To view a copy of the CC BY-SA 4.0 license visit
http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/
Notices:
You do not have to comply with the license for elements of the material in
the public domain or where your use is permitted by an applicable
exception or limitation.
No warranties are given. The license may not give you all of the
permissions necessary for your intended use. For example, other rights
such as publicity, privacy, or moral rights may limit how you use the
material.
Luke
Chapter 1
1Bantu mingi ba ndaka kusonika bamambu yina salamaka na kati na beto na kulanda mutindu ya kuizilaka na bantagu, 2na kulandakana yina bazabisaka beto na bayina vua ndaka bambangi ya mona meso banda na mbadukulu, mpe bakumaka bisielo ya ndinga ya Nzambi. 3Na yau, munu mpe mumonaka mbote na kufiongunina mbote mbote banda na mbadukulu mpe na kusonikina nge mambu ya kudedama, Nkuluntu Teofilo. 4Mu zona ti nge zaba kedika ya malongi yina bapesaka nge;55 Na ntangu yina Elode vuandaka ntinu ya Yuda, ya vuandaka Nganga Nzambi mosi na nkumbu ya Zakalia, yandi vuandaka na dikabu ya banganga Nzambi ya Abia. Nkento n'andi vuandaka na dibuta ya Aloni, nkumbu n'andi vuandaka Elizabeti. 6Bau noinso zole vuandaka ya lunungu na ntuala Nzambi, bavuandaka tumamana mbote mbote bansikudukusu mpe bansiku ya Mfumu. 7Kansi bavuandaka na muana ve, samu Elizabeti vuandaka kisita, mpe bau nionso zole kumaka ya kuyunduka na ntangu yina.8Kilumbu mosi Zakalia vuandaka sala kinganga na nsunganyilu ya tuala ya Nzambi, dikabu na yandi soluaka na kusala yau, 9na kulandakana kinkulu ya kinganga Nzambi, na kupona yina kesala, yandi soluaka na kukota na yinzo ya Nzambi samu na kuyoka nkayilu ya nsunga(l'encens). 10Bantu noinso vuandaka na lusambulu na ntangu ya nkayilu ya nsunga.11Mbasi ya Nzami monikinaka yandi, yakutelema na lubakala ya ntala nkayilu ya nsunga. 12Ntangu yandi monaka mbasi, Zakalia bangaka mpe wonga kangaka yandi. 13Kansi mbasi tubilaka yandi:" kumona wonga ve, Zakalia, samu ti lusambulu na nge me ndimama. Nkento a nge kebutila nge muana ya bakala mpe nge kepesa yandi nkumbu ya Yoane".1414 Yandi ke vuanda into ya kiese mpe ya mayangi, mpe bantu mingi ke yangalala na mbutukulu n'andi. 15Samu yandi ke vuanda muntu ya nene na ntadisi ya Mfumu, yandi ke kunua vinia ve, ata malavu mosi ya ngolo ve. Yandi ke fulusua na Mpeve ya Nlongo kubanda na kivumu ya mama n'andi.16Mpe bantu mingi ya Isaeli ke balumuka na Mfumu Nzambi na bau. 17Yandi ke tambula na ntadisi ya Nzambi, na Mpeve mpe na lulendo ya Elia, samu mintima ya batata ya vutuka na bana na bau, mpe kutuadisa bantu ya matingu na nduenga ya balunungu, samu na kukubikila Mfumu Nzambi nkangu mosi ya bantu ya kukubukua.18Zakalia zabisaka mbasi: " inki mutindu mu ke zabila yau e ? Samu nkento na munu na munu mosi beto me yunduka ". 19Mbasi vutudilak'andi:" mu ke Gabilele, yina ke telemaka na ntula Nzambi. Mu tindamaka samu mu zabisa nge Nsangu ya Mbote. 20Na yau, nge ke tuba diaka ve ti kilumbu mambu yayi ke salama samu nge ndimaka ve mambu na munu yina ke salama na ntangu na yau".21Bantu vuandaka vingila Zakalia mpe yitukaka mutindu yandi salaka ntangu ya yinda na kati ya Kinlongo(sanctuaire). 22Ntangu yandi bimaka, ndinga kangamaka, mpe bavisaka ti yandi monaka mona meso na Kinlongo. Yandi kumaka kutubila bau na bidimbu mpe yandi kumaka dibaba. 23Ntangu kisalu n'andi manisaka, yandi vutukaka na yinzo n'andi.24Na manima ya mua ntangu, nkento n'andi Elizabeti kumaka na buemba.Yandi suamaka bangonda tanu, mpe yandi tubaka: 25"Tala diambu Mfumu me sadila munu; yandi me kitisila munu nlemvo na yandi samu na kukatusa nsoni na munu na ntuala ya bantu".26Na ngonda ya sambanu, Nzambi tindaka mbasi Ngabilele na mbanza Ngalili yina ke na nkumbu Nazeleti, 27na muana nkento mosi wawusuaka na bakala mosi na nkumbu ya Yosefi, na dikanda ya Davidi. Nkumbu ya muana nkento vuandaka Maliya. 28Mbasi kuminaka yandi mpe tubaka: " Mbote, nge muntu me monokono nlemvo ya nene, Mfumu kele na nge". 29Maliya yitukaka na mambu yina, mpe yandi kukiyuvulaka nsasa ya mbote ya mutindu yina.30Mbasi zabisaka yandi:" kumona wonga ve, Maliya, nge me monukunua nlemvo na Nzambi. 31Tala, nge ke buta muana ya bakala mpe nge ke pesa yandi nkumbu ya Yesu. 32Yandi ke vuanda ya nene mpe ba ke bokidila yandi Muana ya Mfumu yina me luta kuzangama. Mfumu Nzambi ke pesa yandi kiti ya Davidi, Nkulu na yandi. 33Yandi ke yadila na yinzo ya Yakobi ntangu nionso, mpe Kintinu n'andi ke suka ve".34Maliya zabisaka Mbasi:"Inki mutindu ya ke salamina, samu mu zaba bakala ve? ". 35Mbasi pesaka mvutu mpe tubaka:" Mpeve ya Nlongo ke kitila nge, mpe lulendo ya Mfumu Nzambi ke yitalala nge. Na yua, Muana yina ke na kubutuka ke vuanda ya Nlongo, ba ke bokidila yandi Muana ya Nzambi.36Mpe tala, kibuti ya nge Elizabeti bakaka, yandi mpe, kivumu ya muana bakala na kinunu n'andi. Yandi kele na ngonda sambanu, yina ba vuandaka bokidila kisita, 37samu Nzambi ke lembanaka kima ve." 38Maliya tubaka:" Mu ke kisielo ya Mfumu. Bika ya salamina munu mutindu nge me tubila". Mpe Mbasi bikaka yandi.39Na ntangu yina, Maliya kuendaka malu malu na mbanza ya mongo kele na mbanza ya Yuda. 40Yandi kotaka na yinzo ya Zakalia mpe yandi pesaka Elizabeti mbote. 41Ntangu Elizabeti me kuwa mbote ya Maliya, muana susumukaka na kivumu n'andi. Elizabeti fulusuaka na Mpeve ya Nlongo.42Yandi tubaka na ndinga ya ngolo: "Nge ke yakusakumunua kati kati ya bakento nionso, mpe mbuma ya kivumu ya nge kele yakusakumunua. 43Mutindu nini ya me salamina munu ti mu vunda mama ya Mfumu na munu e ? 44Samu ntangu mbote na nge bulaka ngunga na makutu na munu,muana susumukaka na kivumu ya munu. 45Kiese na nkento yina ndimaka, samu mambu yina Mfumu tubaka samu na yandi fuana salama46Na yau Maliya tubaka:" Muela na munu sika Mfumu, 47mpe mpeve na munu kena kuyangalala na Nzambi, Mvuluzi na munu.48Samu yandi me kitisameso n'andi na kisielo n'andi ya nkento. Ya kieleka, banda kilokula yayi bambandu nionso kebokidila munu nkento ya mayangi. 49Samu Mpungu Tulendo me sadila munu mambu yanene; nkumbu n'andi ke ya nlongo!50Nkenda n'andi ke vuanda mbandu na mbandu na bayina ke vuminaka yandi. 51Yandi monisaka ngolo ya diboko n'andi mpe yandi muangisaka bayina kele na mabanza ya kukizangula.52Yandi buisaka mintinu na bakiti na bau, mpe yandi zangulaka bantu ya kusungama. 53Yandi fulusaka na bima ya mbote bayina vuandaka na nsatu, mpe yandi vutulaka bamvuama maboko mpamba.54Yandi sadisaka kisielo n'andi, Isaeli, samu na kumonisa nkenda n'andi 55(mutindu yandi zabisaka batata na beto)Abalayama mpe dibuta n'andi na bambandu nionso".56Maliya vuandaka na yinzo ya Elizabeti bangonda tatu lenda fuana, na manima na yua, yandi vutukaka na yizo n'andi. 57Na ntangu yayi kilokula Elizabeti fuana buta kukaka, mpe yandi butaka muana ya bakala. 58Bakundi mpe bibuti n'andi kuwaka ti Mfumu monisaka nkenda n'andi ya nene na ntadisi n'andi; mpe bayangalalaka kintuadi na yandi.59Bosi na kilumbu ya nana, bakuizaka samuna kuzengisa muana. Bazonaka bokidila yandi" Zakaliya" nkumbu ya tata n'andi. 60Kansi mama n'andi me tuba: "Ve, bakebokidila yandi Yoani". 61Bazabisak'andi: "muntu mosi ve na dibuta na nge ke na nkumbuyayi".62Bayuvusaka tata n'andi na bidimbu samu na kuzaba nkumbu yandi zona bapesa na muana. 63Zakaliya lombaka fidibaya mpe yandi sonikaka: "nkumbu n'andi Yoani". Bau nionso yitukaka.64Na mbala mosi yinua n'andi zibukaka, mpe yinua n'andi kanguluaka. Yandi tubaka, na kukembisa Nzambi. 65Wonga bakaka bantu nionso ya kinzungidila, mpe na ndambu ya bantu yina ke zingaka na mongo ya Yuda, vuandka tubila mambu'ango. 66Bantu nionso kuwaka yau lundaka yau na bantima na bau, mpe vuandaka tuba:" Muana yayi ke kuma nani e?" Samu diboko ya Mfumu vuandaka na yandi.67Tata n'andi Zakaliya fulukaka na Mpeve ya Nlongo, mpe bikulaka na kutuba ti : 68" Bika Mfumu, Nzambi ya Isaeli zitusua, samu yandi vungulaka nkangu n'andi mpe mpulusu n'andi.69Yandi me bimisina beto kilendo ya mpulusu na dikanda ya Davidi, kisielo n'andi. 70Yawu yandi zabisaka na yinua ya bambikudi n'andi ya nlongo na bantangu ya ntama. 71Yau kele mpulusu ke katula beto na maboko ya batantu mpe na bayina ke zolaka beto ve.72Yandi me monisa n'kenda n'andi na batata na beto mpe mebambukila moyo luwawanu n'andi ya nlongo, 73na kulandakana ndefi yandi kudiaka na tata na beto Abalayama, 74ti na manima ya kukatula beto na mboko ya batantu na beto, yandi kepesa beto luve(insua) ya kuzitisa yandi, 75luzingu na beto ya mvimba, na nlongo mpe na lunungu na yinsi ya disu n'andi.76Bosi nge, muana na munu, ba ke bokidila nge mbikudi ya Nkua Kayengele, samu nge ke tambula na ntuala Mfumu samuna kubongisa ngizulu n'andi, 77mpe kupesa na bantu n'andi nzayilu ya mpulusu na nzila ya ngiambudulu ya masumu.78Nzambi na beto ke yambudilaka beto na nkenda n'andi ya n'nene. Na nzila na yau, yandi ke kuiza, kufuanana na kukia kebimisaka ntangu na nsuka nsuka, mpe kungengisa beto banda na zulu. 79Yandi ke kienzula bayina kele na kitombe mpe penepene ya lufua, samuna kutambusa makulu na beto na nzila ya luvuvamu".80Na yina me tala muana, yandi vuandaka yunduka mpe yandi vuandaka kuma ngolo samuna Mpeve. Yandi vuandaka zingila na dikanga tiii kilumbu yina yandi bandaka kukimonikisa na nkangu ya Isaeli.
Chapter 2
1Na ntangu yina, Kaisala Angustu piyaka lutumu na kutanga batu nionso yina kena kuzinga na yinza. 2Lutangu ya ntete salamaka na ntangu Kilenio vuandaka mfumu ya kizunga ya Silia. 3Na yawu, bawu nionso vuandaka kuenda sonama mutu na mutu na mbanza na yandi.4Yosefi, tombukaka yandi diaka kubanda na Nazaleti mbanza ya Ngalili, na kukuenda na Yuda mbanza ya Davidi, yina kele na nkumbu ya Betelemi; samu yandi vuandaka mutu ya yinzo ya Davidi. 5Yandi kuendaka kukisonikisa na nketo yina yandi fuana kuela : Maliya, yandi vuandaka na buemba.6Na ntangu bavuandaka kuna, kilumbu yandi fuana buta kukaka. 7Yandi butaka muana ya bakala, muana na yandi ya ntete, yandi zingaka yandi bilele mpe yandi tulaka yandi na kidikulu ya bibulu samu kisika vuandaka ve na yinzo ya banzenza.8Yawu vuandaka na kati ya kizunga yina bamvungudi vuandaka luta na kati ya bilanga samuna ku vunga bibulu na bawu. 9Na mbala mosi, mbasi ya Mfumu monikinaka bawu mpe nkembo ya Mfumu seminaka bawu; mpe wonga bakamaka bawu.10Mbasi tubilaka bawu : "Beno mona wonga ve, samu mukena kuzabisa beno nsangu ya mbote, yayi ke vuanda kiese ya nene samuna nkangu nionso.11 Bubu yayi, na mbanza ya Davidi, me butukila beno mvuluzi kele Klisto, Mfumu. 12Tala kidimbu yina beno ke mona : muana yinsua mezingua bilele mpe ya kulekusua na kidikulu ya bibulu."13Na mbala mosi, mbasi, kintuadi na nkangu ya binuani ya zulu, kena kusika Nzambi mpe kena kutuba : 14"Nkembo na Nzambi na bifulu ya kuzangama, mpe na ntoto, luvuvamu na kati ya batu yandi kendimaka."15Ntangu bambasi me bika bawu samuna kukuenda na zulu, bamvungudi me tubasana bawu na bawu : "Beto kuenda tala na Betelemi inki kena kuluta kuna, yina Mfumu me zabisa beto." 16Bakuendaka na nsualu nionso kuna bosi bakutaka Maliya na Yosefi mpe muana ya kuleka na yinzo ya kidikilu ya bibulu.17Na manima ya kumona yawu, bazabisaka na batu yina batubilaka bawu samuna muana yango. 18Batu nionso kuwaka bavuandaka yitukaka yina bamvungudi vuandaka tubila bawu. 19Samuna Maliya, yandi vuandaka yindula mambu nionso yandi kuwaka, yandi monaka yawu mfunu mingi na ntima na yandi. 20Bosi bamvungudi vutukaka na kukembisa mpe kuzitisa Nzambi samuna yina bakuwaka mpe kumonaka, disuasuani ve na yina batubilaka bawu.Na ntangu kilumbu ya nana fuanaka, bosi muana fuana zengua, ba pesaka yandi nkumbu ya Yesu, nkumbu yina bapesaka yandi na mbasi ntangu Maliya vuanda na buemba.22Na ntangu bilumbu na bawu ya mpedoso lungaka, naku landakana nsiku ya Mose, Yosefi mpe Maliya banataka yandi na yinzo ya Nzambi ya Yelusalemi samu bamonisa yandi na Mfumu. 23Kulandila yina kelemya kusonama na nsiku ya Mfumu : "Muana ya bakala nionso ya ntete, na kubutuka, fueti yekulua na Mfumu." 24Bakuizaka mpe kupesa nkayilu mutindu nsiku ya Mfumu kena kutuba : "Buduka zole to mabembe zole."25Nzoka, mutu mosi vuandaka na Yelusalemi na nkumbu Simeoni. Mutu yina vuandaka ya kudedama mpe ya kivumi na meso ya Nzambi. Yandi vuandaka vingila lubombolo ya Isaeli mpe Mpeve ya Nlongo vuandaka na yandi. 26Nsongolo ya Mpeve ya Nlongo tubaka, yandi lenda kufua ve tekila yandi mona Masiya ya Mfumu.27Na lutuadusu ya Mpeve ya Nlongo, Simeoni kuendaka na yinzo ya Nzambi. Banataka muana Yesu na bibuti na yandi na yinzo ya Nzambi samuna kukokisa yina fuana salama kulandila nsiku.28 Simeoni me baka muana na maboko na yandi, vutusaka matondo na Nzambi mpe me tuba :29 "Ntangu yayi Mfumu, bika kisadi na nge kuenda na luvuvamu kulandila mpova na nge.30Samu meso na munu me mona mpulusu na nge, 31yina nge kubikaka samuna nkangu na nge,32 kukia samu na bapayen mpe nkembo samuna nkangu na nge Isaeli."33Tata mpe mama na yandi vuandaka na kiese samuna yina bavuandaka tuba na muana. 34Simeoni sakumunaka bawu MPE tubaka na Maliya, mama na yandi : "Ya kubukuaka ti muana yayi kele kubua mpe kutelema na batu mingi na Isaeli mpe bonso kidimbu kekotisa mvualangani. 