келган барча қийинчиликларни ва Раббий уларни қандай халос қилганини Мусо қайнатасига айтиб берди.9Йитро эса Раббийнинг уларни мисрликлар қўлидан қутқаришида Исроилга қилган барча яхшиликлари учун севиниб, шундай деди: 10“Сизларни мисрликларнинг қўлидан ва фиръавннинг қўлидан қутқарган, Исроил халқини мисрликларнинг зулмидан халос қилган Раббийга ҳамду санолар бўлсин! 11Улар исроилликларга қарши такаббурона муомала қилган айни нарсаларда Раббийнинг бошқа худолардан улуғ эканини энди мен билиб олдим”.12Сўнг Мусонинг қайнатаси Йитро Худога тамоман ёндириш қурбонлиги ва бошқа қурбонликлар келтирди. Аҳарўн ва барча Исроил оқсоқоллари Мусонинг қайнатаси билан Раббийнинг ҳузурида таом егани келишди.13Эртаси куни Мусо халқни ҳукм қилиш учун ўтирди, халқ эса Мусонинг атрофида эрталабдан кечгача тик турди. 14Мусонинг қайнатаси унинг халқ учун қилаётган ҳамма ишларини кўргач, деди: “Сен халқни нима қиляпсан? Нима учун сенинг ўзинг ўтирибсан, бутун халқ эса сенинг олдингда эртадан кечгача тик турибди?”.15Шунда Мусо қайнатасига деди: “Халқ Худонинг ҳукмини билиш учун менинг олдимга келади. 16Қачон бир муаммо бўлса, улар менинг олдимга келишади. Мен эса иккала томон ўртасида қарор чиқариб, Худонинг қонун-қоидаларини уларга эълон қиламан”.17Шунда Мусонинг қайнатаси деди: “Сен қилаётган иш яхши эмас. 18Сен ўзингни ҳам, ёнингдаги халқни ҳам жуда қийнайсан. Бу иш сенинг ўзинг учун жуда оғир юк: сенинг бир ўзинг буни бажара олмайсан. 19Гапимга қулоқ сол, мен сенга бир маслаҳат берайин ва Худо сенга ёр бўлсин. Сен Худонинг ҳузурида халқ учун воситачи бўлгин ва халқинг ишларини Худога тақдим қилгин. 20Сен уларга Худонинг қонун-қоидаларини ўргатгин, улар юришлари керак бўлган йўлни ва қилишлари керак бўлган ишларни уларга кўрсатгин.21Сен эса бутун халқ орасидан қобилиятли, Худодан қўрқадиган, ғаразгўйликдан нафратланадиган тўғри одамларни танлаб олгин ва уларни халқ устидан мингбоши, юзбоши, элликбоши, ўнбоши қилиб тайинлагин. 22Бу одамлар ҳамма вақт халқни ҳукм қилишсин. Ҳар бир муҳим масалани эса сенга олиб келишсин. Кичикроқ ишларни ўзлари кўриб чиқаверишсин. Шунда сенга осонроқ бўлади, улар бу юкни сен билан бирга кўтарадилар. 23Агар сен шундай қилсанг ва Худо сенга шундай амр берса, сен бардош бера оласан. Бутун халқ эса ўз жойига тинчлик билан кетади”.24Мусо қайнатасининг гапига қулоқ солди ва у айтганларнинг ҳаммасини амалга оширди. 25Бутун Исроил орасидан қобилиятли одамларни танлаб олди ва уларни халқ устидан мингбоши, юзбоши, элликбоши, ўнбоши қилиб тайинлади. 26Улар халқни ҳар вақт ҳукм қилар эдилар. Қийин масалаларни эса Мусога олиб келишар, кичикроқ ишларни эса ўзлари қараб чиқишар эди. 27Шундан кейин Мусо қайнатасига ижозат берди. Йитро ўз юртига қайтиб кетди.Chapter 19
1Исроил ўғиллари Миср еридан чиққанларининг учинчи ойи биринчи кунида Синай саҳросига етиб келдилар. 2Улар Рефидимдан жўнаб, Синай саҳросига келдилар ва у ерда қароргоҳ қурдилар. Ўша жойда Исроил тоғ рўпарасида қароргоҳ қурди.3Мусо тоққа – Худонинг ҳузурига чиқди. Раббий тоғдан уни чақириб, шундай деди: “Ёқуб хонадонига айтгин, Исроил ўғилларига шундай деб хабар бергин: 4Мен мисрликларни нима қилганимни ва бургут ўз болаларини қанотлари устида кўтариб юрганидай, Мен сизларни кўтариб, Ўз ҳузуримга олиб келганимни кўргансизлар. 5Энди Менинг овозимга қулоқ солсангизлар, аҳдимга риоя қилсангизлар, унда сизлар барча халқлар орасида Менинг қимматбаҳо мулким бўласизлар, чунки бутун ер Меникидир. 6Сизлар Менинг олдимда руҳонийлар шоҳлиги, муқаддас халқ бўласизлар. Исроил ўғилларига сен етказадиган сўзлар шулардир”.7Мусо келиб, халқ оқсоқолларини чақирди. Раббий унга амр этган ҳамма гапларни уларга тақдим қилди. 8Жамики халқ бир овоздан: “Раббийнинг ҳамма айтганларини бажарамиз”,- деб жавоб берди. Мусо халқнинг гапини Раббийга етказди. 9Раббий эса Мусога деди: “Мана, Мен сенинг олдингга қалин булут ичида келаман, токи Мен сенга гапираётганимни халқ эшитсин ва сенга ҳамиша ишонсин”. Мусо халқнинг гапини Раббийга айтган эди.10Раббий Мусога деди: “Халқнинг олдига бор, уни бугун ва эртага покла. Улар кийимларини ювиб, 11учинчи кунга тайёр бўлсинлар, чунки учинчи куни Раббий халқнинг кўзи олдида Синай тоғига тушади.12Тоғ атрофига халқ учун чегара қилиб қўйгин ва айтгин: Диққат қилинглар, тоққа чиқманглар, тоғнинг этагига ҳам тегманглар. Тоққа теккан ҳар бир киши ўлимга топширилсин. 13Ўша одамга қўл теккизилмасдан, тошбўрон қилиб ёки ўқ отиб ўлдирилсин. Ҳайвон бўладими ёки одам бўладими, тирик қолмасин. Бурғу садоси узоқ чалинганидан кейин эса халқ тоққа чиқса бўлади”.14Шунда Мусо тоғдан халқнинг ёнига тушиб, халқни поклади. Улар кийимларини ювишди. 15Кейин у халққа: “Учинчи кунга тайёр бўлинглар, хотинларингизга яқинлашманглар”,- деб айтди.16Учинчи куни эрталаб момақалдироқ ва чақмоқ, ва тоғнинг устида қалин булут, ва бурғунинг жуда қаттиқ садоси бўлди. Қароргоҳдаги бутун халқни титроқ босди. 17Мусо Худо билан учрашиш учун халқни қароргоҳдан олиб чиқди. Халқ тоғнинг этагида турди. 18Раббий Синай тоғига аланга ичида тушиб келгани учун, бутун тоғ тутаётган эди. Тандирдан тутун чиққани сингари, ундан тутун чиқаётган эди. Бутун тоғ қаттиқ силкинаётган эди.19Бурғу садоси тобора кучайиб борар эди. Мусо гапирар, Худо эса унга овози билан жавоб берар эди. 20Раббий Синай тоғига – тоғ чўққисига тушди ва Мусони тоғ чўққисига чақирди. Мусо у ерга чиқди. 21Раббий Мусога деди: “Пастга тушиб, халқни огоҳлантиргин, улардан кўпчилиги нобуд бўлмасликлари учун Раббийни кўришга чегарани босиб ўтмасинлар. 22Раббийга яқинлашаётган руҳонийлар эса Раббий уларни қириб ташламаслиги учун ўзларини поклашлари керак”.23Шунда Мусо Раббийга деди: “Халқ Синай тоғига чиқа олмайди, чунки Сен: Тоғ атрофига чегара қўй ва буни муқаддас сақла, деб бизни огоҳлантирган эдинг”. 24Раббий эса унга деди: “Бор, пастга туш! Ўзинг билан бирга Аҳарўнни олиб кел. Руҳонийлар билан халқ эса Раббийнинг олдига чиқиши учун чегарани бузишмасин, токи Раббий уларни қириб ташламасин”. 25Мусо халқнинг ёнига тушди ва уларга етказди.Chapter 20
1Худо барча шу сўзларни айтди: 2“Мен – сени Миср еридан, қуллик хонадонидан олиб чиққан сенинг Раббий Худойингман. 3Менинг юзим олдида сенда ўзга худолар бўлмасин.4Осмоннинг тепасида ёки ернинг пастлигида, ёки ер остидаги сувда мавжуд бўлганнинг ҳеч қандай тасвири ва бутини ўзингга ясама. 5Уларга сажда қилма ва хизмат қилма, чунки Мен, сенинг Раббий Худойинг – рашқ қилувчи Худоман. Мендан нафратланадиганларнинг фарзандларини оталарининг айби учун учинчи, ҳатто тўртинчи авлодигача жазолайман. 6Лекин Мени севадиган ва амрларимга риоя қиладиганларнинг мингта авлодига шафқатимни кўрсатаман.7Сенинг Раббий Худойингнинг номини беҳудага тилга олма, чунки Раббий Унинг номини беҳудага тилга оладиганни жазосиз қолдирмайди.8Шаббат кунини ёдда тутиб, уни муқаддас сақла. 9Олти кун ишлаб, ҳамма ишларингни қил. 10Еттинчи кун эса сенинг Раббий Худойингга аталган Шаббатдир. Бу куни ўзинг ҳам, ўғиллару қизларинг ҳам, қуллару чўриларинг ҳам, ҳайвонларинг ҳам, шаҳрингдаги мусофирлар ҳам ҳеч қандай иш қилманглар. 11Зеро Раббий олти кун давомида осмону ерни, денгиз ва улардаги ҳамма мавжудотларни яратди. Еттинчи куни эса ишларидан тинди. Шунинг учун Раббий Шаббат кунини муборак қилиб муқаддаслади.12Ота-онангни ҳурмат қил, токи сенинг Раббий Худойинг сенга бераётган ердаги умринг узоқ бўлсин. 13Қотиллик қилма. 14Зино қилма.15Ўғирлик қилма. 16Яқинингга қарши ёлғон гувоҳлик берма. 17Яқинингнинг уйини истама. Яқинингнинг хотинини, қули ёки чўрисини, моли ёки эшагини, унга тегишли бўлган бирор нарсани истама”.18Бутун халқ эса момақалдироқлар ва оловни, бурғунинг товуши ва тутаётган тоғни кўрди. Халқ буларни кўргач, титради ва узоқ масофада туриб, 19Мусога айтди: “Бизга ўзинг гапиргин, биз эшитайлик. Биз ўлиб кетмаслигимиз учун Худо бизга гапирмасин”. 20Мусо эса халққа деди: “Қўрқманглар! Худо сизларни синаш учун келди. Сизлар гуноҳ қилмасликларингиз учун Унинг олдидаги қўрқув сизларда бўлиши учун У зоҳир бўлди”. 21Шундай қилиб, халқ узоқ масофада тураверди. Мусо эса Худо турган қуюқ зулматга кирди.22Сўнгра Раббий Мусога деди: “Исроил ўғилларига айт: Мен сизларга осмондан гапирганимни ўзларингиз кўрдингизлар. 23Менинг қаршимда ўзларингизга кумуш худолар ёки олтин худолар ясаманглар.24Менга тупроқдан қурбонгоҳ ясаб, қўйлару молларингиздан Менга тамоман ёндириш қурбонликлари ва тинчлик қурбонликларини келтиринглар. Мен номимни эслатиш учун тайинлайдиган ҳар жойда Мен сизларнинг олдингизга келаман ва сизларга барака бераман. 25Агарда Менга тошдан қурбонгоҳ ясасанг, Уни йўнилган тошдан қилма. Тошга тешани теккизганингда, уни ҳаром қилган бўласан. 26Яланғочлигинг кўриниб қолмаслиги учун Менинг қурбонгоҳимга зинапоя орқали чиқма”.Chapter 21
1“Сен уларга етказадиган қонунлар мана шулардир:2Агар иброний бўлган қулни сотиб олсанг, у сенга олти йил хизмат қилсин, еттинчи йили эса у текин озодликка чиқиб кетсин. 3Агар у бир ўзи келган бўлса, бир ўзи чиқиб кетсин. Агар у уйланган бўлса, хотини ҳам у билан бирга кетсин. 4Агар хўжайини унга хотин берса ва хотини унга фарзанд туққан бўлса, унда хотини ва болалари хўжайинникида қолиб, бир ўзи чиқиб кетсин.5Лекин агар қул: Мен хўжайинимни, хотиним ва болаларимни яхши кўраман, озод бўлиб чиқиб кетмайман, деб айтса, 6хўжайини уни ҳакамлар ҳузурига олиб келсин. Сўнг хўжайини уни эшикка ёки эшик ромига қўйиб, унинг қулоғини бигиз билан тешсин. Ўшанда бу одам умрининг охиригача хўжайинига қул бўлиб қолади.7Агар одам ўз қизини чўриликка сотса, у қиз эркак-қуллар сингари озод бўлмайди. 8Агар хўжайини уни унаштирмоқчи бўлганидан сўнг уни ёқтирмай қолса, қизни қайта сотиб олишларига рухсат берсин. Ўзи унга бевафо бўлгани учун уни бегона халққа сотишга ҳаққи йўқ.9Агар уни ўғлига унаштирган бўлса, унга ўз қизидай муомалада бўлсин. 10Агар унга бошқа хотин олиб бермоқчи бўлса, уни озиқ-овқат ёки кийим-кечакдан, ё хотини сифатида у билан ётишдан маҳрум қилмасин. 11Агарда ўша одам шу учта нарсани чўрига қилмаса, у текин озодликка чиқиб кетаверсин.12Ким бирор кишини уриб, уни ўлдирса, у ўлимга топширилсин. 13Агарда ким қасддан қилмаса, аммо Худо унинг қўлига тушишига йўл қўйган бўлса, унда у қочиб борадиган жойни Ўзим тайинлайман. 14Агарда яқинини ҳийла билан қасддан ўлдирса, уни ҳатто Менинг қурбонгоҳимдан ўлдиришга олиб чиқ.15Ким ўз отаси ёки онасини урса, у ўлимга топширилсин. 16Ким одам ўғирлаб, уни сотиб юборса, ёки ҳали ҳам ушлаб турган бўлса, у ўлимга топширилсин. 17Ким ўз отаси ёки онасини лаънатласа, у ўлимга топширилсин.18Икки киши жанжаллашаётганида, бири иккинчисини тош ёки мушт билан урса-ю, у ўлмай, тўшакка ётиб қолса, 19лекин у ўрнидан туриб, таёқ билан уйидан чиқа олса, урган одам жавобгар бўлмасин, фақат йўқотган вақти ва даволаниши учун пул тўласин.20Ким ўз қули ёки чўрисини таёқ билан урса ва у унинг қўлидан ўлса, у жазоланиши керак. 21Агарда қули ёки чўриси бир-икки кун давомида тирик бўлса, хўжайини жазоланмасин, чунки бу унинг мулкидир.22Одамлар урушаётганларида, ҳомиладор аёлни туртиб юборсалар, аёл эса чала туғиб қўйса-ю, бошқа зиён етмаса, унда ўша аёлнинг эри белгилаган миқдордаги зарарни воситачилар ҳузурида тўлаши керак. 23Агар бошқа зарар етган бўлса, унда жон эвазига жон берсин, 24кўз эвазига кўз, тиш эвазига тиш, қўл эвазига қўл, оёқ эвазига оёқ, 25куйиш эвазига куйиш, яра эвазига яра, лат ейиш эвазига лат ейиш билан жавоб берсин.26Ким ўз қули ёки чўрисининг кўзига уриб, кўзига зарар етказса, кўзи эвазига уни озодликка чиқарсин. 27Ким ўз қули ёки чўрисининг тишини уриб синдирса, уни тиши эвазига озодликка чиқарсин.28Агар эркак ёки аёлни буқа сузиб ўлдирса, буқа тошбўрон қилиб ўлдирилсин ва унинг гўштини ейишмасин. Лекин буқанинг эгаси айбдор ҳисобланмасин. 29Бироқ буқа кеча ҳам, илгари куни ҳам сузонғич бўлса-ю, эгаси буни била туриб, буқасини назорат қилмаган бўлса, буқа эса бирор эркак ёки аёлни сузиб ўлдирса, унда буқа тошбўрон қилиб ўлдирилсин, буқанинг эгаси ҳам ўлимга топширилсин. 30Агарда ҳаётининг эвазига унга пул тўлаш қўйилган бўлса, у талаб қилинган маблағни тўлаши керак.31Ўғил болани сузса ҳам, қиз болани сузса ҳам, шу қонунга биноан ҳукм қилинсин. 32Агар буқа қул ёки чўрини сузса, унинг хўжайинига ўттиз кумуш шеқел пул тўласин. Буқа эса тошбўрон қилинсин.33Ким чуқурнинг устини очса ёки чуқур ковлаб, устини ёпиб қўймаса ва ўша чуқурга мол ёки эшак тушиб кетса, 34чуқурнинг эгаси ҳайвоннинг эгасига товон тўласин, жасади эса уники бўлсин.35Агар бировнинг буқаси бошқасининг буқасини сузиб ўлдириб қўйса, унда тирик буқани сотиб, пулини тенг бўлишсин, ўлганни ҳам тенг бўлишсин. 36Агарда кеча ҳам, илгари куни ҳам буқанинг сузонғичлиги маълум бўлса-ю, эгаси эса уни назорат қилмаган бўлса, буқа эвазига буқа билан товон тўласин ва ўлганни ўзига олсин.Chapter 22
1Агар одам мол ёки қўйни ўғирлаб, сўйса ёки сотса, молнинг эвазига бешта мол, қўйнинг эвазига тўртта қўй тўласин. 2Агар одам кечаси девор тешаётган ўғрини кўриб қолиб, уни уриб ўлдириб қўйса, ундан хун талаб қилинмасин. 3Агарда унинг устидан қуёш чиққан бўлса, ундан хун талаб қилинади. Ушланган ўғри товон тўлаши керак. Лекин унинг тўлаш учун ҳеч нимаси бўлмаса, унда ўғирлаганнинг эвазига унинг ўзи қул қилиб сотилсин. 4Агарда ўғирланган (молми, эшакми, қўйми) тириклайин унинг қўлидан топилса, у икки баравар қилиб товон тўласин.5Агар одам бировнинг даласини ёки узумзорини ҳароб қилса, яъни унинг қўйиб юборган чорваси ўзга экинзорни ёки узумзорни оёқ ости қилса, унда ўз даласидан ёки узумзоридан энг яхши ҳосилини қайтариб берсин.6Агарда олов пайдо бўлиб, чангалзор бўйлаб тарқалса ва ўсаётган донни ёки ўриб-боғлаб қўйилган ғаллани ёки далани ёндириб юборса, ёнғин чиқарган одам зарарни қопласин.7Агар одам асраб қўйиш учун яқинига пул ёки буюмини берса-ю, аммо шулар яқинининг уйидан ўғирланса ва ўғри топилса, унда ўғри икки баравар қилиб тўласин. 8Агарда ўғри топилмаса, уй эгаси ҳакамлар ҳузурига келиб: Яқинимнинг мулкига қўлимни тегизмаганман, деб қасам ичсин. 9Ҳар қандай баҳсли нарсалар, кимдир: Меники, деб айтадиган ҳар қандай йўқотиб қўйилган буюм, мол, эшак, қўй ёки кийим ҳақидаги иккала томоннинг иши ҳакамлар ҳузурига келтирилиши керак. Ҳакамлар кимни айбдор топсалар, ўша одам икки баравар товон тўлаши керак.10Агар одам асраб қўйиш учун яқинига ўз эшагини ё молини, ё қўйини, ё бошқа ҳайвонини берса-ю, аммо ўша ҳайвон ўлиб қолса, ёки шикастланса, ёки олиб кетилган бўлса, лекин ҳеч ким буни кўрмаган бўлса, 11олган одам яқинининг мулкига қўл тегизмагани ҳақида иккаловлари орасида Раббийнинг қаршисида қасам ичсин. У эса буни қабул қилиши керак ва ўша одам товон тўламайди. 12Агарда берилган ҳайвон ундан ўғирланган бўлса, у ҳайвоннинг эгасига товон тўлаши керак. 13Агарда ҳайвонни бирор йиртқич тилка-пора қилган бўлса, далил қилиб бурдаларини кўрсатсин. У булар учун товон тўламайди.14Агар одам яқинидан ҳайвонини қарзга олган бўлса-ю, ҳайвон шикастланса ёки ўлса, лекин эгаси ҳайвони ёнида бўлмаса, ўша одам товон тўласин. 15Агарда эгаси ўз ҳайвони ёнида бўлган бўлса, ўша одам товон тўламасин. Агар ҳайвон пулга ёллаб олинган бўлса, ёлланган баҳоси тўлансин.16Агар одам унаштирилмаган қизни алдаб, у билан ётса, ўша одам у учун қалин берсин ва ўша қизга уйлансин. 17Агар отаси қизни ўша одамга беришга рози бўлмаса, ўша одам боқира қизларга бериладиган миқдордаги пулни тўласин.18Фолбинларни тирик қолдирма. 19Ҳайвон билан жинсий алоқа қиладиган одам ўлимга топширилсин.20Ягона Раббийдан бошқа худоларга қурбонлик келтираётган одам қириб ташлансин. 21Мусофирни эзма ва унга зулм ўтказма, чунки ўзларингиз ҳам Миср ерида мусофир бўлган эдингизлар.22Бева ва етимларга жабр қилма. 23Агарда уларга жабр қилсанг, унда улар Менга ёлворганларида, Мен уларнинг фарёдини эшитаман 24ва Менинг қаҳрим ёниб, сизларни қиличдан ўтказаман ва хотинларингиз бева, болаларингиз етим бўлиб қолади.25Агар Менинг халқимдан камбағалга қарз берсанг, уни сиқувга олма ва ундан фоиз талаб қилма. 26Агар яқинингнинг тўнини гаровга олган бўлсанг, кун ботмасдан тўнини қайтариб бер. 27Чунки бу тўн унинг битта-ю битта ёпинчиғидир, танасининг қопламасидир: у нимага ёпиниб ухлайди?! У Менга ёлворганида, Мен эшитаман, чунки Мен раҳмдилман.28Ҳакамларни ёмонлама, халқингнинг бошлиғини лаънатлама.29Хирмонинг ҳосилининг ва исканжанг суюқлигининг бошланғичидан Менга бағишлашни кечиктирма. Ўғилларингнинг тўнғичини Менга бер. 30Мол ва қўйларингнинг биринчи боласини ҳам худди шундай Менга бағишла. Етти кун улар онаси билан бўлсин, саккизинчи куни эса уларни Менга бер. 31Шунда сизлар Менинг муқаддас халқим бўласизлар. Далада йиртқич тилка-пора қилган ҳайвоннинг гўштини еманглар, уни итларга беринглар.Chapter 23
1Қуруқ овоза тарқатма. Ноҳаққликка гувоҳ бўлмаслигинг учун бетавфиқ одамга қўл берма. 2Кўпчиликнинг ортидан ёвузликка эргашма. Мунозарада кўпчиликнинг томонига туриб, адолатдан чекма. 3Камбағалнинг мунозарасида унга ҳам юз-хотирчилик қилмагин.4Агар душманингнинг йўқолиб қолган моли ёки эшагини топиб олсанг, уни эгасига олиб бор. 5Агар душманингнинг эшаги юк оғирлигидан йиқилганини кўрган бўлсанг, уни шундай қолдирма, юкини тушир.6Камбағалнинг мунозарасида адолатни бузма. 7Ёлғондан йироқлашгин. Айбсиз, тўғри одамни ўлимга топширма, чунки Мен айбдорни оқламайман. 8Пора олма, чунки пора кўзи равшанларни кўр қилади ва ҳақ одамларнинг ишини бузади. 9Мусофирга зулм қилма. Ўзларингиз Миср ерида мусофир бўлганингиз учун мусофирнинг кўнглини биласизлар.10Олти йил далангда уруғ сепиб, ҳосилини йиғиштириб ол. 11Еттинчи йили эса унга ором бер, токи халқинг орасидаги камбағаллар ундан озиқлансинлар, улардан қолганини эса даладаги ҳайвонлари есинлар. Узумзорингни ва зайтунзорингни ҳам шундай қил.12Олти кун ишларингни қил, еттинчи куни эса ором ол, токи ҳўкизинг ва эшагинг дам олсин, шунингдек, қулингнинг ўғли ҳам, мусофир ҳам ором олсин. 13Мен сизларга айтганларнинг ҳаммасига риоя қилинглар ва бошқа худоларнинг номларини эсламанглар. Буни ҳатто тилга олма.14Йилда уч марта Менга байрам қил. 15Ачитқисиз нонлар байрамини нишонла. Мен сенга амр этганимдай, Абиб ойининг белгиланган вақтида етти кун ачитқисиз нон енглар, зеро сен ўша ойда Мисрдан чиқдинг. Менинг ҳузуримга қуруқ келмасинлар.16Даладаги экинларингдан меҳнатингнинг илк ҳосили байрамини нишонла. Шунингдек, даладан меҳнатинг ҳосилини йиғиб олганингдан сўнг йил охирида йиғиш байрамини нишонла. 17Ҳар бир эркак ҳар йили уч маротаба Раббий Хуқмдорнинг ҳузурига келсин.18Менга қилинган қурбонликнинг қонини ачитқили нарса билан бирга қўйма. Менга қилинган байрам қурбонлигининг ёғини эрталабгача қолдирма. 19Ерингнинг илк ҳосилини сенинг Раббий Худойингнинг уйига олиб кел. Улоқчани онасининг сутида қайнатма.20Мана, сени йўлда ҳимоя қилиш ва Мен тайёрлаган ерга сени олиб бориш учун олдингдан Фариштани юборяпман. 21Унинг юзи қаршисида ўзингни сақла, Унинг овозига қулоқ сол, Унга ўжарлик қилма, чунки У гуноҳларингизни кечирмайди, зеро Менинг номим Ундадир. 22Агар Унинг овозига қулоқ солсанг ва Менинг ҳамма айтганларимни бажарасанг, унда Мен душманларингга душман, рақибингга рақиб бўламан.23Менинг фариштам олдингга бориб, сени амўрликларга, хетликларга, перизликларга, канъанликларга, ҳивликлар ва ябусликларга бошлаб борганида, Мен эса ўша халқларни қириб ташлаганимда, 24унда уларнинг худоларига сажда қилма ва хизмат қилма. Бу халқларнинг ишларига тақлид қилма. Уларнинг худоларини йўқ қил, уларнинг тош устунларини синдириб ташла. 25Сизларнинг Раббий Худойингизга хизмат қилинглар. Шунда Мен нон-сувингизга барака бераман, орангиздан хасталикларни йўқ қиламан.26Ерингизда ҳомиласи тушиб қоладиган ёки бепушт аёл бўлмайди. Мен кунларингнинг сонини тўлиқ қиламан. 27Ўз даҳшатимни сенинг олдингдан юбораман, сен борадиган ҳар қандай халқни саросимага соламан, сенга душманларингнинг орқасини ўгираман. 28Қовоғарилар галасини сенинг олдингдан юбораман ва улар ҳивликларни, канъанликлар ва хетликларни сенинг юзинг олдидан қувиб чиқарадилар. 29Бир йилнинг ичидаёқ уларни сенинг юзингдан қувиб чиқармайман, токи ер бўм-бўш бўлиб қолмасин ва дала ҳайвонлари сенга қарши кўпайиб кетмасин.30Сен кўпайиб, ўша ерни бутунлай эгаллаб олгунингча, Мен у ердаги халқларни сенинг юзингдан оз-оздан қувиб чиқараман. 31Чегараларингни Қизил денгиздан Пелишт денгизигача, саҳродан Фурот дарёсигача кенгайтираман, чунки бу ернинг халқларини қўлларингизга топшираман. Сен уларни ўз юзингдан қувасан. 32Улар билан ҳам, худолари билан ҳам аҳд тузма. 33Сени Менга қарши гуноҳга кирдирмасликлари учун улар юртингда яшамасинлар! Зеро агар уларнинг худоларига хизмат қилсанг, бу сен учун тузоқ бўлади.Chapter 24
1Раббий Мусога деди: “Сен ҳам, Аҳарўн ҳам, Надаб билан Абиҳу ҳам, Исроилнинг етмишта оқсоқоли ҳам Раббийнинг ҳузурига чиқиб келинглар ва узоқдан сажда қилинглар. 2Ёлғиз Мусо Раббийга яқин келсин, улар яқин келмасинлар. Халқ эса улар билан бирга чиқмасин”.3Мусо тушиб, Раббийнинг ҳамма сўзларини, ҳамма фармонларини халққа айтиб берди. Халқ бир овоздан: “Раббийнинг ҳамма айтганларини бажарамиз”,- деб жавоб берди. 4Шундай қилиб, Мусо Раббийнинг ҳамма сўзларини ёзди. Эрта тонгда эса туриб, тоғ этагида қурбонгоҳ қурди ва Исроилнинг ўн икки қабиласининг сонига кўра ўн иккита тош устун ўрнатди.5Сўнг Мусо Исроилнинг ўғиллари орасидан ёш йигитларни юборди. Улар Раббийга тамоман ёндириш қурбонликлари келтирдилар ва буқаларни тинчлик қурбонликларига сўйдилар. 6Мусо қоннинг ярмини идишга қуйди, қолган ярмини эса қурбонгоҳга сепди.7Кейин у аҳд китобини олиб, халққа овоз чиқариб ўқиб берди. Улар эса: “Раббийнинг ҳамма айтганларини бажарамиз, Унга итоат қиламиз”,- дедилар. 8Шунда Мусо қонни олди ва халққа сепиб: “Мана, бу – Раббий сизлар билан шу барча сўзлар ҳақида тузган аҳднинг қонидир”,- деди.9Шундан кейин Мусо, Аҳарўн, Надаб, Абиҳу ва Исроилнинг етмишта оқсоқоли тоққа чиқиб, 10Исроилнинг Худосини кўрдилар. Унинг оёқлари остида зангори ёқутдан ясалган, само каби тиниқ бўлган бир нарса бор эди. 11Худо Исроил ўғилларидан танланганларга қарши қўлини кўтармади. Улар Худони кўрдилар ва ўша ерда еб-ичдилар.12Кейин Раббий Мусога айтди: “Тоққа Менинг олдимга чиқиб, шу ерда тур. Шунда халққа ўргатишинг учун қонун ва амрлар ёзилган иккита тош лавҳани Мен сенга бераман”. 13Мусо билан унинг хизматчиси Йешуа отланишди. Мусо Худонинг тоғига кетаётиб,14оқсоқолларга айтди: “Ёнларингизга қайтиб келгунимизча, шу ерда туринглар. Мана, Аҳарўн ва Хур сизлар билан биргадир. Кимнинг иши бўлса, уларга мурожаат этсин”. 15Мусо тоққа чиққанда, тоғни булут қоплади.16Раббийнинг шуҳрати Синай тоғини қамради. Булут тоғни олти кун давомида қоплаб турди, еттинчи куни эса Раббий булут орасидан Мусони чақирди. 17Тоғнинг чўққисидаги Раббийнинг шуҳратининг кўриниши эса ютиб юборадиган олов каби Исроил ўғилларининг кўзи олдида эди. 18Мусо булут орасига кириб, тоғ чўққисига чиқди. Мусо тоғда қирқ кечаю қирқ кундуз қолди.Chapter 25
1Раббий Мусога деди: 2“Исроил ўғилларига айтгин, улар Менга ҳадяларни олиб келтирсинлар. Менга чин кўнгилдан олиб келтирадиган ҳар бирининг ҳадясини қабул қил.3Қуйидагилар сен улардан қабул қилиб оладиган ҳадядир: олтин, кумуш, мис, 4кўк, қирмизи, алвон рангли жун, майин зиғир, эчки жуни, 5қизилга бўялган қўчқор териси, кўк тери, акас дарахти, 6мойчироқлар учун зайтун мойи, мойланиш мойи ва хушбўй ҳидли тутатқи учун хушбўйликлар, 7эфод ва кўкракпечга тақиладиган ақиқ тоши билан бошқа қимматбаҳо тошлардир.8Шундай қилиб, улар Мен учун Муқаддасгоҳ барпо қилсинлар, токи Мен уларнинг орасида истиқомат қилай. 9Мен сенга Чодирнинг намунаси ва унинг ҳамма жиҳозларини намунасини кўрсатганимдай, ҳаммасини айнан шундай қилинглар.10Акас дарахтидан Кибот ясанглар. Унинг узунлиги икки ярим тирсак, эни бир ярим тирсак, бўйи бир ярим тирсак бўлсин. 11Уни ичкари-ю ташқарисини соф олтин билан қопла. Унинг устига айланаси бўйлаб олтин гулчамбар яса.12Кибот учун эритилган олтиндан тўртта ҳалқа ясаб, унинг тўртта пастки бурчагига ўрнат: иккита ҳалқа унинг бир томонида, иккита ҳалқа бошқа томонида бўлсин. 13Кейин акас дарахтидан ходалар ясаб, уларни олтин билан қопла. 14Киботни кўтариб юриш учун Киботнинг иккала томонидаги ҳалқадан ходаларни ўтказ.15Ходалар Киботнинг ҳалқаларида турсин, ундан чиқариб олинмасин. 16Мен сенга берадиган гувоҳликни Киботга солиб қўй. 17Соф олтиндан Киботнинг қопқоғи яса: унинг узунлиги икки ярим тирсак, эни бир ярим тирсак бўлсин. 18Олтиндан ҳам иккита керуб яса: уларни қопқоқнинг иккала четига зарб уриб яса.19Битта керуб қопқоқнинг бир четида, иккинчи керуб иккинчи четида бўлиб, икки чеккадан ҳам қопқоқнинг ўзидан бўлган керублар яса. 20Керубларнинг тепага ёйилган қанотлари бўлиб, ўз қанотлари билан қопқоқни беркитиб турсин. Уларнинг юзлари эса бир-бирларига қаратилган бўлиб, юзлари қопқоққа қараб турсин. 21Киботнинг устига қопқоқни қўй. Киботнинг ичига эса Мен сенга берадиган гувоҳликни солиб қўй.22У ерда Ўзимни сенга намоён қиламан. Гувоҳлик Киботи устида бўлган керублар ўртасидаги қопқоқ тепасидан эса Мен Исроил ўғилларига амр берадиган ҳамма нарса ҳақида сен билан суҳбатлашаман.23Акас дарахтидан хонтахта яса: унинг узунлиги икки тирсак, эни бир тирсак, бўйи бир ярим тирсак бўлсин. 24Уни соф олтин билан қоплаб, четларига айлана қилиб олтин гулчамбар яса.25Яна унинг атрофи бўйлаб кафт кенглигида деворчалар қил ва деворчалар устида айлана қилиб олтин гулчамбар яса. 26У учун тўртта олтин ҳалқа яса ва ҳалқаларни унинг тўртала бурчагидаги тўртала оёғига ўрнат. 27Хонтахтани кўтариб юриш мақсадида ходаларни ҳалқаларга ўтказиш учун ҳалқалар хонтахтанинг деворчаларида бўлиши керак.28Хонтахтани кўтариб юриш учун акас дарахтидан ходалар ясаб, уларни олтин билан қопла. 29Яна у учун лаган, пиёлалар, тутатқидон, қуйиш учун кўза ва косалар яса. Буларни соф олтиндан яса. 30Ушбу хонтахтага Менинг юзим олдида доим тақдим нонларини қўй.31Соф олтиндан зарб қилинган чироқпоя яса. Бу чироқпоя зарб қилинган бўлиши керак. Унинг шохчалари, пиёлачалари, куртаклари ва гуллари унинг танасидан чиқиб, танаси билан бир бутун бўлсин. 32Унинг ёнларидан олтита шохча чиқсин: учта шохчаси унинг бир ёнидан, учта шохчаси иккинчи ёнидан чиқсин.33Чироқпоянинг бир шохчасида бодом гулига ўхшаш учта пиёлача билан куртаклару гуллар бўлсин, бошқа шохчада ҳам бодом гулига ўхшаш учта пиёлача билан куртаклару гуллар бўлсин. Шундай қилиб, чироқпоядан чиққан ҳамма олтита шохчада худди шундай бўлсин. 34Чироқпоянинг танасида эса бодом гулига ўхшаш тўртта пиёлача билан куртаклару гуллар бўлсин.35Чироқпоянинг танасидан чиқадиган олтита шохчада куртаклар бўлсин: икки шохчасининг остида битта куртак, бошқа икки шохчасининг остида битта куртак, бошқа икки шохчасининг остида битта куртак бўлсин. 36Чироқпоя эса шохча ва куртаклари билан битта қилиб, соф олтиндан зарб қилинган яхлит ясалиши керак.37Чироқпояга еттита мойчироқ ясаб, унинг тепасига мойчироқларни ўрнатгин, токи чироқпоянинг олд томонини ёритиб турсин. 38Унинг қисқичлари ва патнисларини ҳам соф олтиндан яса. 39Чироқпоя ва бу буюмларни бир талант соф олтиндан ясашсин. 40Диққат қил, буларнинг ҳаммасини сенга тоғда кўрсатилган намунага мувофиқ яса.Chapter 26
1Майин зиғир, кўк, алвон ва қирмизи матодан тикилган ўнта ёпинғичдан Йиғин Чодирини яса, матога керубларнинг тасвирини каштага солгин. 2Ҳар бир ёпинғичнинг бўйи йигирма саккиз тирсак, ҳар бир ёпинғичнинг эни эса тўрт тирсак бўлсин. Ҳамма ёпинғичларнинг ўлчови бир хил бўлсин. 3Ёпинғичлардан бештаси бир-бири билан бирлашган бўлсин, бошқа бештаси ҳам бир-бири билан бирлашган бўлсин.4Бир ёпинғичнинг четига, у бошқаси билан уланадиган жойида кўк рангли ҳалқа яса. Худди шундай, охирги ёпинғичнинг четига ҳам, уни бошқаси билан улаш учун ҳалқа яса. 5Биринчи ёпинғичда элликта ҳалқа ва бошқаси билан уланадиган ёпинғичнинг четида ҳам элликта ҳалқа яса. Тикилган ҳалқалар бир-бирига рўпарама-рўпара бўлсин. 6Олтиндан элликта илгак яса, ёпинғичларни илгаклар билан бир-бирига улагин. Шунда Чодир бир бутун бўлади.7Чодирни қоплаш учун эчки жунидан қопламалар қил: жами бўлиб, ўн битта қоплама қил. 8Бир қопламанинг бўйи ўттиз тирсак, эни эса тўрт тирсак бўлсин. Ўн битта қопламанинг ҳаммаси бир ўлчовда бўлсин. 9Бешта қопламани алоҳида ва олтита қопламани алоҳида бирлаштир. Чодирнинг олди томонидан олтинчи қопламани икки қават қил.10Бошқа қоплама билан улаш учун четки қопламанинг четига элликта ҳалқа қил ва у билан улаш учун бошқа қопламанинг четига элликта ҳалқа қил. 11Кейин мисдан элликта илгак яса ва илгакларни ҳалқалардан ўтказиб, қопламаларни бирлаштир, токи Чодирнинг қопламаси бир бутун бўлсин.12Чодирнинг қопламаларидан қолаётган ортиғи, яъни ортган қопламанинг ярмиси Чодирнинг орқа томонидан осилтириб қўйилсин. 13Чодирнинг қопламаларининг бўйидан ортиб қолгани эса Чодирни қоплаб туриш учун бир томонидан бир тирсак, бошқа томонидан бир тирсак меъёрида унинг иккала ёнидан осилтириб қўйилсин. 14Бу қоплама устига қўйиш учун қўчқорнинг қизилга бўялган терисидан том ва кўк теридан ташқи том яса.15Акас дарахтидан Чодирни тутиб турадиган тўсинлар яса. 16Ҳар бир тўсиннинг бўйи ўн тирсак, эни бир ярим тирсак бўлсин. 17Ҳар бир тўсиннинг остида бир-бирига қарама-қарши бўлган иккита тиргак яса. Чодирнинг ҳамма тўсинларини шундай қил. 18Чодирнинг жануб томони учун йигирмата тўсин яса.19Бу йигирмата тўсин учун қирқта кумуш таглик яса. Бир тўсин остида унинг иккита тиргаги учун иккитадан таглик бўлсин, бошқа тўсин остида унинг иккита тиргаги учун ҳам иккита таглик бўлсин. 20Чодирнинг шимол тарафидаги бошқа томони учун йигирмата тўсин яса. 21Улар учун қирқта кумуш таглик яса. Бир тўсин остида иккита таглик бўлсин, бошқа тўсин остида ҳам иккита таглик бўлсин.22Чодирнинг ғарб тарафидаги орқа томони учун олтита тўсин яса, 23ва Чодирнинг орқасидаги бурчаклар учун иккита тўсин яса. 24Булар пастдан ва юқоридан бир ҳалқага бирлаштирилган бўлиши керак: иккала бурчакдаги иккита тўсинни шундай бирлаштирди. 25Шундай қилиб, саккизта тўсин ва ўн олтита кумуш таглик бўлади: ҳар бир тўсин остида иккита таглик бўлсин.26Тўсинлар учун акас дарахтидан тамбалар яса: Чодирнинг бир томонида бешта тамба, 27Чодирнинг бошқа томонида бешта тамба, Чодирнинг орқа томонида бешта тамба яса. 28Ички тамба эса тўсинларнинг ўртасидан бир чеккасидан бошқа чеккасигача ўтказилади.29Тўсинларни олтин билан қопла, тамбаларни ушлаб турадиган ҳалқаларни олтиндан яса, тамбаларни ҳам олтин билан қопла. 30Сенга тоғда кўрсатилган намуна бўйича Чодирни ўрнатгин.31Майин зиғир, кўк, алвон ва қирмизи матодан парда қил, унга керубларнинг тасвирини каштага солгин. 32Акас дарахтидан ясалган, олтин билан қопланган, кумуш тагликка ўрнатилган, олтин илгакларга эга бўлган тўртта устунга ушбу пардани осгин. 33Пардани устундаги илгакларга осиб, парданинг орқасига гувоҳлик Киботини олиб кир. Парда эса “Муқаддасгоҳни” “Муқаддаслар-Муқаддасидан” ажратиб туради.34“Муқаддаслар-Муқаддасида” гувоҳлик Киботи устига қопқоқни қўй. 35Парданинг ташқарисига хонтахтани қўй, чироқпояни хонтахтанинг рўпарасига – Чодирнинг жануб томонига қўй. Хонтахтани эса Чодирнинг шимол томонига қўй.36Чодирнинг кириш жойи учун майин зиғир, кўк, алвон ва қирмизи матодан қилинган, унга кашта тикилган парда яса. 37Парда учун акас дарахтидан бешта устун яса ва уларни олтин билан қопла. Унинг илгаклари олтиндан бўлсин, устунларни ўрнатиш учун бешта мис таглик яса.Chapter 27
1Акас дарахтидан тўртбурчакли қурбонгоҳ яса. Унинг узунлиги беш тирсак, эни ҳам беш тирсак, бўйи эса уч тирсак бўлсин. 2Қурбонгоҳнинг тўрттала бурчагига ўзидан йўниб чиқарилган шохларни яса ва уни мис билан қопла.3Қурбонгоҳдаги кулни тўккани қозонлар, кураклар, тоғорачалар, санчқилар, оловкураклар яса. Ҳамма буюмларни мисдан қил. 4Қурбонгоҳга мисдан тўрсимон панжара яса. Панжаранинг тўрттала бурчагига тўртта мис ҳалқа яса.5Панжарани қурбонгоҳнинг ичига – чеккасига пастдан шундай ўрнатгинки, у қурбонгоҳнинг ўртасигача етиб борсин. 6Яна қурбонгоҳ учун ходалар яса. Ходалар акас дарахтидан бўлсин. Уларни мис билан қопла.7Қурбонгоҳни кўтариб юриш учун унинг иккала ёнидаги ҳалқалардан ходаларни ўтказ. 8Ичи ковак, тахтали қурбонгоҳ яса. Сенга тоғда қандай кўрсатилган бўлса, худди шундай қилишсин.9Сўнгра Чодир ҳовлиси яса: Ҳовлининг жануб томонидаги пардалар майин зиғирдан қилиниб, бир томонининг узунлиги юз тирсак бўлсин. 10Пардалар учун йигирмата устун ва улардаги йигирмата мисли таглик яса. Устунларнинг илгаклари ва боғичлари кумушдан бўлсин.11Шунингдек, ҳовлининг шимол томонидаги пардаларнинг узунлиги юз тирсак бўлсин, улар учун йигирмата устун ва улардаги йигирмата мисли таглик яса. Устунларнинг илгаклари ва боғичлари кумушдан бўлсин. 12Ҳовлининг энига ғарб томонидан эса пардаларнинг узунлиги эллик тирсак бўлсин, улар учун ўнта устун ва ўнта таглик яса. 13Ҳовлининг энига шарқ томонидан эса пардаларнинг узунлиги эллик тирсак бўлсин.14Бир томондаги пардаларнинг узунлиги ўн беш тирсак бўлсин, улар учун учта устун ва учта таглик яса. 15Бошқа томондаги пардаларнинг узунлиги ўн беш тирсак бўлсин, улар учун учта устун ва учта таглик яса. 16Ҳовлига кириш жойи учун эса майин зиғир, кўк, алвон ва қирмизи матодан кашта солиб қилинган пардаларнинг узунлиги йигирма тирсак бўлсин, улар учун тўртта устун ва тўртта таглик яса.17Ҳовлининг атрофидаги ҳамма устунлар кумуш боғичлар билан бирлаштирилган бўлиши керак. Уларнинг илгаклари кумушдан, тагликлари эса мисдан бўлсин. 18Ҳовлининг узунлиги юз тирсак, эни эса ҳамма томонидан эллик тирсак бўлсин. Унинг пардалари майин зиғирдан қилиниб, бўйи беш тирсак бўлсин. Тагликлар эса мисдан қилинсин. 19Чодирда турли нарсаларга ишлатиладиган унинг ҳамма ашёлари ва унинг барча қозиқлари мисдан қилинсин.20Сен Исроил ўғилларига буйруқ бер: ёритиш учун энг сифатли тоза зайтун мойини улар сенга олиб келиб туришсин, токи чироқпоя доимо ёниб турсин. 21Йиғин Чодиридаги гувоҳлик Киботи олдида парданинг ташқарисида жойлашган чироқпояни Аҳарўн ўз ўғиллари билан Раббийнинг ҳузурида оқшомдан эрталабгача ёқиб туришсин. Бу Исроил ўғилларидан бўлган уларнинг авлодлари учун абадий низомдир.Chapter 28
1Аканг Аҳарўн ва у билан бирга унинг ўғиллари Менга руҳоний бўлишлари учун уларни Исроил ўғиллари орасидан ёнингга чақир. Айни Аҳарўн ва унинг ўғиллари Надав, Абиҳу, Элеазар, Итамарни ёнингга чақир. 2Аканг Аҳарўнга шуҳрат ва ҳашамат учун муқаддас руҳонийлик либосларини қил. 3Мен донолик руҳи билан тўлдирган ҳамма моҳир усталарга айтгин, токи улар Аҳарўнга – у Менинг ҳузуримда руҳоний бўлишга бағишланиши учун руҳонийлик либосларини қилишсин.4Керак бўлган либослар шулар: кўкракпеч, эфод, ридо, нақшли кўйлак, кидар ва камар. Аканг Аҳарўн ва унинг ўғиллари Менинг ҳузуримда руҳоний бўлишлари учун уларга муқаддас либослар қилишсин. 5Улар олтин, кўк, алвон, қирмизи ва майин зиғир мато олиб,6ушбу олтин, кўк, алвон, қирмизи ва майин зиғир матодан нақш урилган эфод ясашсин. 7Унинг иккала елкасининг чеккасида иккита боғичи бўлиб, у шу боғичлар билан бирлаштирилган бўлсин. 8Эфоднинг устидаги камар ҳам олтин, кўк, алвон, қирмизи ҳамда майин зиғир матодан ясалиши керак. У эфод билан бир хил қилиб ишланган бўлсин. 9Кейин иккита ақиқ тош олиб, бу тошларга Исроил ўғилларининг исмини ўйиб ёз.10Битта тошга олтитасининг исмини, иккинчи тошга қолган олтитасининг исмини ёши бўйича ёз. 11Муҳр ўювчи тош йўнувчи уста ёрдамида бу иккита тошга Исроил ўғилларининг исмини ўйиб ёз ва тошларни олтиндан қилинган нақшли уялар ичига қўй. 12Сўнг эфоднинг елка боғичларига тошларни ўрнатгин. Аҳарўн Исроилнинг ўғилларини эслатиб туриш учун иккала елкасида бу тошларни Раббийнинг ҳузурида олиб юради.13Шунингдек, олтиндан уячалар ва 14соф олтиндан иккита занжирча яса. Улар ип каби эшилган, ўрилган буюм бўлсин. Эшилган занжирчаларни эса уячаларга ёпиштир.15Ҳукм кўкракпечини эфод сингари маҳорат билан яса. Уни олтиндан, кўк, алвон ва қирмизи мато ҳамда майин зиғирдан яса. 16Кўкракпечни тўртбурчакли, икки қаватли, бўйи бир қарич, эни ҳам бир қарич қилиб яса.17Унинг гардишга солинган тошларни тўрт қатор қилиб тер: қизил ёқут, хризолит ва зумрад тошларини биринчи қаторга тер. 18Иккинчи қаторга феруза, зангори ёқут ва олмосни тер. 19Учинчи қаторга ложувард, агат ва аметист тошларини тер. 20Тўртинчи қаторга топаз, ақиқ ва яшма тошларини тер. Улар олтин уяларга ўрнаштирилсин.21Бу тошлар Исроилнинг ўғилларининг исмига кўра ўн иккита бўлсин. Уларнинг ҳар бирига, муҳр ўйган каби, ўн икки қабиладан биттасининг исми ўйиб ёзилган бўлиши керак. 22Кўкракпеч учун соф олтиндан ип каби эшилган, чиройли ўрилган занжирчалар яса. 23Шунингдек, кўкракпечга иккита олтин ҳалқа яса. Бу иккита ҳалқани кўкракпечнинг икки четига ўрнат. 24Иккала олтин занжирчани кўкракпечнинг четидаги ҳалқаларга таққин,25иккала занжирчанинг иккинчи учини эса иккита олтин уяга маҳкамлагин ва эфоднинг олд томонидаги елка боғичларига ўрнат. 26Яна олтиндан иккита ҳалқа яса. Уларни кўкракпечнинг остки четига – эфоднинг ички қисмидаги жойига ўрнат.27Шунингдек, олтиндан бошқа иккита ҳалқа яса. Уларни эфоднинг олд томонига, иккала елка боғичнинг пастига – эфоднинг каштали камари устида бирлашадиган жойига ўрнат. 28Кўкракпеч эфоднинг каштали камари устида туриши ва эфоддан осилиб турмаслиги учун кўкракпечни ҳалқалари ёрдамида эфоднинг ҳалқаларига кўк боғич билан боғлашсин.29Аҳарўн Муқаддасгоҳга кираётганида, Раббийнинг юзи олдида доимий хотира учун Исроил ўғилларининг исмини ҳукм кўкракпечида, юраги устида кўтариб юрсин. 30Ҳукм кўкракпечига урим ва туммимни солгин, шунда Аҳарўн Муқаддасгоҳга Раббийнинг юзи олдига кирганида, улар Аҳарўннинг юраги устида бўлади. Аҳарўн доимо Раббийнинг юзи олдида Исроил ўғилларининг ҳукмини юраги устида олиб юрсин.31Эфоднинг ридосини бутунлай кўк матодан қил. 32Ридонинг ўртасида бош сиғадиган тешик бўлсин. Ридо йиртилиб кетмаслиги учун унинг тешигининг атрофини совутнинг тешиги каби тўқиттир.33Унинг этагига айланаси бўйлаб кўк, алвон, қирмизи ипдан анор ва уларнинг орасига олтин қўнғироқчалар яса. 34Ридонинг этагида айланаси бўйлаб анор ва олтин қўнғироқча, анор ва олтин қўнғироқча бўлсин. 35Аҳарўн хизмат қилганида, у ўлмаслиги учун ушбу ридони кийсин, токи у Раббийнинг юзи олдига, Муқаддасгоҳга кираётганида ва ундан чиқаётганида, қўнғироқчалар эшитилиб турсин.36Сўнг соф олтиндан лавҳа яса. Лавҳанинг юзига муҳр ўйилганидек қилиб, “Раббийнинг муқаддасворлиги”, деб ўйиб ёз. 37Лавҳани кўк боғич билан кидарга шундай ўрнатгинки, у кидарнинг олд томонида бўлсин. 38У Аҳарўннинг пешанасида бўлади. Шундай қилиб, Аҳарўн Исроил ўғилларининг бағишлайдиган қурбонликлари ва олиб келадиган ҳадяларининг камчилигини ўзида кўтариб юради. Раббийнинг илтифоти уларда бўлиши учун бу лавҳа доимо унинг пешанасида бўлади.39Кўйлак эса майин зиғирдан, камар ҳам майин зиғирдан яса. Сўнг нақш урилган камар яса.40Аҳарўннинг ўғилларига ҳам шуҳрат ва ҳашамат учун кўйлаклар, камарлар, пешанабоғлар тиккин. 41Аканг Аҳарўн ва унинг ўғилларига бу либосларни кийдириб, уларни мойлагин ва бағишлагин, ва хизматга тайинлагин. Шундай қилиб, улар Менинг руҳонийларим бўладилар.42Тананинг яланғочлигини белидан сонигача қоплаши учун уларга майин зиғирдан ички кийимлар тиккин. 43Аҳарўн ва унинг ўғиллари Йиғин Чодирига кирганларида ёки Муқаддасгоҳда хизмат қилиш учун қурбонгоҳга яқинлашганларида, айбдор бўлиб ўлдирилмасликлари учун улар бу руҳонийлик либосларини кийиб олсинлар. Аҳарўн ва ундан кейинги унинг насли учун бу абадий низомдир.Chapter 29
1Уларни Менинг руҳонийларим бўлишларига бағишлаш учун қуйидаги маросимни ўтказишинг керак: бенуқсон битта буқа ва иккита қўчқорни олиб, 2шунингдек, ачитқисиз нонларни, мой қўшилган ачитқисиз кулчаларни, мой суртилган ачитқисиз қотир нонларни олгин; буларни буғдой унидан қил.3Сўнг нонларни саватга солиб, буқа ва иккала қўчқор билан бирга буларни саватда олиб кел. 4Аҳарўн ва унинг ўғилларини Йиғин Чодирининг кириш жойига олиб келиб, уларни сув билан ювинтиргин.5Сўнгра руҳонийлик либосларини олиб, Аҳарўнга кўйлакни, ридони, эфодни, кўкракпечни кийгизгин. Эфоднинг нақшинкор камарини унга боғлагин. 6Кейин унинг бошига кидарни кийдириб, кидарнинг устига муқаддасворлик тожини ўрнат. 7Сўнг мойланиш мойини олиб, унинг бошига қуй ва уни мойла.8Худди шундай, Аҳарўннинг ўғилларини ҳам олиб келиб, уларга кўйлакларни кийдиргин ва 9уларга, яъни Аҳарўн билан ўғилларига камар боғла, шунингдек, бошларига пешанабоғ боғла. Шунда низомга кўра руҳонийлик хизмати уларга абадий тегишли бўлади. Шундай қилиб, Аҳарўн ва унинг ўғилларини бағишла.10Сўнг буқани Йиғин Чодири олдига олиб кел. Аҳарўн билан ўғиллари буқанинг бошига қўлларини қўйишсин. 11Буқани эса Йиғин Чодирининг кириш қисмида Раббийнинг юзи олдида сўйгин.12Сўнг бармоғинг билан қурбонгоҳнинг шохларига буқанинг қонини сурт. Қолган қоннинг ҳаммасини қурбонгоҳнинг пойдеворига тўк. 13Унинг ички аъзоларини қоплаб турган ҳамма ёғларини, жигарнинг устидаги чарвини, иккала буйрагини ва буйрак атрофидаги ёғларни олиб, қурбонгоҳда куйдир. 14Буқанинг гўштини, терисини, чиқиндиларини эса қароргоҳдан ташқарига олиб чиқиб, буларни куйдир. Бу гуноҳ қурбонлигидир.15Сўнг қўчқорнинг биттасини олиб кел. Аҳарўн билан ўғиллари қўчқорнинг бошига қўлларини қўйишсин. 16Қўчқорни эса cўйиб, қонини ол ва қурбонгоҳнинг ҳамма томонига сеп. 17Қўчқорни бўлакларга бўлиб, унинг ички аъзолари ва туёқларини юв. Қўчқорнинг бу аъзоларини унинг бўлинган бўлаклари ва калласининг устига қўйиб, 18қўчқорни қурбонгоҳда куйдир. Бу Раббийга тамоман ёндириш қурбонлик, Раббийга ёқимли хушбуй тутатқи қурбонлигидир.19Сўнг иккинчи қўчқорни олиб кел. Аҳарўн билан ўғиллари қўчқорнинг бошига қўлларини қўйишсин. 20Қўчқорни сўйиб, қонини ол ва Аҳарўннинг ўнг қулоғи солинчагига ҳамда унинг ўғилларининг ўнг қулоғи солинчагига, шунингдек, уларнинг ўнг қўлларининг бош бармоғига ҳамда ўнг оёқларининг бош бармоғига сурт. Кейин қурбонгоҳнинг ҳамма томонига қон сепгин.21Кейин қурбонгоҳдаги қонни ва мойланиш мойини олиб, Аҳарўн билан ўғилларига ва уларнинг либосларига сепгин. Шундай қилиб, Аҳарўн билан ўғиллари ҳамда уларнинг либослари муқаддас бўлади.22Шунингдек, қўчқорнинг ёғи ва чарвисини, унинг ички аъзоларини қоплаб турган ҳамма ёғларини, жигарнинг устидаги чарвисини, иккала буйрагини, буйрак атрофидаги ёғларини ва ўнг елкасини, 23ҳамда Раббийнинг ҳузуридаги саватдан битта юмалоқ нонни, мой қўшилган битта ачитқисиз кулчани ва мой суртилган битта ачитқисиз қотир нонни ол.24Буларнинг ҳаммасини Аҳарўн ва унинг ўғилларининг қўлларига қўй. Улар эса буларни Раббийнинг юзи олдида силкитиб олиб келишсин. 25Сўнг буларни уларнинг қўлларидан олиб, Раббийнинг юзи олдида хушбўй тутатқи сифатида қурбонгоҳда тамоман ёндириш қурбонлиги билан келтир. Бу Раббийга қурбонликдир.26Кейин Аҳарўн учун тайинланган бағишланиш қўчқорининг тўшини олиб, Раббийнинг юзи олдида силкитиб олиб кел. Буниси сенинг улушинг бўлади. 27Сўнг ушбу силкитилган тўш ва Аҳарўн билан унинг ўғиллари учун тайинланган бағишланиш қўчқорининг кўтариб тақдим этилган елкасини муқаддаслагин. 28Бу – Исроил ўғилларидан Аҳарўн ва унинг ўғилларига абадий улуш бўлади, чунки бу – кўтариб тақдим этиш қурбонлигидир. Бу – Исроил ўғилларининг тинчлик қурбонликларидан кўтариб тақдим этиш қурбонлиги бўлиши керак. Бу уларнинг Раббийга кўтариб тақдим этиш қурбонлигидир.29Аҳарўннинг муқаддас руҳонийлик либослари ундан кейин унинг ўғилларига ўтсин. Уларни шу либосларда мойлаши ва бағишлаши керак. 30Аҳарўннинг ўрнига олийруҳоний бўлиб, Муқаддасгоҳда хизмат қилиш учун Йиғин Чодирига кирадиган ўғли бу либосларни етти кун кийиб юрсин.31Бағишланиш қўчқорини олиб, унинг гўштини муқаддас жойда қайнатгин. 32Аҳарўн ва унинг ўғиллари Йиғин Чодирининг кириш жойида қўчқорнинг гўшти ва саватдаги нонларни ейишсин, 33чунки шу орқали уларни бағишлаш ва муқаддаслаш учун бўлган уларнинг покланиши амалга оширилади. Бегоналар булардан ейиши мумкин эмас, чунки булар ― муқаддасворликдир. 34Агар бағишлаш гўштидан ёки нонлардан эрталабгача қолса, унда қолганларини оловда куйдир: уларни ейиш мумкин эмас, чунки булар ― муқаддасворликдир.35Мен сенга амр этганимдай, худди шундай Аҳарўн ва унинг ўғилларига ҳамма нарсани қил: етти кун давомида уларни хизматга бағишла. 36Шунингдек, ҳар куни поклаш учун гуноҳ учун буқани қурбонликка келтир. Қурбонгоҳни поклаш учун эса унда гуноҳ қурбонлигини амалга ошир ҳамда уни муқаддаслаш учун уни мойла. 37Етти кун давомида қурбонгоҳни покла ва муқаддасла, ана шунда қурбонгоҳ – буюк муқаддасворлик бўлади. Қурбонгоҳга тегадиган ҳамма нарса муқаддас бўлади.38Мана, доимий равишда ҳар куни ушбу қурбонгоҳда иккита бир ёшли қўзини қурбонликка келтиришинг керак. 39Битта қўзини эрталаб, иккинчисини эса кечқурун қурбонликка келтир40ва шу билан бирга чорак хин тоза зайтун мойи аралаштирилган эфанинг ўндан бир қисми бўлган сифатли унни келтир. Суюқлик бағишлови сифатида эса бир қўзига қўшиб, чорак хин шароб келтир.41Бошқа қўзини эса кечқурун қурбонликка келтир. Уни ҳам эрталабдагидек унли бағишлов ва суюқлик бағишлови билан Раббий учун хушбуй тутатқи сифатида қурбонликка келтир. 42Бу тамоман ёндириш қурбонлиги Раббийнинг ҳузурида, Йиғин Чодирининг кириш жойида авлодлар оша қилинсин. Ўша ерда Мен сен билан учрашиб гаплашаман.43У ерда Мен Исроил ўғиллари билан учрашаман ва шуҳратимдан бу жой муқаддасланади. 44Мен Йиғин Чодири ва қурбонгоҳни муқаддаслайман. Аҳарўн ва унинг ўғиллари Менга руҳоний бўлишлари учун уларни ҳам муқаддаслайман.45Мен Исроил ўғиллари орасида истиқомат қиламан ва уларнинг Худоси бўламан. 46Шунда Мен Исроил ўғиллари орасида истиқомат қилиш учун уларни Миср юртидан олиб чиққан Раббий уларнинг Худоси эканлигимни улар билиб оладилар. Мен Раббий – уларнинг Худосиман.Chapter 30
1Тутатқи тутатиш учун акас дарахтидан қурбонгоҳ яса. 2Қурбонгоҳ тўртбурчак, узунлиги бир тирсак, эни ҳам бир тирсак, бўйи эса икки тирсак бўлсин. Қурбонгоҳнинг шохлари ўзидан йўниб чиқарилсин.3Қурбонгоҳнинг устини, ён атрофини, шохларини соф олтин билан қопла, айланаси бўйлаб олтиндан гулчамбар яса. 4Қурбонгоҳнинг икки бурчагидаги гулчамбарнинг остига иккита олтин ҳалқа ўрнат. Қурбонгоҳни кўтариб юришга ходаларни ўтказиш учун бу ҳалқаларни қурбонгоҳнинг иккала томонидан ўрнат.5Ходалар эса акас дарахтидан ясаб, уларни олтин билан қопла. 6Қурбонгоҳни эса гувоҳлик Киботининг қопқоғи рўпарасидаги парданинг олдига қўй. Киботнинг қопқоғи устида Мен сенга зоҳир бўламан.7Аҳарўн бу қурбонгоҳда хушбўй тутатқи тутатади: ҳар куни эрталаб чироқларни тўғирлаганида, у унда тутатқи тутатади, 8ва кечқурун чироқларни ёққанида, у тутатқи тутатади. Бу – сизларнинг авлодларингиз оша Раббийнинг олдида доимий тутатқидир. 9Бу қурбонгоҳда бошқа ҳеч қандай тутатқини тутатманглар, тамоман ёндириш қурбонлиги ёки нон бағишлови келтирманглар, унга суюқлик бағишлови ҳам қуйманглар.10Аҳарўн бир йилда бир марта қурбонгоҳнинг шохлари устида поклашни амалга оширсин. У гуноҳ қурбонлигининг қони билан уни авлодлар оша бир йилда бир марта поклайди. Бу Раббийнинг буюк муқаддасворлигидир”.11Сўнг Раббий Мусога деди: 12“Исроилнинг ўғилларидан катта одамларни санаганингда, ҳар бир одам саноқ пайтида Раббийга ўз жони учун тўлов тўласин. Шунда сен уларни санаганингда, уларнинг ораларида ҳалокатли яра бўлмайди. 13Ҳисобга олинадиган ҳар бир одам муқаддасгоҳ шеқелидан ярим шеқелни берсин. Бир шеқелда йигирма гераҳ бор, ярим шеқел Раббийга бағишлов бўлиши керак. 14Ҳисобга олинадиган йигирма ёшли ва ундан катта бўлган ҳар бири Раббийга бағишлов бериши керак.15Улар ўз жони учун тўловга Раббийга бағишлов сифатида бой одам ярим шеқелдан кўп бермасин, камбағал эса бундан оз бермасин. 16Исроилнинг ўғилларидан тўлов бўлган бу кумушни Йиғин Чодирини хизматига сарф қил. Раббийнинг олдида бу кумуш Исроил ўғилларига уларнинг жонлари учун тўлов бўлганини эслатиб туради”.17Раббий Мусога яна деди: 18“Ювиниш учун мисдан қўлювгич яса. Унинг таглиги ҳам мисдан бўлсин. Қўлювгични Йиғин Чодири билан қурбонгоҳ ўртасида ўрнат ва унга сув қуй.19Аҳарўн ва унинг ўғиллари унда қўл-оёқларини ювишсин. 20Улар Йиғин Чодирига кираётганларида, ёки ўз хизматида Раббийга қурбонлик келтириш учун қурбонгоҳга яқинлашаётганларида, ўлмасликлари учун сувда ювинишсин. 21Шундай қилиб, улар ўлмасликлари учун қўл-оёқларини сувда ювишсин. Бу Аҳарўн ва унинг насллари учун авлодлар оша абадий низом бўлади”.22Раббий Мусога яна сўзлаб деди: 23“Қуйидаги энг яхши хушбўй ҳидли зираворлардан ол: беш юз шеқел суюқ мирра, бундан ярмисини — икки юз эллик шеқел долчин, икки юз эллик шеқел хушбўй қамиш 24ҳамда муқаддасгоҳ шеқели бўйича беш юз шеқел кассия ва бир хин зайтун мойидан ўзингга ол. 25Муқаддас мойланиш учун маҳорат билан хушбўй ҳидли мой қил. Бу муқаддас мойланишнинг мойи бўлади.26Ушбу мой билан Йиғин Чодири ва гувоҳлик Киботини, 27хонтахта ва хонтахтанинг ҳамма буюмларини, чироқпоя ва унинг ҳамма буюмларини, тутатқи қурбонгоҳини, 28қурбонлик тамоман ёндириладиган қурбонгоҳ ва унинг ҳамма буюмларини, қўлювгич ва унинг таглигини мойла.29Шу тариқа буларни муқаддасла. Шунда улар буюк муқаддасворлик бўлади ва уларга нимаики тегса, муқаддас бўлади. 30Сўнг ушбу мой билан Аҳарўн ва унинг ўғилларини мойла, Менга руҳоний бўлишлари учун уларни хизматга бағишла. 31Исроилнинг ўғилларига эса айт: “Бу Менинг ҳузуримда авлодларинг оша муқаддас мойланишнинг мойи бўлади.32Ушбу мой билан бошқа одамнинг танасини мойлаш мумкин эмас. Шу таркибдаги мой аралашмасини тайёрламанглар, чунки бу ― муқаддасворликдир. Сизлар учун бу муқаддасворлик бўлсин. 33Кимки бунга ўхшаш мойни тайёрласа, ёки бу мой билан бошқа одамни мойласа, у ўз халқи орасидан қириб ташланади”.34Раббий Мусога яна деди: “Қуйидаги хушбўй ҳидли зираворлардан: стакта, оних, хушбўй халван ва тоза ладандан ўзингга ол, уларнинг ҳаммаси бир хил миқдорда бўлиши керак. 35Булардан янчилган, пок, муқаддас хушбўй тутатқини маҳорат билан тайёрла. 36Бу тутатқини майда қилиб туй. Мен сен билан учрашадиган Йиғин Чодиридаги гувоҳлик Киботини олдига буни қўй. Бу тутатқи сизлар учун буюк муқаддасворлик бўлсин.37Бу таркибдаги тутатқи аралашмасини ўзларингиз учун қилманглар. Бу тутатқи сизлар учун Раббий ҳузурида муқаддасворлик бўлсин. 38Кимки тутатиш учун бунга ўхшаган тутатқи қилса, у ўз халқи орасидан кириб ташланади”.Chapter 31
1Раббий Мусога яна деди: 2“Ана, Мен Яҳудо қабиласидан Хурнинг ўғли бўлмиш Урийнинг ўғли Базалилни тайинладим.3Мен уни Худонинг Руҳи билан тўлдириб, унга фаросат, билим ва ҳар хил маҳоратни ато қилдим, 4токи у олтиндан, кумуш ва мисдан буюмларни қилсин, 5қимматбаҳо тошларни ўрнатиш учун уларни кессин ва ҳар хил хизмат учун ёғочни ўйсин.6Мана, Дан қабиласидан Охисамаҳ ўғли Охолиёвни унга ёрдамчи қилиб танладим. Мен ҳамма маҳоратлиларнинг юрагига донолик солдим, токи улар Мен сенга амр берган барча нарсаларни қилишсин: 7Йиғин Чодирини, гувоҳлик Киботи ва унинг қопқоғини, Чодирнинг бошқа жиҳозларини – 8хонтахта ва хонтахтанинг буюмларини, соф олтин чироқпоя ва чироқпоянинг ҳамма буюмларини, тутатқи қурбонгоҳини, 9қурбонлик тамоман ёндириладиган қурбонгоҳ ва қурбонгоҳнинг ҳамма буюмларини, қўлювгич ва қўлювгичнинг таглигини,10руҳоний Аҳарўн учун хизмат либослари ва муқаддас либосларни, унинг ўғиллари учун руҳонийлик хизматида киядиган либосларни, 11мойланиш учун мой ва Муқаддасгоҳ учун хушбўй тутатқини қилишсин. Хуллас, Мен сенга қандай амр берган бўлсам, худди шундай ҳаммасини қилишсин”.12Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 13“Исроил ўғилларига айтгин: Менинг Шаббат кунимга риоя қилинглар, чунки бу – Мен билан сизлар ўртангизда авлодларингиз оша бўлган аломатдир, токи Мен сизларни муқаддаслаётган Раббий эканлигимни билиб олинглар. 14Шаббатга риоя қилинглар, чунки бу сизлар учун муқаддасдир. Ким уни ҳаром қилса, ўша одам ўлимга топширилсин. Ким бу куни ишласа, у ўз халқи орасидан қириб ташлансин. 15Олти кун давомида ишларини қилсинлар, еттинчи эса – Раббийга бағишланган ором Шаббатидир. Ким Шаббат куни бирор ишини қилса, ўлимга топширилсин.16Исроил ўғиллари Шаббатга риоя қилишлари ва авлодлар оша Шаббатни абадий аҳд сифатида байрам қилишлари керак. 17Бу – Исроил ўғиллари билан Менинг ўртамдаги абадий аломатдир. Зеро Раббий олти кун давомида ер ва осмонни яратган, еттинчи куни эса тиниб, ором олган эди”.18Шундай қилиб, Худо Синай тоғида Мусо билан гапини тугатиб, иккита тош лавҳани, гувоҳлик лавҳасини Мусога берди. Булар Раббийнинг бармоғи билан ёзилган эди.Chapter 32
1Халқ эса Мусонинг тоғдан узоқ вақтдан буён тушмаётганини кўрганида, Аҳарўннинг ёнига йиғилишиб, унга: “Қани, бизларга олдимиздан борадиган худони ясаб бергин. Чунки бизни Мисрдан олиб чиққан бу одамга, Мусога нима бўлганини билмаймиз”,- дейишди. 2Шунда Аҳарўн уларга: “Хотинингизнинг, ўғлингизнинг, қизингизнинг қулоқларидаги олтин сирғаларни ечиб олиб, менга келтиринглар”,- деди.3Шунда бутун халқ қулоқларидаги олтин сирғаларни ечиб, Аҳарўнга олиб келди. 4У эса олтин сирғаларни қўлларидан олиб, қуйма буқа ясади ва унга ўйиб шакл берди. Улар эса: “Эй, Исроил! Мана, сени Миср еридан олиб чиққан худойинг!”- дейишди.5Аҳарўн буни кўргач, олтин буқанинг олдида қурбонгоҳ қурди. Кейин у: “Эртага раббийга байрам бўлади”,- деб эълон қилди. 6Эртаси куни халқ эрталаб туриб, тамоман ёндириш қурбонликлари билан тинчлик қурбонликларини келтирди. Кейин ўтириб еб-ичишди ва кўнгилхушлик қилишди.7Шунда Раббий Мусога деди: “Ҳозироқ тушгин! Чунки сен Миср еридан олиб чиққан халқинг бузилди. 8Улар Мен амр этган йўлдан дарров оғдилар. Ўзларига қуйма буқа ясаб, унга сажда қилдилар, қурбонликлар келтириб: “Эй, Исроил! Мана, бу – сени Мисрдан олиб чиққан худойинг!”- дедилар”.9Раббий Мусога яна деди: “Мен бу халқни кўриб турибман, мана, бу – бўйни қаттиқ халқдир! 10Энди Мени тарк этгин, бу халққа ғазабим ёнсин, Мен уларни қириб ташлайман, сендан эса буюк халқ яратаман”. 11Лекин Мусо ўз Раббий Худосига ёлвориб деди: “Ё, Раббим! Сен Миср еридан буюк қудратинг ва кучли қўлинг билан олиб чиққан Ўз халқингга қаҳринг ёнмасин,12токи мисрликлар: “Раббий уларни ҳалокатга: тоғларда ўлдириш ва ер юзидан қириб ташлаш учун олиб чиқди”,- дейишмасин. Алангали ғазабингдан қайтгин, Ўз халқингни қириб ташлашни бекор қилгин. 13Ўз қулларинг Иброҳим, Исҳоқ ва Ёқубни ёдга олгин. Сен уларга Ўзинг билан онт ичиб: “Сизларнинг уруғингизни осмондаги юлдузлар каби кўпайтираман ва Мен сизларга айтган мана шу бутун ерни уруғингизга бераман, улар унга абадий эгалик қиладилар”,- деган эдинг. 14Шунда Раббий Ўз халқига келтирмоқчи бўлган кулфатни бекор қилди.15Мусо ўгирилиб, тоғдан тушиб келди. Унинг қўлида иккала томонига ёзилган иккита тош лавҳа бор эди – унинг у томонига ҳам, бу томонига ҳам битик ёзилган эди. 16Лавҳалар Худонинг ижоди эди, лавҳаларга ўйилган битиклар Худонинг битиги эди.17Йешуа халқнинг шовқин-суронини эшитиб, Мусога: “Мана, қароргоҳда уруш шовқини”,- деб айтди. 18Лекин Мусо: “Бу ғолибларнинг ҳайқириғи эмас, мағлубларнинг фарёди ҳам эмас. Мен куйлаётганларнинг овозини эшитяпман”,- деди.19Мусо қароргоҳга яқинлашиб, буқани ва одамларнинг рақс тушаётганини кўрганида, унинг ғазаби ёниб, қўлидаги лавҳаларни ташлаб юборди ва уларни тоғ этагида чилпарчин қилди. 20Мусо уларнинг ясаган буқасини олиб, оловда ёқди. Уни эзиб, кукун қилди-да, сувга сочди. Сувни Исроилнинг ўғилларига ичирди.21Мусо Аҳарўнга: “Бу халқ сенга нима қилдики, уларни оғир гуноҳга ботирдинг?”- деди. 22Аҳарўн эса деди: “Ҳазратимнинг ғазаби ёнмасин! Сен бу халқнинг ёмонликка мойиллигини биласан. 23Улар менга: Бизга олдимиздан борадиган худони ясаб бергин, чунки бизни Миср еридан олиб чиққан бу одамга, Мусога нима бўлганини билмаймиз, деб айтишди. 24Мен эса уларга: Кимнинг олтин сирғаси бўлса, ечинглар,- дедим. Улар буни менга келтириб бердилар, мен уни оловга ташладим ва мана шу буқа келиб чиқди”.25Мусо халқнинг жиловсиз эканини кўрди, чунки Аҳарўн халқни жиловсиз қилиб, душманлари олдида масхара бўлишларига йўл қўйган эди. 26Мусо қароргоҳнинг кириш томонида туриб: “Ким Раббий томонда бўлса, менинг ёнимга келсин!”- деб бақирди. Шунда Левининг барча ўғиллари унинг ёнига тўпландилар. 27Мусо уларга деди: “Раббий Исроилнинг Худоси шундай демоқда: Ҳар бирингиз қиличингизни ёнингизга олинг. Қароргоҳ бўйлаб, дарвозадан дарвозагача бориб келинглар, ҳар бирингиз биродарингизни, дўстингиз ва яқинингизни ўлдиринглар”.28Левининг ўғиллари эса Мусо айтганидек қилдилар. Шу куни халқдан тахминан уч мингта одам ҳалок бўлди, 29чунки Мусо: “Бугун ҳар бирингиз ўз ўғлингизга, ўз биродарингизга қарши чиқишда қўлларингизни Раббийга бағишланглар, токи У сизларга дуойи юборсин”,- деди.30Эртаси куни Мусо халққа деди: “Сизлар оғир гуноҳ қилдингизлар. Энди мен тоққа Раббийнинг олдига чиқаман, балки сизларнинг гуноҳларингизни қоплай оларман”. 31Мусо Раббийнинг олдига қайтиб бориб, шундай деди: “Э-воҳ! Бу халқ оғир гуноҳ қилибди: ўзларига олтин худони ясабди. 32Аммо энди, уларнинг гуноҳини кечиргин. Агар кечирмасанг, Ўзинг ёзган китобдан менинг исмимни ҳам ўчириб ташлагин”.33Шунда Раббий Мусога деди: “Ким Менга қарши гуноҳ қилган бўлса, ўшанинг исмини Ўзимнинг китобимдан ўчириб ташлайман. 34Энди бор, бу халқни Мен сенга айтган жойга бошлагин. Мана, Менинг фариштам сенинг олдингдан боради. Хабар оладиган кунда эса Мен уларни қилган гуноҳи учун жазолайман”. 35Шундай қилиб, Раббий Аҳарўн ясаган буқа учун уларни шикастлади.Chapter 33
1Сўнг Раббий Мусога айтди: “Қани, сен ҳам, сен Мисрдан олиб чиққан халқ ҳам бу жойдан кетинглар. Мен Иброҳим, Исҳоқ ва Ёқубга: Сизларнинг наслингизга бераман,- деб қасам ичган ерга боринглар. 2Сенинг олдингдан фариштани юбориб, канъанликларни, амўрликларни, хетликларни, перизликларни, ҳивликлар ва ябусликларни ҳайдайман. 3У сизларни сут ва асал оқиб ётган ерга олиб киради. Аммо сизларни йўлда қириб ташламаслигим учун Менинг Ўзим сизларнинг орангизда бормайман, чунки сизлар ўжар халқсизлар”.4 Халқ бу даҳшатли сўзни эшитганида, йиғлаб юборди ва ҳеч ким ўз зеб-зийнатини тақмади. 5Чунки Раббий Мусога: “Исроил ўғилларига айтгин: Сизлар ўжар халқсизлар. Агар Мен сизларнинг орангизда борсам, сизларни бир лаҳзада қириб ташлашим мумкин. Шунинг учун зеб-зийнатингизни ечиб қўйинглар. Мен сизларни нима қилишим тўғрисида бир қарорга келаман”,- деди. 6Исроил ўғиллари Хореб тоғида зеб-зийнатларини ечиб қўйдилар.7Мусо эса бир чодирни қароргоҳнинг ташқарисига, қароргоҳдан узоқроққа олиб бориб ўрнатди. Бу чодирга “Йиғин Чодири”, деб ном берди. Раббийни излаётган ҳар бир одам қароргоҳдан ташқарида бўлган Йиғин Чодирига келар эди. 8Мусо бу чодирга чиқиб бораётганида, бутун халқ туриб, ўз чодирининг эшиги ёнига чиқиб турар эди. Мусо чодирга кириб кетгунича, унинг орқасидан қараб турар эди. 9Мусо чодирга кирганида, булут устуни пастга тушиб, чодирнинг эшиги ёнида турар ва Раббий Мусо билан гаплашар эди.10Бутун халқ чодирнинг эшиги ёнида турган булут устунини кўрар эди. Шунда бутун халқ ўрнидан туриб, ўз чодирнинг эшиги ёнида таъзим қилар эди. 11Бир одам ўз дўсти билан гаплашганидай, Раббий ҳам Мусо билан юзма-юз гаплашар эди. Кейин Мусо қароргоҳга қайтиб келар, унинг ёш ёрдамчиси Нўн ўғли Йешуа эса чодирни тарк этмас эди.12Шундан кейин Мусо Раббийга деди: “Мана, Сен менга: Бу халқни бошлаб боргин, дединг-у, аммо менга: Мен сени исмингни биламан ва сен Менинг нигоҳимда илтифот топдинг, деган бўлсанг ҳам, мен билан кимни юборишингни айтмадинг. 13Агар мен Сенинг нигоҳингда илтифот топган бўлсам, илтижо қиламан: Менга Ўз йўлингни очгин, токи Сенинг нигоҳингда илтифот топишим учун Сени чуқур билайин. Бу халқ Сенинг халқинг эканини ўйлагин”.14Раббий Мусога: “Менинг Ўзим бораман ва сени оромга олиб кираман”,- деди. 15Мусо эса Раббийга деди: “Агар Сенинг Ўзинг биз билан бормайдиган бўлсанг, бизни бу ердан олиб чиқмагин. 16Акс ҳолда, мен ҳам, халқинг ҳам Сенинг нигоҳингда илтифот топганимиз қандай билинади? Сен биз билан бирга борганингдан эмасми?! Шу орқали мен ҳам, Сенинг халқинг ҳам ер юзидаги ҳамма халқлардан фарқ қиламиз”.17Шунда Раббий Мусога: “Сен нимани сўраган бўлсанг, Мен шуни қиламан, чунки сен Менинг нигоҳимда илтифот топдинг ва Мен сени исминг бўйича танийман”,- деди. 18“Илтижо қиламан – менга Ўз шуҳратингни кўрсатгин”,- деди Мусо.19Раббий эса деди: “Мен бутун шуҳратимни сенинг олдингдан ўтказаман ва Йаҳвеҳ номимни сенинг олдингда эълон қиламан. Шунда марҳамат қилганимга марҳамат қиламан, шавқат қилганимга шавқат қиламан. 20Лекин Менинг юзимни кўра олмайсан, чунки Мени кўрган одам тирик қолмайди”.21Раббий яна деди: “Мана, Менинг жойим бор – шу қоянинг устида тургин. 22Менинг шуҳратим ўтаётганида, Мен сени қоянинг ёриқ жойига қўяман. Ўтиб кетгунимча, сени қўлим билан тўсиб тураман. 23Қўлимни олганимда, сен Мени орқамдан кўрасан, юзим эса кўринмайди”.Chapter 34
1Раббий Мусога деди: “Олдингиларига ўхшаган иккита тош лавҳа йўниб кел. Сен синдирган олдинги тош лавҳалардаги сўзларни Мен шу лавҳаларга ёзаман. 2Эрталабга тайёр бўл ва эрталаб Синай тоғига чиқиб, тоғ чўққисида Менинг ҳузуримда намоён бўл.3Лекин сен билан бирга ҳеч ким чиқмасин, шунингдек, бутун тоғ бўйлаб ҳеч ким кўринмасин. Ҳатто тоғнинг яқинида мол-қўйлар ҳам боқилмасин”. 4Мусо олдингиларига ўхшаган иккита тош лавҳа йўнди ва, Раббий амр этганидай, эртасига саҳарда туриб, қўлига иккала тош лавҳани олиб, Синай тоғига чиқди.5Раббий булут ичидан тушиб келди ва Мусонинг ёнида туриб, Йаҳвеҳ номини эълон қилди. 6Кейин Раббий Мусонинг олдидан ўтиб, баланд овоз билан гапирди: “Мен Йаҳвеҳ! Мен Йаҳвеҳ – раҳмдил ва иноятли, узоқ сабр-тоқатли ва кўп меҳр-шафқатли содиқ Худоман. 7Минг-минг авлодларга шафқат кўрсатиб, бетавфиқликни, қонунбузарлик ва гуноҳларни кечираман. Лекин жазосиз қолдирмасдан, оталарнинг айби учун болаларни ва болаларнинг боласини учинчи ва тўртинчи авлодгача жазолайман”.8Ўша заҳоти Мусо ергача эгилиб, Худога сажда қилди 9ва деди: “Ё, Раббий! Агар мен Сенинг нигоҳингда илтифот топган бўлсам, илтижо қиламан, ё, Раббий, Сен биз билан бирга боргин. Бу халқ ўжар бўлса ҳам, бизнинг бетавфиқлигимиз ва гуноҳларимизни кечир, бизни Ўзингнинг меросинг қил”,- деди.10Раббий эса деди: “Мана, Мен аҳд тузаман! Бутун халқинг кўзи олдида мўъжизалар яратаман. Бунақа мўъжизалар ер юзида биронта халқ орасида бўлмаган. Сен учун яратадиган Раббийнинг даҳшатли ишини сен билан бирга бўлган бутун халқ кўради. 11Мен сизларга бугун берадиган амрларга риоя қилинглар. Мен сизларнинг олдингиздан Амўр, Канъан, Хет, Периз, Ҳив ва Ябус халқларини қуваман.12Эҳтиёт бўлинглар, сизлар кирадиган юртнинг аҳолиси билан аҳд тузманглар, токи улар сизлар учун тузоқ бўлмасин. 13Сизлар эса уларнинг қубонгоҳларини бузиб ташланглар, санамларини чилпарчин қилинглар, бутларга аталган эманзорларини кесиб ташланглар. 14Раббийдан бошқа худоларга сажда қилманглар, чунки Унинг номи – Рашкчи. У – Эл-Канноу (“Худо Рашкчидир”).15У ернинг аҳолиси ўз худоларининг ортидан эргашиб, ўзларини бузуқликка бераётганларида ва ўз худоларига қурбонликлар келтираётганларида, сени ҳам таклиф қилмасликлари учун, сен уларнинг қурбонликларидан тановул қилмаслигинг учун улар билан аҳд тузма. 16Уларнинг қизларини ўғилларингизга олиб берманглар, токи уларнинг қизлари ўз худоларининг ортидан эргашиб, ўзларини бузуқликка бераётганларида, сенинг ўғилларингни ҳам уларнинг худоларининг ортидан эргашиб, бузуқлик қилишларига бермасинлар. 17Ўзларингга қуйма худолар ясаманглар.18Ачитқисиз нонлар Байрамини нишонла. Мен сенга амр этганимдай, Абиб ойининг белгиланган вақтида етти кун ачитқисиз нон енг, чунки сен Абиб ойида Мисрдан чиқдинг.19Бачадонни очиб чиқадиганларнинг ҳаммаси Меникидир. Шунингдек, бачадонни очиб чиқадиган эркак жинсидаги барча чорва: буқалар ва қўйлар ҳам Меникидир. 20Биринчи туғилган эркак эшакни қўзига алмаштир, агар алмаштирмасанг уни қайта сотиб ол. Агар уни қайта сотиб олмасанг, унинг бўйнини синдир. Ҳамма тўнғич ўғилларингни ҳам қайта сотиб ол. Ҳеч ким Менинг ҳузуримга қудуқ келмасин.21Олти кун ишла, еттинчи кун эса дам ол. Ҳатто экин экиш ва ҳосилни йиғиш пайтида ҳам дам ол. 22Буғдой ўримини йиғиштиришни бошлаганингда, Ҳафталар Байрамини нишонла. Йилнинг охирида Йиғиш байрамини нишонла.23Ҳамма эркакларингиз ҳар йили уч марта Раббийнинг, Исроилнинг Раббий Худосининг юзи олдида намоён бўлиши керак. 24Чунки агар йилида уч марта Раббий Худойингнинг юзи олдида намоён бўлсанг, Мен сеннинг юзинг олдидан халқларни қувиб юбораман ва сеннинг чегараларингни кенгайтираман. Сеннинг ерингни ҳеч ким ҳатто орзу ҳам қила олмайди.25Менга қилинган қурбонликнинг қонини ачитқили нонга қуйма ва Песаҳ Байрами қурбонлигининг гўшти эрталабгача қолдирилмасин. 26Ерингизнинг илк ҳосилларини Раббий Худойингнинг уйига олиб кел”.27Раббий яна Мусога: “Бу сўзларни ёзиб ол! Чунки шу сўзларга биноан Мен сен билан ҳамда Исроил халқи билан аҳд тузаман”,- деди. 28Мусо ўша ерда Раббийнинг ҳузурида емай-ичмай, қирқ кечаю қирқ кундуз бўлди. У иккита тош лавҳага аҳд сўзларини – ўнта амрни ёзди.29Сўнг Мусо Синай тоғидан тушиб келди. У қўлидаги иккита гувоҳлик лавҳаси билан тушиб келаётганида, у Худо билан гаплашгани учун унинг юзидан нур ёғилаётган эди. Мусо эса буни билмас эди. 30Аҳарўн ҳам, жамики Исроил ўғиллари ҳам Мусони кўрдилар-да, мана, унинг юзидан нур ёғилар эди. Шунинг учун улар унга яқинлашишга қўрқдилар. 31Мусо уларни чақирди ва Аҳарўн билан бирга барча жамоа оқсоқоллари унинг олдига келишди. Мусо улар билан гаплашганидан кейин,32жамики Исроил ўғиллари унга яқинлашдилар. Мусо эса Раббий унга Синай тоғида гапирган ҳамма нарсани халққа амр қилди. 33Мусо улар билан гаплашишни тугатганидан кейин, юзига ёпинчиқ ёпиб олди.34Мусо Раббий билан гаплашиш учун Унинг ҳузурига борганида, у ердан чиққунича ёпинчиқни ечиб қўяр эди. Сўнг чиқиб, Раббий айтган ҳамма амрларни Исроилнинг ўғилларига етказар эди. 35Шунда Исроил ўғиллари Мусонинг юзи ҳамон нур сочиб турганини кўрар эдилар. Шунинг учун Мусо Раббий билан гаплашишга боргунича, юзини ёпинчиқ билан ёпиб юрар эди.Chapter 35
1Сўнгра Мусо Исроил ўғилларининг бутун жамоасини тўплаб, уларга деди: “Раббий сизларга бажаришингиз учун амр қилган нарсалар шуларки: 2Олти кун давомида иш қилинглар. Еттинчи кун – эса сизларда муқаддас кун – Раббийда ором олиш шаббати бўлсин. Бу куни кимки бирор иш қилса, у ўлимга топширилсин. 3Шаббат куни биронта масканингизда ҳам олов ёқманглар”.4Мусо Исроил ўғилларининг бутун жамоасига яна деди: “Мана, Раббий амр қилган нарсалар шуларки: 5Раббийга бағишловлар олиб келинглар. Ҳар ким чин кўнгилдан Раббийга бағишлов сифатида қуйидагиларни олиб келсин: олтин, кумуш, мис, 6кўк, алвон, қирмизи рангли мато, майин зиғир, эчки жуни, 7қизилга бўялган қўчқор териси, кўк тери, акас дарахти, 8чироқлар учун зайтун мойи, мойланиш мойи ва хушбўй тутатқи учун хушбўйликлар, 9эфод ва кўкракпечга тақиладиган ақиқ ҳамда бошқа қимматбаҳо тошлар.10Орангиздан юрагида донолик бўлган ҳар бири келиб, Раббий амр қилган ҳамма нарса ясасин: 11Чодирни, унинг ёпинчиқларини, унинг устки қопламасини, илгакларини, тўсинларини, тамбаларини, устунларини, тагликларини, 12Киботни, унинг ходаларини, унинг қопқоғини, Киботни тўсиб турадиган ички пардани,13хонтахтани, унинг ходаларини, унинг ҳамма буюмларини ва унга қўйиладиган тақдим нонларини, 14ёритиш учун чироқпояни, унинг буюмларини, унинг мойчироқларини, мойчироқлар ёритиши учун мойини, 15тутатқи қурбонгоҳини, унинг ходаларини, мойланиш мойини, хушбўй тутатқиларни, Чодирга кираверишдаги пардани, 16қурбонлик тамоман ёндириладиган қурбонгоҳни, унинг мис панжарасини, унинг ходаларини, ҳамма буюмларини, қўлювгични, унинг таглигини,17ҳовлининг пардаларини, унинг устунларини, тагликларини, ҳовлига кираверишдаги пардани, 18Чодирнинг қозиқларини, ҳовлининг қозиқларини, арқонларини, 19Муқаддасгоҳда хизмат қилиш учун хизмат либосларини, руҳоний Аҳарўн ва унинг ўғиллари руҳонийлик қилишлари учун муқаддас либосларни”.20Шундай қилиб, Исроил ўғилларининг бутун жамоаси Мусонинг ёнидан қайтиб кетди. 21Юраги завқ-шавққа тўлган ва руҳи истак туғдирган ҳар бир одам келиб, Йиғин Чодирини ва ундаги хизматнинг ашёларини ясаш ҳамда муқаддас либосларни тикиш учун Раббийга бағишловлар олиб келишди. 22Ўз хотинлари билан эрлар келиб, ҳаммалари юрак мойиллиги билан билагузуклар, сирғалар, узуклар, шодалар ва ҳар хил олтин тақинчоқларни Раббийга олиб келишди. Хуллас, Раббийга олтин бағишлови олиб келишни истаган ҳар бир киши олиб келди.23Кимда кўк, алвон ва қирмизи рангли мато, майин зиғир, эчки жуни, қизилга бўялган қўчқор териси, кўк тери бор бўлса, буларни олиб келди. 24Кумуш ёки мисни бағишлаган ҳар бир киши буларни Раббийга инъом тариқасида олиб келди. Кимда акас дарахти бўлса, Чодирнинг турли эҳтиёжларида ишлатиш учун буларни олиб келди.25Юрагида донолик бўлган барча аёллар ўз қўллари билан йигириб, кўк, алвон, қирмизи ва майин зиғирдан йигирилган матони олиб келишди. 26Юраги завқ-шавққа тўлган барча аёллар эчки жунидан ип йигиришди.27Бошлиқлар эса эфод ва кўкракпечга тақиш учун ақиқ ва бошқа қимматбаҳо тошлар олиб келишди, 28шунингдек, чироқлар учун мой ва мойланиш мойи, хушбўй ҳидли тутатқи учун хушбўйликлар ва зайтун мойини олиб келишди. 29Мусо орқали Раббий амр этган ҳамма ишни бажариш учун юрак мойиллиги билан бермоқчи бўлган Исроилнинг ўғилларидан ҳамма эркагу аёллари Раббийга ихтиёрий бағишловлар олиб келишди.30Мусо эса Исроил ўғилларига деди: “Диққат қилинглар, Раббий айнан Яҳудо қабиласидан Хурнинг ўғли бўлмиш Урийнинг ўғли Базалилни тайинлади. 31Раббий уни Ўз Руҳи билан тўлдириб, донолик, фаросат, билим ва ҳар хил маҳорат билан тўлдирди, 32токи у бадиий безакларни ясасин, олтин, кумуш ва мис билан ишласин, 33қимматбаҳо тошларни ўрнатиш учун уларни кессин, ёғочни ўйсин ва барча ўймакорлик ишларини қилсин”.34Раббий Базалилга ва Дан қабиласидан Охисамаҳнинг ўғли Охолиёвга ўргатиш иқтидорини ҳам ато қилди. 35Раббий уларнинг юракларини доноликка тўлдирди, токи улар ҳар хил ўймакорликнинг, моҳир тикувчиликнинг, кўк, алвон, қирмизи иплардан ва майин зиғирдан нақш солиш ишларини ҳамда турли ишларни қилувчининг ва матолар тўқувчи тўқувчиларнинг ишларини қилсинлар.Chapter 36
1Базалил, Охолиёв ва юрагида донолик бўлганлар, хуллас Раббий маҳорат ва қобилият ато қилган барча Раббий амр этган Муқаддасгоҳ ясаш учун ҳамма ишларни бажаришни бошладилар.2Шундай қилиб, Мусо ишлашни бошлашлари учун Базалилни, Оҳолиёвни, юрагида донолик бўлганларни, Раббий донолик ато қилган барчани ҳамда юраги завқ-шавққа тўлган ҳаммани чақирди. 3Улар эса Муқаддасгоҳ ясаш учун Исроил ўғиллари олиб келган ҳамма инъомларни Мусодан олдилар. Бундан ташқари, халқ ҳар куни эрталаб ихтиёрий бағишловлар олиб келишар эди. 4Шунда Муқаддасгоҳнинг ҳар хил ишларини қилаётган барча донолар ўзининг ишларини қолдириб, Мусога келишди ва5унга сўзлаб: “Раббий амр этган ишлар учун халқ етарлисидан ортиқ олиб келяпти”,- дейишди. 6Шунда Мусо: “Биронта эркак ёки аёл энди Муқаддасгоҳ учун бағишлов олиб келмасин”,- деб буйруқ берди ва қароргоҳда эълон қилинди. Халқ эса бағишлов олиб келишни тўхтатди. 7Ҳар хил ишни бажаришга ашёлар етарли эди, ҳатто ортиб ҳам қолар эди.8 Чодир ишлари билан машғул бўлган барча маҳоратли одамлар майин зиғир, кўк, алвон ва қирмизи матодан ўнта ёпинғич тикдилар; буларга керубларнинг тасвирини каштага солдилар. 9Ҳар бир ёпинғичнинг бўйи йигирма саккиз тирсак, ҳар бир ёпинғичнинг эни эса тўрт тирсак эди. Ҳамма ёпинғичларнинг ўлчови бир хил эди. 10У ёпинғичлардан бештасини бир-бири билан бирлаштирди, бошқа бештасини ҳам бир-бири билан бирлаштирди.11Бир ёпинғичнинг четига, у бошқаси билан уланадиган жойида кўк рангли ҳалқа ясади. Худди шундай, охирги ёпинғичнинг четига ҳам, уни бошқаси билан улаш учун ҳалқа ясади. 12Биринчи ёпинғичда элликта ҳалқа ва бошқаси билан уланадиган ёпинғичнинг четида ҳам элликта ҳалқа ясади. Тикилган ҳалқалар бир-бирига рўпарама-рўпара эди. 13Сўнг у олтиндан элликта илгак ясади, ёпинғичларни илгаклар билан бир-бирига улади. Шунда Чодир бир бутун бўлди.14Сўнг Чодирни қоплаш учун эчки жунидан қопламалар қилди: жами бўлиб, ўн битта қоплама қилди. 15Бир қопламанинг бўйи ўттиз тирсак, эни эса тўрт тирсак эди. Ўн битта қопламанинг ҳаммаси бир ўлчовда эди. 16У бешта қопламани алоҳида ва олтита қопламани алоҳида бирлаштир. 17Сўнг охири қопламанинг четига бошқа қоплама билан уланиши учун элликта ҳалқа қилди ва у билан уланиши учун бошқа қопламанинг четига элликта ҳалқа қилди.18Сўнг у Чодирнинг қопламаси бир бутун бўлиши учун қопламаларни бирлаштиришга мисдан элликта илгак ясади. 19Яна Чодирни қоплаш учун қўчқорнинг қизилга бўялган терисидан том ва кўк теридан ташқи том қилди.20Сўнг акас дарахтидан Чодирни тутиб турадиган тўсинлар ясади. 21Ҳар бир тўсиннинг бўйи ўн тирсак, эни эса бир ярим тирсак эди. 22Ҳар бир тўсиннинг остида бир-бирига қарама-қарши бўлган иккита тиргак ясади. У Чодирнинг ҳамма тўсинларини шундай қилди. 23Чодирнинг жануб томони учун йигирмата тўсин ясади.24Бу йигирмата тўсин учун қирқта кумуш таглик ясади. Бир тўсин остида унинг иккита тиргаги учун иккитадан таглик ва бошқа тўсин остида унинг иккита тиргаги учун ҳам иккита таглик ясади. 25Чодирнинг шимол тарафидаги бошқа томони учун йигирмата тўсин ясади. 26У қиртқа кумуш таглик ҳам ясади. Бир тўсин остига қўйиш учун иккита таглик ҳамда бошқа тўсиннинг остига қўйиш учун иккита таглик ясади.27Чодирнинг ғарб тарафидаги орқа томони учун олтита тўсин, 28ва Чодирнинг орқасидаги бурчаклар учун иккита тўсин ясади.29Булар пастдан ва юқоридан бир ҳалқага бирлаштирилган эди: иккала бурчакдаги иккита тўсинни шундай бирлаштирди. 30Шундай қилиб, саккизта тўсин ва ўн олтита кумуш таглик ясади, яъни ҳар бир тўсин остида иккита таглик бўлди.31Тўсинлар учун акас дарахтидан тамбалар ясади: Чодирнинг бир томонида бешта тамба, 32Чодирнинг бошқа томонида бешта тамба, Чодирнинг орқа томонида бешта тамба, 33тўсинларнинг ўртасидан эса бир чеккасидан бошқа чеккасигача ўтказиладиган ички тамба ясади. 34Сўнг тўсинларни олтин билан қоплади, тамбаларни ушлаб турадиган ҳалқалар олтиндан ясади, тамбаларни ҳам олтин билан қоплади.35Сўнг майин зиғир, кўк, алвон ва қирмизи матодан парда қилиб, унга керубларнинг тасвирини каштага солди. 36Парда учун акас дарахтидан тўртта устун ясади. Устунларни олтин билан қоплади, уларнинг илгаклари ҳам олтиндан эди. Устунлар учун кумушдан тўртта таглик ясади.37Чодирнинг кириш жойи учун майин зиғир, кўк, алвон ва қирмизи матодан парда қилиб, унга кашта тикди. 38Бу парда учун бешта устун ясади. Устунларнинг тепаси ва ҳалқаларини олтин билан қоплади, устунларнинг бешта таглигини эса мисдан қилди.Chapter 37
1Базалил эса акас дарахтидан Кибот ясади. Унинг узунлиги икки ярим тирсак, эни бир ярим тирсак, бўйи эса бир ярим тирсак эди. 2Унинг ичкари-ю ташқарисини соф олтин билан қоплаб, айланаси бўйлаб олтин гулчамбар қилди. 3Кибот учун эритилган олтиндан тўртта ҳалқа ясаб, унинг тўртта пастки бурчагига ўрнатди: иккита ҳалқа унинг бир томонида, иккита ҳалқа бошқа томонида эди.4Сўнг акас дарахтидан ходалар ясаб, уларни олтин билан қоплади. 5Киботни кўтариб юриш учун Киботнинг иккала томонидаги ҳалқадан ходаларни ўтказди. 6Соф олтиндан Киботнинг қопқоғи ясади: унинг узунлиги икки ярим тирсак, эни эса бир ярим тирсак эди.7Сўнг олтиндан иккита керуб ясади: уларни қопқоқнинг иккала четига зарб уриб ясади. 8Битта керуб қопқоқнинг бир четида, иккинчи керуб иккинчи четида бўлиб, икки чеккадан ҳам қопқоқнинг ўзидан бўлган керублар ясади. 9Керубларнинг тепага ёйилган қанотлари бўлиб, ўз қанотлари билан қопқоқни беркитиб турар эди. Уларнинг юзлари эса бир-бирларига қаратилган бўлиб, юзлари қопқоққа қараб турар эди.10Сўнг акас дарахтидан хонтахта ясади: унинг узунлиги икки тирсак, эни бир тирсак, бўйи эса бир ярим тирсак эди. 11Уни соф олтин билан қоплаб, четларига айлана қилиб олтин гулчамбар ясади. 12Яна унинг атрофи бўйлаб кафт кенглигида деворчалар қилиб, деворчалар устида айлана қилиб олтин гулчамбар ясади. 13Сўнг эритилган олтиндан тўртта ҳалқа ясаб, ҳалқаларни унинг тўртала бурчагидаги тўртала оёғига ўрнатди.14Хонтахтани кўтариб юриш мақсадида ходаларни ҳалқаларга ўтказиш учун ҳалқалар хонтахтанинг деворчаларида эди. 15Хонтахтани кўтариб юриш учун акас дарахтидан ходалар ясаб, уларни олтин билан қоплади. 16Кейин хонтахтага қўйиладиган идишлар: лаган, тутатқидон, қуйиш учун коса ва кўзалар соф олтиндан ясади.17Соф олтиндан чироқпоя ясади. Чироқпояни зарб уриб ясади. Унинг шохчалари, пиёлачалари, куртаклари ва гуллари унинг танасидан чиқиб, танаси билан бир бутун эди. 18Унинг ёнларидан эса олтита шохча чиқарилди: учта шохчаси унинг бир ёнидан, учта шохчаси бошқа ёнидан чиқарилди. 19Чироқпоянинг бир шохчасида бодом гулига ўхшаш учта пиёлача билан куртаклару гуллар бор эди ва бошқа шохчасида бодом гулига ўхшаш учта пиёлача билан куртаклару гуллар бор эди. Шундай қилиб, чироқпоядан чиққан ҳамма олтита шохчада худди шундай эди.20Чироқпоянинг танасида эса бодом гулига ўхшаш тўртта пиёлача билан куртаклару гуллар бор эди. 21Чироқпоянинг танасидан чиқадиган олтита шохчада куртаклар бўлди: икки шохчасининг остида битта куртак, бошқа икки шохчасининг остида битта куртак, бошқа икки шохчасининг остида битта куртак бор эди. 22Чироқпоя эса шохчалари ва куртаклари билан битта қилиб, зарб қилинган соф олтиннинг яхлит бўлагидан ясади.23Чироқпоя учун соф олтиндан еттита мойчироқ, қисқичлар ва патнислар ясади. 24Чироқпоя ва унинг ҳамма буюмлари бир талант соф олтиндан ясади.25Акас дарахтидан тутатқи қурбонгоҳи ясади. Қурбонгоҳ тўртбурчак бўлиб, узунлиги бир тирсак, эни ҳам бир тирсак, бўйи эса икки тирсак эди. Қурбонгоҳнинг шохлари ўзидан йўниб чиқарилди. 26Қурбонгоҳнинг устини, ён-атрофини, шохларини соф олтин билан қоплади, айланаси бўйлаб олтиндан гулчамбар ясади.27Қурбонгоҳнинг икки бурчагидаги гулчамбарнинг остига иккита олтин ҳалқа ўрнатди. Қурбонгоҳни кўтариб юришга ходаларни ўтказиш учун бу ҳалқаларни қурбонгоҳнинг иккала томонидан ўрнатди. 28Ходалар эса акас дарахтидан ясаб, уларни олтин билан қоплади. 29Муқаддас мойланиш учун мой ва тоза, хушбўй ҳидли тутатқи маҳорат билан тайёрлади.Chapter 38
1Базалил акас дарахтидан тамоман ёндириш қурбонлиги учун тўртбурчакли қурбонгоҳ ясади. Унинг узунлиги беш тирсак, эни ҳам беш тирсак, бўйи эса уч тирсак эди. 2Қурбонгоҳнинг тўрттала бурчагига ўзидан йўниб чиқарилган шохларни ясади ва уни мис билан қоплади. 3Қурбонгоҳнинг ҳамма буюмлари – қозонлар, кураклар, тоғорачалар, санчқилар, оловкураклар мисдан ясади.4Қурбонгоҳга мисдан тўрсимон панжара ясади. Уни қурбонгоҳнинг ичига – чеккасига пастдан қурбонгоҳнинг ярмигача етиб борадиган қилиб ўрнатди. 5Ходаларни ўтказиш учун мис панжаранинг тўртала бурчагига тўртта ҳалқа ясади.6Акас дарахтидан ходалар ясаб, ходаларни мис билан қоплади. 7Қурбонгоҳ ёнларидаги ҳалқаларга ходаларни ўтказиб қўйди, токи уларнинг ёрдамида уни кўтариб юришсин. Уни тахтадан, ичини ковак қилиб ясади.8Йиғин Чодирининг кириш жойида хизмат қилаётган аёлларнинг мис ойналаридан мис қўлювгич ва унинг таглиги ясади.9Сўнг Чодирнинг ҳовлиси ясади. Ҳовлининг жануб томонидаги пардалар майин зиғирдан бўлиб, узунлиги юз тирсак эди. 10Пардалар учун йигирмата устун ва уларнинг йигирмата мисли таглиги ясади. Устунларнинг илгаклари ва боғичлари эса кумушдан эди.11Ҳовлининг шимол томонидаги пардаларнинг узунлиги ҳам юз тирсак эди, улар учун йигирмата устун ва уларнинг йигирмата мисли таглиги ясади. Устунларнинг илгаклари ва боғичлари эса кумушдан эди. 12Ҳовлининг ғарб томонидаги пардаларнинг узунлиги эллик тирсак эди. Улар учун ўнта устун ва ўнта таглик ясади. Устунларнинг илгаклари ва боғичлари эса кумушдан эди.13Шарққа қараган ҳовлининг олд томонидаги пардаларнинг узунлиги эллик тирсак эди. 14Шу жумладан ўнг томонидаги пардаларнинг узунлиги ўн беш тирсак эди. Улар учун учта устун ва учта таглик ясади. 15Чап томонидаги эса пардаларнинг узунлиги ўн беш тирсак эди. Улар учун учта устун ва таглик ясади. 16Ҳовлининг ҳамма томонидаги пардаларни майин зиғирдан қилди,17устунларнинг таглигини мисдан, илгаклари ва ҳалқаларини эса кумушдан қилди. Устунларнинг тепасини кумуш билан қоплади. Ҳовлининг ҳамма устунлари кумуш боғичлар билан боғланган эди. 18Ҳовлининг кириш жойининг пардаси майин зиғир, кўк, алвон ва қирмизи матодан кашта солиб қилинган эди. Бу парданинг эни йигирма тирсак, бўйи эса ҳовлининг пардалари каби, беш тирсак эди. 19Бу парда учун тўртта устун ва тўртта мис таглик ясади. Унинг илгаклари ва ҳалқаларини кумушдан қилди. Устунларнинг тепасини кумуш билан қоплади. 20Чодир ва ҳовлининг ҳамма томонидаги барча қозиқлар мисдан ясади.21Мусонинг буйруғига биноан қилинган, руҳоний Аҳарўннинг ўғли Итамар назорати остида бўлган, левитлар хизмати учун Гувоҳлик Чодирига сарфланган нарсаларнинг ҳисоби мана шулар: 22(Раббийнинг Мусога берган амрига кўра бу ҳамма ишларни Яҳудо қабиласидан Хурнинг ўғли бўлмиш Урининг ўғли Базалил 23ва у билан бирга Дан қабиласидан бўлган Охисамаҳ ўғли Охолиёв бажарди. Охолиёв ўймакор, моҳир тикувчи ва кўк, алвон, қирмизи ҳамда майин зиғирдан кашта солувчи эди).24Муқаддасгоҳнинг барча ишларига ишлатилган ҳамма олтиннинг, бағишлов қилиб келтирилган олтиннинг жами – йигирма тўққиз талант ва муқаддасгоҳ шеқели ўлчови бўйича етти юз ўттиз шеқел эди. 25Ҳисобга олинган халқдан йиғилган кумушнинг жами – юз талант ва муқаддасгоҳ шеқели ўлчови бўйича бир минг етти юз етмиш беш шеқел эди. 26Бу миқдор – ҳисобга олинган йигирма ва ундан катта ёшдаги олти юз уч минг беш юз элликта одамнинг ҳар бирига, муқаддасгоҳ шеқели ўлчови бўйича ярим шеқелдан тўғри келар эди.27Юз талант кумуш Муқаддасгоҳнинг таглиги ва парданинг таглигига ишлатилди. Юз талантдан юзта таглик қилиниб, ҳар бир таглик учун бир талант кумуш сарф қилинди. 28Бир минг етти юз етмиш беш шеқел кумушдан эса устунлар учун илгаклар ва боғичлар қилди. Бу кумуш билан устунларнинг тепасини ҳам қоплади. 29Бағишловга келтирилган миснинг миқдори етмиш талант ва икки минг тўрт юз шеқел эди.30Бу мисдан Йиғин Чодирининг кириш қисмидаги устунларнинг тагликлари, мис қурбонгоҳ, қурбонгоҳнинг мис панжараси ва ҳамма буюмлари, 31бутун ҳовлидаги устунларнинг тагликлари, ҳовлининг кириш жойидаги устунларнинг тагликлари, Йиғин Чодирининг ва ташқи ҳовлининг қозиқлари қилинган эди.Chapter 39
1Улар кўк, алвон ва қирмизи матодан Муқаддасгоҳда хизмат қилиш учун хизмат либослари тикдилар. Шунингдек, Раббий Мусога амр этганидай, Аҳарўнга муқаддас либослар тикдилар.2Улар олтиндан, кўк, алвон, қирмизи мато ва майин зиғирдан эфод қилдилар. 3Улар олтинни юпқа қилиб эзиб, ип қилиб кесдилар. Буларни маҳорат билан кўк, алвон, қирмизи ва майин зиғир иплар орасига қўшиб тўқидилар.4Эфодни бирлаштириш учун боғичлар қилдилар; у иккала четидан ҳам боғланган эди. 5Раббий Мусога амр этганидай, эфоднинг устидаги камарни олтиндан, кўк, алвон, қирмизи мато ва майин зиғирдан ясадилар.6Кейин ақиқ тошларини йўндилар ва уларга муҳр ўйгандай қилиб, Исроил ўғилларининг исмини ўйиб ёздилар ва уларни олтин уяларга ўрнатиб, 7Раббий Мусога амр этганидай, Исроилнинг ўн икки қабиласини эслатиш учун эфоднинг елка боғичига қўйдилар.8Сўнг эфод сингари кўкракпечни олтиндан, кўк, алвон ва қирмизи мато ҳамда майин зиғирдан маҳорат билан тикдилар. 9Кўкракпеч тўртбурчакли бўлиб, икки қаватли эди. Унинг бўйи бир қарич, эни ҳам бир қарич бўлиб, у икки қават эди.10Кўкракпечга тошларни тўрт қатор қилиб тердилар: қизил ёқут, хризолит ва зумрат тошларни биринчи қаторга тердилар. 11Иккинчи қаторга феруза, зангори ёқут ва олмосни тердилар. 12Учинчи қаторга ложувард, агат ва аметист тошларини тердилар. 13Тўртинчи қаторга топаз, ақиқ ва яшма тошларини тердилар. Ҳамма тошлар олтин уячаларга ўрнатилди.14Бу тошлар Исроил ўғиллари исмининг сони бўйича эди: уларнинг исми сонига кўра улар ўн иккита эди. Уларнинг ҳар бирига, муҳр ўйгандай қилиб, ўн икки қабиладан биттасининг исми ўйиб ёзилган эди. 15Улар кўкракпеч учун соф олтиндан ип каби эшилган, иккита ўрилган занжирча ясадилар. 16Яна иккита олтин уя ва иккита олтин ҳалқа ясаб, иккала ҳалқани кўкракпечнинг икки четига ўрнатдилар.17Иккала олтин занжирчани кўкракпечнинг четидаги ҳалқаларга тақиб, 18иккала занжирчанинг иккинчи учини иккита уяга маҳкамладилар ва эфоднинг олд томонидаги елка боғичларига ўрнатдилар.19Олтиндан яна иккита ҳалқа ясадилар. Уларни кўкракпечнинг остки четига – эфоднинг ички қисмидаги жойига ўрнатдилар. 20Олтиндан бошқа иккита ҳалқа ясаб, уларни эфоднинг олд томонига, иккала елка боғичининг пастига – эфоднинг каштали камари устида бирлашадиган жойига ўрнатдилар.21Раббий Мусога амр этганидай, кўкракпеч эфоднинг каштали камари устида туриши ва эфоддан осилиб қолмаслиги учун кўкракпечни ҳалқалари ёрдамида эфоднинг ҳалқаларига кўк боғич билан боғладилар.22Эфоднинг ридосини бутунлай кўк матодан тўқиб қилдилар. 23Ридонинг ўртасидан совутнинг тешиги каби бош сиғадиган тешик қилдилар ва ридо йиртилиб кетмаслиги учун тешикни айланасига тўқидилар. 24Ридонинг этагига айланаси бўйлаб кўк, алвон, қирмизи ипдан анорлар ясадилар.25Соф олтиндан қўнғироқчалар ясаб, қўнғироқчаларни ридо этагига айланаси бўйлаб анорларнинг орасига осиб чиқдилар. 26Раббий Мусога амр этгандай, хизмат учун қилинган ридонинг этагига айланаси бўйлаб анор ва қўнғироқча, анор ва қўнғироқчани ўрнатдилар.27Аҳарўн билан унинг ўғилларига майин зиғирдан кўйлаклар, 28кидар, пешонабоғлар ва ички кийимлар қилдилар. 29Шунингдек, Раббий Мусога амр этганидай, майин зиғирдан ва кўк, алвон ҳамда қирмизи жундан кашта солиб камар ясадилар.30Сўнг соф олтиндан лавҳа – муқаддасворликнинг тожи ясадилар. Лавҳанинг юзига муҳрни ўйгандай, “Раббийнинг муқаддасворлиги”, деб ўйиб ёздилар. 31Раббий Мусога амр этганидай, лавҳани кидарнинг устига ўрнатиш учун унга кўк боғич боғладилар.32Шундай қилиб, Йиғин Чодири учун ҳамма ишлар ниҳоясига етди. Раббий Мусога амр этгандай, Исроил ўғиллари ҳаммасини шундай қилдилар. 33Мусонинг олдига Чодирни, Чодирнинг қопламаси ва унинг ҳамма қисмларини олиб келдилар: илгакларни, тўсинларни, тамбаларни, устунларни, тагликларни, 34қизилга бўялган қўчқор терисидан қилинган томни, кўк теридан қилинган томни, “Муқаддаслар-Муқаддасини” тўсиб турадиган ички пардани, 35гувоҳлик Киботини, унинг ходалари ва қопқоғини,36хонтахтани, унинг ҳамма буюмларини, унга қўйиладиган тақдим нонларини, 37соф олтиндан қилинган чироқпояни, унинг мойчироқларини, шунингдек, унга ўрнатилган мойчироқларни, унинг ҳамма буюмларини, мойчироқлар ёритиши учун мойни, 38олтин қурбонгоҳни, мойланиш мойини, хушбўй тутатқиларни, Чодирга кириш жойидаги пардани, 39мис қурбонгоҳни, унинг мис панжарасини, ходаларини, ҳамма буюмларини, қўлювгич ва унинг таглигини,40ҳовлининг пардаларини, устунларини, тагликларини, ҳовлига кириш жойидаги пардаларни, қозиқларни, арқонларни, Йиғин Чодиридаги хизматнинг ҳамма ашёларини, 41Муқаддасгоҳда хизмат учун хизмат либосларини, руҳоний Аҳарўннинг муқаддас либослари ва унинг ўғилларининг руҳонийлик хизматлари учун муқаддас либосларини олиб келдилар.42Раббий Мусога амр этганидай, Исроил ўғиллари бу барча ишларни шундай қилдилар. 43Мусо қилинган ҳамма ишларни кўздан кечирди-да, мана, Раббий амр этганидай, улар бу ишларни шундай бажарган эдилар. Мусо эса уларни дуо қилди.Chapter 40
1Раббий Мусога сўзлаб деди: 2“Биринчи ойнинг биринчи кунида Йиғин Чодирини ўрнат.3Сўнг гувоҳлик Киботини Чодирга олиб кириб, Киботни ички парда билан тўсиб қўй. 4Кейин хонтахтани олиб кир ва унинг ашёларини устига жойлаштир. Чироқпояни ҳам олиб кириб, унга мойчироқларни ўрнат.5Тутатқи тутатиш олтин қурбонгоҳини гувоҳлик Киботининг олдига қўй ва Чодирга кириш жойи олдига пардани ос. 6Тамоман ёндириш қурбонгоҳини Йиғин Чодирининг кириш жойи олдига қўй. 7Қўлювгични Йиғин Чодири билан қурбонгоҳ ўртасига ўрнатиб, ичига сув қуй.8Айланаси бўйлаб ҳовлини ўрнатгин ва ҳовлининг кириш жойига пардани ос. 9Сўнг мойланиш мойини олиб, Чодир ва унинг ҳамма ашёларини мойла. Шундай қилиб, Чодир ва унинг ҳамма ашёларини муқаддасла. Шунда Чодир муқаддас бўлади. 10Тамоман ёндириш қурбонгоҳи ва унинг ҳамма буюмларини ҳам мойлаб, қурбонгоҳни муқаддасла. Шунда қурбонгоҳ буюк муқаддасворлик бўлади. 11Қўлювгич ва унинг таглигини ҳам мойлаб, уни муқаддасла.12Сўнг Аҳарўн билан ўғилларини Йиғин Чодирига кириш жойига олиб кел ва уларни сув билан ювинтириб, 13Аҳарўнга муқаддас либосларни кийдириб, уни мойла ва муқаддасла, токи у Мен учун руҳоний бўлсин.14Шундан кейин унинг ўғилларини ҳам олиб келиб, уларга кўйлакларни кийдиргин. 15Отасини мойлаганингдай, уларни ҳам мойла, токи улар Мен учун руҳоний бўлсинлар. Шунда уларнинг мойланиши уларни авлодлари оша абадий руҳонийликка бағишлайди”. 16Раббий амр этганидай, Мусо ҳамма ишни шундай қилди.17Иккинчи йилнинг биринчи ойида, ойнинг биринчи кунида Йиғин Чодири ўрнатилди. 18Мусо Чодирни ўрнатиб, таглигини мустаҳкамлаб, унинг тўсинларини, тамбалари ва устунларини ўрнатди. 19Сўнгра, Раббий Мусога амр этганидай, Чодирнинг устига қопламани ёйди ва қоплама устидан томни қўйди. 20Кейин иккита тош лавҳани олиб, Киботга солиб қўйди. Ходаларни Кибот ҳалқасидан ўтказди ва қопқоғини Кибот устига қўйди.21Раббий Мусога амр этганидай, Киботни Чодирга олиб кирди. Ички пардани осиб, гувоҳлик Киботини тўсиб қўйди. 22Йиғин Чодирига – Чодирнинг шимол томонига, ички парданинг ташқарисига хонтахтани қўйди. 23Раббий Мусога амр этганидай, хонтахта устига Раббийнинг ҳузурида қатор қилиб, тақдим нонларини қўйди.24Йиғин Чодирига – хонтахтанинг рўпарасига, Чодирнинг жануб томонига чироқпояни қўйди. 25Раббий Мусога амр этганидай, Раббийнинг ҳузурида мойчироқларни ёқди.26Йиғин Чодиридаги ички парданинг ташқарисига олтин қурбонгоҳни қўйди. 27Раббий Мусога амр этганидай, қурбонгоҳда хушбўй тутатқи тутатди.28Чодирга кириш жойи олдига пардани осди. 29Йиғин Чодирига кириш жойи олдида тамоман ёндириш қурбонгоҳини ўрнатди. Раббий Мусога амр этганидай, қурбонгоҳда тамоман ёндириш қурбонлиги билан нон бағишловини келтирди. 30Йиғин Чодири билан қурбонгоҳ ўртасида қўлювгични ўрнатиб, ювиниш учун ичига сув қуйди.31Мусо, Аҳарўн ва Аҳарўннинг ўғиллари унда қўл ва оёқларини ювдилар. 32Раббий Мусога амр этганидай, улар Йиғин Чодирига кирганларида ва қурбонгоҳга яқинлашганларида, қўл ва оёқларини ювишар эдилар. 33Сўнгра Чодир билан қурбонгоҳнинг атрофига айланаси бўйлаб ҳовлини ўрнатди ва ҳовлининг кириш жойи олдига пардани осди. Шу тариқа Мусо ишни тугатди.34Шунда Йиғин Чодирини булут қоплади ва Раббийнинг шуҳрати Чодирни тўлдирди. 35Мусо Йиғин Чодирига кира олмади, чунки булут уни қоплади ва Раббийнинг шуҳрати Чодирни тўлдирди.36Чодирдан булут кўтарилганида, Исроил ўғиллари йўлга чиқиб, саёҳатларини давом эттирар эдилар. 37Булут кўтарилмаганда эса, то булут кўтариладиган кун келмагунча, улар йўлга чиқишмас эди. 38Шундай қилиб, бутун Исроил хонадонининг кўз олдида уларнинг саёҳати давомида Йиғин Чодирининг устида кундузи Раббийнинг булути, тунда эса олови турар эди. Омин.Leviticus
Chapter 1
1Раббий Мусони чорлаб, унга Йиғин Чодиридан сўзлади ва шундай деди: 2“Исроил ўғилларига эълон қилиб айтгин: Агар сизлардан бирор киши Раббийга қурбонлик келтирмоқчи бўлса, чорвадан келтирмоқчи бўлса, катта ва кичик қорамолдан қурбонлик келтирсин.3Агар унинг қурбонлиги тамоман ёндириш қурбонлиги сифатида катта қорамол бўлса, эркак жинсидаги бенуқсон ҳайвонни келтирсин. Раббийдан илтифот олиш учун уни Йиғин Чодирининг кириш жойига олиб келсин 4ва тамоман ёндириш қурбонлигига келтириладиган ҳайвоннинг бошига қўлларини қўйсин, шунда гуноҳлари кечирилиши учун илтифот олади.5Сўнг у буқани Раббийнинг қаршисида сўйсин. Аҳарўннинг ўғиллари руҳонийлар эса қонни олиб келиб, ушбу қонни Йиғин Чодирига кираверишда турган қурбонгоҳнинг ҳар томонига пуркасинлар. 6Сўнг у тамоман ёндириш қурбонлигининг терисини шилиб олиб, уни бўлакларга бўлсин.7Аҳарўннинг ўғиллари руҳонийлар эса қурбонгоҳ устига олов ёқсинлар ва олов устига ўтин қўйсинлар. 8Шунингдек, Аҳарўннинг ўғиллари руҳонийлар бўлакларни, калла ва ёғни қурбонгоҳдаги оловда ёнаётган ўтинлар устига қўйсинлар, 9унинг ички аъзолари ва оёқларини эса сув билан ювсинлар. Сўнг руҳоний буларнинг ҳаммасини қурбонгоҳда ёқиб юборсин. Бу ― Раббийга ёқимли бўлган хушбўй тутатқи сифатида тамоман ёндириш қурбонлигидир.10Агар тамоман ёндириш қурбонлиги кичик қорамолдан: қўй ёки эчкидан бўлса, унда эркак жинсидаги бенуқсон ҳайвонни келтирсин. 11Уни қурбонгоҳнинг шимолий томонида Раббийнинг қаршисида сўйсин. Аҳарўннинг ўғиллари руҳонийлар эса унинг қонини қурбонгоҳнинг ҳар томонига пуркасинлар.12Сўнг уни бўлакларга бўлиб, боши ва ёғини ажратсинлар. Руҳоний буларни қурбонгоҳдаги оловда ёнаётган ўтинлар устига қўйсин, 13унинг ички аъзолари ва оёқларини эса сув билан ювсин. Сўнг руҳоний буларнинг ҳаммасини олиб келиб, қурбонгоҳда ёқиб юборсин. Бу ― Раббийга ёқимли бўлган хушбўй тутатқи сифатида тамоман ёндириш қурбонлигидир.14Агар у Раббийга тамоман ёндириш қурбонлигига қушлардан келтирса, унда қурбонликка мусича ёки ёш кабутардан келтирсин. 15Руҳоний уни қурбонгоҳга олиб келиб, бошини узсин ва қурбонгоҳда ёқиб юборсин, қонини эса қурбонгоҳнинг деворига сиқсин.16Унинг жиғилдони ва патларини ажратиб, қурбонгоҳ ёнига, кул турган унинг шарқий томонига ташласин. 17Сўнг унинг қанотларини ажратмасдан синдирсин. Шундай қилиб, руҳоний уни қурбонгоҳда, олов ёнаётган ўтинларда ёқиб юборсин. Бу ― Раббийга ёқимли бўлган хушбўй тутатқи сифатида тамоман ёндириш қурбонлигидир.Chapter 2
1Агар кимдир Раббийга нон бағишлови қурбонлигини келтирмоқчи бўлса, унда буғдой унини олиб келсин ва унга мой қуйиб, устига ладан қўйсин. 2Сўнгра уни Аҳарўннинг ўғиллари руҳонийларга олиб келсин. Руҳоний қўлини тўлдириб, мой қўшилган унни ладаннинг ҳаммаси билан бирга олсин ва буларни хотира учун қурбонгоҳда ёқиб юборсин. Бу ― Раббийга ёқимли бўлган хушбўй тутатқи сифатида қурбонликдир. 3Нон бағишловидан ортгани эса Аҳарўн ва унинг ўғилларига қолсин. Бу ― Раббийнинг қурбонликларидан бўлган буюк муқаддасворликдир.4Агар ўчоқда пиширилган нондан бағишлов қурбонлигини келтирмоқчи бўлсанг, унда мой билан аралаштирилган буғдой унидан қилинган ачитқисиз нон ёки мой суртилган ачитқисиз кулчани келтиргин. 5Агарда қурбонлигинг товада пиширилган нон бағишлови бўлса, унда у ачитқисиз, мой билан аралашган буғдой унидан бўлсин.6Уни бўлакларга бўлиб, устига мой қуйгин. Бу ― нон бағишловидир. 7Агарда қурбонлигинг хумчада пиширилган нон бағишлови бўлса, унда уни мой билан буғдой унидан қилиш керак.8Шулардан таркиб топган бағишловни Раббийга келтириб, уни руҳонийга тақдим этгин, у эса бағишловни қурбонгоҳга олиб келади. 9Руҳоний хотира учун бу бағишловнинг бир қисмини олиб, қурбонгоҳда ёқиб юборсин. Бу ― Раббийга ёқимли бўлган хушбўй тутатқи сифатида қурбонликдир. 10Бағишлов нонидан ортгани эса Аҳарўн ва унинг ўғилларига қолсин. Бу ― Раббийнинг қурбонликларидан бўлган буюк муқаддасворликдир.11Раббийга келтираётган нон бағишловидан ҳеч бирини ачитқили қилманглар, зеро Раббийга қурбонлик сифатида ачитқини ҳам, асални ҳам оловда ёндиришингиз мумкин эмас. 12Уларни бошланғич бағишлови сифатида Раббийга келтиринглар, аммо ёқимли хушбўй ҳид сифатида қурбонгоҳда ёндиришингиз мумкин эмас. 13Ҳар қандай нон бағишловингни туз билан тузла ва қурбонликларингни Худойингнинг аҳдининг тузисиз қолдирма. Ҳар қандай бағишловинг билан тузни олиб кел.14Агар Раббийга биринчи ҳосиллардан нон бағишловини келтирмоқчи бўлсанг, унда биринчи ҳосиллардан бўлган бошоқлардан янчилган ва оловда қуритилган донни бағишловга келтир. 15Унга мой қуйиб, устига ладан қўй. Бу ― нон бағишловидир. 16Сўнг руҳоний доннинг бир қисмини, мой ва ладаннинг ҳаммасини хотира учун ёқиб юборсин. Бу ― Раббийга қурбонликдир.Chapter 3
1Агар унинг қурбонлиги тинчлик қурбонлиги бўлса ва уни катта қорамолдан келтирса, унда бенуқсон эркак ёки урғочи жинсидаги ҳайвонни Раббийга келтирсин. 2Қурбонликнинг бошига қўлини қўйиб, уни Йиғин Чодирининг кириш жойида сўйсин, Аҳарўн ўғиллари руҳонийлар эса унинг қонини қурбонгоҳнинг ҳар томонига пуркасинлар.3У тинчлик қурбонлигидан Раббийга қурбонлик сифатида ички аъзоларини қоплаб турган ёғни, ички аъзоларидаги ҳамма ёғни, 4иккала буйраги ва уларнинг устидаги ҳамда биқинидаги ёғни, жигари устидаги ёғни келтирсин. У буларни буйраклари билан бирга ажратиб олсин. 5Аҳарўннинг ўғиллари буларни қурбонгоҳдаги оловда ёнаётган ўтинлар устида, тамоман ёндириш қурбонлиги билан бирга ёқиб юборсин. Бу ― Раббийга ёқимли бўлган хушбўй тутатқи сифатида қурбонликдир.6Агарда Раббийга кичик қорамолдан тинчлик қурбонлигини келтирмоқчи бўлса, унда бенуқсон эркак ёки урғочи жинсидаги ҳайвонни келтирсин. 7Агар у қурбонлик сифатида қўйни олиб келса, унда уни Раббийнинг қаршисига олиб келсин. 8Қурбонликнинг бошига қўлини қўйиб, уни Йиғин Чодири олдида сўйсин. Аҳарўннинг ўғиллари эса қўйнинг қонини қурбонгоҳнинг ҳар томонига пуркасинлар.9У тинчлик қурбонлигидан Раббийга қурбонлик сифатида унинг ёғини, умуртқа суягигача кесилган бутун думбасини, ички аъзоларини қоплаб турган ёғни, ички аъзоларидаги ҳамма ёғни, 10иккала буйраги ва уларнинг устидаги ҳамда биқинидаги ёғни, жигари устидаги ёғни келтирсин. У буларни буйраклари билан бирга ажратиб олсин. 11Руҳоний буларни оловда ёқиб юборсин. Бу ― Раббийга қурбонлик, оловнинг озиғидир.12Агарда у қурбонлик сифатида эчкини олиб келса, унда уни Раббийнинг қаршисига олиб келсин. 13Қурбонликнинг бошига қўлини қўйиб, уни Йиғин Чодири олдида сўйсин. Аҳарўннинг ўғиллари эса унинг қонини қурбонгоҳнинг ҳар томонига пуркасинлар. 14Раббийга қурбонлик сифатида оловда ёндиришга эчкининг ички аъзоларини қоплаб турган ёғни, ички аъзоларидаги ҳамма ёғни,15иккала буйраги ва уларнинг устидаги ҳамда биқинидаги ёғни, жигари устидаги ёғни келтирсин. У буларни буйраклари билан бирга ажратиб олсин. 16Руҳоний буларни қурбонгоҳда ёқиб юборсин. Бу ― оловнинг озиғи, Раббийга ёқимли бўлган хушбўй ҳиддир. Ҳамма ёғи эса Раббийга тегишлидир. 17Бу барча хонадонларингизда авлодларингиз аро абадий низомдир ― ҳеч қандай ёғни, ҳеч қандай қонни еманглар”.Chapter 4
1Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 2“Исроил ўғилларига эълон қил: Кимки хатоликда Раббийнинг бирор амрига қарши гуноҳ қилса ва қилиш мумкин бўлмаган ишни қилиб қўйса, 3агар мойланган руҳоний гуноҳ қилиб, бутун халқни айбдор қилиб қўйса, унда қилган гуноҳи учун Раббийга катта қорамолдан гуноҳ қурбонлигига бенуқсон ҳўкизни келтирсин.4У ҳўкизни Йиғин Чодирининг кириш жойига, Раббийнинг олдига олиб келсин ва қўлини ҳўкизнинг бошига қўйиб, ҳўкизни Раббийнинг қаршисида сўйсин. 5Мойланган руҳоний ҳўкизнинг қонини олиб, уни Йиғин Чодирига киритсин.6Руҳоний бармоғини қонга ботириб, Раббийнинг қаршисида, Муқаддасгоҳнинг пардаси олдида етти марта қонни пуркасин. 7Сўнг руҳоний Йиғин Чодири ичида, Раббийнинг қаршисида турган хушбўй тутатқилар қурбонгоҳининг шохига қонни қўйсин, ҳўкизнинг қолган қонини эса Йиғин Чодирига кираверишда турган тамоман ёндириш қурбонгоҳининг тагига тўксин.8Сўнг гуноҳ учун келтирилган ҳўкиздан унинг бор ёғини, ички аъзоларини қоплаб турган ёғни, барча ички аъзоларидаги ёғни, 9иккала буйраги ва унинг устидаги ҳамда биқинидаги ёғни, жигари устидаги ёғни чиқариб олсин. У буларни буйраклари билан бирга ажратиб олсин, 10(худди тинчлик қурбонлиги ҳўкизидан ажратиб олингани каби ажратсин), ва руҳоний буларни тамоман ёндириш қурбонгоҳида ёқиб юборсин.11Ҳўкизнинг терисини, бошини, бутун танаси ва оёқларини, ички аъзолари ва ахлатини, 12бутун ҳўкизни қароргоҳдан ташқарига, кул тўкиладиган тоза жойга чиқарсин ва уни ўтин устида оловда ёқиб юборсин. У кул тўкиладиган жойда ёқиб юборилсин.13Агар бутун Исроил жамоаси хатоликда гуноҳ қилиб қўйиб, жамоа кўзидан бу яширин қолса ва қилиши мумкин бўлмаган ишни қилиб, Раббийнинг амрларига қарши бирор нима қилса ва айбдор бўлса, 14унда қилган гуноҳ аён бўлгач, бутун жамоадан гуноҳ учун қурбонликка катта қорамолдан ҳўкизни тақдим қилишсин ва уни Йиғин Чодирига олиб келишсин. 15Жамоанинг оқсоқоллари Раббийнинг қаршисида қўлларини ҳўкизнинг бошига қўйиб, уни Раббийнинг қаршисида сўйсинлар.16Мойланган руҳоний эса ҳўкизнинг қонини Йиғин Чодирига киритсин. 17Руҳоний бармоғини қонга ботириб, Раббийнинг қаршисида Муқаддасгоҳнинг пардаси олдида етти марта қонни пуркасин.18Сўнг руҳоний Йиғин Чодири ичида, Раббийнинг қаршисида турган қурбонгоҳ шохига қонни қўйсин, қолган қонни эса Йиғин Чодирига кираверишда турган тамоман ёндириш қурбонгоҳининг тагига тўксин. 19Унинг бор ёғини эса чиқариб олиб, қурбонгоҳда ёқиб юборсин.20У гуноҳ учун келтирилган ҳўкизни нима қилишса, бу ҳўкизни ҳам шундай қилсин. Уни шундай қилиш керак ва шу тарзда, руҳоний жамоани поклайди ва улар кечирилади. 21Ҳўкизни эса қароргоҳдан ташқарига чиқариб, аввалги ҳўкизни ёндиргани каби, уни ҳам ёқиб юборсин. Бу – жамоа гуноҳи учун қурбонликдир.22Агар ҳоким гуноҳ қилса ва ўз Раббий Худосининг амрларига қарши бирор нарсани хатоликда қилиб, қилиши мумкин бўлмаган ишни қилса ва айбдор бўлса, 23унда қилган гуноҳи унга аён бўлгач, қурбонлик сифатида бенуқсон такани олиб келсин.24Сўнг таканинг бошига қўлини қўйиб, Раббийнинг қаршисида тамоман ёндириш қурбонликлари сўйиладиган жойда уни сўйсин. Бу – гуноҳ учун қурбонликдир. 25Руҳоний эса бармоғи билан гуноҳ учун қурбонликнинг қонини олиб, тамоман ёндириш қурбонгоҳининг шохига қўйсин, қолган қонни эса тамоман ёндириш қурбонгоҳининг тагига тўксин.26Унинг ҳамма ёғини тинчлик қурбонлиги ёғи каби қурбонгоҳда ёқиб юборсин. Шу тарзда, руҳоний ҳокимни гуноҳидан поклайди ва у кечирилади.27Агар оддий халқдан бирор киши хатоликда гуноҳ қилиб, Раббийнинг амрларига қарши бирор нарсани қилса ва қилиши мумкин бўлмаган ишни қилиб қўйса ва айбдор бўлса, 28шунда қилган гуноҳини у англагач, ўз гуноҳи учун қурбонлик сифатида бенуқсон эчкини олиб келсин.29Сўнг гуноҳ учун қурбонликнинг бошига қўлини қўйиб, тамоман ёндириш қурбонлиги сўйиладиган жойида эчкини гуноҳ учун қурбонликка сўйсин. 30Руҳоний эса бармоғи билан унинг қонини олиб, тамоман ёндириш қурбонгоҳининг шохига қўйсин, қолган қонни эса тамоман ёндириш қурбонгоҳининг тагига тўксин.31Унинг ҳамма ёғини тинчлик қурбонлигининг ёғини ажратгани каби ажратиб олсин ва руҳоний буни Раббийга ёқимли бўлган хушбўй тутатқи сифатида қурбонгоҳда ёқиб юборсин. Шу тарзда, руҳоний уни поклайди ва у кечирилади.32Агар у гуноҳ учун қурбонликка қўй келтирмоқчи бўлса, унда бенуқсон урғочисини олиб келсин. 33Сўнг гуноҳ учун қурбонликнинг бошига қўлини қўйиб, уни тамоман ёндириш қурбонлиги сўйиладиган жойда гуноҳ учун қурбонликка сўйсин.34Руҳоний эса бармоғи билан гуноҳ учун қурбонликнинг қонини олиб, тамоман ёндириш қурбонгоҳининг шохига қўйсин, қолган қонни эса тамоман ёндириш қурбонгоҳининг тагига тўксин. 35Унинг ҳамма ёғини тинчлик қурбонлиги қўйининг ёғини ажратгани каби ажратиб олсин ва руҳоний буни қурбонгоҳда Раббийга қурбонликка ёқиб юборсин. Шу тарзда, руҳоний уни қилган гуноҳидан поклайди ва у кечирилади.Chapter 5
1Кимки лаънат овозини эшитиб, бунга гувоҳ бўлган ёки буни кўрган, ёки билган бўлса-ю, лекин буни ошкор қилмаса ва шу орқали гуноҳ қилса, унда у айбдор бўлади. 2Кимки бирор нопок нарсага тегса, нопок ёввойи ҳайвоннинг мурдасига, нопок чорванинг мурдасига ёки нопок судралиб юрувчининг мурдасига тегса, аммо буни билмаган бўлса, у нопок ва айбдор бўлади.3Кимки одамнинг қандайдир нопоклигига, яъни ундан булғаниш мумкин бўлган нопокликка тегса ва буни билмаган бўлса-ю, аммо кейин англаса, у айбдор бўлади. 4Кимки қандайдир ишда, одамлар ўйламасдан гапириб қасам ичганлари каби, ўйламасдан гапириб, бирор ёвузлик ёки яхшилик қилишга қасам ичса ва у буни билмаса-ю, аммо кейин англаса, унда у шу ишда айбдор бўлади.5Хуллас, ким шуларнинг бирортасида айбдор бўлса ва қилган гуноҳини эътироф этса, 6унда қилган гуноҳи учун у Раббийга айбдорлик қурбонлигига кичик қорамолдан урғочи қўй ёки эчкини гуноҳи учун келтирсин ва руҳоний уни гуноҳидан поклайди.7Агарда қўй келтиришга унинг имкони бўлмаса, унда ўз гуноҳининг айбдорлиги учун Раббийга иккита мусича ёки иккита ёш кабутарни: бирини гуноҳ қурбонлигига, бошқасини тамоман ёндириш қурбонлигига келтирсин. 8У уларни руҳонийга олиб келсин. Руҳоний эса аввал гуноҳ қурбонлигининг кабутарини қурбонликка келтириб, унинг бошини бўйнидан синдирсин, аммо ажратмасин. 9Гуноҳ қурбонлиги қонини қурбонгоҳнинг деворига сиқсин, қолган қонни эса қурбонгоҳнинг тагига тўксин. Бу – гуноҳ учун қурбонликдир.10Иккинчи қушни эса низомга биноан тамоман ёндириш қурбонлигига келтирсин. Шу тарзда, руҳоний уни қилган гуноҳидан поклайди ва у кечирилади.11Агарда иккита мусича ёки иккита ёш кабутарни келтиришга унинг имкони бўлмаса, унда у қилган гуноҳи учун буғдой унидан эфанинг ўндан бир қисмини гуноҳ қурбонлигига келтирсин. Унга мой қуймасин, ладан ҳам қўймасин, чунки бу гуноҳ қурбонлигидир.12Шундай қилиб, уни руҳонийга олиб келсин, руҳоний эса кафтини тўлдириб олиб, хотира учун қурбонгоҳда Раббийга қурбонликка ёндириб юборади. Бу – гуноҳ учун қурбонликдир. 13Шу тарзда, руҳоний қилган мазкур гуноҳларнинг биридан уни поклайди ва у кечирилади. Қолган ун эса нон бағишлови сифатида руҳонийга тегишлидир”.14Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 15“Агар кимдир қонунбузарлик қилиб, Раббийнинг муқаддасворликларига қарши хатоликда гуноҳ қилиб қўйса, унда ўз айби учун муқаддасгоҳ шеқели бўйича кумуш шеқелда баҳоланган кичик қорамолдан бўлган бенуқсон қўйни айбдорлик қурбонлиги сифатида Раббийга келтирсин. 16Қайси муқаддасворликка қарши гуноҳ қилган бўлса, ўшани қопласин. Бунинг устига унинг бешдан бир қисмининг нархини қўшиб, пулни руҳонийга берсин, руҳоний эса айбдорлик қурбонлигининг қўйи билан уни покласин ва у кечирилади.17Ким гуноҳ қилиб, Раббийнинг амрларига қарши қилиши мумкин бўлмаган ишни қилса ва билмасдан айбдор бўлса, у гуноҳини ўзида кўтариб юради. 18Унда у айбдорлик қурбонлиги сифатида руҳоний томонидан баҳоланган бенуқсон қўйни руҳонийга олиб келсин, руҳоний эса унинг билмасдан қилган хатосидан поклайди ва у кечирилади. 19Бу – унинг Раббийнинг қаршисидаги айби учун айбдорлик қурбонлигидир”.Chapter 6
1Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 2“Агар кимдир гуноҳ қилиб, Раббийнинг қаршисида қонунбузарлик қилса ва унга топширилган ёки унга қарзга берилган ёки ўғирланган нарсада у яқинига ёлғон гапирса, ёки яқинини шунчаки алдаса, 3ёки йўқолган буюмни топиб олиб, бу ҳақида ёлғон гапирса, ёки одамлар одатан қиладиган нарса ҳақида ёлғон қасам ичса ва шу орқали гуноҳ қилса, 4унда гуноҳ қилгани ва айбдор бўлгани учун, у ўғирланган нарсани, тортиб олган нарсани, унга ишониб топширилган нарсани ва топилган нарсани қайтариб бериши керак.5Агар бирор нарсада ёлғон қасам ичган бўлса, унда уни тўлиқ қайтариши ва бешдан бир қисмини қўшиб, айбдорлик қурбонлигини келтириш кунида унинг эгасига бериши керак. 6Айби учун эса у Раббийга айбдорлик қурбонлигига, сенинг баҳолашингга кўра, подадан бенуқсон қўчқорни руҳонийга келтирсин. 7Шунда руҳоний уни Раббийнинг қаршисида поклайди ва унинг қилган ҳар қандай айби кечирилади”.8Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 9“Аҳарўн ва унинг ўғилларига амр қилиб айтгин: Мана, бу тамоман ёндириш қурбонлиги ҳақида қонундир – тамоман ёндириш қурбонлиги қурбонгоҳдаги оловда туни бўйи эрталабгача қолдирилсин ва қурбонгоҳнинг олови унда ёниб турсин.10Руҳоний ўз зиғир кийимини кийиб, танасига ўз зиғир иштонини кийсин ва қурбонгоҳ устида оловда ёндирган тамоман ёндириш қурбонлигининг кулини олиб, уни қурбонгоҳнинг ёнига қўйсин. 11Сўнг кийимларини ечиб, бошқа кийимларни кийсин ва кулни қароргоҳдан ташқарига, тоза жойга олиб чиқсин.12Қурбонгоҳ устидаги олов эса ёниб тураверсин, у ўчмасин. Руҳоний ҳар тонг унинг устида ўтин ёқиб, унинг устига тамоман ёндириш қурбонлигини қўйсин ва унинг устида тинчлик қурбонлигининг ёғини ёндирсин. 13Қурбонгоҳ устидаги олов эса доимо ёниб турсин ва ўчмасин.14Мана бу― нон бағишлови ҳақидаги қонун: Аҳарўннинг ўғиллари уни Раббийнинг қаршисига қурбонгоҳнинг олдига олиб келишлари керак. 15Руҳоний нон бағишловидан ҳовучини тўлдириб, буғдой уни, мой ва қурбонликдаги ладаннинг ҳаммасини олсин ва қурбонгоҳда ёқиб юборсин. Бу ― хотира учун Раббийнинг қаршисида ёқимли бўлган хушбўй ҳиддир.16Унинг қолганини эса Аҳарўн ва унинг ўғиллари есинлар. Уни ачитқисиз, муқаддас жойда ейишлари керак. Уни Йиғин Чодирининг ҳовлисида есинлар. 17У ачитқи билан пиширилиши мумкин эмас. Мен буни уларга оловда куйдириладиган қурбонликларимдан улуш қилиб бердим. Бу – гуноҳ қурбонлиги ва айбдорлик қурбонлиги каби буюк муқаддасворликдир. 18Аҳарўн авлодининг барча эркак зоти уни ейишлари мумкин. Бу – авлодларингиз оша Раббийнинг оловда куйириладиган қурбонликларидан абадий улушдир. Унга тегинган ҳар ким муқаддасланади”.19Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 20“Мана, Аҳарўн ва ўғилларининг мойланиши кунида улардан Раббийга келтириладиган бағишлов шудир: доимий бағишлови сифатида бўлган буғдой унидан эфанинг ўндан бир қисми. Унинг ярмини эрталаб, ярмини кечқурун келиришсин.21У товада мой билан пиширилиши керак. У яхши бўкканида, уни келтир. Нон бағишловининг пишган бурдаларини Раббийга ёқимли бўлган хушбўй тутатқи сифатида келтир. 22Аҳарўннинг ўрнига унинг ўғилларидан мойланган руҳоний буни амалга ошириши керак. Бу – Раббийнинг абадий низомидир. Унинг ҳаммаси ёндирилиши керак. 23Руҳоний келтирадиган барча нон бағишловининг ҳаммаси ёндирилиши керак, у ейилиши мумкин эмас”.24Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 25“Аҳарўн ва унинг ўғилларига айтгин: Мана бу ― гуноҳ қурбонлиги қонунидир: гуноҳ қурбонлиги Раббийнинг қаршисида, тамоман ёндириш қурбонлиги сўйиладиган жойда сўйилиши керак. Бу – буюк муқаддасворликдир. 26Гуноҳ қурбонлигини келтираётган руҳоний уни ейиши керак. У муқаддас жойда, Йиғин Чодири ҳовлисида ейилиши керак.27Унинг гўштига тегинган ҳар кимса муқаддасланади. Агарда унинг қони кийимга сачраб кетса, у сачраган кийимни муқаддас жойда ювгин. 28Бу гўшт қайнатилган сопол идиш эса синдирилсин, агар мис идишда қайнатилган бўлса, унда идишни тозалаб, сув билан ювиш керак.29Руҳоний авлодининг ҳамма эркаклари бу гўштни ейиши мумкин. Бу – буюк муқаддасворликдир. 30Аммо қони Йиғин Чодирининг ичига, покланиш учун Муқаддасгоҳга киритиладиган гуноҳ қурбонлигини ейиши мумкин эмас, уни оловда ёндириш керак.Chapter 7
1Мана бу – айбдорлик қурбонлиги қонуни, бу – буюк муқаддасворликдир: 2Айбдорлик қурбонлигини тамоман ёндириш қурбонлиги сўйиладиган жойда сўйиш керак, унинг қонини эса қурбонгоҳнинг ҳар томонига пуркаш керак. 3Руҳоний унинг ҳамма ёғини, қуйруғини, ички аъзоларини қоплаб турган ёғни, 4шунингдек, иккала буйрагини, уларнинг устидаги ҳамда биқинидаги ёғ ва жигари устидаги ёғни келтирсин. Уни буйраклари билан ажратиб олсин.5Руҳоний буларни Раббийга олов қурбонлиги сифатида ёндириб юборсин. Бу – айбдорлик қурбонлигидир. 6Руҳоний авлодининг ҳамма эркаклари буни ейиши мумкин. Муқаддас жойда буни ейиш керак. Бу – буюк муқаддасворликдир.7Гуноҳ қурбонлиги ҳақидаги каби, айбдорлик қурбонлиги ҳақида ҳам қонун бир: у руҳонийга тегишлидир, ва шу орқали руҳоний одамни поклайди. 8Руҳоний эса бирор кишининг тамоман ёндириш қурбонлигини келтирганида, келтирган қурбонлигининг териси руҳонийга тегишлидир.9Шунингдек, ўчоқда пиширилган ва хумда ёки товада пиширилган ҳар қандай нон бағишлови ҳам буларни келтираётган руҳонийга тегишлидир. 10Ҳар қандай нон бағишлови: мой билан аралаштирилгани ҳам, қуруғи ҳам Аҳарўн ўғилларининг ҳар бирига тегишлидир.11Мана бу ― Раббийга келтириладиган тинчлик қурбонлиги ҳақидаги қонун: 12Кимки миннатдорчиликда уни келтирса, унда у миннатдорлик қурбонлиги билан бирга мой аралаштирилган ачитқисиз нонларни, мой суртилган ачитқисиз кулчаларни, мой шимдирилган ун ва мойда пиширилган қотир нонни келтирсин.13Боз устига, тинч миннатдорчилик қурбонлиги билан у бағишлов сифатида кулчадан ташқари ачитқили нон ҳам келтириши керак. 14Ушбу ҳамма бағишловлардан бирортасини у ҳадя сифатида Раббийга тақдим қилсин. Бу ― тинчлик қурбонлигининг қонини пуркаётган руҳонийга тегишлидир.15Тинч миннатдорчилик қурбонлигининг гўшти эса келтирилган куни ейилиши керак, ундан тонггача қолдирмаслик шарт. 16Агарда кимдир атаган назри бўйича ёки ихтиёрий равишда қурбонлик келтирса, унда қурбонлигини келтирилган куни уни ейиш керак, ундан қолганини эртаси куни ҳам еса бўлади.17Аммо қурбонлик гўштидан учинчи кунга қолганини оловда ёндириб юбориш керак. 18Агарда тинчлик қурбонлигининг гўштини учинчи куни ейишса, унда қурбон қабул бўлмайди, уни келтирган кишининг фойдасига ҳисобланмайди, чунки бу булғанишдир. Ким уни еса, гуноҳини ўзида кўтариб юради.19Агарда тинчлик қурбонлигининг гўшти бирор нопок нарсага тегиб кетса, унда уни ейиш мумкин эмас, уни оловда ёндириб юбориш керак. Тоза гўштни эса ҳар бир пок одам ейиши мумкин. 20Кимки ўзи нопок бўлиб, Раббийнинг тинчлик қурбонлигининг гўштини еса, унда ўша одам ўз халқининг орасидан қириб ташланади.21Агар кимдир бирор нопок нарсага: одамнинг нопоклигига ёки нопок ҳайвонга, ёки бирор нопок жирканч нарсага тегиниб, сўнг Раббийнинг тинчлик қурбонлигининг гўштини еса, унда ўша одам ўз халқининг орасидан қириб ташланади”.22Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 23“Исроил ўғилларига айтгин: На молнинг, на қўйнинг, на таканинг ёғини еманглар. 24Ўлган жониворнинг ёки ҳайвон тилка-пора қилган жониворнинг ёғини ҳар қандай ишда қўллаш мумкин, аммо уни асло еманглар.25Кимки Раббийга қурбонликка келтирилаётган молнинг ёғини еса, ўша одам ўз халқининг орасидан қириб ташланади. 26Шунингдек, хонадонингиздаги ҳеч ким на қушнинг, на жониворнинг қонини еманглар. 27Кимки қандайдир қонни ейдиган бўлса, ўша одам ўз халқининг орасидан қириб ташланади”.28 Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 29“Исроил ўғилларига айтгин: Ким Раббийга тинчлик қурбонлигини тақдим қилса, у тинчлик қурбонлигидан бир қисмини Раббийга олиб келиши керак. 30У қурбонликни ўз қўллари билан Раббийга олиб келиши керак: Раббийнинг юзи қаршисида қурбонликнинг кўкрагини силкитиб, ёғи билан кўкрагини олиб келиши керак.31Руҳоний ёғни қурбонгоҳда ёқиб юбориши керак, кўкрак эса Аҳарўн ва унинг ўғилларига тегишлидир. 32Тинчлик қурбонликларингизнинг ўнг елкасини ҳадя сифатида руҳонийга беринглар.33Аҳарўн ўғилларидан қайси бири тинчлик қурбонлигининг қони ва ёғини қурбонликка келтирса, ўнг елка ўшанинг улушидир. 34Зеро Исроил ўғилларининг тинчлик қурбонликларидан Мен силкитиб келтирилган кўкракни ва ҳадя қилинган елкани олиб, уларни руҳоний Аҳарўн ва унинг ўғилларига Исроил ўғилларидан абадий улуш қилиб бердим”.35Бу – Раббийнинг қаршисида руҳонийлик хизматини бошлаган кунларидан бошлаб, Раббийнинг қурбонликларидан Аҳарўннинг улуши ва унинг ўғилларининг улушларидир. 36Раббий Исроил ўғилларига амр этдики, руҳонийлар мойланган кундан бошлаб, бу улушлар уларга берилсин. Бу – уларнинг авлодлари оша абадий низомдир.37Мана, бу – тамоман ёндириш қурбонлиги, нон бағишлови, гуноҳ қурбонлиги, айбдорлик қурбонлиги, аташ қурбонлиги ва тинчлик қурбонлиги ҳақидаги қонундир. 38Синай чўлида Исроил ўғилларига ўз қурбонликларини келтиришларини амр этган кунда Раббий Синай тоғида бу қонунни Мусога берди.Chapter 8
1Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 2“Аҳарўн ва у билан бирга унинг ўғилларини, кийимларини, мойлаш мойини, гуноҳ қурбонлиги сифатида буқани, иккита қўйни ҳамда бир сават ачитқисиз нонни олиб, 3бутун жамоани Йиғин Чодирининг кириш жойи олдига йиққин”.4Раббий қандай амр қилган бўлса, Мусо шундай қилди. Бутун жамоа Йиғин Чодирининг кириш жойи олдида йиғилди. 5Мусо жамоага: “Мана, Раббий бизга шу ишни қилишимизни буюрди”,- деди.6Сўнг Мусо Аҳарўнни ўғиллари билан олиб келиб, уларни сув билан ювиб, 7Аҳарўннинг устига ички кўйлак кийдириб, унга белбоғни боғлади ва унга ридо кийдириб, устига эфодни қўйди, ва эфоднинг белбоғини унинг белига боғлаб, у билан эфодни боғлади.8Сўнг устидан кўкракпеч кийдириб, кўкракпечга урим ва туммимни ўрнатди, 9бошига кидар кийдириб, кидарнинг олд томонига эса олтин лавҳа – муқаддасворлик тожини қўйди. Раббий Мусога буюрганидай, у худди шундай қилди.10Сўнг Мусо мойлаш мойини олиб, Чодир ҳамда ундаги барча нарсани мойлади ва буларни муқаддаслади. 11Мойни қурбонгоҳга етти марта пуркаб, қурбонгоҳни, унинг барча ашёларини, ювингич ва унинг таглигини мойлади, токи булар муқаддас бўлсин.12Шунингдек, Аҳарўннинг бошига мойлаш мойини қуйиб, уни муқаддаслаш учун уни мойлади. 13Сўнг Мусо Аҳарўннинг ўғилларини олиб келди ва, Раббий Мусога буюрганидек, уларга кўйлакларни кийдирди, уларга белбоғларни боғлаб, кидарларни кийдирди.14Сўнг гуноҳ қурбонлиги сифатида буқани олиб келди. Аҳарўн ва унинг ўғиллари эса гуноҳ қурбонлиги буқасининг бошига қўлларини қўйишди. 15Мусо буқани сўйиб, қонини олди ва бармоғи билан қурбонгоҳнинг ҳар томондаги шохларига қўйди ва қурбонгоҳни поклади. Қолган қонни қурбонгоҳнинг тагига тўкиб, уни поклаш учун уни муқаддаслади.16Мусо буқанинг ички аъзоларидаги ҳамма ёғини, жигари устидаги ёғни, иккала буйраги ва уларнинг ёғини олиб, буларни қурбонгоҳда ёндириб юборди. 17Буқани, унинг терисини, гўштини ҳамда нопокликларини эса, Раббий Мусога буюрганидек, қароргоҳдан ташқарида оловда ёндириб юборди.18Сўнг тамоман ёндириш қурбонлиги сифатида қўйни олиб келди. Аҳарўн ва унинг ўғиллари эса қўлларини қўйнинг бошига қўйишди. 19Мусо қўйни сўйиб, қонини қурбонгоҳнинг ҳар томонига пуркади.20Сўнг Мусо қўйни бўлакларга бўлиб, бошини, бўлаклари ва ёғини ёндириб юборди, 21Ички аъзолари ва оёғини эса сувда ювиб, Мусо қўйни қурбонгоҳда бутунлай ёндириб юборди. Бу – Раббий Мусога буюрганидек, Раббийга ёқимли бўлган хушбўй тутатқи сифатида тамоман ёндириш қурбонлигидир.22Сўнг Мусо бошқа қўй, аташ қўйини олиб келди. Аҳарўн ва унинг ўғиллари эса қўлларини қўйнинг бошига қўйишди. 23Мусо қўйни сўйиб, унинг қонини олиб, Аҳарўннинг ўнг қулоғи солинчагига, ўнг қўлининг катта бармоғига ҳамда ўнг оёғининг катта бармоғига қўйди. 24Шунингдек, Мусо Аҳарўннинг ўғилларини олиб келиб, уларнинг ҳам ўнг қулоқлари солинчагига, ўнг қўлларининг катта бармоқларига, ўнг оёқларининг катта бармоқларига қон қўйди. Кейин Мусо қонни қурбонгоҳнинг ҳар томонига пуркади.25Сўнг Мусо қўйнинг ёғини, қуйруғини, ички аъзоларидаги ҳамма ёғни, жигари устидаги ёғни, иккала буйраги ва уларнинг ёғини ҳамда ўнг елкани олиб, 26Раббийнинг қаршисидаги ачитқисиз нонлар турган саватдан битта ачитқисиз нонни, битта мой аралаштирилган нон ва битта кулчани олиб, уларни ёғнинг устига ва ўнг елканинг устига қўйди. 27Сўнг буларнинг ҳаммасини Аҳарўннинг қўлларига ҳамда унинг ўғилларининг қўлларига қўйиб, буларни Раббийнинг юзи қаршисида силкитиб,Унга тақдим этди.28Мусо қурбонликларни уларнинг қўлларидан олиб, тамоман ёндириш қурбонлиги билан биргаликда қурбонгоҳда ёндириб юборди. Бу – Раббийга ёқимли бўлган хушбўй тутатқи сифатида аташ қурбонлигидир. 29Сўнг Мусо кўкракни олиб, Раббийнинг юзи қаршисида силкитиб, Унга тақдим этди. Бу – Раббий Мусога буюрганидек, аталган қўйдан Мусонинг улуши эди.30Мусо мойлаш мойи ва қурбонгоҳ устидаги қонни олиб, Аҳарўн ва унинг кийимларига, шунингдек, у билан бирга унинг ўғиллари ва ўғилларининг кийимларига пуркади. Шу тарзда, у Аҳарўн ва унинг кийимларини ҳамда у билан бирга унинг ўғиллари ва ўғилларининг кийимларини поклади.31Сўнг Мусо Аҳарўн билан унинг ўғилларига деди: “Сизлар Йиғин Чодирининг кириш жойи олдида гўштни қайнатиб, менга амр қилиб: "Буни Аҳарўн ва унинг ўғиллари ейишлари керак", деб айтилганидек, аташ саватидаги нон билан ўша жойида буни енглар. 32Гўшт ва ноннинг қолганини эса оловда ёндириб юборинглар. 33Сизларнинг аташ кунларингиз тугамагунича, етти кун Йиғин Чодирининг кириш жойидан кетманглар. Чунки сизларнинг аташ маросимингиз етти кун давом этиши керак. 34.Бугун қандай қилинган бўлса, сизларни поклаш учун Раббий шундай қилишни буюрди.35Шунинг учун етти кун давомида куну тун Йиғин Чодирининг кириш жойида қолинглар ва ўлмасликларингиз учун Раббийнинг олдида бедорликда бўлинглар. Зеро Раббий менга шундай амр қилди”. 36Шундай қилиб, Аҳарўн ва унинг ўғиллари, Раббий Мусо орқали буюрган барча ишларни бажардилар.Chapter 9
1Саккизинчи куни Мусо Аҳарўн билан унинг ўғилларини ва Исроил оқсоқолларини чақириб, 2Аҳарўнга шундай деди: “Гуноҳ қурбонлиги сифатида ёш буқачани ва тамоман ёндириш қурбонлиги сифатида бенуқсон қўйни олиб, уларни Раббийнинг юзи қаршисида келтиргин.3Исроил ўғилларига эса: "Гуноҳ қурбонлиги сифатида такани, тамоман ёндириш қурбонлиги сифатида бенуқсон бир ёшар буқача ва қўзини, 4тинчлик қурбонлиги сифатида эса ҳўкиз ва қўйни қурбонлик қилиш учун Раббийнинг қаршисига олиб келинглар, шунингдек, мой аралаштирилган нон бағишловини олиб келинглар, чунки бугун Раббий сизларга намоён бўлади",- дегин”. 5Мусо буюрганларнинг барчасини Йиғин Чодири олдига олиб келдилар ва бутун жамоа келиб, Раббийнинг юзи қаршисида турди.6Шунда Мусо: “Раббий буларни бажаришимизни буюрди ва Раббийнинг шуҳрати сизларга намоён бўлади”,- деди. 7Сўнг Мусо Аҳарўнга: “Қурбонгоҳ ёнига келиб, ўзинг учун гуноҳ қурбонлиги ва тамоман ёндириш қурбонлигини келтириб, ўзингни ҳамда халқни покла. Кейин халқ учун қурбонликни келтириб, Раббий буюрганидек, уларни покла”,- деди.8Аҳарўн қурбонгоҳ ёнига келиб, ўзи учун буқачани гуноҳ қурбонлигига сўйди. 9Аҳарўннинг ўғиллари унга қонни олиб келишди ва у бармоғини қонга ботириб, қурбонгоҳнинг шохларига қўйди, қолган қонни эса қурбонгоҳнинг тагига тўкди.10Ёғи, буйраклари ва жигари устидаги ёғни эса, Раббий Мусога буюрганидек, қурбонгоҳда ёндириб юборди, 11гўшти билан терисини эса қароргоҳдан ташқарида оловда ёндириб юборди.12Сўнг Аҳарўн тамоман ёндириш қурбонлигини сўйди. Аҳарўннинг ўғиллари унга қонни олиб келишди ва у қонни қурбонгоҳнинг ҳар томонига пуркади. 13Сўнг унга тамоман ёндириш қурбонлигининг бўлаклари ва бошини олиб келишди. У буни қурбонгоҳда ёндириб юборди, 14ички аъзолари ва оёқларини эса ювиб, тамоман ёндириш қурбонлиги билан бирга қурбонгоҳда ёндириб юборди.15Кейин халқ учун қурбонликни келтирди. У халқнинг гуноҳи учун такани олиб, уни сўйди ва аввалгиси каби уни гуноҳ қурбонлигига келтирди. 16Шу тариқа тамоман ёндириш қурбонлигини келтириб, уни низом бўйича бажарди. 17Сўнг нон бағишловини олиб келиб, шулар билан ҳовучини тўлдирди ва тонгги тамоман ёндириш қурбонлигига қўшиб, буни қурбонгоҳда ёндириб юборди.18Шунингдек, халқ учун тинчлик қурбонлигига ҳўкиз ва қўйни сўйди. Аҳарўннинг ўғиллари унга қонни олиб келишди ва у қонни қурбонгоҳнинг ҳар томонига пуркади. 19Ҳўкизнинг ёғини, қўйнинг қуйруғини, ички аъзоларини қоплаб турган ёғни, буйракларни ва жигари устидаги ёғни ҳам олиб келишди.20У ёғни қурбонликнинг кўкраги устига қўйиб, ёғни қурбонгоҳда ёндириб юборди. 21Кўкрак ва ўнг сонни эса, Мусо буюрганидек, Аҳарўн Раббийнинг юзи қаршисида силкитиб, Унга тақдим этди.22Сўнг Аҳарўн халқ томонга қаратиб қўлларини кўтариб, уларни дуо қилди ва гуноҳ қурбонлиги, тамоман ёндириш ҳамда тинчлик қурбонликларини амалга оширгач, тушиб келди. 23Сўнг Мусо Аҳарўн билан бирга Йиғин Чодири ичига киришди ва чиқиб, халқни дуо қилишди. Шунда Раббийнинг шуҳрати бутун халққа намоён бўлди. 24Раббийдан эса олов чиқиб, қурбонгоҳдаги тамоман ёндириш қурбонлиги ва ёғни ютиб юборди. Буни кўрган бутун халқ қувонганидан ҳайқириб юборди ва юз тубан йиқилди.Chapter 10
1Аҳарўннинг ўғиллари Надаб ва Абиҳу, иккалови ўз тутатқидонларини олиб, унда олов ёқишди ва устига тутатқилар қўйиб, Раббийнинг қаршисига У буюрмаган бегона оловни олиб келишди. 2Шунда Раббийдан олов чиқиб, уларни ёндириб юборди ва улар Раббийнинг қаршисида ҳалок бўлишди.3Сўнг Мусо Аҳарўнга: “Раббий: Менга яқинлашувчиларда муқаддасланаман ва бутун халқнинг олдида шуҳратланаман, деганида, мана шуни назарда тутган эди”,- деди. Аҳарўн эса жим турар эди. 4Мусо Аҳарўннинг амакиси бўлмиш Уззиэлнинг ўғиллари Мишаэл ва Элзафанни чақириб, уларга: “Боринглар, биродарларингизни Муқаддасгоҳдан олиб, қароргоҳдан ташқарига чиқаринглар”,- деди.5Улар Мусо айтганидек, бориб, биродарларини кўйлакларида қароргоҳдан ташқарига чиқаришди. 6Сўнг Мусо Аҳарўн ва унинг қолган ўғиллари Элеазар ҳамда Итамарга деди: “Сизлар ўлмаслигингиз ва бутун жамоанинг устига ғазабни келтирмаслигингиз учун, бошларингизни яланғоч қилманглар ва кийимларингизни йиртманглар. Бутун Исроил хонадони эса Раббий оловда ёндирган, ёниб кетган биродарларингиз ҳақи йиғлаши мумкин. 7Сизлар эса ўлмаслигингиз учун Йиғин Чодирининг кириш жойидан чиқманглар, чунки Раббийнинг мойлаш мойи сизларнинг устингиздадир”. Улар Мусонинг сўзлари бўйича қилдилар.8Сўнг Раббий Аҳарўнга сўзлаб деди: 9“Бу – авлодларингиз оша абадий низомдир: Йиғин Чодирига кираётганингизда, сен ва сенинг ўғилларинг ўлмаслигингиз учун май ва кучли ичимликларни ичманглар, 10токи сизлар муқаддасни муқаддас бўлмагандан ва нопокни покдан ажрата олинглар 11ҳамда Исроил ўғилларига Раббий Мусо орқали амр қилган барча низомларни ўргата олинглар”.12Кейин Мусо Аҳарўн ва унинг қолган ўғиллари Элеазар ҳамда Итамарга деди: “Раббийнинг олов қурбонлигидан қолган нон бағишловини олиб, қурбонгоҳ ёнида ачитқисиз нонни енглар, чунки бу – буюк муқаддасворликдир. 13Уни муқаддас жойда енглар, чунки бу – Раббийнинг олов қурбонликларидан сенинг ва ўғилларингнинг улушидир. Зеро Раббий менга шундай амр қилди.14Силкитиб келтирилган кўкракни ва ҳадя қилинган елкани сен ва сенинг ўғиллару қизларинг тоза жойда енглар. Чунки булар Исроил ўғилларининг тинчлик қурбонликларидан сен ва ўғилларингга улуш қилиб берилган. 15Улар силкитиб келтирилган кўкракни ва ҳадя қилинган елкани ёғ қурбонлиги билан бирга Раббийнинг юзи қаршисида силкитиб келтиришлари керак. Раббий амр қилганидек, булар сенга ва сен билан бирга сенинг ўғилларингга абадий улуш бўлсин”.16Сўнг Мусо гуноҳ қурбонлигининг такаси ҳақида сўради ва, мана, у ёндирилган эди. У Аҳарўннинг қолган ўғиллари Элеазар ва Итамардан ғазабланиб деди: 17“Нима учун сизлар гуноҳ қурбонлигини муқаддас жойда емадинглар? Зеро бу – буюк муқаддасворликдир. Жамоанинг гуноҳларини олишингиз ва уларни Раббийнинг қаршисида поклашингиз учун у сизларга берилган. 18Мана, унинг қони Муқаддасгоҳ ичига киритилмаган, шунинг учун сизлар, менга амр қилинганидек, уни муқаддас жойда ейишингиз керак эди”.19Шунда Аҳарўн Мусога: “Мана, бугун улар ўз гуноҳ қурбонлиги ва тамоман ёндириш қурбонлигини Раббийнинг қаршисида келтиришди. Менинг бошимга эса шу қайғу тушди. Агар мен гуноҳ қурбонлигини бугун есам, бу Раббийга маъқул бўлармиди?”- деди. 20Мусо буни эшитгач, буни маъқуллади.Chapter 11
1Раббий яна Мусо ва Аҳарўнга сўзлаб деди: 2“Исроил ўғилларига айтинглар: Мана булар – ер юзидаги ҳайвонларнинг орасидан сизлар ейишингиз мумкин бўлган ҳайвонлардир:3Туёқлари иккига бўлинган ва туёқларида чуқур кесим бўлган ҳамда сақич чайнайдиган ҳар қандай жониворларни енглар. 4Аммо сақич чайнайдиган ва туёқлари иккига бўлинганлардан қуйидагиларни еманглар: туяни, чунки у сақич чайнаса-да, лекин унинг туёқлари иккига бўлинмаган, у сизлар учун нопокдир;5қўшоёқни, чунки у сақич чайнаса-да, бироқ унинг туёқлари иккига бўлинмаган, у сизлар учун нопокдир; 6қуённи, чунки у сақич чайнаса-да, бироқ унинг оёқлари иккига бўлинмаган, у сизлар учун нопокдир; 7чўчқани, чунки унинг туёқлари иккига бўлинган ва туёқларида чуқур кесим бор, бироқ у сақич чайнамайди, у сизлар учун нопокдир. 8Уларнинг гўштини еманглар ва жасадларига ҳам тегинманглар, улар сизлар учун нопокдир.9Сувдаги жониворлардан қуйидагиларни енглар: сувлардаги – хоҳ денгизлардаги, хоҳ дарёлардаги – сузгич пат ва тангачалари бўлганларини енглар. 10Сувларда барча сузувчилардан ва сувларда барча яшовчилардан – хоҳ денгизларда, хоҳ дарёларда – сузгич пат ва тангачалари бўлмаган барчаси сизлар учун жирканчдир.11Улар сизлар учун жирканч бўлиши керак, уларнинг гўштини еманглар ва уларнинг жасадларидан жирканинглар. 12Сувдаги сузгич пат ва тангачалари бўлмаганларининг ҳаммаси сизлар учун жирканчдир.13Қушларнинг эса қуйидагиларидан жирканинглар, уларни еманглар, улар жирканчдир: бургут, ўликхўр қора қуш, денгиз бургути, 14калхат, лочин ва унинг турлари, 15ҳар қандай қарға ва унинг турлари, 16туяқуш, бойўғли, чайка, қирғий ва унинг турлари,17укки қуш, балиқчи қуш, ибис, 18оққуш, сақоқуш, жўрчи, 19лайлак, қарқара ва унинг турлари, шунингдек сассиқпопишак ва кўршапалак.20Ҳашаротлар, тўрт оёқда юрадиган қанотлиларнинг барчаси сизлар учун жирканчдир. 21Тўрт оёқда юрадиган, қанотли ҳашаротларнинг барчасидан фақатгина ерда сакрай олиши учун оёқлари тепасида болдири бўлганларини ейишингиз мумкин. 22Улардан қуйидагиларни ейишингиз мумкин: чигиртка ва унинг турлари, солам ва унинг турлари, харгол ва унинг турлари, хагаб ва унинг турлари. 23Аммо тўрт оёқли ва қанотли ҳашаротларнинг бошқа барчаси сизлар учун жирканчдир.24Улардан сизлар нопок бўласизлар. Уларнинг ўлигига тегинган ҳар ким кечгача нопок бўлади. 25Уларнинг ўлигини олган ҳар ким кийимларини ювиши керак, у кечгача нопок бўлади.26Туёқлари иккига бўлинган, аммо чуқур кесими бўлмаган ва сақич чайнамайдиган ҳар қандай ҳайвон сизлар учун нопокдир. Уларга тегинган ҳар ким нопок бўлади. 27Тўрт оёқли жониворларнинг барчасидан, панжаларида юрадиганлари сизлар учун нопокдир. Уларнинг ўлигига тегинган ҳар ким кечгача нопок бўлади. 28Уларнинг жасадини олган ҳар ким кийимларини ювиши керак, у кечгача нопок бўлади. Улар сизлар учун нопокдир.29Ерда судралиб юрувчи жониворлардан қуйидагилари сизлар учун нопокдир: кўрсичқон, сичқон, тошбақа ва унинг турлари, 30ерқазар, тимсоҳ, калтакесак, эчкемар ва буқаламун.31Судралиб юрувчиларнинг барчасидан шулари сизлар учун нопокдир, уларнинг ўлигига тегинган ҳар ким кечгача нопок бўлади. 32Ўшалардан бирортасининг ўлиги устига тушиб кетган ҳамма нарса: бирор ёғоч идишми, кийимми, чармми, қопми ёки ишда фойдаланадиган бирор нарсами – нопок бўлади. Бундай нарсаларни сувга солиб қўйиш керак ва улар кечгача нопок бўлади, сўнг пок бўлади. 33Агар ўшалардан бирортаси бирор сопол идишнинг ичига тушиб кетса, унда унинг ичидаги нарса нопок бўлади, идишни эса синдиринглар.34Шундай идишда сув солинган, ейиладиган ҳар қандай озиқ нопок бўлади ва шундай идишдан ичиладиган ҳар қандай ичгулик нопок бўлади. 35Ўшаларнинг жасадидан бир қисми тушган ҳамма нарса нопок бўлади. Тандир ёки ўчоқни синдириб ташлаш керак, чунки улар нопокдир ва сизлар учун нопок бўлиши керак.36Фақат булоқ ва ичида суви бўлган қудуқ пок қолади, бироқ ким уларнинг жасадига тегинса, у нопок бўлади. 37Шунингдек, экиладиган бирор уруғнинг устига тушса, уруғ пок қолади. 38Бироқ уларнинг жасадидан бир қисми сув қуйилган уруғнинг устига тушса, унда у сизлар учун нопок бўлади.39Сизлар озиққа ишлатадиган чорвадан бирортаси ўлса, унинг жасадига тегинган ҳар ким кечгача нопок бўлади. 40Ким унинг ўлигини еса, ўша одам кийимларини ювиши керак, у кечгача нопок бўлади. Шунингдек, ким унинг жасадини кўтарса, ўша одам кийимларини ювиши керак, у кечгача нопок бўлади.41Ердаги ҳар қандай судралиб юрувчи ҳайвонлар сизлар учун жирканчдир, уларни ейиш мумкин эмас. 42Ердаги ҳар қандай қорнида судралиб юрувчини, ҳар қандай тўрт оёқда юрувчини ҳамда кўп оёқли судралиб юрувчи жониворларни еманглар, чунки улар жирканчдир.43Судралиб юрувчи жониворларнинг бирортаси билан жонларингизни булғаманглар ва нопок бўлмаслигингиз учун улар орқали ўзингизни нопок қилманглар, 44чунки Мен – сизларнинг Раббий Худойингизман. Ўзларингизни покланглар ва муқаддас бўлинглар, чунки Мен муқаддасман. Ерда судралиб юрувчи жониворларнинг бирортаси билан жонларингизни булғаманглар, 45чунки Мен Худойингиз бўлиш учун сизларни Миср еридан олиб чиққан Раббийингизман. Шундай экан, муқаддас бўлинглар, чунки Мен муқаддасман.46Мана шу – ҳайвонлар, қушлар, ҳамма сувда яшовчи жониворлар ва ҳамма ерда судралиб юрувчи жониворлар ҳақидаги қонундир, 47токи нопокни покдан ва ейиш мумкин бўлган ҳайвонни ейиш мумкин бўлмаганидан ажрата олишсин”.Chapter 12
1Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 2“Исроил ўғилларига айтгин: Агар аёл ҳомиладор бўлиб ўғил туғса, унда у етти кун нопок бўлади. Ҳайз кўриш кунларидаги каби у нопок бўлади. 3Саккизинчи кун эса боланинг аъзосининг чети хатна қилинсин.4Туққан аёл ўттиз уч кун ўз қонларидан покланиб ўтириши керак. Покланиш кунлари тўлмагунича, у ҳеч қандай муқаддас нарсаларга тегинмаслиги ва Муқаддасгоҳга бормаслиги керак. 5Агарда аёл қиз бола туғса, унда у ҳайз кунларидаги каби икки ҳафта нопок бўлади ва олтмиш олти кун ўз қонларидан покланиб ўтириши керак.6Унинг покланиши кунлари тўлгач, у руҳонийга ўзининг ўғли ёки қизи учун тамоман ёндириш қурбонлиги сифатида бир яшар қўзини, гуноҳ қурбонлиги сифатида эса ёш кабутар ёки мусичани Йиғин Чодирининг кириш жойига олиб келиши керак.7Руҳоний эса Раббийнинг қаршисида бу қурбонликни келтириб, уни поклайди ва у ўзининг оққан қонларидан покланади. Бу – ўғил ёки қиз бола туққан аёллар ҳақидаги қонундир. 8Агар аёлнинг қўзи келтиришга имкони бўлмаса, унда у иккита мусича ёки иккита ёш кабутарни олиб, бирини тамоман ёндириш қурбонлигига, бошқасини гуноҳ қурбонлигига келтирсин. Руҳоний уни поклайди ва у покланади”.Chapter 13
1Раббий Мусо билан Аҳарўнга сўзлаб деди: 2“Агар кимнингдир танаси терисида шиш ёки темиратки, ёки доғ пайдо бўлиб, танасининг терисида мохов ярасига ўхшаш яра бўлса, унда бундай одамни руҳоний Аҳарўннинг олдига ёки унинг руҳоний ўғилларидан бирининг олдига олиб келиш керак.3Руҳоний эса танадаги терининг ярасини кўриб чиқади. Агар ярадаги туклар оқ рангга ўзгарган бўлса ва яра танасининг териси ичига чуқур ботган бўлса, унда бу мохов ярасидир. Руҳоний уни кўздан кечиргач, уни нопок, деб эълон қилади. 4Агар унинг танаси терисидаги доғ оқ бўлса, лекин у терига чуқур ботган бўлмаса ва ундаги туклар оқ рангга ўзгармаган бўлса, унда руҳоний бу одамни етти кунга ёлғизлатиб қўйиши керак.5Еттинчи куни руҳоний уни кўздан кечиради. Агар яра ўз ҳолида қолиб, яра тери бўйлаб тарқалмаган бўлса, унда руҳоний уни яна етти кунга ёлғизлатиб қўйиши керак. 6Еттинчи куни руҳоний уни яна кўздан кечиради. Агар яра қизарган тус олган бўлса ва тери бўйлаб тарқалмаган бўлса, унда руҳоний уни пок, деб эълон қилиши керак. Бу темираткидир. У кийимларини ювиши керак ва пок бўлади.7Агарда пок бўлиш учун руҳонийга кўриниб кетганидан сўнг, темиратки унинг териси бўйлаб тарқалиб кетса, унда у иккинчи бор руҳонийга келиши керак. 8Руҳоний унинг териси бўйлаб темиратки тарқалаётганини кўриб, уни нопок, деб эълон қилади: бу – мохов касаллигидир.9Агар бирор кишида мохов яраси бўлса, унда уни руҳонийнинг олдига олиб келиши керак. 10Руҳоний уни кўздан кечиради. Агар теридаги шиш оқ рангда бўлиб, туклари ҳам оқ рангга ўзгарган бўлса ва шиш устида очиқ тирик гўшт бўлса, 11унда бу – унинг танаси терисидаги эски мохов ярасидир. Руҳоний уни нопок, деб эълон қилади, лекин ёлғизлатиб қўймайди, чунки унинг нопоклиги аёндир.12Агар мохов касаллиги терида гулласа ва руҳоний кўра олгани қадар касалнинг бутун терисини бошидан оёғигача мохов қоплаган бўлса, 13руҳоний касалнинг бутун танасини мохов қоплаганини кўрса, унда у касални пок, деб эълон қилади, чунки ҳаммаси оққа айланди: у покдир. 14Бироқ унда тирик гўшт пайдо бўлган заҳоти, у нопок бўлади.15Руҳоний тирик гўштни кўриб, уни нопок, деб эълон қилади. Тирик гўшт нопокдир, бу – моховдир. 16Бироқ тирик гўшт ўзгариб, оқ рангга айланса, у руҳонийнинг олдига келиши керак. 17Руҳоний уни кўздан кечиради. Агар яра оқ рангга айланган бўлса, руҳоний беморни пок, деб эълон қилади; у покдир.18Агар кимнингдир танаси терисида йирингли яра пайдо бўлиб, кейин тузалган бўлса, 19яранинг ўрнида оқ шиш ёки оқ ёки қизғиш доғ пайдо бўлса, ўша одам руҳонийга келиб кўриниши керак. 20Руҳоний уни кўздан кечиради. Агар доғ теридан чуқурроқ бўлса ва ундаги туклар оқ рангга ўзгарган бўлса, руҳоний уни нопок, деб эълон қилади: бу – мохов ярасидир, у йирингли ярада ёриб чиққан.21Агар руҳоний теридаги туклар оқармаганини ва доғ тери сатҳидан чуқур эмаслигини кўрса, боз устига, у қизарган тусга кирган бўлса, унда руҳоний уни етти кунга ёлғизлатиб қўяди. 22Агар доғ тери бўйлаб жуда тарқалса, руҳоний уни нопок, деб эълон қилади: бу – ярадир. 23Агар доғ ўз жойида қолиб тарқалмаса, унда бу йирингли яранинг яллиғланишидир ва руҳоний уни пок, деб эълон қилади.24Агар кимнингдир танасидаги териси куйиб қолса ва куйган жойи тузалган жойда қизғиш ёки оқ доғ пайдо бўлса, 25руҳоний эса доғ устидаги туклар оқ рангга ўзгарганини ҳамда у тери сатҳидан чуқур кирганини кўрса, унда бу моховдир, у куйган ярани ёриб чиққан. Руҳоний уни нопок, деб эълон қилади: бу мохов ярасидир.26Агар руҳоний доғ устидаги туклар оқ рангга ўзгармаганини ва у тери сатҳидан чуқур эмаслигини ҳамда қизарган тусда эканини кўрса, унда руҳоний уни етти кунга ёлғизлатиб қўяди. 27Еттинчи куни руҳоний уни кўздан кечиради. Агар у тери бўйлаб жуда тарқалиб борса, руҳоний уни нопок, деб эълон қилади: бу – мохов ярасидир. 28Бироқ агар доғ ўз жойида қолиб, тери бўйлаб тарқалмаса, боз устига, қизарган тусда бўлса, унда бу терининг куйганидан пайдо бўлган шишдир. Руҳоний уни пок, деб эълон қилади, чунки бу – терининг куйганидан пайдо бўлган яллиғланишдир.29Агар эркак ёки аёлнинг бошида ёки соқолида яра бўлса, 30руҳоний уни кўздан кечирганида, яра тери сатҳидан чуқур бўлса ва ундаги соч толалари ингичка сарғиш рангда эканлиги аниқланса, унда руҳоний уларни нопок, деб эълон қилади. Бу – қўтирлик, бу бош ёки соқолдаги моховдир.31Бироқ руҳоний қўтир ярасини кўздан кечирганида, у тери сатҳидан чуқур бўлмаса ва ундаги соч толалари қора рангда бўлмаса, унда руҳоний қўтирни етти кунга ёлғизлатиб қўяди.32Еттинчи куни руҳоний ярани кўздан кечиради. Агар қўтир тарқалмаётган, ундаги соч толалари сарғаймаган ва қўтир тери сатҳидан чуқур кирмаган бўлса, 33унда бемор сочини олдириши керак, аммо қўтир жойини олдирмасин; руҳоний эса қўтирни иккинчи бор етти кунга ёлғизлатиб қўйиши керак.34Еттинчи куни руҳоний қўтирни кўздан кечиради. Агар қўтир тери бўйлаб тарқалмаётган ва тери сатҳидан чуқур кирмаган бўлса, руҳоний уни пок, деб эълон қилади. У кийимларини ювсин ва пок бўлади.35Агарда унинг покланганидан сўнг, қўтир тери бўйлаб жуда тарқалиб кетса, 36руҳоний эса қўтир тери бўйлаб тарқалаётганини кўрса, унда руҳоний сарғиш соч толаларини қидирмасин: у нопокдир. 37Агар қўтир ўз ҳолида қолса ва унда қора соч ўсишни бошласа, унда қўтир тузалган бўлади ва бемор покдир. Руҳоний уни пок, деб эълон қилади.38Агар эркак ёки аёлнинг танаси терисида доғлар, яъни оқ доғлар бўлса, 39руҳоний эса уларнинг танаси терисида қизарган оқ доғларни кўрса, у ҳолда бу – терида ёриб чиққан темираткидир: у пок.40Агар кимнингдир бошидаги сочлари тўкилса, унда бу тоз: у покдир. 41Агарда бошининг олди томонидаги сочлари тўкилса, унда бу кал: у покдир.42Агар тоз ёки кал жойида оқ ёки қизғиш яра бўлса, унда унинг тоз ёки кал жойида мохов ёриб чиққан бўлади. 43Руҳоний уни кўздан кечиради. Агар унинг тоз ёки кал жойида яра шиши оқиш ёки қизғиш эканини, кўринишидан тана териси моховига ўхшаш эканини кўрса, 44унда у мохов: у нопок. Руҳоний уни нопок, деб эълон қилиши керак, чунки унинг бошида яра бор.45Бундай яраси бор моховнинг кийимлари йиртилган ва боши яланг бўлиши керак, у оғзигача ёпилган бўлиб: “Нопок! нопок!”- деб бақириши керак. 46Яра унинг танасида бўлган барча кунларда у нопок ҳисобланади, у нопокдир. У алоҳида яшаши керак, унинг яшаш жойи қароргоҳидан ташқарида бўлиши керак.47Агар мохов яраси кийимда, жунли кийим ёки зиғирпоя толали кийимда бўлса, 48зиғирпоя толадан ёки жундан қилинган матода ёки арқоқда, ёки чармда, ёки бирор чарм буюмда пайдо бўлса, 49ҳамда кийимдаги, ёки чармдаги, ёки матодаги, ёки арқоқдаги ёки бирор чарм буюмдаги яра яшил-сарғимтир ёки қизғиш рангда бўлса, унда бу – мохов ярасидир. Буни руҳонийга кўрсатиш керак.50Руҳоний ярани кўздан кечириб, яра юққан нарсани етти кунга қулфлаб қўяди. 51Еттинчи куни руҳоний яра юққан нарсани кўздан кечиради. Агар яра кийим, ёки мато, ёки арқоқ, ёки чарм, ёки чармдан ясалган бирор буюм бўйлаб тарқалган бўлса, унда бу ўювчи мохов, нопок ярадир. 52Руҳоний эса устида яра бўлган кийимни, матони, жун ёки зиғирпоя толали арқоқни ёки ҳар қанақа чарм буюмни ёндириб ташлаш керак, чунки бу ўювчи моховдир, у оловда ёндирилиши керак.53Агар руҳоний яра кийимда, ёки матода, ёки арқоқда, ёки бирор бир чарм буюмда тарқалмаганини кўрса, 54у ҳолда руҳоний устида яра бўлган буюмни ювишни буюради ва буюмни иккинчи бор қулфлаб қўяди. 55Агар яра юққан буюм ювилганидан сўнг руҳоний яра тарқалмаганини ва кўринишини ўзгартирмаганини кўрса, унда у нопокдир, уни оловда ёндириб ташлаш керак. Бу буюмнинг ички ёки ташқи тарафидаги емирилган чуқурчадир.56Агар ювилганидан сўнг руҳоний яра кўринмайдиган тусга кирганини кўрса, у ҳолда руҳоний уни кийимдан, ёки чармдан, ёки матодан, ёки арқоқдан юлиб ташласин. 57Агарда яра яна кийимда, ёки матода, ёки арқоқда, ёки бирор чарм буюмда пайдо бўлса, унда бу тарқалаётган ярадир, устида яра бўлган буюмни оловда ёндириб ташла. 58Агар кийимни, ёки матони, ёки арқоқни, ёки бирор чарм буюмни ювганингда, яра ундан кетса, унда уларни иккинчи марта ювиш керак ва улар пок бўлади.59Мана, бу – жунли ёки зиғирпоя матоли кийимдаги, ёки матодаги, ёки арқоқдаги, ёки бирор чарм буюмдаги мохов яраси ҳақида ҳамда уни қандай қилиб пок ёки нопок, деб эълон қилиш ҳақида берилган қонундир”.Chapter 14
1Раббий Мусога сўзлаб деди: 2“Мана бу – мохов киши ҳақидаги, унинг покланиши куни нима қилиш кераклиги ҳақидаги қонун: Уни руҳонийнинг олдига олиб келиш керак.3Руҳоний қароргоҳдан ташқарига чиқади. Агар руҳоний мохов кишининг мохов касаллигидан тузалганини кўрса, 4унда руҳоний покланаётган одам учун иккита тирик пок қушни, кедр дарахтини, қизил ип ва ҳиссопни олишни буюради. 5Сўнг руҳоний қушлардан бирини сопол идиш устида, тирик сув устида сўйишни буюради,6ўзи эса тирик қушни, кедр дарахтини, қизил ип ва ҳиссопни олиб, тирик қуш билан бирга буни тирик сув устида сўйилган қушнинг қонига ботириб олиб, 7моховдан покланаётган одамнинг устига етти марта пуркайди ва уни пок, деб эълон қилиб, тирик қушни очиқ далага қўйиб юборади.8Покланаётган одам эса кийимларини ювиб, ҳамма сочларини қирқиб ташлаб, сувда ювинади ва пок бўлади. Шундан сўнг, қароргоҳга кириб, етти кун чодиридан ташқарида яшайди. 9Еттинчи куни у барча сочларини қириб ташлайди. Бошини, соқолини, қошлари ва барча сочларини қириб ташлаб, кийимларини ювиб, танасини сув билан ювади, шунда пок бўлади.10Саккизинчи куни у иккита бенуқсон қўзини, битта бенуқсон бир яшар қўйни, нон бағишлови сифатида мой билан аралаштирилган эфанинг ўндан уч қисм буғдой унини ҳамда бир лог мойни олади. 11Поклаётган руҳоний эса покланаётган одамни қурбонликлари билан бирга Йиғин Чодирининг кириш жойида Раббийнинг қаршисига қўяди.12Руҳоний айбдорлик қурбонлигига битта қўзи ва бир лог мойни олиб, Раббийнинг қаршисида силкитиб, Унга буни тақдим этди. 13Сўнг гуноҳ қурбонлиги ва тамоман ёндириш қурбонлиги сўйиладиган жойда, муқаддас жойда қўзини сўяди, чунки бу айбдорлик қурбонлиги, гуноҳ қурбонлиги каби руҳонийга тегишлидир. Бу – буюк муқаддасворликдир.14Руҳоний айбдорлик қурбонлигининг қонини олиб, уни покланаётган одамнинг ўнг қулоғи солинчагига, ўнг қўлининг катта бармоғига ва ўнг оёғининг катта бармоғига қўяди. 15Сўнг руҳоний бир лог мойдан олиб, ўзининг чап кафтига мой қуйиб, 16ўзининг ўнг бармоғини чап кафтидаги мойга ботириб, бармоғи билан Раббийнинг қаршисида етти марта мойни пуркайди.17Кафтидаги қолган мойни эса руҳоний покланаётган одамнинг ўнг қулоғи солинчагига, ўнг қўлининг катта бармоғига ва ўнг оёғининг катта бармоғига, яъни айбдорлик қурбонлиги қонига қўяди. 18Руҳонийнинг кафтидаги қолган мойни эса у покланаётган одамнинг бошига қўяди. Шундай қилиб, руҳоний уни Раббийнинг юзи қаршисида поклайди.19Сўнг руҳоний гуноҳ қурбонлигини келтириб, покланаётган одамни унинг нопоклигидан поклайди, шундан кейин тамоман ёндириш қурбонлигини сўяди. 20Руҳоний тамоман ёндириш қурбонлиги ва нон бағишловини қурбонгоҳда қўйиб, уни поклайди, шунда у пок бўлади.21Агар у камбағал бўлиб, моддий жиҳатдан имконсиз бўлса, унда ўзини поклаш учун айбдорлик қурбонлигига силкитиб келтирилган бир қўзини, нон бағишловига эса мой билан аралаштирилган эфанинг ўндан бир қисм буғдой уни ва бир лог мойни олиб келсин. 22Шунингдек, маблағига кўра иккита мусича ёки иккита ёш кабутарни, бирини гуноҳ қурбонлиги сифатида, бошқасини эса тамоман ёндириш қурбонлиги сифатида олиб келсин. 23Ўз покланишининг саккизинчи куни эса у буларни руҳонийга, Раббийнинг қаршисидаги Йиғин Чодирининг кириш жойига олиб келади.24Руҳоний эса айбдорлик қурбонлиги қўзиси ва бир лог мойни олиб, буларни Раббийнинг юзи қаршисида силкитиб келтиради. 25Сўнг айбдорлик қурбонлиги қўзисини сўйиб, руҳоний айбдорлик қурбонлигининг қонини олади ва покланаётган одамнинг ўнг қулоғи солинчагига, ўнг қўлининг катта бармоғига ҳамда ўнг оёғининг катта бармоғига қўяди.26Сўнг руҳоний ўзининг чап кафтига мой қуйиб, 27ўзининг ўнг бармоғи билан чап кафтидаги мойни Раббийнинг қаршисида етти марта пуркайди.28Сўнг руҳоний кафтидаги мойни покланаётган одамнинг ўнг қулоғи солинчагига, ўнг қўлининг катта бармоғига ва ўнг оёғининг катта бармоғига, яъни айбдорлик қурбонлиги қони қўйилган жойларига қўяди. 29Унинг кафтида қолган мойни эса покланаётган одамни Раббийнинг қаршисида поклаш учун руҳоний унинг бошига қўяди.30Сўнг руҳоний покланаётган одамнинг маблағига кўра олиб келган мусичадан бирини ёки ёш кабутардан бирини келтиради, 31яъни унинг маблағига кўра бир қушни гуноҳ қурбонлигига, бошқасини тамоман ёндириш қурбонлигига нон бағишлови билан бирга келтиради. Шундай қилиб, руҳоний покланаётган одамни Раббийнинг қаршисида поклайди. 32Мана шу – покланиши учун маблағига эга бўлмаган мохов одам ҳақида қонундир”.33Раббий яна Мусо билан Аҳарўнга сўзлаб деди: 34“Мен сизларга эгалик қилишингиз учун бераётган Канъан ерига кирганингизда ва Мен сизларнинг эгалик қилаётган ерингиздаги уйларга мохов ярасини юборганимда, 35шунда у уйнинг эгаси бориб, руҳонийга: “Уйимда ярага ўхшаш бир нима пайдо бўлди”,- дейиши керак.36Руҳоний ярани кўздан кечириши учун киришидан аввал, уйдаги барча нарса нопок бўлмаслиги учун уйни бўшатишни буюради. Шундан сўнг руҳоний уйни кўришга келади. 37Агар у ярани кўздан кечириб, уй деворларидаги яранинг деворга чуқур ботган яшил ёки қизғиш рангли чуқурчалардан иборатлигини кўрса, 38унда руҳоний уйнинг ичидан уйнинг ташқарисига чиқади ва уйни етти кунга қулфлаб қўяди.39Еттинчи куни руҳоний яна келади. Агар у яранинг уйдаги деворлар бўйлаб тарқалиб кетганини кўрса, 40унда руҳоний яраси бор тошларни синдиришни ва уларни шаҳардан ташқаридаги нопок жойга ташлашни,41уйнинг ичини эса бутунлай ўйиб чиқишни ва кўчирилган сувоғини шаҳардан ташқаридаги нопок жойга ташлашни буюради. 42Сўнг бошқа тошларни олиб, ўша тошларнинг ўрнига ўрнатишади ва бошқа сувоқни олиб, уйни сувашади.43Агар тошларни синдириб, деворини ўйиб, қайта сувоқ қилганларидан сўнг яра яна пайдо бўлиб, уйда гуллай бошласа, 44унда руҳоний келиб кўздан кечиради. Агар яра уйда тарқалиб кетган бўлса, унда бу – уйнинг ичини ўювчи моховдир. У нопокдир.45Бу уйни, унинг тошларини, унинг тахтаси ва бутун сувоғини бузиб ташлаб, шаҳардан ташқаридаги нопок жойга чиқариб ташлаш керак. 46Бу уй қулфланган вақтида унинг ичига кирган ҳар ким кечгача нопок бўлади. 47Ким бу уйда ухласа, ўша кийимларини ювиши керак. Ким бу уйда овқатланса, ўша кийимларини ювиши керак.48Агарда руҳоний келиб, уй қайта сувоқ қилинганидан сўнг яра уй бўйлаб тарқалмаганини кўрса, унда руҳоний уйни пок, деб эълон қилади, чунки яра тузалиб кетган.49Ўшанда уйни поклаш учун у иккита қушни, кедр дарахтини, қизил ип ва ҳиссопни олади. 50Қушлардан бирини сопол идиш устида, тирик сув устида сўяди. 51Сўнг кедр дарахтини, ҳиссопни, қизил ип ва тирик қушни олиб, уларни сўйилган қушнинг қонига ва тирик сувга ботириб, уйга етти марта пуркайди.52Шу тарзда, қушнинг қони, тирик сув, тирик қуш, кедр дарахти, ҳиссоп ва қизил жун билан уйни поклаб чиқади. 53Тирик қушни эса шаҳардан ташқарида далага қўйиб юбориб, уйни поклайди ва уй пок бўлади”.54Бу – ҳар қандай мохов яраси, қўтир, 55кийимдаги мохов, уйдаги мохов, шиш, темиратки, доғ ҳақида қонундир, 5657токи қачон у пок ёки нопок эканлиги белгилансин. Бу – мохов ҳақидаги қонундир.Chapter 15
1Раббий яна Мусо билан Аҳарўнга сўзлаб деди: 2“Исроил ўғилларига эълон қилиб айтинглар: Агар кимнингдир танасидан суюқлик оқса, у оқмаси туфайли нопок бўлади. 3Мана бу – унинг оқмаси туфайли нопоклигининг кўрсаткичи: унинг танасидан унинг оқмаси оққанида ёки унинг оқмаси танасида ушланиб турганида, бу унинг нопоклигидир.4Оқмага эга бўлган одам ётган ҳар қандай тўшак нопок ва у ўтирган ҳар қандай буюм нопокдир. 5Ким унинг тўшагига тегинса, ўша одам кийимларини ювиб, сув билан ювиниши керак ва у кечгача нопок бўлади.6Кимки оқмаси бўлган одам ўтирган бирор-бир буюмга ўтирса, ўша одам кийимларини ювиб, сув билан ювиниши керак ва у кечгача нопок бўлади. 7Кимки оқмаси бўлган одамнинг танасига тегинса, ўша одам кийимларини ювиб, сув билан ювиниши керак ва у кечгача нопок бўлади.8Агар оқмаси бўлган одам пок одамга тупурса, ўша одам кийимларини ювиб, сув билан ювиниши керак ва у кечгача нопок бўлади. 9Оқмаси бўлган одам ўтирган ҳар қандай арава нопок бўлади.10Унинг остида бўлган бирор буюмга тегинган ҳар ким кечгача нопок бўлади. Кимки бу буюмларни кўтарса, ўша одам кийимларини ювиб, сув билан ювиниши керак ва у кечгача нопок бўлади. 11Оқмаси бўлган одам қўлини сувда ювмасдан бирор кишига тегинса, ўша одам кийимларини ювиб, сув билан ювиниши керак ва у кечгача нопок бўлади. 12Оқмаси бўлган одам тегинган сопол идишни синдириб ташлаш керак. Ҳар қандай ёғоч идишни эса сув билан ювиш керак.13Оқмаси бўлган одам ўз оқмасидан қутулганидан сўнг, у покланиши учун ўзига етти кунни ҳисоблаши керак. Сўнг кийимларини ювиб, танасини тирик сув билан ювиши керак ва у пок бўлади. 14Саккизинчи куни эса у ўзига иккита мусича ёки иккита ёш кабутарни олиб, Йиғин Чодирининг кириш жойига, Раббийнинг юзи қаршисига келиб, уларни руҳонийга берсин. 15Руҳоний бу қушлардан бирини гуноҳ қурбонлигига, иккинчисини эса тамоман ёндириш қурбонлигига келтиради. Шунда руҳоний уни оқмасидан Раббийнинг қаршисида поклайди.16Агар бирор эркакда уруғ оқиши рўй берса, унда у бутун танасини сув билан ювиши керак ва у кечгача нопок бўлади. 17Уруғ теккан ҳар қандай кийим ва ҳар қандай чарм сувда ювилиши керак ва кечгача нопок бўлади. 18Агар эркак аёл билан ётса, унинг уруғи эса оқса, унда улар сувда ювинишлари керак ва кечгача нопок бўладилар.19Агар аёлда танасидан чиқаётган қон оқиши бўлса, унда ҳайз кўриши учун у етти кун алоҳида бўлиши керак. Унга тегинган ҳар кимса кечгача нопок бўлади. 20Ҳайз кўриши давомида у ниманинг устида ётса ва у ниманинг устида ўтирса, шуларнинг барчаси нопок бўлади.21Унинг тўшагига тегинган ҳар ким ўз кийимларини ювиб, сув билан ювиниши керак ва у кечгача нопок бўлади. 22У ўтирган ҳар қандай буюмга тегинган ҳар ким кийимларини ювиб, сув билан ювиниши керак ва у кечгача нопок бўлади. 23Ким унинг тўшаги ёки у ўтирган буюмга тегинса, у кечгача нопок бўлади.24Агар эри у билан қовушса, унда аёлнинг нопоклиги эрига ҳам ўтади, у етти кун нопок бўлади, у ётган ҳар қандай тўшак ҳам нопок бўлади.25Агарда аёлда ҳайз бўлмаган кўп кунлар давомида қон кетса, ёки одатдаги ҳайз кунларидан унда узоқроқ қон кетса, унда нопоклиги оқаётган барча кунлари давомида, худди ҳайз кунлари давомидагидек, у нопокдир. 26Ҳайз кунлари давомидаги тўшаги сингари, у ётадиган ҳар қандай тўшак қон оқаётган барча кунларда нопок бўлади. Ҳайз кунларида нопок бўлаётгани сингари, у ўтирадиган ҳар қандай буюм нопок бўлади. 27Буларга тегинган ҳар ким нопок бўлади. У кийимларини ювиб, сув билан ювиниши керак ва у кечгача нопок бўлади.28Аёл ўз қон оқишидан қутулганидан сўнг, у ўзига етти кунни ҳисоблаши керак ва шундан сўнг пок бўлади. 29Саккизинчи куни эса у ўзига иккита мусича ёки иккита ёш кабутарни олиб, уларни руҳонийга, Йиғин Чодирининг кириш жойига келтиради. 30Руҳоний қушлардан бирини гуноҳ қурбонлигига, бошқасини эса тамоман ёндириш қурбонлигига келтириб, уни ҳайз қони оқишидан Раббийнинг қаршисида поклайди.31Шу тарзда, Исроил ўғилларини уларнинг нопокликларидан сақланглар, токи улар, уларнинг орасида бўлган Менинг Чодиримни булғаб, ўзларининг нопокликларида ҳалок бўлмасинлар”.32Бу – оқмаси бўлган одам ҳақидаги ва уруғи оқиб, шу орқали нопок бўладиган одам ҳақидаги, 33ҳайз кетишидан қийналаётган аёл ҳақидаги ва оқмаси бўлган эркак ёки аёл ҳамда нопок аёл билан ётадиган эркак ҳақидаги қонундир.Chapter 16
1Аҳарўннинг иккита ўғли Раббийнинг юзи қаршисига келиб ўлгач, уларнинг ўлимидан сўнг, Раббий Мусога сўзлаб, 2Раббий Мусога деди: “Аканг Аҳарўнга айтгин, у ўлмаслиги учун Муқаддасгоҳга, парда ортига, Кибот устидаги қопқоқ олдига ҳар қандай вақтда киравермасин, зеро Мен қопқоқ устида булутда намоён бўламан.3Аҳарўн қуйидагилар билан Муқаддасгоҳга кириши керак: гуноҳ қурбонлиги сифатида ёш буқа ва тамоман ёндириш қурбонлиги сифатида қўчқор. 4У эгнига зиғирпоя матоли муқаддас кўйлак кийиши керак. Унинг танасида зиғирпоя матоли ички кийим бўлсин ва зиғирпоя матоли белбоғни белига боғлаб, зиғирпоя матоли кидарни кийсин. Булар – муқаддас кийимлардир. У танасини сув билан ювиб, кейин бу кийимларни кийсин. 5Исроил ўғиллари жамоасидан эса у гуноҳ қурбонлиги сифатида иккита така ва тамоман ёндириш қурбонлиги сифатида битта қўчқорни олсин.6Сўнг Аҳарўн буқани ўзи учун гуноҳ қурбонлигига келтириб, ўзини ва ўзининг хонадонини поклайди. 7Шунингдек, иккита такани олиб, уларни Йиғин Чодирининг кириш жойи олдида, Раббийнинг юзи қаршисига қўяди.8Сўнг Аҳарўн иккала така учун қуръа ташлайди: бир қуръани Раббий учун, бошқа қуръани эса қўйиб юбориш учун ташлайди. 9Қуръаси Раббий учун тушган такани олиб келиб, Аҳарўн уни гуноҳ учун қурбонликка келтиради. 10Қуръаси қўйиб юбориш учун чиққан такани эса тирик ҳолда Раббийнинг қаршисига қўяди, токи у орқали покланиш маросимини амалга оширсин ва уни қўйиб юбориш учун уни чўлга юборсин.11Аҳарўн гуноҳ қурбонлиги сифатида ўзи учун бўлган буқани олиб келиб, ўзини ҳамда ўз хонадонини поклайди. Буқани ўзи учун гуноҳ қурбонлигига сўяди.12Сўнг Раббийнинг юзи қаршисида бўлган қурбонгоҳдаги ёнаётган кўмир билан тутатқидонини тўлдириб, майда эзилган хушбўй тутатқи билан ҳовучини тўлдириб, буларни парда ортига олиб киради. 13Ўлмаслиги учун эса у тутатқини Раббийнинг юзи қаршисидаги оловга қўяди ва тутатқининг тутуни Кибот устидаги қопқоқни қоплайди.14Сўнг буқанинг қонини олиб, бармоғи билан қопқоққа олд томонидан пуркайди, шунингдек, у қонни бармоғи билан қопқоқнинг олдида етти марта пуркайди.15Сўнг халқ учун гуноҳ қурбонлигига такани сўйиб, унинг қонини парда ортига олиб киради. Унинг қонини буқанинг қони каби қўллайди ҳамда уни қопқоққа ва қопқоқнинг олдига пуркайди. 16Шу тарзда, у Исроил ўғилларининг нопокликларидан, уларнинг барча гуноҳларидаги жиноятларидан Муқаддасгоҳни поклайди. Уларнинг нопокликлари орасида жойлашган Йиғин Чодири билан ҳам худди шундай қилиши керак.17Аҳарўн Муқаддасгоҳни поклаш учун унга кираётганида, то у чиққунига қадар, Йиғин Чодирида ҳеч ким бўлмаслиги керак. Шу тарзда, у ўзини, ўзининг хонадонини ва бутун Исроил жамоасини поклайди. 18Сўнг у Раббийнинг юзи қаршисидаги қурбонгоҳнинг олдига чиқиб, уни поклайди ва буқаю таканинг қонини олиб, қурбонгоҳнинг ҳар томондаги шохларига қўйди. 19Шунингдек, қурбонгоҳга бармоғи билан етти марта қон пуркаб, уни поклайди ва уни Исроил ўғилларининг нопокликларидан муқаддаслайди.20Муқаддасгоҳни, Йиғин Чодири ва қурбонгоҳни поклашни амалга оширгач, у тирик такани олиб келади. 21Аҳарўн иккала қўлини тирик таканинг бошига қўйиб, унинг устидан Исроил ўғилларининг барча қонунбузарликларини, уларнинг барча жинояту гуноҳларини эътироф этади ҳамда уларни таканинг бошига қўйиб, уни тайинланган одам билан чўлга жўнатиб юборади. 22Така уларнинг барча қонунбузарликларини ўзи билан бўш ерга олиб кетади. Шу тарзда, у такани чўлга қўйиб юборади.23Аҳарўн Муқаддасгоҳдан чиқиб, Муқаддасгоҳга кираётганида кийган зиғирпоя матоли кийимларини ечади ва уларни ўша жойда қолдиради. 24Муқаддас жойда танасини сув билан ювиб, ўз кийимларини кияди. Сўнг чиқиб, ўзи учун тамоман ёндириш қурбонлигини ҳамда халқ учун тамоман ёндириш қурбонлигини келтиради. Шундай қилиб, у ўзини ва халқни поклайди.25Гуноҳ қурбонлигининг ёғини эса қурбонгоҳда ёндириб юборади. 26Такани қўйиб юборишга олиб кетган одам эса кийимларини ювиб, танасини сув билан ювиши керак, шундан сўнг у қароргоҳга кириши мумкин бўлади.27Қонлари Муқаддасгоҳни поклаш учун киритилган гуноҳ қурбонлигининг буқасини ва гуноҳ қурбонлигининг такасини қароргоҳдан ташқарига чиқариб, уларнинг терисини, гўшти ва ахлатлари оловда ёндириб юборилсин. 28Уларни ёндириб юборган одам кийимларини ювиб, танасини сув билан ювиши керак, шундан сўнг у қароргоҳга кириши мумкин бўлади.29Бу сизлар учун абадий низом бўлсин: еттинчи ойнинг ўнинчи куни жонларингизни бўйсундиринглар, на маҳаллий одам, на ораларингизда яшайдиган мусофир ҳеч қандай иш қилмасин. 30Чунки бу куни сизларни барча гуноҳларингиздан пок қилиш учун сизларни поклайдилар, токи сизлар Раббийнинг юзи қаршисида пок бўлинглар. 31Бу – сизлар учун ором шаббатидир, жонларингизни бўйсундиринглар. Бу – абадий низомдир.32Ўз отаси Аҳарўн ўрнига руҳонийлик қилиш учун бағишланган ва мойланган руҳоний поклашни амалга ошириши керак. У муқаддас кийимлар, зиғирпоя матоли кийимларини кийиб, 33Муқаддаслар-Муқаддасини поклайди, Йиғин Чодири ва қурбонгоҳни поклайди, шунингдек, руҳонийлар ва жамоанинг бор халқини поклайди.34Йилига бир марта Исроил ўғиллари уларнинг барча гуноҳларидан поклансин, деб сизлар учун абадий низом бўлсин”. Мусо барчасини Раббий унга буюрганидек қилди.Chapter 17
1Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 2“Аҳарўн билан унинг ўғилларига ҳамда Исроилнинг барча ўғилларига эълон қилиб айтгин: Раббий қуйидагиларни айтишни буюрди: 3Агар Исроил хонадонидан бирор киши буқани, қўй ёки эчкини қароргоҳда ёки қароргоҳдан ташқарида сўйса, 4ва Раббийга қурбонлик сифатида тақдим қилиш учун уни Йиғин Чодирининг кириш жойига, Раббийнинг истиқомат жойига олиб келмаса, унда ўша одам қон тўккан ҳисобланади. У қон тўкди, шунинг учун, бундай одам ўз халқи орасидан қириб ташланади.5Бу – Исроил ўғиллари далада сўяётган қурбонликларини Раббий қаршисидаги Йиғин Чодирининг кириш жойига, руҳонийга олиб келиб, уларни Раббийга тинчлик қурбонлигига сўйишлари учундир, 6токи руҳоний қонни Йиғин Чодирига кираверишда турган Раббийнинг қурбонгоҳига пуркаб, ёғини Раббийга хушбўй ҳид сифатида ёндириб юборсин7ва халқ олдиндаги жинлар билан зино қилаётиб, энди эса қурбонликларини жинларга келтиришмасин. Бу – улар учун уларнинг авлодлари оша абадий низом бўлсин.8Уларга яна айтгин: Агар Исроил хонадонидан ёки ораларингизда яшайдиган мусофирлардан бирор киши тамоман ёндириш қурбонлиги ёки гуноҳ қурбонлиги келтирса, 9ва уни Раббийга тақдим қилиш учун Йиғин Чодирининг кириш жойига олиб келмаса, унда ўша одам ўз халқининг орасидан қириб ташланади.10Агар Исроил хонадонидан ёки ораларингизда яшайдиган мусофирлардан бирор киши қандайдир қон еса, унда Мен юзимни қон ейдиган одамга қарши қилиб, уни ўз халқининг орасидан қириб ташлайман, 11зеро тананинг жони унинг қонидадир. Жонларингизни поклаш учун Мен уни қурбонгоҳга тайинладим, чунки бу қон жонни поклайди.12Шунинг учун ҳам Мен Исроил ўғилларига дедим: "Ораларингиздан ҳеч ким қон ейиши мумкин эмас ва ораларингизда яшайдиган мусофир ҳам қон емаслиги керак". 13Агар Исроил ўғилларидан ёки ораларингизда яшайдиган мусофирлардан бирор киши ов қилиб, ейиш мумкин бўлган ҳайвон ёки қушни тутиб олса, унда у ҳайвоннинг қонини оқизиб, уни ер билан ёпиши керак.14Чунки ҳар қандай тананинг жони унинг қонидир, қони – унинг жонидир. Шунинг учун Мен Исроил ўғилларига дедим: "Ҳеч қандай тананинг қонини еманглар, чунки ҳар қандай тананинг жони – унинг қонидир. Уни ейдиган ҳар қандай одам қириб ташланади".15Ўлимтик ёки йиртқич ёриб кетган ҳайвонни ейдиган ҳар ким (маҳаллий одамми ёки мусофирми) кийимларини ювиб, сув билан ювиниши керак ва у кечгача нопок бўлади, кейин эса пок бўлади. 16Агарда у кийимларини ювмаса ва танасини ювмаса, унда қонунбузарлигини ўзида кўтариб юради”.Chapter 18
1Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 2“Исроил ўғилларига эълон қилиб айтгин: Мен сизларнинг Раббий Худойингизман. 3Сизлар яшаган Миср ерининг ишларини қилманглар, шунингдек, Мен сизларни олиб бораётган Канъан ерининг ишларини қилманглар ва уларнинг одатларига тақлид қилманглар.4Менинг қонунларимни бажаринглар ва Менинг низомларимга амал қилиб, уларга риоя қилинглар. Мен сизларнинг Раббий Худойингизман. 5Менинг низомларимга амал қилиб, Менинг қонунларимни бажаринглар, зеро уларни бажарадиган одам тирик бўлади. Мен Раббийман.6Ҳеч ким ўз яқин қариндошининг яланғочлигини очиш учун унга яқинлашмасин. Мен Раббийман. 7Отангнинг яланғочлигини ва онангнинг яланғочлигини очма. У сенинг онангдир, унинг яланғочлигини очма. 8Отангнинг хотинининг яланғочлигини очма, бу – отангнинг яланғочлигидир.9Уйда ёки уйдан ташқарида туғилган отангнинг қизи ёки онангнинг қизи бўлмиш опа-синглингнинг яланғочлигини очма, уларнинг яланғочлигини очма. 10Ўғлингнинг қизининг яланғочлигини ёки қизингнинг қизининг яланғочлигини, уларнинг яланғочлигини очма, чунки улар сенинг яланғочлигингдир. 11Отангдан туғилган, отангнинг хотинининг қизларининг яланғочлигини, унинг яланғочлигини очма, у сенинг опа-синглингдир.12Отангнинг опа-синглисининг яланғочлигини очма, у отангнинг қон қариндошидир. 13Онангнинг опа-синглисининг яланғочлигини очма, чунки у онангнинг қон қариндошидир. 14Отангнинг ака-укасининг яланғочлигини очиш учун унинг хотинига яқинлашма, у сенинг аммангдир.15Келинингнинг яланғочлигини очма, у ўғлингнинг хотинидир, унинг яланғочлигини очма. 16Ака-укангнинг хотинининг яланғочлигини очма, бу ака-укангнинг яланғочлигидир.17Аёл билан унинг қизининг яланғочлигини очма. Яланғочлигини очиш учун унинг ўғлининг қизини ва унинг қизининг қизини олма, чунки улар аёлнинг қон қариндошларидир, бу қонунбузарликдир. 18Хотининг ҳаётлигида яланғочлигини очиш учун у билан синглисини олма, токи уни кундошлик қилмасин.19Хотининг ҳайздан покланаётган вақтида, унинг яланғочлигини очиш учун унга яқинлашма. 20Уруғни тўкиш ва у билан булғаниш учун яқинингнинг хотини билан ётма.21Фарзандларингдан бирортасини Молекка оловдан ўтказишга берма ва бу билан Худойингнинг номини ҳаром қилма. Мен Раббийман.22Аёл билан ётгандек, эркак билан ётма. Бу жирканчликдир. 23Шунингдек, уруғ тўкиш ва у билан булғаниш учун бирорта ҳайвон билан ҳам ётма, аёл ҳам ҳайвон билан қўшилиши учун унинг олдида турмасин. Бу – бузуқликдир.24Буларнинг бирортаси билан ўзларингизни булғаманглар, чунки Мен сизларнинг қаршингиздан қувиб юбораётган халқлар ўзларини буларнинг барчаси билан булғадилар. 25Натижада ер булғаниб кетди. Мен уларнинг қонунбузарликларининг жазосини бердим ва ер ўзида яшовчиларни ўзининг устидан ирғитиб ташлади.26Сизлар эса Менинг низомлару қонунларимга амал қилинглар – на маҳаллий одам, на ораларингизда яшайдиган мусофир бу барча жирканчликларни қилманглар, 27чунки сизлардан олдин бўлган бу ернинг одамлари шу барча жирканчликларни қилдилар ва ер булғаниб кетди. 28Сизлар эса уни булғайдиган бўлсангизлар, сизлардан олдин бўлган халқларни устидан ирғитиб ташлаганидек, ер сизларни ҳам ирғитиб ташлайди.29Зеро ким бу барча жирканчликларни қиладиган бўлса, унда буларни қиладиганлар ўз халқи орасидан қириб ташланади. 30Шундай қилиб, Менинг фармонларимга амал қилинглар, токи сизлардан олдин бўлганларнинг жирканч урф-одатлари бўйича йўл тутманглар ва булар билан ўзларингни булғаманглар. Мен сизларнинг Раббий Худойингизман”.Chapter 19
1Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 2“Исроил ўғилларининг бутун жамоасига эълон қилиб айтгин: Муқаддас бўлинглар, чунки Мен сизларнинг Раббий Худойингиз муқаддасман. 3Ҳар бирингиз ота-онангиздан қўрқинглар. Менинг шаббатларимга риоя қилинглар. Мен сизларнинг Раббий Худойингизман. 4Бутларга ўгирилманглар ва ўзларингизга қуйма худоларни ясаманглар. Мен сизларнинг Раббий Худойингизман.5Раббийга тинчлик қурбонлигини келтираётганингизда, ўзингизга илтифот топиш учун уни бундай келтиринглар: 6қурбонликка келтирган ўша куннинг ўзида ва эртаси куни уни ейиш керак, учинчи кунга қолганини эса оловда ёндириб юбориш керак. 7Аммо ким уни учинчи кун ейдиган бўлса, бу жирканчликдир, бу илтифот келтирмайди. 8Ким уни ейдиган бўлса, ўша одам гуноҳини ўзида кўтариб кетади, чунки у Раббийнинг муқаддасворлигини булғади. Бундай жон ўз халқининг орасидан қириб ташлансин.9Ерингиздаги ҳосилни йиғиб олаётганингизда, далангизнинг четларигача йиғманглар ва йиғимдаги қолдиқларни терманглар. 10Узумзорингни ҳам охиригача тозалаб йиғма ва узумзорда қолган узум бошларини териб олма. Буларни қашшоқ ва мусофирга қолдир. Мен сизларнинг Раббий Худойингизман.11Ўғирлик қилманглар, ёлғон гапирманглар ва бир-бирингизни алдаманглар. 12Менинг номим билан ёлғон қасам ичманглар. Ўз Худойингнинг номини беобрў қилма. Мен Раббийман.13Ўз яқинингга озор берма, уни талама. Ёлланма ишчининг ҳақини кечдан тонггача ҳам ўзингда ушлаб турма. 14Кар одамни лаънатлама, кўр одам қоқилиши учун унинг қаршисига ҳеч қандай тўсиқ қўйма. Худойингдан қўрқ. Мен Раббийман.15Суд ишида ноҳақлик қилманглар. Қашшоқ одамга юз-хотирчилик қилма ва буюк одамга маъқул бўлишга интилма. Ўз яқинингни ҳақиқат билан ҳукм қил. 16Халқингнинг орасида ғийбат қилиб юрма, ўз яқинингнинг қонига нисбатан бепарво бўлма. Мен Раббийман.17Ўз юрагингда эса биродарингдан нафратланма, ўз яқинингни фош қил ва у учун гуноҳни кўтариб кетмайсан. 18Қасос олма ва халқингнинг ўғилларига қарши ёвузликка эга бўлма, аммо ўзингни севганинг каби ўз яқинингни севгин. Мен Раббийман.19Менинг низомларимга риоя қилинглар. Чорвангни ўзга тур билан чатиштирма. Далангга икки хил уруғ экма. Турли хил ип: жун ва зиғирпоя толаси аралаштириб тикилган кийим кийма.20Агар кимдир аёл билан уруғ тўкиш учун ётса, у эса бошқа эрга унаштирилган, лекин ҳали сотиб олинмаган чўри бўлса, ёки унга ҳали озодлик берилмаган бўлса, унда уларни жазолаш керак, аммо аёл ўлимга ҳукм қилинмайди, чунки у ҳали озод эмасдир. 21Бундай эркак Раббийга, Йиғин Чодирининг кириш жойига айбдорлик қурбонлигини, яъни айбдорлик қурбонлиги сифатида қўчқорни олиб келсин. 22Руҳоний эса Раббийнинг қаршисида айбдорлик қўчқори билан уни қилган гуноҳидан поклайди ва унинг қилган гуноҳи кечирилади.23Сизлар ерингизга келиб, бирор бир мевали дарахт эксангиз, унинг меваларини кестирилмаган, деб ҳисобланглар. Уч йил улар кестирилмаган, деб ҳисобланиши керак ва уларни ейиш мумкин эмас. 24Тўртинчи йили унинг барча меваларини Раббийнинг байрамларига бағишлаш керак. 25Бешинчи йили эса сизлар унинг меваларини ейишингиз ва унинг барча ҳосилини ўзингизга териб олишингиз мумкин. Мен сизларнинг Раббий Худойингизман.26Қон билан ҳеч нарсани еманглар, фол очманглар ва афсунгарлик қилманглар. 27Бошингизда сочингизнинг четларини айланасига қирқтирманглар ва соқолингнинг четларини бузманглар. 28Ўлган одам учун танангизда кесимлар қилманглар ва ўзингизга ёзувлар ўйманглар. Мен Раббийман.29Қизингни фоҳишалик қилишига йўл қўйиб, уни булғама, токи ер зинокорликка тушмасин ва бузуқликка тўлмасин. 30Менинг шаббатларимга риоя қилинглар ва Менинг Муқаддасгоҳимни эҳтиром қилинглар. Мен Раббийман.31Ўликларни чақирувчиларга мурожаат қилманглар, сеҳргарларнинг олдига борманглар ва улар туфайли ўзларингизни булғаманглар. Мен сизларнинг Раббий Худойингизман.32Сочи оқарган кишининг юзи қаршисида ўрнингдан тур ва қариянинг юзини ҳурмат қил. Худойингдан қўрққин, Мен Раббийман.33Ерингизда мусофир кўчиб келганида, унга зулм қилманглар. 34Сизларнинг орангизда кўчиб келган мусофир сизлар учун худди маҳаллий одам каби бўлсин. Уни ўзингни севганинг каби севгин, чунки сизлар ҳам Миср ерида мусофир эдингиз. Мен сизларнинг Раббий Худойингизман.35Судда, ўлчовда, меъёрда, миқдорда ноҳақлик қилманглар. 36Тарозингиз тўғри бўлсин, қадоқ тошларингиз тўғри бўлсин, эфангиз тўғри бўлсин, хинингиз тўғри бўлсин. Мен сизларни Миср еридан олиб чиққан Раббий Худойингизман. 37Менинг барча низомларимга риоя қилинглар, Менинг барча қонунларимни бажаринглар. Мен Раббийман”.Chapter 20
1Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 2“Исроил ўғилларига шуни айтгин: Исроил ўғилларидан ёки исроилликларнинг ораларида яшайдиган мусофирлардан бирор киши ўз фарзандларидан бирортасини Молекка берса, у ўлимга маҳкум этилсин: ернинг халқи уни тошбўрон қилсин.3Мен юзимни ўша одамга қарши қиламан ва уни халқининг орасидан қириб ташлайман, чунки Менинг Муқаддасгоҳимни булғаш ва Менинг муқаддас номимни беобрў қилиш учун у фарзандларидан бирини Молекка берди. 4Ернинг халқи эса фарзандларидан бирини Молекка берган одамга эътибор бермаса ва уни ўлдирмаса, 5унда Мен юзимни ўша одам ва унинг оиласига қарши қилиб, уларни халқдан қириб ташлайман. Шунингдек, у билан Молекнинг ортидан зинокорона юрганларнинг барчасини қириб ташлайман.6Кимки ўликларни чақирувчи ва сеҳргарларнинг ортидан зинокорона юриш учун уларга мурожаат қилса, унда Мен юзимни ўша одамга қарши қиламан ва уни ўз халқининг орасидан қириб ташлайман. 7Ўзларингизни покланглар ва муқаддас бўлинглар, чунки Мен сизларнинг Раббий Худойингиз муқаддасман.8Менинг низомларимга амал қилинглар ва уларни бажаринглар, чунки Мен сизларни муқаддасловчи Раббийман. 9Кимки ўз отасини ёки онасини лаънатлайдиган бўлса, бундай одам ўлимга маҳкум этилсин. У отасини ва онасини лаънатлади, унинг қони унинг устидадир.10Агар кимдир эрлик аёл билан зино қилса, агар кимдир ўз яқинининг хотини билан зино қилса, унда зинокор эркак ҳам, зинокор аёл ҳам ўлимга маҳкум этилсин. 11Ким отасининг хотини билан ётса, ўша одам отасининг яланғочлигини очган бўлади, уларнинг иккови ҳам ўлимга маҳкум этилсин, уларнинг қони уларнинг устидадир. 12Кимки ўзининг келини билан ётса, унда иккови ҳам ўлимга маҳкум этилсин. Улар жирканч иш қилдилар, уларнинг қони уларнинг устидадир.13Агар бирор эркак аёл билан ётгандек, бошқа эркак билан ётса, иккови ҳам жирканч иш қилган бўлдилар. Иккови ҳам ўлимга маҳкум этилсин, уларнинг қони уларнинг устидадир. 14Агарда кимдир ўзига хотин олиб, устига унинг онасини оладиган бўлса, бу бузуқликдир. Бундай эркак ва аёлларни оловда ёндириб юбориш керак, токи ораларингизда бузуқлик бўлмасин.15Ким мол билан қўшилса, у ўлимга маҳкум этилсин, ҳайвонни ҳам сўйинглар. 16Агар аёл бирор ҳайвон билан қўшилиш учун унинг олдида турса, унда аёлни ҳам, ҳайвонни ҳам ўлдир. Улар ўлимга маҳкум этилсин, уларнинг қони уларнинг устидадир.17Агар кимдир ўзининг синглисини, отасининг қизини ёки онасининг қизини олса ва унинг яланғочлигини кўрса ва синглиси ҳам унинг яланғочлигини кўрса, бу шармандаликдир. Улар ўз халқи ўғилларининг кўзи ўнгида қириб ташлансин. У синглисининг яланғочлигини очди, шунинг учун у гуноҳини ўзида кўтариб кетади. 18Кимки хотинининг ҳайз кўриш вақтида у билан ётса ва унинг яланғочлигини очса, унда у хотинининг оқимини очган бўлади, хотини ҳам ўзининг қон оқимини очган бўлади: иккови ҳам ўз халқининг орасидан қириб ташлансин.19Онангнинг опа-синглисининг ҳамда отангнинг опа-синглисининг яланғочлигини очма. Чунки бундай киши ўзининг қон қариндошини яланғоч қилган бўлади: бундайлар ўз гуноҳларини кўтариб кетадилар. 20Агар ким амакисининг ёки тоғасининг хотини билан ётса, бундай киши амакисининг ёки тоғасининг яланғочлигини очган бўлади: бундайлар ўз гуноҳларини кўтариб юриб, фарзандсиз ўлиб кетади. 21Агар ким ака ёки укасининг хотинини олса, бу ― нопокликдир: у ака ёки укасининг яланғочлигини очди. Улар фарзандсиз ўтадилар.22Менинг ҳамма низомларимга ва Менинг барча қонунларимга амал қилинглар ҳамда уларни бажаринглар, токи яшашингиз учун Мен сизларни олиб бораётган ер сизларни ўзидан ирғитиб ташламасин. 23Мен сизларнинг қаршингиздан қувиб юбораётган халқларнинг одатлари бўйича йўл тутманглар, чунки улар барча шу ишларни қилдилар ва Мен улардан ҳазар қилдим.24Мен сизларга: “Уларнинг ерига сизлар эгалик қилинглар, сут ва асал оқаётган ерни Мен сизларга мерос қилиб беряпман”,- дедим. Мен – сизларни барча халқлардан ажратиб олган сизларнинг Раббий Худойингизман. 25Пок молни нопок молдан ва пок қушни нопок қушдан ажратинглар. Мен нопок, деб ажратган мол, қуш ва барча ерда судралиб юрувчи жонивор билан жонларингизни булғаманглар.26Менинг олдимда муқаддас бўлинглар, чунки Мен Раббий муқаддасман ва сизлар Меники бўлишингиз учун Мен сизларни халқлар орасидан ажратиб олганман.27Агар эркак ёки аёл ўликларни чақиришса ёки сеҳргарлик қилишса, унда улар ўлимга маҳкум қилинсинлар. Уларни тошбўрон қилиш керак, уларнинг қони ўзларининг устидадир”.Chapter 21
1Раббий Мусога деди: “Аҳарўннинг ўғиллари бўлмиш руҳонийларга эълон қилиб айтгин: Улар ўз халқидан бирор бир ўликка тегиниб, ўзларини нопок қилишмасин. 2Фақатгина ўзининг яқин қариндошига: ўзининг онасига, ўзининг отасига, ўзининг ўғлига, ўзининг қизига, ўзининг ака-укасига 3ҳамда унинг олдида яшаган ва ҳали эр кўрмаган бокира опа-синглисига тегиниб, нопок бўлмайди.4Аммо нопок бўлмаслик учун у ўз халқи орасидан никоҳ орқали қариндошларга тегиниб, ўзини булғамаслиги керак. 5Улар бошларини қирмасликлари, соқолларининг учини кесмасликлари ва таналарида кесиклар қилмасликлари керак. 6Улар ўз Худоси учун муқаддас бўлишлари ва ўз Худосининг номини беобрў қилмасликлари керак. Чунки улар Раббийга қурбонликлар ва ўз Худосига тақдим нонларини келтирадилар, шунинг учун улар муқаддас бўлишлари керак.7Улар фоҳиша ёки бокиралиги бузилганни хотинликка олмасликлари керак, шунингдек, эри рад қилган хотинни хотинликка олмасликлари керак, чунки улар ўз Худоси учун муқаддасдир. 8Уни муқаддас, деб билгин, чунки у сенинг Худойингга тақдим нонларини келтиради. У сен учун муқаддас бўлсин, чунки Мен – сизларни муқаддасловчи Раббий – муқаддасман. 9Агар руҳонийнинг қизи зино билан ўзини булғаса, унда у отасини шарманда қилган бўлади. Бундай қизни оловда ёндириш керак.10Биродарларининг орасида бошига мойлаш мойи қуйилган ва муқаддас кийимларни кийиш учун покланган олий руҳоний, бошини яланғоч қилмаслиги ва кийимларини йиртиб юбормаслиги керак. 11Шунингдек, у ҳеч қандай ўликка яқинлашмаслиги, ҳатто ўлган отаси ёки онасига ҳам тегинмаслиги ва шу орқали ўзини булғамаслиги керак. 12У Муқаддасгоҳдан ҳеч қаёққа чиқмаслиги ва ўз Худосининг Муқаддасгоҳини беобрў қилмаслиги керак. Чунки Худосининг мойлаш мойининг муқаддасворлиги унинг устидадир. Мен Раббийман.13У ўзига хотинликка фақат бокира қизни олиши керак. 14У ўзига хотинликка бева ёки эридан ажрашганни, ёки бокиралиги бузилганни, ёки фоҳишани олмаслиги, бироқ ўз халқидан бокира қизни ўзига хотинликка олиши керак. 15У ўз халқида уруғини булғамаслиги керак, чунки Мен уни муқаддасловчи Раббийман”.16Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 17“Аҳарўнга айтгин: Сенинг уруғингдан танасида нуқсони бўлган ҳеч ким уларнинг барча авлодлари оша ўз Худосига тақдим нонларини келтириш учун яқинлашмаслиги керак.18Танасида нуқсони бўлган ҳеч ким яқинлашмасин: на кўр, на оқсоқ, на бурни пачоқ, на мажруҳ, 19на оёғи синган, на қўли синган, 20на букри, на пакана, на кўзида доғи бор, на яраси бор, на қўтири бор, на мояги шикастланган, 21хуллас, руҳоний Аҳарўннинг уруғидан танасида нуқсони бўлган ҳеч ким Раббийга оловда қурбонликлар келтириш учун яқинлашмаслиги керак. Унинг танасида нуқсони бор, шу боис, у Худога тақдим нонларини келтириш учун яқинлашмаслиги керак.22У ўз Худосининг нонидан бўлган муқаддасворлик ва буюк муқаддасворликни ейиши мумкин. 23Бироқ у Муқаддасгоҳнинг пардасига яқин келмасин ва қурбонгоҳга яқинлашмасин, чунки унинг танасида нуқсон бор. У Менинг Муқаддасгоҳимни беобрў қилмаслиги керак, чунки Мен уларни муқаддасловчи Раббийман”. 24Шундай қилиб, Мусо бу амрларни Аҳарўн ва унинг ўғилларига ҳамда Исроилнинг ҳамма ўғилларига эълон қилди.Chapter 22
1 Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 2“Аҳарўн билан унинг ўғилларига айтгин, улар Исроил ўғилларининг Менга бағишлаётган муқаддасворликларидан эҳтиёт бўлсинлар ва Менга бағишлаётган нарсаларда Менинг муқаддас номимни беобрў қилмасинлар. Мен Раббийман. 3Уларга айтгин: Авлодларингиз оша, бор наслингиздан бирор киши ўзида нопокликка эга бўлган ҳолда Исроил ўғилларининг Раббийга бағишлаётган муқаддасворликларига яқинлашса, унда бундай одам Менинг юзим қаршисидан қириб ташланади. Мен Раббийман.4Ким Аҳарўннинг наслидан мохов бўлса, ёки танасидан суюқлик оқаётган бўлса, бундай одам то покланмагунича, муқаддасворликларни ейиши мумкин эмас. Кимки ўликнинг бирор нопок нарсасига тегинса, ёки уруғи оқиб кетса, 5ёки бирор судралиб юрувчи жониворга тегиниб, у туфайли нопок бўлса, ёки бирор кишига тегиниб, қайси хилдаги нопоклик бўлмасин, у туфайли нопок бўлса, 6шуларга тегинган ўша одам кечгача нопок бўлади. У танасини сув билан ювмагунича, муқаддасворликларни емаслиги керак.7Аммо қуёш ботгач ва у покланганидан сўнг, у муқаддасворликларни ейиши мумкин, чунки бу унинг егулигидир. 8Булғанмаслик учун у ўлаксани ёки йиртқич ҳайвон ёриб кетган ҳайвонни емаслиги керак. Мен Раббийман. 9Улар Менинг амрларимга амал қилишсин, токи уни бузганларида ўзларида гуноҳни кўтариб юрмасинлар ва бундан ўлмасинлар. Мен уларни муқаддаслайдиган Раббийман.10Бегона одамлардан бирортаси муқаддасворликларни емасин. Руҳонийнинг уйида яшовчи одам ёки ёлланма ишчи муқаддасворликларни емаслиги керак. 11Агар руҳоний бирор одамни сотиб олса, унда у буни ейиши мумкин, шунингдек, унинг оила аъзолари ҳам унинг нонини ейишлари мумкин.12Агар руҳонийнинг қизи бегона одамга турмушга чиқса, унда у қурбонликка келтирилаётган муқаддасворликларни емаслиги керак. 13Бироқ агар руҳонийнинг қизи бева бўлиб қолса, ёки эридан ажралса ва унинг фарзандлари бўлмаса ва ёшлигида бўлгани каби отасининг уйига қайтиб келса, унда у отасининг нонини ейиши мумкин, аммо бегоналардан бирортаси уни емаслиги керак.14Кимки янглишиб, муқаддасворликларни еб қўйса, ўша одам муқаддасворликни руҳонийга қайтариши ва унинг устига ўшанинг бешдан бир қисмини қўшиб бериши керак. 15Руҳонийларнинг ўзлари Худога келтираётган Исроил ўғилларининг муқаддасворликларини булғамасликлари керак. 16Улар муқаддасворликларни еяётганларида, айб жазосини орттириб олмасликлари керак, чунки Мен уларни муқаддаслайдиган Раббийман”.17Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 18“Аҳарўн билан унинг ўғилларига ҳамда барча Исроил ўғилларига эълон қилиб айтгин: Агар Исроил хонадонидан ёки исроилликларнинг ораларида яшайдиган мусофирлардан бирор киши Раббийга атаган назри бўйича ёки ихтиёрий равишда тамоман ёндириш қурбонлигини келтирса, 19унда бу орқали илтифотга сазовор бўлиши учун жонивор бенуқсон, эркак жинсли, катта қорамолдан ёки қўчқордан, ёки эчкидан бўлсин.20Нуқсони бор жониворлардан бирортасини келтирманглар, чунки бу сизларга илтифот келтирмайди. 21Кимки Раббийга атаган назри бўйича ёки ихтиёрий равишда тинчлик қурбонлигига катта қорамолдан ёки кичик қорамолдан қурбонлик келтирса, Худога маъқул бўлиши учун жонивор бенуқсон бўлиши керак. Унда ҳеч қандай нуқсон бўлмаслиги шарт.22Кўр, ёки бирор жойи синган, ёки мажруҳ, ёки бемор, ёки яраси бор, ёки қўтири бор жониворларни Раббийга келтирманглар ва бундайларни олов қурбонлигига келтириш учун Раббийнинг қурбонгоҳига берманглар. 23Аъзолари ҳаддан зиёд узун ёки калта бўлмиш буқа ёки қўзини ихтиёрий қурбонликка келтиришингиз мумкин, аммо агар назр аталгани бўйича бўлса, бу қабул бўлмайди.24Мояги эзилган, ёки ёрилган, ёки узилган, ёки кесилган жониворни Раббийга қурбонликка келтирманглар ва ерингизда бу ишни қилманглар. 25Шунингдек, ўзга юртликнинг қўлидан ҳам бундай жониворлардан бирортасини Худойингизга инъомга келтирманглар, чунки улар шикастланган, уларда нуқсон бор. Улар сизларга илтифот келтирмайди”.26Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 27“Бузоқ, ёки қўзи, ёки улоқ туғилганида, у етти кун онаси билан бирга бўлиши керак, саккизинчи кундан бошлаб ва кейинги кунларда Раббийга олов қурбонлигига келтирилишга маъқул бўлади.28Аммо на сигирни, на қўйни, уларнинг боласи билан бир кунда сўйманглар. 29Агар Раббийга миннатдорчилик қурбонлигини келтирадиган бўлсангиз, шундай қилингларки, бусизларга илтифот келтирсин: 30уни ўша куннинг ўзида ейиш керак ва ундан эрталабгача ҳеч нимани қолдирманглар. Мен Раббийман.31Менинг амрларимга амал қилинглар ва уларни бажаринглар. Мен Раббийман. 32Мен Исроил ўғилларининг ораларида муқаддас, деб эъзозланишим учун Менинг муқаддас номимни беобрў қилманглар. Мен сизларни муқаддаслайдиган Раббийман, 33зеро Мен Худойингиз бўлиш учун сизларни Миср еридан олиб чиқди. Мен Раббийман”.Chapter 23
1Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 2“Исроил ўғилларига эълон қилиб, улар муқаддас йиғин қилишлари керак бўлган Раббийнинг байрамлари ҳақида айтгин. Бу байрамлар қуйидагилардир:3Олти кун ишлашингиз мумкин, еттинчи куни эса дам олишнинг шаббатидир; муқаддас йиғин бўлади. Ҳеч қандай иш қилманглар. Бу сизларнинг барча турар жойларингизда Раббийнинг шаббатидир.4Қуйидагилар Раббийнинг байрамлари ва улар белгиланган вақтда чақиришингиз керак бўлган муқаддас йиғинлар: 5Биринчи ойнинг ўн тўртинчи куни кечқурун Раббийнинг Песаҳидир. 6Ўша ойнинг ўн бешинчи куни эса Раббийга нишонланган Ачитқисиз нонлар байрами – етти кун ачитқисиз нон енглар.7Биринчи куни сизларда муқаддас йиғин бўлсин, ҳеч қандай иш қилманглар. 8Етти кун давомида Раббийга қурбонликларни келтиринглар. Еттинчи куни ҳам сизларда муқаддас йиғин бўлсин. Ҳеч қандай иш қилманглар”.9Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 10“Исроил ўғилларига эълон қилиб айтгин: Мен сизларга бераётган ерга келганингиздан сўнг, ундаги ҳосилни ўриб-йиғиб олганингизда, ўрим-йиғимингиздан биринчи ҳосилларингиз боғламини руҳонийга келтиринглар. 11Руҳоний эса сизлар илтифот топишингиз учун бу боғламни Раббийнинг қаршисида силкитиб тақдим этади. Шаббатдан кейинги куни руҳоний уни силкитиб келтиради.12Боғламни силкитиб тақдим этиш кунида Раббийга бир яшар бенуқсон қўзини тамоман ёндириш қурбонлиги сифатида келтиринглар. 13У билан бирга нон бағишловига зайтун мойи аралаштирилган эфанинг ўндан икки қисми бўлган буғдой унини келтиринглар. Шунингдек, Раббийга ёқимли бўлган хушбўй тутатқи сифатида суюқлик бағишловига чорак хин шароб келтиринглар. 14Худойингизга илк ҳосил боғламини келтирмагунингизгача, янги ҳосиллардан на нон, на қуритилган дон, на хом дон еманглар. Бу – барча қароргоҳларингизда барча авлодларингиз оша абадий низом бўлсин.15Шаббат кунидан кейинги кун, яъни илк ҳосил боғламини силкитиб келтиришнинг кунидан ўзингизга еттита тўлиқ ҳафтани санаб олинглар. 16Етти ҳафтадан сўнг келадиган биринчи кунгача эллик кун сананглар ва шунда Раббийга янги нон бағишловини келтиринглар.17Раббийга илк ҳосилни бағишлангандек, сизларнинг қароргоҳларингиздан эфанинг ўндан икки қисми миқдоридаги буғдой унидан қилинган иккита нонни силкитиб келтиринглар. Улар ачитқи билан пиширилиши керак. 18Нонлар билан бирга еттита бир ёшли бенуқсон қўзини, катта қорамолдан эса битта ёш буқа ва иккита қўчқорни келтиринглар. Булар Раббийга ёқимли бўлган хушбўй тутатқи сифатида Раббийга тамоман ёндириш қурбонлиги, нон бағишловлари ҳамда суюқлик бағишлови бўлсин.19Шунингдек, битта улоқни гуноҳ қурбонлиги ва иккита бир ёшли қўзини тинчлик қурбонлиги учун тайёрланглар. 20Руҳоний буларни силкитиб келтириладиган илк ҳосил нонлари ва иккита қўзи билан бирга Раббийнинг қаршисида силкитиб келтириши керак. Булар Раббийнинг муқаддасворлиги бўлади ва булар руҳонийга тегишлидир. 21Сўнг ўша куннинг ўзида халқни чақиринглар, шу кун сизлар учун муқаддас йиғин бўлсин, ҳеч қандай иш қилманглар. Бу – сизларнинг барча қароргоҳларингизда барча авлодларингиз оша абадий низомдир.22Ерингизда ҳосилни ўриб-йиғиб олаётганингизда, йиғаётганингизда далангизнинг четларигача йиғманглар ва ўрим-йиғимдан қолган қолдиқларни териб олманглар. Буларни камбағал ва мусофирга қолдиргин. Мен сизларнинг Раббий Худойингизман”.23Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 24“Исроил ўғилларига айтгин: Еттинчи ой, ойнинг биринчи куни сизлар учун шаббат, карнайлар байрами, муқаддас йиғин бўлсин. 25Ҳеч қандай иш қилманглар ва Раббийга олов қурбонликларини келтиринглар”.26 Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 27“Ўша еттинчи ойнинг тўққизинчи куни эса покланиш кунидир, шу кун муқаддас йиғин қилинглар. Жонларингизни бўйсундиринглар ва Раббийга қурбонликларни келтиринглар.28Шу кун ҳеч қандай иш қилманглар, чунки сизларнинг Раббий Худойингизнинг юзи қаршисида сизларни поклаши учун бу кун – покланиш кунидир. 29Ўзини шу куни бўйсундирмаган ҳар ким ўз халқи орасидан қириб ташланади.30Агар кимдир шу куни бирор иш қиладиган бўлса, Мен ўша одамни ўз халқи орасидан қириб ташлайман. 31Ўша куни ҳеч қандай иш қилманглар: бу барча қароргоҳларингиз бўйлаб барча авлодларингиз оша абадий низомдир. 32Бу сизлар учун дам олиш шаббатидир. Ойнинг тўққизинчи куни оқшомдан жонларингизни бўйсундиринглар, оқшомдан оқшомгача шаббатингизни байрам қилинглар”.33Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 34“Исроил ўғилларига айтгин: Ўша еттинчи ойнинг ўн бешинчи кунидан етти кун давомида Раббийга бўлган Чайлалар байрамидир.35Биринчи куни муқаддас йиғин бўлсин, ҳеч қандай иш қилманглар. 36Етти кун давомида Раббийга оловда келтириладиган қурбонликларни келтиринглар. Саккизинчи куни сизларда муқаддас йиғин бўлсин ва Раббийга оловда келтириладиган қурбонликларни келтиринглар. Бу– байрамона йиғиндир, ҳеч қандай иш қилманглар.37Мана шулар Раббийнинг байрамларидир. Уларнинг ҳар бири ўз кунида Раббийга тамоман ёндириш қурбонлиги, нон бағишловлари, сўйилган қурбонликлар ва суюқлик бағишловини келтириш учун муқаддас йиғин чақириш керак. 38Булар эса Раббийнинг шаббатларидан ташқари ва сизлар Раббийга бераётган сизларнинг бағишловларингиз ва барча аталган назрларингиздан ҳамда ихтиёрий қурбонликларингиздан ташқари бўлсин.39Еттинчи ойнинг ўн бешинчи куни, сизлар ернинг ҳосилларини йиғадиган вақтда, Раббийнинг байрамини етти кун нишонланглар – биринчи куни шаббат бўлсин, саккизинчи куни ҳам шаббат бўлсин.40Биринчи куни ўзингизга чиройли дарахтларнинг новдаларини, палма дарахти новдаларини, кенг баргли дарахтларнинг ва самбиттол новдаларини олиб, Раббий Худойингизнинг қаршисида етти кун қувонинглар. 41Бу байрамни бир йилда етти кун Раббийга нишонланглар. Бу сизларга авлодларингиз оша абадий низомдир. Уни еттинчи ойда нишонланглар.42Етти кун чайлаларда яшанглар. Исроиллик ҳар бир маҳаллий одам чайлаларда яшаши керак, 43токи сизларнинг авлодларингиз, Мен Исроил ўғилларини Миср еридан олиб чиққанимда, уларни чайлаларга жойлаштирганимни билишсин. Мен сизларнинг Раббий Худойингизман”. 44Шундай қилиб, Мусо Раббийнинг байрамларини Исроил ўғилларига эълон қилди.Chapter 24
1Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 2“Исроил ўғилларига буюргин, Муқаддасгоҳидаги чироқ доимо ёниб туриши ва ёруғлик бериши учун улар сенга эзиб чиқарилган тоза зайтун мойини келтиришсин.3Аҳарўн бу чироқни Гувоҳлик Киботининг пардасидан ташқарисида, Йиғин Чодирида Раббийнинг қаршисида кечқурундан тонггача ҳар доим ёқиб қўйиши керак. Бу – авлодларингиз оша абадий низомдир. 4Руҳонийлар чироқни ҳар доим Раббийнинг қаршисида тоза чироқпояда қўйишлари керак.5Сўнг буғдой унидан олиб, ундан ўн иккита нон ёп. Ҳар бир нонда эфанинг ўндан икки қисми миқдорида ун бўлиши керак. 6Уларни икки қатор қилиб, ҳар бир қаторга олтитадан терган ҳолда Раббийнинг қаршисида тоза хонтахтага қўй.7Ҳар бир қаторга тоза ладанни қўй. Ладан нон билан бирга бўлиб, хотира учун Раббийга қурбонлик бўлади. 8Нонларни Исроил ўғилларидан ҳар шаббат куни доимий равишда Раббийнинг қаршисига қўйиш керак. Бу – абадий аҳддир. 9Булар Аҳарўн билан унинг ўғилларига тегишли бўлади, улар нонларни муқаддас жойда ейдилар. Чунки бу нонлар – Раббийнинг қурбонликларидан улар учун ажратилган буюк муқаддасворликдир. Бу абадий низомдир”.10Бир куни исроиллик аёлнинг мисрликдан туғилган ўғли Исроил ўғилларининг орасига чиқди. Исроиллик аёлнинг ўғли қароргоҳда Исроил ўғилларидан бири билан жанжаллашиб қолди. 11Исроиллик аёлнинг ўғли эса Раббийнинг номини лаънатлади ва ҳақорат қилди. Шунда уни Мусонинг олдига келтиришди. 12Раббийнинг иродаси уларга эълон қилингунича, уни қамаб қўйишди.13Сўнг Раббий Мусога сўзлаб деди: 14“Лаънатлаганни қароргоҳдан ташқарига чиқаргин ва буни эшитганларнинг ҳаммаси қўлларини унинг бошига қўйишсин ҳамда бутун жамоа уни тошбўрон қилсин.15Исроил ўғилларига ҳам айтгин: Агар кимдир ўз Худосининг номини лаънатлайдиган бўлса, ўша одам ўз гуноҳини кўтариб кетади. 16Раббийнинг номини ҳақорат қилувчи ўлим жазосига топширилиши керак, бутун жамоа уни тошбўрон қилсин. Мусофир ҳам, маҳаллий одам ҳам, ким Раббийнинг номини ҳақорат қиладиган бўлса, ўлимга топширилсин.17Кимки бирор одамни ўлдирадиган бўлса, ўша қотил ўлимга топширилсин. 18Ким молни ўлдирса, у учун тўлаши керак, мол учун мол тўласин.19Ким яқинининг танасига жароҳат етказадиган бўлса, у нима қилган бўлса, унга ҳам шундай қилинсин: 20синдиргани учун синдирилсин, кўз учун кўз, тиш учун тиш; у одамнинг танасига қандай жароҳат етказган бўлса, унга ҳам худди шундай қилинсин. 21Молни ўлдирган мол учун тўласин, одамни ўлдирган эса ўлим жазосига топширилсин.22Мусофирга ҳам, маҳаллий одамга ҳам бир хил ҳукм бўлсин. Зеро Мен сизларнинг Раббий Худойингизман”. 23Мусо буларни Исроил ўғилларига айтгач, улар лаънатлаган одамни қароргоҳдан ташқарига чиқардилар ва уни тошбўрон қилдилар. Шундай қилиб, Раббий Мусога қандай буюрган бўлса, Исроил ўғиллари шундай қилдилар.Chapter 25
1Раббий Синай тоғида Мусога сўзлаб деди: 2“Исроил ўғилларига эълон қилиб айтгин: Мен сизларга бераётган ерга келганларингизда, ер Раббийнинг шаббатида дам олиши керак.3Олти йил далангга экин эк, олти йил узумзорингни кес ва уларнинг ҳосилларини йиқ, – 4аммо еттинчи йили ернинг дам олиш шаббати, Раббийнинг шаббати бўлсин. Далангга экин экма ва узумзорингни кесма.5Ўзи ўсиб чиққан ҳосилингни йиғиб олма ва кестирилмаган новдаларингдан узум бошларини олма. Бу ер учун дам олиш йили бўлсин. 6Бу – ернинг шаббати давомида сизларга: сенга, қулингга, чўрингга, ёлланма ишчингга, сенинг хонадонингда яшайдиган мусофирга егулик бўлади. 7Шунингдек, ернинг барча ҳосиллари молингга ва ерингда яшовчи жониворларга егулик бўлади.8Ўзингга етти марта етти йилни, яъни еттита шаббатнинг йилларини санаб олгин, токи еттита шаббатнинг йилларида қирқ тўққиз йил бўлсин. 9Ўшанда еттинчи ойда, ойнинг ўнинчи кунида бурғу чалгин. Покланиш кунида бутун ерингиз бўйлаб бурғу чалинглар.10Эллигинчи йилни муқаддас, деб тан олинглар ва бутун ер бўйлаб унинг барча аҳолисига озодликни эълон қилинглар. Бу сизларда юбилей бўлсин. Ҳар бирингиз эгалик қилган ўз ерларингизга қайтинглар ва ҳар бирингиз ўз қабилангизга қайтинглар.11Эллигинчи йил сизларда юбилей бўлсин. Экин экманглар ва ерда ўзи ўсиб чиққан ҳосилни йиғиб олманглар, кесилмаган узум новдаларидан узум бошларини териб олманглар, 12зеро бу юбилейдир. У сизлар учун муқаддас бўлсин. Даланинг ҳосилларини унинг ўзида истеъмол қилинглар.13Юбилей йилида ҳар бирингиз эгалик қилган ўз ерларингизга қайтинглар. 14Агар яқинингга бирор нима сотадиган бўлсанг, ёки яқинингдан бирор нима сотиб оладиган бўлсанг, бир-бирларингизни хафа қилманглар.15Сен юбилейдан кейин келадиган йиллар ҳисоби бўйича яқинингдан ерни сотиб олишинг керак ва яқининг ҳам ҳосил йиллари ҳисоби бўйича сенга ерни сотиши керак. 16Қанча кўп йиллар қолган бўлса, шунча нархини оширгин ва қанча кам йиллар қолган бўлса, шунча нархини камайтиргин. Чунки у сенга маълум ҳосил йиллари сони бўйича сотмоқда. 17Бир-бирингизни хафа қилманглар ва Худойингиздан қўрқинглар, чунки Мен сизларнинг Раббий Худойингизман.18Менинг низомларимга амал қилинглар ва Менинг қонунларимни сақлаб, уларни бажаринглар, шундагина сизлар ерда хавфсиз ва тинч яшайсизлар. 19Шунда ер ҳам ўз ҳосилларини беради ва сизлар тўйгунингизча ейсизлар ҳамда ерда хавфсиз ва тинч яшайсизлар.20Борди-ю сизлар: “Агар биз экин экмасак ва ҳосилларимизни йиғиб олмасак, у ҳолда, еттинчи йили нима еймиз?”- деб айтсангизлар, 21Мен сизларга олтинчи йили баракатимни жўнатаман ва у сизларга уч йиллик ҳосилни келтиради. 22Сўнг саккизинчи йили экин экасизлар, лекин тўққизинчи йилгача эски ҳосилларни ейсизлар. Тўққизинчи йилнинг ҳосиллари етилгунича, эскисини ейсизлар.23Ер абадий сотилмаслиги керак, чунки ер Меникидир. Сизлар Менинг еримда мусофир ва кўчманчисизлар. 24Бутун эгалик қилаётган ерингиз ҳудуди бўйлаб, ерни қайта сотиб олиш имконини беринглар. 25Агар биродаринг камбағаллашиб, эгалик қилаётган еридан бирор қисмини сотса, унда унинг бирор яқин қариндоши келсин ва биродари сотган ерни қайта сотиб олсин.26Агар унинг ўрнига сотиб оладиган ҳеч ким бўлмаса-ю, лекин унинг ўзи тўкинчиликка эришиб, қайта сотиб олиш учун етарлича маблағ топса, 27унда у ерни сотган вақтдан ўтган йилларини ҳисоблаб, кимга сотган бўлса, ўша одамга қолган пулини қайтариб берсин ва яна ўз эгалигига қайтсин. 28Борди-ю қайтариб бериши керак бўлган маблағни унинг қўли топа олмаса, унда у сотган ер юбилей йили келгунича сотиб олганнинг қўлида қолади. Юбилей йилида эса у кетади ва эгаси яна ўз мулкига қайтади.29Агар кимдир деворлар билан ўралган шаҳар ичидаги турар жойни сотса, унда уни сотилган вақтидан бошлаб, бир йил ичида қайта сотиб олиши мумкин. Бир йил ичида уйни қайта сотиб олиши мумкин. 30Аммо тўлиқ бир йил ичида уй қайта сотиб олинмаса, унда атрофи деворлар билан ўралган шаҳар ичидаги уй, уни сотиб олган одамнинг қўлида унинг авлодлари оша абадий қолади ҳамда юбилей йилида аввалги эгасига қайтмайди.31Лекин атрофи деворлар билан ўралмаган қишлоқлардаги уйларни эса, худди ернинг далалари билан тенг ҳисоблаш керак. Уларни қайта сотиб олиш мумкин ва юбилей йили ҳам улар аввалги эгасига қайтади. 32Левитларнинг шаҳарлари, уларнинг эгалик қилаётган шаҳарларидаги уйларни левитлар истаган вақтда қайта сотиб олишлари мумкин.33Агар левитлардан бирортаси уйни қайта сотиб олмаса, у ҳолда уларнинг эгалик қилаётган шаҳарларидаги сотилган уй юбилей йилида аввалги эгасига қайтади. Чунки левитларнинг шаҳарларидаги уйлар, Исроил ўғиллари орасида левитларнинг эгалик мулкларини ташкил қилади. 34Уларнинг шаҳарлари атрофидаги далаларни эса сотиб бўлмайди, чунки бу уларнинг абадий эгалик мулкларидир.35Агар сенинг биродаринг камбағаллашиб, оғир аҳволга тушиб қолса, унда у мусофир бўладими ёки кўчманчими, уни қўллаб-қувватлагин ва у сен билан бирга яшасин. 36Ундан фоиз ёки устама олмагин, аммо ўз Худойингдан қўрққин, токи биродаринг сен билан бирга яшасин. 37Кумушингни унга фоизга берма, озиқ-овқатни унга устама олиш учун берма. 38Зеро Мен сизларнинг Худойингиз бўлиш учун ва сизларга Канъан ерини бериш учун сизларни Миср еридан олиб чиққан сизларнинг Раббий Худойингизман.39Агар биродаринг камбағаллашиб қолса ва сенга сотилса, унда уни қулнинг меҳнатини қилишга мажбур қилма. 40Лекин у сен учун худди ёлланма ишчи каби, кўчманчи каби бўлсин ва у сенга юбилей йилигача хизмат қилсин. 41Юбилей йилида эса унинг ўзи ва у билан бирга унинг болалари сендан кетсин ва ўз қабиласига қайтиб, яна оталарининг мулкига кирсин.42Чунки улар Менинг қулларимдир, уларни Мен Миср еридан олиб чиққанман. Уларни қулларни сотгандек сотиш мумкин эмас. 43Унинг устидан қаҳри қаттиқлик билан ҳукмронлик қилма ва ўз Худойингдан қўрқ. 44Сизларда қул ва чўрилар бўлиши учун атрофингиздаги халқлардан ўзингизга қул ва чўриларни сотиб олинглар.45Шунингдек, сизларнинг орангизда жойлашган кўчманчиларнинг болаларини ва ерингизда туғилган уларнинг қабилаларининг болаларини сотиб олишингиз мумкин ҳамда улар сизларнинг шахсий мулкингиз бўлиши мумкин. 46Уларни ўзларингиздан кейин фарзандларингизга мулк сифатида мерос қилиб қолдиришингиз мумкин. Улар абадий сизларнинг қулингиз бўлиши мумкин. Аммо сизларнинг биродарларингиз бўлмиш Исроил ўғиллари устидан, яъни бир-бирингизнинг устингиздан қаҳри қаттиқлик билан ҳукмронлик қилманглар.47Агар мусофир ёки кўчманчи тўкинчиликка эга бўлса ва биродаринг унинг қаршисида камбағаллашиб, халқинг орасига жойлашган мусофирга ёки мусофирнинг қабиласидан бўлган бирор кишига сотилса, 48унда у сотилганидан кейин уни қайта сотиб олиш мумкин. Унинг биродарларидан бирор ким уни қайта сотиб олиши керак.49Амакиси, тоғаси, ёки амакисининг, тоғасининг ўғли уни қайта сотиб олиши керак; ёки унинг қариндошларидан бирор ким, ёки унинг қабиласидан бирор ким уни қайта сотиб олиши керак. Агар унинг ўзи тўкинчиликка эришса, ўзини ўзи қайта сотиб олсин. 50У ўзини сотган йилидан бошлаб то юбилей йилигача чамалаб, уни сотиб олган одам билан ҳисоб-китоб қилсин ва у ўзини сотган кумушни йиллар сонига қараб берсин. У унда ёлланма ишчи каби бўлиши керак.51Агар юбилей йилигача кўп йиллар қолган бўлса, унда ўша йиллар бўйича ҳисоблаб, у ўзини қайта сотиб олиш учун у сотиб олинган кумушнинг маълум қисмини қайтариши керак. 52Агар юбилей йилигача кам йиллар қолган бўлса, унда у қолган йиллар бўйича ҳисоблаб, ўзини сотиб олиши учун маълум кумушни бериши керак.53Барча йиллар давомида у унда худди ёлланма ишчи каби бўлиши керак. У сенинг кўз ўнгингда Исроил ўғиллари устидан қаҳри қаттиқлик билан ҳукмронлик қилмаслиги керак. 54Борди-ю, агар у шу тарзда сотиб олинмаса, унда унинг ўзи ва у билан бирга унинг болалари юбилей йилида озод бўладилар. 55Чунки Исроил ўғиллари Менинг қулларимдир. Улар, Мен Миср еридан олиб чиққан Менинг қулларимдир. Мен сизларнинг Раббий Худойингизман”.Chapter 26
1“Ўзингизга бутлар ва қуйма санамларни ясаманглар, устунлар ўрнатманглар, тасвирли тошларнинг қаршисида тиз чўкиш учун уларни ерингизда қўйманглар, чунки Мен сизларнинг Раббий Худойингизман. 2Менинг шаббатларимга амал қилинглар ва Менинг Муқаддасгоҳимни эҳтиром қилинглар. Мен Раббийман!3Агар сизлар Менинг низомларим бўйича ҳаракат қилсангизлар ва Менинг амрларимга амал қилиб уларни бажарсангизлар, 4унда Мен сизларга ёмғирни ўз вақтида бераман ва ер ўз ҳосилларини беради, даладаги дарахтлар ҳам ўз меваларини беради.5Ғалла янчиш, ҳосилнинг мўллигидан узум териш вақтигача чўзилади ва узум териш, ҳосилнинг мўллигидан дон экиш вақтигача чўзилади. Нонингизни тўйгунингизча ейсизлар ва ерингизда хавф-хатарсиз яшайсизлар. 6Ерингизга тинчлик жўнатаман. Сизлар ётганингизда, ҳеч ким сизларни даҳшатга солмайди. Ерингиздан йиртқич ҳайвонларни қувиб юбораман ва бутун ерингиз узра қилич ўтмайди.7Душманларингизни қувиб юборасизлар ва улар сизларнинг қаршингизда қиличдан йиқиладилар. 8Бештангиз душманларингизнинг юзтасини қувиб юборади ва юзтангиз душманларингизнинг ўн мингтасини қувиб юборади. Душманларингиз сизларнинг қаршингизда қиличдан йиқиладилар.9Мен сизларга ўгириламан ва сизларни серҳосил қиламан, сизларни кўпайтириб юбораман ҳамда сизлар билан тузган аҳдимда мустаҳкам тураман. 10Ўтган йилги эски ҳосилингизни ейсизлар ва янги ҳосил туфайли эскисини ташлаб юборасизлар.11Чодиримни сизларнинг ораларингизга ўрнатаман ва Менинг жоним сизлардан жирканмайди. 12Сизларнинг ораларингизда юраман ва сизларнинг Худойингиз бўламан, сизлар эса Менинг халқим бўласизлар. 13Сизлар Мисрда қул бўлмасликларингиз учун, Мен сизларни у ердан олиб чиққан Раббий Худойингизман. Мен сизларнинг бўйинтуруқларингиз кундаларини синдириб ташладим ва сизларни бошингиз кўтарилган ҳолда олиб чиқдим.14Лекин агар сизлар Менга қулоқ солмасангизлар ва бу барча амрларимни бажармасангизлар, 15агар Менинг низомларимни менсимасангизлар, агар жонингиз Менинг қонунларимдан жирканса ва сизлар Менинг аҳдимни бузиб барча амрларимни бажармайдиган бўлсангизлар,16унда Мен ҳам сизлар билан қуйидагича йўл тутаман: сизларга даҳшат, нимжонлик ва иситмани жўнатаман. Булардан кўзларингиз чўкади ва жонларингиз қийналиб кетади. Уруғингизни беҳудага экасизлар ва душманларингиз уларни еб битирадилар. 17Юзимни сизларга қарши қиламан ва душманларингизнинг қаршисида йиқиласизлар, улар сизларнинг устингиздан ҳукмронлик қиладилар ва ҳеч ким сизларни қувмаса-да, сизлар қочасизлар.18Агарда шу барча жазоларга қарамай, Менга қулоқ солмасангизлар, унда Мен гуноҳларингиз учун жазони етти карра кўпайтираман 19ва қудратингизнинг мағрурлигини синдираман. Осмонингизни темир каби қиламан, ерингизни мис каби қиламан. 20Кучингизни беҳудага сарфлайсизлар, чунки ерингиз ҳосилини бермайди, ерингиздаги дарахтлар ҳам меваларини бермайди.21Агар шундан кейин ҳам Менга қарши борсангизлар ва Менга қулоқ солишни истамасангизлар, унда Мен гуноҳларингиз учун зарбани етти карра кўпайтираман. 22Сизларнинг ораларингизга йиртқич ҳайвонларни жўнатаман, улар сизларни фарзандларингиздан айиради ва молингизни қириб ташлайди ҳамда сонингизни шу қадар камайтирадики, кўчаларингиз ҳувиллаб кимсасиз бўлиб қолади.23Агар шундан кейин ҳам тўғирланмасангизлар ва Менга қарши борсангизлар, 24унда Мен ҳам сизларга қарши бораман ва гуноҳларингиз учун сизларни етти карра жазолайман.25Аҳдимни бузганингиз учун Мен қасдига сизларнинг устингизга қасос қиличини жўнатаман. Шаҳарларингизнинг ичида йиғилганингизда, сизларнинг ораларингизга ўлатни юбораман ва душманларингизнинг қўлига топшириласизлар. 26Одамни қувватловчи нонни сизларда яксон қиламан. Ўн нафар аёл нонингизни битта тандирда пиширади ва нонингизни сизларга ўлчаб беради. Сизлар уни ейсизлар, аммо тўймайсизлар.27Агар шундан кейин ҳам Менга қулоқ солмасангизлар ва Менга қарши борсангизлар, 28унда Мен ҳам ғазаб билан сизларга қарши бораман ва гуноҳларингиз учун сизларни етти карра жазолайман.29Сизлар очликдан ўғилларингизнинг танасини ейсизлар ва қизларингизнинг танасини ейсизлар. 30Сизларнинг тепаликларингизни барбод қиламан ва устунларингизни яксон қиламан, жасадларингизни парчаланган бутларингиз бўлаклари устига ирғитиб ташлайман ва Менинг жоним сизлардан жирканади.31Сизларнинг шаҳарларингизни харобага айлантираман, муқаддасгоҳларингизни кимсасиз бўм-бўш қиламан ва ёқимли хушбўй ҳид қурбонликларингизни ҳидламайман. 32Сизларнинг ерингизни кимсасиз бўм-бўш қиламанки, ерингизда жойлашган душманларингиз буни кўриб лол қоладилар. 33Сизларни эса халқларнинг орасига сочиб ташлайман ва ортингиздан қилични яланғочлатаман. Шунда ерингиз кимсасиз бўлиб қолади ва шаҳарларингиз харобага айланади.34Сизлар душманларингизнинг ерида қулликда бўлганингизда, ўшанда ер кимсасиз бўм-бўш қолган барча кунларида ўз шаббатлари билан ўзини қондиради. Ўшанда ер дам олади ва ўз шаббатлари билан ўзини қондиради. 35Сизлар унда яшаганингизда, ер қанча йил сизларнинг шаббатларингизда дам олмаган бўлса, ўзининг бўм-бўш қолган барча кунларида у дам олади. 36Сизлардан омон қолганларига келсак, Мен уларнинг душманлари ерида, уларнинг юракларига қўрқоқликни жойлайман. Шунда тебранувчи баргнинг шовқини ҳам уларни қувиб юборади. Шунда қиличдан қочаётгандек қочадилар ва ҳеч ким таъқиб қилмаса-да, йиқиладилар.37Ҳеч ким таъқиб қилмаса-да, қиличдан қоқинган каби, бир-бирларига қоқинадилар ва душманларингизга қарши туришга сизларда куч бўлмайди. 38Шунда халқларнинг орасида ҳалок бўласизлар ва душманларингизнинг ери сизларни еб битиради. 39Шундай қилиб, сизлардан омон қолганлари қонунбузарликлари учун душманларингизнинг ерида қуриб кетадилар ва оталарининг қонунбузарликлари учун қуриб кетадилар.40Ўшанда улар ўзларининг қонунбузарликларига, оталарининг қонунбузарликларига, Менга қарши қилган жиноятларига ҳамда Менга қарши чиққанликларига иқрор бўладилар. 41Шунинг учун Мен ҳам уларга қарши чиқдим ва уларни душманларининг ерига олиб келдим. Ўшанда уларнинг хатна қилинмаган юраклари бўйсунади ва ўшанда улар қонунбузарликларининг жазосини оладилар. 42Шунда Мен Ёқуб билан аҳдим ва Исҳоқ билан тузган аҳдимни ёдга оламан. Шунингдек, Иброҳим билан тузган аҳдимни ёдга оламан ҳамда ерни ёдга оламан.43Ўшанда ер улар томонидан ташлаб кетилган бўлади ва улардан бўшаб қолиб, у ўз шаббатлари билан ўзини қондиради. Улар эса Менинг қонунларимни менсимаганлари учун, ҳамда уларнинг жонлари Менинг низомларимдан жиркангани учун ўз қонунбузарликлари туфайли жазо оладилар.44Бунга қарамай, улар душманларининг ерида бўлганларида, Мен улар билан тузган аҳдимни бузиб, уларни қириб ташлаш даражасида улардан нафратланмайман ва жирканмайман, чунки Мен уларнинг Раббий Худосиман. 45Мен уларнинг аждодлари билан тузган аҳдимни улар учун ёдга оламан, чунки Мен уларнинг Худоси бўлиш учун уларни халқларнинг кўз ўнгида Миср еридан олиб чиққанман. Мен Раббийман”.46Мана шулар – Раббий Синай тоғида, Мусо орқали Ўзи билан Исроил ўғиллари орасида ўрнатган ҳукмлари, низому қонунларидир.Chapter 27
1Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 2“Исроил ўғилларига эълон қилиб айтгин: Агар кимдир сенинг баҳолашинг бўйича бирор жонни Раббийга бағишлашга назр атаган бўлса,3унда йигирма ёшдан олтмиш ёшгача бўлган эркак учун сенинг баҳолашинг муқаддасгоҳ шеқели бўйича эллик шеқел бўлиши керак. 4Агар у аёл бўлса, сенинг баҳолашинг ўттиз шеқел бўлиши керак.5Беш ёшдан йигирма ёшгача бўлган ўғил бола учун сенинг баҳолашинг йигирма шеқел бўлсин, қиз бола учун ўн шеқел бўлсин. 6Ёши бир ойликдан беш ёшгача бўлган ўғил бола учун сенинг баҳолашинг беш шеқел бўлсин, қиз бола учун сенинг баҳолашинг уч шеқел бўлсин.7Олтмиш ва ундан катта ёшдаги эркак учун сенинг баҳолашинг ўн беш шеқел бўлсин, аёллар учун ўн шеқел бўлсин. 8Агарда у камбағал бўлиб, сенинг баҳолашинг бўйича бера олмаса, унда уни руҳонийнинг олдига келтиришсин ва руҳоний уни баҳоласин. Назр атаганнинг моддий имконига қараб, руҳоний уни баҳоласин.9Агар Раббийга қурбонликка келтириш мумкин бўлган ҳайвондан бирортаси назр аталган бўлса, унда Раббийга назр аталган ҳамма нарса муқаддас ҳисобланиши керак. 10Уни ўзгартириш ва яхшисини ёмонига, ёки ёмонини яхшисига алмаштириб бўлмайди. Агарда кимдир ҳайвонни ҳайвонга алмаштирса, унда назр аталган ҳайвон ҳам, алмаштириб қўйилган ҳайвон ҳам муқаддасворлик бўлади.11Агар Раббийга қурбонликка келтириб бўлмайдиган нопок ҳайвон назр аталган бўлса, унда ҳайвонни руҳонийга кўрсатиш керак. 12Руҳоний унинг яхши ёки ёмонлигига қараб, уни баҳолайди ва руҳоний уни қандай баҳоласа, шундай бўлиши керак. 13Агар назр атаган одам ҳайвонни қайта сотиб олмоқчи бўлса, унда сен баҳолаган нарх устига унинг бешдан бир қисми нархини қўшиб берсин.14Агар кимдир Раббийга муқаддасворлик сифатида ўз уйини бағишласа, унда уй яхшими ёки ёмонми, руҳоний уни баҳолаши керак. Руҳоний уни қандай баҳоласа, унинг нархи шунча бўлиши керак. 15Агарда бағишлаган одам ўз уйини қайта сотиб олмоқчи бўлса, унда у сен баҳолаган нарх устига, унинг бешдан бир қисми нархини қўшиб берсин, шунда уй уники бўлади.16Агар кимдир ўзининг ер мулкидан даласининг бирор қисмини Раббийга бағишласа, унда сенинг баҳойинг экиладиган уруғ миқдори бўйича бўлиши керак: ҳомер арпа учун эллик кумуш шеқел, деб белгилансин.17Агар бағишловчи одам ўз ерини юбилей йилидан бошлаб бағишласа, унда унинг нархи руҳонийнинг баҳоси бўйича белгиланиши керак. 18Агар бағишловчи одам ўз ерини юбилей йилидан кейин бағишлайдиган бўлса, унда руҳоний юбилей йилигача қолган навбатдаги йиллар бўйича нархини ҳисоблаб, унинг баҳосини камайтириши керак.19Агар бағишловчи одам ўз даласини қайта сотиб олмоқчи бўлса, унда у руҳонийнинг баҳолаган нархи устига, унинг бешдан бир қисми нархини қўшиб берсин ва дала унинг мулки бўлиб қолади. 20Агарда у далани қайта сотиб олмаса ва дала бошқа одамга сотиб юборилса, у ҳолда далани ҳеч қачон қайта сотиб олиб бўлмайди. 21Юбилей йили келиб, ўша дала олдинги ҳолатига қайтганида, у қасам билан бағишланган даладек, Раббийнинг муқаддасворлиги сифатида бўлади. У руҳонийнинг ер мулкига айланади.22Агар кимдир унинг ер мулкидан бўлмаган, лекин сотиб олинган далани Раббийга бағишласа, 23унда руҳоний унга даланинг юбилей йилигача бўлган баҳосини ҳисоблаб чиқариши керак ва бағишлаган одам, сен баҳолаган нархни ўша куннинг ўзида Раббийнинг муқаддасворлиги сифатида бериши керак.24Дала эса, юбилей йилида, кимдан сотиб олинган бўлса, аввал бу ер кимнинг мулки бўлган бўлса, ўшанга қайтиб ўтади. 25Ҳар қандай баҳойинг муқаддасгоҳ шеқели бўйича белгилансин. Бир шеқелда йигирма гераҳ бўлиши керак.26Фақат тўнғичлиги бўйича Раббийга тегишли бўлган молни ҳеч ким бағишламаслиги керак. У ҳўкиз бўладими, ёки қўйми ― улар Раббийникидир. 27Агар бағишланган ҳайвон нопок бўлса, унда уни сенинг баҳолашинг бўйича қайта сотиб олиши ва унинг нархининг устига, унинг бешдан бир қисми нархини қўшиб бериши керак. Агар уни қайта сотиб олмаса, сенинг баҳойинг бўйича сотиб юборилсин.28Фақатгина одамнинг ўз мулкидан Раббийга қасам билан бағишлаган ва қасам остида бўлган барча мулки – хоҳ одам бўлсин, хоҳ мол бўлсин, хоҳ ер мулкидан бўлган дала бўлсин – булар сотилмайди ва қайта сотиб олинмайди. Қасам билан бағишланган ҳамма нарса ― Раббийнинг буюк муқаддасворлигидир. 29Қасам билан бағишланган одам ҳам қайта сотиб олинмайди. Улар ўлимга топширилиши шарт.30Ердаги ҳар қандай ушр – у ернинг уруғидан бўлсин ёки дарахтнинг меваларидан бўлсин – Раббийга тегишлидир. Булар Раббийнинг муқаддасворликларидир. 31Агар кимки ўзининг ушрини қайта сотиб олмоқчи бўлса, унда унинг нархи устига, унинг бешдан бир қисм нархини қўшиб берсин.32Катта ва кичик қорамолнинг ўндан бир қисми ва таёқ остидан ўтадиган ҳамма нарсанинг ўнинчиси Раббийга бағишланиши керак. 33Буларнинг яхши ёки ёмони танлаб олинмайди ва булар алмаштирилмайди. Агарда кимдир уни алмаштирадиган бўлса, унда аввалгиси ҳам, алмаштириб қўйилгани ҳам муқаддасворлик бўлади ва қайта сотиб олинмайди”.34Мана шулар, Раббийнинг Исроил ўғиллари учун Синай тоғида Мусога буюрган амрларидир.Numbers
Chapter 1
1Миср еридан чиққанларининг иккинчи йилида, иккинчи ойнинг биринчи кунида Синай саҳросида, Йиғин Чодирида Раббий Мусога сўзлаб деди: 2”Исроил ўғилларининг бутун жамоасини авлодлари бўйича, оилалари бўйича, исмларининг сони бўйича, ҳар бир эркак кишини бошма-бош ҳисобланглар. 3Сен ва Аҳарўн йигирма ёш ҳамда ундан катталарни, Исроил орасида урушга лаёқатлиларнинг барчасини қўшинлари бўйича ҳисобланглар.4Ҳар бир қабиладан бир нафар, ўз авлодида бош бўлган одам сизлар билан бирга бўлиши керак. 5Мана булар ― сизлар билан бирга бўладиган кишиларнинг исмлари: Рубендан ― Шедеурнинг ўғли Элизур; 6Шимўндан ― Зуришаддайнинг ўғли Шелумиэл;7Яҳудодан ― Амминадабнинг ўғли Наҳшон; 8Иссохордан ― Зуарнинг ўғли Натанаэл; 9Забулундан ― Ҳелоннинг ўғли Элиаб;10Юсуфнинг ўғилларидан: Эфрайимдан ― Аммиҳуднинг ўғли Элишама, Манашеҳдан ― Педаҳзурнинг ўғли Гамалиэл; 11Беняминдан ― Гидеонийнинг ўғли Абидан;12Дандан ― Аммишаддайнинг ўғли Аҳиэзер; 13Ашердан ― Охраннинг ўғли Пагиэл; 14Гаддан ― Деуэлнинг ўғли Элиасаф; 15Нафталидан ― Энаннинг ўғли Аҳира.16Булар ― жамоадан танланган кишилар, ўз оталарининг қабилаларининг бошлиқлари, минглаб исроилликларнинг бошлиқларидир”.17Сўнг Мусо ва Аҳарўн номма-ном аталган ушбу кишиларни олиб, 18иккинчи ойнинг биринчи кунида бутун жамоани йиғдилар. Шунда улар ўз авлодлари бўйича, оилалари бўйича, исмларининг сони бўйича йигирма ёш ва ундан катта бўлганлар бошма-бош ўз насабномаларини эълон қилдилар; 19буни Раббий Мусога амр этганидек қилдилар. У Синай саҳросида уларни санади.20Исроилнинг тўнғичи Рубеннинг ўғилларидан ― уларнинг авлоди, уруғи, оилалари, исмларининг сонига кўра йигирма ёш ва ундан катта бўлган урушга лаёқатли барча эркаклардан бошма-бош ― 21Рубен қабиласидан қирқ олти минг беш юз киши ҳисобга олинди.22Шимўн ўғилларидан ― уларнинг авлодлари, уруғлари, оилалари, исмларининг сонига кўра йигирма ёш ва ундан катта бўлган урушга лаёқатли барча эркаклардан бошма-бош ― 23Шимўн қабиласидан эллик тўққиз минг уч юз киши ҳисобга олинди.24Гад ўғилларидан ― уларнинг авлодлари, уруғлари, оилалари, исмларининг сонига кўра йигирма ёш ва ундан катта бўлган урушга лаёқатли барча эркаклардан ― 25Гад қабиласидан қирқ беш минг олти юз эллик киши ҳисобга олинди.26Яҳудо ўғилларидан ― уларнинг авлодлари, уруғлари, оилалари, исмларининг сонига кўра йигирма ёш ва ундан катта бўлган урушга лаёқатли барча эркаклардан ― 27Яҳудо қабиласидан етмиш тўрт минг олти юз киши ҳисобга олинди.28Иссохор ўғилларидан ― уларнинг авлодлари, уруғлари, оилалари, исмларининг сонига кўра йигирма ёш ва ундан катта бўлган урушга лаёқатли барча эркаклардан ― 29Иссохор қабиласидан эллик тўрт минг тўрт юз киши ҳисобга олинди.30Забулун ўғилларидан ― уларнинг авлодлари, уруғлари, оилалари, исмларининг сонига кўра йигирма ёш ва ундан катта бўлган урушга лаёқатли барча эркаклардан ― 31Забулун қабиласидан эллик етти минг тўрт юз киши ҳисобга олинди.32Юсуф ўғилларидан бўлмиш Эфрайим ўғилларидан ― уларнинг авлодлари, уруғлари, оилалари, исмларининг сонига кўра йигирма ёш ва ундан катта бўлган урушга лаёқатли барча эркаклардан ― 33Эфрайим қабиласидан қирқ минг беш юз киши ҳисобга олинди.34Манашеҳ ўғилларидан ― уларнинг авлодлари, уруғлари, оилалари, исмларининг сонига кўра йигирма ёш ва ундан катта бўлган урушга лаёқатли барча эркаклардан ― 35Манашеҳ қабиласидан ўттиз икки минг икки юз киши ҳисобга олинди.36Бенямин ўғилларидан ― уларнинг авлодлари, уруғлари, оилалари, исмларининг сонига кўра йигирма ёш ва ундан катта бўлган урушга лаёқатли барча эркаклардан ― 37Бенямин қабиласидан ўттиз беш минг тўрт юз киши ҳисобга олинди.38Дан ўғилларидан ― уларнинг авлодлари, уруғлари, оилалари, исмларининг сонига кўра йигирма ёш ва ундан катта бўлган урушга лаёқатли барча эркаклардан ― 39Дан қабиласидан олтмиш икки минг етти юз киши ҳисобга олинди.40Ашер ўғилларидан ― уларнинг авлодлари, уруғлари, оилалари, исмларининг сонига кўра йигирма ёш ва ундан катта бўлган урушга лаёқатли барча эркаклардан ― 41Ашер қабиласидан қирқ бир минг беш юз киши ҳисобга олинди.42Нафтали ўғилларидан ― уларнинг авлодлари, уруғлари, оилалари, исмларининг сонига кўра йигирма ёш ва ундан катта бўлган урушга лаёқатли барча эркаклардан ― 43Нафтали қабиласидан эллик уч минг тўрт юз киши ҳисобга олинди.44Булар ― Мусо, Аҳарўн ва ҳар бир авлоддан бир кишидан, Исроилнинг бошлиқлари бўлмиш ўн иккита киши ҳисоблаган ҳисобга кирган одамлардир. 45Исроил ўғилларидан ҳисобга олинган, уларнинг оилаларига кўра йигирма ёш ва ундан катта бўлган урушга лаёқатли барча одамларнинг, 46яъни барча ҳисобга олинганларнинг сони олти юз уч минг беш юз эллик киши эди.47Леви ўғиллари эса оталарининг қабиласи бўйича уларнинг орасида ҳисобга олинмади. 48Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 49”Фақат Левининг қабиласини ҳисобга киритмагин ва уларни Исроил ўғиллари билан бирга санамагин.50Аммо Леви ўғилларига Гувоҳлик Чодирини, унга тегишли бўлган барча нарсалар ва ундаги барча нарсаларни топширгин. Улар Гувоҳлик Чодири ва унинг барча нарсаларини кўтариб юрсинлар, унда хизмат қилсинлар ҳамда ўз қароргоҳларини Гувоҳлик Чодири атрофида ўрнатсинлар.51Чодирни кўчириш керак бўлганида, уни левитлар кўтарсинлар. Чодирни ўрнатиш керак бўлганида, уни левитлар ўрнатсинлар. Агар бегона бирор киши унга яқинлашса, ўлимга маҳкум этилиши керак. 52Исроил ўғилларининг ҳар бири ўз қароргоҳида туриши керак ва ҳар бири ўз қўшини бўйича ўз байроғи остида турсин.53Левитлар эса ўз чодирларини Гувоҳлик Чодирининг атрофида ўрнатишлари керак, токи Исроил ўғилларининг жамоасига ғазаб келмасин. Шундай қилиб, улар Гувоҳлик Чодирига соқчиликда турадилар”. 54Исроил ўғиллари шундай қилдилар. Ҳаммасини Раббий Мусога амр этганидай, худди шундай қилдилар.Chapter 2
1Раббий Мусо ва Аҳарўнга сўзлаб деди: 2”Исроил ўғилларининг ҳар бири ўз чодирини ўз байроғи ёнида, ўз оиласи рамзининг ёнида ўрнатиши керак. Улар ўз қароргоҳини Йиғин Чодири рўпарасида айланасига ўрнатишлари керак.3Мана, олд томондан шарққа қаратиб турадиган қароргоҳ Яҳудоникидир. У ўз қўшинлари бўйича у ерда ўз қароргоҳининг байроғини ўрнатади. Яҳудо ўғилларининг бошлиғи Амминадабнинг ўғли Наҳшондир, 4унинг ҳисобига киритилган қўшини эса етмиш тўрт минг олти юз кишидир.5Ундан кейин Иссохор қабиласи қароргоҳини ўрнатади. Иссохор ўғилларининг бошлиғи Зуар ўғли Натанаэлдир, 6унинг ҳисобига киритилган унинг қўшини эса эллик тўрт минг тўрт юз кишидир.7Ундан кейин Забулун қабиласи ва Забулун ўғилларининг бошлиғи Ҳелон ўғли Элиабдир. 8Унинг ҳисобига киритилган унинг қўшини эса эллик етти минг тўрт юз кишидир.9Яҳудо қароргоҳига қўшилиб, ҳисобга киритилганларнинг барчаси ― уларнинг қўшинлари бўйича бир юз саксон олти минг тўрт юз кишидир. Улар биринчи бўлиб жўнашлари керак.10Рубен қароргоҳининг байроғи унинг қўшинлари бўйича жануб томонда ўрнатилсин. Рубен ўғилларининг бошлиғи Шедеур ўғли Элизурдир, 11унинг ҳисобига киритилган қўшини эса қирқ олти минг беш юз кишидир.12Ундан кейин Шимўн қабиласи қароргоҳини ўрнатади. Шимўн ўғилларининг бошлиғи Зуришаддайнинг ўғли Шелумиэлдир, 13унинг ҳисобига киритилган қўшини эллик тўққиз минг уч юз кишидир.14Кейин Гад қабиласи бўлсин. Гад ўғилларининг бошлиғи Реулнинг ўғли Элиасафдир, 15унинг ҳисобига киритилган қўшини эса қирқ беш минг олти юз эллик кишидир.16Рубен қароргоҳига қўшилиб, ҳисобга киритилганларнинг барчаси ― уларнинг қўшинлари бўйича бир юз эллик бир минг тўрт юз эллик кишидир. Улар иккинчи бўлиб жўнашлари керак.17Шунда Йиғин Чодири бораётганида, Леви қабиласининг қароргоҳи қароргоҳларнинг ўртасида бўлади. Улар қандай турган бўлсалар, худди шундай ҳар бири ўз байроқлари билан ўз ўрнида юришлари керак.18Эфрайим қароргоҳининг байроғи унинг қўшинлари бўйича ғарб томонда ўрнатилсин. Эфрайим ўғилларининг бошлиғи Аммиҳуд ўғли Элишамадир, 19унинг ҳисобига киритилган қўшини эса қирқ минг беш юз кишидир.20Унинг ёнида Манашеҳ қабиласи бўлсин. Манашеҳ ўғилларининг бошлиғи Педаҳзурнинг ўғли Гамалиэлдир, 21унинг ҳисобига киритилган қўшини эса ўттиз икки минг икки юз кишидир.22Кейин Бенямин қабиласи бўлсин. Бенямин ўғилларининг бошлиғи Гидеонийнинг ўғли Абидандир, 23унинг ҳисобига киритилган қўшини эса ўттиз беш минг тўрт юз кишидир.24Эфрайим қароргоҳига қўшилиб, ҳисобга киритилганларнинг барчаси ― уларнинг қўшинлари бўйича бир юз саккиз минг бир юз кишидир. Улар учинчи бўлиб жўнашлари керак.25Дан қароргоҳининг байроғи унинг қўшинлари бўйича ғарб томонда ўрнатилсин. Дан ўғилларининг бошлиғи Аммишаддайнинг ўғли Аҳиэзердир, 26унинг ҳисобига киритилган қўшини эса олтмиш икки минг етти юз кишидир.27Унинг ёнида Ашер қабиласи қароргоҳни ўрнатади. Ашер ўғилларининг бошлиғи Охран ўғли Пагиэлдир, 28унинг ҳисобига киритилган қўшини эса қирқ бир минг беш юз кишидир.29Ундан кейин Нафтали қабиласи бўлсин. Нафтали ўғилларининг бошлиғи Энаннинг ўғли Аҳирадир, 30унинг ҳисобига киритилган қўшини эса эллик уч минг тўрт юз кишидир.31Дан қароргоҳига қўшилиб, ҳисобга киритилганларнинг барчаси бир юз эллик етти минг олти юз кишидир. Улар ўз байроқлари остида охирги бўлиб жўнашлари керак.32Булар ўз оилалари бўйича ҳисобга олинган Исроил ўғилларидир. Қароргоҳларда ҳисобга олинганларнинг барчаси қўшинлари бўйича олти юз уч минг беш юз эллик кишидир. 33Раббий Мусога амр этганидек, Леви қабиласи Исроил ўғиллари билан бирга ҳисобга киритилмади.34Исроил ўғиллари Раббий Мусога амр этган ҳамма нарсани бажардилар: шу тарзда, улар ўз байроқлари ёнида қароргоҳларини ўрнатдилар ва ҳар бирлари ўз қабилалару оилалари бўйича йўлга тушдилар.Chapter 3
1Мана бу ― Раббий Синай тоғида Мусога гапирган вақтидаги Мусо ва Аҳарўннинг насабномасидир. 2Булар Аҳарўн ўғилларининг исмлари: тўнғичи Надаб, кейин Абиҳу, Элеазар ва Итамар.3Булар Аҳарўннинг ўғиллари, мойланган руҳонийларнинг исмларидир. У уларни руҳонийлик хизматига бағишлаган эди. 4Лекин Надаб ва Абиҳу Синай саҳросида, Раббийнинг юзи олдига бегона олов келтирганларида, Раббийнинг юзи олдида ўлдилар. Уларнинг фарзандлари йўқ эди. Сўнг Элеазар ва Итамар ўз оталари Аҳарўннинг олдида руҳоний бўлдилар.5Шунда Раббий Мусога сўзлаб деди: 6“Леви қабиласини олиб кел ва уни Аҳарўннинг олдига қўй, токи улар унга хизмат қилсинлар.7Улар у учун вазифани бажарсинлар ва Чодирда хизмат қилиш учун Йиғин Чодири олдидаги бутун жамоа учун вазифани бажарсинлар. 8Улар Йиғин Чодирининг барча нарсаларига қўриқчилик қилсинлар ва Чодирда хизмат қилиш учун Исроил ўғиллари учун вазифани бажарсинлар.9Левитларни Аҳарўн ва унинг ўғилларига топшир; улар Исроил ўғилларидан унга топширилсин. 10Аҳарўн ва унинг ўғилларига ўз руҳонийлик бурчларини бажаришни тайинла. Агар бирор бошқа одам бу хизматга яқинлашса, ўлимга маҳкум этилсин”.11Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 12“Мана, Мен Исроил ўғиллари орасида бачадонни очиб чиқадиган барча тўнғичларнинг ўрнига Исроил ўғилларидан левитларни олдим. Улар Меники бўлишлари керак, 13чунки барча тўнғичлар Меникидир. Мен Миср ерида барча тўнғичларни қириб ташлаган кунда, Исроилнинг барча тўнғичларини одамдан тортиб ҳайвонгача Мен Ўзимга бағишладим. Улар Меники бўлишлари керак. Мен Раббийман”.14Раббий Мусога Синай саҳросида сўзлаб деди: 15“Левитларни уларнинг оилалари бўйича, авлодлари бўйича ҳисобла. Мана, бир ойлик ва ундан катта бўлган барча эркакларни ҳисоблаб чиққин”. 16Мусо унга амр этилганидек, Раббийнинг сўзи бўйича уларни ҳисоблаб чиқди.17Мана булар ― Леви ўғилларининг исмлари бўйича: Гершон, Қэҳат ва Мерари. 18Мана булар ― Гершон ўғилларининг авлодлари бўйича исмлари: Либни ва Шими. 19Қэҳат ўғилларининг авлодлари бўйича исмлари: Амрам, Изхар, Хеброн ва Узиэл. 20Мерари ўғилларининг авлодлари бўйича исмлари: Махли ва Муши. Булар левитларнинг оилалари бўйича уларнинг авлодларидир.21Гершондан Либни ва Шимининг авлоди: булар Гершоннинг авлодларидир. 22Ҳисобланганларнинг барчаси: бир ойлик ва ундан катта бўлган эркаклар етти минг беш юз киши эди. 23Гершон авлодидагилар маъбаднинг орқа томонидан ғарбга қаратиб ўз қароргоҳини ўрнатишлари керак.24Гершон ўғиллари авлодининг бошлиғи Лаэлнинг ўғли Элиасафдир. 25Гершон ўғилларининг назоратига Йиғин Чодирида ― Чодирнинг ўзи, унинг қопламлари ва Йиғин Чодирининг кириш жойидаги парда, 26шунингдек, ҳовлининг пардалари, Чодир ва қурбонгоҳнинг атрофидаги ҳовлининг кириш жойининг пардалари, унинг арқонлари ― унинг барча ашёлари билан бирга топширилади.27Қэҳатдан Арамнинг авлоди, Изхарнинг авлоди, Хеброннинг авлоди, Узиэлнинг авлоди: булар Қэҳатнинг авлодларидир. 28Ҳисобланганларнинг барчаси: бир ойлик ва ундан катта бўлган эркаклар саккиз минг олти юз киши эди. Улар Муқаддасгоҳни қўриқлар эдилар. 29Қэҳат ўғилларининг авлоди Чодирнинг жануб томонида ўз қароргоҳини ўрнатишлари керак.30Қэҳат авлоди оилаларининг бошлиғи Узиэлнинг ўғли Элизафандир. 31Уларнинг назорати остига Кибот, хонтахта, чироқпоя, қурбонгоҳлар, хизмат пайтида ишлатиладиган муқаддас идишлар ва пардалар барча ашёлари билан бирга топширилади. 32Левитларнинг бошлиқларининг устидан руҳоний Аҳарўннинг ўғли Элеазар бошлиқдир. Муқаддасгоҳга қўриқчилик қилиш топширилган левитлар унинг назорати остидадир.33Мераридан Махли ва Мушининг авлоди: булар Мерарининг авлодларидир. 34Улардан ҳисобланган бир ойлик ва ундан катта бўлган барча эркаклар сони ― олти минг икки юз киши эди. 35Мерари авлоди оилаларининг бошлиғи Абиҳайилнинг ўғли Зуриэлдир. Улар Чодирнинг шимол томонига ўз қароргоҳини ўрнатишлари керак.36Мерари ўғиллари назорати остига Чодирнинг ёғочлари, тўсинлари, устунлари, тагликлари ва уларнинг барча ашёлари ҳамма нарсалари билан, 37шунингдек, ҳовлининг барча томонидаги устунлари, уларнинг тагликлари, қозиқ ва арқонлари топширилади.38Чодирнинг олди томонидан эса, Йиғин Чодирининг олди томонидан шарққа қаратиб Мусо, Аҳарўн ва унинг ўғиллари ўз қароргоҳини ўрнатишлари керак. Уларга Исроил ўғиллари учун Муқаддасгоҳни қўриқлаш топширилгандир. Агар бирор ўзга киши бунга яқинлашса, ўлимга маҳкум этилсин. 39Мусо ва Аҳарўн Раббийнинг амри бўйича ҳисобга олган барча левитларнинг сони ― бир ойлик ва ундан катта бўлган барча эркаклар, уларнинг авлодлари бўйича йигирма икки минг киши эди.40Шунда Раббий Мусога деди: “Исроил ўғилларидан бир ойлик ва ундан катта бўлган барча тўнғич эркакларни ҳисоблагин ва уларни номма-ном санаб чиққин. 41Исроил ўғилларининг барча тўнғичлари ўрнига левитларни Мен учун ол, Мен Раббийман. Левитларнинг ҳайвонларини эса Исроил ўғилларининг барча биринчи туғилган ҳайвонларининг ўрнига бўлсин”.42Мусо Раббий унга амр этганидек, Исроил ўғилларининг барча тўнғичларини ҳисоблаб чиқди. 43Исмларининг сони бўйича бир ойлик ва ундан катта бўлган барча эркак тўнғичлар йигирма икки минг икки юз етмиш уч киши эди.44Шунда Раббий Мусога сўзлаб деди: 45“Левитларни Исроил ўғилларининг тўнғичлари ўрнига ва левитларнинг ҳайвонларини уларнинг ҳайвонлари ўрнига ол; улар Меники бўлсинлар. Мен Раббийман.46Левитларнинг сонидан зиёд бўлган икки юз етмиш учта Исроил ўғилларининг тўнғичлари эвазига эса 47одам бошига муқаддасгоҳ шеқели бўйича беш шеқелдан ол. Бир шеқелда йигирма гераҳ бор. 48Ушбу кумушни Аҳарўн ва унинг ўғилларига левитларнинг сонидан ортиқ одамларга тўлов сифатида бергин”.49Мусо сонидан ортиқ бўлганларни, левитларга алмаштирган қайта сотиб олиш кумушини олди. 50Исроил тўнғичларидан муқаддасгоҳ шеқели бўйича бир минг уч юз олтмиш беш шеқел олди. 51Раббий Мусога буюрганидек, Раббийнинг сўзига бўйича Мусо қайта сотиб олиш кумушини Аҳарўн ва унинг ўғилларига берди.Chapter 4
1Раббий Мусо ва Аҳарўнга сўзлаб деди: 2”Левитлардан Қэҳат ўғилларини ― уларнинг авлодлари, уларнинг оилалари бўйича 3ўттиз ёш ва ундан катталарни, эллик ёшгача бўлганларни Йиғин Чодиридаги ишларни қилиш учун хизматга яроқлиларининг ҳаммасини ҳисобла. 4Қэҳат ўғилларининг Йиғин Чодиридаги хизматлари ― Муқаддаслар-Муқаддасини кўтариб юришдир.5Қароргоҳ йўлга отланиши керак бўлганида, Аҳарўн ва унинг ўғиллари кириб, уни тўсиб турадиган пардани ечсинлар ва у билан гувоҳлик Киботини ёпсинлар. 6Кўк теридан қилинган ғилофни унинг устига қўйсинлар ва унинг устини тўлиқ кўк ранг мато билан ёпиб, унинг ходаларини ўтказсинлар.7Улар тақдим нонларининг хонтахтасини кўк мато билан ёпсинлар ва унинг устига лаганларни, пиёлаларни, қуйиш учун ясалган косаларни ва кўзаларни қўйсинлар. Тақдим нонлари доимо унинг устида бўлиши керак. 8Улар унинг устига алвон мато ёйсинлар, уни кўк теридан қилинган ғилоф билан ёпиб, унинг ходаларини ўтказсинлар.9Сўнг кўк матони олиб, чироқпоя ва унинг мойчироқларини, қисқичларини, патнисларини ҳамда унга ишлатиладиган мой учун ясалган барча идишларини ёпсинлар. 10Улар уни ва унинг барча идишларини кўк теридан қилинган ғилоф билан ёпсинлар ва замбилга қўйсинлар. 11Олтин қурбонгоҳ устига кўк рангли матони ёйсинлар ва уни кўк теридан қилинган ғилоф билан ёпиб, унинг ходаларини ўтказсинлар.12Муқаддасгоҳда хизмат учун ишлатиладиган барча хизмат ашёларини олиб, уларни кўк матога солсинлар ва уларни кўк теридан қилинган ғилоф билан ёпиб, замбилга қўйсинлар. 13Қурбонгоҳни кулдан тозалаб, уни қирмизи мато билан ёпсинлар. 14Унинг ёнида хизмат учун ишлатиладиган унинг барча ашёларини: оловкуракларни, санчқиларни, куракларни, тоғорачаларни, қурбонгоҳнинг барча идишларини унинг ичига солиб, кўк теридан қилинган ғилоф билан ёпсинлар ва унинг ходаларини ўтказсинлар.15Қароргоҳнинг йўлга отланиш вақтида, Аҳарўн ва унинг ўғиллари тўлиқ Муқаддасгоҳни ва Муқаддасгоҳнинг барча нарсаларини бутунлай қопласинлар, сўнгра Қэҳат ўғиллари уларни кўтариш учун яқинлашсинлар. Бироқ ўлмасликлари учун улар Муқаддасгоҳга тегмасликлари керак. Йиғин Чодирининг ушбу қисмларини Қэҳат ўғиллари кўтариб юришлари керак. 16Руҳоний Аҳарўннинг ўғли Элеазарга чироқпоя учун мой, хушбўй тутатқилар, ҳар кунги тақдим нонлари ва мойлаш мойи топширилади. Шунингдек, бутун Чодир ва ундаги ҳамма нарса, Муқаддасгоҳ ва унинг ашёлари топширилади”.17Раббий яна Мусо ва Аҳарўнга сўзлаб деди: 18”Леви насли орасидан Қэҳатнинг оиласининг уруғини қириб ташламанглар. 19Улар Муқаддаслар-Муқаддасига яқинлашганларида, тирик қолишлари ва ўлмасликлари учун мана бундай қилинглар: Аҳарўн ва унинг ўғиллари келиб, уларнинг ҳар бирини унинг хизматига тайинлаб, ўз юкининг ёнига қўйсинлар. 20Лекин Муқаддасгоҳни ёпаётганларида, уларнинг ўзлари ўлмасликлари учун Муқаддасгоҳни кўргани яқинлашмасинлар”.21Сўнг Раббий Мусога сўзлаб деди: 22“Гершоннинг ўғилларини ҳам ― оилалари бўйича, авлодлари бўйича 23ўттиз ёш ва ундан катталарни, эллик ёшгача бўлганларини ҳисобла. Йиғин Чодиридаги ишларни бажариш учун хизматга яроқли бўлганларнинг барчасини ҳисобла.24Мана булар ― Гершон оиласининг хизмати ва юкларни кўтариб юриш борасидаги ишлари: 25Улар Чодирнинг ёпинғичлари ва Йиғин Чодирини, унинг ғилофини, унинг устидаги кўк теридан қилинган ғилофини, Йиғин Чодири эшигининг пардаларини, 26ҳовлининг пардаларини, Чодир ва қурбонгоҳнинг атрофидаги ҳовлининг эшигининг пардаларини, уларнинг арқонларини, уларга тегишли бўлган барча ашёларни кўтариб юришлари керак. Уларнинг олдиларида қилинадиган барча ишларда улар иштирок этишлари керак.27Гершон ўғилларининг барча хизматлари: ҳар қандай оғир юкни кўтаришларида ҳам, улар қиладиган ҳамма бошқа ишларда ҳам Аҳарўн ва унинг ўғилларининг буйруғи бўйича амалга оширилиши керак. Улар кўтариб юрадиган ҳамма нарсани қўриқлаш учун уларга топширинглар. 28Булар ― Гершон ўғиллари оилаларининг Йиғин Чодиридаги хизматларидир. Мана, руҳоний Аҳарўннинг ўғли Итамарнинг назорати остида уларга шулар қўриқлаш учун топширилади.29Мерарининг ўғилларини ― оилалари бўйича, авлодлари бўйича 30ўттиз ёш ва ундан катталарини, эллик ёшгача бўлганларини ҳисобла. Йиғин Чодиридаги ишларни бажариш учун хизматга яроқли бўлганларнинг барчасини ҳисобла.31Улар Йиғин Чодири ёнидаги хизматни қилишлари учун қуйидагиларни кўтариб юришлари керак: Чодирнинг ёғочлари ва унинг тўсинларини, устунлари ва унинг тагликларини, 32ҳовлининг ҳамма томонидаги устунлар ва уларнинг тагликларини, уларнинг қозиқларини, уларнинг арқонларини, уларнинг барча ашёлари ва уларнинг ҳамма нарсаларини. Улар кўтариб юришлари керак бўлган нарсаларни номма-ном белгилаб беринглар.33Булар ― Мерари ўғиллари оилаларининг Йиғин Чодири ёнидаги хизмат ишларидир. Мана, руҳоний Аҳарўннинг ўғли Итамарнинг назорати остида улар бўлсинлар”.34Сўнг Мусо, Аҳарўн ва жамоа бошлиқлари Қэҳат ўғилларини ― уларнинг авлодлари бўйича, оилалари бўйича 35ўттиз ёш ва ундан катталарни, эллик ёшгача бўлганларни, Йиғин Чодиридаги ишларни қилиш учун хизматга яроқлиларнинг барчасини ҳисобладилар. 36Уларнинг оилалари бўйича ҳисобланганлар икки минг етти юз эллик киши эди.37Булар ― Мусо орқали берилган Раббийнинг амри бўйича Мусо ва Аҳарўн ҳисоблаган, Қэҳат оилаларидан ҳисобга олинган Йиғин Чодирининг барча хизматчиларидир.38Гершон ўғилларини ― уларнинг авлодлари бўйича, оилалари бўйича 39ўттиз ёш ва ундан катталарни, эллик ёшгача бўлганларни, Йиғин Чодиридаги ишларни қилиш учун хизматга яроқлиларнинг барчасини ҳисобга олдилар. 40Уларнинг авлодлари бўйича, оилалари бўйича ҳисобга олинганлар икки минг олти юз ўттиз киши эди.41Булар ― Раббийнинг амри бўйича Мусо ва Аҳарўн ҳисоблаган, Гершон оилаларидан ҳисобга олинган Йиғин Чодирининг барча хизматчиларидир.42Мерари ўғилларининг авлодларини ― авлодлари бўйича, оилалари бўйича 43ўттиз ёш ва ундан катталарни, эллик ёшгача бўлганларни, Йиғин Чодиридаги ишларни қилиш учун хизматга яроқлиларнинг барчаси ҳисобга олдилар. 44Уларнинг авлодлари бўйича ҳисобга олинганлар уч минг икки юз киши эди.45Булар ― Мусо орқали берилган Раббийнинг амри бўйича Мусо ва Аҳарўн ҳисоблаган, Мерари ўғиллари оилаларидан ҳисобга олинганлардир.46Мусо, Аҳарўн ва Исроилнинг бошлиқлари авлодлари ва оилалари бўйича ҳисоблаган барча Леви ўғиллари ― 47ўттиз ёш ва ундан катталар, эллик ёшгача бўлганлар, Йиғин Чодиридаги ишларни қилишга ва юк кўтаришга яроқлиларнинг барчаси ҳисобга олинди. 48Ҳисобга олинганлар саккиз минг беш юз саксон киши эди.49Мусо орқали берилган Раббийнинг амри бўйича уларнинг ҳар бири ўз ишига тайинланди ва кўтариши керак бўлган юк белгиланди. Раббий Мусога амр этганидек, улар ҳисобга олинди.Chapter 5
1Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 2“Исроил ўғилларига буюр: Қароргоҳдан барча моховларни, барча танасидан қон ёки йиринг оқаётганларни, барча мурдадан булғанганларни чиқариб юборишсин. 3Шундай эркакларни ҳам, аёлларни ҳам чиқариб юборинглар, уларни қароргоҳдан ташқарига чиқариб юборинглар, токи Мен ораларида яшаётган қароргоҳларини улар булғамасинлар”. 4Исроил ўғиллари худди шундай қилдилар ва уларни қароргоҳдан ташқарига чиқариб юбордилар. Раббий Мусога айтганидек, Исроил ўғиллари худди шундай қилдилар.5Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 6“Исроил ўғилларига айтгин: Агар эркак ёки аёл бирор одамга қарши қандайдир гуноҳ қилиб, бу орқали Раббийга қарши жиноят қилса ва ўша жон айбдор бўлса, 7унда улар қилган гуноҳини эътироф этиб, нимада айбдор бўлсалар, шуни тўлиқ қайтарсинлар ва бунга беш қисм қўшиб, кимга қарши гуноҳ қилган бўлсалар, ўшанга берсинлар.8Агар айб учун қаримта тўлашга унинг меросхўри бўлмаса, унда буни Раббийга бағишлашсин: бу руҳонийга тегишлидир. Руҳоний уни поклайдиган товондор қўчқордан ташқари буни олади. 9Исроил ўғилларининг руҳонийга олиб келадиган барча муқаддасворликлардан келтирган ҳар қандай бағишлови руҳонийга тегишлидир. 10Ҳар кимнинг бағишланган нарсаси унга тегишлидир ― кимнингдир руҳонийга берадиган ҳамма нарсаси унга тегишлидир”.11Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 12“Исроил ўғилларига эълон қилиб, уларга дегин: Агар кимнингдир хотини хиёнат қилса ва унга қарши зино қилса,13кимдир у билан ётиб, унга уруғини тўкса, бу эса унинг эрининг нигоҳидан яширин бўлиб, у яширинча булғанган бўлса ва унга қарши гувоҳлар бўлмаса, у ушлаб олинган бўлмаса, 14эрида эса рашк руҳи уйғониб, хотини булғанганидан унга рашк қилса ёки унда рашк руҳи уйғониб, хотинини булғанмаганидан унга рашк қилса,15унда эр ўз хотинини руҳонийнинг олдига олиб келсин ва хотини учун бир эфа арпа унининг ўндан бир қисмини қурбонликка олиб келсин, лекин унинг устига мой қуймасин ҳамда ладан қўймасин, чунки бу рашк қилиш бағишловидир, қонунбузарликни эслатиб турадиган хотира бағишловидир.16Руҳоний эса аёлни олиб келиб, Раббийнинг юзи олдига қўйсин. 17Сўнг руҳоний сопол идишдаги муқаддас сувни олсин, шунингдек, руҳоний Чодирнинг еридан тупроқ олиб, сувга солсин.18Сўнг руҳоний аёлни Раббийнинг юзи олдига қўйиб, аёлнинг бошини очсин ва унинг қўлига хотира бағишловини берсин, бу ― рашк қилиш бағишловидир. Руҳонийнинг қўлида эса лаънат келтирадиган аччиқ сув бўлсин. 19Руҳоний аёлга қасам ичтириб, унга десин: “Агар сен билан ҳеч ким ётмаган бўлса, сен булғанмаган бўлиб, ўз эрингга хиёнат қилмаган бўлсанг, унда лаънат келтирадиган ушбу аччиқ сувдан зарар кўрмайсан.20Лекин агар сен ўз эрингга хиёнат қилиб булғанган бўлсанг ва сен билан эрингдан бўлак кимдир ётган бўлса, ― 21унда руҳоний аёлга лаънат келтирадиган қасам ичириб, аёлга десин ― “Раббий сени халқинг орасида лаънати ва қасам урган қилсин, Раббий сенинг сонингни қуритсин ва қорнингни шиширсин. 22Лаънат келтирадиган ушбу сув ичингга кириб, қорнинг шишиб кетсин ва сонинг қурисин”. Шунда хотин: Омин, омин,- десин.23Руҳоний ушбу лаънат сўзларини ўрама қоғозга ёзсин ва уларни аччиқ сувда ювсин.24Сўнгра у лаънат келтирадиган аччиқ сувни аёлга ичишга берсин; шунда лаънат келтирадиган сув унинг зарарига унинг ичига киради. 25Руҳоний аёлнинг қўлидан рашк нон бағишловини олиб, ушбу бағишловни Раббийнинг олдига силкитиб олиб келсин ва уни қурбонгоҳга олиб борсин. 26Руҳоний нон бағишловидан хотира учун бир ҳовуч олсин ва уни қурбонгоҳда куйдирсин, кейин эса хотинга сувни ичишга берсин.27Унга сувни ичирганидан сўнг, агар у нопок бўлса, ўз эрига қарши гуноҳ қилган бўлса, унда лаънат келтирадиган аччиқ сув унинг ичига унинг зарари учун киради ва унинг қорни шишади, сони эса қурийди. Бу аёл ўз халқи орасида лаънати бўлади. 28Агар аёл булғанмаган ва пок бўлса, зарар кўрмайди ва уруғ қабул қила олади.29Бу ― рашкка оид қонундир. Хотин ўз эрига хиёнат қилса ва булғанса, 30ёки эрида рашк руҳи уйғонса ва у ўз хотинига рашк қилса, унда у ўз хотинини Раббийнинг юзи олдига қўйсин ва руҳоний у билан ушбу қонун бўйича ҳамма амалларни бажарсин.31Шунда эр гуноҳдан пок бўлади, хотин эса ўз гуноҳини ўз гарданига олади”.Chapter 6
1Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 2“Исроил ўғилларига эълон қилиб айтгин: Агар бирор эркак ёки аёл ўзини Раббийга назорийликка бағишлаш учун назорийлик ваъдасини беришга қарор қилса, 3унда у шароб ва кучли ичимликдан ўзини тийиши керак. У шаробдан тайёрланган сиркани ҳам, ичимликдан тайёрланган сиркани ҳам ичмаслиги, узумдан тайёрланган ҳеч нарсани ичмаслиги керак; шунингдек, узумнинг ҳўл меваларини ҳам, қуритилганини ҳам емаслиги керак. 4У ўз назорийлигининг барча кунларида узумдан тайёрланадиган ҳеч нарсани ― уруғидан тортиб пўстлоғигача емаслиги керак.5Унинг назорийлигининг барча кунларида устара унинг бошига тегмаслиги керак. У Раббийга ўзини назорийликка бағишлаган кунлари тугагунича, у муқаддас бўлади. У бошидаги сочларини ўстириши керак.6У ўзини Раббийга назорийликка бағишлаган барча кунларида ўлик танага яқинлашмаслиги керак. 7У ўз отаси, онаси, биродари, опа-синглиси ўлганида уларга тегиб, булғанмаслиги керак, чунки Худога бағишланиш унинг бошидадир. 8У ўзининг назорийлигининг барча кунларида Раббийга муқаддасдир.9Агар унинг ёнида тўсатдан бирор киши ўлиб қолса ва у ўзининг назорийлик бошини булғаб қўйса, унда у ўзининг покланиши кунида бошидаги сочини қириши керак ва еттинчи куни уни қириши керак.10Саккизинчи куни эса иккита мусича ёки иккита ёш кабутарни руҳонийга, Йиғин Чодирининг кириш жойига олиб келиши керак. 11Руҳоний қушлардан бирини гуноҳ учун қурбонликка, иккинчисини эса тамоман ёндириш қурбонлигига келтиради ва уни ўлик танадан булғанганлигидан поклайди ҳамда ўша куни унинг бошини муқаддаслайди.12Сўнгра у Раббийга бағишлаган назорийлик кунларини янгидан бошлаши керак ва бир ёшли қўзини айб қурбонлигига келтириши керак, лекин олдинги назорийлик кунлари куйиб кетди, чунки унинг назорийлиги булғанди.13Мана бу ― назорийлик қонунидир: Унинг назорийлик кунлари тугагач, уни Йиғин Чодирининг кириш жойига олиб келиш керак. 14У Раббий учун бир ёшли бенуқсон қўзини тамоман ёндириш қурбонлигига, битта бир ёшли бенуқсон қўзини гуноҳ учун қурбонликка ва битта бенуқсон қўйни тинчлик қурбонлигига келтиради. 15Шунингдек, буғдой унидан тайёрланган бир сават ачитқисиз нонларни, мой қўшиб пиширилган кулчаларни ва мой суртилган ачитқисиз қотир нонларни ва уларга қўшиб нон бағишловларини ҳамда суюқлик бағишловларини олиб келиши керак.16Руҳоний буларни Раббийнинг олдига тақдим қилади ва унинг гуноҳ учун қурбонлигини ҳамда тамоман ёндириш қурбонлигини келтиради. 17Шунингдек, Раббийга тинчлик қурбонлигига бир сават ачитқисиз нонлар билан қўй келтирсин. Сўнг руҳоний унинг нон бағишловлари ва суюқлик бағишловларини қурбонликка келтиради.18Назорий киши ўзининг назорийлик бошини Йиғин Чодирининг кириш жойи қаршисида қирсин ва ўзининг назорийлик сочини олиб, тинчлик қурбонлиги остидаги оловга қўйсин.19Руҳоний қўйнинг пиширилган елкасини, саватдан битта ачитқисиз кулча ва битта ачитқисиз қотир нонни олиб, назорий киши ўзининг назорийлик бошини қириб бўлганидан сўнг унинг қўлига қўяди. 20Руҳоний буларни Раббийнинг олдида силкитиб олиб келади. Бу муқаддасворлик ― силкитиб келтирилган тўш ва қурбонликка келтирилган елка билан бирга руҳонийга тегишлидир. Шундан сўнг назорий киши шароб ичиши мумкин.21Бу ― назорийликка ваъда берган киши учун назорийлик қонуни ва Раббийга назорийлиги учун қўли етганидан ташқари келтирадиган қурбонлигидир. У назорийлиги ҳақида қонунда белгиланганидан ташқари нимани ваъда берса, шуни қилиши керак”.22Шунда Раббий Мусога сўзлаб деди: 23“Аҳарўн ва унинг ўғилларига айтгин: Исроил ўғилларини дуо қилганларингизда, шундай деб айтинглар: 24Раббий сени дуо қилсин ва асрасин!25Раббий Ўзининг ёруғ юзи билан сенга назар солсин ва сенга шафқат қилсин. 26Раббий Ўз юзини сенга ўгирсин ва сенга тинчлик берсин! 27Шу тарзда, улар Исроил ўғилларининг устига Менинг номимни чақирсинлар ва Мен уларни дуо қиламан”.Chapter 7
1Мусо Чодирни ўрнатганида, уни мойлаб, уни ва унинг барча ашёларини, қурбонгоҳ ва унинг барча ашёларини муқаддаслаганида, яъни у уларни мойлаганида ва муқаддаслаганида, 2шунда Исроилнинг бошлиқлари, оилаларининг бошлиқлари ва ҳисоблаш учун жавобгар бўлган қабилабошилари келдилар. 3Улар Раббийнинг олдига ўз бағишловларини: олтита усти ёпиқ аравани, ўн иккита ҳўкизни ― иккита қабилабошидан биттадан арава ва ҳар биридан биттадан ҳўкизни олиб келдилар ва буларни Чодир олдига қўйдилар.4Шунда Раббий Мусога сўзлаб деди: 5”Буларни улардан ол, булар Йиғин Чодиридаги ишларни қилишга ишлатилади. Буларни левитларга, ҳар бирининг хизматига қараб топшир”.6Мусо арава ва ҳўкизларни олиб, уларни левитларга топширди. 7Иккита арава ва тўртта ҳўкизни Гершон ўғилларига хизматларига қараб топширди. 8Тўртта арава ва саккизта ҳўкизни Мерари ўғилларига руҳоний Аҳарўннинг ўғли Итамарнинг назорати остидаги хизматларига қараб топширди.9Қэҳат ўғилларига эса бермади, чунки уларнинг хизматлари Муқаддасгоҳни кўтариб юришдир, улар уни елкаларида кўтариб юришлари керак.10Бошлиқлар қурбонгоҳни мойлаш кунида, қурбонгоҳни муқаддаслаш қурбонликлари олиб келдилар ва бошлиқлар ўз қурбонликларини қурбонгоҳ олдига олиб келдилар. 11Шунда Раббий Мусога: “Қурбонгоҳни муқаддаслаш учун ҳар бир бошлиқ ўзи учун белгиланган кунда бағишловини олиб келсин”,- деди.12Биринчи куни Яҳудо қабиласидан Амминадабнинг ўғли Наҳсон ўз бағишловини олиб келди. 13Унинг бағишлови қуйидагилар эди: вазни бир юз ўттиз шеқел бўлган битта кумуш лаган ва вазни муқаддасгоҳ шеқели бўйича етмиш шеқел бўлган битта кумуш коса (буларнинг иккалови ҳам нон бағишлови учун мой аралаштирилган буғдой уни билан тўлдирилган эди), 14тутатқилар билан тўлдирилган, вазни ўн шеқел бўлган олтин тутатқидон,15тамоман ёндириш қурбонлиги учун битта бузоқ, битта қўй, битта бир ёшли қўзи, 16гуноҳ учун қурбонликка битта така, 17шунингдек, тинчлик қурбонлиги учун иккита ҳўкиз, бешта қўй, бешта эчки, бешта бир ёшли қўзи. Амминадаб ўғли Наҳшоннинг бағишлови мана шулар эди.18Иккинчи куни Иссохор қабиласининг бошлиғи, Зуарнинг ўғли Натанаэл бағишловни олиб келди. 19У ўзидан қуйидаги бағишловни олиб келди: вазни бир юз ўттиз шеқел бўлган битта кумуш лаган ва вазни муқаддасгоҳ шеқели бўйича етмиш шеқел бўлган битта кумуш коса (буларнинг иккалови ҳам нон бағишлови учун мой аралаштирилган буғдой уни билан тўлдирилган эди),20тутатқилар билан тўлдирилган, вазни ўн шеқел бўлган олтин тутатқидон, 21тамоман ёндириш қурбонлиги учун битта бузоқ, битта қўй, битта бир ёшли қўзи, 22гуноҳ учун қурбонликка битта така, 23шунингдек, тинчлик қурбонлиги учун иккита ҳўкиз, бешта қўй, бешта эчки, бешта бир ёшли қўзи. Зуарнинг ўғли Натанаэлнинг бағишлови мана шулар эди.24Учинчи куни Забулун ўғилларининг бошлиғи, Хелоннинг ўғли Элиаб бағишловни олиб келди. 25Унинг бағишлови қуйидагилар эди: вазни бир юз ўттиз шеқел бўлган битта кумуш лаган ва вазни муқаддасгоҳ шеқели бўйича етмиш шеқел бўлган битта кумуш коса (буларнинг иккалови ҳам нон бағишлови учун мой аралаштирилган буғдой уни билан тўлдирилган эди), 26тутатқилар билан тўлдирилган, вазни ўн шеқел бўлган олтин тутатқидон,27тамоман ёндириш қурбонлиги учун битта бузоқ, битта қўй, битта бир ёшли қўзи, 28гуноҳ учун қурбонликка битта така, 29шунингдек, тинчлик қурбонлиги учун иккита ҳўкиз, бешта қўй, бешта эчки, бешта бир ёшли қўзи. Хелоннинг ўғли Элиабнинг бағишлови мана шулар эди.30Тўртинчи куни Рубен ўғилларининг бошлиғи, Шедеурнинг ўғли Элизур бағишловни олиб келди. 31Унинг бағишлови қуйидагилар эди: вазни бир юз ўттиз шеқел бўлган битта кумуш лаган ва вазни муқаддасгоҳ шеқели бўйича етмиш шеқел бўлган битта кумуш коса (буларнинг иккалови ҳам нон бағишлови учун мой аралаштирилган буғдой уни билан тўлдирилган эди), 32тутатқилар билан тўлдирилган, вазни ўн шеқел бўлган олтин тутатқидон,33тамоман ёндириш қурбонлиги учун битта бузоқ, битта қўй, битта бир ёшли қўзи, 34гуноҳ учун қурбонликка битта така, 35шунингдек, тинчлик қурбонлиги учун иккита ҳўкиз, бешта қўй, бешта эчки, бешта бир ёшли қўзи. Шедеурнинг ўғли Элизурнинг бағишлови мана шулар эди.36Бешинчи куни Шимўн ўғилларининг бошлиғи, Зуришаддайнинг ўғли Шелумиэл бағишловни олиб келди. 37Унинг бағишлови қуйидагилар эди: вазни бир юз ўттиз шеқел бўлган битта кумуш лаган ва вазни муқаддасгоҳ шеқели бўйича етмиш шеқел бўлган битта кумуш коса (буларнинг иккалови ҳам нон бағишлови учун мой аралаштирилган буғдой уни билан тўлдирилган эди), 38тутатқилар билан тўлдирилган, вазни ўн шеқел бўлган олтин тутатқидон,39тамоман ёндириш қурбонлиги учун битта бузоқ, битта қўй, битта бир ёшли қўзи, 40гуноҳ учун қурбонликка битта така, 41шунингдек, тинчлик қурбонлиги учун иккита ҳўкиз, бешта қўй, бешта эчки, бешта бир ёшли қўзи. Зуришаддайнинг ўғли Шелумиэлнинг бағишлови мана шулар эди.42Олтинчи куни Гад ўғилларининг бошлиғи, Деуэлнинг ўғли Элиасаф бағишловни олиб келди. 43Унинг бағишлови қуйидагилар эди: вазни бир юз ўттиз шеқел бўлган битта кумуш лаган ва вазни муқаддасгоҳ шеқели бўйича етмиш шеқел бўлган битта кумуш коса (буларнинг иккалови ҳам нон бағишлови учун мой аралаштирилган буғдой уни билан тўлдирилган эди), 44тутатқилар билан тўлдирилган, вазни ўн шеқел бўлган олтин тутатқидон,45тамоман ёндириш қурбонлиги учун битта бузоқ, битта қўй, битта бир ёшли қўзи, 46гуноҳ учун қурбонликка битта така, 47шунингдек, тинчлик қурбонлиги учун иккита ҳўкиз, бешта қўй, бешта эчки, бешта бир ёшли қўзи. Деуэлнинг ўғли Элиасафнинг бағишлови мана шулар эди.48Еттинчи куни Эфрайим ўғилларининг бошлиғи, Аммиҳуднинг ўғли Элишама бағишловни олиб келди. 49Унинг бағишлови қуйидагилар эди: вазни бир юз ўттиз шеқел бўлган битта кумуш лаган ва вазни муқаддасгоҳ шеқели бўйича етмиш шеқел бўлган битта кумуш коса (буларнинг иккалови ҳам нон бағишлови учун мой аралаштирилган буғдой уни билан тўлдирилган эди), 50тутатқилар билан тўлдирилган, вазни ўн шеқел бўлган олтин тутатқидон,51тамоман ёндириш қурбонлиги учун битта бузоқ, битта қўй, битта бир ёшли қўзи, 52гуноҳ учун қурбонликка битта така, 53шунингдек, тинчлик қурбонлиги учун иккита ҳўкиз, бешта қўй, бешта эчки, бешта бир ёшли қўзи. Аммиҳуднинг ўғли Элишаманинг бағишлови мана шулар эди.54Саккизинчи куни Манашеҳ ўғилларининг бошлиғи, Педаҳзурнинг ўғли Гамалиэл бағишловни олиб келди. 55Унинг бағишлови қуйидагилар эди: вазни бир юз ўттиз шеқел бўлган битта кумуш лаган ва вазни муқаддасгоҳ шеқели бўйича етмиш шеқел бўлган битта кумуш коса (буларнинг иккалови ҳам нон бағишлови учун мой аралаштирилган буғдой уни билан тўлдирилган эди), 56тутатқилар билан тўлдирилган, вазни ўн шеқел бўлган олтин тутатқидон,57тамоман ёндириш қурбонлиги учун битта бузоқ, битта қўй, битта бир ёшли қўзи, 58гуноҳ учун қурбонликка битта така, 59шунингдек, тинчлик қурбонлиги учун иккита ҳўкиз, бешта қўй, бешта эчки, бешта бир ёшли қўзи. Педаҳзурнинг ўғли Гамалиэлнинг бағишлови мана шулар эди.60Тўққизинчи куни Бенямин ўғилларининг бошлиғи, Гидеонийнинг ўғли Абидан бағишловни олиб келди. 61Унинг бағишлови қуйидагилар эди: вазни бир юз ўттиз шеқел бўлган битта кумуш лаган ва вазни муқаддасгоҳ шеқели бўйича етмиш шеқел бўлган битта кумуш коса (буларнинг иккалови ҳам нон бағишлови учун мой аралаштирилган буғдой уни билан тўлдирилган эди), 62тутатқилар билан тўлдирилган, вазни ўн шеқел бўлган олтин тутатқидон,63тамоман ёндириш қурбонлиги учун битта бузоқ, битта қўй, битта бир ёшли қўзи, 64гуноҳ учун қурбонликка битта така, 65шунингдек, тинчлик қурбонлиги учун иккита ҳўкиз, бешта қўй, бешта эчки, бешта бир ёшли қўзи. Гидеонийнинг ўғли Абиданнинг бағишлови мана шулар эди66Ўнинчи куни Дан ўғилларининг бошлиғи, Аммишаддайнинг ўғли Аҳиэзер бағишловни олиб келди. 67Унинг бағишлови қуйидагилар эди: вазни бир юз ўттиз шеқел бўлган битта кумуш лаган ва вазни муқаддасгоҳ шеқели бўйича етмиш шеқел бўлган битта кумуш коса (буларнинг иккалови ҳам нон бағишлови учун мой аралаштирилган буғдой уни билан тўлдирилган эди), 68тутатқилар билан тўлдирилган, вазни ўн шеқел бўлган олтин тутатқидон,69тамоман ёндириш қурбонлиги учун битта бузоқ, битта қўй, битта бир ёшли қўзи, 70гуноҳ учун қурбонликка битта така, 71шунингдек, тинчлик қурбонлиги учун иккита ҳўкиз, бешта қўй, бешта эчки, бешта бир ёшли қўзи. Аммишадайнинг ўғли Аҳиэзернинг бағишлови мана шулар эди.72Ўн биринчи куни Ашер ўғилларининг бошлиғи, Охраннинг ўғли Пагиэл бағишлов олиб келди. 73Унинг бағишлови қуйидагилар эди: вазни бир юз ўттиз шеқел бўлган битта кумуш лаган ва вазни муқаддасгоҳ шеқели бўйича етмиш шеқел бўлган битта кумуш коса (буларнинг иккалови ҳам нон бағишлови учун мой аралаштирилган буғдой уни билан тўлдирилган эди), 74тутатқилар билан тўлдирилган, вазни ўн шеқел бўлган олтин тутатқидон,75тамоман ёндириш қурбонлиги учун битта бузоқ, битта қўй, битта бир ёшли қўзи, 76гуноҳ учун қурбонликка битта така, 77шунингдек, тинчлик қурбонлиги учун иккита ҳўкиз, бешта қўй, бешта эчки, бешта бир ёшли қўзи. Охраннинг ўғли Пагиэлнинг бағишлови мана шулар эди.78Ўн иккинчи куни Нафтали ўғилларининг бошлиғи, Энаннинг ўғли Аҳира бағишловни олиб келди. 79Унинг бағишлови қуйидагилар эди: вазни бир юз ўттиз шеқел бўлган битта кумуш лаган ва вазни муқаддасгоҳ шеқели бўйича етмиш шеқел бўлган битта кумуш коса (буларнинг иккалови ҳам нон бағишлови учун мой аралаштирилган буғдой уни билан тўлдирилган эди), 80тутатқилар билан тўлдирилган, вазни ўн шеқел бўлган олтин тутатқидон,81тамоман ёндириш қурбонлиги учун битта бузоқ, битта қўй, битта бир ёшли қўзи, 82гуноҳ учун қурбонликка битта така, 83шунингдек, тинчлик қурбонлиги учун иккита ҳўкиз, бешта қўй, бешта эчки, бешта бир ёшли қўзи. Энаннинг ўғли Аҳиранинг бағишлови мана шулар эди.84Мана булар ― қурбонгоҳни муқаддаслаш пайтида, уни мойлаш кунида олиб келган Исроил бошлиқларининг бағишловларидир ― ўн иккита кумуш лаган, ўн иккита кумуш коса, ўн иккита олтин тутатқидон. 85Ҳар бир лаганнинг вазни бир юз ўттиз шеқел кумуш ва ҳар бир косанинг вазни етмиш шеқел кумуш эди. Шундай қилиб, ушбу идишлардаги барча кумушнинг вазни муқаддасгоҳ шеқели бўйича икки минг тўрт юз шеқел эди. 86Тутатқилар билан тўлдирилган олтин тутатқидонлар ўн иккита эди. Ҳар бир тутатқидоннинг вазни муқаддасгоҳ шеқели бўйича ўн шеқел эди. Тутатқидонлардаги барча олтиннинг вазни бир юз йигирма шеқел эди.87Шунингдек, тамоман ёндириш қурбонлиги учун катта қорамоллардан барчаси бўлиб, ўн иккита бузоқ, ўн иккита қўй, ўн иккита бир ёшли қўзи ва улар билан бирга нон бағишловлари ҳамда гуноҳ учун қурбонликка ўн иккита така; 88тинчлик қурбонлиги учун катта қорамоллардан барчаси бўлиб, йигирма тўртта бузоқ, олтмишта қўй, олтмишта эчки, олтмишта бир ёшли қўзи эди. Мана шулар ― қурбонгоҳ мойланганида, уни муқаддаслаш пайтидаги бағишловлар эди.89Мусо Раббий билан суҳбатлашиш учун Йиғин Чодирига кирганида, гувоҳлик Киботи устидаги, иккита керуб оралиғидаги Киботнинг қопқоғидан сўзлаётган овозни эшитар эди. Шундай қилиб, Раббий унга гапирар эди.Chapter 8
1Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 2“Аҳарўнга маълум қилиб айтгин: Сен чироқпояни ёққанингда, чироқпоянинг олд томонида еттита мойчироқ ёниши керак”.3Аҳарўн худди шундай қилди. Раббий Мусога амр берганидек, чироқпоянинг олд томонида унинг мойчироқларини ёқди. 4Чироқпоя шундай қилинган эди: у олтиндан зарб уриб ясалган эди, унинг шохидан то гулчаларигача зарб урилган эди. Раббий Мусога кўрсатган намуна бўйича у чироқпояни ясаган эди.5Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 6“Исроил ўғиллари орасидан левитларни олиб, уларни покла.7Уларни поклаш учун улар билан шундай йўл тутгин: поклайдиган сувни уларга сеп, улар эса ўз таналарини тўлиқ қириб, ўз кийимларини ювсинлар, шунда улар пок бўладилар. 8Сўнгра улар ёш бузоқ ва унга қўшиб, нон бағишловини, яъни мой аралаштирилган буғдой унини олсинлар, шунингдек, бошқа бир бузоқни гуноҳ учун қурбонликка ол.9Левитларни Йиғин Чодири олдига олиб келиб, Исроил ўғилларининг бутун жамоасини йиққин. 10Левитларни Раббийнинг олдига олиб кел, Исроил ўғиллари эса ўз қўлларини уларга қўйсинлар. 11Аҳарўн левитларни худди Исроил ўғилларидан бўлган силкитиш қурбонидек Раббий юзи олдида тақдим қилади, токи улар Раббийга хизматни амалга оширсинлар.12Левитлар эса ўз қўлларини бузоқларнинг бошига қўйсинлар. Шунда сен биринчисини гуноҳ учун қурбонликка, иккинчисини ўзларининг покланиши учун Раббийга тамоман ёндириш қурбонлигига келтир. 13Сўнг левитларни Аҳарўн билан унинг ўғилларининг қаршисига қўйиб, уларни худди силкитиш қурбонидек Раббийга тақдим қил.14Шундай қилиб, левитлар Меники бўлиши учун уларни Исроил ўғилларидан ажрат. 15Сен левитларни поклаганингдан ва уларни худди силкитиш қурбонидек Менга тақдим қилганингдан кейин, улар Йиғин Чодирига хизмат қилиш учун кирадилар, чунки улар Исроил ўғилларидан Менга берилгандир.16Бачадонни очиб чиқадиган Исроил ўғилларидан барча тўнғичларнинг ўрнига Мен уларни Ўзимга оламан, 17зеро Исроил ўғилларида барча тўнғичлар ― одамдан ҳайвонгача Меникидир. Мен Миср ерида барча тўнғичларни қириб ташлаган кунда Мен уларни Ўзимга бағишладим.18Исроил ўғилларидан барча тўнғичлар ўрнига эса Мен левитларни олдим. 19Мен левитларни Исроил ўғиллари орасидан Аҳарўн ва унинг ўғилларига бердим, токи улар Исроил ўғиллари учун Йиғин Чодирида хизматни амалга оширсинлар. Исроил ўғиллари Муқаддасгоҳга яқинлашганларида, уларга қирғин келмаслиги учун левитлар Исроил ўғилларига ҳимоячи бўлиб хизмат қилсинлар”.20Мусо, Аҳарўн ва Исроил ўғилларининг бутун жамоаси левитлар билан шундай қилдилар. Раббий Мусога левитлар ҳақида қандай амр берган бўлса, Исроил ўғиллари уларга худди шундай қилдилар. 21Левитлар покланиб, ўз кийимларини ювдилар. Аҳарўн уларни худди силкитиш қурбонидек Раббийга тақдим қилди ва улар пок бўлиши учун уларни поклади.22Шундан сўнг левитлар Аҳарўн ва унинг ўғиллари қаршисида хизматни амалга ошириш учун Йиғин Чодирига кирдилар. Раббий Мусога левитлар ҳақида қандай амр берган бўлса, уларга худди шундай қилдилар.23Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 24“Левитлар ҳақидаги низом мана бу: Улар Йиғин Чодиридаги ишларни қилиш учун йигирма беш ёш ва ундан катта бўлганларида, хизматга киришлари керак.25Эллик ёшларида хизмат ишларини тўхтатишлари ва бошқа ишламасликлари керак. 26Бироқ улар биродарларига Йиғин Чодирини қўриқлашда ёрдамлашсинлар, лекин бошқа хизмат ишларини қилмасинлар. Левитларнинг хизматлари борасида улар билан шундай йўл тутгин”.Chapter 9
1Миср еридан чиққанларининг иккинчи йили биринчи ойида Раббий Мусога Синай саҳросида сўзлаб деди: 2“Исроил ўғиллари Песаҳ учун белгиланган вақтда уни нишонласинлар. 3Ушбу ойнинг ўн тўртинчи куни кечқурун белгилаган вақтда уни нишонланглар; уни барча низом ва удумлари бўйича нишонланглар”.4Мусо Исроил ўғилларига Песаҳни нишонлашлари кераклигини айтди. 5Улар Синай саҳросида, биринчи ойнинг ўн тўртинчи куни кечқурун Песаҳни нишонладилар. Исроил ўғиллари ҳамма нарсани Раббий Мусога қандай қилишни амр берган бўлса, худди шундай қилдилар.6Ўлик одамларнинг танасига текканидан нопок бўлган одамлар бор эди ва улар ўша куни Песаҳни нишонлай олмадилар, шунинг учун улар ўша куни Мусо ва Аҳарўннинг олдига келдилар. 7Улар унга: “Биз ўлик одамларнинг танасига текканимиз учун нопокмиз. Нима учун Исроил ўғиллари орасида биз белгиланган вақтда Раббийга бағишловларни олиб келишдан маҳрум қилинганмиз?”- дедилар. 8Мусо эса уларга: “Кутиб туринглар, Раббий сизлар ҳақингизда нимани амр беришини тинглайин”,- деди.9Раббий эса Мусога сўзлаб деди: 10“Исроил ўғилларига айтгин: Агар сизлардан ёки сизларнинг авлодингиздан бирор киши ўлик танага теккани учун нопок бўлса, ёки олис сафарда бўлса, унда у ҳам Раббийга Песаҳни нишонлаши керак.11Бундайлар уни иккинчи ойнинг ўн тўртинчи куни кечқурун нишонласинлар, Песаҳ қурбонлигини ачитқисиз нон ва аччиқ ўтлар билан есинлар. 12Улар ундан эрталабгача қолдирмасинлар ва унинг суякларини синдирмасинлар; Песаҳни унинг барча низомлари бўйича нишонласинлар.13Аммо кимки пок бўлса ва сафарда бўлмаса-ю, Песаҳни нишонламаса ― бу жон ўз халқи орасидан қириб ташлансин, чунки у Раббийга бағишловни ўз вақтида олиб келмади. Ўша одам ўз гуноҳини ўзида кўтариб юради. 14Агар сизларнинг орангизда мусофир бўлса, у ҳам Раббий Песаҳини нишонлаши керак. У Песаҳни унинг удумлару низомлари бўйича нишонласин. Сизларда мусофир учун ҳам ва маҳаллий одам учун ҳам битта низом бўлсин”.15Чодир ўрнатилган кунда, булут Гувоҳлик Чодирини қоплади ва оқшомдан эрталабгача Чодир устида гўёки оловга ўхшаб кўриниб турди. 16Сўнг доимо шундай бўлди: кундузи уни булут ва тунда оловга ўхшаш нарса уни қоплаб турар эди. 17Ҳар сафар булут Чодир устидан кўтарилса, Исроил ўғиллари йўлга отланар эдилар. Булут қаерда тўхтаса, ўша жойга Исроил ўғиллари ўз қароргоҳини ўрнатишар эдилар.18Исроил ўғиллари Раббийнинг амри бўйича йўлга отланар ва Раббийнинг амри бўйича тўхтар эдилар. Булут Чодирнинг устида қанча вақт тўхтаб турса, улар ҳам қароргоҳида турар эдилар. 19Агар булут узоқ вақт Чодир устида турса, Исроил ўғиллари ҳам Раббийнинг амрига риоя қилиб, йўлга отланмас эдилар.20Баъзан эса булут оз вақт Чодир устида турар эди, улар Раббийнинг амри бўйича тўхтар ва Раббийнинг амри бўйича йўлга тушар эдилар. 21Баъзан булут фақат оқшомдан эрталабгача турар эди. Эрталабга яқин эса булут кўтарилар эди, шунда улар ҳам йўлга тушар эдилар. Кундузими, тундами, булут кўтарилса, улар йўлга тушар эдилар.22Баъзан булут икки кун, ёки бир ой, ёки бир неча кунлаб Чодирнинг устида турар эди, шунда Исроил ўғиллари ҳам жойларида турар ва йўлга отланмас эдилар. У кўтарилганида эса, улар ҳам йўлга тушар эдилар. 23Улар Раббийнинг амри бўйича тўхтар ва Раббийнинг амри бўйича йўлга тушар эдилар. Мусо орқали берилган Раббийнинг буйруғи бўйича Раббийнинг амрига амал қилар эдилар.Chapter 10
1Раббий Мусога сўзлаб деди: 2“Ўзингга иккита кумуш карнай ясагин, уларни зарб уриб ишланган қилиб ясагин, токи улар сенга жамоани чақириш ва қароргоҳларни йиғиштириш учун хизмат қилсин.3Уларни чалганларида, бутун жамоа Йиғин Чодирининг кириш жойига, сенинг олдингга йиғилади. 4Битта карнай чалинганида, сенинг олдингга Исроилнинг ҳокиму мингбошилари тўпланадилар. 5Хавф овози чалганларингда, шарқ томонда ўрнатилган қароргоҳлар кўтарилсинлар.6Иккинчи марта хавф овози чалганларингда, жануб томонда ўрнатилган чодирлар кўтарилсинлар. Улар йўлга чиқишлари керак бўлганида, хавф овози чалсинлар. 7Жамоани йиғиш керак бўлганида эса, чалинглар, бироқ хавф овозини чалманглар. 8Аҳарўннинг ўғиллари, руҳонийлар карнайни чалишлари керак. Бу сизларнинг авлодларингиз оша сизларга абадий низом бўлсин.9Сизларга ҳужум қиладиган душманларингизга қарши ўз ерингизда урушга бораётганингизда, карнайларда хавф овозини чалинглар, шунда Раббий Худойингиз қаршисида ёдга олинасизлар ва душманларингиздан қутқариласизлар.10Хурсандчилик кунларингизда ҳам, байрамларингизда ҳам, янги ойларингиз вақтида ҳам, тамоман ёндириш қурбонликлари ва тинчлик қурбонликларини келтирганингизда, карнайларни чалинглар ва бу ― Раббий Худойингиз қаршисида сиз ҳақингизда хотира бўлади. Мен сизларнинг Раббий Худойингизман”.11Иккинчи йилнинг иккинчи ойининг йигирманчи кунида булут Гувоҳлик Чодиридан кўтарилди. 12Исроил ўғиллари эса Синай саҳросидан ўз қароргоҳлари билан жўнадилар. Булут Порон саҳросида тўхтади. 13Улар биринчи марта Мусо орқали берилган Раббийнинг амри бўйича сафарга чиқдилар.14Биринчи бўлиб, Яҳудо ўғиллари ўз қўшинлари бўйича қароргоҳининг байроғини кўтаришди. Уларнинг қўшини устидан бошлиқ Амминадабнинг ўғли Наҳшон эди. 15Иссохор ўғиллари қабиласининг қўшини устидан бошлиқ Зуар ўғли Натанаэл эди. 16Забулун ўғиллари қабиласининг қўшини устидан бошлиқ Ҳелон ўғли Элиаб эди.17Шунда Чодир ечиб олинди ва Чодирни кўтариб юрадиган Гершон ва Мерари ўғиллари йўлга тушдилар. 18Сўнг Рубен ўз қўшинлари бўйича қароргоҳининг байроғини кўтаришди. Унинг қўшини устидан бошлиқ Шедеур ўғли Элизур эди. 19Шимўн ўғиллари қабиласининг қўшини устидан бошлиқ Зуришаддай ўғли Шелумиэл эди. 20Гад ўғиллари қабиласининг қўшини устидан бошлиқ Деуэл ўғли Элиасаф эди.21Сўнг Муқаддасгоҳни кўтариб юрадиган Қэҳатнинг ўғиллари йўлга тушдилар, Чодир эса улар келганларича кўтариб қўйилган эди. 22Шундан кейин Эфрайим ўғиллари ўз қўшинлари бўйича қароргоҳининг байроғини кўтаришди. Уларнинг қўшини устидан бошлиқ Аммиҳуд ўғли Элишама эди. 23Манашеҳ ўғиллари қабиласининг қўшини устидан бошлиқ Педаҳзурнинг ўғли Гамалиэл эди. 24Бенямин ўғиллари қабиласининг қўшини устидан бошлиқ Гидеонийнинг ўғли Абидан эди.25Барча қароргоҳлардан энг охиргиси бўлиб, Дан ўғиллари ўз қўшинлари бўйича қароргоҳининг байроғини кўтаришди. Уларнинг қўшини устидан бошлиқ Аммишаддайнинг ўғли Аҳиэзер эди. 26Ашер ўғиллари қабиласининг қўшини устидан бошлиқ Охраннинг ўғли Пагиэл эди. 27Нафтали ўғиллари қабиласининг қўшини устидан бошлиқ Энан ўғли Аҳира эди. 28Бу ― Исроил ўғилларининг қўшинлари бўйича юришларининг тартиби эди. Шундай қилиб, улар йўлга тушдилар.29Шунда Мусо ўз қайнатаси мидианлик Реулнинг ўғли Ҳобабга деди: “Биз эса Раббий: Сизларга бераман, деб айтган ерга бормоқдамиз. Биз билан бирга юр, биз сенга эзгулик кўрсатамиз, чунки Раббий Исроил ҳақида яхшилик айтган”. 30Аммо у Мусога: “Бормайман, мен ўз еримга, ўз юртимга бораман”,- деди.31Мусо эса унга деди: “Бизни тарк этма, чунки сен бизнинг саҳрода қароргоҳларимиз билан қандай жойлашганимизни биласан. Сен бизга қарши кўз бўласан. 32Агар биз билан бирга борсанг, Раббий бизга қилган эзгуликни биз сенга қиламиз”.33Улар Раббий тоғидан уч кунлик йўлга отландилар. Раббийнинг Аҳд Киботи эса уларга тўхташ жойини топиш учун уларнинг олдидан уч кунлик йўлга борди. 34Улар қароргоҳдан йўлга тушганларида, Раббийнинг булути кундузи уларга соя солар эди.35Кибот йўлга отланганида, Мусо шундай дер эди: “Ё, Раббий, кўтарилгин ва душманларинг сочилиб кетади. Сендан нафратланадиганлар Сенинг юзинг олдидан қочиб кетади”. 36Кибот тўхтаганида эса, у шундай дер эди: “Ё, Раббий, Исроилнинг минглари ва ўн мингларига қайтгин”.Chapter 11
1Халқ Раббийга эшиттириб нолий бошлади. Раббий буни эшитганида, Унинг ғазаби алангаланди ва уларнинг орасида Раббийнинг олови ёниб, қароргоҳнинг четини еб битира бошлади. 2Шунинг учун халқ Мусога фарёд қилди. Мусо эса Раббийга ибодат қилди ва олов тинчланди. 3Сўнг бу жойни “Табераҳ” (Ёниш), деб атади, чунки уларнинг орасида Раббийнинг олови алангаланди.4Уларнинг орасидаги мусофирлар очкўзлик қила бошладилар. Улар билан бирга Исроил ўғиллари ҳам яна йиғлаб, дедилар: “Ким бизни гўшт билан боқади? 5Биз Мисрда текинга еган балиқ, бодринглар, қовунлар, кўк пиёз, бошпиёз ва саримсоқлар ёдимизда, 6энди эса жонимиз ўртанмоқда. Ҳеч нарса йўқ, кўз ўнгимизда фақат манна”.7Манна эса кашнич уруғига ўхшар эди, унинг ранги эса хушбўй қатрон рангидай эди. 8Халқ юриб, уни терар эди ва уни тегирмон тошида янчар ёки ўғирда туяр эди. Сўнг уни қозонда пиширар ва ундан нон қилар эди. Унинг таъми эса мойли нонга ўхшар эди.9Тунда қароргоҳга шудринг тушганида, у билан бирга манна ҳам тушар эди. 10Мусо халқнинг ҳар бири ўз оилаларида, ҳар бири чодирининг эшиги олдида йиғлаётганини эшитди. Шунда Раббийнинг ғазаби ўта алангаланди ва Мусони қайғу босди.11Сўнгра Мусо Раббийга деди: “Нима учун Сен Ўз қулингни азобламоқдасан? Нима учун мен Сенинг нигоҳингда илтифот топмадимки, Сен ушбу халқнинг бутун юкини менга юкладинг? 12Ахир бу бутун халқни мен қорнимда кўтариб юрдимми ва мен уни туғдиммики, Сен оталарига қасам ичиб беришни ваъда берган ерга уларни "энага болани кўтариб юргани каби, қўлингда кўтариб бор", деб Сен менга айтасан?13Бутун бу халққа бериш учун гўштни қаердан олайин? Зеро улар менинг олдимда йиғлаб: Бизга ейишга гўшт бер,- демоқдалар. 14Мен бутун бу халқни бир ўзим кўтариб юра олмайман, чунки у мен учун оғирдир. 15Агар Сен мен билан шундай йўл тутаётган бўлсанг, яхшиси, мени ўлдиргин. Агар мен Сенинг нигоҳингда илтифот топган бўлсам, мен ўз кулфатимни кўришимга йўл қўймагин”.16Раббий Мусога деди: “Исроил оқсоқолларидан, сенинг ўзинг оқсоқол ва назоратчи эканликларини билган етмиш кишини Менинг олдимга йиққин. Уларни Йиғин Чодирига олиб келгин ва улар сен билан бирга ўша жойда турсинлар. 17Мен тушиб келаман ва ўша ерда сен билан гаплашаман. Сендаги Руҳдан олиб, уларга соламан ва улар сен билан бирга халқнинг юкини кўтариб юрадилар, токи сенинг бир ўзинг кўтариб юрмагин.18Халққа эса айтгин: Эртанги кунга покланинглар ва гўшт ейсизлар. Чунки сизлар Раббийнинг қулоғига йиғлаб: "Ким бизни гўшт билан боқади? Бизга Мисрда яхши эди,"- дедингизлар. Шунинг учун Раббий сизларга гўшт беради ва сизлар ейсизлар. 19Бир кун эмас, икки кун эмас, беш кун эмас, ўн кун эмас ва йигирма кун эмас, 20бироқ у сизларнинг бурнингиздан чиқмагунича ва сизлар учун жирканч бўлмагунича, тўлиқ бир ой ейсизлар. Зеро сизлар орангиздаги Раббийни менсимадингизлар ва Унинг олдида йиғлаб: Бизнинг Мисрдан чиқишимизнинг нима кераги бор эди?- дедингизлар”.21Мусо деди: “Мен орасида яшаётган бу халқда олти юз мингта пиёда бор. Сен эса: Мен уларга гўшт бераман ва тўлиқ бир ой ейдилар,- демоқдасан. 22Уларга етарли бўлиши учун барча қўй ва ҳўкизларни сўйиш керакми? Ёки уларга етарли бўлиши учун денгизнинг барча балиқларини йиғиш керакми?” 23Шунда Раббий Мусога: “Наҳот Раббийнинг қўли калта бўлса? Менинг сўзим сен учун амалга ошадими ёки йўқми, энди кўрасан”,- деди.24Сўнг Мусо чиқиб, халққа Раббийнинг сўзларини айтди ва халқнинг оқсоқолларидан етмиш кишини йиғиб, уларни Чодирнинг олдига қўйди. 25Шунда Раббий булутда тушиб келди ва унга гапирди. У ундаги Руҳдан олиб, етмиш нафар оқсоқолга берди. Уларга Руҳ тушганида, улар башорат қила бошладилар, лекин кейин тўхтадилар.26Эркаклардан икки нафари қароргоҳда қолган эди. Бирининг исми Элдад ва иккинчисининг исми Медад эди. Уларга ҳам Руҳ тушди ва улар қароргоҳда башорат қилдилар. 27Бир ўспирин югуриб келиб, Мусога хабар бериб: “Элдад ва Медад қароргоҳда башорат қилмоқда”,- деди.28Бунга жавобан, Мусонинг хизматкори, унинг йигитларидан бири Нўн ўғли Йешуа: “Менинг хўжайиним Мусо, уларга ман қилинг”,- деди. 29Лекин Мусо унга: “Сен мен учун рашк қилмаяпсанми? Қани эди, Раббий Ўз Руҳини уларнинг устига қўйганида, Раббийнинг халқидан ҳамма пайғамбар бўлса эди”,- деди. 30Мусо ва Исроил оқсоқоллари қароргоҳга қайтдилар.31Сўнг Раббийдан шамол кўтарилиб, денгиздан беданаларни учириб келди ва уларни қароргоҳнинг олдига: бир томонидан бир кунлик йўл масофада, иккинчи томонидан ҳам бир кунлик йўл масофада қароргоҳнинг олдига, ердан қарийб икки тирсак баландликда уйиб ташлади. 32Халқ туриб, ўша бутун кун давомида ва бутун туни давомида, кейинги бутун кун давомида ҳам беданаларни тердилар. Энг кам терган киши ўн хомер терган эди ва уларни ўзлари учун қароргоҳнинг атрофига ёйиб чиқдилар.33Гўшт ҳали уларнинг тишларидалигида ва ҳали ейилмасидан, Раббийнинг ғазаби халққа алангаланди ва Раббий халқни ўта улкан ўлат билан шикастлади. 34Ушбу жойга “Киброт-Хаттаваҳ” (Шаҳват Гўрлари), деб ном қўйдилар, чунки улар у ерда очкўз халқни дафн этдилар. 35Халқ Киброт-Хаттаваҳдан Ҳазеротга сафар қилди ва Ҳазеротда тўхтади.Chapter 12
1Мусо хотинликка олган ҳабашистонлик хотини учун Аҳарўн ва Мирйам унга қарши гапирдилар, чунки у ўзига хотинликка ҳабашистонлик аёлни олган эди. 2Улар: “Раббий фақат Мусога гапирдими? У бизга ҳам гапирган эмасми?”- дедилар. Раббий буни эшитди. 3Мусо эса ер юзидаги барча одамлар орасида энг камтарини эди.4Раббий қўққисдан Мусо, Аҳарўн ва Мирйамга: “Сиз учалангиз Йиғин Чодирига чиқинглар!”- деди. Уларнинг учаласи чиқдилар. 5Шунда Раббий булут устунида тушиб келди ва Чодирнинг кириш жойида туриб, Аҳарўн ва Мирйамни чақирди. Уларнинг иккаласи чиқишди.6Раббий деди: “Менинг сўзларимга қулоқ солинглар! Агар сизларнинг орангизда пайғамбар бўлса, Мен унга ваҳийда намоён бўламан. Мен у билан тушида гаплашаман. 7Лекин Менинг қулим Мусо билан бундай эмас. У Менинг уйимда ҳамма нарсага содиқдир. 8Мен у билан оғизма-оғиз гаплашаман, жумбоқлар билан эмас, аниқ гаплашаман. У Раббийнинг қиёфасини кўради. Сизлар қандай қилиб, Менинг хизматчим Мусога қарши гапиришга қўрқмадингизлар?”9Раббийнинг ғазаби уларга алангаланди ва У узоқлашди. 10Булут Чодирдан кўтарилганида, мана, Мирйамни қор каби мохов қоплади. Аҳарўн Мирйамга қараганида, мана, у мохов эди.11Шунда Аҳарўн Мусога деди: “Эй, хўжайиним менинг, биз аҳмоқларча иш қилдик. Ёлвораман, гуноҳ қилганимизни бизга гуноҳга йўймагин. 12Унинг онасининг бачадонидан чиққанида, ярим танаси емирилиб кетган ўлик туғилган гўдак каби бўлиб қолишига йўл қўймагин”.13Мусо Раббийга фарёд қилиб: “Ё, Худо, ўтиниб сўрайман, уни шифолагин!”- деди. 14Раббий эса Мусога: “Агар унинг отаси унинг юзига тупурганида, у етти кун уялиши керак эмасмиди? Шундай қилиб, уни қароргоҳнинг ташқарисида етти кунга қамаб қўйинглар, кейин яна қайтиб келсин”,- деди. 15Мирйам қароргоҳдан ташқарида етти кун қамалиб турди. Мирйам қайтиб келмагунича, халқ йўлга отланмади.Chapter 13
1Шундан сўнг, халқ Ҳазеротдан чиқиб, Порон саҳросида тўхтади. 2Шунда Раббий Мусога сўзлаб деди:3“Мен Исроил ўғилларига бераётган Канъан ерини кўриб келишлари учун одамларни юбор. Уларнинг оталарининг қабиласидан бир кишидан уларнинг бошлиқларини юборинглар”. 4Мусо Раббийнинг амри бўйича уларни Порон саҳросидан юборди, уларнинг ҳаммаси Исроил ўғилларининг бошлиқлари эдилар.5Мана, бу уларнинг исмлари: Рубен қабиласидан Заккурнинг ўғли Шаммуа. 6Шимўн қабиласидан Қорининг ўғли Шафат. 7Яҳудо қабиласидан Йефуннеҳнинг ўғли Калеб. 8Иссохор қабиласидан Йосефнинг ўғли Игал.9Эфрайим қабиласидан Нўннинг ўғли Ҳўшейаҳ. 10Бенямин қабиласидан Рафунинг ўғли Палти. 11Забулун қабиласидан Содининг ўғли Гаддиэл. 12Юсуф қабиласидан, Манашеҳдан Сусининг ўғли Гадди.13Дан қабиласидан Гемаллининг ўғли Аммиэл. 14Ашер қабиласидан Микаэлнинг ўғли Сефур. 15Нафтали қабиласидан Вофсининг ўғли Наҳби. 16Гад қабиласидан Махининг ўғли Геуэл.17Булар Мусо ерни кўриб келиш учун юборган одамларнинг исмларидир. Мусо Нўннинг ўғли Ҳўшейаҳни Йешуа, деб атади. 18Мусо уларни Канъан ерига айғоқчиликка юборди ва уларга деди: “Мана бу жануб томонга бориб, тоққа чиқинглар 19ва ерни кўриб келинглар: у қанақа ер, унда яшовчи халқ кучлими ёки заифми, кам сонлими ёки кўп сонлими? 20Улар яшаётган ер қанақа: у яхшими ёки ёмонми? Улар яшаётган шаҳарлар қанақа: улар чодирларда яшайдиларми ёки қалъаларда яшайдиларми?21Ернинг ўзи қанақа: серҳосилми ёки камҳосилми? Унда дарахтлар борми ёки йўқми? Дадил бўлинглар ва ернинг ҳосилларидан олинглар”. Бу вақт узумларнинг пишиш вақти эди. 22Улар бориб, ерни Зин саҳросидан Ҳамат яқинидаги Реҳобгача кўриб чиқдилар.23Улар жануб томонга кўтарилиб, Анакнинг болалари Аҳиман, Шешай, Талмай яшайдиган Хебронгача етиб бордилар. Хеброн Мисрдаги шаҳар Зоандан етти йил олдин қурилган эди. 24Сўнг улар Эшкол водийсига келдилар ва ўша ерда бир бош узум шохини уздилар; уни икки киши ходада кўтариб кетди. Шунингдек, анор ва анжирлар ҳам олдилар.25Бу жойни Исроил ўғиллари кесиб олган бир бош узум сабабли Эшкол водийси, деб атадилар. 26Улар ерни кўриб чиқиб, қирқ кундан кейин қайтиб келдилар.27Улар юриб, Мусо, Аҳарўн ва Исроил ўғилларининг бутун жамоасининг олдига, Қадешдаги Порон саҳросига келдилар. Уларга ва бутун жамоага жавоб олиб келдилар ҳамда уларга ернинг ҳосилларини кўрсатдилар. 28Улар Мусога сўзлаб дедилар: “Сен бизни юборган ерга бордик, ҳақиқатан ҳам унда сут ва асал оқмоқда, мана булар ― унинг ҳосиллари. 29Бироқ у ерда яшайдиган халқ кучли ва шаҳарлари мустаҳкамланган, ўта катта шаҳарлар. Боз устига, биз у ерда Анак ўғилларини кўрдик.30Амолеқ ернинг жанубий қисмида яшар экан. Хетликлар, ябусликлар ва амўрликлар тоғда яшар экан. Канъанликлар эса денгиз бўйида ва Йорданнинг қирғоғида яшар экан”. 31Лекин Калеб халқни Мусонинг олдида тинчлантириб: “Бориб, уни босиб оламиз, чунки биз уларни енга оламиз”,- деди.32У билан бирга борган кишилар эса: “Биз бу халққа қарши бора олмаймиз, чунки улар биздан кучлироқ”,- дер эдилар. 33Сўнг улар Исроил ўғиллари орасида кўриб келган ерлари ҳақида ёмон миш-мишларни тарқатиб, дедилар: “Биз кўриб келиш учун борган ер – унда яшайдиганларни еб битирадиган ердир. Биз у ерда кўрган халқнинг барчаси – ўта улкан одамлардир. 34Шунингдек, у ерда паҳлавонларни, яъни паҳлавонларнинг наслидан бўлган Анак ўғилларини кўрдик. Биз ўз нигоҳимизда худди чигиртка каби эдик ва уларнинг нигоҳида ҳам худди шундай эдик”.Chapter 14
1Шунда бутун жамоа фарёд қилди ва халқ ўша тун йиғлаб чиқди. 2Исроилнинг барча ўғиллари Мусо ва Аҳарўндан нолиб, бутун жамоа уларга деди: “Қани эди, биз Миср ерида ёки мана шу саҳрода ўлганимизда эди! 3Нима учун Раббий бизни ўша ерга қиличдан қулашимиз учун олиб бормоқчи? Бизнинг хотину болаларимиз душманларга ўлжа бўлади-ку. Бизнинг Мисрга қайтганимиз яхши эмасми?”4Улар бир-бирларига: “Ўзимизга бошлиқ тайинлаб, Мисрга қайтамиз!”- дедилар. 5Шунда Мусо ва Аҳарўн Исроил ўғилларининг бутун жамоаси йиғини олдида юз тубан тушдилар.6Ерни кўриб келганлардан Нўн ўғли Йешуа ва Йефуннеҳ ўғли Калеб ўз кийимларини йиртиб, 7Исроил ўғилларининг бутун жамоасига дедилар: “Биз кўриб келиш учун борган ер жуда ҳам, жуда ҳам яхши ер. 8Агар Раббий бизга илтифот қилса, У бизни ўша ерга олиб боради ва уни: сут ва асал оқадиган ерни бизга беради.9Фақат Раббийга қарши исён қилманглар ва у ернинг халқидан қўрқманглар, чунки улар бизнинг ўлжамиз бўлади. Уларнинг ҳимояси йўқ, Раббий эса биз биландир. Улардан қўрқманглар!” 10Бутун жамоа эса: “Уларни тошбўрон қилинглар!”- деди. Лекин Раббийнинг шуҳрати Йиғин Чодирида Исроилнинг барча ўғилларига намоён бўлди.11Раббий Мусога деди: “Қачонгача бу халқ Мени аччиқлантиради? Қачонгача Мен унинг орасида амалга оширган барча аломатларни кўриб туриб, Менга ишонмайди? 12Мен уни ўлат билан қириб ташлайман ва сендан кўп сонли ҳамда кучли халқ яратаман”.13Аммо Мусо Раббийга деди: “Буни мисрликлар эшитадилар, чунки Сен Ўз кучинг билан ушбу халқни уларнинг орасидан олиб чиқдинг. 14Улар бу ернинг аҳолисига буни айтиб берадилар. Булар эса Сенинг, ё, Раббий, бу халқнинг орасида эканлигингни, улар билан юзма-юз кўришишингни, Сенинг булутинг уларнинг устида туришини, Сен уларнинг олдида кундузи булут устунида, тунда эса олов устунида боришингни эшитган.15Агар Сен бу халқни бир кишидек қириб ташласанг, Сенинг шуҳратингни эшитган халқлар дейдилар: 16"Раббий беришга қасам ичган ерга бу халқни олиб кира олмади, шунинг учун ҳам уни саҳрода қириб ташлади".17Шундай экан, Раббийнинг кучи улуғлансин! Сен қуйида айтганинг каби: 18"Раббий узоқ сабрли ва ўта шафқатлидир, қонунбузарлик ва жиноятларни кечирувчи ҳамда жазосиз қолдирмайдиган, аммо оталарнинг қонунбузарлиги учун учинчи ва тўртинчи авлодгача болаларини жазоловчидир". 19Сен бу халқни Мисрдан ҳозиргача кечирганинг каби Ўзингнинг буюк шафқатинг туфайли бу халқнинг гуноҳини кечиргин”.20Шунда Раббий Мусога деди: “Сенинг сўзингга биноан уларни кечираман, 21лекин Мен тирикман ― Раббийнинг шуҳрати билан бутун ер тўлгани учун ― 22Менинг шуҳратимни пайқаб олган, Мен Миср ҳамда саҳрода амалга оширган аломатларимни кўрган, Мени мана ўн марта синаган ва овозимга қулоқ солмаганларнинг барчаси,23Мен оталарига беришга қасам ичган ерни кўрмайдилар. Мени аччиқлантирганларнинг барчаси уни кўрмайдилар. 24Лекин Менинг хизматчим Калебда ўзга руҳ бўлганлиги ва у Менга буткул бўйсунгани учун Калебни кўргани борган ерига олиб кираман ва унинг уруғи унга эгалик қилади. 25Амолеқликлар ва канъанликлар водийда яшамоқдалар. Эртага ортингизга қайтиб, Қизил денгиз йўли бўйлаб саҳрога боринглар”.26Раббий Мусо ва Аҳарўнга сўзлаб деди: 27“Қачонгача бу ёвуз жамоа Мендан нолийди? Исроил ўғилларининг Мендан нолиётган нолишларини эшитяпман.28Уларга айтгин: Мен тирикман,- дейди Раббий,- сизлар Менга эшиттириб, нима деган бўлсангизлар, сизларга худди шуни қиламан: 29сизларнинг таналарингиз мана шу саҳрода қулайди. Ҳисобга олинганларнинг ҳаммасининг тўлиқ сони, йигирма ёш ва ундан катта Мендан нолиган сизлар 30Мен қўлимни кўтариб сизларни жойлаштиришга қасам ичган ерга кирмайсизлар. Фақат Йефуннеҳнинг ўғли Калеб ва Нўннинг ўғли Йешуа киради.31Сизлар душманларга ўлжа бўлади, деб айтган болаларингизни Мен у ерга олиб кираман ва сизлар менсимаган ерни улар билиб олишади. 32Сизларнинг мурдаларингиз эса ушбу саҳрода қулайди. 33Сизларнинг ўғилларингиз саҳрода қирқ йил дарбадар бўлиб юрадилар. Сизларнинг бутун таналарингиз саҳрода йўқ бўлиб кетмагунича, улар бузуқлигингизнинг жазосини кўтариб юрадилар.34Сизлар ерни кўриб чиққан кунлар сони, яъни қирқ кун ҳисобидан сизлар гуноҳларингиз учун қирқ йил, бир кун учун бир йилдан жазо оласизлар, токи сизлар Менинг тарк этишим нима эканлигини билиб олинглар. 35Мен Раббий айтмоқдаман ва Менга қарши кўтарилган бу ёвуз жамоанинг барчасини шундай қиламан: уларнинг барчаси ушбу саҳрода ўладилар ва йўқ бўлиб кетадилар”.36Мусодан ерни кўришлари учун юборилган одамлар эса қайтиб келгач, ер ҳақида ёмон хабарни тарқатиб, бутун жамоани унга қарши қўзғатганлари учун 37Раббийнинг олдида ўлатдан қирилиб ўлдилар, чунки улар ер ҳақида ёмон хабарни тарқатган эдилар. 38Ерни кўриб келгани борган ўша кишилардан фақат Нўннинг ўғли Йешуа ва Йефуннеҳнинг ўғли Калеб тирик қолди.39Мусо ушбу сўзларни бутун Исроил ўғиллари олдида айтди ва халқ жуда қаттиқ йиғлади. 40Эрта тонгда туриб, тоғнинг чўққисига кўтарилдилар ва: “Мана, биз Раббий айтган жойга борамиз, чунки биз гуноҳ қилдик”,- дедилар.41Лекин Мусо деди: “Раббийнинг амрини нима учун бузмоқдасизлар? Бу муваффақиятсиз бўлади. 42Борманглар, чунки сизларни душманларингиз яксон қилмаслиги учун сизларнинг орангизда Раббий йўқ. 43Зеро у жойда амолеқликлар ҳамда канъанликлар сизнинг қаршингиздадир; сизлар қиличдан қулайсизлар, чунки сизлар Раббийдан чекиндингизлар, шунинг учун Раббий сизлар билан бирга бўлмайди”.44Бироқ улар тоғнинг тепасига ўзбошимчалик қилиб чиқдилар. Раббийнинг Аҳд Киботи ва Мусонинг ўзи қароргоҳни тарк этишмади. 45Шунда ўша тоғда яшайдиган амолеқликлар ва канъанликлар тушиб келиб, уларни қириб ташладилар ва уларнинг тирик қолганларини Хормаҳгача қувдилар.Chapter 15
1Раббий Мусога сўзлаб деди: 2“Исроил ўғилларига эълон қилиб уларга айтгин: Мен сизларга бераётган ерга яшаш учун кирганларингизда, 3 Раббийга ёқимли бўлган хушбўй тутатқи сифатида сизлар назрингизни бажаришга, жонбозлик кўрсатишга, байрамларингизни ўтказишга ҳўкизлару қўйлардан тамоман ёндириш қурбонлиги ёки тинчлик қурбонлиги Раббийга келтирганингизда,4Раббийга ўз қурбонлигини келтирадиган киши нон бағишлови сифатида чорак хин тоза зайтун мойи аралаштирилган эфанинг ўндан бир қисми бўлган буғдой унини келтириши керак 5ва суюқлик бағишловига чорак хин шароб келтириши керак. Бу ўлчов эса тамоман ёндириш қурбонлиги ёки тинчлик қурбонлиги келтирганингизда, ҳар бир қўзи учун шунча бўлсин.6Қўй олиб келаётганингизда эса, нон бағишловига учдан бир қисм хин тоза зайтун мойи аралаштирилган эфанинг ўндан икки қисми бўлган буғдой унини келтиринглар. 7Шунингдек, Раббийга ёқимли бўлган хушбўй тутатқи сифатида суюқлик бағишловига учдан бир қисм хин шароб келтиринглар.8Агар Раббийга назрни бажариш ёки жонбозлик кўрсатиш учун ёш буқани тамоман ёндириш қурбонлиги ёки тинчлик қурбонлигига келтирсангиз, 9унда ёш буқа билан бирга нон бағишлови сифатида ярим хин тоза зайтун мойи аралаштирилган эфанинг ўндан уч қисми бўлган буғдой унини келтиришингиз керак. 10Шунингдек, Раббийга ёқимли бўлган хушбўй тутатқи сифатида суюқлик бағишловига ярим хин шароб келтиринглар.11Сизлар буқа ёки қўйни, қўзи ёки улоқни қурбонликка келтирганингизда, худди шундай қилинглар. 12Сизлар олиб келаётган қурбонликларнинг сони бўйича, уларнинг сонига қараб ҳар бирига худди шундай қилинглар. 13Ҳар бир маҳаллий одам Раббийга ёқимли бўлган хушбўй тутатқи сифатида қурбонлик келтирганида, худди шундай қилиши керак.14Агар сизнинг орангизда мусофир яшаса ёки авлодингизнинг орасида кимки бўлмасин, Раббийга ёқимли бўлган хушбўй тутатқи сифатида қурбонлик келтирса, у ҳам худди сизлар қилганингиз каби қилиши керак. 15Раббийнинг жамоаси бўлган сизлар учун ҳам ва сизларнинг орангизда яшайдиган мусофир учун ҳам низом биттадир. Бу низом сизларнинг авлодларингиз оша абадийдир: Раббий олдида сизлар қандай бўлсангиз, мусофир ҳам худди шундай бўлсин. 16Сизлар ва сизларнинг орангизда яшайдиган мусофир учун битта қонун ва бир хил ҳуқуқ бўлсин”.17Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 18“Исроил ўғилларига эълон қилиб уларга айтгин: Мен сизларни олиб бораётган ерга кирганларингизда, 19ўша ернинг нонини еганларингизда, Раббийга бағишлов келтиринглар.20Хамирингизнинг бошланғичидан кулчани бағишловга олиб келинглар, уни хирмондаги бағишлов каби келтиринглар. 21Бутун авлодларингиз оша хамирингизнинг бошланғичидан Раббийга бағишлов келтиринглар.22Агар сизлар билмасдан йўлдан оғсангизлар ва Раббий Мусога айтган ушбу барча амрларни бажармасангизлар, 23Раббий Мусо орқали амр қилган барча амрларни, яъни, Раббий сизларга амр берган кундан бошлаб бундан кейин авлодларингиз оша берилган амрларни бажармасангизлар, 24унда, агар жамоа бехабар қолганлиги учун бу хато қилинган бўлса, бутун жамоа Раббийга ёқимли бўлган хушбўй тутатқи сифатида ўша низом бўйича нон бағишлови ва суюқлик бағишлови билан бирга битта ёш буқани тамоман ёндириш қурбонлигига ҳамда битта такани гуноҳ учун қурбонликка келтирсин.25Шунда руҳоний Исроил ўғилларининг бутун жамоасини поклайди ва улар кечириладилар, зеро бу хато эди. Улар Раббийга ўз бағишловларини қурбонликка ва ўз хатолари учун Раббий қаршисида гуноҳ учун қурбонликка келтирдилар. 26Шундай қилиб, Исроил ўғилларининг бутун жамоаси ва уларнинг орасида яшайдиган мусофирлар кечирилади, чунки бутун халқ буни билмасдан қилди.27Агар бир киши билмасдан гуноҳ қилса, гуноҳ учун қурбонликка бир ёшли такани олиб келсин. 28Шунда руҳоний билмасдан гуноҳ қилган жонни Раббий қаршисида поклайди ва у покланади ҳамда кечирилади. 29Бирор киши билмасдан гуноҳ қилиб қўйса, Исроил ўғилларидан бўлган маҳаллий киши учун ҳам, сизларнинг орангизда яшовчи мусофир учун ҳам бир хил қонун бўлсин.30Агар маҳаллий кишидан ёки мусофирлардан бирор киши атайин гуноҳ қилса, у Раббийни ҳақорат қилган бўлади. У киши ўз халқи орасидан қириб ташланади. 31Чунки у Раббийнинг сўзини менсимади ва Унинг амрини бузди. У қириб ташланади, унинг гуноҳи ўзининг гарданидадир”.32Исроил ўғиллари саҳрода бўлганларида, Шаббат куни ўтин тераётган одамни топдилар. 33Уни ўтин тераётганида топган одамлар Мусо, Аҳарўн ва бутун жамоанинг олдига олиб келдилар. 34Уни соқчиларнинг назорати остига қўйдилар, чунки у билан нима қилиш кераклиги ҳали аниқланмаган эди.35Шунда Раббий Мусога: “Бу киши ўлиши керак, бутун жамоа уни қароргоҳ ташқарисида тошбўрон қилсин”,- деди. 36Раббий Мусога буюрганидек, бутун жамоа уни қароргоҳнинг ташқарисига олиб чиқиб, тошбўрон қилишди ва у ўлди.37Раббий Мусога яна сўзлаб деди: 38“Исроил ўғилларига эълон қилиб айтгин: Улар ва уларнинг авлодлари ўз кийимларининг четларига пўпакчалар тиксинлар ва кийимларининг четларидаги пўпакчаларга кўк рангли ип қўйсинлар. 39Булар пўпакчаларингизда қуйидагилар учундир: сизлар уларга қараганингизда, Раббийнинг барча амрларини ёдга олинглар, уларни бажаринглар ва зинога йўналтирадиган юракларингиз ҳамда кўзларингизнинг ортидан юрманглар,40токи сизлар Менинг барча амрларимни ёдда сақланглар ва бажаринглар ҳамда ўз Худойингиз қаршисида муқаддас бўлинглар. 41Мен сизларнинг Худойингиз бўлиш учун сизларни Миср еридан олиб чиққан Раббий Худойингизман. Мен сизларнинг Раббий Худойингизман”.Chapter 16
1Левининг ўғли Қэҳатнинг ўғли бўлмиш Изхар ўғли Кўраҳ, Элиабнинг ўғиллари Датан ва Абирам, Пелетнинг ўғли Он, Рубеннинг ўғиллари 2ҳамда улар билан бирга Исроил ўғилларидан йиғинларга чақириладиган таниқли одамлар бўлган жамоа бошлиқлари, жами икки юз эллик нафар киши Мусога қарши кўтарилдилар. 3Улар Мусо ва Аҳарўнга қарши тўпланиб, уларга: “Бас энди, сизлардан етарли! Бутун жамоа муқаддас ва Раббий уларнинг орасидадир! Нима учун сизлар ўзларингизни Раббийнинг халқидан юқори қўймоқдасизлар?”- дедилар.4Мусо буни эшитди ва юз тубан йиқилиб, 5Кўраҳ ва унинг барча шерикларига сўзлаб деди: “Раббий эртага ким Уники эканини ва ким муқаддас эканини кўрсатади, токи уни Ўзига яқинлаштирсин. У кимни танласа, ўшани Ўзига яқинлаштиради.6Мана бундай қилинглар, эй, Кўраҳ ва унинг барча шериклари, тутатқидон олиб, 7эртага уларда олов ёқинглар ва уларга Раббийнинг қаршисида тутатқи солинглар. Раббий кимни танласа, ўша муқаддас бўлади. Леви ўғиллари, бас энди, сизлардан етарли!”8Сўнг Мусо Кўраҳга деди: “Эй, Леви ўғиллари, қулоқ солинглар! 9Наҳотки сизлар Раббийнинг Чодирида хизмат қилишингиз ва жамоа қаршисида туриб, уларга хизмат қилишингиз учун Исроилнинг Худоси сизларни Исроилнинг жамоасидан ажратиб олгани ва сизларни Ўзига яқинлаштиргани сизларга кам бўлса? 10У сени ва сен билан бирга барча биродарларингни, Леви ўғилларини Ўзига яқинлаштирди. Сизлар эса яна руҳонийликни ҳам талаб қиляпсизларми? 11Шунинг учун сен ва сенинг барча шерикларинг Раббийга қарши тўпландинглар. Аҳарўн эса нимаки, сизлар ундан нолимоқдасизлар?”12Сўнгра Мусо Элиабнинг ўғиллари Датан ва Абирамни чақириб келиш учун одам юборди, аммо улар дедилар: “Биз бормаймиз! 13Сен бизни саҳрода нобуд қилиш учун сут ва асал оқадиган ердан олиб чиққанинг наҳот камлик қилса? Яна сен бизнинг устимиздан ҳукмронлик қилишни хоҳлаяпсан! 14Сен бизни сут ва асал оқадиган ерга олиб келдингми? Эгалик қилишга дала ва узумзорларни бизга бердингми? Сен ушбу одамларнинг кўзларини ўйиб олмоқчимисан? Биз бормаймиз!”15Шунда Мусо жуда хафа бўлиб, Раббийга деди: “Уларнинг ҳадяларига Ўз нигоҳингни қаратмагин! Мен уларнинг бирортасидан эшак ҳам олмаганман ва уларнинг бирортасига ёмонлик ҳам қилмаганман”. 16Сўнг Мусо Кўраҳга деди: “Эртага сен ва сенинг барча шерикларинг Раббийнинг юзи олдига келинглар. 17Ҳар бирингиз ўз тутатқидонингизни олиб, уларнинг ичига тутатқи солинглар ва ҳар бирингиз ўз тутатқидонингизни, икки юз элликта тутатқидонни Раббийнинг юзи олдига олиб келинглар. Сен ва Аҳарўн, ҳар бирингиз ўз тутатқидонларингни олиб келинглар”.18Уларнинг ҳар бири ўз тутатқидонини олиб, уларнинг ичига олов солдилар ва устига хушбўй тутатқи сепдилар. Улар Мусо ва Аҳарўн билан биргаликда Йиғин Чодирининг кириш жойи олдида турдилар. 19Кўраҳ уларга қарши бутун жамоани Йиғин Чодирининг кириш жойи олдида тўплади ва Раббийнинг шуҳрати бутун жамоага намоён бўлди.20Раббий Мусо ва Аҳарўнга сўзлаб деди: 21“Бу жамоадан ажралинглар, Мен уларни бир сонияда қириб ташлайман”. 22Улар юз тубан йиқилиб дедилар: “Ё, Худо, ҳар қандай тана руҳларининг Худоси! Биргина одам гуноҳ қилди, Сен эса бутун жамоадан ғазабланяпсанми?”23Раббий Мусога сўзлаб деди: 24“Жамоага: Кўраҳ, Датан ва Абирамнинг чодирларининг атрофидан узоқлашинглар,- дегин”.25Мусо ўрнидан туриб, Датан ва Абирамнинг олдига кетди ва унинг ортидан Исроил оқсоқоллари эргашди. 26У жамоага: “Бу бетавфиқ одамларнинг чодирларидан узоқлашинглар ва уларга тегишли бўлган ҳеч бир нарсага тегинманглар, токи уларнинг барча гуноҳларида ўлманглар”. 27Шундай қилиб, улар Кўраҳ, Датан ва Абирамнинг чодирларининг атрофидан узоқлашдилар. Датан ва Абирам чиқиб, ўз хотинлари, ўғиллари ва кичкина болалари билан чодирларининг эшиклари олдида турдилар.28Мусо деди: “Бу барча ишларни қилишга Раббий мени юборганини мана шундан билиб оласизлар, чунки мен буларни ўз-ўзимча қилаётганим йўқ. 29Агар улар барча одамлар ўладигандек ўлсалар, ёки улар барча одамлар каби қаримта олсалар, унда мени Раббий юбормаган бўлади. 30Бироқ агар Раббий янги нарсани амалга оширса, ер оғзини очиб уларни ҳам, уларнинг барча нарсаларини ҳам ютиб юборса ва улар тириклайин дўзахга тушиб кетсалар, унда ушбу одамлар Раббийни менсимаганларини сизлар билиб оласизлар”.31У бу сўзларни айтиб бўлгани заҳоти уларнинг остидаги ер иккига бўлинди. 32Ер оғзини очиб, уларни, уларнинг уйларини, Кўраҳнинг барча одамлари ва уларнинг барча мол-мулкини ютиб юборди.33Улар барча ўзларига тегишли бўлган нарсалари билан биргаликда тириклайин дўзахга тушиб кетдилар ва ер уларнинг устидан ёпилди: улар жамоа орасидан ўлиб кетдилар. 34Уларни ўраб турган бутун Исроил уларнинг қичқириқларидан югуриб кетди, чунки улар: “Бизни ҳам ер ютиб юбормасин”,- дедилар. 35Раббийдан олов чиқиб, тутатқи келтирган ўша икки юз эллик кишини еб битирди.36Раббий Мусога гапириб деди: 37“Руҳоний Аҳарўннинг ўғли Элеазарга айтгин, у ёниб кетганларнинг тутатқидонларини йиғиб олсин ва оловини улоқтириб юборсин, чунки улар муқаддасландилар. 38Бу гуноҳкорларнинг тутатқидонлари уларнинг жонларига қаршидир, уларни қурбонгоҳни қоплаш учун бўлакларга бўлсинлар, зеро уларни Раббийнинг қаршисига олиб келдилар, шунинг учун улар муқаддасланди. Улар Исроил ўғиллари учун аломат бўлади”.39Руҳоний Элеазар ёниб кетган одамлар келтирган мис тутатқидонларни олди ва уларни парчалаб қурбонгоҳни қоплаш учун бўлакларга бўлдилар. 40Буни Исроил ўғилларига хотира бўлиши учун қилдилар, токи Раббий Мусо орқали айтганидек, Аҳарўннинг уруғидан бўлмаган ҳеч бир бегона одам Раббийнинг юзи қаршисида тутатқи тутатишга келмасин ва Кўраҳ ҳамда унинг шериклари билан содир бўлган нарса у билан ҳам содир бўлмасин.41Эртаси куни Исроил ўғилларининг бутун жамоаси Мусо ва Аҳарўндан нолиб: “Сизлар Раббийнинг халқини ўлдирдингизлар”,- дейишди. 42Жамоа Мусо ва Аҳарўнга қарши тўпланганида, улар Йиғин Чодирига қарадилар: мана, уни булут қоплади ва Раббийнинг шуҳрати намоён бўлди. 43Мусо ва Аҳарўн Йиғин Чодирига келдилар.44Раббий Мусога сўзлаб деди: 45“Ушбу жамоадан узоқлашинглар, Мен уларни бир лаҳзада қириб ташлайман”. Лекин улар юз тубан йиқилдилар. 46Мусо Аҳарўнга: “Тутатқидонни олиб, унинг ичига қурбонгоҳдан олов ва тутатқини солгин. Тезда жамоанинг олдига бориб, улар учун тутатқи қурбонлиги келтиргин, чунки Раббийдан ғазаб чиқди ва қирғин бошланди”.47Аҳарўн буни Мусо айтганидек олиб, жамоанинг орасига югуриб борди. Мана, халқнинг орасида қирғин бошланган эди. У тутатқини қўйиб, халқ учун қурбонлик келтирди. 48У ўлганлар билан тирикларнинг ўртасида турди ва қирғин тўхтади.49Кўраҳнинг ишига кўра ўлганлардан ташқари ўн тўрт минг етти юз киши қирғиндан ўлди. 50Қирғин тўхтаганидан сўнг, Аҳарўн Мусонинг олдига, Йиғин Чодирининг кириш жойи олдига қайтиб келди.Chapter 17
1Раббий Мусога сўзлаб деди: 2“Исроил ўғилларига айтгин ва ҳар бир қабиладан биттадан таёқ олгин, ҳар бир қабилабошидан уларнинг қабиласига кўра ўн иккита таёқ олгин ҳамда ҳар бирининг исмини унинг таёғига ёзиб қўй.3Аҳарўннинг исмини Левининг таёғига ёз, зеро улар қабилабошиларидан битта таёқ беришлари керак. 4Уларни Йиғин Чодирига, Мен сизларга намоён бўладиган гувоҳлик Киботи олдига қўй. 5Мен кимни танласам, ўшанинг таёғи гуллайди. Мен шу тарзда, Исроил ўғилларининг сизлардан нолиётган нолишларини тўхтатаман”.6Мусо буни Исроил ўғилларига айтди ва уларнинг барча қабилабошилари, ҳар бир қабилабошидан биттадан таёқ, қабилалари бўйича ўн иккита таёқ бердилар. Аҳарўннинг таёғи ҳам уларнинг таёқлари орасида эди. 7Мусо таёқларни Гувоҳлик Чодирида Раббийнинг юзи олдига қўйди.8Кейинги куни Мусо Гувоҳлик Чодирига кирди ва, мана, Леви хонадонидан Аҳарўннинг таёғи гуллаган, куртак чиқарган, гул чиқариб, бодом ҳосилини келтирган эди. 9Мусо барча таёқни Раббийнинг юзи олдидан олиб, Исроилнинг барча ўғилларининг олдига чиқарди. Улар буни кўриб, ҳар бири ўз таёғини олди.10Раббий Мусога деди: “Аҳарўннинг таёғини қайтариб олиб келиб, гувоҳлик Киботи олдига, исёнкорлар учун аломат сифатида сақлаб қўй, токи уларнинг Менга қарши нолишлари тўхтасин ва улар ўлмасин”. 11Мусо шундай қилди. Раббий унга қандай буюрган бўлса, худди шундай қилди.12Исроил ўғиллари Мусога сўзлаб дедилар: “Мана, биз ўламиз, ҳалок бўламиз, барчамиз ҳалок бўламиз! 13Раббийнинг Чодирига яқинлашаётган ҳар бир киши ўлмоқда. Бизнинг барчамиз ўлимдан қирилиб кетмаймизми?”Chapter 18
1Раббий Аҳарўнга деди: “Сен, сенинг ўғилларинг ва сен билан бирга сенинг отангнинг хонадони Муқаддасгоҳдаги бепарволик гуноҳини ўзларингизда кўтариб юрасизлар. Сен ва сенинг ўғилларинг руҳонийлик хизматингиздаги муносиб бўлмаслик гуноҳини ўзларингизда кўтариб юрасизлар. 2Шунингдек, Леви қабиласидан, отангнинг қабиласидан бўлган сенинг биродарингни ҳам ўзингга ол. Улар сенинг олдингда бўлсинлар ва сенга хизмат қилсинлар. Сен ва сен билан бирга сенинг ўғилларинг эса Гувоҳлик Чодири олдида хизмат қиласизлар.3Улар сенга ва бутун Чодирга оид нарсаларда ўз хизматларини бажарсинлар, фақатгина Муқаддасгоҳдаги нарсалар ва қурбонгоҳга яқинлашмасинлар, токи улар ҳам, сизлар ҳам ҳалок бўлманглар. 4Улар сенинг олдингда бўлсинлар. Улар Чодирдаги барча ишларни ҳамда Йиғин Чодирида ўз хизматларини бажарсинлар. Бегона одамлар эса сизларга яқинлашмасинлар. 5Шундай қилиб, қурбонгоҳ ва Муқаддасгоҳдаги ўз хизматларингизни бажаринглар, токи Исроил ўғилларига яна ғазаб бўлмасин.6Мана, Мен сизларнинг биродарларингиз левитларни Исроил ўғиллари орасидан ажратиб олиб, Раббий учун инъом сифатида Йиғин Чодирида хизмат қилиш учун уларни сизларга бердим. 7Сен ва сен билан бирга сенинг ўғилларинг қурбонгоҳга тегишли нарсаларда ҳамда парда ортида ичкаридаги барча нарсаларда руҳонийлик вазифангизга амал қилинглар ва хизмат қилинглар. Мен сизларга руҳонийлик хизматини инъом сифатида беряпман. Бунга яқинлашадиган бегона киши эса ўлимга топширилади”.8Раббий яна Аҳарўнга деди: “Мана, Менга келтириладиган ҳадяларни назорат қилишни сенга топшираман. Мен абадий низом сифатида руҳонийликларингиз ҳақи Исроил ўғиллари бағишлайдиган ҳамма нарсадан сен ва сенинг ўғилларингга улуш бердим. 9Мана, ёндириш қурбонлигидаги жуда муқаддасвор нарсалардан сенга нималар тегишли: уларнинг ҳар қандай нон бағишлови, гуноҳ учун бўлган ҳар қандай қурбонлиги ва ҳар қандай айбдорлик қурбонлигидир. Бу жуда муқаддасвор нарсалар сен ва сенинг ўғилларингга бўлсин.10Буни муқаддас жойда енглар. Барча эркаклар ейишлари мумкин. Бу сен учун муқаддасворлик бўлсин. 11Уларнинг инъом бағишловларидан мана нималар сенга тегишли ― Мен абадий низом сифатида сенга ҳамда сен билан бирга сенинг ўғиллару қизларингга Исроил ўғилларининг барча бағишловларини бердим; сенинг хонадонингдаги ҳар қандай пок киши буни ейиши мумкин ―12уларнинг Раббийга бағишлайдиган мойининг энг яхшисини, шароб ва буғдойнинг энг яхшисини, уларнинг бошланғич ҳосилларини Мен сенга бердим. 13Улар Раббийга келтирадиган ерларининг илк ҳосиллари сеники бўлсин. Сенинг хонадонингдаги ҳар қандай пок киши буни ейиши мумкин.14Исроил еридаги Раббийга қасам билан бағишланган ҳар бир нарса сеники бўлсин. 15Ҳар бир вужуддан – одамлардан ҳам, ҳайвонлардан ҳам – бачадонни очиб чиқадиган ва Раббийга келтириладиганнинг барчаси сеники бўлсин. Фақатгина одамларнинг тўнғич ўғли қайта сотиб олиниши керак ҳамда нопок ҳайвонларнинг биринчи эркак боласи қайта сотиб олиниши керак. 16Уларни қайта сотиб олишнинг баҳоси шудир: бир ойликдан бошлаб, сенинг баҳолашинг бўйича йигирма гераҳга тўғри келадиган муқаддасгоҳ шеқелига кўра беш кумуш шеқел олгин.17Бироқ буқанинг, қўй ва эчкининг тўнғичини қайта сотиб олмагин: улар – муқаддасворликдир. Уларнинг қонини қурбонгоҳга сепгин, уларнинг ёғини Раббийга ёқимли бўлган хушбўй тутатқи сифатида қурбонликка куйдиргин. 18Силкитилган тўш ва ўнг елка сенга тегишли бўлгани каби буларнинг гўшти ҳам сенга тегишлидир.19Шундай қилиб, абадий низом сифатида Исроил ўғиллари Раббийга бағишлайдиган барча муқаддасворликларни сенга, сен билан бирга ўғиллару қизларингга улуш қилиб бераман. Бу Раббийнинг қаршисида сен ва сен билан бирга сенинг авлодинг билан тузилган абадий туз аҳдидир”. 20Раббий яна Аҳарўнга деди: “Сен Исроил ўғилларининг ерида улушга эга бўлмайсан ва уларнинг орасида сенинг қисминг бўлмайди. Уларнинг орасида Мен сенинг қисмингман ва улушингман.21Леви ўғилларига эса, мана, улар вазифасини бажараётгани ва Йиғин Чодирида хизматни амалга ошираётгани учун Исроилдаги ҳамма нарсанинг ушрини улуш қилиб бердим. 22Исроил ўғиллари эндиликда Йиғин Чодирига яқинлашмасликлари керак, токи гуноҳ қилмасинлар ва ўлмасинлар.23Фақат левитлар Йиғин Чодирида хизматни амалга оширсинлар ва уларнинг гуноҳларини ўзларида кўтариб юрсинлар. Бу сизнинг авлодларингиз оша абадий низом бўлсин, Исроил ўғиллари орасида улар улуш олмайдилар. 24Исроил ўғилларининг Раббийга бағишлайдиган ушрини Мен левитларга улуш қилиб бердим, шунинг учун Мен уларга: Исроил ўғиллари орасида улушга эга бўлмайдилар,- деб айтганман”.25Раббий Мусога сўзлаб деди: 26“Левитларга эълон қилиб, шундай дегин: Мен сизларга Исроил ўғилларидан улуш қилиб берган ушрни олганингизда, ундан Раббийга бағишлов сифатида ушрдан ушрни, яъни унинг ўндан бир қисмини келтиринглар. 27Сизларнинг бу бағишловларингиз сизларга омборхонадан дон ва исканжанинг илк шаробидек ҳисобланади.28Шундай қилиб, сизлар ҳам Исроил ўғилларидан оладиган барча ушрларингиздан Раббийга бағишлов келтирасизлар ва улардан Раббийга бағишловни руҳоний Аҳарўнга берасизлар. 29Сизларга бериладиган барча инъомлардан, барча энг яхши, муқаддасланган инъомлардан Раббийга бағишлов келтиринглар.30Уларга яна шундай дегин: Сизлар булардан энг яхшиларини бағишлов қилиб келтирганингизда, бу левитларга омборхона ва исканжанинг илк ҳосилидек ҳисобланади. 31Сизлар ва сизларнинг хонадонингиз буни ҳар қандай жойда ейишингиз мумкин, зеро бу сизларнинг Йиғин Чодиридаги хизматингиз учун тўловдир. 32Сизлар бундан энг яхшисини бағишловга келтирганингизда, унда гуноҳ қилмайсизлар. Шунингдек, Исроил ўғилларининг бағишловларини булғамайсизлар ва ўлмайсизлар”.Chapter 19
1Раббий Мусо ва Аҳарўнга сўзлаб деди: 2“Мана бу ― Раббий амр қилган қонуннинг низомидир. У деди: Исроил ўғилларига айт, сенинг олдингга бенуқсон, камчиликсиз ва ҳали бўйинтуруқ солинмаган қизғиш сигирни олиб келишсин.3Уни руҳоний Элеазарга бериб, уни қароргоҳдан ташқарига олиб чиқиб, Элеазарнинг олдида сўйсинлар. 4Руҳоний Элеазар ўз бармоғи билан унинг қонини олсин ва қонини Йиғин Чодирининг олди томонига етти маротаба пуркасин. 5Сигирни унинг кўз ўнгида ёндирсинлар: унинг терисини, гўшти ва қонини ахлати билан бирга ёндирсинлар. 6Руҳоний эса кедр дарахтини, ҳиссоп ва қизил ип олиб, ёнаётган сигирнинг устига улоқтирсин.7Руҳоний ўз кийимларини ювсин, баданини эса сув билан ювсин, сўнгра қароргоҳга кирсин. Руҳоний кечгача нопок бўлади. 8Сигирни ёндирган киши ҳам ўз кийимларини ювсин, баданини эса сув билан ювсин. У кечгача нопок бўлади.9Бирор пок киши сигирнинг кулини йиғиб олиб, қароргоҳдан ташқарига, тоза ерга қўйсин ва бу Исроил ўғилларининг йиғини учун поклаш суви сифатида сақланади. Бу гуноҳ учун қурбонликдир. 10Сигирнинг кулини йиққан киши ҳам кийимларини ювсин. У кечгача нопок бўлади. Бу Исроил ўғиллари учун ҳам, уларнинг орасида яшовчи мусофирлар учун ҳам абадий низом бўлсин.11Кимдир бирор одамнинг ўлик танасига тегса, етти кун нопок бўлади. 12У ўзини учинчи ва еттинчи куни ушбу сув билан поклаши керак ва пок бўлади. Агар у ўзини учинчи ва еттинчи куни покламаса, унда у пок бўлмайди. 13Бирор бир ўлган одамнинг ўлик танасига теккан ва ўзини покламаган ҳар бир киши Раббийнинг маконини булғайди. Бу одам Исроил орасидан қириб ташланади, чунки унинг устига поклаш суви пуркалмаган – у нопок, унинг нопоклиги ҳали унинг устидадир.14Мана бу қонун: одам чодирда ўлганида, чодирга келганнинг ҳар бири ва чодирнинг ичидагиларнинг барчаси етти кун нопок бўладилар. 15Чодирдаги қопқоғи ёпилмаган, усти очиқ ҳар қандай идиш ҳам ҳаром бўлади. 16Далада қилич билан ўлдирилганга ёки ўлганга, шунингдек одамнинг суягига ёки қабрга теккан ҳар бир киши етти кун нопок бўлади.17Нопок одамни поклаш учун ўша сигир ёндирилган қурбонликнинг кулидан олиб, уни идишга қўйиб, унинг устига тирик сув қуйсинлар. 18Пок одам эса ҳиссопни олиб, уни сувга ботирсин ва чодирга, барча идишларга, чодирнинг ичида бўлган одамларга ва одам суягига ёки ўлдирилганга, ёки ўлганга, ёки қабрга теккан кишига сепсин. 19Пок одам нопок одамнинг устига учинчи ва еттинчи куни ҳам пуркасин. Шундай қилиб, уни еттинчи куни поклайди. У ўз кийимларини ва ўз баданини сув билан ювсин, шунда у кечга пок бўлади.20Бироқ кимдир нопок бўлса ва ўзини покламаса, унда ўша одам халқнинг орасидан қириб ташланади, чунки у Раббийнинг Муқаддасгоҳини булғади. Унинг устига поклаш суви пуркалмаган ва у нопокдир. 21Бу улар учун абадий низом бўлсин. Поклаш сувини пуркаган киши ўз кийимларини ювсин. Поклаш сувига теккан киши кечгача нопок бўлади. 22Нопок киши теккан ҳамма нарса нопок бўлади, унга теккан одам кечгача нопок бўлади”.Chapter 20
1Ойнинг биринчи кунида, Исроил ўғиллари, бутун жамоа Зин саҳросига келдилар. Халқ Қадешда ўрнашди. Мирйам ўша ерда вафот этди ва ўша ерда дафн этилди.2Жамоа учун сув йўқ эди. Шунда улар Мусо ва Аҳарўнга қарши йиғилдилар. 3Халқ Мусодан нолиб деди: “Қанийди, бизнинг биродарларимиз Раббийнинг қаршисида ўлганида, биз ҳам ўлганимизда эди.4Нима учун сизлар Раббийнинг жамоасини бу саҳрога олиб келдингизлар, биз ва бизнинг чорвамиз шу ерда ўлиб кетиши учунми? 5Нима учун сизлар бизни Мисрдан олиб чиқдингизлар, бизни экин экиб бўлмайдиган, анжир ҳам, узум ҳам, анор ҳам, ҳаттоки, ичиш учун сув ҳам бўлмаган бу ёмон жойга олиб келиш учунми?”6Мусо ва Аҳарўн халқнинг олдидан кетиб, Йиғин Чодирининг кириш жойи олдига келдилар ва юз тубан йиқилдилар, шунда уларга Раббийнинг шуҳрати намоён бўлди.7Раббий Мусога сўзлаб деди: 8“Таёқни олиб, сен ва сенинг биродаринг Аҳарўн жамоани йиққин ҳамда уларнинг кўз олдиларида қояга гапиргин. Қоя эса ўзидан сув чиқариб беради. Сен уларга қоядан сув чиқариб берасан, бутун жамоага ҳамда унинг чорвасига сув ичирасан”. 9Раббий Мусога буюрганидек, у таёқни Раббийнинг юзи олдидан олди.10Мусо ва Аҳарўн халқни қоянинг олдига йиғди. Мусо уларга: “Эй, исёнкорлар, қулоқ солинглар, биз сизлар учун мана шу қоядан сув чиқариб беришимиз керакми?”- деди. 11Мусо қўлини кўтариб, таёғи билан қояга икки марта урди ва жуда ҳам кўп сув оқиб чиқди. Жамоа ва унинг чорваси сувдан ичди.12Раббий Мусо ва Аҳарўнга деди: “Менинг муқаддаслигим Исроил ўғилларининг нигоҳи қаршисида намоён бўлсин, деб Менга ишонмаганингиз учун сизлар бу халқни Мен унга берадиган ерга олиб бормайсизлар”. 13Бу Исроил ўғиллари Раббий билан баҳслашган ва У уларга Ўз муқаддаслигини намоён қилган Мерибаҳ сувидир.14Мусо Қадешдан Эдўм подшоҳининг олдига элчилар юбориб деди: “Сенинг биродаринг Исроил шундай дейди: Сен бизнинг бошимизга тушган барча қийинчиликларни биласан. 15Бизнинг оталаримиз Мисрга кўчиб бордилар ва биз Мисрда кўп йиллар яшадик. Мисрликлар бизга ҳамда бизнинг оталаримизга ёмон муносабатда бўлдилар. 16Бироқ биз Раббийга фарёд қилганимизда, У бизнинг овозимизни эшитди ва фариштани юборди ҳамда бизни Мисрдан олиб чиқди. Энди мана, биз Қадешда ― сенинг ерингнинг чегарасидаги шаҳарда турибмиз.17Бизга сенинг ерингдан ўтишимизга рухсат бер. Биз далалару узумзорлардан ўтмаймиз ва сенинг қудуқларингдан сув ичмаймиз. Биз подшоҳнинг катта йўлидан юрамиз ва сенинг ерингдан ўтиб бўлмагунимизча ўнгга ҳам, чапга ҳам бурилмаймиз”.18Бироқ Эдўм унга: “Биз орқали ўтма, акс ҳолда, мен сенга қарши қилич билан чиқаман”,- деди. 19Исроил ўғиллари унга яна: “Биз катта йўлдан юрамиз, агар мен ва менинг чорвам сенинг сувингдан ичсак, унда мен бунинг нархини тўлайман. Менга фақатгина оёқларим билан ўтишимга рухсат бергин ва бу ҳеч нимага арзимайди”,- дедилар.20Бироқ у: “Ўтма”,- деди. Эдўм кўп сонли халқ ва кучли қўл билан унга қарши чиқди. 21Шу тарзда, Эдўм Исроилга унинг ҳудудидан ўтишига рухсат беришни рад этди. Исроил эса ундан бошқа томонга кетди.22Исроил ўғиллари Қадешдан жўнаб кетдилар ва бутун жамоа Ҳор тоғига келдилар. 23Раббий Ҳор тоғида, Эдўм ерининг чегарасида Мусо ва Аҳарўнга сўзлаб деди: 24“Аҳарўн ўз халқига қўшилсин, чунки сизларнинг Мерибаҳ суви олдида Менинг амримга итоат қилмаганлигингиз учун Мен Исроил ўғилларига берадиган ерга Аҳарўн кирмайди.25Аҳарўн ва унинг ўғли Элеазарни олиб, уларни Ҳор тоғига олиб чиқ. 26Аҳарўндан кийимини ечиб олиб, ўғли Элеазарга уларни кийдир. Аҳарўн эса ўз халқига қўшилсин ва ўша ерда ўлсин”.27Мусо Раббий буюрганидек қилди. Улар бутун жамоанинг кўз ўнгида Ҳор тоғига чиқиб кетдилар. 28Сўнгра Мусо Аҳарўндан унинг кийимини ечиб олиб, буларни унинг ўғли Элеазарга кийдирди. Аҳарўн ўша ерда тоғнинг тепасида вафот этди. Мусо ва Элеазар эса тоғдан тушиб келдилар. 29Аҳарўннинг вафот этганини бутун жамоа кўрди ва бутун Исроил хонадони Аҳарўн учун ўттиз кун мотам тутди.Chapter 21
1Жанубда яшовчи канъанлик подшоҳ Арад, Исроилнинг Атарим йўлидан келаётганини эшитиб, Исроилга қарши жанг қилди ва улардан бир нечтасини асир олди. 2Шунда Исроил Раббийга ваъда бериб деди: “Агар Сен ушбу халқни менинг қўлимга топширсанг, уларнинг шаҳарларини бутунлай йўқ қилиб ташлайман”. 3Раббий Исроилнинг овозини эшитди ва канъанликларни унинг қўлига топширди. Шунда Исроил уларни ҳамда уларнинг шаҳарларини бутунлай қириб ташлади. У жойнинг номини эса “Хормаҳ” (Қириб Ташлаш), деб атади.4Эдўм ерини четлаб ўтиш учун улар Ҳор тоғидан Қизил денгиз бўйлаб жўнаб кетдилар. Йўлда халқ тушкунликка тушди. 5Халқ Худо ва Мусога қарши сўзлаб деди: “Нима учун сизлар бизни Мисрдан олиб чиқдингизлар, бу ерда саҳрода ўлишимиз учунми? Зеро бу ерда нон ҳам, сув ҳам йўқ ва бу жирканч озуқа бизнинг меъдамизга тегди”.6Шунда Раббий халққа заҳарли илонларни юборди ва улар одамларни чақди. Исроил халқидан кўпчилик ўлди. 7Шу сабабли, халқ Мусонинг олдига келиб деди: “Биз Раббий ва сенга қарши гапириб, гуноҳ қилдик. Раббийга ибодат қил, токи У биздан илонларни узоқлаштирсин”. Мусо халқ учун ибодат қилди.8Раббий Мусога деди: “Ўзингга илон ясагин ва уни байроқнинг устига қўйгин, илон чаққан ҳар бир киши унга қараганида, тирик қолади”. 9Мусо мис илон ясади ва уни байроқнинг устига қўйди. Агар кимнидир илон чақса, у мис илонга қараб тирик қолар эди.10Исроил ўғиллари йўлга тушдилар ва Оботда қароргоҳини ўрнатишдилар. 11Улар Оботдан жўнаб кетиб, қуёш чиқиш томонда, Мўаб қаршисидаги саҳрода, Ийеҳабаримда қароргоҳини ўрнатишдилар.12У ердан жўнаб кетиб Зеред водийсида тўхтадилар. 13У ердан жўнаб кетиб, амўрликларнинг ҳудуди ташқарисидан Арноннинг саҳрога оқувчи қисмида ўрнашдилар, чунки Арнон Мўаб ва Амўр ўртасидаги Мўабнинг чегарасидир.14Шунинг учун Раббийнинг жанглари китобида шундай дейилган: 15“Суфедаги Вагеб, Арнон ирмоқлари ва Шебет-Арега қайрилган юқори ирмоқлар Мўабнинг чегараларида ётади”.16Улар бу ердан Бейэрга жўнаб кетдилар. Бу Раббий Мусога: “Халқни йиққин ва Мен уларга сув бераман”,- деб айтган ўша қудуқдир.17Ўшанда Исроил ушбу қўшиқни куйлади: “Эй, қудуқ, тўлгин; унга куйланг. 18Ҳокимлар қазиган, халқнинг бошлиқлари асилзодлари билан бирга таёқлари билан қазиган қудуқ”. Улар саҳродан Матаннаҳга кетдилар.19Матаннаҳдан Нахалиэлга, Нахалиэлдан Бамотга, 20Бамотдан саҳрога қараган Писгаҳ тоғи тепасига, Мўаб еридаги Гайга кетдилар.21Исроил амўрликларнинг подшоҳи Сихоннинг олдига элчилар юбориб, деди: 22“Сенинг ерингдан ўтишимга рухсат бер. Биз сенинг чегарангдан ўтиб бўлмагунимизча, далалару узумзорларга кирмаймиз, сенинг қудуқларингдан сув ичмаймиз, фақатгина подшоҳнинг катта йўлидан юрамиз”. 23Лекин Сихон Исроилга ўзининг чегаралари орқали ўтишига рухсат бермади. Сихон ўзининг бутун халқини йиғиб, саҳрода Исроилга қарши чиқди. У Йаҳазгача келиб, Исроилга қарши жанг қилди.24Исроил уни қиличнинг тиғи билан қириб ташлади ва Арнондан Йаббоққача, Аммўн ўғилларининг чегараларигача унинг ерини эгаликка олди, чунки аммўнликларнинг ҳудудлари мустаҳкам эди. 25Исроил ушбу барча шаҳарларни эгаллади ва Исроил амўрликларнинг барча шаҳарларида, Ҳешбонда ҳамда унга тобе бўлган барча қишлоқларда яшай бошлади. 26Ҳешбон эса амўрликларнинг подшоҳининг шаҳри эди. У Мўабнинг аввалги подшоҳи билан жанг қилган бўлиб, унинг барча ерларини Арнонгача унинг қўлидан тортиб олган эди.27Шу сабабли, шундай масал айтишади: “Ҳешбонга келинг, Сихоннинг шаҳри қурилсин ва мустаҳкамлансин. 28Зеро Ҳешбондан олов, Сихоннинг шаҳридан аланга чиқиб, Ар-Мўабни ва Арнон тепаликларининг бошлиқларини еб битирди.29Эй, Мўаб, сенинг ҳолингга вой! Эй, Қемош халқи, сен ҳалок бўлдинг! Унинг ўғиллари қочиб кетишди ва унинг қизлари амўрликларнинг подшоҳи Сихоннинг асираларига айланишди. 30Биз уларни камон ўқлари билан ўлдирдик. Ҳешбон Дебонгача қирилиб кетди, биз уларни Медебага яқин бўлган Нофаҳгача қириб ташладик”.31Исроил амўрликларнинг ерида яшади. 32Мусо Йазерни кўриб келишга одам юборди ва унга қарам бўлган қишлоқларни тортиб олдилар ҳамда ўша ердаги амўрликларни қувиб юбордилар.33Улар бурилиб, Башанга кетдилар. Уларга қарши Башан подшоҳи Ог, унинг ўзи ва унинг бутун халқи Эдрийга жангга чиқдилар. 34Раббий Мусога деди: “Ундан қўрқма, чунки Мен уни ва унинг бутун халқини ҳамда барча ерларини сенинг қўлингга топшираман ва сен Ҳешбонда яшаган амўрликларнинг подшоҳи Сихонни нима қилган бўлсанг, буни ҳам шундай қиласан”. 35Шундай қилиб, улар ҳеч бир кишини тирик қолдирмасдан, уни, унинг ўғиллари ва бутун халқини қириб ташлаб, унинг ерини қўлга киритдилар.Chapter 22
1Исроил ўғиллари йўлга тушдилар ва Йерихо қаршисидаги, Йорданнинг бу томонидаги Мўаб тепаликларида тўхтадилар.2Зиппор ўғли Балак Исроилнинг амўрликларга қилган ҳамма ишларни кўрди. 3Мўабликлар бу халқдан жуда ҳам қўрқар эдилар, чунки улар кўп сонли эдилар. Мўабликлар Исроил ўғилларидан даҳшатга тушдилар. 4Мўабликлар Мидиан оқсоқолларига: “Ҳўкиз дала ўтларини еб битиргани каби, бу халқ ҳам бизнинг атрофимиздаги барча нарсани еб битирмоқда”,- дедилар. Ўша пайтда Зиппор ўғли Балак мўабликларнинг подшоҳи эди.5У Беорнинг ўғли Балъамнинг олдига, унинг халқининг ўғилларининг еридаги дарё бўйида бўлган Петорга, уни чақириш ва унга шундай деб айтиш учун хабарчиларни юборди: “Мана, бир халқ Мисрдан чиқиб келди. Улар ер юзини қоплаб олишди ва у менинг рўпарамда яшамоқда. 6Шунинг учун, келиб, мен учун бу халқни лаънатла, чунки улар мендан кучлироқдир. Балки, ўшанда уни қириб ташлашга ва уни ердан қувиб чиқаришга қодир бўларман. Мен биламан, сен кимни дуо қилсанг, баракали бўлади, кимни лаънатласанг, лаънати бўлади”.7Мўаб оқсоқоллари ва Мидиан оқсоқоллари ўз қўлларида башорат учун совғалар олиб, йўлга тушдилар. Улар Балъамнинг олдига келиб, унга Балакнинг сўзларини айтиб бердилар. 8У уларга деди: “Бу кеча шу ерда тунанглар. Раббий менга нима деса, мен сизларга шуни айтаман”. Шунда Мўаб ҳокимлари Балъамникида қолишди.9Худо Балъамнинг олдига келиб: “Сенинг уйингдаги бу одамлар қанақа одамлар?”- деди. 10Балъам Худога деди: “Мўаб подшоҳи Зиппор ўғли Балак уларни менинг олдимга шундай деб айтиш учун юборибди: 11Мана, бир халқ Мисрдан чиқиб келди ва ер юзини қоплаб олди. Шунинг учун, келиб, менга уни лаънатлаб бер. Балки ўшанда уни енгишга ва қувиб юборишга қодир бўларман”.12Худо Балъамга деди: “Улар билан бирга борма, бу халқни лаънатлама, чунки у дуо қилингандир”. 13Балъам тонгда туриб, Балакнинг ҳокимларига деди: “Сизлар ўз ерингизга боринглар, чунки Раббий менга сизлар билан боришга рухсат беришни рад қилди”. 14Мўаб ҳокимлари ўринларидан турдилар ва Балакнинг олдига келиб: “Балъам биз билан келишга рози бўлмади”,- дедилар.15Балак улардан ҳам кўпроқ ва мўътабарроқ бўлган ҳокимларни яна юборди. 16Улар Балъамнинг олдига келиб, унга дедилар: “Зиппор ўғли Балак шундай дейди: Менинг олдимга келишни рад этма. 17Мен сенга улкан иззат-икром кўрсатаман ва сен менга нимаики айтсанг, ҳаммасини бажараман. Келиб, мен учун бу халқни лаънатла”.18Балъам Балакнинг хизматкорларига жавоб бериб деди: “Агар Балак менга уйи тўла кумуш ва олтин берса ҳам, менинг Раббий Худойимнинг буйруғини босиб ўта олмайман ҳамда ўз истагим билан бирор кичик ёки катта ишни қила олмайман. 19Шундай бўлсада, сизлар ҳам бу тун шу ерда қолинглар. Раббий менга яна нима дейишини мен билайин”. 20Худо тунда Балъамнинг олдига келиб, унга: “Агар бу одамлар сени чақиришга келган бўлсалар, туриб, улар билан бирга бор. Бироқ Мен сенга нимани айтсам, ўшани қил”,- деди.21Балъам тонгда туриб, ўз эшагини эгарлади ва Мўаб ҳокимлари билан бирга кетди. 22У кетгани учун Раббийнинг ғазаби алангаланди ва Раббийнинг фариштаси унга қаршилик қилиш учун йўлда туриб олди. У ўзининг эшагида кетар ва унинг иккита хизматкори у билан бирга эди. 23Эшак йўлда қўлида яланғочланган қилич билан турган Раббийнинг фариштасини кўрди ва йўлдан бурилиб, далага кетди. Балъам эса эшакни йўлга буриш учун уни ура бошлади.24Раббийнинг фариштаси узумзорлар ўртасидаги бир томони девор, бошқа томони ҳам девор бўлган тор йўлакда туриб олди. 25Эшак Раббийнинг фариштасини кўриб, ўзини деворга урди ва Балъамнинг оёғини деворга қисиб қўйди. У уни яна ура бошлади.26Раббийнинг фариштаси яна олдинроқ ўтиб, ўнгга ҳам, чапга ҳам бурилиб бўлмайдиган тор жойда туриб олди. 27Эшак Раббийнинг фариштасини кўриб, Балъамнинг остида ётиб олди. Балъамнинг ғазаби ёниб, эшакни калтак билан ура бошлади.28Шунда Раббий эшакнинг оғзини очди ва эшак Балъамга: “Мен сенга нима қилдимки, мана, сен мени учинчи маротаба уряпсан?”- деди. 29Балъам эшакка: “Мени масхара қилганинг учун сени уряпман. Агар мени қўлимда қилич бўлганида эди, мен сени ҳозироқ ўлдирган бўлар эдим”,- деди. 30Эшак эса Балъамга: “Мен сенинг бошидан мана шу кунгача минган эшагинг эмасманми? Сенга шундай қилиш одатим бормиди?”- деди. У: “Йўқ”,- деди.31Сўнг Раббий Балъамнинг кўзини очди ва у қўлида яланғочланган қиличи билан йўлда турган Раббийнинг фариштасини кўрди. У бош эгиб, юз тубан йиқилди. 32Раббийнинг фариштаси унга деди: “Нима сабабдан сен энди эшагингни уч марта урдинг? Мана, мен сенга қаршилик қилиш учун чиқдим, чунки сенинг йўлинг менинг қаршимда нотўғридир. 33Эшак мени кўриб, мана уч марта мендан бурилиб кетди. Агар у бурилмаганида эди, мен сени ўлдирган, уни эса тирик қолдирган бўлар эдим”.34Балъам Раббийнинг фариштасига: “Мен гуноҳ қилдим, чунки сен менга қарши йўлда турганингни билмаган эдим. Шундай қилиб, бу сенинг нигоҳларингда ёқимсиз бўлса, унда мен ортга қайтаман”,- деди. 35Раббийнинг фариштаси Балъамга: “Бу одамлар билан бирга бор, фақат Мен сенга нимани айтсам, ўшани гапир”,- деди. Шундай қилиб, Балъам Балакнинг ҳокимлари билан бирга кетди.36Балак Балъамнинг келаётганини эшитиб, уни кутиб олиш учун энг чеккадаги Арнон чегарасидаги Мўаб шаҳрига чиқди. 37Балак Балъамга: “Мен сенинг олдингга сени чақириб келишлари учун одам юбормадимми? Нима учун менинг олдимга келмадинг? Наҳотки мен ҳақиқатан ҳам сени иззат-икром қила олмасам?”- деди.38Балъам Балакка: “Мана, мен сенинг олдингга келдим, бироқ мен ўзимдан нимадир айта оламанми? Худо менинг оғзимга нимани солса, ўшани гапираман”,- деди. 39Балъам Балак билан кетди ва улар Қиръат-Хузотга келдилар. 40Балак ҳўкиз ва қўйларни сўйиб, Балъамга ҳамда у билан бирга бўлган ҳокимларга юборди.41Кейинги кун эрталаб Балак Балъамни олиб, у ўша ердан халқнинг бир қисмини кўриши учун уни Бамотнинг тепаликларига олиб чиқди.Chapter 23
1Балъам Балакка: “Менга шу ерда еттита қурбонгоҳ қур ва еттита ҳўкизни, еттита қўйни тайёрла”,- деди. 2Балак Балъам айтганидек қилди. Балак ҳамда Балъам ҳар бир қурбонгоҳга биттадан ҳўкиз ва қўйни қурбонликка келтирдилар. 3Балъам Балакка: “Сен ўз тамоман ёндириш қурбонлигингнинг олдида тур, мен эса борай-чи, балки Раббий мен билан учрашишга келар ва У менга очадиганини сенга айтаман”,- деди. Шундай деб, у баланд жойга кетди.4Худо Балъам билан учрашди ва Балъам унга деди: “Мен еттита қурбонгоҳ ўрнатдим ва ҳар бир қурбонгоҳга биттадан ҳўкиз ва қўйни қурбонликка келтирдим” 5Раббий Балъамнинг оғзига сўз солиб, деди: “Балакнинг олдига қайтиб бориб шундай дегин”. 6У эса унинг олдига қайтиб келди. Мана, Балак ва барча мўаблик ҳокимлар тамоман ёндириш қурбонлигининг олдида турар эдилар.7У ўз ҳикматини сўзлаб деди: “Мўаб подшоҳи Балак мени Арамдан, шарқий тоғлардан олиб келиб, деди: Келиб, мен учун Ёқубни лаънатла. Келиб, Исроилга қарши ёвузликни эълон қил!” 8Қандай қилиб, Худо лаънатламаётган халқни мен лаънатлайман? Ёки қандай қилиб, Худо ёвузликни эълон қилмаётган халққа мен ёвузликни эълон қиламан?9Зеро мен қоянинг чўққисидан уни кўрмоқдаман ва тепаликлардан унга қарамоқдаман: мана, алоҳида яшайдиган халқ, у халқлар орасида ҳисобланмайди.10Ким Ёқубнинг қумини ва Исроилнинг тўртдан бир қисмининг сонини санай олади? Менинг жоним ҳақ кишиларнинг ўлими билан ўлсин ва менинг ниҳоям уларники каби бўлсин!”11Балак Балъамга: “Сен менга нима қиляпсан? Мен сени душманларимни лаънатлашинг учун олиб келдим, сен эса уларни дуо қиляпсан”,- деди. 12У жавоб бериб: “Раббий менинг оғзимга солаётганини мен сенга аниқ қилиб айтишим керак эмасми?”- деди.13Балак унга: “Мен билан бошқа жойга юр, сен уни у ердан кўрасан, унинг фақатгина бир қисмини кўрасан, аммо уларнинг ҳаммасини кўрмайсан. Мен учун ўша ердан уни лаънатла”,- деди. 14У уни Писгаҳ тоғи чўққисидаги Зофим даласига олиб борди ва еттита қурбонгоҳ қурди ҳамда ҳар бир қурбонгоҳда биттадан буқа ва биттадан қўчқорни қурбонликка келтирди. 15Балъам Балакка: “Сен шу ерда, тамоман ёндириш қурбонлигингнинг олдида тур, мен эса у ерга Раббий билан учрашишга бораман”,- деди.16Раббий Балъам билан учрашди ва унинг оғзига сўз солиб: “Балакнинг олдига қайтиб бориб, унга шундай деб айт”,- деди. 17У унинг олдига келганида, Балак ва у билан бирга Мўаблик ҳокимлар унинг тамоман ёндириш қурбонлиги олдида турар эдилар. Балак унга: “Раббий нима деди?”- деди. 18У ўз ҳикматини сўзлаб деди: “Ўрнингдан тур, эй, Балак, ва эшит! Эй, Зиппорнинг ўғли, менга қулоқ сол.19Худо одам эмаски, алдаса ва инсон ўғли эмаски, ўзгарса. У гапириб, айтганини қилмайдими? Ёки сўзлаб, уни амалга оширмайдими? 20Мана, мен дуо қилиш буйруғини олдим. Зеро у дуо қилди ва мен буни ўзгартира олмайман.21Ёқубда кулфат назарга тушмаяпти ва Исроилда бахтсизлик кўринмаяпти. Унинг Раббий Худоси у билан бирга ва шоҳона карнай овози уларнинг орасидадир. 22Худо уларни Мисрдан олиб чиқди. Ёввойи буқанинг кучи ундадир.23Ёқубга қарши жодугарлик йўқдир, Исроилга қарши ҳеч қандай фолбинлик йўқдир. Ўз вақтида Ёқуб ва Исроил ҳақида шундай дейишади: Мана, Худо нимани амалга оширди!24Мана, бу халқ улкан шер каби ўрнидан туради ва арслон каби кўтарилади. Ўлжасини еб тугатмагунича ётмайди ва ўлдирилганларнинг қонини ичиб тўймайди”.25Балак Балъамга: “Уни лаънатламасанг лаънатлама, лекин дуо қилиб, дуо ҳам қилма”. 26Балъам Балакка жавоб бериб: “Мен сенга Раббий менга нимаики деса, шуни қиламан, деб айтган эмасмидим?”- деди. 27Балак Балъамга: “Юр, мен сени бошқа жойга олиб бораман. Балки, бу Худога маъқул бўлар ва сен мен учун ўша ердан халқни лаънатларсан”,- деди.28Балак Балъамни саҳро томонга қараган Пеҳорнинг чўққисига олиб келди. 29Балъам Балакка: “Шу ерда менга еттита қурбонгоҳ қургин ва шу ерда менга еттита буқа ва еттита қўчқорни тайёрлагин”,- деди. 30Балак Балъам айтганидек қилди ва ҳар бир қурбонгоҳда биттадан буқа ва биттадан қўчқорни қурбонликка келтирди.Chapter 24
1Балъам эса Раббийга Исроилни дуо қилиш маъқул эканлигини кўриб, аввалгидек, жодулаш учун бормади, аммо у юзи билан саҳро томонга ўгирилди.2Балъам нигоҳларини кўтариб, Исроилнинг ўз қабилалари бўйича турганини кўрди ва Худонинг Руҳи унинг устига келди. 3У ўз ҳикматини сўзлаб деди: “Беор ўғли Балъам гапиряпти, кўзлари очиқ эркак гапиряпти.4Мана, Қодирнинг ваҳийларини кўрадиган, Худонинг сўзини эшитадиган гапиряпти. У йиқилади, лекин унинг кўзлари очиқдир: 5Эй, Ёқуб-Исроил, сенинг чодиринг ва сенинг маконинг нақадар ажойиб!6Улар водийлар каби, дарё бўйидаги боғлар каби, Раббий ўтқазган алой дарахтлари каби, сув бўйидаги кедр дарахтлари каби ёйилмоқда.7У челагидан сув қуяди ва унинг уруғи кўп сувлардек бўлади, унинг подшоҳи Агагдан юксак бўлади ва унинг шоҳлиги кўтарилади.8Худо уни Мисрдан олиб чиқди, ёввойи буқанинг кучи ундадир. Унга душман бўлган халқларни еб ютиб юборади, уларнинг суякларини майдалаб ташлайди ва камон ўқлари билан душманларини яралайди.9У энгашди, у шер ва арслон каби ётибди, ким уни кўтаради? Сени дуо қиладиган киши баракатлидир, лаънатлайдиган эса лаънатидир!”10Шунда Балакнинг ғазаби Балъамга қарши алангаланди. У қўлларини бир-бирига уриб, Балъамга деди: “Мен сени душманларимни лаънатлашинг учун чақирган эдим, сен эса, мана, учинчи марта уларни дуо қилмоқдасан. 11Шундай қилиб, ўз жойингга қочиб қол. Мен сени улкан иззат-икромга сазовор қилмоқчи эдим. Бироқ, мана, Раббий сени иззат-икромдан маҳрум қилмоқда”.12Балъам эса Балакка деди: “Сен менинг олдимга юборган хабарчиларингга шундай деб айтмаган эдимми: 13Агар Балак менга уйи тўла кумуш ва олтин берса ҳам, мен Раббийнинг буйруғини босиб ўта олмайман ҳамда ўз хоҳишим билан бирор яхши ёки ёмон ишни қила олмайман. Раббий менга нима деса, ўшани гапираман. 14Энди, мана, мен ўз халқимнинг олдига бораман. Кел, кейинги кунларда ушбу халқ сенинг халқингни нима қилишини сенга эълон қиламан”.15У ўз ҳикматини сўзлаб деди: “Беор ўғли Балъам гапиряпти, кўзлари очиқ эркак гапиряпти: 16Мана, Қодирдан билимга эга бўлган, Худонинг сўзини эшитадиган гапиряпти. У йиқилади, лекин унинг кўзлари очиқдир:17Мен Уни кўряпман, лекин ҳали эмас. Уни пайқаяпман, бироқ яқин эмас. Юлдуз Ёқубдан чиқиб келади. Подшоҳнинг таёғи Исроилдан кўтарилади ва Мўабнинг бурчакларини синдириб, Шитнинг барча ўғилларини қириб ташлайди.18Эдўм мулк қилиб олинади, Сеир ҳам ўз душманларининг мулкига айланади, Исроил эса ўз кучини намоён қилади. 19Ёқубдан келиб чиқадиган шахс ҳокимиятга келади ва шаҳарнинг омон қолган қисмини барбод қилади”.20Балъам Амолеқни кўриб, ўз ҳикматини сўзлаб деди: “Халқларнинг биринчиси Амолеқ эди, бироқ унинг охири ўлимдир”.21Балъам қайнликларни кўриб, ўз ҳикматини сўзлаб деди: “Сенинг яшаш жойинг мустаҳкамдир ва сенинг уянг қояда ўрнатилган. 22Лекин қайнликлар вайрон қилинади ва бу Ашур сени асирликка олиб кетишидан озроқ олдин содир бўлади”.23Балъам ўз ҳикматини сўзлаб деди: “Худо буни содир этганида, омон қолганнинг ҳолига вой! 24Киттимдан кемалар келиб, Ашур ҳамда Эберни бўйсундиради, бироқ унинг охири ўлимдир!” 25Балъам ўрнидан туриб, ўзининг жойига қайтиб кетди, Балак ҳам ўз йўлидан кетди.Chapter 25
1Исроил Шиттимда ўрнашди. Халқ эса Мўабнинг қизлари билан зино қила бошлади. 2Улар Исроил халқини ўз худоларига бағишланган қурбонлик зиёфатларига чақирар эдилар, халқ эса уларнинг қурбонликларидан тановул қилар ва уларнинг худоларига сажда қилар эди. 3Исроил Баал-Пеҳорга ёпишиб қолди ва Раббийнинг ғазаби Исроилга қарши алангаланди.4Раббий Мусога деди: “Халқнинг барча бошлиқларини олиб, уларни Раббийнинг олдида қуёш қаршисида осгин. Шунда Раббий ғазабининг алангаси Исроилдан қайтади”. 5Мусо Исроилнинг ҳакамларига деди: “Сизларнинг ҳар бирингиз Баал-Пеҳорга ёпишиб қолган одамларингизни ўлдиринглар”.6Мана, исроилликлар Йиғин Чодирининг кириш жойи олдида йиғлаётганларида, Исроил ўғилларидан бир киши келиб, Мусо ва Исроил ўғилларининг бутун жамоасининг кўз ўнгида мидианлик аёлни ўзиникига олиб келди. 7Руҳоний Аҳарўннинг ўғли бўлмиш Элеазарнинг ўғли Пинеҳас буни кўриб, жамоанинг орасидан туриб, қўлига найзани олди.8У ўша исроилликнинг ортидан ётоқхонага кириб, уларнинг иккаласига ҳам: исроиллик ва аёлнинг қорнига суқиб олди. Шундай қилиб, Исроил ўғилларининг қирғини тўхтади. 9Қирғиндан ўлганлар эса йигирма тўрт минг киши эди.10Раббий Мусога гапириб деди: 11“Руҳоний Аҳарўннинг ўғли бўлмиш Элеазарнинг ўғли Пинеҳас Исроил ўғилларининг орасида Менга рашк қилиб, Менинг қаҳримни улардан қайтарди ва Мен Исроил ўғилларини Ўз рашкимда қириб ташламадим.12Шунинг учун айтгин: Мана, Мен унга Менинг тинчлик аҳдимни бераман. 13Бу унга ва ундан кейин келадиган унинг авлодига абадий руҳонийлик аҳди бўлади, чунки у ўз Худосига нисбатан рашкини кўрсатди ва Исроил ўғилларини қоплади”.14Ўлдирилган мидианлик аёл билан бирга ўлган исроилликнинг исми Салунинг ўғли Зимри бўлиб, у Шимўн қабиласининг бошлиғи эди. 15Ўлдирилган мидианлик аёлнинг исми эса Зурнинг қизи Козби эди. Зур Мидиан қабиласидан Оммофнинг бошлиғи эди.16Раббий Мусога сўзлаб деди: 17“Мидианликларга душман бўлинглар ва уларни ўлдиринглар, 18чунки улар Пеҳор учун бўлган қирғин кунида ўлдирилган Мидиан ҳокимининг қизи Козби ва Пеҳордаги Баал билан сизларни авраб, ўз айёрликларида сизларга душманлик қилдилар”.Chapter 26
1Ушбу қирғиндан сўнг Раббий Мусо ва руҳоний Аҳарўннинг ўғли Элеазарга сўзлаб деди: 2“Исроилда урушга яроқлиларнинг барчасини авлодига кўра, йигирма ёш ва ундан катта бўлган Исроил ўғилларининг бутун жамоасини ҳисобланг чиқинглар”.3Мусо ва руҳоний Элеазар Йерихо яқинида, Йордан бўйидаги Мўаб текислигида уларга гапириб шундай дедилар: 4“Раббий Мусога ва Миср еридан чиққан Исроил ўғилларига буюрганидек, йигирма ёш ва ундан катта бўлганларнинг ҳаммасини ҳисоблаб чиқинглар”.5Исроилнинг тўнғич ўғли Рубен эди. Рубеннинг ўғиллари эса Энўхдан Энўхнинг авлоди, Паллувдан Паллувнинг авлоди, 6Ҳезрондан Ҳезроннинг авлоди, Кармидан Кармининг авлоди эди. 7Бу Рубеннинг авлодлари бўлиб, улар қирқ уч минг етти юз ўттиз нафар ҳисобланди.8Паллувнинг ўғли Элиаб эди. 9Элиабнинг ўғиллари Немуэл, Датан ва Абирам эди. Булар ўша йиғинга чақирилган Датан ва Абирамдир. Булар Кўраҳнинг шериклари Раббийга қарши чиққанларида, улар билан биргаликда Мусо ва Аҳарўнга қарши чиққан эдилар.10Ер ўз оғзини очиб, Кўраҳ билан бирга уларни ютиб юборган эди. Олов икки юз эллик кишини еб ютганида, улар билан биргаликда уларнинг шериклари ҳам ўлишган эди. Шундай қилиб, улар аломат бўлиб қолган эдилар. 11Лекин Кўраҳнинг ўғиллари ўлмаган эди.12Шимўннинг ўғиллари авлодларига кўра ― Йемуилдан Йемуилнинг авлоди, Йаминдан Йаминнинг авлоди, Йахиндан Йахиннинг авлоди, 13Зераҳдан Зераҳнинг авлоди, Шоулдан Шоулнинг авлоди эди. 14Булар Шимўннинг авлодлари бўлиб, йигирма икки минг нафар киши эди.15Гаднинг ўғиллари авлодларига кўра ― Зифиёндан Зифиённинг авлоди, Хаггидан Хаггининг авлоди, Шунидан Шунининг авлоди, 16Ознидан Ознининг авлоди, Эридан Эрининг авлоди, 17Ародидан Ародининг авлоди, Арелидан Арелининг авлоди эди. 18Булар Гад ўғилларининг авлодлари бўлиб, ҳисобга кўра қирқ минг беш юз нафар киши эди.19Яҳудонинг ўғиллари Эир ва Онан эди. Бироқ Эир ва Онан Канъан ерида вафот этдилар. 20Яҳудонинг ўғиллари авлодларига кўра – Шелаҳдан Шелаҳнинг авлоди, Перездан Перезнинг авлоди, Зераҳдан Зераҳнинг авлоди эди. 21Перезнинг ўғиллари авлодлари кўра – Ҳезрондан Ҳезроннинг авлоди, Хамулдан Хамулнинг авлоди эди. 22Булар Яҳудонинг авлодлари бўлиб, ҳисобга кўра етти юз олти минг беш юз нафар киши эди.23Иссохорнинг ўғиллари авлодларига кўра – Тўлодан Тўлонинг авлоди, Пувваҳдан Пувваҳнинг авлоди, 24Йашубдан Йашубнинг авлоди, Шимрондан Шимроннинг авлоди эди. 25Булар Иссохорнинг авлодлари бўлиб, ҳисобга кўра олти юз тўрт минг уч юз нафар киши эди.26Забулуннинг ўғиллари авлодларига кўра – Середдан Середнинг авлоди, Элондан Элоннинг авлоди, Йаҳлеилдан Йаҳлеилнинг авлоди эди. 27Булар Забулун авлодлари бўлиб, ҳисобга кўра олти юз минг беш юз нафар киши эди.28Юсуфнинг ўғиллари авлодларига кўра – Манашеҳ ва Эфрайим эди. 29Манашеҳнинг ўғиллари эса Махирдан Махирнинг авлоди, Махирдан Гилъад туғилди, Гилъаддан Гилъаднинг авлоди эди.30Булар Гилъаднинг ўғиллари ― Йезердан Йезернинг авлоди, Ҳелекдан Ҳелекнинг авлоди, 31Асриэлдан Асриэлнинг авлоди, Шехемдан Шехемнинг авлоди, 32Шемидадан Шемиданинг авлоди, Ҳефердан Ҳефернинг авлодидир.33Ҳефернинг ўғли Зелофеҳаднинг ўғиллари йўқ, фақат қизлари бор эди. Зелофеҳаднинг қизларининг исмлари: Махлаҳ, Ноаҳ, Хоглаҳ, Милкаҳ ва Тирзаҳ. 34Булар Манашеҳ авлодлари бўлиб, ҳисобга кўра эллик икки минг етти юз нафар киши эди.35Мана булар авлодларига кўра бўлган Эфрайимнинг ўғиллари ― Шутелаҳдан Шутелаҳнинг авлоди, Бехердан Бехернинг авлоди, Таҳандан Таҳаннинг авлодидир. 36Мана булар Шутелаҳнинг ўғиллари ― Эрандан Эраннинг авлодидир. 37Эфрайим ўғилларининг авлодлари бўлиб, ҳисобга кўра ўттиз икки минг беш юз нафар киши эди. Булар авлодларига кўра Юсуфнинг ўғилларидир.38Бенямин ўғиллари авлодларига кўра ― Беладан Беланинг авлоди, Ашбелдан Ашбелнинг авлоди, Аҳирамдан Аҳирамнинг авлоди, 39Шефуфамдан Шефуфамнинг авлоди, Хуфамдан Хуфамнинг авлоди эди. 40Беланинг ўғиллари Ард ва Нааман эди. Мана, Арддан Арднинг авлоди, Наамандан Нааманнинг авлоди эди. 41Булар авлодларига кўра Беняминнинг ўғиллари бўлиб, ҳисобга кўра қирқ беш минг олти юз нафар киши эди.42Мана булар авлодларига кўра бўлган Даннинг ўғиллари ― Шуҳамдан Шуҳамнинг авлодидир. Булар авлодига кўра Даннинг авлодидир. 43Шуҳамнинг барча авлоди ҳисобга кўра олтмиш тўрт минг тўрт юз нафар киши эди.44Ашернинг ўғиллари авлодларига кўра – Йимнадан Йимнанинг авлоди, Йишвидан Йишвининг авлоди, Берийаҳдан Берийаҳнинг авлоди эди. 45Берийаҳнинг ўғиллари ― Ҳебердан Ҳебернинг авлоди, Малхиэлдан Малхиэлнинг авлоди эди. 46Ашернинг қизининг исми Сараҳ эди. 47Булар Ашер ўғилларининг авлодлари бўлиб, ҳисобга кўра эллик уч минг тўрт юз нафар киши эди.48Нафтали ўғиллари авлодларига кўра – Йаҳзиэлдан Йаҳзиэлнинг авлоди, Гунидан Гунининг авлоди, 49Йезердан Йезернинг авлоди, Шиллемдан Шиллемнинг авлоди эди. 50Булар авлодларига кўра Нафталининг авлодлари бўлиб, ҳисобга кўра қирқ беш минг тўрт юз нафар киши эди.51Булар Исроил ўғилларининг ҳисобига кирганларнинг сони бўлиб, улар олти юз бир минг етти юз ўттиз нафар киши эди.52Раббий Мусога сўзлаб деди: 53“Буларга ерни исмларнинг сонига кўра улушни тақсимлаш керак.54Кўп сонли бўлганларга, кўпроқ улуш бер. Кам сонли бўлганларга эса камроқ улуш бер: ҳар бир кишига ҳисобга кирувчиларнинг сонига мос равишда улуш берилиши керак. 55Ерни қуръа бўйича тақсимлаш керак ― улар оталарининг қабилалари исмига кўра улуш олишлари керак. 56Кўп сонлиларга ҳам, кам сонлиларга ҳам улушларини қуръага кўра тақсимлаш керак”.57Мана булар авлодларига кўра ҳисобга кирган левитлар ― Гершондан Гершоннинг авлоди, Қэҳатдан Қэҳатнинг авлоди, Мераридан Мерарининг авлодидир. 58Мана булар Левининг авлодлари ― Либнининг авлоди, Ҳеброннинг авлоди, Маҳлининг авлоди, Мушининг авлоди, Коратининг авлодидир. Кофатдан Амрам туғилди. 59Амрамнинг хотинининг исми Йохабед бўлиб, у Левининг қизи эди. Уни Левининг хотини Мисрда туғиб берган эди. У эса Амрамга Аҳарўн, Мусо ва уларнинг опаси Мирйамни туғиб берди.60Аҳарўндан Надаб, Абиҳу, Элеазар ва Итамар туғилди. 61Бироқ Надаб ва Абиҳу Раббийнинг қаршисига бегона оловни келтирганларида ўлдилар. 62Ҳисобланган бир ойлик ва ундан катта бўлган барча эркакларнинг сони йигирма уч минг нафар киши эди. Зеро улар Исроил ўғиллари билан бирга ҳисобланмаган эдилар, чунки уларга Исроил ўғиллари орасида улуш берилмаган эди.63Булар Йерихо яқинида, Йордан бўйидаги Мўаб текисликларида Исроил ўғилларини ҳисоблаб чиққан Мусо ва руҳоний Элеазар томонидан ҳисобланганлардир. 64Биринчи марта Синай саҳросида Исроил ўғилларини ҳисоблаган Мусо ва руҳоний Аҳарўн томонидан ҳисобланган одамлардан уларнинг орасида бирорта ҳам одам йўқ эди.65Чунки Раббий уларнинг саҳрода ўлишларини айтган эди. Улардан Йефуннеҳ ўғли Калеб ва Нўн ўғли Йешуадан бошқа ҳеч ким қолмади.Chapter 27
1Юсуфнинг ўғли, Манашеҳ авлодидан Манашеҳнинг ўғли, Махернинг ўғли, Гилъаднинг ўғли, Ҳефернинг ўғли, Зелофеҳаднинг қизлари келишди, унинг қизларининг исмлари Махлаҳ, Наоҳ, Хоглаҳ, Милкаҳ ва Тирзаҳ эди.2Улар Йиғин Чодирининг кириш жойида Мусо, руҳоний Элеазар, ҳокимлар ва бутун жамоанинг қаршисида туриб, дедилар: 3“Бизнинг отамиз саҳрода ўлди, у Раббийга қарши тўпланганлар тўдасида, Кўраҳнинг тўдасида эмас эди. Бироқ ўз гуноҳи учун ўлди ва унинг ўғиллари йўқ эди.4Унинг ўғли йўқлиги учун отамизнинг исми унинг қабиласи орасидан ўчиб кетиши нима керак? Отамизнинг биродарлари орасида бизга ҳам улуш беринг”. 5Мусо уларнинг ишини Раббийнинг қаршисига олиб келди.6Раббий Мусога деди: 7“Зелофеҳаднинг қизлари тўғри айтмоқдалар. Уларга оталарининг биродарлари орасида мерос улуши ва оталарининг улушини уларга бер. 8Исроил ўғилларига эълон қилиб айтгин: Агар кимдир ўлса ва унинг ўғли бўлмаса, унда унинг улушини қизига беринглар.9Агар унинг қизи бўлмаса, унда унинг улушини биродарига беринглар. 10Агар унинг биродарлари бўлмаса, унда унинг улушини унинг отасининг биродарларига беринглар. 11Агар отасининг биродарлари бўлмаса, унда унинг улушини унинг қабиласидан яқин бўлган қариндошига беринглар ва у уни мерос қилиб олсин. Раббий Мусога буюрганидек, бу Исроил ўғиллари учун қонун қилиб қабул қилинсин”.12Раббий яна Мусога деди: “Ушбу Абарим тоғига бор ва Мен Исроил ўғилларига бераётган ерга қара. 13Унга қараганингдан сўнг биродаринг Аҳарўн каби сен ҳам ўз халқингга қўшилгин, 14чунки сизлар Зин саҳросида, Қадешдаги Мерибаҳ суви бўйида, жамоанинг тортишуви вақтида, халқнинг кўз ўнгида Менинг муқаддаслигимни намоён қилиш учун Менинг амримга итоат қилмадингиз”.15Шунда Мусо Раббийга сўзлаб деди: 16“Барча вужуддаги руҳларнинг Раббий Худоси ушбу жамоанинг устидан шундай одамни қўйсинки, 17Раббийнинг жамоаси чўпони йўқ қўйлардек бўлмаслиги учун у уларнинг олдида кириб-чиқиб юрсин, уларни олиб чиқсин ва олиб кирсин”.18Раббий эса Мусога деди: ”Ичида Руҳ бўлган одамни – Нўн ўғли Йешуани олиб, унинг устига қўлингни қўй. 19Уни руҳоний Элеазар ва бутун жамоанинг олдига қўйиб, уларнинг кўз ўнгида унга насиҳат бер.20Исроил ўғилларининг бутун жамоаси унга қулоқ солиши учун унга ўз шуҳратингдан бер. 21У руҳоний Элеазарга мурожаат қилади ва ундан Раббийнинг қаршисида урим-туммим воситасида олинадиган қарорни сўрайди. Шунда Исроилнинг барча ўғиллари ва бутун жамоа унинг сўзи бўйича чиқишлари ва унинг сўзи бўйича киришлари керак”.22Мусо Раббий унга буюрганидек қилди ва Йешуани олиб, уни руҳоний Элеазарнинг ҳамда бутун жамоанинг олдига қўйди. 23У унинг устига қўлларини қўйиб, Раббий Мусо орқали айтганидек, унга насиҳат қилди.Chapter 28
1Раббий Мусога сўзлаб деди: 2“Исроил ўғилларига буюриб, дегин: Менга ёқимли бўлган хушбўй тутатқи сифатида қурбонликлар ва нон бағишловлари ўз вақтида Менга қурбонликка келтирилишини назорат қилинглар.3Уларга шундай дегин: Мана, сизлар Раббийга келтиришингиз керак бўлган қурбонлик: ҳар куни доимий тамоман ёндириш қурбонлиги сифатида бенуқсон, бир ёшли иккита қўзини келтиринглар. 4Битта қўзини эрталаб, иккинчи қўзини эса кечқурун қурбонликка келтир. 5Нон бағишловига чорак хин тоза зайтун мойи аралаштирилган эфанинг ўндан бир қисми миқдорида буғдой уни келтир.6Синай тоғида Раббийга ёқимли бўлган хушбўй тутатқи сифатида келтирилган қурбонлик тайин қилинганидек, ушбу тамоман ёндириш қурбонлиги доимийдир. 7У билан бирга битта қўзига чорак хин суюқлик бағишлови келтир. Раббийга суюқлик бағишлови бўлган шаробни муқаддас жойда қуй. 8Иккинчи қўзини ҳам эрталабгидек, худди ўшандай нон бағишлови билан қурбонлик қил. Уни ҳам худди ўшандай суюқлик бағишлови билан Раббийга ёқимли бўлган хушбўй тутатқи сифатида қурбонликка келтир.9Шаббат кунида бир ёшли, бенуқсон иккита қўзини қурбонликка келтир, нон бағишловига эса зайтун мойи аралаштирилган уннинг ўндан икки қисмини ҳамда у билан бирга суюқлик бағишловини келтир. 10Бу доимий тамоман ёндириш қурбонлигининг ва суюқлик бағишловининг устига ҳар шаббат кунидаги тамоман ёндириш қурбонлигидир.11Янги ой бошланишида ҳам Раббийга тамоман ёндириш қурбонлиги келтиринглар ― катта қорамолдан иккита ҳўкиз, битта қўй ва бир ёшли бенуқсон еттита қўзи. 12Битта ҳўкиз учун нон бағишловига зайтун мойи аралаштирилган бир эфа буғдой унининг ўндан уч қисмини келтир ва битта қўй учун нон бағишловига зайтун мойи аралаштирилган бир эфа буғдой унининг ўндан икки қисмини келтир. 13Ҳар бир қўзи учун нон бағишловига зайтун мойи аралаштирилган бир эфа буғдой унининг ўндан бир қисмини келтир. Бу тамоман ёндириш қурбонлиги ― Раббийга ёқимли бўлган хушбўй тутатқи сифатида қурбонликдир.14Улар билан бирга суюқлик бағишлови ― ҳўкизга ярим хин шароб, қўйга бир хин шаробнинг учдан бир қисми, қўзига чорак хин шароб бўлиши керак. Бу йилнинг барча ойларидаги ҳар бир янги ойдаги тамоман ёндириш қурбонлигидир. 15Раббийга битта такани гуноҳ учун қурбонликка келтиринглар. Доимий тамоман ёндириш қурбонлигидан ташқари буни суюқлик бағишлови билан бирга келтиринглар.16Биринчи ойнинг ўн тўртинчи куни – Раббийнинг Песаҳидир. 17Ушбу ойнинг ўн бешинчи куни ҳам байрамдир, етти кун ачитқисиз нон ейилиши керак. 18Биринчи кун сизларда муқаддас йиғин бўлсин, ҳеч қандай иш қилманглар.19Раббийга катта қорамолдан иккита ҳўкиз, битта қўй ва бир ёшли еттита қўзини тамоман ёндириш қурбонлигига келтиринглар. Сизлардаги ҳайвонлар бенуқсон бўлиши керак. 20Бундан ташқари зайтун мойи аралаштирилган нон бағишлови сифатида ҳар бир ҳўкиз билан бирга эфанинг ўндан уч қисми бўлган буғдой унини, ҳар бир қўй билан бирга эфанинг ўндан икки қисми бўлган буғдой унини, 21еттита қўзининг ҳар бири билан бирга эфанинг ўндан бир қисми бўлган буғдой унини қурбонликка келтиринглар. 22Шунингдек, сизларни поклаши учун битта такани гуноҳ учун қурбонликка келтиринглар.23Шундай қилиб, доимий тамоман ёндириш қурбонлиги бўлган эрталабки тамоман ёндириш қурбонлигидан ташқари буни қурбонликка келтиринглар. 24Етти куннинг ҳар бир кунида Раббийга ёқимли бўлган хушбўй тутатқи сифатида нон бағишловини келтиринглар. Бу доимий тамоман ёндириш қурбонлиги ва унинг суюқлик бағишловидан ташқари келтирилиши керак. 25Еттинчи кунда эса, сизларда муқаддас йиғин бўлсин. Ҳеч қандай иш қилманглар.26Илк ҳосиллар кунида, Ҳафталар байрамингда Раббийга янги нон бағишловини келтирганингизда, сизларда муқаддас йиғин бўлсин. Ҳеч қандай иш қилманглар. 27Раббийга ёқимли бўлган хушбўй тутатқи сифатида тамоман ёндириш қурбонлигига катта қорамолдан иккита ҳўкиз, битта қўй ва бир ёшли еттита қўзини келтиринглар. 28Бундан ташқари зайтун мойи аралаштирилган нон бағишлови сифатида ҳар бир ҳўкиз билан бирга эфанинг ўндан уч қисми бўлган буғдой унини, ҳар бир қўй билан бирга эфанинг ўндан икки қисми бўлган буғдой унини,29еттита қўзининг ҳар бири билан бирга эфанинг ўндан бир қисми бўлган буғдой унини қурбонликка келтиринглар. 30Шунингдек, сизларни поклаши учун битта такани гуноҳ учун қурбонликка келтиринглар. 31Доимий тамоман ёндириш қурбонлиги ва унинг нон бағишловларидан ташқари, Менга шуларни суюқлик бағишловлари билан бирга қурбонликка келтиринглар. Сизлардаги ҳайвонлар бенуқсон бўлиши керак”.Chapter 29
1“Еттинчи ойда, ойнинг биринчи кунида сизларда муқаддас йиғин бўлсин. Ҳеч қандай иш қилманглар. Бу кун сизларда карнай овози куни бўлсин.2Раббийга ёқимли бўлган хушбўй тутатқи сифатида тамоман ёндириш қурбонлигига битта ҳўкиз, битта қўй ва бир ёшли еттита бенуқсон қўзини келтиринглар.3Бундан ташқари зайтун мойи аралаштирилган нон бағишлови сифатида ҳар бир ҳўкиз билан бирга эфанинг ўндан уч қисми бўлган буғдой унини, ҳар бир қўй билан бирга эфанинг ўндан икки қисми бўлган буғдой унини, 4еттита қўзининг ҳар бири билан бирга эфанинг ўндан бир қисми бўлган буғдой унини қурбонликка келтиринглар. 5Шунингдек, сизларни поклаши учун битта такани гуноҳ учун қурбонликка келтиринглар.6Буни эса низомга кўра янги ойнинг тамоман ёндириш қурбонлиги ва унинг нон бағишловидан ташқари, доимий тамоман ёндириш қурбонлиги ва унинг нон ҳамда суюқлик бағишловларидан ташқари Раббийга ёқимли бўлган хушбўй тутатқи сифатида келтиринглар.7Ушбу еттинчи ойнинг ўнинчи кунида сизларда муқаддас йиғин бўлсин. Сизлар ўз жонларингизни бўйсундириб, ҳеч қандай иш қилманглар. 8Раббийга ёқимли бўлган хушбўй тутатқи сифатида тамоман ёндириш қурбонлигига битта ҳўкиз, битта қўй, еттита бир ёшли қўзини келтиринглар. Улар бенуқсон бўлсин.9Бундан ташқари зайтун мойи аралаштирилган нон бағишлови сифатида ҳар бир ҳўкиз билан бирга эфанинг ўндан уч қисми бўлган буғдой унини, ҳар бир қўй билан бирга эфанинг ўндан икки қисми бўлган буғдой унини, 10еттита қўзининг ҳар бири билан бирга эфанинг ўндан бир қисми бўлган буғдой унини қурбонликка келтиринглар. 11Шунингдек, покланиш кунида келтириладиган гуноҳ учун қурбонликдан ташқари, доимий тамоман ёндириш қурбонлиги, унинг нон ва суюқлик бағишловларидан ташқари битта такани гуноҳ учун қурбонликка келтиринглар.12Еттинчи ойнинг ўн бешинчи кунида сизларда муқаддас йиғин бўлсин. Ҳеч қандай иш қилманглар ва Раббийнинг байрамини етти кун нишонланглар. 13Раббийга ёқимли бўлган хушбўй тутатқи сифатида тамоман ёндириш қурбонлигига ўн учта ҳўкиз, иккита қўй, ўн тўртта бир ёшли қўзини келтиринглар. Ҳайвонлар бенуқсон бўлсин.14Бундан ташқари зайтун мойи аралаштирилган нон бағишлови сифатида ўн учта ҳўкизнинг ҳар бири билан бирга эфанинг ўндан уч қисми бўлган буғдой унини, иккита қўйнинг ҳар бири билан бирга эфанинг ўндан икки қисми бўлган буғдой унини, 15ўн тўртта қўзининг ҳар бири билан бирга эфанинг ўндан бир қисми бўлган буғдой унини қурбонликка келтиринглар. 16Шунингдек, доимий тамоман ёндириш қурбонлиги, унинг нон ва суюқлик бағишловларидан ташқари битта такани гуноҳ учун қурбонликка келтиринглар.17Иккинчи куни эса ўн иккита ҳўкиз, иккита қўй, ўн тўртта бир ёшли бенуқсон қўзини қурбонликка келтиринглар. 18Улар билан бирга эса низомга кўра ҳўкизлар, қўй ва қўзиларнинг сони бўйича нон ва суюқлик бағишловларини келтиринглар. 19Шунингдек, доимий тамоман ёндириш қурбонлиги, унинг нон ва суюқлик бағишловларидан ташқари битта такани гуноҳ учун қурбонликка келтиринглар.20Учинчи куни ўн битта ҳўкиз, иккита қўй, ўн тўртта бир ёшли бенуқсон қўзини қурбонликка келтиринглар. 21Улар билан бирга эса низомга кўра ҳайвонларнинг сони бўйича нон ва суюқлик бағишловларини келтиринглар. 22Шунингдек, доимий тамоман ёндириш қурбонлиги, унинг нон ва суюқлик бағишловларидан ташқари битта такани гуноҳ учун қурбонликка келтиринглар.23Тўртинчи куни ўнта ҳўкиз, иккита қўй, ўн тўртта бир ёшли бенуқсон қўзини қурбонликка келтиринглар. 24Улар билан бирга эса низомга кўра ҳайвонларнинг сони бўйича нон ва суюқлик бағишловларини келтиринглар. 25Шунингдек, доимий тамоман ёндириш қурбонлиги, унинг нон ва суюқлик бағишловларидан ташқари битта такани гуноҳ учун қурбонликка келтиринглар.26Бешинчи куни тўққизта ҳўкиз, иккита қўй, ўн тўртта бир ёшли бенуқсон қўзини қурбонликка келтиринглар. 27Улар билан бирга эса низомга кўра ҳайвонларнинг сони бўйича нон ва суюқлик бағишловларини келтиринглар. 28Шунингдек, доимий тамоман ёндириш қурбонлиги, унинг нон ва суюқлик бағишловларидан ташқари битта такани гуноҳ учун қурбонликка келтиринглар.29Олтинчи куни саккизта ҳўкиз, иккита қўй, ўн тўртта бир ёшли бенуқсон қўзини қурбонликка келтиринглар. 30Улар билан бирга эса низомга кўра ҳайвонларнинг сони бўйича нон ва суюқлик бағишловларини келтиринглар. 31Шунингдек, доимий тамоман ёндириш қурбонлиги, унинг нон ва суюқлик бағишловларидан ташқари битта такани гуноҳ учун қурбонликка келтиринглар.32Еттинчи куни еттита ҳўкиз, иккита қўй, ўн тўртта бир ёшли бенуқсон қўзини қурбон қилинглар. 33Улар билан бирга эса низомга кўра ҳайвонларнинг сони бўйича нон ва суюқлик бағишловларини келтиринглар. 34Шунингдек, доимий тамоман ёндириш қурбонлиги, унинг нон ва суюқлик бағишловларидан ташқари битта такани гуноҳ учун қурбонликка келтиринглар .35Саккизинчи куни сизларда байрам йиғини бўлсин. Ҳеч қандай иш қилманглар. 36Раббийга ёқимли бўлган хушбўй тутатқи сифатида тамоман ёндириш қурбонлигига битта ҳўкиз, битта қўй ва еттита бир ёшли бенуқсон қўзини қурбонликка келтиринглар,37Улар билан бирга ҳайвонларнинг сони бўйича, низомга кўра нон ва суюқлик бағишловларини келтиринглар. 38Шунингдек, доимий тамоман ёндириш қурбонлиги, унинг нон ва суюқлик бағишловларидан ташқари битта такани гуноҳ учун қурбонликка келтиринглар.3940Шундай қилиб, назрни бажариш ва жонбозлик кўрсатишнинг қурбонликларидан ташқари, тамоман ёндириш қурбонликларидан ташқари, нон ва суюқлик бағишловларидан ташқари, тинчлик қурбонлигидан ташқари буларни Раббийга қурбонликка келтиринглар”.Chapter 30
1Мусо Раббий унга буюрган барча нарсаларни Исроил ўғилларига айтиб берди. 2Мусо Исроил ўғилларининг қабила бошлиқларига сўзлаб деди: “Мана, Раббий нимани буюрди:3Агар бирор киши Раббийга ваъда берса ёки ўз жони ҳақи онт ичиб, Раббийга қасам ичса, у ўз сўзини бузмаслиги керак, аммо унинг оғзидан чиққан барча нарсани бажариши керак. 4Агар аёл киши Раббийга ваъда берса, ёшлигида ўз отасининг уйида ўзи ҳақи онт ичса,5отаси унинг ваъдасини ҳамда ўз жони ҳақи ичган онтини эшитса ва унинг отаси бу ҳақида гапирмаса, унда унинг барча ваъдалари амалга ошади ва ўз жони ҳақи ичган ҳар қандай онти амалга ошади.6Бироқ агар унинг отаси эшитиб, унга тақиқласа, унда унинг барча ваъдалари ва ўз жони ҳақи ичган онтлари амалга ошмайди ҳамда Раббий уни кечиради, чунки отаси унга тақиқлади. 7Агар у ўзини боғлаган қасам ёки оғзидан чиққан сўз унинг бўйнида бўлганида, эрга тегса8ва унинг эри буни эшитса, эшитиб, индамаса, унда унинг ваъдалари амалга ошади ҳамда у ўз жони ҳақи ичган онтлари амалга ошади.9Агар унинг эри эшитиб, унга тақиқласа ва унинг бўйнида бўлган ваъдаси ҳамда у ўзини боғлаган оғзининг сўзини рад этса, унда улар амалга ошмайди ва Раббий уни кечиради. 10Бироқ бева ва ажрашганнинг ҳар қандай ваъдаси, улар ўз жонлари ҳаққи қандай онт ичмасинлар амалга ошади. 11Агар аёл ўз эрининг уйида ваъда берган ёки ўз жони ҳақи онт ичиб сўз берган бўлса,12ва унинг эри буни эшитиб, бу ҳақида индамаса ҳамда унга тақиқламаса, унда унинг барча ваъдалари амалга ошади ва у ўз жони ҳақи ичган ҳар қандай онти амалга ошади.13Агар унинг эри эшитиб, уларни рад этган бўлса, унда унинг оғзидан чиққан барча унинг ваъдалари ва унинг жони ҳақи онтлари амалга ошмайди. Унинг эри уларни йўқ қилиб ташлади ва Раббий уни кечиради. 14Жонни бўйсундириш учун бериладиган ҳар қандай ваъда ва ҳар қандай қасамли онтни унинг эри тасдиқлаши ва рад этиши мумкин.15Агар унинг эри кундан кунга бу ҳақида индамаса, унда у бу билан унинг барча ваъдаларини тасдиқлаган бўлади. У хотинининг бўйнида бўлган барча онтларини тасдиқлаган бўлади, чунки у бу ҳақида эшитиб, индамади. 16Бироқ агар у эшитганидан сўнг, уларни рад этса, унда у унинг гуноҳини ўзига олган бўлади”. 17Булар ― Раббий Мусога эр ва унинг хотини ўртасидаги, ота ва ёшлигида ўз отасининг уйида бўлган унинг қизи ўртасидаги муносабатлар ҳақида буюрган низомлардир.Chapter 31
1Раббий Мусога сўзлаб деди: 2“Мидианликлардан Исроил ўғиллари учун қасос олгин, шундан сўнггина кўз юмган ўз халқингга қўшиласан”.3Мусо халққа сўзлаб деди: “Урушга одамларни қуроллантиринглар, токи улар мидианликлар устидан Раббийнинг қасосини амалга ошириш учун мидианликларга қарши борсинлар. 4Исроилнинг барча қабилаларидан, ҳар бир қабиладан минг кишидан урушга юборинглар”. 5Шундай қилиб, минглаб исроилликлардан, ҳар бир қабиладан минг кишидан, жами ўн икки минг нафар қуролланган киши урушга ажратилди.6Мусо ҳар бир қабиладан минг нафардан қилиб, уларни урушга юборди. Улар билан бирга руҳоний Элеазарнинг ўғли Пинеҳасни урушга юбориб, унинг қўлига муқаддас идишлар ва чалиш учун карнайлар берди. 7Раббий Мусога буюрганидек, улар мидианликларга қарши жанг қилдилар ва барча эркакни ўлдирдилар. 8Уларнинг ўлдирилганлари орасида мидианликларнинг подшоҳларини, яъни Эви, Рекем, Зур, Ҳур ва Ребани – мидианликларнинг бешта подшоҳини ҳам ўлдирдилар. Шунингдек, улар Беорнинг ўғли Балъамни қилич билан ўлдирдилар.9Мидианликларнинг барча аёллари ва уларнинг болаларини эса Исроил ўғиллари асирликка олдилар. Уларнинг бутун чорвасини, барча подаларини, бутун мол-мулкларини ўлжа қилиб олдилар. 10Улар жойлашган уларнинг барча шаҳарларини, ҳамма қалъаларини оловда ёндирдилар.11Улар одамдан чорвагача, барча қўлга киритилган нарсани ва бутун ўлжани олдилар. 12Асирга олинганларни, ўлжани ва қўлга киритилган нарсаларни Мусо ва руҳоний Элеазарнинг олдига, Исроил ўғилларининг жамоаси олдига, Йерихо яқинидаги Йорданнинг бўйида бўлган Мўаб текисликларидаги қароргоҳга олиб келдилар.13Мусо, руҳоний Элеазар ва жамоанинг барча ҳокимлари қароргоҳдан юборилганларнинг олдига кутиб олишга чиқдилар. 14Мусо урушдан келган лашкарбошилардан, мингбошилару юзбошиларидан ғазабланди. 15Мусо уларга деди: “Нима учун сизлар барча аёлларни тирик қолдирдингизлар?16Мана, Балъамнинг маслаҳати бўйича улар Исроил ўғиллари Пеҳорга маъқул бўлишга ҳаракат қилиб, Раббийга хиёнат қилишларига сабабчи бўлганлар. Шу сабабли Раббийнинг жамоасига қирғин келган эди. 17Шундай қилиб, барча ўғил болани ўлдиринглар ва эрининг тўшагида эрини билган барча аёлни ўлдиринглар.18Эркак тўшагида эркакни билмаган барча қиз болани ўзингиз учун тирик қолдиринглар. 19Етти кун қароргоҳдан ташқарида бўлинглар. Ҳар қандай одам ўлдирган ва ўлдирилганга тегинган киши ҳам, ўзингиз ҳам, сизларнинг асирларингиз ҳам учинчи ва еттинчи куни покланинглар. 20Барча кийимларингизни, теридан қилинган барча нарсани, таканинг жунидан қилинган ҳамма нарсани ҳамда барча ёғоч идишларни покланглар”.21Руҳоний Элеазар урушга борган жангчиларга деди: “Мана, Раббий Мусога буюрган қонуннинг қарори: 22Олтин, кумуш, мис, темир, қалай, қўрғошин, 23шунингдек, оловдан ўтказиладиган барча нарсани, улар покланиши учун оловдан ўтказинглар. Бундан ташқари, уларни покловчи сув билан ҳам поклаш керак. Оловдан ўта олмайдиган ҳамма нарсани эса сувдан ўтказинглар. 24Кийимларингизни еттинчи куни ювинглар, покланглар ва шундан сўнггина қароргоҳга киринглар”.25Раббий Мусога сўзлаб деди: 26“Сен, руҳоний Элеазар ва жамоанинг қабилабошилари асирликка олинган ўлжанинг сонини одамдан чорвагача ҳисоблаб чиқинглар. 27Шунда урушга бориб жанг қилганлар билан бутун жамоа ўртасида ўлжани тенг иккига бўлгин.28Урушга борган жангчилардан солиқ ол. Солиқ эса одамларнинг, катта қорамолларнинг, эшакларнинг ҳамда кичик қорамолларнинг ҳар беш юзтасидан биттадан бўлади. 29Буни уларнинг ярмидан олиб, Раббийга қурбонлик келтириши учун руҳоний Элеазарга бер.30Исроил ўғилларининг қолган ярмидан эса одамларнинг, катта қорамолларнинг, эшакларнинг, кичик қорамолларнинг элликтасидан бир улуш миқдорида олиб, буни Раббийнинг Чодирида хизмат қилувчи левитларга бер”. 31Мусо ва руҳоний Элеазар Раббий Мусога буюрганидек қилдилар.32Урушда бўлган одамлар қўлга киритган ўлжадан қолган қолдиқ эса ― олти юз етмиш беш мингта кичик қорамол, 33етмиш икки мингта катта қорамол, 34олтмиш бир мингта эшак, 35эркак тўшагини билмаган аёлларнинг ҳаммаси бўлиб ўттиз икки минг нафар жон эди.36Ўлжанинг ярми, урушга борганларнинг улуши ― тақсимотга кўра кичик қорамол уч юз ўттиз етти минг беш юзта эди. 37Кичик қорамолдан олти юз етмиш бештаси Раббийга тўлов бўлди. 38Катта қорамол ўттиз олти мингта бўлиб, улардан етмиш иккитаси Раббийга тўлов бўлди.39Эшак ўттиз минг беш юзта бўлиб, улардан олтмиш биттаси Раббийга тўлов бўлди. 40Одам ўн олти минг нафар бўлиб, улардан ўттиз икки нафари Раббийга тўлов бўлди. 41Раббий Мусога буюрганидек, Мусо Раббийга бағишлов тўловларини руҳоний Элеазарга топширди.42Мусо урушда бўлганлардан ажратиб, Исроил ўғилларига берган ўлжанинг ярмини ҳам тақсимлади. 43Жамоанинг улуши бўлган ўлжанинг ярми қуйидагича эди: кичик қорамол уч юз ўттиз етти минг беш юзта, 44катта қорамол ўттиз олти мингта, 45эшак ўттиз минг беш юзта, 46одам ўн олти минг нафар.47Мусо Исроил ўғилларининг одамлари ва чорвасидан элликдан бир қисмини олиб, Раббий Мусога буюрганидек, уни Раббийнинг Чодирида хизмат қилувчи левитларга топширди.48Ўн минглаб қўшин устидан бошлиқ бўлганлар, мингбошилар, юзбошилар Мусонинг олдига келиб, 49Мусога дедилар: “Сенинг қулларинг бизнинг қўл остимизда бўлган жангчиларни ҳисоблаб чиқдилар ва улардан ҳеч ким ҳам қолиб кетмади.50Мана, биз Раббийнинг қаршисида жонимиз покланиши учун ҳар бир киши олтиндан нима топса, шу нарсани ― занжирлар, билагузуклар, узуклар, зирак ва осма безакларни Раббийга бағишлов сифатида олиб келдик”. 51Мусо ва руҳоний Элеазар бу барча олтин буюмларни улардан олдилар.52Мингбошилару юзбошилар томонидан Раббийга бағишловга келтирилган жами олтин ўн олти минг етти юз эллик шеқел эди. 53Жангчиларнинг ҳар бири ўзи учун ўлжа олган эди. 54Мусо ва руҳоний Элеазар мингбошилару юзбошилардан олтинни олиб, уни Раббийнинг қаршисига, Исроил ўғилларининг хотираси учун Йиғин Чодирига олиб келдилар.Chapter 32
1Рубен ва Гад ўғилларининг чорвалари жуда ҳам кўп эди. Улар Йазер ва Гилъад ери чорва учун яхши жой эканини кўрдилар. 2Гад ва Рубеннинг ўғиллари Мусонинг, руҳоний Элеазарнинг ва жамоа бошлиқларининг олдиларига келиб дедилар: 3“Атарот, Дибон, Йазер, Нимраҳ, Ҳешбон, Елеалеҳ, Себам, Небо ва Беон ерлари4яъни, Раббий Исроил жамоаси қаршисида қириб ташлаган ер чорва учун яхши, сенинг қулларингнинг эса чорвалари бор”. 5Шундай қилиб, улар: “Агар биз сенинг нигоҳингда илтифот топган бўлсак, ушбу ерни ўз қулларингга мулк қилиб бер ва бизни Йордандан нарига олиб ўтма”,- дедилар.6Мусо Гад ва Рубеннинг ўғилларига деди: “Сизнинг биродарларингиз урушга борадилар, сизлар эса шу ерда қоласизларми? 7Нима учун сизлар Исроил ўғилларининг юракларини Раббий уларга бераётган ерга боришдан қайтармоқдасизлар?8Сизларнинг оталарингиз ҳам мен уларни ерни кўздан кечириб келиш учун Қадеш-Барнеаҳга юборганимда, шундай қилган эдилар. 9Улар Эшкол водийсига етиб бориб, ерни кўрганларида, Исроил ўғиллари Раббий уларга бераётган ерга бормасликлари учун уларнинг юракларига ваҳима солдилар.10Ўша куни Раббийнинг ғазаби алангаланди ва У шундай, деб қасам ичди: 11Мисрдан чиққан, йигирма ёш ва ундан юқори бўлган ушбу одамлар эса Мен Иброҳимга, Исҳоқ ва Ёқубга қасам ичган ерни кўрмайдилар, чунки улар Менга бўйсунмадилар. 12Қенизлик Йефуннеҳнинг ўғли Калеб ва Нўн ўғли Йешуа бундан мустасно, чунки улар Раббийга бўйсундилар.13Раббийнинг ғазаби Исроилга қарши алангаланди ва Раббийнинг нигоҳида ёвузлик қилган бутун авлод қирилиб кетмагунича, У уларни саҳро бўйлаб қирқ йил олиб юрди. 14Мана, Раббий ғазабининг қаҳрини Исроилга қарата янада кучайтириш учун оталарингизнинг ўрнига сизлар, гуноҳкорларнинг авлоди кўтарилдингизлар. 15Агар сизлар Ундан қайтсангизлар, У уни саҳрода яна узоқ муддат қолдиради ва сизлар ушбу бутун халқни ҳалок қиласизлар”.16Улар унинг олдига келиб дедилар: “Биз бу ерда подаларимиз учун қўй қўтонлари ва болаларимиз учун шаҳарлар қурамиз. 17Ўзимиз эса, тезда қуролланиб, уларни ўзларининг ерига олиб бормагунимизча Исроил ўғиллари олдидан борамиз. Бизнинг болаларимиз эса, ернинг аҳолисидан ҳимояланиши учун мустаҳкамланган шаҳарларда қолишсин.18Исроил ўғилларининг ҳар бири ўз улушини қўлга киритмагунича, биз уйларимизга қайтмаймиз. 19Зеро биз Йорданнинг нариги томонидан ва узоқроғидан улар билан бирга улуш олмаймиз, чунки шарқда, Йорданнинг бу томонидан бизга улуш бўлади”.20Мусо уларга деди: “Агар сизлар шундай қилсангизлар, агар сизлар қуролланиб, Раббийнинг олдида урушга борсангизлар, 21Раббий Ўзининг душманларини Ўзининг қаршисидан қириб ташламагунича, сизларнинг ҳар бирингиз қуролланиб, Йорданнинг нариги томонида Раббийнинг олдида борсангизлар 22ва ер Раббийнинг қаршисида забт этилса, ўшандан сўнг ортга қайтсангизлар, Раббийнинг қаршисида ҳам, Исроилнинг қаршисида ҳам айбдор бўлмайсизлар. Шунда бу ер Раббийнинг қаршисида сизларнинг мулкингиз бўлади.23Бироқ агарда шундай қилмасангизлар, унда Раббийнинг қаршисида гуноҳ қилган бўласизлар ва гуноҳингиз учун сизларнинг бошингизга тушадиган жазони бошдан кечирасизлар. 24Болаларингиз учун шаҳарлар, қўйларингиз учун қўтонлар қуринглар ва оғизларингиз айтган ишларни бажаринглар”. 25Гад ва Рубеннинг ўғиллари Мусога дедилар: “Сенинг қулларинг хўжайинимиз айтганидек қилади.26Бизнинг болаларимиз, хотинларимиз, подаларимиз, барча чорвамиз шу ерда, Гилъаднинг шаҳарларида қоладилар. 27Сенинг қулларингнинг барчаси эса жангчилар каби қуролланиб, хўжайинимиз айтганидек, Раббийнинг қаршисида урушга борадилар”.28Шундай қилиб, Мусо улар ҳақида руҳоний Элеазарга, Нўн ўғли Йешуага ҳамда Исроил ўғилларининг қабилабошиларига амр бериб, 29шундай деди: “Гад ва Рубеннинг ўғилларининг ҳар бири урушга қуролланиб, Раббийнинг қаршисида сизлар билан Йордандан ўтса ва ер сизларнинг қаршингизда забт этилса, унда уларга Гилъад ерини мулк қилиб беринглар. 30Бироқ агарда улар қуролланиб сизлар билан Йордандан ўтмаса, унда улар сизлар билан бирга Канъан еридан улуш оладилар”.31Гад ва Рубеннинг ўғиллари жавоб бериб, дедилар: “Раббий ўз қулларига қандай буюрган бўлса, худди шундай қиламиз. 32Биз қуролланиб, Раббийнинг олдида Канъан ерига борамиз, бизнинг мулк улушимиз эса Йорданнинг бу томонидан бўлсин”.33Мусо уларга: “Гад ўғилларига, Рубен ўғилларига ва Юсуфнинг ўғли Манашеҳ қабиласининг ярмига амўрликлар подшоҳи Сихоннинг шоҳлигини, Башан подшоҳи Огнинг шоҳлигини, ернинг шаҳарларини чегаралари билан, бу ернинг шаҳарларини атрофидаги ерлари билан бирга берди”.34Шунда Гаднинг ўғиллари Дибонни, Атаротни, Ароэрни, 35Атрот-Шофанни, Йазерни, Йогбеҳаҳни, 36Бейт-Нимраҳни, Бейт-Ҳаранни, мустаҳкам шаҳарларни ҳамда қўйлар учун қўтонларни қурдилар.37Рубеннинг ўғиллари эса Ҳешбонни, Элеалеҳни, Қиръатаимни, 38Небони, Баал-Меонни, Шибмаҳни қурдилар ва ўзлари қурган шаҳарларга номлар бердилар. 39Манашеҳнинг ўғли бўлмиш Махир ўғиллари эса Гилъадга келиб, уни қўлга олдилар ва у ерда бўлган амўрликларни қувиб юбордилар.40Мусо Гилъадни Манашеҳнинг ўғли Махирга берди ва у шу ерда жойлашди. 41Манашеҳнинг ўғли Йаир бориб, уларнинг қишлоқларини ҳам олди ва уларни “Йаир қишлоқлари”, деб атади. 42Нобаҳ ҳам бориб, Кенатни ҳамда унга қарам бўлган қишлоқларни олиб, уни ўзининг исми билан “Нобаҳ”, деб атади.Chapter 33
1Мана – Мусо ва Аҳарўннинг қўл остида Миср еридан ўз қўшинлари билан чиққан Исроил ўғилларининг сафарлари йўналишлари. 2Мусо Раббийнинг амрига биноан уларнинг сафарларига кўра йўналишларини ёзди. Мана – уларнинг сафарларига кўра йўналишлари:3Улар биринчи ойда, биринчи ойнинг ўн бешинчи кунида Рамсесдан йўлга тушдилар. Песаҳнинг кейинги кунида, Исроил ўғиллари буюк қўл остида бутун мисрликларнинг кўз олдида чиқиб кетдилар. 4Бу орада мисрликлар Раббий қириб ташлаган барча тўнғичларини дафн этаётган эдилар. Раббий уларнинг худолари устидан ҳам ҳукмни амалга оширган эди.5Шундай қилиб, Исроил ўғиллари Рамсесдан йўлга тушдилар ва Суккотда қароргоҳ қурдилар. 6Улар Суккотдан йўлга тушдилар ва саҳронинг этагидаги Этамда қароргоҳ қурдилар. 7Этамдан йўлга тушиб, Баал-Зефон қаршисидаги Пи-Ҳаҳиротга бурилдилар ва Мигдол қаршисида қароргоҳ қурдилар.8Пи-Ҳаҳиротдан йўлга тушиб, денгиз орқали саҳрога ўтдилар ва Этам саҳросида уч кунлик йўл юрдилар ҳамда Мараҳда қароргоҳ қурдилар. 9Мараҳдан йўлга тушиб, Элимга келдилар. Элимда ўн иккита сув қудуғи ва етмишта хурмо дарахти бор эди, улар ўша жойда қароргоҳ қурдилар. 10Улар Элимдан йўлга тушиб, Қизил денгиз бўйида қароргоҳ қурдилар.11Қизил денгиздан йўлга тушдилар ва Зин саҳросида қароргоҳ қурдилар. 12Зин саҳросидан йўлга тушдилар ва Дофкаҳда қароргоҳ қурдилар. 13Дофкаҳдан йўлга тушдилар ва Алушда қароргоҳ қурдилар. 14Алушдан йўлга тушиб, Рефидимда қароргоҳ қурдилар. У ерда халқ ичиши учун сув йўқ эди.15Улар Рефидимдан йўлга тушдилар ва Синай саҳросида қароргоҳ қурдилар. 16Синай саҳросидан йўлга тушдилар ва Киброт-Хаттаваҳда қароргоҳ қурдилар. 17Киброт-Хаттаваҳдан йўлга тушдилар ва Ҳазеротда қароргоҳ қурдилар. 18Ҳазеротдан йўлга тушдилар ва Ритмаҳда қароргоҳ қурдилар.19Ритмаҳдан йўлга тушдилар ва Риммон-Парезда қароргоҳ қурдилар. 20Риммон-Парездан йўлга тушдилар ва Либнаҳда қароргоҳ қурдилар. 21Либнаҳдан йўлга тушдилар ва Риссаҳда қароргоҳ қурдилар. 22Риссаҳдан йўлга тушдилар ва Кеҳелатаҳда қароргоҳ қурдилар.23Кеҳелатаҳдан йўлга тушдилар ва Шафер тоғида қароргоҳ қурдилар. 24Шафер тоғидан йўлга тушдилар ва Ҳарадаҳда қароргоҳ қурдилар. 25Ҳарадаҳдан йўлга тушдилар ва Макҳелотда қароргоҳ қурдилар. 26Макҳелотдан йўлга тушдилар ва Таҳатда қароргоҳ қурдилар.27Таҳатдан йўлга тушдилар ва Тараҳда қароргоҳ қурдилар. 28Тараҳдан йўлга тушдилар ва Миткаҳда қароргоҳ қурдилар. 29Миткаҳдан йўлга тушдилар ва Ҳашмонаҳда қароргоҳ қурдилар. 30Ҳашмонаҳдан йўлга тушдилар ва Мосеротда қароргоҳ қурдилар.31Мосеротдан йўлга тушдилар ва Бене-Йааканда қароргоҳ қурдилар. 32Бене-Йаакандан йўлга тушдилар ва Ҳор-Ҳагидгаҳда қароргоҳ қурдилар. 33Ҳор-Ҳагидгаҳдан йўлга тушдилар ва Йотбатаҳда қароргоҳ қурдилар. 34Йотбатаҳдан йўлга тушдилар ва Эбронаҳда қароргоҳ қурдилар.35Эбронаҳдан йўлга тушдилар ва Эзион-Габерда қароргоҳ қурдилар. 36Эзион-Габердан йўлга тушдилар ва Қадеш бўлган Зин саҳросида қароргоҳ қурдилар. 37Қадешдан йўлга тушдилар ва Эдом ерининг ҳудудидаги Ҳор тоғида қароргоҳ қурдилар.38Руҳоний Аҳарўн Раббийнинг амрига биноан Ҳор тоғига чиқди ва Исроил ўғилларининг Миср еридан чиққанининг қирқинчи йилида, бешинчи ойда, ойнинг биринчи кунида ўша ерда вафот этди. 39Аҳарўн Ҳор тоғида вафот этганида, у бир юз йигирма уч ёшда эди.40Канъан ерининг жанубида яшаган канъанлик подшоҳ Арад Исроил ўғилларининг келаётганини эшитди.41Исроилликлар Ҳор тоғидан йўлга тушдилар ва Залмонаҳда қароргоҳ қурдилар. 42Залмонаҳдан йўлга тушдилар ва Пунонда қароргоҳ қурдилар. 43Пунондан йўлга тушдилар ва Оботда қароргоҳ қурдилар.44Оботдан йўлга тушдилар ва Мўабнинг ҳудудидаги Ийем-абаримда қароргоҳ қурдилар. 45Ийемдан йўлга тушдилар ва Дибон-Гадда қароргоҳ қурдилар. 46Дибон-Гаддан йўлга тушдилар ва Алмон-Диблатайимда қароргоҳ қурдилар.47Алмон-Диблатайимдан йўлга тушдилар ва Небонинг олдидаги Абарим тоғларида қароргоҳ қурдилар. 48Абарим тоғларидан йўлга тушдилар ва Йерихо қаршисидаги Йордан бўйида бўлган Мўаб текисликларида қароргоҳ қурдилар. 49Улар Йордан бўйида Бейт-Йешимотдан Абел-Шиттимгача Мўаб текисликларида қароргоҳ қурдилар.50Йерихо қаршисидаги Йордан бўйида, Мўаб текисликларида Раббий Мусога сўзлаб деди: 51“Исроил ўғилларига эълон қилиб, уларга айтгин: Йордан орқали Канъан ерига ўтганингизда, 52олдингиздан ернинг барча аҳолисини қувиб юборинглар ва уларнинг барча сиғинадиган тасвирларини йўқ қилиб ташланглар, уларнинг барча қуйма бутларини йўқ қилинглар ва уларнинг барча тепаликларини вайрон қилинглар.53Ерни эгаликка олинглар ва унга жойлашинглар, чунки Мен сизларга ушбу ерни эгаликка беряпман. 54Ерни қуръа бўйича авлодларингиз орасида улуш қилиб тақсимланг: кўп сонлига кўпроқ улуш беринглар, кам сонлига камроқ улуш беринглар. Кимга қуръага қайси жой тушса, унга ўша ер улуш бўлади. Оталарингизнинг қабилаларига биноан улушларни олинглар.55Агар сизлар ернинг аҳолисини олдингиздан қувиб юбормасангизлар, унда улардан қолганлари сизнинг кўзларингиз учун тикан, биқинларингиз учун игна бўладилар ва сиз яшайдиган ерда сизларни сиқадилар. 56Ўшанда Мен уларга қилишни ният қилган ишларни сизларга қиламан”.Chapter 34
1Раббий Мусога сўзлаб деди: 2“Исроил ўғилларига буюриб, уларга айтгин: Канъан ерига кирганларингизда, сизларга мерос қилиб бериладиган ер мана шу ― Канъан ери ва унинг чегараларидир. 3Сизларнинг жануб томонингиз Эдўм ёнидаги Син саҳросидан бўлади ва сизнинг жанубий чегараларингиз Туз денгизининг чекка қирғоғининг шарқий томонидан ўтиб,4чегараларингиз жануб томонга Акраббим тепаликларига йўналади ва Син орқали ўтади. Унинг бўртиқлари жануб томонда Қадеш-Барнеаҳга кетади, у ердан Ҳазар-аддар томонга кетади ва Азмон орқали ўтади. 5Чегара Азмондан Миср дарёси томонга кетади ва унинг бўртиқлари денгиз томонга йўналган бўлади.6Сизларнинг ғарбий чегарангиз буюк денгиз бўлади. Бу сизнинг ғарбий чегарангиз бўлади.7Шимолий чегарангиз бундай бўлади: уни буюк денгиздан Ҳор тоғигача ўтказинглар. 8Ҳор тоғидан Ҳаматнинг кириш қисмигача ўтказинглар, чегаранинг бўртиқлари Зедаднинг чегараси бўлади. 9Чегара у ердан Зифрон томонга кетади ва унинг бўртиқлари Ҳазар-енан томонда бўлади. Бу сизларнинг шимолий чегарангиз бўлади.10Ўзингизга шарқий чегарани Ҳазар-енандан Шефамга ўтказинглар, 11чегара Шефамдан Аиннинг шарқий томонидан Риблаҳга кетади. Сўнгра чегара шарқий томондан Киннерет денгизи қирғоқларига тегиб туради. 12Сўнг чегара Йордан томонга кетади ва унинг бўртиқлари Туз денгизи томонда бўлади. Мана шу ҳар томондан чегаралари билан сизларнинг ерингиз бўлади”.13Мусо Исроил ўғилларига буюриб деди: “Мана шу ― Раббий тўққизта қабилага ҳамда бир қабиланинг ярмига беришни амр қилган ва сизлар қуръага кўра улушларга тақсимлайдиган ер. 14Чунки авлодига кўра Рубен ўғиллари ва авлодига кўра Гад ўғиллари ҳамда Манашеҳ қабиласининг ярми ўз улушларини олган эдилар: 15иккита қабила ва ярим қабила Йорданнинг бу томонидан, Йериходан шарққа қараб ўз улушларини олдилар”.16Раббий Мусога сўзлаб деди: 17“Сизларга ерни тақсимлаб берадиган эркакларнинг исмлари мана булар: руҳоний Элеазар ва Нўн ўғли Йешуа. 18Ҳар бир қабиладан биттадан ҳокимни ерни тақсимлаш учун олинглар.19Мана, ушбу эркакларнинг исмлари: Яҳудонинг қабиласи учун Йефуннеҳ ўғли Калеб. 20Шимўн ўғилларининг қабиласи учун Аммиҳуд ўғли Шомуил.21Беняминнинг қабиласи учун Кислон ўғли Элидад. 22Дан ўғилларининг қабиласи учун Йоглининг ўғли ҳоким Букки. 23Юсуф ўғиллари ва Манашеҳ ўғилларининг қабиласи учун Эфоднинг ўғли ҳоким Ҳанниэл.24Эфрайим ўғилларининг қабиласи учун Шифтаннинг ўғли ҳоким Кемуэл. 25Забулун ўғилларининг қабиласи учун Парнаҳнинг ўғли ҳоким Элизафан. 26Иссохор ўғилларининг қабиласи учун Аззаннинг ўғли ҳоким Палтиэл.27Ашер ўғилларининг қабиласи учун Шеломенинг ўғли ҳоким Аҳиҳуд. 28Нафтали ўғилларининг қабиласи учун Аммиҳуднинг ўғли ҳоким Педаҳел”. 29Мана шулар – Раббий Исроил ўғилларига Канъан ерида улушларни тақсимлаб беришни буюрган одамлар.Chapter 35
1Раббий Ерихо яқинида бўлган Йорданнинг бўйидаги Мўаб текисликларида Мусога сўзлаб деди: 2“Исроил ўғилларига буюр, токи улар ўз мулкларининг улушидан левитларга яшаш учун шаҳарлар берсинлар. Левитларга шаҳарларнинг атрофидаги далаларни ҳам беринглар.3Шаҳарлар уларга ўзлари яшашлари учун бўлади. Далалар эса уларнинг чорваси, мулки ва уларнинг барча тирикчилик эҳтиёжлари учун бўлади. 4Сизлар левитларга беришингиз керак бўлган шаҳар четидаги далалар шаҳар деворидан ҳар томонга икки минг тирсак бўлиши керак.5Шаҳарнинг ташқарисидан шарқ томонга икки минг тирсак, жануб томонга икки минг тирсак, ғарб томонга икки минг тирсак ва шимол томонга икки минг тирсак ўлчанглар, шаҳар эса ўртасида бўлади. Шаҳарлар четидаги уларнинг далалари мана шундай бўлади.6Сизлар левитларга берадиган шаҳарлардан олтита шаҳар бўлсин. Бу эса сизлар одам ўлдирганнинг қочишига имкон берадиган паноҳ жойи бўлади. Булардан ташқари, яна қирқ иккита шаҳар беринглар. 7Сизлар левитларга беришингиз керак бўлган шаҳарларнинг ҳаммаси уларнинг далалари билан биргаликда қирқ саккизта шаҳар бўлади.8Исроил ўғилларининг мулкидан шаҳарларни бераётганингизда, каттароғидан каттароқ, кичикроғидан кичикроқ беринглар. Ҳар бир қабила, олган улушига қараб ўз шаҳарларидан левитларга беришлари керак”.9Раббий яна Мусога сўзлаб деди: 10“Исроил ўғилларига эълон қилиб, уларга айтгин: Сизлар Канъан ерига Йордандан ўтиб борганингизда, 11сизларда паноҳ шаҳарлари бўладиган шаҳарларни танлаб олинглар, токи одамни қасддан ўлдирмаган қотил ўша ерга қочиб кета олсин.12Бу шаҳарлар сизларга қасоскордан паноҳ жойи бўлади, токи одам ўлдирган киши судда жамоанинг олдида ҳозир бўлгунича ўлдирилмасин. 13Сизлар беришингиз керак бўлган шаҳарлар, паноҳ шаҳарлари сизларда олтита бўлиши керак.14Учта шаҳарни Йорданнинг бу томонидан беринглар, учта шаҳарни Канъан еридан беринглар. Улар паноҳ шаҳарлари бўлиши керак. 15Ушбу олтита шаҳар Исроил ўғиллари учун, мусофир ва сизларнинг орангиздаги кўчманчи киши учун паноҳ жойи бўлади, токи одамни қасддан ўлдирмаган ҳар қандай қотил у ерга қочиб кета олсин.16Агар кимдир бошқа бировни темир асбоб билан урса-ю, у ўлиб қолса, унда у қотилдир. Қотилни ўлимга ҳукм қилиш керак. 17Агар кимдир бошқа бировни қўлидаги тош билан ўлиши мумкин даражада урса ва у ўлса, унда у қотилдир. Қотилни ўлимга ҳукм қилиш керак. 18Агар ёғоч қурол билан ўлиши мумкин даражада урса ва у ўлса, унда у қотилдир. Қотилни ўлимга ҳукм қилиш керак.19Қон учун қасос олувчининг ўзи қотилни ўлдириши мумкин: у уни учратган заҳоти уни ўлдириши мумкин. 20Агар кимдир бошқасини нафратланганидан итариб юборса ёки ёвуз ният билан унга ниманидир отса ва у ўлса, 21ёки душманликдан уни қўли билан ўладиган даражада урса ва у ўлса, унда урганни ўлимга ҳукм қилиш керак: у қотилдир. Қон учун қасос олувчи қотилни учратган заҳоти ўлдириши мумкин.22Агар у уни ҳеч қандай душманликсиз бехосдан итариб юборса, ёки ёвуз ниятсиз унга ниманидир отиб юборса, 23ёки ўлдириши мумкин бўлган қандайдир тошни унинг устига уни кўрмасдан тушириб юбориб уни ўлдириб қўйса, лекин у унинг душмани бўлган бўлмаса ва унга ёмонлик истаган бўлмаса,24унда жамоа қотил ва қон учун қасос олувчининг ўртасида қуйидаги қарорга кўра ҳукм чиқариши керак: 25Жамоа қотилни қон учун қасос олувчининг қўлидан қутқариши керак. Жамоа уни у қочиб кетган паноҳ шаҳрига қайтариб юбориши керак, токи муқаддас мой билан мойланган буюк руҳоний ўлгунига қадар у ўша ерда яшаб турсин.26Агар қотил ўзи қочиб кетиб, паноҳ шаҳрининг чегарасидан чиқса, 27ва қон учун қасос олувчи у паноҳ шаҳрининг чегараларидан ташқарида уни топса ҳамда қон учун қасос олувчи бу қотилни ўлдирса, унда қон тўкилишининг айби унда бўлмайди. 28Чунки қотил буюк руҳонийнинг ўлимигача паноҳ шаҳрида яшаши керак эди, буюк руҳонийнинг ўлимидан сўнг қотил ўз мулки бўлган ерга қайтиши керак эди.29Бу сизларнинг барча турар жойларингизда, сизнинг авлодларингиз оша қонуний низом бўлсин. 30Агар кимдир бошқа бировни ўлдириб қўйса, унда қотилни гувоҳларнинг сўзларига кўра ўлдириш керак. Лекин уни ўлимга ҳукм қилиш учун битта гувоҳ етарли эмас.31Одамнинг ўлимида айбдор бўлган қотилнинг жони учун тўлов олманглар, аммо уни албатта ўлимга маҳкум этинглар. 32Паноҳ шаҳрига қочиб кетган одам буюк руҳонийнинг ўлимигача ўз ерида яшаши учун қайтиб келишига рухсат беришга у учун тўлов олманглар.33Шундай қилиб, ўзингиз яшайдиган ерни булғаманглар. Чунки қон ерни булғайди ва ер унга тўкилган қондан уни тўкканнинг қони билан тозаланади. 34Сизлар яшаётган ерингизни булғамаслигингиз керак, чунки унинг орасида Мен яшамоқдаман. Мен Раббий Исроил ўғилларининг орасида яшайман”.Chapter 36
1Юсуф ўғилларининг авлодларидан Манашеҳ ўғли, Махер ўғли бўлмиш Гилъад ўғилларининг авлодларидан оилабошилар келиб, Мусонинг олдида ва Исроил ўғилларининг қабилабошилару ҳокимларининг олдида сўзлаб, 2дедилар: “Раббий бизнинг хўжайинимизга Исроил ўғилларига ерни қуръага кўра мерос қилиб беришни буюрган эди ва бизнинг хўжайинимизга Раббий томонидан бизнинг биродаримиз Зелофеҳаднинг улушини унинг қизларига бериш буюрилган эди.3Агар улар Исроил ўғилларининг бошқа бир қабиласидан бўлган ўғилларга турмушга чиқсалар, унда уларнинг улуши бизнинг оталаримизнинг улушидан олиб қўйилади ва улар ўтадиган қабиланинг улушига қўшилади ҳамда қуръа бўйича бизга тушган улушдан ажратиб олинади. 4Ҳаттоки, Исроил ўғилларининг юбилейи бўлганида, уларнинг улуши улар ўтадиган қабиланинг улушига қўшилади ва бизнинг оталаримиз қабиласининг улушидан уларнинг улуши ажратиб олинади”.5Мусо Раббийнинг сўзига кўра Исроил ўғилларига буюриб, деди: “Юсуф ўғилларининг қабиласи тўғри айтяпти. 6Мана, Раббий Зелофедаҳнинг қизлари ҳақида нимани буюради: Улар ўзлари хоҳлаганга турмушга чиқишлари мумкин, фақатгина ўз оталари қабиласининг авлодига турмушга чиқишлари керак.7Шунда Исроил ўғилларининг улуши қабиладан қабилага ўтмайди. Чунки Исроил ўғилларининг ҳар бири ўз оталари қабиласининг улушига боғлиқ бўлиши керак.8Исроил ўғилларининг қабилаларида улушга эга бўлган ҳар қандай қиз ўз отасининг қабиласининг авлодидан бўлган кишига турмушга чиқиши керак, токи Исроил ўғилларининг ҳар бири ўз оталарининг улушини мерос қилиб олсинлар 9ва улуш бир қабиладан бошқа қабилага ўтмасин, чунки Исроил ўғилларининг қабилаларидан ҳар бир киши ўз улушига боғлиқ бўлиши керак”.10Раббий Мусога қандай буюрган бўлса, Зелофеҳаднинг қизлари худди шундай қилдилар. 11Зелофеҳаднинг қизлари Махлаҳ, Тирзаҳ, Хоглаҳ, Милкаҳ ва Ноаҳ ўз амакиларининг ўғилларига турмушга чиқдилар. 12Улар Юсуфнинг ўғли Манашеҳ ўғилларининг авлодларига турмушга чиқдилар ва уларнинг улуши оталари авлодининг қабиласида қолди.13Мана шулар – Раббий Мусо орқали Йерихо яқинидаги Йордан бўйида бўлган Мўаб текисликларида Исроил ўғилларига берган амрлар ва қарорлардир.Deuteronomy
Chapter 1
1Мана булар ― Мусо Йордан ортида барча Исроилликларга айтган сўзлардир. У бу сўзларни саҳрода, Порон ва Тофел, Лабан ва Ҳазерот ҳамда Дизаҳаб оралиғидаги, Суфнинг рўпарасидаги текисликда айтди. 2Бу текислик ― Сеир тоғидан Қадеш-Барнеаҳга бориш йўлида Хоребдан ўн бир кунлик йўл масофасида жойлашган.3Қирқинчи йилнинг ўн биринчи ойида, ойнинг биринчи кунида, Мусо Исроил ўғилларига Раббийнинг уларга амр берган барча нарсасини гапирди. 4У Ҳешбонда яшайдиган амўрликларнинг подшоҳи Сихон ва Эдрийдаги Аштаротда яшайдиган Ог подшоҳини қатл этганидан кейин5Йордан ортида, Мўаб ерида, Мусо бу қонунни эълон қилиб деди: 6“Раббий Худойимиз Хоребда бизга сўзлаб деди: Бу тоғда узоқ яшадингизлар.7Энди ўгирилинглар, йўлга чиқинглар ва амўрликларнинг тоғига ҳамда уларнинг барча қўшниларига: текисликка, тепаликка, пастликка, жанубга, денгиз бўйидаги Канъан ери ҳамда Лебанонга, буюк дарё ― Фурот дарёсигача боринглар. 8Мана, бу ерни Мен сизларга беряпман. Боринглар, Раббий оталарингиз Иброҳим, Исҳоқ ва Ёқубга ҳамда улардан кейин уларнинг наслига беришга қасам ичган ерни эгалланглар.9Мен ўшанда сизларга: Мен сизларни ёлғиз ўзим олиб бора олмайман, деб айтган эдим. 10Раббий Худойингиз сизларни кўпайтирди. Мана, энди сизлар самодаги юлдузлар каби кўпайдингизлар. 11Раббий, оталарингизнинг Худоси эса сизларни ҳозиргидан кўра минг баробар кўпайтирсин ва ваъда берганидек, сизларга барака берсин.12Қандай қилиб мен бир ўзим сизларнинг юкларингизни, ташвишлару низоларингизни кўтара оламан? 13Ўз қабилаларингиздан доно, ақлли ва синалган кишиларни танланглар, мен эса уларни бошлиқларингиз этиб тайинлайман. 14Сизлар менга жавоб бериб: Яхши ишни қилишни буюряпсан, дедингизлар.15Мен қабилаларингиздан бошлиқларни, доно ва синалган кишиларни олиб, уларни устиларингиздан бошлиқлар, мингбошилар, юзбошилар, элликбошилар, ўнбошилар ҳамда нозирлар қилиб тайинладим. 16Мен ўша пайтда ҳакамларингизга буйруқ бериб шундай деган эдим: Биродарларингизга қулоқ солинглар ва биродар билан биродарни ҳам, у билан бўлган мусофирни ҳам одилона ҳукм қилинглар.17Судда юзхотирчилик қилманглар, кичикни ҳам, каттани ҳам тингланглар. Одамнинг юзидан қўрқманглар, чунки суд – Худонинг ишидир. Сизлар учун қийин бўлган ишни эса менга етказинглар ва мен уни эшитаман. 18Шундай қилиб, сизлар қилишингиз керак бўлган ҳамма иш ҳақида мен ўша пайтда сизларга амр берган эдим.19Биз Хоребдан йўлга чиқиб, Раббий Худойимиз буюрганидек, амўрликларнинг тоғи йўлидаги сизлар кўрган бу буюк ва қўрқинчли саҳродан ўтдик ва Қадеш-Барнеаҳга келдик.20Мен сизларга дедим: Раббий Худойимиз бизга бераётган амўрликларнинг тоғига энди келдингизлар. 21Сенинг Раббий Худойинг, мана бу ерни сенга бермоқда. Бор, оталарингнинг Раббий Худоси сенга айтганидек, уни қўлга киритгин. Қўрқма ва ваҳимага тушма.22Лекин сизларнинг ҳаммаларингиз менинг олдимга келиб: Ерни текширишлари ва биз борадиган йўл ҳақида ҳамда биз борадиган шаҳарлар ҳақида бизга хабар олиб келишлари учун ўзимиздан олдин одамларни юборамиз, деб айтдингизлар. 23Бу гап менга ёқди ва мен сизларнинг ораларингиздан, ҳар бир қабиладан биттадан, ўн икки нафар одамни олдим. 24Улар бориб, тоққа чиқдилар ва Эшкол водийсига бориб, уни кўздан кечирдилар.25У ернинг ҳосилларидан қўлларига олиб, бизга буларни олиб келдилар. Шунингдек, бизга хабар олиб келиб: Раббий Худойимиз бизга бераётган ер яхши ердир, дедилар.26Лекин сизлар боришни истамадингизлар ва Раббий Худойингизнинг амрига қаршилик қилдингизлар. 27Сизлар чодирларингизда нолидингизлар ва дедингизлар: Раббий биздан нафратлангани учун бизни амўрликларнинг қўлларига топшириш ва қириб ташлаш мақсадида бизни Миср еридан олиб чиқди. 28Биз қаерга борамиз? Бизнинг биродарларимиз: Бу халқ биздан кўра кўпроқ ва баландроқ, шаҳарлари катта ва осмон қадар истеҳкомларга эга. Биз у ерда Анакнинг ўғилларини ҳам кўрдик,- деб юракларимизга умидсизлик солди.29Шунда мен сизларга дедим: Улардан қўрқманглар ва чўчиманглар. 30Сизларнинг Раббий Худойингиз олдингиздан боряпти. У сизлар учун жанг қилади. Мисрда сизларнинг кўз олдингизда қилган ишлари каби, 31мана, шу саҳрода сизлар кўрганингиздай, худди одам ўз ўғлини кўтариб юрганидек, Раббий Худойингиз сизлар юрган барча йўлларингизда, сизлар шу жойга келганингизча сизларни кўтариб юргани каби сизлар учун жанг қилади.32Шунда ҳам, сизлар Раббий Худойингизга ишонмадингизлар. 33У сизларнинг қароргоҳ қуришингиз учун жой излашга сизлардан олдинда борди. Сизлар юришингиз керак бўлган йўлни кўрсатиш мақсадида У тунда оловда, кундузи эса булутда юрган эди.34Раббий сизларнинг гапларингизни эшитиб ғазабланди ва қасам ичиб, деди: 35Мен оталарингизга бераман, деб қасам ичган яхши ерни бу ёвуз авлод одамларидан ҳеч бири кўрмайди. 36Фақат Йефуннеҳнинг ўғли Калеб уни кўради. У оёқ босиб юрган ерни унга ва унинг фарзандларига бераман, чунки у Раббийга тўлиқ эргашди.37Раббий сизлар сабабли мендан ҳам ғазабланиб, деди: Сен ҳам у ерга кирмайсан, 38сенинг олдингда бўлган Нўннинг ўғли Йешуа у ерга киради. Уни тасдиқлаб қўй, чунки у ерни эгаллашга Исроилни бошлаб боради.39Сизлар: Душманларга ўлжа бўлади, деб айтган фарзандларингиз ва ҳозирда эзгулик ҳамда ёвузликни билмайдиган ўғилларингиз у ерга киради. Мен уларга у ерни бераман ва улар уни эгаллайдилар. 40Сизлар эса бурилиб, Қизил денгиз йўли бўйлаб саҳро томонга йўл олинглар.41Ўшанда сизлар менга жавоб бериб: Биз Раббийга қарши гуноҳ қилдик. Раббий Худойимиз бизга буюрганидек, борамиз ва курашамиз, дедингизлар. Ўшанда ҳар бирингиз жанг қуролини белингизга боғлаб тоққа чиқишга шайландингизлар. 42Лекин Раббий менга деди: Уларга айтгин: Душманларингиз сизларни қириб ташламаслиги учун тоққа чиқманглар ва жанг қилманглар, чунки Мен сизларнинг ораларингизда йўқман.43Мен сизларга айтдим, лекин сизлар қулоқ солмадингизлар ва Раббийнинг амрига қарши бориб ўжарлик қилиб, тоққа чиқдингизлар. 44Ўша тоғда яшовчи амўрликлар сизларга қарши чиқиб, арилар таъқиб қилгани каби сизларни таъқиб қилдилар ва Сеирда то Хормаҳгача сизларни қириб ташладилар.45Сизлар эса қайтиб келиб, Раббий олдида кўз ёш тўкдингизлар, лекин Раббий овозингизни эшитмади ва қулоқ солмади. 46Шунда сизлар Қадешда турган вақтингизга кўра, анча вақт қолиб кетдингизлар.Chapter 2
1Сўнгра биз бурилиб, Раббий менга айтганига кўра Қизил денгиз йўли бўйлаб, саҳро томон йўл олдик ва кўп вақт Сеир тоғи атрофида айландик. 2Раббий менга сўзлаб деди: 3Бу тоғ атрофида айланиб юрганингиз етар, энди шимол томонга бурилинглар.4Халққа буюриб, айтгин: Сизлар Сеирда яшовчи биродарларингиз – Эсовнинг ўғиллари ҳудудидан ўтасизлар. Улар сизлардан қўрқиб қоладилар, аммо диққат қилинглар: 5улар билан жанг қилманглар. Чунки Мен сизларга уларнинг еридан оёқ кафтидек ҳам ерни бермайман, чунки Мен Сеир тоғини Эсовга мулк қилиб берганман.6Улардан озиқ-овқатларни кумушга сотиб олиб енглар, сувни ҳам сотиб олиб ичинглар. 7Чунки Раббий Худойингиз қўлингизнинг ҳар бир ишида сизларга барака берди. У сизларнинг бу улкан саҳродаги юрган йўлингизни билади. Мана, қирқ йил давомида Раббий Худойингиз сизлар билан биргадир, сизлар ҳеч нарсага муҳтож бўлмадингизлар.8Биз Элат ва Эзион-Габердан текислик йўли билан юриб, Сеирда яшовчи биродарларимиз Эсовнинг болалари ёнидан ўтдик ва бурилиб, Мўаб саҳроси томон йўл олдик.9Раббий менга деди: Мўабликларни қуршаб олманглар ва уларни жангга қўзғатманглар,чунки уларнинг еридан бир парчасини ҳам сизларга эгаликка бермайман. Чунки Мен Ар ерини Лўтнинг болаларига мулк қилиб берганман.10Илгари бу ерда Анакнинг авлоди каби баланд бўйли, буюк ва кўп сонли халқ бўлган эйимликлар яшар эди. 11Улар Анакнинг авлоди каби рафаликлар ҳисобланар эдилар. Мўабликлар эса уларни эйимликлар, деб аташар эди.12Сеирда эса илгари хорийликлар яшар эдилар. Исроил халқи Раббий уларга берган, улар мерос қилиб олган ерида қилгани каби Эсов ўғиллари ҳам хорийликларни қувиб юборган, уларни қириб ташлаган ва уларнинг ерларида ўрнашган эдилар.13Шундай қилиб, туринглар ва Зеред водийсидан ўтинглар. Биз эса Зеред водийсидан ўтдик. 14Биз Қадеш-Барнеаҳдан Зеред водийсига ўтганимизча, ўттиз саккиз йил вақт ўтди. Раббий қасам ичганидек, қўшин ичидан жангга қатнашишга қодир авлоднинг барчаси ўлиб кетди. 15Чунки уларнинг ҳаммалари ўлиб кетгунича, уларни халқ орасидан қириб ташлаш учун Раббийнинг қўли уларга қарши эди.16Жангга қатнашишга қодир авлоднинг барчаси қирилиб, халқ орасидан ўлиб кетганидан кейин, 17Раббий менга сўзлаб деди: 18Эндиликда Мўаб юрти ҳудуди бўлмиш Арни кесиб ўтяпсан 19ва Аммўн халқига яқинлашяпсан. Уларни қуршаб олма ва улар билан жанг қилма, чунки Мен Аммўн ўғилларининг еридан сенга мулк бермайман, чунки уни Лўтнинг болаларига мулк қилиб берганман.20Бу ер ҳам рафаликлар ери саналар эди. Илгари унда рафаликлар яшар эдилар, аммўнликлар эса уларни замзўмликлар, деб атар эдилар. 21Бу халқ ҳам Анакнинг авлоди каби буюк, кўп сонли ва баланд бўйли халқ эди. Лекин Раббий уларни Лўтнинг болалари юзи қаршисида қириб ташлади ва Лўтнинг ўғиллари уларни қувиб чиқариб, уларнинг ўрнида жойлашдилар. 22Раббий Сеирда яшовчи Эсов болаларига ҳам худди шундай қилди: уларнинг юзи қаршисидан хорийликларни қириб ташлади. Улар хорийликларни қувиб чиқардилар ва уларнинг жойларида ўрнашиб, ҳозиргача яшамоқдалар.23Кафтўрдан чиққан кафтўрликлар қишлоқларда Ғазогача яшаган авимликларни қириб ташладилар ва уларнинг ўрнига ўрнашдилар.24Энди туринглар, йўлга чиқинглар ва Арнон дарёсидан ўтинглар. Мана, Мен Ҳешбон подшоҳи, амўрлик Сихонни ва унинг ерини сенинг қўлингга топширяпман. Уни эгаллашни бошла ва у билан жанг қил. 25Шу бугундан бошлаб, Мен бутун осмон остидаги халқларда сенга нисбатан қўрқув ва ваҳима қўзғатишни бошлайман, сен ҳақингда эшитганлар сендан титраб, ваҳимага тушадилар.26Мен Кедемўт саҳросидан Ҳешбон подшоҳи Сихонга тинчлик сўзлари билан элчилар юбориб, шундай дедим: 27Сенинг ерингдан ўтишимга ижозат бер. Мен на ўнгга, на чапга бурилмасдан катта йўлдан ўтаман.28Менга тановул қилишим учун озиқни кумушга сот, ичишим учун сувни ҳам кумушга сот, мен фақат оёғим билан ерингдан ўтаман. 29Сеирда яшовчи Эсовнинг авлодлари ҳамда Арда яшовчи мўабликлар ҳам бизга шундай қилишди, токи Йордандан ўтиб Раббий Худойимиз бизга бераётган ерга етиб борайлик.30Лекин Ҳешбон подшоҳи Сихон унинг еридан ўтишимизга рухсат бермади, чунки сенинг Раббий Худойинг ҳозир кўриниб турганидек, уни қўлингга топшириш учун унинг руҳини қаттиқлаштирди ва юрагини тош қилди. 31Раббий менга: Мана, Мен Сихон ва унинг ерини сенга беришни бошладим. Унинг ерини эгаллашни бошла, деди.32Сихон Йаҳазда ўзининг бор халқи билан бизга қарши чиқди. 33Раббий Худойимиз уни қўлимизга топширди ва бизлар уни, унинг ўғилларини ҳамда бор халқини қириб ташладик.34Шу вақтда биз унинг барча шаҳарларини қўлга киритдик. Биз барча шаҳарларни, эркакларни, аёллару болаларни қириб ташладик, ҳеч кимни тирик қолдирмадик. 35Фақат ўлжага чорваларини ва биз қўлга киритган шаҳарлардаги ўлжаларни олдик.36Арнон дарёси қирғоғидаги Ароэрдан ва водийдаги шаҳардан Гилъадгача биз забт этмаган битта ҳам шаҳар қолмади, Раббий Худойимиз ҳаммасини қўлимизга топширди. 37Фақат сизлар Аммўн ўғилларининг ерига, Йаббоқ дарёси яқинидаги жойларга, тоғдаги шаҳарларга ва Раббий Худойимиз буюрмаган бирор ерга кирмадингиз.Chapter 3
1Сўнгра биз у ердан бурилиб, Башан томон йўл олдик. Башан подшоҳи Ог Эдрий ёнида ўзининг барча одамлари билан бизга қарши жангга чиқди. 2Шунда Раббий менга: Ундан қўрқма, чунки уни, унинг барча одамларини ҳамда бор ерини сенинг қўлингга топшираман. Сен эса Ҳешбонда яшаган аморий подшоҳи Сихонни нима қилган бўлсанг, буни ҳам шундай қиласан, деди.3Бизнинг Раббий Худойимиз Башан подшоҳи Огни ва унинг бор халқини бизнинг қўлимизга топширди. Бизлар уни қириб ташладик, бирорта ҳам тирик жон қолмади. 4Ўшанда биз унинг барча шаҳарларини қўлга киритдик. Биз улардан тортиб олмаган бирорта ҳам шаҳар қолмади. Башанлик Огнинг шоҳлиги бўлмиш Аргобнинг бутун вилоятини – олтмишта шаҳарни қўлга киритдик.5Бу шаҳарларнинг ҳаммаси баланд деворлар, дарвозалару тамбалар билан мустаҳкамланган эди. Бундан ташқари, мустаҳкамланмаган жуда кўп шаҳарлар бор эди. 6Биз Ҳешбон подшоҳи Сихон билан қилганимиздек, уларни ҳам тўлиқ қириб ташладик, ҳар бир шаҳардаги эркакларни, аёллару болаларни тўлиқ қириб ташладик. 7Лекин барча чорвани ва шаҳарларда қўлга киритган нарсаларни ўзимизга ўлжага олдик.8Ўша вақтда биз амўрликларнинг иккита подшоҳининг қўлидан Йорданнинг бу томонидаги, Арнон дарёсидан то Ҳермон тоғигача бўлган ерни олдик. 9Сидўнликлар Ҳермонни Шириўн, амўрликлар эса уни Шенир, деб атайдилар. 10Шунингдек, биз текисликда жойлашган барча шаҳарларни, бутун Гилъадни, бутун Башанни, Салкаҳ ва Эдрийгача башанлик Огнинг шоҳлигининг шаҳарларини олдик.11Чунки рафаликлардан фақат Башан подшоҳи Ог қолган эди. Мана, унинг тўшаги – темир тўшак ҳозир ҳам Аммўн ўғилларидаги Раббаҳдадир. Унинг узунлиги эркакларнинг тирсаги бўйича тўққиз тирсак, эни эса тўрт тирсак эди.12Ўша вақтда биз Арнон дарёси бўйидаги Ароэрдан бошлаб шу ерни қўлга киритдик. Гилъад тоғининг ярмини унинг шаҳарлари билан мен Рубен ва Гаднинг қабиласига бердим. 13Огнинг шоҳлиги бўлмиш Гилъаднинг қолган қисмини ва бор Башанни, Аргобнинг бутун вилоятини бор Башан билан бирга Манашеҳ қабиласининг ярмига бердим.14Манашеҳнинг ўғли Йаир эса Гешур ва Маақаҳ чегараларигача бутун Аргоб вилоятини олди. У Башанни ўз исми билан Йаир қишлоқлари, деб атади. Улар ҳозиргача шундай аталади.15Махирга эса мен Гилъадни бердим. 16Мен Гилъаддан бошлаб, то Арнон дарёсигача водийнинг ярмини ва Аммўн ўғилларининг чегараси бўлмиш Йаббоқ дарёсигача бўлган ерларни Рубен ва Гад қабиласига бердим.17Шунингдек, текисликни ва чегара бўлмиш Йорданни, то Киннеретдан текисликнинг денгизигача, шарқ томонда Писгаҳ тоғининг этагидаги Туз денгизигача бўлган ҳудудни ҳам уларга бердим.18Ўша вақтда мен Рубен ва Гад қабиласига буюриб дедим: Раббий Худойингиз сизларга бу ерни мулк қилиб берди. Жангга қодир бўлганларнинг ҳаммаси қуролланиб Исроилнинг ўғиллари – биродарларингиздан олдинда боринглар,19фақат хотинларингиз, болаларингиз ва чорвангиз мен сизларга берган шаҳарларингизда қолсин. 20Раббий сизларга берганидек, биродарларингизга ҳам ором берганидан кейин, улар Раббий Худойингиз уларга Йорданнинг у томонидан бераётган ерни мулк қилиб олганларидан кейин, сизларнинг ҳар бирингиз мен сизларга берган ўз ерингизга қайтасизлар.21Ўшанда мен Нўн ўғли Йешуага буюриб дедим: Раббий Худойингиз бу иккала подшоҳга қилган барча ишларни кўзларинг кўрди. Сен орасидан ўтадиган барча шоҳликларни Раббий худди шундай қилади. 22Улардан қўрқманглар, чунки Раббий Худойингизнинг Ўзи сизлар учун жанг қилади.23Ўша пайтда мен Раббийга ибодат қилиб, дер эдим: 24Раббий Худо, Сен Ўз қулингга Ўзингнинг буюклигингни ва кучли қўлингни кўрсатишни бошладинг. Чунки самода ёки ерда қандай худо борки, Сенинг қудратингдек қудрат билан Сенинг ишларингдек ишларни қила олса? 25Мен ўтиб Йордан ортидаги ажойиб ерни, ўша гўзал тоғ ва Лебанонни кўришимга рухсат бер.26Лекин Раббий сизлар сабабли мендан ғазабланди, сўзларимга қулоқ солмади. Раббий менга деди: Етар, энди Менга бу ҳақида бошқа гапирма, 27Писгаҳнинг чўққисига чиққин ва ўз кўзларинг билан ғарб, шимол, жануб ва шарқ томонга қарагин. Ўз кўзларинг билан кўргин, чунки сен Йорданнинг у томонига ўтмайсан.28Лекин Йешуага насиҳат қил, унга далда бериб, уни мустаҳкамла. Чунки у бу халқни бошқариб боради ва сен кўрадиган ерни уларга улушларга бўлиб беради. 29Шундай қилиб, биз Бейт-Пеор қаршисидаги водийда тўхтадик.Chapter 4
1Шундай қилиб, эй, Исроил, мен сенга бажаришни ўргатаётган низомлару қонунларни эшит, токи сизлар ҳаёт бўлинглар ва оталарингизнинг Раббий Худоси сизларга бераётган ерга бориб, уни мерос қилиб олинглар. 2Сизларга амр бераётган сўзларимга ҳеч нарса қўшманглар ва ундан олиб ташламанглар. Мен сизларга амр бераётган Раббий Худойингизнинг амрларини бажаринглар.3Раббий Беал-Пеҳорни нима қилганини кўзларингиз кўрди. Раббий Худойингиз Бейт-Пеорга эргашган ҳар бир одамни ораларингиздан қириб ташлади. 4Лекин сизлар, Раббий Худойингизга ёпишганларнинг ҳаммаси ҳозиргача тириксизлар.5Мана, мен Раббий Худойим менга амр берганидек, сизларга низомлару қонунларни ўргатдим, токи сизлар эгалик қилишингиз учун бораётган ерда шу амрларни бажаринглар. 6Шундай қилиб, уларни асранглар ва бажаринглар, чунки халқларнинг кўз ўнгида сизларнинг донолигингиз ва идрокингиз шундадир. Улар бу барча низомларни эшитиб, дейдилар: Ҳақиқатан ҳам, фақат мана шу буюк халқ доно ва идроклидир.7Чунки бирор бошқа буюк халқ бормики, Раббий Худойимиз уни қачон чақирсак, бизга яқин бўлганидек унинг худолари яқин бўлса? 8Ёки бирор буюк халқ бормики, унинг мен сизларга бугун тақдим қилаётган бу қонун каби одил низомлару қонунлари бўлса?9Фақат эҳтиёт бўлинглар ва жонларингизни жуда асранглар, токи кўзларингиз кўрган ишларни унутманглар ва булар ҳаётингизнинг ҳамма кунларида юрагингиздан чиқмасин, балки уларни ўғилларингизга ва ўғилларингизнинг ўғилларига айтиб беринглар. 10Айниқса, сизлар Хоребда Раббий Худойингизнинг қаршисида турганингизда, Раббий менга: Менга халқни йиққин ва Мен уларга сўзларимни эшиттираман, токи улар ердаги ҳаётларининг ҳамма кунларида Мендан қўрқишни ўрганишсин ва ўғилларига ўргатишсин, деган кун ҳақида ўз ўғилларингизга айтиб беринглар.11Сизлар яқинлашиб, тоғнинг тагида турдингизлар. Тоғ эса само қадар кўтарилган оловда ёнар эди. Қоронғилик, булут ва зулмат ҳукм сурар эди. 12Шунда Раббий сизларга олов ичидан гапирди. Сизлар Унинг сўзларининг овозини эшитдингизлар, лекин қиёфасини кўрмадингизлар, фақат овозни эшитдингизлар.13У сизларга бажаришни амр берган Ўзининг аҳдини – Ўнта амрни эълон қилди. У уларни иккита тош лавҳага ёзди. 14Ўшанда Раббий менга низомлару қонунларни сизларга ўргатишимни буюрди, токи сизлар эгалик қилишингиз учун бораётган ерда уларни бажаринглар.15Шунинг учун қалбларингизда қаттиқ сақланглар: Раббий сизларга Хоребда олов ичидан гапирган кунда сизлар ҳеч қандай қиёфани кўрмадингизлар, 16токи сизлар бузилиб, ўзингизга эркак ёки аёл кўринишидаги, бирор шаклдаги ўйма бут ясаманглар – 17ердаги бирор бир ҳайвон кўринишидаги, самода учадиган бирор бир қанотли қуш кўринишидаги, 18ерда судралиб юрувчи бирор бир жонзот кўринишидаги, ердан пастда бўлган сувдаги бирор бир балиқ кўринишидаги бутни ясаманглар.19Шунингдек, осмонга қараб, қуёшни, ойни, юлдузларни ҳамда самонинг барча қўшинларини кўрганингизда, йўлдан озманглар, уларга сажда қилманглар ҳамда уларга хизмат қилманглар, чунки Раббий Худойингиз уларни бутун осмон остидаги барча халқларга берган. 20Сизларни эса Раббий олиб, темир ўчоқдан – Мисрдан чиқарди, токи сизлар ҳозирда кўриниб турганидек, Унинг мулкининг халқи бўлинглар.21Раббий сизлар сабабли мендан ғазабланди ва Йорданнинг у томонига ўтмаслигим ҳамда Раббий Худойингиз сизга эгаликка бераётган яхши ерга кирмаслигим ҳақида қасам ичди. 22Мен Йорданнинг у томонига ўтмасдан, шу ерда ўламан. Сизлар эса ўтасизлар ва ўша яхши ерни мерос қилиб оласизлар.23Диққат қилинглар, токи Раббий Худойингиз сизлар билан тузган аҳдни унутманглар ва Раббий Худойингиз сизларга амр берганидек, ўзингизга бирор нарсанинг шаклидаги бутни ясаманглар. 24Чунки Раббий Худойингиз – еб ютадиган олов, У – Эл-Канноу (“Худо Рашкчидир”).25Ўғилларингиз ва ўғилларингизнинг ўғиллари туғилганида, у ерда узоқ яшаб, бузилиб кетсангизлар, ҳамда бирор нарсанинг шаклидаги бутни ясаб, Раббий Худойингизнинг кўз ўнгида шундай ёвузлик қилсангизлар, ва Унинг ғазабини қўзғатсангизлар, 26унда бугун сизларга ер ва осмон қаршисида гувоҳлик беряпманки, сизлар мерос қилиб олиш учун Йорданнинг у томонига ўтаётган ердан тезда қирилиб кетасизлар. Сизлар у ерда узоқ яшамайсизлар, балки тўлиқ қириб ташланасизлар.27Раббий сизларни халқлар орасига тарқатиб юборади. Сизлар эса Раббий сизларни бошлаб борадиган халқлар орасида кам сонли бўлиб қоласизлар. 28У ерда сизлар инсон қўллари билан тош ва ёғочдан ясалган, кўра олмайдиган, эшита олмайдиган, ея олмайдиган ҳамда ҳидлай олмайдиган худоларга хизмат қиласизлар.29Лекин ўша ерда Раббий Худойингизни изласангизлар, агарда Уни бутун юрагингиз ва бутун жонингиз билан изласангизлар, Уни топасизлар.30Қайғу-аламда бўлганингизда ва вақт ўтиши билан буларнинг барчаси бошингизга тушганида, Раббий Худойингизга мурожаат қиласизлар ва Унинг овозига қулоқ соласизлар. 31Раббий Худойингиз – Эл-Рахум (“Шафқатли Худодир”). У сизни ташлаб кетмайди ва ҳалок қилмайди. Шунингдек, оталарингизга қасам ичиб тасдиқлаган, улар билан тузган аҳдини унутмайди.32Чунки сизлардан олдин бўлган илгариги замонлардан, Худо ер юзида одамни яратган кундан бошлаб, осмоннинг у чеккасидан бу чеккасигача бориб сўранглар: шунга ўхшаган бирон буюк иш бўлганми ёки қулоққа чалинганми? 33Бирор халқ олов ичидан гапирган Худонинг овозини сизлар эшитганингиз каби эшитиб омон қолганми?34Ёки Раббий Худойингиз Мисрда, кўз ўнгингизда сизлар учун қилган аломатлар, мўъжизалар, уруш, қудратли қўл ва баланд билак, буюк даҳшатлар билан Ўзига халқ олгани каби, бирор худо бориб, бошқа халқ ичидан ўзига халқ олишга ҳаракат қилганми?35Фақатгина Йаҳвеҳ – Худо эканлигини ва Ундан ўзга ҳеч ким йўқлигини билишингиз учун сизларга булар кўрсатилди. 36У сизларга таълим бериш учун осмондан Ўз овозини эшиттирди. Ерда эса У сизларга Ўзининг буюк оловини кўрсатди, сизлар эса олов ичидан Унинг сўзларини эшитдингизлар.37У сизларнинг оталарингизни севиб, улардан кейинги авлодни – сизларни танлагани учун сизларни Мисрдан буюк қудрат билан олиб чиқди, 38токи сизлардан кўпроқ ва кучлироқ бўлган халқларни сизларнинг юзингиз қаршисидан қувиб чиқарсин ва ҳозир кўриниб турганидек, сизларни олиб бориб, уларнинг ерларини мерос қилиб берсин.39Шундай қилиб, энди билиб олинглар ва юракларингга тугинглар: Йаҳвеҳ – юқорида осмонда ва пастда ерда Худодир ва Ундан бошқаси йўқдир! 40Сизга ва сиздан кейинги ўғилларингизга яхши бўлиши учун, Раббий Худойингиз сизларга абадий бераётган ерда сизлар узоқ яшашингиз учун бугун мен сизларга амр бераётган Унинг низомлару амрларига риоя қилинглар”.41Сўнгра Мусо Йорданнинг бу томонида, қуёш чиқар томонда учта шаҳарни ажратди, 42токи ўз яқинини кеча ва ундан олдинги куни унга душман бўлмасдан, билмасдан ўлдириб қўйган қотил шу ерга қочсин ва шаҳарлардан бирига қочиб, тирик қолсин. 43Бу шаҳарлар: Рубен қабиласи текислигидаги саҳродаги Безер, Гад қабиласига тегишли Гилъаддаги Рамўт ва Манашеҳ қабиласига тегишли Башандаги Голандир.44Бу ― Мусо Исроил ўғилларига тақдим қилган қонундир. 45Булар ― Исроил ўғилларига Мусо сўзлаган гувоҳликлар, низомлару фармонлардир. У буларни улар Мисрдан чиққанларидан кейин, 46Йорданнинг бошқа томонида, Бейт-Пеор қаршисидаги водийда, Ҳешбонда яшаган амўрликлар подшоҳи Сихоннинг ерида сўзлади. Амўрлик подшоҳи Сихонни Мусо Исроил ўғиллари билан Мисрдан чиққанларидан кейин қирғин қилган эди.47Улар унинг ерини ҳамда Башан подшоҳи Огнинг ерини, Йорданнинг қуёш чиқар томонидаги амўрликларнинг иккита подшоҳининг ерларини, 48Арнон дарёси бўйидаги Ароэрдан Сион тоғи, яъни Ҳермонгача 49ва Йорданнинг бу томонидаги бутун текисликни шарққа қараб, Писгаҳ этагидаги текисликнинг денгизигача эгаллаб олган эдилар.Chapter 5
1Мусо бутун Исроилни чақириб, уларга деди: “Эй, Исроил, мен бугун сизларнинг қулоғингизга гапирадиган амрлару низомларни эшитинглар, уларни ёд олинглар ва бажаришга ҳаракат қилинглар. 2Раббий Худойимиз Хоребда биз билан аҳд тузди. 3Раббимиз бу аҳдни оталаримиз билан эмас, балки шу ерда турган, тирик бўлган биз билан тузди.4Раббий сизлар билан тоғда олов ичидан юзма-юз гаплашди. 5Ўшанда мен Раббийнинг сўзларини сизларга етказиш учун Раббий билан сизларнинг ўртангизда турдим. Чунки сизлар оловдан қўрқдингизлар ва тоққа чиқмадингизлар. Шунда У деди: 6Мен сени Миср еридан, қуллик хонадонидан олиб чиққан Раббий Худойингман.7Менинг қаршимда бошқа худоларинг бўлмасин. 8Ўзингга юқорида осмондаги, ерда пастдаги ва сувда ер остидаги нарсаларнинг тасвирини ҳамда бутларни ясама.9Уларга сажда ҳам қилма, хизмат ҳам қилма, чунки Мен Раббий Худойинг – Эл-Канноуман (“Худо Рашкчидир”). Мендан нафратланадиган оталарнинг гуноҳлари учун фарзандларини учинчи ва тўртинчи авлодигача жазоловчи, 10Мени севувчиларнинг ва амрларимга амал қилувчиларнинг эса минггинчи авлодигача шафқат қиладиган Худоман.11Раббий Худойингнинг номини беҳудага тилга олма. Чунки Раббий Унинг номини беҳудага тилга олганни жазосиз қолдирмайди.12Раббий Худойинг сенга амр берганидек, шаббат кунини муқаддас тутиш учун унга риоя қил. 13Олти кун меҳнат қил ва ҳамма ишларингни бажар. 14Еттинчи кун эса Раббий Худойингга бағишланган шаббат кунидир. Бу кунда на сен, на ўғлинг, на қизинг, на қулинг, на чўринг, на ҳўкизинг, на эшагинг, на бирор чорванг, на уйингдаги мусофир ҳеч қандай иш қилмаслиги керак, токи қулинг ва чўринг ҳам сен каби ором олсин.15Миср ерида сен қул бўлганингни ва Раббий Худойинг сени у ердан бақувват қўли ҳамда баланд билаги билан олиб чиққанини ёдда тутгин. Шунинг учун Раббий Худойинг сенга шаббат кунига риоя қилишингни буюрди.16Раббий Худойинг сенга амр берганидек, ота-онангни эҳтиром қил, токи умринг узоқ бўлсин ва Раббий Худойинг сенга бераётган ерда сенга яхши бўлсин.17Қотиллик қилма. 18Зино қилма. 19Ўғирлик қилма. 20Яқинингга қарши ёлғон гувоҳлик берма.21Яқинингнинг хотинини истама, яқинингнинг уйини ҳам, унинг даласини ҳам, унинг қулини ҳам, унинг чўрисини ҳам, унинг ҳўкизини ҳам, унинг эшагини ёки яқинингга тегишли бўлган бирор нарсани истама”.22Раббий бу сўзларни сизларнинг бутун йиғинингизга тоғда, олов, булут ва зулмат ичидан баланд овоз билан сўзлади ва бошқа гапирмади. Сўнгра буларни иккита тош лавҳага ёзиб, уларни менга берди.23Ўша тоғ оловда ёнаётган пайтида сизлар зулмат ичидан овозни эшитганингизда, қабилаларингизнинг бошлиқлари ва сизларнинг оқсоқолларингиз менинг олдимга келиб, 24дедингизлар: Мана, Раббий Худойимиз бизга Ўз шуҳратини ҳамда буюклигини кўрсатди, биз Унинг овозини олов ичидан эшитдик. Бугун биз Худонинг инсон билан гаплашишини ва у тирик қолишини кўрдик.25Аммо биз нима учун ўлишимиз керак? Зеро бу буюк олов бизни еб ютади. Агар биз Раббий Худойимизнинг овозини яна эшитсак, биз ўламиз. 26Чунки бирор вужуд бормики, бизга ўхшаб олов ичидан гапирган тирик Худонинг овозини эшитган бўлса ва тирик қолган бўлса? 27Сен бориб, Раббий Худойимиз айтадиган гапларнинг барчасига қулоқ сол ва Раббий Худойимиз сенга айтадиган ҳамма гапларни бизга айтиб бер. Биз эса қулоқ соламиз ва бажарамиз.28Сизлар менга гапираётган сўзларингизнинг овозини Раббий эшитди ва Раббий менга деди: Мен бу халқнинг сенга айтган сўзларининг овозини эшитдим. Уларнинг барча айтган гаплари яхши. 29Қанийди, уларнинг юраклари шундай бўлсаки, улар Мендан қўрқсалар ва ҳаётларининг барча кунларида Менинг барча амрларимга риоя қилсалар, токи уларга ва уларнинг ўғилларига абадий яхши бўлсин. 30Бориб уларга: Чодирларингизга қайтиб боринглар, деб айтгин.31Сен эса Мен билан шу ерда тура қолгин. Мен сенга уларга ўргатишинг керак бўлган барча амрлар, низомлару қонунларни айтаман, токи улар Мен уларга эгаликка бераётган ерда шуларга амал қилсинлар.32Қаранглар, Раббий Худойингиз сизларга амр берганидек ҳаракат қилинглар. Ўнгга ҳам, чапга ҳам бурилманглар! 33Раббий Худойингиз сизларга амр берган йўлдан юринглар, токи узоқ яшанглар, сизларга яхши бўлсин ва сизлар эгаликка оладиган ерда узоқ вақт яшай олинглар.Chapter 6
1Мана булар ― сизлар эгалик қилиш учун бораётган ерда амал қилишингиз учун Раббий Худойингиз сизларга ўргатишни амр берган амрлар, низомлару қонунлардир, 2токи сизлар Раббий Худойингиздан қўрқинглар ва мен сизларга амр бераётган Унинг барча низомлару амрларига сизлар, сизларнинг ўғилларингиз ва ўғилларингизнинг ўғиллари умрингиз узоқ бўлиши учун ҳаётингизнинг барча кунларида амал қилинглар.3Шундай қилиб, эй, Исроил, буни эшит ва бажаришга ҳаракат қил, токи сенга яхши бўлсин. Шунда оталарингизнинг Раббий Худоси ваъда берганидек, сут ва асал оқадиган ерда сизлар ниҳоятда кўпайинглар.4Эшит, эй, Исроил! Бизнинг Раббий Худойимиз ― ягона Раббийдир! 5Раббий Худойингни бутун қалбинг билан, бутун жонинг ва бутун кучинг билан сев.6Мен сенга бугун амр бераётган ушбу сўзлар юрагингда бўлсин. 7Буларни фарзандларингга уқдиргин, булар ҳақида уйингда ўтирганингда ҳам, йўлда юрганингда ҳам, ётганингда ҳам, турганингда ҳам гапириб тур.8Бу сўзларни қўлингга белги сифатида боғлаб қўй, булар пешаналарингга пешанабоғдек бўлсин. 9Бу сўзларни уйингнинг эшик ромларига ҳамда дарвозаларингга ёзиб қўй.10Раббий Худойинг оталаринг Иброҳим, Исҳоқ ва Ёқубга сенга бериши ҳақида қасам ичган, сен қурмаган катта ва яхши шаҳарлари, 11сен тўлдирмаган ҳар хил яхши нарсаларга тўла уйлари, сен қазимаган янги қудуқлари, сен экмаган узумзорлари ва зайтун дарахтлари бўлган ўша ерга сени олиб борганида, сен эса еб тўйганингда, 12шунда эҳтиёт бўл, сени Миср еридан, қуллик уйидан олиб чиққан Раббийни унутма.13Раббий Худойингдан қўрққин, биргина Унга хизмат қил ва Унинг номи билан қасам ич. 14Ўзга худоларга, сизларнинг атрофингизда бўладиган халқларнинг худоларига эргашманглар. 15Чунки сизларнинг орангизда бўлган Раббий Худойингиз – Эл-Канноу (“Худо Рашкчидир”), токи Раббий Худойингизнинг сизларга ғазаби алангаланмасин ва У сизларни ер юзидан қириб ташламасин.16Раббий Худойингизни Массаҳда васвасага солганингиздек васвасага солманглар. 17Раббий Худойингизнинг сизларга амр берган низомларини, бўйруқлару амрларини маҳкам сақланглар.18Раббийнинг кўз ўнгида тўғри ва яхши бўлган ишни қилинглар, токи сизларга яхши бўлсин ва Раббий сизнинг оталарингизга: Бераман, деб қасам ичган ерни эгалланглар. 19Раббий эса Ўзи айтганидек, сизнинг душманларингизни юзингиз қаршисидан ҳайдаб юборади.20Агар ўғлинг сендан кейинги даврларда: Раббий Худойингиз сизларга амр берган бу бўйруқлар, низомлар ва қонунлар нимани билдиради?- деб сўраса, 21сен ўғлингга айтгин: Биз Мисрда фиръавннинг қуллари эдик, аммо Раббий бизни кучли қўли билан олиб чиқди. 22Раббий бизнинг кўз ўнгимизда Миср устидан, фиръавн ва унинг бутун хонадони устидан аломатлар, буюк мўъжизалар ҳамда жазолар кўрсатди, 23бизни эса, оталаримизга бериши ҳақида қасам ичган ерга олиб бориш учун у ердан олиб чиқди.24Раббий бизга ушбу низомларнинг барчасини бажаришни амр берди, токи барча кунларимизда бизга яхши бўлиши ва ҳозиргидек ҳаётимизни сақлаб қолиши учун биз Раббий Худойимиздан қўрқайлик. 25У бизга амр берганидек, бу барча амрларни Раббий Худойимизнинг юзи қаршисида бажаришга ҳаракат қилсак, бизнинг ҳақлигимиз шунда бўлади.Chapter 7
1Раббий Худо сен эгалик қилиш учун бораётган ерга сени олиб кирганида ва кўп сонли халқларларни ― хетликлар, гиргошликлар, амўрликлар, канъанликлар, паризликлар, ҳивликлар, ябусликларни ― яъни сендан кўра кўп сонли ва кучлироқ бўлган еттита халқни юзинг қаршисидан қувиб юборганида,2Раббий Худойинг уларни сенинг қўлингга топширганида ва уларни ҳалок қилганингда, сен уларни тўлиқ қириб ташла, улар билан битим тузма ва уларни аяма. 3Улар билан қариндош бўлма, уларнинг ўғилларига қизингни берма, ўғлингга уларнинг қизидан олиб берма,4чунки улар сенинг ўғилларингни ўзга худоларга хизмат қилишлари учун Мендан йироқлаштирадилар. Ана шунда сенга нисбатан Раббийнинг ғазаби алангаланади ва У сени тезда қириб ташлайди. 5Аммо улар билан шундай йўл тутинглар: уларнинг қурбонгоҳларини вайрон қилинглар, устунларини яксон қилинглар, бутларга аталган эманзорларини кесиб ташланглар ва бутларини оловда ёндиринглар.6Чунки сен Раббий Худойинг учун муқаддас халқсан. Ер юзидаги барча халқлар орасида Унинг шахсий халқи бўлишинг учун Раббий Худойинг сени танлаб олди.7Раббий сизларни барча халқлардан кўп сонли халқ бўлганингиз учун танлаган эмас, чунки сизлар барча халқлардан кам сонлисизлар, 8балки Раббий сизларни севиши учун ҳамда У сизларнинг оталарингизга ичган қасамини бажариши учун Раббий сизларни Ўзининг кучли қўли билан Мисрдан олиб чиқди ва сизларни Миср подшоҳи фиръавннинг қўлидан, қуллик уйидан озод қилди.9Шундай қилиб, билгинки, сенинг Раббий Худойинг ― Уни севувчиларга ва Унинг амрини сақловчиларга минггинчи авлодигача аҳд ва шафқатини сақловчи содиқ Худодир. 10Ундан нафратланувчиларни эса ҳалок қилиб, юзларига қаримталарини беради. Ундан нафратланувчига кечиктирмай, унинг юзига қаримтасини беради. 11Шундай қилиб, мен бугун амр бераётган низомларга, амрлару қонунларга амал қил.12Агар сен ушбу қонунларни тингласанг, уларни сақлаб бажарсанг, шунда Раббий Худойинг оталарингга қасам ичганидек, сенга аҳд ва шафқатини сақлайди. 13Шунда У сенга бериши ҳақида оталарингга қасам ичган ерда У сени севади, сенга барака беради ва сени кўпайтиради. У сенинг қорнингнинг ҳосилига, ерингнинг ҳосилига, сенинг нонингга, шаробу мойингга, катта ва кичик қорамолингнинг боласига барака беради.14Сен барча халқлардан кўра кўпроқ баракали бўласан, сенинг орангда ҳам, қорамолингнинг орасида ҳам бепушти бўлмайди. 15Раббий сендан барча заифликларни узоқлаштиради ва сен билган Мисрдаги оғир касалликларга сени йўлиқтирмайди, уларга барча сендан нафратланувчиларни йўлиқтиради.16Раббий Худойинг сенга берадиган барча халқларни сен қириб ташлайсан. Уларни кўзинг аямасин ва уларнинг худоларига хизмат қилма, чунки бу сен учун тўрдир.17Агар сен юрагингда: Бу халқлар мендан кўра кўп сонли, мен уларни қандай ҳайдаб чиқараман?- десанг, 18сен улардан қўрқма, сенинг Раббий Худойинг фиръавнни ва бутун Мисрни нима қилганини эсла. 19Сенинг кўзларинг кўрган улкан синовларни, аломатларни, мўъжизаларни ва Раббий Худойинг мустаҳкам қўли ҳамда баланд мушаги билан сени олиб чиққанини эсла. Сен қўрқаётган барча халқларни ҳам Раббий Худойинг худди шундай қилади.20Юзингдан яширинганлари ва тирик қолганлари ҳалок бўлгунларича, Раббий Худойинг уларга қовоғариларни юборади. 21Улардан қўрқма, чунки Раббий Худойинг, буюк ва даҳшатли Худо сизларнинг орангиздадир. 22Сенинг Раббий Худойинг бу халқларни сенинг қаршингдан оз-оздан қувади, сен уларни тезда қириб ташлай олмайсан, токи сенга қарши дала ҳайвонлари кўпаймасин.23Аммо Раббий Худойинг уларни сенга топширади ва уларни шундай катта саросимага соладики, улар ҳалок бўладилар. 24У уларнинг подшоҳларини сенинг қўлингга топширади ва сен уларнинг исмларини осмон остидан йўқ қиласан. Уларни тўлиқ қириб ташламагунингча, ҳеч ким сенга қарши тура олмайди.25Сизлар эса уларнинг худоларининг бутларини оловда ёндиринглар, бу бутларда бўлган олтин ва кумушни олишни истаманглар, токи бу сизлар учун тўр бўлмасин, чунки бу сизларнинг Раббий Худойингиз учун жирканчдир. 26Бу жирканч нарсани уйингга олиб кирма, токи бу нарса каби лаънатга қолма. Ундан ҳазар қилиб, жиркангин, чунки бу лаънатлангандир.Chapter 8
1Мен бугун сизларга буюраётган барча амрларни бажаришга ҳаракат қилинглар, токи сизлар ҳаёт бўлинглар, кўпайинглар ва Раббий сизларнинг оталарингизга қасам ичиб ваъда берган ерни эгалланглар. 2Раббий Худойинг сени бўйсундириш учун, сени синаш учун, юрагингда нима борлигини: Унинг амрларига риоя қиласанми ёки йўқми билиш учун сени саҳродан олиб ўтган бутун йўлни ёдда сақла.3У сени бўйсундирар, очликдан тинкангни қуритар ва ўзинг ҳам, сенинг оталаринг ҳам билмаган манна билан сени боқар эди, токи инсон фақат нон билан эмас, балки Худонинг оғзидан чиқадиган ҳар бир сўз билан тирик эканлигини сенга кўрсатсин.4Мана, қирқ йил давомида сенинг устингдаги кийимларинг эскирмади, оёқларинг ҳам шишмади. 5Шундай қилиб, ўз юрагингда билгинки, ота ўғлини тарбиялагани каби Раббий Худойинг сени тарбиялайди. 6Шунинг учун Раббий Худойингнинг йўлларидан юриб ва Ундан қўрқиб, Унинг амрларини сақла.7Чунки Раббий Худойинг сени яхши ерга ― ирмоқлар, булоқлар, водийлар ҳамда тоғдан чиқаётган сувлари бор бўлган ерга, 8буғдой, арпа, узумлар, анжирлар, анор дарахтлари бўлган ерга, зайтун дарахтлари ва асал бўлган ерга,9сен нонингни етишмовчиликсиз ейдиган ва ҳеч нарсага муҳтож бўлмайдиган ерга, тошлари темир бўлган ва сен тоғларидан асал оладиган ерга олиб бормоқда. 10Сен еганингда ва тўйганингда, шунда Раббий Худойинг сенга берган яхши ер учун Уни дуо қил.11Эҳтиёт бўл, мен бугун сенга амр бераётган Раббий Худойингнинг бўйруқларини, амрлару низомларини бажармасдан, Раббий Худойингни унутма. 12Сен еб тўйганингда, яхши уйлар қуриб, уларда яшаганингда,13сенинг катта ва кичик қорамолинг кўпайганида, кумуш ва олтининг кўпайганида, сенинг ҳамма нарсанг кўпайганида ― 14ўшанда диққат билан қара, токи сенинг юрагинг мағрурланмасин ва сени Миср еридан, қуллик хонадонидан олиб чиққан Раббий Худойингни унутма.15У сени заҳарли илонлар, чаёнлар, сувсиз қуруқ жойлари бўлган улкан ва даҳшатли саҳродан олиб ўтди. У сен учун чақмоқтошли қоядан сув чиқариб берди. 16У сени саҳрода оталаринг билмаган манна билан боқди, токи кейинчалик сенга яхшилик қилиш учун сени бўйсундирсин ва сени синасин, 17токи сен юрагингда: Менинг кучим ва менинг қўлимнинг қуввати менга бу бойликларни келтирди, дема.18Аммо Раббий Худойингни ёдда сақла, чунки У сенга бойликни қўлга киритиш учун куч беряпти, токи У сенинг оталарингга қасам билан тасдиқлаган амрини ҳозир қилаётгани каби бажарсин. 19Агар сен Раббий Худойингни унутсанг, бошқа худоларнинг ортидан борсанг, уларга хизмат қилиб, сажда қилсанг, мен бугун сенга гувоҳлик бераманки, сен ҳалок бўласан. 20Раббий Худойингизнинг овозига қулоқ солмаганингиз учун Раббий юзларингиз қаршисида қириб ташлаган халқлар каби сизлар ҳам ҳалок бўласизлар.Chapter 9
1Эй, Исроил эшит! Энди сен Йордан ортига бориб, сендан кўпроқ ва кучлироқ халқларга, само қадар мустаҳкамланган катта шаҳарларга эгалик қилиш учун бормоқдасан. 2Кўп сонли ва баланд бўйли халқ, Анак ўғилларига эгалик қилиш учун бормоқдасан. Сен улар ҳақида билиб, улар ҳақида: Ким Анак ўғилларига қарши тура олади?- деганларини эшитгансан.3Эндиликда билгин: Сенинг Раббий Худойинг сенинг олдингдан еб ютувчи олов каби бормоқда. У уларни сенинг олдингда қулатади ва қириб ташлайди. Сен уларни қувиб юборасан ва Раббий айтганидек, уларни тезда ҳалок қиласан.4Раббий Худойинг уларни сенинг юзинг қаршисидан ҳайдаб чиқарганида, ўз юрагингда: Раббий менинг ҳақлигим учун мени бу ерга эгалик қилишга олиб келди, дема. Бу халқларнинг бетавфиқлиги учун Раббий уларни сенинг юзинг олдидан қувиб юбормоқда.5Сенинг ҳақлигинг ва юрагингнинг тўғрилиги учун сен бу ерга эгалик қилгани бораётган эмассан, балки бу халқларнинг бетавфиқлиги учун ҳамда Раббий сенинг оталаринг Иброҳим, Исҳоқ ҳамда Ёқубга қасам ичган сўзини амалга ошириши учун Раббий Худойинг уларни юзинг олдидан ҳайдаб юбормоқда.6Шунинг учун билгинки, Раббий Худойинг сенга бу яхши ерни ҳақлигинг учун эгалик қилишга бераётган эмас, чунки сен ― бўйни қаттиқ халқсан.7Ёдда тутгин, Раббий Худойингни саҳрода қанчалар аччиқлантирганингни унутма! Ўша Миср еридан чиққан кунингдан бошлаб, мана шу жойга келгунингга қадар сен Раббийга қаршилик қилдинг. 8Хореб ёнида ҳам сизлар Раббийни аччиқлантирдингизлар ва Раббий сизлардан шу қадар ғазабландики, ҳатто сизларни қириб ташламоқчи бўлди.9Раббийнинг сизлар билан тузган аҳд лавҳалари, тош лавҳаларни олиш учун тоққа кўтарилганимда, тоғда қирқ кун ва қирқ тун турдим, нон ҳам емадим, сув ҳам ичмадим. 10Раббий менга Худонинг бармоғи билан ёзилган иккита тош лавҳани берди. Уларда эса Раббий йиғин кунида, тоғда олов ичидан сўзлаган барча сўзлар ёзилган эди.11Қирқ кун ва қирқ тун ўтганидан сўнг, Раббий менга иккита тош лавҳа, аҳд лавҳаларини берди. 12Раббий менга: Тур, бу ердан тезроқ бор, чунки сен Мисрдан олиб чиққан сенинг халқинг бузилди. Мен уларга амр берган йўлдан улар тезда қайтдилар, улар ўзларига қуйма бутни ясадилар, деди.13Раббий менга яна деди: Мен бу халқни кўрдим, мана, у бўйни қаттиқ халқ. 14Мени тутиб турма, Мен уларни қириб, исмларини само остидан ўчириб ташлайман, сендан эса улардан кўра кўп сонли ва кучлироқ халқ яратаман.15Мен ўгирилиб, тоғдан тушдим, тоғ эса оловда ёнар эди. Иккита аҳд лавҳаси менинг иккала қўлимда эди. 16Мен Раббий Худойингизга қарши сизларнинг гуноҳ қилганингизни, ўзларингизга қуйма бут ясаганингизни, Раббий сизларга амал қилишни амр берган йўлдан тезда чекинганингизни кўрдим.17Мен иккала лавҳани олиб, уларни иккала қўлимдан ташлаб юбордим ва уларни сизларнинг кўз ўнгингизда синдирдим. 18Сўнг Раббий олдида юз тубан тушиб, мен олдингидек қирқ кун ва қирқ тун нон ҳам емасдан, сув ҳам ичмасдан, сизлар Раббий нигоҳида ёвузлик қилиб ва Уни аччиқлантириб қилган гуноҳингиз, барча гуноҳларингиз учун ибодат қилдим.19Чунки мен Раббийнинг сизларни ҳалок қилиш учун ғазабланган ғазабидан ва қаҳридан қўрқдим. Раббий менга бу сафар ҳам қулоқ солди. 20Раббий Аҳарўндан ҳам ўта ғазабланган эди, шунинг учун уни ҳалок қилмоқчи эди. Аммо мен ўшанда Аҳарўн учун ҳам ибодат қилдим.21Сизлар қилган гуноҳни ― ҳўкизни эса мен олиб, оловда ёндирдим, уни парчалаб ташладим ва шу қадар туйдимки, у чанг каби майдаланди. Мен бу чангни тоғдан оқаётган ирмоққа ташладим.22Сизлар Табераҳда ҳам, Массаҳ ва Киброт-Ҳаттаваҳда ҳам Раббийни аччиқлантирдингизлар. 23Раббий сизларни Қадеш-Барнеаҳдан юбориб: Боринглар, Мен сизларга бераётган ерни эгалланглар, деганида ҳам, сизлар Раббий Худойингизнинг бўйруғига қаршилик қилиб, Унга ишонмадингизлар ва Унинг овозига қулоқ солмадингизлар. 24Мен сизларни билган кундан бошлаб, сизлар Раббийга бўйсунмас эдингизлар.25Раббий қаршисида юз тубан тушиб, мен ибодат қилган қирқ кун ва қирқ тунда илтижо қилдим, чунки Раббий сизларни ҳалок қилмоқчи эди. 26Мен Раббийга ибодат қилиб, дедим: Раббий Худо! Сен Ўз қувватингнинг улуғворлиги билан халос қилган, кучли қўл билан Мисрдан олиб чиққан Ўз халқингни ва Ўз улушингни ҳалок қилма.27Қулларинг Иброҳим, Исҳоқ ва Ёқубни ёдга ол. Бу халқнинг дағаллашганига, унинг бетавфиқлигига ва унинг гуноҳларига қарама, 28токи Сен бизни олиб чиққан ерда яшайдиган халқлар: Раббий уларга ваъда қилган ерга уларни олиб кира олмади, улардан нафратланиб, уларни ҳалок қилиш учун саҳрога олиб чиқди, дейишмасин. 29Улар эса Сен Миср еридан буюк кучинг ва баланд мушагинг билан олиб чиққан Сенинг халқинг ҳамда Сенинг улушингдир.Chapter 10
1Ўшанда Раббий менга деди: Олдингиларига ўхшаш иккита тош лавҳани ўзингга йўнгин ва тоққа Менинг олдимга чиққин. Шунингдек, ёғочдан Кибот яса. 2Сен синдирган олдинги лавҳалардаги бўлган сўзларни Мен ўша лавҳаларга ёзиб бераман, сен эса уларни Киботга солиб қўй.3Мен акас дарахтидан Кибот ясадим, олдингиларига ўхшаш иккита тош лавҳани йўндим ва тоққа чиқдим, бу иккита лавҳа эса менинг қўлларимда эди. 4Раббий тоғда йиғин кунида олов ичидан айтган ўнта сўзни илгари ёзилганидек, лавҳаларга ёзди ва Раббий уларни менга берди.5Мен ўгирилиб, тоғдан тушдим ва лавҳаларни ўзим ясаган Киботга қўйдим, токи улар Раббий менга буюрганидек ўша жойда бўлсин.6Исроил ўғиллари Бейерот-Бене-Йаакандан Мосеротга йўл олдилар. Аҳарўн ўша ерда вафот этди ва ўша ерда дафн этилди. Унинг ўрнига эса ўғли Элеазар руҳоний бўлди. 7У ердан Гудгодаҳга, Гудгодаҳдан эса Йотбатаҳга, сув ирмоқлари бўлган ерга йўл олдилар.8Ўша вақтда Раббий Леви қабиласини Раббийнинг Аҳд Киботини олиб юриш, Раббийнинг қаршисида туриш, Унга хизмат қилиш ва Унинг номи билан дуо қилиш учун ажратиб олди. Бу ҳозирги кунларда ҳам шундай давом этмоқда. 9Шунинг учун левитлар биродарлари билан қисм ва улушга эга эмаслар. Раббий Худойингиз сизларга айтганидек, Раббийнинг Ўзи унинг улушидир!10Сўнгра мен олдинги сафардек, тоғда қирқ кун ва қирқ тун бўлдим. Раббий менга бу сафар ҳам қулоқ солди ва Раббий сизларни қириб ташлашни истамади. 11Раббий менга: Тур, бу халқ олдидан йўлга туш, Мен уларнинг оталарига беришим ҳақида уларга қасам ичган ерга бориб, уни эгалласинлар, деди.12Шундай қилиб, эй, Исроил, Раббий Худойинг сендан нимани талаб қилмоқда? Фақатгина Раббий Худойингдан қўрқишингни, Унинг барча йўлларидан юришингни, Уни севишингни ва Раббий Худойингга бутун юрагинг ва бутун жонинг билан хизмат қилишингни, 13мен бугун сенга буюраётган Раббийнинг амрларига ва Унинг низомларига риоя қилишингни талаб қилмоқда, токи сенга яхши бўлсин.14Мана, само ва самоларнинг самоси, ер ва ундаги ҳамма нарса Раббий Худойингга тегишлидир. 15Аммо Раббий фақат сенинг оталарингни қабул қилди, уларни севди ва бугун кўриб турганингдек, сени, уларнинг уруғини барча халқлар ичидан танлаб олди.16Шундай қилиб, юрагингнинг четини хатна қил ва бошқа бўйни қаттиқ бўлма. 17Чунки Раббий сенинг Худойинг ― худоларнинг Худоси ва эгаларнинг Эгаси, буюк, кучли ва даҳшатли Худодир. У юзхотирчилик қилмайди ва пора олмайди,18У етим ва бевага адолат қилади, мусофирни севади ва унга нон билан кийим-бош беради. 19Сен ҳам мусофирни севгин, чунки сен ҳам Миср ерида мусофир эдинг.20Раббий Худойингдан қўрқиб, фақат Унга хизмат қил, Унга ёпишиб, Унинг номи билан қасам ичгин. 21У сенинг шарафинг ва Худойингдир. У сен учун кўзларинг кўрган буюк ва даҳшатли ишларни қилди.22Сенинг оталаринг Мисрга етмиш жон бўлиб келдилар, энди эса Раббий Худойинг сени худди осмондаги юлдузлардек кўп сонли қилди.Chapter 11
1Шундай қилиб, Раббий Худойингни сев ва барча кунларингда У риоя қилишни буюрган нарсаларга, Унинг амрларига, Унинг қонунларига ҳамда Унинг низомларига риоя қил.2Бугун буларни ёдга олинглар, чунки Мен сизларнинг ўғилларингиз билан суҳбатлашаётган эмасман. Улар Раббий Худойингизнинг жазосини, Унинг улуғворлигини, Унинг бақувват қўлини ва Унинг баланд билагини кўрмаганлар ва билмайдилар: 3Миср ерида Раббий Миср подшоҳи фиръавн ва унинг бутун ери билан қилган Унинг аломатларини ҳамда Унинг ишларини билмайдилар.4Раббий Миср қўшинини унинг от-аравалари билан нима қилганини, улар сизларнинг ортларингиздан қувганларида, У Қизил денгиз сувларида уларни чўктириб юборганини ва уларни ҳозирги кунларгача ҳалок қилганини, 5сизлар шу жойга етиб келгунингизча, Раббийнинг сизлар учун саҳрода нималар қилганини,6У Рубеннинг ўғли, Элиабнинг ўғиллари Датан ва Абирамни нима қилганини, ер оғзини очиб, бутун Исроил ўртасида уларни, уларнинг оилаларини, чодирларини ва бор мол-мулкларини ютиб юборганини фарзандларингиз кўрмаган ва билмаганлар. 7Зеро Раббий қилган Унинг барча буюк ишларини айни сизларнинг кўзларингиз кўрган.8Шундай қилиб, мен бугун сизларга буюраётган Унинг барча амрларига риоя қилинглар, токи сизлар мустаҳкамланинглар ва бориб, сизлар эгаллаш учун ўтаётган ерни эгалланглар 9ва Раббий оталарингизга беришга қасам ичган ерда, сут ва асал оқадиган ерда узоқ яшанглар.10Чунки сизлар эгалик қилиш учун бораётган ер Миср еридек эмас. Миср ерида сизлар уруғни экиб, сабзавот боғи каби оёқларингиз ёрдамида суғорар эдингизлар. 11Аммо сизлар эгалик қилиш учун ўтаётган ер ― тоғлару водийлари бўлган ҳамда само ёмғиридан сувга қонадиган ердир. 12У ― Раббий Худойингиз ғамхўрлик қиладиган ердир. Раббий Худойингизнинг кўзлари йилнинг бошидан йилнинг охиригача тўхтовсиз унинг устидадир.13Агар бугун сизларга буюраётган Менинг амрларимга қулоқ солсангизлар, Раббий Худойингизни севсангизлар, Унга бутун юрагингиз ва бутун жонингиз билан хизмат қилсангизлар, 14шунда сизларнинг ерингизга ўз вақтида эрта ва кечки ёмғирни бераман. Сизлар ўз нонингизни, шароб ва мойингизни ўз вақтида йиғиб оласизлар. 15Далангизда қорамолларингизга ўт бераман ва ўзларингиз ҳам еб тўясизлар.16Эҳтиёт бўлинглар, токи юракларингиз авралмасин ва сизлар йўлдан оғиб, бошқа худоларга хизмат қилманглар ва уларга сажда қилманглар. 17Акс ҳолда, сизларга нисбатан Раббийнинг ғазаби ёнади, У осмонни ёпиб қўяди ва ёмғир ёғмайди, ер эса ҳосил бермайди. Шунда сизлар Раббий сизларга бераётган яхши ердан тезда қирилиб кетасизлар.18Шундай қилиб, Менинг бу сўзларимни ўз юрагингиз ва жонингизга жойлаштиринг, уларни белги каби қўлингизга боғланг ва улар кўзларингиз устида пешанабоғ бўлсин. 19Уйингизда ўтирганингизда, йўлда кетаётганингизда, ётиб тураётганингизда, булар ҳақида гапириб, буларни ўғилларингизга ўргатинглар.20Буларни уйингизнинг эшик ромларига ҳамда дарвозаларингизга ёзинглар, 21токи Раббий сизларнинг оталарингизга беришга қасам ичган ерда, осмон ер устидан қанча кўп вақт турадиган бўлса, сизларнинг ва болаларингизнинг кунлари ҳам шу қадар кўп бўлсин.22Чунки агар сизлар мен буюраётган бу барча амрларни бажарсангизлар, Раббий Худойингизни севсангизлар, Унинг барча йўлларидан юрсангизлар ва Унга ёпишсангизлар, 23шунда Раббий бу барча халқларни сизларнинг юзингиз қаршисидан қувиб юборади. Сизлар эса ўзингиздан кўпроқ ҳамда кучлироқ бўлган халқларга эгалик қиласизлар.24Сизларнинг оёқларингиз теккан ҳар бир жой: саҳродан Лебанонгача, дарёдан, яъни Фурот дарёсидан ғарбий денгизгача сизларнинг ҳудудларингиз бўлади. 25Ҳеч ким сизларга қарши тура олмайди. Раббий Худойингиз сизларга айтганидек, сизлар қадам қўядиган ҳамма ерга Ўзи қўрқув ва титроқ юборади.26Мана, мен бугун сизларга баракани ёки лаънатни таклиф қиляпман: 27Агар мен бугун сизларга буюраётган Раббий Худойингизнинг амрларига бўйсунсангизлар ― барака оласизлар. 28Агар сизлар Раббий Худойингизнинг амрларига бўйсунмасангизлар, мен бугун сизларга буюраётган йўлдан қайтсангизлар ва ўзларингиз билмаган ўзга худоларнинг ортларидан борсангизлар ― лаънат оласизлар.29Раббий Худойингиз сизларни эгалик қилиш учун бораётган ерга олиб кирганида, Геризим тоғида баракани, Эйбал тоғида эса лаънатни эълон қилинглар. 30Мана, улар Йорданнинг ортида, қуёш ботар томондаги йўлда, Гилгалнинг рўпарасида, Мўреҳ эманзори яқинидаги текисликда яшайдиган канъанликлар еридадир.31Зеро сизлар Раббий Худойингиз сизларга бераётган ерга бориб, уни эгаллаш учун Йордандан ўтяпсизлар. Уни эгаллайсизлар ва унда яшайсизлар. 32Шундай қилиб, мен бугун сизларга таклиф қилаётган барча низомлару қонунларни бажаришга ҳаракат қилинглар.Chapter 12
1Мана, сизлар Раббий Худойингиз сизларга эгаликка бераётган ерда яшайдиган бўласизлар. У ерда барча кунларингизда бажаришга ҳаракат қилишингиз керак бўлган низомлару қонунлар шулардир: 2Сизлар эгалик қилган халқлар ўз худоларига хизмат қиладиган баланд тоғлардаги, тепаликлардаги ва ҳар бир яшил дарахтнинг тагидаги ҳамма жойни вайрон қилинглар.3Уларнинг қурбонгоҳларини бузиб ташланглар, устунларини парчалаб ташланглар, Аштарот бутига аталган эманзорларини оловда ёндиринглар, уларнинг худоларининг бутларини синдириб ташланглар ва ўша жойдан уларнинг номларини ўчириб ташланглар. 4Сизлар Раббий Худойингизга улар қилган ишларни қилманглар.5Аммо Раббий Худойингиз Ўзининг номи бўлиши учун барча қабилаларингиз орасидан танлаган жойга мурожаат қилинглар ва ўша жойга келинглар. 6Тамоман ёндириш қурбонликларини, қурбонликларингизни, ушрларингизни, қўлларингизнинг бағишловларини, назрларингизни, ихтиёрий қурбонликларингизни ҳамда катта ва кичик қорамолларингизнинг тўнғичларини ўша жойга олиб келинглар.7Ўша жойда Раббий Худойингиз олдида енглар ва қўлларингиз билан амалга оширилган ҳамма нарса учун, Раббий Худойингиз сизларга берган барча барака учун сизлар ҳамда оилангизлар хурсандчилик қилинглар.8Энди шу ерда ҳар бир киши ўзига тўғри туюлган ишларни қилаётгани каби сизлар у ерда бундай қилмаслигингиз керак, 9зеро сизлар тинчлик жойига – Раббий Худойингиз сизларга бераётган улушга ҳали кирганингиз йўқ.10Лекин Йордандан ўтганингизда ва Раббий Худойингиз сизларга улушга бераётган ерга жойлашганингизда, У сизларни ўраб турган барча душманларингиздан тинчлантирганида ва хавфсизликда яшай бошлаганингизда, 11шунда Раббий Худойингизнинг номи бўлиши учун У танлаган жойда тамоман ёндириш қурбонликларингизни, оддий қурбонликларингизни, ушрларингизни, қўлларингизнинг бағишловларини ва Раббийга нимани ваъда берган назрингизга кўра энг яхши нарсани олиб келинглар.12Шунда Раббий Худойингизнинг олдида сизлар ва сизларнинг ўғиллару қизларингиз, қуллару чўриларингиз ҳамда қароргоҳингиздаги левитлар хурсандчилик қилинглар. Левитлар эса ерингизда сизлар билан бирга қисм ва улушга эга эмасдир.13Сизлар кўрган ҳар қандай жойда тамоман ёндириш қурбонликларингизни олиб келишдан эҳтиёт бўлинглар, 14лекин фақатгина қабилаларингизнинг биридан Раббий танлаган жойда тамоман ёндириш қурбонликларингизни олиб келинглар ва мен сизга амр бераётган барча ишларни бажаринглар.15Бироқ сизларнинг жонингиз истаганида, Раббий Худойингизнинг дуоси билан У берган гўштни барча қароргоҳларингда сўйиб ейишингиз мумкин. Нопок киши ҳамда пок киши кийик ва буғуни егани каби уни ейиши мумкин. 16Фақат қонини еманглар, сув каби уни ерга тўкиб ташланглар.17Буғдойингизнинг, шаробингизнинг ҳамда мойингизнинг ушрини, катта ва кичик қорамолларингизнинг тўнғичини, сизларнинг ваъда берган барча назрларингизни, ихтиёрий эҳсонларингизни ва қўлларингизнинг бағишловларини хонадонларингизда ейишларингиз мумкин эмас,18лекин буларни Раббий Худойингизнинг олдида, Раббий Худойингиз танлаган жойда сизлар ва ўғиллару қизларингиз, қуллару чўриларингиз ва қароргоҳингиздаги левитлар енглар. Раббий Худойингиз олдида қўлларингизнинг барча ишлари тўғрисида хурсандчилик қилинглар. 19Қара, сен яшайдиган ерингда барча кунларда левитларни қолдирма.20Раббий Худойинг сенга айтганидек, У сенинг чегараларингни кенгайтирганида ва жонинг гўшт ейишни хоҳлагани учун сен: Мен гўшт ейман,- деганингда, шунда жонингнинг истаги бўйича гўшт егин.21Агар Раббий Худойингнинг номи бўлиши учун У танлаган жой сендан узоқда бўлса, ўшанда Раббий сенга берган катта ва кичик қорамолингдан мен сенга буюрганимдек сўйгин ва жонингнинг истаги бўйича хонадонингда егин. 22Лекин уларни кийик ва буғуни егандек егин. Нопок киши ҳам, пок киши ҳам уни ейиши мумкин.23Фақат қонни емасликка қатъий риоя қил, чунки қон жондир ва жонни гўшт билан ема. 24Уни ема, уни сув каби ерга тўкиб ташла. 25Уни ема, токи Раббий нигоҳида тўғри бўлган ишларни қилганингда, сенга ва сендан кейинги фарзандларингга яхши бўлади.26Фақат муқаддасворликлару назрларингни олиб, Раббий танлаган жойга кел. 27Тамоман ёндириш қурбонликларингнинг гўшти ва қонини Раббий Худойингнинг қурбонгоҳида ёндир, лекин бошқа қурбонликларнинг қони Раббий Худойингнинг қурбонгоҳи ёнига тўкилиши керак, гўштини эса егин.28Сенга амр бераётган ушбу барча сўзларга қулоқ солгин ва бажаргин, токи Раббий Худойингнинг нигоҳида эзгу ва тўғри бўлган ишларни қилганингда, сенга ва сендан кейинги фарзандларингга асрларнинг охиригача яхши бўлсин.29Сен эгаликка олиш учун бораётган халқларни Раббий Худойинг сенинг юзинг қаршисидан қириб ташлаганида ва сен уларни қўлга олиб, уларнинг ерида ўрнашганингда, 30ўшанда эҳтиёт бўл, токи сен уларни юзинг қаршисидан қириб ташлаганингдан сўнг, уларга эргашиб, уларнинг худоларини излаб: Бу халқлар ўз худоларига хизмат қилганларидай, мен ҳам худди шундай қиламан, деб тўрга тушиб қолма.31Раббий Худойингга бундай қилма. Чунки Раббий ҳазар қиладиган нарсани, У ёмон кўрадиган ҳамма нарсани улар ўз худоларига қиладилар. Улар ўз худолари учун ўзларининг ўғилларини ҳам, қизларини ҳам оловда ёндирадилар. 32Мен сизларга амр бераётган ҳамма нарсани бажаришга ҳаракат қилинглар, унга қўшманглар ҳам, ундан олиб ташламанглар ҳам.Chapter 13
1Агар сенинг орангдан пайғамбар ёки туш кўрувчи чиқса ва сенга аломат ёки мўъжиза кўрсатса, 2ва у сенга айтган аломат ва мўъжиза амалга ошса, бунинг устига у: Сен билмайдиган ўзга худоларнинг ортидан борамиз ва уларга хизмат қиламиз, деса, 3унда сен ушбу пайғамбарнинг ва туш кўрувчининг сўзларига қулоқ солма. Чунки сизлар Раббий Худойингизни бутун юрагингиз ва бутун жонингиз билан севасизми, буни билиш учун Раббий Худойингиз булар орқали сизларни синайди.4Раббий Худойингизнинг ортидан боринглар, Ундан қўрқинглар, Унинг амрларига амал қилинглар, Унинг овозига қулоқ солинглар, Унга хизмат қилинглар ва Унга ёпишиб олинглар. 5У пайғамбарни ёки туш кўрувчини эса Раббий Худойингиз сизга боришингизни амр берган йўлдан оғдиришни хоҳлаб, сизни Миср еридан олиб чиққан ва қуллик уйидан халос қилган Раббий Худойингиздан чекинишга ундагани учун ўлимга топшириш керак.6Агар сенинг биродаринг, онангнинг ўғли ёки ўз ўғлинг, ёки ўз қизинг, ёки сенинг қўйнингдаги хотининг, ёки сенга жонинг қадар азиз бўлган дўстинг сени яширинча авраб: Қани, сен ҳам, сенинг оталаринг ҳам билмаган ўзга худоларга, 7бошқа халқларнинг, яъни сенга яқин ёки узоқ бўлган, сенинг атрофингда бўлган халқларнинг худоларига хизмат қилайлик, деса,8унда унга рози бўлма ва унга қулоқ солма, сенинг кўзинг унга шафқат қилмасин, унга раҳм қилма ва уни ҳимоя қилма. 9Аксинча, уни ўлдир. Уни ўлдириш учун аввало сенинг қўлинг, кейин эса барча халқнинг қўли унга қарши кўтарилсин.10Уни ўлгунича тошбўрон қил, чунки у Миср еридан, қуллик хонадонидан сени олиб чиққан Раббий Худойингдан қайтаришга ҳаракат қилди. 11Буни бутун Исроил эшитади ва қўрқиб қолади, бошқа сизларнинг орангизда бундай ёвузликни қилмайди.12Агарда Раббий Худойинг яшашинг учун сенга бераётган шаҳарлардан бирида 13сенинг орангда бетавфиқ одамлар пайдо бўлганини ва шаҳарнинг аҳолисини васвасага солиб: Борамиз, сизлар билмайдиган ўзга худоларга хизмат қиламиз, деганларини эшитсанг, 14унда сен билиб ол, текшир ва яхшилаб суриштир. Агар сенинг орангда ушбу жирканчлик бўлгани аниқ ҳақиқат бўлса,15унда ўша шаҳарнинг аҳолисини қиличнинг тиғи билан қириб ташла, унинг ўзини ва ундаги ҳамма нарсани тўлиқ қирғин қил, унинг чорвасини ҳам қиличнинг тиғи билан қириб ташла. 16Унинг барча ўлжасини майдоннинг ўртасига йиққин ва шаҳарни ҳамда ундаги барча ўлжаларни Раббий Худойингга тамоман ёндириш қурбонлиги сифатида ёндир. У абадий харобалик бўлсин ва уни ҳеч қачон қайта тикламасинлар.17Лаънатланган нарсалардан ҳеч нима сенинг қўлингга ёпишмасин, токи Раббий Ўз қаҳрининг ғазабини тўхтатсин ва сенга шафқат қилиб, сени кечирсин ҳамда сенинг оталарингга ваъда берганидек сени кўпайтирсин. 18Агар эндиликда мен сенга буюраётган Раббий Худойингнинг барча амрларига амал қилсанг, Унинг овозига қулоқ солсанг, Раббий Худойингнинг нигоҳида маъқул бўлган ишларни қилсанг, У шундай қилади.Chapter 14
1Сизлар ― Раббий Худойингизнинг ўғилларисизлар. Ўлган одам учун таналарингизда кесик қилманглар ва кўзларингиз устидаги сочларингизни қирқманглар. 2Чунки сен Раббий Худойинг учун муқаддас халқсан. Раббий Худойинг ер юзидаги барча халқлар ичида Унинг шахсий халқи бўлишинг учун сени танлаб олди.3Ҳеч қандай жирканч нарсани ема. 4Мана, сизлар ейишингиз мумкин бўлган ҳайвонлар: ҳўкизлар, қўйлар, эчкилар, 5буғу, кийик, буқа, оҳу, тоғ эчкиси, антилопа ва ғизол.6Туёқлари иккига бўлинган ва иккала туёқларида чуқур кесим бўлган ҳар қандай ҳайвонни ҳамда кавш қайтарадиган ҳайвонни енглар. 7Фақат кавш қайтарадиган ёки туёқлари чуқур кесим билан иккига бўлинганлардан қуйидагиларни еманглар: туяни, қуённи, қўшоёқни, чунки улар кавш қайтарсалар ҳам, уларнинг туёқлари иккига бўлинмаган, улар сизлар учун ҳаромдир.8Шунингдек, чўчқани ҳам еманглар, чунки унинг туёқлари иккига бўлинган, лекин кавш қайтармайди, у сиз учун ҳаромдир. Уларнинг гўштини ҳам еманглар, ўлигига ҳам тегинманглар.9Сувдаги барча ҳайвонлардан сузгичи ва тангачалари бўлганларнинг барчасини енглар, 10сузгичи ва тангачалари бўлмаганларни эса еманглар, булар сизлар учун ҳаромдир.11Ҳар қандай тоза қушни енглар, 12лекин сизлар қуйидагиларни емаслигингиз керак: бургутни, калхатни ва денгиз бургутини, 13сорни, лочинни, шумкарни ва унинг туридагиларни,14ҳар қандай қарғани ва унинг туридагиларни, 15туяқушни, бойқушни, балиқчи қушни, қирғийни ва унинг туридагиларни, 16уккини, турнани, оққушни, 17сақоқушни, қумойни, қорабузовни,18лайлакни, қарқарани ва унинг туридагиларни, қизқуш ва кўршапалакни. 19Сизлар учун барча қанотли судралиб юрувчилар ҳаромдир, уларни еманглар. 20Ҳар бир тоза қушни енглар.21Ҳеч қандай ўлганни еманглар, уни сенинг хонадонингда бўлган ўзга юртликка бер ва у есин; ёки унга сот, зеро сен Раббий Худойинг учун муқаддас халқсан. Улоқчани онасининг сутида пиширма.22Сенинг далангдан ҳар йили келиб чиқадиган уруғингнинг барча ҳосилларидан ушр ажрат. 23Раббий Худойингнинг номи бўлиши учун У танлаган жойда сен нонингнинг, шароб ва мойингнинг ушрини, шунингдек, катта ва кичик қорамолларингнинг тўнғичини Раббийнинг олдида егин, токи сен ҳаётингнинг барча кунларида Раббий Худойингдан қўрқишни ўрган.24Агар йўл сен учун узоқ бўлса ва Раббий Худойинг Ўз номини қўйиш учун танланган жой йироқ бўлгани учун сен буларни олиб бора олмасанг, 25унда уни кумушга алмаштир ва кумушни қўлингга олиб, Раббий Худойинг танлаган жойга кел.26Шунингдек, сенинг кўнглинг истаган барча нарсани: ҳўкизларни, қўйларни, шаробни, майни ва кўнглинг сендан талаб қилаётган бу барча нарсани кумушга сотиб ол ва уларни ўша жойда, Раббий Худойинг олдида егин. Шундай қилиб, сен ҳамда сенинг оиланг хурсандчилик қилинглар. 27Қароргоҳингиздаги левитларни қолдирманглар, чунки улар сизлар билан қисм ва улушга эга эмасдирлар.28Учинчи йилнинг охирги йилида ҳосилларингизнинг барча ушрларидан ажратинглар ва буларни хонадонингизда сақланглар. 29Хонадонингизда бўлган левит (чунки у сизлар билан қисм ва улушга эга эмасдир), мусофир, етим, бева эса келиб буларни есинлар ва тўйсинлар, токи Раббий Худойингиз сизлар нимаики қилсангизлар, қўлларингизнинг ҳар бир ишига барака берсин.Chapter 15
1Еттинчи йилни Кечириш йили қил. 2Кечириш шундан иборатки, ўз яқинига қарз берган ҳар бир қарз берувчи қарздан воз кечсин ва ўз яқинидан ёки ўз биродаридан уни талаб қилмасин, чунки Раббий ҳақи кечириш эълон қилинмоқда. 3Четэлликдан талаб қил, биродарингда бўлган нарсангни эса кечир,4токи сенда камбағал қолмасин, чунки мерос қилиб олишинг учун сенга улушга бераётган ўша ерда Раббий Худойинг сенга барака беради. 5Агар фақатгина Раббий Худойингизнинг овозига қулоқ солсанг ва мен бугун сенга буюраётган ушбу барча амрларни бажаришга ҳаракат қилсанг, У сенга барака беради. 6Чунки Раббий Худойинг сенга ваъда берганидек, сенга барака беради ва сен кўплаб халқларга қарз берасан, ўзинг эса қарз олмайсан. Сен кўп халқлар устидан ҳукмронлик қиласан, улар эса сенинг устингдан ҳукмронлик қилмайдилар.7Агарда сенинг орангда, Раббий Худойинг сенга бераётган ерингда, хонадонларингдан бирида, биродарларингдан бирортаси камбағал бўлса, унда юрагингни қаттиқ қилма ва камбағал биродаринг қаршисида қўлингни ёпма, 8бироқ унга қўлингни очиб, у нимага муҳтож бўлса, унинг муҳтожлигига қараб унга қарз бер.9Эҳтиёт бўл, токи юрагингга: Еттинчи йил, Кечириш йили яқинлашмоқда, деган бетавфиқ фикр келмасин, бундан кўзларинг камбағал биродарингга нисбатан бешафқат бўлмасин ва сен унга беришни рад этмагин. Зеро у сен ҳақингда Раббийга фарёд қилади ва бу сенга гуноҳ бўлади. 10Унга қарз бер ва унга бераётганингда, юрагинг қайғурмасин, чунки бу учун Раббий Худойинг барча ишларингга ва сенинг қўлларингнинг барча ишларига барака беради.11Зеро камбағаллар сенинг ерингда доимо бўлади, шунинг учун Мен сенга буюраман: ерингдаги биродарингга, камбағал ва қашшоққа қўлингни оч.12Агар сенга яҳудий биродаринг ёки яҳудий аёл қулликка сотилса, унда у сенга олти йил қул бўлиши керак, еттинчи йили эса уни ўзингдан озодликка қўйиб юбор. 13Уни ўзингдан озодликка қўйиб юбораётганингда, уни бўм-бўш қўл билан қўйиб юборма, 14лекин уни чорвангдан, хирмонинг ва исканжангдан таъминла. Раббий Худойинг сенга берган баракадан унга бер.15Сен ҳам Миср ерида қул бўлганингни ва Раббий Худойинг сени озод қилганини ёдда тут, шунинг учун мен бугун сенга буни буюряпман. 16Агарда у сенга: Мен сендан кетмайман, чунки мен сени ва сенинг хонадонингни севаман, деса, чунки унга сеникида яхши бўлса, 17унда бигизни олиб, дарвозанинг олдида унинг қулоғини тешгин ва у сенга абадий қул бўлади. Чўринг билан ҳам худди шундай қил.18Уни ўзингдан озодликка қўйиб юборишинг кераклигини ўзинг учун қийин ҳисоблама, чунки олти йил ичида у сенга ёлланма ишчининг меҳнати қийматидан икки карра кўп фойда келтирди. Шунда Раббий Худойинг ҳар бир қиладиган ишингга барака беради.19Катта ва кичик қорамолларингдан туғиладиган эркак жинсидан бўлган барча тўнғичларни Раббий Худойингга бағишла. Тўнғич ҳўкизингни ишлатма ва кичик қорамолларингдан тўнғичининг жунини қирқма. 20Ҳар йили буни сен ва сенинг оиланг Раббий танлаган жойда Раббий Худойинг олдида енглар. 21Агар тўнғичда бирор нуқсон: чўлоқлик ёки кўрлик ёки бошқа қандайдир нуқсон бўлса, унда Раббий Худойингга уни қурбонликка олиб келма,22бироқ уни хонадонингда егин. Уни нопок ҳам, пок ҳам, кийик ва буғуни егандек ейиши мумкин. 23Фақат унинг қонини ема, сувни ерга тўккандек уни тўкиб ташла.Chapter 16
1Абиб ойига эътибор бер ва Раббий Худойингга Песаҳни нишонла, чунки Раббий Худойинг Абиб ойида тунда сени Миср еридан олиб чиқди. 2Раббий Ўзининг номи бўлиши учун танлаган жойда Раббий Худойингга катта ва кичик қорамолдан Песаҳни қурбон қил.3У билан бирга хамиртурушли нарсани ема, етти кун у билан бирга ачитқисиз нон, яъни кулфатинг пайти нонини егин, токи сен ҳаётингнинг барча кунларида Миср еридан чиққан кунингни ёдда сақлагин, чунки сен Миср еридан шошилиб чиқиб кетдинг. 4Етти кун давомида сенинг бутун ҳудудингда хамиртурушли бирор нарса бўлмаслиги керак, шунингдек, биринчи куни кечқурун келтирган қурбонлигингдан эрталабгача ҳеч нарса қолмаслиги керак.5Сен Песаҳ қурбонлигини Раббий Худойинг сенга берадиган ерда бирор бир турар жойингда келтиришинг мумкин эмас, 6лекин фақатгина Раббий Худойинг Ўзининг номи абадий бўлиши учун танлаган жойдагина Песаҳ қурбонлигини келтиришинг мумкин. Кечқурун кун ботар вақтида, яъни сен Мисрдан чиққан вақтда уни сўй.7Уни Раббий Худойинг танлаган жойда пишириб егин. Кейинги куни эса қайтиб келиб, чодирларингга киришларинг мумкин. 8Олти кун ачитқисиз нонларни егин, еттинчи куни эса Раббий Худойингга байрам бўлсин. Бу куни ишлама.9Ўзинг учун етти ҳафтани ҳисоблаб ол, етти ҳафтани ҳосилингда ўроқ пайдо бўлган вақтдан бошлаб ҳисобла. 10Ўшанда Раббий Худойинг берган баракага яраша қўлингдан келганича ихтиёрий қурбонлик келтириб, Раббий Худойинг олдида Ҳафталар байрамини нишонла.11Раббий Худойинг Ўзининг номи бўлиши учун танлаган жойда сен, сенинг ўғиллару қизларинг, сенинг қуллару чўриларинг, сенинг қароргоҳингдаги левит ва мусофир, сенинг орангда бўлган етим ва бева Раббий Худойинг олдида биргаликда шодланинглар. 12Мисрда қул бўлганингни ёдда тут ва мазкур низомларга риоя қилиб, уларни бажар.13Хирмонинг ва исканжангдаги ҳосилингни йиғиб олганингдан сўнг етти кун Чайлалар байрамини нишонла. 14Бу байрамда сен, сенинг ўғиллару қизларинг, сенинг қуллару чўриларинг, сенинг қароргоҳингдаги левит ва мусофир, бева ва етим биргаликда шодланинглар.15Шундай қилиб, Раббий Худойинг танлаган жойда Раббий Худойинг олдида етти кун байрам қил. Чунки Раббий Худойинг барча ҳосилларингда ва қўлингнинг ҳар бир ишига барака беради. Сен эса фақатгина шодланасан.16Йилида уч марта, барча эркаклар Раббий Худойингнинг юзи қаршисига, У танлаган жойга келишлари керак: Ачитқисиз нонлар байрамида, Ҳафталар байрамида, Чайлалар байрамида. Ҳеч ким Раббийнинг юзи қаршисига қуруқ қўл билан келмасин. 17Ҳар бир киши Раббий Худойинг берган Унинг баракасига қараб қўлида инъом билан келсин.18Раббий Худойинг сенга берадиган барча шаҳарларингда, қабилаларга кўра ўзингга ҳакамлар ва назоратчиларни қўй, токи улар халқни одил ҳукм билан ҳукм қилишсин. 19Одил ҳукмни бузма, юз-хотирчилик қилма ва пора олма, чунки пора доноларнинг кўзларини кўр қилади ва ҳақ одамларнинг ишларини бузади. 20Ҳақликни, фақатгина ҳақликни изла, токи сен ҳаёт бўлгин ва Раббий Худойинг сенга бераётган ерга эгалик қилгин.21Сен ясайдиган Раббий Худойингнинг қурбонгоҳи ёнида бирорта дарахтдан дарахтзор экма 22ва устун ўрнатма, чунки Раббий Худойинг булардан нафратланади.Chapter 17
1Раббий Худойингга қурбонликка нуқсони ёки камчилиги бор бўлган қўй ёки ҳўкизни олиб келма, чунки бу Раббий Худойинг учун жирканчдир.2Агар Раббий Худойинг сенга бераётган шаҳарларнинг бирортасида, сенинг орангда Раббий Худойингнинг аҳдини бузиб, Унинг юзи қаршисида ёвузлик қиладиган эркак ёки аёл топилса, 3у бориб, Мен буюрмаган ишни қилса: ўзга худоларга ёки қуёшга, ёки ойга, ёки самонинг бутун қўшинига хизмат қилса ва уларга сажда қилса, 4буни сенга хабар қилишса ва сен буни эшитсанг, унда сен синчиклаб текшир. Агар бу аниқ ҳақиқат бўлса, агар Исроилда бундай жирканч иш қилинган бўлса,5сен бу ёвузликни қилган ўша эркак ёки аёлни дарвозаларингга олиб чиқиб, уларни ўлгунларича тошбўрон қил. 6Ўлимга маҳкум қилинаётган киши икки ёки уч гувоҳнинг сўзига кўра ўлиши керак, бир гувоҳнинг сўзига кўра ўлимга маҳкум қилиш мумкин эмас. 7Уни ўлдириш учун аввало гувоҳларнинг қўллари, кейин эса бутун халқнинг қўли унда бўлиши керак. Шундай қилиб, ўз орангдан ёвузликни йўқ қил.8Агар бирон иш хусусида: қон ва қон орасида, ҳукм ва ҳукм орасида, зарбалар ва зарбалар орасида муҳокама қилиш сен учун қийин бўлса, дарвозаларингда қарама-қарши фикрлар бўлса, унда туриб, Раббий Худойинг танлаган жойга бор 9ва ўша кунларда бўладиган руҳоний, левит ва ҳакамнинг олдига келиб, улардан сўра. Шунда улар қандай ҳукм қилиш кераклигини айтадилар.10Раббий танлаган жойда улар сенга айтадиган сўзга биноан ҳаракат қил. Улар сенга ўргатадиган ҳамма нарсани бажаришга ҳаракат қил. 11Улар сенга ўргатадиган қонун ва улар сенга айтадиган низомга кўра ҳаракат қил, улар сенга айтадиган сўздан ўнгга ҳам, чапга ҳам бурилма.12Кимки у ерда Раббий Худойинг қаршисида хизматда турган руҳоний ёки ҳакамнинг сўзига қулоқ солмасдан қўрслик қилса, у ўлиши керак. Шундай қилиб, Исроилдан ёвузликни йўқ қил. 13Шунда бутун халқ эшитиб, қўрқади ва бошқа бундай қўрслик қилмайди.14Раббий Худойингиз сизларга бераётган ерга келганингизда, уни эгаллаганингизда ва унда жойлашганингизда: Менинг атрофимда бўлган бошқа халқларга ўхшаб устимга подшоҳ қўяман, десангизлар, 15унда Раббий Худойингиз танлайдиган кишини ўз устингиздан подшоҳ қилиб қўйинглар. Устингизга подшоҳни биродарларингиз орасидан қўйинглар, биродарингиз бўлмаган бегона қабилаликни ўз устингиздан подшоҳ қилиб қўя олмайсизлар.16Фақатгина подшоҳ ўзига отларни кўпайтирмасин ва ўзига отларни кўпайтириш учун халқни Мисрга қайтармасин, чунки Раббий сизларга: Бошқа бу йўл билан орқага қайтманглар,- деган. 17Шунингдек, унинг юраги бузилмаслиги учун ўзига хотинларни кўпайтирмасин, шунингдек, ўзида кумуш ва олтинларни ҳаддан зиёд кўпайтирмасин.18Аммо у ўзининг шоҳлигининг тахтига ўтирганида, левитлару руҳонийларда бўлган китобдан ўзига ушбу Қонун ёзувини кўчирсин. 19Бу Ёзув унда бўлсин ва у ҳаётининг барча кунларида уни ўқисин, токи ўз Раббий Худосидан қўрқишни ўргансин ва ушбу қонуннинг ҳамда низомларнинг барча сўзларини бажаришга ҳаракат қилсин,20ва унинг юраги биродарлари қаршисида мағрурланмасин ва у қонундан ўнгга ҳам, чапга ҳам оғмасин. Шундай қилиб, у ва унинг ўғиллари Исроил орасида ўз шоҳлигида узоқ вақт турадилар.Chapter 18
1Барча Леви қабиласига, левитлару руҳонийларга Исроил билан бирга қисм ва улуш бўлмайди. Улар Раббийнинг қурбонликларидан, Унинг улушидан озиқланишлари керак. 2Биродарларининг орасида эса уларга улуш бўлмайди. Раббий уларга айтганидек, Унинг Ўзи уларнинг улушидир.3Қурбонликка ҳўкиз ёки қўйни олиб келадиган халқдан руҳонийларнинг ҳақи мана булар бўлиши керак: руҳонийга елка, жағ ва ошқозонни беришлари керак. 4Шунингдек, уларга нон, шароб ва мойингнинг бошланғичини ҳамда қўйларингнинг жунининг бошланғичини бер. 5Чунки уларнинг ўзлари ва уларнинг ўғиллари ҳаётининг барча кунларида Раббий Худойингнинг олдида туриб, Раббий номидан хизмат қилишлари учун, Раббий Худойинг уларни барча қабилаларинг ичидан танлаб олди.6Агарда левит кўнглининг истаги бўйича у яшаган Исроил ўғилларининг бирор еридан, қароргоҳингнинг биридан Раббий танлаган жойга келса, 7ўша ерда, Раббийнинг олдида турадиган унинг барча левит биродарлари каби ўз Раббий Худосининг номидан хизмат қилса, 8унда ота меросини сотишдан келган даромаддан ташқари у бир хил улуш олсин.9Раббий Худойинг сенга бераётган ерга кирганингда, ўшанда ушбу халқлар қилган жирканч ишларни қилишни ўрганма: 10сенинг орангда ўз ўғли ёки қизини оловдан ўтказувчи, башорат қилувчи, фолбин, иссиқ-совуқ қилувчи, жодугар, 11сеҳргар, руҳларни чақирувчи, афсунгар ва ўлганлардан сўровчи бўлмаслиги керак.12Чунки буларни қилувчиларнинг ҳаммаси Раббий қаршисида жирканчдир ва шундай жирканчликлари учун Раббий Худойинг уларни сенинг юзинг қаршисидан қувиб юбормоқда. 13Раббий Худойинг қаршисида бенуқсон бўл, 14зеро сен қувиб юбораётган ушбу халқлар фолбинларга ва башорат қилувчиларга қулоқ соладилар. Сенга эса Раббий Худойинг буларни тайинлаган эмас.15Раббий Худойинг сенинг орангдан, биродарларингдан менга ўхшаган пайғамбарни кўтаради, унга қулоқ сол. 16Сен Раббий Худойингга Хореб ёнида, йиғин кунида: Раббий Худойимнинг овозини бошқа эшитмай ва ушбу буюк оловни бошқа кўрмай, токи ўлиб қолмай,- деганингиз учун,17Раббий менга деди: Уларнинг айтган гаплари яхши, 18Мен уларга биродарларининг орасидан худди сенга ўхшаган пайғамбарни кўтараман, Ўз сўзларимни унинг оғзига соламан ва Мен унга буюрган ҳамма нарсани у уларга айтади. 19Кимки ўша пайғамбар Менинг номим билан айтадиган Менинг сўзларимга қулоқ солмаса, ўша одамдан Мен бунинг жавобини талаб қиламан.20Бироқ агар бирор пайғамбар пайдо бўлиб, Мен унга гапиришни буюрмаган нарсани Менинг номимдан гапиришга жазм қилса ёки ўзга худолар номидан гапирса, ўша пайғамбарни ўлимга топширинглар. 21Агар сен юрагингда: Биз Раббий гапирмаган сўзни қандай биламиз?- десанг,22билгинки, агарда пайғамбар Раббийнинг номидан гапирса, бироқ бу сўз бажо бўлмаса ва амалга ошмаса, унда ушбу сўзни Раббий гапирган эмас, лекин пайғамбар буни ўз сурбетлигидан гапирган, ундан қўрқма.Chapter 19
1Раббий Худойинг сенга бераётган ердаги халқларни қириб ташлаганида ва сен улардан кейин ерни эгаликка олганингда, уларнинг шаҳарларига ҳамда уйларига ўрнашганингда, 2шунда Раббий Худойинг сен эгалик қилишинг учун бераётган ернинг орасидан ўзингга учта шаҳарни ажратиб ол 3ва улар томонга йўллар қур. Шундай қилиб, Раббий Худойинг сенга улуш қилиб бераётган бутун ерингни уч қисмга тақсимла. Булар ҳар қандай қотилга яширинадиган жой бўлиб хизмат қилади.4Мана, қандай қотил у ерга қочиши ва тирик қолиши мумкин: бирор киши ўз яқинига кеча ва ўтган куни душман бўлмасдан, уни билмасдан ўлдириб қўйса; 5бирор киши ўз яқини билан ўрмонга ўтин кесишга борса, дарахтни кесиш учун қўлидаги болта билан зарба берганида, дастасидан темири чиқиб кетиб, яқинига тегса ва у ўлиб қолса, ўша киши тирик қолиши учун ўша шаҳарлардан бирига қочсин,6токи қон учун қасос олувчи юрагининг қайноқлигида қотилнинг ортидан қувиб етмасин ва уни ўлдириб қўймасин. Чунки ўша одам ўлимга маҳкум қилинишга лойиқ эмас, зеро унга кеча ва ўтган куни душман эмас эди. 7Шунинг учун мен сенга буюриб: Ўзингга учта шаҳарни ажратиб ол,- дедим.8Раббий Худойинг оталарингга қасам ичганидек, чегараларингни кенгайтирганида ва У оталарингга беришга ваъда берган барча ерни сенга берганида, 9ҳамда агар мен бугун сенга буюраётган ушбу барча амрларни бажаришга ҳаракат қилсанг, Раббий Худойингни севиб, барча кунларда Унинг йўлларидан юрсанг, шунда ушбу учта шаҳарга яна учта шаҳарни қўш, 10токи Раббий Худойинг сенга улуш қилиб бераётган ерингда бегуноҳнинг қони тўкилмасин ва қоннинг айби сенда бўлмасин.11Агарда бирор киши ўз яқинига душман бўлиб, уни пойласа ва унга қарши кўтарилиб, уни ўлгунига қадар уриб, бу шаҳарлардан бирига қочиб кетса, 12унда ўша шаҳарнинг оқсоқоллари уни у ердан тутиб келиш учун одам юборишлари ва у ўлиши учун қон учун қасос олувчининг қўлига топширишлари керак. 13Унга кўзинг раҳм қилмасин, Исроилдан бегуноҳнинг қонини ювгин ва сенга яхши бўлади.14Раббий Худойинг сен эгалик қилишинг учун бераётган ерда, сенга теккан улушда ота-боболаринг ўрнатган яқинингнинг чегараларини бузма.15Бирор айб, жиноят ёки гуноҳ қилиб қўйган одамнинг гуноҳига бир кишининг гувоҳлиги етарли эмас: икки ёки уч гувоҳнинг сўзлари бўйича иш тасдиқланади. 16Агар бирон кишига адолатсиз гувоҳ уни жиноятда айблаб, унга қарши чиқса,17унда баҳслашаётган ушбу иккала одам ҳам Раббий қаршисида, ўша кунларда бўладиган руҳонийлар ва ҳакамлар қаршисида турсинлар. 18Ҳакамлар яхшилаб текширишлари керак. Агар бу гувоҳ сохта гувоҳ бўлиб, ўз биродарига қарши сохта гувоҳлик берган бўлса, 19унда у ўз биродарига қилишни ўйлаганини унинг ўзига қилинглар, шундай қилиб, орангиздан ёвузликни қириб ташланглар.20Қолганлар эшитиб қўрқадилар ва сизларнинг орангизда бошқа бундай ёвузликни қилмайдилар. 21Унга кўзинг раҳм қилмасин: жонга жон, кўзга кўз, тишга тиш, қўлга қўл, оёққа оёқдир.Chapter 20
1Сен душманингга қарши урушга чиққанингда, унда отларни, араваларни ва сенда бўлганидан кўра кўпроқ халқни кўрганингда ― улардан қўрқма, чунки сени Миср еридан олиб чиққан Раббий Худойинг сен билан бирга.2Жангга киришаётганингизда, руҳоний келиб, халққа сўзласин 3ва унга десин: Қулоқ сол, эй, Исроил! Сизлар бугун душманларингиз билан жангга киришяпсизлар, сизларнинг юракларингиз заифлашмасин. Қўрқманглар, хавотирланманглар ва улардан даҳшатга тушманглар, 4чунки Раббий Худойингиз сизлар учун душманларингиз билан жанг қилиш ва сизларни қутқариш учун сизлар билан бирга бормоқда.5Назоратчилар эса халққа эълон қилиб айтсинлар: Агар кимдир янги уй қурган ва ундан фойдаланмаган бўлса, у киши борсин ва ўз уйига қайтсин, токи жангда ўлмасин ва ўзга ундан фойдаланмасин.6Агар кимдир узумзор ўтқазган ва унинг ҳосилидан емаган бўлса, у киши ўз уйига қайтиб борсин, токи жангда ўлмасин ва ўзга унинг ҳосилидан емасин. 7Агар кимдир аёл билан унаштирилган бўлиб, уни олмаган бўлса, у киши ўз уйига қайтиб борсин, токи жангда ўлмасин ва ўзга уни олмасин.8Назоратчилар халққа яна эълон қилиб айтсинлар: Агар кимдир қўрқоқ ва журъатсиз бўлса, у киши ўз уйига қайтиб борсин, токи у биродарларининг юрагини ўз юраги каби журъатсиз қилиб қўймасин. 9Назоратчилар халққа буларнинг барчасини айтганларидан сўнг, ҳарбий бошлиқларни халққа сардор қилиб қўйиш керак.10Шаҳарни эгаллаш учун унга яқинлашганингда, унга тинчлик таклиф қил. 11Агарда у сен билан тинчликда бўлишга рози бўлса ва сенга очиқ бўлса, унда бўлган бутун халқ сенга товон тўласин ва хизмат қилсин.12Агарда у сен билан тинчликда бўлишга рози бўлмаса ва сенга қарши жанг қилса, унда уни қамал қил. 13Раббий Худойинг уни сенинг қўлингга топширганида, ундаги барча эркакларни қилич тиғи билан қириб ташла.14Фақат аёлларни, болаларни, чорваларни ва шаҳардаги ҳамма нарсани, ундаги бор ўлжани ўзингга ол. Шундай қилиб, Раббий Худойинг сенга берган душманларингнинг ўлжасидан фойдалан. 15Сендан жуда узоқда бўлган, яқиндаги бу халқларнинг шаҳарлари ҳисобига кирмайдиган барча шаҳарларни шундай қил.16Раббий Худойинг сенга эгалик қилиш учун бераётган яқиндаги бу халқларнинг шаҳарларида эса бирорта ҳам жонни тирик қолдирма, 17лекин Раббий Худойинг сенга буюрганидек, хетликларни, амўрликларни, канъанликларни, перизийларни, ҳивликлар ва ябусликларни тўлиқ қириб ташла, 18токи улар ўз худолари учун қилган жирканч ишларини қилишни сенга ўргатмасинлар ва сен Раббий Худойинг қаршисида гуноҳ қилмагин.19Агарда бирор бир шаҳарни эгаллаш ва уни қўлга киритиш учун узоқ вақт қамал қилиб турсанг, озиқланиш мумкин бўлган дарахтларни кесиб ташлама ва теварак-атрофларини вайрон қилма, чунки даладаги дарахт одам эмаски, сендан қалъага қочиб кетса. 20Фақат сен ҳеч қандай ҳосил келтирмаслигини биладиган дарахтларни нобуд қилишинг, кесиб ташлашинг ва уни босиб олгунингча, сен билан жанг олиб бораётган шаҳарнинг қаршисида улардан кўтарма қуришинг мумкин.Chapter 21
1Агар Раббий Худойинг сизлар эгалик қилишингиз учун бераётган ердаги далада ўлдирилган киши топилса ва уни ким ўлдиргани номаълум бўлса, 2унда сенинг оқсоқолларинг ва ҳакамларинг чиқиб, ўлдирилган одамнинг атрофидаги шаҳарларгача бўлган масофани ўлчаб чиқсинлар.3Шунда ўлдирилган одамга энг яқин бўлган шаҳарнинг оқсоқоллари эса ҳали ишламаган ва бўйинтуруққа кирмаган урғочи бузоқчани олсинлар. 4Ўша шаҳарнинг оқсоқоллари ушбу урғочи бузоқчани ишлов берилмаган ва ҳеч нарса экилмаган ёввойи водийга олиб бориб, ўша водийда урғочи бузоқчани сўйсинлар.5Леви ўғиллари – руҳонийлар,6шунингдек, ўлдирилган одамга энг яқин бўлган шаҳарнинг барча оқсоқоллари келсинлар ва водийда сўйилган урғочи бузоқчанинг боши устида қўлларини ювсинлар. 7Сўнг эълон қилиб десинлар: Бизнинг қўлларимиз унинг қонини тўккан эмас ва буни кўзларимиз ҳам кўрган эмас.8Ё, Раббий, Сен озод қилган Сенинг халқинг Исроилни покла ва Сенинг халқинг Исроилга бегуноҳ қон айбини юклама. Шунда улар қондан покланадилар. 9Агар Раббийнинг нигоҳида тўғри бўлган ишни қилишни истасанг, шу йўл билан сен ўзингдан бегуноҳнинг қонини ювишинг керак.10Душманларингга қарши урушга чиққанингда, Раббий Худойинг уларни сенинг қўлларингга топширса ва уларни асир олсанг, 11асирларнинг орасида чиройли аёлни кўрсанг ва уни севиб қолиб, уни ўзингга хотин қилиб олишни хоҳласанг, 12уни уйингга олиб кел. У эса сочини кесиб, тирноқларини олиб,13ўзидан асирлик кийимларини ечиб, сенинг уйингда яшасин ва бир ой давомида отаси ва онаси учун аза тутсин. Шундан сўнг сен унинг олдига киришинг ва унинг эри бўлишинг мумкин, у эса сенга хотин бўлади. 14Агарда у сенга ёқмай қолса, уни ўзи хоҳлаган томонга қўйиб юбор. Лекин уни кумушга сотма ва қул қилма, чунки сен уни бўйсундирдинг.15Агар кимнингдир иккита хотини бўлиб, бири севимли бўлса, бошқаси эса севимли бўлмаса, севимли бўлгани ҳам, севимли бўлмагани ҳам унга ўғиллар туғиб берса ва тўнғичи севимли бўлмаганнинг ўғли бўлса, 16унда у ўзининг ўғилларига меросини бўлиб бериш вақтида, севимли бўлмаган хотинининг тўнғичи олдида севимли хотинининг ўғлига тўнғичликни бериши мумкин эмас. 17Лекин севимли бўлмаганнинг ўғлини тўнғич, деб тан олиши керак ва ўзида бор бўлган ҳамма нарсадан унга икки карра қисмини бериши керак, чунки у унинг кучининг бошланғичи ва тўнғичлик ҳуқуқи унга тегишлидир.18Агар кимнингдир ўғли отаси ва онасининг сўзларига қулоқ солмайдиган бебош ва итоатсиз бўлса, улар эса уни жазолаган бўлсалар-у, лекин у уларга қулоқ солмаса, 19унда унинг отаси ва онаси уни тутиб, шаҳарларининг оқсоқоллари ёнига ва яшаш жойларининг дарвозалари ёнига олиб келсинлар,20шаҳарларининг оқсоқолларига: Бизнинг бу ўғлимиз бебош ва итоатсиз, бизнинг сўзларимизга қулоқ солмайди, пулни совурувчи ва ичкиликбоз,- десинлар. 21Шунда шаҳарнинг бор аҳолиси уни ўлгунига қадар тошбўрон қилсинлар. Шундай қилиб, ўзингнинг орангдан ёвузликни йўқ қил, шунда бутун исроилликлар эшитиб, қўрқадилар.22Агар кимдандир ўлимга лойиқ жиноят топилиб, у ўлдирилса ва сен уни дарахтга оссанг, 23унда унинг танаси тунгача дарахтда қолмаслиги керак, лекин уни ўша куни дафн қил. Чунки Раббий қаршисида дарахтга осилганларнинг барчаси лаънатидир, шунинг учун Раббий Худойинг сенга улуш қилиб бераётган ерингни ҳаром қилма.Chapter 22
1Биродарингнинг адашиб қолган ҳўкизи ёки қўйини кўриб қолсанг, уларни кўздан яширин жойда қолдирма, лекин уларни биродарингга қайтар. 2Агарда сенинг биродаринг сенга яқин бўлмаса ёки сен уни билмасанг, унда уларни ўз уйингга олиб кел ва биродаринг уларни излаб келгунича, улар сеникида бўлсин, шунда унга уларни қайтариб бер.3Унинг эшагини ҳам шундай қил, унинг кийим-бошини ҳам шундай қил, биродарингнинг барча йўқолган нарсалари, у йўқотган ва сен топган буюмларини ҳам шундай қил. Бундан бош тортишинг мумкин эмас. 4Биродарингнинг йўлда йиқилган эшаги ёки ҳўкизини кўрсанг, уларни у ерда қолдирма, лекин сен уларни турғизишга ёрдам бер.5Аёлда эркакча кийим бўлмаслиги, эркак киши ҳам аёлларнинг кийимини киймаслиги керак, чунки буларнинг барчасини қилувчилар Раббий Худойинг олдида жирканчдир.6Агар сенга йўлда бирор бир дарахтда ёки ерда қуш болалари ёки тухумлари билан қуш ини учраса ва онаси палапонларнинг ёки тухумларнинг устида ўтирган бўлса, унда онасини болалари билан биргаликда олма, 7онасини қўйиб юбор, болаларини эса олишинг мумкин, токи сенга яхши бўлсин ва ҳаёт кунларинг узайсин.8Агар янги уй қурмоқчи бўлсанг, томингнинг четида панжара қил, токи бирор киши ундан йиқилса, унинг тўкилган қонининг айби сенинг уйингда бўлмасин.9Узумзорингга икки турдаги уруғ экма, токи сен эккан уруғингнинг ва узумзорингнинг ҳосили ҳаром бўлмасин. 10Ҳўкиз ва эшакни бирлаштириб ер ҳайдама. 11Ҳар хил матолардан: жун ва зиғир толаси бирлаштириб қилинган кийимларни кийма.12Сен ёпинадиган ёпинчиғингнинг тўртала бурчагига попукчалар қил.13Агар бирор киши хотин олиб, унинг олдига кирса ва уни ёмон кўриб қолиб, 14уни уятли ишларда айбласа ҳамда у ҳақида ёмон овозалар тарқатиб: Мен бу хотинни олиб, унинг олдига кирдим, лекин унда бокираликни топмадим,- деса,15у ҳолда қизнинг ота-онаси унинг бокиралик белгисини шаҳар оқсоқолларининг олдига, дарвозага олиб чиқсин.16Қизнинг отаси оқсоқолларга: Мен қизимни мана бу одамга хотинликка берган эдим ва энди у уни ёмон кўриб қолди. 17Мана у: Мен сизнинг қизингиздан бокираликни топмадим, деб, уни уятли ишларда айбламоқда. Лекин, мана, қизимнинг бокиралиги белгиси,- десин ва шаҳарнинг оқсоқоллари олдига кийимларни ёйсин.18Шунда ўша шаҳарнинг оқсоқоллари ўша эркакни олиб, уни жазоласинлар, 19Исроил қизи ҳақида ёмон овозаларни тарқатганлиги сабабли унга юз кумуш шеқел жарима солсинлар ва қизнинг отасига берсинлар. У эса унинг хотини бўлиб қолсин ва у умрининг охиригача ундан ажраша олмайди.20Агарда айтилганлар ҳақиқат бўлса ва қизда бокиралик топилмаса, 21унда қизни отасининг уйининг эшиклари ёнига олиб келишсин ва шаҳар аҳолиси уни ўлгунига қадар тошбўрон қилсин. Чунки у отасининг уйида зино қилиб, Исроил орасида беҳаё иш қилди. Шундай қилиб, орангиздан ёвузликни йўқ қил.22Агар бирор кимса эрли хотин билан ётган ҳолда топилса, унда иккаласини ҳам: аёлни ва аёл билан ётган эркакни ўлимга топшириш керак. Шундай қилиб, Исроилдан ёвузликни йўқ қил.23Агар бўйи етган қиз йигитга унаштирилган бўлса ва бирор киши уни шаҳарда учратиб қолиб, у билан ётса, 24унда уларнинг иккаласини ҳам ўша шаҳарнинг дарвозаси ёнига олиб келинглар ва қизни, у шаҳарда қичқирмаганлиги учун, эркакни эса у ўз яқинининг хотинини уятли қилганлиги учун уларни ўлгунига қадар тошбўрон қилинглар. Шундай қилиб, орангдан ёвузликни йўқ қил.25Агарда кимдир унаштирилган қизни далада учратиб қолса ва уни тутиб, у билан ётса, унда фақатгина у билан ётган эркакни ўлимга топшириш керак. 26Қизга эса ҳеч нима қилма, қизда ўлимга лойиқ жиноят йўқ. Чунки бу худди кимдир ўз биродарига қарши чиқиб, уни ўлдиргани кабидир. 27Чунки у қизни далада учратганида, унаштирилган қиз қичқирган бўлса ҳам, лекин уни қутқарувчи киши бўлмаган.28Агарда кимдир унаштирилмаган қизни учратиб қолса, уни тутиб, у билан ётса ва уларни тутиб олсалар, 29унда у билан ётган эркак қизнинг отасига эллик кумуш шеқел бериши керак, қиз эса у уни уятли қилганлиги учун унинг хотини бўлсин. У бутун умри давомида ундан ажраша олмайди.30Ҳеч ким ўз отасининг хотинини олмаслиги ва отасининг кийимини четини очмаслиги керак.Chapter 23
1Кимнинг уруғдони шикастланган бўлса, ёки жинсий аъзоси кесиб ташланган бўлса, у Раббийнинг жамоасига кира олмайди. 2Фоҳишанинг ўғли Раббийнинг жамоасига кира олмайди, унинг насли ҳам ўнинчи авлодигача Раббийнинг жамоасига кира олмайди.3Аммўнликлар ва мўабликлар Раббийнинг жамоасига кира олмайди, уларнинг насли ҳам ўнинчи авлодигача Раббийнинг жамоасига абадий кира олмайди. 4Чунки Мисрдан чиқиб келаётганингизда, улар сизларни йўлда нон ва сув билан кутиб олмадилар ва сизларни лаънатлаш учун Орам-Наҳарайимдаги Петордан бўлган Беор ўғли Балъамни сизларга қарши ёлладилар.5Лекин Раббий Худойинг Балъамни эшитишни хоҳламади ва Раббий Худойинг унинг лаънатини сенга баракага айлантирди, чунки Раббий Худойинг сени севади. 6Уларга абадий, барча кунларингда тинчлик ва фаровонлик тилама.7Эдўмликдан жирканма, чунки у сенинг биродарингдир. Мисрликдан жирканма, чунки сен унинг ерида мусофир бўлган эдинг. 8Улардан туғиладиган болалар учинчи авлодларида Раббийнинг жамоасига кириши мумкин.9Душманларингга қарши сафарга чиққанингда, барча ёмон нарсадан ўзингни сақла. 10Агар сенинг орангда кимдир тунда содир бўлган ҳодисадан нопок бўлса, унда у қароргоҳдан ташқарига чиқиши ва қароргоҳга кирмаслиги керак. 11Кечқурун бўлганида эса танасини сув билан ювиши керак ва қуёш ботар чоғида қароргоҳга кириши мумкин.12Сенда қароргоҳдан ташқарида, ҳожатга чиқишинг мумкин бўлган жой бўлиши керак. 13Сенда қуролингдан ташқари курак ҳам бўлиши керак. Қароргоҳдан ташқарида ўтираётганингда, у билан ўра қазигин ва у билан яна ахлатингни кўмиб қўйгин. 14Чунки Раббий Худойинг сени қутқариш учун, душманларингни сенинг қўлингга топшириш учун сенинг қароргоҳинг орасида юради. Шунинг учун қароргоҳинг муқаддас бўлиши керак, токи У сенда нопок нарсани кўрмасин ва сендан йироқлашмасин.15Бирор қул сенинг ёнингга хўжайинидан қочиб келса, уни хўжайинига топширма. 16У сеникида, сенинг бирор маконингдан ўзига маъқул бўлган жойни танлаб, сенинг орангда яшасин. Уни эзма.17Исроил қизлари орасида фоҳиша бўлмаслиги керак. Исроил ўғиллари орасида бачабоз бўлмаслиги керак. 18Раббий Худойингнинг уйига фоҳишанинг эҳсонини ва итнинг баҳосини олиб кирма, чунки Раббий Худойингнинг қаршисида униси ҳам, буниси ҳам жирканчдир.19Биродарингга кумушни ҳам, нонни ҳам, фоизга берилиши мумкин бўлган бошқа бирор нарсани ҳам фоизга берма. 20Ўзга юртликка фоизга беравер, биродарингга эса фоизга берма, токи эгалик қилиш учун бораётган ерингда, қўлларинг қиладиган ҳамма ишда Раббий Худойинг сенга барака берсин.21Агар Раббий Худойингга ваъда берсанг, уни кечиктирмай бажар. Чунки Раббий Худойинг уни сендан талаб қилади ва сенинг устингда гуноҳ бўлади. 22Агар ваъда бермаган бўлсанг, унда сенда гуноҳ бўлмайди. 23Оғзингдан чиққанини, ўз оғзинг билан айтган ихтиёрий қурбонлигингни Раббий Худойингга қандай ваъда берган бўлсанг, шундай амалга ошир ва бажар.24Биродарингнинг узумзорига кирганингда, узум меваларидан тўйгунингча, жонинг истаганича ейишинг мумкин, лекин идишингга солиб олма. 25Биродарингнинг буғдойзорига келганингда, бошоқларни қўлларинг билан узиб ол, лекин биродарингнинг буғдойзорига ўроқ олиб кирма.Chapter 24
1Агар кимдир хотин олиб, унга эр бўлса ва хотини унинг нигоҳида илтифот топмаса, чунки у хотинида бирор жирканчлик топса, унга ажралиш қоғозини ёзиб, унинг қўлига берса ва уни ўз уйидан қўйиб юборса, 2аёл эса эрининг уйидан чиқиб кетиб, бошқа кишига турмушга чиқса,3лекин бу кейинги эри ҳам ундан нафратланса ва унга ажралиш қоғозини ёзиб, унинг қўлига берса-ю, уни ўз уйидан қўйиб юборса ёки уни ўзига хотинликка олган кейинги эри вафот этса, 4унда уни қўйиб юборган биринчи эри аёлни булғанганидан кейин яна ўзига хотинликка олиши мумкин эмас. Бу Раббий олдида жирканчдир, шунинг учун Раббий Худойинг сенга улуш қилиб бераётган ерни гуноҳга ботирма.5Агар кимдир яқинда хотин олган бўлса, унда у урушга бормасин ва ўша одамга ҳеч нарса юкланмасин. У бир йил давомида ўз уйида озод бўлсин ва олган хотинини хурсанд қилсин.6Ҳеч ким қўл тегирмони ёки тегирмоннинг тепа тошини гаровга олмасин, чунки бундай қилган одам жонни гаровга олади.7Агар бирор кишининг ўз биродарларидан, Исроил ўғилларидан кимнидир ўғирлаб, уни қул қилгани ва уни сотгани маълум бўлса, унда бундай ўғрини ўлимга топшириш керак. Шундай қилиб, орангиздан ёвузликни йўқ қил.8Эҳтиёт бўлинглар, мохов яраси ҳақидаги сизларга левитлару руҳонийлар ўргатадиган бор қонунга қатъий амал қилинглар ва бажаринглар. Мен уларга буюрган нарсаларни қатъий бажаринглар. 9Сизлар Мисрдан чиқиб кетаётганингизда, йўлда Раббий Худойингиз Мирйамни нима қилганини ёдда тутинглар.10Агар сен биродарингга бирор нарсани қарзга берсанг, ундан гаров олиш учун унинг уйига кириб борма, 11лекин кўчада тур. Сен қарз берган киши эса сенга гаровни кўчага чиқариб берсин.12Агарда у камбағал одам бўлса, унинг гаровига эга бўлиб, уйқуга ётма. 13Қуёш ботар чоғида унга гаровини қайтариб бер, токи у ўз кийимида ухлашга ётсин ва сени дуо қилсин, шунда бу сенга Раббий Худойинг қаршисида ҳақликка йўйилади.14Сенинг ерингдаги, қароргоҳларингдаги биродарларингдан ёки мусофирлардан бўлган ёлланган хизматкорни, камбағал ва қашшоқни эзма. 15Ўша куниёқ унинг хизмат ҳақини бер, токи беришингдан олдин қуёш ботмасин. Чунки у камбағал ва унинг жони шуни кутмоқда, токи у Раббийга сен ҳақингда фарёд қилмасин ва бу сенга гуноҳ бўлмасин.16Оталар болалари учун ўлим жазосига тортилмаслиги керак, болалар ҳам оталари учун ўлим жазосига тортилмаслиги керак. Ҳар бир киши ўзининг гуноҳи учун ўлим жазосига тортилиши керак.17Мусофир ва етимни ноҳақ ҳукм қилма. Бевадан кийимларини гаровга олма. 18Сен ҳам Мисрда қул бўлганингни ва Раббий сени у ердан озод қилганини ёдда тут. Шунинг учун Мен буларни қилишингни буюряпман.19Далангдан ҳосилни йиғаётганингда, далада ҳосилингнинг боғламини унутсанг, унда уни олиш учун қайтиб борма. У мусофирга, етим ва бевага қолсин, токи Раббий Худойинг қўлларингнинг барча ишларида сени дуо қилсин. 20Зайтун дарахтингни қоқаётганингда, шохларини қайта-қайта кўриб чиқма. У мусофирга, етим ва бевага қолсин.21Узумзорингдан ҳосилни териб олаётганингда, ортингдаги қолдиқларни териб олма. У мусофирга, етим ва бевага қолсин. 22Сен ҳам Миср ерида қул бўлганингни ёдда тут, шунинг учун Мен буларни қилишни буюряпман.Chapter 25
1Агар одамлар орасида баҳс бўлса, унда уларни судга олиб келсинлар ва уларнинг ишини муҳокама қилсинлар: ҳақ кишини оқласинлар, айбдорни эса ҳукм қилсинлар. 2Агарда айбдор калтаклашга лойиқ бўлса, унда ҳакам уни ётқизишни ва айбига қараб, ҳисоб бўйича ўзининг қаршисида калтаклашни буюрсин.3Унга қирқ калтак зарба бериш мумкин, бундан кўп эмас, токи сенинг биродаринг кўз ўнгингда кўп зарбадан мажруҳ бўлиб қолмасин.4Ҳўкиз янчаётганида, унинг оғзини тўсма.5Агар ака-укалар бирга яшасалар ва улардан бири ўғилли бўлмасдан вафот этса, унда вафот этганнинг хотини оиладан ташқарига, бегона кишига турмушга чиқмаслиги керак. Лекин эрининг ака ёки укаси унинг олдига кириши, уни ўзига хотинликка олиши ва у билан яшаши керак. 6У туғадиган тўнғич эса, ўлган биродарининг исмини олади, токи Исроилда унинг исми ўчиб кетмасин.7Агарда у биродарининг хотинини олишни истамаса, унда вафот этганнинг хотини дарвозага, оқсоқолларнинг олдиларига бориб: Эримнинг биродари Исроилда биродарининг исмини тиклашни рад қиляпти, менга уйланишни хоҳламаяпти,- десин. 8Шунда шаҳарнинг оқсоқоллари уни чақириши ва кўндириши керак. Агар у келиб: Мен уни олишни хоҳламайман,- деса,9унда хотин оқсоқоллар кўз ўнгида унинг олдига келиб, унинг оёғидан пойафзалини ечсин ва унинг юзига тупуриб: Биродарининг уйини барпо қилмайдиган одам билан шундай йўл тутилади,- десин. 10Унинг исми Исроилда “Пойафзали ечилганнинг уйи”, деб аталади.11Эркаклар ўзаро муштлашаётганларида, бирининг хотини ураётганнинг қўлидан эрини ажратиб олиш учун яқинлашса ва қўлини чўзиб, унинг эркаклик аъзосидан ушласа, 12унда унинг қўлини кесиб ташла, сенинг кўзинг унга шафқат қилмасин.13Халтангда икки хил: катта ва кичик тошлар бўлмасин. 14Уйингда икки хил: катта ва кичик эфалар бўлмасин.15Раббий Худойинг сенга бераётган ерда ҳаётинг узоқ бўлиши учун тарози тошинг аниқ ва тўғри бўлсин, эфанг ҳам аниқ ва тўғри бўлсин. 16Чунки Раббий Худойинг қаршисида ноҳақлик қилувчиларнинг барчаси жирканчдир.17Мисрдан чиқиб кетаётганингда, йўлда Амолеқ сенга нима қилганини ёдда тут. 18У сени йўлда учратганини, сен чарчаб, толиққанингда сенинг ортингдаги барча ҳолсизланганларни қириб ташлаганини ва Худодан қўрқмаганини ёдда тут. 19Раббий Худойинг сенга эгалик қилишинг учун улуш қилиб бераётган ерда эса Раббий Худойинг сени ҳамма томондан барча душманларингдан тинчлантирганида, Амолеқнинг хотирасини осмон остидан ўчириб ташла. Буни унутма!
Chapter 26
1Раббий Худойинг сенга улуш қилиб бераётган ерга келганингда, уни эгаллаганингда ва унга жойлашганингда, 2Раббий Худойинг сенга бераётган ерингдан оладиган ернинг барча ҳосилларининг бошланғичидан олиб, саватга сол ва Раббий Худойинг у ерда Унинг номи бўлиши учун танлаган жойга бор.3Ўша кунларда бўладиган руҳонийнинг ёнига бориб, унга: Бугун Раббий Худойингнинг қаршисида, Раббий оталаримизга бизга бериши ҳақида қасам ичган ушбу ерга кирганимни эътироф этаман,- дегин. 4Руҳоний сенинг қўлингдан саватни олсин ва уни Раббий Худойингнинг қурбонгоҳи қаршисига қўйсин.5Сен эса Раббий Худойингнинг қаршисида жавоб бериб, дегин: Менинг отам дарбадар кезувчи орамлик эди. У Мисрга бориб, у ерда кам сонли одамлари билан жойлашди ва у ерда улардан буюк, кучли ва кўп сонли халқ келиб чиқди.6Лекин мисрликлар бизга ёмон муносабатда бўлиб, бизни эзар ва бизга оғир ишларни юклар эдилар. 7Шунда биз оталаримизнинг Раббий Худосига фарёд қилдик ва Раббий бизнинг фарёдимизни эшитди, бизнинг кулфатимизни, оғир меҳнатимиз ва эзилишимизни кўрди.8Раббий бизни Мисрдан кучли қўл ва чўзилган билак, буюк даҳшат, аломатлару мўъжизалар билан олиб чиқди 9ҳамда бизни ушбу ерга олиб келиб, бизга ушбу ерни: сут ва асал оқадиган ерни берди.10Шундай қилиб, мана, Раббий, Сен менга берган ер ҳосилининг бошланғичини олиб келдим. Сўнг буни Раббий Худойингнинг олдига қўй ва Раббий Худойингнинг олдида сажда қил. 11Сўнгра Раббий Худойинг сенга ва сенинг уйингга берган барча эзгуликлари учун сен ва сеникида бўладиган левит ҳамда мусофир хурсандчилик қилинглар.12Учинчи йили, ушрлар йилида, ерингнинг ҳосилларидан барча ушрларни ажратганингда ва улар хонадонингда еб тўйишлари учун левитга, мусофирга, етим ҳамда бевага берганингда, 13шунда Раббий Худойингнинг олдида дегин: “Мен уйимдаги ҳосилдан муқаддасворликни ажратиб, уни Сен менга буюрганингдек, Сенинг барча низомларингга кўра левитга, мусофирга, етимга ва бевага бердим. Мен Сенинг амрларингни бузмадим ва унутмадим.14Мен ундан қайғумда емадим ва уни нопокликда ажратмадим, шунингдек, ундан мурда учун бермадим. Мен Раббий Худойимнинг овозига бўйсундим, Сен менга буюрган ҳамма нарсани бажардим. 15Сенинг самодаги Муқаддасгоҳингдан назар ташла, Ўз халқинг Исроилни ва Сен бизга берган ерни дуо қилгин, зеро Сен оталаримизга бизга сут ва асал оқадиган ерни беришга қасам ичгансан”.16Ушбу кунда Раббий Худойинг сенга ушбу низомлару қонунларни бажаришни амр беради. Уларга бутун юрагинг ва бутун жонинг билан амал қилиб, уларни бажар. 17Ушбу кунда сен Раббийга У сенинг Худойинг бўлишини, сен Унинг йўлларидан юришингни ва Унинг низомларини, амрлару қонунларини сақлашингни ва Унинг овозига қулоқ солишингни айтдинг.18Раббий эса ушбу кун сенга, агар сен Унинг барча амрларини сақласанг, худди У сенга айтганидек сен Унинг шахсий халқи бўлишингни ваъда қилди, 19шунингдек, сени ҳурматда, шуҳрат ва буюкликда Ўзи яратган барча халқлардан устун қилиб қўйишни ваъда берди. Худди У айтганидек, сен Раббий Худойингнинг муқаддас халқи бўласан”.Chapter 27
1Мусо Исроил оқсоқоллари билан халққа буюриб деди: “Эндиликда мен сизларга буюраётган барча амрларни бажаринглар. 2Йордан ортига, Раббий Худойингиз сизларга бераётган ерга борганингизда, ўзларингиз учун катта тошлар қўйинглар ва уларни оҳак билан суванглар. 3Оталарингизнинг Раббий Худоси сизларга айтганидек, Раббий Худойингиз сизларга бераётган ерга, сут ва асал оқадиган ерга кириш учун Йордандан ўтганингизда, ушбу қонуннинг барча сўзларини шу тошларга ёзинглар.4Йордандан ўтганингиздан сўнг, мен сизларга бугун буюрганимдек, бу тошларни Эйбал тоғига қўйинглар ва уларни оҳак билан суванглар. 5У ерда Раббий Худойингизга қурбонгоҳ қуринглар. Унга темир асбоб ишлатманглар, тошлардан қурбонгоҳ қуринглар.6Раббий Худойингизга яхлит тошлардан қурбонгоҳ қуринглар ва унда Раббий Худойингизга тамоман ёндириш қурбонлиги келтиринглар. 7Шунингдек, тинчлик қурбонликлари келтириб, ўша ерда енглар ва Раббий Худойингизнинг олдида хурсандчилик қилинглар. 8Тошларга ушбу қонуннинг барча сўзларини жуда ҳам аниқ қилиб ёзинглар”.9Мусо ва левитлару руҳонийлар бутун Исроилга гапириб дедилар: “Эй, Исроил, диққат қил ва қулоқ сол, ушбу кунда сен Раббий Худойингнинг халқи бўлдинг. 10Шундай қилиб, Раббий Худойингнинг овозига қулоқ сол ва мен бугун сенга буюраётган Унинг амрлару низомларини бажар”.11Ўша куни Мусо халққа буюриб деди: 12“Йордандан ўтганингиздан сўнг, халқни дуо қилиш учун мана булар Геризим тоғида туришлари керак: Шимўн, Леви, Яҳудо, Иссохор, Юсуф ва Бенямин.13Мана булар эса лаънатлаш учун Эйбал тоғида туришлари керак: Рубен, Гад, Ашер, Забулун, Дан ва Нафтали. 14Левитлар барча исроилликларга баланд овозда эълон қилиб айтсинлар:15Раббий қаршисида жирканч бўлмиш рассомнинг қўлларининг асари ўйма ёки қуйма бутни ясайдиган ва уни яширин жойга қўядиган одам жирканчдир. Бутун халқ жавоб бериб: Омин,- десин.16Ўз отасини ёки онасини ёмонловчи лаънатидир! Бутун халқ: Омин,- десин. 17Ўз яқинининг чегарасини бузувчи лаънатидир! Бутун халқ: Омин,- десин.18Кўр одамни йўлдан адаштирадиган лаънатидир! Бутун халқ: Омин,- десин. 19Мусофирни, етим ва бевани ноҳақ ҳукм қилувчи лаънатидир. Бутун халқ: Омин,- десин.20Ўз отасининг хотини билан ётадиган лаънатидир, чунки у отасининг кийимининг четини очди. Бутун халқ: Омин,- десин. 21Бирорта ҳайвон билан ётадиган лаънатидир! Бутун халқ: Омин,- десин.22Ўз синглиси билан: отасининг ёки онасининг қизи билан ётадиган лаънатидир! Бутун халқ: Омин,- десин. 23Ўз қайнанаси билан ётадиган лаънатидир! Бутун халқ: Омин,- десин.24Ўз яқинини яширинча ўлдирадиган лаънатидир. Бутун халқ: Омин,- десин. 25Бегуноҳ жонни ўлдириб, унинг қонини тўкиш учун пул оладиган лаънатидир! Бутун халқ: Омин,- десин.26Ушбу қонуннинг сўзларини бажармайдиган ва булар бўйича ҳаракат қилмайдиган одам лаънатидир! Бутун халқ: Омин,- десин.Chapter 28
1Сен Йордандан ўтганингда, Раббий Худойингнинг овозига қулоқ солсанг, мен бугун сенга буюраётган Унинг барча амрларини қатъий бажарсанг, шунда Раббий Худойинг сени ердаги барча халқлардан баланд қилиб қўяди. 2Агар Раббий Худойингнинг овозига қулоқ солсанг, унда ушбу баракаларнинг барчаси бошингга тушади ва сенда амалга ошади.3Сен шаҳарда баракали ва далада баракали бўласан. 4Қорнингнинг ҳомиласи, ерингнинг ҳосили, қорамолларингнинг ҳомиласи, буқаларингнинг ҳомиласи ва қўйларингнинг ҳомиласи баракали бўлади.5Сенинг саватлару тоғораларинг баракали бўлади. 6Сен киришингда баракали ва чиқишингда баракали бўласан.7Раббий сенга қарши кўтарилган душманларингни сенинг олдингда қириб ташлайди. Улар бир йўл билан сенга қарши чиқадилар, лекин еттита йўл билан сендан қочиб кетадилар. 8Раббий сенинг омборларингга ва қўлингнинг барча ишларига барака юборади. Раббий Худойинг сенга бераётган ерда сенга барака беради.9Агар сен Раббий Худойингнинг амрларига амал қилсанг ва Унинг йўлларидан юрсанг, унда Раббий сенга қасам ичганидек, У сени Ўзининг муқаддас халқи қилиб қўяди. 10Шунда ернинг барча халқлари сени Раббийнинг номи билан аталганингни кўрадилар ва сендан қўрқадилар.11Раббий сенга бериши ҳақида оталарингга қасам ичган ерда эса Раббий сенга барча эзгуликларда, қорнингнинг ҳомиласида, қорамолларингнинг ҳомиласида, далаларингнинг ҳосилида мўл-кўлчилик беради. 12Раббий сенга Ўзининг эзгу хазинаси ― осмонни очади, токи у сенинг ерингга ўз вақтида ёмғир берсин, шунингдек, қўлингнинг барча ишларига барака берсин. Сен кўп халқларга қарз берасан, ўзинг эса қарз олмайсан.13Раббий сени дум эмас, бош қилади. Сен фақат баландда бўласан, пастда бўлмайсан. Агар бугун мен сенга асрашинг ва бажаришингни буюраётган Раббий Худойингнинг амрларига бўйсунсанг, 14ўзга худолар ортидан бормасанг, уларга хизмат қилмасанг, бугун мен сизларга буюраётган барча сўзлардан ўнгга ҳам, чапга ҳам чекинмасанг, ушбу баракалар бошингга тушади.15Агар Раббий Худойингнинг овозига қулоқ солмасанг ва бугун мен сенга буюраётган Унинг барча амрлару низомларини бажаришга ҳаракат қилмасанг, унда ушбу лаънатларнинг барчаси бошингга тушади ва сени қувиб етади.16Сен шаҳарда лаънатланган ҳамда далада лаънатланган бўласан. 17Сенинг саватлару тоғораларинг лаънатланган бўлади.18Қорнингнинг ҳомиласи, ерингнинг ҳосили, буқаларингнинг ҳомиласи ва қўйларингнинг ҳомиласи лаънатланган бўлади. 19Сен киришингда ҳам, чиқишингда ҳам лаънатланган бўласан.20Сен нимаики иш қилсанг, қўлингнинг ҳар бир ишида Раббий сенга қирилиб кетгунингча, лаънат, саросима ва бахтсизлик юборади. Сенинг ёвуз ишларинг учун, Мени тарк этганинг учун сен тезда ҳалок бўласан. 21Сен уни эгаллаш учун бораётган ердан сени қириб ташламагунича, Раббий сенга ўлатни юборади.22Раббий сени нимжонлик, иситма, безгак, яллиғланиш, қурғоқчилик, куйдирадиган шамол ва занг билан шикастлайди. Сен ҳалок бўлмагунингча, булар сени таъқиб қилади.23Бошинг устидаги осмон мисга ва остингдаги ер темирга айланади. 24Раббий сенинг ерингга ёмғирнинг ўрнига чанг беради ва самодан тупроқ ёғади. Сен қирилиб кетмагунингча, у сенинг устингга ёғади.25Раббий сени қириб ташлашлари учун душманларингга топширади. Уларга бир йўл билан қарши чиқасан, лекин улардан еттита йўл билан қочиб кетасан ва ернинг барча шоҳликлари бўйлаб тарқатиб юбориласан. 26Сенинг жасадларинг самодаги ҳамма қушларга ва ҳайвонларга озиқ бўлади, уларни ҳайдовчи эса бўлмайди.27Раббий сени Мисрнинг мохов касаллиги, хавфли ўсма, қорақўтир ва қичимаси билан шикастлайди, сен улардан шифолана олмайсан. 28Раббий сени ақлдан озиш, кўрлик ва юрак сустлаши билан шикастлайди. 29Сен қоронғиликда пайпаслаб юрадиган кўрдек, кун ярмида пайпаслаб-пайпаслаб юрасан ва йўлларингда муваффақият қозонмайсан. Одамлар сени эзишади, ҳар доим хафа қилишади, лекин ҳеч ким сени ҳимоя қилмайди.30Аёл билан никоҳланасан-у, у билан бошқа одам ётади. Уй қурасан-у, унда яшамайсан. Узумзор ўтқазасан-у, узумларини йиғиб олмайсан. 31Ҳўкизингни кўз олдингда сўядилар ва уни ея олмайсан. Эшагингни сендан олиб кетадилар ва сенга қайтариб бермайдилар. Қўйларинг душманларингга топширилади ва ҳеч ким сени ҳимоя қилмайди.32Ўғиллару қизларинг бошқа халқларга топширилади, кўзларинг буни кўради ва кун бўйи улар учун киртаяди, қўлларингда ҳам куч бўлмайди.33Ерингнинг ҳосилларини, барча меҳнатларингнинг ҳосилини сен билмаган халқ ейди. Сен эса барча кунларда фақат эзилиш ва азоб-уқубатда бўласан. 34Сенинг кўзларинг кўраётган нарсалардан ақлдан озасан. 35Раббий сени тиззаларинг ва болдирларингда, сен шифолана олмайдиган ёмон мохов билан оёғингнинг кафтидан бошингнинг тепасигача шикастлайди.36Раббий сени ва сен ўзингнинг устингдан қўядиган подшоҳингни, сен ҳам, оталаринг ҳам билмайдиган халққа олиб боради. У ерда ёғоч ва тошдан бўлган ўзга худоларга хизмат қиласан. 37Шунда Раббий сени олиб борадиган барча халқларда даҳшат, масал ва масхара бўласан.38Далага кўп уруғ олиб чиқасан, аммо оз йиғиб оласан, чунки уларни чигиртка еб қўяди. 39Узумзорлар ўтқазасан ва уларни парвариш қиласан, шаробини эса ича олмайсан ҳамда уларнинг ҳосилларини йиғиб ола олмайсан, чунки уларни қурт еб қўяди.40Сенинг барча ҳудудларингда зайтун дарахтлари бўлади, лекин ёғидан сурта олмайсан, чунки зайтунларинг тўкилиб кетади. 41Ўғил ва қизлар туғасан, лекин улар сен билан бирга бўлмайди, чунки асирликка олиб кетиладилар.42Сенинг барча дарахтларингни ва ерингнинг ҳосилларини занг нобуд қилади. 43Сенинг орангда бўлган мусофир сендан тобора кўтарилиб бораверади, сен эса тобора пасайиб борасан. 44У сенга қарз беради, сен эса унга қарз бера олмайсан. У бош бўлади, сен эса дум бўласан.45Раббий Худойингнинг овозига қулоқ солмаганинг ва У сенга буюрган Унинг амрлару низомларига амал қилмаганинг учун сенинг бошингга ушбу барча лаънатлар тушади ва сен қирилиб кетмагунингча, сени таъқиб қилади. 46Улар сенга ва сенинг уруғингга абадий аломат ва белги бўлади.47Ҳамма нарсада мўл-кўлчиликка эга бўлиб, сен Раббий Худойингга хурсандчилик ва юрак қувончи билан хизмат қилмаганинг учун, 48Раббий сенга юборадиган душманингга очликда, ташналикда, яланғочликда ва барча муҳтожликларда хизмат қиласан. У сенинг бўйнингга темир бўйинтуруқ солади ва у сени ҳалок қилади.49Раббий сенга ернинг четидан, узоқдаги халқни юборади: сен тилини тушунмайдиган халқ бургут каби ёпирилиб келади. 50Бу халқ ― кексани ҳурмат қилмайдиган ва ёшларга раҳм-шафқат қилмайдиган сурбет халқдир. 51У сени хонавайрон қилмагунича, чорвангнинг ва ерингнинг ҳосилини ейди. Сени ҳалок қилмагунича, сенга нонни ҳам, шаробни ҳам, ёғни ҳам, буқаларингнинг ҳосилини ҳам, қўйларингнинг ҳосилини ҳам қолдирмайди.52Барча ерларингдаги сен умид қилаётган баланд ва мустаҳкам деворларингни бузиб ташламагунича, барча қароргоҳларингда сени сиқади. Ҳа, Раббий Худойинг томонидан сенга берилган бутун ерингда, барча қароргоҳларингда сени сиқади. 53Душманинг сени сиқадиган қамал ва сиқувда эса сен Раббий Худойинг сенга берган қорнингнинг ҳомиласи бўлган ўғиллару қизларингнинг танасини ейсан.54Сизларнинг орангизда эркаликда ва ўта бойликда яшаган киши унда қолган ўз биродарига, ўзининг қўйнидаги хотинига ва ўз болаларининг қолганларига раҳмсиз кўз билан қарайди, 55улардан ҳеч бирига ўзи еяётган болаларининг танасидан бермайди, чунки душманинг сени барча яшаш жойларингда сиққанида, қамал ва сиқувда унда ҳеч нарса қолмайди.56Сизларнинг орангизда эркалик ва бойликда яшаган, нозиклиги ҳамда бойлиги сабабли ҳеч қачон оёқларини ерга босмаган аёл, ўз қучоғидаги эрига, ўз ўғли ва қизига раҳмсиз кўз билан қарайди, 57уларга оёқлари орасидан чиқаётган чақалоқни ва у туғадиган болаларни бермайди, чунки унинг ўзи барча нарсанинг етишмовчилигида уларни яширинча ейди. Шундай қамал ва сиқув бўлади, чунки душманинг сени барча яшаш жойларингда сиқади.58Агар бу китобда ёзилган қонуннинг барча сўзларини бажаришга ҳаракат қилмасанг ва Раббий Худойингнинг ушбу шуҳратли ва қўрқинчли номидан қўрқмасанг, 59унда Раббий сени ва сенинг авлодингни одатдан бўлмаган яралар, буюк ва доимий бўлган яралар ҳамда қақшатқич ва доимий касалликлар билан шикастлайди,60Мисрнинг сен қўрққан барча яраларини сенга юборади ва улар сенга ёпишади. 61Раббий сен қирилиб кетмагунинггача, ушбу қонун китобида ёзилмаган барча касалликларни ва барча яраларни юборади, 62шунда кўпчилик бўлганингиз учун сизлар осмон юлдузлари каби бўлган бўлсангиз ҳам, сизлардан камчилик қолади, чунки сен Раббий Худойингнинг овозига қулоқ солмадинг.63Раббий сизларга яхшилик қилиб, сизларни кўпайтириб хурсанд бўлганидек, худди шундай, Раббий сизларни ҳалок қилиб ва қириб ташлаб хурсанд бўлади, шунда сизлар эгаллаш учун бораётган ерингиздан чиқариб ташланасизлар. 64Раббий сени барча халқлар бўйлаб, ернинг у четидан бу четигача тарқатиб юборади ва ўша ерда сен ҳам, оталаринг ҳам билмаган ўзга худоларга, дарахт ва тошга хизмат қиласан.65Лекин бу халқларнинг орасида ҳам тинчланмайсан ва оёқларинг учун ором жойи бўлмайди. Раббий сенга ўша ерда титрайдиган юрак, кўзларнинг киртайиши ва кўнгил изтиробини беради. 66Сенинг ҳаётинг сенинг олдингда илиниб туради, туну кун титроқда бўласан ва ҳаётингга ишончинг комил бўлмайди.67Сени қамраб оладиган юрагингнинг титроғидан ва кўзларинг билан кўрадиган нарсадан эрталаб: Қанийди, кеч тушса эди, дейсан. Кечқурун эса: Қанийди, тонг отса эди, дейсан. 68Мен сенга: Сен уни бошқа кўрмайсан, деб айтган йўл орқали Раббий сени Мисрга кемаларда қайтаради ва ўша ерда душманларингга қуллик ва чўриликка сотиласизлар ҳамда сизларни сотиб олувчи бўлмайди”.Chapter 29
1Мана булар – Раббий Хоребда Исроил ўғиллари билан тузган аҳддан ташқари, Раббий Мусога Мўаб ерида улар билан тузишни буюрган аҳднинг сўзларидир.2Мусо Исроилнинг барча ўғилларини чақириб, уларга деди: “Раббий кўзларингиз олдида Миср ерида фиръавнни, унинг барча хизматкорларини ва унинг бутун ерини нима қилганини, 3ҳамда кўзларингиз кўрган буюк жазоларни, буюк аломатлару мўъжизаларни кўрдингизлар. 4Лекин Раббий сизларга шу кунгача тушуниш учун юрак, кўриш учун кўз ва эшитиш учун қулоқ бермади.5Сизларни саҳро бўйлаб қирқ йил олиб юрди, устингиздаги кийимларингиз ва оёғингиздаги пойафзалингиз эскирмади. 6Сизлар нон емадингизлар, шароб ҳам, май ҳам ичмадингизлар, токи сизлар Менинг Раббий Худойингиз эканлигимни билиб олинглар.7Сизлар ушбу жойга келганингизда, биз билан урушиш учун Ҳешбон подшоҳи Сихон ва Башан подшоҳи Ог бизга қарши чиқди. Биз эса уларни қириб ташладик 8ва уларнинг ерларини олиб, уни Рубен, Гад қабиласига ҳамда Манашеҳнинг ярим қабиласига улуш қилиб бердик. 9Энди эса қиладиган ҳамма ишларингизда муваффақиятли бўлиш учун ушбу аҳднинг сўзларига амал қилинглар ва уларни бажаринглар.10Бугун сизларнинг барчаларингиз Раббий Худойингизнинг юзи олдида турибсизлар: қабилаларингизнинг бошлиқлари, оқсоқолларингиз, назоратчиларингиз, барча исроилликлар, 11болаларингиз, хотинларингиз ва қароргоҳингиздаги мусофирларингиз ― ўтин ёрувчингиздан бошлаб сув тортувчингизга қадар Раббий Худойингизнинг юзи олдида турибсизлар,12токи сизлар Раббий Худойингиз билан аҳдга киришинглар ва бугун Раббий Худойингиз сизлар билан тузаётган қасамли битимга киришинглар, 13токи бугун У сизларни Унинг халқи қилсин, У сизларга айтганидек ва сизларнинг отангиз Иброҳим, Исҳоқ ҳамда Ёқубга қасам ичганидек, сизларнинг Худойингиз бўлсин.14Мен ушбу аҳдни ва қасамли битимни фақатгина сизлар билан тузганим йўқ, 15балки бугун бу ерда, Раббий Худойимизнинг юзи олдида биз билан турганлар каби, худди шундай, бугун биз билан бу ерда бўлмаганлар билан ҳам тузмоқдаман. 16Чунки сизлар Миср ерида қандай яшаганимизни ва сизлар ўтган халқлар орасидан биз қандай ўтганимизни биласизлар:17уларнинг жирканчликларини ва улардаги ёғочдан, тошдан, кумуш ва олтиндан ясалган уларнинг бутларини кўрдингизлар. 18Сизларнинг орангизда ўша халқларнинг худоларига хизмат қилиш учун боришга Раббий Худойимиздан юрагини бурган эркак ёки аёл, авлод ёки қабила бўлмасин. Сизларнинг орангизда заҳарли ўсимлик ва шувоқ ўстирадиган томир бўлмасин. 19Шунингдек, ушбу лаънат сўзларини эшитиб, ўз юрагида: Мен кўнглимнинг истаги билан юришимга қарамасдан бахтли бўламан. Суғорилган эса чанқаган билан бирга ҳалок бўлади.20Раббий бундай одамни кечирмайди, лекин шу вақтнинг ўзида бундай одамга нисбатан Раббийнинг қаҳри ва Унинг ғазаби алангаланади. Ушбу аҳд китобида ёзилган барча лаънатлар унинг бошига тушади ва Раббий унинг исмини осмон остидан ўчириб ташлайди, 21ҳамда ушбу қонун китобида ёзилган аҳднинг барча лаънатларига мувофиқ, Раббий уни Исроилнинг барча қабилаларидан ҳалокат учун ажратади.22Кейинги авлод, сизлардан кейин бўладиган болаларингиз ва узоқ ердан келадиган ўзга ерлик ушбу ернинг яраларини ҳамда Раббий уни тинка-мадорини қуритиш учун юборган касалликларини кўриб, дейди: 23“Бутун ер ― олтингугурт, туз ва ёнғиндир. Раббий Ўзининг ғазаби ва қаҳрида ағдариб ташлаган Садўм ва Ғамўра, Адмаҳ ва Тсебўйимни қириб ташлаганидан сўнг бўлгани каби бу ерга ҳам бирор нарса экиб бўлмайди, у ер ҳеч нима ўстирмайди ва ундан ҳеч қандай ўт ўсиб чиқмайди”. 24Барча халқлар: “Раббий ушбу ерни нима учун бундай қилди? Унинг ғазабининг қаҳри нақадар буюкдир!”- дейдилар.25Шунда одамлар бундай жавоб берадилар: “Улар ўз оталарининг Раббий Худосининг аҳдини, яъни уларни Миср еридан олиб чиққанида, улар билан тузган аҳдини тарк этганлари учун, 26ва уларнинг ўзлари билмаган худоларга сажда қила бошлаганлари ва ўзга худоларга хизмат қила бошлаганлари учун,27Раббийнинг ғазаби бу ерга алангаланди ва У ушбу китобда ёзилган аҳднинг барча лаънатларини унга юборди. 28Раббий уларни ўз ерларидан ғазабда, қаҳрда ва буюк норозиликда қўпориб ташлади ҳамда эндиликда кўриб турганимиздек, уларни ўзга ерга улоқтириб юборди”.29Яширин нарсалар Раббий Худойимизга, очиқлари эса абадий бизга ва бизнинг ўғилларимизга тегишлидир, токи биз ушбу қонуннинг барча сўзларини бажарайлик!Chapter 30
1Мен сенга тақдим қилган ушбу барча сўзлар ― баракалар ва лаънатлар сенинг бошингга тушганида, унда Раббий Худойинг сени тарқатиб юборадиган барча халқлар орасида ушбу сўзларни ўз юрагингга қабул қилиб ол. 2Шунда Раббий Худойингга қайтсанг ва мен сенга бугун буюраётганимдек, сен ҳамда сенинг ўғилларинг бутун юрагингиз, бутун жонингиз билан Унинг овозига қулоқ солсангизлар, 3Раббий Худойинг сенинг асирларингни қайтариб олиб келади, сенга раҳм-шафқат қилади ва Раббий Худойинг сени тарқатиб юборган халқлар орасидан сени яна қайта йиғиб олади.4Сен ҳаттоки осмон четигача тарқатиб юборилган бўлсанг ҳам, Раббий Худойинг сени ўша жойдан ҳам йиғиб олади, ўша ердан ҳам олиб келади. 5Раббий Худойинг сени оталаринг эгалик қилган ерга олиб келади ва уни эгаликка оласан, У сенга эзгулик кўрсатади ҳамда сени оталарингдан кўра кўпроқ кўпайтиради.6Сен Раббий Худойингни бутун юрагинг, бутун қалбинг билан севишинг учун Раббий Худойинг сенинг юрагингни ва авлодингнинг юрагини хатна қилади, токи сен ҳаёт бўлгин. 7Шунда Раббий Худойинг ушбу барча лаънатларни сенинг душманларингга ва сени қувган сендан нафратланадиганларга қаратади. 8Сен эса қайтиб, Раббийнинг овозига қулоқ соласан ва мен бугун сенга буюраётган Унинг барча амрларини бажарасан.9Раббий Худойинг сенинг қўлларингнинг барча ишларига, қорнингнинг ҳомиласига, чорвангнинг ҳомиласига ва ерингнинг ҳосилига мўл-кўлчилик билан муваффақият беради, чунки Раббий оталаринг ҳақида хурсанд бўлгани каби, сенга эзгулик кўрсатиб сен ҳақингда яна хурсанд бўлади. 10Шундай қилиб, агар ушбу қонун китобида ёзилган Раббий Худойингнинг амрлару низомларига амал қилиб, Унинг овозига қулоқ солсанг, агар Раббий Худойингга бутун юрагинг ва бутун қалбинг билан мурожаат қилсанг, бу ваъда амалга ошади.11Чунки мен бугун сенга буюраётган ушбу амр сен учун қўл етмайдиган ва йироқ эмасдир. 12У осмонда эмаски, сен: Ким биз учун осмонга чиқиб, уни бажаришимиз учун уни бизга олиб келар ва бизга эшиттирар экан?- десанг.13У дарёнинг нариги томонида эмаски, сен: Ким биз учун дарёнинг нариги томонига ўтиб, уни бажаришииз учун бизга олиб келар ва бизга эшиттирар экан?- десанг. 14Лекин ушбу сўз сенга жуда яқиндир: уни бажаришинг учун у сенинг оғзинг ва юрагингдадир.15Мана, мен бугун сенга ҳаёт ва эзгуликни, ўлим ва ёвузликни таклиф қилдим. 16Мен бугун сенга Раббий Худойингни севишни, Унинг йўлларидан юришни, Унинг амрларини, низомларини, қонунларини бажаришни буюряпман, токи сен ҳаёт бўлиб, кўпайгин ва Раббий Худойинг сен эгалик қилиш учун бораётган ерда сени дуо қилсин.17Агарда юрагинг бундан қайтса-ю, қулоқ солмасанг ва адашиб, ўзга худоларга сажда қилсанг, уларга хизмат қилсанг, 18унда бугун мен сизларга эълон қиламанки, сизлар ҳалок бўласизлар ва сизлар эгалик қилиш учун Йордандан ўтиб бораётган ерда узоқ яшай олмайсизлар.19Мана, Мен сенинг олдингда бугун гувоҳ бўлиши учун само ва ерни чақираман: Мен сенга ҳаёт ва ўлимни, барака ва лаънатни таклиф қиляпман ― ҳаётни танла, токи сен авлодинг билан ҳаёт бўлгин. 20Раббий Худойингни сев, Унинг овозига қулоқ сол ва Унга ёпиш, чунки сенинг ҳаётинг ва умрингнинг узоқлиги шундадир, токи Раббий сенинг оталаринг Иброҳим, Исҳоқ ва Ёқубга бериши ҳақида қасам ичган ерда сен яшай ол.Chapter 31
1Мусо бориб, ушбу сўзларни Исроилнинг барча ўғилларига айтиб, 2уларга деди: “Мен энди бир юз йигирма ёшдаман, мен бошқа кириб-чиқиб юра олмайман ва Раббий менга: Сен ушбу Йордандан ўтмайсан,- деди. 3Раббий Худойингнинг Ўзи сизларнинг олдингиздан боради. У ушбу халқларни сизларнинг юзингиздан қириб ташлайди ва сизлар уларни эгаллайсизлар. Раббий айтгани каби, Нўн ўғли Йешуа сизларнинг олдингиздан боради.4Раббий амўрликларнинг подшоҳлари Сихон ва Огни, ҳамда уларнинг ерларини нима қилган бўлса, буларни ҳам шундай қилади, У уларни қириб ташлаган эди. 5Раббий уларни сизларга топширади. Уларни эса мен буюрганимдек барча амрлар бўйича қилишингиз шарт. 6Мустаҳкам ва жасур бўлинглар, улардан қўрқманглар ва ваҳимага тушманглар, чунки Раббий Худойингизнинг Ўзи сизлар билан бирга боради, сизлардан йироқлашмайди ва сизларни ташлаб кетмайди”.7Мусо Йешуани чақирди ва барча исроилликлар нигоҳида унга деди: “Мустаҳкам ва жасур бўл, чунки сен ушбу халқ билан бирга Раббий оталаримизга беришга қасам ичган ерга кирасан ва ерни халққа улушларга бўлиб берасан. 8Раббийнинг Ўзи сенинг олдингдан боради, Ўзи сен билан бирга бўлади, сендан йироқлашмайди ва сени ташлаб кетмайди. Қўрқма ва ваҳимага тушма”.9Мусо ушбу қонунни ёзди ва уни Раббийнинг Аҳд Киботини олиб юрувчи Левининг ўғиллари бўлмиш руҳонийларга ва Исроилнинг барча оқсоқолларига берди. 10Мусо уларга буюриб, деди: “Етти йил ўтганидан сўнг, Кечириш йилида Чайлалар байрамида, 11бутун Исроил Раббий Худойингизнинг нигоҳи олдида намоён бўлиш учун Раббий танлайдиган жойга келганида, ушбу қонунни барча исроилликлар олдида овоз чиқариб ўқинглар.12Улар қулоқ солиб ўрганишлари учун ҳамда Раббий Худойингиздан қўрқиб, ушбу қонуннинг барча сўзларини бажаришга ҳаракат қилишлари учун бутун халқни – эркакларни, аёлларни, болаларни, қароргоҳингизда бўлган мусофирларни йиғинглар. 13Шунда буни билмайдиган уларнинг ўғиллари эшитадилар ва сизлар қўлга киритиш учун Йордандан ўтиб бораётган ерда яшайдиган барча кунларингизда Раббий Худойингиздан қўрқишни ўрганадилар”.14Раббий Мусога: “Мана, сенинг умринг битиб қолди, Йешуани чақир ва Йиғин Чодирида туринглар, Мен унга амр бераман”,- деди. Мусо ва Йешуа келиб, Йиғин Чодирида турдилар. 15Раббий Чодирда булутли устунда намоён бўлди ва булутли устун Чодирнинг кириш қисмида тўхтади.16Раббий Мусога деди: “Мана, сен оталаринг билан бирга уйқуга кетасан ва ушбу халқ, улар кираётган ернинг ўзга худолари ортидан зинокорона юра бошлаб, Мени тарк этади ва Менинг улар билан тузган аҳдимни бузади.17Ўша куни Менинг уларга ғазабим алангаланади, Мен уларни тарк этаман ва улардан юзимни яшираман. Улар қириб ташланадилар, уларга кўп кулфат ва азоблар келади. Ўша куни улар: Бизнинг Худойимиз орамизда бўлмагани учун бизнинг бошимизга бу кулфатлар тушмадими?- дейдилар. 18Улар ўзга худоларга ўгирилиб, содир қиладиган барча қонунбузарликлари учун Мен улардан ўша куни юзимни яшираман.19Шундай қилиб, ўзингга ушбу қўшиқнинг сўзларини ёзиб олиб, уни Исроил ўғилларига ўргат ва уни уларнинг оғзига ўрнат, токи ушбу қўшиқ Менинг Исроил ўғилларига қарши гувоҳлигим бўлсин. 20Чунки Мен уларнинг оталарига қасам ичганимдек, сут ва асал оқадиган ерга уларни олиб бораман. Улар еб тўядилар, семирадилар ва ўзга худоларга ўгирилиб, уларга хизмат қиладилар; Мени эса рад этадилар ва Менинг аҳдимни бузадилар.21Кўплаб кулфатлару азоблар уларнинг бошларига тушганида, шунда ушбу қўшиқ уларга қарши гувоҳлик бўлади, чунки у уларнинг авлодларининг оғзида унутилмайди. Мен уларга беришга қасам ичган ерга уларни олиб киришимдан олдиноқ Мен аллақачон уларнинг ҳозир ўйлаётган фикрларини биламан”.22Мусо ўша куни ушбу қўшиқни ёзди ва уни Исроил ўғилларига ўргатди. 23Раббий Нўн ўғли Йешуага буюриб: “Мустаҳкам ва жасур бўл, чунки сен Исроил ўғилларини Мен уларга беришга қасам ичган ерга олиб кирасан ва Мен сен билан бирга бўламан”,- деди.24Мусо ушбу қонуннинг барча сўзларини охиригача китобга ёзгач, 25Раббийнинг Аҳд Киботини кўтариб юрувчи левитларга буюриб деди: 26“Ушбу қонун китобини олиб, уни Раббий Худойингизнинг Аҳд Киботининг ўнг томонига қўйинглар ва у ўша жойда сизларга қарши гувоҳлик бўлади,27чунки мен сизларнинг қайсарлигингизни ва бўйни қаттиқлигингизни биламан. Мана, мен ҳозир сизлар билан бирга яшаётганимда ҳам, сизлар Раббий олдида қайсарсизлар, менинг вафотимдан сўнг бундан баттар бўлмайдими? 28Менинг ёнимга қабилаларингизнинг барча оқсоқоллару назоратчиларини йиғинглар. Мен уларга ушбу сўзларни баланд овозда айтаман ва уларга гувоҳликка осмон ва ерни чақираман. 29Чунки мен биламанки, сизлар менинг вафотимдан сўнг бузилиб, мен сизларга буюрган йўлдан оғиб кетасизлар. Вақт ўтиши билан Раббийни қўлларингизнинг ишлари билан ғазаблантириб, Унинг нигоҳида ёвузлик қилаётганингиз учун сизларга кулфатлар келади”.30Мусо ушбу қўшиқнинг сўзларини бутун исроилликларнинг йиғинида баланд овозда охиригача айтди:Chapter 32
1“Эй, самолар, қулоқ сол, мен сўзлайман! Эй, ер, оғзимнинг сўзларини эшит! 2Менинг таълимотим ёмғир каби, сўзларим шудринг каби, майсага майда ёмғир каби, ўтга жала каби ёғади.3Раббийнинг номини эълон қиламан! Худойимизни шарафланглар! 4Раббий ― қоядир, Унинг ишлари мукаммал ва Унинг барча йўллари адолатлидир. Худо содиқ ва Унда ноҳақлик йўқдир. У ҳақ ва тўғридир.5Лекин улар Унинг қаршисида бузилиб кетдилар, улар ўз нуқсонларига кўра Унинг болалари эмаслар, аммо ўжар ва бузилган авлоддирлар. 6Эй, аҳмоқ ва идроксиз халқ, сизлар Раббийга шундай қаримта беряпсизларми? У сизларни сотиб олган, яратган ва барпо қилган Отангиз эмасми?7Ўтган кунларни эсланг, ўтган авлодларнинг йиллари ҳақида ўйланг. Отангиздан сўранг ва у сизга хабар беради, оқсоқолларингиздан сўранг ва улар сизга сўзлаб беради. 8Сарвари Коинот халқларга улушлар берганида ва инсон ўғилларини жойлаштирганида, шунда халқларнинг чегараларини Исроил ўғилларининг сони бўйича ўрнатди.9Чунки Раббийнинг халқи ― Унинг қисмидир, Ёқуб Унинг меросининг улушидир. 10У уни саҳрода, қайғули ва ёввойи чўлда топди, уни ўраб олди, унга ғамхўрлик қилди ва уни Ўз кўзининг қорачиғидек асради.11Бургут ўз уясини силкитиб, ўз полапонлари устидан парвоз этгани каби, қанотларини ёзиб, уларни олгани ва уларни ўз патларида олиб юргани каби, 12худди шундай, Раббийнинг Ўзи уларни етаклаган эди. У билан бирга бўлган бегона худо йўқ эди.13У уни ернинг баландликларига олиб чиқди ва даланинг ҳосиллари билан боқди, уни тошдан чиққан асал ва қаттиқ қоядан чиққан мой билан озиқлантирди.14Шунингдек, сигирнинг ёғи, эчкининг сути, Башандаги қўзию қўйларнинг думбаси, қўчқорларнинг гўшти ва энг яхши буғдой билан боқди. Сен шароб ― узум меваларининг қонини ичдинг.15Исроил семириб, қайсар бўлиб қолди. У семирди, тўлишди ва ёғ бойлади, шунда уни яратган Худони тарк этди ҳамда ўз нажотининг Қоясини менсимади. 16Улар бегона худолари билан Унинг рашкини қўзғадилар ва жирканчликлари билан жаҳлини чиқардилар,17қурбонликларини Худога эмас ёвуз руҳларга, уларнинг ўзлари билмаган, қўшниларидан келган ва оталарининг хаёлига келмаган янги худоларга келтирдилар. 18Сизларни дунёга келтирган Қояни эса сизлар унутдингизлар ва сизларни яратган Худони ёдга олмадингизлар.19Раббий буни кўрди. Улар Уни ғазаблантирганлари учун Ўз ўғиллару қизларини рад қилди. 20У деди: Мен улардан юзимни яшираман ва уларнинг охири қандай бўлишини кўраман, чунки улар бузилган авлод, садоқати йўқ болалардир.21Улар худо бўлмаган нарсалари билан Менинг рашкимни қўзғадилар, беҳудаликлари билан Мени ранжитдилар. Мен ҳам уларни халқ бўлмаганлар билан рашкларини қўзғатаман ва бефаҳм халқ билан уларни ранжитаман.22Чунки Менинг ғазабимда олов алангаланди ва ер қаъридаги дўзах қадар ёндиряпти, ерни ҳамда унинг ҳосилларини еб битиряпти, тоғларнинг асосларини куйдиряпти.23Мен уларнинг бошига кулфат йиғаман ва Ўз камон ўқларимни уларга сарфлайман. 24Улар очликдан озиб-тўзиб кетадилар, улар иситма ва ўта юқумли касалликдан қирилиб кетадилар. Мен уларга ҳайвонларнинг тишларини ва ерда судралиб юрувчиларнинг заҳарларини юбораман.25Уларни ташқарида қилич ҳалок қилади, уйларда эса қўрқув ўсмирни ҳам, қизни ҳам, эмизикли гўдакни ҳам ва сочи оқарган қарияни ҳам нобуд қилади. 26Мен: Мен уларни тарқатиб юбораман ва уларнинг хотираларини одамлар орасидан ўчириб юбораман,- деб айтардим,27лекин унинг душманлари гердайиб кетмаслиги учун, улар: Бизнинг қўлларимиз баланд. Раббий буларнинг барчасини қилган эмас, деб айтмасликлари учун Мен душманларнинг ғазабланиши сабабли буни кейинга қолдирдим.28Чунки улар ақл-ҳушини йўқотган халқ ва уларда мантиқ йўқдир. 29Қанийди, улар мулоҳаза қилсалар, бу ҳақида ўйласалар ва улар билан нима бўлишини фаҳмласалар эди!30Агар халқларнинг қояси уларни хиёнат қилмаганида ва Раббий уларни тутиб бермаганида эди, сизлардан бир киши қандай мингни таъқиб қилар ва икки киши қандай туманни қувиб юборар эди? 31Чунки уларнинг қояси бизнинг Қоямиз каби эмасдир, душманларимизнинг ўзлари бунга ҳакамдирлар.32Зеро уларнинг узуми Садўм узум токидан ва Ғамўра далаларидандир, уларнинг мевалари заҳарли мевалардир, узум шингиллари тахирдир,33уларнинг шароби аждарларнинг ва заҳарли илонларнинг ҳалокатли заҳаридир. 34Бу Менда яширин эмасми? Менинг омборхоналаримда бу муҳрлаб қўйилган эмасми?35Уларнинг оёқлари қалтираганида, қасос ва қаримта Мендадир, зеро уларнинг ҳалокат куни яқиндир, улар учун тайёрлаб қўйилгани тезда келади.36Лекин Раббий уларнинг қўллари заифлашганини ва маҳбус ҳам, эркин ҳам қолмаганини кўрганида, У Ўз халқини ҳукм қилиб, Ўз қулларига раҳм-шафқат қилади.37Шунда Раббий дейди: Улар паноҳ излаган қоя, 38уларнинг қурбонликлари ёғини еган ва суюқлик қурбонлиги шаробини ичган худолари қаерда? Улар туриб, сизларга ёрдам берсинлар ва сизлар учун бошпана бўлсинлар!39Энди кўринглар, бу Менман! Мен ва Мендан бошқа Худо йўқдир! Мен ўлдираман ва тирилтираман, Мен шикастлайман ва Мен шифолайман ҳамда ҳеч ким Менинг қўлимдан халос қила олмайди. 40Мен қўлимни самога кўтариб дейман: Мен абадий яшайман!41Мен ярқироқ қиличимни чархлаганимда ва Менинг қўлим ҳукмни қабул қилганида душманларимдан қасос оламан ва Мендан нафратланувчиларнинг қаримтасини бераман.42Камон ўқларимни қонга бўктираман. Менинг қиличим эса ўлдирилганлару асирларнинг танаси ва қони билан ҳамда душман бошлиқларининг бошлари билан тўяди.43Эй, мажусийлар, Унинг халқи билан хурсандчилик қилинглар. Чунки У Ўз қулларининг қони учун ўч олади ва душманларига қасос билан қаримта беради. Раббий Ўз ерига ва халқига шафқат қилади”.44Мусо халқнинг олдига келиб, у ва Нўн ўғли Йешуа ушбу қўшиқнинг барча сўзларини халққа баланд овозда айтдилар. 45Мусо бутун Исроилга ушбу барча сўзларни гапирганида,46уларга шундай деди: “Мен бугун сизларга эълон қилаётган барча сўзларни юракларингизга жойлаштиринглар ва ушбу қонуннинг барча сўзларини бажаришга ҳаракат қилишлари учун уларни ўз болаларингизга васият қилинглар. 47Чунки бу сизлар учун беҳуда сўзлар эмас, бироқ бу сизларнинг ҳаётингиздир ва сизлар эгаллаш учун Йордандан ўтиб бораётган ерда бу орқали узоқ вақт яшайсизлар”.48Раббий Мусога ўша куннинг ўзида гапириб деди: 49“Ушбу Йерихо қаршисидаги, Мўаб еридаги Абарим тоғига, Небо тоғига чиққин ва Мен Исроил ўғилларига эгалик қилишлари учун бераётган Канъан ерига қарагин.50Биродаринг Аҳарўн Ҳор тоғида ўлиб, ўз халқига қўшилгани каби, сен ҳам ўзинг чиқадиган тоғда ўлгин ва ўз халқингга қўшилгин, 51чунки сизлар Зин саҳросида, Қадешдаги Мерибаҳ суви олдида Исроил ўғиллари орасида Менга қарши гуноҳ қилдингизлар ва Исроил ўғиллари орасида Менинг муқаддаслигимни намоён қилмадингизлар. 52Сен қаршингдаги ерни кўрасан, аммо у ерга, Мен Исроил ўғилларига бераётган ерга кирмайсан”.Chapter 33
1Мана бу ― Худонинг одами бўлган Мусонинг ўз ўлими олдидан Исроил ўғилларини дуо қилган дуоси. 2У деди: “Раббий Синайдан келди, уларга Сеирдан очилди, Порон тоғидан порлади ва муқаддасларнинг тумонати билан борди. Унинг ўнг томонида қонуннинг оловидир!3У Ўз халқини ҳақиқатан севади. Унинг барча муқаддаслари Сенинг қўлингда ва Сенинг сўзларингга диққат қилиш учун улар Сенинг оёқларингга йиқилдилар. 4Мусо бизга қонунни, Ёқубнинг жамоатига меросни берди.5Халқнинг бошлиқлари Исроил қабилалари билан биргаликда йиғилганларида, у Исроилнинг подшоҳи эди. 6Рубен яшасин, ўлим кўрмасин ва кам сонли бўлмасин!”7Яҳудо ҳақида эса у шундай деди: “Ё, Раббий, Яҳудонинг овозини эшит ва уни ўз халқига олиб келгин. У ўз қўллари билан ўзини ҳимоя қилсин ва Сен унинг душманларига қарши ёрдамчи бўлгин”.8Леви ҳақида у деди: “У – Сенинг Туммиминг ва Уримингга эга бўлган, Сен Массаҳда синаган, Мерибаҳ суви яқинида курашган Сенинг муқаддас одамингдадир.9У ўз ота-онаси ҳақида: Мен уларга қарамайман,- дейди. У ўз биродарларини ҳам тан олмайди ва ўз ўғилларини ҳам билмайди. Чунки улар Сенинг сўзларингни сақлашмоқда ва Сенинг аҳдингга риоя қилмоқдалар.10Улар Ёқубга Сенинг қонунларингни ва Исроилга Сенинг амрларингни ўргатадилар. Улар Сенинг юзинг қаршисига тутатқини ва Сенинг қурбонгоҳингга тамоман ёндириш қурбонликларини тақдим этадилар.11Ё, Раббий, унинг кучини дуо қилиб, қўлининг ишларига илтифот қил; унга қарши чиқувчиларнинг ва ундан нафратланувчиларнинг белларини синдир, токи улар тура олмасинлар”.12Бенямин ҳақида у деди: “Раббийнинг суюклиси У туфайли бехатар яшайди, Худо унга барча кунларида бошпана бўлади ва у Худонинг елкалари орасида яшайди”.13Юсуф ҳақида у деди: “Раббий осмоннинг орзу қилинган туҳфалари, шудринг ва пастда ётган тубсизликнинг туҳфалари билан унинг ерини дуо қилсин;14қуёшдан келадиган орзиқиб кутилган ҳосиллар билан, ойнинг орзиқиб кутилган туҳфалари билан, 15қадимги тоғларнинг ажойиб ҳосиллари билан, абадий тепаликларнинг орзиқиб кутилган туҳфалари билан,16ер ва ерни тўлдириб турган нарсаларнинг орзиқиб кутилган туҳфалари билан дуо қилсин. Тиканли бутада зоҳир Бўлганнинг дуоси Юсуфнинг бошига, ўз биродарларидан энг яхшисининг бош тепасига келсин.17Унинг қуввати тўнғич бузоқники кабидир, унинг шохлари қўтоснинг шохлари кабидир. Улар билан у ернинг чеккаларигача барча халқларни сузади. Бу Эфрайимнинг ўн минглари ва Манашеҳнинг мингларидир”.18Забулун ҳақида у деди: “Забулун ўз йўлларингда ва Иссохор ўз чодирларингда шодлангин. 19Улар халқни тоққа чақирадилар ва ўша жойда ҳақлик қурбонликларини сўядилар, чунки улар денгизнинг бойликлари ва қумда яширин бойликлар билан озиқланадилар”.20Гад ҳақида у деди: “Гадни ёйган Худо муборакдир. Гад шер каби дам оляпти, билакни ҳамда бошни тилка-пора қилади.21У ўзига бошланғични танлади, ўша ерда қонун ўрнатувчидан улуш олиб ўтқазилди. У халқнинг бошлиқлари билан келиб, Раббийнинг ҳақиқатини ва Исроил билан ҳукмни амалга оширди”.22Дан ҳақида деди: “Дан ― Башандан югуриб чиқадиган ёш арслондир”.23Нафтали ҳақида деди: “Нафтали илтифотга тўйган ва Раббийнинг баракасига тўладир. Денгизни ва жанубни мулк қилиб ол”.24Ашер ҳақида деди: “Ашер ўғиллар орасида баракалидир, у ўз биродарларининг илтифотида бўлади ва оёғини мойга ботиради. 25Темир ва кумуш – сенинг тамбаларингдир. Кунларинг каби бойликларинг ҳам кўпаяди.26Сенга ёрдамга самолардан келадиган ва Ўз шарафида булутларга миниб келадиган Исроилнинг Худосига ўхшаши йўқдир.27Сенинг бошпананг ― азалий Худодир. Сен абадий билаклар остидасан. У юзинг олдидан душманларни қувиб юборади ва: Қириб ташлагин,- дейди”.28“Мана, Исроил бехатар, ёлғиз яшайди. Ёқубнинг кўзлари ўзининг қаршисида нон ва шаробга тўла ерни кўради ва унинг осмони шудринг томчилатади.29Эй, Исроил, сен бахтлисан! Ким сенга ўхшаш, эй, Раббий ҳимоя қиладиган халқ? У сени асровчи қалқон ва сенинг шарафингнинг қиличидир. Душманларинг сенга хушомад қиладилар ва сен уларнинг бўйинларини топтайсан”.Chapter 34
1Мусо Мўаб текисликларидан Небо тоғига, Йерихо қаршисидаги Писгаҳ чўққисига чиқди. Раббий унга Гилъаддан Дангача бўлган бутун ерни, 2Нафталининг бутун ерини, Эфрайим ва Манашеҳнинг бутун ерини, Яҳудонинг бутун ерини ғарбий денгизгача, 3жанубий мамлакатни ва Йерихо водийсининг текислигини, Палмалар шаҳрини Тсўаргача кўрсатди.4Раббий унга деди: “Мана, Мен Иброҳим, Исҳоқ ва Ёқубга: Сенинг уруғингга бераман,- деб қасам ичган ер. Мен сенга уни кўзларинг билан кўриш имконини бердим, лекин сен унга кирмайсан”. 5Раббийнинг қули Мусо Раббийнинг сўзи бўйича ўша жойда, Мўаб ерида вафот этди. 6У Бейт-Пеор қаршисидаги Мўаб еридаги водийда дафн этилди. Ҳеч ким ҳатто ҳозирги кунларгача унинг дафн қилинган жойини билмайди.7Мусо вафот этганида, бир юз йигирма ёшда эди, лекин унинг кўзи ўтмас бўлиб қолмади ва унинг қуввати заифлашмади. 8Исроил ўғиллари Мўаб текисликларида Мусо учун ўттиз кун аза тутиб йиғладилар. Мусо учун йиғлаш ва мотам тутиш кунлари тугади.9Нўн ўғли Йешуа донолик руҳига тўлди, чунки Мусо унга ўз қўлларини қўйган эди. Исроил ўғиллари унга итоат қилдилар ҳамда Раббий Мусога қандай амр берган бўлса, шундай қилдилар.10Исроилда Мусо каби, Раббийни юзма-юз билган бундай пайғамбар бошқа бўлмади. 11Раббий Миср ерида фиръавн, унинг барча қуллари ва унинг бутун ери устидан амалга ошириш учун юборган барча аломатлар ҳамда мўъжизалар кўрсатган, 12Мусо каби бутун Исроилнинг нигоҳи қаршисида содир этган буюк мўъжизалар ва кучли қўлли бундай пайғамбар бошқа бўлмади.Joshua
Chapter 1
1Раббийнинг қули Мусонинг ўлимидан сўнг, Раббий Мусонинг хизматкори Нўн ўғли Йешуага деди: 2“Менинг қулим Мусо вафот этди. Шундай қилиб, ўрнингдан тур, сен ва ушбу бутун халқ Йордан дарёсидан ўтиб, Мен Исроил ўғилларига бераётган ерга боринглар. 3Мен Мусога айтганимдек, оёқларингизнинг кафти теккан ҳар қандай жойни сизларга бераман.4Саҳродан ва ушбу Лебанондан то буюк дарё ― Фурот дарёсигача, хетликларнинг бутун ери ҳамда қуёш ботиш томонидаги буюк денгизгача сизларнинг ҳудудингиз бўлади. 5Сенинг ҳаётингнинг барча кунларида ҳеч ким сенга қарши тура олмайди. Мен Мусо билан бўлганим каби сен билан бирга бўламан, сендан чекинмайман ва сени тарк этмайман.6Мустаҳкам ва жасур бўл, чунки сен ушбу халққа Мен уларнинг оталарига беришга қасам ичган ерни эгаликка топширасан. 7Фақатгина мустаҳкам ва жуда ҳам жасур бўлгин. Менинг қулим Мусо сенга васият қилган бутун Қонунга амал қилиб, уни бажаргин. Ундан ўнгга ҳам, чапга ҳам бурилма, токи барча ишларингда доно ҳаракат қилгин.8Ушбу Қонун китоби оғзингдан тушмасин, аммо уни туну кун ўргангин, токи унда ёзилганларни аниқ бажаргин. Шунда ўз йўлларингда муваффақиятли бўласан ва доно ҳаракат қиласан. 9Мана, Мен сенга буюраман: мустаҳкам ва жасур бўл, қўрқма ва даҳшатга тушма, чунки сенинг Раббий Худойинг сен қаерга борсанг сен билан биргадир”.10Йешуа халқнинг назоратчиларига буюриб деди: 11“Қароргоҳ бўйлаб юринглар ва халққа буюриб: Йўл учун ўзларингга озиқ тайёрланглар, чунки уч кундан сўнг оталарингизнинг Раббий Худоси сизларга мерос қилиб бераётган ерни эгаликка олишга бориш учун ушбу Йордандан ўтасизлар, деб айтинглар”.12Рубен ва Гад қабилалари ҳамда Манашеҳ ярим қабиласига эса Йешуа деди: 13“Раббийнинг қули Мусо сизларга буюриб айтган сўзини ёдга олинглар: Сизларнинг Раббий Худойингиз сизларга ором берди ва сизларга ушбу ерни топширди.14Сизларнинг хотинларингиз, болаларингиз, чорваларингиз Мусо сизларга Йорданнинг бу томонида берган ерда қолсинлар. Сизлар, жанг қилишга қодир бўлганларнинг барчаси эса қуролланиб, биродарларингизнинг олдида боринглар ва уларга ёрдам беринглар, 15Раббий сизларга ором бергани каби, биродарларингизга ҳам ором бермагунича ва сизларнинг Раббий Худойингиз уларга бераётган ерни эгаликка олмагунларича уларга ёрдам беринглар. Сўнгра, ўз меросларингга қайтинглар ва Раббийнинг қули Мусо сизларга Йорданнинг бу томонида, қуёш чиқар томонда берган ерни эгаликка олинглар”.16Улар Йешуага жавоб бериб дедилар: “Бизга нимани буюрсанг, ҳаммасини бажарамиз ва бизни қаерга юборсанг борамиз. 17Мусога қандай қулоқ солган бўлсак, сенга ҳам шундай қулоқ соламиз. Фақатгина сенинг Раббий Худойинг Мусо билан бирга бўлгани каби, сен билан бирга бўлсин. 18Сенинг амрингга қарши исён қиладиган ва сен унга буюрадиган барча сўзларингга қулоқ солмайдиган ҳар қандай киши ўлимга топширилади. Фақатгина мустаҳкам ва жасур бўлгин!”Chapter 2
1Нўн ўғли Йешуа Шиттимдан икки нафар кишини айғоқчиликка яширинча юбориб: “Бориб, ерни ва Йерихони кўздан кечиринглар,”- деди. Улар кетишди ва Раҳаб исмли фоҳишанинг уйига келиб, ўша ерда қолишди. 2Йерихо подшоҳига: “Мана, Исроил ўғилларидан қандайдир одамлар ерни кўздан кечириш учун бу оқшом шу ерга келдилар,”- деб етказдилар. 3Йерихо подшоҳи Раҳабнинг олдига одам юбориб: “Сенинг олдингга келиб, сенинг уйингга кирган одамларни чиқар, чунки улар бутун ерни кўздан кечиришга келганлар,”- деди.4Бироқ аёл ўша икки кишини олиб, уларни яширди ва деди: “Ҳақиқатан ҳам, менинг олдимга одамлар келган эдилар, лекин мен уларнинг қаердан эканликларини билмаган эдим. 5Қош қорайган пайтда, дарвозани ёпиш вақти келганида, улар кетдилар. Улар қаерга кетганларини билмайман. Тезроқ уларнинг ортидан қувинглар, уларга етиб оласизлар”.6Ўзи эса уларни уйнинг томига олиб чиқиб, томида тахлаб қўйилган зиғир пояларининг ичига уларни яшириб қўйди. 7Юборилган одамлар Йорданга борадиган йўлдан кечув жойигача уларнинг ортидан таъқиб қилдилар. Уларнинг ортидан таъқиб қилаётганлар чиқиб кетган заҳоти дарвозани ёпдилар.8Улар ухлашга ётишларидан аввал, у уларнинг олдига томга чиқиб, 9уларга деди: “Ушбу ерни Раббий сизларга берганини мен биламан, чунки сизлар бизни ваҳимага солдинглар ва бу ернинг бутун аҳолиси сизлардан даҳшатга тушдилар.10Чунки Мисрдан чиққанларингизда, Раббий сизларнинг қаршингизда Қизил денгизнинг сувини қандай қуритганини ва сизлар Йорданнинг нариги томонидаги амўрликларнинг икки подшоҳи: Сихон ва Огни нима қилганингизни, уларни тўлиқ қириб ташлаганингизни биз эшитдик. 11Биз бу ҳақида эшитганимизда, юракларимиз бўшашиб қолди ва бизнинг ҳеч биримизда сизларга қарши дадиллик руҳи қолмади, чунки сизларнинг Раббий Худойингиз ― юқорида самода ва пастда ердаги Худодир.12Шундай қилиб, менга Раббий номи билан қасам ичинглар, мен сизларга шафқат қилганим каби, сизлар ҳам менинг отамнинг хонадонига шафқат қилинглар ҳамда 13менинг ота-онамни, биродарлару опа-сингилларимни, уларнинг барча яқинларини тирик қолдиришингиз ҳамда бизнинг ҳаётимизни ўлимдан қутқаришингиз ҳақида менга ишончли аломат беринглар”.14Бу одамлар унга: “Агар сен бизнинг ушбу ишимизни маълум қилмасанг, бизнинг ҳаётимиз сизларнинг ўрнингизга ўлимга топширилсин. Раббий бизга ерни берганида, биз сенга шафқат ва ҳақиқат бўйича муносабатда бўламиз,”- дедилар.15Сўнг Раҳаб уларни деразадан арқон билан пастга туширди, чунки унинг уйи шаҳар деворида эди, у деворда яшар эди. 16У уларга деди: “Таъқиб қилувчилар сизларни учратиб қолмасликлари учун тоққа кетинглар ва таъқиб қилувчилар қайтиб келмагунларича, ўша ерда уч кун яширининглар, кейин эса ўз йўлингиздан кетаверинглар”. 17Ўша одамлар унга дедилар: “Агар қуйидагича қилмасанг, сен бизга ичирган сенинг қасамингдан озод бўламиз:18Мана, биз ушбу ерга келганимизда, бизни тушириб юборган деразага қизил арқон боғла, сенинг ота-онангни, биродарларингни, отангнинг бутун оиласини ўз уйингга йиққин. 19Агар сенинг уйингнинг эшикларидан кимдир ташқарига чиқса, унинг қони ўзининг бошида бўлади, биз эса айбдор бўлмаймиз. Лекин уйда сен билан бирга бўлганга кимнингдир қўли тегса, унинг қони бизнинг бошимизда бўлади.20Агар сен бизнинг ушбу ишимизни маълум қилсанг, унда биз ҳам сен бизга ичирган қасамингдан озод бўламиз”. 21У: “Сизларнинг сўзларингизга кўра бўлсин!”- деди. У уларни қўйиб юборди ва улар жўнаб кетдилар, ўзи эса деразага қизил арқон боғлаб қўйди.22Улар кетиб, тоққа келдилар ва уларни таъқиб қилаётганлар қайтмагунларича, ўша ерда уч кун қолдилар. Таъқиб қилаётганлар уларни бутун йўл бўйлаб изладилар, бироқ топа олмадилар.23Шундай қилиб, ушбу икки одам қайтиб кетдилар, тоғдан тушиб, Йордандан ўтдилар. Нўн ўғли Йешуанинг олдига келиб, улар билан содир бўлган ҳамма нарсани унга сўзлаб бердилар. 24Улар Йешуага: “Раббий бутун ушбу ерни қўлларимизга топширган ва мамлакатнинг бутун аҳолиси биздан даҳшатга тушган,”- дедилар.Chapter 3
1Йешуа эрта тонгда турди, кейин улар Шиттимдан қўзғалиб, Йорданга келдилар. Йешуа ва Исроилнинг барча ўғиллари уни кечиб ўтмасдан, ўша ерда тунадилар.2Уч кундан сўнг назоратчилар қароргоҳ бўйлаб юрдилар 3ва халққа буюриб дедилар: “Раббий Худойингизнинг Аҳд Киботини, руҳонийларни ҳамда Киботни кўтариб келаётган левитларни кўрганингизда, сизлар ҳам ўз ўрнингиздан қўзғалиб, унинг ортидан боринглар. 4Бироқ сизлар билан уларнинг орасидаги масофа икки минг тирсак ўлчамда бўлиши керак. Кетаётган йўлни билиш учун унга яқин келманглар: чунки сизлар бу йўлдан илгари ҳеч қачон юрмагансизлар”.5Йешуа халққа: “Ўзларингни покланглар, чунки эртага Раббий сизларнинг орангизда мўъжизалар яратади,”- деди. 6Руҳонийларга эса Йешуа: “Аҳд Киботини олинглар ва халқнинг олдида боринглар,”- деди. Руҳонийлар Аҳд Киботини олиб, халқнинг олдида кетдилар.7Шунда Раббий Йешуага деди: “Мана шу кундан Мен сени бутун Исроил нигоҳида улуғлашни бошлайман, токи Мен Мусо билан қандай бирга бўлган бўлсам, сен билан ҳам худди шундай бирга бўлишимни улар билсинлар. 8Сен эса, Аҳд Киботини кўтариб бораётган руҳонийларга буюриб: Йордан сувининг қирғоғига келганингиз заҳоти Йорданда тўхтанглар, деб айтгин”.9Йешуа Исроил ўғилларига: “Бу ерга келинглар ва сизларнинг Раббий Худойингизнинг сўзларини тингланглар,”- деди. 10Сўнг Йешуа деди: “Сизларнинг олдингиздан канъанликларни, хетликларни, ҳивликларни, перизликларни, гиргошликларни, амўрликлар ва ябусликларни қувиб юборадиган тирик Худо сизларнинг орангизда эканлигини мана шундан билиб оласизлар: 11Мана, бутун ер Раббийсининг Аҳд Киботи сизлардан олдин Йордандан ўтади.12Исроил қабилаларидан ўн икки нафар одам, яъни ҳар бир қабиладан бир нафардан одам олинглар. 13Бутун ернинг Эгаси бўлмиш Раббийнинг Аҳд Киботини кўтариб бораётган руҳонийлар оёқларининг кафти Йордан сувига теккан заҳоти Йорданнинг суви қурийди, юқоридан оқаётган сув эса девор бўлиб туриб қолади”.14Шундай қилиб, халқ Йордандан ўтиш учун ўз чодирларидан қўзғалганида ва руҳонийлар халқнинг олдида Аҳд Киботини кўтариб борганларида, 15Аҳд Киботини кўтариб бораётганлар Йорданга киргани заҳоти ва Киботни кўтариб бораётган руҳонийларнинг оёқлари Йорданнинг сувига ботгани заҳоти, (Йордан эса буғдой йиғим-терими вақтида барча қирғоқларидан тошади) 16юқоридан оқаётган сув тўхтади ва жуда катта масофада, Заретан ёнидаги Адам шаҳригача девор бўлиб кўтарилди. Саҳро текислиги денгизга, яъни Туз денгизига қуйилаётган сув эса тугади ва қуриб қолди.17Шунда халқ Йерихонинг қаршисидан ўтди. Раббийнинг Аҳд Киботини кўтариб бораётган руҳонийлар эса, Йорданнинг ўртасидаги қуруқликда мустаҳкам турдилар. Бутун халқ Йордандан ўтиб бўлмагунича, барча исролликлар қуруқ ердан ўтдилар.Chapter 4
1Бутун халқ Йордандан ўтиб бўлганидан сўнг, Раббий Йешуага деди: 2“Халқдан ўн икки нафар одам, яъни ҳар бир қабиладан бир нафардан одам ол. 3Уларга буюриб, шундай дегин: Шу жойдан, руҳонийларнинг оёқлари мустаҳкам турган Йорданнинг ўртасидан ўн иккита тош олинглар, уларни ўзларинг билан бирга олиб ўтинглар ва бу кеча тунайдиган қўноқларингга қўйинглар”.4Йешуа Исроил ўғилларидан ўн икки нафар одамни, ҳар бир қабиладан биттадан одамни чақирди ва уларни шу ишга тайинлаб, 5уларга деди: “Раббий Худойингизнинг Киботи олдидан Йорданнинг ўртасига боринглар ва у ердан тошлар олиб, ҳар бирингиз Исроил ўғиллари қабилаларининг сони бўйича ўз елкангизга биттадан тошни қўйинглар,6токи улар сизларнинг орангизда аломат бўлсин. Кейинги кунларда сизларнинг ўғилларингиз сизлардан сўраб: Сизлардаги бу тошлар нима учун?- десалар, 7сизлар уларга: Бу ― Раббийнинг Аҳд Киботи қаршисида Йорданнинг суви иккига бўлинганининг хотираси учундир. У Йордандан ўтаётганида, Йорданнинг суви иккига бўлинди, деб айтасизлар. Шу тарзда, ушбу тошлар Исроил ўғиллари учун абадий хотира бўлади”.8Исроил ўғиллари Йешуа буюрганидек қилдилар. Раббий Йешуага буюрганидек, Исроил ўғиллари қабилаларининг сони бўйича, Йорданнинг ўртасидан ўн иккита тошни олиб, уларни ўзлари билан қўноққа кўтариб келдилар ва ўша ерга қўйдилар. 9Йешуа бошқа ўн иккита тошни Аҳд Киботини кўтариб юрган руҳонийларнинг оёқлари турган жойга, Йорданнинг ўртасига қўйди. Улар ҳозирги кунгача ўша ердадир.10Мусо Йешуага буюрганидек, Раббий Йешуага халққа айтишни буюрган барча нарса тугамагунича Киботни кўтариб юрган руҳонийлар Йорданнинг ўртасида турдилар, халқ эса шошиб ўтиб олди. 11Бутун халқ Йордандан ўтиб бўлганидан сўнг, Раббийнинг Аҳд Киботи ҳам, халқнинг олдидаги руҳонийлар ҳам ўтдилар.12Рубен ўғиллари, Гад ўғиллари ва Манашеҳ қабиласининг ярми Мусо уларга айтганидек, Исроил ўғилларидан олдинда қуролланган ҳолда ўтдилар. 13Қирқ мингга яқин жангга қуролланганлар жанг қилиш учун Раббийнинг олдида Йерихо текисликларига ўтдилар. 14Ўша куни Раббий Йешуани бутун Исроилнинг нигоҳи қаршисида улуғлади ва улар Мусодан қўрққанларидек, унинг ҳаётининг барча кунларида ундан қўрқдилар.15Раббий Йешуага сўзлаб деди: 16“Ваҳий Киботини кўтариб юрган руҳонийларга Йордандан чиқишни буюргин”.17Йешуа руҳонийларга буюриб: “Йордандан чиқинглар,”- деди. 18Раббийнинг Аҳд Киботини кўтариб юрган руҳонийлар Йордандан чиққанларида, уларнинг оёқ кафтлари қуруқликка теккан заҳоти Йорданнинг суви ўз жойига ёпирилди ва олдинги кунлардагидек, ўзининг барча қирғоқларидан тошиб оқди.19Биринчи ойнинг ўнинчи кунида халқ Йордандан чиқди ва Йерихонинг шарқий чегарасидаги Гилгалда қароргоҳ қурди. 20Улар Йордандан олган ўн иккита тошни Йешуа Гилгалга қўйиб, 21Исроил ўғилларига деди: “Кейинги кунларда сизларнинг ўғилларингиз оталаридан: Бу тошлар нимани англатади? деб сўрасалар,22ўғилларингизга шундай деб айтинглар: Исроил ушбу Йордан остидаги қуруқ ердан ўтди. 23Чунки сизларнинг Раббий Худойингиз биз Қизил денгиздан ўтиб бўлмагунимизча, Қизил денгизни нима қилган бўлса, яъни уни бизнинг қаршимизда қандай қуритган бўлса, худди шундай, сизларнинг Раббий Худойингиз сизлар Йордандан ўтиб бўлмагунингизгача, сизлар учун Йорданнинг сувини қуритди, 24токи ернинг барча халқлари Раббийнинг қўли кучли эканлигини билиб олсинлар ва сизлар барча кунларда Раббий Худойингиздан қўрқинглар”.Chapter 5
1Шарқда, Йорданнинг бу томонида яшаган барча амўрлик подшоҳлар ва денгиз бўйидаги барча канъанлик подшоҳлар эса Исроил ўғиллари ўтиб бўлмагунларича, Раббий уларнинг қаршисида Йорданнинг сувини қуритганини эшитганларида, уларнинг юраклари сустлашди ва уларда Исроил ўғилларига қарши дадиллик руҳи қолмади.2Раббий ўша пайтда Йешуага деди: “Ўзингга ўткир пичоқлар яса ва Исроил ўғилларини иккинчи маротаба хатна қил”. 3Йешуа ўзига ўткир пичоқлар ясади ва “Хатна тепалиги”, деб номланган жойда Исроил ўғилларини хатна қилди.4Йешуа Исроил ўғилларини хатна қилганининг сабаби шунда эдики, Мисрдан чиққан бутун халқ, барча жангга лаёқатли эркак зоти Мисрдан чиққанларидан сўнг саҳрода, йўлда ўлган эдилар. 5Мисрдан чиққан бутун халқ хатна қилинган эди. Бироқ Мисрдан чиққанларидан сўнг йўлда, саҳрода туғилган бутун халқ хатна қилинмаган эди.6Чунки Мисрдан чиққан, жангга лаёқатли бутун халқ қирилиб кетмагунича, Исроил ўғиллари қирқ йил саҳрода юрдилар, чунки улар Раббийнинг овозига қулоқ солмадилар. Раббий бизга бериши ҳақида уларнинг оталарига қасам ичган ерни, сут ва асал оқадиган ерни улар кўрмасликларига Раббий қасам ичди. 7Уларнинг ўрнига эса уларнинг ўғилларини кўтарди. Йешуа шуларни хатна қилди, зеро улар хатна қилинмаган эдилар, чунки уларни йўлда хатна қилмаган эдилар.8Бутун халқ хатна қилинди ва улар шифоланмагунларича ўзларининг жойларида қароргоҳда қолдилар. 9Раббий Йешуага деди: “Бугун Мен сизлардан Мисрнинг шармандалигини олиб ташладим”. Шу сабабли, бу жой ҳатто ҳозирги кунгача “Гилгал”, деб аталади.10Исроил ўғиллари Гилгалда қароргоҳ қурдилар ва ойнинг ўн тўртинчи кунида Йерихо текисликларида Песаҳни амалга оширдилар. 11Песаҳдан кейинги кунда ўша ернинг ҳосилларидан, ўша куннинг ўзида ачитқисиз нон ва қуритилган донлар едилар.12Улар ернинг ҳосилларидан ейишни бошлаганларидан сўнг, иккинчи кунидаёқ манна тушишдан тўхтади ва Исроил ўғилларида бошқа манна бўлмади, бироқ улар ўша йили Канъан ерининг ҳосилларидан едилар.13Йешуа Йерихонинг яқинида турганида, нигоҳларини кўтариб қаради. Мана, унинг қаршисида қўлида яланғочланган қилич билан бир киши турар эди. Йешуа унга яқинлашиб: “Сен бизларданмисан ёки бизнинг душманларимизданмисан?”- деди.14У: “Йўқ, мен Раббий қўшинининг бош қўмондониман. Энди бу ерга келдим,”- деди. Йешуа ерга юз тубан йиқилди ва таъзим қилиб унга: “Менинг ҳазратим ўз қулига нима дейди?”- деди. 15Раббий қўшинининг бош қўмондони Йешуага: “Оёғингдан пойафзалингни еч, чунки сен турган ер муқаддасдир,”- деди. Йешуа шундай қилди. 16Йерихо дарвозаларини қулфлаб қўйди ва Исроил ўғилларидан қўрққанидан қулфланиб олди. Ундан ҳеч ким чиқмас ва унга ҳеч ким кирмас эди.Chapter 6
1Раббий Йешуага деди: “Мана, Мен сенинг қўлларингга Йерихони, унинг подшоҳи ва ундаги кучли одамларни топшираман. 2Барча жангга лаёқатли бўлган одамлар шаҳарнинг атрофидан юрсинлар ва бир кунда бир маротаба шаҳарни айланиб чиқинглар. Олти кун шундай қил.3Етти нафар руҳоний қўчқорнинг шохидан қилинган еттита бурғуни Аҳд Киботининг олди томонида кўтариб юрсинлар. Еттинчи куни эса, шаҳарнинг атрофини етти маротаба айланиб чиқинглар ва руҳонийлар бурғу чалсинлар. 4Қўчқор шохи узоқ чалинганида, сизлар бурғунинг овозини эшитганингизда, бутун халқ баланд овозда ҳайқирсин ва шаҳарнинг девори пойдеворигача қулайди ҳамда бутун халқдан ҳар бир киши ўзининг томонидан шаҳарга киради”.5Нўн ўғли Йешуа руҳонийларни чақириб, уларга деди: “Аҳд Киботини кўтаринглар, етти нафар руҳоний эса, қўчқорнинг шохидан қилинган еттита бурғуни Раббий Киботининг олди томонида кўтариб юрсинлар”.6У халққа деди: “Бориб, шаҳарнинг атрофини айланинглар, қуролланганлар эса Раббий Киботининг олди томонида юрсинлар”. 7Йешуа халққа буни айтгани заҳоти, Раббийнинг қаршисида еттита бурғуни кўтариб юрган руҳонийлар ўтиб бурғу чалдилар, Раббийнинг Аҳд Киботи эса уларнинг ортидан борар эди.8Қуролланганлар бурғу чалаётган руҳонийлардан олдинда юрдилар, орқада келаётганлар эса, юрган йўлларида бурғу чалиб бораётган ҳолда Аҳд Киботининг ортидан эргашдилар. 9Йешуа халққа буюриб деди: “Мен сизларга: Ҳайқиринглар!- демагунимча, ҳайқирманглар, сизларнинг овозингиз эшитилмасин ва оғзингиздан ҳеч қандай сўз чиқмасин. Ҳайқиринглар,- деганимда, сизлар ҳайқирасизлар”.10Шундай қилиб, Раббийнинг Аҳд Киботи шаҳарнинг атрофида юриб, бир марта айланиб чиқди. Сўнг қароргоҳга келиб, қароргоҳда тунадилар. 11Кейинги кун Йешуа эрта тонгда турди ва руҳонийлар Раббийнинг Аҳд Киботини кўтардилар.12Раббийнинг Аҳд Киботи олдидан қўчқорнинг шохидан қилинган еттита бурғуни кўтариб юрувчи етти нафар руҳоний юриб бурғу чалдилар, қуролланганлар эса улардан олдинда юрдилар. Орқадан келаётганлар Раббийнинг Аҳд Киботи ортидан эргашдилар ва юриб бурғу чалдилар. 13Шу тарзда, улар иккинчи куни ҳам шаҳар атрофини бир маротаба айланиб чиқдилар ва қароргоҳга қайтиб келдилар. Улар олти кун шундай қилдилар. 14Еттинчи куни эрталаб, тонг отиши билан турдилар ва худди шу тарзда шаҳар атрофини етти маротаба айланиб чиқдилар. Улар фақатгина шу куни шаҳар атрофини етти маротаба айланиб чиқдилар.15Еттинчи маротабада руҳонийлар бурғу чалаётганларида, Йешуа халққа деди: ”Ҳайқиринглар, чунки Раббий шаҳарни сизларга берди! 16Шаҳар лаънат остида бўлади ва ундаги ҳамма нарса Раббийгадир. Фақатгина фоҳиша Раҳаб, у ва унинг уйида бўлганларнинг барчаси тирик қолсин, чунки у биз юборган хабарчиларни яширди.17Бироқ лаънатланган нарсалардан бирор нима олиб ўзингиз лаънат остида қолмаслигингиз учун ҳамда Исроил ўғилларининг қароргоҳига лаънат олиб келмаслик ва унинг бошига кулфат солмаслик учун ўзингизни лаънатланган нарсалардан асранг. 18Барча кумуш ва олтин, мис ва темир идишлар Раббийга бағишланган муқаддасворлик бўлсин ва Раббийнинг хазинасига кирсин”. 19Халқ ҳайқирди ва бурғу чалдилар. Халқ бурғуларнинг овозини эшитгани заҳоти, халқ баланд овозда ҳайқирди ва шаҳар девори пойдеворигача қулади. Халқ, уларнинг ҳар бири ўз томонидан шаҳарга кириб, шаҳарни қўлга олдилар.20Улар шаҳарда бўлган барча нарсаларни: эркак ва аёлларни, ёш ва қариларни, ҳўкиз ва қўйларни ҳамда эшакларни қиличнинг тиғи билан бутунлай қириб ташладилар. 21Ерни кўздан кечириб келган икки нафар ўсмирга Йешуа деди: “Ўша фоҳишанинг уйига бориб, унга қасам ичганингиздек, уни ва унинг уйида бўлганларнинг барчасини у ердан олиб чиқинглар”.22Ерни кўздан кечириб келган ўсмирлар шаҳарга, аёлнинг уйига келдилар ва Раҳабни, унинг ота-онасини, биродарларини, унинг уйида бўлганларнинг барчасини ва унинг барча қариндошларини ташқарига олиб чиқиб, уларни Исроил қароргоҳининг ташқарисига қўйдилар.23Шаҳарга ҳамда унда бўлган ҳамма нарсага эса ўт қўйдилар. Фақат кумуш, олтин, мис ва темир идишларни Раббий уйининг хазинасига топширдилар. 24Фоҳиша Раҳабни, унинг отасининг хонадонини, унинг уйида бўлганларнинг барчасини Йешуа тирик қолдирди ва у ҳозирги кунгача Исроилнинг орасида яшамоқда, чунки у Йешуа Йерихони кўздан кечириб келиш учун юборган хабарчиларни яширди.25Ўша вақтда Йешуа қасам ичиб деди: “Ушбу Йерихо шаҳрини қайта тиклайдиган ва қурадиган одам Раббийнинг қаршисида лаънатидир. У ўзининг тўнғич фарзандида унинг пойдеворини қўяди ва ўзининг кенжа ўғлида унинг дарвозаларини ўрнатади”.2627Раббий Йешуа билан бирга эди. Унинг шуҳрати бутун ер юзи бўйлаб тарқалар эди.Chapter 7
1Бироқ Исроил ўғиллари хиёнат қилдилар ва лаънатланган нарсадан олдилар. Яҳудо қабиласидан Зераҳ ўғли, Забди ўғли, Кармининг ўғли Ахан лаънатланган нарсадан олди ва Раббийнинг ғазаби Исроил ўғилларига қарши алангаланди.2Йешуа Йериходан Бейт-Элнинг шарқий томонидаги Бейт-Авен ёнидаги Ғайга одамларни юбориб, уларга: “Бориб, ерни кўздан кечириб келинглар,”- деди. Улар бориб, Ғайни кўздан кечириб келишди. 3Улар Йешуанинг олдига келиб, унга: “Бутун халқ бормасин, балки икки ёки уч мингга яқин одам бориб, Ғайни яксон қилсин. Бутун халқни уринтириб ўтирма, чунки уларнинг сони оз,”- дедилар.4Шундай қилиб, халқдан уч мингга яқин одам у ерга кетди, бироқ улар Ғайнинг аҳолисидан қочиб келдилар. 5Ғайнинг одамлари улардан ўттиз олти нафаргача одамни ўлдирдилар ва уларни дарвозанинг олдидан Шебаримгача таъқиб қилдилар ҳамда уларни тоғдан тушиш жойида қирғин қилдилар. Шу сабабдан, халқнинг юраги бўшашиб, сув каби бўлиб қолди.6Йешуа кийимларини йиртиб, Раббийнинг Аҳд Киботи олдида юз тубан йиқилди ва кечгача ётди. У ва Исроилнинг оқсоқоллари шундай қилдилар ҳамда ўз бошларига тупроқ сепдилар. 7Йешуа деди: “Ё, Раббий Худо! Нима учун сен ушбу халқни Йордандан олиб ўтдинг? Бизни амўрликларнинг қўлига топшириш ва бизни қириб ташлаш учунми? Қани эди, биз Йорданнинг у томонида қолиб яшасак эди!8Ё, Раббий, Исроил ўз душманларига орқасини ўгирганидан сўнг мен нима дейман? 9Чунки канъанликлар ва ернинг бутун аҳолиси буни эшитиб, бизни қуршаб оладилар ва бизнинг номимизни ер юзидан ўчириб ташлайдилар. Ўшанда Сен Ўзингнинг буюк номинг учун нима қиласан?”10Раббий Йешуага деди: “Ўрнингдан тур, нима учун сен юз тубан йиқилдинг? 11Исроил гуноҳ қилди ва улар Мен уларга буюрган Аҳдимни бузди, чунки улар лаънатланган нарсалардан олдилар, ўғирлаб, яширдилар ва ўзларининг нарсаларининг орасига қўйдилар. 12Шунинг учун Исроил ўғиллари ўз душманларининг қаршисида тура олмадилар ва ўз душманларига орқаларини ўгирдилар, чунки улар лаънат остида қолдилар. Агар сизлар ўз орангиздан лаънатланганни йўқ қилмасангизлар, Мен бошқа сизлар билан бирга бўлмайман.13Тур ва халқни муқаддаслаб, уларга айтгин: Тонгда покланинглар, чунки Исроилнинг Худоси Раббий шундай демоқда: Эй, Исроил, лаънатланган нарса сенинг орангдадир, шунинг учун сен ўз орангдан лаънатланганни чиқариб ташламагунингча, ўз душманларингнинг қаршисида тура олмайсан.14Эртага эса сизлар ўз қабилаларингиз бўйича келинглар. Раббий кўрсатадиган қабила авлодлари бўйича келсин. Раббий кўрсатадиган авлод оилалари бўйича келсин. Раббий кўрсатадиган оила бир кишидан келсин. 15Лаънатланган нарсани ўғирлашда фош қилинган кишини, уни ва унда бор бўлган ҳамма нарсани у Раббийнинг Аҳдини бузгани ва Исроилда қонунбузарлик қилгани учун оловда ёндирсинлар”.16Шундай қилиб, Йешуа эрта тонгда туриб, Исроилга қабилалари бўйича бирин-кетин келишни буюрди ва Яҳудо қабиласи кўрсатилди. 17У Яҳудо қабиласига яқинлашишни буюрди ва Зераҳнинг авлоди кўрсатилди. У Зераҳнинг авлодига бирин-кетин яқинлашишни буюрди ва Забди оиласи кўрсатилди. 18Унинг оиласидан ҳар бир кишига бирма-бир яқинлашишини буюрди ва Яҳудо қабиласидан Зераҳ ўғли, Забди ўғли, Кармининг ўғли Ахан кўрсатилди.19Шунда Йешуа Аханга: “Ўғлим, Исроилнинг Худоси Раббийни шарафла ва Унинг олдида гуноҳингни эътироф этиб, менга нима қилганингни айтиб бер. Мендан яширма,”- деди. 20Ахан Йешуага жавоб бериб деди: “Аниқ, мен Исроилнинг Раббий Худосига қарши гуноҳ қилдим ва мана шундай қилдим: 21Мен ўлжаларнинг орасида бир ажойиб Шинар кийимини, икки юз шеқел кумуш ва эллик шеқел оғирликдаги қуйма олтинни кўрганимда, мен уларни жуда ҳам хоҳладим ва олдим. Мана, у менинг чодиримнинг ичидаги ерда яширилган ва кумуш унинг тагида турибди”.22Йешуа одамларни юборди ва улар чодирга югуриб келдилар. Мана, бунинг ҳаммаси унинг чодирида яшириб қўйилган бўлиб, кумуш унинг тагида эди. 23Улар буни чодирдан олиб, Йешуа ва Исроилнинг барча ўғилларининг олдига келтирдилар ҳамда Раббийнинг қаршисига қўйдилар.24Йешуа ва барча исроилликлар Зераҳнинг ўғли Аханни, кумуш ва кийимни, қуйма олтинни, унинг ўғил ва қизларини, ҳўкизларини, эшакларини, қўйларини, чодири ва унда бор бўлган барча нарсаларни олиб, уларни Ахор водийсига олиб бордилар.25Йешуа: “Сен бизнинг бошимизга кулфат солганинг учун Раббий шу кунда сенинг бошингга кулфат солади,”- деди. Бутун Исроил уни тошбўрон қилиб, уларни оловда ёндирдилар ва уларга тошлар отдилар. 26Унинг устига тошлар уюмини уйдилар, у ҳозирги кунгача сақланиб қолган. Шундан сўнг, Раббий ғазабининг қаҳри сўнди. Шу сабабли, ўша жой ҳаттоки ҳозирги кунгача Ахор (“Фалокат”) водийси, деб аталади.Chapter 8
1Раббий Йешуага деди: “Қўрқма ва даҳшатга тушма. Жангга лаёқатли барча одамларни ўзинг билан ол ва туриб, Ғайга бор. Мана, Мен сенинг қўлингга Ғайнинг подшоҳини, унинг халқини, шаҳри ва ерини бераман. 2Йерихо ва унинг подшоҳини нима қилган бўлсанг, Ғай ва унинг подшоҳини ҳам худди шундай қил, фақатгина унинг ўлжаси ва чорвасини ўзларингга бўлиб олинглар. Шаҳарнинг орқасига пистирма қўй”.3Йешуа ва жангга лаёқатли барча одамлар Ғайга бориш учун турдилар. Йешуа ўттиз минг нафар мард одамни танлаб, уларни тунда юборди. 4У уларга буюриб деди: “Қаранглар, сизлар шаҳарда, яъни шаҳарнинг орқасида пистирмада ётасизлар. Шаҳардан узоққа кетманглар ва ҳаммангиз тайёр туринглар.5Мен ва мен билан бирга бўлган бутун халқ эса шаҳарга яқинлашамиз. Ғайнинг аҳолиси аввалгидек бизга қарши кўтарилганида, биз улардан қочиб кетамиз. 6Улар бизнинг ортимиздан кетади ва биз уларни шаҳардан олиб кетамиз. Чунки улар: “Улар биздан худди аввалгидек, қочмоқда,”- дейдилар. Биз улардан қочиб кетганимизда, 7сизлар пистирмадан туриб бориб, шаҳарни қўлга олинглар, чунки сизларнинг Раббий Худойингиз уни қўлларингизга топширади.8Шаҳарни қўлга киритганларингизда, шаҳарга ўт қўйинглар, Раббийнинг сўзига кўра буни бажаринглар. Қаранглар, мен сизларга буюрмоқдаман”. 9Шундай қилиб, Йешуа уларни юборди. Улар пистирмада ётиш учун кетиб, Ғайнинг ғарб томонида, Бейт-Эл ва Ғай орасида ўрнашдилар. Йешуа эса ўша тунда халқнинг орасида тунади.10Йешуа эрта тонгда туриб, халқни кўздан кечирди, сўнг у ва Исроилнинг оқсоқоллари халқнинг олдидан Ғайга кетдилар. 11У билан бирга бўлган, жангга лаёқатли барча одамлар кетдилар ва яқинлашиб, шаҳарнинг олдига келдилар. 12Улар Ғайнинг шимолий томонида қароргоҳ ўрнатдилар, улар билан Ғайнинг орасида водий бор эди. Сўнгра, у беш мингга яқин одамни олиб, шаҳарнинг ғарбий томонида, Бейт-Эл билан Ғайнинг ўртасида пистирмага жойлаштирди.13Улар шаҳарнинг шимолий томонида бўлган бутун қўшинни шундай жойлаштирдиларки, уларнинг орқадаги қисми шаҳарнинг ғарб томонида қолди. Йешуа ўша тунда водийнинг ўртасига келди. 14Ғай подшоҳи буни кўрганида, улар шошилиб шаҳарнинг аҳолиси билан биргаликда эрта туриб Исроилга қарши жангга чиқди. У ва унинг бутун халқи текислик олдидаги белгиланган жойга келишди. Бироқ у шаҳарнинг орқасида унинг учун пистирма борлигини билмас эди.15Йешуа ва бутун Исроил худди уларга енгилгандек, саҳро йўли билан қочдилар. 16Улар эса, шаҳарда бўлган бутун халқни Исроилни таъқиб қилишга чорлаб ҳайқирдилар ва Йешуанинг ортидан таъқиб қилиб шаҳардан узоқлашдилар. 17Ғай ва Бейт-Элда Исроилнинг ортидан қувмаган ҳеч бир одам қолмади. Улар Исроилни таъқиб қилиб, шаҳарни очиқ қолдирдилар.18Шунда Раббий Йешуага: “Қўлингдаги найзани Ғайга қарата кўтар, чунки Мен уни сенинг қўлингга топшираман,”- деди. Йешуа қўлидаги найзани шаҳарга қарата кўтарди. 19Пистирмада ўтирганлар ўша заҳоти ўринларидан турдилар ва у қўлини кўтарган заҳоти югуриб, шаҳарга кирдилар. Улар уни эгалладилар ва ўша заҳоти шаҳарга ўт қўйдилар.20Ғайнинг аҳолиси орқага қараб, шаҳардан осмонга тутун кўтарилаётганини кўрдилар. Улар учун у ерга ҳам, бу ерга ҳам қочишга жой йўқ эди, чунки саҳрога қочган одамлар таъқиб қилувчиларга айландилар. 21Йешуа ва бутун Исроил эса пистирмада ўтирганлар шаҳарни эгаллаганларини ҳамда шаҳардан тутун осмонга кўтарилаётганини кўриб, орқага қайтдилар ва Ғайнинг одамларини ўлдира бошладилар.22Шаҳардагилар эса уларнинг рўпарасидан чиқдилар. Шундай қилиб, уларнинг бири бир томондан, бошқаси иккинчи томондан бўлган исроилликларнинг ўртасида қолдилар. Исроилликлар уларни шундай қириб ташладиларки, улардан бирор кишини тирик қолдирмадилар ва қочириб юбормадилар. 23Ғайнинг подшоҳини эса тириклайин тутиб, Йешуанинг олдига олиб келдилар.24Исроилликлар Ғайнинг барча одамларини, улар исроилликларни қувиб борган саҳрода, далада ўлдириб бўлганларидан сўнг ва уларнинг барчаси охиргисигача қиличнинг тиғидан қулаганидан сўнг, барча исроилликлар Ғайга қайтиб бордилар ва уни қиличнинг тиғи билан қириб ташладилар. 25Ўша куни қулаган эркак ва аёллар, Ғайнинг барча аҳолиси ўн икки минг киши эди. 26Ғайнинг бутун аҳолисини бутунлай қириб ташламагунича, Йешуа найзани баланд кўтарган қўлини туширмади.27Фақатгина ушбу шаҳарнинг чорваси ва ўлжасини Раббий Йешуага айтган Раббийнинг сўзига биноан Исроил ўғиллари ўзаро бўлишиб олдилар. 28Йешуа Ғайга ўт қўйди ва уни шу кунгача абадий харобазорга, саҳрога айлантирди.29Ғайнинг подшоҳини эса кечгача дарахтга осиб қўйди. Қуёш ботганидан сўнг, Йешуа унинг жасадини дарахтдан ечиб олишларини буюрди. Уни шаҳар дарвозасининг олдига ташладилар ва унинг устига улкан тош уюмини уйдилар, бу шу кунларгача турибди.30Шунда Йешуа Исроилнинг Раббий Худосига Эйбал тоғида қурбонгоҳ қурди. 31Раббийнинг қули Мусо Исроил ўғилларига буюрганидек, Мусонинг қонун китобида ёзилганидек, ҳеч қандай темир асбоб ишлатилмаган бутун тошлардан қурбонгоҳ қурди. Унда Раббийга тамоман ёндириш қурбонликлари ва тинчлик қурбонликлари келтирдилар. 32Йешуа Мусонинг қонунининг нусхасини ўша ерда тошларнинг устига ёзди, у уларни Исроил ўғилларининг олдида ёзди.33Бутун Исроил, унинг оқсоқоллари, назоратчилари, қозилари, мусофирлар ҳам, маҳаллий аҳоли ҳам Раббийнинг Аҳд Киботини кўтариб юрадиган руҳонийлар ва левитларнинг қаршисида Киботнинг у ва бу томонида турдилар. Илгари Раббийнинг қули Мусо Исроил халқини қандай дуо қилишни буюрганига кўра – уларнинг ярми Геризим тоғининг қаршисида, қолган ярми Эйбал тоғининг қаршисида турдилар.34Сўнгра Йешуа қонуннинг барча сўзларини, қонун китобида ёзилганига кўра дуо ва лаънатни ўқиди. 35Йешуа Исроилнинг бутун йиғини, аёллару болалари ҳамда уларнинг орасида бўлган мусофирларнинг қаршисида Мусо Йешуага амр берган сўзлардан ўқиб бермаган бирорта ҳам сўз қолмади.Chapter 9
1Йорданнинг бу томонидаги: тоғлардаги, водийлардаги ва Лебанон олдидаги буюк денгизнинг барча қирғоқларидаги барча подшоҳлар, хетликлар, амўрликлар, канъанликлар, перизликлар, ҳивликлар ва ябусликлар буни эшитиб, 2биргаликда Йешуа ва Исроил билан жанг қилиш учун бирга тўпландилар.3Лекин Гибъўн аҳолиси Йешуанинг Йерихо ва Ғайни нима қилганини эшитиб, 4ҳийла ишлатдилар. Улар бориб, йўлга нон ғамладилар ва эшакларига эскирган қопларни ҳамда эскирган, йиртилган, ямоқ солинган шароб мешларини ортдилар. 5Уларнинг оёқларидаги оёқ кийимлари эскирган, ямоқ солинган ва устиларидаги кийимлари эскирган эди. Уларнинг йўлда ейиладиган нонлари ҳам қотиб қолган ва моғорлаган эди.6Улар Йешуанинг олдига, Гилгалдаги қароргоҳга келиб, унга ва бутун Исроилга: “Биз жуда ҳам узоқ мамлакатдан келдик. Шунинг учун энди биз билан иттифоқ тузинглар,”- дедилар. 7Исроилликлар эса ҳивликларга: “Балки сизлар бизга яқин жойда яшарсизлар? Қандай қилиб биз сизлар билан иттифоқ тузамиз?”- дедилар. 8Улар Йешуага дедилар: “Биз сенинг қулларингмиз”. Йешуа уларга: “Сизлар кимсизлар ва қаердан келдингизлар?”- деди.9Улар унга шундай дейишди: “Сенинг қулларинг жуда ҳам узоқ мамлакатдан сенинг Раббий Худойингнинг номи ҳақи келдилар. Чунки биз Унинг шуҳратини, Мисрда қилган ҳамма ишларини эшитдик. 10Шунингдек, Йорданнинг нариги томонидаги амўрликларнинг иккита подшоҳи: Ҳешбон подшоҳи Сихонни ҳамда Аштаротда яшаган Башандаги подшоҳ Огни нима қилганининг ҳаммасини эшитдик.11Буларни эшитиб, бизнинг оқсоқолларимиз ва еримизнинг барча аҳолиси бизга шундай дедилар: Сафар учун ўзларингиз билан озуқа олиб, уларга пешвоз чиқинглар ва уларга: Биз сизларнинг қулларингизмиз. Шунинг учун энди биз билан иттифоқ тузинглар,- деб айтинглар. 12Биз сизларнинг олдингизга келаётган кунимизда бу нонимизни уйимиздан иссиқ ҳолда олган эдик, энди эса, мана, у қотиб ва моғорлаб қолди. 13Биз янги қуйган ушбу шароб солинган мешлар ҳам, мана, йиртилиб кетди. Бизнинг бу кийиму пойафзалимиз йўлнинг жуда узоқлигидан эскириб кетди”.14Исроилликлар уларнинг нонларини олдилар, бироқ Раббийдан сўрамадилар. 15Йешуа улар билан тинчлик битимини тузди ва у уларнинг ҳаётини сақлаб қолиши ҳақида улар билан иттифоқ тузди. Жамоанинг бошлиқлари уларга қасам ичдилар.16Улар билан иттифоқ тузганларидан кейин уч кундан сўнг, улар исроилликларнинг қўшниси эканлигини ҳамда уларга яқин жойда яшашларини улар эшитдилар. 17Чунки Исроил ўғиллари йўлга тушиб, учинчи куни уларнинг шаҳарларига келдилар. Уларнинг шаҳарлари Гибъўн, Қефираҳ, Бейерот ва Қиръат-Йеарим эди.18Исроил ўғиллари уларни ўлдирмадилар, чунки жамоа бошлиқлари Исроилнинг Раббий Худоси номи билан уларга қасам ичган эдилар. Шу сабабли, бутун жамоа бошлиқлардан нолиди. 19Барча бошлиқлар эса бутун жамоага дедилар: “Биз уларга Исроилнинг Раббий Худоси номи билан қасам ичганмиз, шу сабабли, биз уларга тега олмаймиз.20Биз улар билан шундай йўл тутамиз: биз уларга ичган қасам туфайли бизнинг бошимизга ғазаб тушмаслиги учун биз уларни тирик қолдирамиз”. 21Бошлиқлар халққа яна дедилар: “Улар тирик қолсинлар, лекин бутун жамоа учун ўтин ёрадилар ва сув тортадилар”. Бутун жамоа бошлиқлар уларга айтганидек қилди.22Йешуа уларни чақириб деди: “Сизлар бизга яқин жойда яшаётган экансиз-ку, унда нима учун сизлар: Биз сизлардан жуда ҳам узоқдамиз,- деб бизни алдадингизлар? 23Шу сабабли, энди сизлар лаънати бўлдингизлар! Сизларнинг ҳаммангиз қул бўласизлар, Менинг Худойимнинг уйига ўтин ёрасизлар ва сув тортасизлар!”24Улар Йешуага жавоб бериб дейишди: “Сенинг Раббий Худойинг бутун ерни сизларга беришни ва ушбу ернинг барча одамларини сизларнинг қаршингизда қириб ташлашни Ўз қули Мусога буюргани сенинг қулларингга етиб келди. Шунинг учун сизлар бизни ҳаётдан маҳрум қилишингиздан ниҳоятда қўрқдик, шунинг учун шундай қилдик. 25Энди, мана, биз сенинг қўлларингдамиз. Сенга биз билан қандай йўл тутиш яхшироқ ва адолатлироқ бўлиб кўринса, шундай йўл тутгин”.26Шундай қилиб, Йешуа улар билан шундай йўл тутди: уларни Исроил ўғилларининг қўлидан қутқарди ва уларни ўлдирмади. 27Ўша куни Йешуа уларни жамоа ва Раббийнинг қурбонгоҳига ўтин ёриш ва сув тортишга тайинлади. Шу сабабдан, Раббий қандай жойни танламасин, ўша ерда ҳозирги кунгача Гибъўннинг аҳолиси Худонинг қурбонгоҳининг ўтин ёрувчилари ва сув ташувчиларига айландилар.Chapter 10
1Йерусалим подшоҳи Адонизедек Йешуанинг Ғайни эгаллаб олганини, уни бутунлай йўқ қилиб ташлаганини, Йерихони унинг подшоҳи билан нима қилган бўлса, Ғайни унинг подшоҳи билан ҳам шундай қилганини, Гибъўннинг аҳолиси Исроил билан иттифоқ тузганини ҳамда уларнинг орасида қолганини эшитганида, 2у жуда ҳам қўрқиб кетди, чунки Гибъўн шоҳлик шаҳарларининг биридек катта шаҳар бўлиб, Ғайдан каттароқ эди. Унинг барча одамлари жасур одамлар эдилар.3Шунинг учун Йерусалимнинг подшоҳи Адонизедик Хеброннинг подшоҳи Хоҳамга, Йармутнинг подшоҳи Пирамга, Лақишнинг подшоҳи Йафиаҳга, Эглоннинг подшоҳи Дебирга одам юбориб, шундай деди: 4“Менинг олдимга келинглар, Гибъўннинг Йешуа ҳамда Исроил ўғиллари билан иттифоқ тузгани учун уни қириб ташлашда менга ёрдам беринглар”.5Шу сабабдан, амўрликларнинг бешта подшоҳи: Йерусалимнинг подшоҳи, Хеброннинг подшоҳи, Йармутнинг подшоҳи, Лақишнинг подшоҳи, Эглоннинг подшоҳи, уларнинг ўзлари ва уларнинг барча қўшинлари биргаликда йиғилиб келиб, Гибъўнга қарши жанг қилиш учун унинг қаршисида қароргоҳ қурдилар.6Гибъўн аҳолиси Йешуанинг олдига, Гилгалдаги қароргоҳга одам юбориб дедилар: “Қўлларингни қулларингдан тортма, бизнинг олдимизга тезроқ кел. Бизни қутқар ва бизга ёрдам бер. Чунки тоғларда яшовчи амўрликларнинг барча подшоҳлари бизга қарши биргаликда йиғилдилар”. 7Шундай қилиб, Йешуанинг ўзи ва у билан бирга жангга лаёқатли бутун халқ ва барча жасур эркаклар Гилгалдан чиқдилар.8Раббий Йешуага: “Улардан қўрқма, чунки Мен уларни сенинг қўлингга топширдим. Улардан ҳеч ким сенга қарши тура олмайди,”- деди.9Йешуа уларнинг устига қўққисдан бостириб келди, чунки у тун бўйи Гилгалдан юриб келган эди. 10Раббий ушбу халқларни исроилликларнинг қаршисида саросимага солди ва уларни кучли зарба билан қириб ташладилар. Уларни Бейт-Хўронга кўтарилишдаги йўлдан таъқиб қилиб, Азекаҳ ва Маккедаҳгача қириб бордилар.11Улар Бейт-Хўрон қиялиги бўйлаб исроилликлардан қочиб кетаётганларида, Раббий Азекаҳгача уларнинг устига осмондан улкан тошларни ёғдирди ва улар ўлдилар. Исроил ўғиллари қилич билан ўлдирганлардан кўра, тошларнинг дўлидан ўлганлар кўпроқ эди.12Раббий амўрликларни Исроил ўғилларининг қўлига топширган, уларни Гибъўнда қирғин қилган, улар Исроил ўғиллари юзи қаршисида қирғин бўлган ўша кунда, Йешуа Раббийга сўзлаб, Исроил ўғилларининг қаршисида деди: “Қуёш, Гибъўннинг устида ва ой, Ойжавлон водийси устида тўхта!”13Халқ ўз душманларидан қасос олмагунича, қуёш тўхтади ва ой тўхтаб турди. Ҳақнинг китобида шу ёзилган эмасми: “Қуёш осмоннинг ўртасида туриб қолди ва кун бўйи ботишга шошилмади?” 14Раббий одамнинг овозига шу қадар қулоқ солган бундай кун аввал ҳам, бундан кейин ҳам бўлган эмас. Чунки Раббий Исроил учун жанг қилди.15Сўнгра Йешуа ва у билан бирга бутун Исроил қароргоҳга, Гилгалга қайтди. 16Ўша бешта подшоҳ эса қочиб кетдилар ва Маккедаҳдаги ғорга яшириндилар. 17Йешуага буни етказиб: “Бешта подшоҳ топилди, улар Маккедаҳдаги ғорда яшириниб ўтирибдилар,”- дедилар.18Йешуа деди: “Ғорнинг оғзига катта тошларни думалатинглар ва уларни қўриқлаш учун олдига одамларни қўйинглар. 19Сизлар эса тўхтаб қолманглар, бироқ душманларингизнинг ортидан таъқиб қилинглар ва уларнинг орқадаги қўшинини қириб ташланглар. Уларга ўз шаҳарларига кириб кетишларига йўл қўйманглар, чунки сизларнинг Раббий Худойингиз уларни сизларнинг қўлингизга топширди”.20Йешуа ва Исроил ўғиллари уларни ниҳоятда кучли зарба билан қириб ташлаганларидан ва улардан омон қолганлари қалъали шаҳарларга қочиб кетганларидан сўнг, 21Бутун халқ қароргоҳга, Йешуанинг олдига, Маккедаҳга тинчлик билан қайтиб келди. Исроил ўғилларига қарши ҳеч ким оғзини очмади.22Шунда Йешуа: “Ғорнинг оғзини очинглар ва ғордан ўша бешта подшоҳни менинг олдимга олиб чиқинглар,”- деди. 23Улар худди шундай қилдилар, ғордан ўша бешта подшоҳни: Йерусалимнинг подшоҳини, Хеброннинг подшоҳини, Йармутнинг подшоҳини, Лақишнинг подшоҳини, Эглоннинг подшоҳини унинг олдига олиб чиқишди.24Ушбу подшоҳларни Йешуанинг олдига олиб чиққанларида, Йешуа барча исроилликларни чақириб, ўзи билан бирга юрадиган жангчиларнинг қўмондонларига деди: “Яқин келинглар, ушбу подшоҳларнинг бўйнига оёқларингизни қўйинглар”. Улар келиб, оёқларини уларнинг бўйниларига қўйдилар. 25Йешуа уларга: “Қўрқманглар ва даҳшатга тушманглар, кучли ва жасур бўлинглар. Чунки Раббий сиз жанг қиладиган сизларнинг барча душманларингизни шундай қилади,”- деди.26Сўнгра Йешуа уларни ўлдирди ва бешта дарахтга осиб қўйди. Улар дарахтда кечгача осилиб турдилар. 27Қуёш ботиш пайтида Йешуа буюрди ва уларни дарахтдан тушириб олиб, ўзлари яширинган ғорга ташлашди ҳамда ғорнинг оғзига катта тошларни қўйишди, улар ҳозирги кунгача сақланиб қолган.28Ўша куннинг ўзида Йешуа Маккедаҳни қўлга олиб, уни ва унинг подшоҳини қиличнинг тиғи билан ўлдирди ҳамда уларни ва унинг ичида бўлган барча тирик жонни бутунлай қириб ташлади. У ҳеч кимни омон қолдирмади, Йерихо подшоҳини нима қилган бўлса, Маккедаҳ подшоҳини ҳам худди шундай қилди.29Сўнгра Йешуа ва у билан бирга барча исроилликлар Маккедаҳдан Либнаҳга ўтдилар ва Либнаҳга қарши жанг қилдилар. 30Раббий уни ҳам, унинг подшоҳини ҳам Исроилнинг қўлига топширди. Йешуа уни ва ўша ерда бўлган барча тирик жонни қириб ташлади. У ундаги ҳеч бир кишини тирик қолдирмади. Йерихо подшоҳини нима қилган бўлса, унинг подшоҳини ҳам худди шундай қилди.31Йешуа ва у билан бирга бутун Исроил Либнаҳдан Лақишга ўтдилар, унинг ёнида қароргоҳ қурдилар ва унга қарши жанг қилдилар. 32Раббий Лақишни Исроилнинг қўлига топширди, у уни иккинчи кун қўлга киритди. Либнаҳни нима қилган бўлса, худди шундай, уни ва у ерда бўлган барча тирик жонни қиличнинг тиғи билан қириб ташлади.33Шунда Гезер подшоҳи Горам Лақишга ёрдам бериш учун келди. Лекин Йешуа унда ҳеч ким қолмагунича, уни ва унинг халқини қириб ташлади.34Йешуа ва у билан бирга барча исроилликлар Лақишдан Эглонга ўтдилар ва унинг қаршисида қароргоҳ қурдилар ҳамда унга қарши жанг қилдилар. 35Ўша куннинг ўзида эса Эглонни қўлга киритдилар ҳамда ўша куни уни ва унда бўлган барча тирик жонни қиличнинг тиғи билан қириб ташладилар. У Лақишни нима қилган бўлса, Эглонни ҳам шундай бутунлай йўқ қилиб ташлади.36Йешуа ва у билан бирга барча исроилликлар Эглондан Хебронга кўтарилдилар ва унга қарши жанг қилдилар. 37Уни қўлга киритиб, уни ва унинг подшоҳини, барча шаҳарларини ҳамда унда бўлган барча тирик жонни қиличнинг тиғи билан ўлдирдилар. У Эглонни нима қилган бўлса, Хебронни ҳам шундай қилиб, ҳеч кимни тирик қолдирмади. Уни ва унда бўлган барча тирик жонни бутунлай йўқ қилиб ташлади.38Сўнгра Йешуа ва у билан бирга барча исроилликлар Дебирга қайтиб, унга қарши жанг қилдилар. 39Уни, унинг подшоҳи ва барча шаҳарларини қўлга киритдилар. Уларни қиличнинг тиғи билан ўлдирдилар ва унда бўлган барча тирик жонни бутунлай йўқ қилиб ташладилар. У ҳеч кимни тирик қолдирмади. Хеброн ва унинг подшоҳини нима қилган бўлса, Либнаҳ ва унинг подшоҳини, Дебир ва унинг подшоҳини ҳам худди шундай қилди.40Шундай қилиб, Йешуа тоғдаги, жануб томондаги, водийдаги барча ерларни, қияликдаги ерни ҳамда уларнинг барча подшоҳларини шикастлади. У ҳеч кимни тирик қолдирмади ва Исроилнинг Раббий Худоси буюрганидек, барча нафас олувчиларни бутунлай йўқ қилиб ташлади. 41Йешуа уларни Қадеш-Барнеаҳдан Ғазогача ва бутун Гошен ерини Гибъўнгача шикастлади.42Йешуа ушбу барча подшоҳлар ва уларнинг ерларини бир зарбада қўлга киритди, чунки Исроилнинг Раббий Худоси Исроил учун жанг қилди. 43Сўнгра Йешуа ва у билан бирга барча исроилликлар қароргоҳга, Гилгалга қайтиб келдилар.Chapter 11
1Ҳазорнинг подшоҳи Йабин буларни эшитиб, Мадоннинг подшоҳи Йўбобга, Шимроннинг подшоҳига, Оқшофнинг подшоҳига, 2тоғларнинг шимолий томонида, Киннеретнинг жанубий томонидаги текисликларда, водийларда ҳамда ғарб томондан Новоҳ-Дорда яшовчи подшоҳларга, 3шарқ томонда ва ғарб томонда яшовчи канъанликларга, амўрликларга, хетликларга, перизликларга, тоғда яшовчи ябусликларга ҳамда Миспаҳ еридаги Ҳермон яқинида яшовчи ҳивликларга одам юборди.4Улар ва улар билан уларнинг барча қўшини, сонининг кўплиги денгиз қирғоғидаги қумга тенг бўлган кўп сонли халқ от ва жуда ҳам кўп жанг аравалари билан чиқди. 5Барча ушбу подшоҳлар биргаликда йиғилиб, Исроилга қарши жанг қилиш учун Мером сувлари бўйида биргаликда қароргоҳ қурдилар.6Бироқ Раббий Йешуага деди: “Улардан қўрқма, чунки эртага, чамаси мана шу вақтда Мен уларнинг барчасини қирғин қилиниши учун Исроил ўғилларига топшираман. Уларнинг отларининг томирини кес ва уларнинг жанговар араваларига ўт қўй”. 7Йешуа ва у билан бирга жангга лаёқатли барча одамлар Мером сувларининг бўйида қўққисдан уларга қарши чиқдилар ва уларга ташландилар.8Раббий уларни Исроилнинг қўлига топширди ва уларни қириб ташладилар, уларнинг ортидан буюк Cидўнгача, Мисрофот-Маимгача, шарқ томонда Миспаҳ водийсигача таъқиб қилдилар. Уларни шундай қириб ташладиларки, улардан ҳеч ким тирик қолмади. 9Йешуа улар билан Раббий унга нима деган бўлса, шундай йўл тутди: уларнинг отларининг томирларини кесди ва жанговар араваларига ўт қўйди.10Йешуа ўша пайта ортга қайтиб, Ҳазор шаҳрини қўлга киритди ва унинг подшоҳини қилич билан ўлдирди. Ҳазор эса авваллари ўша барча подшоҳликларнинг боши эди. 11Улар унда бўлган барча тирик жонни бутунлай йўқ қилиб, қиличнинг тиғи билан қириб ташладилар. Бирорта ҳам нафас олувчи жон қолмади. Ҳазорга эса у ўт қўйди.12Йешуа ушбу подшоҳларнинг барча шаҳарларини, уларнинг барча подшоҳларини қўлга олди ва Раббийнинг қули Мусо буюрганидек, уларни бутунлаб йўқ қилиб, қиличнинг тиғи билан қириб ташлади. 13Бироқ фақатгина Йешуа ўт қўйган Ҳазордан ташқари баландликларда турган барча шаҳарларни Исроил ёндирмади.14Ушбу шаҳарларнинг барча ўлжалари ва чорвасини Исроил ўғиллари талон-тарож қилдилар. Бироқ ҳар бир кишини улар қиличнинг тиғи билан ўлдирдилар ва уларнинг барчасини қириб ташладилар, бирорта ҳам нафас олувчи жонни қолдирмадилар. 15Раббий Ўз қули Мусога қандай буюрган бўлса, Мусо Йешуага шундай буюрди. Йешуа эса худди шундай қилди ва Раббийнинг Мусога буюрган барча сўзларининг ҳеч биридан чекинмади.16Шу тарзда, Йешуа ушбу барча тоғли ерларни, барча жанубий ерларни, Гошеннинг барча ерларини, водийларни, текисликларни, Исроил тоғини, унинг этагидаги текисликларни, 17яъни Сеир томонига ёйилган Халак тоғидан то Ҳермон тоғи ёнидаги, Лебанон водийсидаги Баал-гадгача уларни қўлга киритди. Уларнинг барча подшоҳларини қўлга олиб, уларни шикастлади ва ўлдирди.18Йешуа ушбу барча подшоҳлар билан узоқ вақт жанг олиб борди. 19Гибъўн аҳолиси бўлмиш ҳивликлардан ташқари бирорта шаҳар Исроил ўғиллари билан иттифоқ тузмади. Уларнинг ҳаммасини жанг билан қўлга киритдилар. 20Чунки уларнинг қирғин қилишга топширилиши ва уларга шафқат қилинмаслиги, аммо Раббий Мусога буюрганидек қириб ташланишлари учун улар ўз юракларини қаттиқ қилишлари ва Исроилни уруш билан кутиб олишлари Раббийдан эди.21Ўша пайтда Йешуа келиб, тоғлардан, Хеброндан, Дебирдан, Анабдан, Яҳудонинг барча тоғларидан анакликларни қириб ташлади. Йешуа уларни шаҳарлари билан биргаликда бутунлай йўқ қилиб ташлади. 22Исроил ўғилларининг ерида бирорта ҳам анакликлар қолмади, улар фақатгина Ғазода, Гатда ва Ашдодда қолдилар.23Шундай қилиб, Раббий Мусога айтганидек, Йешуа бутун ерни қўлга киритди ва уни Исроилга, уларнинг қабилалари орасида тақсимлаб, улуш қилиб берди. Шундай қилиб, ер урушдан тинчиди.Chapter 12
1Исроил ўғиллари тор-мор келтирган ва Йорданнинг у томонида, қуёш чиқиш томонида Арнон дарёсидан Ҳермон тоғигача ва шарқ томондаги барча текисликлардан иборат бўлган ерларни мерос қилиб олган ўша ернинг подшоҳлари қуйидагилардир: 2Ҳешбонда яшаган Амўрлик подшоҳи Сихон. У Арнон дарёси қирғоқлари бўйидаги Ароэрдан ҳамда дарёнинг ўртасидан, Гилъаднинг ярмидан Аммўн ўғилларининг чегарасидаги Йаббоқ дарёсигача,3шарқ томондан Киннерет денгизигача бўлган текисликда, текислик денгизи, Туз денгизигача, шарқ томондан Бейт-Йешимотга кетадиган йўл бўйлаб, жануб томонда эса Писгаҳ тоғининг этагидаги жойларда ҳукмронлик қилган эди. 4Аштарот ва Эдрийда яшаган рафаликларнинг охиргиси бўлмиш Башан подшоҳи Ог унга чегарадош эди. 5У Ҳермон тоғида, Салкаҳда, то Гешур ва Маақаҳ чегарасигача бутун Башанда ҳамда Гилъаднинг ярмида Ҳешбон подшоҳи Сихоннинг чегарасигача ҳукмронлик қилган эди.6Раббийнинг қули Мусо ва Исроил ўғиллари уларни ўлдирдилар. Раббийнинг қули Мусо уни Рубен ва Гад қабилаларига ҳамда Манашеҳ ярим қабиласига улуш қилиб берди.7Қуйида эса Йешуа ва Исроил ўғиллари Йорданнинг бу томонида ғарбга қараб, Лебанон водийсидаги Баал-гаддан Сеирга қараб ёйилган Халак тоғигача қириб ташлаган амўрликлар ерининг подшоҳларидир: 8Йешуа тоғлардаги, водийлардаги, текисликлардаги, тоғ этагидаги, текисликлардаги, саҳродаги ҳамда жануб томондаги уларнинг ерларини тақсимлаб, Исроил қабилаларига улуш қилиб берди. Булар – хетликлар, амўрликлар, канъанликлар, перизликлар, ҳивликлар ва ябусликлар бўлиб, уларнинг подшоҳлари қуйидагилар эди:9Йерихонинг бир подшоҳи, Бейт-Эл яқинидаги Ғайнинг бир подшоҳи; 10Йерусалимнинг бир подшоҳи, Хеброннинг бир подшоҳи; 11Йармутнинг бир подшоҳи, Лақишнинг бир подшоҳи; 12Эглоннинг бир подшоҳи, Гезернинг бир подшоҳи;13Дебирнинг бир подшоҳи, Гедернинг бир подшоҳи; 14Хормаҳнинг бир подшоҳи, Араднинг бир подшоҳи; 15Либнаҳнинг бир подшоҳи, Адулламнинг бир подшоҳи; 16Маккедаҳнинг бир подшоҳи, Бейт-Элнинг бир подшоҳи;17Таппуаҳнинг бир подшоҳи, Ҳефернинг бир подшоҳи; 18Офоқнинг бир подшоҳи, Шароннинг бир подшоҳи; 19Мадоннинг бир подшоҳи, Ҳазорнинг бир подшоҳи; 20Шимрон-Мероннинг бир подшоҳи, Оқшофнинг бир подшоҳи;21Таанаҳнинг бир подшоҳи, Мегиддоннинг бир подшоҳи; 22Қедешнинг бир подшоҳи, Кармелдаги Йокнеамнинг бир подшоҳи; 23Новоҳ-Дордаги Дорнинг бир подшоҳи, Гилгалдаги халқларнинг бир подшоҳи; 24Тирзаҳнинг бир подшоҳи. Ҳаммаси бўлиб ўттиз бир нафар подшоҳдир.Chapter 13
1Йешуа қариб кекса ёшга кирганида, Раббий унга деди: “Сен қариб кекса ёшга кирдинг, эгаликка олиниши керак бўлган ерлар эса жуда ҳам кўп қолмоқда.2Ушбу ерлар қолмоқда: Пелиштнинг бутун ҳудуди ва Гешурнинг барча ерлари. 3Миср қаршисидаги Шихордан шимол томонда Эқроннинг чегараларигача Канъанники ҳисобланадиган беш нафар Пелишт ҳукмдорлари: ғазоликлар, ашдодликлар, ашқалонликлар, гетликлар, эқронликлар ва авимликларнинг ерлари.4Жануб томондан бутун Канъан ери, Сидўннинг Меараҳдан Офоққача, амўрликларнинг чегараларигача, 5шунингдек, Гебалий ери ва қуёш чиқиш томонда бутун Лебаноннинг ери, Ҳермон тоғи этагидаги Баал-Гаддан Ҳаматга кириш жойигача.6Лебанондан Мисрефот-Маимгача барча тоғ аҳолиларини, барча сидўнликларни Мен Исроил ўғилларининг қаршисидан қувиб юбораман. Мен сенга буюрганимдек, уни Исроилга улуш қилиб тақсимлаб бер. 7Ушбу ерни тўққизта қабилага ҳамда Манашеҳ ярим қабиласига улуш қилиб тақсимла.8Рубен ва Гад қабилалари ҳамда Манашеҳ бошқа ярим қабиласи Йорданнинг нариги томонида, шарқ томонда Раббийнинг қули Мусодан ўз улушларини олдилар. 9Арнон дарёсининг қирғоқларидаги Ароэрдан бошлаб, дарёнинг ўртасидаги шаҳарни ҳамда Дебонгача Медебанинг барча текисликларини,10аммўнликларнинг чегарасигача Ҳешбонда ҳукмронлик қилган амўрлик подшоҳ Сихоннинг барча шаҳарларини, 11шунингдек, Гилъад ҳамда Гешур ва Маақаҳ ҳудудларини, Ҳермоннинг барча тоғларини, Салкаҳгача бутун Башанни, 12Аштарот ва Эдрийда ҳукмронлик қилган Башандаги Огнинг бутун шоҳлигини улар улуш қилиб олдилар. У рафаликлардан бир ўзи қолган эди, Мусо уни тор-мор келтирди ва қувиб юборди.13Бироқ Исроил ўғиллари гешурликлар ва маақаҳликларни ҳайдаб юбормадилар, гешурликлар ва маақаҳликлар ҳозирги кунгача Исроилнинг орасида яшамоқдалар.14Фақатгина Леви қабиласига у улуш бермади. Раббий унга айтганидек, Исроилнинг Худоси Раббийга келтириладиган қурбонликлар уларнинг улушидир.15Мусо Рубен ўғилларининг қабиласига, уларнинг авлодларига кўра улуш берди: 16Уларнинг чегаралари Арнон дарёсининг қирғоғидаги Ароэр, дарёнинг ўртасидаги шаҳар ва Медеба яқинидаги барча текисликлар;17Ҳешбон ва текисликдаги унинг барча шаҳарлари, Дебон, Бамот-Баал, Бейт-Баал-Меон, 18Йаҳаза, Кедемот, Мефаат, 19Қиръатаим, Сибмаҳ, водийнинг тоғидаги Зарет-Шаҳар,20Бейт-Пеор, Писгаҳ этагидаги жойлар, Бейт-Йешимот, 21текисликдаги барча шаҳарлар ва Ҳешбонда ҳукмронлик қилган амўрликларнинг подшоҳи Сихоннинг бутун подшоҳлиги эди. Мусо Мидиан ҳокимлари Эвини, Рекемни, Зурни, Ҳурни, Ребани ҳамда ўша ерда яшаган Сихоннинг бошлиқларини ўлдиргани каби подшоҳ Сихонни ҳам ўлдирди.22Шунингдек, Исроил ўғиллари ўзлари ўлдирганларнинг орасида Беорнинг ўғли, башоратчи Балъамни ҳам қилич билан ўлдирдилар. 23Рубен ўғилларининг чегараси Йордан эди. Мана шулар – Рубен ўғилларининг, уларнинг авлодларига кўра улуши, шаҳарлару қишлоқларидир.24Шунингдек, Мусо Гад қабиласига, Гад ўғилларига уларнинг авлодларига кўра улуш берди. 25Уларнинг чегараси Йазер, Гилъаднинг барча шаҳарлари, Аммўн ўғиллари ерининг ярми Раббаҳ қаршисидаги Ароэргача, 26Ҳешбондан то Рамат-Мизпеҳ ва Бетонимгача, Маханайимдан то Дебирнинг чегараларигача,27шунингдек, водийда Бейт-Арам, Бейт-Нимраҳ, Суккот, Зафон, Ҳешбон подшоҳи Сихон подшоҳлигининг қолдиғи эди. Унинг чегараси шарқда Йорданнинг нариги томонидаги Киннерет денгизигача бўлган Йордан эди. 28Мана шулар – Гад ўғилларининг авлодларига кўра уларнинг улуши, шаҳарлару қишлоқларидир.29Мусо Манашеҳ ўғилларининг ярим қабиласига ҳам улуш берди. Манашеҳ қабиласининг ярмига, уларнинг авлодларига кўра берилган улуш қуйидаги эди: 30Уларнинг чегараси Маханайимдан бутун Башан, Башан подшоҳи Огнинг бутун подшоҳлиги, Йаирнинг Башандаги барча шаҳарчалари, олтмишта шаҳар эди. 31Гилъаднинг ярми ҳамда Башандаги Ог шоҳлигининг шаҳарлари бўлмиш Аштарот ва Эдрий эса, Манашеҳнинг ўғли бўлмиш Махир ўғилларига, Махир ўғилларининг ярмига уларнинг авлодларига кўра берилди.32Мана шулар – Мусо Йорданнинг нариги томонида, Йерихо қаршисида, шарқ томонга қараб Мўаб текисликларида улуш қилиб берган ерлар. 33Бироқ Мусо Леви қабиласига ҳеч қандай улуш бермади: Исроилнинг Раббий Худоси уларга айтганидек, Унинг Ўзи уларнинг улушидир.Chapter 14
1Мана шулар – Канъан ерида Исроил ўғиллари улушга олган, руҳоний Элеазар, Нўн ўғли Йешуа ва Исроил ўғиллари авлодларининг қабилабошилари Исроил ўғилларига улуш қилиб бўлиб берган ерлардир.2Раббий Мусога буюрганидек, улар тўққизта қабилага ҳамда Манашеҳ ярим қабиласига қуръага кўра тақсимлаб бердилар. 3Чунки Мусо иккита қабилага ҳамда Манашеҳ қабиласининг ярмига Йорданнинг нариги томонида улуш берди, бироқ у левитларга уларнинг орасида улуш бермади. 4Зеро Юсуф ўғилларидан иккита қабила – Манашеҳ ва Эфрайим қабилалари келиб чиқди. Шунинг учун улар левитларга ердан қисм бермадилар, фақат яшаш учун уларнинг чорвалари ва бошқа эҳтиёжлари учун шаҳарларни ҳамда уларнинг атрофидаги жойларни бердилар. 5Раббий Мусога қандай буюрган бўлса, Исроил ўғиллари шундай қилдилар ва ерни улушларга тақсимлаб бердилар.6Шунда Яҳудонинг ўғиллари Гилгалга, Йешуанинг олдига келдилар. Қенизлик Йефуннеҳнинг ўғли Калеб унга деди: “Худонинг одами Мусога Раббий Қадеш-Барнеаҳда мен ва сен ҳақингда нима деганини сен биласан. 7Раббийнинг қули Мусо мени Қадеш-Барнеаҳдан ерни кўздан кечириб келиш учун юборганида, мен қирқ ёшда эдим ва мен унга юрагимда бўлган сўзни келтирдим.8Мен билан бирга борган биродарларим эса, халқнинг юрагига журъатсизлик солдилар, аммо мен ўз Раббий Худойимга тўлиқ эргашдим. 9Ўша куни Мусо қасам ичиб: Сенинг оёғинг юрган ер сенинг ва болаларингнинг абадий улуши бўлади, чунки сен менинг Раббий Худойимга тўлиқ эргашдинг,- деган эди.10Шундай қилиб, мана, Раббий айтганидек, У мени тирик қолдирди. Раббий Мусога ушбу сўзни айтган ва Исроил саҳрода дарбадар бўлиб юрган ўша пайтдан буён қирқ беш йил ўтди. Энди мана, мен саксон беш ёшдаман. 11Бироқ Мусо мени юборган ўша пайтда қандай бўлган бўлсам, ҳозир ҳам худди шундай тетикман. Ўшанда менинг кучим қанча бўлган бўлса, ҳозир ҳам жанг қилиш, чиқишу кириш учун ўшанча кучим бор.12Шундай қилиб, Раббий менга ўша куни айтган ушбу тоғни бер. Чунки сен ўша куни у ерда Анак ўғиллари яшашини, уларнинг шаҳарлари катта ва мустаҳкам эканлигини эшитган эдинг. Агар Раббий мен билан бирга бўлса, Раббий айтганидек, мен уларни қувиб юбора оламан”.13Йешуа уни дуо қилди ва Йефуннеҳнинг ўғли Калебга Хебронни улуш қилиб берди. 14Шу тарзда, Йефуннеҳнинг ўғли Калеб Исроилнинг Раббий Худосининг амрига тўлиқ эргашгани учун Хеброн ҳозирги кунгача унинг улуши бўлиб қолди. 15Хеброннинг аввалги номи Қиръат-Арба бўлиб, Анак ўғилларининг орасида бир буюк одам шундай аталган эди. Сўнг ер урушдан тинчиди.Chapter 15