35Sabala ke tobula nge muela, samu mabanza mingi ya bantima monika na meso ya batu."36Mbikudi mosi ya kento na nkumbu ya Ana, muana ya Fanueli, na dikanda ya Aseli. Yandi vuandaka kinunu. Bakuelaka yandi kento zabaka ntete bakala ve, yandi zingaka bamvula nsambodia na baka na yandi; 37yandi bikanaka difola bamvula makumi nana na yiya, yandi vuandaka ntama ve na yinzo ya Nzambi samuna kusala muini mpe mpimpa kondua kudia mpe kunua ata kima mosi ve mpe kusambila. 38Na bamvula yina kaka, yandi kuminaka bawu mpe bandaka ku vutula matondo na Nzambi mpe kutubila bantu nionso yina vuandaka vingila nkudulu ya Yelusalemi, nsangu ya muana.39Na ntangu bakukisaka nionso sonamaka na nsiku ya Mfumu, bavutukaka na Nazaleti na mbanza ya Ngalili.40 Muana vuandaka kula mpe yandi kumaka ngolo, yandi vuandaka kula na nduenga mpe nlemvo ya Nzambi vuandaka na yandi.41Bibuti na yandi vuandaka kuenda bamvula nionso na Yelusalemi samuna na nkinzi ya Pasika.42 Na manima bamvula kumi na nzole, bakuendaka na nkinzi kulandila kifu na bawu.43 Bosi ntangu bilumbu manisaka, bavutukaka na mbanza ya bau, Yesu muana bikanaka na Yelusalemi, kansi bibuti na yandi vuandaka zaba ve. 44Bavuandaka yindula yandi kele na kati ya bakundi yina vuandaka kuenda na yandi nzila mosi, kilumbu ya mvimba kutaka tekila basoda yandi kati na bibuti mpe bakundi na yandi.45Bamonaka yandi ve, bavutukaka na Yelusalemi samuna kusosa yandi.46 Na manima bilumbu tatu bakuendaka kuta yandi na kati ya yinzo ya Nzambi ya Yelusalemi, ya kuvuanda kati na minlongi, yandi vuandaka kuwa mpe kuyuvula bawu. 47Bayina nionso vuandaka kuwa yandi yitukaka samuna ngangu mpe bamvutu na yandi.48Na ntangu bavuandaka tala yandi, bamonaka mangitukulu mpe mama na yandi tubaka : "Muana na munu, samuna inki nge me sala mambu ya mutindu yayi? Kuwa, tata na nge mpe munu beto kena kusosa nge na kiadi ya ngolo."49 Yandi tubilaka bawu : "Samuna inki beno kena kusosa munu, beno zaba ve ti mu fuana vuanda na yinzo ya Tata na munu?"50 Kansi bavisaka ve yina yandi vuandaka tubila bawu.51Bosi yandi kuendaka na bawu nzila mosi na Nazaleti, yandi tumamanaka bawu. Mpe mama na yandi vuandaka yangalala na mambu nionso na ntima na yandi. 52Kansi Yesu vuandaka kula na nduenga mpe na nzutu, mpe nlemvo ya Nzambi mpe ya bantu vuandaka na yandi.Chapter 3
1Na ntangu ya mvula kumi na tanu ya ntinu Tibere Kayisala, ntangu yina Ponse Pilato vuandaka mfumu ya kinzunga ya Yudea, Elode vuandaka mfumu na Ngalili, Filipi, mpangi na yandi, vuandaka mfumu ya mbanza ya Ituli mpe Takonite, Lisaniasi vuandaka mfumu ya Alibene, 2mpe na ntangu ya banganga ya Nzambi ya mbuta Ane na Kayifa, mambu ya Nzambi kuminaka Yoani, muana ya Zakali, na insi yaku yuma.3Yandi vuandaka tambulaka na kinzunga yina kele pene-pene na nzadi ya Yodani, kulongisa mbotokolo ya kuvilula madiela mpe ngiambudulu ya masumu.4Mutindu mesonama na mukanda ya Isaya : "Ndinga ya yiya kena kuboka na insi yaku yuma : beno bongisa nzila ya Nzambi, beno sungika nzila na yandi.5Ndimba nionso ke fuluka, myongo nionso ya nene mpe ya fioti ke kita, banzila yaku beba kevuanda yaku bongama, banzila ya mabulu keyinama,6 pe, mutu nionso kemona mpulusu yina me katuka na Nzambi.7Na yawu, Yoani vuandaka zabisa na batu yina vuandaka katuka na bambaza samuna yandi botika bawu : "Beno bana banioka mbalu, nani mekebisa beno nakutina nganzi yina kena kuiza?8Beno monisa mavanga ya mpisulu ya mayele pe beno bika kubanza nakati ya mintima na beno: "Tata na beto nde Abalahami," pamba ve muke na zabisa beno ti Nzambi kena lulendo yaku pesa na Abalahami bana katuka na matadi yayi.9Kiubi me kubama deja samuna kuzenga mianzi yaminti. Na yawu, bake zenga inti nionso yina kebuta ve mbutu ya mbote pe bake loza yawu na tiya."10Na manima, bankangu yuvusaka Yoani : "Nini beto fuana sala?" 11Yandi vutudilaka bawu mutindu yayi : "Bika yina kele na biyunga zole, kabila mosi na yina me kondua, pe yina kele na madia sala mutindu mosi."12Bamfutisi ya mpaku bakuizaka samuna babotama mpe bazabisaka yandi : "Nlongi, nini beto fuana sala?" 13Yandi vutusilaka bawu : "Beno bika baka mbongo kulutila yina beno fuana baka."14Bisodi mosi pe yuvusaka yandi : "Bosi beto, nini beto fuana sala?" Yandi tubilaka bawu : "Beno sala ve na kingolo to kutuba mambu ya luvunu samuna mutu. Beno sepela na mbongo yina bake naku futa beno."15Na ntangu nkangu vuandaka vingila na mpuila nionso ngizulu ya Klisto, mosi na mosi vuandaka kukiyuvusa kana Yoani lendaka vuanda Klisto. 16Yoani vutusaka na bawu nionso na kutuba : "Munu, muke nabotika beno na maza, kansi mutu kena kuiza, yandi meluta munu na lulendo mpe mu fuana ve naku zibula minsinga ya mapapa na yandi. Yandi kebotika beno na Mpeve ya Nlongo mpe na tiya.17Yandi kele na kiyungulu na maboko na yandi, samuna kukabula bambuma na matiti mpe kusangisa fufu na kikebolo na yandi. Kansi yandi keyoka matiti na tiya yina ke kufuaka ve.18Na bansiamusu mingi ya nkaka, Yoani vuandaka samuna nsangu ya mbote na nkangu. 19Ntangu basembaka Mfumu Elode samuna yandi kuelaka Elodias, nketo ya mpangi na yandi, mpe samuna mambu nionso yina ya nkaka ya yimbi yandi salaka, 20Elode buelaka diambu yayi nazulu ya bibila na yandi : yandi kangaka Yoani na buloko.21Ntangu bavuandaka botika nkangu, ya kuizaka salama ti, Yesu pe babotikaka yandi. Na ntangu yandi vuandaka sambila, dizulu zibukaka, 22mpe Mpeve ya Nlongo kitilaka yandi neti dibembe. Ndinga mosi mpe wakana na dizulu : "Nge kele muana ya munu ya bakala yina muke zolaka, muke yangalalaka na nge."23Yesu vuandaka na bamvula pene ya makumi na tatu ntangu yandi bandaka kisalu na yandi. Mutindu batu vuandaka ndimina yawu, yandi vuandaka muana ya Josefi, muana ya Eli, 24muana ya Matati, muana ya Levi, muana ya Meleki, muana ya Yanayi, muana ya Yosefi25muana ya Matatia, muana ya Amosi, muana ya Nahumi, muana ya Eseli, muana ya Nangai, 26muana ya Maati, muana ya Matatia, muana ya Semei, muana ya Yoseki, muana ya Yoda,27muana ya Yoanani, muana ya Lesa, muana ya Zolobabeli, muana ya Salateli, muana ya Neli,28 muana ya Meleki, muana ya Adi, muana ya Kisami, muana ya Elemadami, muana ya Eli, 29muana ya Yesu, muana ya Eliezeli, muana ya Yolimi, muana ya Matati, muana ya Levi,30muana ya Simeoni, muana ya Yuda, muana ya Yosefi, muana ya Yonami, muana ya Eliakimi, 31muana ya Melia, muana ya Mena, muana ya Matata, muana ya Natami, muana ya Davidi, 32muana ya Isayi, muana ya Yobedi, muana ya Boazi, muana ya Salai, muana ya Nasoni33muana ya Aminadabi, muana ya Adamini, muana ya Alani, muana ya Esiloni, muana ya Pelezi, muana ya Yuda,34 muana ya Yakobi, muana ya Isaki, muana ya Abalayami, muana ya Tela, muana ya Naholi, 35muana ya Seluki, muana ya Rewu, muana ya Peleki, muana ya Ebeli, muana ya Sela,36muana ya Kayinani, muana ya Alipasadi, muana ya Semi, muana ya Noa, muana ya Lameki, 37muana ya Matusalemi, muana ya Enoki, muana ya Yaleti, muana ya Mahaleli, muana ya Kayinani,38 muana ya Enosi, muana ya Sete, muana ya Adami, muana ya Nzambi.Chapter 4
1Yesu fulukaka na mpeve ya Nlongo pe Andi katukaka ya Yodani. 2Mpeve nataka yandi na insi ya ntoto yaku yuma kuna diabulu tota yandi bilumbu makumi yiya. Yandi kudiaka kima ve na bilumbu yina pe na manima ya tangu yina, yandi monaka nsatu ya madia.3Diabulu me tubila yandi : "Kana nge kele Muana ya nzambi, zabisa na ditadi yayi na kukituka dipa." 4Yesu vutudilaka yandi, yasonamaka : "Mutu ke zingila kaka na dipa ve."5Pe diabulu nataka Yesu na kifulu mosi ya kuzangama. Yandi memonisa yandi bimfumu nionso ya ntoto na tangu ya kufi. 6Diabulu me tubila yandi : "Muke pesa nge kimfumu nionso yayi pe minkembo na bawu pamba ve yakele ya munu pe muke pesaka yawu na yina muzola. 7Na yawu, muke pesa nge yawu kana nge me bwongimina munu.8Kasi Yesu me vutudila yandi, yamesonama : "Nge fuana bwongimina Nzambi kaka pe kusadila yandi"9Na manima diabulu nataka Yesu na kisika me luta yaku zangama na yinzo ya Nzambi ya Yelusalemi. Yandi me zabisa yandi : "Kana nge kele Muana ya Nzambi, kukiloza kuna na insi. 10Samu yamesonama : "Yandi ke tinda bambasi na yandi samuna kutanina nge. 11Pe bakesimba nge na maboko samuna nge tuta ata ditadi mosi ve."12Yesu vutudilaka yandi, yamesonama : "Nge lenda ve tota Mfumu Nzambi na nge." 13Tangu diabulu manisaka kutota Yesu, yandi tatukaka na yandi samuna kuvingila tangu yankaka.14Na manima na yawu, Yesu vutukaka na Ngalili, yakufuluka na lulendo ya Mpeve. Nsangu na yandi muanganaka na kinzunga nionso. 15Yandi kumaka kulonga na bayinzo na bau ya tukutukunu pe batu nionso vuandaka sepela na yandi.16Tangu yandi kuendaka na Nazaleti, mbaza yandi yundukilaka, yandi kotaka na yinzo ya tukutukunu, kilumbu ya sabala mutindu vuandaka kifu na yandi. Yandi telamaka samuna kutana mambu ya Nzambi na ndinga ya nene. 17Bapesaka yandi mukanda ya mbikudi Ezayi. Tangu yandi me zibula, yandi monaka mambu yayi :18"Mpeve ya nlongo kele na munu samuna yandi me sola munu naku samuna nsangu ya mbote na bamputu. Yandi me tinda munu naku samuna pulusu na batu yaku kangama pe kuzibula meso ya bampofo. Yandi me tinda munu samuna kusadisa batu ya pasi 19pe naku samuna mvula ya nlemvo ya Nzambe."20Yandi kangaka mukanda, yandi vutulaka yawu na kisadi yina pesaka yandi pe yandi me vuanda. Batu nionso vuandaka tala yandi. 21Bosi yandi me banda zabisa bawu : "Mambu yayi beno me kuwa mekokisama bubu." 22Bawu nionso vuandaka minbangi ya mambu yandi tubaka pe bavuandaka yitukua na bapova ya nduenga yandi vuandaka tuba. Batu vuandaka tuba : "Yandi yayi ve muana ya Josefe?"23Pe yandi tubilaka bawu : "Yakedika beno ke tubila munu dingana yayi, 'Munganga, kukibuka nge mosi. Sala awa na buala nge butukilaka, nionso yina beto mekuwa nge salaka na Kapernawumi."24 Yandi zabisaka bawu diaka : "Na kedika, mukena tubila beno, mbikudi mosi ve kevuandaka na yenge na mbanza na yandi.25Nakedika mukena kuzabisa beno : bafola vuandaka mingi na Isaeli na tangu ya mbikudi Eliya, mvula nokaka ve bamvula tatu na ngonda sambanu pe buala ya mvimba vuandaka na nsatu mingi. 26Kasi Eliya tindamaka ata na difola mosi ve, kaka na difola ya buala Sarepta na Sidon. 27Pe batu mingi vuandaka na kimbemvo ya buazi na Isaeli na tangu ya mbikudi Eliza, kasi mosi ve bakaka ndiakusu, kaka Naamani mutu ya Siri.28Tangu bakuwaka mambu yina, batu nionso vuandaka na kati ya yinzo ya tukutukunu fuemaka mingi. 29Batelamaka, bafukusaka yandi na nganda ya mbanza pe banataka yandi ti na nsongi ya mongo batungilaka mbanza samuna kuloza yandi na ndimba. 30Kasi Yesu lukata na kati ya bawu pe yandi kuendaka na kifulu yankaka.31Yandi kuendaka na Kapernawumi, mbanza ya Ngalili, pe yandi vuandaka longa bawu na yina metala kilumbu ya sabala. 32Bavuandaka yitukua na malongi na yandi samu yandi vuandaka tuba na lulendo.33Mutu mosi na yinzo ya tukutukunu vuandaka na mpeve ya yimbi ya kusumuka. Yandi bokaka na ndinga ya ngolo : 34"Ah! Inki diambu beto mesala nge, Yesu ya Nazaleti? Nge mekuiza kubunga beto? Munu mezaba nani nge kele : Mutu ya Nlongo ya Nzambi"35Yesu sembaka mpeve ya yimbi pe yandi tubaka : "Kanga yinua pe bima na nzutu ya mutu yayi." Mpeve ya yimbi lozaka mutu yina na ntoto na meso na bawu; yandi bimaka na nzutu na yandi pe yandi salaka yandi ata pasi mosi ve. 36Batu nionso vuandaka yaku yitukua pe bavuandaka tubila yawu tangu nionso bawu na bawu. Bavuandaka tuba : "Inki bapova yayi ? Yandi kena pesa ntumu na bampeve ya yimbi na lulendo nionso pe bakena kubima." 37Na pidina, nsangu ya Yesu muanganaka na bifulu nionso ya kinzunga yina.38Bosi Yesu katukaka na yinzo ya tukutukunu pe kuendaka kota na yinzo ya Simoni. Nzitu ya Simoni ya nketo vuandaka na yuku-yuku (banzangala) ya ngolo. Balombaka Yesu naku sadisa yandi. 39Yandi pusanaka pene-pene na yandi. Yandi pesaka ntumu na yuku-yuku ya bima na nzutu na yandi pe yabimaka. Kaka na tangu yina, nketo yina telamaka pe bandaka kusadila bawu.40Na kokila, batu nataka na Yesu bayina vuandaka na bambevo ya mutindu na mutindu. Yandi tulaka bawu maboko pe yandi niakisaka bawu. 41Bampeve ya yimbi pe vuandaka bima na nzutu ya batu mingi kati na bawu pe bavuandaka boka : "Nge ikele Muana ya Nzambi!" Yesu sembaka ba mpeve ya yimbi pe pesaka bawu ve nzila yakutuba samu bazabaka ti yandi vuandaka Klisto.42Tangu buisi mekukia, Yesu bimaka pe kuendaka na kifulu mosi ya ntoto yaku yuma. Bankangu ya batu sosaka yandi pe bakuizaka na kifulu yandi vuandaka. Bazolaka kakidila yandi naku kuenda na kifulu yankaka. 43Kasi yandi zabisaka bawu : "Mu fuana pe samuna nsamu ya mbote ya kimfumu ya Nzambi na bambanza yankaka, pamba ve yawu nde batindilaka munu awa." 44Pe, yandi tatamanaka kulongisa na bayinzo ya tukutukunu na buala ya Yudeya.Chapter 5