1Яҳудо ўғилларининг қабиласига, уларнинг авлодларига кўра қуръа шундай тушди: Жануб томонда, энг чекка жанубий чегараси Эдўм билан чегарадош бўлган Зин саҳроси эди. 2Уларнинг жанубий чегараси ― Туз денгизининг қирғоғи, унинг жанубга қараб чўзилган қўлтиғидан бошланар эди.3У жануб томонда Акраббим тепалиги томонга кетади; Зиннинг ёнидан ўтиб, жануб томондан Қадеш-Барнеаҳга кўтарилади; Ҳезроннинг ёнидан ўтиб, Аддарга кўтарилади ва Каркаага қайрилади. 4Сўнгра, у ердан Азмон томонга ўтиб, Миср дарёсига кетади; унинг ҳудудининг охири денгиздир. Бу сизларнинг жанубий чегарангиз бўлади.5Шарқ томондаги чегара ― Туз денгизи, Йорданнинг этагигачадир. Шимол томондаги чегара эса Йорданнинг этагидаги денгиз кўрфазидан бошланади. 6Бу ердан чегара Бейт-Қоглаҳга қараб кўтарилади ва шимол томондан Бейт-Арабаҳга ўтади. Чегара юқорига Рубен ўғли Боханнинг тошигача кўтарилади.7Сўнгра чегара Ахор водийсидан Дебир томонга кўтарилади ва шимолда, дарёнинг жанубий томонидаги Адуммим баландлиги қаршисидаги Гилгалга қараб қайрилади. Бу ердан чегара Эн-Шемеш сувлари томонга ўтиб, Эн-Рогелда тугайди. 8Бу ердан чегара юқорига, Ябуснинг, яъни Йерусалимнинг жанубий томонидан Ҳинном ўғлининг водийсига кетади ва ғарб томондаги Ҳинном водийси қаршисидаги тоғнинг чўққисига кўтарилади, (бу тоғнинг шимол томонида Рафаликлар водийсининг ниҳояси эди).9Тоғнинг чўққисидан чегара Нефтоаҳ сув булоғига қайрилади ва Эфрон тоғининг шаҳарларига чиқиб кетиб, Қиръат-Йеарим бўлган Баалаҳга қайрилади. 10Сўнгра чегара Баалаҳдан денгизга, Сеир тоғига бурилиб, Кесалон бўлмиш Йеарим тоғининг шимолий томонидан кетади ва Бейт-Шемешга тушиб бориб, Тимнаҳдан ўтади.11Бу ердан чегара Эқроннинг шимол томонидан бориб, чегара Шикронга қайрилади ва Баалаҳ тоғидан ўтиб, Йабнеэлгача етиб боради ҳамда чегара денгизда тугайди. Ғарбий чегара буюк денгизни ташкил этади. 12Мана шу – Яҳудо ўғилларининг, уларнинг авлодларига кўра ҳамма томондан чегараларидир.13Раббий Йешуага буюрганидек, Йешуа Яҳудо ўғилларининг орасида Йефуннеҳнинг ўғли Калебга қисм берди. Анакнинг отасининг шаҳрини, яъни Хеброн шаҳрини берди. 14Калеб у ердан учта Анакнинг ўғилларини: Анакнинг болалари Шешайни, Аҳиман ва Талмайни қувиб юборди. 15Бу ердан Дебир аҳолиси томонга кетди (Дебирнинг номи аввал Қиръат-Сефер эди).16Калеб: “Ким Қиръат-Сеферни тор-мор қилса ва уни қўлга киритса, ўшанга қизим Ахсаҳни хотинликка бераман,”- деди. 17Уни Калебнинг биродари Кеназнинг ўғли Отниэл қўлга киритди ва у қизи Ахсаҳни унга хотинликка берди.18Қиз кетиши керак бўлганида, уни отасидан ер сўрашга ундадилар. Шундай қилиб, у эшакдан тушди. Калеб унга: “Сенга нима керак?”- деди.19У: “Менга баракат беринг. Сиз менга жанубий ерни бердингиз, менга сув булоқларини ҳам беринг,”- деди. Калеб унга юқори булоқларни ва пастки булоқларни берди.20Мана бу – Яҳудо ўғилларининг авлодларига кўра уларнинг улуши:21Яҳудо ўғилларининг қабиласи ҳудудидаги шаҳарлар жануб томонда Эдўм юрти билан чегарада қуйидаги шаҳарлар эди: Кабзеил, Эдер, Йагур, 22Кинаҳ, Димонаҳ, Ададаҳ, 23Қедеш, Ҳазор, Итнан, 24Зиф, Телем, Беалот,25Ҳазор-Ҳадаттаҳ, Қиръат, Ҳезрон, бошқачасига Ҳазор, 26Амам, Шема, Моладаҳ, 27Ҳазар-Гаддаҳ, Ҳешмон, Бейт-Пелет, 28Ҳазар-Шуал, Беир-Шеба, Бизъотйаҳ,29Баалаҳ, Ийем, Азем, 30Элтолад, Кесил, Хормаҳ, 31Зиклаг, Мадманнаҳ, Сансаннаҳ, 32Лебаот, Шилҳим, Аин ва Риммон ― жами йигирма тўққизта шаҳар уларнинг қишлоқлари билан биргаликда.33Водийда: Эштаол, Зораҳ, Ашнаҳ, 34Заноаҳ, Эн-Ганним, Таппуаҳ, Энайим, 35Йармут, Адуллам, Сўкоҳ, Азекаҳ, 36Шарайим, Адитайим, Гедераҳ ёки Гедеротайим ― ўн тўртта шаҳар уларнинг қишлоқлари билан биргаликда.37Зенан, Хадашаҳ, Мигдол-Гад, 38Дилеан, Миспаҳ, Йоктеил, 39Лақиш, Бозкат, Эглон,40Қаббон, Лаҳмам, Китлиш, 41Гедерот, Бейт-Дагон, Наамаҳ ва Маккедаҳ ― ўн олтита шаҳар уларнинг қишлоқлари билан биргаликда.42Либнаҳ, Этер, Ашан, 43Йифтаҳ, Ашнаҳ, Незиб, 44Кейлаҳ, Ахзиб ва Морешаҳ ― тўққизта шаҳар уларнинг қишлоқлари билан биргаликда.45Эқрон ва унинг шаҳарлару қишлоқлари, 46Эқрондан денгизгача Ашдоднинг ёнидаги уларнинг барча қишлоқлари, 47Ашдод ва унинг шаҳарлару қишлоқлари, Ғазо ва унинг шаҳарлару қишлоқлари Миср дарёсигача ҳамда чегара бўлмиш буюк денгизгача.48Тоғларда: Шамир, Йатир, Сўкоҳ, 49Даннаҳ, Қиръат-Сефер, бошқачасига Дебир, 50Анаб, Эштемоаҳ, Аним, 51Гошен, Холон ва Гилоҳ ― ўн битта шаҳар уларнинг қишлоқлари билан биргаликда.52Араб, Думаҳ, Эшеан, 53Йанум, Бейт-Таппуаҳ, Афекаҳ, 54Хумтаҳ, Қиръат-Арба, бошқачасига Хеброн ва Зиор ― тўққизта шаҳар уларнинг қишлоқлари билан биргаликда.55Моўн, Кармел, Зиф, Юттаҳ, 56Йезреэл, Йокдеам, Заноаҳ, 57Қайн, Гибеаҳ ва Тимнаҳ ― ўнта шаҳар уларнинг қишлоқлари билан биргаликда.58Халҳул, Бейт-Зур, Гедор, 59Маарат, Бейт-Анот ва Элтекон ― олтита шаҳар уларнинг қишлоқлари билан биргаликда.60Қиръат-Баал, бошқачасига Қиръат-Йеарим ва Раббаҳ ― иккита шаҳар уларнинг қишлоқлари билан биргаликда. 61Саҳрода: Бейт-Арабаҳ, Миддин, Секакаҳ, 62Нибшан, Ир-Ҳаммелах ва Эн-Гийде ― олтита шаҳар уларнинг қишлоқлари билан биргаликда.63Бироқ Йерусалим аҳолиси бўлмиш ябусликларни Яҳудо ўғиллари қувиб юбора олмадилар, шунинг учун ябусликлар ҳозирги кунгача Йерусалимда Яҳудо ўғиллари билан яшамоқдалар.Chapter 16
1Сўнгра қуръа Юсуфнинг ўғилларига тушди: Йерихонинг ёнидаги Йордандан, Йерихо сувларидан шарққа қараб Йериходан Бейт-Эл тоғигача чўзиладиган саҳро уларнинг ҳудуди бўлди. 2Бейт-Элдан чегара Лузга кетади ва Атаротгача Арқи ҳудудига ўтади.3Кейин денгизга, Йафлети ҳудудига, қуйи Бейт-Хўрон ҳудудига ҳамда Гезерга тушади ва денгиз олдида тугайди. 4Буни Юсуфнинг ўғиллари: Манашеҳ ва Эфрайим мерос қилиб олдилар.5Эфрайим ўғилларининг авлодларига кўра чегараси мана бу бўлди: шарқдан уларнинг улушининг чегараси Атарот-Аддар юқори Бейт-Хўронгача бўлди. 6Сўнгра чегара Миқметаҳнинг шимолий томонидан денгизга кетади ва Таанат-Шилўҳнинг шарқий томонига бурилиб, Йанохаҳнинг шарқий томонидан уни кесиб ўтади. 7Йанохаҳдан Атарот ва Нааратга тушиб, Йерихога бирлашиб кетади ва Йордангача етади.8Чегара Таппуаҳдан денгизга, Канаҳ дарёсига боради ва дарё билан тугайди. Мана шу – Эфрайим ўғилларининг авлодларига кўра уларнинг қабиласининг улушидир. 9Манашеҳ ўғилларининг улуши орасида, Эфрайим ўғилларига шаҳарлар ажратилди, барча шаҳарлар қишлоқлари билан бирга эди.10Бироқ эфрайимликлар Гезерда яшаган канъанликларни қувиб юбормадилар, шу сабабли, ҳозирги кунгача канъанликлар эфрайимликларнинг орасида, уларга товон тўлаб яшамоқдалар.Chapter 17
1Сўнгра қуръа Манашеҳ қабиласига тушди, чунки у Юсуфнинг тўнғичи эди. Жангда жасур бўлган Манашеҳнинг тўнғичи бўлмиш Гилъаднинг отаси Махирга Гилъад ва Башан тегди. 2Манашеҳнинг бошқа ўғилларининг авлодларига кўра: Абиэзернинг ўғилларига, Ҳелекнинг ўғилларига, Асриэлнинг ўғилларига, Шехемнинг ўғилларига, Ҳефернинг ўғилларига, Шемиданинг ўғилларига улушлар тегди. Булар ― Юсуф ўғли Манашеҳнинг авлодларига кўра эркак жинсидаги болаларидир.3Бироқ Манашеҳ ўғли, Махир ўғли, Гилъад ўғли, Ҳефер ўғли Зелофеҳаднинг ўғиллари бўлмасдан, фақат қизлари бор эди. Унинг қизларининг исмлари мана булардир: Махлаҳ, Ноаҳ, Хоглаҳ, Милкаҳ ва Тирзаҳ. 4Улар руҳоний Элеазарнинг, Нўн ўғли Йешуа ва ҳокимларнинг олдига келиб: “Бизга биродарларимизнинг орасидан улуш беришни Раббий Мусога буюрган эди,”- дедилар. Шунинг учун Раббийнинг амрига кўра оталарининг биродарлари орасида уларга улуш берилди.5Манашеҳга Йорданнинг нариги томонидаги Гилъад ва Башан еридан ташқари ўнта қисм тушди. 6Чунки Манашеҳнинг қизлари унинг ўғиллари орасида улуш олдилар. Гилъад ери эса Манашеҳнинг бошқа ўғилларига тегди.7Манашеҳнинг чегараси Ашердан Шеқем қаршисидаги Миқметаҳга кетади. Бу ердан чегара ўнгга Эн-Таппуаҳ аҳолисининг олдига боради. 8Таппуаҳ ери Манашеҳга тегди. Манашеҳ чегарасидаги Таппуаҳ шаҳри эса Эфрайим ўғилларига тегди.9Чегара бу ердан Канаҳ дарёсига, дарёнинг жанубий томонидан тушади. Бу шаҳарлар Манашеҳ шаҳарларининг орасида жойлашган бўлса ҳам, Эфрайимга тегишлидир. Манашеҳнинг чегараси дарёнинг шимолий томонида бўлиб, денгиз билан тугайди. 10Жанубдагилар Эфрайимники, шимолдагилар эса Манашеҳникидир. Денгиз уларнинг чегараси эди. Уларнинг чегаралари шимол томондан Ашер ва шарқ томондан Иссохор билан туташар эди.11Иссохор ҳамда Ашер ерида Бейт-Шеан ва унинг шаҳарлари, Иблеам ва унинг шаҳарлари, Дор аҳолиси ва унинг шаҳарлари, Эн-дор аҳолиси ва унинг шаҳарлари, Таанаҳ аҳолиси ва унинг шаҳарлари, Мегиддон аҳолиси ва унинг шаҳарлари, ҳамда Неффанинг учдан бир қисми Манашеҳга тегишлидир. 12Манашеҳ ўғиллари ушбу шаҳарларнинг аҳолисини қувиб юбора олмадилар ва канъанликлар ушбу ерда яшаб қолдилар.13Исроил ўғиллари кучга тўлганларида, улар канъанликларни товон тўлайдиган қилдилар, бироқ уларни бутунлай қувиб юбормадилар.14Юсуфнинг ўғиллари Йешуага сўзлаб дедилар: “Нима учун сен бизга улушга битта қуръа ва битта қисм бердинг? Ахир биз кўп сонлимиз, зеро Раббий бизни шундай дуо қилган”. 15Йешуа уларга: “Агар сизлар кўп сонли бўлсангизлар ва Эфрайим тоғи сизлар учун торлик қилаётган бўлса, унда ўрмонга боринглар. Ўша ерда перизликлар ҳамда рафаликлар ерини ўзларингизга тозалаб олинглар,”- деди.16Юсуфнинг ўғиллари дедилар: “Биз учун тоғ етарли эмас, бироқ Бейт-Шеан ва унинг шаҳарларида яшайдиганларникидек ҳамда Йезреэл водийсида яшайдиганларникидек, водийда яшайдиган барча канъанликларнинг темир жанговар аравалари бор”. 17Аммо Йешуа Юсуф хонадони Эфрайим ва Манашеҳга деди: “Сизлар кўп сонлисизлар ва сизларнинг кучингиз кўп. Сизларнинг қуръангиз биттагина бўлмайди. 18Тоғ ҳам, ушбу ўрмон ҳам сизларники бўлади. Сизлар уни тозалайсизлар ва у энг охиригача сизларники бўлади, чунки канъанликларнинг темир жанговар аравалари бўлса ҳам ва улар кучли бўлсалар ҳам, сизлар уларни қувиб юборасизлар”.Chapter 18
1Исроил ўғилларининг бутун жамоаси Шилўҳда йиғилдилар ва ўша ерда Йиғин Чодирини ўрнатдилар, чунки ер улар томонидан забт этилган эди. 2Исроил ўғилларидан ҳали ўз улушини олмаган еттита қабила қолган эди.3Йешуа Исроил ўғилларига деди: “Сизларнинг оталарингизнинг Раббий Худоси сизларга берган ерни бориб эгаликка олишга ҳали узоқ вақт сустлашиб юрасизларми? 4Орангиздан ҳар бир қабиладан учтадан одам беринглар ва мен уларни юбораман. Улар туриб бориб, ерни айланиб чиқадилар ва уни уларга қандай улушларга бўлиш кераклигини тасвирлаб бериб, менинг олдимга келадилар.5Улар уни еттита улушга бўлсинлар. Яҳудо жанубда, ўзининг чегарасида қолсин. Юсуф хонадони эса шимолда, ўзининг чегарасида қолсин. 6Сизлар эса ерни етти қисмга тақсимлаб, тасвирини менга бу ерга олиб келинглар. Мен сизларга шу ерда бизнинг Раббий Худойимизнинг қаршисида қуръа ташлайман.7Бироқ левитларга сизларнинг орангизда қисм йўқдир, чунки Раббийнинг руҳонийлиги уларнинг улушидир. Гад ва Рубен қабилалари ҳамда Манашеҳ ярим қабиласи Раббийнинг қули Мусо уларга берган ўз улушини Йорданнинг нариги томонида, шарқ томонда олдилар”.8Бу одамлар туриб, кетдилар. Йешуа ерни тасвирга солиб келувчиларга шундай буйруқ берди: “Бориб, ерни айланиб чиқинглар ва уни тасвирга солиб, менинг олдимга қайтиб келинглар. Мен эса шу ерда, Шилўҳда Раббийнинг қаршисида сизларга қуръа ташлайман”. 9Улар бориб, ерни айланиб чиқдилар ва уни шаҳарларига кўра еттита улушга бўлиб, тасвирини китобга солдилар ҳамда Йешуанинг олдига, Шилўҳдаги қароргоҳга келдилар.10Йешуа улар учун Шилўҳда Раббийнинг қаршисида қуръа ташлади ва Йешуа ўша ерда Исроил ўғилларига ерни уларнинг бўлакларига тақсимлаб берди.11Биринчи қуръа Бенямин ўғилларининг қабиласига уларнинг авлоди бўйича чиқди. Уларнинг чегараси қуръага кўра Яҳудо ўғиллари билан Юсуф ўғилларининг орасидан ўтди. 12Уларнинг чегараси шимол томонда Йордандан бошланиб, ушбу чегара шимолдан Йерихонинг ёнидан ўтади ва ғарбда тоққа кўтарилади ҳамда Бейт-Авен саҳросида тугайди.13У ердан чегара Лузга, Лузнинг (бошқачасига Бейт-Элнинг) жанубий томонига кетиб, чегара қуйи Бейт-Хўроннинг жанубий томонидаги тоққа, Атарот-Аддарга тушиб кетади. 14Сўнгра чегара қайрилиб, жанубда Бейт-Хўроннинг қаршисидаги тоғдан жанубга денгиз томонга бурилади ва Қиръат-Баалда (бошқачасига Қиръат-Йеаримда), Яҳудо ўғилларининг шаҳарларида тугайди. Бу ғарбий томондир.15Жануб томондан эса чегара Қиръат-Йеаримдан денгизга кетиб, Нефтоаҳ сув булоғигача етади. 16Сўнгра чегара Ҳинном ўғилларининг водийси қаршисидаги тоғнинг охирига, шимолга, Рафаликлар водийсига тушади ва Ҳинном водийси бўйлаб Ябусининг жанубий томонига тушиб боради ҳамда Эн-Рогелга кетади.17Сўнгра шимолдан бурилиб, Эн-Шемешга кетади ва Адуммим тепалиги қаршисидаги Гелилот томонга кетади ҳамда Рубен ўғли Боханнинг тошига тушади. 18Сўнгра саҳронинг яқинидан шимолга ўтиб, саҳрога тушади.19Бу ердан чегара Бейт-Қоглаҳнинг ёнидан шимолга ўтиб, чегара Йорданнинг жанубий ҳудудидаги Туз денгизининг шимолий қуйилиш жойида тугайди. Мана шу жанубий чегарадир. Шарқ томондан эса чегара вазифасини Йордан ўтайди. 20Мана шу ― Бенямин ўғилларининг авлодларига кўра ҳамма томондан унинг чегараларининг улушидир.21Бенямин ўғилларининг қабиласига, уларнинг авлодларига кўра ушбу шаҳарлар тегишли бўлди: Йерихо, Бейт-Қоглаҳ, Эмеқ-Кезиз, 22Бейт-Арабаҳ, Земараим, Бейт-Эл, 23Авим, Фараҳ, Ўфраҳ, 24Хефар-Аммўнай, Офни ва Гибеаҳ ― жами ўн иккита шаҳар уларнинг қишлоқлари билан биргаликда.25Гибъўн, Рамаҳ, Бейерот, 26Миспаҳ, Қефираҳ, Мозаҳ, 27Рекем, Ирпеэл, Таралаҳ, 28Зелаҳ, Элеф, Ябуси (бошқачасига Йерусалим), Гибеат ва Қиръат – жами ўн тўртта шаҳар уларнинг қишлоқлари билан биргаликда. Мана шулар – Бенямин ўғилларининг авлодларига кўра уларнинг улушидир.Chapter 19
1Иккинчи қуръа Шимўнга, Шимўн ўғилларининг қабиласига уларнинг авлодларига кўра тушди. Уларнинг улуши Яҳудо ўғилларининг улуши орасида эди.2Уларнинг улушида қуйидагилар бор эди: Беир-Шеба, Шеба, Моладаҳ, 3Ҳазар-Шуал, Балаҳ, Азем, 4Толад, Бетуэл, Хормаҳ,5Зиклаг, Бейт-Маркабот, Ҳазар-Сусаҳ, 6Бейт-Лебаот ва Шаруҳен – жами ўн тўртта шаҳар уларнинг қишлоқлари билан биргаликда. 7Аин, Риммон, Этер ва Ашан – жами тўртта шаҳар уларнинг қишлоқлари билан биргаликда.8Шунингдек, Баалат-Бейергача (ёки жанубий Рамаҳ) бўлган ушбу шаҳарларнинг атрофида жойлашган барча қишлоқлар. Мана шулар – Шимўн ўғилларининг уларнинг авлодларига кўра улушидир. 9Яҳудо ўғилларининг қисмидан Шимўн ўғилларининг қабиласига улуш ажратилди, чунки Яҳудо ўғилларининг қисми улар учун ниҳоятда катта эди. Шунинг учун Шимўн ўғиллари уларнинг улуши орасида улуш олдилар.10Учинчи қуръа Забулун ўғилларига, уларнинг авлодларига кўра тушди ва уларнинг улуши Саридгача чўзилди. 11Уларнинг чегараси денгиз томонга ҳамда Маралаҳга кўтарилиб, Даббашетга ҳамда Йокнеам олдидаги дарёга етиб боради.12Сариддан шарқ томонга, қуёш чиқиш томонга Хислот-Табўргача қайтиб боради. Бу ердан Дабератга чиқиб кетади ва Йафиага кўтарилади. 13Бу ердан шарққа Гиттаҳ-Ҳеферга, Иттаҳ-Казинга ўтади ва Риммонга, Метоар ва Неаҳга чиқиб кетади.14Чегара шимолдан Ханнатоҳга бурилиб, Йифтаҳ-Эл водийсида тугайди. 15Сўнг Каттат, Наҳаллал, Шимрон, Идалаҳ ва Бейт-Леҳем – жами ўн иккита шаҳар уларнинг қишлоқлари билан биргаликда. 16Мана шулар – Забулун ўғилларининг авлодларига кўра уларнинг улушидир. Мана шулар уларнинг қишлоқлари билан шаҳарлари.17Тўртинчи қуръа Иссохорга, Иссохор ўғилларига уларнинг авлодларига кўра тушди. 18Уларнинг чегараси булар эди: Йезреэл, Хесуллот, Шунем, 19Ҳафраим, Шилўҳ, Анаҳарат,20Раббит, Кишион, Абез, 21Ремет, Эн-Ганним, Эн-Ҳаддаҳ ва Бейт-Паззез. 22Чегара Табўрга, Шаҳазимаҳ ва Бейт-Шемешга етиб бориб, уларнинг чегараси Йорданда тугайди – жами ўн олтита шаҳар уларнинг қишлоқлари билан биргаликда.23Мана шулар – Иссохор ўғилларининг авлодларига кўра уларнинг қабиласининг улушидир. Мана шулар уларнинг қишлоқлари билан шаҳарлари.24Бешинчи қуръа Ашер ўғилларининг қабиласига, уларнинг авлодларига кўра тушди. 25Уларнинг чегараси булар эди: Ҳелкат, Хали, Бетен, Оқшоф, 26Аламелех, Амад ва Мишеал. Чегара ғарб томондан Кармел ва Шиҳор-Либнатга етиб боради.27Сўнгра қуёш чиқиш томонга, Бейт-Дагонга қайтиб, Зебулун ҳамда шимол томондан Йифтаҳ-Эл водийсига, Бейт-Эмеқ ҳамда Нейэлга етиб боради ва чап томондан Кабулга кетади. 28Кейин Ҳебрўн, Реҳоб, Ҳаммон, Канаҳ ва буюк Сидўнгача бориб,29сўнгра чегара Рамаҳга, мустаҳкам шаҳар Тирга қайтиб, чегара Ҳосаҳга бурилади ва денгизда Ахзиб соҳилида тугайди. 30Сўнг Уммаҳ, Офоқ ва Реҳоб – жами йигирма иккита шаҳар уларнинг қишлоқлари билан биргаликда.31Мана шулар – Ашер ўғилларининг авлодларига кўра уларнинг қабиласининг улушидир. Мана шулар уларнинг қишлоқлари билан шаҳарлари.32Олтинчи қуръа Нафтали ўғилларининг авлодларига кўра Нафтали ўғилларига тушди. 33Уларнинг чегараси Ҳелеф ва Аллондан Заананнимга, Адамига, Некебга, Йабнеэлга, Лакумгача боради ва Йордан дарёсида тугайди. 34Чегара мана шу ердан ғарбга, Азнот-Табўрга қайтиб, ўша ердан Ҳукокка кетади ва жанубдан Забулунга етиб боради, ғарбдан эса Ашерга, қуёш чиқиш томондан Йордан олдида Яҳудога етиб боради.35Қалъали шаҳарлар: Тсиддим, Зер, Ҳаммат, Раккат, Киннерет, 36Адамаҳ, Рамаҳ, Ҳазор, 37Қедеш, Эдрий, Эн-Ҳазор,38Ирон, Мигдал-Эл, Ҳорем, Бейт-Анат ва Бейт-Шемеш – жами ўн тўққизта шаҳар уларнинг қишлоқлари билан биргаликда. 39Мана шулар – Нафтали ўғилларининг авлодларига кўра уларнинг қабиласининг улушидир. Мана шулар уларнинг қишлоқлари билан шаҳарлари.40Дан ўғилларининг қабиласига, уларнинг авлодларига кўра еттинчи қуръа тушди. 41Уларнинг улушининг чегараси булар эди: Зораҳ, Эштаол, Ир-Шемеш, 42Шаалбим, Ойжавлон, Йетлаҳ,43Элон, Тимнаҳ, Эқрон, 44Элтекеҳ, Гиббетон, Баалат, 45Йеҳуд, Бене-Берак, Гат-Риммон, 46Майаркон ва Йаффо ёнидаги чегара билан Раккон. Дан ўғилларининг чегараси улар учун жуда ҳам кичик чиқди.47Дан ўғиллари Лашемга уруш қилиб бориб, уни қўлга киритдилар ва уни қиличнинг тиғи билан қириб ташладилар. Уни эгаликка олиб, ўша ерга ўрнашдилар ва Лашемни ўз оталари Даннинг исми билан Дан, деб атадилар. 48Мана шулар – Дан ўғилларининг авлодларига кўра уларнинг қабиласининг улушидир. Мана шулар уларнинг қишлоқлари билан шаҳарлари.49Улар ерни чегараларга бўлиб тақсимлашни тугатганларидан сўнг, Исроил ўғиллари ўзларининг орасидан Нўн ўғли Йешуага улуш бердилар: 50Раббийнинг сўзига мувофиқ унга ўзи сўраган Эфрайим тоғидаги Тимнат-Қераҳ шаҳрини бердилар. У шаҳар қуриб, ўша ерда яшади.51Руҳоний Элеазар, Нўн ўғли Йешуа ва қабилабошилар Исроил ўғилларининг қабилаларига қуръага кўра Шилўҳда, Раббийнинг қаршисида, Йиғин Чодирининг кириш қисмида тақсимлаб берган улушлар мана шулардир. Шундай қилиб, улар ерни тақсимлашни тугатдилар.Chapter 20
1Раббий Йешуага сўзлаб деди: 2“Исроил ўғилларига айтгин: Ўзингиз учун Мен сизларга Мусо орқали айтган паноҳ шаҳарларини тайинланглар, 3токи хато қилиб, тасодифан одамни ўлдириб қўйган қотил у ерга қочиб кета олсин. Сизларда ушбу шаҳарлар қон учун қасд олувчидан яширинадиган паноҳ жойи бўлсин.4Ушбу шаҳарларнинг бирига қочиб кетган киши шаҳарнинг дарвозасида туриб, ўша шаҳарнинг оқсоқолларининг қулоғига ўз масаласини етказсин. Улар уни ўз шаҳрига қабул қилсинлар ва у уларнинг орасида яшаши учун унга жой берсинлар.5Қон учун қасос олувчи унинг ортидан таъқиб қилиб келганида, улар қотилни унинг қўлларига топширмасликлари керак, чунки у ўз биродарини билмасдан, илгари ҳеч қачон унга нисбатан нафратга эга бўлмасдан ўлдирган. 6У судда жамоанинг қаршисида намоён бўлмагунича ва ўша кунларда бўладиган буюк руҳоний ўлмагунича, у паноҳ шаҳрида яшасин. Сўнгра қотил, ўзи қочиб кетган шаҳарга, ўзининг шаҳарига, ўзининг уйига қайтиб борсин”.7Улар Нафтали тоғидаги Галиледа Қедешни, Эфрайим тоғидаги Шеқемни, Яҳудо тоғидаги Қиръат-Арба бошқачасига Хебронни ажратдилар. 8Йорданнинг нариги томонидан, Йерихо қаршисида шарққа қараб, Рубен қабиласидан текислик устидаги саҳрода Безерни, Гад қабиласидан Гилъаддаги Рамўтни, Манашеҳ қабиласидан Башандаги Голанни ажратдилар.9Ушбу шаҳарлар Исроил ўғилларининг барчаси учун ва уларнинг орасида яшовчи мусофирлар учун белгиланди, токи тасодифан одамни ўлдириб қўйган ҳар қандай киши у ерга қочиб кетсин ва у жамоанинг қаршисида судда намоён бўлмагунича, қон учун қасос олувчининг қўлидан ўлмасин.Chapter 21
1Левитларнинг қабилабошилари руҳоний Элеазарнинг, Нўн ўғли Йешуа ва Исроил ўғилларининг қабилабошиларининг олдиларига келиб, 2Канъан еридаги Шилўҳда уларга сўзлаб: “Раббий Мусо орқали бизга яшаш учун шаҳарларни ҳамда бизнинг чорвамиз учун шаҳарларнинг атрофидаги жойларни беришни буюрган эди,”- дедилар.3Исроил ўғиллари эса Раббийнинг амрига кўра левитларга ўз улушларидан қуйидаги шаҳарларни уларнинг атрофидаги жойлари билан бирга бердилар:4Қуръа Қэҳатнинг авлодларига тушди. Қуръага кўра руҳоний Аҳарўннинг ўғилларига, левитларга Яҳудо қабиласидан, Шимўн қабиласи ва Бенямин қабиласидан ўн учта шаҳар тегди. 5Қэҳатнинг бошқа ўғилларига эса Эфрайим қабиласидан, Дан қабиласидан ҳамда Манашеҳ қабиласининг ярмидан қуръага кўра ўнта шаҳар тегди.6Гершон ўғилларига Иссохор қабиласининг авлодларидан, Ашер қабиласидан, Нафтали қабиласидан ҳамда Башандаги Манашеҳ қабиласининг ярмидан қуръага кўра ўн учта шаҳар тегди. 7Авлодлари бўйича Мерари ўғилларига Рубен қабиласидан, Гад қабиласидан, Забулун қабиласидан ўн иккита шаҳар тегди.8Исроил ўғиллари Раббий Мусо орқали буюрганидек, қуръага кўра левитларга ушбу шаҳарларни ва уларнинг атрофидаги жойларни бердилар. 9Улар Яҳудо ўғилларининг қабиласи ва Шимўн ўғилларининг қабиласидан бу ерда номи айтиб ўтилган ушбу шаҳарларни бердилар: 10Леви ўғилларидан, Қэҳатнинг авлодидан келиб чиққан Аҳарўннинг ўғилларига уларнинг қуръаси биринчи бўлгани учун11Анак отасининг шаҳри бўлмиш Яҳудо тоғидаги Хебронни, яъни Қиръат-Арба шаҳрини ва унинг атрофидаги жойларни бердилар. 12Бироқ ушбу шаҳарнинг далалари ва қишлоқларини Йефуннеҳнинг ўғли Калебга эгаликка бердилар.13Шундай қилиб, руҳоний Аҳарўннинг ўғилларига қотил яшириниши учун паноҳ шаҳри сифатида Хеброн ва унинг атрофидаги жойлар ҳамда Либнаҳ ва унинг атрофидаги жойлар берилди. 14Шунингдек, Йатир ва унинг атрофидаги жойлар, Эштемоаҳ ва унинг атрофидаги жойлар, 15Холон ва унинг атрофидаги жойлар, Дебир ва унинг атрофидаги жойлар, 16Аин ва унинг атрофидаги жойлар, Юттаҳ ва унинг атрофидаги жойлар, Бейт-Шемеш ва унинг атрофидаги жойлар берилди. Ушбу иккита қабиладан тўққизта шаҳар берилди.17Бенямин қабиласидан уларга Гибъўн ва унинг атрофидаги жойлар, Гибеаҳ ва унинг атрофидаги жойлар, 18Анатот ва унинг атрофидаги жойлар, Олмон ва унинг атрофидаги жойлар – жами тўртта шаҳар берилди. 19Аҳарўннинг ўғилларига, яъни руҳонийларга жами бўлиб ўн учта шаҳар ва уларнинг атрофидаги жойлар берилди.20Қэҳат ўғилларининг авлодларига, Қэҳатнинг бошқа ўғиллари бўлган левитларга уларнинг қуръсига кўра Эфрайим қабиласидан шаҳарлар берилди. 21Уларга қотил яшириниши учун паноҳ шаҳри сифатида Эфрайим тоғидаги Шеқем ва унинг атрофидаги жойлар, ҳамда Гезер ва унинг атрофидаги жойлар, 22Кибзаим ва унинг атрофидаги жойлар, Бейт-Ҳўрон ва унинг атрофидаги жойлар – жами тўртта шаҳар берилди.23Дан қабиласидан уларга Элтекеҳ ва унинг атрофидаги жойлар, Гиббетон ва унинг атрофидаги жойлар, 24Ойжавлон ва унинг атрофидаги жойлар, Гат-Риммон ва унинг атрофидаги жойлар – жами тўртта шаҳар берилди.25Манашеҳ қабиласининг ярмидан уларга Таанаҳ ва унинг атрофидаги жойлар, Гат-Риммон ва унинг атрофидаги жойлар – жами тўртта шаҳар берилди. 26Қэҳат ўғилларининг қолган авлодларига жами ўнта шаҳар ва уларнинг атрофидаги жойлар берилди.27Левитлар авлодидан бўлмиш Гершон ўғилларига эса Манашеҳ қабиласининг ярмидан қотил учун белгиланган паноҳ шаҳарларини: Башандаги Голан ва унинг атрофидаги жойларни, Бейештераҳ ва унинг атрофидаги жойларни, жами иккита шаҳарни бердилар.28Иссохор қабиласидан уларга Кишион ва унинг атрофидаги жойлар, Даберат ва унинг атрофидаги жойлар, 29Йармут ва унинг атрофидаги жойлар, Эн-Ганним ва унинг атрофидаги жойлар – жами тўртта шаҳар берилди. 30Ашер қабиласидан уларга Мишеал ва унинг атрофидаги жойлар, Абдон ва унинг атрофидаги жойлар, 31Ҳелкат ва унинг атрофидаги жойлар, Реҳоб ва унинг атрофидаги жойлар – жами тўртта шаҳар берилди.32Нафтали қабиласидан қотил учун белгиланган паноҳ шаҳарлар сифатида уларга Галиледаги Қедеш ва унинг атрофидаги жойлар, Ҳаммат-Дор ва унинг атрофидаги жойлар, Картан ва унинг атрофидаги жойлар – жами учта шаҳар берилди. 33Гершон ўғилларига, уларнинг авлодларига кўра жами ўн учта шаҳар ва уларнинг атрофидаги жойлар берилди.34Қолган левитларга, Мерари ўғилларининг авлодларига эса Забулун қабиласидан Йокнеам ва унинг атрофидаги жойлар, Картаҳ ва унинг атрофидаги жойлар, 35Димнаҳ ва унинг атрофидаги жойлар, Наҳаллал ва унинг атрофидаги жойлар – жами тўртта шаҳар берилди.36Рубен қабиласидан уларга Безер ва унинг атрофидаги жойлар, Йаҳаза ва унинг атрофидаги жойлар, 37Кедемот ва унинг атрофидаги жойлар, Мефаат ва унинг атрофидаги жойлар – жами тўртта шаҳар берилди. 38Гад қабиласидан қотил учун белгиланган паноҳ шаҳарлар сифатида уларга Гилъаддаги Рамўт ва унинг атрофидаги жойлар, Маханайим ва унинг атрофидаги жойлар,39Ҳешбон ва унинг атрофидаги жойлар, Йазер ва унинг атрофидаги жойлар – жами тўртта шаҳар берилди. 40Шундай қилиб, левитларнинг қолган авлодлари бўлмиш Мерарининг ўғилларига, уларнинг авлодларига кўра қуръа бўйича ўн иккита шаҳар берилди.41Исроил ўғиллари мулкининг орасидаги левитларнинг барча шаҳарлари қирқ саккизта шаҳар ва уларнинг атрофидаги жойлар бўлди. 42Ушбу шаҳарлар атрофида, ҳар бир шаҳарнинг атрофида яйловлар бор эди. Ушбу барча шаҳарларда шундай эди.43Шу тарзда, Раббий Исроилга уларнинг оталарига беришга қасам ичган бутун ерни берди. Улар уни эгаликка олдилар ва унга ўрнашдилар. 44Раббий уларнинг оталарига қасам ичганидек, уларга ҳамма томондан тинчлик берди ва уларнинг барча душманларидан ҳеч бири уларга қарши тура олмади. Уларнинг барча душманларини Раббий уларнинг қўлларига топширди. 45Раббий Исроил хонадонига айтган барча эзгу сўзлардан ҳеч бири амалга ошмасдан қолмади. Ҳаммаси амалга ошди.Chapter 22
1Сўнгра Йешуа Рубен ва Гад қабилаларини ҳамда Манашеҳ ярим қабиласини чақириб, уларга деди: 2“Сизлар Раббийнинг қули Мусо сизларга буюрган ҳамма нарсани бажардингизлар ва мен сизларга айтган менинг барча сўзларимга итоат қилдингизлар. 3Сизлар ҳозирги кунгача кўп кунлар давомида ўз биродарларингизни ташлаб кетмадингизлар ва сизларнинг Раббий Худойингизнинг амрига кўра бажаришингиз керак бўлган ҳамма ишни бажардингизлар.4Эндиликда сизларнинг Раббий Худойингиз биродарларингизга айтганидек, уларга тинчлик берди. Шунинг учун энди ортга қайтинглар ва Раббийнинг қули Мусо сизларга Йорданнинг нариги томонида берган ерингизга, ўз чодирларингизга боринглар. 5Фақатгина Раббийнинг қули Мусо сизларга буюрган ― сизларнинг Раббий Худойингизни севиш, Унинг барча йўлларидан юриш, Унинг амрларини сақлаш, Унга ёпишиш, Унга бутун юрагингиз билан, бутун жонингиз билан хизмат қилиш ҳақидаги Аҳд ва қонунни диққат билан бажаришга ҳаракат қилинглар”. 6Сўнгра Йешуа уларни дуо қилиб, қўйиб юборди ва улар ўз чодирларига тарқалиб кетдилар.7Мусо Манашеҳ қабиласининг биринчи ярмига Башандан улуш берди, унинг иккинчи ярмига эса, Йешуа Йорданнинг бу томонидан ғарбда, унинг биродарлари орасидан улуш берди. Йешуа уларни ўз чодирларига қўйиб юбораётганида, уларни дуо қилиб, 8уларга: “Сизлар ўз чодирларингизга кўп бойликлар билан, жуда ҳам кўп чорвалар, кумуш, олтин, мис, темир, кўп кийимлар билан қайтинглар. Душманларингиздан олинган ўлжани ўз биродарларингиз билан бўлишинглар,”- деди.9Рубен ўғиллари, Гад ўғиллари ва Манашеҳ ярим қабиласи ортга қайтдилар ва Мусо орқали берилган Раббийнинг амрига кўра эгаликка олган ўзларининг эгалик ерларига, Гилъад ерига бориш учун Канъан еридаги Шилўҳдан, Исроил ўғилларининг олдидан жўнаб кетдилар.10Рубен ўғиллари, Гад ўғиллари ва Манашеҳ ярим қабиласи Канъан еридаги Йорданнинг ҳудудига келиб, ўша ерда Йордан бўйида қурбонгоҳ — кўриниши катта бўлган қурбонгоҳ қурдилар. 11Шунда Исроил ўғиллари: “Мана, Рубен ўғиллари, Гад ўғиллари ва Манашеҳ ярим қабиласи Канъан ерида, Йорданнинг ҳудудида Исроил ўғилларининг рўпарасида қурбонгоҳ қурдилар,”- деган гап-сўзни эшитдилар.12Исроил ўғиллари буни эшитганларида, Исроил ўғилларининг бутун жамоаси уларга қарши жанг қилишга бориш учун Шилўҳда йиғилди.13Шундай бўлса-да, Исроил ўғиллари олдин Рубен ўғилларининг, Гад ўғилларининг ва Манашеҳ ярим қабиласининг олдига, Гилъад ерига руҳоний Элеазарнинг ўғли Пинеҳасни юбордилар. 14У билан бирга ўнта ҳокимни, яъни Исроилнинг барча қабилаларидан ҳар бир авлоднинг ҳокимларини юбордилар. Уларнинг ҳар бири Исроилнинг минглаб одамлари орасида қабилабоши эди.15Улар Рубен ўғилларининг, Гад ўғилларининг ва Манашеҳ ярим қабиласининг олдига, Гилъад ерига келдилар ва уларга сўзлаб дедилар: 16“Раббийнинг бутун жамоаси шундай демоқда: Сизлар бу кун Раббийдан чекиниб, ўзингизга қурбонгоҳ қуриб ва Раббийга қарши исён қилиб, эндиликда Исроилнинг Худосининг қаршисида нима учун бундай жиноят қилдингизлар?17Пеҳорнинг қонунбузарлиги бизга камлик қилдими? Биз ундан шу кунгача покланганимиз йўқ ва унинг учун Раббийнинг жамоаси қирғин бўлган эди. 18Сизлар эса бугун Раббийдан чекинмоқдасизлар. Бугун сизлар Раббийга қарши исён қиляпсизлар, эртага эса Раббий Исроилнинг бутун жамоасидан ғазабланади.19Агар сизлар эгалик қилган ерингиз сизларга нопок бўлиб кўринаётган бўлса, унда Раббийнинг чодири жойлашган, Раббий эгалик қилган ерга ўтиб, бизнинг орамизда улуш олинглар, лекин ўзингиз учун бизнинг Раббий Худойимизнинг қурбонгоҳидан ташқари қурбонгоҳ қуриб, Раббийга ҳамда бизга қарши исён қилманглар. 20Биргина Зераҳ ўғли Ахан лаънатланган нарсадан олиб жиноят қилмадими? Лекин ғазаб Исроилнинг бутун жамоасига келди. Унинг қонунбузарлиги учун унинг бир ўзи ўлмади”.21Рубен ўғиллари, Гад ўғиллари ва Манашеҳ қабиласининг ярми Исроилнинг мингбошиларига жавоб бериб дедилар: 22“Худоларнинг Худоси Раббий, худоларнинг Худоси Раббий, У билади ва Исроил билсин! Агар бу исён ёки Раббийдан чекиниш бўлса, унда Раббий бизни бу кун қутқармасин! 23Агар биз Раббийдан чекиниш учун, қурбонгоҳнинг устида тамоман ёндириш қурбонлиги ва нон бағишлови келтириш учун ҳамда унинг устида тинчлик қурбонлиги келтириш учун қурбонгоҳ қурган бўлсак, унда Раббийнинг Ўзи хун талаб қилсин!24Бироқ келгусида сизларнинг ўғилларингиз, бизнинг ўғилларимизга: Исроилнинг Раббий Худоси билан нима ишларинг бор?!25Эй, Рубен ва Гад ўғиллари, Раббий бизнинг ва сизларнинг орамизда Йорданни чегара қилиб қўйган. Раббийда сизларга улуш йўқ, деб айтишларидан хавотирланиб, биз буни қилдик. Шу тарзда, сизларнинг ўғилларингиз бизнинг ўғилларимизни Раббийга эҳтиром кўрсатишдан тўхтатмасинлар.26Шунинг учун биз дедик: Биз ўзимизга қурбонгоҳни тамоман ёндириш қурбонлиги ва қурбонлик келтириш учун эмас, 27балки у сизлар билан бизнинг орамизда, бизнинг кейинги авлодларимизнинг орасида биз ўзимизнинг тамоман ёндириш қурбонликларимиз, бағишловларимиз ва тинчлик қурбонликларимиз билан Раббийга хизмат қила олишимизга гувоҳлик бўлиши учун ҳамда кейинги кунларда сизларнинг ўғилларингиз бизнинг ўғилларимизга: Раббийда сизларга улуш йўқ, деб айтмасликлари учун қурамиз.28Шунинг учун биз дедик: Агар кейинчалик бизга ва бизнинг авлодларимизга шундай деб айтсалар, биз: Мана, бизнинг оталаримиз тамоман ёндириш қурбонликлари ва қурбонликлар учун эмас, балки бу сизлар билан бизларнинг орамизда гувоҳлик бўлиши учун ясаган Раббийнинг қурбонгоҳининг нусхаси,- деб айтамиз. 29Бизни Раббийга қарши исён кўтаришдан, эндиликда Раббийдан чекинишдан ва тамоман ёндириш қурбонликлари, нон бағишловлари ҳамда қурбонликлар келтириш учун Унинг Чодирининг қаршисидаги бизнинг Раббий Худойимизнинг қурбонгоҳидан бошқа қурбонгоҳ қуришдан Худо асрасин”.30Руҳоний Пинеҳас, жамоанинг ҳокимлари ва улар билан бирга бўлган Исроил мингбошилари Рубен ўғиллари, Гад ўғиллари ва Манашеҳ ўғиллари айтган сўзларни эшитиб, уларни қўллаб-қувватладилар. 31Руҳоний Элеазарнинг ўғли Пинеҳас Рубен ўғилларига, Гад ўғиллари ва Манашеҳ ўғилларига: “Бугун биз Раббий бизнинг орамизда эканлигини ва сизлар Раббийнинг қаршисида бу жиноятни қилмаганингизни билдик. Энди сизлар Исроил ўғилларини Раббийнинг қўлидан қутқардингизлар,”- деди.32Руҳоний Элеазарнинг ўғли Пинеҳас ҳокимлар билан бирга эса Рубен ва Гад ўғилларининг олдидан Канъан ерига, Исроил ўғилларининг олдига қайтиб, уларга бу сўзни етказдилар. 33Исроил ўғиллари буни қўллаб-қувватлаб, Худони олқишладилар. Рубен ва Гад ўғиллари яшайдиган ерни вайрон қилиш учун уларга қарши урушга бориш фикридан қайтдилар.34Рубен ва Гад ўғиллари қурбонгоҳни Эйд (“Гувоҳ”), деб атадилар, чунки улар дедилар: "Йаҳвеҳ ― бизнинг Худойимиз эканлигига бизнинг орамиздаги бу гувоҳдир".Chapter 23
1Раббий Исроилни ҳар томондан унинг душманларидан тинчлантирганидан кейин, кўп вақтлар ўтганидан сўнг Йешуа қариб, кекса ёшга кирди. 2Йешуа бутун Исроилни, уларнинг оқсоқолларини, бошлиқларини, ҳакамларини, назоратчиларини чақириб, уларга деди: “Мен қариб, кекса ёшга кирдим. 3Сизларнинг Раббий Худойингиз сизларнинг қаршингизда ушбу барча халқларни нима қилган бўлса ҳаммасини кўрдингизлар, чунки сизларнинг Раббий Худойингизнинг Ўзи сизлар учун жанг қилди.4Мана, мен сизларга ушбу қолган халқларни, Йордандан ғарб томондаги буюк денгизгача мен қириб ташлаган барча халқларни сизларнинг қабилаларингизга қуръага кўра улушга тақсимлаб бердим. 5Раббий Худойингиз сизларга айтганидек, уларнинг ерларини мерос қилиб олишингиз учун Раббий Худойингизнинг Ўзи уларни сизларнинг олдингиздан қувиб юборади ва қаршингиздан қириб ташлайди.6Шу сабабли, Мусонинг қонун китобида ёзилганларнинг барчасини, ундан ўнгга ҳам, чапга ҳам бурилмасдан, сақлашга ва бажаришга қатъий ҳаракат қилинглар. 7Сизларнинг орангизда қолган ушбу халқлар билан борди-келди қилманглар, уларнинг худоларининг номини эсламанглар, уларнинг номи билан қасам ичманглар, уларга хизмат қилманглар ва уларга сажда қилманглар, 8аммо бугунги кунгача қилганингиздек, сизларнинг Раббий Худойингизга ёпишинглар.9Чунки Раббий буюк ва кучли халқларни сизларнинг олдингиздан ҳайдаб юборди ва бугунги кунгача ҳеч ким сизларнинг қаршингизда бардош бериб тура олмади. 10Сизлардан бир киши мингтасини қувиб юборади, чунки сизларнинг Раббий Худойингизнинг сизларга айтганидек, Ўзи сизлар учун жанг қилади. 11Шунинг учун Раббий Худойингизни қаттиқ севишга ҳаракат қилинглар.12Агар сизлар ортга қайтиб, орангизда қолган ушбу халқларнинг қолганларига қўшилсангизлар, улар билан турмуш қурсангизлар, улар билан борди-келди қилсангизлар, 13унда билиб олинглар: сизларнинг Раббий Худойингиз ушбу халқларни сизларнинг олдингиздан ортиқ қувиб юбормайди, балки сизларнинг Раббий Худойингиз сизларга берган ушбу яхши ердан сизлар қирилиб кетгунингизга қадар, улар сизларга тузоқ ва тўр бўладилар, биқинларингизга қамчи ва кўзларингизга тикан бўладилар.14Мана, энди мен бутун ернинг йўлига жўнаб кетяпман. Сизлар эса бутун юрагингиз билан, бутун жонингиз билан Раббий Худойингиз сизлар ҳақингизда айтган ҳамма эзгу сўзлардан бирортаси ҳам беҳуда қолмаганини биласизлар. Сизлар учун ҳаммаси амалга ошди, бирорта ҳам сўз амалга ошмасдан қолмади. 15Бироқ Раббий Худойингиз сизларга айтган ҳар қандай эзгу сўз қандай сизларда амалга ошган бўлса, худди шундай, Раббий Худойингиз сизларга берган ушбу яхши ердан сизларни қириб ташламагунича, ҳар қандай ёвуз сўзларни сизларда амалга оширади,16агар Раббий Худойингизнинг сизлар билан тузган Аҳдини бузсангизлар ва бориб, ўзга худоларга хизмат қилсангизлар ҳамда уларга сажда қилсангизлар, унда Раббийнинг ғазаби сизларга қарши алангаланади ва Раббий сизларга берган ушбу яхши ердан сизлар тезда қирилиб кетасизлар”.Chapter 24
1Йешуа Исроилнинг барча қабилаларини Шеқемга йиғиб, Исроил оқсоқолларини, унинг бошлиқларини, ҳакамларини ҳамда назоратчиларини чақирди. Улар Худонинг қаршисида турдилар. 2Шунда Йешуа бутун халққа деди: “Исроилнинг Раббий Худоси шундай демоқда: "Сизларнинг оталарингиз, Иброҳим ва Нахўрнинг отаси Тераҳ азалдан дарёнинг нариги томонида яшаган ва ўзга худоларга хизмат қилган эдилар.3Бироқ Мен сизларнинг отангиз Иброҳимни дарёнинг нариги томонидан олиб, уни бутун Канъан ери бўйлаб олиб юрдим ва унинг уруғини кўпайтириб, унга Исҳоқни бердим. 4Исҳоққа эса Ёқуб ва Эсовни бердим. Эсовга Сеир тоғини мулк қилиб бердим, Ёқуб ва унинг ўғиллари эса Мисрга кетдилар.5Мен Мусо ва Аҳарўнни юбордим ҳамда Мен Мисрнинг орасида амалга оширган ўлат билан Мисрни шикастладим. Сўнгра сизларни олиб чиқдим. 6Мен сизларнинг оталарингизни Мисрдан олиб чиқдим ва сизлар Қизил денгизга келдингизлар. Шунда мисрликлар сизларнинг оталарингизнинг ортидан жанговар аравалар ва отлиқлар билан Қизил денгизгача қувдилар.7Лекин улар Раббийга фарёд қилдилар ва У сизлар билан мисрликларнинг орасига зулмат солди. Сўнг мисрликларнинг устига денгизни юборди ва денгиз уларни қоплади. Мен Мисрда нима қилганимни сизларнинг кўзларингиз кўрди. Сўнгра сизлар кўп вақт саҳрода яшадингизлар.8Мен сизларни Йорданнинг нариги томонида яшовчи амўрликларнинг ерига олиб келдим. Улар сизлар билан жанг қилдилар, лекин Мен уларни сизларнинг қўлингизга топширдим. Сизлар уларнинг ерини эгаликка олдингизлар ва Мен уларни сизларнинг қаршингиздан қириб ташладим.9Сўнгра Мўаб подшоҳи Зиппорнинг ўғли Балак кўтарилиб, Исроилга қарши уруш билан чиқди ва Беорнинг ўғли Балъамни, у сизларни лаънатлаши учун одам юбориб чақиртирди. 10Бироқ мен Балъамга қулоқ солишни истамадим, шунинг учун у сизларни дуо қилди. Шундай қилиб, Мен сизларни унинг қўлидан қутқардим.11Сизлар Йордандан ўтиб, Йерихога келдингизлар. Йерихонинг одамлари, амўрликлар, перизликлар, канъанликлар, хетликлар, гиргошликлар, ҳивликлар ва ябусликлар сизларга қарши жанг қилдилар, бироқ Мен уларни сизларнинг қўлингизга топширдим. 12Мен сизларнинг олдингиздан даҳшатни юбордим ва у амўрликларнинг иккита подшоҳини сизларнинг қаршингиздан қувиб юборди. Бу сизларнинг қиличингиз билан ҳам, камонингиз билан ҳам қилинган эмас.13Мен сизларга сизлар меҳнат қилмаган ерни, сизлар қурмаган шаҳарларни бердим ва сизлар уларда яшамоқдасизлар. Сизлар ўзларингиз ўтқазмаган узум ва зайтун боғларининг ҳосилидан емоқдасизлар".14Шунинг учун энди Раббийдан қўрқинглар, Унга покликда ва астойдил хизмат қилинглар. Дарёнинг нариги томони ва Мисрда оталарингиз хизмат қилган худоларни рад этиб, Раббийга хизмат қилинглар. 15Агар Раббийга хизмат қилиш сизларга маъқул бўлмаса, энди кимга хизмат қилишни ўзларингиз танланглар: оталарингиз дарёнинг нариги томонида бўлганларида, хизмат қилган худоларгами ёки сизлар ҳозир ерларида яшаётган амўрликларнинг худоларигами. Бироқ мен ва менинг хонадоним Раббийга хизмат қиламиз”.16Халқ жавоб бериб деди: “Йўқ, биз Раббийни тарк этишимиздан ва ўзга худоларга хизмат қилишимиздан Худо асрасин! 17Чунки Раббий – бизнинг Худойимиздир, У бизни ва бизнинг оталаримизни Миср еридан, қуллик хонадонидан олиб чиқди. У бизнинг нигоҳларимизда буюк аломатларни амалга оширди. У биз юрган барча йўлларда ва биз ўтган барча халқларнинг орасида бизни ҳимоя қилди. 18Раббий барча халқларни ва ушбу ерда яшаган амўрликларни бизнинг қаршимиздан ҳайдаб юборди. Шунинг учун биз ҳам Раббийга хизмат қиламиз, чунки У – бизнинг Худойимиздир”.19Йешуа халққа деди: “Сизлар Раббийга хизмат қила олмайсизлар, чунки У – муқаддас Худо, рашкчи Худодир, У сизнинг қонунбузарликлару гуноҳларингизни кечирмайди. 20Агар сизлар Раббийни тарк этсангизлар ва ўзга худоларга хизмат қилсангизлар, унда У ўгирилиб, сизларнинг бошингизга ёмонликни келтиради ва сизларга яхшилик қилганидан сўнг ҳам, сизларни қириб ташлайди”.21Халқ Йешуага: “Йўқ, биз Раббийга хизмат қиламиз,”- деди. 22Йешуа эса халққа: “Сизлар Унга хизмат қилиш учун ўзларингизга Раббийни танлаганингизга ўзингиз гувоҳмисизлар?”- деди. Улар: “Гувоҳмиз,”- деб жавоб бердилар. 23”Шундай қилиб, сизларнинг орангизда бўлган ўзга худолардан юз ўгиринглар ва юрагингизни Исроилнинг Раббий Худосига буринглар,”- деди Йешуа.24Халқ Йешуага: “Биз Раббий Худойимизга хизмат қиламиз ва Унинг овозига қулоқ соламиз,”- деди. 25Йешуа ўша куни халқ билан Аҳд тузди ҳамда унга Шеқемда қонун ва низомлар берди. 26Йешуа ушбу сўзларни Худонинг қонун китобига ёзиб қўйди ва катта тошни олиб, уни ўша ерда Раббийнинг Муқаддасгоҳи ёнидаги эман остига қўйди.27Сўнг Йешуа бутун халққа: “Мана, ушбу тош бизга гувоҳ бўлади, чунки у Раббийнинг бизга айтган барча сўзларини эшитди. Сизлар Худойингизни рад этмаслигингиз учун у сизларга қарши гувоҳ бўлсин,”- деди. 28Шундай қилиб, Йешуа халқни, уларнинг ҳар бирини ўз улушига қўйиб юборди.29Шундан сўнг, Раббийнинг қули Нўн ўғли Йешуа бир юз ўн ёшида вафот этди. 30Уни ўз улушининг ҳудудида, Эфрайим тоғидаги Тимнат-Қераҳда, Гаҳаш тоғининг шимолий томонида дафн этдилар.31Исроил Йешуанинг барча кунларида ва Йешуадан узоқроқ яшаган ҳамда Раббий Исроилга қилган Унинг барча ишларини кўрган оқсоқолларнинг барча кунларида Раббийга хизмат қилди.32Исроил ўғиллари Мисрдан олиб чиққан Юсуфнинг суякларини Шеқемда, Ёқуб Шеқемнинг отаси бўлмиш Ҳамўрнинг ўғилларидан юз кумуш тангага сотиб олган ва Юсуфнинг ўғилларига улуш бўлиб теккан даланинг бир қисмида дафн этдилар. 33Шундан сўнг, Аҳарўннинг ўғли Элеазар ҳам вафот этди ва уни ўғли Пинеҳасга Эфрайим тоғида берилган тепаликда дафн этдилар.Judges
Chapter 1
1Йешуанинг ўлимидан сўнг, Исроилнинг ўғиллари Раббийдан: “Биздан қайси биримиз канъанликларга қарши жанг қилишга борайлик?”- деб сўрадилар. 2Раббий: “Яҳудо борсин. Мана, Мен ерни унинг қўлларига топшираман”,- деди. 3Яҳудо эса ўзининг биродари Шимўнга: “Мен билан бирга менинг қуръамга киргин ва канъанликларга қарши курашамиз. Мен ҳам сенинг қуръангга кираман”,- деди. Шунда Шимўн у билан бирга борди.4Яҳудо борди. Раббий эса канъанликлар ва перизликларни уларнинг қўлларига топширди, улар Безеқда ўн минг кишини қириб ташладилар. 5Безеқда улар Адони-Безеққа дуч келдилар ва улар билан жанг қилиб, канъанликлар билан перизликларни тор-мор келтирдилар.6Подшоҳ Адони-Безеқ қочиб кетди, лекин улар уни таъқиб қилдилар, уни тутиб олдилар ва унинг қўл ва оёқларидаги катта бармоқларини кесиб ташладилар. 7Ўшанда Адони-Безеқ: “Қўл ва оёқларидаги катта бармоқлари кесиб ташланган етмишта подшоҳ менинг хонтахтам остидан ушоқларни териб ер эдилар. Мен қандай қилган бўлсам, Худо менга ҳам шундай қилди”,- деди. Уни Йерусалимга олиб келдилар ва у ўша ерда ўлди.8Яҳудонинг ўғиллари Йерусалимга қарши жанг қилдилар ва уни қўлга киритдилар, уни қилич тиғи билан қириб ташладилар ва шаҳарга ўт қўйдилар. 9Сўнгра Яҳудо ўғиллари тоғларда жануб томонда ва пастликларда яшайдиган канъанликлар билан жанг қилгани бордилар. 10Яҳудо Хебронда яшайдиган канъанликларга қарши борди. Хеброннинг номи илгари Қиръат-Арба эди. Улар уерда Шешайни, Аҳиман ва Талмайни қириб ташладилар.11У ердан Дебирнинг аҳолисига қарши борди. Дебирнинг номи илгари Қиръат-Сефер эди. 12Шунда Калеб: “Ким Қиръат-Сеферни қириб ташласа ва уни қўлга киритса, унга қизим Ахсаҳни хотинликка бераман”,- деди. 13Калебнинг кичик укаси Кеназнинг ўғли Отниэл эса уни қўлга киритди ва Калеб унга ўз қизи Ахсаҳни хотинликка берди.14У кетиши керак бўлганида, Отниэл уни отасидан унинг даласини сўрашга ундади. У эшакдан тушди ва Калеб унга: “Сенга нима керак?”- деди. 15Ахсаҳ унга: “Менга баракат беринг,- деди,- Сиз менга шарқий ерни бердингиз, менга сув булоқларини ҳам беринг”. Шунда Калеб унга тепа ва қуйи булоқларни берди.16Мусонинг қайнатаси қайнлик Йитронинг ўғиллари, Палмалар шаҳридан Яҳудонинг ўғиллари билан биргаликда Араддан шарқ томонда бўлган Яҳудиянинг саҳросига келдилар ва келиб, халқ орасида жойлашдилар. 17Яҳудо ўз биродари Шимўн билан бориб Зефатда яшаётган канъанликларни ўлдирдилар ва уларни тўлиқ қириб ташладилар. Шунинг учун шаҳар Хормаҳ, деб аталади.18Шунингдек, Яҳудо Ғазони унинг чегаралари билан бирга, Ашқалонни унинг чегаралари билан бирга, Эқронни унинг чегаралари билан бирга қўлга киритди. 19Раббий Яҳудо билан бирга эди ва у тоғни қўлга киритди. Лекин водийнинг одамларини қувиб юбора олмади, чунки уларда темир аравалар бор эди.20Мусо айтганидек, Калебга Хебронни бердилар ва у ўша юртдан Анакнинг учта ўғлини қувиб юборди. 21Бенямин ўғиллари эса Йерусалимда яшаган ябусликларни қувиб юбора олмадилар. Шунинг учун ябусликлар шу кунларгача Бенямин ўғиллари билан бирга Йерусалимда яшамоқдалар.22Юсуфнинг ўғиллари ҳам Бейт-Элга қарши бордилар ва Раббий улар билан бирга эди. 23Юсуфнинг ўғиллари тўхтаб, Бейт-Элни кўздан кечирдилар (шаҳарнинг номи илгари Луз эди). 24Соқчилар шаҳардан келаётган одамни кўрдилар ва унга: “Бизга шаҳарга кириш жойини кўрсатгин ва сенга шафқат қиламиз”,- дедилар.25У уларга шаҳарга кириш жойини кўрсатди ва улар шаҳарни қиличнинг тиғи билан қириб ташладилар, бу одам билан унинг қариндошларини эса қўйиб юбордилар. 26Бу одам хетликларнинг ерига борди ва у ерда шаҳар қуриб, уни Луз, деб атади. Ҳозирги кунларда ҳам унинг номи шундай.27Манашеҳ ҳам Бейт-Шеаннинг аҳолиси ва унинг шаҳарчаларидаги аҳолини, Таанаҳ аҳолиси ва унинг шаҳарчаларидаги аҳолини, Дор аҳолиси ва унинг шаҳарчаларидаги аҳолини, Иблеам аҳолиси ва унинг шаҳарчаларидаги аҳолини, Мегиддон аҳолиси ва унинг шаҳарчаларидаги аҳолини қувиб юбормади. Канъанликлар шу ерда яшаб қолдилар. 28Исроил кучга тўлганида, канъанликларни товон тўлайдиган қилди, лекин уларни тўлиқ қувиб юбормади.29Эфрайим ҳам Гезерда яшайдиган канъанликларни қувиб юбормади. Канъанликлар Гезерда уларнинг орасида яшайвердилар.30Забулун ҳам Китрон ва Наҳаллал аҳолисини қувиб юбормади ва канъанликлар уларнинг орасида яшаб, уларга товон тўлар эдилар.31Ашер ҳам Акко аҳолисини, Сидўн, Аҳлаб, Ахзиб, Хелбаҳ, Офоқ ва Реҳоб аҳолисини қувиб юбормади. 32Ашер ўша ернинг аҳолиси бўлмиш канъанликларнинг орасида яшади, чунки уларни қувиб юбормади.33Нафтали ҳам Бейт-Шемеш ва Бейт-Анат аҳолисини қувиб юбормади ва ўша ернинг аҳолиси бўлмиш канъанликларнинг орасида яшади. Бейт-Шемеш ва Бейт-Анат аҳолиси унинг товон тўловчилари эдилар.34Амўрликлар Дан ўғилларини тоғларда сиқиб қўйдилар, чунки уларга водийга тушгани қўймас эдилар. 35Амўрликлар Херес, Ойжавлон ва Шаалабин тоғларида яшаб қолдилар. Лекин Юсуф ўғилларининг қўллари амўрликларни енгди ва улар товон тўлайдиган бўлдилар. 36Амўрликларнинг ҳудудлари Акраббим тепалигидан, қоядан бошланар ва ичкарига давом этар эди.Chapter 2
1Раббийнинг фариштаси Гилгалдан Бохимга келди ва деди: “Мен сизларни Мисрдан олиб чиқиб, сизларнинг оталарингизга ваъда берган ерга сизларни олиб кирдим ва Мен дедим: Сизлар билан тузган аҳдимни абадий бузмайман, 2сизлар ҳам бу ернинг халқлари билан битим тузманглар, уларнинг қурбонгоҳларини барбод қилинглар. Лекин сизлар Менинг овозимга қулоқ солмадингизлар. Сизлар нима учун бундай қилдингизлар?3Шунинг учун Мен сизларга айтяпман: Мен уларни сизларнинг олдингиздан қувиб юбормайман, лекин улар сизларнинг биқинларингизга тикан бўладилар, уларнинг худолари эса сизларга тўр бўлади”. 4Худонинг фариштаси бу сўзларни Исроилнинг барча ўғилларига айтганида, халқ баланд овозда фарёд қилиб йиғлади. 5Шунинг учун у жой Бохим, деб аталади. Улар ўша жойда Раббийга қурбонлик келтирдилар.6Йешуа халқни қўйиб юборганида, Исроил ўғилларининг ҳар бири ўзининг улушига, ерни мерос қилиб олиш учун борди. 7Халқ эса Йешуанинг барча кунларида ва Йешуадан сўнг ҳам яшаган, Раббийнинг Исроил учун қилган буюк ишларини кўрган оқсоқолларнинг барча кунларида Раббийга хизмат қилар эди. 8Раббийнинг қули Нўн ўғли Йешуа бир юз ўн ёшда вафот этганидан сўнг,9уни ўзининг улушининг ҳудудида, яъни Гаҳаш тоғининг шимолида бўлган Эфрайим тоғидаги Тимнат-Қераҳда кўмдилар. 10Бу авлоднинг ҳаммаси ўз оталарига қўшилганида, ва улардан сўнг Раббийни ҳам, Унинг Исроил учун қилган ишларини ҳам билмайдиган бошқа авлод кўтарилганида,11шунда Исроил ўғиллари Раббийнинг нигоҳида ёвуз нарсаларни қила бошладилар ва Баалларга хизмат қила бошладилар. 12Уларни Миср еридан олиб чиққан Раббий оталарининг Худосини улар тарк этиб, бошқа худоларга, яъни уларни ўраб турган халқларнинг худоларига мурожаат қилиб, уларга сажда қила бошладилар ва Раббийни ғазаблантирдилар. 13Улар Раббийни тарк этиб, Баал ва Аштаротга хизмат қила бошладилар.14Шунда Раббийнинг ғазаби Исроилга қарши алангаланди ва У уларни талончиларнинг қўлларига топширди. Булар эса уларни талон-тарож қилдилар. Уларни қуршаб турган душманларининг қўлларига У уларни топширди ва улар душманларига бошқа қарши тура олмадилар. 15Раббий уларга айтганидек ҳамда Раббий уларга қасам ичганидек, улар қаерга бормасинлар, Раббийнинг қўли уларга ёмонликка эди ва улар жуда эзилдилар.16Сўнг Раббий уларга ҳакамларни кўтарар эди, улар эса талончиларнинг қўлидан уларни қутқарар эдилар. 17Лекин улар ҳакамларга ҳам қулоқ солмас эдилар, аксинча, ўзга худоларнинг ортидан зинокорона юрар ва уларга сажда қилар эдилар. Уларнинг оталари Раббийнинг амрларига бўйсуниб юрган йўлдан эса улар тезда озиб, оталаридек ҳаракат қилмас эдилар.18Раббий уларга ҳакамларни кўтарганида, Раббийнинг Ўзи ҳакам билан бирга бўлиб, ҳакамнинг барча кунларида уларни душманларидан қутқарар эди. Чунки уларни азоблаётган ва эзаётганлардан бўлган уларнинг инграшларини эшитиб, Раббий уларга раҳм қилар эди. 19Лекин ҳакам ўлганида, улар яна бошқа худоларга ўгирилдилар ва ўз оталаридан баттар ишни қилиб, уларга хизмат қилар ва сажда қилар эдилар. Улар ўз ишларидан ҳамда қайсарона йўлларидан қолмас эдилар.20Шунда Раббийнинг ғазаби Исроилга қарши алангаланди ва У деди: “Бу халқ Менинг оталари билан тузган аҳдимни бузаётгани ва Менинг овозимга қулоқ солмаётгани учун, 21Йешуа ўлаётганида қолдирган халқлардан бирортасини Мен ҳам уларнинг қаршисидан қувиб юбормайман. 22Мен бу халқлар билан Исроилни синайман: уларнинг оталари тутгани каби улар Раббийнинг йўлини тутадиларми ва шу йўлдан юрадиларми ёки йўқми?” 23Шундай қилиб, Раббий бу халқларни қолдириб, уларни тезда қувиб юбормади ва уларни Йешуанинг қўлига топширмади.Chapter 3
1Мана, канъанликларнинг ҳамма урушларини билмаган Исроилнинг бутун халқини синаш учун Раббий қолдирган халқлар – қуйидагилар: 2(яъни урушни билмаган исроилликларнинг кейинги авлодлари урушни билишлари ва ўрганишлари учун қолдирилган халқлар): 3Пелиштликларнинг бешта ҳокими, барча канъанликлар, сидўнликлар, Баал-Ҳермон тоғидан Ҳаматга кириш жойигача бўлган Лебанон тоғида яшайдиган ҳивликлардир.4Раббийнинг оталарига Мусо орқали берган амрларига исроилликлар бўйсунадиларми, деб билиб олиш учун бу халқлар синашга қолдирилган эдилар. 5Шундай қилиб, Исроил ўғиллари канъанликлар, хетликлар, амўрликлар, перизликлар, ҳивликлар ва ябусликлар орасида яшар эдилар. 6Уларнинг қизларини ўзларига хотинликка олар эдилар, ўз қизларини эса уларнинг ўғилларига берар эдилар. Уларнинг худоларига ҳам хизмат қилар эдилар.7Исроилнинг ўғиллари Раббий нигоҳида ёвуз нарсаларни қилдилар, ўз Раббий Худосини унутиб, Баал ва Аштаротга хизмат қилдилар. 8Шунда Раббийнинг ғазаби Исроилга қарши алангаланди ва У уларни Орам-Наҳарайимнинг подшоҳи Қушонриштамнинг қўлига топширди. Исроил ўғиллари Қушонриштамга саккиз йил хизмат қилдилар.9Сўнг Исроил ўғиллари Раббийга фарёд қилдилар. Раббий эса Исроил ўғилларига қутқарувчини, Калебнинг кичик укаси Кеназнинг ўғли Отниэлни кўтарди ва у уларни қутқарди. 10Раббийнинг Руҳи унинг устида эди. У Исроилда ҳакам эди. У урушга чиқди ва Раббий Орам-Наҳарайимнинг подшоҳи Қушонриштамни унинг қўлига топширди. Шундай қилиб, Отниэлнинг қўли Қушонриштамни енгди. 11Шунда ер қирқ йил ором олди. Сўнг Кеназнинг ўғли Отниэл оламдан ўтди.12Исроил ўғиллари яна Раббий нигоҳида ёвуз нарсаларни қила бошладилар. Улар Раббий нигоҳида ёвуз нарсаларни қилганлари учун Раббий Мўаб подшоҳи Эглонни Исроилга қарши кучлантирди. 13У ўзига аммўнликлару амолеқликларни йиғди ва бориб, Исроилни қириб ташлади. Улар Палмалар шаҳрини ҳам қўлга киритдилар. 14Исроил ўғиллари Мўаб подшоҳи Эглонга ўн саккиз йил хизмат қилдилар.15Шунда Исроил ўғиллари Раббийга фарёд қилдилар ва Раббий уларга қутқарувчини – Бенямин ўғли Геранинг ўғли Эҳудни кўтарди. У чапақай эди. Исроил ўғиллари у орқали Мўаб подшоҳи Эглонга инъомлар юбордилар.16Аммо Эҳуд ўзига иккала томони ўткир бўлган, узунлиги бир тирсак бўлган қилич ясади ва уни ридоси остига ўзининг ўнг сонига боғлаб қўйди. 17У Мўаб подшоҳи Эглонга инъомларни олиб келди, Эглон эса жуда семиз одам эди. 18Эҳуд инъомларни келтириб бергач ва инъомларни кўтариб келган одамларни кузатиб қўйгач,19ўзи эса Гилгалда бўлган бутларнинг олдидан қайтиб келди ва деди: “Подшоҳ, менинг сенга айтадиган сир бўлган гапим бор”. У: “Жим”,- деди. Унинг олдида турганларнинг барчаси унинг олдидан чиқиб кетдилар. 20Эҳуд унинг олдига кирди. У алоҳида салқин болохонада ўтирар эди. Эҳуд: “Менда сен учун Худодан сўз бор”,- деди. Эглон курсидан турди.21Эҳуд ўзининг чап қўлини чўзиб, ўнг сонидан қилични олди ва унинг қорнига уни шундай санчдики, 22тиғи билан бирга дастаси ҳам кириб кетди ва ёғ тиғни ёпиб қолди, чунки Эҳуд қилични унинг қорнидан чиқармаган эди ва ундан чиқинди чиқиб кетди. 23Эҳуд даҳлизга чиқди ва ортидан болохонанинг эшикларини ёпиб, қулфлаб қўйди.24У чиққанида, Эглоннинг қуллари келиб, қарадилар-да, мана, болохонанинг эшиклари қулф эди. Улар: “У салқин хонада эҳтиёжини чиқармоқда”,- дедилар. 25Уни жуда узоқ кутдилар. Аммо ҳеч ким болохона эшикларини очмаётганини кўрганларида, калитни олиб, очдилар ва, мана, подшоҳ ерда ўлиб ётар эди.26Улар талмовсираб турганларида, Эҳуд кетиб қолди ва бутларнинг орасидан ўтиб, Сеираҳга қочиб қутулди. 27У келиб, Эфрайим тоғида карнай чалди ва у билан бирга Исроилнинг ўғиллари тоғдан тушдилар, у улардан олдинда борар эди.28У: “Менинг ортимдан юринглар, чунки Раббий сизларнинг душманларингиз мўабликларни қўлларингизга топширди”,- деди уларга. Унинг ортидан бордилар ва Йордандан Мўабга бориладиган кечувни қўлга олиб, ҳеч кимни ўтгани қўймадилар. 29Улар ўша вақтда мўабликлардан барчаси соғлом ва кучли бўлган ўн мингга яқин кишини қириб ташладилар, ҳеч ким қочиб кета олмади. 30Шу тарзда, шу куни мўабликлар Исроилнинг қаршисида бўйсундилар ва ер саксон йил ором олди.31Ундан сўнг Анат ўғли Шамгар келди, у ҳўкизнинг қозиғи билан олти юзта пелиштликни ўлдирди. У ҳам Исроилни қутқарди.Chapter 4
1Эҳуд ўлганидан сўнг Исроил ўғиллари яна Раббий нигоҳида ёвуз нарсаларни қила бошладилар. 2Шунда Раббий уларни Ҳазорда ҳукмронлик қиладиган Канъан подшоҳи Йабиннинг қўлига топширди. Унинг лашкарбошиси – Харошет-Гойимда яшайдиган Сисаро эди. 3Исроилнинг ўғиллари Раббийга фарёд қилдилар, чунки унинг тўққиз юзта темир араваси бор эди ва у Исроил ўғилларини йигирма йил оғир эзди.4Ўша вақтда Лапидотнинг хотини, башоратчи Дебораҳ Исроилда ҳакам эди. 5У Эфрайим тоғидаги, Рамаҳ ва Бейт-Эл оралиғидаги Дебораҳнинг палмаси тагида яшар эди. Исроилнинг ўғиллари унинг олдига ҳукмга келар эдилар.6Дебораҳ одам юбориб, Нафтали қабиласига тегишли Қедеш шаҳридан Абиноам ўғли Баракни чақиртирди ва унга деди: “Сенга Раббий, Исроилнинг Худоси амр қилмоқда: Бориб, Табўр тоғига чиққин. Ўзинг билан бирга Нафтали ва Зебулун ўғилларидан ўн минг кишини ол. 7Мен эса, сенинг олдингга, Кишон оқимига Йабиннинг лашкарбошиси Сисарони, унинг аравалари ва кўп сонли қўшинини олиб келаман, уни сенинг қўлларингга топшираман”.8Барак унга: “Агар сен мен билан бирга борсанг, бораман. Агар мен билан бормасанг, бормайман”,- деди. 9У эса деди: “Хўп, мен сен билан бирга бораман. Фақат унда сен бораётган бу йўлда шараф сенга бўлмайди, Раббий Сисарони аёлнинг қўлига топширади”. Дебораҳ туриб, Барак билан бирга Қедешга борди.10Барак Зебулун ва Нафтали қабиласини Қедешга чақирди ва унинг ортидан ўн минг киши борди. Дебораҳ ҳам у билан бирга борди.11Қайнлик Хебер Мусонинг қайнатаси Ҳобаб ўғилларидан, қайнликлардан ажралди ва Қедеш яқинидаги Заананним эманзорида чодир ёйди.12Сисарога эса Абиноамнинг ўғли Баракни Табўр тоғига кўтарилганини етказдилар. 13Сисаро ўзининг барча араваларини, тўққиз юзта темир аравани, ўзида бўлган бор халқни Харошет-Гойимдан Кишонга чақиртирди.14Дебораҳ Баракка: “Тур, чунки бу – Раббий Сисарони сенинг қўлларингга топширадиган кундир. Раббийнинг Ўзи сендан олдинда боради”,- деди. Барак ва унинг ортидан ўн минг киши Табўр тоғидан тушди.15Шунда Раббий Сисарони, унинг барча араваларини, унинг бор қўшинини Баракнинг қиличидан саросимага солди. Сисаро эса аравасидан тушиб, пиёда қочиб кетди. 16Барак унинг аравалари ва қўшинини Харошет-Гойимгача таъқиб қилди ва Сисаронинг бор қўшини қилич тиғидан қулади, ҳеч ким қолмади.17Сисаро эса қайнлик Хебернинг хотини Йаэлнинг чодирига пиёда қочиб кетди. Зеро Ҳазор подшоҳи Йабин ва қайнлик Хебернинг орасида тинчлик бор эди. 18Йаэл Сисарога пешвоз чиқди ва деди: “Киринг, эгам менинг, меникига киринг. Қўрқманг”. У унинг чодирига кирди ва у уни гилам билан ёпди.19Сисаро унга: “Менга ичишга озроқ сув бер, мен чанқадим”,- деди. У сут солинган мешни олди, унга ичирди ва уни яна ёпиб қўйди. 20Сисаро унга яна деди: “Чодирнинг эшиги ёнида тур, агар бирор киши келиб, сендан сўраса: Бу ерда ҳеч ким йўқми?- деса, сен: Йўқ,- дегин”.21Лекин Хебернинг хотини Йаэл чодирнинг қозиғи ва болғани қўлига олиб, секингина унинг олдига келди ва қозиқни унинг чаккасига шундай санчдики, ерга қоқиб қўйди. У эса чарчоқдан ухлаб қолган эди ва шундай ўлди. 22Мана, Барак Сисаронинг ортидан таъқиб қилар эди. Йаэл унга пешвоз чиқди ва деди: “Киринг, сиз излаётган кишини мен сизга кўрсатаман”. У уникига кирди ва, мана, Сисаро ўлиб ётар, қозиқ эса унинг чаккасида эди.23Ўша куни Худо Канъан подшоҳи Йабинни Исроил ўғиллари олдида бўйсундирди. 24Исроил ўғиллари Канъан подшоҳи Йабинни қириб ташламагунларича, уларнинг қўли Канъан подшоҳи Йабин устидан тобора ва тобора кучайиб бораверди.Chapter 5
1Ўша куни Дебораҳ ва Абиноам ўғли Барак қуйидаги сўзлар билан куйлашди: 2“Исроилнинг йўлбошчилари йўл бошладилар, халқ эса ғайрат кўрсатди. Раббийни шарафланглар!3Эй, подшоҳлар, қулоқ солинглар! Эй, ҳокимлар, диққат қилинглар! Мен Раббийга куйламоқдаман, Исроилнинг Раббий Худосига куйламоқдаман. 4Раббий, Сен Сеирдан чиқаётганингда, Эдўм даласидан келаётганингда, ер титрар, самодан ёмғир томчирар, булутлар эса сув ёғдирар эди.5Раббийнинг юзидан тоғлар эрир, Исроилнинг Раббий Худосининг юзидан ҳатто мана шу Синай эрир эди. 6Анат ўғли Шамгарнинг кунларида, Йаэлнинг кунларида йўллар бўш эди. Илгари тўғри йўлдан юрганлар эса энди айланма йўллардан юрар эдилар.7Исроилнинг қишлоқларида аҳоли қолмади. Мен, Дебораҳ, кўтарилмагунимча, мен, Исроилдаги она, кўтарилмагунимча аҳоли қолмади. 8Халқ янги худоларни танлади, шунинг учун дарвозада уруш бўлди. Исроилнинг қирқ мингида қалқон ва найза кўринар эдими?9Менинг юрагим сизларга ёйилган, эй Исроилнинг бошлиқлари, эй, халқнинг орасида ғайратли бўлганлар! Раббийни шарафланглар! 10Эй, оқ эшакларда юрувчилар, гиламларда ўтирувчилар ва йўлда кетаётганлар, қўшиқ куйланглар!11Мана, қудуқ атрофида подаларни йиғаётганларнинг овозлари! Улар Раббийнинг ҳақлиги учун мадҳлар айтар, Исроилдаги Унинг ҳақлиги учун сардорларни шарафлар эдилар! Ўшанда Раббийнинг халқи дарвозага чиқди.12Уйғон, уйғон, эй, Дебораҳ! Уйғон, уйғон! Қўшиқ куйла! Тур, Барак! Ўз асирларингни бошқаргин, эй, Абиноам ўғли! 13Ўшанда кучлиларнинг камига У халқни бўйсундирди. Раббий менга жасурларни бўйсундирди.14Амолеқнинг ерида ўрнашган одамлар Эфрайимдан келдилар. Эй, Бенямин, сенинг ортингдан, сенинг халқинг орасида Махирдан ҳокимлар ҳам, Зебулундан котибнинг қаламига эга бўлганлар ҳам келдилар.15Дебораҳ билан Иссохорнинг ҳокимлари ва Барак билан Иссохорнинг ўзи водийга пиёда тушди. Рубен авлодларининг юрагида эса катта тебраниш бор.16Нима учун подаларнинг маърашини тинглаб, қўраларнинг орасида ўтирибсан? Рубен авлодларининг юрагида катта тебраниш бор.17Гилъад Йорданнинг нариги томонида тинч яшамоқда, Дан кемалар билан нимадан қўрқади? Ашер дарёнинг қирғоғида ўтирибди ва ўзининг бандаргоҳларида тинч яшамоқда. 18Забулун – ўз жонини ўлимга маҳкум қилган халқ! Нафтали ҳам даланинг тепаликларидадир!19Подшоҳлар келиб, жанг қилдилар. Ўшанда Канъан подшоҳлари ҳам Мегиддонинг сувлари ёнидаги Таанаҳда жанг қилдилар, аммо ҳеч қанча кумушни ўлжа қилиб олмадилар. 20Юлдузлар самодан, ўз йўлларида Сисаро билан курашдилар.21Кишон оқими уларни оқириб кетди! Эй, кўҳна оқим, Кишон оқими! Эй, менинг жоним, кучни топтагин! 22Ўшанда отларнинг туёғи қочишдан синдилар, унинг кучлиларининг қочишидан синдилар.23Мерозни лаънатланглар,- дейди Раббийнинг фариштаси,- лаънатланглар! Раббийнинг ёрдамига келмаганлари, жасурлар билан Раббийнинг ёрдамига келмаганлари учун унинг аҳолисини лаънатланглар.24Қайнлик Хебернинг хотини Йаэл аёллар орасида баракатли бўлсин, чодирларда аёллар орасида баракатли бўлсин! 25У сув сўради, Йаэл сут берди, амалдорларнинг косасида энг яхши сутни келтирди.26Чап қўлини қозиққа, ўнг қўлини эса ишчиларнинг болғасига чўзди. Сисарони урди, унинг бошини шикастлади, уни ёрди ва чаккасини тешди. 27Унинг оёқларига эгилди, қулаб тушиб ётди. Унинг оёқларига эгилди ва қулади. Қаерда эгилган бўлса, ўша ерда ўлик қулади.28Сисаронинг онаси панжара ортидан ойнага қараб, фарёд қилмоқда. Нима учун унинг араваси шунча узоқ вақтдан буён қайтмаяпти, нима учун унинг араваларининг ғилдираклари бунча имиллаяпти?29Уларнинг аёлларидан донолари унга жавоб бермоқдалар, унинг ўзи ҳам ўзининг сўзларига жавоб бермоқда: 30"Аниқ, улар топганлар, ўлжани тақсимлаяптилар, ҳар бир жангчига битта ёки иккитадан қиз бўлди. Ўлжа олинган ранг-баранг кўйлак, асирнинг елкасидан ечиб олинган, иккала томонига нақш урилган, ўлжа олинган ранг-баранг кўйлак Сисарога бўлди".31Худди шундай, ё, Раббий, Сенинг барча душманларинг ҳалок бўлсин! Раббийни севадиганлар эса бор кучида кўтариладиган қуёш каби бўлсинлар”. Бу воқеадан сўнг ер қирқ йил ором олди.Chapter 6
1Исроил ўғиллари яна Раббий нигоҳида ёвуз нарсаларни қила бошладилар ва Раббий уларни етти йилга мидианликларнинг қўлларига топширди. 2Мидианликларнинг қўли эса Исроилнинг устида оғир эди. Исроил ўғиллари мидианликлардан ҳимояланиш учун тоғларда даралар, ғорлар ва мустаҳкамланган жойлар қилдилар.3Исроил экин экканида, мидианликлар, амалеқликлар ва шарқнинг аҳолиси келиб, уларнинг ерларида юрар, 4ўз қароргоҳларини қурар, Ғазогача ернинг ҳосилларини битирар ва Исроилда озиқланиш учун қўйни ҳам, ҳўкизни ҳам, эшакни ҳам қолдирмас эдилар.5Чунки улар ўз чорвалару чодирлари билан келиб, чигиртка каби кўп сонли бўлиб келар эдилар. Уларнинг ўзлари ва уларнинг туяларининг сон-саноғи йўқ эди. Улар Исроил ерини бўм-бўш қилиш учун унда юрар эдилар. 6Исроил мидианликлар туфайли жуда қашшоқлашди. Шунда Исроил ўғиллари Раббийга фарёд қилдилар.7Исроил ўғиллари Раббийга мидианликлардан фарёд қилганларида, 8Раббий Исроил ўғилларига пайғамбарни юборди ва уларга деди: “Исроилнинг Раббий Худоси шундай дейди: Мен сизларни Мисрдан олиб чиқдим, сизларни қуллик уйидан олиб чиқдим.9Сизларни мисрликларнинг қўлидан ва сизларни эзганларнинг қўлидан халос қилдим. Мен уларни олдингиздан қувиб юбориб, уларнинг ерларини сизларга бердим, 10ва сизларга: Мен – сизларнинг Раббий Худойингизман. Сизлар амўрликларнинг ерида яшаб, уларнинг худоларини эҳтиром қилманглар,- дедим. Лекин сизлар Менинг овозимга қулоқ солмадингизлар”.11Сўнг Раббийнинг фариштаси келиб, Ўфраҳда Абиэзернинг авлоди Йоашга тегишли бўлган эман остида ўтирди. Унинг ўғли Гидъўн эса мидианликлардан яшириниш учун исканжада буғдойни уриб чиқараётган эди. 12Унга Раббийнинг фариштаси намоён бўлди ва унга: “Раббий сен билан бирга, эй, кучли паҳлавон!”- деди.13Гидъўн унга: “Эгам менинг! Агар Раббий биз билан бўлса, нима учун буларнинг ҳаммаси бошимизга тушди? Бизнинг оталаримиз: "Раббий бизни Мисрдан олиб чиқди", деб айтиб берган Унинг барча мўъжизалари қани? Эндиликда Раббий бизни тарк этди ва бизни мидианликларнинг қўлларига топширди”,- деди.14Раббий унга қараб деди: “Шу кучинг билан бориб, Исроилни мидианликларнинг қўлларидан халос қилгин. Мен сени юборяпман”. 15У: “Ё, Раббий! Мен Исроилни қандай қилиб халос қиламан? Мана, менинг авлодим Манашеҳнинг қабиласида энг қашшоғи, мен ҳам отамнинг уйида энг кичигиман”,- деди унга.16Раббий унга: “Мен сен билан бирга бўламан. Сен мидианликларни бир кишини енггандек енгасан”,- деди. 17Гидъўн эса Унга деди: “Агар мен Сенинг нигоҳларингда иноят топган бўлсам, унда Сен мен билан суҳбатлашаётганинг ҳақида менга аломат бергин: 18мен Сенинг олдингга келмагунимча ва ўз туҳфамни келтириб Сенга тақдим қилмагунимча, шу ердан кетма”. У: “Мана, келгунингча тураман”,- деди.19Гидъўн бориб, улоқчани сўйди ва бир эфа ундан ачитқисиз нон тайёрлади. Гўштни саватга солди, шўрвани хумчага қуйди ва эман остига олиб келиб, фариштага тақдим этди. 20Худонинг фариштаси унга: “Гўшт ва ачитқисиз нонни олиб, мана бу тошнинг устига қўйгин, сўнг шўрвани устига тўккин”,- деди. У худди шундай қилди.21Раббийнинг фариштаси қўлида бўлган таёғининг учини чўзиб, гўшт ва ачитқисиз нонга теккизди. Шунда тошдан олов чиқиб, гўшт ва ачитқисиз нонни еб юборди. Раббийнинг фариштаси эса унинг кўзидан ғойиб бўлди.22Гидъўн эса бу Раббийнинг фариштаси эканини кўриб: “Ҳолимга вой, ё, Раббий Худо! Чунки мен Раббийнинг фариштаси билан юзма юз кўришдим”,- деди. 23Раббий унга: “Сенга тинчлик бўлсин! Қўрқма, ўлмайсан”,- деди. 24Ўша жойда Гидъўн Раббийга қурбонгоҳ қурди ва уни Йаҳвеҳ Шалом, деб атади. У ҳозирги кунгача Абиэзернинг Ўфраҳидадир.25Ўша тунда Раббий унга деди: “Отангнинг подасидан бир бузоқ ва етти ёшли бошқа бир бузоқни ол. Отангникида бўлган Баалнинг қурбонгоҳини эса бузиб ташла, унинг ёнидаги Аштаротнинг санамини парчалаб ташла. 26Сўнг мана шу қоянинг чўққисида қоидаси бўйича ўз Раббий Худойингга қурбонгоҳ қургин ва иккинчи бузоқни олиб, сен кесиб ташлайдиган Аштаротнинг дарахт ўтинларида тамоман ёндириш қурбонлигига келтир”.27Гидъўн ўз қулларидан ўн кишини олди ва Раббий айтганидек қилди. Лекин буни кундузи қилишга отасининг хонадонидагилари ва шаҳар аҳолисидан қўрққани туфайли тунда қилди.28Эрталаб шаҳар аҳолиси турди ва, мана, Баалнинг қурбонгоҳи бузиб ташланган, унинг ёнидаги Аштарот парчалаб ташланган ва янги ўрнатилган қурбонгоҳда иккинчи бузоқ тамоман ёндириш қурбонлигига келтирилган эди. 29Улар бир-бирларига: “Ким бу ишни қилди?”- дер эдилар. Изладилар, сўраб-суриштирдилар ва уларга: “Йоашнинг ўғли Гидъўн буни қилди”,- дедилар.30Шаҳар аҳолиси Йоашга: “Ўғлингни олиб чиққин. У Баалнинг қурбонгоҳини бузиб ташлагани ва унинг ёнидаги Аштарот санамини парчалаб ташлагани учун ўлиши керак”,-дедилар.31Йоаш унинг қаршисида турганларнинг барчасига: “Баал учун сизлар курашасизларми? Уни сизлар ҳимоя қиласизларми? Ким у учун курашса, ўша одам шу тонгнинг ўзида ўлимга маҳкум қилинади. Агар у худо бўлса, ўзи учун ўзи курашсин, чунки у унинг қурбонгоҳини бузди”,- деди. 32Шу кундан бошлаб Гидъўнни Йеруббаал, деб атай бошлади, чунки: “У унинг қурбонгоҳини бузгани учун Баалнинг ўзи у билан курашсин”,- деди.33Сўнгра ҳамма мидианликлар, амолеқликлар ва шарқ аҳолиси биргаликда йиғилиб, дарёни кечиб ўтдилар ва Йезреэл водийсида қароргоҳ қурдилар.34Гидъўнни эса Раббийнинг Руҳи қамради. У карнай чалди ва Абиэзернинг авлоди унинг ортидан боришга чақирилди. 35У Манашеҳнинг барча қабиласига элчилар юборди ва унинг ортидан боришга улар ҳам чақирилдилар. Шунингдек, Ашерга, Забулун ва Нафталига элчилар юборди. Улар эса у билан учрашгани келдилар.36Гидъўн Худога деди: “Агар Сен, Ўзинг айтганингдек, менинг қўлим билан Исроилни халос қилсанг, 37унда аломат бер. Мана, қирқилган жунни хирмон саройида ёяман: агар шудринг фақат жунда бўлса ва бутун ер қуруқ бўлса, унда Сен айтганингдек, менинг қўлим билан Исроилни қутқаришингни билиб оламан”.38Шундай бўлди ҳам. Эртаси куни, эрта тонгда туриб, у жунни сиқди ва жундан тўла бир пиёла шудрингни сиқиб олди.39Гидъўн Худога яна: “Агар яна бир бора айтсам ва яна бир боргина жун билан синов ўтказсам, мендан ғазабланмагин. Энди фақат жуннинг усти қуруқ бўлсин, бутун ерда эса шудринг бўлсин”,- деди. 40Ўша тунда Худо худди шундай қилди: фақат жуннинг усти қуруқ бўлиб, бутун ерда эса шудринг бор эди.Chapter 7
1Гидъўн бўлмиш Йеруббаал ва у билан бирга бўлган халқ эрта тонгда туриб, Ҳарод қудуғи ёнида қароргоҳ қурди. Мидианнинг қароргоҳи эса ундан шимол томонда, водийдаги Мўреҳ тепалигида эди.2Раббий Гидъўнга деди: “Сен билан бирга бўлган халқ жуда кўп, Мен мидианликларни уларнинг қўлларига топшира олмайман, токи Исроил Менинг қаршимда мағрурланиб: Менинг қўлим мени қутқарди, демасин. 3Шунинг учун, халқнинг қулоғига эшиттириб эълон қил ва уларга: Ким қўрқоқ ва журъатсиз бўлса, ортга қайтсин ва Гилъад тоғидан эрта тонгда кетсин, деб айтгин”. Шунда халқдан йигирма икки минг киши қайтди, ўн минг киши қолди.4Раббий яна Гидъўнга деди: “Ҳали ҳам халқ кўп. Уларни сувга бошлаб боргин, Мен сенга уларни танлаб бераман. Мен ким ҳақида: Сен билан бирга борсин, десам, ўша сен билан бирган борсин. Ким ҳақида: Сен билан бирга бормасин, десам, ўша сен билан бирга бормасин”.5У халқни сувнинг бўйига олиб келди. Раббий Гидъўнга деди: “Ким сувни ит ялаб ичгани каби тили билан ялаб ичса, уни алоҳида қўйгин. Шунингдек, тиззаларига чўк тушиб, сув ичадиганларнинг ҳаммасини алоҳида қўйгин”. 6Қўлидан оғзи билан сувни ялаб ичганларнинг сони уч юз киши эди, қолган бутун халқ эса сув ичиш учун тиззаларига чўк тушган эдилар.7Сўнг Раббий Гидъўнга деди: “Ялаб ичган уч юз киши билан Мен сизларни халос қиламан ва мидианликларни қўлларингизга топшираман. Бутун халқ эса ўз жойига борсин”. 8Улар халқдан ўзлари учун озуқа ва уларнинг карнайларини олдилар ва Гидъўн ҳамма исроилликларни чодирларига қўйиб юбориб, ўзига уч юз кишини олиб қолди. Мидианликларнинг чодирлари эса ундан пастда, водийда эди.9Ўша тунда Раббий унга деди: “Тур ва қароргоҳга тушиб бор. Мен уни сенинг қўлингга топширяпман. 10Агар бир ўзинг боришга қўрқсанг, унда қароргоҳга хизматкоринг Фураҳ билан бор. 11Улар нима деяётганларини эшитасан, ўшанда қўлларинг қувватланади ва қароргоҳга борасан”. Гидъўн ва унинг хизматкори Фураҳ қароргоҳда бўлган қуролланган кишиларнинг олдига бордилар.12Мидианликлар, амолеқликлар ва шарқнинг барча аҳолиси водийда чигиртка каби кўпчилик бўлиб жойлашган эдилар. Уларнинг туяларининг сон-саноғи йўқ эди, улар дарё қирғоғидаги қум каби кўп эдилар.13Гидъўн келди. Мана, бири бошқасига тушини айтиб берар ва дер эди: “Мен туш кўрдим, гўёки юмалоқ арпа нони Мидиан қўшини томон думалаб келар эди. У чодирга думалаб келиб, уни шундай урдики, у қулади; уни ағдариб юборди ва чодир бузилиб кетди”. 14Бошқаси унга жавобан деди: “Бу ― исроиллик Йоашнинг ўғли Гидъўннинг қиличидан бошқа нарса эмас. Худо мидианликларни ва бор қўшинни унинг қўлига топширди”.15Гидъўн тушнинг баёни ва унинг талқинини эшитиб, Раббийга сажда қилди ва Исроилнинг қароргоҳига келиб: “Туринглар! Раббий мидианликларнинг қўшинини сизларнинг қўлингизга топширди”,- деди. 16У уч юз одамни уч гуруҳга бўлиб, уларнинг ҳаммасининг қўлларига карнай, бўш кўза ҳамда бўш кўзаларнинг ичига солишга чироқлар берди.17Сўнг уларга деди: “Менга қаранглар ва мен қилгандек қилинглар. Мана, мен қароргоҳга яқинлашаман ва мен нима қилсам, сизлар ҳам шуни қилинглар. 18Мен ва мен билан бирга бўлганлар карнай чалганимизда, сизлар ҳам бутун қароргоҳ атрофида карнайларингизни чалиб: "Раббий ва Гидъўн учун олға!"- деб қичқиринглар”.19Гидъўн ва у билан бирга юз киши ярим тунда қароргоҳга келиб, соқчиларни уйғотишди, карнайларни чалишди ва қўлларида бўлган кўзаларни синдиришди.20Уччала гуруҳ ҳам карнайлар чалишди, кўзаларни синдиришди. Улар чап қўлларида чироқларини, ўнг қўлларида эса карнайларини тутиб турар эдилар, карнай чалиб: “Раббий ва Гидъўн учун олға!”- деб қичқирар эдилар. 21Уларнинг ҳар бири қароргоҳнинг атрофида ўз жойида турар эди. Шунда бутун қароргоҳдагилар югура бошладилар, қичқира бошладилар ва қочиб қолдилар.22Уч юз киши карнай чалаётганида, Раббий бутун қароргоҳда уларнинг ҳар бирининг қиличини бошқасига қарши қилиб қўйди. Шунда қўшин Зерератдаги Бейт-Шиттаҳга, Таббат ёнидаги Абел-Мехолаҳнинг чегарасигача қочар эди. 23Нафтали, Ашер ва Манашеҳнинг бутун қабиласидан исроилликлар чақирилдилар ва мидианликларни таъқиб қилдилар.24Гидъўн эса бутун Эфрайим тоғига элчиларни юбориб деди: “Мидианликларнинг олдидан чиқиб, Бейт-Бараҳ ва Йордангача бўлган сув кечувини улардан тортиб олинглар”. Барча эфрайимликлар чақирилдилар. Улар Бейт-Бараҳ ҳамда Йордангача бўлган сув кечувини қўлга олдилар. 25Улар мидианликларнинг иккита ҳокимини ― Ореб ва Зибни ҳам қўлга олдилар. Оребни Тсур-Оребда, Зибни эса Йеқеб-Зибда ўлдирдилар ва мидианликларни таъқиб қилдилар. Ореб билан Зибнинг бошини эса Йорданнинг у томонига Гидъўнга олиб келдилар.Chapter 8
1Унга Эфрайимнинг одамлари: “Нима учун сен бундай қилдинг? Мидианликлар билан жанг қилгани бораётганингда бизни чақирмадинг?”- дедилар. Шундай деб, у билан жуда баҳслашдилар.2Гидъўн уларга жавоб бериб деди: “Сизлар ҳозир қилган иш каби мен бирор иш қилдимми? Узумни Абиэзер терганидан кўра Эфрайим йиғиб олгани яхшироқ эмасми? 3Мидиан ҳокимлари Ореб ва Зибни Худо сизларнинг қўлларингизга топширди, мен сизлар қилганингиз каби нима ҳам қила олар эдим?” У уларга шундай деганидан сўнг уларнинг руҳи унга нисбатан тинчланди.4Сўнг Гидъўн ва у билан бирга бўлган уч юз киши Йорданга келиб, ундан ўтишди.Улар душманларни таъқиб қилиб, жуда толиққан эдилар. 5У Суккот аҳолисига: “Менинг ортимдан келаётган халққа нон беринглар. Улар толиқдилар, мен эса Мидиан подшоҳлари Зебаҳ ва Тсалмунони таъқиб қиляпман”,- деди.6Суккотнинг ҳокимлари: “Зебаҳ ва Тсалмунонинг қўллари аллақачон сенинг қўлингдамики, биз сенинг қўшинингга нон берайлик?”- дедилар. 7Шунда Гидъўн: “Шундай деганларинг учун, Раббий Зебаҳ ва Тсалмунони менинг қўлимга топширганида, мен таналарингизни саҳро тиканлари ва янчувчи тишли тахталар билан ёриб ташлайман”,- деди.8У ердан Пенуэлга бориб, унинг аҳолисига худди шу сўзларни айтди. Пенуэлнинг аҳолиси ҳам унга Суккот аҳолиси каби жавоб бердилар. 9У Пенуэл аҳолисига ҳам: “Мен тинчликда қайтганимда, мана шу минорани бузиб ташлайман”,- деди.10Зебаҳ ва Тсалмуно Каркорда эдилар. Шарқ аҳолисининг бор қўшинидан қолган ўн беш мингга яқин қўшин улар билан бирга эди. Қилич яланғочлайдиган юз йигирма минг киши эса қулаган эди.11Гидъўн Нобаҳ ва Йогбеҳаҳдан шарқ томонда чодирларда яшовчиларнинг олдига борди ва қўшин беғам турганида, қўшинни қириб ташлади. 12Шунда Зебаҳ ва Тсалмуно қочиб кетдилар. У уларнинг ортидан қувиб, Мидианнинг иккала подшоҳини, Зебаҳ ва Тсалмунони тутиб олди ва бор қўшинни саросимага солди.13Сўнг Йоаш ўғли Гидъўн Херес тепалигидаги жангдан қайтди. 14У Суккот аҳолисидан бир йигитни тутиб олди ва ундан сўраб-суриштирди. У Суккот ҳокимлари ва оқсоқолларини ― етмиш етти нафар кишини ёзиб берди.15Шунда Гедъўн Суккот аҳолисига келиб деди: “Мана Зебаҳ ва Тсалмуно! Улар учун сизлар: "Зебаҳ ва Тсалмунонинг қўллари аллақачон сенинг қўлингдамики, биз сенинг толиққан одамларингга нон берайлик?"- деб, менинг устимдан кулган эдингизлар. 16У шаҳарнинг оқсоқолларини олди ва саҳро тиканлари ҳамда янчувчи тишли тахталар олиб, улар билан Суккот аҳолисини жазолади. 17Пенуэл минорасини ҳам бузиб ташлади, шаҳарнинг аҳолисини эса қириб ташлади.18Сўнгра Зебаҳ ва Тсалмунога: “Сизлар Табўрда ўлдирган одамлар қанақа эдилар?”- деди. Улар: “Улар сен каби эдилар, ҳар бири подшоҳнинг ўғлига ўхшар эди”,- дедилар. 19Шунда у: “Улар менинг биродарларим, менинг онамнинг ўғиллари эдилар. Раббий тирик! Агар сизлар уларни тирик қолдирганларингизда эди, мен сизларни ўлдирмаган бўлар эдим”,- деди.20У ўзининг тўнғичи Йетерга: “Тур, уларни ўлдир”,- деди. Лекин ўсмир қиличини чиқармади, зеро у қўрқди, чунки у ҳали ёш эди. 21Зебаҳ ва Тсалмуно: “Ўзинг туриб бизни ўлдир, чунки одамнинг кучи ўзига хос”,- дедилар. Гидъўн туриб, Зебаҳ ҳамда Тсалмунони ўлдирди ва уларнинг туяларининг бўйинларида бўлган шодаларни олди.22Исроилликлар Гидъўнга: “Сен, сенинг ўғлинг, сенинг ўғлингнинг ўғли бизнинг устимиздан ҳукмронлик қилгин, чунки сен бизни мидианликларнинг қўлидан халос этдинг”,- дедилар. 23Гидъўн уларга: “Мен ҳам сизларнинг устингиздан ҳукмронлик қилмайман, менинг ўғлим ҳам сизларнинг устингиздан ҳукмронлик қилмайди. Раббий сизларнинг устингиздан ҳукмронлик қилсин”,- деди.24Гидъўн уларга яна деди: “Сизлардан бир нарсани сўрайман, менга ҳар бирингиз ўз ўлжангиздан биттадан сирға беринглар. (Зеро душманларда кўплаб олтин сирғалар бор эди, чунки улар исмоилликлар эдилар). 25Улар: “Берамиз”,- дедилар. Улар кийимларни ёйдилар ва ҳар бири у ерга ўз ўлжасидан биттадан сирға ташладилар.26У сўраб олган олтин сирғаларнинг вазни бир минг етти юз шеқел олтин эди. Бу Мидиан подшоҳларида бўлган қирмизи кийимлар, тугмалар, шодалардан ташқари ҳамда уларнинг туяларининг бўйинларида бўлган олтин занжирлардан ташқари эди.27Гидъўн булардан эфод ясади ва уни ўз шаҳрига, Ўфраҳга қўйди. Исроилликларнинг ҳаммаси ўша ерга унинг ортидан зинокорона бора бошладилар. Бу Гидъўн ҳамда унинг хонадони учун тўр бўлди. 28Шундай қилиб, мидианликлар Исроил ўғиллари қаршисида бўйсундилар ва бошқа бошларини кўтармадилар. Шунда Гидъўннинг кунларида ер қирқ йил ором олди.29Йоашнинг ўғли Йеруббаал бориб, ўз уйида яшади. 30Гидъўннинг ўз пушти камаридан келиб чиққан етмиш нафар ўғли бор эди, чунки унинг хотини кўп эди. 31Шунингдек, Шеқемда яшаган чўриси унга ўғил туғиб берди ва у уни Абумалек, деб атади.32Йоашнинг ўғли Гидъўн ўта кекса ёшда оламдан ўтди ва Абиэзернинг Ўфраҳдаги отаси Йоашнинг мақбарасида дафн этилди. 33Гидъўн ўлганида, Исроил ўғиллари яна Баалнинг ортидан зинокорона юра бошладилар ва ўзларига Баал-беритни худо қилдилар.34Исроилнинг ўғиллари уларни атрофларидаги барча душманларидан халос қилган ўз Раббий Худосини ёдга олмадилар. 35Йеруббаал, яъни Гидъўннинг уйига ҳам, у Исроилга қилган барча яхшиликлари учун яхшилик қилмадилар.Chapter 9
1Йеруббаалнинг ўғли Абумалек Шеқемга, ўз онасининг биродарларининг олдига бориб, уларга, ўз онасининг отасининг авлодидагиларнинг барчасига сўзлаб деди: 2“Шеқемнинг ҳамма аҳолисига айтинглар: Сизлар учун нима яхши, Йеруббаалнинг етмиш нафар ўғлининг ҳаммаси сизларнинг устингиздан ҳукмронлик қилишими ёки биттаси ҳукмронлик қилишими? Ёдда тутинглар, мен сизларнинг суягингиз ва этингизман”.3Унинг онасининг биродарлари у ҳақида бу сўзларнинг барчасини Шеқем аҳолисининг қулоғига гапириб бердилар. Уларнинг юраги эса Абумалекга мойил бўлди, зеро улар: “У бизнинг биродаримиз,”- дер эдилар. 4Улар унга Баал-беритнинг уйидан етмиш шеқел кумуш бердилар. Абумалек бунга бекорчи ва енгилтак одамларни ёллади. Улар унга эргашдилар.5У Ўфраҳга, отасининг уйига келди ва ўзининг биродарларини, Йеруббаалнинг етмиш нафар ўғлини бир тошда қатл этди. Фақатгина Йеруббаалнинг кичик ўғли Йотам омон қолди, чунки у яширинган эди. 6Шеқемнинг ҳамма аҳолиси ва Миллонинг бор хонадони йиғилиб бориб, Шеқем ёнидаги эман олдида Абумалекни подшоҳ қилдилар.7Буни Йотамга айтиб берганларида, у бориб, Геризим тоғи чўққисига чиқди ва овозини баландлатиб қичқирганича сўзлади: “Менга қулоқ солинглар, эй, Шеқем аҳолиси, шунда Худо сизларга қулоқ солади! 8Бир куни дарахтлар ўз устидан подшоҳни мойлаш учун бордилар ва зайтун дарахтига: Бизнинг устимиздан ҳукмронлик қил,- дедилар.9Зайтун дарахти уларга: Менинг мойим билан худолар ва одамларни эҳтиром қиладилар. Мен ўзимнинг мойимни қолдириб, дарахтлар устида дайдилик қилиб юриш учун бораманми?- деди. 10Дарахтлар анжир дарахтига: Келиб, бизнинг устимиздан ҳукмронлик қил,- дедилар. 11Анжир дарахти уларга: Мен ўзимнинг ширинлигим ва яхши ҳосилимни қолдириб, дарахтларнинг устида тентираб юриш учун бораманми?- деди.12Дарахтлар узум токига: Келиб, бизнинг устимиздан ҳукмронлик қил,- дедилар. 13Узум токи уларга: Мен худолар ва одамларни қувонтирадиган шаробимни қолдириб, дарахтларнинг устида тентираб юриш учун бораманми?- деди. 14Охири барча дарахтлар тиканакка: Келиб, бизнинг устимиздан ҳукмронлик қил,- дедилар.15Тиканак дарахтларга: Агар сизлар ҳақиқатан мени устингиздан подшоҳ қилиб қўяётган бўлсангизлар, унда келинглар ва менинг соямда ором олинглар. Агар бундай бўлмаса, унда тиканакдан олов чиқади ва Лебаноннинг кедрларини ёндириб юборади,- деди. 16Шундай қилиб, қаранглар, Абумалекни подшоҳ қилиб қўйиб, сизлар ҳақиқат бўйича ва тўғри иш қилдингизларми? Йеруббаал ва унинг хонадонига яхши муносабатда бўлдингизларми? Унинг яхши ишига биноан муносабатда бўлдингизларми?17Сизлар учун менинг отам курашган эди, ўз ҳаётини аямаган ва сизларни мидианликларнинг қўлидан қутқарган эди. 18Сизлар эса бугун менинг отамнинг хонадонига қарши кўтарилдингизлар ва отамнинг етмиш нафар ўғлини бир тошда қатл этдингизлар. Шеқем аҳолиси устидан эса унинг чўрисининг ўғли Абумалекни подшоҳ қилиб қўйдингизлар, чунки у сизларнинг биродарларингиздир.19Агар сизлар эндиликда Йеруббаал ва унинг хонадонига ҳақиқат бўйича ва тўғри муносабатда бўлган бўлсангизлар, унда Абумалек учун қувонинглар, у ҳам сизлар учун қувонсин. 20Агар бундай бўлмаса, унда Абумалекдан олов чиқиб, Шеқем аҳолисини ҳамда Миллонинг бор хонадонини ютиб юборсин. Шеқем аҳолисидан ҳамда Миллонинг бор хонадонидан эса олов чиқиб, Абумалекни ютиб юборсин”. 21Сўнгра Йотам югуриб, қочиб кетди ва Бейэрга бориб, ўша ерда акаси Абумалекдан яшириниб яшай бошлади.22Абумалек эса Исроил устидан уч йил подшоҳлик қилди. 23Худо Абумалек ва Шеқем аҳолиси орасига ёвуз руҳни юборди. Шеқем аҳолиси Абумалекга бўйсунмадилар, 24токи шу йўл билан Йеруббаалнинг етмиш нафар ўғли учун қасос амалга ошсин, уларнинг қони эса уларни ўлдирган бумалекга қарши ҳамда ўз биродарларини ўлдириши учун унинг қўлини мустаҳкамлаган Шеқем аҳолисига қарши бўлсин.25Шеқем аҳолиси тоғларнинг чўққиларида одамларни унга қарши пистирмага қўйдилар, улар эса йўлда уларнинг олдиларидан ўтаётган ҳар бир йўловчини талар эдилар. Бу ҳақида Абумалекга хабар бердилар.26Эбед ўғли Гаҳал ҳам ўз биродарлари билан Шеқемга келиб, Шеқем бўйлаб юрди ва Шеқем аҳолиси унга умид қилдилар. 27Улар далага чиқдилар, ўз узумларини тердилар, уларни исканжада эздилар, байрам қилдилар, ўз худоларининг уйига бордилар, еб-ичдилар ва Абумалекни лаънатладилар.28Шунда Эбед ўғли Гаҳал деди: “Абумалек ким ва Шеқем нимаки, биз унга хизмат қилишимиз керак? У Йеруббаалнинг ўғли эмасми, унинг катта амалдори Зебул эмасми? Яхшиси, Шеқемнинг отаси бўлмиш Ҳамўрнинг авлодларига хизмат қилинглар, унга эса хизмат қилишимиз нима керак? 29Агар бу халқ менинг ҳокимиятим остида бўлганида эди, мен Абумалекни қувиб юборган бўлар эдим”. Абумалекга: “Ўз қўшинингни кўпайтиргин ва чиққин”,- дедилар.30Шаҳарнинг ҳокими Зебул эса Эбед ўғли Гаҳалнинг сўзларини эшитиб, унинг ғазаби алангаланди. 31У шумлик қилиб, Абумалекга элчиларни бундай дейиш учун юборди: “Мана, Эбеднинг ўғли Гаҳал ва унинг биродарлари Шеқемга келдилар. Мана, улар шаҳарни сенга қарши қўзғатмоқдалар.32Шундай қилиб, сен ҳамда сен билан бирга бўлган халқ тунда туринглар ва далага пистирма қўйинглар. 33Эрталаб, қуёш кўтарилаётганида, тезда туриб, шаҳарга ёпирилгин. У ҳамда у билан бирга бўлган халқ сенинг олдингга чиққанларида, қўлинг нима қила олса, улар билан шуни қилгин”.34Абумалек ҳамда у билан бирга бўлган бор халқ тунда туриб, Шеқем ёнида тўрт гуруҳдан иборат пистирма қўйдилар. 35Эбеднинг ўғли Гаҳал чиқиб, шаҳар дарвозалари ёнида турди. Шунда Абумалек ҳамда у билан бирга бўлган халқ пистирмадан чиқдилар.36Гаҳал халқни кўриб Зебулга: “Мана, тоғнинг чўққисидан халқ тушиб келяпти”,- деди. Зебул эса унга: “Тоғнинг сояси сенга одамлар бўлиб кўриняпти”,- деди. 37Гаҳал яна сўзлаб: “Мана, халқ чўққидан тушиб келяпти ва битта гуруҳ Меонним эмани йўлидан келяпти”,- деди.38Зебул унга: “Сенинг: Абумалек ким бўлибдики, биз унга хизмат қилсак,- деган оғзинг қани? Бу сен менсимаган халқ. Энди чиқиб бориб, улар билан жанг қил”,- деди. 39Шунда Гаҳал Шеқем халқининг олдида бориб, Абумалек билан жанг қилди. 40Абумалек уни қувди ва у ундан қочиб кетди. Шаҳарнинг дарвозаларигача эса кўплар ўлиб қуладилар.41Сўнг Абумалек Арумаҳда қолди. Гаҳал билан унинг биродарлари Шеқемда яшамасликлари учун Зебул уларни қувиб юборди. 42Кейинги куни халқ далага чиқди ва бу ҳақида Абумалекга хабар бердилар. 43У ўз халқини олди ва уларни уч гуруҳга бўлиб, далада пистирма қилди. Сўнг шаҳардан халқ чиққанини кўриб, уларга қарши кўтарилди ва уларни ўлдирди.44Абумалек ҳамда у билан бирга бўлган гуруҳлар яқинлашиб, шаҳар дарвозалари олдида турганларида, қолган иккита гуруҳ далада бўлганларнинг ҳаммасига ташландилар ва уларни ўлдирдилар. 45Ўша куни Абумалек куни бўйи шаҳарга қарши жанг қилиб, шаҳарни қўлга киритди ва унда бўлган халқни қириб ташлади, шаҳарни вайрон қилиб, унга туз сепди.46Бу ҳақида эшитиб, Шеқем минорасида бўлганларнинг барчаси Баал-Беритнинг бутхонаси минорасига кирдилар. 47Абумалекга Шеқем минорасида бўлганларнинг барчаси у ерда тўпланганлари ҳақида етказдилар.48Шунда Абумалекнинг ўзи ҳамда у билан бирга бўлган бор халқ Тсалмуно тоғига бордилар. Абумалек ўзи билан болта олиб, дарахтларнинг новдаларини кесди, уларни елкаларига қўйди ҳамда ўзи билан бирга бўлган халққа: “Мен нима қилганимни сизлар кўрдингизлар, сизлар ҳам тезда шундай қилинглар”,- деди. 49Бор халқнинг ҳар бири новдалар кесиб олди ва Абумалекнинг ортидан бориб, минорага қўйди ҳамда улар билан минорани ёндирди. Шеқем минорасида бўлганларнинг барчаси, мингга яқин эркак ва аёл ўлди.50Сўнгра Абумалек Тебезга борди ва Тебезни қамал қилиб, уни қўлга киритди. 51Шаҳарнинг ўртасида мустаҳкам минора бор эди, эркаклар, аёллар ва шаҳарнинг бор аҳолиси ўша жойга қочиб кетдилар, уни ичкаридан ёпиб олдилар ва миноранинг томига чиқдилар.52Абумалек миноранинг олдига келиб, уни қуршаб олди ва уни ёқиб юбориш учун миноранинг эшикларига яқинлашди. 53Шунда бир аёл тегирмон тошининг бир бўлагини Абумалекнинг бошига ташлади ва унинг бош суягини ёрди. 54У шу лаҳзанинг ўзида ўзининг қурол ташувчиси бўлган ўспиринни чақирди ва унга: “Қиличингни чиқаргин ва мени ўлдиргин, токи мен ҳақимда: Уни аёл киши ўлдирди,- дейишмасин”,- деди. Шунда ўз ўспирини унга қилич санчди ва у ўлди.55Абумалек ўлганини кўриб, исроилликларнинг барчаси ўз жойига кетди. 56Абумалек ўзининг етмиш нафар биродарини ўлдириб отасига қилган ёвузлиги учун Худо унга шундай қаримта берди. 57Шеқем аҳолисининг ҳамма ёвузлигини ҳам Худо уларнинг бошларига ўгирди: Йеруббаал ўғли Йотамнинг лаънати уларнинг бошига келди.Chapter 10
1Абумалекдан сўнг Исроилни халос қилиш учун Иссохор қабиласидан Додо ўғли Пувваҳнинг ўғли Тўло кўтарилди. У Эфрайимнинг тоғидаги Шамирда истиқомат қилар эди. 2У Исроилда йигирма уч йил ҳакам бўлди ва ўлиб, Шамирда кўмилди.3Ундан кейин Гилъадлик Йаир кўтарилди ва Исроилда йигирма икки йил ҳакам бўлди. 4Унинг ўттиз нафар ўғли бор эди. Улар ўттизта ёш эшакда юрар эди. Уларнинг ўттизта шаҳари бор эди. Уларни ҳозирги кунгача Гилъад еридаги Йаир қишлоқлари, деб аташади. 5Йаир ўлди ва Камонда дафн этилди.6Исроилнинг ўғиллари Раббий нигоҳида ёвуз нарсаларни қилишни давом эттирар эдилар. Улар Баалларга, Аштаротга, Суриянинг худоларига, Сидўннинг худоларига, Мўабнинг худоларига, Аммўннинг худоларига, Пелиштнинг худоларига хизмат қилар эдилар. Раббийни эса улар тарк этдилар ва Унга хизмат қилмадилар. 7Шунда Раббийнинг ғазаби Исроилга қарши алангаланди. У уларни пелиштликлар ва аммўнликларнинг қўлларига топширди.8Ўша йилдан бошлаб, улар ўн саккиз йил давомида Исроил ўғилларини, яъни Йорданнинг нариги томонида, Гилъаддаги амўрликларнинг ерида яшаган Исроил ўғилларининг барчасини эздилар ва азобладилар. 9Охири аммўнликлар Яҳудо, Бенямин ва Эфрайимнинг хонадони билан жанг қилиш учун Йордандан ўтдилар. Исроил ўғиллари ўта сиқилдилар.10Шунда Исроил ўғиллари Раббийга фарёд қилиб: “Биз Сенинг қаршингда гуноҳ қилдик, чунки ўз Худойимизни тарк этиб, Баалларга хизмат қилдик”,- дедилар. 11Раббий Исроил ўғилларига деди: “Сизларни мисрликлар, амўрликлар, аммўнликлар, пелиштликлар, 12сидўнликлар, амолеқликлар, мўабликлар эзган эмас эдими, сизлар эса Менга фарёд қилганларингда, Мен сизларни уларнинг қўлларидан халос қилган эмасмидим?13Сизлар эса Мени тарк этдингизлар ва бошқа худоларга хизмат қила бошладингизлар. Шунинг учун Мен сизларни бошқа халос қилмайман. 14Боринглар, сизлар танлаган худоларингизга фарёд қилинглар, сизларнинг эзилган вақтларингизда улар сизларни халос қилсинлар”.15Исроил ўғиллари эса Худога дедилар: “Биз гуноҳ қилдик. Биз билан нима истасанг, шуни қилгин. Фақатгина бу кун бизни халос қилгин”. 16Улар бошқа худоларни ўзларидан рад қилдилар ва Раббийга хизмат қила бошладилар. Унинг жони эса Исроилнинг азобига чидаб тура олмади.17Аммўнликлар йиғилиб, Гилъадда қароргоҳ қуриб жойлашдилар. Исроил ўғиллари ҳам йиғилдилар ва Миспаҳда қароргоҳ қурдилар. 18Халқ ва Гилъаднинг ҳокимлари бир-бирларига: “Ким аммўнликларга қарши жангни бошласа, ўша Гилъаднинг бор аҳолисининг бошлиғи бўлади”,- дейишди.Chapter 11
1Гилъадлик Йефтаҳ жасур одам эди. Йефтаҳ фоҳишанинг ўғли бўлиб, Гилъаддан туғилган эди. 2Гилъаднинг хотини унга ўғиллар туғиб берди. Хотинининг ўғиллари кучга тўлгач, улар Йефтаҳга: “Сен бизнинг отамизнинг уйида меросхўр эмассан, чунки сен ўзга аёлнинг ўғлисан”,- деб уни қувиб юбордилар. 3Йефтаҳ ўзининг биродарларидан қочиб кетиб, Тоб ерида яшай бошлади. Йефтаҳнинг олдига эса бекорчи одамлар тўпланиб, у билан чиқиша бошладилар.4Бир оз вақтдан сўнг аммўнликлар Исроилга қарши жанг қилдилар. 5Аммўнликлар исроилликлар билан жанг қилаётган пайтда Гилъаднинг оқсоқоллари Йефтаҳни Тоб еридан олиб кетиш учун келдилар. 6Улар Йефтаҳга: “Кел, бизнинг сардоримиз бўлгин ва аммўнликлар билан жанг қиламиз”,- дедилар.7Йефтаҳ Гилъаднинг оқсоқолларига: “Мендан нафратланган ва мени отамнинг уйидан ҳайдаб юборган сизлар эмасми? Нима учун энди кулфатда қолганларингизда, менинг олдимга келдингизлар?”- деди. 8Гилъаднинг оқсоқоллари Йефтаҳга: “Сен бизлар билан боришинг, аммўнликлар билан жанг қилишинг ва Гилъаднинг бор аҳолиси устидан бошлиқ бўлишинг учун биз энди сенинг олдингга келдик”,- дедилар.9Йефтаҳ Гилъаднинг оқсоқолларига: “Агар сизлар мени аммўнликлар билан жанг қилиш учун қайтариб олиб борсангизлар ва Раббий уларни менинг қўлимга топширса, мен сизларда бошлиқ бўлиб қоламанми?”- деди. 10Гилъаднинг оқсоқоллари Йефтаҳга: “Раббий бизнинг орамизда гувоҳ бўлсинки, биз сенинг сўзинг бўйича қиламиз”,- дедилар. 11Шунда Йефтаҳ Гилъаднинг оқсоқоллари билан бирга борди ва халқ уни ўзининг устидан бошлиқ ҳамда ҳоким қилиб қўйди. Йефтаҳ эса бу сўзларнинг барчасини Миспаҳда Раббий юзи қаршисида айтди.12Йефтаҳ аммўнликларнинг подшоҳига элчи юбориб: “Мен билан нима ишинг борки, сен менинг еримга мен билан жанг қилгани келдинг?”- деди. 13Аммўнликларнинг подшоҳи Йефтаҳнинг элчиларига: “Исроил Мисрдан келаётганида, Арнондан Йаббоқ ва Йордангача менинг еримни олиб қўйди. Шунинг учун уларни тинчлик билан қайтариб бер”,- деди.14Аммо Йефтаҳ иккинчи марта аммўнликларнинг подшоҳига элчиларни 15унга бундай дейиш учун юборди: “Исроил Мўабнинг ерини ва Аммўннинг ерини олган эмас, 16чунки улар Мисрдан келаётганларида, Исроил саҳро орқали Қизил денгизга ва Қадешга келди.17Ўша ердан Исроил Эдўм подшоҳига: Сенинг ерингдан ўтишимга рухсат бергин, деб айтиш учун элчиларни юборди. Лекин Эдўмнинг подшоҳи қулоқ солмади. У Мўабнинг подшоҳига ҳам юборди, лекин у ҳам рози бўлмади. Шунинг учун Исроил Қадешда қолди. 18У саҳро орқали кетиб, Эдўм ерини ҳамда Мўаб ерини четлаб ўтди. Мўаб ерининг шарқий ҳудудига келиб, Арнондан нарида қароргоҳ қуриб жойлашди. Лекин Мўабнинг чегарасига кирмади, чунки Арнон Мўабнинг чегарасидир.19Ўша пайтда Исроил амўрликларнинг подшоҳи, Ҳешбоннинг подшоҳи Сихонга элчиларни юбориб, унга: Сенинг ерингдан ўз жойимизга ўтишимизга рухсат бергин, деб айтди. 20Лекин Сихон Исроилни ўз ҳудудидан ўтишига рози бўлмади ва Сихон ўзининг бор халқини йиғиб, Йаҳазда қароргоҳ қуриб жойлашди ҳамда Исроил билан жанг қилди.21Исроилнинг Раббий Худоси эса Сихонни ҳамда унинг бор халқини Исроилнинг қўлига топширди ва улар уларни тор-мор этдилар. Шунинг учун Исроил ўша ерда яшайдиган амўрликларнинг ҳамма ерларини мерос қилиб олди. 22Улар Арнондан Йаббоққача ва саҳродан Йордангача амўрликларнинг ҳамма ҳудудларини мерос қилиб олдилар.23Шундай қилиб, Исроилнинг Раббий Худоси Ўз халқи Исроилнинг юзи олдидан амўрликларни қувиб юборди. Сен эса унинг меросини олмоқчимисан? 24Сенинг худойинг Қемош сенга берганига сен эга эмасмисан? Биз ҳам бизнинг Раббий Худойимиз бизга мерос қилиб берган нарсаларнинг ҳаммасига эгамиз. 25Ахир сен Мўаб подшоҳи Зиппор ўғли Балакдан яхшимисан? У Исроил билан баҳслашдими ёки у билан жанг қилдими?26Исроил Ҳешбонда ва унинг қишлоқларида, Ароэрда ва унинг қишлоқларида ҳамда Арнон яқинидаги барча шаҳарларда аллақачон уч юз йилдан буён яшамоқда. Нима учун сизлар уни ўша вақтларда тортиб олмадингизлар? 27Мен эса сенинг қаршингда айбдор эмасман ва сен менга қарши уруш қилиб менга ёвузлик қиляпсан. Ҳакам Раббий бугун Исроил ўғиллари ва Аммўн ўғиллари орасида ҳакам бўлсин!” 28Лекин аммўнликларнинг подшоҳи Йефтаҳнинг унга айтиб юборган сўзларига қулоқ солмади.29Раббийнинг Руҳи Йефтаҳга тушди. У Гилъадга ва Манашеҳга бориб, Гилъадга тегишли Миспаҳдан ўтиб, Гилъадга тегишли Миспаҳдан аммўнликларнинг олдига борди. 30Йефтаҳ Раббийга назр атаб деди: “Агар Сен аммўнликларни менинг қўлимга топширсанг, 31шунда мен аммўнликларнинг олдидан тинчлик билан қайтганимда, менинг уйимнинг дарвозасидан менга нима пешвоз чиқса, Раббийга тегишли бўлади ва шуни тамоман ёндириш қурбонлигига келтираман”.32Йефтаҳ аммўнликлар билан жанг қилиш учун уларнинг олдига келди ва Раббий уларни унинг қўлига топширди. 33У уларни жуда буюк қирғин билан Ароэрдан Миннитгача йигирмата шаҳарни ва ҳатто Абел-Керамимгача қириб ташлади ва Аммўн ўғиллари Исроил ўғиллари қаршисида бўйсундилар.34Йефтаҳ Миспаҳдаги ўз уйига келганида, мана, унинг қизи доиралар ва рақслар билан унга пешвоз чиқди. У унинг ягона қизи бўлиб, унинг бошқа ўғли ҳам, қизи ҳам йўқ эди. 35У уни кўрганида, ўз кийимини йиртиб юбориб: “Эҳ, қизгинам! Сен мени қулатдинг. Сен ҳам менинг тинчлигимни бузувчилар қаторидасан. Мен сен ҳақингда Раббий қаршисида оғзимни очдим ва ундан кеча олмайман”,- деди.36У унга: “Менинг отам! Сиз Раббий қаршисида оғзингизни очдингиз. Раббий сиз орқали сизнинг душманларингиз бўлган аммўнликлардан қасд олган пайтда оғзингиз нимани айтган бўлса, мен билан шуни қилинг”,- деди. 37У отасига яна: “Менга фақат шундай қилинг: мени икки ойга қўйиб юборинг. Мен бориб, тоққа чиқаман ва дугоналарим билан бокиралигим учун йиғи қиламан”,- деди.38У: “Боргин”,- деди. У уни икки ойга қўйиб юборди. У дугоналари билан бирга борди ва тоғда ўзининг бокиралиги учун йиғи қилди. 39Икки ой ўтганидан сўнг у отасининг олдига қайтиб келди. Йефтаҳ эса ўзи берган назрни унинг устидан амалга оширди ва у эр билан муносабатда бўлмади. Шунда Исроилда шундай удум пайдо бўлди – 40Исроилнинг қизлари ҳар йили Гилъадлик Йефтаҳнинг қизи учун йиғи қилишга йилида тўрт кун тоққа борар эдилар.Chapter 12
1Эфрайимнинг эркаклари йиғилиб, Зафондан ўтдилар ва Йефтаҳга: “Нима учун сен Аммўн ўғиллари билан жанг қилгани бординг, бизни эса сен билан боришга чақирмадинг? Биз сенинг уйингни сен билан бирга ёндириб юборамиз”,- дедилар. 2Йефтаҳ уларга деди: “Мен ва менинг халқим аммўнликлар билан қаттиқ баҳслашаётган эдик. Мен сизларни чақирдим, лекин сизлар мени уларнинг қўлидан халос қилмадингизлар.3Сизлар мени халос қилмаётганларингизни кўриб, мен ўз ҳаётимни хавф остига қўйдим ва аммўнликларга қарши бордим, шунда Раббий уларни менинг қўлимга топширди. Нима учун энди сизлар мен билан жанг қилгани келдингизлар?” 4Йефтаҳ Гилъаднинг ҳамма аҳолисини йиғди ва эфрайимликлар билан жанг қилди. Гилъаднинг аҳолиси эса: Сизлар – Эфрайимнинг қочқинларисизлар, Гилъад эса Эфрайим ва Манашеҳ орасида, деб эфрайимликларни тор-мор келтирдилар.5Гилъадликлар Йорданнинг кечувини эфрайимликлардан тортиб олдилар. Омон қолган эфрайимликлардан кимдир: “Менинг кечиб ўтишимга рухсат беринглар”,- деса, Гилъаднинг аҳолиси унга: “Сен эфрайимлик эмасмисан?”- дер эди. У: “Йўқ”,- деб жавоб берса, 6улар унга: “Шибболет дегин,”- дейишар эди, у эса: “Сибболет,”- дер эди ва тўғри талаффуз қила олмас эди. Шунда улар, уни қўлга олиб, Йорданнинг кечувида қатл қилар эдилар. Ўша пайтда эфрайимликлардан қирқ икки минг киши қулади.7Йефтаҳ Исроилда олти йил ҳакамлик қилди. Сўнг гилъадлик Йефтаҳ вафот этиб, Гилъаднинг шаҳарларидан бирида дафн этилди.8Ундан кейин бейт-леҳемлик Ибзан Исроилда ҳакам бўлди. 9Унинг ўттиз нафар ўғли бор эди. У ўттиз нафар қизини уйидан турмушга чиқариб юборди, ўттиз нафар қизни эса ташқаридан ўғилларига хотинликка олди. У Исроилда етти йил ҳакам бўлди.10Сўнгра Ибзан вафот этди ва Бейт-Леҳемда дафн этилди. 11Ундан кейин Забулун қабиласидан бўлган Элон Исроилда ҳакам бўлди ва Исроилни ўн йил ҳукм қилди. 12Сўнгра Элон вафот этди ва Забулун еридаги Ойжавлонда дафн этилди.13Ундан кейин пиратонлик Хиллелнинг ўғли Абдон Исроилда ҳакам бўлди. 14Унинг қирқ нафар ўғли ва ўттиз нафар набираси бор эди, улар етмишта ёш эшакда юрар эди. У Исроилни саккиз йил ҳукм қилди. 15Сўнг пиратонлик Хиллелнинг ўғли Абдон вафот этди ва Амалеқ тоғидаги, Эфрайимнинг еридаги Пиратонда дафн этилди.Chapter 13
1Исроилнинг ўғиллари Раббийнинг нигоҳида ёвуз нарсаларни қилишда давом этар эдилар ва Раббий уларни қирқ йилга пелиштликларнинг қўлига топширди. 2Ўша вақтда Маноаҳ деган, Дан қабиласидан бўлган зораҳлик киши бор эди. Унинг хотини бепушт бўлиб, бола туғмас эди.3Раббийнинг фариштаси аёлнинг олдига келиб деди: “Мана, сен бепуштсан ва бола туғмаяпсан. Лекин ҳомиладор бўласан ва ўғил туғасан. 4Шунинг учун эҳтиёт бўл! Шароб ва кучли ичимлик ичма ва ҳеч қандай нопок нарса ема. 5Чунки, мана, сен ҳомиладор бўласан ва ўғил туғасан, унинг бошига устара тегмайди, зеро она қорниданоқ гўдак Худонинг назорийи бўлади ва у Исроилни пелиштликларнинг қўлидан қутқаришни бошлайди”.6Аёл келиб, эрига деди: “Худонинг кишиси менинг олдимга келди. Унинг кўриниши Худонинг фариштасининг кўриниши каби жуда табаррук эди. Мен ундан қаердан эканини сўрамадим, у ҳам менга ўз исмини айтмади. 7У менга: Мана, сен ҳомиладор бўлиб, ўғил туғасан. Шунинг учун шароб ва кучли ичимлик ичма, бирор ҳаром нарса ҳам ема, чунки гўдак она қорниданоқ то ўлиш кунигача Худонинг назорийи бўлади, деб айтди”.8Шунда Маноаҳ Раббийга ибодат қилиб: “Ё, Раббий! Сен юборган Худонинг кишиси бизнинг олдимизга яна келсин ва туғилиши керак бўлган гўдакка нима қилишимиз кераклигини бизга ўргатсин”,- деди. 9Худо Маноаҳнинг овозини эшитди. У далада бўлганида, Худонинг фариштаси аёлнинг олдига яна келди. Унинг эри Маноаҳ эса у билан эмас эди.10Аёл шу лаҳзада югуриб борди ва эрига хабар бериб, унга деди: “Мана, ўша пайтда олдимга келган одам менга намоён бўлди”. 11Маноаҳ ўрнидан туриб, хотини билан борди ва ўша одамнинг олдига келиб унга: “Бу аёл билан суҳбатлашган одам сенми?”- деди. Фаришта: “Мен”,- деди.12Маноаҳ: “Агар сенинг сўзинг амалга ошса, биз бу гўдак билан қандай муносабатда бўлайлик ва унга нима қилайлик?”- деди. 13Худонинг фариштаси Маноаҳга деди: “Мен аёлга айтган нарсаларнинг ҳаммасидан у ўзини асрасин. 14Узум ҳосилидан бўлган ҳеч нимани емасин, шароб ва кучли ичимлик ичмасин, ҳеч қандай нопок нарса емасин ва мен унга буюрганларимнинг барчасига амал қилсин”.15Шунда Маноаҳ Раббийнинг фариштасига: “Илтимос, биз сен учун улоқчани тайёрлаганимизча, сени ушлаб туришимизга ижозат бергин”,- деди. 16Раббийнинг фариштаси Маноаҳга: “Сен мени ушлаб турсанг ҳам, мен сенинг нонингдан емайман. Агар Раббийга тамоман ёндириш қурбонлиги келтирмоқчи бўлсанг, унда келтиргин”,- деди. Маноаҳ бу Раббийнинг фариштаси эканини билмас эди.17Маноаҳ Раббийнинг фариштасига: “Сенинг исминг нима, токи сенинг сўзинг амалга ошганида, биз сени шарафлайлик?”- деди. 18Раббийнинг фариштаси унга: “Нима учун сен менинг исмимни сўряпсан? У ғаройиб”,- деди.19Сўнг Маноаҳ улоқча ва нон бағишлови олиб, тош устида Раббийга қурбон қилди. У эса мўъжиза қилди ва буни Маноаҳ ҳамда унинг хотини кўрдилар. 20Олов қурбонгоҳдан самога кўтарила бошлаганида, Раббийнинг фариштаси қурбонгоҳнинг оловида кўтарилиб кетди. Буни кўриб, Маноаҳ ва унинг хотини ерга юз тубан йиқилдилар.21Раббийнинг фариштаси Маноаҳга ва унинг хотинига кўринмай қолди. Шунда Маноаҳ бу ― Раббийнинг фариштаси эканини билиб олди. 22Маноаҳ хотинига: “Бизлар аниқ ўламиз, чунки бизлар Худони кўрдик”,- деди.23Хотини унга: “Агар Раббий бизларни ўлдирмоқчи бўлса, унда бизнинг қўлимиздан тамоман ёндириш қурбонлиги ва нон бағишловини қабул қилмаган бўлар эди, буларнинг ҳаммасини кўрсатмаган бўлар эди ва буларнинг ҳаммасини бизга очмаган бўлар эди”- деди.24Аёл ўғил туғди ва уни Шимшўн, деб атади. Гўдак ўса бошлади ва Раббий уни дуо қилар эди. 25Ўшанда Раббийнинг Руҳи Зораҳ ва Эштаол орасидаги Даннинг қароргоҳида унинг ичида ҳаракат қила бошлади.Chapter 14
1Шимшўн Тимнаҳга борди ва Тимнаҳда пелиштликларнинг қизларидан бир аёлни кўриб қолди. 2У бориб, ўзининг ота-онасига маълум қилиб: “Мен Тимнаҳда пелиштликларнинг қизларидан бир аёлни кўриб қолдим. Уни менга хотинликка олиб беринглар”,- деди.3Унинг ота-онаси унга: “Ахир сенинг биродарларингнинг қизлари орасида ва бутун халқимизда аёл йўқмики, сен хатнасиз пелиштликлардан хотин олгани боряпсан?”- деди. Шимшўн отасига: “Менга ўшани олиб беринг, чунки у менга ёқиб қолди”,- деди. 4Унинг ота-онаси эса бу Раббийдан эканини ва у пелиштликлардан қасд олиш имконини излаётганини билмас эдилар. Ўша вақтда пелиштликлар исроилликлар устидан ҳукмронлик қилар эдилар.5Шимшўн ўз ота-онаси билан бирга Тимнаҳга борди. У Тимнаҳнинг узумзорларига яқинлашаётганларида, мана, ёш шер ўкириб, унинг олдига кела бошлади. 6Унга Раббийнинг Руҳи тушди ва у шерни улоқчани ёриб ташлагандек ёриб ташлади. Унинг қўлида эса ҳеч нима йўқ эди. У нима қилганини ота-онасига айтмади.7У келиб, аёл билан суҳбатлашди ва у унга ёқиб қолди. 8Бир неча кундан сўнг, уни олиш учун у яна борди ва шернинг мурдасини кўриш учун кирди. Мана, шернинг мурдасида асал арилар тўдаси ва асал бор эди. 9У уни қўлига олди ва йўл бўйи еб кетди. У ўз ота-онасининг олдиларига келганида, уларга ҳам берди ва улар ҳам едилар. Лекин бу асални шернинг мурдасидан олганини уларга айтмади.10Сўнг унинг отаси аёлнинг олдига келди ва одатда куёвлар қиладиганидек, Шимшўн у ерда зиёфат қилиб берди. 11Уни у ерда кўрганларида, унинг ёнида бўлишлари учун ўттиз нафар куёв жўра танладилар.12Шимшўн уларга деди: “Мен сизларга топишмоқ айтаман. Агар сизлар уни зиёфатнинг етти куни ичида топсангизлар ва тўғри топсангизлар, мен сизларга ўттизта садин ва ўттиз жуфт кийим бераман. 13Агар топа олмасангизлар, унда сизлар менга ўттизта садин ва ўттиз жуфт кийим берасизлар”. Улар унга: “Айтгин топишмоғингни, қулоқ соламиз”,- дедилар.14У уларга: “Ейдигандан ейиладиган нарса чиқди ва кучлидан ширин нарса чиқди”,- деди. Улар уч кун давомида топишмоқни топа олмадилар.15Еттинчи куни улар Шимшўннинг хотинига: “Эрингни гапга сол, у бизга топишмоқнинг жавобини айтсин. Акс ҳолда, биз сени ҳам, отангнинг уйини ҳам оловда ёндириб юборамиз. Ахир сизлар бизни талон-тарож қилиш учун чақирдингизми?”- дейишди.16Шимшўннинг хотини унинг қаршисида йиғлаб: “Сен мендан нафратланасан ва мени севмайсан. Сен менинг халқимнинг ўғилларига топишмоқ айтдинг, менга эса унинг жавобини айтмаяпсан”,- деди. У: “Мен уни ота-онамга айтган эмасман, сенга айтаманми?”- деди унга. 17Уларнинг зиёфатлари давом этаётган етти кун давомида у унинг олдида йиғлади. Охири, еттинчи куни у унга жавобини айтди, чунки у жуда ўтиниб сўрар эди.У эса халқининг ўғилларига топишмоқнинг жавобини айтди.18Еттинчи куни қуёш ботишигача шаҳарнинг одамлари унга: “Нима асалдан ширинроқ ва шердан кучлироқ?!”- дедилар. У эса: “Агар сизлар менинг бузоғим билан ер ҳайдамаганларингизда эди, менинг топишмоғимни топа олмаган бўлар эдингизлар”,- деди.19Унга Раббийнинг Руҳи тушди ва у Ашқалонга тушиб борди, у ерда ўттиз кишини ўлдириб, уларнинг кийимларини ечиб олди ва жуфт кийимларни топишмоқни топганларга берди. Унинг ғазаби алангаланди ва ўзининг отасининг уйига кетди. 20Шимшўннинг хотини эса унинг ёнида жўра сифатида турган куёв жўрага турмушга чиқди.Chapter 15
1Бир неча кундан сўнг, буғдой йиғим-терими вақтида, Шимшўн хотинининг олдига келди ва ўзи билан бирга улоқчани олиб келди. У: “Хотинимнинг олдига ётоққа кираман”, деганида, қизнинг отаси уни киргани қўймади. 2Унинг отаси: “Сен ундан нафратландинг, деб ўйладим, шунинг учун уни дўстингга хотинликка бердим. Мана, унинг кичик синглиси ундан чиройлироқ, унинг ўрнига синглисини олгин”,- деди.3Лекин Шимшўн уларга: “Энди агар мен пелиштликларга ёмонлик қилсам, уларнинг олдида айбсиз бўламан”,- деди. 4Шимшўн бориб, уч юзта тулкини тутди, машъаллар олди, тулкиларнинг думларини думларига тугди ва иккита думнинг орасига биттадан машъал боғлади.5Сўнг машъалларни ёқиб, уларни пелиштликларнинг ғалласига қўйиб юборди ва ғаллани ҳам, ўрилмаган донни ҳам, узум боғларини ҳам, зайтун боғларини ҳам ёқиб юборди. 6Пелиштликлар: “Ким буни қилди?”- дедилар. “Шимшўн, Тимнатнинг куёви, чунки у унинг хотинини олиб, унинг дўстига берди”,- дейишди. Шунда пелиштликлар бориб, аёл ва унинг отасини оловда ёндирдилар.7Шимшўн уларга: “Сизлар шундай қилган бўлсангизлар ҳам, мен сизларнинг ўзларингиздан қасд оламан, фақат шундан кейин тинчланаман”,- деди. 8У уларнинг болдирлари ва сонларини синдирди. Сўнг бориб, Этам қоясининг дарасида яшай бошлади.9Пелиштликлар бориб, Яҳудияда қароргоҳ қурдилар ва Леҳигача чўзилиб кетдилар. 10Яҳудиянинг одамлари: “Нима учун бизга қарши кўтарилдингизлар?”- дедилар. Улар эса: “Биз Шимшўнни боғлаб олиб кетиш учун келдик, токи у бизни нима қилган бўлса, биз уни шундай қилайлик”,- дедилар.11Шунда Яҳудиядан уч мингта одам Этам қояси дарасига бориб, Шимшўнга: “Пелиштликлар бизнинг устимиздан ҳукм сураётганларини сен билмайсанми? Сен бизга нима қилдинг?”- дедилар. У эса: “Улар менга нима қилган бўлсалар, мен ҳам уларга шуни қилдим”,- деди уларга.12Улар унга: “Биз сени пелиштликларнинг қўлларига топшириш учун боғлашга келдик”,- дедилар. Шимшўн уларга: “Мени ўлдирмасликларинг ҳақида қасам ичинглар”,- деди. 13Улар унга: “Йўқ, биз сени фақатгина боғлаб, уларнинг қўлига топширамиз, лекин ўлдирмаймиз”,- дедилар. Уни иккита янги арқон билан боғладилар ва дарадан олиб чиқдилар.14Улар Леҳига келганларида, пелиштликлар Шимшўнни қичқириқлар билан қарши олдилар. Раббийнинг Руҳи эса унга тушди ва унинг қўлларидаги арқонлар ёниб битган зиғир каби бўлиб қолди ва унинг қўлларининг банди тушиб кетди.15У эшакнинг янги жағини топиб, қўлини чўзди уни олиб, у билан мингта одамни ўлдирди. 16Шимшўн: “Эшакнинг жағи билан оломонни, иккита оломонни, эшакнинг жағи билан мингта одамни ўлдирдим”,- деди.17Шундай деб, жағ суягини қўлидан ташлаб юборди ва у жойни Рамаф-Леҳи, деб атади. 18Сўнг кучли чанқоқлик ҳис қилиб, Раббийга фарёд қилди ва деди: “Сен Ўз қулингнинг қўли орқали мана шу буюк нажотни амалга оширдинг, энди эса мен чанқоқликдан ўламан ва хатнасизларнинг қўлига тушаман”.19Худо Леҳида чуқур қазиди ва ундан сув оқиб чиқди. У тўйиб сув ичди ва унинг руҳи ўзига қайтиб, у жонланди. Шунинг учун Леҳидаги у жой Эн-Ҳаккорэй (“Фарёд қилувчининг булоғи”), деб аталган эди. Бу эса ҳозирги кунларгача шундайдир. 20У пелиштликларнинг кунларида Исроил устидан йигирма йил ҳакамлик қилди.Chapter 16
1Бир куни Шимшўн Ғазога келди ва у ерда фоҳишани кўриб, унинг олдига кирди. 2Ғазонинг аҳолисига: “Шимшўн бу ерга келди”,- дейишди. Улар айланиб юрдилар ва уни туни билан шаҳарнинг дарвозасида қўриқлаб: “Тонг отгунича кутиб турамиз ва уни ўлдирамиз”,- деб айтиб, туни билан писиниб ўтирдилар.3Шимшўн эса ярим тунгача ухлади. Ярим тунда туриб, шаҳар дарвозаси эшикларини иккала роми билан қўпориб олди, уларни тамбаси билан бирга кўтарди, елкасига қўйиб, Хеброн йўлидаги тоғнинг чўққисига олиб кетди.4Шундан сўнг, у Сореқ водийсида яшайдиган бир аёлни севиб қолди. Унинг исми Далила эди. 5Пелиштликларнинг ҳокимлари унинг олдига келишди ва унга: “Уни аврагин ва унинг буюк кучи нимада эканини, уни боғлаб, бўйсундиришимиз учун уни қандай енгишимиз мумкинлигини билиб бергин. Биз эса сенга бу учун ҳар биримиз бир минг юз шеқел кумушдан берамиз”,- дедилар.6Далила Шимшўнга: “Менга айтгин, сенинг буюк кучинг нимада ва сени бўйсундириш учун нима билан боғлаш керак?”- деди. 7Шимшўн унга: “Агар мени камоннинг еттита қуритилмаган ҳўл ипи билан боғласалар, шунда мен кучсиз бўламан ва ҳамма одамлар каби бўлиб қоламан”,- деди.8Шунда пелиштликларнинг ҳокимлари камоннинг ҳали қуримаган еттита ҳўл ипини олиб, Далилага келдилар ва у Шимшўнни булар билан боғлади. 9Бу вақтда улардан бири унинг ётоқхонасида яшириниб ўтирган эди. Далила Шимшўнга: “Шимшўн! Пелиштликлар сенинг олдингга келяптилар”,- деди. У каноп ипига олов текканида уни узиб юборганидек, арқонларни узиб ташлади. Унинг кучи нимадалигини эса била олишмаган эди.10Далила Шимшўнга: “Мана, сен мени алдадинг ва менга ёлғон гапирдинг. Менга ҳозироқ айтгин, сени нима билан боғлаш керак?”- деди. 11У эса: “Агар мени ҳали ишлатилмаган янги арқонлар билан боғласалар, шунда мен кучсиз бўламан ва ҳамма одамлар каби бўлиб қоламан”,- деди унга. 12Далила янги арқонларни олиб, уни боғлади ва унга: “Шимшўн! Пелиштликлар сенинг олдингга келяптилар”,- деди. Бу вақтда улардан бири ётоқҳонада яшириниб ўтирган эди. У ип каби буларни қўлларидан узиб ташлади.13Далила Шимшўнга: “Сен мени ҳалигача алдаяпсан ва менга ёлғон сўзлаяпсан. Менга айтгин, сени нима билан боғлаш керак?”- деди. У эса: “Агар сен менинг бошимдаги сочимнинг еттита кокилини матога тиксанг ва уни мих билан тўқиш тахтасига қоқиб қўйсанг, мени боғлай оласан”,- деди унга. 14У уларни тўқиш тахтасига қоқиб қўйди ва унга: “Шимшўн! Пелиштликлар сенинг олдингга келяптилар”,- деди. У уйқусидан уйғонди ва тўқув тахтасини мато билан бирга суғуриб олди.15Далила унга: “Қандай қилиб сен менга: Сени севаман, дейсан, юрагинг эса мен билан бирга эмас? Мана, сен мени уч марта алдадинг ва буюк кучинг нимада эканини айтмадинг”,- деди. 16У гаплари билан ҳар куни уни эзавергани ва уни қийнагани учун унинг жони ўлим қадар азобланди.17У унга бор юрагини очди ва унга: “Менинг бошимга устара теккан эмас, чунки мен онамнинг қорниданоқ Худонинг назорийиман. Агар менинг сочим қириб олинса, менинг кучим мени тарк этади, мен кучсиз бўламан ва бошқа одамлар каби бўлиб қоламан”,- деди.18У юрагини унга тўлиқ очганини кўриб, Далила одам юбориб, Пелишт ҳокимларини чақирди ва деди: “Энди келинглар, у менга бор юрагини очди”. Пелишт ҳокимлари унинг олдига қўлларида кумуш олиб келдилар. 19Далила уни тиззаларида ухлатди ва одамни чақириб, унинг бошидаги еттита кокилини қириб олишни буюрди. Шунда у кучсизлана бошлади ва уни кучи тарк этди.20Далила: “Шимшўн! Пелиштликлар сенинг олдингга келяптилар”,- деди. У уйқусидан уйғонди ва деди: “Олдингидек кетаман ва қутилиб қоламан”. Лекин Раббий уни тарк этганини билмас эди. 21Пелиштликлар уни қўлга олдилар.Унинг кўзларини ўйиб олдилар. Уни Ғазога олиб келиб, уни иккита мис занжир билан кишанладилар. У маҳбусларнинг уйида сомон янча бошлади. 22Бу орада, унинг сочи қириб олинганидан сўнг унинг сочлари яна ўса бошлади.23Пелишт ҳокимлари ўз худолари Дагонга буюк қурбонлик келтириш ва шодланиш учун йиғилдилар ва дедилар: “Бизнинг худойимиз душманимиз Шимшўнни қўлимизга топширди”. 24Шунингдек, халқ ҳам уни кўриб: “Бизнинг кўпчилигимизни ўлдирган, еримизни вайрон қилган бизнинг душманимизни худойимиз қўлимизга топширди”,- деб ўз худоларини шарафлар эди.25Уларнинг юраклари шодланганида, улар: “Шимшўнни чақиринглар. У бизни кулдирсин”,- дедилар. Шимшўнни маҳбуслар уйидан чақириб келдилар, у уларни кулдирар эди ва уни икки устун орасига қўйдилар. 26Шимшўн уни етаклаб юрган ўсмирга: “Мени уйни тутиб турган устунларга яқин олиб боргин, мен уларни пайпаслаб кўрай ва уларга суянай”,- деди.27Уй эса эркак ва аёлларга тўла эди. Пелиштликларнинг барча ҳокимлари ўша жойда эдилар, уларни кулдираётган Шимшўнни томоша қилаётган томдаги эркак ва хотинларнинг сони уч минг киши эди.28Шимшўн Раббийга фарёд қилиб деди: “Ё, Раббий Худо! Мени ёдга олиб, фақатгина ҳозир учун мени қувватлагин, ё, Раббий, токи мен пелиштликлардан кўзларим учун биратўла қасдимни олайин!” 29Шимшўн уйни суяб турган ва уй устида турган ўртадаги иккита устунни бирини ўнг қўли, иккинчисини чап қўли билан ўрнидан қўзғатди.30Сўнг Шимшўн: “Пелиштликлар билан ўлгин, эй, менинг жоним!”- деди. У бор кучи билан суянди, уй эса ҳокимлар ва ичидаги ҳамма одамларнинг устига қулади. Шимшўн ўлаётганида, ўлдирганларининг сони тириклигида ўлдирганларидан ошиқ эди. 31Унинг биродарлари, унинг отасининг бутун хонадони келиб, уни олиб кетдилар. Сўнг уни Зораҳ ва Эштаол оралиғида, отаси Маноаҳнинг қабристонига кўмдилар. У Исроилда йигирма йил ҳакам бўлди.Chapter 17
1Эфрайим тоғида Микаҳ исмли киши бор эди. 2У ўз онасига: “Сендаги йўқолган ва сен менинг олдимда ўғрини лаънатлаган бир минг юз шеқел кумуш менда. Мен уни олдим”,- деди. Унинг онаси эса: “Менинг ўғлим, Раббий сени дуо қилсин”,- деди.3У бир минг юз шеқел кумушни онасига қайтариб берди. Унга онаси: “Ўйма ва қуйма бут ясаш мақсадида мен бу кумушни ўғлимга ўзимдан Раббийга бағишладим. Шунинг учун буни сенга беряпман”. 4Лекин у онасининг кумушини қайтариб берди. Унинг онаси икки юз шеқел кумушни олиб, уларни эритувчига берди. У улардан ўйма ва қуйма бут ясади. Улар Микаҳнинг уйида турар эди.5Шу тариқа, Микаҳда саждагоҳ бор эди. У эфод ва бир санам ясаб, ўз ўғилларидан бирини руҳоний бўлиши учун бағишлади. 6Ўша кунларда Исроилда подшоҳ йўқ эди. Ҳар бир киши нима унга тўғри туюлса, шуни қилар эди.7Яҳудиянинг Бейт-Леҳем шаҳридан, Яҳудо қабиласидан бўлган бир левит йигит ўша ерда яшар эди. 8Бу одам қаер яшашга тўғри келса яшаб кўриш учун Яҳудиянинг Бейт-Леҳем шаҳридан кетди. У йўлга чиқиб, Эфрайим тоғига, Микаҳнинг уйига келди. 9Микаҳ унга: “Сен қаердан келяпсан?”- деди. У: “Мен Яҳудиянинг Бейт-Леҳем шаҳридан бўлган левитман, қаер яшашга тўғри келса яшаб кўриш учун кетяпман”,- деди унга.10Микаҳ унга: “Меникида қол, менга ота ва руҳоний бўлгин. Мен сенга йилида ўн шеқел кумуш, керакли кийим-бош ва озиқ бераман”,- деди. 11Левит унинг олдига борди ва шу одамникида қолишга рози бўлди. Бу йигит уникида унинг ўғилларидан биридек эди.12Микаҳ йигитни бағишлади ва бу йигит уникида руҳоний бўлиб, Микаҳнинг уйида яшар эди. 13Шунда Микаҳ: “Энди мен биламан, Раббий менга эзгулик қилади, чунки левит меникида руҳонийлик қилмоқда”,- деди.Chapter 18
1Ўша кунларда Исроилда подшоҳ йўқ эди. Ўша кунларда Дан қабиласи яшаш учун ўзига улуш излар эди, чунки шу вақтгача Исроил қабилалари орасидан унга тўлиқ улуш тегмаган эди. 2Дан ўғиллари ўзларининг қабилаларидан беш кишини, кучли эркакларни ерни кўздан кечириш ва билиб келиш учун Зораҳ ва Эштаол шаҳарчаларидан юбориб, уларга: “Боринглар, ерни билиб келинглар”,- дедилар. Улар Эфрайим тоғига, Микаҳнинг уйига келиб, ўша жойда тунадилар.3Микаҳнинг уйида бўлганларида, улар ёш левитнинг овозини танидилар ва у ерга кириб, ундан: “Ким сени бу ерга олиб келди? Сен бу ерда нима қиляпсан ва нима учун бу ердасан?”- деб сўрадилар. 4У эса: “Микаҳ мен учун буни ва буни қилди, у мени ёллади ва мен унга руҳонийман”,- деди уларга.5Улар: “Худодан сўраб билгин, токи бизлар билайлик, бизлар бораётган бизнинг йўлимиз муваффақиятли бўладими?”- дедилар унга. 6Руҳоний уларга: “Тинчлик билан боринглар. Сизлар бораётган йўл Раббийнинг кўзи олдидадир”,- деди.7Ўша беш киши кетиб, Лаишга келдилар. Ундаги халқ тинч яшаётганини, сидўнликларнинг одати бўйича сокин ва беғам эканини, у ерда биров бирор нарсада зулм қилиши ёки ҳокимиятга эга эканлиги йўқлигини кўрдилар. Улар сидўнликлардан узоқда яшар ва ҳеч ким билан ҳеч қанақа ишлари йўқ эди. 8Улар биродарларининг олдига Зораҳ ва Эштаолга қайтдилар ва уларнинг биродарлари уларга: “Нима хабар олиб келдингизлар?”- дедилар.9Улар дедилар: “Туриб, уларга қарши борамиз. Биз ерни кўрдик, у жуда яхши ер. Сизлар эса ўйга чўмдингизлар. Бориб, ўша ерни мерос қилиб олишда сусткорлик қилманглар. 10Сизлар борганингизда, беғам халқнинг олдига келасизлар. У ер эса кенг ер; бу шундай жойки, ердан олинадиган нарсалардан ҳеч нимада камчилиги йўқ”.11У ердан, Дан қабиласидан, Зораҳ ва Эштаолдан олти юз киши жанговар қуролларини тақиб йўлга тушдилар. 12Улар бориб, Яҳудияда, Қиръат-Йаримда қароргоҳ қурдилар. Шунинг учун ўша жойни ҳозирги кунларгача Даннинг қароргоҳи, деб атайдилар. У Қиръат-Йаримнинг орқасидадир.13У ердан Эфрайим тоғига йўл олиб, Микаҳнинг уйига келдилар. 14Ерни кўриб келиш учун борган беш киши ўз биродарларига: “Биласизларми, мана шу уйлардан бирида эфод, санам, ўйма ва қуйма бут бор. Шунинг учун нима қилишимиз кераклигини ўйлаб кўринглар”,- дедилар.15Сўнг улар у ерга кириб, Микаҳнинг хонадонига, ёш левитнинг уйига кирдилар ва у билан саломлашдилар. 16Дан ўғилларидан олти юз киши эса жанговар қурол таққан бўлиб, дарвоза ёнида турар эдилар.17Ерни кўриб келгани борган беш киши бориб, ичкарига кирдилар ва ўйма бутни, эфодни, санамни ҳамда қуйма бутни олиб чиқдилар. Руҳоний эса жанговар қурол таққан ўша олти юз киши билан дарвоза ёнида турар эди. 18Улар Микаҳнинг уйига кириб, ўйма бутни, эфодни, санам ва қуйма бутни олганларида, руҳоний уларга: “Сизлар нима қиляпсизлар?”- деди.19Улар: “Жим бўл, қўлинг билан оғзингни ёп ва биз билан юр. Бизнинг отамиз ҳамда руҳонийимиз бўлгин. Сен учун бир одамнинг уйида руҳоний бўлиш Исроилнинг қабиласида ёки авлодида руҳоний бўлишдан афзалми?”- дедилар унга. 20Руҳоний эфод, санам ҳамда ўйма бутни олди ва қувониб, халқ билан бирга кетди.21Улар қайрилиб юриб кетиб, болаларни, чорва ва оғир юкларни олдинга ўтказдилар. 22Улар Микаҳнинг уйидан узоқлашганларидан сўнг, Микаҳ уйининг ёнидаги қўшнилари йиғилиб, Дан ўғилларининг ортидан таъқиб қилишди. 23Улар Дан ўғилларига қичқирар эдилар. Дан ўғиллари ўгирилиб, Микаҳга: “Сенга нима керак? Нима учун бундай қичқиряпсан?”- дедилар.24Микаҳ: “Сизлар мен ясаган менинг худоларим ва руҳонийни олиб кетдингизлар. Яна нима керак? Нима учун сизлар: Сенга нима керак?- дейсизлар?” 25Дан ўғиллари унга: “Жим бўл, токи биз сенинг овозингни эшитмайлик. Акс ҳолда, биздан баъзилар ғазабланиб, сизларга ҳужум қилмасин ва сенинг ўзингни ҳам, оилангни ҳам ҳалок қилмасин”,- дедилар. 26Шундай қилиб, Дан ўғиллари ўз йўлларидан кетдилар. Микаҳ эса уларнинг ўзидан кучлироқ эканликларини кўриб, ортига қайтди ва ўз уйига қайтиб келди.27Дан ўғиллари Микаҳ қилган нарсаларни ҳамда унда бўлган руҳонийни олиб, Лаишга, тинч ва беғам халққа қарши бордилар. Уларни қилич билан қирғин қилиб, шаҳарларига ўт қўйдилар. 28Уларга ҳеч ким ёрдам бермади, чунки у Сидўндан йироқда ва ҳеч ким билан иши йўқ эди. Бу шаҳар Бейт-Реҳоб ёнидаги водийда жойлашган эди. Улар бошқатдан шаҳар қуриб, унда жойлашдилар. 29Сўнг улар ўша шаҳарни Исроилнинг ўғли, ўзларининг оталари Дан шарафига Дан, деб атадилар. Олдин у шаҳарнинг номи Лаиш эди.30Дан ўғиллари ўзларида бут ўрнатдилар. Манашеҳ ўғли, Гершом ўғли Йўнатан, унинг ўзи ва ўғиллари ўша ернинг халқи кўчириб кетилгунича Дан қабиласининг руҳонийлари бўлдилар. 31Худонинг уйи Шилўҳда бўлган пайтда улар ўзларида Микаҳ ясаган бутга эга эдилар.Chapter 19
1Исроилда подшоҳ бўлмаган ўша кунларда, Эфрайим тоғининг этагида бир левит яшар эди. У Яҳудиянинг Бейт-Леҳем шаҳридан бир чўрини ўзига хотин қилиб олди. 2Сўнг хотини у билан жанжаллашиб, ундан отасининг уйига, Яҳудиянинг Бейт-Леҳем шаҳрига кетди ва тўрт ой ўша ерда бўлиб қолди.3Унинг эри туриб, унинг юрагига сўзлаш ва уни ўзига қайтариб олиб келиш учун унинг ортидан борди. У билан бирга унинг хизматкори ва бир жуфт эшаги бор эди. Аёл уни отасининг уйига олиб кирди. 4Бу ёш аёлнинг отаси уни кўриб, уни қувонч билан кутиб олди. Шундай қилиб, ёш аёлнинг отаси уни ушлаб қолди ва у уникида уч кун турди. Улар еб-ичдилар ва ўша ерда тунадилар.5Тўртинчи куни улар вақтли турдилар, ва у кетмоқчи бўлди. Ёш аёлнинг отаси ўзининг куёвига: “Юрагингни бир бурда нон билан қувватлагин, кейин борасизлар”,- деди. 6Улар қолдилар ва иккаловлари биргаликда еб-ичдилар. Ёш аёлнинг отаси ўша одамга: “Яна бир кеча қолгин, юрагинг қувнасин”,- деди.7Эрталаб у одам кетиш учун турган эди, қайнатаси эса уни кўндирди ва у яна ўша жойда тунади. 8Бешинчи куни кетиш учун у эрта тонгда турди. У ёш аёлнинг отаси: “Юрагингни нон билан қувватлагин, кун оққунича тўхтаб туринглар”,- деди. Уларнинг иккаласи яна еб-ичишди.9Сўнг ўша одамнинг ўзи, унинг хотини ва хизматкори кетиш учун турдилар. Унга қайнатаси, ёш аёлнинг отаси: “Мана, кун кечга томон оғди, илтимос, тунаб қолинглар. Мана, кун ботмоқда, шу ерда тунаб қолгин, юрагинг қувонсин. Эртага эрта тонгда йўлларингга турасизлар ва ўз уйингга борасан”,- деди.10Лекин эри тунаб қолишга рози бўлмади ва туриб кетди. У Ябусга, яъни ҳозирги Йерусалимга келди. Юк ортилган бир жуфт эшак ва хотини у билан бирга эди. 11Улар Ябусга яқинлашганларида, кун анча оғиб қолган эди. Хизматкор ўз хўжайинига: “Ябусликларнинг шу шаҳрига кирайлик, унда тунаб қоламиз”,- деди.12Унга хўжайини: “Йўқ, Исроил ўғилларидан бўлмаган ўзга қабилаликларнинг шаҳрига кирмаймиз, балки Гибеаҳга етиб борамиз”,- деди. 13У ўз хизматкорига яна: “Ўша жойлардан бирортасига етиб борамиз, Гибеаҳ ёки Рамаҳда тунаймиз”,- деди.14Улар ўтиб, ўз йўлларидан кетдилар. Беняминнинг Гибеаҳ шаҳри ёнида эса қуёш ботди. 15Улар Гибеаҳда тунаш учун унга қайрилдилар. У келиб, шаҳарнинг кўчасида ўтирди. Лекин ҳеч ким уларни тунаб қолиш учун уйига таклиф қилмас эди.16Мана, шу оқшом бир қария даладан, ўзининг ишидан қайтаётган эди. У Эфрайим тоғидан бўлиб, Гибеаҳда яшар эди. Бу жойнинг аҳолиси Беняминнинг ўғиллари эдилар. 17У бошини кўтариб, шаҳар кўчасида йўловчини кўрди. Қария унга: “Қаерга боряпсан ва қаердан келяпсан?”- деди.18У унга деди: “Биз Яҳудиянинг Бейт-Леҳем шаҳридан Эфрайим тоғига боряпмиз, мен ўша ерданман. Мен Яҳудиянинг Бейт-Леҳем шаҳрига борган эдим, энди эса Раббийнинг уйига боряпман ва ҳеч ким мени уйга таклиф қилмаяпти. 19Бизда эшакларимиз учун сомон ҳам, емиш ҳам бор. Шунингдек, қулларингда мен, чўрим ва хизматкор учун нон ва шароб бор. Ҳеч нимада етишмовчилигимиз йўқ”.20Қария унга: “Хотиржам бўлгин! Сенинг барча етишмовчилигинг менда бўлсин, фақат кўчада тунамагин”,- деди. 21Уни ўз уйига олиб кирди ва унинг эшакларига ем берди. Улар эса оёқларини ювиб, еб-ичдилар.22Улар эндигина юракларини қувонтирганларида, мана, шаҳар аҳолиси, бузуқ одамлар уйни ўраб олиб, эшикни тақиллатдилар ва қарияга, уйнинг эгасига: “Сенинг уйингга кирган одамни чиқаргин, биз уни таниб-билайлик”,- дедилар. 23Уйнинг эгаси уларнинг олдиларига чиқиб, уларга деди: “Йўқ, биродарларим менинг, бу одам менинг уйимга киргани учун ёвузлик қилманглар, бу беҳаё ишни қилманглар.24Мана, менинг бокира қизим бор, унинг чўриси ҳам бор, мен уларни олиб чиқаман, уларни бўйсундиринглар ва улар билан нима маъқул бўлса, шуни қилинглар. Бу одам билан эса бундай беҳаё ишни қилманглар”. 25Лекин улар унга қулоқ солишни истамадилар. Ўшанда эри ўзининг чўрисини олди ва кўчага, уларнинг олдиларига чиқарди. Улар уни таниб-билдилар ва уни туни бўйи эрталабгача масхара қилдилар. Тонг отар пайтида уни қўйиб юбордилар. 26Аёл тонг отар пайтида келди ва хўжайини жойлашган одамнинг уйининг эшиги ёнига йиқилиб, кун ёришгунича ётди.27Унинг хўжайини эрталаб турди, уйнинг эшикларини очди ва ўз йўлида кетиш учун чиқди. Мана, унинг чўриси уйнинг эшиги ёнида ётар, унинг қўллари эса бўсаға устида эди. 28У: “Тур, кетамиз”,- деди унга. Лекин жавоб бўлмади, чунки у ўлган эди. У аёлни эшакнинг устига ўтқизди ва туриб, ўз жойига кетди.29Ўз уйига келиб, пичоқни олди ва чўрисини олиб, унинг тана аъзоларини ўн икки бўлакка бўлди ва Исроилнинг барча ҳудудларига жўнатди. 30Буни кўрган ҳар бир киши: “Исроил ўғиллари Миср еридан чиққанидан шу кунгача бунақаси бўлмаган ва кўрмаган эди. Бунга диққат қилинглар, маслаҳатлашинглар ва фикрларингни айтинглар”,- дер эди.Chapter 20
1Шунда Исроилнинг барча ўғиллари чиқдилар. Дандан то Гилъад ери билан Беир-Шебагача бутун жамоа Миспаҳга, Раббийнинг олдига бир одамдек тўпландилар. 2Исроилнинг барча қабилалари ва бутун халқнинг бошлиқлари Худо халқининг йиғинида тўпландилар. Жамики қилич яланғочлайдиган тўрт юз мингта пиёда одам эди.3Исроил ўғиллари Миспаҳга келганларини Бенямин ўғиллари эшитдилар. Исроил ўғиллари: “Айтинглар, бу ёвузлик қандай содир бўлди?”- дедилар. 4Ўша ўлдирилган аёлнинг эри жавоб бериб, деди: “Мен хотиним билан Беняминга тегишли бўлган Гибеаҳга тунаш учун келдик.5Гибеаҳнинг аҳолиси тунда менга қарши кўтарилиб, мен сабабли уйни қуршаб олдилар. Мени ўлдирмоқчи бўлдилар, менинг хотинимни эса шундай зўрладиларки, у ўлиб қолди. 6Мен хотинимни олдим, уни бўлакларга бўлдим ва уни Исроилнинг мулки бўлган барча вилоятларга юбордим, чунки улар Исроилда қонунбузарлик ва шармандалик бўлган ишни қилдилар. 7Мана энди, Исроилнинг ўғиллари, сизларнинг ҳаммангиз бу ишни кўриб чиқинглар ва шу ерда ҳал қилинглар”.8Бутун халқ бир одамдек кўтарилди ва деди: “Бизнинг ҳеч биримиз чодиримизга ва ҳеч биримиз уйимизга қайтиб бормаймиз. 9Гибеаҳ билан мана, нима қиламиз: қуръага кўра унга қарши борамиз.10Исроилнинг барча қабилаларидан юз нафардан ўнта, минг нафардан юзта, ўн минг нафардан мингта одамни оламиз, токи улар урушга борадиганлар учун егуликлар олиб келсинлар. Ҳаммамиз эса Беняминнинг Гибеаҳ шаҳри Исроилда қилган беҳаё иши учун уларни жазолашга борамиз”. 11Барча исроилликлар бир кишидек якдиллик билан Гибеаҳ шаҳрига қарши тўпландилар.12Исроилнинг қабилалари Беняминнинг бутун қабиласига бундай дейиш учун одам юбордилар: “Сизларда нақадар ёзув иш қилинибди! 13Гибеаҳдаги мана шу бузуқ одамларни бизга беринглар. Биз уларни ўлдирамиз ва Исроилдан ёвузликни йўқ қиламиз”. Лекин Беняминнинг ўғиллари биродарлари бўлмиш Исроил ўғилларининг овозларига қулоқ солишни истамадилар. 14Шунинг учун Беняминнинг ўғиллари Исроил ўғилларига қарши жангга чиқиш учун барча шаҳарларидан Гибеаҳга тўпландилар.15Ўша куни саналганда, шаҳарлардан йиғилган Бенямин ўғилларидан қилич яланғочлайдиган йигирма олти минг киши чиқди. Бундан ташқари, Гибеаҳ аҳолисидан етти юзта сараланган киши бор эди. 16Бу бор халқдан етти юзта сараланган киши бўлиб, улар чапақай эдилар; уларнинг ҳаммаси палақмондан сочга тош отиб, хато урмас эдилар.17Бенямин ўғилларига қарши тўпланган исроилликлардан эса қилич яланғочлайдиган тўрт юз минг киши ҳисобга олинди. Уларнинг барчаси урушга қобилиятли кишилар эдилар. 18Улар туриб, Худонинг уйига бордилар, Худодан сўрадилар. Исроил ўғиллари: “Биздан қайси биримиз Бенямин ўғиллари билан жанг қилишга биринчи боришимиз керак?”- дедилар. Раббий: “Яҳудо олдинда борсин”,- деди.19Исроил ўғиллари эрталаб турдилар ва Гибеаҳнинг ёнида қароргоҳ қуриб жойлашдилар. 20Исроилликлар Беняминга қарши урушга чиқдилар. Исроил ўғиллари Гибеаҳ олдида жангга саф тортдилар. 21Беняминнинг ўғиллари Гибеаҳдан чиқиб, ўша куни исроилликлардан йигирма икки минг нафарини ер тишлатдилар.22Лекин Исроил халқи руҳланиб, олдинги куни турган жойларида яна жангга саф тортдилар. 23Исроил ўғиллари бориб, Раббий қаршисида кечгача йиғладилар ва Раббийдан: “Биродарим Беняминнинг ўғилларига қарши яна жангга киришайми?”- деб сўрадилар. Раббий: “Унга қарши боринглар”,- деди.24Исроил ўғиллари Бенямин ўғилларига иккинчи куни яқинлашдилар. 25Бенямин иккинчи куни ҳам Гибеаҳдан уларга қарши чиқиб, яна Исроил ўғилларидан қилич яланғочлайдиган ўн саккиз минг кишини ер тишлатдилар.26Шунда Исроилнинг барча ўғиллари ва бутун халқ бориб, Раббийнинг уйига келдилар ва у ерда ўтириб, Раббий қаршисида йиғладилар. Улар ўша куни кечгача рўза тутиб, Раббий қаршисида тамоман ёндириш қурбонликлари ва тинчлик қурбонликлари келтирдилар.27Исроилнинг ўғиллари Раббийдан яна сўрадилар (ўша вақтда Раббийнинг Аҳд Киботи ўша жойда эди 28ва Аҳарўн ўғли Элеазарнинг ўғли Пинеҳас унинг олдида турар эди): “Биродарим Беняминнинг ўғилларига қарши яна жангга чиқайми ёки йўқми?” Раббий: “Боринглар, мен эртага уларни сизларнинг қўлларингизга топшираман”,- деди.29Исроил Гибеаҳ атрофига пистирма қўйди. 30Сўнг Исроил ўғиллари учинчи куни Бенямин ўғилларига қарши бориб, олдиндагидек Гибеаҳ олдида саф тортиб турдилар.31Беняминнинг ўғиллари халққа қарши чиқиб, шаҳардан узоқлашдилар ва олдиндагидек халқдан баъзиларини бири Бейт-Элга, бошқасини даладан Гибеаҳга борадиган йўлларда ўлдира бошладилар. Улар исроилликлардан ўттизтага яқин одамни ўлдирдилар.32Бенямин ўғиллари: “Улар олдиндагидек, бизнинг қаршимизда қуламоқдалар”,- дедилар. Исроил ўғиллари эса: “Улардан қочиб кетайлик ва уларни шаҳардан чиққан йўлларда чалғитамиз”,- дедилар. 33Шунда барча исроилликлар ўз ўринларидан турдилар ва Баал-Тарамда саф тортдилар. Исроилнинг пистирмадагилари эса ўз жойларидан, Гибеаҳнинг ғарбий томонидан олға интилдилар.34Гибеаҳнинг олдига бутун Исроилдан ўн мингта сараланган киши келди ва қаттиқ жанг бошланди. Лекин Беняминнинг ўғиллари уларга кулфат яқинлигини билмас эдилар. 35Раббий Беняминни исроилликлар қаршисида тор-мор келтирди ва ўша куни исроилликлар Бенямин ўғилларидан қилич яланғочлайдиган йигирма беш минг кишини ер тишлатдилар.36Бенямин ўғиллари тор-мор этилганларини кўрганларида, исроилликлар Бенямин ўғилларига ўтишга жой бердилар, чунки улар Гибеаҳ ёнида қўйишган пистирмага умид қилар эдилар. 37Пистирмадагилар эса шошилиб, Гибеаҳга интилдилар ва кириб бориб, бутун шаҳарни қиличдан ўтказдилар. 38Исроилликлар пистирмадагилар билан шаҳардан тутун кўтарилиши ҳужум қилишга белги, деб келишган эдилар.39Хуллас, исроилликлар жанг майдонидан чекинганларидан сўнг Бенямин яна ўлдира бошлаганида ва исроилликлардан ўттизга яқин кишини ер тишлатиб: Улар олдинги жанглардагидек қаршимизда яна қуламоқдалар", деганида,40шу вақтда, шаҳардан тутун устун бўлиб кўтарила бошлади. Бенямин орқага ўгирилди ва мана, бутун шаҳардан тутун самога кўтарилар эди. 41Исроилликлар ортга қайтдилар, Бенямин эса чўчиб кетди, чунки унинг бошига кулфат келганини кўрди.42Улар исроилликлардан саҳро йўлига қараб қочдилар, лекин қилич уларни таъқиб қилди ва шаҳардан чиққанлар уларни ўша жойда қира бошладилар.43Улар Беняминни қуршаб олдилар ва уни тўхтамасдан таъқиб қилиб, Гибеаҳнинг шарқий томонигача тор-мор келтирдилар. 44Бенямин ўғилларидан ўн саккиз минг киши, кучли одамлар қуладилар.45Қолганлари ўгирилиб, саҳро томонга, Риммон қоясига қочдилар. Йўлда эса исроилликлар яна беш минг кишини ўлдирдилар. Кейин Гидомгача уларни таъқиб қилиб, улардан яна икки минг кишини ўлдирдилар. 46Ўша куни қулаган барча Бенямин ўғилларининг сони қилич яланғочлайдиган йигирма беш минг киши эди. Уларнинг барчаси кучли одамлар эдилар.47Олти юз киши саҳрога, Риммон қоясига қочдилар ва ўша ерда, Риммон тошли тоғида тўрт ой турдилар. 48Исроилликлар эса яна Бенямин ўғилларининг олдиларига бориб, уларни: шаҳардаги одамларни ҳам, чорвани ҳам, йўлларида нима учраса ҳаммасини қиличдан ўтказдилар ва ўзлари кирган барча шаҳарларга ўт қўйдилар.Chapter 21
1Исроилликлар Миспаҳда: “Биздан ҳеч биримиз Бенямин ўғилларига қизимизни хотинликка бермаймиз”,- деб қасам ичдилар. 2Халқ Худонинг уйига келиб, кечгача Худонинг қаршисида ўтирди. Улар баланд овозда фарёд уриб, қаттиқ йиғладилар 3ҳамда дедилар: “Ё, Раббий, Исроилнинг Худоси! Нима учун бу Исроилда содир бўлдики, энди Исроилнинг бир қабиласи йўқ бўлди?”4Кейинги куни халқ эрталаб туриб, у ерда қурбонгоҳ қурди. Улар тамоман ёндириш қурбонликлари ва тинчлик қурбонликлари келтирдилар. 5Исроил ўғиллари: “Исроилнинг барча қабилаларидан ким Раббий қаршисига йиғинга келмади?”- дедилар. Зеро Раббий қаршисига Миспаҳга келмаганларга буюк лаънат эълон қилинган. “Улар ўлимга топширилади”,- дейилган эди.6Исроил ўғилларининг ўз биродарлари Беняминга раҳмлари келди ва дедилар: “Эндиликда Исроилнинг бир қабиласи кесилди. 7Улардан омон қолганлари билан хотин масаласида қандай йўл тутамиз? Ахир, биз ўз қизларимизни уларга хотинликка бермасликка қасам ичдик.”8Улар: “Раббий қаршисига Миспаҳга келмаган Исроилнинг бирор қабиласи йўқми?”- дедилар. Аниқлашларича, Гилъадга тегишли Йобэшдан Раббийнинг қаршисига, қароргоҳдаги йиғинга ҳеч ким келмаган экан. 9Халқ кўздан кечирилди ва, мана, у ерда Гилъадга тегишли Йобэш аҳолисидан ҳеч ким йўқ эди. 10Жамоа ўша жойга ўн икки минг кишини, кучли одамларни юборди ва уларга буйруқ бериб, дедилар: “Боринглар, Гилъадга тегишли Йобэшнинг аҳолисини, хотинларни ҳам, болаларни ҳам қиличдан ўтказинглар.11Мана, нима қилинглар: Ҳар бир эркак ва эркакнинг тўшагини билган ҳар бир аёлни қириб ташланглар". 12Гилъадга тегишли Йобэш аҳолиси орасидан улар эрнинг тўшагини билмаган тўрт юзта қизни топдилар ва уларни Канъан еридаги, Шилўҳдаги қароргоҳга олиб келдилар.13Бутун жамоа Риммон қоясида бўлган Бенямин ўғиллари билан суҳбатлашиш учун одамларни юбордилар ва уларга тинчлик эълон қилдилар. 14Шунда Бенямин ўғиллари қайтиб келдилар. Исроилликлар эса уларга Гилъадга тегишли Йобэш аёлларидан тирик қолдирганларини хотинликка бердилар. Лекин бу етарли эмас эди. 15Халқнинг эса Беняминга раҳми келди, чунки Раббий Исроил қабилалари орасида ёриқ қолдирди.16Жамоанинг оқсоқоллари: “Қолганлар билан хотин масаласида нима қиламиз, зеро Беняминнинг хотинлари қириб ташланган?”- дедилар. 17Шунда улар: “Меросий ерлари Беняминнинг омон қолган ўғилларига қолсин, токи Исроилдан бир қабила йўқ бўлиб кетмасин.18Лекин бизлар ўз қизларимизни уларга хотинликка бера олмаймиз. Чунки Исроил ўғиллари: Ким Беняминга хотинликка берса лаънати бўлсин, деб қасам ичган эдилар”. 19Шунда дедилар: “Мана, ҳар йили Бейт-Элдан шимол томонда, Бейт-Элдан Шеқемга олиб борадиган йўлдан шарқ томонда ва Лебонаҳдан жануб томонда бўлган Шилўҳда Раббийнинг байрами бўлади”.20Улар Бенямин ўғилларига буюриб дедилар: “Боринглар ва узумзорларга ўтириб, пойлаб туриб, 21қараб туринглар. Шилўҳ қизлари давра қуриб, рақс тушгани чиққанларида, узумзорлардан чиқинглар, ҳар бирингиз ўзингизга Шилўҳ қизларидан хотин қилиб олиш учун тутиб олинглар ва Бенямин ерига олиб боринглар.22Уларнинг оталари ёки биродарлари бизнинг олдимизга шикоят қилиб келсалар, биз уларга: Улар учун бизни кечиринглар, чунки биз уруш пайтида уларнинг ҳар бири учун қизларни ола олмадик, сизлар ҳам уларга бермадингизлар. Энди сизлар айбдорсизлар,- деймиз”.23Бенямин ўғиллари шундай қилдилар, улар даврадаги қизлардан ўз сонларига яраша қизларни олиб, уларни ўғирладилар. Сўнг ўз улушларига қайтиб кетдилар ва шаҳарлар қуриб, уларда яшай бошладилар. 24Ўша вақтнинг ўзида исроилликларнинг ҳар бири ўз қабиласига, ўз авлодига қайтди, у ердан ҳар бири ўз улушига кетди.25Ўша кунларда Исроилда подшоҳ йўқ эди. Ҳар бир киши нима унга тўғри туюлса, шуни қилар эди.Ruth
Chapter 1
1Ҳакамлар ҳукмронлик қилган кунларда ерда очарчилик бошланди. Яҳудиянинг Бейт-Леҳем шаҳридан бўлган бир киши хотини ҳамда икки ўғли билан бирга Мўаб далаларига яшаш учун кетди. 2Бу одамнинг исми Элималек, унинг хотинининг исми Наоми ва унинг иккита ўғлининг исмлари Махлон ва Хилион эди. Улар Яҳудиянинг Бейт-Леҳем деган жойидан Эфрайим қабиласидан эдилар. Улар Мўаб далаларига келиб, ўша жойда қолдилар.3Сўнгра Наомининг эри Элималек вафот этди ва у ўзининг икки ўғли билан қолди. 4Улар ўзларига мўабликлардан хотин олдилар. Бирининг исми Орпаҳ, бошқасининг исми Рут эди. Улар ўша жойда ўн йилга яқин яшадилар. 5Кейин эса унинг иккала ўғли Махлон ва Хилион ҳам вафот этдилар. Бу аёл иккала ўғлидан ва эридан жудо бўлди.6Шунда Наоми ўзининг келинлари билан бирга ўрнидан туриб, Мўаб еридан қайтиб кетди, чунки Раббий Ўз халқига ташриф буюрганини ҳамда уларга нон берганини у Мўаб далаларида эшитди. 7Шундай қилиб, у ўзи яшаган ўша жойдан чиқди ва унинг иккала келини у билан бирга чиқди. Улар Яҳудия ерига қайтаётиб, йўлда кетаётганларида,8Наоми ўзининг иккала келинига деди: “Боринглар, ҳар бирингиз ўз онангизнинг уйига қайтинглар. Сизлар ўлган фарзандларимга ва менга қандай эзгулик қилган бўлсангизлар, Раббий ҳам сизларга шундай эзгулик қилсин. 9Сизларнинг ҳар бирингиз ўз эрингизнинг уйида бошпана топишингизни Раббий ато қилсин”. Сўнг у уларни ўпди ва улар фарёд кўтариб йиғладилар. 10Улар унга: “Йўқ, биз сен билан бирга сенинг халқинг олдига қайтамиз”,- дейишди.11Лекин Наоми деди: “Қайтинглар, қизларим. Мен билан кетишнинг сизларга нима кераги бор? Ахир менинг қорнимда сизларга эр бўла оладиган ўғиллар борми? 12Қизларим, қайтинглар, боринглар, чунки эрга тегиш учун мен энди қариман. Агарда мен: “Менинг ҳали умидим бор”, деб айтсам ва, ҳаттоки, бу кечанинг ўзида турмушга чиқиб, сўнгра ўғиллар туғсам ҳам, 13сизлар улар улғайгунларига қадар кута оласизларми? Сизлар турмушга чиқмасдан уларни кутасизларми? Йўқ, қизларим! Энди мен сизлар учун анча қайғурмоқдаман, чунки Раббийнинг қўли менга қарши кўтарилди”.14Улар овозларини баланд кўтариб, яна йиғлай бошладилар. Сўнг Орпаҳ қайнонасини ўпиб хайрлашди, Рут эса у билан бирга қолди. 15Наоми эса унга: “Мана, Орпаҳ ўз халқига ва ўз худоларига қайтди, сен ҳам Орпаҳнинг ортидан боргин”,- деди.16Лекин Рут деди: “Сизни ташлаб, қайтиб кетишга мени мажбур қилманг, лекин сиз қаерга борсангиз, мен ҳам ўша ерга бораман ва сиз қаерда яшасангиз, мен ҳам ўша ерда яшайман. Сизнинг халқингиз менинг халқим ва сизнинг Худойингиз менинг Худойим бўлади. 17Сиз қаерда вафот этсангиз, мен ҳам ўша ерда вафот этаман ва дафн қилинаман. Агар сиз билан мени фақатгина ўлим ажратмаса, Раббий менга уни, буни ва бундан ҳам кўпроғини қилсин”. 18У Наоми билан кетишга қатъий қарор қилганини кўриб, у уни қайтишга мажбур қилишдан тўхтади.19Шундай қилиб, улар иккаласи биргаликда кетдилар ва Бейт-Леҳемга етиб келдилар. Улар Бейт-Леҳемга келганларида, бутун шаҳар улар туфайли ҳаракатга келди ва: “Бу Наомими?”- дер эдилар. 20У уларга деди: “Мени Наоми, деб атаманглар. Мени Мара, деб атанглар, чунки Сарвари Коинот мени оғир қайғуга ботирди. 21Мен бу ердан тўлиб-тошиб чиққан эдим, бироқ Раббий мени бўш қайтарди. Раббий менга қарши гувоҳлик берганида ва Сарвари Коинот менга кулфат юборганида, нима учун сизлар мени Наоми, деб атайсизлар?”22Шундай қилиб, Наоми билан унинг келини, Мўаб еридан келган мўаблик Рут биргаликда қайтиб келдилар. Улар Бейт-Леҳемга арпа йиғимининг бошида келдилар.Chapter 2
1Наомининг эри томонидан қариндоши бўлмиш, Элималек оиласидан бўлган анча обрўли, Бўаз исмли бир киши бор эди. 2Мўаблик Рут Наомига: “Мен далага бораман ва кимнинг нигоҳида илтифот топсам, унинг ортидан бошоқларни тераман”,- деди. У унга: “Бор, қизим”,- деди.3У кетди ва далага келиб, ўроқчиларнинг ортидан бошоқларни тера бошлади. Шундай бўлдики, у келган даланинг бу қисми Элималек оиласидан бўлган Бўазга тегишли эди. 4Мана, Бўаз Бейт-Леҳемдан келди ва ўроқчиларга: “Раббий сизлар билан!”- деди. Улар унга: “Раббий сени дуо қилсин!”- дедилар.5Шунда Бўаз ўроқчилар устидан назоратчи бўлган ўз хизматкорига: “Бу ёш аёл кимнинг аёли?”- деди. 6Ўроқчилар устидан назоратчи бўлган хизматкор жавоб бериб: “Бу Мўаб еридан Наоми билан бирга келган мўаблик ёш аёл,- деди,- 7Бу аёл: Менга ўроқчиларнинг ортидан боғламлар орасидан тушган бошоқларни теришга рухсат бер, деди. Шундай қилиб, у келиб, тонг саҳардан шу вақтгача шу ерда қолди. У уйида кам вақт бўлади”.8Шунда Бўаз Рутга деди: “Қизим, диққат билан қулоқ сол. Бошоқ териш учун бошқа далага борма ва бу ердан бошқасига ўтма, лекин шу ерда менинг чўриларим билан бирга бўлгин. 9Сенинг кўзларинг улар ўраётган далада бўлсин ва уларнинг ортидан юргин. Мана, мен ўз хизматкорларимга сенга тегмасликни буюрдим. Чанқаганингда, сув идишининг олдига бориб, менинг хизматкорларим тортиб чиқарган сувдан ичгин”.10Шунда аёл юз тубан йиқилиб, ергача таъзим қилди ва унга: “Мен сизнинг нигоҳингизда қандай илтифот топдимки, гарчи мен ўзга ерлик бўлсам ҳам, сиз мени қабул қиляпсиз?”- деди. 11Бўаз унга жавоб бериб, деди: “Сен ўз эрингнинг ўлимидан сўнг қайнонанг учун нималар қилганингдан ҳамда ўз ота‑онангни, туғилган ерингни қолдириб, ўзинг билмаган халқнинг олдига келганингдан мен хабардорман. 12Раббий бу ишинг учун сени тақдирласин ва сен қанотлари остидан паноҳ излаб келган Исроилнинг Раббий Худосидан сенга тўлиқ мукофот бўлсин!”13Шунда у: “Мен сизнинг нигоҳингизда илтифот топайин, менинг ҳазратим, чунки сиз мени юпатдингиз ва гарчи мен сизнинг чўриларингизнинг бирига ярамасам‑да, чўрингизнинг юрагидагини гапирдингиз”,- деди.14Тушлик пайтида Бўаз унга: “Бу ёққа келиб нон егин, ўз нон бўлагингни сиркага ботиргин”,- деди. У ўроқчиларнинг ёнига ўтирди. У унга нон узатди, у еб тўйди ва яна ортиб қолди.15У бошоқ териш учун турганида, Бўаз ўз хизматкорларига буюриб деди: “У боғламлар орасидан тераверсин ва уни хафа қилманглар. 16Шунингдек, ўзларинг ҳам унга атайлаб боғламлардан бошоқлар ташлаб кетинглар, у териб олсин ва уни койиманглар”.17Шундай қилиб, у кечгача далада бошоқ терди. Сўнгра у йиғиб олганини янчганида, эфага яқин арпа чиқди. 18У буни олиб, шаҳарга кетди. Қайнонаси эса у йиғиб олган донни кўрди. Рут ўзи еб тўйган ноннидан қолганини қўйнидан чиқариб, унга берди.19Қайнонаси унга: “Бугун сен қаерда бошоқ тердинг ва ишладинг? Сени қабул қилган барака топсин!”- деди. Шунда у кимникида ишлаганини ўз қайнонасига маълум қилиб: “Мен бугун Бўаз исмли одамникида ишладим”,- деди. 20Наоми келинига: “Ўз илтифотини тириклардан ҳам, ўликлардан ҳам аямайдиган Раббийдан у барака топсин!”- деди. Наоми яна унга: “Бу одам бизга қариндош, у бизнинг яқин қариндошларимиздан бири”,- деди.21Шунда мўаблик Рут деди: “Бундан ташқари, у менга: Хизматкорларим менинг бутун ҳосилимни йиғиб тугатмагунича, улар билан бирга бўлгин, деди”. 22Наоми ўз келини Рутга: “Қизим, сен унинг чўрилари билан юришинг яхшидир, токи бошқа даладагилар сени хафа қилмасинлар”,- деди.23Шундай қилиб, арпа ва буғдой ўрими тугамагунича, Рут Бўазнинг чўрилари билан бирга бўлиб, бошоқ йиғди ва ўз қайнонаси билан бирга яшади.Chapter 3
1Рутнинг қайнонаси Наоми унга шундай деди: “Қизим, сенга яхши бўлиши учун сенга бошпана қидирсаммикин? 2Мана, Бўаз бизнинг қариндошимиздир, сен эса унинг чўрилари билан бирга бўлган эдинг. Мана, у бу кеча хирмонда арпа шопиради.3Ювингин, хушбўй мой суртиб, чиройли кийимларингни кийиб, хирмонга боргин, лекин у еб‑ичиб бўлмагунигача, унга кўринмагин. 4У ухлашга ётганида, у ётган жойни билгин, шунда келиб, унинг оёқларини очгин ва ётгин. Шунда у сенга нима қилишинг кераклигини айтади”. 5Рут унга: “Сиз менга айтганларингизнинг ҳаммасини қиламан”,- деди.6Сўнг у хирмонга бориб, қайнонаси унга қандай буюрган бўлса, ҳаммасини шундай қилди. 7Бўаз еб‑ичиб тўйди, ўз кўнглини чоғ қилди ва ухлаш учун ғарам ёнига кетди. У яширинча келиб, унинг оёқларини очди ва ётди.8Бўаз ярим тунда чўчиб кетди ва туриб ўтирди – мана, унинг оёқлари ёнида аёл ётар эди. 9Бўаз унга: “Сен кимсан?”- деди. У: “Мен – сизнинг чўрингиз Рутман, ўз қанотингизни чўрингиз устига узатинг, чунки сиз яқин қариндошсиз”,- деди.10Шунда Бўаз деди: “Қизим, сен Раббийдан барака топдинг! Сен бу охирги эзгу ишингни аввалгисидан ҳам яхши қилдинг, чунки камбағал ёки бой ёш кишилардан изламадинг. 11Шундай қилиб, қизим, қўрқма. Мен сенинг айтганларингни қиламан, чунки шаҳардаги менинг халқимнинг барчаси сенинг фазилатли аёл эканлигингни билади.12Гарчи менинг яқин қариндош эканлигим ҳақиқат бўлса‑да, лекин мендан яқинроқ бўлган қариндош бор. 13Бу кеча тунаб қолгин. Эртага эса у сени қабул қилса, яхши, майли қабул қилсин. Агарда у сени қабул қилишни хоҳламаса, унда мен сени қабул қиламан. Раббий тирик! Эрталабгача ухлагин”.14Шундай қилиб, у унинг оёқлари ёнида эрталабгача ухлади ва одам бировни таний оладиган вақтдан олдин турди. Бўаз: “Хирмонга аёл келганини билмасинлар”,- деди. 15У яна: “Ёпинчиғингни олиб, тутиб тургин”,- деди. У тутиб турди ва Бўаз арпадан олти ўлчам ўлчаб, унга солди. Сўнгра у шаҳарга кетди.16Рут қайнонасининг олдига келганида, у: “Қандай бўлди, қизим?”- деди. У эса ўша одам унга қилган ҳамма нарсани айтиб берди. 17Рут яна деди: “У менга бу олти ўлчам арпани берди ва менга: Қайнонангнинг олдига бўш қўл билан борма, деб айтди”. 18Шунда у: “Қизим, бу иш нима бўлишини билмагунингча кутиб тургин. Чунки у одам ишни бугун тугатмагунича тинчланмайди”,- деди. 4‑бобChapter 4
1Бўаз дарвозанинг олдига чиқиб, ўша жойда ўтирди. Ва мана, Бўаз айтган қариндоши ёнидан ўтиб кетаётган эди. Бўаз унга: “Бу ёққа кириб ўтиргин”,- деди ва у кириб ўтирди. 2Бўаз шаҳар оқсоқолларидан ўн кишини олиб: “Бу ерга ўтиринглар”,- деди. Улар эса ўтирдилар.3Шунда у ўз яқин қариндошига деди: “Мўаб далаларидан қайтиб келган Наоми бизнинг биродаримиз Элималекка тегишли бўлган ернинг бир қисмини сотмоқда. 4Мен буни сенинг қулоғингга етказишга қарор қилдим. Энди бу ерда ўтирганларнинг ҳузурида ва халқимнинг оқсоқоллари ҳузурида: Шуни сотиб олгин, демоқчи эдим. Агар сотиб олишни хоҳласанг, сотиб олгин. Агар сотиб олишни хоҳламасанг, менга айт, токи мен билайин. Чунки сотиб олиш учун сен ва мендан бошқа ҳеч ким йўқ”,- деди. У: “Мен сотиб оламан”,- деди.5Шунда Бўаз: “Сен Наомининг қўлидан унинг ерини сотиб оладиган кунда, ўлган қариндошимизнинг исмини унинг улушида тиклаш учун ўлган қариндошимизнинг хотини, мўаблик Рутни хотинликка олишинг керак”,- деди. 6Яқин қариндоши: “Ўз улушимни бўлиб ташламаслик учун мен уни ўзимга сотиб ола олмайман. Ўзинг уни сотиб ол, сен менинг сотиб олиш ҳуқуқимдан фойдаланишинг мумкин, чунки мен буни сотиб ола олмайман”,- деди.7Илгарилари қандайдир ишни тасдиқлаш учун сотиб олишда ва айирбошлашда Исроилда шундай удум бор эди: бири ўз пойафзалини ечиб, бошқасига берар эди. Бу эса Исроилда тасдиқлаш усули эди. 8Шундай қилиб, яқин қариндоши Бўазга: “Буни ўзингга сотиб ол”,- деди ва ўз пойафзалини ечиб берди.9Шунда Бўаз оқсоқолларга ва бутун халққа деди: “Мен Элималекга тегишли бўлган барча ерни ва Хилион ҳамда Маҳлонга тегишли бўлган ерни Наомининг қўлидан сотиб олаётганимга сизлар энди гувоҳсизлар. 10Шунингдек, ўлганнинг исми унинг биродарлари орасидан, яшаш жойидаги дарвозадан ўчиб кетмаслиги ва ўлганнинг исмини унинг улушида тиклаш учун, мен Махлоннинг хотини бўлган мўаблик Рутни ўзимга хотинликка оламан. Сизлар бугун бунга гувоҳсизлар”.11Дарвоза ёнида бўлган бутун халқ ва оқсоқоллар дедилар: “Биз гувоҳмиз! Раббий эса Исроил хонадонини барпо қилган иккита аёл: Роҳила ва Леаҳга қилганидек, сенинг хонадонингга кириб келаётган бу аёлга ҳам қилсин. Сен эса Эфратаҳда бойлик орттиргин ва исминг Бейт-Леҳемда машҳур бўлсин. 12Раббий сенга бу ёш аёлдан берадиган уруғ орқали сенинг хонадонинг Тамар Яҳудога туғиб берган Перез хонадони каби бўлсин”.13Шундай қилиб, Бўаз Рутни хотинликка олди ва у унинг хотини бўлди. Бўаз у билан қовушди, Раббий унга ҳомиладор бўлишга қувват берди ва у ўғил туғди. 14Шунда аёллар Наомига дедилар: “Эндиликда сени яқин қариндошсиз қолдирмаган Раббий муборакдир, унинг исми Исроилда машҳур бўлсин! 15У сен учун ҳаётингни тикловчи ва қариганингда боқувчинг бўлсин. Чунки уни сени севадиган ва сен учун етти ўғилдан аълороқ бўлган келининг туғди”.16Шунда Наоми гўдакни олиб, уни қўйнига солди ва унга энага бўлди. 17Қўшни аёллар унга исм қўйиб: “Наомининг ўғли туғилди”,- дедилар. Шундай қилиб, улар унга Обед, деб исм қўйдилар. У Довуднинг отаси бўлмиш Йишайнинг отасидир.18Мана бу Перезнинг авлоди: Перездан Ҳезрон туғилди. 19Ҳезрондан Рам туғилди, Рамдан Амминадаб туғилди. 20Амминадабдан Наҳшон туғилди, Наҳшондан Салмон туғилди. 21Салмондан Бўаз туғилди, Бўаздан Обед туғилди. 22Обеддан Йишай туғилди, Йишайдан Довуд туғилди.1 Samuel
Chapter 1
1Эфрайимнинг тоғидаги Раматайим-Тсофим шаҳрида Элканаҳ исмли бир одам бор эди. У Эфрайим қабиласидан бўлиб, Йерохамнинг ўғли, Элиҳунинг ўғли, Тўхуннинг ўғли, Зуфнинг ўғли эди. 2Элканаҳнинг Ханна ва Пенинна исмли иккита хотини бўлиб, Пениннанинг болалари бор эди. Ханна эса бефарзанд эди.3Шу одам ҳар йили Қўшинлар Худовандига сажда қилиш ва қурбонлик келтириш учун ўз шаҳридан Шилўҳга борар эди. У ерда Элий ва унинг икки ўғли – Ҳофни ва Пинехес – Раббийнинг руҳонийлари эдилар. 4Элканаҳ қурбонлик келтирган кунида хотини Пениннага ҳамда унинг ҳамма ўғилу қизларига бир улушдан берар,5Ханнага эса икки баробар ортиқ улуш берар эди. Чунки у Ханнани яхши кўрар эди. Бироқ Раббий Ханнанинг бачадонини ёпиб қўйди. 6Раббий Ханнанинг бачадонини ёпиб қўйганига нолиши учун кундоши Пенинна Ханнани хафа қилар эди.7Ҳар йили Ханна Раббийнинг уйига борганида, шу воқеа юз берар эди: кундоши Ханнани хафа қилар, у эса йиғлаб ҳеч нарса емас эди. 8Эри Элканаҳ унга: “Ханна, нега йиғлаяпсан, нимага овқат емаяпсан? Нимага юрагинг қайғуряпти? Мен сен учун ўнта ўғилдан ҳам афзал эмасманми?!”- дер эди.9Бир куни улар Шилўҳда еб-ичиб бўлганларидан кейин, Ханна ўрнидан турди. Руҳоний Элий эса Раббийнинг маъбадига кириш ёнидаги курсида ўтирган эди. 10Ханна кўнглида ғам чекиб, аччиқ-аччиқ йиғлади ва Раббийга ибодат қилиб,11шундай ваъда берди: “Ё, Қўшинлар Худованди! Шу чўрингнинг қайғусига назар солиб эсласанг ва чўрингни унутмай, чўрингга бир ўғил ато этсанг, унда мен унинг барча кунларида уни Раббийга бераман, унинг бошига устара тегмайди”.12Ханна Раббийнинг ҳузурида узоқ вақт ибодат қилгани учун Элий унинг оғзига қараб турар эди. 13Ханна юрагида гапирар, овози эшитилмас, фақат лаблари қимирлар эди. Шунинг учун Элий Ханнани маст бўлса керак, деб ўйлаб: 14“Қачонгача маст бўлиб юрасан? Энди шаробдан воз кеч!”- деди. Ханна эса жавобан деди:15“Йўқ, ҳазратим. Мен руҳан эзилган бир аёлман. Мен на шароб, на ароқ ичганман, фақат дилимни Раббийга тўкиб соляпман. 16Бу чўрингизни ярамас қиз, деб ҳисобламанг, чунки шу пайтгача мен буюк ғам-қайғудан гапираётган эдим”.17Шунда Элий жавоб бериб: “Тинчликда боравер, Исроилнинг Худоси сен Ундан сўраган тилагингни бажо келтирсин”,- деди. 18Ханна эса: “Чўрингиз ҳузурингизда илтифот топсин”,- деди. Шундай қилиб, шу аёл бориб овқат еди, унинг юзи аввалгидай ғамгин эмас эди.19Эртасига улар тонг саҳарда туриб, Раббийга сажда қилиб, Рамаҳга – ўз уйларига қайтиб келдилар. Элканаҳ ўз хотини Ханна билан қовушди, Раббий эса Ханнани эслади. 20Ханна ҳомиладор бўлди ва вақт-соати етиб ўғил туғди. У унга Шомуил, деб исм қўйди, чунки: “Уни Раббийдан тилаб олдим”,- дер эди.21Элканаҳ эса Раббийга йиллик қурбонлигини келтириш ва назрларини бажариш учун ўз хонадони билан бирга Шилўҳга борди. 22Лекин Ханна бормади ва ўз эрига: “Гўдак кўкракдан айрилгандан кейин, уни олиб бораман. У Раббийнинг ҳузурида намоён бўлиб, доимий у ерда қолади”,- деди. 23Эри Элканаҳ эса унга деди: “Сенга нима маъқул бўлса, шундай қилавер. Уни тўйдириб эмизгунингча шу ерда қолавер. Фақат Раббий Ўз Сўзини барқарор қилсин”. Шундай қилиб, Ханна уйида қолиб, ўғлини кўкракдан ажратгунча уни эмизди.24Уни кўкракдан айирганида, у билан бирга Шилўҳга бориб, уч ёшли буқа, бир эфа ун ва бир меш шароб олиб, ўғлини Раббийнинг уйига олиб келди. Бола ҳали ёш эди. 25Буқани сўйиб, болани Элийнинг олдига олиб келдилар.26Шунда Ханна: “Ҳазратим, жонингиз омон бўлсин! Ҳазратим, мана шу ерда ҳузурингизда туриб, Раббийга ибодат қилган ўша аёлман. 27Мен мана шу бола учун ибодат қилган эдим, Раббий эса Ундан сўраган тилагимни бажо келтирди. 28Шунинг учун мен уни Раббийга бағишлаяпман. Ҳаётининг барча кунларида у Раббийга бағишлангандир”,- деб айтиб, у ерда Раббийга сажда қилди.Chapter 2
1Ханна эса ибодат қилиб, шундай деди: “Юрагим Раббийда қувонди, шохим Худойимда кўтарилди. Оғзим душманларимга қарши кенг очилди, чунки нажотинг ҳақида севиняпман.2Раббийдек муқаддас йўқ, зеро Сендан бошқаси йўқ ва бизнинг Худойимиздек бошқа қоя йўқдир.3Баландпарвоз гапларингизни кўпайтирманглар, оғзингиздан қўрс сўзлар чиқмасин, чунки Раббий – билим Худоси ва Унинг ишлари ўлчангандир. 4Кучлиларнинг ёйлари синиб кетмоқда, заифлар эса қудрат билан камар боғламоқдалар.5Тўқ бўлганлар нон учун ишга ёлланмоқдалар, оч бўлганлар эса тўқдирлар. Ҳатто бепушт аёл еттита бола туғмоқда, серфарзанд аёл эса сўлмоқда.6Раббий ҳалок қилади ва жонлантиради, тубсиз чуқурликка туширади ва юқорига кўтаради. 7Раббий одамни гадой ва бой қилади, пасайтиради ва юксалтиради.8У олижаноблар билан бирга ўтқазиш учун қамбағални тупроқдан кўтаради ва қашшоқни ахлатдан юксалтиради. У уларга шуҳрат тахтини мерос қилиб беради. Зеро ернинг устунлари Раббийникидир ва У оламни уларнинг устида мустаҳкамлади.9У Ўз муқаддасларининг оёқларини сақламоқда, бетавфиқлар эса зулматда йўқ бўлади, зеро кучи билан инсон бақувват эмас.10Раббий У билан тортишганларни парчалаб ташлайди, У уларга қарши осмондан гумбурлайди. Раббий ернинг барча ҳудудларини ҳукм қилади. У Ўз подшоҳига куч-қудрат ато этади, Ўз мойланганининг шохини кўтаради”.11Сўнгра Элканаҳ Рамаҳга, ўз уйига кетди. Ўспирин Шомуил эса Раббийга хизмат қилиш учун руҳоний Элийнинг ёнида қолди.12Руҳоний Элийнинг ўғиллари ярамас одамлар эдилар. Улар Раббийни ва халқ олдидаги ўз руҳонийлик бурчларини билмас эдилар. 13Кимдир қурбонлик келтирганида, руҳонийнинг ўғли уч тишли санчқи билан келиб, қурбонлик гўшти қайнатаётган пайтида 14санчқини қозонга ёки товага, ё бўлмаса, товоққа тиқар эди. Санчқига илинганини руҳоний ўзига олар эди. Улар Шилўҳга келган барча исроилликларга нисбатан шундай иш тутар эдилар.15Ҳатто қурбонликнинг ёғини тутатмасдан олдин, руҳонийнинг ўғли келиб, қурбонлик келтираётган одамга: “Руҳонийга қовуриш учун гўшт бер! У сендан қайнатилган гўшт олмайди, хомидан бер”,- дер эди. 16Агар кимдир унга: “Аввал қурбонликнинг ёғини тутатсин, кейин эса хоҳлаганингизча олаверинг”,- дейдиган бўлса, у жавобан: “Йўқ, ҳозир бер. Бўлмаса, зўрлик билан тортиб оламан”,- дер эди. 17Шундай қилиб, бу одамларнинг гуноҳи Раббий олдида жуда оғир эди, чунки улар Раббийнинг қурбонлигини келтиришдан халқнинг кўнглини қолдирар эдилар.18Ўспирин Шомуил эса зиғир эфодни кийиб, Раббий ҳузурида хизмат қилиб юрар эди. 19Онаси ҳар йили унга устки кийим тўқиб, отаси билан ҳар йилги қурбонликни келтириш учун келганида, буни унга олиб келар эди.20Руҳоний Элий эса Элканаҳга: “Раббийга бағишлаган фарзандингнинг ўрнига Худованд сенга шу хотиндан яна фарзандлар берсин”,- деб айтиб, у билан хотинини дуо қилди. Улар эса ўз уйига кетдилар. 21Раббий Ханнани эсга олди. У ҳомиладор бўлиб, яна уч ўғил, икки қиз туғди. Ўспирин Шомуил эса Раббийнинг ҳузурида ўсиб-улғаяр эди.22Элий жуда кексайиб қолган эди. У ўғилларининг барча исроилликларга нисбатан қандай иш тутатганларини, Йиғин Чодирининг эшига ёнида тўпланадиган аёллар билан зино қилаётганларини эшитар эди. 23У ўғилларига деди: “Сизлар нимага бундай иш қиляпсизлар? Чунки мен бутун халқдан ёмон ишларингиз ҳақида гаплар эшитяпман. 24Йўқ, ўғилларим! Раббийнинг халқидаги сизлар ҳақингиздаги овоза яхши эмас, сизлар Раббийнинг халқини бузяпсизлар.25Агар одам одамга қарши гуноҳ қилса, унда Худога ибодат қилса бўлади. Аммо одам Раббийга қарши гуноҳ қилса, унда ким у учун шафоат қилади?!” Бироқ улар оталарига қулоқ солмадилар, чунки Раббий уларни ўлимга топширишни қарор қилган эди. 26Ўспирин Шомуил эса улғайиб, Раббий ва халқнинг илтифотини кўпроқ топаётган эди.27Бир куни Худонинг одами Элийнинг олдига келиб, шундай деди: “Раббий сенга айтмоқда: Исроил халқи Миср юртида фиръавннинг уйида бўлганида, Мен отангнинг хонадонига Ўзимни намоён қилмаганмидим? 28У Менинг қурбонгоҳимга чиқиб, хушбўй тутатқи тутатиши ва олдимда эфодни кийиб юриши учун уни Исроилнинг барча қабилаларидан Ўзимга руҳоний қилиб танлаб олмаганмидим? Шунингдек, отангнинг хонадонига Исроил ўғилларининг ёндириладиган барча қурбонликларидан улуш бермаганмидим?29Унда нега сизлар уйим учун Мен амр этган қурбонлик ва нон бағишловини оёқ ости қиляпсизлар?! Нега ўғилларингни Мендан ортиқ кўриб, халқим Исроилнинг энг яхши эҳсонлари билан ўзингни семиртиряпсан?! 30Шунинг учун Исроилнинг Раббий Худоси шундай демоқда: Хонадонинг ва отангнинг хонадони то абад Менинг ҳузуримда юрадилар, деган бўлсам ҳам, энди бундай бўлмайди! Зеро Раббий шундай демоқда: Мени улуғлаётганларни Мен ҳам улуғлайман, Мени шарманда қилаётганлар эса шарманда бўладилар.31Мана, кунлар келмоқда, Мен сенинг ва отанг хонадонининг қувватини кесиб ташлайман, сенинг хонадонингда қария ҳам бўлмайди. 32Мен Исроилга эзгулик қилсам ҳам, сен Менинг уйимнинг кулфатини кўрасан. Умрбод сенинг хонадонингда қария бўлмайди. 33Кўзингни қийнаш ва жонингни азоблаш учун Мен сендагиларнинг ҳаммасини қурбонгоҳимдан ажратмайман. Лекин сенинг хонадонингда барча улғайганлар ўрта ёшларида ҳалок бўладилар.34Мана, сенинг иккала ўғлинг – Ҳофни ва Пинехес билан содир бўладигани сенга бир аломат бўлсин: иккови ҳам бир кунда ўлади. 35Ўзим учун садоқатли бир руҳонийни қўяман, у Менинг юрагу кўнглимдагидай хизмат қилади. Унинг хонадонини мустаҳкам қиламан, у умрбод Менинг мойлаганимнинг олдида юради.36Хонадонингда қолган ҳар бир киши эса бир гер кумуш ва бир бурда нон учун унга бош эгиб: Ўтинаман, бир бурда нон ейишим учун менга бирор руҳонийлик вазифасини тайин қил, деб унинг олдига келади”.Chapter 3
1Ўспирин Шомуил Элийнинг ёнида Раббийга хизмат қилиб юрар эди. Ўша кунлар Раббийнинг Сўзи кам келар, ваҳий ҳам кўп бўлмас эди. 2Бир куни Элий ўз ётоғида ётганида, унинг кўзлари хиралаша бошлади ва у кўрмайдиган бўлиб қолди. 3Худонинг чироғи ҳали ўчмаган эди. Шомуил эса Худонинг Киботи жойлашган Раббийнинг маъбадида ётар эди. 4Раббий Шомуилни чақирди. У эса: “Мана, мен шу ердаман”,- деб жавоб бериб,5Элийнинг олдига югурди ва унга: “Мени чақирдингизми, мен шу ердаман”,- деди. Лекин у: “Йўқ, мен сени чақирмадим, жойингга бориб ёт”,- деди. У бориб ётди. 6Раббий эса Шомуилни яна чақирди. У ўрнидан туриб, Элийнинг олдига келиб, унга: “Мени чақирдингизми, мен шу ердаман!”- деди. “Йўқ, ўғлим, мен сени чақирмадим, жойингга бориб ёт”,- деди у.7Шомуил ҳали Раббийни билмас эди. Раббийнинг Сўзи унга ҳали очилмаган эди. 8Раббий эса учинчи марта Шомуилни чақирди. Шомуил ўрнидан туриб, Элийнинг олдига келиб, унга: “Мени чақирдингизми, мен шу ердаман”,- деди. Шунда Элий ўспиринни Раббий чақираётганлигини англади.9Шунда Элий Шомуилга деди: “Жойингга бориб ёт. У яна сени чақирса, сен: Гапиравер, ё, Раббий, қулинг тинглаяпти, деб айтгин”. Шомуил бориб, ўз жойига ётди.10Раббий яна зоҳир бўлди ва олдингидай: “Шомуил, Шомуил!”- деб чақирди. “Гапиравер, ё, Раббий! Қулинг тинглаяпти!”- деб жавоб берди Шомуил. 11Шунда Раббий Шомуилга деди: “Мана, Мен Исроилда шундай иш қиламанки, бу ҳақида эшитганнинг иккала қулоғида ҳам жаранглайди.12Ўша куни Мен Элийнинг хонадони тўғрисида айтганимнинг ҳаммасини бошидан охиригача амалга ошираман. 13Элийга: Сенинг айбинг учун хонадонингни то абад жазолайман, деб эълон қилдим, чунки унинг ўғиллари ўзларига лаънат орттирганларини у била туриб, уларни тиймади. 14Шунинг учун Мен Элийнинг хонадонининг устидан қасам ичаманки, Элий хонадонининг айбини қурбонликлар билан ҳам, нон бағишловлари билан ҳам то абад ювиб бўлмайди”.15Шомуил эрталабгача ухлаб ётди, эрталаб эса туриб, Раббий уйининг эшикларини очди. Аммо Шомуил бу ваҳийни Элийга айтишдан қўрқди. 16Элий эса Шомуилни чақириб унга: “Шомуил, ўғлим!”- деди. У эса жавоб берди: “Мана, мен шу ердаман”.17Элий унга: “Раббий сенга нима деди? Мендан яширма. Сенга айтилганларнинг ҳаммасидан бирортасини мендан яширсанг, Худо сени ёмон кўйга солади, ҳатто ундан баттарроғини қилади!”- деди. 18Шунда Шомуил Элийга ҳаммасини айтиб берди ва ундан ҳеч нарсани яширмади. Элий эса: “У Раббийдир. Унга нима маъқул бўлса, шуни қилсин”,- деди.19Шомуил улғайди. Раббий у билан бирга эди ва У айтган биронта сўзи амалга ошмасдан қолмади. 20Шунда Дандан то Беир-Шебагача бутун Исроил Шомуилнинг Раббийдан пайғамбар бўлишга тасдиқланганини билди. 21Раббий эса Шилўҳда Шомуилга сўзи орқали Ўзини очганидан кейин Шилўҳда зоҳир бўлишни давом этди.Chapter 4
1Шу орада бутун Исроилга Шомуилнинг сўзи келди. Шунда исроилликлар пелиштликларга қарши урушга чиқдилар. Исроилликлар Эбен-Эйзер деган жойда, пелиштликлар эса Офоқ шаҳрида қароргоҳ қурдилар. 2Пелиштликлар исроилликларга қарши саф тортдилар. Жанг бошланди, пелиштликлар исроилликларни мағлуб қилиб, тахминан тўрт мингта исроилликни қирғин қилдилар.3Халқ қароргоҳга қайтиб келганида, Исроилнинг оқсоқоллари шундай дедилар: “Нима учун Раббий бугун бизни пелиштликлар олдида мағлуб қилди? Раббийнинг Аҳд Киботини Шилўҳдан кўтариб, ўзимиз билан олиб келайлик, у бизнинг орамизда борсин ва бизни душманларимизнинг қўлидан қутқарсин”. 4Халқ Шилўҳга элчилар юбориб, у ердан керублар орасида тахт қурган Қўшинлар Худовандининг Аҳд Киботини олиб келдилар. Элийнинг иккала ўғли – Ҳофни билан Пинехес эса Худонинг Аҳд Киботи ёнида эдилар.5Раббийнинг Аҳд Киботини қароргоҳга олиб келганларида, бутун Исроил шундай баланд овоз билан бақирдики, ҳатто ер ингради. 6Пелиштликлар ҳайқириқнинг шовқинини эшитиб: “Ибронийларнинг қароргоҳида нега бунчалик қаттиқ ҳайқириқ бўляпти экан?”- дедилар. Сўнгра Раббийнинг Киботини қароргоҳга олиб келганларини билдилар.7Шунда пелиштликлар қўрқиб кетиб дедилар: “Худо уларнинг қароргоҳига келибди, энди ҳолимизга вой! Бунақаси кеча ҳам, тунов куни ҳам бўлмаган! 8Оҳ, ҳолимизга вой! Шу кучли Худонинг қўлидан ким бизни халос қилади? 9Дадил бўлинглар, эй, пелиштликлар! Мард бўлинглар, токи ибронийлар сизларга қандай бўйсунган бўлсалар, сизлар ҳам уларга шундай бўйсуниб қолманглар. Шунинг учун мард бўлинглар ва улар билан жанг қилинглар!”10Шунда пелиштликлар жанг қилиб, уларни мағлуб қилдилар ва исроилликларнинг ҳар бири ўз чодирига қочиб кетди. Исроилнинг мағлубияти шунчалик буюк эдики, пиёда аскарлардан ўттиз мингтаси нобуд бўлди. 11Худонинг Киботи қўлга олинди, Элийнинг иккала ўғли – Ҳофни ва Пинехес ҳам ҳалок бўлди.12Бир беняминлик жанг майдонидан қочиб, ўша куниёқ Шилўҳга келди. Унинг кийимлари йиртилган, бошига эса тупроқ сепилган эди. 13У Шилўҳга келганида, мана, Элий йўл ёқасидаги курсида ўтириб, кутиб турган эди, чунки унинг юраги Худонинг Киботи учун титрар эди. У одам шаҳарга кириб, буни эълон қилганида, бутун шаҳар аҳли дод-фарёд кўтарди.14Элий дод-фарёднинг шовқинини эшитиб: “Нимага бунчалик шовқин?”- деб сўради. Ўша одам Элийнинг ёнига шошилиб келиб, ҳаммасини айтиб берди. 15Ўша пайтда Элий тўқсон саккиз ёшда бўлиб, кўзлари хиралашган, яхши кўра олмас эди.16Хабарчи эса Элийга: “Мен жанг майдонидан қочиб, у ердан бугун келдим”,- деди. “Нима бўлди, ўғлим?”- деб сўради Элий. 17Хабарчи жавоб берди: “Исроил пелиштликларнинг олдидан қочиб кетди. Халқ буюк қирғинга дучор бўлди. Иккала ўғлингиз – Ҳофни ва Пинехес ҳам ҳалок бўлди. Худонинг Киботи эса қўлга олинди”.18У одам Худонинг Киботи ҳақида айтганида, Элий курсидан дарвоза ёнига орқаси билан йиқилиб, бўйни синди ва жон берди, чунки у кекса ва семиз одам эди. У Исроилда қирқ йил ҳакамлик қилган эди.19Элийнинг келини – Пинехеснинг хотини ҳомиладор бўлиб, туғишга яқинлашган эди. У Худонинг Киботи қўлга олингани ҳамда қайнатаси билан эрининг ўлгани ҳақида хабарни эшитганида, тиззаси билан йиқилиб, туғиб қўйди, чунки уни тўлғоқ тутиб қолган эди. 20Унинг ёнида турган аёллар унга ўлими олдидан: “Қўрқма, ўғил туғдинг”,- дедилар. Лекин у эътибор бермади, бирор сўз ҳам айтмади.21У: “Исроилдан шуҳрат кетди”,- дея, чақалоққа Ихабод, деб исм қўйди, чунки Худонинг Киботи қўлга олинган ва қайнатаси билан эри ўлган эди. 22У: “Исроилдан шуҳрат кетди, чунки Худонинг Киботи қўлга олинди”,- деди.Chapter 5
1Пелиштликлар эса Худонинг Киботини қўлга олиб, уни Эбен-Эйзердан Ашдод шаҳрига олиб кетдилар. 2У ерда улар Худонинг Киботини Дагон бутхонасига олиб бориб, Дагон ёнига жойлаштирдилар. 3Ашдодликлар эртасига саҳарда туриб қарашганида, Дагон Раббийнинг Киботи олдида юзи билан ерда ётган эди. Улар Дагонни кўтариб, ўз жойига турғизиб қўйдилар.4Бироқ эртасига яна саҳарда туриб қарашганида, Дагон Раббийнинг Киботи олдида юзи билан ерда ётган эди. Дагоннинг боши билан иккала қўли эса синиб, остонада ҳар бири алоҳида ётган, унинг фақат гавдаси қолган эди. 5Шунинг учун Дагон коҳинлари ва Ашдоддаги Дагон бутхонасига келаётганларнинг барчаси ҳозирги кунгача Дагоннинг остонасига қадам босмайдилар.6Раббийнинг қўли ашдодликлар устида жуда оғир бўлди. У Ашдод ва унинг атрофидаги қишлоқларнинг аҳолисини азобли шишлар билан шикастлаб жазолади. 7Ашдодликлар буни кўриб: “Исроил Худосининг Киботи энди биз билан қолмасин, чунки Унинг қўли биз учун ҳам, худойимиз Дагон учун ҳам жуда оғир”,- дедилар.8Шунда хабарчиларни юбориб, Пелишт ҳамма бекларини ўзларига тўплаб: “Исроил Худосининг Киботини нима қиламиз?”- деб сўрадилар. Улар эса: “Исроил Худосининг Киботи Гатга олиб борилсин”,- дедилар. Шундай қилиб, Исроил Худосининг Киботини у ерга олиб бордилар. 9Бироқ Киботни у ерга олиб келганларидан сўнг, Раббийнинг қўли буюк даҳшат билан ўша шаҳарнинг устида бўлди. Раббий бутун шаҳар аҳолисини, каттаю кичикни шикастлади ва уларнинг таналарида шишлар ёриб чиқди.10Улар Худонинг Киботини Эқрон шаҳрига юбордилар. Худонинг Киботи Эқронга келганида, эқронликлар дод-фарёд кўтариб: “Бизни ҳам, халқимизни ҳам ҳалок қилиш учун Исроил Худосининг Киботини бизга олиб келдилар!”- дедилар.11Шунда хабарчиларни юбориб, Пелишт ҳамма бекларини ўзларига тўплаб: “Исроил Худосининг Киботини биздан жўнатиб юборинглар. У бизни ҳам, халқимизни ҳам ҳалок қилмаслиги учун ўз жойига қайтарилсин”,- дедилар. Чунки ўлим ваҳимаси бутун шаҳарни қоплади. Худонинг қўли уларнинг устида жуда оғир бўлган эди. 12Ўлмаганларнинг ҳаммаси шиш билан шикастланган бўлиб, шаҳарнинг дод-фарёди осмонгача кўтарилган эди.Chapter 6
1Раббийнинг Киботи Пелишт юртида етти ой турди. 2Пелиштликлар эса коҳин ва фолбинларни чақириб: “Раббийнинг Киботини нима қилайлик? Бизга айтинглар, уни ўз ерига қандай қайтарамиз?”- дедилар.3Улар жавобан: “Агар Исроил Худосининг Киботини орқага қайтарсангизлар, уни бўш жўнатиб юборманглар, лекин Худога айбдорлик қурбонлиги келтиринглар. Ўшанда шифо топасизлар ва Унинг қўли нима учун сизлардан қайтмаётганини билиб оласизлар”,- дедилар. 4Улар эса: “Унга қандай айбдорлик қурбонлиги келтиришимиз керак?”- дедилар. Улар шундай жавоб бердилар: “Пелишт бекларининг сони бўйича бешта олтин шиш ва бешта олтин сичқон беринглар, чунки жазо бекларингиз учун ҳам, сизлар учун ҳам бирдир.5Шунинг учун шишларингиз ва мамлакатни қирғин қилаётган сичқонларингизнинг ҳайкалчаларини ясанглар ва Исроилнинг Худосини улуғланглар. Балки У сизларнинг ўзларингиз, худоларингиз ва юртингиз устидан Ўз қўлини енгиллатар. 6Мисрликлар ва фиръавн ўз юракларини тош қилганларидек, нима учун сизлар ҳам юракларингизни тош қиляпсизлар? Мана, Раббий уларнинг устида Ўз куч-қудратини намоён қилганидан кейингина, улар исроилликларни қўйиб юбордилар, улар эса кетган эдилар.7Энди битта янги арава ва ҳали ҳеч бўйинтуруқ солинмаган иккита соғин сигир ҳозирланглар. Сигирларни аравага қўшиб, бузоқларини эса улардан ажратиб, уйга олиб боринглар. 8Шунда Раббийнинг Киботини олиб, аравага юкланглар, айбдорлик қурбонлиги сифатида Унга келтираётган олтин ҳайкалчаларни Кибот ёнига бир қутига жойлаштиринглар. Кейин аравани қўйиб юборинглар, кетаверсин. 9Қаранглар, агар Кибот ўз чегарасига, Бейт-Шемеш шаҳрига борса, унда бошимизга бундай катта кулфатни У солган. Агарда шундай бўлмаса, Худонинг қўли бизни урмаганини, балки бу тасодифан эканини билиб оламиз”.10Бу одамлар худди шундай қилдилар: иккита соғин сигир олиб, аравага қўшдилар, бузоқларни эса уйга қамаб қўйдилар. 11Сўнгра олтин сичқонлар ва шишларнинг ҳайкалчалари солинган қутини ҳамда Раббийнинг Киботини аравага юкладилар. 12Сигирлар тўппа-тўғри Бейт-Шемешга қараб, йўлга тушдилар. Улар фақат шу йўл бўйлаб боравердилар ва маърар эдилар, бироқ ўнгга ҳам, чапга ҳам бурилмай кетар эдилар. Пелишт беклари эса Бейт-Шемеш чегарасигача араванинг ортидан эргашиб бордилар.13Ўша пайтда бейт-шемешликлар водийда буғдой ўраётган эдилар. Улар қараб, Раббийнинг Киботини кўриб қолдилар ва уни кўрганларидан севиниб кетдилар.14Арава бейт-шемешлик Йешуанинг даласига етиб келиб, тўхтади. У ерда катта бир тош бор эди. Шунда аравани ўтинларга ёрдилар-да, сигирларни эса Раббийга тамоман ёндириш қурбонлиги сифатида қурбон қилдилар. 15Левитлар Раббийнинг Киботини ва ёнидаги олтин ҳайкалчалар жойланган қутини аравадан тушириб, катта тошнинг устига қўйдилар. Ўша куни Бейт-Шемеш аҳолиси Раббийга тамоман ёндирилиш қурбонлиги келтириб, қурбонликларни сўйди.16Бешта Пелишт беклари буларни кўриб, шу куни Эқронга қайтиб кетдилар.17Пелиштликлар Раббийга айбдорлик қурбонлиги сифатида келтирган бешта олтин шиш – биттаси Ашдод, биттаси Ғазо, биттаси Ашқалон, биттаси Гат, биттаси Эқрон учун эди. 18Олтин сичқон эса барча шаҳарларнинг, яъни қалъалар ҳамда даладаги қишлоқларнинг устидан ҳукмронлик қилган бешта Пелишт беклари шаҳарларининг рамзи эди. Бейт-шемешлик Йешуанинг даласидаги Раббийнинг Киботи қўйилган бу катта тош шу кунгача турибди.19Бейт-шемешликлар Раббийнинг Киботи ичига қараганлари учун Худо уларни урди ва халқдан эллик минг етмиш кишини ҳалок қилди. Бутун халқ йиғлай бошлади, чунки Раббий халқни оғир жазо билан урган эди. 20Шунинг учун Бейт-Шемеш аҳолиси: “Раббий олдида – бу муқаддас Худо олдида ким тура олади?! У биздан кимникига борар экан?”- дедилар.21Сўнгра улар Қиръат-Йеарим аҳолисига элчи жўнатиб: “Пелиштликлар Раббийнинг Киботини қайтардилар. Келинглар, уни ўзингизга олиб кетинглар”,- дедилар.Chapter 7
1Шунда Қиръат-Йеарим аҳолиси Раббийнинг Киботини олиб, уни тепаликда жойлашган Абинадабнинг уйига олиб келдилар ва Абинадабнинг ўғли Элеазарни Раббийнинг Киботини сақлашга бағишладилар. 2Кибот Қиръат-Йеаримда қолган кунидан анча вақт – йигирма йилча ўтди. Бутун Исроил хонадони Раббийни соғинди.3Шомуил бутун Исроил хонадонига: “Агар сизлар бор юрагингиз билан Раббийга бурилмоқчи бўлсангизлар, унда ўзга юрт худолари ва Аштарот ҳайкалчаларини орангиздан йўқотинглар. Юрагингизни Раббийга топшириб, ёлғиз Унга хизмат қилинглар. У эса сизларни пелиштликларнинг қўлидан халос қилади”,- деди. 4Исроил ўғиллари Баал ва Аштарот ҳайкалчаларини йўқ қилиб, ёлғиз Раббийга хизмат қила бошладилар.5Ўшанда Шомуил: “Барча исроилликларни Миспаҳда тўпланглар, мен сизлар учун Раббийга ибодат қиламан”,- деди. 6Шундай қилиб, улар Миспаҳда тўпланиб, қудуқдан сув тортар ва уни Раббийнинг олдида тўкар эдилар. “Раббийнинг олдида гуноҳ қилдик”,- деб ўша куни рўза тутар эдилар. Шомуил эса Миспаҳда Исроил ўғилларига ҳакамлик қилар эди.7Пелиштликлар Исроил ўғилларининг Миспаҳда тўпланганликларини эшитганларида, Пелишт беклари Исроилга қарши чиқдилар. Исроилликлар буни эшитиб, пелиштликлардан қўрқиб кетдилар. 8Улар Шомуилга: “Биз учун Раббий Худойимизга фарёд кўтаришдан тўхтаб қолма, токи У бизни пелиштликларнинг қўлидан халос қилсин”,- дедилар.9Шунда Шомуил эмадиган бир қўзичоқни олиб, уни Раббийга тамоман ёндириш қурбонлиги сифатида келтирди ва Исроил учун Раббийга фарёд кўтарди. Раббий уни эшитди.10Шомуил тамоман ёндириш қурбонлиги келтираётганида, пелиштликлар Исроил билан уруш қилиш учун яқин келдилар. Аммо ўша куни Раббий пелиштликларнинг устида кучли момақалдироқ гулдиратиб, уларни ваҳимага солди ва улар Исроил олдида қириб ташландилар. 11Исроилликлар Миспаҳдан чиқдилар ва пелиштликларнинг кетидан қувиб, уларни Бейт-Кор еригача қириб ташладилар.12Шомуил бир тошни олиб, Миспаҳ билан Йешенах орасига ўрнатди. У: “Раббий бизга шу ергача ёрдам берди”,- деди ва тошга Эбен-Эйзер (“Ёрдам Тоши”), деб ном берди.13Пелиштликлар эса шу тарзда бўйсуниб, Исроил чегарасига бошқа келмадилар. Шомуилнинг барча кунларида Раббийнинг қўли пелиштликлар устида эди. 14Эқрондан Гатга қадар пелиштликлар Исроилдан олган шаҳарлар Исроилга қайтариб берилди. Исроил бу ерларни пелиштликларнинг қўлидан озод қилди. Исроил билан амўрликлар орасида ҳам тинчлик эди.15Шомуил умри бўйи Исроилга ҳакамлик қилар эди. 16У ҳар йили Бейт-Эл, Гилгал, Миспаҳни айланар, бу жойларда Исроилга ҳакамлик қилар эди. 17Кейин эса Рамаҳга қайтар эди, чунки у ерда унинг уйи бор эди. Шомуил Рамаҳда яшаб, Исроилга ҳакамлик қилар эди. Ўша ерда у Раббийга қурбонгоҳ қурган эди.Chapter 8
1Шомуил кексайгач, ўз ўғилларини Исроилга ҳакам қилиб тайинлади. 2Тўнғич ўғлининг исми Йўэл, иккинчи ўғлининг исми эса Абийаҳ эди. Улар Беир-Шеба шаҳрида ҳакам эдилар. 3Аммо ўғиллари Шомуилнинг йўлидан юрмас эдилар. Улар тамагирликка тушиб, совға олар ва тескари ҳукм қилар эдилар.4Шунда Исроилнинг ҳамма оқсоқоллари тўпландилар ва Рамаҳга – Шомуилнинг ҳузурига келиб, 5унга шундай дедилар: “Мана, сиз кексайдингиз, ўғилларингиз эса сизнинг йўлингиздан юрмаяптилар. Энди устимиздан подшоҳ қўйинг, токи бошқа халқларда бўлганидай, у бизга ҳакамлик қилсин”.6Уларнинг: “Бизга подшоҳ беринг, токи у бизга ҳакамлик қилсин”,- деган гаплари Шомуилга ёқмади ва у Раббийга ибодат қилди. 7Раббий эса Шомуилга деди: “Халқ сенга нима айтса, ҳамма гапига қулоқ сол. Чунки улар сени рад этмадилар, аммо уларнинг устидан шоҳлик қилмаслигим учун Мени рад этдилар.8Мен уларни Мисрдан олиб чиққан кундан бошлаб, то шу кунгача Менга нима қилган бўлсалар, сенга ҳам шундай қиляптилар. Улар Мени қолдириб, бошқа худоларга сажда қилар эдилар. 9Шунинг учун уларнинг овозига қулоқ сол. Бироқ уларнинг устидан шоҳлик қиладиган подшоҳнинг ҳуқуқларини эълон қилиб, уларни огоҳлантиргин”.10Подшоҳни сўраётган халққа Шомуил Раббийнинг ҳамма сўзларини етказиб, 11шундай деди: “Устингиздан подшоҳлик қиладиган подшоҳнинг ҳуқуқлари қуйидагича бўлади: подшоҳ ўғилларингизни жанговар араваларга қўшади ва суворилар қилиб қўяди. Улар подшоҳнинг жанговар аравалари олдида югурадилар. 12Подшоҳ баъзиларини ўзига мингбоши ва элликбоши қилиб тайинлайди. Бошқалари эса подшоҳнинг ерларини ҳайдайдилар ва буғдой ўрадилар, жанг қуролларини ва жанговар араваларнинг асбоб-ускуналарини ясайдилар.13Қизларингизни атир тайёрлаш, овқат пишириш ва нон ёпиш учун ўзига олади. 14Энг яхши далаларингизни, узумзорларингизни, зайтунзорларингизни олиб, ўз тўраларига беради. 15Сизларнинг экканлару узумзорларингиздан ўнинчи қисмини олиб, ўз сарой амалдорлару тўраларига тақсимлаб беради.16Қулларингизни ҳам, чўриларингизни ҳам, энг яхши йигитларингизни ҳам, эшакларингизни ҳам ўзига олиб, ўз ишларида фойдаланади. 17Майда молингиздан ўнинчи қисмини олади. Ўзларингиз ҳам унга қул бўлиб қоласизлар. 18Ўша куни ўзларингиз учун танланган подшоҳингиздан фарёд қиласизлар. Лекин ўша куни Раббий сизларга жавоб бермайди”.19Бироқ халқ Шомуилнинг гапига эътибор беришни хоҳламасдан: “Йўқ, устимизда подшоҳ бўлсин 20ва биз ҳамма халқлар сингари бўламиз. Подшоҳимиз бизга ҳакамлик қилсин ва олдимизда юриб, урушларимизни бошқарсин”,- дедилар.21Шомуил халқнинг ҳамма сўзларини тинглаб, буларни Раббийнинг қулоғига етказди. 22Раббий эса Шомуилга деди: “Уларнинг гапига қулоқ сол ва уларга подшоҳ қўйгин”. Шомуил Исроил халқига: “Ҳар ким ўз шаҳрига борсин”,- деди.Chapter 9
1Бенямин қабиласида Киш деган бир одам бор эди. У бир беняминлик Офийаҳнинг ўғли, Бахуратнинг ўғли, Зарорнинг ўғли, Абиэлнинг ўғли бўлиб, обрўли одам эди. 2Унинг Шоул деган ёш, чиройли бир ўғли бор эди. Исроилликлар орасида Шоулдан чиройли одам йўқ эди. Бутун халқнинг бўйи унинг елкасидан келар эди.3Шоулнинг отаси Кишнинг эшаклари йўқолиб қолди. Киш ўғли Шоулга: “Хизматкорлардан бирини ёнингга олгин-да, бориб, эшакларни қидиргин”,- деди. 4Шоул Эфрайим тоғи ва Шолишо ерига ўтди, лекин эшакларни топмади. Улар Шаалим ерига ўтдилар, эшаклар у ерда йўқ эди. Шундай қилиб, у Бенямин ерига ўтди, лекин эшакларни топмади.5Зуф ерига келганларида, Шоул ўзи билан бўлган хизматкорга: “Орқага қайтамиз, токи эшаклар қолиб, отам биздан хавотирланмасин”,- деди. 6Бироқ хизматкор унга: “Мана, шу шаҳарда Худонинг одами бор, у ҳурматли одам. Унинг ҳамма айтганлари бажо бўлади. Ўша одамнинг олдига борайлик, балки у борадиган йўлимизни бизга кўрсатар”,- деди.7Шоул эса хизматкорга: “Агар борсак, унга нима олиб борамиз? Тўрваларимиздаги нон тугади. Худонинг одамига олиб борадиган бирор совғамиз ҳам йўқ. Бизда нима бор?”- деди. 8Хизматкор Шоулга яна жавоб бериб: “Мана, қўлимда чорак шеқел кумуш бор. Буни Худонинг одамига бераман, у бизга йўл кўрсатади”,- деди.9Илгари Исроилда кимдир Худодан сўрашга бормоқчи бўлса: “Қани, башоратчига борамиз”,- дер эди. Чунки шу кунлардаги пайғамбар, деб аталадиганлар илгари башоратчи, деб аталар эдилар. 10Шунда Шоул хизматкорга: “Гапинг яхши, қани кетдик”,- деди. Улар Худонинг одами яшайдиган шаҳарга жўнадилар. 11Улар тепага, шаҳарга кўтарилганларида, қудуқдан сув тортиб олишга келган қизларни учратдилар ва улардан: “Бу ерда башоратчи борми?”- деб сўрадилар.12Улар эса жавобан дедилар: “Ҳа, ана у сизларнинг олди тарафингизда! Фақат шошилинглар, у шаҳримизга бугун келди, чунки бугун халқимиз тепаликда қурбонлик келтиради. 13Шаҳарга кирганингизда, у ҳали таом ейишга тепаликка бормасдан, уни топасизлар; зеро у келмагунича халқ таом емайди. Чунки у қурбонликни дуо қилади, шундан сўнг таклиф қилинганлар таом ейишни бошлайдилар. Ҳозироқ борсангиз, уни учратишга улгурасизлар”.14Шунда улар шаҳарга бордилар. Шаҳарнинг ўртасига кирганларида, тепаликка кетаётган Шомуил уларга рўпара келди.15Шоулнинг келишидан бир кун олдин Раббий Шомуилга шуни очиб, деди: 16“Эртага шу вақтда сенинг олдингга Бенямин еридан бир одамни юбораман. Уни халқим Исроилга ҳукмдор бўлиши учун мойлагин. У Менинг халқимни пелиштликларнинг қўлидан қутқаради. Чунки халқимнинг фарёди Менга етиб келгани учун Мен уларга назар солдим”.17Шомуил Шоулни кўрганида, Раббий унга: “Мана, Мен сенга айтган одам, у Менинг халқимни бошқаради”,- деди. 18Шоул дарвоза олдида Шомуилнинг ёнига келиб, ундан: “Менга айтингчи, башоратчининг уйи қаерда?”- деб сўради. 19Шомуил эса Шоулга жавобан деди: “Башоратчи менман. Мендан олдин тепаликка бор. Сен бугун мен билан бирга таом ейсан. Эрталаб эса сени жўнатиб юбораман ва юрагингдаги ҳамма нарсани сенга айтаман.20Уч кун олдин йўқолган эшаклар учун эса қайғурма, улар топилди. Исроилнинг барча истакларига ким сазовор? Сен ва отангнинг хонадони эмасми?” 21Шоул эса жавобан: “Мен Исроилнинг энг кичик қабиласи бўлган Беняминнинг ўғли эмасманми? Бенямин қабиласининг ҳамма оилалари орасида менинг оилам энг кичиги эмасми? Менга нима учун буларни айтяпсиз?”- деди.22Шомуил Шоул билан хизматкорини хонага олиб бориб, уларни таклиф қилинганларнинг орасида энг тўрга ўтқазди. Таклиф қилинганлар эса тахминан ўттиз нафар эди.23Шомуил ошпазга: “Мен сенга берган ва «четга олиб қўй», деб айтган ўша улушни келтиргин”,- деди. 24Ошпаз эса сон гўштини олиб келиб, Шоулнинг олдига қўйди. Шомуил унга: “Мана сен учун ажратиб қўйилганини олдингга қўйгин ва егин. Мен халқни чақирганимда, бу сен учун шу вақтгача сақлаб қўйилди”,- деди. Ўша куни Шоул Шомуил билан таом еди.25Кейин улар тепаликдан шаҳарга тушдилар. Шомуил уйининг томида Шоул билан суҳбатлашди. 26Шомуил эрталаб туриб, саҳар пайтида Шоулни чақириб: “Ўрнингдан тур! Сени кузатиб қўяман”,- деди. Шоул ўрнидан туриб, Шомуил билан бирга уйдан ташқарига чиқди.27Улар шаҳар чеккасига келгач, Шомуил Шоулга: “Хизматкоринга айт, у биздан олдинроқ борсин. Аммо сен тўхтаб тур, Худо нима деганини сенга очиб бераман”,- деди. Хизматкор эса олдинроқ кетди.Chapter 10
1Шомуил зайтун мой билан тўлдирилган идишни олиб, Шоулнинг бошига қуйди ва уни ўпиб, шундай деди: “Мана, Раббийнинг меросига ҳукмдор бўлишинг учун У сени мойлади. 2Бугун менинг олдимдан кетганингдан кейин Бенямин ҳудудида, Зелзахдаги Роҳиланинг мақбараси ёнида икки кишини учратасан. Улар сенга: Излаб кетган эшакларинг топилди, отанг энди эшакларни унутиб, ўғлимга нима бўлди экан, деб сендан хавотирланяпти,- деб айтадилар.3У ердан яна бориб, Табўрдаги эманзорга келасан. У ерда Худонинг ҳузурига – Бейт-Элга борадиган учта одам сени учратади. Уларнинг бири учта улоқча, бири учта нон, яна бошқаси шароб тўла мешни олиб боришяпти. 4Улар сен билан саломлашиб, сенга иккита нон берадилар. Сен эса қўлларидан нонни оласан.5Кейин пелиштликларнинг қўриқчилари тўдаси жойлашган Худонинг тепалигига борасан. Шаҳарга кирганингда, тепаликдан тушган пайғамбарлар гуруҳини учратасан. Ғижжак, доира, най ва қўбиз чалувчилар уларнинг олдиларидан боради, улар эса пайғамбарчилик қиладилар. 6Раббийнинг Руҳи сени қамраб олади. Улар билан бирга сен ҳам пайғамбарчилик қиласан ва бутунлай бошқа одамга айланасан.7Бу аломатлар сенда бажо бўлганида, қўлинг нимани қила олса, шуни қил, чунки Худо сен биландир. 8Кейин мендан олдин Гилгалга бор. Мен ҳам тамоман ёндириш ва тинчлик қурбонликлари келтиришим учун ёнингга келаман. Мени етти кун кут. Ёнингга келганимда, нима қилишингни айтаман”.9Шоул Шомуилдан кетган заҳотиёқ Худо унга бошқа юрак берди. Ўша куни ҳамма аломатлар бажо бўлди. 10Улар тепаликка келганларида, уларга пайғамбарлар гуруҳи дуч келди. Шунда Худонинг Руҳи Шоулни қамраб олди ва у уларнинг орасида пайғамбарчилик қилар эди.11Шоулни кеча ва олдинги куни билганларнинг ҳаммаси эса уни пайғамбарлар билан пайғамбарчилик қилаётганини кўриб, халқ орасида бир-бирига: “Кишнинг ўғлига нима бўлди? Наҳотки Шоул ҳам пайғамбар бўлса?!”- дер эдилар. 12У ерда бўлганлардан бири жавобан: “Бошқаларнинг отаси ким экан-а?!”- деди. Шунинг учун, «Наҳотки Шоул ҳам пайғамбар бўлса?!», деган гап мақол бўлиб қолди. 13Пайғамбарчилик тўхтагач, Шоул тепаликка чиқди.14Амакиси Шоул билан хизматкоридан: “Қаерга бордингизлар?”- деб сўради. У эса деди: “Эшакларни қидирдик, уларни топа олмай, Шомуилнинг олдига бордик”. 15Шунда Шоулнинг амакиси: “Шомуил сизларга нималар деди, менга айт-чи”,- деди. 16Шоул эса ўз амакисига: “У бизга эшакларнинг топилганини айтиб берди”,- деди. Бироқ Шомуилнинг шоҳлик ҳақида айтганини амакисига етказмади.17Шомуил халқни Миспаҳга Раббий ҳузурига чақириб, 18Исроилнинг фарзандларига деди: “Исроилнинг Раббий Худоси шундай деяпти: Мен Исроилни Мисрдан олиб чиқдим. Мисрликларнинг ва сизларга зулм қилган ҳамма шоҳликларнинг қўлидан сизларни халос қилдим. 19Лекин энди сизлар барча кулфату қайғуларингиздан сизларни қутқарадиган Худойингизни рад қилиб, Унга: Бизнинг устимиздан подшоҳ қўйгин,- дедингизлар. Хўш энди, Раббий ҳузурида қабила ва оилаларга бўлиниб туринглар”.20Шундай қилиб, Шомуил Исроилнинг ҳамма қабилаларига бирин-кетин келишини буюрди. Қуръа эса Бенямин қабиласига тушди. 21Шунда Бенямин қабиласига оилалари бўйича келишини буюрди. Қуръа эса Матри оиласига ва Кишнинг ўғли Шоулга тушди. Уни излаб топа олмадилар.22Шунда Раббийдан: “У яна шу ерга келадими?”- деб сўрадилар. Раббий эса жавоб берди: “Мана, у анжомларнинг орасида яшириниб турибди”. 23Улар югуриб бориб, у ердан Шоулни олиб келдилар. У халқнинг орасида турди, бутун халқнинг бўйи унинг елкасидан келар эди.24Шомуил бутун халққа: “Раббий танлаган одамни кўряпсизми, бутун халқ орасида унга тенги йўқ”,- деди. Шунда бутун халқ: “Яшасин подшоҳ!”- деб ҳайқирди.25Шомуил шоҳликнинг низомларини халққа изоҳлади ва буларни китобга ёзиб, Раббий ҳузурига қўйди, бутун халқни эса уйига жўнатиб юборди.26Шоул ҳам Гибеаҳга, ўз уйига кетди. Юракларига Худо таъсир қилган бир неча жасур киши унга эргашди. 27Лекин ярамас одамлар: “У бизни қутқара олармиди?!”- дер эдилар. Улар Шоулни писанд қилмасдан, унга совғалар тортиқ қилмадилар. У эса буни билиб, билмасликка олиб қўя қолди.Chapter 11
1Сўнгра аммўнлик Наҳаш келиб, Гилъаддаги Йобэш шаҳрини қамал қилди. Йобэшнинг бутун аҳолиси Наҳашга: “Биз билан иттифоқ тузгин ва сенга хизмат қиламиз”,- дедилар. 2Аммўнлик Наҳаш эса уларга жавоб бериб: “Фақат шу тарзда сизлар билан иттифоқ тузаман: бутун Исроилни шарманда қилишим учун ҳар бирингизнинг ўнг кўзингизни ўйиб оламан”,- деди.3Йобэшнинг оқсоқоллари унга дедилар: “Исроилнинг ҳамма ҳудудига хабарчилар юборишимиз учун бизга етти кун муҳлат бер. Агар бизга ҳеч ким ёрдам бермаса, унда шаҳримиздан сенинг олдингга чиқамиз”.4Хабарчилар Шоулнинг Гибеаҳ шаҳрига келиб, бу сўзларнинг ҳаммасини халқнинг қулоғига етказдилар. Бутун халқ эса йиғлаб, дод-фарёд кўтарди. 5Шу пайтда Шоул ҳўкизларининг орқасидан юриб, даладан қайтаётган эди. У: “Халқнинг йиғлашига нима сабаб?”- деб сўради. Унга Йобэш аҳолисининг сўзларини етказдилар.6Шоул бу сўзларни эшитганида, Худонинг Руҳи уни қамраб олди ва Шоул қаттиқ ғазабланди. 7У бир жуфт ҳўкизни олиб, уларни қисмларга кесди ва ўша хабарчилар орқали буларни Исроилнинг ҳамма ҳудудига юбориб, шундай деди: “Кимки Шоул билан Шомуилнинг ортидан эргашмаса, ўша одамнинг ҳўкизлари худди шундай қилинади”. Раббийнинг қўрқуви халқни қамраб олди ва ҳамма бир одамдек йўлга чиқди. 8Шоул уларни Безеқда санаб чиқди. Исроил фарзандларидан уч юз мингта, Яҳудодан эса ўттиз мингта эркак чиқди.9Келган хабарчиларга эса: “Гилъаддаги Йобэш аҳолисига: Эртага қуёш иситганида, сизларга ёрдам келади, деб айтинглар”,- дедилар. Хабарчилар келиб, Йобэш аҳолисига буни эълон қилдилар, улар эса қувониб кетдилар. 10Шунда Йобэш аҳолиси Наҳашга: “Эртага шаҳримиздан сизларнинг олдингизга чиқамиз, биз билан ўз хоҳишингиз бўйича иш тутинглар”,- дедилар.11Эртаси куни Шоул халқни уч тўдага бўлди. Улар тонг пайти қароргоҳнинг ўртасига бостириб бориб, куннинг жазирама иссиғигача аммўнликларни қириб ташладилар. Аммўнликларниг қолганлари эса тумтарақай бўлиб қочдиларки, ҳатто бир жойда икки киши ҳам қолмади.12Шунда Исроил халқи Шомуилга деди: “Шоул бизга подшоҳлик қила олармиди?!- деган кимлар эди? Олиб келинг уларни, ўлдирамиз!” 13Шоул эса: “Ушбу кунда ҳеч кимни ҳалок қилиш керак эмас, чунки Раббий бугун Исроилга нажот берди”,- деди.14Кейин Шомуил халққа: “Гилгалга борайлик, ўша ерда шоҳликни янгидан тиклаймиз”,- деди. 15Шундай қилиб, бутун халқ Гилгалга борди ва Раббий ҳузурида Гилгалда Шоулни подшоҳ қилиб қўйишди. Ўша ерда Раббийнинг ҳузурида тинчлик қурбонликлари келтиришди. Шоул ва бутун Исроил халқи катта хурсандчилик қилдилар.Chapter 12
1Шундай кейин Шомуил бутун Исроилга деди: “Мана, менга нима гапирган бўлсангизлар, ҳаммасига қулоқ солдим. Сизларнинг устингиздан бир подшоҳ тайинладим. 2Энди подшоҳ сизларнинг олдингизда юрмоқда. Мен эса кексайдим, сочим оқарди. Мана, ўғилларим ҳам сизлар билан бирга. Ёшлигимдан буён шу кунгача мен сизларнинг олдингизда юрар эдим.3Мана, мен! Раббий ва Унинг мойланган подшоҳининг олдида менга қарши гувоҳлик беринг, қайси бирингизнинг ҳўкизингизни олдим? Кимнинг эшагини тортиб олдим? Кимни аврадим? Кимга зулм қилдим? Кимдан пора олиб, унинг ишларидан кўзларимни юмдим? Мен қайтариб бераман”.4Унга жавобан: “Бизни аврамадингиз, бизга зулм қилмадингиз, бирор кимсанинг қўлидан бирон нарса олмадингиз”,- дедилар. 5“Мендан бирор нуқсон топмаганингизга бугун Раббий ҳамда Унинг мойланган шоҳи гувоҳдир”,- деди Шомуил. “Ҳа, гувоҳ бўлиб турибди”,- деди халқ.6Ўшанда Шомуил деди: “Мусо билан Аҳарўнни тайин қилган ва оталарингизни Миср еридан олиб чиққан Раббий – гувоҳдир. 7Энди шу ерда туринглар, Раббийнинг сизларга ҳамда оталарингизга қилган ҳамма эзгуликлари ҳақида Унинг ҳузурида сизлар билан судлашаман.8Ёқуб Мисрга келганида ва оталарингиз Раббийга ёлворганларида, Раббий Мусо билан Аҳарўнни юборди. Улар оталарингизни Мисрдан олиб чиқиб, бу ерга жойлаштирди. 9Аммо оталарингиз ўз Раббий Худосини унутдилар, шунинг учун У уларни Ҳазорнинг лашкарбошиси Сисаронинг, пелиштликларнинг ҳамда Мўаб подшоҳининг қўлига топширди. Улар оталарингизга қарши жанг қилдилар.10Бироқ оталарингиз Раббийга: Бизлар гуноҳ қилдик, чунки Раббийни қолдириб, худолар Баал билан Аштаротга хизмат қилдик. Энди бизни душманларимизнинг қўлидан халос қил, Сенга хизмат қиламиз,- деб ёлвордилар. 11Шунда Раббий Йеруббаал, Барақ, Йефтаҳ, Шимшўнни юбориб, сизларни бўйсундирган душманларингиз қўлидан халос қилди ва сизлар хавфсизликда яшадингизлар.12Аммо Аммўн шоҳи Наҳаш сизларга ҳужум қилмоқчи бўлганини кўргач, қўрқиб кетдингизлар. Сизларнинг Раббий Худойингиз сизларнинг подшоҳингиз бўлса ҳам, сизлар менга: Йўқ, подшоҳ бизнинг устимизда шоҳлик қилсин, деб айтдингизлар. 13Мана, танлаб, тилаб олган подшоҳингиз! Мана, Раббий устингиздан бир подшоҳни қўйди.14Агар сизлар Раббийдан қўрқиб, Унга хизмат қилсангизлар ва Унинг овозига диққат қилиб, Унинг фармонларига қарши чиқмасангизлар, унда ўзларингиз ҳам, устингиздан шоҳлик қиладиган подшоҳингиз ҳам сизларнинг Раббий Худойингизга эргашасизлар. 15Агарда Раббийнинг овозига диққат қилмасдан, Унинг фармонларига қарши чиқсангизлар, унда Раббийнинг қўли оталарингизга қарши бўлганидек, сизларга ҳам қарши бўлади.16Энди ўрнингиздан туринглар ва кўз олдингизда Раббийнинг қиладиган буюк ишларига қаранглар: 17Ҳозир буғдой ўрими пайти эмасми? Бироқ мен Раббийга илтижо қиламан, У момақалдироқ ва ёмғир юборади. Шундай қилиб, сизлар ўзингизга подшоҳ сўраб, бу билан Раббийнинг кўзи олдида қилган гуноҳингизнинг катталигини кўриб билиб оласизлар”. 18Шомуил Раббийга илтижо қилди ва Раббий ўша куни момақалдироқ ва ёмғир юборди. Бутун халқ эса Раббийдан ҳам, Шомуилдан ҳам жуда қўрқиб кетди.19Шунда бутун халқ Шомуилга: “Биз ҳалок бўлмаслигимиз учун ўз Раббий Худойингиз олдида қулларингиз учун илтижо қилинг, чунки биз ўзимизга подшоҳ сўраганимизда, барча гуноҳларимизга яна гуноҳ қўшдик”,- деди. 20Шомуил халққа жавобан деди: “Қўрқманглар! Ҳа, сизлар бу билан гуноҳ қилган эдингиз, лекин энди Раббийдан юз ўгириб кетманглар ва Унга бутун юрагингиз билан хизмат қилинглар. 21Яроқсиз бутларнинг орқасидан эргашманглар. Улар фойда келтирмайдилар ва халос қилмайдилар, чунки улар ҳеч нарса эмасдирлар.22Раббий эса Ўзининг улуғ номи ҳақи Ўзининг халқини ташлаб кетмайди, чунки Раббийга сизларни Ўз халқи қилиб танлагани маъқул эди. 23Менинг ўзим ҳам Раббий олдида сизлар учун ибодат қилмаслик гуноҳига йўл қўймайман. Сизларга фақат тўғри ва яхши йўлни кўрсатаман.24Фақат Раббийдан қўрқинглар, Унга бутун юракларингиз билан ҳақиқатда хизмат қилинглар, чунки У сизлар учун қандай буюк ишлар қилганини кўрдингизлар! 25Агарда ёвузлик қилаверсангизлар, унда сизлар ҳам, подшоҳингиз ҳам ҳалок бўласизлар”.Chapter 13
1Шоулнинг тахтга ўтирганидан бир йили ўтди. У Исроил устидан иккинчи йил подшоҳлик қилганида, исроилликлардан уч минг нафар одамни ўзига танлади: 2икки мингтасини ўзи билан Михмаш ва Бейт-Эл тоғига, мингтасини эса ўғли Йўнатан билан Беняминнинг Гибеаҳ шаҳрига жойлаштирди. Қолган халқни эса ўз уйларига жўнатиб юборди.3Йўнатан Гибеаҳда бўлган пелиштликларнинг қўриқловчи тўдасини мағлуб қилди. Пелиштликлар бу ҳақида эшитишди. Шоул эса: “Ибронийлар эшитсинлар!”- деб хитоб қилиб, бутун ўлка бўйлаб борғу чалдирди. 4Шундай қилиб, Шоул пелиштликларнинг қўриқловчи тўдасини мағлуб қилганини ва пелиштликлар Исроилдан нафратланганини бутун Исроил эшитганида, шунда бутун халқ Гилгалда Шоулнинг атрофига тўпланди.5Пелиштликлар эса Исроил билан уришмоқ учун йиғилишди: уч мингта жанговар арава, олти мингта отлиқ сипоҳ ҳамда денгиз қирғоғидаги қум сингари халқнинг кўпчилиги келди ва Бейт-Авенинг шарқ тарафидан Михмашда қароргоҳ қурди.6Исроилликлар эса халқнинг сиқувга олингани сабаби ўзларини хавф остида қолганликларини кўриб, ғорларда, қоялар орасида, ҳандақларда, чуқурларда яшириндилар. 7Ибронийларнинг айримлари Йордан дарёсидан ўтиб, Гад ва Гилъад ерларига кетдилар. Шоул ҳали Гилгалда эди. У билан бирга бўлган бутун халқ қўрқувда қолган эди.8Шоул Шомуил тайинлаган муҳлат бўйича уни етти кун кутиб турди. Аммо Шомуил Гилгалга келавермади, халқ эса Шоулнинг ёнидан қоча бошлади. 9Шунда Шоул: “Тамоман ёндириш қурбонлиги билан тинчлик қурбонликларини менга олиб келинглар”,- деб буюрди ва тамоман ёндириш қурбонлигини келтирди. 10Шоул тамоман ёндириш қурбонлигини келтириб бўлган эдики, Шомуил келиб қолди. Шоул эса унга салом бериш учун пешвоз чиқди.11Бироқ Шомуил унга: “Нима қилиб қўйдинг?”- деди. Шоул жавобан деди: “Халқим менинг ёнимдан қочиб кетаётганини кўрдим. Сиз эса белгиланган вақтда келмадингиз. Бунинг устига, пелиштликлар Михмашда тўпландилар. 12Шунда мен: Пелиштликлар Галгалга устимга бостириб келади, мен эса ҳанузгача Раббийдан сўраб илтижо қилмадим, деб ўйладим. Шунинг учун тамоман ёндириш қурбонлигини келтиришга мажбур бўлдим”.13Шомуил эса Шоулга: “Нодонларча иш тутибсан, сенинг Раббий Худойингнинг сенга берган буйруғини бажо этмадинг. Бўлмаса, Раббий Исроил устидан сенинг шоҳлигингни то абад мустаҳкамлаган бўлар эди. 14Энди эса сенинг шоҳлигинг узоққа бормайди. Раббий Ўз кўнглига мос эркакни топади ва Раббий унга Ўз халқининг сардори бўлишни буюради. Чунки сен Раббийнинг сенга берган буйруғини бажо этмадинг”,- деди.15Шундан сўнг Шомуил Гилгалдан чиқиб, Беняминнинг Гибеаҳига жўнаб кетди. Шоул ёнида қолган одамларни санаб чиқди, ҳаммаси бўлиб тахминан олти юз киши эди. 16Шоул билан ўғли Йўнатан ва уларнинг ёнларида қолган одамлар Беняминнинг Гибеаҳида жойлашдилар. Пелиштликлар эса Михмашда қароргоҳ қурган эдилар.17Пелиштликларнинг қароргоҳидан учта тўдаси ернинг қишлоқларини талаш учун чиқишди. Тўдалардан бири Шувол ҳудудидаги Ўфраҳ томонга, 18иккинчиси Бейт-Хўрон томонга, учинчиси эса чўл томонга – Завўм водийсининг чегарасига йўл олди.19Бутун Исроил юртида бирорта ҳам темирчи йўқ эди, чунки пелиштликлар ибронийларнинг қилич ёки найза ясашларидан хавотирланар эдилар. 20Шунинг учун ҳамма исроилликлар омоч тишларини, белкуракларини, болта ва кетмонларини чархлаш учун пелиштликларнинг олдига боришга мажбур эдилар. 21Омоч тиши, белкурак, паншаха, болта ва темир учли говронни ўткирлаш баҳоси бир пим кумуш эди.22Шу сабабдан Шоул ва Йўнатан билан бўлган бутун халқнинг бирортасида қилич ёки найза йўқ эди, фақат Шоул ва унинг ўғли Йўнатанда бор эди, холос. 23Пелиштликларнинг олдинги тўдаси Михмаш довонига чиқди.Chapter 14
1Бир куни Шоулнинг ўғли Йўнатан ўз ўспирин-қуролташувчисига: “Юр, нариги томондаги пелиштликларнинг тўдасига ўтамиз”,- деди, аммо ўз отасига бу ҳақида айтмади.2Шоул Гибеаҳ шаҳри яқинидаги Мигронда бир анор дарахти тагида ўтирар, у билан бирга олти юзтача одам бор эди. 3Элийнинг ўғли, Пинехеснинг ўғли, Охитубнинг ўғли бўлмиш, эфод кийиб юрган Раббийнинг руҳонийси Ахийаҳ ҳам ўша ерда эди. Халқ эса Йўнатаннинг кетганини билмай қолган эди.4Йўнатан пелиштликлар тўдасига ўтмоқчи бўлган довоннинг ҳар икки томонида иккита ўткир чўққи бор эди. Уларнинг бириси – Бозаз, бошқаси – Сенеҳ, деб номланар эди. 5Чўққилардан бири шимол томонда бўлиб Михмашга, иккинчиси жанубда бўлиб Гибеаҳга қараган эди.6Йўнатан ўз ўспирин-қуролташувчисига: “Юр, ўша хатнасизларнинг тўдаси томонга ўтайлик, балки Раббий бизга ёрдам берар. Чунки Раббий учун кўпчилик орқали ҳам, озчилик орқали ҳам қутқариш қийин эмас”,- деди. 7Қуролташувчи эса жавобан: “Юрагингизда нима бўлса борини қилинг! Боринг. Мана, мен ҳар бир йўлингизда сиз билан биргаман”.8Шунда Йўнатан деди: “Биз анави одамларнинг ёнига ўтиб, ўзимизни кўрсатамиз. Агар улар бизга: 9Ёнингизга боргунимизча, ўша ерда тўхтаб туринглар, деб айтишса, шунда биз жойимизда тўхтаб турамиз, уларнинг олдига бормаймиз. 10Агарда: Ёнимизга келинглар, дейишса, борамиз, чунки Раббий уларни қўлимизга топширди ва бизга аломат шу бўлади”.11Шундай қилиб, уларнинг иккови пелиштликлар тўдасининг кўз ўнгида турганида, пелиштликлар дедилар: “Мана ибронийлар яширинган ҳандақларидан чиқяптилар”. 12Сўнг тўдадаги одамлар Йўнатан билан қуролташувчисига: “Ёнимизга келинглар, биз сизларга бир гап айтмоқчимиз”,- деб бақиришди. Шунда Йўнатан ўз қуролташувчисига: “Орқамдан юр, чунки Раббий уларни Исроилнинг қўлига топширди”,- деди.13Йўнатан қўли-оёғи билан тирмашиб, тепага чиқа бошлади. Қуролташувчиси ҳам унга эргашди. Йўнатан олдидан келган пелиштликларни, қуролташувчиси эса орқадан келган пелиштликларни ўлдираверди. 14Йўнатан билан қуролташувчисининг биринчи ҳужумидан бир жуфт ҳўкиз бир кунда шудгор қиладиган даланинг ярмида йигирматача одам ҳалок бўлди.15Қароргоҳни, далани ва бутун халқни даҳшат қамради. Ҳатто қўшиннинг олд тўдалари ва ерни талаётганларни титроқ босди. Бутун ер тебранди ва Раббийдан буюк даҳшат келди.16Беняминнинг Гибеаҳида бўлган Шоулнинг қоровуллари оломоннинг тарқалаётганини ва у ёқдан - бу ёққа югураётганини кўрдилар. 17Шоул ёнидаги халққа: “Қаранглар ва билинглар-чи, ким орамиздан чиққан экан”,- деди. Шундай қилиб, Йўнатан билан унинг қуролташувчиси йўқлигини кўрдилар.18Шунда Шоул Ахийаҳга: “Худонинг Киботини олиб кел”,- деди. Ўша пайтда Худонинг Киботи Исроилнинг фарзандлари билан эди. 19Шоул руҳонийга ҳали гапираётганида, пелиштликларнинг қароргоҳида ғала-ғовур анча кўпайди. Шунинг учун Шоул руҳонийга: “Керак эмас, қўявер!”- деди.20Ўша заҳоти Шоул ва у билан бўлган бутун халқ хитоб қилиб, уруш майдонига кетишди. У ерда пелиштликларнинг орасида ҳар бирининг қиличи ўз яқинига қарши ва катта ғалаён бўлаётган эди. 21Шунда кеча ва тунов куни пелиштликлар томонида бўлган ва уларнинг қароргоҳи билан доимо юрган ибронийлар, энди Шоул ва Йўнатан билан бўлган исроилликларга қўшилдилар.22Эфрайимнинг тоғида яширинганлар ҳам пелиштликларнинг қочаётганини эшитиб, жанг майдонида исроилликларга қўшилдилар. 23Шундай қилиб, ўша куни Раббий Исроилни қутқарди. Уруш эса Бейт-Авенгача ёйилди.24Ўша куни Исроил одамлари жуда ҳам ҳолдан тойдилар. Шоул эса онт ичиб, халққа шундай деган эди: “Душманларимдан қасос олмагунимча, оқшомга қадар ким овқат еса, лаънати бўлсин!” Шунинг учун халқдан ҳеч ким бир луқма ҳам таом емади. 25Бутун халқ ўрмонга борди, бутазорда эса асал бор эди. 26“Мана асал оқиб ётибди”- дея, халқ ўрмонга кирди, аммо ҳеч ким ўз оғзига қўлини узатмади, чунки халқ онтдан қўрқар эди.27Йўнатан эса отасининг халққа онт ичирганини эшитмаган эди. Шунинг учун қўлидаги таёғини узатиб, таёқ учини асалари инига ботирди-да, қўлини оғзига солди ва унинг кўзлари чақнаб кетди. 28Шунда халқдан бири Йўнатанга: “Отангиз халққа, бугун ким таом еса, лаънати бўлсин, деб онт ичирган эди, шунинг учун халқ ҳолдан тойган”,- деди.29Йўнатан эса деди: “Отам ерни саросимага солиб қўйибди. Қаранглар, мана бу асалдан бироз татиб кўрган эдим, кўзларим чақнаб кетди. 30Бугун халқ душманлардан тортиб олинган ўлжани еса, ўшанда пелиштликларнинг мағлубияти каттароқ бўлмасмиди?!”31Ўша куни исроилликлар Михмашдан то Ойжавлонгача пелиштликларни мағлуб қилишди. Халқ шу қадар ҳолдан тойдики, 32охири ўлжага ташланди. Қўй, ҳўкиз, бузоқларни шу ернинг ўзидаёқ сўйиб, қони билан еяверишди.33“Мана, халқ гўштни қони билан еб, Раббий олдида гуноҳ қиляпти!”- деб Шоулга маълум қилишди. Шоул: “Сизлар гуноҳ қилдингизлар, энди катта бир тошни бу ерга юмалатиб олиб келинглар!”- деди. 34Сўнгра Шоул: “Халқ орасида юриб айтинглар, ҳар бир одам ҳўкизи, қўйини менинг ҳузуримга олиб келиб, шу ерда сўйиб есин. Раббий олдида гуноҳ қилманглар, гўштни қони билан еманглар”,- деди. Ўша туни ҳар бир одам ҳўкизини олиб келиб, Шоулнинг олдида сўйди.35Шоул Раббийга бир қурбонгоҳ қурди. Бу Шоулнинг Раббийга қурган илк бор қурбонгоҳи эди.36Кейин Шоул: “Қани, шу тун пелиштликларни бир қувайлик. Тонг отгунча молларини тортиб оламиз, одамларнинг бирортасини соғ қолдирмаймиз”,- деди. “Сизга нима маъқул бўлса, шуни қилинг”,- деб жавоб беришди унга. Руҳоний эса: “Аввал Худога яқинлашайлик”,- деди. 37Шоул Худодан: “Пелиштликларни қуваверайми? Уларни Исроилнинг қўлига тутиб берасанми?”- деб сўради. Лекин Худо ўша куни унга жавоб бермади.38Шунда Шоул деди: “Исроилнинг ҳамма бошлиқлари шу ерга келишсин, ҳозир кимда гуноҳ борлигини текшириб билишсин. 39Исроилни қутқарган Раббий тириқдир! Гуноҳ қилган ўғлим Йўнатан бўлиб чиқса ҳам, албатта ўлдирилади”. Бироқ халқдан ҳеч ким унга жавоб бермади.40Шоул ҳамма Исроилликларга буюрди: “Сизлар бир томонда туринглар, ўғлим Йўнатан билан мен бошқа томонда турамиз”. Халқ эса Шоулга: “Сизга нима маъқул бўлса, шуни қилинг”,- деб жавоб берди. 41Шоул эса: “Ё, Исроилнинг Раббий Худоси! Аломат бер”,- деди. Шундай қилиб, Шоул билан Йўнатан фош қилинди, халқ эса ҳақ бўлиб чиқди. 42Шунда Шоул: “Мен билан ўғлим Йўнатан орасига қуръа ташланглар”,- деди. Қуръа эса Йўнатанга тушди.43Шоул Йўнатанга: “Менга айт-чи, нима қилдинг?”- деди. Йўнатан унга сўзлаб: “Мен қўлимдаги таёқнинг учини асалга ботириб олиб, озгина татиб кўрган эдим, энди мен ўлишим керак”,- деди. 44“Худо менга буни ҳам, шуни ҳам қилсин, ҳатто қаттароғини қилсин! Йўнатан, сен бугун ўлишинг керак”,- деди Шоул.45Аммо одамлар Шоулга эътироз билдирди: “Исроилни буюк қутқаришга эриштирган Йўнатан ўладими? Асло! Раббий тирик! Унинг бошидан бир тола сочи ҳам ерга тушмайди, чунки у бугун Худо билан ҳаракат қилди”. Шундай қилиб, халқ Йўнатанни озод қилди ва у ўлмади. 46Шоул эса пелиштликларни таъқиб қилмади ва пелиштликлар ўз ерларига қайтиб кетишди.47Шундай қилиб, Шоул Исроил устидан ўзининг шоҳлигини мустаҳкамлади. У атрофидаги барча душманлари – Мўаб, Аммўн, Эдўм халқлари, Зўбаҳ подшоҳлари ва пелиштликлар билан уруш қилди. Кимга қарши чиқмасин, ҳар ерда муваффақият қозонар эди. 48У қўшин ташкиллаштирди ва Амолеқни шикастлади. У Исроилни талончиларнинг қўлидан халос қилди.49Шоулнинг Йўнатан, Йишвий ва Малкишува исмли ўғиллари бор эди. Унинг иккита қизи ҳам бўлиб, каттасининг исми Мераб, кичкинасиники Микал эди. 50Унинг хотинининг исми Охинавам бўлиб, у Охимааснинг қизи эди. Шоулнинг амакиси Нернинг ўғли Абинер лашкарбоши эди. 51Абинернинг отаси Нер ва Шоулнинг отаси Киш Абиэлнинг ўғиллари эдилар.52Шоулнинг шоҳлик даврида пелиштликлар билан доимо қаттиқ уруш бўлди. Шоул қаерда кучли ва жанговар одамни кўрса, ўзига олар эди.Chapter 15
1Бир куни Шомуил Шоулга шундай деди: “Ўз халқи Исроилнинг подшоҳи қилишига мойлаш учун Раббий мени сенинг олдингга юборган эди. Энди Раббийнинг овозини эшит. 2Қўшинлар Худованди шундай демоқда: Амолеқнинг Исроилга қилган ёзувликларини ёдга олдим. Чунки Исроил Мисрдан чиқаётганда, Амолеқ унинг йўлини тўсиб қўйган эди. 3Энди бориб, амолеқликларни шикастла. Уларга қарашли ҳамма нарсани тамоман йўқ қилиб ташла, хеч нарсасини аяма. Эркагу аёл, болаю чақа, ҳўкизидан тортиб қўйигача, туясидан тортиб эшагигача ҳаммасини ўлдир”.4Шоул Телойим шаҳрида халқни тўплаб, уларни санаб чиқди. Исроилликлардан икки юз мингта пиёда лашкари, Яҳудо қабиласидан ҳам ўн мингта киши бор экан. 5Шоул амолеқликларнинг шаҳригача етиб, сойликда пистирма қўйди.6Сўнг қайнликларга қуйидаги хабарни жўнатди: “Энди боринглар, амолеқликлардан ажралиб кетинглар, тағин сизларни ҳам улар билан бирга йўқ қилиб юбормайин. Чунки исроилликлар Мисрдан чиқаётганларида, сизлар уларнинг ҳаммаларига яхшилик қилгандингиз”. Шунда қайнликлар амолеқликлар орасидан ажралиб чиқди. 7Шоул Хавиладан то Миср олдида бўлган Шурнинг атрофидаги жойларигача амолеқликларни тор-мор қилди,8амолеқликларнинг шоҳи Агагни эса тириклайин қўлга олиб, бутун халқни қилич билан қириб ташлади. 9Бироқ Шоул ва унинг одамлари Агагни ҳамда унинг энг яхши қўй ва молларини, бузоқ ва қўзиларини, жамики, яхши нарсаларини аяб, уларни йўқ қилиб ташлашни исташмади. Фақат арзимас, нуқсонли нарсаларини йўқ қилишди.10Шунда Шомуилга Раббийнинг шундай сўзи келди: 11“Шоулни шоҳ қилиб тайинлаганимдан ачинаман, чунки у Мендан юз ўгирди ва Менинг сўзимни бажо қилмади”. Шомуил хафа бўлиб, тун бўйи Раббийга ёлвориб чиқди.12Шомуил эртаси куни саҳарда туриб, Шоул билан учрашиш учун йўлга тушди. Шоулнинг Кармелга бориб, у ерда ўзига бир ёдгорлик ўрнатиб, кейин Гилгалга қайтгани ҳақида Шомуилга хабар беришди. 13Шомуил Шоулнинг олдига келганида, Шоул унга: “Эй, Раббийдан барака топган! Мен Раббийнинг сўзини бажардим”,- деди.14“Ундай бўлса, қулоғимга эшитилаётган қўйнинг маъраши ва сигирнинг бўкириши нимаси?”- деб сўради Шомуил. 15Шоул эса: “Уларни амолеқликлардан тортиб олишди, чунки сенинг Раббий Худойингга қурбонлик қилиш учун қўй, сигирларнинг энг сараларини аяб, сақлаб қолишди. Қолганларини эса биз қириб ташладик”,- деди. 16Шунда Шомуил Шоулга деди: “Шошмай тур, бу тун Раббийнинг менга нималар деганини сенга билдириб қўяйин”. “Айтинг”,- деди Шоул.17Шомуил давом этди: “Исроил қабилаларининг боши бўлганингда ва Раббий Исроил устида шоҳ бўлишинг учун сени мойлаганида, сен ўз кўзингда кичик бўлган эмасмидинг? 18Раббий эса сени юбориб, сенга шундай деди: Бор, ўша бетавфиқ амолеқликларни бутунлай қириб ташла, ҳаммасини йўқотмагунингча, улар билан жанг қил. 19Нега энди Раббийнинг овозига қулоқ солмадинг?! Нима учун ўлжага ташланиб, Раббийнинг кўзи олдида ёмонлик қилдинг?!”20Шоул Шомуилга жавобан деди: “Ахир, мен Раббийнинг овозига қулоқ солдим-ку! Раббий мени юборган жойга бордим ва амолеқликларнинг шоҳи Агагни олиб келдим, амолеқликларни эса яксон қилдим. 21Халқ эса сенинг Раббий Худойингга Гилгалда қурбонлик қилиши учун лаънатланган нарсалардан энг сара мол-қўйларни олишди, холос”.22Шомуил жавоб берди: “Наҳотки Раббийнинг овозига итоат этиш каби тамоман ёндирилган қурбонликлар ва бошқа қурбонликлар ҳам Раббийга ёқимли бўлса? Итоат этиш – қурбонликдан, бўйсуниш эса – қўчқорлар ёғидан яхшироқдир. 23Бўйсунмаслик – сеҳр-жоду сингари гуноҳ, ўжарлик эса – бутпарастликдир. Сен Раббийнинг сўзини рад этганинг учун У ҳам сени рад этди, токи сен подшоҳ бўлмагин”.24Шоул эса Шомуилга деди: “Гуноҳ қилдим, чунки Раббийнинг буйруғига ҳам, сизнинг сўзларингизга ҳам қарши иш қилдим. Бироқ мен халқдан қўрқиб, уларнинг овозига қулоқ солдим. 25Энди гуноҳимни кечиринг ва мен билан бирга қайтиб боринг, Раббийга сажда қилайин”.26Шомуил эса Шоулга жавоб берди: “Сен билан бирга қайтиб бормайман, чунки сен Раббийнинг сўзини рад этдинг ва Раббий Исроилнинг устида шоҳ бўлмаслигинг учун сени рад этди”. 27Шомуил бурилиб, кетмоқчи бўлди. Шоул эса унинг ридоси этагидан ушлаб қолди ва ридо йиртилди.28Ўшанда Шомуил Шоулга деди: “Энди Раббий Исроил шоҳлигини қўлингдан тортиб олиб, сендан кўра бошқа яхшироғига берди. 29Исроилнинг Шон-шуҳрати ёлғон сўзламас, пушаймон ҳам бўлмас. У инсон эмаски, пушаймон бўлса”.30Шоул эса жавобан: “Гуноҳ қилдим, лекин энди халқимнинг оқсоқоллари олдида, Исроил олдида мени ҳурмат-иззат қилинг ва мен билан бирга қайтиб боринг, сизнинг Раббий Худойингизга сажда қилайин”,- деди. 31Шомуил Шоул билан бирга орқага қайтиб борди. Шоул Раббийга сажда қилди.32Сўнг Шомуил: “Амолеқ подшоҳи Агагни менинг олдимга олиб келинглар!”- деди. Подшоҳ Агаг Шомуилнинг олдига титраб келди. Агаг эса: “Ўлим аччиғи аниқ ўтиб кетди”,- деди. 33Лекин Шомуил: “Қиличинг аёлларни фарзандидан қандай жудо қилган бўлса, сенинг онанг ҳам аёллар орасида бефарзанд бўлсин!”- деди. Шундай қилиб, Шомуил Агагни Раббийнинг олдида Гилгалда қилич билан чопиб ташлади.34Шундан сўнг Шомуил Рамаҳга, Шоул эса ўз уйига – Шоулнинг Гибеаҳига кетди. 35Шомуил ўлимининг кунигача Шоулни бошқа кўрмади. Раббий Шоулни Исроил подшоҳи қилганидан пушаймон бўлгани учун Шомуил Шоулни деб ғамгин бўлиб юрди.Chapter 16
1Раббий Шомуилга: “Сен қачонгача Шоулни деб ғамгин бўлиб юрасан?! Шоул Исроилнинг подшоҳи бўлмасин, деб Мен уни рад этдим. Қани, энди қўчқор шохини мой билан тўлдириб, йўлга туш. Мен сени бейт-леҳемлик Йишайга юбораман, чунки унинг ўғиллари орасидан Ўзимга подшоҳни танладим”,- деди.2“Қандай қилиб бораман?! Шоул эшитиб қолса, мени ўлдиради-ку!”- деди Шомуил. Раббий эса жавобан деди: “Қўлингга подадан битта бузоқчани олиб: Раббийга қурбонлик келтириш учун келдим,- дегин. 3Кейин Йишайни қурбонликка таклиф қил. Ўшанда нима қилишинг кераклигини Мен сенга кўрсатаман. Мен сенга айтадиган одамни Мен учун мойлайсан”.4Раббий Шомуилга айтганидек, у худди шундай қилди. У Бейт-Леҳем шаҳрига келганида, шаҳар оқсоқоллари титроқ билан уни қарши олиб: “Тинчлик билан келдингизми?”- деб сўрадилар. 5У жавоб бериб: “Ҳа, тинчлик билан! Раббийга қурбонлик келтириш учун келдим. Ўзларингизни покланглар, мен билан қурбонлик маросимига боринглар”,- деди. Сўнг Йишайни ва унинг ўғилларини ҳам поклаб, қурбонликка таклиф қилди.6Улар келганларида, Шомуил Элиабни кўриб: “Аминманки, Раббий олдида шу Унинг мойланган одамидир”,- деб айтди. 7Аммо Раббий Шомуилга деди: “Унинг чиройи ва бўйининг баландлигига қарама. Мен уни рад этдим, чунки Мен одам қараганидек қарамайман, чунки одам юзга қарайди, Мен эса юракка қарайман”.8Сўнг Йишай Абинадабни чақириб, Шомуилнинг олдидан ўтказди. Лекин Шомуил: “Раббий уни ҳам танламади”,- деди. 9Йишай Шиммаҳни Шомуилнинг олдидан ўтказди. Лекин у: “Раббий уни ҳам танламади”,- деди. 10Шу тариқа, Йишай еттита ўғлини Шомуилнинг олдидан ўтказди. Аммо Шомуил Йишайга деди: “Раббий улардан биронтасини ҳам танламади”.11Ниҳоят Шомуил Йишайдан: “Фарзандларингнинг ҳаммаси шу ердами?”- деб сўради. Йишай эса жавоб бериб: “Яна энг кенжаси бор, қўй боқяпти”,- деди. Шунда Шомуил Йишайга: “Биронтасини юбор, уни чақириб келсин. У бу ерга келмагунича, таом ейишга ўтирмаймиз”,- деди. 12Йишай биттасини юбориб, уни олиб келтирди. У малла сочли, кўзлари чиройли ва кўриниши хушсурат йигит эди. Шунда Раббий: “Қани, уни мойла, чунки бу ўша!”- деди.13Шомуил мой солинган шохни олиб, акаларининг орасида уни мойлади. Ўша кундан бошлаб Раббийнинг Руҳи Довудда жо бўлди. Сўнг Шомуил Рамаҳга қайтиб кетди.14Шоулдан эса Раббийнинг Руҳи узоқлашди. Раббийдан бўлган ёвуз руҳ уни қийнай бошлади. 15Шунда Шоулнинг хизматкорлари унга дедилар: “Мана, Худодан бўлган ёвуз руҳ сизни қийнамоқда. 16Эгамиз унинг олдида турган ўз хизматкорларига буюрсин, улар қўбизни яхши чаладиган одамни топсинлар. Худодан бўлган ёвуз руҳ сизни тутганида, у ўз қўли билан қўбиз чалиб, сизни тинчлантиради”.17Шоул хизматкорларига жавобан: “Хўш, қўбизни яхши чаладиган одамни топиб, менинг ҳузуримга олиб келинглар”,- деди. 18Шунда унинг хизматкорларидан бири: “Мана, мен бейт-леҳемлик Йишайнинг қўбизни яхши чала оладиган ўғлини кўрган эдим. У жасур жангчи, гаплари маъноли, ўзи ҳам келишган йигит. Раббий у билан!”- деди. 19Шоул Йишайга: “Қўй боқиб юрган ўғлинг Довудни менинг ҳузуримга юбор”, деб хабарчи жўнатди.20Йишай нон, бир меш шароб ва битта улоқчани эшакка юклаб, ўғли Довудни Шоулнинг ҳузурига юборди. 21Довуд Шоулнинг ҳузурига келиб, унга хизмат қила бошлади. Довуд Шоулга жуда ёқиб қолди. Шунинг учун Шоул уни ўзига қуролташувчи қилиб олди.22Шоул Йишайга: “Ижозат берсанг, Довуд менинг хизматимда қолсин, чунки у менинг назаримда илтифотимни топди”,- деб хабар жўнатди. 23Худодан бўлган ёвуз руҳ Шоулни тутганида, Довуд қўбизни олиб чалар эди. Шунда Шоул ўзига келиб ўзини яхши ҳис қилар, ёвуз руҳ эса Шоулдан чекинар эди.Chapter 17
1Пелиштликлар уруш учун қўшинларини тўплаб, Яҳудо ҳудудидаги Сўкоҳ шаҳрида йиғилдилар. Улар Сўкоҳ ва Азекаҳ шаҳарлари орасидаги Эфес-Даммимда қароргоҳ қурдилар.2Шоул ва исроилликлар эса тўпланиб, Элаҳ водийсида қароргоҳ қуриб, пелиштликларга қарши урушга тайёрландилар. 3Бир томондаги тоғда пелиштликлар, бошқа томондаги тоғда исроилликлар турар эдилар. Уларнинг орасида эса водий бор эди.4Пелиштликлар қароргоҳидан гатлик Голийат деган бир паҳлавон ўртага чиқди. Унинг бўйи олти тирсагу бир қарич эди. 5Унинг бошида мис дубулға бўлиб, эгнига тангали совут кийиб олган эди. Совутнинг оғирлиги беш минг шеқел эди.6Унинг оёқларида мис тиззабандлар, елкасининг орқа томонида эса мис қалқон осилиб турар эди. 7Унинг қўлидаги найзанинг сопи худди тўқувчи дастгоҳининг ходасидай келар, найза учидаги темирнинг оғирлиги эса олти юз шеқел эди. Голийатнинг олдида қуролташувчиси унинг қалқонини кўтариб юрар эди.8Голийат ўрнида турганича, Исроил қўшинига қараб қичқирди: “Нима учун биз билан жанг қилгани саф тортдингизлар? Мен пелиштликман, сизлар Шоулнинг қуллари эмасмисизлар? Орангиздан бир одамни танланглар, у менинг олдимга келсин. 9Агар у мен билан олишиб, мени енгиб ўлдира олса, шунда биз сизларнинг қулингиз бўламиз. Агар мен ғолиб келиб, уни ўлдирсам, унда сизлар бизнинг қулларимиз бўласизлар ва бизга хизмат қиласизлар”.10Ўша пелиштлик яна: “Бугун Исроил қўшинларини шарманда қиламан. Қани, бирортасини чиқаринг олдимга! Икколовимиз жанг қиламиз”,- деди. 11Шоул ва барча исроилликлар пелиштликнинг шу сўзларини эшитгач, қаттиқ қўрқиб, ваҳимага тушиб қолдилар.12Довуд Яҳудонинг Бейт-Леҳем шаҳридаги эфратлик Йишай деган одамнинг ўғли эди. Йишайнинг саккизта ўғли бор эди. Шоулнинг кунларида бу одам анча кексайиб қолган бўлиб, эркаклар орасида энг ёши улуғи эди. 13Йишайнинг катта ўғилларидан учтаси Шоул билан бирга урушга кетган эди. Урушга кетган ўғилларининг исмлари эса: тўнғичиники – Элиаб, иккинчисиники – Абинадаб, учинчисиники – Шиммаҳ эди.14Довуд эса кенжа ўғил эди. Унинг учта катта акаси Шоул билан бирга кетди, 15Довуд эса отасининг қўйларини боқиш учун Шоулнинг олдидан Бейт-Леҳемга қайтиб келди. 16Ўша пелиштлик эса эрталаб ва кечкурун ўртага чиқиб, қирқ кун мобайнида ўзини намойиш қилди.17Бир куни Йишай ўғли Довудга деди: “Мана бу қовурилган бир эфа буғдой билан ўнта нонни акаларинг учун ол ва тезда қароргоҳга, акаларингга олиб бор. 18Мана бу ўн бўлак пишлоқни эса мингбошига олиб бор. Акаларингнинг аҳволидан хабар ол ва уларнинг эҳтиёжларини билиб кел”.19Шоул ва барча исроилликлар Элаҳ водийсида пелиштликлар билан жанг қилар эдилар. 20Эртаси куни Довуд эрта тонгда турди ва қўйларни қоровулга топширди. Йишай буюрганидай, юкни олиб йўлга чиқди. У қароргоҳга келганида, қўшинлар сафда туриб, қичқириқ билан жангга тайёрланар эдилар. 21Исроилликлар билан пелиштликлар бир-бирларига қарши саф тортдилар.22Довуд келтирган нарсаларини қароргоҳнинг қўриқчисига қолдириб, саф томон югурди. Акаларининг ёнига бориб, улар билан саломлашди. 23Довуд улар билан гаплашиб турганида, Гат шаҳридан бўлган пелиштлик паҳлавон Голийат пелиштликларнинг сафидан ўртага чиқиб, ўша сўзларини гапирди. Довуд эса буни эшитди. 24Барча исроилликлар бу одамни кўрганларида, ундан қочар ва жуда қўрқар эдилар.25Улар бир-бирларига: “Бу олдинга чиққан одамни кўряпсизларми? У Исроилни ҳақорат қилиш учун чиқмоқда. Ким уни ўлдирса, подшоҳ ўша одамга катта бойлик ҳадя қилади, унга қизини ҳам беради ва Исроилда унинг отасининг хонадонини озод қилади”,- дер эдилар.26Довуд ёнида турган одамлардан сўради: “Бу пелиштликни ўлдириб, Исроилни шармандаликдан халос қилган одамга подшоҳ нима беради? Зеро бу хатнасиз пелиштлик ким бўлибдики, Барҳаёт Худонинг қўшинини шундай ҳақорат қилади?!” 27Халқ эса ўша сўзларни айтиб: “Уни ўлдирадиган одамга мана бу нарсалар қилинади”,- деди.28Довуднинг катта акаси Элиаб унинг одамлар билан гаплашаётганини эшитиб, Довуддан аччиқланди ва деди: “Бу ерга нима учун келдинг? Ўша бир нечта қўйимизни чўлда кимга қолдирдинг? Сенинг қанчалик манманлигингни ва ёмон юрагингнинг бузуқлигини биламан. Сен урушни томоша қилгани келгансан”. 29“Мен нима қилибман?! Бу фақат гап эмасми?!”- деди Довуд. 30Сўнгра ундан бурилиб, бошқага қараб, яна ўша гапни сўради. Халқ эса аввалгидай жавоб берар эди.31Шундай қилиб, Довуднинг гапларини эшитиб, Шоулга етказишди ва Шоул уни чақиртирди. 32Довуд Шоулга: “У сабабли ҳеч кимнинг руҳи тушмасин. Қулингиз бориб, ўша пелиштлик билан жанг қилади”,- деди. 33Шоул эса Довудга: “Ўша пелиштлик билан жанг қилиш учун унга қарши бора олмайсан, чунки сен ҳали ёшсан, у эса ёшлигидан бери жангчи”,- деди.34Довуд Шоулга жавобан деди: “Қулингиз ўз отасининг қўйларини боқар эди. Бордию, шер ёки айиқ келиб, подадан бирорта қўзини олиб қочса, 35шунда мен унинг орқасидан қувиб, унга ҳужум қилар эдим. Қўзини эса ҳайвоннинг оғзидан тортиб олар эдим. Агарда ҳайвон менга ташланса, ёлидан ушлардиму, уриб ўлдирар эдим.36Қулингиз шерни ҳам, айиқни ҳам ўлдирган. Ўша хатнасиз пелиштликнинг тақдири худди шундай бўлади, чунки у Барҳаёт Худонинг қўшинини ҳақорат қилмоқда”.37Довуд яна деди: “Мени шер ва айиқдан халос қилган Раббий ўша пелиштликнинг қўлидан ҳам халос қилади”. Шунда Шоул Довудга: “Майли бор, Раббий сен билан бўлсин”,- деди. 38Шоул Довудга ўз кийимларини, бошига мис дубулға ва эгнига совут кийдирди.39Довуд кийимлар устидан қиличини боғлаб, юрмоқчи бўлди, лекин у бунга кўникмаган эди. Сўнг Довуд Шоулга: “Мен буларда юра олмаяпман, кўникмаганман”,- деди. Шунинг учун, Довуд бунинг ҳаммасини ўзидан ечиб ташлади. 40Довуд ўзининг таёғини олиб, ирмоқдан бешта силлиқ тош териб олди ва тошларни ёнидаги чўпон халтасига солди. Сўнгра халтаси ва қўлидаги палахмони билан пелиштликка қарши чиқди.41Пелиштлик ҳам чиқиб, Довудга яқинлаша бошлади, унинг қуролташувчиси эса унинг олдидан борар эди. 42Пелиштлик назар ташлаб, Довудни кўрди ва унга менсимасдан қаради, чунки у ёш, малла сочли, кўриниши кўркам йигит эди. 43Пелиштлик Довудга: “Нима учун менга қарши таёқ билан келяпсан? Ахир мен итманми?”- деди ва ўз худоларининг номи билан Довудни лаънатлади.44Кейин Довудга: “Менинг олдимга кел, мен сенинг танангни кўкдаги қушларга ва даштдаги йиртқичларга бераман”,- деди. 45Довуд эса пелиштликка жавобан шундай деди: “Сен қилич, найза ва қалқон билан менга қарши чиқяпсан. Мен эса сен ҳақоратлаган Исроил қўшинининг Худоси, Қўшинлар Худовандининг номи билан сенга қарши чиқяпман.46Ҳозир Раббий сени менинг қўлимга топширади. Мен сени ўлдириб, бошингни танангдан жудо қиламан. Сўнгра пелишт қўшинининг жасадларини кўкдаги қушларга ва ердаги ҳайвонларга бераман. Шунда Исроилда Худонинг борлигини бутун ер билади. 47Раббий на қилич, на найза билан қутқарганлигини бутун жамоа билиб олади, чунки бу уруш Раббийникидир. У сизларни қўлимизга топширади”.48Пелиштлик кўтарилиб, Довудга яқинлашаётганида, Довуд ҳам пелиштликка рўпара келиш учун пелиштликларнинг сафи томон тез югуриб кетди. 49Довуд қўлини халтасига солиб, ундан битта тошни олди ва палахмонга солиб отди. Тош пелиштликнинг қоқ пешанасига тегиб ўйиб кирди ва у ерга юз тубан йиқилди.50Шу йўсинда, Довуд пелиштликни палахмон ва тош билан мағлуб қилди ҳамда пелиштликни яралаб ўлдирди. Довуднинг қўлида қилич ҳам бўлмаган эди. 51Шунда Довуд югуриб келдию, пелиштликни босиб, унинг қиличини қинидан суғуриб олди ва бошини кесиб ташлади. Пелиштликлар ўз паҳлавонининг ўлганини кўриб, қоча бошладилар.52Исроил билан Яҳудо эркаклари хитоб билан кўтарилиб, пелиштликларни водийнинг кириш қисмигача ва Эқрон дарвозаларигача таъқиб қилдилар. Шарайимнинг йўли бўйлаб, то Гат ва Эқронгача шикастланган пелиштликлар қуладилар. 53Пелиштликларни қувиб юборгандан кейин, Исроил фарзандлари орқага қайтиб, уларнинг қароргоҳини талон-тарож қилдилар. 54Довуд пелиштликнинг бошини олиб, Йерусалимга келтирди, унинг қуролини эса ўз чайласига қўйди.55Шоул Довуднинг пелиштликка қарши чиққанини кўрганида, у лашкарбоши Абинердан: “Абинер, бу йигит кимнинг ўғли?”- деб сўради. Абинер жавоб берди: “Жонингиз яшасин, подшоҳим, билмайман”. 56“Бўлмаса бил-чи, бу йигит кимнинг ўғли экан”,- деб айтди подшоҳ.57Довуд пелиштликни шикастланганидан кейин қайтиб борганида, Абинер Довудни етаклаб, Шоулнинг ҳузурига олиб келди. Пелиштликнинг боши эса Довуднинг қўлида эди. 58Шоул ундан: “Сен кимнинг ўғлисан, йигитча?”- деб сўради. “Бейт-леҳемлик қулингиз Йишайнинг ўғлиман”,- деб жавоб берди Довуд.Chapter 18
1Довуд Шоул билан суҳбатлашиб бўлгач, Йўнатаннинг қалби Довуднинг қалбига ёпишди. Йўнатан уни ўз жони каби севиб қолди. 2Ўша куни Шоул Довудни олиб қолди ва отасининг уйига қайтиб кетишига ижозат бермади.3Йўнатан эса Довудни ўз жони каби севиб қолгани учун у билан аҳд тузди. 4Йўнатан устидаги ридосини ечиб, уни Довудга берди, шунингдек, қиличи, камони ва камарини ҳам ато қилди.5Шоул Довудни қаерга юбормасин, у доно ҳаракат қилар эди. Шунда Шоул уни ҳарбий одамлар устидан бошлиқ қилиб қўйди. Бундан барча халқ ҳам, Шоулнинг хизматкорлари ҳам мамнун бўлишди.6Довуднинг пелиштликлар устидан ғалаба қозониб қайтаётганида, Исроилнинг ҳамма шаҳарларидан келган аёллар доира ва торли мусиқа асбобларини чалиб, рақс ва қўшиқ билан подшоҳ Шоулни кутиб олгани чиқдилар. 7Рақсга тушиб куйлаётган аёллар шундай хитоб қилишарди: “Шоул мингларни мағлуб қилди, Довуд эса ўн мингларни!”8Бундан Шоул жуда ғазабланди, чунки бу сўз унга ёқмади. У: “Довудга ўн мингтани, менга эса мингтани бердилар! Унга фақат шоҳлик етишмайди!”- деди. 9Ўша кундан бошлаб, Шоул Довудга ёмон кўз билан қарай бошлади.10Эртаси куни Худодан бўлган ёвуз руҳ Шоулни қамраб олди ва у ўз уйида қутурди. Довуд эса бошқа кунлардагидек қўли билан қўбиз чалиб ўтирар, Шоулнинг қўлида найза бор эди. 11У ўзича: “Довудни деворга қоқиб қўяман”, деб найзани унга қаратиб отди. Лекин Довуд икки марта ҳам ундан ўзини олиб қочди. 12Шоул Довуддан қўрқа бошлади, чунки Раббий у билан бирга эди, Шоулдан эса узоқлашди.13Шунинг учун Шоул Довудни ўзидан узоқлаштирди, уни мингбоши қилиб тайинлади. Шундай қилиб, Довуд халқнинг олдида кириб чиқадиган бўлди. 14Довуд барча ишларида доно ҳаракат қилар эди, чунки Раббий у билан бирга эди.15Довуднинг жуда донолигини кўриб, Шоул ундан баттарроқ қўрқа бошлади. 16Бутун Яҳудо ва Исроил эса Довудни яхши кўрар эди, чунки у уларнинг олдида кириб чиқиб юрар эди.17Бир кун Шоул Довудга: “Мана, катта қизим Мерабни сенга турмушга бераман. Фақат менинг жасур кишим бўлгин ва Раббийнинг урушларида бошчилик қилгин”,- деди. Чунки Шоул: “Унга қарши менинг қўлим эмас, балки пелиштликларнинг қўли бўлсин”, деб ўйлар эди. 18Бироқ Довуд Шоулга: “Мен ким бўлибманки, ёки менинг ҳаётим ва Исроилдаги отам хонадони нима бўлибдики, мен подшоҳга куёв бўлсам?!”- деди.19Шоулнинг қизи Мерабнинг Довудга узатилиши керак бўлган вақт келганида эса, у мехолатлик Одриэлга турмушга берилди.20Лекин Шоулнинг бошқа қизи Микал Довудни севиб қолди. Бу ҳақида Шоулга айтганларида, бу унга маъқул келди. 21“Довудга Микални бераман ва қизим у учун тузоқ бўлади. Шундай қилиб, пелиштликларнинг қўли унга қарши бўлади”, деб ўйлади у. Шунда Шоул Довудга: “Энди бошқа қизим орқали менга куёв бўласан”,- деди.22Кейин Шоул ўз хизматкорларига буюрди: “Довудга яширинча айтинглар: Подшоҳ сени ёқтиради, унинг ҳамма хизматкорлари ҳам сени яхши кўради, шунинг учун подшоҳга куёв бўлгин”.23Шоулнинг хизматкорлари бу гапни Довуднинг қулоғига етказдилар. Довуд эса: “Ахир подшоҳга куёв бўлиш осон ишми?! Мен камбағал ва арзимас бир одам бўлсам”,- деди. 24Хизматкорлар буни Шоулга етказиб: “Мана, Довуд шундай демоқда”,- дедилар.25Шунда Шоул: “Довудга: Подшоҳ душманларидан қасос олиш учун қалинга юзта пелиштликнинг хатна терисидан бошқа нарса истамайди, деб айтинглар”,- деди. Шоул пелиштликларнинг қўли билан Довудни ҳалок қилишини режалаштирган эди. 26Шоулнинг хизматкорлари шу сўзларини Довудга етказдилар. Шунда Довуд подшоҳга куёв бўлишга рози бўлди.27Белгиланган кунлар ҳали ўтмасданоқ, Довуд ва унинг одамлари бориб, икки юз нафар пелиштликни ўлдирдилар. Довуд подшоҳга куёв бўлиш учун уларнинг хатна терисининг ҳаммасини подшоҳга келтириб берди. Шоул эса қизи Микални унга турмушга берди. 28Шоул энди кўрдики, Раббий Довуд билан бирга экан, қизи Микал ҳам уни севар экан. 29Шунинг учун Шоул Довуддан янада кўпроқ қўрқиб, умрининг охиригача унга душман бўлиб қолди.30Пелишт беклари урушга чиққанларида, Довуд уларнинг чиқишидан бери Шоулнинг ҳамма хизматкорларидан кўра донороқ иш тутди ва унинг исми катта шуҳрат қозонди.Chapter 19
1Шоул ўз ўғли Йўнатанга ва ҳамма хизматкорларига: Довуд ўлдирилсин, деб фармон берди. Шоулнинг ўғли Йўнатан эса Довудни жуда севар эди. 2Йўнатан Довудга хабар бериб деди: “Отам Шоул сени ўлдирмоқчи. Шунинг учун эртага ҳушёр бўл, бирор пинҳон жойга бориб яширингин. 3Мен эса сен яширинган далага чиқиб, отамнинг ёнида тураман ва сен ҳақингда у билан гаплашаман. Нимани эшитсам, шуни сенга етказаман”.4Йўнатан отаси Шоулга Довуд ҳақида яхши гапириб, шундай деди: “Подшоҳ ўз қули Довудга қарши гуноҳ қилмасинлар, чунки у сизга қарши ҳеч қандай гуноҳ қилмади. Унинг ишлари сиз учун жуда фойдали. 5У пелиштликни ўлдириш учун ўз жонини хавф остига қўйди ва Раббий бутун Исроилга улуғ нажотни ато қилди. Сиз буни кўриб севиндингиз. Энди нима учун бегуноҳ қонга қарши гуноҳ қилмоқчисиз ва Довудни бекордан бесабаб ўлдирмоқчисиз?”6Шоул Йўнатаннинг гапларига қулоқ солиб: “Раббий тирик! Довуд ўлмайди”,- деб қасам ичди. 7Йўнатан Довудни чақириб, унга бу сўзларнинг ҳаммасини айтиб берди. Сўнг Йўнатан Довудни Шоулнинг олдига олиб борди ва у олдинги кунлардагидек подшоҳнинг ёнида бўлди.8Шу орада яна уруш аланга олди. Довуд урушга чиқиб, пелиштликлар билан жанг қилди ва у уларга шундай қаттиқ зарба бердики, пелиштликлар ундан қочиб кетдилар. 9Бир куни Худодан бўлган ёвуз руҳ Шоулни қамраб олди. У уйида ўтирар, қўлида унинг найзаси бор, Довуд эса қўли билан қўбиз чалаётган эди.10Шоул найзаси билан Довудни деворга қоқиб қўймоқчи бўлди, лекин Довуд Шоулдан ўзини четга тортиб қолди. Найза эса деворга санчилди. Ўша тун Довуд яна қочиб қутулди. 11Шоул Довудни тутиш ва уни эрталабгача ўлдириш учун унинг уйига хизматкорларни юборди. Хотини Микал эса Довудга: “Бу кеча ўз жонингизни қутқармасангиз, эрта тонгда сизни ўлдиришади”,- деди.12Шундай қилиб, Микал Довудни деразадан чиқариб юборди ва у қочиб қутулди. 13Микал санамни олиб, тўшакка ётқизди, бош томонига эса эчки терисидан қилинган ёстиқ қўйди ва устини кийим билан ёпди.14Шоул Довудни қўлга олиш учун хизматкорларни юборганида, Микал: “У касал”,- деди. 15Сўнг Шоул одамларини яна жўнатиб: “Довудни тўшаги билан бу ерга олиб келинглар, уни ўлдираман”,- деб буюрди.16Шоулнинг хизматкорлари келганларида, мана, тўшакда санам, унинг бош томонида эса эчки терисидан қилинган ёстиқ турар эди. 17Шунда Шоул Микалга деди: “Нима учун мени алдаб, душманим қочиб кетиши учун уни қўйиб юбординг?” Микал эса Шоулга жавобан деди: “У менга: Мени қўйиб юбор, бўлмаса, сени ўлдираман, деди”.18Қочиб кутулган Довуд Рамаҳга, Шомуилнинг ёнига келди. Шоул унга нималар қилган бўлса, ҳаммасини Шомуилга айтиб берди. Кейин Шомуил билан бирга Нойўтга бориб, ўша ерда қолди. 19Довуд Рамаҳдаги Нойўтда экан, деган хабани Шоулга етказишди. 20Шунда Довудни қўлга олиш учун Шоул хизматкорларини юборди. Улар башорат қилаётган пайғамбарлар гуруҳини ва уларнинг устида бошчилик қилаётган Шомуилни кўрганларида, Худонинг Руҳи Шоулнинг хизматкорларига тушди ва улар ҳам башорат қила бошладилар.21Шоулга бу ҳақида хабар беришди ва у бошқа хизмакорларини юборди. Лекин булар ҳам башорат қила бошладилар. Кейин Шоул учинчи бор яна хизматкорларини жўнатди ва улар ҳам башорат қила бошладилар. 22Шунда Шоулнинг ўзи Рамаҳга борди ва Сеқудаги катта қудуққача етиб: “Шомуил билан Довуд қаерда?”- деб сўради. Унга: “Рамаҳдаги Нойўтда”,- дедилар.23Шоул Рамаҳдаги Нойўтга бораётганида, Худонинг Руҳи унга ҳам тушди. Рамаҳдаги Нойўтга келмагунча Шоул йўли давомида башорат қилар эди. 24У кийимларини ечиб ташлаб, Шомуилнинг олдида ҳам башорат қилди. Ўша бутун кун ва ўша бутун тун давомида у яланғоч ҳолда ётди. Шунинг учун: “Наҳотки Шоул ҳам пайғамбар бўлса?!”- дейишади.Chapter 20
1Довуд Рамаҳдаги Нойўтдан қочиб, Йўнатаннинг олдига келиб: “Мен нима қилдим? Айбим нима? Отангга қарши нима гуноҳ қилибманки, мени ўлдирмоқчи бўляпти?”- деди. 2Йўнатан унга: “Йўқ, ўлмайсан! Отам менга айтмасдан, бирор катта ёки кичик ишни қилмайди. Нима учун отам мендан бу ишни яшириши керак?! Ҳеч нарса бўлмайди”,- деди.3Довуд эса қасам ичиб: “Мен сенинг назарингда илтифот топганимни отанг яхши билади. Шунинг учун у ўзига: Йўнатан қайғурмаслиги учун бу ҳақида билмай қўя қолсин, деган. Раббий тирик ва сенинг жонинг тирик – мен билан ўлим ораси бир қадамдир”,- деди.4Йўнатан Довудга: “Жонинг нимаики истаса, шуни сен учун бажо келтираман”,- деди. 5Шунда Довуд Йўнатанга деди: “Мана, эртага янги ой байрами бўлади. Мен подшоҳ билан бирга дастурхонда ўтиришим керак. Лекин менга ижозат бер, мен индинги кечгача далада яширинай.6Агар отанг менинг ҳақимда сўраса, унга: Довуд ўз шаҳри Бейт-Леҳемга бориб-келишини қаттиқ ўтинди, чунки у ерда бутун уруғ-аймоғи йиллик қурбонлик маросимини ўтказар экан, деб айтгин. 7Агар у бунга «яхши» деса, демак қулингга тинчлик бўлади. Агар у ўта ғазабланса, билгинки, у ёвуз иш қилишга қатъий қарор қилган.8Сен эса ўз қулингга раҳм-шафқат қил, чунки сен ўз қулинг билан Раббий олдида аҳд қилдинг. Агар менда бирор айб бўлса, сен ўзинг мени ўлдир! Нима учун отангнинг ҳузурига мени олиб боришинг керак?!” 9Йўнатан унга: “Сенга ҳеч нарса бўлмайди. Агар отам сенга ёмонлик қилишга қарор қилганини билсам, наҳот сенга бу ҳақида айтмасам?!”- деди.10Шунда Довуд Йўнатандан: “Отанг сенга дағал жавоб берса, ким менга хабар беради?”- деб сўради. 11Йўнатан эса Довудга жавобан: “Юр, далага чиқайлик”,- деди. Икковлари далага чиқишди.12Йўнатан Довудга деди: “Исроилнинг Раббий Худоси тирик! Эрта ё индинга худди шу вақтгача отамнинг ниятини ўсмоқчилаб билиб оламан. Агар у Довуддан рози бўлса, мен эса ўша заҳотиёқ одам юбормасам ҳамда сенга маълум қилмасам, 13унда Раббий мени ёмон кўйга солсин, ҳатто ундан ҳам баттарроғини қилсин! Бордию, отам сенга ёвузлик қилишни ният қилган бўлса, бу ҳақида ҳам маълум қиламан ва сени қўйиб юбораман, сен эса тинчликда кетавер. Раббий илгари отам билан бўлгани каби, сен билан ҳам бирга бўлсин.14Агар мен тирик бўлсам, сен ҳам менга Раббийнинг шафқатини кўрсат. 15Агарда ўлсам, Раббий Довуднинг барча душманларини ер юзидан йўқ қилганида ҳам, ҳатто ўша пайтда ҳам менинг хонадонимдан ўз шафқатингни то абад тортиб олмагин”. 16Шундай қилиб, Йўнатан Довуд хонадони билан аҳд тузиб: “Раббий Довуднинг ҳамма душманларидан хун талаб қилсин!”- деди.17Йўнатан Довудга яна бир бор ўз севгиси ҳақида онт ичди, чунки у Довудни ўз жонини севгани каби севар эди. 18Сўнгра Йўнатан унга деди: “Эртага янги ой байрами бўлади. Ўрнинг бўш қолгани учун сен ҳақингда сўрашади. 19Шунинг учун учинчи куни пастга туш, олдинги сафар яширинган жойингга бориб яширин. Эзел деган тошнинг ёнида кутиб тур.20Мен эса мўлжалга отаётгандек, ўша томонга камондан учта ўқ отаман. 21Кейин ўспиринимни: Бор, ўқларни топиб кел, деб жўнатаман. Агар ўспиринга: Қара, ўқлар орқангда, уларни олгин, деб айтсам, унда менинг ёнимга кел, чунки сенга тинчлик бўлади. Раббий тирик, сенга ҳеч нарса бўлмайди.22Агар ўспиринга: Қара, ўқлар олдингда, десам, сен кетгин, чунки Раббий сени қўйиб юборяпти. 23Биз нимаики гапирган бўлсак, Раббий орамизда то абад гувоҳдир”.24Шундай қилиб, Довуд далада яшириниб олди. Янги ой байрами келди ва подшоҳ байрам таомига ўтирди. 25Шоҳ одатдагидай, девор ёнидаги ўриндиқдан жой олди. Йўнатан ўрнидан турди, Абинер эса Шоулнинг ёнида ўтирди. Довуднинг ўрни бўш қолди.26Аммо Шоул ўша куни ҳеч нарса демади. У: “Бирор тасодиф бўлса керак, Довуд ҳаром бўлса керак ва ҳали покланмагандир”, деб ўйлади. 27Эртасига, янги ой байрамининг иккинчи куни ҳам Довуднинг жойи бўш қолди. Шунда Шоул ўғли Йўнатандан: “Нега Йишайнинг ўғли кеча ҳам, бугун ҳам таомга келмади?”- деб сўради.28Йўнатан эса Шоулга жавоб берди: “Довуд Бейт-Леҳемга бориб-келишни мендан қаттиқ ўтинди. 29У менга: Илтимос, боришимга ижозат бер, чунки шаҳримизда оиламиз қурбонлик келтирмоқчи. Акам мени таклиф қилди. Агар мен кўзларингда илтифот топган бўлсам, бориб акаларимни кўрай, деди. Шунинг учун у подшоҳнинг дастурхонига келмади”.30Шоул Йўнатандан қаттиқ ғазабланиб унга бақирди: “Сен ярамас ва бўйсунмас ўғилсан! Сен ўз шармандалигингга ва онангнинг шармандалигига Йишайнинг ўғли билан дўстлашганингни наҳот мен билмасам?! 31Йишайнинг ўғли ер юзида яшаган барча кунлари давомида на ўзинг, на шоҳлигинг мустаҳкамлашмайди. Шу заҳотиёқ бирор одамни жўнатиб, уни менинг олдимга олиб келгин, чунки у ўлимга маҳкум”.32Йўнатан ўз отаси Шоулга жавобан: “Нега у ўлдирилиши керак? У нима қилди?”- деди. 33Шоул Йўнатанни ўлдириш учун найзасини унга қаратиб отди. Шунда Йўнатан отаси Довудни ўлдирмоққа қатъий қарор қилганини тушунди. 34Йўнатан дарғазаб бўлиб дастурхондан турди. У Довуд ҳақида қайғуга тушгани ва отаси уни хафа қилгани учун янги ой байрамининг иккинчи куни ҳеч нарса емади.35Эрталаб Йўнатан Довудга белгилаган вақтида кичик ўспирин билан далага чиқди. 36У ўспиринга: “Югур, мен отаётган ўқларни қидир!”- деди. Ўспирин югуриб кетди. Йўнатан эса ўқларини боланинг олд томонига қарата отди. 37Ўспирин Йўнатаннинг ўқи тушган ерга югуриб кетди. Йўнатан эса унинг ортидан бақирди: “Қара, ўқ олдингда!”38Кейин Йўнатан яна ўспириннинг кетидан бақирди: “Тезроқ югур, тўхтама!” Йўнатаннинг ўспирини ўқларни олиб, хўжайинига келтириб берди. 39Ўспирин ҳеч нарсани билмас, гап нима ҳақида эканлигини фақат Йўнатан билан Довуд билар эди. 40Йўнатан ўз қуролларини ўспиринга бериб: “Буларни шаҳарга олиб бор”,- деди.41Ўспирин кетди, Довуд эса жануб томонидан чиқиб келди ва юзи билан ерга мук тушиб, уч марта таъзим қилди. Улар бир-бирларини ўпиб, иккалови биргаликда йиғлашди, аммо Довуд қаттиқроқ йиғлади. 42Сўнгра Йўнатан Довудга: “Тинчлик билан боргин. Раббийнинг Ўзи орамизда бўлганидек, уруғларим билан уруғларинг орасида бўлсин, деб икковимиз Унинг номи билан онт ичган нарсамиз то абад амалга ошсин”,- деди. Шунда Довуд ўз йўлига кетди. Йўнатан эса шаҳарга қайтди.Chapter 21
1Довуд Ноб шаҳрига руҳоний Охимелекнинг олдига келди. Охимелек Довуд билан учрашганида ҳаяжонланиб, ундан: “Нега ёлғизсан? Нега ёнингда ҳеч ким йўқ?”- деб сўради. 2Довуд эса руҳоний Охимелекка деди: “Подшоҳ менга бир топшириқ берди ва менга буюрди: Сени нима учун юборганимни ва сенга берган топшириғимни ҳеч ким билмасин. Шунинг учун одамларимни фалон жойда қолдирдим.3Қўлингизда нима бор? Менга бешта нон ёки нима топилса, шуни беринг”. 4Руҳоний эса Довудга: “Қўлимда оддий нон йўқ. Агар сенинг одамларинг ўзларини аёллардан тийган бўлсалар, муқаддас нон бор”,- деб жавоб берди.5Довуд руҳонийга жавобан: “Йўлга чиққанимдан буён кеча ҳам, ўтган куни ҳам аёллар биз билан бўлмаган. Йигитларимнинг ҳам идишлари пок. Агар йўл нопок бўлса, нон идишларда пок қолади”,- деди. 6Шунда руҳоний унга муқаддас нон берди, чунки унда тақдим нонларидан бошқа нон йўқ эди. Бу нонлар Раббийнинг ҳузуридан олинган эди, токи кейинроқ иссиқ нонлар қўйилсин.7Ўша куни Шоулнинг хизматкорларидан бири, Шоулнинг бош чўпони, эдўмлик Доэг деган киши ҳам ўша ерда, Раббийнинг ҳузурида эди.8Довуд эса Охимелекка: “Шу ерда қўлинг остида найза ёки қилич йўқми? Подшоҳнинг топшириғи шошилинч бўлгани учун ўзим билан на қиличимни, на бошқа қуролимни олдим”,- деди. 9“Элаҳ водийсида ўзинг ўлдирган пелиштлик Голийатнинг қиличи бор. Мана, у эфод орқасида кийимга ўроғлиқ турибди. Хоҳласанг, ўшани олавер. Бу ерда бундан бошқа қурол йўқ”,- деб жавоб берди руҳоний. Довуд эса: “Бунга тенг келадигани йўқ, уни менга беринг”,- деди.10Довуд ўрнидан туриб, ўша куни Шоулдан қочиб, Гат подшоҳи Ақишнинг олдига келди. 11Ақишнинг хизматкорлари ўз подшоҳига: “Бу ўша мамлакатнинг подшоҳи Довуд эмасми? Одамлар у ҳақида: Шоул мингларни мағлуб қилди, Довуд эса ўн мингларни, деб ўйнаб қўшиқ айтган эмасми?”- дедилар.12Довуд эса бу сўзларни юрагига солиб, Гат шоҳи Ақишдан қаттиқ қўрқиб кетди. 13Шунинг учун у уларнинг олдида қиёфасини ўзгартирди ва уларнинг кўз олдида ўзини телбаликка солиб, дарвозаларини тимдалаб, сўлакларини соқолига оқизар эди.14Ақиш эса ўз хизматкорларига деди: “Қаранглар – бу одам жинни! Нима учун уни менинг ҳузуримга олиб келдингизлар? 15Ахир менда жиннилар озми – менинг олдимда жиннилик қилиши учун уни олиб келдингизларми? Наҳотки у уйимга кирса?”Chapter 22
1Довуд у ердан чиқиб, Адулламнинг ғорига қочиб қутулди. Унинг акалари ва отасининг бутун хонадони бу ҳақда эшитгач, унинг олдига келдилар. 2Эзилганлар, қарздорлар, кўнгли ранжиганларнинг барчаси Довуднинг ёнида тўпландилар. Довуд уларга бош бўлди. Унинг ёнидаги одамлар тўрт юзтача эди.3Довуд у ердан Мўабдаги Миспаҳга бориб, Мўаб подшоҳига: “Ижозат беринг, Худо мени нима қилмоқчилиги маълум бўлгунича, ота-онам ёнингизда қолсин”,- деди. 4Шу тариқа, Довуд уларни Мўаб подшоҳи ҳузурига олиб келди. Довуднинг пана жойда яшаб юрган пайтида ота-онаси у ерда яшадилар. 5Бироқ пайғамбар Гад Довудга: “Бу пана жойда қолма. Бу ердан кетиб, Яҳудо ерига бор”,- деди. Довуд эса бориб, Херет ўрмонига келди.6Шоул Довуд ва у билан бўлган одамларнинг келганини эшитиб қолди. Шу пайтда Шоул Гибеаҳ тепалигидаги юлғун дарахти остида ўтирган эди. Унинг қўлида найза бор эди. Барча хизматкорлари эса унинг атрофида турган эдилар.7Шоул унинг атрофида турган хизматкорларига шундай деди: “Эй, беняминликлар, менга қулоқ солинглар! Наҳот, Йишайнинг ўғли сизларнинг ҳаммаларингизга дала ва узумзорларни берса? Ёки сизларнинг ҳаммаларингизни мингбоши ёки юзбоши қилиб қўйса? 8Сизларнинг ҳаммангиз менга қарши тил бириктирдингиз-ку! Ўғлим Йўнатан Йишайнинг ўғли билан дўст бўлганини ҳеч ким менга очмади. Энди маълум бўлганидай, менинг қулим менга пистирма қўйиши учун ўғлим уни қўзғатган экан, лекин сизларнинг ҳар бирингиз менга қарши тил бириктирдингиз ва ҳеч ким мени хабардор қилмади”.9Шунда Шоулнинг хизматкорлари ёнида турган эдўмлик Доэг деди: “Мен Йишайнинг ўғли Нобдаги Охитубнинг ўғли Охимелекнинг ёнига келганини кўрган эдим. 10Охимелек у ҳақида Раббийдан сўради ва унга озиқ-овқат берди. Пелиштлик Голийатнинг қиличини ҳам унга берди”.11Шунда подшоҳ хизматкорларига Охитубнинг ўғли руҳоний Охимелекни, унинг отасининг бутун хонадонини ва Нобдаги руҳонийларни чақиртиришни буюрди. Уларнинг ҳаммалари подшоҳнинг олдига келдилар. 12Шоул: “Эй, Охитубнинг ўғли, эшитиб олгин”,- деди. Охимелек эса: “Лаббай, ҳазратим”,- деб жавоб берди. 13Шоул унга: “Нима учун сен Йишайнинг ўғли билан бирга менга қарши тил бириктирдинг? Энди маълум бўлганидай, унинг менга қарши қўзғалиши ва менга пистирма қўйиши учун сен унга нон, қилич бериб, у ҳақида Худодан сўраб олибсан?”- деди.14Охимелек эса подшоҳга жавоб бериб деди: “Барча қулларингиз орасида Довуд сингари содиқ бўлган ким бор? Довуд – сизнинг куёвингиз, амрларингизни бажо келтирувчи, хонадонингиздаги ҳурматли киши-ку! 15Бўлмаса, мен у ҳақида Худодан сўрармидим? Йўқ, асло! Подшоҳ ўз қулини ва отамнинг хонадонини бу нарсада айбламасин, чунки қулингиз бу соҳада ҳеч нарсадан бехабардир”.16Бунга подшоҳ: “Эй, Охимелек, сен ўзинг ҳам, отангнинг бутун хонадони ҳам ўлишлари шарт!”- деди. 17Сўнгра у ёнида турган қўриқчиларига буюрди: “Қани, Раббийнинг руҳонийларини ўлдириб ташланглар! Чунки уларнинг қўли Довуд биландир. Улар Довуднинг қочиб кетаётганини билсалар ҳам, менга хабар бермадилар”. Бироқ подшоҳнинг хизматкорлари Раббийнинг руҳонийларини ўлдиришга қўл кўтаришни хоҳламадилар.18Шунда подшоҳ Шоул Доэгга: “Сен бориб, руҳонийларни ўлдир!”- деди. Эдўмлик Доэг эса бориб, руҳонийларга ташланди ва ўша куни зиғир эфод кийган саксон беш нафар одамни ўлдирди. 19Кейин у руҳонийларнинг шаҳри бўлмиш Нобни қиличдан ўтказди. Эркагу-аёл, ёш болаю-чақалоқ, ҳўкиз, эшак, қўйларни ҳам қиличдан ўтказди.20Фақатгина Охитубнинг ўғли, Охимелекнинг ўғилларидан бири, Абиатар исмли ўғли омон қолди ва Довуднинг ёнига қочиб кетди. 21Шоул Раббийнинг руҳонийларини ўлдирганини Абиатар Довудга айтиб берди.22Довуд эса Абиатарга шундай деди: “Ўша куни у ерда эдўмлик Доэг бор эди. У Шоулга албатта хабар беришини билар эдим. Отанг хонадонидаги ҳар бир жоннинг ўлимига мен айбдорман. 23Энди ёнимда қол, қўрқма. Менинг жонимни қидирган кимса – сенинг ҳам жонингни қидиради. Сен ёнимда ҳимоя остида бўласан”.Chapter 23
1Довудга: “Пелиштликлар Кейлаҳга ҳужум қилиб, ҳосилни талон-тарож қилишяпти”,- деб хабар беришди. 2Довуд эса Раббийдан: “Мен борсам бўладими? Ўша пелиштликларни мағлуб қиламанми?”- деб сўради. Раббий Довудга: “Бор, пелиштликларни мағлуб қиласан ва Кейлаҳни халос этасан”,- деб жавоб берди.3Лекин Довуд билан бўлганлар унга: “Мана, биз шу ерда – Яҳудияда қўрқяпмизку, қандай қилиб Пелишт қўшинларига қарши Кейлаҳга бора оламиз?”- дедилар. 4Шунда Довуд Раббийдан яна сўради. Раббий унга жавоб бериб: “Тур, Кейлаҳга бор! Пелиштликларни сенинг қўлингга топшираман”,- деди.5Довуд ўз одамлари билан Кейлаҳга бориб, пелиштликлар билан жанг қилди ва уларнинг молларини тортиб олиб, уларни катта мағлубиятга учратди. Шу тариқа, Довуд Кейлаҳ аҳолисини халос қилди. 6Охимелекнинг ўғли Абиатар Кейлаҳда бўлган Довуднинг ёнига қочиб келганида, ўзи билан эфодни ҳам олиб келган эди.7Шоулга Довуднинг Кейлаҳга келганини етказишди. Шоул эса: “Худо уни қўлимга топширди, чунки у дарвозалару тамбалари бор бўлган шаҳарга кириб, ўзини ўзи бекитиб қўйди”,- деди. 8Шундай қилиб, Шоул Кейлаҳга бориш ва Довуд билан унинг одамларини қуршаб олиш учун бутун халқни урушга чорлади. 9Довуд Шоулнинг унга қарши ёвуз ният қилиб қўйганини билганида, руҳоний Абиатарга: “Эфодни бу ерга олиб кел”,- деди.10Сўнгра Довуд деди: “Ё, Исроилнинг Раббий Худоси! Сенинг қулинг шундай хабар эшитдики, Шоул Кейлаҳга келиб, мен сабабли шаҳарни вайрон қилмоқчи экан. 11Кейлаҳликлар мени унинг қўлига топширадиларми? Сенинг қулинг эшитганидек, Шоул бу ерга келадими? Ё, Исроилнинг Раббий Худоси, ўтинаман, буни қулингга аён эт!” Раббий эса: “Шоул келади”,- деб жавоб берди.12“Кейлаҳликлар мен ва одамларимни Шоулнинг қўлига топширадиларми?”- деб сўради Довуд. “Топширадилар”,- деди Раббий.13Шунда Довуд ва унинг олти юзтача одами ўрнидан туриб, Кейлаҳдан чиқдилар ва у ёқдан бу ёққа ўтавердилар. Довуднинг Кейлаҳдан қочиб кетганини Шоулга билдирганларида, у юришни бекор қилди. 14Довуд эса саҳродаги қадам етмас жойларда, сўнгра Зиф чўлидаги тоғда истиқомат қилар эди. Шоул эса уни ҳар куни излайдиган бўлди, бироқ Худо Довудни унинг қўлига топширмади.15Довуд аниқ кўрдики, Шоул унинг жонини излагани йўлга тушди. Шу пайтда Довуд Зиф чўлидаги Хорешда эди. 16Шоулнинг ўғли Йўнатан Хорешга, Довуднинг олдига келди ва Худога умид боғланиш билан уни руҳлантириб,17унга: “Қўрқма, отам Шоулнинг қўли сени топмайди. Сен Исроилнинг устидан подшоҳлик қиласан, мен эса сендан кейинги одам бўламан. Отам Шоул ҳам шуни билади”,- деди. 18Шунда улар Раббийнинг юзи олдида аҳд туздилар. Довуд Хорешда қолди, Йўнатан эса уйига кетди.19Зифликлар Гибеаҳга, Шоулнинг олдига келиб, унга дедилар: “Мана, Довуд бизнинг жойларимизда – Йешимон четидаги Хахило тепалигида Хореш истеҳкомида яшириняпти. 20Шундай қилиб, подшоҳимиз, жонингизнинг истаги бўйича бораверинг. Бизнинг ишимиз эса уни подшоҳнинг қўлига топширишдир”.21Шоул эса уларга деди: “Сизлар менга ачинганингиз учун Худодан барака топинглар. 22Бориб, яна бир марта текшириб чиқинглар, унинг оёғи юрган жойларни ва уни ким кўрганини яхшилаб билиб олинглар. Айтишларича, у жуда айёр экан. 23У яширинаётган ҳамма пана жойларни кўринглар ва билиб олинглар, кейин менинг олдимга аниқ хабар билан келинглар. Ўшанда мен сизлар билан бораман. Агарда Довуд у ерда бўлса, уни бутун Яҳудонинг минглари орасидан излайман”.24Шунда улар туриб, Шоулдан олдин Зифга бордилар. Довуд эса ўз одамлари билан Йешмоннинг четидаги Моўн саҳросининг водийсида эди. 25Шоул ўз одамлари билан уни излашга чиқди. Аммо Довудга буни маълум қилишди, шунинг учун у Моўн саҳросининг қоялик жойига бориб яширинди. Шоул бу ҳақида эшитгач, Моўн саҳросида Довуднинг ортидан таъқиб қилди.26Шоул тоғнинг бир томонидан, Довуд эса ўз одамлари билан тоғнинг бошқа томонидан борар эди. Довуд тезда Шоулдан қочиб кетмоқчи бўлганида, Шоул эса ўз одамлари билан Довудни ва унинг одамларини ўраб олиши учун айланма йўл билан юрганида, 27Шоулнинг олдига бир хабарчи келиб: “Тезроқ юринг! Пелиштликлар еримизга бостириб кирдилар”,- деди.28Шунда Шоул Давудни таъқиб қилишдан қайтиб, пелиштликларга қарши чиққани кетди. Шунинг учун бу жойни Села-Ҳаммахлекўт (“Бўлиниш Қояси”), деб аташди.Chapter 24
1Довуд у ердан чиқиб, Эн-Гейдидаги хавфсиз жойларда яшай бошлади. 2Шоул пелиштликларни қувиб юбориб, қайтиб келганидан сўнг унга: “Довуд Эн-Гейди чўлида экан”, деб хабар беришди.3Шунда Шоул бутун Исроилдан танланган уч минг нафар кишини олиб, ёввойи эчкилар яшайдиган тоғларда Довудни ва унинг одамларини излашга жўнади. 4Шундай қилиб, у йўл бўйида жойлашган қўйнинг қўрасига келди. У ерда бир ғор бор эди. Шоул эҳтиёжини қондириши учун шу ғорга кирди. Довуд ва унинг одамлари эса ғорнинг энг ичкарисида ўтирган эдилар.5Одамлари Довудга: “Раббий сенга: Мана, Мен сенинг душманингни қўлингга топшираман, у билан хоҳлаганингни қилавер, деган кун келди!”- дедилар. Довуд эса туриб, Шоулнинг ридоси этагидан секин бир парча кесиб олди, 6лекин бундай қилганидан кейин Шоулнинг этагидан бир парча кесиб олгани учун юраги эзилди. 7У ўз одамларига: “Раббийнинг мойланганига, менинг эгамга қарши буни қилишдан Худо мени сақласин! Унга қарши қўлимни кўтармайман, чунки у Раббийнинг мойланганидир”,- деди.8Довуд шундай сўзлари билан одамларини тўхтатди ва Шоулга қарши кўтарилишларига ижозат бермади. Шоул эса ғордан чиқиб, йўлига кетди. 9Кейин Довуд ҳам ғордан чиқиб, Шоулнинг ортидан бақирди: “Менинг эгам, подшоҳим!” Шоул орқасига ўгирилди, Довуд эса юзи билан ерга мук тушиб таъзим қилди.10Довуд Шоулга шундай деди: “Довуд сизга ёмонлик қилмоқчи, деган одамларнинг гапларига нима учун қулоқ соляпсиз? 11Мана, бугун кўзингиз кўриб тургандек, Раббий ҳозир ғорда сизни қўлимга топширган эди. Уни ўлдир, деб менга айтишди, лекин мен сизни аядим ва дедим: Эгамга қарши қўл кўтармайман, чунки у Раббийнинг мойланганидир.12Эй, отам менинг! Қўлимдаги ридонгизнинг парчасига қаранг! Мен ридонгизнинг этагидан бир парча кесиб олдим, бироқ сизни ўлдирмадим. Менинг қўлимда ёмонлик ёки маккорлик йўқлигини билиб олинг. Мен сизга қарши гуноҳ қилмадим, сиз эса менинг жонимни йўқ қилишни излаяпсиз. 13Раббий бизнинг орамизда ҳукм чиқарсин ва мен учун У сиздан қасд олсин. Мен эса сизга қўл кўтармайман.14Қадимги масалларда айтилганидек: Қонунбузарлик қонунбузарлардан келиб чиқади. Бироқ менинг қўлим сизга қарши кўтарилмайди. 15Исроил подшоҳи кимга қарши чиққан? Кимнинг пайига тушган? Ўлган итнинг ёки биттагина бурганинг эмасми?!16Раббий ҳакам бўлсин ва бизнинг орамизда ҳукм чиқарсин. У менинг ишимни кўриб чиқиб, ҳал қилади ва сизнинг қўлингиздан халос этади”.17Довуд шу сўзларини Шоулга гапиришни тугатганида, Шоул: “Довуд, ўғлим, бу сенинг овозингми?”- деб айтиб, баланд овозда йиғлади 18ва Довудга деди: “Сен мендан кўра ҳақроқсан, чунки мен сенга ёмонлик қилганимда, сен менга яхшилик билан қайтардинг.19Бугун менга раҳм-шафқат қилиб, сен ўз ҳақлигингни кўрсатдинг. Раббий мени сенинг қўллингга топширганида, сен мени ўлдирмадинг. 20Ким ўз душманини топганида, унга оқ йўл тилаб қўйиб юборади?! Бугун менга қилган бу яхшилигинг учун Раббий сени эзгулик билан тақдирлайди!21Энди мен аниқ биламан: сен албатта подшоҳ бўласан ва Исроил шоҳлиги сенинг қўлингда мустаҳкам бўлади. Энди сен менга: Сиздан кейин авлодингизни йўқ қилмайман ва отангиз хонадонидан номингизни ўчирмайман, деб Раббий номи билан қасам ичгин”. 23Довуд Шоулнинг кўз олдида қасам ичди. Шундай қилиб, Шоул ўз уйига қайтиб кетди, Довуд эса одамлари билан истеҳкомга чиқди.Chapter 25
1Шу орада Шомуил ўлди. Барча исроилликлар йиғилишиб, Шомуилга аза тутдилар. Уни ўз уйида – Рамаҳда дафн қилдилар. Довуд эса Порон саҳросига тушиб борди.2Моўн шаҳрида бир одам бўлиб, унинг мол-мулки Кармел тоғида эди. У жуда бой одам бўлиб, унинг уч мингта қўйи, мингта эчкиси бор эди. У Кармелда қўйларининг жунини қирқаётган эди. 3Ўша одамнинг исми Набал, хотинининг исми эса Обигайл эди. Бу аёл ақл-фаросатли ва чиройли эди. Эри эса Калеб уруғидан бўлиб, қўрс ва ҳатти-ҳаракатларида ёвуз киши эди.4Довуд саҳрода Набал ўз қўйларининг жунини қирқаётгани ҳақида эшитди. 5Шунда Довуд ўнта йигитини юбориб, уларга шундай деди: “Кармелга чиқиб, Набалнинг олдига боринглар, унга менинг номимдан салом айтинглар 6ва унга шундай денглар: Сенга, хонадонингга ва сенинг бор мол-мулкингга тинчлик-омонлик бўлсин.7Қўйларингнинг жунини қирқаётганингни эшитдим. Мана, чўпонларинг биз билан бирга эди. Биз уларни хафа қилмадик, Кармелда бўлган кунлари уларнинг ҳеч нарсаси йўқолмади. 8Хизматкорларингдан сўраб кўрсанг, ўзлари ҳам сенга айтишади. Энди шу йигитларим нигоҳингда илтифот топсин, зеро сенинг ҳузурингга эсон-омонлик кунида келдик. Бу қулларингга ва ўғлинг Довудга қўлингдан келганича берсанг”.9Довуднинг йигитлари бориб, Довуднинг исмидан Набалга шу сўзларни айтгач, жим бўлдилар. 10Набал эса Довуднинг хизматкорларига шундай жавоб берди: “Довуд дегани ким ўзи? Йишайнинг ўғли ким ўзи? Шу кунларда ўз хўжайинларидан қочиб кетаётган қуллар жуда кўпайиб кетди-да! 11Жун қирқаётган одамларим учун тайёрланган нонни, сув ва гўштни олиб, аллақаердан келган одамларга берайми?”12Довуднинг йигитлари келган йўлидан қайтиб кетдилар ва Набалнинг бу ҳамма сўзларини Довудга етказдилар. 13Шунда Довуд ўз одамларига: “Ҳамма қиличини белига боғласин!”- деб буюрди. Довуднинг ўзи ҳам, одамлари ҳам қиличларини белларига боғлашди. Тўрт юзга яқин одам Довуднинг кетидан эргашди. Икки юзтаси эса анжомлар ёнида қолди.14Шу орада Набалнинг хизматкорларидан бири унинг хотини Обигайлга деди: “Мана, Довуд хўжайинимизга салом йўллаб, саҳродан элчилар юборган экан, лекин хўжайинимиз уларни ҳақорат қилди. 15Ўша одамлар эса бизга яхши мунособатда бўлган, бизни хафа қилмаган эдилар. Далаларда улар билан қолган пайтларимизда бирор нарсамиз ҳам йўқолмаган эди.16Қўйларимизни уларнинг ёнларида боқиб юрганимизда, ҳар доим – кечаю кундуз улар биз учун ҳимоячи девор эдилар. 17Энди нима қилиш кераклигини ўйлаб кўринг, чунки хўжайинимиз ва унинг бутун хонадонининг бошига фалокат хавф солиб турибди. Хўжайинимиз эса Белиал ўғлидирки, у билан гаплашишнинг имкони йўқ”.18Шунда Обигайл шошилинча икки юзта нон, икки меш шароб, бешта қўйнинг пиширилган гўштини, беш сеха қовурилган буғдой, юз боғлам майиз ва икки юз боғлам анжир қоқи олиб эшакларга юклади. 19Хизматкорларига эса: “Сизлар мендан олдин юринглар, мен орқаларингиздан бораман”,- деди. Бироқ эри Набалга у ҳеч нарса демади.20Ўзи эса эшакка миниб, тоғнинг сўқмоқ йўлидан тушиб келаётганида, мана, у томонга келаётган Довуд ва унинг одамларига дуч келиб қолди.21Довуд деди: “Ҳақиқатан, бу одамнинг даладаги мол-мулкини беҳудага қўриқладим. Унинг бирор нарсаси йўқолмади, у эса менинг яхшилигимга ёмонлик билан жавоб қайтарди. 22Агар эрталабгача Набалнинг девор ёнида сийдиганидан бирортасини тирик қолдирсам, Худо Довуднинг душманларининг жазосини берсин, ҳатто бундан баттарроғини қилсин!”23Обигайл Довудни кўрганида, эшакдан шошилинча тушди. Довудга таъзим қилиб, ерга мук тушди. 24Унинг оёқларига бош уриб деди: “Ҳазратим, гуноҳ менда. Ижозат беринг, бу чўрингиз қулоғингизга бир гап айтсин, сиз эса чўрингизнинг сўзларини эшитинг.25Менинг эгам ўша Белиал ўғли – Набалга эътибор бермасин. Унинг исми қандай бўлса, ўзи ҳам худди ўшандай. Набал – унинг исмидир, унинг ақлсизлиги у биландир. Мен, чўрингиз, ҳазратим юборган хизматкорларни кўрмадим. 26Энди, ҳазратим менинг, Раббий тирик, жонингиз ҳам тирик! – Раббий сизнинг қон тўкишингиздан, ўз қўлингиз билан қасос олишингиздан тўхтатиб қолсин. Ҳазратимга қарши ёвуз ният қилиб қўйган душманлар бугунги Набалдек бўлсинлар.27Мана, сизга хизмат қилаётган йигитларингизга бериш учун бу инъомларни чўрингиз ҳазратимга келтирди. 28Бу чўрингизнинг айбини кечиринг. Раббий албатта ҳазратимнинг хонадонини мустаҳкам қилади, чунки менинг ҳазратим Раббий учун жанг қиляпти. Умрингиз бўйи ёвузлик ичингизда топилмасин.29Агар кимдир сизни таъқиб қилиш учун сизга қарши кўтарилса ва жонингизга қасд қилса, унда жонингиз Раббий Худойингизда ҳаёт тугунида тугилган бўлади. Душманларингизнинг жонини эса Худо палахмондан отилган тошдай улоқтириб юборади.30Раббий ҳазратимга айтган барча эзгуликларни бажо келтириб, сизни Исроилнинг ҳукмдори қилиб қўйганида, 31шунда ўзини ўч олишдан сақлагани ва беҳудага қон тўкмагани учун ҳазратимнинг юраги хафа бўлмасин. Раббий ҳазратимга барака беради ва сиз ўз чўрингизни эслайсиз”.32Довуд эса Обигайлга деди: “Бугун сени мен билан учраштирган Исроилнинг Раббий Худоси муборакдир! 33Бугун мени қон тўкишдан ва ўзим учун ўч олишдан сақлаб қолганинг учун ақлинг ҳам, сенинг ўзинг ҳам барака топгин!34Лекин сенга ёмонлик қилишдан мени сақлаб қолган Исроилнинг Раббий Худоси тирикдир! Агар сен шошилиб, менга дуч келиб қолмаганингда, унда тонг отгунича Набалнинг девор ёнида сийдиганидан бирортасини тирик қолдирмас эдим!” 35Довуд Обигайл олиб келган ҳадяларни унинг қўлидан олиб, унга: “Тинчлик билан ўз уйингга бор, мана, мен гапларингга қулоқ солиб, юзингни ҳурмат қилдим”,- деди.36Обигайл Набалнинг ёнига қайтиб келди. Набал уйида шоҳона зиёфат уюштирди. Унинг юраги хурсанд ва унинг ўзи анча маст эди. Обигайл эса эрталабгача унга бир оғиз гап айтмади.37Эрталаб Набал ўзига келгач, хотини унга буларни айтиб берди. Ўша заҳотиёқ унинг юраги ёрилиб, тош бўлиб қолди. 38Ўн кунлардан кейин Раббий Набални урди ва у ўлди.39Довуд Набалнинг ўлганини эшитиб: “Мени ҳақорат қилган Набални жазолаган ва Ўзининг қулини ёмонлик қилишдан сақлаб қолган Раббий муборакдир! Раббий Набалнинг ёвузлигини унинг ўзининг бошига қайтарди”,- деди. Бундан кейин Довуд Обигайлнинг олдига: “Сени ўзимга хотин қилиб оламан”,- деб хабарчилар юборди. 40Довуднинг хизматкорлари Кармелга – Обигайлнинг олдига келиб: “Довуд сизни ўзига хотин қилиб олиш учун бизни сизникига юборди”,- дедилар.41Обигайл ўрнидан турди, элчиларга эгилиб таъзим қилиб: “Мана, сизнинг қулингиз хўжайинимнинг хизматкорларининг оёқларини ювишга тайёрдир”,- деди. 42Шундай қилиб, у тезда ўрнидан туриб, эшакка минди ва бешта чўриси уни кузатиб борди. Обигайл Довуднинг элчиларининг кетидан эргашди ва унга турмушга чиқди.43Довуд йезреэллик Охиноамни ҳам ўзига олди. Шу тариқа, уларнинг иккови унинг хотини бўлди. 44Шоул эса Довуднинг хотини Микални галлимлик Лаишнинг ўғли Палтига турмушга берди.Chapter 26
1Зифликлар Гибеаҳга Шоулнинг ҳузурига келиб: “Довуд Йешимон четидаги Хахило тепалигида яшириниб юрибди”,- дедилар. 2Шунда Шоул ўрнидан туриб, Зиф саҳросида Довудни қидириш учун уч мингта танланган Исроил эркаклари билан Зиф саҳросига тушиб борди.3Шоул Йешимон четидаги Хахило тепалигида, йўл ёқасида қароргоҳ қурди. Довуд эса саҳрода туриб қолди. Довуд Шоулнинг саҳрога келганини кўриб, 4жосусларни юборди ва Шоулнинг ростдан шу ерга келганини билиб олди.5Шунда Довуд ўрнидан туриб, Шоул қароргоҳ қурган жой томонга борди. У ерда Шоул билан Нернинг ўғли лашкарбоши Абинернинг ухлаб ётган жойини кўрди. Шоул чодирда, халқ эса унинг атрофида ётган эди.6Довуд хетлик Охимелекдан ва Зеруйаҳнинг ўғли, Йўабнинг акаси Абишайдан: “Ким мен билан қароргоҳга, Шоулнинг ёнига боради?”- деб сўради. “Мен сен билан бораман”,- деди Абишай. 7Шундай қилиб, Довуд билан Абишай кечаси одамларнинг ёнига бордилар. Мана, Шоул чодирда ухлаб ётар эди. Унинг найзаси эса унинг боши ёнида ерга санчиб қўйилган эди. Абинер билан халқ унинг атрофида ётар эдилар. 8Абишай Довудга: “Бугун Худо сенинг душманингни сенинг қўлингга топширди. Энди ижозат бер, уни найза билан бир уриб ерга михлаб қўяйин. Зарбам қайта такрорланмайди”,- деди.9Аммо Довуд Абишайга шундай деди: “Уни ўлдирма. Ахир ким Раббийнинг мойланганига қўл кўтариб жазосиз қолади? 10Раббий тирик! Раббий уни уради, ёки унинг куни келиб, ўзи ўлади, ёки жангга бориб, ҳалок бўлади.11Лекин Раббийнинг мойланганига қўл кўтаришдан мени Раббий сақласин. Бироқ унинг бош томонидаги найзаси ва сув билан кўзасини олиб кетамиз”. 12Шу тариқа, Довуд Шоулнинг бош томонидаги найзаси ва сув билан кўзасини олиб, ўз жойига қайтиб кетди. Ҳеч ким уларни кўрмади, ҳеч ким билмади, ҳеч ким уйғонмади ҳам. Ҳамма ухлаб ётар эди, чунки Раббийдан бўлган уйқу уларни қоплаган эди.13Довуд нариги томонга ўтиб, узоқроқдаги тепаликнинг устига чиқди. Уларнинг ораларида анчагина масофа бор эди. 14Ўша ердан Довуд Нернинг ўғли Абинерга ва халққа: “Эй, Абинер, менга жавоб бер-чи!”- деб хитоб қилди. Абинер эса: “Сен кимсан, нима учун подшоҳ олдида бақиряпсан?”- деб сўради.15Довуд Абинерга деди: “Сен мард одам эмасмисан? Исроилда сенга ким тенг келади? Нега сен ўз эганг подшоҳни қўриқламаяпсан? Чунки кимдир сенинг эганг подшоҳни ўлдириш учун қароргоҳга келибди. 16Бу қилган ишинг яхши эмас. Раббий тирик! Сизлар эгангизни, Раббийнинг мойланганини қўриқламаганлигингиз учун ўлимга лойиқсизлар. Қарагин-чи, подшоҳнинг боши томонидаги найзаси ва сув билан кўзаси қаерда экан?”17Шоул Довуднинг овозини таниб: “Бу сенинг овозингми, Довуд ўғлим?”- деб сўради. “Менинг овозим, ё, ҳазратим, менинг подшоҳим”,- деб жавоб берди Довуд. 18У яна деди: “Нима учун ҳазратим ўз қулини таъқиб қилмоқда? Мен нима қилдим? Қўлимда қандай ёвузлик бор?19Энди, ҳазратим, менинг подшоҳим, қулининг сўзларига қулоқ солсинлар: Агар Раббий сизни менга қарши қўзғатган бўлса, унда бу сиздан хушбуй қурбонлик бўлсин. Агар бу одамнинг ўғилларидан бўлса, унда Раббий олдида лаънати бўлсинлар. Чунки Раббийнинг меросига тегишли бўлмаслигим учун улар: Бор, бегона худоларга хизмат қил, деб бугун мени ҳайдайдилар. 20Энди Раббийнинг ҳузурида менинг қоним ерга тўкилмасин. Зеро тоғда каклик овлайдигандек, Исроилнинг подшоҳи битта бургани овлашга чиқибди”.21Шунда Шоул: “Гуноҳ қилдим, эй, ўғлим Довуд. Қайтиб кел, чунки сенга бошқа зарар етказмайман. Зеро бугун менинг жоним кўзларингда қимматли бўлди. Мен нодонлик қилдим ва қаттиқ янглишдим”,- деди.22Довуд жавоб бериб деди: “Мана, подшоҳнинг найзаси, йигитлардан бири келиб, уни олсин. 23Раббий эса ҳар бирига унинг ҳақлигига ва садоқатига яраша мукофот беради, зеро Раббий сизни қўлимга топширган эди, аммо мен Раббийнинг мойланганига қўл кўтаришни хоҳламадим.24Менинг кўзларимда бугун ҳаётингиз қимматли бўлганидай, Раббийнинг кўзларида менинг ҳаётим ҳам шундай қимматли бўлсин. У мени ҳар қандай фалокатдан халос қилсин”. 25Шунда Шоул Довудга: “Барака топгансан, эй, Довуд ўғлим. Сен албатта буюк ишлар қиласан, ғалаба ҳам қозонасан”,- деди. Сўнг Довуд ўз йўлига кетди, Шоул эса ўз жойига қайтди.Chapter 27
1Довуд ўз юрагида деди: “Бир кун Шоулнинг қўлига топшириламан. Пелиштликлар ерига қочиб кетишимдан бошқа мен учун яхшироқ ҳеч нарса йўқ. Ўшанда Шоул Исроилнинг ҳар бурчагидан мени қидиришдан воз кечади, мен ҳам унинг қўлидан қутулиб қоламан”.2Шунда Довуд ўрнидан туриб, ўзи ҳам, у билан бирга бўлган олти юз нафар киши ҳам Гат шоҳи Маохнинг ўғли Ақишнинг олдига боришди. 3Довуд ва унинг одамлари – ҳаммалари оилалари билан бирга Гатда Ақишнинг ёнида истиқомат қилдилар. Довуд иккала хотини – йезреэллик Охиноам ва кармеллик Набалнинг беваси Обигайл билан истиқомат қилди. 4Шоул Довуднинг Гатга қочиб кетганини эшитгач, бошқа уни қидирмас эди.5Довуд Ақишга: “Агар мен кўзларингизда илтифот топган бўлсам, кичкина шаҳарларнинг биридан менга жой берсангиз, мен ўша ерда истиқомат қилайин. Қулингизнинг сиз билан бирга подшоҳ шаҳрида яшаши нима керак?”- деди. 6Ўша куни Ақиш Довудга Зиклаг шаҳрини берди. Шу кунларгача Зиклаг Яҳудо подшоҳларига тегишли. 7Довуднинг пелиштликлар юртида яшаган кунларининг сони бир йил ва тўрт ой эди.8Довуд одамлари билан Гешур, Гезер ва Амолеқ халқларига ҳужум қилар эди. Ўша халқлар қадимги замонлардан бери Шур юртигача, ҳатто Миср чегарасигача жойлашган эдилар. 9Довуд ўша ерларни хароб қилиб, эркакларни ҳам, аёлларни ҳам тирик қолдирмас эди. Фақат қўй, ҳўкиз, эшак, туя ва кийим-кечакларни ўлжага олиб, Ақишнинг олдига қайтиб келар эди.10Ақиш Довуддан: “Бу сафар кимга ҳужум қилдингизлар?”- деб сўради. Довуд эса: “Яҳудиянинг жанубий ерига, Йераҳмеэлнинг жанубий ерига ва Қайннинг жанубий ерига”,- деб жавоб берар эди.11Довуд бирор кимсани Гатга олиб келмас: “Улар ҳақимизда чақимчилик қилиб: Довуд ундай қилди, бундай қилди, деб айтмасин”,- деб, эркакларни ҳам, аёлларни ҳам тирик қолдирмас эди. Шу тариқа, Довуд пелиштликлар юртида яшаган пайтида шундай ҳаракат қилар эди. 12Ақиш Довудга ишонар эди. У: “Довуд ўз халқи Исроил учун жирканч бўлиб қолди, бундан кейин то абад менинг хизматимда қолади”,- дер эди.Chapter 28
1Ўша вақтда пелиштликлар Исроил билан жанг қилиш учун урушга қўшин тўпладилар. Ақиш Довудга: “Сенга шу маълум бўлсинки, сен одамларинг билан менинг қўшинимга қўшиласан”,- деди. 2Довуд эса Ақишга: “Хўп, қулингизнинг нималарга қодирлигини энди кўрасиз”,- деб жавоб берди. “Яхши, унда сени доимий бошимни қўриқловчиси қилиб тайинлайман”,- деди Ақиш.3Шомуил ўлди. Бутун Исроил унга аза тутган ва уни ўз шаҳри Рамаҳда дафн қилган эдилар. Шоул эса ўлик чақирувчилар ва фолбинларни юртдан ҳайдаб юборган эди. 4Пелиштликлар тўпланиб, Шунемда қароргоҳ қурдилар. Шоул ҳам бутун Исроилни йиғиб, Гилбоаҳда қароргоҳ қурди.5Шоул пелиштликлар қўшинини кўрганида, қўрқиб кетди ва унинг юраги қаттиқ титради. 6Шоул Раббийдан сўради, лекин Раббий Шоулга на тушида, на урим-туммим орқали, на пайғамбарлар орқали жавоб бермади. 7Шунда Шоул ўз қулларига: “Мен учун ўликларни чақирадиган аёлни топинглар, мен унинг олдига бориб, ундан сўраб кўраман”,- деди. Унинг қуллари эса: “Эн-Дорада ўликларни чақирадиган бир аёл бор”,- деб жавоб беришди.8Шоул ўз кийимларини ечиб қўйиб, бошқа кийимни кийиб олди ва тунда икки киши билан бирга ўша аёлникига борди. Шоул унга: “Илтимос қиламан, менга ўликларнинг руҳи билан фол очгин ва сенга кимнинг исмини айтсам, ўша одамни чақириб бергин”,- деди. 9Бироқ аёл подшоҳга жавобан: “Шоул нималар қилганини, ўликларни чақирадиганлар ва фолбинларни юртдан ҳайдаб юборганини биласан-ку. Шундай экан, нимага менинг ҳалокатим учун жонимга тузоқ қўйяпсан?”- деди. 10Шоул эса Раббий номи билан қасам ичиб: “Раббий тирик! Бу иш учун жазога тортилмайсан”,- деди.11Шунда аёл: “Сенга кимни чақириб берайин?”- деб сўради. “Менга Шомуилни чақириб бер!”- деди Шоул. 12Аёл Шомуилни кўрганида, баланд овоз билан бақириб юборди ва Шоулга: “Нима учун мени алдадингиз? Сиз подшоҳ Шоулсиз-ку!”- деди.13Шоул эса деди: “Қўрқма! Нимани кўряпсан?” Аёл: “Ер остидан чиқаётган гўёки илоҳни кўряпман”,- деди. 14“Унинг кўриниши қанақа?”- деб сўради Шоул. “Узун ридо кийган кексароқ одам ердан чиқяпти”,- деди аёл. Шунда Шоул Шомуил эканини билди ва ерга мук тушиб, унга таъзим қилди.15Шомуил Шоулга: “Нима учун мени чиқишга мажбур қилиб, безовта қилдинг?”- деди. Шоул эса: “Мен жуда қийналиб кетдим. Пелиштликлар менга қарши жанг қилмоқдалар, Худо эса мендан йироқлашди. У на пайғамбарлар орқали, на тушимда менга жавоб беряпти. Мен нима қилишим кераклигини ўргатишингиз учун сизни чақирдим”,- деди.16Шунда Шомуил деди: “Раббий сендан йироқлашиб, сенга душман бўлган экан, энди нима учун мендан сўряпсан? 17Раббий мен орқали айтганини қилади. Раббий шоҳликни сенинг қўлингдан тортиб олади ва сенинг яқинингга, Довудга беради.18Сен Раббийнинг овозига қулоқ солмаганинг ва Унинг Амолеқ устидан алангаланган ғазабини амалга оширмаганинг учун Раббий бугун сенинг устингдан шуни амалга оширяпти. 19Раббий сени Исроил билан бирга пелиштликларнинг қўлига топширади. Эртага сен ва ўғилларинг менинг ёнимда бўласизлар. Раббий Исроилнинг қўшинини ҳам пелиштликларнинг қўлига топширади”.20Бирданига Шоул танаси билан ерга ағдарилиб тушди, чунки у Шомуилнинг сўзларидан қаттиқ қўрқиб кетди. Бунинг устига бир кеча ва бир кундуз нон емагани учун унинг кучи кетди. 21Ўша аёл Шоулга яқинлашди ва унинг қаттиқ қўрққанини кўриб, деди: “Мана, чўрингиз овозингизга қулоқ солди ва жонини хавфга қўйиб, сиз менга буюрган амрингизни бажо келтирдим.22Энди сиз ҳам чўрингизнинг овозига қулоқ солинг – олдингизга озгина нон қўяй, еб олинг. Бу йўлингизда кетаётганингизда, сизга қувват бўлади”. 23“Емайман!”- деб рад этди Шоул. Бироқ унинг қуллари ҳам, аёл ҳам уни ейишга кўндирар эдилар. Шоул уларнинг сўзларига қулоқ солиб, ердан турди ва тўшакка ўтирди.24Аёлнинг уйида семиз бузоғи бор эди. Аёл уни тезда сўйди. Ун олди-да, хамир қориб, хамиртурушсиз нон ёпди. 25Таомларни Шоул билан унинг қулларининг олдига қўйди. Улар еб-ичдилар ва ўша тундаёқ туриб, жўнаб кетдилар.Chapter 29
1Пелиштликларнинг ҳамма қўшинларини Афеқда тўпладилар. Исроилликлар эса Йезреэлдаги булоқ ёнида қароргоҳ қурдилар. 2Пелишт беклари юзта ва мингтадан иборат тўдалари билан борар эдилар. Довуд ва унинг одамлари эса Ақиш билан бирга орқада келаётган эдилар.3Пелишт ҳокимлари: “Булар ибронийларми?”- деб сўрадилар. Ақиш Пелишт ҳокимларига жавобан: “Наҳотки билмайсизлар, бу одам Исроил подшоҳи Шоулнинг қули Довуд-ку! Қарийб бир йилдан бери у ёнимда юрибди. У келган кундан то шу пайтгача ундан бирор ёмонлик топмадим”,- деди.4Аммо Пелишт ҳокимлари Ақишдан ғазабландилар ва Пелишт ҳокимлари унга дедилар: “Бу одамни қайтариб юбор, сен унга тайинлаган жойга бориб, у ерда ўтирсин! У урушда душманимиз бўлмаслиги учун биз билан урушга бормасин! У ўз ҳазратидан қандай қилиб илтифотини топа олади? Шу одамларнинг бошлари орқали эмасми?5Ўша Довуд ҳақида: Шоул мингларни ўлдирди, Довуд эса ўн мингларни, деб ўйнаб, қўшиқ айтмаганларми?”6Ақиш эса Довудни чақириб деди: “Раббий тирик! Сен тўғри одамсан. Мен билан бирга қўшинда юрсанг, кўзларимда яхши бўлар эди, чунки ҳузуримга келган кунингдан то шу пайтгача сендан бирор ёмонлик топмадим. Лекин ҳокимларнинг кўзларида сен яхши эмассан. 7Шунинг учун энди ортингга қайтиб, тинчгина кет ва Пелишт ҳокимларининг ғашига тегмагин”.8Бироқ Довуд Ақишга жавоб бериб: “Ахир, мен нима қилдим? Ҳузурингизга келганимдан то шу кунгача қулингиздан нимани топдингиз? Шоҳ ҳазратимнинг душманларига қарши урушга нима учун бормаслигим керак экан?”- деди. 9Шунда Ақиш Довудга деди: “Сен менинг кўзларимда Худонинг фариштасидай яхшисан. Аммо Пелишт ҳокимлари: У биз билан урушга бормасин,- дедилар.10Шунинг учун сен ва ўзинг билан келган ҳазратингнинг қуллари эрталаб туринглар-да, эрта тонгда, кун ёришганида жўнаб кетинглар”. 11Шу тариқа, Довуд одамлари билан Пелишт ерига қайтиб кетиш учун эрта тонгда турди. Пелиштликлар эса Йезреэлга бордилар.Chapter 30
1Учинчи куни Довуд одамлари билан Зиклагга етиб келди. Бу орада амолеқликлар жанубдан Зиклагга ҳужум қилдилар ва Зиклагни босиб олиб, шаҳарга ўт қўйдилар. 2Аёлларни ва у ерда бўлган ёш-қарининг ҳаммасини эса ўлдирмасдан, асир олдилар ва ўз йўлларига қайтиб кетдилар.3Довуд одамлари билан шаҳарга келди, мана шаҳарга ўт қўйилган, хотинлари ҳам, ўғилу қизлари ҳам асирга олиб кетилган эди. 4Довуд ҳам, у билан бирга бўлган халқ ҳам ҳолдан тойгунча дод-вой солиб йиғладилар.5Довуднинг иккала хотини – йезреэллик Охиноам ва кармеллик Набалнинг беваси Обигайл ҳам асир олинган эди. 6Довуд чуқур эзилди, чунки халқ уни тошбўрон қилмоқчи эди, зеро бутун халқ, ҳар бир одам ўз ўғилу қизлари учун қайғурар эди.7Лекин Довуд ўз Раббий Худоси билан қувватланди. Шу тариқа, Довуд Охимелекнинг ўғли руҳоний Абиатарга: “Менга эфодни олиб кел”,- деди. Абиатар эса Довудга эфодни олиб келди. 8Довуд Раббийдан: “Бу босқинчиларнинг орқасидан қувиб борайми? Қувсам, етиб оламанми?”- деб сўради. Унга шундай жавоб келди: “Орқаларидан қувгин, уларга етиб олиб, асирларни халос қиласан”.9Шунда Довуднинг ўзи ва у билан бўлган олти юзта киши йўлга тушиб, Бозраҳ сойлигига етиб келдилар. Ҳолдан тойганлар эса шу ерда қолдилар. 10Довуд эса тўрт юз киши билан босқинчиларни қувиб кетди. Бошқа икки юз киши Бозраҳ сойидан ўтишга қодир бўлмагани учун ўша ерда қолди.11Саҳрода бир мисрликни топиб, Довуднинг олдига келтирдилар. Унга нон бердилар, у еди ва унга сув ичирдилар; 12унга бир сиқим анжир қоқи ва икки боғлам майиз ҳам бердилар. У еди ва жонланди, чунки у уч кечаю уч кундуз нон ҳам емаган, сув ҳам ичмаган эди.13Довуд ундан: “Сен кимнинг одамисан? Қаердан келяпсан?”- деб сўради. У жавобан деди: “Мен мисрлик йигитман, бир амолеқликнинг қулиман. Уч кундан бери касал бўлганим учун хўжайиним мени ташлаб кетди. 14Биз Қерайтининг жанубий қисмига, Яҳудия чегарасига, Калебнинг жанубий қисмига ҳужум қилдик, Зиклагга эса ўт қўйдик”.15Довуд ундан: “Мени ўша тўданинг ёнига олиб борасанми?”- деб сўради. Йигит: “Мени ўлдирмаслигингиз ва хўжайинимнинг қўлига топширмаслигингиз ҳақида Худо номи билан қасам ичсангиз, сизни ўша тўданинг олдига олиб бораман”,- деди.16Шу тариқа, у Довудни олиб борди. Амолеқликлар эса ўша ўлканинг бутун ери бўйлаб тарқалиб, Пелишт ва Яҳудия ерларидан мўл-кўл ўлжаларни олганлари учун еб-ичиб, байрам қилаётган эдилар. 17Довуд шомдан то эртаси куннинг кечқурунигача уларни қирғин қилди. Туяларга миниб қочган тўрт юзта йигитдан ташқари, улардан ҳеч ким омон қолмади.18Довуд амолеқликлар тортиб олган ҳамма нарсаларини, иккала хотинини ҳам қайтариб олди. 19Уларнинг ҳеч нимаси – катта нарсаси ҳам, кичик нарсаси ҳам: ўғилларидан ҳам, қизларидан ҳам, ўлжадан ҳам, хуллас, амолеқликлар олиб кетган нарсалардан бирор нарса ҳам йўқолмади. Довуд ҳаммасини қайтариб олди. 20Довуд амолеқликларнинг ҳамма мол-қўйларини олиб, ўз молларининг олдида ҳайдаб кетар экан, шунда: “Бу – Довуднинг ўлжаси”,- деди.21Шундай қилиб, Довуд Бозраҳ сойида қолдирган, боришга қодир бўлмаган икки юз кишининг олдига қайтди. Улар эса Довудни ва у билан бўлган одамларини кутиб олгани чиқдилар. Довуд ҳам яқинлашиб, улар билан саломлашди. 22Шунда Довуд билан борганлардан баъзи ёмон, ярамас одамлар: “Биз билан бирга бормаганлари учун ўлжага олинган нарсалардан ҳеч нарса уларга бермаймиз. Хотини билан болаларини олиб кетишсин, холос”,- дейишди.23Бироқ Довуд деди: “Йўқ, биродарларим, бундай қилманглар, чунки Раббий бизга бу нарсаларни берди, бизни сақлади ва бизга қарши чиққан босқинчиларни қўлимизга топширди. 24Бу ишда ким сизларга қулоқ солади? Урушга борганлар билан анжомлар ёнида қолдирилганларнинг улуши бир хил бўлади, ҳаммага тенг бўлиш керак”. 25Ўша кундан бошлаб Довуд бу тартибни Исроилда қонун-қоида сифатида ўрнатди. Ҳатто бугунгача ҳам шундайдир.26Довуд Зиклагга келганида, ўзининг ўртоқлари – Яҳудия оқсоқолларига олинган ўлжалардан жўнатиб: “Мана, Раббийнинг душманларидан олинган ўлжалардан сизларга инъом”,- деб айтиб юборди. 27Инъомлар қуйидаги шаҳарларнинг оқсоқолларига юборилди: Бейт-Эл, жанубий Рамўт, Йатир, 28Ароэр, Сифмўт, Эштемоаҳ,29Ракал, Йераҳмеэлдаги шаҳарлар ва қайнликларнинг шаҳарлари, 30Хормаҳ, Бор-Ашан, Атақ 31ва Хеброн шаҳарлари, хуллас, Довуд ўз одамлари билан ўтиб юрган ҳамма жойларга юборди.Chapter 31
1Пелиштликлар эса исроилликлар билан жанг қилаётган эдилар. Исроилнинг мардлари пелиштликлардан тумтарақай бўлиб қочиб, Гилбоаҳ тоғида сўйилган ҳолда йиқилдилар. 2Пелиштликлар Шоул билан унинг ўғилларини қувиб етдилар. Шундай қилиб, пелиштликлар Шоулнинг ўғиллари Йўнатан, Абинадаб ва Малкишуани ўлдирдилар. 3Шоулга қарши жанг шиддатли бўлди. Мерганлар эса уни ўқ билан яраладилар. Натижада Шоул оғир яраланди.4Шунда Шоул ўз қуролташувчисига: “Қиличингни суғургин-да, менга санчгин, токи ўша хатнасизлар келиб, мени яраламасинлар ва мени хўрламасинлар”,- деди. Лекин қуролташувчиси буни қилишни хоҳламади, чунки қаттиқ қўрқди. Шунда Шоул қиличини қинидан суғуриб, ўзини қилич устига ташлади. 5Қуролташувчиси эса Шоулнинг ўлганини кўриб, ўзини қиличининг устига ташлаб, Шоул билан бирга ўлди. 6Шу тариқа, ўша куни Шоул, унинг учта ўғли, қуролташувчиси ва унинг ҳамма одамлари ўлдилар.7Водийнинг нариги томонида ва Йордан дарёсининг у томонида яшайдиган исроилликлар Исроилнинг мардларининг қочганларини ва Шоул билан ўғиллари ўлганини кўриб, шаҳарларини ташлаб қочдилар. Пелиштликлар эса бу шаҳарларга келиб, қароргоҳ қурдилар. 8Эртаси куни пелиштликлар ўлганларни талон-тарож қилиш учун келиб, Гилбоаҳ тоғида сўйилган Шоул билан учта ўғлини топдилар.9Улар Шоулнинг бошини кесиб, қуролларини ечиб олдилар. Кейин бу хабарни ўз бутхоналарига ва халққа эълон қилиш учун бутун пелиштликлар ерига хабарчиларни юбордилар. 10Шоулнинг қуролларини Аштаротнинг бутхонасига қўйдилар, жасадини эса Бейт-Шеаннинг деворига қоқиб қўйдилар.11Гилъадаги Йобэш аҳолиси пелиштликларнинг Шоул билан нима қилганликларини эшитганларида, 12ҳамма кучли одамлар ўринларидан туриб, тун бўйи юрдилар ва Шоул билан ўғилларининг жасадларини Бейт-Шеан деворидан олиб, Йобэшга олиб бордилар ва у ерда куйдирдилар. 13Уларнинг суякларини олиб, Йобэшдаги эман дарахти тагига дафн қилдилар ва етти кун рўза тутдилар.2 Samuel
Chapter 1
1Шоулнинг ўлимидан сўнг Довуд амолеқликларни қирғин қилиб қайтганида ва Зиклаг шаҳрида икки кун қолганида, 2мана, учинчи куни Шоулнинг қароргоҳидан бир киши келди. Унинг кийими йиртилган ва бошига тупроқ сепилган эди. У Довуднинг олдига келиб, ерга йиқилди ва унга таъзим қилди.3Довуд ундан: “Сен қаердан келдинг?”- деб сўради. У: “Мен Исроилнинг қароргоҳидан қочиб келдим”,- деди. 4Довуд унга: “Нима содир бўлди? Менга айтиб бер”,- деди. У: “Халқ жангдан қочиб кетди, халқнинг кўпчилиги қулади ва ҳалок бўлди. Шоул ҳам, унинг ўғли Йўнатан ҳам ҳалок бўлди”,- деди. 5Довуд сўзлаб бераётган йигитдан: “Сен, Шоул ва унинг ўғли Йўнатаннинг ҳалок бўлганини қаердан биласан?”- деб сўради.6Унга сўзлаб бераётган йигит деди: “Мен тасодифан Гилбоаҳ тоғига келдим ва, мана, Шоул ўзининг найзасига қулади, от-аравалар ва чавандозлар уни қувиб келар эди. 7У ортига ўгирилди ва мени кўриб, чақирди. Мен: Мана мен, дедим.8У мендан: Сен кимсан? деб сўради. Мен унга: Мен амолеқликман, деб жавоб бердим. 9Шунда у менга: Менинг ёнимга кел ва мени ўлдир, чунки мени ўлим талвасаси қамраб олди, жоним эса ҳамон ўзимда, деди. 10Мен унинг ёнига бордим ва уни ўлдирдим, чунки у найзасига қулаганидан сўнг тирик қолмаслигини билар эдим. Мен унинг бошидаги тожни ва билагидаги билагузукни олиб, шу ерга, менинг ҳукмдоримнинг олдига олиб келдим”.11Шунда Довуд ўзининг кийимини чангаллаб йиртиб юборди, шунингдек, у билан бирга бўлган барча одамлар ҳам шундай қилишди. 12Улар Шоул, унинг ўғли Йўнатан, Раббийнинг халқи ва Исроилнинг хонадони учун ҳўнграб йиғлашди, чунки улар қиличдан қулаган эди ва тунгача рўза тутишди. 13Довуд сўзлаб берган йигитдан: “Сен қаердансан?”- деб сўради. У: “Мен мусофир амолеқликнинг ўғлиман”,- деб жавоб берди.14Шунда Довуд унга: “Сен қандай қилиб Раббийнинг мойланганини ўлдириш учун қўл кўтаришга қўрқмадинг?”- деди. 15Сўнг Довуд ўспиринлардан бирини чақириб: “Бориб, уни ўлдиргин”,- деди. 16У уни ўлдирди ва у ўлди. Довуд унга деди: “Сенинг қонинг ўзингнинг бошингдадир, чунки сен: Мен Раббийнинг мойланганини ўлдирдим, деб айтганингда, сенинг оғзинг ўзингга қарши гувоҳлик берди”.17Сўнгра, Довуд Шоул ва унинг ўғли Йўнатан ҳақида ушбу марсияни куйлаб йиғлади. 18Шунингдек, Йашернинг китобида ёзилганидек, яҳудийларнинг ўғилларига камон отишни ўргатишларини буюрди ва деди: 19“Эҳ, Исроил, сенинг кўркинг тепаликларингда яксон қилинди! Кучлилар қандай қуладилар! 20Бу ҳақида Гатда айтманглар ва Ашқалон кўчаларида эълон қилманглар, токи пелиштликларнинг қизлари хурсанд бўлмасинлар ва хатна қилинмаганларнинг қизлари тантана қилмасинлар.21Гилбоаҳ тоғлари, сизларнинг устингизга шудринг ҳам, ёмғир ҳам ёғмасин ва сизларнинг устингизда бағишлов далалари бўлмасин, чунки ўша жойда кучлиларнинг қалқони жирканч қулади. Гўёки Шоул мой билан мойланмагандек, Шоулнинг қалқони қулади. 22Йўнатаннинг камони ярадорларнинг қонисиз, кучлиларнинг ёғисиз ортга қайтмас эди. Шоулнинг қиличи бўш қайтмас эди.23Шоул ва Йўнатан, ҳаётликларида бир‑бирларига севимли ва илтифотли эдилар, ўлимларида ҳам айрилмадилар. Улар бургутлардан жадалроқ ва шерлардан кучлироқ эдилар. 24Эй, Исроил қизлари, сизларга безаклар‑у, қирмизи кийимлар кийдирган ва кийимларингизга олтин зеб-зийнатлар олиб берган Шоул учун йиғланглар!25Кучлилар жангда нақадар қуладилар! Йўнатан сенинг тепаликларингда ҳалок бўлди. 26Эй, менинг биродарим Йўнатан, сен ҳақингда мотам тутаман, сен мен учун жуда қадрли эдинг. Сенинг севгинг мен учун аёлнинг севгисидан ҳам устунроқ эди. 27Кучлилар нақадар қуладилар, уруш қуроллари барбод бўлди”.Chapter 2
1Шундан сўнг Довуд Раббийдан: “Мен Яҳудиянинг шаҳарларидан бирортасига борайми?”- деб сўради. Раббий унга: “Боргин”,- деди. Шунда Довуд: “Қаерга борай?”- деди. У: “Хебронга”,- деди. 2Шундай қилиб, Довуд ҳамда унинг иккала хотини: йезреэллик Охиноам ва кармеллик Набалнинг беваси Обигайл ўша жойга боришди. 3Довуд ўзи билан бирга бўлган одамларнинг ҳар бирини ўз оиласи билан олиб келди ва улар Хеброн шаҳрида жойлашдилар.4Шунда Яҳудо эркаклари келиб, ўша жойда Довудни Яҳудо хонадони устидан подшоҳликка мойладилар. Сўнг Гилъадаги Йабошнинг аҳолиси Шоулни дафн этганларини Довудга етказдилар. 5Довуд эса Гилъадаги Йабош аҳолисига элчилар юбориб шундай деди: “Ўз ҳукмдорингиз Шоулга бу марҳаматни кўрсатиб, уни дафн этганингиз учун Раббий сизларни дуо қилсин.6Эндиликда Раббий ҳам сизларга шафқат ва ҳақиқат намоён қилсин. Шунингдек, сизлар шундай қилганингиз учун, мен ҳам сизларга эзгулик қиламан. 7Шунинг учун қўлларингиз бақувват бўлсин ва довюрак бўлинглар, чунки сизларнинг ҳукмдорингиз Шоул ўлди, мени эса Яҳудо хонадони ўзининг устидан подшоҳликка мойлади”.8Бироқ Шоулнинг лашкарбошиси Нернинг ўғли Абинер, Шоулнинг ўғли Ишбошетни олиб, Маханайимга олиб келди. 9Уни Гилъад, Ашурим, Йезреэл, Эфрайим, Бенямин ва бутун Исроил устидан подшоҳ қилиб қўйди.10Шоулнинг ўғли Ишбошет Исроил устидан подшоҳ бўлганида қирқ ёшда эди ва икки йил ҳукмронлик қилди, фақат Яҳудо хонадони Довуд билан қолди. 11Довуд Хебронда Яҳудо хонадони устидан подшоҳлик қилган вақт жами ― етти йилу олти ой эди.12Нернинг ўғли Абинер ва Шоул ўғли Ишбошетнинг хизматкорлари Маханайимдан Гибъўнга бордилар. 13Зеруйаҳнинг ўғли Йўаб ҳам Довуднинг хизматкорлари билан бирга чиқди ва улар Гибъўндаги ҳавза ёнида учрашдилар. Улар ҳавзанинг бир томонида, булар эса ҳавзанинг бошқа томонида ўтирдилар.14Абинер Йўабга: “Йигитлар туриб, бизнинг қаршимизда беллашсинлар”,- деди. Йўаб: “Майли, турсинлар”,- деди. 15Шунда Шоулнинг ўғли Ишбошет томонидан Бенямин авлодидан бўлган ўн икки нафар ва Довуднинг хизматкорларидан ўн икки нафар туриб бордилар.16Улар бир‑бирларининг бошларидан ушлаб, бири‑бошқасининг биқинига қилич санчди ва бирга қулади. Шунинг учун ҳам бу жой Гибъўндаги Ҳелкаф-Ҳаззурим (“Қиличлар даласи”), деб аталади. 17Ўша куни бешафқат жанг содир бўлди. Абинер исроиллик одамлар билан бирга Довуднинг хизматкорлари қаршисида мағлуб бўлди.18Ўша жойда Зеруйаҳнинг уч нафар ўғли ― Йўаб, Абишай ва Асаҳел бор эди. Асаҳелнинг оёқлари дала кийигиники каби чаққон эди. 19Асаҳел Абинернинг ортидан қувди ва Абинернинг изидан ўнгга ҳам, чапга ҳам ўгирилмасдан уни таъқиб қилди.20Абинер орқасига ўгирилиб: “Бу сенми, Асаҳел?”- деб сўради. У: “Бу мен”,- деди. 21Абинер унга: “Ўнгга ёки чапга ўгирилгин, ўсмирлардан бирини танлагин ва унинг қурол‑аслаҳаларини ўзингга олгин”,- деди. Лекин Асаҳел ундан чекинишни истамади.22Абинер Асаҳелга яна такрорлаб: “Мени тарк эт, сени ер билан яксон қилишимнинг нима кераги бор? Шунда мен сенинг биродаринг Йўабга қайси юз билан қарайман?”- деди. 23Лекин у бурилиб кетишни истамади. Шунда Абинер найзани унинг қорнига шундай санчдики, найза уни тешиб ўтди ва у йиқилиб ўша жойда ўлди. Асаҳел йиқилиб, ўлган жойдан ўтаётганларнинг барчаси тўхтаб қолар эди.24Йўаб ва Абишай Абинерни таъқиб қилдилар. Улар Гибъўн саҳроси йўлидаги Гиахнинг олдидаги Аммаҳ тепалигига етиб келганларида, қуёш ботди. 25Бенямин ўғиллари Абинернинг атрофига йиғилиб, бир гуруҳни ташкил қилдилар ва тепаликнинг чўққисида турдилар.26Абинер Йўабга сўзлаб: “Қилич абадий ямлаб ютаверадими? Ёки сен оқибати аянчли бўлишини билмайсанми? Сен қачонгача одамларингга ўз биродарларини таъқиб қилишни бас қилишларини айтмайсан?”- деди. 27Йўаб: “Худо тирик! Агар сен бошқача гапирмаганингда эди, эрталабдан одамлар ўз биродарларини таъқиб қилишни бас қилган бўлар эдилар”,- деди.28Шундай қилиб, Йўаб бурғу чалди ва бутун халқ тўхтаб, исроилликларни таъқиб қилишни бас қилдилар. Шу билан жанг тўхтади. 29Абинер ва унинг одамлари тун бўйи текисликдан юрдилар ва Йордан дарёсини кечиб ўтдилар, сўнг бутун Битрондан ўтиб, Маханайимга келдилар.30Йўаб Абинерни таъқиб қилишдан қайтди. У ҳамма одамларини йиққанида, Довуднинг хизматкорларидан ўн тўққиз нафари ва Асаҳел етишмас эди. 31Аммо Довуднинг хизматкорлари Бенямин авлоди ва Абинернинг одамларини шундай қирғин қилган эдики, улардан уч юз олтмиш нафари ўлган эди. 32Улар Асаҳелнинг жасадини олиб, Бейт-Леҳемдаги отасининг қабрига кўмдилар. Йўаб эса одамлари билан бирга туни билан юриб, тонг саҳарда Хебронга етиб келди.Chapter 3
1Довуднинг хонадони билан Шоулнинг хонадони орасида уруш узоқ давом этди. Довуд тобора кучли бўлиб борар эди. Шоулнинг хонадони эса тобора заифлашиб борар эди.2Хебронда Довуднинг ўғиллари туғилди. Унинг тўнғич ўғли Амнон йезреэллик Охиноамдан эди. 3Унинг иккинчи ўғли Даниэл эса кармеллик Набалнинг беваси Обигайлдан эди. Учинчи ўғли Абишалом Гешурнинг подшоҳи Талмайнинг қизи Маақаҳдан эди.4Тўртинчи ўғли Адонийаҳ Ҳаггифдан эди. Бешинчиси Шефатийаҳ Абиталнинг ўғли эди. 5Олтинчиси Йитреам Довуднинг хотини Эглаҳдан эди. Булар Довудга Хебронда туғилдилар.6Шоулнинг хонадони билан Довуднинг хонадони орасида уруш бўлаётганида, Абинер Шоулнинг хонадонини қўллаб-қувватлаётган эди. 7Шоулнинг Ризпаҳ исмли чўриси бўлиб, у Айаҳнинг қизи эди. Ишбошет Абинерга: “Нима учун сен отамнинг чўрисининг олдига кирдинг?”- деди.8Абинер Ишбошетнинг сўзларидан қаттиқ ғазабланиб, деди: “Мен итнинг бошиманми? Мен Яҳудога қарши бориб, энди сенинг отанг Шоулнинг хонадонига, унинг биродарларига, унинг дўстларига шафқат кўрсатдим ва сени Довуднинг қўлига топширмадим. Сен эса эндиликда мени аёл учун айблаяпсан!9Худо Абинерга бундай қилсин, бундан‑да кўпроғини қилсин, агар Раббий Довудга қасам ичганидек, мен ҳам у учун шуни қилмасам: 10Шоулнинг хонадонидан подшоҳликни тортиб олиб, Довуднинг тахтини Дандан Беир-Шебагача Исроил ва Яҳудиянинг устидан қўяман”. 11Ишбошет Абинерга ҳеч нима дея олмади, чунки ундан қўрқар эди.12Сўнгра Абинер Довудга: “Бу ер кимники? Мен билан аҳд тузгин ва сенга бутун Исроилни олиб келиш учун менинг қўлим сен билан бўлади”,- деб айтиш учун элчилар юборди. 13Довуд деди: “Яхши, мен сен билан аҳд тузаман, лекин сенга бир шартим бор, яъни мени кўришга келганингда, ўзинг билан Шоулнинг қизи Микални олиб келгин. Акс ҳолда, сен менинг юзимни кўрмайсан”.14Довуд Шоулнинг ўғли Ишбошетнинг олдига: “Мен юз нафар пелиштликнинг хатна териси эвазига эришган хотиним Микални қайтариб бер!”- деб айтиш учун элчилар юборди. 15Ишбошет элчилар юбориб, эри Лаишнинг ўғли Палтиэлдан уни қайтариб олди. 16Унинг эри эса у билан бирга бориб, уни Баҳуримгача йиғи билан кузатди. Лекин Абинер унга: “Ортингга қайтгин!”- деди. Шунда у қайтиб кетди.17Абинер Исроилнинг оқсоқолларига мурожаат қилиб, деди: “Сизлар анчадан буён Довуднинг устингиздан подшоҳ бўлишини истар эдингизлар. 18Энди буни амалга оширинглар, чунки Раббий Довуд ҳақида: Менинг қулим Довуднинг қўли билан Мен Ўз халқим Исроилни пелиштликларнинг қўлидан ва унинг барча душманларининг қўлидан қутқараман, деган”.19Абинер Бенямин авлодига ҳам худди шундай деди. Сўнгра Исроил ва Беняминнинг бутун хонадони нимани истаётганининг барчасини Довудга айтиб бериш учун Абинер Хебронга йўл олди. 20Абинер ва у билан бирга йигирма киши Хебронга, Довуднинг олдига келишди. Шунда Довуд Абинер ва у билан бирга бўлган кишилар учун зиёфат уюштирди.21Абинер Довудга: “Менга рухсат беринг, мен туриб борай ва менинг ҳукмдорим подшоҳга Исроил халқини тўплай, улар сиз билан аҳд тузадилар ва уларнинг устидан сизнинг жонингиз қандай истаса, шундай ҳукмронлик қиласиз”,- деди. Довуд Абинерни қўйиб юборди ва у тинчлик билан кетди.22Мана, Довуднинг қуллари Йўаб билан бирга сафардан келишди ва ўзлари билан бирга кўп ўлжа олиб келишди. Лекин Абинер Довуд билан бирга Хебронда эмас эди, чунки Довуд уни қўйиб юборган ва у тинчлик билан кетган эди. 23Йўаб ва у билан бирга бўлган бор қўшин келгач, Йўабга: “Подшоҳнинг олдига Нернинг ўғли Абинер келди, у уни қўйиб юборди ва у тинчлик билан кетди”,- деб айтиб беришди.24Шунда Йўаб подшоҳнинг олдига келиб, деди: “Сиз нима қилиб қўйдингиз? Мана, сизнинг олдингизга Абинер келибди, нима учун сиз уни қўйиб юбордингиз ва у кетди? 25Сиз Нернинг ўғли Абинерни биласиз. У сизни алдаш, сизнинг кириб‑чиқишингизни билиб олиш ва сиз нима қилаётганингизнинг барчасини билиш учун келган”. 26Йўаб Довуднинг олдидан чиқиб, Абинернинг изидан чопарлар юборди ва улар уни Сираҳ булоғидан қайтариб олиб келишди, лекин Довуд бундан бехабар эди.27Шундай қилиб, Абинер Хебронга қайтганида, Йўаб худди алоҳида гаплашиб олмоқчи бўлгандек, уни дарвозадан ичкарига олиб кирди ва уни қорнидан яралади. Шу тариқа у Йўабнинг биродари Асаҳелнинг қони учун ўлди.28Довуд бу ҳақида кейинроқ эшитиб, деди: “Мен ва менинг шоҳлигим Раббий қаршисида Нернинг ўғли Абинернинг қони учун тоабад айбдор эмас. 29Унинг хуни Йўабнинг бошига ва унинг отасининг бутун хонадонига тушсин. Энди уруғи оқадиган, ёки мохов, ёки ҳассага таяниб юрадиган, ёки қиличдан қулайдиган, ёки нонга муҳтож бўладиган одам Йўабнинг хонадонидан ҳеч қачон аримасин”. 30Абинер Йўаб ва Абишайнинг укаси Асаҳелни Гибъўндаги жангда ўлдиргани учун улар уни ўлдирдилар.31Довуд Йўабга ва у билан бирга бўлган одамларга: “Ўз кийимларингизни йиртиб, қанор кийим кийинглар ва Абинер учун йиғланглар!”- деди. Подшоҳ Довуд унинг тобути ортидан борар эди. 32Абинерни Хебронда кўмаётганларида, подшоҳ Абинернинг қабри устида баланд овозда йиғлади. Бутун халқ ҳам йиғлади.33Абинер учун подшоҳ йиғлаб, деди: “Абинер аҳмоқона ўлим билан ўлиши керакмиди? 34Сенинг қўлларинг боғланган эмас эди, оёқларинг ҳам кишанланган эмас эди. Сен қароқчилардан қулайдиганлар каби йиқилдинг”. Бутун халқ у учун янада қаттиқроқ йиғлай бошлади.35Кун ҳали давом этаётганида, бутун халқ Довудга нон ейишни таклиф қилиш учун келди, лекин Довуд қасам ичиб: “Агар мен қуёш ботгунича нон ёки бирор нарса есам, унда Худо мен билан худди шундай қилсин, янада ортиқроғини қилсин”,- деди. 36Бутун халқ бу ҳақда билганида, унга бу ёқди. Подшоҳнинг қилаётган барча ишлари бутун халққа ёқар эди.37Бутун халқ ва бутун Исроил ўша куни эса Нернинг ўғли Абинернинг ўлими подшоҳ томонидан содир этилмаганини билди. 38Подшоҳ хизматкорларига деди: “Бу кун Исроилда бошлиқ ва буюк киши қулаганини биласизларми? 39Мен подшоҳликка мойланган бўлсам ҳам, ҳали ҳамон заифман, Зеруйаҳнинг ўғиллари эса мендан кучлироқдирлар. Раббий ёвузлик қилаётганнинг ёвузлигига яраша қаримтасини берсин!”Chapter 4
1Шоулнинг ўғли Ишбошет Абинер Хебронда ўлганини эшитганида, унинг қўллари бўшашди ва бутун Исроил саросимага тушди. 2Шоулнинг ўғли Ишбошетнинг икки нафар лашкарбошиси бор эди: бирининг исми Баанаҳ, бошқасининг исми Реқаб эди. Улар Бенямин авлодидан бейеротлик Риммоннинг ўғиллари эдилар, чунки Бейерот ҳам Беняминга тегишли эди. 3Бейеротликлар Гиттайимга қочиб кетдилар ва ўша ерда ҳозирги кунларгача мусофир бўлиб қолдилар.4Шоулнинг ўғли Йўнатаннинг оқсоқ ўғли бор эди. Йезреэлдан Шоул ва Йўнатан ҳақида хабар келганида, у беш ёшда эди. Унинг энагаси эса уни олиб, югуриб кетди. У шошилиб югуриб кетаётганида, у қўлидан тушиб кетди ва у оқсоқ бўлиб қолди. Унинг исми Мефибошет эди.5Бейеротлик Риммоннинг ўғиллари Реқаб ва Баанаҳ бориб, куннинг жазирама иссиғида Ишбошетнинг уйига келдилар. У эса кун ярмида тўшакда ухлаб ётар эди. 6Реқаб ва унинг биродари Баанаҳ уйнинг ичига гўёки буғдой олиш учун киргандай кирдилар. Улар уни қорнидан яралаб қочиб кетдилар. 7Улар уйга кирганларида, Ишбошет ётоқхонасидаги тўшагида ётар эди. Улар уни яралаб ўлдирдилар ва бошини чопиб олдилар. Унинг бошини ўзлари билан бирга олиб, тун бўйи саҳро йўли билан йўл юрдилар.8Улар Ишбошетнинг бошини Хебронга, Довуднинг олдига олиб келиб: “Мана, сизнинг жонингизни излаган душманингиз Шоулнинг ўғли Ишбошетнинг боши. Эндиликда Раббий, менинг ҳазратим подшоҳ учун Шоулдан ва унинг авлодидан қасос олди”,- дедилар. 9Довуд бейеротлик Риммоннинг ўғиллари Реқаб ва унинг биродари Баанаҳга жавоб бериб деди: “Менинг жонимни ҳар қандай азоблардан халос қилувчи Раббий тирик! 10Агар: Мана, Шоул ўлди, деб хабар келтирган ва ўзини қувончли хабар келтирган одам, деб ўйлаган одамни мен Зиклагда тутиб, унга мукофот бериш ўрнига уни ўлдирган бўлсам,11энди бетавфиқ одамлар айбсиз кишини унинг уйидаги тўшагида ўлдирган бўлсалар, наҳотки мен унинг қонини сизларнинг қўлларингиздан талаб қилмасам ва сизларни ер юзидан қириб ташламасам?” 12Шундан кейин Довуд қулларига буюрди ва уларни ўлдирдилар. Уларнинг қўлларию оёқларини чопиб ташлаб, уларни Хебронда ҳавза устига осиб қўйдилар. Ишбошетнинг бошини эса олиб, Хебронда Абинернинг қабрига дафн этдилар.Chapter 5
1Исроилнинг барча қабилалари Довуднинг олдига Хебронга келиб, дедилар: “Мана, биз сизнинг суягу танангизмиз. 2Бундан илгари, Шоул бизнинг устимиздан ҳукмронлик қилганида ҳам, Исроилни сиз олиб чиқар ва олиб кирар эдингиз. Раббий сизга: Сен Менинг халқим Исроилни ўтлатасан ва сен Исроилга ҳукмдор бўласан, деган эди”.3Исроилнинг барча оқсоқоллари подшоҳнинг олдига Хебронга келдилар ва подшоҳ Довуд Хебронда улар билан Раббий қаршисида аҳд тузди. Шунда улар Довудни Исроил устидан подшоҳликка мойладилар. 4Довуд подшоҳ бўлганида ўттиз ёшда эди, у қирқ йил ҳукмронлик қилди. 5Хебронда Яҳудо устидан етти йилу олти ой ҳукмронлик қилди, Йерусалимда бутун Исроил ва Яҳудия устидан ўттиз уч йил ҳукмронлик қилди.6Подшоҳ ва унинг одамлари Йерусалимга, ўша мамлакатнинг аҳолиси ябусликларга қарши борди, лекин улар Довудга: “Сен бу ерга кирмайсан, сени кўрлар ва оқсоқлар қувиб юборади”,- дедилар. Шу тарзда улар: “Довуд бу ерга кира олмайди!”- дер эдилар. 7Лекин Довуд Сион қалъасини қўлга киритди. Бу – Довуднинг шаҳридир.8Ўша куни Довуд: “Ҳар бир киши ябусликларни ўлдираётиб, Довуднинг жонидан нафратланадиган оқсоқлар ва кўрларни ҳам найза билан қириб ташласин”,- деди. Шунинг учун ҳам: “Кўр ва оқсоқ Раббийнинг уйига кирмайди”,- дейилади. 9Довуд қалъага жойлашиб, уни “Довуд шаҳри”, деб атади. У уни Миллодан бошлаб айланасига ичкарисигача қурди. 10Довуд муваффақият қозонар ва юксалар эди. Қўшинлар Раббий Худованди у билан бирга эди.11Тир подшоҳи Хирам Довуднинг олдига элчиларни, кедр дарахтларини, дурадгорларни, тош ёрувчиларни юборди ва улар Довудга сарой қуриб бердилар. 12Довуд эса Раббий уни Исроил устидан подшоҳ қилиб қўйганини ва шоҳликни Ўз халқи Исроил учун юксалтирганини англаб етди.13Довуд Хеброндан келганидан сўнг, Йерусалимдан ўзига кўп чўри ва хотинлар олди. Довудда яна кўп қиз ва ўғиллар туғилди. 14Мана унинг Йерусалимда туғилган фарзандларининг исмлари: Шаммуйаҳ, Шобаб, Натан, Сулаймон, 15Ибҳар, Элишуа, Нефег, Йафиаҳ, 16Элишама, Элиада, Элифелет,17Пелиштликлар эса Довудни Исроил устидан подшоҳликка мойлаганларини эшитганларида, уларнинг барчаси Довудни излаш учун кўтарилди. Довуд буни эшитиб, қалъага тушди. 18Пелиштликлар эса келиб, рафаликлар водийсида жойлашдилар.19Довуд Раббийдан сўраб: “Мен пелиштликларга қарши борайми? Уларни менинг қўлимга топширасанми?”- деди. Раббий Довудга: “Бор, чунки Мен пелиштликларни сенинг қўлингга топшираман”,- деди. 20Шунда Довуд Баал‑Перазимга бориб, ўша жойда уларни яксон қилди. Шунда Довуд: “Раббий менинг қаршимда душманларимни сувни тарқатганидек, тарқатиб юборди”,- деди. Шунинг учун бу жойга Баал‑Перазим (“Ёриб ўтишлар Ҳазрати”), деб ном берилган. 21Пелиштликлар ўша жойда ўзларининг бутларини ташлаб кетдилар, Довуд эса ўзининг одамлари билан бирга уларни олди.22Пелиштликлар яна келиб, Рафаликлар водийсида жойлашдилар. 23Довуд Раббийга илтижо қилди ва У унга бундай жавоб берди: “Уларга пешвоз чиқма, балки уларнинг ортидан чиқиб, уларга тут дарахтзори томонидан бор.24Гўёки кимдир тут дарахтлари тепасидан юриб кетаётгандек шовқинни эшитганингда, қўзғалгин, чунки шунда Раббий пелиштликларнинг қўшинини қириб ташлаш учун сендан олдинда кетган бўлади”. 25Довуд, унга Раббий буюрганидай қилди ва пелиштликларни Гибеаҳдан Гезергача қириб ташлади.Chapter 6
1Довуд яна Исроилдан барча танланган кишилардан ўттиз минг кишини йиғди. 2Сўнг Довуд туриб, у билан бирга бўлган барча халқ билан Яҳудодаги Баалга борди, токи керубларда ўтирган Қўшинлар Худовандининг номи билан аталган Худонинг Киботини ўша жойдан олиб келсин.3Худонинг Киботини янги аравага қўйдилар ва уни тепаликда жойлашган Абинадабнинг уйидан олиб чиқдилар. Абинадабнинг ўғиллари Ўззаҳ ва Аҳийо янги аравани ҳайдаб борар эдилар. 4Улар тепаликда жойлашган Абинадабнинг уйидан ичида Худонинг Киботи бўлган ўша аравани ҳайдаб чиқдилар. Аҳийо Киботнинг олдидан кетар эди. 5Довуд ва Исроилнинг барча ўғиллари эса сарв дарахтидан қилинган ҳар хил мусиқа асбоблари: қўбизлар, ғижжаклар, доиралар, чилдирмалар ва жарангдор зилларни Раббийнинг олдида чалар эдилар.6Наҳоннинг хирмонига етиб келганларида, Ўззаҳ Худонинг Киботига қўлини узатиб, уни ушлаб қолди, чунки буқалар уни эгиб қўйган эди. 7Лекин Раббий Ўззаҳдан ғазабланиб, ўша жойда уни ўзбошимчалиги учун шикастлади ва у ўша жойда Худонинг Киботи олдида ўлди.8Раббий Ўззаҳни ўлдирганидан Довуд қайғуга тушди. Ушбу жой ҳозиргача Пэрэз-Ўззаҳ (“Ўззаҳнинг ҳалокати”), деб аталади. 9Ўша куни Довуд Раббийдан даҳшатга тушиб: “Меникига Раббийнинг Киботи қандай киради?”- деди.10Довуд Раббийнинг Киботини ўзиникига, Довуднинг шаҳрига олиб боришни истамади, бироқ уни гетлик Обед‑Эдомнинг уйига олиб борди. 11Раббийнинг Киботи гетлик Обед‑Эдомнинг уйида уч ой қолиб кетди. Раббий Обед‑Эдомга ва унинг бутун хонадонига барака берди.12Подшоҳ Довудга: “Раббий Худонинг Киботи сабабли Обед‑Эдомнинг хонадонига ва унда бўлган барча нарсаларга барака ёғдирди”, деб етказганларида, Довуд бориб, Худонинг Киботини Обед‑Эдомнинг уйидан Довуднинг шаҳрига тантана билан кўчирди. 13Раббийнинг Киботини кўтариб бораётганлар олти қадам юрганларида, у бир бузоқ ва бир қўйни қурбонликка келтирар эди.14Довуд Раббийнинг қаршисида бор кучи билан сакрар эди. Довуд зиғир эфод кийган эди. 15Шундай қилиб, Довуд ва бутун Исроилнинг хонадони Раббийнинг Киботини шодлик ва бурғу овозлари билан олиб борар эдилар.16Раббийнинг Киботи Довуднинг шаҳрига кираётганида, Шоулнинг қизи Микал деразадан қараб турган эди ва Раббийнинг юзи олдида сакраб, рақсга тушаётган Довудни кўриб, ўз юрагида уни камситди. 17Раббийнинг Киботини олиб келиб, уни ўз ўрнига, Довуд у учун қурган чодирнинг ўртасига қўйдилар. Довуд Раббийнинг юзи олдида тамоман ёндириш қурбонликлари ва тинчлик қурбонликларини келтирди.18Довуд тамоман ёндириш қурбонликлари ва бағишлов қурбонликларини келтириб, Қўшинлар Худованди номи билан халқни дуо қилди. 19Шунингдек, бутун халққа, Исроилнинг бутун кўпчилигига: эркакларга ҳам, аёлларга ҳам, хуллас, ҳар бир кишига биттадан нон, бир бурдадан гўшт ва бир ҳовучдан майиз тарқатди. Сўнг ҳар бир киши ўз уйига кетди.20Довуд ўзининг хонадонини дуо қилиш учун қайтганида, Шоулнинг қизи Микал унга пешвоз чиқиб: “Бугун Исроилнинг подшоҳи ўзининг чўрилару қулларининг кўз ўнгида, қандайдир бетайин одам ечингани каби ечиниб, нақадар ажралиб турди!”- деди.21Шунда Довуд Микалга шундай жавоб берди: “Сенинг отангдан ва унинг бутун хонадонидан мени афзал билиб, Раббийнинг халқи Исроилга бошлиқ этиб тайинлаган Раббийнинг юзи олдида рақсга тушаман ва сакрайман. 22Мен янада ўзимни кўпроқ камситаман, ўз нигоҳимда янада паст тушаман ва сен айтаётган чўрилар қаршисида шарафда бўламан”. 23Шунинг учун Шоулнинг қизи Микалнинг, ўлими кунигача фарзанди бўлмади.Chapter 7
1Подшоҳ ўз уйида яшаётганида ва Раббий уни атрофидаги барча душманларидан тинчлантирганидан сўнг, 2подшоҳ пайғамбар Натанга: “Мана, мен кедрдан ясалган уйда яшамоқдаман, Худонинг Киботи эса чодир остида турибди”,- деди.3Натан подшоҳга: “Нимаики юрагингда бўлса, бориб амалга ошир, чунки Раббий сен билан бирга”,- деди. 4Лекин ўша тундаёқ Натанга Раббийдан сўз келди: 5“Боргин, Менинг қулим Довудга айтгин: Раббий шундай дейди: Мен яшашим учун сен Менга уй қурмоқчимисан?6Исроил ўғилларини Миср еридан олиб чиққан кунимдан ҳозирги кунгача Мен уйда яшаган эмасман, балки Чодир ва Муқаддасгоҳда юрдим. 7Мен Исроилнинг барча ўғиллари билан қаерга бормайин, Менинг халқим Исроилни боқишни Мен амр этган қабилалардан бирортасига: Нима учун Менга кедрдан уй қурмайсизлар, деб айтган эдимми?8Энди эса Менинг қулим Довудга шундай дегин: Қўшинлар Худованди шундай дейди: Менинг халқим Исроилга бошлиқ бўлишинг учун Мен сени қўйлар подасидан танлаб олдим. 9Сен қаерга борсанг ҳам, мен сен билан бирга эдим ва юзинг қаршисидан сенинг барча душманларингни қириб ташладим ҳамда сенинг исмингни ердаги буюк одамларнинг исми каби буюк қилдим.10Менинг халқим Исроил учун Мен жой тайёрлайман ва уни мустаҳкамлайман. У ўзининг шахсий жойида тинчликда яшайди, бошқа хавотирда яшамайди ва бетавфиқ одамлар олдингидай, 11Мен Ўзимнинг халқим Исроил устидан ҳакамларни тайинлаган кунимдан бошлаб эзганларидай, уни бошқа эзмайдилар. Мен сени барча душманларингдан тинчлантираман. Раббий сенга уйингни ўрнатишини эълон қилмоқда.12Сенинг кунларинг тўлгач, сен кўз юмиб, оталаринг билан уйқуга кетганингдан сўнг, Мен сендан кейин сенинг белингдан келиб чиқадиган уруғингни кўтараман ва Мен унинг шоҳлигини мустаҳкамлайман. 13У Менинг номимга уй қуради ва Мен унинг шоҳлигининг тахтини мустаҳкамлайман. 14Мен унинг отаси бўламан, у эса Менинг ўғлим бўлади. Агар у гуноҳ қилса, Мен уни эркакларнинг ҳассаси ва одам ўғилларининг зарбаси билан жазолайман.15Лекин сенинг юзинг қаршисидан рад қилган Шоулдан шафқатимни тортиб олганим каби Мен ўғлингдан шафқатимни тортиб олмайман. 16Менинг юзим олдида сенинг уйинг ва шоҳлигинг абадий тебранмас бўлади. Сенинг тахтинг абадий мустаҳкам бўлади”. 17Натан бу барча сўзлар ва ваҳийларни Довудга айтиб берди.18Подшоҳ Довуд бориб, Раббийнинг юзи олдида туриб, деди: “Мен кимман, ё, менинг Раббий Худойим, менинг уйим нима эдики, Сен мени бунчалар юксалтирдинг?! 19Булар ҳам Сенинг нигоҳингда кам кўринди, ё, менинг Раббий Худойим, бироқ Сен яна Ўз қулингнинг уйи ҳақида узоқ келажакни эълон қилдинг, бу ахир инсонийларча‑ку, ё, Раббий Худойим! 20Довуд Сенга яна нима ҳам дея олади? Ё, менинг Раббий Худойим! Сен Ўз қулингни биласан.21Сен Ўз қулингга бу барча буюк нарсаларни очиб, Ўз сўзинг ҳақи ва юрагингнинг амри бўйича ҳаракат қилмоқдасан. 22Шунинг учун ҳам Сен буюкдирсан, ё, Раббий Худойим! Чунки Сенга ўхшаши йўқ ва биз ўз қулоқларимиз билан эшитганимизга кўра Сендан бўлак Худо йўқдир! 23Сен Исроилни Ўзингга мисрликлардан тортиб олиб, буюк ва даҳшатли ишларни амалга оширишинг учун Исроилнинг халқига келдинг. Исроилни Ўзингга халқ қилиб олишинг ва Ўз номингни улуғлашинг учун Сен бегона халқларни ва уларнинг худоларини қувиб юбординг. Энди ким Исроилга, Сенинг ягона халқингга ўхшаш?24Сен Ўз халқинг Исроилни, шахсий халқинг сифатида абадий Ўзингга бириктирдинг ва Сен унинг Раббий Худоси бўлдинг. 25Энди эса, ё, менинг Раббий Худойим, Сен Ўз қулинг ва унинг уйи ҳақида айтган сўзингни абадий мустаҳкамлагин ҳамда Сен айтганларингни бажаргин. 26Қўшинлар Худованди – Исроил устидан Худодир, деб айтишлари учун Сенинг номинг абадий улуғлансин.27Чунки Сен, Қўшинлар Худованди, Исроилнинг Худоси, Ўз қулингга: Сенга уй қураман, деб иродангни очдинг, шунинг учун Сенинг қулинг Сенга мазкур ибодат билан ибодат қилиш учун юрагини тайёрлади. 28Шундай қилиб, ё, менинг Раббий Худойим! Сен Худосан ва Сенинг сўзларинг ҳақиқатдир ҳамда Сен Ўз қулингга эзгу нарсаларни айтдинг! 29Энди бошлагин ва Ўз қулингнинг уйини дуо қилгин, токи у Сенинг юзинг қаршисида абадий бўлсин, чунки Сен, ё, Раббий Худойим, буларни айтдинг. Энди Сенинг бараканг билан қулингнинг уйи абадий баракали бўлсин”.Chapter 8
1Шунданг сўнг Довуд пелиштликларни яксон қилиб, уларни бўйсундирди. Довуд пелиштликларнинг қўлидан Мефег-Гаммани тортиб олди.2У мўабликларни ҳам яксон қилди ва уларни ерга қўйиб, арқон билан ўлчади – иккита арқонни ўлимга маҳкум қилиш ва биттасини тирик қолдириш учун ўлчади. Мўабликлар Довудга товон тўлайдиган унинг қуллари бўлдилар.3Сўнг Зўбаҳ подшоҳи Реҳобнинг ўғли Ҳададэзер Фурот дарёси ёқасида ўзининг ҳокимиятини тиклаш учун бораётганида, Довуд уни яксон қилди. 4Довуд унинг бир минг етти юз чавандозини ва йигирма минг яёв аскарини қўлга олди. Довуд барча от‑араваларнинг отларининг пайини кесиб, улардан фақат юзтасини арава учун ўзига қолдирди.5Зўбаҳ подшоҳи Ҳададэзерга ёрдамга Дамашқнинг сурияликлари келдилар, лекин Довуд йигирма икки минг нафар сурияликни яксон қилди. 6Довуд Дамашқнинг Суриясига қўриқчи лашкарларни қўйди ва сурияликлар Довуднинг товон тўлайдиган қуллари бўлдилар. Довуд қаерга борса ҳам, Раббий уни асрар эди.7Довуд Ҳададэзернинг қулларида бўлган олтин қалқонларни олиб, уларни Йерусалимга олиб келди. 8Ҳададэзернинг шаҳарлари бўлмиш Беф ва Беротдан подшоҳ Довуд жуда кўп мисларни олди.9Ҳамат подшоҳи Фой эса Довуд Ҳададэзернинг бор қўшинини яксон қилганини эшитиб, 10Ҳадарезер билан жанг қилиб, уни яксон қилгани учун подшоҳ Довудни қутлаш ва миннатдорчилик билдириш учун ўз ўғли Йорамни Довуднинг олдига юборди, чунки Ҳададэзер Фой билан уруш олиб борар эди. Йорамнинг қўлларида кумуш, олтин ва мис идишлар бор эди.11Подшоҳ Довуд бўйсундирган барча халқлардан тортиб олган кумуш ва олтинлар билан бирга Фойнинг идишларини Раббийга бағишлади. 12Довуд сурияликлар, мўабликлар, аммўнликлар, пелиштликлар, амолеқликлар ҳамда Зўбаҳ подшоҳи Реҳобнинг ўғли Ҳададэзердан кумушу олтинни тортиб олди.13Довуд Туз водийсида ўн саккиз минг сурияликни яксон қилиб қайтаётганида, ўзига ном чиқарди. 14У Эдўмга қўриқчи лашкарларни қўйиб, бутун Эдўм бўйлаб қўриқчи лашкарларни қўйди ва барча эдўмликлар Довудга қул бўлдилар. Довуд қаерга борса ҳам, Раббий уни асрар эди.15Довуд бутун Исроил устидан ҳукмронлик қилар эди. Довуд барча халқ устидан суд ва адолатни амалга оширар эди. 16Зеруйаҳнинг ўғли Йўаб лашкарбоши эди. Аҳилуднинг ўғли Йеҳошафат тарихчи эди. 17Охитубнинг ўғли Садок ва Абиатарнинг ўғли Охимелек руҳонийлар эдилар. Серайаҳ котиб эди. 18Йеҳойаданинг ўғли Бенайаҳ қерайтиликлар ва пелетликларнинг устидан бошлиқ эди. Довуднинг ўғиллари эса саройда бошлиқлар эдилар.Chapter 9
1Довуд: “Шоулнинг хонадонидан яна бирор киши қолмаганмикан? Мен Йўнатан учун унга шафқат кўрсатар эдим, ”- деди. 2Шоулнинг хонадонида Зиба исмли қул бор эди. Уни Довуднинг олдига чақиришди ва подшоҳ ундан: “Сенми Зиба?”- деб сўради. У: “Мен, сизнинг қулингиз”,- деб жавоб берди.3Подшоҳ: “Шоулнинг хонадонидан яна бирор киши йўқми? Мен унга Худонинг шафқатини кўрсатар эдим”,- деди. Зиба подшоҳга: “Йўнатаннинг оёғи оқсоқ ўғли бор”,- деб жавоб берди. 4Подшоҳ ундан: “У қаерда?”- деб сўради. Зиба подшоҳга: “Мана, у Лодебарда, Аммиэлнинг ўғли Махирнинг уйида”,- деб жавоб берди.5Шунда Довуд одамларни юборди ва уни Лодебардан, Аммиэл ўғли Махирнинг уйидан олиб келдилар. 6Шоулнинг ўғли Йўнатаннинг ўғли Мефибошет Довуднинг олдига келиб, юз тубан йиқилди ва тиз чўкди. Довуд: “Мефибошет!”- деди, у эса: “Мана мен, сизнинг қулингиз”,- деди.7Довуд унга: “Қўрқмагин, мен сенга отанг Йўнатан ҳақи шафқат кўрсатаман ва сенинг отанг Шоулнинг барча далаларини сенга қайтариб бераман. Сен доимо менинг дастурхонимдан нон ейсан”,- деди. 8Мефибошет тиз чўкиб деди: “Сизнинг қулингиз ким бўлибдики, сиз мен каби ўлик итга илтифот кўрсатмоқдасиз?”- деди.9Подшоҳ Шоулнинг қули Зибани чақириб, унга деди: “Шоулга ва унинг хонадонига тегишли бўлган барча нарсаларни, мен хўжайинингнинг ўғлига бердим. 10Шундай қилиб, сен, ўғилларинг ва қулларинг у учун ерга ишлов бериб, унинг ҳосилларини келтиринглар, токи хўжайинингнинг ўғли озиқланиши учун нон бўлсин. Сенинг хўжайинингнинг ўғли Мефибошет эса доимо менинг дастурхонимдан овқатланади”. Зибанинг ўн беш нафар ўғли ва йигирма нафар қули бор эди.11Зиба подшоҳга: “Менинг ҳукмдорим подшоҳ ўз қулига буюрганларининг ҳаммасини қулингиз бажаради”,- деди. Мефибошет эса подшоҳнинг ўғилларидан биридай Довуднинг дастурхонидан овқатлана бошлади. 12Мефибошетнинг Миқа исмли ёш боласи бор эди. Зибанинг хонадонида яшовчиларнинг барчаси Мефибошетнинг қули эди. 13Шундай қилиб, Мефибошет Йерусалимда яшай бошлади, чунки у ҳар доим подшоҳнинг дастурхонидан овқатланар эди. Унинг иккала оёғи ҳам оқсоқ эди.Chapter 10
1Анча вақтдан сўнг, аммўнликларнинг подшоҳи ўлди ва унинг ўрнига унинг ўғли Ҳанун подшоҳ бўлди. 2Довуд: “Отаси менга эзгулик кўрсатгани учун Наҳашнинг ўғли Ҳанунга шафқат кўрсатаман”,- деди. Довуд Ҳанунни отаси учун юпатишга ўз қулларини юборди. Довуднинг қуллари аммўнликларнинг ерига келдилар. 3Бироқ аммўнликларнинг ҳокимлари ўз ҳукмдорлари Ҳанунга дедилар: “Наҳотки сиз, Довуд сизнинг отангизга ҳурмат юзасидан сизга юпатувчиларни юборган, деб ўйласангиз? Довуд ўз қулларини шаҳарни кўздан кечириш, уни тўлиқ ўрганиш ва уни вайрон қилиш учун юборган эмасмикан?”4Шунда Ҳанун Довуднинг қулларини олиб, уларнинг ҳар бирининг соқолларининг ярмини қирди, уларнинг кийимларини белларигача ярмини қирқди ва уларни қўйиб юборди. 5Довудга бу ҳақида етказганларида, у уларни қарши олгани одамларни юборди, чунки улар жуда шарманда қилинган эдилар. Подшоҳ уларга: “Сизларнинг соқолларингиз ўсгунича Йерихода туринглар, ўсганидан сўнг қайтиб келинглар”,- деб айтишни буюрди.6Аммўн ўғиллари Довуднинг нафратига дучор бўлганларини кўрдилар. Шунинг учун Аммўн ўғиллари Бейт‑Реҳобдан сурияликларни, Зўбаҳнинг сурияликларидан йигирма минг пиёда аскарни, Маақаҳнинг подшоҳидан минг кишини ва Иштобдан ўн икки минг кишини олиш учун элчиларни юбордилар. 7Довуд бу ҳақида эшитганида, Йўабни жасур аскарлар билан бирга юборди. 8Аммўнликлар пешвоз чиқиб, дарвоза олдида жангга саф тортдилар. Зўбаҳнинг сурияликлари, реҳобликлар, иштобликлар ва маақаҳликлар майдонда алоҳида турдилар.9Йўаб душман лашкарлари унга қарши олдин ва орқадан қўйилганлигини кўриб, Исроилнинг сара жангчиларини танлади ва уларни сурияликларга қарши қўйди. 10Одамларнинг қолган қисмини ўз укаси Абишайга топширди, токи у уларни Аммўн ўғилларига қарши сафга қўйсин.11Йўаб деди: “Агар сурияликлар мени енга бошласа, сен менга ёрдам берасан, агар Аммўн ўғиллари сени енга бошласа, мен сенга ёрдамга келаман. 12Жасур бўлгин, ўз халқимиз учун ва Худойимизнинг шаҳарлари учун бардам турамиз. Раббий эса Унга нима маъқул бўлса, шуни қилади”.13Йўаб ва у билан бирга бўлган одамлар сурияликларга қарши жангга кирдилар, улар эса ундан қочиб кетдилар. 14Аммўн ўғиллари сурияликларнинг қочиб кетаётганини кўрганларида, Абишайдан қочиб кетдилар ва шаҳарга кирдилар. Шунда Йўаб Аммўн ўғиллари билан қилган жангдан қайтиб, Йерусалимга келди.15Сурияликлар исроилликларга мағлуб бўлганларини кўриб, бирга йиғилдилар. 16Шунда Ҳадарэзер элчиларни юбориб, дарё ортидаги сурияликларни чақиртирди ва улар Ҳеламга келдилар. Ҳадарэзернинг лашкарбошиси Шобак уларга бошчилик қилар эди.17Бу ҳақида Довудга хабар етказганларида, у барча исроилликларни йиғди ва Йорданни кечиб, Ҳеламга келди. Сурияликлар Довудга қарши саф тортиб, унга қарши жанг қилдилар. 18Сурияликлар исроилликлардан қочиб кетдилар. Довуд сурияликларнинг етти юзта от‑аравасини ва қирқ минг нафар чавандозини қириб ташлади. Шунингдек, лашкарбоши Шобакни ҳам яралади ва у ўша жойда ўлди. 19Ҳадарэзерга тобе бўлган барча подшоҳлар исроилликларга мағлуб бўлганларини кўриб, исроилликлар билан сулҳ туздилар ва уларга тобе бўлдилар. Сурияликлар эса Аммўн ўғилларига яна ёрдам беришга қўрқдилар.Chapter 11
1Бир йилдан сўнг, подшоҳлар жанг сафарига чиқадиган вақтда, Довуд Йўабни ва у билан бирга ўз хизматкорларини ҳамда барча исроилликларни жангга юборди. Улар Аммўн ўғилларини яксон қилдилар, Раббаҳни эса қамал қилдилар. Довуд эса Йерусалимда қолган эди.2Бир куни Довуд кечқурун пайти тўшакдан туриб, подшоҳ саройининг айвонида сайр қилар эди. У айвондан чўмилаётган аёлни кўриб қолди, аёл эса жуда чиройли эди. 3Довуд бу аёл ким эканлигини суриштириш учун, одам юборди. Унга: “Бу Элиамнинг қизи, хетлик Урийаҳнинг хотини Батшеба экан”,- дедилар.4Довуд уни олиб келиш учун хизматкорларни юборди, у унинг олдига келди ва Довуд у билан ётди. Батшеба ўзининг нопоклигидан тозаланганидан сўнг ўз уйига қайтди. 5Бу аёл ҳомиладор бўлиб қолди ва Довудга: “Мен ҳомиладорман”,- деган хабарни етказиш учун одам юборди.6Довуд Йўабга: “Менга хетлик Урийаҳни юбор”, деб айтиш учун одам юборди. Шунда Йўаб Урийаҳни Довуднинг олдига юборди. 7Урийаҳ унинг олдига келди. Довуд эса ундан Йўаб ва халқнинг аҳволи ҳақида, уруш қандай кечаётгани ҳақида сўраб-суриштирди. 8Сўнг Довуд Урийаҳга: “Уйингга боргин ва оёқларингни ювгин”,- деди. Урийаҳ подшоҳнинг саройидан чиқди, унинг кетидан эса шоҳона таомларни олиб бордилар.9Лекин Урийаҳ подшоҳ саройининг дарвозаси ёнида ўзининг ҳукмдорининг барча хизматкорлари билан бирга ухлади. 10Довудга: “Урийаҳ ўзининг уйига бормади”,- деган хабарни етказдилар. Довуд Урийаҳга: “Мана, сен йўлдан келдинг, нима сабабдан сен ўз уйингга бормадинг?”- деб сўради. 11Урийаҳ Довудга: “Аҳд Киботи, Исроил, Яҳудо чодирда қолди ва менинг ҳукмдорим Йўаб ҳамда менинг ҳукмдоримнинг қуллари далада қолди, мен эса ўз уйимга ейиш‑ичиш ва хотиним билан ётиш учун кираманми? Сизнинг ҳаётингиз ва сизнинг жонингиз билан қасам ичаманки, мен бундай қилмайман!”- деди.12Довуд Урийаҳга: “Сен бугун ҳам шу ерда қолгин, эртага эса сени қўйиб юбораман”,- деди. Урийаҳ Йерусалимда ўша куни ҳам эртаси кунигача қолди. 13Довуд уни таклиф қилди, Урийаҳ унинг олдида овқатланди ва Довуд уни маст бўлгунича ичирди. Лекин тунда Урийаҳ ҳукмдорининг қуллари билан бирга ётиш учун ўзининг тўшагига борди, ўзининг уйига эса бормади.14Эрталаб Довуд Йўабга мактуб ёзиб, уни Урийаҳ билан бирга юборди. 15У хатда шундай ёзди: “Урийаҳни ўта шиддатли жанг бўладиган жойга қўйинглар ва ундан чекининглар, токи у яраланиб ўлсин”.16Шунинг учун Йўаб шаҳарни қамал қилаётганида, у Урийаҳни, у ерда жасур одамлар турганини билган жойга қўйди. 17Шаҳардан одамлар чиқиб, Йўаб билан жанг қилдилар ва халқдан, Довуднинг хизматкорларидан бир неча киши қулади. Шунингдек, хетлик Урийаҳ ҳам ўлди.18Йўаб Довудга жангнинг қандай кечганини батафсил айтиб бериш учун одам юборди. 19Хабарчига шундай деб буйруқ берди: “Сен подшоҳга жангнинг қандай кечганини батафсил айтиб берганингда, 20подшоҳ ғазабланиб, сенга: Нима учун сизлар жанг қилиш учун шаҳарга бунча яқин бордингизлар? Наҳотки сизлар, девордан сизларга тош отишларини билмасангизлар?21Йеруббаалнинг ўғли Абумалекни ким ўлдирди? Унга девордан тегирмон тошининг бўлагини хотин киши ташлаган эмасмиди ва у Тебезда ўлган эмасмиди? Нима учун сизлар деворга яқин бордингизлар? деса, шунда сен: Сизнинг қулингиз хетлик Урийаҳ ҳам ўлди, деб айтгин”.22Хабарчи кетди ва келиб, Йўаб уни нима учун юборган бўлса ҳаммасини, жангнинг қандай кечаётганини Довудга айтиб берди. 23Сўнг хабарчи Довудга деди: “Ўша кишилар бизни мағлуб қилаётган эди ва бизга қарши майдонга чиқдилар, биз эса уларни дарвозанинг кириш қисмигача таъқиб қилдик.24Шунда камончилар сизнинг қулларингизга девордан ўқ отдилар ва подшоҳнинг қулларидан бир нечтаси ўлди. Шунингдек, сизнинг қулингиз хетлик Урийаҳ ҳам ўлди”. 25Довуд элчига деди: “Йўабга шундай дегин: Сени бу иш хижолат қилмасин, чунки қилич баъзан уни, баъзан буни ўлдиради. Шаҳарга қарши ўз жангингни кучайтиргин ва уни вайрон қилгин. Уни шундай деб, қўллаб‑қувватлагин”.26Урийаҳнинг хотини унинг эри Урийаҳ ўлганини эшитиб, ўз эри учун мотам тутди. 27Мотам кунлари тугаганидан сўнг, Довуд одам юбориб, уни ўз уйига келтирди ва у унинг хотини бўлди ҳамда унга ўғил туғиб берди. Довуд қилган бу иш Раббийнинг нигоҳида ёвузлик эди.Chapter 12
1Раббий Натанни Довуднинг олдига юборди. Натан унинг олдига келиб, деди: “Бир шаҳарда икки киши бор эди: бири бой, бошқаси эса қашшоқ эди. 2Бойнинг жуда кўп кичик ва катта қорамоли бор эди. 3Қашшоқнинг эса кичиклигида сотиб олиб боқаётган қўзичоғидан бўлак ҳеч нарсаси йўқ эди. Қўзичоқ унинг болалари билан бирга ўсар, унинг нонидан ер, унинг косасидан ичар, унинг бағрида ухлар ва у унга қизидек бўлган эди.4Бой одамнинг уйига сафарчи келди ва унинг уйига келган мусофирга овқат тайёрлаб бериш учун у ўзининг қўйларидан ёки ҳўкизларидан олишни истамади, аммо қашшоқнинг қўзичоғини олиб, унинг олдига келган кишига уни пишириб берди”. 5Довуд ўша кишидан ўта ғазабланди ва Натанга деди: “Раббий тирик! Бу ишни қилган одам эса ўлимга лойиқдир! 6У бундай қилгани ва ачинмаганига қўзичоқ учун тўрт баробар тўлов тўлаши керак!”7Натан Довудга деди: “Ўша киши сенсан! Исроилнинг Раббий Худоси шундай дейди: Мен сени Исроил устидан подшоҳ қилиб мойладим ва Мен сени Шоулнинг қўлидан қутқардим. 8Ҳукмдорингнинг уйини ва ҳукмдорингнинг хотинларини сенинг қўйнингга бердим, сенга Исроил ва Яҳудонинг хонадонини бердим. Агар булар сенга кам бўлса, сенга янада кўпроқ қўшиб берар эдим.9Нима учун сен Раббийнинг нигоҳи қаршисида ёвузлик қилиб, Унинг сўзини менсимадинг? Хетлик Урийаҳни қилич билан ҳалок қилдинг, унинг хотинини ўзингга хотин қилиб олдинг, унинг эрини эса Аммўн ўғилларининг қиличи билан ўлдирдинг. 10Энди сен Мени менсимаганинг ва хетлик Урийаҳнинг хотинини ўзингга хотинликка олганинг учун қилич сенинг хонадонингдан абадий чекинмайди.11Раббий шундай дейди: Мана, Мен сенинг хонадонингдан сенга қарши ёвузликни кўтараман, кўз олдингда сенинг хотингларингни олиб, ўз яқинингга бераман. У мана шу қуёш олдида сенинг хотинларинг билан ётади. 12Сен буни яширинча қилдинг, Мен эса буни бутун Исроил ва қуёш олдида ошкора қиламан”. 13Довуд Натанга: “Мен Раббий қаршисида гуноҳ қилдим”,- деди. Натан эса Довудга деди: “Раббий сендан гуноҳингни олиб ташлади, сен ўлмайсан.14Лекин сен бу қилмишинг билан Раббийнинг душманлари Уни ҳақорат қилишларига имкон берганинг учун сенинг туғилган боланг ўлади”. 15Натан ўз уйига кетди. Урийаҳнинг хотини Довудга туғиб берган болани Раббий шикастлади ва бола касал бўлиб қолди.16Довуд бола ҳақида Худога ибодат қилиб, рўза тутар эди. У алоҳида бўлиб, тунни ерда ётиб ўтказар эди. 17Унинг хонадонидаги оқсоқоллар уни ердан кўтариш учун унинг олдига кирдилар, бироқ у истамади ва улар билан бирга нон ҳам емади. 18Бола еттинчи куни ўлди ва Довуднинг хизматкорлари унга чақалоқ ўлгани хақида хабар беришдан қўрқдилар, чунки улар: “Бола ҳали тириклигида биз уни кўндирмоқчи бўлганимизда, у бизнинг овозимизга қулоқ солмади. Қандай қилиб биз: Бола ўлди, деб айтамиз? У бирор ёмон иш қилиб қўйиши мумкин”,- дер эдилар.19Довуд унинг хизматкорлари ўзаро пичирлашаётганларини кўриб, Довуд бола ўлганини тушунди ва ўзининг хизматкорларидан: “Бола ўлдими?”- деб сўради. Улар: “Ўлди”,- деб жавоб бердилар. 20Шунда Довуд ердан туриб ювинди, ўзини мойлади ва ўз кийимларини алмаштирди ҳамда Раббийнинг уйига бориб, ибодат қилди. Уйга қайтганида, унга нон беришларини сўради ва еди.21Унинг хизматкорлари ундан: “Сиз нима учун бундай қиляпсиз? Бола ҳали тирик бўлганида, сиз рўза тутиб, йиғладингиз. Бола ўлганидан кейин, сиз туриб нон едингиз?”- деб сўрадилар. 22Довуд жавоб берди: “Бола тириклигида, мен рўза тутиб йиғладим, чунки ким билади, балким Раббий менга шафқат қилар ва бола тирик қолар, деб ўйладим. 23Энди эса у ўлди, рўза тутишимнинг нима кераги бор? Ахир мен уни қайтара оламанми? Мен унинг олдига бораман, у эса менга қайтиб келмайди‑ку”.24Довуд ўз хотини Батшебани юпатди ва унинг олдига кириб, у билан ётди. У ўғил туғди ва унинг исмини Сулаймон қўйди. Раббий уни севди 25ва пайғамбар Натанни юборди, токи у Раббийнинг сўзи бўйича уни Йедидийаҳ, деб атасин.26Йўаб Аммўн ўғилларининг Раббаҳ деган шаҳрига қарши жанг қилди ва подшоҳнинг шаҳрини босиб олди. 27Йўаб Довудга одам юбориб деди: “Мен Раббаҳга қарши жанг қилдим ва шаҳрининг сувларини қўлга олдим. 28Энди қолган халқни йиғиб, шаҳар атрофига қароргоҳ қуринг ва уни қўлга олинг. Чунки агар мен уни олсам, у менинг номим билан аталади.29Довуд бутун халқни йиғиб, Раббаҳга кетди ва унга қарши жанг қилиб, уни босиб олди. 30Довуд уларнинг подшоҳининг бошидан тожини олди, унда бир талант олтин ва қимматбаҳо тош бор эди. Довуд уни ўзининг бошига кийдирди ва шаҳардан жуда кўп ўлжаларни олиб чиқди.31Унда бўлган халқни эса чиқариб, уларни арра, темир болға ва темир болталарнинг остига ташлаб, уларни куйдириш ўчоқларига ташлади. У Аммўн ўғилларининг барча шаҳарларини шундай қилди. Шундан кейин Довуд ва бутун халқ Йерусалимга қайтди.Chapter 13
1Булардан сўнг шундай бўлди: Довуднинг ўғли Абишаломнинг Тамар исмли чиройли синглиси бор эди, уни Довуднинг ўғли Амнон севиб қолди. 2Амнон ўзининг синглиси Тамар учун шу қадар ўртандики, бетоб бўлиб қолди, чунки у бокира қиз эди. Амнонга эса уни бирон нима қилиш қийин туюлар эди.3Лекин Амноннинг Йонадаб исмли дўсти бўлиб, у Довуднинг акаси Шимейаҳнинг ўғли эди. Йонадаб ўта айёр киши эди. 4У Амнондан: “Эй, подшоҳнинг ўғли, нима учун сен кундан кунга озиб кетяпсан? Менга дардингни очмайсанми?”‑ деб сўради. Амнон унга: “Мен укам Абишаломнинг синглиси Тамарни севиб қолганман”,‑ деб жавоб берди.5Йонадаб эса унга деди: “Ўз тўшагингга ётиб, ўзингни касалликка солгин. Отанг сени кўришга келганида, сен унга: Менинг синглим Тамар келиб, мени овқатлантирсин, мен кўриб туришим учун, овқатни менинг кўз олдимда тайёрласин ва мен унинг қўлларидан ей, дегин”. 6Амнон тўшагига ётиб, ўзини касалликка солди ва подшоҳ уни кўришга келди. Амнон подшоҳга: “Менинг синглим Тамар келиб, кўзларим олдида биттами ёки иккитами нон пишириб берсин, мен унинг қўлларидан ей”,‑ деди.7Довуд Тамарнинг уйига: “Аканг Амноннинг уйига бориб, унга таом тайёрлаб бер”, деб айтиш учун одам юборди. 8У ўз акаси Амноннинг уйига борди, у эса ўз тўшагида ётар эди. У унни олиб, хамир қорди ва унинг кўз ўнгида нон қилиб, уни пишириб берди. 9Товадан нонни олиб, унинг олдига қўйди, лекин у ейишни истамади. Амнон: “Ҳамма менинг олдимдан чиқиб кетсин!”‑ деди ва ҳамма унинг олдидан чиқиб кетди.10Амнон Тамарга: “Егуликни ичкари хонага олиб кир ва мен сенинг қўлларингдан ейман”,‑ деди. Тамар ўзи тайёрлаган нонларни олиб, ичкари хонага, ўз акаси Амноннинг олдига олиб кирди. 11У ейиши учун унинг олдига қўйганида, у уни тутиб олди-да: “Кел, синглим, мен билан ёт!”‑ деди. 12Лекин у деди: “Йўқ, акам менинг, мени шарманда қилмагин, чунки Исроилда бундай қилмайдилар, бундай нодонликни қилмагин!13Мен ўзимнинг шармандалигим билан қаерга бораман? Сен эса Исроилда нодонлардан бири бўласан. Сен подшоҳ билан гаплаш ва у мени сенга беришни рад этмайди”. 14Бироқ у унинг сўзларини эшитишни истамади, унга зўр келиб, уни зўрлади ва у билан ётди.15Шундан сўнг, Амнон ундан шу қадар улкан нафрат билан нафратландики, унинг нафрати, унга бўлган севгисидан ҳам устун келди. Амнон унга: “Туриб кет”,‑ деди. 16Тамар унга: “Йўқ, мени қувиб юборишинг, мен билан қилган ишингдан каттароқ ёвузликдир!”‑ деди. Лекин у уни эшитишни ҳам истамади. 17У унга хизмат қиладиган ўспиринни чақириб: “Буни менинг олдимдан ҳайдаб чиқар ва унинг ортидан эшикни қулфла”,‑ деб буюрди.18Унинг эгнида ранг‑баранг кийим бор эди, чунки подшоҳнинг қизлари – бокира қизлар шунақа ранг‑баранг кийим кияр эдилар. Хизматкор уни чиқариб ташлади ва унинг ортидан эшикни қулфлади. 19Тамар бошига кул сепиб, ўз эгнидаги ранг‑баранг кийимини йиртиб ташлади ва ўз қўлларини бошига қўйиб, шу ҳолатда фарёд қилиб борди.20Унинг акаси Абишалом унга: “Сенинг аканг Амнон эмасми, сен билан бўлган? Энди эса синглим менинг, сукут сақла, у сенинг аканг. Бу иш ҳақида юрагинг эзилмасин”,‑ деди. Шундай қилиб, Тамар ўз акаси Абишаломнинг уйида ёлғизликда яшай бошлади. 21Подшоҳ Довуд буларнинг барчасини эшитиб, қаттиқ ғазабланди. 22Абишалом эса Амнонга яхши ҳам, ёмон ҳам гапирмади, чунки Абишалом Амнондан синглиси Тамарни шарманда қилгани учун нафратланди.23Икки йилдан сўнг Эфрайимдаги Баал‑Ҳазорда Абишаломнинг қўйларининг жунини қирқиш пайти бўлганида, Абишалом подшоҳнинг барча ўғилларини чақирди. 24Абишалом подшоҳнинг олдига келиб: “Мана, эндиликда сизнинг қулингиз учун қўйларнинг жунини қирқиш пайти келди, подшоҳ ва унинг хизматкорлари сизнинг қулингиз билан бирга борсин”,‑ деди.25Лекин подшоҳ Абишаломга: “Йўқ, ўғлим менинг, сенга юк бўлмаслик учун биз барчамиз бормаймиз”,‑ деди. Бироқ Абишалом ундан жуда ҳам ёлворди, лекин у боришни истамади ва уни дуо қилди. 26Абишалом унга: “Ҳеч бўлмаганда, биз билан акам Амнон борсин”,‑ деди. Подшоҳ унга: “Унинг сен билан боришининг нима кераги бор?”‑ деди.27Лекин Абишалом ундан ёлворди, шунда у билан бирга Амнонни ҳамда подшоҳнинг барча ўғилларини у қўйиб юборди. 28Абишалом эса ўзининг ўспиринларига буюриб, деди: “Қаранглар, Амноннинг юраги шаробдан шодланганида ва мен сизларга: Амнонни ўлдиринглар, деганимда, уни ўлдиринглар. Қўрқманглар, буни мен сизларга буюрмоқдаман, дадил ва жасоратли бўлинглар”. 29Абишаломнинг ўспиринлари Амнон билан Абишалом буюргани бўйича йўл тутдилар. Шунда подшоҳнинг барча ўғиллари турдилар ва ҳар бири ўзининг хачирига ўтириб қочиб кетдилар.30Улар ҳали йўлда бўлганларида, Довудга: “Абишалом подшоҳнинг барча ўғилларини ўлдирди ва биронтаси ҳам тирик қолмади”,‑ деган хабар етиб келди. 31Подшоҳ ўз ўрнидан туриб, ўз кийимларини йиртиб ташлади ва ерга ташланди. Унинг ёнида турган барча хизматкорлари ҳам ўз кийимларини йиртиб ташладилар.32Лекин Довуднинг акаси Шимейаҳнинг ўғли Йонадаб деди: “Менинг ҳукмдорим подшоҳ барча ўсмирларни, шоҳ ўғилларини ўлдиришган, деб ўйламасин, фақат битта Амнон ўлди. Чунки Амнон унинг синглисини шарманда қилган кундан бошлаб, Абишаломда бу режа бор эди. 33Шунинг учун менинг ҳукмдорим подшоҳ, худди барча подшоҳ ўғиллари ўлгандек туюлаётган фикрдан хавотирланмасин. Фақат битта Амнон ўлган”.34Абишалом эса қочиб кетди. Соқчиликда турган ўспирин ўз кўзларини кўтарди ва, мана, тоғдан тушиш йўлидан кўп одам келаётган эди. 35Шунда Йонадаб подшоҳга: “Булар подшоҳнинг ўғиллари келмоқдалар. Сизнинг қулингиз қандай деган бўлса, худди шундай бўлиб чиқди”,‑ деди. 36У гапини тугатмасидан, мана, подшоҳнинг ўғиллари келиб, фарёд кўтариб йиғладилар. Подшоҳнинг ўзи ҳам ва унинг хизматкорлари ҳам улкан йиғи билан йиғладилар.37Абишалом эса қочиб кетди ва Гешур подшоҳи Аммиҳуд ўғли Талмайнинг олдига борди. Довуд ўз ўғли учун ўзининг барча кунларида йиғлади. 38Абишалом қочиб кетиб, Гешурга келди ва ўша ерда уч йил турди. 39Подшоҳ Довуд Абишаломни таъқиб қилмади, чунки Амноннинг ўлимидан юпанди.Chapter 14
1Зеруйаҳнинг ўғли Йўаб подшоҳнинг юраги Абишаломга ўгирилганини сезди. 2Йўаб Текойга одам юборди ва ўша ердан доно хотинни олиб, унга деди: “Ўзингни мотам тутаётганга солиб, қайғули кийим кийгин, ўзингга мой суртмагин ва ўзингни ўлган одам учун кўп кунлардан буён йиғлаётган аёлдек тутгин 3ҳамда подшоҳнинг олдига бориб, унга бундай‑бундай дегин”. Йўаб унинг оғзига гапириши керак бўлган сўзларни солди.4Текойлик хотин подшоҳнинг олдига кирди, юзи билан ерга йиқилди ва тиз чўкиб: “Подшоҳ, ёрдам беринг!”‑ деди. 5Подшоҳ унга: “Сенга нима керак?”‑ деди. У эса шундай деди: “Мен беваман, эрим ўлган. 6Қулингизнинг икки нафар ўғли бор эди. Улар далада жанжаллашиб қолдилар, уларни ажратадиган одам йўқ эди ва бири иккинчисини уриб, ўлдириб қўйди.7Мана, бутун авлод сизнинг қулингизга қарши қўзғалиб: Ўз биродарининг қотилини бер, биз уни ўлдирган биродарининг жони учун ўлдирамиз, ҳатто меросхўрни ҳам қириб ташлаймиз, демоқдалар. Шундай қилиб, улар менинг эримнинг номи ва ер юзида насли қолмаслиги учун менинг қолган чўғимни ўчирмоқчилар”.8Подшоҳ хотинга: “Уйингга хотиржам кетавер, мен сен ҳақингда амр бераман”,‑ деди. 9Лекин текойлик хотин подшоҳга: “Менинг ҳукмдорим подшоҳ, айб менга ва отамнинг хонадонига бўлсин, подшоҳ ва унинг тахти эса айбсиздир”,‑ деди.10Шунда подшоҳ унга: “Ким сенга қарши бўлса, ўшани менинг олдимга келтир ва у сенга бошқа тегмайди”,‑ деди. 11У: “Подшоҳ, қонга қасосчилар кўпаймасликлари ва менинг ўғлимни ўлдирмасликлари учун, ўз Раббий Худойингизни эсланг”,‑ деди. Подшоҳ: “Раббий тирик! Сенинг ўғлингнинг ерга сочи ҳам тўкилмайди”,‑ деди.12Хотин: “Менинг ҳукмдорим подшоҳимга чўрингиз яна бир оғиз сўз айтишига ижозат берсангиз”,‑ деди. 13У: “Гапир”,‑ деди. Шунда хотин деди: “Нима учун сиз Худонинг халқига қарши бундай фикрламоқдасиз? Подшоҳ бу сўзни айтиб ўзини ўзи айблади, чунки ўзининг бадарға қилинганини қайтармаяпти. 14Бизлар ўламиз ва ерга тўкилгач, қайта йиғиб бўлмайдиган сув каби бўламиз, лекин Худо жонни ҳалок қилишни истамайди ва рад қилинганни Ўзидан рад қилмасликни ўйлайди.15Мен энди бу сўзларни менинг ҳукмдорим подшоҳга айтиш учун келдим, чунки халқ мени қўрқитмоқда ва сизнинг чўрингиз деди: Подшоҳ билан гаплашаман, балким подшоҳ ўз чўрисининг илтимосини амалга оширар. 16Аниқ, подшоҳ тинглайди ва Худонинг меросидан ўғлим билан бирга мени қириб ташлашни истайдиган кишиларнинг қўлидан ўз чўрисини озод қилади. 17Шунда сизнинг чўрингиз деди: Менинг ҳукмдорим подшоҳнинг сўзи менга юпанч бўлсин, чунки менинг ҳукмдорим подшоҳ Худонинг фариштаси кабидир ва у яхши гапни ҳам, ёмон гапни ҳам тинглай олади. Шунинг учун Раббий Худойингиз сиз билан биргадир”.18Подшоҳ жавоб бериб, аёлга: “Мен сендан нима ҳақида сўрасам, мендан яширмагин”,‑ деди. Хотин: “Сўранг, менинг ҳукмдорим подшоҳ”,‑ деди. 19Подшоҳ: “Буларнинг барчасида сен билан бирга Йўабнинг қўли йўқми?”‑ деди. Хотин жавоб бериб деди: “Ҳа, жонингиз омон бўлсин, менинг ҳукмдорим подшоҳ! Менинг ҳукмдорим подшоҳнинг айтган сўзидан ўнгга ҳам, чапга ҳам чекинишнинг иложи йўқ. Аниқ, сизнинг қулингиз Йўаб буни менга буюрди ва ушбу барча сўзларни сизнинг чўрингизнинг оғзига солди, 20ҳикмат ёрдамида масалани шундай кўрсатиш учун сизнинг қулингиз Йўаб менга шуни ўргатди, лекин менинг ҳукмдорим ердаги ҳамма нарсани билиш учун Худонинг фариштаси доно бўлгани каби донодир.21Подшоҳ Йўабга: “Мана, мен сенинг сўзинг бўйича қилдим. Бориб, ўспирин Абишаломни қайтариб олиб келгин”,‑ деди. 22Шунда Йўаб ерга юз тубан йиқилиб, тиз чўкди ва подшоҳни дуо қилиб: “Менинг ҳукмдорим подшоҳ, энди қулингиз сизнинг нигоҳингизда илтифот топганини билади, чунки подшоҳ ўз қулининг сўзини амалга оширди”,‑ деди.23Йўаб ўрнидан туриб, Гешурга борди ва Абишаломни Йерусалимга олиб келди. 24Подшоҳ: “У ўз уйига қайтсин, лекин менинг юзимни кўрмасин”,‑ деди. Абишалом ўз уйига келди, шоҳнинг юзини эса кўрмади.25Бутун Исроилда Абишалом каби кўркам ва у каби ўта мақтовга эга киши йўқ эди. Оёғининг товонидан бошининг тепасигача унинг камчилиги йўқ эди. 26У ҳар йили сочини олдирар, чунки у унга оғирлик қилар эди. У бошининг сочини қирқтирганида, унинг бошидаги сочлари шоҳона тарози бўйича икки юз шеқел чиқар эди. 27Абишаломда уч нафар ўғил ва Тамар исмли битта қиз туғилди, у чиройли қиз эди.28Абишалом Йерусалимда икки йил яшади, подшоҳнинг юзини эса кўрмади. 29Абишалом Йўабни подшоҳнинг олдига юбориш учун унга одам юборди, лекин у унинг олдига келишни истамади. У иккинчи бора одам юборди, лекин у келишни истамади.30Шунда Абишалом ўз хизматкорларига: “Менинг далам ёнидаги Йўабнинг даласини кўряпсизларми, у ерда унинг арпаси бор. Бориб, унга ўт қўйинглар”,‑ деди. Абишаломнинг хизматкорлари ўша далага ўт қўйдилар. 31Йўаб турди-да Абишаломнинг олдига, унинг уйига келиб унга: “Нима учун сенинг қулларинг менинг даламга ўт қўйдилар?”‑ деди.32Абишалом Йўабга: “Мана: Бу ерга кел, деб айтиш учун мен сенинг олдингга одамни юбордим, чунки мен сени: Нима учун мен Гешурдан келдим? Мен ўша ерда қолсам яхши эди, деган сўзлар билан подшоҳнинг олдига юбормоқчиман. Мен подшоҳнинг юзини кўрмоқчиман. Агар мен айбдор бўлсам, ўзинг мени ўлдиргин”,‑ деди. 33Шунда Йўаб подшоҳнинг олдига келиб, ҳаммасини айтиб берди. Подшоҳ Абишаломни чақирди, у подшоҳнинг олдига келиб, подшоҳнинг қаршисида юз тубан йиқилди ва подшоҳ Абишаломни ўпди.Chapter 15
1Шундан сўнг Абишалом ўзига от‑аравалар, отлар ва эллик нафар тезчопар кишини олди. 2Абишалом эрта тонгдан туриб, дарвоза ёнидаги йўл ёқасида турар эди. Кимдир даъвога эга бўлиб подшоҳнинг олдига судга бораётган бўлса, Абишалом уни олдига чақириб: “Сен қайси шаҳардансан?”‑ деб сўрар эди. У: “Қулинг Исроилнинг фалон қабиласидан”,‑ деб жавоб берганида,3Абишалом унга: “Мана, сенинг ишларинг эзгу ва адолатли, лекин подшоҳнинг сени эшитишга ҳеч кими йўқ”,‑ дер эди. 4Абишалом яна: “Эҳ, агар мени мана шу замин устидан ҳукм чиқарувчи қилиб қўйганларида эди! Кимнинг баҳсли ва тортишувли иши бўлса, менинг олдимга келган бўлар эди. Мен эса унга адолат бўйича ҳукм чиқарар эдим”.5Унга бирор киши таъзим қилиш учун яқинлашса, у ўз қўлини узатиб, уни қучоқлаб, ўпар эди. 6Подшоҳнинг олдига судга келаётган ҳар бир исроилликка Абишалом шундай қилар эди. Шундай қилиб, Абишалом исроилликларнинг юракларига айёрлик билан кириб борар эди.7Қирқинчи йилнинг оҳирида, Абишалом подшоҳга деди: “Мен бориб, Хебронда Раббийга берган назримни бажарайин, 8чунки мен, сизнинг қулингиз, Суриядаги Гешурда яшаб турганимда: Агар Раббий мени Исроилга қайтарса, мен Раббийга қурбонлик келтираман, деб ваъда берган эдим”.9Подшоҳ унга: “Тинчлик билан боравергин”,‑ деди. Шунда у туриб, Хебронга борди. 10Бироқ Абишалом бутун Исроил қабилаларига айғоқчиларни жўнатиб деди: “Сизлар бурғу товушини эшитганларингизда: Абишалом Хебронда подшоҳ бўлди, денглар”.11Абишалом билан бирга Йерусалимдан у таклиф этган икки юз киши борди, улар ўзларининг соддаликлари учун, гап нимадалигини билмасдан бордилар. 12Қурбонлик келтираётган вақтида, Абишалом одам юбориб, Довуднинг маслаҳатчиси гилоҳлик Ахитофелни ўз шаҳри Гилоҳдан чақиртирди. Шунда кучли фитна уюштирилди ва халқ оқиб келиб, Абишаломнинг атрофида тўплана бошлади.13Довуднинг олдига хабарчи келиб: “Исроилликларнинг юраги Абишалом томонга оғди”,‑ деди. 14Довуд Йерусалимда, ўзининг олдида бўлган ўзининг барча хизматкорларига: “Туринглар, қочамиз, аксинча биз Абишаломдан қутула олмаймиз. Шошилинглар, биз кетиб улгурайлик, токи у қувиб етиб, бизни тутиб олмасин ва бизга кулфат ёғдирмасин ҳамда шаҳарларни қилич билан қирғин қилмасин”,‑ деди. 15Подшоҳнинг хизматкорлари подшоҳга: “Бизнинг ҳукмдоримиз подшоҳимизга нима маъқул бўлса, ҳаммасида биз сизнинг қулингизмиз”,‑ дедилар.16Подшоҳ ва унинг ортидан бутун хонадони яёв кетдилар. Подшоҳ уйни қўриқлаш учун ўзининг ўн нафар канизак хотинларини қолдирди. 17Подшоҳ ва у билан бирга бутун халқ яёв чиқдилар ва Бейт‑Мерхат ёнида тўхтадилар. 18Унинг барча хизматкорлари унинг иккала тарафидан борар эдилар. Барча қерайтиликлар ва барча пелетликлар ҳамда у билан бирга Гатдан келган олти юз нафарга яқин барча гатликлар подшоҳнинг олдида кетар эдилар.19Подшоҳ гатлик Иттайга деди: “Нима учун сен бизлар билан бирга кетмоқдасан? Ортингга қайтгин ва ўша подшоҳ билан бирга қолгин, чунки сен ўзга юртликсан ва сен бу ерга ўз жойингдан келгансан. 20Сен кеча келган эдинг, бугун эса мен сени биз билан бирга кетишга мажбур қиламанми? Мен қаер тўғри келса ўша жойга бормоқдаман. Сен эса қайтиб, ўз биродарларингни ҳам ўзинг билан бирга қайтаргин. Шафқат ва ҳақиқат сенга ҳамроҳ бўлсин!”21Иттай подшоҳга жавоб бериб: “Раббий тирик! Менинг ҳукмдорим подшоҳ омон бўлсин. Менинг ҳукмдорим подшоҳ қаерда бўлмасин, ҳаётдами ёки ўлимдами, сизнинг қулингиз ҳам ўша жойда бўлади”,‑ деди. 22Довуд Иттайга: “Унда кетдик, мен билан бирга бор”,‑ деди. Шунда гатлик Иттай ва унинг барча одамлари ҳамда у билан бирга бўлган фарзандлари у билан бирга кетди. 23Бутун замин баланд овозда йиғлар эди. Бутун халқ Кедронни кечиб ўтди ва подшоҳ ҳам Кедрон анҳорини кечиб ўтди. Бутун халқ саҳро йўли бўйлаб кетар эди.24Мана, Садок ва у билан бирга барча левитлар Бефардан Худонинг аҳд Киботини кўтариб келар эдилар ва Худонинг аҳд Киботини ерга қўйдилар. Бутун халқ шаҳардан чиқмагунича, Абиатар тепаликда турди. 25Подшоҳ Садокка деди: “Худонинг аҳд Киботини шаҳарга қайтаргин. Агар мен Раббийнинг нигоҳида шафқат топсам, шунда У мени яна ортга қайтариб, Уни ҳамда Унинг Маконини кўришга ижозат беради. 26Агар У: Менинг илтифотим сенда йўқ, деса, унда мана мен! Унга нима маъқул бўлса, мени шундай қилсин”.27Подшоҳ руҳоний Садокка яна деди: “Қарагин, ўғлинг Охимаас, Абиатар ўғли Йўнатан, сизлар билан бирга иккала ўғилларингиз шаҳарга тинчлик билан қайтинглар. 28Қарагин, сизлардан менга хабар келмагунича, мен саҳродаги текисликда секин юриб бораман”. 29Шунда Садок ва Абиатар Худонинг аҳд Киботини Йерусалимга қайтардилар ва ўша жойда қолдилар.30Довуд эса Зайтун тоғига кетди. У йиғлаб борар эди, унинг боши ёпилган эди. У ялангоёқ борар ва у билан бирга бўлган барча одамларнинг ҳар бири ўз бошини ёпиб, йиғлаб борар эдилар. 31Довудга хабар етказиб: “Ахитофел ҳам Абишалом билан бирга фитначилардан бири”,‑ дедилар. Довуд: “Ё, Раббий, Ахитофелнинг маслаҳатини барбод қилгин”,‑ деди.32Довуд Худога сажда қиладиган тоғ чўққисига кўтарилганида, мана, унинг дўсти, арқилик Хушай унга пешвоз келмоқда эди. Унинг кийими йиртилган ва бошига кул сепилган эди. 33Довуд унга деди: “Агар сен мен билан бирга борсанг, унда менга юк бўласан. 34Агар шаҳарга қайтиб, Абишаломга: Подшоҳ, мен сизнинг қулингизман. Шу пайтгача мен отангизнинг қули эдим, энди эса мен сизнинг қулингизман,‑ десанг, сен мен учун Ахитофелнинг маслаҳатини барбод қилар эдинг.35Мана, руҳонийлар Садок ва Абиатар ўша жойда сен билан бирга бўлади. Подшоҳнинг хонадонидан эшитган ҳар қандай сўзни руҳонийлар Садокка ва Абиатарга етказгин. 36Ўша ерда уларнинг иккала ўғли Садокнинг ўғли Охимаас ва Абиатарнинг ўғли Йўнатан ҳам улар билан бирга эдилар. Қандай хабар эшитсанг, улар орқали менга етказгин”. 37Шунда Довуднинг дўсти Хушай шаҳарга келди. Абишалом бу вақтда Йерусалимга кираётган эди.Chapter 16
1Довуд тоғ чўққисида бироз туриб тушганида, унга Мефибошетнинг қули Зиба бир жуфт эгарланган эшак билан учради. Уларнинг устида икки юзта нон, юз боғлам майиз, юз боғлам анжир ва шароб солинган меш бор эди. 2Подшоҳ Зибага: “Булар нима учун?”‑ деб сўради. Зиба: “Эшаклар подшоҳ хонадони миниши учун, нон ва мевалар ўспиринларга озуқа учун, шароб эса саҳрода заифлашганлар ичишлари учундир”,‑ деб жавоб берди.3Подшоҳ: “Сенинг ҳукмдорингнинг ўғли қаерда?”‑ деди. Зиба эса подшоҳга: “Мана, у Йерусалимда қолди. У: Энди Исроилнинг хонадони менга отамнинг подшоҳлигини қайтариб беради, демоқда”,‑ деб жавоб берди. 4Шунда подшоҳ Зибага: “Мана, Мефибошетнинг ҳамма нарсаси сеники”,‑ деди. Зиба таъзим қилиб: “Менинг ҳукмдорим подшоҳнинг нигоҳида шафқат топай”,‑ деб жавоб берди.5Подшоҳ Довуд Баҳуримга етиб келганида, мана, ўша ердан Шоулнинг хонадони авлодидан бўлган Геранинг ўғли Шимей исмли бир киши чиқиб келди. У юрган йўлида лаънатлар ва 6Довудга ҳамда подшоҳ Довуднинг барча қулларига тош отар эди. Барча одамлар ва барча жасур кишилар подшоҳнинг ўнг ва чап томонида эдилар.7Шимей уни лаънатлаб, шундай дер эди: “Йўқол! Қотил ва қонунбузар! 8Сен ўрнига подшоҳ бўлган Шоулниинг хонадонининг бутун қонини Раббий сенга ўгирди ва Раббий подшоҳликни ўғлинг Абишаломнинг қўлига топширди. Мана, сен кулфатдасан, зеро сен қонхўрсан!”9Шунда Зеруйаҳнинг ўғли Абишай подшоҳга: “Нима учун бу ўлик ит менинг ҳукмдорим подшоҳни лаънатламоқда? Бориб, мен унинг бошини узиб ташлайман”,‑ деди. 10Подшоҳ: “Эҳ, Зеруйаҳнинг ўғиллари, менга ва сизларга нима? Майли, у лаънатласин, чунки Раббий унга Довудни лаънатлашни айтган. Ким: Нима учун сен бундай қилмоқдасан, дея олади?”‑ деди.11Довуд Абишайга ва ўзининг барча хизматкорларига деди: “Мана, менинг белимдан чиққан ўғлим менинг жонимни излаётган бўлса, боз устига, Беняминнинг ўғли изласа. Уни тинч қўйинглар. Майли, лаънатласин, чунки буни Раббий унга айтган. 12Балки Раббий менинг камситилишимга назар ташлар ва унинг бугунги лаънатлаши эвазига эзгулик қайтарар”.13Довуд ва унинг одамлари ўз йўлларида кетар эдилар, Шимей эса тоғ чеккасидан, унинг томонидан юриб борар ва лаънатлаб, у томонга тош отар ҳамда тупроқ сепар эди. 14Подшоҳ ва у билан бирга бўлган бутун халқ ҳолдан тойиб келиб, ўша жойда дам олдилар.15Абишалом, бутун Исроил халқи ва у билан бирга Ахитофел Йерусалимга келдилар. 16Довуднинг дўсти арқилик Хушай Абишаломнинг олдига келганида, Хушай Абишаломга: “Подшоҳ омон бўлсин, подшоҳ омон бўлсин!”‑ деди.17Абишалом Хушайга: “Шуми сенинг дўстингга бўлган содиқлигинг?! Нима сабабдан сен дўстинг билан бирга кетмадинг?”‑ деди. 18Хушай Абишаломга деди: “Йўқ! Раббий, бу халқ ҳамда бутун Исроил кимни танлаган бўлса, мен ҳам ўша биланман ва у билан бирга қоламан.19Яна мен кимга хизмат қиламан? Унинг ўғлига эмасми? Мен отангизга қандай хизмат қилган бўлсам, сизга ҳам худди шундай хизмат қиламан”.20Абишалом Ахитофелга: “Маслаҳат беринглар, биз нима қилайлик?”‑ деди. 21Ахитофел Абишаломга: “Отангиз ўз хонадонини қўриқлаш учун қолдирган канизакларининг олдига киринг, шунда барча исроилликлар отангизнинг нафратига сазовор бўлганингизни эшитишади ва сиз билан бирга бўлганларнинг қўллари қувватга тўлади”,‑ деди.22Шунда Абишалом учун айвонда чодир ёйдилар ва Абишалом бутун Исроилнинг кўз ўнгида отасининг канизакларининг олдига кирди. 23Ахитофелнинг ўша пайтларда берган маслаҳатлари, худди Худодан маслаҳат олгандай ҳисобланар эди. Ахитофелнинг ҳар бир маслаҳати Довуд учун ҳам, Абишалом учун ҳам худди шундай бўлган.Chapter 17
1Ахитофел Абишаломга деди: “Ижозат беринг, мен ўн икки минг кишини танлаб, шу тунда Довуднинг ортидан таъқиб қилай. 2У ҳолдан тойганида ва қўллари бўшашганида, мен унга ҳужум қиламан ҳамда уни даҳшатга соламан. У билан бирга бўлган барча одамлар қочиб кетадилар. Мен биргина подшоҳни ўлдираман, 3барча одамларни эса сенга қайтариб олиб келаман. Сен жонини излаётган биргина киши бўлмаганида эса бутун халқ тинчликда яшайди”. 4Бу сўз Абишаломга ва Исроилнинг барча оқсоқолларига маъқул бўлди.5Абишалом: “Арқилик Хушайни чақиринглар, у нима дейишини тинглайлик”,‑ деди. 6Хушай Абишаломнинг олдига келди ва Абишалом унга: “Мана, Ахитофел нима демоқда, унинг сўзлари бўйича йўл тутайликми? Агар нотўғри бўлса, унда сен гапир”,‑ деди. 7Хушай Абишаломга: “Ахитофел бу сафар берган маслаҳат яхши эмас”,‑ деди.8Сўнг Хушай гапини давом этди: “Сиз ўз отангизни ва унинг одамларини биласиз. Улар довюрак ва болалари тортиб олинган даладаги айиқ каби ўта дарғазаб. Сизнинг отангиз жанговар кишидир, у халқ билан тунаш учун тўхтамайди. 9Мана, у ҳозир қандайдир ғорда ёки бошқа жойда яширинмоқда. Агар кимдир биринчи ҳужумда қуласа ва бу ҳақида эшитиб: Абишаломга эргашган одамларга қирғин келди, десалар, 10шунда юраги шернинг юраги каби бўлган энг довюраклар ҳам, руҳан тушкунликка тушади. Чунки бутун Исроилга сизнинг отангиз нақадар довюрак эканлиги ва у билан бирга бўлганлар жасур эканлиги маълумдир.11Шунинг учун мен бундай маслаҳат бераман: Денгизнинг қуми каби кўп сонли бўлиб бутун Исроил халқи Дандан Беир-Шебагача сизнинг олдингизга йиғилсин ва сиз унинг орасида боринг. 12Шунда у қаерда бўлмасин, биз унга қарши борамиз ва ерга шудринг тушгани каби унга қарши ҳужум қиламиз. У билан бирга бўлган унинг одамларидан бирортаси ҳам қолмайди.13Агар у бирор бир шаҳарга кирса, унда бутун Исроил ўша шаҳарга арқонлар олиб келади ва биз уни дарёга шундай судраб борамизки, ҳатто биронта тошчаси ҳам қолмайди. 14Абишалом ва бутун Исроил: “Арқилик Хушайнинг маслаҳати Ахитофелнинг маслаҳатидан яхшироқ”,- деди. Раббий Абишаломга кулфат келтириш учун Ахитофелнинг энг яхши маслаҳатини мана шундай барбод қилишни тайин қилган эди.15Хушай руҳонийлар Садок ва Абиатарга деди: “Ахитофел Абишаломга ва Исроилнинг оқсоқолларига шундай‑шундай маслаҳат берди, мен эса шундай‑шундай маслаҳат бердим. 16Энди эса зудлик билан одамларни юборинглар ва Довудга шундай денглар: Бу тунда саҳро текислигида қолманг, лекин подшоҳ ва у билан бирга бўлган барча одамлар ҳалок бўлмасликлари учун зудлик билан сувдан кечиб ўтинг”.17Йўнатан ва Охимаас Эн‑Рогел булоғи ёнида турар эдилар. Бир чўри бориб, уларга буни айтиб берди. Улар бориб, подшоҳ Довудга хабар бердилар, шаҳарда эса улар кўрина олмас эдилар. 18Уларни бир ўспирин кўриб, Абишаломга етказди. Лекин улар зудлик билан кетдилар ва Баҳуримга, ҳовлисида қудуғи бор бир кишининг уйига келиб, қудуққа тушдилар.19Бу ердаги аёл эса ёпинғич олиб, қудуқнинг оғзини устидан ёйди ва унинг устига дон сепди, шунинг учун ҳеч нима сезилмади. 20Абишаломнинг қуллари хотиннинг олдига, уйга келиб: “Охимаас ва Йўнатан қаерда?”- деб сўрадилар. Аёл уларга: “Улар дарёни кечиб ўтдилар”,- деб жавоб берди. Улар эса излаб топа олмадилар ва Йерусалимга қайтиб кетдилар.21Улар кетганларидан сўнг, булар қудуқдан чиқдилар ва бориб, подшоҳ Довудга хабар етказдилар. Улар Довудга: “Туринглар ва тезроқ сувни кечиб ўтинглар, чунки Ахитофел сиз ҳақингизда шундай‑шундай маслаҳат берди”,- дедилар. 22Довуд ва у билан бирга бўлган барча одамлар туриб, Йорданни кечиб ўтдилар. Тонггача Йордандан кечиб ўтмаган бирор киши қолмади.23Ахитофел унинг маслаҳати бажарилмаганини кўрди-да, эшакни эгарлади, йўлга ҳозирланиб, ўз шаҳрига, ўзининг уйига кетди. У ўзининг уйига васият ёзиб, ўзини осди ва ўлди. Уни ўз отасининг қабрига кўмишди.24Довуд Маханайимга келди. Абишалом ва у билан бирга бутун Исроил эса Йорданни кечиб ўтди. 25Абишалом Амасани Йўабнинг ўрнига қўшин устидан бош қилиб қўйди. Амаса, Йўабнинг онаси, Зеруйаҳнинг опаси, Наҳашнинг қизи Обийгалнинг олдига кирган исроиллик Йефар исмли бир кишининг ўғли эди. 26Исроил Абишалом билан бирга Гилъад ерида қароргоҳ қурди.27Довуд Маханайимга келганида, аммўнликларнинг Раббаҳ шаҳридан бўлган Наҳашнинг ўғли Шобий, Лодебардан Аммиэлнинг ўғли Махир ва Рогелимдан гилъадлик Барзиллай 28тўшаклар, идишлар, сопол идишлар, буғдой, арпа, ун, тариқ, ловия, ясмиқ, қовурилган донлар, 29асал, ёғ, қўйлар ва сигир пишлоғини Довудга ҳамда у билан бирга бўлган одамларга олиб келдилар, чунки улар: “Халқ оч, ҳолдан тойган ва саҳрода сувсиз қолган”,- деб айтар эдилар.Chapter 18
1Довуд ўзи билан бирга бўлган одамларини кўриб чиқиб, уларнинг устидан мингбошилар ва юзбошиларни қўйди. 2Довуд одамларнинг учдан бир қисмини Йўабнинг қўмондонлиги, учдан бир қисмини Йўабнинг укаси, Зеруйаҳнинг ўғли Абишай қўмондонлиги, учдан бир қисмини гатлик Иттай қўмондонлиги остида юборди. Подшоҳ уларга: “Мен ўзим сизлар билан бирга бораман”,- деди.3Лекин унга одамлар: “Сиз борманг. Чунки агар биз қочиб кетсак, бизга эътибор бермайдилар. Бизнинг ярмимиз ҳалок бўлсак ҳам, бунга эътибор бермайдилар. Сизнинг бир ўзингиз бизнинг ўн минг нафаримизга тенгсиз. Шунинг учун сиз бизга шаҳар ичидан ёрдам бериб турсангиз, бизга шуниси маъқулроқ”,- деб жавоб бердилар. 4Подшоҳ эса уларга: “Сизларга нима маъқул бўлса, шундай қиламан”,- деди. Шунда подшоҳ дарвоза ёнида турди, бутун халқ эса юзлик ва мингликларга бўлиниб чиқдилар.5Подшоҳ Йўабга, Абишай ва Иттайга буюриб: “Мен учун ўспирин Абишаломни асраб қолинглар”,- деди. Подшоҳ Абишалом ҳақида барча бошлиқларга амр этганини барча одамлар эшитдилар.6Одамлар исроилликларга қарши майдонга чиқдилар ва Эфрайим ўрмонида жанг бўлди. 7Исроил халқи Довуднинг қулларига мағлуб бўлдилар. Ўша куни у ерда улкан қирғин бўлди, йигирма минг киши ҳалок бўлди. 8Жанг бутун ўша мамлакат бўйлаб тарқалди. Ўша куни қилич қирғин қилганидан кўра ўрмон халқни кўпроқ нобуд қилди.9Абишалом Довуднинг қулларига дуч келди, у хачирга миниб олган эди. Хачир у билан бирга катта эман дарахти шохлари остига югуриб кетди, шунда Абишалом ўзининг сочлари билан эман дарахтининг шохларига ўралиб, осмону ер орасида осилиб қолди, унинг остидаги хачир эса қочиб кетди. 10Буни бир киши кўрди ва Йўабга етказиб: “Мана, мен Абишаломни эманга осилиб қолганини кўрдим”,- деди. 11Бу ҳақида хабар етказган кишига Йўаб: “Мана, сен кўрибсан, нима учун сен уни ўша ерда ўлдирмадинг? Мен сенга ўн шеқел кумуш ва битта белбоғ берган бўлар эдим”,- деди.12У киши Йўабга жавоб бериб: “Агарда менинг қўлимга минг шеқел кумуш берганларида ҳам, мен подшоҳнинг ўғлига қўл кўтармаган бўлар эдим. Чунки подшоҳ сенга, Абишай ва Иттайга, бизга эшиттириб: Менга ўспирин Абишаломни сақлаб қолинглар, деб буюрган эди. 13Агар мен ўз ҳаётимни хавфга қўйиб бошқача йўл тутганимда эди, бу подшоҳдан яширин қолмас эди. Сен ҳам менга қарши кўтарилар эдинг”.14Йўаб унга: “Сен билан бу ерда вақтни беҳудага ўтказишимдан фойда йўқ”,- деди. Сўнг қўлига учта найзани олиб, ҳали эманда тирик бўлган Абишаломнинг юрагига санчди. 15Йўабнинг ўн нафар қурол ташувчи йигити Абишаломни ўраб олиб, уни яраладилар ва ўлдирдилар.16Шунда Йўаб бурғу чалди ва одамлар Исроилни таъқиб қилишдан қайтдилар, чунки Йўаб халқни аяр эди. 17Абишаломни эса олиб, ўрмондаги чуқур ўрага ташладилар ва унинг устидан улкан тош уюмини уйдилар. Барча исроилликларнинг ҳар бири ўзининг чодирига қочиб кетди.18Абишалом ҳали ҳаёт бўлганида, подшоҳ водийсида ўзига ҳайкал қўйган эди, чунки у: “Менинг исмимнинг хотираси қолиши учун менинг ўғлим йўқ”, деган эди. Ҳайкални у ўзининг исми билан атаган эди. У ҳозирги кунгача “Абишаломнинг ҳайкали”, деб аталади.19Садокнинг ўғли Охимаас Йўабга: “Мен югуриб бориб, подшоҳни Раббий Ўзининг ҳукми билан уни душманларининг қўлидан халос этганидан хабардор қилай”,- деди. 20Лекин Йўаб унга: “Сен бугун яхши хабарчи бўлмайсан. Бугун эмас, бошқа куни хабар бергин, чунки подшоҳнинг ўғли ўлди”,- деди.21Йўаб Хушайга: “Бор, нимани кўрган бўлсанг, подшоҳга етказгин”,- деди. Хушай Йўабга таъзим қилиб, югуриб кетди. 22Лекин Садокнинг ўғли Охимаас сўзида қаттиқ туриб, Йўабга: “Нима бўлса ҳам, мен ҳам Хушайнинг ортидан югураман”,- деди. Йўаб эса: “Ўғлим менинг, сенга югуришнинг нима кераги бор? Сен яхши хабар олиб бора олмайсан”,- деди. 23Охимаас: “Майли, шундай бўлса ҳам, мен ҳам югураман”,- деди. Йўаб унга: ”Майли, югургин!”- деди. Шунда Охимаас тўғри йўл бўйлаб югурди ва Хушайдан ўзиб кетди.24Довуд шу пайтда икки дарвоза орасида ўтирар эди. Қўриқчи дарвозанинг устидаги айвонга девор орқали чиқди ва нигоҳини кўтариб кўрдики, мана, бир киши югуриб келар эди. 25Қўриқчи қичқириб, подшоҳга хабар берди. Подшоҳ: “Агар бир киши бўлса, демак унинг оғзида хабар бор”,- деди. Одам эса тобора яқинлашар эди.26Қўриқчи яна бир бошқа югуриб келаётган кишини кўрди. Шунда қўриқчи дарвозабонга қичқириб: “Мана, яна бир киши югуриб келмоқда”,- деди. Подшоҳ: “Бу ҳам хабарчи”,- деди. 27Қўриқчи: “Мен биринчисининг юришини кўряпман, юриши Садок ўғли Охимаасникига ўхшайди”,- деди. Подшоҳ: “Бу яхши одам ва яхши хабар билан келмоқда”,- деди.28Охимаас ҳайқирди ва подшоҳга: “Тинчлик!”- деди. Сўнг подшоҳга ергача таъзим қилиб, деди: “Менинг ҳукмдорим подшоҳга қўлларини кўтарган одамларни мағлубиятга топширган Раббий Худо муборакдир!”- деди. 29Подшоҳ: ”Ўспирин Абишалом омонми?”- деди. Охимаас: “Подшоҳнинг қули Йўаб қулингизни юбораётганида, мен улкан саросимани кўрдим, лекин у ерда нима бўлганини билмайман”,- деди. 30Подшоҳ: ”Четга ўт, бу ерда тур”,- деди. У четга ўтди ва тик турди.31Мана, Хушай ҳам келди. Хушай: ”Менинг ҳукмдорим подшоҳга яхши хабар! Эндиликда сизга қарши кўтарилганларнинг барчасининг қўлларидан халос қилиб, Раббий сизга ҳақиқатини намоён этди”,- деди. 32Подшоҳ Хушайга: ”Ўспирин Абишалом омонми?”- деди. Хуший: “Менинг ҳукмдорим подшоҳнинг душманларига ва сизга қарши ёвуз ният қилганларнинг барчасига ўспирин билан нима бўлган бўлса, шу бўлсин”,- деди. 33Подшоҳ чуқур ўксиниб, дарвоза устидаги болохонага кўтарилди ва йиғлади. У юриб шундай дер эди: “Оҳ, менинг ўғлим Абишалом! Менинг ўғлим, менинг ўғлим Абишалом! Қани эди, сенинг ўрнингга мен ўлсам эди! Оҳ, Абишалом, менинг ўғлим, менинг ўғлим!”Chapter 19
1Йўабга: “Мана, подшоҳ йиғламоқда, у Абишалом ҳақида фарёд қилмоқда”,- дедилар. 2Ўша кунги ғалаба халқ учун йиғига айланди, чунки халқ ўша куни буни эшитиб, подшоҳ ўзининг ўғли ҳақида қаттиқ қайғураётганини айтар эди.3Шунда халқ шаҳарга жанг пайтида қочиб кетган одамлар уялганидан ўғринча кирганидек, ўғринча кирди. 4Подшоҳ эса ўз юзини ёпиб: “Оҳ, менинг ўғлим Абишалом! Оҳ, Абишалом, менинг ўғлим, менинг ўғлим!”- деб баланд фарёд қилар эди.5Йўаб уйга, подшоҳнинг олдига келиб деди: “Сиз бугун эндиликда сизнинг ҳаётингизни, ўғиллару қизларингизнинг ҳаётини, хотинлару канизакларингизнинг ҳаётини қутқарган барча хизматкорларингизни уятга қолдирдингиз. 6Сизни ёмон кўрганларни сиз яхши кўрасиз, яхши кўрганларни эса ёмон кўрасиз, чунки бошлиқларингиз ва хизматкорларингиз сиз учун ҳеч ким эканлигини сиз бугун кўрсатдингиз. Мен бугун шуни билдимки, агар Абишалом тирик қолиб, биз ўлганимизда эди, сизга ёқимлироқ бўлар эди.7Энди ўрнингиздан туринг, чиқиб қулларингизнинг кўнглини олинг, чунки Раббий номи билан қасам ичаманки, агар сиз чиқмасангиз, бу тунда сизнинг биронта одамингиз қолмайди. Бу эса сиз учун сизни ёшлигингиздан ҳозиргача бошингизга тушган барча кулфатлардан кўра ёмонроқ бўлади”. 8Шунда подшоҳ ўрнидан туриб, дарвоза ёнида ўтирди ва бутун халққа подшоҳ дарвоза ёнида ўтирганини эълон қилишди. Бутун халқ подшоҳнинг юзи қаршисига келди, исроилликлар эса ўзларининг чодирларига тарқалиб кетдилар.9Исроилнинг барча қабилаларида бутун халқ ўзаро баҳслашиб, дер эдилар: “Подшоҳ бизни душманларимизнинг қўлидан халос қилди ва пелиштликларнинг қўлидан озод қилди. Энди эса ўзи ушбу ердан, Абишаломдан қочиб кетди. 10Биз ўзимизнинг устимиздан подшоҳликка мойлаган Абишалом эса жангда ҳалок бўлди. Нима учун энди сизлар подшоҳни ортга қайтариш ҳақида сўз айтмаяпсизлар?”11Подшоҳ Довуд руҳонийлар Садок ва Абиатарнинг олдига одам юбориб, деди: “Яҳудонинг оқсоқолларига айтинглар: Нимага подшоҳни уйига қайтариш учун сизлар охирги бўлишни хоҳламоқдасизлар? Ваҳоланки, бутун Исроилнинг сўзлари подшоҳнинг уйигача етиб келди. 12Сизлар менинг биродарларимсизлар, менинг суякларим ва танамсизлар. Нима учун сизлар подшоҳни уйига қайтаришда охирги бўлмоқчисизлар?13Амасага эса айтинглар: Сен менинг суягим ва менинг танам эмасмисан? Агар сен менинг ёнимда Йўабнинг ўрнида абадий лашкарбоши бўлмасанг, Худо мени бундай, бундай қилсин ва бундан-да ортиғини қилсин!” 14Шундай қилиб, у яҳудийларнинг юрагини бир кишининг юрагини мойил қилган каби мойил қилди. Шунда улар подшоҳнинг олдига одам юбориб: “Сиз ҳам, барча хизматкорларингиз ҳам қайтинглар”,- дедилар. 15Подшоҳ қайтди ва Йордан дарёси ёқасига келди. Яҳудийлар эса подшоҳни кутиб олиш ва подшоҳни Йордандан ўтказиш учун Гилгалга келишди.16Шунда Баҳуримлик Бенямин авлодидан Геранинг ўғли Шимей шошиб келди ва яҳудийлар билан бирга подшоҳни кутиб олишга борди. 17У билан бирга Бенямин авлодидан минг киши ва Шоул хонадонининг хизматкори Зиба ўзининг ўн беш нафар ўғли ҳамда йигирма нафар қули билан борди. Улар подшоҳнинг юзи олдида Йорданни кечиб ўтдилар. 18Подшоҳнинг уйини кўчириш ва унга хизмат қилиш учун қайиқни юборганларида, у Йордандан сузиб ўтганида, Геранинг ўғли Шимей подшоҳ қаршисида йиқилиб,19подшоҳга деди: “Менинг ҳукмдорим, мени айбдор, деб ҳисобламанг. Менинг ҳукмдорим подшоҳ Йерусалимдан чиққан кунда сизнинг қулингиз қилган гуноҳни ёдга олманг ва уни ўз юрагингизда сақламанг. 20Чунки қулингиз гуноҳ қилганини билади ва, мана, эндиликда мен ҳукмдорим подшоҳ олдига пешвоз чиқиш учун Юсуфнинг бутун хонадонидан биринчи бўлиб келдим”.21Бироқ Зеруйаҳнинг ўғли Абишай: “Наҳотки Шимей Раббийнинг мойланганини лаънатлагани учун ўлмаса?”- деди. 22Довуд эса: “Мен сизларни нима қилай, эй, Зеруйаҳнинг ўғиллари? Нима учун эндиликда сизлар менга рақиб бўлиб қолсангизлар? Шу кунда Исроилда бирор кишини ўлдириш керакми? Зеро мен эндиликда Исроил устидан подшоҳ эканлигимни билмайманми?”- деди. 23Сўнг подшоҳ Шимейга: “Сен ўлмайсан”,- деди. Шу тариқа, подшоҳ унга қасам ичди.24Шоулнинг ўғли Йўнатаннинг ўғли Мефибошет ҳам подшоҳга пешвоз чиқди. Подшоҳ чиқиб кетган кундан, у тинчликда қайтиб келган кунгача Мефибошет ўз оёқларини ювмаган, ўз соқолига қарамаган ва ўз кийим-бошини ювмаган эди. 25У Йерусалимдан подшоҳга пешвоз чиққанида, подшоҳ унга: “Мефибошет, нима учун сен мен билан бирга кетмадинг?”- деди.26Шунда у жавоб бериб деди: “Менинг ҳукмдорим подшоҳ! Менинг қулим мени алдади, чунки мен сизнинг қулингиз: Ўзимга эшакни эгарлаб, унга ўтираман ва подшоҳ билан бирга бораман, дедим, чунки қулингиз оқсоқ. 27У эса қулингизга менинг ҳукмдорим подшоҳ қаршисида туҳмат қилди. Лекин менинг ҳукмдорим подшоҳ Худонинг фариштаси кабидир, сизга нима маъқул бўлса, шуни қилинг. 28Менинг ҳукмдорим подшоҳ қаршисида отамнинг бутун хонадони ўлимга лойиқ бўлса ҳам, сиз мени дастурхонингиздан овқатланадиганлар орасига ўтирғиздингиз. Мен подшоҳнинг қаршисида яна қандай шикоят қилишга ҳаққим бор?”29Подшоҳ эса унга деди: “Нима учун сен буларни гапирмоқдасан? Мен: Сен ва Зиба далани бўлишиб олинглар, дедим”. 30Лекин Мефибошет подшоҳга: “Майли, у ҳаммасини олсин, менинг ҳукмдорим подшоҳ ўз уйига тинчлик билан қайтгани менга етарли”.31Гилъадлик Барзиллай ҳам Рогелимдан келди ва подшоҳни Йордандан олиб ўтиш учун у билан бирга Йордандан ўтди. 32Барзиллай жуда ҳам қари бўлиб, саксон ёшларда эди. У подшоҳ Маханайимда бўлганида, уни озиқ‑овқат билан таъминлаб турган эди, чунки у бой киши эди. 33Подшоҳ Барзиллайга: “Мен билан юргин, мен сени Йерусалимда озиқ‑овқат билан таъминлайман”,- деди.34Барзиллай эса подшоҳга деди: “Подшоҳ билан Йерусалимга бориш учун қанча умрим қолди? 35Мен ҳозир саксон ёшдаман, мен ёмондан яхшини ажрата оламанми? Мен сизнинг қулингиз нимаики есам ва нимаики ичсам, таъмини биламанми? Мен хонанда эркаклару аёлларнинг овозини эшита оламанми? Менинг ҳукмдорим подшоҳга қулингизнинг юк бўлишининг нима кераги бор? 36Бироздан сўнг қулингиз подшоҳ билан бирга Йорданнинг нариги томонига ўтади, нима учун подшоҳ мени бундай шафқат билан тақдирламоқда?37Қулингизга қайтишга рухсат беринг, токи ўз шаҳримда, отам-онамнинг қабри ёнида ўлайин. Лекин мана, сизнинг қулингиз ўғлим Кимхам менинг ҳукмдорим подшоҳ билан бирга борсин ва сизга қандай маъқул бўлса, у билан шундай муносабатда бўлинг”.38Шунда подшоҳ: “Кимхам мен билан бирга борсин. Сенга нима маъқул бўлса, у учун шуни қиламан. Сен мендан нимаики истасанг, сен учун шуни қиламан”,- деди. 39Шундай қилиб, бутун халқ ва подшоҳ Йордандан ўтишди. Подшоҳ Барзиллайни ўпиб, дуо қилди ва у ўз жойига қайтиб кетди.40Сўнг подшоҳ Гилгалга борди ва Кимхам ҳам у билан бирга борди. Яҳудиянинг бутун халқи ва Исроил халқининг ярми подшоҳни кузатиб қўйди. 41Мана, барча исроилликлар подшоҳнинг олдига келдилар ва подшоҳга дедилар: “Нима учун Яҳудонинг эркаклари, бизнинг биродарларимиз сизни ўғирлаб кетдилар ва подшоҳни ҳамда у билан бирга Довуднинг барча одамларини унинг уйига Йордандан олиб ўтдилар?”42Яҳудонинг барча эркаклари эса исроилликларга: “Чунки подшоҳ бизга яқинроқ, нимага бу учун ғазабланмоқдасизлар? Ахир биз подшоҳнинг бирор нарсасини едикми ёки ундан совғалар олдикми?”- дейишди. 43Исроилликлар Яҳудо эркакларига жавоб бериб: “Биз подшоҳнинг ўн қисмимиз ва Довудда сизларга нисбатан биз кўпроқмиз. Нима учун сизлар бизни камситдингизлар? Бизнинг подшоҳимизни қайтариш ҳақидаги сўз биринчи бўлиб бизга тегишли эмасмиди?”- дедилар. Лекин Яҳудо эркакларининг сўзлари исроилликларникига нисбатан кучли эди.Chapter 20
1Шундай бўлдики, ўша жойда Бенямин қабиласидан Бихрийнинг ўғли Шеба исмли ярамас бир киши бор эди. У бурғу чалиб: “Довудда бизнинг қисмимиз йўқ! Йишайнинг ўғлида бизнинг улушимиз йўқ! Эй, исроилликлар, ҳар ким ўз чодирларига тарқалсин!”- деди. 2Барча исроилликлар Довуддан ажралиб, Бихрий ўғли Шебанинг ортидан кетдилар. Яҳудийлар эса Йордандан Йерусалимгача ўз подшоҳларининг томонида қолдилар.3Довуд Йерусалимдаги ўзининг уйига келди ва подшоҳнинг уйни қўриқлаш учун қолдирган ўн нафар канизак хотинни олиб, уларни назорат остидаги алоҳида уйга жойлаштирди. У уларни таъминлар, лекин уларнинг олдига кирмас эди. Улар ўша жойда ўлиш кунларигача назорат остида бевалар каби яшадилар.4Довуд Амасага: “Яҳудийларни менинг олдимга уч кун давомида чақиргин ва ўзинг ҳам бу ерга келгин”,- деди. 5Амаса эса яҳудийларни чақириш учун кетди, лекин унга белгиланган вақтдан анча кечикди.6Шунда Довуд Абишайга: “Бихрийнинг ўғли Шеба бизга Абишаломдан кўра кўпроқ ёмонлик қилиши мумкин. Сен ўз ҳукмдорингнинг хизматкорларини олгин ва у ўзига мустаҳкамланган шаҳарларни топмаслиги ва бизнинг нигоҳимиздан ғойиб бўлмаслиги учун уни таъқиб қил”,- деди. 7Унинг ортидан Йўабнинг одамлари, қерайтиликлар, пелетликлар ва барча жасур одамлар Бихрийнинг ўғли Шебани таъқиб қилиш учун Йерусалимдан чиқдилар.8Улар Гибъўнда катта тошга яқин келганларида, улар Амасага дуч келдилар. Йўаб ўзининг жанговар кийимини кийган ва белига қилич таққан эди. Унинг қиличи ғилофида унинг сонида осилиб турар ва осон кириб‑чиқар эди.9Йўаб Амасага: “Эй, менинг биродарим, омонмисан?”- деди. Йўаб Амасани ўпиш учун ўнг қўли билан унинг соқолидан тортди. 10Амаса эса Йўабнинг қўлидаги қиличдан ҳимояланмади ва у унинг қорнини шундай яраладики, унинг ичак‑човоқлари ерга тўкилди. Йўаб зарбани такрорламади ва Амаса ўша заҳоти ўлди. Йўаб ва унинг укаси Абишай Бихрийнинг ўғли Шебанинг ортидан қувиб кетдилар.11Йўабнинг ўспиринларидан бири Амасанинг ёнида туриб: “Кимки Йўабга содиқ ва Довуд томонда бўлса, Йўабнинг ортидан эргашсин!”- дер эди. 12Амаса эса, йўлнинг ўртасида қонга беланган ҳолда ётар эди. Амасанинг олдида бутун халқ тўхтаётганини кўрган бир киши уни йўлдан далага судраб бориб, устини кийим билан ёпди. 13У йўлдан судраб олиб ташланганидан сўнг, бутун Исроил халқи Бахрий ўғли Шебани таъқиб қилиш учун Йўабнинг ортидан эргашди.14У эса барча Исроил қабилалари орасидан Абел-Бейт‑Маакаҳгача ва бутун Беримнинг орасидан ўтди. Аҳоли ҳам йиғилиб, унинг ортидан эргашди. 15Улар келиб, уни Абел-Бейт‑Маакаҳда қуршовга олдилар. Улар шаҳар қаршисида уюм уйиб, деворга яқинлашдилар ва Йўаб билан бирга бўлган барча одамлар деворни бузишга ҳаракат қилдилар. 16Шунда бир доно аёл шаҳарнинг деворидан қичқириб: “Қулоқ солинглар, қулоқ солинглар! Йўабга айтинглар, бу ерга яқин келсин, мен у билан гаплашмоқчиман”,- деди.17Йўаб унга яқин келди ва аёл: “Сиз Йўабмисиз?”- деди. У: “Ҳа”,- деб жавоб берди. Шунда аёл: “Чўрингизнинг сўзларини тингланг”,- деди. У: “Тингламоқдаман”,- деб жавоб берди. 18У сўзлаб деди: “Илгарилари: Кимки сўрамоқчи бўлса, Абелда сўрасин, дейишар эди ва шу тарзда ишни ҳал қилар эдилар. 19Мен Исроилнинг тинчликсевар ва содиқ шаҳарларидан бириданман. Сиз эса шаҳарни, яна Исроилдаги она шаҳарни вайрон қилмоқчисиз! Раббийнинг улушини вайрон қилишнинг сизга нима кераги бор?”20Йўаб жавоб бериб деди: “Мен уни барбод қилишим ёки вайрон қилишимдан Худо асрасин! 21Бундай эмас! Лекин Эфрайим тоғидан Бихрий ўғли Шеба исмли киши ўз қўлини подшоҳ Довудга қарши кўтарди! Менга унинг бир ўзини топширинглар ва мен шаҳарни тарк этаман. Шунда аёл Йўабга: “Мана, унинг боши сизга девордан улоқтирилади”,- деди. 22Аёл ўзининг доно сўзи билан бутун халқнинг олдига борди. Улар Бихрий ўғли Шебанинг бошини кесиб олдилар ва Йўабга ташладилар. Шунда Йўаб бурғу чалди ва барча одамлар шаҳардан ўзларининг чодирларига тарқаб кетдилар. Йўаб эса Йерусалимга, подшоҳнинг олдига қайтиб кетди.23Йўаб бутун Исроил қўшини устидан эди. Йеҳойаданинг ўғли Бенайаҳ қерайтиликлар ва пелетликларнинг устидан бошлиқ эди. 24Адорам солиқ йиғиш устидан эди. Аҳилуднинг ўғли Йеҳошафат тарихчи эди. 25Шуйа котиб эди. Садок ва Абиатар руҳонийлар эдилар. 26Шунингдек, йаирлик Ираҳ ҳам Довуднинг руҳонийси эди.Chapter 21
1Довуднинг кунларида ерда уч йил, йилма йил очарчилик бўлди. Довуд Раббийга илтижо қилди. Раббий: “Бу Шоул ва унинг қонхўр хонадони учун, чунки у гибъўнликларни ўлдирди”,- деди.2Шунда подшоҳ гибъўнликларни чақириб, улар билан суҳбатлашди. Гибъўнликлар Исроилнинг ўғилларидан эмас, балки амўрликларнинг қолдиғидан эдилар. Исроилликлар уларга қасам ичган эдилар, лекин Шоул Исроил ва Яҳудонинг авлоди ҳақи ўз рашкида уларни қириб ташлашни истаган эди. 3Довуд Гибъўнликларга: “Раббийнинг меросини дуо қилишларингиз учун, сизларга нима қилишим ва сизларни қандай яраштиришим мумкин?”- деди.4Гибъўнликлар эса унга: “Бизга Шоулдан ёки унинг хонадонидан кумуш ҳам, олтин ҳам, Исроилда кимнидир ўлдиришлари ҳам керак эмас”,- дедилар. У: “Унда нимани истайсизлар? Мен сизлар учун буни амалга ошираман!”- деди.5Улар подшоҳга дедилар: “Исроилнинг бирорта ҳудудида биз бўлмаслигимиз учун бизни қирғин қилган ва йўқ қилиб ташлашни истаган кишининг авлодидан, 6мана, унинг авлодидан етти нафар кишини бизга беринг ва биз уларни Раббий танлаган Шоулнинг Гибеаҳида, Раббийнинг қаршисида осамиз”. Подшоҳ: “Мен бераман”,- деди.7Бироқ Довуд ўзи ва Шоулнинг ўғли Йўнатан ўртасидаги Раббий номи билан ичилган қасам туфайли Шоулнинг ўғли Йўнатаннинг ўғли Мефибошетга раҳм‑шафқат қилди. 8Подшоҳ Шоулга Армон ва Мефибошетни туғиб берган Айаҳнинг қизи Ризпаҳнинг иккита ўғлини ва Шоулнинг қизи Микал мехолатлик Барзиллайнинг ўғли Одриэлга туғиб берган беш нафар ўғлини олиб, 9уларни гибъўнликларнинг қўлига топширди. Гибъўнликлар уларни тоғда Раббий қаршисида осдилар, уларнинг етталови бирга ҳалок бўлдилар. Улар ўрим‑йиғим пайтининг биринчи кунларида, арпа ўрим‑йиғимининг бошларида ўлдирилдилар.10Шунда Айаҳнинг қизи Ризпаҳ ўзига қанор олиб, ўша тоғда ўзи ўтириши учун ёйди ва ўрим‑йиғим пайтидан бошлаб, то самодан Худонинг ёмғири ёғилиши пайтигача унда ўтирди. У жасадларга кундузи само қушлари ва тунда ёввойи ҳайвонлар тегишига қўймас эди. 11Шоулнинг канизаги Айаҳ қизи Ризпаҳ нима қилганлигини Довудга етказдилар.12Шунда Довуд бориб, Гилъаддаги Йабош аҳолисидан Шоул ва унинг ўғли Йўнатаннинг суякларини олди. Чунки пелиштликлар Шоул ва Йўнатанни Гилбоаҳда ўлдирганларида ва уларни Бейт‑Шеан майдонида осиб қўйганларида, гилъаддагилар уларни яширинча олиб кетган эдилар. 13У ўша ердан Шоул ва унинг ўғли Йўнатаннинг суякларини олиб келди ҳамда осиб қўйилганларнинг суякларини йиғиб олдилар.14Шоул ва унинг ўғли Йўнатаннинг суякларини Беняминнинг ери бўлмиш Зелаҳда, унинг отаси Кишнинг қабрида дафн этдилар. Подшоҳ нималарни буюрган бўлса, барчасини амалга оширдилар. Шундан кейин Худо бу мамлакатга шафқат қилди.15Пелиштликлар ва исроилликлар ўртасида яна уруш бошланди. Довуд ва унинг хизматкорлари у билан бирга чиқиб, пелиштликлар билан жанг қилдилар. Довуд ҳолдан тойди. 16Шу пайтда найзаси уч юз шеқел мис бўлган ва белига янги қилич боғлаб олган рафаликларнинг авлодидан бири бўлмиш Ишбибеноб Довудни ўлдирмоқчи бўлди. 17Лекин унга Зеруйаҳнинг ўғли Абишай ёрдам берди ва пелиштликни яралаб ўлдирди. Шунда Довуднинг одамлари қасам ичиб: “Исроилнинг чироғи ўчиб қолмаслиги учун энди сиз бошқа биз билан бирга жангга чиқмайсиз!”- дедилар.18Кейин яна Гобда пелиштликлар билан уруш бўлди, шунда хушатлик Сиббикай рафаликларнинг авлодидан бири бўлмиш Сафутни ўлдирди. 19Гобда яна бошқа жанг бўлди. Шунда бейт-леҳемлик Йаре‑Орегимнинг ўғли Элҳанан, найзасининг дастаси тўқувчининг ғалтаги каби бўлган гатлик Голийатни ўлдирди.20Гатда яна уруш бўлди. У ерда қўл ва оёқларида олтитадан, жами йигирма тўртта бармоғи бўлган узун бўйли одам бўлиб, у ҳам рафаликларнинг авлодидан эди. 21У исроилликларни лаънатлар эди, лекин уни Довуднинг биродари Шимейнинг ўғли Йўнатан ўлдирди. 22Бу тўрт нафар киши Гатда рафаликларнинг авлодидан эдилар, улар Довуд ва унинг хизматкорларининг қўлидан қуладилар.Chapter 22
1Раббий Довудни барча душманларининг қўлидан ҳамда Шоулнинг қўлидан халос қилган кунда у Раббийга қўшиқ куйлаб деди: 2“Раббий – менинг истеҳкомим, менинг қалъам ва менинг Халоскоримдир!3Менинг Худойим – менинг қоям, мен Унга таянаман. У – менинг қалқоним, менинг нажотимнинг бурғуси, менинг қўрғоним ва менинг бошпанамдир! Эй, Қутқарувчим менинг, Сен мени кулфатлардан халос қилдинг! 4Мақтовга лойиқ Раббийни чақираман ва душманларимдан халос бўламан.5Мени ўлим тўлқинлари ўраб олди ва қонунбузарлик оқимлари мени даҳшатга солди. 6Дўзах занжирлари мени қамраб олди, ўлим тўрлари эса мени чирмаб олди.7Сиқилганимда Раббийни чақирдим ва Худойимга фарёд қилдим. У Ўзининг Маконидан менинг овозимни эшитди ва менинг фарёдим Унинг қулоғига етиб борди.8Ер силкинди ва қимирлади, самонинг асоси титради ва қимирлади, чунки Раббий ғазабланди. 9Унинг ғазабидан тутун ҳамда Унинг оғзидан еб ютадиган олов чиқди. Ундан ёнаётган чўғлар сочилар эди.10У осмонни энгаштириб, тушиб келди. Зулмат Унинг оёғи остида эди! 11У керубларга ўтириб учар, шамолнинг қанотларида парвоз қилар эди. 12У самонинг қалин булутларини ва сувлари тўпламини Ўз атрофига зулмат қоплами қилди.13Унинг ҳузури ёғдусидан оташин чўғлар ёнар эди. 14Раббий самодан гумбурлади ва Сарвари Коинот Ўз овозини чиқарди. 15У камон ўқларини отди ва уларни тарқатиб юборди. Чақмоқ чақтирди ва уларни қириб ташлади.16Раббийнинг ҳайбатли овозидан ва Унинг ғазаб нафасингнинг эсишидан Коинотнинг асослари очилди ва денгизнинг ўзанлари кўринди.17У қўлини юқоридан узатиб, мени кўтариб олди ва мени кўплаб сувлардан олиб чиқди. 18Мендан кучли бўлган душманимдан, мендан кучлироқ бўлган, мендан нафратланадиган одамлардан У мени халос қилди.19Улар менинг кулфатли кунимда менга қарши кўтарилдилар, аммо Раббий менга таянч бўлди. 20У мени кенг жойга олиб чиқди ва мени қутқарди, чунки мен Унга ёқаман. 21Раббий ҳақлигимга кўра мени мукофотлади, қўлларимнинг поклигига кўра мени тақдирлади,22чунки мен Раббийнинг йўлларига риоя қилдим ҳамда Худойимнинг олдида бетавфиқ эмас эдим. 23Зеро Унинг барча амрлари менинг кўз ўнгимда ва Унинг низомларидан чекинган эмасман.24Мен Унинг юзи олдида бенуқсон эдим ва гуноҳ қилмаслик учун ўзимни сақлар эдим. 25Шунинг учун Раббий менинг ҳақлигим бўйича, Унинг нигоҳи олдида бўлган поклигим бўйича мени мукофотлади.26Сен раҳм-шафқатли одамга раҳм-шафқат кўрсатасан, самимийга эса самимийлик қиласан, 27пок одамга поклик намоён қиласан, айёрга эса унинг айёрлигига биноан муносабатда бўласан.28Сен эзилган одамларни қутқарасан, кеккайганларни эса Ўз нигоҳинг билан пастга урасан. 29Сен, ё, Раббий ― менинг чироғимсан. Раббий менинг зулматимни ёритади.30Сен билан мен лашкарларни мағлуб қиламан, Худойим билан девордан ошиб ўтаман. 31Худо – Унинг йўли мукаммалдир! Раббийнинг сўзи эритиб тозалангандир! Унга умид қилаётганларнинг ҳаммаси учун У қалқондир.32Чунки Йаҳвеҳдан бошқа ким Худо? Бизнинг Худойимиздан ташқари ким ҳимоя? 33Худо менинг қувватим ва кучимдир, У менга мукаммал йўл ҳозирламоқда.34У менинг оёқларимни буғунинг оёқлари каби қилмоқда ва мени тепаликларга қўймоқда. 35У менинг қўлларимни жангга ўргатмоқда ва менинг билагим мис камонни синдиради.36Сен менга Ўз нажотингнинг қалқонини бермоқдасан ва Сенинг шафқатинг мени юксалтирмоқда. 37Сен менинг қадамларимни кенгайтирмоқдасан ва менинг оёқларим тебранмайди.38Мен душманларимни таъқиб қиламан, уларга етиб оламан ва уларни қирмагунимча ортга қайтмайман. 39Уларни қириб ташлайман ва уларни шикастлайман, улар ўринларидан тура олмайдилар ва оёқларим остига қуламоқдалар.40Сен менинг белимни уруш учун куч билан боғламоқдасан ва менга қарши кўтарилаётганларни менинг қаршимда қулатмоқдасан. 41Сен душманларимнинг бўйнини менга топширмоқдасан ва мендан нафратланувчиларни мен қириб ташламоқдаман.42Улар фарёд урадилар, лекин қутқарувчи йўқ – Раббийни чақирадилар, лекин У уларга жавоб бермайди. 43Мен уларни ер чанги каби тарқатиб юбормоқдаман, кўча балчиғи каби босиб, уларни топтамоқдаман.44Сен халқимнинг исёнидан мени халос қилдинг. Мен мажусийларга бош бўлишим учун Сен мени асрадинг, мен билмаган халқ менга хизмат қилмоқда. 45Бегона халқ менга хушомадгўйлик қилмоқда. Менинг овозимни эшитибоқ менга бўйсунмоқдалар. 46Бегона халқ бўздек оқариб, ўз истеҳкомларида титрамоқда.47Раббий тирикдир! Менинг Қоям муборакдир! Нажотимнинг Худоси улуғлансин! 48Эй, мен учун қасос оладиган, менга халқларни бўйсундирадиган 49ва мени душманларимдан халос қиладиган Худо! Менга қарши кўтарилувчиларнинг устидан Сен мени юксалтирдинг. Сен мени золим одамдан қутқардинг.50Шунинг учун, ё, Раббий, мажусийлар орасида Сени шарафлайман ва Сенинг номингга куйлайман. 51Шоҳни улуғворона қутқарувчи ва Ўз мойлангани Довудга ҳамда унинг авлодига абадулабад шафқат кўрсатувчи Худодир!Chapter 23
1Мана булар ― Довуднинг охирги сўзларидир. Йишай ўғли Довуднинг сўзлари, баланд кўтарилган, Ёқубнинг Худосининг мойлангани ва Исроилнинг хушовоз саночиси бўлган кишининг сўзларидир: 2“Раббийнинг Руҳи мен орқали сўзламоқда ва Унинг сўзи менинг тилимдадир.3Исроилнинг Худоси айтди, Исроилнинг қояси мен ҳақимда гапирди: Одамлар устидан ҳукмронлик қилаётган одам Худодан қўрқиш билан ҳукмронлик қилса, адолатли бўлади. 4Тонг отиш чоғида, мусаффо осмонда қуёш чиқиш вақтида, қуёшнинг ёмғирдан кейинги порлашидан ердан ўт ўсиб чиққани каби ―5менинг уйим Худода шундай эмасми? Чунки У мен билан мустаҳкам, ўзгармас ва абадий аҳд тузди. Менинг бор нажотимни ва менинг барча истагимни худди шундай У ўстирмайдими?6Бетавфиқлар эса қўл билан олинмайдиган, 7лекин ким унга тегмоқчи бўлса, темир ёки найзанинг дастаси билан қуролланиб ташлаб юборадиган тикан каби бўладилар ва уларни жойида оловда куйдирадилар”.8Мана булар ― Довуднинг жасур кишиларининг исмлари: уч нафар бошлиқнинг бошлиғи тахмонлик Ишбошет. У ўз найзасини саккиз юз кишига қарши кўтарди ва уларни бир вақтнинг ўзида ўлдирди.9Ундан кейингиси ахохлик Додонинг ўғли Элеазар бўлиб, улар жангга йиғилган пелиштликларни мазах қилиб чақирганларида, Довуд билан бирга бўлган уч нафар жасурнинг бири эди. 10Исроилнинг эркаклари қочиб кетганларида, у туриб, қўли чарчагунича ва қиличга ёпишиб қолгунича пелиштликларни ўлдирди. Шунда Раббий ўша куни буюк ғалаба тақдим этди ва халқ фақатгина жасадларни териб олиш учун ортига қайтиб келди.11Ундан кейин герарлик Аге ўғли Шаммаҳ эди. Пелиштликлар ясмиқ дони экилган далада саф тортганларида ва халқ пелиштликлардан қочиб кетганида, 12у дала ўртасида туриб, уни асраб қолди ва пелиштликларни яксон қилди. Ўшанда Раббий буюк ғалаба тақдим этди.13Ўттиз нафар бошлиқнинг боши бўлмиш шу уч нафар жасур бориб, ўрим‑йиғим вақтида Довуднинг олдига Адуллам ғорига кирдилар. Ўша пайтда пелиштликларнинг қўшинлари Рафаликлар водийсида қароргоҳ қуриб, ўрнашган эдилар. 14Довуд ўша вақтда мустаҳкамланган жойда эди. Пелиштликлар тўдаси эса Бейт-Леҳемда эди.15Довуд ўртаниб: “Эҳ, қани эди, кимдир мени Бейт-Леҳем дарвозаси олдидаги қудуқнинг сувидан ичирса эди!”- деди. 16Шунда бу уч нафар жасур пелиштликларнинг қароргоҳини ёриб ўтиб, Бейт-Леҳем дарвозаси олдидаги қудуқдан сув тортиб олдилар ва Довудга олиб келдилар. Лекин у ичишни истамади ва Раббийнинг шарафи учун тўкди. 17У деди: “Мен бундай қилишимдан Раббий мени асрасин! Бу ўз ҳаётларини хавфга қўйиб борган одамларнинг қони эмасми?” Шунинг учун уни ичишни истамади. Мана, бу уч нафар жасур киши нималар қилди!18Зеруйаҳнинг ўғли, Йўабнинг укаси Абишай кейинги уч нафар жасурнинг бошлиғи эди. У ўзининг найзаси билан уч юз нафар кишини ўлдирди ва уч нафар жасурнинг орасида шарафда эди. 19У уч нафар жасурнинг ичида энг таниқлиси ва уларнинг бошлиғи эди, лекин биринчи уч нафар жасурнинг ҳисобига кирмас эди.20Кейингиси кабзеиллик Йеҳойаданинг ўғли Бенайаҳ жасур киши бўлиб, улкан ишлар қилган эди. У мўаблик Ариэлнинг икки нафар ўғлини ўлдирди, қор пайтида эса пастга тушиб, ўрадаги шерни ўлдирди. 21У бир мисрлик, салобатли одамни ҳам ўлдирди. Мисрликнинг қўлида найза бор эди. У эса унинг олдига таёқ билан бориб, мисрликнинг қўлидан найзасини тортиб олди ва уни ўз найзаси билан ўлдирди.22Мана, Йеҳойаданинг ўғли Бенайаҳ нималар қилди ва у уч нафар жасур орасида шарафли эди. 23У ўттиз нафар жасурдан ҳурматлиси, лекин биринчи уч нафар жасурнинг ҳисобига кирмас эди. Уни Довуд ўз қўриқчиларининг бошлиғи қилиб қўйди.24Йўабнинг укаси Асаҳел ўттиз нафар жасурнинг бири эди. Кейин қуйидаги кишилар эдилар: бейт-леҳемлик Додо ўғли Элҳанан, 25ҳародлик Шаммаҳ, ҳародлик Элика, 26пелонлик Ҳелез, текойлик Иккеш ўғли Ираҳ, 27анатотлик Абиэзер, хушатлик Мебуннай, 28ахохлик Тсалмуно, нетофатлик Махарай,29нетофатлик Баанаҳ ўғли Ҳелеб, Бенямин ўғилларига тегишли бўлган Гибеаҳдаги Рибай ўғли Иттай, 30пиратонлик Бенайаҳ, Нахле-Гаҳашдаги Ҳиддай, 31арбатлик Аби‑Албон, барҳумлик Азмавет, 32шаалбонлик Элийаҳба, Йашен ўғилларидан Йўнатан,33герарлик Шаммаҳ, герарлик Шарар ўғли Аҳиам, 34Маақаҳнинг ўғли Аҳашбайнинг ўғли Элифелет, гилоҳлик Ахитофелнинг ўғли Элиам, 35кармеллик Ҳезро, арбилик Паарай, 36зўбаҳлик Натаннинг ўғли Игал, Гад қабиласидан Бани,37аммўнлик Зелек, Зеруйаҳ ўғли Йўабнинг қуролташувчиси бейеротлик Нахарай, 38йитрилик Ираҳ, йитрилик Гареб, 39хетлик Урийаҳ. Жами бўлиб жасур кишилар ўттиз етти нафар эди.Chapter 24
1Раббийнинг ғазаби яна исроилликларга қарши алангаланди ва ўша руҳ Довудни: “Боргин, Исроил ва Яҳудони ҳисоблаб чиққин”, деб айтишга қўзғалтирди. 2Подшоҳ ёнида бўлган лашкарбоши Йўабга: “Дандан Беир-Шебагача бутун Исроил қабилалари бўйлаб боргин ва мен халқнинг сонини билишим учун халқни санаб чиққин”,- деди.3Йўаб подшоҳга: “Раббий Худойингиз халқингизни қанча бўлса, шунча ва бундан яна юз баробар кўпайтирсин, менинг ҳукмдорим подшоҳнинг кўзлари буни кўрсин. Лекин нима учун менинг ҳукмдорим подшоҳ буни истамоқда?”- деди. 4Бироқ подшоҳнинг Йўаб ва лашкарбошиларга айтган сўзи устун келди. Йўаб ва лашкарбошилар подшоҳнинг олдидан чиқиб, Исроил халқини санаш учун кетдилар.5Улар Йорданни кечиб ўтдилар ва Йазер томондаги Гад водийси ўртасидаги Ароэрда, шаҳарнинг ўнг томонида тўхтадилар. 6Сўнгра улар Гилъадга ва Таҳтим‑Ходши ерига келдилар; кейин Дан‑Йаанга келиб, Сидўнни айланиб ўтдилар 7ҳамда Тир қўрғонига, ҳивликлар ва канъанликларнинг барча шаҳарларига келдилар. Сўнг Яҳудиянинг жанубий томонига Беир-Шебага чиқдилар.8Шундай қилиб, улар бутун ерни айланиб чиқдилар ва тўққиз ой йигирма кундан кейин Йерусалимга келдилар. 9Йўаб подшоҳга халқнинг сони ёзилган рўйхатни узатди. Исроилликлардан жангга лаёқатли, кучли эркаклар сони саккиз юз минг киши, яҳудийлардан эса беш юз минг киши эди.10Довуд халқни санаб чиққанидан сўнг унинг юраги санчди. Шунда Довуд Раббийга: “Мен бундай иш қилиб, оғир гуноҳ қилдим. Эндиликда, ё, Раббий, Сендан ўтиниб сўрайман, Ўз қулингнинг гуноҳини кечир, чунки мен ўйламай иш қилдим”,- деди.11Довуд эртаси куни эрталаб турганида, Довуднинг башоратчиси пайғамбар Гадга Раббийнинг сўзи келди: 12“Бориб, Довудга айтгин: Раббий шундай дейди: Мен сенга учта жазо таклиф этаман. Улардан бирини ўзинг учун танла ва Мен уни сенда амалга ошираман”.13Шунда Гад Довуднинг олдига келди ва унга эълон қилиб деди: “Ўзинг учун танла: Сенинг мамлакатингда етти йил очарчилик бўлсинми, ёки сен ўз душманларингдан уч ой қочиб, улар эса сени таъқиб қилсинми, ёки сенинг мамлакатингда уч кун давомида ўлат яраси бўлсинми? Энди ўйлагин ва қарор қилгин: мени Юборганга мен нима дейин?” 14Довуд Гадга: “Менинг аҳволим жуда оғир. Майли, мен Раббийнинг қўлига тушай, чунки Унинг шафқати буюкдир, фақатгина инсоннинг қўлига тушмайин”,- деди.15Раббий исроилликларга тонгдан белгиланган вақтгача ўлат ярасини юборди ва Дандан Беир-Шебагача халқдан етмиш минг киши ҳалок бўлди. 16Йерусалимни барбод қилиш учун фаришта ўз қўлини чўзди, бироқ Раббий кулфатдан ачинди ва халқни қирғин қилган фариштага: “Бас, энди қўлингни тушир”,- деди. Раббийнинг фариштаси бу вақтда ябуслик Орнаннинг хирмони ёнида эди.17Довуд халқни қирғин қилаётган фариштани кўрганида, Раббийга: “Мана, мен гуноҳ қилдим, мен қонунбузарлик қилдим, бу қўйлар эса нима қилди? Сенинг қўлинг менга ва менинг отамнинг хонадонига қарши ўгирилсин”,- деди.18Ўша куни Гад Довуднинг олдига келиб: “Бориб, ябуслик Орнаннинг хирмон омборхонасида қурбонгоҳ қуринг”,- деди. 19Довуд Раббий буюрганидек, Гаднинг сўзи бўйича кетди. 20Орнан қараб, унинг олдига келаётган подшоҳни ва унинг хизматкорларини кўрди. Шунда Орнан чиқиб, подшоҳга юзи билан ергача эгилиб таъзим қилди.21Орнан: ”Менинг ҳукмдорим подшоҳ ўз қулининг олдига нима сабабдан келди?”- деди. Довуд: ”Халқнинг қирғин қилиниши тўхташи учун Раббийга қурбонгоҳ қуриш учун сендан хирмон омборхонасини сотиб олишга келдим”,- деди. 22Орнан Довудга: ”Майли, менинг ҳукмдорим подшоҳ буни олсин ва унга нима маъқул бўлса, шуни қурбон келтирсин. Мана, тамоман ёндириш қурбонлиги учун ҳўкизлар ва ўтин учун ҳўкизларнинг аравалари ҳамда анжомлари. 23Эй, подшоҳим, буларнинг барчасини Орнан подшоҳимга топширади”,- деди. Орнан яна подшоҳга: ”Сизнинг Раббий Худойингиз, сизга шафқатли бўлсин”,- деди.24Лекин подшоҳ Орнанга: ”Йўқ, мен сенга булар қанча турса, шунча тўлайман ва мен Раббий Худойимга текинга олинган қурбонликлар келтирмайман”,- деди. Довуд хирмон омборхонаси ва ҳўкизларни эллик шеқел кумушга сотиб олди. 25Довуд ўша жойда Раббийга қурбонгоҳ қурди ва тамоман ёндириш қурбонликларини ҳамда тинчлик қурбонликларини келтирди. Шунда Раббий мамлакатга шафқат қилди ва исроилликларнинг қирғин қилиниши тўхтади.1 Kings
Chapter 1
1Подшоҳ Довуд қариб, кекса ёшга кирганида, уни кийимлар билан ўрар эдилар, лекин у исина олмас эди. 2Шунда унинг хизматкорлари: “Бизнинг ҳукмдоримиз подшоҳ учун ёш қизни изласинлар, токи у подшоҳ олдида турсин, унинг кетидан юрсин ва у билан бирга ётсин, шунда бизнинг ҳукмдоримиз подшоҳ исинади”,- дедилар.3Шундай қилиб, Исроилнинг бутун ҳудуди бўйлаб чиройли қизни излаб, шунамлик Абишагани топдилар ва уни подшоҳнинг олдига олиб келдилар. 4Қиз жуда чиройли эди. У подшоҳнинг кетидан юрар ва унга хизмат қилар эди, лекин подшоҳ унга тегмади.5Ҳаггифнинг ўғли Адонийаҳ мағрурланиб: “Мен подшоҳ бўламан”,- дер эди. У ўзига от‑аравалар, отлиқлар ва тез чопар элликта кишини олди. 6Унинг отаси ҳеч қачон уни: “Нима учун сен бундай қиляпсан?”- деган савол билан хижолат қилмас эди. У жуда кўркам киши бўлиб, Абишаломдан кейин туғилган эди.7У Зеруйаҳнинг ўғли Йўаб ва руҳоний Абиатар билан маслаҳатлашар эди, улар эса Адонийаҳга ёрдам берар эдилар. 8Лекин руҳоний Садок ва Йеҳойаданинг ўғли Бенайаҳ, пайғамбар Натан, Шимей, Рей ва Довуднинг жасур одамлари Адонийаҳ томонда эмас эдилар.9Адонийаҳ Эн‑Рогел булоғи ёнидаги Зохелет тоши олдида қўй, ҳўкиз ва буқаларни сўйди. Шундай қилиб, у подшоҳнинг ўғиллари, яъни ўзининг барча укаларини ва подшоҳ олдида хизмат қиладиган барча яҳудийларни таклиф қилди. 10Лекин у пайғамбар Натанни, Бенайаҳни, ўша жасур одамларни, ўз укаси Сулаймонни таклиф қилмади.11Шунда Натан Сулаймоннинг онаси Батшебага деди: “Ҳаггифнинг ўғли Адонийаҳ подшоҳ бўлганини эшитдингми? Бизнинг ҳукмдоримиз Довуд эса бундан бехабар. 12Мана, энди мен сенга бундай маслаҳат бераман: Ўз жонингни ва ўз ўғлинг Сулаймоннинг жонини қутқаргин.13Бор, подшоҳнинг олдига кир ва унга бундай дегин: Менинг ҳукмдорим подшоҳ, сиз ўз қулингизга қасам ичиб: Сенинг ўғлинг Сулаймон подшоҳ бўлади ва у менинг тахтимда ўтиради, демаганмидингиз? Нима учун Адонийаҳ подшоҳ бўлди? 14Мана, сен ўша жойда подшоҳ билан суҳбатлашаётганингда, мен сенинг ортингдан кириб бораман ва сенинг сўзларингни қўллаб-қувватлайман”.15Батшеба подшоҳнинг олдига ётоқхонага борди. Подшоҳ жуда қари эди. Шунамлик Абишага подшоҳга хизмат қилар эди. 16Батшеба эгилиб, подшоҳга таъзим қилди. Подшоҳ унга: “Сенга нима керак?”- деди. 17У унга: “Менинг ҳукмдорим подшоҳ! Сиз ўз қулингизга Раббий Худойингиз номи билан: Сенинг ўғлинг Сулаймон мендан кейин подшоҳлик қилади ва у менинг тахтимда ўтиради, деб қасам ичган эдингиз.18Энди эса, мана, Адонийаҳ подшоҳ бўлди, сиз эса, менинг ҳукмдорим подшоҳ, бундан бехабарсиз. 19У кўплаб ҳўкиз, буқа ва қўйларни сўйиб, барча подшоҳ ўғилларини, руҳоний Абиатарни, лашкарбоши Йўабни таклиф қилди, қулингиз Сулаймонни эса таклиф қилмади.20Лекин сиз менинг ҳукмдорим – подшоҳсиз, менинг ҳукмдорим подшоҳдан кейин унинг тахтига ким ўтиришини эълон қилишингиз учун барча исроилликларнинг нигоҳи сизга қаратилган. 21Акс ҳолда, менинг ҳукмдорим подшоҳ кўз юмиб, ўз оталарига қўшилганида, мен ва менинг ўғлим Сулаймон айбдор бўлиб қоламиз”.22У подшоҳ билан суҳбатлашаётганида, пайғамбар Натан ҳам келди. 23Подшоҳга сўзлаб: “Мана, пайғамбар Натан келди”,- дейишди. У подшоҳнинг олдига кирди ва юз тубан таъзим қилди.24Сўнг Натан деди: “Менинг ҳукмдорим подшоҳ! Сиз: Мендан кейин Адонийаҳ подшоҳлик қилади ва менинг тахтимда ўтиради,- деб айтган эдингизми? 25Зеро у эндиликда бориб, кўпгина ҳўкиз, буқа ва қўйларни сўйди. У шоҳнинг барча ўғилларини, лашкарбошиларни, руҳоний Абиатарни таклиф қилди. Мана, улар унинг олдида еб‑ичиб: Яшасин подшоҳ Адонийаҳ!- демоқдалар.26Сизнинг қулингиз мени, руҳоний Садокни, Йеҳойаданинг ўғли Бенайаҳни ва қулингиз Сулаймонни эса таклиф қилмади. 27Бу менинг ҳукмдорим подшоҳнинг иродаси бўйича бўлган эмасми? Нима учун ўз қулингизга ҳукмдорим подшоҳдан кейин унинг тахтида ким ўтиришини маълум қилмадингиз?”28Подшоҳ жавоб бериб: “Менинг олдимга Батшебани чақиринглар”,- деди. У кириб келиб, подшоҳнинг қаршисида турди. 29Подшоҳ қасам ичиб, деди: “Менинг жонимни ҳар қандай кулфатдан халос қилган Раббий тирик! 30Мен сенга Исроилнинг Раббий Худоси билан қасам ичиб: Сенинг ўғлинг Сулаймон мендан кейин ҳукмронлик қилади ва у менинг ўрнимга менинг тахтимда ўтиради, деганимдек, мен буни бугун амалга ошираман”. 31Батшеба юзи билан ергача эгилди ва подшоҳга таъзим қилиб: “Менинг ҳукмдорим подшоҳ Довуд абадий яшасин!”- деди.32Подшоҳ Довуд: “Менинг олдимга руҳоний Садокни, пайғамбар Натанни ва Йеҳойаданинг ўғли Бенайаҳни чақиринглар”,- деди. Улар подшоҳнинг олдига кирдилар. 33Подшоҳ уларга деди: “Ўзларингиз билан бирга ҳукмдорингизнинг хизматкорларини олинглар ва менинг ўғлим Сулаймонни менинг хачиримга ўтқизиб, Гиҳўнга олиб боринглар. 34Ўша ерда уни руҳоний Садок ва пайғамбар Натан Исроил устидан подшоҳликка мойласин. Сўнг бурғу чалиб: Яшасин подшоҳ Сулаймон!- деб эълон қилинглар.35Кейин эса уни қайтариб олиб келинглар ва у келиб, менинг тахтимда ўтиради. У менинг ўрнимга ҳукмронлик қилади. У Исроил ва Яҳудонинг бошлиғи бўлиши учун мен уни тайинлаганман”. 36Йеҳойаданинг ўғли Бенайаҳ подшоҳга жавоб бериб деди: “Омин, менинг ҳукмдорим подшоҳнинг Раббий Худоси шундай десин! 37Раббий Худо менинг ҳукмдорим подшоҳ билан бирга бўлганидай, худди шундай У Сулаймон билан ҳам бирга бўлсин! Раббий унинг тахтини менинг ҳукмдорим подшоҳ Довуднинг тахтидан ҳам буюкроқ қилсин!”38Шундай қилиб, руҳоний Садок, пайғамбар Натан, Йеҳойаданинг ўғли Бенайаҳ, қерайтиликлар ҳамда пелетликлар бориб, подшоҳ Довуднинг хачири устига Сулаймонни ўтқиздилар ва уни Гиҳўнга олиб бордилар. 39Руҳоний Садок муқаддас Чодирдан мой солинган бурғуни олиб, Сулаймонни мойлади. Сўнг бурғу чалдилар ва бутун халқ: “Яшасин подшоҳ Сулаймон!”- деб ҳайқирди. 40Бутун халқ Сулаймоннинг ортидан чиқиб келди, халқ най чалар ва шу қадар қувонар эдики, уларнинг қичқириқларидан ер ёрилиб кетар эди.41Адонийаҳ ва у таклиф қилганларнинг барчаси овқат ейишни тўхтатганларида, буни эшитдилар. Йўаб эса, бурғуларнинг овозини эшитиб: “Шаҳарни тўлқинлантираётган бу шовқин нима сабабдан?”- деди. 42У ҳали гапираётганида, руҳоний Абиатарнинг ўғли Йўнатан келди. Шунда Адонийаҳ: “Кир, сен тўғри одамсан ва яхши хабар олиб келасан”,- деди.43Йўнатан Адонийаҳга жавоб бериб деди: “Бизнинг ҳукмдоримиз подшоҳ Довуд Сулаймонни подшоҳ қилди. 44Подшоҳ у билан бирга руҳоний Садокни, пайғамбар Натанни, Йеҳойаданинг ўғли Бенайаҳни, қерайтиликлар ҳамда пелетликларни юборди. Улар уни подшоҳнинг хачирига ўтқиздилар. 45Уни руҳоний Садок ва пайғамбар Натан Гиҳўнда подшоҳликка мойладилар. Улар у ердан хурсандчилик билан йўлга тушдилар, шунинг учун шаҳар ҳаракатга келди. Сизлар эшитаётган шовқиннинг сабаби мана шу.46Сулаймон аллақачон шоҳ тахтига ўтирган эди. 47Бундан ташқари, бизнинг ҳукмдоримиз подшоҳ Довудни табриклаш учун подшоҳнинг хизматкорлари келиб: Сизнинг Худойингиз Сулаймоннинг исмини сизнинг исмингиздан ҳам улуғроқ қилсин, шунингдек, унинг тахтини сизнинг тахтингиздан ҳам буюкроқ қилсин!- дедилар. Подшоҳ ўз тўшагида таъзим қилди 48ва подшоҳ: Раббий Исроилнинг Худоси муборакдир. У бугун менинг тахтимда ўтирадиганни берди ва буни менинг кўзларим кўрмоқда!- деди”.49Шунда Адонийаҳнинг олдидаги таклиф қилинганларнинг барчаси қўрқиб, ўринларидан турди ва ҳар бири ўзининг йўлидан кетди. 50Адонийаҳ эса Сулаймондан қўрқиб, ўрнидан турди ва бориб, қурбонгоҳнинг шохидан маҳкам ушлаб олди. 51Сулаймонга хабар бериб: “Мана, Адонийаҳ подшоҳ Сулаймондан қўрқмоқда. Мана, у қурбонгоҳнинг шохидан маҳкам тутиб: Менга подшоҳ Сулаймон, ўз қулини қилич билан ўлдирмаслиги ҳақида қасам ичсин!- демоқда”,- дедилар.52Сулаймон: “Агар у ростгўй одам бўлса, унинг бошидан ерга битта сочи ҳам тушмайди. Агарда унда ёвузлик топилса, унда ўлади”,- деди. 53Подшоҳ Сулаймон одам юборди ва уни қурбонгоҳ олдидан олиб келдилар. У келиб, подшоҳ Сулаймонга таъзим қилди. Сулаймон унга: “Ўз уйингга бор”,- деди.Chapter 2
1Довуднинг ўлиш вақти етиб келди ва у ўз ўғли Сулаймонга васият қилиб, деди: 2“Мана, мен бутун ернинг йўлига тушиб кетмоқдаман, сен эса кучли ва жасур бўлгин. 3Мусонинг қонунида ёзилганидай, ўз Раббий Худойингнинг йўлларидан юриб, Унинг низомларига, Унинг амрларига, Унинг қарорлару фармонларига риоя қилиб, Раббий Худойингнинг аҳдини сақлагин, токи нимаики қилсанг, ҳамма ишда ва қаерга ўгирилсанг, ўша жойда доно бўлгин, 4токи Раббий мен ҳақимда: Агар сенинг ўғилларинг бор юрагидан ва бор қалби билан Менинг қаршимда ҳақиқатда юриш учун ўз йўлларини назорат қилишса, шунда сенинг наслингдан Исроилнинг тахтида ўтирадиган киши тўхтамайди, деб айтган Ўз сўзини амалга оширсин.5Яна: Сен Зеруйаҳнинг ўғли Йўаб менга нима қилганини, Исроил қўшинининг икки нафар лашкарбошиси Нернинг ўғли Абинер ва Йетернинг ўғли Амасага нима қилганини биласан. У уларни ўлдириб, ўз белидаги белбоғни ва оёқларидаги пойафзални қонга белаб, тинчлик вақтида уруш қонини тўкди. 6Ўз донолигинг бўйича ҳаракат қил, токи унинг оқарган сочини қабрга тинчлик билан қўйиб юбормагин.7Гилъадлик Барзиллайнинг ўғилларига эса шафқат кўрсат, токи улар сенинг дастурхонингдан овқатланувчилар орасида бўлсинлар, чунки мен сенинг аканг Абишаломдан қочганимда, улар менинг олдимга келган эдилар.8Мана, яна сенда Баҳуримдан беняминлик Геранинг ўғли Шимей ҳам бор. Мен Маханайимга кетаётганимда, у мени қаттиқ лаънат билан лаънатлади. Лекин у менга Йордан бўйида пешвоз чиқди ва мен унга: Мен сени қилич билан ўлдирмайман,- деб Раббий номи билан қасам ичдим. 9Сен эса уни жазосиз қолдирма, чунки сен доно кишисан ва унинг оқарган сочини қабрга қон билан тушириш учун уни нима қилишни биласан”.10Сўнг Довуд кўз юмиб, оталарига қўшилди ва Довуд шаҳрида дафн этилди. 11Довуднинг Исроил устидан ҳукмронлигининг вақти қирқ йил эди: у Хебронда етти йил ва Йерусалимда ўттиз уч йил ҳукмронлик қилди. 12Сўнг Сулаймон ўз отаси Довуднинг тахтида ўтирди ва унинг ҳукмронлиги жуда мустаҳкам эди.13Ҳагифнинг ўғли Адонийаҳ Сулаймоннинг онаси Батшебанинг олдига келди. Батшеба: “Тинчлик билан келдингми?”- деди. У: “Тинчлик билан,- деб жавоб берди,- 14Сизга гапим бор”. Батшеба: “Гапир”,- деди. 15Шунда у деди: “Сиз биласиз, подшоҳлик менга тегишли эди. Бутун Исроил бўлажак подшоҳ сифатида менга ўз нигоҳларини қаратар эди. Лекин подшоҳлик мендан йироқлашиб, укамга тегишли бўлди, чунки бу унга Раббийдан эди.16Энди эса фақат бир нарса сўрайман, мени рад қилманг”. У эса унга: “Сўрагин”,- деди. 17У: “Сиздан илтимос қиламан, подшоҳ Сулаймон билан гаплашинг, чунки у сизни рад қилмайди, токи у менга шунамлик Абишагани хотинликка берсин”,- деди. 18Батшеба: “Яхши, сен ҳақингда подшоҳга гапириб кўраман”,- деди.19Шунда Батшеба Адонийаҳ ҳақида гапириш учун подшоҳ Сулаймоннинг олдига кирди. Подшоҳ унинг қаршисида туриб, унга таъзим қилди ва ўз тахтига ўтирди. Подшоҳнинг онаси учун ҳам тахт ўрнатдилар ва у унинг ўнг қўли томонда ўтирди. 20Сўнгра Батшеба: “Менинг сенга кичик илтимосим бор, мени рад этма”,- деди. Подшоҳ унга: “Онам менинг, сўранг, мен сизни рад этмайман”,- деди. 21Шунда у: “Ўз аканг Адонийаҳга шунамлик Абишагани хотинликка бер”,- деди.22Подшоҳ Сулаймон онасига жавоб бериб: “Нима учун сиз Адонийаҳга шунамлик Абишагни сўрамоқдасиз? Унга подшоҳликни ҳам сўранг, чунки у менинг катта акам ва руҳоний Абиатар, Зеруйаҳнинг ўғли Йўаб унга дўст”,- деди. 23Сўнг подшоҳ Сулаймон Раббий номи билан қасам ичиб, деди: “Агар Адонийаҳ бу сўзни ўзининг жонига қасд қилиб гапирмаган бўлса, Худо менга буни ва буни қилсин, бундан ҳам ортиғини қилсин.24Энди мени мустаҳкамлаган, менинг отам Довуднинг тахтига мени ўтқизган ва Ўзи айтганидек, менинг хонадонимни барпо қилган Раббий тирик, энди Адонийаҳ ўлиши керак!” 25Шунда подшоҳ Сулаймон Йеҳойаданинг ўғли Бенайаҳни юборди, у эса Адонийаҳни яралади ва у ўлди.26Руҳоний Абиатарга эса подшоҳ: “Ўз далангга, Анатотга йўл ол! Сен ўлимга лойиқсан, бироқ мен сени ҳозир ўлдирмайман, чунки сен менинг отам Довуд қаршисида Раббий Худонинг Киботини кўтариб юрган ва отам нимага бардош берган бўлса, барчасига бардош берган эдинг”,- деди. 27Сулаймон Абиатарни Раббийнинг руҳонийлигидан четлаштирди ва Раббийнинг Шилўҳдаги Элий хонадони ҳақида айтган сўзи амалга ошди.28Бу ҳақидаги хабар Йўабга етиб келди. Йўаб Абишалом томонда бўлган бўлмаса ҳам, Адонийаҳ томонга ўтган эди. Шунинг учун Йўаб Раббийнинг Чодирига қочиб кетди ва қурбонгоҳнинг шохларини маҳкам ушлаб олди. 29Подшоҳ Сулаймонга Йўаб Раббийнинг Чодирига қочиб кетганини ва у қурбонгоҳ олдида эканини айтдилар. Сулаймон Йеҳойаданинг ўғли Бенайаҳни: “Бориб, уни ўлдир”,- деб юборди.30Шунда Бенайаҳ Раббийнинг Чодирига келиб, Йўабга: “Подшоҳ шундай демоқда: Чиқ!”- деди. У: “Йўқ, мен шу ерда ўлмоқчиман”,- деди. Бенайаҳ бу гапни яна подшоҳга етказиб: “Йўаб шундай демоқда ва менга шундай жавоб берди”,- деди. 31Подшоҳ унга деди: “У айтганидек қилгин, уни ўлдир ва уни кўмгин. Йўаб тўккан бегуноҳ қоннинг айбини мендан ва отамнинг хонадонидан олгин.32У икки нафар ўзидан кўра ҳақроқ ва яхшироқ бўлган кишиларни ўлдиргани учун Раббий унинг қонини унинг бошига солсин. У отам Довудга билдирмасдан, Исроилнинг лашкарбошиси Нер ўғли Абинерни ва Яҳудиянинг лашкарбошиси Йетер ўғли Амасани қилич билан ўлдирган. 33Уларнинг қони абадий Йўаб ва унинг авлодининг бошига тушсин, аммо Довудга, унинг авлодига, унинг хонадонига, унинг тахтига Раббийдан абадий тинчлик бўлсин!”34Йеҳойаданинг ўғли Бенайаҳ бориб, Йўабни яралаб ўлдирди. У саҳрода, ўз уйида дафн этилди. 35Сулаймон Йеҳойаданинг ўғли Бенайаҳни унинг ўрнига лашкарбоши қилиб қўйди, руҳоний Садокни эса, у Абиатарнинг ўрнига қўйди.36Подшоҳ одам юбориб, Шимейни чақиртирди ва унга деди: “Исроилда ўзингга уй қуриб, шу ерда яша ва бу ердан ҳеч қаерга чиқма. 37Шуни билгинки, сен шаҳардан чиқиб, Кедрон анҳоридан ўтган куниёқ ўласан ва сенинг қонинг ўз бошингда бўлади”. 38Шимей подшоҳга: “Маъқул, менинг ҳукмдорим подшоҳ қандай буюрса, қулингиз худди шундай қилади”,- деди. Шундай қилиб, Шимей Йерусалимда узоқ вақт яшади.39Лекин уч йилдан сўнг, Шимейнинг икки нафар қули Гат подшоҳи Маақаҳ ўғли Ақишнинг олдига қочиб кетдилар. Шимейга: “Мана, сенинг қулларинг Гатда”,- деб хабар беришди. 40Шимей туриб, эшагини эгарлади ва ўз қулларини излашга Гатга, Ақишнинг олдига йўл олди. Шимей бориб, Гатдан ўз қулларини қайтариб олиб келди.41Сулаймонга Шимей Йерусалимдан Гатга борганини ва қайтиб келганини етказдилар. 42Шунда подшоҳ одамларни юбориб, Шимейни чақиртирди ва унга деди: “Мен сенга Раббий номи билан қасам ичтириб, сени: Билгин, сен шаҳардан чиқиб, бирон жойга борган куниёқ ўласан, деб огоҳлантирган эмасмидим? Сен эса: Мен эшитган бу сўз менга маъқул, деб жавоб берган эмасмидинг?43Нима учун сен Раббий қаршисидаги қасамга ва мен сенга буюрган амрга амал қилмадинг?” 44Подшоҳ Шимейга яна: “Сен биласан ва менинг отам Довудга қилган барча ёвузликларингни сенинг юрагинг билади. Шунинг учун Раббий сенинг ёвузликларингни ўзингнинг бошингга солсин!45Сулаймон эса баракалансин ва Довуднинг тахти Раббийнинг қаршисида тебранмас бўлсин!” 46Сўнг подшоҳ Йеҳойаданинг ўғли Бенайаҳга буюрди ва у бориб, Шимейни яралади, у эса ўлди. Шоҳлик эса Сулаймоннинг қўлида мустаҳкамланди.Chapter 3
1Сулаймон Миср подшоҳи фиръавни билан қариндош бўлди, у фиръавннинг қизини хотинликка олди. Сулаймон ўзининг уйини, Раббийнинг уйини ва Йерусалимнинг атрофидаги деворларни қуриб битирмагунича, ўз хотинини Довуднинг шаҳрига жойлаштирди. 2Халқ ҳануз тепаликларда қурбонликлар келтирар эди, чунки ўша кунларгача Раббийнинг номига уй қурилмаган эди. 3Сулаймон отаси Довуднинг низомлари бўйича юриб Раббийни севди, лекин у ҳам тепаликларда қурбонликлар келтирар ва тутатқи тутатар эди.4Подшоҳ қурбонлик келтириш учун Гибъўнга борди, чунки у ерда бош қурбонгоҳ бор эди. Сулаймон ўша қурбонгоҳда мингта тамоман ёндириш қурбонлиги келтирди. 5Гибъўнда Раббий Сулаймонга тунда тушида намоён бўлди ва Худо: “Сўра, сенга нима берай?”- деди.6Сулаймон шундай деди: “Ўз қулинг Довуд, менинг отам Сенинг қаршингда ҳақиқатда, ҳақликда ва Сенинг қаршингда софдиллик билан юргани учун Сен унга буюк шафқат кўрсатдинг. Шунингдек, Сен унга бу буюк шафқатни асраб қолиб, унинг тахтида ўтирадиган ўғилни унга ҳадя этдинг, бу эндиликда амалга ошди.7Энди, менинг Раббий Худойим, Сен отам Довуднинг ўрнига Ўз қулингни шоҳ қилиб қўйдинг, лекин мен ёш боламан ва мен қандай чиқиб киришни билмайман. 8Сенинг қулинг – Сен танлаган халқнинг, сонининг кўплигидан ҳисоблаб ҳам бўлмайдиган, саноғига ҳам етиб бўлмайдиган халқнинг орасидадир. 9Сенинг халқингни ҳукм қилиш ва нима ёмон, нима яхши эканлигини фарқлай олиш учун Ўз қулингга доно юрак ато қилгин, чунки ким Сенинг бу кўп сонли халқингни бошқара олади?”10 Сулаймон шуни сўрагани Раббийга маъқул бўлди. 11Худо унга деди: “Сен шуни сўраганинг, ўзингга узоқ умр, бойлик ва ўз душманларингни жонини сўрамаганинг, балки тўғри ҳукм чиқариш учун донолик сўраганинг учун 12мана, Мен сенинг сўзингни амалга ошираман: мана, Мен сенга шундай доно ва идрокли юрак бераманки, сендан олдин сенга ўхшагани бўлмаган ва сендан кейин сенга ўхшагани бўлмайди.13Яна Мен сенга сен сўрамаган нарсаларни: бойлик ва шуҳратни бераманки, сенинг барча кунларингда подшоҳлар орасида сенга ўхшаши бўлмайди. 14Агар сен отанг Довуд каби Менинг низомларимни, Менинг амрларимни сақлаб, Менинг йўлларимдан юрсанг, унда Мен сенинг умрингни ҳам узайтираман”.15Сулаймон уйғониб кетди ва, мана, бу туш эди. У Йерусалимга борди ва Раббийнинг Аҳд Киботи олдида туриб, тамоман ёндириш қурбонликлари ва тинчлик қурбонликлари келтириб, ўзининг барча хизматкорлари учун катта базм уюштирди.16Шунда подшоҳнинг олдига иккита зинокор аёл келиб, унинг қаршисида турди. 17Аёллардан бири деди: “Оҳ, менинг ҳукмдорим! Мен ва бу аёл битта уйда яшаймиз. Мен шу уйда унинг олдида бола туғдим.18Мен туққанимдан уч кундан кейин, бу аёл ҳам туғди. Биз уйда бирга эдик ва уйда биз билан бирга ҳеч қандай бошқа одам йўқ эди, уйда фақат иккимиз эдик. 19Тунда бу аёлнинг боласи ўлди, чунки у уни босиб олган эди. 20Шунда у тунда туриб, мен, сизнинг қулингиз ухлаб ётганида, менинг боламни ёнимдан олди ва уни ўзининг кўксига қўйди. Ўзининг ўлик боласини эса менинг кўксимга қўйди.21Мен эрталаб ўғлимни овқатлантириш учун турдим ва мана, у ўлган эди. Мен унга эрталаб диққат билан қараганимда эса, у мен туққан менинг ўғлим эмас эди”. 22Бошқа аёл: “Йўқ, менинг ўғлим тирик, сенинг ўғлинг эса ўлган”,- деди. Биринчиси эса: “Йўқ, сенинг ўғлинг ўлган, меники эса тирик!”- деди. Улар шоҳнинг олдида шундай дейишар эди.23Подшоҳ деди: “Буниси: Менинг ўғлим тирик, сенинг ўғлинг эса ўлган, демоқда. Униси эса: Йўқ, сенинг ўғлинг ўлган, менинг ўғлим эса тирик, демоқда”. 24Шунда подшоҳ: “Менга қилич келтиринглар!”- деди. Подшоҳга қилич келтирдилар. 25Подшоҳ: “Тирик болани иккига бўлинглар ва ярмини бирига, ярмини бошқасига беринглар!”- деди.26Ўғли тирик бўлган аёл подшоҳга сўзлаб: “Оҳ, менинг ҳукмдорим, бу тирик болани унга беринг, уни ўлдирманг!”- деди, чунки у ўз ўғлига раҳми келганидан, бутун ичи ҳаяжонга тўлган эди. Бошқаси эса: “У сенга ҳам, менга ҳам бўлмасин, уни чопинглар!”- деди. 27Подшоҳ жавоб бериб: “Бу тирик болани бу аёлга беринглар, уни ўлдирманглар. У унинг онасидир!”- деди. 28Подшоҳ қандай ҳукм қилганини бутун Исроил эшитди ва улар подшоҳдан қўрқа бошладилар, чунки унда суд қилиш учун Худонинг донолиги борлигини кўрдилар.Chapter 4
1Подшоҳ Сулаймон бутун Исроил устидан подшоҳ эди. 2Мана булар – унинг қўл остидаги бошлиқлар эдилар: руҳоний Садокнинг ўғли Азарийаҳ, 3Шибанинг ўғиллари Элиҳореф ва Ахийаҳ котиблар, Аҳилуднинг ўғли Йеҳошафат тарихчи, 4Йеҳойаданинг ўғли Бенайаҳ лашкарбоши, Садок ва Абиатар эса руҳонийлар,5Натаннинг ўғли Азарийаҳ назоратчиларга бошлиқ, Натаннинг ўғли руҳоний Забут подшоҳнинг дўсти, 6Аҳишар подшоҳнинг хонадони устидан бошлиқ, Абданинг ўғли Адонирам эса солиқларнинг устидан бошлиқ.7Сулаймоннинг Исроил устидан ўн иккита назоратчиси бор эди. Улар подшоҳга ва унинг хонадонига озиқ‑овқат етказиб турар эдилар. Ҳар бир назоратчи йилнинг бир ойида озиқ‑овқат етказиб туриши керак эди. 8Мана уларнинг исмлари: Эфрайим тоғида Бен-Хур эди. 9Маказда, Шаалбимда, Бейт-Шемешда, Элон ва Бейт-Хананда Бен-Декар эди. 10Арубофда Бен-Ҳесед эди. У яна Сўкоҳ ва Ҳефер устида ҳам бўлган.11Бутун Новоҳ-Дор ҳудуди устида Бен‑Абинадаб эди. Сулаймонинг қизи Тават унинг хотини эди. 12Таанаҳ ва Мегиддода Аҳилуднинг ўғли Баанаҳ эди. У яна Йезреэл остидаги Заретан олдидаги Бейт-Шеандан то Абел-Мехолаҳгача, ҳатто Йокмеҳамдан наригача бутун юрт устида ҳам бўлган. 13Гилъаддаги Рамўтда Бен‑Гебер эди. У яна Гилъаддаги Манашеҳ ўғли Йаирнинг шаҳарлари, шунингдек, Башандаги Аргоб вилояти, деворли ва мис дарвозали олтмишта катта шаҳар устида ҳам бўлган. 14Маханайимда Иддонинг ўғли Аҳинадаб эди.15Нафтали ерида Охимаас эди. У ўзига Сулаймоннинг қизи Босиматни хотинликка олган эди. 16Ашернинг ери ва Беалотда Хушайнинг ўғли Баана эди. 17Иссохор ерида Паруйахнинг ўғли Йеҳошафат эди.18Бенямин ерида Элаҳнинг ўғли Шимей. 19Гилъад ерида, яъни Амўрлик подшоҳи Сихоннинг ерида ва Башан подшоҳи Огнинг ерида Урийнинг ўғли Гебер эди. У Гилъадда назоратчи эди.20Денгиз бўйидаги қум каби кўп сонли Яҳудо ҳамда Исроил еб‑ичар ва шодланар эди. 21Сулаймон Фурот дарёсидан Пелишт еригача ва Мисрнинг чегарасигача барча шоҳликлар устидан ҳукмронлик қилар эди. 22Сулаймоннинг ҳар кунги озуқаси қуйидагилардан иборат эди: ўттиз кор буғдой уни ва олтмиш кор бошқа унлар; 23ўнта семиртирилган ҳўкиз, йигирмата яйловдан келтирилган ҳўкиз, буғу, кийик, оққуйруқ ва семиртирилган қушлардан ташқари юзта қўй эди.24Зеро дарёнинг у томонидаги Типсаҳдан Газагача бутун ер устидан ва дарёнинг бу томонидаги барча подшоҳлар устидан Сулаймон ҳукмронлик қилар эди. У атрофидаги барча мамлакатлар билан тинчликда эди. 25Шундай қилиб, Сулаймоннинг барча кунларида Дандан то Беир-Шебагача Яҳудо ва Исроилнинг ҳар бир одами ўзининг узумзори остида ва анжир дарахти остида хотиржам яшар эди.26Сулаймонинг отхоналарида аравалар учун қирқ мингта ва отлиқлар учун ўн икки мингта от бор эди. 27Ўша назоратчилар подшоҳ Сулаймонга, шоҳнинг дастурхонига керакли барча нарсаларни ҳар бири ўзининг ойида келтириб берар ва ҳеч нарсанинг камчилигига йўл қўймас эдилар. 28Ҳар бири ўз навбатида, подшоҳ яшайдиган жойга от ва хачирлар учун арпа ҳамда сомонни ҳам етказиб берар эди.29Худо Сулаймонга донолик, ўта буюк идрок ва денгиз қирғоғидаги қум каби кенг ақл берди. 30Сулаймоннинг донолиги барча шарқ ўғилларининг ҳамда Мисрнинг бор донолигидан юқори эди. 31У барча одамлардан доно эди. У эзраҳлик Эйтандан, Маҳолнинг ўғиллари Ҳейман, Калкол ва Дардадан ҳам донороқ эди. Атрофидаги барча халқлар орасида унинг исми шарафда эди.32У уч мингта ҳикмат айтди ва унинг бир минг бешта қўшиғи бор эди. 33У Лебанондаги кедрдан то девордан ўсиб чиқадиган ҳиссопгача дарахтлар ҳақида сўзлади. У ҳайвонлар, қушлар, судралиб юрувчилар ва балиқлар ҳақида ҳам сўзлади. 34Сулаймоннинг донолиги ҳақида эшитиб, унинг донолигини эшитиш учун барча халқлардан ва барча подшоҳликлардан келар эдилар.Chapter 5
1Тир подшоҳи Хирам, Сулаймонни отасининг ўрнига подшоҳликка мойлаганини эшитганида, ўз қулларини унинг олдига юборди, чунки Хирам бутун ҳаёти давомида Довуд билан дўст эди. 2Сулаймон ҳам Хирамнинг олдига одам юбориб, деди: 3”Сиз биласизки, менинг отам Довуд атрофидаги халқлар билан жанг қилаётиб, Раббий уларни унинг оёғининг товони остига бўйсундирмагунича у ўз Раббий Худосининг номига уй қура олмади.4Эндиликда эса Раббий Худо менга ҳар томондан тинчлик ато этди: душман ҳам йўқ, ёвуз ғовлар ҳам йўқ. 5Мана, Раббий менинг отам Довудга: Мен сенинг ўрнингга сенинг тахтингга ўтқизадиган ўғлинг, Менинг номимга уй қуради,- деб айтганидек, мен ўз Раббий Худойимнинг номига уй қурмоқчиман.6Шундай қилиб, мен учун Лебанондан кедрларни кесишни буюринг. Мана, менинг қулларим сизнинг қулларингиз билан бирга бўлади. Мен сизга қулларингиз учун сиз белгилайдиган тўловни бераман, чунки сиз биласизки, бизда сидўнликлар каби дарахтларни кеса оладиган одамлар йўқ”.7Хирам Сулаймоннинг бу гапларини эшитганида, жуда хурсанд бўлиб: “Бу кўп сонли халқни бошқариш учун Довудга доно ўғил берган Раббий бу кун муборак бўлсин!”- деди. 8Сўнг Хирам Сулаймоннинг олдига одам юбориб, деди: “Сен менинг олдимга нима мақсадда одам юборганингни диққат билан тингладим. Сенинг кедр ва сарв дарахтлари ҳақидаги барча истакларингни амалга ошираман.9Менинг қулларим уларни Лебанондан денгиз олдига олиб келадилар, мен эса уларни денгиз орқали сен менга белгилайдиган жойга кемаларда олиб бораман. Мен уларни ўша ерда тахлайман ва сен оласан. Сен ҳам менинг истагимни бажаргин: менинг хонадонимга нон етказиб бергин”.10Шундай қилиб, Хирам Сулаймонга у истаганича кедр ва сарв дарахтлари етказиб бера бошлади. 11Сулаймон эса Хирамга унинг хонадони озиқланиши учун йигирма минг кор буғдой ва йигирма кор тоза зайтун ёғи берди. Сулаймон Хирамга ҳар йили шунчадан бериб турди. 12Раббий Сулаймонга ваъда берганидай, унга донолик берди. Сулаймон билан Хирамнинг ораси тинч эди ва улар ўзаро иттифоқ туздилар.13Подшоҳ Сулаймон бутун Исроилни мажбурий ишга чорлади, ўттиз минг киши мажбурий ишга боришлари керак эди. 14У уларни Лебанонга, ҳар ой навбатма‑навбат ўн мингтадан юборар эди. Улар бир ой Лебанонда, икки ой эса ўз уйларида бўлар эдилар.15Яна Сулаймоннинг етмиш минг нафар юк ташувчиси ва саксон минг нафар тоғда тош йўнувчиси бор эди. 16Булар ― меҳнат қилаётган халқни назорат қилиш учун Сулаймон иш бошқарувчи қилиб қўйган уч минг уч юз кишидан ташқари эди.17Подшоҳ уйнинг пойдевори учун катта тошлар, қимматбаҳо тошлар ва йўнилган тошлар келтиришни буюрди. 18Уларни Сулаймоннинг ишчилари, Хирамнинг ишчилари ва гебалийликлар йўнар эдилар. Улар уйни қуриш учун дарахт ва тошларни тайёрлар эдилар.Chapter 6
1Исроил ўғилларининг Миср еридан чиққанларининг тўрт юз саксонинчи йилида, Сулаймоннинг Исроил устидан ҳукмронлигининг тўртинчи йилида, иккинчи ой бўлмиш Зиф ойида Сулаймон Раббийга маъбад қуришни бошлади. 2Подшоҳ Сулаймон Раббийга қурган маъбаднинг узунлиги олтмиш тирсак, эни ва бўйи ўттиз тирсак эди.3Маъбаднинг олдидаги даҳлиз маъбаднинг энига мос равишда йигирма тирсак узунликда ва маъбад олдида ўн тирсак кенгликда эди. 4Шунингдек, уй учун нақшинкор ромли деразалар қилди.5У маъбаднинг деворлари ёнида, маъбаднинг ёнида ва Муқаддаслар‑Муқаддаси ёнида айланасига уч қаватли қурилиш қилиб, уларни айланасига ён томондаги хоналар қилди. 6Қурилишнинг пастки қаватининг эни беш тирсак, ўртадагисининг эни олти тирсак, учинчисининг эни етти тирсак эди. Қурилиш маъбаднинг деворларига тегмаслиги учун маъбаднинг ташқи томонида токчалар қилинган эди.7Маъбад қурилаётганида, қурилишга йўнилган тошлар ишлатилар эди. Маъбад қурилаётган вақтда унда болғанинг ҳам, новтешанинг ҳам, бошқа бирор темир асбобнинг ҳам товуши эшитилмас эди. 8Пастки қаватнинг кириш қисми маъбаднинг ўнг томонида эди. Айлана зиналардан ўрта қаватга чиқилар, ўрта қаватдан эса учинчи қаватга чиқилар эди.9У маъбадни қуриб тугатди ва маъбадни кедр ёғочлари билан қоплади. 10Бутун маъбаднинг атрофига беш тирсак баландликдаги ён хоналар қурди. Улар маъбад билан кедр ёғочлари воситасида бирлаштирилган эди.11Сулаймонга Раббийнинг сўзи келиб, унга шундай дейилган эди: 12“Мана, сен маъбад қурмоқдасан. Агар сен Менинг низомларим бўйича юрсанг, Менинг қоидаларим бўйича йўл тутсанг ва Менинг барча амрларим бўйича йўл тутиб, уларга амал қилсанг, унда Мен сенинг отангга айтган Ўз сўзимни сенда амалга ошираман 13ҳамда Мен Исроил ўғиллари орасида яшайман ва Ўз халқим Исроилни тарк этмайман”.14Шундай қилиб, Сулаймон маъбадни қурди ва уни битказди. 15У маъбаднинг ичкаридаги деворларини кедр дарахтидан қилди. Маъбаднинг ичини ердан шифтгача ёғоч билан қоплади ва маъбаднинг ерини сарв тахталари билан қоплади.16Маъбаднинг орқа томонида, чеккасидан йигирма тирсак ичкарида девор қурди. Деворлар ва шифтни кедр тахталари билан қоплади ва Муқаддаслар-Муқаддаси учун Муқаддасгоҳ қурди. 17Маъбад, яъни маъбаднинг олд қисми қирқ тирсак эди. 18Маъбаднинг ичидаги кедр билан қопланган деворларда ғунча ва очилаётган гулларга ўхшаш нақшлар ўйилган эди. Ҳамма жой кедр билан қопланган бўлиб, тошлар кўринмас эди.19У маъбаднинг ичидаги Муқаддаслар‑Муқаддасини Раббийнинг Аҳд Киботини қўйиш учун тайёрлади. 20Муқаддаслар‑Муқаддасининг узунлиги йигирма тирсак, эни йигирма тирсак ва баландлиги йигирма тирсак эди. У уни соф олтин билан қоплади, шунингдек, кедрдан қилинган қурбонгоҳни ҳам олтин билан қоплади.21Сулаймон маъбаднинг ичини соф олтин билан қоплади, Муқаддаслар‑Муқаддасининг олдидан олтин занжирлар тортди ва уни олтин билан қоплади. 22У бутун маъбадни охиригача олтин билан қоплади. Муқаддаслар‑Муқаддаси олдидаги қурбонгоҳни ҳам бутунлай олтин билан қоплади.23Муқаддаслар‑Муқаддаси ичида зайтун дарахтидан бўйи ўн тирсак бўлган иккита керуб ясади. 24Керубнинг биринчи қаноти беш тирсак ва иккинчи қаноти ҳам беш тирсак эди. Унинг биринчи қанотининг чеккасидан иккинчи қанотининг чеккасигача ўн тирсак эди. 25Иккинчи керуб ҳам ўн тирсак эди. Иккала керуб ҳам бир хил ўлчамда ва бир хил кўринишда эди. 26Биринчи керубнинг бўйи ўн тирсак, иккинчи керубнинг бўйи ҳам худди шундай эди.27У керубларни маъбаднинг ички қисмига қўйди. Керубларнинг қанотлари ёйилган ва бир керубнинг қаноти бир деворга, бошқа керубнинг қаноти эса бошқа деворга тегиб турар эди. Уларнинг бошқа қанотлари эса маъбаднинг ўртасида бир-бирига тегиб турар эди. 28У керубларни олтин билан қоплади.29У маъбаднинг барча деворларининг ташқи ва ички томонларига айланасига керубларнинг, палма дарахтларининг, гуллаётган гулларнинг тасвирини нақш қилиб ўйдирди. 30У маъбаднинг ички ва олди томонини олтин билан қоплади.31Муқаддаслар‑Муқаддасининг кириш қисми учун зайтун дарахтидан беш бурчак ромли эшик ясади. 32Зайтун дарахтидан қилинган эшикнинг иккала ярмига ўйма керублар, палмалар, гуллаётган гуллар ясади ва олтин билан қоплади. У керубларни ҳам, палмаларни ҳам олтин билан қоплади.33Маъбаднинг кириш қисмига зайтун дарахтидан тўрт бурчакли ромлар 34ва сарв дарахтидан иккита эшик қилди. Биринчи эшикнинг иккала ярми очилиб-ёпиладиган, иккинчи эшикнинг ҳам иккала ярми очилиб-ёпиладиган эди. 35У уларга керубларни, палмаларни, гуллаётган гулларни ўйиб ясади ва нақш устини олтин билан қоплади.36У уч қатор йўнилган тошлардан ва бир қатор кедр ёғочидан иборат қилиб ички ҳовлини қурди.37Тўртинчи йилнинг Зиф ойида у Раббийнинг маъбадининг пойдеворини ўрнатди. 38Ўн биринчи йили эса, саккизинчи ой бўлмиш Бул ойида, у маъбадни барча буюмлари билан бирга ва олдиндан белгиланган лойиҳасига кўра тугатди. Шундай қилиб, у маъбадни етти йил қурди.Chapter 7
1 Сулаймон ўз уйини эса ўн уч йил қурди ва бутунлай уйини битказди. 2У ўз уйини ҳам Лебанон дарахтидан қурди. Унинг узунлиги юз тирсак, эни эллик тирсак, баландлиги ўттиз тирсак бўлиб, тўрт қатор кедрли устунларда қурилган ва устунларга кедр ёғочлари қўйилган эди.3Ҳар қаторда ўн бештадан қўйилган қирқ бешта устун устидаги ёғочлар кедр билан қопланган эди. 4Дераза ромлари уч қатор ва деразалар уч қатор бўлиб, бир-бирига қарама-қарши жойлашган эди. 5Барча эшик ва эшик ромлари тўртбурчак эди. Уларнинг ҳам деразалари бир-бирига қарама‑қарши жойлашган бўлиб, уч қатордан иборат эди.6У устунлардан уйнинг даҳлизини ясади: унинг узунлиги эллик тирсак, эни ўттиз тирсакдан иборат бўлиб, унинг олд қисмида равоқ бор эди, унинг олдида эса устунлар ҳамда бўсаға қилди.7Яна тахт ўрнатилган даҳлиз, ҳукм қилиш учун ҳукм қилиш даҳлизи қилди ва унинг тагини тўлиқ кедр билан қоплади.8У яшайдиган уйда, даҳлизнинг ортидаги бошқа ҳовли худди шундай услубда эди. Сулаймон ўзига хотинликка олган фиръавн қизининг уйида ҳам худди шундай даҳлиз қурди.9Буларнинг барчаси пойдеворидан бўртиқларигача ва ташқи томонидан катта ҳовлигача ўлчами бўйича йўнилган, ички ва ташқи томонидан арра билан кесилган қимматбаҳо тошлардан қилинган эди. 10Уйнинг пойдевори қимматбаҳо тошлардан, катта тошлардан: ўн тирсак ва саккиз тирсак тошлардан бўлиб,11уларнинг устидан ўлчами бўйича йўнилган қимматбаҳо тошлар ва кедр қўйилган эди. 12Катта ҳовли айланасига уч қатор йўнилган тошлар ва бир қатор кедр ёғочлари билан ўралган эди. Раббий маъбадининг ички ҳовлиси ва маъбаднинг даҳлизи ҳам худди шундай эди.13Подшоҳ Сулаймон одам юбориб, Тирдан Хирам, деб аталган одамни келтирди. 14У Нафтали қабиласидаги бир беванинг ўғли бўлиб, унинг ўлган отаси тирлик мисгар эди. Хирам мисдан ҳар хил нарсалар ясаш учун қобилиятга, маҳоратга ва тажрибага эга эди. У подшоҳ Сулаймоннинг олдига келиб, унинг ҳамма ишларини қилиб берди.15У иккита мис устун ясади, уларнинг ҳар бирининг баландлиги ўн саккиз тирсак эди. Ўн икки тирсакли тасма бу иккала устунни айланасига ўраб турар эди. 16У устунларнинг устига қўйиш учун мисдан иккита қуйма тож ясади. Бир тожнинг баландлиги беш тирсак ва бошқа тожнинг баландлиги ҳам беш тирсак эди. 17Устунларнинг устидаги тож учун тўқима тўр ва занжирчалар шаклида тасмачалар ясади: улар бир тожда еттита ва бошқа тожда ҳам еттита эди.18Шундай қилиб, у устунлар ва устунларнинг устидаги тожларни қоплаб туриш учун тўрнинг атрофига икки қатор анор нақшини солди. Бошқа тож учун ҳам худди шундай қилди. 19Даҳлизнинг устунлари тепасида тожлар лолагул шаклида қилинган бўлиб, бўйи тўрт тирсак эди.20Иккала устуннинг устидаги тожларда, тўрнинг ёнидаги бўртиқ устида анорлар шакли ўйилган эди. Бошқа тожда ҳам айланасига қатор қилиб, икки юзта анор шакли ўйилган эди. 21У устунларни маъбаднинг даҳлизига ўрнатди. У бир устунни ўнг томонга ўрнатиб, унга Йахин, деб ном берди ва бошқа устунни чап томонга қўйиб, унга Бўаз, деб ном берди. 22Устунларнинг устига лолагулга ўхшаш қилиб ясалган тожларни қўйди. Шу тарзда, устунларни ясаш иши якунига етди.23Сўнг мисдан қуйма денгиз ясади. У бир четидан бошқа четигача ўн тирсак бўлиб, у тўлиқ юмалоқ эди. Унинг баландлиги беш тирсак эди. Ўттиз тирсакли тасма уни айланасига ўраб турар эди. 24Унинг чеккаларининг остидан уни ғунча шакли ўраб турар эди. Улар бир тирсакда ўнтадан бўлиб, денгизни ҳамма томонидан икки қават бўлиб ўраб турар эди. Ғунча шакли денгиз билан бир қилиб қуйилган эди.25У ўн иккита ҳўкизнинг устида турар эди: улардан учтаси шимол томонга қараб турар, учтаси ғарб томонга қараб турар, учтаси жануб томонга қараб турар ва учтаси шарқ томонга қараб турар эди. Денгиз уларнинг устида турар ва уларнинг орқа томони унинг ичкари томонига қаратилган эди. 26Унинг қалинлиги бир қарич бўлиб, унинг четлари косанинг четига, очилаётган гулсафсарга ўхшаш қилинган эди. У икки минг бат сиғимига эга эди.27Сўнг у мисдан ўнта таглик қилди. Ҳар бир тагликнинг узунлиги тўрт тирсак, эни тўрт тирсак ва баландлиги уч тирсак эди. 28Тагликларнинг кўриниши қуйидагича: уларнинг чегаралари ромлар орасида эди. 29Ромлар орасидаги чегараларда шерлар, ҳўкизлар ва керублар тасвирланган эди. Шунингдек, ромларда, шерлар ва ҳўкизлардан юқорида ҳамда пастда сершох гулчамбар қилинган эди.30Ҳар бир тагликнинг тўрттадан мис ғилдираги ва мис ғилдирак ўқи бор эди. Унинг тўрттала бурчагида елка каби бўртиқ бўлиб, бу қуйма бўртиқлар пастда, коса остида, ҳар бир гулчамбарнинг ёнида эди. 31Ички гулчамбардан юқоригача бўлган тешик бир тирсак эди. Унинг тешиги юмалоқ, устунларнинг супачаси каби бир ярим тирсак бўлиб, унинг тешиги атрофига нақшлар урилган эди. Лекин ён деворлари юмалоқ эмас, тўртбурчак эди.32Чегараларнинг остида тўртта ғилдирак ва тагликларда ғилдиракларнинг ўқлари бор эди. Ҳар бир ғилдиракнинг баландлиги бир ярим тирсак эди. 33Ғилдиракларнинг тузилиши худди араваларнинг ғилдираклари каби эди. Уларнинг ўқлари, тўғинлари, кегайлари ва гупчакларининг ҳаммаси қуйма эди.34Ҳар бир тагликнинг тўрттала бурчагида тўртта бўртиқ бор эди. Тагликнинг бўртиқлари унинг ўзи билан бир бутун эди. 35Тагликнинг устида ярим тирсак баландликда юмалоқ гумбазча бор эди. Тагликнинг устидаги унинг дастаси ва чегаралари унинг ўзи билан бир бутун эди.36У унинг дастасининг юзасига ва унинг деворларига, қаерда бўш жой бўлса, керубларнинг, шерлар ва палмаларнинг нақшини солди. Уларнинг атрофига эса сершох гулчамбарлар нақшини солди. 37У ўнта шунақа устун қилди. Уларнинг барчаси бир хил қуйилган, бир хил ўлчамга ва бир хил шаклга эга эди.38У мисдан ўнта ювингич ясади. Ҳар бир ювингичга қирқ бат сув сиғар эди. Ҳар бир ювингич тўрт тирсак ва ҳар бир ювингич ўнта тагликнинг бирининг устида турар эди. 39Сўнгра у тагликларнинг бештасини маъбаднинг ўнг томонига ва бештасини маъбаднинг чап томонига қўйди, денгизни эса маъбаднинг ўнг томонига, шарқий‑жануб томонига қўйди.40Хирам ювингичлар, кураклар ва косаларни ясади. Шундай қилиб, Хирам Раббийнинг маъбади учун подшоҳ Сулаймонга қилиб берган барча ишларни якунлади. Булар қуйидагилар эди: 41Иккита устун, устунларнинг тепасидаги тожларнинг косачалари, бу косачаларини қоплаш учун иккита тўр,42иккита тўр устида икки қатор тўрт юзта анор, 43ўнта таглик ва тагликлар устида ўнта ювингич,44битта денгиз ва денгиз остида ўн иккита ҳўкиз, 45тоғоралар, кураклар ҳамда косалар. Хирам Раббийнинг маъбади учун подшоҳ Сулаймонга ясаган барча нарсалар сайқалланган мисдан эди.46Подшоҳ уларни Йордан атрофида, Суккот ва Заретан орасидаги лой ерда қуйди. 47Сулаймон ушбу барча нарсаларни ўз жойига қўйди. Уларнинг ҳаддан зиёд кўплиги сабабли мисларнинг вазни аниқланмади.48Сулаймон Раббийнинг маъбадидаги барча нарсаларни ясади: олтин қурбонгоҳни, тақдим нонлари турадиган олтин хонтахтани, 49Муқаддасгоҳнинг олдида, яъни бештаси унинг ўнг томонида ва бештаси унинг чап томонида турадиган олтин чироқпояни, олтин гулларини, чироқлари ва қисқичларини,50шунингдек, олтин идишларни, пичоқларни, косаларни, оташкуракларни, тутатқидонларни, Муқаддаслар-Муқаддасидаги ички маъбаднинг эшигидаги ва маъбаднинг эшигидаги олтин илгакларни ясади.51Шундай қилиб, подшоҳ Сулаймон Раббийнинг маъбади учун қилган барча ишлар тугалланди. Сулаймон отаси Довуд Худога бағишлаган нарсаларни келтирди: кумуш, олтин ва бошқа нарсаларни Раббий маъбадининг хазинасига топширди.Chapter 8
1Сўнгра Довуднинг шаҳридан, яъни Сиондан Раббийнинг Аҳд Киботини келтириш учун Сулаймон Исроилнинг оқсоқолларини, барча қабилабошиларини, Исроил ўғилларининг авлод бошлиқларини Йерусалимга, подшоҳ Сулаймоннинг олдига чақиртирди. 2Шунда подшоҳ Сулаймоннинг олдига барча исроилликлар еттинчи ой бўлмиш Этаним ойида байрамга йиғилдилар.3Исроилнинг барча оқсоқоллари келдилар ва руҳонийлар Аҳд Киботини кўтардилар. 4Улар Раббийнинг Аҳд Киботини, Йиғин Чодирини ва Муқаддас Чодирда бўлган барча нарсани кўтариб бордилар. Уларни руҳонийлар ва левитлар кўтариб бордилар. 5Подшоҳ Сулаймон ва унинг олдига йиғилган барча Исроил жамоаси, ҳўкиз ва қўйларни қурбонликка келтириб, Аҳд Киботи олдидан борар эдилар. Қурбонликларнинг кўплигидан уларни санаш ва аниқлашнинг иложи йўқ эди.6Руҳонийлар Раббийнинг Аҳд Киботини ўз жойига, маъбаднинг муқаддасгоҳига, Муқаддаслар-Муқаддасига, керубларнинг қанотлари остига киргизиб қўйдилар. 7Чунки керублар ўз қанотларини Аҳд Киботи жойининг устидан ёзиб турар эди. Шундай қилиб, керублар Аҳд Киботини ҳамда унинг ходаларини юқоридан қоплаб турар эди. 8Ходалар шундай чиқариб қўйилдики, ходаларнинг бош қисми Муқаддасгоҳ олдидаги муқаддасгоҳда кўриниб турар, лекин ташқарида кўринмас эди. Улар ҳозирги кунга қадар ўша жойдадир.9Раббий Исроил ўғиллари билан улар Миср еридан чиққанларида аҳд тузганида, Мусо Хоребда унинг ичига солган иккита тош лавҳадан бўлак Аҳд Киботида бошқа ҳеч нарса йўқ эди. 10Руҳонийлар муқаддасгоҳдан чиққанларида, Раббийнинг уйини булут тўлдирди. 11Шунда руҳонийлар булут туфайли хизматда тик тура олмадилар, чунки Раббийнинг шуҳрати Раббийнинг маъбадини тўлдирди.12Шунда Сулаймон деди: “Раббий айтдики, У қалин зулматда яшайди. 13Мен Сенга макон бўлиши учун маъбад, Сен абадий яшашинг учун жой қурдим”.14Подшоҳ юзи билан ўгирилиб, исроилликларнинг бутун йиғинини дуо қилди. Исроилликларнинг бутун йиғини тик турар эди. 15У деди: “Менинг отам Довудга Ўз оғзи билан айтган сўзини эндиликда Ўз қўли билан амалга оширган Исроилнинг Раббий Худоси муборакдир! У бундай деган эди: 16Мен Ўз халқим Исроилни Миср еридан олиб чиққан кундан бошлаб, у ерда Менинг номим бўлиши учун уй қурилишига Исроил қабилаларидан бирорта ҳам шаҳарни танлаган эмас эдим. Бироқ Менинг халқим Исроил устидан бош бўлиши учун Мен Довудни танладим.17Менинг отам Довуднинг юрагида Исроилнинг Раббий Худосининг номига маъбад қуриш нияти бор эди. 18Лекин Раббий отам Довудга деди: Менинг номимга маъбад қуриш юрагингда бор экан. Бу сенинг юрагингда борлиги яхши. 19Бироқ маъбадни сен қурмайсан, балки сенинг белингдан чиқадиган ўғлинг қуради. У Менинг номимга маъбад қуради.20Раббий Ўзининг айтган сўзини амалга оширди. Мен отам Довуднинг ўрнига кўтарилдим ва Раббий айтганидек, Исроилнинг тахтига ўтирдим. Энди мен Исроилнинг Раббий Худосининг номига маъбад қурдим. 21Раббий оталаримизни Миср еридан олиб чиққанида, У оталаримиз билан тузган Раббийнинг аҳди ичида бўлган Аҳд Киботи учун ўша ерда жой тайёрладим”.22Сулаймон исроилликларнинг бутун йиғинининг олдида, Раббийнинг қурбонгоҳи олдида турди. 23У деди: “Ё, Исроилнинг Раббий Худоси! Юқоридаги самода ва пастдаги ерда Сенга ўхшаш Худо йўқдир! Бор юраги билан Сенинг юзинг олдида юрадиган қулларингга Сен аҳдингни ва шафқатингни сақлайсан. 24Сен Ўз қулинг, отам Довудга айтганларингни амалга оширдинг. Сен Ўз оғзинг билан айтганларингни мана, ушбу кунда Ўз қўлинг билан амалга оширдинг.25Эндиликда эса, ё, Исроилнинг Раббий Худоси, Сен Ўз қулинг, отам Довудга: Сен Менинг юзим олдида юрганинг каби, сенинг ўғилларинг ҳам Менинг юзим олдида юриб, ўз йўлларини назорат қилсалар, сенинг авлодингдан Менинг юзим олдида Исроилнинг тахтида ўтирадиган одам тўхтамайди,- деб айтган ваъдангни амалга оширгин. 26Эндиликда, Исроилнинг Худоси, Сен Ўз қулинг отам Довудга айтган Сенинг сўзинг тасдиқлансин!27Ҳақиқатан ҳам, Худо ерда яшайдими? Сени само ва самоларнинг самоси сиғдира олмайди, боз устига, мен қурган бу маъбад сиғдира олмайди. 28Бироқ, Ўз қулингнинг ибодатларига ва унинг илтижоларига назар солгин, ё, менинг Раббий Худойим! Эндиликда Сенинг қулинг Сендан ўтинаётган унинг фарёдини ва ибодатини эшитгин.29Сенинг кўзларинг куну тун ушбу маъбадга ва Сен: Менинг номим ўша жойда бўлади,- деб айтган жойга очиқ бўлсин. Шу жойда Сенинг қулинг илтижо қиладиган ибодатларини эшитгин. 30Сенинг қулингнинг ва Сенинг халқинг Исроилнинг илтижосини, улар шу жойда ибодат қилганларида эшитгин. Сен самодан, Ўзингнинг яшаш жойингдан эшитгин ва эшитиб, шафқат қилгин.31Бирор киши ўз яқинига қарши гуноҳ қилса ва у қасам ичиши учун ундан қасам талаб қилсалар, ҳамда қасам учун ушбу маъбаддаги Сенинг қурбонгоҳинг қаршисига келсалар, 32шунда Сен самодан эшитгин ва Ўз қулларингни ҳукм қилгин: айбдорни –– унинг қилмишини ўз бошига солиб айблагин ва ҳақ одамни – унинг ҳақлиги бўйича тақдирлаб оқлагин.33Сенинг халқинг Исроил Сенинг қаршингда гуноҳ қилгани учун душмани томонидан қирғин қилинса ва улар яна Сенга ўгирилсалар, Сенинг номингни эътироф этсалар, ушбу маъбадда Сенга ибодат ва илтижо қилсалар, 34шунда Сен самодан эшитиб, Ўз халқинг Исроилнинг гуноҳини кечиргин ва Сен уларнинг оталарига берган ерга уларни қайтариб олиб келгин.35Улар Сенинг қаршингда гуноҳ қилганлари туфайли осмон ёпилиб, ёмғир ёғмаганида, улар ушбу жойда ибодат қилиб, Сенинг номингни эътироф этсалар, Сен уларни бўйсундирганинг учун ўз гуноҳларидан қайтсалар, 36шунда Сен самодан эшитгин ва Ўз қулларингнинг ҳамда Ўз халқинг Исроилнинг гуноҳини кечиргин, уларга юришлари керак бўлган эзгу йўлни кўрсатгин ва Сен Ўз халқингга мерос қилиб берган Ўз ерингга ёмғир бергин.37Ерда очарчилик бўладими, ўлат яраси бўладими, куйдирадиган шамол, занг, чигиртка ёки қурт бўладими, уларнинг ерида уларнинг душмани эзадими, қандай кулфат ва қанақа касаллик бўлмасин, 38Сенинг халқинг Исроилдан бўлган ҳар қандай одам ўз юрагида кулфатни ҳис қилганида ва қўлларини ушбу маъбадга узатганида, у қиладиган ҳар қандай ибодатда ва ҳар қандай илтижода –39Сен самодан, Ўзингнинг яшаш жойингдан уни эшитгин ва шафқат қилгин. Ҳар бир кишини унинг йўлига кўра, Сен биладиган юрагига кўра тақдирлагин ва қаримтасини бергин, (чунки биргина Сен барча инсон ўғилларининг юрагини биласан), 40токи улар, Сен оталаримизга берган ерда яшаётган барча кунларида Сендан қўрқсинлар.41Агар Сенинг халқинг Исроилдан бўлмаган ўзга қабилалик, Сенинг номинг ҳақи олис ердан келса, 42(чунки улар ҳам Сенинг буюк номинг, Сенинг кучли қўлинг ва Сенинг чўзилган билагинг ҳақида эшитадилар), у келиб, ушбу маъбадда ибодат қилса, 43Сен самодан – Ўз яшаш жойингдан эшитгин ва ўзга қабилалик нима ҳақида илтижо қилса, барчасини бажаргин, токи ернинг барча халқлари Сенинг номингни билиб олсинлар ва Сенинг халқинг Исроил қўрққани каби Сендан қўрқсинлар. Шунингдек, мен қурган ушбу маъбад Сенинг номинг билан аталишини билиб олсинлар.44Сенинг халқинг Сен юборадиган йўл билан душманига қарши урушга борганида, Сен танлаган шаҳарга ва мен Сенинг номингга қурган маъбадга қараб, Раббийга ибодат қилса, 45шунда самодан уларнинг ибодатлару илтижоларини эшитгин ҳамда уларга керак бўлган ишни қилгин.46Улар Сенинг қаршингда гуноҳ қилсалар, – зеро гуноҳ қилмайдиган инсон йўқдир, – ва Сен улардан ғазабланиб, уларни душманларга топширсанг, уларни асир олиб, олис ёки яқинга, душманнинг ерига олиб кетсалар, 47улар асирликда бўлган ерда ўзларига келиб, Сенга ўгирилсалар, уларни асир олганларнинг ерида Сенга: “Биз гуноҳ қилдик, қонунбузарлик қилдик, биз айбдормиз”, деб ибодат қилсалар,48уларни асир олиб кетган душманларининг ерида Сенга бутун юраклари ва бутун жонлари билан ўгирилсалар ҳамда Сен уларнинг оталарига берган ўз ерларига, Сен танлаган шаҳарга ва мен Сенинг номингга қурган маъбадга қараб, Сенга ибодат қилсалар,49шунда Сен самодан – Ўз яшаш жойингдан уларнинг ибодатлару илтижоларини эшитгин ҳамда уларга керак бўлган ишни қилгин. 50Сенинг қаршингда гуноҳ қилган ўз халқингни ва уларнинг Сенинг қаршингда қилган барча айбларини кечиргин, уларни асир қилганларга уларга нисбатан ачиниш ҳиссини бергин, токи уларга раҳм‑шафқатли бўлсинлар.51Зеро улар – Сен темир ўчоқ бўлмиш Мисрдан олиб чиққан Сенинг халқинг ва Сенинг улушингдир. 52Сенинг кўзларинг Ўз қулингнинг ибодатига ҳамда халқинг Исроилнинг ибодатига очиқ бўлсин, токи улар Сени чақирганларида, Сен доим эшитгин. 53Чунки бизнинг оталаримизни Миср еридан олиб чиққанингда, Сенинг қулинг Мусо орқали Сен айтганинг каби, Сен уларни ернинг барча халқларидан Ўзинг учун улуш қилиб ажратиб олдинг, ё, Раббий Худо!”54Сулаймон Раббийга ушбу барча ибодату илтижони айтиб бўлганида, у Раббий қурбонгоҳи қаршисида тиззасидан турди, унинг қўллари эса осмонга узатилган эди. 55У тик турган ҳолда Исроилнинг бутун жамоасини баланд овозда дуо қилиб, деди: 56”Ўз сўзига биноан,Ўз халқи Исроилга ором берган Раббий муборакдир! У Ўз қули Мусо орқали айтган барча эзгу сўзлардан бирортаси амалга ошмасдан қолмади.57Раббий Худойимиз бизнинг оталаримиз билан бирга бўлгани каби биз билан ҳам бирга бўлсин, бизни ташлаб кетмасин ва бизни тарк этмасин. 58Унинг барча йўлларидан юришимиз учун, У оталаримизга амр этган Унинг амрларига, Унинг низомларига ҳамда Унинг қонунларига амал қилишимиз учун юрагимизни Ўзига бурсин.59Мен Раббий қаршисида ибодат қилган ушбу сўзлар Раббий Худойимизга куну тун яқин бўлсин, токи У Ўз қули ва Ўз халқи Исроил учун керак бўлган иш илтижо сўзида айтилганида, кундан-кунга амалга оширсин, 60токи барча халқлар Йаҳвеҳ Худо эканлигини ва Ундан бошқа ҳеч ким йўқлигини билиб олсинлар. 61Юракларингиз эса, худди ҳозиргидек, Раббий Худойингизнинг низомлари бўйича юриш ва Унинг амрларини бажариш учун Унга тўлиқ содиқ бўлсин”.62Сўнг подшоҳ ва у билан бирга барча исроилликлар Раббийга қурбонликлар келтирдилар. 63Сулаймон тинчлик қурбонлиги келтирди, у Раббийга йигирма икки мингта буқа ва бир юз йигирма мингта қўйни қурбонликка келтирди. Шундай қилиб, подшоҳ ва Исроилнинг барча ўғиллари Раббийга маъбадни бағишлашди.64Ўша куннинг ўзида, подшоҳ Раббий маъбади олдидаги ҳовлининг ўрта қисмида тамоман ёндириш қурбонлиги ва нон бағишловлари келтириб, тинчлик қурбонликларининг ёғини тутатиб, ўша жойни муқаддаслади, чунки Раббий қаршисидаги мис қурбонгоҳ тамоман ёндириш қурбонлиги, нон бағишловлари ва тинчлик қурбонликларининг ёғини қўйиш учун кичкина эди.65Кейин Сулаймон ва у билан бирга бутун Исроил, улкан йиғин Ҳаматнинг кириш қисмидан Миср дарёсигача Раббий Худойимиз қаршисида етти кун ва яна етти кун, жаъми ўн тўрт кун байрам қилдилар. 66Сулаймон саккизинчи куни халқни қўйиб юборди. Улар подшоҳни дуо қилиб, Раббий Ўз қули Довудга ва Ўз халқи Исроилга қилган барча эзгуликлар ҳақида юракларида қувониб ҳамда шодланиб, ўз чодирларига кетдилар.Chapter 9
1Сулаймон Раббийнинг маъбадини, подшоҳнинг уйини ва Сулаймон қилишни истаган барча ниятини қилиб бўлганида, 2Раббий Сулаймонга Гибъўнда намоён бўлганидан кейин яна иккинчи марта намоён бўлди.3Раббий унга деди: “Мен сенинг ибодатингни ва сен Менинг қаршимда қилган илтижонгни эшитдим. Менинг номим абадий у жойда бўлиши учун сен қурган шу маъбадни Мен муқаддасладим. Менинг кўзларим ва Менинг юрагим ҳар куни ўша жойда бўлади.4Агар сен ҳам Менинг юзим олдида отанг Довуд каби пок юрак билан тўғриликда юрсанг, Мен сенга амр этганларнинг барчасини бажарсанг, Менинг низомлару қонунларимни сақласанг, 5шунда, Мен отанг Довудга: Сенинг наслингдан Исроил тахтида ўтирадиган одам йўқ бўлмайди, деб айтганимдек, Мен сенинг шоҳона тахтингни Исроил устидан абадий мустаҳкам ўрнатаман.6Лекин агар сизлар ва сизларнинг ўғилларингиз Мени тарк этсангизлар, Мен сизларга берган Менинг амрларимга ва Менинг низомларимга амал қилмасангизлар, ҳамда бориб, ўзга худоларга хизмат қилиб, сажда қилсангизлар, 7шунда Мен Исроилга берган ер юзидан Исроилни қириб ташлайман ва Мен Ўз номимга муқаддаслаган ушбу маъбадни Ўз юзим қаршисидан рад қиламан. Шунда Исроил халқи барча халқларда масал ва масхара бўлади.8Мана шу баланд маъбад ҳақида, унинг ёнидан ўтаётган ҳар бир кимса даҳшатга тушиб, ҳуштак чалади ва дейди: Нима учун Раббий бу ерни ва бу маъбадни бундай қилди? 9Улар: Чунки улар оталарини Миср еридан олиб чиққан ўз Раббий Худосини тарк этдилар ва бошқа худоларни қабул қилдилар, уларга хизмат қилиб, сажда қилдилар? Шунинг учун Раббий уларга ушбу барча кулфатларни юборди,- дейдилар”.10Сулаймон иккита уй: Раббийнинг ва подшоҳнинг уйини қурган йигирма йил ўтганидан сўнг, 11Тир подшоҳи Хирам Сулаймонга кедр, сарв дарахтларини ҳамда олтинни унинг кўнгли истаганича етказиб тургани учун подшоҳ Сулаймон Хирамга Галиле еридан йигирмата шаҳарни берди.12Сулаймон берган шаҳарларни кўриш учун Хирам Тирдан чиқиб келди ва улар унга ёқмади. 13У: “Биродарим менинг, сен менга берган бу шаҳарлар қанақа шаҳарлар?”- деди. У уларни Кэбул (“Чекланган”), деб атади. Улар ҳозирги кунга қадар шундай аталади. 14Хирам подшоҳга бир юз йигирма талант олтин юборди.15Подшоҳ Сулаймоннинг солиқ солишининг сабаби мана шудир: Раббийнинг маъбадини, ўзининг уйини, Миллони, Йерусалимнинг деворларини, Ҳазорни, Мегиддо ва Гезерни қуриш учун у солиқ солди. 16Миср подшоҳи фиръавн келиб, Гезерни қўлга киритди, уни оловда ёндирди ва шаҳарда яшаётган канъанликларни қириб ташлаб, шаҳарни ўзининг қизи, Сулаймоннинг хотинига совға қилди.17Шунда Сулаймон Гезерни ва пастги Бейт-Хўронни, 18Баалатни ва саҳродаги Тадморни, 19барча ғамлаш шаҳарларини, жанг аравалари учун шаҳарларни, отлиқлар учун шаҳарларни қурди. Шундай қилиб, Сулаймон Йерусалимда, Лебанонда ҳамда ўзининг шоҳлигидаги барча ерда қуришни истаган барча нарсани қурди.20Исроил ўғилларидан бўлмаган, амўрликлардан, хетликлардан, перизликлардан, ҳивликлар ва ябусликлардан қолган бутун халқни, 21шунингдек, улардан кейин ерда қолган, Исроил ўғиллари қириб ташламаган уларнинг фарзандларини Сулаймон ҳозирги кунгача товон тўловчи хизматкорлар қилди.22Исроил ўғилларини эса Сулаймон қул қилмади, лекин улар унинг жангчилари, хизматкорлари, амалдорлари, лашкарбошилари ва унинг жанговар араваларининг ҳамда отлиқларининг бошлиқлари бўлдилар.23Мана булар Сулаймоннинг ишларининг устидан бош назоратчилар: ишларни амалга ошираётган халқни бошқарадиганлар беш юз эллик нафар киши эди.24Фиръавннинг қизи Довуднинг шаҳридан Сулаймон унга қуриб берган уйга кўчиб ўтди. Сўнгра Сулаймон Миллони қурди.25Сулаймон Раббийга қурган қурбонгоҳда бир йилда уч марта тамоман ёндириш қурбонлиги ва тинчлик қурбонлиги келтириб, Раббийнинг қаршисида қурбонгоҳда тутатқилар тутатар эди. Шундай қилиб, у уйнинг қурилишини тугатди.26Подшоҳ Сулаймон Эдўм ерида, Қизил денгиз қирғоғида, Элат ёнидаги Эзион‑Габерда кема ясади. 27Хирам денгизни биладиган ўзининг кемачи хизматкорларини кемада Сулаймоннинг хизматкорлари билан бирга юборди. 28Улар Офирга жўнадилар ва у ердан тўрт юз йигирма талант олтинни олиб, подшоҳ Сулаймонга олиб келдилар.Chapter 10
1Шеба маликаси эса Сулаймоннинг Раббий номи туфайли бўлган шуҳрати ҳақида эшитиб, уни топишмоқлар билан синаш учун Йерусалимга келди. 2У Йерусалимга жуда кўп бойликлар билан келди. Туяларга жуда кўп хушбўйликлар, олтинлар ва қимматбаҳо тошлар ортилган эди. У Сулаймоннинг олдига келиб, унинг юрагида бўлган ҳамма нарса ҳақида у билан суҳбатлашди.3Сулаймон унинг барча саволларига жавоб берди. Подшоҳ унга тушунтириб бера олмайдиган, подшоҳга номаълум бўлган бирор нарса йўқ эди. 4Шеба маликаси Сулаймоннинг барча донолигини ва у қурган уйни, 5унинг дастурхонидаги таомларни, қулларининг яшаш жойини, хизматкорларининг тавозели хизматларини, уларнинг кийимларини, унинг шароб қуювчиларини ва у Раббийнинг маъбадида келтираётган тамоман ёндириш қурбонликларини кўриб, ўзини бошқа тута олмай,6подшоҳга деди: “Мен ўз еримда сизнинг ишларингиз ва донолигингиз ҳақида эшитганларим тўғри экан. 7Бироқ мен келмагунимча ва менинг кўзларим буларни кўрмагунича, бу сўзларга ишонмаган эдим. Мана, менга буларнинг ярми ҳам айтилмаган экан. Сизнинг донолигингиз ва бойлигингиз мен эшитганимдан ҳам кўпроқ экан.8Сизнинг одамларингиз бахтли ва доим сизнинг қаршингизда туриб, донолигингизни тинглаётган сизнинг ушбу хизматкорларингиз бахтлидир. 9Сизни Исроилнинг тахтига ўтқизишни маъқул кўрган Раббий Худойингиз муборакдир! Раббий Исроилни абадий севиши туфайли сизни ҳукм ва адолатни амалга оширишингиз учун подшоҳ қилиб қўйди”.10У подшоҳга бир юз йигирма талант олтин, жуда кўп миқдорда хушбўйликлар ва қимматбаҳо тошлар туҳфа қилди. Малика Шеба подшоҳ Сулаймонга берган даражада кўп хушбўйликлар ҳали ҳеч қачон келган эмас эди.11Офирдан олтинларни олиб келган Хирамнинг кемаси Офирдан ҳам жуда кўп қизил дарахти ва қимматбаҳо тошларни олиб келди. 12Подшоҳ қизил дарахтлардан Раббийнинг уйи ва подшоҳнинг уйи учун ёғоч панжаралар, шунингдек, қўшиқчилар учун қўбиз ва ғижжаклар ясади. Ҳеч қачон бу қадар шунча кўп қизил дарахт келмаган ҳам, шу кунгача кўришмаган ҳам эди.13Подшоҳ Сулаймон Шеба маликасига шоҳона саҳий қўли билан ҳадя этган нарсаларидан ташқари, у нимани сўраса истаган нарсаларининг ҳаммасини берди. Сўнгра у ўзининг хизматкорлари билан ўз ерига қайтиб кетди.14Сулаймонга ҳар йили келадиган олтиннинг вазни олти юз олтмиш олти талант олтин эди, 15бундан ташқари, савдогарлардан ва сотувчиларнинг молларидан, барча арабийлик подшоҳлардан ва вилоят ҳокимларидан олтин келар эди.16Подшоҳ Сулаймон болғаланган олтиндан икки юзта катта қалқон ясади, ҳар бир қалқонга олти юз шеқел олтин кетди. 17У яна болғаланган олтиндан уч юзта кичик қалқон ясади, ҳар бир қалқонга уч манеҳ олтин кетди. Подшоҳ уларни Лебанон дарахтидан ясалган уйга қўйди.18Сўнг подшоҳ филнинг суягидан катта тахт ясади ва уни соф олтин билан қоплади. 19Тахтнинг олтита зинапояси бор бўлиб,тахтнинг тепаси орқа томондан айлана эди. Ўриндиқнинг иккала томонида тирсак қўйгич ёндор бор бўлиб, тирсак қўйгич ёндорларнинг ёнида иккита шер турар эди. 20Яна у жойда, олтита зинапоянинг икки томонида ўн иккита шер турар эди. Бошқа бирор шоҳликда бунга ўхшаши йўқ эди.21Подшоҳ Сулаймоннинг ичиш учун барча идишлари олтиндан бўлиб, Лебанон дарахтидан ясалган уйдаги барча идишлар соф олтиндан эди. Бирор нарса кумушдан қилинган эмас эди, чунки кумуш Сулаймоннинг кунларида ҳеч нарса каби ҳисобланар эди. 22Чунки денгизда подшоҳнинг Хирам кемаси билан бирга Таршиш кемаси бор эди. Таршиш кемаси уч йилда бир марта олтин, кумуш, фил суяги, маймун ва товусларни олиб келар эди.23Шундай қилиб, Сулаймон бойлик ва доноликда ердаги барча подшоҳлардан устун эди. 24Сулаймоннинг юрагига Худо солган доноликни эшитиш учун ердаги барча уни кўриш имконини излар эдилар. 25Ҳар йили улар унга ҳар бири ўз совғасини: кумуш ва олтин идишлар, либослар, қуроллар, хушбўйликлар, от ва хачирларни олиб келар эди.26Сулаймон арава ва отлиқларни йиғди, унинг бир минг тўрт юзта араваси ва ўн икки минг нафар отлиғи бор эди. У уларни аравалар учун мўлжалланган шаҳарларга ва Йерусалимда подшоҳнинг ёнига жойлаштирди. 27Подшоҳ Йерусалимда кумушни оддий тошга тенг қийматли қилди, кедрларни эса кўплигидан паст жойларда ўсадиган сикаморга тенг қийматли қилди.28Отларни Сулаймонга Миср ва Қоведан олиб келар эдилар. Подшоҳнинг савдогарлари уларни Қоведан пулга сотиб олар эдилар. 29Мисрдан арава олти юз, от эса бир юз эллик шеқел кумушга олиб келинар эди. Худди шу тарзда, буларнинг барчасини Хет подшоҳларига ва Сурия подшоҳларига ҳам етказар эдилар.Chapter 11
1Подшоҳ Сулаймон фиръавннинг қизидан ташқари кўплаб ўзга юртлик аёлларни: моўблик, аммўнлик, эдўмлик, сидўнлик ва хетлик аёлларни севиб қолди. 2Раббий Исроил ўғилларига: “Улар сизнинг юракларингизни ўз худоларига ўгирмасликлари учун уларникига кирманглар, шунингдек, улар сизларникига кирмасинлар”, деган халқлардан бўлган аёлларга Сулаймон севги билан ёпишди.3Унинг етти юз нафар хотини ва уч юз нафар канизаги бор эди. Унинг хотинлари унинг юрагини буздилар. 4Сулаймон қариганида, хотинлари унинг юрагини ўзга худоларга ўгирдилар ва унинг юраги отаси Довуднинг юраги каби ўз Раббий Худосига тўлиқ содиқ эмас эди.5Сулаймон сидўнликларнинг худоси Аштаротга ва аммўнликларнинг жирканч бути Милкўмга сиғина бошлади. 6Сулаймон Раббийнинг нигоҳида ёвуз бўлган ишни қилар эди ва унинг отаси Довуд каби Раббийга тўлиқ эргашмади.7Сўнгра Сулаймон Йерусалимнинг олдидаги тоғда мўабликларнинг жирканч бути Қемошга ва аммўнликларнинг жирканч бути Молекга бутхона қурди. 8Сулаймон ўзга юртлик барча ўзининг хотинлари учун шундай қилди, токи улар ўз худоларига қурбонлик келтириб, тутатқи тутатсинлар.9Раббий Сулаймондан ғазабланди, чунки унга икки марта намоён бўлган Раббий, Исроилнинг Худосидан у ўз юрагини ўгирди 10ва унга ўзга худоларнинг ортидан бормасликни амр қилган Раббийнинг амрини бажармади.11Шунда Раббий Сулаймонга деди: “Сен шу ишни қилганинг, Мен сенга амр берган Менинг аҳдимни ва Менинг низомларимни сақламаганинг учун Мен сендан шоҳликни оламан ва уни қулингга топшираман. 12Бироқ Мен отанг Довуд ҳақи буни сенинг кунларингда қилмайман, лекин уни сенинг ўғлингнинг қўлидан тортиб оламан. 13Фақат бутун шоҳликни тортиб олмайман, балки Менинг қулим Довуд ва Мен танлаган Йерусалим ҳақи битта қабилани ўғлингга бераман”.14Сўнгра Раббий Сулаймонга қарши душманни – Эдўмлик Ҳададни кўтарди. У эдўмликларнинг подшоҳлари уруғидан эди. 15Довуд Эдўмда бўлганида, лашкарбоши Йўаб Эдўмдаги барча эркакни қириб ташлаганидан сўнг мурдаларни дафн этиш учун келганида, 16(чунки Йўаб ва исроилликлар Эдўмдаги барча эркакни қириб ташламагунларича, ўша ерда олти ой турдилар), 17шунда Ҳадад ва унинг отасининг хизматкорларидан бўлмиш бир неча эдўмликлар Мисрга қочиб кетдилар. Ўша вақтда Ҳадад кичкина бола эди.18Улар Мидиандан чиқиб, Поронга келдилар ва ўзлари билан бирга Порондан одамларни олиб, Миср подшоҳи фиръавннинг олдига Мисрга келдилар. У унга уй берди, таъминот тайинлади ва унга ер берди. 19Ҳадад фиръавннинг нигоҳида катта илтифот топди ва у унга хотинликка ўз хотинининг синглисини, малика Таҳпенеснинг синглисини берди.20Таҳпенеснинг синглиси унга ўғли Генубатни туғиб берди. Таҳпенес эса уни фиръавннинг уйида тарбиялар эди. Генубат фиръавннинг хонадонида фиръавн ўғиллари билан бирга яшар эди. 21Мисрда Ҳадад Довуд кўз юмиб, оталарига қўшилганини ва лашкарбоши Йўаб вафот этганини эшитганида, у фиръавнга: “Мени қўйиб юборинг, мен ўз юртимга борайин”,- деди. 22Фиръавн унга: “Сен менинг шоҳлигимда нимага муҳтожсанки, ўз юртингга боришни истамоқдасан?”- деди. У: “Ҳеч нарсага муҳтож эмасман, лекин барибир мени қўйиб юборинг”,- деб жавоб берди.23Худо Сулаймонга қарши яна бир душманни, ўз ҳукмдори Зўбаҳ подшоҳи Ҳададэзердан қочиб кетган Элиаданинг ўғли Резонни кўтарди. 24Довуд зўбаҳликларни қириб ташлаганидан сўнг, у ёнига одамларни йиғиб, бир тўда одамнинг бошлиғи бўлган эди. Улар Дамашққа бориб, у ерга ўрнашдилар ва Дамашқда ҳукмронлик қила бошладилар. 25У Сулаймоннинг барча кунларида Исроилнинг душмани эди. Ҳадад етказган зарардан ташқари у ҳам Исроилга доим зарар етказар эди ва у Сурияга подшоҳ бўлди.26Шунингдек, Сулаймоннинг қули Зереддаги эфрайимлик Небатнинг ўғли Йеробоам подшоҳга қўл кўтарди. Унинг онаси бева аёл бўлиб, унинг исми Зеруаҳ эди. 27Йеробоамнинг подшоҳга қўл кўтарганининг сабаби қуйидагича эди: Сулаймон Миллони қурар ва отаси Довуднинг шаҳрининг ёриқларини таъмирлар эди.28Йеробоам жасоратли киши эди. Сулаймон бу ёш йигитнинг ишга қобилиятли эканлигини кўриб, уни Юсуф хонадонидан бўлган мажбурий ишчиларнинг устидан назоратчи қилиб қўйди. 29Ўша пайтда шундай бўлдики, Йеробоам Йерусалимдан чиққан вақтда, йўлда шилўҳлик Ахийаҳ унга дуч келди, унинг эгнида янги кийим бор эди. Далада фақат уларнинг иккаласи эди. 30Ахийаҳ эгнидаги янги кийимни олиб, уни ўн икки бўлакка бўлиб йиртди.31У Йеробоамга деди: “Ўзингга ўнта қисмни ол, чунки Исроилнинг Раббий Худоси шундай дейди: Мана, Мен Сулаймоннинг қўлидан шоҳликни тортиб оламан ва ўнта қабилани сенга топшираман. 32Бироқ Менинг қулим Довуд ва Мен Исроилнинг барча қабилалари орасидан танлаган Йерусалим шаҳри ҳақи битта қабила унда қолади. 33Чунки улар Мени тарк этиб, сидўнликларнинг худоси Аштаротга, мўабликларнинг худоси Қемошга, аммўнликларининг худоси Милкўмга сиғина бошладилар ва Сулаймоннинг отаси Довуд каби Менинг нигоҳимда тўғри ишларни қилиш учун Менинг низомларимга, Менинг амрларимга амал қилиш учун Менинг йўлларимдан бормадилар.34Мен унинг қўлидан бутун шоҳликни тортиб олмайман, бироқ Менинг амрларимга ва Менинг низомларимга амал қилган, Мен танлаган Менинг қулим Довуд туфайли Мен Сулаймонни бутун ҳаётининг давомида ҳукмрон қилиб қолдираман. 35Лекин унинг ўғлининг қўлидан шоҳликни оламан ва ўнта қабилани сенга бераман. 36Унинг ўғлига эса битта қабилани бераман, токи Менинг номим ўша жойда бўлиши учун Мен Ўзимга танлаган Йерусалим шаҳрида Менинг юзим олдида, барча кунларда қулим Довуднинг чироғи қолсин.37Мен сени танламоқдаман ва кўнглинг истаганидек ҳукмронлик қиласан ҳамда Исроил устидан подшоҳ бўласан. 38Агар сен, Мен сенга амр этганларимга амал қилсанг, Менинг йўлларимдан юрсанг ва Менинг қулим Довуд каби Менинг низомларимга, амрларимга амал қилиб, Менинг нигоҳимда тўғри ишларни қилсанг, Мен сен билан бирга бўламан ва Мен Довудга қурганим каби сенга мустаҳкам уй қураман. Бутун Исроилни сенга бераман. 39Бу учун Мен Довуднинг уруғини пастга ураман, лекин то абад эмас”.40Сулаймон Йеробоамни ўлдирмоқчи бўлди, лекин Йеробоам туриб, Миср подшоҳи Шушакнинг олдига қочиб кетди ва Сулаймоннинг ўлимигача Мисрда қолди.41Сулаймоннинг қолган фаолияти, унинг қилган барча ишлари ва унинг донолиги Сулаймоннинг ишлари китобида ёзилган. 42Сулаймоннинг Йерусалимда барча Исроил устидан ҳукронлик қилган вақти қирқ йил эди. 43Сулаймон кўз юмиб, оталарига қўшилди ва отаси Довуднинг шаҳрида дафн этилди. Унинг ўрнига унинг ўғли Реҳобоам подшоҳ бўлди.Chapter 12
1Реҳобоам Шеқемга борди, чунки уни подшоҳ қилиш учун барча исроилликлар Шеқемга келдилар. 2Мисрда бўлган Небатнинг ўғли Йеробоам бу ҳақида эшитди. Йеробоам эса подшоҳ Сулаймондан қочиб кетган ва у Мисрда яшаётган эди.3Улар унинг ортидан одам юбордилар ва уни чақирдилар. Йеробоам ва бутун Исроилнинг жамоаси келди ва Реҳобоамга сўзлаб: 4“Сизнинг отангиз бизга оғир юкни юклади, бироқ сиз отангизнинг машаққатли меҳнатини ва у бизга юклаган оғир юкни енгиллаштиринг, шунда биз сизга хизмат қиламиз”,- дедилар. 5У уларга: “Боринглар ва уч кундан кейин менинг олдимга қайтиб келинглар”,- деди. Шунда халқ қайтиб кетди.6Подшоҳ Реҳобоам отасининг ҳаётлигида унинг олдида турган ёши улуғ одамлар билан маслаҳатлашиб: “Мен ушбу халққа қандай жавоб беришимни маслаҳат берасизлар?”- деди. 7Улар унга сўзлаб: “Агар сен ушбу кунда бу халққа хизматкор бўлсанг, унга хизмат қилсанг, уларга диққат қилсанг ва уларга мулойим гапирсанг, унда улар барча кунларда сенга қул бўладилар”,- дедилар.8Лекин у ёши улуғ одамлар унга берган маслаҳатни менсимади ва ўзи билан бирга ўсган ҳамда унинг ҳузурида турган ёшлар билан маслаҳатлашди. 9У уларга: “Менга: Сизнинг отангиз бизга юклаган юкни енгиллаштиринг, деб айтаётган бу халққа қандай жавоб беришимни маслаҳат берасизлар?”- деди.10У билан бирга ўсган ёш йигитлар унга сўзлаб, дедилар: “Сизга: Сизнинг отангиз бизга оғир юк юклади, сиз эса буни енгиллаштиринг, деб айтаётган халққа шундай денг: Менинг жимжилоғим отамнинг белидан йўғонроқ! 11Агар менинг отам сизларга оғир юк юклаган бўлса, унда мен сизларнинг юкингизга юк қўшаман. Агар менинг отам сизларни қамчи билан жазолаган бўлса, мен сизларни чаёнлар билан жазолайман”.12Подшоҳ: Менинг олдимга учинчи куни қайтиб келинглар, деб буюрганига кўра Йеробоам ва бутун халқ Реҳобоамнинг олдига учинчи куни келдилар. 13Подшоҳ халққа қўпол жавоб берди ва ёши улуғ одамлар унга берган маслаҳатни менсимади. 14У ёш йигитларнинг маслаҳати бўйича сўзлаб: “Менинг отам сизларга оғир юкни юклади, мен эса сизларнинг юкларингизга юк қўшаман. Менинг отам сизларни қамчи билан жазолар эди, мен эса сизларни чаёнлар билан жазолайман!”- деди.15Подшоҳ халққа қулоқ солмади, чунки Раббий томонидан шундай белгиланган эди, токи Раббий шилўҳлик Ахийаҳ орқали Небатнинг ўғли Йеробоамга айтган Унинг сўзи амалга ошсин.16Бутун исроилликлар подшоҳ уларга қулоқ солмаганини кўрганларида, халқ подшоҳга жавоб бериб: “Биз Довудда қандай улушга эгамиз? Йишай ўғлида бизга мерос йўқ экан! Эй, Исроил, ҳамма ўз чодирига тарқалсин! Довуд, энди ўз уйингни кўр!”- деди. Шундай қилиб, Исроил ўз чодирларига тарқалиб кетди. 17Реҳобоам фақат Яҳудиянинг шаҳарларида яшовчи Исроил ўғиллари устидан подшоҳлик қилди.18Подшоҳ Реҳобоам солиқнинг устидан бошлиқ бўлган Адорамни юборди. Лекин исроилликлар уни тошбўрон қилишди ва у ўлди. Подшоҳ Реҳобоам эса Йерусалимга қочиш учун зудлик билан аравага минди. 19Шундай қилиб, Исроил Довуднинг уйига қарши исён қилди, бу ҳозирги кунларда ҳам шундайдир.20Барча исроилликлар Йеробоам қайтиб келганини эшитганларида, улар одам юбориб, уни йиғинга чақиришди ва уни барча исроилликларнинг устидан подшоҳ қилиб қўйишди. Яҳудонинг ва Бенямин қабиласидан бошқа ҳеч ким Довуднинг хонадони билан қолмади.21Реҳобоам Йерусалимга келиб, Яҳудонинг бутун хонадонидан ва Бенямин қабиласидан бир юз саксон нафар сара лашкарни йиғди, чунки Сулаймоннинг ўғли Реҳобоамга шоҳликни қайтариш учун Исроилнинг хонадонига қарши жанг қилмоқчи эди.22Бироқ Худонинг кишиси Шемайаҳга Худонинг сўзи келди: 23“Яҳудиянинг подшоҳи, Сулаймоннинг ўғли Реҳобоамга, Бенямин ва Яҳудонинг бутун хонадонига ҳамда қолган халққа айтгин. 24Раббий шундай дейди: Сизлар борманглар ва ўз биродарларингиз Исроил ўғилларига қарши жанг қилманглар. Ҳар бирингиз ўз хонадонингизга қайтинглар, чунки бу иш Мендандир”. Шунда улар Раббийнинг сўзига қулоқ солдилар ва Раббийнинг сўзи бўйича ортларига қайтдилар.25Йеробоам Эфрайим тоғида Шеқемни қурди ва унга жойлашди. Сўнгра у ердан бориб, Пенуэлни қурди. 26Йеробоам ўз юрагида деди: “Шоҳлик Довуднинг хонадонига қайтиб ўтиши мумкин. 27Агар бу халқ Раббийнинг уйига қурбонлик келтириш учун Йерусалимга борсалар, унда бу халқнинг юраги ўз ҳукмдори Яҳудонинг подшоҳи Реҳобоамга ўгирилади ва улар мени ўлдириб, Яҳудонинг подшоҳи Реҳобоамга қайтадилар”.28Шунда подшоҳ маслаҳатлашиб, иккита олтин буқа ясади ва халққа: “Сизлар Йерусалимга боришларингиз шарт эмас! Мана, эй, Исроил, сени Миср еридан олиб чиққан сенинг худоларинг!”- деди. 29У биттасини Бейт-Элга, бошқасини эса Данга қўйди. 30Бу иш гуноҳга олиб келди, чунки халқ уларнинг бирига, ҳатто Данга боришни бошлади.31У тепаликда бутхона қурди ва халқнинг орасидан Левининг ўғилларидан бўлмаган кишиларни руҳоний қилиб қўйди. 32Йеробоам саккизинчи ойнинг ўн бешинчи кунида, Яҳудияда бўлган байрамга ўхшаш байрам уюштирди ва қурбонгоҳда қурбонлик келтирди. У Бейт-Элда, ўзи ясаган буқаларга қурбонлик келтириш учун шундай қилди ва ўзи ясаган тепаликларнинг руҳонийларини Бейт-Элда қўйди.33У Бейт-Элда ўзи ясаган қурбонгоҳда, ўзбошимча қарор қилган кунда, яъни саккизинчи ойнинг ўн бешинчи кунида қурбонлик келтирди ва Исроил ўғилларига байрам уюштирди. Сўнг тутатқи тутатиш учун қурбонгоҳга яқинлашди.Chapter 13
1Йеробоам тутатқи тутатиш учун қурбонгоҳ олдида турганида, мана, Худонинг кишиси Раббийнинг сўзи бўйича Яҳудиядан Бейт-Элга келди. 2У қурбонгоҳга қарши Раббийнинг сўзини эълон қилиб: “Эй, қурбонгоҳ, қурбонгоҳ! Раббий шундай дейди: Мана, Довуднинг хонадонида Йошийаҳ исмли ўғил туғилади. У сенинг тутатқи тутатаётган руҳонийларингни сенда қурбон қилади ва сенда одамларнинг суякларини ёндиради!”- деди. 3Кейин у шу куннинг ўзида аломат бериб деди: “Буни Раббий айтганининг аломати мана будир: Мана, бу қурбонгоҳ парчаланади ва ундаги кул сочилиб кетади”.4Подшоҳ Йеробоам Худонинг кишисининг Бейт-Элдаги қурбонгоҳга қарши эълон қилган сўзини эшитганида, у ўз қўлини қурбонгоҳдан олди ва унга чўзиб: “Уни тутинглар!”- деди. Лекин унга қарши чўзилган унинг қўли қотиб қолди ва у уни ўзига қайира олмади. 5Худонинг кишиси Раббийнинг сўзи билан берган аломат бўйича қурбонгоҳ парчаланди ва қурбогоҳдаги кул сочилиб кетди.6Подшоҳ Худонинг кишисига: “Раббий Худойингнинг юзига илтижо қил ва қўлим ўзимга қайрилиши учун мен ҳақимда ибодат қил!”- деди. Худонинг кишиси Раббий қаршисида илтижо қилди ва подшоҳнинг қўли ўзига қайрилди ҳамда худди олдингидек бўлиб қолди. 7Шунда подшоҳ Худонинг кишисига: “Мен билан бирга уйга кириб, озуқа билан ўзингни қувватлантир ва мен сенга совға бераман”,- деди.8Лекин Худонинг кишиси подшоҳга деди: “Сен менга ҳатто ўз уйингнинг ярмини берганингда ҳам, мен сен билан бирга бормайман, бу жойда нон ҳам емайман, сув ҳам ичмайман. 9Чунки менга Раббийнинг сўзи билан шундай амр этилган: У ерда нон емагин, сув ҳам ичмагин ва сен борган йўлингдан ортингга қайтмагин”. 10Сўнг у бошқа йўл билан кетди ва Бейт-Элга келган йўлдан ортига қайтмади.11Бейт-Элда бир кекса пайғамбар яшар эди. Унинг ўғиллари келиб, бугун Бейт-Элда Худонинг кишиси қилган барча ишларни унга айтиб бердилар. Шунингдек, у подшоҳга айтган сўзларни ҳам ўғиллари ўз оталарига сўзлаб беришди. 12Отаси улардан: “У қайси йўл билан кетди?”- деб сўради. Ўғиллари Яҳудиядан келган Худонинг кишиси қайси йўл билан кетганини кўрсатиб юбордилар. 13У ўғилларига: “Менга эшакни эгарланглар”,- деди. Шунда улар эшакни эгарладилар ва у унга ўтирди.14У Худонинг кишиси ортидан кетди ва уни эман дарахти тагида ўтирган ҳолда топди. У: “Сен Яҳудиядан келган Худонинг кишисимисан?”- деди унга. У: “Ҳа, менман”,- деди. 15Шунда у: “Менинг уйимга киргин ва нон еб олгин”,- деди унга. 16У деди: “Мен сен билан бирга қайта олмайман ва сеникига бора олмайман. Мен сен билан бу жойда нон ҳам емайман, сув ҳам ичмайман. 17Чунки Раббийнинг сўзи билан менга: У ерда нон емагин, сув ҳам ичмагин ва сен борган йўл билан ортингга қайтмагин, деб амр этилган”.18У унга деди: “Мен ҳам сен каби пайғамбарман ва менга фаришта Раббийнинг сўзи билан сўзлаб: Уни ўз уйингга қайтариб олиб кел, у нон есин ва сув ичсин, деди”. Шундай деб, у уни алдади. 19Шунда пайғамбар у билан бирга қайтиб, унинг уйида нон еди ва сув ичди.20Улар дастурхон атрофида ўтирганларида, уни қайтариб олиб келган пайғамбарга Раббийнинг сўзи келди. 21У Яҳудиядан келган Худонинг кишисига эълон қилиб, деди: “Раббий шундай дейди: Сен Раббийнинг оғзининг сўзига итоат қилмаганинг ва Раббий Худойинг сенга амр этган буйруққа амал қилмаганинг учун, 22бироқ ортинга қайтиб, Раббий сенга: Нон ҳам ема, сув ҳам ичма, деб айтган жойда нон еганинг ва сув ичганинг учун сенинг тананг оталарингнинг қабрига кирмайди”.23У нон еб ва сув ичиб бўлганидан сўнг, у қайтариб олиб келган пайғамбар учун эшакни эгарлади. 24Пайғамбар йўлга чиққанида, йўлда унга шер дуч келди ва уни ўлдирди. Унинг йўлда улоқтириб ташланган танаси ётар, эшак эса унинг ёнида турар эди. Шер ҳам тананинг ёнида турар эди. 25Мана, йўлдан ўтаётган одамлар йўлга улоқтириб ташланган танани ва тананинг ёнида турган шерни кўрдилар. Улар бориб, буни кекса пайғамбар яшайдиган шаҳарда сўзлаб бердилар.26Уни йўлдан қайтариб олиб келган пайғамбар буни эшитиб: “Бу Раббийнинг сўзига итоат қилмаган ўша Худонинг кишиси. Шунинг учун Раббий унга айтган сўзи бўйича уни шерга топширди, у эса уни ёриб ташлади ва ўлдирди”,- деди. 27У ўз ўғилларига: “Менга эшакни эгарланглар”,- деди. Улар уни эгарладилар. 28У йўлга отланди ва йўлда улоқтириб ташланган танани топди, эшак ва шер тананинг ёнида турар эдилар. Шер танани емаган, эшакни ҳам ёрмаган эди.29Пайғамбар Худонинг кишисининг танасини кўтариб, эшакнинг устига қўйди ва уни қайтариб олиб кетди. Кекса пайғамбар йиғи қилиш ва уни кўмиш учун ўз шаҳрига келди. 30Унинг танасини ўзининг мақбарасига қўйди ва у ҳақида: “Афсус, менинг биродарим!”- деб йиғлади.31Уни дафн этганидан сўнг, у ўз ўғилларига деди: “Мен ўлганимда, мени Худонинг кишиси дафн этилган мақбарага дафн этинглар. Менинг суякларимни унинг суяклари ёнига қўйинглар. 32Чунки у Бейт-Элда қурбонгоҳ ҳақида ва Самариянинг шаҳарлари тепаликларидаги барча бутхоналар ҳақида Раббийнинг буйруғи бўйича эълон қилган сўз амалга ошади”.33Йеробоам ўша воқеалардан кейин ҳам ўзининг ёвуз йўлидан қайтмади, бироқ тепаликларнинг руҳонийларини оддий халқдан қўйишни давом эттирди. У кимни истаса, ўшани бағишлар ва ўша одам тепаликларнинг руҳонийси бўлиб қолар эди. 34Бу иш Йеробоамнинг хонадонини гуноҳга бошлаб, уни ҳалокатга ва ер юзидан қириб ташланишга олиб борди.Chapter 14
1Ўша вақтда Йеробоамнинг ўғли Абийаҳ касал бўлиб қолди. 2Йеробоам ўз хотинига деди: “Тур, Йеробоамнинг хотини эканингни билмасликлари учун қиёфангни ўзгартириб, Шилўҳга боргин. Ўша ерда пайғамбар Ахийаҳ бор, у менга мана шу халққа подшоҳ бўлишимни башорат қилган эди. 3Ўзинг билан ўнта нон, кулчалар ва бир кўза асал олиб, унинг олдига бор. У сенга болага нима бўлишини айтади”.4Йеробоамнинг хотини худди шундай қилди. Ўрнидан туриб, Шилўҳга борди ва Ахийаҳнинг уйига келди. Ахийаҳнинг кўзлари энди кўрмас, чунки унинг кўзлари қариганидан хиралашган эди. 5Раббий Ахийаҳга деди: “Мана, Йеробоамнинг хотини ўз ўғли ҳақида сендан сўрагани келмоқда, чунки у касал. Сен унга мана бундай-бундай дегин, чунки у қиёфасини ўзгартириб келади”.6Ахийаҳ аёл эшикдан кириб келганида, оёқларининг шитирлашини эшитиб, деди: “Эй, Йеробоамнинг хотини, кир. Қиёфангни ўзгартиришинг нима керак эди? Мен сенга даҳшатли элчиман. 7Бор, Йеробоамга айт: Раббий Исроилнинг Худоси шундай дейди: Мен сени оддий халқ орасидан кўтариб, Менинг халқим Исроилга бошлиқ қилиб қўйдим. 8Мен Довуднинг хонадонидан шоҳликни тортиб олиб, сенга бердим. Сен эса Менинг амрларимга амал қилган ва Менинг нигоҳимда тўғри ишларнигина қилиб, бор юраги билан Менга эргашган Менинг қулим Довуд каби эмассан.9Сен барча сендан олдин бўлганлардан ёмонроқ иш қилдинг: бориб, Мени ғазаблантириш учун ўзингга ўзга худолар ва ҳайкаллар ясадинг, Мени эса ортга улоқтирдинг. 10Шунинг учун Мен Йеробоамнинг хонадонига кулфат юбораман, Йеробоамнинг хонадонидан деворга сиядиганларни, асир қилинганларни ва Исроилда қолганларни қириб ташлайман. Йеробоамнинг уйининг қолдиғини, биров ахлатни тўлиқ тозалагунича олиб ташлаганидек супуриб ташлайман.11Йеробоамнинг хонадонидан ким шаҳарда ўлса, уни итлар еб битиради, ким далада ўлса, уни само қушлари чўқиб ейди. Зеро Раббий шундай дейди. 12Туриб, ўз уйингга бор. Сенинг оёқларинг шаҳарга қадам босганида, бола ўлади. 13У ҳақида барча исроилликлар фарёд қиладилар ва уни дафн этадилар. Йеробоамнинг хонадонидан қабрга фақат у киради, чунки Йеробоамнинг хонадонидан ундангина Исроилнинг Раббий Худоси қаршисида қандайдир эзгулик топилди.14Бундан ташқари, Раббий Ўзига Исроил устидан подшоҳни кўтаради; у ўша куни Йеробоамнинг хонадонини қириб ташлайди. Қачон? Ҳатто ҳозир! 15Раббий Исроилни шикастлайди ва у сувда тебранадиган қамиш каби бўлади. У уларнинг оталарига берган мана шу яхши ердан Исроилни қўпориб олади ва уларни дарёнинг у томонига сочиб юборади, чунки улар Раббийни ғазаблантириб, ўзларига бутлар ясадилар. 16Раббий Йеробоамнинг гуноҳлари учун: унинг ўзи қилгани ва Исроилни гуноҳга ботиргани учун Исроилни душманга топширади”.17Йеробоамнинг хотини ўрнидан туриб, кетди ва Тирзаҳга келди. У эшикнинг остонасига қадам қўйганидаёқ бола ўлди. 18Уни дафн этдилар ва Раббий Ўз қули пайғамбар Ахийаҳ орқали айтган Унинг сўзи бўйича барча исроилликлар бола учун йиғладилар.19Йеробоамнинг қолган ишлари, у қандай жанг ва подшоҳлик қилгани Исроил подшоҳлари йилномаси китобида ёзилган. 20Йеробоамнинг ҳукмронлик қилган муддати йигирма икки йил эди. У кўз юмиб, оталарига қўшилди ва унинг ўрнига унинг ўғли Надаб подшоҳ бўлди.21Сулаймоннинг ўғли Реҳобоам Яҳудияда подшоҳлик қилар эди. Реҳобоам подшоҳ бўлганида, қирқ бир ёшда эди. У Раббий Ўз номи ўша жойда бўлиши учун Исроил қабилалари орасидан танлаган шаҳар Йерусалимда ўн етти йил подшоҳлик қилди. Унинг онасининг исми аммўнлик Наамаҳ эди. 22Яҳудо Раббийнинг нигоҳида ёвуз ишларни қилар, уларнинг оталари қилган гуноҳларнинг устига улар ўзларининг гуноҳлари билан Уни ўта ғазаблантирар эдилар.23Улар ҳам ўзларига ҳар бир баланд тепаликда ва ҳар қандай яшил дарахт остида сиғинадиган тепаликлар, бутлар ва бутхоналар қурдилар. 24Бу ерда фоҳишабозлар ҳам бор бўлиб, улар Раббий Исроил ўғиллари юзи қаршисидан қувиб юборган халқларнинг барча жирканч ишларини қилар эдилар.25Реҳобоам подшоҳлигининг бешинчи йилида, Миср подшоҳи Шушак Йерусалимга қарши юриш қилди. 26У Раббий уйининг хазинасини, подшоҳ уйининг хазинасини олиб кетди. У ҳамма нарсани олиб кетди, Сулаймон ясаган барча олтин қалқонларни ҳам олиб кетди.27Подшоҳ Реҳобоам уларнинг ўрнига мис қалқонлар ясади ва уларни подшоҳ уйининг эшигини қўриқлайдиган қўриқчилар бошлиғининг қўлларига топширди. 28Подшоҳ Раббийнинг уйига борганида, қўриқчилар уларни кўтариб борар ва ундан кейин уларни яна қўриқчиларнинг хонасига қайтариб, олиб келар эдилар.29Реҳобоамнинг қолган ишлари ва у қилган барча ишлар ҳақида Яҳудиянинг подшоҳлари йилномаси китобида ёзилган. 30Реҳобоам ва Йеробоам орасида, уларнинг ҳаётларининг барча кунларида уруш бўлди. 31Реҳобоам кўз юмиб, ўз оталарига қўшилди ва ўз оталари ёнида Довуд шаҳрида дафн этилди. Унинг онасининг исми аммўнлик Наамаҳ эди. Унинг ўрнига ўғли Абийам подшоҳ бўлди.Chapter 15
1Небат ўғли Йеробоам подшоҳлигининг ўн саккизинчи йилида Яҳудия устидан Абийам подшоҳ бўлди. 2У Йерусалимда уч йил ҳукмронлик қилди. Унинг онасининг исми Маақаҳ бўлиб, у Абишаломнинг қизи эди. 3Абийам унинг отаси ундан олдин қилган барча гуноҳларда юрар ва унинг юраги унинг отаси Довуднинг юраги каби Раббий Худога тўлиқ содиқ эмас эди.4Лекин Раббий Довуд ҳақи, ундан кейин унинг ўғлини кўтариш ва Йерусалимни мустаҳкамлаш учун Раббий Худоси унга Йерусалимда чироқ берди. 5Чунки Довуд Раббийнинг нигоҳида тўғри ишларни қилар ва ҳаётининг барча кунларида, хетлик Урийаҳга қилган қилмишидан ташқари Худо унга амр этган барча нарсаларда йўлдан оғмас эди. 6Реҳобоам ва Йеробоам орасида, уларнинг ҳаётларининг барча кунларида уруш бўлди.7Абийамнинг қолган фаолияти ва унинг қилган барча ишлари Яҳудия подшоҳлари китобида ёзилган. Абийам ва Йеробоам орасида ҳам уруш бўлди. 8Абийам кўз юмиб, ўз оталарига қўшилди ва уни Довуд шаҳрида дафн этишди. Унинг ўрнига унинг ўғли Осо подшоҳ бўлди.9Исроил подшоҳи Йеробоам ҳукмронлигининг йигирманчи йилида Яҳудия устидан Осо подшоҳ бўлди. 10У Йерусалимда қирқ бир йил подшоҳлик қилди. Унинг онасининг исми Маақаҳ бўлиб, у Абишаломнинг қизи эди. 11Осо эса отаси Довуд каби Раббийнинг нигоҳида тўғри ишларни қилар эди.12У юртидан фоҳишабозларни қувиб юборди ва унинг оталари ясаган барча бутларни олиб ташлади. 13У ҳатто ўз онасини ҳам, унинг Аштарот бутини ясагани учун маликалик унвонидан маҳрум қилди. Осо унинг бутини чопиб ташлади ва Кедрон анҳори ёнида ёндирди.14Лекин тепаликлар йўқ қилинмаган эди. Барибир Осонинг юраги унинг барча кунларида Раббийга тўлиқ бағишланган эди. 15У Раббийнинг уйига унинг отаси ва унинг ўзи бағишлаган нарсаларни: олтин, кумуш ва идишларни олиб келди.16Осо ва Исроил подшоҳи Баашанинг орасида, уларнинг барча кунларида уруш бўлди. 17Исроилнинг подшоҳи Бааша Яҳудияга қарши чиқди ва Яҳудиянинг подшоҳи Осонинг олдига ҳеч ким кириб-чиқа олмаслиги учун Рамаҳни қурди.18Шунда Осо Раббий уйининг хазиналаридан ва подшоҳ уйининг хазинасидан қолган барча кумуш ва олтинни олиб, хизматкорларининг қўлларига берди ҳамда уларни подшоҳ Осо Дамашқда яшовчи Суриянинг подшоҳи Ҳезион ўғли, Табримоннинг ўғли Бен-Ҳададнинг олдига юбориб, деди: 19“Менинг отам ва сенинг отанг орасида иттифоқ бўлгани каби, мен ва сенинг орангда иттифоқ бўлсин. Мана, мен сенга инъом сифатида кумуш ва олтин юбормоқдаман, сен Исроил подшоҳи Бааша билан бўлган иттифоқингни бузгин, токи у мендан чекинсин”.20Бен-Ҳадад подшоҳ Осога қулоқ солди ва ўз лашкарбошиларини Исроил шаҳарларига юборди. Улар Ижонни, Данни, Абел‑Бей‑Маақаҳни, бутун Киннеретни, бутун Нафтали ери билан биргаликда қирғин қилди. 21Бааша буни эшитганида, Рамаҳни қуришни бас қилди ва Тирзаҳга қайтиб кетди. 22Шунда подшоҳ Осо бутун Яҳудия аҳлини, ҳеч кимни қолдирмасдан чақирди ва улар Бааша қурилиш учун ишлатган тошларни, дарахтларни Рамаҳдан олиб кетдилар. Подшоҳ Осо улардан Беняминнинг Гебеаҳини ва Мизпаҳни қурди.23Осонинг қолган барча фаолияти, унинг бор қудрати, унинг барча қилган ишлари ва қурган шаҳарлари Яҳудия подшоҳлари китобида ёзилган. У қариган чоғида унинг оёқлари оғрир эди. 24Осо кўз юмиб, оталарига қўшилди ва отаси Довуд шаҳрида ўз оталари билан дафн этилди. Унинг ўрнига унинг ўғли Йеҳошафат подшоҳ бўлди.25Яҳудия подшоҳи Осо ҳукмронлигининг иккинчи йилида Исроил устидан Йеробоамнинг ўғли Надаб подшоҳ бўлди ва Исроил устидан икки йил ҳукмронлик қилди. 26У Раббийнинг нигоҳида ёвуз ишларни қилар ва ўз отасининг йўлидан ҳамда Исроилни гуноҳга ботирган унинг гуноҳларида юрар эди.27Шунда Иссохор хонадонидан Ахийаҳ ўғли Бааша унга қарши фитна уюштириб, Небат ва барча исроилликлар Гиббетонни қуршаб олганларида, уни Бааша пелиштликларнинг Гиббетон шаҳрининг олдида ўлдирди. 28Яҳудиянинг подшоҳи Осо ҳукмронлигининг учинчи йилида Бааша уни ўлдирди ва унинг ўрнига подшоҳ бўлди.29У подшоҳ бўлганида, Йеробоамнинг бутун хонадонини қириб ташлади. Раббий Ўз қули шилўҳлик Ахийаҳ орқали айтган сўзи бўйича уни қириб ташламагунича, Йеробоамдан бирорта ҳам жонни қолдирмади. 30Ушбуларнинг барчаси Йеробоамнинг қилган гуноҳлари, Исролни гуноҳга ботиргани ва Исроилнинг Раббий Худосини ғазабини қўзғагани учун бўлди.31Надабнинг қолган фаолияти ва унинг барча ишлари Исроилнинг подшоҳлари китобида ёзилган. 32Осо ва Исроил подшоҳи Бааша орасида уларнинг барча кунларида уруш бўлди.33Яҳудиянинг подшоҳи Осо ҳукмронлигининг учинчи йилида барча исроилликлар устидан Ахийаҳнинг ўғли Бааша Тирзаҳда подшоҳ бўлди. У йигирма тўрт йил ҳукмронлик қилди. 34У Раббийнинг нигоҳида ёвуз ишларни қилар ва Йеробоамнинг йўлларидан, у Исроилни гуноҳга ботирган унинг гуноҳларида юрар эди.Chapter 16
1Бааша ҳақида Йеҳу ўғли Ҳананига Раббийнинг сўзи келди: 2“Мен сени тупроқдан кўтардим ва Менинг халқим Исроилга ҳукмдор қилиб қўйдим. Сен эса Йеробоамнинг йўлидан бординг ва Мени ўз гуноҳлари билан ғазаблантириши учун Менинг халқим Исроилни гуноҳга ботирдинг.3Шунинг учун Мен Баашанинг ва унинг уруғининг хонадонини қириб ташлайман, Небат ўғли Йеробоамнинг хонадонини қирғин қилганим каби, сенинг хонадонингни ҳам худди шундай қиламан. 4Баашанинг хонадонидан ким шаҳарда ўлса, уни итлар ейди, унинг хонадонидан ким далада ўлса, уни само қушлари ейдилар”.5Баашанинг қолган фаолияти, унинг қилган ишлари ва унинг қудрати Исроил подшоҳлари китобида ёзилган. 6Бааша кўз юмиб, оталарига қўшилди ва Тирзаҳда дафн этилди. Унинг ўрнига ўғли Элаҳ подшоҳ бўлди.7Аммо Ҳанани ўғли Йеҳу орқали Баашага ва унинг хонадонига қарши аллақачон Раббийнинг сўзи айтилган эди, чунки у Йеробоамнинг хонадонига тақлид қилиб, ўз қўлларининг ишлари билан Раббийни ғазаблантириб, Унинг нигоҳида ҳар қандай ёвузликни қилган эди. Айни шунинг учун Йеробоам ўлдирилган эди.8Яҳудиянинг подшоҳи Осо ҳукмронлигининг йигирма олтинчи йилида, Исроил устидан Баашанинг ўғли Элаҳ Тирзаҳда подшоҳ бўлди ва икки йил ҳукмронлик қилди. 9Жанг араваларининг ярмининг устидан бошлиқ бўлган унинг хизматкори Зимри унга қарши фитна уюштирди. Элаҳ Тирзаҳда, Тирзаҳдаги қаср устидан бошлиқ Арзанинг уйида маст бўлгунича ичганида, 10Зимри кириб, уни яралади ва Яҳудия подшоҳи Осо ҳукмронлигининг йигирма еттинчи йилида уни ўлдирди ҳамда унинг ўрнига подшоҳ бўлди.11У подшоҳ бўлганида ва Башаанинг тахтига ўтирганида, шунда Баашанинг бутун хонадонини қириб ташлади ва у бирорта деворга сиядиган кишини: унинг қариндошларини ҳам, ошналарини ҳам қолдирмади. 12Шундай қилиб, Раббий пайғамбар Йеҳу орқали Бааша ҳақида айтилган Унинг сўзи бўйича Зимри Баашанинг бутун хонадонини қириб ташлади. 13Уларнинг ўзлари қилган ва ўз бутлари билан Исроилнинг Раббий Худосини ғазаблантириб, Исроилни гуноҳга ботирган Баашанинг барча гуноҳлари ва унинг ўғли Элаҳнинг барча гуноҳлари учун бу содир бўлди.14Элаҳнинг қолган фаолияти ва унинг барча қилган ишлари Исроил подшоҳлари китобида ёзилган.15Яҳудиянинг подшоҳи Осо ҳукмронлигининг йигирма еттинчи йилида, Зимри Тирзаҳда етти кун подшоҳ бўлди. Бу вақтда халқ пелиштликларнинг Гиббетон шаҳрини қамал қилаётган эди. 16Қамал қилаётган халқ эса Зимри фитна уюштириб, подшоҳни ўлдирганини эшитганларида, исроилликларнинг ҳаммаси шу куни лашкарбоши Омрини қароргоҳда Исроил устидан подшоҳ қилиб қўйди. 17Омри ва исроилликларнинг барчаси у билан бирга Гиббетондан чиқиб бориб, Тирзаҳни қамал қилдилар.18Зимри шаҳар қўлга олинганини кўриб, подшоҳ уйининг ичкари хонасига кирди-да, ўзининг ортидан подшоҳнинг уйига ўт қўйди ва ҳалок бўлди. 19У Йеробоамнинг йўлидан ва Исроилни гуноҳга ботириш учун қилган гуноҳларида юриб Раббийнинг нигоҳида ёвуз ишларни қилгани ҳамда қилган гуноҳлари учун бу содир бўлди. 20Зимрининг қолган фаолияти ва у уюштирган унинг фитнаси Исроил подшоҳлари китобида ёзилган.21Шунда Исроил халқи иккига бўлинди: халқнинг ярми Гинафнинг ўғли Тибнини подшоҳ қилиш учун унинг ортидан эргашди, ярми эса Омрига эргашди. 22Бироқ Омрига эргашган халқ Гинаф ўғли Тибнига эргашган халқдан устун келди: Тибни ўлди ва Омри подшоҳ бўлди.23Яҳудиянинг подшоҳи Осо ҳукмронлигининг ўттиз биринчи йилида Омри Исроил устидан подшоҳ бўлди ва ўн икки йил ҳукмронлик қилди. У Тирзаҳда олти йил ҳукмронлик қилди. 24Омри Семердан Самария тоғини икки талант кумушга сотиб олди. У тоғда шаҳар қурди ва қурган шаҳрини тоғнинг эгаси Семернинг исми бўйича Самария, деб атади.25Бироқ Омри Раббий нигоҳида ёвуз ишларни, ундан олдин бўлганларнинг барчасидан баттар ҳам ишларни қилар эди. 26Зеро у Небат ўғли Йеробоамнинг барча йўлларидан бориб, ўз бутлари билан Исроилнинг Раббий Худосини ғазаблантирар ва Исроилни гуноҳга ботирган унинг гуноҳларида юрар эди.27Омрининг қилган бошқа ишлари ва кўрсатган унинг жасорати Исроил подшоҳлари йилномаси китобида ёзилган. 28Омри кўз юмиб, оталарига қўшилди ва Самарияда дафн этилди. Унинг ўрнига ўғли Ахаб подшоҳ бўлди.29 Яҳудиянинг подшоҳи Осо ҳукмронлигининг ўттиз саккизинчи йилида Омрининг ўғли Ахаб Исроил устидан подшоҳ бўлди ва Омрининг ўғли Ахаб Самарияда Исроил устидан йигирма икки йил ҳукмронлик қилди. 30Омрининг ўғли Ахаб Раббий нигоҳида ундан олдин бўлганларнинг барчасидан ортиқроқ ёвуз ишларни қилар эди.31Небат ўғли Йеробоамнинг гуноҳларида юриш у учун камлик қилганидек, у ўзига Сидўн подшоҳи Этбаалнинг қизи Йезебелни хотинликка олди. Шунинг учун у Баалга хизмат қилиб, унга сажда қила бошлади. 32У Самарияда қурган Баалнинг бутхонасида Баалга қурбонгоҳ қўйди. 33Шунингдек, Ахаб Аштаротга эманзор қилди. Шу тарзда, Ахаб ундан олдин бўлган барча Исроил подшоҳларидан ортиқроқ Исроилнинг Раббий Худосини ғазаблантирадиган ишларни қилди.34Унинг кунларида бейт-эллик Ҳиэл Йерихони қурди. Раббий Нўн ўғли Йешуа орқали айтган сўзи бўйича, у ўз тўнғичи Абирамни йўқотиб, Йериҳоннинг пойдеворини қўйди ва ўзининг кенжа ўғли Сегубни йўқотиб, унинг дарвозасини қўйди.Chapter 17
1Гилъадда яшовчи тишбиҳлик Элийаҳ Ахабга деди: “Мен қаршисида турган Исроилнинг Раббий Худоси тирик! Мана шу йилларда, мен айтмагунимча, шудринг ҳам ёмғир ҳам ёғмайди”.2Унга Раббийнинг сўзи келди: 3“Бу ердан кетиб, шарққа ўгирил ва Йорданнинг олдидаги Керит жилғаси ёнида яширин. 4Сен бу жилғадан сув ичасан, чунки Мен қарғаларга сени ўша ерда боқишга буюрдим”.5Шунда у кетиб, Раббийнинг сўзини бажарди. Шундай қилиб, у бориб, Йорданнинг олдидаги Керит жилғаси ёнида яшай бошлади. 6Қарғалар унга эрталаб нон ва гўшт, оқшом ҳам нон ва гўшт олиб келар эдилар. У жилғадан сув ичар эди. 7Бир неча кун ўтганидан сўнг, бу жилға ҳам қуриб қолди, чунки ерга ёмғир ёғмаётган эди.8Шунда унга Раббийнинг сўзи келди: 9“Тур, Сидўндаги Зарепатга бор ва ўша ерда қол. Мен у ерда бева аёлга сени боқишга буюрдим”. 10Шунда у туриб, Зарепатга борди. У шаҳарнинг дарвозаси олдига келганида, мана, у ерда бева аёл ўтин терар эди. У уни чақириб: “Мен ичишим учун идишда озгина сув бергин”,- деди.11У олиб келгани кетаётганида, Элийаҳ унинг ортидан қичқириб: “Ўз қўлингга мен учун бир бурда нон ҳам ола кел”,- деди. 12Бева эса жавобан: “Сизнинг Раббий Худойингиз тирик! Менда ҳеч қандай нон йўқ, фақатгина хумчада бир ҳовуч ун ва кўзада озгина ёғ бор. Мана, мен озгина ўтин йиғяпман, буни ўзим ва ўғлим учун тайёрламоқчиман. Буни еймиз, кейин ўламиз”,- деди. 13Шунда Элийаҳ унга деди: “Қўрқма, бор ва айтганингдек қил, фақат олдин мен учун кичик кулча пишириб, менга олиб кел. Кейин ўзинг ва ўғлинг учун қиласан.14Чунки Исроилнинг Раббий Худоси шундай демоқда: Раббий ерга ёмғир бергунга қадар хумнинг ичидаги ун тугамайди ва кўзадаги ёғ камаймайди!” 15У бориб, Элийаҳ айтганидек қилди. Шундай қилиб, кўп кунлар давомида Элийаҳ, хотин ва унинг хонадони овқатландилар. 16Раббий Элийаҳ орқали айтган сўзи бўйича хумчадаги ун тугамас ва кўзадаги ёғ камаймас эди.17Бундан кейин бу аёлнинг, яъни хонадон соҳибасининг ўғли касал бўлиб қолди, унинг касали шунча оғир эдики, уни ҳаёт нафаси тарк этди. 18Шунда бу аёл Элийаҳга: “Эҳ, Худонинг одами, мен сизни нима қилай? Сиз гуноҳларимни эслатиш ва ўғлимни ўлдириш учун менинг олдимга келдингиз”,- деди.19У эса унга: “Менга ўғлингни бер”,- деди. У болани унинг қўлидан олиб, ўзи яшаётган болохонага олиб чиқди ва уни ўзининг тўшагига ётқизди. 20У Раббийга фарёд қилиб: “Ё, менинг Раббий Худойим, наҳотки Сен беванинг ўғлини ўлдириб, мен яшаётган унинг хонадонига кулфат келтирган бўлсанг?”- деди. 21Сўнг у ўсмирнинг устига уч марта чўзилиб ётди ва Раббийга фарёд қилиб деди: “Ё, менинг Раббий Худойим! Сендан илтижо қиламан, бу ўсмирнинг жони ўзига қайтсин!”22Раббий Элийаҳнинг овозини эшитди, боланинг жони ўзига қайтди ва у тирилди. 23Элийаҳ болани олиб, уни болохонадан пастги уйга олиб тушди ва уни онасига топшириб, Элийаҳ: “Қара, ўғлинг тирик”,- деди. 24Шунда ўша хотин Элийаҳга: “Энди мен сизнинг Худонинг одами эканингизни ва сизнинг оғзингиздаги Раббийнинг сўзлари ҳақиқат эканини билиб олдим”,- деди.Chapter 18
1Кўп кунлар ўтганидан сўнг, учинчи йили Элийаҳга: “Бориб, Ахабга кўрингин. Мен эса ер юзига ёмғир ёғдираман”,- деган Раббийнинг сўзи келди. 2Шунда Элийаҳ Ахабга кўриниш учун борди. Самарияда очарчилик кучли эди.3Ахаб қаср устидан бошлиқ Обадийаҳни чақирди. Обадийаҳ эса Худодан жуда қўрқадиган киши эди. 4Йезебел Раббийнинг пайғамбарларини қириб ташлаётганида, Обадийаҳ юз нафар пайғамбарни олиб, уларни ғорларда эллик кишидан қилиб яширган ва уларни нон‑сув билан таъминлаган эди.5Ахаб Обадийаҳга: “Ернинг барча сув булоқларига ва ернинг барча жилғаларига боргин, отларни, хачирларни тирик сақлаб қолиш ва моллардан маҳрум бўлмаслик учун балки бирор ердан ўт топа олармиз”,- деди. 6Шундай қилиб, улар ерни айланиб чиқиш учун уни ўзаро бўлиб олдилар. Ахабнинг ўзи бир йўлдан, Обадийаҳнинг ўзи бошқа йўлдан кетди.7Обадийаҳ йўлда кетаётганида, мана, унга Элийаҳ пешвоз чиқди. У уни таниди ва юз тубан йиқилиб: “Бу сизми, менинг ҳазратим Элийаҳ?”- деди. 8У унга: “Бу менман. Бориб, ўз ҳукмдорингга: Мана, Элийаҳ шу ерда, деб айтгин”,- деди.9У эса деди: “Мен нима гуноҳ қилдимки, мени ўлдириши учун сиз ўз қулингизни Ахабнинг қўлига топширмоқчисиз? 10Сизнинг Раббий Худойингиз тирик! Менинг ҳукмдорим сизни излаш учун одам юбормаган бирорта халқ ва шоҳлик қолмади. Улар: У бу ерда йўқ, деб айтганларида, у ўша подшоҳликка ва халққа сизни топа олмаганликларига қасам ичишларини талаб қилар эди. 11Энди эса сиз: Бориб, ўз ҳукмдорингга: Элийаҳ, шу ерда! деб айт,- демоқдасиз.12Мен сизнинг олдингиздан кетганимда, Худонинг Руҳи сизни мен билмайдиган томонга олиб кетади. Агар мен Ахабни хабардор қилишга борсам, у эса сизни топа олмаса, унда мен, сизнинг қулингиз ёшлигимдан Раббийдан қўрқадиган бўлсам ҳам, у мени ўлдиради. 13Йезебел Раббийнинг пайғамбарларини ўлдираётганида, мен нима қилганим, Раббийнинг юз нафар пайғамбарини эллик нафардан қилиб ғорларда яшириб, уларни нон ва сув билан таъминлаганимни, менинг ҳазратимга сўзлаб беришмадими?14Сиз эса энди: Бориб, ўз ҳукмдорингга: Мана, Элийаҳ шу ерда, деб айт,- демоқдасиз. Унда у мени ўлдиради”. 15Элийаҳ: “Мен қаршисида турган Қўшинлар Худованди тирик! Мен бугун унга кўринаман”,- деди.16Шундай қилиб, Обадийаҳ Ахабга пешвоз чиққани кетди ва унга хабарни етказди. Ахаб Элийаҳга пешвоз чиқиш учун кетди. 17Ахаб Элийаҳни кўрганида, Ахаб унга: “Бу сенми, Исроилни безовта қилаётган одам?”- деди.18Элийаҳ унга деди: “Мен Исроилни безовта қилганим йўқ, аксинча, сен ва отангнинг хонадони безовта қилдилар, чунки сен Раббийнинг амрларини тарк этдинг ва Баалга эргашдинг. 19Энди одам юборгин ва менинг олдимга, Кармел тоғига бутун Исроилни, Баалнинг пайғамбарларини ва Йезебелнинг дастурхонидан озиқланадиган Аштаротнинг пайғамбарларини йиққин.20Шунда Ахаб исроилликларнинг барча ўғилларига хабар юборди ва Кармел тоғига барча пайғамбарларни йиғди. 21Элийаҳ бутун халққа яқинлашиб: “Қачонгача икки фикр орасида тебранасизлар? Агар Йаҳвеҳ Худо бўлса, унда Унга эргашинглар! Агар Баал бўлса, унда унга эргашинглар”,- деди. Бироқ халқ унга бирор оғиз сўз жавоб бермади.22Сўнг Элийаҳ халққа деди: “Йаҳвеҳнинг пайғамбарларидан битта мен қолдим, Баалнинг пайғамбарлари эса тўрт юз эллик киши. 23Бизга иккита буқа берсинлар, улар ўзларига битта буқани танлаб, уни бўлакларга бўлсинлар ва уни ўтин устига қўйсинлар, лекин остига олов ёқмасинлар. Мен эса иккинчи буқани тайёрлаб, уни ўтин устига қўяман, лекин остига олов ёқмайман. 24Сизлар ўз худоларингизнинг номини айтиб чақиринглар, мен эса ўз Раббий Худойимнинг номини айтиб чақираман. Олов воситасида жавоб берадиган Худо ― ҳақиқий Худодир!” Бутун халқ: “Бу яхши фикр”,- деди.25Элийаҳ Баалнинг пайғамбарларига: “Ўзларингизга битта буқани танлаб, уни сизлар биринчи тайёрланглар, чунки сизлар кўпчиликсизлар. Сўнг ўз худоларингизнинг номини айтиб чақиринглар, лекин олов ёқманглар”. 26Шунда уларга берилган биринчи буқани олиб, уни тайёрладилар ва Баалнинг номини эрталабдан туш вақтигача: “Ё, Баал, бизни эшитгин!”- дер чақирдилар. Лекин бирор садо ҳам бўлмади, жавоб ҳам бўлмади. Улар эса қурган қурбонгоҳлари олдида сакрар эдилар.27Туш вақтида Элийаҳ уларнинг устидан кула бошлаб деди: “Баланд овозда бақиринглар, зеро у худо! Балки у ўйлаётгандир, ёки бирор иш билан банддир, балки йўлдадир, балки ухлаётгандир ва уни уйғотиш керакдир?” 28Улар баланд овозда бақирар ва ўз одатлари бўйича пичоқлару найзалар билан қон оққунича ўзларини тилар эдилар. 29Куннинг ярми ўтди, улар эса кечки қурбонлик келтириш вақтигача телбаландилар, бироқ бирор садо ҳам, бирор жавоб ҳам, бирор эшитувчи ҳам бўлмади.30Шунда Элийаҳ бутун халққа: “Менинг олдимга келинглар”,- деди. Бутун халқ унинг олдига келди. У Раббийнинг барбод қилинган қурбонгоҳини қайта тиклади. 31Раббий: Сенинг исминг Исроил бўлади, деб айтган Ёқубнинг ўғилларининг қабилаларининг сони бўйича Элийаҳ ўн иккита тош олди. 32Бу тошлардан Раббийнинг номига қурбонгоҳ қурди ва қурбонгоҳ атрофида икки сиҳ дон сиғадиган чуқур қилди.33Сўнгра унинг устига ўтин қўйди, буқани бўлакларга бўлди ва уни ўтиннинг устига қўйди. 34У: “Тўртта челакни сувга тўлдириб, тамоман ёндириш қурбонлигининг устига ва ўтиннинг устига қуйинглар”,- деди. Кейин у: “Яна бир марта қилинглар”,- деди. Улар яна бир марта шундай қилдилар. У: “Учинчи марта шундай қилинглар”,- деди. Улар учинчи марта шундай қилдилар. 35Шунда сув қурбонгоҳнинг атрофига оқди ва чуқур сув билан тўлди.36Кечки қурбонлик келтирилиши вақтида пайғамбар Элийаҳ яқинроқ келиб, деди: “Ё, Раббий, Иброҳимнинг, Исҳоқнинг ва Исроилнинг Худоси! Сен Исроилда ягона Худо эканинг, мен Сенинг қулинг эканим ва бу ишларнинг ҳаммасини Сенинг сўзинг бўйича қилганимни бугун билиб олсинлар. 37Мени эшит, ё, Раббий, мени эшит! Токи Сен, ё, Раббий, Худо эканингни ва уларнинг юракларини яна Ўзингга ўгиришингни бу халқ билиб олсин!”38Шунда Раббийнинг олови тушиб, тамоман ёндириш қурбонлигини, ўтинни, тошларни, тупроқни ямлади ва чуқурдаги сувни ютиб юборди. 39Бутун халқ буни кўрганида, юз тубан йиқилди ва улар: “Йаҳвеҳ, У ― Худодир! Йаҳвеҳ, У― Худодир!”- дедилар. 40Элийаҳ уларга: “Баалнинг пайғамбарларини қўлга олинглар, улардан бирортаси қочиб кетмасин!”- деди. Уларни қўлга олдилар ва Элийаҳ уларни Кишон жилғаси ёнига олиб бориб, уларни ўша жойда сўйди.41Элийаҳ Ахабга: “Боргин ва еб‑ичгин, чунки ёмғирнинг шовқини эшитилмоқда”,- деди. 42Шунда Ахаб еб‑ичишга кетди, Элийаҳ эса Кармелнинг чўққисига чиқди ва ерга эгилиб, юзини тиззаларининг орасига қўйди.43У ўз хизматкорига: “Бориб, денгиз томонга қара”,- деди. У бориб қаради-да: “Ҳеч нима йўқ”,- деди. У: “Етти марта бориб-келгин”,- деди. 44Еттинчи мартасида у: “Мана, денгиздан одамнинг кафтича кичкина булут кўтарилмоқда”,- деди. У: “Бориб, Ахабга: Ўз аравангизни тайёрланг ва ёмғир тўхтатиб қолмаслиги учун тоғдан тушинг, деб айтгин”,- деди.45Шу орада, осмон қора булут ва шамолдан қоронғилашиб, кучли ёмғир қуйди. Ахаб эса аравасига ўтирди-да, Йезреэлга чоптириб кетди. 46Раббийнинг қўли Элийаҳнинг устида эди. У ўз белини боғлади ва Йезреэлнинг дарвозасигача Ахабдан олдинда югуриб кетди.Chapter 19
1Ахаб Йезебелга Элийаҳ қилган барча ишларни ва у барча пайғамбарларни қилич билан ўлдирганини айтиб берди. 2Шунда Йезебел Элийаҳнинг олдига хабарчини юбориб: “Агар мен эртага, мана шу вақтгача, сенинг жонингни уларнинг ҳар бирининг жони нима қилинган бўлса шундай қилмасам, унда менинг худоларим менга шундай қилсин ва ҳатто ортиқроғини қилсин”,- деди. 3Буни кўриб, Элийаҳ ўрнидан турди ва ўз ҳаётини сақлаб қолиш учун кетиб, Яҳудиядаги Беир-Шебага келди. Сўнгра хизматкорини ўша жойда қолдириб,4ўзи эса бир кунлик йўл босиб саҳрога кетди. Бир жойга келиб, у арча тагида ўтирди. Элийаҳ ўзига ўлим сўраб: “Етар энди, ё, Раббий, менинг жонимни олгин, чунки мен оталаримдан кўра яхшироқ эмасман!”- деди. 5У ётиб, арча тагида ухлаб қолди. Мана, фаришта уни туртиб: “Тур, овқатлангин”,- деди. 6Шунда Элийаҳ қаради ва, мана, унинг бош томонида кўмирда пишган кулча ҳамда кўзада сув бор эди. У еди, ичди ва яна уйқуга кетди.7Худонинг фариштаси иккинчи марта қайтиб келди ва уни туртиб: “Тур ва овқатлангин, чунки сенинг олдингда олис йўл турибди”,- деди. 8У туриб, еб-ичди. Кейин шу озуқа билан қувватланиб, Худонинг тоғи Хоребгача қирқ кун ва қирқ тун юрди.9У ўша ерда ғорга кирди ва унинг ичида тунади. Мана, унга Раббийнинг сўзи келди ва Раббий унга: “Элийаҳ, сен бу ерда нима қиляпсан?”- деди. 10У: “Мен Раббий Қўшинлар Худованди ҳақида рашк қилдим, чунки Исроил ўғиллари Сенинг амрингни тарк этдилар, Сенинг қурбонгоҳларингни барбод қилдилар ва Сенинг пайғамбарларингни қилич билан ўлдирдилар. Битта мен қолдим ва улар менинг жонимни олиш учун мени изламоқдалар”,- деди.11У эса деди: “Чиқ ва тоғда Раббий юзи олдида тур. Мана, Раббий ўтиб кетади. Раббийнинг олдидан қояларни парчалайдиган, тоғларни ёрадиган кучли ва қаттиқ шамол бўлади, бироқ Раббий шамолда эмас. Шамолдан кейин зилзила бошланади, бироқ Раббий зилзилада ҳам эмас. 12Зилзиладан кейин олов ёнади, бироқ Раббий оловда ҳам эмас. Оловдан кейин майин шабада эсади”.13Элийаҳ буни эшитганида, юзини ўзининг ридоси билан ёпди ва чиқиб, ғорнинг кириш қисмида турди. Унга овоз келди ва деди: “Элийаҳ, сен бу ерда нима қиляпсан?” 14Шунда у: “Мен Раббий Қўшинлар Худованди ҳақида рашк қилдим, чунки Исроил ўғиллари Сенинг амрингни тарк этдилар, Сенинг қурбонгоҳларингни барбод қилдилар ва Сенинг пайғамбарларингни қилич билан ўлдирдилар. Битта мен қолдим ва улар менинг жонимни олиш учун мени изламоқдалар”,- деди.15Раббий унга деди: “Ўз йўлинг билан Дамашқ саҳроси орқали ортингга қайтгин ва келганингда, Сурия устидан Ҳазаэлни подшоҳликка мойлагин. 16Нимшининг ўғли Йеҳуни Исроил устидан подшоҳликка мойлагин. Абел‑Мехолаҳдан бўлган Шафатнинг ўғли Элишани эса ўзингнинг ўрнингга пайғамбарликка мойлагин.17Кимки Ҳазаэлнинг қиличидан қочса, уни Йеҳу ўлдиради ва кимки Йеҳунинг қиличидан қутилса, уни Элиша ўлдиради. 18Мен исроилликлар орасида етти минг кишини қолдирдим. Уларнинг барчасининг тиззалари Баал қаршисида тиз чўкмади ва уларнинг оғизлари уни ўпмади”.19Элийаҳ ўша жойдан кетди ва ўн икки жуфт ҳўкиз билан ер ҳайдаётган Шафатнинг ўғли Элишани топди. Унинг ўзи эса ўн иккинчи жуфтнинг ёнида эди. Элийаҳ унинг ёнидан ўтиб кетаётганида, унинг устига ўзининг ридосини ташлади. 20У ўз ҳўкизларини қолдириб, Элийаҳнинг ортидан югурди ва деди: “Илтимос, мен бориб ота‑онамни ўпиб келишимга рухсат бергин ва сўнг мен сенинг ортингдан бораман”. У эса унга: “Бор ва қайтиб кел, зеро мен сенга нима қилдим?”- деди.21У унинг олдидан қайтиб, бир жуфт ҳўкизни олди ва уларни сўйди. Ҳўкизларнинг омочини ёндириб, уларнинг гўштини пиширди ҳамда одамларга тарқатди ва улар едилар. Ўзи эса туриб, Элийаҳга эргашди ва унга хизмат қила бошлади.Chapter 20
1Сурия подшоҳи Бен-Ҳадад ўзининг барча лашкарини йиғди. У билан бирга ўттиз икки нафар подшоҳ, отлар, аравалар бор эди. У бориб, Самарияни қамал қилиб, унга қарши жанг қилди. 2У шаҳарга, Исроил подшоҳи Ахабнинг олдига элчиларни юборди ва унга деди: “Бен-Ҳадад шундай дейди: 3 Сенинг кумушингу олтининг меники, хотинларингу энг сара ўғилларинг ҳам меники".4Исроил подшоҳи жавоб бериб: “Оҳ, менинг ҳукмдорим подшоҳ, сен айтганингдек бўлсин: мен ҳам, менинг ҳамма нарсам ҳам сеники бўлсин”,- деди. 5Элчилар яна келиб, дедилар: “Бен-Ҳадад шундай дейди: Мен элчиларни сенга: Ўз кумушингу олтинингни ва хотинларингу ўғилларингни менга топшир, дейишга юборган эдим. 6Шунинг учун мен эртага, шу вақтда сенинг олдингга уйингни ва олдингдаги хизматкорларингнинг уйини текшириб чиқиш учун ўз қулларимни юбораман, улар сенга қадрли бўлган ҳамма нарсани ўз қўлларига олиб, чиқиб кетадилар”.7Шунда Исроил подшоҳи ернинг барча оқсоқолларини чақириб: “Қаранглар, билиб олинглар: бу одам ёвузликни ният қилган. У менинг хотинларимни, ўғилларимни, кумуш ва олтинимни олиб кетиш учун элчиларни юборганида, мен уни рад этмадим”,- деди. 8Барча оқсоқоллар ва бутун халқ унга: “Қулоқ солманг, рози ҳам бўлманг”,- дейишди.9Шунинг учун у Бен-Ҳададнинг элчиларига: “Менинг ҳукмдорим подшоҳга бундай денглар: Сен қулингга биринчи бор нималарни сўраб юборган бўлсанг, барчасини мен қилишга тайёрман, лекин бунисини қила олмайман”,- деди. Элчилар кетдилар ва унга жавобни етказдилар. 10Бен-Ҳадад унинг олдига яна одам юбориб: “Агар менинг ортимдан бораётган барча одамга Самариянинг тупроғи бир ҳовучдан тегса, унда худолар мени бундай қилсинлар ва бундан-да ортиқроғини қилсинлар”,- деди.11Исроил подшоҳи жавоб бериб: “Айтинглар: Белини боғлаётган худди белбоғини ечаётгандек мақтанмасин”,- деди. 12Чодирларда подшоҳлар билан бирга ичиб ўтирган Бен-Ҳадад бу сўзни эшитганида, ўз қулларига: “Сафланинглар”,- деди. Улар шаҳар қаршисида саф тортдилар.13Мана, бир пайғамбар Исроилнинг подшоҳи Ахабнинг олдига келиб: “Раббий шундай дейди: Сен бу улкан қўшинни кўряпсанми? Мана, мен бугун уни сенинг қўлларингга топшираман, шунда Сен Менинг Раббий эканлигимни билиб оласан”,- деди. 14Ахаб: “Ким орқали?”- деди. У: “Раббий шундай дейди: Вилоят ҳокимларининг хизматкорлари орқали”,- деди. Ахаб: “Ким жангни бошлаши керак?”- деди. У: “Сен”,- деди. 15Шунда Ахаб вилоят ҳокимларининг хизматкорларини санади, улар икки юз ўттиз икки киши эди. Улардан кейин бутун халқни, Исроилнинг барча ўғилларини санади, улар етти минг киши эди.16Улар тушги пайтда жангга чиқдилар. Бен-Ҳадад эса чодирда подшоҳлар билан бирга, яъни унга ёрдам бераётган ўттиз икки нафар подшоҳ билан бирга ичиб маст бўлди. 17Вилоят ҳокимларининг хизматкорлари биринчи бўлиб жангга чиқдилар. Бен-Ҳадад одамларни юборди ва улар унга Самариядан одамлар чиққанини етказдилар.18У: “Агар улар тинчлик учун чиққан бўлсалар, унда уларни тириклайин тутинглар, агар улар жангга чиққан бўлсалар, шунда ҳам тириклайин тутинглар”,- деди. 19Шундай қилиб, вилоят ҳокимларининг хизматкорлари шаҳардан чиқдилар ва уларнинг кетидан қўшин чиқди.20Уларнинг ҳар бири ўзининг душманини қира бошлади, шунда сурияликлар қочиб кетдилар, исроилликлар эса уларни таъқиб қилдилар. Суриянинг подшоҳи Бен-Ҳадад отлиқлар билан бирга отда қочиб, қутилиб қолди. 21Исроил подшоҳи чиқиб, от ва араваларни қирғин қилди ва сурияликларни улкан қирғин билан қириб ташлади.22Шунда пайғамбар Исроил подшоҳининг олдига келди ва унга: “Бориб, қувватлангин ва сен нима қилишинг кераклигини кўриб, билиб ол, чунки бир йилдан сўнг Сурия подшоҳи яна сенга қарши чиқади”,- деди. 23Суриянинг хизматкорлари унга дедилар: “Уларнинг Худоси тоғларнинг Худоси, шунинг учун ҳам улар бизни мағлуб қилдилар. Агар биз улар билан текисликда жанг қилсак, унда уларни аниқ мағлуб қиламиз.24Шундай қилиб бундай қилинг: Подшоҳларнинг ҳар бирини ўз ўрнидан олиб ташланг ва уларнинг ўрнига вилоят ҳокимларини қўйинг. 25Қанча қўшин қулаган бўлса, шунча қўшин: отга от, аравага арава йиғинг. Сўнг улар билан текисликда жанг қиламиз, шунда аниқ уларни мағлуб этамиз”. У уларнинг овозига қулоқ солди ва шундай қилди.26Бир йил ўтиши билан Бен-Ҳадад сурияликларни йиғиб, исроилликлар билан жанг қилиш учун Офоққа чиқди. 27Исроил ўғиллари ҳам йиғилдилар ва озиқ‑овқатлар олиб, уларга пешвоз чиқдилар. Исроил ўғиллари уларнинг қаршисида худди иккита кичиккина эчки подасидек жойлашдилар, сурияликлар эса ерни тўлдирдилар.28Худонинг кишиси келиб, Исроил подшоҳига: “Раббий шундай дейди: Сурияликлар: Раббий – тоғлар Худосидир, лекин У – водий Худоси эмас, деганлари учун Мен бу барча улкан қўшинни сенинг қўлингга топшираман, шунда сизлар Мен Раббий эканлигимни билиб оласизлар”,- деди.29Улар етти кун бир‑бирларининг қаршисида қароргоҳ қурдилар. Еттинчи кун жанг бошланди ва Исроил ўғиллари бир кунда суриялик пиёда аскарлардан юз мингтасини ўлдирдилар. 30Қолганлари эса Офоқ шаҳрига қочиб кетдилар, лекин у ерда қолган йигирма етти минг кишининг устига девор йиқилди. Бен-Ҳадад эса шаҳарга қочиб, ички хонага кирди.31Унинг хизматкорлари унга: “Биз эшитдикки, Исроил хонадонининг подшоҳлари шафқатли подшоҳлар экан. Рухсат беринг, биз қанор кийимларини белимизга боғлаб ва арқонларни бошимизга ўраб, Исроил подшоҳининг олдига борайлик. Балки у сизнинг ҳаётингизни сақлаб қолар”,- дедилар. 32Шундай қилиб, улар белларига қанор кийимини боғладилар, бошларига арқон ўрадилар ва Исроил подшоҳининг олдига келиб дедилар: “Сизнинг қулингиз Бен-Ҳадад: Илтимос, менга шафқат қил, демоқда”. Шоҳ: “Наҳот у тирик бўлса? У менинг биродарим”,- деди.33Бу одамлар буни яхши белги, деб қабул қилиб, унинг оғзидаги сўзни шошилинч илиб олдилар ва унга: “Сизнинг биродарингиз Бен-Ҳадад!”- дедилар. Шунда у: “Бориб, уни олиб келинглар”,- деди. Шунда Бен-Ҳадад унинг олдига чиқди ва у уни ўзи билан бирга аравага ўтқизди. 34Бен-Ҳадад унга: “Менинг отам сенинг отангдан олган шаҳарларни сенга қайтариб бераман ва менинг отам Самарияда майдонларга эга бўлгани каби, сен ҳам ўзингга Дамашқда майдонларга эга бўлишинг мумкин”,- деди. Ахаб: “Битимдан кейин сени қўйиб юбораман”,- деди. Сўнг у билан битим тузиб, уни қўйиб юборди.35Пайғамбарларнинг ўғилларидан бир киши иккинчисига, Раббийнинг сўзи бўйича: “Илтимос, ур мени”,- деди. Лекин у киши уни уришга рози бўлмади. 36Унга: “Сен Раббийнинг овозига қулоқ солмаганинг учун, менинг олдимдан кетаётганингда сени шер ўлдиради”,- деди. У унинг олдидан кетаётганида, унга шер пешвоз чиқиб, уни ўлдирди.37Шунда у бошқа одамни топиб: “Илтимос, ур мени”,- деди. У одам уни шу қадар урдики, уни бутунлай моматалоқ қилди. 38Пайғамбар бориб, юзини ёпинчиқ билан ёпиб олди ва йўлда подшоҳни кута бошлади.39Подшоҳ ёнидан ўтиб кетаётганида, у подшоҳга бақириб деди: “Сенинг қулинг урушга борган эди, мана, бир киши мени четга тортиб, олдимга бир кишини келтириб: Бу кишини тутиб тургин, агар у йўқолиб қолса, сенинг жонинг унинг жони ўрнига бўлади ёки сен талант кумуш тортиб беришинг керак бўлади, деди. 40Сенинг қулинг у‑бу ишлар билан банд бўлганида, у йўқолиб қолди”. Исроилнинг подшоҳи унга: “Сенга ҳукм худди шундай бўлади, сен буни ўзинг ҳал қилдинг”,- деди.41У шу заҳоти юзидан ёпинчиқни олди ва подшоҳ унинг пайғамбарлардан бири эканини таниди. 42У шоҳга: “Раббий шундай дейди: Мен лаънатлаган одамни қўлингдан чиқарганинг учун сенинг жонинг унинг жони ўрнига ва сенинг халқинг унинг халқи ўрнига бўлади”,- деди. 43Исроил подшоҳи уйига хавотиру қайғу билан жўнаб кетди ва Самарияга келди.Chapter 21
1Ушбу воқеалардан сўнг бундай бўлди: Йезреэлда, Самариядаги подшоҳ Ахабнинг қасри ёнида йезреэллик Наботнинг узумзори бор эди. 2Ахаб Наботга сўзлаб: “Менга ўз узумзорингни бергин, у менга сабзавот полизи бўлади, чунки у менинг уйимга яқин. Унинг ўрнига эса мен сенга ундан яхшироқ узумзор бераман. Ёки сенга маъқул бўлса, у қанча турса, сенга шунча кумуш бераман”,- деди.3Лекин Набот Ахабга: “Сизга оталаримнинг меросини беришдан мени Раббий сақласин”,- деди. 4Ахаб эса йезреэллик Наботнинг: Ўз оталаримнинг меросини сизга бермайман, деб айтган сўзларидан безовта ва хафа бўлиб, ўз уйига келди. Ўз тўшагига ётиб олиб, юзини ўгириб олди ва нон емади.5Унинг хотини Йезебел, унинг олдига кириб: “Сизнинг руҳингиз нимадан безовта, ҳатто нон ҳам емаяпсиз?”- деди. 6Ахаб деди: “Мен йезреэллик Наботга сўзлаб: Менга ўз узумзорингни кумушга бергин ёки агар истасанг, мен сенга унинг ўрнига бошқа узумзор бераман, деганимда, у менга: Мен сизга ўз узумзоримни бермайман, деди”. 7Унинг хотини Йезебел унга: “Агар сиз шундай йўл тутсангиз, Исроил қанақа шоҳлик бўлиши мумкин? Туринг, нон енг ва юрагингиз қувонсин. Мен сизга йезреэллик Наботнинг узумзорини олиб бераман”,- деди.8Сўнг у Ахаб исмидан мактуб ёзди ва унинг муҳри билан муҳрлаб, бу мактубни Наботнинг шаҳрида, у билан бирга яшайдиган оқсоқолларга ҳамда атоқлиларга юборди. 9У мактубда шундай ёзган эди: “Рўза эълон қилиб, Наботни халқнинг орасида энг тўрга ўтқазиб қўйинглар 10ва унинг қаршисига: Сен Худо ва подшоҳни ҳақорат қилдинг, деб гувоҳлик берадиган иккита ярамас кишини ўтқизинглар. Сўнгра уни олиб чиқинглар ва ўлгунича тошбўрон қилинглар”.11Унинг шаҳрида яшовчилар, оқсоқоллар ва атоқлилар Йезебел уларга амр этганидек, Йезебел уларга юборган мактубида қандай ёзилган бўлса, худди шундай қилдилар. 12Улар рўза эълон қилдилар ва Наботни халқнинг ичида энг тўрга ўтқиздилар. 13Шунда иккита ярамас киши келиб, унинг қаршисига ўтирди. Бу ярамас кишилар халқнинг олдида унга қарши гувоҳлик бериб: “Набот Худо ва подшоҳни ҳақоратлади”,- дедилар. Шунда уни шаҳарнинг ташқарисига олиб чиқиб, тошбўрон қилдилар ва у ўлди. 14Сўнг Йезебелнинг олдига: “Набот тошбўрон қилинди ва ўлди”,- деб айтишга одам юбордилар.15Набот тошбўрон қилиниб, ўлганини эшитганида, Йезебел Ахабга: “Туринг, йезреэллик Наботнинг сизга кумушга беришни истамаган узумзорини олинг, чунки Набот тирик эмас, у ўлди”,- деди. 16Ахаб Наботнинг ўлганини эшитганида, Наботнинг узумзорига бориш ва уни эгаликка олиш учун турди.17Шунда тишбитлик Элийаҳга Раббийнинг сўзи келди: 18“Тургин, Самариядаги Исроил подшоҳи Ахаб билан учрашгани боргин. Мана, у Наботнинг узумзори ичида, у уни эгалликка олиш учун келган.19Унга дегин: Раббий шундай дейди: Сен ўлдириб, яна эгаликка оляпсанми? Мана, Раббий шундай дейди: Наботнинг қонини итлар ялаган жойда, итлар сенинг қонингни ҳам ялайди”. 20Ахаб Элийаҳга: “Менинг душманим, сен мени топдинг!”- деди. У: “Топдим, чунки сен ўзингни Раббий нигоҳида ёвуз ишни қилишга сотдинг”,- деб жавоб берди.21Раббий шундай дейди: “Мана, мен сенга кулфатларни юбориб, ортингдан супуриб ташлайман ва Ахабнинг авлодидан деворга сиядиганларни: асир олинганларини ҳам, Исроилда қолганларини ҳам қириб ташлайман. 22Сен Мени ғазаблантирганинг ва Исроилни гуноҳга ботирганинг учун Мен Небат ўғли Йеробоамнинг хонадонини ва Ахийаҳ ўғли Баашанинг хонадонини нима қилган бўлсам, сенинг хонадонингни ҳам шундай қиламан.23Шунингдек, Раббий Йезебел ҳақида деди: Йезебелни Исроил девори ортида итлар ейдилар. 24Ахабнинг хонадонидан ким шаҳарда ўлса, уни итлар ейди, ким далада ўлса, уни само қушлари ейди”.25Раббийнинг нигоҳида ёвуз ишларни қилишга шу қадар ўзини сотган Ахабга ўхшаган киши ҳали бўлмаган эди. Унинг хотини Йезебел уни бунга қўзғатар эди. 26Раббий Исроил ўғилларининг юзи қаршисидан қувиб юборган амўрликлар қилганидек бутларга эргашиб, у ўта жирканч ишлар қилар эди.27Ахаб бу барча сўзларни эшитганида, ўз кийимларини йиртиб ташлаб, ўз танасига қанор кийди. У рўза тутиб, қанор кийимида ухлай бошлади ва қайғули юрди. 28Шунда тишбитлик Элийаҳга Раббийнинг сўзи келди ва Раббий деди: 29“Ахаб Менинг қаршимда нақадар бўйсуниб ўзини паст олганини кўрдингми? У Менинг қаршимда бўйсуниб, ўзини паст олгани учун Мен унинг кунларида кулфатни юбормайман, лекин унинг ўғлининг кунларида унинг хонадонига кулфатларни юбораман”.Chapter 22
1Уч йил давомида Сурия ва Исроил орасида уруш бўлмади. 2Учинчи йили Яҳудиянинг подшоҳи Йеҳошафат Исроил подшоҳининг олдига келди.3Исроилнинг подшоҳи ўз хизматкорларига: “Гилъаддаги Рамўт бизники эканлигини биласизларми? Биз эса узоқ вақт жим ўтирибмиз ва уни Сурия подшоҳининг қўлидан олмаяпмиз”,- деди. 4У Йеҳошафатга: “Сен мен билан бирга Гилъаддаги Рамўта қарши жангга борасанми?”- деди. Йеҳошафат Исроил подшоҳига: “Мен сендекман, менинг халқим сенинг халқингдек, менинг отларим сенинг отларингдек”,- деди.5Яна Йеҳошафат Исроил подшоҳига: “Раббий нима дейди, бугун сўраб билгин”,- деди. 6Шунда Исроил подшоҳи пайғамбарларни, тахминан тўрт юз кишини йиғди ва уларга: “Мен Гилъаддаги Рамўтга қарши жангга борайми ёки йўқми?”- деди. Улар: “Боринг, Раббий уни подшоҳнинг қўлига топширади”,- дедилар.7Йеҳошафат: “Бу ерда Раббийнинг яна бошқа пайғамбари йўқми? Токи у орқали Раббийдан сўраб олайлик”,- деди. 8Исроил подшоҳи Йеҳошафатга: “Яна бир киши бор, у орқали биз Раббийдан сўраб билишимиз мумкин, лекин мен уни ёмон кўраман, чунки у мен ҳақимда яхши нарсаларни башорат қилмайди, фақат ёмонликни башорат қилади. У – Имлаҳнинг ўғли Микаҳ”,- деди. Лекин Йеҳошафат: “Подшоҳ, бундай демагин”,- деди. 9Исроил подшоҳи бир бичилган қулни чақириб: “Зудлик билан Имлаҳнинг ўғли Микаҳни олиб кел”,- деди.10Исроилнинг подшоҳи ва Яҳудиянинг подшоҳи Йеҳошафат, Самариянинг дарвозалари олдидаги майдонда шоҳона кийимларини кийиб, ҳар бири ўзининг тахтида ўтирар эди. Уларнинг қаршисида барча пайғамбарлар башорат қилар эдилар. 11Шунда Хенаанаҳнинг ўғли Сидқийаҳ ўзига темир шох ясади ва деди: “Раббий шундай дейди: Бу билан сурияликларни тўлиқ қириб ташлагунингча сузасан”. 12Барча пайғамбарлар ҳам: “Гилъаддаги Рамўтга қарши боринг, муваффақият қозонасиз. Раббий уни подшоҳнинг қўлига топширади”,- деб шундай башорат қилар эдилар.13Микаҳни чақириб келишга борган хабарчи унга: “Мана, пайғамбарларнинг сўзлари бир оғиздан подшоҳга яхшиликни башорат қилмоқда. Илтимос, сенинг сўзинг ҳам уларнинг бирининг сўзи каби бўлсин, сен ҳам яхшиликни гапиргин”,- деди. 14Бироқ Микаҳ: “Раббий тирик! Раббий менга нима деса, шуни башорат қиламан”,- деди. 15У подшоҳнинг олдига келди. Подшоҳ унга: “Микаҳ, биз Гилъаддаги Рамўтга қарши урушга борайликми ёки йўқми?”- деди. У унга: “Боргин, муваффақият қозонасан, чунки Раббий уни подшоҳнинг қўлига топширади”,- деди.16Подшоҳ унга: “Сен менга Раббий номи билан фақат ҳақиқатдан бошқа ҳеч нарса айтмаслигингни мен сендан такрор ва такрор илтимос қиламан”,- деди. 17Шунда у деди: “Мен барча исроилликларни чўпони йўқ қўйлар каби тоғларда тарқалиб кетганини кўрмоқдаман. Сўнг Раббий: Уларнинг бошлиғи йўқ, ҳар бири ўзининг уйига тинчлик билан қайтсин, деди”.18Исроилнинг подшоҳи Йеҳошафатга: “У мен ҳақимда яхшиликни башорат қилмайди, фақат ёмонликни башорат қилади, деб мен сенга айтмаганмидим?”- деди. 19Микаҳ деди: “Раббийнинг сўзини тингла. Мен Раббийнинг Ўз тахтида ўтирганини кўрдим, барча самовий қўшинлар Унинг ёнида: Унинг ўнг ва чап қўли томонида турар эдилар. 20Раббий: Ким Ахабни аврай олади, токи у чиқиб бориб, Гилъаддаги Рамўтда қуласин? деди. Бири бундай деди, бошқаси ундай деди.21Шунда бир руҳ келиб, Раббий қаршисида турди ва деди: Мен уни аврай оламан. 22Раббий унга: Қандай қилиб? деди. У эса: Мен бориб, унинг барча пайғамбарларининг оғизларида алдамчи руҳ бўламан, деди. Шунда У: Сен уни аврай оласан ва буни амалга оширасан. Боргин ва шундай қилгин, деди. 23Мана, Раббий сенинг ушбу барча пайғамбарларингнинг оғзига алдамчи руҳни солди, лекин Раббий сенга нисбатан кулфатни эълон қилди”.24Шунда Хенаанаҳнинг ўғли Сидқийаҳ яқин келди ва Микаҳнинг юзига уриб: “Наҳот сен орқали гапириш учун Раббийнинг Руҳи мендан кетган бўлса?”- деди. 25Микаҳ: “Мана, сен яшириниш учун хонадан хонага югуришни бошлаган кунингда буни кўрасан”,- деди.26Шунда Исроил подшоҳи деди: “Микаҳни тутиб, шаҳар бошлиғи Амоннинг ва подшоҳнинг ўғли Йоашнинг олдига қайтариб олиб боринглар 27ва бундай денглар: Подшоҳ шундай дейди: Буни зиндонга қамаб, мен тинчликда қайтиб келгунимча, уни кам нон ва кам сув билан боқинглар”. 28Микаҳ деди: “Агар тинчликда қайтсанг, унда Раббий мен орқали гапирмаган”. У яна: “Эй, халқ, ҳар бирингиз эшитиб олинг!”- деди.29Шундай қилиб, Исроил подшоҳи ва Яҳудия подшоҳи Йеҳошафат Гилъаддаги Рамўтга кетдилар. 30Исроил подшоҳи Йеҳошафатга: “Мен кийимимни алмаштириб, жангга кираман, сен эса шоҳона кийимларингни кийиб олгин”,- деди. Исроил подшоҳи кийимини алмаштириб, жангга кирди.31Сурия подшоҳи ўзининг араваларини бошқарадиган ўттиз иккита бошлиғига: “Бирор кичик билан ҳам, катта билан ҳам жанг қилманглар, фақат Исроилнинг подшоҳи билан жанг қилинглар”,- деб буюрди. 32Араваларнинг бошлиқлари Йеҳошафатни кўриб: “Бу аниқ Исроилнинг подшоҳи”,- деб ўйладилар. Улар у билан жанг қилиш учун унга бурилдилар. Йеҳошафат эса қичқириб юборди. 33Араваларнинг бошлиқлари у Исроилнинг подшоҳи эмаслигини кўриб, уни таъқиб қилишдан қайтдилар.34Бир киши эса тасодифан камонини тортиб, Исроил подшоҳини совутининг чокини тешиб ярадор қилди. У ўзининг аравакашига: “Ортга бургин, мени қўшин ичидан олиб чиққин, чунки мен яраландим”,- деди.35Лекин ўша куни жанг кучайди, подшоҳ аравада сурияликларнинг қаршисида туриб қолди ва оқшом ўлди. Унинг ярасининг қони аравага қуйилар эди. 36Қуёшнинг ботиши билан бутун қўшинга: “Ҳар бир киши ўз шаҳрига ва ҳар бир киши ўз ерига кетсин!”- деб эълон қилинди.37Шундай қилиб, подшоҳ ўлди ва уни Самарияга олиб келишди. Сўнг подшоҳни Самарияда кўмдилар. 38Аравани Самариядаги ҳовузда ювдилар, шунингдек, унинг қурол-аслаҳаларини ювдилар ва Раббий айтган Унинг сўзи бўйича итлар унинг қонини ялар эдилар.39Ахабнинг қолган фаолияти ва унинг қилган барча ишлари, у фил суягидан қурган уй ва у қурган барча шаҳарлар ҳақида Исроил подшоҳлари йилномаси китобида ёзилган. 40Ахаб кўз юмиб, ўз оталарига қўшилди ва унинг ўрнига ўғли Ахазийаҳ подшоҳ бўлди.41Исроилнинг подшоҳи Ахаб ҳукмронлигининг тўртинчи йилида Яҳудиянинг устидан Осонинг ўғли Йеҳошафат подшоҳ бўлди. 42Йеҳошафат подшоҳ бўлганида, ўттиз беш ёшда эди ва Йерусалимда йигирма беш йил ҳукмронлик қилди. Унинг онаси Шилҳининг қизи Азубаҳ эди.43У ҳамма соҳада ўзининг отаси Осонинг йўлларидан юрар ва Раббийнинг нигоҳида яхши ишларни қилиб, ундан четга чиқмас эди. Фақатгина тепаликлар барбод қилинмаган эди. Халқ ҳамон тепаликларда қурбонликлар келтирар ва тутатқилар тутатар эди. 44Йеҳошафат Исроил подшоҳи билан тинчлик битимини тузди.45Йеҳошафатнинг қолган ишлари, унинг қилган жасоратлари ва у қандай жанг қилгани Яҳудия подшоҳлари йилномаси китобида ёзилган. 46Унинг отаси Осо кунларидан қолган фоҳишабозларни у ер юзидан қириб ташлади. 47Ўша пайтда Эдўмда подшоҳ йўқ эди, фақат подшоҳнинг вакили бор эди.48Йеҳошафат Офирга олтинга бориш учун Таршиш кемаларини ясади, лекин улар етиб бора олмадилар, чунки улар Эзион‑Геберда парчаланиб кетдилар. 49Шунда Ахабнинг ўғли Ахазийаҳ Йеҳошафатга: “Менинг хизматкорларим сенинг хизматкорларинг билан бирга кемада борсинлар”,- деди. Лекин Йеҳошафат рози бўлмади. 50Йеҳошафат кўз юмиб, ўз оталарига қўшилди ва ўз отаси Довуднинг шаҳрида ўзининг оталари ёнида дафн этилди. Унинг ўрнига ўғли Йеҳорам подшоҳ бўлди.51Яҳудия подшоҳи Йеҳошафат ҳукмронлигининг ўн еттинчи йилида Самарияда Исроил устидан Ахабнинг ўғли Ахазийаҳ подшоҳ бўлди ва у Исроил устидан икки йил ҳукмронлик қилди. 52У Раббийнинг нигоҳида ёвуз ишларни қилар ва ўз отаси билан онасининг йўлидан ҳамда Исроилни гуноҳга ботирган Небатнинг ўғли Йеробоамнинг йўлидан юрар эди. 53Чунки у Баалга хизмат қилар, унга сажда қилар ҳамда отаси қилган барча ишларни қилиб, Исроилнинг Раббий Худосини ғазаблантирар эди.2 Kings
Chapter 1
1Ахабнинг ўлимидан сўнг Мўаб Исроилга қарши исён қилди. 2Ахазийаҳ эса Самариядаги болохонасининг панжарасидан йиқилди ва бетоб бўлиб қолди. Шунда у элчиларни юбориб, уларга: “Боринглар, Эқрон худоси Баалзебубдан сўранглар, мен бу касалликдан соғаяманми?”- деди.3Шунда Раббийнинг фариштаси тишбиҳлик Элийаҳга деди: “Тур, Самария подшоҳининг элчиларига пешвоз чиқиб, уларга дегин: Исроилда Худо йўқмики, сизлар Эқрон худоси Баалзебубдан сўраш учун боряпсизлар? 4Шунинг учун Раббий шундай дейди: Сен ётган тўшагингдан тушмайсан, бироқ ўласан”. Сўнг Элийаҳ қайтиб кетди.5Элчилар Ахазийаҳнинг олдига қайтиб келганларида, у уларга: “Нима учун сизлар қайтиб келдингизлар?”- деди. 6Улар унга: “Бизга бир киши пешвоз чиқиб, бизга деди: Боринглар, сизларни юборган подшоҳнинг олдига қайтинглар ва унга денглар: Раббий шундай дейди: Исроилда Худо йўқмики, сен Эқрон худоси Баалзебубдан сўраш учун юбординг? Шунинг учун сен ётган тўшагингдан тушмайсан, бироқ ўласан”.7У уларга: “Сизларга пешвоз чиқиб, ушбу сўзларни айтган кишининг кўриниши қанақа эди?”- деди. 8Улар унга: “У сержун ва белига чарм камар боғлаган одам эди”,- деб жавоб бердилар. У эса: “Бу тишбиҳлик Элийаҳ”,- деди.9Шунда подшоҳ унинг олдига элликбошини унинг элликта кишиси билан бирга юборди. Элийаҳ тоғнинг тепасида ўтирганида, у унинг олдига чиқди ва унга: “Эй, Худонинг одами, подшоҳ айтмоқда: Туш!”- деди. 10Элийаҳ элликбошига жавоб бериб: “Агар мен Худонинг одами бўлсам, унда осмондан олов тушиб, сени ва сенинг элликта кишингни ютиб юборсин”,- деди. Шунда осмондан олов тушиб, уни ва унинг элликта кишисини ютиб юборди.11Шундан сўнг подшоҳ унинг олдига бошқа элликбошини унинг элликта кишиси билан бирга юборди. У унга: “Эй, Худонинг одами, подшоҳ шундай деди: Тезда туш!”- деди. 12Элийаҳ унга жавоб бериб: “Агар мен Худонинг одами бўлсам, унда осмондан олов тушиб, сени ва сенинг элликта кишингни ютиб юборсин”,- деди. Шунда осмондан олов тушиб, уни ва унинг элликта кишисини ютиб юборди.13Шундан сўнг, у учинчи марта унинг олдига бошқа элликбошини унинг элликта кишиси билан бирга юборди. Бу учинчи элликбоши чиқиб келганида, Элийаҳнинг қаршисида тиз чўкди ва унга илтижо қилиб деди: “Эй, Худонинг одами, ўтинаман, сенинг нигоҳингда менинг жоним ва сенинг бу эллик нафар қулингнинг жони қадрли бўлсин. 14Мана, осмондан олов тушиб, бундан олдинги икки нафар элликбошини уларнинг элликта кишиси билан бирга ютиб юборди, бироқ энди сенинг нигоҳингда менинг жоним қадрли бўлсин”.15Раббийнинг фариштаси Элийаҳга: “У билан бирга бор, ундан қўрқма”,- деди. У турди ва у билан бирга подшоҳнинг олдига борди. 16Шунда Элийаҳ подшоҳга деди: “Раббий шундай дейди: Худди Исроилда Худо йўқдек, Эқрон худоси Баалзебубдан сўраш учун элчиларни юбординг, шунинг учун сен ётган тўшагингдан тушмайсан, бироқ ўласан”.17У Элийаҳ айтган Раббийнинг сўзи бўйича ўлди. Унинг ўғли бўлмагани учун, унинг ўрнига Йеҳорам подшоҳ бўлди. У Яҳудия подшоҳи Йеҳошафат ўғли Йеҳорам ҳукмронлигининг иккинчи йилида подшоҳ бўлди. 18Ахазийаҳ қилган унинг бошқа ишлари Исроил подшоҳлари йилномаси китобида ёзилган.Chapter 2
1Раббий Элийаҳни самога қуюнда кўтариб кетишни истаганида, Элийаҳ Элиша билан бирга Гилгалдан келаётган эди. 2Элийаҳ Элишага: “Шу ерда қолгин, чунки Раббий мени Бейт-Элга юбормоқда”,- деди. Лекин Элиша: “Раббий тирик ва сенинг жонинг тирик экан, сени тарк этмайман!”- деди. Шундай қилиб, улар Бейт-Элга боришди.3Бейт-Элдаги пайғамбарларнинг ўғиллари Элишанинг олдига чиқиб, унга: “Раббий бугун сенинг ҳазратингни сенинг бошингнинг устидан кўтариб олиб кетишини биласанми?”- дедилар. У: “Ҳа, мен ҳам биламан, жим бўлинглар”,- деди. 4Элийаҳ унга: “Элиша, шу ерда қолгин, чунки Раббий мени Йерихога юбормоқда”,- деди. У: “Раббий тирик ва сенинг жонинг тирик экан, сени тарк этмайман!”- деди. Шундай қилиб, улар Йерихога келишди.5Йерихондаги пайғамбарларнинг ўғиллари Элишанинг олдига келиб, унга: “Раббий бугун сенинг ҳазратингни сенинг бошингнинг устидан кўтариб олиб кетишини биласанми?”- дедилар. У: “Ҳа, мен ҳам биламан, жим бўлинглар”,- деди. 6Сўнг Элийаҳ унга: “Шу ерда қолгин, чунки Раббий мени Йорданга юбормоқда”,- деди. У: “Раббий тирик ва сенинг жонинг тирик экан, сени тарк этмайман!”- деди. Шундай қилиб, улар иккаласи бирга кетишди.7Пайғамбарларнинг ўғилларидан эллик киши бориб, узоқдан уларнинг қаршисида турдилар, уларнинг иккаласи эса Йорданнинг ёнида турар эдилар. 8Элийаҳ ўз ридосини олиб, уни ўради ва уни сувга урди. Сув у томон ва бу томонга ажралди ҳамда иккаласи қуруқ ердан ўтдилар.9Улар ўтганларидан сўнг Элийаҳ Элишага: “Мен сендан олиб кетилишимдан олдин сўрагин, сен учун нима қилай?”- деди. Элиша: “Сенда бўлган руҳ менда икки баробар бўлсин”,- деди. 10У: “Сен қийин нарсани сўрамоқдасан. Агар менинг сендан олиб кетилишимни кўрсанг, шунда сенга шундай бўлади, агар кўрмасанг, ундай бўлмайди”,- деди.11Улар йўл бўйлаб гаплашиб кетаётганларида, бирданига оловли арава ва оловли отлар пайдо бўлиб, уларнинг иккаласини ажратдилар ва Элийаҳ қуюнда самога кўтарилди. 12Элиша эса қараб: “Отам менинг, отам менинг, Исроилнинг араваси ва унинг отлиқлари!”- деб қичқирди ва у Элийаҳни бошқа кўрмади. Шунда у ўз кийимларини чангаллаб, уларни икки бўлак қилиб йиртиб ташлади.13У Элийаҳдан тушиб қолган унинг ридосини кўтариб, ортига қайтди ва Йорданнинг қирғоғида турди. 14У Элийаҳдан тушиб қолган унинг ридосини олди ва уни сувга уриб: “Элийаҳнинг Худоси Раббий қани?”- деди. У сувга урганида, сув у томон ва бу томонга ажралди, шунда Элиша ўтди.15Йериходаги пайғамбарларнинг ўғиллари уни олисдан кўриб: “Элийаҳнинг руҳи Элишага ўтди”,- дедилар. Улар унинг олдига бордилар ва ергача эгилиб, унга таъзим қилдилар. 16Улар унга: “Мана, бизда, сенинг қулларингда, элликта кучли одам бор. Улар бориб, сенинг ҳазратингни изласинлар, балки Раббийнинг Руҳи уни олиб кетиб, тоғлару водийларнинг бирига ташлаб юборгандир”,- дедилар. У эса: “Юборманглар”,- деди.17Лекин улар шу қадар қистадиларки, унинг жонига тегди ва у: “Юборинглар”,- деди. Улар элликта одамни юбордилар ва улар уч кун изладилар, лекин уни топа олмадилар. 18Улар унинг олдига қайтиб келганларида, (чунки у Йерихода қолган эди), у уларга: “Мен сизларга: Борманглар, деб айтмаган эдимми?”- деди.19Ўша шаҳарнинг аҳолиси Элишага: “Мана, менинг ҳазратим кўриб турганидек, бу шаҳарнинг аҳволи яхши, лекин суви яхши эмас ва ери ҳосилсиз”,- дедилар. 20У: “Менга янги коса беринглар ва унга туз солинглар”,- деди. Шунда улар унга бердилар.21У сув булоғининг олдига чиқди ва унга туз ташлаб, деди: “Раббий шундай дейди: Мен ушбу сувни соғлом қилдим, бошқа ундан ўлим ҳам, ҳосилсизлик ҳам бўлмайди”. 22Элишанинг айтган сўзи бўйича сув соғлом бўлди, бу ҳозирги кунгача шундайдир.23Сўнг у ўша ердан Бейт-Элга борди. У йўл бўйлаб кетаётганида, шаҳардан ёш болалар чиқиб, уни масхара қилдилар ва унга: “Кетгин, эй, кал! Кетгин, эй, кал!”- дедилар. 24У ортига ўгирилиб, уларни кўрди ва уларни Раббий номи билан лаънатлади. Шунда ўрмондан иккита она айиқ чиқиб, улардан қирқ иккита болани ёриб ташлади. 25У бу ердан Кармел тоғига борди, у ердан эса Самарияга қайтди.Chapter 3
1Яҳудия подшоҳи Йеҳошафат ҳукмронлигининг ўн саккизинчи йилида, Самарияда Исроил устидан Ахабнинг ўғли Йеҳорам подшоҳ бўлди ва ўн икки йил ҳукмронлик қилди. 2У Раббийнинг нигоҳида ёвуз ишларни қилса ҳам, бироқ ўз ота-онаси қилганидек, шундай ишларни қилмади. У отаси ясаган Баал ҳайкалини олиб ташлади. 3Барибир у Исроилни гуноҳга ботирган Небатнинг ўғли Йеробоамнинг гуноҳларига ёпишди ва уларни тарк этмади.4Мўабнинг подшоҳи Меша чорвага бой эди. У Исроил подшоҳига юз мингта қўй ва юз мингта жуни қирқилмаган қўчқорни юборар эди. 5Лекин Ахаб ўлганида, Мўаб подшоҳи Исроил подшоҳига қарши исён қилди. 6Шу вақтда, подшоҳ Йеҳорам Самариядан чиқиб, бутун Исроилни кўздан кечирди.7Сўнг бориб, Яҳудия подшоҳи Йеҳошафатнинг олдига: "Мўаб подшоҳи менга қарши исён қилди, мен билан бирга Мўабга қарши урушга борасанми?" деб айтиш учун одам юборди. У: “Бораман, сен каби мен ҳам, сенинг халқинг каби менинг халқим ҳам, сенинг отларинг каби менинг отларим ҳам борамиз”,- деди. 8Яна у: “Биз қайси йўл билан борайлик?”- деди. Исроил подшоҳи: “Эдўм саҳросининг йўлидан боринглар”,- деди.9Шундай қилиб, Исроил подшоҳи, Яҳудия подшоҳи ва Эдўм подшоҳи бордилар. Улар етти кун айланиб бордилар ва қўшинлари ҳамда уларнинг ортидан келаётган чорвалари учун сув йўқ эди. 10Шунда Исроил подшоҳи: “Эҳ, Раббий Мўабнинг қўлига топшириш учун ушбу уч нафар подшоҳни чақирган экан!”- деди.11Аммо Йеҳошафат: “Бу ерда Раббийнинг пайғамбари йўқмикан, биз у орқали Раббийдан сўз сўрар эдик?”- деди. Исроил подшоҳининг хизматкорларидан бири жавоб бериб: “Бу ерда, Элийаҳнинг қўлларига сув қуйган Шафатнинг ўғли Элиша бор”,- деди. 12Йеҳошафат: “Унда Раббийнинг сўзи бор!”- деди. Шундай қилиб, Исроил подшоҳи, Йеҳошафат ва Эдўм подшоҳи унинг олдига бордилар.13Элиша Исроил подшоҳига: “Мен сенга нима қилай? Ўз ота-онангнинг пайғамбарларининг олдига бор”,- деди. Аммо Исроил подшоҳи унга: “Йўқ, чунки Раббий бу ерга ушбу уч нафар подшоҳни Мўабнинг қўлига топшириш учун олиб келди”,- деди. 14Шунда Элиша деди: “Мен қаршисида турган Қўшинлар Худованди тирик! Агар мен Яҳудия подшоҳи Йеҳошафатни ҳурмат қилмаганимда эди, мен сенга қарамас эдим ҳам, сени кўрмас эдим ҳам.15Энди эса чанг чалувчини чақиринглар”. Чанг чалувчи чангни чалаётганида, Раббийнинг қўли Элишага тегди 16ва у деди: “Раббий шундай дейди: Ушбу водийда чуқур ортидан чуқур қазинглар. 17Зеро Раббий шундай дейди: Шамолни кўрмайсизлар, ёмғирни ҳам кўрмайсизлар, лекин бу водий сув билан тўлади, токи сизлар ва сизларнинг кичик ҳамда катта қорамолларингиз ичинглар.18Лекин бу ҳам Раббийнинг нигоҳида камдир, У Мўабни ҳам сизларнинг қўлларингизга топширади. 19Шунда сизлар барча мустаҳкамланган шаҳарларни, барча сара шаҳарларни қирғин қиласизлар, энг яхши дарахтларни кесиб ташлайсизлар, барча сув булоқларини ёпасизлар ва ернинг энг яхши далаларини тошларга тўлдирасизлар”.20Эрталаб, тақдим нонлари келтириладиган вақтда, бирданига Эдўм йўли томондан сув қуйилди ва ер сувга тўлди.21Подшоҳлар уруш қилиш учун келаётганларини эшитганларида, шунда мўабликларнинг белбоғ боғлаганларидан бошлаб катталаригача ҳаммаси йиғилди ва чегарада турди. 22Улар эрталаб тонг саҳарлаб турдилар. Қуёш сув устидан чарақлаганида, мўабликларга олисдан бу сув қон каби қип-қизил бўлиб кўринди. 23Шунда улар: “Бу қон, подшоҳлар ўзаро жанг қилиб, бир‑бирларини қириб ташлаганлар. Шунинг учун, эй, Мўаб, ўлжага олға!”- дедилар.24Улар Исроилнинг қароргоҳига келганларида, исроилликлар туриб, мўабликларни қирғин қила бошладилар ва мўабликлар улардан қочиб кетдилар. Лекин улар мўабликларни қирғин қилиб, уларнинг шаҳарларигача бордилар. 25Шу тарзда, уларнинг шаҳарларини вайрон қилдилар, ҳар қандай энг яхши дала майдонларига ҳар бирлари тош отдилар ва уларни тошларга тўлдирдилар. Барча сув ҳавзаларини ёпдилар ва барча энг яхши дарахтларни кесиб ташладиларки, Кирхарешетда фақат тошлар қолди. Уни палақмондан тош отувчилар қуршаб олдилар ва вайрон қилдилар.26Мўаб подшоҳи урушда мағлуб бўлаётганини кўрганида, Эдўм подшоҳи олдидан ёриб ўтиш учун ўзи билан бирга етти юзта қиличбоз кишини олди. Лекин улар ёриб ўта олмадилар. 27Шунда у ўзининг ўрнига подшоҳ бўлиши керак бўлган ўз тўнғич ўғлини олиб, уни девор устида тамоман ёндириш қурбонлигига келтирди. Бу исроилликларда катта норозилик уйғотди ва улар ундан чекиниб, ўз ерларига қайтдилар.Chapter 4
1Пайғамбарларнинг ўғилларининг хотинларидан бири Элишага фарёд қилиб: “Менинг эрим, сизнинг қулингиз ўлди. Сиз эса қулингиз Раббийдан қўрқадиган киши бўлганини биласиз. Энди қарз берган одам иккала ўғлимни ўзига қулликка олиш учун келди”,- деди. 2Элиша унга деди: “Мен сен учун нима қилай? Менга айт-чи, уйингда нима бор?”- деди. У: “Қулингизнинг уйидаги бир кўза мойидан бошқа ҳеч нарсаси йўқ”,- деди.3Шунда у: “Бориб, ташқаридан ҳамма қўшниларингдан ўзингга бўш идишларни сўраб олгин, кам олмагин. 4Ичкарига кириб, ўзинг ва ўғилларингнинг ортидан эшикни беркит. Сўнг бу барча идишларга мойдан қуйгин, тўлганларини четга қўйгин”.5Шундай қилиб, у унинг олдидан кетиб, ўзининг ва ўғилларининг ортидан эшикни беркитди. Улар унга идишларни узата бошладилар, у эса қуя бошлади. 6Идишлар тўлганида, у ўғлига: “Менга бошқа идишни узатгин”,- деди. У унга: “Бошқа идиш йўқ”,- деди. Шунда ёғ тўхтади.7У келиб, буни Худонинг одамига айтиб берди. У: “Бориб, ёғни сотгин ва қарзингни тўлагин, қолганига эса ўзинг ўғилларинг билан бирга яшайсизлар”,- деди.8Бир куни Элиша Шунемга келди. Ўша жойдаги бой аёл уни нон ейиш учун кўндирди. У қачонки келмасин, ҳар доим ўша жойга нон ейишга кирар эди. 9Шу аёл ўз эрига деди: “Мана, мен биламан, бизнинг ёнимиздан доимо ўтадиган Худонинг одами муқаддас кишидир.10Илтимос, девор устида кичкина болохона қуриб берайлик ва ўша жойда унга тўшак, хонтахта, ўтирғич, чироқ қўяйлик, токи у бизникига келганида, ўша жойга кирсин”. 11Бир куни у ўша жойга келиб, болохонага кирди ва ўша жойда ётди.12Сўнг у ўз хизматкори Гихезийга: “Шу шунемлик аёлни чақиргин”,- деди. У уни чақирди ва аёл унинг қаршисида турди. 13У хизматкорига: “Унга айтгин: Мана, сен бизга ғамхўрлик қилмоқдасан, сен учун мен нима қилай? Сен ҳақингда подшоҳга ёки лашкарбошига сўзлайми?”- деди. Аёл: “Мен ўз халқим орасида яшайман”,- деди.14Элиша: “Унга нима қилса бўлади?”- деди. Гихезий унга: “Мана, унинг ўғли йўқ, унинг эри эса қариган”,- деди. 15У: “Уни чақир”,- деди. У аёлни чақирди ва у эшик олдида турди. 16Шунда Элиша унга: “Бир йилдан сўнг, худди мана шу вақтда, ўғлингни бағрингга босасан”,- деди. У эса: “Йўқ, ҳазратим менинг, Худонинг одами, ўз қулингни алдамагин”,- деди.17Хотин ҳомиладор бўлди ва Элиша унга айтганидек, худди шу вақтда, келаси йили ўғил туғди. 18Бола бироз улғайганида, бир куни ўз отасининг ёнига, ўроқчиларнинг олдига борди. 19У ўз отасига: “Менинг бошим, менинг бошим оғрияпти!”- деди. Шунда у ўз хизматкорига: “Уни онасининг олдига олиб бор”,- деди. 20У уни олиб кетди ва онасининг олдига олиб келди. Бола эса унинг тиззаларида тушгача ўтирди ва ўлди.21У бориб, уни Худонинг одамининг тўшагига қўйди ва эшикни қулфлаб, чиқиб кетди. 22У эрини чақириб: “Менга хизматкорлардан ва эшаклардан бирини юборинг, мен Худонинг одамининг олдига бориб келаман”,- деди.23Эри эса: “Сен нима учун унинг олдига бугун бормоқчисан? Бугун янги ой ҳам, шаббат куни ҳам эмас”,- деди. У: “Яхши”,- деди. 24Сўнг у эшакни эгарлаб, ўз хизматкорига: “Ҳайдаб олдинда боравергин, сенга айтмагунимча тўхтамагин”,- деди.25Шундай қилиб, у жўнаб кетди ва Кармел тоғига, Худонинг одамининг олдига келди. Худонинг одами уни олисдан кўрганида, ўз хизматкори Гихезийга деди: “Бу ўша шунемлик аёл. 26Унинг олдига югургин ва унга: Соғломмисан? Эринг соғломми? Боланг соғломми?-дегин”. Аёл эса: “Соғломлар”,- деди.27У тоғнинг устига, Худонинг одамининг олдига келганида, унинг оёқларини маҳкам ушлаб олди. Гихезий уни ажратиш учун яқинлашди, бироқ Худонинг одами: “Қўйгин, унинг жони азобда, Раббий эса буни мендан яширди ва менга эълон қилмади”,- деди.28Шунда аёл: “Мен ҳазратимдан ўғил сўраган эдимми? Мен: Мени алдаманг,- демаганмидим?”- деди. 29Элиша эса Гихезийга: “Белингни боғлаб, менинг ҳассамни қўлингга олгин ва боргин. Агар бирор кишини учратсанг, у билан саломлашмагин. Агар бирор киши сен билан саломлашса, унга жавоб бермагин. Менинг ҳассамни боланинг юзига қўйгин”,- деди.30Боланинг онаси: “Раббий тирик ва сизнинг жонингиз тирик экан, мен сизни тарк этмайман”,- деди. У туриб, хотиннинг ортидан эргашди. 31Гихезий улардан олдинда кетди ва ҳассани боланинг юзига қўйди. Лекин садо ҳам, жавоб ҳам бўлмади. У унинг олдига чиқиб, унга етказди ва унга: “Бола уйғонмаяпти”,- деди.32Элиша уйга кирганида, ўлган бола унинг тўшагида ётар эди. 33У ичкарига кириб, ортидан эшикни беркитди ва Раббийга ибодат қилди. 34Кейин у ўрнидан туриб, боланинг устига ётди, ўз оғзини унинг оғзига, ўз кўзини унинг кўзига, ўз кафтини унинг кафтига қўйди ва унинг устига чўзилди. Шунда боланинг танаси исиди.35Сўнг у ўрнидан туриб, болохона бўйлаб орқага-олдинга юра бошлади. Кейин яна чиқиб, унинг устига чўзилди ва бола етти марта аксирди-да, кўзларини очди. 36У Гихезийни чақириб: “Бу шунемлик аёлни чақир”,- деди. У уни чақирди. Хотин унинг олдига келди, у эса унга: “Ўз ўғлингни ол”,- деди. 37Шунда у яқин келиб, унинг оёқларига йиқилди ва ерга қадар таъзим қилди, сўнгра ўғлини олиб кетди.38Элиша эса Гилгалга қайтиб кетди. У ерда очарчилик бошланган эди. Пайғамбарларнинг ўғиллари унинг қаршисида ўтирганларида, у ўз хизматкорига: “Катта қозон қўйиб, пайғамбарларнинг ўғиллари учун егулик пишир”,- деди. 39Улардан бири далага ўт теришга чиқди ва чирмашадиган ёввойи ўсимлик топиб, унинг ёввойи меваларидан ўз этагини тўлдириб терди. Сўнг келиб, уларни овқатли қозонга тўғраб солди, бироқ улар бунинг нима эканини билмас эдилар.40Улар ейишлари учун овқат сузилди. Лекин улар овқатни ейишни бошлаганларида, улар қичқириб: “Эй, Худонинг одами, қозонда ўлим”,- дедилар. Улар овқатни ея олмадилар. 41У эса: “Унни узатинглар”,- деди. Кейин унни қозонга ташлаб, Гихезийга: “Буни одамларга сузиб бер, есинлар”,- деди. Шунда қозонда ҳеч қандай зарарли нарса қолмади.42Бир киши Баал‑Шалишаҳдан келди ва Худонинг одамига нон бошланғич ҳосилларидан йигирмата арпа нони ва халтада янги буғдойдан олиб келди. Элиша эса: “Одамларга бергин, есинлар”,- деди. 43Унинг хизматкори: “Мен буни юз кишининг олдига қандай қўяман?”- деди. Лекин у: “Одамларга бергин, есинлар, чунки Раббий шундай дейди: Улар еб тўядилар ва ортиб қолади”,- деди. 44Шундай қилиб, у уларнинг олдига қўйди ва Раббийнинг сўзи бўйича, улар еб тўйдилар ва яна ортиб ҳам қолди.Chapter 5
1Сурия подшоҳининг лашкарбошиси Нааман ўз ҳукмдорининг олдида улуғ ва ҳурматли киши эди, чунки Раббий у орқали сурияликларга ғалаба берган эди. Бу киши жасур жангчи бўлиб, лекин у мохов эди. 2Бир куни сурияликлар гуруҳлар билан бориб, Исроил еридан ёш қизчани асирликка олдилар. Кейин у Нааманнинг хотинига хизмат қилар эди.3У ўз бекасига: “Агар менинг ҳазратим Самариядаги пайғамбарнинг олдига борганида эди, шунда у ундан моховни олиб ташлаган бўлар эди”,- деди. 4Нааман бориб, ўз ҳукмдорига буни етказиб: “Исроил ерилик қизча, бундай-бундай демоқда”,- деди.5Шунда Суриянинг подшоҳи Нааманга: “Бориб келгин (?), мен эса Исроил подшоҳига мактуб юбораман”,- деди. У бориб, ўзи билан бирга ўн талант кумуш, олти минг шеқел олтин ва ўн жуфт кийим-бош олди. 6Сўнг Нааман Исроил подшоҳига: “Бу мактуб билан бирга ўз хизматкорим Нааманни юбормоқдаман, токи сен ундан моховни олиб ташлагин”, деб ёзилган мактубни олиб келди.7Исроил подшоҳи мактубни ўқиганида, ўз кийимларини йиртиб: “Мен ўлдириб тирилтирадиган Худоманмики, мен одамдан моховни олиб ташлашим учун у одамни менинг олдимга юбормоқда? Мана, энди кўринглар ва билиб олинглар, у менга қарши жанг қилиш учун баҳона изламоқда”,- деди.8Худонинг одами Элиша эса Исроил подшоҳи ўз кийимини йиртиб ташлаганини эшитганида, подшоҳга: “Нима учун сен ўз кийимларингни йиртиб ташладинг? У менинг олдимга келсин ва Исроилда пайғамбар борлигини билиб олсин”,- деб айтиш учун одам юборди. 9Шунда Нааман ўз от ва араваларида келиб, Элишанинг уйининг эшиги олдида тўхтади. 10Элиша унинг олдига: “Бориб, Йорданда етти марта ювингин, шунда сенинг тананг янгиланади ва тоза бўласан”,- дейиши учун ўз хизматкорини юборди.11Бироқ Нааман ғазабланди ва кетаётиб, деди: “Мана, у чиқади, туриб, ўз Худоси Раббийнинг номини чақиради ва ўз қўлини ўша жойга қўйиб, моховни олиб ташлайди, деб мен ўйлабман. 12Наҳотки Дамашқ дарёлари Абанаҳ ва Фарпар барча Исроил сувларидан яхшироқ бўлмаса? Наҳотки мен уларда ювиниб, тозалана олмасам?”- деди. Шундай қилиб, у ўгирилиб, ғазабида кетиб қолди.13Шунда унинг қуллари яқин келиб: “Отам менинг, агар пайғамбар сизга қандайдир муҳим нарсани айтганида, уни қилмас эдингизми? У сизга фақатгина: Ювингин ва тозаланасан, деганида, бунида кўпроқ бажаришингиз керак эмасми?”- дедилар. 14У бориб, Худонинг одамининг сўзи бўйича Йорданга етти марта шўнғиди. Шунда унинг танаси худди ёш боланинг танасидек янгиланди ва тозаланди.15У ва унинг барча ҳамроҳлари Худонинг одамининг олдига қайтдилар. У келиб, унинг қаршисида турди-да: “Мана, мен бутун ерда Худо йўқлигини, фақат Исроилда борлигини билиб олдим. Шунинг учун, илтимос, қулингдан совғани қабул қилгин”,- деди. 16Аммо Элиша: “Мен қаршисида турган Раббий тирик! Мен ҳеч нарса олмайман”,- деди. Нааман эса уни олишга қистади, лекин у рози бўлмади.17Шунда Нааман деди: “Агар шундай бўлса, унда қулингга иккита хачир кўтариб кета оладиган тупроқ берсинлар, чунки қулинг бундан буён Раббийдан бўлак бошқа худоларга тамоман ёндириш қурбонлиги ва бошқа қурбонликлар келтирмайди. 18Раббий қулингни фақат қуйидаги нарсада кечирсин: Менинг ҳукмдорим сажда қилиш учун Риммоннинг уйига бориб, менинг қўлимга суянганида ва мен Риммоннинг уйида тиз чўкканимда, шунда Раббий менинг Риммоннинг уйида тиз чўкканим учун қулингни шундай қилганидан кечирсин”. 19Элиша эса унга: “Тинчлик билан боравер”,- деди. Шундай қилиб, у унинг олдидан жўнаб кетди.20Шунда Худонинг одамининг хизматкори Гихезий: “Мана, менинг ҳазратим бу суриялик Нааманнинг қўлидан у олиб келган нарсаларни олишни рад этди. Раббий тирик! Мен унинг ортидан югуриб бораман ва ундан нимадир оламан”,- деб ўйлади. 21Шундай қилиб, Гихезий Нааманнинг ортидан югуриб кетди. Нааман ортидан югуриб келаётган одамни кўрди ва унга пешвоз чиқиш учун аравасидан тушиб: “Тинчлик билан келдингми?”- деди. 22У: “Тинчлик билан! Менинг ҳазратим мени: Мана, ҳозиргина менинг олдимга пайғамбарларнинг ўғилларидан иккита ёш киши Эфрайим тоғидан келди. Уларга бир талант кумуш ва икки жуфт кийим-бош бергин, деб айтиш учун юборди”,- деди.23Нааман унга: “Марҳамат, икки талант олгин”,- деди. У уни қистаб кўндирди. У икки талант кумушни ва икки жуфт кийим-бошни иккита халтага солиб, икки нафар қулига берди ва улар ундан олдинда кўтариб бордилар. 24У тепаликка етиб келганида, Нааманнинг хизматкорларидан олиб, уйга яширди ва одамларни қўйиб юборди, улар кетдилар. 25Кейин Гихезий келиб, ўз ҳазратининг олдида турди. Элиша унга: “Гихезий, қаердан келяпсан?”- деди. У: “Қулинг ҳеч қаерга боргани йўқ”,- деди.26Шунда Элиша унга деди: “Ўша киши ўз аравасидан сенга пешвоз чиқиш учун ўгирилганида, наҳотки менинг юрагим сенга ҳамроҳ бўлган бўлмаса? Ҳозир кумуш, кийим-бош, зайтун дарахтларию узумзорлар, кичик ёки катта қорамол, қул ёки чўри олиш вақтими? 27Шунинг учун Нааманнинг мохови абадий сенга ва сенинг авлодингга ўтсин”. Шунда у Элишанинг олдидан моховдан қордек оппоқ бўлиб чиқди.Chapter 6
1Пайғамбарларнинг ўғиллари Элишага дедилар: “Мана, биз сенинг олдингда яшаётган жой бизга торлик қилмоқда. 2Илтимос, бизга рухсат бер, Йорданга борайлик. У ердан ҳар биримиз биттадан ёғоч олиб, ўша ерда яшашимиз учун жой тайёрлайлик”. У эса: “Боринглар”,- деди. 3Шунда бири: “Илтимос, мурувват кўрсатиб, сен ҳам қулларинг билан бирга боргин”,- деди. Элиша: “Бораман”,- деди.4У улар билан бирга борди. Улар Йорданга келиб, дарахтларни кеса бошладилар. 5Бири ёғочни қулатганида, болта сувга тушиб кетди. У бақириб: “Эҳ, ҳазратим менинг, болта омонотга олинган эди!”- деди.6Худонинг одами: “У қаерга тушди?”- деди. У жойни кўрсатганида, у битта дарахтнинг шохини кесиб, ўша жойга ташлади ва болта сузиб чиқди. 7У: “Уни чиқариб олгин”,- деди. У қўлини чўзиб, уни олди.8Суриянинг подшоҳи исроилликларга қарши урушга борди. У ўз хизматкорлари билан: “Мен фалон жойга ўз лашкаримни жойлаштираман”,- деб маслаҳатлашди. 9Худонинг одами эса Исроил подшоҳига: “Эҳтиёт бўл, мана бу жойдан ўтма, чунки у жойда сурияликлар ўрнашиб олганлар”,- деб одам юборди.10Исроил подшоҳи Худонинг одами айтган ва уни огоҳлантирган жойга одамларни юборди. Шундай қилиб, ўша жойда у ўзини бир-икки мартадан кўпроқ асраб қолди. 11Сурия подшоҳининг юраги бу воқеадан безовталанди ва ўз қулларини чақириб, уларга: “Менга айтинглар-чи, биздан қайси биримиз Исроил подшоҳи томонда?”- деди.12Унинг хизматкорларидан бири: “Ҳеч ким, менинг ҳукмдорим подшоҳ. Бироқ Исроилдаги пайғамбар Элиша Исроилнинг подшоҳига сиз ўз ётоқхонангизда гапирадиган сўзларни ҳам етказиб туради”,- деди. 13Шунда у: “Бориб, у қаерда эканини билинглар. Мен одам юбориб, уни қўлга оламан”,- деди. Унга хабар бериб: “Мана, у Дотанда”,- дедилар.14Ўша ерга подшоҳ отларни, араваларни ва улкан қўшинни юборди. Улар тунда келиб, шаҳарни ўраб олдилар. 15Худонинг одамининг хизматкори эрталаб туриб, ташқарига чиққанида, мана, қўшин, от ва аравалар шаҳарни ўраб олган эди. Унинг хизматкори унга: “Эҳ, менинг ҳазратим, биз нима қиламиз?”- деди. 16У: “Қўрқма, чунки биз билан бирга бўлганлар, улар билан бирга бўлганлардан кўра кўпроқдир”,- деб жавоб берди.17Сўнг Элиша ибодат қилиб: “Раббий, ўтинаман, унинг кўзларини очгин, токи у кўра олсин!”- деди. Раббий хизматкорнинг кўзларини очди ва у кўрди: мана, Элишанинг атрофидаги бутун тоғ отларга ва оловли араваларга тўла эди. 18Сурияликлар унинг олдига келганларида, Элиша Раббийга ибодат қилиб: “Бу халқни кўрлик билан шикастлагин”,- деди. Раббий Элишанинг сўзига биноан уларни кўрлик билан шикастлади. 19Шунда Элиша уларга: “Бу бошқа йўл ва бошқа шаҳар. Менинг ортимдан юринглар ва мен сизларни сизлар излаётган кишининг олдига олиб бораман”,- деди. Шундай қилиб, у уларни Самарияга олиб келди.20Улар Самарияга келганларида, Элиша: “Ё, Раббий, уларнинг кўзларини очгин, токи улар кўрсинлар!”- деди. Раббий уларнинг кўзларини очди ва улар Самариянинг ўртасида эканликларини кўрдилар. 21Исроилнинг подшоҳи уларни кўриб, Элишага: “Отам менинг, мен уларни ўлдирайми? Уларни ўлдирайми?”- деди.22У: “Уларни ўлдирмагин. Ахир сен уларни ўз қиличинг ва камонинг билан асир қилдингмики, уларни ўлдирасан? Уларга нон ва сув бергин, токи улар еб‑ичсинлар ва ўз ҳукмдорларининг олдига борсинлар”,- деди. 23Шунда у уларга катта зиёфат уюштирди ва улар еб‑ичганларидан сўнг уларни қўйиб юборди, улар эса ўз ҳукмдорларининг олдига кетдилар. Ўша Суриянинг қўшини Исроил ерига бошқа келмади.24Бундан сўнг Суриянинг подшоҳи Бен-Ҳадад ўзининг барча қўшинини йиғиб, сафарга чиқди ва Самарияни қамал қилди. 25Улар Самарияни қамал қилганларида, шу қадар кучли очарчилик бўлдики, эшакнинг калласи саксон шеқел кумушга ва чорак каба каптарнинг ахлати беш шеқел кумушга сотилар эди. 26Бир куни Исроил подшоҳи девор устидан кетаётганида, бир аёл фарёд қилиб, унга: “Менинг ҳукмдорим подшоҳ, менга ёрдам беринг!”- деди.27У: “Агар сенга Раббий ёрдам бермаса, мен сенга қаердан ёрдам бера оламан? Хирмонданми ёки исканжаданми?”- деди. 28Подшоҳ унга яна: “Сенга нима керак?”- деди. У жавоб берди: “Бу аёл менга: Ўз ўғлингни бер, уни бугун еймиз, менинг ўғлимни эса эртага еймиз,- деди. 29Шундай қилиб, биз менинг ўғлимни пишириб едик. Мен эртаси куни унга: Ўз ўғлингни бер, уни еймиз,- дедим. Лекин у ўз ўғлини яшириб қўйди”.30Подшоҳ аёлнинг сўзларини эшитганида, ўз кийимларини йиртиб ташлади ва шу ҳолда, девор устидан ўтди. Шунда халқ қараб, у ичидан танасига қанор кийимини кийганлигини кўрди. 31Сўнгра у: “Агар Шафат ўғли Элишанинг боши бугун ўзида қолса, унда Худо мени бундай қилсин ва янада ортиқроғини қилсин”,- деди.32Элиша эса ўз уйида ўтирар эди. Оқсоқоллар ҳам унинг олдида ўтирар эдилар. Подшоҳ ўзининг одамини юборди. Хабарчи унинг олдига келишидан олдин, у оқсоқолларга: “Бу қотилнинг ўғли менинг бошимни олиб ташлаш учун одам юборганини кўряпсизларми? Қаранглар, хабарчи келганида, эшикни ёпинглар ва уни эшикка сиқинглар. Мана, унинг ортидан ҳукмдорининг оёқларининг товуши келади”,- деди. 33У улар билан гаплашаётганида, хабарчи унинг олдига келиб: “Мана, Раббийдан қанақанги кулфат, мен Раббийдан бундан буён нима кутай?”- деди.Chapter 7
1Шунда Элиша: “Раббийнинг сўзини тингланглар. Раббий шундай дейди: Эртага мана шу вақтда, Самария дарвозаси ёнида энг яхши уннинг бир сиҳи бир шеқел бўлади, арпанинг икки сиҳи ҳам бир шеқел бўлади”,- деди. 2Подшоҳ қўлига суянадиган амалдор Худонинг одамига жавоб бериб: “Раббий осмон деразаларини очганида ҳам, бу амалга ошиши мумкинми?”- деди. Элиша: “Мана, сен буни ўз кўзларинг билан кўрасан, лекин бундан емайсан”,- деди.3Шаҳар дарвозасининг кириш қисмида тўрт нафар мохов киши турар эди. Улар бир бирига дедилар: “Ўлимни кутиб, биз бу ерда ўтириб нима қиламиз? 4Агар биз шаҳарга кирамиз, десак, шаҳарда очлик экан, биз у ерда ўламиз. Агар бу ерда ўтирсак, унда ҳам ўламиз. Яхшиси, сурияликларнинг қароргоҳига борайлик. Агар улар бизни тирик қолдирсалар, яшайверамиз. Агарда улар бизни ўлдирсалар, майли ўламиз”.5Улар сурияликларнинг қароргоҳига бориш учун ғира-шира пайтда турдилар. Улар сурияликлар қароргоҳининг чеккасига келганларида, мана, у ерда бирор киши йўқ эди. 6Раббий шундай қилдики, сурияликларнинг қароргоҳига араваларнинг тақирлаши, отларнинг кишнаши ва улкан лашкарнинг шовқини эшитилди. Шунда улар бир бирларига: “Исроилнинг подшоҳи бизга бостириб келиш учун хитликлар ва мисрликларнинг подшоҳларини бизга қарши ёллаган”,- дедилар.7Шунинг учун улар туриб, ғира-шира пайтида қочиб кетдилар. Улар ўз чодирларини, отларини, эшакларини, бутун чодирларини қандай бўлса, шундайлигича қолдириб, жонларини қутқариш учун қочиб кетдилар. 8Ўша моховлар қароргоҳнинг чеккасига келдилар ва бир чодирга кириб, еб-ичдилар ва у ердан кумушу олтинларни, кийим-бошларни олдилар-да, бориб, яшириб қўйдилар. Яна қайтиб келиб, бошқа чодирга кирдилар, у ердан ҳам нарсаларни олдилар ва бориб, яшириб қўйдилар.9Шунда улар бир бирига: “Биз яхши иш қилмаяпмиз, бу кун ― хушхабар куни, биз эса жим ўтирибмиз. Агар бизлар тонг ёришганича кечиктирсак, биз айбдор бўлиб қоламиз. Шунинг учун юринглар, бориб, подшоҳнинг хонадонига хабар берамиз”,- дедилар. 10Шундай қилиб, улар келиб, шаҳар дарвозабонларини чақирдилар ва уларга: “Биз сурияликларнинг қароргоҳига борган эдик: мана, у ерда одам ҳам йўқ, одам овози ҳам йўқ, фақат боғланган отлар, эшаклар ва чодирлар қандай бўлса, шундайлигича турибди”,- деб айтдилар. 11Сўнг дарвозабонларни чақирдилар ва улар хабарни подшоҳ саройига етказдилар.12Шунда подшоҳ тунда туриб, ўз хизматкорларига: “Сурияликлар биз билан нима қилмоқчи эканликларини мен сизларга айтаман. Улар бизнинг очлигимизни билиб: Исроилликлар шаҳардан чиққанларида, биз уларни тириклайин тутамиз ва шаҳарга кирамиз, деб далада яшириниш учун қароргоҳдан чиққанлар”,- деди. 13Унинг ҳузурида хизмат қиладиган хизматкорлардан бири жавоб бериб: “Илтимос, шаҳарда қолган охирги отлардан бештасини олсинлар (қолганлари ҳалок бўлганлари учун бутун Исроил қўшинидан фақат шулар қолган эди). Уларни юборамиз ва нима бўлишини кўрамиз”,- деди.14Улар аравага қўшилган икки жуфт отни олдилар. Подшоҳ уларни Суриянинг қўшини ортидан: “Бориб, қаранглар”,- деб юборди. 15Улар унинг ортидан Йордангача бордилар ва, мана, бутун йўл сурияликлар шошиб югурганларида, сочиб ташлаган кийим ва бошқ нарсаларга тўла эди. Элчилар ортларига қайтиб, буни подшоҳга етказдилар.16Шунда халқ чиқиб, сурияликларнинг қароргоҳини талон‑торож қилди. Раббийнинг сўзи бўйича, энг яхши уннинг бир сиҳи бир шеқел бўлди, арпанинг икки сиҳи ҳам бир шеқел бўлди. 17Подшоҳ қўлига суянадиган амалдорини дарвозани назорат қилишга қўйди. Лекин халқ уни дарвоза олдида топтаб ташлади ва у ўлди. Айни Худонинг одами унинг олдига келган подшоҳга айтганидай, худди шундай бўлди.18Худонинг одами подшоҳга: “Эртага мана шу вақтда, Самария дарвозаси ёнида энг яхши уннинг бир сиҳи бир шеқел бўлади, арпанинг икки сиҳи ҳам бир шеқел бўлади”,- деганида, 19бу амалдор Худонинг одамига жавоб бериб: “Раббий осмон деразаларини очганида ҳам, бу амалга ошиши мумкинми?”- деган эди. У эса: “Мана, сен буни ўз кўзларинг билан кўрасан, лекин бундан емайсан”,- деган эди. 20У билан худди шундай бўлди: халқ уни дарвоза ёнида топтаб ташлади ва у ўлди.Chapter 8
1Элиша боласини тирилтирган хотинга сўзлаб: “Тургин, сен ва сенинг хонадонинг қаерга бора олсанг, ўша жойга бориб яшагин, чунки Раббий очарчиликни чақирди. Шунинг учун очарчилик ушбу ерга етти йилга келади”,- деди. 2Аёл туриб, Худонинг одамининг сўзи бўйича йўл тутди. У ўз хонадони билан бирга бориб, Пелишт ерида етти йил истиқомат қилди.3Етти йил ўтганидан сўнг, бу аёл Пелишт еридан қайтди. У ўз уйи ва даласини сўраш учун подшоҳга келди. 4Бу пайтда, подшоҳ Худонинг одамининг хизматкори Гихезий билан суҳбатлашаётган эди ва деди: “Менга Элиша қилган барча буюк ишларни айтиб бер”,- деди.5У эса подшоҳга Элишанинг ўликни тирилтирганини атиб бераётганида, у ўғлини тирилган аёл подшоҳдан ўз уйи ва даласи ҳақида сўраб келди. Шунда Гихезий: “Менинг ҳукмдорим подшоҳ, мана, бу ўша аёл ва бу Элиша тирилтирган унинг ўғли”,- деди. 6Подшоҳ хотиндан сўради, у эса унга ҳаммасини айтиб берди. Подшоҳ унга сарой аъёнларидан бирини чақириб, унга деди: “Бу аёлга тегишли барча нарсани ва у ерни қолдирган кундан бошлаб, то ҳозиргача даласининг барча даромадини қайтаринглар”.7Суриянинг подшоҳи Бен-Ҳадад бетоб бўлганида, Элиша Дамашққа келди. Унга: “Бу ерга Худонинг одами келди”,- деб хабар етказдилар. 8Подшоҳ Ҳазаэлга: “Қўлингга совға олиб, Худонинг одамига пешвоз чиққин ва у орқали Раббийдан сўрагин, мен бу касалликдан тузаламанми?”- деди. 9Ҳазаэл у билан учрашгани борди. Қирқта туя кўтара оладиган Дамашқнинг энг яхши совғаларини қўлига олди-да, келиб Элишанинг юзи қаршисида турди ва деди: “Сизнинг ўғлингиз Бен-Ҳадад, Суриянинг подшоҳи мени сизнинг олдингизга: Мен бу касалликдан тузала оламанми?- деб сўраш учун юборди”,- деди.10Шунда Элиша унга: “Бориб унга: Тузаласиз, деб айтгин. Лекин менга Раббий унинг ўлишини кўрсатди”,- деди. 11Сўнг Элиша унга шу қадар тикилиб қарадики, у уялиб қолди. Худонинг одами эса йиғлаб юборди. 12Ҳазаэл: “Менинг ҳазратим нимага йиғламоқдалар?”- деди. Шунда у: “Чунки сен Исроил ўғилларига қанақанги ёвузлик қилишингни мен биламан: сен уларнинг қалъаларига ўт қўясан, уларнинг ўспиринларини қилич билан ўлдирасан, эмизикли болаларини тилка-пора қиласан ва ҳомиладор хотинларини ёриб ташлайсан”,- деб жавоб берди.13Шунда Ҳазаэл: “Шундай улкан ишни қилиш учун сенинг қулинг, ит ким бўлибди?”- деди. Элиша: “Раббий менга сен Суриянинг подшоҳи бўлишингни кўрсатди”,- деб жавоб берди. 14У Элишанинг олдидан кетиб, ўз ҳукмдорининг олдига келди. У унга: “Элиша сенга нима деди?”- деди. У: “У менга сизни соғайиб кетади, деди”,- деб жавоб берди. 15Эртаси куни у қалин мато олиб, уни сувга ботирди-да, унинг юзига қўйди ва у ўлди. Унинг ўрнига Ҳазаэл подшоҳ бўлди.16Исроилнинг подшоҳи Ахаб ўғли Йеҳорам ҳукмронлигининг бешинчи йилида, Яҳудия подшоҳи Йеҳошафатдан кейин Йеҳошафатнинг ўғли Йеҳорам Яҳудияга подшоҳ бўлди. 17У подшоҳ бўлганида, ўттиз икки ёшда эди. У Йерусалимда саккиз йил ҳукмронлик қилди.18У Ахабнинг хонадони қандай йўл тутган бўлса, худди шундай Исроил подшоҳларининг йўлидан юрар эди, чунки унинг хотини Ахабнинг қизи эди. У Раббийнинг нигоҳида ёвуз ишларни қилар эди. 19Бироқ Раббий Ўз қули Довуд ҳақи Яҳудони вайрон қилишни истамади, чунки У Довуднинг фарзандларидан абадий чироқ беришни ваъда берган эди.20Йеҳорамнинг кунларида Эдўм Яҳудонинг қўли остидан чиқиб кетди. Улар ўзларига подшоҳ қўйдилар. 21Шунда Йеҳорам ва унинг барча аравалари у билан бирга Тсаирга борди. У тунда туриб, уни ўраб олган эдўмликларни ва араваларнинг бошлиқларини қириб ташлади, лекин халқ ўз чодирларига қочиб кетди.22Шундай қилиб, Эдўм Яҳудонинг қўлидан чиқиб кетди, бу ҳозирги кунгача шундайдир. Худди шу вақтда Либнаҳ ҳам исён қилди. 23Йеҳорамнинг қолган фаолияти ва унинг барча қилган ишлари Яҳудиянинг подшоҳлари йилномаси китобида ёзилган. 24Сўнг Йеҳорам кўз юмиб, ўз оталарига қўшилди ва ўз оталари ёнига, Довуд шаҳрида дафн этилди. Унинг ўрнига ўғли Ахазийаҳ подшоҳ бўлди.25Исроилнинг подшоҳи Ахаб ўғли Йеҳорам ҳукмронлигининг ўн иккинчи йилида, Яҳудиянинг подшоҳи Йеҳорамнинг ўғли Ахазийаҳ подшоҳ бўлди. 26Ахазийаҳ подшоҳ бўлганида, йигирма икки ёшда эди. У Йерусалимда бир йил ҳукмронлик қилди. Унинг онасининг исми Аталйаҳ бўлиб, у Исроилнинг подшоҳи Омрининг қизи эди. 27У Ахаб хонадонининг йўлидан юрар ва Ахабнинг хонадони каби Раббийнинг нигоҳида ёвуз ишларни қилар эди, чунки у Ахаб хонадонининг куёви эди.28У Ахабнинг ўғли Йеҳорам билан бирга Гилъаддаги Рамўтга Суриянинг ўғли Ҳазаэлга қарши урушга борди ва сурияликлар Йеҳорамни яраладилар. 29Подшоҳ Йеҳорам Суриянинг подшоҳи Ҳазаэл билан уруш қилаётганида, сурияликлар уни Рамўтда яралаган жароҳатидан тузалиши учун Йезреэлга қайтиб кетди. Шунда Яҳудия подшоҳи Йеҳорамнинг ўғли Ахазийаҳ Ахабнинг ўғли Йеҳорамдан хабар олиш учун Йезреэлга келди, чунки у бетоб эди.Chapter 9
1Элиша эса пайғамбарларнинг ўғилларидан бирини чақириб, унга деди: “Белингни боғлаб, қўлингга мой идишини олгин ва Гилъаддаги Рамўтга боргин. 2У ерга келганингда, ўша жойда Нимши ўғли Йеҳошафатнинг ўғли Йеҳуни топиб, унинг олдига боргин ва унга ўз биродарларининг орасидан чиқишини буюриб, уни ичкари хонага олиб киргин. 3Кейин мой идишни олиб, уни унинг бошига қуйгин ва дегин: Раббий шундай дейди: Мен сени Исроил устидан подшоҳликка мойладим. Шундан сўнг эшикни очиб, қочгин ва кутмагин”.4Шунда пайғамбарнинг хизматкори бўлмиш шу ўспирин Гилъаддаги Рамўтга борди. 5У келганида, мана, лашкарбошилар бирга ўтирар эдилар. У: “Эй, лашкарбоши, сенга гапим бор”,- деди. Йеҳу: “Биздан қайси биримизга?”- деди. У: “Сенга, эй, лашкарбоши”,- деди. 6У туриб, уйга кирди. Ўспирин унинг бошига мой қуйди ва унга деди: “Исроилнинг Раббий Худоси шундай дейди: Мен сени Раббийнинг халқи устидан, Исроил устидан подшоҳликка мойладим.7Йезебелнинг қўлидан қулаган Менинг қулларим пайғамбарларнинг қони ва Раббийнинг барча қулларининг қони учун Мен қасос олишим учун сен ўз ҳукмдоринг Ахабнинг хонадонини қириб ташлайсан 8ва Ахабнинг бутун хонадони ҳалок бўлади. Ахабнинг авлодидан деворга сиядиганларни – асирдагиларни ҳам, Исроилда қолганларни ҳам қириб ташлайман.9Мен Ахабнинг хонадонини Небат ўғли Йеробоамнинг хонадони ва Ахийаҳ ўғли Баашанинг хонадони каби қиламан. 10Йезебелни эса Йезреэл даласида итлар ейди ва ҳеч ким уни дафн этмайди”. Сўнг у эшикни очиб, қочиб кетди.11Йеҳу ҳукмдорининг хизматкорларининг олдига чиқди ва улардан бири унга: “Тинчликми? Бу телба сенинг олдингга нима учун келибди?”- деди. У уларга: “Сизлар бу кишини ва унинг нима деганини биласизлар”,- деди. 12Улар: “Бу ёлғон, бизга ҳозироқ айтгин”,- дедилар. У деди: “У менга: Раббий шундай дейди: Мен сени Исроил устидан подшоҳликка мойладим, деб бундай-бундай деди”. 13Шунда улар шошилиб, ҳар бири ўз кийимларини олди‑да, зинапояларнинг устига тўшадилар ва бурғу чалиб: “Йеҳу подшоҳ бўлди!”- дедилар.14Нимши ўғли Йеҳошафатнинг ўғли Йеҳу Йеҳорамга қарши фитна уюштирди. Йеҳорам барча исроилликлар билан бирга Гилъаддаги Рамўтни Суриянинг подшоҳи Ҳазаэлдан қўриқлаб турар эди. 15Лекин подшоҳ Йеҳорам Суриянинг подшоҳи Ҳазаэл билан жанг қилаётганида, сурияликлар яралаган жароҳатдан даволаниш учун Йезреэлга қайтиб келган эди. 16Шунда Йеҳу отга ўтириб, Йезреэлга жўнаб кетди, чунки Йеҳорам ўша ерда ётган эди. Яҳудиянинг подшоҳи Ахазийаҳ Йеҳорамни кўргани келган эди.17Йезреэлнинг минорасида қоровул турган эди, у келаётган Йеҳунинг қўшинини кўриб: “Мен қўшин кўряпман”,- деди. Йеҳорам деди: “Отлиқни олиб, уларнинг олдига одамни юбор. У: Тинчлик биланми?- деб сўрасин”. 18Бир отлиқ отда чиқиб борди ва унга пешвоз чиқиб: “Подшоҳ шундай дейди: Тинчлик биланми?”- деди. Йеҳу: “Тинчлик билан нима ишинг бор? Менинг ортимдан юр”,- деди. Қоровул хабар бериб: “Хабарчи уларнинг олдига борди, лекин у ортига қайтмади”,- деди.19Шунда бошқа отлиқни юборди. У уларнинг олдига келиб: “Подшоҳ шундай дейди: Тинчлик биланми?”- деди. Йеҳу: “Тинчлик билан нима ишинг бор? Менинг ортимдан юр”,- деб жавоб берди. 20Қоровул хабар бериб: “У ҳам уларнинг олдига борди ва ортига қайтмаяпти, лекин келаётганнинг юриши худди Нимши ўғли Йеҳуникига ўхшайди, чунки у шиддат билан келмоқда”,- деди.21Шунда Йеҳорам: “Тайёрла”,- деди ва улар унинг аравасини тайёрладилар. Исроилнинг подшоҳи Йеҳорам ва Яҳудиянинг подшоҳи Ахазийаҳ ҳар бири ўзининг аравасига чиқди. Улар Йеҳунинг қаршисига чиқдилар ва у билан йезреэллик Наботнинг даласида учрашдилар. 22Йеҳорам Йеҳуни кўрганида, у: “Эй, Йеҳу, тинчлик биланми?”- деди. У: “Сенинг онанг Йезебелнинг зинолари ва унинг кўп жодугарликлари билан қанақа тинчлик бўлиши мумкин?”- деди.23Шунда Йеҳорам қўлини буриб, югуриб кетди ва Ахазийаҳга: “Ҳой, Ахазийаҳ, бу хиёнат!”- деди. 24Йеҳу бор кучи билан камонни тортиб, Йеҳорамнинг елкалари орасига ўқ отди. Камон ўқи унинг юрагини тешиб ўтди ва у ўз аравасига йиқилди.25Шунда Йеҳу ўзининг саркардаси Бидкарга деди: “Уни олиб, йезреэллик Наботнинг даласига ташла. Эсингда борми – биз иккаламиз унинг отаси Ахабнинг ортидан кетаётганимизда, Раббий унга қарши шундай башорат қилган эди: 26Мен кеча Наботнинг ва унинг ўғилларининг қонини кўрдим,- дейди Раббий. Мен сендан шу далада қасос оламан,- дейди Раббий. Шундай қилиб, Раббийнинг сўзи бўйича уни далага ташлагин”.27Яҳудиянинг подшоҳи Ахазийаҳ буни кўриб, боғдаги йўлдан уйи томон қочди. Йеҳу унинг ортидан қувиб: “Уни ҳам аравада ўлдиринглар!”- деди. Бу Иблеамдаги Гур тепалигида содир бўлди. У Мегиддонга қочиб кетди ва ўша ерда ўлди. 28Сўнгра унинг қуллари уни аравада Йерусалимга олиб боришди ва уни оталари ёнида, Довуднинг шаҳрида дафн этишди.29Ахаб ўғли Йеҳорам ҳукмронлигининг ўн биринчи йилида Яҳудияда Ахазийаҳ подшоҳ бўлди.30Йеҳу Йезреэлга келди. Йезебел бу ҳақида эшитганида, юзини пардозлаб, бошини безади ва деразадан қараб турди. 31Йеҳу дарвозадан кирганида, у: “Эй, ўз ҳукмдорининг қотили Зимри, тинчлик биланми?”- деди. 32Йеҳу эса юзини деразага қаратиб: “Ким мен тарафда, ким?”- деди. Унга икки‑уч нафар бичилган қуллар эгилиб қарадилар.33У: “Уни улоқтириб юборинглар”,- деди. Улар уни улоқтириб юбордилар. Унинг қони деворга, отларга сачраб кетди ва уни топтаб ташладилар. 34Йеҳу ичкарига киргач, еб-ичди ва деди: “Боринглар, бу лаънати аёлни дафн этинглар, чунки у подшоҳнинг қизи”,- деди.35Улар уни дафн этиш учун бордилар, лекин улар унинг бош суяги, товонлари ва қўлларининг бармоқларидан бўлак ҳеч нимани топа олмадилар. 36Улар қайтиб келиб, буни унга айтдилар. У деди: “Раббий Ўз қули тишбитлик Элийаҳ орқали айтган сўзи шундай эди: Йезебелнинг танасини Йезреэл даласида итлар ейди. 37Йезебелнинг мурдаси Йезреэл майдонида даладаги гўнг каби бўлади, шунинг учун ҳеч ким: Бу Йезебел, деб айта олмайди”.Chapter 10
1Ахабнинг Самарияда етмиш нафар ўғли бор эди. Йеҳу мактублар ёзиб, Самарияга Йезреэл бошлиқларига, оқсоқолларига ва Ахаб ўғилларининг тарбиячиларига юборди. Унда шундай дейилган эди: 2“Бу мактуб сизларга етиб борганида, мана, ҳукмдорингизнинг ўғиллари сизларда, аравалар, отлар, мустаҳкамланган шаҳар ва қуроллар ҳам сизларда, 3шунинг учун ўз ҳукмдорингизнинг ўғилларидан энг яхшисини ва маъқулини танланглар, уни отасининг тахтига ўтқизинглар ва ўз ҳукмдорингизнинг хонадони билан бирга жанг қилинглар”.4Улар эса жуда қўрқиб: “Мана, унинг қаршисида иккита подшоҳ тура олмади, биз қандай тура оламиз?”- дедилар. 5Подшоҳ уйи устидан бошлиқ, шаҳар бошлиғи, оқсоқоллар ва тарбиячилар Йеҳуга: “Биз сизнинг қулларингизмиз, бизга нима буюрсангиз, шуни бажарамиз. Биз ҳеч кимни подшоҳ қилмаймиз, сизга нима маъқул бўлса, ўшани қилинг”,- дейиш учун одам юбордилар.6Шунда у уларга иккинчи марта шундай мактуб юборди: “Агар сизлар мен тарафда бўлсангизлар ва менинг сўзимга итоат қилсангизлар, унда ўз ҳукмдорингиз ўғилларининг бошларини олиб, эртага мана шу вақтда Йезреэлга, менинг олдимга келинглар”. (Подшоҳнинг ўғиллари етмиш киши эди. Шаҳарнинг энг атоқлилари уларни тарбия қилар эдилар). 7Уларга мактуб етиб келганида, улар подшоҳнинг ўғилларини олиб, ҳаммаларини – етмиш кишини сўйдилар. Сўнг уларнинг бошларини саватга солиб, Йеҳунинг олдига Йезреэлга юбордилар.8Элчи келганида, унга хабар етказиб: “Подшоҳ ўғилларининг бошларини келтиришди”,- деди. У: “Уларни эрталабгача дарвоза ёнига икки уюм қилиб қўйинглар”,- деди. 9У эрталаб туриб, чиқди ва бутун халққа деди: “Сизлар айбдор эмассизлар! Мана, мен ўз ҳукмдоримга қарши фитна қилдим ва уни ўлдирдим, аммо буларнинг барчасини ким ўлдирди?10Энди эса билиб олинглар, Раббий Ахабнинг хонадони ҳақида айтган Унинг бирор сўзи ерга тушмайди. Раббий Ўз қули Элийаҳ орқали айтган сўзини амалга оширди”. 11Йеҳу Йезреэлда Ахабнинг хонадонидан қолганларнинг барчасини: унинг барча амалдорларини, унинг яқинларини ва унинг руҳонийларини ўлдирди. Ундан ҳеч бир тирик жон қолмади.12Шунда у туриб, Самарияга келди. Йеҳу йўл бўйи Бейт‑Экедидаги чўпонларнинг жойида бўлиб, 13Яҳудия подшоҳи Ахазийаҳнинг биродарларига дуч келди ва уларга деди: “Сизлар кимсизлар?” Улар: “Биз Ахазийаҳнинг биродарларимиз, биз подшоҳ ва маликанинг ўғилларининг соғлиғи ҳақида билиш учун бормоқдамиз”,- дедилар. 14У: “Уларни тириклайин тутинглар”,- деди. Уларни тириклайин тутиб, ҳаммаларини – қирқ икки кишини Бейт‑Экеддаги қудуқ ёнида сўйдилар. Улардан бирортаси ҳам тирик қолмади.15Сўнг у ердан жўнаб кетаётганида, унга пешвоз келаётган Реқаб ўғли Йонадаб билан учрашди ва у билан саломлашиб, унга: “Менинг юрагим сенинг юрагингга мойил бўлгани каби, сенинг юрагинг ҳам менга мойилми?”- деди. Йонадаб: “Ҳа, шундай”,- деб жавоб берди. Йеҳу: “Агар шундай бўлса, унда қўлингни бер”,- деди. У унга ўз қўлини узатди ва у уни ўзининг олдига аравага чиқариб олди. 16У: “Мен билан бирга юргин ва менинг Раббийга бўлган рашкимни кўргин”,- деб айтиб, уни ўз аравасига миндириб кетди. 17У Самарияга келганида, у Ахабнинг Самарияда қолган барча одамларини ўлдирди. Шундай қилиб, Раббийнинг Элишага айтган Унинг сўзи бўйича Ахабнинг хонадонини буткул қириб ташлади.18Йеҳу бутун халқни йиғиб, уларга деди: “Ахаб Баалга кам хизмат қилди, Йеҳу унга кўпроқ хизмат қилади. 19Шунинг учун, менинг олдимга Баалнинг барча пайғамбарларини, унинг барча хизматчилару руҳонийларини чақиринглар, токи ҳеч ким қолмасин. Зеро мен Баалга буюк қурбонлик келтирмоқчиман. Агар кимки келмаса, тирик қолмайди”. Йеҳу Баалнинг хизматчиларини қириб ташлаш ниятида буни айёрлик билан қилди. 20Йеҳу: “Баал учун тантанали йиғин эълон қилинглар”,- деди. Улар буни эълон қилдилар.21Йеҳу бутун Исроил бўйлаб элчиларни юборди ва Баалнинг барча хизматчилари келишди. Келмаган бирор киши ҳам қолмади. Улар Баалнинг уйига кирдилар ва Баалнинг уйи бошидан охиригача лиқ тўлди. 22У кийимларнинг қоровулига: “Баалнинг барча хизматчилари учун махсус кийим олиб кел”,- деди. У уларга кийим олиб келди.23Йеҳу Реқаб ўғли Йонадаб билан бирга Баалнинг уйига кирди ва Баалнинг хизматчиларига: “Суриштиринглар ва қаранглар, сизларнинг орангизда Йаҳвеҳнинг хизматчиларидан бирор киши йўқми, бу ерда фақат Баалнинг хизматчилари бўлиши керак”,- деди. 24Улар қурбонликлар ва тамоман ёндириш қурбонликлари келтиришга киришдилар. Йеҳу эса саксонта одамни уйнинг ташқарисига қўйиб: “Мен сизларнинг қўлларингга топширган одамлардан бирортаси қочиб кетса, уни қочириб юборган одамнинг жони унинг жони ўрнига бўлади”,- деди.25Тамоман ёндириш қурбонлиги тугатилганида, Йеҳу тез чопар одамларга ҳамда бошлиқларга: “Киринглар, уларни ўлдиринглар. Уларнинг бирортаси чиқиб кетмасин”,- деди. Уларни қиличнинг тиғи билан қириб ташлаганидан сўнг тез чопарлар ва бошлиқлар уларни улоқтириб юбориб, шаҳарда бўлган Баалнинг бутхонасига бордилар. 26Улар Баалнинг бутхонасидан бутларни чиқариб, уларни куйдирдилар. 27Улар Баалнинг бутини синдирдилар ва Баалнинг бутхонасини вайрон қилдилар. Уни ахлатхонага айлантирдилар, бу ҳозирги кунларгача шундайдир. 28Шундай қилиб, Йеҳу Баални Исроил еридан қириб ташлади.29Бироқ Йеҳу Исроилни гуноҳга ботирган Небатнинг ўғли Йеробоамнинг гуноҳларидан – Бейт-Эл ва Дандаги олтин буқалардан чекинмас эди. 30Раббий Йеҳуга: “Сен Менинг нигоҳимда тўғри ишни иштиёқ билан амалга оширганинг учун ва Менинг юрагимда бўлган ҳамма нарсани Ахабнинг хонадони устидан амалга оширганинг учун сенинг ўғилларинг тўртинчи авлодгача Исроил тахтида ўтиради”,- деди. 31Лекин Йеҳу бор юраги билан Исроилнинг Раббий Худосининг қонунида юришга ҳаракат қилмас эди. У Исроилни гуноҳга ботирган Йеробоамнинг гуноҳларидан чекинмас эди.32Ўша вақтларда Раббий исроилликларнинг улушларини кесишни бошлади. Ҳазаэл Исроилнинг барча ҳудудларида: 33Йордандан шарққа қараб Гилъаднинг бутун ерида, Гад, Рубен ва Манашеҳ қабилаларининг ерларида, Арнон дарёси ёнидаги Ароэрдан бошлаб, то Гилъад ва Башангача уларни шикастлади.34Йеҳунинг қолган фаолияти, унинг қилган барча ишлари ва унинг бор қудрати ҳақида Исроилнинг подшоҳлари йилномаси китобида ёзилган. 35Йеҳу кўз юмиб, ўз оталарига қўшилди ва уни Самарияда дафн этишди. Унинг ўрнига унинг ўғли Йеҳоахаз подшоҳ бўлди. 36Йеҳунинг Самарияда Исроил устидан ҳукмронлигининг вақти йигирма саккиз йил эди.Chapter 11
1Ахазийаҳнинг онаси Аталйаҳ ўғлининг ўлганини кўрганида, туриб, бутун подшоҳ уруғини қириб ташлади. 2Ахазийаҳнинг опаси, Йеҳорамнинг қизи Йеҳошеба эса Ахазийаҳнинг ўғли Йоашни олиб, ўлдирилиши керак бўлган подшоҳнинг ўғиллари орасидан уни яширинча олиб кетди. Шундай қилиб, у Аталйаҳдан уни ва унинг энагасини тўшаклар хонасига яширди, ва у ўлдирилмади. 3У Йоашни Раббийнинг уйида олти йил яширди. Бу пайтда Аталйаҳ ерда ҳукмронлик қилар эди.4Еттинчи йили руҳоний Йеҳойада одам юборди ва юзбошиларни, тез чопарларнинг бошлиқларини олиб, уларни ўзининг олдига, Раббийнинг уйига келтирди. Улар билан битим тузиб, уларга Раббий уйида қасам ичирди ва уларга подшоҳнинг ўғлини кўрсатди. 5У уларга буюриб деди: “Мана, сизлар нима иш қилишингиз керак: шаббат куни келадиган сизларларнинг учдан бир қисмингиз подшоҳнинг уйида қоровуллик қилсин; 6учдан бир қисмингиз Сур дарвоза ёнида турсин ва учдан бир қисмингиз дарвоза ёнида, қўриқчиларнинг орқасида турсин. Шндай қилиб, уйга зиён етказилмаслиги учун уни қўриқланглар.7Шаббат куни чиқадиган сизларнинг икки қисмингиз подшоҳ учун Раббий уйини қўриқласин. 8Сизларнинг ҳар бирингиз қўлингизда қуролингиз билан подшоҳни ҳар томонидан ўраб олинглар, бирор киши қаторга кирса, ўша ўлдирилсин. Подшоҳ кириб-чиқаётганида, унинг ёнида бўлинглар”.9Юзбошилар руҳоний Йеҳойада буюрганларининг барчасини бажардилар. Уларнинг ҳар бири шаббат куни келаётганлардан ва шаббатдан кетаётганлардан ўз одамларини олиб, руҳоний Йеҳойаданинг олдига келдилар. 10Руҳоний юзбошиларга Раббийнинг уйидаги подшоҳ Довуднинг найзаларини ҳамда қалқонларини тарқатди.11Тез чопарларнинг ҳар бири қўлларида ўз қуроллари билан маъбаднинг ўнг бурчагидан то маъбаднинг чап бурчагигача, қурбонгоҳнинг ва маъбаднинг ёнида подшоҳнинг атрофида турдилар. 12Шунда Йеҳойада подшоҳнинг ўғлини чиқариб, унга шоҳона тож ва безаклар кийдирди. Улар уни подшоҳ қилдилар ва уни мойладилар. Сўнг улар чапак чалиб: “Яшасин подшоҳ!”- деб ҳайқирдилар.13Аталйаҳ югураётган халқнинг овозини эшитиб, Раббийнинг уйига, халқнинг олдига борди. 14У кўрдики, мана, подшоҳ одат бўйича супачада турар, ҳокимлар ва карнайчилар подшоҳнинг ёнида турар, ернинг бутун халқи шодланар ҳамда карнай чалар эди. Шунда Аталйаҳ ўз кийимларини йиртиб: “Хиёнат, хиёнат!”- деб қичқирди.15Руҳоний Йеҳойада эса қўшин устидан бошчилик қилаётган юзбошиларга буюриб, уларга: “Уни қатордан чиқаринглар, агар бирор киши унинг ортидан борса, қилич билан ўлдиринглар”,- деди. Руҳоний: “Уни Раббийнинг уйида ўлдирманглар”,- деди. 16Улар унга йўл бердилар, у отлар кирадиган йўл орқали подшоҳнинг уйига борди ва ўша жойда ўлдирилди.17Йеҳойада эса Раббий, подшоҳ ва халқ орасида аҳд тузди, токи улар Раббийнинг халқи бўлсинлар. Сўнгра подшоҳ ва халқ орасида ҳам аҳд тузди. 18Ернинг бутун халқи Баал уйига бориб, уни барбод қилдилар. Улар унинг қурбонгоҳларини ва унинг бутларини парчалаб ташладилар ва Баалнинг руҳонийси Маттанни қурбонгоҳ ёнида ўлдирдилар. Сўнг руҳоний Раббийнинг уйига назоратчиларни тайинлади.19У юзбошиларни, қўриқчиларни, тез чопарларни ва ернинг бутун халқини олиб, биргаликда подшоҳни Раббий уйидан кузатдилар ва қўриқчиларнинг дарвозаси йўли орқали подшоҳнинг уйига келдилар. Шунда у подшоҳнинг тахтига ўтирди. 20Ернинг бутун халқи шодланар эди ва шаҳар тинчланди. Аталйаҳни эса улар қилич билан ўлдирдилар.21Йоаш подшоҳ бўлганида, етти ёшда эди.Chapter 12
1Йеҳу ҳукмронлигининг еттинчи йилида Йоаш подшоҳ бўлди ва у Йерусалимда қирқ йил ҳукмронлик қилди. Унинг онасининг исми Зибиаҳ бўлиб, у Беир-Шебадан эди. 2Йоаш эса руҳоний Йеҳойада унга насиҳат қилган барча кунларида Раббийнинг нигоҳида тўғри ишларни қилар эди. 3Фақат тепаликлар йўқ қилинмаган эди. Халқ ҳануз тепаликларда қурбонликлар олиб келар ва тутатқилар тутатар эди.4Йоаш руҳонийларга деди: “Раббийнинг уйига бағишлов сифатида берилган кумушни, эҳсон сифатида олиб келинган кумушни, ҳар бир жон учун солиқ сифатида берилган кумушни ва ихтиёрий ҳадя сифатида олиб келинган кумушни Раббийнинг уйига тўпланглар. 5Руҳонийларнинг ҳар бири олиб келувчилардан кумушни олсин ва улар маъбаднинг ёриқларини, ёриқ топилган барча жойни таъмирласинлар”.6Лекин подшоҳ Йоаш ҳукмронлигининг йигирма учинчи йилигача руҳонийлар маъбаднинг ёриқларини таъмирламадилар. 7Шунда подшоҳ Йоаш Йеҳойада ва руҳонийларни чақириб, уларга: “Нима учун сизлар маъбаднинг ёриқларини таъмирламаяпсизлар? Энди олиб келувчилардан кумуш олманглар, бироқ уни маъбаднинг ёриқларини таъмирлаш учун топширинглар”,- деди. 8Руҳонийлар маъбаднинг ёриқларини таъмирлаш учун халқдан кумуш олмасликка рози бўлишди.9Руҳоний Йеҳойада бир қути олиб, унинг усти томонидан туйнук очди ва уни Раббийнинг уйига кириладиган эшикнинг ўнг томонидаги қурбонгоҳнинг ёнига қўйди. Бўсағада қўриқчилик қиладиган руҳонийлар Раббийнинг уйига келтириладиган барча кумушларни унга солар эдилар. 10Улар қутидаги кумушнинг кўплигини кўрганларида, подшоҳнинг котиби ва руҳонийлар келиб, уларни халталарга солар ва Раббийнинг уйида йиғилган кумушларни қайтадан санар эдилар.11Улар саналган кумушларни Раббийнинг уйига бириктирилган иш юритувчи одамларга топширар эдилар. Улар эса кумушни Раббий уйида ишлаётган дурадгорларга, қурувчиларга, 12деворларни таъмирловчиларга, тош йўнувчиларга берар эдилар. Шунингдек, Раббий уйининг ёриқларини таъмири учун, дарахтлар ва йўнилган тошларни сотиб олишга ҳамда маъбаднинг таъмирига ишлатиладиган барча нарсалар учун кумушни сарфлар эдилар.13Лекин Раббийнинг уйига келтирилган кумушдан Раббийнинг уйида фойдаланиш учун кумуш тоғоралар, пичоқлар, косалар, карнайлар, ҳар хил олтин ва кумуш идишлар ясалмас эди. 14Фақатгина кумушни иш юритувчиларга берар эдилар, улар эса Раббийнинг уйини таъмирлар эдилар.15Раббийнинг уйида ишловчиларга пул тақсимлайдиган одамлардан ҳисобот талаб қилмас эдилар, чунки улар ростгўйлик билан ҳаракат қилдилар. 16Айбдорлик қурбонлиги учун кумуш ва гуноҳ қурбонлиги учун кумуш Раббийнинг уйига олиб кирилмас эди. Булар руҳонийларга тегишли эди.17Ўша кунларда Суриянинг подшоҳи Ҳазаэл жанг сафарига чиқди ва Гатга қарши уруш қилиб, уни қўлга киритди. Сўнг Ҳазаэл Йерусалимга боришни ният қилди. 18Яҳудиянинг подшоҳи Йоаш эса унинг оталари – Яҳудиянинг подшоҳлари Йеҳошафат, Йеҳорам, Ахазийаҳ маъбадга қурбонлик қилган барча олтинларни, унинг ўзи қурбонлик қилган олтинларни, Раббий уйининг ҳамда подшоҳ уйининг хазинасидан топилган барча олтинларни олиб, Суриянинг подшоҳи Ҳазаэлга жўнатди. Шунда у Йерусалимдан чекинди.19Йоашнинг бошқа фаолияти ва унинг қилган барча ишлари Яҳудия подшоҳлари йилномаси китобида ёзилган. 20Унинг хизматкорлари кўтарилиб, фитна уюштирдилар ва уни Силла йўлидаги Миллонинг уйида ўлдирдилар. 21Уни қуйидаги хизматкорлари ўлдирдилар: Шимеатнинг ўғли Йозақар ва Шомернинг ўғли Йеҳозабад. Подшоҳ ўлди ва уни Довуднинг шаҳрида, оталарининг ёнида дафн этдилар. Унинг ўрнига унинг ўғли Амазийаҳ подшоҳ бўлди.Chapter 13
1Яҳудиянинг подшоҳи Ахазийаҳнинг ўғли Йоаш ҳукмронлигининг йигирма учинчи йилида Самарияда Исроил устидан Йеҳунинг ўғли Йеҳоахаз подшоҳ бўлди ва у ўн етти йил ҳукмронлик қилди. 2У Раббийнинг нигоҳида ёвуз ишларни қилар эди. У Небат ўғли Йеробоамнинг Исроилни гуноҳга ботирган гуноҳларида юриб, улардан чекинмас эди.3Шунда Раббийнинг ғазаби Исроилга алангаланди ва У уларнинг барча кунларида уларни Суриянинг подшоҳи Ҳазаэлнинг қўлига ва Ҳазаэлнинг ўғли Бен-Ҳададнинг қўлига топширди. 4Сўнг Йеҳоахаз Раббийнинг юзига ибодат қилди ва Раббий уни эшитди, чунки У Исроилнинг эзилишини ва Суриянинг подшоҳи уларни қандай эзаётганини кўрди. 5Раббий исроилликларга қутқарувчини берди ва улар Суриянинг қўл остидан чиқди. Исроил ўғиллари худди олдингидек ўз чодирларида яшай бошладилар.6Бироқ улар Исроилни гуноҳга ботирган Йеробоам хонадонининг гуноҳларидан чекинмас, уларда юрар эдилар. Бунинг устига, Самарияда Аштарот бути турар эди. 7Йеҳоахазнинг қўшинларидан фақат элликта отлиқ, ўнта арава ва ўн мингта яёв жангчи қолди, чунки Суриянинг подшоҳи уларни қириб ташлади ва уларни топталадиган тупроққа айлантирди.8Йеҳоахазнинг қолган фаолияти, унинг қилган барча ишлари ва куч-қудрати ҳақида Исроил подшоҳлари йилномаси китобида ёзилган. 9Йеҳоахаз кўз юмиб, ўз оталарига қўшилди ва уни Самарияда дафн этдилар. Унинг ўрнига унинг ўғли Йоаш подшоҳ бўлди.10Яҳудиянинг подшоҳи Йоаш ҳукмронлигининг еттинчи йилида Самарияда Исроил устидан Йеҳоахазнинг ўғли Йоаш подшоҳ бўлди ва ўн олти йил подшоҳлик қилди. 11У Раббийнинг нигоҳида ёвуз ишларни қилар эди. У Исроилни гуноҳга ботирган Небат ўғли Йеробоамнинг барча гуноҳларидан чекинмас, уларда юрар эди.12Йоашнинг қолган фаолияти, унинг қилган барча ишлари ва унинг куч-қудрати, унинг Яҳудия подшоҳи Амазийаҳ билан қандай жанг қилгани ҳақида Исроил подшоҳлари йилномаси китобида ёзилган. 13Йоаш кўз юмиб, ўз оталарига қўшилди ва Йеробоам унинг тахтига ўтирди. Йоаш Самарияда Исроил подшоҳлари билан бирга дафн этилди.14Элиша касал бўлиб қолди ва шу касалликдан ўлди. Исроилнинг подшоҳи Йоаш унинг олдига келди ва унинг олдида йиғлаб: “Менинг отам, менинг отам, Исроилнинг араваси ва унинг отлиқлари!”- дер эди. 15Элиша унга: “Камон ва камон ўқи ол”,- деди. У камон ва камон ўқларини олди. 16Шунда у Исроил подшоҳига: “Қўлингни камонга қўй”,- деди. У қўлини қўйди ва Элиша ўз қўлини подшоҳ қўлининг устига қўйди.17Сўнг у: “Деразани шарқ томонга оч”,- деди. У очди. Шунда Элиша: “Ўқ от”,- деди. У ўқ отди. У: “Бу ўқ – Раббийнинг нажоти ва Суриядан қутулиш ўқидир, чунки сен сурияликларни тор-мор бўлгунларича, Афоқ шаҳрида қирғин қиласан”,- деди. 18Элиша яна: “Ўқларни ол”,- деди. У олди. У Исроил подшоҳига: “Ерга ур”,- деди. У уч марта ерга урди ва тўхтади. 19Худонинг одами ундан ғазабланиб: “Сен беш ёки олти марта уришинг керак эди, шунда сен сурияликларни буткул қириб ташлаган бўлар эдинг, энди эса сурияликларни фақат уч марта енгасан”,- деди.20Элиша ўлди ва уни дафн этдилар. Кейинги йили ерга мўабликларнинг бир тўдаси келишди. 21Шундай бўлдики, бир кишини дафн этаётганларида, бу бир тўда одамни кўриб, дафн этувчилар ўша кишини Элишанинг қабрига тушуриб юбордилар. У тушиб кетиб, Элишанинг суякларига тегиб кетди ва у тирилиб, ўз оёқларига турди.22Суриянинг подшоҳи Йеҳоахазнинг барча кунларида исроилликларни эзар эди. 23Лекин Раббийнинг уларга раҳми келиб, уларга шафқат қилди ва Иброҳим, Исҳоқ, Ёқуб билан тузган аҳди ҳақи уларга ўгирилди. Раббий уларни қириб ташлашни истамади ва улардан Ўз юзини ҳозиргача ўгирмади. 24Суриянинг подшоҳи Ҳазаэл ўлди ва унинг ўрнига унинг ўғли Бен-Ҳадад подшоҳ бўлди. 25Йеҳоахазнинг ўғли Йоаш эса ўз отасининг қўлидан уруш пайтида Ҳазаэлнинг ўғли Бен-Ҳадад томонидан тортиб олинган шаҳарларни Бен-Ҳададнинг қўлидан қайтариб олди. Йоаш уни уч марта мағлуб қилиб, Исроилнинг шаҳарларини қайтариб олди.Chapter 14
1Исроил подшоҳи Йеҳоахаз ўғли Йоаш ҳукмронлигининг иккинчи йилида Яҳудиянинг подшоҳи Йоашнинг ўғли Амазийаҳ подшоҳ бўлди. 2У подшоҳ бўлганида йигирма беш ёшда эди. У Йерусалимда йигирма тўққиз йил ҳукмронлик қилди. Унинг онасининг исми Йеҳоадден бўлиб, у йерусалимлик эди. 3У Раббийнинг нигоҳида тўғри ишларни қилар эди, фақат унинг отаси Довуд каби эмас эди. У барча нарсада отаси Йоаш каби йўл тутар эди.4Фақат тепаликлар йўқ қилинмаган эди. Халқ ҳамон тепаликларда қурбонликлар келтирар ва тутатқи тутатар эди. 5Унинг подшоҳлиги унинг қўлида мустаҳкамланганида, у подшоҳни – унинг отасини ўлдирган хизматкорларни ўлдирди.6Лекин Амазийаҳ қотилларнинг фарзандларини ўлдирмади, чунки Раббий амр этган Мусонинг қонуни китобида: “Оталар фарзандлари учун ўлим билан жазоланишлари керак эмас ва фарзандлар ҳам оталари учун ўлим билан жазоланишлари керак эмас, лекин ҳар бир киши ўзининг жинояти учун ўлим билан жазоланиши керак”,- деб ёзилган эди. 7У ўн мингта эдўмликни Туз водийсида ўлдирди. У уруш қилиб, Селани қўлга киритди ва унинг номини Йоктеил, деб атади. Бу ҳозирги кунгача шундайдир.8Сўнг Амазийаҳ Исроил подшоҳи Йеҳунинг ўғли, Йеҳоахаз ўғли Йоашнинг олдига: “Чиқ, юзма‑юз учрашайлик”,- дейиш учун элчиларни юборди. 9Исроил подшоҳи Йоаш Яҳудия подшоҳи Амазийаҳнинг олдига бундай дейиш учун одам юборди: “Лебанондаги тикан Лебанондаги кедрнинг олдига: Ўз қизингни менинг ўғлимга хотинликка бергин, деб хабар юборди. Лекин Лебанондаги йиртқич ҳайвонлар ўтиб, бу тиканни топтаб ташдилар. 10Сен Эдўмни мағлуб қилдинг ва сенинг юрагинг мағрурланди. Бундан шарафлангин ва ўз уйингда ўтиргин. Ўзингга кулфат орттиришнинг нима кераги бор? Сен ва сен билан бирга Яҳудо ҳам қулайди”.11Лекин Амазийаҳ қулоқ солмади. Шунинг учун Исроил подшоҳи Йоаш борди. У ҳамда Яҳудиянинг подшоҳи Амазийаҳ Яҳудиядаги Бейт-Шемешда юзма‑юз учрашдилар. 12Исроил Яҳудони мағлуб этди ва улар ўз чодирларига тарқаб кетдилар.13Шунда Исроилнинг подшоҳи Йоаш Яҳудиянинг подшоҳи Ахазийаҳ ўғли, Йоаш ўғли Амазийаҳни Бейт-Шемешда тутиб олди ва Йерусалимга бориб, Йерусалимнинг деворини Эфрайим дарвозасидан то бурчак дарвозасигача тўрт юз тирсак жойни вайрон қилди. 14У Раббийнинг уйида, подшоҳнинг уйидаги хазиналардан топилган барча олтинларни, кумушларни ва барча идишларни, шунингдек, асирларни олиб, Самарияга қайтиб кетди.15Йоашнинг бошқа фаолияти, унинг қилган ишлари, унинг куч-қудрати, у Яҳудиянинг подшоҳи Амазийаҳ билан қандай жанг қилгани ҳақида Исроил подшоҳлари йилномаси китобида ёзилган. 16Йоаш кўз юмиб, ўз оталарига қўшилди ва Самарияда Исроилнинг подшоҳлари билан бирга дафн этилди. Унинг ўрнига унинг ўғли Йеробоам подшоҳ бўлди.17Яҳудиянинг подшоҳи Йоаш ўғли Амазийаҳ Исроилнинг подшоҳи Йеҳохаз ўғли Йоашнинг ўлимидан сўнг ўн беш йил яшади. 18Амазийаҳнинг бошқа ишлари Яҳудиянинг подшоҳлари йилномаси китобида ёзилган. 19Унга қарши Йерусалимда фитна уюштирдилар ва у Лақишга қочиб кетди. Лекин унинг ортидан Лақишга одамларни юбордилар ва уни ўша ерда ўлдирдилар.20Сўнг уни отларда олиб келдилар ва уни Йерусалимда, оталари ёнида Довуднинг шаҳрида дафн этдилар. 21Яҳудиянинг бутун халқи ўн олти ёшли Азарийаҳни олиб, унинг отаси Амазийаҳнинг ўрнига подшоҳ қилдилар. 22У Элатни қурди ва уни Яҳудияга қайтарди. Сўнг подшоҳ кўз юмиб, ўз оталарига қўшилди.23Яҳудиянинг подшоҳи Йоаш ўғли Амазийаҳ ҳукмронлигининг ўн бешинчи йилида, Исроилнинг подшоҳи Йоашнинг ўғли Йеробоам Самарияда подшоҳ бўлди ва қирқ бир йил ҳукмронлик қилди. 24У Раббийнинг нигоҳида ёвуз ишларни қилар эди. У Исроилни гуноҳга ботирган Небат ўғли Йеробоамнинг барча гуноҳларидан чекинмас эди. 25Исроилнинг Раббий Худоси, Ўз қули Амиттай ўғли Йонаҳ, гиттаҳ-ҳеферлик пайғамбар орқали айтган сўзи бўйича у Исроилнинг чегараларини Ҳаматга кириш қисмидан саҳро денгизигача қайта тиклади.26Чунки Раббий Исроилнинг ўта аччиқ кулфатини кўрди, зеро Исроилга ёрдам беришга қодир на қул, на озод қолган эди. 27Раббий само остидан Исроилнинг номини ўчириб ташлашни истамади ва уларни Йоаш ўғли Йеробоамнинг қўли билан қутқарди.28Йеробоамнинг бошқа фаолияти, унинг қилган барча ишлари, унинг куч-қудрати, у қандай жанг қилиб, Яҳудияга тегишли Дамашқ ва Ҳаматни Исроилга қайтаргани ҳақида Исроилнинг подшоҳлари йилномаси китобида ёзилган. 29Йеробоам кўз юмиб, ўз оталарига, Исроилнинг подшоҳларига қўшилди. Унинг ўрнига унинг ўғли Закарийаҳ подшоҳ бўлди.Chapter 15