1Yakumaka tangu mosi, nkangu kuizaka zungidila Yesu samuna kuwa mambu ya Nzambi na disimu ya dizanga ya Ngenezaleti. 2Babuatu zole vuandaka vana ya mintambi ya bambizi, bavuandaka sukula makonde. 3Yesu kotaka na buatu mosi, yina ya Simoni, yandi lombaka kupusana fioti na kati ya maza, pe yandi longaka nkangu.4Na tangu yandi manisaka kutuba, yandi zabisaka na Simoni : "Pusana sika maza kele mpinda pe loza makonde samuna kuloba mbizi." 5Simoni vutulaka na kutuba : "Nlongi, beto me sala mpimpa ya mvimba, beto mebaka kima ve. Kansi na mpova nange, muke loza makonde." 6Basalaka yawu pe babakaka bambizi mingi, nkutu makonde nabawu vuandaka kupasuka. 7Balombaka lusadusu na bankundi nabawu vuandaka na nlungu yankaka, bakuizaka mpe bafulusaka babuatu nionso zole na bambizi pe yabandaka nakudinda.8Na ntangu Simoni Petelo monaka mambu yina, yandi fukamaka na ntadisi ya Yesu mpe yandi tubaka : "katuka pene-pene na munu, Mfumu, samu mukele nsumuki." 9Yandi yitukaka na bayina vuandaka na yandi samuna bambizi balobaka. 10Bavuanda Zaki, Yoani, bana ya Zebedayi, bawu nionso mintambi ya bambizi, kintuadi na Simoni. Bosi Yesu tubaka na Simoni : "Kuvuanda na wonga ve, pamba ve muke kumisa nge lobi ya batu." 11Ntangu bamebimisa babuatu na maza, babikaka nionso mpe balandaka yandi.12Yesu vuandaka na mosi ya bambaza yayi mpe kuna vuandaka na mutu mosi na kimbevo ya buazi. Ntangu yandi monaka Yesu, yandi fukamaka yintu na ntoto mpe salaka lusambulu yayi : "Mfumu, kana nge mezola yawu, nge lenda vedisa munu." 13Yesu lambulaka diboko, simbaka yandi mpe yandi tubaka : "Me zola yawu, vedila." Na mbala mosi, buazi me katuka na yandi.14Yesu pesaka yandi ntumu yaku zabisa kima mosi ve na mutu. Yandi zabisaka yandi : "Kuenda kukimonikisa na banganga ya Nzambi, mpe pesa minkayilu ya kuvedila bonso Mose sonikaka yawu, yake vuanda kimbangi samuna bawu."15Bavuandaka kutubila yandi mingi, bankangu ya batu bandaka kukutakana samuna kuwa yandi mpe kuniakusua na bimbevo na bawu. 16Kansi yandi vuandaka kuvengama na bifulu ya ntoto yaku yuma samuna kusambila.17Mosi na bilumbu yina, yandi vuandaka longa. Bafalisi na banlongi ya minsiku bavuandaka, bakatukaka na babuala nionso ya Ngalili, Yuda mpe Yelusalemi; lulendo ya Nzambi vuandaka sala kati na yandi samuna kuniakisa bambevo.18Bosi, babakala mosi kuizaka na mutu mosi yakuvanguka banataka na zulu ya nkuala; bavuandaka na nsatu ya kukotisa mpe kutula yandi na ntadisi na yandi. 19Awa bamonaka ve nzila yakukotisila yandi samuna batu vuandaka mingi, banangunaka yandi na nludi sika batobulaka mpe bakulumunaka yandi na nkuala na yandi sika Yesu vuandaka, na kati kati ya batu.20Awa yandi monaka kiminu na bawu, yandi me tuba : "Tata, masumu nanga me yambudulua." Bafalisi na minsoniki bandaka kuvunguta : "Nani mutu yayi kena kufinga Nzambi? 21Nani lenda lemvukila masumu kana Nzambi kaka ve?"22Kansi Yesu, awa yandi zabaka mabanza na bawu, yandi yuvusaka bawu : "Samuna nini beno kena kuyuvusa biuvu yayi ya yimbi na mintima na beno? 23Nini me luta pasi, na kutuba "Masumu na nge me yambudulua" to ya kutuba "Telama mpe tambula?" 24Na yawu, samu beno zaba ti Muana ya Nzambi kele na kimfumu awa na ntoto ya kulemvukila masumu, muke nakuzabisa nge : "Telama, baka mfulu na nge mpe vutuka na yinzo na nge."25Na mbala mosi, mutu yina telama na nkuala na yandi na ntadisi na bawu mpe vutukaka na yinzo na yandi naku nkembisaka Nzambi. 26Batu nionso yitukaka mpe nkembisaka Nzambi, bavuminaka yandi, mpe bavuandaka tuba : "Bubu beto memona mambu ya ngitukulu."27Na manima na yawu, Yesu bimaka mpe monaka mfutisi ya mpaku mosi na nkumbu ya Levi yaku vuanda na yinzo ya mpaku. Yandi mezabisa yandi : "Landa munu." 28Levi bikaka nionso, yandi metelama mpe mebanda kulanda yandi.29Levi sadilaka Yesu nkinzi ya nene na yinzo na yandi, nkangu ya nene vuandaka kuna, bamfutisi ya mpaku mpe batu yankaka vuandaka lutisa ntangu ya mbote na meza na kudia kintuadi na bawu. 30Bafalisi na minsoniki vuandaka vunguta mpe batubaka na banlonguki na yandi : "Samuna nini beno kena kudia mpe kunua kintuadi na bamfutisi ya mpaku mpe na basumuki?" 31Yesu vutulaka mpe zabisaka bawu : "Yake batu ya mavimpi ve kevuandaka na nsatu ya munganga, kansi bambevo. 32Mukuizaka bokila batu ya lunungu ve, kansi basumuki samuna baviluka."33Bazabisaka yandi : "Bambala mingi banlonguki ya Yoani ke minaka nsoki mpe bake sambilaka, na banlonguki ya Bafalisi mpe; nzoka nde bayina yange bakena kudia mpe kunua." 34Yesu zabisaka bawu : " Beno lenda minisa nsoki bankundi ya nkuedi na ntangu bake na yandi kintuadi? 35Bilumbu kekuiza yina nkuedi kevuanda diaka na bawu ve, na bantangu yina, bake mina nsoki."36Yesu tubilaka diaka bawu kingana yayi : "Mutu mosi ve kebaka kitendi ya kinkutu ya yimpa samuna kutunga nlele ya ntama. Kana yandi mesala yawu, yandi kepasula yina ya yimpa, mpe kintendi yayi ya yimpa ke kuelana ve na nlele ya ntama.37Pe, mutu mosi ve lenda tula vinu ya yimpa na bisangala ya ntama; vinu ya yimpa kepasula bisangala, vinu kemuangana mpe bisangala kebeba. 38Na yawu, yame fuana naku tula vinu ya yimpa na bisangala ya yimpa. 39Pe, mutu mosi ve na manima ya kunua vinu ya ntama, kezola diaka kunua yina ya yimpa, samu yandi ketuba : "Ya ntama melutisa mbote."Chapter 6
1Kilumbu mosi ya Sabala, Yesu vuandaka luta na bilanga mpe minlonguki na yandi vuandaka katula matiti ya masangu, na manima yakunika yawu na maboko na bawu, bavuandaka kudia yawu. 2Kasi ndambu ya bafalasi tubaka : "Samuna nini beno kena sala yina bame pekisa kilumbu ya Sabala?"3Yesu vutudilaka bawu : "Beno tangaka ve yina salaka Davidi ntangu yandi monaka nsatu, yandi na bankudi na yandi? 4Yandi kotaka na yinzo ya Nzambi, bakaka mapa ya minkayilu, yandi kudiaka yawu pe yandi pesaka na bankudi na yandi. Nzoka mutu mosi ve kele na insua ya kudia mapa yina kaka banganga Nzambi."5 Yandi tubilaka bawu : "Muana ya mutu kele mfumu ya Sabala."6Kilumbu ya nkaka ya Sabala, Yesu kotaka na yinzo ya tukutukunu mpe kuna yandi longaka batu. Mutu mosi vuandaka vana na diboko ya lubakala yaku lebakana. 7Minsonuki na bafalisi vuandaka tadidila Yesu samuna kutala kana yandi ke niakisa mutu kilumbu ya Sabala, samuna kubaka kibila bake fundila yandi. 8Lokola yandi zabaka mabanza na bawu, yandi tubaka na mutu ya diboko yaku lebakana : "Telama vana na ntadisi ya batu nionso." Mpe mutu yina telemaka vana.9Yesu me tubila bawu : "Mukena kuyuvusa beno kana luve kele ya kusala diambu ya mbote kilumbu ya Sabala to kusala diambu ya yimbi, yaku vulusa moyo to ya kuzimbisa yawu?" 10Yandi vuandaka tala bawu nionso, yandi tubilaka mutu yina : "Lambula diboko na nge." Yandi salaka yawu mpe diboko na yangi belukaka. 11Bafulukaka na nganzi, bavuandaka bindasana mpaka samuna kuzaba nini balendaka sala Yesu.12Ya kumaka na bilumbu yina Yesu kuendaka na mongo samuna kusambila mpe yandi lutisaka mpimpa ya mvimba naku sambila Nzambi. 13Ntangu buisi kukuika, yandi bokilaka minlonguki na yandi mpe yandi solaka kati na bawu kumi na zole, na bayina yandi pesaka nkumbu ya bantumua.14Ba nkumbu ya bantumua vuandaka Simoni, na yina yandi pesaka nkumbu ya Petelo, Andele, mpangi na yandi, Yakobi, Yoane, Batelemai, 15Matai, Toma, Yakobi, muana ya Alafai, Simoni, yina bavuandaka bokila Zelote, 16Yuda, muana ya Yakobi, mpe Yuda Iskalioti yina kumaka yekudi.17Na manima Yesu kitaka mongo kintuadi na bawu mpe yandi telamaka na kifulu yaku lendumuka. Nkangu ya nene ya minlonguki na yandi vuandaka vana, na kifunda ya nene ya batu ya Yudea, ya Yelusalemi mpe ya ndambu ya nkaka ya maza ya Tir na Sidoni. 18Bakuizaka samuna kuwa yandi mpe kuniakusua na bimbevo na bawu. Ba yina tungisamaka na mpeve ya yimbi niakusuaka mpe. 19Nkangu nionso vuandaka sosa naku simba yandi samu ti lulendo mosi vuandaka bimina na yandi samuna kuniakisa bawu nionso.20Yandi talaka minlonguki na yandi mpe yandi me tuba : "Mayangi, na beno yina kele mputu, kimfumu ya Nzambi kele ya beno. 21Mayangi, na beno kena kufua nsatu na ntangu yayi, beno ke yukuta. Mayangi, na beno kena kudila bubu, beno ke seka.22Mayangi na beno ntangu batu ke yina beno, ntangu bake loza beno, bake finga beno mpe bake sonika nkumbu na beno yimbi, samuna Muana ya mutu. 23Beno yangalala na kilumbu yina mpe beno dumuka na kiese, pamba ve, nsendo na beno ke vuanda ya nene na mazulu. Samu ti, bakulu na bawu bavuandaka sala bambikudi mutindu yina.24Kansi engua beno bamvuama! Pamba ve beno mebaka deja mbombolo. 25Engua na beno kele yaku fuluka ntangu yayi! Beno ke kufua nsatu na ntangu ke kuiza. Engua na beno kena kuseka ntangu yayi! Pamba ve beno kedila ntangu ke kuiza.26Beno kele batu ya kiadi ntangu batu nionso kena kutuba mambote samuna beno ntangu nionso! Pamba ve, mutindu yina nde bakulu na bawu vuandaka sala bambikudi ya luvunu.27Kansi mu kena kutuba na beno kena kuwa munu, 'Beno zola mintatu na beno, beno sala mambote na bayina ke yinaka beno, 28beno sakumuna bayina ke singaka beno, beno sambidila bayina ke monisaka beno mpasi.29Mutu meka bula nge na ditama mosi, pesa yandi mpe yina ya nkaka. Mutu meka vuakula kiyunga na nge, kupekisa yandi ve naku baka mpe kinkutu nange.30 Pesa na nkoso mutu ke lomba nge. Mutu meka baka kima yina yange, kulomba yandi ve naku vutudila nge yawu.31Yina beno zola ba yankaka sadila beno, beno sala mutindu mosi samuna bawu. 32Kana beno kena kuzola kaka bayina ke zolaka beno, inki mfutu beno kena kubaka? Pamba ve, batu ya masumu mpe bake zolaka bayina ke zolaka bawu. 33Kana beno kena kusala mambote kaka na bayina kena kusala beno mambote, inki mfutu beno kena kubaka? Pamba ve, batu ya masumu kesalaka mutindu yina. 34Kana beno kena kudeviza kaka na bayina kele na zila yaku vutudila beno, inki mfutu beno kena kubaka? Ata batu ya masumu bake devizaka na batu ya masumu mpe bake vingila bavutudila bawu mbongo yina bame devisa.35Kansi, beno zola mintatu na beno, beno sala bawu mambote. Beno devisa, mpe beno vuanda na mayindu ve bavutudila beno yawu; nsendo na beno kevuanda ya nene. Beno ke vuanda bana ya Nkua kayengele, pamba ve, yandi kele, yandi mosi, mbote na mintondudi mpe batu ya yimbi. 36Beno vuanda na nkenda mutindu tata na beno kele na nkenda.37Beno bika zengila mutu nkanu mpe bake zengila beno nkanu ve. Beno bika semba mpe bake semba beno ve. Beno lemvukila ba yankaka mpe bake lemvukila beno.38Beno pesa na ba yankaka mpe bake pesa beno. Bake dukula na nsongi ya nlele na beno kitezo ya mbote (yaku fuana, yina bame toma ningisa mpe yaku fuluka). Pamba ve, bake teza beno na kitezolo yina beno ke tezila bayankaka.39Yandi tubilaka bawu mpe dingana mosi : "Mpofo lenda tuadisa mpofo ya nkaka? Yandi meka sala yawu, bawu zole ke kubua ve na dibulu? 40Nlonguki me luta mfumu na yandi ve, kansi nlonguki nionso yina kele yaku kubukua mbote, kevuanda bonso nlongi na yangi.41Samuna nini nge kena kutala dititi ya fioti yina kele na disu ya mpangi na nge, mpe nge kena kumona ve kuni yina kele na disu na nge? 42Wapi mutindu nge lenda tuba na mpangi na nge, "Mpangi, vingila mukatusa dititi kele na disu na nge" kana nge, nge kena kumona ve kuni yina kele na disu na nge? Mutu ya disu na insi ya lukaya, katula tete kuni na disu na nge, bosi nge ke mona mutindu nini kukatula dititi kele na disu ya mpangi na nge.43Inti mosi ve ya mbote kebutaka mbuma ya yimbi, inti pe mosi ve ya yimbi kebutaka mbuma ya mbote. 44Koso inti kezabanaka na mbuma yina ya yandi. Bake bukaka ve bambuma ya fige na bansende mpe bake vandaka ve minfilu na bansende.45Mutu ya mbote kebimisaka mambu ya mbote ke katukaka na kimvuama ya mbote ya ntima na yandi, mpe mutu ya yimbi kebimisaka mambu ya yimbi kekatukaka na kimvuama ya yimbi ya ntima na yandi. Pamba ve, yina mefuluka na ntima ya mutu nde inua ketubaka.46Samuna nini beno kena kubokila munu : "Mfumu, Mfumu," mpe beno kena kusala ve yina mukena tuba. 47Mukena monisa beno na nani mekokana mutu nionso yina me kuiza na munu, me kuwa mambu na munu, me sadila yawu. 48Yandi me fuanana na mutu mosi, awa yandi kena kutunga yinzo, yandi me timuna na mpinda mpe yandi me tunga na dibanga. Maza ya mvula me kuiza mpe ditembo me buila yinzo yina, yanunga ve naku buisa yawu samu ti yatungamaka mbote.49Kansi yina kena kuwa mambu na munu mpe kena kusadila yawu ve, yandi me fuanana na yina me tunga yinzo na yandi na ntoto, lufulu kele ve. Ntangu ditembo me kubua na yinzo yina, yame tumu tuluka, mpe kubeba na yawu vuandaka ya nene.Chapter 7
1Ntangu Yesu manisaka kutuba na bayina vuandaka kuwa yandi, yandi kotaka na Kapenaumi.2Tala, mfumu mosi ya basoda vuandaka na kisadi n'andi yina yandi vuandaka zola mingi mpe yandi zolaka kufua samuna kimbevo. 3Ntangu mfumu yayi kuwaka nsangu ya Yesu, Yandi tinaka bakuluntu ya bayuda samuna kulomba Yesu kuenda belusa kisadi n'andi. 4Kukuma kaka pene na Yesu, babombidilaka yandi na kutuba ti:" Ya me fuana ti nge sadila yandi yau, 5samu yandi ke zolaka yinsi na beto mpe yadi tungilaka beto yinzo yayi ya lukutukunu".6Na yau, Yesu tatamanaka nzila n'andi na bau. ntangu yandi kumaka pene pene ya yinzo, mfumu ya basoda tindaka baninga n'andi samu bazabisa yandi ti:" Mfumu, kudimonisa mpasi ve, samu mu kele ya kukuka ve ti nge kota na yinzo ya munu. 7Yau yina mu monaka ti mu lenda kuiza ve kisika nge yikele. Kansi tuba kaka ata diambu mosi, mpe kisadi na munu ke beluka. 8Samu munu diaka, mu kele na yinsi ya kimfumu, na basoda yina mu ke tindaka. Me tuba na yayi:" kuenda" mpe yandi me tumama; na ya nkaka:" kuiza" mpe yandi me kuiza; na kisadi na munu:" sala yayi" mpe yandi me sala".9Ntangu Yesu kuwaka mambu yayi, yandi yitukaka na mambu'ango, mpe yandi talaka nkangu vuandaka landa yandi, me tuba:" me zabisa beno, ata na Isaeli mu mona muntu na lukuikilu ya mutindu yayi ve". 10Ntangu bantu yana batindaka vutukaka na yinzo, bakutaka yandi na nzutu ya mbote.11Na manima ya ntangu, Yesu kuendaka na mbanza mosi ke na nkumbu ya Naina, minlonguki n'andi mpe nkangu ya n'nene kuendaka na yandi. 12Lukufi na kielo ya mbanza, tala, ba vuandaka nata muntu ya kufua, muana kaka mosi ya mama n'andi(yandi vuandaka difola), nkangu ya m'funu yambanza yina landaka yandi. 13Na kumona yandi, Mfumu vuandaka na kiadi mingi samuna yandi mpe me zabisa yandi:" Kudila ve". 14Bosi yandi me pusana penpene me simba nkela vuandaka natunua nzutu, bayina vuandaka nata yau telemaka, mpe tuba:" Ntuenia ya bakala me zabisa nge, telema". 15Muntu ya kufua me vuanda mpe banda kutuba. Bosi Yesu me vutula yandi na mama n'andi.16Na yau bantu nionso simbamaka na wonga, mpe pesaka nkembo na Nzambi na kutubaka ti:" Mbikudi mosi ya n'nene me tedumusua kati na beto mpe Nzambi buminaka nkangu n'andi". 17Nsangu yina samuna Yesu muanganaka na Yudeo nionso mpe na bizunga ya penepene.18Banlongoki ya Yoani zabisaka yandi mambu nionso. 19Bosi Yoani bokilaka banlongoki n'andi zole mpe tindaka bau kuyuvula Mfumu:" Nge kele yina me kuiza to beto vingila yankaka e? 20Ntangu bakumaka penepene ya Yesu, bantu'ango tubaka:" Yoani Mbotiki me tinda beto na nge beto yuvula:" nga nge ke kuiza to beto fuana vingila yankaka e?".21Na ntangu yina,Yesu belusaka bantu mingi vuandaka na bimbevo, bantima ya kuluala mpe bampeve ya yimbi, mpe bampofo monaka. 22Yandi vutulaka mpe tubaka:" Ntangu beno ke kuenda, beno zabisa na Yoani yina beno me mona mpe beno me kuwa. Bampofo me mona, makoka me tambula(diata), bantu ya buazi me vedusua, ya kufua makutu me kuwa, mafua me fuluka, mpe Nsangu ya Mbote me longua na bamputu. 23Yandi sakumunua muntu yina ke tatamana ku kuikila samuna bisalu ya munu".24Ntangu bantumua ya Yoani kuendaka, Yesu bandaka kuzabisa minkangu na yina me tala Yoani:" nini beno kuendaka tala na makanga e? Disoso kene kuningana na mupepe e? 25Na yau, nini beno kuendaka tala e? Muntu me vuata bilele ya ntalu e? kansi bayina me vuata bilele ya kitoko mpe ke zingaka luzingu ya mbote kele na bayinzo ya bamfumu. 26Na yau nini kuandi beno kuendaka tale e? Mbikudi e? Inga, mu kena kutubila beno, mpe yandi me lutila mbikudi.27Tala yandi yayi mikanda soniminaka:" tala me tinda na ntuala nge yina ke kubika nzila ya nge. 28Mu kena kutubila beno, na kati ya bantu yina me butuka na nkento, mosi ve kele nkuluntu kana Yoani ve. Na yau fimuana muana(kindende) na kimfumu ya Nzambi kele nkuluntu kuluta yandi".29Ntangu nkangu nionso kuwaka yandi mpe bafutisi mpaku, bau tubaka ti Nzambi kele lunungu, na kubotukuaka mbotokolo ya Yoani. 30Kansi bafalisayi mpe minlongi ya nsiku ya Bayuda mabanza ya Nzambi ve samuna bau samu babakaka mbotokolo ya Yoani ve.31Na nini mu lenda fuanikisa bantu ya mbandu yayi e? Na nini ba me fuanana e? 32Ba me fuanana na bimbanambana kena kusakana na kisika ya bantu nionso, yina me vuanda mpe kena kutubasana bayayi na bayankaka na kutubaka ti:" Beto budilaka beno pitulu kansi beno kina ve. Beto yimbilaka muyimbu ya mafua, kansi beno dila ve"33Samu Yoani Mbotiki kuizaka, yandi vuandaka kudia dimpa ve, mpe yandi vuandaka kunua vinia ve, mpe beno me tuba:" Yandi kele na mpeve ya yimbi". 34Muana ya Muntu me kuiza, yandi kena kudia mpe ku nua,beno kena kutuba:" yandi ke kudiaka mingi mpe ku nuaka mingi,(nduvu), nkundi ya bafutisi mpaku mpe ya basumuki. 35Kans nduenga me zabakana na bana nionso".36Tala mosi ya bafalisi bokilaka Yesu samu bakudia na yandi. Ntangu yandi kotaka na yinzo ya nfalisi bosi me vuanda na meza, 37nkento mosi musumuki ya mbanza yina kuwaka ti Yesu kele na yinzo ya falisi, yandi kotaka na mbala mosi. Yandi nataka ntutu mosi ya malasi ya nsunga. 38Lokola yandi vuandaka na manima na yandi, penepene ya makulu n'andi, yandi bandaka kusukula makulu ya Yesu na mansanga n'andi mpe yandi pangusaka yau na bansuki n'andi, me fiba yau mpe me tiamunina yau malasi.39Na ntangu, nfalisi yina bokilaka Yesu monaka yau, yandi kena kutuba kati na yandi mosi:" Kana muntu yayi vuandaka mbikudi yandi zolaka zaba nani yandi ikele nkento yayi kena kusimba yandi, mpe yandi kele musumuki". 40Yesu bakaka mpova mpe me tuba:" Simoni, muke na diambu ya kuzabisa nge". Yandi vutusaka:" Nlongi, tuba".41Yesu tubaka:" Muntu mosi devisaka bantu zole mbongo. Ya ntete fuana pesa yandi nkama ya talanta, ya nkaka makumi tanu. 42Lokola bau lendaka ve kufuta mfuk'ango, yandi lemvukilaka bau zole. Na yau, kati na bau zole nani nge ke luta zola e?". 43Simoni vutusaka mpe tubaka:" Mu banza yina balemvukilaka mfuka ya n'nene". Yesu tubilak'andi:" Nge me tuba mbote".44Bosi Yesu balukaka sika ya nkento, mpe tubaka na Simoni:" Nge kena kumona nkento yayi, mu kotaka na yinzo ya nge, nge tiamuninaka munu maza na makulu ve, kansi yandi sukulaka makulu na munu na mansangaza n'andi, mpe yandi kusunaka yau na bansuki n'andi. 45Nge pesaka munu beze(bipuepue) ve, kansi yandi banda yandi kuizilaka yandi kena kulemba ve na kufuka(kuzipa)munu makulu na babeze(bipuepue)46Nge kusaka munu mafuta ve na yintu, kansi yandi kusaka malasi na makulu na munu. 47Yau yina mu kena kuzabisa nge, masumu n'andi mingi me lemvukulua, samu yandi me monisa nzola mingi. Kansi yina me lemvukulua fioti ke zolaka fioti".48Yandi me tubil'andi diaka:" Masums na nge me lemvukulua". 49Bayina vuandaka na meza na yandi vuandaka tuba kati na bau mosi:" Nani kele muntu yayi ke kuma tii na kulemvukila masumu e". 50Kansi Yesu tubaka na nkento:" Lukuikilu na nge me vuluza nge, kuenda na luvuvamu".
Chapter 8
1Na manima na yawu Yesu vuandaka kuenda na ba mbanza pe ba buala, kulonga pe samuna nsamu ya mbote ya kimfumu ya Nzambi. Kumi na zole vuandaka na yandi 2na bankento yina yandi niakisaka na bampeve ya yimbi pe na bimbevo. Maliya, yina bake bokilaka Madelene, yina ba bimisaka ba mpeve nsambodia ya yimbi, 3Yoane nkento ya Kuza, kisadi ya Elode, na Sazana, pe bankento mingi ya nkaka yina vuandaka sadisa bawu na bima na bawu.4Na ntangu makabu mingi ya batu vuandaka kuiza kifulu yandi vuandaka, batu ya ba mbanza ya mutindu na mutindu vuandaka kuiza na yandi, yandi telaka bawu kingana : 5"Nkuni mosi kuendaka kuna, na ntangu yandi vuandaka kuna, mbongo ya nkaka kubuaka na pembeni ya nzila, bandeke dodaka yawu, 6ya nkaka kubuaka na zulu ya mabanga, ya me mena nkansi ntangu muini kumaka ngolo, ya yumaka,7yankaka kubuaka na bansende, bansende me mena mpe yame fietukusua. 8Bosi ya nkaka me kubua na ntoto ya mbote mpe yame buta ba mbutu mingi. Na manima ya kutuba mambu yina, yandi me boka na ndinga ya ngolo : yandi yina kele na makutu yandi kuwa.9Na yau ba minlonguki na yandi yuvusaka mbangudulu ya kingana yina. 10Yandi me zabisa bawu : "Yame pesama na beno na kuzaba mansueki ya kimfumu ya Nzambi kansi na ba yankaka, na ba ngana samuti ata bakena kutala bamona ve, kana bame kuwa bavisa ve.11Tala yina kena kutuba kingana, mbongo ya kele mambu ya Nzambi, 12yina me kubua na pembeni ya nzila ya kele bayina ke kuwaka mambu ya Nzambi kasi Satana me kuiza katusa yawu. 13Yina kubuaka na mabanga, yakele bayina kena kulandakana mambu ya Nzambi na kiese, kansi na mua ntangu fioti, ntangu ntotolo mekuiza ba mebika bawu.14Yina kubuaka na ba nsende, ya kele bayina me kuwa mabu ya Nzambi kasi ba mpasi, kimvuama mpe mayindu ya luzingu, bambutu ya yela ve. 15Kansi yina kubuaka na ntoto ya mbote, ya kele bayina mekuwa mambu ya Nzambi na ntima ya mbote mpe bame lunda yawu, bake buta bambutu mpe kutatamana.16Tala, mutu mosi ve kepedisa muinda samuna kutula yawu na katini to na insi ya mfulu. Kansi yandi ke tula yawu na kifulu baketulaka muinda samuna kukienzula batu nionso. 17Samu ti diambu mosi ve ya kusuama yina ke zabakana ve, diambu mosi ve ya nsueki yina ke monika ve na kiya. 18Beno toma kuwa, samu ti bake toma pesa na yandi yina kena kima, kasi yandi yina kele na yau ve, bake katula yina kele na yandi.19Na manina na yawu, mama na yandi mpe bampangi na yandi kuizaka na yandi kansi banungaka ve samu ti batu vuandaka mingi. 20Ba me zabisa yandi : " Mama na nge mpe bampangi bakele na nganda, bazola kumona nge." 21Yesu me vutusa na bawu : "Mama na munu mpe bampangi na munu yakele bayina ke kuwaka mambu ya Nzambi mpe kesadila yawu."22Kilumbu mosi Yesu mekota na nlungu kintuadi na minlonguki na yandi, yandi me zabisa bawu : "Beto zengisa na disimu yankaka ya maza." Bame banda kunata nlungu. 23Na ntangu bavuandaka nata nlungu, Yesu me leka. Kitembo ya ngolo kuizaka kubua na maza mpe nlungu na bawu vuandaka fuluka na maza mpe bamonaka wonga.24Na yawu minlonguki na Yesu pusanaka na yandi mpe balamusaka yandi na kutuba : "Nlongi, nlongi! Beto kena kufua." Yandi lamukaka, sembaka mupepe mpe nganzi ya maza manisaka mpe luvovomo kotaka. 25Bosi yandi tubaka na bawu : "Wapi kiminu na beno?" Wonga builaka bawu mpe kuyituka, bame banda kutuba bawu na bawu : "Yandi yayi nani yandi kele, yandi kena kutinda mupepe mpe maza mpe yakena kutumamana yandi?"26Bakumaka na insi ya Ngalasa yina me talana na Ngalili. 27Na ntangu bakitaka na nlungu, mutu mosi ya mbanza vuandaka na bampeve ya yimbi mekuiza dengana yandi. Kubanda ntama yandi kevuataka diaka bilele ve mpe yandi vuandaka vuandaka na yinzo ve, kansi na ndiamu.28Na ntangu yandi monaka Yesu, yandi bokaka, yandi me kubua na ntuala na yandi. Yandi me tuba na ndinga ya ngolo : " Inki beto na nge yesu, Muana ya Nzambi ya mazulu? Mukena kubombidila nge, kukuamisa munu ve." 29Samu ti Yesu tubaka na mpeve ya yimbi na kubima na mutu yayi, samu ti ba mbala mingi yandi vuandaka kanga yandi. Atako yandi vuandaka yaku kangama na bambienga mpe bansinga, mpe bavuandaka kenga yandi, yandi zengaka bambienga mpe bampeve yayimbi vuandaka tinda yandi na dikanga.30Na manima Yesu me yuvusa yandi : "Nkumbu nange nani?" Yandi me vutusa : "Legio" samuti ba mpeve mingi ya yimbi kotaka na yandi. 31Bampeve yango bombidilaka Yesu, yandi bika tinda bawu na diyenga.32na kizunga yango vuandaka mpe na nkangu ya nene ya bangulu kena kudia na mongo. Bampeve ya yimbi mebombidila yandi na kupesa bawu insua yaku kota na bangulu mpe yandi me pesa bawu insua. 33Ba mpeve ya yimbi bimaka na mutu mpe bakotaka na bangulu, mpe nkangu yango kuendaka kukiloza na dizanga ya maza pe bame kufua kuna.34Na ntangu ba minkengi ya bangulu monaka mambu yina salamaka, batinaka mpe bakuendaka samuna mambu yango na ba mbanza mpe na babuala. 35Na yawu batu bimaka samuna kutala mambu yina salamaka. Mpe na ntangu bakumaka sika vuandaka Yesu mpe bakutaka mutu vuandaka na bampeve ya yimbi me vuanda, yandi me vuata, mayele mevutuka, bame mona wonga.36Na yawu bayina monaka mambu yango mutindu ya salaminaka mebanda samuna inki mutindu mutu vuandaka na bampeve ya yimbi niakinaka. 37Batu nionso ya kizunga ya Ngalasa lombaka na Yesu yandi katukila bawu samu ti wonga ya ngolo builaka bawu. Na yawu yandi me kota na nlungu, yandi me vutuka.38Mutu yina vayikusuaka ba mpeve ya yimbi, vuandaka bombidila yandi na kupesa yandi insua na kukuenda kintuadi na yandi. Kasi Yesu vutusaka yandi na kutubaka : 39" Vutuka na yinzo na nge mpe samuna nionso ya nene Nzambi me sadila nge." Mutu kuendaka mpe samunaka na mbanza ya mvimba mambu Yesu salaka samuna yandi.40Tala, na ntangu Yesu vutukaka, nkangu ya nene yambaka yandi, samu ti ba vuandaka vingila yandi. 41Mutu mosi na nkumbu ya Yailo kuizaka. Yandi vuandaka mosi ya bambuta ya yinzo ya tukutukunu. Yandi kubuaka na makulu ya Yesu mpe yandi bombidilaka yandi na kukuenda na yinzo na yandi, 42samu ti muana na yandi mosi kaka ya nkento ya kumi na mvula zole vuandaka lukufi na lufua. Na natangu Yesu vuandaka kuenda kuna, nkangu vuandaka fietikisa yandi.43Nzoka kati na nkangu nketo mosi vuandaka na kimbevo ya kubima menga kitezo ya bamvula kumi na zole, yandi bebisaka mbongo na yandi nionso na ba minganga kasi ndiakusu vuandaka ve. 44Yandi pusanaka na manima na Yesu mpe yandi me simba nsongi ya nlele na yandi mpe na ntangu yina kaka menga me lemba kubima na yandi.45Yesu me tuba : "Nani me simba munu?" Batu nionso vuandaka ndima yawu ve, Petelo me zabisa yandi : "Nlongi, nkangu kena kufuetikisa nge." 46Kansi Yesu me vutusa : "Mutu mosi mesimba munu, samu ti ngolo me bima na nzutu na munu."47Nketo kuizaka na kuzakama, yandi me ndima mpe kutuba mutindu yandi simba mpe kuniaka na mbala mosi. 48Na yawu yesu me zabisa yandi : "Kuenda na yenge, kuvuvu nange me vulusa nge."49Na ntangu yandi kele tete na kutuba, mutu mosi me kuiza zabisa Yailo : "Bika kuamisa diaka Nlongi samu ti muana mekufua." 50Kansi Yesu me kuwa mpe yandi me tuba : "Kumona wonga ve, leka kaka kiminu mpe yandi ke vuka."51Na ntangu yandi kumaka na yinzo, yandi zolaka ve mutu mosi kota, kaka Petelo, Yoane na Yakobi na bibuti ya muana. 52Batu nionso vuandaka dila mpe kunionga samuna muana kansi yandi me tuba : "Beno bika dila, yandi me leka."53 Kansi bavuandaka seka yandi samu ti bazaka ti yandi kele ya kufua.54Kansi Yesu me simba diboko ya muana mpe yandi me bokila yandi na ndinga ya ngolo : "Muana na munu, lamuka." 55Mpeve na yandi me vutuka kati na yandi, yandi me lamuka mbala mosi. Yesu tubaka bapesa yandi kima ya kudia. 56Bibuti na yandi me yituka kansi Yesu metuba na bawu, beno tuba ve yina me salama.Chapter 9