1Исроилнинг подшоҳи Йеробоам ҳукмронлигининг йигирма еттинчи йилида, Яҳудиянинг подшоҳи Амазийаҳнинг ўғли Азарийаҳ подшоҳ бўлди. 2У подшоҳ бўлганида ўн олти ёшда эди. У Йерусалимда эллик икки йил ҳукмронлик қилди. Унинг онасининг исми Йехолийаҳ бўлиб, у Йерусалимдан эди. 3У ўз отаси Амазийаҳ каби барча нарсада Раббийнинг нигоҳида тўғри ишларни қилар эди.4Фақат тепаликлар йўқ қилинмаган эди. Халқ ҳамон тепаликларда қурбонликлар келтирар ва тутатқилар тутатар эди. 5Раббий подшоҳни урди ва у ўлими кунларигача мохов бўлиб қолди, шунинг учун алоҳида уйда яшар эди. Подшоҳнинг ўғли Йотам сарой устидан ҳукмронлик қилар ва ернинг халқини бошқарар эди.6Азарийаҳнинг бошқа фаолияти ва унинг қилган барча ишлари Яҳудиянинг подшоҳлари йилномаси китобида ёзилган. 7Азарийаҳ кўз юмиб, ўз оталарига қўшилди ва уни оталари ёнига, Довуднинг шаҳрида дафн этишди. Унинг ўрнига унинг ўғли Йотам подшоҳ бўлди.8Яҳудиянинг подшоҳи Азарийаҳ ҳукмронлигининг ўттиз саккизинчи йилида, Йеробоамнинг ўғли Закарийаҳ Самарияда Исроил устидан подшоҳ бўлди ва олти ой ҳукмронлик қилди. 9Унинг оталари қилгани каби у Раббийнинг нигоҳида ёвуз ишларни қилар эди. У Исроилни гуноҳга ботирган Небат ўғли Йеробоамнинг гуноҳларидан чекинмас эди.10Шунда Йобэш ўғли Шаллум унга қарши фитна уюштирди, уни халқнинг олдида яралаб ўлдирди ва унинг ўрнига подшоҳ бўлди. 11Закарийаҳнинг бошқа ишлари Исроилнинг подшоҳлари йилномаси китобида ёзилган. 12Раббийнинг Йеҳуга: “Сенинг ўғилларинг тўртинчи авлодгача Исроилнинг тахтида ўтиради”,- деб айтган сўзи шундай эди. Бу амалга ошди.13Яҳудия подшоҳи Азарийаҳ ҳукмронлигининг ўттиз тўққизинчи йилида Йобэшнинг ўғли Шаллум подшоҳ бўлди ва у Самарияда бир ой ҳукмронлик қилди. 14Чунки Гадининг ўғли Менаҳим Тирзаҳдан чиқиб, Самарияга келди ва Йобэшнинг ўғли Шаллумни Самарияда яралаб ўлдирди. Шундай қилиб, у унинг ўрнига подшоҳ бўлди.15Шаллумнинг бошқа ишлари ва у тузган фитнаси ҳақида Исроил подшоҳлари йилномаси китобида ёзилган. 16Сўнг Менаҳим Тирзаҳдан бошлаб, то Типсах шаҳригача унинг чегараларида бўлган барча одамларни қириб ташлади, чунки улар унга дарвозани очмаган эдилар. Шунинг учун ҳам у шаҳарни вайрон қилди ва ундаги ҳомиладор хотинларни ёриб ташлади.17Яҳудиянинг подшоҳи Азарийаҳ ҳукмронлигининг ўттиз тўққизинчи йилида Гадининг ўғли Менаҳим Исроил устидан подшоҳ бўлди ва Самарияда ўн йил ҳукмронлик қилди. 18У Раббийнинг нигоҳида ёвуз ишларни қилар эди: Исроилни гуноҳга ботирган Небат ўғли Йеробоамнинг гуноҳларидан ўз ҳаётининг барча кунларида чекинмас эди.19Шунда Ашурнинг подшоҳи Пул Исроил ерига келди. Менаҳим эса Пулга бир минг талант кумуш берди, токи унинг қўли у томонда бўлсин ва у шоҳликни ўз қўлида мустаҳкамласин. 20Менаҳим Ашурнинг подшоҳига бериш учун бу кумушни исроилликлардан, барча бой кишилардан, ҳар бир кишидан эллик шеқел кумушдан олди. Ашурнинг подшоҳи ортига қайтди ва у Исроилда қолмади.21Менаҳимнинг бошқа фаолияти ва унинг қилган барча ишлари Исроилнинг подшоҳлари йилномаси китобида ёзилган. 22Менаҳим кўз юмиб, ўз оталарига қўшилди ва унинг ўрнига унинг ўғли Пекаҳийаҳ подшоҳ бўлди.23Яҳудиянинг подшоҳи Азарийаҳ ҳукмронлигининг эллигинчи йилида Менаҳимнинг ўғли Пекаҳийаҳ Самарияда Исроил устидан подшоҳ бўлди ва икки йил ҳукмронлик қилди. 24У Раббий нигоҳида ёвуз ишларни қилар эди. У Исроилни гуноҳга ботирган Небат ўғли Йеробоамнинг гуноҳларидан чекинмас эди.25Шунда унинг амалдори Ремалийаҳнинг ўғли Пекаҳ унга қарши фитна уюштирди. У эллик нафар гилъадлик кишини олиб, Самарияда, подшоҳ уйининг саройида Аргоб ва Орий билан бирга подшоҳни шикастлаб ўлдириб, унинг ўрнига подшоҳ бўлди. 26Пекаҳнинг бошқа фаолияти ва унинг қилган барча ишлари Исроилнинг подшоҳлари йилномаси китобида ёзилган.27Яҳудиянинг подшоҳи Азарийаҳ ҳукмронлигининг эллик иккинчи йилида Ремалийаҳнинг ўғли Пекаҳ Самарияда Исроил устидан подшоҳ бўлди ва йигирма йил ҳукмронлик қилди. 28У Раббий нигоҳида ёвуз ишларни қилар эди. У Исроилни гуноҳга ботирган Небат ўғли Йеробоамнинг гуноҳларидан чекинмас эди.29Исроилнинг подшоҳи Пекаҳнинг кунларида Ашурнинг подшоҳи Тиглатпилазар келиб, Ижонни, Абел‑Бей‑Маақаҳни, Йанохаҳни, Қедешни, Ҳазорни, Гилъадни, Галилени, Нафталининг бутун ерини босиб олди ва исроилликларни Ашурга кўчириб кетди. 30Элаҳнинг ўғли Ҳўшейаҳ эса Ремалийаҳнинг ўғли Пекаҳга қарши фитна уюштирди ва уни яралаб ўлдириб, унинг ўрнига подшоҳ бўлди. Бу воқеа Яҳудиянинг подшоҳи Ўззийаҳ ўғли Йотам ҳукмронлигининг йигирманчи йилида содир бўлди. 31Пекаҳнинг бошқа фаолияти ва унинг барча қилган ишлари Исроилнинг подшоҳлари йилномаси китобида ёзилган.32Исроилнинг подшоҳи Ремалийаҳнинг ўғли Пекаҳ ҳукмронлигининг иккинчи йилида Яҳудиянинг подшоҳи Ўззийаҳнинг ўғли Йотам подшоҳ бўлди. 33У подшоҳ бўлганида, йигирма беш ёшда эди. У Йерусалимда ўн олти йил ҳукмронлик қилди. Унинг онасининг исми Йеруша бўлиб, у Садокнинг қизи эди.34У Раббийнинг нигоҳида тўғри ишларни қилар эди. Унинг отаси ҳар соҳада қандай йўл тутган бўлса, у ҳам шундай йўл тутар эди. 35Фақат тепаликлар йўқ қилинмаган эди. Халқ ҳамон тепаликларда қурбонликлар келтирар ва тутатқилар тутатар эди. 36Йотамнинг бошқа фаолияти ва унинг қилган барча ишлари Яҳудия подшоҳлари йилномаси китобида ёзилган. 37Ўша кунларда Раббий Суриянинг подшоҳи Ретсинни ва Ремалийаҳнинг ўғли Пекаҳни Яҳудияга қарши юбора бошлади. 38Йотам кўз юмиб, ўз оталарига қўшилди ва ўз отаси Довуднинг шаҳрида, оталарининг ёнида дафн этилди. Унинг ўрнига унинг ўғли Ахаз подшоҳ бўлди.Chapter 16
1Ремалийаҳ ўғли Пекаҳ ҳукмронлигининг ўн еттинчи йилида, Яҳудиянинг подшоҳи Йотамнинг ўғли Ахаз подшоҳ бўлди. 2Ахаз подшоҳ бўлганида йигирма ёшда эди. У Йерусалимда ўн олти йил ҳукмронлик қилди ва у ўз отаси Довуд қилгани каби ўз Раббий Худосининг нигоҳида тўғри ишларни қилмас эди.3Лекин у Исроил подшоҳларининг йўлидан юрди. Раббий Ўз халқи юзидан қувиб юборган мажусийларнинг жирканчликларига Ахаз тақлид қилиб, ўз ўғлини оловдан ўтказди. 4У тепаликларда, дўнгликларда, ҳар қандай яшил дарахтлар остида қурбонликлар келтирар ва тутатқилар тутатар эди.5Шунда Суриянинг подшоҳи Ретсин ва Исроилнинг подшоҳи Ремалийаҳ ўғли Пекаҳ Йерусалимга қарши уруш қилиш учун келдилар. Улар шаҳарни қамал қилдилар, лекин уни енга олмадилар. 6Ўша вақтда Суриянинг подшоҳи Ретсин Элатни Сурияга қайтариб олди ва яҳудийларни Элатдан қувиб юборди. Сурияликлар Элатга келдилар ва ҳозирги кунгача ўша ерда яшамоқдалар.7Ахаз элчиларни Ашурнинг подшоҳи Тиглатпилазарга: “Мен сенинг қулинг ва ўғлингман. Келиб, менга қарши кўтарилган Сурия подшоҳининг қўлидан ва Исроил подшоҳининг қўлидан мени қутқаргин”,- дейиш учун одам юборди. 8Ахаз Раббий уйидан ва подшоҳ уйидан топилган кумушу олтинларни олиб, Ашурнинг подшоҳига туҳфа қилиб юборди. 9Ашурнинг подшоҳи унга қулоқ солди. Ашурнинг подшоҳи Дамашққа қарши борди ва уни босиб олиб, унинг аҳолисини Кирга кўчириб кетди, Ретсинни эса ўлдирди.10Подшоҳ Ахаз Дамашққа, Ашурнинг подшоҳи Тиглатпилазар билан учрашиш учун борди. Подшоҳ Ахаз Дамашқдаги қурбонгоҳни кўриб, қурбонгоҳнинг тасвирини ва унинг тўлиқ тузилиши чизмасини руҳоний Урийаҳга юборди. 11Руҳоний Урийаҳ подшоҳ Ахаз Дамашқдан юборган намуна бўйича қурбонгоҳ қурди. Шундай қилиб, руҳоний Урийаҳ подшоҳ Ахазнинг Дамашқдан келгунича, уни қуриб қўйди. 12Подшоҳ Дамашқдан келганида, қурбонгоҳни кўрди. Подшоҳ қурбонгоҳга яқин келди ва унда қурбонлик келтириб,13тамоман ёндириш қурбонлигини ва нон бағишловини ёндирди. У суюқлик қурбонлигини қуйди ва тинчлик қурбонлигининг қонини қурбонгоҳга пуркади. 14Раббийнинг юзи қаршисидаги мис қурбонгоҳни эса подшоҳ маъбаднинг олд томонидан, янги қурбонгоҳ ва Раббийнинг уйи орасидан силжитиб, уни янги қурбонгоҳнинг ён томонига, шимол томонга кўчирди.15Подшоҳ Ахаз руҳоний Урийаҳга буюриб: “Эрталабки тамоман ёндириш қурбонлигини ва кечки нон бағишловини, подшоҳнинг тамоман ёндириш қурбонлигини ва унинг нон бағишловини ернинг бутун халқининг тамоман ёндириш қурбонлигини ва уларнинг нон бағишловларини, уларнинг суюқлик қурбонликларини катта қурбонгоҳда ёндиргин. Тамоман ёндириш қурбонликларининг барча қони ва қурбонликларнинг барча қонини унга пуркагин, мис қурбонгоҳ эса мен уни нима қилишни ҳал қилгунимча туриб туради”,- деди. 16Руҳоний Урийаҳ подшоҳ Ахаз қандай буюрган бўлса, ҳаммасини шундай қилди.17Подшоҳ Ахаз тагликларнинг гардишларини синдирди ва улардан ювингичларни олиб ташлади. Мис денгизни ҳам унинг остидаги мис ҳўкизлардан тушириб, уни тош ерга қўйди. 18Ашурнинг подшоҳи ҳақи маъбадда шаббат учун қурилган усти ёпиқ йўлакни ва Раббийнинг уйига подшоҳнинг ташқаридан кирадиган эшигини олиб ташлади.19Ахаз қилган унинг бошқа ишлари Яҳудиянинг подшоҳлари йилномаси китобида ёзилган. 20Ахаз кўз юмиб, ўз оталарига қўшилди ва ўз оталарининг ёнида, Довуд шаҳрида дафн этилди. Унинг ўрнига унинг ўғли Ҳизкийаҳ подшоҳ бўлди.Chapter 17
1Яҳудиянинг подшоҳи Ахаз ҳукмронлигининг ўн иккинчи йилида Элаҳнинг ўғли Ҳўшейаҳ Самарияда Исроил устидан подшоҳ бўлди. У тўққиз йил ҳукмронлик қилди. 2У Раббийнинг нигоҳида ёвуз ишларни қилар эди, лекин ундан олдин бўлган Исроил подшоҳлари каби эмас эди. 3Ашурнинг подшоҳи Шалманазар унга қарши кўтарилди, Ҳўшейаҳ унинг хизматкори бўлди ва унга товон тўлай бошлади.4Ашурнинг подшоҳи эса Ҳўшейаҳнинг хиёнатини сезиб қолди, чунки у Миср подшоҳи Сигорга элчиларни юборди ҳамда Ашурнинг подшоҳига ҳар йили юборганидек товон юбормади. Шунинг учун Ашурнинг подшоҳи уни ҳибсга олиб, зиндонга қамаб қўйди. 5Сўнг Ашурнинг подшоҳи бутун ерга қарши кўтарилди ва Самарияга келиб, уни уч йил қамал қилди. 6Ҳўшейаҳ ҳукмронлигининг тўққизинчи йилида Ашурнинг подшоҳи Самарияни босиб олди ва исроилликларни Ашурга кўчириб, уларни Гозан дарёси бўйидаги Халаҳ ва Хаборга ҳамда Мидиянинг шаҳарларига жойлаштирди.7Исроил ўғиллари Миср подшоҳи фиръавннинг қўл остидан, Миср еридан чиққач, ўз Раббий Худоси қаршисида гуноҳ қила бошлаганларида ва ўзга худоларни эҳтиром қила бошлаганларида, 8ҳамда Раббий Исроил ўғилларининг юзи қаршисидан қувиб юборган халқларнинг урф‑одатларига тақлид қила бошлаганларида ва Исроил подшоҳлари низомларига амал қила бошлаганларида,9ҳамда ўз Раббий Худосига номаъқул бўлган ишларни қила бошлаганларида ва соқчилар минорасидан бошлаб, то мустаҳкамланган шаҳаргача ўзларининг барча шаҳарларида ўзларига тепаликлар қурганларида, 10ҳар қандай баланд тепаликда, ҳар қандай яшил дарахт остида ўзларига бутлар ва Аштаротнинг тасвирини қўйганларида,11ҳамда Раббий уларнинг қаршисидан қувиб юборган халқларга ўхшаб, барча тепаликларда тутатқи тутатиб, Раббийни ғазаблантирадиган ёмон ишларни қилганларида, 12ҳамда Раббий уларга: “Бундай қилманглар”, деб айтган бутларга хизмат қилганларида,13шунда Раббий Ўзининг барча пайғамбарлари ва ҳар бир башоратчи орқали Исроил ва Яҳудияга: “Ўз ёвуз йўлларингиздан қайтинглар, Мен оталарингизга амр этган ҳамда Ўз қулларим пайғамбарлар орқали сизларга юборган Менинг амрларимга, Менинг низомларимга, бутун қонунга амал қилинглар”, деб огоҳлантирар эди.14Бироқ улар қулоқ солмадилар ва ўз Раббий Худосига ишонмаган оталарининг бўйни каби, ўз бўйинларини қаттиқ қилдилар. 15Шундай қилиб, улар Худонинг оталари билан тузган аҳдидан, Унинг низомларидан, Унинг амрларидан, Унинг огоҳлантиришларидан ва Унинг ваҳийларидан жиркандилар. Улар беҳудаликнинг ортидан бориб, беҳудаликка берилдилар. Раббий: “Атрофингиздаги халқларга ўхшаб яшаманглар”, деб уларга амр берса ҳам, улар ўша халқларнинг ортидан эргашдилар.16Улар ўз Раббий Худосининг барча амрларини тарк этдилар ва ўзларига иккита қуйма буқани ясадилар. Улар Аштарот ясаб, барча само қўшинларига сажда қилдилар, Баалга ҳам хизмат қилдилар. 17Улар ўз ўғиллару қизларини оловдан ўтказдилар, фол очдилар, сеҳргарлик қилдилар ва Раббийнинг нигоҳида ёвуз ишларни қилиш ва Уни ғазаблантиришга берилдилар. 18Шунинг учун Раббий исроилликлардан ўта ғазабланди ва уларни Ўз юзидан рад қилди. Яҳудо қабиласидан бошқа ҳеч ким қолмади.19Яҳудо ҳам ўз Раббий Худосининг амрларига амал қилмас ва Исроил юрган йўл бўйича юрар эди. 20Раббий Исроилнинг бутун авлодидан жирканди ва уларни бўйсиндирди. У уларни талон‑тарож қилувчиларнинг қўлларига топширди ва охири Ўз юзидан рад қилди.21Исроилликлар ўзларини Довуднинг хонадонидан ажратдилар ва Небат ўғли Йеробоамни ўзларига подшоҳ қилдилар. Йеробоам эса исроилликларни Раббийдан узоқлаштирди ва уларни улкан гуноҳга ботирди. 22Исроил ўғиллари Йеробоам қилган унинг барча гуноҳларида юрар эдилар, 23Раббий эса Ўзининг барча қуллари, пайғамбарлар орқали айтганидек, Исроилни Ўз юзидан рад этмагунича, улар Йеробоамнинг гуноҳларидан чекинмас эдилар. Шунинг учун Исроил ўз еридан Ашурга кўчириб юборилди ва ҳозирги кунгача исроилликлар ўша жойдадир.24Ашурнинг подшоҳи Бобилдан, Куфаҳдан, Ивваҳдан, Ҳаматдан, Сефарваимдан одамларни олиб келди ва уларни Самария шаҳарларига Исроил ўғилларининг ўрнига жойлаштирди. Улар Самарияни эгаллаб олдилар ва унинг шаҳарларида яшай бошладилар. 25Улар ўша жойда яшаётганларининг бошиданоқ Раббийни эҳтиром қилмас эдилар, шунинг учун Раббий уларга шерларни юборди ва шерлар уларнинг баъзиларини ўлдирди. 26Шунинг учун Ашурнинг подшоҳига хабар бериб: “Сиз кўчирган ва Самария шаҳарларига жойлаштирган халқлар у ернинг Худосининг қонунини билмайдилар. Шунинг учун Худо уларга шерларни юбормоқда ва шерлар уларни ўлдирмоқда, чунки улар у ернинг Худосининг қонунини билмайдилар”,- дедилар.27Шунда Ашурнинг подшоҳи: “Сизлар у жойдан кўчириб келган руҳонийлардан бирини у жойга жўнатинглар. У бориб, ўша жойда яшасин ва уларга ўша ернинг Худосининг қонунини ўргатсин”,- деб буюрди. 28Шундай қилиб, Самариядан кўчириб кетилган руҳонийлардан бири уларга келиб, Бейт-Элда яшай бошлади ва уларга Раббийни қандай эҳтиром қилиш кераклигини ўргатди.29Лекин ҳар бир миллат ўз худоларини ҳам ясаб, уларни ҳар бир миллат ўзлари яшаётган ўз шаҳарларида, самарияликлар қурган тепаликлардаги бутхоналарга қўйдилар. 30Шундай қилиб, бобилликлар Суккот‑Бенотни ясадилар, куфаҳликлар Нергални ясадилар, ҳаматликлар Ашимани ясадилар, 31ивваҳликлар Нибҳаз ва Тартакни ясадилар. Сефарваимликлар эса Сефарваимнинг худолари Адраммелеқ ва Анаммелеқ учун ўз ўғилларини оловда ёндирар эдилар.32Шу билан бирга Раббийни ҳам эҳтиром қилар эдилар ва ўз ораларидан тепаликларнинг руҳонийларини тайинлаган эдилар. Улар эса тепаликларнинг бутхоналарида хизмат қилар эдилар. 33Улар Раббийни ҳам эҳтиром қилар ва кўчириб келинган халқларнинг одатлари бўйича ўз худоларига ҳам хизмат қилар эдилар.34Исроилликлар эса ҳозирги кунгача ўзларининг олдинги одатларига амал қилмоқдалар: улар Раббийдан қўрқмайдилар ва Унинг низомларига, удумларига, қонунларига ҳамда амрларига амал қилмайдилар. 35Раббий эса Исроил, деб атаган Ёқубнинг ўғиллари билан аҳд тузди ва уларга амр этиб деди: “Ўзга худоларни эҳтиром қилманглар, уларга сажда қилманглар, хизмат қилманглар ва қурбонликлар келтирманглар,36лекин сизларни Миср еридан буюк куч ва узатилган қўл билан олиб чиққан Раббийни эҳтиром этинглар, Унга сажда қилинглар ва Унга қурбонликлар келтиринглар. 37У сизларга ёзиб берган низомларни, буйруқларни, қонунларни, амрларни барча кунларингизда бажаришга ҳаракат қилинглар. Ўзга худоларни эса эҳтиром қилманглар. 38Мен сизлар билан тузган аҳдни унутманглар ва ўзга худоларни эҳтиром қилманглар.39Фақат ўз Раббий Худойингизни эҳтиром этинглар ва У сизларни барча душманларингизнинг қўлидан озод қилади”. 40Бироқ исроилликлар қулоқ солмадилар, лекин ўзларининг олдинги одатлари бўйича ҳаракат қилдилар. 41Бу халқлар эса Раббийдан қўрқар эдилар, лекин ўзларининг бутларига ҳам хизмат қилар эдилар. Уларнинг болалари ҳам, болаларининг болалари ҳам ҳозирги кунгача оталари қилгани каби йўл тутмоқдалар.Chapter 18
1Исроилнинг подшоҳи Элаҳ ўғли Ҳўшейаҳ ҳукмронлигининг учинчи йилида Яҳудиянинг подшоҳи Ахаз ўғли Ҳизкийаҳ подшоҳ бўлди. 2У подшоҳ бўлганида, йигирма беш ёшда эди. У Йерусалимда йигирма тўққиз йил ҳукмронлик қилди. Унинг онасининг исми Аби бўлиб, у Закарийаҳнинг қизи эди. 3У отаси Довуд қилгани каби Раббийнинг нигоҳида тўғри ишларни қилар эди.4У тепаликларни йўқ қилди, бутларни синдирди ва Аштарот эманзорини кесиб ташлади. Шунингдек, Мусо ясаган мис илонни у парчалаб ташлади, чунки ўша кунларгача Исроил ўғиллари унга тутатқи тутатар ва уни Нехуштан, деб атар эдилар. 5У Исроилнинг Раббий Худосига таянар эди. Ундан олдин ва ундан кейин Яҳудиянинг барча подшоҳлари орасида унга ўхшаши бўлмаган эди.6Чунки у Раббийга ёпишган ва Ундан чекинмас эди. У Раббий Мусога амр этган амрларга амал қилар эди. 7Раббий у билан бирга эди. У қаерга бормасин, доно ҳаракат қилар эди. У Ашурнинг подшоҳидан ажралди ва унга хизмат қилмади. 8У пелиштликларни Ғазогача ва унинг ҳудудидаги қўриқчилар минорасидан бошлаб, то мустаҳкамланган шаҳарларгача ҳаммасини қириб ташлади.9Подшоҳ Ҳизкийаҳ ҳукмронлигининг тўртинчи йилида, яъни Исроилнинг подшоҳи Элаҳ ўғли Ҳўшейаҳ ҳукмронлигининг еттинчи йилида Ашурнинг подшоҳи Шалманазар Самарияга келди ва уни қамал қилди. 10Уч йилдан сўнг у шаҳарни қўлга киритди. Ҳизкийаҳ ҳукмронлигининг олтинчи йилида, яъни Исроил подшоҳи Ҳўшейаҳ ҳукмронлигининг тўққизинчи йилида Самария қўлга олинди.11Шунда Ашурнинг подшоҳи исроилликларни Ашурга кўчириб ўтказди ва уларни Гозан дарёси бўйидаги Халаҳ ва Хаборга ҳамда Мидиянинг шаҳарларига жойлаштирди. 12Чунки улар ўз Раббий Худосининг овозига қулоқ солмадилар ва Раббийнинг қули Мусо амр этган Унинг аҳдини буздилар. Улар қулоқ ҳам солмадилар, бажармадилар ҳам.13Подшоҳ Ҳизкийаҳ ҳукмронлигининг ўн тўртинчи йилида Ашурнинг подшоҳи Сеннақериб Яҳудиянинг барча мустаҳкамланган шаҳарларига қарши борди ва уларни қўлга киритди. 14Шунда Яҳудиянинг подшоҳи Лақишга, Ашурнинг подшоҳининг олдига: “Мен айбдорман. Мендан йироқлаш. Менинг зиммамга нимани юкласанг, мен бажараман”, дейиш учун одам юборди. Ашурнинг подшоҳи Яҳудиянинг подшоҳи Ҳизкийаҳ зиммасига уч юз талант кумуш ва ўттиз талант олтин юклади. 15Ҳизкийаҳ Раббийнинг уйидан ва подшоҳ уйининг хазинасидан топилган барча кумушларни унга берди.16Ҳизкийаҳ шу вақтда Раббий уйининг эшикларидан ва Яҳудиянинг подшоҳи Ҳизкийаҳ қоплаган эшик ёндорларидан олтинларни қириб олди ҳамда уни Ашур подшоҳига берди. 17Сўнг Ашур подшоҳи Йерусалимга, подшоҳ Ҳизкийаҳнинг олдига кўп лашкарлар билан Лақишдан Тартанни, Рабсарис ва Рабшакеҳни юборди. Улар чиқиб, Йерусалимга келдилар ва кир ювувчилар даласи йўлидаги юқори ҳавзанинг сув қувури ёнида турдилар. 18Улар подшоҳни чақирганларида, уларнинг олдига Хилкийаҳнинг ўғли, сарой бошлиғи Элиаким, мирза Шебна ва Асафнинг ўғли котиб Йоаҳ чиқдилар.19Шунда Рабшакеҳ уларга деди: “Ҳизкийаҳга айтинглар, буюк подшоҳ, Ашурнинг подшоҳи шундай дейди: Сен умид қилаётган бу ишончи комиллик нимадан? 20Сен фақат беҳуда сўзларни гапирдинг, уруш учун маслаҳат ва куч керак. Эндиликда кимга умид қилиб мендан ажралдинг? 21Мана, сен бу синган қамиш бўлган Мисрга умид қилмоқдасан, агар кимки унга таянса, у унинг қўлига кириб, уни тешади. Миср подшоҳи фиръавн унга умид қилувчиларнинг барчасига шунақадир.22Лекин сизлар менга: Биз ўзимизнинг Раббий Худойимизга умид қиламиз, деб айтсангизлар, унда Ҳизкийаҳ тепаликлари ва қурбонгоҳларини йўқ қилиб, Яҳудо ва Йерусалимга: Йерусалимдаги фақат мана шу қурбонгоҳ қаршисида сажда қилинглар, деб айтган Худогами? 23Шунинг учун менинг ҳукмдорим Ашур подшоҳи билан иттифоқ тузгин. Мен сенга икки мингта от бераман, сен уларга ўзингдан отлиқларни топа оласанми?24Менинг ҳукмдоримнинг энг кичик хизматкорларидан бўлмиш бир нафаргина сардорни енга оласанми ёки сен арава ҳамда отлиқлар учун Мисрга умид қиласанми? 25Боз устига, наҳот мен уни вайрон қилиш учун Раббийнинг иродасисиз ушбу жойга келган бўлсам? Раббий менга: Ушбу ерга бориб, уни вайрон қилгин,- деди”.26Хилкийаҳ ўғли Элиаким, Шебна ва Йоаҳ Рабшакеҳга: “Ўз қулларингга орамийча гапиргин, чунки биз тушунамиз. Девор устидаги халқнинг қулоғига эшиттириб, бизга яҳудийча гапирмагин”,- дедилар. 27Рабшакеҳ уларга: “Наҳот менинг ҳукмдорим ушбу сўзларни фақат сенинг ҳукмдорингга ва сенга айтиш учун юборган бўлса? Йўқ, шунингдек, сизлар билан бирга ўз ахлатини ейиш ва ўз сийдигини ичиш учун девор устида ўтирган одамларга ҳам айтиш учун юборди”,- деди.28Сўнг Рабшакеҳ туриб, баланд овозда яҳудийча сўзлаб деди: “Буюк подшоҳнинг, Ашур подшоҳининг сўзини тингланглар! 29Подшоҳ шундай дейди: Сизларни Ҳизкийаҳ алдамасин, чунки у сизларни менинг қўлимдан қутқара олмайди. 30Ҳизкийаҳ: Раббий бизни қутқаради ва бу шаҳар Ашур подшоҳининг қўлига топширилмайди, деб сизларни Раббий билан умидвор қилмасин.31Ҳизкийаҳга қулоқ солманглар. Зеро Ашур подшоҳи шундай дейди: Мен билан ярашинглар ва менинг олдимга чиқинглар. Ҳар бир киши ўз узумининг мевасидан ва ўз анжиридан есин ва ҳар бир киши ўз қудуғининг сувидан ичсин, 32токи мен келиб, сизларни худди сизларникидек бўлган ерга: нон ва шароб ерига, ҳосиллар ва узумлар ерига, зайтун дарахтлари ва асал ерига олиб кетмагунимча, шунда яшайсизлар ва ўлмайсизлар. Сизларни алдаб: Раббий бизни қутқаради, деяётган Ҳизкийаҳга қулоқ солманглар.33Халқларнинг худолари, ҳар бири ўз ерини Ашур подшоҳининг қўлидан қутқардими? 34Ҳамат ва Арпаднинг худолари қани? Сефарваимнинг, Ҳена ва Ивваҳнинг худолари қани? Улар Самарияни менинг қўлимдан қутқардими? 35Ушбу ерларнинг барча худоларидан қайси бири ўз ерини менинг қўлимдан қутқарди? Наҳот Раббий Йерусалимни менинг қўлимдан қутқарса?”36Лекин халқ жим турди ва унга бирор сўз айтиб жавоб бермади, чунки подшоҳ: “Унга жавоб қайтарманглар”, деб буюрган эди. 37Шунда Ҳилкийаҳнинг ўғли, сарой бошлиғи Элиаким, мирза Шебна ва Аспаҳнинг ўғли котиб Йоаҳ Ҳизкийаҳнинг олдига йиртилган кийимларда келдилар ва унга Рабшакеҳнинг сўзларини айтиб бердилар.Chapter 19
1Подшоҳ Ҳизкийаҳ буни эшитганида, ўз кийимини йиртиб, қанор кийимига ўранди ва Раббийнинг уйига борди. 2Шунда у қанорга ўранган сарой бошлиғи Элиакимни, мирза Шебнани ва ёши улуғ руҳонийларни Амознинг ўғли Йешайаҳ пайғамбарнинг олдига юборди.3Улар унга дедилар: “Ҳизкийаҳ шундай дейди: Бу кун ― қайғу, жазо ва шармандалик кунидир, чунки болалар она қорнидан чиқиш жойига етиб келдилар, лекин туғишга куч йўқ. 4Тирик Худони ҳақоратлаш ва сенинг Раббий Худойинг эшитган сўзлар билан таъна қилиш учун унинг ҳукмдори Ашур подшоҳи юборган Рабшакеҳнинг барча сўзларини балки Раббий сенинг Худойинг эшитар. Ҳали тирик бўлганлар учун ибодат қилгин”.5Шундай қилиб, подшоҳ Ҳизкийаҳнинг хизматкорлари Йешайаҳнинг олдига келдилар. 6Йешайаҳ уларга деди: “Ўз ҳукмдорингизга шундай денглар: Раббий шундай дейди: Ашур подшоҳининг хизматкорлари Мени ҳақорат қилган, сен эшитган сўзлардан қўрқмагин. 7Мана, Мен унга руҳ юбораман ва у хабар эшитиб, ўз ерига қайтиб кетади. Мен уни ўзининг ерида қиличдан қулатаман”.8Рабшакеҳ ортига қайтди ва Ашур подшоҳини Либнаҳга қарши уруш қилаётган ҳолда топди, чунки подшоҳ Лақишни тарк этганини у эшитган эди. 9У Ҳабашистоннинг подшоҳи Тирҳакаҳ ҳақида эшитди. Унга: “Мана, у сиз билан жанг қилишга чиқди”,- дедилар. Шунда у яна элчиларни Ҳизкийаҳ олдига бундай дейиш учун юборди:10“Яҳудия подшоҳи Ҳизкийаҳга шундай денглар: Йерусалим Ашур подшоҳининг қўлига топширилмайди, деб ўйлаб, сен умид қилаётган Худойинг сени алдамасин. 11Ашур подшоҳлари барча ерларни нима қилганларини, уларни тўлиқ қириб ташлаганларини ахир сен эшитмагансанми? Шундай қилиб, сен омон қоласанми?12Менинг оталарим вайрон қилган халқларнинг худолари уларни қутқардими? Улар Гозанни, Харанни, Ретсефни ва Телассардаги Эденнинг ўғилларини халос қилдиларми? 13Ҳаматнинг подшоҳи, Арпаднинг подшоҳи, Сефарваим шаҳарлари Ҳена ва Ивваҳнинг подшоҳи қани?”14Шунда Ҳизкийаҳ мактубни элчиларнинг қўлидан олиб, ўқиди ва Раббийнинг уйига бориб, уни Раббийнинг юзи қаршисида очди. 15Ҳизкийаҳ Раббийнинг юзи қаршисида ибодат қилиб деди: “Ё, керубларда ўтирган Исроилнинг Раббий Худоси! Ернинг барча шоҳликлари устидан биргина Сен Худосан! Сен осмон ва ерни яратгансан.16Ё, Раббий, Ўз қулоғингни тутгин ва эшитгин. Ё, Раббий, Ўз кўзларингни очгин ва қарагин. Тирик Худони ҳақорат қилиш учун элчиларни юборган Сеннақерибнинг сўзларини эшитгин! 17Ё, Раббий, ҳақиқатан ҳам Ашурнинг подшоҳлари халқларни ва уларнинг ерларини барбод қилишди 18ҳамда уларнинг худоларини оловга ташлашди, зеро улар худолар эмас, бироқ одам қўлининг маҳсулоти бўлмиш ёғоч ва тош эдилар. Шунинг учун уларни қириб ташладилар.19Ё, бизнинг Раббий Худойимиз, эндиликда бизни унинг қўлидан қутқаргин, токи ернинг барча шоҳликлари биргина Сен Раббий Худо эканлигингни билиб олсинлар”.20Сўнг Амоз ўғли Йешайаҳ Ҳизкийаҳнинг олдига бундай дейиш учун одам юборди: “Исроилнинг Раббий Худоси шундай дейди: Сен Менга Ашурнинг подшоҳи Сеннақерибга қарши қилган ибодатингни Мен эшитдим. 21Мана, Раббий у ҳақида айтган сўз: Сионнинг бокира қизи сени менсимайди ва сени масхара қилади. Йерусалимнинг қизи сенинг ортингдан бошини чайқаб қолади. 22Сен кимни ҳақорат қилдинг ва куфрлик қилдинг? Кимга сен овозингни кўтардинг ва ўз кўзларингни баланд кўтардинг? Исроилнинг Муқаддасига?!23Сен ўз элчиларинг орқали Раббийни ҳақорат қилиб: Мен ўзимнинг кўплаб араваларим билан тоғнинг тепасига, Лебаноннинг ҳудудларига чиқиб, унинг баланд кедрларини, аъло сарв дарахтларини кесиб ташладим ва унинг энг чекка ҳудудига – Кармил тоғининг ўрмонига келдим. 24Мен қудуқ қазиб, бировнинг сувини ичдим ва қамал қилинган жойларнинг барча дарёларини оёғимнинг товони билан қуритаман,- дединг.25Мен буни узоқ вақт олдин қилганимни, қадимги кунларда тайинлаганимни, энди эса сен мустаҳкамланган шаҳарларни вайроналар уюмларига айлантираётганим билан амалга ошираётганимни эшитмаганмисан? 26Шунинг учун уларнинг аҳолилари кам қувватли бўлиб қолдилар, улар титраб, шарманда бўлдилар. Улар даладаги майса, сабза кўкат, томдаги ўт ва бошоқ чиқаришидан олдин куйиб кетган дон каби бўлиб қолдилар.27Мен сенинг ўтиришингни ҳам, кириб-чиқишингни ҳам, ҳаммасини биламан, Менга қарши қўрслигингни ҳам биламан. 28Менга қарши ғазабинг ва сенинг манманлигинг Менинг қулоғимга етиб келгани учун Мен Ўзимнинг илмоғимни сенинг бурнингга, Ўзимнинг сувлуғимни сенинг оғзингга соламан ва сени келган йўлингдан ортингга қайтариб юбораман.29Ҳизкийаҳ, мана сенга аломат: Шу йили тўкилган уруғдан ўсиб чиққан ҳосилларни, иккинчи йили ҳам ўзи ўсган ҳосилларни енглар. Учинчи йили эса экиб, ўринглар, узумзорлар ўтқазинглар ва уларнинг ҳосилларини енглар. 30Яҳудо хонадонида омон қолганлар яна пастга томир ёйиб, юқорида ҳосил келтиради. 31Зеро Йерусалимдан қолдиқ ва Сион тоғидан қутқарилганлар келиб чиқади. Қўшинлар Худовандининг рашки буни амалга оширади.32Шунинг учун Раббий Ашурнинг подшоҳи ҳақида шундай дейди: У бу шаҳарга кирмайди, у ерга камон ўқи отмайди, унга қалқон билан яқинлашмайди ва унга қарши кўтарма қурмайди. 33Келган йўли билан ортига қайтиб кетади ва бу шаҳарга кирмайди, дейди Раббий. 34Мен бу шаҳарни Ўзим ҳақи ва Менинг қулим Довуд ҳақи қўриқлайман”.35Ўша тунда шундай бўлди: Раббийнинг фариштаси бориб, Ашурнинг қароргоҳида бир юз саксон беш минг кишини қириб ташлади. Эрта тонгда турганларида, мана, уларнинг ҳаммасининг танаси ўлик эди. 36Шунда Ашур подшоҳи Сеннақериб йўлга отланиб, кетди ва ортига қайтиб Нийневеҳда яшай бошлади. 37У ўз худоси Нисроқнинг уйида сажда қилаётганида, унинг ўғиллари Адраммелеқ ва Шарезер уни қилич билан ўлдирдилар, ўзлари эса Арарат ерига қочиб кетдилар. Унинг ўрнига унинг ўғли Эсаршадон подшоҳ бўлди.Chapter 20
1Ўша кунлари Ҳизкийаҳ ўлимли касалликка дучор бўлди. Унинг олдига Амознинг ўғли пайғамбар Йешайаҳ келди ва унга: “Раббий шундай дейди: Ўз хонадонингга васият қолдир, чунки сен ўласан ва шифо топмайсан”,- деди. 2Шунда подшоҳ юзини деворга ўгирди ва Раббийга ибодат қилиб, деди: 3“Ё, Раббий, мен Сенинг юзинг қаршисида ҳақиқатда ва Сенга тўлиқ бағишланган юрак билан юрганимни, Сенинг нигоҳингда яхши ишларни қилганимни ёдга олгин”. Шундай деб, Ҳизкийаҳ аччиқ йиғлади.4Йешайаҳ ҳали шаҳардан чиқмасидан, унга Раббийнинг сўзи келди: 5“Ортингга қайтгин ва Менинг халқимнинг ҳукмдорига айтгин: Сенинг отанг Довуднинг Раббий Худоси шундай дейди: Мен сенинг ибодатингни эшитдим, кўз ёшларингни кўрдим. Мана, Мен сени шифолайман. Учинчи куни сен Раббийнинг уйига борасан.6Мен сенинг кунларингга ўн беш йил қўшаман, сени ва ушбу шаҳарни Ашур подшоҳининг қўлидан қутқараман. Мен ушбу шаҳарни Ўзим ҳақи ва Менинг қулим Довуд ҳақи ҳимоя қиламан”. 7Йешайаҳ: “Эзилган анжир мевасини олинглар”,- деди. Улар буни олиб, унинг йирингли ярасига қўйдилар ва у тузалди.8Ҳизкийаҳ Йешайаҳга: “Раббий мени шифолаши ва мен учинчи куни Раббийнинг уйига боришимнинг аломати нима?”- деди. 9Йешайаҳ: “Мана, Раббий айтган сўзини амалга оширишига Раббийдан сенга аломат шу: соя ўнта зинапоя олдинга юрсинми ёки ўнта зинапоя орқага қайтсинми?”- деди.10Ҳизкийаҳ: “Соя ўнта зинапоя олдинга ўтиши осон. Йўқ, соя ўнта зинапоя орқага қайтсин”,- деди. 11Пайғамбар Йешайаҳ Раббийга илтижо қилди ва Ахаз зинапоясидан олдинга тушадиган соя ўнта зинапоя орқага қайтди.12Ўша вақтда Бобил подшоҳи Баладаннинг ўғли Беродах-Баладан Ҳизкийаҳга мактуб ва совға юборди, чунки у Ҳизкийаҳ касал эканини эшитган эди. 13Ҳизкийаҳ элчиларни тинглаб, ўзининг барча омборхоналарини, кумушни, олтинни, хушбўйликларни, қимматбаҳо мойларни, ўзининг бор қурол-аслаҳа хонасини ва унинг хазинасида бўлган ҳамма нарсани уларга кўрсатди. Ҳизкийаҳ ўзининг уйида ва ўзининг бутун салтанатидаги уларга кўрсатмаган бирор нарса қолмади.14Сўнгра пайғамбар Йешайаҳ Ҳизкийаҳнинг олдига келиб, унга: “Бу одамлар сенга нима дедилар ва улар сенинг олдингга қаердан келибдилар?”- деди. Ҳизкийаҳ: “Улар олис мамлакатдан, Бобилдан келган эдилар”,- деди. 15У: “Улар сенинг уйингда нимани кўрдилар?”- деди. Ҳизкийаҳ: “Улар менинг уйимда нима бўлса, ҳаммасини кўрдилар ва мен уларга ўз хазиналаримдан кўрсатмаган бирор нарса қолмади”,- деб жавоб берди.16Шунда Йешайаҳ Ҳизкийаҳга деди: “Раббийнинг сўзини тингла: 17Мана, шундай кунлар келадики, сенинг уйингдаги ҳамма нарса ва оталаринг шу кунгача йиққан ҳамма нарсалар Бобилга олиб кетилади. Ҳеч нима қолмайди,- дейди Раббий,- 18Улар сендан келиб чиқадиган, сен дунёга келтирадиган ўғилларингни олиб кетадилар ва улар Бобил подшоҳи саройида бичилган қуллар бўладилар”.19Шунда Ҳизкийаҳ Йешайаҳга: “Сен айтган Раббийнинг сўзи эзгудир”,- деб айтди ва давом этиб: “Ахир, менинг кунларимда тинчлик ва барқарорлик бўлади-ку”,- деди. 20Ҳизкийаҳнинг қолган фаолияти, унинг куч-қудрати, у ҳавза ва сув қувури қургани ҳамда шаҳарга сув ўтказгани ҳақида Яҳудия подшоҳлари йилномаси китобида ёзилган. 21Ҳизкийаҳ кўз юмиб, ўз оталарига қўшилди ва унинг ўрнига унинг ўғли Манашеҳ подшоҳ бўлди.Chapter 21
1Манашеҳ подшоҳ бўлганида, ўн икки ёшда эди. У Йерусалимда эллик йил ҳукмронлик қилди. Унинг онасининг исми Ҳефзибаҳ эди. 2Раббий Исроил ўғилларининг юзи олдидан қувиб юборган халқларнинг жирканчликларига тақлид қилиб, у Раббийнинг нигоҳида ёвуз ишларни қилар эди. 3Унинг отаси Ҳизкийаҳ вайрон қилган тепаликларни у қайта қурди, Баалга қурбонгоҳлар ўрнатди. У Исроил подшоҳи Ахаб каби Аштаротга эманзор қилди, бутун само қўшинларига сажда қилиб, уларга хизмат қилди.4Раббий: “Йерусалимда Ўз номимни ўрнатаман”, деб айтган Раббийнинг уйида у қурбонгоҳлар қурди. 5Раббийнинг уйининг иккала ҳовлисида бутун само қўшинларига қурбонгоҳлар қурди. 6У ўз ўғлини оловдан ўтказди. У фол очар, сеҳру‑жодулар қилар эди. У ўликларнинг руҳини чақирувчилар ва сеҳргарларни орттириб, Раббийни ғазаблантириш учун Унинг нигоҳида кўп ёвуз ишларни қилди.7У ўзи ясаган Аштарот бутини Худонинг уйида ўрнатди. Бу уй ҳақида Раббий Довудга ва унинг ўғли Сулаймонга: “Мен Исроилнинг барча қабилаларидан танлаб олган ушбу уйда ва Йерусалимда Мен Ўз номимни абадий ўрнатаман, 8агар улар Мен уларга амр этганларимнинг барчасини ва уларга Менинг қулим Мусо амр этган барча қонунларни бажаришга ҳаракат қилсалар, шунда Мен оталарига берган ердан исроилликларнинг оёғи кўчишига йўл қўймайман”,- деб айтган эди. 9Лекин улар қулоқ солмадилар. Манашеҳ уларни шунчалар йўлдан урдики, Раббий Исроил ўғилларининг юзи олдидан қириб ташлаган халқлардан ҳам улар ёвузроқ ишлар қилар эдилар.10Раббий Ўз қуллари пайғамбарлар орқали гапириб, деди: 11“Яҳудия подшоҳи Манашеҳ бу жирканчликларни қилгани, ундан олдинги амўрликлар қилганидан ҳам кўпроқ ёвузликлар қилгани ва ўз бутлари билан Яҳудони гуноҳга ботиргани учун, 12Исроилнинг Раббий Худоси шундай дейди: Мана, Мен Йерусалим ва Яҳудога шундай ёвузликни юбораманки, бу ҳақида биров эшитганида, унинг иккала қулоғида жаранглаб кетади.13Мен Самариянинг ўлчов арқонини ва Ахаб уйининг шоқулини Йерусалимда тортаман ҳамда Йерусалимни одам косани артгани каби артаман: косани артиб, ағдариб қўядилар. 14Мен Ўз улушимнинг қолдиғини тарк этаман, уларни душманларининг қўлларига топшираман, улар ўзларининг барча ёвлари учун ўлжа ва талон‑тарож бўлишга топшириладилар, 15чунки улар Менинг нигоҳимда ёвуз ишларни қилиб, уларнинг оталари Миср еридан чиққан кундан хозиргача мени ғазаблантирар эдилар”.16Боз устига, Манашеҳнинг Раббий нигоҳида ёвуз ишларни қилиши билан Яҳудони гуноҳга ботирганидан ташқари у жуда кўп бегуноҳ қонни тўкди. У бу қон билан Йерусалимни бир чеккасидан бошқа чеккасигача тўлдирди. 17Манашеҳнинг бошқа фаолияти, унинг қилган барча ишлари ва у қилган барча гуноҳлари Яҳудиянинг подшоҳлари йилномаси китобида ёзилган. 18Манашеҳ кўз юмиб, ўз оталарига қўшилди ва уни ўзининг уйининг боғида, Ўззаҳнинг боғида дафн этдилар. Унинг ўрнига унинг ўғли Амон подшоҳ бўлди.19Амон подшоҳ бўлганида, йигирма икки ёшда эди. У Йерусалимда икки йил ҳукмронлик қилди. Унинг онасининг исми Мешуллемет бўлиб, у йотбаҳлик Ҳарузнинг қизи эди. 20У отаси Манашеҳ каби Раббийнинг нигоҳида ёвуз ишларни қилар эди.21У айнан унинг отаси юрган йўлдан юрар ва унинг отаси хизмат қилган бутларга хизмат қилиб, уларга сажда қилар эди. 22У ўз оталарининг Раббий Худосини тарк этиб, Раббийнинг йўлидан юрмас эди. 23Амоннинг хизматкорлари унга қарши фитна уюштирдилар ва подшоҳни ўзининг уйида ўлдирдилар.24Лекин ернинг халқи подшоҳ Амонга қарши фитна уюштирганларнинг барчасини ўлдирдилар ва ернинг халқи Амоннинг ўрнига унинг ўғли Йошийаҳни подшоҳ қилдилар. 25Амон қилган унинг барча ишлари Яҳудиянинг подшоҳлари йилномаси китобида ёзилган. 26Уни Ўззаҳнинг боғидаги ўзининг мақбарасида дафн этдилар. Унинг ўрнига унинг ўғли Йошийаҳ подшоҳ бўлди.Chapter 22
1Йошийаҳ подшоҳ бўлганида, саккиз ёшда эди. У Йерусалимда ўттиз бир йил ҳукмронлик қилди. Унинг онасининг исми Йедидаҳ бўлиб, у бозкатлик Адайаҳнинг қизи эди. 2У Раббийнинг нигоҳида тўғри ишларни қилар эди. У ўз отаси Довуднинг барча йўлларидан юрар ва ўнгга ҳам, чапга ҳам бурилмас эди.3Подшоҳ Йошийаҳ ҳукмронлигининг ўн саккизинчи йилида, подшоҳ Мешулламнинг ўғли, Азалийаҳнинг ўғли котиб Шафанни Раббийнинг уйига юбориб, деди: 4“Олий руҳоний Хилкийаҳнинг олдига боргин. У эса остонада қўриқчиликда турганлар халқдан йиғиб олган ва Раббийнинг уйига келтирилган кумушларни санасин. 5Буларни Раббийнинг уйига назоратчи қилиб тайинланган иш юритувчиларга берсинлар, улар эса буларни Раббий уйида ишлаётганларга уйнинг ёриқларини таъмирлаш учун,6дурадгорларга, тош ёрувчиларга, девор қурувчиларга тарқатсинлар ва уйни таъмирлаш учун дарахтлар ҳамда йўнилган тошлар сотиб олиш учун тарқатсинлар. 7Фақат уларнинг қўлларига топширилган кумушларнинг ҳисобини талаб қилманглар, чунки улар ростгўйлик билан ҳаракат қилар эдилар”.8Шунда олий руҳоний Хилкийаҳ котиб Шафанга: “Мен Раббийнинг уйидан Қонун китобини топдим”,- деди. Хилкийаҳ китобни Шафанга узатди ва у уни ўқиди. 9Шунда котиб Шафан подшоҳнинг олдига келди ва подшоҳга жавоб олиб келиб: “Сизнинг қулларингиз уйда топилган кумушни олиб, уни Раббий уйига назоратчи қилиб тайинланган иш юритувчиларнинг қўлларига топширдилар”,- деди. 10Сўнг котиб Шафан подшоҳга хабар бериб: “Менга руҳоний Хилкийаҳ китоб берди”,- деди. Шунда Шафан уни подшоҳнинг олдида ўқиди.11Подшоҳ Қонун китобининг сўзларини эшитганида, ўз кийимларини йиртиб ташлади. 12Сўнг подшоҳ руҳоний Хилкийаҳга, Шафаннинг ўғли Ахикамга, Микеҳнинг ўғли Ахборга, котиб Шафанга ва подшоҳнинг хизматкори Асаҳийаҳга буюриб деди: 13“Боринглар, ушбу китобда топилган сўзлар ҳақида Раббийдан мен учун ҳам, халқ учун ҳам, бутун Яҳудия учун ҳам сўз сўранглар. Зеро ёзилганига мувофиқ ҳаракат қилиш учун оталаримиз ушбу китобнинг сўзларига қулоқ солмаганлари учун бизга қарши алангаланган Раббийнинг ғазаби улкандир”,- деди.14Руҳоний Хилкийаҳ, Ахикам, Ахбор, Шафан, Асаҳийаҳ эса кийимларни қўриқловчи Хархас ўғли Тикваҳнинг ўғли Шаллумнинг хотини пайғамбар Ҳулдаҳнинг олдига бордилар. У Йерусалимда, унинг иккинчи қисмида яшар эди. Улар бориб, у билан суҳбатлашдилар. 15У эса уларга: “Исроилнинг Раббий Худоси шундай дейди: Сизларни менинг олдимга юборган кишига шундай денглар: 16Раббий шундай дейди: Мен ушбу жойга ва унинг аҳолисига кулфатни, Яҳудиянинг подшоҳи ўқиган китобнинг барча сўзларини юбораман,17чунки улар Мени тарк этиб, ўзларининг барча қўл ишлари билан Мени ғазаблантириш учун ўзга худоларга тутатқи тутатмоқдалар. Шунинг учун бу жойга қарши менинг ғазабим ёнади ва ўчмайди. 18Сизларни Раббийдан сўз сўраш учун юборган Яҳудиянинг подшоҳига айтинглар: Сен эшитган сўзлар ҳақида Исроилнинг Раббий Худоси шундай дейди: 19Мен ушбу жой ва унинг аҳолиси ҳақида айтган сўзимни: улар харобазор ва лаънатга айланишларини эшитганингда, сенинг юрагинг юмшагани учун, сен Раббий қаршисида бўйсуниб, ўзингни паст олганинг учун, ўз кийимларингни йиртиб, Менинг қаршимда йиғлаганинг учун Мен ҳам сени эшитдим,- дейди Раббий,-20Шунинг учун, мана, Мен сени ўз оталарингга қўшаман ва сен ўз қабрингга тинчликда дафн этиласан ҳамда Мен бу жойга юборадиган кулфатни сенинг кўзларинг кўрмайди”. Улар подшоҳга шу жавобни олиб келдилар.Chapter 23
1Подшоҳ одамларни юборди. Улар подшоҳнинг олдига Яҳудия ва Йерусалимнинг барча оқсоқолларини йиғдилар. 2Подшоҳ ва у билан бирга Яҳудиянинг барча одамлари, Йерусалим аҳолиси, руҳонийлар, пайғамбарлар, бутун халқнинг кичигидан каттасигача Раббийнинг уйига борди. Подшоҳ Раббийнинг уйида топилган Аҳд китобидаги барча сўзларни уларга баланд овозда ўқиб берди.3Сўнг подшоҳ супачада турди ва ушбу китобда ёзилган Аҳд сўзларини бажариш учун бор юраги ва бор жони билан Раббийнинг қонунларига, Унинг ваҳийларига, Унинг низомларига амал қилиш ва Раббийга эргашиш ҳақида Раббийнинг юзи олдида аҳд тузди. Бутун халқ аҳдга кирди.4Шунда подшоҳ Йошийаҳ олий руҳоний Хилкийаҳга, иккинчи даражали руҳонийларга, остона ёнида соқчиликка турганларга буни буюрди: “Раббийнинг маъбадидан Баал, Аштарот ва барча самовий қўшинларга қилинган барча нарсаларни олиб чиқсинлар”. У уларни Йерусалим ташқарисида, Кедрон водийсида куйдирди ва уларнинг кулини Бейт-Элга олиб боришни буюрди. 5Сўнгра Йошийаҳ Яҳудиянинг подшоҳлари Яҳудиядаги шаҳарларнинг тепаликларида ва Йерусалим атрофларида тутатқилар тутатиш учун қўйган коҳинларни, яъни Баалга, қуёшга, ойга, юлдузларга ва барча само қўшинларига тутатқи тутатаётган кохинларни қириб ташлади.6У Аштаротни Раббий уйидан Йерусалимнинг ташқарисига, Кедрон анҳори ёнига олиб чиқди, уни Кедрон анҳори ёнида ёндирди ва уни туйиб толқон қилди ҳамда унинг кулини умумхалқ қабристонига улоқтирди. 7Раббийнинг маъбади ёнидаги фаҳшбозларнинг уйларини у вайрон қилди. У ерда эса аёллар Аштаротга кийимлар тўқир эдилар.8Подшоҳ Яҳудиянинг шаҳарларидан барча коҳинларни қувиб юборди ва коҳинлар тутатқи тутатган тепаликларни Гибеаҳдан Беир-Шебагача ҳаром қилди. У Йерусалимнинг ҳокими Йешуа дарвозаларининг кириш қисми олдидаги саждагоҳни ва шаҳар дарвозаларининг чап томонидаги саждагоҳни вайрон қилди. 9Умуман олганда, тепалик коҳинлари Йерусалимда Раббий қурбонгоҳида қурбонликлар келтирмас эдилар. Улар фақат ачитқисиз нонни ўз биродарлари билан бирга ер эдилар.10Подшоҳ Йошийаҳ ҳеч ким ўз ўғли ва қизини Молекга оловдан ўтказмаслиги учун Ҳинном ўғилларининг водийсидаги Тофетни ҳаром қилди. 11Раббий уйининг кириш қисмида, яъни Парбардаги бичилган қул Натан‑Мелекнинг хонаси ёнида Яҳудия подшоҳлари қуёшга қўйган отларни у йўқ қилди, қуёшнинг араваларини эса оловда ёндирди.12Яҳудия подшоҳлари қурган Ахазнинг болохонасининг томидаги қурбонгоҳларни ҳамда Манашеҳ қурган Раббийнинг иккала ҳовлисидаги қурбонгоҳларни подшоҳ вайрон қилиб, у ердан қулатди ва уларнинг тупроғини Кедрон анҳорига ташлади. 13Исроилнинг подшоҳи Сулаймон Йерусалим олдидаги, Макруҳ тоғларининг ўнг томонидаги сидўнликларнинг жирканчлиги – Аштаротга, мўабликларнинг жирканчлиги – Қемошга ва аммўнликларнинг жирканчлиги – Милкўмга қурган бутхоналарини подшоҳ Йошийаҳ ҳаром қилди. 14У бутларни синдирди, Аштарот эманзорларини кесиб ташлаб, уларнинг жойларини одам суяклари билан тўлдирди.15Шунингдек, Бейт-Элдаги қурбонгоҳни, Исроилни гуноҳга ботирган Небат ўғли Йеробоам қурдирган тепаликни, ўша қурбонгоҳни ҳам, саждагоҳни ҳам вайрон қилди. Сўнг бу тепаликни ёндирди, толқон қилиб туйди ва Аштарот эманзорини ёндирди. 16Йошийаҳ қараб, ўша тоғда бўлган қабрларни кўрди ва одам юбориб, суякларни қабрлардан олди ҳамда қурбонгоҳда куйдирди. Ушбу воқеаларни башорат қилган, Худонинг одами эълон қилган Раббийнинг сўзи бўйича уни ҳаром қилди.17Сўнг у: “Мен кўраётган бу ёдгорлик тоши нима?”- деди. Шаҳарнинг аҳолиси унга: “Бу – Яҳудиядан келиб, сиз Бейт-Эл қурбонгоҳларига қарши қилаётган ишларингиз ҳақида башорат қилган Худонинг одамининг қабридир”,- дедилар. 18У: “Уни тинч қўйинглар, унинг суякларига ҳеч ким тегинмасин”,- деди. Шундай қилиб, унинг суякларини ва Самариядан келган кишининг суякларини сақлаб қолдилар.19Раббийни ғазаблантириб, Исроил подшоҳлари Самария шаҳарларида қурган тепаликларнинг барча бутхоналарини Йошийаҳ вайрон қилди. У Бейт-Элда нима қилган бўлса, уларни ҳам худди шундай қилди. 20Ўша ерда бўлган тепаликларнинг барча коҳинларини қурбонгоҳларда сўйди ва уларда одам суякларини ёндирди. Сўнгра у Йерусалимга қайтиб кетди.21Подшоҳ бутун халққа амр бериб: “Бу Аҳд китобида ёзилганидек, ўз Раббий Худойингизга Песаҳ байрамини нишонланглар”,- деди. 22Чунки Исроилни ҳукм қилган ҳакамларнинг кунларидан буён Исроил ва Яҳудия подшоҳларининг барча кунларида бундай Песаҳ байрами нишонланган эмас эди. 23Подшоҳ Йошийаҳ ҳукмронлигининг ўн саккизинчи йилида, ушбу Песаҳ байрами Йерусалимда Раббийга нишонланди.24Шундай қилиб, руҳоний Хилкийаҳ Раббийнинг уйида топган китобда ёзилган Қонун сўзларини амалга ошириш учун Йошийаҳ ўликларни чақирувчиларни, сеҳргарларни, санамлару бутларни, Яҳудия ерида ҳамда Йерусалимда пайдо бўлган барча жирканчликларни йўқ қилди. 25Мусонинг бутун Қонунига мувофиқ Раббийга ўзининг бор юраги билан, бор жони билан ва бор кучи билан ўгирилган унга ўхшаган подшоҳ унгача бўлган эмас эди. Ундан кейин ҳам унга ўхшаши чиқмади.26Лекин Манашеҳ Раббийни ҳақорат қилиб ғазаблантиргани учун Унинг Яҳудога қарши алангаланган Унинг улкан қаҳри ғазабини Раббий қайтариб олмади. 27Раббий деди: “Мен Исроилни ўз юзимдан рад қилганимдек, Яҳудони ҳам Ўз юзимдан рад қиламан. Мен танлаган ушбу Йерусалим шаҳрини ва Мен: Менинг номим ўша ерда бўлади, деб айтган уйни ҳам рад этаман”.28Йошийаҳнинг бошқа фаолияти ва унинг қилган барча ишлари Яҳудия подшоҳлари йилномаси китобида ёзилган. 29Унинг кунларида Мисрнинг подшоҳи фиръавн Неко Фурот дарёси олдида Ашурнинг подшоҳига қарши кўтарилди. Подшоҳ Йошийаҳ эса унга қарши чиқди ва фиръавн уни кўрганида, уни Мегиддонда ўлдирди. 30Йошийаҳнинг қуллари унинг мурдасини Мегиддодан аравада олиб кетдилар. Уни Йерусалимга олиб келдилар ҳамда унинг мақбарасида уни дафн этдилар. Сўнг ернинг халқи Йошийаҳнинг ўғли Йеҳоахазни олиб, уни мойлади ва унинг отасининг ўрнига уни подшоҳ қилди.31Йеҳоахаз подшоҳ бўлганида, йигирма уч ёшда эди. У Йерусалимда уч ой ҳукмронлик қилди. Унинг онасининг исми Хамутал бўлиб, у либнаҳлик Йермийаҳнинг қизи эди. 32Унинг оталари қилгани каби у ҳамма нарсада Раббийнинг нигоҳида ёвуз ишларни қилар эди. 33У Йерусалимда ҳукмронлик қилмаслиги учун фиръавн Неко уни Ҳамат еридаги Риблаҳда асир олди. Сўнг у Яҳудияга юз талант кумуш ва бир талант олтин товонини тўлашни буюрди.34Фиръавн Неко Йошийаҳнинг ўғли Элиакимни унинг отаси Йошийаҳнинг ўрнига подшоҳ қилди ва унинг исмини Йеҳойакимга ўзгартирди. Йеҳоахазни эса Мисрга олиб келди ва у ўша ерда ўлди. 35Йеҳойаким фиръавнга кумуш ва олтин берар эди. У фиръавнинг фармони бўйича кумуш бериш учун ерга солиқ солди. У фиръавн Некога бериш учун ер халқининг ҳар биридан, ўз солиғи бўйича кумуш ва олтин талаб қилар эди.36Йеҳойаким подшоҳ бўлганида, йигирма беш ёшда эди. У Йерусалимда ўн бир йил ҳукмронлик қилди. Унинг онасининг исми Зебудаҳ бўлиб, у румалик Педайаҳнинг қизи эди. 37Унинг оталари қилгани каби, у ҳамма нарсада Раббий нигоҳида ёвуз ишларни қилар эди.Chapter 24
1Унинг кунларида Бобил подшоҳи Набукаднезар кўтарилди ва Йеҳойаким уч йил унинг ҳокимияти остида бўлди, лекин кейин Йеҳойаким ундан ажралди. 2Раббий унга қарши қалдийликларнинг, сурияликларнинг, мўабликлар ва аммўнликларнинг тўдаларини юборар эди. Раббий Ўз қуллари пайғамбарлар орқали айтган сўзи бўйича уларни Яҳудияга қарши, уни вайрон қилиш учун юборар эди.3Манашеҳнинг гуноҳлари, унинг қилган барча ёвуз ишлари туфайли Яҳудияни Раббийнинг юзидан рад қилиш учун Раббийнинг буйруғи бўйича бу нарса Яҳудияда содир бўлди. 4Шунингдек, Манашеҳ тўккан бегуноҳ қонлар учун бу нарса содир бўлди, чунки у Йерусалимни бегуноҳ қон билан тўлдирди. У тўккан бегуноҳ қон учун Раббий кечиришни истамади.5Йеҳойакимнинг қолган фаолияти ва унинг қилган барча ишлари Яҳудия подшоҳлари йилномаси китобида ёзилган. 6Йеҳойаким кўз юмиб, ўз оталарига қўшилди ва унинг ўрнига унинг ўғли Йеҳойакин подшоҳ бўлди.7Миср подшоҳи ўз еридан бошқа чиқмади, чунки Бобил подшоҳи Миср подшоҳига тегишли бўлган Миср дарёсидан Фурот дарёсигача бўлган ҳамма ерни олиб қўйди.8Йеҳойакин подшоҳ бўлганида, ўн саккиз ёшда эди. У Йерусалимда уч ой ҳукмронлик қилди. Унинг онасининг исми Неҳушта бўлиб, у йерусалимлик Элнатаннинг қизи эди. 9Унинг отаси қилгани каби у ҳам ҳамма нарсада Раббийнинг нигоҳида ёвуз ишларни қилар эди.10Ўша вақтда Бобил подшоҳи Набукаднезарнинг қуллари яна Йерусалимга қарши кўтарилдилар ва шаҳарни қамал қилдилар. 11Бобил подшоҳи Набукаднезарнинг қуллари шаҳарни қамал қилганларида, подшоҳнинг ўзи шаҳарга келди. 12Яҳудиянинг подшоҳи Йеҳойакин ва унинг онаси, хизматкорлари, ҳокимлари ва бичилган қуллари Бобил подшоҳининг олдига чиқдилар. Бобил подшоҳи ўзининг ҳукмронлигининг саккизинчи йилида уни қўлга олди.13У Раббий уйининг ва подшоҳ уйининг хазинасини олиб чиқди. Раббий айтганидек, Исроил подшоҳи Сулаймон Раббийнинг маъбадида ясаган барча олтин идишларни у синдирди. 14У бутун Йерусалимни, барча ҳокимларни, бутун жасур қўшинни, барча дурадгорларни ҳамда темирчиларни кўчириб кетди. Кўчириб кетилганлар эса ўн минг нафар эди. Ернинг энг қашшоқ аҳолисидан бўлак ҳеч ким қолмади.15У Йеҳойакинни ҳам Бобилга кўчириб кетди. У подшоҳнинг онасини, подшоҳнинг хотинларини, унинг бичилган қулларини ҳамда ернинг жасур кишиларини Йерусалимдан Бобилга кўчириб кетди. 16Шунингдек, Бобил подшоҳи етти минг кишидан иборат бутун қўшинни, минг нафар рассом ва қурувчиларни, урушга борадиган барча жасурларни Бобилга кўчириб кетди. 17Бобил подшоҳи Йеҳойакин ўрнига унинг амакиси Маттанийаҳни подшоҳ қилди ва унинг исмини Сидқийаҳ, деб атади.18Сидқийаҳ подшоҳ бўлганида, йигирма бир ёшда эди. У Йерусалимда ўн бир йил ҳукмронлик қилди. Унинг онасининг исми Ҳамутал бўлиб, у либнаҳлик Йеремийаҳнинг қизи эди. 19Йеҳойакин қилгани каби у ҳам ҳамма нарсада Раббийнинг нигоҳида ёвуз ишларни қилар эди. 20Йерусалим ва Яҳудога Раббийнинг ғазаби шу қадар кучли эдики, У уларни Ўз юзидан рад этди. Сидқийаҳ Бобил подшоҳига қарши исён қилди.Chapter 25
1Ўз ҳукмронлигининг тўққизинчи йили, тўққизинчи ойнинг ўнинчи кунида Бобил подшоҳи Набукаднезар ўзининг бутун қўшини билан бирга Йерусалимга келди ва уни қамал қилиб, унинг атрофида кўтарма ясади. 2Подшоҳ Сидқийаҳ ҳукмронлигининг ўн биринчи йилигача Йерусалим қамалда бўлди. 3Ойнинг тўққизинчи кунида шаҳарда очарчилик кучайди. Ернинг халқида нон йўқ эди.4Шунда шаҳар қўлга олинди ва барча аскарлар подшоҳнинг боғи ёнидаги иккита девор оралиғидаги дарвоза йўли орқали тунда қочиб кетдилар. Қалдийликлар эса шаҳар атрофида турар эдилар. Подшоҳ шу йўл орқали текислик томонга кетди. 5Қалдий қўшини подшоҳнинг ортидан қувди ва Йерихо текисликларида унга етиб олди. Унинг бор қўшини ундан қочиб кетди.6Подшоҳни тутиб, уни Риблаҳга, Бобил подшоҳининг олдига олиб кетдилар ва унинг устидан ҳукмни амалга оширдилар. 7Улар Сидқийаҳнинг ўғилларини унинг кўз ўнгида ўлдирдилар, Сидқийаҳнинг ўзини эса кўзларини ўйиб олиб, уни мис кишанлар билан кишанбанд қилдилар ва Бобилга олиб кетдилар.8Бобил подшоҳи Набукаднезар ҳукмронлигининг ўн тўққизинчи йили бешинчи ойнинг еттинчи кунида Бобил подшоҳининг хизматкори, қўриқчилар бошлиғи Набузардан Йерусалимга келди. 9У Раббий уйини, подшоҳнинг уйини, Йерусалимдаги барча уйларни ёндирди ва барча катта уйларга олов қўйди. 10Қўриқчилар бошлиғи билан бирга бўлган Қалдий қўшини Йерусалим атрофидаги деворларни вайрон қилди.11Шунда қўриқчиларнинг бошлиғи Набузардан шаҳарда қолган халқнинг қолдиғини, Бобил подшоҳи томонга ўтган қочоқларни ва қолган оддий халқни кўчириб кетди. 12Лекин қўриқчилар бошлиғи бу ернинг камбағал халқидан бир қанчасини узумзор ва деҳқончилик ишларини қилишлари учун қолдирди.13Қалдийликлар Раббийнинг уйида бўлган мис устунларни, Раббий уйидаги тагликларни ва мис денгизни синдириб, уларнинг мисларини Бобилга олиб кетдилар. 14Шунингдек, улар тоғоралар, белкураклар, пичоқлар, қошиқлар ва хизматда ишлатиладиган барча мис идишларни олдилар. 15Қўриқчилар бошлиғи нимаики олтиндан бўлса ва нимаики кумушдан бўлса – тутатқидонларни, косаларни олиб кетди.16Шундай қилиб, у Сулаймон Раббийнинг уйига ясаган иккита устунни, битта денгизни ва тагликларни олди. Бу барча нарсаларнинг мисини ўлчаб бўлмас эди. 17Бир устуннинг баландлиги ўн саккиз тирсак бўлиб, унинг устидаги тож мисдан эди. Тожнинг баландлиги эса уч тирсак эди. Тожнинг атрофидаги тўр ва анорлар нақшининг барчаси мисдан эди. Иккинчи устунда ҳам худди шундай бўлиб, у ҳам тўрли эди.18Қўриқчилар бошлиғи эса олий руҳоний Серайаҳни, иккинчи руҳоний Зефанийаҳни ва остонада қўриқчиликда турадиган уч кишини қўлга олди. 19Шунингдек, у шаҳардан жангчилар устидан бошлиқ бўлган бир бичилган қулни, подшоҳнинг қаршисида турадиган беш кишини, ернинг халқини урушга рўйхатга олувчи қўшиндаги бош котибни ва ернинг халқидан бўлган олтмиш нафар кишини қўлга олди.20Қўриқчилар бошлиғи Набузардан уларни олиб, Риблаҳга, Бобил подшоҳининг олдига олиб борди. 21Бобил подшоҳи уларни яралаб, Ҳамат еридаги Риблаҳда ўлдирди. Шундай қилиб, яҳудийлар ўз еридан кўчириб кетилдилар.22Бобил подшоҳи Набукаднезар эса Яҳудия ерида қолдирган халқнинг устидан Шафаннинг ўғли Ахикамнинг ўғли Гедалийаҳни бошлиқ қилиб қўйди. 23Барча лашкарбошилар, улар ва уларнинг одамлари Бобил подшоҳи Гедалийаҳни ҳоким қилиб қўйганини эшитганларида, Миспаҳга Гедалийаҳнинг олдига келдилар. Натанийаҳнинг ўғли Исмоил, Кареаҳнинг ўғиллари Йоҳанан, нетофатлик Танҳуметнинг ўғли Серайаҳ, маақатликнинг ўғли Йезанийаҳ, уларнинг ўзлари ва уларнинг одамлари келдилар. 24Гедалийаҳ уларга ва уларнинг одамларига қасам ичиб: “Қалдийликларнинг ҳокимияти остида бўлишдан қўрқманглар. Ерга жойлашиб, Бобил подшоҳига хизмат қилинглар ва сизларга яхши бўлади”,- деди.25Лекин еттинчи ойда, подшоҳ авлодидан бўлган Элишаманинг ўғли Натанийаҳнинг ўғли Исмоил ўнта одам билан бирга Миспаҳга келиб, Гедалийаҳни яраладилар. Шунингдек, улар Миспаҳда Гедалийаҳ билан бирга бўлган яҳудийлар ва қалдийликларни ўлдирдилар. 26Шунда бутун халқ кичигидан каттасигача туриб, лашкарбошилар билан Мисрга кетдилар, чунки қалдийликлардан қўрқар эдилар.27Яҳудия подшоҳи Йеҳойакиннинг кўчирилиб кетилишининг ўттиз еттинчи йили, ўн иккинчи ойнинг йигирма еттинчи кунида Бобил подшоҳи Эвил-меродақ ўз ҳукмронлигини бошлаган йилида Яҳудия подшоҳи Йеҳойакинни зиндондан чиқарди.28У билан дўстона суҳбатлашди ва унинг тахтини Бобилда бўлган бошқа подшоҳларнинг тахтларидан юқори қўйди. 29Унинг зиндондаги кийимларини алмаштирди ва у умрининг охиригача доимо у билан бирга овқатланар эди. 30Унинг таъминоти эса доимий таъминот бўлиб, унинг ҳаётининг барча кунларида ҳар куни подшоҳ томонидан берилар эди.1 Chronicles
Chapter 1
1Одам-Ато, Шит, Энўш, 2Қенан, Махалалил, Йоред, 3Энох, Метушелаҳ, Ламех, 4Нуҳ, Шем, Хаум ва Йафет.5Йафетнинг ўғиллари: Гўмер, Магўг, Модай, Юнон, Тубал, Мешех ва Тирос. 6Гўмернинг ўғиллари: Ашкеназ, Рифат ва Тўгармаҳ. 7Юноннинг ўғиллари: Элишаҳ, Таршиш, Киттим ва Дўданим.8Хаумнинг ўғиллари: Куш, Миср, Пут ва Канъан. 9Кушнинг ўғиллари: Себа, Хавилаҳ, Сабтаҳ, Раамаҳ ва Сабтеха. Раамаҳнинг ўғиллари: Шеба ва Дедон. 10Кушдан Нимрўд туғилди, у ер юзида қудратли одам эди.11Мисрдан туғилганлар: Луди, Анамим, Леҳабим, Наптуҳим, 12Патрўсий, Каслуҳим (ундан Пелишт халқи келиб чиққан) ва Кафтўрий.13Канъандан туғилганлар: унинг тўнғичи Сидўн, Хет, 14Ябус, Амўр, Гиргош, 15Ҳив, Арқий, Синий, 16Арвад, Тсемар ва Ҳамотий.17Шемнинг ўғиллари: Элам, Ашур, Арпахшод, Луд, Арам, Уз, Ҳул, Гетер, Мешех. 18Арпахшоддан Шелаҳ туғилди, Шелаҳдан эса Эбер туғилди. 19Эбердан икки ўғил туғилди: биринчисининг исми Пелеқ, чунки унинг кунларида ер бўлинди, унинг укасининг исми эса Йоқтон эди.20Йоқтондан Алмодад, Шелеф, Хатсармавет, Йераҳ, 21Ҳадорам, Узол, Диклаҳ, 22Обал, Абимаэл, Шеба, 23Офир, Хавилаҳ ва Йўбаб туғилди. Буларнинг барчаси Йоқтоннинг ўғиллари эди.24Шем, Арпахшод, Шелаҳ, 25Эбер, Пелеқ, Раҳу 26Саруғ, Нахўр, Тераҳ, 27Ибром, яъни Иброҳим.28Иброҳимнинг ўғиллари: Исҳоқ ва Исмоил. 29Мана бу ― уларнинг насабномаси: Исмоилнинг тўнғичи Небайот эди, ундан кейин Кедар, Адбеэл, Мибсом, 30Мишмо, Думаҳ, Массо, Ҳадар, Тема, 31Йетур, Нафиш ва Қедемаҳ. Булар Исмоилнинг ўғиллари эди.32Иброҳимнинг чўриси Қетуронинг ўғиллари Зимрон, Йоқшон, Медон, Мидиан, Йишбоқ ва Шувах эди. Йоқшоннинг ўғиллари Шеба ва Дедан эди. 33Мидианнинг ўғиллари Эфаҳ, Эфер, Энўх, Абидо ва Элдах эди. Буларнинг барчаси Қетуронинг ўғилларидир.34Иброҳимдан Исҳоқ туғилди. Исҳоқнинг ўғиллари Эсов ва Исроил эди. 35Эсовнинг ўғиллари Элифаз, Реҳуэл, Йеуш, Йалам ва Кўраҳ эди. 36Элифазнинг ўғиллари Теман, Омар, Тсефў, Гатам, Кеназ, Тимна ва Амолеқ эди. 37Реҳуэлнинг ўғиллари Нахат, Зераҳ, Шаммаҳ ва Миззаҳ эди.38Сеирнинг ўғиллари Лотан, Шобал, Зибеон, Анаҳ, Дишон, Эзер ва Дишан эди. 39Лотаннинг ўғиллари Қори ва Хомам эди. Лотаннинг синглиси Тимна эди. 40Шобалнинг ўғиллари Элвон, Монахат, Эйбал, Шефо ва Ўнам эди. Зибеоннинг ўғиллари Айаҳ ва Анаҳ эди.41Анаҳнинг ўғли Дишон эди. Дишоннинг ўғиллари Ҳемдан, Эшбан, Итран ва Херан эди. 42Эзернинг ўғиллари Билхан, Заван ва Йакан эди. Дишаннинг ўғиллари Уз ва Аран эди.43Исроил ўғиллари устидан подшоҳ ҳукмронлик қилишидан олдин Эдўм ерида ҳукмронлик қилган подшоҳлар қуйидагилардир: Беорнинг ўғли Бела, унинг шаҳрининг номи Динҳабаҳ эди. 44Бела ўлганида, ундан кейин бозраҳлик Зераҳнинг ўғли Йўбоб ҳукмронлик қилди. 45Йўбоб ўлганида, ундан кейин Теман еридан бўлган Хушом ҳукмронлик қилди.46Хушом ўлганида, ундан кейин Бедаднинг ўғли Ҳадад ҳукмронлик қилди. У Мўаб даласида мидианликларни қириб ташлади. Унинг шаҳрининг номи Авитдир. 47Ҳадад ўлганида, ундан кейин Масрекаҳ шаҳридан бўлган Самлаҳ ҳукмронлик қилди. 48Самлаҳ ўлганида, ундан кейин дарё бўйидаги Реҳобўт шаҳридан бўлган Шоул ҳукмронлик қилди.49Шоул ўлганида, ундан кейин Ахборнинг ўғли Баал‑Ханан ҳукмронлик қилди. 50Баал-Ханан ўлганида, ундан кейин Хадар ҳукмронлик қилди. Унинг шаҳрининг номи Паудир. Унинг хотининг исми Мехетабел бўлиб, у Мезахабнинг қизи, Матреднинг қизи эди.51Хадар ўлди. Эдўмнинг оқсоқоллари қуйидагилар эди: оқсоқол Тимна, оқсоқол Алваҳ, оқсоқол Йетет, 52оқсоқол Оҳолибама, оқсоқол Элаҳ, оқсоқол Пинон, 53оқсоқол Кеназ, оқсоқол Теман, оқсоқол Мибзар, 54оқсоқол Магдиэл, оқсоқол Ирам. Булар Эдўмнинг оқсоқоллари эди.Chapter 2
1Мана булар ― Исроилнинг ўғиллари: Рубен, Шимўн, Леви, Яҳудо, Иссохор, Забулун, 2Дан, Юсуф, Бенямин, Нафтали, Гад ва Ашер.3Яҳудонинг ўғиллари Эир, Онан ва Шелаҳ эди. Бу учаласини унга канъанлик Шуанинг қизи туғиб берди. Яҳудонинг тўнғичи Эир Раббийнинг нигоҳида ёвуз эди. Раббий эса уни ўлдирди. 4Яҳудонинг келини Тамар унга Перез ва Зераҳни туғиб берди. Яҳудонинг барча ўғиллари беш нафар эди.5Перезнинг ўғиллари Ҳезрон ва Хамул эди. 6Зераҳнинг ўғиллари Зимри, Эйтан, Ҳейман, Калкол ва Дара эди. Уларнинг барчаси беш нафар эди. 7Кармининг ўғли – лаънатланган нарсадан ўзига олиб, Исроилга кулфат келтирган Ахар эди. 8Эйтаннинг ўғли Азарийаҳ эди.9Ҳезрондан туғилган ўғиллари эса Йерахмиэл, Рам ва Хелубаи эди. 10Рамдан Амминадаб туғилди. Амминадабдан эса Яҳудо ўғилларининг ҳокими Наҳшон туғилди. 11Наҳшондан Салмўн туғилди. Салмўндан Бўаз туғилди. 12Бўаздан Обед туғилди. Обеддан Йишай туғилди.13Йишайдан эса тўнғичи Элиаб, иккинчиси Абинадаб, учинчиси Шимма, 14тўртинчиси Натанаэл, бешинчиси Раддаи, 15олтинчиси Озем, еттинчиси Довуд туғилди.16Уларнинг опа-сингиллари Зеруйаҳ ва Обигайл эди. Зеруйаҳнинг ўғиллари уч нафар – Абишай, Йўаб ва Асаҳел эди. 17Обигайл Амасани туғди, Амасанинг отаси эса исмоиллик Йетер эди.18Ҳезроннинг ўғли Калеб ўз хотинлари Азубаҳ ва Йериотдан фарзандлар кўрди. Унинг ўғиллари мана булар эди: Йешер, Шобаб ва Ардон. 19Азубаҳ ўлганида, Калеб ўзига Эфратаҳни хотинликка олди ва у унга Хурни туғиб берди. 20Хурдан Урий туғилди, Урийдан эса Базалил туғилди.21Сўнг Ҳезрон Гилъаднинг отаси бўлмиш Махирнинг қизининг олдига кирди ва олтмиш ёшида уни хотинликка олди. У унга Сегубни туғиб берди. 22Сегубдан Йаир туғилди, унинг Гилъад ерида йигирма учта шаҳари бор эди.23Лекин гешурликлар ва арамликлар улардан Йаирнинг шаҳарларини ― Кенат ва унинг қишлоқлари билан бирга ― жами олтмишта шаҳарни эгаликка олдилар. Бу барча шаҳарлар Гилъаднинг отаси Махирнинг ўғилларига тегишли эди. 24Калеб-Эфратаҳда бўлган Ҳезроннинг ўлимидан сўнг, Ҳезроннинг хотини Абийаҳ унга Текойнинг отаси Ашҳурни туғди.25Ҳезроннинг тўнғичи Йерахмиэлнинг ўғиллари тўнғичи Рам, иккинчиси Бунаҳ, Орен, Озем ва Ахийаҳ эди. 26Йерахмиэлнинг бошқа хотини ҳам бўлиб, унинг исми Атараҳ эди. У Ўнамнинг онаси эди. 27Йерахмиэлнинг тўнғичи Рамнинг ўғиллари Мааз, Йамин ва Экер эди. 28Ўнамнинг ўғиллари Шаммай ва Йада эди. Шаммайнинг ўғиллари Надаб ва Абишур эди.29Абишурнинг хотинининг исми Абиҳайил эди. 30Надабнинг ўғиллари Селед ва Аппаим эди. Бироқ Селед фарзандсиз оламдан ўтди. 31Аппаимнинг ўғли Иший эди. Ишийнинг ўғли Шешан эди. Шешаннинг ўғли Аҳлай эди. 32Шаммайнинг биродари Йаданинг ўғиллари Йетер ва Йўнатан эди. Йетер фарзандсиз оламдан ўтди. 33Йўнатаннинг ўғиллари Пелет ва Заза эди. Булар Йерахмиэлнинг ўғиллари эдилар.34Шешаннинг ўғиллари йўқ бўлиб, фақат қизлари бор эди. Шешаннинг Ярҳа исмли мисрлик қули бор эди. 35Шешан ўз қизини қули Ярҳага хотинликка берди ва у унга Аттайни туғиб берди.36Аттайдан Натан туғилди. Натандан Забад туғилди. 37Забаддан Эфлал туғилди. Эфлалдан Обед туғилди. 38Обеддан Йеҳу туғилди. Йеҳудан Азарийаҳ туғилди.39Азарийаҳдан Ҳелез туғилди. Ҳелездан Эласаҳ туғилди. 40Эласаҳдан Сисамай туғилди. Сисамайдан Шаллум туғилди. 41Шаллумдан Йекамийаҳ туғилди. Йекамийаҳдан Элишама туғилди.42Йерахмиэлнинг биродари Калебнинг ўғиллари унинг тўнғичи Мешаҳ ва Морешаҳ эди. Мешаҳдан Зиф туғилди, Морешаҳдан Хеброн туғилди. 43Хеброннинг ўғиллари Кўраҳ ва Таппуаҳ, Рекем ва Шема эди. 44Шемадан Йоркеамнинг отаси Раҳам туғилди, Рекемдан Шаммай туғилди.45Шаммайнинг ўғли Моўн эди, Моўн эса Бейт-Зурнинг отаси эди. 46Калебнинг чўриси Эфаҳ унга Харанни, Мотсани ва Газезни туғиб берди. Харандан Газез туғилди. 47Йаҳдайнинг ўғиллари Регем, Йотам, Гешам, Пелет, Эфаҳ ва Шааф эди.48Калебнинг чўриси Маақаҳ унга Шебер ва Тирханаҳни туғиб берди. 49Маақаҳ Мадманнаҳнинг отаси Шаафни ҳам, Махбенаҳ ва Ғибонинг отаси Шевани ҳам туғди. Калебнинг қизи эса Ахсаҳ эди. 50Мана булар Калебнинг ўғиллари ― Эфратаҳнинг тўнғич ўғли Хур, Қиръат-Йеаримнинг отаси Шобал,50Мана булар Калебнинг ўғиллари ― Эфратаҳнинг тўнғич ўғли Хур, Қиръат-Йеаримнинг отаси Шобал, 51Бейт-Леҳемнинг отаси Салмон ва Бейт-Гадернинг отаси Хареф эди.51Бейт-Леҳемнинг отаси Салмон ва Бейт-Гадернинг отаси Хареф эди.52Қиръат-Йеаримнинг отаси Шобалнинг ўғиллари Ғароэҳ, Хатси, Гал-Менихот эди. 53Қиръат-Йеаримнинг авлодлари итранликлар, путликлар, шуматликлар ва мишраликлар эди. Улардан зораҳликлар ва эштаолликлар келиб чиққан.54Салмонинг ўғиллари эса бейт-леҳемликлар ва нетофатликлар, атаротликлар, Йўабнинг хонадони ва гал-менихотликлар, хуллас, барча зораҳликлар, 55яна Йабезда яшаган уламоларнинг авлодлари, тиратликлар, шимеатликлар ва сўкоҳликлар эди. Булар – Бейт-Реқабнинг отаси Ҳаматдан келиб чиққан қайнликлардир.Chapter 3
1Довуднинг Хебронда туғилган ўғиллари – йезреэллик Охиноамдан тўнғичи Амнон, кармеллик Обигайлдан иккинчи ўғли Даниэл, 2Гешур подшоҳи Талмайнинг қизи Маақаҳдан учинчиси Абишалом, Ҳаггифдан тўртинчиси Адонийаҳ, 3Абиталдан бешинчиси Шефатийаҳ, унинг хотини Эглаҳдан олтинчиси Йитреам эди.4Унинг бу олти нафар ўғли Хебронда туғилди. У бу ерда етти йилу олти ой ҳукмронлик қилди, Йерусалимда эса ўттиз уч йил ҳукмронлик қилди. 5Унинг ушбу ўғиллари эса Йерусалимда туғилди: Аммиэлнинг қизи Батшебадан тўрт нафари – Шимма, Шобаб, Натан ва Сулаймон,6бошқа тўққиз нафари – Ибҳар, Элишама, Элифелет, 7Ногаҳ, Нефег, Йафиаҳ, 8Элишама, Элиада ва Элифелет эди. 9Булар – чўриларнинг ўғилларидан ташқари Довуднинг барча ўғилларидир. Яна уларнинг синглиси Тамар ҳам бор эди.10Сулаймоннинг ўғли Реҳобоам бўлиб, унинг ўғли Абийаҳ, унинг ўғли Осо, унинг ўғли Йеҳошафат, 11унинг ўғли Йорам, унинг ўғли Ахазийаҳ, унинг ўғли Йоаш, 12унинг ўғли Амазийаҳ, унинг ўғли Азарийаҳ, унинг ўғли Йотам,13унинг ўғли Ахаз, унинг ўғли Ҳизкийаҳ, унинг ўғли Манашеҳ, 14унинг ўғли Амон, унинг ўғли Йошийаҳ эди.15Йошийаҳнинг ўғиллари тўнғичи Йоҳанан, иккинчиси Йеҳойаким, учинчиси Сидқийаҳ, тўртинчиси Шаллум эди. 16Йеҳойакимнинг ўғиллари ― унинг ўғли Йехонийаҳ ва унинг ўғли Сидқийаҳ эди.17Йехонийаҳнинг ўғиллари Ассир ва Шелтиэл, 18Малхирам, Педайаҳ, Шеназар, Йекамийаҳ, Хошама ва Недабийаҳ эди.19Педайаҳнинг ўғиллари Зеруббобил ва Шимей эди. Зеруббобилнинг ўғиллари Мешуллам ва Ҳананийаҳ (уларнинг синглиси Шеломит), 20ва яна беш нафари – Хашубаҳ, Огел, Береқийаҳ, Хасадийаҳ ва Йушаб‑Хесед эди. 21Ҳананийаҳнинг ўғиллари Пелатийаҳ ва Йешайаҳ, унинг ўғли эса Рафайаҳ, унинг ўғли Арнан, унинг ўғли Обадийаҳ, унинг ўғли Шеқанийаҳ эди.22Шеқанийаҳнинг ўғли Шемайаҳ эди. Шемайаҳнинг ўғиллари олти нафар – Хаттуш, Игал, Барйаҳ, Неарйаҳ ва Шафат эди. 23Неарйаҳнинг ўғиллари уч нафар – Элиҳоэнай, Ҳизкийаҳ ва Азрикам эди. 24Элиҳоэнайнинг ўғиллари етти нафар – Годайаҳ, Элиашиб, Пелайаҳ, Аккуб, Йоҳанан, Делайаҳ ва Анани эди.Chapter 4
1Яҳудонинг ўғиллари Перез, Ҳезрон, Карми, Хур ва Шобал эди. 2Шобалнинг ўғли Реайаҳдан Йаҳат туғилди. Йаҳатдан Ахумай ва Лаҳад туғилди. Булар зораҳликларнинг авлодлари эдилар.3Мана булар Этамнинг ўғиллари ― Йезреэл, Ишма ва Идбаш эди. Уларнинг синглиси Ҳазлелпони эди. 4Гедорнинг отаси Пенуэл ва Хушаҳнинг отаси Эзер эди. Булар Бейт-Леҳемнинг отаси Эфратаҳнинг тўнғичи Хурнинг ўғиллари эдилар.5Текойнинг отаси Ашҳурнинг Хелаҳ ва Наарат исмли иккита хотини бор эди. 6Наарат унга Аҳуззамни, Ҳеферни, Темени ва Ҳахаштарини туғиб берди. Булар Нааратнинг ўғиллари эдилар. 7Хелаҳнинг ўғиллари Зерет, Зўхар ва Этнан эди. 8Гаккоздан Ануб, Зобебаҳ ва Ғарум ўғли Аҳархелнинг авлодлари туғилди.9Йабез ўз биродарларидан кўра ҳурматлироқ эди. Онаси: “Мен уни азоб билан туғдим”,- деб уни Йабез, деб атади. 10Йабез Исроилнинг Худосига илтижо қилиб: “Эҳ, қани эди, Сен Ўз баракаларингдан менга баракат берсанг, менинг чегараларимни кенгайтирсанг, мен қайғурмаслигим учун мени ёвузликдан асраб, Сенинг қўлинг мен билан бирга бўлса эди”,- деди. Шунда Худо унинг сўраганларини унга берди.11Шуҳаҳнинг биродари Келубдан эса Эштоннинг отаси Меҳир туғилди. 12Эштондан Бейт-Рафа, Пасейаҳ ва Ийр-Наҳашнинг отаси Техиннаҳ туғилди. Булар Рехабнинг аҳолисидир.13Кеназнинг ўғиллари Отниэл ва Серайаҳ эди. Отниэлнинг ўғли Ҳатат эди. 14Меонотайдан Ўфраҳ туғилди. Серайаҳдан эса дурадгорлар водийсининг отаси Йўаб туғилди, чунки улар дурадгорлар эдилар. 15Йефуннеҳ ўғли Калебнинг ўғиллари эса Иру, Элаҳ ва Наам эди. Элаҳнинг ўғли Кеназ эди. 16Йеҳалелиэлнинг ўғиллари Зиф, Зифаҳ, Тириа ва Асариэл эди.17Эзранинг ўғиллари Йетер, Меред, Эфер ва Йалон эди. Йетердан Мером, Шаммай ва Эштемоаҳнинг отаси Ишбаҳ туғилди. 18Мереднинг яҳудолик хотини унга Гедорнинг отаси Йередни, Сўкоҳнинг отаси Хебер ва Заноаҳнинг отаси Йеҳутиэлни туғиб берди. Булар Меред хотинликка олган Паронинг қизи бўлмиш Битийаҳнинг ўғилларидир.19Наҳамнинг синглиси бўлмиш унинг бошқа хотини Годийаҳ унга Кейлаҳнинг отаси Гармий ва маақаҳлик Эштемоаҳни туғиб берди. 20Шимоннинг ўғиллари Амнон, Риннаҳ, Бенҳанан ва Тилон эди. Ишийнинг ўғиллари Зоҳет ва Бензоҳет эди.21Яҳудо ўғли Шелаҳнинг ўғиллари эса Лекаҳнинг отаси Эир, Морешаҳнинг отаси Лаадаҳ ва Ашбеа хонадонидан зиғир толали мато тўқувчи авлодлар, 22яна Йоким ва Хозебанинг аҳолиси, Мўабда ҳукмронлик қилган Йоаш ва Сараф, ҳамда Йашубилеҳем эди. Бироқ булар бурунги воқеалардир. 23Улар кулол бўлиб, боғ ва девор тўсиқлари ичида яшар эдилар. Улар бу ерда подшоҳнинг иши учун яшар эдилар.24Шимўннинг ўғиллари Немуэл, Йамин, Йариб, Зераҳ ва Шоул эди. 25Шоулнинг ўғли Шаллум, унинг ўғли Мибсом, унинг ўғли Мишмо эди. 26Мишмонинг ўғиллари – Ҳамуэл, унинг ўғли Заккур, унинг ўғли Шимей эди.27Шимейнинг ўн олти нафар ўғли ва олти нафар қизи бор эди. Бироқ унинг биродарларининг ўғиллари кўп эмас эди. Яҳудо ўғилларининг авлодларидан кўра уларнинг барча авлодлари кўп эмас эди. 28Улар Беир-Шебада, Моладаҳда, Ҳазар-Шуалда,29Балаҳда, Эземда, Толадда, 30Бетуэлда, Хормаҳда, Зиклагда, 31Бейт-Маркаботда, Ҳазар-Сусаҳда, Бейт-Бирей ва Шарайимда яшар эдилар. Булар Довуднинг ҳукмронлигигача бўлган уларнинг шаҳарлари эди.32Уларнинг яна қишлоқлари билан бирга бешта шаҳари – Этам, Аин, Риммон, Тохен ва Ашан бор эди. 33Шунингдек, ушбу шаҳарларнинг атрофида Баалгача жойлашган уларнинг барча қишлоқлари эди. Булар Шимўн ўғилларининг яшаш жойлари ва уларнинг насабномасидир.34Мешобаб, Йамлех ва Амазийаҳнинг ўғли Йосийаҳ, 35Асиэл ўғли, Серайаҳ ўғли, Йосибиаҳнинг ўғли Йўэл ва Йеҳу, 36Элиҳоэнай, Йакобаҳ, Йешоҳайаҳ, Асаҳийаҳ, Адиэл, Йесимиэл ва Бенайаҳ, 37Шемайаҳ ўғли, Шимрий ўғли, Йедайаҳ ўғли, Аллон ўғли, Шифи ўғли Зиза – 38ушбу номлари айтиб ўтилганлар ўз қабилаларида ҳокимлар эди ва уларнинг оталарининг хонадони кўп бўлакларга бўлинди.39Улар ўз подаларига жой излаш учун Гарор ва водийнинг шарқий томонигача келдилар. 40Улар яхши ва серўт жойни, кенг, тинч ва хавфсиз ерни топдилар, чунки у жойда улардан олдин фақат кам сонли хаумликлар яшар эдилар. 41Яҳудонинг подшоҳи Ҳизкийаҳнинг кунларида, ушбу исмлари бўйича ёзилганлар келиб, у ерда бўлганларнинг чодирлару масканларни бузиб ташлаб, уларни мутлақо қириб ташладилар ва уларнинг жойларига ўрнашиб олдилар, чунки у жойда уларнинг подалари учун жойлар бор эди.42Улардан баъзилари, яъни Шимўн ўғилларидан беш юз киши Сеир тоғига кетдилар. Ишийнинг ўғиллари Пелатийаҳ, Неарйаҳ, Рафайаҳ ва Узиэл уларнинг устидан бошлиқ эдилар. 43Улар ўша ерда омон қолган амолеқларнинг қолдиғини қириб ташладилар ва ҳозирги кунгача ўша ерда яшамоқдалар.Chapter 5
1Исроилнинг тўнғичи Рубен эди, лекин у ўз отасининг тўшагини ҳаром қилганида, унинг тўнғичлиги Исроилнинг ўғли Юсуфнинг ўғилларига берилди. Бироқ насабномада бу авлоднинг тўнғичлиги ёзилмайди. 2Чунки Яҳудо ўз биродарларидан устун келди ва бошлиқ ундан келиб чиқди, лекин тўнғичлик ҳуқуқи Юсуфдадир. 3Исроилнинг тўнғичи Рубеннинг ўғиллари Энўх, Паллув, Ҳезрон ва Карми эди.4Йўэлнинг ўғиллари Шемайаҳ, унинг ўғли Гўг, унинг ўғли Шимей, 5унинг ўғли Микаҳ, унинг ўғли Реайаҳ, унинг ўғли Баал ва 6унинг ўғли Беэраҳ эди. Ашурнинг подшоҳи Тиглатпилазар Беэраҳни асирликка олиб кетди. Беэраҳ рубенликларнинг ҳокими эди.7Мана, унинг биродарлари ― уларнинг оилалари бўйича, уларнинг авлодларининг насабномасига кўра энг каттаси Йеҳиэл, ундан кейин Закарийаҳ 8ва Йўэлнинг ўғли, Шеманинг ўғли, Азазнинг ўғли Бела эди. Рубен авлоди Ароэрда, Небо ва Баал-Меонгача истиқомат қилар эди. 9Шарқда улар Фурот дарёсидан саҳронинг кириш қисмигача жойлашган эдилар, чунки уларнинг подалари Гилъад ерида кўп эди.10Шоулнинг кунларида улар ҳожарликлар билан жанг қилдилар ва ҳожарликлар уларнинг қўлларидан қуладилар. Улар эса Гилъаднинг бутун шарқий томонида чодирларда яшай бошладилар.11Гаднинг ўғиллари уларнинг рўпарасидаги Башан еридан Салкаҳгача яшар эдилар. 12Башанда Йўэл бошлиқ эди, кейингиси Шапҳам, кейин Янай ва Шафат эди. 13Уларнинг биродарлари оилалари билан етти нафар бўлиб, Микаэл, Мешуллам, Шеба, Йорай, Йахан, Зиа ва Эбер эдилар.14Булар – Бузнинг ўғли, Йаҳдонинг ўғли, Йешишайнинг ўғли, Микаэлнинг ўғли, Гилъаднинг ўғли, Йароаҳнинг ўғли, Ҳури ўғли бўлмиш Абиҳайилнинг ўғиллари эдилар. 15Гунининг ўғли, Абдиэл ўғли Аҳи ўз авлодининг бошлиғи эди.16Улар чиқиб кетгунларича Гилъадда, Башанда, унинг шаҳарчаларида ҳамда Шароннинг бутун атрофида яшар эдилар. 17Уларнинг барчаси Яҳудонинг подшоҳи Йотам кунларида ҳамда Исроил подшоҳи Йеробоамнинг кунларида насабнома рўйхатига киритилган эдилар.18Рубен ва Гад авлодида ҳамда Манашеҳнинг ярим қабиласида қалқон ва қилич кўтариб юрадиган, камондан ўқ отадиган, жангга ўргатилган ҳамда урушга чиқадиган жанговор одамлар қирқ тўрт минг етти юз олтмиш нафар эди. 19Улар ҳожарликлар, Йетур, Нафиш ва Нодаб билан жанг қилдилар.20Буларга қарши жангда уларга ёрдам берилди. Ҳожарликлар ва уларнинг барча нарсалари уларнинг қўлларига топширилди, чунки исроилликлар жанг вақтида Худога фарёд қилдилар. У эса улар Унга умид қилганлари учун уларни эшитди. 21Улар ҳожарликларнинг подаларини, яъни эллик мингта туяни, икки юз эллик мингта кичик қорамолни, икки мингта эшак ҳамда бир юз минг жон одамни қўлга киритдилар. 22Бу жанг Худоники бўлганлиги учун ҳожарликлардан кўплари ўлиб қуладилар. Шундай қилиб, исроилликлар асирликка олиб кетилгунларича, уларнинг жойларида яшадилар.23Манашеҳнинг ярим қабиласининг авлодлари ўша ерда Башандан то Баал‑Ҳермон, Шенир ва Ҳермон тоғигача яшар эдилар. Улар кўпчилик эдилар. 24Мана ― уларнинг қабиларининг бошлиқлари: Эфер, Иший, Элиэл, Азриэл, Йермийаҳ, Годавийаҳ ва Йаҳдиэл. Улар ўз авлодларининг бошлиғи, жасоратли эркаклар, таниқли кишилар эдилар.25Лекин улар ўз оталарининг Худосига қарши гуноҳ қилдилар. Худо уларнинг қаршисидан қириб ташлаган ўша ернинг халқларининг худолари ортидан улар ҳирс билан эргашдилар. 26Шунда Исроилнинг Худоси Ашур подшоҳи Пулнинг руҳини, Ашур подшоҳи Тиглатпилазарнинг руҳини қўзғатди. Шунда Тиглатпилазар рубенликларни, гадликларни, Манашеҳ қабиласининг ярмини кўчириб кетиб, уларни Халаҳга, Хаборга, Ҳара ва Гозан дарёсига олиб борди. Улар ҳозирги кунгача ўша ердадирлар.Chapter 6
1Левининг ўғиллари Гершон, Қэҳат ва Мерари эди. 2Қэҳатнинг ўғиллари Амрам, Изхар, Хеброн ва Узиэл эди. 3Амрамнинг фарзандлари Аҳарўн, Мусо ва Мирйам эди. Аҳарўннинг ўғиллари Надаб, Абиҳу, Элеазар ва Итамар эди.4Элеазардан Пинеҳас туғилди, Пинеҳасдан Абишуа туғилди. 5Абишуадан Букки туғилди, Буккидан Ўззий туғилди. 6Ўззийдан Зерахийаҳ туғилди, Зерахийаҳдан Мерайот туғилди.7Мерайотдан Амарийаҳ туғилди, Амарийаҳдан Охитуб туғилди. 8Охитубдан Садок туғилди, Садокдан Охимаас туғилди. 9Охимаасдан Азарийаҳ туғилди, Азарийаҳдан Йоҳанан туғилди.10Йоҳанандан Азарийаҳ туғилди. Азарийаҳ эса Сулаймон Йерусалимда қурган маъбадда руҳонийлик хизматини қилган эди. 11Азарийаҳдан Амарийаҳ туғили, Амарийаҳдан Охитуб туғилди. 12Охитубдан Садок туғилди, Садокдан Шаллум туғилди.13Шаллумдан Хилкийаҳ туғилди, Хилкийаҳдан Азарийаҳ туғилди. 14Азарийаҳдан Серайаҳ туғилди, Серайаҳдан Йеҳозадак туғилди. 15Раббий Набукаднезарнинг қўли билан Яҳудия ва Йерусалимни кўчириб юборганида, Йеҳозадак асирликка олиб кетилди.16Шундай қилиб, Левининг ўғиллари Гершон, Қэҳат ва Мерари эди. 17Мана, Гершон ўғилларининг исмлари Либни ва Шими эди. 18Қэҳатнинг ўғиллари Амрам, Изхар, Хеброн ва Уззиэл эди.19Мерарининг ўғиллари Махли ва Муши эди. Булар Левининг уруғи уларнинг авлодлари бўйичадир. 20Гершоннинг авлоди эса: унинг ўғли Либни, унинг ўғли Йаҳат, унинг ўғли Зиммаҳ, 21унинг ўғли Йоаҳ, унинг ўғли Иддо, унинг ўғли Зераҳ, унинг ўғли Йеҳафери эди.22Қэҳатнинг авлоди: унинг ўғли Амминадаб, унинг ўғли Кўраҳ, унинг ўғли Ассир, 23унинг ўғли Элканаҳ, унинг ўғли Абиасаф, унинг ўғли Ассир, 24унинг ўғли Таҳат, унинг ўғли Уриэл, унинг ўғли Ўззийаҳ ва унинг ўғли Шоул эди.25Элканаҳнинг ўғиллари Амасай ва Аҳимоф, 26унинг ўғли Элканаҳ, унинг ўғли Зуф, унинг ўғли Нахат, 27унинг ўғли Элиаб, унинг ўғли Йерохам, унинг ўғли Элканаҳ эди.28Шомуилнинг ўғиллари тўнғичи Вашни ва иккинчиси Абийаҳ эди. 29Мерарининг ўғиллари Махли, унинг ўғли Либни, унинг ўғли Шимей, унинг ўғли Ўззаҳ, 30унинг ўғли Шимма, унинг ўғли Хаггийаҳ, унинг ўғли Асаҳийаҳ эди.31Мана булар ― Раббийнинг уйига Аҳд Киботи қўйилган вақтдан бошлаб, Довуд қўшиқчилар устидан бошлиқ қилиб тайинлаган кишилар. 32Сулаймон Йерусалимда Раббийнинг уйини қурмагунича, улар Йиғин Чодири олдида қўшиқчи бўлиб хизмат қилар эдилар. Улар ўзларининг низомлари бўйича ўз хизматларида турар эдилар.33Мана булар ― ўз ўғиллари билан хизматда турганлар: Қэҳат ўғилларидан қўшиқчи Ҳеман бўлиб, у Йўэлнинг ўғли, Шомуилнинг ўғли, 34Элканаҳнинг ўғли, Йерохамнинг ўғли, Элиэлнинг ўғли, Тоаҳнинг ўғли, 35Зуфнинг ўғли, Элканаҳнинг ўғли, Маҳатнинг ўғли, Амасайнинг ўғли,36Элканаҳнинг ўғли, Йўэлнинг ўғли, Азарийаҳнинг ўғли, Зефанийаҳнинг ўғли, 37Таҳатнинг ўғли, Ассирнинг ўғли, Абиасафнинг ўғли, Кўраҳнинг ўғли, 38Изхарнинг ўғли, Қэҳатнинг ўғли, Левининг ўғли, Исроилнинг ўғли эди.39Унинг биродари Асаф, яъни унинг ўнг томонида турувчи Асаф бўлиб, у Береқийаҳнинг ўғли, Шимманинг ўғли, 40Микаэлнинг ўғли, Баасейаҳнинг ўғли, Малқийаҳнинг ўғли, 41Этнининг ўғли, Зераҳнинг ўғли, Адайаҳнинг ўғли, 42Этаннинг ўғли, Зиммаҳнинг ўғли, Шимейнинг ўғли, 43Йаҳатнинг ўғли, Гершоннинг ўғли, Левининг ўғли эди.44Чап томонда уларнинг биродарлари Мерарининг ўғиллари турар эдилар. Бу ― Этан бўлиб, у Кишнинг ўғли, Абдининг ўғли, Маллуқнинг ўғли, 45Хашабийаҳнинг ўғли, Амазийаҳнинг ўғли, Хилкийаҳнинг ўғли, 46Амзининг ўғли, Банининг ўғли, Шамернинг ўғли, 47Махлининг ўғли, Мушининг ўғли, Мерарининг ўғли, Левининг ўғли эди.48Уларнинг биродарлари левитлар Худо Уйининг Чодиридаги ҳар қандай хизматларга тайинланган эдилар.49Аҳарўн ва унинг ўғиллари эса, тамоман ёндириш қурбонгоҳида ва тутатқи тутатиш қурбонгоҳида қурбонликлар келтирар эдилар. Улар Муқаддаслар-Муқаддасидаги барча хизматларни амалга ошириш ва Худонинг қули Мусо амр этган ҳамма нарсаларда Исроилни поклаш қурбонлиги келтиришга тайинланган эдилар.50Мана булар ― Аҳарўннинг ўғиллари: унинг ўғли Элеазар, унинг ўғли Пинеҳас, унинг ўғли Абишуа, 51унинг ўғли Букки, унинг ўғли Ўззий, унинг ўғли Зерахийаҳ, 52унинг ўғли Мерайот, унинг ўғли Амарийаҳ, унинг ўғли Охитуб, 53унинг ўғли Садок, унинг ўғли Охимаас эди.54Мана бу эса уларнинг чегараларидаги қароргоҳлари бўйича уларнинг яшаш жойлари: Қэҳат қабиласидан Аҳарўннинг ўғилларига тушган қуръага кўра 55Яҳудия еридаги Хеброн ва унинг атрофидаги жойлар берилди. 56Аммо ушбу шаҳарнинг далалари ва унинг қишлоқларини Йефуннеҳнинг ўғли Калебга бердилар.57Шунингдек, паноҳ шаҳарлари бўлишлари учун Аҳарўннинг ўғилларига Хеброн ҳамда Либнаҳ ва уларнинг атрофларидаги жойлар, Йатир ҳамда Эштемоаҳ ва уларнинг атрофидаги жойлар, 58Ҳилен ва унинг атрофидаги жойлар ҳамда Дебир ва унинг атрофидаги жойлар,59Ашан ва унинг атрофидаги жойлар ҳамда Бейт-Шемеш ва унинг атрофидаги жойлар берилди. 60Бенямин қабиласидан эса паноҳ шаҳарлари бўлишлари учун Қэҳат ўғилларига Гибеаҳ ва унинг атрофидаги жойлар ҳамда Алемет ва унинг атрофидаги жойлар, Анатот ва унинг атрофидаги жойлар берилди. Уларга берилган барча шаҳарлар ўн учта шаҳар эди.61 Манашеҳнинг ярим қабиласидан Қэҳатнинг қолган ўғилларига қуръа бўйича ўнта шаҳар берилди. 62Иссохор қабиласидан, Ашер қабиласидан, Нафтали қабиласидан ҳамда Башандаги Манашеҳ қабиласидан Гершон ўғилларига, уларнинг авлодларига кўра ўн учта шаҳар берилди.63Рубен қабиласидан, Гад қабиласидан, Забулун қабиласидан Мерари ўғилларига, уларнинг авлодларига кўра қуръа бўйича ўн иккита шаҳар берилди. 64Шундай қилиб, Исроил ўғиллари левитларга шу шаҳарлар ва уларнинг атрофидаги жойлар берилди, 65яъни Яҳудо ўғилларининг қабиласидан, Шимўн ўғилларининг қабиласидан ҳамда Бенямин ўғилларининг қабиласидан юқорида номланган шаҳарлар уларга берилди.66Қэҳат ўғилларидан баъзиларига Эфрайим қабиласидан шаҳарлар берилди. 67Шундай қилиб, паноҳ шаҳарлари бўлишлари учун уларга Эфрайим тоғидаги Шеқем ва унинг атрофидаги жойлар, Гезер ва унинг атрофидаги жойлар, 68Йокмеҳам ва унинг атрофидаги жойлар, Бейт-Хўрон ва унинг атрофидаги жойлар, 69Ойжавлон ва унинг атрофидаги жойлар, Гат-Риммон ва унинг атрофидаги жойлар берилди.70Манашеҳнинг ярим қабиласидан эса уларга Онер ва унинг атрофидаги жойлар, Билеам ва унинг атрофидаги жойлар берилди. Булар Қэҳа ўғилларининг қолган авлодига берилди.71Гершоннинг ўғилларига эса Манашеҳнинг ярим қабиласидан Башандаги Голан ва унинг атрофидаги жойлар, Аштарот ва унинг атрофидаги жойлар берилди. 72Иссохор қабиласидан уларга Қедеш ва унинг атрофидаги жойлар, Даберат ва унинг атрофидаги жойлар, 73Рамўт ва унинг атрофидаги жойлар, Анем ва унинг атрофидаги жойлар берилди.74Ашер қабиласидан уларга Мишеал ва унинг атрофидаги жойлар, Абдон ва унинг атрофидаги жойлар, 75Ҳукок ва унинг атрофидаги жойлар, Реҳоб ва унинг атрофидаги жойлар берилди. 76Нафтали қабиласидан уларга Галиледаги Қедеш ва унинг атрофидаги жойлар, Ҳаммон ва унинг атрофидаги жойлар, Қиръатаим ва унинг атрофидаги жойлар берилди.77Мерарининг қолган ўғилларига эса Забулун қабиласидан Риммон ва унинг атрофидаги жойлар, Табор ва унинг атрофидаги жойлар берилди. 78Йорданнинг нариги томонида турадиган Рубен қабиласидан уларга Йерихо рўпарасида, Йорданнинг шарқий томонида саҳродаги Безер ва унинг атрофидаги жойлар, Йаҳаза ва унинг атрофидаги жойлар, 79Кедемот ва унинг атрофидаги жойлар, Мефаат ва унинг атрофидаги жойлар берилди.80Гад қабиласидан уларга Гилъаддаги Рамўт ва унинг атрофидаги жойлар, Маханайим ва унинг атрофидаги жойлар, 81Ҳешбон ва унинг атрофидаги жойлар, Йазер ва унинг атрофидаги жойлар берилди.Chapter 7
1Иссохорнинг ўғиллари тўрт нафар ― Тўло, Пувваҳ, Йашуб ва Шимрон эди. 2Тўлонинг ўғиллари Ўззий, Рафайаҳ, Йериэл, Йаҳмай, Ибсам ва Шомуил эди. Ўшалар – отаси Тўла хонадонининг бошлиқлари бўлиб, ўз авлодларида жасур одамлар эдилар. Довуднинг кунларида уларнинг сони йигирма икки минг олти юз нафар эди. 3Ўззийнинг ўғли Йезрахийаҳ эди. Йезрахийаҳнинг ўғиллари беш нафар ― Микаэл, Обадийаҳ, Йўэл ва Ишийаҳ эди. Уларнинг барчаси бошлиқ эди.4Уларнинг авлодларига кўра хонадонлари бўйича жангга тайёр бўлган ўттиз олти минг нафар лашкари бор, чунки уларнинг хотин ва ўғиллари кўп эди. 5Иссохорнинг бутун авлодлари орасида уларнинг биродарлари ― насабнома рўйхатига киритилган саксон етти минг нафар жасур киши эди.6Беняминнинг ўғиллари уч нафар ― Бела, Бехер ва Йедиаэл эди. 7Беланинг ўғиллари беш нафар ― Эзбон, Ўззий, Ўззиэл, Йеримот ва Ири эди. Улар авлодларининг бошлиқлари, жасур кишилар эдилар. Улардан йигирма икки минг ўттиз тўрт нафари насабнома рўйхатига киритилган эди.8Бехернинг ўғиллари Земираҳ, Йўаш, Элиэзер, Элиҳоэнай, Омри, Йеримот, Абийаҳ, Анатот ва Алемет эди. Буларнинг барчаси Бехернинг ўғиллари эди. 9Уларнинг авлодлари бўйича, уларнинг насл бошлиқларига кўра йигирма минг икки юз нафар жасур кишилари насабнома рўйхатига киритилган эди. 10Йедиаэлнинг ўғли Билхан эди. Билханнинг ўғиллари Йеуш, Бенямин, Эҳуд, Хенаанаҳ, Зетан, Таршиш ва Аҳишехар эди.11Йедиаэлнинг бу барча ўғиллари ўз авлодларида бошлиқлар эди. Улар жасур кишилар бўлиб, урушга чиқадиганлари ўн етти минг икки юз киши эди. 12Шуппим ва Хуппим Ирнинг ўғиллари эдилар. Хушим Аҳернинг ўғли эди.13Нафталининг Билхаҳдан бўлган ўғиллари Йаҳзиэл, Гуни, Йезер ва Шаллум эди.14Манашеҳнинг орамлик чўрисидан бўлган ўғиллари Асриэл ва Махир эди. Махир Гилъаднинг отаси эди. 15Махир Хуппим ва Шуппимнинг синглисини хотинликка олди. Унинг исми Маақаҳ эди. Иккинчи ўғлининг исми Зелофеҳад эди. Зелофеҳаднинг фақат қизлари бор эди. 16Махирнинг хотини Маақаҳ ўғил туғди ва унга Переш, деб исм қўйди, унинг укасига эса Шереш, деб исм қўйди. Унинг ўғиллари Улан ва Раҳам эди.17Уламнинг ўғли Бедан эди. Булар Манашеҳ ўғли, Махир ўғли, Гилъаднинг ўғилларидир. 18Унинг синглиси Молеқет Ишодни, Абиэзер ва Махлаҳни туғди. 19Шемиданинг ўғиллари Аҳиан, Шехем, Ликҳи ва Аниам эди.20Эфрайимнинг ўғиллари Шутелаҳ, унинг ўғли Баред, унинг ўғли Таҳат, унинг ўғли Элеадаҳ, унинг ўғли Таҳат, 21унинг ўғли Забад, унинг ўғли Шутелаҳ, Эзер ва Элеад эди. Гатнинг аҳолиси, яъни ўша ерда туғилганлар эса уларни ўлдирдилар, чунки булар уларнинг подаларини тортиб олиш учун борган эдилар. 22Уларнинг отаси Эфрайим улар учун кўп кунлар йиғлади ва унинг биродарлари уни юпатиш учун келар эдилар.23Кейин у ўз хотинининг олдига кирганида, у ҳомиладор бўлиб ўғил туғди. У унга Берийаҳ, деб исм қўйди, чунки унинг хонадонига кулфат келган эди. 24Унинг қизи Шейераҳ бўлиб, у қуйи ва юқори Бейт-Ҳўронни ҳамда Уззен-Шейераҳни қурди.25Унинг ўғли Рефаҳ ва Решеф, унинг ўғли Телаҳ, унинг ўғли Таҳан, 26унинг ўғли Лаҳдан, унинг ўғли Аммиҳуд, унинг ўғли Элишама, 27унинг ўғли Нўн, унинг ўғли Йешуа эди.28Уларнинг эгалик қилган ерлари ва яшаш жойлари – Бейт-Эл ва унинг қишлоқлари, шарқ томондан Нааран шаҳри, ғарб томондан Гезер ва унинг қишлоқлари, Шеқем ва унинг қишлоқлари эди. Уларнинг чегаралари Ғазогача ва унинг қишлоқларигача чўзилган эди. 29Манашеҳ ўғилларининг чегаралари томонидан эса Бейт-Шеан ва унинг қишлоқлари, Таанаҳ ва унинг қишлоқлари, Мегиддон ва унинг қишлоқлари, Дор ва унинг қишлоқлари эди. Бу ерларда Исроил ўғли Юсуфнинг ўғиллари яшар эдилар.30Ашернинг ўғиллари Йимнаҳ, Йишваҳ, Йишвий, Берийаҳ эди. Уларнинг синглиси Сараҳ эди. 31Берийаҳнинг ўғиллари Хебер ва Малхиэл эди. У Бирзавитнинг отаси эди. 32Хебердан Йафлет, Шомер, Хотам ва уларнинг синглиси Шуа туғилди.33Йафлетнинг ўғиллари Пасах, Бимҳал ва Ашваф эди. Булар Йафлетнинг ўғилларидир. 34Семернинг ўғиллари Аҳи, Роҳгаҳ, Йеҳуббаҳ ва Орам эди. 35Унинг биродари Хелемнинг ўғиллари Зофаҳ, Имна, Шелеш ва Амал эди.36Зофаҳнинг ўғиллари Суаҳ, Ҳарнефер, Шувол, Бери ва Имраҳ, 37Безер, Ҳод, Шамма, Шилшаҳ, Итран ва Бейера эди. 38Йетернинг ўғиллари Йефуннеҳ, Писпаҳ ва Ара эди.39Улланинг ўғиллари Арах, Ҳанниэл ва Ритсйаҳ эди. 40Ашернинг бу барча ўғиллари – авлодларининг бошлиқлари, танланган ва жасур одамлар, бош ҳокимлар эдилар. Уларнинг насабномаси рўйхатларида уруш учун қўшинга йигирма олти минг киши қайд қилинган эди.Chapter 8
1Беняминдан тўнғичи Бела, иккинчиси Ашбел, учинчиси Ахрах, 2тўртинчиси Ноқаҳ ва бешинчиси Рафа туғилди. 3Беланинг ўғиллари Аддар, Гера, Абиҳуд, 4Абишуа, Нааман, Аҳоаҳ, 5Гера, Шефуфан ва Хурам эди.6Мана булар Гибеаҳ аҳолисининг авлод бошлиқлари бўлган ва Манахатга кўчириб кетилган Эҳуднинг ўғиллари – 7Нааман, Ахийаҳ ва уларни кўчириб кетган Герадир. Герадан Ўззаҳ ва Ахиҳуд туғилди.8Шегараим ўз хотинлари Хушим ва Баҳарани қўйиб юборганидан сўнг, ундан Мўаб ерида фарзандлар туғилди. 9Унинг хотини Ҳодешдан Йўбоб, Зибиа, Меша, Милкўм, 10Йеуз, Шақийаҳ ва Мирмаҳ туғилди. Ушбу унинг ўғиллари эса авлодларининг бошлиқлари эдилар. 11Унинг хотини Хушимдан Абитуб ва Элпаал туғилди.12Элпаалнинг ўғиллари Эбер, Мишам ва Семер эди. Семер эса Ўно ва Лод шаҳрини ҳамда унинг қишлоқларини қурган эди. 13Яна Элпаалнинг ўғиллари Берийаҳ ва Шема эди. Улар Ойжавлон аҳолисининг авлод бошлиқлари эдилар. Улар Гат аҳолисини қувиб юбордилар.14Аҳийо, Шашақ ва Йеримот, 15Зебадийаҳ, Арад, Эдер, 16Микаэл, Испаҳ ва Йоқа – булар Берийаҳнинг ўғилларидир. 17Зебадийаҳ, Мешуллам, Хизқий, Хебер, 18Ишмерай, Излийаҳ ва Йўбоб – булар Элпаалнинг ўғилларидир.19Йаким, Зихрий, Забди, 20Элиэнай, Зиллетай, Элиэл, 21Адайаҳ, Бераийаҳ ва Шимраф – булар Шимейнинг ўғилларидир.22Ишпан, Эбер, Элиэл, 23Абдон, Зихрий, Ханан, 24Ҳананийаҳ, Элам, Антотийаҳ, 25Ифдейаҳ ва Пенуэл – булар Шашақнинг ўғилларидир.26Шамшерай, Шехарийаҳ, Аталйаҳ, 27Йаресийаҳ, Элийаҳ ва Зихрий – булар Йерохамнинг ўғилларидир. 28Булар авлодларнинг бошлиқлари, ўз наслларининг боши бўлган кишилар эдилар. Улар Йерусалимда яшар эдилар.29Гибъўнда гибъўнликларнинг отаси яшар эди, унинг хотинининг исми Маақаҳ эди. 30Унинг тўнғич ўғли Абдон, ундан кейин Зур, Киш, Баал, Надаб, 31Гедор, Аҳийо, Зақер ва Миклот эди.32Миклотдан Шимейаҳ туғилди. Улар ўз биродарлари билан бирга Йерусалимда, биродарларининг ёнида яшар эдилар. 33Нердан Киш туғилди. Кишдан Шоул туғилди. Шоулдан Йўнатан, Малкишуа, Абинадаб ва Эшбаал туғилди. 34Йўнатаннинг ўғли Мериб-Баал эди. Мериб-Баалдан Микаҳ туғилди.35Микаҳнинг ўғиллари Питон, Мелеқ, Тареа ва Ахаз эди. 36Ахаздан Йеҳоадаҳ туғилди. Йеҳоадаҳдан Алемет, Азмавет ва Зимри туғилди. Зимридан Мотса туғилди . 37Мотсадан Бинеа туғилди. Унинг ўғли Рафа, унинг ўғли Эласаҳ, унинг ўғли Азел эди.38Азелнинг олти нафар ўғли бўлиб, уларнинг исмлари Азрикам, Боқру, Исмоил, Шеарийаҳ, Обадийаҳ ва Ханан эди. Уларнинг барчаси Азелнинг ўғиллари эдилар. 39Унинг биродари Эшеқнинг ўғиллари – унинг тўнғичи Улам, иккинчиси Йеуш, учинчиси Элифелет эди. 40Уламнинг ўғиллари жасур, камондан отадиган, кўп ўғиллару набираларга эга бўлган кишилар бўлиб, улар бир юз эллик нафар эдилар. Уларнинг барчаси Беняминнинг ўғиллари эдилар.Chapter 9
1Шундай қилиб, бутун Исроил ўзининг насабномасида қайд қилинган эди. Мана, улар Исроил подшоҳларининг китобида ёзилган. Яҳудийлар эса ўзларининг қонунбузарликлари учун Бобилга кўчириб кетилдилар. 2Исроил шаҳарларида, ўзларининг эгалик жойларида яшаган биринчи аҳолиси – исроилликлар, руҳонийлар, левитлар ва нетинимлар эдилар. 3Йерусалимда Яҳудо, Бенямин, Эфрайим ва Манашеҳ ўғилларидан баъзилари яшар эдилар:4Яҳудонинг ўғли Перез ўғилларидан бўлган Бани ўғли, Имри ўғли, Омри ўғли, Аммиҳуднинг ўғли Уфай, 5Шилўҳ ўғилларидан тўнғич Асаҳийаҳ ва унинг ўғиллари, 6Зераҳ ўғилларидан Йеуэл ва уларнинг олти юз тўқсон нафар биродари,7Бенямин ўғилларидан Сенуйаҳ ўғли, Годавийаҳ ўғли, Мешулламнинг ўғли Саллу, 8Йерохамнинг ўғли Ибнейаҳ ва Михри ўғли, Ўззийнинг ўғли Элаҳ ва Ибнийаҳ ўғли, Реҳуэл ўғли, Шефатийаҳнинг ўғли Мешуллам 9ҳамда уларнинг авлодлари бўйича биродарлари, тўққиз юз эллик олти нафар киши Йерусалимда яшар эди. Бу барча кишилар ўз авлодларида наслларининг бошлиқлари эдилар.10Руҳонийлардан эса Йедайаҳ, Йеҳоиариб, Йахин, 11Худонинг уйида бошқарувчи Охитуб ўғли, Мерайот ўғли, Садок ўғли, Мешуллам ўғли, Хилкийаҳнинг ўғли Азарийаҳ ва12Малқийаҳ ўғли, Пашур ўғли, Йерохамнинг ўғли Адайаҳ ҳамда Иммер ўғли, Мешиллемет ўғли, Мешуллам ўғли, Йаҳзераҳ ўғли, Адиэлнинг ўғли Маасай, 13шунингдек, уларнинг биродарлари, ўз наслларининг бошлиқлари, бир минг етти юз олтмиш нафар киши Йерусалимда яшар эди. Улар Худо уйининг хизмат ишларида жуда қобилиятли кишилар эдилар.14Левитлардан эса – Мерари ўғилларидан Хашабийаҳ ўғли, Азрикам ўғли, Ҳашшубнинг ўғли Шемайаҳ, 15Бакбакар, Ҳереш, Галал ва Асаф ўғли, Зихрий ўғли, Миханинг ўғли Маттанийаҳ 16ҳамда Йедутун ўғли, Галал ўғли, Шемайаҳнинг ўғли Обадийаҳ ва Нетофатдаги қишлоқларда яшовчи Элканаҳ ўғли, Осо ўғли Береқийаҳ Йерусалимда яшар эди.17Дарвозабонлардан эса Шаллум, Аккуб, Талмон, Ахиман ва уларнинг биродарлари яшар эди. Шаллум бошлиқ эди. 18Шарқ томондаги подшоҳнинг дарвозаларида ҳозиргача ушбу дарвозабонлар Левининг ўғилларига тегишли бўлган қоровулликни қиладилар. 19Кўраҳ ўғли, Абиасаф ўғли, Қоренинг ўғли Шаллум ва унинг авлодидан биродарлари ўзларининг хизмат вазифасига кўра Муқаддас Чодирнинг остонасида қоровулликда турар эдилар. Уларнинг оталари эса, Раббий қароргоҳининг кириш қисмида қоровулликда турар эдилар.20Элеазарнинг ўғли Пинеҳас уларнинг устидан бошлиқ эди. Раббий эса у билан бирга эди. 21Мешелемийаҳнинг ўғли Закарийаҳ Йиғин Чодирининг эшиги олдида дарвозабон эди.22Эшикларда дарвозабонликка танланганларнинг барчаси икки юз ўн икки нафар эди. Улар ўзларининг қишлоқлари бўйича насабнома рўйхатига киритилган эдилар. Довуд ва пайғамбар Шомуил уларни содиқликлари учун тайинлаган эди. 23Улар ва уларнинг ўғиллари Муқаддас Чодир уйининг олдида, яъни Раббий уйининг эшиклари ёнида қоровул эдилар. 24Қоровуллар тўрттала томонда – шарқ, ғарб, шимол ва жануб томонларда турар эдилар.25Уларнинг биродарлари ўз қишлоқларида яшар эдилар. Уларнинг олдиларига вақти‑вақти билан етти кунга келиб турар эдилар. 26Дарвозабонларнинг ушбу тўрт нафар бошлиғи, Леви қабиласидан бўлиб, содиқ кишилар эдилар. Улар Худо уйининг хазина ва омборхоналари устидан назорат қилдилар. 27Улар тунни ҳам Худо уйининг атрофида ўтказар эдилар, чунки қоровуллик қилиш уларга юкланган эди. Улар ҳар эрталаб эшикларни очишлари керак эди.28Улардан баъзилари хизмат идишларига масъул қилиб қўйилган эдилар, улар идишларни ҳисоблаб қабул қилишар ва ҳисоблаб топширишар эди. 29Улардан бошқаларига бошқа идишлар ва барча муқаддас буюмлар: аъло сифатли ун, шароб, мой, ладан ва хушбўй тутатқилар топширилган эди.30Руҳоний ўғилларидан баъзи бирлари хушбўй моддалардан хушбўй мой тайёрлар эдилар. 31Леви қабиласидан Кўраҳ авлодидан Шаллумнинг тўнғичи бўлмиш Маттатийаҳ товаларда тайёрланадиган нарсаларга масъул эди. 32Қэҳат ўғилларидан бўлган уларнинг биродарларидан баъзиларига ҳар шаббат куни тақдим этиш учун тақдим нонларини тайёрлаш юклатилган эди.33Левитларнинг авлодларида бошлиқ бўлган қўшиқчилар эса маъбаднинг хоналаридаги ишлардан озод эдилар, чунки улар туну кун ўзларининг санъатлари билан шуғулланишлари керак эди. 34Левитларнинг ушбу авлод бошлиқлари ўзларининг наслларида бошлиқлар эдилар. Улар Йерусалимда яшар эдилар.35Гибъўнда эса қуйидагилар яшар эдилар: Гибъўннинг отаси Йеҳиэл (унинг хотинининг исми Маақаҳ эди), 36унинг тўнғич ўғли Абдон, ундан кейин Зур, Киш, Баал, Нер, Надаб, 37Гедор, Аҳийо, Закарийаҳ ва Миклотдир.38Миклот Шимеамни дунёга келтирди. Улар ўз биродарлари билан бирга Йерусалимда биродарлари ёнида яшар эдилар. 39Нердан Киш туғилди. Кишдан Шоул туғилди. Шоулдан Йўнатан, Малкишуа, Абинадаб ва Эшбаал туғилди. 40Йўнатаннинг ўғли Мериб-Баал эди. Мериб-Баалдан Микаҳ туғилди.41Микаҳнинг ўғиллари Питон, Мелеқ, Тареа ва Ахаз эди. 42Ахаздан Йараҳ туғилди. Йараҳдан Алемет, Азмавет ва Зимри туғилди. Зимридан Мотса туғилди. 43Мотсадан Бинеа туғилди. Унинг ўғли Рафа, унинг ўғли Эласаҳ, унинг ўғли Азел эди. 44Азелнинг олти нафар ўғли бўлиб, уларнинг исмлари Азрикам, Боқру, Исмоил, Шеарийаҳ, Обадийаҳ ва Ханан эди. Уларнинг барчаси Азелнинг ўғиллари эдилар.Chapter 10
1Пелиштликлар Исроилга қарши уруш қилдилар, исроилликлар пелиштликлардан қочиб кетдилар ва Гилбоаҳ тоғида қуладилар. 2Пелиштликлар Шоул ва унинг ўғиллари ортидан таъқиб қилиб, Шоулнинг ўғиллари Йўнатанни, Абинадабни, Малхкишуани ўлдирдилар. 3Шоулга қарши бўлган уруш кучайди, камончилар унга ташландилар ва уни камончилар яраладилар.4Шунда Шоул ўзининг қурол ташувчисига: “Ўз қиличингни яланғочлагин. Бу хатна қилинмаганлар келиб, мени ҳақоратламасликлари учун қиличингни менга санчгин”,- деди. Аммо қурол ташувчининг бундай қилишга ҳадди сиғмади, чунки у жуда қўрқиб қолган эди. Шунда Шоул қилични олиб, унинг устига йиқилди.5Унинг қурол ташувчиси Шоулнинг ўлганини кўрганида, ўзи ҳам қилич устига йиқилди ва ўлди. 6Шундай қилиб, Шоул ва унинг уч нафар ўғли ҳам ўлди. У билан бирга унинг бутун хонадони ҳалок бўлди.7Водийда бўлган исроилликлар ҳамманинг қочиб кетаётганини, Шоул ва унинг ўғиллари ўлганини кўрганларида, ўз шаҳарларини қолдириб, қочиб кетдилар. Пелиштликлар эса келиб, уларга жойлашдилар. 8Пелиштликлар эртаси куни ўлдирилганларни талон-тарож қилиш учун келганларида, Гилбоаҳ тоғида қулаган Шоулни ҳамда унинг ўғилларини топдилар.9Улар уни ечинтириб, бошини ва унинг қуролини олдилар. Бу ҳақида бутлари қаршисида ва халқ олдида эълон қилиш учун Пелишт ери бўйлаб элчиларни юбордилар. 10Улар унинг қуролини ўз худоларининг уйига жойлаштирдилар ва унинг бошини Дагон бутхонасига санчиб қўйдилар.11Гилъаддаги бутун Йобешнинг аҳолиси пелиштликлар Шоулни нима қилганларининг барчасини эшитди. 12Шунда барча жасур кишилар кўтарилиб, Шоул ва унинг ўғилларининг таналарини олдилар, уларни Йобешга келтирдилар. Шунда уларнинг суякларини Йобешдаги эман дарахти остига кўмиб, етти кун рўза тутдилар.13Шундай қилиб, Шоул Раббий қаршисида қилган ўзининг қонунбузарлиги туфайли ўлди, чунки у Раббийнинг сўзларига амал қилмай, ўликларнинг руҳини чақирувчига саволлар билан мурожат қилди, 14Раббийдан эса сўрамади. Шунинг учун ҳам У уни ўлдирди ва шоҳликни Йишийнинг ўғли Довудга топширди.Chapter 11
1Бутун Исроил Хеброн шаҳрига, Довуднинг олдига йиғилиб, дедилар: “Мана, бизлар сизнинг суягингиз ва танангизмиз. 2Кечаги ва олдинги кунларда, ҳали Шоул подшоҳ бўлганида, сиз Исроилни киргизиб, чиқарар эдингиз ва Раббий сизнинг Худойингиз сизга: Сен Менинг халқим Исроилни боқасан ва Менинг халқим Исроилга бошлиқ бўласан,- деган эди”. 3Шунинг учун Исроилнинг барча оқсоқоллари Хебронга, подшоҳнинг олдига келдилар. Довуд эса Хебронда Раббийнинг юзи қаршисида улар билан аҳд тузди. Улар Раббийнинг Шомуил орқали айтган сўзи бўйича Довудни Исроил устидан подшоҳликка мойладилар.4Шунда Довуд ва бутун Исроил Йерусалимга, яъни Ябусга борди. У ерда ўша ернинг аҳолиси бўлган ябусликлар яшар эди. 5Ябус аҳолиси Довудга: “Сен бу шаҳарга кирмайсан”,- дедилар. Лекин Довуд Сион қалъасини қўлга киритди. Бу Довуд шаҳридир. 6Сўнг Довуд: “Ким ябусликларни биринчи бўлиб қириб ташласа, ўша бошлиқ ва лашкарбоши бўлади”,- деди. Ҳаммадан биринчи Зеруйаҳнинг ўғли Йўаб кириб борди ва бошлиқ бўлди.7Довуд ўша қалъада яшар эди, шунинг учун ҳам уни “Довуд шаҳри”, деб атар эдилар. 8У Миллодан бошлаб бутун атрофга айлантириб шаҳар қурди, Йўаб эса шаҳарнинг қолган қисмини таъмирлади. 9Шундай қилиб, Довуд янада ва янада юксалиб борди, чунки Қўшинлар Худованди у билан бирга эди.10Мана – Раббийнинг Исроил ҳақидаги сўзи бўйича Давидни подшоҳ қилиш учун бутун Исроил билан бирга ҳаракат қилган ва Довуднинг шоҳлигида кучли бўлган сардорларнинг сони, 11яъни Довуднинг жасур кишиларининг сони: ўттиз нафар ушбу жасурнинг бошлиғи – Ҳахмоннинг ўғли Йашобеам. У ўз найзасини уч юз кишига қарши улоқтириб, уларни бир зарбада шикастлади.12Ундан кейин уч нафар энг жасурдан бири – ахохлик Додонинг ўғли Элеазар. 13Пелиштликлар урушга йиғилган жойда, Пасдаммимда у Довуд билан бирга эди. Ўша ердаги даланинг бир қисмига арпа экилган эди. Халқ пелиштликлардан қочиб кетди. 14Аммо улар ўша даланинг ўртасида туриб, уни ҳимоя қилдилар ва пелиштликларни қириб ташладилар. Раббий уларга буюк ғалаба берди.15Пелиштликларнинг қўшини Рафаликлар водийсида қароргоҳ қурганида, ўттиз нафар сардорлардан ушбу уч нафар бошлиқ Адуллам ғорига, Довуднинг олдига қояга чиқдилар. 16Ўша вақтда Довуд мустаҳкамланган жойда бўлиб, пелиштликларнинг қўшини эса Бейт-Леҳемда эди. 17Довуд ўртанди ва у: “Эҳ, қани эди, кимдир менга Бейт-Леҳем дарвозаси олдидаги қудуқдан сув ичирса эди!”- деди.18Шунда бу уччалови пелиштликлар қароргоҳини ёриб ўтдилар ва дарвоза ёнидаги Бейт-Леҳем қудуғидан сув тортиб олиб, Довудга келтирдилар. Аммо Довуд уни ичишни хоҳламади ва уни Раббийнинг шарафига тўкиб ташлади. 19У: “Мени бундай қилишимдан Худо мени асрасин! Ўз жонларини хавфга қўйган бу кишиларнинг қонини ичаманми? Чунки улар ўз жонларини хавф остига қўйиб, бу сувни олиб келдилар”,- деди. Шунинг учун у сувни ичишни хоҳламади. Мана, бу уч нафар жасур нималар қилдилар.20Йўабнинг биродари Абишай эса ушбу уччаласининг ичида бошлиқ эди. У ўз найзаси билан уч юз кишини ўлдирди ва у уччаласининг орасида шуҳратга эга эди. 21У уччаласининг орасида ҳурматли ва уларнинг бошлиғи бўлди, лекин у ушбу уччаласига тенг келмас эди.22Кабзеиллик Йеҳойаданинг ўғли Бенайаҳ жасур киши бўлиб, кўп буюк ишлар қилган эди. У мўаблик Ариэлнинг икки нафар ўғлини ўлдирди ва қор пайтида пастга тушиб, ўрадаги шерни ўлдирди. 23У бўйи беш тирсак бўлган улкан мисрлик кишини ўлдирди. Мисрликнинг қўлида тўқувчининг асбоби каби найзаси бор эди. У эса таёқ билан унга яқин келди ва мисрликнинг қўлидан найзани тортиб олиб, уни ўзининг найзаси билан ўлдирди.24Мана, Йеҳойаданинг ўғли Бенайаҳ нималар қилди. У ушбу уччала жосур кишининг орасида шуҳратга эга эди. 25Мана, у ўттиз кишининг орасида шуҳратга эга эди, аммо ушбу уччаласига тенг келмас эди. Довуд уни ўз қўриқчиларининг устидан тайинлади.26Жангчилардан жасурлари қуйидагилар эди: Йўабнинг укаси Асаҳел, бейт-леҳемлик Додо ўғли Элҳанан, 27ҳародлик Шаммаҳ, пелонлик Ҳелез, 28текойлик Иккеш ўғли Ираҳ, анатотлик Абиэзер, 29хушатлик Сиббикай, ахохлик Илай,30нетофатлик Махарай, нетофатлик Баанаҳ ўғли Ҳелед, 31Бенямин ўғилларига тегишли бўлган Гибеаҳдаги Рибай ўғли Иттай, 32Нахле-Гаҳашдаги Ҳурай, арбатлик Абиэл, 33барҳумлик Азмавет, шаалбонлик Элийаҳба,34гизонлик Ҳашемнинг ўғиллари – герарлик Шагенинг ўғли Йўнатан, 35герарлик Сақарнинг ўғли Аҳиам, Урнинг ўғли Элифал, 36мехератлик Ҳефер, пелонлик Ахийаҳ, 37кармеллик Ҳезро, Эзбайнинг ўғли Наарай,38Натаннинг биродари Йўэл, Ҳаггернинг ўғли Мибҳар, 39аммўнлик Зелек, Зеруйаҳ ўғли Йўабнинг қурол ташувчиси бўлган бейеротлик Нахарай, 40йитрилик Ира, йитрилик Гареб, 41хетлик Урийаҳ, Аҳлайнинг ўғли Забад,42Рубен қабиласининг бошлиғи рубенлик Шизанинг ўғли Адина ва у унинг ўттизта жангчиси, 43Маақаҳнинг ўғли Ханан, митнилик Йошафат, 44аштеротлик Ўззийаҳ, ароэрлик Хотамнинг ўғиллари Шама ва Йеҳиэл,45Шимрийнинг ўғли Йедиаэл ва унинг биродари тизилик Йоқа, 46махавлик Элиэл ва Элнаамнинг ўғиллари Йерибай ҳамда Йошавийаҳ, мўаблик Ифмаҳ, 47Элиэл, Обед ва мезобалик Йасиэл.Chapter 12
1Довуд Кишнинг ўғли Шоулдан яшириниб юрганида, Довудга жангда ёрдам беришлари учун Зиклагга, унинг олдига жасур кишилар келдилар. 2Улар камон билан қуролланган, ўнг ва чап қўл билан палақмондан тош улоқтирувчи, камондан ўқ отувчи кишилар бўлиб, Бенямин авлодидан, Шоулнинг қариндошлари эдилар.3Уларнинг бошлиғи Аҳиэзер ва ундан кейин Йоаш бўлиб, улар гибеаҳлик Шемааҳнинг ўғиллари эдилар. Кейин Азмаветнинг ўғиллари Йезиэл ва Пелет, анатотлик Беракаҳ ва Йеҳу, 4яна ўттиз кишининг орасида жасур бўлган ва ўттиз кишининг устидан бошчилик қилган гибъўнлик Ишмайаҳ, гедералик Йермийаҳ, Йаҳазиэл, Йоҳанан ва Йозабад,5Элузай, Йеримот, Беалийаҳ, Шемарийаҳ, харуфлик Шефатийаҳ, 6Кўраҳ авлодидан бўлган Элканаҳ, Ишийаҳ, Азариэл, Йоэзер, Йашобеам, 7гедорлик Йероҳамнинг ўғиллари Йоэлаҳ ва Зебадийаҳ.8Гад қабиласидан бўлган, қалқон ва найзалар билан қуролланган жанговар ва жасур кишилар ҳам Довуднинг олдига, саҳродаги мустаҳкамланган жойга келдилар.9Биринчиси Эзер, иккинчиси Обадийаҳ, учинчиси Элиаб, 10тўртинчиси Мишманнаҳ, бешинчиси Йермийаҳ, 11олтинчиси Аттай, еттинчиси Элиэл, 12саккизинчиси Йоҳанан, тўққизинчиси Элзабад, 13ўнинчиси Йермийаҳ, ўн биринчиси Махбаннай эди.14Улар Гаднинг ўғилларидан бўлиб, лашкарбошилар эдилар: кичиги юзбоши, каттаси мингбоши эди. 15Улар биринчи ойда, Йорданнинг ўз қирғоқларидан тошадиган вақтида уни кечиб ўтдилар ва водийнинг шарқ ҳамда ғарб томонида яшовчиларнинг барчасини қувиб юбордилар.16Бенямин ва Яҳудо ўғилларидан баъзилари ҳам Довуднинг олдига мустаҳкамланган жойга келдилар. 17Довуд уларга пешвоз чиқиб, уларга: “Агар сизлар менга ёрдам бериш учун менинг олдимга тинчлик билан келган бўлсангизлар, унда менинг юрагим сизлар билан бирлашсин. Агар менинг қўлларимда айбим бўлмаса ҳам, сизлар айёрлик билан мени душманларимга топшириш учун келган бўлсангизлар, унда оталаримизнинг Худоси буни кўриб, ҳукм қилсин”,- деди.18Шунда Худонинг руҳи ўттиз кишига бошлиқ бўлган Амасайни қамраб олди ва у: “Эй, Довуд, сизга тинчлик бўлсин. Эй, Йишийнинг ўғли, биз сиз томондамиз. Сиз ва сизнинг ёрдамчиларингизга тинчлик бўлсин, чунки Худойингиз сизга ёрдам бермоқда”,- деди. Шунда Довуд уларни қабул қилди ва уларни лашкарбоши қилиб тайинлади.19Довуд пелиштликлар билан бирга Шоулга қарши жанг қилиш учун бораётганида, Манассеҳнинг қабиласидан баъзилари у томонга ўтдилар. Лекин Довуд пелиштликларга ёрдам бермади, чунки пелиштликларнинг ҳокимлари маслаҳатлашиб: “У бизнинг бошимизни хавфга қўйиб, ҳукмдори Шоул томонга ўтиб кетади”,- деб уни жўнатиб юбордилар. 20У Зиклагга қайтаётганида, у томонга Манашеҳ авлодидан, Манашеҳнинг мингбошилари: Аднаҳ, Йозабад, Йедиаэл, Микаэл, Йозабад, Элиҳу ва Зиллетай ўтдилар.21Улар рақиб тўдаларига қарши жангда Довудга ёрдам берар эдилар, чунки уларнинг барчаси жасур ва қўшинда бошлиқлар эдилар. 22Шундай қилиб, ҳар куни Довуднинг олдига ёрдам бериш учун келаверишди, шунда унинг қўшини Худонинг қўшини каби улкан бўлди.23Мана, Раббийнинг сўзи бўйича Шоулнинг подшоҳлигини Довудга топшириш учун Хебронга, унинг олдига келган қўшиннинг бошлиқларининг сони: 24Қалқон ва найза кўтариб юрадиган, жангга тайёр Яҳудо ўғилларидан – олти минг саккиз юз киши, 25Шимўн ўғилларидан, жасур кишилардан – етти минг бир юз киши,26Леви ўғилларидан – тўрт минг олти юз киши, 27Аҳарўннинг қабиласидан – ҳоким Йеҳойада ва у билан бирга уч минг етти юз киши, 28жасур йигит Садок ва унинг авлодидан – йигирма икки нафар бошлиқ,29Шоулнинг қариндошлари Бенямин ўғилларидан – уч минг киши (лекин беняминликлардан кўпчилиги ҳали Шоул хонадони томонда эдилар), 30ўз авлодларида таниқли ва жасур бўлган Эфрайим ўғилларидан – йигирма минг саккиз юз киши, 31Довудни подшоҳ қилишга бориш учун номма-ном чақирилган Манашеҳнинг ярим қабиласидан – ўн саккиз минг киши,32Исроил нимани қачон қилиши кераклигини биладиган Иссохорнинг доно ўғилларидан – икки юз нафар бошлиқ (уларнинг барча биродарлари уларнинг сўзларига амал қилар эдилар), 33ҳар қандай жанговар қуроллар билан қуролланган, сафдаги якдил жангга тайёр бўлган Забулун қабиласидан – эллик минг киши,34Нафтали қабиласидан – минг нафар бошлиқ ва улар билан бирга қалқон ва найзалари бўлган ўттиз етти минг киши, 35урушга тайёр бўлган Дан қабиласидан – йигирма саккиз минг олти юз киши,36урушга тайёр бўлган Ашер қабиласидан – қирқ минг жангчи, 37Йорданнинг нариги томонидан келган, ҳар қандай жанговар қуроллари бўлган Рубен ва Гад қабиласидан, ҳамда Манашеҳнинг ярим қабиласидан – бир юз йигирма минг киши эди.38Бу барча саф тортган жангчилар бор қалблари билан Довудни бутун Исроил устидан подшоҳ қилиш учун Хебронга келдилар. Довудни подшоҳ қилиш учун Исроилнинг барча қолган кишилари ҳам якдил эдилар. 39Ўша ерда улар Довуднинг олдида уч кун бўлдилар, еб-ичдилар, чунки уларнинг биродарлари улар учун ҳаммасини тайёрлаб қўйган эдилар. 40Бундан ташқари, уларга яқин бўлганлар ҳам, ҳатто Иссохор, Забулун ва Нафтали қабиласигача эшакларда, туяларда, хачирларда, ҳўкизларда барча егуликларни, яъни ун, анжир, узум, шароб, мойни ҳамда кўплаб катта ва кичик қорамолни келтирар эдилар, чунки Исроилда хурсандчилик пайти эди.Chapter 13
1Довуд мингбошилар, юзбошилар ва барча бошлиқлар билан маслаҳатлашди. 2Довуд Исроилнинг бутун йиғинига деди: “Агар бу сизларга маъқул бўлса ва бунда Худойимиз Раббийнинг иродаси бўлса, Исроилнинг бутун ери бўйлаб барча жойларга, қолган биродарларимизга элчиларни юборамиз. Шунингдек, улар билан бирга руҳонийлар ва левитларнинг олдига, уларнинг шаҳарлару қишлоқларига элчиларни юборамиз, токи улар бизнинг олдимизга йиғилсинлар. 3Ўзимизнинг олдимизга эса Худойимизнинг Аҳд Киботини яна олиб келамиз, чунки Шоулнинг кунларида биз уни изламадик”. 4Шунда бутун йиғин: “Худди шундай бўлсин”,- деди, чунки бу иш бутун халқнинг нигоҳида тўғри эди.5Шундай қилиб, Довуд Худонинг Аҳд Киботини Қиръат-Йеаримдан олиб келиш учун Мисрдаги Шихордан то Ҳаматнинг кириш қисмигача бутун Исроилни йиғди. 6Керубларда ўтирган Раббий Худонинг номи билан аталган Аҳд Киботини Қиръат-Йеаримдан олиб келиш учун Довуд ҳамда бутун Исроил Яҳудиядаги Қиръат-Йеаримга борди.7Улар Худонинг Аҳд Киботини Абинадабнинг уйидан янги аравада олиб кетишди. Ўззаҳ ва Аҳийо аравани ҳайдаб борар эди. 8Довуд ва бутун Исроил эса, Худонинг олдида қўбизлар, ғижжаклар, доиралар, жарангдор зиллар ва карнайлар чалиб, куйлаб, бор кучлари билан рақсга тушар эдилар.9Улар Хидоннинг хирмонига етиб келганларида, Ўззаҳ Аҳд Киботини ушлаб қолиш учун қўлини узатди, чунки уни буқалар энгаштириб қўйган эдилар. 10Лекин Раббийнинг ғазаби Ўззаҳга қарши алангаланди ва у қўлини Киботига узатгани учун уни шикастлади. У эса ўша ернинг ўзида Худонинг юзи олдида ўлди. 11Раббий Ўззаҳни ўлдиргани учун Довуд қайғуга тушди. Шу сабабли, у жойни “Ўззаҳнинг ҳалокати”, деб атади. У жой ҳозиргача шундай номланади.12Довуд ўша куни Раббийдан қўрқиб: “Мен қандай қилиб Раббийнинг Аҳд Киботини ўз уйимга олиб кираман?”- деди. 13Довуд Киботини ўзининг уйига, Довуд шаҳрига олиб бормади, бироқ уни гетлик Обед-Эдомнинг уйи томонга бурди. 14Худонинг Аҳд Киботи Обед-Эдомнинг хонадонида, унинг уйида уч ой қолди ва Раббий Обед-Эдомнинг хонадонини ҳамда унинг ҳамма нарсасига барака ато қилди.Chapter 14
1Тир подшоҳи Хирам, Довудга уй қуриш учун унинг олдига элчиларни, кедр дарахтларини, тош йўнувчиларни ҳамда дурадгорларни юборди. 2Довуд Раббий уни Исроил устидан подшоҳ қилиб мустаҳкамлаганини ва Унинг халқи Исроил ҳақи унинг подшоҳлиги баланд кўтарилганини англаб етди.3Шунда Довуд Йерусалимда яна кўп хотин олди. Довуддан яна кўп ўғил ва қизлар туғилди. 4Мана булар ― Йерусалимда ундан туғилган болаларининг исмлари: Шаммуайаҳ, Шобаб, Натан, Сулаймон, 5Ибҳар, Элишуа, Элифелет, 6Ногаҳ, Нефег, Йафийаҳ, 7Элишама, Беэлиада ва Элифалет.8Пелиштликлар Довудни бутун Исроил устидан подшоҳликка мойланганини эшитганларида, барча пелиштликлар Довудни излаш учун кўтарилдилар. Довуд бу ҳақида эшитиб, уларга қарши борди. 9Пелиштликлар келиб, Рафаликлар водийсида жойлашдилар.10Довуд Раббийдан сўраб: “Мен пелиштликларга қарши борайми? Сен уларни менинг қўлларимга топширасанми?”- деди. Раббий унга: “Боргин ва Мен уларни сенинг қўлларингга топшираман”,- деди. 11Шундай қилиб, улар Баал-Перазимга бордилар ва ўша ерда Довуд уларни қириб ташлади. Довуд: “Сув ёриб ўтганидек, Раббий менинг қўлим билан душманларимни синдирди”,- деди. Шунинг учун ҳам улар ўша жойни “Баал-Перазим”, деб номладилар. 12Пелиштликлар ўша ерда ўз худоларини қолдирдилар, Довуд буйруқ берди ва улар оловда ёндирилди.13Пелиштликлар яна келиб, водий бўйлаб жойлашдилар. 14Довуд Худодан яна сўради ва Худо унга деди: “Уларга тўғри бормагин. Уларни четлаб ўтиб, уларга тутзор томондан боргин.15Тутзор тепасида қадам товушларини эшитганингда, ўшанда жангга отлангин, чунки Худо пелиштликларнинг қўшинини қириб ташлаш учун сендан олдинда бораётган бўлади”. 16Довуд, Худо унга буюрганидек қилди ва улар пелиштликларнинг қўшинини Гибъўндан Газергача қириб ташладилар. 17Довуднинг номи барча юртлар бўйлаб тарқалди ва Раббий уни барча халқлар учун даҳшатли қилди.Chapter 15
1Довуд ўзига Довуд шаҳрида уйлар қурди ва Худонинг Аҳд Киботи учун жой тайёрлаб, у учун Чодир қилди. 2Сўнг Довуд: “Левитлардан бўлак ҳеч ким Худонинг Аҳд Киботини кўтариб юриши мумкин эмас, чунки Раббий уларни Худонинг Аҳд Киботини кўтариб юриш ва Унга абадий хизмат қилиш учун танлаган”,- деди. 3Довуд Раббийнинг Аҳд Киботини унга тайёрлаган жойга олиб келиш учун бутун Исроилни Йерусалимга йиғди.4Довуд Аҳарўннинг ўғиллари ва левитларни чақирди: 5Қэҳат ўғилларидан бошлиқ бўлган Уриэл ва унинг бир юз йигирма нафар биродарини, 6Мерари ўғилларидан бошлиқ бўлган Асаҳийаҳ ва унинг икки юз йигирма нафар биродарини,7Гершом ўғилларидан бошлиқ бўлган Йўэл ва унинг бир юз ўттиз нафар биродарини, 8Элизафан ўғилларидан бошлиқ бўлган Шемайаҳ ва унинг икки юз нафар биродарини, 9Хеброн ўғилларидан бошлиқ бўлган Элиэл ва унинг саксон нафар биродарини, 10Узиэл ўғилларидан бошлиқ бўлган Аминадаб ва унинг бир юз ўн икки нафар биродарини чақирди.11Довуд руҳонийлар Садок ва Абиатарни, левитлар Уриэл, Асаҳийаҳ, Йўэл, Шемайаҳ, Элиэл ва Аминадабни чақириб, 12уларга деди: “Эй, левит авлодларининг бошлиқларисизлар, ўзларингизни ҳам, биродарларингизни ҳам покланглар ҳамда мен Исроилнинг Раббий Худосининг Киботи учун тайёрлаган жойга уни олиб келинглар.13Чунки олдинги сафар буни сизлар қилмаганингиз сабабли, биз Раббий Худойимизни излашимиз керак бўлганидек изламаганимиз учун У бизни шикастлади”. 14Шундай қилиб, руҳонийлару левитлар Исроилнинг Раббий Худосининг Киботини олиб келиш учун ўзларини покладилар. 15Раббийнинг сўзи бўйича Мусо амр этганидек, левитларнинг ўғиллари Худонинг Киботини елкаларида ходалар билан кўтариб бордилар.16Довуд левитларнинг бошлиқларига мусиқий асбоблар, ғижжаклар, қўбизлар ва жарангдор зиллар чалиб, баланд овозда қувонч садосини чиқариш учун қўшиқчиларни тайинлашни буюрди. 17Шундай қилиб, левитлар Йўэлнинг ўғли Ҳеманни ва унинг биродарларидан Береқийаҳнинг ўғли Асафни, Мерари ўғилларидан эса Кушайаҳнинг ўғли Этанни тайинладилар. 18Улар билан бирга иккинчи ўриндаги биродарлари: Закарийаҳ, Бен, Йаҳазиэл, Шемирамот, Йехиэл, Унни, Элиаб, Бенайаҳ, Маасейаҳ, Маттатийаҳ, Элифелеҳ, Микнейаҳни ҳамда дарвозабонлардан Обед-Эдом ва Йеҳиэлни тайинладилар.19Қўшиқчилар Ҳеман, Асаф ва Этан мис жарангдор зилларни баланд овозда чалишга тайинланган эдилар. 20Закарийаҳ, Азиэл, Шемирамот, Йехиэл, Унни, Элиаб, Маасейаҳ ва Бенайаҳ эса ингичка товушли ғижжакларни чалишга тайинландилар. 21Маттатийаҳ, Элифелеҳ, Микнейаҳ, Обед-Эдом, Йеҳиэл ва Азазийаҳ кириш қисми учун қўбизларни чалишга тайинландилар.22Левитларнинг бошлиғи Хенанийаҳ эса ашула ўргатувчи бўлди, чунки у бунда моҳир эди. 23Береқийаҳ ва Элканаҳ Аҳд Киботи олдида дарвозабон эдилар. 24Руҳонийлар Шебанийаҳ, Йеҳошафат, Натаниэл, Амасай, Закарийаҳ, Бенайаҳ ва Элиэзер Худонинг Киботи қаршисида карнай чаладиган бўлдилар. Обед-Эдом ва Йеҳийаҳ эса Киботи олдида дарвозабон эдилар.25Шундай қилиб, Довуд ва Исроилнинг оқсоқоллару мингбошилари Раббийнинг Аҳд Киботини Обед-Эдомнинг уйидан тантана билан олиб келишга кетдилар. 26Раббийнинг Аҳд Киботини кўтараётган левитларга Худо ёрдам берганида, улар еттита бузоқ ва еттита қўчқорни қурбонликка келтирдилар.27Довуд ва Аҳд Киботини кўтараётган левитларнинг барчаси, ашулачилар, мусиқачилар ва ашулачиларнинг бошлиғи Хенанийаҳ зиғир матосидан кийим кийган эдилар. Довуднинг эгнида эса зиғир толали эфод ҳам бор эди. 28Шундай қилиб, бутун Исроил Раббийнинг Аҳд Киботини бурғу, карнайлар, жарангдор зиллар, ғижжаклар ва қўбизлар чалиб ҳайқириқлар билан олиб келдилар.29Раббийнинг Аҳд Киботи Довуд шаҳрига кириб келганида, Шоулнинг қизи Микал деразадан қараб, подшоҳ Довуднинг сакраётганини ва рақсга тушаётганини кўриб, ўз юрагида уни пастга урди.Chapter 16
1Улар Худонинг Киботини Йерусалимга олиб келдилар. Довуд Киботни унинг учун қурган Чодирнинг ўртасига қўйдилар. Сўнгра Худога тамоман ёндириш қурбонликлари ва тинчлик қурбонликлари келтирдилар. 2Довуд тамоман ёндириш ва тинчлик қурбонликларини келтиришни тамомлаганида, Раббийнинг номи билан халқни дуо қилди. 3У ҳар бир исроилликка: эркакларга ҳам, аёлларга ҳам бир донадан нон, бир бурдадан гўшт ҳамда майизли кулча тарқатди.4У Исроилнинг Раббий Худосини шарафлаш, миннатдорчилик билдириш, улуғлаш учун левитлардан баъзиларини Раббийнинг Аҳд Киботи қаршисига хизматга қўйди: 5Асафни бошлиқ қилиб, ундан кейин Закарийаҳ, Йеҳиэл, Шемирамот, Йехиэл, Маттатийаҳ, Элиаб, Бенайаҳ ва Обед-Эдомни қўйди. Йеҳиэлни, ғижжаклар ва қўбизлар чалиш, Асафни эса жарангдор зиллар чалишга қўйди. 6Руҳонийлар Бенайаҳ ва Йаҳазиэлни Худонинг Аҳд Киботи қаршисида доимо бурғу чалишлари учун қўйди.7Ўша куни Довуд биринчи бор Асаф ва унинг биродарларига Раббийни шарафлаш учун ушбу санони берди: 8“Раббийни шарафланглар! Унинг номини чорланглар! Халқларда Унинг ишларини эълон қилинглар! 9Унга куйланглар, Унга санолар куйланглар! Унинг барча мўъжизаларини сўзлаб беринглар!10Унинг муқаддас номи билан мақтанинглар! Раббийни изловчиларнинг юраклари қувонсин! 11Раббийни ва Унинг кучини изланглар, Унинг юзини доимо изланглар.12Унинг қилган мўъжизаларини, Унинг аломатларини ва Унинг оғзидан чиқаётган ҳукмларини ёдда тутинглар, 13эй, Исроилнинг уруғи, Худонинг қуллари, Ёқубнинг ўғиллари ва Унинг танланганлари! 14У – бизнинг Раббий Худойимиздир, Унинг ҳукмлари бутун ер узрадир.15Буларни ёдда тутинглар: Унинг аҳдини, Унинг минг авлодларга амр қилган сўзини, 16Унинг Иброҳимга ваъда қилган ва Исҳоқка қасам ичган васиятини, 17Унинг Ёқубга қонун сифатида тайинлаган, Исроилга абадий аҳд қилиб қўйган, 18“Канъан ерини сизларга меросий улуш қилиб бераман”, деб айтган ваъдасини.19Исроилликлар ўша пайтда кам сонли ва жуда ҳам кам бўлганларида, ҳали Канъан ерида мусофир бўлганларида, 20бир халқдан бошқа халққа ва бир шоҳликдан бошқа халққа кўчиб юрар эдилар. 21Бироқ Раббий ҳеч кимга уларни хафа қилишларига йўл қўймас ва улар ҳақида подшоҳларга шундай танбеҳ берар эди: 22“Менинг мойланган одамларимга тегманглар ва Менинг пайғамбарларимга ёвузлик қилманглар”.23Эй, бутун ер, Раббийга куйланглар, Унинг нажотини кундан кунга воизлик қилинглар! 24Мажусийларга Унинг шуҳратини, барча халқларга Унинг мўъжизаларини эълон қилинглар!25Чунки Раббий буюк, У кўп мақтовларга сазовордир! У барча худолардан кўра даҳшатлироқдир! 26Зеро халқларнинг барча худолари бутлардир, Раббий эса самоларни яратган. 27Шараф ва улуғворлик Унинг юзи қаршисида, қудрат ва қувонч Унинг масканидадир!28Раббийни шарафланглар, эй, халқларнинг қабилалари, Раббийни шуҳрати ва қудрати учун шарафланглар! 29Раббий номининг шуҳратини шарафланглар! Қурбонликни олиб, Унинг қаршисига боринглар. Раббийга Унинг муқаддасворлигининг гўзаллигида сажда қилинглар.30Эй, бутун ер, Унинг қаршисида титрагин, чунки У борлиқни мустаҳкам ўрнатди, у тебранмайди. 31Осмонлар қувонсин, ер тантана қилсин! Халқлар орасида: “Раббий ҳукм сурмоқда!”- десинлар.32Денгиз ва уни тўлдириб турган нарсалар ҳайқирсин! Дала ва ундаги ҳамма нарса қувонсин! 33Барча ўрмон дарахтлари Раббийнинг юзи қаршисида ҳайқирсинлар, чунки У оламни ҳукм қилиш учун келмоқда.34Раббийга ташаккур айтинглар, чунки У эзгу ва Унинг шафқати абадийдир! 35Бундай денглар: “Эй, бизнинг Нажоткоримиз Худо, бизни қутқаргин! Бизни йиғиб олгин ва халқлардан халос қилгин, токи биз Сенинг муқаддас номингга ташаккур айтайлик ва Сенинг шуҳратинг билан мақтанайлик!36Раббий Исроилнинг Худоси абадулабад муборакдир!” Шунда бутун халқ: “Омин, Раббийга ҳамдлар бўлсин!”- деди.37Раббийнинг Аҳд Киботи қаршисида доимо, ҳар куни хизмат қилиш учун Довуд Аҳд Киботи олдида Асаф ва унинг биродарларини, 38Обед-Эдом ва унинг биродарларини, жами олтмиш саккиз кишини қолдирди. Йедутуннинг ўғли Обед-Эдом ва Ҳосаҳни эса дарвозабон қилиб тайинлади. 39Руҳоний Садок ва унинг руҳоний биродарларини эса Гибъўндаги тепаликда бўлган Раббийнинг Чодири олдига қўйди,40токи улар тамоман ёндириш қурбонгоҳида Раббийга доимо (эрталаб ва кечқурун) тамоман ёндириш қурбонлиги келтирсинлар ҳамда Раббий Исроилга амр этган Унинг қонунида ёзилган ҳамма нарсани бажарсинлар. 41Улар билан бирга Ҳеман, Йедутун ва номма-ном тайинланган бошқа танланган кишиларни Раббийни шарафлаш учун тайинлади, чунки Унинг шафқати абадийдир!42Уларнинг ёнида Ҳеман ва Йедутун карнайлар, жарангдор зиллар ҳамда ҳар хил мусиқали асбоблар чалиб, Худони шарафлар эдилар. Йедутуннинг ўғилларини эса дарвозабон қилиб қўйди. 43Сўнгра бутун халқнинг ҳар бири ўзининг уйига кетди. Довуд ҳам ўз уйини дуо қилиш учун ортига қайтди.Chapter 17
1Довуд ўз уйида яшаётганида, у пайғамбар Натанга: “Мана, мен кедрдан ясалган уйда яшаяпман, Раббийнинг Аҳд Киботи эса чодир остида”,- деди. 2Шунда Натан Довудга: “Юрагингда нимаики бўлса, барчасини бажаргин, чунки Худо сен билан”,- деди.3Лекин ўша тундаёқ Натанга Худонинг сўзи келди: 4“Бориб, Менинг қулим Довудга айтгин: Раббий шундай демоқда: истиқомат қилишим учун уйни Менга қурадиган сен эмассан, 5чунки Мен Исроил ўғилларини олиб чиққан кундан ҳозирги кунга қадар уйда яшаган эмасман, аммо чодирдан чодирга ва бир жойдан бошқа жойга кўчиб юрганман. 6Мен бутун Исроил билан қаерда юрсам ҳам, Мен халқимни боқишни буюрган Исроилнинг судъяларидан бирортасига: Нима учун Менга кедрли уй қурмаяпсизлар? - деб бирор оғиз гап айтдимми?7Энди эса Менинг қулим Довудга шундай дегин: Қўшинлар Худованди шундай демоқда: Сен Менинг халқим Исроилга бошлиқ бўлишинг учун Мен сени қўйлар подасидан олдим. 8Сен қаерга бормагин, ҳамма ерда Мен сен билан бирга эдим. Мен сенинг барча душманларингни юзинг қаршисида қириб ташладим ва сенинг исмингни ердаги буюкларнинг исми каби қилдим.9Мен Ўз халқим Исроил учун жой тайёрлаб бердим ва уни ўтқаздим. Улар ўз жойларида хотиржам яшайдилар ва бошқа безовта қилинмайдилар. Бетавфиқлар эса аввалгидек, 10яъни Мен Ўз халқим Исроил устидан ҳакамларни тайинлаган кунларимдагидек уларни бошқа эзмайдилар. Мана, Мен сенинг барча душманларингни бўйсундирдим. Бундан ташқари, Мен сенга шуни эълон қиламанки, Раббий сен учун уй барпо этади.11Сенинг кунларинг ниҳоясига етганида ва оталарингнинг олдига кетганингда, Мен сендан кейин сенинг ўғилларингдан бўладиган сенинг уруғингни кўтараман ва унинг шоҳлигини мустаҳкамлайман. 12У менга уй қуради ва Мен унинг тахтини абадий мустаҳкамлайман.13Мен унинг Отаси бўламан ва у Менинг ўғлим бўлади. Мен Ўз шафқатимни Шоулдан олганим каби ундан тортиб олмайман. 14Мен уни Ўз уйимга ҳамда Ўз шоҳлигимга абадий қўяман. Унинг тахти абадий мустаҳкам бўлади”. 15Натан бу барча ваҳий сўзларни Довудга аниқ айтиб берди.16Подшоҳ Довуд келиб, Раббийнинг юзи қаршисида турди ва деди: “Ё, Раббий Худо, мен кимманки ва менинг уйим нима эдики, Сен мени бунчалар юксалтирдинг?! 17Ё, Худо, Сенинг нигоҳинг қаршисида бу ҳам кам кўринди, чунки Сен Ўз қулингнинг келажакдаги хонадони ҳақида ҳам эълон қилмоқдасан. Ё, Раббий Худо, менга буюк одамга қарагандек қарамоқдасан! 18Сенинг олдингда қулингнинг улуғланиши учун Довуд яна нима қўшимча қила олиши мумкин? Зеро Сен Ўз қулингни биласан!19Ё, Раббий, Сен ҳар қандай буюкликни намоён этиш учун юрагингнинг нияти бўйича Ўз қулингга бу барча буюк ишларни қилмоқдасан. 20Ё, Раббий, Сенга ўхшаши йўқдир! Биз ўз қулоқларимиз билан эшитганларимизнинг барчаси бўйича Сендан ўзга Худо йўқдир! 21Қайси бир халқ Сенинг яккаю ягона халқинг Исроилга ўхшаш? Сен уни Ўзингга халқ қилиб, уни сотиб олиш учун унинг олдига келдинг. Мисрдан қутқарган сенинг халқингнинг юзи қаршисидан халқларни қувиб юбориб, Сен Ўзингнинг номингни буюк ва даҳшатли қилдинг.22Сен Ўз халқинг Исроилни Ўзингнинг абадий шахсий халқинг қилдинг ва Сен унинг Раббий Худоси бўлдинг. 23Энди эса, ё Раббий, Сен Ўз қулинг ва унинг хонадони ҳақида айтган Сўзингни абадий мустаҳкамлагин ҳамда Ўзинг айтганингдек қилгин. 24Сенинг номинг абадий турсин ва юксалсин, токи бошқа халқлар: “Исроилнинг Худоси, Қўшинлар Худованди ― Исроил устидан бўлган Худодир”,- десинлар. Сенинг қулинг Довуднинг хонадони Сенинг юзинг қаршисида мустаҳкам бўлсин.25Чунки Сен, эй, менинг Худойим, Ўз қулингга қандай қилиб унинг уйини барпо қилишингни очдинг, шунинг учун ҳам Сенинг қулинг Сенинг юзинг қаршисида ибодат қилишга жасорат қилди. 26Эндиликда, ё, Раббий Худойим, Сен Ўз қулинг ҳақида шундай эзгуликни айтдинг. 27Сенинг қулингнинг хонадонини дуо қилишни бошлагин, токи у Сенинг юзинг қаршисида абадий турсин. Чунки агар Сен, ё, Раббий, барака ато этсанг, шунда у абадий баракали бўлади”.Chapter 18
1Шундан сўнг Довуд пелиштликларни тор-мор келтириб, уларни бўйсундирди. У Гатни ҳамда унга тегишли шаҳарларни пелиштликларнинг қўлидан тортиб олди. 2У мўабликларни ҳам тор-мор келтирди ва мўабликлар Довудга товон тўлайдиган унинг қуллари бўлдилар.3Зўбаҳ подшоҳи Ҳадарезер ўз ҳокимиятини Фурот дарёси бўйида ўрнатиш учун кетаётганида, Довуд уни Ҳаматда тор-мор келтирди. 4Довуд ундан мингта жанговар аравани, етти минг нафар отлиқ ва йигирма минг нафар пиёдани олди. Довуд барча араваларнинг отларининг пайини кесиб, улардан фақат юзтасини қолдирди.5Дамашқдаги сурияликлар ёрдам бериш учун Зўбаҳ подшоҳи Ҳададезернинг олдига келганларида, Довуд йигирма икки минг нафар сурияликни қириб ташлади. 6Сўнг Довуд Дамашқнинг Суриясига қўриқчи қўшинни қўйди ва сурияликлар Довудга товон тўлаб, унинг қулларига айландилар. Довуд қаерга бормасин, ҳамма ерда Раббий унга ёрдам берар эди.7Довуд Ҳадарезернинг қулларида бўлган олтин қалқонларни олиб, уларни Йерусалимга олиб келди. 8Довуд Ҳададезернинг шаҳарлари Тибҳаф ва Кундан ҳам жуда кўп мисларни олиб келди. Сулаймон улардан мис денгиз, устунлар ва мис идишлар ясади.9Ҳаматнинг подшоҳи Фой эса Зўбаҳ подшоҳи Ҳадарезернинг бутун қўшинини Довуд қириб ташлаганини эшитганида, 10ўз ўғли Ҳадорамни Довуднинг олдига, уни қутлашга юборди. Довуд Ҳадарезер билан жанг қилиб, уни қириб ташлагани учун Фой миннадорчилик билдирмоқчи эди, чунки Фой Ҳадарезер билан урушиб турар эди. У Ҳадорам билан бирга ҳар хил олтин, кумуш ва мис идишлар юборди. 11Подшоҳ Довуд барча халқлардан: эдўмликлардан, мўабликлардан, аммўнликлардан, пелиштликлардан, амолеқликлардан олган кумуш ва олтинлари билан бирга буларни ҳам Раббийга бағишлади.12Боз устига, Зеруйаҳнинг ўғли Абишай Туз водийсида ўн саккиз мингта эдўмликни қириб ташлади. 13У Эдўмда қўриқчи қўшинни қўйди ва барча эдўмликлар Довуднинг қулларига айландилар. Довуд қаерга бормасин, ҳамма ерда Раббий унга ёрдам берар эди.14Шундай қилиб, Довуд бутун Исроил устидан ҳукмронлик қилар ва ўзининг бутун халқи устидан ҳукмни ҳамда ҳақиқатни амалга оширар эди. 15Зеруйаҳнинг ўғли Йўаб лашкарбоши, Аҳилуднинг ўғли Йеҳошафат эса тарихчи эди. 16Аҳитубнинг ўғли Садок ва Абиатарнинг ўғли Абумалек руҳонийлар эдилар, Шавша эса котиб эди. 17Йеҳойаданинг ўғли Бенайаҳ қерайтиликлар ва пелетликларнинг устидан бошлиқ эди, Довуднинг ўғиллари эса подшоҳнинг қошида биринчилар эдилар.Chapter 19
1Шундан сўнг аммўнликларнинг подшоҳи Наҳаш ўлди ва унинг ўрнига унинг ўғли подшоҳ бўлди. 2Шунда Довуд: “Мен Наҳашнинг ўғли Ҳанунга унинг отаси менга илтифот кўрсатгани учун илтифот кўрсатаман”,- деди. Шундай қилиб, Довуд Ҳануннинг отаси учун уни юпатишга элчиларни юборди. Довуднинг хизматкорлари Ҳанунни юпатиш учун унинг олдига Аммўн ерига келдилар. 3Аммо аммўнликларнинг ҳокимлари Ҳанунга: “Наҳотки Довуд сизнинг отангизга бўлган ҳурмати юзасидан сизнинг олдингизга юпатувчиларни юборган, деб ўйласангиз? Унинг хизматкорлари ерни текшириб, кўздан кечириш ва уни талон-тарож қилиш учун сизнинг олдингизга келмаганмикан?”- дедилар.4Шунда Ҳанун Довуднинг хизматкорларини тутиб, уларнинг соқолларини қириб ташлади ва уларнинг кийимларининг ярмини белларигача кесиб, уларни қўйиб юборди. 5Улар жўнаб кетишди ва Довудга ушбу кишилар ҳақида хабар етказилди. У уларни кутиб олиш учун одамларни юборди, чунки улар жуда ҳам шарманда қилинган эдилар. Подшоҳ уларга: “Сизларнинг соқолларингиз ўсгунича, Йерихода қолинглар, кейин қайтиб келасизлар”,- деди.6Аммўнликлар Довудга жирканч бўлиб қолганликларини кўрганларида, Ҳанун ва аммўнликлар ўзларига Орам-Наҳарайимдан, Орам-Маақаҳ ва Зўбаҳдан жанговар аравалар ҳамда отлиқлар ёллаш учун минг талант кумуш юбордилар. 7Шундай қилиб, аммўнликлар ўзларига ўттиз икки мингта жанговар аравани ҳамда Маақаҳ подшоҳини унинг халқи билан бирга ёлладилар. Булар эса Медеба қаршисига келиб, қароргоҳ қурдилар. Аммўнликлар ҳам ўз шаҳарларидан йиғилиб, урушга отландилар.8Довуд бу ҳақида эшитганида, жасур кишиларнинг бутун қўшини билан бирга Йўабни юборди. 9Аммўнликлар чиқиб, шаҳарнинг дарвозалари қаршисида жангга саф тортдилар, келган подшоҳлар эса, далада алоҳида турдилар.10Йўаб олдиндан ва орқадан жанг қилиши кераклигини кўриб, бутун Исроилнинг сараланганларидан жангчиларни танлаб олди ва уларни сурияликларга қарши сафга қўйди. 11Халқнинг қолган қисмини эса, ўз биродари Абишайга, улар аммўнликларга қарши саф тортишлари учун топширди.12У деди: “Агар сурияликлар мени мағлуб қила бошласалар, сен менга ёрдам берасан, агар аммўнликлар сени мағлуб қила бошласалар, унда мен сенга ёрдам бераман. 13Жасур бўлгин, биз ўз халқимиз ва Худойимизнинг шаҳарлари учун қаттиқ турамиз. Раббийга нима маъқул бўлса, шуни қилсин”.14Шундай қилиб, Йўаб ва у билан бирга бўлган одамлар сурияликларга қарши жангга кирдилар ва улар ундан қочиб кетдилар. 15Аммўнликлар сурияликларнинг қочаётганларини кўрганларида, улар ҳам Йўабнинг биродари Абишайдан қочиб кетдилар ва шаҳарга кирдилар. Шунда Йўаб Йерусалимга келди.16Сурияликлар эса исроилликлар томонидан мағлуб қилинганларини кўрганларида, элчиларни юбориб, дарёнинг нариги томонида бўлган сурияликларни олиб чиқдилар. Ҳадарезернинг лашкарбошиси Шофах уларни бошлаб келар эди. 17Довудга бу ҳақида етказганларида, у барча исроилликларни йиғиб, Йорданни кечиб ўтди ва уларнинг олдига келиб, уларга қарши саф тортди. Довуд сурияликларга қарши жангга саф тортди ва улар у билан жанг қилдилар.18Сурияликлар исроилликлардан қочиб кетдилар. Довуд сурияликларнинг етти мингта жанговар араваси ва қирқ мингта пиёдасини қириб ташлади, лашкарбоши Шофахни эса ўлдирди. 19Ҳадарезернинг хизматкорлари улар исроилликлар томонидан мағлуб қилинганларини кўрганларида, Довуд билан тинчлик битимини туздилар ва унинг хизматкори бўлдилар. Сурияликлар аммўнликларга бошқа ёрдам беришни истамадилар.Chapter 20
1Бир йилдан сўнг, подшоҳлар жангга чиқадиган вақтда, Йўаб қўшинни чиқариб, аммўнликларнинг ерини вайрон қила бошлади ва келиб, Раббаҳни қамал қилди. Довуд эса Йерусалимда қолган эди. Йўаб Раббаҳни қўлга киритиб, уни вайрон қилди.2Довуд уларнинг подшоҳининг тожини унинг бошидан олди, унда бир талант оғирлигидаги олтин бор бўлиб, устида қимматбаҳо тошлар ҳам бор эди. У Довуднинг бошига қўйилди. У яна шаҳардан жуда кўп ўлжани олиб чиқди. 3У унда бўлган халқни олиб чиқиб, уларни арра, темир босқон ва болталар билан чопиб ташлади. Довуд аммўнликларнинг барча шаҳарларини шундай қилди. Сўнг Довуд ва бутун халқ Йерусалимга қайтди.4Шундан сўнг, Гезерда пелиштликлар билан уруш бошланди. Шунда хушатлик Сиббекай рафаликлар авлодидан бўлган Сафайни ўлдирди ва улар бўйсундилар. 5Пелиштликлар билан яна уруш бўлди. Шунда Йаирнинг ўғли Элҳанан найзасининг дастаси тўқувчининг асбоби каби бўлган гатлик Голийатнинг биродари Лаҳмини ўлдирди.6Гатда яна жанг бўлди. У ерда олтитадан бармоғи бор, жами йигирма тўртта бармоғи бўлган баҳайбат одам бор эди. У ҳам рафаликлар авлодидан эди. 7У Исроилни ҳақоратлар эди, аммо Довуднинг биродари Шимейнинг ўғли Йўнатан уни ўлдирди. 8Улар Гатда рафаликлардан туғилган эдилар. Улар Довуд ва унинг хизматкорларининг қўлидан қуладилар.Chapter 21
1Шайтон Исроилга қарши кўтарилди ва Довудни исроилликларни ҳисоблаб чиқишга ундади. 2Шунда Довуд Йўабга ва халқнинг бошлиқларига: “Бориб, Беир-Шебадан Дангача исроилликларни санаб чиқинглар ва менга тақдим этинглар, токи мен уларнинг сонини билайин”,- деди. 3Йўаб: “Раббий Ўз халқини бор бўлганидан кўра яна юз карра кўпайтирсин. Эй, менинг ҳукмдорим подшоҳ, уларнинг барчаси менинг ҳукмдоримнинг қуллари эмасми? Нима учун менинг ҳукмдорим буни талаб қилмоқда? Бу Исроил айбдор бўлиши учунми?”- деди.4Бироқ подшоҳнинг сўзи Йўабдан устун келди. Шунинг учун Йўаб бориб, бутун Исроил бўйлаб юрди ва Йерусалимга келди. 5Йўаб Довудга халқнинг ҳисобга олинган рўйхатини узатди. Қилич яланғочлайдиган исроилликларнинг барчаси минг-минглаб ва юз минглаб киши бўлиб, қилич яланғочлайдиган яҳудоликлар тўрт юз етмиш минг киши эди.6Лекин у уларнинг орасидаги левитларни ва Бенямин авлодини ҳисобламади, чунки Йўабга подшоҳнинг сўзи жирканч эди. 7Бу иш Худога ёқмади, шунинг учун У Исроилни шикастлади. 8Довуд Худога: “Мен бу ишни қилиб катта гуноҳ қилдим. Бироқ энди Ўз қулингнинг айбини кечиргин, чунки мен жуда ҳам ақлсизларча йўл тутдим”,- деди.9Раббий Довуднинг башоратчиси Гадга сўзлаб деди: 10“Бориб, Довудга айтгин: Раббий шундай дейди: Мен сенга учта жазони таклиф этмоқдаман, улардан бирини ўзингга танла ва Мен уни юбораман”.11Шундай қилиб, Гад Довуднинг олдига келиб, унга деди: “Раббий шундай дейди: Ўзингга булардан бирини танла: 12ёки уч йил очарчилик бўлади, ёки сен уч ой ёвларинг томонидан таъқиб қилинасан ва душманларингнинг қиличи сенга етиб келади, ёки уч кун Раббийнинг қиличи, ердаги ўлат ва Раббийнинг фариштаси Исроилнинг барча чегараларида қирғин қилади. Шунга кўра қарагин, мени сўз билан Юборганга мен нима, деб жавоб берайин”.13Довуд Гадга: “Менинг аҳволим жуда оғир, яхшиси Раббийнинг қўлига тушай, чунки Унинг шафқати жуда ҳам буюкдир, фақатгина мен одамнинг қўлига тушмасам бас”,- деди. 14Шундай қилиб, Раббий Исроилга ўлат юборди ва етмиш минг исроиллик ҳалок бўлди. 15Йерусалимни қирғин қилиш учун Худо бу шаҳарга фариштани юборди. У қирғин қила бошлаганида, Раббий кўриб, ушбу кулфатдан ачинди ва қирғин қилувчи фариштага: “Етар, энди қўлингни тушир!”- деди. Ўша вақтда Раббийнинг фариштаси ябуслик Орнаннинг хирмон омборхонасининг ёнида турар эди.16Шунда Довуд нигоҳларини кўтариб, Йерусалимга қарата узатилган қўлида яланғочланган қиличи билан ер ва осмон ўртасида турган Раббийнинг фариштасини кўрди. Шунда Довуд ва Исроил оқсоқоллари юз тубан йиқилдилар, улар қанорга ёпинган эдилар. 17Довуд Худога: “Халқни ҳисоблашни мен буюрган эмасмидим? Мен гуноҳ қилдим, мен ёвузлик қилдим, бироқ бу қўйлар нима қилди? Ё, Раббий Худойим, Сенинг қўлинг менда ва отамнинг хонадони устида бўлсин, аммо Ўз халқинг ҳалок бўлиши учун унда бўлмасин”,- деди.18Гад Довудга айтиши учун Раббийнинг фариштаси унга деди: “Довуд келиб, ябуслик Орнаннинг хирмони ёнида Раббийга қурбонгоҳ қурсин”. 19Довуд Раббийнинг номи билан гапирган Гаднинг сўзи бўйича борди. 20Орнан ўгирилиб, фариштани кўрди ва унинг тўрт нафар ўғли у билан бирга яшириниб олдилар. Ўша вақтда Орнан буғдой янчаётган эди.21Довуд Орнаннинг олдига келди. Орнан қараб, Довудни кўрди ва хирмондан чиқиб, Довудга юзи билан ергача эгилиб таъзим қилди. 22Шунда Довуд Орнанга: “Менга ушбу хирмон омборхонасининг жойини бергин, мен бу ерда Раббийга қурбонгоҳ қураман. Хирмонни менга тўлиқ нархига бергин, токи халқнинг қирилиши тўхтасин”,- деди.23Орнан Довудга: “Уни ўзингизга олинг, менинг ҳукмдорим подшоҳга нима маъқул бўлса, шуни қилсин. Мана, мен тамоман ёндириш қурбонлиги учун ҳўкизларни ҳам, ўтинлик учун янчиш асбобларини ҳам, тақдим нони учун буғдой ҳам бераман. Буларнинг барчасини текин бераман”,- деди. 24Подшоҳ Довуд Орнанга: “Йўқ, мен сендан уни тўлиқ нархига сотиб олмоқчиман, чунки мен сенинг шахсий нарсаларингни Раббийга келтирмайман ва текинга олинган нарсаларни тамоман ёндириш қурбонлигига келтирмайман”,- деди.25Шундай қилиб, Довуд Орнанга жой учун олти юз шеқел олтин берди. 26Довуд ўша жойда Раббийга қурбонгоҳ қурди ва тамоман ёндириш қурбонликлари ҳамда тинчлик қурбонликларини келтирди. У Раббийни чақирди ва У тамоман ёндириш қурбонлиги қурбонгоҳига осмондан олов юбориб, унга жавоб берди. 27Раббий фариштага буюрди ва у ўз қиличини ғилофига солиб қўйди.28Ўша вақтда, Довуд ябуслик Орнаннинг хирмони олдида Раббий унга жавоб берганини кўрганида, ўша жойда қурбонлик келтирди. 29Мусо саҳрода қурган Раббийнинг Чодири ва тамоман ёндириш қурбонгоҳи ўша вақтда Гибъўн тепалигида эди. 30Довуд Худодан сўраш учун у ерга бора олмади, чунки у Раббий фариштасининг қиличидан қўрқиб қолган эди.Chapter 22
1Шунда Довуд: “Мана, Раббий Худонинг уйи ва Исроилнинг тамоман ёндириш қурбонлиги учун қурбонгоҳ”,- деди. 2Сўнг Довуд Исроил ерида яшаётган мусофирларни тўплашни буюрди ва Худо уйининг қурилиши учун тошларни йўнишга тош йўнувчиларни тайинлади.3Довуд дарвозаларнинг эшикларига михлару илмоқлар учун кўплаб темир ҳамда кўплаб беҳисоб мис тайёрлади. 4Шунингдек, беҳисоб кедр дарахтларини тайёрлади, чунки Довудга сидўнликлар ва тирликлар кўплаб кедр дарахтларини келтирган эдилар. 5Довуд: “Ўғлим менинг Сулаймон ёш ва заиф, Раббий учун қурилиши керак бўлган уй эса шуҳрат ва серҳашамликда бутун ер олдида улуғвор бўлиши керак. Шу сабабли, мен у учун тайёргарлик қиламан”,- деди. Шундай қилиб, Довуд ўз ўлимидан олдин кўп нарсани тайёрлаб қўйди.6Сўнг у ўз ўғли Сулаймонни олдига чақирди ва унга Исроилнинг Раббий Худоси учун уй қуришни васият қилди. 7Довуд Сулаймонга деди: “Ўғлим, менинг Раббий Худойимнинг номига уй қуриш нияти юрагимда бор эди. 8Лекин менга Раббийдан шундай дейилган сўз келди: Сен кўп қон тўкдинг ва катта урушларни олиб бординг. Сен Менинг номимга уй қурмаслигинг керак, чунки сен Менинг юзим қаршисида ерга кўп қон тўкдинг.9Мана, сенда ўғил туғилади: у тинчлик кишиси бўлади. Мен унинг атрофидаги барча душманларидан унга ором бераман, шунинг учун унинг исми Сулаймон бўлади. Мен унинг кунларида Исроилга тинчлик ва осойишталик бераман. 10У Менинг номимга уй қуради ва у Менга ўғил бўлади, Мен эса унга Ота бўламан. Унинг подшоҳлигининг тахтини Исроил устидан абадий мустаҳкамлайман.11Эндиликда, эй, ўғлим, Раббий сен билан бўлсин, токи сен муваффақиятли бўлиб, сенинг Раббий Худойинг сенга айтганидек, Унга уй қургин. 12Раббий сенга донолик ва идрок берсин. У сени Исроил устидан қўйсин. Сен эса Раббий Худойингнинг қонунига амал қилгин. 13Агар Раббийнинг Исроил учун Мусога буюрган низомлару қонунларини бажаришга ҳаракат қилсанг, шунда сен муваффақиятли бўласан. Кучли ва жасур бўлгин, қўрқмагин ва ташвишланмагин.14Мана, мен қийинчиликлар аро Раббийнинг уйи учун юз минг талант олтин ва минг-минглаб талант кумуш тайёрладим. Мис ва темир эса беҳисобдир, чунки улар ниҳоятда кўп. Шунингдек, мен яна ёғоч ва тошлар тайёрлаб қўйдим, сен эса буларга яна қўшгин.15Бундан ташқари, сенинг кўп ишчиларинг, тош йўнувчиларинг, дарахт кесувчиларинг, дурадгорларинг ва ҳар қандай ишларга маҳоратли усталаринг бор. 16Олтин, кумуш, мис ва темирларнинг ҳисоби йўқдир. Шу сабабли, бошлагин ва қургин, Раббий эса сен билан бирга бўлади”.17Довуд Исроилнинг барча ҳокимларига ўз ўғли Сулаймонга ёрдам беришни буюриб деди: 18“Сизларга ҳар томондан тинчлик бераётган Раббий Худойимиз сизлар билан эмасми? Чунки У ернинг аҳолисини менинг қўлимга топширди ва бутун ер Раббий қаршисида ҳамда Унинг халқи қаршисида бўйсунди. 19Шундай қилиб, ўз юрагу жонингизни Раббий Худойингизни излашга йўналтиринглар. Туриб, Раббийнинг номига қуриладиган уйга Раббийнинг Аҳд Киботини ва Худонинг муқаддас идишларини олиб келиш учун Раббий Худога муқаддасгоҳ қуринглар”.Chapter 23
1Довуд қариб қолганидан ва ҳаётдан қониққанидан сўнг Исроил устидан ўз ўғли Сулаймонни подшоҳ қилди. 2У Исроилнинг барча оқсоқолларини, руҳонийлару левитларни йиғди. 3Ўттиз ва ундан катта ёшдаги левитлар ҳисоблаб чиқилди: бошма-бош саналганда, уларнинг сони ўттиз саккиз минг киши эди.4Улардан йигирма тўрт минг нафари Раббийнинг уйидаги ишлар учун тайинланган эдилар. Олти минг нафарини котиб ва қози этиб, 5тўрт минг нафарини қоровул этиб, тўрт минг нафарини эса Довуд улуғлаш учун ясаган мусиқий асбобларда Раббийни улуғловчи этиб тайинланган эдилар. 6Довуд уларни Леви ўғиллари: Гершон, Қэҳат ва Мерари орасида бўлимларга бўлди.7Гершон авлодидан Лаҳдан ва Шимей эди. 8Лаҳданнинг уч нафар ўғли – тўнғичи Йехиэл, Зефам ва Йўэл эди. 9Шимейнинг уч нафар ўғли – Шеломит, Ҳазиэл ва Ҳарон эди. Улар Лаҳдан авлодининг бошлиқлари эдилар.10Шимейнинг яна ўғиллари бор эди: Йаҳат, Зизаҳ, Йеуш ва Берийаҳ. Бу тўрталаси Шимейнинг ўғиллари эдилар. 11Йаҳат тўнғич, иккинчиси Зизаҳ эди. Йеуш ва Берийаҳнинг ўғиллари кўп эмас эди, шунинг учун улар отасининг хонадони билан бир рўйхатда эдилар.12Қэҳатнинг тўрт нафар ўғли – Амрам, Изхар, Хеброн ва Узиэл эди. 13Амрамнинг ўғиллари Аҳарўн ва Мусо эди. Аҳарўн, у ва унинг ўғиллари Раббийнинг юзи қаршисида тутатқи тутатиш учун, Унга хизмат қилиб, Унинг номи билан ҳамиша дуо қилиш учун Муқаддаслар Муқаддасига бағишланишга то абад танланган эдилар. 14Худонинг кишиси бўлмиш Мусо ва унинг ўғиллари эса Леви қабиласига қўшиб ҳисобланган эдилар.15Мусонинг ўғиллари Гершон ва Элиэзер эди. 16Гершоннинг ўғилларидан тўнғичи Шебуэл эди. 17Элиэзернинг ўғилларидан Реҳабийаҳ тўнғич эди. Элиэзернинг бошқа ўғиллари йўқ эди, лекин Реҳабийаҳнинг ўғиллари жуда кўп эди. 18Изхарнинг тўнғич ўғли Шеломит эди.19Хеброннинг ўғиллари – тўнғичи Йерийаҳ, иккинчиси Амарийаҳ, учинчиси Йаҳазиэл ва тўртинчиси Йекамам эди. 20Узиэлнинг ўғиллари тўнғичи Микаҳ ва иккинчиси Ишийаҳ эди.21Мерарининг ўғиллари Махли ва Муши эди. Махлининг ўғиллари Элеазар ва Киш эди. 22Элеазар ўлди, унинг ўғиллари йўқ фақат қизлари бор эди. Уларнинг биродарлари Кишнинг ўғиллари уларни ўзларига хотинликка олдилар. 23Мушининг ўғиллари уч нафар – Махли, Эдер ва Йеремот эди.24Булар авлодларига кўра Левининг ўғиллари эдилар. Улар авлодларининг бошлиқлари бўлиб, йигирма ёш ва ундан катта бўлган, Раббийнинг уйида хизматларни олиб бораётганлар бошма-бош ҳисоблаб чиқилган эдилар. 25Чунки Довуд деди: “Исроилнинг Раббий Худоси Ўз халқига тинчлик берди ва уни Йерусалимда абадий ўрнатди. 26Левитлар Чодирни ва ундаги хизмат учун ишлатиладиган ҳар қандай нарсани бошқа кўтариб юришлари керак эмас”.27Шунга кўра, Довуднинг охирги буйруғи бўйича йигирма ёш ва ундан катта бўлган левитлар ҳисоблаб чиқилган эди. 28Улар Раббий уйида хизмат қилиш, ҳовлиларда ва хоналарда, бутун муқаддасгоҳда тозаликни сақлаш ҳамда Худонинг уйида ҳар қандай хизматни амалга ошириш учун, 29шунингдек, тақдим нонлари ва бағишлов нонларини тайёрлаш учун ишлатиладиган буғдой унини, хамиртурушсиз кулчаларни, пиширилган, қовурилган нарсалар ҳамда ҳар қандай ўлчов идишлари ва тарозини назорат қилиш учун,30ҳар тонг, шунингдек, кечқурун ҳам Раббийга миннадорчилик билдириш ва Уни улуғлашга туриш учун, 31шаббат кунларида, янги ойлар ва байрамларда ҳисоб бўйича Раббийга келтириладиган барча тамоман ёндириш қурбонликларини уларга буюрилган низомга кўра Раббийнинг юзи қаршисида доимо келтириш учун,32ваҳий Чодирини, муқаддасгоҳни ҳамда Раббий уйининг хизматидаги ўз биродарлари Аҳарўн ўғилларини қўриқлашга Аҳарўн ўғилларининг ёнида бўлишлари учун ҳисоблаб чиқилган эдилар.Chapter 24
1Мана, Аҳарўннинг ўғилларининг бўлимлари: Аҳарўннинг ўғиллари Надаб, Абиҳу, Элеазар ва Итамар эди. 2Бироқ Надаб ва Абиҳу ўз отасидан олдин вафот этдилар, уларнинг ўғиллари йўқ эди, шу сабабли, Элеазар ва Итамар руҳонийлик қилар эдилар. 3Довуд уларни – Элеазарнинг ўғилларидан Cадокни ва Итамарнинг ўғилларидан Охимелекни, уларнинг хизматига навбатма-навбат тақсимлади.4Шу нарса маълум бўлдики, Элеазар ўғиллари орасидаги бошлиқлар Итамар ўғиллари орасидаги бошлиқларга нисбатан кўпроқ эдилар. Элеазар ўғиллари орасида ўн олти нафар авлодларнинг бошлиқлари бор эди, Итамар ўғилларининг орасида эса саккиз нафар авлодларнинг оила бошлиқлари бор эди. 5Шунда уларнинг ҳаммаларини бирга қўшиб, қуръага кўра тақсимлади, чунки муқаддасгоҳдаги ва Худонинг қаршисидаги бошлиқлар Элеазар ва Итамар ўғилларидан эдилар.6Левитлардан бўлган котиб Натаниэлнинг ўғли Шемайаҳ подшоҳ ва ҳокимларнинг олдида руҳоний Садокни, Абиатарнинг ўғли Охимелекни, руҳонийлар ва Левининг авлодларининг бошлиқларини рўйхатга олди. Қуръани ташлаш жараёнида, Элеазар авлодидан битта оилани, кейин Итамар авлодидан битта оилани олар эдилар.7Биринчи қуръа Йеҳойарибга тушди, иккинчиси Йедайаҳга, 8учинчиси Харимга, тўртинчиси Сеоримга, 9бешинчиси Малқийаҳга, олтинчиси Мийаминга, 10еттинчиси Гаккозга, саккизинчиси Абийаҳга,11тўққизинчиси Йешуага, ўнинчиси Шеқанийаҳга, 12ўн биринчиси Элиашибга, ўн иккинчиси Йакимга, 13ўн учинчиси Хуппаҳга, ўн тўртинчиси Йешебеабга, 14ўн бешинчиси Билгаҳга, ўн олтинчиси Иммерга,15ўн еттинчиси Ҳезирга, ўн саккизинчиси Питсатезга, 16ўн тўққизинчиси Петахийаҳга, йигирманчиси Йеҳезекиэлга, 17йигирма биринчиси Йахинга, йигирма иккинчиси Гамулга, 18йигирма учинчиси Делайаҳга, йигирма тўртинчиси Маазийаҳга тушди.19Левитларнинг Раббий уйига қачон келишлари керак бўлган хизмат тартиби эса Исроилнинг Раббий Худоси Аҳарўнга буюрганидек, уларнинг отаси Аҳарўн орқали берган низомга кўра эди.20Левининг қолган ўғиллари қуйидагилар эди: Амрам ўғилларидан Шебуэл, Шебуэл ўғилларидан Йеҳдейаҳ, 21Реҳабийаҳ ўғилларидан Ишийаҳ (у Реҳабийаҳнинг тўнғичи эди), 22Изхар авлодидан Шеломит, Шеломит ўғилларидан Йаҳат,23Хеброн ўғилларидан – тўнғичи Йерийаҳ, иккинчиси Амарийаҳ, учинчиси Йаҳазиэл, тўртинчиси Йекамам, 24Узиэл ўғилларидан Микаҳ, Микаҳ ўғилларидан Шамир, 25(Микаҳнинг биродари Ишийаҳ эди), Ишийаҳ ўғилларидан Закарийаҳ,26Мерари ўғиллари Махли ва Муши эди. Йазийаҳ ўғилларидан Бено, 27Йазийаҳ орқали Мерарининг ўғиллари Бено, Шохам, Заккур ва Ибри, 28Махлидан Элеазар (унинг эса ўғли йўқ эди),29Киш авлодидан, яъни Кишнинг ўғли Йерахмиэл эди, 30Мушининг ўғиллари эса Махли, Эдер ва Йеримот эди. Булар левитларнинг авлодлари бўйича ўғилларидир. 31Улар подшоҳ Довуднинг, Садокнинг, Охимелекнинг, руҳонийлар ва Левининг авлодларининг бошлиқлари олдида қуръа ташладилар. Улар ўз биродарлари Аҳарўннинг ўғилларига тенг баробар, яъни авлодларнинг бошлиқлари ўзларининг кичик биродарлари билан бирга қуръа ташладилар.Chapter 25
1Довуд ва лашкарбошилар Асаф, Ҳеман ва Йедутуннинг ўғилларини ҳам хизматга ажратдилар, улар қўбизлар, ғижжаклар ва жарангдор зиллар чалиб башорат қилишлари керак эди. Бу хизматчиларнинг сони, уларнинг хизматларига кўра қуйидагича эди: 2Асаф ўғилларидан Заккур, Юсуф, Натанийаҳ ва Асарелаҳ эди (булар подшоҳнинг буйруғига кўра башорат қилувчи Асафнинг қўл остидаги Асафнинг ўғилларидир), 3Йедутун ўғилларидан олти нафар – Гедалийаҳ, Зери, Йешайаҳ, Шимей, Хашабийаҳ ва Маттатийаҳ эди. Булар қўбиз чалиб башорат қилувчи, Раббийга миннатдорчилик билдирувчи ва шарафловчи ўз оталари Йедутуннинг қўл остидаги Йедутуннинг ўғилларидир.4Ҳеман ўғилларидан Буккийаҳ, Маттанийаҳ, Узиэл, Шебуэл, Йеримот, Ҳананийаҳ, Ҳанани, Элиатаҳ, Гиддалти, Ромамти-Эзер, Йошбекашаҳ, Маллоти, Ҳофир ва Маҳазиот эди. 5Булар Худонинг сўзи бўйича Унинг шуҳратини эълон қиладиган подшоҳнинг башоратчиси Ҳеманнинг ўғилларидир. Худо Ҳеманга ўн тўрт нафар ўғил ва уч нафар қиз берди.6Уларнинг барчаси ўз отасининг қўли остида Худонинг уйида хизмат қилиш учун подшоҳнинг Асафга, Йедутун ва Ҳеманга берган буйруғига биноан Раббийнинг уйида жарангдор зиллар, ғижжаклар ва қўбизлар чалиб, куйлар эдилар. 7Раббийнинг қаршисида қўшиқ куйлашга ўргатилган ва ушбу ишни биладиганларнинг сони уларнинг биродарлари билан биргаликда икки юз саксон саккиз нафар эди. 8Улар навбатма-навбат хизмат қилиш учун кичикларга катталар билан баробар, ўқитувчиларга ўқувчилар билан баробар қуръа ташладилар.9Биринчи қуръа Юсуф учун Асафга тушди, иккинчиси эса Гедалийаҳга, унинг ўғиллару биродарларига тушди. Улар ўн икки нафар эдилар. 10Учинчи қуръа Заккурга, унинг ўғиллару биродарларига тушди. Улар ўн икки нафар эдилар. 11Тўртинчи қуръа Изрига, унинг ўғиллару биродарларига тушди. Улар ўн икки нафар эдилар. 12Бешинчи қуръа Натанийаҳга, унинг ўғиллару биродарларига тушди. Улар ўн икки нафар эдилар.13Олтинчи қуръа Буккийаҳга, унинг ўғиллару биродарларига тушди. Улар ўн икки нафар эдилар. 14Еттинчи қуръа Йешарелаҳга, унинг ўғиллару биродарларига тушди. Улар ўн икки нафар эдилар. 15Саккизинчи қуръа Йешайаҳга, унинг ўғиллару биродарларига тушди. Улар ўн икки нафар эдилар. 16Тўққизинчи қуръа Маттанийаҳга, унинг ўғиллару биродарларига тушди. Улар ўн икки нафар эдилар.17Ўнинчи қуръа Шимейга, унинг ўғиллару биродарларига тушди. Улар ўн икки нафар эдилар. 18Ўн биринчи қуръа Азариэлга, унинг ўғиллару биродарларига тушди. Улар ўн икки нафар эдилар. 19Ўн иккинчи қуръа Хашабийаҳга, унинг ўғиллару биродарларига тушди. Улар ўн икки нафар эдилар. 20Ўн учинчи қуръа Шебуэлга, унинг ўғиллару биродарларига тушди. Улар ўн икки нафар эдилар.21Ўн тўртинчи қуръа Маттатийаҳга, унинг ўғиллару биродарларига тушди. Улар ўн икки нафар эдилар. 22Ўн бешинчи қуръа Йеремотга, унинг ўғиллару биродарларига тушди. Улар ўн икки нафар эдилар. 23Ўн олтинчи қуръа Ҳананийаҳга, унинг ўғиллару биродарларига тушди. Улар ўн икки нафар эдилар. 24Ўн еттинчи қуръа Йошбекашаҳга, унинг ўғиллару биродарларига тушди. Улар ўн икки нафар эдилар.25Ўн саккизинчи қуръа Ҳананига, унинг ўғиллару биродарларига тушди. Улар ўн икки нафар эдилар. 26Ўн тўққизинчи қуръа Маллотига, унинг ўғиллару биродарларига тушди. Улар ўн икки нафар эдилар. 27Йигирманчи қуръа Элиатаҳга, унинг ўғиллару биродарларига тушди. Улар ўн икки нафар эдилар. 28Йигирма биринчи қуръа Ҳофирга, унинг ўғиллару биродарларига тушди. Улар ўн икки нафар эдилар.29Йигирма иккинчи қуръа Гиддалтига, унинг ўғиллару биродарларига тушди. Улар ўн икки нафар эдилар. 30Йигирма учинчи қуръа Маҳазиотга, унинг ўғиллару биродарларига тушди. Улар ўн икки нафар эдилар. 31Йигирма тўртинчи қуръа Ромамти-Эзерга, унинг ўғиллару биродарларига тушди. Улар ўн икки нафар эдилар.Chapter 26
1Мана бу ― дарвозабонларнинг бўлимлари: Кўраҳ авлодидан: Асафнинг ўғли, Кўраҳнинг ўғли Мешелемийаҳ. 2Мешелемийаҳнинг ўғиллари – тўнғичи Закарийаҳ, иккинчиси Йедиаэл, учинчиси Зебадийаҳ, тўртинчиси Йафниэл, 3бешинчиси Элам, олтинчиси Йоҳанан, еттинчиси Элиҳоэнай эди.4Обед-Эдомнинг ўғиллари – тўнғичи Шемайаҳ, иккинчиси Йеҳозабад, учинчиси Йоаҳ, тўртинчиси Сақар, бешинчиси Натаниэл, 5олтинчиси Аммиэл, еттинчиси Иссохор, саккизинчиси Пеултай эди, чунки Худо Обед-Эдомга барака ато этган эди. 6Унинг ўғли Шемайаҳдан ўз авлодининг бошлиқлари бўлган ўғиллар туғилди, зеро улар кучли одамлар эдилар.7Шемайаҳнинг ўғиллари эса Офни, Рефаэл, Обед, Элзабад (унинг биродарлари кучли одамлар эдилар), Элиҳу ва Семахийаҳ эди. 8Уларнинг барчаси Обед-Эдомнинг ўғиллари бўлиб, булар ҳам, уларнинг ўғиллару биродарлари ҳам қунтли ва хизматга қобилиятли кишилар эдилар. Улар Обед-Эдомда олтмиш икки нафар эдилар. 9Мешелемийаҳнинг ўғиллару биродарлари эса ўн саккиз нафар қобилиятли киши эди.10Мерари ўғилларидан бўлган Ҳосаҳнинг ўғли – Шимри бошлиқ эди. У гарчи тўнғич бўлмаса ҳам, отаси уни бошлиқ қилиб қўйган эди. 11Унинг иккинчиси эса Хилкийаҳ, учинчиси Тебалийаҳ, тўртинчиси Закарийаҳ эди. Ҳосаҳнинг ўғиллару биродарлари барчаси ўн уч нафар киши эди.12Раббийнинг уйида хизмат қилиш учун шуларнинг орасида, яъни ўз биродарлари билан бирга хизмат қилишга қобилиятли бошлиқлар орасида дарвозабонлик тақсимланди. 13Улар ҳар бир дарвоза учун ўз авлоди бўйича кичиги ҳам, каттаси ҳам қуръа ташладилар. 14Шелемийаҳга шарқ томонга қуръа тушди. Сўнгра унинг ўғли доно маслаҳатчи Закарийаҳга улар қуръа ташладилар ва унга шимол томонга қуръа тушди.15Обед-Эдомга жануб томонга, унинг ўғилларига эса омборхона ёнига қуръа тушди. 16Шуппим ва Ҳосаҳга ғарб томонга, йўл кўтарилиб кетадиган ва қоровул қаршисида қоровул турадиган Шаллехеф дарвозасига қуръа тушди.17Шарқ томонда турадиган олтита левит, шимол томонда тўрттаси, жануб томонда тўрттаси ва омборхона ёнида иккитаси, 18Ғарб томонда, йўл ёқасидаги даҳлизда – тўрттаси, даҳлизнинг ўзига эса иккита левит тайинланди. 19Бу ― Кўраҳ ва Мерари ўғилларидан бўлган дарвозабонларнинг бўлимларидир.20Уларнинг биродарлари левитлар эса Худо уйининг хазиналари ва бағишланган нарсаларнинг хазиналарига қарар эдилар. 21Қуйидагилар – Гершон ўғли Лаҳданнинг ўғилларидир: Гершон ўғли Лаҳдандан бўлган авлодларнинг бошлиқлари Йеҳиэл эди, 22Йеҳиэлнинг ўғиллари Зефам ва унинг биродари Йўэл Раббий уйининг хазиналарига қоровуллик қилар эдилар.23Улар Амрам, Изхар, Хеброн ва Узиэлнинг авлодлари билан бирга қоровуллик қилар эдилар. 24Мусо ўғли Гершоннинг ўғли Шебуэл хазиналар устидан бош назоратчи эди. 25Унинг биродари Элиэзернинг ўғли Реҳабийаҳ, унинг ўғли Йешайаҳ, унинг ўғли Йорам, унинг ўғли Зихрий, унинг ўғли Шеломит эди.26Шеломит ва унинг биродарлари эса подшоҳ Довуд, авлодларнинг бошлиқлари, мингбошилар, юзбошилар ва лашкарбошилар бағишлаган бағишлов нарсаларининг барча хазиналарига қоровуллик қилар эдилар. 27Улар жангда қўлга киритилган ўлжалардан маълум қисмини Раббий уйининг эҳтиёжларини таъминлашга бағишлар эдилар. 28Пайғамбар Шомуил, Кишнинг ўғли Шоул, Нернинг ўғли Абинер, Зеруйаҳнинг ўғли Йўаб бағишлаган нарсаларнинг барчаси, яъни барча бағишланган нарсалар Шеломит ва унинг биродарларининг қўли остида сақланар эди.29Изхар қабиласидан Хенанийаҳ ва унинг ўғиллари Исроилда ташқаридаги хизматларни қилиш, котиб ҳамда судья бўлиш учун тайинланган эдилар. 30Хеброн қабиласидан Хашабийаҳ ва унинг биродарлари, жами бир минг етти юз нафар жасур киши ғарбга қараб Йорданнинг бу томонида, Раббийнинг ҳар қандай хизмат ишлари ва подшоҳнинг хизмати бўйича Исроил устидан назоратчи эдилар.31Хеброн авлодида, уларнинг оиллару наслларида Йерийаҳ хебронликларнинг бошлиғи эди. Улар Довуд ҳукмронлигининг қирқинчи йилида ҳисобга олинган эдилар. Уларнинг орасидан Гилъаднинг Йазерида жасур одамлар топилган эди. 32Унинг биродарлари эса икки минг етти юз нафар кучли одам авлодларнинг бошлиқлари эдилар. Подшоҳ Довуд уларни Худонинг ҳамда подшоҳнинг барча ишлари бўйича Рубен, Гад ҳамда Манашеҳнинг ярим қабиласи устидан бошлиқ қилиб тайинлади.Chapter 27
1Мана булар ― йилнинг барча ойларида, ҳар ойда келиб-кетиб барча ишларда подшоҳга бўлимлар бўйича хизмат қиладиган авлодларнинг бошлиқлари, мингбошилар, юзбошилар, назоратчилар, уларнинг сони бўйича барча Исроил ўғилларидир. Ҳар бир бўлимда улар йигирма тўрт минг нафардан эдилар. 2Биринчи ойда биринчи бўлим устидан Забдиэлнинг ўғли Йашобеам бошчилик қилар эди. Унинг бўлимида йигирма тўрт минг киши бор эди. 3У Перез ўғилларидан бўлиб, биринчи ойда барча лашкарбошилар устидан бошлиқ эди.4Иккинчи ойнинг бўлими устидан ахохлик Додай бошлиқ эди. Унинг бўлимида ҳоким Миклот ҳам бўлиб, унинг бўлимида йигирма тўрт минг киши бор эди. 5Учинчи ойда учинчи лашкарбоши, руҳоний Йеҳойаданинг ўғли Бенайаҳ эди. Унинг бўлимида йигирма тўрт минг киши бор эди. 6Бу Бенайаҳ ўттиз нафар жасур одамларнинг бири бўлиб, уларнинг устидан бошлиқ эди. Унинг бўлимида ўғли Аммизабад ҳам бор эди.7Тўртинчи ойда тўртинчи бошлиқ Йўабнинг биродари Асаҳел эди. Ундан кейин унинг ўғли Зебадийаҳ эди. Унинг бўлимида йигирма тўрт минг киши бор эди. 8Бешинчи ойда бешинчи бошлиқ Израҳдан бўлган ҳоким Шамхут эди. Унинг бўлимида йигирма тўрт минг киши бор эди. 9Олтинчи ойда олтинчи бошлиқ текойлик Иккешнинг ўғли Ираҳ эди. Унинг бўлимида йигирма тўрт минг киши бор эди.10Еттинчи ойда еттинчи бошлиқ Эфрайим ўғилларидан пелонлик Ҳелез эди. Унинг бўлимида йигирма тўрт минг киши бор эди. 11Саккизинчи ойда саккизинчи бошлиқ Зераҳ авлодидан бўлган хушатлик Сиббекай эди. Унинг бўлимида йигирма тўрт минг киши бор эди. 12Тўққизинчи ойда тўққизинчи бошлиқ Бенямин ўғилларидан анатотлик Абиэзер эди. Унинг бўлимида йигирма тўрт минг киши бор эди.13Ўнинчи ойда ўнинчи бошлиқ Зераҳ авлодидан нетофатлик Махарай эди. Унинг бўлимида йигирма тўрт минг киши бор эди. 14Ўн биринчи ойда ўн биринчи бошлиқ Эфрайим ўғилларидан пиратонлик Бенайаҳ эди. Унинг бўлимида йигирма тўрт минг киши бор эди. 15Ўн иккинчи ойда ўн иккинчи бошлиқ Отниэл авлодидан нетофатлик Хелдай эди. Унинг бўлимида йигирма тўрт минг киши бор эди.16Исроил қабилалари устидан эса қуйидагилар бошлиқ эдилар: Рубен қабиласи устидан ― Зихрийнинг ўғли Элиэзер, Шимўн қабиласи устидан ― Маақаҳнинг ўғли Шефатийаҳ, 17Леви қабиласи устидан ― Кемуэлнинг ўғли Хашабийаҳ ва Аҳарўннинг ўғли Садок, 18Яҳудо қабиласи устидан ― Довуднинг биродарларидан бири Элиҳу, Иссохор қабиласи устидан ― Микаэлнинг ўғли Омри,19Забулун қабиласи устидан ― Обадийаҳнинг ўғли Ишмайаҳ, Нафтали қабиласи устидан ― Азриэлнинг ўғли Йеримот, 20Эфрайим ўғиллари устидан ― Азазийаҳнинг ўғли Ҳўшейаҳ, Манашеҳнинг ярим қабиласи устидан ― Педайаҳнинг ўғли Йўэл, 21Гилъаддаги Манашеҳнинг ярим қабиласи устидан ― Закарийаҳнинг ўғли Иддо, Бенямин қабиласи устидан ― Абнернинг ўғли Йасиэл, 22Дан қабиласи устидан ― Йерохамнинг ўғли Азариэл эди. Мана, булар Исроил қабилаларининг бошлиқлари эдилар.23Довуд йигирма ва ундан кичик ёшда бўлганларнинг саноғини олмас эди, чунки Раббий Исроилни осмондаги юлдузлар каби кўпайтиришини айтган эди. 24Зеруйаҳнинг ўғли Йўаб ҳисоблашни бошлади, бироқ якунламади, чунки бу учун Исроилга Худонинг ғазаби келди. Шунинг учун ўша ҳисоб сонлари подшоҳ Довуднинг йилномасидаги сонларга киритилмади.25Подшоҳнинг хазиналари устидан Адиэлнинг ўғли Азмавет масъул эди. Даладаги, шаҳарлардаги, қишлоқлардаги, қасрлардаги омборхоналар устидан эса Ўззийаҳнинг ўғли Йўнатан масъул эди. 26Дала ишлари билан шуғулланадиган деҳқонлар устидан Келубнинг ўғли Эзрий эди. 27Узумзорлар устидан ― раматлик Шимей, узумзорлардаги шароб омборхоналари устидан эса шифамлик Забди эди.28Водийдаги зайтунзорлар ҳамда анжирзорлар устидан ― гедерлик Баал-Ханан, мой сақланадиган омборхоналар устидан эса Йўаш тайинланган эди. 29Шаронда боқиладиган қорамоллар устидан ― шаронлик Шитрай, водийлардаги қорамоллар устидан эса Адлайнинг ўғли Шафат эди.30Туялар устидан ― исмоиллик Обил, эшаклар устидан меронотлик Йеҳдейаҳ эди. 31Кичик қорамоллар устидан ҳожарлик Йазиз масъул эди. Буларнинг барчаси подшоҳ Довуднинг мол-мулкларининг устидан бошлиқлар эдилар.32Довуднинг амакиси Йўнатан маслаҳатчи, доно киши бўлиб, котиблик ҳам қилар эди. Ҳахмонининг ўғли Йехиэл подшоҳнинг ўғиллари билан бирга эди. 33Ахитофел подшоҳнинг маслаҳатчиси, арқилик Хушай подшоҳнинг дўсти эди. 34Ахитофелдан кейин Бенайаҳнинг ўғли Йеҳойада ва Абиатар эди. Йўаб эса подшоҳнинг лашкарбошиси эди.Chapter 28
1Довуд Йерусалимга Исроилнинг барча ҳокимларини, қабилаларнинг бошлиқларини, навбат билан подшоҳга хизмат қилувчи бўлимларнинг бошлиқларини, мингбошиларни, юзбошиларни ва подшоҳнинг бутун мулки ва подалари устидан бўлган бошлиқларни, унинг ўғиллари билан бичилган қулларини, лашкарбошиларни ҳамда барча жасур одамларни йиғди.2Шунда подшоҳ Довуд оёқларига туриб, деди: “Эй, менинг биродарларим ва менинг халқим, мени тингланглар! Менинг юрагимда Раббийнинг Аҳд Киботи учун ором уйи ва Худойимизнинг оёқлари остига супача қуриш нияти бор эди. Мен қурилиш учун керакли нарсаларни тайёрлаб қўйдим. 3Лекин Худо менга: Менинг номим учун уй қурмагин, чунки сен жангчи кишисан ва қон тўккансан,- деди.4Шунга қарамасдан, Исроилнинг Раббий Худоси, мен Исроил устидан абадий подшоҳ бўлишим учун отамнинг бутун хонадонидан мени танлади. Чунки У Яҳудо қабиласини ҳоким бўлиш учун танлади, Яҳудонинг хонадонидан эса менинг отамнинг хонадонини танлади, отамнинг ўғиллари орасидан мени бутун Исроил устидан подшоҳ қилишни маъқул кўрди. 5Менинг барча ўғилларим орасидан эса (чунки Раббий менга кўп ўғиллар берди), У менинг ўғлим Сулаймонни Исроил устидан Раббийнинг подшоҳлиги тахтида ўтириши учун танлади.6У менга деди: Сенинг ўғлинг Сулаймон Менинг уйим ва ҳовлиларимни қуради, чунки Мен уни Ўзимга ўғилликка танладим ва Мен унинг Отаси бўламан. 7Агар у Менинг амрлару низомларимни ҳозирги кундагидек бажаришда мустаҳкам турса, Мен унинг подшоҳлигини абадий мустаҳкамлайман.8Шу сабабли, энди Раббийнинг йиғини бўлмиш бутун Исроилнинг кўз ўнгида ва Худойимизнинг қулоғига эшиттириб дейман: Худойимиз Раббийнинг барча амрларига амал қилинглар ва уларни сақланглар, токи сизлар ушбу яхши ерга эгалик қилинглар ва уни ўзингиздан сўнг фарзандларингизга абадий мерос қилиб қолдиринглар.9Сен эса, эй, ўғлим Сулаймон, отангнинг Худосини билгин ва Унга бутун юрагинг ҳамда бутун жонинг билан хизмат қилгин, чунки Раббий барча юракларни синайди ва фикрларнинг барча ўйларини билади. Агар сен Уни изласанг, Уни топасан, бироқ агар Уни тарк этсанг, У сени мангу тарк этади. 10Қарагин, Раббий сени муқаддасгоҳ учун уй қуришга танлади, сен кучли бўлгин ва уни бажаргин”.11Сўнгра Довуд ўз ўғли Сулаймонга пешайвоннинг, унинг уйларининг, унинг омборхоналарининг, болохоналарининг, ички хоналарининг, Аҳд Киботи учун уйнинг чизмаларини топширди. 12Шунингдек, унинг руҳида бўлган барча нарсаларнинг, Раббий уйининг ҳовлилари ва айланасига барча хоналарнинг, Худо уйи хазиналари ва бағишланган нарсаларнинг хазиналарининг чизмасини,13руҳонийлару левитлар бўлимларининг, Раббий уйидаги ҳар қандай хизмат ишлари ва Раббий уйидаги барча хизмат идишларининг чизмасини топширди. 14Сўнг Довуд ҳар хил хизмат идишларини ясаш учун олтин буюмларнинг вазни белгиланган ҳолда олтин берди ва ҳар хил хизмат идишларини ясаш учун кумуш буюмларнинг вазни белгиланган ҳолда кумуш берди. 15Шунингдек, чироқпоялар ва уларнинг олтин мойчироқларини ясаш учун ҳар бир чироқпоя ва унинг мойчироғининг вазни белгиланган ҳолда олтин берди, ва кумуш чироқпояларни ясаш учун ҳар бир буюмнинг вазни белгиланган ҳолда кумуш берди. Буларни ҳар бир мойчироқдан фойдаланиш мақсадига кўра берди.16Шунингдек, тақдим нонларининг хонтахталарини ясаш учун берди, яъни ҳар бир олтин хонтахтани ясаш учун олтин ва ҳар бир кумуш хонтахтани ясаш учун кумуш берди. 17Олтин санчқилар, пиёлалар, косалар ва лаганларни ясаш учун ҳар бир буюмнинг вазни белгиланган ҳолда олтин берди ва кумуш лаганларни ясаш учун ҳар бир буюмнинг вазни белгиланган ҳолда кумуш берди.18Шунингдек, қуйма олтиндан тутатқи қурбонгоҳини ясаш учун ва қанотларини ёйиб, Раббийнинг Аҳд Киботини ёпиб турадиган олтин керублар билан жанговар араваларнинг тимсолини ясаш учун ҳар бир буюмнинг вазни белгиланган ҳолда олтин берди. 19”Ушбуларнинг барчасини,- деди Довуд,- қурилишнинг барча ишларини Раббий менга Ўз қўли билан ёзиб тушунтирди”.20Довуд ўз ўғли Сулаймонга деди: “Кучли ва жасур бўлгин ҳамда буни амалга оширгин. Қўрқма ва даҳшатга тушма, чунки Раббий Худо, менинг Худойим сен билан бирга бўлади. Сен Раббийнинг уйи учун керакли барча ишларни қилиб бўлмагунингча, У сендан йироқлашмайди ва сени ташлаб кетмайди. 21Мана, Худонинг уйида ҳар қандай хизматни амалга оширишлари учун руҳонийлару левитларнинг бўлимлари бор. Сенда ҳар қандай иш учун қунтли, ҳар қандай хизмат иши учун қобилиятли кишилар бор. Шу билан бирга, ҳокимлар ва бутун халқ сенинг барча буйруқларингни бажаришга тайёрдирлар”.Chapter 29
1Подшоҳ Довуд бутун йиғинга деди: “Худо биргина менинг ўғлим Сулаймонни танлади. У ҳали ёш ва заиф, ушбу иш эса улкандир, чунки ушбу сарой инсон учун эмас, балки Раббий Худо учундир. 2Мен бор кучим билан ўз Худойимнинг уйига олтин нарсалар учун олтин, кумуш нарсалар учун кумуш, мис нарсалар учун мис, темир нарсалар учун темир, ёғоч нарсалар учун ёғоч тайёрладим ҳамда ақиқ тошлар, қўндириш учун тошлар, чиройли ва ранг-баранг тошлар, ҳар қандай қимматбаҳо тошлар, кўплаб мармар тошлар тайёрладим.3Боз устига, Худойимнинг уйига нисбатан бўлган севгим туфайли, муқаддас уй учун тайёрлаб қўйган барча нарсалардан ташқари мен шахсий хазинамдан олтин ва кумушларни Худойимнинг уйи учун тайёрладим: 4уч минг талант олтин, яъни Офир олтини ва етти минг талант соф кумуш Худонинг уйининг деворларини қоплаш учун, 5ҳар бир олтин нарсаларни ясаш учун, ҳар бир кумуш нарсаларни ясаш учун, хуллас усталарнинг қўллари билан қилинадиган барча нарсалар учун тайёрладим. Бугун яна кимнинг Раббий учун қурбонлик қилиш нияти бор?”6Шунда авлодлар бошлиқлари, Исроил қабилаларининг ҳокимлари, мингбошилару юзбошилар, подшоҳ мулкининг бошлиқлари бажонидил қурбонлик қилдилар. 7Улар Худонинг уйининг иши учун беш минг талант ва ўн минг драхма олтин, ўн минг талант кумуш, ўн саккиз минг талант мис, юз минг талант темир бердилар.8Кимда қимматбаҳо тошлар топилса, уларни Раббий уйининг хазинасига Гершон авлодидан бўлган Йехиэлнинг қўлига топширдилар. 9Шунда халқ уларнинг ғайратидан қувонди, чунки улар бор қалблари билан Раббийга қурбонлик қилган эдилар, шунингдек, подшоҳ Довуд ҳам жуда қувонди.10Довуд Раббийни бутун йиғин қаршисида дуо қилди ва Довуд деди: “Эй, бизнинг отамиз Исроилнинг Раббий Худоси, Сен то абад мубораксан! 11Ё, Раббий, буюклик, қудрат, шуҳрат, ғалаба ва улуғворлик Сеникидир, чунки осмону ердаги барча нарсалар Сеникидир. Ё, Раббий, шоҳлик Сеникидир ва Ҳукмдори сифатида Сен барча нарсалардан юксакдирсан.12Бойлик ва шуҳрат Сенинг юзингдан келади, Сен барча нарсалар устидан ҳукм сурасан, куч ва қудрат Сенинг қўлингдадир. Барча нарсаларни улуғлаш ва мустаҳкамлаш Сенинг қўлингдадир! 13Шунинг учун энди, бизнинг Худойимиз, биз Сенга ҳамду сано куйлаймиз ва Сенинг улуғвор номингни шарафлаймиз!14Ахир мен кимман ва менинг халқим ким бўлибдики, шундай ғайратли қурбонлик келтириш имкониятига эга бўлдик? Чунки барча нарсалар Сендан келади ва биз Сенга Сенинг қўлингдан олган нарсани бердик. 15Чунки биз Сенинг қаршингда мусофирлармиз ва ҳамма оталаримиз каби келгиндилармиз, ердаги бизнинг кунларимиз соя каби ва ҳеч нарса абадий эмасдир.16Ё, бизнинг Раббий Худойимиз, Сенинг муқаддас номингга Сенинг уйингнинг қурилиши учун биз тайёрлаб қўйган бу барча бойлик Сенинг қўлингдан келган ва барча нарсалар Сеникидир. 17Ё, Менинг Худойим, Сен юракни синашинг ва тўғриликни севишингни биламан. Мен ушбу барча нарсаларни пок қалб билан қурбонлик қилдим ва эндиликда шу ерда турган Сенинг халқинг ҳам ғайрат билан Сенга қурбонлик қилаётганини кўрмоқдаман.18Эй, бизнинг оталаримиз Иброҳим, Исҳоқ ва Ёқубнинг Раббий Худоси, буни, яъни Ўз халқингнинг юрак фикрларининг мойиллигини то абад сақлагин ва уларнинг юракларини Ўзингга йўналтиргин. 19Менинг ўғлим Сулаймонга эса Сенинг амрларингга, Сенинг ваҳийларингга, низомларингга амал қилиши, буларнинг барчасини амалга ошириши ва мен тайёргарлигини кўриб қўйган маъбадни қуриши учун тўғри юрак ато этгин”.20Довуд бутун йиғинга: “Бизнинг Раббий Худойимизни дуо қилинглар”,- деди. Шунда бутун йиғин ўз оталарининг Раббий Худосини дуо қилди ва тиз чўкиб, Раббийга ҳамда подшоҳга таъзим қилди. 21Кейин улар Раббийга қурбонликлар келтирдилар. Ўша кундан сўнг эртасига Раббийга мингта бузоқ, мингта қўй, мингта қўзичоқни суюқлик бағишловлари билан тамоман ёндириш қурбонлигига келтирдилар, хуллас, бутун Исроилдан кўплаб қурбонликлар келтирдилар.22Улар ўша куни Раббий қаршисида буюк қувонч билан еб-ичдилар. Сўнг Довуднинг ўғли Сулаймонни подшоҳ қилдилар ва Раббийнинг қаршисида уни олий ҳукмдорликка ҳамда Садокни руҳонийликка мойладилар. 23Шунда Сулаймон ўз отаси Довуднинг ўрнига подшоҳ сифатида Раббийнинг тахтига ўтирди. У муваффақиятли бўлди ва бутун Исроил унга бўйсунди.24Барча ҳокимлар ва кучли одамлар, шунингдек, подшоҳ Довуднинг барча ўғиллари подшоҳ Сулаймонга бўйсундилар. 25Раббий эса Сулаймонни бутун Исроилнинг кўз ўнгида юксалтириб, Исроилда ундан олдин ҳеч бир подшоҳ эга бўлмаган шоҳлик шуҳратини унга ато қилди.26Шундай қилиб, Йишайнинг ўғли Довуд бутун Исроил устидан ҳукмронлик қилди. 27У Исроил устидан қирқ йил мобайнида ҳукмронлик қилди: у Хебронда етти йил ва Йерусалимда ўттиз уч йил ҳукмронлик қилди. 28У яхши кексалик ёшида, ҳаётдан қониқиб, бойлик ва шуҳратда вафот этди. Унинг ўрнига унинг ўғли Сулаймон подшоҳ бўлди.29Подшоҳ Довуднинг биринчи ва сўнгги ишлари башоратчи Шомуилнинг китобида, пайғамбар Натаннинг китобида ҳамда башоратчи Гаднинг китобида ёзилган, 30яъни унинг бутун ҳукмронлиги, жасурлиги, у билан, Исроил ва ернинг барча шоҳликлари билан содир бўлган воқеалар ёзилган.Matthew
Chapter 1
1Иброҳимнинг ўғли, Довуднинг ўғли Исо Масиҳнинг шажараси: 2Иброҳимдан Исҳоқ туғилди, Исҳоқдан Ёқуб туғилди, Ёқубдан Яҳудо ва унинг ака-укалари туғилди. 3Яҳудо ва Тамардан Перез ва Зераҳ туғилди, Перездан Хазрон туғилди, Хазрондан Арам туғилди.4Арамдан Амминадаб туғилди, Амминадабдан Наҳшўн туғилди, Наҳшўндан Салмўн туғилди. 5Салмўн ва Рахабдан Бўаз туғилди, Бўаз ва Рутдан Обед туғилди, Обеддан Иишай туғилди. 6Иишайдан подшоҳ Довуд туғилди, подшоҳ Довуд ва Урийаҳнинг собиқ хотинидан Сулаймон туғилди.7Сулаймондан Рехобоам туғилди, Рехобоамдан Абийаҳ туғилди, Абийаҳдан Осо туғилди. 8Осодан Йеҳошафат туғилди, Йеҳошафатдан Йеҳорам туғилди, Йеҳорамдан Ўззийаҳ туғилди.9Ўззийаҳдан Йотам туғилди, Йотамдан Ахаз туғилди, Ахаздан Ҳизкийаҳ туғилди. 10Ҳизкийаҳдан Манашеҳ туғилди, Манашеҳдан Амон туғилди, Амондан Йошийаҳ туғилди. 11Йошийаҳдан Йеҳойаким туғилди, Йеҳойакимдан Бобилга кўчирилиш пайтида Йеконийаҳни ва унинг ака-укалари туғилди,12Бобилга кўчирилишдан кейин, Йеконийаҳдан Шелтиэл туғилди, Шелтиэлдан Зеруббобил туғилди. 13Зеруббобилдан Абиҳу туғилди, Абиҳудан Элиаким туғилди, Элиакимдан Азор туғилди. 14Азордан Садоқ туғилди, Садоқдан Ахим туғилди, Ахимдан Элиуд туғилди.15Элиуддан Элеазар туғилди, Элеазардан Маттан туғилди, Маттандан Ёқуб туғилди. 16Ёқубдан эса Масиҳ, деб аталган Исони туққан Мирйамнинг эри Юсуф туғилди. 17Шундай қилиб, Иброҳимдан Довудгача бор авлод ўн тўрт авлод эди. Довуддан эса Бобилга кўчирилишгача ўн тўрт авлод эди. Бобилга кўчирилишдан Масиҳгача ўн тўрт авлод эди.18Исо Масиҳнинг туғилиши шундай содир бўлди: Унинг онаси Мирйам Юсуфга унаштирилганида, уларнинг қўшилишларидан олдин Мирйам Муқаддас Руҳдан ҳомиладор экани маълум бўлди. 19Унинг эри Юсуф эса ҳақ одам бўлиб, Мирйамни шарманда қилишни истамай, уни яширинча қўйиб юбормоқчи бўлди.20Лекин у буни ўйлаб турганида, мана, Раббийнинг фариштаси унга унинг тушида намоён бўлиб деди: “Эй, Довуднинг ўғли Юсуф, Мирйамни ўзингга хотин қилиб олишдан қўрқмагин, чунки унинг ичидаги ҳомиласи Муқаддас Руҳдандир. 21У Ўғил туғади ва Унинг исмини Исо қўясан, чунки У Ўз халқини гуноҳларидан қутқаради”.22Буларнинг ҳаммаси Раббийнинг пайғамбарлар орқали айтган қуйидаги сўзлари амалга ошиши учун содир бўлди: 23“Мана, бокира қиз ҳомиладор бўлиб, Ўғил туғади ва Унга Иммануэл, деб исм қўядилар”. Иммануэл эса – “Худо биз билан” демакдир.24Юсуф уйқудан уйғониб, Раббийнинг фариштаси айтганидек қилди ва Мирйамни хотинликка қабул қилди. 25Мирйам тўнғич ўғлини туққанича, у унга яқинлашмади ва боланинг исмини Исо, деб қўйди.Chapter 2
1Подшоҳ Ҳирод даврида Исо Яҳудиядаги Бейт-Леҳем шаҳрида туғилганидан кейин, шарқдан Йерусалимга мунажжимлар келиб, дейишди: 2”Яҳудийларнинг туғилган Подшоҳи қаерда? Зеро биз шарқда Унинг юлдузини кўрдик ва Унга сажда қилиш учун келдик”. 3Подшоҳ Ҳирод буни эшитиб, ўзи ҳам, у билан бирга бутун Йерусалим ҳам безовталаниб кетди.4У барча олий руҳонийлар ва халқ уламоларини йиғиб, улардан: “Масиҳ қаерда туғилиши керак?”- деб сўради. 5Улар унга жавобан: “Яҳудиядаги Бейт-Леҳем шаҳрида,- дедилар,- зеро пайғамбар томонидан шундай ёзилган: 6Сен, эй, Бейт-Леҳем, Яҳудия юрти, сен Яҳудия бошлиқлари орасида ҳеч ҳам кам эмассан, чунки Менинг халқим Исроилга чўпонлик қилувчи Ҳукмдор сендан келиб чиқади”.7Шунда Ҳирод мунажжимларни яширинча чақириб, улардан юлдуз қачон пайдо бўлганини сўраб суриштирди. 8Сўнг уларни Бейт-Леҳемга юбориб, уларга деди: “Бориб, Гўдакни синчиклаб суриштиринглар. Уни топганларингда эса менга хабар беринглар, токи мен ҳам бориб, Унга сажда қилай”.9Улар эса подшоҳни эшитиб бўлгач, йўлга тушдилар. Шундай қилиб, улар шарқда кўрган юлдуз уларнинг олдида борар эди ва Гўдак бўлган жойга келиб тўхтади. 10Улар юлдузни кўрганларида, буюк қувонч билан қувондилар.11Уйга кириб, улар Гўдакни онаси Мирйам билан бирга кўрдилар ва тиз чўкиб, Унга сажда қилдилар. Сўнг хазиналарини очиб, Унга инъомларини – олтин, хушбўй тутатқилар ва миррани тақдим қилдилар. 12Улар Ҳироднинг олдига қайтмаслик ҳақида тушларида ваҳий олиб, ўз юртларига бошқа йўл билан қайтиб кетдилар.13Мунажжимларнинг кетганларидан сўнг, мана, Раббийнинг фариштаси Юсуфга унинг тушида зоҳир бўлиб, унга: “Ўрнингдан тургин, Гўдакни ва Унинг онасини олиб, Мисрга кетгин. Мен сенга айтгунимча, ўша ерда бўлгин, чунки Ҳирод Гўдакни ўлдириш учун изламоқда”,- деди. 14У туриб, Гўдакни онаси билан бирга олди ва тунда Мисрга кетди. 15Ҳирод вафот этгунича Юсуф ўша ерда қолди, токи Раббийнинг пайғамбар орқали: “Ўғлимни Мисрдан чақирдим”,- деган сўзи амалга ошсин.16Ҳирод эса мунажжимлар томонидан мазах қилинганини кўргач, ўта дарғазаб бўлди. Шунда улардан билиб олган вақтга кўра, у Бейт-Леҳемдаги ҳамда унинг атрофидаги икки ёш ва ундан кичик бўлган ҳамма гўдакни қириш учун одамларни юборди.17Ўшанда Йермийаҳ пайғамбарнинг айтган сўзлари бажо бўлди: 18“Рамаҳда йиғи, нола овози ва буюк фарёд эшитилмоқда. Роҳила ўз болалари учун йиғламоқда ва у юпанишни истамайди, чунки улар йўқ”.19Ҳироднинг ўлимидан кейин Худонинг фариштаси Юсуфга Мисрда намоён бўлиб: 20“Ўрнингдан тургин, Гўдакни онаси билан бирга олиб, Исроил ерига боргин, чунки Гўдакнинг жонини излаётган ўлди”,- деди. 21У ўрнидан туриб, Гўдакни онаси билан бирга олди ва Исроил ерига келди.22Аммо Ҳироднинг ўз отаси Архелайнинг ўрнига Яҳудия устидан ҳукмронлик қилаётганини эшитиб, Юсуф у ерга боришга қўрқди. Тушида эса ваҳий кўриб, у Галиле ҳудудларига кетди. 23У Нозара, деб аталадиган шаҳарга келиб, ўша ерда яшай бошлади, токи пайғамбарлар орқали: “У Нозарий, деб аталади”,- деган сўз амалга ошсин.Chapter 3
1Ўша кунларда Яҳё чўмдирувчи келди. У Яҳудия саҳросида воизлик қилиб: 2“Тавба қилинглар, чунки Осмон Шоҳлиги яқинлашди!”- деб хитоб қилар эди. 3Зеро у ҳақида Йешайаҳ пайғамбар шундай деган эди: “Саҳрода фарёд қилаётганнинг овози: Раббий учун йўл тайёрланглар, Унга йўлакларни тўғри қилинглар”.4Яҳёнинг ўзи туянинг жунидан кийим кийиб, белига чарм камар таққан эди. Унинг озиғи чигиртка ва ёввойи асал эди. 5Ўшанда Йерусалимда, бутун Яҳудияда ва Йордан дарёси атрофида яшовчиларнинг ҳаммаси унинг олдига чиқиб келар эди. 6Улар ўз гуноҳларини эътироф этиб, Йордан дарёсида Яҳёдан сувга чўмдирилар эдилар.7Сувга чўмдирилиш учун кўплаб фарзийлару саддуқийларнинг унинг олдига келаётганини кўриб, у уларга деди: “Эй, илонлар зоти, бошингизга келадиган кулфатдан қочишни ким сизларга ўргатди? 8Энди тавбага муносиб ҳосил келтиринглар. 9Ичингизда: Иброҳим бизнинг отамиз,- деб айтишни ўйламанглар, чунки мен сизларга айтаман: Худо мана шу тошлардан Иброҳимга авлод тиклашга қодир.10Ҳозирдан дарахтларнинг илдизида болта ётибди. Яхши ҳосил бермайдиган ҳар бир дарахт кесилиб, оловга ташланади. 11Мен сизларни тавба учун сувга чўмдиряпман, лекин мендан кейин Келаётган мендан кўра қудратлидир. Мен Унинг пойафзалини кўтариб юришга ҳам арзимайман. У сизларни Муқаддас Руҳ ва оловга чўмдиради. 12Унинг паншахаси Унинг қўлидадир! У ўз хирмонини тозалаб, буғдойларини омборларга жамлайди, сомонларни эса сўнмайдиган ўтда ёндириб юборади”.13Ўшанда Яҳёдан сувга чўмдирилиш учун Исо Галиледан унинг олдига, Йордан дарёсига келди. 14Лекин Яҳё Исони тўхтатиб: “Сен мени сувга чўмдиришинг керак, Сен менинг олдимга келяпсанми?”- деди. 15Исо унга жавоб бериб деди: “Қўй энди, чунки биз бор ҳақиқатни шу йўсинда амалга оширишимиз керак”. Шунда Яҳё рози бўлди.16Сувга чўмдирилган Исо ўша заҳоти сувдан чиқди. Мана, Унга осмон очилди ва Яҳё Худонинг Руҳи Исонинг устига кабутардек тушиб келганини кўрди. 17Осмондан эса: “Бу Менинг севимли Ўғлимдир. Ундан мамнунман”,- деган овоз келди.Chapter 4
1Ўшанда Исо иблиснинг васвасасидан ўтиш учун Муқаддас Руҳ томонидан саҳрога олиб борилди. 2У қирқ кун ва қирқ тун рўза тутиб, охири оч қолди. 3Шунда васваса қилувчи Унинг олдига келиб: “Агар Сен Худонинг Ўғли бўлсанг, буюргин, бу тошлар нонга айлансин”,- деди. 4Исо унга жавоб бериб: “Инсон биргина нон билан эмас, балки Худонинг оғзидан чиққан ҳар бир Сўз билан яшайди,- деб ёзилган”,- деди.5Сўнгра иблис Уни муқаддас шаҳарга олиб борди ва маъбаднинг чўққисига қўйиб, 6Унга деди: “Агар Сен Худонинг Ўғли бўлсанг, Ўзингни пастга ташла. Зеро ёзилган: У Ўз фаришталарига Сен ҳақингда амр беради. Улар Сени қўлларида кўтариб юрадилар, оёғинг билан тошга ҳам қоқинмайсан”.7Исо эса унга: “Раббий Худойингни васваса қилма,- деб ёзилгани ҳам бор”,- деди. 8Яна шайтон Исони баланд тоққа олиб чиқиб, Унга дунёнинг барча шоҳликлари ва уларнинг шуҳратини кўрсатиб, 9Унга: “Агар тиз чўкиб, менга сажда қилсанг, буларнинг ҳаммасини Сенга бераман”,- деди.10Шунда Исо унга деди: “Йўқол, шайтон! Зеро ёзилганки: Раббий Худойингга сажда қил, биргина Унга хизмат қил!” 11Шундан сўнг иблис Уни тарк этди. Фаришталар эса келиб, Унга хизмат қилдилар.12Исо Яҳёнинг ҳибсга олинганини эшитиб, Галилега кетди. 13У Нозара шаҳрини тарк этиб, Забулун ва Нафтали чегарасидаги, денгиз соҳилидаги Кафарнаҳум шаҳрига келиб, у ерда жойлашди,14токи Йешайаҳ пайғамбар орқали айтилгани бажо келсин: 15“Эй, Забулун ери ва Нафтали ери! Эй, денгиз йўлидаги, Йордан ортидаги мажусийларнинг Галилеси! 16Зулматда ўтирган халқ буюк нур кўрди ва ўлим сояси ерида ўтирганларга нур порлади”.17Ўша пайтдан Исо воизлик қилиб айта бошлар эди: “Тавба қилинглар, чунки Осмон Шоҳлиги яқинлашди!”18Исо Галиле денгизи соҳилидан ўтаётиб, денгизга тўр ташлаётган икки ака-ука – Петъёр, деб аталган Шимўн ва унинг укаси Андерни кўрди, чунки улар балиқчилар эдилар. 19Исо уларга: “Менга эргашинглар ва Мен сизларни инсон овчилари қиламан”,- деди. 20Улар дарҳол ўз тўрларини ташлаб, Унга эргашдилар.21У ердан кетаётиб, Исо бошқа икки ака-ука – Забадийнинг ўғли Ёқуб ва унинг укаси Юҳаннони кўрди. Улар отаси Забадий билан биргаликда қайиқда тўрларини ямаб ўтирган эдилар. Исо уларни ҳам чақирди. 22Улар дарҳол отаси ва қайиқни қолдириб, Исонинг ортидан эргашдилар.23Исо бутун Галилени айланиб, уларнинг синагогаларида таълим бериб, Шоҳликнинг Хушхабарини воизлик қилар ва одамлардаги барча касалликларни ва барча заифликларни шифолар эди. 24У ҳақидаги хабар бутун Сурияга тарқалди. Унинг олдига ҳар хил касалликлару азобларга дучор бўлган барча хаста одамлар, жинга чалинганлар, тутқаноқлар ва шол одамларни олиб келдилар. Исо эса уларни шифолади. 25Шу тариқа, Галиледан, Дикаполисдан, Йерусалимдан, Яҳудиядан ҳамда Йорданнинг нариги томонидан келган кўплаб халойиқ Унинг ортидан эргашди.Chapter 5
1Исо халқни кўрганида, тоққа чиқиб ўтирди. Шогирдлари эса Унинг олдига келдилар. 2Шунда Исо уларга таълим бериб, гап бошлади: 3”Руҳан камбағал бўлганлар бахтлидирлар, чунки Осмон Шоҳлиги уларникидир. 4Йиғлаётганлар бахтлидирлар, чунки улар тасалли топадилар.5Камтарин бўлганлар бахтлидирлар, чунки улар ерни мерос қилиб оладилар. 6Ҳақликка оч ва ташна бўлганлар бахтлидирлар, чунки улар тўқ бўладилар. 7Раҳм-шафқатли бўлганлар бахтлидирлар, чунки улар раҳм-шафқат топадилар. 8Юраги поклар бахтлидирлар, чунки улар Худони кўрадилар.9Тинчлик ўрнатувчилар бахтлидирлар, чунки улар Худонинг ўғиллари, деб аталадилар. 10Ҳақлик учун қувғинга учраганлар бахтлидирлар, чунки Осмон Шоҳлиги уларникидир.11Мен туфайли сизларни ҳар хил бўҳтон сўзлар билан ёмонлаганларида ва сизларни ҳақоратлаб қувғин қилганларида, сизлар бахтлисизлар. 12Қувониб шодланинглар, чунки сизларнинг Осмондаги мукофотингиз буюкдир! Сизлардан олдин пайғамбарлар ҳам шундай қувғинга дучор бўлганлар.13Сизлар ернинг тузисизлар, агар туз ўз кучини йўқотса, уни қандай шўр қилиш мумкин? У энди ташлаб юборишдан ва одамларнинг оёғи остида топталишдан бошқа ҳеч нарсага ярамайди. 14Сизлар дунёнинг нурисизлар. Тоғнинг тепасида турган шаҳар яширин қола олмайди.15Шамни ёқиб, идишнинг остига қўймайдилар, балки уйдагиларнинг ҳаммасига нур бериши учун уни шамдонга қўядилар. 16Сизларнинг нурингиз одамларнинг олдида шундай порласинки, токи улар сизларнинг яхши ишларингизни кўриб, Осмондаги Отангизни улуғласинлар.17Мени Қонун ёки пайғамбарларни бекор қилгани келган, деб ўйламанглар, Мен бекор қилгани эмас, балки бажо келтиргани келганман. 18Сизларга ростини айтаманки, еру осмон ўтмагунича ва ҳамма нарса амалга ошмагунича, Қонундан бирор ҳарф ҳам, бирор чизиқча ҳам ўчмайди.19Шундай қилиб, ким шу амрлардан энг кичигини бузиб, одамларга шундай ўргатса, у Осмон Шоҳлигида энг кичик, деб аталади. Аммо ким буларни бажариб, бошқаларга ҳам ўргатса, Осмон Шоҳлигида буюк, деб аталади. 20Зеро сизларга айтаманки, агар сизларнинг ҳақлигингиз уламолару фарзийларнинг ҳақлигидан устун бўлмаса, Осмон Шоҳлигига кира олмайсизлар.21Сизлар қадимгиларга: Ўлдирма! Ким ўлдирса, суд ҳукмига маҳкум бўлади,- дейилганини эшитгансизлар. 22Аммо Мен сизларга айтаманки, ким ўз биродаридан ғазабланса, суд ҳукмига муҳкум бўлади. Ким ўз биродарига “аҳмоқ” деса, синедрион ҳукмига маҳкум бўлади. Ким ўз биродарига “телба” деса, дўзах оловига маҳкум бўлади.23Шундай қилиб, сен қурбонгоҳга бағишловингни олиб келиб, у ерда биродарингнинг сенга қарши даъвоси борлиги ёдингга тушса, 24бағишловингни қурбонгоҳнинг олдида қолдир ва бориб, олдин биродаринг билан ярашгин, ўшанда келиб, бағишловингни келтиргин.25Сен рақибинг билан ҳали йўлда кетаётганингда, тезда ярашиб олгин, токи рақибинг сени қозига топширмасин, қози эса сени миршабга топширмасин ва сени зиндонга ташламасин. 26Сенга ростини айтаманки, охирги тийинингни бермагунингча, у ердан чиқмайсан.27Сизлар қадимгиларга: Зино қилма,- дейилганини эшитгансизлар. 28Аммо Мен сизларга айтаманки, ким аёлга ҳирс билан қараса, аллақачон ўз юрагида у билан зино қилган бўлади.29Агар ўнг кўзинг сени васвасага солса, уни суғуриб олиб, ўзингдан улоқтириб ташла, чунки бутун тананг дўзахга ташланишидан кўра, аъзоларингдан бирининг ҳалок бўлгани сен учун афзалроқдир. 30Агар ўнг қўлинг сени васвасага солса, уни кесиб, ўзингдан улоқтириб ташла, чунки бутун тананг дўзахга ташланишидан кўра, аъзоларингдан бирининг ҳалок бўлгани сен учун афзалроқдир.31Шунингдек, Ёзувларда: Ким хотини билан ажралса, унга ажралиш хатини берсин,- дейилган. 32Аммо Мен сизларга айтаманки, ким зино айбидан бошқа сабаб билан хотинидан ажралса, унга зино қилишга сабаб беради. Ким ажралган хотинга уйланса, у зино қилаётган бўлади.33Сизлар яна қадимгиларга: Ичган қасамингдан қайтма, аммо Раббийнинг олдида қасамларингни бажаргин,- дейилганини эшитгансизлар. 34Аммо Мен сизларга айтаманки, умуман қасам ичманглар – на Осмон ҳақи, чунки у Худонинг тахтидир, 35на ер ҳақи, чунки у Худо оёғининг супачасидир, на Йерусалим ҳақи, чунки бу буюк Подшоҳнинг шаҳридир.36Бошинг ҳақи ҳам қасам ичмагин, чунки сен бир тола сочингни оқ ёки қора қила олмайсан. 37Аммо сизларнинг сўзингиз: “ҳа” – “ҳа”, “йўқ” – “йўқ” бўлсин, бундан ортиғи эса ёвуздандир.38Сизлар: Кўз эвазига кўз, тиш эвазига тиш,- дейилганини эшитгансизлар. 39Аммо Мен сизларга айтаманки, ёвузга қаршилик қилманглар. Ким сени ўнг чаккангга урса, унга чап чаккангни ҳам тутиб бергин.40Ким сен билан судлашиб, сенинг кўйлагингни олмоқчи бўлса, унга тўнингни ҳам бергин. 41Ким сени бир масофа юришга мажбур қилса, у билан икки масофа юргин. 42Сендан сўраётганга бер, сендан қарз олмоқчи бўлгандан юзингни ўгирма.43Сизлар: Ўз яқинингни севгин, душманингдан эса нафратлангин,- дейилганини эшитгансизлар. 44Аммо Мен сизларга айтаманки, душманларингизни севинглар, сизларни лаънатлаётганларни дуо қилинглар, сизлардан нафратланаётганларга яхшилик қилинглар, сизларни ҳақоратлаб қувғин қилаётганлар учун ибодат қилинглар. 45Шунда сизлар Осмондаги Отангизнинг фарзандлари бўласизлар. Чунки У қуёшни ёвузлар устидан ҳам, яхшилар устидан ҳам чиқаради. У ёмғирни ҳақ одамларга ҳам, ноҳақ одамларга ҳам юборади.46Агарда сизларни севувчиларни севсангизлар, сизларга қандай мукофот бор? Солиқчилар ҳам шундай қилмайдиларми? 47Агар сизлар фақатгина биродарларингиз билан саломлашсангизлар, афзалроқ нима иш қиляпсизлар? Мажусийлар ҳам шундай қилмайдиларми? 48Шундай қилиб, Осмондаги Отангиз баркамол бўлганидек, сизлар ҳам баркамол бўлинглар.Chapter 6
1Эҳтиёт бўлинглар, сизларни одамлар кўриши учун хайр-эҳсонингизни уларнинг кўз ўнгида қилманглар, акс ҳолда Осмондаги Отангиздан сизларга мукофот бўлмайди. 2Шунинг учун хайр-эҳсон қилаётганингда, ўз олдингда жар солмагин. Зеро иккиюзламачилар одамлар уларни шарафлашлари учун синагогаларда ва кўчаларда шундай қиладилар. Сизларга ростини айтаманки, улар ўз мукофотларини аллақачон олмоқдалар.3Лекин сен хайр-эҳсон қилаётганингда, ўнг қўлинг нима қилаётганини чап қўлинг билмасин. 4Шу йўсинда сенинг хайр-эҳсонинг яширин бўлади. Яширин бўлганларни кўраётган Отанг эса сени ошкор тақдирлайди.5Ибодат қилаётганингда, иккиюзламачилар каби бўлма, чунки улар одамларга кўриниш учун синагогаларда ва кўчаларнинг бурчакларида туриб, ибодат қилишни севадилар. Сизларга ростини айтаманки, улар ўз мукофотларини аллақачон олмоқдалар. 6Лекин сен ибодат қилаётганингда, ўз хонангга киргин ва эшикни ёпиб, яширин бўлган Отангга ибодат қилгин. Яширин бўлганларни кўраётган Отанг эса сени ошкор тақдирлайди. 7Сизлар ибодат қилаётганингизда, мажусийлар каби ортиқча гапирманглар, чунки улар: ўз сўзларимизнинг кўпчилигидан эшитиламиз, деб ўйлайдилар.8Сизлар эса уларга ўхшаманглар, чунки сизларнинг Отангиз, сизларнинг сўрашингиздан олдин, нимага муҳтожлигингизни билади. 9Шунинг учун шундай ибодат қилинглар: “Бизнинг Осмондаги Отамиз, Сенинг номинг муқаддас бўлсин! 10Сенинг Шоҳлигинг келсин! Осмонда бўлгани каби, ерда ҳам Сенинг ироданг бажо бўлсин!11Бугун бизга кундалик нонимизни бергин. 12Биздан қарздор бўлганларни биз кечирганимиздек, бизнинг қарзларимизни ҳам кечиргин. 13Бизни васвасага йўлиқтирмагин, аммо ёвуздан халос қилгин. Чунки Шоҳлик, куч-қудрат ва шон-шуҳрат тоабад Сеникидир. Омин!14Агар сизлар бошқаларнинг гуноҳларини кечирсангизлар, Осмондаги Отангиз ҳам сизларни кечиради. 15Агар сизлар бошқаларнинг гуноҳларини кечирмасангизлар, унда сизларнинг Отангиз ҳам гуноҳларингизни кечирмайди.16Шунингдек, рўза тутаётганингизда, иккиюзламачилар каби қовоғингизни солманглар. Чунки улар одамларга рўза тутаётган бўлиб кўриниш учун юзларини тунд қиладилар. Сизларга ростини айтаманки, улар ўз мукофотларини аллақачон олмоқдалар. 17Сен эса рўза тутаётганингда, бошингни мойлаб, юзингни ювгин, 18токи сен одамларга эмас, балки яширин бўлган Отангга кўриниш учун рўза тутгин. Яширин бўлганларни кўраётган Отанг эса сени ошкор тақдирлайди.19Бу заминда куя ва занг еб битирадиган ҳамда ўғрилар тешиб талайдиган хазиналарни ўзларингизга тўпламанглар. 20Аммо ўзларингизга Осмонда куя ва занг еб битирмайдиган ҳамда ўғрилар тешиб таламайдиган хазиналарни тўпланглар. 21Зеро сизларнинг хазинангиз қаерда бўлса, юрагингиз ҳам ўша ерда бўлади.22Кўз – тананинг чироғидир. Агар кўзинг тоза бўлса, бутун тананг ёруғ бўлади. 23Агар кўзинг ёмон бўлса, бутун тананг қоронғи бўлади. Шунинг учун сенинг ичингдаги нур қоронғи бўлса, қоронғилик нақадар буюкдир. 24Ҳеч ким икки хўжайинга хизмат қила олмайди, чунки у ё биридан нафратланиб, бошқасини севади, ёки бирига ихлос қўйиб, бошқасини менсимайди. Сизлар ҳам Худога, ҳам бойликка хизмат қила олмайсизлар.25Шунинг учун Мен сизларга айтаман: Нима еймиз, нима ичамиз,- деб жонингиз учун хавотирланманглар. Шунингдек: Нима киямиз,- деб танангиз учун ташвишланиб юрманглар. Жон овқатдан ва тана кийимдан каттароқ эмасми? 26Самовий қушларга қаранглар: улар на экадилар, на ўрадилар, на омборларда ғамлайдилар, аммо Осмондаги Отангиз уларни боқади. Сизлар улардан нақадар афзалроқ эмасмисизлар?27Сизлардан қайси бирингиз ташвишланиб, ўз бўйига бир чўзим қўша олади? 28Нима учун кийим ҳақида ҳам ташвишланяпсизлар? Даладаги пиёзгулларнинг ўсишига эътибор беринглар: улар на меҳнат қилади, на чарх йигиради. 29Аммо сизларга айтаманки, ҳатто подшоҳ Сулаймон ҳам ўзининг бор шуҳратида буларнинг бирортасидек кийинган эмас.30Агар Худо бугун бор бўлиб, эртага ўчоққа ташланадиган даладаги ўтни шу қадар кийинтирса, сизларни янада кўпроқ кийинтирмайдими, эй, имони камлар! 31Шундай экан, нима еймиз, нима ичамиз, нима киямиз?- деб айтманглар ва ташвишланманглар.32Чунки мажусийлар буларнинг ҳаммасини излайдилар, сизларнинг Осмондаги Отангиз эса буларнинг ҳаммасига муҳтож эканингизни билади. 33Сизлар аввало Худонинг Шоҳлиги ва унинг ҳақлигини изланглар, буларнинг ҳаммаси эса сизларга қўшиб берилади. 34Шундай қилиб, эртанги кун учун ташвишланманглар, чунки эртанги куннинг ўзи ўзи учун ташвишланади. Ҳар куннинг ўз ташвиши етарлидир.Chapter 7
1Ҳукм қилманглар, шунда сизлар ҳам ҳукм қилинмайсизлар. 2Зеро қандай ҳукм қилсангизлар, сизлар ҳам шундай ҳукм қилинасизлар, қандай ўлчов билан ўлчасангизлар, сизларга ҳам шундай ўлчанади.3Сен нимага биродарингнинг кўзидаги зирапчага қараяпсан, аммо ўз кўзингдаги ходани сезмаяпсан? 4Ўз кўзингда хода бор экан, қандай қилиб биродарингга: Кел, сенинг кўзингдан зирапчани чиқариб оламан,- деб айта оласан? 5Эй, иккиюзламачи! Олдин ўз кўзингдаги ходани чиқариб ташла, ўшандагина ўз биродарингнинг кўзидаги зирапчани қандай чиқариб олишни аниқ кўрасан.6Муқаддасворликларни итларга берманглар ва ўз марваридларингизни чўчқалар олдига ташламанглар, токи улар буларни оёқ ости қилмасинлар ва ўгирилиб, сизларни тилка-пора қилмасинлар.7Сўранглар ва сизларга берилади, изланглар ва топасизлар, тақиллатинглар ва сизларга очилади. 8Чунки сўрайдиган ҳар бир одам олади, излайдиган топади ва тақиллатаётганга очилади. 9Сизларнинг орангизда бир кимса борми, ўғли ундан нон сўраганида, унга тош берса? 10Ёки балиқ сўраганида, унга илон берса?11Агар сизлар ёвуз бўла туриб, фарзандларингизга яхши ҳадялар беришни билсангизлар, унда боз устига, сизларнинг Осмондаги Отангиз Ундан сўраганларга яхши нарсаларни беради. 12Ҳамма нарсада одамлар сизларга қандай муомала қилишларини истасангизлар, сизлар ҳам уларга шундай муомалада бўлинглар, чунки Қонун ва пайғамбарлар шундадир.13Тор дарвозадан киринглар! Чунки ҳалокатга олиб борадиган йўл энли ва дарвоза кенгдир, кўплар ана шу йўлдан бормоқдалар. 14Ҳаётга олиб борадиган йўл эса танг ва эшик тордир, оз одам бу йўлни топади.15Сизларнинг олдингизга қўй кийимида келадиган, аслида, ичида йиртқич бўри бўлган сохта пайғамбарлардан эҳтиёт бўлинглар. 16Уларни ҳосилларидан билиб оласизлар: тиканакдан узум ёки янтоқдан анжир теришадими? 17Шунингдек, ҳар қандай яхши дарахт яхши ҳосил беради, ёмон дарахт эса ёмон ҳосил беради.18Яхши дарахт ёмон ҳосил бера олмайди, ёмон дарахт эса яхши ҳосил бера олмайди. 19Яхши ҳосил келтирмайдиган ҳар қандай дарахт кесилиб, оловга ташланади. 20Шундай қилиб, уларни ҳосилларидан билиб оласизлар.21Менга: Ё, Раббий! Ё, Раббий!- деганларнинг ҳар бири эмас, балки Осмондаги Отамнинг иродасини бажарадиган одам Осмон Шоҳлигига киради. 22Ўша кунда кўпчилик Менга: Ё, Раббий, ё, Раббий, биз Сенинг номингдан башорат қилмадикми? Сенинг номингдан жинларни қувиб чиқармадикми? Сенинг номингдан кўпгина мўъжизаларни яратмадикми?- дейдилар. 23Мен эса уларга эълон қиламан: Мен сизларни ҳеч қачон билганим йўқ. Менинг олдимдан кетинглар, эй, қонунсизлик қилувчилар!24Шундай қилиб, кимки Менинг бу сўзларимни эшитиб, уларни бажарса, уни ўз уйини тош устида қурган фаросатли одамга ўхшатаман. 25Ёмғир ёғиб, селлар тошиб, шамоллар эсиб, шу уйга ёпирилди, лекин у қуламади, чунки тош устида ўрнатилган эди.26Кимки Менинг бу сўзларимни эшитиб, уларни бажармаса, у уйини қум устига қурган фаросатсиз одамга ўхшайди. 27Ёмғир ёғиб, селлар тошиб, шамоллар эсиб, шу уйни босиб қўйди ва у қулади. Унинг қулаши эса улкан бўлди”.28Исо бу сўзларини тугатганида, халқ Унинг таълимотидан ҳайратланди, 29чунки У уламолар каби эмас, балки ҳокимият эгасидек таълим берар эди.Chapter 8
1Исо тоғдан тушганида, кўплаб халқ Унинг ортидан эргашди. 2Шунда бир мохов киши келди-да, Унга сажда қилиб: “Ҳазратим, агар истасанг, мени поклай оласан”,- деди. 3Исо қўлини узатди ва унга тегиб: “Истайман, пок бўлгин”,- деди. Шу лаҳзада у моховдан покланди.4Исо унга: “Қара, ҳеч кимга айтмагин, лекин бориб, ўзингни руҳонийга кўрсатгин. Уларга гувоҳлик бўлиши учун Мусо амр этган қурбонликни келтиргин”,- деди.5Исо Кафарнаҳум шаҳрига кирганида, Унинг олдига юзбоши келиб, Ундан ёлворди: 6”Ҳазрат! Менинг хизматкорим шол бўлиб, жуда азобланиб, уйда ётибди”. 7Исо унга: “Мен бориб, уни шифолайман”,- деди.8Юзбоши эса жавоб бериб, деди: “Ҳазрат! Сен менинг томим остига киришингга мен лойиқ эмасман. Фақатгина бир сўз айтгин ва менинг хизматкорим шифо топади. 9Зеро мен ҳам ҳокимият остидаги одамман, менинг қўл остимда ҳам аскарларим бор. Бирига: Бор,- десам, у боради, бошқага: Кел,- десам, у келади, бирор хизматкоримга: Буни қил,- десам, у бажаради. 10Исо буни эшитганида ажабланди ва ортидан эргашганларга: “Мен сизларга ростини айтаманки, бундай катта имонни ҳатто Исроилда топмадим,- деди,-11Сизларга айтаманки, кўпчилик шарқу ғарбдан келиб, Осмон Шоҳлигида Иброҳим, Исҳоқ ва Ёқуб билан бирга ёнбошлайдилар. 12Лекин Шоҳликнинг ўғиллари ташқи зулматга чиқариб ташланадилар, у ерда йиғи-сиғи ва тишлар ғижирлаши бўлади”. 13Исо юзбошига: “Бор! Ишонишингга кўра сенга бўлсин!”- деди. Унинг хизматкори шу лаҳзада шифо топди.14Исо Петъёрнинг уйига келганида, унинг қайнонаси иситмалаб ётган эди. 15Исо унинг қўлига тегди ва иситма уни тарк этди. У эса ўрнидан туриб, уларга хизмат қила бошлади.16Оқшом кирганида, жинга чалинган кўпларни Унинг олдига олиб келдилар. У сўз билан руҳларни қувди ва беморларнинг ҳаммасини шифолади. 17Шу йўсинда, Йешайаҳ пайғамбарнинг: “У касалликларимизни Ўзига олди ва оғриқларимизни кўтариб кетди”,- дегани амалга ошди.18Исо атрофида кўп халойиқни кўриб, шогирдларига бошқа қирғоққа сузиб ўтишни буюрди. 19Шунда бир уламо яқин келиб, Унга: “Устоз! Сен қаерга борсанг, мен ҳам Сенинг ортингдан бораман”,- деди. 20Исо унга жавоб бериб, деди: “Тулкиларнинг уялари бор, қушларнинг инлари бор, лекин Инсон Ўғлининг бошини қўядиган жойи йўқ”.21Унинг шогирдларидан бошқа бири Унга: “Ҳазратим, олдин отамни кўмиб келишимга ижозат бергин”,- деди. 22Лекин Исо унга: “Менинг ортимдан юр! Ўз ўликларини кўмишни эса ўликларга қўйиб бер”,- деди.23Исо қайиққа тушганида, Унинг шогирдлари Унга эргашдилар. 24Шу орада денгизда кучли тўфон кўтарилдики, қайиқни тўлқинлар қоплаб олар эди. Исо эса ухлаб ётар эди. 25Унинг шогирдлари яқинлашди-да, Уни турғизиб: “Ҳазрат, бизни қутқар, ҳалок бўляпмиз”,- дедилар.26У уларга: “Эй, имони камлар, нега бундай қўрқоқсизлар?”- деди. Кейин Исо туриб, шамол ва денгизга тақиқлади, шунда буюк жимжитлик бўлди. 27Одамлар ҳайратланиб: “Бу Ким экан, ҳатто шамоллар ва денгиз ҳам Унга бўйсунса?!”- дедилар.28Исо нариги қирғоққа, Гиргош юртига келганида, жин чалган икки киши қабристондан чиқиб, Унга дуч келди. Улар ўта ваҳший бўлганликлари учун ҳеч кимнинг у йўлдан ўтишга ҳадди сиғмас эди. 29Улар: “Бизга нима ишинг бор, эй, Худонинг Ўғли? Бизни вақтидан олдин қийнаш учун келдингми?”- дедилар.30Улардан узоқроқда тўнғизнинг катта подаси ўтлаб юрар эди. 31Жинлар Исога ёлвориб: “Агар бизни қувиб чиқарадиган бўлсанг, унда бизни тўнғиз подасига юборгин”,- дедилар. 32У уларга: “Боринглар”,- деди. Шунда улар чиқиб, тўнғиз подасига кириб олдилар. Шу онда бутун тўнғиз подаси тиккаликдан денгизга ташланиб, сувда ҳалок бўлишди.33Тўнғиз боқувчилар эса югуриб кетиб, шаҳарга келдилар ва ҳамма нарсани, шунингдек, жин чалганлар билан нима воқеа содир бўлганини айтиб бердилар. 34Шунда бутун шаҳар аҳолиси Исо билан учрашгани чиқди ва Уни кўрганларида, уларнинг ҳудудларидан чиқиб кетишини Ундан илтимос қилдилар.Chapter 9
1Шунда У қайиққа ўтириб, денгизнинг нариги томонига ўтди ва ўз юртига келди. 2Мана, Унинг олдига тўшакда ётган шол одамни олиб келдилар. Исо уларниниг имонини кўриб, шолга қараб: “Дадил бўл, болам! Сенинг гуноҳларинг кечирилди”,- деди.3Шунда баъзи уламолар ўз-ўзларига: “У куфр қиляпти”,- дедилар. 4Исо уларнинг фикрларини билиб, деди: “Нима учун сизлар юракларингизда ёмон нарсани ўйлаяпсизлар? 5Ҳақиқатан ҳам нимани айтиш осонроқ “Сенинг гуноҳларинг кечирилди”, деб айтишми, ёки: “Ўрнингдан туриб юргин”, деб айтишми? 6Лекин Инсон Ўғлининг ер юзида гуноҳларни кечириш ҳокимиятига эга эканлигини билиб олишингиз учун... Ўрнингдан тур,- деди шолга Исо,- тўшагингни олиб, уйингга бор”.7У эса туриб, ўз тўшагини олди ва уйига кетди. 8Халқ эса буни кўриб ҳайратланди ва одамларга шундай ҳокимият берган Худони улуғлади. 9Исо у ердан ўтиб, солиқ йиғадиган жойда ўтирган Матто исмли одамни кўрди ва унга: “Менинг ортимдан юргин”,- деди. У туриб, Исонинг ортидан кетди.10Сўнг Исо уйда дастурхон атрофида ёнбошлаганида, кўплаб солиқчилар ва гуноҳкорлар келиб, У ва Унинг шогирлари билан бирга ёнбошладилар. 11Фарзийлар буни кўриб, Унинг шогирдларига: “Нима учун Устозингиз солиқчилару гуноҳкорлар билан бирга еб-ичади?”- дедилар.12Исо эса буни эшитганида, уларга деди: “Соғлар эмас, балки беморлар шифокорга муҳтождирлар. 13Энди бориб: Мен қурбонликни эмас, раҳм-шафқатни истайман,- дейилганининг маъносини ўрганинглар. Чунки Мен ҳақ одамларни эмас, балки гуноҳкорларни тавбага чақиргани келганман”.14Шунда Унинг олдига Яҳёнинг шогирдлари келиб: “Нима учун фарзийлар билан биз рўза тутамиз, Сенинг шогирдларинг эса рўза тутмайдилар?”- деб сўрадилар Ундан. 15Исо уларга деди: “Куёв ораларида бўлган пайтда тўйхонадагилар аза тутадиларми? Аммо кунлар келадики, куёв улардан тортиб олинади, шунда рўза тутадилар.16Ҳеч ким эски кийимга янги матодан ямоқ қилмайди, чунки ямоқ эски кийимни йиртиб юборади ва йиртиғи баттар бўлади.17Шунингдек, янги шаробни ҳам эски мешга қуймайдилар, акс ҳолда эски меш йиртилиб, шароб оқиб кетади, меш ҳам нобуд бўлади. Лекин янги шароб, янги мешларга солинади ва иккаласи ҳам сақлаб қолинади”.18Исо уларга буларни айтган заҳоти Унинг олдига бир бошлиқ келди-да, Унга сажда қилиб: “Менинг қизим ҳозир ўлди. Бироқ келиб, унга қўлингни қўй ва у яна тирилади”,- деди. 19Исо туриб, унинг ортидан кетди. Шогирдлари ҳам Исога эргашдилар.20Шу пайт ўн икки йилдан бери қон кетишидан қийналиб юрган бир аёл орқа томондан келиб, Исонинг кийимининг этагига тегди, 21чунки у ўз ичида: “Агар Унинг кийимига тегсам, шифо топаман”,- деган эди. 22Исо эса ўгирилиб, аёлни кўргач, унга: “Дадил бўл, қизим! Сенинг имонинг сени қутқарди”,- деди. Аёл ўша вақтнинг ўзида шифо топди.23Исо бошлиқнинг уйига келганида, най чалувчиларни ва саросимага тушган халқни кўрди. 24Исо уларга: “Чиқиб кетинглар, чунки қизалоқ ўлган эмас, у ухлаяпти”,- деди. Улар эса Унинг устидан кулишди.25Халқ чиқарилганидан сўнг, Исо ичкарига кириб, қизчанинг қўлидан тутди ва қизча ўрнидан турди. 26Бу ҳақида овоза бутун ўша юрт бўйлаб тарқалди.27Исо у ердан жўнаётганида, Унинг ортидан иккита кўр эргашиб: “Эй, Довуднинг Ўғли, бизга раҳм-шафқат қилгин”,- деб бақирдилар. 28У эса уйга келганида, кўрлар Унинг ёнига келишди. Исо уларга: “Мен буни қила олишимга ишонасизларми?”- деди. Улар Унга: “Ҳа, Ҳазрат”,- дедилар.29Шунда Исо уларнинг кўзларига тегиб: “Имонингизга яраша сизларга бўлсин”,- деди. 30Уларнинг кўзлари очилди. Исо уларга: “Қаранглар, буни ҳеч ким билмасин”,- дея қатъий буюрди. 31Улар эса чиқиб, ўша ернинг ҳамма жойида У ҳақида овоза қилдилар.32Сўнг улар кетаётганларида, Исонинг олдига жинга чалинган соқовни олиб келдилар. 33Жин қувилганидан сўнг, соқов тилга киргани учун халойиқ ҳайратланиб: “Ҳеч қачон Исроилда бундай ҳодиса содир бўлмаган”,- дейишди. 34Бунга фарзийлар: “У жинлар бошлиғининг кучи билан жинларни қувиб чиқармоқда”,- дейишди.35Исо эса бутун шаҳар ва қишлоқларни айланиб юриб, уларнинг синагогаларида таълим берди ва Шоҳлик хушхабарини воизлик қилиб, одамларнинг ҳар хил касалликларию хасталикларини шифолади. 36Тўда-тўда оломонни кўриб, Исо уларга ачинди, чунки улар чўпонсиз қўйлар каби тарқалиб кетган ва заифлашган эдилар.37Шунда У Ўз шогирдларига деди: “Ҳосил кўп, аммо ишчилар оз. 38Шунинг учун: Ўз ўрим-йиғимингга ишчиларни юбор, деб ҳосил Эгасига ибодат қилинглар”.Chapter 10
1Исо Ўзининг ўн икки шогирдини чақириб, уларга ҳар қандай дарду касалликларни шифолаш учун куч-қудрат ва нопок руҳларни қувиб чиқариш учун ҳокимиятни берди.2Ўн иккита ҳаворийнинг исмлари қуйидагича: биринчиси Петъёр, деб аталган Шимўн ва унинг укаси Андер, Забадийнинг ўғли Ёқуб ва унинг укаси Юҳанно, 3Филип ва Бартолмей, Тўма ва солиқчи Матто, Алфейнинг ўғли Ёқуб ва Таддей, 4рашкчи Симун ва Исога хиёнат қилган Яҳудо Искариот.5Исо шу ўн икки шогирдини жўнатиб, уларга қуйидагиларни амр берди: “Мажусийларнинг йўлларига борманглар ва самарияликларнинг шаҳрига кирманглар. 6Аксинча, Исроил хонадонининг ҳалок бўлган қўйларига боринглар. 7Бораётиб: Осмон Шоҳлиги яқинлашди,- деб воизлик қилинглар.8Беморларни шифоланглар, моховларни покланглар, ўликларни тирилтиринглар, жинларни қувиб чиқаринглар. Текин олдингизлар, текин беринглар. 9Белбоғингизга олтин, кумуш ёки мис пул ҳам олманглар. 10Йўлингизга тўрва ҳам, иккита кўйлак ҳам, пойафзал ҳам, ҳасса ҳам олманглар, чунки меҳнаткаш ўз озиқ-овқатига муносибдир.11Қайси бир шаҳар ёки қишлоққа кирсангизлар, у ерда ким лойиқ эканини билиб олинглар. Шундай қилиб, йўлга тушгунингизча, ўша ерда қолинглар. 12Уйга кираётганингизда, уларга: Уйингизга тинчлик бўлсин,- деб салом беринглар. 13Агар уй аҳли лойиқ бўлса, сизларнинг тинчлигингиз уларга келади, агар лойиқ бўлмаса, сизларнинг тинчлигингиз ўзларингизга қайтади.14Агар сизларни кимдир қабул қилмаса ёки сизларнинг сўзларингизни эшитмаса, у уйдан ёки шаҳардан чиқиб кетаётганингизда, оёқларингизнинг чангини қоқиб кетинглар. 15Сизларга ростини айтаманки, ҳукм кунида у шаҳардан кўра Садўм ва Ғамўранинг ерига осонроқ бўлади.16Мана, Мен сизларни бўриларнинг орасига қўйдек юборяпман. Шунинг учун илондек доно ва кабутардек содда бўлинглар. 17Одамлардан эҳтиёт бўлинглар, чунки улар сизларни Синедрионга топширадилар ва сизларни ўзларининг синагогаларида калтаклайдилар. 18Сизларни Мен туфайли шоҳлару ҳокимларнинг олдиларига олиб борадилар, токи сизлар уларнинг ва мажусийларнинг қаршисида гувоҳлик беринглар.19Сизларни тутиб бераётганларида, нима дейиш ва қандай айтиш ҳақида ташвишланманглар, чунки ўша пайтда сизларга нима дейишингиз кераклиги айтилади. 20Чунки сизлар гапирмайсизлар, аммо сизларнинг Отангизнинг Руҳи сизларда гапиради.21Ака укасини, ота ўғлини ўлимга топширади. Болалар ўз ота-оналарига қарши чиқиб, уларни ҳалок қиладилар. 22Менинг номим ҳақи ҳамма сизлардан нафратланади, охиригача чидаган эса нажот топади. 23Сизларни бир шаҳардан қувганларида, бошқа шаҳарга қочинглар. Зеро сизларга ростини айтаманки, сизлар Исроил шаҳарларини айланиб чиқишга улгурмагунингизча, инсон Ўғли келади.24Шогирд ўз устозидан юқори бўлмас ва қул ўз хўжайинидан юқори бўлмас, 25аммо шогирд учун ўз устозидек ва қул учун ўз хўжайинидек бўлиш етарлидир. Агар уйнинг эгасини Баалзебуб, деб атаган бўлсалар, боз устига уй аҳлини шундай аташмайдими?26Шунинг учун улардан қўрқманглар! Чунки очилмай қоладиган ҳеч бир яширин нарса йўқ, билинмай қоладиган ҳеч бир сирли нарса ҳам йўқ. 27Қоронғиликда сизларга нимани айтсам, ёруғликда гапиринглар. Қулоғингизга солган нарсани эшитсангизлар, шуни томларнинг устида воизлик қилаверинглар.28Танани ўлдириб, жонни ўлдира олмайдиганлардан қўрқманглар, лекин танани ҳам, жонни ҳам дўзахда ҳалок қила оладиган Ўшадан кўпроқ қўрқинглар. 29Иккита чумчуқ бир ассарийга сотилмайдими? Улардан бирортаси ҳам Отангизнинг иродасисиз ерга тушмайди. 30Сизларнинг эса бошингиздаги бор сочларингиз ҳам саналган. 31Шунинг учун қўрқманглар, сизлар кўпгина чумчуқлардан қадрлироқсизлар.32Зотан инсонлар олдида Мени очиқ эътироф этадиган ҳар бир одамни Мен ҳам Осмондаги Отам олдида очиқ эътироф этаман. 33Аммо инсонлар олдида Мени инкор этадиган одамни Мен ҳам Осмондаги Отам олдида инкор этаман.34Сизлар Мени ерга тинчлик олиб келгани келган, деб ўйламанглар. Мен тинчлик эмас, балки қилич олиб келгани келганман. 35Зеро Мен одамни ўз отасидан, қизни ўз онасидан ва келинни ўз қайнанасидан ажратишга келганман. 36Одамнинг душманлари эса – унинг уйидагиларидир.37Ким ўз отаси ёки онасини Мендан кўра кўпроқ севса, у Менга лойиқ эмас, ким ўз ўғлини ёки қизини Мендан кўра кўпроқ севса, Менга лойиқ эмас. 38Ким Менинг ортимдан бориб, ўз хочини олмаса, Менга лойиқ эмас. 39Ўз жонини топмоқчи бўлган уни йўқотади, ўз жонини Мен учун йўқотган эса уни топади.40Ким сизларни қабул қилса, Мени қабул қилган бўлади, ким Мени қабул қилса, Мени Юборганни қабул қилган бўлади. 41Ким пайғамбарни пайғамбар номи ҳақи қабул қилса, пайғамбарнинг мукофотини олади. Ким ҳақ одамни ҳақ одам номи ҳақи қабул қилса, ҳақ одамнинг мукофотини олади.42Кимки бу кичиклардан бирига бир пиёла совуқ сувни шогирд номи ҳақи берса, сизларга ростини айтаманки, ўз мукофотини йўқотмайди”.Chapter 11
1Исо Ўзининг ўн икки шогирдига йўл-йўриқ кўрсатишни тугатганидан сўнг, у ердан уларнинг шаҳарларига ўқитиш ва воизлик қилиш учун кетди. 2Яҳё эса зиндонда ётиб, Масиҳнинг қилаётган ишларини эшитгач, ўзининг шогирдларидан иккитасини юбориб: 3”Ўша келадиган Сенмисан, ёки биз бошқасини кутайликми?”- деб Ундан сўраттирди.4Исо уларга жавоб бериб деди: “Боринглар, кўраётган ва эшитаётган нарсаларингизни Яҳёга айтиб беринглар: 5Кўрлар кўряпти ва чўлоқлар юряпти, моховлар тозаланяпти ва карлар эшитяпти, ўликлар тириляпти ва қашшоқларга Хушхабар воизлик қилиняпти. 6Мен ҳақимда васвасага тушмаган бахтлидир”.7Улар кетганларидан кейин, Исо халойиққа Яҳё ҳақида гапира бошлади: “Сизлар чўлга нимани кўриш учун бордингизлар? Шамолда ҳилпираб турган қамишними? 8Ахир, нимани кўриш учун бордингизлар? Майин кийим кийган одамними? Майин кийим кийганлар подшоҳлар саройларида бўлади!9Ахир, нимани кўриш учун бордингизлар? Пайғамбарними? Ҳа, сизларга айтаманки, пайғамбардан ҳам улуғроқ бўлган одамни. 10Чунки у ҳақида шундай ёзилган: Мана, Мен Сендан олдин Ўз элчимни юборяпман, У Сенинг олдингда йўл тайёрлайди.11Сизларга ростини айтаманки, аёлдан туғилганлар орасида Яҳё Чўмдирувчидан буюкроғи кўтарилган эмас, лекин Осмон Шоҳлигида энг кичик бўлгани ҳам ундан буюкроқдир. 12Яҳё Чўмдирувчининг кунларидан то ҳозиргача Осмон Шоҳлиги куч билан олинади, куч ишлатувчилар эса уни қўлга киритадилар.13Зеро барча пайғамбарлар ва Қонун Яҳёнинг келишидан олдин башорат қилинган. 14Агар қабул қилишни истасангизлар, у – келиши керак бўлган Элийаҳ пайғамбардир. 15Кимнинг эшитишга қулоғи бўлса, эшитсин!16Энди бу наслни кимга ўхшатай? – У кўчада ўтирган болаларга ўхшайди. Улар ўз ўртоқларини чақириб: 17Биз сизларга най чалдик, сизлар эса ўйнамадингизлар, сизларни йиғлашга ундадик, сизлар эса йиғламадингизлар,- дейдилар.18Чунки Яҳё келиб, емади ва ичмади, улар эса: Унда жин бор,- дейишмоқда. 19Инсон Ўғли келиб, еб-ичмоқда, улар эса: Мана, очкўз ва шаробхўр, солиқчилару гуноҳкорларнинг дўсти бўлган одам,- дейишмоқда. Бироқ донолик ўз фарзандлари томонидан оқланади”.20Кейин Исо Ўзининг буюк ишларини кўпроқ намоён қилган шаҳарларга уларнинг тавба қилмаганлари учун таъна қила бошлади: 21”Сенинг ҳолингга вой, эй, Ҳоразин! Сенинг ҳолингга вой, эй, Бейт-Сайда! Чунки агар сизларда содир бўлган мўъжизалар Тир билан Сидўн шаҳарларида қилинганида эди, улар аллақачон қанор кийимида кул сочиб, тавба қилган бўлар эдилар. 22Лекин сизларга айтаманки, ҳукм кунида сизлардан кўра Тир ва Сидўн шаҳарларига осонроқ бўлади.23Эй, осмонгача кўтарилган Кафарнаҳум, сен дўзахгача тушиб кетасан, чунки агар сенда бўлган мўъжизалар Садўм шаҳрида қилинганида эди, у шу кунгача турган бўлар эди. 24Лекин сизларга айтаманки, ҳукм кунида сендан кўра Садўм ерига осонроқ бўлади”.25Ўша пайтда Исо сўзини давом эттириб, деди: “Эй, Отам, еру осмон Эгаси, Сени улуғлайман! Чунки Сен буни доною ақллилардан яшириб, гўдакларга очиб бердинг. 26Ҳа, Ота! Зеро Сенинг эзгу ироданг шундайдир. 27Отамдан Менга ҳамма нарса топширилган. Ўғилни Отадан бошқа ҳеч ким билмайди. Отани ҳам Ўғилдан ва Ўғил очиб беришни истаган кишилардан бошқа ҳеч ким билмайди.28Эй, ҳолдан тойган ва оғир юк остида қийналганларнинг барчаси, Менинг олдимга келинглар! Мен сизларга ором бераман. 29Менинг бўйинтуруғимни ўз устингизга олинглар, Мендан ўрганинглар, чунки Мен камтарин ҳамда итоаткор юракка эгаман. Шунда ўз жонингизга таскин топасизлар. 30Чунки Менинг бўйинтуруғим эзгулик ва Менинг юким енгилдир”.Chapter 12
1Ўша пайтда Исо шаббат кунида буғдой экилган далалардан ўтиб кетаётган эди. Унинг шогирдлари оч қолганидан бошоқларни узиб ея бошладилар. 2Фарзийлар буни кўриб, Унга: “Мана, Сенинг шогирдларинг шаббат кунида қилиш мумкин бўлмаган ишни қиляптилар!”- дедилар.3У эса уларга деди: “Сизлар Довуд ва у билан бирга бўлган одамлар оч қолганларида, нима қилганлари ҳақида ўқимаганмисизлар? 4У Худонинг уйига кирганида, ўзи ва ёнидагиларга ҳам тақиқланган, фақат руҳонийларгина ейиши мумкин бўлган тақдим нонларини еган эди.5Ёки маъбаддаги руҳонийлар шаббат кунида шаббатни бузсалар ҳам, айбдор бўлмасликларини Қонунда ўқимаганмисизлар? 6Лекин Мен сизларга айтаманки, бу ердаги Кимса маъбаддан ҳам буюкдир.7Агар сизлар: Мен қурбонликни эмас, раҳм-шафқатни истайман,- деган оятнинг нима эканлигини билганингизда эди, айбсизларни ҳукм қилмаган бўлар эдингизлар. 8Чунки Инсон Ўғли шаббат кунининг ҳам Эгасидир”.9Сўнг у ердан кетгач, Исо уларнинг синагогасига кирди. 10У ерда қўли қуриб қолган бир одам бор эди. Шунда фарзийлар Исони айблаш учун Ундан: “Шаббат куни одамни шифолаш жоизми?”- деб сўрадилар.11У эса уларга: “Сизлардан қайси бирингиз, битта қўйга эга бўлиб, агар у шаббат куни чуқурга тушиб кетса, уни олиб чиқармас экан?- деди,- 12Одам эса қўйлардан қанчалар яхшидир! Шундай қилиб, шаббат куни яхшилик қилиш жоиздир”.13Шунда Исо ўша одамга: “Қўлингни узат”,- деди. У қўлини узатди ва унинг қўли бошқаси каби соппа-соғ бўлиб қолди. 14Фарзийлар эса ташқарига чиқиб, Исога қарши Уни қандай ўлдиришга тил бириктирдилар. Аммо Исо буни билгач, у ердан кетди.15Унинг ортидан эса кўп халойиқ эргашди ва У уларнинг барчасини шифолади. 16Лекин Исо Ўзи ҳақида маълум қилишни уларга ман этди. 17Шундай қилиб, Йешайаҳ пайғамбар орқали айтилгани амалга ошсин:18“Мана, Менинг севимли Қулим, жоним илтифот қиладиган танлаганим. Ўз Руҳимни Унга қўяман, У халқларга ҳукмни эълон қилади.19У тортишмайди ҳам, қичқирмайди ҳам, ҳеч ким кўчаларда Унинг овозини эшитмайди. 20Ҳукмга ғалаба келтирмагунича, У синиқ қамишни синдирмайди ва тутаётган зиғир пиликни ўчирмайди. 21Унинг номига халқлар умид қиладилар”.22Сўнгра Унинг олдига жинга чалинган кўр ва соқов одамни олиб келдилар ва Исо уни шифолади. Шунда ўша одам гапира ва кўра бошлади. 23Халқ эса ҳайратланиб: “Бу Довуднинг ўғли Масиҳ эмасмикан?”- деди.24Лекин фарзийлар буни эшитганларида: “У жинларнинг бошлиғи Баалзебубнинг кучи билан жинларни қувяпти”,- дедилар. 25Лекин Исо уларнинг фикрларини билиб, уларга деди: “Ўз ичидан бўлинган ҳар бир подшоҳлик харобага айланади ва ўз ичидан бўлинган ҳар бир шаҳар ёки уй тура олмайди.26Агар шайтон шайтонни қувса, унда у ўз ичидан бўлинди. Қандай қилиб унинг подшоҳлиги тура олади? 27Агар Мен жинларни Баалзебуб кучи билан қувиб чиқараётган бўлсам, унда ўғилларингиз кимнинг кучи билан уларни қувиб чиқармоқдалар? Шунинг учун улар сизларга қози бўладилар.28Агар Мен Худонинг Руҳи билан жинларни қувиб чиқараётган бўлсам, унда Худонинг Шоҳлиги сизларга етиб келган. 29Ёки қандай қилиб кимдир кучли одамнинг уйига кириб, аввал кучли одамни боғламасдан, унинг мол-мулкини талон-тарож қила олади? Шундагина унинг уйини талон-тарож қилади. 30Ким Мен билан бирга бўлмаса, у Менга қаршидир. Ким Мен билан бирга йиғмаса, у сочади.31Шунинг учун сизларга айтаманки, одамларнинг ҳар қандай гуноҳи ва куфрлиги кечирилади, лекин одамларнинг Муқаддас Руҳни куфр қилишлари кечирилмайди. 32Ким Инсон Ўғлига қарши сўз айтса, кечирилади. Лекин ким Муқаддас Руҳга қарши сўз айтса, бу дунёда ҳам, у дунёда ҳам кечирилмайди.33Ёки дарахтни яхши ва унинг ҳосилини ҳам яхши, деб тан олинг, ёки дарахтни ёмон ва унинг ҳосилини ҳам ёмон, деб тан олинг. Зеро дарахт ўз мевасидан билинади. 34Эй, илон зотидан туғилганлар, сизлар ёвуз бўла туриб, қандай яхши гапира оласизлар? – Чунки юракнинг тўлалигидан тил гапиради. 35Яхши одам юракнинг яхши хазинасидан яхши нарса чиқаради, ёвуз одам эса ёвуз хазинасидан ёвуз нарса чиқаради.36Лекин сизларга айтаманки, одамлар айтадиган ҳар қандай беҳуда сўзлари учун ҳукм кунида жавоб берадилар. 37Чунки ўз сўзларинг билан оқланасан, ўз сўзларинг билан ҳукм қилинасан”.38Шунда баъзи уламолару фарзийлар Исога: “Устоз, биз Сендан аломат кўришни истаймиз”,- дедилар. 39Лекин У уларга жавобан деди: “Ёвуз ва зинокор авлод аломат излаяпти, бироқ уларга Йонаҳ пайғамбарнинг аломатидан бошқа аломат берилмайди. 40Зеро Йонаҳ уч куну уч тун денгиз махлуғининг қорнида бўлгани каби, Инсон Ўғли ҳам уч куну уч тун ернинг бағрида бўлади.41Нийневеҳлик бўлган эркаклар ҳукм кунида бу насл билан бирга тирилиб, уни маҳкум этадилар, чунки улар Йонаҳнинг воизлигидан тавба қилган эдилар. Мана, Йонаҳдан ҳам улуғроғи бу ердадир.42Жануб маликаси ҳукм кунида бу насл билан бирга тирилиб, уни маҳкум этади, чунки у Сулаймоннинг донолигини тинглаш учун дунёнинг олис бурчагидан келган эди. Мана, Сулаймондан ҳам улуғроғи бу ердадир.43Нопок руҳ инсондан чиққанида, ором излаб, сувсиз жойларни кезади ва топа олмайди. 44Шунда у: Чиққан уйимга қайтиб бораман,- дейди ва қайтгач, уйни кимсасиз, супурилган ва йиғиштирилган ҳолда топади. 45Сўнгра у бориб, ўзидан ҳам ёвузроқ бўлган бошқа еттита руҳни ўзи билан бирга олади ва ўша уйга кириб яшайдилар. У одамнинг кейинги аҳволи аввалгисидан ёмонроқ бўлади. Бу ёвуз авлод билан ҳам худди шундай бўлади”.46Исо халққа ҳали гапириб турган вақтда, Унинг онаси укалари билан келиб қолдилар. Улар Исо билан гаплашмоқчи бўлиб, ташқарида турган эдилар. 47Кимдир Исога: “Мана, Сенинг онанг ва укаларинг Сен билан гаплашмоқчи бўлиб, ташқарида турибдилар”,- деди.48У эса гапирганга жавобан: “Ким Менинг онам? Ким Менинг укаларим?”- деди. 49Кейин қўли билан Ўз шогирдларини кўрсатиб: “Мана,- деди,- Менинг онам ва укаларим. 50Чунки ким Менинг Осмондаги Отамнинг иродасини бажарса, ўша Менинг укам, синглим ва онам бўлади”.Chapter 13
1Исо ўша куни уйдан чиқиб, денгиз бўйида ўтирди. 2Кўплаб халойиқ Унинг олдига тўпланди. У қайиққа тушиб ўтирди, бор халойиқ эса қирғоқда турар эди.3Шундай қилиб, Исо уларга кўп масаллар билан таълим берди: “Мана, уруғ сепувчи уруғ сепишга чиқди. 4У сепаётганида, баъзи уруғлар йўл ёқасига тушди ва қушлар келиб уларни чўқиб кетдилар. 5Баъзилари тупроғи кам бўлган тошлоқ жойларга тушди ва ер чуқур бўлмаганлиги учун тезда ўсиб чиқди. 6Қуёш чиққанида, у сўлиб қолди ва илдизи бўлмаганлиги учун қуриб қолди.7Баъзилари эса тиканлар орасига тушди. Тиканлар ўсиб, уларни бўғиб қўйди. 8Баъзилари эса яхши ерга тушиб, бириси юз ва яна бириси олтмиш, бошқаси эса ўттиз карра ҳосил берди. 9Кимнинг эшитишга қулоғи бўлса, эшитсин!”10Шунда шогирдлари яқинлашиб, Исога: “Нима учун уларга масаллар билан гапиряпсан?”- дедилар. 11У эса уларга жавобан деди: “Чунки сизларга Осмон Шоҳлигининг сирларини билиш ато қилинган, уларга эса берилмаган. 12Чунки кимда бор бўлса унга берилади ва кўпайтирилади, кимда йўқ бўлса, ундан ҳатто бори ҳам тортиб олинади.13Шунинг учун уларга масаллар билан гапиряпман, чунки улар кўра туриб кўрмайдилар, эшитиб туриб эшитмайдилар ва англамайдилар. 14Шундай қилиб, Йешайаҳнинг қилган башорати уларда амалга ошмоқда: Эшитиб эшитасизлар, аммо англамайсизлар; кўриб кўрасизлар, аммо фаҳмламайсизлар!15Чунки бу халқнинг юрагини ёғ босган, қулоқлари оғирлашган ва кўзлари юмилган, токи улар ўз кўзлари билан кўрмасинлар, қулоқлари билан эшитмасинлар, юраклари билан англамасинлар ва Мен уларни шифолашим учун қайтиб келмасинлар.16Сизларнинг кўзларингиз эса кўраётгани учун бахтлидир, сизларнинг қулоғингиз эшитаётган учун бахтлидир. 17Зеро сизларга ростини айтаманки, кўплаб пайғамбар ва ҳақ одамлар сизлар кўраётганларни кўришни орзу қилган эдилар, лекин кўра олмадилар, сизлар эшитаётганларни эшитишни орзу қилган эдилар, лекин эшита олмадилар.18Сизлар эса уруғ сепувчи ҳақидаги масалнинг маъносига қулоқ солинглар. 19Шоҳлик ҳақидаги сўзни эшитиб англамайдиган ҳар қандай одамга шайтон келиб, унинг юрагига экилган уруғни ўғирлаб кетади. Мана, йўл ёқасига экилгани шундай одамни билдиради.20Тошлоқ ерга экилгани эса шундайни билдиради – у сўзни эшитганида, шу заҳоти уни қувонч билан қабул қилади, 21бироқ беқарор бўлиб, ичида илдизга эга бўлмайди. Сўз учун қайғу ёки қувғин бўлганида, ўша заҳоти у васвасага тушади.22Тиканлар орасига экилгани эса – сўзни эшитган одамни билдирадики, бу дунёнинг ташвишлари ва бойликка алданиш ўша сўзни бўғиб қўяди, шунинг учун у беҳосил қолади. 23Яхши ерга экилгани эса – сўзни эшитиб англайдиган, ҳосилдор бўладиганни билдиради. Шундай қилиб, кимдир юз карра, кимдир олтмиш карра, кимдир ўттиз карра ҳосил келтиради”.24Исо уларга бошқа масални келтириб деди: “Осмон Шоҳлиги ўз даласига яхши уруғ сепган одамга ўхшайди. 25Лекин одамлар ухлаб ётган пайтда унинг душмани келиб, буғдой орасига бегона ўт уруғларини сепиб кетибди. 26Экин кўкариб чиқиб, ҳосил кўринганида, шунда бегона ўтлар ҳам пайдо бўлибди.27Уй эгасининг қуллари келиб: Хўжайин, сиз далангизга яхши уруғ сепган эмасмидингиз? Бегона ўтлар қаердан пайдо бўлди?- дедилар. 28У эса уларга: Одамнинг душмани буни қилган,- деди. Қуллари унга: Истайсизми, биз бориб, уларни юлиб ташлаймиз?- дедилар.29Лекин хўжайин: Йўқ,- деди,- бегона ўтларни юлаётганингизда, сизлар улар билан бирга буғдойни ҳам юлиб юборишингиз мумкин. 30Қўяверинглар, ўрим-йиғим пайтигача у ҳам, бу ҳам биргаликда ўсаверсин. Ўрим-йиғим пайтида ўроқчиларга: Олдин бегона ўтларни йиғиб олинглар ва уларни ёқиб юбориш учун боғлам-боғлам қилиб боғланглар, буғдойларни эса менинг омборимга йиғинглар,- деб айтаман”.31Сўнгра Исо уларга бошқа бир масални айтиб берди: “Осмон Шоҳлиги – одам олиб, ўз даласига сепган хантал уруғига ўхшайди. 32Хантал уруғи ҳамма уруғлардан энг кичигидир, лекин ўсиб чиққанида, ҳамма кўкатлардан катта бўлади. У шундай дарахт бўладики, осмон қушлари учиб келиб, унинг шохларига уя қуради”.33Исо яна бошқа бир масални уларга айтиб берди: “Осмон Шоҳлиги бир аёл бутун хамирни ачитиш учун уч сатон ўлчов унга қориштириб солган хамиртурушга ўхшайди”.34Буларнинг ҳаммасини Исо халққа масалларда айтиб берди ва масалсиз уларга гапирмади. 35Шундай қилиб, пайғамбар орқали: “Мен оғзимни масалларда очаман, дунё яратилишидан буён яширин бўлган нарсаларни сўзлайман”,- деб айтилгани амалга ошди.36Сўнгра Исо халқни қўйиб юбориб, уйга кирди. Шунда шогирдлари Унинг олдига келиб: “Бизга даладаги бегона ўтлар ҳақидаги масални тушунтириб бергин”,- дедилар. 37У эса уларга жавоб бериб, деди: “Яхши уруғни эккан бу – Инсон Ўғлидир. 38Дала бу – дунёдир. Яхши уруғ бу – Шоҳликнинг ўғиллари, бегона ўтлар эса – шайтоннинг ўғилларидир. 39Уларни эккан душман бу – шайтондир. Ўрим-йиғим бу – дунёнинг охиридир, ўроқчилар эса фаришталардир.40Шунинг учун бегона ўтлар териб, ўтда ёндирилганидай, бу дунёнинг охирида ҳам худди шундай бўлади: 41Инсон Ўғли Ўз фаришталарини юборади, улар эса Унинг Шоҳлигидан васвасаларнинг барчасини ва қонунбузарлик қилаётганларни йиғиб олиб, 42уларни оловли ўчоққа ташлайди. У ерда йиғи-сиғи ва тишлар ғижирлаши бўлади. 43Шунда ҳақ одамлар Оталарининг Шоҳлигида қуёшдек порлайдилар. Кимнинг эшитишга қулоғи бўлса, эшитсин!44Яна Осмон Шоҳлиги далада яшириб қўйилган хазинага ўхшайди. Уни топган одам сир сақлади ва қувончдан бориб, бор-йўғини сотиб, ўша далани сотиб олди. 45Яна Осмон Шоҳлиги қимматбаҳо марваридларни излаётган савдогарга ўхшайди. 46У жуда қимматбаҳо бўлган битта марваридни топганида, бутун мол-мулкини сотиб, ўшани сотиб олди.47Яна Осмон Шоҳлиги денгизга ташланган ва турли хил балиқларни тутган тўрга ўхшайди. 48Тўр тўлгач, уни қирғоққа тортиб чиқардилар ва ўтириб, яхши балиқларни идишларга солдилар, ёмонларини эса ташлаб юбордилар.49Дунёнинг охирида ҳам шундай бўлади: Фаришталар келиб, ёвуз одамларни ҳақ одамлар орасидан ажратиб, 50уларни оловли ўчоққа ташлайдилар. У ерда эса йиғи-сиғи ва тишлар ғижирлаши бўлади”.51Кейин Исо улардан: “Буларнинг ҳаммасини тушундингизларми?”- деб сўради. Улар Унга: “Ҳа, Ҳазрат”,- дедилар. 52Исо эса уларга: “Шундай қилиб, Осмон Шоҳлигига ўргатилган ҳар бир уламо, ўз хазинасидан янги ва эски нарсаларни олиб чиқадиган уй эгасига ўхшайди”,- деди. 53Исо бу масалларни тугатганидан сўнг у ердан кетди.54Ўзининг юртига келиб, У синагогада уларга шундай таълим бердики, улар ҳайратланиб дедилар: “Бундай донолик ва қудрат Унда қаердан экан? 55Бу дурадгорнинг ўғли эмасми? Унинг онасининг исми Мирйам, укалариники Ёқуб, Йошийаҳ, Шимўн ва Яҳудо эмасми? 56Унинг ҳамма сингиллари бизнинг орамизда эмасми? Буларнинг ҳаммаси Унда қаердан экан?”57Шундай қилиб, улар У ҳақида васвасага тушдилар. Исо эса уларга: “Пайғамбар ўз ватанидан ва ўз хонадонидан бошқа ерда ҳурмат-иззатсиз бўлмайди”,- деди. 58Уларнинг имонсизлиги туфайли у ерда кўп мўъжизалар яратмади.Chapter 14
1Ўша пайтда вилоят ҳокими Ҳирод Исо тўғрисида эшитиб, 2ўзининг хизматкорларига: “Бу – Яҳё Чўмдирувчи, у ўликдан тирилган, шунинг учун у мўъжизалар яратяпти”,- деди.3Зеро Ҳирод ўз укаси Филипнинг хотини Ҳиродия туфайли Яҳёни қўлга олиб, уни кишанлаган ва зиндонга ташлаган эди, 4чунки Яҳё унга: “Сен уни олмаслигинг керак”,- деган эди. 5Ҳирод уни ўлдирмоқчи бўлган эди, лекин халқдан қўрқар эди, чунки уни пайғамбар, деб ҳисоблар эдилар.6Ҳироднинг туғилган кунида Ҳиродиянинг қизи уларнинг олдида рақсга тушди ва Ҳироднинг кўнглини олди. 7Шунинг учун Ҳирод у нимаики сўраса, шуни беришига қасам ичиб, ваъда берди.8У эса онасининг маслаҳатига кўра: “Менга шу ерда, патнисда Яҳё Чўмдирувчининг бошини беринг”,- деди. 9Подшоҳ қайғурди, лекин ўзи билан бирга ўтирганлар ҳақи ва ўзининг қасами ҳақи унга беришларини буюрди.10Яҳёнинг бошини олиш учун зиндонга одам юборди. 11Унинг бошини патнисда олиб келдилар ва қизга бердилар, у эса онасига олиб борди. 12Яҳёнинг шогирдлари келиб, танасини олиб кўмдилар ва бориб, Исога хабар бердилар.13Исо буни эшитганида, қайиқда у ердан бир ўзи саҳро жойга кетди. Халқ эса буни эшитиб, шаҳарлардан Унга пиёда эргашди. 14Исо чиққач, кўплаб одамларни кўриб, уларга ачинди ва уларнинг касалликларини шифолади.15Оқшом тушаётганида, шогирдлари Унинг олдига келиб: “Бу ер овлоқ жой, вақт эса кеч бўлиб қолди. Халқни қўйиб юбор, токи улар қишлоққа бориб, ўзларига овқат сотиб олсинлар”,- дедилар.16Лекин Исо уларга: “Улар кетишлари керак эмас, сизлар уларга овқат беринглар”,- деди. 17Улар эса Унга: “Бу ерда бизда фақат бешта нон ва иккита балиқ бор”,- дедилар. 18Исо: “Уларни бу ерга, Менга олиб келинглар”,- деди.19У халққа ўтга ёнбошлашни буюрди. Сўнг бешта нон ҳамда иккита балиқни олиб, осмонга қаради-да, шукрона билдириб, нонларни синдирди ва шогирдларига берди, шогирдлари эса халққа тарқатдилар. 20Уларнинг ҳаммалари еб тўйдилар. Шогирдлар эса ортган бурдалардан тўла ўн икки сават териб олдилар. 21Еганларнинг сони эса (аёллар ва болалардан ташқари) чамаси беш минг эркак эди.22Исо шу пайтнинг ўзида шогирдларига, У халқни қўйиб юборгунича, қайиққа ўтириб, Ундан олдин бошқа томонга сузиб ўтишни буюрди. 23Халқни жўнатиб юборганидан кейин, ибодат қилиш учун Ўзи тоққа чиқди ва оқшом чоғи бир Ўзи қолди. 24Қайиқ эса денгизнинг ўртасида бўлиб, тўлқинлардан чайқалар эди, чунки шамол қарама-қарши томонга эсаётган эди.25Тунги тўртинчи қоровуллик навбатида, Исо денгиз устида юриб, шогирдларининг олдига борди. 26Шогирдлари эса Уни денгиз устида юраётганини кўрганларида, безовталаниб: “Бу шарпа!”- деб даҳшатдан бақириб юбордилар. 27Лекин Исо шу лаҳзада уларга гапириб: “Дадил бўлинглар, бу Менман. Қўрқманглар!”- деди.28Петъёр жавоб бериб: “Ҳазратим, агар бу Сен бўлсанг, менга сув устида Сенинг олдингга боришимни буюр”,- деди. 29У эса: “Кел”,- деди. Петъёр қайиқдан чиқиб, Исонинг олдига бориш учун сув устида юра бошлади. 30Лекин кучли шамолни кўриб қўрқди ва чўка бошлаб: “Ҳазратим, мени қутқар”,- деб бақирди.31Исо шу лаҳзада қўлини узатиб, уни ушлади-да, унга: “Эй, имони кам, нима учун шубҳаландинг?”- деди. 32Улар қайиққа кирганларида, шамол тинди. 33Шунда қайиқда ўтирганлар яқинлашдилар ва Унга сажда қилиб: “Ҳақиқатан ҳам, Сен Худонинг Ўғлисан”,- дедилар.34У ердан сузиб ўтиб, Геннисарет юртига келдилар. 35У ернинг аҳолиси Исо ҳақида билгач, ўша жойнинг ҳамма томонига одам юбориб, барча беморларни Унинг олдига олиб келдилар. 36Улар фақатгина кийимининг этагига тегишни Ундан ўтиндилар. Текканлар эса шифо топдилар.Chapter 15
1Шунда Йерусалимдан уламолар билан фарзийлар Исонинг олдига келиб: 2”Нима учун Сенинг шогирдларинг ота-боболарнинг анъаналарини бузяптилар? Зеро улар нон еяётганларида, қўлларини ювмайдилар”,- дедилар. 3У эса уларга жавобан деди: “Нима учун сизлар ҳам ўз анъанангиз туфайли Худонинг амрини бузяпсизлар?4Чунки Худо: «Ота-онангни ҳурмат қил», ва: «Ота-онасини лаънатловчи ажали етиб ўлсин»,- деган амрларни берган. 5Лекин сизлар: Кимки отаси ёки онасига: Сиз мендан фойдаланишингиз мумкин бўлгани – Худога инъом,- деса, 6у ўз отасини ёки ўз онасини иззат қилмаслиги мумкин,- дейсизлар. Шундай қилиб, сизлар ўз анъанангиз туфайли Худонинг амрларини бекор қилдингизлар.7Эй, иккиюзламачилар! Йешайаҳ сизлар ҳақингизда яхши башорат қилган: 8Бу халқ Мени тили билан ҳурмат қилади, лекин унинг юраги Мендан узоқдир. 9Бироқ одамларнинг таълимоти ва амрларини ўргатиб, улар Мени беҳудага эҳтиром қиладилар”.10Кейин Исо халқни чақириб, уларга деди: “Эшитинглар ва англаб олинглар. 11Оғизга кирган нарса одамни ҳаром қилмайди, балки оғиздан чиқадиган нарса одамни ҳаром қилади”.12Шунда Исонинг шогирдлари келиб, Унга: “Бу гапларни эшитиб фарзийлар васвасага тушганини биласанми?”- дедилар. 13У жавоб бериб деди: “Менинг Осмондаги Отам ўтқазмаган ҳар бир ўсимлик суғуриб ташланади. 14Уларни қўйинглар, улар – кўрларнинг кўр йўлбошловчиларидир. Агар кўр кўрни бошқарса, иккаласи ҳам чоҳга қулайди”.15Шунда Петьор жавоб бериб, Унга: “Бизга бу масални тушунтириб бер”,- деди. 16Исо деди: “Наҳотки сизлар ҳам ҳалигача тушунмаган бўлсангизлар? 17Ҳалигача тушунмадингизларми? Мана, оғизга кирадиган ҳамма нарса қоринга ўтиб, ташқарига чиқариб ташланади-ку.18Бироқ оғиздан чиқадиган нарсалар юракдан чиқиб, одамни ҳаром қилади. 19Зеро юракдан чиқадиган ёвуз фикрлар, қотиллик, зино, фоҳишабозлик, ўғирлик, сохта гувоҳлик, куфрлик – 20мана булар одамни ҳаром қилади. Ювилмаган қўллар билан ейиш одамни ҳаром қилмайди”.21Сўнгра Исо у ердан чиқиб, Тир ва Сидўн ҳудудларига кетди. 22Мана, канъанлик бир аёл ўша жойлардан чиқиб, Унга: “Эй, Ҳазратим, Довуд Ўғли, менга раҳминг келсин, менинг қизимни ёвуз руҳ аёвсиз қийнаяпти”,- деб қичқирди. 23Бироқ Исо унга бир сўз ҳам жавоб бермади. Шогирдлари келиб, Унга: “Уни қўйиб юборгин, чунки у ортимиздан қичқирмоқда”,- деб ўтиндилар.24У жавоб бериб: “Мен фақат Исроил халқининг йўқолган қўйлари учун юборилганман”,- деди. 25Шунда у аёл келди-да, Унга сажда қилаётиб: “Ҳазратим, менга ёрдам бер”,- деб айтди. 26У эса жавоб бериб: “Нонни болалардан олиб, итларга ташлаш яхши эмас”,- деди.27Аёл жавоб бериб деди: “Ҳа, Ҳазратим, лекин итлар ҳам хўжайинларининг дастурхонидан тушган ушоқлардан ейишади-ку!” 28Шунда Исо унга: “Эй, аёл, сенинг имонинг буюк, сенинг истаганингдек бўлсин”,- деди. Аёлнинг қизи шу пайтда шифо топди.29Исо у ердан ўтиб, Галиле денгизи ёнига келди-да, тоққа чиқиб, ўша ерда ўтирди. 30Кўплаб халойиқ Унинг олдига келди. Улар ўзлари билан бирга чўлоқ, кўр, соқов, майиб ва бошқа кўп беморларни олиб келдилар ва уларни Исонинг оёқлари олдига қўйдилар. У эса уларни шифолади. 31Халқ соқовларнинг гапираётганини, мажруҳларнинг соғаяётганини, чўлоқларнинг юраётганини, кўрларнинг кўраётганини кўриб, жуда ҳам ҳайратланди ва Исроилнинг Худосини улуғладилар.32Шунда Исо шогирдларини чақириб, уларга деди: “Халққа ачинаман, чунки улар уч кундан буён Мен билан бирга ва уларни ейишга ҳеч нарсалари йўқ. Йўлда ҳолдан тоймасликлари учун уларни оч қўйиб юборишни истамайман”. 33Шогирдлари эса Унга: “Бунча халқни тўйдириш учун бу саҳрода нонни қаердан топамиз?”- дедилар. 34Исо улардан: “Сизларда нечта нон бор?”- деб сўради. Улар эса: “Еттита нон ва бир нечта балиқчалар”,- дедилар. 35Шунда Исо халойиққа ерга ўтиришни буюрди.36Сўнг еттита нон ва балиқчаларни олиб, миннатдорчилик билдирди ва нонни синдириб, ўз шогирдларига беришни бошлади. Шогирдлари эса халойиққа тарқатдилар. 37Уларнинг ҳаммалари еб тўйдилар ва қолган бўлаклардан тўла еттита сават териб олдилар. 38Еганлар эса аёллар ва болалардан ташқари тўрт минг киши эди. 39Сўнг Исо халқни қўйиб юбориб, қайиққа тушди ва Магдала ҳудудларига келди.Chapter 16
1Сўнг фарзийлару саддуқийлар келиб, Исони васвасага солдилар ва Ундан осмондан аломат кўрсатишини сўрадилар. 2У уларга жавоб бериб, деди: “Сизлар кечқурун дейсизлар: Ҳаво яхши бўлади, чунки осмон қип-қизил.3Эрталаб эса – бугун намгарчилик бўлади, чунки осмон тўқ қизил. Эй, иккиюзламачилар! Сизлар осмоннинг юзини фарқлай оласизлар-у, даврнинг аломатларини эса фарқлай олмайсизлар. 4Мана, бетавфиқ ва зинокор авлод аломат излайди, аммо уларга Йонаҳ пайғамбарнинг аломатидан бошқа аломат берилмайди”. Шундай деб, Исо уларни тарк этди.5Унинг шогирдлари бошқа томонга сузиб ўтиб, нон олишни унутдилар. 6Сўнгра Исо уларга: “Қаранглар, фарзийлару саддукийларнинг хамиртурушидан эҳтиёт бўлинглар”,- деди. 7Улар эса ўзларича ўйлаб: “Бу – биз нон олмаганимизни билдиради”,- дедилар. 8Исо буни англаб, уларга деди: “Эй, имони камлар, нима учун ичингизда: нон олмадик, деб муҳокама қиляпсизлар.9Ҳануз тушунмадингизларми, беш мингта одам бешта нонни еганидан сўнг, сизлар қанча сават териб олганингиз эсингизда йўқми? 10Ёки тўрт мингтаси еттита нонни еганидан сўнг, неча сават йиғиштириб олганингизчи?11Қандай қилиб, Мен: Фарзийлару саддуқийларнинг хамиртурушидан эҳтиёт бўлинглар,- деганимда, сизларга нон ҳақида айтмаганимни тушунмайсизлар?” 12Шунда улар, Исо уларга нон хамиртурушидан эмас, лекин фарзийлару саддуқийларнинг таълимотидан эҳтиёт бўлишларини айтганини тушундилар.13Исо Филип Кесариясининг ҳудудларига келганида, Ўз шогирдларидан: “Одамлар Мени, Инсон Ўғлини Ким, деб ҳисоблайдилар?”- деб сўради. 14Улар: “Баъзилари: Яҳё Чўмдирувчи, бошқалари: Элийаҳ пайғамбар,- деб, яна бошқалари эса: Йермийаҳ ёки пайғамбарлардан бири, деб ҳисоблайдилар”,- дедилар. 15У уларга: “Сизлар-чи, Мени Ким, деб ҳисоблайсизлар?”- деди. 16Шимўн Петъёр жавоб бериб: “Сен Барҳаёт Худонинг Ўғли – Масиҳсан”,- деди.17Исо эса унга жавобан деди: “Эй, Йонаҳ ўғли Шимўн, сен бахтлисан, чунки буни сенга тана ва қон эмас, балки Осмондаги Менинг Отам очди. 18Мен сенга айтаманки, сен – Петъёр, мана шу қоя устида Ўз Жамоатимни қураман ва дўзахнинг дарвозалари ундан устун келмайди.19Осмон Шоҳлигининг калитларини сенга бераман. Сен ер юзида нимани боғласанг, шу осмонда боғланган бўлади. Сен ер юзида нимани ечсанг, шу осмонда ечилган бўлади”. 20Шунда Исо Ўзининг Масиҳ эканини бирор кимсага айтишларини шогирдларига тақиқлади.21Шу вақтдан бошлаб, Исо Ўзининг Йерусалимга бориши ва оқсоқоллар, олий руҳонийлар, уламолардан кўплаб азоб чекиб, ўлдирилиши ва учинчи куни тирилиши кераклигини шогирдларига очиб бера бошлади. 22Шунда Петъёр Уни четга чақириб, эътироз қила бошлади ва Унга: “Худо сақласин, Ҳазрат! Сен билан бундай бўлмасин!”- деди. 23Лекин У ўгирилиб, Петъёрга: “Йўқол Менинг олдимдан, шайтон! Сен Мен учун васвасасан, чунки сен Худонинг нарсалари ҳақида эмас, балки инсоннинг нарсалари ҳақида ўйлаяпсан”,- деди.24Шунда Исо Ўз шогирдларига деди: “Агар ким Менинг ортимдан юришни истаса, ўзидан воз кечсин ва ўз хочини кўтариб, Менга эргашсин. 25Чунки ким жонини сақлаб қолмоқчи бўлса, уни йўқотади. Лекин ким Мен учун жонини йўқотса, уни топади. 26Зеро агар одам бутун дунёни қўлга киритса-ю, аммо ўзининг жонини йўқотса, унга нима фойда? Ёки одам ўзининг жони учун қандай тўлов беради?27Чунки Инсон Ўғли Ўз Отасининг шуҳратида Ўз фаришталари билан келиб, ҳар кимнинг қилмишига яраша тақдирлайди. 28Сизларга ростини айтаманки, бу ерда турганлардан баъзилари борки, улар Инсон Ўғлининг Ўз Шоҳлигида келаётганини кўрмагунча, ўлим кўрмайдилар”.Chapter 17
1Олти кундан сўнг Исо Петъёр, Ёқуб ва унинг укаси Юҳаннони олиб, уларни баланд бир тоққа алоҳида олиб чиқди. 2Шунда уларнинг олдида Унинг қиёфаси ўзгарди, Унинг юзи худди қуёшдек порлади ва кийимлари нурдай оппоқ бўлди.3Мана, уларга Элийаҳ билан Мусо зоҳир бўлиб, Исо билан cуҳбатлашар эдилар. 4Сўнг Петъёр Исога: “Ҳазрат, бизга бу ерда бўлиш яхши! Агар истасанг, шу ерда учта чайла қиламиз: бириси Сенга, бириси Мусога ва бириси Элийаҳга”,- деди.5У ҳали гапираётганида, мана, ёрқин булут пайдо бўлиб, уларни сояси билан қоплади. Мана, шу булутдан: “Бу Менинг севикли Ўғлимдир. Мен Ундан мамнунман. Унга қулоқ солинглар”,- деган овоз келди. 6Шогирдлар буни эшитгач, ерга юз тубан йиқилдилар ва жуда қўрқдилар. 7Бироқ Исо яқинлашди ва уларга қўлини тегизиб: “Туринглар, қўрқманглар”,- деди. 8Улар кўзларини очганда, Исодан бошқа ҳеч кимни кўрмадилар.9Улар тоғдан тушаётганларида, Исо шогирдларига: “Инсон Ўғли ўликлардан тирилмагунича, кўрганларингизни ҳеч кимга айтманглар”,- деб тайинлади. 10Унинг шогирдлари Ундан сўрадилар: “Нима учун уламолар: Аввал Элийаҳ келиши керак,- дейдилар?”11Исо уларга жавоб бериб деди: “Ростдан ҳам, аввал Элийаҳ келиб, ҳамма нарсани тайёрлаши керак. 12Лекин Мен сизларга айтаманки, Элийаҳ аллақачон келди ва уни танимадилар, лекин у билан истаганларини қилдилар. Шунингдек, Инсон Ўғли ҳам улардан азоб чекади”. 13Шунда шогирдлари, Унинг Яҳё Чўмдирувчи ҳақида гапираётганини тушундилар.14Улар халқнинг олдига келганларида, бир одам Исонинг ёнига яқинлашиб, тиз чўкди-да, деди: 15”Эй, Ҳазрат, менинг ўғлимга раҳм қил. У тутқаноқ касаллигига йўлиққан ва оғир азобланмоқда, чунки тез-тез оловга ва сувга ташланади. 16Мен уни Сенинг шогирдларингга олиб келдим, улар эса уни шифолай олмадилар”.17Шунда Исо жавоб бериб: “Эҳ, имонсиз ва бузуқ авлод, қачонгача Мен сизлар билан бирга бўламан? Қачонгача сизларга чидайман? Уни Менинг олдимга, бу ерга олиб келинглар”,- деди. 18Исо ёвуз руҳга тақиқлади ва ёвуз руҳ ундан чиқиб кетди. Ўсмир ўша вақтда шифо топди.19Сўнг шогирдлар Исонинг олдига алоҳида келиб, Ундан: “Нима учун биз уни қува олмадик?”- деб сўрадилар. 20Исо уларга: “Имонсизлигингиз учун,- деди,- Сизларга ростини айтаманки, агар сизларда хантал уруғидек имон бўлса ва бу тоққа: Бу ердан у ерга кўч,- десангизлар, у кўчади. Сизларга ҳеч бир нарса имконсиз бўлмайди. 21Бу турдаги руҳ фақатгина ибодат ва рўза орқали қувилади”.22Улар Галиледа турганларида, Исо шогирдларига деди: “Инсон Ўғли одамлар қўлига тутиб берилади 23ва улар Уни ўлдирадилар. Учинчи кун эса У тирилади”. Шунда шогирдлари жуда ҳам қайғуга тушдилар.24Улар Кафарнаҳумга келганларида, “икки драхм” солиғи йиғувчилар Петъёрга келиб: “Устозингиз икки драхм бермайдими?”- дедилар. 25У: “Ҳа”,- деди. Петъёр уйга кирганида, Исо ундан олдин сўзлаб, унга: “Шимўн, сенинг фикринг қандай? Ернинг шоҳлари бож ва солиқни кимдан оладилар? Ўз болалариданми ёки бегоналарданми?”- деди.26Петъёр Унга: “Бегоналардан”,- деди. Исо эса унга деди: “Шундай қилиб, болалар озоддир. 27Бироқ уларни васвасага солмаслик учун, денгизга бор ва қармоқ ташла. Биринчи илинган балиқни ол ва унинг оғзини очиб, статир топасан. Буни олиб, Мен ҳамда ўзинг учун уларга бер”.Chapter 18
1Ўша вақтда шогирдлар Исонинг олдига келиб, Ундан: “Осмон Шоҳлигида энг каттаси ким бўлади?”- деб сўрадилар. 2Исо бир болани чақириб, уни уларнинг ўртасига қўйди 3ва уларга деди: “Сизларга ростини айтаманки, агарда ўзгармасангизлар ва боладек бўлмасангизлар, Осмон Шоҳлигига кира олмайсизлар.4Шундай қилиб, ким бу бола каби ўзини паст олса, Осмон Шоҳлигида ҳам буюк бўлади. 5Кимки шундай бир болани Менинг исмимдан қабул қилса, Мени қабул қилган бўлади. 6Лекин ким Менга ишонган шу кичиклардан бирини васвасага солса, унинг бўйнига тегирмон тошини осиб, денгиз тубига улоқтириш у учун яхшироқ бўлар эди.7Васвасалардан дунёнинг ҳолига вой, чунки васвасалар келиши муқаррар. Лекин ким орқали васваса келса, унинг ҳолига вой! 8Агарда сенинг қўлинг ёки оёғинг сени васвасага солса, уни кесиб, ўзингдан улоқтириб ташла. Чунки икки қўл ёки икки оёққа эга бўлиб, абадий оловга ташлангандан кўра, майиб ёки чўлоқ ҳолда ҳаётга кирганинг афзалроқдир.9Агарда кўзинг сени васвасага солса, уни суғуриб олиб, ўзингдан улоқтириб ташла. Чунки икки кўзга эга бўлиб, оловли жаҳаннамга ташлангандан кўра, бир кўз билан ҳаётга кирганинг афзалроқдир.10Қаранглар, шу кичиклардан бирини хор қилманглар, чунки сизларга айтаманки, Осмонда уларнинг фаришталари ҳар доим Осмондаги Отамнинг юзини кўради. 11Зеро Инсон Ўғли ҳалок бўлганларни қутқариш учун келди.12Сизлар нима, деб ўйлайсизлар? Агарда кимнинг юзта қўйи бўлса-ю, улардан бири йўқолиб қолса, тўқсон тўққизтасини қолдириб, тоққа бориб, йўқолган қўйни изламайдими? 13Сизларга ростини айтаманки, агарда уни топса, йўқолмаган тўқсон тўққизтасидан кўра, у қўй учун кўпроқ хурсанд бўлади. 14Худди шундай, Осмондаги Отангиз шу кичиклардан бирининг ҳалок бўлишини истамайди.15Агарда сенинг биродаринг сенга қарши гуноҳ қилса, унинг олдига боргин ва унга алоҳида танбеҳ бергин. Агар у сенга қулоқ солса, биродарингни қайтариб олган бўласан. 16Лекин агар у сенга қулоқ солмаса, ўзинг билан бир ёки икки кишини олгин. Шундай қилиб, икки ёки уч гувоҳнинг оғзи билан ҳар бир сўз тасдиқлансин.17Агарда уларни менсимаса, Жамоатга айтгин. Агарда Жамоатга қулоқ солмаса, унда у сен учун мажусий ва солиқчи каби бўлсин.18Сизларга ростини айтаманки, сизлар ер юзида нимани боғласангизлар, осмонда ҳам боғланади, ер юзида нимани ечсангизлар, осмонда ҳам ечилади. 19Яна сизларга айтаманки, агар ер юзида сизлардан икки киши ўзаро келишиб нимаики cўрашса, Менинг Осмондаги Отам томонидан уларга берилади. 20Чунки қаерда икки ёки уч киши Менинг номимдан йиғилса, Мен у ерда уларнинг орасида бўламан”.21Кейин Петъёр келиб, Унга: “Ҳазрат, менга қарши гуноҳ қиладиган биродаримни неча марта кечиришим керак? Етти мартагачами?”- деди. 22Исо унга деди: “Сенга етти мартагача деганим йўқ, балки етмиш карра етти мартагача.23Шунинг учун Осмон Шоҳлиги ўз хизматкорлари билан ҳисоблашишни истаган подшоҳга ўхшайди. 24У ҳисоблашишни бошлаганда, ундан ўн минг талант қарздор бўлган бир кишини унга олиб келишди. 25Унинг қарзни тўлашга имкони бўлмаганлиги учун подшоҳ унинг ўзи, унинг хотини, болалари ҳамда ундаги бор нарсаларни сотиб, қарзни тўлашни буюрди.26Шунда хизматкор йиқилиб, тиз чўкди-да: Шоҳим, менга сабр қилинг ва сизга ҳаммасини тўлайман,- деди. 27Шунда подшоҳнинг бу хизматкорга раҳми келди ва уни озод қилиб, қарзларини кечирди.28Бу хизматкор эса ташқарига чиқиб, ундан юз динор қарз олган шерикларидан бирини топди. Уни тутиб олди ва ёқасидан бўғиб: Мендан олган қарзингни тўла,- деди. 29Шунда унинг шериги унинг оёғига йиқилди ва унга ёлвориб: Менга сабр қил ва сенга ҳаммасини тўлайман,- деди.30У эса хоҳламади, лекин бориб, қарзларини тўламагунича шеригини зиндонга ташлади. 31Унинг бошқа шериклари эса буни кўриб, жуда қайғурдилар ва подшоҳнинг олдига келиб, унга бўлиб ўтган воқеаларнинг ҳаммасини айтиб бердилар.32Шунда подшоҳ ўша хизматкорни чақириб олиб, унга: Эй, ёвуз хизматкор! Мендан сўраганинг учун ҳамма қарзларингни кечирдим. 33Худди мен сенга раҳм қилганим каби сен ҳам ўз шеригингга раҳм қилишинг керак эмасмиди?34Шундай қилиб, унинг подшоҳи ғазабланиб, у бор қарзларини тўламагунича, уни қийновчиларга топширди. 35Шунингдек, агар сизлар юрагингиздан ўз биродарингизни гуноҳларини кечирмасангизлар, Менинг Осмондаги Отам ҳам сизлар билан худди шундай қилади”.Chapter 19
1Исо бу сўзларни айтиб бўлганидан сўнг, Галиледан чиқиб, Йорданнинг нариги томонидаги Яҳудия ҳудудига келди. 2Унинг ортидан кўплаб одамлар эргашдилар ва У уларни ўша ерда шифолади.3Фарзийлар ҳам Унга келиб, Уни васвасага солиб: “Ҳар қандай сабабга кўра эркак ўз хотинидан ажралиши мумкинми?”- дедилар. 4У уларга жавобан деди: “Яратувчи азалдан уларни эркак ва аёл қилиб яратганини ўқимагансизларми?5Шунинг учун инсон ота-онасини қолдириб, ўз хотинига ёпишиб қолади ва иккиласи бир тана бўлади. 6Шунинг учун улар энди иккита эмас, балки бир танадир. Шундай қилиб, Худо қўшганини инсон ажратмасин”.7Улар эса Исога: “Нимага унда Мусо ажралиш хати беришга ва у билан ажралишга амр берган?”- дедилар. 8У уларга: “Мусо сизларнинг тошюрак эканлигингиз учун сизларга хотинларингиз билан ажралишга рухсат берган,- деди,- Лекин азалдан бундай эмас эди. 9Мен эса сизларга айтаман: Кимки зинодан бошқа сабаб туфайли ўз хотинидан ажралиб, бошқасига уйланса, зино қилган бўлади. Шунингдек, ажралганга уйланган ҳам зино қилган бўлади”.10Унинг шогирдлари Унга: “Агарда эркакнинг хотинига нисбатан мажбурияти шундай бўлса, уйланмаслик яхшироқдир”,- дедилар. 11Лекин Исо уларга деди: “Бу сўзни ҳамма ҳам сиғдира олмайди, аммо кимга берилган бўлса, ўша сиғдира олади. 12Зеро онасининг қорнидан шундайлигича туғилган бичилганлар бор, одамлар томонидан бичилганлар бор, Осмон Шоҳлиги учун ўзларини бичганлар ҳам бор. Кимки буни сиғдира олса, сиғдирсин”.13Шу орада Исонинг олдига болаларни олиб келдилар, токи У уларга қўлларини қўйиб, ибодат қилсин. Шогирдлари эса уларга тақиқладилар. 14Лекин Исо: “Болаларни қўйинглар ва Менинг олдимга келишларига тўсқинлик қилманглар, чунки Осмон Шоҳлиги шундайларникидир”,- деди. 15У қўлини уларга қўйди, сўнг ўша ерни тарк этди.16Мана, бир киши Исога яқинлашиб: “Эзгу Устоз, абадий ҳаётга эга бўлишим учун қандай эзгуликлар қилмоғим керак?”- деди. 17У эса унга: “Нима учун сен Мени эзгу, деб атаяпсан? Биргина Худодан бошқа ҳеч ким эзгу эмас. Агарда сен абадий ҳаётга киришни истасанг, амрларга риоя қил”,- деди.18У киши Исога: “Қайсиларига?”- деди. Исо жавобан: “Қотиллик қилма,- деди,- зино қилма, ўғирлик қилма, сохта гувоҳлик берма, 19ота-онангни ҳурмат қил ва ўз яқинингни ўзинг каби севгин”.20Йигит эса Исога: “Буларнинг ҳаммасига мен ёшлигимдан риоя қилдим, менга яна нима етишмайди?”- деди. 21Исо унга: “Агар мукаммал бўлишни истасанг, бориб, бор нарсангни сотиб, қашшоқларга тарқатгин ва Осмонда бойликка эга бўласан. Шунда келиб, Менинг ортимдан эргаш”,- деди. 22Лекин йигит бу сўзни эшитганида, қайғу билан узоқлашди, чунки у катта бойликка эга эди.23Шунда Исо ўз шогирдларига деди: “Сизларга ростини айтаманки, бой одамнинг Осмон Шоҳлигига кириши қийиндир. 24Сизларга яна айтаманки, бой одамнинг Худо Шоҳлигига киришидан кўра, туянинг игна тешигидан ўтиши осонроқдир”.25Унинг шогирдлари буни эшитганларида, жуда ҳайрон қолиб: “Ундай бўлса, ким нажот топа олар экан?”- дедилар. 26Исо уларга қараб: “Одамлар учун бу имконсиз, аммо Худо учун ҳамма нарсанинг имкони бор”,- деди. 27Шунда Петъёр Унга жавобан: “Мана, биз ҳамма нарсани қолдириб, Сенинг ортингдан эргашдик. Биз энди нимага эга бўламиз?”- деди.28Исо эса уларга деди: “Сизларга ростини айтаманки, сизлар – Менинг ортимдан эргашганлар – янги оламда Инсон Ўғли Ўз шуҳратининг тахтда ўтирганида, сизлар ҳам ўн икки тахтга ўтириб, Исроилнинг ўн икки қабиласини ҳукм қиласизлар.29Менинг номим ҳақи уй-жой, ака-ука, опа-сингил, ота-она, хотин-бола ёки ер-мулкини ташлаб кетган ҳар бир одам булардан юз марта кўпроғини олади ва абадий ҳаётни мерос қилиб олади. 30Зотан кўплаб биринчи бўлганлар охирги, охиргилар эса биринчи бўладилар”.Chapter 20
1”Зеро Осмон Шоҳлиги эрта саҳарда ўз узумзорига ишчиларни ёллаш учун чиққан уй эгасига ўхшашдир. 2У ишчилар билан кунига бир динордан келишиб, уларни ўз узумзорига юборди.3Сўнгра соат учларда чиқиб, бозор майдонида бошқа бекор турганларни кўрди 4ва уларга: Сизлар ҳам узумзоримга боринглар, қанча бериш керак бўлса, шунча бераман,- деди. Шунда улар ҳам бордилар.5Соат олти ва тўққизларда яна чиқиб, худди шундай қилди. 6Ниҳоят, соат ўн бирга яқин чиқиб, у бошқа бекор турганларни топди-да, уларга: Нега бу ерда кун бўйи бекор турибсизлар?- деди. 7Улар эса унга: Чунки ҳеч ким бизни ёлламади,- дедилар. У уларга: Сизлар ҳам узумзоримга боринглар, қанча олиш керак бўлса, шунча оласизлар,- деди.8Кун ботганида, узумзорнинг эгаси ўз иш юритувчисига: Ишчиларни чақириб, иш ҳақларини охиргисидан бошлаб биринчисигача бер,- деди. 9Соат ўн бирларда келганлар бир динордан олдилар. 10Биринчи келганлар: Биз кўпроқ оламиз, деб ўйлашди, лекин улар ҳам бир динордан олдилар.11Улар олганларидан сўнг, уй эгасига нолиб: 12Бу охиргилар бир соат ишлашди, сиз эса кун қийинчилигини ва жазирама иссиқлигини ўтказган бизга уларни тенглаштирдингиз,- дедилар.13У эса уларнинг бирига: Дўстим, мен сенга ноҳақлик қилмаяпман – сен мен билан бир динорга келишмадингми?- деб жавоб берди,- 14Ўзингникини олиб, боравер. Мен эса сенга берганимни бу охиргига ҳам бермоқчиман.15Мен ўз мулкимда хоҳлаганимдек иш тутишга ҳаққим йўқми? Ёки менинг эзгулигимга сенинг кўзинг ҳасад қиляптими? 16Шундай экан, охирги бўлганлар – биринчи, биринчилар эса охирги бўладилар, чунки чақирилганлар кўп, аммо танланганлар оздир”.17Исо Йерусалимга бораётганида, ўн икки шогирдини йўлдан четга чақириб, уларга деди: 18”Мана, биз Йерусалимга кириб боряпмиз. Инсон Ўғли олий руҳонийлару уламоларга топширилади ва Уни ўлимга маҳкум қиладилар. 19Сўнг Уни хўрлаш, уриш ва хочга михлаш учун маъжусийларга топширадилар. Учинчи куни эса У тирилади”.20Шунда Забадий ўғилларининг онаси ўз ўғиллари билан Исонинг олдига келди ва тиз чўкиб, Ундан ниманидир сўрамоқчи бўлди. 21Исо унга: “Нима истайсан?”- деди. Аёл эса Унга: “Сенинг Шоҳлигингда бу менинг икки ўғлимнинг бири ўнг томонингда, бошқаси эса чап томонингда ўтиришларини буюргин”,- деди.22Исо жавобан деди: “Нимани сўраётганингизни билмайсизлар. Мен ичадиган косани сизлар ича оласизларми?” Улар эса Унга: “Қила оламиз”,- дедилар. 23Шунда Исо уларга: “Менинг косамдан ичасизлар, лекин Менинг ўнг ва чап томонимда ўтиришга ижозат бериш Менинг ихтиёримда эмас, лекин Менинг Отам кимга тайёрлаган бўлса, ўшанга берилади”,- деди. 24Ўнта шогирди буни эшитгач, икки ака-укадан ғазабландилар.25Исо уларни чақириб: “Сизлар биласизларки,- деди,- халқнинг ҳокимлари уларнинг устидан ҳукмронлик қиладилар, бошлиқлари эса уларнинг устидан ҳукм сурадилар. 26Лекин сизларнинг орангизда бундай бўлмасин. Ким сизларнинг орангизда катта бўлишни истаса, сизларга хизматкор бўлсин. 27Сизларнинг орангизда ким биринчи бўлишни истаса, сизларга қул бўлсин. 28Шунингдек, Инсон Ўғли ҳам Унга хизмат қилишлари учун эмас, балки Ўзи хизмат қилиш ва кўпларни қайта сотиб олиб, Ўз жонини бериш учун келди”.29Улар Йериходан чиқаётганларида, кўп халойиқ Унинг ортидан эргашди. 30Шу пайт йўл четида ўтирадиган иккита кўр Исо уларнинг ёнидан ўтаётганини эшитиб: “Эй, Ҳазрат, Довуднинг Ўғли, бизга шафқат қил!”- деб бақира бошладилар. 31Халқ эса уларни жим бўлишга мажбур қилди, лекин улар янада баландроқ бақира бошладилар: “Эй, Ҳазрат, Довуднинг Ўғли, бизга шафқат қил!”32Исо тўхтаб, уларни чақириб: “Сизлар Мендан нима истайсизлар?”- деди. 33Улар эса Унга: “Ҳазрат! Бизнинг кўзларимиз очилсин”,- дедилар. 34Исо раҳм-шафқат қилиб, кўзларига қўл тегизди. Шу заҳоти уларнинг кўзлари очилди, улар эса Унинг ортидан эргашдилар.Chapter 21
1Улар Йерусалимга яқинлашаётиб, Зайтун тоғи этагидаги Бейт-Фагеяга келганларида, Исо икки шогирдини юбориб, 2уларга деди: “Тўғри рўпарангиздаги қишлоққа боринглар, шу заҳоти боғлаб қўйилган эшакни ва унинг ёнида хўтикни топасизлар. Уларни ечиб, Менинг олдимга олиб келинглар. 3Агар бирор киши сизларга нимадир деса, сизлар: Булар Ҳазратга керак,- деб айтинглар. Шу лаҳзада уларни қўйиб юборади”.4Буларнинг ҳаммаси пайғамбар орқали айтилган башорат бажо бўлиши учун содир бўлди: 5«Сион қизига айтинглар: Мана, камтарин Подшоҳинг сенинг олдингга эшак ва бўйинтуруқ остидагининг боласи – хўтик миниб келмоқда».6Шогирдлар бориб, Исо уларга буюрганидек қилдилар. 7Эшак ва ёш хўтикни олиб келиб, уларнинг устига кийимларини тўшадилар. Исо уларнинг устига ўтирди. 8Кўпчилик халқ ўз кийимларини йўлга тўшадилар, бошқалар эса дарахтларнинг шохларини кесиб, йўлга тўшар эдилар.9Олдиндан ва орқадан бораётган халқ: “Довуднинг Ўғлига шараф! Раббий номидан Келаётган муборак! Юксакликда ҳосанна!”- деб ҳайқиришар эди. 10Исо Йерусалимга кирганида, бутун шаҳар қўзғалиб: “У Ким?”- дейишар эди. 11Халқ эса: “Бу Галиледаги Нозара шаҳридан бўлган пайғамбар Исо”,- деб жавоб беришар эди.12Исо Худонинг маъбадига киргач, савдо-сотиқ қилаётганларнинг барчасини маъбаддан ҳайдади. Пул алмаштирувчиларнинг хонтахталарини ва каптарфурушларнинг курсиларини ағдариб ташлади. 13Сўнг уларга: “Ёзилганки: Менинг Уйим ибодат уйи, деб аталади. Сизлар эса уни қароқчилар уясига айлантирдингизлар”,- деди. 14Шунда кўрлар ва чўлоқлар маъбадда Исонинг олдига келдилар ва У уларни шифолади.15Олий руҳонийлар ва уламолар У яратган мўъжизаларни кўриб, маъбадда: “Довуднинг Ўғлига ҳосанна!”- деб ҳайқираётган болаларни эшитиб, ғазабландилар. 16Шунда улар Исога: “Булар нима дейишаётганини эшитяпсанми?”- дедилар. Исо эса уларга деди: “Ҳа! Наҳот: Гўдак ва чақалоқларнинг оғзидан Сен ҳамду-сано яратдинг,- дейилганини сизлар ҳеч ўқимагансизлар?” 17Сўнг уларни тарк этиб, ўша шаҳардан чиқди ва Бейт-Аниага бориб, у ерда тунни ўтказди.18Эрталаб эса шаҳарга қайтиб келаётганида, Исо оч қолди. 19Шунда Исо йўл четида якка анжир дарахтини кўриб, унга яқинлашди. Бироқ унда фақат барглардан бошқа ҳеч нарса топмасдан, унга қараб: “Энди сенда то абад мева бўлмасин”,- деди. Анжир дарахти эса ўша заҳоти қуриб қолди.20Шогирдлар эса буни кўрганларида, ҳайрон қолиб: “Қандай қилиб анжир дарахти дарҳол қуриб қолди?”- дедилар. 21Исо уларга деди: “Сизларга ростини айтаманки, агар имонингиз бўлса ва иккиланмасангизлар, нафақат бу анжир дарахтига қилинганини қила оласизлар, балки бу тоққа: Кўтарилиб, денгизга отил,- десангизлар, айтганингиздек бўлади. 22Ибодатда сўраган ҳамма нарсани имон орқали оласизлар”.23Кейин Исо маъбадга келиб, таълим бераётганида, халқнинг оқсоқоллари ва олий руҳонийлар Унинг олдига яқинлашиб: “Сен бу ишларни қайси ҳокимият билан қиляпсан? Сенга бу ҳокимиятни ким берди?”- дедилар. 24Исо уларга шундай жавоб берди: “Мен ҳам сизлардан бир нарсани сўрайман. Агар менга айтсангизлар, Мен ҳам буларни қайси ҳокимият билан қилаётганимни сизларга айтаман.25Яҳёнинг чўмдириши қаердан эди, Осмонданми ёки инсонларданми?” Улар эса ўзаро муҳокама қилиб айтдилар: “Агар биз Осмондан десак, У бизга: Унда нимага сизлар унга ишонмадингизлар?- дейди. 26Лекин агар: Инсонлардан,- десак, халқдан қўрқамиз, чунки ҳамма Яҳёни пайғамбар, деб ҳисоблайди”. 27Шунинг учун улар Исога жавобан: “Билмаймиз”,- дедилар. У эса уларга: “Унда Мен ҳам сизларга бу ишларни қайси ҳокимият билан қилаётганимни айтмайман,- деди,-28Аммо сизлар нима, деб ўйлайсизлар? Бир кишининг икки ўғли бор эди. У биринчисига келиб: Ўғлим, бугун бориб, узумзоримда ишла,- деди. 29У эса жавобан: Хоҳламайман,- деди. Лекин кейин пушаймон бўлиб, борди. 30Ота иккинчисига келиб, унга ҳам шундай деди. Буниси эса жавобан: Хўп, ҳазратим,- деди, бироқ бормади.31Иккисидан қайси бири, отанинг иродасини бажарди?” Улар Исога: “Биринчиси”,- дедилар. Исо эса уларга айтди: “Сизларга ростини айтаманки, солиқчилар ва фоҳишалар сизлардан олдин Худонинг Шоҳлигига бормоқдалар. 32Чунки Яҳё сизларга ҳақлик йўли билан келди ва сизлар унга ишонмадингизлар. Солиқчилар ва фоҳишалар эса унга ишондилар. Сизлар эса буни кўра туриб, унга ишониш учун тавба қилмадингизлар.33Бошқа бир масални эшитинглар: Бир уй эгаси бор эди. У узумзор ўтқазиб, уни тўcиқ билан ўради. Сиққич учун чуқур қазиб, кузатув минораси қурди. Сўнг узумзорни боғбонларга топшириб, жўнаб кетди. 34Ҳосил вақти яқинлашганида, ўз ҳосилини олиш учун ўз хизматкорларини боғбонларнинг ёнига юборди.35Боғбонлар эса хизматкорларни ушлаб, бирини уришди, бошқасини ўлдиришди, бирини эса тошбўрон қилишди. 36Шунда уй эгаси олдингидан кўпроқ бошқа хизматкорларни юборди. Аммо улар билан ҳам худди шундай қилишди. 37Охирида у: Ўғлимдан уялишар,- дея, ўз ўғлини уларнинг олдига юборди.38Лекин боғбонлар ўғлини кўриб, бир-бирларига дейишди: Бу – меросхўр. Юринглар уни ўлдирамиз ва унинг меросига эга бўламиз. 39Шундай қилиб, уни ушлаб олиб, узумзордан ташқарига чиқариб ўлдиришди.40Энди узумзор эгаси келганида, бу боғбонларни нима қилади?” 41Руҳонийлар эса Исога: “Бу ёвуз одамларни ёвуз ўлимга топширади, узумзорни эса ҳосилини ўз вақтида берадиган бошқа боғбонларга беради”,- дедилар.42Исо уларга деди: “Наҳотки сизлар Ёзувда ҳеч қачон ўқимагансизлар: Қурувчилар рад этган тош бурчакнинг асосий тоши бўлди. Бу Раббийнинг ишидир! Бу нигоҳимизда ғаройибдир.43Шунинг учун сизларга айтаманки, Худонинг Шоҳлиги сизлардан олиниб, ҳосил берадиган халққа берилади. 44Бу тошга йиқилган ҳар бир киши парчаланиб кетади. Тош кимнинг устига тушса, уни тупроққа айлантиради”.45Исонинг масалларини эшитиб, олий руҳонийлару фарзийлар Унинг улар ҳақида гапираётганини тушундилар. 46Шунинг учун улар Исони тутишга ҳаракат қилдилар, лекин халқдан қўрқдилар, чунки Уни пайғамбар, деб ҳисоблашар эди.Chapter 22
1Исо уларга масал билан гапиришда давом этиб, деди: 2“Осмон Шоҳлиги эса ўз ўғли учун никоҳ тўйи қилган бир подшоҳга ўхшайди. 3У никоҳ тўйига таклиф этилганларни чақириш учун ўз қулларини юборди. Улар эса келишни истамадилар.4Яна бошқа қулларини юбориб, уларга деди: Таклиф этилганларга айтинглар, мана, мен зиёфат дастурхонини тайёрлаб қўйдим. Менинг ҳўкизу бўрдоқиларим сўйилган. Ҳаммаси тайёр. Никоҳ тўйига келинглар.5Лекин улар писанд қилмасдан, кимдир ўзининг даласига, кимдир эса ўзининг савдо-сотиғига кетди. 6Қолганлари эса унинг қулларини ушлаб олиб, уларни ҳақорат қилиб ўлдирдилар. 7Буни эшитиб, подшоҳ ғазабланди ва ўз лашкарларини юбориб, бу қотилларни қириб ташлади ва шаҳарларини ёқиб юборди.8Шунда у ўз қулларига деди: Никоҳ тўйи тайёр, лекин чақирилганлар эса лойиқ эмас эканлар. 9Шунинг учун чорраҳаларга боринглар ва топганларингизнинг барчасини никоҳ тўйига чақиринглар. 10Қуллар эса кўчаларга чиқиб, топганларининг барчасини – ёмонларни ҳам, яхшиларни ҳам йиғдилар. Шундай қилиб, никоҳ тўйи ёнбошловчилар билан тўлди.11Подшоҳ ёнбошлаб ётганларни кўриш учун киргач, у eрда тўй кийимини киймаган одамни кўрди. 12У унга: Дўстим! Сен тўй кийимисиз қандай қилиб бу ерга кирдинг?- деди. У эса жим турди.13Шунда подшоҳ хизматкорларига деди: Унинг қўл-оёғини боғлаб, олиб чиқинглар ва ташқи зулматга ташланглар. У ерда йиғи-сиғи ва тишлар ғижирлаши бўлади. 14Зеро чақирилганлар кўп, танланганлар эса оздир”.15Шунда фарзийлар бориб, Исони қандай Унинг сўзларидан ушлашни ўзаро маслаҳатлашдилар 16ва Унинг олдига ўз шогирдларини ҳиродчилар билан бирга жўнатдилар. Улар келиб: “Устоз,- дедилар,- биз Сенинг адолатли эканлигингни, Худонинг йўлини ҳақиқатда ўргатишингни, бирор кишига ёқишга ҳаракат қилмаслигингни, чунки юзхотирчилик қилмаслигингни биламиз. 17Энди, бизга айт-чи: Императорга солиқ тўлаш биз учун жоизми ёки йўқми?”18Лекин Исо уларнинг бетавфиқликларини кўриб, деди: “Эй, иккиюзламачилар! Нима учун Мени васвасага соляпсизлар? 19Менга солиқ тўланадиган тангани кўрсатинглар”. Улар Унга бир динорни олиб келдилар.20Исо уларга: “Бу сурат ва ёзув кимники?”- деди. 21Унга жавобан: “Императорники”,- дедилар. Шунда У уларга: “Ундай бўлса, императорникини императорга, Худоникини Худога беринглар”,- деди. 22Буни эшитиб, улар ҳайрон қолдилар. Сўнг Уни тарк этиб кетдилар.23Ўша куни Исонинг олдига: Қайта тирилиш йўқ,- деб айтадиган саддуқийлар келиб, Ундан сўрадилар: 24”Устоз! Мусо айтганки: Агар ким фарзанди бўлмай ўлиб кетса, унинг биродари унинг хотинини ўзига олиб, акасининг уруғини тикласин.25Бизда етти ака-ука бор эди. Биринчиси уйланиб, фарзанди бўлмай ўлди ва хотинини ўз укасига қолдирди. 26У сингари иккинчиси ҳам, учинчиси ҳам, ҳаттоки еттинчисигача оламдан ўтишди. 27Ҳаммасидан кейин хотин ҳам ўлди. 28Шундай қилиб, тирилишда у қайси бирининг хотини бўлади? Зеро унга ҳаммалари эга бўлганлар”.29Исо эса уларга жавоб бериб деди: “Сизлар Худонинг кучини ҳам, Ёзувни ҳам билмасдан, адашяпсизлар. 30Чунки тирилишда уйланмайдилар ҳам, эрга ҳам тегмайдилар, аммо улар самода Худонинг фаришталари каби бўладилар.31Ўликларнинг тирилиши ҳақида эса Худо сизларга айтганини ўқимаганмисизлар: 32Мен Иброҳимнинг Худоси, Исҳоқнинг Худоси, Ёқубнинг Худосиман. Худо ўликларнинг эмас, балки тирикларнинг Худосидир”. 33Халқ эшитиб, Унинг таълимотидан ҳайрон бўлар эди.34Фарзийлар эса Исо саддуқийларни жим қилганини эшитиб, бирга йиғилишди. 35Сўнг улардан бири қонуншунос Уни васвасага солиб, Ундан сўради: 36”Устоз! Қонундаги қайси амр энг буюк?”37Исо унга деди: “Раббий Худойингни бутун юрагинг, бутун жонинг ва бутун онгинг билан севгин. 38Мана шу биринчи ва энг буюк амрдир.39Иккинчиси эса шунга ўхшашдир: Ўз яқинингни ўзингни севгандек севгин. 40Бутун Қонун ва пайғамбарлар мана шу иккита амрда асосланган”.41Фарзийлар йиғилганида, Исо улардан сўради: 42”Масиҳ ҳақида нима, деб ўйлайсизлар? У кимнинг Ўғли?” Унга: “Довуднинг”,- деб жавоб бердилар.43Шунда Исо уларга деди: “Қандай қилиб Довуд Руҳ таъсирида Уни Раббим, деб атайди: 44Раббий менинг Раббимга деди: Душманларингни оёқларинг остига қулатгунимча, Менинг ўнг томонимда ўтириб тургин.45Агар Довуд Уни Раббим, деб атаётган бўлса, қандай қилиб У унга Ўғил бўлади?” 46Бунга ҳеч ким Унга бир сўз жавоб бера олмади. Шу кундан бошлаб, ҳеч ким Ундан яна бирор нарсани сўрашга журъат эта олмади.Chapter 23
1Сўнгра Исо халққа ва ўз шогирдларига сўзлай бошлади: 2”Мусонинг курсисига уламолару фарзийлар ўтирдилар. 3Шунинг учун улар нимага риоя қилишни буюрсалар, риоя қилинглар ва бажаринглар. Уларнинг қилганларини эса қилманглар, чунки улар айтадилар, лекин ўзлари қилмайдилар.4Шундай қилиб, улар оғир ва кўтаришга ноқулай бўлган юкларни боғлаб, одамларнинг елкаларига юклайдилар. Ўзлари эса ҳатто бармоқлари билан уларни силжитишни хоҳламайдилар. 5Улар ҳамма ишларини одамларга кўриниш учун қиладилар: ўз дуо қутиларини йирикроқ, кийимларининг гажимларини эса узунроқ қиладилар.6Шунингдек, улар зиёфатларда тўрда ва синагогаларда юқорида ўтиришни, 7халқ йиғинларида олқишлар олишни ва одамлар уларни: “Устоз! Устоз!”- деб аташларини яхши кўрадилар.8Сизлар эса Устоз, деб аталманглар, чунки сизларнинг Устозингиз ягона – Масиҳдир, сизларнинг ҳаммаларингиз эса биродарсизлар. 9Ер юзида ҳеч кимни Отам, деб ҳам атаманглар, чунки сизларнинг Осмондаги Отангиз ягонадир. 10Ўқитувчи, деб ҳам аталманглар, чунки сизларнинг Ўқитувчингиз ягона – Масиҳдир.11Орангизда ким катта бўлса, сизларга хизматкор бўлсин. 12Чунки ким ўзини юксалтирса, пасайтирилади. Ким ўзини паст олса, юксалтирилади.13Эй, уламолару фарзийлар, иккиюзламачилар, сизларнинг ҳолингизга вой! Чунки сизлар одамларга Осмон Шоҳлигини бекитиб қўйяпсизлар. Ўзларингиз ҳам унга кирмаяпсизлар ва кирмоқчи бўлганларга ҳам йўл қўймаяпсизлар. 14Эй, уламолару фарзийлар, иккиюзламачилар, сизларнинг ҳолингизга вой! Чунки сизлар беваларнинг уйларини еб битиряпсизлар ва иккиюзламачилик билан узоқ ибодат қиляпсизлар. Шунинг учун маҳкумлигингиз оғирроқ бўлади. 15Эй, уламолару фарзийлар, иккиюзламачилар, сизларнинг ҳолингизга вой! Чунки сизлар, ҳеч бўлмаса, бир кишини динингизга ўгириш учун денгиз ва қуруқликни кезяпсизлар. Бу содир бўлганида эса, уни ўзларингиздан икки баробар ёмонроқ жаҳаннам ўғлига айлантиряпсизлар.16Эй, кўр йўлбошловчилар, сизларнинг ҳолингизга вой! Чунки сизлар: Агар ким маъбад ҳақи қасам ичса, унда ҳеч нарса эмас, лекин ким маъбаддаги олтин ҳақи қасам ичса, у айбдор бўлади,- деб айтасизлар. 17Ҳой, аҳмоқлару кўрлар! Қайси бири буюкроқ: олтинми ёки олтинни муқаддаслаётган маъбадми?18Шунингдек: Агар ким қурбонгоҳ ҳақи қасам ичса, унда ҳеч нарса эмас, лекин ким қурбонгоҳдаги инъом ҳақи қасам ичса, у айбдор бўлади,- дейсизлар. 19Ҳой, аҳмоқлару кўрлар! Қайси бири буюкроқ – инъомми ёки инъомни муқаддаслаётган қурбонгоҳми?20Шу тариқа, қурбонгоҳ ҳақи қасам ичаётган одам қурбонгоҳнинг ўзи ва ундаги ҳамма нарса ҳақи қасам ичмоқда. 21Шунингдек, маъбад ҳақи қасам ичаётган одам маъбаднинг ўзи ва унда истиқомат Қилаётган ҳақи қасам ичмоқда. 22Осмон ҳақи қасам ичаётган одам Худонинг тахти ва унда Ўтирган ҳақи қасам ичмоқда.23Эй, уламолару фарзийлар, иккиюзламачилар, сизларнинг ҳолингизга вой! Чунки сизлар ялпиз, арпабодиён ва зирадан ушр берасизлар, аммо Қонундаги муҳим бўлган нарсаларни – одил ҳукм, шафқат ва имонни қолдирдингизлар. Буларни бажаришингиз ва уларни ҳам тарк этмаслигингиз керак эди. 24Сизлар чивинни сиқиб, туяни ютиб юборадиган кўр йўлбошловчисизлар.25Эй, уламолару фарзийлар, иккиюзламачилар, сизларнинг ҳолингизга вой! Чунки сизлар косаю лаганнинг сиртини тозалайсизлар, аммо уларнинг ичи ўғирлик ва баднафсликка тўла. 26Эй, кўр фарзий! Косаю лаганнинг сирти тоза бўлиши учун сен аввало унинг ичини тозалагин.27Эй, уламолару фарзийлар, иккиюзламачилар, сизларнинг ҳолингизга вой! Чунки сизлар ташқаридан чиройли кўринадиган, ичидан эса ўликларнинг суяклари ва барча нопокликларга тўла, оҳакланган қабрларга ўхшайсизлар. 28Худди шундай сизлар ҳам ташқаридан ҳақ одамлардек кўринасизлар, аммо ичингиздан иккиюзламачилик ва қонунбузарликка тўлгансизлар.29Эй, уламолару фарзийлар, иккиюзламачилар, сизларнинг ҳолингизга вой! Чунки сизлар пайғамбарларга қабрлар қуриб, ҳақ одамларнинг ёдгорликларини безатиб, 30шундай деяпсизлар: Агар биз оталаримизнинг кунларида бўлганимизда эди, пайғамбарларнинг қони тўкилишида уларга шерик бўлмас эдик. 31Аслида, шу билан сизлар пайғамбарларнинг қонини тўкканларнинг ўғиллари эканингиз ҳақида ўзларингизга қарши гувоҳлик беряпсизлар.32Хўш, энди оталарингизнинг ўлчовини тўлдиринглар! 33Эй, илонлар, қора илон зотлари! Сизлар жаҳаннам ҳукмидан қандай қилиб қутуласизлар?34Шунинг учун, мана, Мен сизларга пайғамбарлар, донолар ва уламоларни жўнатаман. Сизлар эса уларнинг баъзиларини ўлдирасизлар ва хочга михлайсизлар, баъзиларини эса синагогаларингизда урасизлар ва шаҳардан шаҳарга қувғин қиласизлар. 35Ер юзида тўкилган барча ҳақ қонлар – ҳақ бўлган Ҳобилнинг қонидан тортиб, то маъбад билан қурбонгоҳ орасида ўлдирилган Варахнинг ўғли Закарийаҳнинг қонигача сизларнинг бошларингизга келсин. 36Сизларга ростини айтаманки, буларнинг ҳаммаси шу авлодга келади.37О, Йерусалим, Йерусалим, пайғамбарларни урувчи ва сенга жўнатилганларни тошбўрон қилувчи шаҳар! Қуш ўз полапонларини ўз қаноти остига йиққанидек, Мен сенинг болаларингни неча марта қанотларим остида йиғишни хоҳлаган эдим, лекин сизлар истамадингизлар. 38Мана, сизларнинг уйингиз сизларга бўш қолдириляпти. 39Зеро сизларга айтяпман: Раббий номидан келаётган муборак!- деб ҳайқирмагунингизча, Мени кўрмайсизлар”.Chapter 24
1Исо маъбаддан чиқиб кетаётганида, Унинг шогирдлари маъбаднинг биноларини Унга кўрсатиш учун, Унинг олдига келдилар. 2Исо уларга: “Буларнинг ҳаммасини кўряпсизларми? Сизларга ростини айтаманки, бу ерда тош устида тош қолмайди, ҳаммаси вайрон бўлади”,- деди.3Сўнг У Зайтун тоғида бир Ўзи ўтирганида, шогирдлари Унинг олдига алоҳида келиб сўрадилар: “Бизга айт, бу ҳодисалар қачон бўлади? Сенинг келишинг ва охирги замоннинг аломати қандай бўлади?” 4Исо эса уларга жавобан деди: “Эҳтиёт бўлинглар, токи ҳеч ким сизларни йўлдан оздирмасин. 5Чунки кўплар Менинг номимдан келиб: Мен Масиҳман,- деб кўпларни йўлдан оздирадилар.6Шунингдек, уруш ва уруш хабарларини эшитасизлар. Қаранглар, қўрқманглар, чунки буларнинг ҳаммаси бўлиши керак, лекин бу ҳали охири эмас. 7Зеро халқ халққа, шоҳлик шоҳликка қарши кўтарилади. Айрим жойларда очарчиликлар, ўлатлар ва зилзилалар бўлади. 8Буларнинг ҳаммаси эса ҳали азобларнинг бошланишидир.9Шунда сизларни қийноққа топшириб ўлдирадилар. Барча халқлар Менинг номим учун сизлардан нафратланадилар. 10Ўшанда кўплар васвасага тушадилар, бир-бирини хоинона тутиб берадилар ва бир-биридан нафратланадилар. 11Кўплаб сохта пайғамбарлар пайдо бўлиб, кўпларни йўлдан оздирадилар.12Қонунбузарликнинг кўпайиши туфайли кўпларда севги совийди. 13Охиригача чидаган эса нажот топади. 14Шоҳлик Хушхабари барча халқларга гувоҳлик учун бутун ер юзида воизлик қилинади, шунда охири келади.15Шунда Дониэл пайғамбар орқали айтилган, муқаддас жойда турган жирканч харобаликни кўрганингизда, (ўқиётган ўзи фаҳмласин), 16шунда Яҳудияда бўлганлар тоққа югурсинлар. 17Ким томда бўлса, ўз уйидан бирор нарсани олиш учун тушмасин. 18Ким далада бўлса, ўз кийимларини олиш учун ҳам ортига қайтмасин.19Ўша кунларда ҳомиладор ва эмизувчи аёлларнинг ҳолига вой. 20Қочишларингиз шаббат куни ёки қишда бўлмаслиги учун ибодат қилинглар. 21Чунки дунё бошланишидан то бугунгача бўлмаган ва келажакда бошқа бўлмайдиган буюк қайғу бўлади. 22Агар бу кунлар қисқартирилмаганида, унда ҳеч ким қутқарилмас эди. Лекин танланганлар учун ўша кунлар қисқартирилади.23Шунда агар кимдир сизларга: Мана, Масиҳ бу ерда ёки у ерда,- деса, ишонманглар. 24Чунки сохта масиҳ ва сохта пайғамбарлар пайдо бўлиб, имкони бўлса, танланганларни ҳам йўлдан уриш учун буюк аломатлар ва мўъжизалар кўрсатадилар. 25Мана, Мен сизларга олдиндан буни айтдим.26Шунинг учун агар сизларга: Мана, У саҳрода,- десалар, чиқманглар. Агар: Мана, У яширин хоналарда,- десалар, ишонманглар. 27Чунки чақмоқ шарқдан чиқиб ғарбгача кўринганидек, Инсон Ўғлининг келиши ҳам шундай бўлади. 28Чунки қаерда мурда бўлса, ўша ерда калхатлар тўпланади.29Ўша кунлардаги қайғудан сўнг бирданига қуёш хиралашади ва ой ўз нурини бермайди, юлдузлар осмондан тўкилади ва само кучлари ларзага келади.30Шунда Инсон Ўғлининг аломати осмонда зоҳир бўлади. Барча қабилалар эса йиғлаб, Инсон Ўғлининг буюк шуҳрат ва куч билан самовий булутларда келаётганини кўрадилар. 31У карнайнинг баланд овози билан Ўз фаришталарини жўнатади. Улар эса дунёнинг тўрт шамолидан, осмоннинг бир четидан бошқа четигача Унинг танланганларини йиғадилар.32Анжир дарахтидан ибрат олинглар: унинг шохлари юмшоқ бўлиб, барг чиқараётганида, ёзнинг яқин эканлигини биласизлар. 33Шунинг учун буларнинг ҳаммасини кўрганингизда, билингларки, У яқин, эшик олдида турибди.34Сизларга ростини айтаманки, бу авлод ўтмасдан, буларнинг ҳаммаси содир бўлади. 35Осмон ва ер ўтиб кетади, аммо Менинг сўзларим ўтиб кетмайди.36Ўша кун ва соат ҳақида бирон одам ҳам, Осмондаги фаришталар ҳам билмайдилар, фақат ёлғиз Менинг Отам билади.37Лекин Нуҳ кунларида қандай бўлган бўлса, Инсон Ўғлининг келишида ҳам шундай бўлади. 38Зеро худди тўфон кунларидан олдин, Нуҳ кемага киргунига қадар, одамлар еб-ичдилар, уйландилар, эрга тегдилар, 39бироқ тўфон келиб, ҳаммани қирғин қилмагунча, улар англамаганларидай, Инсон Ўғлининг келишида ҳам худди шундай бўлади.40Шунда икки киши далада бўлади, бири олинади, бошқаси қолдирилади. 41Икки киши тегирмонда ишлаётган бўлади, бири олинади, бошқаси қолдирилади. 42Шунинг учун бедор бўлинглар, чунки Раббингиз қайси соатда келишини билмайсизлар.43Лекин сизлар буни биласизларки, агар уй эгаси ўғрининг қайси вақтда келишини билганида, у бедор туриб, ўз уйини ковлашга йўл қўймас эди. 44Шунинг учун сизлар ҳам тайёр бўлиб туринглар, чунки Инсон Ўғли сизлар ўйламаган вақт-соатда келади.45Хўжайин хонадонига ўз вақтида ризқини бериш учун бошлиқ қилиб қўйган содиқ ва ақлли қул ким? 46Хўжайини келиб, ўз қулини шундай иш тутаётганини топса, ўша қул нақадар бахтлидир. 47Сизларга ростини айтаманки, уни ўзининг бутун мол-мулки устидан қўяди.48Агарда ўша қул ёвуз бўлиб, ўз юрагида: Хўжайиним яқин орада келмайди,- деб айтиб, 49ўз ўртоқларини уриб, ичкиликбозлар билан ичса, 50унда хўжайин қули кутмаган бир кунда, ўйламаган бир соатда келиб, 51уни тилка-пора қилади ва унга иккиюзламачилар билан бир қисматни беради. У ерда йиғи-сиғи ва тишлар ғижирлаши бўлади”.Chapter 25
1”Шунда Осмон Шоҳлиги ўз чироқларини олиб, куёвни қаршилагани чиққан ўнта қизга ўхшаш бўлади. 2Улардан бештаси доно, бештаси эса ақлсиз эди. 3Ақлсизлари чироқларини олиб, ўзлари билан мой олмадилар. 4Донолари эса ўз чироқлари билан бирга идишларда мой ҳам олдилар.5Куёв кечиккани сабабли ҳаммалари мудраб, ухлаб қолдилар. 6Лекин ярим тунда: Мана, куёв келмоқда, уни қаршилагани чиқинглар,- деган баланд овоз эшитилди.7Шунда қизларнинг барчаси туриб, ўз чироқларини тўғриладилар. 8Ақлсизлари эса доноларига: Бизга мойингиздан беринглар, чунки бизнинг чироқларимиз ўчмоқда,- дедилар. 9Донолари эса жавоб бериб: Бизга ҳам, сизларга ҳам етмасдан қолмаслиги учун, яхшиси сизлар бориб, сотувчилардан сотиб олинглар,- дедилар.10Улар сотиб олишга кетганларида, куёв келди. Шунда тайёр бўлган қизлар у билан бирга тўйхонага кирдилар ва эшиклар ёпилди. 11Кейин бошқа қизлар ҳам келиб: Ҳазрат! Ҳазрат! Бизга эшикни оч,- дедилар. 12У эса уларга жавобан: Сизларга ростини айтаманки, мен сизларни билмайман,- деди. 13Шундай қилиб, бедор бўлинглар, чунки Инсон Ўғлининг келадиган куни ва соати қачон эканлигини билмайсизлар.14Зеро бу худди ўзга юртга кетишидан олдин ўз қулларини чақириб, уларга ўз мол-мулкини топширган одамга ўхшайди. 15У қулларнинг ҳар бирининг кучига яраша бирига беш, бирига икки, яна бирига бир талант бериб, шу заҳотиёқ жўнаб кетди. 16Беш талант олган қул бориб, уларни ишга солди ва яна беш талант орттирди.17Худди шундай, икки талант олгани ҳам яна икки талант орттирди. 18Бир талант олган қул эса бориб, уни ерга кўмиб қўйди. Шундай қилиб, ўз хўжайинининг кумушини яширди.19Анча вақт ўтгач, ўша қулларнинг хўжайини келиб, улардан ҳисобот талаб қилди. 20Шунда беш талант олгани бошқа беш талантни олиб келиб: Хўжайин! Сен менга беш талант берган эдинг, мана, мен булардан бошқа беш талант орттирдим,- деди. 21Хўжайини унга: Баракалла, яхши ва содиқ қул! Сен оз нарсада содиқ бўлдинг, сени кўп нарса устидан қўяман. Энди, хўжайинингнинг илтифотига киргин,- деди.22Шунингдек, икки талант олгани ҳам келиб: Хўжайин! Сен менга икки талант берган эдинг, мана, мен булардан бошқа икки талант орттирдим,- деди. 23Хўжайини унга: Баракалла, яхши ва содиқ қул! Сен оз нарсада содиқ бўлдинг, сени кўп нарса устидан қўяман. Энди, хўжайинингнинг илтифотига киргин,- деди.24Бир талант олган қул ҳам келиб: Хўжайин, мен сени билар эдим. Сен экмаган жойдан ўриб, сочмаган жойдан йиғадиган қаттиққўл одамсан. 25Шунинг учун мен қўрқиб, сенинг талантингни ерга яшириб қўйдим. Мана, сеники ўзингга бўлсин,- деди.26Унинг хўжайини эса унга жавоб бериб: Айёр ва дангаса қул!- деди,- Сен мени экмаган жойдан ўришимни ва сочмаган жойдан йиғишимни билар экансан! 27Шунинг учун сен менинг кумушимни савдогарларга беришинг керак эди, шунда мен ўзимникини фойдаси билан олган бўлар эдим.28Энди ундан талантни олиб, ўн таланти борга беринглар. 29Чунки кимда бор бўлса, унга берилади ва кўпайтирилади, кимда йўқ бўлса, ундан ҳатто бори ҳам тортиб олинади. 30Ярамас қулни эса ташқи зулматга ташланглар, у ерда йиғи-сиғи ва тишлар ғижирлаши бўлади”.31”Барча муқаддас фаришталари билан Инсон Ўғли Ўз шуҳратида келганида, У Ўзининг шуҳрат тахтига ўтиради. 32Унинг олдида ҳамма халқлар тўпланадилар. У эса чўпон қўйларни эчкилардан ажратганидек, бирини бошқасидан ажратади. 33Шундай қилиб, У қўйларни Ўзининг ўнг томонига, эчкиларни эса чап томонига қўяди.34Шунда Подшоҳ Ўзининг ўнг томонидагиларга дейди: Келинглар, эй, Отамдан барака топганлар! Сизларга дунё яратилишидан тайёрлаб қўйилган Шоҳликни мерос қилиб олинглар. 35Чунки Мен оч эдим, сизлар Менга овқат бердингизлар. Мен чанқаган эдим, сизлар Менга сув бердингизлар. Мен мусофир эдим, сизлар Мени қабул қилдингизлар. 36Мен яланғоч эдим, сизлар Мени кийинтирдингизлар. Мен касал эдим, сизлар Мендан хабар олдингизлар. Мен қамоқхонада эдим, сизлар Менинг олдимга келдингизлар.37Шунда ҳақ одамлар Унга жавоб бериб: Ё, Раббий! Қачон биз Сени оч қолганингни кўриб, Сени тўйғиздик, ёки чанқаганингни кўриб, Сенга сув бердик? 38Қачон биз Сени мусофир эканингни кўриб, Сени қабул қилдик, ёки яланғочлигингни кўриб, кийинтирдик? 39Қачон биз Сенинг касал ёки қамоқхонада эканингни кўриб, Сенинг ёнингга келдик?- деб айтадилар. 40Шунда Подшоҳ уларга жавоб бериб: Сизларга ростини айтаманки, Менинг шу кичик биродарларимдан бирига нимаики қилган бўлсангизлар, шуни Менга қилдингизлар,- дейди.41Шунда Унинг чап томонида турганларга ҳам сўзлайди: Эй, лаънатланганлар! Шайтон ва унинг фаришталарига тайёрланган абадий оловга Менинг олдимдан кетинглар. 42Чунки Мен оч эдим, сизлар Менга ейишга бермадингизлар. Мен чанқаган эдим, сизлар Менга ичишга бермадингизлар. 43Мен мусофир эдим, сизлар Мени қабул қилмадингизлар. Мен яланғоч эдим, сизлар Мени кийинтирмадингизлар. Мен касал ва қамоқхонада эдим, сизлар Менинг олдимга келмадингизлар.44Шунда улар Унга жавоб бериб: Ё, Раббий! Қачон биз Сенинг оч ёки чанқаган, мусофир ёки яланғоч, касал ёки қамоқхонада эканингни кўриб, Сенга хизмат қилмадик?- деб айтадилар. 45У эса уларга жавобан: Сизларга ростини айтаманки, бу кичиклардан бирига нимаики қилмаган бўлсангизлар, шуни Менга қилмадингизлар,- дейди. 46Шунда булар абадий жазога, ҳақ одамлар эса абадий ҳаётга борадилар”.Chapter 26
1Исо шу ҳамма сўзларини тугатганидан сўнг, Ўз шогирдларига: 2“Икки кундан кейин Песаҳ байрами бўлишини биласизлар. Ўшанда Инсон Ўғли хочга михланиш учун тутиб берилади”,- деди.3Шу орада олий руҳонийлар, уламолар ва оқсоқоллар Кайафа исмли олий руҳонийнинг ҳовлисида тўпландилар. 4Улар Исони айёрлик билан қўлга олиб ўлдиришни ўзаро маслаҳатлашиб олдилар. 5Аммо улар: “Халқ орасида ғалаён бўлмаслиги учун буни байрам кунлари қилиш керак эмас”,- деб айтдилар.6Бир куни Исо Бейт-Аниада мохов Шимўннинг уйида бўлганида, 7Унинг олдига бир аёл келди. У ганч идишда қимматбаҳо хушбўй мой келтириб, буни ёнбошлаган Исонинг бошига қуя бошлади. 8Унинг шогирдлари буни кўргач, аччиқланиб дедилар: “Бу исрофгарчиликнинг нима кераги бор? 9Бу хушбўй мойни қиммат нархга сотиб, қашшоқларга бериш мумкин эди-ку”.10Лекин Исо буни англаб уларга: “Нима учун аёлни хижолат қиляпсизлар?- деди,- У Мен учун яхши иш қилди. 11Чунки қашшоқлар ҳар доим сизлар билан биргадирлар, Мен эса доим сизлар билан бирга бўлмайман.12Бу хушбўй мойни Менинг танамга қуйиб, у Мени дафн қилинишга тайёрлади. 13Сизларга ростини айтаманки, бу Хушхабар қаерда воизлик қилинмасин, бутун оламда бу аёлнинг хотирасига унинг қилган иши ҳақида айтилади”.14Шу орада Яҳудо Искариот деган ўн иккита шогирддан бири олий руҳонийларнинг олдига бориб: 15”Менга нима берасизлар, мен Уни сизларга тутиб бераман”,- деди. Улар унга ўттиз кумуш танга бердилар. 16Шу кундан бошлаб, у Исони топшириш учун қулай фурсат излай бошлади.17Ачитқисиз нонлар байрамининг биринчи кунида, шогирдлари Исонинг олдига келиб, Унга: “Сен учун Песаҳ таомини қаерда тайёрлашимизни буюрасан?”- дедилар. 18У эса жавоб берди: “Шаҳарга кириб, фалон одамнинг олдига боринглар ва унга шундай деб айтинглар: Устозимиз: Вақтим етди. Шогирдларим билан бирга Песаҳни сеникида нишонлайман,- деди”. 19Шогирдлари Исо айтганидек қилиб, Песаҳ таомини тайёрладилар.20Кеч тушганида, У ўн иккита шогирди билан бирга дастурхон атрофида ёнбошлади. 21Улар таомни еяётганларида, Исо: “Сизларга ростини айтаманки, сизлардан бирингиз Менга хиёнат қиласиз”,- деди. 22Улар ўта ғамга ботдилар ва улардан ҳар бири Унга: “Ҳазрат, ўша мен эмасми?”- дея бошладилар.23Исо уларга жавоб бериб деди: “Мен билан идишга қўлини солаётган Менга хиёнат қилади. 24Ҳолбуки, Инсон Ўғли У ҳақида ёзилгани бўйича кетмоқда, аммо Инсон Ўғлига хиёнат қиладиган одамнинг ҳолига вой. Ўша одам учун унинг туғилмагани яхшироқ бўлар эди”. 25Шунда Унга хиёнат қилаётган Яҳудо ҳам: “Раввий, ўша мен эмасми?”- деди. Исо унга: “Сен айтдинг”,- деди.26Улар таомни еяётганларида, Исо нонни олиб, дуо қилди ва уни синдириб, шогирдларига тарқатиб: “Олинглар ва енглар, бу Менинг танамдир”,- деди.27Сўнг косани олиб, миннатдорчилик билдирди ва уни уларга узатиб, шундай деди: “Бундан ҳаммаларингиз ичинглар. 28Чунки бу – кўпларнинг гуноҳлари кечирилиши учун тўкилаётган Янги Аҳддаги Менинг Қонимдир. 29Сизларга айтаманки, бундан буён то Отамнинг Шоҳлигида сизлар билан биргаликда янгисини ичмагунимча, Мен узум ҳосилидан бошқа ичмайман”.30Сўнг қўшиқ куйлаб, Зайтун тоғига кетдилар. 31Шунда Исо уларга деди: “Бу кеча ҳаммаларингиз Мен ҳақимда васвасага тушасизлар, чунки ёзилган: Чўпонни шикастлайман ва подасининг қўйлари тарқалиб кетади. 32Аммо ўликдан тирилганимдан сўнг, Мен сизлардан олдин Галилега бораман”.33Петъёр Унга жавоб бериб: “Агар ҳамма Сен ҳақингда васвасага тушса ҳам, мен ҳеч қачон васвасага тушмайман”,- деди. 34Исо унга: “Сенга ростини айтаманки, бу тун хўроз қичқиришидан олдин, сен Мендан уч марта тонасан”,- деди. 35Петьор Унга: “Агар Сен билан ўлишим керак бўлса ҳам, Сендан тонмайман”,- деди. Бошқа шогирдлари ҳам худди шундай дедилар.36Кейин Исо улар билан Гетсемания, деб аталган жойга келиб, уларга: “Мен у ерга бориб, ибодат қилгунимча, сизлар шу ерда ўтириб туринглар”,- деди. 37Сўнг Ўзи билан Петъёрни ва Забадийнинг икки ўғлини олиб, Исо қайғура ва қийнала бошлади. 38Шунда У уларга: “Жоним ўлим қадар қайғуряпти, шу ерда қолиб, Мен билан бедор бўлинглар”,- деди.39Улардан бир оз нари кетиб, юз тубан йиқилди ва ибодат қилиб: “Менинг Отам! Агар иложи бўлса, бу коса Мени четлаб ўтсин, аммо Мен хоҳлагандек эмас, Сен хоҳлагандек бўлсин”,- деди. 40Сўнг Исо шогирдларининг олдига келиб, уларни ухлаб ётган ҳолда топди. Шунда У Петьорга деди: “Сизлар Мен билан бир соат бедор тура олмадингизларми? 41Васвасага тушмаслик учун бедор бўлинглар ва ибодат қилинглар, зеро руҳ тетик, тана эса заифдир”.42Кейин Исо иккинчи марта бориб, яна ибодат қилди-да: “Менинг Отам! Агар бу косани ичмаслигим учун у Мени четлаб ўта олмаса, майли, Сенинг ироданг бўлсин”,- деди. 43У қайтиб келиб, яна уларни ухлаб ётган ҳолда топди, чунки уларнинг кўзлари оғирлашган эди. 44Сўнг уларни қолдириб, яна узоқлашди ва учинчи марта ибодат қилиб, ўша-ўша сўзларни такрорлади.45Исо шогирдларининг ёнига келганида, уларга деди: “Сизлар ҳали ҳам ухлаб, дам оляпсизларми? Етар, вақти келди. Мана, Инсон Ўғли гуноҳкорларнинг қўлларига топширилмоқда. 46Туринглар, кетайлик. Мана, Менга хиёнат қилувчи яқинлашди”.47У ҳали гапириб турганида, ўн икки шогирддан бири бўлган Яҳудо келиб қолди. У билан бирга олий руҳоний ва халқнинг оқсоқолларидан юборилган, қилич ва таёқлар билан қуролланган катта оломон келди. 48Унга хиёнат қилаётган Яҳудо эса уларга шундай белги берди: “Кимни ўпсам, бу Ўшадир. Уни қўлга олинглар”.49Шу лаҳзада у Исонинг ёнига келиб: “Раввий, қувонгин”,- деди ва Уни ўпди. 50Исо эса ундан: “Дўстим, нима учун келдинг?”- деб сўради. Шунда улар яқинлашдилар ва Исога қўлларини қўйиб, Уни қўлга олдилар.51Исо билан бўлганлардан бири қўлини узатиб, қиличини чиқарди ва олий руҳонийнинг қулини уриб, қулоғини кесиб ташлади. 52Шунда Исо унга деди: “Қиличингни қинига солгин, чунки қилич кўтарганларнинг ҳаммаси қиличдан ўлади. 53Ёки ўйлайсанки, Мен Отамга илтижо қила олмайманми ва У Менга ўн икки легиондан ортиқ фаришталарни юбормайдими? 54У ҳолда, буларнинг содир бўлмоғи кераклиги ҳақидаги Ёзув қандай бажо бўлади?”55Шу пайт Исо халққа деди: “Сизлар Мени қўлга олиш учун худди қароқчининг олдига чиққандек, қилич ва таёқ билан қуролланиб чиқибсизлар, бироқ Мен маъбадда таълим бериб, ҳар куни сизлар билан бирга ўтирар эдим, сизлар эса Мени қўлга олмас эдингизлар. 56Бироқ буларнинг ҳаммаси пайғамбарларнинг ёзувлари бажо бўлиши учун содир бўлди”. Шунда ҳамма шогирдлари Уни ташлаб, қочдилар.57Исони қўлга олганлар Уни олий руҳоний Кайафаникига олиб бордилар. У ерда уламолар билан оқсоқоллар ҳам йиғилган эдилар. 58Петъёр эса узоқдан олий руҳонийнинг ҳовлисигача Унга эргашиб борди. У ичкарига кириб, бу воқеанинг охирини кўриш учун хизматкорлар билан бирга ўтирди.59Олий руҳонийлару оқсоқоллар ва бутун Синедрион Исони ўлимга топшириш учун Унга қарши ёлғон гувоҳлик қидирдилар, 60аммо кўп сохта гувоҳлар келсалар ҳам, буни топа олмадилар. Ниҳоят иккита сохта гувоҳ келиб: 61”Бу Одам: Мен Худонинг маъбадини бузиб, уч кунда уни тиклайман,- деган”,- деб айтдилар.62Шунда олий руҳоний ўрнидан туриб, Исога: “Нима учун ҳеч қандай жавоб бермайсан? Сенга қарши уларнинг бераётган гувоҳлигига нима дейсан?”- деди. 63Исо эса жим турар эди. Шунда олий руҳоний Унга сўзлаб: “Тирик Худо ҳақи сўрайман, бизга айт, Худонинг Ўғли Масиҳ Сенмисан?”- деди. 64Исо унга: “Сен айтдинг. Боз устига, сизларга айтаманки, бундан буён сизлар Қудратнинг ўнг томонида ўтирган ва самовий булутларда келаётган Инсон Ўғлини кўрасизлар”,- деди.65Шунда олий руҳоний ўз кийимларини йиртиб, деди: “У куфрлик қиляпти, бизга яна гувоҳларнинг нима кераги бор? Мана, энди Унинг куфрлик қилаётганлигини сизлар эшитдингизлар! 66Нима, деб ўйлайсизлар?” Улар эса жавоб бериб: “Ўлимга лойиқ!”- дедилар.67Шунда Исонинг юзига тупуриб, қулоқларига муштлаб, Уни урдилар. Бошқалари эса Унинг юзига тарсаки тушириб: 68”Эй, Масиҳ, бизга башорат қил, ким Сени урди?”- дедилар.69Петъёр эса ташқи ҳовлида ўтирар эди. Унинг ёнига чўрилардан бири келиб: “Cен ҳам галилелик Исо билан бирга эдинг”,- деди. 70Лекин у ҳамманинг олдида инкор этиб: “Сен нима деяётганингни билмайман”,- деди.71У дарвозадан ташқарига чиқаётганида, уни бошқа чўри кўриб қолиб, у ердагиларга: “Мана, бу одам ҳам нозарий Исо билан бирга эди”,- деб айтди. 72Петъёр эса яна: “Бу Одамни билмайман”,- деб қасам ичиб, Исодан тонди.73Кўп вақт ўтмай, у ерда турганлар келиб, Петъёрга: “Аниқ сен ҳам улардансан, чунки гапинг сени фош қилмоқда”,- дедилар. 74Шунда у бу Одамни танимаслигига Худо ҳақи қасам ича бошлади. Шу вақт бирдан хўроз қичқирди. 75Петьор эса Исонинг: “Хўроз қичқиришидан олдин Мендан уч марта тонасан”,- деган сўзларини эслади ва ташқарига чиқиб, аччиқ йиғлади.Chapter 27
1Тонг отганида, олий руҳонийлар билан халқ оқсоқолларининг ҳаммалари Исони ўлимга топширишга келишдилар. 2Шундай қилиб, Уни боғлаб, ҳоким Понтий Пилатнинг олдига олиб бориб, Исони унга топширдилар.3Шунда Исога хиёнат қилган Яҳудо, Унинг ҳукм қилинганини кўриб, тавба қилди ва олий руҳонийлар билан оқсоқолларга ўттиз кумуш тангани қайтариб бериб: 4”Бегуноҳ қонга хиёнат қилиб, гуноҳ қилдим”,- деди. Улар эса унга: ”Бу билан нима ишимиз бор? Ўзинг қара”,- дедилар. 5Яҳудо эса кумушларни маъбадга ташлаб, чиқиб кетди ва бориб ўзини-ўзи осди.6Олий руҳонийлар кумушларни олиб: “Буларни маъбад хазинасига қўйиш жоиз эмас, чунки улар қоннинг нархидир”,- дедилар. 7Шунда улар маслаҳат қилишиб, бу пулга мусофирларни дафн қилиш учун кулолнинг даласини сотиб олдилар. 8Шунинг учун у ер бугунги кунларга қадар “қон даласи”, деб аталади.9Шундай қилиб, Йермийаҳ пайғамбарнинг айтилган сўзлари бажо бўлди: “Исроил ўғиллари томонидан Баҳоланганнинг баҳосини, ўттиз кумуш тангани олдилар. 10Раббим менга тайинлаганидек, уларни кулолнинг даласи учун бердилар”.11Шу орада Исо ҳоким қаршисига келтирилди. Ҳоким Ундан: “Сен Яҳудия подшоҳимисан?”- деб сўради. Исо унга: “Сен айтяпсан”,- деди. 12Олий руҳонийлар билан оқсоқоллар Уни айблаганларида, У жавоб қайтармади. 13Шунда Пилат Унга: ”Сенга қарши қанча гувоҳлик беришаётганини эшитмаяпсанми?”- деди. 14Исо унга бир оғиз сўз ҳам жавоб бермади, бундан эса ҳоким жуда ҳайратланди.15Ҳар Песаҳ байрамида ҳокимнинг халқ истаган бир маҳбусни озод қилиш одати бор эди. 16Ўша пайтда Барабба деган таниқли бир маҳбус қамоқда эди.17Халқ оломони йиғилганида, Пилат уларга: ”Сизларга кимни қўйиб юборишимни хоҳлайсизлар: Бараббаними ёки Масиҳ, деб аталган Исоними?”- деди. 18Чунки Пилат Исонинг ҳасад туфайли қўлга топширилганини билар эди. 19Шу орада у суд курсисида ўтирганида, хотини унинг олдига одам жўнатиб: “Бу Ҳақ Одамга ҳеч нарса қилма, чунки мен бугунги тушимда У туфайли кўп азоб чекдим”,- деди.20Лекин олий руҳонийлар билан оқсоқоллар Бараббани озод қилишни, Исони эса ўлдиришни сўрашга халқни қўзғатдилар. 21Шунда ҳоким улардан: ”Бу иккитасидан сизларга кимни қўйиб юборишимни хоҳлайсизлар?”- деб сўради. Улар: “Бараббани”,- дедилар. 22Пилат уларга: “Масиҳ, деб аталган Исони нима қилай?”- деди. Ҳаммалари унга: “Хочга михлансин!”- дедилар.23Ҳоким: “У нима ёмонлик қилган экан?”- деди. Лекин улар: “Хочга михлансин!”- деб янада қаттиқроқ бақирдилар. 24Пилат ҳеч нарса ёрдам бермаётганини, аммо қўзғолон кучайиб бораётганини кўриб, сув олди ва халқнинг қаршисида қўлини ювиб: “Бу Ҳақ Одамнинг қонида мен айбдор эмасман, ўзларингиз қаранглар”,- деди.25Бутун халқ эса жавоб бериб: “Унинг қони бизнинг ва болаларимизнинг бошида”,- дедилар. 26Шунда Пилат уларга Бараббани қўйиб юборди, Исони эса қамчилатиб, хочга михлашни буюрди.27Сўнгра ҳокимнинг аскарлари Исони преторионга олиб кириб, Унга қарши бутун аскарлар бўлинмасини тўпладилар. 28Уни ечинтириб, Унга тўқ қизил ридо кийдирдилар. 29Шунингдек, тикандан тож тўқиб, Унинг бошига қўйдилар. Кейин Унинг ўнг қўлига таёқ бериб, қаршисида тиз чўкиб: “Қувонгин, эй, Яҳудийларнинг Подшоҳи!”- деб масхара қилдилар.30Унга қараб тупурдилар ва таёқни олиб, Унинг бошига урдилар. 31Уни мазах қилиб бўлишгач, Ундан тўқ қизил ридони ечиб олиб, Ўзининг кийимини кийдирдилар ва Уни хочга михлаш учун олиб кетдилар.32Улар чиқиб кетаётганларида, Шимўн исмли киринеялик бир кишини учратиб, уни Исонинг хочини кўтариб боришга мажбур қилдилар. 33Гўлгота, яъни “Бош суяги” деган жойга келгач, 34Исога ичиш учун сафро аралаштирилган сирка бердилар. У эса татиб кўриб, ичишни истамади.35Исони хочга михлаганлар эса қуръа ташлаб, Унинг кийимларини бўлишиб олдилар. 36Сўнг ўша ерда ўтириб, Уни қўриқладилар. 37Исонинг боши устида: “Бу – Яҳудийларнинг Подшоҳи Исо”,- деб Унинг айбини билдирадиган ёзув қўйилган эди.38У билан бирга иккита қароқчи ҳам михланган эди – бириси Унинг ўнг томонида, бошқаси чап томонида эди. 39Ўтиб кетаётганлар эса бошларини чайқаб, Исони ҳақорат қилиб: 40“Эй, маъбадни бузиб, уч кунда қурувчи! Ўзингни қутқар! Агар Худонинг Ўғли бўлсанг, хочдан тушгин”,- дейишар эди.41Шунингдек, олий руҳонийлар билан уламолар ва оқсоқоллар билан фарзийлар ҳам мазах қилиб, дейишар эди: 42“Бошқаларни қутқарар эди, Ўзини эса қутқара олмайди. Агар У Исроилнинг Подшоҳи бўлса, энди хочдан тушсин, шунда биз Унга ишонамиз.43У Худога умид қилар эди!? Агарда У Худога маъқул бўлса, унда Уни қутқарсин, чунки Унинг Ўзи: Мен Худонинг Ўғлиман,- деб айтган эди”. 44Шунингдек, У билан михланган қароқчилар ҳам Уни ҳақоратлашар эди.45Сўнг соат олтидан то тўққизгача бутун ер юзини зулмат қоплади. 46Соат тўққизга яқин Исо баланд овоз билан: “Эли, Эли! Лама сабақтани?”, яъни: “Худойим, Худойим! Нима учун Мени ташлаб кетдинг?”- деб фарёд қилди. 47У ерда турганлардан баъзилари буни эшитиб: “У Элийаҳни чақиряпти”,- дедилар.48Шу заҳоти улардан бири югуриб бориб, шимгични олди-да, уни сиркага ботириб, таёққа ўрнатди ва Исога ичишга берди. 49Бошқалари эса: “Тўхта, кўрайлик-чи, Уни қутқаргани Элийаҳ келармикан”,- дедилар. 50Исо эса яна баланд овоз билан фарёд қилиб, жон берди.51Шунда, мана, маъбаддаги парда тепадан пастгача иккига бўлиниб кетди. Ер қимирлади ва қоялар ёрилди. 52Қабрлар очилди. Вафот этган кўп муқаддасларнинг таналари тирилди. 53Исо тирилганидан сўнг, ўшалар қабрларидан чиқиб, муқаддас шаҳарга кирдилар ва кўпларга зоҳир бўлдилар.54Юзбоши ва у билан бирга Исони қўриқлаётганлар эса ер қимирлаганини ва содир бўлган ҳамма нарсани кўриб, жуда қўрқиб кетдилар-да: “Ҳақиқатан ҳам, У Худонинг Ўғли экан”,- дедилар. 55Галиледан Исога эргашган ва Унга хизмат қилган кўп аёллар эса ўша жойда бўлиб, узоқдан қараб туришган эди. 56Уларнинг орасида магдалалик Мирйам, Ёқуб билан Йошийаҳнинг онаси Мирйам ва Забадий ўғилларининг онаси ҳам бор эди.57Оқшом тушгач, Ариматея шаҳридан бўлган Юсуф исмли бир бой одам келди. У ҳам Исонинг шогирди эди. 58У Пилатнинг ёнига келиб, Исонинг жасадни сўради. Шунда Пилат жасадни беришга буйруқ берди.59Юсуф жасадни олиб, уни тоза кафанга ўради. 60Сўнг қоядан ўйилган ўзининг янги қабрига жасадни қўйди ва қабрнинг оғзини тош билан ёпиб, ўзи кетди. 61Магдалалик Мирйам билан бошқа Мирйам ҳам ўша ерда бўлиб, қабр қаршисида ўтирар эдилар.62Жума кунидан кейин келадиган кунда, олий руҳонийлару фарзийлар Пилатнинг олдида йиғилиб, шундай дедилар: 63“Ҳазрат, биз бу ёлғончи ҳали тириклигида: Уч кундан кейин қайта тириламан,- деганини эсладик. 64Энди уч кунгача қабрни қўриқлашга буйруқ бер, токи Унинг шогирдлари тунда келиб, Уни ўғирлаб кетишмасин ва халққа: У ўликлардан тирилди,- деб айтишмасин. Акс ҳолда, охирги ёлғон биринчисидан баттарроқ бўлади”.65Пилат эса уларга: “Қўриқчиларга эгасизлар-ку, боринглар, билганингиздек қабрни қўриқланглар”,- деди. 66Улар бориб, қабр ёнига қўриқчилар қўйдилар ва қабрнинг оғзидаги тошга муҳр босдилар.Chapter 28
1Шаббат кунидан сўнг, ҳафтанинг биринчи куни тонг пайтида магдалалик Мирйам бошқа Мирйам билан қабрни кўриш учун келдилар. 2Мана, кучли зилзила бўлди, чунки самодан тушган Худонинг фариштаси келиб, қабр оғзидаги тошни ағдариб ташлади ва унинг устига ўтирди.3Унинг кўриниши худди чақмоқдек, унинг либоси эса худди қордек оппоқ эди. 4Ундан қўрқиб кетиб, қўриқчилар титрадилар ва мурдадек бўлиб қолдилар.5Фаришта эса аёлларга сўзлаб деди: “Қўрқманглар, зеро сизлар хочга михланган Исони излаётганингизни биламан. 6У бу ерда йўқ. Ўзи айтганидек, қайта тирилди. Келинглар, Раббий ётган жойни кўринглар. 7Энди тезда бориб, шогирдларига Унинг ўликдан тирилганини ва сизларни Галиледа кутаётганини айтинглар. Ўша ерда Уни кўрасизлар. Мана, мен сизларга айтдим”.8Аёллар эса буюк қувонч ва қўрқув билан қабрдан шошилиб чиқиб, Унинг шогирдларига хабар бергани югуриб кетдилар. 9Улар шогирдларга хабар етказгани кетаётганларида, мана, Исо уларни учратиб: “Қувонинглар!”- деди. Улар яқинлашиб, Исонинг оёқларидан қучоқлаб, Унга сажда қилдилар. 10Шунда Исо уларга: “Қўрқманглар, бориб Менинг биродарларимга Галилега боришларини айтинглар. Ўша ерда улар Мени кўрадилар”,- деди.11Аёллар кетгач, мана, қўриқчилардан бир нечтаси шаҳарга келиб, содир бўлган ҳамма ҳодисани олий руҳонийларга айтиб бердилар. 12Ўшалар оқсоқоллар билан бирга тўпланиб маслаҳатлашгач, аскарларга анча пул бериб, 13шундай дедилар: “Сизлар: Биз тунда ухлаб ётганимизда, Унинг шогирдлари келиб, Уни ўғирлаб кетдилар,- деб айтинглар.14Агарда бу гап ҳокимнинг қулоғига етиб борса, биз уни ишонтириб, сизларни бу кўнгилсизликдан қутқарамиз”. 15Шундай қилиб, улар пулни олиб, уларга қандай ўргатилган бўлса, худди шундай қилдилар. Бу сўз яҳудийлар орасида ҳозирги кунларгача тарқалиб кетган.16Ўн бир шогирд эса Галилега, Исо уларга белгилаган тоққа бордилар. 17Шунда Исони кўриб, улар Унга сажда қилдилар, баъзилари эса шубҳаландилар.18Исо уларга яқинлашиб, шундай деди: “Осмонда ҳам, ерда ҳам бор ҳокимият Менга берилган. 19Шундай экан, боринглар ва барча халқлардан шогирд орттиринглар. Уларни Ота, Ўғил ва Муқаддас Руҳ номидан сувга чўмдириб,20Мен сизларга буюрган барча нарсаларга риоя қилишни ўргатинглар. Мана, то дунёнинг тугашигача ҳар куни Мен сизлар билан биргаман. Омин”.Mark
Chapter 1
1Худонинг Ўғли Исо Масиҳ хушхабарининг бошланиши. 2Пайғамбарларда ёзилганидек: “Мана, Мен Сенинг юзинг олдидан Сенинг йўлингни тайёрлайдиган Ўз фариштамни юборяпман. 3Саҳрода нидо қилаётганнинг овози: Раббийга йўл тайёрланглар, Унга сўқмоқларни тўғриланглар”.4Яҳё гуноҳлар кечирилиши учун тавба қилишнинг чўмдирилишини воизлик қилиб, саҳрода пайдо бўлди. 5Унинг олдига бутун Яҳудия юрти ва Йерусалимликлар чиқдилар. Ҳаммалари гуноҳларини эътироф этиб, Йордан дарёсида ундан сувга чўмдирилар эдилар. 6Яҳё туя жунидан кийим кийган бўлиб, белига чарм камар боғлаган эди. У чигирткалар ва ёввойи асал ер эди.7У воизлик қилиб: “Менинг ортимдан мендан қудратлироғи келмоқда,- дер эди,- Мен эгилиб, Унинг пойафзалининг боғичини ечишга лойиқ эмасман. 8Мен сизларни сувга чўмдирдим, лекин У сизларни Муқаддас Руҳга чўмдиради”.9Шундай бўлдики, ўша кунларда Исо Галиледаги Нозара шаҳридан келиб, Йордан дарёсида Яҳёдан сувга чўмдирилди. 10Исо сувдан чиққан заҳоти осмон очилиб, Исонинг устига кабутар каби тушиб келаётган Руҳни кўрди. 11Шунда самодан: ”Сен Менинг севимли Ўғлимсан, Менинг илтифотим Сендадир”,- деган овоз эшитилди.12Бундан сўнг Руҳ Уни дарҳол саҳрога олиб кетди. 13У қирқ кун ўша жойда, саҳрода ёввойи ҳайвонлар билан бирга бўлиб, шайтон томонидан васвасага солинди. Фаришталар эса Унга хизмат қилдилар.14Бироқ Яҳё қамоққа ташланганидан сўнг, Исо Худо Шоҳлигининг хушхабарини воизлик қилиб, Галилега қайтиб келди-да: 15”Вақти-соати келди, Худонинг Шоҳлиги яқинлашиб қолди! Тавба қилинглар ва Хушхабарга ишонинглар!”- деди.16У Галиле денгизи бўйлаб ўтиб кетаётиб, денгизга тўр ташлаётган Шимўн ва унинг укаси Андерни кўриб қолди. Улар эса балиқчи эдилар. 17Исо уларга: “Менинг ортимдан юринглар ва Мен шундай қиламанки, сизлар одамларнинг овчиси бўласизлар”,- деди. 18Шу заҳоти улар тўрларини қолдириб, Унинг ортидан кетдилар.19Ўша жойдан бир оз нари ўтиб, Исо қайиқда тўрларини ямаб ўтирган Забадийнинг ўғли Ёқубни ҳамда унинг биродари Юҳаннони кўриб қолди. 20Шунда У дарҳол уларни чақириб олди. Улар эса отаси Забадийни ёлланма ишчилари билан қайиқда қолдириб, Исонинг ортидан кетишди.21Улар Кафарнаҳум шаҳрига келгач, У шаббат куни синагогага кириб таълим берди. 22Улар Исонинг таълимотидан ҳайратланар эдилар, чунки У уларга уламолар каби эмас, балки ҳокимият эгасидай таълим берар эди.23Уларнинг синагогасида, ичида нопок руҳ бўлган одам бор эди. Руҳ эса қичқириб: 24”Бизни тарк эт! Бизда нима ишинг бор нозарий Исо? Сен бизни нобуд қилгани келдингми? Сенинг Кимлигингни биламан – Худонинг Муқаддасисан”,- деди. 25Лекин Исо унга ман этиб: “Жим бўл ва ундан чиқиб кет”,- деди. 26Шунда нопок руҳ уни ларзага солди ва баланд овоз билан бақириб, ундан чиқиб кетди.27Ҳамма шунчалик ҳайратландики, ҳатто бир-бирларидан сўраб: “Бу нима? Қандай янги таълимот бу? У ҳатто нопок руҳларга ҳам ҳокимият билан буюрмоқда ва улар Унга қулоқ солишяпти”,- дедилар. 28Сўнгра тез орада Исо ҳақидаги овоза бутун Галиле юрти бўйлаб тарқалди.29Улар синагогадан чиққач, ўша заҳоти Ёқуб ва Юҳанно билан бирга Шимўн ва Андернинг уйига келдилар. 30Шимўннинг қайнонаси иситмалаб ётган эди. Улар эса у ҳақида дарҳол Исога айтдилар. 31У келиб, уни қўлидан ушлаб турғизди ва шу заҳоти иситма уни тарк этди, у эса уларга хизмат қила бошлади.32Кеч кириб, қуёш ботаётган маҳалда Исонинг олдига барча касал одамларни ҳамда жинга чалинганларни олиб келдилар. 33Бутун шаҳар эшик олдида йиғилди. 34У ҳар хил касалликлар билан оғриган кўпчиликни шифолади ва кўп жинларни қувиб чиқарди. Жинларга эса гапиришга йўл қўймади, чунки улар Уни билар эдилар.35Эртаси куни саҳарда, тонг ёришмасдан олдин туриб, Исо ташқарига чиқди ва хилват жойга бориб, у ерда ибодат қилди. 36Сўнгра Шимўн ва у билан бирга бўлганлар Унинг ортидан бордилар. 37Уни топганларидан кейин, улар Унга: “Ҳамма Сени излаяпти”,- дедилар.38У эса уларга: “Яқин атрофдаги қишлоғу шаҳарларга борайлик, Мен у ерларда ҳам воизлик қилайин, чунки Мен ана шу учун келганман”,- деди. 39Шу тариқа Исо бутун Галиле юрти бўйлаб синагогаларда воизлик қилди ва жинларни қувиб чиқарди.40Бир мохов Унинг олдига келиб, Унинг олдида тиз чўкди-да: “Агар Сен истасанг, мени поклашинг мумкин”,- деб Ундан ўтинди. 41Исо раҳми келиб, қўлини чўзди ва унга тегиниб: “Истайман, поклангин”,- деди унга. 42Исо шундай деган заҳоти моховлик уни тарк этди ва у покланди.43Исо уни жиддий огоҳлантирди-да, дарҳол уни жўнатиб, 44унга: “Қарагин, ҳеч кимга ҳеч нарса демагин, лекин бориб, руҳонийга ўзингни кўрсат ва покланганинг учун Мусо буюрган нарсаларни олиб бор, токи уларга гувоҳлик бўлсин”,- деди.45Лекин у чиқиб, бўлган воқеа ҳақида шу қадар кўп овоза қилиб сўзлай бошлади. Натижада Исо шаҳарга бошқа очиқ кира олмай қолди, аммо ташқарида овлоқ жойларда бўлди. Халқ эса Унинг олдига ҳамма жойдан кела бошлади.Chapter 2
1Бир неча кундан сўнг У яна Кафарнаҳум шаҳрига келди. Унинг уйда эканлиги маълум бўлгач, 2дарҳол шу қадар кўпчилик йиғилдики, ҳатто эшик олдида ҳам жой қолмади. Исо эса уларга сўзни воизлик қилар эди.3Шунда тўрт киши бир шол одамни кўтариб, уни Исонинг олдига олиб келишга уриндилар. 4Бироқ халойиқнинг зичлиги туфайли Исонинг олдига яқинлаша олмасдан, У бўлган уйнинг томини очдилар. Кейин туйнук тешиб, шол одам ётган тўшакни туширдилар.5Исо уларнинг имонини кўрганида, шол одамга: “Ўғлим, сенинг гуноҳларинг кечирилди”,- деди. 6Ўша жойда эса баъзи уламолар ўтирган эдилар. Улар ўз юракларида: 7“Нега У бундай куфрлик қилмоқда? Худодан бошқа ким гуноҳларни кечира олади?”- деб фикр юритар эдилар.8Исо шу лаҳзада Ўз руҳи билан уларнинг ўзларича шундай фикр юритаётганларини тушуниб, уларга деди: “Нима учун сизлар юракларингизда бундай фикрлаяпсизлар? 9Нима осонроқ? Шол одамга: Сенинг гуноҳларинг кечирилди,- деб айтишми, ёки: Ўрнингдан тур ва тўшагингни олиб юр,- дейишми?10Лекин Инсон Ўғлининг ер юзида гуноҳларни кечириш ҳокимиятига эга эканлигини билиб олишингиз учун,- (Исо шол одамга деди),- 11Сенга айтаман: Ўрнингдан тур, тўшагингни ол ва уйингга бор”. 12Шу заҳоти у ўрнидан турди ва тўшагини олиб, ҳамманинг қаршисида чиқиб кетди. Шунда уларнинг барчалари ҳайратланиб: “Биз ҳеч қачон бунақасини кўрмаганмиз”,- деб Худони шарафладилар.13Исо яна денгиз бўйига чиқди ва бутун халқ Унинг олдига тўпланди. У эса уларга таълим берди. 14Сўнгра У ўтиб кетаётиб, солиқ йиғадиган жойда ўтирган Алфей ўғли Левини кўриб қолди ва унга: “Менга эргаш”,- деди. У ўрнидан туриб, Исога эргашди.15Исо Левининг уйида меҳмон бўлиб ўтирганида, кўп солиқчилар ва гуноҳкорлар ҳам Исо ва Унинг шогирдлари билан бирга ўтирар эдилар, чунки улар кўпчилик бўлиб, Исонинг ортидан эргашган эдилар. 16Уламолар ва фарзийлар Унинг солиқчилару гуноҳкорлар билан овқатланиб ўтирганини кўрганларида, Унинг шогирдларига: “Қандай қилиб У солиқчилару гуноҳкорлар билан бирга еб ичиб ўтирибди?”- дедилар.17Исо буни эшитиб уларга: “Соғлар эмас, балки беморлар шифокорга муҳтождирлар. Мен ҳақ одамларни эмас, гуноҳкорларни тавбага чақиргани келганман”,- деди.18Яҳёнинг ва фарзийларнинг шогирдлари рўза тутар эдилар. Шунинг учун халқ келиб, Унга: “Нима учун Яҳёнинг ва фарзийларнинг шогирдлари рўза тутади-ю, лекин Сенинг шогирдларинг рўза тутмайди?”- деди. 19Исо эса уларга: “Куёв улар билан бирга бўлганида, тўйхонадаги йигитлар рўза тута оладиларми?- деди,- Куёв улар билан бирга бўлганида, улар рўза тута олмайдилар.20Лекин шундай кунлар келадики, куёв улардан тортиб олинади, шунда ўша кунларда улар рўза тутадилар. 21Ҳеч ким эски кийимга янги матодан ямоқ солмайди, акс ҳолда, тикилган янги мато бўлаги эски кийимни йиртиб юборади ва тешиги янада ёмонроқ бўлади.22Ҳеч ким янги шаробни эски мешларга қуймайди, акс ҳолда, янги шароб эски мешларни ёриб юборади, шунда шароб ҳам тўкилади, мешлар ҳам яроқсиз ҳолга келади. Лекин янги шаробни янги мешларга қуймоқ керак”.23Бир шаббат куни Исо буғдой экилган даладан ўтиб кетаётган эди, Унинг шогирдлари эса йўл-йўлакай бошоқларни юла бошладилар. 24Шунда фарзийлар Унга: “Қара, нима учун улар шаббат куни қилиш мумкин бўлмаган ишни қиляптилар?”- дедилар.25Исо уларга: “Наҳот сизлар, Довуд ва у билан бирга бўлганлар муҳтож бўлганларида ва оч қолганларида, нима қилганларини ҳеч ўқимаган бўлсангизлар? 26У олий руҳоний Абиатарнинг кунларида Худонинг уйига кириб руҳонийлардан бошқа ҳеч ким ейиши мумкин бўлмаган тақдим нонини еганини, ҳамда ўзи билан бирга бўлганларга берганини ўқимаган бўлсангизлар?”- деди.27Сўнг уларга: “Одам шаббат куни учун эмас, балки шаббат куни одам учун яратилган. 28Шунинг учун Инсон Ўғли шаббат кунининг ҳам Ҳокимидир”,- деди.Chapter 3
1Исо яна синагогага кирди, у ерда эса қўли қуриб қолган бир одам бор эди. 2У шаббат куни шифолармикин, деб Уни айблаш учун кузатиб турдилар.3Шунда Исо қўли қуриб қолган одамга: “Ўртага чиқ”,- деди. 4Уларга эса: “Шаббат куни яхшилик қилиш керакми ёки ёмонликми? Жонни қутқаришми ёки ҳалок қилишми?”- деди. Лекин улар индамадилар.5Шунда уларга ғазаб билан нигоҳ ташлаб, уларнинг бағритошлигидан қайғурди. Ҳалиги одамга эса: “Қўлингни узат”,- деди. У қўлини узатди ва унинг қўли бошқаси каби соппа-соғ бўлиб қолди. 6Фарзийлар эса ташқарига чиқиб, Исони қандай ҳалок қилиш ҳақида ҳиродчилар билан Унга қарши дарҳол тил бириктирдилар.7Лекин Исо Ўз шогирдлари билан бирга денгиз томон кетди. Шунда Галиледан, Яҳудиядан, 8Йерусалимдан, Идумиядан ва Йорданнинг нариги томонидан бўлган кўпчилик оломон Унга эргашди. Тир ва Сидўннинг атрофида яшайдиган тумонат халқ Исонинг қилаётган ишларини эшитганларида, Унинг олдига келдилар.9Исо одам кўплиги туфайли Уни сиқиб қўймасликлари учун Ўзининг шогирдларига қайиқ тайёрлаб қўйишни айтди. 10Зеро У кўпларни шифолади, шунинг учун яраларга эга бўлганлар Унга қўл тегизиш учун Уни сиқаётган эдилар.11Нопок руҳлар ҳам Исони кўрганларида, Унинг қаршисида қулаб: “Сен Худонинг Ўғлисан!”- деб бақирар эдилар. 12Лекин Исо Уни ошкор қилишларини уларга қатъий ман этар этди.13Сўнг У тоққа чиқиб, Ўзи истаганларни чақириб олди. Улар эса Унинг олдига келдилар. 14Шунда Исо Ўзи билан бирга бўлишлари ва уларни воизлик қилишга юбориш учун, 15касалларни шифолаш ва жинларни қувиш ҳокимиятига эга бўлишлари учун улардан ўн иккитасини танлади: 16Петъёр, деб атаган Шимўнни,17Забадийнинг ўғиллари бўлган, “Воанергес”, яъни “Момақалдироқ ўғиллари”, деб атаган Ёқубни ва укаси Юҳаннони, 18Андерни, Филипни, Бартолмейни, Маттони, Тўмани, Алфей ўғли Ёқубни, Таддейни, рашкчи Шимўнни 19ва Унга хиёнат қиладиган Яҳудо Искариотни танлади.20Сўнг Исо уйга келди. Яна шунчалик кўп халойиқ тўпланган эдики, уларга ҳатто нон ейишга ҳам имкон бўлмади. 21Яқинлари буни эшитганларида, Уни олиб кетиш учун келдилар, чунки улар: “У ақлдан озган”,- дер эдилар. 22Йерусалимдан келган уламолар эса: “Унинг ичида Баалзебуб бор ва У жинлар бошлиғининг кучи билан жинларни қувиб чиқаряпти”,- дер эдилар.23Исо эса уларни ёнига чақириб, уларга масаллар орқали гапира бошлади: “Қандай қилиб шайтон шайтонни қувиб чиқара олади? 24Агар шоҳлик ўз ичидан бўлинса, бу шоҳлик тура олмайди. 25Агар хонадон ўз ичидан бўлинса, бу хонадон тура олмайди.26Агар шайтон ўз-ўзига қарши чиқиб бўлинган бўлса, у тура олмайди, лекин унинг куни тугади. 27Ҳеч ким кучли одамнинг уйига кириб, аввал кучли одамни боғламасдан, унинг мол-мулкини талон-тарож қилмайди. Фақат уни боғлаганидан сўнггина уйини талон-тарож қилади.28Сизларга ростини айтаманки, инсон ўғиллари қанақа гуноҳлару куфрликлар қилмасинлар-ки, уларга кечирилади. 29Бироқ кимки Муқаддас Руҳга қарши куфрлик қилса, ҳеч қачон кечирилмайди, лекин у абадий маҳкумликка дучор бўлади”. 30Зеро улар: “Унинг ичида нопок руҳ бор”,- дер эдилар.31Сўнг Унинг онаси билан укалари келдилар ва ташқарида туриб, Уни чақириш учун одам юбордилар. 32Унинг атрофида кўпчилик одам ўтирган эди. Улар Унга: “Мана, онанг, укаларинг ва сингилларинг ташқарида Сени сўрашяпти”,- дедилар.33У эса уларга жавоб берди: “Ким Менинг онам ёки Менинг укаларим?” 34Сўнгра атрофида ўтирганларга қараб: “Мана, Менинг онам ва укаларим,- деди,- 35чунки кимки Худонинг иродасини бажарса, айнан ўша Менинг укам, синглим ва онамдир“.Chapter 4
1Исо яна денгиз бўйида таълим бера бошлади. Унинг олдига кўпчилик халойиқ йиғилган эди, шунинг учун У денгиздаги қайиқ ичига тушиб ўтирди, бутун халойиқ эса денгиз бўйида қуруқликда эди. 2У масаллар орқали уларга кўп таълим бериб, Ўзининг таълимотида деди:3”Қулоқ солинглар, мана, уруғ сепувчи уруғ сепиш учун чиқди. 4У сепаётганида, баъзилари йўл ёқасига тушди ва само қушлари келиб, буларни чўқиб кетдилар. 5Баъзилари эса кўп тупроғи бўлмаган тошлоқ ерга тушгач, тезда униб чиқди, чунки ер чуқур эмас эди.6Аммо қуёш чиққанида, ниҳоллар сўлиб, илдизи бўлмаганлиги сабабли қуриб қолди. 7Баъзилари тиканлар орасига тушди. Тиканлар эса ўсиб, уруғни бўғиб қўйди ва у ҳосил бермади.8Бошқалари эса яхши ерга тушди ва униб-ўсиб, баъзилари ўттиз, баъзилари олтмиш, баъзилари юз карра ҳосил берди”. 9Шунда уларга: “Кимнинг эшитишга қулоғи бўлса, эшитсин”,- деди.10Сўнг Исо ёлғиз қолганида, Унинг атрофида бўлганлар ва ўн иккита шогирди Ундан ҳалиги масал ҳақида сўрадилар. 11Бунга У уларга деди: “Сизларга Худонинг Шоҳлигининг сирларини билиш ато қилинган, ташқаридагиларга эса ҳаммаси масалларда бўлади. 12Шунинг учун улар қараб туриб, кўрмайдилар, эшитиб туриб, эшитмайдилар ва англамайдилар; гуноҳлари кечирилиши учун йўлларидан қайтмайдилар”.13Бундан кейин Исо уларга: “Шу масални тушунмаяпсизларми?- деди,- Унда қандай қилиб сизлар ҳамма масални тушунасизлар? 14Уруғ сепувчи сўз сепади. 15Йўл ёқасидагилар шуларни билдиради: Уларнинг юракларига сўз экилган. Бироқ улар эшитганларида, шу заҳоти шайтон келиб, юракларига экилган сўзни ўғирлайди.16Шу сингари, тошлоқ ерга экилганлар шуларни билдиради – улар сўзни эшитганларида, шу заҳоти уни қувонч билан қабул қиладилар, 17бироқ улар илдизи йўқ беқарор одамлардир. Кейинчалик эса, сўз учун қайғу ёки қувғин бўлганида, ўша заҳоти улар васвасага тушадилар.18Тиканлар орасига экилганлар – сўзни эшитганларни билдиради. 19Бироқ бу дунёнинг ташвишлари, бойлик билан алданиш ва бошқа ҳаваслар уларнинг ичларига кириб, сўзни бўғиб қўяди ва у беҳосил бўлади. 20Яхши ерга экилганлар шуларни билдиради: Улар сўзни эшитиб қабул қилишади ва баъзилари ўттиз, баъзилари олтмиш, баъзилари юз карра ҳосил келтиради”.21Исо уларга деди: “Шамни идишнинг ёки тўшакнинг остига қўйиш учун олиб келадиларми? У шамдоннинг устига қўйиш учун эмасми? 22Ошкор бўлмайдиган бирор яширин нарса йўқ, юзага чиқмайдиган ҳеч сирли нарса йўқ. 23Кимнинг эшитишга қулоғи бўлса, эшитсин!”24Сўнг уларга: “Нима эшитаётганингизга диққат қилинглар,- деди,- Қандай ўлчов билан ўлчасангизлар, шундай ўлчов билан сизларга ўлчанади ва сизларга, эшитаётганларга, янада қўшиб берилади. 25Чунки кимда бор бўлса, унга берилади, кимда йўқ бўлса, ундан ҳатто бори ҳам тортиб олинади”.26У деди: “Худонинг Шоҳлиги – бир одамнинг уруғни ерга ташлагани кабидир. 27У ухлайди, кечасию кундузи туради ва қандай қилиб уруғ униб-ўсиб чиққанини у билмайди. 28Зеро ер ўз-ўзидан ҳосил келтиради: олдин кўкат, кейин бошоқ, ундан кейин бошоқда тўла дон. 29Лекин ҳосил етилганида, шу заҳоти ўроқ солади, чунки ўрим вақти келди”.30Сўнг У яна деди: “Худонинг Шоҳлигини нимага ўхшатамиз? Ёки уни қандай масал билан тасвирлаймиз? 31У худди хантал уруғининг дони кабидир. У ерга экилаётганида, ердаги барча уруғлардан кичик бўлади. 32Лекин экилгандан кейин ўсиб чиқиб, барча кўкатлардан катта бўлади. У улкан шохлар чиқарадики, ҳатто само қушлари унинг сояси остида паноҳ топадилар”.33Шундай қилиб, улар эшита олганларича, у уларга сўзни шу сингари кўп масаллар орқали воизлик қилди. 34Аммо уларга масалларсиз гапирмас эди. Бироқ У ёлғиз қолганида, У шогирдларига ҳаммасини тушунтириб берар эди.35Ўша куни кеч кираётганида, Исо уларга: “Нариги томонга ўтамиз”,- деди. 36Улар халойиқни қўйиб юборганларидан сўнг, У ўтирган қайиқда Уни ўзлари билан олиб кетдилар. Ўша жойда У билан бирга бошқа қайиқлар ҳам бор эди. 37Шунда кучли бўрон кўтарилди ва унинг тўлқинлари қайиққа шундай урилдики, у сувга тўла бошлади.38Исо қайиқнинг орқа қисмида ёстиқда ухлаб ётар эди. Улар Уни уйғотиб Унга: “Устоз! Бизнинг ҳалок бўлаётганимиз билан ишинг йўқми?”- дедилар. 39У ўрнидан туриб, шамолга ман этди ва денгизга: “Жим бўл, тинчлан”,- деди. Шунда шамол тўхтади ва чуқур сукунат бўлди.40Исо уларга: “Нега бундай қўрқоқсизлар? Нима учун имонингиз йўқ?”- деди. 41Улар эса ўта қўрқиб кетиб, бир-бирларига: “Бу қандай Одамки, ҳатто бўрон ва денгиз ҳам Унга қулоқ солса?”- дедилар.Chapter 5
1Улар денгизнинг нариги томонига, Гадара юртига келдилар. 2Исо қайиқдан чиққанида, шу заҳоти қабрлардан чиққан, ичида нопок руҳ бўлган одам Унга дуч келди.3У қабрларда яшар эди. Ҳеч ким уни ҳатто занжирлар билан ҳам боғлай олмас эди. 4Чунки у кўп марта кишанлару занжирлар билан боғланган бўлиб, лекин занжирларни узиб ташлар ва кишанларни синдирар эди. Уни тийишга эса ҳеч кимнинг кучи етмас эди.5Ҳар доим, кечаю кундуз у тоғларда ва қабрларда бақирар ва ўзини тошларга урар эди. 6У Исони узоқдан кўриб қолганида, югуриб келди ва Унга таъзим қилди.7Cўнг баланд овоз билан қичқириб: “Эй, Исо, Худойи Таолонинг Ўғли! Худо ҳақи Сендан ўтинаман, мени қийнама”,- деди. 8Зеро Исо унга: “Нопок руҳ, бу одамдан чиқиб кет”,- деган эди.9Исо ундан: “Сенинг исминг нима?“- деб сўради. У жавобан: “Менинг исмим Легион, чунки биз кўпчиликмиз,“- деди. 10Жинлар уларни ўша мамлакатдан қувиб юбормаслиги учун Исога кўп ёлвордилар.11Ўша ерда, тоғларга яқин жойда ўтлаб юрган чўчқаларнинг катта подаси бор эди. 12Ҳамма жинлар Унга ёлвориб: “Бизни чўчқаларга жўнат, биз уларнинг ичига кирайлик”,- дедилар. 13Ўша заҳоти Исо уларга ижозат берди. Шунда нопок руҳлар чиқиб, чўчқаларга кирдилар. Пода эса қия жойдан денгизга отилиб, денгизда чўкиб кетди. Чўчқаларнинг сони икки мингталар атрофида эди.14Шу орада, чўчқаларни боқаётганлар югуриб бориб, бўлган воқеани шаҳар ва қишлоқларда айтиб бердилар. Аҳоли эса нима бўлганини кўриш учун чиқдилар. 15Улар Исонинг олдига келиб, илгари жинга чалинган ва ичида легион бўлган одамни ақли жойида ҳолда, кийиниб ўтирганини кўриб, қўрқиб кетдилар.16Буни кўрганлар, илгари жинга чалинган одам қандай кутулганини ва чўчқалар билан нима содир бўлганини уларга айтиб бердилар. 17Шунда улар Исодан уларнинг ҳудудларидан кетишини ўтина бошладилар.18Исо қайиққа кираётганида, жинга чалинган одам У билан бирга бўлишни сўради. 19Лекин Исо унга ижозат бермасдан, унга: “Уйингга, яқинларингнинг олдига бориб, Раббий сен учун нақадар буюк ишларни қилганини ва сенга раҳм-шафқат кўрсатганини уларга айтиб бергин”,- деди. 20Шунда у бориб, Исо унга нақадар буюк иш қилганини Декаполисда эълон қила бошлади ва ҳамма ҳайратга тушди.21Исо қайиқда яна нариги қирғоққа ўтганида, кўп халойиқ Унинг олдига йиғилди, У эса денгиз бўйида эди. 22Шу пайт Унинг олдига синагоганинг бошлиқларидан бири Яир исмли бир одам келди. У Исони кўргач, Унинг оёқларига йиқилди ва 23Ундан қаттиқ ўтиниб: “Менинг қизим ўлим тўшагида ётибди, у соғайиб кетиши учун келиб, унга қўлларингни қўйгин”,- деди. 24Исо у билан бирга кетди. Унинг ортидан кўп халқ эргашиб, Уни сиқиб қўйдилар.25У ерда эса ўн икки йилдан буён қон кетишидан азобланаётган бир аёл бор эди. 26У кўп шифокорлардан анча қийналган ва бор мол-мулкини сарфлаган, аммо аҳволи яхшиланмасдан, аксинча, янада оғирлашиб кетган эди. 27У Исо ҳақида эшитганида, оломон ичидан Унинг орқасидан келиб, Унинг кийимига қўл тегизди,28чунки у: “Агар мен ҳеч бўлмаса, Унинг кийимига қўл тегизсам, соғайиб кетаман”,- деган эди. 29Шу лаҳзада ундан қон кетиши тўхтади. У касаллигидан шифо топганини ўз танасида ҳис қилди.30Исо ҳам шу заҳоти Ўзидан куч чиққанини билиб, халққа ўгирилди-да: “Ким Менинг кийимимга қўл тегизди?”- деди. 31Шогирдлари эса Унга дедилар: “Халқ Сени сиқиб турганини кўриб турибсан-у, яна Сен: Ким Менга қўл тегизди, дейсанми?” 32Лекин У ким бундай қилганини кўриш учун атрофга қаради.33Аёл эса ўзида нима содир бўлганини билиб, қўрқув ва титроқ билан келди ва Унинг қаршисида йиқилиб, бор ҳақиқатни Унга айтиб берди. 34Шунда Исо аёлга: “Қизим, сенинг имонинг сени қутқарди, тинчлик билан боргин ва дардингдан фориғ бўлгин”,- деди.35У ҳали гапириб турганида, синагога бошлиғининг уйидан одам келиб: “Қизинг ўлди, нега яна Устозни безовта қиляпсан?”- деди.36Исо бу айтилган сўзларни эшитганида, синагога бошлиғига: “Қўрқма, фақат ишонгин”,- деди. 37Сўнг Петъёр, Ёқуб ва Ёқубнинг укаси Юҳаннодан ташқари ҳеч кимга Ўзининг ортидан боришига рухсат бермади. 38У синагога бошлиғининг уйига келиб, шовқинни, йиғлаётганларни ва дод-фарёд қилаётганларни кўрди.39Исо эса ичкарига кириб уларга: “Нима учун сизлар бундай саросимага тушиб йиғлаяпсизлар? Қиз ўлгани йўқ, лекин ухлаяпти”,- деди. 40Улар эса Уни мазах қилиб кулдилар. Лекин У ҳаммани ташқарига чиқариб юбориб, қизнинг отасини, онасини ва Ўзи билан бирга бўлганларни олиб, ичкарига, қиз ётган жойга кирдилар.41Шунда У қизнинг қўлидан тутиб унга: “Талифа куми”,- деди. (Бунинг таржимаси: “Қизча, сенга айтаман, ўрнингдан тур” демакдир). 42Қизча шу заҳоти ўрнидан туриб, юра бошлади, чунки у ўн икки ёшда эди. Буни кўриб турганлар ўта кучли ҳайратландилар. 43Исо уларга бу ҳақида ҳеч ким билмаслиги кераклигини жиддий уқтирди ва унга ейиши учун бирор нарса беришларини буюрди.Chapter 6
1Исо ўша ердан чиқиб, Ўз шаҳрига келди. Унинг шогирдлари эса Унинг ортидан эргашдилар. 2Шаббат куни келганида, У синагогада таълим бера бошлади. Уни тинглаётганларнинг кўпчилиги эса ҳайратланиб дедилар: “Буларни У қаердан олган? Унга нақадар донолик берилган-ку!? Қандай қилиб шу қудратли мўъжизалар Унинг қўллари билан амалга оширилмоқда? 3У Мирйамнинг Ўғли ва Ёқубнинг, Йошийаҳнинг, Яҳудонинг, Шимўннинг акаси бўлган дурадгор эмасми? Унинг сингиллари ҳам шу ерда, бизнинг орамизда эмасми?” Шундай қилиб, улар У ҳақида васвасага тушдилар.4Исо эса уларга: “Пайғамбар ўз ватанидан, ўз қариндошлари ва хонадонидан бошқа ерда ҳурмат-иззатсиз бўлмайди”,- деди. 5Бинобарин, У ўша ерда ҳеч қандай мўъжиза ярата олмади. Фақатгина бир неча беморларга қўл қўйиб, уларни шифолади. 6Шунда У уларнинг имонсизликларидан ҳайрон бўлди. Сўнг атрофдаги қишлоқларга бориб таълим берди.7Бир кун Исо ўн иккита шогирдини чақириб, уларни иккита-иккитадан жўната бошлади ва уларга нопок руҳлар устидан ҳокимият берди. 8Уларга ўзлари билан сафарга фақат ҳассадан бошқа ҳеч нарса: халта ҳам, нон ҳам, камарларида мис чақа ҳам олмасликларини, 9лекин оддий пойафзал кийишларини ва икки сидра кийим киймасликларини амр этди.10Шунингдек, Исо уларга: “Қайси жойда бирор уйга кирсангизлар, ўша жойдан чиқиб кетмагунингизча шу уйда қолинглар. 11Агар бир кимса сизларни қабул қилмаса ёки сизларга қулоқ солмаса, ўша жойдан чиқиб кетаётганингизда, уларга қарши гувоҳлик бўлиши учун оёғингизнинг чангини қоқиб кетинглар. Сизларга ростини айтаманки, ҳукм кунида бу шаҳардан кўра Садўм ва Ғамўра шаҳарларининг ҳоли енгилроқ бўлади”,- деди.12Шундай қилиб, улар бориб, тавба қилишни воизлик қилдилар, 13кўп жинларни қувдилар ва кўплаб касалларга мой суртиб уларни шифоладилар.14Подшоҳ Ҳирод Исо ҳақида эшитиб қолди, чунки Унинг исми овоза бўлган эди. Шунда Ҳирод: “Бу Яҳё Чўмдирувчи ўликлардан тирилди, шунинг учун у орқали шундай мўъжизалар амалга ошмоқда”,- деди. 15Бошқалар эса: “Бу Элийаҳ”, яна бошқалар: “Бу пайғамбар”, ёки: “Бўлмаса, пайғамбарларнинг биридек”,- дейишар эди.16Лекин Ҳирод Исо ҳақида эшитгач: “Бу – мен бошини танасидан жудо қилган Яҳёдир. У ўликлардан тирилган”,- дер эди. 17Ҳироднинг ўзи бир вақтлар Яҳёни қўлга олиб, уни акаси Филипнинг хотини Ҳиродия сабабли зиндонга қамаган эди. Чунки Ҳирод унга уйланган эди,18Яҳё эса Ҳиродга: “Акангнинг хотинига эга бўлишинг тўғри эмас”,- деган эди. 19Шунинг учун Ҳиродия ундан ғазабланиб, уни ўлдирмоқчи бўлди, аммо ўлдира олмасди, 20чунки Ҳирод Яҳёнинг ҳақ ва муқаддас киши эканлигини билиб, ундан қўрқар, уни ҳимоя қилар эди. У унга қулоқ солиб, кўп ишларни қилар ва уни завқ билан тинглар эди.21Қулай кун келганида, Ҳирод ўзининг туғилган кунида ўзининг ҳокимларига, мингбошиларига ва Галиленинг бошлиқларига зиёфат берди. 22Ҳиродиянинг қизи келиб, рақс тушиб, Ҳирод ва у билан ўтирганларнинг кўнглини олди. Подшоҳ қизга: “Нимани истасанг, мендан сўра ва мен сенга бераман”,- деди.23У қасам ичиб: “Нимаики мендан сўрасанг, мен сенга ҳаттоки подшоҳлигимнинг ярмигача ҳам бераман”,- деди. 24У эса бориб, онасидан: “Нима сўрайин?”- деб сўради. Онаси эса: ”Яҳё Чўмдирувчининг бошини”,- деб жавоб берди. 25Шу заҳоти у подшоҳнинг олдига шошилиб бориб: “Сиз ҳозироқ менга лаганда Яҳё Чўмдирувчининг бошини беришингизни истайман”,- деди.26Шунда подшоҳ чуқур қайғурди, лекин ўзи билан ўтирганларнинг олдида қасам ичгани учун унга рад қилишни истамади. 27Шу заҳоти подшоҳ жаллодни юбориб, унинг бошини олиб келишни буюрди. 28Жаллод эса бориб, қамоқда Яҳёнинг бошини танасидан жудо қилди ва лаганда унинг бошини олиб келиб, уни қизга берди, қиз эса онасига топширди. 29Яҳёнинг шогирдлари буни эшитганларида, келиб унинг танасини олиб кетдилар ва уни қабрга қўйдилар.30Ҳаворийлар Исонинг олдига йиғилиб, Унга ҳамма нарсани, яъни нима қилганларини ва халққа нимани ўргатганларини айтиб бердилар. 31У эса уларга: “Сизлар алоҳида овлоқ жойга бориб, озгина дам олинглар”,- деди. Чунки келиб кетаётганларнинг кўплигидан уларнинг ҳатто овқатланишга ҳам вақтлари йўқ эди. 32Шунда улар ёлғиз ўзлари овлоқ жойга қайиқда сузиб кетдилар.33Халқ уларнинг кетаётганини кўргач, кўпчилик уларни таниб қолди. Шунинг учун ҳамма шаҳарлардан ўша жойга пиёда югуриб бориб, улардан олдин у ерга етиб бордилар ва Унинг олдига йиғилдилар. 34Исо соҳилга чиққач, кўп халойиқни кўриб, уларга раҳми келди, чунки улар чўпони йўқ қўйлардек эдилар. Шунда У уларга кўп нарсаларни ўргата бошлади.35Анча вақт ўтганидан сўнг шогирдлари Унинг олдига келиб, Унга: “Бу ер овлоқ жой, кун эса кеч бўлди,- дедилар,- 36уларни қўйиб юбор, токи улар атрофдаги жойларга ва қишлоқларга бориб, ўзларига нон сотиб олсинлар, зеро уларнинг ейишлари учун ҳеч нарсалари йўқ”.37Исо уларга жавоб бериб: “Сизлар уларга овқат беринглар!”- деди. Улар эса Унга: “Наҳот биз бориб икки минг динорга нон сотиб олиб, уларга ейишга берсак?”- дедилар. 38У уларга: “Қанча нонингиз бор? Бориб кўринглар”,- деди. Улар билганларидан сўнг: “Бешта нон ва иккита балиқ”,- дедилар.39Шунда Исо шогирдларига ҳаммани яшил ўт устига гуруҳ-гуруҳ қилиб ўтирғизишни буюрди. 40Улар юзтадан ва элликтадан қатор бўлиб ўтирдилар. 41У бешта нон ва иккита балиқни олиб, осмонга қараб дуо қилди ва халққа беришлари учун шогирдларига бўлиб берди. Шунингдек, иккита балиқни ҳаммага бўлиб берди.42Уларнинг ҳаммалари еб тўйдилар. 43Шогирдлари эса ўн икки сават тўла нон ва балиқнинг қолганини йиғиб олдилар. 44Нон еганларнинг сони эса чамаси беш мингта эркак эди.45Исо вақт ўтказмай, Ўзи халқни қўйиб юборгунича, шогирдларини қайиққа тушиб нариги томонга, Бейт-Сайдага боришга қистади. 46Халқни жўнатиб юборганидан кейин, У ибодат қилиш учун тоққа чиқди. 47Кеч кирганида, қайиқ денгизнинг ўртасида эди, Исо эса ерда бир Ўзи эди.48У уларнинг сузишда қийналаётганларини кўрди, чунки шамол уларга қарши эди. Тунги тўртинчи қоровуллик навбатида Исо денгиз устида юриб, шогирдларнинг олдига борди-да, уларнинг ёнидан ўтиб кетмоқчи бўлди. 49Улар эса Унинг денгиз устида юраётганини кўрганларида, бу шарпа бўлса керак, деб ўйлаб, қичқириб юбордилар. 50Чунки уларнинг ҳаммаси Уни кўргач, қўрқиб кетдилар. Шу заҳоти Исо улар билан гаплашиб: “Дадил бўлинглар, бу Менман. Қўрқманглар”,- деди.51Сўнг У уларнинг ёнига, қайиққа тушди ва шамол тўхтади. Шунда шогирдлар ўз ичларида ҳаддан ташқари ҳайратланиб, лол қолдилар. 52Чунки улар нонлар билан бўлган мўъжизани англамадилар, зеро уларнинг юраклари тош бўлиб қолган эди.53Денгиздан сузиб ўтиб, улар Геннисарет ери қирғоғига келиб тўхтадилар. 54Исо қайиқдан чиққанида, ўша заҳоти халқ Уни таниб, 55бутун ўша юртни тезда айланиб югурди. Шундай қилиб, Унинг қаерда эканлигини эшитиб, ўша ерга тўшакларда касалларни олиб кела бошлади.56Исо қаерга келмасин, қишлоқларгами ёки шаҳарларгами ёки овулларгами, улар касалларни кўчаларда ётқизиб, Ундан, ҳеч бўлмаса, Унинг кийимининг этагига қўл тегизишни сўрар эдилар, қўл тегизганлар эса соғайиб кетар эдилар.Chapter 7
1Фарзийлар ва Йерусалимдан келган уламолар Исонинг олдига йиғилдилар.2Шунда Унинг шогирдларининг баъзилари ҳаром, яъни ювилмаган қўл билан нон еяётганларини кўриб, танбеҳ бердилар. 3Зеро фарзийлар ва барча яҳудийлар, оқсоқолларнинг удумига риоя қилиб, қўлларини яхшилаб ювмай, овқат емайдилар. 4Шунингдек, бозордан келиб, қўлларини ювмай, овқат емайдилар. Улар риоя қиладиган кўп бошқа нарсалар бор – пиёлалар, косалар, қозонлар ва хонтахталарни ювиш удуми ҳам бор.5Сўнг фарзийлар ва уламолар Ундан: “Нима учун шогирдларинг оқсоқолларнинг удумларига риоя қилмасдан, ювилмаган қўллар билан нон ейдилар?”- деб сўрадилар.6Исо жавоб бериб уларга деди: “Ишаъё сизлар, иккиюзламачилар ҳақингизда яхши башорат қилган, худди ёзилганидек: Бу халқ Мени тили билан иззат қилади, лекин уларнинг юраклари Мендан узоқда. 7Лекин одамларнинг таълимотлари ва амрларини ўргатиб, Мени бекорга иззат қилмоқдалар.8Чунки сизлар Худонинг амрларини қолдириб, одамларнинг удумларига: косаларни, пиёлаларни ювиш ва кўплаб шунга ўхшаш нарсаларни бажаришга риоя қиласизлар”. 9Сўнгра яна уларга деди: “Ўз удумларингизга риоя қилиш учун Худонинг амрини рад қилишингиз яхшими? 10Зеро Мусо: Ота-онангни ҳурмат қилгин, ва: Ким отасини ёки онасини лаънатласа, ўлим билан ўлсин,- деб айтган.11Сизлар эса: Агар одам ўз отаси ёки онасига: Мана – Корбан, яъни сиз мендан фойдаланишингиз мумкин бўлгани Худога инъом,- деса, 12унда ўша одам ўз отасига ёки онасига ҳеч нарса қилмаслиги мумкин,- дейсизлар. 13Сизларнинг ўзларингиз ўрнатган ўз удумларингиз билан Худонинг Сўзини бекор қилиб, яна шунга ўхшаш кўп ишларни қиласизлар-ку!”14Кейин Исо бутун халқни чақириб уларга: “Ҳаммаларингиз Менга қулоқ солинглар ва англаб етинглар,- деди,- 15Одамнинг ичига ташқаридан кирган ҳеч нарса уни ҳаром қилмайди, лекин унинг ичидан чиққан нарсалар уни ҳаром қилади. 16Кимнинг эшитишга қулоғи бўлса, эшитсин!”17Исо халқни қолдириб, уйга кирганида, Унинг шогирдлари Ундан масал ҳақида сўрадилар. 18У эса уларга: “Наҳот сизлар ҳам шунчалик бефаҳмсизлар?- деди,- Ташқаридан одамнинг ичига кирган ҳеч нарса уни ҳаром қила олмаслигини наҳот тушунмасангизлар? 19Чунки бу нарсалар унинг юрагига эмас, балки қорнига киради ва ташқарига чиқиб кетади”. Шу билан ҳамма таомлар тозаланади.20Кейин У деди: “Одамнинг ичидан чиқадигани одамни ҳаром қилади. 21Чунки ичидан, одамнинг юрагидан ёвуз фикрлар, зино, фоҳишабозлик, қотилликлар, 22ўғирликлар, тамагирлик, бетавфиқлик, маккорлик, ҳирс, ҳасадли кўз, куфрлик, мағрурлик, аҳмоқлик чиқади. 23Ана шу ёмонликнинг барчаси ичидан чиқиб, одамни ҳаром қилади”.24Сўнг у ердан жўнаб, Исо Тир ва Сидўн ҳудудларига келди. У бир уйга кирди ва буни ҳеч ким билмаслигини истаган эди, лекин яширин қола олмади. 25Чунки қизини нопок руҳ чалган бир аёл У ҳақида эшитиб қолди-да, келиб Унинг оёғига йиқилди. 26Бу аёл Суриянинг Финикия юртида туғилган бўлиб, юнон эди. У қизидан жинни қувиб юборишини Исодан ўтиниб сўради.27Лекин Исо унга: “Аввал болалар тўйишсин, чунки нонни болалардан олиб, итларга ташлаш яхши эмас”,- деди. 28Аёл эса Унга жавоб бериб: “Худди шундай, Ҳазратим, бироқ итлар ҳам хонтахтанинг тагида болалардан тушган ушоқлардан ейишади”,- деди.29Шунда Исо унга: “Шу сўзинг учун боравер, жин сенинг қизингдан чиқиб кетди”,- деди. 30Аёл бориб уйига келганда, жин чиқиб кетганини ва қизи тўшакда ётганини кўрди.31Исо Тир ва Сидўн чегараларидан чиқиб, Декаполис ҳудудлари орқали яна Галиле денгизига келди. 32Унинг олдига кар ва тутилиб гапирадиган бир одамни олиб келиб, Исодан унга қўлини қўйишини сўрадилар.33Исо уни халқдан четроққа олиб ўтиб, унинг қулоқларига бармоқларини қўйди ва тупуриб унинг тилига тегинди. 34Сўнг осмонга қараб чуқур хўрсинди-да, унга: “Эффата!”- деди. (Эффата эса “Очилгин” демакдир). 35Шу заҳоти унинг қулоқлари очилиб, унинг тилининг боғлангани ечилиб кетди ва у аниқ гапира бошлади.36Исо эса унга буни ҳеч кимга айтмасликларини буюрди. Лекин У одамларга қанча кўп тақиқласа ҳам, улар шунча кўп овоза қилар эдилар. 37Шунда барча ҳаддан ташқари ҳайратланиб: “У ҳамма нарсани яхши қиляпти: карларни эшитадиган ва гунгларни гапирадиган қиляпти”,- дер эди.Chapter 8
1Ўша кунларда яна жуда кўп халқ тўпланган эди. Ейишга ҳеч нарсалари бўлмагани учун Исо Ўзининг шогирдларини чақириб, уларга деди: 2”Халққа ачиняпман, чунки улар уч кундан буён Мен билан бирга, ейишга эса ҳеч нарсалари йўқ. 3Агар уларни уйларига овқат бермай жўнатиб юборсам, йўлда ҳолдан тойишади, чунки уларнинг баъзилари узоқдан келишган”. 4Шогирдлари Унга: “Уларни тўйдириш учун бу саҳрода ким қаердан нон топа оларди?”- деб жавоб бердилар.5У эса улардан: “Қанча нонингиз бор?”- деб сўради. Улар: “Еттита”,- деб жавоб бердилар. 6Шунда У халққа ерга ёнбошлашларини буюрди-да, еттита нонни олиб, миннатдорчилик билдирди ва уларни синдириб, тарқатишлари учун Ўзининг шогирдларига берди. Улар эса халққа тарқатдилар.7Уларда бир неча балиқчалар ҳам бор эди. Исо дуо қилиб, уларни ҳам тарқатишни буюрди. 8Шундай қилиб, улар еб тўйдилар ва қолган бўлаклардан етти сават йиғиб олдилар. 9Еганларнинг сони эса тўрт минг киши атрофида эди. Сўнг У уларни қўйиб юборди. 10Шу заҳоти Исо қайиққа тушиб, Ўзининг шогирдлари билан бирга Далманута қирғоғига келди.11Шу орада фарзийлар чиқиб, У билан баҳслаша бошладилар ва Уни васвасага солиб, Ундан осмондан аломат кўрсатишини сўрадилар. 12Исо эса чуқур хўрсинди-да: “Нима учун бу авлод аломат сўрайди? Сизларга ростини айтаманки, бу авлодга аломат берилмайди”,- деди. 13Сўнг уларни тарк этиб, қайиққа тушди ва яна нариги томонга жўнаб кетди.14Шогирдлари ўзлари билан нон олишни унутибдилар. Қайиқда битта нондан бошқа нон йўқ эди. 15Исо эса уларга амр бериб: “Қаранглар, фарзийларнинг хамиртурушидан ҳамда Ҳироднинг хамиртурушидан эҳтиёт бўлинглар”,- деди.16Шогирдлар эса ўзаро мулоҳаза юритиб: “У бизнинг нонимиз йўқлиги учун шундай деяпти”,- дедилар. 17Исо буни англаб уларга деди: “Нега сизлар: Нонимиз йўқлиги учун,- деб мулоҳаза қиляпсизлар? Ҳануз англамадингизларми, ҳануз тушунмадингизларми? Ҳануз юракларингиз тош бўлиб қолдими?18Кўзларингиз бор бўлиб кўрмайсизларми? Қулоғингиз бор бўлиб эшитмайсизларми? Эсингизда йўқми? 19Мен бешта нонни беш минг одам орасида бўлиб берганимда, қолган бўлаклардан нечта тўла сават йиғиб олдингизлар?” Улар Унга: “Ўн иккита”,- дедилар.20”Еттита нонни тўрт минг одам орасида бўлиб берганимда-чи, қолган бўлаклардан нечта тўла сават йиғиб олган эдингизлар?” Улар эса: “Еттита”,- дедилар. 21Шунда У уларга: “Ҳали ҳам англамайсизларми?”- деди.22Сўнг Исо Бейт-Сайдага келди. Унинг олдига кўр одамни олиб келиб, унга қўл тегизишини Ундан ўтиниб сўрадилар. 23Исо кўр одамнинг қўлидан тутиб, уни қишлоқдан ташқарига олиб чиқди ва унинг кўзларига тупуриб, унга қўлини қўйди-да, ундан: “Бирор нарсани кўряпсанми?”- деб сўради.24У бир қараб: “Ўтиб кетаётган одамларни худди дарахтлардек кўряпман”,- деди. 25Сўнгра Исо яна унинг кўзларига қўлини қўйиб, унга қарашни буюрди. У эса тузалиб, ҳаммани аниқ кўра бошлади. 26Шунда Исо уни уйига жўнатиб: “Қишлоққа кирмагин ва қишлоқдаги ҳеч кимга буни айтиб бермагин”,- деди.27Сўнг Исо Ўз шогирдлари билан Филип Кесариясидаги қишлоқларга борди. Йўлда У шогидларидан: “Одамлар Мени ким, деб ҳисоблайдилар?”- деб сўради. 28Улар эса: “Баъзилари – Яҳё Чўмдирувчи, бошқалари – Элийаҳ, яна бошқалари эса – пайғамбарлардан бири, деб ҳисоблайдилар”,- деб жавоб бердилар.29Шунда Исо улардан: “Лекин сизлар Мени ким, деб ҳисоблайсизлар?”- деб сўради. Петъёр Унга жавобан: “Сен Масиҳсан”,- деди. 30Исо эса уларга У ҳақида ҳеч кимга айтмасликларини буюрди.31Сўнг Исо Инсон Ўғлининг кўп азобланиши кераклигини ва оқсоқоллар, олий руҳонийлар, уламолар томонидан рад қилиниб ўлдирилишини ҳамда уч кундан сўнг қайта тирилишини уларга уқтира бошлади. 32У бу ҳақида очиқ гапирар эди. Лекин Петъёр Уни четга чақириб, Унга таъна қила бошлади.33Исо эса ўгирилиб, Ўз шогирдларига қаради-да, Петъёрга ман этиб: “Йўқол олдимдан, шайтон! Зеро сен Худонинг ишларини эмас, одамларнинг ишларини ўйлаяпсан”,- деди. 34Сўнг Исо халқ билан Ўзининг шогирдларини чақириб, уларга деди: “Ким Менинг ортимдан бормоқчи бўлса, ўзини рад этсин ва ўз хочини олиб, Менинг ортимдан юрсин.35Чунки ким жонини сақлаб қолмоқчи бўлса, уни йўқотади. Лекин ким Мен ва хушхабар учун жонини йўқотса, уни сақлаб қолади. 36Чунки агар одам бутун дунёни қўлга киритса-ю, аммо ўзининг жонини йўқотса, унга нима фойда? 37Зеро одам ўзининг жони учун қандай тўлов беради?38Шунинг учун кимки бу зинокор ва гуноҳкор авлодда Мендан ва Менинг сўзларимдан уялса, ўша одамдан Инсон Ўғли ҳам Отасининг шуҳратида муқаддас фаришталар билан келганида уялади”.Chapter 9
1Сўнг Исо уларга: “Сизларга ростини айтаманки, бу ерда турганларнинг баъзилари Осмон Шоҳлигини кучда келганини кўрмагунларича, ўлим кўрмайдилар”,- деди. 2Олти кундан сўнг Исо Петъёр, Ёқуб ва Юҳаннони олиб, уларни баланд тоққа алоҳида олиб чиқди. Шунда уларнинг олдида Унинг қиёфаси ўзгариб кетди. 3Унинг кийимлари ярқироқ, ер юзида ҳеч бир кир ювувчи оқартира олмас даражада қордай оппоқ тусга кирди.4Уларга Элийаҳ билан Мусо зоҳир бўлди. Улар Исо билан cуҳбатлашаётган эдилар. 5Шунда Петъёр Исога сўзлаб: “Раввий, бизга бу ерда бўлиш яхши. Учта чайла ясайлик: бириси Сенга, бириси Мусога, бириси эса Элийаҳга”,- деди. 6Аммо у нима дейишини билмас эди, чунки улар жуда қўрқиб кетишган эди.7Сўнгра уларга соя солиб, бир булут пайдо бўлди ва булут ичидан: “Бу Менинг севимли Ўғлим, Унга қулоқ солинглар”,- деган овоз келди. 8Шу лаҳзада эса шогирдлар атрофларига қараб, ёнларида ёлғиз Исодан бошқа ҳеч кимни кўрмадилар.9Улар тоғдан тушиб келаётганларида, Исо уларга: “Инсон Ўғли ўликлардан тирилмагунича, кўрган нарсаларингни ҳеч кимга айтманглар”,- деб буюрди. 10Улар эса ўликдан тирилиш нима эканлигини бир-бирларидан сўраб, бу сўзни юракларида тутиб қолдилар.11Улар Исодан сўрадилар: “Нима учун уламолар: Аввал Элийаҳ келиши керак,- дейдилар?” 12У эса уларга жавоб бериб деди: “Ростдан ҳам, Элийаҳ аввал келиб, ҳамма нарсани тайёрлаши керак. Инсон Ўғли ҳам У ҳақида ёзилганидек, кўп азобланиб хўрланиши керак. 13Лекин сизларга айтаманки, Элийаҳ аллақачон келди, ва у ҳақида ёзилганидек, у билан истаганларини қилдилар”.14Исо шогирдларининг олдига қайтиб келганида, уларнинг атрофида кўп халойиқни ва улар билан баҳслашаётган уламоларни кўрди. 15Бор халойиқ Уни кўрган заҳоти ҳайратландилар ва Унинг олдига югуриб келиб, Уни олқишладилар. 16Шунда У уламолардан: “Нима учун улар билан баҳслашяпсизлар?”- деб сўради.17Халқ орасидан бир киши жавоб бериб деди: “Устоз, мен Сенинг олдингга гунг руҳи урган ўғлимни олиб келдим. 18Руҳ уни қаерда тутиб олса, уни ерга қулатади. У оғзидан кўпик чиқариб тишларини ғижирлатади ва қотиб қолади. Мен Сенинг шогирдларингга уни қувиб чиқаришларини айтдим, лекин улар буни қила олмадилар”. 19У бунга жавобан: “Эҳ, имонсиз авлод, қачонгача сизлар билан бирга бўламан? Қачонгача сизларга чидайман? Болани Менинг олдимга олиб келинглар”,- деди.20Шунда уни Исонинг олдига олиб келдилар. Ўсмир Уни кўрганидаёқ, руҳ уни силкитди ва у ерга йиқилиб, оғзидан кўпик чиқариб, ағнаб ётаверди. 21Исо унинг отасидан: “Қанча вақтдан буён у бундай бўляпти?”- деб сўради. У деди: “Болалигидан! 22Кўп марта руҳ уни нобуд қилиш учун оловга ҳам, сувга ҳам ташлади. Агар Сен бирор нарса қила олсанг, бизга раҳм қил, бизга ёрдам бер”.23Исо эса унга: “Агар Сен ишона олсанг, ишонган одамга ҳамма нарсанинг имкони бор”,- деди. 24Дарҳол боланинг отаси кўз ёши билан ҳайқириб: “Ишонаман, Раббим, менинг имонсизлигимга ёрдам бер”,- деди. 25Исо халойиқнинг йиғилиб келаётганини кўриб, нопок руҳга тақиқлаб, унга: “Эй, гунг ва кар руҳ, Мен сенга буюраман, ундан чиққин ва бошқа унга кирмагин”,- деди.26Шунда руҳ қичқириб, уни қаттиқ силкитиб чиқди, ўсмир эса худди ўликдек бўлиб қолди, ҳатто кўплар: “У ўлди”,- дедилар. 27Лекин Исо уни қўлидан ушлаб кўтарди ва у оёққа турди.28Сўнг Исо уйга кирганида, шогирдлари Ундан алоҳида: “Нима учун биз ёвуз руҳни қувиб чиқара олмадик?”- деб сўрадилар. 29У эса уларга: “Бу турдаги руҳ фақатгина ибодатдан бошқа йўл билан чиқмайди”,- деди.30Кейинчалик улар у ердан чиқиб, Галиле орқали ўтдилар. Исо эса буни ҳеч ким билиб қолишини хоҳламас эди. 31Зеро Ўз шогирдларига таълим бериб, уларга: “Инсон Ўғли одамларнинг қўлига топширилади ва Уни ўлдиришади, ўлдирилганидан кейин учинчи куни тирилади”,- деб айтар эди. 32Аммо улар бу сўзларни тушунмадилар, Ундан сўрашга эса қўрқдилар.33Исо Кафарнаҳумга келди-да, уйда бўлган пайтида улардан: “Йўл бўйи ўзаро нима ҳақида мунозара қилдингизлар?”- деб сўради. 34Бироқ улар сукут сақладилар, чунки йўл бўйи улар ким катта эканлиги ҳақида ўзаро мунозара қилган эдилар. 35Шунда У ўтириб, ўн икки шогирдини чақирди ва уларга: “Агар бирор киши биринчи бўлишни истаса, ҳаммадан охирги бўлсин ва ҳаммага хизматкор бўлсин”,- деди.36Сўнг У болани олиб, уларнинг ўртасига қўйди ва уни қучоқлаб, уларга деди: 37”Ким битта шундай болани Менинг номим ҳақи қабул қилса, Мени қабул қилади. Мени қабул қилган эса Мени эмас, балки Мени Юборганни қабул қилади”.38Юҳанно эса: “Устоз, биз Сенинг номингдан жинларни қуваётган бир одамни кўрдик. У бизнинг ортимиздан юрмагани учун биз унга тақиқладик”,- деди. 39Исо бунга деди: “Унга тақиқламанглар, чунки Менинг номимдан мўъжиза яратган ҳеч бир одам, тез орада Мени ғийбат қилмайди.40Зеро ким сизларга қарши бўлмаса, у сизлар томонингиздадир. 41Агар кимдир сизлар Масиҳга тегишли бўлганларингиз учун сизларга Менинг номим ҳақи бир пиёла сув берса, сизларга ростини айтаманки, ўз мукофотини йўқотмайди.42Кимки Менга имон келтирган мана шу кичиклардан биронтасини васвасага солса, унинг бўйнига тегирмон тошини осиб, уни денгизга ташланиши у учун яхшироқ бўлар эди. 43Агар қўлинг сени васвасага солса, уни кесиб ташла. Икки қўлинг билан жаҳаннамга, ўчмас оловга борганингдан кўра, майиб бўлиб ҳаётга кирганинг афзалроқдир. 44Жаҳаннамда уларнинг қурти ўлмайди ва олови ҳам ўчмайди.45Агар оёғинг сени васвасага солса, уни чопиб ташла. Икки оёғинг билан жаҳаннамга, ўчмас оловга ташланганингдан кўра, чўлоқ бўлиб ҳаётга кирганинг афзалроқдир. 46Жаҳаннамда уларнинг қурти ўлмайди ва олови ҳам ўчмайди.47Агар кўзинг сени васвасага солса, уни ўйиб олгин. Икки кўзинг билан оловли жаҳаннамга ташланганингдан кўра, бир кўз билан Худонинг Шоҳлигига кирганинг афзалроқдир. 48Жаҳаннамда уларнинг қурти ўлмайди ва олови ҳам ўчмайди.49Чунки ҳамма олов билан тузланади ва ҳар бир қурбонлик туз билан тузланади. 50Туз – яхши нарса. Аммо туз ўз тузлигини йўқотса, уни қандай қилиб шўр қиласизлар? Ўзларингизда тузга эга бўлинглар ва ўзаро тинчликка эга бўлинглар”.Chapter 10
1Исо у ердан чиқиб, Йорданнинг нариги томонидаги Яҳудия ҳудудларига келди. Халқ яна Унинг олдида тўпланди. Одатига кўра, У уларга таълим бера бошлади. 2Фарзийлар келдилар ва Уни васвасага солиб: “Эр хотини билан ажралиши мумкинми?”- деб сўрадилар. 3У эса уларга: “Мусо сизларга нимани амр қилган?”- деди. 4Улар: “Мусо ажралиш гувоҳномаси ёзиб, хотиндан ажралишга ижозат берган”,- дедилар.5Исо уларга жавобан деди: “Сизлар тош юрак бўлганларингиз учун у сизларга бу амрни ёзган. 6Яратилишнинг бошида эса, Худо уларни эркак ва аёл қилиб яратди.7Шунинг учун одам ота-онасини тарк этиб, 8хотинига ёпишади ва иккалови бир тана бўлади. Энди улар иккита эмас, балки бир танадир. 9Шундай қилиб, Худо қўшганни одам ажратмасин”.10Уйда шогирдлари Ундан яна шу ҳақида сўрашди. 11У уларга деди: “Кимки ўз хотинидан ажралиб, бошқага уйланса, унга қарши зино қилаётган бўлади. 12Агар хотин эридан ажралиб, бошқага турмушга чиқса, зино қилаётган бўлади”.13У қўлини тегизиши учун, Унинг олдига болаларни олиб келдилар, шогирдлари эса болаларни олиб келаётганларга буни тақиқладилар. 14Буни кўриб, Исо ғазабланди ва деди: “Болаларнинг Менинг олдимга келишларига рухсат беринглар ва уларга тўсқинлик қилманглар, чунки Худонинг Шоҳлиги шундайларникидир.15Сизларга ростини айтаманки, ким Худонинг Шоҳлигини боладек қабул қилмаса, у унга кирмайди”. 16Уларни қучоқлаб, уларга қўлларини қўйди ва уларни дуо қилди.17У йўлга чиқаётганида, бир кимса югуриб келиб, Унинг қаршисида тиз чўкди ва Ундан: “Эзгу Устоз! Мен абадий ҳаётни мерос қилиб олишим учун нима қилишим керак?”- деб сўради. 18Исо эса унга деди: “Нима учун сен Мени эзгу, деб атаяпсан? Биргина Худодан бошқа ҳеч ким Эзгу эмас! 19Амрларни биласан: зино қилма, ўлдирма, ўғирлик қилма, сохта гувоҳлик берма, ўзганикини тортиб олма, ота-онангни ҳурмат қил”.20У эса Унга жавобан: “Устоз! Мен ёшлигимдан буларнинг барчасига риоя қилдим”,- деди. 21Исо унга қараб, уни севиб қолди ва унга: “Сенга бир нарса етишмаяпти: бор, нималарга эга бўлсанг, ҳаммасини сотиб, қашшоқларга тарқатгин, шунда самода хазинага эга бўласан. Сўнгра келиб, хочингни ол ва Менинг ортимдан эргаш”,- деди. 22У эса бу гапдан хафа бўлиб, қайғу билан йироқлашди, чунки у кўп мулкка эга эди.23Атрофга қараб, Исо Ўз шогирдларига: “Бойликка эга бўлганларнинг Худонинг Шоҳлигига киришлари нақадар қийин”,- деди. 24Шогирдлари Унинг сўзларидан ҳайратландилар. Аммо Исо уларга яна деди: “Болалар! Бойликка умид қиладиганларнинг Худонинг Шоҳлигига киришлари нақадар қийин. 25Бой одамнинг Худонинг Шоҳлигига киришидан кўра, туянинг игна тешигидан ўтиши осонроқдир”.26Улар эса ўта ҳайратланиб, ўзаро: “Ундай бўлса, ким нажот топа олар экан?”- дедилар. 27Исо уларга қараб: “Одамлар учун бу имконсиздир, аммо Худо учун эмас, чунки Худо учун ҳамма нарсанинг имкони бор”,- деди. 28Сўнг Петъёр Унга сўзлашни бошлаб: “Мана, биз ҳамма нарсани тарк этиб, Сенинг ортингдан эргашдик”,- деди.29Исо жавоб бериб: “Сизларга ростини айтаман,- деди,- Бирор киши йўқки, у Мен учун ва Хушхабар учун уй-жой, ака-ука, опа-сингил, ота-она, хотин-бола ёки ер-мулкини ташлаб кетгач, 30ҳозир, шу замонда, қувғинлар аро уй-жой, ака-ука, опа-сингил, ота-она, хотин-бола, ёки ер-мулкидан кўра юз марта кўпроғини олмаса, келажак асрда эса абадий ҳаётга эришмаса. 31Кўплаб биринчи бўлганлар охирги бўладилар, охиргилар эса биринчи бўладилар”.32Улар Йерусалимга борадиган йўлда кетаётган эдилар. Исо шогирдларнинг олдида борар эди. Улар эса Унинг ортидан бораётиб, ҳайратда ва даҳшатда эдилар. Исо ўн икки шогирдини яна чақириб, Ўзи билан нима содир бўлишини уларга айта бошлади: 33”Мана, биз Йерусалимга боряпмиз. Инсон Ўғли олий руҳонийлар ҳамда уламоларга топширилади. Улар Уни ўлимга ҳукм қилиб, мажусийларнинг қўлига топширадилар. 34Уни ҳақорат қиладилар ва калтаклайдилар. Унга тупурадилар ва Уни ўлдирадилар. У эса учинчи куни тирилади”.35Шунда Забадийнинг ўғиллари Ёқуб ва Юҳанно Исога яқинлашиб: “Устоз, Сендан илтимосимизни бажаришингни сўраймиз”,- дедилар. 36У уларга: “Мен сизлар учун нима қилишимни истайсизлар?”- деди. 37Улар Унга: “Сенинг шуҳратингда, бизнинг биримиз ўнг томонингда, биримиз чап томонингда ўтиришимизга ижозат бергин”,- дедилар.38Аммо Исо уларга: “Нимани сўраётганларингизни билмайсизлар. Мен ичадиган косадан ича оласизларми? Мен чўмдириладиган чўмдирилишга чўмдирила оласизларми?”- деди. 39Улар: “Қила оламиз!”- деб жавоб бердилар. Исо эса уларга деди: “Мен ичадиган косадан ичасизлар ва Мен чўмдириладиган чўмдирилишга чўмдириласизлар. 40Менинг ўнг ёки чап томонимда ўтиришга ижозат бериш эса Менинг ихтиёримда эмас, лекин кимга тайёрланган бўлса, ўшанга берилади”.41Буни ўнта шогирд эшитиб, Ёқуб ва Юҳаннодан ғазабландилар. 42Исо эса уларни чақириб, уларга: “Сизлар биласизлар, халқларнинг ҳокимлари, деб ҳисобланадиганлар уларнинг устидан ҳукмронлик қиладилар,- деди,- Бошлиқлари эса уларнинг устидан ҳукм сурадилар.43Аммо сизларнинг орангизда бундай бўлмасин. Сизларнинг орангизда эса ким катта бўлишни истаса, сизларга хизматкор бўлсин. 44Сизларнинг орангизда ким биринчи бўлишни истаса, ҳаммага қул бўлсин. 45Чунки Инсон Ўғли ҳам Унга хизмат қилишлари учун эмас, балки Ўзи хизмат қилиш учун ва кўпларни қайта сотиб олиб, Ўзининг жонини бериш учун келган”.46Сўнгра улар Йерихога келдилар. Исо Ўз шогирдлари ва кўпчилик халқ билан Йериходан чиқаётганида, Тимайнинг ўғли, кўр Бартимай йўл четида садақа сўраб ўтирар эди. 47Бу Нозарий Исо эканини эшитиб, у: “Эй, Довуднинг Ўғли, Исо! Менга шафқат қил”,- деб қичқира бошлади. 48Кўплар уни жим бўлишга мажбур қилар эдилар. Аммо у янада кўпроқ қичқира бошлади: “Эй, Довуднинг Ўғли! Менга шафқат қил!”49Исо тўхтаб, уни чақиришларини буюрди. Кўрни чақириб, унга: “Қўрқмагин, тургин, сени чақиряпти”,- дедилар. 50У устки кийимини улоқтириб ташлаб, ўрнидан турди ва Исонинг олдига келди.51Исо унга сўзлай бошлаб: “Сен учун нима қилишимни истайсан?”- деб сўради ундан. Кўр Унга: “Устоз, кўзларим очилсин”,- деди. 52Исо унга: “Боргин, сенинг имонинг сени қутқарди”,- деди. Шу лаҳзада унинг кўзлари очилди ва Исонинг ортидан эргашиб, йўлга тушди.Chapter 11
1Улар Йерусалимга, Бейт-Фагея ва Бейт-Аниага, Зайтун тоғига яқинлашганларида, Исо шогирдларидан иккитасини юбориб, 2уларга деди: “Тўғри рўпарангиздаги қишлоққа боринглар. Унга кирганингиздан боғлаб қўйилган, ҳали ҳеч ким минмаган хўтикни кўрасизлар. Уни ечиб, олиб келинглар. 3Агар бирор киши сизларга: Сизлар нима қиляпсизлар?- деса, унда: Бу Раббийга керак, кейин дарров ортига қайтариб жўнатади,- денглар”.4Улар бориб, кўчада дарвоза ёнида боғлаб қўйилган хўтикни топдилар ва уни ечиб олдилар. 5У ерда турганлардан баъзилари уларга: “Нима қиляпсизлар? Нима учун хўтикни ечиб олдингизлар?”- дедилар. 6Шогирдлар Исо буюрганидек жавоб бердилар, шунда улар олиб кетишларига рухсат бердилар.7Хўтикни Исонинг олдига олиб келиб, унга кийимларини тўшадилар. Исо хўтикка минди. 8Кўплар йўлга кийимларини тўшадилар, бошқалар эса дарахтларнинг шохларини кесиб, йўлга тўшадилар. 9Исодан олдинда бораётганлар ва Унга ҳамроҳ бўлганлар ҳайқирар эдилар: “Ҳосанна! Раббий номидан Келаётган муборакдир! 10Раббий номидан келаётган отамиз Довуднинг шоҳлиги муборакдир! Юксакликда ҳосанна!”11Исо Йерусалимдаги маъбадга кириб, ҳамма нарсани кўздан кечирди. Вақт кеч бўлганлиги туфайли, ўн икки шогирди билан Бейт-Аниага кетди. 12Эртаси куни, улар Бейт-Аниадан чиққанларида, Исо оч қолди.13Узоқдан барглар билан қопланган анжир дарахтини кўриб: Унда бирор нарса топа олармиканман,- деб дарахтга яқинлашди. Аммо унинг олдига келиб, барглардан бошқа ҳеч нарса топа олмади, чунки ҳали анжирларни териш фасли эмас эди. 14Шунда Исо унга: “Шу кундан бошлаб, то абад ҳеч ким сенинг ҳосилингдан татимасин”,- деди. Унинг шогирдлари эса буни эшитдилар.15Сўнгра улар Йерусалимга келдилар. Исо маъбадга кириб, маъбадда савдо-сотиқ қилаётганларни қува бошлади. У пул алмаштирувчиларнинг хонтахталарини ва каптарфурушларнинг курсиларини ағдариб ташлади. 16У ҳеч кимга бирор нарсани маъбаддан олиб ўтишига рухсат бермади.17Уларга таълим бериб деди: “Ёзувда: Менинг Уйим барча халқлар учун ибодат уйи, деб аталади,- деб ёзилган эмасми? Сизлар эса уни қароқчилар уясига айлантирдингизлар”. 18Буни уламолар ва олий руҳонийлар эшитиб, Исони ўлдириш йўлларини излай бошладилар, чунки бутун халқ Унинг таълимотидан ҳайратлангани учун улар Ундан қўрқар эдилар. 19Кеч кирганида, Исо шаҳардан чиқиб кетди.20Эрталаб эса шу йўлдан ўтиб кетаётиб, улар анжир дарахтининг илдизигача қуриб қолганини кўрдилар. 21Петъёр ёдга олиб, Унга: “Раввий, қарагин! Сен лаънатлаган анжир дарахти қуриб қолибди”,- деди.22Исо жавоб бериб, уларга деди: “Худонинг имонига эга бўлинглар. 23Чунки сизларга ростини айтаманки, агар кимки бу тоққа: Кўтарилиб, денгизга отил,- деса, ўз юрагида шубҳаланмасдан, унинг айтгани амалга ошишига ишонса, унда у айтганнинг ҳаммаси амалга ошади.24Шунинг учун Мен сизларга айтаманки, ибодатда нимаики сўрасангизлар, олишингизга ишонинглар ва сизлар оласизлар. 25Ибодатда турганларингизда, агар бирор кишига қарши даъвонгиз бўлса, кечиринглар, токи Осмондаги Отангиз ҳам гуноҳларингизни кечирсин. 26Агарда кечирмасангизлар, Осмондаги Отангиз ҳам гуноҳларингизни кечирмайди”.27Сўнгра улар яна Йерусалимга келдилар. Исо маъбадда юрганида, олий руҳонийлар, уламолар ва оқсоқоллар Унинг олдига келиб, 28Унга: “Сен буларни қандай ҳокимият билан қиляпсан? Буларни қилишга ким Сенга ҳокимият берди?”- дедилар.29Исо уларга жавобан деди: “Мен ҳам сизлардан бир нарсани сўрайман, Менга жавоб беринглар. Ўшанда Мен ҳам буларни қандай ҳокимият билан қилаётганимни сизларга айтаман. 30Яҳёнинг чўмдириши Осмондан эдими ёки инсонларданми? Менга жавоб беринглар”.31Улар ўзаро мулоҳаза қилар эдилар: “Агар: Осмондан,- десак, унда У: Нега бўлмаса, унга ишонмадингизлар?- дейди. 32Агар: Одамлардан,- десак-чи?” Бироқ улар халқдан қўрқдилар, чунки ҳамма Яҳёни аниқ пайғамбар, деб ҳисоблар эди. 33Шунинг учун улар Исога жавоб бериб: “Билмаймиз”,- дедилар. Шунда Исо уларга: “Ундай бўлса, қандай ҳокимият билан буларни қилаётганимни Мен ҳам сизларга айтмайман”,- деди.Chapter 12
1Исо уларга масаллар билан гапира бошлади: “Бир киши узумзор барпо қилиб, уни тўсиқ билан ўради. Сиққич учун чуқур қазиб, кузатув минорасини қурди. Сўнг узумзорни боғбонларга топшириб, сафарга кетди. 2Вақти келганида, боғбонлардан узумзорнинг ҳосилини олиш учун боғбонларнинг олдига хизматкорини юборди. 3Улар эса уни тутиб урдилар ва уни қуруқ қайтариб юбордилар.4Шунда у уларнинг олдига бошқа бир хизматкорини юборди. Унинг ҳам бошини тош билан ёриб, уни шарманда қилиб қайтариб юбордилар. 5Сўнг яна бошқасини юборди, уни эса ўлдирдилар. Бошқа кўпларни ҳам ёки урдилар, ёки ўлдирдилар.6Узумзор эгасининг севимли бир ўғли бўлиб: Балки ўғлимни ҳурмат қилар,- деб охири уларнинг олдига уни юборди. 7Аммо ўша боғбонлар бир-бирларига: Мана – бу меросхўрдир. Қани, уни ўлдирайлик ва мерос бизники бўлади,- дедилар.8Шундай қилиб, уни қўлга олиб, ўлдирдилар ва узумзордан ташқарига чиқариб ташладилар. 9Энди, узумзорнинг эгаси нима қилади? У келиб, боғбонларни ўлдиради ва узумзорни бошқаларга беради.10Наҳотки сизлар Ёзувда: Қурувчилар рад этган тош бурчакнинг асосий тоши бўлди. 11Бу Раббийнинг ишидир! Бу нигоҳимизда ғаройибдир,- дейилганини ўқимагансизлар?” 12Шунда Уни қўлга олишга ҳаракат қилдилар, аммо халқдан қўрқдилар, зеро бу масални улар ҳақида айтганини тушундилар. Кейин Уни тарк этиб, йўлларида кетдилар.13Сўнг Исони сўзидан тутиш учун, Унинг олдига баъзи фарзийлар ва ҳиродчиларни юбордилар. 14Улар эса келиб, Унга: “Устоз, биз Сенинг адолатли эканлигингни ва бирор кишига ёқишга ҳаракат қилмаслигингни биламиз. Чунки Сен ҳеч кимга юз-хотирчилик қилмайсан, балки Худонинг йўлини ҳақиқатда ўргатасан. Императорга солиқ тўлаш биз учун жоизми ёки йўқми? Биз солиқ тўлайликми ёки тўлмайликми?”- дедилар. 15Аммо Исо уларнинг иккиюзламачиликларини билиб, уларга: “Нима учун Мени васвасага соляпсизлар? Менга бир динор олиб келинглар, Мен уни кўрай”,- деди.16Улар буни олиб келдилар. Шунда Исо уларга: “Бу сурат ва ёзув кимники?”- деди. Улар Унга: “Императорники”,- дедилар. 17Исо уларга жавобан: “Унда императорникини императорга, Худоникини эса Худога беринглар”,- деди. Одамлар эса Ундан ҳайратландилар.18Сўнгра Унинг олдига, “ўликдан тирилиш йўқ” дейдиган саддуқийлар келиб, Ундан сўрадилар: 19”Устоз! Мусо бизга: Агар бирор кишининг биродари ўлиб, хотинини қолдирса, аммо бола қолдирмаса, унда унинг биродари унинг хотинини олсин ва биродарининг уруғини тикласин,- деб ёзган.20Еттита ака-ука бор эди. Биринчиси хотин олди ва ўлиб, ўзидан уруғ қолдирмади. 21Иккинчиси эса унга уйланиб, фарзанд ҳам кўрмай, вафот этди. Учинчиси ҳам худди шундай бўлди. 22Шундай қилиб, ака-укаларнинг еттови ҳам ўша аёлга уйланди, аммо уруғ қолдирмади. Ҳаммасидан кейин аёл ўлди. 23Энди эса, тирилиш кунида тирилганларида, у уларнинг қайси бирининг хотини бўлади? Ахир еттитаси ҳам уни хотинликка олишган”.24Исо уларга жавобан деди: “Ёзувларни ҳам, Худонинг қудратини ҳам билмасдан, шу туфайли янглишяпсизларми? 25Зеро одамлар ўликлардан тирилганларида, уйланмайдилар ҳам, турмушга ҳам чиқмайдилар, балки самодаги фаришталар каби бўладилар.26Ўликларнинг тирилиши ҳақида эса, Худо бута ёнида Мусога: Мен Иброҳимнинг Худоси, Исҳоқнинг Худоси ва Ёқубнинг Худосиман,- деганини Мусонинг китобида ўқимагансизларми? 27Худо ўликларнинг Худоси эмас, аммо тирикларнинг Худосидир. Шундай қилиб, сизлар ўта янглишяпсизлар”.28Уламолардан бири келиб, уларнинг баҳсларини эшитди ва Исо уларга яхши жавоб бераётганини кўриб, Ундан сўради: “Барча амрлардан энг биринчиси нима?” 29Исо унга шундай жавоб берди: “Барча амрлардан энг биринчиси: Қулоқ тут, эй, Исроил! Бизнинг Раббий Худойимиз ягона Раббийдир. 30Раббий Худойингни бутун юрагинг, бутун жонинг, бутун онгинг ва бутун қувватинг билан севгин. Мана шу биринчи амрдир! 31Иккинчиси эса шунга ўхшашдир: Ўз яқинингни ўзингни севгандек севгин. Бу амрлардан бошқа буюкроғи йўқдир”.32Уламо эса Унга деди: “Тўғри, Устоз. Сен ҳақиқатни айтдинг. Чунки Худо ягона ва Ундан бошқаси йўқ. 33Уни бутун юрак, бутун онг, бутун жон ва бутун қувват билан севиш ҳамда яқинини ўзини севган каби севиш – барча тамоман ёндириладиган қурбонликлар ва бағишловлардан афзалроқдир”. 34Исо унинг ақлли жавоб берганини кўриб, унга: “Сен Худонинг Шоҳлигидан йироқ эмассан”,- деди. Шундан сўнг Ундан савол сўрашга журъат қилмадилар.35Маъбадда таълим беришни давом эттириб, Исо шундай савол берди: “Қандай қилиб уламолар: Масиҳ – Довуднинг Ўғли, деб айтадилар? 36Зеро Довуднинг ўзи Муқаддас Руҳ билан деган: Раббий менинг Раббимга деди: Сенинг душманларингни оёқларингнинг супачаси қилгунимча, Менинг ўнг томонимда ўтириб тур. 37Шундай қилиб, Довуднинг ўзи Уни Раббий, деб атамоқда. Унда қанақасига У Довуднинг ўғли бўлади?” Кўплаб халқ эса Исони иштиёқ билан тинглар эди.38Исо уларга Ўз таълимотида дер эди: “Узун кийимларда юришни ва халқ йиғинларида олқиш олишни, 39синагогаларда олдинда ўтиришни ва базмларда тўрда ёнбошлашни яхши кўрадиган уламолардан эҳтиёт бўлинглар. 40Беваларнинг уйини ютадиган ва кўргазма учун узоқ ибодат қиладиган шу одамлар оғирроқ ҳукмни оладилар”.41Сўнг Исо хазина қутисининг қаршисида ўтириб, халқ қутига қандай пул ташлаётганини кузата бошлади. Кўплаб бойлар кўп ташладилар. 42Бир кекса бева аёл келиб, қиймати бир кодрант бўлган икки сариқ чақа ташлади.43Исо шогирдларини чақириб, уларга деди: “Сизларга ростини айтаманки, бу қашшоқ бева қутига ташлаганларнинг ҳаммасидан кўра кўпроқ ташлади. 44Чунки ҳамма ўзининг тўкислигидан ташлади, у эса ўз етишмовчилигида, ўзидаги борини, ҳатто бор егулигини ташлади”.Chapter 13
1У маъбаддан чиқаётганида, Унинг шогирдларидан бири Унга: “Устоз, қара, қандай тошлар ва қандай бинолар-а!”- деди. 2Исо унга жавобан: “Бу буюк биноларни кўряпсанми? Буларнинг ҳаммаси шундай барбод қилинадики, тош устида тош қолмайди”,- деди.3Сўнг Исо Зайтун тоғида, яъни маъбаднинг қаршисида ўтирганида, Петъёр, Ёқуб, Юҳанно ва Андер Ундан алоҳида сўрадилар: 4”Бизга айтгин, булар қачон содир бўлади? Буларнинг ҳаммасининг амалга ошишининг аломати нима бўлади?”5Исо уларга жавобан гапиришни бошлади: “Эҳтиёт бўлинглар, ҳеч ким сизларни аврамасин. 6Чунки кўплар Менинг номимдан келиб: Бу менман,- дейдилар ва кўпларни аврайдилар.7Уруш ва урушлар ҳақидаги овозаларни эшитганингизда даҳшатга тушманглар, зеро булар содир бўлиши керак, бироқ бу ҳали охири эмас. 8Чунки халқ халққа ва шоҳлик шоҳликка қарши кўтарилади. Айрим жойларда зилзилалар бўлади, шунингдек, очарчиликлар бўлади. Бу эса дарднинг бошланишидир.9Лекин ўзларингизни эҳтиёт қилинглар, чунки сизларни суд маҳкамаларига топширишади ва синагогаларда калтаклашади. Шоҳлару ҳокимларга гувоҳлик беришингиз учун сизларни Мен туфайли уларнинг олдиларига олиб боришади. 10Бироқ аввал бутун халқларга Хушхабар воизлик қилиниши шарт.11Сизларни олиб бориб, маҳкамаларга топширганларида, нимани гапирсам экан, деб олдиндан хавотир олманглар ва ўйланманглар. Аммо ўша вақтда сизларга нима берилса, шуни сўзланглар, чунки буни сизлар эмас, Муқаддас Руҳ сўзлайди. 12Биродар биродарини ва ота ўғлини ўлимга топширади, болалар оталарига қарши кўтарилиб, уларни ўлдирадилар. 13Менинг номим учун барча одамлар сизлардан нафратланадилар, аммо охиригача чидаган нажот топади.14Сизлар ҳувиллаш жирканчлигининг керак бўлмаган жойда турганини кўрганингизда, ўқиётганнинг ўзи англасин: Яҳудияда бўлганлар тоққа югурсинлар, 15томнинг тепасида бўлганлар уйга тушмасинлар ва уйдан бирор нарсани олиш учун у ерга кирмасинлар, 16далада бўлганлар кийимларини олиш учун орқага қайтмасинлар.17Ўша кунларда ҳомиладор ва эмизикли аёлларнинг ҳолига вой! 18Сизларнинг қочишингиз қишга тўғри келмаслиги учун ибодат қилинглар. 19Чунки ўша кунларда, Худо яратган мавжудот бошланишидан буён ҳозиргача бўлмаган, келажакда ҳам бўлмайдиган қайғу бўлади. 20Агар Раббий ўша кунларни қисқартирмаганида эди, ҳеч ким нажот топмас эди. Аммо Раббий танлаб олган Ўзининг танланганлари учун ўша кунларни қисқартирди.21Ўшанда, агар бирортаси сизларга: “Мана, Масиҳ бу ерда”, ёки: “Мана, у ерда”,- деса, ишонманглар. 22Чунки сохта масиҳлар ва сохта пайғамбарлар пайдо бўлиб, иложи бўлса, танланганларни ҳам авраш учун аломату мўъжизалар кўрсатадилар. 23Сизлар эса эҳтиёт бўлинглар. Мана, Мен сизларга ҳаммасини олдиндан айтдим.24Аммо шу кунларда, ўша қайғулардан сўнг қуёш қоронғилашади ва ой ҳам ўз нурини бермай қолади. 25Осмондаги юлдузлар ҳам қулаб тушади ва осмоннинг кучлари тебранади. 26Шунда буюк қудрат ва шуҳрат билан булутларда келаётган Инсон Ўғлини кўрадилар. 27Ўшанда У фаришталарини юбориб, Ўзининг танланганларини тўрт шамолдан: ернинг ҳудудидан, осмоннинг ҳудудигача йиғиб олади.28Анжир дарахтидан қиёс олинглар: унинг новдалари юмшоқ бўлиб, барг ёзганида, ёз яқинлашганини билиб оласизлар. 29Худди шундай, сизлар ҳам буларнинг содир бўлаётганини кўрганингизда – бунинг яқин эканлигини, яъни эшик олдида турганлигини билиб олинглар.30Сизларга ростини айтаманки, бу воқеаларнинг ҳаммаси содир бўлмагунча, бу насл ўтиб кетмайди. 31Осмон ва ер ўтиб кетади, аммо Менинг сўзларим ўтиб кетмайди. 32Лекин ўша кун ва соат ҳақида бирон одам ҳам, Осмондаги фаришталар ҳам, Ўғил ҳам билмайди, фақат ёлғиз Менинг Отам билади.33Ҳушёр ва бедор бўлиб, ибодат қилинглар, чунки бу вақт-соат қачон келишини сизлар билмайсизлар. 34Бу худди сафарга кетаётган одамга ўхшайди: у ўз уйини тарк этаётганида, ўз хизматкорларига ҳокимият бериб, уларнинг ҳар бирига ўз ишини тақсимлайди ҳамда дарвозабонга бедор бўлишни амр қилади.35Шундай қилиб, бедор бўлинглар, чунки уйнинг эгаси қачон келишини – оқшомдами, ярим тундами, хўроз қичқирадиган вақтдами, ёки тонгдами – сизлар билмайсизлар, 36токи у кутилмаганда келиб, сизларни ухлаб ётган ҳолда топмасин. 37Сизларга айтаётганимни эса, ҳаммага айтаман: Бедор бўлинглар”.Chapter 14
1Икки кундан сўнг Песаҳ ва Ачитқисиз нонлар байрами бўлиши керак эди. Олий руҳонийлару уламолар Исони айёрлик билан тутиб, ўлдириш йўлларини излар эдилар. 2Улар: “Фақат байрамда эмас, акс ҳолда, халқ орасида ғалаён содир бўлади”,- дедилар.3Шу орада Исо Бейт-Аниада мохов Шимўннинг уйида ёнбошлаганида, бир аёл ганч идишда қимматбаҳо, тоза атир мой олиб келди. У идишни синдириб, Исонинг бошига мойни тўкди. 4Баъзилар эса ғазабланиб, бир-бирларига дер эдилар: “Атир мойни бундай исроф қилишнинг нима кераги бор? 5Чунки буни уч юз динордан қимматроққа сотиб, камбағалларга тарқатиб бериш мумкин эди”. Шундай дея, улар ундан нолидилар.6Лекин Исо деди: “Уни тинч қўйинглар, нега уни хижолатга соляпсизлар? У Мен учун эзгу иш қилди. 7Чунки камбағаллар доимо сизларнинг орангиздадир, истаган пайтда уларга эзгулик кўрсатишингиз мумкин. Бироқ Мен сизлар билан доимо бирга эмасман. 8Бу аёл қўлидан келганини қилди. У Менинг танамни олдиндан мойлаб, дафн қилишга тайёрлади. 9Сизларга ростини айтаманки, бу хушхабар қаерда воизлик қилинмасин, бутун оламда бу аёлнинг хотирасига унинг қилган иши ҳақида айтилади”.10Ўн икки шогирддан бири бўлган Яҳудо Искариот эса олий руҳонийларга Исони топшириш учун уларнинг олдига келди. 11Улар буни эшитиб қувондилар ва унга кумуш танга беришни ваъда қилдилар. Шундай қилиб, Яҳудо Уни топшириш учун қулай фурсат излай бошлади.12Ачитқисиз нонлар байрамининг биринчи кунида, яъни Песаҳ қўзисини сўяётган пайтда, Исонинг шогирдлари Унга: “Песаҳ таомини қаерда ейишни истайсан? Биз бориб тайёрлаймиз”,- дедилар. 13Шунда У Ўз шогирдларидан иккитасини юбориб, уларга деди: “Шаҳарга боринглар, сизларга кўзада сув олиб кетаётган бир одам учрайди, унинг ортидан боринглар. 14У қаерга кирса, ўша уйнинг эгасига шундай деб айтинглар: Устозимиз: “Мен шогирдларим билан бирга Песаҳ таомини ейишим учун хона қаерда?”- деб сўради.15У сизларга катта ва тайёрлаб қўйилган болохонани кўрсатади, ўша жойда биз учун тайёргарлик қилинглар”. 16Шундай қилиб, Унинг шогирдлари йўлга тушиб, шаҳарга келдилар. Улар Исо айтган ҳамма нарсани топдилар ва Песаҳ таомини тайёрладилар.17Кеч тушганида, Исо ўн иккита шогирди билан бирга келди. 18Улар дастурхон атрофида ёнбошлаб, таом еяётганларида, Исо уларга: “Сизларга ростини айтаманки, Мен билан овқатланаётган сизлардан бирингиз Менга хоинлик қилади”,- деди. 19Улар қайғуга ботиб, Унга бирин-кетин бири: “Мен эмасми?”, яна бошқаси: “Мен эмасми?”- дея бошладилар.20У эса уларга жавобан деди: “Бу ўн иккитадан биттаси, Мен билан бирга идишга нонни ботираётган одам. 21Аслида Инсон Ўғли, Ёзувда У ҳақида ёзилганидек кетмоқда, бироқ Инсон Ўғлига хоинлик қиладиган одамнинг ҳолига вой – ўша одамнинг ҳеч қачон туғилмагани яхшироқ бўлар эди!”22Улар таомни еяётганларида, Исо нонни олиб дуо қилди ва уни синдириб, уларга бериб: “Олинглар, енглар, бу Менинг танамдир”,- деди. 23Сўнг У косани олиб, миннатдорчилик билдирди ва шогирдларига узатди. Уларнинг барчалари ундан ичишди. 24Шунда Исо уларга: “Бу Янги Аҳддаги кўплар учун тўкилаётган Менинг қонимдир,- деди,- 25Сизларга ростини айтаманки, Худонинг Шоҳлигида янги шароб ичадиган кунимгача, Мен узум ҳосилидан бошқа ичмайман”.26Сўнг улар мадҳия куйлаб, Зайтун тоғи томон кетдилар. 27Исо уларга деди: “Бу кеча ҳаммаларингиз Мен ҳақимда васвасага тушасизлар, чунки ёзилган: Чўпонни шикастлайман ва қўйлари тарқалиб кетади.28Лекин ўликдан тирилганимдан кейин, Мен сизлардан олдин Галилега бораман”. 29Петъёр эса Унга: “Ҳамма васвасага тушса ҳам, лекин мен тушмайман”,- деди.30Шунда Исо унга: “Сенга ростини айтаманки, мана шу кеча хўроз икки марта қичқиришидан олдин, сен Мендан уч марта тонасан”,- деди. 31Лекин у янада қатъийлик билан: “Агарда мен Сен билан бирга ўлишим керак бўлса ҳам, Сендан ҳеч тонмайман”,- деди. Ҳаммалари ҳам шундай дедилар.32Улар Гетсемания, деб аталадиган жойга келгач, Исо Ўз шогирдларига: “Мен ибодат қилгунимча, сизлар шу ерда ўтириб туринглар”,- деди. 33Кейин Ўзи билан Петъёр, Ёқуб ҳамда Юҳаннони олди ва қаттиқ ваҳимага тушиб, азоблана бошлади. 34У уларга: “Менинг жоним ўлар ҳолатда қайғурмоқда. Шу ерда бўлиб, бедор туринглар”,- деди.35Шундай қилиб, Исо бир оз нари бориб, ерга йиқилди ва: “Агар иложи бўлса, мана шу вақт Мени четлаб ўтсин”,- деб ибодат қилди. 36Яна: “Абба Ота, Сенга ҳамма нарсанинг имкони бор,- деди,- Бу косани Мендан йироқлаштиргин. Лекин Мен истаганимдек эмас, Сен истаганингдек бўлсин”.37У қайтиб келиб, уларни ухлаб ётган ҳолда топди ва Петъёрга деди: “Эй, Шимўн, ухлаяпсанми? Бир соат ҳам бедор тура олмадингми? 38Васвасага тушмаслик учун бедор бўлинглар ва ибодат қилинглар, зеро руҳ тетик, тана эса заифдир”. 39У яна узоқлашиб, ибодат қилди ва ўша сўзларни айтди.40У қайтиб келганида, уларни яна ухлаб ётган ҳолда топди, чунки уларнинг кўзлари оғирлашган эди. Улар Исога нима, деб жавоб беришни билмас эдилар. 41У учинчи марта келиб, уларга: “Ҳали ҳам ухлаб, дам оляпсизларми?- деди,- Етар, вақти келди. Мана, Инсон Ўғли гуноҳкорларнинг қўлига топширилади. 42Туринглар, кетайлик. Мана, Менга хоинлик қилувчи яқинлашмоқда”.43Исо ҳали гапириб турганида, ўша заҳоти ўн икки шогирддан бири – Яҳудо ҳамда у билан бирга бир талай оломон қилич ва таёқларни кўтариб келдилар. Улар олий руҳонийлар, уламолар ва оқсоқоллар томонидан юборилган эдилар. 44Унга хоинлик қилувчи уларга: “Кимни ўпсам, У – Ўшадир. Уни тутиб олиб, эҳтиёткорлик билан олиб боринглар”,- деб белги берган эди. 45У келганида, тўғри Исонинг олдига бориб: “Раввий! Раввий!”- деб Уни ўпди. 46Улар эса Уни тутиб, қўлга олдилар.47Унинг ёнида турганлардан бири қилични чиқариб, олий руҳонийнинг хизматкорини урди ва қулоғини кесиб ташлади. 48Исо эса уларга деди: “Мени қўлга олиш учун, қароқчига қарши чиққандек, сизлар қиличу таёқлар билан келяпсизларми? 49Мен ҳар куни маъбадда сизлар билан бирга бўлдим ва таълим бердим, сизлар эса Мени қўлга олмас эдингизлар. Энди эса Ёзув амалга ошсин”. 50Шунда ҳамма Исони ташлаб, қочиб кетди.51Бир йигит яланғоч танасига зиғирпоя матосини ўраб, Унинг ортидан эргашди. Аскарлар эса йигитни тутиб олдилар. 52У зиғирпоя матосини ташлаб, яланғоч ҳолда улардан қочиб кетди.53Улар эса Исони олий руҳонийнинг олдига олиб келдилар. Шунда барча олий руҳонийлар, оқсоқоллару уламолар унинг олдига тўпландилар. 54Петьёр йироқдан олий руҳонийнинг ҳовлисигача Исога эргашиб келди ва хизматкорлар билан ўтириб, олов ёнида исина бошлади.55Олий руҳонийлар ва бутун Синедрион эса Исони ўлимга топшириш учун Унга қарши гувоҳликлар излар, аммо топа олмас эдилар. 56Зеро кўплар Унга қарши сохта гувоҳлик берар, аммо бу гувоҳликлар бир-бирига қарама-қарши эди.57Баъзилар туриб, Исога қарши сохта гувоҳлик бериб, дедилар: 58“Биз Унинг: Мен мана бу қўл билан ясалган маъбадни барбод қиламан ва уч кундан сўнг бошқа, қўл билан ясалмаганини яратаман,- деганини эшитдик”. 59Аммо уларнинг бу гувоҳликлари ҳам тўғри келмади.60Шунда олий руҳоний ўртада туриб, Исодан: “Нима учун ҳеч қандай жавоб бермайсан? Сенга қарши уларнинг бераётган гувоҳлигига нима дейсан?”- деб сўради. 61Аммо У жим туриб, ҳеч қандай жавоб бермади. Олий руҳоний эса Ундан яна сўраб, Унга: “Муборак Худонинг Ўғли Масиҳ Сенмисан?”- деди. 62Исо: “Менман,- деди,- Сизлар Қудратнинг ўнг қўлида ўтирган ва самовий булутларда келаётган Инсон Ўғлини кўрасизлар”.63Шунда олий руҳоний ўз кийимини йиртиб, деди: “Бизга яна гувоҳлар нима учун керак? 64Сизлар куфрликни эшитдингизлар. Энди нима, деб ўйлайсизлар?” Уларнинг ҳаммалари Исони ўлимга лойиқ, деб топдилар. 65Баъзилари Унга тупура бошладилар ва Унинг юзини тўсиб, Уни урар ва Унга: “Башорат қилгин”,- дер эдилар. Шунингдек, хизматкорлар ҳам Уни чаккасига урар эдилар.66Петъёр эса пастда, ҳовлида бўлганида, олий руҳонийнинг чўриларидан бири келиб, 67исинаётган Петъёрга диққат билан тикилиб: “Сен ҳам нозарий Исо билан бирга эдинг”,- деди. 68Аммо у: “Сен нима деяётганингни билмайман ҳам, тушунмаяпман ҳам”,- дея тонди. Сўнг олдинги ҳовлига чиқди. Шунда хўроз қичқирди.69Чўри уни яна кўриб, у ерда турганларга: “Бу одам ҳам ўшалардан”,- дея бошлади. 70У яна тонди. Озроқ вақт ўтгач, у ерда турганлар Петъёрга яна: “Аниқ сен ўшалардансан. Чунки сен Галилеликсан”,- дедилар.71У эса: “Сизлар айтаётган ушбу Одамни билмайман!”- дея қасамёд қилиб, онт ича бошлади. 72Шу вақт хўроз иккинчи марта қичқирди. Шунда Петъёр Исонинг унга: “Хўроз икки марта қичқиришидан олдин, сен Мендан уч марта тонасан”,- деган сўзини эслади. Шунда у йиғлаб юборди.Chapter 15
1Эрталаб олий руҳонийлар, оқсоқоллару уламолар ва бутун Синедрион зудлик билан маслаҳатлашдилар ва Исони боғлаб, Пилатнинг олдига олиб бориб, Уни унга топширдилар. 2Пилат Ундан: “Исроил подшоҳи Сенмисан?”- деб сўради. Исо унга жавобан: “Сен айтдинг”,- деди. 3Олий руҳонийлар эса Исони кўп нарсада айблар эдилар.4Пилат Ундан яна: “Сен ҳеч нима, деб жавоб бермайсанми? Қара, Сенга қарши нақадар кўп гувоҳликлар бор”,- деб сўради. 5Бироқ Исо бунга ҳам ҳеч нима демади, шунинг учун Пилат ҳайрон бўлди.6У ҳар Песаҳ байрамида халқнинг хоҳиши билан маҳбуслардан бирини озод қилар эди. 7Қўзғолонда қотиллик қилган Барабба исмли бир одам ва унинг шериклари ўша пайтда қамоқда эди. 8Оломон бақириб, улар учун доим қилган ишини қилишини Пилатдан сўрай бошлашди.9Лекин Пилат уларга жавобан: “Мен сизларга Яҳудийларнинг Подшоҳини қўйиб юборишимни хоҳлайсизларми?”- деди. 10Чунки олий руҳонийлар ҳасад қилганларидан Уни тутиб берганларини у билар эди. 11Бироқ олий руҳонийлар: “Яхшиси бизга Бараббани қўйиб юборинг”,- деб оломонни қўзғатдилар.12Пилат эса уларга: “Сизлар Яҳудийларнинг Подшоҳи, деб атайдиган кишини нима қилишимни хоҳлайсизлар?”- деди. 13Улар эса: “Уни хочга михла”,- деб бақирдилар.14Шунда Пилат уларга: “У нима ёмонлик қилди?”- деди. Бироқ улар: “Уни хочга михла”,- деб янада баландроқ бақирдилар. 15Шундай қилиб, Пилат халққа маъқул бўлишни хоҳлаб, уларга Бараббани қўйиб юборди, Исони эса савалатиб, хочга михлашга топширди.16Аскарлар Уни преторионга олиб кириб, бутун аскарлар бўлинмасини тўпладилар. 17Улар Унга тўқ қизил ридо кийдирдилар ҳамда тиканли тож ясаб, Унинг бошига кийдирдилар. 18Унга: “Қувонгин, эй, яҳудийларнинг Подшоҳи!”- дея, Уни олқишлай бошладилар.19Сўнг Унинг бошига қамиш билан уриб, Унга тупурдилар ва тиз чўкиб, Унга таъзим қилдилар. 20Улар Исони шундай масхара қилишгандан кейин, Ундан қизил ридони ечиб, Унга Ўзининг кийимини бердилар ва Уни михлаш учун олиб кетдилар. 21Шу пайтда Искандар ва Руфнинг отаси бўлган киринеялик Шимўн даладан қайтаётган эди. Аскарлар эса Исонинг хочини кўтариб боришга уни мажбур қилдилар.22Шундай қилиб, Уни Гўлгота, яъни “Бошсуяги” деган жойга олиб келдилар. 23Улар Исога мирра аралаштирилган шароб тутдилар, аммо Исо ичмади. 24Уни михлаганлар эса кимга нима тушар экан, деб қуръа ташлаб, Унинг кийимларини бўлишиб олдилар.25Исони хочга михлаганларида, чамаси соат уч эди. 26Унинг боши устида “Яҳудийлар Подшоҳи”, деб Унинг айбини кўрсатадиган ёзув бор эди. 27У билан бирга иккита қароқчи ҳам михланган эди – бириси Унинг ўнг томонида, бошқаси чап томонида эди. 28Шунда “жиноятчилар қаторида” деган Ёзувлардаги оят бажо бўлди.29Ўтиб кетаётганлар эса бошларини чайқаб, Исони ҳақорат қилиб: “Эй, маъбадни бузадиган ва уч кунда тиклайдиган, 30Ўзингни Ўзинг қутқар ва хочдан туш!”- дер эдилар.31Улар сингари олий руҳонийлар билан уламолар ҳам масхара қилишиб, бир-бирига: “Бошқаларни қутқарди, Ўзини эса қутқара олмайди,- дедилар,- 32Масиҳ, Исроилнинг Подшоҳи энди хочдан тушсин, токи биз кўрайлик ва ишонайлик”. Исо билан бирга михланганлар ҳам Уни лаънатлашар эди.33Соат олтида бутун ер юзига қоронғилик тушди ва соат тўққизгача давом этди. 34Соат тўққизда Исо баланд овоз билан: “Элоҳи, Элоҳи! Лама сабақтани?” Бу: “Худойим, Худойим! Нима учун Сен Мени ташлаб кетдинг?”- деб фарёд қилди. 35Шу ерда турганлардан айримлари буни эшитиб: “Мана, Элийаҳни чақиряпти”,- дедилар.36Шунда биттаси югуриб бориб, шимгични сиркага ботирди ва таёқнинг учига қўйиб, Исога ичириш учун узатиб деди: “Қани, кўрайлик, Уни туширишга Элийаҳ келармикин”. 37Исо эса қаттиқ овозда хитоб қилди-ю, жон берди. 38Шунда Маъбаднинг пардаси тепадан пастгача иккига бўлиниб кетди.39Исонинг қаршисида турган юзбоши Унинг қандай хитоб қилиб, жон берганини кўриб: “Ҳақиқатан ҳам, бу Инсон – Худонинг Ўғли экан”,- деди. 40У ерда узоқдан қараб турган аёллар ҳам бор эди. Уларнинг орасида магдалалик Мирйам, кичик Ёқуб билан Йошийаҳнинг онаси Мирйам ва Саломия бор эди. 41Исо Галиледа бўлганда, улар Унга хизмат қилиб эргашиб келган эдилар. Улар билан бирга Йерусалимга келган бошқа кўпчилик ҳам бор эди.42Кеч кирганида, ўша куни шаббат кунидан олдин тайёргарлик куни бўлгани учун, 43Олий кенгашнинг таниқли аъзоси бўлган, ўзи ҳам Осмон Шоҳлигини кутаётган ариматеялик Юсуф Пилатнинг олдига киришга журъат этди ва Исонинг танасини сўради. 44Пилат Унинг шунчалик тез ўлганига ҳайрон бўлди ва юзбошини чақириб ундан: “Ўлганига кўп бўлдими?”- деб сўради.45Сўнг юзбошидан билиб олиб, жасадни Юсуфга берди. 46У эса кафан сотиб олди ва Исони тушириб олиб, кафанга ўраб, Уни қояда ўйилган қабрга қўйди. Кейин қабрнинг оғзига бир тошни юмалатиб қўйди. 47Магдалалик Мирйам ва Йошийаҳнинг онаси Мирйам жасадни қаерга дафн қилинганини кўрди.Chapter 16
1Шаббат куни тугагач, магдалалик Мирйам, Ёқубнинг онаси Мирйам ва Саломия бориб, Исога суртиш учун атирлар сотиб олдилар. 2Сўнг ҳафтанинг биринчи куни эрта тонгда, қуёш чиқаётганида, қабрга келиб,3бир-бирига: “Бизга ким қабр оғзидаги тошни олиб ташлайди?”- дедилар. 4Шунда қарашсаки, мана, тош олиб ташланган экан. У эса жуда катта эди.5Улар ғорга кириб, ўнг томонда ўтирган оппоқ кийимли йигитни кўргач, қўрқиб кетдилар. 6У эса уларга: “Қўрқманглар,- деди,- Сизлар михланган нозарий Исони қидиряпсизларми? У тирилди, У бу ерда йўқ. Мана Унинг қўйилган жойи! 7Шунинг учун боринглар, Унинг шогирдларига ва Петъёрга: Раббий сизларга айтганидек, сизлардан олдин Галилега боради. Ўша ерда Уни кўрасизлар,- деб айтинглар”.8Аёллар тезда ташқарига чиқиб, қабрдан югуриб кетдилар. Уларни қалтироқ ва даҳшат босган эди. Улар қўрққанлари учун ҳеч кимга бирон нарса айтмадилар.9Ҳафтанинг биринчи куни эрта тонгда тирилган Исо биринчи бўлиб ичидан еттита жинни қувган магдалалик Мирйамга зоҳир бўлди. 10У эса бориб, илгари Исо билан бирга бўлган, энди эса мотам тутиб йиғлаётган одамларга хабар етказди. 11Бироқ улар Мирйам Исони кўрганини эшитиб, Унинг тирик эканига ишонмадилар.12Шундан сўнг, Исо йўлда қишлоққа кетаётган иккита шогирдига бошқа қиёфада зоҳир бўлди. 13Улар эса қайтиб келиб, буни бошқаларга етказдилар, лекин уларга ҳам ишонмадилар.14Ниҳоят, дастурхон атрофида ёнбошлаб ўтирган ўн бир шогирдига зоҳир бўлди. Уни тирилган ҳолда кўрганларга ишонмаганлари учун, яъни уларнинг имонсизликлари ва юраклари қаттиқлиги учун уларга таъна қилди. 15Сўнг Исо шогирдларига деди: “Бутун дунё бўйлаб юринглар. Ҳамма тирик жонга Хушхабарни воизлик қилинглар. 16Ким имон келтириб сувга чўмдирилса, нажот топади, ишонмаган эса маҳкум бўлади.17Имон келтирганларга бундай аломатлар ҳамроҳ бўлади: Менинг номимдан жинларни қувиб чиқарадилар, янги тилларда сўзлайдилар. 18Илонларни ушлайдилар, заҳарли нарса ичсалар ҳам, уларга зиён етказмайди. Беморларга қўлларини қўйганларида, улар шифо топадилар”.19Шундай қилиб, Раббий улар билан суҳбатлашганидан кейин, осмонга кўтарилди ва Худонинг ўнг томонига ўтирди. 20Улар эса кетдилар ва ҳар ерда воизлик қилиб юрдилар. Раббий эса уларга кўмаклашар ва мўъжизалар орқали Ўз сўзини тасдиқлар эди. Омин.Luke
Chapter 1
1Бизнинг орамизда тўлиқ маълум бўлган воқеалар ҳақида кўплар баёнот тузишни бошлаганларидай, 2буни энг бошидан ўз кўзлари билан кўрган ва Сўзнинг хизматкорлари бўлган одамлар бизга топширганларидай, 3мен ҳам, ҳурматли Теофил, бошидан ҳаммасини синчиклаб текшириб чиққанимдан сўнг, буларни тартиб билан сенга ёзиб беришни зарур, деб топдим, 4токи сенга ўргатилган таълимотнинг мустаҳкам асосини билиб олгин.5Яҳудия подшоҳи Ҳирод даврида Абийаҳ аждодидан Закарийаҳ исмли бир руҳоний бор эди. Унинг хотини эса Аҳарўн авлодидан бўлиб, унинг исми Элисабет эди. 6Буларнинг иккови ҳам Раббийнинг барча амру низомларига бенуқсон риоя қилиб, Худо ҳузурида ҳақ кишилар эдилар. 7Элисабет бепушт бўлгани учун улар фарзандсиз эдилар. Бунинг устига иккаласи ҳам кекса ёшда эдилар.8Бир куни Закарийаҳ ўзининг хизмат навбати бўйича Худо олдида руҳонийлик хизматини бажариб турган эди. 9Руҳонийлар одатига биноан Раббийнинг маъбадига кириш ва хушбўй тутатқилар тутатиш учун ташланадиган қуръа унинг зиммасига тушди. 10Тутатқи тутатиш вақтида халқнинг кўпчилиги ташқарида ибодат қилаётган эди.11Ўшанда тутатиш қурбонгоҳининг ўнг томонида турадиган Раббийнинг фариштаси Закарийаҳга зоҳир бўлди. 12Закарийаҳ уни кўрганида, саросимага тушди ва қўрқувга тўлди. 13Фаришта эса унга деди: “Закарийаҳ, қўрқма, чунки Худо сенинг ибодатингни эшитди. Хотининг Элисабет сенга ўғил туғиб беради ва унинг исмини Яҳё қўясан.14Сен қувонч ва хурсандчиликка эга бўласан, унинг туғилганидан эса кўплар қувонадилар. 15Чунки У Раббий ҳузурида улуғ бўлади. У мутлақо май ва шароб ичмайди. У ҳатто онасининг қорнидаёқ Муқаддас Руҳга тўлган бўлади.16У Исроил фарзандларидан кўпларини Раббийга, уларнинг Худосига қайтаради. 17Раббийга тайёрланган халқни тақдим этиш учун, яъни оталарнинг юрагини фарзандларига, ҳақ кишиларнинг фикр юритишини бўйсунмасларга қайтариб бериш учун Элийаҳнинг руҳи ва қудрати билан Раббийнинг олдида боради”.18Закарийаҳ эса фариштага: “Мен буни қандай билиб оламан? Чунки мен кексаман ва хотиним ҳам қариб қолган”,- деди. 19Фаришта унга жавобан деди: “Мен Худонинг ҳузурида турган Жаброилман, сен билан гаплашиш ва бу хушхабарни сенга етказиш учун юборилганман. 20Энди, мана, бу амалга ошадиган кунгача сен гунг бўласан ва гапира олмайсан, чунки сен ўз вақтида бажо бўладиган менинг сўзларимга ишонмадинг”.21Закарийаҳни кутиб турган халқ эса унинг маъбадда ушланиб қолганига ҳайрон бўлар эди. 22Ниҳоят, у чиққач, уларга сўз айта олмади. Улар унинг маъбадда ваҳий кўрганини тушундилар. Закарийаҳ улар билан имо-ишора орқали мулоқотда бўлиб, гапира олмайдиган ҳолатда қолаверди. 23Шундай қилиб, унинг хизмат қилиш кунлари тугаганидан сўнг, у уйига қайтиб борди.24Бу кунлардан кейин Закарийаҳнинг хотини Элисабет ҳомиладор бўлди ва беш ой яшириб юриб, шундай айтар эди: 25“Шу кунларда Раббий мен учун шуни қилди: У менга назар солди ва мендан одамлар орасидаги ҳақоратимни олиб ташлади”.26Олтинчи ойда эса фаришта Жаброил Худодан Галиледаги Нозара деган шаҳарга, 27Довуд хонадонидан бўлган Юсуф исмли одамга унаштирилган бир қизга юборилди. Қизнинг исми Мирйам эди. 28Фаришта унинг олдига кириб: “Қувонгин, эй иноят топган! Раббий сен билан! Сен аёллар орасида мубораксан”,- деди. 29Лекин Мирйам уни кўрганида, унинг сўзларидан саросимага тушиб: “Бу қандай саломлашиш бўлди экан?”- деб мулоҳаза қила бошлади.30Фаришта эса унга деди: “Мирйам, қўрқма, чунки сен Худодан иноят топдинг. 31Мана, сен ҳомиладор бўласан ва ўғил туғасан. Унга Исо, деб исм қўясан. 32У улуғ бўлади ва Тангри Таолонинг Ўғли, деб аталади. Худоё Худованд Унга отаси Довуднинг тахтини беради. 33У Ёқуб хонадони устидан то абад подшоҳлик қилади ва Унинг подшоҳлигининг ниҳояси бўлмайди”.34Шунда Мирйам фариштага: “Мен ҳали эр кўрмаган бўлсам, бу қандай бўлиши мумкин?”- деб айтди. 35Фаришта эса жавоб бериб деди: “Сенинг устингга Муқаддас Руҳ келиб тушади, Тангри Таолонинг куч-қудрати сени қоплайди. Шунинг учун сендан туғиладиган Муқаддас – Худонинг Ўғли, деб аталади.36Мана бепушт, деб аталадиган сенинг қариндошинг Элисабет ҳам қарилигида ўғилга ҳомиладор бўлди. Унинг ҳомиласи эса олтинчи ойда. 37Чунки Худо учун имконсиз бўлган бирор нарсанинг ўзи йўқдир”. 38Шунда Мирйам: “Мана, мен Раббийнинг қулиман. Менга айтган сўзинг бўйича бўлсин”,- деди. Фаришта эса унинг олдидан кетди.39Ўша кунларда Мирйам шошилиб йўлга чиқиб, тоғлик ўлкага, Яҳудонинг бир шаҳрига борди. 40У Закарийаҳнинг уйига кириб, Элисабет билан саломлашди. 41Элисабет эса Мирйамнинг саломлашишини эшитганида, унинг қорнидаги боласи ўйноқлаб кетди. Шунда Элисабет Муқаддас Руҳга тўлиб,42баланд овоз билан хитоб қилиб деди: “Сен аёллар орасида мубораксан, қорнингдаги ҳомила ҳам муборакдир! 43Қандай ажойиб, Раббимнинг онаси менинг олдимга келибди! 44Чунки сенинг саломинг қулоғимга етганида, қорнимдаги бола қувончдан ўйноқлаб кетди. 45Мана, бунга ишонган қиз бахтлидир! Чунки Раббийнинг унга айтган сўзлари амалга ошади”.46Мирйам эса деди: “Менинг жоним Раббийни улуғлайди, 47ва менинг руҳим Нажоткорим Худо ҳақида шодланмоқда,48чунки У Ўз қулининг камтаринлигига назар солди. Энди мени барча авлодлар бахтли, деб аташади. 49Зеро Қудратли бўлган Худо мен учун шу буюкликни яратди. Унинг номи муқаддасдир!50Унинг раҳм-шафқати Ундан қўрқадиганларга наслдан наслга ёрдир! 51У Ўз қўлининг қудратини ҳаммага кўрсатиб, ўз кўнгил хаёлларида мағрур бўлганларни тўзитиб юборди.52Кучлиларни тахтларидан туширди, камтарларни эса юксалтирди. 53Очларни эзгуликлар билан тўйдирди, бойларни эса қуппа-қуруқ жўнатди.54Ўзининг ўспирини бўлган Исроилга ёрдам берди, 55ота-боболаримизга берган ваъдаси бўйича Иброҳимга ва унинг уруғига то абад марҳамат қилишини эслади”.56Мирйам Элисабет билан уч ойларча бўлгач, ўз уйига қайтиб келди. 57Элисабетнинг ой-куни тўлгач, ўғил туғди. 58Қўшнилару қариндошлари эса Раббий унга буюк раҳм-шафқат кўрсатганини эшитиб, у билан бирга қувонар эдилар.59Улар саккизинчи куни болани хатна қилиш учун келдилар. Чақалоққа Закарийаҳ, деб отасининг исмини қўймоқчи бўлдилар. 60Боланинг онаси бунга жавобан деди: “Йўқ, исмини Яҳё қўямиз”. 61Улар эса унга: “Қариндошларинг орасида бу исм билан аталган ҳеч ким йўқ-ку”,- дедилар.62Сўнг улар имо-ишора билан отасидан болага қандай исм қўймоқчи эканлигини сўрадилар. 63Закарийаҳ эса тахтача талаб қилди ва: “Унинг исми Яҳё бўлади”,- деб ёзди. Ҳамма ҳайрон бўлди.64Шу ондаёқ Закарийаҳнинг оғзи очилиб, унинг тили ечилди. У Худони улуғлаб гапира бошлади. 65Уларнинг атрофида яшовчиларнинг ҳаммасини қўрқув босди. Буларнинг ҳаммаси ҳақида бутун Яҳудиянинг тоғлик ўлкаси бўйлаб овоза тарқалди. 66Эшитганларнинг ҳаммаси буни юракларига жо қилиб: “Бу бола ким бўлар экан?”- деб айтар эдилар. Раббийнинг қўли эса чақалоқда намоён эди.67Чақалоқнинг отаси Закарийаҳ Муқаддас Руҳга тўлиб-тошиб, пайғамбарчилик қилиб айтар эди: 68“Исроилнинг Раббий Худоси муборакдир! У Ўзининг халқини йўқлаб келди ва тўлов бериб уни қайтариб олди.69Худо бизга Ўзининг ўспирини Довуд хонадонида нажот шохини кўтарди. 70Қадимдан Унинг муқаддас пайғамбарлари орқали хабар қилинганидек: 71У бизни душманларимиздан ва биздан нафратланувчиларнинг қўлидан қутқаради;72оталаримизга раҳм-шафқат қилиб, Ўзининг муқаддас Аҳдини эслайди. 73У Отамиз Иброҳимга қасамёд қилганига кўра, 74бизни душманларимиз қўлидан халос қилади, 75токи ҳаётимизнинг барча кунларида Унинг олдида муқаддаслик ҳамда ҳақлик билан Унга қўрқувсиз хизмат қила олайлик.76Сен ҳам, эй, чақалоқ, Тангри Таолонинг пайғамбари, деб аталасан, чунки сен Раббийнинг юзи олдида юриб, Унинг йўлини тайёрлайсан 77ва Унинг халқига уларнинг гуноҳлари кечирилиши орқали нажот топишларини англатасан.78Бу Худойимизнинг бағридан чиққан меҳр туфайли бажо бўлади. Шу тариқа, Тонг юқоридан бизни йўқлади, 79токи зулматда, ўлим соясида ўтирганларни ёритсин ва оёқларимизни тинчлик йўлига йўналтирсин”.80Чақалоқ эса улғайиб ва руҳан қувватланиб, Исроилга зоҳир бўладиган кунигача саҳроларда бўлди.Chapter 2
1Ўша кунларда император Августдан: “Бутун Рим империясидаги аҳоли рўйхатга олинсин”,- деган фармон чиқди. 2Сурияда Квириний ҳокимлик қилган вақтда эса бу рўйхатга олиниш биринчи марта содир бўлган эди. 3Шундай қилиб, ҳар ким рўйхатдан ўтиш учун ўз шаҳрига борди.4Шунингдек, Юсуф ҳам Довуднинг авлодидан ва хонадонидан бўлгани учун Галиленинг Нозара шаҳридан Яҳудияга, Довуднинг шаҳри Бейт-Леҳемга бориб, 5у ерда рўйхатдан ўтиш учун ўзига унаштирилган хотини ҳомиладор бўлган Мирйамни ҳам олиб борди.6Улар ўша ерда бўлганларида, Мирйамнинг ой-куни тўлди. 7Мирйам ўзининг тўнғич ўғлини туғиб, Уни йўргакка ўраб, охурга ётқизиб қўйди, чунки мусофирхонада уларга жой йўқ эди.8Ўша ўлкада чўпонлар бор эди. Улар ўз подаларини қўриқлаб, далада тунар эдилар. 9Бирданига Худонинг фариштаси уларга зоҳир бўлди ва Раббийнинг шуҳрати уларни ёритиб юборди. Уларни эса ваҳима босди.10Фаришта уларга хитоб қилди: “Қўрқманглар! Мен сизларга барча одамларга бўладиган буюк қувонч ҳақидаги хушхабарни келтирмоқдаман. 11Чунки бугун Довуднинг шаҳрида сизлар учун Нажоткор туғилди. У – Раббий Масиҳдир. 12Мана, бу сизларга аломат: сизлар йўргакка ўралган, охурда ётган Чақалоқни топасизлар”.13Тўсатдан фаришта билан бирга Худони улуғлаётган саноқсиз самовий қўшинлар зоҳир бўлиб, шундай хитоб қилишар эди: 14“Юксакликда Худога шуҳрат, ер юзида эса тинчлик, инсонларга илтифот бўлсин!”15Фаришталар уларнинг олдидан осмонга кўтарилганларида, чўпонлар бир бирига: “Қани, юринглар, Бейт-Леҳемга бориб, Раббий бизга билдирганича, у ерда нима содир бўлганини кўрайлик!”- дедилар. 16Улар шошилиб келгач, Мирйам, Юсуф ва охурда ётган Чақалоқни топдилар.17Буни кўрганларида, уларга бу Чақалоқ ҳақида нима хабар қилинганини айтиб бердилар. 18Барча эшитганлар эса чўпонларнинг уларга айтган гапларига ҳайрон бўлдилар. 19Аммо Мирйам бу ҳамма сўзларни юрагида тутиб, улар ҳақида мулоҳаза қилар эди. 20Чўпонлар ҳамма нарсани айнан уларга айтилганидек эшитганлари ва кўрганлари учун Худони улуғлаб ва мадҳ этиб, орқаларига қайтдилар.21Саккиз кун ўтгач, Чақалоқни хатна қилиш керак бўлганида, Унинг исмини Исо, деб қўйдилар. Чунки Мирйам ҳомиладор бўлишидан олдин фаришта Уни шундай атаган эди.22Мусонинг Қонуни бўйича Мирйамнинг покланиш кунлари тугагач, Раббийга тақдим этиш учун Чақалоқни Йерусалимга олиб келдилар. 23Чунки Раббийнинг Қонунида: “Туғилган ҳар бир тўнғич ўғил Раббийга бағишлансин”,- деб ёзилган. 24Шундай қилиб, Раббийнинг Қонунида айтилганидай, улар иккита мусича ёки каптар жўжасини қурбонлик қилмоқчи бўлиб келдилар.25Ўша вақтда Йерусалимда Шимўн исмли бир одам бор эди. У ҳақ ва диёнатли киши бўлиб, Исроилнинг юпатилишини интизорлик билан кутар эди. Муқаддас Руҳ унинг устида эди. 26Раббий Масиҳни кўрмагунича, у ўлим кўрмаслиги ҳақида Муқаддас Руҳ томонидан унга ваҳий берилган эди.27Шундай қилиб, у Муқаддас Руҳ таъсирида маъбадга келди. Исонинг ота-онаси Қонун маросимини бажариш учун Уни маъбадга олиб келганларида, 28Шимўн Чақалоқни ўз қўлига олиб, Худони мадҳ этиб деди: 29“Ё, Раббим, энди Сен Ўз сўзинг бўйича қулингни тинчлик билан қўйиб юборяпсан.30Чунки менинг кўзларим Сенинг нажотингни кўрди: 31Сен буни барча халқлар ҳузурида тайёрладинг. 32У – мажусийларни ёритадиган нур ва Сенинг халқинг Исроилнинг шуҳратидир”.33Юсуф ва Исонинг онаси У ҳақида айтилган бу сўзларга ҳайрон бўлдилар. 34Шимўн эса уларни дуо қилиб, Унинг онаси Мирйамга деди: “Мана, бу Чақалоқ Исроилда кўпларнинг қулашига ҳамда юксалишига сабабчи ва тортишув қўзғатадиган аломат бўлади, 35токи кўпларнинг юракларидаги фикр-хаёли ошкор бўлсин. Сенинг жонингни ҳам бу қилич ёриб ўтади”.36У ерда Ашер қабиласидан Фануэлнинг қизи Ҳанна исмли жуда кекса бир пайғамбар аёл ҳам бор эди. У қизлигидан эри билан фақатгина етти йил яшаган эди. 37У саксон тўрт ёшлик бева эди. Ҳанна маъбадни ташлаб кетмасдан, рўза тутиб, ибодат қилиб, туну кун Худога хизмат қилар эди. 38У ўша вақтда келиб, Раббийни улуғлар ва Йерусалимдаги нажотни кутаётганларнинг барчасига бу Бола ҳақида гапирар эди.39Юсуф ва Мирйам Раббийнинг Қонунида буюрилганларнинг ҳаммасини бажо келтиргандан кейин Галилега, ўз шаҳарлари Нозарага қайтиб бордилар. 40Бола эса ўсиб, руҳан қувватланиб, доноликка тўлиб борар эди. Худонинг инояти Унинг устида эди.41Унинг ота-онаси ҳар йили Песаҳ байрамида Йерусалимга борар эдилар. 42Исо ўн икки ёшга тўлганида, улар одатдагидай байрам қилиш учун яна Йерусалимга бордилар. 43Байрам кунлари тамом бўлгач, улар уйга қайтаётганларида, ўсмир Исо Йерусалимда қолди. Юсуф ва ўсмирнинг онаси буни пайқамадилар, 44лекин: У бошқалар билан бирга келяпти, деб ўйладилар. Бир кунлик йўл юришгач, қариндошлару танишлари орасида Исони қидира бошладилар.45Бироқ топмасдан, Уни қидириб Йерусалимга қайтиб бордилар. 46Уч кундан кейин Исони маъбаддан топдилар. У муаллимлар орасида ўтириб, уларни тинглар ва уларга савол берар эди. 47Уни тинглаётганларнинг ҳаммаси Унинг идрокидан ва бераётган жавобларидан ҳайратланар эдилар.48Юсуф ва Мирйам Уни кўриб, ажабландилар. Онаси Унга: “Ўғлим, нега Сен бизга бундай қилдинг? Мана, отанг ва мен жуда қайғуриб, Сени қидирдик”,- деб айтди. 49У эса уларга деди: “Нима учун сиз Мени қидирдингиз? Ёки сиз Мен Отамга тегишли бўлган нарсада бўлишим кераклигини билмас эдингизми?” 50Лекин улар Унинг айтган сўзларини тушунмадилар.51Исо улар билан бирга бориб, Нозарага келди ва уларга итоатда бўлди. Унинг онаси эса бу гапларнинг ҳаммасини юрагида сақлар эди. 52Исо эса доноликда ҳам, ёшда ҳам, Худонинг ва одамларнинг илтифотида ҳам улғайиб борар эди.Chapter 3
1Император Тибериус подшоҳлигининг ўн бешинчи йилида, Яҳудияда Понтий Пилат, Галиледа Ҳирод, Итурия билан Трахонит вилоятларида унинг укаси Филип, Авилина юртида эса Лисаний ҳокимлик қилаётганларида, 2Ҳанан ва Кайафа олий руҳонийлиги пайтида, саҳрода яшаётган Закарийаҳнинг ўғли Яҳёга Худонинг сўзи келди.3Яҳё Йордан дарёси атрофидаги барча юртларни кезиб юриб, гуноҳлар кечирилиши учун тавба чўмдирилишини воизлик қилар эди.4Худди Йешайаҳ пайғамбарнинг китобида ёзилганидай: “Саҳрода фарёд қилаётганнинг овози: Раббий учун йўлни тайёрланглар, Унга йўлакларни тўғри қилинглар!- демоқда, -5Ҳар қандай водий тўлсин, ҳар қандай тоғ ва тепалик пасайсин, қинғир-қийшиқликлар тўғрилансин, эгри-бугри йўллар текис бўлсин, 6шунда ҳар бир инсон Худонинг нажотини кўради”.7Яҳё ундан чўмдирилиш учун келаётган халққа айтар эди: “Эй, илонлар насли! Келажакдаги ғазабдан қочишни сизларга ким уқтирди?8Шундай экан, тавбангизга муносиб ҳосил келтиринглар! Ўз ичингизда: Бизнинг отамиз Иброҳим,- деб айтманглар, чунки мен сизларга айтаманки, Худо Иброҳимга ана шу тошлардан фарзандлар тиклашга қодир.9Мана энди дарахтларнинг илдизида болта ётибди: яхши мева бермаётган ҳар бир дарахт чопилади ва оловга ташланади”.10Халқ эса ундан: “Унда биз нима қилишимиз керак?”- деб сўрар эди. 11У жавоб бериб деди: “Кимнинг иккита кийими бўлса, бирини йўқсилга берсин. Кимда озиқ-овқат бор бўлса, у ҳам шундай қилсин”.12Солиқчилар ҳам сувга чўмдирилиш учун келиб, ундан: “Устоз, биз нима қилишимиз керак?”- деб сўрар эдилар. 13Яҳё эса уларга: “Сизларга тайин қилинганидан ортиғини талаб қилманглар”,- деб жавоб берди.14Аскарлар ҳам ундан: “Биз нима қилишимиз керак?”- деб сўрадилар. Яҳё уларга: “Ҳеч кимни хафа қилманглар, туҳмат қилманглар, ўз маошингиз билан қаноатланинглар”,- деди.15Шу орада халқ интизорлик билан кутар эди, шунинг учун ҳаммалари Яҳё ҳақида: “У Масиҳ эмасмикин?”- деб ўз юракларида мулоҳаза қилар эдилар. 16Яҳё эса уларнинг ҳаммаларига жавобан деди: “Мен сизларни сувга чўмдиряпман, лекин мендан Қудратлироғи келмоқда, мен Унинг пойабзалининг ипларини ечишга ҳам муносиб эмасман. У сизларни Муқаддас Руҳга ва оловга чўмдиради.17Унинг белкураги қўлидадир, У Ўз хирмонини шопириб ташлайди. Буғдойни Ўз омборига тўплаб, сомонни эса сўнмас олов билан ёндириб юборади”.18Шундай қилиб, Яҳё яна бошқа нарсалар ҳақида халққа кўп насиҳат бериб, уларга Хушхабарни воизлик қилар эди. 19Вилоят ҳокими Ҳирод эса Яҳё томонидан фош қилинди, чунки у ўз укаси Филипнинг хотини Ҳиродияни олган ва бошқа кўп ёмонликлар қилган эди. 20Бу барча қилмишларининг устига Яҳёни ҳам зиндонга қаматиб қўйди.21Шу орада, бутун халқ сувга чўмдирилганида, Исо ҳам чўмдирилди. У ибодат қилаётган вақтда осмон очилди ва 22Муқаддас Руҳ жисм шаклида каптар каби Унинг устига келиб тушди. Осмондан эса: “Сен Менинг севикли Ўғлимсан, Менинг илтифотим Сендадир”,- деган садо келди.23Исо Ўз хизматини бошлаганида тахминан ўттиз ёшларда эди. Уни Юсуфнинг ўғли, деб ҳисоблар эдилар. Юсуф эса – Элий ўғли, 24Маттот ўғли, Леви ўғли, Малкий ўғли, Янай ўғли, Юсуф ўғли,25Маттатийаҳ ўғли, Амоз ўғли, Наҳум ўғли, Ҳесли ўғли, Наггай ўғли, 26Маҳат ўғли, Маттатийаҳ ўғли, Шими ўғли, Юсуф ўғли, Яҳудо ўғли,27Юҳанно ўғли, Резо ўғли, Зеруббобил ўғли, Шелтиэл ўғли, Нерийаҳ ўғли, 28Малкий ўғли, Аддий ўғли, Қосам ўғли, Элмодам ўғли, Эир ўғли, 29Йошийаҳ ўғли, Элиэзер ўғли, Йорим ўғли, Маттот ўғли, Леви ўғли,30Шимўн ўғли, Яҳудо ўғли, Юсуф ўғли, Йонаҳ ўғли, Элиаким ўғли, 31Малийаҳ ўғли, Манно ўғли, Маттато ўғли, Натан ўғли, Довуд ўғли, 32Йишай ўғли, Обед ўғли, Бўаз ўғли, Салмўн ўғли, Наҳшўн ўғли,33Амминадаб ўғли, Арам ўғли, Ҳезрон ўғли, Перез ўғли, Яҳудо ўғли, 34Ёқуб ўғли, Исҳоқ ўғли, Иброҳим ўғли, Тераҳ ўғли, Нахўр ўғли, 35Саруғ ўғли, Раҳу ўғли, Пелеқ ўғли, Эбер ўғли, Шелах ўғли,36Қенан ўғли, Арпахшод ўғли, Шем ўғли, Нуҳ ўғли, Ламех ўғли, 37Метушелаҳ ўғли, Энох ўғли, Йоред ўғли, Махалалил ўғли, Қенан ўғли, 38Энўш ўғли, Шит ўғли, Одам-Ато ўғли, Худо ўғли эди.Chapter 4
1Исо Муқаддас Руҳга тўлиб, Йордан дарёсидан қайтиб келди. У Руҳ томонидан саҳрога олиб борилди. 2У саҳрода қирқ кун иблис томонидан васвасага солинди. Ўша вақтда У ҳеч нарса емади. Бу кунлар тугагач, У охири оч қолди.3Шунда иблис Унга: “Агар Сен Худонинг Ўғли бўлсанг, унда бу тошга буюр, нонга айлансин!”- деди. 4Исо эса унга жавоб бериб деди: “Инсон ёлғиз нон билан эмас, балки Худонинг ҳар бир Сўзи билан яшайди, деб ёзилган”.5Шунда иблис Исони баланд тоққа олиб чиқди-да, бир лаҳзада оламнинг барча подшоҳликларини кўрсатиб, Унга: 6“Булар устидан барча ҳокимиятни ва буларнинг шуҳратини Сенга бераман,- деди,- чунки бу менга топширилган ва мен буни истаганимга бераман. 7Агар Сен менга сажда қилсанг, ҳаммаси Сеники бўлади”.8Исо эса унга жавобан: “Йўқол олдимдан, шайтон! Чунки: Ўз Раббий Худойингга сажда қил ва ёлғиз Унга хизмат қил, деб ёзилган”,- деди.9Шунда иблис Исони Йерусалимга олиб борди-да, Уни маъбаднинг тепасига турғизиб, Унга деди: “Агар Сен Худонинг Ўғли бўлсанг, Ўзингни бу ердан пастга ташла, 10чунки ёзилган: У Ўз фаришталарига сени қўриқласинлар, деб сен ҳақингда амр беради. 11Улар сени қўлларида кўтариб кетадилар, оёғинг тошга ҳам қоқилмайди”.12Исо эса унга жавоб бериб деди: “Ўз Раббий Худойингни синама, деб айтилган”. 13Шунда иблис барча васвасаларини тамом қилгач, вақтинча Исодан узоқлашди.14Исо Руҳ қудратида Галилега қайтиб келди. У ҳақида бутун ўлка атрофи бўйлаб овоза тарқалди. 15Исо эса уларнинг синагогаларида таълим берар ва ҳамма Уни улуғлар эди.16Сўнгра Исо ўсиб тарбияланган Нозара деган шаҳарга келиб, Ўз одати бўйича шаббат куни синагогага кирди ва ўқиш учун ўрнидан турди. 17Унга Йешайаҳ пайғамбарнинг китобини бердилар. У китобни очиб, шундай ёзилган жойни топди:18“Раббийнинг Руҳи Менинг устимда, чунки қашшоқларга хушхабарни эълон қилиш учун, дили эзилганларга шифо бериш учун, асирларга халос бўлишларини ва кўрларга кўзлари очилишини воизлик қилиш учун, азоб чекканларни озодликка чиқариш учун, 19Раббийнинг илтифот йилини воизлик қилиш учун У Мени мойлаб юборди”.20Исо китобни ёпиб, хизматкорга бериб, ўтирди. Синагогадаги ҳамманинг кўзи Унга тикилган эди. 21Шунда Исо уларга сўзлай бошлади: “Сизлар эшитган бу Ёзув бугун бажо бўлди”. 22Ҳамма бунинг гувоҳи бўлиб, Унинг оғзидан чиққан иноятли сўзлардан ҳайратланиб: “Бу Юсуфнинг ўғли эмасми?”- деб айтар эдилар.23Исо эса уларга деди: “Сизлар албатта Менга шу масални айта оласизлар: Эй, табиб, ўзингни ўзинг давола. Биз эшитганимиздай, Кафарнаҳумда қилган ишларингни бу ерда, ўз юртингда ҳам қилгин. 24Лекин сизларга ростини айтаманки, ҳеч қандай пайғамбар ўз она юртида қабул қилинмайди”. Сўнг Исо давом этди:25”Сизларга ҳақиқатан айтаманки, Элийаҳ пайғамбарнинг кунларида уч йилу олти ой осмон ёпилганида ва бутун мамлакатда оғир очарчилик бўлганида, Исроилда кўп бева аёллар бор эди. 26Бироқ Элийаҳ уларнинг бирортасига юборилмай, фақатгина Сидўн диёридаги Зарепат шаҳридаги бир бева аёлга юборилган эди. 27Элиша пайғамбар даврида ҳам Исроилда кўп моховлар бор эди. Аммо суриялик Наамандан бошқа уларнинг бирортаси ҳам покланмаган эди”.28Буни эшитгач, синагогада бўлганларнинг ҳаммаси ғазабга тўлдилар. 29Шунда улар ўринларидан туриб, Исони шаҳардан қувиб чиқариб, Уни пастга ташлаб юбориш учун шаҳар қурилган тепаликнинг четига олиб бордилар. 30Лекин Исо уларнинг орасидан ўтиб, у ердан чиқиб кетди.31У Галиленинг Кафарнаҳум шаҳрига келиб, шаббат кунлари халққа таълим берар эди. 32Улар эса Исонинг таълимотидан ҳайратланар эдилар, чунки Унинг сўзида ҳокимият бор эди.33Бу синагогада жинга чалинган, нопок руҳга эга бўлган бир одам бор эди. У баланд овоз билан бақириб: 34“Бизни тинч қўй, эй, нозарий Исо! Биз билан нима ишинг бор? Сен бизни ҳалок қилиш учун келдинг-ку! Сенинг Кимлигингни биламан: Сен Худонинг Муқаддасисан!”- деди.35Исо жинга тақиқлаб: “Жим бўл ва бу одамдан чиқиб кет!”- деди. Жин эса бу одамни синагоганинг ўртасида ерга қулатиб, унга ҳеч қандай зарар етказмай, ундан чиқиб кетди. 36Ҳамма бунга ҳайрон қолиб, ўзаро сўзлар эди: “Бу нима гап! У нопок руҳларга ҳокимият ва куч-қудрат билан буюради, улар эса чиқиб кетадилар!” 37Шундай қилиб, Исо ҳақида овоза ён атрофларга тарқалди.38Исо синагогадан чиқиб, Шимўннинг уйига кирди. Шимўннинг қайнонаси эса баланд иситмадан қийналиб ётган эди. Исодан у ҳақида илтимос қилдилар. 39Шунда унинг ёнида туриб, Исо иситмага ман қилди ва иситма аёлни тарк этди. У дарҳол туриб, уларга хизмат қила бошлади.40Қуёш ботаётганида, турли хасталикларга дучор бўлганларнинг ҳаммасини Исонинг олдига келтиришар эди. Исо уларнинг ҳар бирига қўлларини қўйиб, шифолар эди. 41Жинлар ҳам кўплардан фарёд билан чиқиб: “Сен Худонинг Ўғли – Масиҳсан!”- деб бақирар эдилар. Исо эса уларга Унинг Масиҳ эканини билдиришларини тақиқлар эди.42Кундуз келгач, Исо уйдан чиқиб саҳро жойга кетди. Халқ эса Уни излаб ва Унинг ёнига келиб, уларнинг олдидан кетмаслиги учун Уни ушлаб туришар эди. 43Лекин Исо уларга: “Мен бошқа шаҳарларга ҳам Худонинг Шоҳлигини воизлик қилишим керак, чунки Мен шунинг учун юборилганман”,- деди. 44Шундай қилиб, У Галиленинг синагогаларида воизлик қилиб юрар эди.Chapter 5
1Бир куни Исо Геннисарет кўли ёнида турганида, халқ Худонинг Сўзини тинглаш учун Унинг олдига сиқилиб келар эди. 2Исо кўл қирғоғида турган иккита қайиқни кўрди. Балиқчилар эса қайиқдан чиқиб, тўрларини юваётган эдилар. 3Исо Шимўннинг қайиғига тушиб, қирғоқдан бир оз нарироқ сузишини илтимос қилди. Кейин ўтириб, қайиқдан халққа таълим бера бошлади.4У таълимотини тугатганидан сўнг Шимўнга: “Чуқур жойга сузиб бориб, балиқ овлаш учун тўрларингизни ташланглар”,- деб айтди. 5Шимўн эса Унга жавобан: “Устоз! Биз тун бўйи уриниб, ҳеч нарса тутмадик. Лекин Сенинг сўзинг бўйича тўрни ташлайман”,- деди. 6Буни қилганларида, улар жуда кўп балиқ овладилар, ҳатто тўрлари йиртилиб ҳам кетди. 7Улар бошқа қайиқдаги шерикларига ёрдам беришлари учун имо-ишора қилдилар. Улар келиб, иккала қайиқни шундай тўлдирдиларки, ҳатто чўка бошладилар.8Шимўн Петъёр буни кўриб, Исонинг оёқларига тиз чўкиб деди: “Ҳазрат! Менинг ёнимдан кет, чунки мен гуноҳкор одамман”. 9Чунки бундай кўп тутган балиқ овидан унинг ўзи ҳамда у билан бирга бўлганларнинг ҳаммаси ваҳимага тушган эди. 10Шимўннинг шериклари Забадийнинг ўғиллари Ёқуб билан Юҳанно ҳам бундан ваҳимага тушган эдилар. Исо эса Шимўнга: “Қўрқма, бундан буён инсонларни овлайсан”, - деди. 11Улар иккита қайиқни қирғоққа чиқардилар ва ҳамма нарсани қолдириб, Исога эргашдилар.12Исо бир шаҳарда бўлганида, бутунлай мохов бўлган бир киши келди. У Исони кўриб, юзи билан ерга ташланди ва Унга ёлвориб деди: “Ҳазрат, агар хоҳласанг, мени поклай оласан”. 13Исо қўлини узатди ва унга тегизиб: “Хоҳлайман, пок бўл”,- деди. Шу онда ундан моховлик кетди.14Исо унга буюриб деди: “Буни ҳеч кимга айтмагин, лекин бориб ўзингни руҳонийга кўрсатгин ва покланганинг учун Мусо буюрган қурбонликни келтиргин, токи уларга гувоҳлик бўлсин”.15Аммо Исо ҳақидаги овоза янада кўпроқ ёйилар эди. Саноқсиз оломон Уни тинглаш ва ўзларининг касалликларидан шифо топиш учун Унинг олдига йиғилиб келар эдилар. 16Лекин У саҳро жойларга кетиб, ибодат қилар эди.17Бир куни Исо таълим бераётганида, Галиле ва Яҳудиянинг ҳамма жойларидан ҳамда Йерусалимдан фарзийлар ва Қонун муаллимлари келиб, у ерда ўтирган эдилар. Раббийнинг куч-қудрати эса касалларни шифолашда намоён бўлаётган эди.18Мана, баъзи кишилар шол одамни тўшакда олиб келдилар. Уни уйга олиб киришга ва Исонинг олдига қўйишга уринар эдилар. 19Лекин улар одам кўплигидан бунинг имконини топа олмасдан, уйнинг тепасига чиқиб, томни очиб, шолни тўшаги билан ўртага, Исонинг олдига туширдилар.20Исо уларнинг имонини кўриб, шолга: “Эй, одам, сенинг гуноҳларинг кечирилмоқда”,- деди. 21Уламолар ва фарзийлар эса: “Куфрлик қилаётган бу ким экан? Ёлғиз Худодан бошқа ким гуноҳларни кечира олади?”- деб мулоҳаза қила бошладилар.22Исо уларнинг фикрларини англаб, уларга жавобан: “Сизлар ўз юракларингизда нимани мулоҳаза қиляпсизлар? 23Шолга нима дейиш осонроқ: Сенинг гуноҳларинг кечирилмоқда, деб айтишми ёки: Ўрнингдан тур ва юр, деб айтишми? 24Лекин Инсон Ўғлининг ер юзида гуноҳларни кечириш ҳокимияти борлигини сизлар билишингиз учун...”- деб, Исо шолга: “Сенга айтаман: Ўрнингдан тур, тўшагингни ол ва уйингга бор!”- деди.25У эса ўша заҳоти уларнинг олдида ўрнидан турди, ўзи ётган тўшагини олди ва Худони улуғлаб уйига кетди. 26Шунда уларнинг ҳаммаси ҳайратланиб, Худони улуғладилар ва қўрқувга тўлиб: “Бугун биз ажойиб ишларни кўрдик”,- деб айтар эдилар.27Шундан кейин, Исо у ердан чиқиб, солиқ йиғадиган жойда ўтирган Леви исмли солиқчини кўрди ва унга: “Менинг ортимдан эргаш!”- деди. 28У ҳамма нарсани қолдириб, ўрнидан турди ва Исонинг ортидан эргашди.29Сўнг Леви ўз уйида Исонинг шарафига катта зиёфат берди. Улар билан бирга ёнбошлаган кўп солиқчилар ва бошқа кишилар ҳам бор эди. 30Лекин уламолар ва фарзийлар нолиб, Исонинг шогирдларига: “Нега сизлар солиқчилару гуноҳкорлар билан еб-ичяпсизлар?”- дедилар. 31Исо эса уларга жавобан деди: “Соғлар эмас, балки беморлар шифокорга муҳтождирлар. 32Мен ҳақ кишиларни эмас, балки гуноҳкорларни тавбага чақиргани келганман”.33Шунда улар Унга: “Мана Яҳёнинг ҳамда фарзийларнинг шогирдлари тез-тез рўза тутиб, ибодат қиладилар. Сенинг шогирдларинг эса еб-ичиб юрибдилар?”- дедилар. 34Исо уларга: “Тўйдаги меҳмонларни куёв улар билан бирга бўлганида, рўза тутишга мажбур қила оласизларми? 35Аммо куёв улардан олинадиган кунлар келади, ўшанда рўза тутадилар”,- деди.36Кейин Исо уларга бир масални айтиб берди: “Ҳеч ким янги кийимдан йиртиб олиб, эски кийимга ямоқ қилмайди. Акс ҳолда, янги кийим йиртилади ва янги кийимдан олинган ямоқ ҳам эски кийимга тўғри келмайди.37Шунингдек, ҳеч ким янги шаробни эски мешга қуймайди. Акс ҳолда, янги шароб мешни йиртади ва тўкилиб кетади, меш ҳам яроқсиз бўлади. 38Аксинча, янги шаробни янги мешга қуйиш керак, шунда у ҳам, бу ҳам сақлаб қолинади. 39Ҳеч ким эски шаробни ичиб, ўша заҳоти янгисини истаб қолмайди. Лекин у: Эскиси яхшироқ,- деб айтади”.Chapter 6
1Песаҳ байрамининг иккинчи куни, яъни биринчи шаббат куни Исо буғдой даласидан ўтаётган эди. Унинг шогирдлари эса бошоқларни узиб, қўллари билан янчиб еяётган эдилар. 2Фарзийлардан баъзилари уларга: “Нега сизлар шаббат куни қилиш мумкин бўлмаган ишни қиляпсизлар?”- деди.3Исо уларга шундай жавоб берди: “Наҳотки, сизлар Довуднинг ўзи ва у билан бирга бўлганлар оч қолганларида, нималар қилганларини ҳеч ўқимаган бўлсангизлар? 4У Худонинг уйига кириб, фақат руҳонийларгина ейиши мумкин бўлган тақдим нонларини олиб еган ва ўзи билан бирга бўлганларга ҳам берган”. 5Исо уларга яна: “Инсон Ўғли шаббат кунининг ҳам Эгасидир”,- деди.6Бошқа шаббат куни ҳам Исо синагогага кириб, таълим бераётган эди. У ерда ўнг қўли қуриган бир одам бор эди. 7Уламолар билан фарзийлар эса Исога қарши айб топиш учун, У шаббат куни шифоламасмикан, деб Уни кузатардилар. 8Лекин Исо уларнинг фикрларини билиб, қўли қуриган одамга: “Ўрнингдан туриб, ўртага чиқ!”- деди. У туриб, ўртага чиқди.9Шунда Исо уларга деди: “Мен сизлардан сўрайман: шаббат куни нима қилиш керак – яхшиликми ёки ёмонликми? Жонни қутқаришми ёки ҳалок қилишми?” Улар эса индамас эдилар. 10Уларнинг ҳаммасига бир қараб, Исо у одамга: “Қўлингни узат!”- деди. У одам шундай қилди ва унинг қўли бошқа қўлидай соппа-соғ бўлиб қолди. 11Улар эса ҳаддан ташқари қутуриб кетдилар ва Исони нима қилсак экан, деб ўзаро суҳбатлаша бошладилар.12Ўша кунларда Исо ибодат қилиш учун тоққа чиқди ва бутун тунни Худога ибодат қилиб ўтказди. 13Тонг ёришгач, Ўзининг шогирдларини чақириб, улардан ўн икки кишини танлади ва ҳаворий, деб атади:14У Петъёр, деб исм қўйган Шимўнни, унинг укаси Андерни, Ёқубни ва Юҳаннони, Филипни ва Бартолмейни, 15Маттони ва Тўмани, Алфейнинг ўғли Ёқубни ва Зилот, деб аталган Шимўнни, 16Ёқубнинг укаси Яҳудони ва кейинчалик хиёнат қилган Яҳудо Искариотни танлади.17Сўнг Исо улар билан бирга пастликка тушиб, текис жойда турди. Шунда шогирдларининг кўпчилиги ҳамда бутун Яҳудиядан, Йерусалимдан, денгиз соҳилларидаги Тир ва Сидўн шаҳарларидан жуда катта оломон Исонинг олдига келишди. 18Уни тинглаш ва ўз касалликларидан шифоланиш учун тўпланганлар ҳам, нопок руҳлардан азоб чекканлар ҳам Исонинг олдига келиб шифо топар эдилар. 19Бутун халқ Унга қўл тегизишга ҳаракат қилар эди, чунки Ундан куч чиқиб, ҳаммани шифолар эди.20Исо кўзларини Ўз шогирдларига тикиб деди: “Эй, камбағаллар, сизлар бахтлисизлар, чунки Худонинг Шоҳлиги сизларникидир. 21Эй, ҳозир оч бўлганлар, сизлар бахтлисизлар, чунки тўқ бўласизлар. Сизлар, ҳозир йиғлаётганлар, бахтлисизлар, чунки сизлар куласизлар.22Инсон Ўғли учун одамлар сизлардан нафратланганларида, сизларни ўзларининг жамиятларидан четлатиб ҳақорат қилганларида, исмингизни бадном қилганларида, сизлар бахтлисизлар! 23Ўша кунда қувонинглар ва севинчингиздан ўйнанглар, чунки Осмонда мукофотингиз буюк бўлади. Уларнинг оталари ҳам пайғамбарларга шундай йўл тутган эдилар.24Лекин, эй, бойлар, сизларнинг ҳолингизга вой! Чунки сизлар ўз юпанчингизни олиб бўлдингизлар. 25Эй, ҳозир тўқ бўлганлар, сизларнинг ҳолингизга вой! Чунки сизлар оч бўласизлар. Эй, ҳозир кулаётганлар, сизларнинг ҳолингизга вой! Чунки сизлар ҳўнграб йиғлайсизлар.26Ҳамма одамлар сизлар ҳақингизда яхши гапирадиган бўлсалар, сизларнинг ҳолингизга вой! Чунки уларнинг оталари сохта пайғамбарларга ҳам шундай муомала қилганлар.27Лекин сизларга, Мени тинглаётганларга айтаман: Душманларингизни севинглар, сизлардан нафратланувчиларга яхшилик қилинглар. 28Сизларни лаънатлаётганларни дуо қилинглар. Сизларни хафа қилаётганлар учун ибодат қилинглар.29Бир чаккангга урганга иккинчисини ҳам тутиб бер. Тўнингни сендан тортиб олаётганга, кўйлагингни ҳам олишга тўсқинлик қилма. 30Сендан сўраган ҳар бир кимсага бер, сенинг нарсаларингни олгандан қайтариб беришини талаб қилма.31Одамлар сизларга қандай муомала қилишларини хоҳласангизлар, сизлар ҳам уларга шундай муомала қилинглар. 32Агар фақат сизларни севганларнигина севсангизлар, бу учун сизларга қандай миннатдорчилик бўлади? Чунки гуноҳкорлар ҳам ўзларини севганларни севадилар. 33Агар сизларга яхшилик қилганларгагина яхшилик қилсангизлар, бу учун сизларга қандай миннатдорчилик бўлади? Чунки гуноҳкорлар ҳам худди шундай қиладилар. 34Агар сизлар қайтариб олишга умидвор бўлиб, кимгадир қарз берсангизлар, бу учун сизларга қандай миннатдорчилик бўлади? Чунки гуноҳкорлар ҳам худди шунча қайтариб олиш учун гуноҳкорларга қарз берадилар.35Лекин сизлар душманларингизни севинглар, яхшилик қилинглар, эвазига ҳеч нарсани кутмай қарз беринглар. Шунда мукофотингиз буюк бўлади ва сизлар Тангри Таолонинг ўғиллари бўласизлар. Чунки У ношукурларга ҳам, ёвузларга ҳам меҳрибондир. 36Шундай қилиб, Отангиз раҳмдил бўлгани каби, сизлар ҳам раҳмдил бўлинглар.37Ҳукм қилманглар, сизлар ҳам ҳукм қилинмайсизлар. Айбламанглар, сизлар ҳам маҳкум бўлмайсизлар. Кечиринглар, сизлар ҳам кечириласизлар.38Беринглар, сизларга ҳам берилади: силкитиб босилган, тўлиб-тошган яхши ўлчов билан этагингизга тўкилади. Чунки сизлар қандай ўлчов билан ўлчасангизлар, сизларга ҳам худди шундай ўлчов билан берилади”.39Исо уларга яна шундай масални айтиб берди: “Кўр кўрни етаклаб юра оладими? Иккаласи ҳам чуқурга тушиб кетмайдими? 40Шогирд ўз устозидан юқори эмас. Лекин камолотга етганидан сўнг ҳар ким ўзининг устозидай бўлади.41Сен нимага биродарингнинг кўзидаги зирапчага қараяпсан, аммо ўз кўзингдаги ходани сезмаяпсан. 42Сен ўз кўзингдаги ходани кўрмаётган бўлсанг, қандай қилиб ўз биродарингга: Биродарим! Кел, мен сенинг кўзингдан зирапчани чиқариб оламан,- деб айта оласан! Эй, иккиюзламачи! Олдин ўз кўзингдаги ходани чиқариб ташла, ўшандагина ўз биродарингнинг кўзидаги зирапчани қандай чиқариб олишни биласан.43Яхши дарахт ёмон мева бермайди, ёмон дарахт ҳам яхши мева бермайди. 44Ҳар бир дарахт ўз мевасидан билинади. Чунки тиканзордан анжир терилмайди ва бутазордан узум узилмайди.45Яхши одам юрагининг яхши хазинасидан яхшиликни олиб чиқади, ёвуз одам эса ўз юрагининг ёвуз хазинасидан ёвузликни олиб чиқади. Чунки юрак нимага тўлиб тошса, тил ўшани гапиради.46Нега сизлар Мени, ё, Раббий, ё, Раббий, деб чақирасизлар-у, аммо айтганларимни қилмайсизлар? 47Менинг олдимга келган ва сўзларимни тинглаб, уларни бажарган ҳар бир кишининг кимга ўхшашини сизларга кўрсатайин: 48У уй қураётганида, чуқурроқ қазиган ва пойдеворини тош устига ўрнатган одамга ўхшайди. Сел тошиб, ўша уйни сув босди, лекин уйни қўзғата олмади. Чунки у тош устига маҳкам ўрнатилган эди.49Сўзларимни тинглайдиган ва бажармайдиган эса ўз уйини пойдеворсиз ер устига қурган одамга ўхшайди. Ўша уйни сув босганида, дарҳол қулаб тушди. Бу уйнинг вайронагарчилиги эса жуда катта бўлди”.Chapter 7
1Исо тинглаётган халққа Ўзининг ҳамма сўзларини айтиб бўлганидан кейин Кафарнаҳум шаҳрига кирди.2Бир юзбошининг унга азиз бўлган хизматкори касал бўлиб, ўлим тўшагида ётган эди. 3Юзбоши Исо ҳақида эшитгач: “Кел, хизматкоримни шифола”,- деб илтимос қилиш учун яҳудийларнинг оқсоқолларини Унинг олдига юборди. 4Улар Исонинг олдига келиб, Ундан қаттиқ ўтиниб, дедилар: “Сен у учун буни қилишингга у муносибдир, 5чунки у халқимизни севади ва биз учун синагога ҳам қурди”.6Шунда Исо улар билан бирга кетди. У уйдан унчалик узоқда бўлмаганида, юзбоши Исога хабар бериш учун дўстларини Унинг олдига юборди: “Ҳазратим, овора бўлма! Томимнинг остига киришингга муносиб эмасман. 7Шунингдек, Сенинг олдингга боришга ҳам муносиб эмасман. Лекин бир сўз айтгин ва хизматкорим соғайиб кетади. 8Чунки мен ҳам ҳокимият остидаги одамман, менинг қўл остимда ҳам аскарларим бор. Бирисига “бор” десам, боради, бошқасига “кел” десам, келади, менинг хизматкоримга “шуни қил” десам, қилади”.9Буни эшитгач, Исо бунга ҳайрон қолди ва ўгирилиб орқасидан бораётган халққа деди: “Сизларга айтаманки, Мен бундай буюк имонни Исроилда ҳам топганим йўқ”. 10Юборилганлар уйга қайтиб келганларида, касал хизматкорни соғайган ҳолда топдилар.11Шундан кейин Исо Наин деган шаҳарга борди. У билан бирга Унинг кўп шогирдлари ва анча халқ борар эди. 12Исо шаҳарнинг дарвозасига яқинлашганида, бир ўлган одамни олиб чиқаётган эдилар. Шу одам бир бева аёлнинг ёлғиз ўғли эди. Аёл билан бирга шаҳардан катта оломон ҳам қўшилиб бораётган эди. 13Раббий шу аёлни кўриб, унга ачиниб: “Йиғлама!”- деди. 14У яқинлашиб, тобутга қўл тегизди. Кўтариб кетаётганлар тўхтадилар. Исо эса: “Эй, йигит, сенга айтяпман: ўрнингдан тур!”- деди. 15Ўлик кўтарилиб ўтирди ва гапира бошлади. Исо уни онасига топширди.16Ҳаммани қўрқув босди ва улар Худони улуғлаб: “Орамизда буюк пайғамбар пайдо бўлди, Худо ўз халқини йўқлади”,- дер эдилар. 17Исо ҳақидаги бу овозалар бутун Яҳудия ва барча ён-атрофдаги жойларга ҳам тарқалди.18Яҳёнинг шогирдлари унга буларнинг ҳаммаси ҳақида хабар қилдилар. 19Яҳё эса ўз шогирдларидан иккитасини чақириб, Исодан: “Келиши керак Бўлган Сенмисан ёки биз бошқасини кутайликми?”- деб сўраш учун Унинг олдига юборди. 20Улар Исонинг олдига келгач, Унга дедилар: “Бизни Яҳё Чўмдирувчи Сенинг олдингга Сендан сўраш учун юборди: “Келиши керак Бўлган Сенмисан ёки биз бошқасини кутайликми?”21Исо эса шу вақтда кўпларни касалликлару хасталиклардан ҳамда ёвуз руҳлардан шифолаган ва кўп кўрларнинг кўзларини ҳам очиб юрган эди. 22Шундай қилиб, Исо уларга жавоб берди: “Бориб, сизлар кўрганларингизни ва эшитганларингизни Яҳёга айтинглар: кўрлар кўрмоқда, чўлоқлар юрмоқда, моховлар покланмоқда, карлар эшитмоқда, ўликлар тирилмоқда ва қашшоқларга Хушхабар воизлик қилинмоқда. 23Мен ҳақимда васвасага тушмаган бахтлидир!”24Яҳё томонидан юборилганлар кетганидан сўнг, Исо халққа Яҳё ҳақида гапира бошлади: “Сизлар нимани кўрмоқ учун чўлга бордингизлар? Шамолда ҳилпираб турган қамишними? 25Ахир, нимани кўрмоқ учун бордингизлар? Майин кийим кийган одамними? Бироқ қимматбаҳо кийим кийганлар ва дабдабали яшаётганлар подшоҳ саройида бўладилар! 26Ахир, нимани кўрмоқ учун бордингизлар? Пайғамбарними? Ҳа, сизларга айтаманки, пайғамбардан ҳам юқори бўлганни.27Чунки у ҳақида шундай ёзилган: Мана, Мен Сендан олдин Ўз элчимни юборяпман, У Сенинг олдингда йўл тайёрлайди. 28Зеро сизларга айтаманки, аёлдан туғилганлар орасида Яҳё Чўмдирувчидан буюкроқ бирон пайғамбар йўқ. Лекин Худонинг Шоҳлигида энг кичик бўлгани ҳам ундан буюкроқдир”.29Исони тинглаган бутун халқ ва солиқчилар ҳам Яҳёнинг чўмдирилиши билан чўмдирилган бўлиб, Худонинг ҳақлигини тан олган эдилар. 30Фарзийлар ва қонуншунослар эса Яҳёдан чўмдирилмасдан, Худонинг уларга нисбатан бўлган иродасини рад этдилар.31Шунда Раббий деди: “Бу насл одамларини ким билан тенглаштирай? Улар кимга ўхшайдилар? 32Улар майдонда ўтирган ва бир-бирини чақириб: Биз сизларга най чалдик, сизлар эса ўйнамадингизлар, сизларни йиғлашга ундадик, сизлар эса йиғламадингизлар,- деб айтаётган болаларга ўхшайдилар.33Чунки Яҳё Чўмдирувчи келиб, нон емади ва шароб ичмади, сизлар эса: Унда жин бор,- деяпсизлар. 34Инсон Ўғли келиб, еб-ичиб юрибди, сизлар эса: Мана очкўз ва шаробхўр, солиқчилару гуноҳкорларнинг дўсти бўлган одам,- деяпсизлар. 35Бироқ донолик ўзининг ҳамма фарзандлари томонидан оқланади”.36Фарзийлардан бири Исони ўзи билан бирга таом ейишга таклиф қилди. У фарзийнинг уйига кириб, дастурхон олдида ёнбошлади. 37Шунда ўша шаҳардан бўлган бир гуноҳкор аёл Исонинг фарзий уйида ўтирганини билиб, бир ганч идишда атир мой олиб келди. 38У Исонинг орқасида, оёқлари олдида турганича йиғлаб, кўз ёшлари билан Унинг оёқларини ҳўллаб, ўз сочлари билан арта бошлади. Сўнг Унинг оёқларини ўпиб, атир мой сурта бошлади.39Исони таклиф қилган фарзий буни кўриб, ўз ичида: “Агар У пайғамбар бўлганида эди, Унга тегинаётган аёлнинг кимлигини билар эди, чунки бу гуноҳкор аёл”,- деб айтди. 40Исо эса унга мурожаат қилиб: “Шимўн, сенга айтадиган сўзим бор”, - деди. У жавоб қайтарди: “Айтгин, Устоз!”41Исо деди: “Бир қарз берувчининг иккита қарздори бор экан: бири беш юз, иккинчиси эллик динор қарз бўлган экан. 42Лекин қарздорларнинг тўлашга ҳеч нарсаси бўлмагани учун у икковини ҳам кечирибди. Энди Менга айтгин, улардан қайси бири уни кўпроқ севар экан?” 43Шимўн жавобан деди: “Ўйлайманки, кўпроқ қарзи кечирилган киши бўлса керак”. Исо унга: “Сен тўғри мулоҳаза қилдинг”,- деди.44Шунда Исо аёлга ўгирилиб, Шимўнга сўзини давом эттирди: “Сен бу аёлни кўряпсанми? Мен уйингга кирдим, сен оёқларимни ювгани сув бермадинг. Лекин у ўзининг кўз ёшлари билан оёқларимни ҳўллаб, сочлари билан артди. 45Сен Менга ўпич бермадинг, бу аёл эса Мен келганимдан бери оёқларимни ўпишдан тўхтамаяпти.46Сен бошимни ёғ билан мойламадинг, у эса Менинг оёқларимга атир мой суртди. 47Шунинг учун сенга айтаман: унинг кўп гуноҳлари кечирилмоқда, чунки у кўп севди. Кимки оз кечирилса, у оз севади”.48Шундай қилиб, Исо аёлга: “Сенинг гуноҳларинг кечирилди”,- деди. 49Шунда У билан бирга ёнбошлаганлар ўз ичларида: “Гуноҳларни ҳам кечираётган бу Ким экан?”- дея бошладилар. 50Исо эса аёлга: “Имонинг сени қутқарди, хотиржам боравер”,- деди.Chapter 8
1Шундан сўнг Исо шаҳару қишлоқлар бўйлаб Худонинг Шоҳлиги ҳақида воизлик қилиб юрди. Ўн икки шогирди эса У билан бирга эди. 2Ёвуз руҳлардан ва касалликлардан шифоланган бир неча аёллар ҳам Унинг орқасидан эргашдилар. Шунингдек, еттита жин чиқиб кетган Магдалалик, деб аталган Мирйам, 3Ҳироднинг сарой бошқарувчиси Ҳузанинг хотини Йўанна, Сусанна ва кўпгина бошқа аёллар ўз мол-мулки билан Унга хизмат қилар эдилар.4Ҳар бир шаҳардан келаётган халойиқнинг кўпчилиги Унинг олдида тўпланганида, Исо масал билан гапира бошлади: 5“Уруғ сепувчи ўз уруғини сепишга чиқди. У сепаётганида, баъзи уруғлар йўл ёқасига тушиб, оёқ ости бўлди. Осмондаги қушлар уларни чўқиб кетдилар. 6Баъзилари тошлоққа тушди. Уруғлар униб чиқиб, дарҳол қуриб қолди, чунки ернинг нами кам эди.7Баъзилари эса тиканлар орасига тушди. Тиканлар ўсиб, уларни бўғиб қўйдилар. 8Баъзилари эса яхши ерга тушди ва ўсиб чиқиб, юз карра ҳосил берди”. Исо буларни айтгач: “Кимнинг эшитишга қулоғи бўлса, эшитсин!”- деб хитоб қилди.9Шунда Унинг шогирдлари Ундан: “Бу масалнинг маъноси нима?”- деб сўрадилар. 10У эса деди: “Сизларга Худонинг Шоҳлигининг сирларини билиш ато қилинган, бошқаларга эса масаллар рамзида берилган, шунинг учун улар қараб туриб кўрмайдилар, эшитиб туриб англамайдилар.11Бу масалнинг маъноси шуки: уруғ – бу Худонинг Сўзидир. 12Йўл ёқасига тушганлари – шундай одамларни билдирадики, улар эшитадилар, кейин эса иблис келиб, уларнинг юрагидан Сўзни олиб кетади, токи улар имон келтирмасинлар ва нажот топмасинлар. 13Тошлоққа тушганлари эса – Сўзни эшитганларида, уни қувонч билан қабул қиладиганлардир. Лекин улар илдизга эга эмаслар, шунинг учун улар вақтинча ишонадилар, синов вақтида эса имондан қайтадилар.14Тиканлар орасига тушганлари эса – Худонинг Сўзини эшитадиган, лекин ўзларининг ташвишлари, бойлик ва ҳаёт завқлари билан бўғилиб, ҳосил бермайдиганлардир. 15Яхши ерга тушганлари эса – Сўзни эшитадиган, уни ростгўй ва яхши юракда сақлайдиган, сабр-тоқат билан ҳосил келтирадиганлардир.16Ҳеч ким шамни ёқиб, уни идиш билан ёпмайди ёки сўрининг тагига қўймайди. Аксинча, уни шамдонга қўяди, токи кирганлар ёруғликни кўрсинлар. 17Чунки ошкора бўлмайдиган ҳеч қандай сир йўқ, маълум ва аён бўлмайдиган ҳеч яширин нарса ҳам йўқ. 18Шунинг учун сизлар қандай тинглаётганингизга эътибор беринглар, чунки кимда бор бўлса, унга берилади. Кимда йўқ бўлса, ундан ҳатто эга бўлишини хаёл қилгани ҳам тортиб олинади”.19Шу орада, Исонинг онаси билан укалари келиб, оломон кўплигидан Унинг олдига яқинлаша олмадилар. 20Исога бу ҳақида хабар бердилар: “Мана, онанг ва укаларинг Сени кўрмоқчи бўлиб, ташқарида турибдилар”. 21Исо эса уларга жавобан деди: “Менинг онам ва укаларим – Худонинг Сўзини тинглаб, уни бажо келтираётганлардир”.22Бир куни Исо Ўз шогирдлари билан қайиққа тушиб, уларга: “Кўлнинг нариги томонига сузиб ўтайлик”,- деди ва улар жўнаб кетдилар. 23Улар сузиб кетаётганларида, Исо ухлаб қолди. Кўлда кучли шамол кўтарилди. Қайиқ сувга тўлаётгани учун улар хавфли аҳволга тушиб қолдилар.24Шогирдлар Исонинг олдига келиб, Уни уйғотиб: “Устоз, Устоз, ҳалок бўляпмиз!”- дедилар. У эса туриб шамолга ва тўлқинланаётган сувга ман қилди. Бўрон босилди ва жимжит бўлди. 25Шунда Исо уларга: “Имонингиз қани?!”- деди. Улар эса қўрқиб ва таажжубланиб, бир-бирларига: “Бу киши Ким экан? Мана, У шамоллару сувларга буюради ва улар Унга бўйсунадилар”,- дер эдилар.26Ниҳоят, улар Галиленинг қаршисида бўлган Гадара юртига сузиб келдилар. 27Исо қирғоққа чиққанида, Унга шаҳарлик бир одам учради. Бу одам анча вақтдан бери жинга чалинган эди. У кийим киймай, уйда турмай, қабристондаги ғорларда яшар эди.28У Исони кўрганида бақириб юборди ва ўзини Унинг олдига ташлаб, баланд овоз билан хитоб қилди: “Эй, Исо, Худойи Таолонинг Ўғли, мен билан нима ишинг бор? Сендан ўтинаман, мени қийнама!” 29Чунки Исо нопок руҳга бу одамдан чиқиб кетишни буюрган эди. Бу руҳ уни анча вақтдан бери қийнар эди. Одамлар эса уни сақлаш учун занжир ва кишан билан боғлар эдилар. Лекин у кишанларни узиб ташлар ва жин томондан чўлларга қувилар эди.30Исо ундан: “Исминг нима?”- деб сўради. У: “Легион”,- деб жавоб берди, чунки унинг ичига кўп жинлар кирган эдилар. 31Улар Исодан ўзларини тубсизликка боришларини буюрмасликни ёлвориб сўрадилар.32Шу ерда тоғ бағрида катта тўнғиз подаси ўтлаб юрган эди. Жинлар тўнғизларга кириш учун Исодан ёлвориб рухсат сўрадилар. Исо уларга рухсат берди. 33Шунда жинлар одамдан чиқиб, тўнғизларга кирдилар ва бутун пода ўзини тиккаликдан кўлга ташлади ва чўкиб кетди.34Тўнғиз боқувчилар содир бўлган воқеани кўрганларида, шаҳару қишлоқларга югуриб бориб, бу ҳақида айтиб бердилар. 35Шунда халқ бу воқеани кўриш учун чиқиб, Исонинг олдига келди. Жинлардан озод бўлиб кийинган ва соғлом онгли ҳолатда Исонинг оёқлари олдида ўтирган одамни кўриб, ваҳимага тушдилар.36Бу ҳодисани кўрганлар эса жинга чалинган бу одам қандай соғайиб кетгани ҳақида уларга гапириб бердилар. 37Шунда Гадара юртининг атрофидан бўлган бутун халқ Исонинг улардан узоқлашишини илтимос қилдилар, чунки улар қаттиқ қўрқувга тушган эдилар. Исо қайиққа тушиб қайтиб кетди.38Ичидан жинлар чиққан одам эса Исо билан бирга бўлишни Ундан илтимос қилди. Лекин Исо уни қўйиб юбориб, унга: 39“Ўз уйингга қайтиб бор ва Худо сенга нималар қилганини айтиб бер”,- деди. Шунда у бориб, Исонинг унга нималар қилганини бутун шаҳар бўйлаб эълон қилиб юрди.40Исо қайтиб келганида эса, халқ Уни қувониб қабул қилди, чунки ҳамма Уни кутиб турган эди. 41Шу орада синагоганинг бошлиғи бўлган Яир исмли бир киши келиб, Исонинг оёқларига ўзини ташлаб, Ундан унинг уйига киришини ўтиниб сўради, 42чунки унинг ўн икки ёшларда бўлган ёлғиз қизи ўлим тўшагида ётган эди. Исо бораётганида эса, оломон Уни тобора сиқиб борар эди.43У ерда ўн икки йилдан бери қон кетишидан азоб чекиб юрган бир аёл бор эди. У бор-йўғини шифокорларга сарф этиб, ҳеч биридан шифо топмаган эди. 44У Исонинг орқа томонидан яқинлашиб, Унинг кийимининг четига қўл тегизди ва ўша заҳотиёқ ундан қон кетиш тўхтади.45Исо: “Менга ким қўл тегизди?”- деди. Лекин ҳамма буни инкор этди. Шунда Петъёр ва У билан бирга бўлганлар: “Устоз, оломон Сени ўраб, сиқиб турибди. Сен эса, Менга ким қўл тегизди, деб айтяпсанми?”- деди. 46Лекин Исо: “Кимдир Менга қўл тегизди, чунки Мен Ўзимдан куч чиққанини сездим”,- деб айтди.47У аёл эса яширин қола олмаганини кўриб, титраб Исонинг олдига келди ва Унинг оёқларига ўзини ташлади. У нима сабабдан тегизганини ҳамда ўша заҳоти шифо топганини бутун халқ олдида Унга айтиб берди. 48Исо унга: “Дадил бўл, қизим! Сенинг имонинг сени қутқарди, хотиржам боравер”,- деди.49Исо буни ҳали гапириб турган эди, синагога бошлиғининг уйидан кимдир келиб, унга: “Қизингиз ўлди, Устозни овора қилманг”,- деди. 50Лекин Исо буни эшитиб, унга: “Қўрқма, фақат ишонгин ва қизинг қутқарилади”,- деди.51У ўша уйга келгач, Петъёр, Юҳанно, Ёқуб ва қизнинг ота-онасидан бошқа ҳеч кимга Ўзи билан ичкарига киришга рухсат бермади. 52Ичкарида эса ҳамма қиз учун йиғлаб нола қилаётган эди. Лекин Исо: “Йиғламанглар, у ўлмаган, фақат ухлаб ётибди”,- деди. 53Аммо улар унинг ўлганлигини билганлари учун Унинг устидан кулдилар.54Исо эса уларнинг ҳаммасини ташқарига чиқарди ва қизчани қўлидан ушлаб: “Қизалоқ, тур!”- деб чақирди. 55Қизнинг руҳи қайтиб келди. У ўша заҳоти ўрнидан турди ва Исо қизга овқат беришларини буюрди. 56Қизнинг ота-онаси бундан ҳайратландилар, Исо эса уларга бу содир бўлган воқеа ҳақида ҳеч кимга айтмасликни буюрди.Chapter 9
1Бундан кейин Исо ўн икки шогирдини биргаликда чақириб, уларга ҳамма жинларни қувиб чиқариш ва касалларни шифолаш куч-қудрати ва ҳокимиятини берди. 2Шунда Худонинг Шоҳлигини воизлик қилиш ва беморларни шифолаш учун уларни юбориб,3уларга деди: “Йўлингизга ҳеч нарса олманглар: ҳасса ҳам, тўрва ҳам, нон ҳам, пул ҳам, иккитадан кийим ҳам олманглар. 4Қайси уйга кирсангизлар, ўша ерда қолаверинглар ва ўша ердан йўлга чиқинглар.5Агарда одамлар сизларни қабул қилмасалар, унда бу шаҳардан чиқаётганингизда, уларга қарши гувоҳлик қилиб, оёқларингиздаги чангни қоқиб кетинглар”. 6Шундай қилиб, шогирдлар жўнаб кетдилар ва ҳамма ерда Хушхабарни воизлик қилиб, беморларни шифолаб, қишлоқдан-қишлоққа ўтиб юрдилар.7Вилоят ҳокими Ҳирод Исонинг қилган ҳамма ишлари ҳақида эшитиб, гангиб қолди, чунки баъзилар: “Мана, Яҳё ўликлардан тирилди”,- деб айтар эдилар, 8бошқалар эса: “Элийаҳ пайғамбар пайдо бўлди”, яна бошқалар: “Қадимги пайғамбарлардан бири тирилди”,- деб айтар эдилар. 9Шунда Ҳирод: “Мен Яҳёни бошидан жудо қилганман. Лекин бу Одам ҳақида шундай нарсаларни эшитяпман, У ким экан?”- деди. Шунинг учун Уни кўришга интилар эди.10Ҳаворийлар эса қайтиб келиб, қилган ишлари ҳақида Унга айтиб бердилар. Исо уларни алоҳида Ўзи билан Бейт-Сайда шаҳри яқинидаги саҳро жойга олиб борди. 11Аммо халқ буни билгач, Унинг кетидан эргашди. Исо уларни қабул қилиб, улар билан Худонинг Шоҳлиги ҳақида суҳбатлашди ва шифога муҳтож бўлганларни шифолади.12Кун эса кечга оғиб борар эди. Ўн икки шогирди Исонинг олдига келиб, Унга: “Халқнинг кетишига рухсат бер, токи улар атрофдаги овулу қишлоқларга бориб озиқ-овқатларини топишсин ва тунашсин. Чунки биз бу ерда саҳро жойдамиз”,- дедилар. 13Лекин Исо уларга: “Сизлар уларга овқат беринглар!”- деб айтди. Улар эса: “Бешта нон ва иккита балиқдан бошқа ҳеч нарсамиз йўқ-ку. Бориб ҳамма одамга овқат сотиб олайликми?”- дедилар. 14Чунки у ерда тахминан беш мингта эркак бор эди. Аммо Исо Ўз шогирдларига: “Уларни ҳар қаторга элликтадан қилиб ўтқазинглар”,- деди.15Шогирдлари эса худди шундай қилиб, ҳаммани ўтқазишди. 16Шунда Исо бешта нон билан иккита балиқни олиб, осмонга қараб уларни дуо қилди. Сўнг уларни ушатиб, халққа тарқатиш учун шогирдларига берди. 17Шундай қилиб, улар едилар ва ҳаммалари тўйдилар. Улардан ортиб қолган бурдаларни териб олганларида, ўн икки сават чиқди.18Бир куни Исо ёлғиз Ўзи ибодат қилаётган эди, Унинг шогирдлари У билан бирга эдилар. Исо эса улардан: “Халқ Мени ким, деб ҳисоблайди?”- деб сўради. 19Улар жавобан дедилар: “Яҳё Чўмдирувчи, деб ҳисоблайдилар, баъзилари эса: Элийаҳ пайғамбар, бошқалари эса: Қадимги пайғамбарлардан бири тирилган,- деб айтадилар”.20Шунда Исо улардан: “Сизларчи, Мени ким, деб ҳисоблайсизлар?”- деб сўради. Петъёр эса жавоб бериб: “Сен – Худонинг Масиҳисан!”- деди. 21Лекин Исо буларни ҳеч кимга айтмасликни уларга қатъий буюриб деди: 22“Инсон Ўғли кўп азоб чекиши, оқсоқоллар, олий руҳонийлар ҳамда уламолар томонидан рад қилиниши ва ўлдирилиши, учинчи куни эса тирилиши керак”.23Кейин барча одамларга деди: “Агар ким Менинг ортимдан юришни хоҳласа, ўзидан воз кечсин ва ҳар куни ўз хочини кўтариб, Менга эргашсин. 24Чунки ўз жонини сақлаб қолмоқчи бўладиган ҳар бир кимса уни йўқотади. Мен учун жонини йўқотадиган ҳар бир кимса уни сақлаб қолади. 25Зеро агар инсон бутун дунёни эгаллаб олса-ю, лекин ўзини йўқотса ёки ўзига зарар етказса, бундан унга нима фойда?26Чунки ким Мендан ва Менинг сўзларимдан уялса, Инсон Ўғли Ўзининг ҳамда Отасининг ва муқаддас фаришталарнинг шуҳрати билан келганида, ундан ҳам уялади. 27Сизларга ҳақиқатан айтяпманки: бу ерда турганларнинг баъзилари ўлимни кўришдан олдин Худонинг Шоҳлигини кўрадилар”.28Шу сўзларни айтганидан кейин орадан саккиз кун ўтгач, Исо Петъёр, Юҳанно ва Ёқубни олиб, ибодат қилиш учун тоққа чиқди. 29У ибодат қилаётганида, Унинг юзининг кўриниши ўзгарди ва Унинг кийимлари оппоқ бўлиб порлади.30Мана, икки киши Исо билан суҳбатлашиб турар эди. Булар Мусо ва Элийаҳ эди. 31Улар шуҳратда намоён бўлиб, Исонинг Йерусалимда бажо келтириши керак бўлган иши, яъни дунёни тарк этиши ҳақида гаплашар эдилар.32Петъёр ва у билан бирга бўлганларни эса уйқу босган эди. Лекин уйғониб, Исонинг шуҳратини ва У билан бирга турган икки кишини кўрдилар. 33Ўшалар Исодан узоқлашиб кетаётганларида, Петъёр Исога деди: “Устоз, биз учун бу жой жуда соз экан! Қани, биз учта чайла қурайлик – бириси Сенга, бириси Мусога, бириси Элийаҳга...” Аммо у нимани сўзлаётганини ўзи билмас эди.34Ҳали у гапираётганида, бир булут пайдо бўлиб, уларни сояси билан қоплади. Улар булутнинг ичига кирганларида, қўрқувга тушдилар. 35Булут ичидан: “Бу Менинг севикли Ўғлимдир, Унга қулоқ солинглар”,- деган садо келди. 36Бу садо келгач, Исонинг ёлғиз Ўзи қолди. Шогирдлари эса ўша кунларда кўрганларини яшириб, бу ҳақида ҳеч кимга айтмадилар.37Эртаси куни улар тоғдан тушиб келганларида, Исони катта оломон кутиб олди. 38Шу пайтда халқ орасидан бир киши бақириб деди: “Устоз! Сендан ўтиниб сўрайман, менинг ўғлимга қарагин, у менинг ягона болам. 39Ёвуз руҳ уни тутиб олади ва у бирданига бақириб юборади. Ёвуз руҳ боланинг оғзидан кўпиги чиққунича унга азоб беради ва уни қаттиқ қийнаб, ундан зўрға кетади. 40Мен Сенинг шогирдларингдан ёвуз руҳни қувишларини илтимос қилдим, лекин улар эплай олмадилар”.41Исо эса жавоб бериб деди: “Эҳ, имонсиз ва бузуқ авлод! Қачонгача сизлар билан бирга бўламан? Қачонгача сизларга чидайман? Ўғлингни бу ерга олиб кел!” 42Ўсмир ҳали келаётган эди, жин уни ерга ағнатиб ура бошлади. Лекин Исо нопок руҳга тақиқлаб, ўсмирни шифолади ва уни отасига топширди.43Уларнинг ҳаммаси Худонинг буюклигига ҳайрон қолдилар. Улар ҳали Исонинг қилаётган ҳамма ишларидан ҳайратланаётганларида, У Ўз шогирдларига деди: 44“Ушбу сўзларимни қулоқларингизга қуйиб олинглар! Инсон Ўғли одамлар қўлига топширилади”. 45Лекин улар бу сўзни тушунмадилар. Бу сўз улардан яширин бўлгани учун улар уни англамадилар, аммо Исодан бу сўз ҳақида сўрашга қўрқар эдилар.46Шундан сўнг уларнинг орасида: “Биздан энг буюгимиз ким?”- деган баҳслашув пайдо бўлди. 47Исо эса уларнинг юрагидаги фикрларини билиб, бир болани олиб Ўзининг ёнига турғизиб қўйди 48ва уларга деди: “Ким шундай болани Менинг номимдан қабул қилса, Мени қабул қилади. Ким Мени қабул қилса, Мени Юборганни қабул қилади. Зеро сизларнинг орангизда ким энг кичик бўлса, у буюк бўлади”.49Шу орада Юҳанно деди: “Устоз! Сенинг номингдан жинларни қуваётган бир одамни кўрдик ва унга буни ман этдик, чунки у биз билан бирга юрмайди”. 50Исо эса унга: “Ман қилманглар, чунки ким сизларга қарши бўлмаса, у сизлар томондадир”,- деди.51Исонинг дунёдан олиниш кунлари яқинлашганида, У Йерусалимга боришга қатъий қарор қилди. 52Ўшанда Ўзидан олдин хабарчиларни юборди. Улар бориб, Исо келишига тайёргарлик кўриш учун Самариянинг бир қишлоғига кирдилар. 53Лекин самарияликлар Уни қабул қилмадилар, чунки Исонинг кўриниши Йерусалимга бораётган кишиникидай эди.54Унинг шогирдлари Ёқуб ва Юҳанно буни кўриб: “Ҳазрат! Биз Элийаҳ пайғамбар қилганидек, осмондан олов тушишини ва уларни йўқ қилишини буюришимизни истайсанми?”- дедилар. 55Лекин Исо бурилиб, уларга тақиқлаб деди: “Сизлар қандай руҳда эканлигингизни билмайсизлар! 56Чунки Инсон Ўғли одамларнинг жонини ҳалок қилиш учун эмас, балки қутқариш учун келган”. Шунда улар бошқа қишлоққа кетдилар.57Бундан кейин улар ўз йўлларида кетаётганларида, кимдир Исога: “Ҳазратим! Сен қаерга бормасанг ҳам, мен Сенга эргашаман”,- деди. 58Исо эса унга: “Тулкиларнинг уялари, осмондаги қушларнинг инлари бор. Лекин Инсон Ўғлининг бош қўядиган жойи йўқ”,- деди.59Сўнгра Исо бошқасига: “Менинг орқамдан эргаш!”- деб айтди. У эса жавобан: “Ҳазрат! Олдин бориб отамни кўмиб келишга ижозат бер”,- деди. 60Исо унга: “Ўликларга ўз ўликларини кўмишларини қўйиб бер. Сен эса бориб, Худонинг Шоҳлигини воизлик қилгин”,- деди.61Кейин яна бошқаси: “Ҳазратим! Мен Сенга эргашаман. Фақат олдин бориб, уйдагилар билан хайрлашишимга ижозат бер”,- деди. 62Исо эса унга: “Қўллари билан омочни тутиб, орқасига қараган ҳеч ким Худонинг Шоҳлигига лойиқ эмасдир”,- деди.Chapter 10
1Шундан сўнг Раббий бошқа етмишта шогирдни ҳам танлади ва Ўзи бормоқчи бўлган ҳар бир шаҳарга, ҳар бир жойга уларни Ўзидан олдин иккитадан юбориб, 2уларга деди: “Ҳақиқатан ҳам ҳосил кўп, бироқ ишчилар оз. Ўз ўрим-йиғимингга ишчиларни юбор, деб ҳосил Эгасига ибодат қилинглар.3Боринглар! Мана, Мен сизларни бўриларнинг орасига қўзилардек юборяпман. 4Ҳамён ҳам, тўрва ҳам, пойафзал ҳам олманглар ва йўлда ҳеч ким билан саломлашманглар.5Қайси уйга кирсангизлар, аввало: Уйингизга тинчлик бўлсин,- деб айтинглар. 6Агарда у ерда тинчликнинг ўғли бўлса, сизларнинг тинчлигингиз унда жо бўлади. Агарда йўқ бўлса, сизларга қайтиб келади. 7Шундай қилиб, ўша уйда қолинглар, сизларга нимаики берсалар, шуни еб-ичинглар, чунки меҳнаткаш ўз мукофотига сазовордир. Уйма-уй ўтиб юрманглар.8Қайси шаҳарга кирганингизда сизларни қабул қилсалар, сизларнинг олдингизга қўйилганларни енглар. 9Ўша ердаги беморларни шифоланглар ва уларга: Худонинг Шоҳлиги сизларга яқинлашди,- деб айтинглар.10Аммо қайси шаҳарга кирганингизда сизларни қабул қилмасалар, унда кўчага чиқиб уларга айтинглар: 11Оёқларимизга ёпишган шаҳрингизнинг чангини ҳам сизларга қоқиб кетяпмиз, бироқ Худонинг Шоҳлиги сизларга яқинлашганини билиб қўйинглар. 12Сизларга айтаманки, ўша кунда у шаҳардан кўра Садўм шаҳрига осонроқ бўлади.13Эй, Ҳоразин, сенинг ҳолингга вой! Эй, Бейт-Сайда, сенинг ҳолингга вой! Чунки агар сизларда содир бўлган мўъжизалар Тир билан Сидўн шаҳарларида қилинганида эди, улар аллақачон қанор кийимида ва кулда ўтириб, тавба қилган бўлар эдилар. 14Шунинг учун ҳукм кунида сизлардан кўра Тир ва Сидўн шаҳарларига осонроқ бўлади. 15Эй, осмонгача кўтарилган Кафарнаҳум, сен дўзахгача тушиб кетасан!16Сизларни тинглаётган Мени тингламоқда. Сизларни рад этаётган Мени рад этмоқда. Мени рад этаётган эса Мени Юборганни рад этмоқда”.17Бундан кейин етмишта шогирди қувонч билан қайтиб келиб Исога: “Ҳазрат, жинлар ҳам Сенинг номингдан бизга бўйсунмоқдалар!”- дедилар. 18У эса уларга деди: “Мен осмондан яшиндай тушиб кетган шайтонни кўрдим. 19Мана, Мен сизларга илонлару чаёнларни ҳамда душманнинг бутун куч-қудратини босиш учун ҳокимият беряпман ва ҳеч нарса сизларга зарар етказмайди. 20Бироқ руҳлар сизларга бўйсунаётганидан қувонманглар, балки исмларингиз Осмонда ёзилганидан қувонинглар!”21Ўша пайтда Исо руҳи билан қувониб деди: “Сендан миннатдорман, эй, Отам, еру осмон Эгаси! Чунки Сен буни доною ақллилардан яшириб, гўдакларга очиб бердинг. Ҳа, Ота! Зеро Сенинг эзгу ироданг шундайдир.22Отамдан Менга ҳамма нарса топширилган. Ўғилнинг кимлигини Отадан бошқа ҳеч ким билмайди. Отанинг кимлигини ҳам Ўғилдан ва Ўғил очиб беришни истаган кишилардан бошқа ҳеч ким билмайди”.23Сўнг Исо шогирдларига бурилиб, уларга алоҳида деди: “Сизлар кўраётган нарсаларни кўриб турган кўзлар бахтлидир! 24Шунинг учун сизларга айтаманки, кўп пайғамбарлар ва подшоҳлар сизлар кўраётганни кўришни орзу қилдилар, аммо буни кўрмадилар; сизлар эшитаётганни эшитишни орзу қилдилар, аммо буни эшитмадилар”.25Шунда бир қонуншунос туриб, Исони синаб деди: “Устоз, абадий ҳаётни мерос қилиб олмоқ учун нима қилишим керак?” 26Исо эса унга: “Қонунда нима ёзилган? Сен уни қандай ўқийсан?”- деди. 27У эса жавобан: “Раббий Худойингни бутун юрагинг, бутун жонинг, бутун қувватинг, бутун онгинг билан севгин ва ўз яқинингни ўзингни севгандек севгин”,- деб айтди. 28Исо унга: “Сен тўғри жавоб бердинг, шундай қилгин ва яшайсан!” - деди.29Лекин ўша киши ўзини оқламоқчи бўлиб, Исога: “Менинг яқиним ким?”- деб айтди. 30Исо бунга шундай деди: “Йерусалимдан Йерихога бораётган бир одам қароқчиларнинг қўлига тушди. Улар унинг кийимларини ечиб олиб, жароҳатлаб, чалажон ҳолда ташлаб кетдилар.31Тасодифан, шу йўлдан бир руҳоний ўтаётган эди. Уни кўриб, ёнидан ўтиб кетди. 32Бир левит ҳам шу жойдан ўтаётганида, ўша кишининг олдига келиб, унга бир қаради-да, ёнидан ўтиб кетди.33Бир самариялик ҳам шу йўлдан ўтаётиб, унинг устидан чиқиб қолди. Уни кўрганида, унга раҳми келди 34ва унинг олдига бориб, яраларига мой суртиб, шароб қуйиб, боғлаб қўйди. Сўнгра уни ўз эшагига миндирди ва мусофирхонага олиб келиб, унга ғамхўрлик қилди. 35Эртасига эса кетаётиб, икки динор чиқарди-да, мусофирхона эгасига бериб деди: Бу одамга ғамхўрлик қилгин. Агар бундан кўпроқ сарф қилсанг, мен қайтиб келганимда, сенга бераман.36Сенинг фикрингча, учовидан қайси бири қароқчиларнинг қўлига тушган одамнинг яқини бўлган?” 37Қонуншунос эса: “Унга шафқат қилган одам”,- деб жавоб берди. Шунда Исо унга: “Бор, сен ҳам шундай қилгин!”- деди.38Шу орада улар йўлларида давом этганларида, Исо бир қишлоққа кирди. Бу ерда Марта исмли бир аёл Уни ўз уйига қабул қилди. 39Унинг Мирйам исмли синглиси бор эди. Мирйам Исонинг оёқлари олдида ўтириб, Унинг сўзларини тинглар эди.40Марта эса овқат тайёрлаш билан жуда овора эди. У Исонинг олдига келиб, Унга: “Ҳазратим! Синглим бир ўзимни шу ишда қолдирганидан ташвишланмаяпсанми? Энди унга айтгин, менга ёрдам берсин!”- деди. 41Исо эса унга жавоб бериб: “Марта! Марта! Сен жуда кўп нарсалар ҳақида ташвишланиб хавотирланяпсан! 42Лекин фақат биргинаси керак. Мирйам эса яхши қисмни танлади ва бу ундан тортиб олинмайди”,- деди.Chapter 11
1Бир куни Исо бир жойда ибодат қилаётган эди. Ибодатни тамом қилганида, Унинг шогирдларидан бири Унга: “Ҳазратим! Яҳё ўз шогирдларига ўргатганидек, бизга ҳам ибодат қилишни ўргатгин”,- деди.2Исо эса уларга деди: “Ибодат қилаётганингизда шундай деб айтинглар: Бизнинг Осмондаги Отамиз! Сенинг номинг муқаддас бўлсин. Сенинг Шоҳлигинг келсин. Сенинг ироданг Осмонда бўлганидек, ерда ҳам бўлсин.3Кундалик нонимизни бизга ҳар куни бериб тургин. 4Гуноҳларимизни кечиргин, чунки биз ҳам ўзимизга қарздор бўлганларнинг ҳар бирини кечирамиз. Бизни васвасага йўлиқтирмагин, аммо бизни ёвуздан халос қилгин”.5Сўнгра Исо уларга деди: “Фараз қилайлик, орангизда бир кишининг дўсти бўлиб, ярим кечада унинг олдига келиб, унга дейди: Дўстим, менга учта нон қарз бергин. 6Менинг бир дўстим йўл-йўлакай меникига кирибди ва унинг олдига қўядиган ҳеч нарсам йўқ. 7У эса ичкаридан жавоб бериб деди: Мени овора қилма. Эшик қулфлаб қўйилган, болаларим мен билан бирга тўшакда. Шунинг учун ўрнимдан туриб сенга бера олмайман. 8Сизларга айтаманки, агар ўз дўсти бўлгани учун ҳам туриб унга бермаса, унда унинг чекинмаслиги туфайли туриб, қанча сўраса, шунча унга беради.9Яна сизларга айтаманки, сўранглар ва сизларга берилади. Изланглар ва топасизлар. Тақиллатинглар ва сизларга очилади. 10Чунки ҳар бир сўраётган олади, излаётган топади, тақиллатаётганга очилади.11Сизлардан қайси бир ота, ўғли ундан нон сўраса, унга тош берар экан? Ёки балиқ сўраса, унга балиқ ўрнига илон берар экан? 12Ёки тухум сўраса, унга чаён берар экан? 13Шундай қилиб, агар сизлар ёвуз бўла туриб, болаларингизга яхши ҳадялар беришни билсангизлар, боз устига Осмондаги Ота Ундан сўраганларга Муқаддас Руҳни беради”.14Бир куни Исо соқов жинни қувиб чиқарди. Жин чиққанидан кейин, соқов киши гапира бошлади, халқ эса ҳайрон бўлди. 15Бироқ улардан баъзилари: “У жинлар бошлиғи Баалзебубнинг кучи билан жинларни қувиб чиқаряпти!”- дедилар.16Бошқалар эса Исони васвасага солиб, Ундан осмондан аломат кўрсатишини талаб қилдилар. 17Лекин Исо уларнинг фикрларини билиб, уларга деди: “Ўз ичидан бўлинган ҳар бир подшоҳлик харобага айланади ва ўз ичидан бўлинган уй қулайди.18Агар шайтон ҳам ўз ичидан бўлинган бўлса, унинг подшоҳлиги қандай тура олади? Сизлар эса Мен ҳақимда: У Баалзебубнинг кучи билан жинларни қувиб чиқаряпти,- деб айтяпсизлар. 19Агар Мен жинларни Баалзебуб кучи билан қувиб чиқараётган бўлсам, унда ўғилларингиз кимнинг кучи билан уларни қувиб чиқармоқдалар? Шунинг учун улар сизларга судья бўладилар. 20Агарда Мен Худонинг бармоғи билан жинларни қувиб чиқараётган бўлсам, унда албатта Худонинг Шоҳлиги сизларга етиб келди.21Агар бир кучли одам ўз уйини қурол билан қўриқлаб турган бўлса, унинг мол-мулки бехатар бўлади. 22Аммо ундан кучлироғи унга ҳужум қилиб уни енгса, у таянган барча қуролларни тортиб олади ва унинг ўлжасини тақсимлайди. 23Ким Мен билан бирга бўлмаса, у Менга қаршидир. Ким Мен билан бирга йиғмаса, у сочади.24Нопок руҳ инсондан чиққанида, ором излаб, сувсиз жойларни кезади ва топмасдан: Чиққан уйимга қайтиб бораман,- дейди. 25Шунда у келиб, уйни супурилган ва йиғиштирилган ҳолда топади. 26Сўнгра у бориб, ўзидан ҳам ёвузроқ бўлган бошқа еттита руҳни ўзи билан бирга олади ва ўша уйга кириб яшайдилар. У одамнинг кейинги аҳволи аввалгисидан ёмонроқ бўлади”.27Исо буни сўзлаётганида, халқ орасидан бир аёл баланд овозда Унга: “Сени кўтариб юрган қорин ва Сени эмизган кўкрак бахтлидир!” - деди. 28Исо эса жавоб қайтариб деди: “Аниқроғи, Худонинг Сўзини тинглаётганлар ва унга риоя қилаётганлар бахтлидир!”29Кўпдан-кўп халойиқ йиғилаётганида, Исо гапира бошлади: “Бу авлод ёвуздир! Улар аломат изламоқдалар, аммо уларга Йонаҳ пайғамбарнинг аломатидан бошқа аломат берилмайди. 30Шунинг учун Йонаҳ нийневеҳликлар учун аломат бўлгани каби, Инсон Ўғли ҳам бу авлод учун худди шундай бўлади.31Жануб маликаси бу авлод одамлари билан бирга ҳукм кунида тирилиб келади ва уларни маҳкум этади. Чунки у Сулаймоннинг донолигини тинглаш учун ернинг бир четидан келган эди. Мана, Сулаймондан ҳам буюкроғи бу ердадир!32Нийневеҳликлар бу авлод билан бирга ҳукм кунида тирилиб келадилар ва уларни маҳкум этадилар. Чунки улар Йонаҳнинг воизлигидан тавба қилган эдилар. Мана, Йонаҳдан ҳам буюкроғи бу ердадир!33Ҳеч ким шамни ёқиб, уни яширин жойга ёки идишнинг тагига қўймайди. Аксинча, кирганлар нурни кўришлари учун уни шамдонга қўяди. 34Тананинг чироғи кўздир. Шундай қилиб, агар сенинг кўзинг соф бўлса, унда бутун тананг ҳам нурга тўла бўлади. Агарда у ёмон бўлса, унда сенинг тананг ҳам қоронғиликка тўла бўлади. 35Шундай қилиб, эътибор бергин: сенинг ичингдаги нур қоронғилик эмасми? 36Агар бутун тананг нурга тўла бўлса ва бирон бир қоронғи қисми бўлмаса, унда худди чироқ ўз нури билан сени ёритганидек, ҳаммаси нурга тўла бўлади”.37Исо буларни гапириб турганида, бир фарзий Уни дастурхонга таклиф қилди. Исо унинг уйига кириб, овқатланиш учун ёнбошлади. 38Фарзий Исонинг овқатдан олдин қўлларини ювмаганини кўриб, ҳайрон бўлди.39Раббий эса унга деди: “Эй, фарзийлар, ҳозирги вақтда сизлар пиёла ва товоқнинг сиртини тозалайсизлар, аммо сизларнинг ичингиз ўғирлик ва ёвузликка тўлиб-тошган! 40Аҳмоқлар! Сиртини Яратган ичини ҳам яратмаганми? 41Яхшиси, ўзларингизда боридан хайр-садақа беринглар, шунда ҳамма нарса сизлар учун пок бўлади.42Лекин, эй, фарзийлар, сизларнинг ҳолингизга вой! Чунки сизлар ялпиз, заъфарон ва ҳар хил ўсимликлардан ушр берасизлар, аммо адолат ва Худонинг севгиси ҳақида беғамсизлар! Буларни бажара туриб, уларни ҳам қолдирмаслигингиз керак эди.43Эй, фарзийлар, сизларнинг ҳолингизга вой! Чунки сизлар синагогаларда тўрда ўтиришни ҳамда бозор майдонида табрик олишни яхши кўрасизлар. 44Эй, риёкор, уламолар ҳамда фарзийлар, сизларнинг ҳолингизга вой! Чунки сизлар, одамлар сезмай устидан босиб ўтган яширин қабрларга ўхшайсизлар”.45Шунда қонуншунослардан бири Исога жавобан: “Устоз! Бу сўзларни айтиб, Сен бизни ҳам ранжитдинг-ку”,- деди. 46Исо эса деди: “Эй, қонуншунослар, сизларнинг ҳам ҳолингизга вой! Чунки сизлар кўтариб бўлмайдиган юкларни инсонларга юклайсизлар, ўзларингиз эса бу юкларга ҳатто бир бармоғингизни ҳам тегизмайсизлар.47Сизларнинг ҳолингизга вой, чунки сизлар оталарингиз ўлдирган пайғамбарларга мақбаралар қурасизлар. 48Шу билан оталарингизнинг қилмишлари ҳақида гувоҳлик бериб, уларни маъқуллаяпсизлар. Чунки улар пайғамбарларни ўлдирганлар, сизлар эса уларга мақбаралар қуряпсизлар!49Шунингдек, Худонинг донолиги ҳам шундай дейди: Мен уларга пайғамбарлар ва ҳаворийлар юбораман. Улардан баъзиларини ўлдирадилар, баъзиларини эса қувғин қиладилар. 50Шунинг учун ҳам дунё яратилишидан бери тўкилган барча пайғамбарларнинг қони бу авлоддан талаб қилинади. 51Сизларга ростини айтаманки, Ҳобилнинг тўкилган қонидан тортиб, қурбонгоҳ билан маъбаднинг орасида ўлдирилган Закарийаҳнинг қонигача бу авлоддан талаб қилинади!52Эй, қонуншунослар, сизларнинг ҳолингизга вой! Чунки сизлар билим калитини олдингизлар, лекин эшикдан ўзларингиз ҳам кирмадингизлар ва кирмоқчи бўлганларга ҳам тўсқинлик қилдингизлар”.53Исо уларга буларни гапираётганида, уламолар ва фарзийлар Уни қаттиқ сиқувга олиб, кўп саволларга жавоб беришга мажбур қилдилар. 54Унинг оғзидан Уни айбловчи бирон гапни тутиб олиш учун Уни пойладилар.Chapter 12
1Шу орада саноқсиз одамлар тўпланиб, бир-бирини сиқаётганида, Исо аввал Ўз шогирдларига гапира бошлади: “Фарзийларнинг хамиртурушидан, яъни риёкорлигидан эҳтиёт бўлинглар!2Очилмай қоладиган ҳеч бир яширин нарса йўқ, билинмай қоладиган ҳеч бир сирли нарса йўқ. 3Шунинг учун сизларнинг қоронғиликда айтган ҳамма нарсангиз ёруғликда эшитилади, берк уй ичида қулоққа шивирлаган нарсангиз эса томлар узра эълон қилинади.4Сизларга, Менинг дўстларимга айтаманки, танани ўлдириб, кейин бошқа ҳеч нарса қилишга қодир бўлмаганлардан қўрқманглар. 5Аммо кимдан қўрқишингиз кераклигини сизларга айтайин, одамни ўлдиргандан кейин жаҳаннамга ташлашга ҳам қодир бўлгандан қўрқинглар. Ҳа, сизларга айтаманки, ундан қўрқинглар!6Бешта чумчуқ икки ассарийга сотилмайдими? Худо ҳузурида буларнинг бирортаси ҳам унутилмаган. 7Сизларнинг эса бошингиздаги сочларингиз ҳам саналган. Шундай қилиб, қўрқманглар: сизлар кўпгина чумчуқлардан қадрлироқсизлар.8Сизларга яна шуни айтаманки, инсонлар олдида Мени очиқ эътироф этадиган ҳар бир кишини Инсон Ўғли ҳам Худонинг фаришталари олдида очиқ эътироф этади. 9Аммо инсонлар олдида Мени инкор этадиган одам Худонинг фаришталари олдида ҳам инкор этилади. 10Инсон Ўғлига қарши сўз айтадиган ҳар кимса кечирилади, Муқаддас Руҳни куфрлайдиган эса кечирилмайди.11Сизларни синагогаларга, бошлиқлар ва ҳокимларнинг олдига олиб келганларида, қандай ва нима, деб жавоб беришингиз, нима дейишингиз ҳақида ташвишланманглар. 12Чунки ўша вақтда нима дейиш кераклигини Муқаддас Руҳ сизларга ўргатади”.13Шу орада оломондан бир киши Исога: “Устоз! акамга айтгин, меросни мен билан бўлишсин”,- деди. 14Исо эса ўша одамга: “Эй, инсон! Ким Мени сизларга судья ёки мерос бўлувчи қилиб қўйди?!”- деди. 15Сўнгра Исо уларга: “Эҳтиёт бўлинглар, ўзларингизни тамагирликдан сақланглар, чунки инсоннинг ҳаёти унинг мол-мулкининг кўплигига боғлиқ эмас”,- деди.16Шунда уларга бир масал айтиб берди: “Бир бой одамнинг даласи мўл ҳосил берди. 17Бой ўз-ўзича: Нима қилай? Ҳосилни йиғиб қўядиган жойим йўқ,- деб мулоҳаза қилиб, 18сўнгра деди: Мана бундай қиламан: эски омборларимни бузиб, каттароғини қураман. Бутун ғалла ва мулкимни шу ерга йиғиб, 19жонимга айтаман: Эй, жоним, сенда анча йилларга етадиган кўп мол-мулк бор. Энди роҳатлангин, еб-ичгин, хурсандчилик қилгин.20Лекин Худо унга: Ақлсиз! Шу кечасиёқ жонинг олинади. Шунда бу ғамлаб қўйганларинг кимга қолади?- деди. 21Ўзи учун хазина тўплаб, Худода бойимаган киши ҳам шундай бўлади”.22Сўнг Исо шогирдларига деди: “Шунинг учун сизларга айтаманки, нима еймиз,- деб жонингиз учун хавотирланманглар, нима киямиз,- деб танангиз учун ташвишланиб юрманглар. 23Жон овқатдан, тана эса кийимдан каттароқдир.24Қарғаларга қаранглар: улар на экади, на ўради, на омборлари ва на ғаллахоналари бор, аммо Худо уларнинг ризқини беради. Сизлар эса қушлардан кўра нақадар қадрлироқсизлар? 25Сизлардан қайси бирингиз ташвишланиб, ўз бўйига бир чўзим қўша олар экан? 26Шундай қилиб, агар энг кичик ишни қилишга қодир эмас экансизлар, нимага бошқа нарсалар ҳақида ташвишланяпсизлар?27Пиёзгулларга эътибор беринглар, улар қандай ўсади: на меҳнат қилади, на йигиради. Аммо сизларга айтаманки, ҳатто подшоҳ Сулаймон ҳам ўзининг бутун шуҳратида уларнинг бирортасидек кийинмаган. 28Агар далада бугун бор бўлиб, эртага эса ўчоққа ташланадиган ўтни Худо шундай кийинтирса, сизларни ундан ҳам ортиқ кийинтирмайдими, эй, имони камлар!29Шундай қилиб, нима ейишингизни, нима ичишингизни излаб юрманглар ва безовта бўлманглар, 30чунки бунинг ҳаммасини бу дунёнинг халқлари излаб юрадилар. Сизларнинг Отангиз эса сизлар буларга муҳтож эканингизни билади!31Сизлар яхшиси Худонинг Шоҳлигини изланглар, бунинг ҳаммаси эса сизларга қўшиб берилади. 32Қўрқма, эй, кичик пода! Чунки Отангиз сизларга Шоҳлик беришни маъқул кўрди.33Мол-мулкингизни сотиб, хайр-садақа беринглар. Ўзингизга эскирмайдиган ҳамёнларни ва чиримайдиган хазинани Осмонда тайёрланглар. У ерда уларга ўғри ҳам яқинлашмайди, куя ҳам емайди. 34Чунки хазинангиз қаерда бўлса, юрагингиз ҳам ўша ерда бўлади.35Белларингиз боғланган, чироқларингиз ёниб турган бўлсин! 36Сизлар хўжайини тўйдан қайтишини кутиб турган, у келиб эшикни тақиллатганида, дарҳол очиб беришга тайёр бўлган одамлардек бўлинглар.37Хўжайини келганида, бедор ҳолда топилган қуллар бахтлидир! Сизларга ростини айтаманки, у бел боғлаб қулларини ўтқазади ва уларга ўзи хизмат қилади. 38Агарда иккинчи ёки учинчи қоровуллик навбатида келганида ҳам, уларни шундай ҳолда топса, ўша қуллар қандай бахтлидир!39Ўзларингиз биласизларки, агар уй эгаси ўғри қайси соатда келишини билса эди, у бедор бўлиб, уйини тешишига йўл қўймас эди. 40Шунингдек, сизлар ҳам тайёр бўлиб туринглар, чунки Инсон Ўғли сиз ўйламаган соатда келади”.41Ўшанда Пeтъор Унга: “Ҳазратим, шу масални фақат биз учун айтяпсанми, ёки ҳамма учунми?”- деди. 42Раббий жавоб берди: “Хўжайин хонадонига ўз вақтида ризқини бериш учун бошлиқ қилиб қўйган содиқ ва ақлли уй бошқарувчи ким? 43Хўжайин келиб, уни шундай иш тутаётганини топса, ўша қул қандай бахтлидир! 44Сизларга ростини айтаманки, уни ўзининг бутун мол-мулклари устидан бошқарувчи қилиб қўяди.45Лекин агар ўша қул ўз юрагида: Хўжайиним яқин орада келмайди,- деб айтиб, хизматкору чўриларни уришни ва еб-ичиб маст бўлишни бошласа, 46унда хўжайин қули кутмаган бир кунда, ўйламаган бир соатда келиб, уни тилка-пора қилиб, унга имонсизлар билан бир қисматни беради.47Хўжайинининг иродасини била туриб тайёр бўлмаган, хўжайинининг иродаси бўйича иш тутмаган қул кўп таёқ ейди. 48Билмай туриб, жазога муносиб иш қилган қул эса озроқ таёқ ейди. Кимга кўп берилган бўлса, ундан кўп талаб қилинади. Кимга кўп ишониб топширилган бўлса, ундан кўпроқ талаб қилинади.49Мен ер юзига олов тушириш учун келдим. Олов ҳозироқ ёниб кетишини қанчалик хоҳлар эдим! 50Мен чўмдирилиш билан чўмдирилишим керак. Бу амалга ошмагунча қанчалик қийналяпман.51Мени ер юзига тинчлик бериш учун келган, деб ўйлайсизларми? – Сизларга йўқ дейман, балки бўлиниш учун. 52Чунки бундан буён бир уйда беш киши ўзаро бўлинади: учтаси иккитасига ва иккитаси учтасига қарши бўлади. 53Ота ўғлига қарши, ўғил отасига қарши, она қизига қарши, қиз онасига қарши, қайнона келинига қарши, келин қайнонасига қарши бўлади”.54Кейин Исо халққа ҳам айтди: “Сизлар ғарбдан булут кўтарилганини кўрганингизда, шу заҳоти: Ёмғир бўлади,- деб айтасизлар ва худди шундай бўлади. 55Жануб шамоли эсганида, сизлар: Жазирама иссиғи бўлади,- деб айтасизлар ва худди шундай бўлади. 56Эй, иккиюзламачилар! Еру осмон юзини тушуниб биласизлар-у, нима учун бу вақт-соатни тушуниб билмаяпсизлар?57Шунингдек, нега сизлар ўзингизча нима тўғри эканлиги ҳақида мулоҳаза қилмайсизлар? 58Сен рақибинг билан бирга маҳкамага бораётганингда, йўл-йўлакай ундан озод бўлишга ҳаракат қилгин, токи у сени судьянинг олдига олиб бормасин, судья сени зиндонбонга топширмасин, зиндонбон эса сени зиндонга ташламасин. 59Сенга айтаманки, охирги тийинингни бермагунингча, у ердан чиқмайсан”.Chapter 13
1Шу вақтда у ерда бўлган айрим одамлар Исога: “Пилат жалилаликларнинг қонини уларнинг қурбонликлари билан аралаштириб юборди”,- деб айтдилар. 2Исо уларга шундай жавоб берди: “Сизлар, ўша жалилаликлар бошқа барча жалилаликлардан кўпроқ гуноҳкор бўлгани учун шунчалик азоб чекдилар, деб ўйлаяпсизларми? 3Сизларга: Йўқ!- дейман. Лекин тавба қилмасангизлар, сизларнинг ҳаммангиз ҳам худди шундай ҳалок бўласизлар.4Ёки Силоам минораси қулаб тушиб, ўн саккиз киши эзилиб нобуд бўлганида, бу кишилар Йерусалимда яшовчиларнинг ҳаммасидан кўра айбдорроқ бўлган, деб ўйлайсизларми? 5Сизларга: Йўқ!- дейман. Лекин тавба қилмасангизлар, сизларнинг ҳаммангиз ҳам худди шундай ҳалок бўласизлар”.6Исо яна мана бу масални ҳикоя қилди: “Бир кишининг узумзорида ўтқазилган анжир дарахти бор эди. Бир пайт у келиб, ундан мева излаб ҳеч нарса топа олмабди. 7Шунда у боғбонга дебди: Мана, мен уч йилдан бери бу анжир дарахтидан мева излаб келаман ва ҳеч нарса топа олмайман. Уни кесиб ташла, у нима учун ерни банд қилиб турибди?8Боғбон эса жавобан: Хўжайин, дарахтингиз бу йил ҳам турсин, - дебди, - Мен унинг атрофини юмшатаман ва гўнг соламан. 9Балки мева бериб қолар. Агарда мева бермаса, унда келгуси йил кесиб ташлайсиз”.10Шаббат куни Исо синагогаларнинг бирида таълим бераётган эди. 11У ерда ўн саккиз йилдан бери дармонсизлик руҳига чалинган бир аёл бор эди. У букилиб қолган бўлиб, қаддини сира тўғри тута олмас эди.12Исо уни кўргач, ёнига чақириб, унга деди: “Аёл, сен дармонсизлигингдан озод бўляпсан!” 13У қўлларини аёлнинг бошига қўйди. Аёл ўша заҳоти қаддини ростлаб, Худога шукурлар айта бошлади. 14Исо шаббат кунида шифолагани учун синагога бошлиғи аччиқланиб, халққа: “Иш қилиш учун олти кун бор. Шифоланиш учун шу кунлари келинглар, шаббат куни эмас”,- деди.15Раббий эса унга жавоб бериб деди: “Эй, риёкор! Шаббат куни сизларнинг ҳар бирингиз ўз ҳўкиз ёки эшагингизни охурдан ечиб, суғоргани олиб бормайсизларми? 16Ўн саккиз йилдан бери шайтон боғлаб қўйган, Иброҳимнинг қизи бўлган бу аёлни шаббат куни кишанлардан озод қилиш керак эмасмиди?”17Исо буни гапираётганида, Унга қаршилик кўрсатганларнинг ҳаммаси уялиб қолдилар. Бутун халқ эса Унинг қилган барча шуҳратли ишлари учун қувонар эди.18Сўнгра Исо яна деди: “Худонинг Шоҳлиги нимага ўхшайди? Уни нимага ўхшатайин? 19У бир одам ўз боғига эккан хантал уруғига ўхшайди. Уруғ ўсиб чиқиб, улкан дарахт бўлган, осмондаги қушлар эса шохлари орасига қўниб паноҳ топишар эди”.20У яна: “Худонинг Шоҳлигини нимага ўхшатай?- деб айтди,- 21У бир аёлнинг бутун хамирни ачитиш учун ўлчови уч сатон бўлган унга қориштириб солган хамиртурушига ўхшайди”.22Шундай қилиб, Исо Йерусалим томонга бораётиб, шаҳару қишлоқларни кезиб таълим берар эди. 23Бир киши Унга: “Ҳазрат! Наҳотки нажот топадиганлар оз бўлса?”- деди. Исо эса уларга деди: 24“Тор дарвозадан киришга ҳаракат қилинглар. Чунки сизларга айтаманки, кўплар киришни излайдилар, лекин кира олмайдилар.25Уй эгаси туриб эшикни бекитиб қўйганида, ўшанда сизлар ташқарида туриб, эшикни тақиллата бошлаб: Ё, Раббий, ё, Раббий, бизга эшикни оч!- дейсизлар. Лекин У сизларга шундай жавоб беради: Сизлар ким ва қаердан эканингизни билмайман. 26Шунда сизлар: Биз Сенинг олдингда еб-ичдик, Сен кўчаларимизда таълим бериб юрган эдинг-ку,- деб айта бошлайсизлар. 27У эса: Сизларга айтаманки, сизлар ким ва қаердан эканингизни билмайман. Эй, ноҳақлик қилувчилар, ҳаммангиз Менинг олдимдан кетинглар!- дейди.28У ерда йиғи-сиғи ва тишлар ғижирлаши бўлади. Чунки Иброҳим, Исҳоқ, Ёқуб ва барча пайғамбарларни Худонинг Шоҳлигида, ўзингизни эса ташқарига қувилаётганингизни кўрасизлар. 29Шарқу ғарбдан, шимолу жанубдан одамлар келиб, Худонинг Шоҳлигида ёнбошлаб ўтирадилар. 30Мана, охиргилар борки, улар биринчи бўладилар. Биринчилар эса охирги бўладилар”.31Ўша куни фарзийлардан айрим одамлар Исонинг олдига келиб, Унга: “Бу ердан чиқиб кетгин, чунки Ҳирод Сени ўлдирмоқчи”,- дедилар. 32Исо эса уларга деди: “Бориб ўша тулкига айтинглар: Мен бугун ва эртага жинларни қувиб, одамларни шифоламоқдаман. Учинчи куни тугатаман. 33Бироқ барибир Мен бугун, эрта ва индин юраверишим керак. Чунки пайғамбар Йерусалимдан ташқарида ҳалок бўлмайди.34Йерусалим, Йерусалим! Пайғамбарларни ўлдирувчи ва сеникига юборилганларни тошбўрон қилувчи шаҳар! Товуқ ўз жўжаларини қанотлари остига тўплаганидек, Мен ҳам сенинг болаларингни неча бор тўпламоқчи бўлдим, лекин сизлар хоҳламадингизлар. 35Мана, энди уй-жойингиз ҳувиллаб қолади. Сизларга ростини айтаманки, Раббий номидан Келаётган муборак, деб сизлар хитоб қиладиган вақт келмагунича, Мени бошқа кўрмайсизлар”.Chapter 14
1Бир шаббат куни Исо фарзий бошлиқларидан бирининг уйига зиёфатга борди. Улар эса Уни кузатиб турар эдилар. 2Исонинг олдида истисқо касаллигидан шишиб юрган бир одам ҳозир бўлди. 3Исо эса қонуншунослару фарзийлардан: “Шаббат куни одамни даволаш жоизми?”- деб сўради.4Улар эса индамадилар. Шунда Исо ўша кишига тегиб, уни шифолади ва жўнатиб юборди. 5Сўнг уларга: “Сизлардан кимнингдир эшаги ёки ҳўкизи чуқурга тушиб кетса, у шаббат куни бўлса ҳам, уни дарҳол чиқариб олмасмиди?”- деди. 6Улар эса Унга бирон жавоб бера олмадилар.7Шу орада меҳмонлар тўрга ўтиришга интилаётганларини пайқагач, Исо уларга бир масални айтиб берди: 8“Сен бировнинг никоҳ тўйига чақирилган бўлсанг, тўрга чиқиб ўтирма, токи таклиф этилганлар орасида сендан эътиборлироғи чиқиб қолмасин 9ва икковингизни чақирган мезбон келиб сенга: Бу ўринни унга бер,- деб айтмасин. Ўшанда сен уялиб, пойгакда ўтиришга мажбур бўласан.10Лекин сен чақирилган бўлсанг, келиб пойгакда ўтиргин, токи сени чақирган мезбон келиб, сенга: Дўстим, илтимос тўрга чиққин,- деб айтсин. Шунда сен бошқа меҳмонлар олдида ҳурмат қозонасан. 11Чунки кимки ўзини юксалтирса, пасайтирилади. Ўзини паст олган эса юксалтирилади”.12Сўнг Исо Ўзини чақирган одамга деди: “Тушлик ёки кечки зиёфат қилганингда, дўстларингни, ака-укаларингни, қариндошларингни ва бой қўшниларингни таклиф қилма, токи улар ҳам сени чақириб, сен ўз мукофотингни олиб қолмагин.13Лекин зиёфат қилганингда, қашшоқ, майиб, шол ва кўрларни чақиргин. 14Улар сенга қайтара олмаганлари учун сен бахтли бўласан, чунки сен ҳақ одамларнинг тирилишида мукофотингни оласан”.15Исо билан бирга дастурхон атрофида ёнбошлаганлардан бири буни эшитгач, Унга: “Худонинг Шоҳлигида нон ейдиган киши бахтлидир!”- деди. 16Исо эса унга деди: “Бир одам кечки зиёфатга катта дастурхон тайёрлаб, кўпларни чақирди. 17Кечки зиёфат вақти келгач: Келинглар, дастурхон тайёр бўлди,- деб меҳмонларга айтмоқ учун қулини юборди.18Шунда ҳаммалари келишиб олгандек, узр сўрай бошладилар. Биринчиси у одамга: Мен ер сотиб олдим, бориб уни кўришим керак. Илтимос, мени кечиринг,- деди. 19Бошқаси эса: Мен беш жуфт ҳўкиз сотиб олдим, уларни синагани боряпман. Илтимос, мени кечиринг,- деди. 20Яна бошқаси: Мен уйландим, шунинг учун кела олмайман,- деди.21Қул қайтиб келиб, хўжайинига булар ҳақида хабар берди. Шунда уй эгаси ғазабланиб, ўз қулига: Тур, шаҳарнинг катта ва тор кўчаларига тез бориб, қашшоқ, майиб, шол ва кўрларни бу ерга олиб кел,- деди. 22Сўнгра қул: Хўжайин, сиз буюрганингиздай қилдим, лекин ҳали бўш жой бор,- деди.23Шунда хўжайин қулига: Менинг уйим тўлиши учун йўл ва сўқмоқларга бор, одамларни келишга ишонтир,- деди. 24Чунки сизларга айтаманки, ўша чақирилган одамлардан бирортаси ҳам зиёфатимдан татиб кўрмайди”.25Халқнинг кўпчилиги Исо билан бирга борар экан, У ўгирилиб уларга деди: 26“Агар ким Менинг олдимга келса ва ўзининг ота-онаси, хотини, болалари, ака-укаси, опа-сингиллари, ҳатто ўз ҳаётидан ҳам нафратланмаса, у Менинг шогирдим бўла олмайди. 27Кимки Менинг орқамдан бориб, ўз хочини кўтариб олмаса, Менинг шогирдим бўла олмайди.28Масалан, сизлардан бирортангиз минора қурмоқчи бўлса, уни тугатиш учун унинг нарсаси етарлими, деб олдиндан қийматини ҳисоблаб чиқмайдими? 29Акс ҳолда, у пойдевор солиб, минорани тугата олмаса, шунда буни кўрганларнинг барчаси: 30Бу одам қуришни бошлади-ю тугата олмади,- деб уни масхара қиладилар.31Ёки қайси бир подшоҳ бошқа бир подшоҳга қарши урушга бораётиб, ўзимнинг ўн минг аскарим билан йигирма минг аскарга қарши чиқишга қодирманми, деб олдиндан ўтириб маслаҳатлашмас экан? 32Акс ҳолда, душман ҳали узоқдалигидаёқ, унинг олдига элчи юбориб, сулҳ тузади. 33Шундай қилиб, сизларнинг ҳар бирингиз ўзингизда бор бўлган ҳамма нарсадан кечмасангизлар, Менинг шогирдим бўла олмайсизлар.34Туз – яхши нарса. Лекин туз ўз кучини йўқотса, уни қандай тузатиш мумкин? 35Ерга ҳам, гўнгга ҳам ярамайди. Уни ахлатга ташлаб юборадилар. Кимнинг эшитишга қулоғи бўлса, эшитсин!”Chapter 15
1Ҳамма гуноҳкорлар ва солиқчилар Исони тинглаш учун Унинг олдига яқинлашиб келишар эди. 2Буни кўрган фарзийлар ва уламолар: “Мана, У гуноҳкорларни қабул қилиб, улар билан бирга еяпти”,- деб пўнғиллашар эди.3Исо эса уларга шундай масални айтиб берди: 4“Сизлардан кимнингдир юзта қўйи бўлса-ю, улардан бирортасини йўқотса, тўқсон тўққизтасини саҳрода қолдириб, йўқолган қўйни топмагунича қидирмайдими? 5Уни топганида эса, қувонч билан елкасига кўтариб олади.6Уйга келгач, дўстлару қўшниларини чақириб, уларга дейди: Мен билан бирга қувонинглар, чунки мен йўқолган қўйимни топдим. 7Сизларга айтаманки, худди шунга ўхшаб, тавбага муҳтож бўлмаган тўқсон тўққизта ҳақ одамдан кўра, тавба қилаётган биттагина гуноҳкор учун Осмонда кўпроқ қувонч бўлади.8Ёки қайси бир аёл ўнта динори бўлса-ю, биттасини йўқотиб қўйса, шам ёқиб тангани топмагунича, уйни супуриб-сидириб синчиклаб қидирмайди? 9Уни топганида, дўстлару қўшниларини чақириб, уларга дейди: Мен билан бирга қувонинглар, чунки мен йўқолган диноримни топдим. 10Сизларга айтаманки, худди шунга ўхшаб, тавба қилаётган битта гуноҳкор учун Худонинг фаришталари ҳузурида қувонч бўлади”.11Сўнгра У яна деди: “Бир одамнинг икки ўғли бор эди. 12Уларнинг кичиги отасига: Ота, меросдан менга тегишли қисмини беринг,- деди. Шунда ота бор-йўғини уларга бўлиб берди.13Бир неча кундан кейин кичик ўғли ўзининг ҳамма нарсасини йиғиштириб, узоқ бир мамлакатга кетди. У ерда айш-ишрат билан кун кечириб, мол-мулкини исроф қилди. 14У борини сарфлаб битирганидан кейин, шу мамлакатда оғир очарчилик бошланди. Йигит эса муҳтожликка йўлиқди.15Шунда у бориб, ўша мамлакатда яшайдиганлардан бирига қўшилди. У одам тўнғизларни боқиш учун йигитни ўз даласига юборди. 16Йигит эса ўзининг қорнини тўнғизлар ейдиган пўчоқлар билан тўйдиришни истар эди, лекин унга буни ҳеч ким бермас эди.17Ниҳоят у ўзига келгач, деди: Отамнинг шунча кўп ёлланма ишчилари нон тўла-тўкислигига эга, мен эса бу ерда очликдан ўляпман. 18Шунинг учун отамнинг олдига бориб, унга шундай дейман: Ота, мен Осмонга ва сизга қарши гуноҳ қилдим. 19Энди сизнинг ўғлингиз, деб аталишга лойиқ эмасман. Мени ёлланма ишчиларингиз қаторида қабул қилинг.20Йигит туриб, отасининг олдига йўл олди. У ҳали узоқда бўлганида, отаси уни кўриб, унга раҳми келди. Югуриб, ўғлининг бўйнидан қучиб, уни ўпа кетди. 21Ўғли эса: Ота, мен Осмонга ва сизга қарши гуноҳ қилдим. Энди сизнинг ўғлингиз, деб аталишга лойиқ эмасман,- деди.22Лекин отаси ўз қулларига деди: Энг яхши кийим келтириб, уни кийинтиринглар, қўлига узук тақиб, оёқларига пойафзал кийгизинглар. 23Семиз бузоқчани олиб чиқиб сўйинглар, еб-ичайлик ва хурсандчилик қилайлик. 24Чунки менинг бу ўғлим ўлган эди, аммо тирилди; йўқолган эди, энди эса топилди. Шунда хурсандчилик қила бошладилар.25Унинг катта ўғли эса ўша вақтда далада эди. У қайтаётиб уйга яқинлашганида, чолғу ва ўйин-кулги садоларини эшитиб, 26хизматкорлардан бирини чақириб: Нима бўляпти ўзи?- деб сўради. 27Укангиз келди, отангиз уни соғ-саломат қабул қилгани учун семиз бузоқчани сўйди,- деди хизматкор.28Шунда у аччиқланиб, ичкарига киришни хоҳламади. Отаси эса ташқарига чиқиб, уни чақирди. 29Лекин у отасига жавобан деди: Мен шунча йилдан бери сизга хизмат қиламан. Ҳеч буйруғингизга қарши чиққаним йўқ. Сиз эса дўстларим билан хурсандчилик қилишим учун менга битта улоқни ҳам бермадингиз. 30Аммо мол-мулкингизни фоҳишаларга исроф қилиб қўйган шу ўғлингиз келганида, сиз у учун семиз бузоқчани сўйдингиз!31Шунда отаси унга деди: Ўғлим! Сен доимо мен билан биргасан, менинг ҳамма нарсам сеникидир. 32Бугун эса хурсандчилик қилиб қувонишимиз керак, чунки сенинг бу уканг ўлган эди, аммо қайта тирилди; йўқолган эди, энди эса топилди”.Chapter 16
1Сўнгра Исо Ўз шогирдларига ҳам деди: “Бир бойнинг хўжалигини идора қилувчиси бор экан. Бойнинг қулоғига: Идора қилувчингиз мол-мулкингизни беҳудага исроф қилиб юрибди,- деган чақимчилик етказилди. 2Шунинг учун бой идора қилувчисини чақириб унга: Мен сен ҳақингда нималар эшитяпман? Ўз идорачилигинг ҳақида ҳисобот бер, чунки сен бошқа идора қила олмайсан,- деб айтди.3Шунда идора қилувчи ўз ўзига деди: Нима қилсам экан? Хўжайиним мени уй идорачилигидан бўшатяпти. Ер ковлай олмайман, тиланчилик қилишга уяламан. 4Мана, уй идорачилигидан бўшатилганимдан кейин одамлар мени ўз уйларига қабул қилишлари учун нима қилишим кераклигини биламан.5Шундай қилиб, хўжайинидан қарз бўлганларнинг ҳар бирини алоҳида ёнига чақириб, у биринчисидан: Хўжайинимдан қанча қарзинг бор?- деб сўради. 6У: Юз бат зайтун мойи,- деди. Шунда идора қилувчи унга: Тилхатингни ол, тезда ўтириб: эллик бат, деб ёз!- деди. 7Кейин бошқасидан ҳам сўради: Сенинг қанча қарзинг бор? У эса: Юз кор буғдой,- деб жавоб берди. Унга ҳам: Тилхатингни ол: саксон кор, деб ёз!- деди.8Хўжайини эса идрокли иш қилгани учун ўзининг бу садоқатсиз идора қилувчисини мақтади. Зеро бу дунёнинг ўғиллари ўз авлоди орасида нурнинг ўғилларидан кўра идроклироқдир. 9Мен ҳам сизларга айтаманки, ўзларингизга ноҳақ бойликдан дўст орттиринглар, токи бу бойлик тугагач, сизларни абадий маконларга қабул қилсинлар.10Оз нарсада содиқ бўлган кўп нарсада ҳам содиқдир. Оз нарсада садоқатсиз бўлган кўп нарсада ҳам садоқатсиздир. 11Шундай қилиб, агар сизлар ноҳақ бойликда содиқ бўлмасангизлар, ким сизларга ҳақиқий бойликни ишониб топширар экан? 12Агар бировнинг нарсасида содиқ бўлмасангизлар, ким сизларга ўз нарсаларингизни берар экан?13Ҳеч қандай хизматкор икки хўжайинга хизмат қила олмайди. Чунки у ё биридан нафратланиб, бошқасини севади, ёки бирига ихлос қўйиб, бошқасини менсимайди. Сизлар ҳам Худога, ҳам бойликка хизмат қила олмайсизлар”.14Фарзийлар буларни эшитиб, пулпараст бўлганлари учун Исони мазаҳ қилдилар. 15Исо эса уларга деди: “Сизлар одамлар олдида ўзларингизни ҳақ қилиб кўрсатасизлар, лекин Худо юрагингизни билади. Чунки одамларнинг назарида аҳамиятли бўлгани Худонинг назарида жирканчлидир.16Қонун ва Пайғамбарлар даври Яҳёгача эди. Мана, шу вақтдан бошлаб Худонинг Шоҳлиги воизлик қилинмоқда ва ҳар бир киши унга куч билан босиб киради. 17Бироқ Қонундан бирон чизиқ йўқолишидан кўра, еру осмон ўтиши осонроқдир.18Кимки ўз хотинидан ажралиб, бошқасига уйланса, зино қилган бўлади. Кимки эридан ажралган хотинга уйланса, у ҳам зино қилган бўлади.19Мана, кимхоб ва шойи кийимлар кийиб, ҳар куни дабдабали базмлар қиладиган бир бой одам бор эди. 20Унинг дарвозаси олдида эса баданига яра тошган Лазар исмли бир қашшоқ ётар эди. 21У бойнинг дастурхонидан тўкилган ушоқлар билан қорнини тўйдиришни орзу қилар, итлар эса келиб унинг яраларини ялар эдилар.22Сўнг қашшоқ вафот этди ва фаришталар уни Иброҳимнинг маконига олиб бордилар. Бой ҳам ўлиб дафн этилди. 23Дўзахда азоб чекаётган бой бошини кўтариб узоқда Иброҳимни ва унинг маконидаги Лазарни кўрди.24У фарёд қилиб деди: Эй, Иброҳим-ота! Менга раҳм қилиб, Лазарни юборгин, у бармоғининг учини сувга ботириб, тилимга сув томизсин, чунки мен бу оловда азоб чекяпман.25Лекин Иброҳим унга шундай жавоб берди: Болам, сен ўз ҳаётингда яхши улушингни олганинг, Лазар эса ёмон улушини олгани эсингда борми? Энди у бу ерда ором олмоқда, сен эса азоб чекмоқдасан. 26Бундан ташқари, сиз билан бизнинг орамизда буюк жар ўрнатилган. Бу ердан сиз томонга ўтмоқчи бўлганлар ўта олмайдилар ва у ердан биз томонга ҳам ўтмайдилар.27Шунда у деди: Ундай бўлса, эй, ота, сендан ўтиниб сўрайман, Лазарни отамнинг уйига юборгин, 28чунки менинг бешта укам бор. Улар ҳам бу азоб жойига келмасликлари учун у уларга гувоҳлик берсин.29Иброҳим унга: Уларда Мусо ва пайғамбарлар бор, уларга қулоқ солсинлар,- деди. 30У эса деди: Йўқ, Иброҳим-ота, агар ўликлардан бири уларнинг олдига борса, ўшанда тавба қиладилар. 31Шунда Иброҳим унга: Агар Мусо ва пайғамбарларга қулоқ солмаган бўлсалар, унда ўликлардан бири тирилса ҳам ишонмайдилар,- деди.”Chapter 17
1Сўнг Исо Ўз шогирдларига деди: “Васвасалар келмаслиги мумкин эмас. Лекин булар ким орқали келаётган бўлса, ўшанинг ҳолига вой! 2Бу кичиклардан биронтасини васвасага солгандан кўра, унинг бўйнига тегирмон тоши осилиб, денгизга ташланиши у учун яхшироқ бўлар эди.3Ўзингизни назорат қилинглар! Агар биродаринг сенга қарши гуноҳ қилса, унга танбеҳ бергин. Агар тавба қилса, уни кечиргин. 4Агар бир куннинг ўзида сенга қарши етти марта гуноҳ қилса-ю, етти марта сенга қайта келиб: Тавба қилдим,- деса, уни кечиргин”.5Ҳаворийлар эса Раббийга: “Бизнинг имонимизни кўпайтир”,- дедилар. 6Аммо Раббий жавобан деди: “Агар хантал уруғидай имонингиз бўлиб, шу анжир дарахтига: Илдизинг билан қўпорилиб, денгизга кўчиб ўтқазил,- десангизлар, у сизларга бўйсунар эди.7Сизлардан ким қўш ҳайдовчи ёки подачи қулга эга бўлиб, у даладан қайтганида, унга: Тез келиб, дастурхонга ўтир,- дейди? 8Аксинча: Кечки овқатимни тайёрла, овқатланиб бўлганимча бел боғлаб, менга хизмат қилиб тур, ундан кейин ўзинг еб-ичасан,- демайдими?9Буюрган ишларни бажаргани учун у қулига ташаккур билдирадими? Ўйлайманки, йўқ. 10Шундай қилиб, сизлар ҳам буюрилган ҳамма ишни бажарганингиздан кейин: Биз арзимайдиган қуллармиз, чунки қилишимиз керак бўлган ишни қилдик,- денглар”.11Исо Йерусалим томон йўл олиб, Самария билан Галиленинг орасидан ўтаётган эди. 12У бир қишлоққа кираётганида, Унга ўнта мохов учради. Улар узоқда туриб, 13баланд овоз билан сўзладилар: “Устоз Исо, бизга раҳм қил!”14Уларни кўргач, Исо уларга: “Бориб, ўзларингизни руҳонийларга кўрсатинглар”,- деди. Улар эса йўлда кетаётиб, моховдан покландилар. 15Улардан бири шифо топганини кўриб, баланд овоз билан Худони улуғлаб орқага қайтди. 16У Исонинг оёқларига ўзини ташлаб, Унга миннатдорчилик билдирди. Бу одам эса самариялик эди.17Ўшанда Исо деди: “Покланган ўн киши эмасми? Қолган тўққизтаси қани? 18Худони улуғлаш учун шу бегона қабилаликдан бошқа ҳеч ким қайтиб келмадими?” 19Кейин Исо ўша одамга деди: “Ўрнингдан туриб боравер, имонинг сени қутқарди”.20Фарзийлар: “Худонинг Шоҳлиги қачон келади?”- деб Исодан сўраганларида, У уларга шундай жавоб берди: “Худонинг Шоҳлиги кўзга кўринадиган бўлиб келмайди. 21Шунингдек: Қара, у бу ерда ёки у ерда,- деб айтмайдилар. Чунки, мана, Худонинг Шоҳлиги сизларнинг ичингиздадир”.22Сўнг Исо шогирдларига яна деди: “Шундай кунлар келадики, Инсон Ўғлининг биргина кунини кўришни истайсизлар ва кўрмайсизлар. 23Шунда сизларга: Мана, У бу ерда ёки у ерда,- деб айтадилар. Борманглар ва уларнинг орқасидан қувманглар. 24Чунки чақмоқ чақиб, фалакнинг бир томонидан бошқа томонигача ярқирагандай, Инсон Ўғли ҳам Ўз кунида худди шундай бўлади.25Бироқ аввало У кўп азоб чекиши ва шу авлод томонидан рад қилиниши керак. 26Шунда Нуҳнинг кунларида қандай бўлган бўлса, Инсон Ўғлининг кунларида ҳам шундай бўлади. 27Нуҳ кемага кирган кунига қадар ейишди, ичишди, уйланиб турмушга чиқишди. Тўфон эса келиб, ҳаммани ҳалок қилди.28Лут кунларида ҳам шундай бўлди: ейишди, ичишди, сотиб-олишди, экишди ва бинолар қуришди. 29Лекин Лут Садўм шаҳридан чиққан кунида осмондан олов ва олтингугурт ёғилиб, ҳаммани ҳалок қилди.30Инсон Ўғли зоҳир бўладиган кунида ҳам шундай бўлади. 31Ўша кунда томнинг устида бўлган киши ўзининг анжомларини олиш учун уйига кирмасин. Шунингдек, далада бўлган ҳам қайтиб келмасин.32Лутнинг хотинини эслаб туринглар. 33Кимки ўз жонини қутқармоқчи бўлса, уни йўқотади. Кимки ўз жонини йўқотса, уни сақлаб колади.34Сизларга айтаманки, ўша кеча икки киши бир тўшакда бўлади: бири олинади, бошқаси эса қолдирилади. 35Икки аёл бирга тегирмонда янчаётган бўлади: бири олинади, бошқаси эса қолдирилади. 36Икки киши далада бўлади: бири олинади, бошқаси эса қолдирилади”. 37Шунда шогирдлар Исодан: “Ҳазрат, қаерда бўлади?”- деб сўрадилар. Исо эса уларга: “Мурда қаерда бўлса, калхатлар ҳам ўша ерда тўпланадилар”,- деди.37Шунда шогирдлар Исодан: “Ҳазрат, қаерда бўлади?”- деб сўрадилар. Исо эса уларга: “Мурда қаерда бўлса, калхатлар ҳам ўша ерда тўпланадилар”,- деди.Chapter 18
1Исо шогирдларига нолимасдан доимо ибодат қилиш кераклиги ҳақидаги шу масални айтиб берди: 2“Бир шаҳарда Худодан қўрқмайдиган, одамлардан ҳам уялмайдиган бир судья бор эди.3Ўша шаҳарда бир бева хотин ҳам яшар эди. У судьянинг олдига келавериб: Мени рақибимдан ҳимоя қилинг,- деб ўтиниб сўрар эди. 4У эса анча вақтгача бунга эътибор бермаган эди. Охирида ўз ўзига деди: Мен Худодан қўрқмайман, одамлардан ҳам уялмайман, 5бироқ бу бева менга тинчлик бермаётгани учун уни ҳимоя қилай, токи у яна келавериб, мени безовта қилмасин”.6Шунда Раббий деди: “Ноҳақ судья нима деганини эшитяпсизми? 7Худо уларга узоқ сабр-тоқат қилса-да, наҳотки Унга кечаю кундуз фарёд қилаётган Ўзининг танланганларини ҳимоя қилмаса? 8Сизларга айтаманки, уларни тез орада ҳимоя қилади. Бироқ Инсон Ўғли келганида, ер юзида имон топармикан?”9Ўзининг ҳақлигига амин бўлиб, бошқаларни эса камситиб юрган баъзи одамларга Исо шу масални айтиб берди: 10“Икки киши ибодат қилиш учун маъбадга кирдилар. Улардан бири фарзий, бошқаси эса солиқчи эди.11Фарзий туриб, ўз ўзича шундай ибодат қилар эди: Ё, Худо! Мен бошқа одамлардай талончи, жиноятчи, зинокор ёки бу солиқчи каби бўлмаганим учун Сендан миннатдорман. 12Ҳафтада икки марта рўза тутяпман. Топганимдан ушр беряпман.13Солиқчи эса узоқда туриб, ҳатто кўзларини осмонга қаратишга ҳам ботина олмай, аммо кўкрагига уриб: Ё, Худо! мен гуноҳкорга раҳм шафқатли бўл!- деб айтар эди. 14Сизларга айтаманки, бу одам уйига бояги одамдан кўра кўпроқ оқланиб кетди. Чунки ўзини юксалтирган ҳар бир киши пасайтирилади, ўзини пасайтирган эса юксалтирилади”.15Чақалоқларга қўлини тегизиши учун уларни Исонинг олдига олиб келар эдилар. Аммо шогирдлар буни кўриб, уларга тақиқлар эдилар. 16Исо эса уларни ёнига чақириб, шундай деди: “Болаларни Менинг олдимга келишига ижозат беринглар ва уларга ман этманглар. Чунки Худонинг Шоҳлиги бундайларникидир. 17Сизларга ростини айтаманки, кимки Худонинг Шоҳлигини бола каби қабул қилмаса, унга кира олмайди”.18Бошлиқлардан бири Исодан: “Эзгу Устоз! Абадий ҳаётни мерос қилиб олишим учун нима қилмоғим керак?”- деб сўради. 19Исо унга деди: “Нима учун сен Мени эзгу, деб атаяпсан? Биргина Худодан бошқа ҳеч ким Эзгу эмас. 20Амрларни биласан-ку: Зино қилма, Одам ўлдирма. Ўғирлик қилма. Сохта гувоҳлик берма. Ота-онангни ҳурмат қил”. 21У эса жавобан: “Буларнинг ҳаммасини ёшлигимдан бери сақладим”,- деди.22Буни эшитиб Исо унга: “Сенга яна бир нарса етишмайди: эга бўлган ҳамма нарсангни сотиб, қашшоқларга тарқатиб бер ва Осмонда хазинага эга бўласан. Кейин келиб, Менинг ортимдан эргаш”,- деди. 23Ўша одам бу сўзни эшитгач, жуда хафа бўлди, чунки у жуда бой эди.24Исо унинг хафа бўлганини кўриб деди: “Бойликка эга бўлганларнинг Худонинг Шоҳлигига киришлари нақадар қийиндир! 25Бой одамнинг Худонинг Шоҳлигига киришидан кўра, туянинг игна тешигидан ўтиши осонроқдир!”26Шунда буни эшитганлар: “Ундай бўлса, ким нажот топа олар экан?”- дедилар. 27Исо эса деди: “Одамларга имконсиз бўлгани Худога имконлидир”.28Шунда Петъёр: “Мана, биз ҳамма нарсани қолдириб, Сенинг ортингдан эргашдик-ку!”- деб айтди. 29Бунга Исо деди: “Сизларга ростини айтаманки, Худонинг Шоҳлиги учун уй-жой, ота-она, ака-ука, опа-сингил ёки хотин-боласини қолдириб, 30шу ҳозирги даврда янада ортиқроғини олмайдиган ва келгуси дунёда эса абадий ҳаётга эга бўлмайдиган киши йўқ”.31Исо ўн икки шогирдини четга чақириб, уларга деди: “Мана, биз Йерусалимга боряпмиз. У ерда пайғамбарлар томонидан Инсон Ўғли ҳақида ёзилганларнинг барчаси бажо этилади. 32Чунки Уни мажусийларга топширадилар, Уни масхаралаб ҳақорат қиладилар, Унинг юзига тупурадилар. 33Уни қамчилайдилар ва ўлдирадилар. Лекин У учинчи куни тирилади”.34Аммо шогирдлари ҳеч нарсани тушунмадилар. Бу сўзларнинг маъноси улар учун яширин эди, шунинг учун улар айтилганларни англамадилар.35Исо Йерихо шаҳрига яқинлашаётганида, бир кўр одам йўл чеккасида садақа сўраб ўтирган эди. 36Унинг олдидан халойиқ ўтиб кетаётганини эшитиб: “Нима бўляпти ўзи?”- деб сўради. 37“Нозарий Исо ўтяпти”,- деб унга айтдилар.38Шунда у: “Эй, Довуд Ўғли Исо, менга раҳм қил!”- деб бақирди. 39Олдинда кетаётганлар эса уни жим бўлишга мажбурлашар эди. Лекин у янада баландроқ бақира бошлади: “Эй, Довуд Ўғли, менга раҳм қил!”40Исо тўхтаб, уни ёнига келтиришларини буюрди. Кўр келгач, Исо ундан сўради: 41“Мен сен учун нима қилишимни истайсан?” У эса деди: “Ҳазратим, кўзларим кўрсин!”42Шунда Исо унга деди: “Кўзларинг кўрсин! Сенинг имонинг сени қутқарди”. 43Шу заҳоти унинг кўзлари кўра бошлади. У Худога ҳамду санолар айтиб, Исонинг ортидан эргашди. Бутун халқ эса буни кўрганда, Худони улуғлади.Chapter 19
1Сўнгра Исо Йерихога кириб, ундан ўтиб кетаётган эди. 2Мана, у ерда солиқчиларнинг бошлиғи бўлган Заккай исмли бир одам бор эди. У бой эди.3У, Исо ким экан, деб Уни кўришга интилар эди. Бироқ халойиқ кўплигидан Уни кўра олмас эди, чунки у бўйи паст одам эди. 4Шунинг учун Заккай олдинга югуриб бориб, Исони кўриш учун анжир дарахтига чиқиб олди, чунки Исо ўша ердан ўтиши керак эди.5Исо эса у жойга келганида, юқорига қаради ва Заккайни кўриб, унга деди: “Заккай! Тезроқ пастга туш, чунки Мен бугун сенинг уйингда бўлишим керак”. 6У шошилиб пастга тушди ва Исони хурсандчилик билан меҳмон қилди. 7Буни кўрганларнинг ҳаммаси нолий бошлаб: “У гуноҳкор одамнинг уйида меҳмон бўлди”,- дедилар.8Заккай эса ўрнидан туриб Раббийга: “Ҳазратим, мол-мулкимнинг ярмини қашшоқларга бўлиб бераман. Агар бировнинг ҳақини еб кетган бўлсам, тўрт баробар кўпайтириб қайтариб бераман”,- деди. 9Исо унга деди: “Бугун бу уйга нажот келди, чунки бу одам ҳам Иброҳимнинг ўғлидир. 10Чунки Инсон Ўғли ҳалок бўлганларни излаб топиш ва қутқариш учун келди”.11Улар ҳали буни тинглаётганларида, Исо бир масални қўшимча қилиб айтиб берди, чунки улар Исонинг Йерусалимга яқинлашиб қолгани сабабли Худонинг Шоҳлиги дарҳол намоён бўлиши керак, деб ўйлашар эди: 12“Бир олижаноб одам ўзига салтанат олиш учун узоқ мамлакатга жўнаб кетаётган экан.13Ўзининг ўнта қулини чақириб, уларга ўн манеҳ пул бериб: Мен қайтиб келгунимча, пулни ишга солинглар,- деди. 14Лекин унинг фуқаролари уни ёмон кўришар экан. Улар унинг орқасидан элчилар юбориб: Бу одам бизга подшоҳ бўлишини хоҳламаймиз,- деб айтдилар. 15Шундан сўнг у салтанатни олиб, ўз ватанига қайтиб келганида, берган пулидан ким қанча даромад қилганини билиш учун, ўша қулларини ёнига чақиришни буюрди.16Биринчиси келиб: Хўжайин, сизнинг манеҳингиз ўн манеҳ даромад келтирди,- деди. 17Хўжайин унга: Маъқул, сен яхши қул экансан. Кичик ишда содиқ бўлганинг учун ўнта шаҳар устидан ҳоким бўлгин,- деди.18Иккинчиси келиб: Хўжайин, сизнинг манеҳингиз беш манеҳ даромад келтирди,- деди. 19У эса унга деди: Сен ҳам бешта шаҳар устидан бўлгин.20Учинчиси ҳам келиб: Хўжайин, мана сизнинг манеҳингиз. Мен уни рўмолчага тугиб асрадим. 21Чунки мен сиздан қўрқдим, зеро сиз қаттиққўл одамсиз. Сиз қўймаганингизни оласиз, экмаганингизни ўрасиз,- деди.22Хўжайини эса унга деди: Эй, ёвуз қул, мен сени ўз оғзинг билан ҳукм қиламан! Менинг қаттиққўллигимни ҳамда қўймасдан олишимни, экмасдан ўришимни билар эдинг. 23Нега сен пулимни саррофликка солмадинг? Шунда мен келиб, уни фойдаси билан қайтариб олар эдим.24Кейин хўжайин ёнида турганларга деди: Ундан бир манеҳни олиб, ўн манеҳи борга беринглар. 25Унга эса: Хўжайин, унинг ўн манеҳи бор-ку!- деб айтдилар.26Сизларга айтаманки, кимда бор бўлса, унга яна берилади. Кимда йўқ бўлса, ундан ҳатто бори ҳам тортиб олинади. 27Аммо менинг подшоҳлик қилишимни хоҳламаган ўша душманларимни бу ерга келтиринглар ва олдимда қириб ташланглар”.28Исо буни айтиб, Йерусалим томон йўлини давом эттирди.29Шундай қилиб, Зайтун, деб аталадиган тоққа ва Бейт-Фагея билан Бейт-Аниа қишлоқларига яқинлашганида, У икки шогирдини юбориб деди: 30“Қаршингизда бўлган қишлоққа боринглар. Қишлоққа кирганингизда, боғлаб қўйилган, одам ҳеч қачон минмаган хўтикни топасизлар. Уни ечиб, бу ерга олиб келинглар. 31Агар кимки сизлардан: Нима учун уни ечяпсизлар?- деб сўраса, сизлар: У Раббийга керак,- деб жавоб беринглар”.32Юборилганлар бориб, худди Исо айтганидек топдилар. 33Хўтикни ечаётганларида, унинг эгалари улардан сўрадилар: “Нима учун хўтикни ечяпсизлар?” 34Улар эса жавобан: “У Раббийга керак”,- дедилар. 35Шундай қилиб, улар хўтикни Исонинг олдига келтирдилар ва устига ўз кийимларини ташлаб, Исони миндирдилар. 36У миниб кетаётганида, одамлар ўз кийимларини йўлга тўшар эдилар.37Исо эса Зайтун тоғидан пастга тушадиган йўлга яқинлашганида, шогирдларининг кўпчилиги кўрган барча мўъжизалари учун қувонч билан баланд овозда Худони улуғлай бошладилар: 38“Раббий номидан келаётган Подшоҳ муборакдир! Осмонда тинчлик ва юксакликда шуҳрат!”39Халқ орасидаги баъзи фарзийлар эса Исога дедилар: “Устоз, шогирдларингга буни ман қил!” 40Аммо Исо уларга жавоб бериб: “Сизларга айтаманки, агар улар жим бўлсалар, унда тошлар ҳайқирадилар”,- деди.41Шундай қилиб, Исо Йерусалимга яқинлашганида, шаҳарга қараб унинг ҳолига йиғлаб юборди: 42“Ҳеч бўлмаса, шу кунингда сенинг тинчлигингга нима хизмат қилишини билсанг эди! Бироқ ҳозир бу нарса кўзларингдан яшириндир.43Чунки бошингга шундай кунлар тушадики, душманларинг атрофингда хандақ қазиб, ҳар тарафдан қуршаб олиб эзадилар. 44Сени ерга ағдариб ташлаб, сенинг фарзандларингни қирғин қиладилар. Сени йўқлаб келиш вақт-соатини билмаганинг учун, сенда тош устида тош ҳам қолдирмайдилар”.45Бундан кейин Исо маъбадга кирди ва ичкарида олди-сотди қилаётганларни қувиб чиқара бошлаб, 46уларга шундай дер эди: “Менинг уйим – ибодат уйидир,- деб ёзилган. Сизлар эса уни қароқчилар уясига айлантирдингизлар!”47Исо ҳар куни маъбадда таълим берар эди. Олий руҳонийлар, уламолар ва халқ оқсоқоллари эса Уни ҳалок қилиш йўлини излар эдилар. 48Лекин бунинг имконини топа олмас эдилар, чунки бутун халқ Исодан айрилмай, Уни тинглар эди.Chapter 20
1Кўп ўтмай, ўша кунларнинг бирида Исо маъбадда халққа таълим бериб, Хушхабарни воизлик қилаётганида, олий руҳонийлар, уламолар ва оқсоқоллар унинг олдига келиб, 2Унга шундай дедилар: “Бизга айт-чи, Сен бу ишларни қандай ҳокимият билан қиляпсан? Сенга бу ҳокимиятни ким берган?”3Исо эса уларга жавобан деди: “Мен ҳам сизлардан бир нарсани сўрайман, Менга айтинглар-чи: 4Яҳёнинг чўмдириши Осмондан эдими, ёки инсонларданми?”5Улар эса ўзаро мулоҳаза қилиб шундай дедилар: “Агар Осмондан десак, У: Унда нима учун Яҳёга ишонмадингизлар?- дейди. 6Лекин агар инсонлардан десак, бутун халқ бизни тошбўрон қилади, чунки улар Яҳёнинг пайғамбар эканлигига аминдирлар”.7Шунда улар: “Қаерданлигини билмаймиз”,- деб жавоб бердилар. 8Исо эса уларга деди: “Мен ҳам бу ишларни қандай ҳокимият билан қилаётганимни сизларга айтмайман”.9Кейин У халққа шундай масални сўзлай бошлади: “Бир одам узумзор ўтқазиб, уни боғбонларга топшириб, ўзи узоқ вақтга бошқа юртга кетди. 10Вақти келганида, у боғбонлар олдига бир қулини юборди, токи улар узумзор ҳосилидан унга берсинлар. Лекин боғбонлар уни уриб, қуруқ қайтариб юбордилар.11Шунда у яна бошқа қулини юборди. Лекин уни ҳам уриб, ҳақорат қилиб, қуруқ қайтариб юбордилар. 12У яна учинчисини юборди, аммо улар уни ҳам ярадор қилиб, қувиб юбордилар.13Шунда узумзор эгаси деди: Нима қилсам экан? Севимли ўғлимни юбора қолай. Улар уни кўрганларида, балки уни ҳурмат қилишар. 14Лекин боғбонлар ўғлини кўрганларида, ўзаро мулоҳаза қилиб: Бу меросхўр! Уни ўлдирамиз, ўшанда унинг мероси бизники бўлади,- дедилар.15Шундай қилиб, ўғлини узумзордан ташқарига чиқариб, ўлдирдилар. Узумзор эгаси уларни нима қилар экан? 16У келиб ўша боғбонларни қириб ташлайди, узумзорни эса бошқаларга топширади”. Буни эшитганлар: “Худо асрасин!”- деб айтдилар.17Исо эса уларга қараб деди: “Унда: Қурувчилар рад этган тош бурчакнинг асосий тоши бўлди,- деб ёзилган оятнинг маъноси нима? 18Бу тошга йиқилган ҳар бир киши парчаланиб кетади. Тош кимнинг устига тушса, уни эзиб ташлайди”.19Олий руҳонийлар ва уламолар Исонинг бу масални улар ҳақида айтганини тушуниб, шу вақтнинг ўзида Уни қўлга олмоқчи бўлдилар, лекин халқдан қўрқдилар. 20Шунинг учун улар Исони кузатиб, Унинг олдига ўзларини художўй қилиб кўрсатувчи маккор одамларни юбордилар, токи улар Исони ҳокимнинг қўлига ва ҳукмига топшириш учун Унинг айтаётган бирон сўзида Уни тузоққа илинтирсинлар.21Шундай қилиб, улар Исодан: “Устоз! Биз биламизки, Сен тўғри сўзлайсан ва таълим берасан, ҳеч кимга юз-хотирчилик қилмасдан, Худонинг йўлини ҳақиқатда ўргатасан. 22Императорга солиқ тўлаш биз учун жоизми ёки йўқми?”- деб сўрадилар.23Лекин Исо уларнинг маккорлигини англаб, уларга деди: “Нима учун Мени васвасага соляпсизлар? 24Менга бир динорни кўрсатинглар-чи! Ундаги сурат ва ёзув кимники?” Улар эса: “Императорники”,- деб жавоб бердилар.25Исо уларга: “Унда императорникини императорга, Худоникини Худога беринглар”,- деди. 26Шундай қилиб, улар Исонинг халқ олдида айтган биронта сўзида Уни тузоққа илинтира олмасдан, Унинг жавобидан ҳайрон қолиб, жим бўлдилар.27Сўнг тирилиш бўлишини рад этадиган саддуқийлардан баъзилари келиб, Исога шундай дедилар: 28“Устоз! Мусо бизга: Агар хотини бор одам фарзандсиз ўлиб кетса, унда укаси унинг хотинини олиб, ўз акасининг зурриётини тикласин,- деб ёзиб қолдирган.29Шундай қилиб, етти ака-ука бор эди. Биринчиси уйланиб, фарзандсиз ўлди. 30Иккинчиси ўша хотинни олиб, фарзандсиз ўлди. 31Шунингдек, учинчиси ҳам, ҳатто еттинчисигача ҳаммаси ўша хотинни олиб, фарзандсиз ўлдилар. 32Ҳаммасидан сўнг ўша хотин ҳам ўлди. 33Хўш, тирилишда у қайси бирининг хотини бўлади? Чунки еттовлари ҳам уни хотинликка олган эдилар-ку?!”34Исо уларга жавоб бериб деди: “Бу дунёнинг одамлари уйланадилар ва эрга тегадилар. 35Лекин у дунёга ҳамда ўликлардан тирилишга сазовор бўлганлар эса уйланмайдилар, эрга ҳам тегмайдилар. 36Улар энди ўла олмайдилар, чунки улар фаришталардек бўладилар. Улар тирилиш ўғиллари бўлиб, Худонинг ўғилларидир.37Мусонинг ўзи ҳам ёнаётган бута ёнида Раббийни “Иброҳимнинг Худоси, Исҳоқнинг Худоси ва Ёқубнинг Худоси”, деб атаб, ўликларнинг тирилишини кўрсатган эди. 38Худо эса ўликларнинг эмас, балки тирикларнинг Худосидир, чунки Унда ҳамма тирикдир”.39Бунга жавобан уламолардан баъзилари: “Устоз, Сен яхши айтдинг”,- дедилар. 40Бундан сўнг Исога бирон савол беришга ботина олмадилар.41Исо эса уларга деди: “Қандай қилиб Масиҳни Довуднинг ўғли дейишади? 42Мана, Довуднинг ўзи Санолар китобида айтмоқда: Раббий менинг Раббимга айтди: 43“Душманларингни оёқларинг остига йиқитмагунимча, Сен Менинг ўнг томонимда ўтириб тургин”. 44Шундай қилиб, Довуд Масиҳни Раббим, деб атаган бўлса, қандай қилиб Масиҳ унинг ўғли бўлади?”45Сўнг бутун халқ Уни тинглаб турганида, Исо шогирдларига деди: 46“Узун кийимлар кийиб юришни, бозор майдонида олқиш олишни, синагогаларда юқори ўринда ва зиёфатларда тўрда ўтиришни яхши кўрадиган уламолардан эҳтиёт бўлинглар! 47Улар беваларнинг уй-жойларини шилиб, риёкорлик билан узоқ ибодат қиладилар. Улар оғирроқ ҳукмга дучор бўладилар”.Chapter 21
1Исо маъбаднинг хазина қутисига эҳсон ташлаётган бойларга қараб, 2икки чақа ташлаган бир камбағал бева аёлни ҳам кўрди. 3Шунда Исо деди: “Сизларга ростини айтаманки, бу камбағал бева ҳаммадан кўра кўпроқ ташлади. 4Чунки уларнинг ҳаммаси ўзларининг мўлчилигидан Худога бағишлади. Аммо бу аёл ўзининг ночорлигидан бор-йўғини берди”.5Баъзилар эса маъбаднинг нақадар гўзал тошлар ва иловалар билан безатилгани ҳақида гапираётганларида, Исо бунга деди: 6“Шундай кунлар келадики, сизлар кўриб турган бинолардан тош устида тош қолмайди, ҳаммаси вайрон қилиб ташланади”.7Шогирдлар эса Ундан сўрадилар: “Устоз, булар қачон юз беради? Булар содир бўлишидан олдин қандай аломат бўлади?” 8Исо деди: “Сизларни янглиштирмасликлари учун эҳтиёт бўлинглар! Чунки кўплар: Бу менман,- деб Менинг номимдан келадилар, уларнинг кетидан борманглар. Бу вақт эса яқиндир. 9Уруш ва исёнлар ҳақида эшитганингизда, ваҳимага тушманглар. Чунки булар олдин бўлиб ўтиши керак, лекин охират дарров келмайди”.10Кейин Исо уларга яна деди: “Халқ халққа қарши, подшоҳлик подшоҳликка қарши кўтарилади. 11Айрим жойларда кучли зилзилалар, қаҳатчиликлар ва ўлатлар бўлади. Осмондан келган ваҳимали кўриниш ва буюк аломатлар бўлади.12Лекин буларнинг ҳаммасидан олдин сизларни қўлга олиб қувғин қиладилар, синагогаларга топшириб, зиндонларга ташлайдилар. Менинг номим учун сизларни подшоҳ ва ҳокимларнинг олдига олиб борадилар. 13Булар сизларнинг гувоҳлик беришингиз учун содир бўлади.14Шундай қилиб, нима деб жавоб бериш ҳақида олдиндан қайғурмасликни юрагингизга солинглар. 15Чунки Мен сизларга шундай оғиз ва донолик бераманки, сизларга қарши чиққанлардан бирортаси ҳам уни инкор этиб, қарши чиқа олмайди.16Ҳатто ота-она, ака-ука, қариндош ҳамда дўстларингиз сизларга хоинлик қиладилар, баъзиларингизни эса ўлимга топширадилар. 17Менинг номим учун ҳамма сизлардан нафратланади. 18Лекин бошингиздаги бир дона соч ҳам йўқолмайди. 19Ўз сабр-тоқатингиз билан жонингизни сақлаб қолинглар.20Йерусалимни қўшинлар қуршаб олганини кўрганингизда, билингларки, унинг хароб бўлиш вақти яқинлашди. 21Ўшанда Яҳудияда бўлганлар тоғларга қочсин, шаҳарнинг ичида бўлганлар ундан чиқсин, шаҳар атрофида бўлганлар унга кирмасин. 22Чунки барча қадимги Ёзувлар бажо этилиши учун бу кунлар қасос кунлари бўлади.23У кунларда ҳомиладор ва эмизувчи аёлларнинг ҳолига вой! Чунки ер юзида буюк офат бўлади ва бу халқнинг бошига қаҳр-ғазаб ёғилади. 24Улар қилич тиғидан ўладилар ва барча миллатларга асирликка олиб кетиладилар. Мажусийларнинг даври тугамагунча, Йерусалим мажусийлар томонидан оёқ ости қилинади.25Қуёш, ой ва юлдузларда аломатлар содир бўлади. Ер юзида эса халқлар маъюсликка тушиб эсанкираб қоладилар. Денгиз шовуллаб тўлқинланади. 26Одамлар оламга келаётган офатларни кутишдан ва қўрқувдан жонларини ҳовучлаб адо бўладилар. Чунки самовий кучлар ларзага келади.27Ўшанда булут устида, қудрат ва буюк шуҳрат билан келаётган Инсон Ўғлини кўрадилар. 28Булар бажо бўла бошлаганида, халос бўлиш вақт-соатингиз яқинлашгани учун қаддингизни ростлаб бош кўтаринглар”.29Сўнг Исо уларга бир масални айтиб берди: “Анжир дарахтига ва бошқа дарахтларга қаранглар: 30Улар куртак чиқариб барг ёзаётганини кўриб, ёз яқинлашиб қолганини ўзларингиз ҳам биласизлар. 31Худди шунга ўхшаб, буларни содир бўлаётганини кўрганингизда, билингларки – Худонинг Шоҳлиги яқиндир.32Сизларга ростини айтаманки, бу авлод ҳали ўтмасданоқ, буларнинг ҳаммаси бажо бўлади. 33Еру осмон ўтиб кетади, лекин Менинг сўзларим ўтиб кетмайди.34Ўзларингизни эҳтиёт қилинглар! Айш-ишрат, майхўрлик ва ҳаётнинг ташвишлари билан юракларингизни юк босмасин, токи ўша кун бошингизга кутилмаганда тушмасин! 35Чунки ўша кун ер юзидаги ҳар бир яшовчининг устига тўр каби тушади.36Шунинг учун доимо бедор бўлинглар ва ибодат қилинглар, шунда юз берадиган бу мусибатлардан халос бўлиб, Инсон Ўғли олдида ҳозир бўлишга сазовор бўласизлар”.37Шундай қилиб, Исо кундузи маъбадда таълим берар, тунларни эса шаҳардан чиқиб, Зайтун тоғида ўтказар эди. 38Бутун халқ эса Исони маъбадда тинглаш учун эрталабдан Унинг ҳузурига келар эди.Chapter 22
1Песаҳ, деб аталадиган Ачитқисиз нонлар байрами яқинлашаётган эди. 2Олий руҳонийлар билан уламолар Исони қандай ҳалок қилиш чорасини излар эдилар, чунки улар халқдан қўрқар эдилар.3Шунда ўн иккитадан бири бўлган – Искариот, деб аталадиган Яҳудонинг ичига шайтон кириб олди. 4Яҳудо бориб, олий руҳоний ва бошлиқлар билан Исога қандай хиёнат қилиб, Уни уларга топшириши ҳақида улар билан гаплашиб олди.5Улар қувониб, унга пул беришга келишдилар. 6Яҳудо ваъда бериб, Исони халқ бўлмаган бир вақтда уларнинг қўлига тутиб беришга қулай пайт излайдиган бўлди.7Ачитқисиз нонлар куни келди ва Песаҳ қурбонлигининг қўзисини сўйиш керак эди. 8Исо Петъёр билан Юҳаннони юбориб, уларга деди: “Боринглар ейишимиз учун, Песаҳ таомини тайёрланглар”. 9Улар эса Ундан: “Қаерда тайёрлашимизни буюрасан?”- деб сўрадилар.10Исо уларга жавоб берди: “Мана, шаҳарга кириб борганингизда, кўзада сув кўтариб кетаётган бир одам учрайди. Унинг ортидан эргашиб у кирган уйга киринглар. 11Уй эгасига эса: Устоз сендан сўраяпти: Шогирдларим билан Песаҳ таомини ейдиган хона қаерда?- деб айтинглар.12Шунда у сизларга тўшак тўшалган катта болохонани кўрсатади. Ўша ерда тайёрланглар”. 13Шогирдлар бориб, худди Исонинг айтганидай топдилар ва Песаҳ таомини тайёрлаб қўйдилар.14Зиёфат вақти келганида, Исо ўн икки ҳаворийлар билан бирга дастурхон атрофида ёнбошлади. 15Шунда уларга деди: “Мен азоб чекмасимдан олдин бу Песаҳ таомини сизлар билан бирга ейишни жуда ҳам хоҳлаган эдим. 16Чунки сизларга айтаманки, бу Худонинг Шоҳлигида содир бўлмагунича, Мен уни бошқа емайман”.17Сўнг Исо косани олди ва шукрона айтиб: “Буни олинглар ва ўзаро бўлишинглар. 18Зеро сизларга айтаманки, Худонинг Шоҳлиги келмагунича, Мен узум ҳосилидан бошқа ичмайман”,- деди.19Кейин эса нонни олиб, шукрона айтиб уни синдирди ва шогирдларига бериб: “Бу сизлар учун берилаётган Менинг танамдир. Буни Мени хотирлаб туриш учун қилинглар”,- деди. 20Шунингдек, кечликдан кейин Исо косани олиб деди: “Бу коса сизлар учун тўкилаётган Менинг қонимдаги Янги Аҳддир.21Мана Менга хиёнат қилувчининг қўли ҳам Мен билан бирга шу дастурхон атрофидадир. 22Бироқ Инсон Ўғли олдиндан белгилангани бўйича бормоқда. Аммо Унга хиёнат қилувчининг ҳолига вой!” 23“Буни қиладиган орамизда ким экан?”- деб улар бир-биридан сўрай бошладилар.24Шогирдлар орасида, ким энг катта ҳисобланмоғи керак, деган баҳс ҳам юз берди. 25Шунда Исо уларга деди: “Подшоҳлар ўз халқлари устидан ҳукмронлик қиладилар. Элни бошқарувчиларни олийҳиммат, деб атайдилар.26Сизлар эса бундай бўлманглар. Аксинча, орангизда кимки катта бўлса, энг кичикдай бўлсин, кимки бошлиқ бўлса, хизматкордай бўлсин. 27Мана, қайси бири катта – ёнбошлаганми ёки хизмат қилиб юрганми? Ёнбошлаган эмасми? Мен эса орангизда хизматкордайман.28Лекин сизлар Менинг синовларимда Мен билан бирга бўлдингизлар. 29Шунинг учун Отам Менга васият қилгани каби, Мен ҳам сизларга Шоҳликни васият қиляпман, 30токи сизлар Менинг Шоҳлигимдаги зиёфатда ўтириб еб-ичинглар ва тахтларга ўтириб, Исроилнинг ўн икки қабиласини ҳукм қилинглар”.31Раббий яна деди: “Шимўн, Шимўн! Мана, шайтон сизларни буғдой каби сепиб юборишни сўради. 32Бироқ Мен сен учун, яъни имонинг ғойиб бўлмаслиги учун ибодат қилдим, токи сен бир кун қайтиб келганингда, биродарларингни мустаҳкамлагин”.33У эса деди: “Ҳазратим! Мен сен билан зиндонга ҳам, ўлимга ҳам боришга тайёрман!” 34Лекин Исо: “Сенга, Петъёр, шуни айтаманки, бугун хўроз қичқирмасданоқ Мендан уч марта тонасан”,- деди.35Бундан сўнг Исо шогирдларидан: “Мен сизларни ҳамёнсиз, тўрвасиз, чориқсиз юборганимда, сизлар бирон нарсага муҳтож бўлдингизларми?”- деб сўради. Улар: “Ҳеч нарсага!”- деб жавоб бердилар. 36Шунда Исо уларга деди: “Бироқ энди кимнинг ҳамёни бўлса, шунингдек, кимнинг тўрваси ҳам бўлса, ўзи билан олсин. Кимда бўлмаса, кийимини сотиб, қилич сотиб олсин.37Зеро сизларга айтаманки, Ёзувларда: У жиноятчилар қаторида ҳисобланади,- дегани Менда бажо бўлиши керак. Чунки Мен ҳақимда ёзилганлари ўз ниҳоясига етмоқда”. 38Улар: “Ҳазрат, мана бу ерда иккита қилич бор!”- дедилар. “Етарли!”- деди Исо.39Исо у ердан чиқиб, одати бўйича Зайтун тоғига борди. Шогирдлари ҳам Унинг орқасидан эргашиб борар эдилар. 40У ерга келгач, Исо уларга: “Васвасага тушмаслик учун ибодат қилинглар”,- деди.41Ўзи эса улардан бир тош отар масофага борди-да, тиз чўкиб ибодат қила бошлади: 42“Отам, қани энди илтифот қилиб, бу косани Мендан четлатсанг эди! Лекин Менинг иродам эмас, Сенинг ироданг бўлсин”.43Шу вақт осмондан бир фаришта Исога зоҳир бўлди ва Уни қувватлади. 44У курашаётиб, бор кучи билан ибодат қилар эди. Ундан чиққан тер эса ерга томаётган қон томчиларидай эди.45Сўнг Исо ибодатдан туриб, шогирдларининг ёнига келди ва уларнинг қайғудан ухлаб ётганини кўриб, 46уларга деди: “Нега ухлаб ётибсизлар? Қани туринглар, васвасага тушмаслик учун ибодат қилинглар”.47Исо ҳали буларни гапираётганида, бир оломон пайдо бўлди. Ўн икки ҳаворийдан бири — Яҳудо, деб аталадигани бу оломоннинг олдида борар эди. У Исони ўпиш учун Унга яқинлашди. 48Исо эса унга: “Яҳудо, сен Инсон Ўғлига ўпиш билан хиёнат қиляпсанми?”- деди.49Исо билан бирга бўлганлар воқеа қаёққа йўналаётганини кўриб: “Ҳазрат, қилич билан урайликми?” - дедилар. 50Шунда улардан бири олий руҳонийнинг қулини бир уриб, ўнг қулоғини кесиб ташлади. 51Аммо Исо: “Қўйинглар, бас!”- деб айтиб, қулнинг қулоғига қўл тегизиб уни шифолади.52Бундан кейин Исо Ўзига қарши тўпланган олий руҳонийлар, маъбад бошлиқлари ва оқсоқолларга шундай деди: “Сизлар худди қароқчига қарши чиққандек, қиличу таёқ билан Мени тутишга келдингизлар! 53Мен ҳар куни сизлар билан бирга маъбадда бўлганимда, сизлар Менга қарши қўл кўтармаган эдингизлар. Лекин энди вақт-соат сизники, энди зулмат ҳукмрондир”.54Ўшанда Исони ушлаб, олий руҳонийнинг уйига олиб бордилар. Петъёр эса узоқдан уларга эргашиб борар эди. 55Улар ҳовлининг ўртасида олов ёқиб йиғилиб ўтирганларида, Петъёр ҳам уларнинг орасида ўтирди.56Бир хизматкор аёл Петъёрни олов ёнида ўтирганини кўриб, унга тикилиб қараб деди: “Бу одам ҳам У билан бирга эди!” 57Лекин Петъёр Исодан тониб: “Эй, аёл, мен Уни танимайман!”- деди. 58Бирпасдан кейин бошқа одам Петъёрни кўриб: “Сен ҳам улардан бирисан-ку!”- деди. Лекин Петъёр у одамга ҳам: “Йўқ”,- деди.59Тахминан бир соатдан сўнг яна кимдир қатъиян: “Ҳақиқатан, бу одам ҳам У билан бирга эди, чунки у ҳам Галилелик”,- деди. 60Лекин Петъёр ўша одамга: “Тушунмаяпман, сен нима деяпсан?”- деди. У ҳали гапириб турган пайтда бирдан хўроз қичқирди.61Шу онда Раббий қайрилиб, Петъёрга бир қаради. Петъёр эса Раббийнинг унга: Бугун хўроз қичқирмасдан, сен Мендан уч марта тонасан,- деган сўзини эслади. 62Шунда у ташқарига чиқиб, аччиқ-аччиқ йиғлади.63Исони ушлаб турган одамлар эса Уни ҳақоратлаб урар эдилар. 64Унинг кўзларини боғлаб, юзига шапалоқлаб уриб, Ундан сўрар эдилар: “Қани, башорат қил-чи, Сени ким урди?” 65Яна Унга қарши бошқа анча куфрликларни сўзлар эдилар.66Тонг отгач, халқнинг оқсоқоллари, олий руҳонийлар билан уламолар тўпланишиб, Исони ўзларининг синедрионига олиб келдилар. 67Улар: “Бизга айт-чи! Сен Масиҳмисан?”- дедилар. Исо эса уларга жавобан деди: “Агар сизларга айтсам, сизлар ишонмайсизлар. 68Агарда сизлардан сўрасам, Менга жавоб бермайсизлар ва Мени озод ҳам қилмайсизлар.69Бироқ бундан буён Инсон Ўғли Қодир Худонинг ўнг томонида ўтиради”. 70Шунда уларнинг ҳаммалари: “Демак, Сен Худонинг Ўғлимисан?”- дедилар. Исо уларга: “Ўша Мен эканлигимни ўзларингиз айтдингизлар”,- деб жавоб берди. 71Улар эса: “Бизга яна қандай гувоҳлик керак? Чунки биз ўзимиз оғзидан эшитдик!”- дедилар.Chapter 23
1Шундай қилиб, уларнинг кўпчилиги туриб, Исони Пилатнинг олдига олиб бордилар. 2У ерда улар Уни айблай бошлаб: “Биз бу Одам халқимизни бузаётганини топдик. У императорга солиқ тўлашни ман этиб, Ўзини Масиҳ Подшоҳ, деб атамоқда”,- дедилар.3Пилат эса Исодан: “Сен яҳудийларнинг Подшоҳимисан?”- деб сўради. Исо унга жавобан деди: “Ўзинг айтяпсан”. 4Шунда Пилат олий руҳонийларга ва халққа: “Мен бу Одамда ҳеч қандай айб топмадим”,- деди. 5Бироқ улар қаттиқ туриб: “У Галиледан бошлаб, шу ергача бутун Яҳудия бўйлаб таълимотни тарқатиб, халқни қўзғатяпти”,- дедилар.6Пилат Галиле сўзини эшитганида: “Бу Одам Галилеликми?”- деб сўради. 7Кейин Исонинг Ҳирод ҳокимлик қиладиган вилоятдан эканини билгач, Пилат Уни шу кунларда Йерусалимда бўлган Ҳироднинг олдига юборди.8Ҳирод Исони кўриб, жуда хурсанд бўлди, чунки анчадан бери Уни кўрмоқчи бўлган эди. Чунки Ҳирод У ҳақида кўп нарсалар эшитиб, Ундан бирон-бир мўъжиза кўришни умид қилган эди. 9Шунинг учун Унга кўп саволлар берди. Лекин Исо унга ҳеч қандай жавоб бермади. 10Атрофда турган олий руҳонийлар ва уламолар эса Уни қаттиқ айблар эдилар.11Ҳирод ўзининг аскарлари билан бирга Исони камситиб масхара қилиб, Унга ярқироқ кийим кийдириб, Пилатнинг олдига қайтариб юборди. 12Шундай қилиб, Ҳирод ва Пилат ўша куни дўстлашдилар, чунки бундан аввал улар бир-бири билан адоватда эдилар.13Пилат эса олий руҳонийлар, бошлиқлар ва халқни чақириб, уларни бирга йиғди 14ва уларга деди: “Сизлар бу Одамни менинг олдимга халқни бузаётган киши сифатида олиб келдингизлар. Аммо мен сизларнинг ҳузурингизда буни текшириб, сизлар Унга қўяётган айбларнинг биронтасини ҳам Ундан топмадим.15Ҳирод ҳам ҳеч нарса топмади, чунки мен Уни Ҳироднинг олдига юбордим ва Унда ўлимга лойиқ бирор бир айб топилмади. 16Шунинг учун мен Уни қамчилатиб қўйиб юбораман”. 17Пилат эса айнан байрам туфайли бир маҳбусни озод қилиши керак эди.18Аммо халойиқ бир оғиздан: “Унга ўлим! Бизга Бараббани бўшатиб юбор!”- деб бақира бошлади. 19Барабба эса шаҳарда исён кўтариб, қотиллик қилгани учун зиндонга ташланган эди.20Шунда Пилат Исони бўшатиб юбормоқчи бўлиб, яна халойиққа гапирар эди. 21Лекин улар: “Уни хочга михлаб қўй! Хочга михла!”- деб қичқирар эдилар. 22Пилат учинчи марта уларга деди: “Нима учун? У нима ёмонлик қилди? Мен Унда ўлимга лойиқ ҳеч нарса топмадим. Шунинг учун мен Уни калтаклатиб қўйиб юбораман”.23Бироқ улар баланд овозда Исони хочга михлашни талаб қилишни давом эттирдилар. Ниҳоят халойиқ ва олий руҳонийларнинг овозлари устун келди. 24Шунда Пилат уларнинг талабига биноан қарор қилди. 25Улар сўраб турган, исёнкорлиги ва қотиллиги учун зиндонга ташланган одамни озодликка чиқариб, Исони уларнинг ихтиёрига топширди.26Исони олиб чиқаётганларида, даладан келаётган Шимўн исмли киринеялик бир одамни ушлаб олиб, Исонинг орқасидан кўтариб бориш учун хочни унга юкладилар.27Жуда катта оломон ҳамда Исо учун ҳўнграб йиғлаётган талайгина хотинлар Унинг ортидан эргашиб борар эдилар. 28Исо эса уларга қараб, деди: “Эй, Йерусалим қизлари! Мен учун йиғламанглар, аммо ўзларингиз ва болаларингиз учун йиғланглар.29Чунки шундай кунлар келадики: Туғмаган аёллар, бепушт қоринлар, бола эмизмаган кўкраклар бахтлидир,- деб айтадилар. 30Зеро ўша вақтда тоғларга: “Устимизга қуланглар”, тепаликларга эса: “Бизни қопланглар”,- деб айта бошлайдилар. 31Агар ям-яшил дарахтни бундай қилсалар, қуригани билан нима бўлади?”32Исо билан бирга иккита жиноятчини ҳам ўлимга олиб борар эдилар.33”Бошсуяги” деган жойга келганларида, Исони ҳамда унинг ўнг ва чап томонида иккита жиноятчини хочга михлаб қўйдилар. 34Исо эса: “Отам! Уларни кечиргин, чунки улар нима қилаётганларини билмайдилар”,- деди. Шу орада аскарлар қуръа ташлаб, Исонинг кийимларини бўлишиб олдилар.35Халқ эса бунга қараб турар эди. Улар билан бирга бошлиқлар ҳам Исони масхаралаб: “Бошқаларни қутқарар эди-ку! Қани, агар У Худонинг танлагани – Масиҳ бўлса, Ўзини Ўзи қутқарсин-чи!”- дейишар эди.36Аскарлар ҳам Уни ҳақоратлаб, Унга сирка ичиргани яқинлашиб: 37“Агар Сен яҳудийларнинг Подшоҳи бўлсанг, Ўз Ўзингни қутқар-чи”,- дер эдилар. 38Исонинг боши устида юнон, лотин ва яҳудий тилларида: “Бу яҳудийларнинг Подшоҳи”, деган ёзув бор эди.39Осилган жиноятчилардан бири Исони ҳақорат қилиб унга: “Агар Сен Масиҳ бўлсанг, қани Ўзингни ҳам, бизни ҳам қутқар”,- деб айтар эди. 40Иккинчиси эса унга таъна қилиб: “Сен ўзинг ҳам шу жазога маҳкум бўла туриб, Худодан қўрқмайсанми? 41Мана, биз қилмишимизга яраша адолатли жазо олдик. У эса ҳеч қандай ёмонлик қилмади”,- деди.42Сўнг у Исога: “Ҳазратим, Шоҳлигингга келганингда, мени ёдга ол”,- деди. 43Исо эса унга: “Сенга ростини айтаманки, ушбу кундаёқ сен Мен билан бирга жаннатда бўласан”,- деди.44Соат чамаси олтилар эди, тўсатдан соат тўққизгача бутун ер юзини зулмат қоплади. 45Қуёш қорайди ва маъбаддаги парда ўртасидан йиртилиб кетди.46Исо баланд овоз билан фарёд қилиб деди: “Отам! Руҳимни Сенинг қўлларингга топширяпман”. Шундай деб, жон берди. 47Бу воқеани кўриб турган юзбоши Худони улуғлаб: “Ҳақиқатан ҳам бу Одам ҳақ эди”,- деди.48Томошага тўпланган бутун халқ эса содир бўлган воқеани кўриб, кўксиларига уриб қайтаётган эди. 49Исони билганларнинг барчаси ҳамда Галиледан Унга эргашиб келган аёллар узоқда туриб, буларга қараб турар эдилар.50У ерда Кенгаш аъзоларидан Юсуф исмли яхши ва ҳақ киши бор эди. 51У яҳудийларнинг Ариматея шаҳридан бўлиб, Худонинг Шоҳлигини кутиб юрар эди. У уларнинг қарорида ҳам, ишида ҳам иштирок этмаган эди.52Юсуф Пилатнинг олдига бориб, Исонинг жасадини сўради. 53Кейин эса Уни хочдан тушириб олиб, кафанга ўради ва қояда ўйилган, ҳали ичига ҳеч ким қўйилмаган қабрга қўйди.54Бу жума куни бўлиб, шаббат куни энди бошланаётган эди. 55Галиледан Исо билан бирга келган аёллар ҳам эргашиб бориб, қабрни ва жасад қандай қўйилганини кўрдилар. 56Қайтиб келгач, атирлар ва хушбўй мойлар тайёрладилар. Шаббат куни эса амр бўйича дам олдилар.Chapter 24
1Ҳафтанинг биринчи куни эрта тонгда улар тайёрлаб қўйган атирларини олиб, қабрга келдилар. Улар билан бирга бошқа аёллар ҳам бор эди. 2Улар қабр оғзидаги тошни ағдарилганини кўрдилар, 3аммо ичкарига кирганларида, Раббий Исонинг жасадини топмадилар.4Улар бундан довдираб турганларида, тўсатдан уларнинг олдиларида порлоқ кийимли икки киши пайдо бўлди. 5Аёллар эса қўрқувга тушиб, юзларини ерга эгиб турганларида, ўша кишилар уларга дедилар: “Нега сизлар тирикни ўликлар орасидан излаяпсизлар?6У бу ерда йўқ, У тирилди. У ҳали Галиледа бўлган вақтида айтганини эсланглар: 7Инсон Ўғли гуноҳкор одамларнинг қўлига топширилади, хочга михланади, учинчи куни эса тирилади”.8Ўшанда улар Исонинг сўзларини эсладилар. 9Шундай қилиб, аёллар қабрдан қайтиб бориб, бу ҳақда ўн бир ҳаворийга ва бошқа ҳамма одамларга маълум қилдилар. 10Ҳаворийларга бу хабарни етказганлар – магдалалик Мирйам, Йўанна, Ёқубнинг онаси Мирйам ва улар билан бирга бўлган бошқа аёллар эдилар.11Аммо бу сўзлар ҳаворийларга қуруқ гапдай туюлди ва улар аёлларга ишонмадилар. 12Бироқ Петъёр ўрнидан турди ва қабр томон югуриб кетди. Ичкарига энгашиб қараб, фақат у ерда ётган кафанни кўрди. Шунда юз берган воқеадан ўз ўзича ҳайратланиб, орқага қайтиб кетди.13Ўша куни Исонинг шогирдларидан иккитаси Йерусалимдан олтмиш стадиос узоқлигидаги Эммаус деган қишлоққа борар 14ва содир бўлган воқеалар ҳақида ўзаро гаплашар эдилар.15Ўзаро сўзлашиб мулоҳаза қилаётганларида, Исонинг Ўзи уларга яқинлашиб, улар билан бирга борди. 16Лекин уларнинг кўзлари тўсилган бўлиб, Уни танимадилар.17Исо эса улардан: “Сизлар ўзаро нималар ҳақида мулоҳаза қиляпсизлар? Нега хафа кўринасизлар?”- деб сўради. 18Улардан Клеопа деган бири Унга жавоб бериб: “Шу кунларда бу ерда содир бўлган воқеадан Йерусалимга келганлар орасида наҳотки биргина Сен бехабар бўлсанг?”- деди.19“Қайси воқеадан?”- деб сўради Исо. Улар Унга дедилар: “Нозарий Исо ҳақидаги воқеадан: Худо ва бутун халқ олдида У ишларида ва сўзларида қудратли пайғамбар эди, 20бироқ олий руҳонийлар билан бошлиқларимиз Уни ўлим жазосига маҳкум этиб, Уни хочга михлатдилар.21Биз эса Уни Исроилни халос қиладиган Кимса, деб умид қилган эдик. Бу воқеалар содир бўлганига бугун учинчи кун бўлди.22Бироқ бизнинг айрим аёлларимиз бизни ҳайратда қолдирдилар, чунки улар эрта билан қабрга бориб, 23Унинг жасадини топа олмадилар. Аммо улар қайтиб келганларида, бизга: “У тирик,- деб айтган фаришталарни ҳам кўрдик”,- деб айтдилар. 24Орамиздан баъзилар ҳам қабрга бориб, худди аёллар айтганларидай топдилар, лекин Унинг Ўзини кўрмадилар”.25Ўшанда Исо уларга деди: “Эй, фаҳмсизлар! Пайғамбарларнинг барча айтганларига ишонишга юраги суст одамлар! 26Масиҳ шундай азоб чекиб, Ўзининг шуҳратига шундай кириши керак эмасмиди?” 27Шундай қилиб, Мусодан тортиб, барча пайғамбарларда Ўзи ҳақида айтилганларнинг ҳаммасини Ёзув бўйича уларга тушунтира бошлади.28Шу орада улар ўша бораётган қишлоққа яқинлашдилар. Исо Ўзини йўлини давом эттирмоқчидек қилиб кўрсатди. 29Лекин улар: “Биз билан бирга қолгин, чунки кун ботяпти, энди кеч кира бошлади”,- деб, Уни қистадилар. Шунда Исо улар билан бирга қолиб, ичкарига кирди.30Улар билан бирга дастурхон атрофида ёнбошлаганида, У нонни олиб шукрона айтди ва нонни синдириб уларга берди. 31Ўшанда уларнинг кўзлари очилиб, Уни таниб қолдилар. Лекин Исо уларга кўринмай қолди. 32Улар эса бир-бирларига: “У йўлда биз билан гаплашиб, Ёзувларни тушунтираётганида, юрагимиз ёниб турмаганмиди, ахир!”- дедилар.33Шу ондаёқ туриб, Йерусалимга қайтиб бордилар. Ўн бир ҳаворийни ва улар билан бирга йиғилиб ўтирганларни топдилар. 34Улар: “Ҳазрат ҳақиқатан тирилди ва Шимўнга зоҳир бўлди!”- дедилар. 35Булар ҳам йўлдаги воқеани – Исо нонни синдираётганида, Уни қандай таниб қолганларини айтиб бердилар.36Улар ҳали бу ҳақида гапираётганларида, Исонинг Ўзи уларнинг ўрталарида зоҳир бўлиб: “Сизларга тинчлик бўлсин!”- деди. 37Шогирдлар эса қўрқиб ва ваҳимага тушиб: биз руҳни кўряпмиз, деб ўйладилар.38Лекин Исо уларга деди: “Нега шунча безовта бўляпсизлар? Нима учун бундай фикрлар юракларингизга кирмоқда? 39Қўлларимга ва оёқларимга қаранглар – бу Мен Ўзимман – Мени ушлаб кўринглар, чунки Менда кўрганларингиздек руҳнинг эту суяги бўлмайди-ку!” 40Буни айтиб, Исо уларга қўл-оёқларини кўрсатди.41Улар қувончдан ҳали ишонмай, ҳайрон бўлиб турганларида, Исо улардан: “Бу ерда бирон овқат борми?”- деб сўради. 42Шогирдлар эса Унга бир бўлак қовурилган балиқ ва мумкатакли асал бердилар. 43Исо буни олди ва уларнинг олдида еб,44уларга деди: “Мен ҳали сизлар билан бирга бўлганимда, Мен ҳақимда Мусонинг Қонунида, Пайғамбарлар ва Санолар китобида ёзилганларнинг барчаси бажо бўлиши керак, деб айтган эдим-ку”.45Шунда Ёзувларни англашлари учун шогирдларининг онгини очиб, 46уларга деди: “Шундай ёзилган эди, шунингдек Масиҳ азоб чекиши ҳамда учинчи куни тирилиши керак эди. 47Шунингдек, Йерусалимдан бошлаб барча халқларда Унинг номидан тавба қилиш ва гуноҳлар кечирилиши воизлик қилиниши керак.48Сизлар эса бунга гувоҳсизлар. 49Мана, Мен Отамнинг берган ваъдасини сизларнинг устингизга юбораман. Сизлар эса юқоридан бу қудратга бурканмагунингизча, Йерусалимда қолинглар”.50Сўнг Исо шогирдларини шаҳардан ташқарига, Бейт-Аниа яқинига олиб чиқди. У ерда қўлларини кўтариб, уларни дуо қилди. 51Дуо қилаётганида улардан узоқлашиб, осмонга кўтарилиб кетди.52Шунда улар Унга сажда қилиб, буюк қувонч билан Йерусалимга қайтиб келдилар. 53Улар Худони улуғлаб ва муборак қилиб, доимо маъбадда бўлар эдилар. Омин.John
Chapter 1
1Бошида Сўз бор эди, Сўз Худонинг ҳузурида эди ва Сўз Худо эди. 2У бошида Худонинг ҳузурида эди. 3Ҳамма нарса У орқали бор бўлган. Бор бўлганнинг ҳеч бири эса Усиз бор бўлган эмас эди.4Унда ҳаёт бор эди ва ҳаёт одамларнинг нури эди. 5Нур зулматда порлайди ва зулмат уни қамраб олмади.6Худо томонидан юборилган бир одам бор эди, унинг исми Яҳё эди. 7У нур ҳақида гувоҳлик бериш учун келди, токи унинг гувоҳлиги орқали ҳамма имон келтирсин. 8У Нур эмас эди, аммо у Нур ҳақида гувоҳлик бериш учун юборилган эди.9Дунёга келадиган ҳар бир одамни ёритувчи ҳақиқий Нур бор эди.10У дунёда эди, дунё У орқали бор бўлди, аммо дунё Уни таниб билмади. 11У ўзиникиларнинг олдига келди ва ўзиникилар Уни қабул қилмадилар.12Уни қабул қилганларга эса, Унинг номига имон келтирганларга У Худонинг фарзандлари бўлиш ҳокимиятини берди. 13Булар на қондан, на тананинг истагидан, на эрнинг истагидан, балки Худодан туғилдилар.14Сўз танага айланди ва биз билан бирга истиқомат қилди. Биз эса Унинг шуҳратини, яъни Отадан туғилган, иноятга ва ҳақиқатга тўлган ягона Ўғил сифатидаги шуҳратни кўрдик. 15Яҳё У ҳақида гувоҳлик берди ва ҳайқириб деди: “Менинг ортимдан Келаётган мендан олдинга ўтди, чунки У мендан олдин бор эди,- деб мана шу Киши ҳақида айтган эдим”.16Унинг тўлиқлигидан бизнинг ҳаммамиз олдик, ва иноят устига иноятдир. 17Чунки Қонун Мусо орқали берилган, иноят ва ҳақиқат эса Исо Масиҳ орқали бор бўлди. 18Ҳеч ким ҳеч қачон Худони кўрган эмас. Отасининг бағрида бўлган Ягона Ўғил – У Худони намоён қилди.19Яҳудийлар Яҳёдан: Кимсан?- деб сўраш учун Йерусалимдан руҳонийлару левитларни юборганларида, Яҳёнинг гувоҳлиги мана шу бўлди: 20У рад қилмасдан, тан олиб: “Мен Масиҳ эмасман”,- дея тан олди. 21Улар эса ундан: “Унда нима? Сен Элийаҳмисан?”- деб сўрашди. У: “Йўқ”,- деди. “Пайғамбармисан?” У: “Йўқ”,- деб жавоб берди.22“Сен Кимсан?- дейишди унга,‑ Бизни юборганларга биз жавоб бера олишимиз учун сен ўзинг ҳақингда нима дейсан?” 23У: “Мен – Йешайаҳ пайғамбар айтганидек: Раббийга йўлни тўғриланглар,- деб саҳрода хитоб қилаётганнинг овозиман”,- деди.24Юборилганлар эса фарзийлардан эдилар. 25Улар ундан: “Агар сен Масиҳ ҳам, Элийаҳ ҳам, пайғамбар ҳам бўлмасанг, нима учун чўмдиряпсан?”- деб сўрадилар.26Яҳё жавоб бериб деди: “Мен сувга чўмдиряпман, аммо орангизда сизлар билмайдиган бир Кимса турибди. 27У менинг ортимдан келаётган эди ва мендан олдинда бўлди. Мен Унинг пойафзалининг боғичини ечишга муносиб эмасман”. 28Бу воқеа Йордан қирғоғидаги Бейт‑Аниада содир бўлди. Яҳё у ерда сувда чўмдирар эди.29Эртаси куни Яҳё унинг олдига келаётган Исони кўриб деди: “Мана, дунёнинг гуноҳини Ўзига оладиган Худонинг Қўзиси. 30Мен: Ортимдан бир Киши келмоқда, У мендан олдинда бўлди, чунки мендан олдин У бор эди,‑ деган Одам Шудир. 31Мен Уни билмас эдим, аммо У Исроилга намоён бўлиши учун мен сувга чўмдиргани келдим”.32Яҳё гувоҳлик бериб деди: “Мен осмондан кабутардек тушиб келаётган ва Унга қўнган Руҳни кўрдим. 33Мен Уни билмас эдим, аммо сувга чўмдириш учун мени Юборган менга деди: Кимга Руҳ тушиб келаётганини ва Унга қўнганини кўрсанг, Ўша Муқаддас Руҳга Чўмдирувчидир. 34Мен эса кўрдим ва гувоҳлик бердим: мана, Шу – Худонинг Ўғлидир”.35Эртаси куни яна Яҳё иккита шогирди билан бирга турган эди. 36У юриб келаётган Исони кўргач: “Мана – Худонинг Қўзиси!”- деди.37Иккала шогирди унинг бу сўзларини эшитиб, Исонинг ортидан эргашиб бордилар. 38Исо эса ўгирилиб, уларнинг эргашиб келаётганларини кўрди ва уларга: “Нимани излаяпсизлар?”- деди. Улар Унга: “Раввий, Сен қаерда турасан?”- дедилар. (“Раввий” – “устоз” демакдир). 39У уларга: “Бориб кўринглар”,- деди. Улар бориб, Унинг қаерда туришини кўрдилар ва ўша куни Уникида қолдилар. Соат чамаси ўнлар эди.40Яҳёдан Исо ҳақида эшитган ва Унга эргашган икки кишидан бири – Шимўн-Петьёрнинг биродари Андер эди. 41У биринчи бўлиб ўз биродари Шимўнни топиб, унга: “Биз Масиҳни топдик”,- деди. (Масиҳ – “Мойланган” демакдир). 42Шундай қилиб, уни Исонинг олдига олиб келди. Исо эса унга қараб: “Сен – Шимўн, Йонаҳ ўғлисан; сенинг исминг Кифа бўлади”,- деди. (Кифа – “Тош”-Петъёр демакдир).43Эртаси куни Исо Галилега бормоқчи бўлди ва Филипни топиб унга: “Менинг ортимдан юр”,- деди. 44Филип эса Бейт-Сайдадан, яъни Андер ва Петьёр билан бир шаҳардан эди. 45Филип Натанаэлни топиб, унга: “Биз Мусо ва бошқа пайғамбарлар ёзган, Нозара шаҳридан бўлган Юсуфнинг ўғли Исони топдик”,- деди.46Натанаэл эса унга: “Нозарадан бирор яхши нарса чиқиши мумкинми?”- деди. Филип унга: “Бориб, ўзинг кўргин”,- деди. 47Исо Унинг олдига келаётган Натанаэлни кўриб, у ҳақида: “Мана, айёрлиги йўқ ҳақиқий исроиллик”,- деди. 48Натанаэл Унга: “Мени қаердан биласан?”- деди. Исо унга жавобан: “Филип сени чақиришидан олдин, сен анжир дарахти остида ўтирганингда, Мен сени кўрган эдим”,- деди.49Натанаэл Унга жавобан: “Раввий! Сен Худонинг Ўғлисан, Сен Исроил Подшоҳисан!”- деди. 50Исо унга жавоб бериб: “Сени анжир дарахти остида кўрдим, деганим учун сен ишондинг, бундан кўпроғини кўрасан”,- деди. 51Сўнг унга: “Ростини, сизларга ростини айтаманки, энди Осмоннинг очиқ эканини ва Худонинг фаришталари Инсон Ўғлининг олдига тушиб-чиқаётганларини кўрасизлар”,- деди.Chapter 2
1Учинчи куни Галиленинг Кана шаҳрида тўй бўлди ва Исонинг онаси ўша ерда эди. 2Исо ва Унинг шогирдлари ҳам тўйга чақирилган эди.3Шароб тугаб қолганида, Исонинг онаси Унга: “Уларнинг шароби йўқ”,- деди. 4Исо унга: “Мен билан сенга нима, эй, аёл? Менинг вақт-соатим ҳали келган эмас”,- деди. 5Унинг онаси эса хизматчиларга: “У сизларга нима деса, шуни қилинглар”,- деди.6Бу жойда яҳудийларнинг покланиш одатига кўра олтита тош хум бор бўлиб, у икки ёки уч метритис ҳажмга эга эди. 7Исо уларга: “Хумларни сув билан тўлдиринглар”,- деди. Улар хумларни оғзигача тўлдирдилар. 8У эса уларга: “Энди чўмичлаб олиб, тўйбошига олиб боринглар”,- деди.9Тўйбоши шаробга айланган сувни татиб кўрганида (шаробнинг қаердан келганини эса у билмас эди, фақат сувни чўмичлаб олган хизматчилар билар эдилар), шунда у куёвни чақириб унга: 10”Ҳар қандай одам олдин яхши шаробни қўяди, маст бўлганларида ёмонроғини қўяди. Сен эса яхши шаробни шу пайтгача сақлабсан”,- деди.11Шундай қилиб, Исо Галиленинг Кана шаҳрида мўъжизалар қилишни бошлаб, Ўз шуҳратини намоён қилди. Шогирдлари эса Унга имон келтирдилар.12Шундан сўнг, Унинг Ўзи ва онаси, укалари ва Унинг шогирдлари Кафарнаҳумга келдилар. Бир неча кун ўша жойда турдилар.13Яҳудийларнинг Песаҳ байрами яқинлашар эди. Исо эса Йерусалимга келиб, 14маъбадда ҳўкиз, қўй ва кабутарларни сотувчилар ҳамда пул алмаштирувчилар ўтирганини топди.15У арқондан хивич ясаб, маъбаддан ҳаммани, шунингдек, қўй ва ҳўкизларни қувиб чиқарди. Пул алмаштирувчиларнинг пулларини сочиб юборди, уларнинг хонтахталарини эса ағдариб ташлади. 16У кабутарларни сотувчиларга: “Буларни бу ердан йўқотинглар, Менинг Отамнинг уйини савдонинг уйига айлантирманглар”,- деди.17Шу онда Унинг шогирдлари: “Сенинг уйинг учун бўлган рашким Мени кемирмоқда”,- деб ёзилганини эсладилар. 18Яҳудийлар эса бунга: “Бундай қилиш ҳокимиятига эгалигингни қандай аломат билан исботлайсан?”- дедилар. 19Исо уларга жавобан: “Бу маъбадни бузиб ташланглар, Мен эса уни уч кунда қайта тиклайман”,- деди.20Бунга яҳудийлар: “Бу маъбад қирқ олти йилда қурилган! Сен уни уч кунда қайта тиклайсанми?”- дедилар. 21У эса Ўз танасининг маъбади ҳақида сўзлаган эди. 22Исо ўликлардан тирилганида, шогирдлари Унинг шундай деганини эслаб, Исонинг айтган сўзига ҳамда Ёзувга имон келтирдилар.23У Йерусалимда Песаҳ байрамида бўлганида, кўплар Унинг яратаётган мўъжизаларини кўриб, Унинг номига имон келтирдилар. 24Аммо Исо Ўзини уларга ишониб топширмас эди, чунки ҳаммаларини билиб, 25одам ҳақида гувоҳлик беришларига муҳтож эмас эди. Зеро одам ичида нима борлигини Ўзи билар эди.Chapter 3
1Фарзийлар орасида Никодим исмли бир одам бор эди, у яҳудий бошлиғи эди. 2У Исонинг олдига тунда келиб, Унга: “Раввий, Сен Худодан келган Устоз эканингни биз биламиз. Чунки ҳеч ким, агар Худо у билан бирга бўлмаса, Сен қилаётган мўъжизаларни қила олмайди”,- деди.3Исо унга жавобан: “Ростини, сенга ростини айтаманки, агар ким юқоридан туғилмаса, Худонинг Шоҳлигини кўра олмайди”,- деди. 4Никодим эса Унга: “Одам қари бўла туриб, қандай яна туғилиши мумкин? Наҳотки, у онасининг қорнига иккинчи марта кириб, туғилиши мумкин?”- деди.5Исо жавоб берди: “Ростини, сенга ростини айтаманки, агар кимки сувдан ва Руҳдан туғилмаса, Худонинг Шоҳлигига кира олмайди. 6Танадан туғилган танадир, Руҳдан туғилган эса руҳдир.7Юқоридан туғилишингиз керак,- деганимга ҳайрон қолма. 8Руҳ қаерда истаса, ўша ерда нафас олади. Унинг овозини эшитасан, бироқ қаердан келишини ва қаерга кетишини билмайсан. Руҳдан туғилган ҳар бир одам билан ҳам шундай бўлади”.9Никодим унга жавобан: “Бу қандай бўлиши мумкин?”- деди. 10Исо эса жавоб бериб, деди: “Сен – Исроилнинг устозисан-у, шуни билмайсанми? 11Ростини, сенга ростини айтаманки, Биз билган нарсамиз ҳақида сўзлаяпмиз ва кўрган нарсамиз ҳақида гувоҳлик беряпмиз, сизлар эса Бизнинг гувоҳлигимизни қабул қилмаяпсизлар.12Агар ердаги нарсалар ҳақида сизларга гапирган сўзларимга ишонмасангизлар, самовий нарсалар ҳақида сўзлаётганимда, қандай ишонасизлар? 13Осмонда бор бўлган ва Осмондан тушган Инсон Ўғлидан ташқари ҳеч ким Осмонга чиққан эмас.14Мусо илонни саҳрода баланд кўтарганидек, Инсон Ўғли баланд кўтарилиши керак, 15токи Унга ишонган ҳар бир киши ҳалок бўлмасин, балки абадий ҳаётга эга бўлсин.16Чунки Худо дунёни шунчалик севдики, Ўзининг Ягона Ўғлини берди, токи Унга ишонган ҳар бир киши ҳалок бўлмасин, балки абадий ҳаётга эга бўлсин. 17Зеро Худо дунёни ҳукм қилиш учун эмас, балки Ўз Ўғли орқали қутқариш учун Уни дунёга юборди. 18Унга ишонган одам ҳукм қилинмайди, ишонмаган одам эса аллақачон ҳукм қилинган, чунки Худонинг Ягона Ўғлининг номига имон келтирмади.19Ҳукм эса шундан иборатки – Нур дунёга келди, лекин одамлар Нурдан кўра зулматни кўпроқ севдилар, чунки уларнинг ишлари ёвуз эди. 20Чунки ёвузлик қиладиган ҳар бир киши Нурдан нафратланади ва Нур томонга бормайди, токи унинг ишлари фош бўлмасин, чунки унинг ишлари ёвузликдир. 21Ҳақиқат бўйича ҳаракат қилувчи эса Нур томонга боради, токи унинг ишлари ошкор бўлсин, чунки улар Худода амалга оширилгандир”.22Шундан сўнг Исо Ўз шогирдлари билан Яҳудия юртига келди. У ўша ерда улар билан бирга яшаб, сувга чўмдирар эди. 23Яҳё ҳам Салим ёнидаги Эйнонда сувга чўмдирар эди, чунки у ерда сув кўп эди. У ерга одамлар келиб, сувга чўмдирилар эдилар. 24Шу пайтда Яҳё ҳали қамоққа ташланган эмас эди.25Шунда Яҳёнинг шогирдлари ва яҳудийлар орасида покланиш ҳақида баҳс бўлди. 26Улар Яҳёнинг олдига келиб, унга: “Раввий! Сен билан бирга Йордан бўйида бўлган, сен гувоҳлик берган Одам сувга чўмдирмоқда ва ҳамма Унинг олдига бормоқда”,- дедилар.27Яҳё жавоб бериб деди: “Одамнинг ўзи, агар унга Осмондан берилмаса, ҳеч нимани қабул қила олмайди. 28Мен Масиҳ эмасман, аммо мен Унинг олдидан юборилганман,- деганимга сизларнинг ўзларингиз гувоҳсизлар.29Келинга эга бўлган – куёвдир, куёвнинг ёнида туриб қулоқ солаётган эса куёвнинг жўрасидир, у куёвнинг овозини эшитиб, қувонч билан қувонади. Менинг мана шу қувончим амалга ошди. 30У улғайиши, мен эса кичрайишим керак.31Юқоридан Келадиган ҳаммадан юқоридир. Ердан бўлган эса ерликдир ва ерга хос гапиради. Осмондан Келадиган ҳаммадан юқоридир. 32У нимани кўрган-у эшитган бўлса, шу ҳақида гувоҳлик беради. Ҳеч ким эса Унинг гувоҳлигини қабул қилмайди. 33Унинг гувоҳлигини қабул қилган эса шу билан Худонинг ҳақиқат эканини муҳрлаб тасдиқлайди,34чунки Худо юборган Шахс Худонинг сўзларини сўзлайди, зеро Худо Ўз Руҳини ўлчовсиз беради. 35Ота Ўғлини севади ва ҳамма нарсани Унинг қўлига топширди. 36Ўғилга ишонган абадий ҳаётга эгадир, Ўғилга ишонмаган эса ҳаётни кўрмайди, аммо Худонинг ғазаби унинг устида қолади”.Chapter 4
1Исо эса, У Яҳёдан кўра кўпроқ шогирдни қўлга киритиб, сувга чўмдирмоқда,- деган хабар фарзийларга етиб борганини эшитганида, 2(ваҳоланки, Исонинг Ўзи эмас, балки шогирдлари чўмдирган бўлсалар ҳам), 3У Яҳудияни тарк этиб, яна Галилега борди.4У Самариядан ўтиши керак эди. 5Шундай қилиб, У Ёқуб ўзининг ўғли Юсуфга берган ери ёнидаги Сихар, деб аталадиган Самариянинг шаҳрига келди.6У ерда Ёқубнинг қудуғи бор эди. Исо йўлдан ҳориб, қудуқ бўйида ўтирди. Соат чамаси олтилар эди. 7Қудуқдан сув тортиш учун Самариядан бир аёл келди. Исо унга: “Менга ичишга сув бер”,- деди, 8чунки Унинг шогирдлари овқат сотиб олиш учун шаҳарга кетган эдилар.9Самариялик аёл Унга: “Сен яҳудий бўла туриб, қандай қилиб мендан, самарияликдан ичишга сув сўраяпсан? Зеро яҳудийлар самарияликлар билан алоқа қилмайдилар-ку”,- деди. 10Исо унга жавобан: “Агар сен Худонинг инъомини ва Ким сенга: Менга сув бер,- деяётганини билганингда эди, сенинг ўзинг Ундан сув сўрар эдинг ва У сенга барҳаёт сув берар эди”,- деди.11Аёл эса Унга деди: “Ҳазрат, Сизнинг сув тортиш учун идишингиз йўқ, қудуқ эса чуқур. Сиз қаердан барҳаёт сувга эгасиз? 12Отамиз Ёқуб бизга шу қудуқни берди. Унинг ўзи ҳам, болалари ҳам, чорвалари ҳам ундан сув ичган эди. Наҳотки, Сиз ундан буюкроқсиз?”13Исо унга жавобан деди: “Бу сувдан ичаётган ҳар бир одам яна чанқайди. 14Мен унга берадиган сувни ичадиган эса то абад чанқамайди. Аммо Мен унга берадиган сув унинг ичида абадий ҳаёт томон оқаётган сув манбаига айланади”.15Аёл Унга: “Ҳазрат, мен чанқамаслигим ва сув тортиш учун бу ерга келмаслигим учун менга шу сувдан беринг”,- деди. 16Исо эса унга: “Бор, эрингни чақириб, бу ерга кел”,- деди.17Аёл жавобан: “Менинг эрим йўқ”,- деди. Исо унга деди: “Эрим йўқ, деб ҳақиқатни айтдинг. 18Чунки сенинг бешта эринг бор эди, ҳозир сен эга бўлган киши ҳам сенинг эринг эмас. Сен буни тўғри айтдинг”.19Аёл эса Унга: “Ҳазрат,- деди,- мен кўряпманки, Сиз пайғамбар экансиз. 20Оталаримиз мана бу тоғда сажда қилганлар, сизлар эса: Сажда қилиш керак бўлган жой Йерусалимда,- деб айтасизлар”.21Исо унга деди: “Менга ишонгин, шундай кунлар келадики, Отага бу тоғда ҳам, Йерусалимда ҳам сажда қилмайсизлар. 22Сизлар нимага сажда қилаётганингизни билмайсизлар, биз эса нимага сажда қилаётганимизни биламиз, чунки нажот яҳудийлардандир.23Аммо шундай кунлар келадики, аллақачон келди ҳам, ҳақиқий сажда қилувчилар Отага руҳда ва ҳақиқатда сажда қиладилар, чунки Ота Ўзига шундай сажда қилувчиларни изламоқда. 24Худо – Руҳдир, Унга сажда қиладиганлар руҳда ва ҳақиқатда сажда қилишлари керак”.25Аёл Унга: “Биламанки, Масиҳ, яъни Мойланган келади. У келганида, бизга ҳаммасини эълон қилади”,- деди. 26Исо эса унга: “Сен билан суҳбатлашаётган ўша Менман”,- деди.27Шу пайт Унинг шогирдлари келдилар ва Унинг аёл билан суҳбатлашаётганидан ҳайратландилар, аммо бирортаси ҳам: ”Ундан нима истайсан?” ёки: “У билан нима ҳақида суҳбатлашаяпсан?”- демади.28Шунда аёл ўзининг кўзасини қолдириб, шаҳарга кетди ва одамларга деди: 29”Боринглар, мен қилган ишларнинг барчасини менга айтиб берган Одамга қаранглар! Ўша Масиҳ эмасмикин?” 30Улар шаҳардан чиқиб, Унинг олдига бордилар.31Шу орада шогирдлари Ундан: “Раввий, овқат еб олинг”,- деб ўтиндилар. 32У эса уларга: “Менинг сизлар билмайдиган озуқам бор”,- деди. 33Шунинг учун шогирдлари ўзаро: “Унга бирор киши озуқа олиб келганмикин?”- дедилар.34Исо уларга: “Менинг озуқам – Мени Юборганнинг иродасини бажариш ва Унинг ишини амалга оширишдир,- деди,- 35Сизлар: Мана, тўрт ойдан кейин йиғим-терим даври бошланади, демайсизларми? Мен эса сизларга айтаман: Кўзларингизни кўтариб, далаларга қаранглар: улар оқариб, йиғим-теримга тайёр бўлган. 36Ўрувчи мукофот олади ва абадий ҳаётга ҳосил тўплайди. Шундай экан, экувчи ҳам, ўрувчи ҳам биргаликда қувонадилар.37Бу вазиятда: Бири экади, бошқаси ўриб олади, деган сўз тўғридир. 38Мен сизларни ўзларингиз меҳнат қилмаган нарсани ўриб олиш учун юбордим, бошқалар меҳнат қилдилар, сизлар эса уларнинг меҳнатларига кирдингизлар”.39У шаҳардаги кўплаб самарияликлар гувоҳлик берган аёлнинг: “У менга ҳамма қилган ишларимни айтиб берди”,- деган сўзи бўйича Унга имон келтирдилар. 40Шунинг учун самарияликлар Унинг олдига келганларида, Ундан уларникида қолишини сўрадилар. Исо икки кун у ерда қолди.41Янада кўпроқ одамлар Унинг сўзи бўйича имон келтирдилар. 42Ўша аёлга эса: “Энди фақат сенинг сўзларинг бўйича имон келтирмаймиз, чунки Унинг, ҳақиқатан ҳам, дунёнинг Нажоткори Масиҳ эканини ўзимиз эшитдик ва билиб олдик”,- дедилар.43Икки кундан сўнг У шу жойдан чиқиб, Галилега борди. 44Зеро Исонинг Ўзи пайғамбар ўз юртида иззат-икромда бўлмаслиги ҳақида гувоҳлик берган эди. 45У Галилега келганида, галилеликлар Унинг Йерусалимда байрам давомида қилган ишларини кўриб, Уни қабул қилдилар, чунки улар ҳам байрамга борган эдилар.46Шундай қилиб, У сувни шаробга айлантирган шаҳарга, Галиледаги Канага яна келди. Кафарнаҳум шаҳрида бир сарой аъёни бўлиб, унинг ўғли хаста эди. 47У Исонинг Яҳудиядан Галилега келганини эшитди ва Унинг олдига келиб, Ундан уникига бориб, ўғлини шифолашни сўради, чунки ўғли ўлим тўшагида ётган эди.48Исо эса унга: “Сизлар аломату мўъжизалар кўрмагунингизча ишонмайсизлар”,- деди. 49Сарой аъёни Унга: “Ҳазрат, ўғлим ўлмасидан олдин келгин”,- деди. 50Шунда Исо унга: “Боргин, ўғлинг соғайди”,- деди. У эса Исо унга айтган сўзга ишониб, ўз йўлига тушиб кетди.51Унинг йўлида хизматкорлари уни қаршилаб, унга: “Ўғлингиз соғайди”,- дедилар. 52У улардан: “Соат нечаларда аҳволи енгиллашди?”- деб сўради. Унга: “Кеча соат еттиларда иситмаси тушди”,- дедилар.53Шундан отаси билиб олдики, бу Исо унга: Ўғлинг соғайди, деган вақт эди. Шундай қилиб, унинг ўзи ҳам, бутун хонадони ҳам имон келтирди. 54Бу Исонинг Яҳудиядан Галилега қайтиб, амалга оширган иккинчи мўъжизаси эди.Chapter 5
1Шундан сўнг яҳудийларнинг байрами бўлди ва Исо Йерусалимга келди. 2Йерусалимда қўй дарвозаси олдида яҳудийчасига Бейт-Ҳесда, деб аталадиган беш шийпонли бир ҳовуз бор эди. 3Бу жойларда жуда кўп беморлар, кўрлар, шоллар, танаси қуриганлар ётар ва сувнинг ҳаракатга келишини кутар эдилар. 4Чунки Раббийнинг фариштаси вақти-вақти билан ҳовузга тушиб, сувни чайқатар эди. Сув чайқалганида эса, ким биринчи бўлиб унга тушса, ҳар қандай хасталикдан шифо топар эди.5Шу ерда ўттиз саккиз йил хасталикда бўлган одам бор эди. 6Исо унинг ётганини кўриб ва анчадан буён шу аҳволда ётганини билиб, унга: “Соғайишни истайсанми?”- деди.7Бемор унга: “Ҳа, Ҳазрат, аммо сув чайқалиш пайтида мени ҳовузга туширадиган одамим йўқ. Мен етиб келгунимча эса, сувга бошқа биров мендан олдин тушиб олади”,- деб жавоб берди. 8Исо унга: “Ўрнингдан тур, тўшагингни олиб, юр”,- деди.9У шу лаҳзада соғайиб қолди ва тўшагини кўтариб кетди. Бу эса шаббат куни содир бўлган эди.10Шунинг учун яҳудийлар шифоланган одамга: “Бугун – шаббат куни! Сен тўшагингни кўтаришинг мумкин эмас”,- дедилар. 11У эса уларга: “Мени шифолаган Киши менга: Тўшагингни олиб, юргин,- деди”,- деб жавоб берди.12Ундан: “Сенга: Тўшагингни олиб, юргин,- деган ўша ким?”- деб сўрадилар. 13Шифоланган одам Унинг кимлигини билмас эди, чунки Исо у жойда бўлган оломоннинг орасига кириб, кетган эди.14Сўнгра Исо уни маъбадда учратиб, унга: “Мана, сен шифо топдинг, энди янада ёмонроқ нарса бошингга тушмаслиги учун бошқа гуноҳ қилма”,- деди. 15Бу одам эса бориб, уни шифолаган Киши Исо эканини яҳудийларга айтди.16Шунда яҳудийлар Исонинг шаббат куни шундай ишларни қилгани учун Уни қувғин қила бошлаб, ўлдиришнинг пайига тушдилар. 17Исо эса уларга: “Отам ҳанузгача шундай ишларни қилмоқда ва Мен ҳам қилмоқдаман”,- деб жавоб берди. 18Шунда яҳудийлар Уни ўлдиришга яна кўпроқ ҳаракат қилдилар, чунки У нафақат шаббатга риоя қилмас эди, балки Ўзини Худо билан тенг қилиб, Худони Отам, деб атар эди.19Бунга Исо жавоб бериб деди: “Ростини, сизларга ростини айтаманки, агар Ўғил Отасининг нима қилаётганини кўрмаса, Ўз Ўзидан ҳеч нарса қила олмайди. Чунки Ота нима қилса, Ўғил ҳам шуни қилади. 20Зеро Ота Ўғилни севади ва Унга Ўзи қилаётган ҳамма нарсани кўрсатади. Унга булардан кўра улуғроқ ишларни ҳам кўрсатадики, сизлар ҳатто ҳайратда қоласизлар.21Чунки Ота ўликларни тирилтириб, уларга ҳаёт бахш этганидек, Ўғил ҳам кимни истаса, тирилтиради. 22Чунки Ота ҳеч кимни ҳукм қилмайди, балки бор ҳукмни Ўғилга берган, 23токи ҳамма Отани ҳурмат қилганидек, Ўғилни ҳам ҳурмат қилсин. Ким Ўғилни ҳурмат қилмаса, Уни юборган Отани ҳам ҳурмат қилмайди.24Ростини, сизларга ростини айтаманки, Менинг сўзларимга қулоқ соладиган ва Мени Юборганга ишонадиган одам абадий ҳаётга эга бўлади ва судга келмайди, бироқ ўлимдан ҳаётга ўтади.25Ростини, сизларга ростини айтаманки, шундай кунлар келади ва аллақачон келди ҳам, ўликлар Худонинг Ўғлининг овозини эшитадилар ва эшитиб тириладилар.26Чунки Ота Ўзида ҳаётга эга бўлганидек, Ўғилга ҳам Ўзида ҳаётга эга бўлишни берди 27ва Унга ҳукмни амалга ошириш ҳокимиятини ато этди, чунки У – инсон ўғлидир.28Бундан ҳайратланманглар, чунки шундай вақт келмоқдаки, қабрдагиларнинг ҳаммаси Худо Ўғлининг овозини эшитадилар 29ва яхшилик қилганлар ҳаёт тирилишида чиқадилар, ёвузлик қилганлар эса маҳкумлик тирилишида чиқадилар.30Мен Ўз-Ўзимдан ҳеч нима қила олмайман. Қандай эшитсам, шундай ҳукм қиламан ва Менинг ҳукмим ҳақдир, чунки Ўз иродамни эмас, балки Мени юборган Отамнинг иродасини излайман. 31Агар Мен Ўзим ҳақимда Ўзим гувоҳлик берсам, Менинг гувоҳлигим ҳақиқий бўлмайди. 32Мен ҳақимда бошқа гувоҳлик берувчи бор. Мен биламанки, Унинг Мен ҳақимда гувоҳлик берадиган гувоҳлиги ҳақиқийдир.33Сизлар Яҳёнинг олдига одамларни юбордингизлар ва у ҳақиқат ҳақида гувоҳлик берди. 34Аслида, Мен одамдан гувоҳлик қабул қилмайман, аммо сизлар нажот топишингиз учун буни айтмоқдаман. 35У ёнаётган ва нур тарқатаётган чироқ эди, сизлар эса бир оз вақт унинг нуридан қувонмоқчи бўлдингизлар.36Мен эса Яҳёникидан улуғроқ гувоҳликка эгаман, чунки Отам амалга оширишим учун берган ишлар, яъни Мен амалга ошираётган шу ишларнинг ўзи Мени Отам юборгани ҳақида, Мен ҳақимда гувоҳлик беради. 37Мени юборган Отамнинг Ўзи ҳам Мен ҳақимда гувоҳлик берди. Сизлар эса ҳеч қачон Унинг овозини ҳам эшитмагансизлар, Унинг қиёфасини ҳам кўрмагансизлар. 38Ичингизда жо бўладиган Унинг сўзига ҳам эга эмассизлар, чунки У юборган Шахсга ишонмайсизлар.39Сизлар Ёзувларни синчиклаб текширасизлар, чунки улар орқали сизлар абадий ҳаётга эга бўлишни ўйлайсизлар. Ёзувлар эса Мен ҳақимда гувоҳлик берадилар. 40Аммо ҳаётга эга бўлиш учун сизлар Менинг олдимга келишни истамайсизлар.41Мен одамлардан шуҳратни қабул қилмайман, 42лекин сизларни биламан – сизларда Худога нисбатан севги йўқ.43Мен Отамнинг номи билан келдим ва Мени қабул қилмайсизлар. Бошқа биров ўз исми билан келса, уни қабул қиласизлар. 44Бир-бирингиздан шуҳратни қабул қилиб, ягона Худодан бўлган шуҳратни изламасангизлар, қандай қилиб имон келтиришингиз мумкин?45Мени сизларни Отамнинг олдида айблайди, деб ўйламанглар. Сизларни айбловчи бор. Бу – сизлар умид қилаётган Мусодир. 46Зеро агар сизлар Мусога ишонганингизда эди, Менга ҳам ишонар эдингизлар, чунки у Мен ҳақимда ёзган эди. 47Агар унинг Ёзувларига ишонмасангизлар, Менинг сўзларимга қандай ишонасизлар?”Chapter 6
1Шундан сўнг Исо Галиле денгизининг бошқа томонига, яъни Тибериага борди. 2Кўплаб одамлар Унга эргашдилар, чунки Унинг беморларда амалга оширган мўъжизаларини кўрган эдилар. 3Исо тоққа чиқиб, у ерда шогирдлари билан бирга ўтирди.4Яҳудийларнинг Песаҳ байрами яқинлашар эди. 5Исо кўзларини кўтариб, кўплаб одамларнинг Унинг олдига келаётганини кўрди. Шунда Филипга: “Уларга едириш учун қаердан нон сотиб олсак бўлади?”- деди. 6Аслида, уни синаш учун шундай деган эди, чунки нима қилмоқчи эканини Ўзи билар эди.7Филип эса Унга: “Икки юз динорга оладиган нонимиз ҳар бирига ҳатто озроқдан тегиши учун ҳам етмайди”,- деб жавоб берди. 8Унинг шогирдларидан бири Шимўн Петьёрнинг укаси Андер Унга деди: 9”Бу ерда бир боланинг бешта арпа нони ва иккита балиқчаси бор, лекин бу кўпчилик учун нима ҳам бўлар эди?”10Исо: “Одамларни ўтирғизинглар”,- деди. У жойда кўп ўт бор эди. Шундай қилиб, чамаси беш мингта эркак ёнбошлаб ўтирди. 11Исо нонларни олиб, Худога шукрона билдирди ва ёнбошлаганларга тарқатди, шунингдек, балиқни ҳам ким қанча истаса, шунча тарқатди. 12Еб тўйганларидан сўнг Исо шогирдларига: “Ҳеч нарса исроф бўлмаслиги учун, қолган бурдаларни йиғиб олинглар”,- деди.13Улар эса йиғиб олиб, еганлардан қолган бешта арпа нонининг бурдалари билан ўн иккита саватни тўлдирдилар. 14Шунда одамлар Исо қилган мўъжизани кўриб: “Ҳақиқатан ҳам, бу – дунёга келиши керак бўлган Пайғамбар экан”,- дедилар. 15Исо эса одамларнинг келиб, Уни зўрлик билан олиб бориб, подшоҳ қилмоқчи эканларини билиб қолиб, яна якка Ўзи тоққа чиқиб кетди.16Оқшом бўлганида, шогирдлари денгиз бўйига бордилар 17ва қайиққа тушиб, денгизнинг у қирғоғига, Кафарнаҳумга йўл олдилар. Қоронғи тушди, Исо эса ҳали уларнинг олдиларига келмаган эди. 18Кучли шамол эсар ва денгиз тўлқинланар эди.19Йигирма беш ёки ўттиз стадий масофани сузиб ўтишгач, улар денгиз устидан юриб келаётган ва қайиққа яқинлашаётган Исони кўрдилар ва қўрқиб кетдилар. 20Аммо У уларга: “Бу Менман, қўрқманглар”,- деди. 21Улар Уни қайиққа олмоқчи бўлдилар, шу лаҳзада эса қайиқ сузиб бораётган қирғоққа келиб қолди.22Кейинги куни денгизнинг ўша қирғоғида турган халқ, Исонинг шогирдлари тушган қайиқдан бошқаси бўлмаганини, Исо эса шогирдлари билан бирга қайиққа тушмаганини, фақат шогирдларининг ўзи сузиб кетганини кўрди. 23Шу орада Тибериадан бошқа қайиқлар Раббий шукрона билдирганидан сўнг халқ нон еган жойнинг яқинига келди.24Бироқ Исо ҳам, Унинг шогирдлари ҳам бу ерда йўқлигини кўрганларида, улар қайиқларга тушдилар ва Исони излаб Кафарнаҳумга сузиб келдилар. 25Исони денгизнинг у томонида кўриб, Унга: “Раввий, Сен қачон бу ерга келдинг?”- дедилар.26Исо уларга жавобан деди: “Ростини, сизларга ростини айтаманки, сизлар мўъжизалар кўрганларингиз учун эмас, балки нон еб тўйганларингиз учун Мени излаяпсизлар. 27Чирийдиган озуқа учун эмас, балки сизларга Инсон Ўғли берадиган, абадий ҳаётга олиб борадиган озуқа учун ҳаракат қилинглар, чунки Унга Ота Худо Ўз муҳрини босган”.28Шунда Унга: “Худонинг ишларини қилишимиз учун нима қилайлик?”- дедилар. 29Исо уларга жавобан: “Худонинг иши мана шу: Сизлар У юборган Шахсга имон келтиринглар”,- деди.30Шунда Унга дедилар: “Биз кўриб, Сенга имон келтиришимиз учун қандай аломат кўрсатасан? Сен нима иш қиласан? 31Оталаримиз саҳрода манна едилар, худди ёзилганидек: «Уларга ейишлари учун осмондан нон берди»”.32Исо эса уларга деди: “Ростини, сизларга ростини айтаманки, сизларга Мусо осмондан нон берган эмас, балки Менинг Отам сизларга осмондан ҳақиқий нон бермоқда. 33Чунки Худонинг нони – осмондан тушиб, дунёга ҳаёт берувчи Ўшадир”. 34Шунда Унга: “Ҳазрат! Бизга доимо шундай нон бер”,- дедилар.35Исо эса уларга деди: “Мен ҳаёт нониман. Менинг олдимга келадиган ҳеч қачон оч қолмайди, Менга ишонадиган ҳеч қачон чанқамайди. 36Бироқ Мен сизларга айтдим-ку, сизлар ҳам Мени кўрдингизлар, лекин Менга ишонмаяпсизлар. 37Отам Менга берадиганнинг барчаси Менинг олдимга келади, Менинг олдимга келадиганни эса қувиб юбормайман.38Чунки Мен Ўз иродамни эмас, балки Мени юборган Отамнинг иродасини бажариш учун Осмондан тушдим. 39Мени юборган Отамнинг иродаси шундан иборатки — У Менга берганлардан ҳеч бирини ҳалок қилмай, аммо ҳаммасини охирги кунда тирилтирай. 40Мени Юборганнинг иродаси шундан иборатки — Ўғилни кўрган ва Унга имон келтирган ҳар бир киши абадий ҳаётга эга бўлишидир. Мен эса уни охирги кунда тирилтираман”.41Исонинг: Мен Осмондан тушган нонман,- дегани учун яҳудийлар Ундан нолиб, 42дедилар: “Бу Юсуфнинг ўғли Исо эмасми? Биз Унинг отаси ва онасини биламиз. Қандай қилиб У: Мен Осмондан тушдим,- дейди?”43Исо уларга жавобан деди: “Ўзаро нолиманглар. 44Агар Мени юборган Отам жалб қилмаса, ҳеч ким Менинг олдимга кела олмайди. Мен эса уни охирги кунда тирилтираман. 45Пайғамбарларда: Ҳамма Худо томонидан ўргатилади,- деб ёзилган. Отадан эшитган ва ўрганган ҳар бир киши Менинг олдимга келади.46Бу — бирор одам Худони кўргани дегани эмас, фақатгина Худодан Бўлган Отани кўрган. 47Ростини, сизларга ростини айтаманки, Менга имон келтирган абадий ҳаётга эга бўлади.48Мен – ҳаёт нониман. 49Оталарингиз саҳрода манна ер эдилар ва ўлиб кетдилар.50Осмондан тушадиган нон эса шунақа – уни еган одам ўлмайди. 51Мен Осмондан тушган тирик нонман, бу нонни ейдиган одам абадий яшайди. Мен берадиган нон эса – дунёнинг ҳаёти учун берадиган Танамдир”.52Шунда яҳудийлар: “Қандай қилиб У бизга Ўз танасини ейиш учун бера олади?”- дея, ўзаро баҳслаша бошлашди. 53Исо эса уларга деди: “Ростини, сизларга ростини айтаманки, агар Инсон Ўғлининг Танасини емасангизлар ва Унинг Қонини ичмасангизлар, Ўзингизда ҳаётга эга бўлмайсизлар.54Менинг Танамни ейдиган ва Менинг Қонимни ичадиган абадий ҳаётга эгадир, Мен эса уни охирги кунда тирилтираман, 55чунки Менинг Танам ҳақиқий озуқа ва Менинг Қоним ҳақиқий ичимликдир. 56Менинг Танамни ейдиган ва Менинг Қонимни ичадиган Менда жо бўлади, Мен эса унда жо бўламан.57Тирик Отам Мени юборди ва Мен Отам туфайли яшаётганимдек, Мени ейдиган ҳам Мен туфайли яшайди. 58Осмондан тушган нон мана шудир! Оталарингиз эса манна еб ўлиб кетганлар. Бу нонни ейдиган абадий яшайди”. 59Исо бу сўзларни Кафарнаҳумдаги синагогада таълим бераётганида гапирар эди.60Унинг шогирдларидан кўплари бу сўзларни эшитиб: “Нақадар ғалати сўзлар! Ким буларга қулоқ сола олади?”- дедилар. 61Аммо Исо шогирдларининг бунга нолиётганларини Ўз ичида билиб, уларга деди: “Сизларни шу нарса васвасага соляптими?62Инсон Ўғлини илгари бўлган жойига кўтарилаётганини кўрсангизлар, нима бўлади? 63Руҳ ҳаёт бахш этади, жисм эса ҳеч қандай фойда келтирмайди. Мен сизларга айтаётган сўзлар – руҳ ва ҳаётдир.64Бироқ сизларнинг орангизда имонсиз бор”. Чунки Исо ким имонсиз эканини, ким Унга хиёнат қилишини бошидан билар эди. 65У яна: “Шунинг учун Мен сизларга: Агар Отамдан берилмаса, ҳеч ким Менинг олдимга кела олмайди, деб айтдим”,- деди.66Бундан кейин Унинг шогирдларидан кўпчилиги Ундан йироқлашиб, У билан бирга бошқа юрмайдиган бўлдилар. 67Шунда Исо ўн иккита шогирдига: “Сизлар ҳам кетишни истамайсизларми?”- деди. 68Шимўн Петьёр жавоб бериб деди: “Раббий! Биз кимга борайлик? Сен абадий ҳаёт сўзларига эгасан. 69Биз имон келтириб, Сен – Масиҳ, тирик Худонинг Ўғли эканингни англадик”.70Исо уларга жавобан: “Мен сизлардан ўн икки кишини танлаган эмасманми? Аммо сизлардан бирингиз шайтон”,- деди. 71У буни Шимўннинг ўғли Яҳудо Искариот ҳақида айтди, чунки у ўн икки шогирддан бири бўлиб, Унга хиёнат қилмоқчи эди.Chapter 7
1Шундан сўнг Исо Галиле бўйлаб юрар эди. Яҳудия бўйлаб эса юришни истамади, чунки яҳудийлар Уни ўлдириш имконини излар эдилар. 2Яҳудийларнинг Чайлалар байрами яқинлашар эди.3Шу орада Исонинг укалари Унга дедилар: “Бу ердан чиқиб, Яҳудияга боргин, токи Сен қилаётган ишларингни шогирдларинг ҳам кўрсинлар. 4Зеро ҳеч ким машҳур бўлишни излаб, бирор ишни яширин қилмайди. Агар Сен шундай ишларни қилсанг, Ўзингни дунёга намоён қилгин”.5Чунки Унинг укалари ҳам Унга ишонмас эдилар. 6Бунга Исо уларга: “Ҳали Менинг вақт-соатим келмади,- деди,- вақт-соатингиз эса доимо сизларникидир. 7Дунё сизлардан нафратлана олмайди, Мендан эса нафратланади, чунки Мен унинг ишлари ёвуз эканлиги ҳақида гувоҳлик бераман.8Сизлар бу байрамга боринглар, Мен эса бу байрамга ҳали бормайман, чунки Менинг вақт-соатим келгани йўқ”. 9Шуларни айтиб, У Галиледа қолди.10Аммо Унинг укалари кетганида, У ҳам байрамга борди, фақат ошкора эмас, балки яширинча борди. 11Яҳудийлар эса Уни байрамда излаб: “У қаерда?”- дер эдилар.12Халқнинг орасида У ҳақида кўп гап-сўзлар тарқалган эди. Баъзилар: “У яхши”,- дер эдилар, бошқалар эса: “Йўқ, У халқни йўлдан оздиряпти”,- дер эдилар. 13Аммо яҳудийлардан қўрқиб, ҳеч ким У ҳақида ошкора сўзламас эди.14Сўнг байрамнинг ярмида Исо маъбадга кириб таълим бера бошлади. 15Яҳудийлар бундан ҳайратланиб: “Ўқимаган бўлса, У Ёзувни қандай билади?”- дер эдилар. 16Исо эса уларга жавобан деди: “Менинг таълимотим Ўзимники эмас, аммо Мени Юборганникидир.17Ким Унинг иродасини бажармоқчи бўлса, бу таълимот ҳақида – у Худоданми ёки Мен Ўзимдан гапиряпманми билиб олади. 18Ўз-ўзидан гапирадиган ўзига шуҳрат излайди. Ким Уни Юборганнинг шуҳратини изласа, У ҳақиқатдир ва Унда ноҳақлик йўқ.19Мусо сизларга Қонун бермадими? Аммо сизлардан ҳеч бирингиз Қонунга риоя қилмайди. Нима учун Мени ўлдирмоқчи бўляпсизлар?” 20Халқ жавобан: “Сенда ёвуз руҳ бор. Ким Сени ўлдирмоқчи?”- деди.21Исо сўзини давом эттириб, уларга деди: “Мен бир иш қилдим ва сизларнинг ҳаммангиз бунга ҳайрон қолдингизлар. 22Мусо сизларга хатнани берди, (аслида, хатна Мусодан эмас, балки оталардан), сизлар эса шаббат куни одамни хатна қиласизлар.23Агар Мусонинг Қонуни бузилмаслиги учун одам шаббат куни хатна қилинса, унда одамни шаббат куни шифолаганим учун Мендан ғазабланяпсизларми? 24Ташқи кўринишга қараб ҳукм қилманглар, балки ҳақ ҳукм билан ҳукм қилинглар”.25Шунда баъзи йерусалимликлар дедилар: “Ўлдириш учун излаб юрганлари шу Киши эмасми? 26Мана, У ошкора гапирмоқда ва Унга қарши ҳеч нима демаяптилар. Бошлиқлар Унинг ҳақиқатан ҳам Масиҳ эканига тан олмабдиларми? 27Аммо биз Унинг қаердан эканини биламиз. Масиҳ келганида эса, Унинг қаердан эканини ҳеч ким билмайди”.28Шунда Исо маъбадда баланд овози билан таълим бериб, деди: “Мени ҳам биласизлар, Менинг қаерданлигимни ҳам биласизлар. Мен Ўз-Ўзимдан келган эмасман, балки Мени Юборган ҳақиқатдир, сизлар эса Уни билмайсизлар. 29Мен Уни биламан, чунки Мен Унданман ва У Мени юборди”.30Шунда Уни қўлга олишга интилдилар, аммо ҳеч ким Унга қўл тегизмади, чунки ҳали Унинг вақт-соати келган эмас эди. 31Халқдан кўпчилик эса Унга имон келтириб: “Масиҳ келганида, наҳотки, бу Одамдан кўра кўпроқ аломатлар яратармикин?”- дер эдилар. 32Фарзийлар У ҳақида халқ орасида бўлган шундай гапларни эшитиб қолдилар. Шунда фарзийлар ҳамда олий руҳонийлар Уни қўлга олиш учун хизматчиларни юбордилар.33Исо эса уларга деди: “Мен сизлар билан яна бир оз вақт бирга бўламан, кейин эса Мени Юборганнинг олдига кетаман. 34Мени излайсизлар, аммо топа олмайсизлар. Мен бўлган жойга сизлар кела олмайсизлар”.35Яҳудийлар эса ўзаро дедилар: “У қаерга кетмоқчи-ки, биз Уни топа олмаймиз? юнонларнинг орасига тарқалганларга бориб, юнонларга ҳам таълим бермоқчи эмасми? 36Унинг: Мени излайсизлар, аммо топа олмайсизлар ва Мен бўлган жойга сизлар кела олмайсизлар,- деган сўзлари нимани билдиради?”37Улуғ байрамнинг охирги кунида Исо тик туриб, баланд овози билан шундай хитоб қилди: “Ким чанқаган бўлса, Менинг олдимга келиб ичсин. 38Ким Менга имон келтирса, Ёзувда айтилганидек, ўша одамнинг бағридан ҳаётбахш сув дарёлари оқиб чиқади”.39У буни – имонлилар қабул қилиши керак бўлган Руҳ ҳақида айтди, зеро ҳали уларда Муқаддас Руҳ йўқ эди, чунки Исо ҳали улуғланган эмас эди.40Кўпчилик халқ бу сўзларни эшитиб: “Бу аниқ пайғамбар”,- дейишди. 41Бошқалар эса: “Бу Масиҳ”,- дер эдилар. Яна бошқалар эса шундай дейишар эди: “Масиҳ Галиледан келиши керакми? 42Ёзувда: Масиҳ Довуднинг уруғидан, Бейт-Леҳемдан, яъни Довуд бўлган жойдан келади,- дейилган эмасми?”43Шундай қилиб, халқ орасида У ҳақида баҳс бўлди. 44Улардан баъзилар Уни қўлга олмоқчи бўлдилар. Аммо ҳеч ким Унга қўл тегизмади.45Шундай қилиб, хизматчилар фарзийларнинг ва олий руҳонийларнинг олдига қайтиб бордилар. Ўшалар эса хизматчиларга: “Нима учун Уни олиб келмадингизлар?”- дедилар. 46Шунда хизматчилар: “Ҳеч қачон бирор одам бу Одамдек сўзлаган эмас”,- деб жавоб бердилар.47Фарзийлар эса уларга дедилар: “Наҳотки сизлар ҳам йўлдан оздирилдингизлар?” 48Бошлиқлару фарзийлардан биронтаси Унга имон келтирдими? 49Аммо бу халқ Қонунни билмайди, у лаънатланган.50Исонинг олдига тунда келган Никодим эса улардан бири бўлиб, уларга деди: 51”Бизнинг Қонунимиз олдин одамни тинглаб, унинг нима қилаётганини билмасдан ҳукм қиладими?” 52Улар унга жавобан: “Сен ҳам Галиледан эмасмисан? Текшириб кўргин, Галиледан пайғамбар келиб чиқмайди-ку”,- дедилар.53Сўнг ҳаммалари уй-уйига тарқалиб кетдилар.Chapter 8
1Исо Зайтун тоғига кетди. 2Эрталаб яна маъбадга қайтиб келди. Бутун халқ эса Унинг олдига келар, У ўтириб, уларга таълим берар эди. 3Шунда уламолар ва фарзийлар Унинг олдига зино устида ушлаб олинган бир аёлни олиб келдилар ва уни ўртага қўйиб,4Исога дедилар: “Устоз, бу аёл зино устида ушлаб олинди. 5Мусо эса Қонунда бундайларни тошбўрон қилишни амр этган. Сен нима дейсан?” 6Аслида, улар Исони айблашга сабаб топиш учун Уни васвасага солиб, шундай деган эдилар. Исо эса бошини эгиб, ерга бармоғи билан ниманидир ёзар эди.7Улар эса Ундан сўрашда давом этганларида, У бошини кўтариб уларга: “Сизлардан ким бегуноҳ бўлса, ўша биринчи бўлиб унга тош отсин”,- деди 8ва яна бошини паст эгиб, ерга ёзишни давом эттирди.9Улар буни эшитганларида, ўз виждони томонидан фош қилиниб, каттасидан бошлаб кичигигача бирин-кетин кета бошладилар. Шундай қилиб, ёлғиз Исо ва ўртада турган аёл қолди. 10Исо бошини кўтариб, унга: “Эй, аёл! Айбловчиларинг қани? Сени ҳеч ким ҳукм қилмадими?”- деди. 11У: “Ҳеч ким, Ҳазрат”,- деб жавоб берди. Исо унга: “Мен ҳам сени ҳукм қилмайман. Энди бор ва бошқа гуноҳ қилма”,- деди.12Исо яна халққа сўзлаб деди: “Мен дунёнинг нуриман. Ким Менинг ортимдан эргашса, у зулматда юрмайди, аммо ҳаёт нурига эга бўлади”. 13Шунда фарзийлар Унга: “Сен Ўзинг ҳақингда Ўзинг гувоҳлик беряпсан. Шунинг учун Сенинг гувоҳлигинг ҳақиқий эмас”,- дедилар.14Исо уларга жавобан деди: “Мен Ўзим ҳақимда Ўзим гувоҳлик берсам ҳам, Менинг гувоҳлигим ҳақиқий, чунки Мен қаердан келганимни ва қаерга бораётганимни биламан. Сизлар эса қаердан эканимни ва қаерга бораётганимни билмайсизлар. 15Сизлар тана изми бўйича ҳукм қиласизлар. Мен эса ҳеч кимни ҳукм қилмайман. 16Мен ҳукм қилсам ҳам, Менинг ҳукмим ҳақиқий, чунки Мен ёлғиз эмасман, лекин Мен ва Мени юборган Отам биргамиз.17Сизларнинг Қонунларингизда ҳам: Икки кишининг гувоҳлиги ҳақиқийдир,- деб ёзилган. 18Мен Ўзим ҳақимда Ўзим гувоҳлик беряпман ва Мен ҳақимда Мени юборган Отам гувоҳлик беряпти”.19Шунда Унга: “Отанг қаерда?”- дедилар. Исо эса жавоб берди: “Сизлар Мени ҳам, Менинг Отамни ҳам билмайсизлар. Агар сизлар Мени билганингизда эди, Менинг Отамни ҳам билган бўлар эдингизлар”. 20Бу сўзларни Исо маъбадда таълим бераётганида, садақа қутисининг ёнида айтди. Ҳеч ким Унга қўл тегизмади, чунки ҳали Унинг вақт-соати келган эмас эди.21Исо яна уларга: “Мен кетмоқдаман. Мени излайсизлар ва ўз гуноҳларингизда ўласизлар. Мен бораётган жойга эса сизлар бора олмайсизлар”,- деди. 22Шунда яҳудийлар дедилар: “Наҳотки У Ўзини Ўзи ўлдирса, зеро: Мен бораётган жойга сизлар бора олмайсизлар,- демоқда”.23У уларга: “Сизлар пастдансизлар, Мен эса юқориданман,- деди,- Сизлар шу дунёдансизлар, Мен бу дунёдан эмасман. 24Шунинг учун Мен сизларга: Гуноҳларингизда ўласизлар,- дедим, чунки бу Мен эканимга ишонмасангизлар, гуноҳларингизда ўласизлар”.25Шунда Унга: “Сен Кимсан?”- дедилар. Исо эса уларга деди: “Сизларга азалдан айтган Ўшадир. 26Сизларга айтадиган кўп гапларим ва ҳукмим бор, аммо Мени Юборган ҳақиқатдир, Мен Ундан нимани эшитган бўлсам, дунёга шуни сўзлайман”. 27У Ота ҳақида сўзлаётганини улар тушунмадилар.28Шунда Исо уларга деди: “Инсон Ўғлини юксалтирганингизда, Ўша Мен эканлигимни ва Ўзимдан ҳеч бир ишни қилмаётганимни, лекин Отам Менга қандай ўргатган бўлса, шундай сўзлаётганимни билиб оласизлар. 29Мени Юборган Мен билан биргадир. Отам Мени ёлғиз қолдирмади, чунки Мен доимо Унга нима маъқул бўлса, шуни қиламан”. 30У буларни айтганида, кўплар Унга имон келтирдилар.31Шунда Исо Унга имон келтирган яҳудийларга деди: “Агар Менинг сўзимда жо бўлсангизлар, сизлар Менинг ҳақиқий шогирдларимсизлар. 32Сизлар ҳақиқатни билиб оласизлар, ҳақиқат эса сизларни озод қилади”. 33Улар эса: “Биз Иброҳимнинг уруғимиз ва ҳеч қачон ҳеч кимга қул бўлган эмасмиз. Қандай қилиб Сен бизга: Озод бўласизлар,- дейсан?”- деб айтдилар Унга.34Исо уларга шундай жавоб берди: “Ростини, сизларга ростини айтаманки, гуноҳ қиладиган ҳар бир киши гуноҳнинг қулидир. 35Аммо қул уйда умрбод яшамайди, ўғил эса умрбод яшайди. 36Шундай қилиб, агар Ўғил сизларни озод қилса, ҳақиқатан озод бўласизлар.37Сизлар Иброҳимнинг уруғи эканлигингизни биламан. Аммо Мени ўлдириш имконини изламоқдасизлар, чунки Менинг сўзларим сизларга сиғмаяпти. 38Мен Отамда нимани кўрган бўлсам, шуни сўзламоқдаман. Сизлар эса ўз отангизда кўрганингизни қилмоқдасизлар”.39Унга жавобан: “Бизнинг отамиз – Иброҳим”,- дедилар. Исо уларга деди: “Агар сизлар Иброҳимнинг болалари бўлганингизда, Иброҳимнинг ишларини қилган бўлар эдингизлар. 40Энди эса Мени, Худодан эшитган ҳақиқатни сизларга айтганни ўлдириш имконини изламоқдасизлар. Иброҳим бундай қилган эмас эди. 41Сизлар ўз отангизнинг ишларини қилмоқдасизлар”. Улар эса Унинг бу сўзига: “Биз зинодан туғилган эмасмиз, бир Отага эгамиз – бу Худо”,- дедилар.42Исо уларга деди: “Агар Худо Отангиз бўлганида эди, сизлар Мени севган бўлар эдингизлар, чунки Мен Худодан тушиб келдим. Зеро Мен Ўз-Ўзимдан келган эмасман, балки У Мени юборди. 43Нима учун Менинг сўзларимни англамаяпсизлар? Чунки Менинг сўзларимни эшита олмайсизлар. 44Сизларнинг отангиз – иблисдир. Сизлар отангизнинг ҳирсини қондирмоқчисизлар. У азалдан қотил эди ва ҳақиқатда тура олмади, чунки унда ҳақиқат йўқдир. У ёлғон сўзлаганида, ўзиникини сўзлайди, чунки у ёлғончи ва ёлғоннинг отасидир.45Мен эса ҳақиқатни сўзлаётганим учун Менга ишонмаяпсизлар. 46Сизлардан қайси бирингиз Мени гуноҳда айблай олади? Агар Мен ҳақиқатни сўзлаётган бўлсам, нега сизлар Менга ишонмаяпсизлар? 47Ким Худодан бўлса, Худонинг сўзларига қулоқ солади. Сизлар Худодан бўлмаганингиз учун буларга қулоқ солмаяпсизлар”.48Яҳудийлар жавоб бериб Унга: “Сен самарияликсан ва ичингда ёвуз руҳ бор, деб биз тўғри айтмаяпмизми?”- дедилар. 49Исо жавоб берди: “Ичимда ёвуз руҳ йўқ. Аксинча, Мен Отамни ҳурмат қиламан, сизлар эса Мени беобрў қиляпсизлар.50Мен эса Ўз шуҳратимни изламайман – Изловчи ва ҳукм Қилувчи бор! 51Ростини, сизларга ростини айтаманки, ким Менинг сўзларимга риоя қилса, у ҳеч қачон ўлим кўрмайди”.52Шунда яҳудийлар Унга дедилар: “Ичингда ёвуз руҳ борлигини энди билдик. Иброҳим ҳам ўлди, пайғамбарлар ҳам.... Сен эса: Ким сўзимга риоя қилса, у ҳеч қачон ўлимни татимайди,- дейсан. 53Наҳотки Сен ўлган отамиз Иброҳимдан улуғроқсан? Пайғамбарлар ҳам ўлдилар. Сен Ўзингни ким қилиб кўрсатяпсан?”54Исо жавоб берди: “Агар Мен Ўзимни Ўзим улуғласам, Менинг шуҳратим ҳеч нарсадир. Сизлар: “Худойимиз”, деб атаётган Менинг Отам Мени улуғлайди. 55Сизлар Уни таниб билмадингизлар, Мен эса Уни биламан. Агар: Уни билмайман,- десам, сизлар каби ёлғончи бўламан. Лекин Мен Уни биламан ва Унинг сўзига риоя қиламан. 56Сизларнинг отангиз Иброҳим Менинг кунимни кўришдан хурсанд эди. Кўрди ҳам, қувонди ҳам”.57Яҳудийлар Унга: “Сен ҳали эллик ёшга кирган эмассан-у, яна Сен Иброҳимни кўрганмисан?”- дедилар. 58Исо уларга: “Ростини, сизларга ростини айтяпман, Иброҳимдан олдин Мен бор эдим”,- деди. 59Шунда Унга отиш учун тошлар олдилар. Аммо Исо яширинди ва маъбаддан чиқиб кетди.Chapter 9
1Исо йўлда кетаётиб, туғма кўр одамни кўрди. 2Унинг шогирдлари Ундан сўрадилар: “Раввий! Ушбу кўр туғилгани сабаб ким гуноҳ қилган – ўзими ёки ота-онасими?”3Исо жавоб берди: “У ҳам, ота-онаси ҳам гуноҳ қилган эмас, балки бу – Худонинг ишлари унда намоён бўлиши учундир. 4Кун ҳали бор экан, Мени Юборганнинг ишларини қилишим керак. Тун келмоқда, ўшанда ҳеч ким иш қила олмайди. 5Мен ҳали дунёда бор эканман, Мен дунёнинг нуридирман”.6Буни айтиб, У ерга тупурди ва тупугидан лой ясаб, лойни кўрнинг кўзларига суртди. 7Сўнг унга: “Бориб, Силоам ҳовузида ювингин”,- деди. (Силоам – «Юборилган» демакдир). У бориб ювинди ва кўра оладиган бўлиб қайтди.8Шунда қўшнилари ва илгари унинг садақа сўраганини кўрганлар: “Бу ўтириб, садақа сўрайдиган киши эмасми?”- дедилар. 9Баъзилар: “Бу ўша”,- дер эдилар. Бошқалар эса: “Бунга ўхшайди”,- дер эдилар. У эса:”Бу менман”,- деди.10Шунда: “Кўзларинг қандай очилди?”- деб ундан сўрадилар. 11У жавобан деди: “Исо исмли бир Киши лой ясаб, кўзларимга суртди. Кейин менга: Бориб, Силоам ҳовузида ювингин,- деди. Мен бориб, ювиндим ва кўзларим кўра бошлади”. 12Улар эса унга: “У қаерда?”- дедилар. У: “Билмайман”,- деб жавоб берди.13Шунда илгари кўр бўлган шу одамни фарзийларнинг олдига олиб бордилар. 14Исо лой ясаб, унинг кўзларини очган кун эса шаббат куни эди. 15Фарзийлар ҳам унинг қандай кўра бошлаганини ундан сўрашди. У уларга жавоб бериб: “У менинг кўзларимга лой суртди, мен эса ювиндим ва, мана, кўряпман”,- деди.16Шунда фарзийлардан баъзилари: “Бу одам Худодан эмас, чунки шаббатга риоя қилмайди”,- дедилар. Бошқалар эса: “Гуноҳкор одам қандай қилиб бундай мўъжизалар қилиши мумкин?”- дедилар. Шу тариқа, уларнинг ораларида баҳс бўлди. 17Кўр одамга яна: “Сен У ҳақида нима дейсан, ахир, У сенинг кўзларингни очди”,- дедилар. У: “Бу пайғамбар”,- деди. 18Шунда яҳудийлар кўзлари очилганнинг ота-онасини чақирмагунларича, унинг кўр бўлиб, энди кўзи очилганига ишонмадилар.19Шундай қилиб, улар ота-онасидан: “Кўр туғилган, деган ўғлингиз шуми? Қандай қилиб, у энди кўряпти?”- деб сўрадилар. 20Унинг ота-онаси уларга жавобан дедилар: “Биз бунинг ўғлимиз эканлигини ва унинг кўр туғилганини биламиз. 21Қандай қилиб унинг энди кўраётганини билмаймиз, ёки ким унинг кўзларини очганини ҳам билмаймиз. Ўзи балоғат ёшида, ўзидан сўранг. Ўзи ҳақида ўзи сўзласин”.22Ота-онаси яҳудийлардан қўрққанлари учун шундай жавоб бердилар, чунки яҳудийлар Исони Масиҳ, деб тан оладиган одамни синагогадан қувишга аллақачон келишган эдилар. 23Шунинг учун ота-онаси: У балоғат ёшида, ўзидан сўранглар,- дедилар.24Шундай қилиб, илгари кўр бўлган одамни иккинчи марта чақириб унга: “Худони шарафла! Биз биламизки, У Одам – гуноҳкордир”,- дедилар. 25У эса уларга жавобан: “У гуноҳкорми, йўқми билмайман. Бир нарсани биламан – мен кўр эдим, энди эса кўряпман”,- деди.26Яна ундан: “У сенга нима қилди? Кўзларингни қандай очди?”- деб сўрадилар. 27“Мен сизларга аллақачон айтдим, сизлар эса қулоқ солмадингизлар. Яна нимани эшитмоқчисизлар? Ёки сизлар ҳам Унинг шогирдлари бўлмоқчимисизлар?”- деб жавоб берди у. 28Улар эса уни таъна қилиб дейишди: “Сен Унинг шогирдисан, биз эса Мусонинг шогирдларимиз. 29Биз Мусонинг Худо билан суҳбатлашганини биламиз. Бунинг эса қаердан эканлигини билмаймиз”.28Улар эса уни таъна қилиб дейишди: “Сен Унинг шогирдисан, биз эса Мусонинг шогирдларимиз. 29Биз Мусонинг Худо билан суҳбатлашганини биламиз. Бунинг эса қаердан эканлигини билмаймиз”.30Кўзлари очилган одам уларга жавобан деди: “Шуниси ҳайратланарли-да! Сизлар Унинг қаерданлигини билмайсизлар, бироқ У менинг кўзларимни очди. 31Аммо биз биламизки, Худо гуноҳкорларга қулоқ солмайди. Лекин ким Худодан қўрқиб, Унинг иродасини бажарса, Худо ўшанга қулоқ солади.32Асрлар бошидан кимдир туғма кўрнинг кўзини очгани эшитилмаган. 33Агар У Худодан бўлмаганида эди, У ҳеч нарса қила олмас эди”. 34Унга жавобан: “Сен бутунлай гуноҳларда туғилгансан, яна сен бизга ўргатасанми?”- дейишди-да, уни қувиб юборишди.35Исо уни қувиб юборганларини эшитди ва уни топиб: “Сен Худонинг Ўғлига ишонасанми?”- деди. 36У жавобан: “У Ким, Ҳазрат, мен Унга ишонай?”- деди. 37Исо унга: “Сен Уни кўриб турибсан, У сен билан суҳбатлашяпти”,- деди. 38У эса: “Ишонаман, ё, Раббий”,- деб айтиб, Унга сажда қилди.39Сўнг Исо: “Мен бу дунёга ҳукм учун келдим, токи кўрмайдиганлар кўрсинлар, кўрадиганлар эса кўр бўлсинлар”,- деди. 40Буни эшитиб, У билан бирга бўлган фарзийлардан баъзилари дедилар: “Нахотки, биз ҳам кўр бўлсак?” 41Исо уларга: “Агар сизлар кўр бўлганингизда эди, ўзларингизда гуноҳга эга бўлмас эдингизлар, аммо: Кўряпмиз,- деб айтганларингиз учун гуноҳингиз ўзларингизда қолади”,- деди.Chapter 10
1”Ростини, сизларга ростини айтаманки, қўй қўрасига эшикдан кирмайдиган, аммо бошқа йўл билан ошиб тушадиган ҳар кимса ўғри ва босқинчидир. 2Эшикдан кирадиган эса қўйларнинг чўпонидир.3Унга дарвозабон эшикни очади ва қўйлар унинг овозига қулоқ соладилар. У ўз қўйларини номма-ном чақириб, ташқарига олиб чиқади. 4Ўз қўйларини ташқарига олиб чиққанида, у уларнинг олдидан боради ва қўйлар унинг ортидан борадилар, чунки улар унинг овозини танийдилар.5Бегона одамнинг ортидан эса бормайдилар, лекин ундан қочадилар, чунки бегонанинг овозини танимайдилар”. 6Исо уларга шу масални айтиб берди, лекин улар Исонинг нима ҳақида гапираётганини тушунмадилар.7Шунда Исо уларга яна гапирди: “Ростини, сизларга ростини айтаманки, Мен қўйлар учун эшикман. 8Мендан олдин келганларнинг ҳаммаси — ўғри ва босқинчилардир, лекин қўйлар уларга қулоқ солмадилар.9Мен – эшикман. Ким Мен орқали кирса, у нажот топади. У кириб чиқади ва яйлов топади. 10Ўғри фақат ўғирлаш, бўғизлаш ва ҳалок қилиш учун келади. Мен эса ҳаёт, тўла-тўкис ҳаётга эга бўлишлари учун келганман.11Мен – яхши Чўпонман. Яхши Чўпон қўйлари учун Ўз жонини беради. 12Ёлланган одам эса чўпон эмас, қўйлар унинг ўзиники эмас. У келаётган бўрини кўриб қўйларни ташлаб қочади, бўри эса қўйларни талаб, уларни тумтарақай қилади. 13Ёлланган одам эса қочади, чунки у ёллангандир, қўйлар ҳақида эса ғамхўрлик қилмайди.14Мен – яхши Чўпонман. Мен Ўзимникиларни биламан, Меникилар ҳам Мени биладилар. 15Отам Мени билганидек, Мен ҳам Отамни биламан ва қўйлар учун ҳаётимни бераман. 16Бу қўрада бўлмаган бошқа қўйларим ҳам бор, уларни ҳам олиб келишим керак. Улар Менинг овозимни эшитадилар, шунда бир пода ва бир Чўпон бўлади.17Шунинг учун Отам Мени севадики, Мен Ўз ҳаётимни бераман, токи уни яна қайтариб олайин. 18Ҳеч ким уни Мендан тортиб олаётган эмас, лекин Менинг Ўзим уни фидо қиламан. Уни бериш ҳокимиятига эгаман, уни яна қайтариб олиш ҳокимиятига ҳам эгаман. Бу амрни Мен Отамдан олганман”.19Бу сўзлардан яҳудийлар орасида яна баҳс пайдо бўлди. 20Улардан кўпчилиги: “Унинг ичида ёвуз руҳ бор, У телбалик қиляпти. Нима учун Унга қулоқ соляпсизлар?”- дедилар. 21Бошқалар эса: “Булар жинга чалинган одамнинг сўзлари эмас. Ёвуз руҳ кўрнинг кўзини оча оладими?”- дедилар.22Шу орада Йерусалимда Янгиланиш байрами вақти келиб, қиш фасли эди. 23Исо маъбадда Сулаймон равоғида айланиб юрар эди. 24Шу пайт яҳудийлар Уни ўраб олиб, Унга дедилар: “Қачонгача Сен жонимизни қийнайсан? Агар Сен Масиҳ бўлсанг, бизга очиғини айт”.25Исо уларга жавоб бериб деди: “Мен сизларга айтдим, сизлар эса ишонмаяпсизлар. Мен Отам номидан қилаётган ишлар Мен ҳақимда гувоҳлик беради. 26Лекин сизлар ишонмаяпсизлар, чунки Мен сизларга айтганимдек, сизлар Менинг қўйларимдан эмассизлар.27Менинг қўйларим эса Менинг овозимга қулоқ соладилар. Мен уларни биламан ва улар Менинг ортимдан эргашиб борадилар. 28Мен уларга абадий ҳаёт бераман ва улар то абад ҳалок бўлмайдилар. Ҳеч ким уларни Менинг қўлимдан ўғирламайди.29Уларни Менга берган Отам ҳаммадан буюк ва ҳеч ким уларни Менинг Отамнинг қўлидан ўғирлай олмайди. 30Мен ва Отам – бирмиз”. 31Шунда яҳудийлар Уни тошбўрон қилиш учун яна тошларни олдилар.32Исо уларга жавоб бериб: “Сизларга Отамдан кўп эзгу ишларни кўрсатдим. Қайси бири учун Мени тошбўрон қилмоқчисизлар?”- деди. 33Яҳудийлар Унга жавобан: “Эзгу ишларинг учун Сени тошбўрон қилмоқчи эмасмиз, аммо куфрлик қилганинг учун ва одам бўла туриб, Сен Ўзингни Худо билан тенглаштирганинг учун”,- дедилар.34Исо уларга жавоб берди: “Сизларнинг Қонунингизда: Мен айтдим – сизлар худосизлар,- деб ёзилган эмасми? 35Агар Худо Унинг Сўзи мурожаат қилган одамларни худолар, деб атаган бўлса (Муқаддас Ёзув эса бузилмасдир), 36унда Ота муқаддаслаб, дунёга юборган Ўшанга: Куфрлик қиляпсан,- дейсизларми, чунки Мен: Худонинг Ўғлиман, деб айтдим?37Агар Мен Отамнинг ишларини қилмасам, Менга ишонманглар. 38Агарда ишларини қилсам, унда Менга ишонмасангизлар ҳам, Менинг ишларимга ишонинглар, токи Отам Менда ва Мен Отамда эканлигимни билиб, имон келтира олинглар”. 39Шунда яҳудийлар яна Уни тутиб олиш имконини қидирдилар, лекин Исо уларнинг қўлидан чиқиб кетди.40Сўнг У яна Йорданнинг нариги томонига, олдин Яҳё сувга чўмдирган жойга бориб, ўша ерда қолди. 41Кўпчилик Унинг олдига келиб: ”Яҳё ҳеч қандай мўъжиза яратмаган, лекин Яҳё бу Одам ҳақида айтганининг ҳаммаси ҳақиқат экан”,- деб айтар эдилар. 42Шундай қилиб, у ерда кўпчилик Унга имон келтирдилар.Chapter 11
1Мирйам ва унинг опаси Марта яшайдиган Бейт-Аниа қишлоғида Лазар исмли одам касал бўлиб ётган эди. 2Мирйам эса Раббийга мой суртган ва оёғини сочи билан артган худди ўша аёл эди. Касал ётган Лазар Мирйамнинг акаси эди.3Опа-сингил Исога: ”Ҳазрат! Мана, Сен севган одам касал бўлиб ётибди”,- деб хабар етказдилар. 4Исо буни эшитиб: “Бу касаллик ўлимга эмас, лекин Худонинг шуҳратигадир, токи бу орқали Худонинг Ўғли улуғлансин”,- деди.5Исо Мартани, унинг синглисини ва Лазарни севар эди. 6Исо Лазарнинг касал эканлигини эшитганида, ўша жойда яна икки кун қолиб, 7кейин шогирдларига: “Яна Яҳудияга борамиз”,- деди.8Шогирдлари эса Унга: “Раввий! Яҳудийлар Сени яқиндагина тошбўрон қилмоқчи эдилар-ку, Сен яна ўша ерга бормоқчимисан?”- дедилар. 9Исо жавоб берди: “Кунда ўн икки соат эмасми? Кимки кунда юрса, у қоқилмайди, чунки бу дунёнинг нурини кўради.10Лекин ким тунда юрса, у қоқилади, чунки унда нур йўқ”. 11Исо шу сўзларни айтиб, сўнгра уларга: “Бизнинг дўстимиз Лазар ухлаб қолди, лекин Мен уни уйғотгани боряпман”,- деди.12Шунда шогирдлари: “Ҳазрат, агар ухлаб қолган бўлса, соғайиб кетади”,- дедилар. 13Исо унинг ўлганини назарда тутган эди, аммо улар Исо одатий уйқу ҳақида гапиряпти, деб ўйладилар. 14Шунда Исо уларга очиғини айтди: “Лазар ўлди.15У ерда бўлмаганим учун сизлардан хурсандман, токи сизлар имон келтира олинглар. Энди унинг олдига борайлик”. 16Шунда “Эгизак” лақабли Тўма бошқа шогирдларга: “Қани юринглар, биз ҳам У билан бирга ўламиз”,- деди.17Шундай қилиб, Исо у ерга келганида, Лазарнинг тўрт кундан буён қабрда эканлигини топди. 18Бейт-Аниа эса Йерусалимга яқин бўлиб, ундан ўн беш стадиос масофада эди. 19Яҳудийларнинг кўпчилиги Марта ва Мирйамнинг акасининг вафоти муносабати билан юпатиш учун уларнинг олдига келдилар. 20Шу орада Марта Исонинг келаётганини эшитгач, Уни кутиб олгани чиқди. Мирйам эса уйда ўтирар эди.21Шунда Марта Исога деди: “Ҳазрат, агар Сен шу ерда бўлганингда эди, менинг акам ўлмаган бўлар эди. 22Аммо мен биламан, ҳозир ҳам Сен Худодан нимаики сўрасанг, Худо Сенга беради”. 23Исо унга: “Аканг тирилади”,- деди.24Марта Унга: “Биламан, ўликларнинг тирилишида, охирги кунда тирилади”,- деди. 25Исо эса унга: “Мен тирилиш ва ҳаётдирман,- деди,- Менга ишонган одам ўлса ҳам, тирилади. 26Менга имон келтирадиган ва яшайдиган ҳар бир одам то абад ўлмайди”.27Марта Унга: “Ҳа, Ҳазратим, мен ишонаман, Сен дунёга келиши керак бўлган Масиҳ, Худонинг Ўғлисан”,- деди. 28У шу сўзларни айтгач, бориб синглиси Мирйамни яширинча чақириб: “Устоз келди ва сени чақирмоқда”,- деди. 29Мирйам буни эшитганида, шошилиб ўрнидан турди ва Унинг олдига келди.30Исо ҳали қишлоққа кирмаган эди, лекин Марта Уни учратган жойда турар эди. 31Мирйам билан бирга уйда бўлган ва уни юпатаётган яҳудийлар, унинг шошилиб туриб ташқарига чиққанини кўргач, у йиғлаш учун қабрга кетди, деб ўйлаб унинг ортидан кетдилар. 32Мирйам Исо турган жойга келиб, Уни кўрди-да, Унинг оёқларига йиқилди ва Унга: “Ҳазратим, агар Сен шу ерда бўлганингда эди, менинг акам ўлмаган бўлар эди”,- деди.33Исо унинг ва у билан бирга келган яҳудийларнинг йиғлаётганини кўриб, Ўзи ҳам руҳан изтироб чекди ва ҳаяжонга тушди. 34”Уни қаерга қўйдингизлар?”- деб сўради У. Улар Унга: “Ҳазрат, бориб кўргин”,- дедилар. 35Исонинг кўзлари ёшланди.36Шунда яҳудийлар: “Қаранглар, нақадар уни севар экан”,- дедилар. 37Улардан баъзилари эса: “Кўрнинг кўзларини очган бу Киши ушбу одамнинг ўлмаслиги учун бирор нарса ҳам қилса бўлмасмиди?”- дедилар.38Исо эса яна ичида изтироб чекиб, қабрнинг олдига келди. Бу ғор бўлиб, унинг оғзида тош ётар эди. 39Исо: “Тошни олиб ташланглар”,- деди. Марҳумнинг синглиси Марта Унга: “Ҳазратим, у аллақачон сасиган, чунки энди тўрт кун бўлди”,- деди. 40Исо унга: “Мен сенга: Агар ишонсанг, Худонинг шуҳратини кўрасан,- деб айтган эмасмидим?”- деди.41Шунда марҳум ётқизилган жойдан тошни олиб ташладилар. Исо эса нигоҳини юқорига кўтариб деди: “Отам, Мени эшитганинг учун Сендан миннатдорман. 42Сен Мени ҳар доим эшитишингни билар эдим, лекин буни шу ерда турган одамлар учун айтдим, токи Сен Мени юборганингга ишонсинлар”.43Бу сўзларидан сўнг У баланд овозда: “Лазар, ташқарига чиқ”,- деди. 44Марҳум қўллари ва оёқлари кафанга ўралган ҳолда чиқиб келди, унинг юзи мато билан ўралган эди. Исо уларга: “Уни ечиб юборинг, юрсин”,- деди.45Ўшанда Мирйамнинг олдига келган ва Исонинг нима қилганини кўрган яҳудийларнинг кўпчилиги Унга имон келтирдилар. 46Улардан баъзилари эса фарзийларнинг олдига бориб, Исо нима қилганини уларга айтиб бердилар.47Шунда олий руҳонийлар ва фарзийлар кенгаш тузиб дедилар: “Нима қиламиз? Бу одам кўп мўъжизалар яратиб юрибди-ку. 48Агар буни шундай қолдирсак, унда ҳамма Унга имон келтиради. Шунда римликлар келиб, еримизни ҳам, ҳалқимизни ҳам босиб олади”.49Улардан бири, ўша йили олий руҳоний бўлган Кайафа исмли бир киши уларга деди: “Сизлар ҳеч нарсани билмайсизлар ҳам, 50ўйлаб кўрмайсизлар ҳам. Биз учун бутун халқ нобуд бўлганидан кўра, одамларнинг ўрнига бир кишининг ўлгани яхшироқ бўлади”.51Буни эса у ўзидан айтган эмас, лекин ўша йили олий руҳоний бўлгани сабабли Исонинг халқ учун ўлиши ҳақида башорат қилди. 52Аслида, нафақат бу халқ учун, балки Худонинг тарқалиб кетган фарзандларини бирга йиғиши учун ўлиши керак эди. 53Шу кундан бошлаб, улар Исони ўлдиришга келишиб олдилар.54Шу сабабли, Исо яҳудийлар орасида очиқ юрмайдиган бўлди, бироқ у ердан саҳро яқинидаги Эфрайим, деб номланган шаҳарга бориб, шогирдлари билан ўша ерда қолди. 55Яҳудийларнинг Песаҳ байрами яқинлашиб қолган эди. Шунда кўплар Песаҳ байрамидан олдин ўзларини поклаш учун бутун мамлакатдан Йерусалимга келдилар.56Шунда улар Исони қидирдилар ва маъбадда туриб ўзаро: “Нима, деб ўйлайсизлар, У байрамга келмасмикин?”- дедилар. 57Олий руҳонийлар билан фарзийлар эса Уни қўлга олиш учун: Агар бирор киши Уни қаердалигини билиб қолса, хабар қилсин,- деган буйруқ бердилар.Chapter 12
1Песаҳ байрамидан олти кун олдин Исо Бейт-Аниага, яъни Лазарни ўликлардан тирилтирган қишлоққа келди. 2У ерда Унга кечки овқатни тайёрладилар. Марта хизмат қилиб юрган эди, Лазар эса У билан бирга ёнбошлаганлардан бири эди. 3Шунда Мирйам бир либра жуда қимматбаҳо сунбул мойини олиб, Исонинг оёқларига суртди. Кейин Унинг оёқларини ўзининг сочлари билан артди. Уй эса мойнинг хушбўй ҳиди билан тўлди.4Шунда Унинг шогирдларидан бири, Унга хиёнат қилмоқчи бўлган Шимўн ўғли Яҳудо Искариот деди: 5”Бу мойни уч юз динорга сотиб, камбағалларга берса бўлмасмиди?” 6У бу гапни камбағаллар ҳақида қайғургани учун эмас, балки ўғри бўлгани учун айтди. У қутига эга бўлиб, унга солинган пуллардан олиб турар эди.7Исо эса: “Уни тинч қўйинглар,- деди,- У буни Менинг дафн кунимга сақлаб қўйган. 8Зеро камбағаллар сизлар билан бирга ҳамиша бўлади, Мен эса ҳамиша бўлмайман”.9Яҳудийларнинг кўпчилиги Исонинг Бейт-Аниада эканлигини билиб қолдилар. Улар нафақат Исони, балки У ўликлардан тирилтирган Лазарни ҳам кўриш учун келдилар. 10Лекин олий руҳонийлар Лазарни ҳам ўлдиришга қарор қилдилар, 11чунки у туфайли яҳудийлардан кўпчилиги келиб, Исога имон келтирдилар.12Кейинги куни байрамга келган кўп халойиқ Исонинг Йерусалимга келаётганини эшитиб, 13палма дарахтининг баргларини олиб, Унга пешвоз чиқиб: “Ҳосанна! Раббий номидан келаётган Исроилнинг Подшоҳи муборак!”- деб ҳайқирдилар.14Исо эса хўтик топиб, унга минди, худди ёзилганидек: 15“Қўрқма, эй Сион қизи! Сенинг Подшоҳинг хўтикка миниб келяпти!”16Унинг шогирдлари аввал бу нарсаларни тушунмадилар, лекин Исо улуғланганида, булар У ҳақида ёзилганлиги ва буларни Унга қилганлари уларнинг ёдига тушди.17Илгари Исо билан бирга бўлган одамлар Унинг Лазарни қабрдан чақириб, уни ўликлардан тирилтиргани ҳақида гувоҳлик бердилар. 18Шу сабабдан ҳам халқ Исони кутиб олди, чунки Унинг бу мўъжизани яратганини эшитишган эди. 19Фарзийлар эса ўзаро: “Кўряпсизларми, ҳеч нарса қила олмаяпсизлар. Қаранглар, бутун дунё Унинг ортидан бормоқда”,- дедилар.20Байрамда сажда қилиш учун келганларнинг орасида юнонлардан ҳам баъзилари бор эди. 21Улар Галиленинг Бейт-Сайда шаҳридан бўлган Филипнинг олдига келиб, унга: “Ҳазрат, биз Исони кўрмоқчи эдик”,- деб ўтиндилар. 22Филип бориб, бу ҳақда Андерга айтди. Сўнг Андер билан Филип иккаласи бориб, буни Исога айтишди.23Шунда Исо жавоб бериб: “Инсон Ўғлининг улуғланиш вақти келди,- деди,- 24Ростини, сизларга ростини айтаманки, агар буғдой уруғи ерга тушиб ўлмаса, у ўзи қолади. Агарда ўлса, кўп ҳосил келтиради.25Кимки ўз жонини севса, уни йўқотади, лекин ким бу дунёда ўз жонидан нафратланса, уни абадий ҳаётга сақлаб қолади. 26Ким Менга хизмат қилса, Менинг ортимдан юрсин ва Мен қаерда бўлсам, Менинг хизматкорим ҳам ўша ерда бўлади. Ким Менга хизмат қилса, Отам уни ҳурмат қилади.27Энди Менинг жоним безовталанмоқда! Нима десам экан? Отам, Мени бу вақт-соатдан қутқаргин, аммо Мен шу вақт-соат учун келганман. 28Отам, номингни улуғлагин”. Шунда самодан овоз келди: “Улуғладим ва яна улуғлайман”. 29Шу ерда турган ва буни эшитган халқ: “Бу чақмоқ”,- деди. Бошқалар эса: “Фаришта Унга гапирди”,- дедилар.30Исо жавоб бериб: “Бу овоз Мен ҳақи эмас, лекин сизлар ҳақи келди,- деди,- 31Энди бу дунё учун ҳукм келди, энди бу дунёнинг ҳокими қувиб чиқарилади.32Мен ердан юқорига кўтарилганимда, ҳаммани ўзимга жалб қиламан”. 33Исо бу сўзларни Ўзининг қандай ўлим билан ўлишини англатиш учун айтган эди.34Халқ Унга жавоб бериб: “Биз Қонунда: Масиҳ то абад туради, деб эшитган эдик. Энди қандай қилиб Сен, Инсон Ўғли юқорига кўтарилиши керак, деб айтяпсан? Бу Инсон Ўғли ким?”- дедилар. 35Шунда Исо уларга деди: “Яна кам вақт Нур сизларнинг орангиздадир. Ҳали нурга эга бўлгунингларча, юринглар, токи зулмат сизларни қоплаб олмасин. Зеро зулматда юрган одам қаерга бораётганини билмайди. 36Ҳали нурга эга бўлгунингларча, Нурга ишонинглар, токи сизлар Нур фарзандлари бўлинглар”. Буларни айтиб, Исо улардан узоқлашиб яширинди.37Исо уларнинг қаршисида шу қадар кўп мўъжизалар яратганига қарамасдан, улар Унга ишонмадилар. 38Токи Йешайаҳ пайғамбарнинг: “Ё, Раббий, бизнинг хабаримизга ким ишонди? Кимга Раббийнинг қудрати намоён бўлди?”- дегани бажо бўлсин.39Улар шу сабабли имон келтира олмадилар, негаки, Йешайаҳ яна айтганди: 40“Улар кўзларини кўр қилиб олишган ва юракларини тош қилишган, шунинг учун кўзлари билан кўрмайдилар ва юраклари билан англамайдилар, ва Мен уларни шифолашим учун, йўлларидан қайтмайдилар”.41Йешайаҳ Унинг шуҳратини кўрганида ва У ҳақида гапирганида, бу нарсаларни айтган эди. 42Шунга қарамасдан, бошлиқлар орасидан ҳам кўпчилиги Унга имон келтирдилар, лекин синагогадан ҳайдалмаслик учун фарзийлар туфайли эътироф этмадилар, 43чунки улар Худонинг шуҳратидан кўра, кўпроқ инсоний шуҳратни севдилар.44Исо хитоб қилиб деди: “Менга ишонган Менга эмас, лекин Мени Юборганга ишонган бўлади. 45Мени кўрган, Мени Юборганни кўрган бўлади.46Мен дунёга келган Нурман, токи Менга ишонган ҳар бир одам зулматда қолмасин. 47Агар кимдир Менинг сўзларимни эшитиб ишонмаса, Мен уни ҳукм қилмайман, чунки Мен дунёни ҳукм қилиш учун эмас, балки дунёни қутқариш учун келганман.48Мени рад қилаётган ва Менинг сўзларимни қабул қилмаётган одамнинг ҳукм қилувчиси бор – Мен айтган сўз, айнан шу сўз уни охирги кунда ҳукм қилади. 49Чунки Мен Ўзимдан сўзлаган эмасман, лекин Мени юборган Отам – У нима дейишим кераклигини ва нима айтишим кераклигини Менга амр берди. 50Унинг амри эса – абадий ҳаёт эканлигини Мен биламан. Шундай экан, Мен нимаики айтаётган бўлсам, Отам Менга айтгандай, сизларга айтяпман”.Chapter 13
1Песаҳ байрамидан олдин Исо бу оламдан Отанинг олдига ўтишнинг вақт-соати келганини билиб, дунёда бўлган Ўзиникиларни севишини, уларни охиригача севишини амалда намоён қилди. 2Кечки овқат пайти эди. Шайтон Шимўннинг ўғли Яҳудо Искариотнинг юрагига аллақачон Исога хиёнат қилиш ниятини солди.3Исо эса Отаси ҳамма нарсани Унинг қўлига берганини ва У Худодан келиб, Худога қайтаётганини билиб, 4кечки овқатдан кейин турди ва устки кийимини ечди. Кейин сочиқни олиб, белига боғлади. 5Шундан сўнг, У қумғонга сув қуйиб, шогирдларининг оёқларини ювишни бошлади ва белига боғланган сочиқ билан уларни артди.6Шимўн Петъёрнинг олдига келганида, Петъёр Унга: “Ҳазрат, наҳот оёқларимни Сен ювсанг?”- деди. 7Исо унга жавоб бериб деди: “Мен нима қилаётганимни сен ҳозир билмайсан, лекин кейин билиб оласан”. 8Петъёр эса Унга: “Сен менинг оёқларимни ҳеч қачон ювмайсан”,- деди. Унда Исо унга жавобан: “Агар сени ювмасам, Менда улушга эга бўлмайсан”,- деди. 9Шимўн Петъёр Унга: “Ҳазрат, фақат оёқларимни эмас, балки қўлларимни ва бошимни ҳам ювгин,“- деди.10Исо унга: “Чўмилганнинг фақат оёқларини ювиш керак, чунки у бутунлай тоза. Сизлар ҳам тозасизлар, лекин ҳаммангиз эмас”,- деди. 11Зеро Исо ким Унга хиёнат қилишини билар эди, шу сабабли У: “Ҳаммангиз ҳам тоза эмассизлар”,- деб айтди.12Исо уларнинг оёқларини ювиб бўлганидан кейин, устки кийимини кийиб яна ўтирди ва уларга деди: “Сизларга нима қилганимни биласизларми? 13Сизлар Мени Устоз ва Ҳазрат, деб атайсизлар ва тўғри қиласизлар, чунки Мен худди Ўшаман. 14Демак, Мен Устоз ва Ҳазрат бўла туриб, оёқларингизни ювган эканман, сизлар ҳам бир-бирингизнинг оёқларингизни ювишингиз керак. 15Чунки Мен сизларга намуна кўрсатдим, токи Мен қилган ишларни сизлар ҳам қилинглар.16Ростини, сизларга ростини айтаманки, қул ўзининг хўжайинидан улуғроқ эмас ва элчи уни юборгандан улуғроқ эмас. 17Агар сизлар буларни билсангизлар, унда шуларни бажарганларингизда бахтлисизлар. 18Ҳаммангиз ҳақингизда гапираётганим йўқ, Мен кимни танлаганимни биламан. Лекин Муқаддас Ёзув амалга ошсин: Мен билан бирга нон еяётган, Менга қарши товонини кўтарди.19Энди шу нарсалар содир бўлишидан олдин сизларга айтаманки, токи улар амалга ошганида, сизлар бу Мен эканлигимга ишонинглар. 20Ростини, сизларга ростини айтаманки, Мен юборган одамни қабул қилувчи, Мени қабул қилган бўлади. Мени қабул қилган эса, Мени Юборганни қабул қилган бўлади”.21Исо буларни айтиб бўлганидан сўнг, руҳан изтироб чекди ва гувоҳлик бериб деди: “Ростини, сизларга ростини айтаманки, сизлардан бирингиз Менга хиёнат қилади”. 22Шунда шогирдлар, У ким ҳақида гапираётганидан безовталаниб, бир-бирларига қарашди.23Исонинг шогирдлари орасидан, У севган бир шогирд Исонинг кўксига бошини қўйиб ёнбошлаб ётган эди. 24Исодан ким ҳақида гапираётганини сўраши учун, Шимўн Петъёр унга имо-ишора қилди. 25Шунда у Исонинг кўксига бош қўйиб, Унга: “Ҳазрат, у ким?”- деди.26Исо жавоб берди: “Мен кимга бир бурда нонни ботириб берсам, у ўшадир”. Сўнг нон бурдасини ботириб, Шимўн ўғли Яҳудо Искариотга берди. 27Шу бурда нондан кейин шайтон Яҳудонинг ичига кирди. Кейин Исо унга: “Нима қилсанг, тезроқ қил”,- деди.28Лекин ўтирган одамлардан ҳеч бири Исо нима учун унга бундай деганини тушунмадилар. 29Пул қутиси Яҳудода бўлгани сабабли баъзилар Исо унга: Байрамга керак бўладиган нарсалар сотиб ол, ёки қашшоқларга бирор нарса бер,- деяпти, деб ўйладилар. 30Яҳудо бир бурда нонни қабул қилган заҳоти ташқарига чиқиб кетди, ўша пайт тун эди.31У чиқиб кетгач, Исо деди: “Ҳозир Инсон Ўғли улуғланди ва Худо Унда улуғланди. 32Агар Худо Унда улуғланган бўлса, унда Худо ҳам Уни Ўзида улуғлайди ва тез орада Уни улуғлайди. 33Эй, болалар, Мен сизлар билан яна бир оз вақт биргаман. Сизлар Мени излайсизлар ва Мен яҳудийларга айтганимдек, энди сизларга ҳам айтяпман: Мен бораётган жойга сизлар бора олмайсизлар.34Сизларга янги амрни беряпман: Бир-бирингизни севинглар. Мен сизларни севганимдек, сизлар ҳам бир-бирингизни севинглар. 35Агар орангизда севгига эга бўлсангизлар, сизлар Менинг шогирдларим эканингизни ҳамма одамлар ана шундан билиб оладилар”.36Шимўн Петъёр Унга: “Ҳазрат, Сен қаерга кетяпсан?”- деди. Исо жавоб бериб: “Мен бораётган жойга сен ҳозир бора олмайсан, лекин сен кейинроқ борасан”,- деди. 37Петъёр Унга: “Ҳазрат, нега Сенинг ортингдан ҳозир бора олмайман? Мен Сен учун жонимни бераман”,- деди. 38Исо унга: “Сен Мен учун жонингни берасанми? Ростини, сенга ростини айтаманки, хўроз қичқирмасиданоқ Мендан уч марта тонасан”,- деб жавоб берди.Chapter 14