1Yandi bokilaka ba kumi na zole mpe yandi pesaka bau kilendo mpe kunia kisa mpe kimfumu na zulu ya bandoki mpe kuniakisa bimbevo. 2Yandi tindaka bau na kusamuna Kimfumu ya Nzambi mpe kuniakisa bambevo3Yandi zabisaka bau:" Beno baka kima mosi ve samuna nzietolo na beno, nkawa ve, kilundulu ya mbongo ve, dimpa ve, mbongo ve, biyunga zole ve. 4Yinzo nionso beno ke kota, beno ke vuanda kuna tiii beno ke katuka kisika yina .5Mpe bayina ke yamba beno ve na mbanza yina, beno pupula fundu fundu(poussière) ya makulu na beno, samuna kimbangi ti beno kele kintuadi ve na bau. 6Na yau, bakuendaka na babuala kusamuna Nsangu ya Mbote mpe baniakisaka bantu bisika nionso.7Ntangu Elode, mfumu kuwaka mbafuaambu nionso vuandaka luta, yandi vuandaka diaka na kiese ve, mabanza n'andi ninganaka, samu bayankaka vuandaka tuba ti Yoani Mbotiki me fuluka na bafua, 8bayankaka ti Eliya me monika diaka, ba yankaka diaka ti mosi na mimbikudi me fuluka na bafua. 9Elode tubaka: " mu zanga ka yintu ya Yoani, kansi nani yayi mu kena kuwila mambu ya mutindu yayi e?" Mpe Elode sosaka nzila ya kumonina Yesu.10Ntangu bayina tindamaka vutukaka, bazabisak'andi nionso yina basalaka. Yandi bendaka bau mpe kunata bau na mbanza kele na nkumbu ya Betesayida. 11Kansi ntangu minkangu kuwaka yau ba landaka yandi; mpe yandi yambaka bau mpe yandi tubilaka bau mambu ya kimfumu ya Nzambi; mpe yandi niakisaka bantu.12Ntang mpimpa kumaka penepene, kumi na zole kuizaka zabisa yandi:" Vutula bantu na babuala ya kinzungidila mpe na babuala ya fioti fioti samuna kusosa kifulu ya kuleka mpe madia samu beto kele na dikanga". 13Kansi yandi zabisaka bau:" Beno, beno pesa bau kima ya kudia". Batubaka:" Beto ke kaka na mampa tanu na mbisi zole, buna beto kuenda sumba madia samuna bantu nionso yayi". 14Bavuandaka kana mafunda tanu ya bantu. Yandi zabisaka banlongoki n'andi:"Beno vuandisa bau na makabu(groupe) ya makumi tanutanu".15Ba salaka mutindu Yesu zabisaka bau, mpe bantu nionso vuandaka. 16Yandi bakaka mampa tanu na bambizi zole yina, yandi sendulaka meso na dizulu, yandi sakumunaka yau, mpe yandi zenguzunaka yau, yandi pesaka yau na minlongoki n'andi samu ba kabudila nkangu. 17Bau nionso kudiaka mpe ba yukutaka, mpe bintini ya mampa bikanaka, fulukaka na bitunga kumi na zole.18Ntangu yandi vuandaka sambila yandi mosi, minlongoki vuandaka na yandi mpe yuvusaka bau:" Nini bantu kena kutuba samuna munu e?". 19Bavutusaka:" Yoani mbotiki, ba yankaka Eliya, ba yankaka diaka ke na kutuba ti mosi na mimbikudi ya ntama me fuluka".20Yandi zabisaka bau:" Bosi beno nini beno me tuba, mu ke nani e?". Petelo vutusaka:" Nge kele Klisto ya Nzambi". 21Kansi yandi me pekisa bau na kutubila muntu ve, 22samu Muana ya muntu fueti mona ntete mpasi na bamambu mingi, ba fueti niafun'andi na bakuluntu, na bangudi ya nganga mpe na minsoniki, ba ke kufua yandi, kansi na kilumbu ya tatu ,yandi ka fuluka23Yandi zabisaka bau nionso:" Kana muntu zona kuiza na manima na munu, yandi fueti kukikadila nkanu, kubaka dikulunsi na yandi konso kilumbu mpe kulanda munu. 24Konso muntu ke sosa kutanina luzingu n'andi, ke zimbisa yau, kansi konso muntu ke zimbisa luzingu n'andi samuna munu, ke vuluza yau. 25Ndandu nini ke na muntu na kuvua yinza ya mvimba bosi me kukizimbisa e?.26Konso muntu ke fuila munu mpe mambu na munu nsoni, Muana ya muntu mpe ke fuila yandi nsoni ntangu yandi ke kuiza na nkembo n'andi, ya Tata n'andi, mpe ya bambasi n'andi ya nlongo. 27Kansi ya kieleka me tubila beno, bantu yankaka kele na kati na beno ke kufua ve kana bamona ve Kimfumu ya Nzambi".28Bilumbu nana lutaka na manima ya kutuba bamambu yayi, Yesu bakaka Petelo, Yoani na Yakobi, mpe yandi nataka bau na mongo samuna kusambila. 29Ntangu yandi vuandaka sambila, mbonokono n'andi kitukaka mpe muatu n'andi kumaka mpembe mpe lezimaka.30Tala, babakala zole vuandaka solula na yandi(Yesu), ya vuandaka Mose na Eliya, 31bau monikaka na mbonokono ya nkembo. Ba vuandaka mokina ngiendolo n'andi na Yelusalemi.32Na ntangu yina, Petelo na bayina vuandaka na yandi, lekaka pongi ya ngolo, kansi ntangu ba lamukaka, ba monaka nkembo n'andi kintuadi na babakala zole yina vuandaka na yandi. 33Ntangu bakatukaka kisika ba vuandaka Yesu, Petelo zabisaka Yesu:" Nlongi, ya me fuana na beto na kuvuanda awa. Beto ke tunga bayinzo tatu, mosi samuna nge,mosi samuna Mose, mpe mosi samuna Eliya". Yandi vuandaka visa ve yina yandi vuandaka tuba.34Ntangu yandi vuandaka tuba mambu yina, dituti zipaka bau mpe ba monaka wonga. 35Ndinga wakanaka na kati ya dituti tubaka:" Yandi yayi kele muana na munu mu ponaka. Beno kuwa yandi". 36Ntangu ndinga me manisa kutuba, Yesu vuandaka yandi mosi. Ba vuandaka suii mpe na bilumbu yina, bazabisaka muntu ve mambu yina bamonaka.37Kilumbu landaka, na manima ya kukulumuka na mongo, nkangu ya n'nene ya bantu kuizaka na yandi. 38Tala, muntu mosi kati na nkangu tubaka na ndinga ngolo:" Nlongi, me bombidila nge na kutala muana na munu, samu yandi kele muana mosi kaka ya munu. 39Tala, mpeve ya yimbi ke kotilaka yandi mpe na mbala mosi, yandi me banda kuboka ,yau ke salaka ti yandi kangama mpe me banda kubimisa mete na yinua n'andi. Mpeve ya yimbi ke bimaka na mpasi, ya ke lembisaka yandi mingi ntangu ya ke bimaka. 40Mu bombidilaka minlongoki na nge bakuka yau, kansi bakokaka ve".41Yesu vutulaka mpe tubaka:" Mbandu me kondua kiminu mpe ya kuzimbusua, ntangu yikua mu ke vuanda na beno mpe mu ke vibidila beno? Nata muana na nge awa". 42Ntangu ditoko vuandaka kuiza, mpeve ya yimbi buisaka yandi na ntoto mpe vindumunaka yandi ngolo. Kansi Yesu sembaka mpeve ya kusumuka, yandi niakisaka ditoko, mpe vutusaka yandi na tata n'andi.43Bau nionso yitukaka n'nene ya Nzambi. Ntangu bantu nionso vuandaka sepela na mambu nionso yandi salaka, yandi zabisaka minlongoki n'andi: 44" Beno kuwa mbote mbote mambu yayi samu Muana ya muntu ke yekulua na maboko ya bantu". 45Kansi bavisaka ve nsasa ya bamambu yina, meso na bau vuandaka ya kukangama samu babika visa yau. ba monaka wonga na kuyuvusa yandi samuna diambu yayi.46Na yau, ba vuandaka yuvasana bau na bau samuna kuzaba nani me lutisa kikuluntu. 47Kansi Yesu, na kuzabaka mabanza ya bantima na bau, bakaka fimuana mosi mpe yandi tedimisaka yandi penepene na yandi. 48Mpe yandi me zabisa bau :" Kana muntu me yamba na nkumbu na munu muana fioti me fuanana na yandi yayi, yandi me yamba munu, mpe bosi kana muntu me yamba munu, yandi me yamba mpe yina tindaka munu. Samu yina me lutila fioti kati na beno nionso, yandi nde me lutila na kikuluntu(kimbuta).49Yoani vutulaka mpe me tuba:" Nlongi, beto monaka muntu mosi vuandaka bimisa bampeve ya yimbi na nkumbu na nge mpe beto pekisaka(simaka) yandi samu yandi ke landaka beto ve. 50Kansi Yesu me tubila yandi:" Kupekisa yandi ve, muntu yina kele kitantu ve na beto, kele na beto".51Ntangu bilumbu yandi fuana kuenda na zulu kumaka penepene, yandi bakaka lukanu ya ku kuenda na Yelusalemi. 52Yandi tindaka bantumua tekidila yandi; bakuendaka mpe bakotaka na dibuala mosi ya Samaliya samuna kukubikila yandi kifulu. 53Kansi bantu ya kuna yambaka yandi ve, samu yandi vuandaka kuenda na Yelusalemi.54Ntangu Yakobi na Yoani monaka yau, batubaka:" Mfumu, nge zona beto tinda tiya kulumuka mpe fukisa bau e?". 55Kansi yandi bangumukaka sembaka bau. 56Na yau, ba kuendaka bau na dibuala ya nkaka.57Ntangu ba vuandaka tambula, muntu mosi zabisaka yandi:" Mu ke landa nge kifulu nionso nge ke kuenda". 58Yesu vutudilaka yandi:" bamfuenge kele na kisika ba ke lekaka mpe banuni ya zulu kele na bazala na bau kansi Muana ya Muntu kele na kisika ya kutula yintu ve".59Yadi tubilaka muntu ya nkaka:" Landa munu". Kansi yandi vutusaka:" Mfumu, pesa munu yinsua mu kuenda zika ntete tata na munu". 60Kansi Yesu zabisaka yandi:" Bika bantu ya kufua bazikasana, kansi nge, kuenda mpe samuna Kimfumu ya Nzambi61Muntu ya nkaka mpe tubaka:" Mfumu, mu ke landa nge, kansi pesa mu ntete yisua ya kukuenda zabisa bantu ya yinzo na munu". 62Kansi Yesu tubilaka yandi:" Muntu nionso me banda kisalu mpe me lemba na nzila me bonga samuna Kimfumu ya Nzambi".
Chapter 10
1Na manima na yawu, Mfumu ponaka lusambuadi ya nkaka, mpe yandi tindaka bawu zole zole samu bakuenda na ba mbanza mpe na babuala yina yandi mosi zolaka kuenda. 2Yandi metubila bawu : "Diyinza kele ya nene kansi bisadi kele fioti. Beno sambila na mfumu ya diyinza, samu yandi tinda bisadi na diyinza na yandi.3Beno kuenda. Tala, mukena tinda beno lokola mameme na kati-kati ya memvo. 4Beno nata lukabi ya mbongo ve, nkutu ve, sapatu ve, mpe kupesa mbote na nzila ve.5Na ndambu ya bayinzo beno ke kota, beno tuba ntete, 'Yenge yavuanda na yinzo yayi.' 6Kana mutu ya yenge ke vana, yenge ke bikana na yandi, kana ti yandi kele ve yake vutuka na beno. 7Beno sikila kaka na yinzo yayi, kudiaka mpe kunuaka yina bake pesa beno, samu kisadi fuete baka mfutu. Beno tambula-tambula na ba yinzo ve.8Kana beno me kota na mbanza mpe bame yamba beno, beno kudia yina bake pesa beno, 9mpe beno belusa bambevo kele kuna. Beno tubila bawu, 'Kimfumu ya mazulu me finama na beno.'10Na mbanza nionso beno ke kota mpe bake yamba beno ve, beno vayika na banzila ya bawu mpe beno tuba,11 'Beto me pupudila beno fundu-fundu ya mbanza ya beno yina kele na makulu ya beto, kansi beno zaba ti kimfumu ya mazulu me finama.' 12Mukena tuba na beno ti na kilumbu ya lufundusu mbanza yina keluta Sodomo na kumona mpasi.13Kiadi na nge Korazina! Kiadi na nge Betesayida! Kana bimangu nionso yina Nzambi salakana na mbanza na beno, salamaka na bambanza Tir mpe Sidoni, bazolaka vilula mayele, katuka ntama batu ya mbanza yayi zolaka vuata bangoto mpe pakula dibombi. 14Yawu yina mfundusu ya beno ke luta ngolo na Tir mpe Sidoni. 15Beno batu ya Kapernawumi, beno kena kubanza ti Nzambi ke zangula beno ti na zulu? Ve, bake kitisa beno ti na insi ya bafua.16Yandi yina me kuwa beno me kuwa munu mpe yina ke manga beno me manga munu; mpe yina me manga munu, me manga yina tindaka munu.17Lusambudi kuizaka na yenge, bame tuba : "Mfumu, ata bampeve ya yimbi me tumama na nkumbu na nge." 18Yesu me tubila bawu : "Mumonaka Satana katukaka na zulu kubua lokola luvezomo. 19Tala, mupesaka beno lulendo yaku tambula na zulu ya banioka, ya bankala-nseke, mpe kuwangisa lulendo nionso ya Satana mpe kima mosi ve lendaka sala beno yimbi. 20Na yawu beno yangalala ve samuna bampeve tumamanaka beno, kasi beno yangalala samu ti bankumbu na beno me sonama na mazulu."21Na ntangu yina Yesu sepelaka ngolo na Mpeve ya Nlongo mpe me tuba : "Me zitisa nge Tata na munu, Mfumu ya zulu mpe ya ntoto samu nge suekaka mambu yayi na batu ya nduenga mpe batu ya mayele. Mpe nge zabisaka yawu na bayina kena mayele mingi ve lokola bimbana mbana. Ya kieleka Tata, lokola nge monaka yaku songa na meso na nge.22Bima nionso pesamaka munu na Tata na munu, mpe mutu mosi ve mezaba nani ke Muana si kana Tata ve mpe mosi me zaba Tata ve, kaka Muana, mpe yina nionso yina Muana zola zabisa yandi."23Yandi balukaka na minlongoki mpe yandi me tuba : "Yenge na bayina kena kumona mambu yayi. 24Mukena kutubila beno ya kieleka ti bambikudi mpe bantinu mingi zolaka mona mambu yayi mpe bamonaka yawu ve mpe bazolaka kuwa mambu yayi mpe bakuwaka yawu ve."25Nlongi mosi ya nsiku ya yuda telamaka mpe totaka yandi na kutuba : "Nlongi, nini mu sala samu mu baka difua ya moyo ya mvula na mvula?" 26Yesu me zabisa yandi : "Nini sonamaka na nsiku? Nini ngeke nakutanga kuna?" 27Yandi me vutudila yandi : "Zola Mfumu Nzambi na nge na ntima na nge nionso, na muela na nge nionso, na ngolo na nge nionso, mpe na mabanza na nge nionso, mpe zola mfinangani na nge lokola nge mosi." 28Yesu me zabisa yandi : "Nge me vutula mbote, sala yawu mpe nge ke zinga."29Kansi nlongi yina, lokola yandi zolaka kukinungisa, yandi zabisaka na Yesu : "Nani kele mfinangani na munu?" 30Yesu vutusaka : "Mutu mosi katukaka na Yelusalemi samuna ku kuenda na Yeliko. Yandi kutanaka mintani zionaka yandi bima na yandi nionso, babulaka yandi mpe babikaka yandi pene-pene ya lufua.31Nganga ya Nzambi mosi kulumukinaka na nzila yina, mpe, ntangu yandi me mona yandi, yandi lutanaka. 32Mutindu mosi, nlevita kumaka diaka na kisika yina mpe, ntangu yandi me mona yandi, yandi lutakanaka.33Kansi mutu mosi ya Samalia vuanda kuenda na nzietolo, yandi kumaka na kisika yandi vuandaka. Ntangu yandi me mona yandi, kingongo fulukaka na ntima na yandi. 34Yandi pusanaka pene-pene na yandi mpe kangaka bamputa na yandi, yandi dukulaka mafuta na vinia. Yandi kumisaka yandi na zulu ya kavalu na yandi mosi, yandi nataka yandi na yinzo ya banzenza mpe yandi sadisaka yandi. 35Kilumbu landilaka, yandi bimisaka mbongo, yandi pesaka yawu na munganga na kutuba, 'Toma sadisa yandi, mpe mbongo nionso nge ke bimisa diaka, muke futa yawu tangu muke vutuka.'36Na bawu tatu yayi, na mabanza na nge, nani kele mfinangani ya mutu yina kubuaka na maboko ya mintani?" 37Nlongi yina tubaka : "Yina monisaka yandi nkenda." Yesu me zabisa yandi : "Kuenda mpe sala mutindu mosi."38Na ntangu yina, lokola ba vuandaka na nzietolo, yandi kotaka na dibuala mosi, mpe nketo mosi vuandaka na nkumbu ya Malata yambaka yandi na yinzo na yandi. 39Yandi vuandaka na mpangi mosi ya nketo vuandaka na nkumbu ya Malia yina vuandaka na makulu ya Mfumu mpe vuandaka kuwa mambu na yandi.40Kansi Malata kukipesaka na kulambila bawu madia. Yandi kuizaka na Yesu mpe tubaka : "Mfumu, yake na kusala nge kima mosi ve ti mpangi na munu me bikila munu kisalu nionso munu mosi? Zabisa yandi, yandi sadisa munu." 41Kansi Mfumu vutudilaka yandi : "Malata, Malata, nge ke naku sala mpasi samuna mambu mingi, 42kansi diambu mosi kele mfunu mingi : Malia ponaka yina me lutila mbote, yina bake katusa yandi ve."Chapter 11
1Yakumaka ntangu Yesu vuandaka sambila sika mosi, nlongoki mosi me tuba : "Mfumu, monisa beto kusambila mutindu Yoane monisaka minlongoki na yandi."2Yesu me tubila bawu : "Ntangu beno kena kusambila beno tuba, 'Tata, bika nkumbu na nge zitusua bika luzolo na nge kuiza.3Pesa beto madia kilumbu na kilumbu. 4Lemvukila masumu na beto mutindu beto mpe fuana lemvukila mutu yina me sala beto yimbi. Kuyambula beto ve na ntotolo."5Yesu me tuba : "Nani kati na beno kena nkundi mpe me kuenda na kati-kati ya mpipa samuna kulomba, 'Nkundi, devisa munu bitini tatu ya mampa, 6samuna nkundi mosi me katuka ntama mpe mu kele ve na kima yaku pesa yandi'? 7Na yawu, yandi me vutusa na kati, 'Kutungisa munu ve, nkielo na munu me kangama, munu na bana na munu kena leka. Mulenda ve kutelama samuna kupesa nge dipa.' 8Mukena kutubila beno, atako yandi ketelama ve samuna kupesa nge dipa samu nge kele nkundi na yandi, kansi samuna ntatumunu na nge, yandi ke telama mpe ke pesa nge bitini nionso yina nge ke vuanda na yawu nsatu.9Yesu me tuba diaka : "Lomba bake pesa nge, sosa ngeke baka, kokuka bake zibula. 10Samuna mutu nionso ke lomba ke baka, mutu ke sosa ke mona, mutu ke kokuta bake zibudila yandi.11Tata nini yina kena muana na yandi me lomba dipa, yandi ke pesa dibanga, to nioka na kifulu ya mbizi? 12To kana yandi me lomba diki ba pesa yandi nkutu? 13Kansi beno batu ya ntima yimbi beno fuana zaba wapi mutindu ku pesaka na bana na beno bima ya mbote ntangu Tata na beno na dizulu me pesa Mpeve ya Nlongo na bayina ke lombaka?14Na manima, Yesu benganaka mpeve ya yimbi yina vuandaka na dibaba. Ntangu mpeve yango me bima dibaba me tuba, nkangu nionso sutukaka. 15Kansi bayankaka vuandaka tuba : "Ya kele na Belezebuli mfumu ya bampeve ya yimbi nde yandi me bimisila bawu."16Ba yankaka totaka yandi mpe balombaka kidimbu yina me katuka na Nzambi. 17Kansi Yesu zabaka mabanza na bawu mpe yandi tubaka : "Insi nionso yina ke yaku kabuana yawu mosi ke panzana, mpe yinzo nionso yina ke yaku kabuana yawu mosi ke kubua.18Kana Satana me kabuana yandi mosi, wapi mutindu insi na yandi ke zingila? Samuna beno kena kutuba me bengana mpeve ya yimbi na Belezebuli. 19Kana me bangana mpeve ya yimbi na Belezebuli, na nkumbu ya nani minlongoki na beno ke benganaka mpeve ya yimbi? Na yawu, bake sambisa beno. 20Kansi kana me bengana mpeve ya yimbi na musapi ya Nzambi, buna kimfumu ya Nzambi me kuiza na beno.21Ntangu bakala ya ngolo kele na binuanunu na yinzo na yandi, bima na yandi kele na nkebolo. 22Kansi kana mutu ya nkaka me kuiza, yina me luta yandi na ngolo, yandi kebaka binuanunu yina yandi tudilaka ntima mpe yandi kekabula bima na yandi. 23Mutu yina kele ve na munu kele kintatu na munu, mpe yina kele ve kintuadi na munu ke muanganaka.24Ntangu mpeve ya yimbi me bima na nzutu ya mutu, yandi ke kuendaka na bifulu yaku kauka, samuna kusosa kuvuanda. 25Kana yandi baka ve, yandi ke vutuka na kifulu yina yandi katukaka, mpe ntangu yandi me vutuka kana kifulu yina ke yaku kubama mpe yaku bongisama, 26na yawu, yandi ke kuenda baka bampeve nsambuadi yina me lutila yandi na yimbi mpe ke kuiza vuanda kati na yandi. Na yawu, mamvipi ya mutu yina kekuma diaka yimbi kulutisila."27Ntangu Yesu me manisa kutuba mambu yina, nketo mosi na kati ya nkangu me telama mpe me tuba : "Kiese na kivumu yina butaka nge mpe mabeni yina yemikaka nge." 28Kansi yandi vutusaka : "Kiese nde na batu yina ke kuwaka mambu ya Nzambi mpe ke lundaka yawu."29Ntangu nkangu kutanaka, Yesu me banda tuba : "Mbandu yayi kele ya yimbi. Bakena sosa kidimbu, kansi yake monikina bawu ve katusua yina ya Yonasi. 30Samuna, mutindu Yonasi kumaka kidimbu ya batu ya Ninive, pidina mpe Muana ya Mutu ke kuma kidimbu ya mbandu yayi.31Ntinu ya nketo ya Sude ketelama kilumbu yina bake mfundisa batu nionso ya mbadu yayi mpe yandi kesemba bawu, samuna yandi me katuka na nsuka ya insi samuna kuwa nduenga ya Salomo kasi awa mutu kele kena nduenga kuluta Salomo.Batu na Ninive ketelama kilumbu ya mfundusu na mbandu yayi mpe kesemba bawu, samuna bandimaka malongi ya Yonasi, tala, mutu kele awa me luta Yonasi.33Mutu mosi ve, ntangu yandi me pedisa muinda ke tula yawu na kisika yaku suama, kansi yandi ketula yawu na meza samuna batu nionso yina ke kota na yinzo fuana monika. 34Disu na nge kele muinda ya nzutu na nge. Kana disu kele ya mbote, nzutu na nge nionso kele na muinda. Kansi kana disu kele ya kufua, nzutu na nge kele na kitombe. 35Na yawu, sala keba muinda na nge bika vuanda kitombe. 36Kana nzutu na nge nionso kele na muinda ata kitombe mosi ve, nzutu na nge nionso ke vuanda na muinda yina ke kienzula nge."37Ntangu yandi me manisa kutuba, Falasi mosi me lomba yandi kuiza kudia na yinzo na yandi. Yesu kotaka mpe kudiaka na meza na yandi. 38Mpe falasi sutukaka samuna yandi sukulaka ve maboko na yandi tekila kudia.39Kansi Mfumu me tubila yandi : "Beno bafalasi, beno kena pangusa nganda ya bambungu mpe malonga kansi na kati ya beno kele nzinunu mpe yimbi. 40Beno batu ya buzengi! Yina salaka nganda, yandi ve salaka mpe kati? 41Beno pesa minkayilu na yina kele na kati mpe bima nionso ke vuanda yaku vedila samuna beno.42Kiadi na beno bafalasi samuna beno kefutaka buku ya kumi ya musoso, ya bala-bala, mpe ya matiti ya bilanga, kansi beno me zimbana lunungu mpe luzolo ya Nzambi. Yakele mfunu mingi ku sala lunungu mpe kuzola Nzambi, na kuzanga ve kusala mambu ya nkaka.43Kiadi na beno bafalasi, samuna beno kezolaka bakiti ya ntete na kati ya yinzo ya tukutukunu mpe bambote ya luzitu na bifulu batu ke vuandaka. 44Kiadi na beno, samuna beno kele neti ndiamu yina kena kidimbu ve, batu kena tambudila na zulu na yawu naku kondua kuzaba."45Mosi ya minlongi ya nsiku me tubila yandi : "Nlongi, yina nge kena kutuba kena kufinga beto mpe." 46Yesu me tuba : "Kiadi na beno, minlongi ya nsiku, samu beno kena fulusa batu na bifunda ya mpasi naku nata, kasi beno kena simba ve bifunda ata na musapi mosi.47Kiadi na beno, beno kena kutunga bandiamu ya kitoko samuna bambikudi, mpe bakulu na beno nde kufuaka bawu.48 Na yawu, beno me ta kimbangi mpe beno me ndima mavanga ya bakulu na beno, samuna bakufuaka bambikudi mpe beno kena kutunga bandiamu na bawu.49Na yawu, nduenga ya Nzambi me tuba : "Muke tindila bawu bambikudi mpe bantumua, bake nuanisa mpe kufua ba yankaka. 50Mbandu yayi kebaka mbanu ya menga nionso yina ya bambikudi tengukaka banda mbadukulu ya yinza, 51banda menga ya Abel ti menga ya Zakali, yina ba kufuaka na kati-kati ya kiyoka ya minkayilu mpe na kisika ya mbongo. Inga, mukena kutubila beno, mbandu yayi ke bakana mambu.52Kiadi na beno minlongisi ya minsiku, samuna beno me katusa nsabi ya mayele, beno kena kota ve beno mosi, mpe beno kena ku yimina bayina zola kota kuna."53Ntangu Yesu mebima kuna, minsoniki mpe bafalasi tediminaka yandi mpe zonzisaka yandi na mambu mingi,54 naku mekaka mintambu na mambu yina yandi ke tuba.Chapter 12
1Na ntangu yina , awa mafunda mingi ya batu kutakanaka mpe bavuandaka diatasana, Yesu bandaka naku zabisa tete na minlonguki : "Beno keba na nkadulu ya bafalisi yina kele diso na insi ya lukaya.2Diambu nionso ya kulundama ke zayakana mpe diambu nionso ya kusuama kezabakana. 3Na yawu, nionso beno ke tuba na kitombe yake wakana na kukia mpe yina beno ke tuba na kinsueki na bivinga yake samunua na nganda ya bayinzo.4Mukena kuzabisa beno bakundi ya munu, beno mona wonga ve na bayina lenda kufua nzutu mpe lenda sala kima yankaka ve. 5Kansi mukena kulubula beno samuna mutu yina beno fueti mona wonga. Beno mona nde wonga samuna yandi yina lenda kufua nzutu ya mutu mpe kuloza yandi na bulungi. Inga, yandi nde beno fueti mona wonga, me tubila beno.6Keti bake tekisaka bansuini tanu na talu ya makuta zole kuandi, pidina ve? Nzoka Nzambi zimbana ve ata mosi kati na bawu. 7Kansi samuna beno, Nzambi ketangaka ata bansiku ya mintu na beno. Beno bika vuanda na wonga, beno kele na mfunu kuluta kifunda ya bansuini.8Munu kena kutubila beno, konso mutu ke tela munu kimbangi na meso ya batu, Muana ya mutu ketela yandi kimbangi na meso ya bambasi ya Nzambi. 9Konso mutu ke manga munu na meso ya batu, Muana ya mutu kemanga yandi na meso ya bambasi ya Nzambi. 10Konso yina ketubila Muana ya mutu mambi ya yimbi, bake lemvukila yandi, kasi yina kefinga Mpeve ya Nlongo, bake lemvukila yandi ve.11Ntangu bake nata beno na bayinzo ya tukutukunu, to na ntuala ya bantuadisi ya buala mpe bamfumu ya luyalu samuna bafundisa beno, beno vuanda na mayindu ve wapi mutindu beno ke tubila samuna kusamba, 12pamba ve Mpeve ya Nlongo keluengisa beno kaka na ntangu yina mambu beno fuana tuba.13Bosi mutu mosi na kati ya nkangu me tubila Yesu : "Nlongisi, zabisa mpangi ya munu naku kabula na munu kimvuama tata bikila beto." 14Yesu zabisaka yandi : "Mbuta mutu, nani mekumisa munu, mutu yina fueti sambisa beno to fueti kabula bima na beno?" 15Mpe yandi tubaka na bawu : " Beno keba na luzolo ya bimvuama, pamba ve luzingu ya mutu yasimbama ve na bimvuama na yandi ya mingi."16Bosi Yesu tubilaka bawu kingana yayi : "Mutu mosi ya mvuama vuandaka na babilanga yina butaka mingi. 17Yandi banzaka kati na yandi, 'Nini muke sala? Pamba ve mukele diaka ve na kifulu ya ku lundila mimbutu ya bilanga.' 18Yandi me vutula, 'Tala diambu muke sala. Mukena buisa bayinzo muke lundilaka mimbutu ya bilanga samuna mutunga yankaka melutisa nene mpe muke tula kuna mimbutu mpe bima yankaka. 19Muke tuba na muela na munu, "Mwela, nge kele na bima mingi yaku lundama samuna bamvula mingi. Pema nge, kudia, kunua mpe yangalala."20Kansi Nzambi me tubila yandi : "Nge mutu ya buzengi yaya, bubu yayi kaka nge ke kufua. Bosi bima nge mekubika yake kuenda na nani?" 21Pidina yake vuandila samuna mutu nionso kekulanda kimvuama samuna yandi mosi kasi samuna Nzambi ve.22Yesu me zabisa na minlonguki na yandi : "Na yawu munu me tubila beno, beno vuanda na mayindu ve samuna moyo na beno, nini beno kekudia, mpe samuna nzutu na beno nini beno kevuata. 23Pamba ve, luzingu me luta madia ya kudia mpe nzutu me luta bilele yaku vuata.24Beno tala kifuani ya bacorbo, bake kunaka ve mpe bake yonzikaka ve. Bake na nkutu ve samuna kulunda mimbutu kasi Nzambi kedikilaka bawu. Beno kele na mfunu kulutila bandeke! 25Nani kati na beno lenda buela fi ntangu ya fioti na luzingu na yandi samuna mayindu na yandi? 26Kana beno lenda sala ve ata diambu ya fioti pidina, samuna nini kuvuanda na mayindu samuna mambu me bikana?27Beno tala mutindu ke kudilaka biteka. Yau kesala ve pe yau ke suetaka ve. Kansi metubila beno ti ata Salomoni na nkembo na yandi nionso, vuataka lokola mosi na bawu ve.28 Kana Nzambi lenda vuatisa mutindu yina matiti ya mfinda yina kele bubu yayi mpe mbazi ke lozua na tiya, wapi mutindu yandi ke vuatisila beno ve, batu ya kiminu ya fioti?29Beno buela sosa yina beno ke kudia ve, yina beno ke kunua mpe beno vuanda na mayindu ve. 30Samu batu ya yinza ya mvimba kena kusosa bima yina kasi Tata na beno me zaba ti beno kele ne nsatu na yawu.31Kansi beno sosa kimfumu na yandi, mpe bake buela beno bima yina na zulu. 32Beno mona wonga ve, nkangu ya fioti, samu Tata na beno kena kiese ya kupesa beno kimfumu.33Beno teka bima na beno mpe beno pesa na bamputu. Beno kuki sadila bilundulu ya mbongo ke beba ve, mayuduku na dizulu yina ke tatamana mvula na mvula. Kuna muyibi mpe khazu-khazu kele ve. 34Samu, sika kele mayuduku na nge, sika kele ntima na nge.35Bika mimvuatu na beno yavuanda yaku kangama na ba mponda mpe minda na beno ya kupela ntangu nionso, 36mpe beno vuanda batu kena kuvingila ngizulu ya Mfumu na bawu samu ba zibudila yandi mbala mosi ntangu yandi ke kuma mpe ke kokuta.37Kiese kele na bisadi yina ke vuanda yaku lamuka ntangu mfumu na bawu ke kuiza. Ya kieleka muke na kuzabisa beno, yandi ke kanga mvuela na yandi na luketo na yandi, yandi ke vuandisa bawu pene-pene ya madia mpe ke dikila bawu (ke sadila bawu kisielo). 38Kana Mfumu me kuiza na kilokula ya zole ya mpipa, to ya tatu, mpe me kuta bawu ya kukubama, bisielo yina kele ya kiese.39Beno zaba diaka yayi : kana mfumu ya yinzo zabaka ntangu yina muyibi ke kuiza, yandi lenda ndima ve bayiba yinzo na yandi. 40Beno vuanda yaku kubama, samu ti beno zaba ve kilokula yina Muana ya mutu ke kuiza."41Petelo tubaka : "Mfumu, ya kele kaka na beto nge kena kuzabisa kingana yayi to na batu nionso?" 42Mfumu tubaka : "Nani kele nkebi yaku kuikama mpe ya nduka yina Mfumu na yandi yadisaka na zulu ya bisadi ya nkaka samu yandi pesa bawu ndambu ya madia na bawu na ntangu yaku fuana? 43Kiese na kisielo yina mfumu na yandi kekutana yandi kena kusala mutindu yina. 44Ya kieleka mukena kuzabisa beno. Yandi ke yadisa yandi na bima na yandi nionso.45Kansi kana kisielo yina ketuba na ntima na yandi, 'Mfumu na munu ke vutuka malu ve,' mpe yandi me banda kubula bisielo ya babakala mpe ya banketo, kudia mpe kunua mpe yandi me kolua,46 mfumu ya kisadi yayi ke kuiza na kilumbu yina yandi vuandaka vingila ve, mpe na kilokula yina yandi zabaka ve, mpe yandi ke zenga yandi na bitini mpe kupesa yandi kifulu na kisika ya ba yina dimbulaka biminu ya bawu.47Kisielo yina, lokola yandi zabaka luzolo ya mfumu na yandi, kansi yandi kubiminaka yawu ve, bake bula yandi mingi. 48Kansi yina zabaka ve luzolo ya mfumu na yandi, kansi mesala mambu me fuana na lusembo, yandi ke baka nsembolo ya fioti. Bake lomba bima mingi na yina bapesaka bima mingi, bake lomba diaka yaku lutisa na yina bapesaka yaku lutisa.49Mukuizaka samuna kutula tiya na ntoto, mpe mukena kukanisa ti yasalama malu-malu. 50Kansi mukele na mbotokolo yina mu fueti botukua, mpe na mutindu muke naku vingidila yawu ti yake kokisama.51Beno me kanisa ti mukuizaka kunata yenge na yinza? Ve, mukena zabisa beno, kasi kuvambisa. 52Samu ti, kubanda ntangu yayi, batu tanu ya yinzo mosi kevambana, batu tatu mpe batu zole, to batu zole ke telimina batu tatu. 53Bake kabuana, tata na muana, mpe muana na tata; mama na muana ya nketo, muana ya nketo na mama; nzitu ya nketo na nkuezi ya nketo, nzitu ya bakala na nkuezi ya bakala. "54Yesu vuandaka tuba mpe na nkangu : "Kana beno me mona matuti me tomboka na sika kelekaka ntangu, beno me tuba, 'Mvula kena kuiza.' 55Mpe kana mpemo ya sude kena kupepumuka, beno me tuba, 'Muini ke vuanda,' mpe yame salama.56 Batu ya disu na insi ya lukaya, beno me zaba kusuasisa mbonokono ya ntoto, mpe ya zulu, kasi inki mutindu beno kena koka ve kuvisa ntangu yayi?57Samuna inki beno kena kusuasisa ve yina kele lunungu samuna beno mosi? 58Kana nge me kuenda na ntatu na nge na ntuala ya ba zuzi, na nzila, sala nionso samu beno wizana na yandi, samu yandi bika yekula nge na bazuzi, mpe zuzi yekula nge ve na nkebi, mpe nkebi ketula nge na buloko. 59Mukena tubila nge, nge ke bima ve, ti nge ke futa mbongo nionso.Chapter 13