1”Юрагингиз ташвишланмасин, Худога ишонинглар, Менга ҳам ишонинглар. 2Менинг Отамнинг уйида масканлар кўп. Агар шундай бўлмаганида эди, Мен сизларга дер эдим: Сизларга жой тайёрлагани кетяпман. 3Мен бориб сизларга жой тайёрлаганимда, қайтиб келиб сизларни Ўзимнинг олдимга оламан, токи Мен қаерда бўлсам, сизлар ҳам ўша ерда бўлинглар.4Мен қаерга кетаётганимни биласизлар ва йўлни ҳам биласизлар”. 5Тўма эса Унга: “Ҳазрат! Қаерга кетаётганингни билмаймиз, қандай қилиб йўлни била оламиз?”- деди. 6Исо унга деди: “Мен йўл, ҳақиқат ва ҳаётдирман. Ҳеч кимнинг ўзи Отанинг олдига бора олмайди, фақатгина Мен оқалидир. 7Агар сизлар Мени билганингизда эди, Менинг Отамни ҳам билар эдингизлар. Энди эса Уни биласизлар ва Уни кўрдингизлар”.8Филип Унга: “Ҳазрат! Бизга Отани кўрсат ва бизга шу етарли”,- деди. 9Исо унга деди: “Эй, Филип, шунча вақтдан буён Мен сизлар билан биргаман, ҳали ҳам Мени билмайсанми? Мени кўрган, Отамни кўрган бўлади. Қандай қилиб сен: Бизга Отани кўрсат,- деяпсан?10Мен Отамда ва Отам Менда эканлигига ишонмаяпсанми? Мен сизларга айтаётган сўзларни Ўзимдан сўзламаяпман. Лекин Менда бўлган Отам, У ишларни бажармоқда. 11Мен Отамда ва Отам Менда эканлигига ишонинглар, акс ҳолда, ушбу ишларим орқали Менга ишонинглар.12Ростини, сизларга ростини айтаманки, Менга ишонган одам, Мен қилган ишларни қилади ва бу ишлардан кўра каттароғини ҳам қилади, чунки Мен Отамнинг олдига кетяпман. 13Агар сизлар Менинг номимдан нимаики сўрасангизлар, буни қиламан, токи Ота Ўғилда улуғлансин. 14Менинг номимдан нимаики сўрасангизлар, Мен буни бажараман.15Агар Мени севсангизлар, Менинг амрларимга риоя қилинглар. 16Мен Отамдан илтижо қиламан ва У сизларга бошқа Юпатувчини беради, токи сизлар билан бирга то абад қолсин. 17Бу – ҳақиқат Руҳидир. Дунё Уни кўрмаслиги ва билмаслиги туфайли Уни қабул қила олмайди. Сизлар эса Уни биласизлар, чунки У сизлар билан бирга бўляпти ва сизларнинг ичингизда бўлади.18Сизларни етим қолдирмайман, сизларнинг олдингизга келаман. 19Яна бир оз вақтдан кейин дунё Мени бошқа кўрмайди, лекин сизлар Мени кўрасизлар, чунки Мен яшайман ва сизлар ҳам яшайсизлар. 20Ўша куни Мен Отамда, сизлар эса Менда ва Мен сизларда эканимни билиб оласизлар.21Ким Менинг амрларимга эга бўлиб, уларга риоя қилса, ўша одам Мени севади. Мени севганни эса Отам севади. Мен ҳам уни севаман ва унга Ўзимни намоён қиламан”. 22Искариот бўлмаган бошқа Яҳудо Унга: “Ҳазрат, бу қанақаси Сен Ўзингни дунёга эмас, балки бизга намоён қилмоқчисан?”- деди.23Исо унга жавоб бериб деди: “Ким Мени севса, Менинг амрларимга риоя қилади ва Менинг Отам уни севади. Биз унинг олдига келамиз ва унда маскан яратамиз. 24Мени севмайдиган одам Менинг сўзларимга риоя қилмайди. Сизлар эшитаётган сўз Меники эмас, лекин Мени Юборган Отамникидир.25Сизлар билан биргалигимда Мен сизларга шуларни айтдим. 26Менинг номимдан Отам юборадиган Юпатувчи эса – Муқаддас Руҳдир. У сизларга ҳамма нарсани ўргатади ва Мен сизларга нималарни айтган бўлсам, ҳаммасини ёдингизга солади. 27Сизларга тинчлик қолдиряпман: Мен сизларга дунё берадигандек бермаяпман, сизларга Ўз тинчлигимни беряпман. Юракларингиз ташвишланмасин ва қўрқувга тушмасин.28Сизларга: Мен кетяпман ва сизларнинг олдингизга қайтиб келаман,- деб айтганимни эшитдингизлар. Агар сизлар Мени севганларингизда, қувонган бўлар эдингизлар, чунки Мен: Отамнинг олдига кетяпман,- дедим, зеро Менинг Отам Мендан улуғроқдир. 29Мана, бу нарсалар содир бўлишидан олдин Мен сизларга айтдим, токи булар содир бўлганида, сизлар ишонинглар. 30Энди сизлар билан кўп гаплаша олмайман, чунки бу дунёнинг ҳокими келмоқда ва Менда у ҳеч нарсага эга эмас. 31Лекин Мен Отамни севишимни ва Отам Менга берган амрларига риоя қилишимни бу дунё била олсин деб, қани, туриб, бу ердан кета қолайлик”.30Энди сизлар билан кўп гаплаша олмайман, чунки бу дунёнинг ҳокими келмоқда ва Менда у ҳеч нарсага эга эмас. 31Лекин Мен Отамни севишимни ва Отам Менга берган амрларига риоя қилишимни бу дунё била олсин деб, қани, туриб, бу ердан кета қолайлик”.Chapter 15
1”Мен ҳақиқий токман, Отам эса Боғбондир. 2Мендаги ҳосил келтирмайдиган ҳар бир новдани У кесиб ташлайди, ҳар бир ҳосил келтирадиганини эса хомток қилиб тозалайди, токи кўпроқ ҳосил келтирсин.3Сизлар аллақачон Менинг сизларга воизлик қилган сўзим орқали тозалангансизлар. 4Менда жо бўлинглар ва Мен сизларда жо бўламан. Токда жо бўлмаган новда ўз-ўзидан ҳосил келтира олмаганидек, сизлар ҳам, агар Менда жо бўлмасангизлар, ҳосил келтира олмайсизлар.5Мен токман сизлар эса новдасизлар. Ким Менда жо бўлса ва Мен унда жо бўлсам, у кўп ҳосил келтиради, чунки Менсиз ҳеч нарса қила олмайсизлар. 6Ким Менда жо бўлмаса, у новда каби кесиб ташланади ва қуриб қолади. Буларни йиғиб, оловга ташлайдилар ва улар ёниб кетади. 7Агар сизлар Менда жо бўлсангизлар ва Менинг сўзларим сизларда жо бўлса, унда истаганингизнинг бор нарсасини сўранглар ва оласизлар.8Сизлар Менинг шогирдларим бўлиб, кўп ҳосил келтирсангизлар, шу орқали Менинг Отам улуғланади. 9Отам Мени севганидек, Мен сизларни севдим. Менинг севгимда жо бўлинглар.10Агар сизлар Менинг амрларимга риоя қилсангизлар, унда Менинг севгимда жо бўласизлар. Худди шу сингари Мен ҳам Отамнинг амрларига риоя қилиб, Унинг севгисида жо бўлмоқдаман. 11Менинг қувончим сизларда бўлиши ва сизларнинг қувончингиз тўлиқ бўлиши учун, Мен сизларга бу нарсаларни айтдим.12Менинг амрим шуки, Мен сизларни севганим каби, сизлар ҳам бир-бирингизни севинглар. 13Ким ўз жонини дўстлари учун берса, бундан буюкроқ севги йўқдир.14Агар Мен сизларга амр қилганларни бажарсангизлар, унда сизлар Менинг дўстларимсизлар. 15Энди Мен сизларни қулларим, деб атамайман, чунки қул, унинг хўжайини нима қилаётганини билмайди. Аммо Мен сизларни дўстларим, деб атадим, чунки Отамдан эшитган ҳамма нарсани Мен сизларга маълум қилдим.16Сизлар Мени танлаган эмассизлар, балки Мен сизларни танладим ва тайинладим, токи сизлар бориб ҳосил келтиринглар. Ҳосилингиз эса доимий қолсин, токи Отамдан нимаики сўрасангизлар, У сизларга берсин. 17Сизларга шуни амр қиламанки: Бир-бирингизни севинглар.18Агар дунё сизлардан нафратланса, билингларки, сизлардан олдин у Мендан нафратланган эди. 19Агар сизлар дунёдан бўлганингизда эди, дунё ўзиникини севган бўлар эди. Сизлар дунёдан бўлмаганларингиз, аммо Мен сизларни дунёдан танлаганим учун дунё сизлардан нафратланади.20Мен сизларга айтган сўзлар ёдингизда бўлсин: Қул ўз хўжайинидан улуғроқ эмас. Агар улар Мени қувғин қилган бўлсалар, сизларни ҳам қувғин қиладилар. Агар улар Менинг сўзларимга риоя қилган бўлсалар, сизларнинг сўзларингизга ҳам риоя қиладилар. 21Лекин улар сизларга буларнинг ҳаммасини Менинг номим учун қиладилар, чунки Мени Юборганни билмайдилар. 22Агар Мен келиб, уларга гапирмаганимда эди, уларда гуноҳ бўлмас эди. Лекин энди уларда ўз гуноҳларидан оқланиш йўқдир.23Мендан нафратланадиган одам Отамдан ҳам нафратланади. 24Агар Мен уларнинг орасида бошқа ҳеч ким қила олмаган ишларни қилмаганимда эди, уларда гуноҳ бўлмас эди. Энди эса улар кўрдилар ва Мендан ҳам, Отамдан ҳам нафратландилар, 25токи уларнинг Қонунида ёзилган сўз: Мендан бекорга нафратландилар,- дейилгани амалга ошсин.26Мен сизларга Отамдан юборадиган Юпатувчи, яъни Отамдан чиқадиган ҳақиқат Руҳи келганида, У Мен ҳақимда гувоҳлик беради. 27Шунингдек, сизлар ҳам гувоҳлик берасизлар, чунки сизлар бошидан Мен билан биргасизлар”.Chapter 16
1“Сизлар васвасага тушмаслигингиз учун Мен сизларга буларни айтдим. 2Сизларни синагогалардан ҳайдаб юборадилар. Ҳатто шундай замон келадики, сизларни ўлдираётган ҳар бир киши: Бу билан Худога хизмат қиляпман,- деб ўйлайди.3Улар бу ишларни қиладилар, чунки на Отамни, на Мени таниб-билмадилар. 4Мен сизларга буларни айтдим, токи ўша вақт-соат келганида, сизлар Менинг буларни айтганимни ёдга олинглар. Сизлар билан бирга бўлганим учун Мен буларни сизларга илгари айтмаган эдим.5Энди Мени Юборганнинг олдига кетяпман ва сизлардан ҳеч бирингиз Мендан: Қаерга кетяпсан?- деб сўрамайди. 6Бироқ сизларга буларни айтганимдан юрагингиз қайғу билан тўлди. 7Аммо Мен сизларга ҳақиқатни айтаман: Менинг кетганим сизлар учун афзалроқдир, чунки агар Мен кетмасам, Юпатувчи сизларга келмайди. Агарда Мен кетсам, Уни сизларга юбораман.8У келганида эса дунёни гуноҳ, ҳақиқат ва ҳукм ҳақида фош қилади. 9Гуноҳ шундан иборатки, одамлар Менга ишонмаяптилар. 10Ҳақиқат шуки, Мен Отамнинг олдига кетяпман ва сизлар Мени бошқа кўрмайсизлар. 11Ҳукм эса шуки, бу дунёнинг ҳокими ҳукм қилинган.12Сизларга кўп нарсаларни айтишим керак, лекин ҳозир буларни сиғдира олмайсизлар. 13Ҳақиқат Руҳи келганида эса, У сизларни бор ҳақиқатга етаклаб боради. Чунки У Ўзидан гапирмайди, лекин нимани эшитса, ўшани гапиради ва сизларга келажакни маълум қилади. 14У Мени улуғлайди, чунки У Меникидан олиб, сизларга маълум қилади.15Отам эга бўлган ҳамма нарса Меникидир. Шунинг учун Мен: У Меникидан олиб, сизларга маълум қилади,- дедим. 16Кўп ўтмай, сизлар Мени кўрмайсизлар ва яна кўп ўтмай, сизлар Мени кўрасизлар, чунки Мен Отамнинг олдига кетяпман”.17Шунда Унинг шогирдлари ўзаро: “У бизга: Кўп ўтмай, Мени кўрмайсизлар ва яна кўп ўтмай, сизлар Мени кўрасизлар, чунки Мен Отамнинг олдига кетяпман, деб бизга нимани айтяпти?”- дедилар. 18Шунинг учун улар: “Кўп ўтмай, деб айтгани нима экан? Унинг нима деяётганини билмаймиз”,- дедилар.19Шунда Исо уларнинг савол бермоқчи эканликларини англаб, уларга деди: “Кўп ўтмай, Мени кўрмайсизлар ва яна кўп ўтмай, сизлар Мени кўрасизлар,- деганим ҳақида ўзаро муҳокама қиляпсизларми? 20Ростини, сизларга ростини айтаманки, сизлар йиғлайсизлар ва фарёд қиласизлар, дунё эса қувонади. Сизлар қайғуда бўласизлар, лекин қайғунгиз қувончга айланади. 21Аёл фарзанд туғаётганида азобланади, чунки унинг вақти-соати етди. Лекин фарзанд туғилганидан сўнг, у қувонч туфайли азобларини бошқа эсламайди, чунки одам дунёга келди.22Шунингдек, сизлар ҳам ҳозир қайғудасизлар, лекин Мен сизларни яна кўраман ва сизларнинг юрагингиз қувонади. Шунда сизларнинг қувончингизни ҳеч ким сизлардан тортиб олмайди. 23Ўша куни сизлар Мендан ҳеч нарса ҳақида сўрамайсизлар. Ростини, сизларга ростини айтаманки, Менинг номимдан Отамдан нимаики сўрасангизлар, У сизларга беради. 24Шу вақтгача сизлар Менинг номимдан ҳеч нарса сўрамаган эдингизлар. Энди, сўранглар ва оласизлар, токи қувончингиз тўлиқ бўлсин.25Ҳозиргача Мен сизларга масаллар билан сўзлар эдим. Лекин вақт келмоқдаки, Мен сизларга масаллар билан бошқа гапирмайман, аммо сизларга Отам ҳақида очиқ гапираман.26Ўша куни Менинг номимдан сўрайсизлар ва Мен: Сизлар учун Отамдан сўрайман,- деб айтмайман. 27Зеро Отамнинг Ўзи сизларни севади, чунки сизлар Мени севдингиз ва Менинг Отамдан чиқиб келганимга ишондингиз. 28Мен Отамдан чиқиб, дунёга келдим ва яна Мен дунёни қолдириб, Отамнинг олдига кетяпман”.29Исонинг шогирдлари эса Унга дедилар: “Мана, энди Сен очиқ гапиряпсан ва масаллар билан бошқа гапирмаяпсан. 30Энди биз биламизки, Сен ҳамма нарсани биласан ва бирор киши Сендан сўрашига муҳтож эмассан. Шу туфайли Сенинг Худодан чиқиб келганингга ишонамиз”. 31”Энди ишондингизларми?- деб жавоб берди Исо уларга,-32Мана, шундай вақт-соат келади ва келди ҳамки, сизларнинг ҳар бирингиз ўз томонингизга тарқалиб кетиб, Мени ёлғиз қолдирасизлар. Лекин Мен ёлғиз эмасман, чунки Отам Мен билан биргадир. 33Менда тинчликка эга бўлишингиз учун Мен сизларга шуларни айтдим. Дунёда қайғуга эга бўласизлар, лекин дадил бўлинглар, Мен дунёни енгдим”.Chapter 17
1Исо шу сўзларни айтиб, нигоҳини юқорига кўтариб, деди: “Отам! Вақт-соати келди, Ўғлингни улуғлагин, токи Ўғлинг ҳам Сени улуғласин. 2Сен Унга бор башар устидан ҳокимият берганинг учун Сен Унга берган одамларнинг ҳаммасига У абадий ҳаёт берсин.3Абадий ҳаёт шуки – Сени, ягона, ҳақиқий Худони ва Сен юборган Исо Масиҳни таниб-билишдан иборатдир. 4Мен Сени ер юзида улуғладим, Сен Менга бажаришим учун берган ишни амалга оширдим. 5Энди, эй, Отам, Мен дунё яратилишидан олдин Сенинг ҳузурингда эга бўлган шуҳрат билан Мени ҳузурингда улуғлагин.6Сен Менга дунёдан берган одамларга Сенинг номингни очдим. Улар Сеники эдилар ва Сен уларни Менга бердинг. Улар эса Сенинг сўзингни сақлаб қолдилар. 7Сен Менга берган ҳамма нарса Сендан эканлигини улар энди билдилар. 8Зеро Сен Менга берган сўзларни уларга етказдим. Улар буларни қабул қилдилар. Менинг Сендан чиқиб келганимни ҳақиқатан билгач, улар Сенинг Мени юборганингга ишондилар.9Мен улар учун ибодат қиламан. Мен дунё учун эмас, балки Сен Менга берган одамлар учун ибодат қиламан, чунки улар Сеникидир. 10Меники бўлган барча – Сеникидир, Сеники бўлган эса Меникидир. Мен эса уларда улуғландим. 11Мен аллақачон дунёда эмасман, лекин улар дунёдадир. Мен эса Сенинг олдингга кетяпман. Ё, Муқаддас Отам, Менга берган одамларни Ўз номингдан асрагин, токи улар ҳам Биз каби бир бўлсинлар.12Мен улар билан бирга дунёда бўлганимда, уларни Сенинг номингдан асрадим. Сен Менга берган одамларни Мен сақладим, шундай қилиб, Ёзув амалга ошиши учун ҳалокат ўғлидан бошқа уларнинг ҳеч бири ҳалок бўлмади. 13Энди эса Сенинг олдингга кетяпман ва бу сўзларни дунёда айтяпман, токи улар ўзларида Менинг қувончимга тўлиқ эга бўлсинлар. 14Мен уларга Сенинг сўзингни етказдим ва дунё улардан нафратланди, чунки Мен дунёдан бўлмаганим каби, улар ҳам дунёдан эмаслар.15Уларни дунёдан олишинг учун эмас, лекин уларни ёвузликдан сақлашинг учун Сендан сўрамоқдаман. 16Мен дунёдан бўлмаганим каби, улар ҳам дунёдан эмаслар. 17Уларни ҳақиқатинг билан муқаддаслагин. Сенинг сўзинг ҳақиқатдир!18Сен Мени дунёга юборганинг каби, Мен ҳам уларни дунёга юбордим. 19Мен Ўзимни улар учун бағишлайман, токи улар ҳам ҳақиқат билан муқаддаслансинлар.20Нафақат улар учун, балки ўз сўзлари бўйича Менга ишонадиганлар учун ҳам ибодат қиламан. 21Уларнинг ҳаммаси бир бўлсин. Эй, Отам! Худди Сен Менда ва Мен Сенда бўлганим каби, улар ҳам Бизда бир бўлсинлар, токи дунё Мени Сен юборганингга ишонсин.22Сен Менга берган шуҳратни Мен уларга бердим, токи Биз бир бўлганимиз каби улар ҳам бир бўлсинлар. 23Мен улардаман, Сен эса Мендасан! Улар ҳам бирликда мукаммал бўлсинлар, токи дунё Сен Мени юборганингни ҳамда Мени севганинг каби уларни ҳам севганингни билиб олсин.24Отам, шуни истайманки, Мен қаерда бўлсам, Менга берган одамлар ҳам Мен билан бирга бўлсинлар, токи Сен Мени дунё яратилишидан олдин севганинг учун Менга берган шуҳратни улар кўрсинлар.25Ё, ҳақ Отам! Дунё Сени таниб билмади, лекин Мен Сени таниб билдим, улар ҳам Сен Мени юборганингни билиб олдилар. 26Мен уларга Сенинг исмингни очдим ва яна очаман, токи Сен Мени севган севгинг уларда бўлсин, Мен ҳам уларда жо бўлай”.Chapter 18
1Исо шу сўзларни айтиб бўлгач, шогирдлари билан Кидрон сойининг нариги бўйига ўтди. У шогирдлари билан бирга ўша жойда бўлган боққа кирди. 2Унга хиёнат қиладиган Яҳудо ҳам бу жойни билар эди, чунки Исо шогирдлари билан тез-тез ўша жойда йиғилиб турар эдилар. 3Шунда Яҳудо олий руҳонийлару фарзийлардан бир гуруҳ аскарлар ва хизматчиларни олиб, ўша ерга чироқлару машъаллар ва қуроллар билан келдилар.4Исо эса бошига келадиган ҳамма нарсани билиб, олдинга чиқди ва уларга: “Кимни излаяпсизлар?”- деди. 5Улар Унга: “Нозарий Исони”,- деб жавоб бердилар. Исо уларга: “Бу Менман”,- деди. Унга хоинлик қиладиган Яҳудо ҳам улар билан бирга турар эди.6Исо уларга: Бу Менман,- дейиши биланоқ улар ортга чекиниб ерга йиқилдилар. 7Шунда Исо яна улардан: “Кимни излаяпсизлар?”- деб сўради. “Нозарий Исони”,- деб жавоб бердилар Унга.8Исо жавобан деди: “Мен сизларга: Бу Менман,- дедим-ку. Агар Мени излаётган бўлсангизлар, уларни қўйиб юборинглар, кетаверишсин.” 9Шундай қилиб, Унинг: Сен Менга берганлардан ҳеч бирини ҳалок қилмаган эдим,- деган сўзи амалга ошди.10Шимўн Петъёрнинг қиличи бор бўлиб, уни қинидан чиқарди ва олий руҳонийнинг хизматчисини уриб, унинг ўнг қулоғини кесиб ташлади. Хизматчининг исми Малхус эди. 11Шунда Исо Петъёрга: “Қилични қинига сол. Наҳот, Отам Менга берган косани ичмасам?”- деди.12Шунда аскарлар, мингбоши ва яҳудий хизматчилар Исони қўлга олиб, Уни боғладилар. 13Уни аввал Ҳананнинг олдига олиб бордилар, чунки у ўша йили олий руҳоний бўлган Кайафанинг қайнатаси эди. 14Бу яҳудийларга: “Халқ учун бир одамнинг ўлиши яхшироқ бўлади”,- деб маслаҳат берган ўша Кайафа эди.15Шимўн Петъёр ва бошқа бир шогирд Исонинг ортидан бордилар. Ўша шогирд олий руҳонийга таниш эди. У Исо билан олий руҳонийнинг ҳовлисига кирди. 16Лекин Петъёр эшикдан ташқарида турар эди. Шунда олий руҳонийга таниш бўлган ҳалиги шогирд ташқарига чиқди ва дарвозабон аёл билан гаплашиб, Петъёрни ичкарига олиб кирди.17Шунда дарвозабон аёл Петъёрга: “Сен ҳам бу Одамнинг шогирдларидан бири эмасмисан”,- деди. “Йўқ”,- деди Петъёр. 18Қуллар билан хизматчилар ўша ерда олов ёқиб, исиниб турар эдилар, чунки ҳаво совуқ эди. Петъёр ҳам улар билан бирга исиниб турар эди.19Олий руҳоний эса Исодан Унинг шогирдлари ва Унинг таълимоти ҳақида сўрар эди. 20Исо унга жавоб берди: “Мен дунёга очиқ гапирдим, Мен ҳамиша яҳудийлар йиғиладиган жойда – синагогаларда ва маъбадда таълим берганман ва ҳеч нарсани яширин айтган эмасман. 21Нима учун Мендан сўраяпсан? Мен нима деганимни Мени эшитганлардан сўрагин. Мана, улар Менинг нима деганимни биладилар”.22Исо шундай деганида, Унга яқин турган хизматчилардан бири Исога тарсаки уриб: “Сен олий руҳонийга шундай жавоб берасанми?”- деди. 23Исо эса унга жавоб бериб: “Агар Мен ёмон сўз айтган бўлсам, нимаси ёмонлигини кўрсат. Агарда яхши сўз бўлса, нима учун Мени уряпсан?”- деди. 24Шундан кейин, Ҳанан Уни боғланган ҳолда олий руҳоний Кайафанинг олдига юборди.25Шимўн Петъёр эса исиниб турар эди. Шу пайт унга: “Сен ҳам Унинг шогирдларидан эмасмисан?”- дедилар. У эса тониб: “Йўқ”,- деди. 26Сўнг Петъёр қулоғини кесиб ташлаган одамнинг қариндоши бўлган олий руҳонийнинг қулларидан бири: “Мен сени У билан бирга боғда кўрган эмасмидим?”- деди. 27Петъёр яна тонди ва шу заҳоти хўроз қичқирди.28Кейин улар Исони Кайафанинг олдидан преторионга олиб бордилар. Эрта тонг вақти эди. Улар ҳаром бўлмасликлари ва Песаҳни ея олишлари учун преторионга кирмадилар. 29Шунда Пилат уларнинг олдига чиқиб: “Бу Одамни нимада айблаяпсизлар?”- деди. 30Улар унга жавоб бериб: “Агар У жиноятчи бўлмаганида, биз Уни сенга топширмаган бўлар эдик”,- дедилар.31Пилат эса уларга: “Уни ўзларингиз олиб, ўз қонунингиз бўйича Уни ҳукм қилинглар”,- деди. Яҳудийлар унга: “Бизга бирор одамни қатл қилишга ижозат берилмаган”,- дедилар. 32Шундай қилиб, Исонинг қандай ўлим билан ўлишини тушунтириб айтган сўзлари амалга ошмоқда.33Шунда Пилат яна преторионга кириб, Исони чақирди ва Унга: “Сен яҳудийларнинг Подшоҳимисан?”- деди. 34Исо унга: “Сен буни ўзингдан гапиряпсанми ёки бошқалар сенга Мен ҳақимда айтишдими?”- деб жавоб берди. 35Пилат Унга жавобан: “Нима, мен яҳудийманми? Сенинг халқинг ва олий руҳонийларинг Сени менга топширдилар, Сен нима иш қилдинг?”- деди.36Исо эса: “Менинг Шоҳлигим бу дунёдан эмас. Агар Менинг Шоҳлигим бу дунёдан бўлганида эди, яҳудийлар қўлига топширилмаслигим учун Менинг хизматкорларим Мен учун жанг қилган бўлар эдилар. Лекин, мана, Менинг Шоҳлигим бу ердан эмас”,- деди. 37Пилат Унга: “Демак, Сен Подшоҳ экансан-да?”- деди. Исо жавоб бериб: “Мени Подшоҳ, деб сен айтдинг. Мен ҳақиқат ҳақида гувоҳлик бериш учун туғилдим, ана шу мақсадда дунёга келдим. Ҳақиқатдан бўлган ҳар бир одам Менинг овозимга қулоқ солади”,- деди.38Пилат эса Унга: “Ҳақиқат ўзи нима?”- деди. Шуларни айтиб яна яҳудийларнинг олдига чиқди ва уларга деди: “Мен Унда ҳеч қандай айб топганим йўқ. 39Сизларда бир одат бор-ку: Песаҳ байрамида мен сизларга бир одамни қўйиб юбораман. Сизларга яҳудийларнинг Подшоҳини қўйиб юборишимни истайсизларми?” 40Шунда уларнинг ҳаммаси яна бақириб: “Бу Одамни эмас, Бараббани озод қил”,- дедилар. Барабба эса қароқчи эди.Chapter 19
1Шунда Пилат Исони олиб, Уни қамчилашга амр берди. 2Аскарлар эса тиканлардан тож ясаб, Унинг бошига қўйдилар ва Унга қизил тўн кийдирдилар. 3Сўнг: “Қувонгин, эй, яҳудийларнинг Подшоҳи!”- дея, Уни тарсакилаб урдилар.4Пилат яна ташқарига чиқиб, уларга: “Мана, мен Унда ҳеч қандай айб топмаганлигимни билиб қўйишингизлар учун мен Уни сизларнинг олдингизга олиб чиқяпман”,- деди. 5Шунда Исо қизил тўн ва тиканли тож кийган ҳолда чиқди. Пилат уларга: “Мана, Одам!”- деди. 6Олий руҳонийлар ва хизматчилар Уни кўрганларида: “Уни хочга михла! Уни хочга михла!”- дея бақирдилар. Пилат уларга: “Уни олиб, ўзларингиз хочга михланглар, чунки мен Унда ҳеч қандай айб топганим йўқ”,- деди.7Яҳудийлар унга: “Бизда Қонун бор ва Қонунимиз бўйича У ўлиши керак, чунки У Ўзини Худонинг Ўғли қилиб кўрсатяпти”,- деб жавоб бердилар. 8Пилат бу сўзларни эшитганида, янада кўпроқ қўрқиб кетди. 9У яна преторионга кириб Исога: “Сен қаердансан?”- деди. Лекин Исо унга жавоб бермади.10Шунда Пилат Унга: “Сен менга жавоб бермайсанми? Мен Сени хочга михлаш ҳокимиятига эга эканлигимни, шунингдек, Сени қўйиб юбориш ҳокимиятига эга эканлигимни билмайсанми?”- деди. 11Исо жавобан: “Агар сенга юқоридан берилмаганида эди, сен Менинг устимдан ҳеч қандай ҳокимиятга эга бўлмас эдинг. Шу сабабли, Мени сенинг қўлингга тутиб берганнинг гуноҳи янада кўпроқдир”,- деди.12Шу вақтдан бошлаб, Пилат Исони қўйиб юбориш имконини қидира бошлади. Яҳудийлар эса: “Агар сен Уни қўйиб юборсанг, унда сен императорнинг дўсти эмассан. Ўзини подшоҳ қилиб кўрсатувчи ҳар қандай одам, императорнинг душманидир”,- деб бақира бошладилар. 13Пилат бу сўзларни эшитганида, Исони ташқарига чиқариб, Лифостротос (яҳудий тилида эса “Габбата”), деб номланган жойда суд курсисига ўтирди.14Ўшанда, Песаҳ байрамига тайёргарлик вақти бўлиб, соат чамаси олтилар эди. Пилат яҳудийларга: “Мана, сизларнинг Подшоҳингиз”,- деди. 15Лекин улар: “Йўқот, йўқот, хочга михла Уни”,- деб бақира бошладилар. Пилат уларга: “Подшоҳингизни хочга михлайми?”- деди. Олий руҳонийлар эса: “Бизнинг императордан бошқа подшоҳимиз йўқ”,- деб жавоб бердилар. 16Шунда Пилат Исони хочга михлаш учун уларга топширди ва уни олиб кетдилар.17Исо хочини кўтариб, “Бошсуяги” (яҳудий тилида “Гўлгота”), деб номланган жойга чиқди. 18У ерда Исони хочга михладилар. Исо ўртада бўлиб, чап ва ўнг томонига яна икки кишини михладилар.19Пилат эса лавҳа ёзиб, хочнинг тепасига осиб қўйди. Унда: “Яҳудийларнинг Подшоҳи Нозарий Исо”,- деб ёзилган эди. 20Бу лавҳани кўп яҳудийлар ўқидилар, чунки Исо хочга михланган жой шаҳардан узоқ эмас эди. Лавҳа эса яҳудий, юнон ҳамда лотин тилида ёзилган эди.21Шунда яҳудийларнинг олий руҳонийлари Пилатга дедилар: “Яҳудийларнинг Подшоҳи”, деб эмас, лекин “У: Мен яҳудийларнинг Подшоҳиман,- деган”,- деб ёзгин”. 22Пилат уларга жавобан: “Мен нимани ёзган бўлсам, шуни ёздим”,- деди.23Аскарлар Исони хочга михлаганларидан сўнг Унинг кийимини олиб, тўрт бўлакка (ҳар бир аскарга бир бўлакдан) бўлдилар. Шунингдек, Унинг хитонини ҳам бўлишмоқчи бўлдилар. Хитон эса чоксиз бўлиб, тўлиқ тўқима эди. 24Шунда улар ўзаро: “Буни йиртмайлик, лекин бу хитон учун қуръа ташлаймиз, кимники бўлар экан”,- дейишди, токи Ёзувда: “Улар Менинг кийимимни ўзаро бўлишиб олдилар ва либосим учун қуръа ташладилар”, деб айтилгани амалга ошсин. Аскарлар айнан шундай қилдилар.25Исонинг хочи олдида Унинг онаси ва онасининг опаси, Клопанинг хотини Мирйам ҳамда магдалалик Мирйам турар эдилар. 26Исо ёнида турган онасини ва Ўзи севган шогирдини кўрганида, У онасига: “Аёл, мана, сенинг ўғлинг”,- деди. 27Кейин У шогирдига: “Бу аёл сенинг онанг”,- деди. Шу вақтдан бошлаб ўша шогирд уни ўзникига олди.28Шундан кейин Исо ҳамма нарса амалга ошганини билиб, Ёзув амалга ошиши учун: “Чанқадим”, - деди. 29Ўша жойда сиркага тўла бир идиш бор эди. Улар шимгични сиркага ботириб иссопга илдилар ва Исонинг оғзига яқинлаштирдилар. 30Исо сиркани татиб кўргач: “Амалга ошди!”- деди-ю, бошини эгиб жон берди.31Ўша куни Песаҳга тайёргарлик куни бўлгани туфайли таналар шаббат кунида хочда қолмаслиги учун (зеро бу шаббат куни улуғ кун эди), яҳудийлар Пилатдан уларнинг оёқларини синдириб, уларни хочдан тушириб олишни сўрадилар. 32Шунда аскарлар келиб, Исо билан бирга хочга михланганларнинг бирини ва бошқасининг оёқларини синдирдилар. 33Лекин улар Исонинг ёнига келиб, Уни аллақачон ўлганини кўришгач, Унинг оёқларини синдирмадилар.34Аммо аскарлардан бири найза билан Исонинг биқинини тешди, шу заҳоти сув ва қон оқиб чиқди. 35Буни кўрган эса гувоҳлик берди ва унинг гувоҳлиги ҳақиқийдир. У ҳақиқатни гапираётганини билади, токи сизлар ишонинглар.36Булар содир бўлдики, Ёзувда: “Унинг суяги синмайди”,- дейилгани амалга ошсин. 37Шунингдек, бошқа оятда Ёзув: “Биқини Тешилганга қарайдилар”,-демоқда.38Шундан сўнг, Ариматея шаҳридан бўлган Юсуф Пилатдан Исонинг танасини хочдан тушириб олишни сўради (у яҳудийлардан қўрққанлиги сабабли Исонинг яширин шогирди эди). Пилат рухсат берди. У эса бориб, Исонинг танасини хочдан тушириб олди. 39Шунингдек, Исонинг олдига илгари тунда келган Никодим ҳам келди. У чамаси юз либра келадиган мирра ва алоэ қоришмасини олиб келди.40Кейин улар Исонинг танасини олиб, яҳудийларнинг кўмиш одати бўйича уни хушбўйликлар билан зиғирпоя матосига ўрадилар. 41У хочга михланган жойда боғ бўлиб, боғнинг ичида ҳали ҳеч ким қўйилмаган қабр бор эди. 42Яҳудийларнинг Песаҳга тайёргарлик куни бўлгани учун улар Исони ўша жойга қўйдилар, чунки ўша қабр яқин эди.Chapter 20
1Ҳафтанинг биринчи куни эрта тонгда, ҳали қоронғи пайтда, магдалалик Мирйам қабрга келиб, қабр оғзидаги тош олиб ташланганини кўрди. 2Шунда у югуриб, Шимўн Петъёр ва Исо севган бошқа шогирднинг олдига келди-да, уларга: “Раббийни қабрдан олиб кетишибди. Унинг қаерга қўйилганини билмаймиз”,- деди.3Шу заҳоти Петъёр ва ҳалиги бошқа шогирд туриб, қабрга бордилар. 4Улар иккови бирга югурдилар, аммо бошқа шогирд Петъёрдан тезроқ югуриб, қабрга биринчи бўлиб етиб келди. 5У эгилиб, ерда ётган зиғирпоя матосини кўрди, аммо қабрга кирмади.6Унинг ортидан Шимўн Петъёр келиб, қабрнинг ичига кирди ва ерда ётган зиғирпоя матосини кўрди. 7Исонинг бошига ўралган рўмол эса, зиғирпоя матоси билан бирга бўлмасдан, бошқа жойда алоҳида йиғиштириб қўйилган ҳолда ётар эди.8Кейин қабрга биринчи бўлиб келган бошқа шогирд ҳам ичкарига кирди ва кўриб, имон келтирди. 9Зеро улар Исонинг ўликлардан қайта тирилиши керак, деган Ёзувни ҳали тушунмас эдилар. 10Кейин шогирдлар яна ўзлариникига қайтиб кетдилар.11Мирйам эса қабр ташқарисида йиғлаб турар эди. У йиғлаб турар экан, бир эгилиб қабрнинг ичига қараб, 12оқ либосли икки фариштани кўрди. Улардан бири Исонинг танаси ётган жойнинг бош томонида, иккинчиси эса оёқ томонида ўтирар эди. 13Улар Мирйамга: “Аёл, нима учун йиғлаяпсан?”- дедилар. У эса уларга: “Менинг Раббимни олиб кетдилар ва Уни қаерга қўйганларини билмайман”,- деди.14У шу сўзларни айтгач, ортга ўгирилиб, нарида турган Исони кўрди, аммо Унинг Исо эканлигини танимади. 15Исо унга: “Аёл, нима учун йиғлаяпсан? Кимни излаяпсан?”– деди. Мирйам эса Уни боғбон, деб ўйлаб, Унга: “Ҳазрат, агар сен Уни бу ердан олиб чиққан бўлсанг, Уни қаерга қўйганингни айтгин, мен Уни олиб кетаман”,- деди.16Исо унга: “Мирйам!”- деди. У эса ўгирилиб Унга: “Раввуни!”- деди. (“Раввуни” – “устозим” демакдир). 17Исо унга: “Менга тегма, чунки Мен ҳали Отамнинг олдига кўтарилганим йўқ, лекин Менинг биродарларимнинг олдига бориб, уларга айтгин: Мен Отамнинг ва сизларнинг Отангизнинг олдига, Худойимнинг ва сизларнинг Худойингизнинг олдига кўтарилмоқдаман”,- деди. 18Магдалалик Мирйам бориб, шогирдларга Раббийни кўрганини ва У Мирйамга шу сўзларни айтганини хабар қилди.19Ўша куни кечқурун ҳафтанинг биринчи кунида шогирдлар йиғилган уйнинг эшиги яҳудийлардан қўрққанликлари туфайли беркитилганида, Исо келиб уларнинг ўртасида турди-да, уларга: “Сизларга тинчлик бўлсин”,- деди. 20Исо шундай деб, уларга қўлларини ва биқинини кўрсатди. Шогирдлар Раббийни кўриб, қувониб кетдилар.21Шунда Исо яна уларга: “Сизларга тинчлик бўлсин, Отам Мени юборганидек, Мен ҳам сизларни юборяпман”,- деди. 22У шуларни айтиб пуфлади ва уларга деди: “Муқаддас Руҳни қабул қилинглар. 23Кимнинг гуноҳларини кечирсангизлар, унинг гуноҳлари кечирилади, кимнинг гуноҳларини кечирмасангизлар, унинг гуноҳлари кечирилмайди”.24Эгизак, деб номланган, ўн икки шогирддан бири бўлган Тўма эса Исо келган вақтда улар билан бирга эмас эди. 25Шунинг учун бошқа шогирдлар унга: “Биз Раббийни кўрдик”,- дедилар. Лекин Тўма уларга: “Мен Унинг қўлларидаги михларнинг чандиғини кўрмагунимча, бармоғимни михларнинг чандиғига теккизмагунимча ва қўлимни Унинг биқинига қўймагунимча ишонмайман”,- деди.26Саккиз кундан сўнг Исонинг шогирдлари яна уйда бирга эдилар ва Тўма ҳам улар билан бирга эди. Исо эшик беркитилган вақтда келди ва уларнинг ўртасида туриб: “Сизларга тинчлик бўлсин”,- деди. 27Кейин Тўмага: “Бармоғингни бу ерга узат ва қўлларимга қара, қўлингни бу ерга чўз ва биқинимга қўй. Энди имонсиз эмас, лекин имонли бўлгин”,- деди.28Тўма жавоб бериб: “Ё, Менинг Раббим ва менинг Худойим!”- деди. 29Исо унга: “Тўма, сен Мени кўрганинг учун ишондинг, Мени кўрмасдан туриб ишонганлар эса бахтлидирлар”,- деди.30Исо шогирдларининг ҳузурида бу китобда ёзилмаган бошқа яна кўп мўъжизаларни яратди. 31Бу нарсалар эса, Исонинг Масиҳ ва Худонинг Ўғли эканлигига ишонишингиз учун ёзилган, токи бунга ишониб, Унинг номидан ҳаётга эга бўлинглар.Chapter 21
1Шу воқеалардан сўнг Исо Тибериа денгизи бўйида шогирдларига яна зоҳир бўлди. У шундай зоҳир бўлди: 2Шимўн Петъёр ва Эгизак, деб номланган Тўма, Галиленинг Кана шаҳридан бўлмиш Натанаэл, Забадийнинг ўғиллари ва бошқа иккита шогирд ўша ерда бирга эдилар. 3Шимўн Петъёр уларга: “Мен балиқ овлагани кетяпман”,- деди. Улар эса унга: “Биз ҳам сен билан бирга борамиз”,- дедилар. Улар бориб, дарров қайиқнинг ичига ўтирдилар, бироқ ўша тунда ҳеч нарса тута олмадилар.4Лекин тонг отганида, Исо соҳилда турар эди. Аммо шогирдлари бу Исо эканлигини танимадилар. 5Шунда Исо улардан: “Болалар, бирор егулигингиз борми?”- деб сўради. Улар: “Йўқ”,- деб жавоб бердилар. 6Исо эса уларга: “Тўрингизни қайиқнинг ўнг томонига ташланглар ва тутасизлар”,- деди. Улар ташладилар-у, ўшанда балиқнинг кўплигидан тўрларни чиқара олмадилар.7Шунда Исонинг севимли шогирди Петъёрга: “Бу Раббий!”- деди. Шимўн Петъёр бу Раббий эканлигини эшитганида, балиқчилик кийимини белига боғлаб, (зеро у яланғоч эди), ўзини денгизга отди. 8Бошқа шогирдлар эса, балиқ билан тўлган тўрларни тортиб, қайиқда сузиб келдилар, чунки улар қирғоқдан узоқда эмас, яъни икки юз тирсак масофада эдилар. 9Улар қирғоққа чиқишлари билан у ерда ёниб турган оловни, унда турган балиқ ва нонни кўрдилар.10Исо уларга: “Ҳозир тутган балиқларингизни олиб келинглар”,- деди. 11Шимўн Петъёр бориб, бир юз эллик учта катта балиққа тўла тўрни ерга тортиб чиқарди. Балиқлар шунчалик кўплигига қарамасдан, тўр йиртилмаган эди.12Исо уларга: “Келиб, нонушта қилиб олинглар”,- деди. Бу Раббий эканлигини билиб, шогирдларидан бирортаси ҳам Ундан: “Сен Кимсан?”- деб сўрашга журъат қилмадилар. 13Исо келиб, нонни олди ва уларга берди, шунингдек, балиқни ҳам бўлиб берди. 14Шу тариқада Исо тирилгандан кейин учинчи марта шогирдларига зоҳир бўлди.15Улар нонушта қилиб олганларида, Исо Шимўн Петъёрга: “Эй, Йонаҳнинг ўғли Шимўн, сен Мени улардан кўра кўпроқ севасанми?”- деди. Петъёр Унга: “Ҳа, Раббий, мен Сени севишимни биласан”,- деди. Исо унга: “Менинг қўзиларимни ўтлатгин”,- деди. 16Исо унга яна иккинчи бор: “Эй, Йонаҳнинг ўғли Шимўн, сен Мени севасанми?”- деди. Петъёр Унга: “Ҳа, Раббий, мен Сени севишимни биласан”,- деди. Исо унга: “Менинг қўзиларимни боққин”,- деди.17Исо унга учинчи бор: “Эй, Йонаҳнинг ўғли Шимўн, сен Мени севасанми?”- деди. Шунда Петъёр Исонинг ундан: Сен Мени севасанми,- деб учинчи бор сўрагани учун хафа бўлди. Шунинг учун у Исога: “Раббий, Сен ҳаммасини биласан, мен Сени севишимни биласан”,- деди. Исо унга: “Менинг қўзиларимни ўтлатгин,- деди,- 18Ростини, сенга ростини айтаманки, сен ёш бўлганингда, камарингни ўзинг боғлаб, истаган жойингга борар эдинг, лекин қариганингда, қўлларингни узатасан ва ўзга одам сенинг камарингни боғлаб, сен истамаган жойга сени олиб боради”.19Петъёр қандай ўлим билан Худони улуғлашини англатаётиб, Исо буни айтди. Буни айтганидан сўнг, унга: “Ортимдан юр”,- деди.20Петъёр ортига ўгирилиб, Исо севган шогирднинг орқасидан бораётганини кўрди. Ўша шогирд эса кечки овқат вақтида Унинг кўксига ёнбошлаб: Раббий, ким Сенга хиёнат қилади,- деб сўраган эди. 21Петъёр уни кўриб, Исога: “Раббий, У нима қилади?”- деди.22Исо эса унга: “Агар Мен келгунимча, у қолишини истасам, сенга нима? Сен Менга эргашгин”,- деди. 23Шундай қилиб, биродарлар орасида: Шу шогирд ўлмайди,- деган гаплар тарқалиб кетди. Лекин Исо унга: Сен ўлмайсан,- деб айтмаган, балки: Агар Мен келгунимча, у қолишини истасам, сенга нима,- деб айтган эди.24Шу шогирд бу нарсалар ҳақида гувоҳлик бериб, бу нарсаларни ёзди. Биз эса биламизки, унинг гувоҳлиги ҳақиқийдир. 25Исо яна кўп ишларни қилди, лекин уларнинг ҳар бири ёзилганида эди, менинг фикримча, ҳатто дунёнинг ўзи ҳам ёзилган китобларни сиғдира олмас эди. Омин.Acts
Chapter 1
1Эй, Теофил, мен биринчи китобда Исонинг энг бошидан то осмонга кўтарилган кунигача ўргатган ва қилган ҳамма нарсалари ҳақида ёзган эдим. 2Шу пайтда У танлаган ҳаворийларига Муқаддас Руҳ билан буйруқлар бериб, 3Ўз азоб-уқубатидан кейин уларга Ўзини тирик кўрсатди. У қирқ кун давомида кўп аниқ далиллар билан ҳаворийларга зоҳир бўлиб, уларга Худонинг Шоҳлиги ҳақида сўзлар эди.4Сўнгра уларни йиғиб, уларга буюрди: “Йерусалимдан кетиб қолманглар, лекин Мендан эшитган Отамнинг ваъдасини кутиб туринглар. 5Чунки Яҳё сувга чўмдирган эди, аммо сизлар бир неча кундан кейин Муқаддас Руҳга чўмдириласизлар”.6Шунинг учун улар йиғилгач, Ундан сўрадилар: “Раббий! Исроилнинг Шоҳлигини шу вақтда тиклайсанми?” 7Исо эса уларга деди: “Ота Ўз ҳокимияти билан белгилаб қўйган вақт ва муддатларни билиш сизларнинг ишингиз эмас. 8Аммо Муқаддас Руҳ сизларнинг устингизга тушиб келганида, сизлар куч-қудрат оласизлар ва Йерусалимда, бутун Яҳудия ҳамда Самарияда, то ернинг ҳудудларигача Менинг гувоҳларим бўласизлар”.9Буларни айтгач, Исо уларнинг кўзлари олдида осмонга кўтарилди ва булут Уни уларнинг нигоҳидан олиб кетди. 10Ҳаворийлар осмонга кўтарилаётган Исога қараб турганларида, оқ кийимли иккита эркак уларнинг олдиларида зоҳир бўлиб, 11уларга: “Галиле эркаклари! Нега сизлар осмонга тикилиб турибсизлар? Сизларнинг олдингиздан осмонга олинган шу Исо, осмонга қандай кўтарилганини кўрган бўлсангизлар, худди шундай келади”,- деб айтдилар.12Шунда улар Зайтун, деб аталадиган тоғдан Йерусалимга қайтиб келдилар. Бу тоғ Йерусалимга яқин бўлиб, бир шаббат йўли масофасида эди. 13Улар келиб, болохонага чиқдилар. Шундай қилиб, Петъёр, Ёқуб, Юҳанно ва Андер, Филип ва Тўма, Бартолмей ва Матто, Алфейнинг ўғли Ёқуб, Зилот Шимўн ва Ёқубнинг ўғли Яҳудо ўша ерда эдилар. 14Уларнинг ҳаммалари бир неча аёллар ва Исонинг онаси Мирйам ҳамда Унинг укалари билан якдилликда тинимсиз ибодату илтижолар қилар эдилар.15Ўша кунларда Петъёр шогирдларнинг ўртасида туриб (йиғилганларнинг сони эса юз йигирмага яқин эди), шундай деди: 16“Эркаклару биродарлар! Исони қўлга олганларнинг йўлбошчиси бўлган Яҳудо ҳақида Муқаддас Руҳ Довуднинг оғзи орқали Ёзувда айтгани бажо бўлиши керак эди.17У бизнинг қаторимизга қўшилган ва бу хизматнинг қуръасини олган эди. 18Бироқ у ноҳақ тўлов билан ерни қўлга киритди ва боши билан қулади-да, қорни ёрилиб бутун ички аъзолари чиқиб кетди. 19Бу ҳодиса Йерусалимда яшовчиларнинг ҳаммасига маълум бўлди, шунинг учун бу ер уларнинг маҳаллий шевасида “Акелдама” – яъни “қон ери”, деб аталадиган бўлди.20Санолар китобида эса: “Унинг ҳовлиси ҳувиллаб қолсин-у, унда яшовчи бўлмасин”, ва “Унинг мансабини бошқаси олсин”,- деб ёзилган.21Шунинг учун бу зарурки, Раббий Исо биз билан бирга кириб-чиқиб юрган вақтдан буён, 22яъни Яҳёнинг чўмдиришидан бошлаб, то Исо биздан олинган кунгача ҳар доим биз билан бирга бўлган кишилардан бири биз билан бирга Раббийнинг тирилганига гувоҳ бўлсин”. 23Шундай қилиб, икки кишини: Иустус лақабли, Барсабо ҳам, деб аталувчи Юсуфни ҳамда Маттияни қўйдилар.24Сўнг ибодат қилиб дедилар: “Ё, Раббий, Сен ҳамманинг юрагини билувчисан. Сен бу икки кишидан қайси бирини танлаганингни кўрсатгин, 25токи ўз жойига бориш учун йўлдан озган Яҳудонинг ўрнига у шу хизмат қуръасини ҳамда ҳаворийликни қабул қилсин”. 26Шундай қилиб, улар учун қуръа ташладилар. Қуръа эса Маттияга тушди ва у ўн бир ҳаворийнинг қаторига қўшилди.Chapter 2
1“Элликлик” куни келганида, уларнинг ҳаммалари якдиллик билан биргаликда эдилар. 2Тўсатдан худди кучли шамол эсганидек, осмондан шовқин келди ва улар ўтирган уйни бутунлай тўлдирди. 3Олов каби бўлинаётган тиллар уларга зоҳир бўлиб, ҳар бирининг устига биттадан қўнди. 4Шунда уларнинг ҳаммалари Муқаддас Руҳга тўлдилар ва Руҳ уларга бераётган ифодалар билан бошқа тилларда гапира бошладилар.5Шу орада Йерусалимда осмон остидаги барча халқлардан келган ҳамма художўй яҳудийлар бор эди. 6Бу шовқин содир бўлганида, кўпчилик одамлар тўпланиб, саросимага тушдилар, чунки улардан ҳар бири ўзининг маҳаллий шевасида гапираётган ҳаворийларни эшитди. 7Шунда ҳаммалари ажабланиб ва ҳайрон бўлиб ўзаро дер эдилар: “Бу гапираётганларнинг ҳаммаси галилелик эмасми?8Қандай қилиб ҳар биримиз бизнинг туғилган маҳаллий шевамизни эшитяпмиз? 9Парфияликлар, мидияликлар, эламликлар; Месопотамия, Яҳудия, Каппадокия, Понт ва Асия ўлкасида яшовчилар; 10Фригия, Памфилия, Миср ва Ливиянинг Киринеяси атрофидаги ерларда яшовчилар ҳамда Римдаги мусофирлар, яҳудийлар ва прозелитлар, 11критликлар ва арабийликлар ҳам – бизнинг тилларимизда Худонинг буюк ишлари ҳақида уларнинг гапираётганларини эшитяпмиз”.12Ҳаммалари ажабланиб ва довдираб бир-бирларига: “Бу нимани билдиради?”- дейишар эди. 13Бошқалари эса мазах қилиб: “Улар янги шаробдан тўйиб ичишган”,- дейишар эди.14Аммо Петъёр ўн бир ҳаворий билан бирга ўрнидан туриб, овозини баланд қилиб, уларга хитоб қилди: “Эй, Яҳудия эркаклари ва барча Йерусалимда яшовчилар, сўзларимга қулоқ солинглар, бу сизларга маълум бўлсин: 15Бу одамлар, сизлар ўйлаганингиздек, маст эмаслар, чунки ҳозир куннинг учинчи соатидир!16Лекин бу – Йўэл пайғамбарнинг олдиндан айтиб берганидир: 17Мана, охирги кунларда шундай бўлади,- деб айтади Худо,- Мен Ўз Руҳимни ҳар бир вужуднинг устига ёғдираман. Сизларнинг ўғилларингиз ва сизларнинг қизларингиз башорат қиладилар, сизларнинг йигитларингиз ваҳий кўрадилар, сизларнинг мўйсафидларингиз туш кўрадилар.18Ўша кунларда Мен Ўз Руҳимни қулу чўриларим устига ёғдираман ва улар башорат қиладилар. 19Юқорида осмонда мўъжизалар ва пастда ерда аломатлар, қон, олов ва тутуннинг бурқираб чиқишини кўрсатаман.20Раббийнинг буюк ва машҳур куни келишидан аввал қуёш қоронғиликка, ой эса қонга айланади. 21Шу тариқа Раббийнинг номини чақирган ҳар бир киши нажот топади.22Эй, Исроил эркаклари, бу сўзларни тингланглар! Нозарий Исо қудрату мўъжизалар ва аломатлар билан Худонинг томонидан сизларга намоён қилинган. Худонинг У орқали орангизда қилган ишларини ўзларингиз биласизлар. 23Худонинг азалдан тайинланган нияти ва олдиндан билишига кўра қўлингизга топширилган Ўшани сизлар тутиб, қонунсизларнинг қўли билан хочга михлаб, Уни ўлдирдингизлар. 24Бироқ Худо ўлим азобини яқсон қилиб, Уни тирилтирди, зеро Уни ушлаб қолишга ўлимнинг кучи йўқ эди.25Чунки Довуд У ҳақида айтяпти: Мен Раббийни доимо олдимда кўрар эдим, зеро мен тебранмаслигим учун У менинг ўнг томонимдадир. 26Шу сабабдан юрагим қувониб, тилим шодланди, ҳатто танам ҳам умидда ором топади,27чунки Сен менинг жонимни дўзахда қолдирмайсан ва Ўз муқаддасингнинг чиришни кўришига йўл қўймайсан. 28Сен менга ҳаёт йўлини билдирдинг, Ўз ҳузуринг билан мени қувончга тўлдирасан.29Эркаклару биродарлар! Мен сизларга отамиз Довуд ҳақида дадиллик билан айтайин: у ҳам ўлди, ҳам дафн этилди, унинг қабри ҳам бугунга қадар биздадир. 30Пайғамбар бўлгани учун у билар эдики, Худо унга қасам ичиб берган ваъдаси бўйича унинг уруғидан Бўлганни унинг тахтига ўтирғизади. 31У Масиҳнинг тирилишини олдиндан билиб, Унинг жони дўзахда қолмаслиги ва Унинг эти чириш кўрмаслиги ҳақида айтган эди.32Ушбу Исони Худо тирилтирди, бунга эса биз ҳаммамиз гувоҳмиз. 33Шундай қилиб, У Худонинг ўнг қўли билан юксалтирилди ва Отадан Муқаддас Руҳ ваъдасини олиб, энди сизлар кўраётган ҳамда эшитаётган нарсаларни ёғдирди.34Зотан Довуд осмонга чиқмаган, лекин ўзи айтмоқда: Раббий менинг Раббимга деди: 35Душманларингни оёқларинг остига қўймагунимча, Сен Менинг ўнг томонимда ўтиргин. 36Шунинг учун, эй, бутун Исроилнинг хонадони, қатъий билинглар-ки: сизлар хочга михлаган шу Исони Худо Масиҳ ва Раббий қилиб қўйди”.37Буларни эшитгач, уларнинг юракларига санчилди-да, Петъёр билан бошқа ҳаворийларга: “Эркаклару биродарлар, биз энди нима қилайлик?”- дедилар. 38Петъёр эса уларга деди: “Тавба қилинглар ва гуноҳларингиз кечирилиши учун ҳар бирингиз Исо Масиҳ номидан сувга чўмдирилинглар ва Муқаддас Руҳ инъомини оласизлар. 39Чунки бу ваъда сизларга ва фарзандларингизга ҳамда Раббий бизнинг Худойимиз даъват этган барча узоқдагиларга ато этилган”.40У бошқа кўп сўзлар билан гувоҳлик берар ва огоҳлантириб: “Бу бузуқ авлоддан қутулинглар!”- дер эди. 41Шунда унинг сўзини қувонч билан қабул қилганлар чўмдирилдилар. Ўша куни ҳаворийларга уч мингга яқин жон қўшилди. 42Шундай қилиб, улар доимо ҳаворийларнинг таълимотида, мулоқотда, нон синдиришда ва ибодатларда бўлар эдилар.43Ҳар бир жонда қўрқинч бор эди. Ҳаворийлар орқали эса Йерусалимда кўп мўъжизалар ва аломатлар қилинар эди. 44Ҳамма имонлилар биргаликда бўлиб, ҳамма нарсалари умумий эди. 45Мол-мулкларини сотиб, ҳаммага ҳар кимнинг муҳтожлигига қараб тақсимлар эдилар.46Ҳар куни якдиллик билан маъбадда йиғилиб туришар, уйларда эса нон синдириб, хурсандчилик ва соддадиллик билан овқатланар эдилар. 47Улар Худони мақтар ва бутун халқдан илтифот топар эдилар. Раббий эса ҳар куни нажот топганларни Жамоатга қўшар эди.Chapter 3
1Соат тўққизда ибодат вақти бўлганида, Петъёр Юҳанно билан бирга маъбадга бораётган эдилар. 2У ерда онасининг қорниданоқ шол бўлган бир киши бор эди. Маъбадга кираётганлардан садақа сўраш учун уни ҳар куни маъбаднинг “Гўзал”, деб аталган дарвозаси олдига келтириб қўяр эдилар. 3У маъбадга кириб бораётган Петъёр ва Юҳаннони кўргач, улардан садақа сўради.4Аммо Петъёр ва Юҳанно унга тикилиб қараб: “Бизга қара!”- дедилар. 5У эса улардан бирор нарса олишни кутиб, уларга диққат билан қаради. 6Шунда Петъёр унга: “Менда кумуш ва олтин йўқ, аммо нимага эга бўлсам, шуни сенга бераман: нозарий Исо Масиҳ номидан ўрнингдан туриб юр!”- дея,7уни ўнг қўлидан ушлаб кўтарди. Дарҳол унинг тўпиқлари ва тиззалари мустаҳкамланиб қолди. 8У сакраб ўрнидан турди-ю, юра бошлади. Худони мақтаб, сакраб-сакраб юриб, улар билан бирга маъбадга кирди.9Шунда бутун халқ унинг юраётганини ва Худони мақтаётганини кўрди. 10Шу орада улар маъбаднинг “Гўзал” деган дарвозаси ёнида садақа сўраш учун ўтирган одам ўша эканини танишгач, у билан содир бўлган воқеадан таажжубландилар ва ҳайратда қолдилар.11Шифо топган шол Петъёр билан Юҳаннонинг ёнида тургани учун бутун халқ ҳайратланиб, уларнинг олдига “Сулаймонники”, деб аталган равоққа югуриб келди. 12Буни кўргач, Петъёр халққа деди: “Эй, Исроил эркаклари! Нима учун бунга ҳайрон бўляпсизлар? Гўё биз ўз қудратимиз ёки диёнатимиз билан уни юргизганимиздай, нимага бизга қараяпсизлар?13Мана, Иброҳим, Исҳоқ ва Ёқубнинг Худоси, оталаримизнинг Худоси Ўзининг Қули Исони улуғлади. Сизлар эса Унга хиёнат қилдингизлар ва Пилат Уни қўйиб юборишга қарор қилганида, Пилатнинг олдида Уни рад этдингизлар. 14Шундай қилиб, сизлар муқаддас ва ҳақ Бўлганни рад этдингизлар, қотил одамнинг эса сизларга бахш этилишини сўраб,15Ҳаёт Сарварини ўлдирдингизлар. Аммо Худо Уни тирилтирди, бунга эса биз гувоҳмиз. 16Мана, Исонинг номига ишониш орқали Унинг номи бу сизлар кўрган ва билган одамни қувватлантирди. Раббийдан бўлган имон ҳаммаларингизнинг олдингизда унга шифо берди.17Энди, биродарлар, мен биламанки, бошлиқларингиз каби сизлар ҳам буни билмасдан қилдингизлар. 18Худо эса Ўзининг ҳамма пайғамбарларининг оғзи билан Масиҳнинг азоб чекишини олдиндан қандай хабар қилган бўлса, шундай бажо келтирди.19Шунинг учун гуноҳларингиз ўчириб ташланиши учун тавба қилинглар ва Худога ўгирилинглар, 20токи Худонинг ҳузуридан сизларга ором вақтлари келсин ҳамда Худо аввалдан тайинлаган Исо Масиҳни олдингизга юборсин.21Худо қадимдан бери Ўзининг барча муқаддас пайғамбарлари томонидан айтганларининг ҳаммасини тиклаш вақтигача осмон Масиҳни қабул қилиши керак эди. 22Мусо оталаримизга айтган эди: Раббий сизларнинг Худойингиз сизларга биродарларингиз орасидан мен каби бир Пайғамбарни кўтаради. У сизларга нимаики айтса, ҳаммасига қулоқ солинглар. 23Шундай бўладики, ўша Пайғамбарга қулоқ солмаган ҳар бир жон халқ орасидан қириб ташланади.24Шунингдек, Шомуил пайғамбардан бошлаб, ундан кейин гапирган барча пайғамбарлар ҳам шу кунлар ҳақида башорат қилганлар. 25Сизлар эса пайғамбарларнинг ҳамда Худо оталарингиз билан тузган аҳднинг фарзандларисизлар, чунки Худо Иброҳимга: Ер юзидаги барча миллатлар сенинг уруғингда барака топадилар,- деди. 26Худо Ўзининг Қули Исони тирилтириб, сизларнинг ҳар бирингизни ёвуз ишларингиздан қайтариш ва сизларга барака ато қилиш учун Уни биринчи навбатда сизларга юборди”.Chapter 4
1Петъёр ва Юҳанно халққа гапириб турганларида, руҳонийлар, маъбад соқчиларининг бошлиғи ҳамда саддуқийлар уларнинг олдига яқинлашиб, 2уларнинг одамларга таълим бераётганлари ва Исо Масиҳда ўликлардан тирилишни воизлик қилаётганлари учун ғазабландилар. 3Шунинг учун уларни қўлга олиб, эрталабгача қамоқхонада қолдирдилар, чунки кеч кириб бўлган эди. 4Бироқ сўзни эшитганларнинг кўпчилиги имон келтирди, уларнинг сони беш мингга яқин эди.5Эртаси куни эса уларнинг бошлиқлари, оқсоқоллари, уламолари, 6олий руҳоний Ҳанан, ва Кайафа, Юҳанно, Искандар ҳамда олий руҳоний авлодидан бўлган бошқалар Йерусалимда тўпландилар. 7Шундай қилиб, ҳаворийларни ўртага турғизиб: “Сизлар қандай куч билан ёки қандай исм билан буни қилдингизлар?”- деб сўрадилар.8Шунда Петъёр Муқаддас Руҳга тўлиб, уларга деди: “Эй, халқнинг бошлиқлари ва Исроилнинг оқсоқоллари! 9Агар бугун дармонсиз одамга эзгулик қилингани ва у қандай шифо топгани ҳақида биздан жавоб талаб қилсангизлар, 10унда сизларнинг ҳаммаларингизга ва бутун Исроил халқига ҳам маълум бўлсинки, сизлар хочга михлаган, Худо эса ўликдан тирилтирган нозарий Исо Масиҳнинг номи билан у сизларнинг олдингизда соғ-саломат қилиб қўйилди.11Ўша Масиҳ – сиз, бинокорлар, менсимаган, лекин пештоқнинг боши бўлиб қолган тошдир, 12Ундан бошқа ҳеч кимда нажот йўқ, чунки нажот топишимиз учун одамларга осмон остида берилган бошқа ҳеч бир исм йўқ”.13Бошлиқлар эса Петъёр ва Юҳаннонинг дадиллигини кўриб, улар ўқимаган, оддийгина одамлар эканликларини англаб, ҳайратланар эдилар. Шу орада, уларнинг Исо билан бирга бўлганликларини била бошладилар. 14Бироқ улар билан бирга турган шифо топган одамни кўриб, уларга қарши ҳеч нарса айта олмас эдилар.15Шунда уларга Синедриондан ташқарига чиқишларини буюрдилар-да, ўзаро муҳокама қилиб: 16“Бу одамларни нима қиламиз? Чунки улар томонидан аниқ мўъжиза қилингани ҳақида барча Йерусалимда яшовчиларга маълум бўлди. Биз эса буни рад қила олмаймиз. 17Лекин халқ орасида бу янада кўпроқ ёйилмаслиги учун уларга қатъий ман этамиз, токи бу ном ҳақида ҳеч кимга айтмасинлар”,- дедилар. 18Шундай қилиб, уларни чақириб: “Исо номи ҳақида мутлақо гапирманглар, таълим ҳам берманглар”,- деб буюрдилар.19Аммо Петъёр ва Юҳанно уларга жавобан дедилар: “Ўзларинг ўйлаб кўринглар, Худодан кўра кўпроқ сизларга қулоқ солиш Худо олдида тўғри бўладими? 20Биз кўрган-эшитганларимизни айтмай тура олмаймиз”.21Шунда бошлиқлар уларга дўқ-пўписа қилиб, қўйиб юбордилар, зеро халқ туфайли уларни жазолаш имконини топа олмадилар, чунки бутун халқ юз берган воқеа учун Худони улуғлар эди, 22Бу шифо мўъжизаси содир бўлган одамнинг ёши эса қирқдан ошган эди.23Петъёр ва Юҳанно қўйиб юборилгач, имонлиларнинг олдига келиб, олий руҳонийлару оқсоқоллар уларга нима деганларини сўзлаб бердилар. 24Улар эса буни эшитгач, якдиллик билан Худога овозларини кўтариб дедилар: “Осмону ерни, денгиз ва уларнинг ичидаги ҳамма нарсани яратган Ҳукмронимиз! 25Сен Ўз қулинг, бизнинг отамиз Довуднинг оғзи билан, Муқаддас Руҳ орқали айтган эдинг: “Нега мажусийлар исён кўтармоқдалар ва халқлар беҳуда қасд қилмоқдалар.26Ердаги подшоҳлар ва беклар бош кўтариб, Раббий ва Унинг Масиҳига қарши биргаликда тўпландилар”.27Чунки ҳақиқатан ҳам Ҳирод ва Понтий Пилат, ҳамда мажусийлар билан Исроилнинг халқи бу шаҳарда Сен мойлаган муқаддас қулинг Исога қарши тўпландилар, 28токи Сенинг қўлинг ва Сенинг ниятинг аввалдан белгилаган ишини амалга оширсин.29Энди, ё, Раббий, уларнинг дўқ-пўписаларига қарагин ва Сенинг қулларингга Сенинг сўзингни бор дадиллик билан гапиришларини ато қилгин. 30Сен эса Муқаддас қулинг Исо номидан шифо ва аломату мўъжизалар қилиш учун қўлингни узатмоқдасан”. 31Улар ибодат қилаётганларида, улар йиғилиб турган жой ларзага келди. Ҳаммалари Муқаддас Руҳга тўлиб, Худонинг сўзини дадиллик билан гапира бошладилар.32Имонлиларнинг кўпчилигида бир юрак ва бир жон бор эди. Ҳеч ким ўз мулкидан бирор нарсани “меники” демас эди, лекин уларда ҳамма нарса умумий эди. 33Ҳаворийлар эса Раббий Исо Масиҳнинг тирилгани ҳақида буюк қудрат билан гувоҳлик берар эдилар. Уларнинг ҳаммаларининг устида буюк иноят бор эди.34Уларнинг орасида муҳтож бўлганлар йўқ эди. Чунки ер ёки уйлари бор бўлганларнинг ҳаммаси мулкларини сотар, эвазига олган пулларини ҳаворийларнинг оёқлари остига келтириб қўяр эдилар 35ва ҳар бирининг муҳтожлигига қараб тақсимланар эди.36Шунингдек, ҳаворийлар томонидан Барнабо, яъни “юпанч ўғли”, деб аталган кипрлик Йошийаҳ исмли бир левит 37ўз ерини сотиб, пулини ҳаворийларнинг оёқлари остига келтириб қўйди.Chapter 5
1Ҳананийаҳ исмли бир киши ўз хотини Сапфира билан ер мулкини сотиб, 2хотинининг маъқуллаши билан ўша пулдан бир қисмини яширди, бир қисмини эса ҳаворийларнинг оёқлари олдига келтириб қўйди.3Лекин Петъёр унга деди: “Ҳананийаҳ, нега Муқаддас Руҳга ёлғон гапиришинг ва ернинг пулидан бир қисмини яширишинг учун шайтон сенинг юрагингни тўлдирди? 4Сенда бўлгани ўзингники эмасмиди? Сотишдан олганинг сенинг ихтиёрингда эмасмиди? Нега сен бу ишни юрагингга солдинг? Сен инсонларга эмас, балки Худога ёлғон гапирдинг”. 5Бу сўзларни эшитгач, Ҳананийаҳ жони узилиб, ерга йиқилди. Буни эшитганларнинг ҳаммасини буюк қўрқув босди. 6Йигитлар ўринларидан туриб, уни кафанга ўрадилар ва ташқарига олиб чиқиб, уни кўмдилар.7Унинг хотини ҳам тахминан уч соатдан кейин келди. У юз берган воқеани билмаган эди. 8Петъёр эса ундан сўради: “Менга айтгин-чи, ерни шунчага сотдингизларми?” Аёл унга: “Ҳа, шунчага”,- деди.9Шунда Петъёр унга: “Нега сизлар Раббийнинг Руҳини васваса қилишга келишдингизлар? Мана, эрингни кўмганларнинг оёқлари эшик олдидадир, сени ҳам ташқарига олиб чиқадилар”,- деди. 10Шу заҳоти аёл унинг оёқлари ёнига йиқилиб, жон берди. Йигитлар ичкарига кириб, уни ўлик ҳолда топдилар ва ташқарига олиб чиқиб, эрининг ёнига кўмдилар. 11Бутун Жамоат ва буни эшитганларнинг ҳаммасини буюк қўрқув босди.12Халқ орасида ҳаворийларнинг қўллари билан кўп аломатлар ва мўъжизалар қилинар эди. Ҳаммалари якдиллик билан Сулаймоннинг равоғида эдилар. 13Бегоналардан ҳеч ким уларга қўшилишга журъат эта олмас эди, лекин халқ уларни улуғлар эди.14Имон келтирганлар (кўпчилик эркаклару аёллар) эса борган сари Раббийга қўшилар эдилар. 15Ҳатто шундай бўлдики, Петъёр ўтиб кетаётганида, ҳеч бўлмаса, унинг сояси баъзиларнинг устига тушиши учун касалларни кўчаларга олиб келар ва кўрпаю тўшакларда қўяр эдилар. 16Атрофдаги шаҳарлардан ҳам кўпчилик Йерусалимга тўпланишиб, касалларни ва нопок руҳлардан қийналган одамларни келтирар эдилар. Уларнинг ҳаммаси шифо топар эди.17Ўшанда олий руҳоний ва у билан бирга саддуқийларнинг бидъатига тегишли бўлганларнинг ҳаммалари ҳасадга тўлдилар, 18ҳаворийларни қўлга олиб, уларни халқ зиндонига ташладилар.19Лекин тунда Раббийнинг фариштаси зиндоннинг эшикларини очиб, уларни ташқарига олиб чиқди-да: 20“Боринглар, маъбадда туриб, бу ҳаёт сўзларининг барчасини халққа айтинглар!”- деди. 21Ҳаворийлар бунга қулоқ солиб, эрталаб маъбадга кириб, таълим бера бошладилар. Шу орада олий руҳоний ва у билан бирга бўлганлар келиб, Синедрион аъзоларини ҳамда Исроил ўғилларининг барча оқсоқолларини чақириб, ҳаворийларни келтириш учун зиндонга одам юбордилар.22Бироқ хизматкорлар бориб, уларни зиндонда топмадилар ва қайтиб келиб: 23“Биз қамоқхонани бутун эҳтиёткорлик чоралари билан қулфланган ва қоровулларни эшик олдида турган ҳолда топдик, лекин очиб, ичида ҳеч кимни топмадик”,- деб хабар бердилар.24Олий руҳоний, маъбад бошлиғи ва бош руҳонийлар бу сўзларни эшитиб: “Бу нимани билдирар экан?”- деб ҳайратда қолдилар. 25Бир кимса келиб, уларга хабар берди: “Мана, сизлар зиндонга ташлаган эркаклар маъбадда туриб, халққа таълим бермоқдалар”.26Ўшанда маъбад бошлиғи хизматчилари билан бирга бориб, уларни куч ишлатмай олиб келди, чунки халқнинг уларни тошбўрон қилишидан қўрқар эдилар. 27Шу тариқа уларни олиб келиб, Синедрионда турғизиб қўйишди. Олий руҳоний уларга: 28“Бу ном ҳақида таълим берманглар, деб сизларга қаттиқ тақиқламаганмидик? Мана, сизлар таълимотингиз билан Йерусалимни тўлдириб юбордингизлар ва бу Одамнинг қонини бизнинг бўйнимизга қўймоқчисизлар”,- деб сўзлади.29Аммо Петъёр ва бошқа ҳаворийлар жавоб бериб дейишди: “Одамлардан кўра Худога кўпроқ итоат қилишимиз керак. 30Сизлар ёғочга осиб ўлдирган Исони оталаримизнинг Худоси тирилтирди. 31Худо Исроилга тавба қилиш ва гуноҳларнинг кечиримини бериш учун Исони Ўзининг Ўнг қўли билан юксалтириб, Уни Сардор ва Нажоткор қилиб қўйди. 32Буларга эса биз ҳамда Худога итоат қилганларга берилган Муқаддас Руҳ гувоҳдир”.33Буни эшитганларида, улар қутуриб, ҳаворийларни ўлдирмоқчи бўлар эдилар. 34Шу орада фарзийлардан бўлган, бутун халқнинг ҳурматини қозонган Гамалиэл исмли бир Қонун муаллими Синедрионда ўрнидан туриб, ҳаворийларни қисқа вақтга ташқарига чиқаришни буюрди-да,35уларга деди: “Эй, Исроил эркаклари! Ўзларингиз ўйлаб кўринглар, сизлар бу одамларни нима қилмоқчисизлар? 36Мана, бундан олдин ўзини буюк кишидек кўрсатган Тевдас чиқди, унга эса қарийб тўрт юз киши қўшилди. Лекин у ўлдирилганида, унга қулоқ солганларнинг ҳаммаси тарқалиб, йўқ бўлиб кетдилар. 37Ундан кейин, рўйхатга олиш ўтказилган вақтда галилелик Яҳудо чиқиб, кўп халқни ўзининг ортидан эргаштирди. Бироқ у ҳам ҳалок бўлди ва унга қулоқ солганларнинг ҳаммаси тарқалиб кетдилар.38Энди сизларга айтаманки, бу одамларни тинч қўйинглар ва уларни қўйиб юборинглар! Чунки агар бу ният ёки бу иш инсондан бўлса, барбод бўлади. 39Аммо агар Худодан бўлса, сизлар буни барбод қила олмайсизлар. Шундай қилиб, Худога қарши курашувчи бўлиб чиқманглар!”40Улар унга қулоқ солдилар. Ҳаворийларни чақириб, уларни калтакладилар ва Исо номи ҳақида гапиришни тақиқлаб, қўйиб юбордилар. 41Ҳаворийлар эса Исонинг номи ҳақи ҳақоратга сазовор бўлганлари учун қувониб, Синедриондан чиқиб кетдилар. 42Улар ҳар куни маъбадда ҳамда уйларда Исо Масиҳ ҳақида таълим бериш ва Хушхабарни воизлик қилишдан тинмас эдилар.Chapter 6
1Шогирдларнинг сони кўпайиб бораётган ўша кунларда юнончиларнинг яҳудийларга қарши норозилиги пайдо бўлди, чунки уларнинг бева аёллари эҳтиёжларнинг кундалик тақсимотида эътиборсиз қолдирилаётган эдилар.2Шунда ўн икки ҳаворий шогирдларнинг кўпчилигини чақириб, уларга айтдилар: “Биз Худонинг Сўзини қолдириб, дастурхонга хизмат қилишимиз яхши эмас. 3Шунинг учун, биродарлар, яхши гувоҳликка эга бўлган ҳамда Муқаддас Руҳ ва доноликка тўлган етти кишини орангиздан танлаб олинглар: уларни бу ишга тайин этамиз. 4Биз эса доимо ибодатда ва Сўз хизматида бўламиз”.5Бу гап тўпланганларнинг ҳаммасига маъқул бўлди. Шундай қилиб, имон ва Муқаддас Руҳга тўлган Стефан исмли кишини, шунингдек, Филип, Прохорос, Никанор, Тимон, Пармен ва мажусийлардан имонга келган антиохиялик Николаосни танладилар. 6Уларни ҳаворийларнинг олдида турғизиб қўйдилар. Ҳаворийлар ибодат қилгач, уларнинг бошларига қўлларини қўйдилар.7Шу орада Худонинг Сўзи ўсиб ва шогирдларнинг сони Йерусалимда жуда кўпайиб борар эди. Руҳонийларнинг ҳам жуда кўпчилиги имонга бўйсундилар.8Иноят ва куч-қудратга тўлган Стефан эса одамлар орасида буюк аломатлар ва мўъжизалар қилиб юрар эди. 9“Эркинларнинг синагогаси”, деб аталган синагогадан, шунингдек, Киринея, Искандария, Киликия ва Асиядан бўлган баъзилар Стефан билан баҳслашдилар.10Лекин у гапираётган донолик ва Руҳга қарши тура олмадилар. 11Ўшанда улар: “У Мусо ва Худога қарши куфрлик сўзларини айтганини эшитдик”,- деб айтишлари учун баъзи одамларни гижгижладилар.12Кейин халқни ҳамда оқсоқоллар билан уламоларни қўзғатиб, Стефаннинг устига ташландилар ва уни тутиб, Синедрионга олиб бордилар. 13Шундай қилиб, улар ёлғон айтган сохта гувоҳларни келтирдилар: “Бу одам тинмай шу муқаддас жой ва Қонунга қарши куфрлик сўзларини айтяпти. 14Чунки биз унинг: Нозарий Исо бу жойни хароб қилади ва Мусонинг бизга топширган урф-одатларини ўзгартиради,- деганини эшитдик”. 15Синедрионда ўтирганларнинг ҳаммаси унга қараб, унинг юзини фариштанинг юзидек эканини кўрар эдилар.Chapter 7
1Олий руҳоний Стефандан: “Бу шундайми?”- деб сўради. 2Лекин у жавобан деди: “Эй, эркаклару биродарлар ва оталар, тингланглар! Отамиз Иброҳим Харран шаҳрида истиқомат қилишидан олдин Месопотамияда шуҳрат Худоси унга зоҳир бўлиб, 3унга: Ўз ерингдан, қариндошларинг орасидан чиқиб, Мен сенга кўрсатадиган ерга бор,- деб айтган эди.4Шунда у қалдийларнинг еридан чиқиб, Харранда истиқомат қилган эди. Отаси ўлганидан кейин эса Худо уни сизлар ҳозир яшаётган мана шу ерга кўчирди. 5Бу ерда унга оёқ қўядиган бирор жойни мерос қилиб бермади. Бироқ у ҳали фарзандсиз бўлганида, Худо бу ерни унга ва унинг зурриётига мулк қилиб беришини ваъда қилди.6Худо унга шуни билдирган эдики: унинг зурриёти бегона ерга кўчиб келади ва тўрт юз йил давомида қулликда жабр тортади. 7Лекин Мен, - деди Худо, - уларни қул қилиб олган халқни ҳукм қиламан. Бундан кейин улар у ердан чиқиб, мана шу ерда Менга хизмат қиладилар. 8Сўнг Худо Иброҳимга хатна ахдини берди. У эса Исҳоқни туғиб, уни саккиз кунлигида хатна қилди. Исҳоқдан Ёқуб туғилди. Ёқубдан эса ўн икки қабиламизнинг оталари туғилдилар.9Оталар ҳасад қилиб, Юсуфни Мисрга сотдилар. Аммо Худо у билан бирга эди 10ва уни ҳамма қайғуларидан халос қилиб, Миср подшоҳи фиръавннинг олдида унга илтифоту донолик берди. Фиръавн уни Миср давлати ва ўзининг бутун саройи устидан ҳоким қилиб қўйди.11Ўша пайтда бутун Миср ва Канъан ерларига қаҳатчилик ва буюк қайғу келди. Оталаримиз озиқ-овқат топа олмас эдилар. 12Ёқуб эса Мисрда буғдой борлигини эшитиб, биринчи марта у ерга оталаримизни юборди. 13Улар иккинчи марта борганларида, Юсуф акаларига ўзини маълум қилди. Шундай қилиб, Юсуфнинг авлоди фиръавнга маълум бўлди.14Юсуф эса акаларини юбориб, отаси Ёқубни ва етмиш беш жон бўлган бутун қариндошларини чақиртириб олди. 15Ёқуб Мисрга кўчиб ўтди. Ўша ерда унинг ўзи ҳам, оталаримиз ҳам вафот этдилар. 16Уларнинг жасадлари эса Шехемга келтирилиб, Иброҳим шехемлик Ҳамўрнинг ўғилларидан кумуш пулга сотиб олган қабрда дафн этилдилар.17Аммо Худо Иброҳимга қасам ичиб берган ваъдани бажо келтириш вақти яқинлашганида, шу халқ Мисрда ўсиб кўпаяётган эди. 18Ўша пайтда Мисрда Юсуфни танимаган бошқа бир подшоҳ кўтарилди. 19У авлодимизга қарши маккорлик билан муомала қилар эди. У оталаримизга зулм қилиб, уларнинг гўдаклари тирик қолмасликлари учун уларни ташлашга мажбур қилар эди.20Шу вақтда Мусо туғилди ва у Худонинг кўзида жуда гўзал эди. У уч ой давомида отасининг уйида боқилди. 21Лекин у ташлаб юборилганида, фиръавннинг қизи уни олиб, ўз ўғли каби тарбиялаб ўстирди.22Мусо мисрликларнинг ҳамма донолигига ўргатилган бўлиб, ўз сўзларида ва ишларида кучли эди. 23У қирқ ёшга тўлганида, унинг юрагига ўз биродарлари, Исроил ўғилларини кўриш нияти келди. 24Ноҳақ азобланаётган бир одамни кўриб, уни ҳимоя қилди ва мисрликни ўлдириб, у учун қасос олди. 25Худо унинг қўли орқали уларга нажот беради, деб биродарлари тушунишини у ўйлаган эди. Аммо улар тушунмадилар.26Эртаси куни улардан баъзилари уришаётганларида, у келиб уларни ярашишга кўндириб: Сизлар – биродарсизлар-ку! Нима учун бир-бирингизга озор беряпсизлар?- деди. 27Бироқ ўз яқинига озор бераётган одам Мусони итариб ташлаб, унга: Ким сени устимиздан бошлиқ ва қози қилиб қўйди? 28Кеча мисрликни ўлдирганингдай, мени ҳам ўлдирмоқчи эмасмисан?- деди.29Ўшанда Мусо бу сўзлардан қочиб кетди ва Мидиён ерида мусофир бўлиб юрди. У ерда ундан икки ўғил туғилди. 30Қирқ йил ўтганидан сўнг, Синай тоғининг саҳросида фаришта унга ёнаётган бутанинг оловида зоҳир бўлди.31Мусо буни кўриб, шу кўринишдан ҳайрон бўлди. У қараш учун яқинлашганида, унга Раббийнинг овози келди: 32Мен сенинг оталарингнинг Худосиман — Иброҳим, Исҳоқ, ва Ёқубнинг Худосиман. Мусо эса титраб, қарашга ҳам журъат этмас эди.33Сўнг Раббий унга деди: Оёғингдан пойафзални ечиб қўй, чунки сен турган жой – муқаддас ердир. 34Мен Мисрдаги халқимнинг қийналишини кўрдим ва уларнинг оҳ-ноласини эшитдим. Уларни халос қилиш учун тушиб келдим. Энди бор, Мен сени Мисрга юбораман.35Одамлар: Сени ким бошлиқ ва қози қилиб қўйди?- деб рад этган ана шу Мусони Худо бутада зоҳир бўлган фаришта орқали бошлиқ ва халоскор қилиб юборди. 36Мусо уларни олиб чиқиб, Миср ерида, Қизил денгизда ҳамда қирқ йил давомида саҳрода аломату мўъжизалар яратиб юрди. 37Ўша Мусо Исроил ўғилларига: Раббий сизларнинг Худойингиз биродарларингиз орасидан сизларга мен каби бир Пайғамбарни кўтаради, Унга қулоқ солинглар,- деди.38Ўша Мусо Синай тоғида унга гапирган фаришта билан ҳамда оталаримиз билан саҳродаги жамоатда бўлган эди. У бизга бериш учун тирик сўзларни қабул қилган эди. 39Оталаримиз эса унга бўйсунишни истамай, уни рад қилдилар ва ўз юракларини Миср томонга ўгирдилар. 40Улар Аҳарўнга: Бизга олдимизда борадиган худоларни ясаб бер, чунки бизни Миср еридан олиб чиққан Мусога нима бўлганини билмаймиз,- дедилар.41Ўша кунларда бир бузоқни ясаб, улар бутга қурбонлик келтирдилар ва ўз қўлларининг иши олдида шодландилар. 42Худо эса улардан юз ўгириб, уларни осмон қўшинига сиғинишга топшириб қўйди. Пайғамбарларнинг китобида ёзилганидек: Ҳой, Исроилнинг хонадони! Қирқ йил давомида саҳрода бўлганингизда, Менга сўйилган ҳайвонлар ва қурбонликлар келтирган эдингизми?43Сизлар Молекнинг чодирини ҳамда худойингиз Ремтаннинг юлдузини кўтариб олдингизлар ва уларга сажда қилиш учун уларнинг тасвирларини ясадингизлар. Мен эса сизларни Бобилдан ҳам нарига кўчириб юбораман.44Саҳрода оталаримизнинг Гувоҳлик Чодири бор эди. Бу Чодир Мусога Гапирганнинг буюрганидек, у кўрган тасвир бўйича ясалган эди. 45Оталаримиз эса Иешуа билан бирга ўша Чодирни Худо оталаримизнинг ҳузуридан қувган халқларнинг ерига олиб кирдилар. Довуднинг кунларига қадар шундай эди. 46Довуд эса Худонинг олдида иноят топди. У: Ёқубнинг Худосига истиқоматгоҳ топа олай, деб ибодат қилган эди.47Аммо Сулаймон Худога уй қурди. 48Лекин Тангри Таоло қўл билан ясалган маъбадларда яшамайди. Зеро пайғамбар айтганидек: 49Осмон – Менинг тахтим, ер эса – оёғимнинг супачасидир, сизлар Менга қандай уй қурасизлар?- дейди Раббий,- Менинг ором топишим учун қандай жой бор экан? 50Буларнинг барчасини Менинг қўлим яратган эмасми?51Эй, бўйин эгмас одамлар! Эй, юраги ва қулоқлари хатна қилинмаганлар! Оталарингиз каби сизлар ҳам ҳамиша Муқаддас Руҳга қаршилик қиласизлар. 52Сизларнинг оталарингиз пайғамбарлардан қайси бирини қувғин қилмаган эдилар? Улар Ҳақнинг келишини башорат қилганларни ҳам ўлдирган эдилар. Сизлар эса энди Ўшанинг хоинлари ва қотиллари бўлдингизлар. 53Сизлар фаришталарнинг йўл-йўриғи билан Қонунни қабул қилиб, уни сақламадингизлар!”54Синедрион аъзолари бу сўзларни эшитганларида, юракларида ғазабдан портлашиб, Стефанга қарши тишларини ғижирлата бошладилар. 55Стефан эса Муқаддас Руҳга тўлиб, осмонга қараб, Худонинг шуҳратини ва Худонинг ўнг томонида турган Исони кўриб, шундай деди: 56“Мана, мен очилган осмонни ва Худонинг ўнг томонида турган Инсон Ўғлини кўрмоқдаман!”57Улар эса қулоқларини бекитиб, баланд овозда бақириб, яқдиллик билан Стефаннинг устига ёпирилди. 58Уни шаҳардан ташқарига олиб чиқиб, тошбўрон қила бошладилар. Гувоҳлар эса Шоул исмли бир йигитнинг оёқлари олдига ўз кийимларини қўйдилар.59Стефанни тошбўрон қилаётганларида, у ибодат қилиб: “Ё, Раббий Исо, руҳимни қабул қилгин!”- деди. 60Сўнгра тиз чўкиб, баланд овоз билан хитоб қилди: “Ё, Раббий, бу гуноҳни уларга қўйма!” Шуни айтгач, у кўз юмди.Chapter 8
1Шоул эса Стефаннинг ўлдирилишини маъқуллаган эди. Ўша кунларда Йерусалимдаги Жамоатга қарши жуда қаттиқ қувғин бўлди. Ҳаворийлардан ташқари ҳамма Яҳудия ва Самариянинг ҳар хил жойларига тарқаб кетдилар. 2Баъзи диёнатли эркаклар Стефанни дафн этиб, у учун катта йиғи қилдилар. 3Шоул эса Жамоатга қаттиқ азоб берар эди. У уйларга кириб, эркагу аёлларни судраб, олиб бориб, зиндонга ташлар эди.4Шу орада тарқалиб кетганлар Хушхабарни воизлик қилиб юришар эди. 5Шундай қилиб, Филип Самария шаҳрига келиб, уларга Масиҳни воизлик қилди.6Халқ эса Филипнинг қилаётган мўъжизаларини эшитиб-кўриб, унинг гапларига якдиллик билан қулоқ солди. 7Чунки нопок руҳларга чалинган кўп кишилардан нопок руҳлар баланд овоз билан бақириб чиқар эди. Кўп шолу чўлоқлар эса шифоланар эдилар. 8Шунинг учун у шаҳарда буюк қувонч бор эди.9У шаҳарда Шимўн исмли бир киши бор эди. У бу воқеалардан олдин сеҳргарлик қилар, Самария халқини ҳайратга солар ва ўзини буюк бир одам қилиб кўрсатар эди. 10Каттаю-кичик ҳамма: “Бу Худонинг буюк қудрати”- дея, унга қулоқ солар эди. 11Шимўн анча вақтдан бери ўзининг сеҳргарлиги билан халқни ҳайратда қолдиргани учун ҳамма унга қулоқ солар эди.12Лекин Худонинг Шоҳлиги ва Исо Масиҳнинг номи ҳақида воизлик қилаётган Филипга ишонганларида, кўп эркак ва аёллар чўмдирилдилар. 13Ўшанда Шимўннинг ўзи ҳам имон келтириб чўмдирилди. У Филипнинг қилаётган ажойиб мўъжизалару аломатларини кўриб, ҳайратга тушиб, ундан ажралмайдиган бўлиб қолди.14Йерусалимда бўлган ҳаворийлар эса самарияликлар ҳам Худонинг Сўзини қабул қилганларини эшитганларида, уларнинг олдиларига Петъёр билан Юҳаннони юбордилар. 15Бундайлар у ерга келгач, самарияликлар Муқаддас Руҳни қабул қилишлари учун ибодат қилдилар, 16(чунки У ҳали уларнинг ҳеч бирига тушмаган эди, улар фақатгина Раббий Исонинг номидан сувга чўмдирилган эдилар). 17Кейин ҳаворийлар уларнинг бошига қўлларини қўйишди ва улар Муқаддас Руҳни қабул қилишди.18Шимўн эса ҳаворийларнинг қўлларини қўйишлари орқали Муқаддас Руҳ берилганини кўрганида, уларга пул олиб келиб: 19“Менга ҳам бу ҳокимиятни беринглар, токи мен кимга қўлларимни қўйсам, у Муқаддас Руҳни қабул қиладиган бўлсин!”- деди.20Лекин Петъёр унга айтди: “Кумушинг сен билан бирга қўшмозор бўлсин, чунки сен Худонинг инъомини пулга сотиб олишни ўйладинг. 21Бу нарсада сенинг қуръанг ҳам, улушинг ҳам йўқ, чунки юрагинг Худо олдида тўғри эмас. 22Энди бу бетавфиқлигинг учун тавба қилиб, Худога ибодат қил, балки юрагингнинг бу нияти кечирилар. 23Зеро сенинг аччиқ зардага тўлалигингни ва ноҳақликка занжирбандлигингни кўрмоқдаман”.24Шимўн эса бунга жавоб бериб: “Сизлар мен учун Раббийга ибодат қилинглар, токи айтганларингизнинг бирортаси ҳам бошимга тушмасин!”- деди.25Петъёр билан Юҳанно Раббийнинг Сўзини воизлик қилиб, гувоҳлик берганларидан сўнг Самариянинг кўп қишлоқларига Хушхабарни етказиб, Йерусалимга қайтиб кетдилар.26Филипга эса Раббийнинг фариштаси: “Ўрнингдан тур ва жануб томонга, Йерусалимдан Ғазага борадиган саҳро йўлига бор!”- деди. 27Шунда у ўрнидан туриб, йўлга тушди. Мана, Ҳабашистон маликаси Кандакининг вазири, маликанинг бутун хазинасининг қўриқчиси бўлган, Йерусалимга сажда қилиш учун келган ҳабашистонлик бичилган амалдор 28ўз юртига қайтиб кетаётган эди. У аравасида ўтириб, Йешайаҳ пайғамбарнинг китобини ўқиётган эди.29Шунда Руҳ Филипга: “Унга яқинлашиб, бу аравага ҳамроҳ бўл!”- деди. 30Филип эса унинг олдига югуриб бориб, Йешайаҳ пайғамбарнинг китобини ўқиётганини эшитиб, унга: “Ўқиётганингни тушуняпсанми?”- деди. 31У эса: “Менга биров тушунтирмаса, қандай тушуна оламан?”- деб айтиб, Филипдан унинг ёнига чиқиб ўтиришини илтимос қилди.32Ёзувдан ўқиётган жойи эса мана бу эди: “Уни қўй каби сўйишга олиб боришди. Қўзи жун қирқувчиси олдида қандай жим турса, У ҳам шундай Ўз оғзини очмади. 33Унинг камситилишида У ҳақ ҳукмдан маҳрум этилди. Унинг насл-насабини ким эълон қилар экан? Зеро Унинг ҳаёти ер юзидан олиб кетилади”.34Бичилган амалдор Филипдан сўраб: “Илтимос, айт-чи, пайғамбар буни ким ҳақида айтяпти? Ўзи ҳақидами ёки бошқа бирор киши ҳақидами?”- деди. 35Филип эса оғзини очиб, шу Ёзувдан бошлаб унга Исони воизлик қилди.36Шу орада, йўлларида давом этиб, улар сув бўйига келдилар. Бичилган амалдор: “Мана сув! Менинг чўмдирилишимга нима тўсқинлик қилади?”- деди. 37Филип эса унга:“Агар бутун юрагинг билан ишонсанг бўлди”,- деди. У бунга жавобан: “Исо Масиҳ – Худонинг Ўғли эканлигига ишонаман”,- деди 38ва аравани тўхтатишни буюрди. Уларнинг иккаласи сувга тушишди ва Филип бичилган амалдорни чўмдирди.39Улар сувдан чиққанларида, Раббийнинг Руҳи Филипни олиб кетди. Бичилган амалдор уни бошқа кўрмади ва қувониб ўз йўлида давом этди. 40Филип Азот шаҳрида пайдо бўлиб қолди ва Кесарияга етиб келгунигача йўл бўйлаб барча шаҳарларда Хушхабарни воизлик қилди.Chapter 9
1Шоул эса ҳали ҳам Раббийнинг шогирдларига қарши таҳдид ва қотиллик билан нафас олиб юриб, олий руҳонийнинг олдига келди-да, 2Дамашқ шаҳридаги синагогалар учун мактубларни ундан талаб қилди, токи бу Йўлга тегишли бўлган кимни топса, у эркак бўладими ёки аёлми — уларни кишанлаб, Йерусалимга олиб келсин.3У кетаётиб Дамашққа яқинлашганида, тўсатдан уни осмондан нур ёритди. 4У эса ерга йиқилди ва: “Шоул, Шоул! Нега Мени қувғин қиляпсан?”- деган овозни эшитди.5“Сен кимсан, ё, Раббий?”- деди у. Раббий эса: “Мен – сен қувғин қилаётган Исоман. Нишга қарши тепишинг қийин”,- деди. 6Шунда Шоул даҳшатга тушиб, титроқ билан деди: “Ё, Раббий, нима қилишимни буюрасан?” Раббий унга: “Ўрнингдан туриб, шаҳарга бор ва сенга нима қилишинг кераклиги айтилади”,- деди. 7У билан бирга сафар қилган одамлар эса овозни эшитиб, лекин ҳеч кимни кўрмасдан гунгдек турар эдилар.8Шоул ердан турди. Унинг кўзлари очиқ бўлса ҳам, ҳеч кимни кўрмас эди. Шундай қилиб, уни қўлидан ушлаб, Дамашқ шаҳрига олиб келдилар. 9У уч кун давомида кўр бўлиб, овқат ҳам емади, сув ҳам ичмади.10Дамашқда Ҳананийаҳ исмли бир шогирд бор эди. Раббий унга ваҳий кўринишида мурожаат қилди: “Ҳананийаҳ!” У эса: “Лаббай, Раббим!”- деди. 11Раббий унга айтди: “Ўрнингдан туриб, “Тўғри”, деб аталган кўчага боргин ва Яҳудонинг уйидаги тарслик Шоул исмли одамни сўрагин. У ҳозир ибодат қилмоқда ва 12ваҳий кўринишида унинг ёнига келган ва кўзлари очилиши учун қўлини унинг бошига қўйган Ҳананийаҳ исмли бир одамни кўрди”.13Шунда Ҳананийаҳ жавобан деди: “Ё, Раббий, бу одам Йерусалимда Сенинг муқаддасларингга қанча ёмонлик қилгани ҳақида кўплардан эшитдим. 14Бу ерда ҳам Сенинг номингни чақирувчиларнинг ҳаммасини боғлаш учун олий руҳонийлардан ҳокимият олган”. 15Бироқ Раббий унга: “Бор, чунки у турли халқлар, подшоҳлар ва Исроил ўғилларига Менинг номимни олиб бориш учун танланган идишимдир. 16Чунки Менинг номим учун у қанча азоб-уқубатлар чекиши кераклигини унга кўрсатаман”,- деди.17Шунда Ҳананийаҳ бориб, ўша уйга кирди ва қўлларини Шоулнинг бошига қўйиб деди: “Биродарим Шоул! Сен келаётган йўлда сенга зоҳир бўлган Раббий Исо кўзларинг яна кўриши ва Муқаддас Руҳга тўлишинг учун мени юборди”. 18Шу лаҳзада унинг кўзларидан балиқ тангачалари тушгандай бўлиб, у кўра бошлади. Ўрнидан туриб сувга чўмдирилди. 19Сўнгра овқат еб, қувватга кирди ва бир неча кун шогирдлар билан бирга Дамашқда бўлди.20У дарҳол Исо Худонинг Ўғли эканлигини синагогаларда воизлик қила бошлади. 21Эшитганларнинг ҳаммаси эса ҳайратланиб: “Йерусалимда шу номни чақирганларни қириб ташлаган бунинг ўзи эмасмиди? Бу ерга ҳам уларни кишанлаб, олий руҳонийларга олиб бориш учун келган эмасмиди?”- деб айтар эдилар. 22Аммо Шоул борган сари куч-қудратга тўлар эди. Исонинг Масиҳлигини исбот қилиб, Дамашқда яшайдиган яҳудийларни саросимага солар эди.23Орадан кўп кунлар ўтиб, яҳудийлар уни ўлдиришга келишдилар. 24Аммо уларнинг қасди Шоулга маълум бўлди. Улар уни ўлдириш учун туну кун шаҳар дарвозалари олдида пойлаб турдилар. 25Шогирдлар эса тунда уни олиб, саватда шаҳар деворидан тушириб юбордилар.26Шоул Йерусалимга келганида, шогирдларга қўшилишга уринди. Бироқ унинг шогирд эканлигига ишонмай, ҳамма ундан қўрқар эди. 27Аммо Барнабо Шоулни ҳаворийларнинг олдига олиб келди ва унинг йўлда Раббийни қандай кўрганини, Раббий унга нима деганини, Дамашқда Исо номидан қандай дадиллик билан воизлик қилганини уларга айтиб берди.28Шундай қилиб, Шоул Йерусалимда улар билан бирга кириб чиқадиган бўлди, Раббий Исонинг номидан дадиллик билан воизлик қилар эди. 29У юнончилар билан ҳам баҳслашар эди. Улар эса Шоулни ўлдирмоқчи бўлдилар. 30Биродарлар буни билиб қолганларида, уни Кесарияга олиб бориб, Тарсга жўнатдилар.31Шу орада бутун Яҳудия, Галиле ва Самария юртлари бўйлаб Жамоатлар тинчликка эга бўлиб, барпо бўлар ва Раббийнинг қўрқувида юриб, Муқаддас Руҳнинг юпанчида кўпаяр эдилар. 32Шундай бўлдики, Петъёр ҳамма жойларни айланиб чиқиб, Лўддада яшайдиган муқаддасларнинг олдига келди.33У ерда саккиз йилдан бери тўшакда ётган Эней исмли бир шол одамни топди. 34Петъёр унга: “Эней, Исо Масиҳ сени шифолаяпти. Ўрнингдан тур, кўрпа-тўшагингни йиғиштир!”- деди. У эса дарҳол ўрнидан турди. 35Лўдда ва Шаронда яшовчиларнинг ҳаммаси уни кўриб, Раббийга ўгирилдилар.36Йаффо шаҳрида Табита исмли, юнончада “Оҳу” деган бир шогирд бор эди. Бу аёл хайрли ишларга тўла бўлиб, кўп мурувват қилар эди. 37Шундай бўлдики, ўша кунларда у касал бўлди ва ўлди. Уни ювиб, болохонага қўйишди.38Лўдда Йаффога яқин бўлгани учун, шогирдлар Петъёрнинг у ерда эканини эшитганларида: “Кечиктирмасдан бизнинг олдимизга келгин!”- деб икки кишини унинг ёнига юбордилар. 39Петъёр туриб, улар билан бирга жўнаб кетди. У келгач, уни болохонага олиб киришди. Ҳамма бевалар йиғи билан унга яқинлашиб, Оҳунинг улар билан бирга бўлганида, тиккан кўйлак ва либосларини кўрсатишар эди.40Петъёр эса ҳаммаларини ташқарига чиқарди-да, тиз чўкиб ибодат қилди ва жасадга бурилиб: “Табита, ўрнингдан тур!”- деди. Аёл эса кўзларини очди ва Петъёрни кўриб, ростланиб ўтирди. 41Петъёр унга қўл узатиб, уни турғизди ва муқаддаслар билан бева аёлларни чақириб, уни тирик ҳолда тақдим этди. 42Бу воқеа бутун Йаффо бўйлаб маълум бўлди ва кўп одамлар Раббийга имон келтирдилар. 43Петъёр эса анча кун Йаффода Шимўн исмли бир кўнчининг уйида турди.Chapter 10
1Кесария шаҳрида “Италиялик” деган аскарлар бўлинмасининг юзбошиси Корнилий исмли бир одам бор эди. 2У бутун хонадони билан Худодан қўрқадиган диёнатли одам эди. У халққа кўп мурувват кўрсатиб, доимо Худога ибодат қилар эди.3У кундузи чамаси соат тўққизларда ваҳий кўринишида унинг олдига келган ва уни: “Корнилий!”- деб чақирган Худонинг фариштасини аниқ кўрди. 4У эса унга нигоҳ ташлади-да, қўрқиб кетиб деди: “Лаббай, Раббий!” Фаришта унга айтди: “Сенинг ибодатинг ва хайр-эҳсонларинг Худонинг ҳузурида ёдга келди. 5Энди Йаффога одамларни юбориб, Петъёр, деб аталган Шимўнни олдингга чақиртир. 6У уйи денгиз бўйида бўлган Шимўн исмли кўнчиникида меҳмон бўлиб турибди”.7Корнилийга гапирган фаришта кетганидан сўнг, у иккита хизматкорини ва унга содиқ бўлган диёнатли бир аскарни чақирди. 8Уларга ҳамма нарсани айтиб бериб, уларни Йаффога юборди.9Эртаси куни улар йўл юриб шаҳарга яқинлашаётганларида, Петъёр чамаси соат олтиларда ибодат қилиш учун томга чиқди. 10У оч қолди ва овқат егиси келди. Шу орада овқат тайёрлар эканлар, у транс ҳолатига тушди 11ва осмоннинг очилганини ҳамда унинг олдига тушаётган қандайдир идишни кўрди. Бу тўрт бурчагидан тугилган катта матодек бўлиб, ерга тушиб келар эди. 12Унинг ичида ер юзидаги ҳар хил тўрт оёқлилар, ёввойи ҳайвонлар, судралувчилар ҳамда осмон қушлари бор эди.13Сўнг унга овоз келди: “Петъёр, тур ва сўйиб егин!” 14Аммо Петъёр: “Асло, Раббим! Мен ҳеч қачон ҳаром ёки нопок нарса еган эмасман”,- деди. 15Шунда унга яна овоз келди: “Худо поклаганини сен ҳаром дема!” 16Бу эса уч марта содир бўлди. Сўнгра идиш яна осмонга кўтарилди.17Петъёр кўрган бу ваҳий кўриниши нимани билдиради, деб ўз ўзича эсанкираб турганида, Корнилий юборган одамлар Шимўннинг уйи ҳақида суриштириб, дарвоза олдида тўхтадилар. 18Улар овозини баландлатиб: “Петъёр, деб аталган Шимўн шу ердами?”- деб сўрадилар.19Петъёр бу ваҳий кўриниши ҳақида фикр юритиб турганида, Руҳ унга деди: “Мана, уч киши сени изламоқда. 20Ўрнингдан туриб, пастга туш ва ҳеч шубҳа қилмасдан, улар билан бирга боргин, чунки уларни Мен юбордим”. 21Петъёр Корнилий томонидан унинг олдига юборилган одамларнинг олдига тушиб: “Сизлар излаётган одам менман. Нима мақсадда келдингизлар?”- деди.22Улар Петъёрга: “Юзбоши Корнилий – Худодан қўрқадиган ва бутун яҳудий халқ орасида яхши ном чиқарган тўғри одам. У муқаддас фаришта орқали сени ўз уйига чақириши ва сўзларингни тинглаши ҳақида буйруқ олди”,- дедилар. 23Шунда Петъёр уларни ичкарига таклиф қилиб, меҳмон қилди. У эртаси куни туриб, улар билан бирга жўнаб кетди. Йаффодан баъзи биродарлар ҳам унга ҳамроҳ бўлдилар.24Кейинги куни улар Кесарияга келдилар. Корнилий эса ўз қариндошлари ва яқин дўстларини чақириб, уларни кутиб турар эди.25Петъёр ичкарига кирганида, Корнилий уни қарши олди ва оёқларига йиқилиб сажда қилди. 26Аммо Петъёр: “Тур, мен ҳам инсонман”,- дея, уни турғизди.27Шундай қилиб, Петъёр у билан суҳбатлашиб, уйга кирди ва йиғилган кўпчиликни кўрди. 28Шунда Петъёр уларга деди: “Бошқа қабилаликка қўшилиш ёки уникига келиш яҳудий учун қонунбузарлик эканлигини биласизлар. Лекин Худо менга ҳеч бир одамни ҳаром ёки нопок, деб атамаслигим кераклигини кўрсатди. 29Шунинг учун мен чақирилганимда, рад қилмасдан келдим. Энди, нима мақсадда мени чақирдингизлар, деб сўрамоқчиман”.30Корнилий эса деди: “Тўрт кун илгари (ҳатто шу соатгача) мен рўза тутаётган эдим, соат тўққизда уйимда ибодат қилаётганимда, тўсатдан порлоқ кийимда бир одам олдимда пайдо бўлди. 31У деди: “Корнилий! Сенинг ибодатинг эшитилди ва хайр-эҳсонларинг Худонинг ҳузурида ёдга келди. 32Шунинг учун Йаффога одам юбор, денгиз бўйидаги кўнчи Шимўннинг уйида меҳмон бўлиб турган Петъёр, деб аталган Шимўнни чақиртир. У келиб сенга сўз айтади”. 33Ўша заҳотиёқ мен сенинг олдингга одамларни юбордим. Сен келиб, яхши иш қилдинг. Энди Худо томонидан сенга буюрилган ҳамма нарсани тинглаш учун биз ҳаммамиз бу ерда Худонинг ҳузурида турибмиз”.34Петъёр эса оғиз очиб деди: “Ҳақиқатан ҳам мен англамоқдаманки – Худо юз-хотирчилик қилувчи эмас, 35лекин ҳар бир халқда Ундан қўрқувчи ва ҳақ иш қилувчи Унга маъқулдир.36Худо Исроил ўғилларига Ўз Сўзини юбориб, тинчликни Исо Масиҳ орқали воизлик қилди. У эса ҳамманинг Раббийсидир. 37Яҳё чўмдирилишни воизлик қилганидан кейин, Галиледан бошлаб бутун Яҳудия юрти бўйлаб содир бўлган воқеаларни сизларнинг ўзларингиз биласизлар. 38Яъни Худо Нозара шаҳридан бўлган Исони Муқаддас Руҳ ва қудрат билан мойлади. У эса эзгулик қилиб юриб, иблиснинг зулми остида бўлганларнинг ҳаммасини шифолар эди, чунки Худо У билан бирга эди.39Биз эса Исонинг Яҳудия юртида ҳамда Йерусалимда қилган барча ишларига ва Уни ёғочга осиб ўлдирилганига гувоҳмиз. 40Бироқ Худо Уни учинчи куни тирилтирди ва Унга зоҳир бўлиш имконини берди. 41Лекин Исо бутун халққа эмас, балки Худо томонидан олдиндан танланган бизга, яъни Унинг ўликлардан тирилганидан сўнг У билан еб-ичган гувоҳларга зоҳир бўлди.42У Худо томонидан тиригу ўликларнинг Ҳукм қилувчиси этиб тайинланганини ҳамма одамларга гувоҳлик беришни ва воизлик қилишни бизга буюрди. 43У ҳақида ҳамма пайғамбарлар ҳам гувоҳлик берадиларки, Унга ишонган ҳар бир одам Унинг номидан гуноҳларининг кечирилишини олади”.44Петъёр буларни ҳали айтиб турганида, Муқаддас Руҳ сўзни эшитаётганларнинг ҳаммасининг устига тушди. 45Петъёр билан бирга келган, хатна қилинганлардан бўлган имонлилар Муқаддас Руҳнинг инъоми мажусийларга ҳам қуйилганини кўриб, ҳайратда қолдилар,46чунки уларнинг янги тилларда гапириб, Худони улуғлаётганларини эшитар эдилар. Шунда Петъёр деди: 47“Худди биз каби Муқаддас Руҳни қабул қилганларга сувга чўмдирилишни ким тақиқлар экан?” 48Шундай қилиб, уларга Исо Масиҳ номидан сувга чўмдирилишни буюрди. Сўнг улар Петъёрдан бир неча кун қолишини илтимос қилдилар.Chapter 11
1Яҳудияда бўлган ҳаворийлар ва биродарлар эса мажусийлар ҳам Худонинг сўзини қабул қилганларини эшитдилар. 2Шунинг учун Петъёр Йерусалимга келганида, хатна қилинганлар унга таъна қилиб: 3“Сен хатна қилинмаган одамларнинг олдиларига боргансан ва улар билан бирга еб-ичгансан!”- дедилар.4Петъёр эса бошидан бошлаб, уларга ҳаммасини бирма-бир сўзлаб бериб деди: 5“Мен Йаффо шаҳрида ибодат қилаётган эдим ва транс ҳолатига тушиб, бир ваҳий кўрдим: мана, осмондан тўрт бурчагидан туширилаётган катта матодек қандайдир идиш тушар эди ва менга тушиб келди. 6Мен ичига назар солдим ва диққат билан қараб, ер юзининг тўрт оёқлиларини, ёввойи ҳайвонларини, судралувчиларини ҳамда осмон қушларини кўрдим.7Сўнгра менга: “Петъёр, тур ва сўйиб егин”, - деган овозни эшитдим. 8Мен эса: “Асло, Раббий, менинг оғзимга ҳеч қачон ҳаром ёки нопок нарса кирган эмас”,- дедим. 9Лекин овоз осмондан иккинчи маротаба менга жавобан деди: “Худо поклаганини сен ҳаром дема”. 10Бу эса уч марта бўлди, сўнгра ҳаммаси осмонга кўтарилди.11Мана, ўша заҳоти Кесариядан менга юборилган учта одам мен турган уйнинг олдида ҳозир бўлдилар. 12Руҳ эса менга ҳеч шубҳаланмай улар билан бирга боришимни айтди. Мана, бу олтита биродар ҳам менга ҳамроҳ бўлдилар. Шундай қилиб, биз ўша одамнинг уйига кирдик. 13У эса ўз уйида тикка турган фариштани қандай кўрганини бизга баён этди. Фаришта унга: “Йаффога одамлар юбор, Петъёр, деб аталган Шимўнни чақиртир. 14Унинг сенга айтадиган сўзлари билан ўзинг ҳамда бутун хонадонинг нажот топасизлар”,- деб айтган экан.15Мен гапира бошлаганимда эса, Муқаддас Руҳ бошида бизнинг устимизга тушганидай, уларнинг ҳам устларига тушди. 16Ўшанда мен Раббийнинг: “Яҳё одамларни сувга чўмдирган, сизлар эса Муқаддас Руҳга чўмдириласизлар”,- деган сўзини эсладим.17Шундай қилиб, агар Худо бизга, Исо Масиҳга имон келтирганларга инъомни берганидек, уларга ҳам худди ўшани берган бўлса, мен кимманки, Худога тўсқинлик қила олсам?” 18Буларни эшитиб, улар тинчланиб: “Демак Худо мажусийларга ҳам ҳаёт учун тавба қилишни ато этибди”,- деб Худони улуғладилар.19Шу орада Стефаннинг ўлдирилишидан кейин бўлган қувғиндан сўнг тарқалиб кетган биродарлар Худонинг сўзини яҳудийлардан бошқа ҳеч кимга воизлик қилмай, Финикия, Кипр ва Антиоҳиягача етиб бордилар. 20Улардан баъзилари кипрлик ва киринеяликлар эдилар. Улар Антиохия шаҳрига келиб, юнонларга гапириб, Раббий Исони воизлик қилар эдилар. 21Раббийнинг қўли улар билан бирга эди. Шунда буюк кўпчилик имон келтириб, Раббийга ўгирилишди.22Булар ҳақидаги хабар Йерусалимдаги Жамоатга етиб борди, шунда улар Антиохияга боришни Барнабога топширдилар. 23Барнабо у ерга келгач, Худонинг иноятини кўриб, қувонди. У ҳаммани чин юракдан Раббийни маҳкам тутишга даъват этди. 24Чунки у Муқаддас Руҳга ҳамда имонга тўлган, яхши одам эди ва халқнинг кўпчилиги Раббийга қўшилди.25Сўнг Барнабо Шоулни қидириш учун Тарс шаҳрига борди ва уни топиб, Антиохияга олиб келди. 26Шундай қилиб, улар бир йил давомида Жамоат билан йиғилиб, кўп одамларга таълим бердилар. Антиохияда Исонинг шогирдлари биринчи марта масиҳийлар, деб аталдилар.27Ўша кунларда Йерусалимдан Антиохияга баъзи пайғамбарлар келдилар. 28Улардан бири Агаб исмли пайғамбар туриб, бутун оламда қаттиқ очарчилик бўлишини Руҳ билан башорат қилди. Бу воқеа эса император Клавдийнинг даврида содир бўлди.29Шунда шогирдларнинг ҳар бири ўз имконияти бўйича Яҳудияда яшаётган биродарларга ёрдам юборишга келишдилар. 30Шуни амалга ошириб, буларни Барнабо ва Шоул орқали Йерусалимдаги жамоабошиларга юбордилар.Chapter 12
1Ўша пайтда подшоҳ Ҳирод Жамоатдаги баъзиларга ёвузлик қилиш учун қўл кўтарди 2ва Юҳаннонинг акаси Ёқубни қиличдан ўтказди.3Сўнгра бу яҳудийларга ёққанини кўриб, унинг кетидан Петъёрни ҳам қўлга олди. Ўшанда Ачитқисиз нонлар кунлари эди. 4Ҳирод Петъёрни тутиб, зиндонга қамади ва тўрт карра тўрт нафар аскарга уни қўриқлашни буюрди. Уни Песаҳдан кейин халқ олдига олиб чиқмоқчи эди.5Шундай қилиб, Петъёрни зиндонда қўриқлашар эди. Шу орада Жамоат у учун Худога ғайрат билан ибодат қилар эди. 6Ҳирод уни олиб чиқмоқчи бўлганида, ўша тунда Петъёр икки аскар ўртасида, иккита занжир билан кишанланган ҳолда ухлар эди.7Тўсатдан Раббийнинг фариштаси Петъёрнинг ёнида пайдо бўлди ва зиндонни нур ёритди. Фаришта Петъёрнинг биқинига туртиб, уни уйғотди-да: “Тезроқ ўрнингдан тур!”- деди. Унинг қўлларидан занжирлари тушиб кетди. 8Фаришта унга: “Белбоғингни боғлаб, оёқ кийимингни кий”,- деди. У шундай қилди. Сўнгра унга деди: “Тўнингни кийиб, менинг ортимдан юр”.9Петъёр чиқиб, унга эргашди. Бироқ фариштанинг қилаётгани ўнгида бўлаётганини билмай, ваҳий кўряпман, деб ўйлар эди. 10Биринчи ва иккинчи қоровуллардан ўтиб, шаҳарга олиб борадиган темир дарвозага келдилар. Дарвоза уларга ўз-ўзидан очилди. Улар ташқарига чиқиб, бир кўчадан ўтганларида, фаришта бирданига ундан йироқлашди.11Шунда Петъёр ўзига келиб: “Энди ҳақиқатан кўряпманки, Раббий Ўзининг фариштасини юбориб, мени Ҳироднинг қўлидан ҳамда яҳудий халқи кутаётган ҳамма нарсадан халос қилди”,- деди. 12Буларни англаганида, Марк, деб аталган Юҳаннонинг онаси Мирйамнинг уйига келди. У ерда кўплар йиғилиб, ибодат қилаётган эдилар.13Петъёр дарвозани тақиллатганида, Рода исмли хизматкор қиз қулоқ солгани чиқди. 14Петъёрнинг овозини таниб, у қувонганидан дарвозани ҳам очмай ичкарига югуриб, Петъёр дарвозанинг олдида турганини хабар қилди. 15Улар эса унга: “Ақлдан озибсан”,- дедилар. Лекин қиз ўз сўзида туриб олди. Шунда улар: “Бу унинг фариштаси”,- дедилар.16Шу орада Петъёр тақиллатишни давом эттирди. Улар эса эшикни очиб, уни кўрганларида ҳайрон қолдилар. 17Петъёр уларга жим бўлишлари учун қўли билан ишора қилиб, Раббий уни зиндондан қандай олиб чиққанини гапириб берди, охирида эса: “Бу ҳақда Ёқуб ва биродарларга хабар қилинглар!”- деди. Сўнг у ердан чиқиб, бошқа жойга кетди.18Тонг отгач, Петъёрга нима бўлганини билмай, аскарлар орасида катта ваҳима кўтарилди. 19Ҳирод эса уни излаб топа олмагач, қоровулларни сўроқ қилиб, уларни ўлдиришни буюрди. Шундан кейин у Яҳудиядан Кесария шаҳрига бориб, ўша ерда қолди.20Ҳирод Тир ва Сидўн аҳлидан дарғазаб эди. Улар эса ўзаро келишиб, Ҳироднинг ҳузурига келдилар ва подшоҳнинг сарой нозири Бластни ўз томонларига оғдириб, сулҳ тузишни сўрадилар. Чунки уларнинг вилояти подшоҳнинг вилоятидан озиқланар эди. 21Белгиланган кунда Ҳирод шоҳона кийимларини кийиб, тахтига ўтирди ва уларга нутқ сўзлар эди.22Халқ эса: “Бу одамнинг овози эмас, Худонинг овозидир!”- деб хитоб қилар эди. 23Раббийнинг фариштаси эса Ҳиродни дарҳол урди, чунки у шарафни Худога бермади. Шундай қилиб, у қуртларга емиш бўлиб, жон берди.24Худонинг сўзи эса ўсар ва кўпаяр эди. 25Барнабо билан Шоул ўз хизматларини бажарганида, Марк, деб аталган Юҳаннони ўзлари билан бирга олиб, Йерусалимдан Антиохияга қайтиб келдилар.Chapter 13
1Антиохия шаҳридаги Жамоатда баъзи пайғамбарлар ва муаллимлар бор эди: Барнабо, “Нигер”, деб аталган Симеон, киринеялик Луций, вилоят ҳокими Ҳирод билан бирга тарбияланган Манаен ва Шоул. 2Улар Худога хизмат қилиб, рўза тутаётганларида, Муқаддас Руҳ уларга: “Менга Барнабо билан Шоулни Мен уларни даъват этган иш учун ажратиб беринглар!”- деди. 3Шунда улар рўза тутиб, ибодат қилдилар ва уларнинг бошига қўлларини қўйиб, уларни жўнатиб юбордилар.4Улар эса Муқаддас Руҳ томонидан юборилиб, Селевкия шаҳрига келдилар ва у ердан Кипрга сузиб кетдилар. 5Саламис шаҳрига келиб, яҳудийларнинг синагогаларида Худонинг сўзини воизлик қилдилар. Юҳанно ҳам уларнинг хизматида эди.6Улар Пафосгача бутун оролни кезиб, у ерда жодугар ва сохта пайғамбар Бар-иешуа исмли бир яҳудийни топдилар. 7У эса вилоятнинг ҳокими Сергий Повул билан бирга эди. Ҳоким ақлли одам эди. У Барнабо ва Шоулни чақиртириб, Худонинг сўзини тингламоқчи бўлди. 8Лекин жодугар Элимо (чунки унинг исми шуни билдиради) уларга қаршилик кўрсатиб, проконсулни имондан қайтаришга интилар эди.9Шунда Шоул, яъни Повул, Муқаддас Руҳга тўлди-да, унга тикилиб деди: 10“Эй, барча маккорлик ва айёрликка тўлган иблиснинг ўғли, бор ҳақликнинг душмани! Сен Раббийнинг тўғри йўлларидан адаштиришни бас қиласанми, йўқми?11Энди эса, мана, Раббийнинг қўли сенга қаршидир. Сен кўр бўласан ва маълум вақтгача қуёшни кўрмайсан”. Шу заҳоти уни қоронғилик ва зулмат босди. У атрофни пайпаслаб, ўзига етакловчи излар эди. 12Проконсул бу ҳодисани кўрганида, Раббийнинг таълимотидан ажабланиб, имон келтирди.13Повул ва унинг ҳамроҳлари Пафосдан сузиб кетиб, Памфилиядаги Пергия шаҳрига келдилар. Юҳанно эса улардан ажралиб, Йерусалимга қайтди. 14Улар эса Пергиядан ўтиб кетиб, Писидиядаги Антиохия шаҳрига келдилар. Шаббат куни синагогага кириб ўтирдилар. 15Қонун ва Пайғамбарларнинг китобларини ўқиганларидан сўнг, синагоганинг жамоабошилари уларга: “Эй, биродарлар, агар халққа насиҳат сўзларингиз бўлса, гапиринглар”,- деб айтгани одам юбордилар.16Повул ўрнидан турди ва қўли билан ишора қилиб деди: “Эй, Исроил эркаклари ва Худодан қўрқадиган барча одамлар, тингланглар! 17Исроил халқининг Худоси бизнинг оталаримизни танлади. Бу халқ Миср ерида истиқомат қилганида, Худо уларни кўтарди ва юксак қўли билан у ердан олиб чиқди. 18У қарийб қирқ йил давомида саҳрода уларга тоқат қилди.19Канъан ерида еттита халқни қириб ташлагач, Худо уларнинг ерларини тақсимлаб, Исроил халқига мерос қилиб берди. 20Бундан кейин чамаси тўрт юз эллик йил давомида — то Шомуил пайғамбаргача уларга судьяларни берар эди.21Сўнг халқ подшоҳ талаб қилди. Худо эса уларга Бенямин қабиласидан Киш ўғли Шоул деган эркакни қирқ йилга подшоҳ қилиб берди. 22Уни рад этиб, Худо уларга Довудни подшоҳ қилиб кўтарди ва у ҳақида шундай гувоҳлик берди: “Мен юрагимдагидек бир эркакни – Ишай ўғли Довудни топдим. У Менинг барча истакларимни бажо келтиради”.23Унинг уруғидан Худо берган ваъдаси бўйича Исроилга Нажоткор Исони кўтарди. 24Унинг келишидан аввал Яҳё бутун Исроил халқига тавба чўмдирилишини воизлик қилди. 25Яҳё эса ўз хизмат йўлини тамомлаётганида: “Сизлар мени ким, деб ҳисоблайсизлар-у, мен У эмасман. Лекин мендан кейин Келаётган бор, мен Унинг оёғидаги чориқ ипларини ечишга ҳам муносиб эмасман”,- деган эди.26Эй, эркагу биродарлар, Иброҳим авлодидан бўлганлар ва орангиздаги Худодан қўрқадиган барча одамлар! Бу нажот сўзи сизларга юборилган эди. 27Йерусалимда яшовчилар билан уларнинг бошлиқлари Масиҳни танимадилар ва Уни ўлимга маҳкум қилиб, ҳар шаббат куни ўқилаётган пайғамбарларнинг сўзларини бажо келтирдилар.28Улар Ундан ўлимга лойиқ ҳеч қандай айб топа олмасдан, Пилатдан Уни ўлдиришни талаб қилдилар. 29У ҳақида ёзилганларнинг ҳаммасини бажо келтирганларида, Уни ёғочдан ечиб олиб қабрга қўйдилар.30Аммо Худо Масиҳни ўликлардан тирилтирди. 31У эса анча кун давомида Ўзи билан бирга Галиледан Йерусалимга келганларга зоҳир бўлар эди. Энди улар халқ олдида Унинг гувоҳларидир.32Худо оталаримизга берган ваъдасини бизга, яъни уларнинг фарзандларига Исони тирилтириш орқали амалга оширгани ҳақидаги Хушхабарни сизларга айтмоқдамиз. 33Иккинчи санода ҳам ёзилганидек: “Сен Менинг Ўғлимсан, Мен Сени бугун туғдим”. 34Худо Масиҳни тирилтиргани ва Унинг чиришга қайтмаслиги ҳақида шундай деган: “Мен Довудга ваъда қилинган баракани сизларга муқаррар бераман”.35Шунингдек, бошқа бир оятда ҳам: “Сен Ўз Муқаддасингнинг чиришни кўришига йўл қўймайсан”,- деган. 36Довуд Худонинг иродаси бўйича ўз авлодида хизмат қилгач, вафот этди ва оталарига қўшилиб, чиришни кўрди. 37Аммо Худо тирилтирган Исо чиришни кўрмади.38Шунинг учун, эй, эркагу биродарлар, шу сизларга маълум бўлсинки, У ҳақи гуноҳларингизнинг кечирилиши эълон қилинмоқда. 39Сизлар Мусонинг Қонуни орқали оқлана олмаган ҳамма нарсада энди ҳар бир имон келтирган одам Исо орқали оқланади.40Шундай қилиб эҳтиёт бўлинглар, токи пайғамбарлар Ёзувида айтилгани бошингизга тушмасин: 41Эй, нафратланувчилар, қаранглар ва ҳайратланиб, қирилиб кетинглар! Зеро сизларнинг кунларингизда Мен бир иш қиламанки, ўша иш ҳақида сизларга кимдир айтиб берганида эди, сизлар унга ишонмас эдингизлар”.42Шундан сўнг Повул билан Барнабо синагогадан чиқиб кетаётганларида, мажусийлар улардан бу сўзларни кейинги шаббат куни яна воизлик қилишларини илтимос қилдилар. 43Йиғилиш тарқалгандан кейин, кўпчилик яҳудийлар ва художўй прозелитлар Повул ва Барнабонинг ортидан эргашдилар. Улар эса халқ билан суҳбатлашиб, доимо Худонинг иноятида бўлишларига уларни ундар эдилар.44Кейинги шаббат куни қарийб бутун шаҳар Худонинг сўзини эшитиш учун йиғилди. 45Лекин яҳудийлар бундай оломонни кўрганларида, ҳасадга тўлишди. Шунинг учун қаршилик кўрсатиб ва ҳақорат қилиб, Повулнинг айтаётганларини инкор қилар эдилар.46Шунда Повул билан Барнабо дадиллик билан дедилар: “Худонинг сўзи биринчи навбатда сизларга воизлик қилиниши керак эди. Бироқ сизлар уни рад этиб, ўзларингизни абадий ҳаётга нолойиқ қилганингиз учун биз мажусийларга буриламиз. 47Чунки Раббий бизга шундай амр берган: “Мен Сени мажусийларга нур қилиб қўйдим, токи Сен ер ҳудудларигача нажот бўлгин”.48Мажусийлар буни эшитиб қувонар ва Раббийнинг сўзини улуғлар эдилар. Шундай қилиб, абадий ҳаётга тайинланганларнинг ҳаммаси имон келтирдилар. 49Раббийнинг сўзи бутун юрт бўйлаб тарқалар эди.50Яҳудийлар эса художўй ва мўътабар аёлларни ҳамда шаҳарнинг бошлиқларини қўзғатиб, Повул ва Барнабога қарши қувғин кўтардилар ва уларни ўз ҳудудларидан қувиб чиқардилар. 51Лекин улар оёқларининг чангини уларга қоқиб, Икониум шаҳрига кетдилар. 52Шогирдлар эса қувонч ва Муқаддас Руҳга тўлиб-тошар эдилар.Chapter 14
1Икониумда улар биргаликда яҳудийларнинг синагогасига кириб, шундай воизлик қилдиларки, яҳудийлардан ҳам, юнонлардан ҳам буюк кўпчилик имон келтирди. 2Бироқ имонсиз яҳудийлар мажусийларни қўзғатиб, уларнинг қалбларини биродарларга қарши ёвузликка тўлдирдилар.3Бунга қарамасдан, улар анча вақт у ерда қолиб, Раббийда дадиллик билан ҳаракат қилар эдилар. Раббий эса Ўз иноят сўзини тасдиқлаш учун уларнинг қўллари билан аломату мўъжизалар яратар эди. 4Шу орада, шаҳар аҳолиси иккига бўлинди: бир қисми яҳудийларнинг ва бошқа қисми ҳаворийларнинг томонида эди.5Мажусийлар ва яҳудийлар ўз бошлиқлари билан келишиб, ҳаворийларни шарманда ва тошбўрон қилмоқчи бўлганларида, 6улар буни пайқаб қолиб, Ликаониянинг Листра ва Дербе шаҳарларига ҳамда унинг атрофига қочиб кетишди. 7У ерда ҳам Хушхабарни воизлик қилар эдилар.8Листра шаҳрида оёқлари мажруҳ бўлган бир киши ўтирар эди. У она қорниданоқ шол бўлиб, ҳеч қачон юрмаган эди. 9У гапириб турган Повулни тинглар эди. Повул унга тикилиб қаради ва соғайиб кетиш учун имони борлигини кўриб, 10баланд овоз билан: “Раббий Исо Масиҳ номидан сенга айтаман: оёғингда тик тур!”- деди. У киши сакраб турди ва юра бошлади.11Оломон эса Повул қилган ишни кўриб, овозини баланд қилиб, ликаониянинг тилида: “Худолар олдимизга одам қиёфасида тушдилар!”- деди. 12Шунда Барнабони – Зевс, Повулни эса сўзда етакчи бўлгани учун Ҳермес, деб атадилар. 13Шаҳар олдида бўлган Зевс маъбадининг коҳини эса шаҳар дарвозаларига ҳўкизлар ва гулчамбарлар олиб келиб, халқ билан бирга қурбонлик келтирмоқчи бўлди.14Лекин ҳаворийлар Барнабо ва Повул буни эшитгач, кийимларини йиртдилар ва ўзларини халқнинг орасига отиб бақирдилар: 15“Эй, эркаклар! Нима учун бу ишларни қиляпсизлар? Биз ҳам сизларга ўхшаган инсонлармиз! Сизлар бу беҳуда нарсалардан қайтиб, еру осмон ва денгиз ҳамда ундаги ҳамма нарсаларни яратган барҳаёт Худога ўгирилишингиз учун сизларга Хушхабарни воизлик қилмоқдамиз. 16Худо ўтган авлодларда барча халқларни ўз йўлларида юришларига қўйиб берган бўлса ҳам,17бироқ эзгулик қилиб, Ўзи ҳақида гувоҳлик беришни бас қилмас эди. У бизга осмондан ёмғирлар ва ҳосилдор мавсумларни бериб, юракларимизни озуқа ва қувонч билан тўлдирар эди”. 18Ҳаворийлар буларни айтаётиб, халқни уларга қурбонлик келтирмасликка зўрға кўндирдилар.19Шу орада, Антиохия ва Икониум шаҳарларидан яҳудийлар келиб, халқни қўзғатдилар ва Повулни тошбўрон қилдилар. Уни ўлган ҳисоблаб, шаҳардан ташқарига судраб чиқдилар. 20Бироқ шогирдлар унинг атрофида тўпланганларида, Повул ердан туриб, шаҳарга қайтиб борди. Эртаси куни Барнабо билан Дербега жўнаб кетди.21Бу шаҳарга ҳам Хушхабарни воизлик қилиб, кўп шогирд орттиришгач, орқага – Листра, Икониум ва Антиохияга қайтдилар. 22Улар шогирдларнинг қалбларини қувватлаб, имонда туришни насиҳат қилиб: “Худонинг Шоҳлигига кўп қайғулар орқали киришимиз керак”,- дер эдилар.23Сўнг ҳар бир Жамоат учун жамоабошиларни тайин этдилар, рўза тутиб, ибодат қилдилар ва уларни ўзлари ишонган Раббийга топширдилар. 24Бундан кейин Писидия юртидан ўтиб, Памфилияга келдилар. 25Перга шаҳрида Сўзни воизлик қилгач, Атталияга тушиб бордилар. 26У ердан сузиб, Антиохияга, яъни улар бажарган ишлари учун Худонинг иноятига топширилган жойга қайтиб келдилар.27У ерга етганларида, улар Жамоатни йиғиб, Худо улар билан нималар қилганини ва мажусийларга имон эшигини қандай очганини гапириб бердилар. 28Сўнг анча вақт у ерда шогирдлар билан бирга бўлдилар.Chapter 15
1Яҳудиядан келган баъзилар биродарларга: “Агар Мусонинг удуми бўйича хатна қилинмасангизлар, нажот топа олмайсизлар”,- деб таълим берар эдилар. 2Повул ва Барнабо улар билан анча тортишув ва баҳс қилганларидан сўнг, бу масала юзасидан Йерусалимдаги ҳаворийлар ва жамоабошиларнинг олдига Повул билан Барнабони ҳамда улардан бошқа баъзиларни юборишга қарор қилдилар.3Улар Жамоат томонидан жўнатилгач, Финикия ҳамда Самариядан ўтаётиб, мажусийларнинг Худога ўгирилганларини айтиб бериб, ҳамма биродарларга буюк қувонч улашар эдилар. 4Улар Йерусалимга келганларида, Жамоат, ҳаворийлар ва жамоабошилар уларни кутиб олдилар. Худо улар билан қилган барча ишларни хабар қилдилар.5Шунда фарзийлар оқимидан Исога имон келтирганларнинг баъзилари ўринларидан туриб: “Мажусийларни хатна қилиш керак. Уларга Мусонинг Қонунига риоя қилишни буюриш керак”,- дедилар. 6Ҳаворийлар ва жамоабошилар бу масалани муҳокама қилиш учун йиғилдилар.7Анча мунозарадан кейин Петъёр ўрнидан туриб, уларга деди: “Эй, биродарлар! Сизлар биласизларки, мажусийлар Хушхабар сўзини менинг оғзимдан эшитиб, имон келтиришлари учун Худо биринчи кунларданоқ орамиздан айнан мени танлаган эди. 8Юракларни билувчи Худо бизга берганидек, уларга ҳам Муқаддас Руҳни ато қилиб, шу тарзда уларга гувоҳлик берган эди. 9Уларнинг юракларини имон орқали тозалаб, улар билан бизнинг орамизда ҳеч қандай фарқ қолдирмади.10Энди сизлар нима учун на оталаримиз, на биз кўтара олмаган бўйинтуруқни шогирдларнинг бўйинларига юклаб, Худони синамоқчисизлар? 11Лекин биз ишонамизки, биз ҳам худди улардек Раббий Исо Масиҳнинг инояти билан нажот топамиз”.12Сўнгра бор йиғин жим бўлиб, Барнабо билан Повулни тинглар эдилар. Улар эса Худо ўзлари орқали мажусийлар орасида қандай аломату мўъжизалар қилганини айтиб берар эдилар.13Улар сўзлашни тамомлаганларида, Ёқуб жавоб бериб деди: “Эй, биродарлар, менга қулоқ солинглар! 14Худо Ўз номи ҳақи мажусийлардан бир халқ тузиш учун азалдан уларга қандай назар солганини Шимўн тушунтириб берди.15Пайғамбарларнинг сўзлари ҳам шунга мувофиқ келмоқда, ёзилганидек: 16Бундан сўнг Мен қайтиб келиб, Довуднинг йиқилган чодирини қайта тиклайман. Унинг харобаларини қайта тиклайман ва уни ўрнатаман, 17токи қолган одамлар ва ораларида Менинг номим хабар қилинадиган барча халқлар Раббийни изласинлар,- дейди буларнинг ҳаммасини қилаётган Раббий. 18Худога Ўзининг ҳамма ишлари дунёнинг бошланишиданоқ маълумдир.19Шунинг учун мен ҳулоса қиламанки, мажусийлардан Худога ўгирилаётганларни қийнаб қўймаслигимиз керак. 20Лекин улар бутлардан ҳаром бўлган нарсалардан, зинодан, бўғиб ўлдирилган ҳайвондан ва қондан ўзларини тийсинлар, деб уларга ёзиб берайлик. 21Зеро Мусонинг Қонуни қадимги авлодлардан ҳамма шаҳарларда уни воизлик қилувчиларга эга, ва ҳар шаббат куни синагогаларда ўқилмоқда”.22Ўшанда ҳаворийлар ва жамоабошилар бутун Жамоат билан бирга ўзларининг ораларидан одамларни танлаб, уларни Повул ва Барнабо билан Антиохияга юборишга қарор қилдилар. Булар ўз биродарлари орасида бошчилик қилувчилар Барсабо, деб аталган Яҳудо ва Силас эдилар. 23Улар орқали ушбу мактубни ёзиб юборишди: “Антиохия, Сурия ва Киликияда яшаётган мажусийлардан бўлган биродарларга ҳаворийлару жамоабошилар ва биродарлардан салом!24Эшитишимизча, биздан чиққан баъзи кишилар сизларни саросимага солиб, хатна қилиниш ва Қонунга риоя қилиш керак, деган сўзлар билан жонларингизни таҳликага солибдилар. Биз эса уларга бундай топшириқ бермаган эдик. 25Шунинг учун танланган эркакларни севикли Барнабо ва Повул билан бирга сизларнинг олдингизга юборишга якдиллик билан келишдик. 26Булар Раббий Исо Масиҳнинг номи учун ўз жонларини хавф-хатарга қўйган одамлардир.27Шундай қилиб, олдингизга Яҳудо билан Силасни юбормоқдамиз. Улар сизларга буларни оғзаки ҳам айтиб берадилар. 28Чунки қуйидаги зарур бўлганлардан бошқа ҳеч нарсани сизларга юкламаслик Муқаддас Руҳга ва бизга маъқул кўринди: 29бутларга бағишланган нарсалардан ва қондан, бўғиб ўлдирилган ҳайвондан ҳамда зинодан ўзингизни тийинглар. Булардан ўзларингизни сақлаб юрсангизлар, яхши иш қилган бўласизлар. Саломат бўлинглар!”30Шу тариқа, ўша юборилганлар Антиохия шаҳрига келдилар ва кўпчиликни тўплаб, хатни топширдилар. 31Улар эса ўқигач, бу насиҳат учун қувондилар. 32Шунингдек, Яҳудо билан Силас пайғамбар бўлиб, кўп сўзлар билан биродарларга далда бердилар ҳамда уларни мустаҳкамладилар.33Бир неча вақт у ерда тургач, улар биродарлар томонидан ҳаворийларнинг олдиларига эсон-омон жўнатилдилар. 34Бироқ Силас ўша ерда қолишга қарор қилди. 35Повул ва Барнабо эса Антиохияда туришди. Улар бошқа кўпчилик билан бирга Раббийнинг сўзини воизлик қилар ҳамда таълим берар эдилар.36Бир неча кун ўтгач, Повул Барнабога: “Қани яна бориб, Раббийнинг сўзини воизлик қилган ҳар бир шаҳардаги биродарларимизга ташриф буюриб, қандай яшаб турганликларини кўриб келамиз”,- деди. 37Барнабо эса Марк, деб аталган Юҳаннони ўзи билан бирга олмоқчи эди. 38Аммо Повул, Памфилияда улардан ажралиб, бу ишга улар билан бирга бормаган одамни олмаслик керак, деб ҳисоблади.39Натижада уларнинг орасида келишмовчилик содир бўлди, шунинг учун улар бир-бирларидан айрилдилар. Барнабо Маркни олиб, Кипрга сузиб кетди. 40Повул эса Силасни танлаб, биродарлар томонидан Худонинг иноятига топширилиб, жўнаб кетди. 41У Сурия ва Киликиядан ўтаётиб, Жамоатларни мустаҳкамлар эди.Chapter 16
1Повул Дербе ва Листрага етиб борди. У ерда Тимўтий исмли бир шогирд бор эди. Унинг онаси имон келтирган яҳудий, отаси эса юнон эди. 2Листра ва Икониумдаги биродарлар у ҳақида яхши гувоҳлик берган эдилар. 3Повул ўзи билан бирга Тимўтийни олишни хоҳлади ва уни олиб, у ерда бўлган яҳудийлар сабабли хатна қилди. Чунки унинг отаси юнон эканини ҳамма билар эди.4Улар шаҳарлардан ўтаётиб, Йерусалимдаги ҳаворийлар ва жамоабошилар томонидан ўрнатилган қарорларга риоя қилишни имонлиларга тайинлар эдилар. 5Жамоатлар эса имонда мустаҳкамланиб, сони кундан-кунга ошиб бораётган эди.6Сўнг Фригия ва Галатия юртларидан ўтгач, уларга Муқаддас Руҳ томонидан Асия юртида Сўзни воизлик қилиш ман этилди. 7Мисиягача етиб борганларида, Битинияга боришга уриндилар, аммо Руҳ уларга ижозат бермади. 8Ўшанда Мисиядан ўтиб, Троада шаҳрига тушиб келдилар.9Ўша тунда Повулга ваҳий кўриниши бўлди – македониялик бир эркак унинг қаршисида туриб: “Македонияга келиб, бизга ёрдам бергин!”- деб ўтинди. 10Бу ваҳий кўринишидан кейин биз дарров Македонияга бориш ҳаракатини қилдик, чунки Раббий бизни уларга Хушхабарни воизлик қилишга даъват қиляпти, деган хулосага келган эдик.11Шундай қилиб, Троададан жўнаб, тўғри Самофракияга, эртаси куни эса Неаполга сузиб бордик. 12У ердан чиқиб, Македониянинг ўша қисмидаги бош шаҳарга, Рим колонияси бўлмиш Филиппига келдик. Ўша ерда бир неча кун туриб қолдик. 13Шаббат куни биз шаҳардан ташқарига, дарё бўйига чиқдик. У ерда одатдаги ибодат йиғини бўлар эди. У ерда ўтириб, тўпланган аёллар билан суҳбатлашдик.14Тиатира шаҳридан бўлган, алвон тўн сотувчи, Худога сажда қилувчи Лидия исмли бир аёл бизни тинглар эди. Повулнинг айтаётганларига қулоқ солиш учун Раббий унинг юрагини очди. 15У ўзининг хонадонидагилари билан бирга чўмдирилгач, биздан ёлвориб: “Агар сизлар мени Раббийга содиқ, деб ҳисобласангизлар, менинг уйимга кириб, шу ерда яшанглар”,- деди. Шундай қилиб, у бизни кўндирди.16Бир куни ибодат йиғинига кетаётганимизда, фолбинлик руҳига эга бўлган бир чўри қиз бизга дуч келди. У фолбинлик билан ўз хўжайинларига кўп даромад келтирар эди. 17У Повул ва бизнинг ортимиздан юриб: “Бу одамлар Худойи Таолонинг қулларидир, улар бизга нажот йўлини эълон қилмоқдалар”,- деб бақирар эди. 18У кўп кунлар давомида шундай қилар эди. Повул эса аччиқланиб, унга бурилди-да, руҳга: “Исо Масиҳ номидан сенга буюраман: ундан чиқиб кет”,- деди. Руҳ ундан ўша заҳоти чиқиб кетди.19Шунда унинг хўжайинлари даромад топиш умиди йўқолганини кўриб, Повул билан Силасни қўлга олдилар ва уларни бозор майдонига, бошлиқларга судраб бориб, 20сардорларнинг олдига олиб келдилар-да: “Бу одамлар яҳудий бўла туриб, шаҳримизни қўзғатмоқдалар 21ва биз, римликларга қабул қилиш ва бажариш жоиз бўлмаган удумларни воизлик қилмоқдалар”,- дедилар.22Халойиқ ҳам уларга қарши кўтарилди. Сардорлар эса уларнинг кийимларини йиртиб ташлаб, калтаклашни буюрдилар. 23Уларни кўп калтаклашгач, зиндонга ташлаб, зиндонбонга уларни қаттиқ қўриқлашни буюрдилар. 24У эса бундай буйруқни олиб, уларни ичкари зиндонга ташлаб, оёқларини кундага солди.25Тун ярмида Повул ва Силас ибодат қилиб, Худога ҳамду сано айтар, маҳбуслар эса уларни тинглар эдилар. 26Тўсатдан буюк зилзила юз бердики, ҳатто қамоқхонанинг пойдевори ларзага келди. Дарров барча эшиклар очилди ва ҳамманинг кишанлари бўшаб қолди.27Зиндонбон эса уйғониб, зиндон эшикларининг очиқ эканлигини кўриб: “Маҳбуслар қочиб кетганлар”,- деб ўйлади ва қиличини чиқариб, ўзини ўлдирмоқчи бўлди. 28Лекин Повул баланд овозда бақириб: “Ўзингга ҳеч қандай зарар етказма, чунки ҳаммамиз шу ердамиз!”- деди.29Зиндонбон чироқ сўраб, зиндон ичига югуриб кирди ва титраб, ўзини Повул билан Силаснинг оёғига ташлади. 30Уларни ташқарига олиб чиқиб: “Жаноблар, нажот топишим учун нима қилишим керак?”- деб сўради. 31Улар эса: “Раббий Исо Масиҳга ишонгин, шунда сен ҳамда бутун хонадонинг нажот топасизлар”,- дедилар.32Сўнгра унга ва унинг уйидагиларнинг ҳаммасига Худонинг сўзини айтиб бердилар. 33Зиндонбон туннинг шу соатида Повул ва Силасни олиб, яраларини ювди. Ўзи ва бутун хонадони дарҳол чўмдирилди. 34Уларни ўз уйига олиб келиб, уларга дастурхон ёзди. Худога имон келтиргани учун бутун хонадони билан бирга қувонди.35Кун чиққач сардорлар: “У одамларни қўйиб юборинглар”,- деб миршабларни юбордилар. 36Зиндонбон бу ҳақида Повулга хабар бериб: “Сардорлар сизларни қўйиб юбориш учун одамларни юборибдилар, энди чиқиб эсон-омон боринглар”,- деди.37Аммо Повул уларга: “Бизни, Рим фуқароларини суд қилмай, халқнинг олдида уриб, зиндонга ташладилар. Энди эса бизни яширинча қўйиб юбормоқчиларми? Йўқ, бизни ўзлари келиб олиб чиқсинлар!”- деди. 38Миршаблар бу сўзларни сардорларга айтиб бердилар. Улар Повул ва Силаснинг Рим фуқароси эканликларини эшитганларида қўрқувга тушдилар. 39Келиб, улардан кечирим сўрадилар ва уларни олиб чиқиб, шаҳардан кетишларини илтимос қилдилар.40Улар эса зиндондан чиқиб, Лидиянинг олдига келдилар. Биродарлар билан кўришиб, уларга насиҳат бергач, жўнаб кетдилар.Chapter 17
1Амфипол ва Аполлония шаҳарларидан ўтиб, Салоника шаҳрига келдилар. У ерда яҳудийларнинг синагогаси бор эди. 2Повул ўз одатига кўра уларнинг олдига кириб, уч шаббат куни улар билан Ёзувлар бўйича мулоҳаза қилар эди.3Масиҳнинг азоб чекиши ва Унинг ўликлардан тирилиши керак бўлганини очиб берар ҳамда буни исбот қилиб: “Шу Масиҳ – мен сизларга воизлик қилаётган Исодир”,- деб айтар эди. 4Яҳудийлардан баъзилари, шунингдек, Худога сажда қилувчи жуда кўп юнонлар ҳамда анчагина раҳбар аёллар имон келтириб, Повул билан Силасга қўшилдилар.5Лекин имон келтирмаган яҳудийлар ҳасадга тўлиб, майдондан баъзи ярамас одамларни олиб тўпладилар ва шаҳарни қўзғатдилар. Улар Ясоннинг уйига ҳужум қилиб, Повул билан Силасни халқнинг олдига олиб чиқишини талаб қилдилар. 6Уларни топа олмай, Ясон ва баъзи биродарларни шаҳар бошлиқларига судраб келдиларда, бақириб дедилар: “Дунёни остин-устин қилаётган бу одамлар бу ерга ҳам келдилар! 7Ясон эса уларни уйига қабул қилди. Уларнинг ҳаммаси императорнинг буйруқларига қарши ҳаракат қилиб: Бошқа бир подшоҳ – Исо бор,- деб айтишади”.8Шундай қилиб, улар буни эшитиб турган халқни ва шаҳар бошлиқларини жуда ҳам саросимага солдилар. 9Лекин бошлиқлар Ясон ва бошқалардан далолат олганларида, уларни қўйиб юбордилар.10Биродарлар эса шу тундаёқ Повул ва Силасни Береа шаҳрига жўнатдилар. Улар у ерга келиб, яҳудийларнинг синагогасига бордилар. 11Бу ердагилар салоникаликлардан кўра фаросатлироқ эдилар. Улар Худонинг сўзини бутун ғайрат билан қабул қилиб, бу айнан шундаймикин, деб ҳар куни Ёзувларни синчиклаб ўрганар эдилар. 12Шундай қилиб, яҳудийлардан кўпчилик, шунингдек, муҳтарам юнон аёллар ва анчагина эркаклар имон келтирдилар.13Бироқ Салоникадаги яҳудийлар Повулнинг Береа шаҳрида ҳам Худонинг сўзини воизлик қилганини билиб қолганларида, у ерга ҳам келиб, халқни саросимага солиб қўзғатдилар. 14Ўшанда биродарлар дарҳол Повулни гўё денгизга кетаётгандек қилиб, кузатиб қўйдилар. Силас ва Тимўтий эса у ерда қолдилар. 15Повулнинг кузатувчилари уни Афинагача олиб бордилар ва Повулдан Силас ва Тимўтийнинг унинг олдига тезроқ етиб келишлари ҳақида буйруқ олиб, жўнаб кетдилар.16Повул уларни Афинада кутаётганида, бутларга тўлган бу шаҳарни кўриб, унинг руҳи қўзғалди. 17Шунинг учун у ҳар куни синагогада яҳудийлар ва художўй одамлар билан ҳамда бозор майдонида унга учраганлар билан мулоҳаза қилар эди.18Эпикурчи ва стоик файласуфларидан баъзилари эса у билан баҳслаша бошладилар. Улардан баъзилари: “Бу беҳуда сўзловчи нима демоқчи ўзи?”- деб айтар, бошқалари эса: “У бегона илоҳларни воизлик қилмоқда, шекилли”,- дейишар эди, чунки Повул уларга Исо ва тирилиш ҳақидаги Хушхабарни воизлик қилар эди.19Шунда Повулни Ареопагусга олиб келиб, унга: “Сен воизлик қилаётган бу янги таълимотнинг нималигини билсак бўладими? 20Чунки сен қулоқларимизга ғалати нарсаларни соляпсан. Шунинг учун булар нима эканлигини билиб олмоқчимиз?”- дедилар. 21Барча афиналиклар ва бу ерда яшаётган хорижликлар эса бирор янги нарса ҳақида сўзлаш ёки тинглашдан бошқа ҳеч нарсада вақтларини завқлироқ ўтказмас эдилар.22Ўшанда Повул Ареопагуснинг ўртасида туриб, деди: “Эй, афиналиклар! Мен сизларнинг ҳамма нарсада жуда диндор эканингизни кўряпман. 23Чунки мен шаҳрингизни кезиб юриб ва муқаддасворликларингизни кўздан кечириб, устида “номаълум Худога”, деб ёзилган бир қурбонгоҳни топдим. Сизлар танимасдан, сажда қилаётган шу Худони мен сизларга воизлик қилмоқдаман.24Оламни ва ундаги ҳамма нарсани яратган Худо еру осмоннинг Эгаси бўлиб, инсон қўли билан ясалган маъбадларда яшамайди. 25У бирор нарсага муҳтож бўлмай, инсон қўлларининг хизматини талаб қилмайди. Унинг Ўзи ҳаммага ҳаёт, нафас ва ҳамма нарсани беради.26Бутун ер юзида истиқомат қилиш учун Худо бир қондан бор одам наслини яратиб, уларга олдиндан белгиланган даврларини ва истиқомат жойларини тайин этди, 27токи улар Худони изласинлар, Уни сезмасмикинлар ва топа олмасмикинлар, чунки У ҳар биримиздан йироқда эмасдир.28Зеро биз Унда яшаймиз, ҳаракат қиламиз ва мавжудмиз. Сизларнинг шоирларингиздан бири айтганидек: “Биз ҳам Унинг авлодимиз”. 29Шундай қилиб, биз Худонинг авлоди бўлганимиз учун, Худованд инсон ақли ёки маҳорати билан ишланган олтин, кумуш ёки тош қиёфасига ўхшайди, деб ўйламаслигимиз керак.30Мана, Худо билимсизлик даврларини четга қўйиб, энди ҳамма ерда ҳамма инсонларга тавба қилишларини буюрмоқда. 31Чунки Ўзи олдиндан белгилаган Эркак орқали У дунёни ҳақлик билан ҳукм қиладиган кунни тайин этди. Ҳаммага буни тасдиқлаб бериши учун Уни ўликлардан тирилтирди”.32Ўликларнинг тирилиши ҳақида эшитиб, баъзилари мазах қилдилар. Бошқалари эса: “Бу ҳақида сени бошқа пайт эшитамиз”,- дедилар. 33Шундай қилиб, Повул уларнинг орасидан чиқиб кетди. 34Баъзи одамлар эса унга қўшилиб имон келтирдилар. Буларнинг орасида ареопагусчи – Дионисий, Дамар исмли бир аёл ва улар билан бирга бошқалар ҳам бор эди.Chapter 18
1Бундан кейин Повул Афинани тарк этиб, Коринф шаҳрига келди. 2Бу ерда Понтосдан бўлган Акил исмли бир яҳудийни топди. Император Клавдий барча яҳудийларга Римдан чиқиб кетишларига буйруқ бергани сабабли Акил билан хотини Прискилла яқинда Италиядан келишган эди. Повул уларнинг олдига келди ва 3ҳамкасб бўлганлари учун уларникида қолиб ишлай бошлади, чунки уларнинг ҳунари чодир тикувчилик эди.4Ҳар шаббат куни эса Повул синагогада мунозара қилиб, яҳудийлар ва юнонларни ишонтирар эди. 5Силас ва Тимўтий Македониядан келганларида, Повул Руҳ томонидан ундалиб, Исонинг Масиҳ эканлигини яҳудийларга гувоҳлик берар эди. 6Лекин улар қаршилик қилиб, шак келтирганларида, Повул кийимини қоқиб, уларга: “Ўз қонингиз ўз бошингизда бўлсин, мен қонингиздан тозаман. Энди мен мажусийларнинг олдига бораман”,- деди.7Повул у ердан кетиб, Худога сажда қилувчи Иустус исмли бир одамнинг уйига келди. Унинг уйи эса синагога билан ёнма-ён эди. 8Синагоганинг жамоабошиси бўлган Крисп эса бутун хонадони билан Раббийга имон келтирди. Повулни эшитган коринфликлардан кўплари ҳам имон келтириб, сувга чўмдирилдилар.9Сўнгра Раббий тунда ваҳий кўринишида Повулга деди: “Қўрқма, лекин гапиравер ва жим бўлма, 10чунки Мен сен билан биргаман. Ҳеч ким сенга ёмонлик қилмайди, чунки бу шаҳарда кўп одамларим бор“. 11Шу тариқа, Повул бир йилу олти ой бу ерда қолиб, уларга Худонинг сўзини ўргатди.12Галлион Ахаяда вилоят ҳокими бўлган даврда эса яҳудийлар якдиллик билан Повулга ҳужум қилиб ва уни маҳкамага судраб келиб: 13“Бу одам Қонунимизга зид равишда Худога сажда қилишни халққа ўргатмоқда”,- дедилар.14Повул оғзини очмоқчи бўлганида, Галлион яҳудийларга деди: “Яҳудийлар! Агар бирон ноҳақлик ёки ёмон жиноят бўлганида эди, шунда сизларни эшитиш учун менда бирон сабаб бўлар эди. 15Аммо баҳсингиз сўзлар, исмлар ва Қонунингиз ҳақида бораётган бўлса, унда ўзларингиз ҳал қилинглар. Мен бу ишларга судья бўлишни истамайман”.16Шундай қилиб, уларни маҳкамадан ҳайдаб юборди. 17Сўнгра барча юнонлар синагоганинг жамоабошиси Состенни тутиб, маҳкама олдида урдилар. Галлион эса бунга парво ҳам қилмади.18Повул эса яна анча кун Коринфда турганидан кейин, биродарлари билан хайрлашиб, Акил ва Прискилла билан бирга Сурияга сузиб кетди. У назр қилгани учун, Кенхреяда сочларини қирқтирди. 19Эфес шаҳрига келгач, Повул Акил билан Прискиллани у ерда қолдирди. Ўзи эса синагогага кириб, яҳудийлар билан мунозара қилар эди.20Улар Повулдан кўпроқ вақт уларникида қолишини илтимос қилганларида, у рози бўлмади. 21Улар билан хайрлашиб: “Яқинлашиб келаётган байрамни мен албатта Йерусалимда ўтказишим керак. Бироқ Худо хоҳласа, олдингизга яна қайтиб келаман”,- деди. Эфесдан эса сузиб кетиб,22Кесарияга етиб келганидан сўнг, у Йерусалимга борди ва Жамоат билан саломлашиб, Антиохия шаҳрига тушди. 23У ерда бир неча вақт ўтказиб, йўлга чиқди. Тартиб бўйича Галатия ва Фригия юртларини кезиб чиқиб, ҳамма шогирдларни мустаҳкамлади.24Шу пайтда асли искандариялик бўлган Аполлос исмли бир яҳудий Эфесга келди. У сўзамол ва Ёзувларда кучли одам эди. 25Аполлос Раббий Йўлининг бошланғичида тарбияланган бўлиб, фақатгина Яҳёнинг чўмдиришини билар эди. Аммо у руҳда ёниб, Раббий ҳақида тўғри таълим берар эди. 26У синагогада дадиллик билан воизлик қила бошлади. Уни эшитиб, Акил билан Прискилла уни қабул қилдилар ва Худонинг Йўлини аниқроқ тушунтириб бердилар.27Сўнг Аполлос Ахая юртига бормоқчи бўлганида, биродарлар шогирдларга хат ёзиб, уни яхши қабул қилишга ундадилар. У эса Ахаяга келиб, имон келтирганларга иноят орқали кўп ёрдам берди, 28чунки Ёзувлар бўйича Исонинг Масиҳ эканлигини исбот қилиб, халқнинг олдида яҳудийларни қаттиқ фош қилар эди.Chapter 19
1Аполлос Коринфда бўлганида, Повул тепа юртларни кезиб ўтгач, Эфес шаҳрига келиб, баъзи шогирдларни топди. 2У улардан: “Сизлар имон келтириб, Муқаддас Руҳни қабул қилдингизларми?”- деб сўради. Улар эса унга жавобан: “Биз Муқаддас Руҳ борлигини ҳатто эшитмаганмиз”,- дедилар.3Повул эса уларга деди: “Унда сизлар нима ҳақи чўмдирилгансизлар?” Улар: “Яҳёнинг чўмдириши ҳақи”,- деб жавоб бердилар. 4Шунда Повул: “Яҳё одамларга ўзидан кейин Келадиганга, яъни Исо Масиҳга ишонишлари кераклигини айтиб, тавба қилишнинг чўмдирилиши билан чўмдирган эди”,- деди.5Улар буни эшитгач, Раббий Исо номидан сувга чўмдирилдилар. 6Повул уларнинг бошларига қўлини қўйганида эса, Муқаддас Руҳ уларнинг устига келиб тушди ва улар янги тилларда гапириб, башорат қила бошладилар. 7Уларнинг ҳаммаси тахминан ўн икки киши эди.8Сўнг Повул синагогага келди ва уч ой давомида дадиллик билан воизлик қилиб, Худонинг Шоҳлиги ҳақида мунозара қилиб, одамларни ишонтирар эди. 9Лекин баъзилар юракларини тош қилиб ишонмасдан, халқ олдида Раббийнинг Йўлини ёмонлаганлари учун Повул уларни тарк этди ва шогирдларни улардан ажратиб, ҳар куни Тираннуснинг мактабида воизлик қилар эди. 10Бу икки йил давом этгани учун Асияда яшовчиларнинг барчаси, яҳудийлар ва юнонлар Раббий Исонинг Сўзини эшитдилар.11Худо Повулнинг қўллари билан ҳеч қачон содир бўлмаган мўъжизаларни қилар эди, 12ҳатто унинг танасидаги рўмол ва белбоғ беморларга қўйилганида, уларни касалликлари тарк этар, ёвуз руҳлар эса чиқиб кетар эди.13Сайёҳ яҳудий азайимхонлардан баъзилари ёвуз руҳларга чалинганларнинг устидан Раббий Исонинг номидан фойдаланиб: “Повул воизлик қилаётган Исо номидан сизларга буюрамиз”,- дер эдилар. 14Яҳудий олий руҳоний Скеванинг еттита ўғли шундай қилар эдилар.15Аммо ёвуз руҳ уларга жавобан: “Исони биламан, Повул ҳам менга маълум, аммо сизлар кимсизлар?”- деди. 16Шунда ёвуз руҳга чалинган одам уларга ташланди-да, уларнинг устидан зўр келиб, шундай куч кўрсатдики, улар у уйдан яланғоч ва ярадор ҳолда чиқиб қочдилар. 17Бу воқеа Эфесда яшайдиган яҳудийлар ҳамда юнонларнинг барчасига маълум бўлди ва уларнинг ҳаммаларини қўрқув босди. Раббий Исонинг номи эса улуғланар эди.18Имон келтирганларнинг кўплари келиб, ўз гуноҳларини эътироф этар ва ўз ишларини ошкор қилар эдилар. 19Сеҳргарлик қилганларнинг кўплари ҳам ўз китобларини тўплаб, ҳамманинг олдида ёндирдилар. Китобларнинг баҳосини ҳисоблаганда, эллик минг кумуш тангага тенг келди. 20Раббийнинг Сўзи шундай куч билан ўсиб, устунлик қилар эди.21Булар амалга ошганидан кейин, Повул Македония ва Ахаядан ўтиб, Йерусалимга боришни ўз руҳида аҳд қилиб: “У ерда бўлганимдан кейин Римни ҳам кўришим керак”,- деди. 22Шундай қилиб, Повул унга хизмат қилаётган икки кишини, Тимўтий ва Эрастни Македонияга юбориб, ўзи вақтинча Асияда қолди.23Ўша пайтда Раббийнинг Йўлига қарши кучли исён кўтарилди, 24чунки ҳунармандларга анча фойда келтирадиган Артемиданинг кумушли маъбадларини ясайдиган Деметриус исмли бир кумуш устаси 25ўзига ўхшаш бошқа усталарни йиғиб уларга деди: “Эй, эркаклар! Сизларга маълумки, биз бу ҳунар орқали фаровонликка эгамиз.26Шу орада, сизлар кўриб-эшитиб турибсизларки, Эфесдагина эмас, балки қарийб бутун Асияда бу Повул: Инсон қўли билан ясалган нарсалар худолар эмас,- деб айтиб, кўп одамларни ишонтириб йўлдан оздирди. 27Шу тариқа нафақат бизнинг ҳунаримизнинг ҳеч нарса бўлиб қолиши, балки Асия ва бутун дунё сажда қиладиган буюк маъбуда Артемиданинг маъбади ҳам менсимасликка учраб, унинг улуғворлигининг қулаши хавфига дуч келдик”.28Улар эса буни эшитганларида, ғазабга тўлиб: “Эфеснинг Артемидаси буюкдир!”- деб бақира бошладилар. 29Бутун шаҳар ҳаяжонланди. Повулнинг йўлдошлари – македониялик Гай ва Аристархни ушлаб, якдилликда театронга бостириб бордилар.30Повул халқнинг орасига кирмоқчи бўлганида, шогирдлар унга йўл қўймадилар. 31Повулнинг дўстлари бўлган Асиянинг бошлиқларидан баъзилари ҳам унга хабар юбориб, театронда кўринмаслигини илтимос қилдилар. 32Шу орада баъзилар ундай, бошқалар бундай, деб бақирар эдилар, чунки йиғилиш тартибсиз бўлиб, кўпчилик нима учун тўпланганликларини билмас эдилар.33Яҳудийларнинг таклифига кўра, оломон ичидан Александросни олдинга чиқаришди. Александрос эса қўли билан имо қилиб, ҳимоя учун халққа гапирмоқчи бўлди. 34Лекин улар унинг яҳудий эканлигини билиб қолганларида, ҳаммалари бир овоздан тахминан икки соат давомида: “Эфеснинг Артемидаси буюкдир!”- деб бақирдилар.35Ниҳоят, шаҳар котиби халойиқни тинчлантириб деди: “Эй, Эфес эркаклари! Эфес шаҳри буюк маъбуда Артемиданинг ва Диопетнинг хизматчиси эканлигини қайси одам билмайди? 36Агар бу нарсада баҳс бўлмаса, унда сизлар тинчланишингиз ва ўйламасдан ҳаракат қилмаслигингиз керак. 37Аммо сизлар маъбадни ҳам таламаган, маъбудангизни ҳам ҳақорат қилмаган кишиларни бу ерга олиб келдингизлар.38Шунинг учун агар Деметриус ва у билан бирга бўлган ҳунармандларнинг бирор кишига қарши даъволари бўлса, унда суд маҳкамалари очиқ ва проконсуллар бор, у ерда бир-бирларига қарши шикоят қилаверсинлар. 39Агар сизлар бошқа нарсани излаётган бўлсангизлар, бу қонуний мажлисда ҳал қилинади. 4041Чунки бугунги воқеа туфайли исён кўтаришда айбланиш хавфи остидамиз, чунки бундай тўполонни оқлаш учун ҳеч қандай сабаб йўқ”. Шуларни айтиб, у йиғинни тарқатиб юборди.Chapter 20
1Қўзғолон тугаганидан кейин Повул шогирдларни чақириб, уларга насиҳат берди ва улар билан хайрлашиб, Македонияга жўнаб кетди. 2Ўша жойлардан ўтиб, имонлиларга кўп насиҳатлар бериб, Юнонистонга келди 3ва у ерда уч ой турди. Аммо яҳудийлар Повулга қарши фитна уюштирганларида, у Сурияга кетмоқчи бўлиб, Македония орқали қайтишга қарор қилди.4Береалик Пирроснинг ўғли Сосипатр, салоникаликлар Аристарх ва Секунд, дербелик Гай, Тимўтий, асияликлар Тихик ва Трофим Повулга Асиягача ҳамроҳ бўлдилар. 5Улар олдинроқ бориб, бизни Троасда кутиб турдилар. 6Биз эса Ачитқисиз нонлар кунларидан кейин Филиппи шаҳридан сузиб, беш кунларда уларнинг олдига – Троасга етиб бордик. У ерда етти кун турдик.7Ҳафтанинг биринчи кунида шогирдлар нон синдириш учун бирга йиғилганларида, Повул эртаси куни кетмоқчи бўлиб, улар билан суҳбатлашди ва сўзини ярим тунгача давом эттирди. 8Биз йиғилган юқоридаги хонада чироқлар кўп эди.9Повулнинг узоқ суҳбати давомида, деразада ўтирган Евтих исмли бир йигит чуқур уйқуга чўмди. У уйқусида қимирлаб, учинчи қаватдан пастга тушиб кетди ва уни ўлик ҳолда кўтаришди. 10Повул пастга тушиб, ўзини йигитнинг устига ташлади ва уни қучоқлаб: “Ташвишланманглар, унинг жони ўзида!”- деди.11Кейин юқорига чиқди-да, нон синдириб овқатланди ва тонг отгунича кўп суҳбатлашиб, сўнг жўнаб кетди. 12Шу орада ўсмирни тирик ҳолда олиб келдилар ва анча тасалли топдилар.13Биз кемага олдинроқ бориб, Асс шаҳрига сузиб бордик. У ердан Повулни олишимиз керак эди, чунки у пиёда бормоқчи бўлиб, бизга шундай буйруқ берган эди. 14У Ассда бизга қўшилганида, уни олиб, Митиленега бордик.15Сўнг у ердан сузиб кетиб, эртаси куни Хиос ороли қаршисига келдик. Учинчи куни эса Самосга етгач, Трогиллиумда қолдик. Кейинги куни эса Милетусга келдик. 16Чунки Повул Асияда ушланиб қолмаслик учун Эфесни четлаб ўтмоқчи бўлди. Чунки у: “Агар иложи бўлса, «Элликлик» кунида Йерусалимда бўлайин”,- деб шошилаётган эди.17Повул Милетусдан Эфесга одам юбориб, Жамоатнинг жамоабошиларини чақиртирди. 18Улар унинг олдига келганларида, уларга деди: “Мен Асияга келган биринчи кундан буён, сизларнинг орангизда ҳамиша қандай ҳаракат қилганимни ўзларингиз биласизлар. 19Мен онгнинг бор камтарлиги ва кўп кўз ёшлар билан, яҳудийларнинг ёвуз ниятлари туфайли бошимга тушган васвасалар орасида Раббийга хизмат қилар эдим. 20Мен фойдали бўлган ҳеч бир нарсани ўзимда тутиб турмасдан, сизларга эълон қилар ва халойиқ олдида ҳамда уйларда таълим берар эдим. 21Мен Худонинг олдида тавба қилиш ва Раббимиз Исо Масиҳга имон келтириш ҳақида яҳудийларга ҳамда юнонларга гувоҳлик берар эдим.22Мана, мен энди Руҳнинг банди бўлиб, Йерусалимга боряпман. У ерда мен билан нима юз беришини билмайман. 23Бироқ мени кишан ва қайғулар кутаётгани ҳақида Муқаддас Руҳ барча шаҳарларда гувоҳлик беряпти. 24Аммо мен буларнинг ҳеч бирига эътибор бермайман ва ўз жонимни қадрламайман, фақатгина масофамни ва Раббий Исодан олган хизматни, яъни Худо иноятининг Хушхабарини воизлик қилишни қувонч билан якунлайин.25Шуни ҳам биламанки, мен орангизда Худонинг Шоҳлигини воизлик қилиб юрган бўлсам-да, мана, энди сизларнинг ҳаммаларингиз менинг юзимни бошқа кўрмайсизлар. 26Шунинг учун бугун сизларга гувоҳлик беряпманки, мен ҳамманинг қонидан тозаман, 27чунки Худонинг бор иродасини сизларга эълон қилишдан чекинмадим.28Худо Ўз қони билан сотиб олган Жамоатига чўпонлик қилишингиз учун Муқаддас Руҳ сизларни назоратчи қилиб тайинлаган. Бутун подага ҳамда ўзингизга диққат қилинглар. 29Чунки шуни биламанки, мен кетганимдан кейин, орангизга подани аямайдиган йиртқич бўрилар кирадилар. 30Сизларнинг орангиздан ҳам шогирдларни ўзларига эргаштириш учун бузиб гапирадиган одамлар кўтариладилар.31Шунинг учун бедор бўлинглар. Мен уч йил давомида кечаю кундуз тинмасдан, кўз ёшлар билан ҳар бирингизга таълим берганимни ёдда сақланглар. 32Энди, биродарларим, сизларни Худога ва Унинг инояти сўзига топшираман. Бу сўз сизларни барпо қилишга ва барча муқаддасланганлар билан бирга сизларга мерос беришга қодирдир.33Мен ҳеч кимнинг кумушини ҳам, олтинини ҳам, кийимини ҳам хоҳламадим. 34Ўзларингиз биласизларки, менинг ва мен билан бўлганларнинг эҳтиёжларига шу қўлларим хизмат қилди. 35Мен ҳамма нарсада шундай меҳнат қилиб, заифларга ёрдам бериш кераклигини сизларга кўрсатдим, токи сизлар Раббий Исонинг: “Олишдан кўра бериш бахтлироқдир”,- деган сўзларини ёдда сақланглар”.36Буларни айтгач, Повул тиз чўкиб, уларнинг ҳаммалари билан бирга ибодат қилди. 37Шунда ҳаммалари қаттиқ йиғлашди ва Повулнинг бўйнига осилиб, уни ўпишар эди. 38Улар айниқса унинг: “Юзимни бошқа кўрмайсизлар”,- деган сўзидан қайғурар эдилар. Сўнгра уни кемагача кузатиб бордилар.Chapter 21
1Шундай қилиб, улардан узоқлашиб, биз сузиб кетдик ва тўғри Кос оролига келдик. Эртаси куни Родесга, у ердан эса Патарага сузиб бордик. 2Кейин Финикияга борадиган бир кемани топгач, унга чиқиб сузиб кетдик.3Кипр кўринганида, уни чап томонда қолдириб, биз Сурияга сузиб, Тир шаҳрида тўхтадик, чунки у ерда кемадан юк тушириш керак эди. 4Сўнгра шогирдларни топиб, у ерда етти кун қолдик. Улар эса Муқаддас Руҳ томонидан Повулга: “Йерусалимга борма”,- дер эдилар.5Бу кунларни ўтказганимиздан сўнг, биз чиқиб йўлга тушдик. Уларнинг ҳаммалари хотин ва болалари билан бизни шаҳарнинг ташқарисигача кузатиб бордилар. Қирғоқда эса биз тиз чўкиб, ибодат қилдик. 6Кейин улар билан хайрлашиб, кемага чиқдик. Улар эса уйларига қайтиб кетдилар.7Шундай қилиб, биз сафаримизни тугатиб, Тирдан Птолемай шаҳрига етиб келдик. У ердаги биродарларимиз билан саломлашиб, уларникида бир кун бўлдик. 8Эртаси куни Повул ва унга ҳамроҳ бўлган биз Кесарияга келдик. Етти жамоахизматчидан бири, хушхабарчи Филипнинг уйига кириб, уникида қолдик. 9Унинг пайғамбарчилик қиладиган тўртта бокира қизи бор эди.10У ерда бир неча кун турганимиздан сўнг, Яҳудиядан Агаб исмли бир пайғамбар келди. 11У олдимизга кириб, Повулнинг белбоғини олди ва ўзининг қўл-оёқларини боғлади-да: “Муқаддас Руҳ бундай деяпти: Яҳудийлар бу белбоғнинг эгасини Йерусалимда шундай боғлайдилар ва мажусийларнинг қўлига топширадилар”,- деб айтди.12Буни эшитганимизда, биз ҳам, у ердагилар ҳам Повулдан Йерусалимга бормаслигини ўтиниб сўрадик. 13Аммо Повул бунга жавобан деди: “Нима қиляпсизлар? Нимага йиғлаб, юрагимни эзяпсизлар? Мен нафақат маҳбус бўлишга, лекин Раббий Исо номи учун Йерусалимда ўлишга ҳам тайёрман”. 14Биз эса уни кўндира олмай: “Раббийнинг иродаси бўлсин!”- деб тинчландик.15Ўша кунлардан кейин тайёр бўлиб, биз Йерусалимга бордик. 16Кесариядаги баъзи шогирдлар биз билан бирга бордилар. Улар бизни яшаб туришимиз учун анча вақтдан буён шогирд бўлган кипрлик Мнасоннинг уйига олиб келдилар.17Биз Йерусалимга келишимиз биланоқ, биродарларимиз бизни қувонч билан қабул қилдилар. 18Кейинги куни Повул биз билан бирга Ёқубнинг олдига борди. Барча жамоабошқарувчилар ҳам у ерга келдилар. 19Повул улар билан саломлашиб, Худо мажусийлар орасида унинг хизмати орқали нима қилгани ҳақида батафсил айтиб берди.20Улар эса буни эшитиб, Худони улуғладилар ва Повулга дедилар: “Эй, биродар, яҳудийлардан неча мингтаси имон келтирганига қарагин. Уларнинг ҳаммаси Мусо Қонунининг рашкчиларидир. 21Улар сен ҳақингда: У мажусийлар орасида яшаётган барча яҳудийларга болаларини хатна қилдирмасликлари ва урф-одатга амал қилмасликлари кераклигини айтиб, Мусодан чекинишни ўргатиб юрибди,- деб эшитган эдилар.22Энди нима қиламиз? Халойиқ йиғилиши аниқ, чунки сенинг келганингни эшитади. 23Шунинг учун сенга нима десак, шуни қил. Мана, бизда назр атаган тўртта эркак бор. 24Уларни олиб, улар билан бирга покланиб, уларнинг қурбонлик харажатини ўз зиммангга олгин, токи улар сочларини олдирсинлар. Шунда сен ҳақингда эшитганлари нотўғри эканлигини, аксинча, сенинг ўзинг ҳам Қонунга риоя қилиб юрганингни ҳамма билиб олади.25Мажусийлардан имон келтирганларга келсак, улар бунга риоя қилмасликлари ҳақида ёзиб, фақатгина бутга қурбонликдан, қондан, бўғилган ҳайвоннинг гўштидан ва зинодан ўзларини сақлашларини тайинлаган эдик”. 26Шунда Повул ўша эркакларни олиб, кейинги куни улар билан бирга покланди ва маъбадга кириб, покланиш кунларининг тугашини эълон қилди. Ўшанда уларнинг ҳар бири учун қурбонлик келтирилиши керак эди.27Етти кун деярли тугаётганида, Асиядан бўлган яҳудийлар Повулни маъбадда кўриб қолиб, бутун халқни қўзғатдилар ва уни қўлга олдилар. 28Улар: “Эй, Исроил эркаклари, ёрдам беринглар! Бу – ҳамма ерда халқимизга ва Қонунга, ҳамда шу жойга қарши таълим бериб юрган одам. Бундан ташқари, у юнонларни ҳам маъбадга олиб кириб, бу муқаддас жойни ҳаром қилди!”- деб бақирдилар. 29Чунки бундан илгари улар шаҳарда эфеслик Трофимни Повул билан бирга кўрган эдилар, ва: “Повул уни маъбадга олиб кирган”,- деб ўйлар эдилар.30Бутун шаҳар ҳаракатга келди ва халқ оқими юзага келди. Улар Повулни тутиб, маъбаддан ташқарига судраб чиқдилар ва дарҳол эшиклар бекитилди. 31Улар Повулни ўлдирмоқчи бўлганларида, Рим лашкарининг мингбошисига “бутун Йерусалим қўзғалди”, деган хабар етиб борди.32У дарров аскарлар ва юзбошиларни олиб, уларнинг устига ёпирилди. Улар эса мингбоши билан аскарларни кўриб, Повулни уришдан тўхтадилар. 33Шунда мингбоши яқинлашиб, Повулни ушлаб олди ва уни иккита занжир билан кишанлаб қўйишни буюриб, унинг ким эканлиги ва нима қилганини сўради.34Оломон орасида эса бири у, бошқаси бу, деб бақирар эди. Шунда ғала-ғовур туфайли у аниқ ҳеч нарсани била олмай, Повулни қалъага олиб боришни буюрди. 35Повул зинапояга келганида, оломон сиқаётгани учун аскарлар уни кўтариб боришларига тўғри келди. 36Чунки халқнинг кўпчилиги унинг орқасидан эргашиб: “Унга ўлим!”- деб бақирар эди.37Повулни қалъага олиб кираётганларида, у мингбошидан: “Сенга бир гап айтсам майлими?”- деб сўради. У эса: “Сен юнон тилини биласанми? - деди, - 38Бир неча кун илгари ғалаён кўтариб, тўрт минг жиноятчини саҳрога олиб чиққан мисрлик сен эмасмисан?”39Аммо Повул унга: “Мен яҳудийман, Киликиянинг таниқли бўлган Тарс шаҳрининг фуқаросиман. Сендан илтимос қиламан, менга халққа гапириш учун рухсат бергин”,- деди. 40У рухсат берганида, Повул зинапояда туриб, қўли билан халққа имо қилди. Тўлиқ жимлик чўкканида, у яҳудий тилида сўзлай бошлади:Chapter 22
1“Эй, эркагу биродарлар ва оталар! Энди сизларнинг олдингизда менинг оқланиш сўзимни тингланглар!” 2Повулнинг уларга яҳудий тилида гапираётганини эшитганларида, улар янада жим бўлдилар. У эса давом этди:3“Мен Киликиядаги Тарсда туғилган яҳудийман. Ўша шаҳарда Гамалиэлнинг оёқлари олдида тарбияланган бўлиб, оталарнинг Қонунига пухта ўқитилганман. Бугун сизларнинг ҳаммаларингиз жонбоз бўлганингиздек, мен ҳам Худо учун жонбозман. 4Мен бу Йўл издошларини ўлимгача қувғин қилар, эркагу аёлларни боғлаб, зиндонларга топширар эдим. 5Олий руҳоний билан оқсоқолларнинг ҳаммаси мен ҳақимда гувоҳлик бера оладилар. Мен улардан Дамашқда яшайдиган биродарларга хатлар олиб йўлга тушган эдим, токи у ердагиларни кишанлаб, жазолаш учун Йерусалимга олиб келайин.6Шундай қилиб, йўлда кетаётиб, Дамашққа яқинлашаётганимда, чамаси куннинг ярмида тўсатдан осмондан тушган буюк нур мени ёритди. 7Мен ерга йиқилдим, менга эса: Шоул, Шоул, нега Мени қувғин қиляпсан?- деган овозни эшитдим. 8Мен эса жавоб бериб: Ё, Раббий, Сен кимсан?- дедим. У менга: Мен – сен қувғин қилаётган нозарий Исоман,- деди.9Мен билан бўлганлар нурни кўрдилар ва даҳшатга тушдилар, лекин менга Гапирганнинг овозини эшитмадилар. 10Шунда мен: Ё, Раббий, мен нима қилай?- дедим. Раббий эса менга: Ўрнингдан туриб, Дамашққа боргин, сен бажаришинг учун тайинланган ҳамма нарса сенга ўша ерда айтилади,- деди. 11Ўша нурнинг шуҳратидан кўзим кўрмай қолгани учун, мен билан бўлганлар қўлимдан ушлаб, Дамашққа олиб бордилар.12У ерда яшаётган барча яҳудийлардан яхши гувоҳликка эга, Қонун бўйича диёнатли бўлган Ҳанания исмли бир одам 13менинг олдимга келиб, менга: Биродар Шоул, кўзларинг очилсин!- деди. Ўша заҳотиёқ мен уни кўрдим.14У эса менга деди: Оталаримизнинг Худоси Унинг иродасини билишинг, Ҳақни кўришинг ҳамда Унинг оғзидан овозни эшитишинг учун сени олдиндан танлади. 15Чунки сен кўрган ва эшитган нарсаларинг ҳақида ҳамма одамлар олдида Унинг гувоҳи бўласан. 16Энди нега имиллаяпсан? Ўрнингдан тур, чўмдирилгин ва Раббийнинг номини чақириб, гуноҳларингни ювгин!- деди.17Сўнгра Йерусалимга қайтиб келиб, маъбадда ибодат қилаётганимда, мен транс ҳолатига тушдим 18ва Уни кўрдим. У менга: Шошилгин, Йерусалимдан тез чиқиб кетгин, чунки бу ерда Мен ҳақимдаги гувоҳлигингни қабул қилмайдилар!- деди.19Мен эса айтдим: Ё, Раббий! Уларга маълумки, мен Сенга имон келтирганларни зиндонга ташлар, уларни синагогада урар эдим. 20Сенинг гувоҳинг Стефаннинг қони тўкилаётганида, мен ҳам ўша ерда туриб, унинг ўлдирилишини маъқуллаган ва уни ўлдираётганларнинг кийимларини кўриқлаган эдим. 21У эса менга: Боргин, чунки Мен сени ўзоқларга, мажусийларнинг олдига юбораман,- деди”.22Шу сўзларигача халқ уни тинглаб турган эди, шундан сўнг эса шовқин кўтариб: “Бундай одамни ер юзидан йўқ қилинглар! У яшашга муносиб эмас!”- деб бақиришди. 23Улар қичқириб, кийимларини улоқтириб, ҳавога тупроқ отаётганларида, 24мингбоши уни қалъага олиб боришни буюрди ва Повулга қарши бундай бақираётганларининг сабабини билиб олиш учун, уни қамчилашга буйруқ берди.25Уни қайиш билан боғлаётганларида, Повул ёнида турган юзбошига: “Рим фуқаросини ҳукм қилмасдан қамчилашингиз қонунга мувофиқми?”- деди. 26Юзбоши эса буни эшитгач, бориб мингбошига: “Қаранг, сиз нима қилмоқчисиз. Бу одам Рим фуқароси экан”,- деди.27Шунда мингбоши келиб Повулдан: “Менга айтгин-чи, сен Рим фуқаросимисан?”- деб сўради. У: “Ҳа”,- деди. 28Мингбоши бунга жавобан: “Мен бу фуқароликка кўп пул билан эга бўлганман”,- деди. Повул эса: “Аммо мен бу фуқароликда туғилганман”,- деди. 29Шунда Повулни қийнамоқчи бўлганлар уни шу заҳотиёқ тарк этдилар. Мингбоши эса унинг Рим фуқароси эканини билгач, уни боғлаб қўйгани учун қўрқиб кетди.30Кейинги куни яҳудийлар Повулни нимада айблаётганларини аниқ билиш учун мингбоши уни кишанлардан бўшатиб, олий руҳонийларга ва бутун Синедрион аъзоларига йиғилишларини буюрди. Сўнг Повулни олиб келиб, уларнинг олдида турғизиб қўйди.Chapter 23
1Повул Синедрионга тикилиб қараб: “Эркагу биродарлар! Мен бу кунга қадар Худо олдида пок виждон билан яшаганман”,- деди. 2Олий руҳоний Ҳанания эса Повулнинг ёнида турганларга унинг оғзига уришларини буюрди. 3Шунда Повул унга: “Эй, оқланган девор, Худо сени уради! Сен мени Қонун бўйича ҳукм қилиш учун ўтирибсан, аммо Қонунга қарши мени уришга буюряпсан!”- деди.4Ёнида турганлар: “Худонинг олий руҳонийсини ҳақорат қиляпсанми?” - дедилар. 5Повул эса: “Биродарлар! Унинг олий руҳоний эканини билмаган эдим, зеро: Халқингнинг бошлиқларини ёмонлама, деб ёзилган”,- деди.6Бу ердагиларнинг бир қисми саддуқийлар ва бошқа қисми фарзийлар эканини билганида, Повул баланд овоз билан Синедрионга хитоб қилиб: “Эркагу биродарлар! Мен фарзийман ҳамда фарзийнинг ўғлиман. Ўликларнинг тирилишига умидим сабабли мени ҳукм қилмоқдалар”,- деди. 7У буни айтганидан сўнг фарзийлар билан саддуқийлар орасида низо чиқди ва йиғин иккига бўлинди. 8Чунки саддуқийлар: тирилиш ҳам, фаришта ҳам, руҳ ҳам йўқ, деб айтадилар. Фарзийлар эса уни ҳам, буни ҳам тан оладилар.9Шунда кучли шовқин кўтарилди. Фарзийлар гуруҳининг уламолари ўринларидан туриб: “Биз бу одамда ҳеч бир ёмонлик топмаяпмиз. Агар унга руҳ ёки фаришта гапирган бўлса, биз Худога қарши чиқмайлик!”- деб баҳслашар эдилар. 10Низо кучайиб борганида, Повулни тилка-пора қилишларидан қўрққан мингбоши аскарларга пастга тушиб, уни ораларидан олиб чиқишни, қалъага олиб кетишни буюрди.11Кейинги кечада Раббий унга зоҳир бўлиб: “Дадил бўл, Повул! Сен Мен ҳақимда Йерусалимда гувоҳлик берганингдай, Римда ҳам худди шундай гувоҳлик беришинг керак”,- деди.12Кун ёришгач, баъзи яҳудийлар аҳд қилишиб, Повулни ўлдирмагунча еб-ичмасликка қасам ичдилар. 13Бундай аҳдлашганларнинг сони қирқдан ортиқ эди.14Улар олий руҳонийлар билан оқсоқолларнинг олдиларига келиб, дедилар: “Повулни ўлдирмагунимизча бирор нарса есак, қасам урсин,- деб қасам ичдик. 15Шунинг учун сизлар Синедрион билан бирга гўё Повулнинг ишини янада аниқроқ текширмоқчи эканлигингизни мингбошига айтинглар, токи у уни эртага олдингизга олиб чиқсин. Биз эса, у яқинлашмасдан олдин уни ўлдиришга тайёрмиз”.16Повулнинг синглисининг ўғли бу қасд ҳақида эшитгач, қалъага кириб, Повулга хабар берди. 17Повул эса юзбошилардан бирини чақириб: “Бу йигитни мингбошининг олдига олиб боргин, чунки унга айтадиган гапи бор”,- деди.18Шунда у йигитни олиб, мингбошининг олдига келтириб: “Маҳбус Повул мени чақириб, бу йигитни сизнинг олдингизга олиб боришимни илтимос қилди, унинг сизга айтадиган гапи бор экан”,- деди. 19Мингбоши йигитнинг қўлидан ушлади-да, четга ўтиб: “Менга айтадиган нима гапинг бор?”- деб сўради.20У жавобан деди: “Яҳудийлар, гўё Повулнинг ишини янада аниқроқ текшириш учун уни эртага Синедрион олдига чиқаришни сиздан илтимос қилишга келишдилар. 21Лекин сиз уларга қулоқ солманг. Чунки уни ўлдирмагунча еб-ичмаслик ҳақида қасам ичган қирқдан зиёд одам уни пойлаб турибди. Улар ҳозир тайёр бўлиб, сизнинг ижозатингизни кутиб турибдилар”.22Ўшанда мингбоши йигитни қўйиб юбориб, унга: “Менга буларни айтганингни ҳеч кимга айтма!”- деди. 23Сўнг иккита юзбошини чақириб, уларга: “Туннинг учинчи соатида Кесарияга бориш учун икки юзта пиёда аскар, етмишта отлиқ ва икки юзта ўқчи аскар ҳозирланглар. 24Эшакларни ҳам тайёрланглар, токи Повулни миндириб, ҳоким Феликснинг олдига хавф-хатарсиз етказиб борсинлар”,- деб буюрди.25Кейин у қуйидаги мазмунда хат ёзиб берди: 26“Клавдиус Лисиасдан ҳоким жаноб олийлари Феликсга – салом! 27Бу одамни яҳудийлар қўлга олиб ўлдирмоқчи бўлган эдилар. Унинг Рим фуқароси эканини билганимда, мен аскарлар билан келиб, уни уларнинг қўлидан қутқардим.28Сўнг уни нимада айблаётганларини билмоқчи бўлиб, уни уларнинг Синедрионига олиб бордим. 29Шунда уни ўзларининг қонунига тегишли баҳсли масалалар бўйича айблаётганларини, лекин унда ўлимга ёки кишанга лойиқ ҳеч қандай айб йўқлигини англадим. 30Аммо яҳудийлар бу одамга қарши ёвуз ният қилганлари қулоғимга етганида, ўша заҳотиёқ мен уни сизнинг олдингизга юбордим. Унинг айбловчиларига ҳам унга қарши гапларини сизнинг олдингизда гапиришларини буюрдим. Саломат бўлинг”.31Шу тариқа, аскарлар уларга буюрилгани бўйича Повулни тунда Антипатрисга олиб бордилар. 32Эртаси куни эса улар у билан бирга бориш учун отлиқларни қолдирдилар ва қалъага қайтиб кетдилар. 33Шундай қилиб, Кесарияга келиб, улар хатни ҳокимга бердилар ва Повулни унга топширдилар.34Ҳоким хатни ўқиганида, Повулдан қайси вилоятдан эканини сўради. Киликиядан эканлигини билгач, унга: 35“Айбловчиларинг келганидан сўнг сени тинглайман”,- деб айтиб, Ҳироднинг преторионида қўриқлашларини буюрди.Chapter 24
1Беш кун ўтгач, олий руҳоний Ҳанания ва баъзи оқсоқоллар Тертуллус исмли бир нотиқ билан Кесарияга келиб, ҳокимга Повулнинг устидан арз қилдилар. 2Повул чақирилганида, Тертуллус айблашни бошлаб деди: 3“Феликс жаноби олийлари, сиз туфайли тинчликка эришмоқдамиз. Сизнинг ғамхўрлигингиз туфайли халқимиз фаровонликда яшаётганини ҳар доим ва ҳар жойда ҳар қандай миннатдорчилик билан тан оламиз.4Сизни кўп уринтирмаслик учун, мурувватингиз билан бизни қисқача тинглашингизни илтимос қиламан. 5Биз бу одамни жамиятнинг ўлати, дунё бўйлаб барча яҳудийлар орасида ғалаён қўзғатувчи ва нозарий бидъатининг сардори, деб топдик. 6У маъбадимизни ҳам ҳаром қилишга ҳаракат қилди. Биз эса уни тутиб, ўз қонунимизга яраша ҳукм қилмоқчи бўлдик.7Лекин мингбоши Лисиас келиб, уни ўта зўрлик билан қўлимиздан тортиб олди ва 8унинг айбловчилари бўлмиш бизни ҳам олдингизга келишимизни буюрди. Ўзингиз текшириб, биз уни нималарда айблаётганимизнинг ҳаммасини унинг ўзидан билиб олишингиз мумкин”. 9Яҳудийлар ҳам бунинг шундай эканлигини тасдиқладилар.10Ҳоким Повулга гапириши учун ишора қилганида, у жавобан деди: “Сиз кўп йиллардан бери бу халқни суд қилганингизни билганим учун, мен ўзимни қувонч билан ҳимоя қиламан. 11Мен сажда қилиш учун Йерусалимга келганимга ўн икки кундан ошмаганини ўзингиз билиб олишингиз мумкин. 12Улар эса мени на маъбадда бирор киши билан баҳс қилаётган, на синагогаларда, на шаҳарда халқни қўзғатаётган ҳолда топмадилар. 13Улар ҳозир менга қўяётган айбларнинг ҳеч бирини исбот қила олмайдилар.14Аммо олдингизда шуни тан оламанки, улар бидъат, деб атаган Йўл бўйича мен оталаримнинг Худосига сажда қиламан ва Қонун ҳамда Пайғамбарларда ёзилганларнинг ҳаммасига ишонаман. 15Худога умидим борки, уларнинг ўзлари ҳам кутаётганларидек, ҳақ ва ноҳақ одамларнинг тирилиши бўлади. 16Шунинг учун ҳам, Худо ва инсонларга нисбатан айбсиз виждонга эга бўлишга ҳаракат қиламан.17Мана, кўп йиллардан кейин, мен халқимга эҳсон ва бағишловлар олиб келиш учун келдим. 18Шу орада Асиядан бўлган баъзи яҳудийлар мени оломон орасида ёки қўзғолон орасида эмас, балки маъбадда покланган ҳолда топдилар. 19Аслида ўшалар ҳузурингизга келиб, менга қарши даъволари бўлса, мени айблашлари керак эди.20Ёки буларнинг ўзлари айтсинлар, Синедрион олдида турганимда, менда қандай ноҳақлик топдилар? 21Наҳот мен уларнинг орасида туриб, баланд овозда: Ўликларнинг тирилиши учун бугун олдингизда ҳукм қилиняпман,- деган сўзим учун айбдор бўлсам?”22Бу Йўл ҳақида яхшироқ билган Феликс буларни эшитиб: “Мингбоши Лисиас келганидан кейин масалангизни синчиклаб ўрганаман”,- деди ва муҳокамани кейинга қолдирди. 23У юзбошига Повулни қўриқлашни, унга енгиллик беришни ва унинг яқинларига унинг олдига келишга ҳамда унга хизмат қилишга қаршилик қилмасликни буюрди.24Бир неча кундан кейин Феликс яҳудий хотини Друсилла билан келиб, Повулни чақиртирди ва Исо Масиҳга имон ҳақида уни тинглади. 25Повул ҳақлик, ўзини тийиш ва келаётган ҳукм ҳақида сўзлагани учун Феликс қўрқувга тушиб: “Энди боргин, вақт топганимда, сени яна чақираман”,- деди.26Шу билан бирга, қўйиб юбориши учун Повул унга пора беришидан умид қилар эди. Шунинг учун Феликс уни кўп марта чақирир ва у билан суҳбатлашар эди. 27Лекин икки йилдан сўнг Феликснинг ўрнига Порциус Фест келди. Феликс эса яҳудийларга илтифот кўрсатмоқчи бўлиб, Повулни қамоқда қолдирди.Chapter 25
1Фест вилоятга келиб, уч кундан кейин Кесариядан Йерусалимга борди. 2Шунда олий руҳоний билан яҳудийларнинг бошлиқлари унга Повулга қарши гапириб, 3уларга илтифот кўрсатишини ҳамда Повулни Йерусалимга чақиртиришини ўтиниб сўрар эдилар. Ўзлари эса уни йўлда ўлдиришга қасд қилган эдилар.4Фест эса жавоб бериб, Повулнинг Кесарияда қўриқланаётганини, ўзи ҳам яқинда у ерга боришини айтди. 5“Шундай қилиб, - деди у, - сизларнинг орангиздан кимнинг имкони бўлса, мен билан бирга борсин ва агар бу одамда бирор нарса бўлса, уни айбласин”.6Фест уларнинг олдида саккиз ёки ўн кундан ортиқ туриб, Кесарияга қайтиб кетди. Кейинги куни ҳукм курсисига ўтириб, Повулни олиб келишни буюрди. 7Повул кирганида, Йерусалимдан келган яҳудийлар унинг атрофида тўпланиб, унга ўзлари исбот қила олмаган кўп ва оғир айбларни қўйдилар. 8Повул эса ўзини ҳимоя қилиб: “Мен на яҳудийларнинг Қонунига, на маъбадга, на императорга қарши бирор бир гуноҳ қилганим йўқ”, - деди.9Фест яҳудийларга илтифот кўрсатмоқчи бўлиб, Повулдан: “Йерусалимга бориб, у ерда менинг олдимда бу ишда ҳукм этилишни хоҳлайсанми?”- деб сўради. 10Аммо Повул: “Мен императорнинг ҳукм курсиси олдида турибман, мен шу ерда ҳукм этилишим шарт. Мен яҳудийларга ҳеч бир ноҳақлик қилмаганимни ўзингиз ҳам яхши биласиз.11Агар мен ноҳақ бўлиб, ўлимга лойиқ бирор иш қилган бўлсам, ўлимдан бош тортмайман. Агарда буларнинг менга қўяётган айблари асоссиз бўлса, унда мени ҳеч ким уларга топшира олмайди. Мен императорнинг ҳукмини талаб қиламан”,- деди. 12Шунда Фест кенгаш билан маслаҳатлашиб, жавоб берди: “Сен императорнинг ҳукмини талаб қиланинг учун, императорнинг олдига борасан”.13Бир неча кундан сўнг подшоҳ Агриппа билан Берника Фестни табриклаш учун Кесарияга келдилар. 14Улар у ерда анча кун бўлганликлари учун, Фест Повулнинг ишини подшоҳга тақдим қилиб, деди: “Бу ерда Феликс қамоқда қолдирган бир одам бор. 15Мен Йерусалимда бўлганимда, яҳудийларнинг олий руҳонийлари ва оқсоқоллари келиб, уни маҳкум этишни сўрадилар. 16Мен уларга: Айбланувчи одамни айбловчилари билан юзлаштирмасдан ва унга қўйилган айблардан ўзини ҳимоя қилиш имконини бермасдан, ўлимга маҳкум қилиш римликларнинг одати эмас,- деб жавоб бердим.17Шундай қилиб, улар бу ерга келганларида, мен бу ишни кейинга қолдирмай, эртаси куниёқ ҳукм курсисига ўтириб, бу одамни олиб келишни буюрдим. 18Аммо айбловчилар унга қарши чиқишгач, мен тахмин қилган айблардан бирортасини тақдим қилмадилар. 19Бунинг ўрнига, уларнинг ўз диндорлиги ҳақида, ўлган қандайдир Исо ҳақида баъзи баҳслари бор эди. Повул эса Исонинг тирик эканини тасдиқлар эди. 20Мен бу масалани ҳал қилишга қийналганим учун Повулдан: Сен Йерусалимга боришни ва у ерда ҳукм этилишни истайсанми?- деб сўрадим.21Лекин Повул Аъло Ҳазратнинг муҳокамасига қолдирилишни талаб қилгани учун, уни императорнинг олдига юборгунга қадар қўриқлаб туришни буюрдим”. 22Агриппа эса Фестга: “Бу одамни мен ҳам тинглашни истар эдим”,- деди. “Хўп, эртанинг ўзида уни тинглайсиз”,- деб жавоб берди у.23Кейинги куни Агриппа ва Берника буюк ҳашамат билан келиб, мингбошилар ва шаҳарнинг атоқли кишилари билан бирга маҳкама хонасига кирдилар. Фестнинг буйруғи билан Повул олиб келинди. 24Фест шундай деди: “Подшоҳ Агриппа ва биз билан ҳозир бўлган барча эркаклар! Мана бу одамни кўриб турибсизлар. Унга қарши яҳудийларнинг кўпчилиги Йерусалимда ва шу ерда менга мурожаат қилиб: Бу одам бошқа яшамаслиги керак,- деб бақирар эдилар.25Лекин мен унинг ўлимга лойиқ бирор иш қилганини топмадим. Унинг ўзи Аъло Ҳазратнинг муҳокамасини талаб қилгани учун, уни императорнинг олдига юборишга қарор қилдим. 26Фақат Ҳазратга у ҳақида ёзишга бирор бир аниқ нарса йўқ. Шунинг учун уни ҳаммангизнинг ва, айниқса, подшоҳим Агриппа, сизнинг ҳузурингизга олиб чиқдим, токи бу ишни кўриб чиққандан кейин ёзишимга бирор нарса бўлсин. 27Чунки, менинг фикримча, маҳбусни юбориб, унинг айбларини кўрсатмаслик мулоҳазасизлик бўлади”.Chapter 26
1Агриппа Повулга: “Ўзинг учун гапиришингга рухсат берилади”,- деди. Шунда Повул қўлини узатиб, ўзини ҳимоя қила бошлади: 2“Подшоҳ Агриппа! Бугун сизнинг ҳузурингизда яҳудийларнинг менга қўйган ҳамма айбларидан ўзимни ҳимоя қила олишим учун ўзимни бахтиёр, деб ҳисоблайман. 3Бунинг устига, сиз яҳудийларнинг барча одатларини ва масалаларини яхши биласиз. Шунинг учун мени сабр билан тинглашингизни илтимос қиламан.4Энг бошида менинг ёшлигимдан ўз халқим орасида, Йерусалимда бўлган ҳаёт тарзимни барча яҳудийлар биладилар. 5Улар мени узоқ вақтдан бери танийдилар. Агар хоҳласалар, динимизнинг энг жиддий таълимоти бўйича фарзий бўлиб яшаганимга гувоҳлик бера оладилар.6Энди эса, мен Худонинг оталаримизга берган ваъдасига умид қилганим учун суд олдида турибман. 7Шу ваъда амалга ошиши умидида ўн икки қабиламиз Худога кечаю кундуз ғайрат билан хизмат қилмоқдалар. Худди шу умид учун, эй, подшоҳ Агриппа, яҳудийлар мени айбламоқдалар. 8Нима энди? Худо ўликларни тирилтиришига ишониб бўлмас, деб ҳисоблайсизми?9Тўғриси, ўзим ҳам нозарий Исо номига қарши кўп иш қилиш керак, деб ўйлар эдим. 10Мен буни Йерусалимда қилдим ҳам. Олий руҳонийлардан ҳокимият олиб, кўп муқаддасларни зиндонларга ташлаб, уларни ўлдиришларига овоз берар эдим. 11Барча синагогаларда уларни кўп маротаба жазога тортиб, Исони ҳақоратлашга мажбур қилар эдим. Уларга қарши ҳаддан ташқари қутуриб, ҳатто бегона шаҳарларда ҳам қувғин қилар эдим.12Шу мақсадда олий руҳонийларнинг ҳокимияти ва топшириғи билан Дамашққа бораётганимда, 13мана, подшоҳим, куннинг қоқ ўртасида мен йўлда осмондан қуёш ёғдусидан ҳам ярқироқ нурни кўрдим. Ўша нур мени ва мен билан кетаётганларни ёритди. 14Биз ҳаммамиз ерга йиқилганимизда, менга яҳудий тилида гапираётган овозни эшитдим: Шоул, Шоул, нега Мени қувғин қиляпсан? Нишга қарши тепишинг қийин.15Мен эса: Ё, Раббий, Сен кимсан?- дедим. Мен сен қувғин қилаётган Исоман,- деди У,- 16Энди, ўрнингдан тур, оёққа тур! Чунки сен кўрган нарсага ва Мен сенга келажакда кўрсатадиган нарсаларимга гувоҳ ва хизматкор бўлишга тайинлаш мақсадида Мен сенга зоҳир бўлдим. 17Сени ўз халқингга ҳамда мажусийларга юбораман ва улардан халос қиламан. 18Уларнинг кўзларини очиб, зулматдан нурга ва шайтоннинг ҳокимиятидан Худога қайтариш учун, улар Менга бўлган имон орқали гуноҳлари кечирилишига ва муқаддасланганлар билан меросга эришишлари учун сени юбораман.19Шунинг учун, эй, подшоҳ Агриппа, мен самовий ваҳийга итоатсизлик қилмадим. 20Лекин аввал Дамашқ ва Йерусалим аҳолисига, кейин бутун Яҳудия юртига ва мажусийларга воизлик қилиб юрдим, токи улар тавба қилиб ва Худога ўгирилиб, тавбага лойиқ ишларни қилсинлар. 21Шу сабабдан яҳудийлар мени маъбадда тутиб, ўлдиришга ҳаракат қилдилар.22Лекин мен Худодан ёрдам олиб, шу кунга қадар каттаю кичикка гувоҳлик бериб юрибман. Мусо ва пайғамбарлар содир бўлишини башорат қилган нарсалардан бошқа ҳеч нарсани гапирмаяпман, 23яъни, Масиҳ яҳудийлару мажусийларга нурни эълон қилиш учун азоб чекиб ўлиши ҳамда ўликлардан биринчи бўлиб тирилиши керак эди”.24Повул ўзини шундай ҳимоя қилганида, Фест баланд овоз билан: “Телбалик қиляпсан, Повул! Ўта билимдонлигинг сени ақлдан оздиряпти!”- деди. 25“Мен телбалик қилмаяпман, Фест жаноби олийлари,- деди Повул,- аммо ҳақиқат ва соғлом онг сўзларини айтяпман. 26Подшоҳ булар ҳақида билгани учун ҳам унинг ҳузурида бемалол гапирмоқдаман. Бу воқеалардан ҳеч бири ундан яширин эмаслигига аминман, чунки бу бурчакда содир бўлган эмас.27Эй, подшоҳ Агриппа, пайғамбарларга ишонасизми? Биламан, ишонасиз!” 28Шунда Агриппа Повулга жавобан: “Сен мени масиҳий бўлишга қарийб ишонтиряпсан”,- деди. 29Повул эса: “Озми, кўпми, нафақат сиз, балки бугун мени тинглаётганларнинг ҳаммалари ҳам занжирбандлигимдан ташқари мен каби бўлишларини Худодан сўрар эдим!”- деди.30Повул буни айтганида, подшоҳ, ҳоким ва Берника ҳамда улар билан бирга ўтирганлар ўринларидан турдилар. 31Четга чиқиб, ўзаро: “Бу одам ўлимга ёки занжирбандликка лойиқ ҳеч бир иш қилмаяпти”,- дейишар эди. 32Сўнг Агриппа Фестга: “Агар бу одам императорнинг ҳукмини талаб қилмаганида, уни озод қилса бўлар эди”,- деди.Chapter 27
1Бизнинг Италияга сузиб боришимиз ҳақидаги қарор қабул қилинганида, Повул ва бошқа баъзи маҳбусларни Аъло Ҳазратнинг лашкаридан Юлиус исмли бир юзбошига топширдилар. 2Биз Адрамит кемасига ўтириб, Асия соҳиллари бўйлаб сўзиб бориш ниятида жўнадик. Салоникадан бўлган македониялик Аристарх ҳам биз билан бирга эди.3Кейинги куни Сидўн шаҳрига келганимизда, Юлиус Повулга одамгарчилик билан муносабатда бўлиб, дўстларининг ёнига бориб эҳтиёжларини қондиришига рухсат берди. 4У ердан жўнаб, шамол қарши бўлгани учун Кипр оролини айланиб сузиб кетдик. 5Киликия ва Памфилия қаршисидаги денгиздан ўтиб, Ликиядаги Мира шаҳрига келдик. 6У ерда юзбоши Италияга сузаётган Искандариянинг кемасини топиб, бизни унга ўтқизди.7Анча кун секин сузиб юриб, Книдосга зўрға етиб боргач, шамол ноқулай бўлгани учун биз Салмон олдидаги Критни айланиб сузиб кетдик. 8Ундан машаққат билан ўтиб, Ласея шаҳри ёнидаги “Гўзал Бандаргоҳлар” деган жойга келдик.9Бироқ орадан кўп вақт ўтган ва сузиш хавфли бўлиб қолган эди, чунки ҳатто Рўза кунлари ҳам ўтган эди. Шунинг учун Повул маслаҳат бериб, 10уларга: “Эркаклар, сузишни давом эттириш юк ва кема учунгина эмас, балки ўз жонимиз учун ҳам қийинчилик ва катта зарар билан бўлишини кўряпман”,- деди. 11Лекин юзбоши Повулнинг айтганларидан кўра, кема эгасига ва дорғага кўпроқ ишонар эди.12Бандаргоҳ қишни ўтказишга яроқли бўлмагани учун, кўплар у ердан жўнаб, иложи бўлса, Критнинг “Фоэник” бандаргоҳига бориб, у ерда қишлашни маслаҳат бердилар, чунки Фоэник жануби-ғарб ва шимоли-ғарб томонлардан ҳимоя қилинган эди. 13Жануб шамоли эсганида, улар – ўзларини: Мақсадимизга эришдик,- деб ҳисоблаб, жўнадилар ва Крит соҳили бўйлаб сузиб кетдилар.14Лекин кўп вақт ўтмай, унинг ортидан “Евроклидон” деган бўронли шамол кўтарилди. 15У кемани шундай ўраб олдики, кема шамолга қарши тура олмас эди. Тўлқинларга таслим бўлиб, учиб юрар эдик. 16Клауда деган кичик бир оролнинг ёнидан ўтаётиб, биз қайиқни зўрға ушлаб қолдик.17Денгизчилар қайиқни кўтаргач, кемани арқонлар билан ўраб боғладилар ва саёз жойларга чиқиб қолишдан қўрқиб, елканни туширдилар. Шу тарзда биз учиб юрар эдик. 18Эртаси куни бўрон кучайгани учун кемани енгиллата бошладилар.19Учунчи куни эса ўз қўлимиз билан кеманинг жиҳозларини сувга ташлаб юбордик. 20Лекин кўп кунлардан бери қуёш ҳам, юлдузлар ҳам кўринмагани ва кучли бўрон давом этиб тургани сабабли охир оқибат бизнинг қутулиб қолишимизга ҳар қандай умид йўқолди.21Кемадагилар анчадан бери овқат емаганлари учун Повул уларнинг ўртасида туриб деди: “Эркаклар! Ушбу қийинчиликлару зарарга дучор бўлмаслик учун менга қулоқ солиб, Критдан кетмаслик керак эди. 22Энди эса сизларни дадил бўлишга ундайман. Чунки сизлардан ҳеч бир жон ҳалок бўлмайди, фақатгина кема чўкади.23Чунки мен тегишли бўлган ва хизмат қилаётган Худонинг фариштаси бу тунда менга зоҳир бўлиб: 24Қўрқма, Повул! Сен императорнинг олдида туришинг керак. Мана, сен билан сузиб бораётганларнинг ҳаммасини Худо сенга бахш этди,- деди. 25Шунинг учун, эй, эркаклар, дадил бўлинглар! Чунки мен Худога ишонаманки, менга айтилганидек бўлади. 26Биз бирор оролга чиқариб ташланишимиз керак”.27Адрия денгизида учиб юрганимизнинг ўн тўртинчи кечасида, тахминан туннинг ярмида кемачилар қандайдир бир қуруқликка яқинлашганларини пайқадилар. 28Чуқурликни ўлчаб, йигирма қулоч эканини билдилар. Бир оз масофадан сўнг яна ўлчаб, ўн беш қулоч эканини билдилар. 29Қояли жойга чиқиб қолишдан қўрқиб, кеманинг қуйруқ қисмидан тўртта лангар ташладилар ва тонг отишини кутиб турдилар.30Лекин кемачилар кемадан қочиш ниятида, гўё кеманинг тумшуғидан лангар ташламоқчи бўлгандек, қайиқни денгизга туширганларида, 31Повул юзбоши ва аскарларга: “Агар улар кемада қолмасалар, сизлар қутула олмайсизлар”,- деди. 32Шунда аскарлар қайиқнинг арқонларини кесиб, уни сувга тушириб юбордилар.33Кун ёришмасдан, Повул ҳаммани овқат ейишга ундаб, деди: “Бугун ҳеч нарса емасдан, очликда интизор бўлиб кутишингизнинг ўн тўртинчи кунидир. 34Шунинг учун овқат ейишингизни ўтиниб сўрайман, бу қутулишингизга хизмат қилади. Сизлардан ҳеч бирингизнинг бошингиздаги бир тола соч ҳам тўкилмайди”. 35Шундай деб, нонни олди ва ҳамманинг олдида Худога миннатдорчилик билдириб, нонни синдириб ея бошлади.36Ўшанда ҳамманинг кайфияти кўтарилиб, улар ҳам овқат едилар. 37Кемада жами икки юз етмиш олти жон бор эди. 38Овқатга тўйгач, улар буғдойни денгизга отиб, кемани енгиллаштирдилар.39Кун ёришганида, ерни танимадилар, лекин қия қирғоқли қўлтиқни кўриб қолдилар. Шунда, имкони бўлса, у жойга кемада бориб тўхташга қарор қилдилар. 40Лангарларни кўтариб, денгиз бўйлаб юрдилар. Шунингдек, рулнинг елканларини ечиб, кичик елканни шамол томонга қаратиб, қирғоқ томон йўл олдилар. 41Кема саёзликка тушиб, қумга тиқилиб қолди. Кеманинг тумшуғи ботиб, қимирламай қолди, қуйруғи эса тўлқинларнинг кучи билан парчалана бошлади.42Ўшанда аскарлар, маҳбуслардан бирор киши сузиб қочиб қутулмасин, деб уларни ўлдиришга келишдилар. 43Лекин юзбоши Повулни қутқармоқчи бўлиб, уларни бу ниятдан қайтарди ва шундай деб буюрди: “Сузишни билганлар биринчи бўлиб кемадан сакрасинлар ва қуруқликка чиқсинлар, 44қолганлар эса тахталарда ёки кеманинг бирор бўлагида сузиб қутулсинлар”. Шундай қилиб, ҳаммалари қирғоққа қутулиб чиқдилар.Chapter 28
1Қутулганимиздан сўнг орол Мелит, деб аталишини билдик. 2У ердагилар бизга анча эзгулик кўрсатдилар, чунки ёмғир ёғиб совуқ бўлгани учун улар ўт ёқиб, ҳаммамизни қабул қилдилар.3Повул бир тўп ўтин йиғиб, оловнинг устига қўяётганида, бир заҳарли илон иссиқдан қочиб, унинг қўлига ёпишиб олди. 4У ердагилар Повулнинг қўлига осилган илонни кўрганларида, бир-бирларига: “Бу одамнинг қотил экани аниқ. Денгиздан халос бўлган бўлса ҳам, адолат уни тирик қолдирмаяпти!”- дедилар.5Бироқ у илонни ўтга силкитиб ташлаб, ундан ҳеч қандай зарар кўрмади. 6Улар унинг шишиб кетишини ёки бирданига ўлиб йиқилишини кутдилар. Аммо узоқ вақт кутиб, унга ҳеч қандай зиён етмаганини кўрганларида, ўз фикрларини ўзгартириб: “У худо экан”,- дер эдилар.7Ўша жойнинг ёнида оролнинг бошлиғи Публий исмли бир кишининг қўрғони бор эди. У бизни қабул қилиб, уч кун дўстона меҳмон қилди. 8Ўша пайтда Публийнинг отаси ичбуруғ ва иситмадан қийналиб ётган эди. Повул унинг ёнига кириб, ибодат қилди ва қўлларини унинг устига қўйиб, уни шифолади. 9Бу воқеа содир бўлгач, оролдаги бошқа касаллар ҳам келиб, шифоландилар 10ва бизга кўп иззат кўрсатдилар. Биз жўнаётганимизда эса, улар бизни зарур нарсалар билан таъминладилар.11Уч ойдан кейин ўша оролда қишлаган Искандариянинг “Диоскур” белгили кемасида сузиб кетдик. 12Сиракуза шаҳрига келиб, у ерда уч кун қолдик.13У ердан сузиб, Ригиумга келдик. Бир кундан кейин жануб шамоли эсгани учун иккинчи куни Путеолга етиб келдик. 14У ерда биродарларни топдик. Улар етти кун уларникида туришимизни ўтиниб сўрадилар. Сўнгра Римга бордик. 15У ердаги биродарлар биз ҳақимизда эшитганларида, ҳатто “Аппия” майдони ва “Уч Мусофирхона”гача бизни қарши олгани чиқдилар. Повул уларни кўрганида, тетиклашиб, Худога миннатдорчилик билдирди.16Римга келганимизда, юзбоши маҳбусларни лашкарбошига топширди. Повулга эса уни қўриқлайдиган аскар билан алоҳида яшашига рухсат берилган эди. 17Уч кундан кейин Повул энг атоқли яҳудийларни ўзига чақиртирди. Улар йиғилганларида, уларга деди: “Эркаклару биродарлар! Халқимизга ёки оталаримизнинг урф-одатларига қарши ҳеч нарса қилмасамда, мен занжирбандликда Йерусалимдан римликларнинг қўлига топширилдим. 18Улар ҳам мени суд қилиб, озод қилмоқчи бўлдилар, чунки менда ўлимга лойиқ бирор айб йўқ эди.19Бироқ яҳудийлар бунга қарши чиққанлари учун, мен императорнинг ҳукмини талаб этишга мажбур бўлдим. Аммо мен буни халқимни айблаш учун қилмадим. 20Ана шу сабабдан сизлар билан кўришиб гаплашиш учун мен сизларни чақиртирдим. Чунки мен Исроилнинг умиди учун бу занжир билан боғланганман”.21Улар эса унга жавобан дедилар: “Биз сен ҳақингда Яҳудиядан ҳеч қандай хат олганимиз йўқ, келган биродарлардан ҳеч ким сен ҳақингда бизга хабар бергани ёки бирор ёмон нарса дегани ҳам йўқ. 22Бироқ сен қандай фикр юритишингни ўзингдан эшитмоқчимиз, чунки бу бидъат ҳақида ҳар жойда баҳс бўлаётгани бизга маълумдир”.23Шундай қилиб, Повулга бир кунни тайин этиб, кўплар у турган меҳмонхонага келдилар. Эрталабдан оқшомгача Повул уларга Худонинг Шоҳлигини баён этиб, Мусонинг Қонунидан ва Пайғамбарларнинг қитобларидан Исо ҳақида гувоҳлик бериб, ишонтирар эди. 24Баъзилар унинг айтганларига ишондилар, баъзилар эса ишонмадилар.25Улар ўзаро келишмовчиликка борганларида, Повул қуйидаги сўзни айтди: “Муқаддас Руҳ Йешайаҳ пайғамбар орқали оталаримизга жуда тўғри айтган эди: 26Бу халққа бориб айтгин: Эшитиб эшитасизлар ва англамайсизлар, қараб кўрасизлар ва фаҳмламайсизлар.27Чунки бу халқнинг юрагини ёғ босган, қулоқлари зўрға эшитади, кўзларини эса юмиб олганлар. Шунинг учун кўзлари билан кўрмайдилар ва уларга шифо беришим учун тавба қилмайдилар.28Шу тариқа, бу сизларга маълум бўлсинки: Худонинг нажоти мажусийларга юборилди, улар эса эшитадилар”. 29Повул бу сўзларни айтганида, яҳудийлар ўзаро анча тортишиб, чиқиб кетдилар.30Шундай қилиб, Повул тўлиқ икки йил ўзи ижарага олган уйда яшади ва ҳузурига келганларнинг ҳаммасини қабул қилди. 31У уларга жасорат билан Худонинг Шоҳлигини воизлик қилар ва Раббий Исо Масиҳ ҳақида тўсқинликсиз таълим берар эди. Омин.Romans
Chapter 1
1Худонинг Хушхабари учун ажратилган ва даъват этилган ҳаворий ҳамда Исо Масиҳнинг қули бўлган Повулдан салом. 2Худо азалдан Ўзининг пайғамбарлари орқали муқаддас Ёзувларда ваъда қилган ушбу Хушхабар Унинг Ўғли ҳақидадир. 3У жисман Довуднинг уруғидан бўлиб,4муқаддаслик Руҳи бўйича эса ўликлардан тирилиши орқали Худонинг Ўғли эканини қудратда намоён қилди. 5У орқали биз иноят ва ҳаворийликни олдик, токи Унинг номи ҳақи барча халқларни имонга бўйсундирайлик. 6Уларнинг орасида сизлар ҳам Исо Масиҳ томонидан даъват этилгансизлар.7Шундай қилиб, муқаддас бўлишга даъват этилган барча Римда яшовчиларга, Худонинг севганларига Отамиз Худодан ва Раббий Исо Масиҳдан иноят ва тинчлик бўлсин.8Энг аввало, имонингиз бутун дунёга хабар қилинаётгани сабабли сизларнинг ҳаммаларингиз учун Исо Масиҳ орқали Худойимга миннатдорчилик билдираман. 9Мен Ўғлининг Хушхабарида руҳим билан хизмат қилаётган Худо эса сизларни тинимсиз эслаётганимга гувоҳдир. 10Мен ҳамиша ибодатларимда сўраяпманки – қачондир менинг ёнингизга боришим Худонинг иродаси бўйича муваффақиятли бўлсин.11Чунки мен сизларни кўришни жуда ҳам орзу қилмоқдаман, токи сизларнинг мустаҳкамланишингиз учун мен сизларга бирон бир руҳий инъом тақдим этай, 12шу орқали сизлар билан бирга умумий (яъни сизларнинг ва ўзимнинг) имонимиз билан тасалли топай.13Энди, биродарлар, сизларнинг бехабар қолишингизни истамайман: мен бошқа халқлардаги сингари, сизларда ҳам бирор ҳосилга эга бўлишим учун кўп марта ёнингизга боришни ният қилган эдим, лекин ҳозиргача тўсқинликка дуч келганман. 14Мен юнонлару варварлардан ҳам донолару жоҳиллардан ҳам қарздорман. 15Шундай қилиб, менга келсак, мен Римда яшаётган сизларга ҳам Хушхабарни воизлик қилишга тайёрман.16Чунки мен Масиҳнинг Хушхабаридан уялмайман, чунки бу Хушхабар ҳар бир имон келтирганнинг, яъни аввало яҳудий, кейин юноннинг нажот топиши учун Худонинг куч-қудратидир. 17Ушбу Хушхабарда Худонинг ҳақлиги имондан имонга ошкор бўлмоқда, худди ёзилганидек: “Ҳақ одам имони билан яшайди”.18Ҳақиқатни ноҳақлик билан эзаётган инсонларнинг барча бетавфиқлиги ва ноҳақлигига эса осмондан Худонинг ғазаби ошкор бўлмоқда. 19Чунки Худо ҳақида нимани билиш мумкин бўлса, уларга аёндир, негаки Худо уларга очиб берган.20Зеро дунёнинг яратилишидан бошлаб Унинг кўринмас хусусиятлари, абадий қудрати ҳамда илоҳийлиги Унинг ижодлари орқали очиқ кўринмоқда ва англанмоқда. Шунинг учун уларга узр йўқ. 21Чунки улар Худони таниб билиб, Уни Худо каби улуғламадилар ва миннатдор бўлмадилар, лекин ўз хаёлларида беҳудаликка берилдилар ва уларнинг бефаҳм юраги қоронғилашди:22ўзларини доно ҳисоблаб, ақлдан оздилар, 23чиримас Худонинг шуҳратини чирийдиган инсон ва қушларнинг, тўртоёқлилар ва судралувчиларнинг тасвирига алмаштирдилар.24Шунинг учун ҳам Худо уларнинг юрак ҳирсларида уларни нопокликка топширди, шундай қилиб, улар ўз-ўзларида таналарини ҳаром қиладилар. 25Улар Худонинг ҳақиқатини ёлғонга алмаштирдилар ва Ижодкорнинг ўрнига ижодга хизмат қилиб сажда қилдилар. (Худо эса абадулабад муборакдир, омин!)26Шу сабабдан Худо уларни уятли ҳирсларга топширди: уларнинг аёллари табиий жинсий муносабатни ғайритабиий муносабатга алмаштирдилар. 27Шунингдек, эркаклар ҳам аёл билан табиий жинсий муносабатни қолдириб, бир-бирларига нисбатан ўз ҳирсларида ёниб, эркаклар билан эркаклар шармандагарчилик қилдилар ва ўзларининг адашганларига яраша ўзларида жазо олдилар.28Улар ўз билимларида Худога эга бўлишга ҳаракат қилмаганлари учун, улар ярамас ишларни қилишлари учун Худо уларни бузуқ онгга топширди.29Улар ҳар қандай ноҳақлик, зино, бетавфиқлик, тамагирлик ва ёвузликка тўлган бўлиб, ҳасадгўйлик, қотиллик, низо, алдов, бадфеъллик ва туҳматга тўладирлар. 30Улар ғийбатчи, Худодан нафратланувчи, дилозор, мақтанчоқ, мағрур, ёмонлик ихтирочиси, ота-онага итоатсиз, 31фаҳмсиз, аҳд бузувчи, меҳрсиз, муросасиз ва раҳм-шавқатсиздирлар.32Улар Худонинг ҳақ ҳукмини, яъни бундай ишларни қилувчилар ўлимга лойиқ эканлигини биладилар-у, буларни нафақат қиладилар, балки бу ишларни қилувчиларни ҳам маъқуллайдилар.Chapter 2
1Шундай қилиб, эй, ҳукм қилаётган ҳар қандай одам, сенга узр йўқ, чунки бировга қарши қилаётган ҳукм билан ўзингни ҳукм қилмоқдасан. Зеро сен ҳукм қила туриб, ўзинг ҳам шу ишларни қиляпсан. 2Биз эса биламизки, бундай ишларни қилаётганларга ҳақиқат бўйича Худонинг ҳукми бор.3Наҳотки сен, эй одам, шундай ишларни қилувчиларни ҳукм этиб, ўзинг ҳам буларни қилсанг, Худонинг ҳукмидан қочиб қутуламан, деб ўйлайсанми? 4Ёки Худонинг эзгулиги сени тавбага олиб бораётганини фаҳмламасдан, Худонинг эзгулигининг бойлиги ва мулойимлигию узоқ сабр-тоқатини менсимаяпсанми?5Аммо сен ўжарлигинг ҳамда тавба қилмаган юрагинг туфайли ғазаб кунига, яъни Худонинг ҳақ ҳукми ошкор бўлиши кунига ўзингга ўзинг ғазаб тўплаб юрибсан. 6Худо эса ҳар кимни ўз ишига яраша тақдирлайди: 7доимо яхши иш қилиб, шуҳрату шараф ва ўлимсизликни излаганларга У абадий ҳаёт ато этади,8лекин ўжарлик қилиб, ҳақиқатга бўйсунмай, ўзларини ноҳақликка топширганларга эса қаҳру ғазабини ёғдиради. 9Ёмонлик қилувчи ҳар бир одамнинг жонига, биринчидан яҳудийга, кейин эса юнонга қийноқ ва қайғу бўлади.10Аксинча, яхшилик қилаётган ҳар бир одамга, биринчидан яҳудийга, кейин эса юнонга шуҳрат, ҳурмат ва тинчлик бўлади. 11Чунки Худода юз-хотирчилик йўқдир. 12Қонунга эга бўлмай гуноҳ қилганлар, Қонундан ташқарида ҳалок бўладилар. Қонун остида гуноҳ қилганлар эса Қонун бўйича ҳукм қилинадилар –13(чунки Худонинг олдида Қонунни тингловчилар ҳақ эмаслар, балки Қонунга риоя қилувчилар оқланадилар, 14зеро Қонунга эга бўлмаган мажусийлар табиатан қонунли иш қилганларида, улар Қонунга эга бўлмай, ўз ўзларига қонундирлар:15улар ўз юракларида Қонуннинг ишлари ёзилганини кўрсатмоқдалар, уларнинг виждони ҳамда бир бирини гоҳ айбловчи, гоҳ оқловчи фикрлари бунга гувоҳдир) – 16мен воизлик қилаётган Хушхабарга кўра, Худо Исо Масиҳ орқали инсонларнинг сирли ишларини ҳукм этадиган кунда ана шундай бўлади.17Мана, сен ўзингни яҳудий, деб атамоқдасан ва Қонунга таяниб, Худо билан мақтаниб юрмоқдасан. 18Мана, сен Худонинг иродасини билмоқдасан ва Қонундан ўрганиб, энг яхши нарсаларни англамоқдасан. 19Шунингдек, ўзингга аминсанки, сен кўрларга йўлбошловчи, зулматда бўлганларга нурсан, 20ақлсизларга устоз, чақалоқларга муаллимсан, Қонунда эса ҳақиқат ва билим намунасига эгадирсан.21Қандай қилиб сен бошқаларга ўргатиб, ўзингга ўргатмаяпсан? 22Қандай қилиб: “Ўғирлик қилма”, деб воизлик қилиб, ўзинг ўғирлик қиляпсан ва: “Зино қилма”, деб айтиб, ўзинг зино қиляпсан? Қандай қилиб: “Бутлардан жирканаман”, деб ўзинг куфрлик қиляпсан?23Қонун билан мақтаниб, ўзинг эса қонунбузарлигинг орқали Худони бадном қиляпсан. 24Худди ёзилганидек: “Сизлар туфайли мажусийларнинг орасида Худонинг номи куфрланмоқда”.25Агар Қонунга риоя қилсанг, шунда сенинг хатнанг фойдалидир. Агарда сен қонунбузар бўлсанг, унда сенинг хатнанг хатнасизлик бўлади. 26Шундай қилиб, агар хатнасиз бўлган одам Қонун ҳақлигига риоя қилса, унинг хатнасизлиги унга хатналик, деб ҳисобланмайдими? 27Табиатан хатнасиз бўлиб, Қонунга риоя қилаётган одам сени, яъни Ёзув ва хатнага эга бўлган қонунбузарни ҳукм қилмайдими?28Чунки зоҳиран яҳудий асл яҳудий эмас, шунингдек, зоҳиран танадаги хатна ҳам асл хатна эмасдир. 29Аммо ботинан яҳудий асл яҳудийдир, шунингдек, юрак хатнаси – асл хатнадир. Бу хатна эса Қонун ҳарфи бўйича эмас, Руҳ бўйичадир. Бундай одам инсонлардан эмас, балки Худодан мақтовга сазовор бўлади.Chapter 3
1Шундай қилиб, яҳудийларнинг қандай устунлиги бор? Ёки хатнанинг нима фойдаси бор? 2Яҳудийлар ҳар жиҳатдан буюк устунликка эгадирлар, чунки Худонинг сўзи уларга ишониб топширилган эди.3Унда нима? Агар айримлари имонсиз бўлсалар, уларнинг имонсизлиги Худонинг содиқлигини бекор қиладими? 4Йўқ, асло! Худо ҳақ, аммо ҳар бир инсон ёлғончидир. Зеро ёзилганидек: “Сен Ўз Сўзларингда оқланасан ва ҳукм қилишингда ғалаба қозонасан”.5Шундай экан, агар бизнинг ноҳақлигимиз Худонинг ҳақлигини янада тасдиқласа, унда нима деймиз? Инсон нуқтаи назаридан айтайин: Худо ғазабини ёғдираётганида ноҳақ бўладими? 6Йўқ, асло! Унда Худо дунёни қандай қилиб ҳукм қилар экан?7Агарда Худонинг ҳақиқати менинг ёлғончилигим туфайли Унинг шуҳрати учун кўпроқ ошаётган бўлса, яна нима учун мен гуноҳкор сингари ҳукм қилинишим керак экан? 8Яхшилик чиқсин, деб ёмонлик қилайликми? Чунки баъзилар бизга туҳмат қилиб: “Улар шундай демоқдалар,”- деб айтмоқдалар. Бундайларга адолатли ҳукм бор.9Шундай қилиб, нима, биз устунликка эгамизми? Ҳеч ҳам! Чунки яҳудийлар ҳам, юнонлар ҳам – ҳаммалари гуноҳ остида эканликларини исбот қилиб бердик-ку. 10Худди ёзилганидек: “Ҳақ одам йўқ – биронта ҳам йўқдир.11Тушунаётган ҳеч ким йўқ ва Худони излаётган ҳеч ким йўқдир. 12Ҳамма йўлдан озган, уларнинг ҳаммаси ярамасдир. Яхшилик қилувчи йўқ – биронта ҳам йўқдир.13Уларнинг томоғи очиқ тобутдир; ўз тиллари билан алдайдилар. Уларнинг лабларида илоннинг заҳри бор. 14Уларнинг оғизлари лаънат ва аччиқликка тўла.15Уларнинг оёқлари қон тўкишга тездир. 16Уларнинг йўлларида вайронагарчилик ва фалокатдир. 17Улар тинчлик йўлларини билмайдилар. 18Уларнинг кўз олдида Худонинг қўрқуви йўқдир”.19Энди биламизки, агар Қонун нимаики деса, Қонун остида бўлганларга айтади, токи ҳар бир оғиз тўсилсин ва бутун дунё Худонинг олдида айбдор бўлсин. 20Чунки Қонуннинг ишлари билан Унинг ҳузурида ҳеч ким оқланмайди, чунки Қонун орқали гуноҳ билинмоқда.21Аммо энди Қонундан ташқари Худонинг ҳақлиги намоён бўлди – (бунга Қонун ва пайғамбарлар ҳам гувоҳлик берганлар) – 22яъни Исо Масиҳга бўлган имон орқали Худонинг ҳақлиги ҳамманинг ичида ва ҳамма имонлиларнинг устида намоён бўлди, чунки ҳеч қандай фарқ йўқдир.23Зеро ҳамма гуноҳ қилган ва Худонинг шуҳратидан маҳрум бўлган, 24энди эса Исо Масиҳдаги қайта сотиб олиниш орқали Худонинг инояти билан текин оқланмоқда.25Чунки Худо Ўзининг ҳақлигини кўрсатиш учун Масиҳни Унинг қонида ярашиш қурбонлигига тайинлаб қўйди, токи Худо одамларнинг илгари қилинган гуноҳларини Ўзининг сабр-тоқатида жазосиз қолдириб, 26ҳозирги вақтда Ўзининг ҳақлигини кўрсатиб, У ҳақ ва Исога ишонган одамни оқлайдиган Худо бўлсин.27Унда мақтанишга сабаб қани? – Йўқ бўлди. Қайси қонун билан? Ишлар қонуни биланми? Йўқ, имон қонуни билан йўқ бўлди. 28Шундай қилиб, одам Қонун ишлари билан эмас, балки имон билан оқланади, деб ҳисоблаймиз.29Наҳотки Худо фақатгина яҳудийларнинг Худоси бўлиб, мажусийларнинг Худоси бўлмаса? Албатта мажусийларнинг ҳам Худосидир. 30Чунки Худо ягонадир. У хатна қилинганларни имони бўйича, хатна қилинмаганларни эса имони орқали оқлайди.31Шундай қилиб, биз бу имон орқали Қонунни бекор қиляпмизми? – Йўқ, асло! Балки Қонунни тасдиқлаяпмиз.Chapter 4
1Хўш, унда нима деймиз? Бизнинг отамиз Иброҳим тана измидаги ҳаракат билан нима орттирди? 2Агар Иброҳим ишлари билан оқланганида эди, у мақтовга эга бўлар эди, фақат Худонинг олдида эмас. 3Энди Ёзув нима дейди? – “Иброҳим Худога ишонди, бу эса унга ҳақлик, деб ҳисобланди”.4Иш қилаётганга мукофот иноят юзасидан эмас, балки бурч юзасидан ҳисобланади. 5Иш қилмаётган, лекин бетавфиқни оқловчи Худога ишонаётган одамга эса унинг имони ҳақлик, деб ҳисобланади.6Мана, ишлардан қатъий назар, Худо ҳақ деб ҳисоблайдиган одамни Довуд ҳам бахтли, деб атайди: 7“Қонунсизликлари кечирилган ва гуноҳлари қопланган бахтлидир. 8Раббий кимнинг гуноҳини ҳисобга олмаса, ўша одам бахтлидир”.9Бундай бахтиёрлик хатнага тааллуқлими ёки хатнасизликками? Зеро айтганимиздек, имон Иброҳимга ҳақлик, деб ҳисобланди. 10Қачон ҳақлик, деб ҳисобланди? Хатнадами ёки хатнасизликдами? – Йўқ, хатнада эмас, аммо хатнасизликда.11Зотан Иброҳим хатнасиз бўлганида, имони орқали ҳақлик муҳрини, яъни хатна белгисини олди. Шундай қилиб, у хатнасиз бўлган барча имонлиларнинг отаси бўлди, токи имон уларга ҳам ҳақлик, деб ҳисоблансин. 12У хатна қилинганларнинг, яъни нафақат хатнани қабул қилганларнинг, балки отамиз Иброҳимнинг хатнасизлигида бўлган имони изидан юрадиганларнинг ҳам отаси бўлди.13Чунки Иброҳимга ёки унинг уруғига – дунёнинг меросхўри бўлиш ҳақидаги ваъда Қонун орқали эмас, балки имон ҳақлиги орқали берилган эди. 14(Зеро агар Қонунга асосланганлар меросхўр бўлганларида эди, унда имон беҳуда, ваъда ҳам ҳаракатсиз бўлар эди. 15Негаки Қонун ғазабни келтиради, чунки Қонун бўлмаган жойда жиноят ҳам йўқ).16Шундай қилиб, ваъда иноят орқали имон бўйича амалга ошади, токи нафақат Қонун бўйича, балки имон бўйича бўлган Иброҳимнинг барча уруғи учун ҳам ўша ваъда қатъий бўлсин. Иброҳим эса Худонинг олдида ҳаммамизнинг отамиздир, 17худди ёзилганидек: “Мен сени кўп халқларнинг отаси қилиб қўйдим”. Чунки Иброҳим ўликларни тирилтирувчи ва мавжуд бўлмаганларни мавжуд, деб атовчи Худога ишонган эди.18Умидга жой бўлмаганида ҳам, у умид билан ишонди, токи “Сенинг уруғинг сон-саноқсиз бўлади”, деб айтилгани бўйича кўп халқларнинг отаси бўла олсин. 19Шундай экан, имонда заифлашмасдан, у юз ёшга яқинлашган бўлса ҳам, ўзининг танаси ўликдай бўлгани ва Соронинг бачадони ўлгани ҳақида ўйламади,20имонсизлик билан Худонинг ваъдасидан ҳам шубҳаланмади, лекин Худони улуғлаб, имонида кучлироқ бўлди, 21ҳамда Худо берган ваъдасини бажо келтиришга қодир эканлигига тўлиқ амин эди. 22Шунинг учун бу унга ҳақлик, деб ҳисобланди.23Бироқ “унга ҳақлик, деб ҳисобланди”, дейилгани биргина Иброҳимга нисбатан эмас, 24балки бизга нисбатан ҳам ёзилган. Раббимиз Исони ўликлардан тирилтирган Худога ишонган бизга ҳам ҳақлик, деб ҳисобланади, 25чунки Масиҳ гуноҳларимиз учун ўлимга топширилди ва оқланишимиз учун тирилди.Chapter 5
1Шундай қилиб, биз имон билан оқланиб, Раббимиз Исо Масиҳ орқали Худо билан тинчликка эгамиз. 2Шунингдек, биз имонимизда Исо орқали ўша иноятга кира олиш ҳуқуқига эга бўлганмиз. Шу иноятда туриб, Худонинг шуҳратининг умиди билан мақтанмоқдамиз.3Фақат булар билангина эмас, балки қайғулар билан ҳам мақтанмоқдамиз, чунки қайғу сабр-тоқатни келтириб чиқаришини биламиз. 4Сабр-тоқат эса тажрибани, тажриба эса умидни келтириб чиқаради. 5Умид эса уялтирмайди, чунки бизга берилган Муқаддас Руҳ орқали Худонинг севгиси бизнинг юракларимизга қуйилди.6Чунки биз ҳали ожиз бўлганимизда, белгиланган вақтда Масиҳ бетавфиқлар учун ўлди. 7Бировнинг ҳақ одам учун ўлиши даргумондир, балки яхшилик қилувчи учун бирон одам ўлишга журъат этар.8Аммо Худо Ўзининг севгисини бизга шу билан исбот қиляптики – биз ҳали гуноҳкор бўлган пайтимизда, Масиҳ биз учун ўлди. 9Шунинг учун биз энди Унинг қони билан оқланган бўлиб, У орқали Худонинг ғазабидан қутуламиз.10Агарда биз Худога душман бўла туриб, Ўғлининг ўлими орқали У билан ярашган бўлсак, унда ярашганимиздан сўнг, Ўғлининг ҳаётида нажот топишимиз янада аниқроқдир. 11Бундан ташқари, биз Раббимиз Исо Масиҳ туфайли ярашишни қабул қилиб, У орқали Худо билан мақтанмоқдамиз.12Битта одам орқали дунёга гуноҳ кириб, гуноҳ орқали эса ўлим кирганидай, худди шундай, ўлим ҳамма одамларга ўтди, чунки ҳамма гуноҳ қилган. 13Чунки Қонундан олдин ҳам дунёда гуноҳ бор эди, аммо Қонун йўқлигида гуноҳ ҳисобга олинмайди.14Лекин Одам-Атодан Мусога қадар Одам-Атонинг жинояти сабабли ўлим гуноҳ қилмаганларнинг устидан ҳам ҳукм сурар эди. Одам-Ато эса Келадиганнинг тасвири эди. 15Аммо иноят инъоми худди жиноятдек эмас. Чунки агар битта одамнинг жинояти туфайли кўплар ўлимга дучор бўлган бўлсалар, унда, боз устига, битта Одамнинг, яъни Исо Масиҳнинг инояти бўйича бўлган инъом ва Худонинг инояти кўплар учун ошиб тошди.16Инъом эса худди бир гуноҳнинг оқибатидек эмас – зеро бир жиноятни ҳукм қилиш албатта маҳкумликни келтиради, лекин иноят инъоми кўп жиноятлардан оқланишни келтиради. 17Чунки агар ўлим битта одамнинг жинояти орқали ҳукм сурган бўлса, боз устига, мўл-кўл иноятни ва ҳақлик инъомини қабул қилганлар ягона Исо Масиҳ орқали ҳаётда ҳукм сурадилар.18Шунинг учун битта одамнинг жинояти билан ҳамма одамларга маҳкумлик бўлганидай, худди шундай, битта Одамнинг ҳақлиги билан ҳамма одамларга ҳаётга йўналтирадиган оқланиш бўлади. 19Чунки битта одамнинг итоатсизлиги билан кўп одамлар гуноҳкор бўлганларидай, худди шундай, битта Одамнинг итоаткорлиги билан кўп одамлар ҳақ бўладилар.20Қонун эса кечроқ келган, шунинг учун жиноят кўпайиб кетди. Аммо гуноҳ кўпайганида, иноят ҳам жуда кўпайиб борди, 21токи гуноҳ ўлимда ҳукм сурганидай, худди шундай, абадий ҳаётга йўналтирадиган иноят ҳақлик туфайли Раббимиз Исо Масиҳ орқали ҳукм сурсин.Chapter 6
1Хўш, унда нима деймиз? “Иноят кўпайсин,”- деб гуноҳда қолаверамизми? 2Йўқ, асло! Биз гуноҳ учун ўлганмиз. Энди қандай қилиб гуноҳда яшайверамиз? 3Бизнинг ҳаммамиз Исо Масиҳга чўмдирилган бўлиб, Унинг ўлимига чўмдирилганимизни наҳотки билмасангизлар?4Шундай қилиб, биз ўлимга чўмдирилишимиз орқали У билан кўмилдик, токи Масиҳ Отасининг шуҳрати билан ўликлардан тирилганидай, худди шундай, биз ҳам ҳаётнинг янгилигида юрайлик. 5Агар биз У билан Унинг ўлимининг ўхшашлигида бирлашган бўлсак, унда, албатта, Унинг тирилишида ҳам У билан бирлашган бўламиз.6Чунки шуни биламизки, бизнинг эски ўзлигимиз У билан хочга михланган, токи энди гуноҳнинг қули бўлмаслигимиз учун гуноҳнинг танаси йўқ қилинсин. 7Чунки ўлган одам гуноҳдан озоддир.8Агарда биз Масиҳ билан бирга ўлган бўлсак, унда У билан бирга яшашимизга ҳам ишонамиз, 9чунки биламизки, ўликлардан тирилган Масиҳ бошқа ўлмайди: ўлим Унинг устидан бошқа ҳукмронлик қилмайди.10Чунки У ўлиб, гуноҳ учун бир марта ўлди, энди эса яшаётиб, Худо учун яшаяпти. 11Худди шундай, сизлар ҳам ўзларингизни гуноҳ учун ўлик, аммо Худо учун Раббимиз Исо Масиҳда тирик ҳисобланглар.12Шундай экан, гуноҳ ўлимли таналарингизда ҳукмронлик қилмаслиги учун гуноҳга унинг ҳирсларида бўйсунманглар. 13Шунингдек, аъзоларингизни ҳам ноҳақлик қуроли сифатида гуноҳга топширманглар, лекин ўликлардан тирилганлардай ўзларингизни Худога тақдим этинглар ва аъзоларингизни Худога ҳақлик қуроли сифатида топширинглар. 14Гуноҳ устингиздан ҳукмронлик қилмасин, чунки сизлар Қонун остида эмас, балки иноят остидасизлар.15Нима энди? Биз Қонун остида эмас, лекин иноят остида бўлганимиз учун гуноҳ қилаверамизми? Йўқ, асло! 16Билмайсизларми, сизлар бўйсуниш учун ўзларингизни кимга қул қилиб топширсангизлар, кимга итоат қилсангизлар, ўшанинг қули бўласизлар. Сизлар ёки ўлим келтирувчи гуноҳга, ёки ҳақлик келтирувчи итоаткорликка қул бўласизлар.17Худога шукурки, сизлар гуноҳга қул эдингизлар, энди эса ўзларингизни бағишлаган шу таълимотнинг турига юракдан бўйсундингизлар. 18Шунинг учун гуноҳдан озод бўлгач, сизлар ҳақликнинг қули бўлдингизлар.19Инсоний заифлигингиз сабабли инсонларча гапиряпман: Сизлар аъзоларингизни қонунбузарлик қилиш учун нопоклик ва қонунбузарликка қул қилиб топширганингиздай, энди худди шундай, аъзоларингизни муқаддаслик учун ҳақликка қул қилиб топширинглар. 20Чунки сизлар гуноҳнинг қули бўлганингизда, ҳақликдан озод эдингизлар. 21Ўшанда қандай ҳосилга эга эдингизлар? Ўша ишлардан ҳозир ўзингиз уялмоқдасизлар, чунки уларнинг охири ўлимдир.22Аммо ҳозир сизлар гуноҳдан озод бўлгач, Худонинг қуллари бўлдингизлар, сизларнинг ҳосилингиз – муқаддаслик, охири эса – абадий ҳаётдир. 23Чунки гуноҳнинг эвази – ўлим, Худонинг инъоми эса – Раббимиз Исо Масиҳдаги абадий ҳаётдир.Chapter 7
1Биродарлар, Қонунни биладиганларга айтяпманки, одам ҳали тирик экан, Қонун унинг устидан ҳукмронлик қилишини наҳот билмасангизлар?2Эрли хотин эрининг тириклигида Қонун билан унга боғланган. Агарда эри ўлса, у эрлилик қонунидан озод бўлади. 3Шунинг учун, агар хотин эрининг тириклигида бошқа эрга тегса, у зинокор, деб аталади. Аммо эри ўлса, унда хотин шу қонундан озод бўлади ва бошқа эрга тегса ҳам, зинокор бўлмайди.4Худди шундай, эй, биродарларим, сизлар ҳам Масиҳнинг Танаси орқали Қонун учун ўлдингизлар, токи бошқага, яъни ўликлардан Тирилганга тегишли бўлинглар. Шу тариқа Худога ҳосил келтирайлик. 5Чунки биз тана изми бўйича яшаганимизда, гуноҳнинг ҳаракатлари бизнинг аъзоларимизда Қонун орқали ишлаб, ўлим ҳосилини келтирар эди.6Энди эса бизни боғлаб турган Қонун учун ўлиб, Қонундан озод бўлдик, токи биз Худога ҳарфнинг эскилиги бўйича эмас, балки Руҳнинг янгилиги бўйича хизмат қилайлик.7Хўш, унда нима деймиз? Наҳотки Қонун гуноҳ бўлса? Йўқ, асло! Аммо мен гуноҳни бошқа йўл билан эмас, балки Қонун билангина билиб олдим. Чунки Қонун “истама” демаганида эди, унда мен ҳирсни тушунмаган бўлар эдим. 8Лекин гуноҳ амрдан баҳона топиб, менинг ичимда ҳар хил ҳирсни келтириб чиқарди. Чунки Қонун йўқлигида гуноҳ ўликдир.9Мен бир вақтлар Қонунга эга бўлмай яшар эдим. Аммо амр келганида, гуноҳ тирилди, 10мен эса ўлдим. Шундай қилиб, ҳаёт учун берилган амр менинг ўлимимга сабаб бўлди.11Чунки гуноҳ амрдан баҳона топиб, мени авради ва амр орқали мени ўлдирди. 12Зотан Қонун муқаддасдир, амр ҳам муқаддас, ҳақ ва яхшидир.13Шундай экан, яхши нарса мен учун ўлимга айландими? Йўқ, асло! Бироқ гуноҳ шу яхши нарса орқали менга ўлим келтиргани учун гуноҳлиги намоён бўлмоқда. Шундай қилиб, гуноҳ амр орқали ҳаддан ташқари гуноҳли бўлиб қоляпти. 14Биз эса биламизки, Қонун руҳий, мен эса тана изми остидаман, гуноҳга сотилганман,15чунки нима қилаётганимни ўзим тушунмаяпман; негаки мен хоҳлаганимни эмас, балки нимадан нафратлансам, ўшани қиляпман. 16Агар мен хоҳламаганимни қилаётган бўлсам, унда Қонун яхши эканлигини маъқуллаяпман.17Шунинг учун буни мен эмас, балки менинг ичимда яшаётган гуноҳ қилмоқда. 18Зеро менда, яъни менинг танамда яхши нарса яшамаётганини биламан. Чунки менда яхшилик қилиш нияти бор бўлса-да, буни амалга ошириш имконини топа олмаяпман.19Чунки мен хоҳлаган яхшиликни қилмаяпман, хоҳламаган ёмонликни эса қиляпман. 20Агар хоҳламаганимни қилаётган бўлсам, унда буни мен эмас, балки менинг ичимда яшаётган гуноҳ қилмоқда. 21Шундай қилиб, мен шу қонунни топяпман: яхшилик қилмоқчи бўлганимда, менинг ёнимда ёмонлик турибди.22Чунки ички одам бўйича мен Худонинг Қонунидан роҳатланяпман, 23лекин менинг аъзоларимда бошқа қонунни кўряпман. У менинг онгим қонунига қарши курашмоқда ва аъзоларимда жойлашган гуноҳ қонунига мени асир этмоқда.24Оҳ, мен бечора одамман! Ким мени шу ўлим танасидан халос қилар экан? 25Раббимиз Исо Масиҳ орқали Худога миннатдорчилик билдираман! Шундай қилиб, мен онгим билан Худонинг Қонунига, танам билан эса гуноҳ қонунига хизмат қиляпман.Chapter 8
1Шундай экан, энди Исо Масиҳда юрганларга ҳеч қандай маҳкумлик йўқдир. 2Чунки Исо Масиҳдаги ҳаёт Руҳининг қонуни мени гуноҳ ва ўлимнинг қонунидан озод қилди.3Зеро Қонун тана орқали ҳолсизланиб, ожиз бўлиб қолгани учун, Худо Ўз Ўғлини гуноҳли танага ўхшатиб, Уни гуноҳ учун қурбонлик сифатида юборди ва танадаги гуноҳни маҳкум қилди, 4токи Қонун талаб қилган ҳақлик бизда, яъни тана изми бўйича эмас, балки Руҳ изми бўйича юраётганларда амалга ошсин. 5Чунки тана изми бўйича яшовчилар танавий нарсалар ҳақида, Руҳ изми бўйича яшовчилар эса руҳий нарсалар ҳақида фикр юритадилар.6Тана изми бўйича фикр юритиш – ўлимдир, Руҳ бўйича фикр юритиш эса – ҳаёт ва тинчликдир. 7Тана изми бўйича фикр юритиш Худога душманликдир, чунки Худонинг Қонунига итоат қилмайди ва итоат қила олмайди ҳам. 8Шунинг учун тана изми бўйича яшовчилар Худони рози қила олмайдилар.9Агарда Худонинг Руҳи сизларнинг ичингизда яшаётган бўлса, унда сизлар тана изми остида эмас, балки Руҳ изми остидасизлар. Кимки Масиҳнинг Руҳига эга бўлмаса, у Масиҳники эмасдир. 10Агарда Масиҳ ичингизда бўлса, аъзойи бадан гуноҳ учун ўлик, аммо руҳ ҳақлик учун ҳаётдир.11Агарда Исони ўликлардан тирилтирган Худонинг Руҳи сизларда жо бўлса, унда Масиҳни ўликлардан Тирилтирган сизларнинг ўлимли баданларингизни сизларда жо бўлган Ўзининг Руҳи орқали ҳам тирилтиради.12Шунинг учун, биродарлар, биз тана изми бўйича яшаш учун танадан қарздор эмасмиз. 13Агар тана изми бўйича яшасангизлар, ўласизлар. Агарда Руҳ билан аъзойи бадан ишларини ўлдирсангизлар, яшайсизлар.14Чунки Худонинг Руҳи билан бошқариладиганларнинг ҳаммаси Худонинг ўғилларидир. 15Зеро сизлар яна қўрқувга йўналтирадиган қуллик руҳини қабул қилмадингизлар, лекин ўғиллик Руҳини олдингизлар. У билан биз Худони – Абба, Ота, деб чақирамиз.16Ана шу Руҳнинг Ўзи бизнинг руҳимизга, биз Худонинг фарзандлари эканлигимиз ҳақида гувоҳлик бермоқда. 17Агарда фарзандлари бўлсак, унда биз меросхўрлармиз, яъни Худонинг меросхўрларимиз ва Масиҳнинг ворисдошларимиз – фақатгина Масиҳнинг азоб-уқубатларига шерик бўлсак, шундагина У билан улуғлана оламиз.18Чунки ўйлайманки, ҳозирги азоблар келажакда бизга очиладиган шуҳрат билан таққосланганида, ҳеч нарсага арзимайди. 19Мана, ижод интизорлик билан Худо ўғилларининг ваҳийсини кутмоқда,20(зеро ижод ўз ихтиёри билан эмас, балки бўйсундирувчи томонидан беҳудаликка бўйсундирилган), 21чунки ижоднинг ўзи ҳам чириш қуллигидан озод этилиш ҳамда Худонинг фарзандларининг улуғвор эркинлигига эришиш умидига эгадир. 22Чунки биламизки, бор ижод ҳозирга қадар биргаликда инграб азоб чекмоқда,23ва нафақат ижод, балки биз ўзимиз ҳам Руҳнинг бошланғичига эга бўлиб, ичимизда инграяпмиз ва ўғил қилиб олинишимизни ҳамда аъзойи баданимизнинг қайта сотиб олинишини кутяпмиз. 24Чунки биз умидда қутқарилганмиз. Кўриниб турган умид эса умид эмасдир. Агар одам кўриб турса, у нима учун умид қилар экан? 25Аммо биз кўринмайдиган нарсага умид қилсак, шунда сабр-тоқат билан кутамиз.26Шунингдек, Руҳ ҳам заифликларимизда бизга ёрдам бермоқда, чунки биз қандай ибодат қилиш кераклигини билмаймиз, аммо Руҳнинг Ўзи ифода қилиб бўлмас оҳ-нола билан биз учун шафоат қиляпти. 27Юракларни синайдиган Худо эса Руҳнинг фикрини билади, чунки Руҳ муқаддаслар учун Худонинг иродаси бўйича шафоат қиляпти.28Шуни биламизки, Худони севганларга, Унинг мурод-мақсади бўйича даъват қилинганларга ҳамма нарса биргаликда яхшиликка хизмат қилади. 29Чунки Худо кимларни азалдан билган бўлса, ўшаларни Ўз Ўғлининг тасвирига ўхшаш бўлишларини олдиндан тайинлади, токи У кўп биродарларининг орасида тўнғичи бўлсин. 30Шунингдек, Худо кимларни олдиндан тайинлаган бўлса, ўшаларни даъват қилди; кимларни даъват қилган бўлса, ўшаларни оқлади; кимларни оқлаган бўлса, ўшаларга шуҳрат берди.31Хўш, биз бунга нима деймиз? Агар Худо биз томонда бўлса, ким бизга қарши? 32Худо Ўз Ўғлини аямай, лекин ҳаммамиз учун Уни фидо қилган бўлса, У билан бирга ҳамма нарсани ҳам бизга ато қилмайдими?33Ким Худонинг танланганларини айблар экан? Худо уларни оқлаяпти. 34Ким маҳкум қилар экан? Масиҳ ўлган эди, аммо тирилди. У ҳам Худонинг ўнг томонида ўтирибди, У биз учун шафоат қиляпти.35Ким бизни Масиҳнинг севгисидан ажратар экан: қайғуми ё тангликми, ё қувғинликми, ё очликми, ё яланғочликми, ё хавф-хатарми ёки қиличми? 36Ёзилганидек: “Бизни Сен учун ҳар куни ўлдирмоқдалар, сўйишга маҳкум этилган қўйлардек ҳисобламоқдалар”.37Аммо бизни севган Раббий орқали буларнинг ҳаммасидан биз ғолибдан кўра устунроқмиз. 38Чунки мен аминманки: на ўлим, на ҳаёт, на фаришталар, на ҳокимиятлар, на кучлар, на ҳозирги, на келажакдаги нарсалар, 39на баландлик, на чуқурлик, на бошқа бирон ижод бизни Раббимиз Исо Масиҳдаги Худонинг севгисидан ажратишга қодир эмас.Chapter 9
1Мен Масиҳда ҳақиқатни айтяпман ва ёлғон гапирмаяпман, менинг виждоним ҳам Муқаддас Руҳда менга гувоҳлик беряптики, 2менинг улкан ғамим ва юрагимда тинмайдиган дардим бор.3Менинг биродарларим ҳақи, яъни жисман қариндошларим бўлган исроилликлар ҳақи Менинг ўзим Масиҳдан ажралиб лаънати бўлишни хоҳлар эдим. 4Зеро ўғилликка олиниш ва шуҳрат, аҳдлар ва Қонуншунослик, Худога хизмат ва ваъдалар уларга тегишли бўлган. 5Оталар ҳам улардан бўлган, Масиҳ ҳам жисман улардан келиб чиққан. У эса – ҳамма нарсанинг устида бўлган то абад муборак Худодир. Омин!6Аммо бу Худонинг сўзи бекор бўлди, дегани эмас, чунки Исроилдан бўлганларнинг ҳаммаси ҳам исроилликлар эмасдир. 7Иброҳимнинг уруғидан бўлганларнинг ҳаммаси ҳам унинг фарзандлари эмас, аммо: “Сенинг уруғинг Исҳоқда номланади,”- деб айтилган.8Яъни тана бўйича бўлган фарзандлар Худонинг фарзандлари эмас, балки ваъда бўйича бўлган фарзандлар уруғ, деб ҳисобланадилар. 9Чунки ваъданинг сўзи шундай эди: “Мана шу вақтда келаман ва Соронинг ўғли бўлади”.10Фақатгина шу эмас, балки Ривқо ҳам отамиз Исҳоқдан эгиз ўғилларга ҳомиладор бўлган эди. 11Чунки улар ҳали туғилмаган ва бирор яхши ёки ёмон иш қилмаган вақтда, Худонинг мурод-мақсади савоб ишлар орқали эмас, балки даъват Қилувчининг танлаши орқали бўлиши учун 12Худо Ривқога: “Каттаси кичигига қул бўлади,”- деган эди. 13Худди ёзилганидек: “Мен Ёқубни севдим, аммо Эсовдан нафратландим”.14Хўш, унда нима деймиз? Худо ноҳақми? – Йўқ, асло! 15Чунки У Мусога демоқда: “Кимга шафқат қилсам, шафқат қиламан, кимга раҳм қилсам, раҳм қиламан”. 16Шундай қилиб, бу хоҳлаётганга ёки интилаётганга эмас, балки шафқат кўрсатувчи Худога боғлиқдир.17Чунки Ёзув фиръавнга демоқда: “Айнан шунинг учун Мен сени юксалтирдимки, сенинг устингдан Ўзимнинг қудратимни кўрсатай, токи Менинг номим бутун ер юзи бўйлаб воизлик қилинсин”. 18Шундай қилиб, Худо истаганига шафқат қилади ва истаганини тошбағир қилади.19Унда сен менга айтарсан: “Шундай экан, У нима учун айбламоқда? Ахир ким Унинг иродасига қарши чиқади?” 20Эй, инсон, сен кимсанки, Худога гап қайтарасан? Бирор буюм уни ясаганга: “Нега мени бундай ясадинг?”- дейдими? 21Кулолнинг худди ўша гил қоришмасидан бир идишни иззатли нарса учун, бошқа идишни эса иззатсиз нарса учун ясашига ҳаққи йўқми?22Агар Худо ғазабини кўрсатмоқчи ва Ўзининг қудратини намоён қилмоқчи бўлиб, ҳалокатга тайёрлаб қўйган ғазаб идишларига кўп сабр билан чидаган бўлса, нима бўпти? 23Агарда Худо шуҳратга ҳозирлаган шафқат идишларига Ўз шуҳратининг бойлигини намоён қилиш учун бундай қилган бўлса, нима бўпти? 24Шу шафқат идишлари нафақат яҳудийлардан, балки мажусийлардан ҳам даъват этилганлар – бизмиз.25Худди Ҳўшея китобида айтилганидек: “Менинг халқим бўлмаганни – Менинг халқим, севиклим бўлмаганни эса – севиклим, деб атайман. 26Шунингдек, “сизлар – Менинг халқим эмассизлар” дейилган жойда, улар барҳаёт Худонинг ўғиллари, деб аталадилар”.27Йешайаҳ ҳам Исроил ҳақида шундай хитоб қилмоқда: “Исроил ўғилларининг сони худди денгиз қумидек саноқсиз бўлса ҳам, фақат қолдиғи нажот топади. 28Зеро Раббий Ўз сўзини шиддат билан бажаради ва У ер юзида Ўз ишини шиддат билан амалга оширади”. 29Яна Йешайаҳ башорат қилганидек: “Агар Қўшинлар Худованди бизга уруғ қолдирмаганида эди, биз Садўм шаҳридек бўлар ва Ғамўрага ўхшаб қолар эдик”.30Хўш, унда нима деймиз? Ҳақликка интилмаган мажусийлар ҳақликка, яъни имондан бўлган ҳақликка эришдилар. 31Ҳақлик Қонунига интилган Исроил эса ҳақлик Қонунига эришмади.32Нега? Чунки улар буни имон орқали эмас, балки Қонун ишлари орқали изладилар. Шунинг учун улар қоқиниш тошига қоқиниб кетдилар. 33Худди ёзилганидек: “Мана, Мен Сионда қоқиниш тоши ҳамда тузоқ тошини қўяман. Унга имон келтирган ҳар бир одам эса уятда қолмайди”.Chapter 10
1Биродарлар! Менинг юрагимнинг хоҳиши ва Худога Исроил учун ибодатим уларнинг нажот топишлари учундир. 2Зеро мен уларга гувоҳлик беряпманки, уларнинг Худога нисбатан рашки бор, бироқ бу билим бўйича эмасдир. 3Чунки улар Худонинг ҳақлигини англамай, ўзларининг ҳақлигини ўрнатишга тиришиб, Худонинг ҳақлигига бўйсунмадилар.4Зеро Қонуннинг охири – Масиҳдир, токи Унга имон келтирган ҳар бир одам ҳақликка эришсин. 5Мусо Қонундан бўлган ҳақлик ҳақида шундай ёзмоқда: “Буларни бажараётган одам шулар билан яшайди”.6Имондан бўлган ҳақлик эса шундай демоқда: “Ўз юрагингда айтма: ким осмонга чиқар экан?” (яъни Масиҳни пастга тушириш учун); 7ёки: “ким тубсизликка тушар экан?” (яъни Масиҳни ўликлардан олиб чиқариш учун).8Аммо Ёзув нима демоқда? “Сўз сенга яқиндир: сенинг оғзингда ва сенинг юрагингдадир”, яъни бу – биз воизлик қилаётган имон сўзидир. 9Шундай қилиб, агар сен Исони Раббим, деб ўз оғзинг билан эътироф этсанг ва Худо Уни ўликлардан тирилтирганига ўз юрагинг билан ишонсанг, нажот топасан. 10Чунки инсон ҳақликка эришиш учун юраги билан ишонади ва нажот топиш учун оғзи билан эътироф этади.11Зеро Ёзув шундай демоқда: “Унга имон келтирган ҳар бир одам уятда қолмайди”. 12Шунинг учун яҳудий билан юноннинг орасида ҳеч фарқ йўқдир, чунки ҳамманинг ягона Раббийси Уни чақирганларнинг ҳаммаси учун бойдир. 13Чунки “Раббийнинг номини чақирадиган ҳар бир одам нажот топади”.14Бироқ Унга имон келтирмаган бўлсалар, Уни қандай қилиб чақирадилар? У ҳақида эшитмаган бўлсалар, Унга қандай қилиб имон келтирадилар? Агар воизлик қилувчи бўлмаса, қандай қилиб эшитадилар? 15Агар юборилган бўлмасалар, қандай қилиб воизлик қиладилар? Худди ёзилганидек: “Эзгулик хушхабарини келтирувчиларнинг оёқлари нақадар гўзалдир”.16Аммо ҳамма ҳам хушхабарга қулоқ солмади. Зеро Йешайаҳ демоқда: “Ё, Раббий! Бизнинг хабаримизга ким ишонибди?” 17Шундай экан, имон – эшитишдан, эшитиш эса – Масиҳнинг сўзи орқалидир.18Лекин шундай дейман: Наҳот улар эшитмаган бўлсалар? Йўқ, аксинча, “уларнинг овози бутун ер юзига ва уларнинг сўзлари дунёнинг четларига етиб борди”.19Яна дейман: Наҳотки Исроил билмаган бўлса? Аммо Мусо биринчи бўлиб айтмоқда: “Мен халқ бўлмаганлар билан сизларда рашк уйғотаман, зеҳни паст халқ билан жаҳлингизни чиқараман”.20Йешайаҳ эса дадиллик билан айтмоқда: “Мени изламаганлар Мени топдилар, Мен ҳақимда илтижо қилмаганларга Ўзимни зоҳир этдим”. 21Исроилга нисбатан эса шундай айтмоқда: “Мен кун бўйи итоатсиз ва қайсар халққа Ўз қўлларимни узатиб турдим”.Chapter 11
1Шундай қилиб, деяпман: Наҳотки Худо Ўз халқини рад этган бўлса? – Йўқ, асло! Чунки мен ҳам Иброҳимнинг уруғи, Беняминнинг авлодидан бўлган исроилликман. 2Худо олдиндан билган Ўз халқини рад этмаган. Наҳот сизлар Ёзув Элийаҳ пайғамбар ҳақида нима айтаётганини билмасангизлар? У Исроилга қарши Худога арз қилиб, айтмоқда: 3“Ё, Раббий! Сенинг пайғамбарларингни ўлдиришди, Сенинг қурбонгоҳларингни вайрон қилишди. Мен бир ўзим қолдим, менинг ҳам жонимни изламоқдалар”.4Худонинг жавоби унга нима демоқда? “Баалнинг олдида тиз чўкмаган етти минг эркакни Ўзим учун асраб қўйдим”. 5Худди шундай, ҳозирги вақтда ҳам иноятнинг танлови бўйича қолдиғи бордир.6Агарда бу иноят бўйича бўлса, унда ишлар бўйича эмасдир; акс ҳолда, иноят энди иноят бўлмас эди. Агар ишлар бўйича бўлса, унда бу иноят эмасдир; акс ҳолда, иш ҳам иш бўлмас эди. 7Унда нима? Исроил нимани излаган бўлса, шунга эришмади. Танланганлар эса эришдилар, аммо бошқалар тошбағир бўлдилар. 8Худди ёзилганидек: “Худо уларга уйқу руҳини, ҳатто ҳозирги кунгача кўрмайдиган кўзларни ва эшитмайдиган қулоқларни берди”.9Довуд ҳам демоқда: “Уларнинг дастурхони улар учун тўру пистирма, тузоқ ҳамда қасос бўлсин. 10Уларнинг кўзлари қоронғилашиб, кўрмайдиган бўлсин, беллари абадий букилган бўлсин”.11Шундай қилиб, деяпман: Наҳотки яҳудийлар батамом йиқилиш учун қоқинган бўлсалар? – Йўқ, асло! Аммо уларнинг рашкини қўзғатиш учун уларнинг йиқилиши орқали мажусийларга нажот келди. 12Агар уларнинг йиқилиши дунё учун бойлик бўлса ва уларнинг мағлуб бўлиши мажусийлар учун бойлик бўлса, унда уларнинг тўлиқлиги нақадар кўпроқдир.13Эй, мажусийлар, сизларга айтяпманки, (мен мажусийларнинг ҳаворийси бўлганим учун бу хизматимни улуғлаяпман): 14мен ўз қондошларимнинг рашкини қўзғатиб, уларнинг айримларини қутқариб олмасмиканман?!15Чунки агар дунёнинг ярашиши уларнинг рад этилганлиги орқали бўлса, унда уларнинг қабул қилинишлари ўлимдан ҳаётга қайтишдан бошқа нима ҳам бўлар экан?! 16Агар бошланғичи муқаддас бўлса, унда қолдиғи ҳам муқаддасдир. Агар илдизи муқаддас бўлса, унда шохлари ҳам муқаддасдир.17Агар айрим шохлари синган бўлса, аммо сен ёввойи зайтун бўла туриб, уларнинг орасига пайванд қилинган бўлсанг, зайтуннинг илдизи ва шарбатига бирлашган бўлсанг, 18унда шохларнинг олдида мағрурланма. Агар мағрурланаётган бўлсанг, ёдингда тут, сен илдизни эмас, балки илдиз сени кўтариб турибди.19Шунда сен айтарсан: “Менинг пайванд бўлишим учун шохлар синиб тушган-ку”. 20Хўш, улар имонсизлиги учун синиб тушдилар, сен эса имонинг билан турибсан. Кеккайма, бироқ қўрққин. 21Чунки агар Худо табиий шохларни аямаган бўлса, унда сени аярмикан?22Шундай қилиб, Худонинг эзгулигини ва қаттиққўллигини тушуниб олгинки: йиқилганлар учун Унинг қаттиққўллиги, сен учун эса Унинг эзгулиги бор. Фақатгина сен Худонинг эзгулигида жо бўлсанг бўлди, акс ҳолда кесиб ташланасан.23Бироқ агар ўшалар ҳам имонсизликда қолмасалар, пайванд бўладилар, чунки Худо уларни яна пайванд қилишга қодирдир. 24Агар сен табиатан ёввойи зайтун дарахтидан кесиб олинган ва нотабиий равишда яхши зайтун дарахтига пайванд қилинган бўлсанг, унда бу табиий шохларнинг ўз зайтун дарахтига пайванд бўлишлари нақадар осондир!25Эй, биродарларим, ўзларингизни ўта доно ҳисобламаслигингиз учун бу сир ҳақида билимсиз қолишингизни истамайман: мажусийларнинг тўлиқ сони кирмагунига қадар, Исроил халқининг тошбағирлиги қисман бўлди.26Шундай қилиб, бутун Исроил нажот топади, худди ёзилганидек: “Халоскор Сиондан келади ва Ёқубдан бетавфиқликни йироқлаштиради. 27Чунки улардан гуноҳларини олиб ташлаганимда, мана шу Менинг улар билан тузган Аҳдим бўлади”.28Хушхабарга нисбатан улар сизлар сабабли душмандирлар, Худонинг танловига нисбатан эса – оталари сабабли Худонинг севганларидир. 29Чунки Худонинг инъомлари ва даъвати қайтариб олинмасдир.30Сизлар бир вақтлар Худога итоатсиз бўлиб, энди эса уларнинг итоатсизлиги туфайли шафқатга эга бўлдингизлар. 31Худди шундай, энди улар сизларнинг шафқатга эга бўлишингиз учун итоатсиз бўлдилар, токи улар ҳам шафқатга эга бўлсинлар. 32Чунки Худо ҳаммага шафқат қилиш учун ҳаммани итоатсизликка қамаб қўйди.33О, Худонинг донолиги ва билими бойлигининг тубсизлиги! Унинг ҳукмлари шу қадар ақлга сиғмайдиган, Унинг йўллари ўлчаб бўлмайдигандир! 34Зеро ким Худованднинг ақлини билиб олган экан? Ёки ким Унинг маслаҳатчиси бўлган экан?35Ёки ким Худога биринчи бўлиб бирон нарса берган экан, токи Худо унга қайтариб берсин? 36Чунки ҳамма нарса Ундан, У орқали ва Унгадир. Унга абадулабад шон-шуҳрат бўлсин. Омин.Chapter 12
1Шундай қилиб, эй, биродарлар, Худонинг шафқати билан сизлардан ўтинаманки: Худога идрокли хизмат қилишингиз учун аъзойи баданларингизни тирик, муқаддас ва Унга маъқул бўладиган қурбонлик қилиб бағишланглар. 2Бу дунё билан тенглашманглар, балки онгингизни янгилаш орқали тубдан ўзгаринглар, токи сизлар Худонинг яхши, маъқул ва комил иродаси нима эканлигини фаҳмлаб олинглар.3Менга берилган иноят бўйича сизларнинг ҳар бирингизга шуни айтяпманки: ўзингиз ҳақингизда керагидан ортиқ ўйламанглар. Аммо Худо ҳар бирингизга берган имоннинг миқдорига яраша камтарлик билан ўйланглар.4Зеро биз танада кўп аъзоларга эга бўлсак ҳам, бироқ ҳамма аъзоларимизнинг вазифаси бир хил бўлмаганидай, 5худди шундай, биз ҳам кўпчилик бўлиб, Масиҳда бир танамиз, лекин алоҳида-алоҳида бўлиб, бир-биримиз учун аъзодирмиз.6Бизга берилган иноят бўйича ҳар хил инъомларга эгамиз. Шунинг учун, кимда пайғамбарчилик бўлса – имоннинг миқдорига яраша бўлсин; 7хизмат инъоми бўлса, хизматда бўлсин; агар муаллимлик инъоми бўлса, таълим беришда бўлсин; 8ким насиҳатчи бўлса, насиҳат қилишда бўлсин; тарқатувчи бўлса, соддаликда тарқатсин; бошлиқ бўлса, ғайрат билан бошчилик қилсин; меҳршафқат кўрсатувчи бўлса, хурсандчилик билан кўрсатсин.9Севгингиз риёсиз бўлсин. Ёвузликдан жирканинглар, яхшиликка ёпишинглар. 10Биродарсеварликда бир-бирингизга нозик ҳис-туйғуларга эга бўлинглар, ҳурмат қилишда бир-бирингиздан ўзиб кетинглар.11Ғайратда сусайманглар, руҳингиз билан алангаланинглар, Раббийга хизмат қилинглар. 12Умидда хурсанд бўлинглар, қайғуда сабр-тоқатли, ибодатда доимий бўлинглар. 13Муқаддасларнинг муҳтожликларида иштирок этинглар, мусофирсеварликка интилинглар.14Сизларни қувғин қилаётганларни дуо қилинглар – дуо қилинглар ва лаънатламанглар. 15Қувонаётганлар билан қувонинглар ва йиғлаётганлар билан йиғланглар. 16Ўзаро ҳамфикр бўлинглар. Онгингизда такаббур бўлманглар, лекин камтаринлар даражасига тушинглар. Ўзбилармон бўлманглар.17Ҳеч кимга ёмонликка ёмонлик қайтарманглар. Ҳамма одамларнинг олдида яхшилик учун жон куйдиринглар. 18Иложингиз борича ҳамма одамлар билан тинч-тотув бўлинглар.19Эй, севганларим, ўзларингиз учун қасос олманглар, аммо Худонинг ғазабига ўрин беринглар. Чунки ёзилган: “Қасос Меникидир, Мен ҳақини бераман,- дейди Раббий”. 20Шунинг учун: “Агар сенинг душманинг оч бўлса, уни тўйғаз; агар у чанқаган бўлса, унга сув бер. Чунки буларни қилиб, сен унинг бошига ёнаётган чўғни йиғасан.” 21Ёмонликдан енгилмагин, аммо ёмонликни яхшилик билан енггин.Chapter 13
1Ҳар бир жон юқори ҳокимиятларга бўйсунсин. Чунки Худодан бўлмаган ҳокимият йўқ, мавжуд бўлган ҳокимиятлар эса Худодан ўрнатилган. 2Шунинг учун ҳокимиятга қаршилик қилаётган Худонинг ўрнатганига қарши чиққан бўлади. Қаршилик қилувчилар эса ўз-ўзларини маҳкумликка дучор қиладилар.3Чунки бошлиқлар яхши ишлар учун эмас, балки ёмон ишлар учун даҳшатлидирлар. Ҳокимиятдан қўрқмасликни хоҳлайсанми? Яхшилик қил ва ундан мақтовлар оласан, 4чунки у сенга яхшилик учун Худонинг хизматкоридир. Лекин агар ёмон иш қилсанг, қўрққин, чунки ҳокимият беҳудага қилич кўтариб юрмайди: у Худонинг ёмонлик қилганга қаҳрини сочувчи хизматкоридир. 5Шунинг учун фақат қаҳрдан қўрққанликдангина эмас, балки виждон юзасидан ҳам ҳокимиятга бўйсуниш керак.6Шу сабабли ҳам сизлар солиқ тўлайсизлар, чунки улар Худонинг хизматкорлари бўлиб, доимо бу иш билан банддирлар. 7Шундай қилиб, ҳар кимга ўз ҳақини беринглар: кимга солиқ бўлса – солиқ, кимга бож бўлса – бож, кимга қўрқув бўлса – қўрқув, кимга ҳурмат бўлса – ҳурмат.8Бир-бирингизни севишдан бошқа ҳеч бир нарсада ҳеч кимдан қарздор бўлманглар, чунки ўзгани севадиган одам Қонунни бажарган бўлади. 9Зеро: “Зино қилма,” “Қотиллик қилма,” “Ўғирлик қилма,” “Ёлғон гувоҳлик берма,” “Тамагирлик қилма,”- деган амрлар ва бошқаларининг ҳаммаси шу сўзда жамланади: “Ўз яқинингни ўзингни севганингдек севгин”. 10Севги яқинига ёмонлик қилмайди, шунинг учун севги – Қонунни бажаришдир.11Энди уйқудан уйғонишимиз вақт-соати эканлигини билинглар, чунки ҳозир бизнинг нажотимиз имон келтирган пайтимиздан кўра яқинроқдир. 12Тун ўтиб кетди, кун эса яқинлашди. Шунинг учун қоронғилик ишларини улоқтириб ташлаб, нур қуролларига бурканайлик.13Кундузда бўлганимиздек, ўзимизни одобли тутиб, айш-ишрат ва ичкиликбозликка, шаҳватпарастлик ва бузуқликка, жанжалкашлик ва ҳасадгўйликка топширмайлик. 14Аммо Раббий Исо Масиҳга бурканинглар ва танангизга бўлган ғамхўрликни ҳирсларга айлантирманглар.Chapter 14
1Имонда заиф бўлган одамни унинг фикрлари ҳақида баҳслашмай қабул қилинглар. 2Кимдир ҳамма нарсани ейиш мумкинлигига ишонади, заиф эса фақат сабзавот ейди.3Ким еса, емайдиганни камситмасин; ким емайдиган бўлса, ейдиганни ҳукм қилмасин: чунки Худо уни қабул қилган. 4Сен кимсанки, бировнинг қулини ҳукм қиласан? У ўз хўжайини олдида турадими ёки йиқиладими, аммо у қайта тикланади, чунки Раббий уни турғизишга қодир.5Бир одам бир кунни бошқа кундан фарқлайди, бошқаси эса ҳамма кунларни бир хил ҳисоблайди. Ҳар бир одам ўз англашида қатъий турсин. 6Ким кунга эътибор қилса, Раббий учун эътибор қилади. Ким еса, Раббий учун ейди, чунки Худога миннатдорчилик билдиради. Ким емаса, Раббий учун емайди ва Худога миннатдорчилик билдиради.7Чунки биздан ҳеч ким ўзи учун яшамайди ва ҳеч ким ўзи учун ўлмайди. 8Яшаётган бўлсак – Раббий учун яшамоқдамиз, ўлсак ҳам – Раббий учун ўлмоқдамиз. Шунинг учун яшаймизми ёки ўламизми – биз Раббийникимиз. 9Чунки ўликларнинг ҳам, тирикларнинг ҳам Раббийси бўлиш учун Масиҳ ўлди, тирилди ва жонланди.10Аммо сен нима учун биродарингни ҳукм қиляпсан? Ёки сен нима учун биродарингни камситяпсан? Зеро ҳаммамиз ҳам Худонинг ҳукм курсиси олдида ҳозир бўламиз-ку. 11Чунки: “Мен яшайман,- дейди Раббий,- ҳар ким Менинг олдимда тиз чўкади ва ҳар бир тил Худони эътироф этади,”- деб ёзилган.12Шундай қилиб, бизнинг ҳар биримиз Худога ўзи учун ҳисобот беради. 13Энди бир-биримизни бошқа ҳукм қилмайлик, яхшиси, биродарингизга васваса ёки тўсиқ қўймаслик ҳақида мулоҳаза қилинглар.14Мен шуни биламан ва Раббий Исода аминманки – ҳеч бир нарса ўз-ўзича нопок эмасдир. Аммо бирон нарсани нопок ҳисоблаган одам учун у нопокдир. 15Агарда биродаринг сенинг овқатинг туфайли ранжиса, унда сен севги бўйича ҳаракат қилмаётган бўласан. Сен уни овқатинг билан ҳалок қилма, чунки Масиҳ у одам учун ўлган.16Шундай қилиб, яхшилигингиз ҳақорат қилинмасин. 17Чунки Худонинг Шоҳлиги ейиш ва ичиш эмас, балки Муқаддас Руҳдаги қувонч, ҳақлик ва тинчликдир.18Ким булар билан Масиҳга хизмат қилса, у Худога маъқул бўлади ва одамлар томонидан тан олинади. 19Шунинг учун тинчликка ва бир-бирини барпо қилишга хизмат қиладиган нарсаларга интилайлик.20Овқат учун Худонинг ишини бузма! Ҳамма нарса покдир, аммо одамнинг васваса учун ейиши ёмондир. 21Агар сенинг биродаринг булардан қоқинса, унда гўшт ҳам емаслик, шароб ҳам ичмаслик ва бунга ўхшайдиган бирон иш ҳам қилмаслик яхшироқдир.22Сен имонга эгамисан? Имонинг Худо олдида, ўзинг учун бўлсин. Танлаган нарсасида ўзини маҳкум қилмайдиган одам бахтлидир! 23Лекин агар бирор кимса шубҳаланиб еса – маҳкум бўлади, чунки бу имон бўйича эмас. Имон бўйича бўлмаган ҳар бир иш эса – гуноҳдир. 24Менинг Хушхабарим ва Исо Масиҳнинг воизлигига биноан сизларни мустаҳкамлашга қодир бўлган Худога ҳамду санолар бўлсин! Ушбу воизлик – қадим даврлардан бери яширин қолган, ҳозирги вақтда эса намоён қилинган сирнинг ваҳийсидир. 25Энди бу сир мангу Худонинг буйруғи бўйича пайғамбарларнинг ёзувлари орқали барча мажусийларга уларнинг имонга бўйсунишлари учун маълум қилинган. 26Ягона доно бўлган Худога Исо Масиҳ орқали то абад шон-шуҳрат бўлсин! Омин.Chapter 15
1Биз кучлилар ўзимизнинг кўнглимизни олмасдан, заифларнинг ожизликларини кўтариб юришимиз керак. 2Ҳар биримиз ўз яқинимизни яхшиликка барпо қилиш учун унинг кўнглини олишимиз керак.3Чунки Масиҳ ҳам Ўзининг кўнглини олмас эди, аммо ёзилганидек: “Сени ҳақорат қилувчиларнинг ҳақорати Менинг устимга тушди”. 4Зеро илгаридан нимаики ёзилган бўлса, бизнинг таълим олишимиз учун ёзилгандир, токи биз Ёзувдаги сабр-тоқат ва юпанч орқали умидга эга бўлайлик.5Сабр-тоқат ва юпанч Худоси эса сизларга бир-бирингиз билан Исо Масиҳга мувофиқ ҳамфикр бўлишни ато этсин, 6токи сизлар якдиллик билан бир оғиздан Раббимиз Исо Масиҳнинг Отаси бўлган Худони улуғланглар. 7Шунинг учун, Масиҳ сизларни Худонинг шуҳратига қабул қилганидек, сизлар ҳам бир-бирингизни қабул қилинглар.8Сизларга шуни айтаманки, оталарга берилган ваъдалар тасдиқланиши учун Худонинг ҳақиқати ҳақи Исо Масиҳ хатна қилинганларнинг хизматкори бўлди 9ва раҳм-шафқат ҳақи мажусийларнинг хизматкори бўлди, токи улар Худони улуғласинлар, худди ёзилганидек: “Шунинг учун мажусийларнинг орасида Сени улуғлайман ва Сенинг исмингни куйлайман”.10Яна айтилган: “Эй, мажусийлар, Унинг халқи билан бирга хурсандчилик қилинглар”. 11Ва яна: “Эй, мажусийларнинг барчаси, Раббийни мадҳ этинглар! Эй, халқларнинг барчаси, Уни улуғланглар”.12Йешайаҳ пайғамбар ҳам шундай демоқда: “Мажусийларга ҳукмронлик қилиш учун Иешайнинг томири кўтарилади. Мажусийлар Унга умид боғлайдилар”.13Умид Худоси эса сизларни ҳар қандай қувончга ва имондаги тинчликка тўлдирсин, токи сизлар Муқаддас Руҳнинг кучи орқали умидга бой бўлинглар.14Эй, биродарларим, менинг ўзим ҳам сизлар ҳақингизда аминманки, сизлар эзгулик билан тўласизлар, барча билимга тўлгансизлар ва бир бирингизга насиҳат қилишга қодирсизлар.15Аммо, биродарларим, сизларга эслатиб қўйиш учун бирмунча дадиллик билан ёздим. Зеро менга Худодан берилган иноят туфайли 16мен мажусийлар учун Исо Масиҳнинг хизматкори бўлиб, Хушхабарнинг руҳонийлик хизматини бажармоқдаман, токи мажусийларнинг қурбонликлари Муқаддас Руҳ орқали муқаддасланиб, Худога маъқул бўлсин.17Шундай қилиб, Худога тегишли бўлган нарсаларда мен Исо Масиҳ орқали мақтансам бўлади. 18Чунки Масиҳ мажусийларни бўйсундириш учун мен орқали сўзда ва ишда қилмаган бирор нарса ҳақида гапиришга журъат этмайман. 19Масиҳ буни қудратли аломатлару мўъжизалар ва Худо Руҳининг кучи билан ижро этди. Шундай қилиб, мен Йерусалим ва унинг ён атрофидан бошлаб, то Иллирикагача Масиҳнинг Хушхабарини тўлиқ воизлик қилдим.20Шу билан бирга, мен бошқаларнинг пойдевори устига қурмаслик учун Масиҳнинг номи ҳали маълум бўлмаган ерларда Хушхабарни воизлик қилишга жон куйдирдим. 21Худди ёзилганидек: “У ҳақида бехабар бўлганлар кўрадилар, У ҳақида эшитмаганлар англайдилар”.22Мана шу сабаб сизларнинг олдингизга келишим учун менга кўп марта тўсқинлик қилди. 23Аммо энди бу юртларда шундай жойлар қолмагани ва анча йиллардан бери сизларнинг олдингизга келишни истаганим учун,24Испанияга жўнаётганимда, сизларнинг олдингизга келаман. Чунки мен умид қиламанки, ўтиб кетаётганимда аввал сизларни кўриб, бироз дийдорингизга тўйганимдан сўнг, мени у ерга кузатиб қўясизлар. 25Ҳозир эса мен муқаддасларга хизмат қилиш учун Йерусалимга боряпман.26Чунки Македония ва Аҳаядаги имонлилар Йерусалимда бўлган муқаддаслар орасидаги камбағаллар учун эҳсон тўплашни маъқул топдилар. 27Ҳа, маъқул топдилар, чунки улар яҳудийлардан қарздорлар-да: зеро агар мажусийлар уларнинг руҳий нарсаларига шерик бўлган бўлсалар, уларга ҳам моддий нарсаларда хизмат қилишлари керак.28Шунинг учун мен шу ишни бажариб, уларга бу ҳосилни тақдим этгач, сизларнинг жойларингиз орқали Испанияга жўнаб кетаман. 29Ишончим комилки, мен сизларнинг олдингизга келганимда, Масиҳдаги тўлиқ қут-барака билан келаман.30Эй, биродарларим! Раббий Исо Масиҳ ва Руҳ севгиси билан сизларга ёлвораман: Худога мен учун ибодатларингда мен билан бирга жанг қилинглар, 31токи мен Яҳудиядаги имонсизлардан қутулай ва менинг Йерусалим учун бўлган хизматим муқаддасларга маъқул бўлсин, 32токи мен Худонинг иродаси бўйича сизларнинг олдингизга қувонч билан келай ва сизлар билан ором топай.33Тинчлик Худоси эса сизларнинг ҳаммангиз билан бирга бўлсин. Омин.Chapter 16
1Сизларга Кенхрея Жамоатининг жамоахизматчиси, опамиз Фивани тавсия этаман. 2Сизлар уни Раббимиз ҳақи муқаддасларга муносиб равишда қабул қилинглар. У нимага муҳтож бўлса, ёрдам беринглар, чунки у кўпларга ва менинг ўзимга ҳам ёрдамчи бўлган.3Исо Масиҳдаги ҳамкорларим Прискилла ва Акилга салом айтинглар. 4Улар менинг жоним учун ўз бошларини тиккан эдилар. Уларга фақатгина мен эмас, балки мажусийлардан бўлган барча Жамоатлар ҳам миннатдорчилик билдирмоқдалар. Уларнинг уй Жамоатига ҳам салом айтинглар. 5Масиҳ учун Ахаянинг бошланғичи бўлган менинг севиклим Епенетга ҳам салом айтинглар.6Биз учун кўп меҳнат қилган Мирйамга ҳам салом айтинглар. 7Ҳаворийлар орасида ном чиқарган, мендан олдин Масиҳда бўлган менинг қамоқдош ва қариндошларим Андроник ҳамда Юнийга салом айтинглар. 8Раббимдаги менинг севиклим Амплиасга салом айтинглар.9Масиҳдаги ҳамкоримиз Урбанга ва менинг севиклим Стахисга салом айтинглар. 10Масиҳда синалган Апеллесга салом айтинглар. Аристовулнинг уйдагиларига салом айтинглар. 11Менинг қариндошим Ҳиродионга салом айтинглар. Раббийда бўлган Наркиснинг уйдагиларига салом айтинглар.12Раббий ҳақи меҳнат қилаётган Трифен ва Трифосга салом айтинглар. Раббий ҳақи жуда кўп меҳнат қилган севикли Персисга салом айтинглар. 13Раббийда танланган Руфга ҳамда менга онадек бўлган унинг онасига салом айтинглар. 14Асинкрит, Флегон, Ҳермас, Патробас, Ҳермес ва улар билан бирга бўлган биродарларга салом айтинглар.15Филолог ва Юлияга, Нирей ва унинг синглисига, Олимпас ҳамда улар билан бирга бўлган барча муқаддасларга салом айтинглар. 16Бир-бирингизга муқаддас ўпич билан саломлашинглар. Масиҳнинг ҳамма Жамоатлари сизларга салом йўллаяптилар.17Эй, биродарларим, сизлардан ўтинаманки, сизлар ўрганган таълимотингизга хилоф равишда бўлиниш ва васвасага сабаб бўладиган одамларни назорат қилинглар ва улардан четлашинглар. 18Чунки бундай одамлар Раббимиз Исо Масиҳнинг эмас, балки ўз қорнининг қулидирлар. Улар тилёғламалик ҳамда нотиқлик билан соддадилларнинг юракларини алдайдилар.19Сизларнинг итоатингиз эса ҳаммага маълум, шунинг учун мен сизлардан хурсандман, бироқ сизлар яхшиликка нисбатан доно ва ёвузликка нисбатан соддадил бўлишингизни истайман. 20Тинчлик Худоси эса шайтонни тезда сизларнинг оёқларингиз остида янчиб ташлайди. Раббимиз Исо Масиҳнинг инояти сизлар биландир!21Менинг ҳамкорим Тимўтий ҳамда қариндошларим Луций, Ясон ва Сосипатр сизларга салом йўллаяптилар. 22Бу мактубни ёзаётган мен – Тертий ҳам сизларга Раббимда салом айтяпман.23Мени ва бутун Жамоатни уйига қабул қилган Гай ҳам сизларга салом йўллаяпти. Шаҳарнинг хазинабони Ераст ва биродаримиз Кварт ҳам сизларга салом йўллаяптилар. 24Раббимиз Исо Масиҳнинг инояти сизларнинг ҳаммаларингиз биландир! Омин.1 Corinthians
Chapter 1
1Худонинг иродаси бўйича Исо Масиҳнинг ҳаворийси бўлишга даъват қилинган Повулдан ва биродаримиз Состендан 2Коринф шаҳридаги Худонинг Жамоатига салом! Исо Масиҳда муқаддасланган ва даъват қилинган муқаддасларга ҳамда Раббимиз Исо Масиҳнинг номини ҳар жойда (бизда ҳам, уларда ҳам) чақираётганларнинг барчасига: 3Сизларга Отамиз Худо ва Раббий Исо Масиҳдан иноят ҳамда тинчлик бўлсин!4Исо Масиҳда сизларга берилган Худонинг инояти учун сизлар ҳақингизда Худойимга ҳамиша миннатдорчилик билдираман. 5Чунки сизлар Масиҳда ҳамма нарса билан, яъни ҳар қандай сўз ва ҳар қандай билим билан бойитилгансизлар. 6Шунингдек, Масиҳнинг гувоҳлиги сизларда мустаҳкам ўрнашган эди.7Шундай экан, Раббимиз Исо Масиҳнинг зоҳир бўлишини кутаётиб, сизларнинг ҳеч қандай инъомдан камчилигингиз йўқдир. 8Раббимиз Исо Масиҳнинг кунида бенуқсон бўлишингиз учун У сизларни охиригача мустаҳкам қилади. 9Сизларни Ўз Ўғли Раббимиз Исо Масиҳ билан мулоқотга чақирган Худо содиқдир.10Эй, биродарларим, Раббимиз Исо Масиҳнинг номидан сизлардан ўтиниб сўрайманки, ҳаммаларингиз бир нарсани гапиринглар. Сизларнинг орангизда бўлинишлар бўлмасин. Аксинча, сизлар бир фикрда ҳамда бир мақсадда бирлашган бўлинглар. 11Чунки, эй, биродарларим, сизларнинг орангизда баҳс-тортишув борлиги Хлоиснинг хонадонидагилардан менга маълум бўлди.12Сизларнинг ҳар бирингиз: “Мен Повулникиман”, “Мен Аполлосникиман”, “Мен Кифаникиман”, “Мен эса Масиҳникиман”, деб гапираётганингизни назарда тутяпман. 13Ахир нима, Масиҳ бўлинганми? Ахир сизлар учун Повул хочга михланганми? Ёки сизлар Повулнинг исмига чўмдирилганмисизлар?14Худодан миннатдорманки, мен сизлардан Крисп ва Гайдан бошқа ҳеч кимни чўмдирмаганман, 15токи кимдир: “У мени ўз номига чўмдирганди”,- деб айтмасин. 16Ҳа, мен яна Стефаннинг хонадонини чўмдирганман. Яна бирор кишини чўмдирганманми билмайман.17Чунки Масиҳ мени чўмдириш учун эмас, балки Хушхабарни воизлик қилиш учун юборди. Аммо сўз донолигида воизлик қилиш учун эмас, токи Масиҳнинг хочи бекор бўлмасин.18Хоч ҳақидаги хабар ҳалок бўлаётганлар учун телбаликдир. Бироқ биз, нажот топаётганлар учун бу хабар Худонинг қудратидир. 19Чунки ёзилган: “Доноларнинг донолигини барбод қиламан ва ақллиларнинг заковатига барҳам бераман”.20Доно қаерда? Уламо қаерда? Бу дунёнинг нотиғи қаерда? Худо бу дунёнинг донолигини телбаликка айлантирмадими? 21Чунки бу дунё ўз донолиги билан Худонинг донолигида Худони таниб билмаганлиги сабабли, Худо воизлик телбалиги орқали ишонаётганларни қутқаришни маъқул қўрди.22Чунки яҳудийлар мўъжизаларни талаб қилмоқдалар, юнонлар эса доноликни изламоқдалар. 23Биз эса хочга михланган Масиҳни воизлик қилмоқдамиз. Бу яҳудийлар учун васваса, юнонлар учун эса телбаликдир.24Бироқ Худо даъват қилган яҳудийлару юнонлар учун Масиҳ – Худонинг қудрати ва Худонинг донолигидир. 25Чунки Худонинг “ақлсизлиги” инсонларникидан донороқдир ва Худонинг “заифлиги” инсонларникидан кучлироқдир.26Эй, биродарлар, сизлар, даъват қилинганлар кимлигингизга бир қаранглар: сизларнинг орангизда инсоний нуқтаи назардан доно бўлганлар кўп эмас, кучли бўлганлар кўп эмас, олижаноб бўлганлар ҳам кўп эмас. 27Лекин Худо доноларни шарманда қилиш учун бу дунёда ақлсиз бўлганларни танлади. Худо кучлиларни шарманда қилиш учун бу дунёда заиф бўлганларни танлади.28Аҳамиятлиларни бекор қилиш учун Худо бу дунёда аҳамиятсиз, камситилган ва обрўсизларни танлади, 29токи ҳеч бир инсон Худонинг олдида мақтанмасин.30Аммо энди сизлар Худо туфайли Исо Масиҳдасизлар. Масиҳ эса биз учун Худодан донолигимиз, ҳақлигимиз, муқаддаслигимиз бўлиб, бизни Худога қайтариш учун тўловимиз бўлди, 31токи: “Мақтанаётган Раббий билан мақтансин”, деб ёзилганидек бўлсин.Chapter 2
1Биродарларим, мен сизларнинг олдингизга келганимда, Худонинг гувоҳлигини маҳоратли нутқ ёки донолик билан хабар қилиш учун келмадим, 2чунки мен сизларнинг орангизда Исо Масиҳдан ва Унинг хочга михланганлигидан бошқа ҳеч нарсани билмасликка қарор қилдим.3Мен орангизда заифликда, қўрқувда ва қаттиқ титроқда эдим. 4Менинг сўзим ҳамда воизлигим инсоний доноликнинг ишонтирарли сўзларидан эмас, балки руҳ ва куч-қудратнинг намоён бўлишидан иборат эди, 5токи имонингиз инсоннинг донолигига эмас, балки Худонинг куч-қудратига асосланган бўлсин.6Доноликни эса биз баркамол бўлганларнинг орасида воизлик қилмоқдамиз, лекин бу дунёнинг ва бу ўткинчи дунё ҳокимларининг донолигини эмас, 7балки Худонинг сирли ва яширин бўлган донолигини воизлик қилмоқдамиз. Худо бу донолигини асрлар бошланишидан аввал бизнинг шуҳратимиз учун тайин қилган.8Шу доноликни бу дунёнинг ҳокимларидан ҳеч ким англамади. Буни англаганларида эди, шуҳрат Раббийсини хочга михламас эдилар. 9Лекин ёзилганидек бўлди: “Худо Ўзини севганларга кўз кўрмаган, қулоқ эшитмаган, инсон юрагига ҳам келмаган нарсаларни тайёрлаб қўйган”.10Бизга эса Худо буни Ўз Руҳи билан ошкор қилди. Чунки Руҳ ҳамма нарсани, ҳатто Худонинг теранликларини текшириб кўради. 11Чунки инсоннинг ичида нима борлигини унинг ичида бўлган инсоннинг руҳидан бошқа ким билади? Худди шундай, Худоникини ҳам Худонинг Руҳидан бошқа ҳеч ким билмайди.12Биз эса бу дунёнинг руҳини эмас, балки Худо бизга ато қилганларини билишимиз учун, Худодан бўлган Руҳни қабул қилдик. 13Биз буни инсоний доноликдан ўрганган сўзлар билан эмас, балки Муқаддас Руҳ ўргатган сўзлар билан воизлик қилиб, руҳий нарсаларни руҳий нарсалар билан таққослаймиз.14Жони бошқарадиган одам эса Худонинг Руҳидан бўлган нарсаларни қабул қилмайди. У буларни телбалик, деб ҳисоблайди ва уларни фаҳмлай олмайди, чунки булар ҳақида руҳан муҳокама қилиш керак. 15Лекин руҳий одам ҳамма нарса ҳақида муҳокама қила олади, унинг ўзи ҳақида эса ҳеч ким муҳокама қила олмайди. 16Зеро Раббийнинг онгини ким англаб олибдики, Унга таълим берса? Биз эса Масиҳнинг онгига эгамиз.Chapter 3
1Биродарларим, мен сизлар билан, руҳий одамлар билан гаплашгандай гаплаша олмадим, балки тана изми бўйича юрган одамлар, яъни Масиҳдаги гўдаклар билан гаплашгандай гаплашдим. 2Мен сизларни қаттиқ овқат билан эмас, балки сут билан озиқлантирдим, чунки бунга ҳали кучингиз етмас эди, ҳозир ҳам кучингиз етмайди.3Сизлар ҳали ҳам тана изми бўйича юрган одамларсизлар. Чунки орангизда ҳасад, баҳс ва низо бўлса, унда сизлар тана изми бўйича юрган одамлар эмасмисизлар? Сизлар инсоний одат бўйича ҳаракат қилмаяпсизларми? 4Агар кимдир: “Мен Повулникиман”, бошқаси эса: “Мен Аполлосникиман”,- деб айтса, унда сизлар тана изми бўйича юрган одамлар эмасмисизлар? 5Ахир Повул ким? Аполлос ким? Раббий ҳар бирига ато қилгани бўйича улар – хизматкорлар, сизлар эса улар орқали имон топгансизлар, холос.6Мен экдим, Аполлос суғорди, лекин Худо ўстирди. 7Шунинг учун экадиган ва суғорадиган ҳеч нарса эмасдир, ўстирадиган Худо ҳамма нарсадир.8Экувчи ва суғорувчининг иккаласи ҳам бирдир, лекин ҳар бири ўзининг меҳнатига яраша ўз мукофотини олади. 9Чунки биз Худонинг ҳамкорларимиз, сизлар эса Худонинг экинзори, Худонинг иморатисизлар.10Мен Худодан берилган иноят бўйича доно қурувчи сифатида пойдевор қўйдим, бошқаси эса унинг устида қурмоқда. Лекин ҳар ким қандай қураётганига эътибор берсин. 11Чунки ҳеч ким қўйилган пойдевордан, яъни Исо Масиҳдан бошқа пойдевор қўя олмайди.12Бу пойдевор устида кимдир олтиндан, кимдир кумуш ва қимматли тошлардан, кимдир эса ёғочу хашак ёки сомондан қурмоқда – 13ҳар кимнинг иши эса ошкор бўлади, чунки ўша кун буни кўрсатади. Зеро бу нарса оловда фош бўлади ва олов ҳар кимнинг иши қандай эканлигини синайди.14Агар кимнинг қургани охиригача турса, у мукофот олади. 15Кимнинг қилган иши ёниб кетса, у зиён кўради. Бироқ ўзи нажот топади, лекин олов ичидан қутулгандек бўлади.16Сизлар Худонинг маъбади эканлигингизни ва Худонинг Руҳи ичингизда яшаётганини наҳотки билмасангизлар? 17Кимки Худонинг маъбадини ҳаром қилса, уни Худо уради, чунки Худонинг маъбади муқаддасдир. Бу маъбад эса сизларсиз.18Ҳеч ким ўз-ўзини алдамасин: сизлардан ким бу дунёда доно бўлишни ўйласа, у доно бўлиш учун ақлсиз бўлсин. 19Чунки бу дунёнинг донолиги Худонинг ҳузурида телбаликдир. Худди ёзилганидек: “У доноларни уларнинг ҳийлагарлиги билан овлайди”. 20Ва яна ёзилганки: “Раббий доноларнинг фикр-мулоҳазалари беҳуда эканлигини билади”.21Шундай қилиб, ҳеч ким инсоний нарса билан мақтанмасин, чунки ҳаммаси сизларникидир: 22Повул ҳам, Аполлос ҳам, Кифа ҳам, бу дунё ҳам, ҳаёт ҳам, ўлим ҳам, шу замон ва келажак ҳам – ҳаммаси сизларникидир. 23Сизлар эса Масиҳникисизлар, Масиҳ эса Худоникидир.Chapter 4
1Шундай қилиб, ҳар бир киши бизни Масиҳнинг хизматкорлари ва Худо сирларининг идора қилувчилари, деб ҳисобласин. 2Идора қилувчидан эса содиқ бўлиш талаб қилинади.3Сизлар мени қандай ҳукм қилишингиз ёки бошқаларнинг қандай ҳукм қилиши мен учун кам аҳамиятга эгадир. Менинг ўзим ҳам ўзимни ҳукм қилмайман. 4Чунки ўзимда бирор айб топмасам ҳам, ўзимни шу билан оқламайман. Мени ҳукм қилувчи эса Раббийдир.5Шунинг учун вақтдан олдин, яъни Раббий келмагунича, ҳеч қандай ҳукм қилманглар. У келиб, яширин бўлган нарсаларни ёритади ва одамларнинг юрагидаги ниятларини ошкор қилади. Ўшанда ҳар кимга мақтов Худодан бўлади.6Биродарларим, мен буни сизлар учун ўзимда ва Аполлосда намуна қилиб кўрсатдим, токи сизлар ёзилганидан ташқари фикр юритмасликни биздан ўрганинглар ва бир-бирингизнинг олдингизда кеккайманглар. 7Ким сени бошқадан фарқлаяпти? Худодан олмаган бирор нарсанг борми? Агар олган бўлсанг, нима учун олмагандай мақтаняпсан?8Сизлар энди тўқ бўлдингизлар, энди бой бўлдингизлар, бизсиз ҳукмронлик қилмоқдасизлар. Кошки, ҳақиқатан ҳукмронлик қилсангизлар эди, токи биз ҳам сизлар билан бирга ҳукмронлик қила олсак! 9Мен ўйлайманки, Худо биз, охирги элчиларга, худди ўлимга маҳкум этилгандай бўлиш тақдирини ато этди. Чунки биз бу дунёда, фаришталару инсонлар олдида бир томоша бўлдик.10Биз Масиҳ ҳақи ақлсизмиз, сизлар эса Масиҳда доносизлар. Биз заифмиз, сизлар эса кучлисизлар. Сизлар шуҳратда, биз эса ҳурматсизликдамиз. 11Ҳаттоки, ҳозирги вақтгача ҳам очлик ва чанқоқликка, яланғочлик ва калтакларга чидаб, сарсон бўлиб юрибмиз.12Биз ўз қўлимиз билан меҳнат қилмоқдамиз. Бизни ғийбат қилсалар, биз дуо қилмоқдамиз. Бизни қувғин қилсалар, биз тоқат қилмоқдамиз. 13Бизни ҳақорат қилсалар, биз юмшоқ гапирмоқдамиз. Ҳозиргача биз дунёнинг аҳлати ва ҳамма нарсанинг супуриндисидек бўлдик.14Буларни эса мен сизларни уялтириш учун эмас, балки севимли болаларимдай насиҳат қилиш учун ёздим. 15Чунки сизларнинг Масиҳда минглаб устозларингиз бўлса ҳам, оталарингиз кўп эмас. Мен эса сизларни Хушхабар орқали Исо Масиҳда туғдим. 16Шунинг учун сизлардан ўтиниб сўрайманки, менга тақлид қилинглар.17Ана шу мақсадда мен Раббийга содиқ бўлган севимли ўғлим Тимўтийни сизларнинг олдингизга юбордим. У эса ҳар ерда ва ҳар бир Жамоатда таълим берганимдай, Масиҳдаги йўлларимни сизларга эслатади. 18Мен сизларнинг олдингизга бормаганим учун, сизларнинг орангиздаги баъзилар мағрурланиб кетибди.19Бироқ Раббим хоҳласа, мен яқинда олдингизга келаман, шунда мағрурланиб кетганларнинг сўзини эмас, уларнинг куч-қудратини синаб кўраман. 20Чунки Худонинг Шоҳлиги сўзда эмас, балки куч-қудратдадир. 21Нимани хоҳлайсизлар? Ёнингизга ҳокимият ҳассаси билан келишимними ёки мулойимлик руҳидаги севги билан келишимними?Chapter 5
1Сизларнинг орангизда зинокорлик пайдо бўлгани ҳақида овозалар чиқди. Бунинг устига шундай зинокорликки, ҳатто мажусийлар орасида ҳам бундай ҳодиса юз бермаган, яъни сизлардан кимдир отасининг хотинини олибди! 2Сизлар эса бундан мағрурланиб юрибсизлар. Бунинг ўрнига йиғлаб фарёд қилишингиз керак эди, токи шу ишни қилган одам орангиздан чиқариб ташлансин.3Мен эса танам билан сизлардан узоқда бўлсам ҳам, лекин руҳим билан орангизда бўлиб, худди сизларнинг ёнингизда тургандек, аллақачон Раббимиз Исо Масиҳ номидан ҳукм чиқардим: 4Сизларнинг йиғилишингизда менинг руҳим билан биргаликда, Раббимиз Исо Масиҳнинг куч-қудрати билан 5бундай ишни қилган одамнинг танасини барбод қилиш учун уни шайтонга топшириш керак, токи Раббий Исонинг кунида унинг руҳи нажот топсин.6Сизларнинг мақтанишингиз яхши эмас. Наҳотки озгина ачитқи бутун хамирни ачитишини билмасангизлар? 7Шундай қилиб, сизлар янги хамир бўлишингиз учун ўзингизни эски ачитқилардан покланглар, чунки сизлар аслида ачитқисизсизлар. Зеро биз учун қурбон бўлган Масиҳ – бизнинг Песаҳимиздир. 8Шунинг учун эски ачитқи, яъни ёвузлик ва бузуқлик ачитқиси билан эмас, балки самимийлик ва ҳақиқат бўлган ачитқисиз нон билан байрам қилайлик.9Мактубимда сизларга зинокорлар билан алоқа қилманглар, деб ёзган эдим. 10Бироқ умуман бу дунёнинг зинокорлари ёки тамагирлари, талончилари, бутпарастлари билан демоқчи эмас эдим, акс ҳолда, сизлар бу дунёни тарк этишга мажбур бўлар эдингизлар!11Аммо ўзини биродар, деб атаб, лекин бузуқи, тамагир, бутпараст, ғийбатчи, ичкиликбоз ва талончи бўлиб қолувчилар билан алоқа қилмаслигингиз учун мен сизларга ёзган эдим. Бундай одам билан бирга ҳатто овқат ҳам еманглар. 12Чунки ташқарида бўлганларни ҳукм қилишнинг менга нима кераги бор? Сизлар Жамоат ичида бўлганларни ҳукм қилмайсизларми? 13Ташқарида бўлганларни эса Худо ҳукм қилади. Шундай қилиб, бузуқ кишини орангиздан чиқариб ташланглар.Chapter 6
1Сизларда бирининг бошқасига даъвоси бўлганида, муқаддаслар ҳузурида эмас, бетавфиқлар ҳузурида суд қилишга қандай ҳаддингиз сиғди? 2Бу дунёни муқаддаслар ҳукм қилишини наҳотки билмасангизлар? Агар сизлар дунёни ҳукм қиладиган бўлсангизлар, наҳотки бундай аҳамиятсиз ишларни ҳукм қилишга муносиб бўлмасангизлар? 3Биз фаришталарни ҳукм қилишимизни билмайсизларми? Янада кўпроқ, тирикчилик ишларини ҳукм қила олмаймизми?4Сизлар эса тирикчилик ишлари ҳақида даъволашиб, Жамоат учун ҳеч қандай аҳамиятга эга бўлмаган одамларни ўзларингизга қози қилиб қўймоқдасизлар. 5Буларни сизларнинг уялишингиз учун айтяпман. Наҳотки орангизда бирон бир доно киши бўлмаса? Наҳотки у ўз биродарлари орасида қози бўла олмаса? 6Бироқ биродар ўз биродари билан даъволашмоқда-ю, бунинг устига, имонсизлар олдида!7Ҳар ҳолда, бир-бирингиз билан даъволашишингизнинг ўзи ҳам сизлар учун тамоман мағлубиятдир. Ноҳақликка чидаб туришингиз сизлар учун яхшироқ эмасми? Бирор нарсангиздан маҳрум бўлиб қолишингиз сизлар учун яхшироқ эмасми? 8Лекин сизлар ўз биродарларингизга ноҳақлик қилиб, улардан тортиб оляпсизлар.9Ноҳақлар Худонинг Шоҳлигини мерос қилиб олмасликларини билмайсизларми? Алданманглар: на бузуқлар, на бутпарастлар, на зинокорлар, на эркак-фоҳишлар, на баччабозлар, 10на ўғрилар, на тамагирлар, на ичкиликбозлар, на ғийбатчилар, на талончилар Худонинг Шоҳлигини мерос қилиб олмайдилар. 11Сизларнинг баъзиларингиз ҳам шундай эдингизлар, лекин Раббий Исо Масиҳнинг номи ҳамда Худойимизнинг Руҳи билан ювилдингизлар, муқаддасландингизлар ва оқландингизлар.12Менга ҳамма нарса жоиз экан, лекин ҳамма нарса ҳам фойдали эмас. Менга ҳамма нарса жоиз экан, лекин ҳеч бир нарса менинг устимдан ҳукмрон бўлмаслиги керак. 13Овқат қорин учун, қорин ҳам овқат учундир, аммо Худо уни ҳам, буни ҳам йўқ қилади. Тана эса зино учун эмас, лекин Раббий учундир, Раббий эса тана учундир.14Раббийни тирилтирган Худо бизни ҳам Ўз қудрати билан тирилтиради. 15Сизларнинг таналарингиз Масиҳнинг аъзолари эканлигини билмайсизларми? Шундай қилиб, Масиҳнинг аъзоларини олиб, фоҳишанинг аъзолари қилар эканманми? Йўқ, асло!16Фоҳиша билан қовушган одам у билан бир тан бўлишини билмайсизларми? Чунки: “Иккови бир тан бўлади”,- деб айтилган. 17Раббий билан бирлашган эса У билан бир руҳ бўлади.18Зинодан қочинглар! Инсон қиладиган ҳар қандай гуноҳ танадан ташқарида бўлади, зино қилувчи эса ўз танасига қарши гуноҳ қилади.19Энди нима? Таналарингиз – сизлар Худодан қабул қилган ва ичингизда бўлган Муқаддас Руҳнинг маъбади эканлигини билмайсизларми? Энди сизлар ўзингизники эмассизлар, 20чунки сизлар қимматбаҳо нарх билан сотиб олингансизлар. Шунинг учун Худоники бўлган танангиз ва руҳингизда Худони улуғланглар.Chapter 7
1Энди, сизлар менга ёзган нарсаларга келсак, одам учун аёлга тегмаслик яхшидир. 2Аммо зино қилмаслик учун ҳар бир эркакнинг ўз хотини бўлсин ва ҳар бир аёлнинг ўз эри бўлсин.3Эр ўз хотинига нисбатан ҳамда хотин ўз эрига нисбатан керак бўлган илтифотни кўрсатсин. 4Хотин танаси устидан ўзи эмас, балки эри ҳокимлик қилади. Худди шундай эр танаси устидан ўзи эмас, балки хотини ҳокимлик қилади.5Бир-бирингиздан бош тортманглар. Агар фақат ўзаро келишсангиз, унда ўзингизни рўза ва ибодатга бағишлаш учун вақтинча айириб туринглар. Кейин эса яна бирга бўлинглар, токи ўзингизни тия олмаганингиздан шайтон сизларни васваса қилмасин. 6Бироқ буни мен буйруқ каби эмас, лекин ижозат каби айтяпман. 7Чунки ҳамма одамлар мен каби бўлишларини хоҳлар эдим. Лекин ҳар бир киши Худодан олган ўз инъомига эгадир: бирисида бундай бўлса, бошқасида ўзгачадир.8Никоҳда бўлмаганларга ва бева хотинларга айтаман: мен каби қолсалар, улар учун яхшидир. 9Аммо ўзларини тута олмасалар, турмуш қурсинлар. Зеро ҳирсдан ёнишдан кўра турмуш қуриш яхшироқдир.10Никоҳда бўлганларга эса мен эмас, балки Раббий буюради: хотин эридан ажралмасин, 11агарда ажралса, эрсиз қолсин ёки ўз эри билан ярашсин. Эр ҳам ўз хотинини қўйиб юбормасин.12Бошқаларга эса Раббий эмас, балки мен айтяпман: агар бирор биродарнинг имонсиз хотини бўлса-ю, у эри билан яшашга рози бўлса, унда эри хотинини қўйиб юбормасин. 13Шунингдек, бирон хотиннинг имонсиз эри бўлса-ю, у хотини билан яшашга рози бўлса, унда хотин эрини ташлаб кетмасин. 14Чунки имонсиз эр имонли хотини орқали муқаддасланади ва имонсиз хотин имонли эри орқали муқаддасланади. Акс ҳолда, сизларнинг фарзандларингиз нопок бўлар эди, энди эса муқаддасдир.15Агарда имонсиз ажралмоқчи бўлса, унда ажралаверсин. Бундай ҳолда, биродар ёки опа-сингил имонсизга боғланган эмасдир. Худо бизни тинчликка даъват этган. 16Эй, хотин, эрингни қутқармаслигингни қаердан биласан? Ёки, эй, эр, хотинингни қутқармаслигингни қаердан биласан?17Шунинг учун ҳар ким Худо унга қандай белгилаган бўлса, Раббий уни қандай ҳолатда даъват этган бўлса, шундай юраверсин. Мен барча Жамоатларда шундай буйруқ беряпман. 18Кимдир хатна бўлган ҳолатда даъват этилган бўлса, яширмасин. Кимдир хатна бўлмаган ҳолатда даъват этилган бўлса, хатна қилинмасин. 19Хатна ҳеч нарса эмас, хатнасизлик ҳам ҳеч нарса эмас, балки ҳамма нарса – Худонинг амрларига риоя қилишдир.20Ҳар ким қандай ҳолатда даъват этилган бўлса, шу ҳолатда қолаверсин. 21Қул бўлиб даъват этилган бўлсанг, бу ҳақида ташвишланма. Аммо озод бўлишга имкониятинг бўлса, унда фурсатдан фойдалангин. 22Чунки Раббий кимни қуллик ҳолатида даъват этган бўлса, у Раббийнинг озод одамидир. Худди шундай озодлик ҳолатида даъват этилган одам Масиҳнинг қулидир. 23Сизлар қимматбаҳо нарх билан сотиб олингансизлар – инсонларнинг қули бўлманглар. 24Шундай қилиб, биродарлар, ким қандай ҳолатда даъват этилган бўлса, Худонинг қаршисида шундай қолаверсин.25Қизлик ҳолатида қолиш ҳақида Раббимдан бирор амр олганим йўқ. Лекин мен Раббийга содиқ бўлиш учун Ундан раҳм-шафқат топган одам сифатида шундай маслаҳат бераман. 26Мен ўйлайманки, ҳозирги қийинчиликлар сабабли инсоннинг шундай ҳолатда қолиши яхшидир:27Хотинга боғланганмисан? Ажралишни излама. Хотинсиз қолдингми? хотин излама. 28Бироқ уйлансанг ҳам, гуноҳ қилган бўлмайсан. Шунингдек, қиз ҳам турмушга чиқса, гуноҳ қилган бўлмайди. Лекин бундайлар тананинг қайғуларига дучор бўладилар, мен эса сизларга ачинаман.29Биродарлар, мен сизларга айтаманки, вақт энди қисқа, шунинг учун хотинли бўлганлар, хотини йўқдай бўлишлари керак, 30йиғлаётганлар йиғламаётгандай ва қувонаётганлар қувонмаётгандай, сотиб олаётганлар эга бўлмаётгандай, 31бу дунёдан фойдаланаётганлар фойдаланмаётгандай бўлишлари керак, чунки бу дунёнинг қиёфаси ўтиб кетмоқда!32Мен эса сизларнинг ташвишсиз бўлишингизни хоҳлайман. Уйланмаган одам Раббийни қандай рози қилишни ўйлаб, Раббийга тегишли нарсалар ҳақида қайғуради. 33Аммо уйланган одам хотинини қандай рози қилишни ўйлаб, дунёга тегишли нарсалар ҳақида қайғуради. 34Эрли хотин билан эрга тегмаган қиз орасида ҳам фарқ бор: бокира қиз танаси ва руҳи билан муқаддас бўлиш учун, Раббийни қандай рози қилишни ўйлаб, Унга тегишли нарсалар ҳақида қайғуради. Лекин эрли хотин эрини қандай рози қилишни ўйлаб, дунёга тегишли нарсалар ҳақида қайғуради.35Буни мен сизларга кишан солиш учун эмас, аксинча, сизларнинг манфаатингиз учун айтяпман, токи сизлар иффатли бўлиб, чалғимасдан Раббийга бағишланган бўлинглар.36Агар бирор киши ўз бокира қизининг етук ёшида шундайлигича қолишини номаъқул, деб ҳисобласа, хоҳлаганидек қилсин, у гуноҳ қилган бўлмайди. Бундайлар турмушга чиқсинлар. 37Бироқ ким ўз юрагида оғишмай мустаҳкам турса, ҳамда муҳтожликка эга бўлмай, аммо ўз иродасига ҳоким бўлиб, ўз бокира қизини шундай сақлашга қарор қилган бўлса, у одам яхши иш қилган бўлади. 38Шундай қилиб, ўз бокира қизини эрга берган одам яхши иш қилган бўлади. Эрга бермаган эса янада яхшироқ иш қилган бўлади.39Хотин эри ҳали тирик бўлганида, қонун бўйича унга боғланган бўлади. Агар эри ўлса, унда у истаган кишига турмушга чиқиш учун озоддир. Фақат ўша киши Раббийга тегишли бўлиши шарт. 40Бироқ маслаҳат берганимдек, хотин ёлғиз қолса, у бахтлироқ бўлади. Ўйлайманки, менда ҳам Худонинг Руҳи бор.Chapter 8
1Бутларга бағишланган қурбонлик таомлари ҳақида биз биламиз, чунки ҳаммамиз билимга эгамиз. Лекин билим мағрурлантиради, севги эса барпо қилади. 2Кимдир бирон нарсани биламан, деб ўйласа, у ҳали ҳеч нарсани билиши керак бўлган даражада билмайди. 3Лекин ким Худони севса, у Худо томонидан таниб билингандир.4Шундай қилиб, бутларга бағишланган қурбонлик таомларини ейиш ҳақида биз биламизки, бут дунёда ҳеч нарса эмасдир. Ягона Худодан бошқа худо йўқдир. 5Чунки еру осмонда худо, деб аталадиган зотлар бор бўлса ҳам (зеро кўп “худолар” ва кўп илоҳлар ҳам бор), 6бироқ бизнинг Ота Худойимиз ягонадир, ҳамма нарса Ундандир ва биз У учунмиз. Шунингдек, бизнинг Раббимиз – Исо Масиҳ ягонадир, ҳамма нарса У орқали яратилган, биз ҳам У орқалимиз.7Лекин бундай билимнинг борлиги ҳаммада ҳам эмас. Баъзилар ҳозиргача ҳам бутларни тан оладиган виждони билан бутга бағишланганни ейдилар. Уларнинг виждони эса заиф бўлгани учун булғанади.8Овқат эса бизни Худога яқинлаштирмайди. Чунки есак ҳам, ҳеч нарса орттирмаймиз; емасак ҳам, ҳеч нарса йўқотмаймиз. 9Бироқ сизларнинг бу озодлигингиз заиф бўлганларга васваса бўлмаслиги учун эҳтиёт бўлинглар. 10Чунки агар бирор киши билимга эга бўлган сени бутхонада бутга бағишланган қурбонлик таомини еб ўтирганингни кўрса, унда унинг заиф виждони уни ҳам бутга бағишланганни ейишга мойил қилмайдими?11Шундай қилиб, сенинг билиминг туфайли ана шу заиф биродар ҳалок бўлади. У учун эса Масиҳ ўлган. 12Шу тарзда биродарларингизга қарши гуноҳ қилиб, уларнинг заиф виждонини жароҳатлаганингизда, сизлар Масиҳга қарши гуноҳ қиласизлар. 13Шунинг учун агар мен ейдиган овқат биродаримни васвасага солса, унда ўз биродаримни васвасага солмаслик учун мутлақо гўшт емайман.Chapter 9
1Мен ҳаворий эмасманми? Мен эркин эмасманми? Раббимиз Исо Масиҳни кўрган эмасманми? Сизлар Раббимда қилган меҳнатим эмасмисизлар? 2Агар бошқалар учун мен ҳаворий бўлмасам, сизлар учун ҳаворийдирман, чунки менинг ҳаворийлигимнинг муҳри – Раббийда бўлган сизларсиз.3Мени синаётганларга қарши менинг ҳимоям шундайдир! 4Наҳотки бизнинг еб-ичишга ҳуқуқимиз бўлмаса? 5Наҳотки бизнинг ҳам бошқа ҳаворийлар, Раббий Исонинг укалари ва Кифага ўхшаб, имонли бир хотинни ўзимизга умр йўлдош қилиб олишга ҳуқуқимиз бўлмаса? 6Ёки фақат мен ва Барнабо ишламаслик ҳуқуқидан маҳруммизми?7Ким ўз ҳисобидан аскарлик қилади? Ким ток ўтқазиб, унинг мевасидан емайди? Ким пода боқиб, поданинг сутини ичмайди? 8Мен буни фақат инсонларга оид айтяпманми? Қонун ҳам шуни айтмаяптими?9Зеро Мусонинг Қонунида ёзилган: “Ғалла янчаётган ҳўкизнинг оғзини тўсма”. Худо ҳўкизлар ҳақида ғамхўрлик қиляптими 10ёки У буни шахсан биз учун айтяптими? Шубҳасиз, булар биз учун ёзилган, чунки ер ҳайдаётган умид билан ҳайдаши керак ва ғалла янчаётган ўз улушини олиш умиди билан ишлаши керак. 11Агар биз сизларнинг ҳаётингизга руҳий нарса экиб, сизлардан моддий нарсани ўриб олсак, бу катта ишми?12Агар бошқалар сизларнинг устингиздан ҳокимиятга эга бўлсалар, биз кўпроқ эга эмасмизми? Бироқ биз бу ҳокимиятдан фойдаланмадик. Аксинча, Масиҳнинг Хушхабарига тўсиқ қўймаслик учун ҳаммасига бардош бериб чидамоқдамиз. 13Билмайсизларми, руҳонийлик қилувчилар маъбаддан озиқланадилар ва қурбонгоҳ олдида хизмат қилувчилар қурбонгоҳдан улуш оладилар. 14Худди шундай, Раббий ҳам Хушхабарни воизлик қилувчиларга бу меҳнатдан кун кечиришларини буюрган.15Лекин мен шу нарсаларнинг ҳеч биридан фойдаланмадим. Менга шундай қилишлари учун буларни ёзаётганим йўқ, чунки кимдир мени бу мақтовимдан маҳрум қилишидан кўра, мен учун ўлишим афзалроқдир. 16Агарда мен Хушхабарни воизлик қилсам ҳам, бу билан мақтанишимга асос йўқ, чунки бу менинг зиммамга юкланган мажбуриятдир. Аммо Хушхабарни воизлик қилмасам, менинг ҳолимга вой!17Чунки агар мен буни ихтиёрий равишда қилсам, шунда мукофотга эга бўламан. Лекин буни ўз иродамга қарши қилаётган бўлсам, унда менга топширилганини бажараётган бўламан, холос. 18Бу ҳолда менга қандай мукофот бўлади? Мукофотим эса шундай: Хушхабарни воизлик қилаётганимда, Масиҳнинг Хушхабарини маошсиз тарқатиб, Хушхабарда эга бўлган ҳуқуқларимдан фойдаланмаяпман.19Мен ҳамма одамлардан озод бўлсам ҳам, кўпроқ одамга эришиш учун ўзимни ҳаммага қул қилдим. 20Мен яҳудийларга эришиш учун яҳудийларга яҳудийдек бўлдим. Мен Қонун остида бўлганларга эришиш учун уларга Қонун остида бўлгандек бўлдим.21Мен қонунсизларга эришиш учун уларга қонунсиздек бўлдим, лекин мен Худо олдида қонунсиз эмасман, аксинча, Масиҳнинг Қонунига бўйсунаман. 22Мен заиф бўлганларга эришиш учун заифларга заифдек бўлдим. Шундай қилиб, мен баъзиларни қутқарай, деб ҳамма учун ҳамма нарса бўлдим. 23Буни мен Хушхабар учун қиляпман, токи унинг шериги бўлайин.24Наҳотки билмасангизлар, масофага югураётганларнинг ҳаммаси югуради-ю, аммо бир киши мукофот олади. Сизлар ҳам мукофот олиш учун югуринглар. 25Мусобақада курашадиган ҳар бир одам ўзини ҳамма нарсадан тияди. Улар буни чирийдиган тож олиш учун, биз эса чиримайдиган тож олиш учун қиламиз. 26Шунинг учун мен ҳам мақсадсиз югураётгандай югурмаяпман, ҳавони ураётгандай муштламаяпман, 27лекин ўз танамни бўйсундириб, ўзимга қул қиляпман, токи бошқаларга воизлик қилиб, ўзим нолойиқ, деб топилмайин.Chapter 10
1Эй, биродарларим, сизлар бу ҳақида билимсиз қолишингизни хоҳламайман: оталаримизнинг ҳаммаси булут остида бўлган эдилар ва денгизнинг ўртасидан ўтган эдилар. 2Уларнинг ҳаммаси булут ва денгизда Мусога чўмган эдилар. 3Ҳаммаси бир хил руҳий озуқани ейишди. 4Ҳаммаси бир хил руҳий ичимликни ичишди, чунки улар келажакда келаётган руҳий Қоятошдан ичдилар. Қоятош эса Масиҳ эди.5Лекин Худо уларнинг кўпларига илтифот қилмади, зеро улар саҳрода йўқ қилиндилар. 6Улар ёвузликка ҳирс қўйганларидай, биз ҳам ёвузликка ҳирс қўймаслигимиз учун улар бизга намуна бўлдилар.7Улардан баъзилари бутпараст бўлганларидай, сизлар ҳам бутпараст бўлманглар. Улар ҳақида шундай ёзилган: “Халқ еб-ичишга ўтирди ва ўйнагани турди”. 8Улардан баъзилари зинокорлик қилганларидай, зинокорлик қилмайлик, чунки бир кунда улардан йигирма уч минг киши ҳалок бўлди.9Улардан баъзилари Худони васваса қилганларидай, Масиҳни васваса қилмайлик, чунки улар илонлардан ҳалок бўлдилар. 10Улардан баъзилари нолиганларидай, нолиманглар, чунки улар қирғин қилувчидан ҳалок бўлдилар.11Буларнинг ҳаммаси уларда намуна сифатида содир бўлган. Бизга эса, замоннинг охирига етганларга – булар огоҳлантириш учун ёзиб қолдирилган. 12Шунинг учун мустаҳкам турибман, деб ўйлаётган киши йиқилмаслиги учун эҳтиёт бўлсин. 13Бошингизга оддий инсоний васвасадан бошқа васваса келган эмас. Худо эса содиқдир, У кучингиз етмаган васвасага тушишга йўл қўймайди, лекин васваса пайтида бардош беришингиз учун халос бўлиш йўлини ҳам беради.14Шундай қилиб, севганларим, бутпарастликдан қочинглар. 15Мен сизларга буни фаросатлиларга айтгандай айтяпман. Сўзларим ҳақида ўзларингиз мулоҳаза қилинглар. 16Биз дуо қилаётган “барака косаси” Масиҳнинг қонига дахлдор бўлиш эмасми? Биз синдираётган нон Масиҳнинг Танасига дахлдор бўлиш эмасми? 17Шундай қилиб, битта нон бутун бўлганидек, биз ҳам кўпчилик бўлиб, битта танамиз, чунки ҳаммамиз битта нонда иштирок этамиз.18Эски Аҳдаги Исроилга бир қаранглар: қурбонликни еган руҳонийлар қурбонгоҳга дахлдор бўлмаганларми? 19Мен нима демоқчиман ўзи? Бут бирор аҳамиятга эгами? Ёки бутга бағишланган қурбонликнинг бирор аҳамияти борми?20Йўқ, аммо мажусийлар қурбонлик келтирганларида, Худога эмас, жинларга қурбонлик келтирадилар. Мен эса сизларнинг жинлар билан алоқада бўлишингизни хоҳламайман. 21Сизлар ҳам Раббий косасидан, ҳам жинлар косасидан ича олмайсизлар. Сизлар ҳам Раббий дастурхонида, ҳам жинлар дастурхонида иштирок эта олмайсизлар. 22Наҳотки биз Раббийнинг рашкини келтирсак? Наҳотки биз Ундан кучли бўлсак?23Менга ҳамма нарса жоиз экан, лекин ҳамма нарса ҳам фойдали эмас. Менга ҳамма нарса жоиз экан, лекин ҳамма нарса ҳам барпо қилмайди. 24Ҳар бир киши ўзининг эмас, балки бошқанинг манфаатини изласин.25Виждонингиз хотиржам бўлиши учун бозорда сотиладиган ҳамма нарсани текширмасдан еяверинглар. 26Чунки ер юзи ва уни тўлдириб турган ҳамма нарса Раббийникидир. 27Агар имонсизлардан кимдир сизларни меҳмонга таклиф этса, сизлар эса боришни хоҳласангизлар, унда виждонингиз хотиржам бўлиши учун олдингизга қўйилган ҳамма нарсани текширмасдан еяверинглар.28Агар кимдир сизларга: “Бу бутга бағишланган қурбонлик”,- деб айтса, унда буни сизларга айтган киши ҳақи ва виждон хотиржамлиги учун еманглар. Чунки биз биламизки, ер юзи ва уни тўлдириб турган ҳамма нарса Раббийникидир. 29Виждон деганимда ўзимнинг эмас, балки бошқанинг виждонини назарда тутяпман. Чунки нима учун бошқа кишининг виждони туфайли менинг эркинлигим ҳукм этилиши керак? 30Агар мен иноят бўйича иштирок этаётган бўлсам, унда нега миннатдорчилик билдирганим учун маҳкум бўлишим керак?31Шундай қилиб, ейсизларми, ичасизларми, нимаики қилсангизлар, ҳамма нарсани Худонинг шуҳрати учун қилинглар. 32На яҳудийларни, на юнонларни, на Худонинг Жамоатини қоқинтирадиган бирон нарса қилманглар. 33Мен ҳам ўз манфаатимни эмас, балки кўпларнинг манфаатини излайман. Улар нажот топишлари учун мен ҳаммага ҳамма нарсада маъқул бўлишга ҳаракат қилмоқдаман.Chapter 11
1Мен Масиҳга тақлид қилганимдай, сизлар ҳам менга тақлид қилинглар. 2Биродарларим, мен сизларни мақтаяпман, чунки сизлар ҳамма нарсада мени эслаяпсизлар ва мен сизларга анъаналарни топширганимдай, худди шундай буларга риоя қиляпсизлар. 3Яна шуни билишингизни истайманки, ҳар бир эркакнинг боши – Масиҳ, хотиннинг боши – эркак, Масиҳнинг боши эса Худодир. 4Бошини ёпиб ибодат қилаётган ёки пайғамбарчилик қилаётган ҳар бир эркак ўз бошини шарманда қилади.5Бошини ёпмасдан ибодат қилаётган ёки пайғамбарчилик қилаётган ҳар бир хотин ўз бошини шарманда қилади, чунки шу тариқа у ўз сочларини қириб ташлаганга ўхшаб қолади. 6Чунки агар хотин бошини ёпмаса, унда сочларини ҳам қирқиб ташласин. Лекин агар хотинга сочларини қирқиб ташлаш ёки қириб ташлаш уят бўлса, унда бошини ёпсин.7Шундай қилиб, эркак бошини ёпмаслиги керак, чунки у Худонинг тасвири ва шуҳратидир. Хотин эса эркакнинг шуҳратидир. 8Чунки эркак хотиндан эмас, балки хотин эркакдандир,9ҳамда эркак хотин учун эмас, балки хотин эркак учун яратилгандир. 10Шунинг учун хотин фаришталар ҳақи ўз боши устида ҳокимликка эга бўлиши керак.11Бироқ Раббийда эркак хотиндан мустақил эмас, хотин эса эркакдан мустақил эмас. 12Чунки хотин эркакдан бўлганидай, худди шундай эркак ҳам хотин орқалидир. Лекин ҳаммаси Худодандир.13Ўзларингиз ўйлаб кўринглар: хотин бошини ёпмасдан, Худога ибодат қилиши одобданми? 14Агар эркак сочини ўстирса, бу эркак учун уят эканлигини табиатнинг ўзи ҳам сизларга уқтирмаяптими? 15Лекин хотин сочларини ўстирса, бу унинг шуҳратидир, чунки соч унга ёпинчиқ сифатида берилган. 16Агар бирор киши баҳслашмоқчи бўлса, билсинки, бизда ҳам, Худонинг Жамоатида ҳам бундай одат йўқ.17Энди, қуйидаги кўрсатмаларимда сизларни мақтамайман, чунки сизлар яхшироқ нарса учун эмас, лекин ёмонроқ нарса учун йиғиляпсизлар. 18Чунки, биринчидан, сизлар Жамоатда йиғилганингизда, орангизда бўлаётган бўлинишлар ҳақида эшитяпман. Мен бунга қисман ишонаман. 19Сизларнинг орангизда бидъатлар ҳам бўлиши керак, шу орқали орангизда асллари намоён бўлади.20Кейин, сизлар бир жойда йиғилганингизда, Раббийнинг кечлигига йиғилганга ўхшамаяпсизлар. 21Чунки ҳар бир киши бошқалардан олдин кечликдаги ўз овқатини тезроқ еб қўймоқда. Шунинг учун бири оч қолади, бошқаси эса маст бўлади. 22Наҳотки ейиш ва ичиш учун уйларингиз бўлмаса? Ёки сизлар Худонинг Жамоатини менсимай, камбағалларни камситяпсизларми? Сизларга нима десам экан? Сизларни мақтайми? Йўқ, мақтамайман.23Зеро мен сизларга топширганимни Раббийдан олганман: Раббий Исо хоинона тутиб берилган тунда нонни олди 24ва шукрона айтиб, уни синдириб, деди: “Олиб енглар, бу Менинг сизлар учун синдирилаётган танамдир. Мени эслаб туриш учун буни қилинглар”.25Шунингдек, кечликдан кейин косани ҳам олиб: “Бу коса – Менинг қонимдаги Янги Аҳддир. Ундан ҳар сафар ичаётганингизда, Мени эслаб туриш учун буни қилинглар”,- деди. 26Шундай қилиб, сизлар ҳар доим бу нонни еганингизда ва бу косадан ичганингизда, Раббий келгунига қадар Унинг ўлимини эълон қилган бўласизлар.27Шунинг учун, кимки номуносиб тарзда бу нонни еса ёки Раббийнинг косасидан ичса, Раббийнинг танаси ва қонига қарши гуноҳ қилган бўлади. 28Ҳар бир инсон ўзини текширсин, шундагина бу нондан есин ва бу косадан ичсин. 29Чунки кимки номуносиб тарзда еб-ичса, у Раббийнинг танаси ҳақида мулоҳаза қилмасдан, ўзига маҳкумликни еб-ичади. 30Шу сабабдан сизларнинг кўпларингиз заиф ва касалсизлар, ҳатто ўлганлар ҳам оз эмас.31Зеро агар биз ўз-ўзимизни ҳукм қилганимизда эди, маҳкум бўлмас эдик. 32Биз бу дунё билан бирга маҳкум бўлмаслигимиз учун ҳозирги вақтда ҳукм қилиниб, Раббий томонидан жазоланмоқдамиз.33Шунинг учун, биродарлар, овқатланишга йиғилганларингизда, бир-бирингизни кутиб туринглар. 34Агар кимдир оч бўлса, ўз уйида есин, токи сизларнинг йиғилишларингиз маҳкум бўлишингизга сабаб бўлмасин. Қолган нарсаларни эса мен олдингизга келганимда, тартибга соламан.Chapter 12
1Биродарларим, сизларни руҳий инъомлар ҳақида билимсиз қолишингизни хоҳламайман. 2Биласизларки, мажусий бўлганингизда, сизларни худди етаклаб олиб боришганидай, гунг бутларга борар эдингизлар. 3Шунинг учун сизларга шундай тушунча бераман: Худонинг Руҳи билан гапираётган ҳеч ким Исога лаънат айтмайди ва ҳеч ким Муқаддас Руҳсиз Исони Раббим, деб атай олмайди.4Инъомлар ҳар хил, лекин Руҳ ўша-ўшадир. 5Хизматлар ҳам ҳар хил, лекин Раббий ўша-ўшадир. 6Фаолиятлар ҳам ҳар хил, лекин ҳаммада ҳамма нарсани ҳаракатга келтирадиган Худо ўша-ўшадир.7Аммо Руҳнинг намоён бўлиши ҳар бирига манфаат учун берилади. 8Кимгадир Руҳ томонидан донолик сўзи берилади, бошқага эса худди ўша Руҳ томонидан билим сўзи берилади.9Яна кимгадир худди ўша Руҳ томонидан имон, бошқага эса худди ўша Руҳ томонидан шифокорлик инъомлари берилади. 10Кимгадир мўъжизакорлик куч-қудрати, бошқага эса пайғамбарчилик берилади. Кимгадир руҳларни фарқлаш, бошқага ҳар хил тиллар, яна бошқага тилларни талқин қилиш инъомлари берилади. 11Бироқ буларнинг ҳаммасини ўша битта Руҳ келтириб чиқаради. У Ўзи хоҳлагани бўйича буларни ҳар кимга алоҳида тақсимлайди.12Бир танада кўп аъзолар бор. Тананинг аъзолари кўп бўлса ҳам, улар бир танани ташкил қилади. Масиҳ ҳам худди шундайдир. 13Биз эса – яҳудийми, юнонми, қулми, эркинми – ҳаммамиз ўша битта Руҳ билан ягона Масиҳнинг Танасига чўмганмиз ва ҳаммамиз ўша битта Руҳдан суғорилганмиз.14Тана эса битта аъзодан эмас, балки кўп аъзолардан иборатдир. 15Агар оёқ: “Мен қўл бўлмаганим учун танага тегишли эмасман”,- деб айтса, унда наҳотки у танага тегишли бўлмай қолса? 16Агар қулоқ: “Мен кўз бўлмаганим учун танага тегишли эмасман”,- деб айтса, унда наҳотки у танага тегишли бўлмай қолса? 17Агар бутун тана кўз бўлганида эди, эшитиш қаерда бўлар эди? Агар бутун тана қулоқ бўлганида эди, ҳид сезиш қаерда бўлар эди?18Лекин Худо аъзоларнинг ҳар бирини танада Ўзи хоҳлаганидек жойлаштирди. 19Агарда ҳаммаси битта аъзо бўлганида эди, тана қаерда бўлар эди? 20Аммо энди аъзолар кўп, тана эса биттадир.21Кўз қўлга: “Сен менга керак эмассан”, ёки бош оёқларга: “Сизлар менга керак эмассизлар”,- деб айта олмайди. 22Аксинча, тананинг энг заиф бўлиб кўринадиган аъзолари жуда кераклидир. 23Танамизнинг иззатсиз туюлган аъзоларини кўп иззат билан буркаймиз. Хунук аъзоларимизга эса янада кўпроқ кўрк берамиз. 24Лекин кўркам аъзоларимизнинг бунга муҳтожлиги йўқ. Аммо камчиликка эга бўлган аъзоларга кўпроқ иззат бериб, Худо бутун танани мувофиқлаштирди,25токи танада бўлиниш бўлмасин, аксинча, ҳамма аъзолар бир-бирига бир хил ғамхўрлик қилсинлар. 26Агар бир аъзо азоб чекса, барча аъзолар у билан бирга азоб чекадилар. Агар бир аъзо улуғланса, барча аъзолар у билан бирга қувонадилар. 27Шундай қилиб, сизлар – Масиҳнинг Танасисизлар, ҳар бирингиз алоҳида – аъзосизлар.28Худо эса баъзиларни Жамоатда биринчидан ҳаворийлар, иккинчидан пайғамбарлар, учинчидан муаллимлар қилиб қўйди. Яна баъзиларга мўъжизакорликни, бошқаларга эса шифокорлик, ёрдам бериш, бошқариш, турли тиллар инъомларини берди. 29Ҳамма ҳам ҳаворийми? Ҳамма ҳам пайғамбарми? Ҳамма ҳам муаллимми? Ҳамма ҳам мўъжизакорми?30Ҳамма ҳам шифокорлик инъомларига эгами? Ҳамма ҳам номаълум тилларда гапирадими? Ҳамма ҳам талқин қиладими? 31Лекин каттароқ инъомлар учун рашк қилинглар. Мен эса сизларга янада афзалроқ йўлни кўрсатаман:Chapter 13
1Мен инсонларнинг ва фаришталарнинг тилларида гапирсам-у, лекин севгига эга бўлмасам, жаранглайдиган мис ёки янграйдиган кимбалдирман. 2Агар пайғамбарчилик инъомига эга бўлсам-у, бор билимларни ва бор сирларни тушунсам, агар тоғларни кўчирадиган бор имонга эга бўлсам-у, лекин севгига эга бўлмасам, мен ҳеч нарса эмасдирман. 3Агар бор мол-мулкимни тарқатиб юборсам, ҳатто танамни ёндиришга топширсам-у, лекин севгига эга бўлмасам, бундан менга ҳеч қандай фойда йўқдир.4Севги узоқ сабр-тоқат қилади. У меҳрибонлик қилади. Севги ҳасад қилмайди, севги кеккаймайди ва мағрурланмайди. 5Севги бебошлик қилмайди, ўз манфаатини изламайди, тез аччиқланмайди ва ёвузликни ўйламайди. 6Севги ноҳақликка қувонмайди, аксинча, ҳақиқатга севинади. 7Севги ҳамма нарсани кўтаради, ҳамма нарсага ишонади, ҳамма нарсага умид қилади, ҳамма нарсага бардош беради.8Севги ҳеч қачон тугамайди, пайғамбарчиликлар эса тугайди, тиллар тамом бўлади ва билим ҳам бекор бўлади. 9Чунки биз қисман биламиз ва қисман пайғамбарчилик қиламиз. 10Лекин мукаммаллик келганида, қисман бўлган нарсалар тугайди.11Мен гўдак бўлганимда, гўдак каби гапирар, гўдак каби фикр юритар, гўдак каби мулоҳаза қилар эдим. Аммо вояга етгач, гўдаклигимни қолдирдим. 12Ҳозир биз гўё хира ойна орқали тахминан кўряпмиз, ўша кунда эса юзма-юз кўрамиз. Ҳозир мен қисман билмоқдаман, аммо ўша кунда мен ўзим таниб билингандек таниб биламан. 13Энди эса шу учтаси мавжуддир: имон, умид, севги. Лекин севги улардан буюкроқдир.Chapter 14
1Севгининг ортидан қувинглар. Руҳий инъомлар, айниқса, пайғамбарчилик қилиш учун рашқ қилинглар. 2Ким номаълум тилда гапирса, у одамларга эмас, Худога гапиради, чунки уни ҳеч ким тушунмайди. У Руҳ билан сирларни гапиради. 3Ким пайғамбарчилик қилса, у барпо қилиш, далда бериш ва юпатиш учун одамларга гапиради. 4Номаълум тилда гапирувчи ўзини барпо қилади, пайғамбарчилик қилувчи эса Жамоатни барпо қилади.5Сизларнинг ҳаммангиз номаълум тилларда гапиришингизни хоҳлайман, лекин пайғамбарчилик қилганингиз афзалроқдир. Агар фақатгина тилларда гапирувчи Жамоатни барпо қилиши учун ўша тилларни талқин қилмаса, унда пайғамбарчилик қилувчи номаълум тилларда гапирувчидан буюкроқдир. 6Энди, биродарлар, агар мен сизларнинг олдингизга келиб, номаълум тилларда гапира бошласам-у, аммо ваҳий ёки билим билан, пайғамбарчилик ёки таълим билан уни сизларга тушунтириб бермасам, унда сизларга қандай фойда келтираман?7Ҳатто товуш чиқарадиган жонсиз най ёки чанг фарқли овозлар чиқармаса, най ёки чанг чалинаётганини қандай билиш мумкин? 8Агар жанг карнайи ноаниқ овоз чиқарса, унда ким жангга тайёрлана бошлайди? 9Шунга ўхшаб, агар тилингиз билан ҳам тушунмайдиган сўзларни айтсангизлар, одамлар нима деганингизни қандай билиб оладилар? Сизлар ҳавога гапирган бўласизлар.10Мана, дунёда қанча ҳар хил сўзлар бор, аммо уларнинг биронтаси ҳам маъносиз эмас. 11Шунинг учун агар сўзларнинг маъносини тушунмасам, унда мен гапираётган киши учун бегона юртликман ва гапираётган киши ҳам мен учун бегона юртликдир.12Худди шундай, сизлар ҳам руҳий инъомлар учун рашк қилаётиб, Жамоатни барпо қилиш учун улар билан бойишга ҳаракат қилинглар. 13Шунингдек, номаълум тилда гапирувчи талқин қилиш учун ибодат қилсин. 14Агар мен номаълум тилда ибодат қилсам, руҳим ибодат қилади, онгим эса ҳосилсиз қолади.15Унда нима қилсам экан? Руҳим билан ибодат қиламан, онгим билан ҳам ибодат қиламан. Руҳим билан қўшиқ айтаман, онгим билан ҳам қўшиқ айтаман. 16Хуллас, агар сен руҳинг билан дуо ўқийдиган бўлсанг, ўша ерда турган оддий одам сенинг миннатдорчилигингга қандай қилиб “омин” дейди? У сенинг нима айтаётганингни тушунмайди-ку!17Сен яхши миннатдорчилик билдиряпсан, аммо бошқа одам барпо қилинмаяпти. 18Худойимдан миннатдорманки, мен номаълум тилларда ҳаммаларингиздан кўпроқ гапираман. 19Жамоатда эса номаълум тилда ўн минг сўз гапиргандан кўра, бошқаларга насиҳат қилиш учун ўз онгим билан бешта сўз айтганим афзалроқдир.20Биродарларим, онгингизда болалар каби бўлманглар, ёвузликка нисбатан гўдаклар каби бўлинглар, онгингизда эса вояга етганлар каби бўлинглар. 21Қонунда ёзилган: “Бошқа тиллар ва бошқа оғизлар билан бу халққа гапираман, лекин ўшанда ҳам Мени тингламайдилар,- дейди Раббий”.22Шундай қилиб, номаълум тиллар имонлилар учун эмас, балки имонсизлар учун аломатдир. Пайғамбарчилик эса имонсизлар учун эмас, имонлилар учундир. 23Агар бутун Жамоат бир ерда тўпланиб, ҳамма номаълум тилларда гапира бошласа ва оддий одамлар ёки имонсизлар у ерга кирса, унда: “Сизлар ақлдан озибсизлар”,- деб айтмайдиларми?24Лекин ҳамма пайғамбарчилик қилаётган бўлса, ва имонсиз ёки оддий бир одам кирса, шунда у ҳамма томонидан фош қилинади ва ҳамма томонидан ҳукм қилинади. 25Шундай қилиб, унинг юрагидаги сирлар ошкора бўлади. У юз тубан йиқилиб, Худога сажда қилиб: “Ҳақиқатан ҳам Худо сизлар билан”,- деб айтади.26Шунинг учун, эй, биродарлар, нима қилсак экан? Сизлар тўпланганингизда, ҳар бирингизда бирор қўшиқ борми ёки таълимот, ёки тил борми, ёки ваҳий, ёки бирор талқин қилиш борми – буларнинг ҳаммаси Жамоатни барпо қилиш учун бўлсин. 27Агар ким номаълум тилда гапирса, унда икки ёки энг кўпи уч киши навбат билан гапирсин, бир киши эса талқин қилсин. 28Агарда талқин қилувчи бўлмаса, Жамоатда жим туриб, ўзига ва Худога гапирсин.29Пайғамбарчилик қилувчилардан ҳам икки ёки уч киши гапирсин, қолганлар эса муҳокама қилсинлар. 30Агар ўтирганларнинг бошқасига ваҳий келса, унда биринчиси жим турсин.31Чунки ҳамма таълим олиши ва юпаниши учун ҳаммангиз бирин-кетин пайғамбарчилик қилишингиз мумкин. 32Пайғамбарчилик руҳлари эса пайғамбарчилик қилувчиларга бўйсунадилар. 33Чунки Худо тартибсизлик Худоси эмас, балки тинчлик Худосидир. Муқаддасларнинг ҳамма Жамоатларида тартиб шундайдир.34Хотинларингиз Жамоатда жим турсинлар, чунки уларнинг гапиришларига ижозат берилмаган, лекин Қонун айтганидек, итоатда бўлсинлар. 35Агар улар бирор нарсани ўрганишни хоҳласалар, уйда ўз эрларидан бу ҳақида сўрасинлар, чунки хотинга Жамоатда гапириш уятдир. 36Ахир Худонинг Сўзи сиздан чиққанми? Ёки ёлғиз сизларга етиб борганми?37Агар сизлардан кимдир ўзини пайғамбар ёки руҳий киши, деб ҳисобласа, ўша киши менинг сизларга нималарни ёзаётганимни билиб олсин, чунки бу Раббийнинг амрларидир. 38Аммо ким буни англамаса, унда англамай қўя қолсин.39Шундай қилиб, биродарларим, пайғамбарчилик қилиш учун рашқ қилинглар, номаълум тилларда ҳам гапиришни тақиқламанглар. 40Ҳамма нарса одоб ва тартиб билан қилинсин.Chapter 15
1Энди, биродарлар, мен сизларга воизлик қилган Хушхабарни эслатмоқчиман. Сизлар эса шу Хушхабарни қабул қилдингизлар ва унда қаттиқ турибсизлар. 2Мен сизларга воизлик қилганларимни сақлаб турсангизлар, бу сўз орқали нажот топасизлар, агарда фақат беҳудага имон келтирган бўлмасангизлар.3Мен қабул қилган нарсаларни дастлаб сизларга топширган эдим, яъни Ёзувлар бўйича Масиҳ гуноҳларимиз учун ўлди, 4яна Ёзувлар бўйича У кўмилди ва учинчи куни тирилди.5Сўнгра У Кифага, кейин эса ўн икки шогирдига зоҳир бўлди. 6Шунингдек, У бир вақтнинг ўзида беш юздан ортиқ биродарга зоҳир бўлди. Уларнинг кўпчилиги ҳалигача тирик, баъзилари эса ўлганлар. 7Кейин эса Масиҳ Ёқубга ҳамда ҳамма ҳаворийларга зоҳир бўлди.8Ҳаммадан кейин эса чала туғилганга ўхшаган менга зоҳир бўлди. 9Мен ҳаворийлардан энг кичиги бўлиб, ҳаворий, деб аталишга ҳам лойиқ эмасман, чунки мен Худонинг Жамоатини қувғин қилганман.10Лекин Худонинг инояти туфайли мен ким бўлсам, ўшаман. Менга берган Унинг инояти эса беҳуда бўлмади, чунки мен уларнинг ҳаммасидан кўра кўпроқ меҳнат қилдим. Бироқ меҳнат қилган мен эмас, балки мен билан бўлган Худонинг иноятидир. 11Хуллас, менми ёки уларми – биз шундай воизлик қилмоқдамиз, сизлар эса шундай имон келтиргансизлар.12Агар: “Масиҳ ўликлардан тирилди”, деб воизлик қилинаётган бўлса, унда қандай қилиб сизларнинг баъзиларингиз: “Ўликларнинг тирилиши йўқ”, деб айтмоқдасизлар? 13Агарда ўликларнинг тирилиши бўлмаса, унда Масиҳ ҳам тирилмаган. 14Агарда Масиҳ тирилмаган бўлса, унда бизнинг воизлигимиз беҳуда, сизнинг имонингиз ҳам беҳудадир.15Бунинг устига, биз Худонинг сохта гувоҳлари бўлиб чиқар эдик, чунки Масиҳни тирилтирмаган Худо ҳақида биз: “У Масиҳни тирилтирди”, деб гувоҳлик беряпмиз, агар фақатгина ўликлар тирилмайдиган бўлсалар. 16Чунки агар ўликлар тирилмайдиган бўлса, унда Масиҳ ҳам тирилмаган. 17Агарда Масиҳ тирилмаган бўлса, унда сизларнинг имонингиз ҳам беҳудадир: сизлар ҳали ўз гуноҳларингиздасизлар.18Шу йўсинда, Масиҳда ўлганлар ҳам ҳалок бўлганлар. 19Агар биз фақатгина бу ҳаётда Масиҳга умид боғлаган бўлсак, биз барча одамларнинг орасида энг бахтсизимиз.20Лекин Масиҳ ўликлардан тирилди ва ўлганлардан бошланғич бўлди. 21Зеро ўлим бир одам орқали келганидек, ўликларнинг тирилиши ҳам бир одам орқалидир.22Одам-Атода ҳамма ўлаётганидай, худди шундай Масиҳда ҳамма тирилади, 23бироқ ҳар бири ўз тартиби бўйича: аввал бошланғич бўлган Масиҳ, сўнгра Унинг қайтиб келишида Масиҳникилар.24Кейин эса У ҳар қандай ҳукмронлик, ҳокимият ва куч-қудратни йўқ қилиб, Шоҳлигини Ота Худога топширганида, охират бўлади. 25Чунки Масиҳ барча душманларини Ўзининг оёқлари остига йиқитмагунича подшоҳлик қилиши керак. 26Йўқ қилинадиган охирги душман – бу ўлимдир,27зеро Худо ҳамма нарсани Масиҳнинг оёқлари остига бўйсундирди. “Ҳамма нарса Унга бўйсундирилган”, деб айтилганида, Унга ҳамма нарсани бўйсундирган Кимса бундан истисно эканлиги аниқдир. 28Унга ҳамма нарса бўйсундирилганида, ўшанда Ўғил ҳам Унга ҳамма нарсани бўйсундирган Отага Ўзини бўйсундиради, токи Худо ҳамма нарсада ҳамма нарса бўлсин.29Акс ҳолда, ўликлар ҳақи сувда чўмдирилаётганлар нима қилмоқдалар? Агар ўликлар мутлақо тирилмаса, унда нима учун ўликлар ҳақи сувда чўмдирилмоқдалар? 30Унда нима учун биз ҳар соат ўзимизни хавф-хатарларга йўлиқтирмоқдамиз?31Биродарларим, мен Раббимиз Исо Масиҳда эга бўлган мақтовингиз билан айтаманки, мен ҳар куни ўлмоқдаман. 32Инсоний нуқтаи назардан, мен Эфесда йиртқич ҳайвонлар билан курашганимда, (агар ўликлар тирилмайдиган бўлсалар), бундан менга нима фойда бор эди? Унда келинг, еб-ичайлик, чунки эртага ўламиз!33Адашманглар! Ёмон улфатлар яхши хулқни бузади. 34Ҳақлик учун уйғонинглар ва гуноҳ қилманглар. Сизларнинг уялишингиз учун айтяпман, сизларнинг баъзиларингиз Худони билмайсизлар.35Лекин кимдир айтиши мумкин: ўликлар қандай қилиб тириладилар? Ва улар қайси танада келадилар? 36Эй, ақлсиз! Агар сенинг эккан уруғинг ўлмаса, тирилмайди-ку!37Сен экаётганингда, келажакдаги жисмни эмас, балки яланғоч уруғни, масалан, буғдой ёки бирон бир бошқасини экасан. 38Лекин Худо ҳар бир уруққа Ўзи хоҳлаганидай, алоҳида ўз жисмини беради. 39Ҳар қандай тана ҳам бир хил эмас, лекин инсонларнинг танаси бошқа, ҳайвонларнинг танаси бошқа, қушларнинг танаси бошқа, балиқларнинг танаси бошқа.40Самовий жисмлар бор ва ердаги жисмлар ҳам бор, лекин самовий жисмларнинг шуҳрати бошқа, ер юзидаги жисмларнинг шуҳрати бошқа. 41Қуёшнинг шуҳрати бошқа, ойнинг шуҳрати бошқа, юлдузларнинг шуҳрати бошқа, юлдуз ҳам юлдуздан шуҳрати билан фарқ қилади.42Ўликларнинг тирилиши ҳам шундайки: чирилишда экилади-ю, чиримасликда кўтарилади; 43ҳурматсизликда экилади-ю, шуҳратда кўтарилади; заифликда экилади-ю, қудратда кўтарилади; 44жонга оид жисм экилади-ю, руҳий жисм кўтарилади. Жонга оид жисмлар бор, руҳий жисмлар ҳам бор.45Зеро шундай ёзилган: “Биринчи инсон, яъни Одам-Ато тирик жон бўлди”. Охирги Одам эса ҳаётбахш руҳ бўлди. 46Лекин биринчи навбатда руҳий бўлган эмас, балки жонга оид бўлган одам келади. Руҳий бўлган эса кейинроқ келади.47Биринчи одам – ердан бўлган тупроқдир. Иккинчи Одам эса – самодан бўлган Раббийдир. 48Тупроққа оид қандай бўлса, тупроққа оид бўлганлар ҳам худди шундайдирлар. Самовий қандай бўлса, самовийлар ҳам худди шундайдирлар. 49Биз тупроққа оиднинг тасвирини кўтариб юрганимиздай, худди шундай Самовийнинг тасвирини кўтариб юрамиз.50Биродарларим, сизларга шуни айтяпманки, тана ва қон Худонинг Шоҳлигини мерос қилиб ола олмайди, чириш ҳам чиримасликни мерос қилиб ола олмайди. 51Мана, мен сизларга бир сирни айтаман: ҳаммамиз ҳам ўлмаймиз, бироқ ҳаммамиз ўзгарамиз.52Тўсатдан, охирги карнай чалинганида, биз кўз очиб юмгунча ўзгарамиз. Зеро карнай чалинади ва ўликлар чиримайдиган бўлиб тириладилар, биз эса ўзгарамиз. 53Чунки бу чирийдиган нарса чиримайдиганга, бу ўладиган нарса ўлмайдиганга бурканиши керак.54Шундай қилиб, бу чирийдиган нарса чиримайдиганга, бу ўладиган нарса ўлмайдиганга бурканганида, ўшанда шу ёзилган сўз бажо бўлади: “Ўлим ғалаба томонидан ютиб юборилди. 55Эй, ўлим, сенинг нишинг қаерда? Эй, ўлим, сенинг ғалабанг қаерда?”56Ўлимнинг ниши – гуноҳ, гуноҳнинг кучи эса – Қонундир. 57Лекин Худога шукрки, У бизга Раббимиз Исо Масиҳ орқали ғалаба берди!58Шунинг учун, эй, севикли биродарларим, мустаҳкам ва тебранмас бўлинглар. Сизларнинг Раббий олдидаги меҳнатингиз беҳуда эмаслигини билиб, Раббийга хизмат қилишда доимо ўта муваффақиятли бўлинглар.Chapter 16
1Энди, муқаддаслар учун эҳсон йиғишингизда эса, мен Галатиядаги Жамоатларда ўрнатган тартибга биноан иш тутинглар: 2ҳафтанинг биринчи кунида сизларнинг ҳар бирингиз имконингиз бўйича эҳсонини бир четга олиб қўйиб, ўзингизда сақланглар, токи мен келганимда, буларни йиғишга зарурат бўлмасин.3Мен келганимда эса, йиққан эҳсонларингизни Йерусалимга етказиш учун сизлар танлаган кишиларни мактублар билан жўнатаман. 4Агарда менинг ҳам боришим зарур бўлса, унда улар мен билан бирга борадилар.5Энди эса мен Македония орқали ўтаётганимда, сизнинг олдингизга бораман, (чунки Македония орқали ўтаман). 6Шунда ёнингизда бир оз қоларман, ёки қишни ҳам ўтказарман, сўнг сизлар мени кетадиган жойимга кузатарсизлар.7Чунки бу сафар сизлар билан йўл-йўлакай кўришиб кетишни хоҳламайман. Аммо Раббий ижозат берса, ёнингизда бир қанча вақт қолишга умид қиламан. 8Эфесда эса мен Элликлик кунигача қоламан, 9чунки менга улкан ва кенг эшик очилди, лекин менга қарши чиққанлар ҳам кўп.10Агарда Тимўтий ёнингизга келса, у сизларнинг орангизда хавфсизликда бўлишига эътибор беринглар, чунки у менга ўхшаб Раббийнинг хизматини қилмоқда. 11Шунинг учун ҳеч ким унга менсимасдан қарамасин. Аксинча, у менинг олдимга етиб келиши учун, уни тинчлик билан кузатиб қўйинглар, чунки мен уни биродарлар билан бирга кутмоқдаман. 12Биродаримиз Аполлосга келсак, унинг бошқа биродарлар билан сизларнинг олдингизга боришини мен ундан қаттиқ илтимос қилган эдим, бироқ у ҳозир боришни асло хоҳламади. Аммо у қулай фурсат топганида боради.13Ҳушёр бўлинглар, имонда мустаҳкам туринглар, мард ва кучли бўлинглар. 14Ҳамма ишларингиз севги билан қилинсин.15Эй, биродарлар, сизлар Стефаннинг хонадонини биласизларки – улар Ахаянинг бошланғичи бўлиб, ўзларини муқаддасларга хизмат қилишга бағишладилар. Шунинг учун сизлардан илтимос қиламан: 16бундайларга ҳамда барча ҳамкорлару хизмат қилаётганларга ўзларингизни бўйсундиринглар.17Мен Стефан, Фортунат ва Ахаикнинг келганидан хурсанд бўлдим, улар сизларнинг йўқлигингизни тўлдирдилар. 18Улар менинг ва сизларнинг руҳингизни тинчлантирдилар. Бундайларни эҳтиром қилинглар.19Асиядаги Масиҳ Жамоатлари сизларга салом йўллаяпти. Акил билан Прискилла ва уларнинг уй Жамоати сизларга Раббийда кўп саломлар йўлламоқдалар. 20Барча биродарлар сизларга салом йўллаяптилар. Бир-бирингизга муқаддас ўпич билан салом беринглар.21Мен, Повул, ўз қўлим билан сизларга салом ёзяпман. 22Кимки Раббий Исо Масиҳни севмаса, лаънати бўлсин. Раббимиз келмоқда! 23Раббий Исо Масиҳнинг инояти ҳаммаларингиз биландир. 24Менинг севгим Исо Масиҳда бўлган сизларнинг ҳаммаларингиз биландир. Омин.2 Corinthians
Chapter 1
1Худонинг иродасига биноан Исо Масиҳнинг ҳаворийси бўлган Повул ва биродаримиз Тимўтийдан Коринф шаҳридаги Худонинг Жамоатига ва Ахая вилоятидаги барча муқаддасларга: 2Отамиз Худодан ва Раббий Исо Масиҳдан сизларга иноят ва тинчлик бўлсин!3Раббимиз Исо Масиҳнинг Отаси Худо муборакдир! У раҳм-шафқатнинг Отаси ва ҳар қандай тасаллининг Худосидир. 4У ҳар қандай қайғуларимизда бизга тасалли бермоқда, токи биз ўзимиз ҳам Худонинг бизга берган тасаллиси билан бошқаларга ҳар қандай қайғуларида тасалли бера олайлик!5Чунки Масиҳнинг азоблари бизда қанча кўпаяётган бўлса, Масиҳ орқали бизнинг тасаллимиз ҳам шунча кўпаймоқда. 6Шунинг учун биз қайғураётган бўлсак, бу сизларнинг тасалли ва нажот топишингиз учундир. Нажотингиз эса биз чекаётган худди шундай азобларга бардош беришингиз орқали амалга ошмоқда. Агарда биз тасалли топаётган бўлсак, бу ҳам сизларнинг тасалли ва нажот топишингиз учундир. 7Сизлар ҳақингизда умидимиз мустаҳкамдир, чунки сизлар азобларимизга шерик бўлганингиздек, худди шундай, бизнинг тасаллимизга ҳам шерик эканлигингизни биламиз.8Биродарлар, Асия юртида бошимизга тушган қайғулардан хабарсиз қолишингизни истамаймиз. Биз ҳаддан ташқари чидаб бўлмайдиган даражада эзилдик, ҳатто тирик қолишдан ҳам умидимизни узган эдик. 9Зотан, биз ичимизда ўлим ҳукмига эга эдик, токи биз ўзимизга эмас, балки ўликларни тирилтирадиган Худога умид боғлайлик. 10У эса бизни даҳшатли ўлимдан халос қилди ва халос қилмоқда, ҳамда яна халос қилади, деб Унга умид боғлаймиз.11Сизлар ҳам биз учун ибодат қилиб, бунга кўмаклашмоқдасизлар, токи кўпларнинг шафоати туфайли бизга ато қилинган инъом учун кўплар Худога шукрона билдирсинлар.12Бизнинг мақтовимиз – бу виждонимизнинг гувоҳлиги: биз бу дунёда, айниқса, сизларнинг орангизда инсоний донолик бўйича эмас, балки Худонинг инояти бўйича соддалик ҳамда Худога маъқул бўлган самимийлик билан ҳаёт кечирдик. 13Зеро биз сизлар ўқиётган ёки тушунаётганингиздан ортиқ ҳеч нарсани ёзмаяпмиз. Умид қиламанки, буларни охиригача тушуниб оласизлар. 14Сизлар аллақачон қисман тушунгансизларки, Раббий Исонинг кунида биз сизларнинг мақтовингиз, сизлар эса бизнинг мақтовимиз бўласизлар.15Бунга амин бўлиб, сизлар иккинчи марта иноят олишингиз учун мен олдин ҳам сизларнинг ёнингизга келиш ниятида эдим. 16Сизларнинг олдингиздан Македонияга ўтиб, Македониядан яна сизларнинг олдингизга қайтмоқчи эдим, сизлар эса мени Яҳудияга кузатиб қўяр эдингизлар.17Мен шундай ниятга эга бўлиб, енгилтаклик билан ҳаракат қилдиммикан? Ёки гоҳ “ҳа”, гоҳ “йўқ”, деб тана изми бўйича қарор қилдиммикан? 18Худо содиқ гувоҳки, сизларга айтган сўзимиз гоҳ “ҳа”, гоҳ “йўқ” бўлмаган.19Бизнинг (яъни мен, Силван ва Тимўтий) томонимиздан сизларнинг орангизда воизлик қилинган Худонинг Ўғли – Исо Масиҳ гоҳ “ҳа”, гоҳ “йўқ” эмас эди. Лекин Унда “ҳа” эди. 20Чунки Худонинг барча ваъдалари биз орқали Унинг шуҳрати намоён бўлиши учун Исо Масиҳда “ҳа” ва “омин”дир.21Исо Масиҳда сизлар билан бизни мустаҳкамлаган ва мойлаган Худонинг Ўзидир. 22У бизга муҳр босди ва юракларимизга Руҳнинг гаровини берди.23Худони ўз дилимга гувоҳ сифатида чақираманки, сизларни аяганим учун ҳалигача Коринфга бормадим, 24гўё сизларнинг имонингиз устидан ҳукмронлик қилишимиз учун эмас, балки қувончингизга кўмаклашишимиз учундир. Зеро сизлар имонда мустаҳкамлангансизлар.Chapter 2
1Шундай қилиб, мен олдингизга яна хафагарчилик билан келмасликка қарор қилдим. 2Чунки агар мен сизларни хафа қилаётган бўлсам, хафа қилганларимдан бошқа ким ҳам мени қувонтира олар эди?3Айнан шу ҳақида мен сизларга ёзган эдим, токи ёнингизга келганимда, мени қувонтириши керак бўлган одамлардан хафагарчилик кўрмайин. Чунки мен сизларнинг ҳаммангизга аминманки, менинг қувончим ҳаммангизнинг қувончингиздир. 4Зеро мен сизларни хафа қилиш учун эмас, балки сизларга бўлган чексиз севгимни билишингиз учун чуқур қайғу ва юрак изтиробидан ҳамда кўп кўз ёшлар билан ёздим.5Агар ким мени хафа қилган бўлса, унда мени эмас, балки (ошириб юбормаслик учун айтаман) қисман сизларнинг ҳаммангизни хафа қилган бўлади. 6Бундай киши учун кўпчиликдан олган шу жазо етарлидир. 7Энди эса уни ортиқча қайғу ютиб юбормаслиги учун, сизлар уни кечириб, тасалли берсангиз бўлар эди.8Шу сабабдан унга севги кўрсатишингизни сизлардан илтимос қиламан. 9Сизларнинг ҳамма нарсада итоатли эканингизни синаб кўриш учун мен буни сизларга ёздим.10Энди сизлар кимни бирор нарсада кечирсангизлар, мен ҳам уни кечираман. Чунки агар мен кимнидир бирор нарсада кечирган бўлсам, уни сизлар ҳақи Масиҳнинг юзидан кечирдим, 11токи шайтон бизга зарар келтирмасин, зеро биз унинг ниятларидан бехабар эмасмиз!12Масиҳнинг Хушхабарини етказиш учун Троас шаҳрига келганимда, менга Раббий томонидан эшик очиб берилган бўлса ҳам, 13менинг руҳимда тинчлик йўқ эди, чунки биродарим Титусни у ерда топмадим. Шунинг учун улар билан хайрлашиб, мен у ердан Македонияга жўнадим.14Лекин Худога шукроналар бўлсинки, У бизни Масиҳда ҳамиша зафарона тантанада олиб юрмоқда ва ҳар жойда Ўзи ҳақидаги билимнинг хушбўй ҳидини биз орқали тарқатмоқда. 15Зотан нажот топаётганлар учун ҳам, ҳалок бўлаётганлар учун ҳам биз Худога Масиҳнинг хушбўй ҳидимиз:16бу баъзиларга ўлим учун ўлим ҳидидир, бошқаларга эса ҳаёт учун ҳаёт ҳидидир. Ким ҳам бунга қодир бўла олар экан? 17Зеро кўплар қилаётгандай, биз Худонинг сўзини савдо-сотиқ қилмаймиз, лекин Масиҳдаги самимийлик билан Худо ҳузурида гўё Худодан воизлик қиламиз.Chapter 3
1Ўзимизни яна тавсия этишни бошлаймизми? Наҳотки баъзиларга керак бўлганидай, бизга сизлар учун биз ҳақимиздаги тавсиянома мактублари керак бўлса, ёки сизлардан биз учун тавсиянома керак бўлса? 2Сизлар – бизнинг юракларимизда ёзилган, ҳамма одамлар томонидан ўқилаётган ва танилаётган бизнинг мактубимизсизлар. 3Сизлар бизнинг хизматимиз орқали ёзилган Масиҳнинг мактуби эканлигингизни ўзларингизда кўрсатмоқдасизлар. Бу мактуб сиёҳ билан эмас, балки барҳаёт Худонинг Руҳи билан ёзилган ҳамда тош лавҳаларида эмас, балки юракнинг этдан бўлган лавҳаларида ёзилгандир.4Биз Худога нисбатан шундай ишончга Масиҳ орқали эгамиз. 5Бироқ бу нарса ўзимиздан экан, деб ўз ўзимизча ўйлашга қодир бўлмаганмиз, аксинча бизнинг қодирлигимиз Худодандир. 6У бизни Янги Аҳднинг (ҳарфнинг эмас, балки Руҳнинг) хизматкорлари бўлишга қодир қилди, чунки ҳарф ўлдиради, Руҳ эса ҳаёт бахш этади.7Агар тош лавҳаларига ўйилган ҳарфларда солинган ўлимга хизмат шунчалик шуҳратли бўлиб, Исроил ўғиллари Мусонинг чеҳрасидаги ўткинчи шуҳрат туфайли унинг юзига қарай олмаган бўлсалар, 8унда Руҳнинг хизмати янада кўпроқ шуҳратда бўлиши керак эмасми?9Агар ҳукм қилиниш хизмати шуҳрат бўлса, унда боз устига оқланиш хизмати шуҳратга тўлиб тошади. 10Бу беҳад шуҳрат сабабли у шуҳратли бўлган энди шуҳратли эмасдир. 11Агар ўткинчиси шуҳрат орқали келган бўлса, унда мангу қоладигани нақадар кўпроқ шуҳратдадир.12Шундай умидга эга бўлиб, биз буюк жасорат билан ҳаракат қилмоқдамиз. 13Мусо эса бошқача қилган эди. У Исроил ўғиллари ўткинчининг тугаганини кўрмасликлари учун ўз юзини парда билан ёпган эди.14Бироқ уларнинг онглари кўр эди, зеро Эски Аҳдни ўқишда худди ўша парда бугунга қадар олиб ташланмай қоляпти, чунки у фақат Масиҳда олиб ташланади. 15То бугунга қадар Мусонинг китоби ўқилаётганда, уларнинг юракларини парда ёпиб турибди. 16Бироқ Раббийга мурожаат қилганларида, бу парда йўқ қилинади.17Раббий – Руҳдир. Раббийнинг Руҳи қаерда бўлса, у ерда озодлик бор. 18Бизнинг ҳаммамиз эса очиқ юзимиз билан кўзгуга қараганимиздек, Раббийнинг шуҳратига қараб турибмиз ва Раббийнинг Руҳи орқали шуҳратдан шуҳратга, худди шундай тасвирга ўзгармоқдамиз.Chapter 4
1Шунинг учун Худонинг раҳм-шафқати бўйича шундай хизматга эга бўлиб, биз тушкунликка тушмаймиз. 2Лекин яширин уятли ишларни рад этамиз, ҳийлакорлик қилмаймиз, Худонинг Сўзини бузмаймиз, балки ҳақиқатни аён қилиб, Худонинг ҳузурида ўзимизни ҳар бир инсоннинг виждонига тақдим этамиз.3Агарда Хушхабаримиз ёпиқ бўлса, у ҳалок бўлаётганлар учун ёпиқдир. 4Худо тасвири бўлган Масиҳнинг шуҳрати ҳақидаги Хушхабарнинг нури имонсизларга порламаслиги учун бу дунёнинг худоси уларнинг онгини кўр қилиб қўйган.5Чунки биз ўзимизни эмас, балки Масиҳ Исони, яъни Раббийни воизлик қилмоқдамиз, биз эса Исо ҳақи сизларнинг қулларингизмиз. 6Зеро қоронғиликдан нур порлашига буюрган Худо бизнинг юракларимизда порлади, токи Исо Масиҳнинг юзидаги Унинг шуҳратини билиш учун бизни ёритсин.7Куч-қудратнинг беҳад кўплиги эса бизники эмас, балки Худоники бўлиши учун, биз бу хазинани лой идишларда олиб юрибмиз. 8Биз ҳар томондан сиқилмоқдамиз, лекин эзилмаймиз. Биз жуда оғир шароитлардамиз, лекин умидимизни йўқотмаймиз. 9Биз қувғиндамиз, лекин тарк этилган эмасмиз. Биз қулатилмоқдамиз, лекин яксон бўлган эмасмиз. 10Исонинг ҳаёти бизнинг танамизда намоён бўлиши учун, Раббий Исонинг ўликлигини ҳамиша танамизда олиб юрибмиз.11Чунки биз, тирик бўлганлар Исо ҳақи доимо ўлимга топширилмоқдамиз, токи Исонинг ҳаёти ҳам ўлимли танамизда намоён бўлсин. 12Шундай қилиб, ўлим бизда, ҳаёт эса сизларда амал қилмоқда.13Энди: “Мен ишонар эдим, шунинг учун гапирар эдим”,- деб ёзилганидек, биз ҳам ўша имон руҳига эга бўлиб, ишонмоқдамиз, шунинг учун ҳам гапирмоқдамиз. 14Зеро биламизки, Раббий Исони тирилтирган Худо бизни ҳам Исо орқали тирилтиради ва сизлар билан бирга Ўзининг ҳузурида турғизиб қўяди. 15Чунки ҳамма нарса сизлар учундир, токи иноятнинг мўл-кўлчилиги кўпларда Худонинг шуҳрати шаънига миннатдорчиликларни кўпайтирсин.16Шунинг учун биз тушкунликка тушмаяпмиз, чунки ташқи инсонимиз барбод бўлиб бораётган бўлса ҳам, бизнинг ички инсонимиз кундан кунга янгиланмоқда. 17Зеро бу қисқа муддатли енгил қайғуларимиз бизга абадий шуҳратнинг беҳад чексиз вазминлигини келтиради, 18фақатгина биз кўринадиган нарсаларга эмас, кўринмайдиган нарсаларга қарасак. Чунки кўринадиган нарсалар ўткинчи, кўринмайдиганлари эса абадийдир.Chapter 5
1Зотан биз биламизки, агар бизнинг ердаги уйимиз, шу кулбамиз хароб бўлса, биз осмонда Худодан бинога, яъни қўл билан қурилмаган абадий уйга эгамиз. 2Биз самовий масканимизга бурканишни хоҳлаб, оҳ-нола чекиб юрибмиз: 3фақатгина биз кийинган ҳолда ҳам яланғоч бўлиб қолмайлик.4Биз бу кулбада бўлиб, машаққат остида оҳ-нола қилмоқдамиз. Чунки биз кийимсиз бўлиб қолишни эмас, балки бурканишни истаймиз, токи ўлимли бўлган нарса ҳаёт томонидан ютиб юборилсин. 5Зотан Худо бизни айнан шу учун яратди ва бизга Руҳнинг гаровини ато қилди.6Шунинг учун биз доимо дадилмиз ва биламизки, биз бу танада истиқомат қилиб, Раббимиздан йироқдамиз – 7(зеро биз кўриш билан эмас, балки имон билан юрибмиз) – 8биз дадил бўлиб, бу танадан йироқлашиш ва Раббийда жойлашишни хоҳламоқдамиз.9Шундай қилиб, хоҳ жойлашаётган, хоҳ йироқлашаётган бўлсак ҳам, Унга маъқул бўлиш учун жонбозлик қилмоқдамиз. 10Чунки ҳаммамиз танада яшаган пайтда қилган яхшиликларимизга ёки ёмонликларимизга ярашасини олишимиз учун, Масиҳнинг ҳукм курсиси олдида ҳозир бўлишимиз керак.11Шунинг учун, Худонинг қўрқувини билиб, биз одамларни ишонтирмоқдамиз. Худога эса биз аёнмиз ва умид қиламанки, сизларнинг виждонингизга ҳам аёнмиз. 12Ўзимизни сизларга яна тавсия этмаяпмиз. Балки сизларга биз билан мақтаниш имкониятини бермоқдамиз, токи сизлар юраги билан эмас, ташқи қиёфаси билан мақтанаётганларга жавоб бера олинглар.13Агар биз ақлимизни йўқотсак, бу Худо учундир. Агар биз соғлом онгда бўлсак, бу сизлар учундир. 14Чунки Масиҳнинг севгиси бизни қамраб олмоқда! Биз эса шундай фикр юритамиз: агар Биттаси ҳамма учун ўлган бўлса, унда ҳамма ўлгандир. 15Масиҳ эса ҳамма учун ўлди, токи яшаётганлар энди ўзлари учун эмас, балки улар ҳақи ўлган ва тирилган Масиҳ учун яшасинлар.16Шунинг учун энди биз тана изми бўйича ҳеч кимни билмаймиз. Агарда аввал Масиҳни тана изми бўйича билган бўлсак ҳам, энди эса билмаймиз. 17Шундай қилиб, ким Масиҳда бўлса, у янги ижоддир. Эскиси ўтиб кетди, энди ҳаммаси янгидир.18Бунинг ҳаммаси эса Худодандир. У Масиҳ орқали бизни Ўзи билан яраштирди ва бизга яраштириш хизматини берди. 19Чунки Худо одамларнинг гуноҳларини Масиҳда ҳисобга олмасдан, дунёни Ўзи билан яраштирди ва бизга яраштириш Сўзини топширди.20Шундай қилиб, биз Масиҳнинг юзидан бўлган элчилармиз ва гўё Худонинг Ўзи биз орқали инсонлардан ўтиниб сўраяпти. Биз Масиҳнинг юзидан ёлворяпмиз: Худо билан ярашинглар! 21Чунки биз Масиҳда Худонинг ҳақлиги бўлишимиз учун, Худо гуноҳни билмаган Масиҳни биз учун гуноҳга айлантирди.Chapter 6
1Биз эса Унинг ҳамкорлари бўлиб, сизлардан ўтинамизки, Худонинг иноятини беҳуда қабул қилган бўлманглар. 2Чунки шундай дейилган: “Маъқул вақтда Мен сени эшитдим ва нажот кунида сенга ёрдам бердим”. Мана энди маъқул вақтдир! Мана энди нажот кунидир! 3Хизматимиз қораланмаслиги учун биз ҳеч кимга ҳеч нарсада қоқинишга йўл қўймаяпмиз.4Аксинча, биз ўзимизни ҳамма нарсада Худонинг хизматкорлари сифатида тақдим этмоқдамиз: узоқ сабр-тоқатда, ғам-қайғуларда, муҳтожликларда, қийин аҳволларда, 5калтаклар остида, зиндонларда, тўполонларда, меҳнатларда, уйқусизликда, рўза тутишда, 6покликда, билимда, бардошда, меҳрибонликда, Муқаддас Руҳда, самимий севгида, 7ҳақиқат Сўзида, Худонинг қудратида, ўнг ва чап қўлда ҳақлик қуроли билан,8ҳурмат ва бадномликда, ҳақорат ва мақтовларда! Биз гўё алдамчилармиз, лекин биз ҳақиқатгўймиз; 9биз гўё номаълуммиз, лекин бизни яхши танимоқдалар; биз гўё ҳалок бўлганмиз, лекин мана тирикмиз; биз гўё жазоланганмиз, лекин ўлдирилмаганмиз; 10биз гўё хафа қилинганмиз, лекин доимо хурсандмиз; биз гўё камбағалмиз, лекин кўпларни бойитмоқдамиз; биз гўё ҳеч нарсага эга эмасмиз, лекин ҳамма нарсага эгамиз.11Эй, Коринфликлар, оғзимиз сизлар учун очилган, юрагимиз эса кенгайтирилган. 12Сизлар бизнинг ичимизда сиқилган эмассизлар, аммо сизлар ўз ичингизда сиқилгансизлар. 13Энди эса сизлар ҳам бунга жавобан ўзингизни кенгайтиринглар, деб мен фарзандларимга айтгандек сизларга айтяпман.14Имонсизлар билан бирга ўзга бўйинтуруққа қўшилманглар. Зеро ҳақлик ва қонунсизлик орасида қандай мулоқот бор? Нур билан зулмат орасида қандай умумийлик бор? 15Масиҳ билан Белиар орасида қандай мувофиқлик бўлиши мумкин? Ёки имонли билан имонсиз орасида қандай шериклик бор? 16Худонинг маъбади билан бутлар орасида қандай келишув бор? Сизлар эса барҳаёт Худонинг маъбадисизлар-ку, худди Худо айтганидек: “Мен уларнинг ичида жо бўлиб, уларда юраман. Уларнинг Худоси бўламан, улар эса Менинг халқим бўладилар.17Шунинг учун уларнинг орасидан чиқинглар ва улардан ажралинглар,- дейди Раббий,- нопокка қўл тегизманглар, шунда Мен сизларни қабул қиламан. 18Мен сизларга Ота бўламан, сизлар эса Менинг ўғиллару қизларим бўласизлар,- дейди Раббий Қодир Худо”.Chapter 7