1Na ntinga yina, batu vuandaka tuba samuna batu ya Ngalili yina Pilato sangisaka menga na minkayilu na bawu. 2Yesu vutudilaka bawu pe yandi tubaka : "Beno kena kubanza ti batu yayi ya Ngalili kele basumuki ya nene kulutisa ba ya nkaka samuna bame mona mpasi ya mutindu yayi? 3Ve, mukena kuzabisa beno kansi kana beno soba nkadulu ve, beno nionso ke kufua mpila mosi.4Beto lenda tuba diaka samuna batu kumi na nana ya Siloe, bayina builuaka yinzo ya yinda mpe kufuaka bawu nionso, beno kena kubanza ti bakele basumuki ya yimbi lutila bantu ya nkaka kevuandaka na Yelusalemi? 5Ve, mukena kuzabisa beno. Kansi kana beno soba nkadulu ve, beno nionso ke kufua mpe.6Yesu tubilaka bawu kingana yayi : " Mutu mosi kunaka inti ya mungenge na bilanga na yandi mpe yandi kuendaka kusosa mimbutu kansi yandi monaka yawu ve. 7Mutu yina me tuba na kisadi : "Tala, yame sala bamvula tatu mukena kuiza kusosa mbutu na inti yayi mpe mukena kumona kima ve. Zenga yawu, samuna nini ya kele kubaka kifulu ya mpamba?8Kisadi ya bilanga me vutula : "Bika tete yawu imvu yayi, muke timuna pene-pene na yawu samuna kutula matiti ya kubola. 9Kana yame buta mbutu mvula kena kuiza, yake mbote, kansi kana yabuta ve, nge ke zenga yawu.10Yesu vuandaka longa na mosi na bayinzo ya tukutukunu kilumbu ya sabato. 11Nkento mosi vuandaka kuna na mpeve ya yimbi yina kumisaka yandi yaku vanguka; yandi vuandaka na nkunki mpe lendaka kutelama ve.12Ntangu Yesu monaka nkento yayi, yandi me bokila mpe me tubila yandi : "Nkento, nge me beluka." 13Yesu tensikilaka yandi maboko mpe mbala mosi yandi me telama mpe nkembilaka Nzambi. 14Kansi bantuadisi ya yinzo ya tukutukunu monaka mbote ve samuna Yesu niakisaka kilumbu ya Sabato. Na yawu ntuadisi vutulaka na nkangu : "Beto kele na bilumbu sambanu ya kusala bisalu. Beno kuizaka baka luniakusu na bilumbu yina kansi kilumbu ya Sabato ve."15Mfumu me vutudila yandi : "Batu ya ntima zole! Nani kati na beno kezibulaka nsinga ya dimeme to ngombe na yandi ve, samuna kunua maza kilumbu ya Sabato? 16Mpila mosi mpe na muana nkento yayi ya Abalayami, yayi Satana bikaka yaku kangama bamvula yinda kumi na nana, ya fuanaka ve kukutula yandi kilumbu ya Sabato?"17Awa yandi vuandaka tuba mpidina, batu nionso yina vuandaka tedimina yandi kufuaka nsoni, kansi nkangu ya mvimba nionso vuandaka yangalala na mambu ya nkembo yandi vuandaka sala.18Bosi Yesu tubaka : "Na nini kimfumu ya Nzambi me fuanana, mpe na nini mu lenda kokanisa yawu? 19Yame fuanana na mbuma ya fioti yayi mutu me baka mpe meloza yawu na bilanga na yandi mpe yame kuna inti ya nene mpe banuni ya dizulu kena kutunga banzala na bawu na bitala na yawu."20Yandi tubaka diaka : "Na nini mu lenda fuanisa kimfumu ya Nzambi? 21Yame fuanana na kifunusu yina nkento mosi bakaka samuna kusangisa na bitezolo tatu ya mfumfuta ya mampa ti na ntangu yandi me telama."22Yesu vuandaka zieta mpe longila na mbanza mpe buala nionso na nzila na yandi yaku kuenda na Yelusalemi. 23Mutu mosi zabisaka yandi : "Mfumu, yake kaka mua ndambu ya batu ke vulusua?" Bosi yandi tubilaka bawu : 24"Beno sala ngolo naku kota na muelo yaku fietama samu batu mingi ke zola yawu mpe bake lenda kokuta yawu ve."25Ntangu Mfumu ya yinzo ke telama mpe ke kanga muelo beno ke telama na nganda, konkutila na muelo mpe beno ke tuba : "Mfumu, Mfumu, bika beto kota." Mpe yandi ke vutudila beno : "Mu zaba beno ve; wapi sika beno me katuka?" 26Bosi beno ke tuba : "Beto kudiaka mpe kunuaka na ntadisi na nge mpe nge bandaka longila na ba balabala na beto." 27Yandi ke vutudila beno : "Mukena kuzabisa beno, muzaba ve wapi sika beno me katuka. Beno tatukila munu, beno bisadi ya mambi."28Yake vuanda bidilu na ba nkuetoso ya meno ntangu beno ke mona Abalayami, Isaki, Yakobi mpe mimbikudi na kimfumu ya Nzambi kansi beno, beno me lozama na mbazi. 29Bake katuka na Este, Weste, Node mpe Sude, mpe bake vuanda na meza na kimfumu ya Nzambi. 30Mpe beno zaba diambu yayi, batu ya nsuka ke vuanda ya ntete mpe ya ntete ke vuanda ya nsuka. "31Ntama mingi ve, bafalisi kuizaka mpe tubilaka yandi : "Kuenda nge mpe katuka awa samu Elode zola vonda nge."32 Yesu me tuba : "Tuba na mfuenge yayi, Tala, mukena kubengana ba mpeve ya yimbi mpe mukena kuniakisa bubu na mbazi, mpe kilumbu ya tatu muke lungisa yina me zola." 33Na nionso yayi, yake mfunu na munu, kutatamana bubu, mbazi mpe kilumbu ke landa samu ya lenda ndimama ve ti mbikudi mosi bakufua yandi na mbazi ya Yelusalemi.34Yelusalemi, Yelusalemi! Ngeye kena kufua ba mbikudi mpe nge na kulozila bantumwa nanga mabanga. Banda ntama muke vuandaka na nsatu yaku sangisa bana na nge bonso nsusu mosi kesangisa bana na yandi na insi ya maveve na yandi kansi nge zolaka yawu ve. 35Tala, yinzo na nge mebikana yawu mosi. Mukena kuzabisa beno, nge ke mona munu diaka ve ti beno ke tuba : "Bika yandi sakumuka yina kena kuiza na nkumbu ya Mfumu."Chapter 14
1Kilumbu mosi ya Sabala, ntangu yandi vuandaka kuenda kudia dimpa na yinzo mosi ya mfumu ya bafalisi, mpe bafalisi vuandaka tala yandi. 2Na ntuala na yandi mutu mosi vuandaka vimbaka makulu.3 Yesu yuvusaka banluki ya nsiku mpe bafalisi : "Nsiku ya beto kena insua yaku niakisa kilumbu ya Sabala to ve?"4Bavuandaka sui. Na yawu Yesu simbaka yandi, yandi niakisaka yandi mpe yandi bikaka yandi kuenda. 5Yandi zabisaka bawu : "Nani kele na muana to ngombe me kubua na dibulu kilumbu ya lumingu mpe yandi ketele ve na mbala mosi? 6Ba bakaka ata mvutu ve yaku pesa yandi na mambu yango.7Ntangu Yesu monaka mutindu bayina babokidisaka vuandaka pona bisika yaku vuanda yandi tubilaka bawu kingana : 8"Ntangu bame bokidisa nge na nkembo ya dikuela, beno vuandaka ve na bifulu yina ya luzitu, samuti ya lendaka ti mutu mosi meluta luzitu bokudusuaka. 9Ntangu mutu yina bokidisaka beno ke zabisa nge, 'Pesa na mutu yayi ya nkaka kifulu nange,' nge ke kuenda vuanda na manima.10Kansi kana bame bokidisa nge, kuenda vuanda na manima, ntangu mutu yina bokidisaka nge kekuiza, yandi lenda tubila nge, 'Kuenda na ntuala.' Bake zitisa nge na bisika batu nionso yina me vuanda na ngeyo. 11Samu ti nionso ke kukizangula bake kitisa yandi, mpe mutu yina ke kumikitisa bake zangula yandi."12Yesu tubilaka mpe mutu yina bokidisaka yandi : "Ntangu ngeke kubika ndambisa ya muini to ya nkokila, kubokidisa ve bankundi mpe bamfinangani na nge, to bibuti na nge, to ba yina kele na kimvuama, mutindu mosi balendaka bokidisa nge, mpe balendaka sadila nge mutindu mosi.13Kansi ntangu nge me bongisa nkinzi, bokidisa mpe batu yaku sukama, batu ya kieta, mimvakusi, bampofo, 14mpe nge ke vuanda mutu ya kiese, samu balenda ve kuvutusila ngeyo. Samu ngeke vuanda na nsendo na mfulukusu ya batu ya lunungu.15Na ntangu mosi ya ba yina vuandaka na meza kintuadi na Yesu kuwaka mambu yango, mpe yandi me zabisa yandi : "Kiese na yina ke kudia dimpa na kimfumu ya Nzambi!" 16Kansi Yesu me tubila yandi : "Mutu mosi kubikisaka nkinzi ya nene mpe yandi bokidisaka batu mingi. 17Na ntangu madia manisaka ku kubama yandi tindaka bisadi na yandi samuna kuzabisa batu yina yandi bokidisaka, 'Beno kuiza samu ti nionso me kubama.'18Bawu nionso bandaka kupesa ba mpengomono. Mutu ya ntete me tuba, 'Musumbaka bilanga mpe mu fueti kuenda tala yawu. Nlemvukila munu.' 19Mpe ya nkaka me tuba, 'Musumbaka nzole tanu ya ngombe mpe muzona meka yawu. Dodokolo.' 20Mpe mutu ya nkaka me tuba, 'Mukuelaka, samuna yawu mulenda kuiza ve.'21Kisadi kuizaka zabisa mambu yina na mfumu na yandi. Na yawu mfumu me fuema mpe metuba na kisadi na yandi, 'Kuenda na ba bala-bala ya mbanza mpe bokidila munu bamputu, makoka, bampofo mpe batu ya kieta.' 22Kisadi metuba, 'Mfumu, yina nge tindaka mu me sala yawu kasi bifulu kele ntete.'23Mfumu me tuba na kisadi, 'Kuenda na banzila ya nene mpe na bapembeni komina bawu naku kuiza, samuna yinzo vuanda yaku fuluka. 24Samu ti mume tuba na beno, mutu mosi ve bokudusuaka kekudia madia na munu.'25Makabu ya nene vuandaka tambula na yandi, yandi balukaka mpe yandi mezabisa bawu : 26"Sikana mutu me kuiza na munu, mpe yandi me dila nkalu ve tata na yandi, mama, nketo, bampangi ya banketo mpe babakala, mpe luzingu na yandi mosi, yandi lenda vuanda nlongoki na munu ve. 27Mutu nionso kebaka ve dikulusi na yandi mpe kulanda munu, yandi lenda vuanda nlongoki na munu ve.28Nani kati na beno zola tunga yinzo, ke vuanda ve mpe kutala nini ya kena ku lomba, kana yandi me baka bima yina lenda manisa yawu? 29Kana mutindu yina ve, na ntangu yake bongisa lufulu pe kekoka ku manisa ve, ba yina nionso kena kumona yandi bake banda kusekinina yandi mpe bake tuba, 30'Mutu yayi bandaka kutunga mpe yandi koka ve ku manisa.'31To inki ntinu yina, ntangu yandi kena kuenda kunuana mvita na ntinu yankaka, mpe yandi ke vuanda ntete ve, mpe keyuvusa nduengoso sikana yandi lenda nunga ntinu yina na mafunda kumi ya babakala, lokola yandi me kuiza na mafumi zole ya mafunda? 32Kana ve, ntangu yandi kele ntete ntama, yandi ketinda bantumua mpe kuyuvusa nini ya kusala samu yenge vuanda. 33Na yawu, mosi ve kati na beno lenda vuanda nlongoki na munu kana yandi bika bima na yandi nionso ve.34Mungua kele mbote, kansi kana mungua mekatuka nzenzo, inki mutindu yalendaka diaka vutukila nzenzo? 35Ya kele diaka na mfunu ve, na ntoto mpe na mbozi. Bake loza yawu na nganda. Yina kele na makutu samuna kuwa, yandi kuwa."Chapter 15
1Na ntangu yayi bamvakusi ya mpaku nionso mpe batu yankaka ya masumu vuandaka kuiza na Yesu samuna kuwa yandi. 2Bafalisi mpe minsonuki vungutaka bawu na bawu na kutuba : "Mutu yayi kena ku yamba batu ya masumu mpe kena kudia mpe na bawu."3Yesu kutaka kingana yayi yandi me tuba : 4"Nani kati na beno sikana yandi kele na nkama ya mameme mpe me zimbisa mosi na bawu, ke kuiza bika luvua ya ivua na dikanga ve, samu yandi kuenda sosa yina me zimbana ti yandi ke mona yawu? 5Na yawu ntangu yandi me solula yandi, yandi me tula yandi na dipeka mpe me sepela.6Ntangu yandi me kuma na yinzo yandi me kutikisa bankundi mpe ba mfinangani mpe me tubila bawu, 'Beno sepela kintuadi na munu samu ti mume mona dimeme ya munu zimbilaka.' 7Yawu yina mume tuba na beno, yake kuiza vuanda na kiese na mazulu samuna mutu mosi ya masumu me vilula mayele ke luvua na ivua ya batu ya lunungu kele batu ya mayele.8To nkento nini kele na kumi na falanga, sikana yandi me zimbisa mosi yandi ke pedisa muida ve yandi ke kombula yinzo samuna kuluta kusosa ti yandi ke buela baka yawu. 9Mpe ntangu yandi me mona yawu, yandi me kutikisa ba nkundi na yandi mpe ba mfinangani, mpe tubaka na bawu, 'Beno yangalala kintuadi na munu, samu munu me mona falanga mu zimbisaka.' 10Yawu yina mu kena kutuba na beno, ya kele na kiese kati na bambasi ya Nzambi ntangu mutu ya masumu me vilula mayele.11Na yawu Yesu me tuba : "Tata mosi vuandaka na bana babakala zole, 12mpe yina ya leki me tuba na tata na yandi, 'Pesa munu ntangu yayi ndambu ya kimvuama na munu.' Na yau, yandi kabudilaka bawu kimvuama.13Na manima ya ndambu ya bilumbu, yina ya nleki kubikaka nionso ya yandi mpe kuendaka na insi ya ntama mpe kuna yandi fukisaka mbongo na yandi nionso, sumbaka yina yandi vuandaka na mfunu ve, fukisaka mbongo na yandi na luzingu na yimbi. 14Ntangu yandi manisaka kusadila nionso, malema ya ngolo kuizaka na insi yina mpe yandi bandaka kusukama.15Yandi kuendaka sala na mutu mosi ya insi yina mpe yandi tindaka yandi na mfinda samu yandi dikila ba ngulu. 16Yandi zinaka moyo na kudia ata madia ya bangulu samu ata mutu mosi pesaka yandi madia ve.17Kasi na ntangu nleki luengaka, mpe yandi me tuba, 'Yikua ya bisadi ya tata na munu kele na madia mingi mpe mukena kufua nsatu. 18Muke telama mpe muke kuenda sika tata na munu, mpe muke tubila yandi, "Tata, mu sumukaka na ntadisi ya zulu mpe na nge. 19Mu fuana diaka ve kubokudulua muana na nge; kumisa munu mosi ya bisadi na nge."20Na yawu, yina ye nleki telama mpe kuizaka na tata na yandi; kansi na ntangu yandi kele ntete ntama, tata na yandi monaka yandi mpe fulukaka na kiadi mpe yandi zaulaka mpe zingilaka yandi na dilaka, mpe yambaka yandi. 21Muana me tuba : "Tata, musumukaka na ntadisi ya zulu mpe na tuala na nge. Mu fuana diaka ve na kubokudulua muana na nge."22Tata me tuba na bisadi na yandi : "Beno nata na nsualu bilele me luta kitoko mpe beno vuatisa yandi, beno tula yandi nlunga na musapi mpe basapatu na makulu. 23Beno nata ngombe ya mafuta mpe beno kufua yawu, beto kudia mpe beto sepela, 24samu muana na munu kufuaka, mpe yandi kele ntangu yayi ya moyo, yandi zimbalaka mpe ntangu yayi yandi me monana." Mpe babandaka kusepela.25Na ntangu yina mpangi na yandi ya mbuta vuandaka na bilanga. Lokola yandi vuandaka kuiza mpe pusanaka na yinzo, yandi kuwaka makele ya bisiku na makinu. 26Yandi bokilaka mosi ya bisadi mpe yuvusaka yandi kana inki yina ya lendaka vuanda. 27Kisadi me tubila yandi, "nleki na nge me kuiza, tata na nge me kufua ngombe ya nene samu yandi me vutuka mbote."28Muana ya kulutu fuemaka mpe yandi zolaka diaka kukota na yinzo ve, kansi tata na yandi bimaka mpe bombidilaka yandi;29 kasi muana ya mbuta vutusaka na tata na yandi, "Tala bamvula mingi mume sadila nge, mpe mubundula minsiku na nge mosi ve, kansi nge pesa munu tete ve ata muana ya nkombo samu mu sepela na bankundi na munu. 30Kansi ntangu muana na nge yina bebisaka kimvuama na ba nsuza, me kuiza; nge me kufua muana ngombe ya mafuta."31Tata me zabisa yandi : "Muana, nge kele ntangu nionso na munu mpe nionso kele ya munu kele ya nge.32 Kansi ya vuandaka mbote samuna beto na kusepela mpe kuvuanda na kiese samu mpangi na nge yayi nge kena kumona vuandaka ya kufua mpe ntangu yayi yandi ke moyo; yandi zimbalaka mpe yandi me monana."Chapter 16