1Шундай қилиб, эй, севганларим, шундай ваъдаларга эга бўлиб, ўзимизни тана ва руҳнинг ҳар қандай нопоклигидан тозалаб, муқаддаслигимизни Худонинг қўрқувида камолотга етказайлик.2Бизни қабул қилинглар: биз ҳеч кимни хафа қилмадик, ҳеч кимга зиён келтирмадик ва ҳеч кимдан ғаразли манфаатни изламадик. 3Буни сизларни ҳукм қилиш учун айтмаяпман. Чунки аввал айтганимдек – сизлар билан бирга ўлиш ва яшаш учун сизлар бизнинг юрагимиздасизлар. 4Менинг сизларга нисбатан бўлган ишончим катта, сизлар ҳақингизда бўлган мақтовим улкандир. Бизнинг барча қайғуларимизда мен тасаллига тўлиб тошганман ва ҳаддан ташқари қувонмоқдаман.5Чунки Македонияга келганимизда, танамиз ҳеч қандай ором топмади, лекин биз ҳар томонлама сиқилган эдик: ташқарида ҳужумлар, ичимизда қўрқувлар. 6Аммо пастга урилганларни юпатадиган Худо Титуснинг келиши билан бизни юпатди. 7Бироқ унинг келиши билангина эмас, балки унинг сизлардан топган тасаллиси ҳақида баён этиши билан ҳам бизни юпатди. Титус бизга ғайратингиз ва йиғингиз ҳақида, сизларнинг менга нисбатан бўлган рашкингиз ҳақида хабар берганида, мен янада кўпроқ қувондим.8Шунинг учун, мактубим билан сизларни қайғуга солганим учун афсусланган бўлсам ҳам, энди афсусланмаяпман. Чунки мактубим сизларни қайғуга солган бўлса ҳам, вақтинча қайғуга солганини кўряпман. 9Энди мен шунчаки қайғурганингизга эмас, балки сизлар тавба учун қайғурганингизга қувоняпман. Чунки сизлар Худо ҳақи қайғурдингизлар, шунинг учун биздан ҳеч қандай зарар кўрмадингизлар. 10Чунки Худо ҳақи қайғуриш нажотга олиб борадиган шубҳасиз тавбани келтириб чиқаради, дунёвий қайғуриш эса ўлимни келтириб чиқаради.11Қаранглар, Худо ҳақи ана шу қайғуришингиз сизларда қандай ғайрат, қандай узр, қандай ғазаб, қандай қўрқув, қандай хоҳиш, қандай рашк, қандай талабчанликни келтириб чиқарди! Бу ишда ўзларингизни ҳар жиҳатдан пок кўрсатдингизлар. 12Мен эса сизларга мактуб ёзган бўлсам ҳам, буни ноҳақлик қилгани ёки ноҳақликдан азоб чекиш учун эмас, балки Худонинг ҳузурида сизлар ҳақингизда ғамхўрлигимиз сизларга намоён бўлиши учун ёзган эдим.13Шунинг учун биз сизларнинг юпанчингиз билан юпандик. Янада кўпроқ биз Титуснинг қувончидан қувондик, чунки сизларнинг ҳаммаларингиз унинг руҳини юпатдингизлар. 14Шундай қилиб, мен сизлар ҳақингизда унинг олдида нималар тўғрисида мақтанган бўлсам ҳам, уятда қолмадим. Лекин биз сизларга ҳамма нарсани ҳақиқатда гапирганимиздай, худди шундай, Титуснинг олдидаги сизлар ҳақингиздаги мақтовимиз ҳам ҳақиқат бўлиб чиқди.15У ҳаммангизнинг итоаткорлигингизни, уни қандай қўрқув ва титроқ билан қабул қилганингизни эслаганида, унинг ичидаги сизларга бўлган ҳиссиёти янада ошиб боряпти. 16Шундай қилиб, мен ҳамма нарсада сизларга ишончим комиллигидан хурсандман.Chapter 8
1Энди, биродарлар, Македониядаги Жамоатларга берилган Худонинг инояти ҳақида сизларга билдириб қўймоқдамиз. 2Чунки улар азобларнинг шиддатли синовларида қувончга тўлиб тошмоқдалар, уларнинг ўта камбағаллиги эса уларнинг ҳимматининг бойлигига тўлиб тошмоқда.3Улар кучлари борича, ҳатто кучларидан ҳам ортиқ ихтиёрий берувчилар эканликларига мен гувоҳман. 4Улар шу иноятни ва муқаддаслар учун хизматда иштирок этишларини қабул қилишимизни биздан кўп ўтиниб сўрадилар. 5Боз устига, нафақат биз умид қилганимизни, балки улар ҳам олдин Раббийга, кейин эса Худонинг иродаси бўйича бизга ўзларини бағишладилар.6Шундай қилиб, Титус сизларда бу иноятни бошлаганидек, биз ундан буни охиригача етказишини илтимос қилдик. 7Сизлар эса ҳамма нарсада: имонда, Сўзда, билимда, ҳар қандай ғайратда ва бизга бўлган севгингизда тўлиб тошганингиздек, бу иноятда ҳам тўлиб тошинглар.8Мен буни сизларга буйруқ сифатида айтмаяпман, лекин бошқаларнинг ғайрати билан севгингизнинг самимийлигини синаб кўряпман. 9Чунки сизлар Раббимиз Исо Масиҳнинг иноятини биласизлар: У бой бўла туриб, сизлар учун камбағал бўлди, токи сизлар Унинг камбағаллиги туфайли бой бўлинглар.10Бу нарсада мен сизларга бир маслаҳат бераман, бу сизлар учун фойдали бўлади, чунки сизлар буни нафақат қила бошладингиз, балки ўтган йилдан бошлаб буни хоҳлаган эдингиз. 11Энди эса ғайрат билан бажармоқчи бўлган ишингизни борига яраша охиригача бажаринглар. 12Чунки агар ғайрат бўлса, унда бирор кишида йўғига қараб эмас, балки борига яраша қабул қилинади.13Бошқаларга енгиллик, сизларга эса оғирлик бўлиши эмас, балки тенглик бўлиши керак. 14Ҳозир сизларнинг тўқчилигингиз уларнинг етишмовчилиги учундир, кейин эса уларнинг тўқчилиги сизларнинг етишмовчилигингиз учун бўлади, токи тенглик бўлсин. 15Худди ёзилганидек: “Кимда кўп бўлса, ортиғи бўлмади; кимда оз бўлса, камчилиги бўлмади”.16Сизлар учун Титуснинг юрагига бундай ғайратни жо қилган Худога шукр! 17Чунки Титус илтимосимни қабул қилган бўлса ҳам, лекин ўта ғайратли бўлиб, у сизларнинг олдингизга ўз ихтиёри билан борди.18Яна биз у билан бирга ҳамма Жамоатларда Хушхабар воизлиги учун мақталган биродарни юбордик. 19Бунинг устига ўша биродар Жамоатлар томонидан бу иноят учун бизга йўлдош қилиб танланган. Бу иноят сизларнинг ғайратингиз бўйича биз орқали Раббийнинг шуҳратига хизмат қилмоқда.20Бизга ишониб топширилаётган бундай мўл-кўлчилик туфайли биров бизни таъна қилмасин, деб эҳтиёт бўлмоқдамиз. 21Чунки биз фақат Раббий олдидагина эмас, балки инсонлар олдида ҳам тўғри бўлишга ҳаракат қилмоқдамиз.22Шунинг учун кўп марта ва кўп нарсаларда ғайрати синалган бошқа бир биродаримизни улар билан бирга юбордик. Энди эса унинг сизларга ишончи комил бўлиб, ғайрати янада ошди. 23Титусга келсак, у менинг шеригим ва сизларга хизмат қиладиган ҳамкоримдир. Биродарларга келсак, улар Жамоатларнинг элчилари ва Масиҳнинг шуҳратидирлар. 24Шундай қилиб, Жамоатлар олдида буларга ўз севгингиз исботини ва сизлар ҳақингиздаги мақтовимиз тўғрилигини кўрсатинглар.Chapter 9
1Муқаддасларга хизмат қилиш ҳақида сизларга ёзишим ортиқчадир. 2Чунки мен сизларнинг тиришқоқлигингизни биламан, шунинг учун ҳам: “Ахая аҳолиси ўтган йилдан бери тайёр”,- деб Македонияликлар олдида сизлар билан мақтаниб юрибман. Сизларнинг рашкингиз кўпларни ҳаракатга келтирди.3Шунинг учун мен биродарларни юбордим, токи бизнинг сизлар ҳақингиздаги мақтовимиз шу тариқа беҳуда бўлмасин, сизлар эса худди айтганимдай тайёр бўлинглар. 4Яна агар Македонияликлар мен билан бирга бориб, сизларни тайёр бўлмаган ҳолда топсалар, унда биз (“сизлар” демаяпман) уятда қолмайлик, чунки биз шундай ишонч билан сизлар ҳақингизда мақтанган эдик. 5Шунинг учун эълон қилинган эҳсонингиз мажбурий йиғиш эмас, балки ихтиёрий эҳсон сифатида бўлиши учун мен биродарлардан аввал олдингизга бориб, буни тайёрласинлар, деб илтимос қилиш кераклигини кўрдим.6Шуни айтиб қўяйки: хасислик билан экадиган хасислик билан ўриб олади, сахийлик билан экадиган эса сахийлик билан ўриб олади. 7Ҳар ким қайғу ёки мажбурият билан эмас, балки юрак хоҳиши билан берсин, чунки Худо қувониб берувчини севади.8Сизлар ҳамиша ҳамма нарсада ҳар қандай қаноатга эга бўлиб, ҳар қандай хайрли ишларга бой бўлишингиз учун Худо сизларни ҳар қандай инояти билан бой қилишга қодир. 9Ёзилганидек: “Сарфлаб, камбағалларга берди; унинг ҳақлиги абадий туради”.10Уруғ экувчига уруғ берадиган, озиқа учун эса нон берадиган Худо сизларнинг экканингизни ҳам мўл қилади ва ҳақлигингизнинг ҳосилларини ошириб юборади, 11токи сизлар ҳар қандай сахийлик учун ҳамма нарсада бой бўлинглар. Сахийлигингиз эса биз орқали Худога миннатдорчилик келтиради.12Чунки бу хизматнинг ижро этилиши нафақат муқаддасларнинг эҳтиёжларини қондиради, балки кўпчилик томонидан Худога миннатдорчиликни мўл-кўл қилади. 13Улар бу хизматингизнинг ишончлилигини кўриб, сизлар эътироф қилаётган Масиҳнинг Хушхабарига итоаткорлигингиз учун, ҳамда уларга ва ҳаммага нисбатан самимий саховатингиз учун Худони улуғлайдилар. 14Шундай қилиб, улар сизларга кўнгил қўйиб, сизларда ошиб бораётган Худонинг инояти учун ибодат қилмоқдалар. 15Худонинг тил билан ифодалаб бўлмайдиган инъоми учун Унга шукроналар бўлсин!Chapter 10
1Энди мен – сизларнинг орангизда камтар, сизлардан узоқда эса сизларга нисбатан жасур бўлган Повул – Масиҳнинг мулойимлиги ва муруввати билан сизларга мурожаат қиламан: 2Сизлардан сўрайманки, мен олдингизга келиб, баъзиларингизга қарши ишлатмоқчи бўлган қатъий жасоратимни қўлламай. Чунки улар бизни тана изми бўйича ҳаракат қиляпти, деб ўйламоқдалар.3Ҳа, биз танада юрсак ҳам, тана изми бўйича жанг қилмаяпмиз. 4Чунки жангимиздаги қуроллар танавий измига оид эмас, балки истеҳкомларни барбод қилиш учун Худо томонидан қудратлидир.5Булар билан Худони таниб билишга қарши кўтариладиган ҳар қандай хаёл ва кеккайишни йиқитамиз, ҳар қандай фикрни Масиҳга бўйсуниши учун асир қиламиз, 6ва сизларнинг итоатингиз бажо бўлганида, ҳар қандай итоатсизликни жазолашга тайёрмиз.7Ташқи қиёфага қараяпсизларми? Ким ўзининг Масиҳники эканлигига амин бўлса, у ўзича буни англаб билсин: у қандай Масиҳники бўлса, биз ҳам худди шундай Масиҳникимиз. 8Раббий бизга сизларни барбод қилиш учун эмас, балки барпо қилиш учун берган ҳокимият ҳақида мен янада кўпроқ мақтанганимда ҳам, уятда қолмас эдим.9Бироқ мактубларим билан сизларни қўрқитаётган одам бўлиб кўринмайин. 10Чунки баъзилар: “У мактубларида қатъий ва кучли, лекин шахсан заиф ва сўзлари ҳам арзимас”,- деяптилар.11Бундайлар шуни англаб билсинки, биз орангизда йўқлигимизда, мактубларимиздаги сўзларда қандай бўлсак, орангизда борлигимизда ҳам амалда худди шундаймиз. 12Ўзларини тавсия этаётган баъзилар билан биз ўзимизни тенг тутишга ёки солиштиришга журъат этмаймиз. Улар ақлсизларча ўзларини ўзлари билан ўлчаб, ўзларини ўзлари билан солиштирадилар.13Биз эса меъёрсиз мақтанмаймиз, лекин сизларга ҳам етиб боришимиз учун Худо бизга тайин этган меъёр бўйича, яъни улуш меъёрида мақтанамиз. 14Биз гўё сизларга етиб бормагандай, ҳаддимиздан ошмаяпмиз, чунки сизларга ҳам Масиҳнинг Хушхабари билан етиб борганмиз.15Биз бошқаларнинг меҳнати билан меъёрсиз мақтанмаяпмиз, лекин сизларнинг имонингиз ўсиши билан сизларда ўз улушимизни мўл-кўл оширишга умид қиламиз, 16токи бировнинг улушидаги тайёр ишлар билан мақтанмай, сизлардан узоқроқда ҳам Хушхабарни воизлик қилайлик.17Мақтанаётган эса Раббий билан мақтансин. 18Ўзини ўзи мақтайдиган эмас, балки Раббий мақтайдиган одам мақтовга лойиқдир.Chapter 11
1О, кошки, сизлар менинг ақлсизлигимга бир оз бўлса ҳам, бардош берсангизлар эди! Бироқ менга бардош беряпсизлар ҳам. 2Мен сизларни Худонинг рашки билан рашк қилмоқдаман, чунки мен сизларни покиза қиз сифатида Масиҳга тақдим этишим учун ягона эрга никоҳладим.3Лекин илон ўз ҳийлагарлиги билан Ҳаввани алдаганидек, сизларнинг онгингиз ҳам Масиҳдаги соддаликдан йироқлашиб бузилмасин, деб қўрқмоқдаман. 4Агар кимдир келиб, биз воизлик қилгандан бошқа бир Исони воизлик қилганида эди, ёки сизлар олган Руҳдан бошқа бир руҳни олганингизда эди, ёки қабул қилинган Хушхабардан бошқа бир хушхабарни қабул қилганингизда эди, унда сизлар буни олиб келган одамга жуда ҳам бардош берар эдингиз.5Лекин менинг ўша “олий ҳаворийларнинг” қаршисида ҳеч қандай камчилигим йўқ, деб ўйлайман. 6Мен сўзда жоҳил бўлсам ҳам, лекин билимда жоҳил эмасман. Бироқ ҳамма нарсада биз сизларга тамоман аёнмиз.7Сизларни юксалтириш учун ўзимни пастга уриб, сизларга Худонинг Хушхабарини текин воизлик қилганимда, мен гуноҳ қилар эдимми? 8Сизларга хизмат қилишим учун мен бошқа Жамоатларни “талон-тарож” қилиб, улардан таъминот олар эдим. 9Аммо орангизда бўлганимда, мен муҳтож бўлсам ҳам, ҳеч кимга оғирлигимни туширмадим, чунки Македониядан келган биродарлар менинг муҳтожликларимни қондирдилар. Шундай қилиб, мен ҳеч нарсада сизларга юк бўлмасликка ҳаракат қилганман ва ҳаракат қиламан.10Ичимда бўлган Масиҳнинг ҳақиқати бўйича айтяпманки: Ахая юртлари бўйлаб мана шу мақтов мендан тортиб олинмайди. 11Нима учун? Сизларни севмаганим учунми? Худо буни билади!12Бироқ баҳона излаётганларга баҳона бермаслик учун қандай ҳаракат қилган бўлсам, бундан сўнг ҳам шундай ҳаракат қиламан, токи бундайлар мақтанаётган нарсаларида биздек бўлиб чиқсинлар. 13Чунки бундайлар – сохта ҳаворийлардир, Масиҳнинг ҳаворийлари қиёфасини олаётган алдовчи хизматкорлардир.14Бунинг ажабланарли жойи йўқ, чунки иблиснинг ўзи нур фариштасининг қиёфасини олмоқда. 15Шунинг учун ҳам агар унинг хизматкорлари ҳақлик хизматкорларининг қиёфасини олсалар, ажабланарли эмас. Бироқ уларнинг оқибати ишларига яраша бўлади.16Яна айтаман: ҳеч ким мени ақлсиз, деб ўйламасин. Акс ҳолда, мен ҳам бироз мақтанишим учун мени ақлсиз каби қабул қилинглар. 17Мақтанишим учун шу дадиллик билан айтаётганимни Раббийда эмас, балки ақлсизликда бўлгандек айтаман. 18Хуллас, кўплар тана изми бўйича мақтанаётгани учун мен ҳам мақтанаман.19Чунки сизлар доно бўлиб, бажонидил ақлсизларга тоқат қилмоқдасизлар: 20агар кимдир сизларни қул қилса, ҳақингизни еса, сизлардан ўғирласа, ўзини юксалтирса, агар кимдир юзингизга урса, сизлар бунга тоқат қилмоқдасизлар. 21Сизларга таъна қилиб айтаманки, биз буларга жуда ҳам заиф эдик! Агар кимдир бирон нарсага журъат қилса, (ақлсизликда айтаман) мен ҳам журъат қиламан.22Улар яҳудийми? Мен ҳам. Улар исроилликми? Мен ҳам. Улар Иброҳим зурриётими? Мен ҳам. 23Улар Масиҳнинг хизматкорларими? Ақлсиз бўлиб айтаман: мен кўпроқ хизматкорман. Мен улардан анча кўпроқ меҳнату заҳматда, ҳаддан ташқари жароҳатларда бўлдим, кўпроқ зиндонларда ётдим ва кўп марта ўлимда бўлдим.24Яҳудийлардан беш маротаба бир кам қирқта қамчи едим. 25Уч марта мени калтаклашган, бир марта тошбўрон қилишган, уч марта мен кемада ҳалокатга учрадим, тун ва кун денгиз тубида бўлдим. 26Кўп марта саёҳатларга чиқдим. Дарёларда хавфда бўлдим, қароқчилардан ҳам хавфда, ўз қабиладошларимдан ҳам хавфда, мажусийлардан ҳам хавфда, шаҳарда хавфда, саҳрода хавфда, денгизда хавфда, сохта биродарлар орасида хавфда бўлдим.27Мен меҳнату уқубатда, кўпинча уйқусизликда, очлигу ташналикда, кўпинча рўзада, совуқ ҳавода ва яланғочликда бўлдим. 28Бундан ташқари, менда ҳар куни одамларнинг тўпланиши ва барча Жамоатлар ҳақида ғамхўрлик қилишдир. 29Қайси бир заиф бўлган билан мен бирга заиф бўлмаган эдим?! Қайси бир васвасага тушган учун мен куймаган эдим?30Агар мақтанишим керак бўлса, ўзимнинг заифлигим билан мақтанаман. 31Абадий муборак бўлган Худо, яъни Раббимиз Исо Масиҳнинг Отаси биладики, мен алдамаяпман:32Дамашқда подшоҳ Аретаснинг вилоят ҳокими мени тутиш учун Дамашқ шаҳрини қўриқлаган эди. 33Лекин мен девордаги деразадан саватда туширилдим ва унинг қўлидан қочиб қутулдим.Chapter 12
1Мақтанишим мен учун фойдали эмас, шунинг учун Раббийдан олган кўриниш ва ваҳийларга келаман. 2Масиҳдаги бир одамни биламанки, ўн тўрт йил илгари – танадами ёки танадан ташқаридами билмайман, буни Худо билади – у одам учинчи осмонга олиб чиқилган эди.3Бундай одамни биламанки – танадами ёки танадан ташқаридами билмайман, буни Худо билади – 4у жаннатга олиб чиқилган эди ва инсонга айтиш тақиқланган, тил билан ифодалаб бўлмайдиган сўзларни эшитди. 5Бундай одам билан мақтанишим мумкин. Лекин ўзим билан эмас, фақат заифликларим билан мақтанаман.6Бироқ мақтанишни хоҳласам ҳам, ақлсиз бўлмайман, чунки ҳақиқатни айтаман. Лекин мен ўзимни тийиб турибман, токи кимдир мен ҳақимда менда кўраётганидан ёки эшитаётганидан ортиқ ўйламасин. 7Менга очилган ваҳийларнинг ҳаддан ортиқлигидан ўта юксалмаслигим учун, менинг танамга бир ниш, яъни шайтоннинг мени қийнайдиган фариштаси берилган, токи мен ўта юксалмайин.8Буни мендан узоқлаштиришни Раббийдан уч марта илтимос қилдим. 9У эса менга деди: “Менинг иноятим сен учун етарлидир, чунки Менинг қудратим заифликда амалга ошади”. Шунинг учун Масиҳнинг қудрати менда жо бўлиши учун бажонидил ўз заифликларим билан янада кўпроқ мақтанаман. 10Шундай қилиб, мен заифликларда, хафагарчиликларда, муҳтожликларда, қувғинларда, Масиҳ учун бўлган сиқувларда қаноатланиб юрибман, чунки мен заиф бўлганимда кучлиман.11Мен мақтаниб ақлсиз бўлдим – сизлар мени бунга мажбур қилдингизлар. Аслида сизлар мени мақташингиз керак эди, чунки мен ҳеч ким бўлмасам ҳам, ўша “олий ҳаворийлардан” ҳеч нарсада қолишмаган эдим. 12Менинг ҳаворийлигимнинг белгилари орангизда ҳар қандай сабр-тоқатда, аломатларда, мўъжизаларда, куч-қудратда намоён бўлди. 13Бошқа Жамоатларга нисбатан сизларга нима етишмайди? Фақатгина мен ўзим сизларга оғир юк бўлмаганимми? Бу айбим учун мени кечиринглар.14Мана, мен учинчи марта олдингизга боришга тайёрман ва сизларга ҳеч юк бўлмайман, чунки мен сизларникини эмас, балки сизларнинг ўзингизни излайман. Чунки фарзандлар ота-оналарига эмас, балки ота-оналар фарзандларига мол-мулк тўплашлари керак. 15Мен эса ўзимни сизларнинг жонларингиз учун бажонидил сарф қиламан ва сарф бўламан. Мен сизларни ҳаддан ташқари севсам ҳам, сизлар томондан камроқ севилмоқдаман.16Борди-ю, мен ўзим сизларга юк бўлмаган бўлсам ҳам, лекин айёрлик қилиб, ҳийлакорлик билан сизлардан олган бўлсам. 17Аммо олдингизга юборган одамлар орқали сизлардан манфаат изладимми? 18Мен Титусдан илтимос қилганман ва у билан бирга биродаримни юборганман. Титус сизлардан манфаат изладими? Биз бир руҳда ҳаракат қилмадикми? Бир йўлда юрмаган эдикми?19Яна бизни олдингизда ўзини оқлаяпти, деб ўйламаяпсизларми? Эй, севганларим, буларнинг ҳаммасини сизларнинг барпо бўлишингиз учун Худонинг олдида, Исо Масиҳда айтяпмиз.20Зотан сизларнинг ёнингизга келганимда, мен сизларни исталмаган ҳолатда топмайин ва сизлар ҳам мени исталмаган ҳолатда топманглар, деб қўрқяпман, яъни орангизда яна жанжалкашликни, ҳасадни, ғазабни, талаш-тортишувларни, туҳматни, шикоятбозликни, мағрурликни, тартибсизликни топмайин,- дейман, 21токи менинг кейинги келишимда Худо мени сизларнинг олдингизда камситмасин ва аввал гуноҳ қилиб, ўз нопоклигида, фоҳишабозлигида, бузуқлигида тавба қилмаган кўплар учун йиғлаб аза тутмайин.Chapter 13
1Мана, мен олдингизга учинчи маротаба бормоқдаман. Ҳар қандай сўз икки ёки уч гувоҳнинг оғзидан қатъий бўлади. 2Сизларнинг олдингизда иккинчи маротаба бўлганимда, огоҳлантирганимдек, энди эса орангизда бўлмасдан, мен аввал гуноҳ қилган одамларни ва бошқаларнинг ҳаммасини огоҳлантираман: яна ёнингизга борганимда, аямайман.3Масиҳ мен орқали сўзлаётганининг исботини излаяпсизларми? Мана, Масиҳ сизлар учун заиф эмас, лекин сизларда кучлидир. 4У заифликда хочга михланган бўлса ҳам, Худонинг қудрати туфайли тирикдир. Биз ҳам Масиҳда заиф эканмиз, бироқ сизлардаги Худонинг қудрати туфайли Масиҳ билан тирикмиз.5Ўз-ўзингизни текширинглар: сизлар имондасизларми? Ўзингизни синаб кўринглар. Сизлар ўзингизни билмаяпсизларми, Исо Масиҳ сизларнинг ичингизда-ку? Фақатгина сизлар ярамас бўлмасангизлар. 6Биз эса ярамас эмаслигимизни билиб оласизлар, деб умид қиламан.7Биз яроқли бўлиб кўринишимиз учун эмас, балки ярамас кўринсак ҳам, сизлар яхши ишлар қилишингиз учун ҳеч қандай ёвузлик қилманглар, деб Худога ибодат қилмоқдамиз. 8Чунки биз ҳақиқатга қарши эмас, балки ҳақиқат учун кучлимиз.9Биз заиф, сизлар эса кучли бўлганингиздан қувонмоқдамиз. Биз айнан шу – сизлар баркамол бўлишингиз учун ибодат қилмоқдамиз. 10Шунинг учун мен буларни орангизда йўқлигимда ёзяпман, токи келганимда Раббий менга барбод қилиш учун эмас, барпо қилиш учун берган ҳокимият билан сизларга қарши жиддий чоралар қўлламайин.11Ниҳоят, биродарларим, қувонинглар, камолотга интилинглар, бир-бирингизни юпатинглар, ўзаро ҳамфикр ва тинч-тотув бўлинглар, шунда севги ва тинчлик Худоси сизлар билан бирга бўлади. 12Бир бирингиз билан муқаддас ўпич билан саломлашинглар. Барча муқаддаслар сизларга салом йўллаяптилар.1314Раббий Исо Масиҳнинг инояти, Отамиз Худонинг севгиси ва Муқаддас Руҳнинг мулоқоти сизларнинг ҳаммангиз биландир. Омин.Galatians
Chapter 1
1Инсонлар томонидан эмас, инсон орқали ҳам эмас, балки Исо Масиҳ ва Уни ўликлардан тирилтирган Отамиз Худо томонидан ҳаворий қилиб тайинланган мен – Повул 2ҳамда мен билан бирга бўлган ҳамма биродарлар Галатиядаги Жамоатларга:3Отамиз Худодан ва Раббимиз Исо Масиҳдан сизларга иноят ва тинчлик бўлсин. 4Исо Масиҳ гуноҳларимиз учун Ўзини фидо қилди, токи Отамиз Худонинг иродаси бўйича бизни ҳозирги ёвуз асрдан халос қилсин. 5Унга абадулабад шуҳрат бўлсин! Омин.6Сизларни Масиҳнинг иноятига даъват Қилгандан бошқа “хушхабарга” шу қадар тез ўтиб кетганингиздан ҳайронман. 7Аслида бошқа “хушхабар” йўқ. Фақат баъзилар – сизларни довдиратиб, Масиҳнинг Хушхабарини бузишни хоҳлайдиганлар бор.8Аммо ҳатто биз ёки осмондан фаришта келиб, бизнинг сизларга воизлик қилганимиздан бошқа хушхабарни воизлик қилса, лаънати бўлсин. 9Биз аввал гапирганимиздай, ҳозир ҳам шундай дейман: кимки сизлар қабул қилган Хушхабардан бошқа хушхабарни сизларга воизлик қилса, лаънати бўлсин. 10Энди мен инсонларнинг маъқуллашини излаяпманми ёки Худонингми? Инсонларни рози қилишга интиляпманми? Агар мен ҳали ҳам инсонларни рози қилганимда эди, унда Масиҳнинг қули бўла олмас эдим.11Эй, биродарлар, сизларга шуни билдиряпманки, мен сизларга воизлик қилган Хушхабар инсондан эмасдир. 12Чунки мен ҳам уни инсондан қабул қилганим ёки ўрганганим йўқ, балки Исо Масиҳнинг ваҳийи орқали олганман.13Менинг яҳудийликда бўлган илгариги ҳаёт тарзим ҳақида эшитгансизлар: Худонинг Жамоатини ҳаддан ташқари қувғин қилиб, уни вайрон қилар эдим. 14Ўз наслимдаги тенгдошларимга қараганда, мен яҳудийликда муваффақият қозониб, оталаримнинг анъаналарига ҳаддан зиёд рашкчи эдим.15Лекин Худо мени онамнинг қорнидаёқ танлаб, Ўз инояти билан мени даъват этиб, 16мажусийлар орасида Унинг Хушхабарини воизлик қилишим учун Ўз Ўғлини менга зоҳир қилишни маъқул кўрганида, мен шу заҳотиёқ танаю қон билан маслаҳатлашмадим 17ва Йерусалимга мендан олдин ҳаворий бўлганларнинг ёнига ҳам бормадим, лекин Арабистонга кетиб, яна Дамашққа қайтдим.18Сўнгра уч йилдан кейин Петъёр билан учрашиш учун Йерусалимга бордим ва уникида ўн беш кун бўлдим. 19Раббийнинг укаси Ёқубдан бошқа ҳаворийларнинг эса ҳеч бирини кўрмадим. 20Мана, мен сизларга ёзаётган нарсаларда Худонинг олдида алдамаяпман.21Шундан кейин мен Сурия ва Киликия юртларига бордим. 22Яҳудиядаги Масиҳнинг Жамоатларига эса шахсан менинг ўзим маълум эмас эдим. 23Улар фақат: “Бир вақтлар бизни қувғин қилган одамнинг ўзи энди илгари яксон қилиб юрган имонни воизлик қилмоқда”,- деб эшитиб, 24мен учун Худони улуғлар эдилар.Chapter 2
1Кейин мен ўн тўрт йилдан сўнг Титусни ҳам ўзим билан бирга олиб, Барнабо билан бирга яна Йерусалимга бордим. 2У ерга эса ваҳий бўйича бориб, тан олинган одамларга менинг мажусийлар орасида воизлик қилаётган Хушхабаримни алоҳида тақдим этдим, токи югуришим ёки югурганим беҳуда эмасмикан.3Улар эса мен билан бирга бўлган Титусни, у юнон бўлса ҳам, хатна қилинишга мажбурламадилар. 4Фақат баъзи сохта биродарлар бизнинг Исо Масиҳда бўлган озодлигимизни пойлаш учун яширинча кириб олиб, бизни қул қилмоқчи бўлдилар. 5Биз эса Хушхабарнинг ҳақиқати сизлар билан қолсин, деб бир дам ҳам ҳеч нарсада чекинмай, уларга бўйсунмадик.6Нималардадир тан олинган одамларга келсак, улар қачонлардир қандай бўлганликларининг мен учун фарқи йўқдир: Худо инсонга юз-хотирчилик қилмайди. Ўша тан олинганлар эса менинг зиммамга бошқа ҳеч нарса юкламадилар. 7Аксинча, Хушхабар Петъёрга хатна қилинганлар учун берилганидек, менга хатна қилинмаганлар учун берилганини кўрганларида, 8(чунки хатна қилинганларга ҳаворийлик қилиш учун Петъёрга ёрдам берган Худо менга ҳам мажусийларга ҳаворийлигимда ёрдам берди),9ҳамда Жамоатнинг устунлари, деб тан олинган Ёқуб, Кифа ва Юҳанно менга берилган иноятни пайқаганларида, улар менга ва Барнабога мулоқотнинг қўлини узатдилар, токи биз мажусийларнинг олдига, улар эса хатна қилинганларнинг олдига борсинлар. 10Улар бизга фақат камбағалларни унутмаслигимизни амр қилдилар, мен айнан шуларни бажо келтиришга интилар эдим.11Петъёр Антиохияга келган пайтида эса мен унга шахсан қарши турдим, чунки у айбдор топилган эди. 12Зеро Ёқубдан айримлари келгунига қадар Петъёр мажусийлар билан бирга еб-ичди, аммо улар келгач, у хатна қилинганлардан қўрқиб, яширинадиган ва четлашадиган бўлди.13У билан бирга бошқа яҳудийлар ҳам иккиюзламачилик қилдилар, ҳаттоки Барнабо ҳам уларнинг иккиюзламачилигига тортилиб кетган эди. 14Лекин мен уларнинг Хушхабар ҳақиқати бўйича тўғри ҳаракат қилмаётганларини кўрганимда, мен ҳамманинг олдида Петъёрга айтдим: “Агар сен яҳудий бўла туриб, яҳудийча эмас, балки мажусийча яшаётган бўлсанг, нима учун мажусийларни яҳудийча яшашга мажбурлаяпсан?”15Биз эса табиатан яҳудиймиз, мажусийлардан бўлмиш гуноҳкор эмасмиз. 16Бироқ одам Қонун ишлари билан эмас, балки фақат Исо Масиҳга ишониш орқали оқланаётганини билиб, биз ҳам Масиҳ Исога имон келтирдик, токи биз Қонун ишлари билан эмас, лекин Масиҳга ишониш орқали оқлана олайлик, чунки Қонун ишлари билан ҳеч ким оқлана олмайди.17Агарда Масиҳда оқланишни излаб, биз ўзимизни гуноҳкор топсак, у ҳолда Масиҳ гуноҳнинг хизматкори экан-да? Йўқ, асло! 18Зеро мен бузиб ташлаганларимни қайта тикласам, унда ўз-ўзимни жиноятчи қиламан. 19Энди эса Худо учун яшай, деб мен Қонун орқали Қонун учун ўлдим. Мен Масиҳ билан бирга хочга михланганман.20Шунинг учун яшаётган мен эмас, балки менинг ичимдаги Масиҳ яшаяпти. Энди танада яшаётганимга келсак, мени севган ва мен учун Ўзини фидо қилган Худонинг Ўғлига бўлган имон билан яшаяпман. 21Мен Худонинг иноятини рад қилмайман. Агарда оқланиш Қонун орқали бўлса, унда Масиҳ беҳудага ўлган.Chapter 3
1Эй, фаҳмсиз галатияликлар! Ҳақиқатга бўйсунмаслик учун сизларни ким сеҳрлаб қўйди? Гўё сизларнинг орангизда хочга михлангандек, Исо Масиҳ кўз олдингизда тасвирланган эди-ку. 2Сизлардан фақат шуни билмоқчиман: сизлар Муқаддас Руҳни Қонун ишлари орқали қабул қилдингизми ёки имонни воизлиги орқалими? 3Наҳотки сизлар шунчалик фаҳмсиз бўлсангизлар? Муқаддас Руҳ билан бошлаб, энди тана изми билан тугатмоқчимисизлар?4Сизларнинг шунча кўп чидаганингиз, наҳотки ҳаммаси бекорга бўлса? Ростан ҳам бекоргами?! 5Сизларни Руҳ билан Таъминловчи ва орангизда мўъжизалар Қилувчи буларни Қонун ишлари орқали қилмоқдами ёки имон воизлиги орқалими?6Иброҳим Худога ишонган эди, бу эса унга ҳақлик, деб ҳисобланди. 7Шунинг учун билингларки, кимлар имонли бўлса, улар Иброҳимнинг фарзандларидир. 8Ёзув эса Худо мажусийларни имон билан оқлашини олдиндан кўриб, Иброҳимга олдиндан хабар берди: “Барча халқлар сенда барака топадилар”. 9Шундай қилиб, имонлилар имонли Иброҳим билан барака топадилар.10Қонун ишларига асосланганларнинг ҳаммаси эса лаънат остидадирлар. Чунки ёзилган: “Қонун китобида ёзилганларнинг ҳаммасига доимо риоя қилмайдиган ҳар бир одам лаънатидир”. 11Ҳеч ким Худонинг олдида Қонун билан оқланмаслиги аниқдир, чунки “Ҳақ одам имони билан яшайди”. 12Қонун эса имондан эмас, аммо Қонунни бажарадиган одам у билан яшайди.13Масиҳ биз учун лаънат бўлиб, бизни Қонун лаънатидан қайта сотиб олди, (зеро ёзилган: “Ёғочга осилган ҳар бир одам лаънатидир”), 14токи Иброҳимнинг баракаси Исо Масиҳ орқали мажусийларга ҳам келсин, ва биз ваъда қилинган Руҳни имон орқали қабул қилайлик.15Эй, биродарлар, инсоний дунёқараш билан айтаманки, бирор одамнинг қилган васиятини ҳеч ким бекор қилмайди ва унга ҳеч нарса қўшмайди. 16Шундай қилиб, ваъдалар Иброҳим ва унинг уруғига берилган эди. “Ва уруғларингга”, деб кўпчилик ҳақида айтилмаган, аммо “ва уруғингга бераман”, деб биттаси ҳақида, яъни Масиҳ ҳақида айтилган.17Яна айтаманки, Қонун Иброҳимдан тўрт юз ўттиз йил кейин келган бўлса-да, Худонинг Масиҳ ҳақидаги олдинроқ тасдиқлаган Аҳдини бекор қилмади, токи ваъда ўз кучини йўқотмасин. 18Агар мерос Қонундан бўлса, унда ваъдадан эмасдир, аммо Худо Иброҳимга буни ваъда бўйича ато қилди.19Унда Қонун нима учун? У ваъдага тааллуқли бўлган уруғ келгунига қадар воситачининг қўли билан фаришталар орқали жиноят сабабли берилди. 20Умуман воситачи битта одамнинг орасида бўлмайди, аммо Худо биттадир.21Унда Қонун Худонинг ваъдаларига қаршими? Асло! Зеро агар берилган Қонун жонлантира олганида эди, унда ҳақиқатан ҳам ҳақлик Қонундан бўлар эди. 22Аммо Ёзув ҳаммани гуноҳ остига қамаб қўйди, токи ваъда Исо Масиҳга ишониш орқали имонлиларга берилсин.23Имон келгунига қадар, имон очилиши керак бўлган ўша вақтгача биз Қонун остига қамаб қўйилган эдик. 24Шундай қилиб, Қонун бизни Масиҳга етакловчи бўлди, токи биз имон билан оқланайлик. 25Имон келганидан сўнг, биз энди етакловчининг қўли остида эмасмиз. 26Чунки Исо Масиҳга ишониш орқали сизларнинг ҳаммаларингиз Худонинг фарзандларисизлар.27Сизларнинг ҳар бирингиз Масиҳга чўмдирилиб, Масиҳга буркандингизлар. 28Энди на яҳудий бор, на юнон, на қул бор, на озод, на эркак бор, на аёл, чунки сизларнинг ҳаммаларингиз Исо Масиҳда бирсизлар. 29Агар сизлар Масиҳники бўлсангизлар, унда сизлар Иброҳимнинг уруғисизлар ва ваъда бўйича меросхўрсизлар.Chapter 4
1Яна айтаманки: меросхўр ҳамма нарсанинг хўжайини бўлса ҳам, болалик даврида қулдан ҳеч фарқи йўқдир. 2У отаси тайин этган муддатгача назоратчи ва уй-рўзғор идора қилувчиларининг қўли остидадир.3Худди шундай, биз ҳам болалик давримизда дунёнинг моддий унсурларига қул эдик. 4Аммо вақтнинг тўлиқлиги келганида, Худо Ўзининг Ўғлини юборди. У аёлдан ва Қонун остида туғилган эди, 5токи Қонун остида бўлганларни қайта сотиб олсин ва биз ўғилликка олинишни қабул қилайлик.6Сизлар ўғил бўлганингиз учун Худо юракларингизга “Абба, Ота!”- деб чақирадиган Ўз Ўғлининг Руҳини юборди. 7Шунинг учун сен энди қул эмассан, балки ўғилсан. Агар ўғил бўлсанг, унда Исо Масиҳ орқали сен Худонинг меросхўрисан.8Бироқ сизлар ўтмишда Худони билмай, табиатан худо бўлмаганларга хизмат қилгансизлар. 9Энди эса Худони таниб билиб олгач, тўғрироғи, Худо тарафидан таниб билингач, нима учун яна ўша заиф ва камбағал моддий унсурларга қайтяпсизлар? Яна қулликка берилмоқчимисизлар?10Сизлар кун, ой, фасл ва йилларни кузатяпсизлар. 11Мен сизларга нисбатан беҳуда меҳнат қилмадиммикан, деб сизлар ҳақингизда қўрқяпман.12Эй, биродарлар, сизлардан ўтиниб сўрайманки, мендай бўлинглар, чунки мен ҳам сизлардай эдим. Сизлар менга нисбатан ҳеч ноҳақлик қилмадингизлар: 13мен сизларга Хушхабарни биринчи марта танамнинг ожизлигида қандай воизлик қилганимни биласизлар. 14Лекин сизлар менинг танамдаги васвасам сабабли мендан жирканмадингизлар ва мени рад қилмадингизлар, аммо мени Худонинг фариштасидай, худди Исо Масиҳдай қабул қилдингизлар.15Қани энди сизларнинг ўша бахтиёрлигингиз? Зеро сизлар ҳақингизда гувоҳлик беряпманки: агар имкони бўлса эди, сизлар кўзларингизни суғуриб олиб, менга берар эдингизлар. 16Наҳотки, энди мен сизларга ҳақиқатни гапириб, сизларнинг душманингизга айланган бўлсам?17Сизлар ҳақингизда рашк қилаётганларнинг нияти яхши эмас. Сизлар улар ҳақида рашк қилишингиз учун сизларни ажратиб олмоқчилар. 18Сизлар учун эса мен ёнингизда бўлганимдагина эмас, балки ҳамиша эзгуликлар ҳақида рашк қилишингиз яхшидир.19Эй, менинг болаларим, Масиҳ сизларда шаклланмагунича, мен яна сизлар учун тўлғоқ азобидаман! 20Энди мен ёнингизда бўлиб, ўз овозимни ўзгартиришни истар эдим, чунки мен сизларга ҳайрон қоляпман.21Сизлар, эй, Қонун остида бўлишни хоҳлаганлар, менга айтинглар-чи, наҳотки сизлар Қонунни эшитмасангизлар? 22Зеро ёзилган: “Иброҳимнинг иккита ўғли бўлиб, бири чўридан, бошқаси эса озоддан эди”. 23Аммо чўридан туғилгани – тана изми бўйича, озоддан туғилгани эса ваъда бўйича эди.24Булар эса рамздир. Бу икки аҳдни билдиради: биринчиси – қулликка туғадиган, Синай тоғида қилинган аҳднинг рамзидир. У Ҳожарни билдиради. 25Чунки Ҳожар Арабистондаги Синай тоғини билдиради ва ҳозирги Йерусалимга мувофиқдир. Чунки ҳозирги Йерусалим ўз фарзандлари билан қулликдадир,26юқоридаги Йерусалим эса озоддир: У – ҳаммамизнинг онамиздир. 27Зеро ёзилган: “Эй, туғмаган бепушт, шодлан; эй, тўлғоқ азобини кўрмаган, қувнаб ўйна ва ҳайқир, чунки эрлидан кўра ташлаб кетилган аёлнинг фарзандлари кўпроқдир”.28Биз эса, биродарлар, Исҳоқ бўйича ваъданинг фарзандларимиз. 29Бироқ ўша вақтда тана изми бўйича туғилган Исмоил руҳ бўйича туғилган Исҳоқни қувғин қилганидай, ҳозир ҳам худди шундай.30Мана Ёзув нима дейди? “Чўрини ва унинг ўғлини ҳайдаб юбор, чунки чўрининг ўғли, озоднинг ўғли билан бирга меросхўр бўлмайди”. 31Шундай қилиб, биродарлар, биз чўрининг эмас, балки озоднинг фарзандларимиз.Chapter 5
1Шундай қилиб, озодлик учун Масиҳ бизни озод қилди, бунда маҳкам туринглар ва яна қуллик бўйинтуруғини тақманглар. 2Мана мен, Повул, сизларга айтяпман: агар сизлар хатна қилинадиган бўлсангизлар, Масиҳдан сизларга ҳеч қандай фойда бўлмайди.3Хатна қилинадиган ҳар бир одамга яна гувоҳлик бераманки, у бутун Қонунни бажаришга мажбурдир. 4Эй, ўзларингни Қонун билан оқловчилар, сизлар Масиҳдан маҳрум бўлиб, иноятдан узилиб тушдингизлар.5Биз эса имондан бўлган ҳақликни Руҳ орқали умид билан кутяпмиз. 6Чунки Исо Масиҳда хатна ёки хатнасизлик эмас, балки севгида ҳаракат қиладиган имон кучга эгадир. 7Сизлар яхши югураётган эдингизлар, ким сизларга ҳақиқатга итоат қилишингиз учун халақит берди? 8Бундай эътиқодингиз сизларни даъват Қилувчидан эмасдир.9Озгина ачитқи бутун хамирни ачитади. 10Сизлар бошқача фикр юритмайсизлар, деб мен Раббийда сизлар ҳақингизда аминман. Сизларни хавотирга солувчи ким бўлмасин, ўз маҳкумлигини олади.11Энди, биродарлар, мен ҳануз хатнани воизлик қилаётган бўлсам, нима учун ҳануз қувғинга дучор бўляпман? Унда хочнинг васвасаси ҳам йўқ бўлар эди-ку. 12Мен истардимки: сизларни ғулғулага солувчилар ўзларини бичишса эди!13Эй, биродарлар, сизлар озодликка даъват қилингансизлар. Фақатгина бу озодлик тана ҳирсларига имкон бермасин, аммо бир-бирингизга севги билан хизмат қилинглар. 14Чунки бутун Қонун бир сўзда жамланади: “Ўз яқинингни ўзингни севгандек севгин”. 15Агарда сизлар бир-бирингизни тишлаб ғажисангизлар, эҳтиёт бўлинглар, токи бир-бирингизни еб битирманглар.16Мен шуни айтяпманки: Руҳ билан юринглар, шунда сизлар тана ҳирсларини бажармайдиган бўласизлар. 17Чунки тана изми Руҳга қарши, Руҳ эса тана измига қарши бўлган нарсани хоҳламоқда. Улар бир-бирига қаршилик кўрсатади, шунинг учун ҳам сизлар хоҳламаганингизни қиласизлар. 18Агарда сизлар Руҳ билан бошқарилаётган бўлсангизлар, унда Қонун остида эмассизлар.19Тана изми бўйича қилинаётган ишлар маълум – булар: зино, фоҳишабозлик, нопоклик, ахлоқсизлик, 20бутпарастлик, сеҳргарлик, душманлик, жанжал, нафрат, ғазаб, низо, ихтилофчилик, бидъат, 21ҳасад, қотиллик, ичкиликбозлик, айш-ишрат ва шуларга ўхшаган ишлардир. Сизларни олдин огоҳлантирганимдек, яна огоҳлантиряпман: бундай ишларни қилувчилар Худонинг Шоҳлигига меросхўр бўлмайдилар.22Руҳнинг ҳосили эса: севги, қувонч, тинчлик, сабр-тоқат, эзгулик, меҳрибонлик, имон, 23мулойимлик ва ўзини тийишдир. Бундайларга қарши Қонун йўқдир. 24Масиҳники бўлганлар эса ўз танасини ҳирсу эҳтирослари билан бирга хочга михлаб қўйганлар.25Агар биз Руҳ бўйича яшаётган бўлсак, унда Руҳнинг орқасидан изма-из юрайлик. 26Шуҳратпараст бўлмайлик, бир-биримизнинг жиғимизга тегмайлик, бир-биримизга ҳасад қилмайлик.Chapter 6
1Эй, биродарлар! Агарда бирон одам гуноҳ қилиб қўйса, сизлар, руҳий бўлганлар, уни мулойим руҳда тузатинглар. Сизлар ҳам васвасага йўлиқмаслигингиз учун ўзингизни назорат қилинглар. 2Бир-бирингизнинг оғирликларингизни кўтариб юринглар, шундай қилиб, Масиҳнинг қонунини ижро этасизлар.3Агар кимдир ўзи ҳеч нарса бўлмай, ўзини бирор нарса ҳисобласа, у ўз-ўзини алдаган бўлади. 4Ҳар ким ўз ишини текширсин, шунда бошқанинг иши учун эмас, ўз иши учун мақтовга эга бўлади, 5чунки ҳар ким ўз юкини кўтариб юради.6Сўз билан насиҳат қилинган одам насиҳат қилувчи билан ҳар қандай эзгуликни баҳам кўрсин. 7Адашманглар, Худо ҳақоратланмайди! Одам нима экса, шуни ўради. 8Ўзининг танасига экувчи танасидан чиришни ўриб олади, Руҳга экувчи эса Руҳдан мангу ҳаётни ўриб олади.9Шу йўсинда яхшилик қилиб, тушкунликка тушмайлик, чунки агар заифлашмасак, ўз вақтида ўриб оламиз. 10Шундай қилиб, ҳали фурсат бор экан, ҳаммага, айниқса имондаги ўзимизникиларга яхшилик қилаверайлик.11Кўряпсизларми, ўз қўлим билан сизларга қанчалик кўп ёздим. 12Танада мақтанмоқчи бўлганлар Масиҳнинг хочи туфайли қувғинга учрамасликлари учун сизларни хатна қилишга мажбурламоқдалар. 13Зотан хатна қилинганларнинг ўзлари Қонунга риоя қилмайдилар, лекин улар сизларнинг таналарингиз билан мақтаниш учун хатна қилинишингизни хоҳлайдилар.14Мен эса биргина Раббимиз Исо Масиҳнинг хочидан бошқа ҳеч нарса билан мақтанмайман. Унинг хочида бу дунё мен учун, мен эса бу дунё учун михланганман. 15Чунки Исо Масиҳда хатна ёки хатнасизлик эмас, балки янги ижод кучга эгадир. 16Шу қоиданинг орқасидан изма-из бораётганларнинг ҳаммасига ва Худонинг Исроилига тинчлик ва раҳм-шафқат бўлсин!17Бундан буён ҳеч ким мени безовта қилмасин. Чунки мен Раббий Исонинг тамғаларини ўз баданимда олиб юрибман. 18Эй, биродарлар, Раббимиз Исо Масиҳнинг инояти руҳингиз биландир! Омин.Ephesians
Chapter 1
1Худонинг иродаси бўйича Исо Масиҳнинг ҳаворийси бўлган мен Повул, Эфес шаҳридаги муқаддасларга, Исо Масиҳда содиқ бўлганларга: 2сизларга Отамиз Худодан ва Раббий Исо Масиҳдан иноят ва тинчлик бўлсин.3Раббимиз Исо Масиҳнинг Отаси – Худо муборак бўлсин! У бизга самодаги барча руҳий баракаларни Масиҳда ато этган. 4Ўзининг ҳузурида муқаддас ва бенуқсон бўлишимиз учун Худо дунё яратилишидан аввал бизни Масиҳда танлаб,5Ўз иродасининг илтифоти бўйича бизни Исо Масиҳ орқали Ўзига севги билан фарзанд қилиб олишни азалдан тайинлади. 6Ўз инояти шуҳратининг мақтови учун У севикли Ўғлида бизга иноят кўрсатди.7Биз Масиҳда Унинг қони орқали қайта сотиб олиниб, Унинг иноятининг бойлиги бўйича гуноҳларимизнинг кечирилишига эгамиз. 8Худо бундай иноятни барча донолигу ақл-заковатда биз учун кўпайтириб,9Масиҳда тайинлаган Ўзининг илтифоти бўйича бизга Ўз иродасининг сирини очди: 10яъни вақт тўлиқлигини тузиш учун барча осмону ердагиларни Масиҳда, Унинг ҳокимияти остида бирлаштирди.11Масиҳда биз меросхўрлар ҳам бўлдик. Ҳамма нарсани Ўз иродасининг нияти бўйича амалга оширган Худо Ўзининг мақсадларига биноан бизни азалдан ана шу учун тайинлаган, 12токи Масиҳга умид боғлаган биз Худонинг шуҳрати мақтовига сабаб бўлайлик.13Сизлар ҳам ҳақиқат сўзини, нажотингизнинг Хушхабарини эшитиб, Масиҳга имон келтириб, ваъда қилинган Муқаддас Руҳ билан Масиҳда муҳрландингизлар. 14Худонинг мулки қайта сотиб олинмагунча, Худонинг шуҳрати мақтови учун Муқаддас Руҳ бизнинг меросимизнинг гаровидир.15Шунинг учун мен сизларнинг Исо Масиҳга бўлган имонингиз ва барча муқаддасларга нисбатан бўлган севгингиз ҳақида эшитиб, 16сизлар учун Худога тинимсиз миннатдорчиликлар билдириб, сизларни ибодатларимда эслайман,17токи Раббимиз Исо Масиҳнинг Худоси, шуҳратнинг Отаси, Уни таниб-билишингиз учун сизларга донолигу ваҳий Руҳини берсин 18ва фаҳмлашингизнинг кўзларини ёритсин, токи сизлар Унинг даъватининг умиди нимадан иборат эканлигини ва муқаддаслар учун бўлган Унинг мероси шуҳратининг бойлиги қандай эканлигини билиб олинглар,19ҳамда бизда, яъни имонлиларда Худонинг қодирлигининг қудрати бўйича ҳаракат қилаётган Унинг кучининг чексиз буюклигини пайқаб олинглар. 20Худо Масиҳда ушбу куч-қудратни амалда шундай кўрсатдики: Уни ўликлардан тирилтириб, самода Ўзининг ўнг томонига ўтқазиб, 21ҳар қандай бошлиқ ва ҳокимият, куч ва салтанатдан юқори ҳамда нафақат бу дунёда, балки келгуси дунёда ҳам номланадиган ҳар қандай номлардан юқори қўйиб,22ҳамма нарсани Унинг оёғи остига бўйсундирди ва Уни ҳамма нарсадан юқори қўйиб, Жамоатга бош қилиб тайинлади. 23Жамоат эса Масиҳнинг танасидир, яъни ҳамма нарсада ҳамма нарсани Тўлдираётганнинг тўла-тўкислигидир.Chapter 2
1Сизлар ҳам жиноятлару гуноҳларингиз туфайли ўлик бўлиб, 2бир вақтлар бу дунёнинг одати бўйича ўша гуноҳларда юриб, ҳавода ҳукмронлик қилаётган бош ҳукмдорнинг, яъни ҳозир бўйсунмаслик ўғилларида амал қилаётган руҳнинг иродаси бўйича яшар эдингизлар. 3Бизнинг ҳаммамиз ҳам бир вақтлар уларнинг орасида ўз танамизнинг ҳирсларида яшаб, тана измининг хоҳишлари ва фикрларини бажариб, бошқалар сингари табиатан ғазаб фарзандлари эдик.4Аммо раҳм-шафқатга бой бўлган Худо бизни Ўзининг буюк севгиси билан севди 5ва жиноятларимиз туфайли ўлик бўлсак-да, бизни Масиҳ билан бирга жонлантирди, (сизлар иноят орқали нажот топгансизлар), 6ҳамда У билан бирга тирилтириб, бизни Исо Масиҳда самога ўтирғизди, 7токи келажак асрларда Худо бизга нисбатан бўлган Ўзининг эзгулиги бўйича Ўз иноятининг беҳад бойлигини Исо Масиҳда намоён қилсин.8Зеро сизлар имонингизга мувофиқ иноят орқали нажот топдингизлар, бу эса сизлардан эмас, балки Худонинг инъомидир; 9бу – савоб ишларингиздан туфайли эмас, токи ҳеч ким мақтанмасин. 10Зеро биз – Худо азалданоқ тайёрлаган яхши ишларни бажаришимиз учун Исо Масиҳда яратилган Унинг ижодимиз.11Шундай қилиб, сизлар бир вақтлар тана бўйича мажусий бўлганингизни эсда тутинглар. Танаси қўл билан хатна қилинганлар томонидан сизлар “хатна қилинмаганлар”, деб аталар эдингизлар. 12Сизлар ўша вақтларда Масиҳсиз бўлиб, Исроил жамиятидан ажратилган, умидга эга бўлмаган, Аҳд ваъдаларига бегона бўлган, дунёда Худосиз эдингизлар.13Лекин сизлар бир вақтлар Худодан узоқ бўлганлар, энди Исо Масиҳда Унинг қони орқали яқин бўлдингизлар. 14Чунки Масиҳ бизнинг тинчлигимиздир: У иккитани (яҳудийлар ва мажусийларни) битта қилиб, ўртада турган тўсиқ деворини бузди. 15Масиҳ ўша адоватни Ўзининг танаси билан, амрлар Қонунини эса таълимоти билан йўқ қилди, токи Ўзида иккитадан (яҳудийлар ва мажусийлардан) битта янги одамни яратиб, тинчлик ўрнатсин, 16адоватни хочда ўлдирсин ва бир танада иккаласини хоч орқали Худо билан яраштирсин.17Масиҳ келиб, сизларга – узоқдаги ва яқиндагиларга – тинчликни воизлик қилди. 18Шундай қилиб, Масиҳ орқали биз ҳаммамиз бир Руҳда Отанинг ҳузурига кира оламиз.19Демак, сизлар энди бегона ва хорижий эмассизлар, балки муқаддасларнинг ҳамфуқароси ва Худонинг хонадонидагиларисизлар. 20Сизлар ҳаворийлару пайғамбарларнинг пойдевори асосида қурилгансизлар. Асосий бурчак тоши эса – Исо Масиҳнинг Ўзидир. 21Ўша тошда бутун бино таркиб топиб, Раббийдаги муқаддас маъбадга ўсиб бормоқда. 22Мана, бунда сизлар ҳам Худонинг маконига Руҳ орқали бирга барпо этилмоқдасизлар.Chapter 3
1Шунинг учун мен – Повул, сизлар, яъни мажусийлар ҳақи Исо Масиҳнинг маҳбусиман. 2Зотан, менга сизлар учун берилган Худо иноятининг идорачиси эканлигим ҳақида эшитгансизлар,3чунки менга ваҳий орқали бир сир маълум бўлди. Бу ҳақида мен юқорида қисқача ёзган эдим. 4Сизлар буларни ўқиётиб, менинг Масиҳ сирини англашимни тушунишингиз мумкин. 5Шу сир бошқа асрларда инсонларнинг ўғилларига маълум қилинмаган, ҳозир эса Муқаддас Руҳ томонидан Масиҳнинг муқаддас ҳаворийлару пайғамбарларига ошкор қилинди:6яъни Исо Масиҳда мажусийлар яҳудийлар билан бир танани ташкил этган ворисдош ва Хушхабар орқали ваъдаларга шерик бўлсинлар. 7Мен Унинг амал қилаётган куч-қудрати билан менга берилган Худонинг иноятининг инъоми бўйича Хушхабарнинг хизматкори бўлдим.8Мен барча муқаддаслардан кўра энг арзимагани бўлсам ҳам, менга буюк иноят берилган. Бу иноят Масиҳнинг текшириб бўлмайдиган бойлиги ҳақидаги Хушхабарни мажусийларга етказиш 9ва шу сирда қатнашиш нималигини барчага намоён қилишдир. Ҳамма нарсани Исо Масиҳ орқали яратган Худода бу сир асрлардан олдин яширинган эди,10токи энди самодаги бошлиқ ва ҳокимларга Худонинг кўп хилдаги донолиги Жамоат орқали маълум бўлсин. 11Худо буни Ўзининг мангу мақсади бўйича Раббимиз Исо Масиҳда рўёбга чиқарди.12Биз Исо Масиҳда, Унга бўлган имонимиз орқали дадиллик ва Худо ҳузурига ишончли яқинлашиш имконига эгамиз. 13Шунинг учун сизлардан илтимос қиламанки, менинг сизлар учун чеккан қайғуларимдан тушкунликка тушманглар, чунки булар сизларнинг шуҳратингиздир.14Ана шу сабабдан мен Раббимиз Исо Масиҳнинг Отаси олдида тиз чўкяпман – 15Ундан осмондаги ва ердаги ҳар қандай насл ном олган – 16токи Худо Ўз шуҳратининг бойлиги бўйича Ўзининг Руҳи орқали сизларга ички кишингизда қудрат билан кучайишни ато этсин17ҳамда имонингиз орқали Масиҳ сизларнинг юракларингиздан жой олсин, 18токи сизлар севгида илдиз отган ва ўрнатилган бўлиб, барча муқаддаслар билан бирга кенглик ва узунлик, чуқурлик ва баландлик нималигини англаб олинглар 19ҳамда Худонинг бор тўла-тўкислиги билан тўлишингиз учун Масиҳнинг ақл бовар қилмас севгисини билиб олинглар.20Бизнинг ичимизда Ўз куч-қудрати билан ҳаракат қилаётган Худо эса биз сўраётган ёки орзу қилаётган ҳамма нарсадан кўра ҳам ҳаддан ташқари кўпроғини қилишга қодирдир. 21Унга Исо Масиҳдаги Жамоатда наслдан-наслга то абад шон-шуҳрат бўлсин! Омин.Chapter 4
1Шундай қилиб, мен, Раббийдаги маҳбус сизлардан шуни ўтиниб сўрайманки, сизлар чақирилган даъватингизга муносиб тарзда яшанглар. 2Онгингизда бор камтарлик, бор мулойимлик ва сабр-тоқат билан бир-бирингизга севгида бардош бериб, 3тинчлик бирлашувида Руҳнинг бирлигини сақлашга интилинглар.4Тана битта, Руҳ ҳам битта, шунингдек, сизлар ҳам даъватингизнинг ягона умидига чақирилгансизлар. 5Раббий битта, имон битта, чўмдирилиш битта, 6ҳамманинг Отаси Худо битта. У – ҳамманинг устида, ҳамма орқали ва сизларнинг ҳаммаларингиздадир.7Лекин ҳар биримизга Масиҳ инъомининг миқдори бўйича иноят берилган. 8Шунинг учун ҳам айтилган: “У юксакликка чиққач, асирликни асир қилди ва одамларга инъомлар берди”.9“Чиққач” дегани нимани билдиради: аввал Унинг ер қаърининг туб қисмларига тушганини эмасми? 10Пастга тушган Масиҳ ҳамма нарсани тўлдириш учун барча осмонлардан юқорига чиққан.11У баъзиларни ҳаворийлар, баъзиларни пайғамбарлар, баъзиларни хушхабарчилар, баъзиларни чўпонлар ва муаллимлар қилиб тайинлади, 12токи Масиҳнинг танасини барпо этишга хизмат қилишлари учун муқаддасларни камолотга эриштирсинлар. 13Шу тариқа, ҳаммамиз Худонинг Ўғлини таниб билиш ва имоннинг бирлигига келиб, мукаммал инсонга, яъни Масиҳнинг тўла-тўкислигининг етуклиги меъёрига эришайлик,14токи биз энди инсонларнинг маккорлиги ва ҳийлагар авраш моҳирлиги бўйича бўлган таълимотнинг ҳар қандай шамоли билан учадиган ва тебранадиган чақалоқ бўлмайлик, 15аммо ҳақиқатни севгида айтиб, Бош бўлган Масиҳ томон ҳамма нарсада ўсиб борайлик. 16Ундан эса бутун тана бир-бирига боғланган бўғинлар орқали ўзаро уланиб ва бирикиб, севги билан ўзини барпо қилиши учун ўз меъёрида ҳар бир аъзонинг ғайратли ҳаракат қилиши бўйича танани ўстиради.17Шунинг учун буни айтиб, мен Раббийда сизларга буюраман: бундан буён ўз онгининг беҳудалигида яшаётган мажусийлардек бошқа яшаманглар. 18Зеро уларнинг фаҳмлари қоронғилашиб, ўз жоҳиллиги ва юракларининг қаттиқлиги туфайли Худонинг ҳаётидан ажралиб қолганлар. 19Улар ҳиссиётсизликка тушиб, очкўзлик билан бор нопокликни қилишлари учун ўзларини бузуқликка топширганлар.20Лекин сизлар Масиҳни бундай ўрганмадингизлар. 21Зеро сизлар У ҳақида эшитдингизлар ва Унинг Ўзида ўргатилдингизлар – чунки ҳақиқат Исодадир – 22алдовчи ҳирсларда чириётган эски кишингизнинг илгариги турмуш тарзини олиб ташлаб,23онгингизнинг руҳи билан янгиланиб, 24Худога биноан ҳақиқий муқаддаслик ва ҳақликда яратилган янги кишига бурканинглар.25Шунинг учун, ёлғонни бир четга олиб қўйиб, ҳар бирингиз ўз яқинингизга ҳақиқатни сўзланглар, чунки биз бир-биримизга аъзодирмиз. 26Ғазабланиб гуноҳ қилманглар, ғазабингизда қуёш ботмасин. 27Иблисга ўрин берманглар.28Илгари ким ўғирлик қилган бўлса, энди ўғирлик қилмасин, аксинча меҳнат қилиб, ўз қўли билан яхшилик қилсин, токи муҳтож бўлганларга бера олсин. 29Оғзингиздан ҳеч қандай ярамас сўз чиқмасин, лекин эшитувчиларга иноят бағишлаш учун барпо қилишга фойдали бўлган яхши сўз чиқсин. 30Худонинг Муқаддас Руҳини хафа қилманглар, сизлар У томонидан қайта сотиб олиниш куни учун муҳрлангансизлар.31Ҳар қандай аччиқланиш, қаҳр, ғазаб, бақириш, ғийбатчилик ва ҳар қандай адоват сизлардан четлатилган бўлсин. 32Аммо бир-бирингизга нисбатан меҳрибон ва ҳамдард бўлинглар. Худо сизларни Масиҳда кечиргани каби сизлар ҳам бир-бирингизни кечиринглар.Chapter 5
1Шундай қилиб, сизлар худди севимли фарзандлар каби Худога тақлидчи бўлинглар. 2Масиҳ биз учун Ўзини хушбўй ҳид сифатида Худога бағишлов ҳамда қурбонлик қилиб берганидек ва бизни севганидек – сизлар ҳам севгида юринглар.3Муқаддасларга муносиб бўлганидек, сизларнинг орангизда ҳам зинокорлик, ҳар қандай нопоклик ҳамда тамагирлик ҳатто номланмасин. 4Шунингдек, ёмон сўзлар, қуруқ гаплар ва масхарабозлик ҳам сизларга муносиб эмас, балки миннатдорчилик яхшидир.5Шуни билингларки, ҳеч бир зинокор ёки нопок, ёки бутпараст бўлган тамагир Худонинг ва Масиҳнинг Шоҳлигида меросга эга бўлмайди. 6Сизларни ҳеч ким пуч сўзлар билан алдамасин, чунки булар учун бўйсунмаслик ўғилларига Худонинг ғазаби келади, 7шунинг учун уларга шерик бўлманглар.8Сизлар бир вақтлар зулмат эдингизлар, энди эса – Раббийда нурсизлар. Энди нур фарзандлари каби юринглар, 9чунки Руҳ ҳосили ҳар қандай эзгулик, ҳақлик ва ҳақиқатдадир. 10Раббийга нима маъқул эканлигини синаб кўринглар 11ва зулматнинг ҳосилсиз ишларида иштирок этманглар, аммо уларни фош қилинглар. 12Зеро уларнинг яширинча қилаётган ишлари ҳақида гапириш ҳам уятлидир.13Фош қилинадиган ҳамма нарса нур томонидан аён қилинади, чунки аён қиладиган ҳамма нарса нурдир. 14Шунинг учун айтилган: “Эй, ухлаётган, тур! Ўликлардан тирил ва Масиҳ сени ёритади!”15Шундай қилиб, қаранглар – нодонлар каби эмас, балки донолар каби эҳтиёткорона юриб, 16вақтни ғанимат билинглар, чунки кунлар ёвуздир. 17Шунинг учун ақлсиз бўлманглар, аммо Раббийнинг иродаси нима эканини англаб олинглар.18Бузуқлик келтирадиган шароб ичиб маст бўлманглар, балки Руҳга тўлиб тошиб, 19ўз-ўзларингизга санолару мадҳиялар ва руҳий ашулалар айтиб, юракларингизда Раббийга куйлаб ва ҳиргойи қилиб, 20ҳар доим, ҳамма нарса учун Отамиз Худога Раббимиз Исо Масиҳ номидан миннатдорчилик билдиринглар. 21Бир-бирингизга Худонинг қўрқувида бўйсунинглар.22Эй, хотинлар, сизлар Раббийга бўйсунганларингдек, ўз эрларингизга бўйсунинглар. 23Чунки худди Масиҳ Жамоатнинг боши бўлганидек, эр ҳам хотиннинг бошидир. Масиҳ – Тананинг Нажоткори ҳамдир. 24Шунинг учун Жамоат Масиҳга бўйсунганидай, худди шундай хотинлар ҳам ўз эрларига ҳамма нарсада бўйсунсинлар.25Эй, эрлар, Масиҳ Жамоатни севиб, у учун Ўзини фидо қилганидай, худди шундай сизлар ҳам ўз хотинларингизни севинглар. 26Масиҳ Жамоатни муқаддаслаш учун уни ҳаммом суви билан ювиб, Сўз орқали тозалади, 27токи уни муқаддас ва бенуқсон ҳолатда Ўзига доғсиз, нуқсонсиз ёки шунга ўхшаш бирор нарсасиз, шуҳратли Жамоат қилиб тақдим этсин.28Эрлар ўз хотинларини худди ўз таналарини севганларидек севишлари керак: ўз хотинини севган ўз-ўзини севади. 29Чунки ҳеч ким ҳеч қачон ўз танасидан нафратланмаган, балки уни озиқлантиради ва парвариш қилади. Раббий ҳам Ўз Жамоатига худди шундай қилади, 30зеро биз Унинг Танасининг аъзоларимиз, Унинг этидан ва Унинг суяклариданмиз.31Шунинг учун одам ўз ота-онасини қолдириб, ўз хотинига ёпишиб қолади ва иккаласи бир тана бўлади. 32Бу буюк сирдир, мен эса буни Масиҳ ва Жамоатга нисбатан айтяпман. 33Шундай қилиб, сизларнинг ҳар бирингиз ўз хотинини ўзини севгандек севсин, хотин эса ўз эридан қўрқсин.Chapter 6
1Эй, болалар, ўз ота-оналарингизга Раббийда итоат қилинглар, чунки бу тўғридир. 2“Ўз ота-онангни ҳурмат қил” – бу ваъда билан бўлган биринчи амрдир – 3“токи сенга эзгулик бўлсин ва ер юзида узоқ яшай олгин”.4Эй, оталар, сизлар ўз болаларингизнинг ғашини келтирманглар, аммо уларни Раббийнинг тартиб-интизоми ва насиҳатида тарбияланглар.5Эй, қуллар, ерлик хўжайинларингизга юракларингизнинг соддалигида қўрқув ва титроқ билан Масиҳга итоат қилгандек, итоат қилинглар. 6Кўзга кўринарли хизматлар билан одамларни мамнун қилувчилардек эмас, балки Худонинг иродасини чин юракдан бажарадиган Масиҳнинг қулларидек итоат қилинглар. 7Яна инсонларга эмас, балки Раббийга қилгандек тиришқоқлик билан хизмат қилинглар. 8Билингларки, ҳар бир киши – қулми, озодми – қилган яхшилигига яраша Раббийдан мукофот олади.9Эй, хўжайинлар, сизлар қулларингизни қўрқитишни бас қилиб, улар билан ҳам худди шундай муносабатда бўлинглар, чунки биласизларки, уларнинг ва сизларнинг юз-хотирчилик қилмайдиган осмондаги Эгангиз бор.10Ниҳоят, менинг биродарларим, Раббийда ва Унинг салтанатнинг қудратида кучайинглар. 11Иблиснинг ҳийлаларига қарши тура олишингиз учун Худонинг ҳамма қурол-аслаҳаларига бурканинглар,12чунки бизнинг жангимиз қону танага қарши эмас, балки бу дунёдаги зулматни бошқарадиган бошлиқларга, ҳокимлару ҳокимиятларга ва самовий оламдаги ёвузлик руҳларига қаршидир. 13Шунинг учун сизлар ёвуз кунда қаршилик кўрсата олишингиз учун Худонинг ҳамма қурол-аслаҳаларини қабул қилинглар, токи ҳамма нарсани бажариб, тура олинглар.14Шундай қилиб, ўрнингиздан туринглар, белингизни ҳақиқат камари билан боғланглар, ҳақлик совутига бурканинглар, 15тинчлик Хушхабарини ёйиш учун оёғингизга тайёрликни кийинглар. 16Бунинг устига имон қалқонини олинглар, у билан ёвузнинг ҳамма қиздирилган ўқларини ўчира оласизлар.17Шунингдек, нажот дубулғасини ва Худонинг сўзи бўлган Руҳнинг қиличини олинглар. 18Ҳар доим барча ибодат ва илтижолар билан Руҳда ибодат қилиб, бутун сабот билан ҳамма муқаддаслар учун бўлган илтижоларда ҳушёр бўлинглар.19Мен учун ҳам ибодат қилинглар, токи Хушхабарнинг сирини маълум қилишимга оғзимни дадиллик билан очишим учун менга сўз берилсин 20ва сўзлашим керак бўлганидек, жасорат билан воизлик қила олай. Шу Хушхабар учун мен кишандаги элчиман.21Энди менинг шароит ва ишларим ҳақида билиб олишингиз учун буларнинг ҳаммаси ҳақида севимли биродарим, Раббийдаги содиқ хизматкор Тихик сизларга хабар беради. 22Мен ана шунинг учун уни сизларнинг олдингизга юборяпман, токи сизлар биз ҳақимизда эшитинглар ва у юракларингизга тасалли берсин.23Ота Худодан ва Раббий Исо Масиҳдан биродарларга тинчлик ва имон билан севги бўлсин. 24Иноят Раббимиз Исо Масиҳни ўзгармас севги билан севганларнинг ҳаммаси биландир. Омин.Philippians
Chapter 1
1Исо Масиҳнинг қуллари Повул ва Тимўтийдан – Филиппи шаҳрида бўлган, Исо Масиҳдаги барча муқаддасларга ҳамда нозирлар ва жамоахизматчиларга: 2сизларга Отамиз Худодан ва Раббий Исо Масиҳдан иноят ва тинчлик бўлсин!3Сизларни ҳар сафар эслаганимда, Худойимга миннатдорчилик билдираман. 4Мен доимо ҳар ибодатимда ҳаммаларингиз учун қувонч билан ибодат қилмоқдаман, 5чунки сизлар биринчи кундан то ҳозирга қадар Хушхабарга дахлдорсизлар. 6Сизларнинг ичингизда яхши ишни бошлаган Худо буни Исо Масиҳнинг кунигача тамом қилишига аминман.7Менинг ҳаммаларингиз ҳақингизда шундай фикр юритишим тўғридир, чунки менинг кишанбандлигимдаги Хушхабарни ҳимоя қилишимда ва тасдиқлашимда сизлар менинг юрагимдасизлар. Сизларнинг ҳаммаларингиз эса менинг иноятимга шериксизлар. 8Мен ҳаммаларингизни Исо Масиҳнинг меҳр-муҳаббати билан соғинишимга Худонинг Ўзи гувоҳдир.9Сизларнинг севгингиз билимда ва ҳар қандай ҳис-туйғуда кўпдан-кўп ортиб бориши учун ибодат қилмоқдаман, 10токи сизлар аълороқ бўлган нарсани аниқлаб, Масиҳнинг кунида пок ва бенуқсон бўлинглар, 11шунингдек, Худонинг шуҳрати ва мақтови учун Исо Масиҳ орқали ҳақликнинг ҳосилларига тўлиб-тошган бўлинглар.12Биродарлар, шуни билишингизни истайманки, мен билан содир бўлган ҳодисалар Хушхабарнинг янада кенгроқ тарқалишига хизмат қилди. 13Шу тариқа, менинг Масиҳ учун бўлган кишанбандлигим бутун преторионга ва бошқаларнинг барчасига ҳам маълум бўлди. 14Раббийдаги биродарларимизнинг кўпчилиги менинг кишанбандлигимдан дадилланиб, Худонинг Сўзини янада жасорат билан қўрқувсиз воизлик қила бошладилар.15Бироқ баъзилар ҳасад ва рақобат билан, бошқалар эса эзгу ният билан Масиҳни воизлик қилмоқдалар. 16Баъзилар менинг кишанбандлигимдаги қийинчилигимни орттиришни ўйлаб, рақобат туфайли нопок воизлик қилмоқдалар, 17бошқалар эса менинг Хушхабарни ҳимоя қилишга тайин қилинганлигимни билиб, севги туфайли воизлик қилмоқдалар.18Хўш унда нима бўпти? Масиҳни қандай воизлик қилмасинлар – риёкорлик биланми ёки самимийлик биланми – мен шунисига ҳам қувоняпман ва янада қувонаман. 19Чунки мен биламанки, бу нарса сизларнинг ибодатингиз орқали ва Исо Масиҳ Руҳининг мадади билан менинг қутулишимга айланади.20Менинг интизорлигим ва умид қилишимга кўра мен ҳеч нарсада уялиб қолмайман, бироқ ҳар қандай дадиллигимда ҳар доим бўлганидек, ҳозир ҳам ҳаётим ё ўлимим билан менинг баданимда Масиҳ улуғланади. 21Чунки мен учун ҳаёт – Масиҳдир, ўлим эса – ютуқдир.22Агар бу танада яшаётганим меҳнатимнинг ҳосилини келтираётган бўлса, унда нимани танлашимни ҳам билмайман. 23Мени буниси ҳам, униси ҳам ўзига тортади: ердаги ҳаётдан йироқлашиб, Масиҳ билан бирга бўлишни хоҳлайман, чунки бу бағоят яхши бўлар эди. 24Аммо бу танада қолишим сизлар учун янада зарурдир.25Шунга ишончим комилки, сизларнинг имондаги муваффақиятингиз ва қувончингиз учун қолиб, ҳаммаларингиз билан бирга бўлишимни аниқ биламан, 26токи менинг олдингизга яна бир бор келишим туфайли сизларнинг Исо Масиҳдаги мақтовингиз мен орқали кўпайсин. 27Фақат Масиҳнинг Хушхабарига муносиб равишда ҳаёт кечиринглар, токи мен келиб сизларни кўрсам ҳам ёки келмасам ҳам, сизларнинг бир руҳда турганингизни ва якдиллик билан Хушхабарнинг имони учун курашаётганингизни эшитайин.28Ҳеч нарсада душманларингиздан қўрқманглар. Бу улар учун ҳалокат, аммо сизлар учун нажот аломатидир, бу эса Худодандир. 29Чунки сизларга Масиҳ ҳақи Унга ишонишгина эмас, балки У учун азоб чекиш ҳам берилган. 30Чунки менда кўрган, энди эса мен ҳақимда эшитаётган шу курашга сизлар ҳам эгасизлар.Chapter 2
1Шундай қилиб, агар Масиҳдаги бирон юпанч, севгининг бирон тасаллиси, Руҳнинг бирон мулоқоти ҳамда меҳр-муҳаббат ва шафқат сизларда бор бўлса, 2унда менинг қувончимни мукаммал қилинглар: бир хил фикр қилиб, бир хил севгига эга бўлинглар, якдил ва ҳамфикр бўлинглар.3Ҳеч нарсани Рақобат ва шуҳратпарастлик бўйича қилманглар, лекин онгингиздаги камтарлик бўйича бир-бирингизни ўзингиздан аълороқ, деб ҳисобланглар. 4Ҳар ким фақат ўз манфаатини эмас, балки бошқаларнинг манфаатини ҳам кўзласин.5Чунки Исо Масиҳда бўлган худди ўша фикр юритиш сизларда ҳам бўлиши керак. 6Масиҳ Худонинг қиёфасида бўла туриб, Худога тенг бўлиш ҳурматини ўлжа қилмади. 7Аксинча, У Ўзини паст олиб, қулнинг қиёфасига кирди ва инсонларга ўхшаб, кўринишида инсон каби бўлди. 8У то ўлимгача, ҳатто хочдаги ўлимгача итоатли бўлиб, Ўзини бўйсундирди.9Шунинг учун Худо Уни жуда юксалтирди ва Унга ҳар қандай исмдан юқори бўлган исмни ато этди, 10токи Исонинг номи олдида самодаги, ердаги ва ер остидаги ҳар қандай зот тиз чўксин, 11ва ҳар қандай тил Худо Отанинг шуҳратига Исо Масиҳни Раббий, деб очиқ иқрор этсин.12Шундай қилиб, менинг севганларим, сизлар доимо итоаткор бўлганингиздек, энди нафақат мен сизларнинг ёнингизда бўлганимда, балки менинг йўқлигимда ҳам янада кўпроқ қўрқув ва титроқ билан ўз нажотингизни амалга оширинглар. 13Чунки Худо Ўзининг илтифоти бўйича сизларнинг ичингизда хоҳишни ҳам, ҳаракатни ҳам туғдиради.14Ҳамма нарсани нолимай ва шубҳаланмай қилинглар, 15токи сизлар бу қайсар ҳамда бузуқ насл орасида Худонинг беғубор, пок ва бенуқсон фарзандлари бўлиб, бу дунёда уларнинг орасида юлдузлар каби порланглар 16ва ҳаёт Сўзини маҳкам тутинглар, токи менинг югурганим ва меҳнат қилганим беҳуда бўлмасин. Шу тариқа, Масиҳнинг кунида сизлар менинг мақтовим бўласизлар.17Агар мен имонингизнинг қурбонлиги ва хизмати учун қурбон бўлаётган бўлсам, унда мен қувоняпман ва ҳаммаларингизнинг қувончингизга шерик бўляпман. 18Худди шундай сизлар ҳам қувонинглар ва менинг қувончимга шерик бўлинглар.19Сизларнинг аҳволингизни билиб, кўнглим тасалли топиши учун мен яқин орада сизларнинг олдингизга Тимўтийни юборишга Раббий Исода умид қиламан. 20Чунки сизлар ҳақингизда шундай самимийлик билан ғамхўрлик қиладиган унга тенг одамим йўқ. 21Зеро ҳамма Исо Масиҳнинг эмас, балки ўз манфаатини излайди.22Лекин Тимўтийнинг содиқлиги сизларга маълум: у менга ўғил ўз отасига хизмат қилгандай, Хушхабарни ёйишимда хизмат қилди. 23Шундай қилиб, менга нима бўлишини билган заҳотиёқ сизларнинг олдингизга уни юборишга умид қиламан. 24Раббийдан аминманки, ўзим ҳам яқин орада сизларнинг олдингизга бораман.25Бироқ сизларнинг юборган элчингиз ҳамда муҳтожлигимдаги хизматкорингиз, менинг биродарим, ҳамкорим ва сафдошим Эпафродитни сизларнинг олдингизга қайта юбориш кераклигини кўрдим. 26Чунки у ҳаммаларингизни соғинган ва унинг касаллиги ҳақида эшитганингиздан қаттиқ қайғурган эди. 27Ҳақиқатан ҳам, у касал бўлиб, ўлимга яқин эди. Лекин Худо унга раҳм қилди. Аммо нафақат унга, балки ғамимга ғам қўшилмаслиги учун менга ҳам раҳм қилди.28Шундай қилиб, сизлар уни кўриб, янада қувонишингиз учун уни тезроқ олдингизга юбордим, токи мен ҳам камроқ қайғурай. 29Уни Раббийда бутун қувонч билан қабул қилинглар ва бундай кишиларни ҳурмат қилинглар. 30Чунки у Масиҳнинг иши учун ўлишига сал қолди. Сизларнинг менга қиладиган хизматингизнинг камчилигини тўлдириш учун у ўз ҳаётини хавфга солди.Chapter 3
1Ниҳоят, биродарларим, Раббингизда қувонинглар. Мен учун сизларга шу нарсаларни ёзиш қийин эмас, сизлар учун эса бу хавфсизликка хизмат қилади. 2Итлардан эҳтиёт бўлинглар, ёвузлик қилувчилардан эҳтиёт бўлинглар, хатна қилинишдан эҳтиёт бўлинглар. 3Чунки асл хатна – руҳ билан Худога хизмат қилаётган, Исо Масиҳ билан мақтанаётган, танавий фазилатларимизга таянмаётган бизмиз.4Бироқ мен танавий фазилатларимга ҳам таянишим мумкин. Агар бошқа кимдир танавий фазилатларига таянса, унда мен ундан ҳам кўпроқ таянишим мумкин: 5мен саккиз кунлигимда хатна қилинганман. Мен Исроил наслидан, Бенямин қабиласидан, ибронийлардан туғилган ибронийман. Мен Қонун бўйича фарзийман,6рашким бўйича Худонинг Жамоатини қувғин қилувчиман, Қонундаги ҳақлик бўйича эса бенуқсонман. 7Лекин менинг ўзим учун нима манфаатли бўлса, Масиҳ учун мен буни беҳуда, деб ҳисобладим.8Шубҳасиз, Раббим Исо Масиҳни билишнинг афзаллиги ҳақи мен ҳамма нарсани беҳуда, деб ҳисоблайман. У учун мен ҳамма нарсадан воз кечдим. Масиҳга эга бўлишим учун мен ҳамма нарсани ахлат, деб ҳисоблайман. 9Мен Қонундан бўлган ўз ҳақлигим билан эмас, балки Масиҳга ишонишда асосланган ҳақлик билан, яъни имон орқали Худодан бериладиган ҳақлик билан Масиҳда топилишни хоҳлайман, 10токи Унинг Ўзини ҳамда тирилишининг қудратини таниб билайин ва Унинг азобларида иштирок этиб, Унинг ўлимига уйғунлашиб, 11ўликларнинг тирилишига эришайин.12Мен буларга эришганим ёки аллақачон баркамол бўлганим учун бундай демаяпман. Лекин Исо Масиҳ менга эришгани каби мен ҳам буларга эриша олармиканман, деб интиляпман. 13Биродарларим, мен ўзимни буларга эришганман, деб ҳисобламаяпман. Фақат орқамдагиларни унутиб, олдимдагиларга интиляпман. 14Мен бир мақсад сари, яъни Исо Масиҳдаги Худонинг олий унвонининг соврини сари босиб бормоқдаман.15Шунинг учун, баркамол бўлган бизнинг ҳаммамиз шундай фикр қилишимиз керак. Агарда бошқача фикр қилсангизлар, унда Худо буни ҳам сизларга очиб беради. 16Бироқ биз нимага эришган бўлсак, шундай фикр қилишимиз ва ўша қоидага биноан яшашимиз керак.17Эй биродарлар, менга тақлид қилинглар ва бизнинг намунамиз бўйича ҳаракат қиладиганларга қаранглар. 18Чунки кўп одамлар Масиҳ хочининг душманлари каби яшамоқдалар. Мен сизларга улар ҳақида тез-тез айтиб турар эдим, энди ҳатто кўз ёшим билан гапиряпман. 19Уларнинг охирати – ҳалокат, уларнинг худоси – қорин, уларнинг шуҳрати – уларнинг шармандалигидадир. Улар ердаги нарсалар ҳақида фикр юритадилар.20Бизнинг фуқаролигимиз эса – осмондадир. Биз у ердан Нажоткор Раббимиз Исо Масиҳнинг келишини кутмоқдамиз. 21У Ўзига ҳамма нарсани бўйсундирадиган куч-қудрати билан бизнинг арзимас танамизни шундай ўзгартирадики, у Унинг шуҳратли танасига ўхшаб қолади.Chapter 4
1Шундай қилиб, менинг севикли биродарларим – менинг қувончим ва тожимсизлар: эй, севганларим, Раббийда шундай мустаҳкам тураверинглар! 2Эводиядан ўтиниб сўрайман, Синтихиядан ўтиниб сўрайман: Раббийда ҳамфикр бўлинглар. 3Сендан ҳам, эй, самимий ҳамкорим, сўрайман: ўша аёлларга ёрдам бер. Чунки улар мен ва Климент билан шунингдек, исмлари ҳаёт китобида ёзилган бошқа ҳамкорларим билан бирга Хушхабарни ёйишда курашган эдилар.4Раббийда доимо қувонинглар. Сизларга яна айтаман: қувонинглар. 5Сизларнинг мулойимлигингиз барча одамларга маълум бўлсин. Раббий яқиндир. 6Ҳеч нарса ҳақида ташвиш қилманглар, лекин ибодат, илтижо ва миннатдорчилик билан ҳамма нарсада ўз тилакларингизни Худога билдиринглар. 7Шунда ҳар қандай тушунчадан юқори бўлган Худонинг тинчлиги сизларнинг юракларингизни ва фикр-мулоҳазаларингизни Исо Масиҳда сақлайди.8Ниҳоят, биродарларим, нима ҳақиқат, нима рост, нима адолатли, нима пок, нима ёқимли, нима шарафли, нима фазилатли ва нима мақтовли бўлса, шулар ҳақида фикр юритинглар. 9Сизлар мендан нимани ўрганган, қабул қилган, эшитган ҳамда кўрган бўлсангизлар, шуни бажаринглар ва тинчлик Худоси сизлар билан бирга бўлади.10Энди сизлар яна менга ғамхўрлик қилишни бошлаганингиздан Раббийда жуда қувондим. Сизлар илгари ҳам ғамхўрлик қилар эдингизлар, аммо буни кўрсатишга фурсатингиз йўқ эди. 11Мен буни муҳтож бўлганим учун гапирмаяпман, чунки менда бори билан қаноатланишга ўрганиб қолдим: 12мен етишмовчиликда ҳам, мўлчиликда ҳам қандай яшашни биламан. Ҳар ерда ва ҳамма нарсада тўқ бўлишни, очликка тоқат қилишни, мўлчилик ва муҳтожликда бўлишни ўргандим. 13Мени қўллаб-қувватлаётган Масиҳда мен ҳамма нарса қила оламан.14Бироқ менинг қайғуларимда иштирок этиб, сизлар яхши иш қилдингизлар. 15Эй, Филиппиликлар, сизлар биласизларки, мен Хушхабарни воизлик қилишни бошлаб Македониядан чиққанимда, сизлардан бошқа ҳеч қайси Жамоат менга эҳсон ва меҳмондўстлик билан хизмат қилмаган эди. 16Сизлар Салоника шаҳрига ҳам бир-икки марта менинг муҳтожликларимни қондириш учун менга ёрдам юборган эдингизлар. 17Мен ҳадяни изламаяпман, лекин сизларнинг ҳисобингизга кўпаядиган ҳосилни излаяпман.18Мен ҳамма нарсани қабул қилдим ва мўлчиликда бўлдим. Сизларнинг хушбўй тутатқингизни, яъни Эпафродит орқали юборган Худога маъқул бўлган ёқимли қурбонлигингизни олиб, мен тўқ бўлиб юрибман. 19Менинг Худойим эса сизларнинг ҳар қандай муҳтожликларингизни Ўз шуҳратининг бойлиги билан Исо Масиҳда қондиради. 20Худога ва бизнинг Отамизга абадулабад шон-шуҳрат бўлсин! Омин.21Исо Масиҳдаги ҳар бир муқаддасга салом айтинглар. Мен билан бирга бўлган ҳамма биродарлар сизларга салом айтмоқдалар. 22Барча муқаддаслар, айниқса, императорнинг хонадонидагилари сизларга салом айтмоқдалар. 23Бизнинг Раббимиз Исо Масиҳнинг инояти сизларнинг руҳингиз биландир. Омин.Colossians
Chapter 1
1Худонинг иродаси бўйича Исо Масиҳнинг ҳаворийси бўлган Повул ва биродарингизТимўтийдан 2Колоса шаҳридаги Исо Масиҳда бўлган муқаддас ва содиқ биродарларга: 3Отамиз Худодан ва Раббимиз Исо Масиҳдан сизларга иноят ва тинчлик бўлсин! Биз доимо сизлар учун ибодат қилиб, Худога – Раббимиз Исо Масиҳнинг Отасига шукрона айтяпмиз,4чунки биз Исо Масиҳга бўлган имонингиз ва барча муқаддасларга кўрсатган севгингиз ҳақида эшитдик. 5Буларга эса сизлар осмонда сақлаб қўйилганига бўлган умид туфайли эгасизлар. Бу мерос ҳақида сизлар аввал ҳақиқат Сўзида, яъни Хушхабарда эшитган эдингизлар. 6Ана шу Хушхабар сизларга етиб борганидай, бутун дунё бўйлаб ҳам ёйилмоқда ва Худонинг инояти ҳақидаги ҳақиқатни эшитган ҳамда уни таниб билган кунингиздан бошлаб ҳосил келтириб улғаймоқда.7Севикли ҳамкоримиз ва Масиҳнинг сизлар учун содиқ хизматкори бўлган Эпафрасдан сизлар ҳам шундай таълим олгансизлар. 8У Руҳдаги севгингиз ҳақида бизга хабар қилди.9Шунинг учун биз бу ҳақида эшитган кунимиздан бери сизлар учун тўхтамасдан илтижо қиляпмиз ва сизлар ҳар қандай доноликда ҳамда руҳий фаҳм-идрокда Худонинг иродасининг билимига тўлган бўлишингиз учун ибодат қиляпмиз, 10токи сизлар Раббингизга муносиб яшаб, ҳамма нарсада Уни рози қилинглар ва ҳар қандай эзгу ишда ҳосилдор бўлиб, Худони таниб билишда улғайинглар.11Унинг шуҳратининг қудрати бўйича бор қувват билан кучайинглар. Ҳамма нарсага сабр-тоқат ва қувонч билан чидаб, 12Отамиз Худога миннатдорчилик билдиринглар. Чунки У муқаддасларнинг нурда бўлган меросида қатнашишимиз учун бизга имконият берди.13У бизни зулмат ҳукмронлигидан халос қилиб, севимли Ўғлининг Шоҳлигига олиб кирди. 14Биз Масиҳда Унинг қони билан қайта сотиб олинишга ва гуноҳларимизнинг кечирилишига эгамиз.15Исо Масиҳ бутун мавжудотнинг тўнғичи бўлиб, кўринмас Худонинг тасвиридир. 16Чунки самодаги ва ер юзидаги, кўринадиган ва кўринмайдиган ҳамма нарса У орқали яратилган. Тож-тахтлар, ҳукмронликлар, бошлиқлар, ҳокимиятларнинг ҳаммаси У орқали ва У учун яратилган. 17Масиҳ ҳамма нарсадан аввал бўлган ва ҳамма нарса У билан турибди.18Масиҳ – Жамоат Танасининг бошидир. У – бошланишдир, ўликлардан тўнғичидир, токи ҳамма нарсада биринчиликка эга бўлсин. 19Худо бор тўла-тўкисликнинг Масиҳда жо бўлишини 20ва У орқали бутун борлиқни Ўзи билан яраштиришни, яъни хочдаги қон орқали осмондаги ҳамда ер юзидагилар билан сулҳ тузишни хуш кўрди.21Сизлар ҳам ёмон ишлар қилишда фикр юритишингиз бўйича бир вақтлар Худога бегона ва душман эдингизлар. 22Энди эса сизларни Ўз ҳузурида муқаддас, бенуқсон ва айбсиз ҳолда тақдим қилиш учун Худо Масиҳнинг инсоний танасида, Унинг ўлими орқали сизларни Ўзи билан яраштирди, 23фақатгина сизлар имонда мустаҳкам ва тебранмас бўлиб турсангизлар ҳамда эшитган Хушхабар орқали келган умидингиздан чекинмасангизлар бас. Мен – Повул осмон остидаги барча тирик жонзодга эълон қилинган бу Хушхабарнинг хизматкори бўлдим.24Ҳозир эса мен сизлар учун чекаётган азобларимдан қувонмоқдаман ва Масиҳнинг Ўз Танаси, яъни Жамоати учун тортган қайғуларининг танамда бўлган камчиликларини тўлдирмоқдаман. 25Шундай қилиб, менга сизлар учун топширилган Худонинг идорачилиги бўйича мен Худонинг Сўзини бажаришим учун Жамоатнинг хизматкори бўлдим. 26Ана шу Сўз ўтган асрлар ва авлодлардан яширинган сир бўлиб, ҳозир эса Унинг муқаддасларига ошкора бўлди. 27Худо барча халқлар учун бўлган ушбу сирдаги шуҳратнинг нақадар бойлигини Ўзининг муқаддасларига очиб беришга рози бўлди. Бу сир – шуҳратнинг умиди, Масиҳ сизнинг ичингиздалигидир.28Биз Уни воизлик қилмоқдамиз. Ҳар бир одамни Худога Исо Масиҳда баркамол тақдим қилиш учун биз ҳар бир одамга ақл киритиб, барча доноликларга ўргатмоқдамиз. 29Шунинг учун менда қудрат билан амал қилаётган Унинг бақувват ҳаракати бўйича мен меҳнат қилмоқдаман ва курашмоқдаман.Chapter 2
1Мен сизлар учун, шунингдек, Лаодикия шаҳридагиларнинг ҳамда шахсан юзимни кўрмаганларнинг ҳаммаси учун нақадар кўп курашганимни билишингизни хоҳлайман, 2токи улар барча тўлиқ фаҳм-идрокнинг бойлигига ҳамда Худонинг (яъни Ота ва Масиҳнинг) сирининг билимига эга бўлишлари учун юракларида тасалли топиб, севгида бирлашсинлар. 3Зеро донолик ва билимнинг ҳамма хазиналари Масиҳда яширингандир.4Ҳеч ким сизларни тилёғлама сўзлар билан аврамаслиги учун мен буни айтяпман. 5Мен жисман сизларнинг орангизда бўлмасам ҳам, руҳан орангиздаман: сизларнинг тартиб-интизомингизни ва Масиҳга бўлган имонингизнинг мустаҳкамлигини кўриб қувонмоқдаман.6Шунинг учун сизлар Раббий Исо Масиҳни қандай қабул қилган бўлсангизлар, худди шундай Масиҳда юраверинглар. 7Унда томир ёйган ва Унда мустаҳкамланган бўлинглар. Имонингизда бақувват бўлиб, сизлар ўрганганингиздек, имонингизда миннатдорчилик билан ўта муваффақиятли бўлинглар.8Эҳтиёт бўлинглар, токи ҳеч ким сизларни Масиҳ бўйича эмас, балки инсонларнинг анъанаси ва дунёнинг унсурлари бўйича фалсафа ва пуч алдов билан асир қилмасин. 9Чунки Худонинг бор тўла-тўкислиги жисмонан Масиҳда жо бўлди.10Сизлар ҳам Унда тўла-тўкисликка эгасизлар. Масиҳ эса ҳар қандай ҳукмронлик ва ҳокимиятларнинг бошидир. 11Сизлар Масиҳда хатна қилингансизлар. Бу Масиҳнинг хатнаси бўлиб, қўл билан қилинадиган хатна эмас, балки гуноҳкор тананинг вужудини кесиб ташланишидир. 12Сизлар чўмдирилишда Масиҳ билан бирга дафн қилиниб, Уни ўликлардан тирилтирган Худонинг қудратига ишониб, У билан бирга тирилдингизлар.13Илгари сизлар танангизнинг хатнасизлигида ва гуноҳларингизда ўлик эдингизлар, лекин Худо барча гуноҳларингизни кечириб, сизларни Масиҳ билан бирга жонлантирди. 14У бизга қарши бўлган қўлёзмани ўчирди, уни дунёнинг орасидан олиб хочга михлади. 15У ҳукмронликлар ва ҳокимиятлардан қуролларини тортиб олиб, уларнинг устидан тантана қилиб, уларни ошкора шарманда қилди.16Шундай қилиб, егулик-ичгулик, байрамларга риоя қилиш, янги ой ёки шаббат кунлари хусусида ҳеч ким сизларни ҳукм қилмасин. 17Буларнинг ҳаммаси келажакнинг соясидир, асли эса Масиҳдадир.18Шу тариқа, ҳеч ким тана изми остида бўлган ўз онги билан беҳуда гердайиб, кўрмаган нарсасига бостириб кириб, ўзбошимча камтаринлиги ва фаришталарга сиғиниши билан сизларни лақиллатиб, мукофотингиздан маҳрум қилмасин. 19Бундай одамлар Жамоатнинг Бошини ушлаб турмаяптилар. Ўша Бошдан эса бутун тана бўғинлар ва бирикувлар билан уланган ва таъминланган бўлиб, Худо белгилаган ўсиш билан ўсади.20Шундай қилиб, агар бу дунёнинг унсурлари учун Масиҳ билан бирга ўлган бўлсангизлар, у ҳолда нима учун сизлар худди дунёда яшаётгандек, 21“ушлама”, “ема” ва “тегма” деган қоидаларга риоя қиляпсизлар? 22Бу қоидаларнинг ҳаммаси ишлатилиб йўқ бўладиган нарсалар бўлиб, фақат инсонларнинг буйруғи ва таълимотидир. 23Бу эса ўзбошимча диндор камтаринликда, ўз танасига нисбатан қаттиққўлликда ва танасининг эҳтиёжларини қондиришга нисбатан менсимасликда фақатгина кўринишидан доноликдир.Chapter 3
1Шундай қилиб, агар сизлар Масиҳ билан бирга тирилган бўлсангизлар, унда юқоридаги нарсаларни, яъни Масиҳ Худонинг ўнг томонида ўтирган жойдаги нарсаларни изланглар. 2Ер юзидаги нарсалар эмас, балки юқоридаги нарсалар ҳақида фикр юритинглар. 3Чунки сизлар ўлгансизлар, ҳаётингиз эса Масиҳ билан бирга Худода яширинган. 4Сизларнинг ҳаётингиз бўлган Масиҳ зоҳир бўлганида, ўшанда сизлар ҳам У билан бирга шуҳратда зоҳир бўласизлар.5Шунинг учун ерга хос аъзоларингизни, яъни фоҳишабозлик, нопоклик, ёвуз ҳирсу нафслар ва бутпарастлик бўлган тамагирликни ўлдиринглар. 6Мана шулар учун Худонинг ғазаби бўйсунмаслик ўғилларининг бошига келмоқда. 7Сизлар ҳам бир вақтлар уларнинг орасида яшаганингизда, ўшандай юрар эдингизлар. 8Энди эса буларнинг ҳаммасини – ғазаб, қаҳр, адоват, ёмон сўзлар, оғзингиздаги сўкинишларни йиғиштириб қўйинглар.9Бир-бирингизга ёлғон гапирманглар. Эски инсонни унинг ишлари билан бирга ўзингиздан ечиб ташлаб, 10янги инсонга бурканинглар. Бу янги инсон Ўз Яратувчисини таниб билиш орқали Унинг сурати бўйича янгиланмоқда. 11Масиҳда на юнон, на яҳудий, на хатна бўлган, на хатнасиз, на варвар, на скиф, на озод бўлган, на қул аҳамиятга эгадир, лекин Масиҳ ҳамма нарса ва ҳамма нарсададир.12Шундай қилиб, сизлар Худонинг танланган муқаддас ва севикли одамлари каби раҳмдиллик, эзгулик, мулойимлик, узоқ сабр-тоқат ва онгингизда камтарликка бурканинглар. 13Бир-бирингизга чиданглар ва бир-бирингизни кечиринглар. Агар бирортангиз кимдандир хафа бўлган бўлса, Масиҳ сизларни кечиргани каби, сизлар ҳам бир-бирингизни кечиринглар. 14Ҳамма нарсадан кўра кўпроқ баркамолликнинг бирлашуви бўлган севгига бурканинглар.15Худонинг тинчлиги юракларингизда ҳукмронлик қилсин, чунки сизлар бир Танада бўлиб, шунга даъват этилгансизлар. Доимо миннатдор бўлинглар. 16Масиҳнинг Сўзи барча донолик билан юракларингизга мўл-кўл жойлашиб кираверсин. Раббийга юракларингизда иноят билан ашулалар айтиб, ҳамду санолар, мадҳиялар ва руҳий қўшиқлар билан бир-бирингизга насиҳат қилиб ўргатинглар. 17Сизлар сўз билан ёки иш билан нимаики қилсангизлар, ҳаммасини Раббий Исо Масиҳ номидан қилиб, У орқали Отамиз Худога миннатдорчилик билдиринглар.18Хотинлар, Раббийда бўлганингизга муносиб равишда эрларингизга бўйсунинглар. 19Эрлар, ўз хотинларингизни севинглар, уларнинг ҳаётини аччиқ қилманглар. 20Болалар, ҳамма нарсада ўз ота-оналарингизга итоат қилинглар, чунки бу Раббийга маъқулдир. 21Оталар, фарзандларингиз тушкунликка тушмасликлари учун уларнинг жиғига тегманглар.22Қуллар, бу дунёдаги хўжайинларингизга ҳамма нарсада итоат қилинглар. Буни хушомадгўйлик билан хўжакўрсинга қилгандай эмас, балки Худодан қўрқиб, юракдаги соддалик билан итоат қилинглар. 23Нимаки қилсангизлар, барчасини инсонлар учун эмас, балки Раббий учун қилаётгандек, бутун қалбингиз билан қилинглар. 24Зеро биласизларки, Раббийдан мукофот сифатида мерос оласизлар, чунки сизлар Раббий Масиҳга хизмат қиляпсизлар. 25Кимки ноҳақлик қилса, у ўз ноҳақлигига ярашасини олади, чунки Худо юз-хотирчилик қилмайди.Chapter 4
1Хўжайинлар, сизларнинг ҳам осмонда Эгангиз борлигини билиб, қулларингизга нисбатан муносиб ва ҳақ муносабатда бўлинглар.2Ибодат қилишда доимий бўлиб, унда миннатдорчилик билан бедор бўлинглар. 3Шунингдек, биз учун ҳам ибодат қилинглар: Худо бизга Ўз Сўзи учун эшикни очиб берсин, токи биз Масиҳнинг сирини воизлик қилайлик. Мана шу Сўз учун мен кишанбандман. 4Мен шу сирни муносиб равишда очиб беришим учун ибодат қилинглар.5Вақтни қадрлаб, ташқаридагилар билан муомалангизда доно бўлинглар. 6Ҳар бир одамга қандай жавоб беришни билишингиз учун, сўзингиз доимо тузланган ва иноятга тўлган бўлсин.7Раббий йўлида содиқ хизматкор ва ҳамкоримиз бўлган севикли биродаримиз Тихик мен ҳақимдаги ҳамма нарсани сизларга гапириб беради. 8Ана шу мақсадда мен уни сизларнинг олдингизга юбордим, токи у шароитларингизни билиб, юракларингизга тасалли берсин. 9Содиқ ва севикли биродаримиз, ҳамшаҳарингиз Ўнисим ҳам Тихик билан бирга боради. Улар бу ердаги ҳамма нарса ҳақида сизларга айтиб беришади.10Мен билан бирга қамалган Аристарх ва Барнабонинг жияни Марк ҳам сизларга салом айтмоқдалар. Марк ҳақида буйруқ олгансизлар: агар олдингизга борса, уни яхши қабул қилинглар. 11Иустус лақабли Исо ҳам сизларга салом айтмоқда. Буларнинг иккаласи хатна қилинганлардан бўлиб, ёлғизгина шулар Худонинг Шоҳлиги учун менга юпанч берган ҳамкорларимдир.12Исо Масиҳнинг қули, ҳамшаҳарингиз Эпафрас сизларга салом йўллаяпти. Сизлар баркамол ва Худонинг иродасида ҳамма нарсага тўлиб-тошган бўлишингиз учун у сизлар учун ибодатларида доимо курашмоқда. 13У сизлар учун ҳамда Лаодикия ва Иераполдагилар учун буюк рашкка эга эканлигига ўзим гувоҳман. 14Севикли шифокор Луқо ва Димас сизларга салом йўллашяпти.15Лаодикиядаги биродарларга ҳамда Нимфанга ва унинг уйидаги Жамоатга ҳам салом айтинглар. 16Бу мактубим орангизда ўқиб берилгандан кейин, Лаодикиядаги Жамоатга ҳам ўқишлари учун беринглар. Сизлар эса Лаодикияга юборилган мактубни ўқинглар. 17Архиппга: “Сен Раббийда қабул қилган хизматингни бажаришингга эътибор қил”,- деб айтинглар.18Мен, Повул ўз қўлим билан сизларга салом ёзмоқдаман. Кишанбанд эканлигим ёдингизда бўлсин. Худонинг инояти ҳаммаларингиз биландир. Омин.1 Thessalonians
Chapter 1
1Отамиз Худо ва Раббимиз Исо Масиҳдаги Салоника шаҳрининг Жамоатига Повул, Силван ва Тимўтийдан: сизларга Отамиз Худодан ва Раббий Исо Масиҳдан иноят ҳамда тинчлик бўлсин.2Ибодатларимизда сизларни эслаб, ҳаммаларингиз учун Худога доимо миннатдорчилик билдиряпмиз. 3Отамиз Худо ҳузурида бўлган сизларнинг имонингизнинг фаолиятини, севгингизнинг меҳнати ва Раббимиз Исо Масиҳга боғланган умидингизнинг сабр-тоқатини тинимсиз эслаб турибмиз.4Эй, Худо севган биродарларимиз, биз сизларнинг танланганлигингизни биламиз. 5Чунки сизларга Хушхабар воизлигимиз фақатгина сўзда эмас, балки куч-қудратда, Муқаддас Руҳда, кўп далилларда етиб борди. Биз орангизда бўлганимизда, сизлар ҳақи қандай бўлганимизни ўзларингиз биласизлар.6Сизлар кўп қайғулар орасида Муқаддас Руҳнинг қувончи билан Сўзни қабул қилиб, бизга ва Раббийга тақлидчи бўлдингизлар. 7Шундай қилиб, сизлар Македония ва Ахаядаги ҳамма имонлилар учун ўрнак бўлдингизлар.8Раббийнинг Сўзи сизлардан нафақат Македония ва Ахая бўйлаб овоза бўлди, балки сизларнинг Худога бўлган имонингиз барча жойга тарқалди. Шунинг учун бизнинг бирор нарса дейишимизга ҳожат йўқ. 9Чунки эшитганларнинг ўзлари булар ҳақида айтиб бермоқдаларки, сизлар бизни яхши қабул қилдингизлар ва бутлардан Худога ўгирилдингизлар. Энди сизлар барҳаёт ва ҳақиқий Худога хизмат қилаётиб, 10Худонинг ўликлардан тирилтирган Ўз Ўғли – Исо Масиҳни осмондан кутяпсизлар. У эса бизни келаётган ғазабдан халос қилади.Chapter 2
1Биродарлар, олдингизга келганимиз беҳуда бўлмаганини ўзларингиз биласизлар. 2Чунки сизлар биласизларки, биз бундан олдин Филиппи шаҳрида азоб чекиб ва ҳақоратланиб, буюк кураш пайтида сизларга Худонинг Хушхабарини воизлик қилиш учун Худойимизда дадиллик қилдик.3Зотан бизнинг насиҳатимиз янглишишдан, нопок мақсад ва ҳийлакорликдан эмасдир. 4Бироқ Худо бизга Хушхабарини ишониб топшириш учун бизни қандай лойиқ топган бўлса, худди шундай, биз буни инсонларга эмас, балки юракларимизни синовчи Худога маъқул бўлишимиз учун воизлик қилмоқдамиз.5Чунки ўзларингиз биласизларки, сизларга нисбатан бизда ҳеч қачон тилёғламалик ҳам, манфаатпарастликнинг кўриниши ҳам бўлмаган. Бунга Худо гувоҳдир! 6Биз сизлардан ҳам, бошқалардан ҳам инсоний шуҳратни изламадик.7Биз Масиҳнинг ҳаворийлари сифатида сизларга юк бўлишимиз мумкин эди, аммо болаларини ардоқлаган бир энага каби орангизда мулойим бўлдик. 8Сизларга шундай кўнгил боғлаган эдикки, фақат Худонинг Хушхабаринигина эмас, балки ўз жонимизни ҳам бермоқчи эдик. Чунки сизлар биз учун севикли бўлиб қолган эдингизлар. 9Биродарлар, бизнинг меҳнату заҳматимиз эсингизда бор. Сизларнинг бирортангизга ҳеч қандай оғирлик келтирмаслик учун, биз туну кун меҳнат қилиб, сизларга Худонинг Хушхабарини воизлик қилдик.10Сиз, имонлиларнинг орангизда биз қандай муқаддас, ҳақ ва бенуқсон муомалада бўлганимизга Худо ҳам, ўзларингиз ҳам гувоҳдирсизлар. 11Биласизларки, ота ўз болаларига далда берганидек, биз ҳам ҳар бирингизга далда бериб, 12Ўз Шоҳлигига ва шуҳратига даъват қилган Худога муносиб яшанглар, деб ўтиниб сизларни ишонтирар эдик.13Шунинг учун биз Худога тинимсиз миннатдорчилик билдирмоқдамиз, чунки сизлар биздан эшитган Худонинг Сўзини инсон сўзи сифатида эмас, балки Худонинг Сўзи сифатида қабул қилдингизлар. Бу Сўз эса сиз, имонлиларда кучли ҳаракат қилмоқда.14Биродарлар, сизлар Яҳудиядаги Исо Масиҳда бўлган Худонинг Жамоатларига ўхшаб қолдингизлар, чунки улар яҳудийлардан қандай азоб чеккан бўлсалар, сизлар ҳам ўз юртдошларингиздан шундай азоб чекдингизлар. 15Мана, яҳудийлар Раббий Исони ва ўз пайғамбарларини ўлдирганлар, бизни ҳам қувғин қилганлар. Улар Худони ҳам рози қилмаяптилар, барча одамларга ҳам қаршилик қиляптилар. 16Улар бошқа халқларнинг нажот топиши учун воизлик қилишимизга тўсқинлик қиляптилар. Шундай қилиб, улар доимо ўз гуноҳларининг косасини тўлдиряптилар. Худонинг ғазаби эса уларга тамоман яқинлашиб келмоқда.17Энди, биродарлар, биз юрагимиз билан эмас, вужудимиз билан вақтинча сизлардан айрилган бўлиб, дийдорингизни кўришга жон-жаҳдимиз билан ҳаракат қилмоқдамиз. 18Шунинг учун биз, айниқса мен Повул, бир-икки марта олдингизга келмоқчи эдик, аммо шайтон бизга тўсқинлик қилди. 19Зеро бизнинг умидимиз, қувончимиз ва мақтов тожимиз ким экан? Раббимиз Исо Масиҳнинг келишида, Унинг ҳузурида бўладиган сизлар эмасми? 20Чунки сизлар бизнинг шуҳратимиз ва қувончимизсизлар.Chapter 3
1Энди биз бошқа тоқат қила олмай, Афина шаҳрида ёлғиз қолишга рози бўлдик. 2Шундай қилиб, сизларни юпатиш ва имонингизда мустаҳкамлаш учун, биз Худонинг хизматкори ҳамда Масиҳнинг Хушхабарида ҳамкоримиз бўлган биродаримиз Тимўтийни сизларнинг олдингизга юбордик, 3токи бу қайғулар туфайли ҳеч ким тебранмасин, чунки бизнинг бунга тайинланганимизни ўзларингиз биласизлар.4Биз сизлар билан бирга бўлганимизда, бу дунёда азоб чекамиз, деб сизларга олдиндан айтган эдик. Энди худди шундай бўлди, сизлар эса буни биласизлар. 5Шунинг учун мен ортиқ тоқат қила олмай, васваса қилувчи сизларни васвасага солмасин ва меҳнатимиз пучга чиқмасин, деб имонингиз ҳақида билиш учун биродаримизни юбордим.6Энди эса Тимўтий ёнингиздан олдимизга қайтиб келиб, имонингиз ва севгингиз ҳақида бизга яхши хабар олиб келди. Сизлар биз ҳақимизда яхши хотирага эга бўлиб, биз сизларни кўрмоқчи бўлганимиздай, сизлар ҳам бизни кўрмоқчи эканингизни гапириб берди. 7Шунинг учун, биродарлар, биз барча қайғуларимиз ва муҳтожликларимизда сизларнинг имонингиз туфайли сизлардан тасалли топдик.8Энди сизларнинг Раббийда мустаҳкам турганингиз учун бизга ҳам жон кирди. 9Сизлар туфайли Худойимизнинг ҳузурида қувониб, сизлардан топган қувончимиз учун Худога қандай миннатдорчилик билдиршимиз мумкин? 10Юзингизни кўриш ва имонингиздаги камчиликларни тўлдириш учун биз туну кун Худога ғайрат билан ибодат қилмоқдамиз.11Отамиз Худонинг Ўзи ва Раббимиз Исо Масиҳ йўлимизни сизларнинг олдингизга йўналтирсин. 12Биз сизларга нисбатан севги билан тўлганимиздай, Раббий сизларни ҳам бир-бирингизга ва ҳамма одамларга нисбатан севги билан тўлдириб, севгингизни кўпайтириб юборсин 13ва Раббимиз Исо Масиҳ Ўзининг барча муқаддаслари билан келгунича, сизларнинг юрагингизни Отамиз Худо ҳузурида бенуқсон қилиб, муқаддасликда мустаҳкамласин. Омин.Chapter 4
1Ниҳоят, эй, биродарлар, қандай ҳаракат қилишингиз ва Худога маъқул бўлишга интилишингиз кераклигини биздан қабул қилиб, бунда янада ўсиб бораверинглар, деб сизлардан Исо Масиҳда ўтиниб сўраймиз. 2Чунки биз Раббий Исодан сизларга қандай амрларни берганимизни биласизлар.3Чунки Худонинг иродаси – сизларнинг муқаддасланишингиздир, токи сизлар зинодан ўзингизни тийинглар 4ва ҳар бирингиз ўз вужудини муқаддасликда ва шарафда сақлашни билинглар. 5Бу масалада Худони билмайдиган халқлар каби шаҳвоний ҳирсларга берилманглар. 6Ҳеч ким ўз биродарига нисбатан ҳеч нарсада чегарадан чиқмасин ва ғаразгўй бўлмасин. Олдиндан сизларга гувоҳлик бериб огоҳлантирганимиздек, Раббий бундай ишларнинг ҳаммаси учун қасос олувчидир.7Чунки Худо бизни нопокликка эмас, балки муқаддасликка даъват этган. 8Шундай қилиб, буни рад қиладиган киши инсонни эмас, балки бизга Ўз Муқаддас Руҳини берган Худони рад қилган бўлади.9Биродарлик севгиси ҳақида сизларга ёзишнинг ҳожати йўқдир, чунки сизларнинг ўзларингиз бир-бирингизни севишни Худодан ўргангансизлар. 10Сизлар ҳақиқатан ҳам бутун Македония бўйлаб барча биродарлар билан шундай муомала қиляпсизлар. Энди эса, эй, биродарлар, бунда янада ўсиб бораверинглар, деб сизлардан ўтиниб сўраймиз. 11Биз сизларга амр берганимиздек, тинч яшаб, шахсий ишларингиз билан машғул бўлиб, ўз қўлингиз билан меҳнат қилишга ҳаракат қилинглар, 12токи сизлар ташқаридагилар олдида одобли ҳаёт кечириб, ҳеч нарсага муҳтож бўлманглар.13Энди, биродарлар, умидга эга бўлмаган бошқа одамлар каби ғамгин бўлманглар, деб мен сизларни оламдан ўтганлар ҳақида билимсиз қолдиришни истамайман. 14Агар биз Исонинг ўлиб тирилганига ишонсак, худди шундай Худо Исода ўлганларни ҳам У билан бирга олиб келади. 15Буни сизларга Раббийнинг Сўзи билан айтяпмиз: биз, ҳали тирик бўлганлар, яъни Раббийнинг келишига қадар қолганлар ўлганлардан олдин бормаймиз.16Чунки Раббийнинг Ўзи буюк нидо пайтида, бош фариштанинг садоси ва Худонинг карнайи овози билан осмондан тушади, шунда Масиҳда ўлганлар биздан олдин тириладилар. 17Кейин эса биз, тирик қолганлар улар билан Раббийни ҳавода кутиб олиш учун булутларда ўғирланамиз. Шундай қилиб, ҳамиша Раббий билан бирга бўламиз. 18Шунинг учун, ана шу сўзлар билан бир-бирингизни юпатинглар.Chapter 5
1Биродарларим, бунинг вақтлари ва муддатлари ҳақида сизларга ёзишнинг ҳожати йўқдир. 2Чунки ўзларингиз аниқ биласизларки, Раббийнинг куни кечаси ўғри келганидек келади. 3Зеро улар: “Тинчлик ва хавфсизлик”, деб юрганларида, худди ҳомиладор аёлни тўлғоқ тутиб қолгани каби, тўсатдан бошларига ҳалокат келади ва ундан қочиб қутула олмайдилар.4Лекин сизлар, эй, биродарлар, энди қоронғиликда эмассизлар, токи ўша кун ўғри каби сизларни босиб олса. 5Чунки сизларнинг ҳаммаларингиз нур ўғиллари ва кундуз ўғилларисизлар. Биз тунга ҳам, қоронғиликка ҳам тегишли эмасмиз. 6Шунинг учун бошқалар каби ухламайлик, лекин бедор ва ҳушёр бўлайлик. 7Чунки ухлайдиганлар тунда ухлайдилар ва маст бўладиганлар тунда маст бўладилар.8Биз эса кундузга оид бўлиб, имон ва севги совутига бурканиб, нажот умидининг дубулғасини кийиб ҳушёр бўлайлик. 9Чунки Худо бизни ғазабга эмас, балки Раббимиз Исо Масиҳ орқали нажот топишимиз учун тайин этган. 10Раббий биз учун ўлди, токи биз бедормизми ёки ухлаяпмизми, У билан бирга яшайлик. 11Хуллас, шу вақтгача қилганингиздай, худди шундай бир-бирингизни юпатиб, бир-бирингизга насиҳат қилинглар.12Биродарлар, орангизда меҳнат қилаётган ва Раббий йўлида сизларга етакчилик қилиб, йўл-йўриқ кўрсатаётган одамларни ҳурмат қилинглар, деб сизлардан ўтиниб сўраймиз. 13Шу тариқа, уларнинг қилаётган иши учун уларни севги билан юксак даражада ҳурмат қилинглар. Ўзаро тинч-тотув яшанглар. 14Биродарлар, сизларга яна ёлворамизки: бекорчиларга ақл киритинглар, қўрқоқларни руҳлантиринглар, заифларга ёрдам беринглар, ҳаммага нисбатан сабр-тоқатли бўлинглар.15Сизлардан ҳеч ким ҳеч кимга ёвузлик эвазига ёвузлик қайтармаслиги учун эҳтиёт бўлинглар. Бироқ доимо бир-бирингизга ҳамда барча одамларга яхшиликни изланглар. 16Доимо қувонинглар. 17Тинимсиз ибодат қилинглар. 18Ҳар қандай шароитда Худога миннатдорчилик билдиринглар, чунки Исо Масиҳда бўлганингиз учун сизлар ҳақингизда Худонинг иродаси шундайдир.19Руҳни сўндирманглар. 20Пайғамбарчиликни камситманглар. 21Ҳамма нарсани синаб кўринглар, яхшиликни маҳкам ушланглар. 22Ҳар қандай ёвузликдан йироқ бўлинглар.23Ниҳоят, тинчлик Худосининг Ўзи сизларни бутунлай муқаддасласин ва Раббимиз Исо Масиҳнинг келишида руҳингиз, жонингиз ҳамда танангиз тўлиқлигича бенуқсон сақлансин. 24Сизларни даъват этган Худо содиқдир. Унинг Ўзи буни амалга оширади.25Биродарлар, биз учун ибодат қилинглар! 26Барча биродарларга муқаддас ўпич билан салом беринглар. 27Бу мактубни ҳамма муқаддас биродарларга ўқиб беришингизни Раббий ҳақи қаттиқ буюраман. 28Раббимиз Исо Масиҳнинг инояти сизлар биландир. Омин.2 Thessalonians
Chapter 1
1Отамиз Худо ва Раббий Исо Масиҳдаги Салоника шаҳрининг Жамоатига Повул, Силван ва Тимўтийдан: 2Отамиз Худо ва Раббий Исо Масиҳдан сизларга иноят ва тинчлик бўлсин!3Ҳақиқатан, биродарлар, биз ҳамиша сизлар учун Худога миннатдорчилик билдиришга мажбурмиз, чунки сизларнинг имонингиз жуда ҳам ўсиб бормоқда ва ҳаммангизнинг бир-бирингизга бўлган севгингиз кўпаймоқда. 4Шу тариқа сизларнинг чидаётган барча қувғинлару қайғуларингиздаги сабр-тоқат ва имонингиз учун биз Худонинг Жамоатларида сизларни мақтамоқдамиз. 5Чидаётган қайғуларингизда Худонинг ҳақ ҳукми бўлишидан далолат бор: сизлар Худо Шоҳлигига лойиқ бўлишингиз учун энди азоб чекмоқдасизлар6Ҳақиқатан ҳам Худонинг олдида бу ҳақ ишдир: сизларга азоб бераётганларга У азоб билан қайтаради 7ва сиз, азоб чекаётганларни эса Раббий Исо Ўзининг қудратли фаришталари билан осмондан зоҳир бўлганида, биз билан оромга эриштиради. 8Ўшанда У, Худони тан олмаган ва Раббимиз Исо Масиҳнинг Хушхабарига бўйсунмаган ҳамма одамлардан алангали олов билан қасос олади.9Улар Раббийнинг ҳузуридан ва Унинг куч-қудратининг шуҳратидан абадий ҳалокат билан жазоланадилар. 10Барча имонлиларни эса У келган куни ҳайратда қолдиради ва Ўз муқаддаслари орасида улуғланади. Сизлар ҳам бундан баҳраманд бўласизлар, чунки бизнинг гувоҳлигимизга ишондингизлар.11Шу сабабдан биз доимо сизлар учун ибодат қилмоқдамиз, токи Худойимиз сизларни даъватига сазовор қилсин ва ҳар қандай эзгу ниятингизни ҳамда сизларнинг имонингизнинг ишини Ўзининг куч-қудратида амалга оширсин, 12ва Раббимиз Исо Масиҳнинг номи сизларда улуғлансин, сизлар эса Худойимиз ва Раббимиз Исо Масиҳнинг инояти бўйича Масиҳда улуғланинглар.Chapter 2
1Биродарлар, сизлардан ўтиниб сўраймизки, Раббимиз Исо Масиҳнинг келиши ва бизнинг Унинг ёнида йиғилишимиз ҳақида онгингиз билан тебранишга шошилманглар. 2Масиҳнинг куни энди келмоқда, деб айтаётган ҳеч қандай руҳдан, сўзлардан ва гўёки биздан бўлган мактубдан хавотирланманглар.3Ҳеч ким сизларни ҳеч нарса билан алдамасин. Чунки имондан қайтиш вақти келмагунча ва Ҳалокат ўғли – Гуноҳ инсони очилмагунча, ўша кун келмайди. 4Бу Ҳалокат ўғли “муқаддасворлик” ёки “худо”, деб аталадиган барча нарсаларга қарши чиқиб, ўзини ҳамма нарсадан устун қўяди. У ҳатто Худонинг маъбадида Худо каби ўтириб, ўзини Худо қилиб кўрсатади.5Мен сизларнинг олдингизда бўлганимда, буни сизларга айтганим эсингизда йўқми? 6Унга ўз вақтида очилишга нима тўсқинлик қилаётганини сизлар биласизлар. 7Чунки қонунсизлик сири аллақачон амал қилмоқда, аммо унга тўсқинлик қилаётган унинг йўлидан олинмагунига қадар бу амалга ошмайди.8Ўшанда шу Қонунсиз инсон очилади, Раббий эса уни Ўз оғзининг нафаси билан яксон қилади ва Ўз келишининг порлаши билан уни қириб ташлайди. 9Бу Қонунсиз инсоннинг келиши эса шайтоннинг ҳаракати ёрдамида барча куч-қудрат, аломат ва сохта мўъжизалар билан бўлади. 10У ҳалок бўладиганларни барча ноҳақ васвасалар билан йўлдан оздиради, чунки улар нажот топиш учун ҳақиқат севгисини қабул қилмадилар.11Мана шу сабабдан Худо уларга янглишишнинг кучини юборади, токи улар ёлғонга ишонсинлар. 12Шу тариқа ҳақиқатга ишонмаган, ноҳақликдан завқланадиганларнинг ҳаммаси маҳкум бўлсин.13Эй, Раббимиз севган биродарлар, сизлар учун доимо Худога миннатдорчилик билдиришга мажбурмиз, чунки Худо азалдан сизларни Руҳ билан муқаддасланиш ва ҳақиқатга ишониш орқали нажот учун танлаган. 14Раббимиз Исо Масиҳнинг шуҳратига эришишингиз учун, У сизларни бизнинг хушхабар воизлигимиз орқали шу нажотга даъват этган. 15Шундай қилиб, биродарлар, мустаҳкам туринглар. Сўз ёки мактубларимиз орқали ўргатилган анъанага риоя қилинглар.16Бизни севган, Ўз иноятида эзгу умид ва абадий тасаллини ато этган Раббимиз Исо Масиҳ ва Отамиз Худонинг Ўзи 17сизларнинг юракларингизга тасалли бериб, сизларни ҳар қандай хайрли иш ва сўзда мустаҳкам қилсин.Chapter 3
1Ниҳоят, биродарлар, Раббийнинг Сўзи сизларнинг орангизда бўлганидай, худди шундай бизнинг орамизда ҳам тез тарқалиши ва улуғланиши учун ибодат қилинглар. 2Биз бетартиб ва ёвуз одамлардан халос бўлишимиз учун ҳам ибодат қилинглар, чунки ҳамма ҳам имонга эга эмас. 3Сизларни мустаҳкам қиладиган ва ёвуздан асрайдиган Раббий содиқдир.4Биз буюрган нарсаларни бажараётганингизга ва яна бажаришингизга, Раббий ҳақи аминмиз. 5Раббий эса юракларингизни Худонинг севгиси ва Масиҳнинг сабр-тоқатига йўналтирсин.6Энди, биродарлар, сизларга Исо Масиҳ номидан буюрамизки, биздан қабул қилган анъанага риоя қилмайдиган ва ўзбошимчалик қиладиган ҳар бир биродардан узоқлашинглар. 7Бизга қандай тақлид қилишингиз кераклигини ўзларингиз биласизлар. Чунки биз орангизда бўлганимизда, ўзбошимчалик қилмаган эдик. 8Ҳеч кимнинг нонини текин емадик. Аксинча, сизлардан ҳеч кимга оғирлик туширмаслик учун туну кун меҳнату заҳмат билан банд бўлган эдик. 9Ҳокимиятимиз бўлмагани учун бундай қилган эмасмиз, лекин сизлар бизга тақлид қилишингиз учун биз сизларга намуна бўлган эдик.10Чунки биз орангизда бўлганимизда, сизларга шуни буюрган эдик: ким ишлашни хоҳламаса, у овқат ҳам емасин. 11Энди эшитишимизча, баъзиларингиз бекорчи бўлиб, ҳеч қандай меҳнат қилмасдан, беҳуда юрар экан. 12Бундайларни Раббимиз Исо Масиҳ ҳақи ишонтирамиз ва буюрамизки, улар жимгина ишлаб, ўзларининг нонларини есинлар.13Сизлар эса, биродарлар, эзгу ишлар қилишда тушкунликка тушманглар. 14Агар ким бу мактубда ёзган сўзларимизга бўйсунмаса, унга танбеҳ беринглар ва уни уялтириш учун у билан алоқани узинглар. 15Бироқ уни душман, деб ҳисобламанглар, лекин унга биродарингиз сифатида ақл киритинглар.16Тинчлик Раббийсининг Ўзи сизларга ҳар доим ҳамма нарсада тинчлик берсин. Раббий сизларнинг ҳаммаларингиз биландир! 17Мен, Повулнинг ўз қўлим билан ёзган саломим ҳар бир мактубимда бундай белги бўлиб хизмат қилади – мен шундай ёзаман: 18Раббимиз Исо Масиҳнинг инояти сизларнинг ҳаммаларингиз биландир. Омин.1 Timothy
Chapter 1
1Умидимиз Раббий Исо Масиҳнинг ва Нажоткоримиз Худонинг буйруғи бўйича Исо Масиҳнинг ҳаворийси бўлган мен Повул – 2имондаги ҳақиқий ўғлим Тимўтийга Отамиз Худодан ва Раббимиз Исо Масиҳдан иноят, раҳм-шафқат ва тинчлик тилайман.3Мен Македонияга кетаётганимда, сен Эфесда қолиб, баъзиларга буюришингни сўраган эдим, токи улар бошқа нарсаларга ўргатмасинлар 4ва афсоналар ҳамда тугамас насл-насабномалар билан машғул бўлмасинлар. Чунки бу нарсалар Худонинг имонни барпо қилишини эмас, балки баҳсларни келтириб чиқаради.5Насиҳатнинг мақсади эса – пок юракдан, яхши виждондан ва риёсиз имондан бўлган севгидир. 6Баъзилар эса бундан юз ўгириб пуч гапларга оғиб кетдилар. 7Улар қонун муаллимлари бўлишни истаб, нима ҳақида гапираётганларини ва нимани тасдиқлаётганларини ўзлари ҳам тушунмайдилар. 8Биз эса биламизки, агар кимдир Қонундан қонуний фойдаланса, унда Қонун яхшидир.9Яна биламизки, Қонун ҳақ киши учун берилган эмас, балки қонунбузарлар, итоатсизлар, бетавфиқлар, гуноҳкорлар, муқаддас бўлмаганлар, ҳаромлар, ота-онасини ўлдирувчилар, қотиллар, 10фоҳишабозлар, баччабозлар, одам ўғирлаб сотувчилар, ёлғончилар, қасамбузарлар учун берилган, 11яъни муборак Худонинг менга ишониб топширилган улуғвор Хушхабари бўйича соғлом таълимотга қарши бўлган ҳамма нарса учун Қонун берилган.12Менга куч-қудрат берган Раббимиз Исо Масиҳдан миннатдорман, чунки У мени содиқ, деб ҳисоблаб, хизматга тайинлади. 13Бундан олдин мен ҳақоратловчи ва қувғин қилувчи, жафокор эдим. Лекин мен раҳм-шафқат топдим, чунки буни жоҳилликдаги имонсизлигимда қилган эдим. 14Бизнинг Раббимиз Исо Масиҳнинг инояти эса мен учун Исо Масиҳдаги имон ва севги билан мўл-кўл бўлди.15“Исо Масиҳ гуноҳкорларга нажот бериш учун дунёга келди”, деган сўз тўғри ва тўлиқ қабул қилинишга муносибдир. Гуноҳкорларнинг биринчиси эса менман! 16Лекин шунинг учун ҳам мен раҳм-шафқат топдимки, Исо Масиҳ биринчи навбатда менда Ўзининг узоқ сабр-тоқатини кўрсата олсин. Бу эса абадий ҳаётга эришиш учун Унга кейинчалик имон келтирадиганларга намуна бўлсин. 17Мангу Подшоҳ – ўлмас, кўринмас, яккаю-ягона доно Худога абадулабад ҳурмат ва шон-шуҳрат бўлсин! Омин.18Эй, ўғлим Тимўтий, сен ҳақингда бўлган пайғамбарчиликларга мувофиқ сенга шундай буюраманки, сен уларга биноан яхши уруш услуби билан жанг қилгин 19ва имонни ҳамда яхши виждонни маҳкам тутгин. Баъзилар эса яхши виждонни инкор этиб, ўз имон соҳасида кема ҳалокатига учрадилар. 20Именей ва Искандар ўшалардандир. Улар куфрлик қилмасликни ўргансинлар, деб мен уларни шайтонга топширдим.Chapter 2
1Шундай қилиб, энг аввало шуни илтимос қиламан: барча инсонлар, подшоҳлар, ҳамма ҳокимлару бошлиқлар учун ибодатлар, илтижолар, шафоатлар қилинглар ҳамда миннатдорчилик билдиринглар, 2токи биз ҳар қандай диёнат ва покликда тинч ҳамда осойишта ҳаёт кечирайлик, 3чунки Нажоткоримиз Худога бу яхши ва маъқулдир. 4У барча одамларнинг нажот топишларини ва ҳақиқатни билиб олишларини хоҳлайди.5Зеро Худо ягона ва Худо билан инсонлар орасидаги Воситачи ҳам ягонадир, яъни инсон Исо Масиҳ. 6У барча инсонларни тўлов билан қайтариб олиш учун Ўз жонини фидо қилди: ўз вақтида бу ҳақида берилган гувоҳлик шундай эди. 7Мен эса бу гувоҳликнинг воизи, ҳаворийси ҳамда (ёлғон гапирмай, Масиҳда ҳақиқатни айтаман) мажусийларга имон ва ҳақиқатни ўргатадиган устоз этиб тайинландим.8Шундай қилиб, эркаклар муқаддас қўлларини ғазабсиз ва шубҳасиз ҳолда кўтариб, ҳар ерда ибодат қилишларини истайман. 9Шунингдек, аёллар ҳам одобли кийимда, орият ва иффат билан юриб, ўзларини ўрилган сочлари ҳамда олтин, марварид ва қимматбаҳо кийимлар билан эмас, 10балки ўзини диёнатга бағишлаган аёлларга мувофиқ хайрли ишлар билан безатсинлар.11Хотин жим бўлиб, ҳар қандай итоаткорлик билан таълим олсин. 12Бироқ хотиннинг эрига таълим беришига ҳам, унинг устидан ҳукмронлик қилишига ҳам рухсат бермайман. Хотин жим бўлсин.13Чунки аввал Одам-Ато, кейин эса Ҳавва яратилган, 14ва Одам-Ато эмас, балки хотин алданиб жиноят қилган. 15Лекин агар имонда, севги ва иффат билан муқаддасликда ҳаёт кечирса, у бола туғиши орқали нажот топади.Chapter 3
1Бу сўз тўғри: агар ким Жамоатнинг нозири бўлишни истаса, хайрли ишни истаган бўлади. 2Лекин нозир бенуқсон, битта хотиннинг эри, ҳушёр, ақли соғлом, одобли, меҳмондўст, таълим беришга қобилиятли бўлиши керак. 3Шунингдек, у майхўр, урушқоқ, ғаразгўй, жанжалкаш эмас, балки мулойим, пулпарастликдан йироқ,4ўз хонадонини яхши бошқарадиган, ўз фарзандларини бутун обрўйи билан итоатда сақлайдиган одам бўлсин. 5Чунки агар одам ўз хонадонини қандай бошқаришни билмаса, унда қандай қилиб Худонинг Жамоатига ғамхўрлик қилади?6Нозир эндигина имонга келганлардан бўлмаслиги керак, токи мағрурланиб, иблис билан бирга маҳкум бўлмасин. 7У ёмон гап-сўзга ва иблиснинг тузоғига тушмаслиги учун Жамоатдан ташқаридагилар томонидан ҳам яхши гувоҳликка эга бўлиши керак.8Шунингдек, Жамоат хизматчилари ҳам обрўйли, иккиюзламачи бўлмаган, шаробга эҳтирос қўймаган, беғараз ва 9имон сирини пок виждонда сақлайдиган одамлар бўлсинлар. 10Бундайларни эса аввал синаб кўриш керак, агар бенуқсон бўлсалар, шундагина хизматга тайин қилиш керак.11Уларнинг хотинлари ҳам обрўйли, туҳмат қилмайдиган, ҳушёр ҳамма нарсада садоқатли бўлишлари керак. 12Жамоат хизматчилари ҳам битта хотиннинг эри, ўз фарзандларини ва хонадонини яхши бошқарадиган бўлишлари керак. 13Чунки яхши хизмат қилганлар ўзларига олий мартаба ва Исо Масиҳда бўлган имонда буюк жасорат тайёрлайдилар.14Мен сенинг ёнингга яқинда боришни умид қилиб, сенга буни ёзяпман, 15токи агарда ушланиб қолсам, унда сен Худонинг уйида қандай ҳаракат қилиш кераклигини билгин. Худонининг уйи – барҳаёт Худонинг Жамоатидир, ҳақиқатнинг устуни ва пойдеворидир.16Диёнатнинг сири эса эътирозсиз буюкдир: Худо танада зоҳир бўлди, Ўзининг ҳақлигини Руҳда тасдиқлади, фаришталарга Ўзини кўрсатди, халқлар орасида воизлик қилинди, дунёда имон билан қабул қилинди, шуҳрат билан кўтарилди.Chapter 4
1Руҳ аниқ айтяптики, охирги замонларда баъзилар алдовчи руҳларга ва жинларнинг таълимотига қулоқ солиб, имондан қайтадилар. 2Шу алдовчилар ўз виждонларида гўё қизиган темир билан куйдирилган бўлиб, риёкорлик билан ёлғон сўзлаб,3уйланишни ман этадилар ва ҳақиқатни билиб олган имонлилар миннатдорчилик билан ейишлари учун Худо яратган овқатлардан тийилишни буюрадилар. 4Аммо Худонинг яратган барча нарсалари яхшидир. Агар миннатдорчилик билан қабул қилинса, ҳеч нарса рад этилмаслиги керак, 5чунки булар Худонинг Сўзи ва ибодат билан муқаддасланади.6Биродарларга буларни эслатиб, сен эргашган ўша соғлом таълимот ва имон сўзлари билан озиқланиб, Исо Масиҳнинг яхши хизматкори бўласан. 7Яроқсиз афсоналар ва кампирларнинг уйдирмаларидан эса юз ўгириб, диёнатли бўлишда машқ қилгин. 8Чунки жисмоний машқдан фойда оз, аммо диёнат ҳозирги ва келажакдаги ҳаётнинг ваъдасига эга бўлиб, ҳамма нарса учун фойдалидир.9Бу сўз тўғри ва тўлиқ қабул қилинишга муносибдир. 10Айнан шунинг учун ҳам биз меҳнат қилмоқдамиз ва ҳақоратларга бардош бермоқдамиз, чунки ҳамма одамларнинг ва, айниқса, имонлиларнинг Нажоткори бўлган барҳаёт Худога умид қилмоқдамиз.11Буни воизлик қилгин ва ўргатгин. 12Сенинг ёшлигингга ҳеч ким менсимаслик қилмасин, лекин имонлилар учун сўзда, юриш-туришда, севгида, руҳда, имонда, покликда намуна бўлгин. 13Мен келгунимча, Сўзни ўқиш, насиҳат қилиш ва таълим бериш билан машғул бўлгин.14Сенга пайғамбарчилик воситаси билан жамоабошилар кенгашининг бошингга қўл қўйиши билан берилган инъомга бепарво бўлмагин. 15Буларни онгингда фараз қилиб, ўзингни буларга бутунлай бағишлагин, токи сенинг муваффақиятинг ҳаммага ошкор бўлсин. 16Сен ўзингга ва таълимотга диққат қилгин. Булар билан доимо машғул бўлгин, чунки шундай ҳаракат қилиб, ўзингни ҳам, сени тинглаётганларни ҳам қутқариб қоласан.Chapter 5
1Чолларга таъна қилмагин, лекин уларга худди отангга гапиргандек насиҳат қилгин. Ёшларга укаларингга гапиргандек, 2кампирларга онангга гапиргандек муомала қилгин, ёш қизларга бутун поклик билан сингилларингга гапиргандек насиҳат қилгин.3Беваларни, яъни ҳақиқий беваларни ҳурмат қилгин. 4Лекин бирор беванинг фарзандлари ёки набиралари бўлса, унда улар аввал ўз оиласини ҳурмат қилишни ва ота-оналарига тегишли ҳақларини беришни ўргансинлар, чунки бу Худога маъқулдир.5Ёлғиз қолган ҳақиқий бева Худога умид қилиб, туну кунни ибодат ва илтижо билан ўтказади. 6Кайф-сафога интиладигани эса тириклигида ўликдир.7Улар бенуқсон бўлишлари учун бу нарсаларни уларга уқтиргин. 8Агар кимдир ўзиникилар ҳақида, айниқса, ўз хонадони ҳақида ғамхўрлик қилмаса, у имондан воз кечган бўлади ва имонсиз одамдан ҳам баттардир.9Рўйхатга киритиладиган бева аёлнинг ёши олтмишдан кам бўлмасдан, бир эркакнинг хотини бўлган бўлиши керак. 10У эзгу ишлари билан машҳур, болаларини яхши тарбиялаган, мусофирларни қабул қилган, муқаддасларнинг оёқларини ювган, азоб чекканларга ёрдам берган ва ҳар қандай хайрли ишларни қилишга астойдил бағишланган бўлиши керак.11Ёш беваларни эса рўйхатга қабул қилма, чунки улар Масиҳга хилоф равишда шаҳватга берилиб, эрга тегишни истайдилар. 12Улар маҳкумликка лойиқдирлар, чунки аввалги имонни рад қилдилар. 13Бунинг устига, улар уйма-уй саёқ юриб, бекорчи бўлишни ўрганадилар ва нафақат бекорчи, балки сафсатабоз, бошқаларнинг ҳаётига бурнини суқадиган ва керак бўлмаган нарсаларни гапирадиган бўлиб қоладилар.14Шунинг учун ёш бевалар турмушга чиқиб, бола туғишларини, рўзғорларини бошқаришларини ва душманнинг ғийбат қилишига ҳеч қандай имкон бермасликларини мен хоҳлайман. 15Чунки баъзилар аллақачон шайтонга эргашиб, йўлдан озиб кетганлар. 16Агар бирон имонли эркак ёки аёлнинг бева қариндошлари бўлса, унда унинг ўзи уларга ғамхўрлик қилиши керак. Жамоатга эса уларни юкламаслиги керак, токи Жамоат ҳақиқий беваларга ёрдам бера олсин.17Яхши бошчилик қилаётган, айниқса, Сўзни воизлик қилишда ва таълим беришда меҳнат қилаётган жамоабошилар икки баробар кўп ҳурматга лойиқ ҳисоблансинлар. 18Чунки Ёзув: “Янчаётган ҳўкизнинг оғзини тўсма” ва “меҳнаткаш ўз мукофотига сазовор”,- демоқда.19Жамоабошиларга қўйилган айбни икки ёки уч гувоҳ бўлмаса, қабул қилмагин. 20Гуноҳ қилиб юрганларни эса ҳамманинг олдида фош қилгин, токи бошқалар ҳам қўрқишсин.21Худо ва Раббий Исо Масиҳ ҳамда танланган фаришталар олдида сени қаттиқ огоҳлантираман: ҳеч бир нарсада юз-хотирчилик ва тарафдорчилик қилмай, буларга риоя қилгин. 22Ҳеч кимга қўлингни шошилинч қўймагин ва бошқаларнинг гуноҳларига шерик бўлмагин. Ўзингни пок сақлагин.23Энди фақатгина сув ичма, балки ошқозонинг ва тез-тез бўлиб турадиган касалликларинг учун озгина шароб ҳам ичиб тургин. 24Баъзи одамларнинг гуноҳлари ошкордир ва тўғридан-тўғри маҳкумликка олиб боради, баъзиларнинг гуноҳлари эса кейинроқ маълум бўлади. 25Худди шундай яхши ишлар ҳам ошкордир, агарда шундай бўлмаса ҳам, яширин бўлиб қола олмайди.Chapter 6
1Қуллик бўйинтуруғи остида бўлганлар ўз хўжайинларини ҳар қандай ҳурматга муносиб, деб ҳисобласинлар, токи Худонинг номи ва таълимоти ҳақорат қилинмасин. 2Хўжайинлари имонли бўлган қуллар, хўжайинлари энди биродарлари бўлганлари учун уларни менсимай қўймасинлар. Аксинча, улар яхшироқ хизмат қилишлари керак, чунки улар имонлилар, севиклилар ва даромадга шериклардир. Буни ўргатгин ва насиҳат қилгин.3Ким бошқа нарсани ўргатса ва бизнинг Раббимиз Исо Масиҳнинг соғлом сўзларига ҳамда диёнат ҳақидаги таълимотга эргашмаса, 4у мағрур ва ҳеч нарсани билмайдиган одамдир. У талашиш-тортишиш ва баҳслашиш касаллигини юқтиргандир. Бу нарсалардан фақат ҳасад, низо, туҳмат, ёвуз гумонлар содир бўлади. 5Шунингдек, диёнат гўёки даромад орттириш учундир, деб ўйлайдиган, ҳақиқатдан йироқ ва онги бузуқ бўлган одамларнинг орасида пуч баҳсларни пайдо қилади. Бундай одамлардан узоқлашгин.6Диёнат эса қаноат билан бирга буюк даромаддир. 7Чунки биз бу дунёга ҳеч нарса олиб келмадик, ундан ҳеч нарса олиб кета олмаслигимиз ҳам аниқдир. 8Шунинг учун озиқ-овқат ва кийим-кечакка эга бўлсак, шу билан қаноатланайлик.9Бой бўлишни истаганлар эса васвасага, тузоққа ҳамда одамларни вайроналик ва ҳалокатга ботирадиган кўп фаросатсиз, зарарли ҳирсларга йўлиқадилар. 10Чунки ҳамма ёвузликларнинг томири – пулпарастликдир. Баъзилар бунга берилиб, имондан оғиб кетдилар ва ўз-ўзларини кўп азобларга дучор қилдилар.11Сен эса, эй, Худонинг одами, булардан қочгин. Аксинча ҳақлик, диёнат, имон, севги, сабр-тоқат ва мулойимликнинг пайидан бўлгин. 12Имоннинг яхши жанги билан жанг қилгин. Абадий ҳаётни ушлаб тургин, чунки сен шунга даъват этилгансан ва яхши эътирофни кўп гувоҳлар олдида эътироф этгансан.13Ҳамма нарсага ҳаёт берувчи Худонинг олдида ва Понтий Пилат ҳузурида яхши эътироф билан гувоҳлик берган Исо Масиҳнинг олдида сенга буюраман: 14Бизнинг Раббимиз Исо Масиҳ зоҳир бўлгунча, амрни бенуқсон ва беғубор сақлагин.15Ягона муборак Парвардигор, подшоҳларнинг Подшоҳи ва эгаларнинг Эгаси ўз вақтида Масиҳни намоён қилади! 16Ёлғиз У ўлмасликка эгадир, У яқинлашиб бўлмайдиган нурда истиқомат қилади. Уни инсонлардан ҳеч ким кўрмаган ва кўра олмайди ҳам. Унга ҳурмат ва абадий салтанат бўлсин! Омин.17Бу дунёда бой бўлганларга шундай буюргин: улар кеккаймасинлар ва бевафо бойликка боғланмасинлар, балки завқланишимиз учун бизга ҳамма нарсани мўл қилиб берадиган тирик Худога умид боғласинлар. 18Улар хайрли ишларга бойиб, сахий ва ҳаммага улфат бўлиб, яхшилик қилсинлар. 19Шундай қилиб, келажакдаги яхши пойдевор бўладиган шу хазинани абадий ҳаётга эришишлари учун ўзларига тўпласинлар.20Эй, Тимўтий! Сенга топширилганни сақлагин, ярамас пуч гаплардан ва сохта “билим”, деб аталадиган баҳслашувлардан узоқлашгин. 21Баъзилар буларга берилиб, имондан оғиб кетдилар. Иноят сен биландир! Омин.2 Timothy
Chapter 1
1Исо Масиҳдаги ҳаёт ваъдасига биноан Худонинг иродаси бўйича Исо Масиҳнинг ҳаворийси бўлган мен, Повул 2севикли ўғлим Тимўтийга Отамиз Худодан ва Раббимиз Исо Масиҳдан иноят, шафқат ва тинчлик тилайман.3Мен ота-боболаримдан буён пок виждон билан хизмат қилиб келаётган Худодан миннатдорман, чунки туну кун ўз ибодатларимда сен ҳақингда тинмасдан эслаяпман 4ва сенинг кўз ёшларингни эслаб, қувончга тўлиб-тошишим учун сени кўришни истаяпман. 5Илгари сенинг бувинг Лоисада ҳамда онанг Эвникада бўлган риёсиз имонинг ёдимда бор. Энди у сенда ҳам жо бўлганига аминман.6Шу сабабдан, қўлларимни қўйишим орқали сенга берилган Худонинг инъомини алангалатиб туришингни сенга эслатяпман. 7Чунки Худо бизга қўрқоқлик руҳини эмас, балки куч-қудрат, севги ва соғлом онг Руҳини берган.8Шундай қилиб, Раббимиз ҳақида гувоҳлик беришдан ҳам, У учун маҳбус бўлган мендан ҳам уялма, лекин Хушхабар учун бўлган азобларимда Худонинг куч-қудрати билан иштирок этгин. 9Худо бизни савоб ишларимиз бўйича эмас, балки Ўзининг нияти ва инояти бўйича қутқариб, муқаддас даъват билан чақирди. Унинг шу инояти асрлар бошланишидан олдин бизга Исо Масиҳда берилган, 10лекин энди Нажоткоримиз Исо Масиҳнинг зоҳир бўлиши билан ошкор бўлди. У эса Хушхабар орқали ўлимни яксон қилиб, ҳаёт ва чиримасликни нурга олиб чиқди. 11Мана шу учун мен воиз, ҳаворий ва мажусийларнинг муаллими қилиб тайинландим.12Шу сабабдан мен шундай азоб чекмоқдаман, лекин бундан уялмайман. Чунки мен Кимга имон келтирганимни биламан ва аминманки, мен Унга ишониб топширганимни У ўша кунга қадар сақлаб қолишга қодир. 13Мендан эшитган соғлом таълимотнинг намунасини Исо Масиҳдаги имон ва севги билан маҳкам тутгин. 14Бизнинг ичимизда яшайдиган Муқаддас Руҳ ёрдами билан сенга топширилган яхши омонатни сақлагин.15Асияликларнинг ҳаммаси, шу жумладан, Фигел билан Ҳермоген ҳам мендан юз ўгирганларини биласан. 16Раббий Онисифорнинг уйига раҳм-шафқат ато этсин. Чунки у мени кўп маротаба хотиржам қилди ва менинг занжирларимдан уялмади. 17У Рим шаҳрида бўлганида, мени астойдил излаб топди. 18Раббий унга ўша кунда Раббийдан раҳм-шафқат топишини ато қилсин. Эфес шаҳрида эса у менга қанча кўп хизмат қилганини сен яхши биласан.Chapter 2
1Шундай қилиб, ўғлим, Исо Масиҳдаги иноятда кучли бўлгин. 2Кўп гувоҳлар олдида сен мендан нималарни эшитган бўлсанг, буларни бошқаларга ҳам таълим беришга қобилиятли бўлган ишончли одамларга топширгин.3Шу йўсинда, Исо Масиҳнинг яхши бир аскари каби қийинчиликларга бардош бергин. 4Ҳарбий хизматдаги ҳеч қандай аскар ўз қўмондонини мамнун қилиш учун ўзини тирикчилик ишлари билан боғламайди. 5Шунингдек, мусобақада қатнашаётган ҳам, агар қоидага риоя қилмасдан интилса, ғалаба тожини киймайди.6Меҳнат қилаётган деҳқон ҳосилдан биринчи бўлиб улуш олиши керак. 7Айтаётганларимни яхшилаб ўйлаб кўргин. Раббий эса сенга ҳамма нарсани тушуниш қобилиятини беради.8Мен воизлик қилаётган Хушхабарга биноан ўликлардан тирилган, Довуд зурриётидан бўлган Раббий Исо Масиҳни доимо ёдингда тутгин. 9Ана шу Хушхабар учун мен ёвуз жиноятчи каби ҳатто кишанларга боғланиб, азоб чекяпман. Аммо Худонинг сўзи кишанланмаган! 10Шундай қилиб, мен танланганлар учун ҳамма нарсага чидаяпман, токи улар ҳам Исо Масиҳдаги нажотни абадий шуҳрат билан олсинлар.11Бу сўз тўғри: Агар У билан бирга ўлган бўлсак, У билан бирга яшаймиз ҳам. 12Агар биз чидасак, У билан бирга подшоҳлик ҳам қиламиз. Агарки Ундан воз кечсак, У ҳам биздан воз кечади. 13Агар биз содиқ бўлмасак-да, У доимо содиқ бўлиб қолади, чунки У Ўзидан воз кеча олмайди.14Буларни эслатиб туриб, улар баҳсга берилмасликларини Худонинг ҳузурида қаттиқ тайинлагин, чунки бу ҳеч қандай фойда келтирмайди, аксинча тинглаётганларни айнитади. 15Ўзингни Худога муносиб тарзда, бенуқсон ишчи ва ҳақиқат сўзини тўғри уқтирувчи сифатида тақдим этишга ҳаракат қилгин.16Беҳуда пуч гаплардан узоқлашгин, чунки булар тобора бетавфиқликка олиб борадилар. 17Уларнинг сўзлари рак иллати каби тарқалади. Мана Именей ва Филит шундайлардандир. 18Улар: “Тирилиш аллақачон содир бўлган”,- дея, ўзлари ҳақиқатдан оғиб кетганлар ва баъзиларнинг имонини бузмоқдалар.19Лекин Худонинг пойдевори мустаҳкам турган бўлиб, шундай муҳрга эгадир: “Раббий Ўзиникиларни билади” ва “Раббийнинг номини эътироф этадиган ҳар бир одам ноҳақликдан узоқлашсин”. 20Катта бир уйда нафақат олтин ва кумуш идишлар, балки ёғоч ва сопол идишлар ҳам бор. Уларнинг баъзилари шарафли, баъзилари эса шарафсиздир. 21Шундай қилиб, ким булардан ўзини покласа, у шарафли, муқаддасланган ва Эгаси учун фойдали бўлган идиш сифатида ҳар бир яхши иш учун тайёрланган бўлади.22Ёшлик ҳирсларидан эса қочгин, аксинча пок юракдан Раббийни чақирадиганлар билан бирга ҳақлик, имон, севги ва тинчликка эргашгин. 23Аҳмоқона ва жоҳил тортишувлар фақат жанжал туғдиришини билиб, булардан узоқлашгин.24Худонинг қули эса жанжалкаш бўлмаслиги керак. Аксинча, у ҳаммага хушфеъл, ўргатишга тайёр, сабр-тоқатли бўлиши керак. 25У қаршилик кўрсатганларга мулойимлик билан насиҳат қилиши керак, балким Худо уларга ҳақиқатни таниб билишлари учун тавба қилишни берар, 26токи уларни ўз иродасига асир қилган шайтоннинг тузоғидан улар озод бўлсинлар.Chapter 3
1Шуни ҳам билгинки, охирги кунларда оғир замонлар келади. 2Чунки одамлар ўзларинигина севадиган, пулпараст, мақтанчоқ, мағрур, оғзи бузуқ, ота-оналарига итоатсиз, ношукур, бетавфиқ, 3яқинларига кўнгли совуқ, муросасиз, туҳматчи, нафсини тия олмайдиган, қўпол, яхшиликдан нафратланувчи, 4хоин, бемулоҳаза, кеккайган ва Худодан кўра кайф-сафони кўпроқ севадиган бўладилар.5Улар диёнатнинг тусига эга бўла туриб, аммо унинг куч-қудратидан воз кечганлар. Бундайлардан узоқлашгин. 6Бундай одамларнинг тури гуноҳларга ботган, ҳар хил ҳирслар билан бошқариладиган енгилтак жувонларнинг уйларига суқилиб кирадилар ва уларни овлайдилар. 7Улар доимо ўқиб юрадилар, лекин ҳеч қачон ҳақиқатни билишга эриша олмайдилар.8Янний ва Ямбрий Мусога қандай қаршилик қилган бўлсалар, худди шундай, булар ҳам онги бузуқ, имонда жоҳил бўлган одамлар бўлиб, ҳақиқатга қаршилик қилмоқдалар. 9Лекин Янний ва Ямбрийга ўхшаб, булар ҳам муваффақият қозона олмайдилар, чунки уларнинг ақлсизлиги ҳаммага маълум бўлади.10Сен эса менинг таълимотимни, юриш-туришимни, мақсадимни, имонимни, бардошимни, севгимни, сабр-тоқатимни 11ҳамда Антиохия, Икония ва Листра шаҳарларида бошимга келган қувғинларимни ва азобларимни тўлиқ билар эдинг. Мен қандай қувғинларга бардош берган бўлсам, Раббий мени ҳаммасидан халос қилди. 12Зотан Исо Масиҳда диёнатли яшамоқчи бўлганларнинг барчаси ҳам қувғин қилинадилар. 13Ёвуз ва фирибгар одамлар эса ўзлари адашиб, бошқаларни ҳам адаштириб, ўз ёвузликларини ошириб бораверадилар.14Сен эса сенга ўргатилган ва ишониб топширилган нарсада қолгин, чунки ким сенга ўргатганини биласан. 15Шу билан бирга, сен болалигингдан Муқаддас Ёзувларни билгансан. Шу Ёзувлар сени Исо Масиҳдаги имон орқали нажот йўлида доно қилишга қодир.16Бутун Ёзув Худодан илҳомланган бўлиб, таълим олишга, фош қилишга, тўғрилашга, ҳақликда тарбиялашга фойдалидир, 17токи Худонинг одами баркамол бўлиб, ҳар қандай яхши иш учун таъминланган бўлсин.Chapter 4
1Шунинг учун Ўзининг намоён бўлишида ва Ўзининг подшоҳлик қилишида тиригу ўликларни ҳукм қиладиган Раббий Исо Масиҳ ва Худонинг ҳузурида мен сенга қаттиқ тайинлайман: 2Сўзни воизлик қилгин! Шу ишда вақтими - вақти эмасми, саботли бўлгин! Фош қилгин, тақиқлагин, бутун сабр-тоқат билан таълим бериб насиҳат қилгин!3Чунки шундай замон келадики, одамлар соғлом таълимотга дош бера олмайдилар, лекин улар ўз ҳирсларига биноан қулоқларига ёқимли сўзларни гапирадиган муаллимларни ўзларига тўплайдилар. 4Улар қулоқларини ҳақиқатдан ўгириб, афсоналарга бурадилар. 5Лекин сен ҳамма нарсада ҳушёр бўлгин, азобларга сабр-тоқат қилгин, Хушхабар воизининг ишини бажаргин, ўз хизматингни ижро этгин.6Мен энди қурбон бўлмоқдаман, бу дунёдан ўтиш вақтим келди. 7Мен яхши жанг билан жанг қилдим, ўз масофамни тугатдим, имонимни сақладим. 8Энди эса менга ҳақлик тожи тайёр бўлиб турибди. Ҳақ ҳукм қилувчи Раббий ўша кунда шу тожни менга беради. Фақатгина менга эмас, балки Унинг намоён бўлишини севадиганларнинг ҳаммасига ҳам беради.9Менинг олдимга тезроқ келишга ҳаракат қилгин. 10Чунки Димас бу дунёни севиб қолиб, мени тарк этди ва Салоника шаҳрига кетди. Крискен Галатияга, Титус Далматияга кетди.11Ёнимда эса фақат Луқо бор. Маркни ўзинг билан бирга олиб келгин, чунки у менга хизмат учун керак. 12Тихикни эса мен Эфес шаҳрига юбордим. 13Келаётганингда, мен Троас шаҳрида Карпникида қолдирган плашни ва китобларни, айниқса, чарм китобларни олиб келгин.14Мисгар Искандар менга кўп ёвузлик қилди. Раббий унинг қилмишлари бўйича унга қайтаради. 15Сен ҳам ундан эҳтиёт бўлгин, чунки у бизнинг сўзларимизга қаттиқ қаршилик қилди. 16Менинг биринчи марта жавоб беришимда ҳеч ким мен билан бирга турмади, аммо ҳамма мени ташлаб кетди. Бу уларга айб ҳисобланмасин!17Лекин шернинг оғзидан халос бўлишим учун Раббий ёнимда туриб, мени қувватлади, токи мен орқали Хушхабар тўлиқ тарғиб қилинсин ва уни барча халқлар эшитсин. 18Раббий мени ҳар қандай ёвуз ишдан халос қилади ва Ўзининг Самовий Подшоҳлиги учун сақлайди. Унга абадулабад шон-шуҳрат бўлсин! Омин.19Прискилла билан Акилга ҳамда Онисифорнинг хонадонига салом айтгин. 20Ераст Коринф шаҳрида қолди. Трофимни эса мен касал ҳолатда Милит шаҳрида қолдирдим. 21Қишдан олдин меникига келишга ҳаракат қилгин. Эввул, Пуд, Лин, Клавдия ва ҳамма биродарлар сенга салом йўллаяптилар. 22Раббий Исо Масиҳ сенинг руҳинг биландир. Иноят сизлар биландир. Омин.Titus
Chapter 1
1Худо танлаган одамларининг имонини тасдиқлаш учун, диёнатга тегишли ҳақиқатни билдириш учун Худонинг қули ва Исо Масиҳнинг ҳаворийси бўлган мен, Повулдан салом! 2Имон эса ёлғон гапирмайдиган Худо асрлар бошланишидан аввал ваъда берган абадий ҳаёт умидига асосланяпти. 3Ўз вақтида Нажоткоримиз Худонинг буйруғи бўйича менга топширилган воизлик орқали Унинг Сўзи аён бўлди.4Хуш энди, умумий имонимиз бўйича ҳақиқий ўғлим бўлган Титусга Отамиз Худодан ва Нажоткоримиз Раббий Исо Масиҳдан иноят, раҳм-шафқат ва тинчлик бўлсин. 5Қолган ишларни битиришинг ва мен сенга буюрганимдек, барча шаҳарларда жамоабошиларни тайинлашинг учун сени Критда қолдирган эдим.6Тайинланадиган одам эса бенуқсон, битта хотиннинг эри бўлиши керак. Унинг фарзандлари ҳам имонли бўлиб, итоатсизликда ёки бузуқликда айбланмайдиган бўлсинлар. 7Чунки нозир Худонинг уйини бошқарувчиси сифатида бенуқсон бўлиши керак. У ўзбошимча, серғазаб, ичкиликбоз, урушқоқ ва манфаатпараст бўлмаслиги керак.8Аксинча, у меҳмондўст, эзгуликни севадиган, ақли соғлом, одил, диёнатли ҳамда ўзини тия оладиган одам бўлсин. 9У таълимотга нисбатан ишончли Сўзини қаттиқ ушлаб турган ва соғлом таълимот асосида насиҳат қилишга ҳамда қаршилик қилувчиларни фош қилишга қодир бўлган одам бўлиши керак.10Чунки, айниқса, хатна қилинганларнинг орасида кўп бўйсунмас, сафсатабоз ва ёлғончи одамлар бор. 11Бундайларнинг оғзини тўсиш керак, чунки улар ўз жирканч манфаатпарастлиги сабабли керак бўлмаган нарсаларни ўргатиб, бутун оилаларни бузмоқдалар.12Уларнинг ўзларидан чиққан бир шоир: “Критликлар доимо ёлғончи, ёвуз ҳайвонлар, дангаса қоринлардир,”- деб айтган эди. 13Бу гувоҳлик ҳақиқийдир. Шу сабабдан, имонда соғлом бўлишлари учун уларни қатъий огоҳлантириб тургин, 14токи улар яҳудийларнинг афсоналарига ва ҳақиқатдан юз ўгирадиган одамларнинг амрларига қулоқ солмасинлар.14токи улар яҳудийларнинг афсоналарига ва ҳақиқатдан юз ўгирадиган одамларнинг амрларига қулоқ солмасинлар.15Пок одамлар учун ҳамма нарса покдир. Ифлос ва имонсиз одамлар учун эса ҳеч қандай пок нарсанинг ўзи йўқ, аммо уларнинг онги ҳам, виждони ҳам ифлосланган. 16Улар: “Худони биламиз,”- деб айтадилар-у, лекин ўз қилмишлари билан Ундан воз кечадилар. Булар ҳеч қандай хайрли ишга ярамайдиган, разил ва итоатсиз одамлардир.Chapter 2
1Сен эса соғлом таълимотга муносиб насиҳат қилгин: 2Чоллар ҳушёр, вазмин, ақли соғлом бўлиб, имон, севги ва сабр-тоқатда соғлом бўлсинлар.3Шунингдек, кампирлар ҳам ўз турмуш тарзларида муқаддас бўлсинлар, ғийбатчи бўлмасинлар, ичкиликка берилмасинлар, аксинча, яхшиликка ўргатсинлар 4ва ёш хотинларга ўз эрларини ҳамда фарзандларини севишни ўргатсинлар, 5токи Худонинг Сўзи ҳақорат қилинмаслиги учун, ёш хотинлар иффатли, покиза, ўз уйлари ҳақида ғамхўрлик қиладиган, хушфеъл ҳамда эрларига итоатли бўлсинлар.6Шунингдек, йигитларга ҳам ақли соғлом бўлишни насиҳат қилгин. 7Ҳамма нарсада ўзингни яхши ишларнинг намунаси қилиб кўрсатгин. Таълим беришда покликни, жиддийликни, зарарланмаганликни кўрсатгин. 8Сўзларинг соғлом ва айблаб топилмайдиган бўлсин, токи рақиб биз ҳақимизда ёмон сўз айта олмай, уятга қолсин.9Қулларга ўз хўжайинларига бўйсунишларини, ҳамма нарсада уларга маъқул бўлишларини ва гап қайтармасликларини насиҳат қилгин. 10Улар ўғирлик қилмасинлар, аксинча, ҳамма нарсада Нажоткоримиз Худо таълимотининг безаги бўлишлари учун бор яхши содиқликни кўрсатсинлар.11Чунки ҳамма инсонларга Худонинг нажот берадиган инояти зоҳир бўлди. 12Бу иноят эса бизга ўргатади, токи биз бетавфиқликни ва дунёвий ҳирсларни рад қилиб, бу дунёда иффатли, ҳақ ва диёнатли ҳаёт кечирайлик, 13ва бахтли умидимизни рўёбга чиқишини ҳамда Нажоткоримиз Исо Масиҳнинг ва буюк Худойимизнинг шуҳрати зоҳир бўлишини кутайлик.14Бизни ҳар қандай қонунбузарликдан қайта сотиб олиш учун Масиҳ Ўзини фидо қилди, токи яхши ишларга ғайратли бўлган алоҳида халқни Ўзи учун покласин.15Буларни бор ҳокимият билан гапиргин ва насиҳат қилгин, ва фош қилгин. Ҳеч ким сени камситмасин.Chapter 3
1Бошлиқларга ҳамда ҳокимиятларга итоаткор бўлиб, уларга бўйсунишлари ва ҳар бир хайрли ишга тайёр бўлишларини имонлиларга эслатиб тургин. 2Улар ҳеч кимни ёмонламасинлар, жанжалкаш бўлмасинлар, ҳамма одамларга бор мулойимликни кўрсатиб, ювош бўлсинлар.3Чунки бир вақтлари биз ўзимиз ҳам фаҳмсиз, итоатсиз, адашган одамлар бўлиб, турли ҳирслару кайф-сафоларнинг қуллари эдик; ёвузлик ва ҳасадгўйликда яшайдиган жирканч одамлар бўлиб, бир-биримиздан нафратланар эдик.4Аммо Нажоткоримиз Худонинг эзгулиги ва инсонпарварлиги зоҳир бўлганида, 5Худо бизнинг ҳақликда қилган ишларимиз туфайли эмас, балки қайта туғилишимизнинг ювилиши орқали, Муқаддас Руҳ томонидан янгиланиш орқали Ўзининг раҳм-шафқати туфайли бизга нажот берди.6У Нажоткоримиз Исо Масиҳ орқали бизнинг устимизга Муқаддас Руҳни мўл-кўл ёғдирди, 7токи Унинг инояти билан оқланиб, абадий ҳаётнинг умиди бўйича биз меросхўрлари бўлайлик.8Бу сўз ҳақдир. Шунинг учун, Худога ишонганлар яхши ишларга астойдил бел боғлашлари учун, буни тасдиқлашингни хоҳлайман. Бу эса одамлар учун яхши ва фойдалидир.9Аммо Қонун ҳақидаги аҳмоқона тортишувлардан, насл-насаблар тўқишлардан, баҳс ва жанжаллардан узоқлашгин, чунки улар фойдасиз ва беҳудадир. 10Бидъатчи одамдан эса бир-икки огоҳлантиришдан сўнг узоқлашгин, 11чунки ўзинг биласанки, бундай одам бузилган бўлиб ва гуноҳ қилиб юриб, ўз-ўзини маҳкум этади.12Артемас ёки Тихикни олдингга юборганимдан кейин, Никопол шаҳрига, менинг олдимга келишга ҳаракат қилгин. Чунки мен қишни шу ерда ўтказишга қарор қилдим. 13Қонуншунос Зенас ва Аполлосни жўнатишда шундай ғамхўрлик қилгинки, уларда ҳеч нарсада камчилик бўлмасин.14Бизнинг одамларимиз эса ҳосилсиз бўлмасликлари учун, зарур эҳтиёжларни қондиришда яхши ишлар қилишни ўргансинлар.15Мен билан бирга бўлганларнинг ҳаммаси сенга салом йўллаяптилар. Бизни севадиган ҳамма имонлиларга салом айтгин. Иноят сизларнинг ҳаммаларингиз биландир. Омин.Philemon
Chapter 1
1Исо Масиҳнинг маҳбуси Повул ва биродаримиз Тимўтийдан бизнинг ҳамкоримиз ва севиклигимиз Филимонга, 2севимли синглимиз Апфиага, бизнинг сафдошимиз Архипп ва сенинг уй Жамоатингга: 3сизларга Отамиз Худодан ҳамда Раббий Исо Масиҳдан иноят ва тинчлик бўлсин!4Мен ҳар доим сени ўз ибодатларимда ёдга олиб, Худойимга миннатдорчилик билдираман, 5чунки мен сенинг барча муқаддасларга ва Раббий Исога бўлган севгинг ва имонинг ҳақида эшитяпман. 6Исо Масиҳда биз эга бўлган ҳар қандай эзгуликни таниб билишингда имонингнинг мулоқоти маҳсулдор бўлсин, деб ибодат қиламан. 7Зеро биз сенинг севгингда буюк қувонч ва юпанчга эгамиз, чунки муқаддасларнинг юраги, эй, биродар, сен томондан тинчлантирилган.8Шу сабабли, мен сенга зарур нарсаларни буюришга Масиҳда буюк дадилликка эга бўлсам ҳам, 9яхшиси севги ҳақи мен – қария Повул, эндиликда эса Исо Масиҳнинг маҳбуси, сендан илтимос қиламан.10Мен кишанбандлигимда туққан ўғлим Ўнисим ҳақида сендан илтимос қиламан. 11У қачонлардир сен учун яроқсиз эди, энди эса сенга ҳам, менга ҳам яроқлидир. 12Мен уни сенга қайтариб юборяпман, сен эса уни менинг юрагим каби қабул қилгин. 13Мен уни ўзимнинг олдимда ушлаб қолишни хоҳлар эдим, токи менинг хушхабар учун бўлган кишанбандлигимда у сенинг ўрнингда менга хизмат қилсин.14Лекин сенинг розилигингсиз ҳеч нарса қилишни хоҳламадим, токи сенинг эзгулигинг мажбурий эмас, балки ихтиёрий равишда бўлсин. 15Зеро сен уни умрбод қабул қилгин, деб балки у сендан айнан шу учун вақтинча ажралган эди. 16Энди эса сен учун у қул сифатида эмас, лекин қулдан юқори – танада ҳам, Раббийда ҳам биродар сифатидадир. У айниқса менга, мендан ҳам кўра сенга севимли биродардир!17Шундай қилиб, агар сен мен билан мулоқотга эга бўлсанг, унда уни мен каби қабул қилгин. 18Агарда у сени нимададир хафа қилган бўлса ёки сендан қарздор бўлса, буни менинг бўйнимга ҳисоблагин. 19Мен, Повул ўз қўлим билан буни ёздим: мен тўлайман. Ҳолбуки, сен ўзинг билан менга қарздор эканлигингни сенга айтмаяпман. 20Ҳа, биродарим, Раббийда сендан фойдаланишга менга рухсат бериб, менинг юрагимни Раббийда тинчлантиргин.21Мен сенга айтганимдан кўра ортиқроғи билан бажаришингни билиб, сенинг итоатингга амин бўлиб, сенга ёздим. 22Шу билан бирга, мен учун жой тайёрлагин, чунки ибодатларингизга биноан мен сизларга инъом этилишимга умид қиламан.23Исо Масиҳ учун мен билан бирга кишанбанд бўлган Эпафрас сенга салом йўлламоқда. 24Менинг ҳамкорларим Марк, Аристарх, Димас ва Луқо ҳам салом йўлламоқдалар. 25Раббимиз Исо Масиҳнинг инояти сизларнинг руҳингиз билан биргадир. ОминHebrews
Chapter 1
1Қадимдан кўп маротаба ва турли тарзда пайғамбарлар орқали оталаримизга гапирган Худо 2шу охирги кунларда бизга Ўз Ўғли орқали гапирди. Худо У орқали оламларни яратиб, Уни ҳамма нарсанинг меросхўри қилиб тайинлади. 3У эса шуҳратнинг ёғдуси ва Худонинг шахсиятининг қиёфаси бўлиб, ҳамма нарсани Ўз куч-қудратининг сўзи билан ушлаб туриб, Ўзи билан гуноҳларимизни ювишни амалга оширди ва осмонда Ҳазрати Олийнинг ўнг томонида ўтирди.4У фаришталардан кўра нақадар аълороқ исмни мерос қилиб олган бўлса, шу қадар улардан устун бўлди. 5Худо қачон бўлса ҳам, фаришталарнинг қайси бирига: “Сен Менинг Ўғлимсан, Мен Сени бугун туғдим”, ва яна: “Мен Унга Ота бўламан ва У Менга Ўғил бўлади”,- деб айтган?6Шунингдек, У Тўнғичини оламга киритаётганида, бундай дейди: “Худонинг барча фаришталари Унга сажда қилсинлар”. 7Фаришталар ҳақида эса айтилган: “У Ўз фаришталарини шамоллар ва хизматкорларини ўт алангаси қилади.”8Бироқ Ўғил ҳақида бундай дейилган: “Сенинг тахтинг, ё, Худойим, абадулабад! Подшоҳлигинг ҳассаси – ҳаққоният ҳассасидир. 9Сен ҳақликни севиб, қонунбузарликдан нафратландинг. Шунинг учун Худо, Сенинг Худойинг Сени шерикларингдан кўра кўпроқ қувонч мойи билан мойлади”.10Яна: “Ё, Раббий, Сен азалдан ернинг асосини қўйгансан, осмон ҳам Сенинг қўлларинг ишидир. 11Улар йўқ бўлиб кетади, аммо Сен мангу қоласан. Уларнинг ҳаммаси кийимдай эскириб кетади. 12Сен уларни ридодай ўраб қўясан ва улар ўзгариб кетади. Лекин Сен Ўша-Ўшасан, Сенинг йилларинг тамом бўлмайди”.13Худо қачон бўлса ҳам, фаришталарнинг қайси бирига: “Душманларингни оёқларингнинг супачаси қилмагунимча, Сен Менинг ўнг томонимда ўтиргин!”- деб айтган?! 14Фаришталарнинг ҳаммаси нажот меросхўрларига хизмат қилиш учун юборилган хизматчи руҳлар эмасми?Chapter 2
1Шунинг учун, биз йиқилмаслигимиз учун эшитганларимизга ўта диққат қилишимиз керак.2Чунки агар фаришталар орқали айтилган сўз қатъий бўлган бўлса ва ҳар бир жиноят ҳамда итоатсизлик учун адолатли жазо олинган бўлса, 3унда биз бу улуғ нажотни менсимаганимизда, жазодан қандай қочиб қутуламиз? Бу нажот аввало Раббий орқали воизлик қилинган, сўнгра Ундан эшитганлар томонидан бизда тасдиқланган эди. 4Худо бунга аломатлар, ажойиботлар, ҳар турли мўъжизалар ва Ўз иродаси бўйича тарқатган Муқаддас Руҳнинг инъомлари билан гувоҳлик берди.5Энди биз айтаётган келажак дунёни Худо фаришталарга буйсундирган эмас. 6Аксинча, бир кимса бир жойда гувоҳлик қилиб айтган эди: “Инсон нимадирки, Сен уни эслаяпсан? Ёки инсон ўғли нимадирки, Сен уни йўқламоқдасан?7Сен уни қисқа вақтга фаришталардан паст қўйдинг, шуҳрату шараф билан тожладинг ва Ўз қўлларингнинг ишлари устидан қўйдинг. 8Ҳамма нарсани унинг оёқлари остига бўйсундирдинг”. Худо ҳамма нарсани одамнинг оёқлари остига бўйсундирган бўлса, демак унга тобе бўлмаган бирор нарсани қолдирмади. Лекин ҳозир унга ҳамма нарсанинг бўйсунганини ҳали кўрмаяпмиз.9Бироқ кўрмоқдамизки, Исо фаришталардан қисқа вақтга паст қўйилган бўлиб, ўлим азобини тортгани учун шуҳрату шараф билан тожланди, токи У Худонинг инояти бўйича ҳамма инсонлар учун ўлимни татиб кўрсин. 10Чунки Ўзи орқали ва Ўзи учун ҳамма нарсани яратган Худо кўп ўғилларни шуҳратга олиб келиши учун уларнинг нажот Доҳийсини азоб-уқубатлар орқали камолотга эриштирди.11Чунки ҳамма – Муқаддаслаётган ҳам, муқаддасланаётганлар ҳам – Ягонадандир. Шунинг учун У уларни биродарларим, деб аташга ор қилмай демоқда: 12“Сенинг номингни биродарларимга эълон қиламан, Жамоат орасида Сенга ҳамду сано куйлайман”.13Яна: “Мен Унга умид боғлайман”, ва яна: “Мана, Мен ва Худо Менга берган фарзандлар”. 14Фарзандлар эт ва қонга тегишли бўлганлари учун, У ҳам буларга дахлдор бўлди, токи ўлим ҳокимлигига эга бўлган иблисни Ўз ўлими орқали йўқ қилсин 15ва бутун умр бўйи ўлим қўрқуви орқали қулликка дучор бўлганларни халос қилсин.16Чунки, аслида У фаришталарни эмас, балки Иброҳимнинг уруғини қабул қилади. 17Шунинг учун У ҳар жиҳатдан биродарларига ўхшаши керак эди, токи Худонинг олдида халқнинг гуноҳлари учун раҳм-шафқат қурбонлиги келтирадиган раҳмдил ва содиқ Олий руҳоний бўлсин. 18Чунки Унинг Ўзи васвасага солиниб азоб чеккани учун, васвасага солинаётганларга ҳам ёрдам беришга қодир.Chapter 3
1Шунинг учун, эй, самовий даъватга дахлдор бўлган муқаддас биродарларим, эътирофимизнинг Элчиси ва Олий руҳонийси бўлган Исо Масиҳни англаб олинглар! 2Мусо Худонинг уйида ҳамма нарсага содиқ бўлгани каби, Исо ҳам Уни тайин Этганга содиқ эди. 3Чунки уйнинг қурувчиси ўзининг қурган уйидан кўра кўпроқ ҳурматга сазовор бўлганидек, Исо ҳам Мусодан кўра кўпроқ шуҳратга муносибдир. 4Чунки ҳар бир уй бирор киши томонидан қурилади; ҳаммасини қурган эса – Худодир.5Мусо келажакда айтилиши керак бўлган нарсалар ҳақида гувоҳлик бериш учун Худо уйининг ҳамма нарсасида хизматкор сифатида содиқ эди. 6Масиҳ эса Ўғил сифатида Худонинг уйи устидандир. Унинг уйи эса бизмиз, фақатгина жасоратимизни ва мақтанарли умидимизни охиригача маҳкам тутсак.7Шунинг учун Муқаддас Руҳ айтганидек: “Бугун агар Унинг овозини эшитсангизлар, 8саҳродаги васваса кунида Худонинг жиғига тегиш вақтида бўлганидек, юрагингизни тош қилманглар!9У ерда оталарингиз Мени васваса қилдилар, синадилар ва қирқ йил давомида ишларимни кўрдилар. 10Шунинг учун бу наслдан аччиқланиб деган эдим: Булар доим юракларида адашмоқдалар, Менинг йўлларимни билмадилар. 11Шу сабабли Мен ғазабимда қасам ичган эдимки: Улар Менинг оромимга кирмайдилар”.12Биродарларим, барҳаёт Худодан қайтмаслигингиз учун, ҳеч бирингизда ёвуз ва имонсиз юрак бўлмаслигига эътибор беринглар. 13Ҳали “бугун”, деб айтиш мумкин экан, сизлардан ҳеч ким гуноҳнинг алдови билан юрагини тош қилмаслиги учун ҳар куни бир-бирингизга насиҳат қилиб туринглар.14Чунки биз Масиҳга дахлдор бўлдик, фақатгина янги шахсиятимизни охиригача маҳкам тутсак; 15ҳануз айтилмоқда: “Бугун, агар Унинг овозини эшитсангизлар, Худонинг жиғига тегиш вақтида бўлганидек, юрагингизни тош қилманглар!”16Зеро эшитганлардан баъзилари жиғига тегдилар, бироқ Мусо билан Мисрдан чиққанларнинг ҳаммаси ҳам эмас. 17Унда Худо қирқ йил давомида кимдан аччиқланди? Гуноҳ қилувчилардан эмасми? Мана уларнинг жасадлари чўлда ётибди. 18“Улар Менинг оромимга кирмайдилар”,- деб, Худо кимлар ҳақида қасам ичган эди? Ишонмаганлар ҳақида эмасми? 19Шундай қилиб, биз кўряпмизки, улар имонсизлик туфайли кира олмадилар.Chapter 4
1Шунинг учун Унинг оромига кириш ҳақидаги ваъда ҳали бор экан, сизлардан бирор киши кечиккан бўлиб чиқмасин, деб қўрқайлик. 2Чунки эзгулик уларга воизлик қилинганидай, бизга ҳам воизлик қилинган. Аммо эшитилган сўзлар эшитувчиларнинг имони билан қоришмагани учун уларга фойда бермади,3чунки биз, ишонганлар Унинг оромига кирмоқдамиз. Дунёга асос солинган вақтданоқ Худонинг ишлари тамом бўлган бўлса ҳам, барибир У айтди: “Мен ғазабимда қасам ичган эдимки, улар Менинг оромимга кирмайдилар”. 4Чунки еттинчи кун ҳақида бир жойда шундай дейилган: “Худо еттинчи куни барча ишларидан ором олди”; 5ва яна: “Улар Менинг оромимга кирмайдилар”,- деб айтилган.6Шундай қилиб, илгари воизликни эшитганлар ўз бўйсунмаганликлари учун оромга кирмаган бўлсалар-да, баъзиларнинг киришлари учун эса ҳали имконият бор бўлса, 7ўшанда Худо анча вақтдан кейин Довуд орқали “бугун”, деб яна бир кун тайин қилмоқда, худди юқорида айтилганидек: “Бугун, агар Унинг овозини эшитсангизлар, юрагингизни тош қилманглар!”8Агар Йешуа бин Нўн уларга ором берганида эди, унда кейинчалик бошқа кун ҳақида айтилмас эди. 9Шундай экан, Худонинг халқи учун ҳали шаббат ороми қолмоқда. 10Худо Ўз ишларидан ором олганидек, Унинг оромига кирган ҳам ўз ишларидан ором олади. 11Шунинг учун бирортамиз бу намуна бўйича имонсизликка тушмаслигимиз учун, ўша оромга киришга қунт қилайлик.12Зеро Худонинг сўзи тирик ва таъсирчан бўлиб, ҳар қандай дудама қиличдан ҳам ўткирроқдир. У жон ҳамда руҳ орасига, бўғинлар ҳамда иликларнинг орасини бўлишгача суқилиб киради ва юракдаги хаёлу ниятларни фош қилади. 13Худонинг олдида яширин бўлган ҳеч бир жон йўқ; аксинча, Унинг кўзи олдида ҳамма нарса очиқ ва аёндир. Биз Унга ҳисобот берамиз!14Шундай қилиб, улуғ Олий руҳоний, осмонлардан ўтган Худонинг Ўғли Исога эга бўлиб, ўзимизнинг эътирофимизни маҳкам тутайлик. 15Чунки биз заифликларимизга ҳамдард бўла олмайдиган олий руҳонийга эмас, балки ҳар нарсада биз каби васвасага солинган, бироқ гуноҳсиз бўлган Олий руҳонийга эгамиз. 16Шундай экан, зарурий ёрдам олишга иноят топишимиз ва раҳм-шафқат олишимиз учун иноят тахтига жасорат билан яқинлашайлик.Chapter 5
1Ҳар бир олий руҳоний одамлар орасидан танлаб олиниб, одамлар учун Худога хизмат қилишга тайинланади, токи у гуноҳлар учун ҳадялару қурбонликлар келтирсин. 2ва жоҳиллар ҳамда йўлдан адашганларга мулойимлик билан муомала қила олсин, чунки ўзи ҳам заифлик билан қамралган. 3Шу сабабдан у халқ учун ҳам, ўзи учун ҳам қурбонлик келтириши керак.4Бу шарафни эса ҳеч ким ўз-ўзича қабул қилмайди, бироқ Аҳарўн каби Худо томонидан даъват этилган бўлади. 5Шунга ўхшаб, Масиҳ ҳам Олий руҳоний бўлиши учун шуҳратни Ўзига Ўзи ўзлаштирмади, лекин: “Сен Менинг Ўғлимсан, Мен Сени бугун туғдим”,- деган Худо буни қилди.6Шунингдек, яна бошқа бир жойда айтилган: “Малкиседеқнинг мансаби бўйича Сен то абад Руҳонийсан”.7Масиҳ танадаги кунларида Ўзини ўлимдан қутқаришга қодир бўлган Худога кучли фарёд ҳамда кўз ёшлари билан ибодату илтижолар қилди ва Ўз художўйлиги сабабидан эшитилган эди. 8У Худонинг Ўғли бўлса ҳам, азоб чекиш орқали итоат қилишни ўрганди9ва баркамол бўлгач, Ўзига итоат қилганларнинг ҳаммаси учун абадий нажот манбаи бўлди. 10У Худо томонидан: “Малкиседеқнинг мансаби бўйича Олий руҳоний”,- деб аталди. 11Бу ҳақда биз кўп гапиришимиз керак эди, лекин изоҳлаб беришимиз қийиндир, чунки сизлар қулоғи оғир бўлиб қолдингизлар.12Вақтга қарасак, сизлар муаллим бўлишингиз керак эди. Лекин сизларга яна Худо сўзининг биринчи унсурларини ўргатиш керак. Сизларга қаттиқ озиқ эмас, балки яна сут керак. 13Чунки сут билан озиқланадиган ҳар бир киши ҳақлик сўзида тажрибасиздир, чунки у ҳали чақалоқ. 14Қаттиқ озиқ эса баркамолларга хосдир. Уларнинг ҳис-туйғулари амалиёт орқали яхши ва ёмонни фарқлашда машқ қилдирилган.Chapter 6
1Шунинг учун Масиҳ таълимотининг бошланғичларини қолдириб, баркамолликка интилайлик. Шундай қилиб, яна ўлик ишлардан бўлган тавба ва Худога нисбатан бўлган имон, 2чўмдирилишлар, қўлларни қўйиш, ўликлар тирилиши ва абадий ҳукм ҳақидаги таълимотнинг асосини солиб ўтирмайлик. 3Худо рухсат берса, буларни ҳам қиламиз.4Зеро бир марта ёритилган, самовий инъомни татиб кўрган, Муқаддас Руҳга дахлдор бўлган, 5Худонинг эзгу сўзини ҳамда келажак оламнинг қудратларини татиб кўрган, 6кейин эса имондан қайтган одамларни тавба орқали яна янгилашнинг имкони йўқдир. Чунки бундайлар Худонинг Ўғлини ўзларида яна хочга михлаб, Уни масхара қилмоқдалар.7Устига кўп маротаба тушган ёмғирни ичган ва деҳқонлар учун фойдали донни ўстирадиган ер Худодан дуо олади. 8Лекин тикану қушқўнмасни ўстириб чиқарадиган ер ярамас ва лаънати бўлишга яқиндир. Унинг ниҳояси – ёнишдир.9Эй, севганларим, биз шундай гапирсак ҳам, бироқ сизларнинг нажотга эга бўлган аҳволингиз яхшироқ эканлигига аминмиз. 10Чунки Худо сизларнинг муқаддасларга қилган хизматингизни ва ҳозир ҳам қилаётган ишингизни, Унинг номи учун севгингизнинг меҳнатини унутадиган ноҳақ Худо эмас.11Сизларнинг ҳар бирингиз умидга ишончи комил бўлиши учун охиригача шундай ғайрат кўрсатишингизни хоҳлаймиз, 12токи сизлар ялқов бўлиб қолманглар, лекин имон ва сабр-тоқат билан ваъдаларни мерос қилиб олганларга тақлид қилинглар.13Худо Иброҳимга ваъда берганида, Ўзидан буюкроқ ҳеч ким ҳақи қасам ича олмай, Ўзи ҳақи қасам ичиб деди: 14“Ҳақиқатан, дуо қилиб сени дуо қиламан, кўпайтириб сени кўпайтираман”. 15Шундай қилиб, Иброҳим узоқ сабр қилиб, ваъдага эришди.16Одамлар ўзларидан буюкроқ нарса ҳақи қасам ичадилар. Қасам эса тасдиқлаш учун уларнинг ҳамма баҳсларини тугатади. 17Шу тариқа, Худо ҳам ваъдасининг меросхўрларига Ўз иродасининг ўзгармаслигини энг юқори даражада кўрсатмоқчи бўлгани учун, буни қасам орқали тасдиқлади, 18токи биз қочоқлар сифатида олдимизга қўйилган умидни маҳкам ушлаш учун Худо алдаши мумкин бўлмаган иккита ўзгармас нарсада қатъий тасалли топайлик.19Шу умид жон учун лангардай ишончли ва мустаҳкам бўлиб, ичкарига – парда орқасига кириб боради. 20У ерга Исо Малкиседеқнинг мансаби бўйича то абад Олий руҳоний бўлиб, биз учун аввал кириб борган.Chapter 7
1Зотан шу Малкиседеқ Салимнинг подшоҳи ва Худойи Таолонинг руҳонийси эди. Иброҳим подшоҳларни қиличдан ўтказиб қайтаётганида, Малкиседеқ уни учратиб дуо қилди. 2Иброҳим эса унга ҳамма нарсадан ушр берди. Чунки, биринчидан, Малкиседеқ исмининг маъноси “ҳақлик подшоҳи” демакдир, иккинчидан эса, у – Салим подшоҳи, яъни “тинчлик подшоҳидир”. 3У ота-онасиз ва насабномасиздир; на кунларининг бошланиши, на ҳаётининг охири бордир. У Худонинг Ўғлига ўхшаб, доимий руҳоний бўлиб қолмоқда.4Кўряпсизми, бу киши нақадар буюкдир! Унга улуғ отамиз Иброҳим энг яхши ўлжалардан ушр берди. 5Леви ўғилларидан руҳонийликни қабул қилганлар эса Қонун бўйича халқдан, яъни Иброҳимнинг белидан бўлган ўз биродарларидан ушр олиш амрига эгадирлар. 6Бироқ уларнинг аждодидан бўлмаган Малкиседеқ Иброҳимдан ушр олиб, ваъдаларнинг эгаси бўлганни дуо қилди.7Ҳеч қандай эътирозсиз, кичик бўлган ҳар ким катта бўлган томонидан дуо қилинади. 8Бу ерда ўлимга боғланган одамлар ушр олмоқдалар, аммо у ерда – У тирик, деган гувоҳликка эга Бўлган ушр олмоқда. 9Шундай дейиш мумкинки, ушр олувчи Левининг ўзи ҳам Иброҳим орқали ушр берди. 10Чунки Малкиседеқ Иброҳимни учратганида, Леви ҳали Иброҳимнинг белида эди.11Шундай қилиб, агар баркамолликка Левининг руҳонийлиги билан эришилганда эди, (зеро унинг устида Исроил халқи учун Қонун тасдиқланган эди), унда Аҳарўннинг мансаби бўйича эмас, балки Малкиседеқнинг мансаби бўйича бошқа руҳонийнинг кўтарилишига қандай эҳтиёж бор эди? 12Шунинг учун руҳонийлик ўзгартирилганида, Қонуннинг ҳам ўзгартирилиши керак бўлади.13Чунки шу гаплар тааллуқли бўлган Руҳоний бошқа қабилага тегишлидир, бу қабиладан эса ҳеч ким қурбонгоҳга яқинлашмаган. 14Чунки Раббимизнинг Яҳудо қабиласидан порлагани маълумдир. Мусо эса бу қабиланинг руҳонийликка алоқадорлиги ҳақида ҳеч нарса демаган.15Энди аниқроқ кўриниб турибдики, Малкиседеққа ўхшаш бошқа бир Руҳоний кўтарилмоқда, 16У танага оид бўлган амрларнинг Қонуни бўйича эмас, балки тугамас ҳаёт қудрати бўйича Руҳоний бўлди. 17Чунки шундай гувоҳлик берилган: “Малкиседеқнинг мансаби бўйича Сен то абад Руҳонийсан”.18Зеро илгариги амр ўзининг ожизлиги ва фойдасизлиги учун бекор қилинади. 19Чунки Қонун ҳеч нарсани мукаммал қилмади. Бироқ энди аълороқ бир умид киритилмоқда, биз бу умид орқали Худога яқинлашяпмиз.20Бу ҳам қасамсиз бўлмагани учун – 21(чунки илгариги руҳонийлар қасамсиз руҳоний бўлганлар, аммо Масиҳ қасам орқали Руҳоний бўлди, зеро У ҳақида айтилган: “Раббий қасам ичган ва тавба қилмас: Малкиседеқнинг мансаби бўйича Сен то абад Руҳонийсан”) –22Исо аълороқ Аҳднинг кафили бўлди. 23Ўша руҳонийларнинг сони кўп эди, чунки ўлим уларнинг доимо қолишларига тўсқинлик қилар эди. 24Аммо Исо то абад тургани учун, ўтиб кетмас руҳонийликка эгадир.25Шунинг учун Исо Ўзи орқали Худога келаётганларни ҳамиша қутқаришга қодир, чунки У улар ҳақида шафоат қилиш учун доимо тирикдир. 26Бизнинг Олий руҳонийимиз худди шундай бўлиши керак: муқаддас, ёвузликка дахлсиз, бенуқсон, гуноҳкорлардан ажратилган, осмондан ҳам юқорига кўтарилган.27У бошқа олий руҳонийлар каби ҳар куни аввал ўз гуноҳлари учун, сўнгра эса халқнинг гуноҳлари учун қурбонлик келтириши керак эмас, чунки У Ўзини бир марта қурбонликка келтириб, буни умрбод амалга оширди. 28Қонун ожизликка эга бўлган одамларни олий руҳоний қилиб тайинламоқда, лекин Қонундан кейин қасамли Сўз то абад баркамол бўлган Ўғилни тайинлади.Chapter 8
1Айтганларимиздан асосий маъно шуки, биз осмонда, Улуғворлик тахтининг ўнг томонида ўтирган Олий руҳонийга эгамиз. 2У эса инсон эмас, балки Раббий тиклаган Муқаддасгоҳнинг ва ҳақиқий Чодирнинг хизматчисидир.3Ҳар бир олий руҳоний ҳадя ва қурбонликлар келтириш учун тайинланади. Шунинг учун У ҳам келтирадиган бирор нарсага эга бўлиши керак эди. 4Агарда У ер юзида қолганида эди, руҳоний бўлмас эди. Чунки ердаги руҳонийлар Қонун бўйича ҳадялар келтирадилар. 5Улар самовий тасвир ва сояга хизмат қиладилар. Зотан Мусо Чодирни ясамоқчи бўлганида, унга шундай дейилган эди: “Қара, ҳаммасини сенга тоғда кўрсатилган намуна бўйича қилгин”.6Лекин Масиҳ яхшироқ ваъдаларга асосланган яхшироқ бир Аҳдга воситачи бўлганига кўра, жуда ҳам аълороқ руҳонийлик хизматига эришди. 7Зеро агар биринчи Аҳд камчиликсиз бўлганида эди, бошқасига ўрин излашнинг ҳожати бўлмас эди.8Бироқ уларга таъна қилиб, У шундай деган: “Мана, кунлар келмоқда,- дейди Раббий,- Мен Исроилнинг хонадони ва Яҳудонинг хонадони билан янги Аҳд тузаман. 9Бу Аҳд эса – Мен уларнинг оталарини қўлидан ушлаб, Миср еридан олиб чиққан кунларимдаги улар билан тузган Аҳдга ўхшамайди. Чунки улар Менинг ўша Аҳдимда туришмади ва Мен уларни рад қилдим,- дейди Раббий.10Мана, ўша кунлардан кейин Исроилнинг хонадони билан тузадиган Аҳд шуки,- дейди Раббий,- Мен Қонунларимни уларнинг онгига жойлаштираман, буларни юракларига ёзиб қўяман. Мен уларнинг Худоси бўламан, улар эса Менинг халқим бўладилар.11Шунда ҳеч ким ўз яқинига ва ҳеч ким ўз биродарига: Раббийни таниб билгин,- деб ўргатмайди. Чунки ҳамма – кичикдан каттасигача Мени таниб билади. 12Зеро Мен уларнинг ноҳақликларига раҳм-шафқатли бўламан ва уларнинг гуноҳларию қонунбузарликларини бошқа эсга олмайман”.13Раббий: “Янги”,- деб айтиб, биринчисининг эскирганлигини кўрсатди. Эскираётган ва қариётган эса йўқ бўлишга яқиндир.Chapter 9
1Биринчи Аҳд эса Худога хизмат қилиш ва ердаги Муқаддасгоҳ ҳақида буйруқларга эга эди. 2“Муқаддасгоҳ”, деб аталган биринчи Чодир қурилганида, унинг ичида шамдон, хонтахта ва тақдим нонлари бор эди.3Иккинчи парданинг орқасида “Муқаддаслар-Муқаддаси”, деб аталган Чодир бор эди. 4У ерда хушбўй тутатқи учун олтин қурбонгоҳ ва ҳар томони олтин билан қопланган Аҳд Киботи бор эди. Аҳд Киботи ичида манна солинган олтин идиш, Аҳарўннинг гуллаган ҳассаси ва Аҳд лавҳалари бор эди. 5Кибот устида эса раҳм-шафқат жойига соя соладиган шуҳрат керублари бор эди. Ҳозир булар ҳақида батафсил гапира олмаймиз.6Чодирнинг шундай жиҳозланишида биринчи Чодирга Худога хизмат қилиш учун доим руҳонийлар кирар эдилар. 7Иккинчи Чодирга эса йилда бир мартагина фақат олий руҳоний кирар эди. У ўзи ва халқнинг билимсизлиги гуноҳи учун қон бағишламасдан у ерга кира олмас эди.8Шу билан Муқаддас Руҳ кўрсатяптики: то олдинги Чодир турар экан Муқаддасгоҳга йўл ҳали очилмаган. 9Бу ҳозирги замон учун рамздир. Ушбу тартибда ҳадя ва қурбонликлар билан сажда қилувчининг виждонини баркамол қила олмайди. 10Чунки ўша Чодир егулик, ичгулик ва ҳар хил ювинишлар ҳамда танавий маросимлар билан фақат ислоҳот вақтигача қўйилган эди.11Масиҳ эса келажак эзгуликларнинг Олий руҳонийси бўлиб, қўл билан ясалмаган, яъни бошқа шаклда буюкроқ ва мукаммалроқ бўлган Чодир билан келди. 12Масиҳ така ва ҳўкизларнинг қони билан эмас, балки Ўз қони билан Муқаддасгоҳга бир марта кириб, мангу қайта сотиб олинишни қўлга киритди.13Чунки агар такалару ҳўкизларнинг қони ҳамда бузоқнинг кули ҳаром бўлганларга пуркалиб, уларнинг танаси покланиши учун муқаддаслайдиган бўлса, 14боз устига, Масиҳнинг қони барҳаёт Худога хизмат қилиш учун виждонингизни ўлик ишлардан поклайди, чунки Исо абадий Руҳ орқали Ўзини бенуқсонликда Худога бағишлади. 15Ана шу сабабдан Масиҳ Янги Аҳднинг воситачиси бўлди, токи биринчи Аҳд остидаги жиноятлардан қайта сотиб олиш учун бўлган Унинг ўлими сабаби даъват этилганлар абадий мерос ваъдасини олсинлар.16Чунки қаерда васият бўлса, васият қилганнинг ўлими бўлиши керак. 17Чунки васият фақат ўлимдан кейин кучга киради. Васият қилувчи ҳали тирик экан, васиятнинг ҳеч қандай кучи йўқ.18Шунинг учун биринчи Аҳд ҳам қонсиз тасдиқланмаган эди. 19Чунки Мусо Қонундаги ҳар бир амрни бутун халққа айтганида, ҳўкизлару такалар қони ҳамда қизил жун, иссоп новдалари ва сувни олиб, Қонун китобининг устига ҳам, бутун халқнинг устига ҳам пуркаб: 20“Бу – Худо сизларга амр этган Аҳднинг қони”,- деди.21Шунингдек, у Чодир ва барча хизмат идишларининг устига ҳам қон пуркади. 22Хуллас, Қонун бўйича деярли ҳамма нарса қон билан покланади ва қон тўкилмасдан кечирим бўлмайди.23Шунинг учун самовий тасвирлар шу қурбонликлар билан покланиши керак, самовий бўлганларнинг ўзлари эса булардан аълороқ қурбонликлар билан покланиши керак эди. 24Зеро Масиҳ ҳақиқий намуна бўйича қўл билан ясалган Муқаддасгоҳга эмас, балки осмоннинг ўзига кириб борди, токи энди Худонинг ҳузурида биз учун зоҳир бўлсин.25Бироқ олий руҳоний ҳар йили бегона қон билан Муқаддасгоҳга кирганидек, У Ўзини кўп марта бағишлаш учун эмас, 26(акс ҳолда У дунё яратилгандан бери кўп маротаба азоб чекиши керак эди), балки Ўзининг қурбонлиги билан гуноҳларни йўқ қилиш учун бир марта замоннинг охирида зоҳир бўлди.27Инсонларга бир марта ўлиш ва ундан кейин ҳукм қилиниш тайинланганидай, 28Масиҳ ҳам, кўпларнинг гуноҳларини кўтариб бориш учун бир марта қурбон бўлди. Иккинчи марта эса У гуноҳларни ювиш учун эмас, балки Уни кутаётганларга нажот бериш учун келади.Chapter 10
1Қонун келажак эзгуликларнинг асл тасвири эмас, балки уларнинг фақат сояси бўлиб, йилдан-йилга доимо келтирилган бир хил қурбонликлар орқали одамларни ҳеч қачон баркамол қила олмайди. 2Акс ҳолда, улар бу қурбонликларни бағишлашни бас қилар эдилар, чунки сажда қилувчилар бир марта покланган бўлиб, виждонларида гуноҳкорлик ҳиссига бошқа эга бўлмас эдилар. 3Бироқ қурбонликлар ҳар йили одамларга гуноҳларини эслатган эди. 4Чунки ҳўкизу такалар қонининг гуноҳларни йўқ қилишига имконияти йўқ.5Шунинг учун Масиҳ дунёга кириб келганида, шундай деган эди: “Қурбонлигу бағишловларни Сен хоҳламадинг, лекин Мен учун тана тайёрладинг. 6Тамоман ёндирилиш қурбонликлари ва гуноҳ учун қурбонликлар Сенга маъқул бўлмади. 7Ўшанда Мен дедим – Китобнинг бошида Мен ҳақимда ёзилган: “Мана, Мен Сенинг иродангни бажариш учун келяпман, ё, Худойим”.8Шундай қилиб, аввал айтилган: “Қурбонлигу бағишловни, тамоман ёндирилиш қурбонликларини ва гуноҳ учун қурбонликларни (яъни Қонун бўйича келтирилган қурбонликларни) Сен хоҳламадинг ва илтифот қилмадинг.” 9Сўнгра эса У: “Мана, Мен Сенинг иродангни бажариш учун келяпман, ё, Худойим”,- деди. У иккинчисини ўрнатиш учун биринчисини бекор қилди. 10Мана шу ирода бўйича Исо Масиҳ танасининг бир марталик бағишлови орқали биз муқаддасландик.11Ҳар бир руҳоний ҳар куни ўз хизматида туриб, гуноҳларни асло йўқ қила олмайдиган бир хил қурбонликларни кўп марта бағишлайди. 12Масиҳ эса гуноҳлар учун то абад битта қурбонлик келтирди ва Худонинг ўнг томонида ўтирди, 13энди душманларини Ўз оёқларининг супачаси қилинишини кутмоқда. 14Чунки У биргина бағишлови билан муқаддасланаётганларни то абад баркамол қилди.15Муқаддас Руҳ ҳам бизга гувоҳлик бермоқда, чунки сўнгра шундай айтилган эди: 16“Ўша кунлардан кейин Мен улар билан тузадиган Аҳд шуки,- дейди Раббий,- Қонунларимни уларнинг юракларига жо қилиб, буларни фикрларига ёзиб қўяман.17Уларнинг гуноҳларию қонунбузарликларини Мен бошқа эсга олмайман”. 18Энди қаерда кечирим бўлса, у ерда гуноҳ учун бошқа бағишловнинг ҳожати йўқдир.19Шундай экан, эй, биродарлар, Исо Масиҳнинг қони туфайли Муқаддасгоҳга киришимиз учун жасоратга эга бўлиб – 20(чунки Масиҳ маъбаддаги парда орқали, яъни Ўз танаси орқали бизга янги ва тирик йўлни очиб берди) – 21ҳамда Худонинг уйи устидан улуғ Руҳонийга эга бўлиб, 22чин юракдан тўлиқ имонда Худога яқинлашайлик. Юракларимизни ёмон виждондан поклаб, танамизни тоза сув билан ювиб,23ишончимизнинг эътирофини тебранмай тутайлик, чунки ваъда берган Худо содиқдир. 24Бир-биримизга эътибор бериб, севгига ва хайрли ишларга рағбатлантирайлик. 25Баъзиларнинг одати бўлганидек, йиғинларимизни қолдирмайлик. Аксинча, ўша кун яқинлашиб келаётганини кўриб, бир-биримизга янада кўпроқ далда берайлик.26Агар биз ҳақиқат билимини олгач, ихтиёрий равишда гуноҳ қилсак, унда гуноҳлар учун бошқа қурбонлик қолмайди, 27бироқ душманни ютадиган оловнинг қаҳрини ва ҳукмни қўрқинчли кутиш қолади.28Агар икки ёки уч гувоҳнинг олдида Мусонинг Қонунини рад этган одам шафқатсиз ўлимга маҳкум бўлса, 29унда Худонинг Ўғлини оёқ ости қиладиган, муқаддаслаётган Аҳднинг қонини оддий нарса, деб ҳисоблайдиган, иноят Руҳини ҳақорат қиладиган одам қанчалик оғирроқ жазога лойиқ бўлади, деб ўйлайсизлар?!30Биз шундай Айтганни биламиз: “Қасос олиш Мендан, жазони Мен бераман,- дейди Раббий”. Ва яна: “Раббий Ўз халқини ҳукм қилади”. 31Барҳаёт Худонинг қўлига тушиш даҳшатлидир!32Аввалги кунларингизни эсга олинглар. Ўшанда сиз ёритилган бўлиб, азоб-уқубатларнинг буюк курашига бардош берар эдингизлар: 33сизларнинг ўзларингиз гоҳ ҳақорат ва қувғин учун кўргазмага қўйилган, гоҳ шундай аҳволга йўлиққанларга шерик бўлган эдингизлар. 34Чунки сизлар менинг кишанларимга ҳамдард бўлган эдингизлар. Сизлар осмонда яхшироқ ва боқий нарсаларга эга эканлигингизни билиб, мол-мулкингизнинг талон-тарож этилишини қувонч билан қабул қилган эдингизлар.35Шундай қилиб, улуғ тақдирланишга эга бўлган жасоратингизни ташламанглар. 36Худонинг иродасини бажариб, Унинг ваъдасини олишингиз учун сизларга сабр-тоқат керак. 37Зеро яна бир оздан кейин Келадиган келади ва кечикмайди.38Ҳақ одам имони билан яшайди. Агар кимдир орқага чекинса, Менинг жоним ундан рози бўлмайди. 39Биз эса ҳалок бўлиш учун орқага чекинадиганлар эмасмиз, балки жонимиз нажотни орттириши учун имонда турганлармиздир.Chapter 11
1Имон эса кутиладиган нарсаларнинг моҳияти ва кўринмайдиган нарсаларнинг аниқлигидир. 2Зеро имонда қадимдагилар гувоҳлик олдилар. 3Имон билан англаяпмизки, оламлар Худонинг сўзи билан бунёд бўлган, яъни кўринадиган нарсалар кўринмайдиганлардан пайдо бўлган.4Имон билан Ҳобил Худога Қаъндан кўра яхшироқ қурбонлик келтирди ва имон орқали ҳақ бўлганлиги ҳақида гувоҳлик олди, чунки Худонинг Ўзи унинг бағишловлари ҳақида гувоҳлик берди. Имон орқали Ҳобил ўлганидан кейин ҳам ҳануз гапирмоқда.5Имон билан Энўх ўлим кўрмасдан, кўчирилган эди. У бошқа топилмади, чунки Худо уни кўчирди. Зеро кўчирилишдан олдин у Худога маъқул бўлганлиги ҳақида гувоҳлик олди. 6Имонга эга бўлмасдан эса Худога маъқул бўлишнинг имкони йўқ. Чунки Худонинг олдига келадиган одам Унинг борлигига ва Уни изловчиларни У тақдирлашига ишониши керак.7Имон билан Нуҳ ҳали кўринмас бўлган нарса ҳақида ваҳий олиб, ўз хонадонини қутқариш учун эҳтиромли титроқ билан кема ясади. У имони орқали дунёни маҳкум қилди ва имон бўйича ҳақлик меросхўри бўлди.8Имон билан Иброҳим мерос қилиб олиниши керак бўлган юртга бориш учун даъватга бўйсунди ва қаерга боришини билмасдан йўлга тушди. 9Имон билан у ваъда қилинган ерда ўзга юртда яшагандек истиқомат қилди ва насиб бўладиган ўша ваъданинг ҳамворислари бўлган ўғиллари Исҳоқ ва Ёқуб билан бирга чодирда яшади. 10Чунки у янги шаҳарни кутаётган эди. Шу шаҳар асосининг яратувчиси ва қурувчиси Худодир.11Имон билан Соронинг ўзи ҳам ҳомиладор бўлишга қувват олди ва ёши ўтган бўлса-да, чақалоқ туғди, чунки у ваъда Берганнинг содиқ эканини билар эди. 12Шунинг учун деярли ўлик бўлган биттадан кўкдаги юлдузлар ва денгиз соҳилидаги қум каби сон-саноқсиз насл туғилди.13Бу кишиларнинг ҳаммаси ваъдаларни олмасдан, аммо узоқдангина кўриб, имонда туриб вафот этдилар. Улар қувониб, ўзлари ҳақларида: “Ер юзида ғарибу мусофирмиз”,- деб эътироф этар эдилар. 14Чунки бундай дейдиганлар ўзларига ватан излаётганларини кўрсатадилар.15Агар улар ўзлари чиққан ватанни фикрларида тутганларида эди, қайтиб боришга фурсатлари бўлар эди. 16Бироқ улар афзалроқ нарсани, яъни осмондагини орзу қилар эдилар. Шунинг учун Худо ҳам уларнинг Худоси, деб аталмоқдан ор қилмайди, чунки У улар учун бир шаҳар тайёрлаган.17Иброҳим синалиб, имон билан Исҳоқни қурбонликка бағишлади. Шундай қилиб, ваъдага эга Иброҳим ягона ўғлини бағишлади. 18Ўғли ҳақида эса шундай дейилган эди: “Сенинг уруғинг Исҳоқда аталади”. 19Чунки Иброҳим, Худо Исҳоқни ўликлардан ҳам тирилтиришга қодир, деб ҳисоблаган эди. Шунинг учун ҳам уни аломатдек қайтариб олди.20Имон билан Исҳоқ келажакка нисбатан Ёқуб ва Эсовни дуо қилди. 21Имон билан Ёқуб ўлими олдидан Юсуфнинг ўғилларини дуо қилиб, ўз ҳассасига таяниб сажда қилди. 22Имон билан Юсуф вафотидан олдин Исроил ўғилларининг Мисрдан чиқиши ҳақида эслатиб, ўз суяклари ҳақида амр берди.23Имон билан Мусо туғилишидан кейин ўз ота-онаси томонидан уч ой яширилган эди. Чунки улар чақалоқнинг чиройли эканлигини кўриб, фиръавннинг фармонидан ҳам қўрқмадилар. 24Имон билан Мусо вояга етганида, фиръавн қизининг ўғли, деб аталишидан воз кечиб, 25гуноҳнинг вақтинчалик лаззатидан кўра Худонинг халқи билан азоб чекишни афзал кўрди 26ва Мисрнинг хазиналаридан кўра Масиҳнинг ҳақоратини буюкроқ бойлик, деб ҳисоблади, чунки у мукофотга қарар эди.27Имон билан у подшоҳнинг ғазабидан қўрқмасдан, Мисрни тарк этди, чунки кўринмас Худони кўргандай, мустаҳкам эди. 28Имон билан Мусо Песаҳни ҳамда қон пуркашни амалга оширди, токи тўнғичларни қирувчи уларга тегмасин.29Имон билан исроилликлар Қизил денгиздан худди қуруқликдан ўтаётгандек юриб ўтдилар. Мисрликлар ҳам ўтишга уринганларида, ғарқ бўлдилар. 30Имон билан Йерихонинг деворлари исроилликлар етти кун айланиб ўтишганидан сўнг қулаб тушди. 31Имон билан фоҳиша Раҳоба ҳам жосусларни тинчликда қабул қилиб, имонсизлар билан бирга ҳалок бўлмади.32Яна нима айтай? Зотан Гидъўн, Барак, Шимшўн, Йефтаҳ, Довуд, Шомуил ва бошқа пайғамбарлар ҳақида ҳикоя қилиш учун вақтим етмайди. 33Имон билан улар подшоҳликларни енгар, ҳақликни ўрнатар, ваъдаларга эришар, шерларнинг оғзини тўсар эдилар, 34оловнинг кучини ўчирар, қилич тиғидан қутулар, заифликдан куч-қудратга кирар, жангда бақувват бўлар, бегона қўшинларни қувиб юборар эдилар.35Аёллар ўз марҳумларини тирилган ҳолда қайтариб олар эдилар. Бошқалари эса аълороқ тирилишга эришиш учун қутулишни қабул қилмасдан азобланган эдилар. 36Яна бошқалари ҳақоратлару калтакларга, зиндонлару кишанларга чидар эдилар, 37тошбўрон қилинган, арраланган, қийноқларга солинган, қиличдан ўтказилган эдилар. Қўй ва эчки терисига ўраниб, сарсон-саргардон кезар, муҳтожлик ва қувғинда юрар, азоб-уқубат чекар эдилар. 38Дунё бу одамларга лойиқ бўлмаган эди, улар эса саҳроларда, тоғларда, ғорларда, ернинг дараларида дарбадар юрар эдилар.39Уларнинг ҳаммаси имон орқали маъқулланишга эга бўлиб, ваъда қилинган нарсани олмадилар, 40чунки Худо бизга нисбатан аълороқ нарсани олдидан кўрди, токи улар бизларсиз баркамолликка эришмасинлар.Chapter 12
1Шунинг учун биз атрофимизда гувоҳларнинг шундай булутига эга бўлиб, ҳар бир оғирликни ҳамда бизни осон қуршаб олаётган гуноҳни ағдариб ташлайлик ва тайинланган мусобақада сабр-тоқат билан югурайлик. 2Имоннинг асосчиси ҳамда тугатувчиси бўлган Исога кўз тикайлик. У шармандаликни менсимай, Унга тайинланган қувончнинг ўрнига хоч азоб-уқубатига чидади ва Худо тахтининг ўнг томонида ўтирди. 3Сизлар дармонсизланиб, жонингиз ҳолсизланиб қолмаслиги учун гуноҳкорларнинг Унга қарши ҳақоратларига чидаган Исо ҳақида фикр юритинглар.4Сизлар гуноҳга қарши жанг қилиб, ҳали қонингиз тўкилишига қадар курашмадингизлар. 5Сизларга ўғил сифатида тақдим этилган бу тасаллини унутдингизлар: “Ўғлим, Раббийнинг интизомига менсимаслик қилма, У сени фош қилганида, тушкунликка тушма. 6Чунки Раббий севадиган одамини интизомга ўргатади ва ҳар бир қабул қилган ўғлини савалайди”.7Агар сизлар интизомга солинишга чидасангизлар, шунда Худо сизлар билан ўғилларидай муомала қилади. Чунки отаси томонидан интизомга ўргатилмаган қандай ўғил бор экан? 8Агар ҳамма учун умумий бўлган интизомга ўргатишдан маҳрум қолсангизлар, унда сизлар ўғил эмас, балки ҳаромзодасизлар.9Яна демоқчиманки, биз жисмоний оталаримиз томонидан интизомга ўргатилган бўлиб, уларни ҳурмат қилсак, боз устига, яшашимиз учун руҳларнинг Отасига итоат этишимиз янада муҳимроқ эмасми? 10Оталаримиз бизни қисқа кунлар учун ўзларига яхши туюлгани бўйича интизомга ўргатар эдилар. Худо эса бизни манфаатимиз учун ўргатади, токи биз Унинг муқаддаслигидан баҳраманд бўлайлик. 11Ҳар бир интизомга солиниш ҳозир қувонч эмас, балки қайғу бўлиб туюлади. Бироқ кейин, шу тариқа тарбияланганларга ҳақликнинг тинч ҳосилини келтиради.12Шундай қилиб, бўшашган қўлларингизни ва заифлашган тиззаларингизни мустаҳкам қилинглар. 13Оёқларингизнинг йўлини тўғри қилинглар, токи чўлоқ йўлдан оғмасин, балки шифолансин.14Ҳаммага нисбатан тинчлик ва муқаддасликнинг пайида бўлинглар, чунки муқаддасликсиз ҳеч ким Раббийни кўрмайди. 15Ҳеч ким Худонинг иноятидан маҳрум бўлиб қолмаслиги учун эътибор беринглар, токи бирор аччиқ илдиз пайдо бўлиб, зарар етказмасин ҳамда у орқали кўплар ҳаром бўлмасинлар, 16шунингдек, битта таом учун ўз тўнғичлигини сотган Эсов каби бўлган ҳеч қандай бетавфиқ ёки зинокор орангизда бўлмасин. 17Чунки биласизларки, Эсов сўнгра дуога меросхўр бўлмоқчи бўлганида рад этилди. У ҳатто кўз ёшлари билан ёлворса ҳам, тавбаси учун ўрин топмади.18Сизлар тегса бўладиган ва аланга билан ловуллаган тоққа ҳамда зулмату қоронғиликка ва бўронга, 19карнай садосига ҳамда сўзлаётган овозга яқинлашган эмассизлар. (Ўша овозни эшитганлар эса: “Бошқа сўз айтилмасин”,- деб ёлворган эдилар, 20чунки улар, “агар тоққа ҳатто ҳайвон тегса, у тошбўрон қилинади”,- деган амрга бардош бера олмаган эдилар. 21Бу ҳодисанинг кўриниши шундай даҳшатли эдики, ҳатто Мусо: “Мен жуда қўрқиб титраяпман!”- деган эди).22Лекин сизлар Сион тоғига, барҳаёт Худонинг шаҳри – самовий Йерусалимга, фаришталарнинг тумонатига, 23қувноқ йиғинга, осмонда ёзилган тўнғичлар Жамоатига, ҳаммани ҳукм қилувчи Худога ва баркамолликка эришган ҳақларнинг руҳларига, 24Янги Аҳднинг воситачиси – Исога, ҳамда Ҳобилнинг қонидан кўра аълороқ гапираётган пуркаш қонига яқинлашдингизлар.25Эҳтиёт бўлинглар, Сўзлаётгандан юз ўгирманглар! Агар улар ер юзида сўзлаганни рад этиб, қутулмаган бўлсалар, боз устига, биз осмондан Сўзлаётгандан юз ўгирсак, қутула олмаймиз. 26Ўша вақтда Унинг овози ерни ларзага солган, энди эса У шундай ваъда берган: “Мен яна бир марта фақат ерни эмас, балки осмонни ҳам ларзага соламан”.27“Яна бир марта”,- деган сўз эса ларзага солинмайдиган нарсанинг қолиши учун ларзага солинадиган ўткинчи нарсанинг ўзгаришини билдиради. 28Шунинг учун биз ларзага солинмайдиган шоҳликни қабул қилиб, иноятга эга бўлайлик, токи шу иноят билан эҳтиром ва қўрқувда Худога маъқул бўладиган хизмат қилайлик. 29Чунки бизнинг Худойимиз – еб ютадиган оловдир.Chapter 13
1Орангизда биродарсеварлик турғун бўлсин. 2Мусофирсеварликни унутманглар, чунки бу орқали баъзилар билмасдан, фаришталарга меҳмондўстлик қилган эдилар.3Маҳбусларни, гўё ўзингиз ҳам улар билан бирга кишанда бўлгандек, эслаб туринглар. Ўзингиз ҳам танада бўлганингиз учун азоб чекаётганларни хотирланглар. 4Никоҳ ҳаммангизда қадрли бўлсин, жинсий муносабатингиз ифлос бўлмасин. Зинокорлару фоҳишаларни эса Худо ҳукм қилади.5Хулқ атворингиз пулпарастли бўлмасин. Ўзингизда бори билан қаноатланинглар, чунки Худонинг Ўзи: “Мен сени тарк этмайман ва ташлаб кетмайман”,- деган. 6Шунинг учун биз жасорат билан айта оламиз: “Раббий менинг ёрдамчимдир, мен қўрқмайман. Инсон менга нима қилар экан?”7Сизларга Худонинг сўзини гапирган бошлиқларингизни эслаб туринглар. Уларнинг ҳаёт натижасига қараб, уларнинг имонига тақлид қилинглар. 8Исо Масиҳ кеча, бугун ва то абад Ўша-Ўшадир.9Сизлар турли бегона таълимотларга эргашиб кетманглар. Юракни тансиқ овқатлар билан эмас, балки Худонинг инояти билан мустаҳкамлаш яхшидир. Чунки тансиқ овқатлар билан банд бўлиб юрган одамлар булардан фойда кўрмаганлар. 10Бизнинг бир қурбонгоҳимиз борки, Чодирда хизмат қилаётганларнинг ундан озиқланишга ҳақи йўқ. 11Чунки гуноҳ учун келтирилган ҳайвонларнинг қони олий руҳоний томонидан Муқаддасгоҳга олиб киритилар, уларнинг таналари эса қароргоҳнинг ташқарисида ёқилар эди.12Шу сабабдан Исо ҳам Ўз қони билан халқни муқаддаслаш учун дарвозадан ташқарида азоб чекди. 13Шундай экан, биз ҳам Унинг ҳақоратланишини кўтариб, қароргоҳдан ташқарига – Унинг олдига чиқайлик. 14Чунки бу ерда бизнинг доимий шаҳримиз йўқ, бироқ биз келажакдагини излаяпмиз.15Шунинг учун Исо орқали доимо Худога мақтов қурбонлигини, яъни Унинг номини улуғлайдиган оғзимизнинг ҳосилини келтирайлик. 16Яхшилик қилишни ва ўзаро мулоқотни унутманглар, чунки бундай қурбонликлар Худога маъқулдир. 17Ўз бошлиқларингизга бўйсунинглар ва уларга итоатли бўлинглар, чунки улар ҳисобот берувчилар сифатида жонларингизнинг устидан назорат қилмоқдалар, токи улар буни оҳ-нола билан эмас, балки қувонч билан бажарсинлар. Акс ҳолда, бу сизларга фойдали бўлмайди.18Биз учун ибодат қилинглар, зеро яхши виждонга эга эканлигимизга аминмиз, чунки биз ҳамма нарсада тўғри бўлиб кун кечиришни истаймиз. 19Айниқса менинг сизларга тезроқ қайтарилишим учун ибодат қилишингизни сизлардан ўтиниб сўрайман.20Тинчлик Худоси эса абадий Аҳд қонидаги қўйларнинг улуғ Чўпони бўлган Раббимиз Исо Масиҳни ўликлардан тиклагач, 21энди ҳар бир яхши ишингизда Унинг иродасини бажариш учун сизларни баркамол қилсин ва Исо Масиҳ орқали сизларнинг ичингизда Ўзига маъқул бўлганини келтириб чиқарсин. Унга абадулабад шуҳрат бўлсин! Омин!22Энди, биродарларим, сизлардан илтимос қиламан, бу насиҳат сўзига бардош беринглар, чунки, мен сизларга қисқагина ёздим. 23Билингларки, биродаримиз Тимўтий озодликка чиқарилди. Агар у тезда келса, у билан бирга мен сизларни кўраман.24Ҳамма бошлиқларингизга ва барча муқаддасларга салом айтинглар. Италияликлар сизларга салом йўллаяптилар. 25Иноят ҳаммаларингиз биландир. Омин.James
Chapter 1
1Мен, Худонинг ва Раббий Исо Масиҳнинг қули Ёқуб, дунёга тарқалиб кетган ўн икки қабилага – қувонинглар, деб айтяпман. 2Эй, биродарларим, сизлар турли васвасаларга тушиб қолганингизда ҳам, буни бутун қувонч билан қабул қилинглар. 3Шуни билингларки, имонингизнинг синалиши сабр-тоқат ҳосил қилади.4Сабр-тоқатингиз эса амалда мукаммал бўлсин, токи сизлар ҳамма нарсада камчиликсиз, етук ва комил бўлинглар. 5Агар сизлардан бирортангизга донолик етишмаса, унда таъна қилмасдан ҳаммага самимият билан берувчи Худодан сўрасин ва унга берилади.6Лекин ўша одам ҳеч шубҳа қилмасдан имон билан сўрасин, чунки шубҳа қилувчи – шамол кўтараётган ва тўзитиб юбораётган денгиз тўлқинига ўхшайди. 7Бундай одам Раббийдан бирон нарса олишни умид ҳам қилмасин. 8Фикрида иккиланаётган одам ўзининг ҳамма йўлларида беқарордир.9Камситилган биродар ўзининг юксалиши билан мақтансин. 10Бой эса ўзининг пасайиши билан мақтансин, чунки у ўтнинг гули каби ўтиб кетади. 11Қуёш чиқиб, жазирама иссиғи билан ўтни қуритиб юборади. Ўтнинг гули тўкилади ва унинг бутун гўзаллиги йўқолади. Бой одам ҳам ўз йўлларида худди шундай сўлиб қолади.12Васвасага бардош берган одам бахтлидир. Чунки у синовдан ўтгач, Раббийни севадиганларга ваъда қилинган ҳаёт тожини олади. 13Васвасага тушганда, ҳеч ким: “Худо мени васвасага соляпти,”- демасин. Чунки Худо ёвузлик билан васваса қилинмайди, Ўзи ҳам ҳеч кимни васвасага солмайди.14Лекин ҳар бир одам ўзининг ҳирсига қизиқиб, алданиб васвасага тушади. 15Ҳирс эса ҳомиладор бўлиб гуноҳни туғади, қилинган гуноҳ эса ўлимни туғади. 16Эй, севикли биродарларим, алданманглар!17Ҳар бир эзгу эҳсон, ҳар бир мукаммал ҳадя юқоридан, нурлар Отасидан тушади. Унда ўзгариш йўқ, ўзгарувчан соя ҳам йўқдир. 18Биз Унинг ижодларининг баъзи бир бошланғичи бўлишимиз учун Худо Ўз иродаси бўйича бизни ҳақиқат Сўзи орқали туғди.19Шундай қилиб, севикли биродарларим, ҳар бир одам тинглаш учун чаққон, гапириш учун вазмин ва ғазабланиш учун суст бўлсин. 20Чунки инсон ғазаби Худонинг ҳақлигини рўёбга чиқармайди. 21Шунинг учун барча ифлосликни ва ҳаддан ортиқ ёвузликни бир четга йиғиштириб қўйинглар. Сизларнинг ичингизга экилаётган ва жонларингизга нажот беришга қодир бўлган Худонинг Сўзини мулойимлик билан қабул қилинглар.22Ўз-ўзини алдайдиган Сўзнинг фақат тингловчилари эмас, балки бажарувчилари бўлинглар. 23Чунки ким Сўзни тинглаб, уни бажармаса, у ўзининг асл юзини кўзгуда кўраётган одамга ўхшайди. 24У ўзига бир қараб, кетди ва дарҳол ўзининг қандай эканлигини унутди. 25Лекин ким озодликнинг мукаммал Қонунига синчиклаб қараб, унда турадиган бўлса, у одам унутувчан тингловчи эмас, балки Сўзни бажарувчиси бўлиб, ўз ҳаракатларида бахтли бўлади.26Агар орангиздаги бирор одам ўзини диёнатли ҳисоблаб, тилини тиймаса, лекин ўз юрагини алдаса, унинг диёнати беҳудадир. 27Отамиз Худо олдида пок ва бенуқсон диёнат – етиму беваларнинг қайғуларида уларга ғамхўрлик қилиш ҳамда бу дунёдан ўзини беғубор сақлашдир.Chapter 2
1Эй, биродарларим, шуҳрат Раббийси Исо Масиҳга бўлган имонингиз юз-хотирчиликсиз бўлсин. 2Агар сизларнинг йиғинингизга олтин узук таққан, башанг кийимда бир одам кирса ва жулдур кийимда бир камбағал ҳам кирса, 3сизлар башанг кийинганга қараб: “Марҳамат, тўрда ўтиринг”, камбағалга эса: “Сен у ерда тур”, ёки “Шу ерга, оёғим остида ўтир,”- десангизлар, 4унда сизлар ўз ичингизда юз-хотирчилик қилиб, ёмон ниятли қозилар каби бўлиб қолмайсизларми?5Менинг севикли биродарларим, тингланглар: Худо бу дунёда камбағал бўлганларни имонда бой бўлишлари ва Ўз Шоҳлигининг меросхўрлари бўлишлари учун танламадими? Раббий Уни севадиганларга Шоҳлигини беришни ваъда қилган. 6Сизлар эса камбағални камситдингизлар. Сизларни сиқаётган бойлар эмасми? Сизларни судраб, судга олиб бораётганлар улар эмасми? 7Сизлар аталган ўша азиз номни бадном қилаётганлар ҳам улар эмасми?8Агар сизлар Ёзувга биноан: “Яқинингни ўзинг каби севгин”, дейилган шоҳона Қонунни бажараётган бўлсангизлар, унда яхши иш қилаётган бўласизлар. 9Агарда юз-хотирчилик қилаётган бўлсангизлар, унда гуноҳ қиляпсизлар ва Қонун олдида жиноятчи бўлиб қоляпсизлар.10Кимки Қонуннинг барчасига риоя қилиб, бирон бир нарсада гуноҳ қилиб қўйса, у ҳамма нарсада айбдор бўлади. 11Чунки: “Зино қилма,”- деб айтган, “Одам ўлдирма,”- деб ҳам айтган. Шундай қилиб, агар сен зино қилмасанг, лекин одам ўлдирсанг, барибир сен Қонун олдида жиноятчидирсан.12Шунинг учун сизлар озодлик Қонуни бўйича ҳукм қилинувчилар каби гапиринглар ва ҳаракат қилинглар. 13Чунки шафқат қилмаганга ҳукм шафқатсиздир. Шафқат эса ҳукм устидан тантана қилади.14Менинг биродарларим, агар бирор одам имонга эгалигини айтса-ю, лекин эзгу ишларга эга бўлмаса, бундан нима фойда? Бундай имон унга нажот бера оладими? 15Агар бирор биродар ёки опа-сингил яланғоч бўлиб, кундалик ризқига эга бўлмаса, 16сизлардан бирортангиз эса уларга: “Эсон-омон бориб, исининглар ва овқатланинглар,”- деса, лекин танасига керак бўлган нарсаларни уларга бермаса, бундан нима фойда? 17Худди шундай, имон ҳам ишсиз бўлса, ўз-ўзидан ўликдир.18Бироқ бирор одам: “Сен имонингга эгасан, мен эса ишларимга эгаман,”- деб айтиши мумкин. Хўп, ишларсиз бўлган имонингни менга кўрсат-чи, мен эса сенга имонимни ишларим орқали кўрсатаман! 19Сен Худонинг ягоналигига ишонасанми? Яхши қиласан! Жинлар ҳам ишонадилар ва даҳшатдан титрайдилар. 20Эй, нодон одам, ишларсиз имон ўлик эканлигини билишни хоҳлайсанми?21Бизнинг отамиз Иброҳим ўғли Исҳоқни қурбонгоҳга қўйганида, ўз ишлари билан оқланган эмасмиди? 22Кўряпсанми? Унинг имони ишларига кўмаклашган эди, ишлари туфайли эса имони камолотга эришган эди. 23Шундай қилиб, Ёзув бажо бўлди: “Иброҳим Худога ишонди, бу эса унга ҳақлик, деб ҳисобланди ва у Худонинг дўсти, деб аталди”. 24Кўряпсизларми? Инсон фақат имони билан эмас, балки ишлари билан ҳам оқланади.25Худди шундай, фоҳиша Раҳабо ҳам жосусларни қабул қилиб, уларни бошқа йўлдан жўнатиб, ўз ишлари билан оқланмадими? 26Хуллас, руҳсиз бадан ўлик бўлганидек, имон ҳам ишларсиз ўликдир.Chapter 3
1Биродарларим, ўқитувчилар кўпроқ ҳукмга дучор бўлишларини билиб, кўпларингиз ўқитувчи бўлаверманглар. 2Чунки ҳаммамиз ҳам кўп қоқиниб кетамиз. Ўз сўзида қоқиниб кетмайдиган одам комил бўлиб, бутун танасини ҳам тийиб олишга қодирдир.3Мана, отлар бизга бўйсунишлари учун биз уларнинг оғизларига сувлуқ солиб, бутун баданини бошқарамиз. 4Мана, кемалар ҳам, қанча улкан бўлмасин ва қандай кучли шамоллар билан юргизилмасин, жуда кичик бир рул билан уларни кемачи хоҳлаган томонига йўналтиради.5Тил ҳам худди шундай кичкина бир аъзодир, аммо у кўп мақтанади. Мана, кичик бир олов қанча кўп ёғочларни ёндиради! 6Тил ҳам оловдир ва ноҳақлик дунёсидир. Шунинг учун тил аъзоларимиз орасида шундай ҳолатда бўлиб, бутун баданимизни ҳаром қилади. У жаҳаннамдан алангаланиб, бутун умр даврасини ҳам ёндиради.7Чунки ҳар хил жониворлар – қушлар, судралувчилар ва денгиз ҳайвонлари – инсон зоти томонидан бўйсундирилган ва бўйсундирилмоқда. 8Бироқ тилни ҳеч бир одам бўйсундира олмайди. Тил – тийиб бўлмайдиган ёвузликдир, у ўлим заҳарига тўладир.9Тил билан биз Отамиз Худони дуо қиламиз ва ўша тил билан Худонинг ўхшашлигида яратилган одамларни лаънатлаймиз. 10Ўша бир оғиздан дуо қилиш ҳам, лаънатлаш ҳам чиқади. Биродарларим, бундай бўлмаслиги керак!11Битта булоқдан ҳам ширин, ҳам аччиқ сув оқиб чиқадими? 12Биродарларим, анжир зайтун мевасини бера оладими? Ёки ток новдаси анжир мевасини бера оладими? Худди шундай, битта булоқ ҳам шўр, ҳам ширин сув оқизмайди-ку!13Орангизда ким доно ва ақлли бўлса, у буни яхши юриш-туриши ҳамда доно мулойимлиги билан амалда кўрсатсин. 14Агарда юрагингизда сизлар аччиқ ҳасад ва рақобатга эга бўлсангизлар, унда мақтанманглар ва ҳақиқатга қарши ёлғон гапирманглар.15Бу юқоридан тушаётган донолик эмас, балки дунёвий, шайтоний, жонга оид доноликдир. 16Чунки қаерда ҳасадгўйлик ва рақобат бўлса, ўша ерда тартибсизлик ва ҳар хил ёмонлик бўлади. 17Аммо юқоридан келаётган донолик эса, биринчидан пок, кейин тинчликсевар, камтар, итоатли, меҳр-шафқатли, яхши ҳосилларга тўла, беғараз ва риёсиздир. 18Ҳақлик ҳосили эса тинчлик ҳолатида тинчлик келтирувчилар томонидан экилади.Chapter 4
1Сизларнинг орангиздаги уруш ва жанжаллар қаердан келиб чиқмоқда? Аъзоларингизда жанг қилаётган ҳирсларингиздан эмасми? 2Хоҳлаяпсизлар, аммо эга бўлмасдан, ўлдиряпсизлар. Ҳасад қиляпсизлар, аммо эриша олмасдан, жанжал қилиб урушяпсизлар. Сўрамаётганингиз учун ҳеч нарсага эга бўлмаяпсизлар. 3Сўраяпсизлар-у, лекин олмаяпсизлар, чунки ҳирсларингизни қондириш учун ёмонликка сўраяпсизлар.4Эй, зинокору фоҳишалар! Дунё билан дўстлик – Худога душманлик эканлигини билмайсизларми?! Шундай қилиб, ким дунё билан дўст бўлишни хоҳласа, у Худога душман бўлади. 5Наҳотки сизлар Ёзувда: “Бизнинг ичимизда яшаётган Руҳ рашк қадар севади,”- дейилгани бекор, деб ўйласангизлар?6Лекин У янада кўпроқ иноят ато қилади, чунки шундай ҳам айтилган: “Худо мағрурларга қарши туради, лекин камтарларга иноят ато этади”. 7Шунинг учун Худога бўйсунинглар, иблисга қарши туринглар ва у сизлардан қочиб кетади.8Худога яқинлашинглар ва У сизларга яқинлашади. Эй, гуноҳкорлар, қўлларингизни тозаланглар! Эй, фикрида иккиланаётганлар, юракларингизни покланглар! 9Қайғуринглар, йиғланглар ва нола қилинглар! Кулгингиз йиғига, қувончингиз маъюсликка айлансин. 10Раббий ҳузурида камтар бўлинглар ва У сизларни юксалтиради.11Эй, биродарларим, бир-бирингизни ёмонламанглар. Ўз биродарини ёмонлаётган ёки ҳукм қилаётган одам Қонунни ёмонлаган ва Қонунни ҳукм қилган бўлади. Агарда сен Қонунни ҳукм қилсанг, унда сен Қонуннинг ижрочиси эмас, балки қозиси бўласан. 12Қутқаришга ҳамда ҳалок қилишга қодир бўлган Қонун чиқарувчи ва ҳукм қилувчи Худо ягонадир. Сен ким бўлибсанки, ўз биродарингни ҳукм қилсанг?13Энди сизлар: “Бугун ёки эртага фалон шаҳарга бориб, у ерда бир йил яшаб, савдо-сотиқ қилиб, фойда топамиз,”- деб айтадиганлар, тингланглар: 14Сизлар эртага нима содир бўлишини билмайдиган одамсизлар. Чунки сизларнинг ҳаётингиз ўзи нима? – Бирпас кўриниб, кейин эса ғойиб бўладиган буғдир.15Сизлар яхшиси: “Агар Раббий хоҳласа, биз тирик бўлсак, уни ёки буни қиламиз,”- деб айтиш ўрнига, 16кеккайганингиз туфайли мағрурланяпсизлар. Бундай ҳар қандай мағрурлик эса ёвузликдир. 17Шундай қилиб, ким яхшилик қилишни билса-ю, уни қилмаса, у гуноҳ қилган бўлади.Chapter 5
1Эй, бойлар, тингланглар, сизларнинг бошингизга келаётган фалокатларингиз учун йиғланглар ва нола қилинглар! 2Сизларнинг бойлигингиз чириб кетди ва кийимларингизни куя еди. 3Сизларнинг олтину кумушларингизни занг босди. Уларнинг занги сизларга қарши гувоҳлик беради ва этингизни олов каби ейди. Сизлар охирги кунлар учун бойлик тўпладингизлар.4Мана, далаларингизни ўрган ўроқчиларнинг сизлар ушлаб қолган тўлови фарёд қилмоқда. Ўроқчиларнинг дод-фарёди ҳам Қўшинлар Худовандининг қулоғига етиб борди. 5Сизлар ер юзида кайф-сафода яшаб завқландингизлар. То бўғизлаш куни келгунча юракларингизни ёғ босиб, ўзингизни семиртирдингизлар. 6Сизлар Ҳақ бўлганни маҳкум этиб, ўлдирдингизлар. У сизларга қаршилик ҳам қилмади.7Шундай қилиб, биродарларим, Раббийнинг келишига қадар узоқ сабр-тоқатли бўлинглар. Мана, деҳқон ҳам ернинг қимматбаҳо ҳосилини кутади. Шунинг учун у эртанги ва кечки ёмғир ёққунига қадар узоқ сабр-тоқат қилади. 8Сизлар ҳам узоқ сабр-тоқатли бўлинглар, юрагингизни қувватлаб мустаҳкам қилинглар, чунки Раббийнинг келиши яқинлашиб қолди.9Эй, биродарларим, маҳкум бўлмаслигингиз учун бир-бирингиздан нолиманглар. Мана, Ҳукм қилувчи эшик олдида турибди. 10Биродарларим, мана Раббийнинг номидан гапирган пайғамбарлардан азоб-уқубатга чидаш ва узоқ сабр-тоқат қилиш учун ўрнак олинглар. 11Мана, биз узоқ сабр-тоқат қилганларни бахтли, деб ҳисоблаймиз. Сизлар Аюбнинг сабр-тоқати ҳақида эшитгансизлар ва Раббийдан бўлган унинг охирини кўргансизлар, чунки Раббий жуда раҳмдил ва шафқатлидир.12Энг аввало, биродарларим, на осмон ҳақи, на ер ҳақи, на бошқа бирон нарса ҳақи қасам ичманглар. Лекин маҳкум бўлмаслигингиз учун сизларнинг “Ҳа” деганингиз “ҳа” бўлсин, “Йўқ” деганингиз “йўқ” бўлсин.13Агар орангизда бирор одам азоб чекаётган бўлса, у ибодат қилсин. Бошқа бири шодланаётган бўлса, у ҳамду сано куйласин. 14Агар сизлардан бирор одам касал бўлган бўлса, у жамоабошиларни чақирсин. Улар эса Раббийнинг номидан уни мой билан мойлаб, у учун ибодат қилишсин. 15Шунда имон ибодати беморни соғайтиради ва Раббий уни қайта тиклайди. Агар у гуноҳ қилган бўлса, унинг гуноҳлари кечирилади.16Бир-бирингизга гуноҳларингизни эътироф этинглар ва шифо топишингиз учун бир-бирингиз учун ибодат қилинглар. Ҳақ одамнинг ғайратли ибодати кўп нарсани амалга оширади. 17Элийаҳ бизга ўхшаган бир инсон эди. Ёмғир ёғмаслиги учун у қизғин ибодат қилди ва ер юзига уч йилу олти ой ёмғир ёғмади. 18У яна ибодат қилгач, осмон ёмғир берди ва ер ўз ҳосилини келтирди.19Эй, биродарларим! Агар сизлардан бирор одам ҳақиқатдан узоқлашиб кетса ва уни кимдир яна тўғри йўлга қайтарса, билсинки: 20Гуноҳкорни сохта йўлдан қайтарган одам унинг жонини ўлимдан қутқарган ва кўп гуноҳларини қоплаган бўлади.1 Peter
Chapter 1
1Исо Масиҳнинг ҳаворийси мен, Петъёрдан – Понт, Галатия, Каппадокия, Асия ва Битиния вилоятларига тарқалиб кетган мусофирларга салом! 2Отамиз Худонинг азалдан мўлжаллаганига биноан сизлар Унинг Руҳи билан муқаддасланиш орқали Исо Масиҳга бўйсунишга ҳамда Унинг қони билан пуркалишга танлангансизлар. Сизларга инояту тинчлик янада кўпайсин.3Раббимиз Исо Масиҳнинг Отаси Худо муборак бўлсин! У Ўзининг буюк раҳм-шафқати бўйича, Исо Масиҳнинг ўликлардан тирилиши билан бизни тирик умидга янгидан туғилтирди, 4токи сизлар учун осмонда сақланаётган беғубор, чиримас, сўлмас бир меросга эга бўлинглар. 5Охирги замонда очилишга тайёр бўлган нажотга эришмоғингиз учун, сизлар Худонинг куч-қудрати билан имонингиз орқали қўриқланмоқдасизлар.6Ана шунинг учун, энди агар керак бўлса, турли васвасаларда бир оз қайғуриб, қувонинглар, 7токи сизларнинг синовдан ўтилган имонингиз оловда синаладиган, аммо нобуд бўладиган олтиндан ҳам қимматроқ бўлсин. Ўшанда Исо Масиҳнинг намоён бўлишида сизларга ҳурмат-иззат, мақтов ва шараф бўлади.8Сизлар Масиҳни кўрмаган бўлсангизлар ҳам, Уни севмоқдасизлар. Уни шу кунга қадар кўрмасдан туриб, лекин Унга ишониб, сўз билан ифодалаб бўлмайдиган улуғвор қувонч билан шодланмоқдасизлар 9ва имонингизнинг натижаси сифатида жонингизнинг нажотига эришмоқдасизлар. 10Сизларга тайинланган иноят ҳақида башорат қилган пайғамбарларнинг изланишлари ва текширишлари ана шу нажотга тегишли эди.11Уларнинг ичида бўлган Масиҳнинг Руҳи Масиҳнинг азоблари ва бу азоблардан кейинги Унинг шуҳрати ҳақида улар орқали башорат қилаётганида, У қандай ва қайси пайтни кўрсатаётганини пайғамбарлар билмоқчи бўлган эдилар. 12Чунки уларга ваҳий берилган эдики, уларнинг хизмати уларнинг ўзларига эмас, балки биз учун бўлган эди. Мана, энди осмондан юборилган Муқаддас Руҳ томонидан сизларга воизлик қилинган Хушхабарда бу ошкор бўлди. Буни фаришталар ҳам синчиклаб билишни хоҳлайдилар.13Шунинг учун ўз онгингизнинг белини боғлаб, ҳушёр бўлиб, Исо Масиҳнинг намоён бўлишида сизларга бериладиган иноятга тўлиқ умид боғланглар. 14Энди итоатли болалар каби илгариги адабсизлигингизда бўлган ҳирсларга тақлид қилманглар.15Лекин сизларни даъват этган Худо муқаддас бўлганидай, сизлар ҳам бутун юриш-туришингизда муқаддас бўлинглар, 16чунки ёзилган: “Муқаддас бўлинглар, чунки Мен муқаддасман”. 17Агарда ҳар бир кишини юз-хотир қилмасдан, қилмишига яраша ҳукм Қилувчини сизлар Ота, деб атасангизлар, унда мусофирчилик даврингизда қўрқув билан яшанглар.18Биласизларки, оталарингиздан қолган бемаъни ҳаётдан сизлар сотиб олингансизлар. Лекин чириб кетадиган кумуш ёки олтин билан эмас, 19балки бенуқсон ва пок қўзи каби бўлган Масиҳнинг қимматбаҳо қони билан сотиб олингансизлар.20Масиҳ дунё яратилишидан олдин тайинланган бўлса ҳам, замоннинг охирида сизлар учун зоҳир бўлди. 21Сизлар У орқали Худога имон келтирдингизлар. Худо Масиҳни ўликлардан тирилтириб, Унга шуҳрат берди, токи сизлар Худога бўлган имонга ҳамда умидга эга бўлинглар.22Энди сизлар ҳақиқатга итоат қилиб, самимий биродарсеварликка эришишингиз учун Муқаддас Руҳ орқали жонларингизни поклаб, бир-бирингизни чин юракдан ихлос билан севинглар. 23Сизлар чирийдиган уруғдан эмас, балки чиримайдиган уруғдан, яъни тирик ва абадий мавжуд бўлган Худонинг Сўзидан янгидан туғилдингизлар.24Зеро ҳар бир инсон – ўт кабидир, инсоннинг ҳар қандай шуҳрати ўтдаги гул кабидир: ўт қуриб қолади, унинг гули ҳам тўкилади. 25Аммо Раббийнинг Сўзи абадий туради. Ана шу Сўз – сизларга воизлик қилинган Хушхабардир.Chapter 2
1Шундай қилиб, ҳар қандай ёвузлик, ҳийлакорлик, иккиюзламачилик, ҳасад ва ҳар қандай ғийбатчиликни бир четга қўйиб, 2янги туғилган чақалоқлардай Сўзнинг соф сутини тусанглар, токи ундан нажотга улғайинглар. 3Чунки сизлар Раббий эзгу эканлигини татиб кўрдингизлар.4Инсонлар рад қилган, лекин Худо танлаган қимматбаҳо тирик тош бўлган Исо Масиҳга яқинлашиб, 5ўзларингиз ҳам тирик тошлар каби ўзларингиздан руҳий бино, муқаддас руҳонийлар барпо этинглар, токи Исо Масиҳ орқали Худога маъқул бўлган руҳий қурбонликлар келтиринглар.6Чунки Ёзувда шундай дейилган: “Мана, Мен танланган, қимматбаҳо асосий бурчак тошини Сионда ўрнатяпман. Унга ишонган киши уятда қолмас”.7Шундай қилиб, сизлар, имонлилар учун У бебаҳодир, имонсизлар учун эса қурувчилар рад қилган тошдир. Лекин У бурчакнинг боши, 8васваса тоши ва қоқиниш қояси бўлди, шунинг учун Худонинг Сўзига итоат қилмаганлар Унга қоқинадилар. Улар ана шунга маҳкум этилганлар.9Аммо сизлар – танланган бир авлод, шоҳона руҳонийлар, муқаддас халқ, Худонинг шахсий одамларисизлар. Сизлар Худонинг баркамоллиги ҳақидаги хабарни етказишингиз учун қоронғиликдан Унинг ажойиб нурига даъват қилингансизлар. 10Бир вақтлар халқ эмас эдингизлар, энди эса Худонинг халқисизлар. Бир вақтлар раҳм-шафқат топмаган эдингизлар, энди эса раҳм-шафқат топдингизлар.11Севганларим, бу дунёда ғарибу мусофирдай бўлганингиз учун, сизлардан ўтиниб сўрайманки, жонга қарши жанг олиб бораётган танавий ҳирслардан ўзингизни тийинглар. 12Сизларни ёмонликда айблаб ғийбат қиладиган халқлар орасида диёнатли ҳаёт кечиринглар, токи улар хайрли ишларингизни кўриб, Раббий ташриф буюрадиган кунда Худони улуғласинлар.13Шундай қилиб, Раббий ҳақи ҳар қандай инсоний ҳокимиятга бўйсунинглар: олий ҳоким бўлган подшоҳга ҳам, 14ёмонлик қилганларни жазолаш ва яхшилик қилганларни тақдирлаш учун подшоҳдан юборилган ҳокимларга ҳам бўйсунинглар. 15Чунки Худонинг иродаси шуки – сизлар яхши ишлар қилиб, ақлсиз ва жоҳил одамларнинг оғзини ёпинглар. 16Озод одамлардек яшанглар. Ёвузликни қоплаш учун озодликни қўллайдиганлардек эмас, балки Худонинг қулларидек бўлиб юринглар. 17Ҳаммани ҳурмат қилинглар, биродарликни севинглар. Худодан қўрқинглар, подшоҳни ҳурмат-иззат қилинглар.18Эй, қуллар, сизлар фақатгина яхши ва мулойим хўжайинларга эмас, балки қаттиққўл хўжайинларга ҳам ҳар қандай қўрқув билан бўйсунинглар. 19Агарда ким ноҳақ азоб чекса, лекин ўз онгида Худога тегишли бўлиб, ғам-ғуссага чидаб турса – бу иноятдир. 20Агар сизлар қилган ножўя ишингиз учун таёқ еб, бардош берсангизлар, бу сизларга қандай мақтов келтиради? Аммо яхшилик қилиб, азобга бардош берсангизлар, бу Худонинг қаршисида иноятдир.21Сизлар ана шунга даъват этилгансизлар. Чунки Масиҳ ҳам биз учун азоб чекиб, бизга намуна қолдирди, токи биз Унинг изидан юрайлик. 22У ҳеч қандай гуноҳ қилмаган, Унинг оғзидан маккорлик сўзлари ҳам топилмаган эди. 23У ҳақорат қилинганида, ҳақорат билан жавоб қайтармади. У азоб чекканида, дўқ-пўписа қилмади, лекин Ўзини Ҳақ Ҳукмдорга топширди.24Биз гуноҳлардан қутулиб, ҳақликда яшашимиз учун, Масиҳ Ўз танаси билан гуноҳларимизни хочга олди. Унинг жароҳатлари билан сизлар шифолангансизлар. 25Чунки сизлар адашиб юрган қўйлардек эдингизлар. Лекин энди жонларингизнинг Чўпони ва Қўриқловчисига қайтиб келдингизлар.Chapter 3
1Шунингдек, эй, хотинлар, ўз эрларингизга бўйсунинглар, токи улардан Сўзга итоат қилмаётганлари сизларнинг қўрқувдаги турмушингизни кўриб, 2юриш-туришингиз туфайли сўзсиз имонга келсинлар.3Сизларнинг безакларингиз ўрилган соч, олтин тақинчоқ ва чиройли кийимлардан, яъни ташқи зеб-зийнатдан иборат бўлмасин. 4Аммо сизларнинг безакларингиз ювош ва сокин руҳдаги чиримас гўзалликда бўлган қалбдаги яширин инсон бўлсин. Худо ҳузурида мана шу қимматбаҳодир.5Ўтмиш вақтларда Худога ишонч боғлаган муқаддас хотинлар ҳам ўзларини шу йўсинда безаб, эрларига бўйсунган эдилар. 6Худди шу сингари Соро ҳам Иброҳимни хўжайиним, деб унга бўйсунган эди. Агар яхшилик қилиб, ҳеч қандай қўрқувдан саросимага тушмасангизлар, сизлар Соронинг қизларисизлар.7Шунингдек, эй, эрлар, сизлар ҳам хотинларингизга жуда нозик гулдонга бўлгандек оқилона муносабатда бўлинглар. Сизларнинг ибодатларингизда тўсқинликлар бўлмаслиги учун хотинларингизни ҳурмат қилинглар, чунки улар ҳам абадий ҳаёт иноятининг ҳамворисларидир.8Ниҳоят, ҳаммаларингиз ҳамфикр, ҳамдард, биродарсевар, раҳмдил ва камтар бўлинглар. 9Ёвузликка ёвузлик, ҳақоратга ҳақорат билан жавоб қайтарманглар. Аксинча, сизлар бараканинг меросини олишга даъват этилганлигингизни билиб, бошқаларни дуо қилинглар.10Чунки ким ҳаётни севиб, яхши кунларни кўришни хоҳласа, у ўз тилини ёвузликдан ва оғзини маккорона сўзлардан тийсин; 11ёвузликдан узоқлашиб, яхшилик қилсин; тинчликни қидириб, унга интилсин. 12Чунки Раббийнинг кўзлари ҳақ одамларга ва Унинг қулоқлари уларнинг ибодатларига қаратилган, аммо Раббийнинг юзи ёвузлик қиладиганларга қаршидир.13Агарда сизлар яхшилик қилишга серғайрат бўлсангизлар, унда ким сизларга зарар етказа олади? 14Лекин агар ҳақлик учун азоб чексангизлар, сизлар бахтлисизлар. Уларнинг қўрқитишларидан эса қўрқманглар, саросимага ҳам тушманглар.15Юракларингизда Раббий Худойингизга нисбатан муқаддас муносабатни сақланглар. Сизларнинг умидингиз ҳақида сизлардан ҳисобот талаб қиладиган ҳар бир кишига мулойимлик ва эҳтиром билан жавоб беришга доимо тайёр бўлинглар. 16Яхши виждонга эга бўлинглар. Ўшанда сизларнинг Масиҳдаги яхши турмушингизни ҳақорат қилаётганлар, сизларни ёмонлик қилувчилар каби ғийбат қилаётганлар уялиб қолсинлар. 17Агарда бунга Худонинг иродаси бўлса, ёвузлик қилиб азоб чекишдан кўра, яхшилик қилиб азоб чекиш афзалроқдир.18Чунки Масиҳ ҳам бизни Худога олиб келиш учун, бир марта бизнинг гуноҳларимиз учун азоб чекди. Ўзи Ҳақ бўла туриб, ноҳақлар учун қурбон бўлди. Масиҳ танасида ўлдирилган, лекин Руҳ билан тирилтирилган эди. 19У Руҳда бориб, зиндонда бўлган руҳларга воизлик қилди. 20Булар эса Нуҳ кунларида, кема қурилган вақтда уларни кутаётган Худонинг узоқ сабр-тоқатига бўйсунмаган эдилар. Ўша кемада оз киши, яъни фақат саккиз жон сувдан қутулиб қолган эди.21Ҳозирги кунларда бизга ҳам шу тарздаги чўмдирилиш – (тана ифлослигини ювиш эмас, балки Худога яхши виждоннинг мурожаат қилишидир) – Исо Масиҳнинг тирилиши туфайли нажот бермоқда. 22Масиҳ эса осмонга чиқиб, Худонинг ўнг томонидан ўрин олди. Унга фаришта ва ҳокимиятлар ҳамда барча куч-қудратлар бўйсунишди.Chapter 4
1Шундай қилиб, Масиҳ биз учун Ўз танаси билан азоб чекканидек, сизлар ҳам худди шу фикр билан қуролланинглар. Чунки танаси билан азоб чекаётган одам гуноҳ қилишдан тўхтайди, 2токи бу танада қолган вақтида инсоний ҳирслар бўйича эмас, балки Худонинг иродаси бўйича кун кечирсин.3Зеро сизлар ҳаётингизнинг ўтган даврида мажусийлик иродаси бўйича яшаганингиз етар. Ўша вақтларда сизлар бузуқлик, ҳирс, ичкиликбозлик, айш-ишрат, кайф-сафо ҳамда бутпарастлик разолати билан кун кечирар эдингизлар. 4Энди эса улар билан бу бузуқликларда иштирок этмаганингиз учун улар сизларга ҳайрон бўлиб, сизларни ҳақорат қилишади. 5Улар ўликлару тирикларни ҳукм қилишга тайёр турган Худога ҳисобот берадилар. 6Шунинг учун ўликларга ҳам Хушхабар воизлик қилинди, токи улар инсон бўйича танасида ҳукм қилингач, энди Худо бўйича руҳи билан ҳаёт кечирсинлар.7Бироқ ҳамма нарсанинг ниҳояси яқиндир. Шунинг учун ақлли бўлиб, ибодатда ҳушёр бўлинглар. 8Энг аввало бир-бирингизга нисбатан оташин севгига эга бўлинглар, чунки севги кўп гуноҳларни қоплайди. 9Ўзаро нолимасдан меҳмондўст бўлинглар.10Шундай қилиб, ҳар бирингиз Худонинг кўп турли иноятини идора қилувчиси бўлиб, қабул қилган инъомингиз билан бир-бирингизга хизмат қилинглар. 11Ким гапирса, Худонинг сўзларини гапиргандай гапирсин. Ким хизмат қилса, Худо берган кучга яраша хизмат қилсин. Шу тариқа, ҳамма нарсада Исо Масиҳ орқали Худо улуғлансин. Шон-шуҳрат ва салтанат абадулабад Унга бўлсин! Омин.12Севганларим! Сизларни васваса қилиш учун бошингизга тушаётган алангали синовни ғалати воқеа, деб ҳайрон бўлманглар. 13Аксинча, Масиҳнинг азобларига шерик бўлаётганингиз учун қувонинглар. Унинг шуҳрати зоҳир бўлганида, сизлар янада кўпроқ қувониб, тантана қиласизлар. 14Агар сизларни Масиҳнинг номи учун ҳақорат қилишса, унда сизлар бахтлисизлар, чунки шуҳрат Руҳи, Худонинг Руҳи устингизда ором олмоқда. У уларда куфрланади, сизларда эса улуғланади.15Фақат сизлардан ҳеч ким қотил, ўғри, ёвузлик қилувчи ёки бировнинг нарсасига тажовуз қилаётган одам сифатида азоб чекмасин. 16Лекин масиҳий бўлгани учун азоб чекса уялмасин, аксинча, бундай номланиш учун Худони улуғласин.17Чунки мана вақт келдики, ҳукм аввал Худонинг хонадонидан бошланади. Агарда биздан биринчи бошланадиган бўлса, Худонинг Хушхабарига бўйсунмаганларнинг охирати қандай бўлар экан? 18Агар ҳақ одам зўрға нажотга эришса, бетавфиқ ва гуноҳкор одам қаерда бўлар экан? 19Шундай қилиб, Худонинг иродаси бўйича азоб чекаётган одамлар яхшилик қилаётиб, ўз жонларини содиқ Яратувчига топширсинлар.Chapter 5
1Мен Масиҳ чеккан азобларнинг гувоҳи ҳамда Унинг очиладиган шуҳратига шерик бўлган жамоабоши, ўзимга ўхшаган сизларнинг жамоабошиларингиздан ўтиниб сўрайманки: 2сизларда бўлган Худонинг подасини яхши боқинглар. Уларни мажбуран эмас, балки ихтиёрий равишда боқинглар. Уларни разил манфаатпарастлик билан эмас, балки ғайрат билан назорат қилинглар. 3Худонинг мероси устидан ҳукмронлик қилманглар, аммо подага намуна кўрсатинглар. 4Шундай қилиб, Бош Чўпон зоҳир бўлганида, сизлар сўнмас шуҳрат тожини оласизлар.5Эй, ёшлар, сизлар ҳам жамоабошиларингизга бўйсунинглар. Ҳаммаларингиз эса камтарликка бурканиб, бир-бирингизга итоат қилинглар, чунки Худо мағрурларга қаршилик қилади, камтарларга эса иноят беради. 6Шундай қилиб, Худонинг қудратли қўли остида ўзингизни камтар тутинглар, У эса ўз вақтида сизларни юксалтиради. 7Ҳамма ташвишларингизни Худога ташланглар, чунки У сизлар учун ғамхўрлик қилади.8Ҳушёр ва бедор бўлинглар, чунки душманингиз иблис бўкираётган шердай бировни ютиб юборишини излаб юрибди. 9Бу дунёда биродарларингиз билан ҳам худди шундай азоблар содир бўлаётганини билиб, мустаҳкам имон билан иблисга қарши туринглар.10Бизни Исо Масиҳдаги Ўзининг абадий шуҳратига даъват этган Худо – барча иноятнинг Худосидир. Унинг Ўзи сизларнинг қисқа муддатли азобингизда сизларни камолотга етказади, мустаҳкамлайди, қувватлаб тебранмас қилади. 11Унга шон-шуҳрат ва салтанат абадулабад бўлсин! Омин.12Менинг фикримча садоқатли бўлган биродарингиз Силуан орқали сизларга далда бериш учун бу мактубни қисқача қилиб ёздим. Бу билан сизлар мустаҳкам турган Худонинг инояти ҳақиқий эканлигига гувоҳлик беряпман. 13Сизлар каби танланган Бобилдаги Масиҳ Жамоати ва менинг ўғлим Марк сизларга салом йўлламоқда. 14Бир-бирингизга севги ўпичи билан саломлашинглар. Исо Масиҳда бўлган ҳаммаларингизга тинчлик бўлсин. Омин.2 Peter
Chapter 1
1Исо Масиҳнинг қули ва ҳаворийси мен, Шимўн Петъёр, Худойимиз ва бизнинг Қутқарувчимиз Исо Масиҳнинг ҳақлигида биз билан бирга тенг қимматбаҳо имонни қабул қилганларга салом йўллайман: 2Худони ва Раббимиз Исони таниб-билишингизда сизларга иноят ва тинчлик кўпайсин.3Ўзининг шуҳрати ва эзгулиги билан бизни даъват қилган Худони таниб-билишимиз орқали бизнинг ҳаётимиз ва диёнатимиз учун зарур бўлган ҳамма нарса Унинг илоҳий куч-қудратидан бизга ато қилинди. 4Бу дунёдаги ҳирснинг чиришидан қочиб қутулиб, Худонинг табиатига шерик бўлишингиз учун У сизларга жуда буюк ва қимматбаҳо ваъдаларни берди.5Шунинг учун, бор жон-жаҳд билан ҳаракат қилиб, ўз имонингизни эзгулик билан таъминланглар, эзгулигингизни эса мулоҳазакорлик билан, 6мулоҳазакорлигингизни эса нафсни тийиш билан, нафсни тийишингизни сабр-тоқат билан, сабр-тоқатингизни диёнат билан, 7диёнатингизни биродарсеварлик билан, биродарсеварлигингизни эса севги билан таъминланглар.8Агар булар сизларда бор бўлиб ва кўпайиб бораётган бўлса, унда сизлар Раббимиз Исо Масиҳни таниб-билишда муваффақиятсиз ва ҳосилсиз қолмайсизлар. 9Кимнинг бу хислатларда камчилиги бўлса, унинг кўзи хира ва кўрдир. У ўзининг илгариги гуноҳларидан покланганини унутган.10Шунинг учун, эй, биродарлар, ўз даъватингиз ва танловингизни мустаҳкам қилмоқ учун янада астойдил ҳаракат қилинглар. Шуни қилаётиб, ҳеч қачон қоқинмайсизлар. 11Шу тариқа, Раббимиз ва Нажоткоримиз Исо Масиҳнинг абадий Шоҳлигига кириш йўли сизларга кенг очилади.12Сизлар буни билиб, бу ҳозирги ҳақиқатда мустаҳкам турган бўлсангизлар ҳам, мен ҳамиша сизларга булар ҳақида тинмай эслатиб тураман. 13Ҳали бу фоний маконимда эканман, буларни эслатиш билан сизларни қўзғатиб туришни тўғри, деб ўйлайман. 14Мен бу маконимни яқинда тарк этишим кераклигини биламан, зеро Раббимиз Исо Масиҳ буни менга маълум қилди. 15Бу дунёдан кетганимдан сўнг ҳам сизлар буни доимо ёдингизга келтиришингиз учун ҳаракат қиламан.16Раббимиз Исо Масиҳнинг куч-қудрати ва Унинг келиши ҳақида сизларга маълумот берганимизда, усталик билан тўқилган афсоналарни гапириб келмадик, бироқ Унинг буюклигини ўз кўзларимиз билан кўрганмиз. 17Зеро ҳашаматли шуҳратдан Исо Масиҳга: “Бу Менинг Севикли Ўғлим, Менинг илтифотим Ундадир”, деган садо келганида, У Отаси Худодан иззату шуҳратни қабул қилган эди. 18Биз муқаддас тоғда У билан бирга бўлиб, осмондан келган ўша садони эшитганмиз.19Шу билан бирга, биз ғоят ишончли пайғамбарчилик сўзига ҳам эгамиз. Сизлар эса то кун ёриша бошламагунича ва юракларингизда тонг юлдузи кўтарилмагунича, қоронғи жойда порлаётган чироққа ўхшаган бу сўзга мурожаат қилиб, яхши қиляпсизлар. 20Энг аввало шуни билингларки, Ёзувдаги ҳеч бир пайғамбарчилик бировнинг хусусий таъбири эмасдир. 21Чунки ҳеч қачон пайғамбарчилик инсоннинг иродаси билан айтилмаган, аммо Муқаддас Руҳдан илҳомланиб, Худонинг муқаддас одамлари уни айтганлар.Chapter 2
1Халқ орасида сохта пайғамбарлар бўлгани каби, сизларнинг орангизда ҳам сохта устозлар бўлади. Улар ўзларини қулликдан сотиб олган Ҳукмронни инкор этиб, орангизда емирувчи бидъатларни тарқатадилар. Бу одамларнинг ўзлари тез орада келадиган ҳалокатни ўзларига йўлиқтирадилар. 2Кўплар эса уларнинг бузуқлигига эргашадилар. Улар туфайли ҳақиқат йўли ҳақоратланади. 3Тамагирликлари учун улар тилёғламали сўзлардан фойдалаб, сизларда бойидилар. Мана, уларнинг жазоси қадимданоқ кечикмаяпти, ҳалокати эса мудрамаяпти.4Агар Худо гуноҳ қилган фаришталарни ҳам аямасдан, ҳукм кунигача сақлаш учун уларни жаҳаннамнинг зимистон қаърига қамаб қўйган бўлса, 5агарда қадимги дунёни аямасдан, бетавфиқларнинг дунёсига тўфон юбориб, фақат ҳақлик воизи бўлган Нуҳнинг оиласини, яъни саккиз жоннигина сақлаб қолган бўлса, 6агар келажакдаги бетавфиқларга намуна кўрсатиш учун Садўм ва Ғамўра шаҳарларини қирғинга маҳкум этиб, кулга айлантирган бўлса,7бузуқликка қаттиқ берилган бетавфиқ одамларнинг орасида юришдан азоб чеккан ҳақ Лўтни халос қилган бўлса, – 8(чунки бу ҳақ одам уларнинг орасида яшаб, қонунсиз ишларни кўриб ва эшитиб, ҳар куни ўзининг ҳақ жонида қийналар эди) – 9унда художўйларни васвасадан қандай халос қилишни, қонунбузарларни эса,10айниқса, расво ҳирсларида ўз танаси ортидан эргашиб бораётган, ҳокимиятни рад қилаётган одамларни жазо учун ҳукм кунигача қандай сақлашни Раббий билади. Улар сурбет ва ўзбошимча бўлиб, юқори мавжудотларни ҳақорат қилишдан ҳам қўрқмайдилар. 11Ваҳоланки, фаришталар ўз қуввати ва куч-қудрати билан одамлардан устун бўлса ҳам, Раббий олдида бу мавжудотларни таъна қилиб ҳукм сўзларини гапирмайдилар.12Аммо бу одамлар ўз табиати билан бошқариладиган, тутилишга ва қирғин бўлишга туғилган тилсиз ҳайвонлар кабидирлар. Ўзлари тушунмайдиган нарсаларни ёмонлаб, улар ўз бузуқликларида қирғин бўладилар. 13Улар қилган ноҳақликларига яраша жазо оладилар. Бу одамлар ҳар кунги дабдабаларидан роҳат топадилар. Бу шармандалар ва ҳақорат қилувчилар сизлар билан бирга зиёфат қилаётиб, ўзларининг алдовларидан завқланадилар. 14Уларнинг кўзлари зинога ва тўхтовсиз гуноҳга тўла. Улар мустаҳкамланмаган жонларни йўлдан оздирадилар. Уларнинг юраклари тамагирликка ўрганиб қолган. Улар – лаънатнинг ўғилларидир.15Улар тўғри йўлни қолдириб, ноҳақ порани севган Беорнинг ўғли Балъамнинг йўлидан бориб адашганлар. 16Лекин Балъам ўзининг бетавфиқлигида фош бўлган эди: тилсиз эшак инсон овози билан гапириб, пайғамбарнинг тентаклигига тўсқинлик қилган эди.17Булар эса сувсиз булоқлар, бўрон ҳайдаган тўзон ва қора булутлардир. Улар учун то абад зулмат қоронғилиги тайёрлаб қўйилган. 18Чунки адашиб яшаётганлардан зўрға қочиб қутулган одамларга баландпарвоз пуч сўзлар айтиб, улар аслида бу одамларни танавий ҳирс ва разолатга авраб киргизадилар. 19Ўзлари чиришнинг қули бўла туриб, бошқаларга озодлик ваъда берадилар. Бироқ одам нимадан енгилса, ўшанинг қули бўлади.20Агарда улар Раббий ва Қутқарувчи Исо Масиҳни таниб билиш орқали дунёнинг ҳаромликларидан қутулган бўлиб, ўша ҳаромликларга яна ўралиб қолиб, қайта мағлуб бўлсалар, унда уларнинг сўнгги аҳволлари аввалги аҳволларидан баттар бўлади. 21Ҳақлик йўлини таниб-билгандан кейин, тан олган муқаддас амрдан юз ўгиргандан кўра, бу йўлни ҳеч билмаслик улар учун яхшироқ бўлар эди. 22Лекин улар билан аниқ қуйидаги мақолда айтилганидек содир бўлади: “Ит ўзининг қусуғига ва ювилган чўчқа балчиқда ағанашга қайтади”.Chapter 3
1Севганларим, мана, мен сизларга иккинчи мактубни ёзмоқдаман. Бу мактублардаги эслатмалар билан сизларда пок тушунчани уйғотмоқдаман, 2токи аввалги муқаддас пайғамбарларнинг айтган сўзлари ҳамда сизларнинг ҳаворийларингиз томонидан етказилган Раббий Қутқарувчининг амрлари ёдингизда бўлсин.3Аввало шуни билингларки, охирги кунларда ўз ҳирслари бўйича юрадиган уятсиз масхара қилувчилар пайдо бўлади. 4Улар: “Раббийнинг қайтиши тўғрисидаги ваъда қани? Мана, оталаримиз вафот этгандан буён, яратилишнинг бошидан бери, ҳамма нарса бир хилда турибди-ку”,- дейдилар.5Бироқ улар атайин шуни эътиборга олмайдиларки, азалда еру осмон Худонинг Сўзи орқали сувдан ва сув билан тузилган эди. 6Шунинг учун қадимги дунё сув тўфони билан ҳалок бўлган эди. 7Ҳозирги еру осмон эса худди ўша Сўз билан сақланиб, ҳукм кунидаги бетавфиқ одамларнинг ҳалокати учун оловга асралмоқда.8Севганларим, фақат бир нарсани эътиборсиз қолдирмангларки, Раббийнинг назарида бир кун минг йилдай, минг йил эса бир кундайдир. 9Баъзилар буни имиллаш, деб ҳисобласалар ҳам, Раббий ўз ваъдасини бажаришга имилламаяпти. Аксинча, У ҳеч кимнинг ҳалок бўлмаслигини, бироқ ҳаммалари тавба қилишларини истагани учун сабр-тоқат билан кутиб турибди.10Раббийнинг куни эса ўғри тунда келгани каби келади. Ўшанда осмон гумбурлаб ўтиб кетади, моддий унсурлар алангаланиб, эриб кетади. Ер ва ундаги ҳамма ишлар ёниб кетади.11Агар буларнинг ҳаммаси шундай яксон бўладиган бўлса, сизлар диёнатда ва муқаддас юриш-туришда қандай бўлишингиз керак? 12Зеро Худонинг куни келишини кутаётган ва тезлаштираётганлар сизларсиз. Ўша кунда алангаланган осмон вайрон бўлади ва моддий унсурлар ёниб, эриб кетади. 13Лекин биз Худонинг ваъдасига биноан ҳақлик истиқомат қиладиган янги осмон ва янги ерни кутмоқдамиз.14Шунинг учун, севганларим, буларни кутаётиб, Унинг олдида тинчликда беғубор ва бенуқсон намоён бўлишингиз учун астойдил ҳаракат қилинглар. 15Севикли биродаримиз Повул ҳам, унга берилган донолик бўйича сизларга қандай ёзган бўлса, худди шундай, Раббимизнинг узоқ сабр-тоқатини нажот, деб ҳисобланглар. 16Повул бу ҳақида ўзининг ҳамма мактубларида гапиради. Бу мактубларда тушуниш қийин бўлган нарсалар бор, шунинг учун жоҳил ва беқарор одамлар бошқа Ёзувларга ўхшатиб, бу мактубларни ҳам бузяптилар. Бу эса уларни ҳалокатга олиб боради.17Шундай қилиб, эй, севганларим, сизлар буларни олдиндан билиб, эҳтиёт бўлинглар, токи сизлар бетавфиқларнинг янглишишлари билан йўлдан озиб, ўз барқарорлигингиздан оғиб кетманглар. 18Бироқ Раббимиз ва Нажоткоримиз Исо Масиҳни таниб-билишда ҳамда иноятда улғайинглар. Ҳозирдан то мангулик кунигача Унга шон-шуҳрат бўлсин! Омин.1 John
Chapter 1
1Бошидан бор бўлган, биз эшитган, ўз кўзимиз билан кўрган, биз синчиклаб қараган ва ўз қўлларимиз билан ушлаб сезган Ҳаёт Сўзи ҳақида сизларга ёзмоқдамиз. 2Чунки Ҳаёт зоҳир бўлди ва биз уни кўрдик. Ота билан турган, бизга эса зоҳир бўлган ўша абадий Ҳаёт ҳақида сизларга гувоҳлик бериб хабар қилмоқдамиз.3Сизлар биз билан мулоқотда бўлишингиз учун ўзимиз кўрган ва эшитганларимиз ҳақида сизларга хабар бермоқдамиз. Бизнинг мулоқотимиз эса Ота ва Унинг Ўғли Исо Масиҳ биландир. 4Қувончингиз мукаммал бўлиши учун буни сизларга ёзмоқдамиз.5Биз Ундан эшитган ва сизларга энди хабар қилаётган Хушхабар шуки: Худо – нур ва Унда ҳеч қандай қоронғилик йўқдир. 6Агар биз: “У билан мулоқотдамиз”,- десак-да, ўзимиз қоронғиликда юрсак, унда ёлғон гапириб, ҳақиқат бўйича юрмаган бўламиз. 7Агар У нурда бўлгани каби, биз ҳам Унга ўхшаб нурда юрсак, бир-биримиз билан мулоқотда бўламиз ва Унинг Ўғли Исо Масиҳнинг қони бизни ҳар қандай гуноҳдан поклайди.8Агар: “Гуноҳимиз йўқ”,- десак, ўз-ўзимизни алдаган бўламиз ва бизда ҳақиқат йўқдир. 9Агар гуноҳларимизни эътироф этсак, У содиқ ва ҳақ бўлгани учун, бизнинг гуноҳларимизни кечириб, бизни ҳар қандай ноҳақликдан поклайди. 10Агар: “Гуноҳ қилганимиз йўқ”,- десак, Худони ёлғончи қилиб кўрсатган бўламиз ва бизда Унинг Сўзи йўқдир.Chapter 2
1Менинг фарзандларим! Гуноҳ қилиб юрмасликларингиз учун буни сизларга ёзмоқдаман. Агар кимдир гуноҳ қилиб қўйса, биз Отанинг олдида Ҳомийимиз – ҳақ Исо Масиҳга эгамиз. 2У бизнинг гуноҳларимиз учун раҳм-шафқат келтириш қурбонлиги бўлди. Фақат бизнинггина эмас, балки бутун дунёнинг гуноҳлари учун ҳамдир. 3Агар биз Унинг амрларига риоя қилсак, мана, шулардан Уни таниб билганимизни биламиз.4Кимки: “Мен Уни таниб билдим”,- деб айтса-ю, лекин Унинг амрларига риоя қилмаса, у одам ёлғончи ва унда ҳақиқат йўқдир. 5Кимки Унинг Сўзига риоя қилса, у одамда Худонинг севгиси ҳақиқатан камолга етган бўлади. Ана шундан биз Унда жо эканимизни биламиз. 6Кимки: “Мен Масиҳда жо бўлмоқдаман”,- деб айтса, унда Масиҳ қандай юрган бўлса, у ҳам шундай юриши керак.7Севганларим! Сизларга янги амрни эмас, балки ўзингиз азалдан эга бўлган қадимги амрни ёзяпман. Қадимги амр – бу сизлар бошидан эшитган Сўздир. 8Шу билан бирга, Масиҳда ҳам, сизларда ҳам ҳақиқий бўлган янги амрни сизларга ёзяпман, чунки қоронғилик ўтиб кетмоқда, энди эса ҳақиқий нур порламоқда.9Кимки: “Мен нурда юрибман”,- деб айтса-ю, аммо ўз биродаридан нафратланса, у ҳали ҳам қоронғиликдадир. 10Ўз биродарини севадиган эса нурда яшайди ва унда қоқинишга йўналтирадиган сабаб йўқдир. 11Аммо ўз биродаридан нафратланадиган одам қоронғиликдадир. У қоронғиликда юриб, қаерга бораётганини билмайди, чунки қоронғилик унинг кўзларини кўр қилиб қўйган.12Эй, фарзандларим, сизларга ёзяпман, чунки Масиҳнинг номи ҳақи гуноҳларингиз кечирилган. 13Эй, оталар, сизларга ёзяпман, чунки сизлар азалдан бор Бўлганни таниб билдингизлар. Эй, йигитлар, сизларга ёзяпман, чунки сизлар ёвуз шайтонни енгдингизлар. Эй, болалар, сизларга ёзяпман, чунки сизлар Отани таниб билдингизлар. 14Оталар, мен сизларга ёздим, чунки сизлар азалдан бор Бўлганни таниб билдингизлар. Йигитлар, мен сизларга ёздим, чунки сизлар кучлисизлар, Худонинг Сўзи ичингизда жо бўлмоқда ва сизлар ёвуз шайтонни енгдингизлар.15Дунёни ҳамда дунёдаги нарсаларни севманглар. Кимки дунёни севса, унда Отанинг севгиси йўқдир. 16Чунки дунёда бор бўлган ҳамма нарса – тананинг ҳирси, кўзнинг ҳирси ва турмуш тарзидан мағрурланиш Отадан эмас, балки шу дунёдандир. 17Дунё ҳам, унинг ҳирси ҳам ўтиб кетади, лекин Худонинг иродасини бажарадиган одам абадий яшайди.18Эй, фарзандларим, бу охирги замондир! Сизлар Масиҳнинг мухолифи келиши кераклигини эшитгансизлар. Мана, ҳозир ҳам Масиҳнинг кўп мухолифлари пайдо бўлган, ана шундан биз охирги замон эканлигини билиб оламиз. 19Улар орамиздан чиқишди, аммо улар бизники эмас эди. Чунки агар улар бизники бўлганларида эди, биз билан қолган бўлар эдилар. Лекин улар биздан айрилиб чиқишди, шундан ҳамма ҳам бизники эмаслиги ошкор бўлди.20Бироқ сизлар Муқаддас Бўлганнинг мойланишига эгасизлар ва ҳамма нарсани биласизлар. 21Сизлар ҳақиқатни билмаганингиз учун эмас, балки ҳақиқатни билганингиз учун мен сизларга ёздим, зеро ҳар қандай ёлғон ҳақиқатдан эмаслигини биласизлар.22Исонинг Масиҳ эканлигини инкор этадиган одам ёлғончи бўлмаса, унда ким ёлғончи? Бу – Отани ва Ўғилни инкор этувчи Масиҳнинг мухолифидир. 23Ўғилни инкор этадиган ҳар кимса Отага ҳам эга эмас. Ўғилни тан оладиган эса Отага ҳам эгадир.24Шундай қилиб, азалдан эшитган нарсалар ичингизда бўлсин. Агар азалдан эшитган Сўз сизларнинг ичингизда бўлса, унда сизлар Ўғилда ва Отада бўласизлар. 25У бизга берган ваъда эса – абадий ҳаётдир! 26Мен сизларга буни сизларни алдаётганларга нисбатан ёздим.27Бироқ Худодан олган мойланиш сизларда бор экан, сизларга бировнинг уқтиришининг ҳожати йўқдир. Лекин шу мойланишнинг ўзи сизларга ҳамма нарсани ўргатганидек – бу эса ёлғон эмас, балки ҳақиқатдир – шундай қилиб, у сизларга ўргатганидек, Масиҳда бўлинглар. 28Шундай қилиб, эй, фарзандларим, Масиҳда жо бўлинглар, токи У зоҳир бўлганида, дадил бўлайлик ва Унинг олдида уятда қолмайлик. 29Агар сизлар Унинг ҳақ эканлигини билсангизлар, шуни ҳам билингларки, ҳақ иш қилиб юрган ҳар кимса Ундан туғилгандир.Chapter 3
1Қаранглар, биз Худонинг фарзандлари, деб аталишимиз учун Отамиз бизга Ўзининг нақадар буюк севгисини кўрсатди. Бу дунё Уни танимагани учун бизни ҳам танимаяпти. 2Эй, севганларим, биз энди Худонинг фарзандларимиз, лекин келажакда нима бўлишимиз ҳали очилмаган. Фақат шуни биламизки, бу очилганида, биз У каби бўламиз, чунки У қандай бўлса, Уни шундай ҳолда кўрамиз. 3Худога боғланган шундай умидга эга бўлган ҳар кимса ўзини поклайди, чунки У покдир.4Гуноҳ қилиб юрган ҳар кимса қонунбузарлик ҳам қилган бўлади, чунки гуноҳ – бу қонунбузарликдир. 5Масиҳ эса гуноҳларимизни олиш учун зоҳир бўлганини ва Унинг Ўзида гуноҳ йўқлигини биласизлар. 6Масиҳда жо бўлган ҳар кимса гуноҳ қилмайди. Гуноҳ қиладиган ҳар кимса эса Уни кўрмаган ҳам, таниб билмаган ҳам.7Фарзандларим! Ҳеч ким сизларни алдамасин. Ким ҳақ иш қилса, Масиҳ ҳақ бўлгани каби ўша одам ҳақдир. 8Ким гуноҳ қилиб юрса, бундай одам иблисдандир, чунки бошида иблис гуноҳ қилди. Мана, шунинг учун ҳам, Худонинг Ўғли зоҳир бўлди, токи иблиснинг ишларини барбод қилсин.9Худодан туғилган ҳар кимса гуноҳ қилмайди, чунки Унинг уруғи унинг ичида жо бўлган. У Худодан туғилгани учун гуноҳ қила олмайди. 10Худонинг фарзандлари ҳам, иблиснинг фарзандлари ҳам шундан маълум бўлади: ҳақ иш қилмаган ҳамда биродарини севмаган ҳар кимса Худодан эмасдир.11Чунки сизлар азалдан эшитган васият шуки, бир-биримизни севайлик, 12бироқ ўз укасини ўлдирган, ёвуз шайтондан бўлган Қаънга ўхшамайлик. Қаън укасини нима учун ўлдирди? Чунки унинг ишлари ёвуз, укасининг ишлари эса ҳақ эди.13Биродарларим! Агар дунё сизлардан нафратланаётган бўлса, ҳайрон бўлманглар. 14Биз ўлимдан ҳаётга ўтганимизни биламиз, чунки биродарларимизни севамиз. Биродарини севмайдиган эса ўлимда қолмоқда. 15Ўз биродаридан нафратланадиган ҳар кимса қотилдир. Ҳеч бир қотил эса Худода мавжуд бўлган абадий ҳаётга эга бўлмаслигини биласизлар.16Масиҳ биз учун Ўз жонини фидо қилди, биз севгини ана шундан билдик. Шунинг учун, биз ҳам биродарларимиз учун жонимизни фидо қилишимиз керак. 17Агар кимдир бу дунёда етарчиликка эга бўлса-ю, биродарини муҳтожликда кўриб, ўз юрагини ундан ёпса, қандай қилиб у одамда Худонинг севгиси жо бўлар экан? 18Фарзандларим! Фақат сўзимиз ёки тилимиз билан эмас, балки амалда ва ҳақиқатда севайлик.19Биз ҳақиқатдан эканлигимизни ана шулардан билиб оламиз. Шунда юрагимиз бизни ҳукм қилса ҳам, юрагимизни Худонинг олдида хотиржам қиламиз. 20Чунки Худо юрагимиздан каттароқдир, У ҳамма нарсани билади. 21Севганларим! Агарда юрагимиз бизни ҳукм қилмаса, Худога нисбатан дадил бўламиз. 22Шунинг учун, Ундан нимаики сўрасак, оламиз, чунки биз Унинг амрларига риоя қилиб, Унинг ҳузурида Унга маъқул бўлган ишларни қилмоқдамиз.23Худонинг амри эса шуки: биз Унинг Ўғли Исо Масиҳнинг номига ишонайлик ва У бизга буюрганидек, бир-биримизни севайлик. 24Ким Унинг амрларига риоя қилса, у Масиҳда, Масиҳ ҳам унда жо бўлади. У бизнинг ичимизда жо бўлганини эса бизга берилган Руҳ орқали биламиз.Chapter 4
1Севганларим! Ҳар қандай руҳга ҳам ишонаверманглар, лекин у Худодан эканлигини синаб кўринглар, чунки дунёда кўп сохта пайғамбарлар пайдо бўлган. 2Худонинг Руҳини шундан билиб оласизлар: инсон танасида дунёга келган Исо Масиҳни эътироф этадиган ҳар бир руҳ Худодандир. 3Инсон танасида келган Исо Масиҳни эътироф этмайдиган ҳар бир руҳ эса Худодан эмасдир. Бу Масиҳнинг мухолифи руҳидир. Масиҳнинг мухолифи келишини ва унинг аллақачон дунёда борлигини эшитгансизлар.4Фарзандларим! Сизлар Худодансизлар ва уларни енгдингизлар. Чунки ичингизда Бўлган бу дунёда бўлгандан устундир. 5Улар бу дунёдандир, шунинг учун ҳам дунёга оид гапирадилар, дунё эса уларни тинглайди. 6Биз эса Худоданмиз, Худони биладиган бизни тинглайди. Худодан бўлмаган эса бизни тингламайди. Ҳақиқат руҳини ва янглишиш руҳини ана шундан билиб оламиз.7Севганларим! Бир-биримизни севайлик, чунки севги Худодандир. Севадиган ҳар кимса Худодан туғилган ва Худони билади. 8Севмайдиган эса Худони таниб билмаган, чунки Худо севгидир.9Худонинг бизга бўлган севгиси шу орқали аён бўлдики, У ягона Ўғлини дунёга юборди, токи У туфайли биз ҳаётга эга бўлайлик. 10Бизга кўрсатган севги шундайки, биз Худони севмаган эдик, лекин У бизни севди ва Ўз Ўғлини гуноҳларимиз учун раҳм-шафқат келтириш қурбонлиги қилиб юборди.11Севганларим! Агар Худо бизни шундай севган бўлса, биз ҳам бир-биримизни севишимиз керак. 12Ҳеч ким ҳеч қачон Худони кўрмаган. Агар биз бир-биримизни севсак, Худо бизда жо бўлади ва Унинг севгиси бизда баркамол бўлади. 13Бизга берилган Унинг Руҳи орқали биламизки, Масиҳ бизда ва биз Масиҳда жо бўлмоқдамиз. 14Биз Ота Ўз Ўғлини дунёга Нажоткор қилиб юборганини кўрдик, бу ҳақида гувоҳлик ҳам бермоқдамиз.15Ким Исони Худонинг Ўғли, деб очиқ эътироф этса, Худо бундай одамда, у эса Худода жо бўлади. 16Биз Худонинг бизга бўлган севгисини билдик ва бунга имон келтирдик. Худо – севгидир, ва севгида жо бўладиган одам Худода жо бўлади, Худо эса унда жо бўлади.17Севги бизда шундай камолотга эришадики, ҳукм кунида дадил бўламиз, чунки биз бу дунёда Масиҳ кабимиз. 18Севгида қўрқув йўқ, лекин мукаммал севги қўрқувни қувиб чиқаради, чунки қўрқувда азоб бор. Қўрқадиган одам эса севгида мукаммал эмас.19Биз Уни севайлик, чунки аввал У бизни севди. 20Кимки: “Мен Худони севаман”,- деса-ю, ўз биродаридан нафратланса, бундай одам ёлғончидир. Чунки кўриб турган биродарини севмайдиган одам қандай қилиб кўрмаётган Худони сева олар экан? 21Биз эса Ундан шундай амр олганмиз: Худони севадиган ўз биродарини ҳам севсин.Chapter 5
1Исонинг Масиҳ эканлигига ишонган ҳар кимса Худодан туғилган. Туққанни севадиган ҳар кимса Ундан туғилганни ҳам севади. 2Биз Худони севиб, Унинг амрларига риоя қилсак, мана, шулардан Худонинг фарзандларини севишимизни билиб оламиз. 3Худони севиш эса – Унинг амрларига риоя қилиш демакдир ва Унинг амрлари оғир эмасдир.4Зеро Худодан туғилган ҳар кимса дунёни енгади, дунёни енгадиган ғалаба эса бизнинг имонимиздир. 5Исо – Худонинг Ўғлидир, деб ишонадиган одамдан бошқа ким ҳам дунёни енга олар экан?6Мана, шу Исо Масиҳ сув ва қон билан келди. Фақат сув билан эмас, балки сув ва қон билан келди. Руҳ эса У ҳақида гувоҳлик бермоқда, чунки Руҳ ҳақиқатдир. 7Шундай қилиб, учтаси гувоҳлик беради: 8Руҳ, сув ва қон. Бу учтаси бирдир.9Агар биз инсонларнинг гувоҳлигини қабул қиладиган бўлсак, Худонинг гувоҳлиги бундан буюкроқдир, чунки бу Худонинг Ўз Ўғли ҳақида берган гувоҳлигидир. 10Худонинг Ўғлига ишонадиган одам ўзида гувоҳликка эгадир. Худога ишонмайдиган эса Худони ёлғончи қилиб қўйган бўлади, чунки у Худонинг Ўз Ўғли ҳақида берган гувоҳлигига ишонмайди.11Бу гувоҳлик шундан иборатки, Худо бизга абадий ҳаёт ато этди, бу ҳаёт эса Унинг Ўғлидадир. 12Ким Худонинг Ўғлига эга бўлса, у ҳаётга эгадир. Ким Худонинг Ўғлига эга бўлмаса, ҳаётга эга эмасдир.13Мен буларни сизларга, Худонинг Ўғли номига ишонганларга ёздим, токи сизлар Худонинг Ўғлига ишониб, абадий ҳаётга эга эканлигингизни билинглар. 14Мана, Худога нисбатан биз шундай дадилликка эгамизки, Унинг иродаси бўйича Ундан нимаики сўрасак, У бизни тинглайди. 15Агар Худо барча сўраётганларимизни тинглаётганини билсак, Ундан сўраётган нарсаларни олишимизни ҳам биламиз.16Агар ким ўз биродарини ўлимга сабаб бўлмаган гуноҳ қилиб юрганини кўрса, у учун ибодат қилсин. Шундай қилиб, агар биродарининг гуноҳи ўлимга сабаб бўлмаса, Худо унга ҳаёт беради. Ўлимга сабаб бўладиган гуноҳ ҳам бор. Бундай гуноҳ учун ибодат қилинг, деб айтмаяпман. 17Ҳар қандай ноҳақлик – гуноҳдир, лекин ўлимга сабаб бўлмайдиган гуноҳ ҳам бор.18Худодан туғилган ҳар кимса гуноҳ қилиб юрмаслигини биламиз. Лекин Худодан туғилган ўзини сақлайди ва ёвуз шайтон унга тегмайди. 19Биламизки, биз Худоданмиз, бутун дунё эса ёвуз шайтоннинг ҳокимлиги остидадир.20Яна шуни ҳам биламизки, Худонинг Ўғли келиб, ҳақиқий Худони таниб билишимиз учун бизга фаҳм-идрок ато этди, токи биз Унинг Ўзида, Унинг ҳақиқий Ўғли Исо Масиҳда жо бўлайлик. У – ҳақ Худо ва абадий Ҳаётдир. 21Фарзандларим! Ўзларингизни бутлардан сақланглар. Омин.2 John
Chapter 1
1Мен ҳақиқатда севадиган, нафақат мен, балки ҳақиқатни билган ҳамма севадиган, Худо томонидан танланган хоним ва унинг фарзандларига мен – қариядан салом! 2Бизда истиқомат қиладиган ва биз билан бирга то абад бўладиган ҳақиқат ҳақи: 3Ота Худодан ва Отанинг Ўғли Раббий Исо Масиҳдан ҳақиқат ва севгидаги иноят, раҳм-шафқат ва тинчлик сизлар билан бирга бўлсин!4Биз Отадан олган амрга кўра ҳақиқатда юраётган болаларингнинг бир нечтасини топганим учун мен жуда қувондим. 5Энди эса, эй, хоним, сендан ўтинаманки: сенга гўё янги амрни ёзаётган эмас, балки биз азалдан эга бўлган амр бўйича бир-биримизни севайлик. 6Севги шундан иборатки, биз Унинг амрлари бўйича ҳаракат қилайлик. Бу – сизлар азалдан эшитган амрдир, токи у бўйича ҳаракат қилинглар.7Зеро танада келган Исо Масиҳни тан олмайдиган кўпгина йўлдан оздирувчилар дунёга келдилар. Бундай одам – йўлдан оздирувчи ва Масиҳнинг муҳолифидир. 8Ўзларингизга эътибор беринглар, токи биз қилган меҳнатимизни йўқотмайлик, балки тўлиқ мукофотни олайлик.9Чегарадан ташқарига чиқаётган ва Масиҳнинг таълимотида турмайдиган ҳар бир одам Худога эга эмасдир. Масиҳнинг таълимотида турадиган эса Отага ҳам, Ўғилга ҳам эгадир. 10Агар кимдир олдингизга келиб, ушбу таълимотни олиб келмаса, ўшани уйга қабул қилманглар ва у билан саломлашманглар, 11чунки у билан саломлашадиган унинг ёвуз ишларида иштирок этган бўлади.12Сизлар учун кўп нарсага эгаман, лекин сиёҳ билан қоғозга ёзишни хоҳламайман, балки олдингизга бориб, юзма-юз суҳбатлашишга умид қиламан, токи қувончингиз баркамол бўлсин. 13Танланган опангнинг болалари сенга салом йўлламоқдалар. Омин.3 John
Chapter 1
1Мен ҳақиқатда севадиган севикли Гайга мен – қариядан салом! 2Эй, севиклигим! Сенинг жонинг муваффақият қозонаётгани каби, сен барча нарсада муваффақият қозонишинг ва соғ-саломат бўлишинг учун ибодат қилмоқдаман. 3Зеро биродарлар келиб, сенинг содиқлигинг, яъни сенинг ҳақиқатда юрганинг ҳақида гувоҳлик берганларида, мен жуда қувондим. 4Мен учун менинг болаларим ҳақиқатда юрганликларини эшитишдан каттароқ қувонч йўқдир.5Эй, севиклигим, биродарлар ва мусофирлар учун қилаётган ишларингда сен содиқ йўл тутмоқдасан. 6Улар сенинг севгинг ҳақида Жамоат олдида гувоҳлик бердилар. Агар сен Худога муносиб равишда уларни йўлга кузатиб қўйсанг, яхши йўл тутган бўласан, 7чунки Унинг номи ҳақи мажусийлардан ҳеч нарса олмасдан, улар чиқиб кетдилар. 8Биз ҳақиқатнинг ҳамкорлари бўлишимиз учун бундайларни қўллаб-қуватлашимиз керак.9Мен Жамоатга ёздим, лекин уларнинг орасида биринчиликни севадиган Диотрефос бизни қабул қилмаяпти. 10Шу сабабли, агар мен борсам, унинг бизни ёмон сўзлар билан ҳақоратлаб қилган ишларини эслатиб қўяман. У булар билан ҳам қаноатланмасдан, ўзи ҳам биродарларни қабул қилмаяпти ва қабул қилишни хоҳлаётганларга таъқиқлаб, уларни Жамоатдан қувиб юборяпти.11Эй, севиклигим, ёвузликка эмас, балки эзгуликка тақлид қилгин. Ким эзгулик қилса, у Худодандир. Ёвузлик қилувчи эса Худони кўрмаган. 12Деметриус ҳақида барчанинг томонидан ҳам, ҳақиқатнинг ўзи томонидан ҳам яхши гувоҳлик берилган. Биз ҳам гувоҳлик берамиз ва сен биласанки, бизнинг гувоҳлигимиз ҳақиқатдир.13Сенга кўп нарсани ёзмоқчи эдим, аммо пат ва сиёҳ билан ёзишни хоҳламайман. 1415Шунинг учун сени тезда кўриб, юзма-юз суҳбатлашишга умид қиламан.Jude
Chapter 1
1Мен, Исо Масиҳнинг қули, Ёқубнинг укаси Яҳудо, Отамиз Худо даъват этиб муқаддаслаган ва Исо Масиҳ сақлаганларга — 2сизларга раҳм-шафқат, тинчлик ва севги кўпайишини тилайман.3Эй, севганларим, мен сизларга умумий нажотимиз ҳақида ёзишга бор ғайратим билан ҳаракат қилсам ҳам, бир нарса ҳақида насиҳат қилиб ёзишни керак, деб билдим: Бир вақтлар муқаддасларга топширилган имон учун астойдил курашинглар. 4Чунки қадимдан маҳкум бўлишга тайин қилинган баъзи одамлар орангизга яширинча суқилиб кириб олганлар. Бу бетавфиқлар Худойимизнинг иноятини бузуқликка айлантирмоқдалар ҳамда ягона Худо Эгамизни ва Раббимиз Исо Масиҳни рад қилмоқдалар.5Сизлар буни билсангизлар ҳам, бари бир эсингизга туширмоқчиман: Раббий Исроил халқини Миср еридан халос қилиб, кейинчалик имон келтирмаганларни ҳалок қилган эди. 6Шунингдек, ўз юксак мартабасини сақламасдан, ўзларининг маконларини ташлаб кетган фаришталарни ҳам Худо зулматнинг остида абадий кишанларда буюк ҳукм кунигача сақлаб турибди.7Худди фосиқликка ва бузуқ жинсий алоқаларга берилган Садўм ва Ғамўра шаҳарлари билан атрофдаги барча шаҳарлар ҳам абадий ўт билан куйдирилиб, бошқаларга ўрнак бўлганидай, 8бу хаёлпарастлар билан ҳам худди шундай бўлади. Зеро улар ўз таналарини ҳаром қилишади, ҳокимиятларни рад қилишади, юқори мавжудотларни ҳақорат қилишади.9Бош фаришта Микаэл Мусонинг танаси ҳақида иблис билан баҳслашганда, унга таъна этувчи ҳукм сўзларини айтишга журъат эта олмай, фақат: “Раббий сенга буни тақиқласин,”- деб айтган эди, 10аммо бу одамлар эса ўзлари билмайдиган нарсани ҳақорат қилмоқдалар. Ўз табиати бўйича тилсиз ҳайвонлар каби бирор нарсани билсалар, шу билан ўзларини бузмоқдалар. 11Уларнинг ҳолига вой, чунки улар Қаъннинг йўлидан бормоқдалар. Улар Балъамга ўхшаб, манфаатпарастликка берилиб адашмоқдалар ва Қўраҳга ўхшаб, ўз исёнчилигида ҳалок бўлмоқдалар.12Бундайлар сизларнинг севги зиёфатларингизда васваса бўлиб, сизлар билан бирга таом ейдилар ва ўзларини қўрқмай тўйдирадилар. Улар — шамол ҳайдайдиган сувсиз булутлардир. Улар — мева тугмаган, икки марта ўлган, илдизи билан юлиб ташланган кузги дарахтлардир. 13Улар — ўз шармандаликлари билан денгизнинг кўпирадиган жўшқин тўлқинларидир. Улар — абадий зулмат қоронғилиги учун тайёрлаб қўйилган адашган юлдузлардир.14Одам-Атодан кейин еттинчи авлодда бўлган Энўх ҳам улар ҳақида башорат қилиб, шундай деган: “Мана, Раббий Ўзининг сон-саноқсиз муқаддаслари билан келяпти. 15У барча одамзод устидан ҳукм қилади. Бетавфиқликда қилган барча бетавфиқ ишларига ва гуноҳкорларнинг Худога қарши айтган барча бетавфиқ қўполликларига нисбатан У барча бетавфиқ одамларни фош қилади”. 16Бу — норозилик билдирувчилар, ўз ҳирслари бўйича ҳаракат қиладиган ўз тақдиридан нолувчилардир. Уларнинг оғизлари баландпарвоз гаплар гапирадилар, улар ўз манфаатларини кўзлаб, хушомад қиладилар.17Лекин сизлар, эй, севганларим, Раббимиз Исо Масиҳнинг ҳаворийлари томонидан олдиндан айтилганларни ёдингизда тутинглар. 18Улар сизларга: “Охирги замонда ўз бетавфиқ ҳирслари бўйича юрадиган масхара қилувчилар пайдо бўлади,”- деб айтган эдилар. 19Мана, булар — ўзларини ажратувчи, Муқаддас Руҳга эга бўлмаган, жони бошқарадиган одамлардир.20Сизлар эса, эй, севганларим, Муқаддас Руҳда ибодат қилиб, ўзингизни энг муқаддас бўлган имонингизда барпо қилинглар. 21Абадий ҳаёт учун Раббимиз Исо Масиҳнинг раҳм-шафқатига кўз тутиб, ўзингизни Худонинг севгисида сақланглар.22Баъзи шубҳаланувчиларга раҳм-шафқатли бўлинглар, 23бошқаларни эса қўрқитиб, оловдан олиб чиққандек қутқаринглар, уларнинг танасидан ҳаром бўлган кийимидан ҳам нафратланинглар.24Сизларни эса йиқилишдан сақлаб қолишга, Ўзининг шуҳратининг ҳузурида бенуқсон ва шод-хураммликда турғизишга қодир бўлган 25яккаю-ягона, доно Нажоткоримиз Худога Исо Масиҳ орқали азалдан, ҳозир ва абадулабад шон-шуҳрат, улуғворлик, салтанат ва ҳокимият бўлсин! Омин.Revelation
Chapter 1
1Бу – Исо Масиҳнинг ваҳийсидир. Тез кунларда содир бўладиган нарсаларни Ўз қулларига кўрсатиш учун Худо буни Унга берди ва Ўз фариштаси орқали юбориб, Ўз қули Юҳаннога кўрсатди. 2Юҳанно эса Худонинг сўзи, Исо Масиҳнинг гувоҳлиги ва кўрган нарсалари ҳақида гувоҳлик берди. 3Бу башорат сўзларини ўқийдиган ва эшитадиган ҳамда унда ёзилганларига риоя қиладиган одам бахтлидир, чунки вақт яқин.4Юҳанно Асиядаги еттита Жамоатга: “Сизларга ҳозир Бор, азалдан бор Бўлган ва Келаётгандан, ҳамда Унинг тахти олдида турган еттита руҳдан, 5шунингдек, содиқ Гувоҳ, ўликлар ичидан Тўнғич, ердаги подшоҳларнинг Ҳукмдори Исо Масиҳдан – иноят ва тинчлик бўлсин!” Бизни севган, Ўз қони билан бизнинг гуноҳларимизни ювган, 6бизни Ўз Отаси ва Худойимизга подшоҳлару руҳонийлар қилиб қўйган Исо Масиҳга абадулабад шараф ва ҳукмронлик бўлсин! Омин.7Мана, У булутлар билан келмоқда! Уни ҳар бир кўз кўради, Унинг танасини тешганлар ҳам кўрадилар. Ернинг барча қабилалари Унинг олдида йиғлаб юборадилар. Ҳа, омин! 8“Мен Алфа ва Омега, Бошланиш ва Тугашдирман,- дейди Раббий,- ҳозир Бор, азалдан бор Бўлган ва Келаётган Қодир Худоман”.9Мен – Исо Масиҳдаги азоб, салтанат ҳамда бардошга шерик бўлган биродарингиз Юҳанно – Худонинг сўзи ҳамда Исо Масиҳнинг гувоҳлиги учун Патмос номли оролда эдим. 10Раббийнинг кунида мен Руҳда эдим, ортимда карнай садосига ўхшаш кучли овоз эшитдим. У дер эди: 11“Кўраётганларингни китобга ёзиб, Асиядаги еттита Жамоатга – Эфес, Смирна, Пергам, Тиатир, Сардис, Филаделфия ва Лаодикияга юбор”.12Мен билан гаплашган овоз кимники эканлигини билиш учун ўгирилдим. Ўгирилиб эса, еттита олтин шамдонни кўрдим. 13Еттита шамдоннинг ўртасида эса тўпиғигача тушган ридо кийган ва кўксига олтин камар боғлаган Инсон Ўғлига ўхшаш бир Кимсани кўрдим.14Унинг боши ҳамда сочлари оқ жундек ва қордек оппоқ эди. Унинг кўзлари алангали оловдек эди. 15Унинг оёқлари қиздирилган ярқироқ мисдек эди. Унинг овози кўплаб сувларнинг шовқинидек эди. 16У ўнг қўлида еттита юлдузни тутиб турар, Унинг оғзидан дудама қилич чиқар эди. Унинг юзи эса ўз кучида порлаётган қуёшдек эди.17Мен Уни кўрганимда, Унинг оёқларига мурдадек йиқилдим. У менга ўнг қўлини қўйиб, деди: “Қўрқма, Мен Биринчи ва Охиргидирман, 18Тирикман. Мен ўлган эдим ва, мана, абадулабад тирикман. Мен дўзах ва ўлимнинг калитларига эгаман.19Энди, сен кўрган нарсалар, бор нарсалар ва бундан кейин келадиган нарсаларни ёзгин. 20Сен Менинг ўнг қўлимда кўрган еттита юлдуз ва еттита олтин шамдоннинг сири шудир: Еттита юлдуз – бу еттита Жамоатнинг фаришталаридир, сен кўрган еттита шамдон эса – бу еттита Жамоатдир”.Chapter 2
1Эфесдаги Жамоатнинг фариштасига ёзгин: “Ўнг қўлида еттита юлдузни тутиб Турадиган, еттита олтин шамдоннинг ўртасида Юрадиган шундай дейди: 2Сенинг ишларинг, меҳнатинг, бардошинг, шунингдек, ёвузларга бардош бера олмаслигингни биламан. Аслида ҳаворий бўлмаса-да, ўзларини ҳаворий, деб атайдиганларни синаганинг ва уларни ёлғончи, деб топганингни биламан.3Сен бардош бердинг ва сабр-тоқатга эгасан. Менинг номим ҳақи кўп меҳнат қилиб, толиқмадинг. 4Лекин сенга қарши бир нарсам борки – сен илк муҳаббатингни тарк этдинг. 5Энди, қаердан қулаганингни ёдга олиб, тавба қилгин ва илгариги ишларингни қилиб юргин. Акс ҳолда, тавба қилмасанг, Мен сенинг олдингга тезда келиб, сенинг чироғингни ўз жойидан қўзғатаман.6Аммо сенда яхши бўлгани шуки – Мен нафратланадиган николайчиларнинг ишларидан сен ҳам нафратланасан. 7Руҳ Жамоатларга нима деяётганини қулоғи бор эшитсин: “Ғолиб келадиганга Худонинг жаннати ўртасидаги ҳаёт дарахтидан ейишни ато қиламан”!8Смирнадаги Жамоатнинг фариштасига ёзгин: “Биринчи ва Охирги, ўлик Бўлган, энди эса Тирик шундай дейди: 9Сенинг қайғуларинг ва қашшоқлигингни (аслида сен бойсан) биламан. Ўзларини яҳудий ҳисоблайдиган, аслида бундай бўлмаган, аксинча, шайтоннинг синагогаси бўлганларнинг ҳақоратларини ҳам биламан.10Бошингдан кечиришинг керак бўлган ҳеч нарсадан қўрқма. Мана, шайтон сизларни васвасага солиш учун ораларингиздан баъзиларни қамоққа ташлайди, ва ўн кунларча азоб чекасизлар. Ўлгунингча содиқ бўлгин ва сенга ҳаёт тожини бераман. 11Руҳ Жамоатларга нима деяётганини қулоғи бор эшитсин: “Ғолиб келадиган иккинчи ўлимдан зиён кўрмайди”.12Пергамдаги Жамоатнинг фариштасига ёзгин: “Ўткир дудама қиличга Эга бўлган шундай дейди: 13Шайтоннинг тахти бўлган жойда сенинг яшашинг, Менинг номимни маҳкам тутишингни биламан. Шайтон яшайдиган жойларингизда Менинг содиқ гувоҳим Антипа ўлдирилганида ҳам, Менинг имонимдан воз кечмаганингни биламан.14Лекин сенга қарши озроқ бир нарсам бор, чунки орангизда Балъамнинг таълимотини тутганлар бор. Балъам Балакка Исроил ўғилларини васвасага солишни ўргатган эди, токи улар зино қилсинлар ва бутларга бағишланган нарсаларни ейсинлар. 15Шунингдек, сенинг орангда николайчиларнинг таълимотини тутганлар ҳам бор.16Тавба қилгин, акс ҳолда, тезда келиб, улар билан оғзимдаги қилич билан курашаман”. 17Руҳ Жамоатларга нима деяётганини қулоғи бор эшитсин: “Ғолиб келадиганга яширин маннани ейишни ато қиламан ва унга оқ тош бераман. Бу тошда янги исм ёзилганки, уни олган одамдан бошқа ҳеч ким билмайди”.18Тиатирдаги Жамоатнинг фариштасига ёзгин: “Кўзлари алангали олов, оёқлари эса ярқироқ мисга ўхшаш бўлган Худонинг Ўғли шундай дейди: 19Сенинг ишларинг, муҳаббатинг, хизматинг, имонинг, бардошингни биламан. Охирги ишларинг аввалгисидан кўпроқ эканини ҳам биламан.20Лекин сенга қарши озроқ бир нарсам бор, чунки сен ўзини “пайғамбар”, деб атайдиган Йезебел исмли бир аёлга йўл қўймоқдасан. У Менинг қулларимга зино қилишни ва бутларга бағишланган нарсаларни ейишни ўргатиб, уларни янглиштирмоқда. 21Тавба қилиши учун Мен унга вақт бердим, бироқ у ўз зинокорлигидан тавба қилишни хоҳлаймади.22Мана, Мен уни хасталик тўшагига ётқизаман. Борди-ю, қилмишларидан тавба қилмасалар, у билан бирга зино қилганларни ҳам буюк кулфатга дучор қиламан. 23Унинг болаларини ҳам ўлим билан қириб ташлайман, шунда барча Жамоатлар Мен юракларни ва одамларнинг ичини Синовчи эканимни билиб оладилар. Сизларнинг ҳар бирингизни қилган ўз ишларингизга яраша тақдирлайман.24Бу таълимотни тутмаган, “шайтоннинг тубликлари”, деб аталадиган нарсаларни билмайдиган сизларга, Тиатирда бўлганларга айтаман: Сизларга бошқа оғирлик юкламайман, 25фақат Мен келгунимча, сизлар эга бўлган нарсани маҳкам тутинглар.26Ғолиб келадиган, Менинг сўзларимга охиригача риоя қиладиганга мажусийлар устидан ҳокимият бераман. 27Худди Мен Отамдан ҳокимиятни олганимдек, у ҳам уларга темир таёқ билан чўпонлик қилади, улар эса сопол идишлардек парчаланадилар. 28Мен унга тонгги юлдузни ҳам бераман. 29Руҳ Жамоатларга нима деяётганини қулоғи бор эшитсин”.Chapter 3
1Сардисдаги Жамоатнинг фариштасига ёзгин: “Худонинг еттита руҳига ва еттита юлдузга эга Бўлган шундай дейди: Сенинг ишларингни биламан – сен «тирик» деган номга эгасан, аслида ўликсан. 2Бедор бўлгин ва ўладиган бошқа нарсаларни тасдиқлагин, чунки сенинг ишларинг Худойимнинг олдида мукаммал эканини топмадим.3Қабул қилган ва эшитган нарсангни ёдга олгин. Буни асрагин ва тавба қилгин. Агар бедор бўлмасанг, Мен ўғридек бостириб келаман ва қайси соатда устингга келишимни билмай қоласан. 4Бироқ сенинг Сардисда ўз кийимларини булғамаган бир неча одаминг бор. Улар Мен билан бирга оқ кийимларда юрадилар, чунки улар бунга лойиқдирлар.5Ғолиб келадиган оқ кийимларга бурканади, унинг исмини ҳаёт китобидан ўчирмайман. Мен унинг исмини Отам ва Унинг фаришталари олдида эътироф этаман. 6Руҳ Жамоатларга нима деяётганини қулоғи бор эшитсин”.7Филаделфиядаги Жамоатнинг фариштасига ёзгин: “Муқаддас, Ҳаққоний, Довуднинг калитига эга (очса, ҳеч ким бекита олмайдиган; бекитса, ҳеч ким оча олмайдиган) Шахс шундай дейди: 8Сенинг ишларингни биламан. Мана, Мен сенинг олдингда эшикни очдим (ва ҳеч ким уни ёпа олмайди), чунки сен кам кучга эгасан ва Менинг сўзимни асраб, Менинг номимдан воз кечмадинг.9Мана, ўзларини яҳудий, деб атайдиган, аслида эса бундай бўлмаган, ёлғон сўзлаётган шайтоннинг синагогасини Мен шундай қиламанки, улар келиб, сенинг оёғингга йиқиладилар ва Мен сени севганимни билиб оладилар. 10Сен Менинг бардош сўзимни сақлаганинг учун Мен ҳам сени ер юзида яшаётганларни синаш учун бутун оламга келадиган васвасалар давридан сақлайман. 11Мана, тезда келаман. Нимага эга бўлсанг, шуни маҳкам тутгин, токи ҳеч ким сенинг тожингни тортиб олмасин.12Ғолиб келадиганни Худойимнинг маъбадида устун қиламан, у ташқарига чиқиб кетмайди. Унинг пешонасига Худойимнинг номини, шунингдек, Худойимнинг юзидан, осмондан тушиб келаётган, Худойимнинг шаҳри – янги Йерусалимнинг номини ҳамда Менинг янги номимни ёзаман. 13Руҳ Жамоатларга нима деяётганини қулоғи бор эшитсин”.14Лаодикиядаги Жамоатнинг фариштасига ёзгин: “Омин, содиқ ва ҳақиқий Гувоҳ, Худонинг ижодининг Бошланғичи шундай дейди: 15Сенинг ишларингни биламан. Сен на совуқ, на қайноқсан. О, қани эди, сен ё совуқ, ё қайноқ бўлсанг! 16Аммо сен қайноқ ҳам, совуқ ҳам эмас, балки илиқ бўлганинг учун, мен сени оғзимдан тупуриб ташлайман,17чунки сен: “Мен бойман, бойиб кетдим, ҳеч нарсага муҳтож эмасман”,- дейсан. Аслида сен бахтсиз, бечора, қашшоқ, кўр ва яланғоч эканингни билмайсан. 18Бойишинг учун Мендан оловда тозаланган олтин ва яланғочлигинг шармандалиги кўринмаслиги учун кийинишга оқ кийим сотиб олишни маслаҳат бераман. Энди, кўришинг учун кўзингга кўз мойини суртгин.19Кимни севсам, ўшани фош қиламан ва интизомга ўргатаман. Шунинг учун рашкли бўлгин ва тавба қилгин. 20Мана, эшик олдида туриб, тақиллатяпман. Ким Менинг овозимни эшитиб, эшикни очса, унинг олдига кираман. Шунда Мен у билан, у Мен билан кечки овқатни баҳам кўрамиз.21Ғолиб келадиганга Ўзим билан бирга тахтимда ўтиришни ато қиламан, чунки Мен ғолиб келиб, Отам билан Унинг тахтида ўтирдим. 22Руҳ Жамоатларга нима деяётганини қулоғи бор эшитсин”.Chapter 4
1Шундан сўнг мен бир қараган эдим, мана, осмонда эшик очиқ эди. Мен илгари эшитган гўё карнай садосига ўхшаш овоз менга сўзлаб деди: “Бу ерга чиққин. Мен бундан кейин содир бўлиши керак бўлган нарсаларни сенга кўрсатаман”. 2Шу лаҳзада мен Руҳда бўлдим. Мана, осмонда бир тахт турар эди, тахтда эса Ўтирган бор эди. 3Мана, шу Ўтирганнинг кўриниши яшма ва сардис тошига ўхшар эди. Тахтнинг теварагида эса зумрадга ўхшаган камалак бор эди.4Тахтнинг атрофида йигирма тўртта тахт бор эди. Мен тахтларда ўтирган йигирма тўртта қарияни кўрдим. Улар оқ кийимга бурканган, бошларида олтин тож бор эди. 5Тахтдан чақмоқ, момақалдироқ ва овозлар чиқар эди. Тахтнинг олдида еттита оловли чироқ ёнар эди, булар аслида Худонинг еттита руҳидир.6Тахтнинг олдида биллурга ўхшаш шиша денгиз бор эди. Тахтнинг ўртасида ва атрофида тўртта жонивор турар эди. Улар олдидан ҳам, ортидан ҳам кўзларга тўла эди.7Биринчи жонивор шерга ўхшар ва иккинчи жонивор ҳўкизга ўхшар эди. Учинчи жонивор эса одамникидек юзга эга эди. Тўртинчи жонивор учадиган бургутга ўхшар эди. 8Тўрт жониворнинг ҳар бири ўз атрофларида олтитадан қанотга эга бўлиб, ичида ва ташқарисида эса кўзларга тўла эди. Улар туну кун тиним билмасдан: “Азалдан бор Бўлган, ҳозир Бор ва Келаётган Раббий Қодир Худо муқаддас, муқаддас, муқаддасдир!”- дер эдилар.9Жониворлар тахтда Ўтирган, абадулабад Яшайдиганга шон-шарафу ҳурмат ва миннатдорчилик изҳор қилганларида, 10йигирма тўртта қария тахтга Ўтирганнинг олдида юз тубан йиқилар эдилар. Улар абадулабад Яшайдиганга сажда қилиб, ўз тожларини Унинг тахти қаршисига қўйиб, дер эдилар: 11“Сен, ё, Раббий, шон-шарафу ҳурмат ва куч-қудратни қабул қилишга муносибсан. Чунки Сен ҳамма нарсани яратгансан, ҳамма нарса Сенинг иродангга кўра мавжуд ва яратилгандир”.Chapter 5
1Мен тахтда Ўтирганнинг ўнг қўлида – ичида ҳам, ташқарисида ҳам ёзилган, еттита муҳр билан муҳрланган китобни кўрдим. 2Кучли бир фаришта баланд овози билан: “Ким бу китобни очишга ва унинг муҳрини ечишга муносиб?”- деб эълон қилаётганини кўрдим.3Лекин осмонда ҳам, ерда ҳам, ер остида ҳам ҳеч ким бу китобни оча олмади ва унинг ичига қарай олмади. 4Бу китобни очиб ўқиш ва унинг ичига қарашга лойиқ бирор кимса топилмаганидан мен кўп йиғладим. 5Қариялардан бири менга: “Йиғлама! Мана, Яҳудо қабиласининг Шери, Довуднинг Илдизи ғолиб келди. У бу китобни очиб, унинг еттита муҳрини ечишга қодир”,- деди.6Мана, тўртта жонивор ва тахтнинг ўртасида, ҳамда қариялар орасида сўйилган каби бир Қўзи турганини кўрдим. Унинг еттита шохи ва еттита кўзи бор эди, булар эса Худонинг бутун ер юзига юборган еттита руҳидир. 7У келиб, тахтга Ўтирганнинг ўнг қўлидан китобни олди.8У китобни олганида, тўртта жонивор ва йигирма тўртта қария Қўзининг олдида юз тубан йиқилдилар. Ҳар бирининг қўлида бир кифара ва хушбўй тутатқиларга тўла олтин коса бор эди. Хушбўй тутатқилар эса – муқаддасларнинг ибодатлари эди.9Улар янги қўшиқ куйлаб, айтишар эди: “Сен китобни олиб, Унинг муҳрини ечишга лойиқсан, чунки Сен сўйилган эдинг, Ўз қонинг билан бизни ҳар бир қабиладан, тилдан, халқдан ва миллатдан Худога сотиб олиб, 10Худойимизга подшоҳлару руҳонийлар қилдинг. Биз ер юзида ҳукмронлик қиламиз”.11Сўнгра мен бир қарадим – мана, тахт ва жониворлар ҳамда қарияларнинг атрофида кўплаб фаришталарнинг овозини эшитдим. Уларнинг сони ўн минглаб, минг минглаб эди. 12Улар кучли овоз билан айтар эдилар: “Сўйилган Қўзи куч-қудрат, бойлик, донолик, қувват, шараф, шуҳрат ҳамда дуони қабул қилишга лойиқдир!”13Шунда смонда ва ерда, ер остида ва денгизда бўлган ҳар бир мавжудот, хуллас, уларда бўлган ҳамма нарса: “Тахтга Ўтирганга ва Қўзига абадулабад дуо, шон-шараф, шуҳрат ва салтанат бўлсин”,- деб сўзлаётганларини эшитдим. 14Тўртта жонивор эса: “Омин”,- дедилар. Йигирма тўртта қария юз тубан йиқилиб, абадулабад Яшайдиганга сажда қилдилар.Chapter 6
1Мен Қўзининг еттита муҳрдан бирини ечганини кўрдим. Тўртта жонивордан бирининг гўёки момақалдироқ гулдурлашидек овоз билан: “Келгин”,- деганини эшитдим. 2Мен бир қарадим – мана, оқ от чиқди, унинг устида камон ёйига эга чавандоз бор эди. Унга тож берилган эди. У ғалаба қозониш учун ғолибдек чиқди.3Қўзи иккинчи муҳрни ечганида, мен иккинчи жониворнинг: “Келгин”,- деганини эшитдим. 4Шунда бошқа бир жийрон от чиқди. Унинг устида ўтирганга ердан тинчликни олиш ҳокимияти берилган эди, токи одамлар бир бирларини ўлдирсинлар. Унга катта қилич ҳам берилди.5Қўзи учинчи муҳрни ечганида, мен учинчи жониворнинг: “Келгин”,- деганини эшитдим. Мен бир қарадим – мана, қора от чиқди, унинг устида ўз қўлида тарозига эга бўлган чавандоз бор эди. 6Шунда мен тўртта жониворнинг орасида: “Бир хойникс буғдой бир динорга, уч хойникс арпа бир динорга бўлсин; мой ва шаробга эса зиён етказма”,- деб айтаётган овозни эшитдим.7У тўртинчи муҳрни ечганида эса, мен тўртинчи жониворнинг: “Келгин”,- деганини эшитдим. 8Мен бир қарадим – мана, рангпар от чиқди, унинг устида исми “ўлим” бўлган чавандоз бор эди. Унинг ортидан тамуғ эргашар эди. Унга қилич, очлик, ўлат ва ер ҳайвонлари билан ўлдириш учун ернинг тўртинчи қисми устидан ҳокимият берилди.9У бешинчи муҳрни ечганида, мен қурбонгоҳ остида Худонинг сўзи ва берган гувоҳликлари учун ўлдирилганларнинг жонларини кўрдим. 10Улар баланд овоз билан фарёд қилиб: “Ё, Муқаддас ва Ҳаққоний Ҳукмдор, қачонгача ер юзида яшайдиганларни бизнинг қонимиз учун ҳукм қилиб, қасос олмайсан?”- дедилар. 11Уларнинг ҳар бирига оқ кийим берилди. Ўзлари каби ўлдириладиган ҳамкор ва биродарлари сони тўлмагунга қадар, уларга яна озроқ вақтгача тинчланишлари айтилди.12У олтинчи муҳрни ечганида, мен қарадим – мана, буюк зилзила бўлди. Қуёш жун кийимдек қоп қора бўлди, ой қондек бўлди. 13Шунда кучли шамол тебратаётганида анжир ўзининг хом анжирларини тўкканидек, осмон юлдузлари ерга тўкилди. 14Осмон гўёки ўрам ўралганидек йўқолиб кетди. Ҳар бир тоғ ҳамда орол ўринларидан кўчди.15Ернинг подшоҳлару амалдорлари, бойлару мингбошилари, кучлилари, ҳар бир қул ва озод одам тоғнинг қоялари ораси ва ғорларига яшириндилар. 16Улар тоғлару қояларга дедилар: “Устимизга қуланглар, бизни тахтда Ўтирганнинг юзидан ва Қўзининг қаҳридан тўсинглар. 17Чунки Унинг буюк қаҳри куни келди ва ким бунга бардош бера олади?”Chapter 7
1Шундан кейин мен ернинг тўрт бурчагида турган тўртта фариштани кўрдим. Улар ерга ҳам, денгизга ҳам ҳеч қайси дарахтга ҳам шамол эсмаслиги учун ернинг тўрт шамолини тутиб турар эдилар. 2Сўнгра барҳаёт Худонинг муҳрига эга бўлган, қуёш чиққан томондан кўтарилаётган бошқа фариштани кўрдим. У ер ва денгизга зиён етказиш учун ҳокимият берилган тўртта фариштага кучли овоз билан ҳайқириб деди: 3“Худойимиз қулларининг пешаналарига муҳр қўймагунимизча, ерга ҳам, денгизга ҳам, дарахтларга ҳам зиён етказманглар”.4Мен муҳрланганларнинг сонини эшитдим: муҳрланганлар Исроилнинг ўғилларининг барча қабилаларидан бир юз қирқ тўрт мингта эди. 5Яҳудо қабиласидан ўн икки мингтаси муҳрланган эди. Рубен қабиласидан ўн икки мингтаси муҳрланган эди. Гад қабиласидан ўн икки мингтаси муҳрланган эди. 6Ашер қабиласидан ўн икки мингтаси муҳрланган эди. Нафтали қабиласидан ўн икки мингтаси муҳрланган эди. Манашеҳ қабиласидан ўн икки мингтаси муҳрланган эди.7Шимўн қабиласидан ўн икки мингтаси муҳрланган эди. Леви қабиласидан ўн икки мингтаси муҳрланган эди. Иссохор қабиласидан ўн икки мингтаси муҳрланган эди. 8Забулун қабиласидан ўн икки мингтаси муҳрланган эди. Юсуф қабиласидан ўн икки мингтаси муҳрланган эди. Бенямин қабиласидан ўн икки мингтаси муҳрланган эди.9Шундан сўнг мен бир қарадим – мана, турли миллату қабиладан, халқлару тиллардан бўлган, ҳеч ким санай олмаган кўп сонли одамлар тахт олдида ва Қўзи ҳузурида туришар эди. Улар оқ ридо кийиб, қўлларида палма шохлари тутиб, 10баланд овоз билан: “Тахтда ўтирган бизнинг Худойимизга ва Қўзига нажот бўлсин!”- деб хитоб қилишар эди.11Тахт, қариялар ва тўртта жониворнинг атрофида турган барча фаришталар тахтнинг олдида юз тубан йиқилиб, Худога сажда қилиб, шундай дейишар эди: 12“Омин! Бизнинг Худойимизга ҳамду сано, шон-шуҳрат, донолик, миннатдорчилик, шон-шараф, куч-қудрат ва салтанат абадулабад бўлсин! Омин!”13Қариялардан бири гап бошлаб, мендан сўради: “Оқ ридо кийган бу одамлар ким? Улар қаердан келдилар?” 14Мен унга: “Сиз биласиз, ҳазратим”,- дедим. У эса менга: “Булар – буюк азобдан келганлар. Улар кийимларини Қўзининг Қони билан ювиб оқартирдилар,- деди,-15Шунинг учун улар энди Худонинг тахти олдида турадилар ва Унинг маъбадида туну кун Унга хизмат қиладилар. Тахтда Ўтирадиган эса чодирини уларнинг устида қуради. 16Улар бошқа оч қолмайдилар, чанқамайдилар. Энди қуёш ёки бирон-бир жазирама уларни куйдирмайди. 17Чунки тахт ўртасидаги Қўзи уларга чўпонлик қилиб, уларни тирик сув булоқларига олиб боради. Худо уларнинг кўзларидан барча кўз ёшларини артиб олади”.Chapter 8
1У еттинчи муҳрни ечганида, осмонда ярим соатча сукут чўкди. 2Мен Худонинг ҳузурида турган еттита фариштани кўрдим. Уларга еттита карнай берилди.3Бошқа фаришта келиб, қурбонгоҳнинг қаршисида турди. Унинг қўлида хушбўй тутатқилар тутатишга мосланган олтин идиш бор эди. Тахтнинг олдидаги олтин қурбонгоҳ устига барча муқаддасларнинг ибодатлари билан бирга солиш учун унга кўп хушбўй тутатқи берилди. 4Шунда муқаддасларнинг ибодати билан хушбўй тутатқи фариштанинг қўлидан Худонинг ҳузурига кўтарилди. 5Фаришта эса тутатқи тутатиладиган идишни олиб, уни қурбонгоҳдаги олов билан тўлдириб, буни ер юзига тўкди. Ўшанда шовқинлар, момақалдироқлар, чақмоқ ва зилзилалар содир бўлди.6Еттита карнайга эга бўлган еттита фаришта карнай чалишга тайёрланди. 7Биринчи фаришта карнай чалди, мана – қон билан аралашган дўл ва олов ерга ёғдирилди. Шунда ернинг учдан бир қисми ёниб кетди, дарахтларнинг учдан бир қисми ёниб кетди, бор яшил ўт ҳам ёниб кетди.8Иккинчи фаришта карнай чалди, мана – ловуллаб ёнаётган гўёки катта тоғ денгизга қулади. Шунда денгизнинг уч қисми қонга айланди, 9денгизда яшайдиган тирик жонзодларнинг учдан бир қисми ўлди, кемаларнинг ҳам учдан бир қисми нобуд бўлди.10Учинчи фаришта карнай чалди, мана – осмондан ёнаётган чироққа ўхшаш катта юлдуз қулаб, дарёларнинг учдан бир қисмига ва сув булоқларига тушди. 11Шу юлдузнинг исми “Эрман” эди. Сувларнинг учдан бир қисми эрманга айланди. Кўп одамлар сувдан ҳалок бўлдилар, чунки сув аччиқ бўлди.12Тўртинчи фаришта карнай чалди, мана – қуёшнинг учдан бир қисми, ойнинг учдан бир қисми ҳамда юлдузларнинг учдан бир қисми шикастланди. Шунда уларнинг учдан бир қисми қоронғилашди, куннинг учдан бир қисми эса тундек қоронғи бўлди.13Сўнгра мен осмоннинг ўртасида учаётган ва кучли овоз билан сўзлаётган бир бургутни кўриб, унинг: “Карнай чаладиган бошқа учта фариштанинг карнайи садосидан ер юзида яшаётганларнинг ҳолига вой, ҳолига вой, ҳолига вой!”- деганини эшитдим.Chapter 9
1Бешинчи фаришта карнай чалди, мана – осмондан ерга тушган юлдузни кўрдим. Унга тубсизлик қаърининг калити берилган эди. 2У тубсизлик қаърини очди, шунда гўё катта ўчоқдан тутун чиққанидек, ўша тубсизликдан тутун чиқди. Тубсизликдан чиққан тутундан қуёш ва ҳаво қоронғилашди.3Тутундан ерга чигирткалар чиқди. Уларга ер юзидаги чаёнлар эга бўлган ҳокимият берилган эди. 4Чигирткаларга ернинг ўтига ҳам, бирор кўкатига ҳам, бирор дарахтига ҳам зиён етказманглар, фақатгина пешаналарида Худонинг муҳрига эга бўлмаган одамларга зарар етказинглар, деб дейилган.5Чигирткаларга одамларни ўлдириш эмас, фақат уларга беш ой қийнаш берилган эди. Уларнинг азоблаши – чаён одамни чаққанидаги азобдек эди. 6Ўша кунларда одамлар ўлимни излайдилар, аммо уни топа олмайдилар; ўлишни истайдилар, аммо ўлим улардан қочади.7Чигирткаларнинг кўриниши эса жангга тайёрланган отларга ўхшар эди. Уларнинг бошларида гўёки олтинга ўхшаган тожлар бор эди, уларнинг юзлари эса одамларнинг юзларига ўхшаган эди. 8Уларнинг сочлари аёлларнинг сочларидек, уларнинг тишлари эса шернинг тишларидек эди. 9Уларнинг гўёки темир зирҳдек совути бор эди, қанотларининг шовқини эса – жангга югураётган кўплаб отлару жанг араванинг шовқинидек эди.10Уларнинг чаёнларникидек думлари ва нишлари бор эди. Ўша думларида эса одамларга беш ой зарар етказиш учун ҳокимият бор эди. 11Уларнинг устидан тубсизликнинг фариштаси подшоҳлик қилади. Унинг исми иброний тилида Абаддон, юнон тилида эса Аполлион эди. 12Бир кулфат ўтди, мана, унинг ортидан яна иккита кулфат келмоқда.13Олтинчи фаришта карнай чалди, мана – Худонинг ҳузурида турган олтин қурбонгоҳнинг тўртта шохидан кўтарилган бир овозни эшитдим. 14У карнайга эга бўлган олтинчи фариштага: “Буюк Фрот дарёси бўйида боғланган тўртта фариштани ечиб юборгин”,- деди. 15Шунда одамларнинг учдан бир қисмини ўлдириш учун маълум соат, кун, ой ва йилга тайёрланган тўртта фаришта ечиб юборилди.16Отлиқ қўшинларнинг сони икки юз миллион эди ва мен уларнинг сонини эшитдим. 17Шундай қилиб, мен ваҳий кўринишида отларни ва уларнинг устида ўтирган, оташин ва ложувард ва олтингугуртли совут кийган чавандозларни кўрдим. Отларнинг бошлари шерларнинг бошларига ўхшар эди. Уларнинг оғизларидан эса олов, тутун ҳамда олтингугурт чиқар эди.18Мана, шу учта ярадан – отларнинг оғизларидан чиқаётган олов, тутун ва олтингугуртдан одамларнинг учдан бир қисми ўлиб кетди. 19Зеро отларнинг кучи оғзида ҳам, думларида ҳам эди. Уларнинг думлари эса бошга эга бўлиб, илонга ўхшар эди. Улар шу бошлари билан зиён етказар эдилар.20Бу яралардан ўлмаган бошқа одамлар ўз қўлларининг ишларидан тавба қилмадилар ва кўра олмайдиган, эшита олмайдиган, юра олмайдиган олтин, кумуш, мис, тош, тахта бутларга ҳамда ёвуз руҳларга сажда қилишдан воз кечмадилар. 21Ўзларининг қотиллик, сеҳргарлик, зинокорлик ва ўғирликларидан ҳам тавба қилмадилар.Chapter 10
1Мен осмондан тушиб келаётган, булутларга бурканган бошқа кучли фариштани кўрдим. Унинг боши устида камалак бор эди. Унинг юзи қуёшдек бўлиб, оёқлари оташин устундек эди. 2Унинг қўлида очиқ китобча бор эди. У ўзининг ўнг оёғини денгизга, чапини эса ерга қўйиб,3шер бўкирганидек кучли овоз билан ҳайқирди. У ҳайқирганида, еттита момақалдироқ ўз овози билан сўзлади. 4Еттита момақалдироқ ўз овози билан сўзлаганида, мен ёзмоқчи бўлдим. Аммо осмондан менга: “Еттита момақалдироқ сўзлаган нарсани муҳрлаб, буларни ёзмагин”,- деган садони эшитдим.5Мен кўрган, денгиз ва ерда турган фаришта қўлини осмонга кўтарди. 6У осмон ва ундаги ҳамма нарсани, ер ва ундаги ҳамма нарсани, денгиз ва ундаги ҳамма нарсани яратган, абадулабад барҳаёт Бўлган билан қасам ичиб: “Бошқа вақт бўлмайди,- деб айтар эди,- 7Аммо еттинчи фаришта овоз берадиган кунларда, у карнай чалганида, Худо пайғамбарларига башорат қилганидек, Унинг сири амалга ошади”.8Мен осмондан эшитган овоз яна мен билан суҳбатлашиб: “Бориб, денгизда ва ерда турган фариштадан очиқ китобчани олгин”,- деди. 9Мен фариштанинг олдига бориб, унга: “Менга китобчани бергин”,- дедим. У менга: “Олиб, уни егин. У сенинг қорнингда аччиқ бўлади, аммо оғзингда асалдек ширин бўлади”,- деди.10Мен китобчани фариштанинг қўлидан олиб, уни едим. У менинг оғзимда асалдек ширин эди. Уни еганимдан кейин эса қорнимда аччиқ бўлди. 11У менга: “Сен яна кўп халқлар, қабилалар, миллатлару подшоҳлар ҳақида башорат қилишинг керак”,- деди.Chapter 11
1Менга ҳассага ўхшаш бир қамиш берилиб, дейилди: “Туриб, Худонинг маъбадини, қурбонгоҳни ва маъбадда сажда қилаётганларни ўлчаб чиққин. 2Маъбаднинг ташқи ҳовлисини эса ажратиб қўйиб, уни ўлчамагин, чунки у мажусийларга берилган. Улар муқаддас шаҳарни қирқ икки ой топтайдилар.3Менинг икки гувоҳимга ҳокимият бераман. Улар қанор кийиб, бир минг икки юз олтмиш кун башорат қиладилар. 4Булар аслида бутун замин Худосининг олдида турадиган иккита чироқ ва иккита зайтун дарахтидир. 5Агар бирор киши уларни хафа қилмоқчи бўлса, уларнинг оғзидан олов чиқади ва душманини еб битиради. Бирор киши уларни хафа қилмоқчи бўлса, у шу йўсинда ўлдирилиши керак.6Улар башорат қилиш кунларида, ерга ёмғир ёғмаслиги учун самони ёпиш ҳокимиятига эгадирлар. Улар сувларни қонга айлантириш ва истаган вақтида ерни турли яра билан шикастлаш ҳокимиятига эгадирлар. 7Улар гувоҳликларини тугатгач, тубсизликдан чиқадиган ҳайвон улар билан курашади ва уларни енгиб, уларни ўлдиради.8Уларнинг мурдасини эса буюк шаҳарнинг кўчасига ташлаб кетади. Ўша шаҳар — “Садўм” ва “Миср”, руҳий деб аталади; бизнинг Раббимиз ҳам у ерда хочга михланган эди. 9Халқлару қабилалардан, тиллару авлодлардан бўлган кўпчилик уч ярим кун уларнинг мурдаларига қарайдилар ва уларнинг мурдаларини қабрга қўйишга рухсат бермайдилар.10Шунда ер юзида яшайдиганлар бундан шодланиб, қувонадилар ва бир-бирларига совғалар юборадилар, чунки бу икки пайғамбар ер юзида яшайдиганларни азоблар эдилар. 11Аммо уч ярим кундан сўнг уларга Худодан ҳаёт Руҳи кирди ва улар оёққа турди. Уларни кўриб турганларни эса буюк даҳшат қамради. 12Уларга осмондан: “Бу ерга чиқинглар”,- деган кучли овозни эшитдилар. Улар осмонга булутда кўтарилдилар, душманлари эса уларга қараб турар эди.13Айнан ўша соатда буюк зилзила содир бўлди. Шаҳарнинг ўндан бир қисми қулади. Зилзилада етти минг инсоннинг исми ҳалок бўлди. Бошқалар эса даҳшатда қолиб, осмондаги Худони шарафладилар. 14Иккинчи кулфат ўтди. Мана, учинчи кулфат тез келмоқда.15Еттинчи фаришта карнай чалди, ўшанда осмонда: “Дунёнинг шоҳлиги Раббимиз ва Унинг Масиҳининг шоҳлиги бўлди. У абадулабад шоҳлик қилади”,- деб айтаётган кучли овозлар жаранглади.16Худонинг олдидаги ўз тахтларида ўтирган йигирма тўртта қария юз тубан йиқилдилар ва Худога сажда қилиб, 17дедилар: “Эй, ҳозир бор, азалда бор бўлган ва келаётган Раббий Қодир Худо! Сен буюк кучингни қабул қилиб, шоҳ ўрнини эгаллаганинг учун Сендан миннатдормиз.18Мажусийлар қутурдилар, Сенинг ҳам қаҳринг келди. Энди ўликларни ҳукм қилишнинг ҳамда қуллару пайғамбарларингни, муқаддасларингни, Сенинг номингдан қўрқадиган каттаю кичикларни тақдирлашнинг ва ерни хароб қилувчиларни хароб қилишнинг вақти келди”.19Мана, осмонда Худонинг маъбади очилди. Унинг маъбадида Унинг амрининг киботи кўринди. Шунда чақмоқлар, шовқинлар, момақалдироқ, зилзила ва буюк дўл содир бўлди.Chapter 12
1Осмонда буюк аломат содир бўлди: қуёшга бурканган аёл пайдо бўлди, унинг оёқлари остида ой, унинг бошида эса ўн иккита юлдуздан иборат тож бор эди. 2У ҳомиладор бўлиб, тўлғоқ азобларидан ҳамда оғриқдан қичқирар эди.3Осмонда яна бошқа аломат содир бўлди – мана, етти бошли, ўн шохли катта қизил аждар пайдо бўлди, унинг бошларида эса еттита тож бор эди. 4Унинг думи осмондан юлдузларнинг учдан бир қисмини тортиб кетди ва уларни ерга улоқтирди. Шу аждар туғиши керак бўлган хотиннинг ёнида турди, токи туққанидан кейин унинг боласини ютиб юборсин.5Аёл эса барча халқларга темир ҳасса билан чўпонлик қилиши керак бўлган ўғилни туғди, ва унинг боласи Худога, Унинг тахти олдига олиб чиқиб кетилди. 6Аёл эса саҳрога қочиб кетди. У ерда Худодан унга жой тайёрланган эди, токи у бир минг икки юз олтмиш кун у ерда озиқлансин.7Осмонда уруш бўлди – Микаэл ва унинг фаришталари аждарга қарши жанг қилдилар. Аждар ва унинг фаришталари эса уларга қарши жанг қилдилар, 8аммо дармонсиз бўлиб қолдилар ва уларга осмонда бошқа жой топилмади. 9Шунда бутун дунёни алдаб йўлдан оздираётган, шайтон ва иблис, деб аталадиган улуғ аждар, қадимги илон ағдарилди. У ўз фаришталари билан бирга ерга ағдарилди.10Мен осмонда сўзлаётган кучли овозни эшитдим: “Энди Худойимизнинг нажоти, қудрати, шоҳлиги ҳамда Масиҳнинг ҳокимияти амалга ошди, чунки биродарларимизнинг айбловчиси, туну кун Худонинг олдида уларни айбловчи ерга ағдарилди.11Улар эса Қўзининг қони ва ўзларининг гувоҳлик сўзи билан уни енгдилар. Улар ўз ҳаётларини то ўлгунча севмаган эдилар. 12Шунинг учун, эй, самолар ва унда яшовчилар, қувонинглар! Ерда ва денгизда яшовчиларнинг ҳолига вой! Чунки иблис вақт оз қолганини билиб, сизнинг олдингизга ўта ғазаб билан тушди”.13Аждар ўзининг ер юзига ағдарилганини кўриб, ўғил туққан аёлни қува бошлади. 14Аёлга эса улкан бургутнинг икки қаноти берилди, токи у илоннинг юзидан саҳрога, ўзининг жойига учсин ва ўша жойда маълум вақт, муддат ҳамда ярим вақт озиқлансин.15Илон аёлни тошқинда оқизиш учун унинг ортидан оғзидан тошқиндек сув чиқарди. 16Аммо ер аёлга ёрдам берди, ер ўз оғзини очиб, аждар оғзидан чиқарган тошқинни ютиб юборди. 1718Шунда аждар аёлдан қаттиқ ғазабланди. У аёлнинг уруғининг қолдиғи, яъни Худонинг амрини сақлаётган ҳамда Исо Масиҳнинг гувоҳлигига эга бўлганлар билан жанг қилгани чиқди.Chapter 13
1Мана, денгиздан чиқиб келаётган етти бошли, ўн шохли йиртқич ҳайвонни кўрдим. Унинг шохларида ўнта тож бор эди. Бошларида эса куфрона номлар ёзилган эди. 2Мен кўрган йиртқич ҳайвон қоплонга ўхшар эди. Унинг оёқлари айиқнинг оёқларидек, унинг оғзи эса шернинг оғзидек эди. Аждар унга ўзининг қудрати, тахти ва буюк ҳокимиятни берди.3Мана, мен кўрдимки, унинг бошларидан бири гўёки сўйилган эди, аммо бу ҳалокатли яра шифоланди. Бутун ер эса йиртқич ҳайвонни кузатиб, ҳайратланди ва йиртқич ҳайвонга ҳокимият берган аждарга сажда қилди. 4Шунингдек: “Ким бу йиртқич ҳайвонга ўхшаш? Ким у билан жанг қила олади?”- дея ҳайвонга сажда қилди.5Йиртқич ҳайвонга мағрур ва куфрона сўзлайдиган оғиз берилди. Унга қирқ икки ой фаолият юритиш ҳокимияти ҳам берилди. 6У Худонинг номи, Унинг қароргоҳи ва осмонда яшайдиганларни куфрлаш мақсадида Худога куфр келтириш учун оғзини очди.7Унга муқаддаслар билан уришиш ва уларни енгиш учун изн берилди. Шунингдек, ҳар бир қабила, халқ, миллат ва элатнинг устидан ҳокимият берилди. 8Дунё яратилишиданоқ сўйилган Қўзининг ҳаёт китобида исмлари ёзилмаган, ер юзида яшаётганларнинг барчаси унга сажда қилишади.9Кимнинг қулоғи бор бўлса, эшитсин: 10Ким асирга олиб кетса, унинг ўзи асирга олиб кетилади. Ким қилич билан ўлдирса, унинг ўзи қилич билан ўлдирилади. Бунда муқаддасларнинг бардоши ҳамда имони бор.11Сўнгра мен ердан чиқиб келаётган бошқа бир йиртқич ҳайвонни кўрдим. Унинг қўзиникига ўхшаш иккита шохи бор эди. У аждардек гапирар эди. 12Шу йиртқич ҳайвон биринчи йиртқич ҳайвоннинг бор ҳокимияти билан унинг қаршисида ҳаракат қилмоқда ва бутун ерни ҳамда унда яшовчиларни ҳалокатли яраси шифоланган биринчи йиртқич ҳайвонга сажда қилишга мажбур қилмоқда.13У шундай буюк аломатлар яратадики, ҳатто одамлар олдида самодан ерга олов туширади. 14Йиртқич ҳайвоннинг олдида яратиши учун унга берилган мўъжизалар билан у ер юзида яшайдиганларни аврайди. У ер юзида яшайдиганларга қиличдан ярага эга бўлган, аммо тирик қолган йиртқич ҳайвоннинг тасвирини ясашни айтади.15Унга йиртқич ҳайвоннинг тасвирига руҳ киритиш учун имкон берилди, токи йиртқич ҳайвоннинг тасвири шундай сўзлаб, ҳаракат қилсинки, тасвирга сажда қилмайдиган ҳар бир киши ўлдирилсин. 16У шундай ҳам қиладики, ҳамманинг — катталару кичикларнинг, бойлару қашшоқларнинг, озодлару қулларнинг ўнг қўлига ёки пешанасига тамға қўйилади. 17Шундай қилиб, йиртқич ҳайвоннинг тамғаси, ё унинг исми, ё унинг исмининг рақамига эга бўлганлардан бошқа ҳеч ким ҳеч нарса сотиб ола олмайди ҳам, сота олмайди ҳам.18Бунда донолик бор. Кимнинг ақли бўлса, йиртқич ҳайвоннинг сонини ҳисоблаб чиқсин, чунки бу сон – инсоннинг сонидир. Унинг сони олти юз олтмиш олтидир.Chapter 14
1Мен бир қарадим – мана, Сион тоғида Қўзи ва У билан бирга пешаналарида Унинг номи ва Унинг Отасининг номи ёзилган бир юз қирқ тўрт минг одам турар эди. 2Мен осмондан кўплаб сувларнинг шовқинидек ва кучли момақалдироқнинг товушидек бир овозни эшитдим. Шунингдек, ўз кифарларини чалаётган кифарчиларнинг овозини эшитдим.3Улар тахт олдида, тўртта ҳайвон ва қариялар қаршисида янги қўшиқни куйлашар эди. Ердан сотиб олинган бир юз қирқ тўрт минг одамдан ташқари ҳеч ким бу қўшиқни ўргана олмас эди. 4Булар хотинлар билан булғанмаганлардир, чунки улар бокиралардир. Булар Қўзи қаерга борса, Унинг ортидан борадиганлардир. Улар тўнғичлар сифатида Худо ва Қўзи учун одамлар орасидан қайта сотиб олинганлардир. 5Уларнинг тилида ҳийлагарлик йўқ, улар – бенуқсондир.6Мен самонинг ўртасидан учиб бораётган бошқа бир фариштани кўрдим. Ер юзида яшайдиганларга, ҳар бир қабила ва авлодга, ҳар бир тил ва халққа хушхабарни воизлик қилиш учун унда абадий Хушхабар бор эди. 7У баланд овоз билан дер эди: “Худодан қўрқинглар! Уни шарафланглар, чунки У оламни ҳукм қиладиган вақт келди! Еру осмон, денгиз ва сув манбаъларининг Яратувчисига сажда қилинглар!”8Бошқа бир фаришта ундан кейин учиб бораётиб: “Вайрон бўлди, буюк Бобил шаҳри вайрон бўлди, чунки у ўз зиносининг қизғин шаробини ҳамма халқларга ичирди”,- дер эди.9Учинчи фаришта ундан кейин учиб бораётиб, баланд овоз билан дер эди: “Ким йиртқич ҳайвонга ва унинг тасвирига сажда қилса, унинг тамғасини ўз пешанасига ёки қўлига қўйдирса, 10ўша одам Худонинг қаҳри шаробини, Унинг ғазаб қадағида тайёрланган соф шаробни ичади. Ўша одам Қўзи ҳамда муқаддас фаришталарнинг олдидаги олов ва олтингугурт ичида азоб чекади.11Уларнинг азобланишининг тутуни абадулабад кўтарилади. Йиртқич ҳайвонга ва унинг тасвирига сажда қилиб, унинг исмининг тамғасини қабул қиладиган одамлар кечаю кундуз ором топмайдилар”. 12Бунда Худонинг амрларига риоя қиладиган ва Исога ишонадиган муқаддасларнинг бардоши бор.13Сўнгра осмондан менга гапираётган бир овозни эшитдим: “Буни ёзиб олгин – энди Раббийда ўладиган ўликлар бахтлидирлар! Ҳа,- дейди Руҳ,- улар ўз меҳнатларидан тинчланадилар ва уларнинг ишлари уларнинг ортидан боради”.14Мен бир қарадим – мана, оппоқ булут ва булутда Инсон Ўғлига ўхшаш Шахс ўтирибди. Унинг бошида олтин тож ва Унинг қўлида ўткир ўроқ бор эди. 15Бошқа бир фаришта маъбаддан чиқиб, булутда Ўтирганга баланд овоз билан ҳайқирди: “Ўроғингни ишга сол ва ўриб ол, чунки ўрим-йиғим вақти келди, зеро ерда ҳосил етилди”. 16Булутда Ўтирган ўроғини ерга туширди ва ер ўриб йиғиб олинди.17Бошқа бир фаришта осмондаги маъбаддан чиқди. Унинг ҳам ўткир ўроғи бор эди. 18Олов устидан ҳокимиятга эга бўлган бошқа бир фаришта қурбонгоҳдан чиқиб келиб, ўткир ўроққа эга бўлганга баланд овоз билан: “Ўткир ўроғингни ишга сол ва ердаги узумнинг шингилларини кесгин, чунки унинг мевалари етилди”,- деб хитоб қилди.19Фаришта ўроғини ерга туширди ва ердаги узумни тўплаб, Худо қаҳрининг буюк исканжасига ташлади. 20Узумлар шаҳар ташқарисидаги исканжада эзилди, исканжадан қон ҳатто от юганларигача, бир минг олти юз стадиос масофага оқди.Chapter 15
1Мен осмонда бошқа бир буюк ва ажойиб аломатни – қўлида еттита охирги яраларга эга бўлган еттита фариштани кўрдим. Шу яралар билан Худонинг қаҳри тугар эди.2Мен гўё олов аралаш ойнали денгизни кўрдим. Йиртқич ҳайвонни, унинг тасвирини, унинг тамғасини ва унинг исмининг сонини енгганлар Худонинг кифарларини тутиб, мана шу ойнали денгизда туриб,3Худонинг қули Мусонинг қўшиғини ҳамда Қўзининг қўшиғини куйлаб дер эдилар: “Ё, Раббий Қодир Худо, Сенинг ишларинг буюк ва мўъжизакордир! Сенинг йўлларинг тўғри ва ҳақиқийдир, эй, муқаддасларнинг Подшоҳи! 4Ё, Раббий, ким Сендан қўрқмайди ва Сенинг номингни шарафламайди? Зеро ёлғиз Сен муқаддассан! Барча халқлар келиб, Сенинг олдингда сажда қиладилар, чунки Сенинг ҳукмларинг аён бўлди!”5Бундан сўнг мен бир қарадим – мана, осмонда Гувоҳлик Чодирининг маъбади очилди. 6Қўлида еттита ярага эга бўлган, тоза ва оппоқ зиғир мато кийган ҳамда кўксигача олтин камар таққан еттита фаришта маъбаддан чиқди.7Тўртта жонвордан бири еттита фариштага абадулабад яшайдиган Худонинг ғазаби билан тўлдирилган еттита олтин косани берди. 8Шунда маъбад Худонинг қудрати ва Унинг шуҳратининг тутуни билан тўлди. Еттита фариштанинг еттита яраси тугамагунича, ҳеч ким маъбадга кира олмади.Chapter 16
1Маъбаддан еттита фариштага: “Боринглар, Худо ғазабининг еттита косасини ерга тўкинглар”,- деб гапираётган баланд бир овозни эшитдим.2Биринчи фаришта чиқиб, ўз косасини ерга тўкди. Унда йиртқич ҳайвоннинг тамғасига эга бўлган ҳамда унинг тасвирига сажда қиладиган одамларда оғир ва жирканч йирингли яралар пайдо бўлди.3Иккинчи фаришта ўз косасини денгизга тўкди. Денгиз эса гўёки мурданинг қонидек қонга айланди ва унинг ичидаги бор жонзод ўлди.4Учинчи фаришта ўз косасини дарёларга ва сув манбаларига тўкди – мана, қон бўлди. 5Мен эса сув фариштасининг шундай сўзлаётганини эшитдим: “Ё, Раббий, Сен ҳақсан! Ё, ҳозир Бор, азалдан бор Бўлган, Сен муқаддассан! Чунки Сен шундай ҳукм қилдинг – 6улар муқаддаслару пайғамбарларнинг қонини тўкканлари учун Сен уларга қон ичирдинг. Улар бунга лойиқдир”. 7Шунда мен қурбонгоҳнинг гапираётганини эшитдим: “Ҳа, ё, Раббий Қодир Худо, Сенинг ҳукмларинг ҳаққоний ва ҳақдир!”8Тўртинчи фаришта ўз косасини қуёшга тўкди ва қуёшга одамларни олов билан куйдириш учун қудрат берилди. 9Одамларни кучли жазирама куйдира бошлади. Улар эса шу яралар устидан ҳокимиятга эга бўлган Худога куфр келтирдилар ва Уни шарафламасдан тавба қилмадилар.10Бешинчи фаришта ўз косасини йиртқич ҳайвоннинг тахтига тўкди ва унинг шоҳлиги зимистонга чулғаниб қолди. Одамлар эса азобдан тилларини тишладилар, 11ва ўз азоблару яралари сабабли осмоннинг Худосига куфр келтирдилар, аммо ўз ишларида тавба қилмадилар.12Олтинчи фаришта ўз косасини буюк Фрот дарёсига тўкди. Шунда шарқдаги подшоҳларга йўл тайёр бўлиши учун ундаги сув қуриди. 13Кейин мен аждарнинг, йиртқич ҳайвоннинг ва сохта пайғамбарнинг оғизларидан чиқаётган, бақаларга ўхшаш учта нопок руҳни кўрдим. 14Булар – аломатлар яратадиган ёвуз руҳлардир. Улар бутун дунёдаги юртларнинг подшоҳлари олдига чиқади, токи Қодир Худонинг ўша буюк кунида бўладиган жангга уларни тўпласинлар.15“Мана, Мен ўғридек келяпман. Яланғоч юрмаслик учун, ўз шармандалигини кўрмасликлари учун кийимини асраётган ва бедор бўлган одам бахтлидир!” 16Улар эса яҳудий тилида Хар-Мегиддўн, деб аталадиган жойда подшоҳларни тўплашди.17Еттинчи фаришта ўз косасини ҳавога тўкди ва осмондаги маъбаддан, тахтдан: “Амалга ошди!”- деган баланд бир овоз эшитилди. 18Шунда момақалдироқ, чақмоқ ҳамда шовқинлар содир бўлди, ва ер юзида инсон яшагандан бери бу қадар юз бермаган кучли зилзила бўлди. Шундай буюк зилзила, шундай кучли зилзила эди! 19Буюк шаҳар уч қисмга бўлиниб кетди, мажусийларнинг шаҳарлари барбод бўлди. Буюк Бобил шаҳрига Худонинг қаҳр-ғазабининг шароби қадағи берилиш учун у ҳам Худонинг қаршисида ёдга олинди.20Ҳар бир орол қочиб кетди, тоғлар эса йўқолди. 21Самодан одамларга бир талантиас катталигида дўл ёғди. Одамлар эса дўлдан келиб чиққан яралар учун Худога куфр келтирдилар, чунки ундан бўлган яра жуда оғир эди.Chapter 17
1Еттита косага эга бўлган еттита фариштадан бири келиб, мен билан сўзлаша бошлаб, деди: “Бу ёққа кел, мен сенга кўп сувлар бўйида ўтирган фоҳишанинг устидан ҳукмни кўрсатаман. 2Ернинг подшоҳлари у билан зино қилишар, ер юзида яшовчилар унинг зинокорлигининг шароби билан маст бўлар эдилар”.3У мени Руҳда саҳрога олиб борди. Мен етти бошли ва ўнта шохли, куфрона номларга тўла қирмизи йиртқич ҳайвонда ўтирган бир аёлни кўрдим. 4Аёл эса қирмизи ва қип-қизил кийим кийган, олтин, қимматбаҳо тошлар ва марварид билан безанган эди. У қўлида ўз зинокорлигининг ифлослиги ва жирканчликлар билан тўлиб-тошган олтин қадаҳни тутиб турар эди. 5Унинг пешанасида унинг номи битилган эди: “Сир, буюк Бобил – ер юзидаги бор жирканчлик ва фоҳишаларнинг онасидир”.6Шу аёл муқаддасларнинг ва Исо гувоҳларининг қонидан маст бўлганини кўрдим. Уни кўриб, ўта ҳайрат билан ҳайратландим. 7Фаришта эса менга деди: “Нима учун ҳайратланяпсан? Мен сенга бу аёлнинг ва уни кўтариб юрган етти бошли, ўнта шохли йиртқич ҳайвоннинг сирини айтаман.8Мана, сен кўрган йиртқич ҳайвон бор эди, энди йўқ. У тубсизликдан чиқади ва ҳалокатга кетади. Ер юзида яшаётган ва дунё яратилишидан буён ҳаёт китобида ёзилмаган барча одамлар йиртқич ҳайвоннинг бор бўлганини, энди йўқлигини ва яна пайдо бўлишини кўриб, ҳайрон қоладилар.9Бунда доноликка эга бўлган онг бор. Еттита бош аслида аёл ўтирган еттита тоғ 10ва еттита подшоҳдир. Улардан бештаси қулади, бири қолди, бошқа бири ҳали келган эмас. У эса келгач, узоқ турмайди.11Бор бўлган, энди эса йўқ бўлган йиртқич ҳайвон – еттита подшоҳдан бири, яъни уларнинг саккизинчисидир. У ҳалокатга кетади.12Сен кўрган ўнта шох аслида ўнта подшоҳдир. Улар ҳали шоҳликларини олган эмаслар, аммо подшоҳлар сифатида ҳокимиятни йиртқич ҳайвон билан бирга, бир соатда қўлга киритадилар. 13Улар бир фикрда бўлиб, ўз қудрати ҳамда ҳокимиятларини йиртқич ҳайвонга берадилар. 14Улар Қўзи билан жанг қиладилар ва Қўзи уларни енгади. Чунки У – ҳокимларнинг Ҳокими ва подшоҳларнинг Подшоҳидир! У билан бирга бўлганлар эса аслида даъват этилганлар, танланганлар ва содиқлардир”.15У менга яна деди: “Сен кўрган, фоҳиша ўтирган сувлар – аслида одамлар ва халқлар, қабилалар ва тиллардир.16Сен йиртқич ҳайвонда кўрган ўнта шох эса фоҳишадан нафратланадилар. Улар уни талон-тарож қиладилар, уни яланғочлаб, унинг этини ейдилар, ўзини эса оловда ёндирадилар. 17Чунки Худо Ўзининг иродасини бажаришни уларнинг юрагига солган. Шундай қилиб, Худонинг сўзи амалга ошмагунича, улар бир ниятда бўлиб, ўз шоҳликларини йиртқич ҳайвонга топширадилар.18Сен кўрган аёл эса ер юзидаги подшоҳлар устидан ҳукмронлик қилаётган буюк шаҳардир”.Chapter 18
1Шундан сўнг, мен осмондан тушиб келаётган, буюк ҳокимиятга эга бўлган бошқа бир фариштани кўрдим. Ер юзи унинг шуҳратидан ёришди. 2У баланд овоз билан сўзлаб, кучли ҳайқирди: “Вайрон бўлди! Буюк Бобил вайрон бўлди! У жинларнинг макони, ҳар қанақа нопок руҳнинг қароргоҳи, ҳар қандай нопок ва жирканч қушнинг қароргоҳи бўлди, 3чунки у ўз зиносининг қизғин шаробини ҳамма халқларга ичирди. Ер юзидаги подшоҳлар у билан зино қилар эдилар. Ер юзидаги савдогарлар унинг буюк ҳашаматидан бойиб кетдилар”.4Мен осмондан гапираётган бошқа бир овозни эшитдим: “Эй, Менинг халқим, у ердан чиқинглар, токи унинг гуноҳларида иштирок этманглар ва унинг яраларига дучор бўлманглар. 5Чунки унинг гуноҳлари осмонгача етди ва Худо унинг ноҳақликларини ёдга олди”. 6Ушбу фоҳиша сизларга қандай қаримта берган бўлса, сизлар ҳам унга шундай қаримта беринглар ва унинг ишларига яраша икки карра қаримта беринглар. У сизларга шароб тайёрлаган қадаҳда, унинг ўзига икки карра тайёрланглар.7У нақадар шарафланган ва дабдабали яшаган бўлса, унга шу қадар азоб ва ғам-ғусса келтиринглар. Зеро у ўз юрагида: “Малика бўлиб ўтирибман, мен бева эмасман ва ғам-ғусса кўрмайман”,- демоқда. 8Шунинг учун унга бало, ўлим, йиғи ва очлик бир кунда келади. У оловда ёндирилади, чунки уни ҳукм қилувчи Раббий Худо кучлидир.9Шунда у билан дабдабали яшаган ва зино қилган ер юзидаги подшоҳлар унинг ёнғинининг тутунини кўриб, йиғлаб юборадилар ва фарёд урадилар. 10Унинг азоблари даҳшатидан йироқда туриб, шундай дейдилар: “Ҳолингга вой, эй, буюк Бобил шаҳри! Эй, мустаҳкам шаҳар, ҳолингга вой! Чунки суд бир соатда бошингга келди”.11Ер юзидаги савдогарлар у учун йиғлаб юборадилар ва фарёд урадилар, чунки уларнинг молларини энди ҳеч ким сотиб олмайди. 12Олтин ва кумуш буюмлар, қимматбаҳо тошлар ва марварид, зиғирпоя матоси, қип-қизил, ипак ва қирмизи мато, ҳар хил хушбўй дарахт ва фил суягидан ясалган ҳар хил буюмлар, мисдан, темирдан, мармардан ва қимматбаҳо дарахтлардан ясалган ҳар хил буюмлар, 13долчин ва хушбўй тутатқи, хушбўй мой ва атир, шароб ва мой, ун ва буғдой, қорамол ва қўйлар, от ва аравалар, одамларнинг танаси ва жонини энди ҳеч ким сотиб олмайди.14Энди сенда жонингга ёқадиган мевалар ҳам қолмади, ҳашаматли ва ярқироқ ҳамма нарса сендан йироқлашди. Буларни бошқа топа олмайсан.15Бу моллар билан савдо-сотиқ қилиб, ундан бойиб кетганлар эса унинг азоблари даҳшатидан йироқда туриб, йиғлайдилар ва фарёд уриб, 16дейдилар: “Ҳолингга вой, эй, зиғирпоя, қирмизи ва қип-қизил матога ўранган, олтин, қимматбаҳо тошлар ва марварид билан безанган буюк шаҳар! Ҳолингга вой! 17Зеро шундай бойлик бир соатдаёқ ҳалок бўлди!” Ҳамма дарғалар, кемада ҳамма сузувчилар, ҳамма кемачилар ва денгизда савдо қилувчиларнинг ҳаммалари йироқда туриб,18унинг ёнғинининг тутунини кўриб: “Қайси шаҳар бу буюк шаҳарга ўхшаш!”- деб фарёд урдилар. 19Улар бошларига тупроқ сепиб, фарёд урдилар ва йиғлаб ўкирдилар: “Ҳолингга вой, эй, денгизда кемаларга эга бўлганларнинг ҳаммасини ўз бойлиги билан бойитган буюк шаҳар! Ҳолингга вой! Зеро у бир соатдаёқ ҳувиллаб қолди!” 20Эй, осмон, эй, муқаддаслар ва ҳаворийлар, ва пайғамбарлар, бундан қувонинглар, чунки Худо унинг устидан ҳукмингизни амалга оширди.21Шунда бир қудратли фаришта тегирмоннинг катта тошига ўхшаш тошни олиб, денгизга ташлаб, деди: “Буюк Бобил шаҳри шундай шиддат билан қулатилади, энди у бошқа бўлмайди. 22Сенда кифара чалаётганлар, куйлаётганлар, сибизға чалаётганлар ва карнай чалаётганларнинг овози бошқа эшитилмайди. Ҳунарманд ҳам, ҳунармандчилик ҳам бошқа бўлмайди, тегирмоннинг шовқини ҳам эшитилмайди.23Чироқнинг нури сеникида бошқа пайдо бўлмайди, келин ва куёвнинг овози ҳам эшитилмайди, зеро сенинг савдогарларинг ер юзидаги амалдорлар эди, сенинг сеҳргарлигингга барча халқлар алданган эди. 24Пайғамбарлару муқаддасларнинг ҳамда ерда ўлдирилганларнинг барчасининг қони унда топилди”.Chapter 19
1Шундан сўнг мен осмонда худди хитоб қилаётган кўплаб одамларнинг кучли бир овозини эшитдим: “Ҳаллелуйаҳ! Раббий бизнинг Худойимизга нажот, шуҳрат, шараф ва қудрат бўлсин! 2Чунки Унинг ҳукмлари ҳаққоний ва ҳақдир! Зеро ўз зинокорлиги билан ерни булғаган буюк фоҳишани У ҳукм қилиб, Ўз хизматчиларининг қони қаримтасини унинг қўлидан талаб қилди”.3Улар иккинчи марта дейишди: “Ҳаллелуйаҳ! Унинг тутуни абадулабад кўтарилади”. 4Йигирма тўртта қария ва тўртта жонивор мук тушиб: “Омин! Ҳаллелуйаҳ!”- деб тахтда ўтирган Худога сажда қилдилар.5Шунда тахтдан гапираётган бир овоз келди: “Эй, Худойимизнинг барча қуллари! Эй, Ундан қўрқувчи каттаю кичиклар, Уни шарафланглар!”6Сўнгра мен гўёки кўп халойиқнинг овози, гўёки кўплаб сувларнинг шовқини, гўёки гумбурлаган қудратли момақалдироқнинг садосини эшитдим. Улар дер эдилар: “Ҳаллелуйаҳ! Зеро Раббий Қудратли Худо салтанат сурди!7Қувониб шодланамиз ва Уни шарафлаймиз, чунки Қўзининг никоҳ соати келди, унинг хотини ўзини тайёрлади”. 8Унга соф ва оппоқ зиғирпоя матосига бурканиш берилди. Зиғирпоя матоси эса муқаддасларнинг ҳақлигидир.9Фаришта эса менга: “Ёзиб олгин – Қўзининг никоҳ тўйига чақирилганлар бахтлидир”,- деди. У менга яна деди: “Булар – Худонинг ҳақиқий сўзларидир”. 10Мен сажда қилиш учун унинг оёқларига йиқилдим. У эса менга: “Асло, бундай қилма. Мен сенинг ҳамкорингман, шунингдек, Исонинг гувоҳлигига эга бўлган биродарларингнинг ҳамкориман. Худога сажда қилгин! Зеро Исонинг гувоҳлиги пайғамбарчилик руҳидир”,- деди.11Шунда мен очиқ осмонни кўрдим. Мана, бир оқ от бўлиб, устида Ўтирганнинг номи Содиқ ва Ҳақиқат эди. У ҳақ суд қилиб, жанг қилар эди. 12Унинг кўзлари олов алангасидайдир. Унинг бошида кўп тожлар бор. Унинг пешанасига Ўзидан бошқа ҳеч ким билмайдиган бир ном ёзилган эди. 13У қонга бўялган кийим кийган эди. Унинг номи – “Худонинг Сўзидир”.14Унинг кетидан эса соф ва оппоқ зиғирпоя матосига бурканган самовий қўшинлар борар эди. 15Халқларни қириб ташлаш учун Унинг оғзидан ўткир қилич чиқар эди. У темир таёқ билан уларга чўпонлик қилади. У Қудратли Худонинг қаҳр-ғазаби шаробининг исканжасини топтайди. 16Унинг кийимига ва Унинг сонига бир ном ёзилган: “Подшоҳларнинг Подшоҳи ва Ҳокимларнинг Ҳокими”.17Сўнгра мен қуёшда турган бир фариштани кўрдим. У самонинг ўртасида учадиган барча қушларга баланд овоз билан қичқириб деди: “Келинглар, Худонинг буюк кечлигига йиғилинглар. 18Подшоҳларнинг этини ва мингбошиларнинг этини, қудратли одамларнинг этини, отларнинг этини ва отлиқларнинг этини, ҳамма одамларнинг – эркину қуллар, каттаю кичикларнинг этини ейиш учун тўпланинглар!”19Шунда мен отда Ўтирганга ва Унинг қўшинига қарши жанг қилиш учун тўпланган йиртқич ҳайвон, ер юзидаги подшоҳлар ва уларнинг қўшинларини кўрдим. 20Йиртқич ҳайвон ҳам, унинг олдида яратилган мўъжизалари билан йиртқич ҳайвоннинг тамғасини қабул қилганларни ва унинг тасвирига сажда қилганларни авраган сохта пайғамбар ҳам қўлга олинди. Уларнинг иккалови олтингугурт билан ёнаётган олов кўлига тириклайин ташландилар.21Бошқалар эса отда Ўтирганнинг оғзидан чиқаётган қиличи билан ўлдирилди. Барча қушлар уларнинг этларини еб тўйдилар.Chapter 20
1Мен осмондан тушиб келаётган, қўлида тубсизликнинг калити ва катта занжирга эга бўлган бир фариштани кўрдим. 2У аждарни, яъни шайтон ва иблис, деб аталган қадимги илонни олиб, уни минг йилга кишанлаб қўйди. 3Минг йил тамом бўлгунга қадар яна халқларни аврамасин, деб уни тубсизликка улоқтириб, уни қулфлади ва устидан муҳр босди. Шу муддатдан сўнг у бир оз вақтга озод қилиниши керак.4Кейин мен тахтларни ва тахтларда ўтирганларни кўрдим, уларга ҳукм қилиш ҳуқуқи берилган эди. Шунингдек, йиртқич ҳайвонга ҳам, унинг тасвирига ҳам сажда қилмаган, унинг тамғасини ўз пешанаси ва ўз қўлига қабул қилмаган, Исонинг гувоҳлиги ва Худонинг сўзи учун бошлари олинганларнинг жонларини кўрдим. Улар тирилиб, Масиҳ билан минг йил ҳукмронлик қилдилар.5Ўлганларнинг бошқалари эса минг йил тугамагунича тирилмадилар. Бу биринчи тирилишдир. 6Биринчи тирилишда иштирок этувчи – муқаддас ва бахтлидир. Иккинчи ўлим уларнинг устидан ҳокимиятга эга эмас, лекин улар Худо ва Масиҳнинг руҳонийлари бўлиб, У билан бирга минг йил ҳукмронлик қиладилар.7Минг йил ўтганидан сўнг шайтон ўз зиндонидан озод қилинади. У ернинг тўрт бурчагида бўлган халқларни – Гог ҳамда Магогни – васвасага солиш ва уларни жангга тўплаш учун чиқади. Уларнинг сони денгиз қумидекдир. 8Улар ер юзи кенглигига чиқиб, муқаддасларнинг қароргоҳи ва севимли шаҳарни ўраб олдилар.9Шунда осмондан, Худодан олов тушиб, уларни ютиб юборди. 10Уларни васвасага солган иблис эса йиртқич ҳайвон ва сохта пайғамбар аллақачон жойлашган олтингугуртли оловли кўлга ташланди. Улар абадулабад туну кун азобланадилар.11Мен буюк оппоқ тахт ва тахтда Ўтирганни кўрдим. Унинг ҳузуридан еру осмон қочар эди, аммо уларга жой топилмади. 12Мен Худонинг олдида турган каттаю кичик ўликларни кўрдим. Китоблар очилди. Ҳаёт китоби деган бошқа бир китоб ҳам очилди. Ўликлар эса ўз ишларига кўра китобларда ёзилгани бўйича ҳукм қилиндилар.13Шунда денгиз ўзида бўлган ўликларни берди; ўлим ҳам, дўзах ҳам ўзларида бўлган ўликларни берди; ва ҳар бир киши ўз ишига кўра ҳукм қилинди. 14Ўлим ҳам, дўзах ҳам оловли кўлга ташланди. Бу иккинчи ўлимдир. 15Ҳаёт китобида ёзилмаганнинг ҳар бири оловли кўлга ташланди.Chapter 21
1Сўнгра мен янги осмон ва янги ерни кўрдим, чунки олдинги осмон ва олдинги ер ўтиб кетди, энди денгиз ҳам йўқдир. 2Мен осмондан, Худодан тушиб келаётган, ўз куёви учун безатилган келиндек тайёрланган янги шаҳарни – муқаддас Йерусалимни кўрдим.3Мен тахтадан гапираётган кучли бир овозни эшитдим: ”Мана, одамлар билан бирга бўлган Худонинг Чодиридир! У улар билан истикомат қилади, улар Унинг халқи бўладилар! Худонинг Ўзи улар билан бўлади ва уларнинг Худоси бўлади! 4Худо уларнинг кўзларидаги ҳар бир кўз ёшини артади. Ўлим бошқа бўлмайди. Йиғи-сиғи ҳам, фарёд ҳам, оғриқ ҳам бошқа бўлмайди, чунки олдингилари ўтиб кетди”.5Тахтда Ўтирган: “Мана, ҳамма нарсани янги қилиб яратяпман”,- деди, ва: “Ёзиб олгин, чунки бу сўзлар ҳақиқий ва ишончлидир”,- деди. 6Кейин У менга яна деди: “Амалга ошди! Мен Алфа ва Омега, Бошланиш ва Тугашдирман. Чанқаганга тирик сув манбаидан текин бераман.7Ғолиб келадиган ҳамма нарсани мерос қилиб олади. Мен унинг Худоси бўламан ва у Менинг ўғлим бўлади. 8Аммо қўрқоқлар, имонсизлар, жирканчлар, қотиллар, зинокорлар, сеҳргарлар, бутпарастлар ва барча ёлғончиларнинг қисмати олтингугурт ва олов билан ёнаётган кўлдадир. Бу иккинчи ўлимдир”.9Еттита охирги яралар билан тўла еттита косага эга фаришталардан бири менинг олдимга келиб, менга: “Бу ёққа кел, мен сенга келинни, Қўзининг хотинини кўрсатаман”,- деди. 10Шунда у мени Руҳда буюк ва баланд тоққа кўтариб, менга осмондан, Худодан тушиб келаётган буюк шаҳарни, муқаддас Йерусалимни кўрсатди.11У Худонинг шуҳратига эга эди. Унинг ёғдуси жуда қимматбаҳо тошга, биллур олмосга ўхшайди. 12Унинг девори катта ва баланд эди. Унинг ўн иккита дарвозаси бўлиб, дарвозалари устида ўн иккита фаришта эди. Дарвозаларда эса Исроил ўғилларининг ўн иккита қабиласининг исмлари ёзилган эди. 13Шарқда учта, шимолда учта, жанубда учта ва ғарбда учта дарвоза бор эди.14Шаҳарнинг девори ўн иккита пойдеворга эга, уларда Қўзининг ўн иккита ҳаворийсининг исмлари ёзилган. 15Мен билан гаплашган фаришта шаҳарни, унинг дарвоза ва деворларини ўлчаш учун олтин ўлчов таёғига эга эди.16Шаҳар тўртбурчак шаклида жойлашган. Унинг бўйи эни билан тенгдир. Фаришта шаҳарни таёқ билан ўлчадики, у ўн икки минг стадиос экан. Унинг бўйи, эни ва баландлиги бир-бирига тенгдир. 17Унинг деворини ҳам ўлчади. У инсон ўлчовида бир юз қирқ тўрт тирсак чиқди. Фариштанинг ўлчови эса инсоннинг ўлчовига тенгдир.18Унинг девори олмосдан қурилган эди. Шаҳарнинг ўзи эса тиниқ шишага ўхшаш соф олтиндан эди. 19Шаҳар деворининг пойдеворлари ҳар хил қимматбаҳо тошлар билан безатилган. Биринчи пойдеворнинг тоши – олмос, иккинчисининг тоши – зангори ёқут, учинчисининг тоши – ақиқ, тўртинчисининг тоши – зумрад, 20бешинчисининг тоши – тарғил ақиқ, олтинчисининг тоши – лаъл, еттинчисининг тоши – забаржад, саккизинчисининг тоши – фируза, тўққизинчисининг тоши – топаз, ўнинчисининг тоши – яшил ақиқ, ўн биринчисининг тоши – ложувард, ўн иккинчисининг тоши – сафсар ёқут эди.21Ўн иккита дарвоза эса – ўн иккита марвариддир. Ҳар бир дарвоза бир марвариддан иборат эди. Шаҳарнинг кўчалари тиниқ шишадек соф олтин эди. 22Маъбадни эса мен ушбу шаҳарда кўрмадим, чунки Раббий Қодир Худо ва Қўзи – унинг маъбадидир.23Шаҳар қуёшга ҳам, ойга ҳам ёритилиш учун муҳтож эмас, чунки Худонинг шуҳрати уни ёритади, Қўзининг Ўзи – унинг чироғидир. 24Нажот топган халқлар унинг нурида юрадилар. Ер юзидаги подшоҳлар ўз шуҳрату иззат-икромини унга олиб келадилар. 25Унинг дарвозалари кун бўйи қулфланмайди, тун эса у ерда бўлмайди.26Ушбу шаҳарга халқларнинг шуҳрату иззат-икромини олиб келадилар. 27Ҳеч бир ифлос ҳамда жирканчлик ва ёлғонга берилган ҳеч ким унга кирмайди. Фақатгина Қўзининг ҳаёт китобида ёзилганлар кирадилар.Chapter 22
1У менга ҳаёт сувининг тоза дарёсини кўрсатди. У биллурдек шаффоф бўлиб, Худо ва Қўзининг тахтидан чиқиб келар эди. 2Унинг кўчаси ўртасида ва дарёнинг икки томонида ўн икки марта ҳосил берадиган ҳаёт дарахти бор эди. У ҳар ой ўз мевасини берар эди. Дарахтнинг барглари халқларнинг шифоланиши учун эди.3Бошқа ҳеч қандай лаънат бўлмайди, лекин шаҳарда Худо ва Қўзининг тахти бўлади. Унинг қуллари эса Унга хизмат қиладилар. 4Улар Унинг юзини кўрадилар, Унинг номи эса уларнинг пешаналарида бўлади. 5У ерда тун бўлмайди. Улар чироққа ҳам, қуёшнинг нурига ҳам муҳтож бўлмайдилар, чунки Раббий Худо уларни ёритади. Улар эса абадулабад ҳукмронлик қиладилар.6У менга деди: “Бу сўзлар ҳақиқий ва ишончлидир!” Пайғамбарлар руҳларининг Раббий Худоси яқинда нима бўлишини ўзининг қулларига кўрсатиш учун ўз фариштасини юборди. 7“Мана, Мен тезда келаман. Бу китобнинг башорат сўзларига риоя қилаётган бахтлидир!”8Мен, Юҳанно, буларни кўрдим ва эшитдим. Буларни кўриб эшитганимда эса, менга кўрсатган фариштага сажда қилиш учун унинг оёғига йиқилдим. 9Лекин у менга: “Асло бундай қилма, чунки мен сенга ва сенинг биродарларинг пайғамбарларга ҳамда бу китобнинг сўзларига риоя қиладиганларга ҳамкорман. Худога сажда қилгин”,- деди.10Сўнг менга деди: “Бу китобнинг башорат сўзларини муҳрлама, чунки вақт яқиндир. 11Ноҳақ одам яна ноҳақлигини қилаверсин, нопок одам эса яна булғанаверсин, ҳақ одам яна ҳақлик қилаверсин ва муқаддас яна муқаддасланаверсин”.12“Мана, тезда келаман! Ҳар кимни қилган ўз ишига яраша тақдирлаш учун қаримтам Ўзим билан биргадир. 13Мен Алфа ва Омегаман, Бошланиш ва Тугашман, Биринчи ва Охиргидирман!”14Ҳаёт дарахтидан татиш ҳуқуқи бўлиш ва шаҳарга дарвозалар орқали кириш учун ўз кийимини ювадиганлар бахтлидирлар! 15Ит ва сеҳргарлар, фоҳиша ва қотиллар, бутпарастлар ва ёлғонни мамнунлик билан амалга оширувчилар эса ташқарида қоладилар.16“Мен, Исо, бу ҳақида Жамоатларга гувоҳлик бериш учун сизларга Ўз фариштамни юбордим. Мен Довуднинг илдизи ва авлодиман, тонгги ва порлоқ юлдузман!”17Руҳ ва келин: “Келгин!”- демоқда. Эшитган ҳар бир ҳам: “Келгин”,- десин. Чанқаган келсин ва хоҳлаган ҳаёт сувини текин олсин.18Ушбу китобнинг башорат сўзларини эшитадиган ҳар бир кишига мен ҳам гувоҳлик бераман: Кимки буларга бирор нарсани қўшса, Худо унга бу китобда ёзилган яраларни қўшади. 19Кимки бу башорат китобининг сўзларидан бирортасини олиб ташласа, Худо уни бу китобда ёзилган ҳаёт дарахтидан ва муқаддас шаҳардан маҳрум қилади.20Буларга гувоҳлик Берувчи: ”Мана, тезда келаман!”- дейди. Омин! Кела қолгин, ё, Раббий Исо! 21Раббимиз Исо Масиҳнинг инояти барчаларингиз биландир. Омин.