1Yesu me tuba diaka na bisadi na yandi : "Mutu mosi vuandaka na kisadi na yandi. Bame zabisa yandi kena kusala mbote ve. 2Na yau, yandi me bokila yandi mpe yandi me zabisa yandi, 'Inki yina muke kuwa samuna nge? Kuiza songa mutindu nge me sadila samu ti nge ke vuanda diaka kisadi ve.'3Kisadi metuba kati na yandi mosi, 'nini muke sala samuti mfumu na munu zola katusa munu kisalu? Mukena ngolo yaku timuna mpe nsoni na kulomba.4 Mume zaba yina muke sala, samu ti ntangu bake katusa munu na kisalu, batu ke yamba munu mbote naba yinzo na bawu.'5Kisadi mebokila bayina vuandaka na bamfuka ya mfumu na yandi mpe yandi me yuvusa na mutu ya ntete, "Ikua nge kena kudeva na mfumu na munu?" 6Yandi me tuba, "Nkama ya bitezo ya mafuta ya olive." Mpe yandi me zabisa yandi,''Baka lapi na nge, vuanda malu malu, sonika makumi tanu.'' 7Kisadi me tuba na mutu ya nkaka : "Ikua nge kena kudeva", yandi me tuba,"Nkama ya bitezo ya ble;" baka mukanda sonika lunana.8Mfumu sikaka kisadi yina ya yimbi samu ti yandi sadilaka mayele. Samu ti bana ya yinza yayi me lutisa mayele na mutindu na bawu yaku zingila kuluta bana ya kiya. 9Mume zabisa beno, beno bongisa kinkundi na kimvuama ya kukondua lunungu. Na ntangu yake vuanda diaka ve, beno yambama na ba inza ya mvula na mvula.10Yandi yina kele yaku kuikama na bima ya fioti, yandi kekuikama mpe na bima ya nene. 11Kana kutu nge kuikama ve na kimvuama ya kukondua lunungu, nani ke tudila nge kivuvu na kimvuama ya mbote? 12Mutindi mosi, kana nge toma keba ve yina ya mutu ya nkaka, nani ke pesa nge yina ya nge?13Mutu mosi ve lenda sadila ba mfumu zole na mbala mosi; to yandi ke lenda mosi mpe kuzola ya nkaka to mpe yandi ke tatamana na mosi mpe kulenda ya nkaka. Beno lenda ve sadila Nzambi na mbongo.14Na yawu bafalisi vuandaka zola mbongo, bame kuwa mambu nionso yina, bame banda kuseka yandi. 15Mpe yandi me zabisa bawu : "Beno ke kukimonikisaka batu ya lunungu na ntuala ya batu. Kansi Nzambi mezaba bantima na beno. Yina batu kezitisaka ya kele nkakumusu na Nzambi.16Bansiku mpe bambikudi vuandaka sala ntete ti na ntangu ya Yoane. Kubanda na ntangu yina, nsangu ya mbote ya kimfumu ya Nzambi kena kusamunuaka, mpe mutu nionso kena kusala ngolo samu yandi kota kuna. 17Kansi yalutisa na dizulu mpe ntoto ya luta, kasi dinotika mosi ya minsiku lendaka ve kubua.18Mutu nionso ke vambana na nkento na yandi mpe kukuela nkento ya nkaka yandi me sala kinsuza mpe bakala yina kekuela nkento katukaka na dikuela, yandi me sala kinsuza.19Ya vuandaka na mutu mosi ya mbongo mingi, yandi vuandaka vuata bilele ya mpumbu mpe ya lino mpe vuandaka yangalala ntangu nionso na kimvuama na yandi mingi. 20Mutu mosi yaku sukama, na nkumbu ya Lazalo vuandaka leka muela na yandi, yandi vuandaka na bamputa na nzutu ya mvimba. 21Mpe yandi vuandaka sosa kudia, yina vuandaka sotuka na meza ya mutu ya mvuama mpe diambu ya nkaka, ba imbua vuandaka venda bamputa na yandi.22Ya kuizaka vuanda ti mutu ya mputu kufuaka mpe banataka yandi na bambasi na nkata ya Abalayami. Mutu ya mvuama mpe kuizaka kufua mpe bazikaka yandi.23 Na insi ya bafua, yandi vuandaka yamusua. Yandi mesendula meso na yandi mpe yandi memona ntama Abalayami na Lazalo na nkata na yandi.24Mpe yandi me boka na ndinga ya ngolo, yandi me tuba : "Tata Abalayami, fuila munu nkenda mpe tinda Lazalo samu ti yandi tula musapi na yandi na maza samu yandi vavika munu na ludimi, samu ti mukena mpasi ya ngolo na kati ya tiya mukele."25Kansi Abalayami me tuba : "Muana na munu, bambuka moyo ti ntangu nge vuandaka moyo nge bakaka mambote mpe Lazalo bampasi. Kansi na ntangu yayi, yandi kena kubombua awa mpe ngeyo na mpasi. 26Bosi mpe diyenga kele na beto na nge samu ti bayina kele awa kuiza ve kuna mpe bayina kele kuna bakuiza awa ve."27Mutu ya mvuama me tuba : "Mukena kubombidila nge, Tata Abalayami, nge tinda yandi na yinzo ya tata na munu 28samu ti mume baka ba mpangi tanu ya babakala, samu yandi luengisa bawu, samu bawu mpe babika kuiza awa na kifulu yayi ya mpasi."29Kansi Abalayami me tuba : "Mose na bambikudi kele na bawu; bakuwa bawu." 30Mutu ya mvuama me vutusa : "Ve, Tata Abalayami, kana mosi na kati ya batu ya kufua lendaka kuenda na bawu, bake vilula mayele." 31Kansi Abalayami me zabisa yandi : "Kana bakuwa Mose na bambikudi ve, bake ndima kusekuka ve kana mutu ya kufua mefutumuka."Chapter 17
1Yesu me tuba na banlongoki n'andi:" Ya tseleka beto ke vuanda na bamambu yina ke tesisa beto masakuba, kansi kiadi na muntu yina bamambu'ngo ke kuizila! 2Ya ke vuanda mbote samuna yandi bakanga yandi dibanga ke nikunuaka mfumfuta na nsingu mpe baloza yandi na im'bu, mbote ve na kutesisa masakuba na mosi kati na bana yayi.3Beno kukikenga. Kana mpangi ya nge me vola masumu, vutukil'andi diaka bosi kana yandi me viluka, lemvukila yandi. 4Kana yandi me tesisa nge masakuba bambala nsambodia na kilumbu mosi mpe yandi me vutuka na nge bambala nsambodia na kutuba ti:" me viluka", nge fueti lemvukila yandi!".5Bantumua tubilaka Mfumu:" Buela beto kiminu". 6Mfumu tubaka:" Kana beno ke na kiminu me kokana na mbuma ya mutade(wangila), beno lendaka tumina yinti yayi na kutubaka ti:" vuzuka, mpe kunuka na yimbu" yinti ke tumama beno.7Kansi nani na beno, lenda vuanda na kisadi kena kubalula ntoto to kudikila mameme, lenda zabisa yandi ntangu yandi me katuka na bilanga," kuiza malu, mpe vuanda mpe kudia?". 8Yandi ke tubil'andi ve" Kubikila munu kima ya kudia, vuata bilele ya kisalu mpe bongisila munu meza, ti mu ke manisa kudia mpe kunua, bosi na manima nge ke kudia mpe kunua.9Yandi ke vutula ve matondo na kisadi samu ti yandi salaka yina batindaka yandi, mutindu yina ve ? 10Beno mpe mutindu mosi, ntangu beno me sala nionso yina ba me tinda beno,beno tuba:" Beto kele bisadi ya mpamba. Beto me sala kaka kisalu na beto".11Ntngu yandi vuandaka kuenda na Yelusalemi, yandi lutilaka na kati kati ya Samalia na Ngalili. 12Ntngu yandi kotaka na dibuala mosi, bantu kumi na kimbevo ya buazi kuizaka kutana na yandi. Batelemaka ntama na yandi 13mpe batubaka na ndinga ya ngolo:" Yesu,Nlongi,fuila beto nkenda".14Ntangu yandi me mona bau, yandi me tubila bau:" Beno kuenda kukisonga(kudimonisa) na banganga Nzambi". Ntangu ba vuandaka kuenda, ya salamaka baniakaka na nzila. 15Ntangu mosi na bau monaka ti yandi me niaka, yandi vutuka mpe zitisaka Nzambi na ndinga ya ngolo. 16Yandi fukamaka na makulu ya Yesu, yandi vutudilak'andi matondo. yandi vuandaka muntu ya Samalia.17Yesu vutulaka me tuba:" Bau kumi vedusuaka ve ? Wapi ba ivua ya nkaka? 18Ya nkaka kele ve lendaka vutuka samuna kuzitisa Nzambi, kaka nzenza yayi ?. 19Mpe yandi zabisaka yandi:" Telema mpe kuenda nge; kiminu na nge me vuluza nge".20Ntangu banfalisi yuvusaka yandi na yina me tadila Kimfumu ya Nzambi, Yesu vutudilaka bau:" Kimfumu ya Nzambi ke kuiza ve na mbonokono ya meso. 21Ba ke tuba mpe ve:" beno tala awa!" to "beno tal kuna!" samu Kimfumu ya Nzambi kele kati na beno".22Yandi tubaka na minlonguki:" Bilumbu kena kuiza yina beno ke vuanda na nsatu ya kumona kilumbu'ango, kansi beno ke mona yau ve. 23Na yau bake zabisa beno:" beno tala kuna! beno tala awa! Kansi kubima na nganda ve, kuzaula ve na manima bau, 24samu mutindu mpezomo ke ngengaka ntangu yake bimaka na ndambu yayi ya dizulu mpe ndambu yina, ya ke vuanda mutindu yina na kilumbu ya Muana Muntu.25Kansi ya ntete, yandi fuete yamusua mpe kulozua na mbandu yayi. 26Mutindu ya vuandilaka na bilumbu ya Nowa, mutindu yina ya ke vuandila na bilmbu ya Muana ya Muntu. 27Bavuandaka kudia, kunua, kukuela mpe kukuedisa bana na bau, tii kilumbu yina Nowa kotaka na nzanza(masuwa)(mpe mvula ya ngolo kitka mpe ya fukisaka bau.28Mutindu ya vuandaka na bilumbu ya Loti, bavuandaka kudia, kunua, kusumba, kutekisa, kukuna mpe kutunga bayinzo. 29Kansi kilumbu Loti bimaka na Sodomo, mvula ya tiya kitaka na dizulu mpe fukisaka bau nionso.30Ya ke vuanda mutindu mosi ntngu Muanaya Muntu ke monukusua. 31Na kilumbu yina, muntu ke vuanda na dizulu ya muanzu(yinzo)ke koka ve kukita samuna kubimisa bima na yinzo n'andi. Mpe yina ke vuanda mfinda ke vutuka diaka ve.32Beno bambuka moyo na yina lutaka na nkento ya Loti. 33Muntu yina ke sosa kuvukisa luzingu n'andi ke zimbisa yau, kansi yina ke zimbisa yau ke vukisa yau.34Mu kena kutubila beno, na mpimpa yayi bntu zole ke leka mfulu mosi. Bake baka mosi mpe yankaka ke bikana. 35Bakento zole ke nikisa fufu kisika mosi, bake baka mosi mpe yankaka ke bikana. 36(Babakala zole ke vuanda na mfinda, baka baka mosi mpe ya nkaka ke bikana). 37Bayuvusaka yandi:" Mfumu, wapi?". Mpe yandi zabisaka bau:" kisika kele mvumbi, kisika yina mpe ke kutakanaka mbemba(bandeke yina ke kudiaka bamvumbi).
Chapter 18
1Landila yawu, yandi me tela bawu ngana na yina me tadila inki bafuete sambidila mpe kulemba ve. 2Yandi me tuba : "Ya vuandaka na mbanza mosi, mfundisi mosi yaku kondua lunungu, mpe vuandaka vumina mutu mosi ve.3Yavuandaka mpe na mbanza yango difola mosi, mpe yandi vuandaka kuiza na yandi ntangu nionso, naku tubaka : "Sadisa munu, nge nungisa munu na ntuala ya ntatu na munu." 4Samuti na ntangu ya yinda yandi vuandaka zola ve kusadisa yandi, kasi na nima ya ntangu yandi tubaka kati na yandi mosi : "Atako muke vuminaka Nzambi to mutu ve, 5kasi lokola difola yayi kena kukuamisaka munu, muke sadisa yandi samuti yandi bika diaka kukuamisa munu mpe ku kuiza-kuiza diaka."6Na manima na yawu Mfumu me tuba : "Beno kuwa yina metuba mfundisi yaku kondua lunungu. 7Na ntangu yayi, Nzambi ke nungisa ve ba kiasolua na yandi kena kuboka muini na mpimpa? Yandi ke zingila naku sadisa bawu? 8Mukena kuzabisa beno ti, yandi ke nungisa bawu na nsualu. Mutindu mosi na ntangu Muana ya mutu kekuiza, yandi kekutana kuandi kiminu na ntoto?9Bosi yandi me tuba diaka kingana yayi na bayina vuandaka kukimona batu ya lunungu mpe vuandaka zitisa ve batu ya nkaka : 10"Batu zole kuendaka na yinzo ya Nzambi samuna kusambila (mosi vuandaka mfalisi mpe ya nkaka mvakusi).11Mfalisi telamaka mpe sambilaka mutindu yayi, "Nzambi me tonda nge samu ti mu kele ve lokola batu ya nkaka, yina kele mintani, batu yaku kondua lunungu, batu ya kinsuza to pe lukola mvakusi yayi. 12Mbala zole muke minaka nsoki, na konso sabala mpe muke pesaka kibuku ya kumi na nionso ya munu."13Kansi mvakusi telama ntama mpe yandi vumbulaka meso na yandi ve na zulu, kasi yandi bulaka ntulu na yandi na kutubaka, "Nzambi fuila munu nkenda, mu kele mutu ya masumu." 14Mukena kuzabisa beno, mutu yayi vutukaka na yinzo na yandi, yaku nungusua, mutindu mosi ve na yina ya nkaka, samu ti mutu ke kukizangulaka bake kitisa yandi, kansi yina ke kukikitisaka bake zangula yandi."15Batu vuandaka nata mpe bana na bawu na yandi samu yandi tula bawu maboko, kansi minlonguki monaka yawu mpe basembaka bawu. 16Kasi Yesu bokilaka ba kuiza na yandi na kutubaka : " Beno bika bana bakuiza na munu, beno pekisa bawu ve; samu ti kimfumu ya Nzambi kele ya batu ya mutindu yina. 17Kedika mukena kuzabisa beno, mutu nionso yina ke yamba ve kimfumu ya Nzambi lokola muana, yandi ke kota kuna ata fioti ve."18Mfumu mosi yuvusaka Yesu mpe yandi me tuba : "Nlongi ya mbote, nini mu fuana sala samu mu baka moyo ya mwula na mwula?" 19Yesu me tuba na yandi : "Samuna inki nge me bokila munu, ya mbote? Mutu mosi ve kele ya mbote, kaka Nzambi. 20Nge me zaba minsiku : kusala kinsuza ve, kufua mutu ve, kuyiba ve, kuta kimbangi ya luvunu ve, zitisa tata pe mama na nge." 21Mfumu yango me tuba : "Kubanda kinleke na munu, muke tumamanaka mambu yina nionso."22Ntangu Yesu kuwaka yawu, yandi me zabisa yandi : "Kima mosi diaka me kondua nge. Nge fueti tekisa mvuilu na nge nionso, mpe kukabula yawu na bamputu, mpe ngeke baka difua na dizulu (bosi kuiza, landa munu)." 23Kansi ntangu mutu ya mvuama kuwaka yawu, yandi kumaka na kiadi ya ngolo, samu ti yandi vuandaka na mbongo mingi.24Awa Yesu monaka ti yandi mekuma na kiadi, mpe yandi me tuba : "Ya kele mpasi na bamvuama na kukota na kimfumu ya Nzambi. 25Samuti yame lutisa nsuakula na Kamela na kulutila na ditobo ya ntumbu, na mvuama naku kota na kimfumu ya Nzambi."26Bayina vuandaka kuwa yandi bame tuba : "Buna nani lendaka vulusua?" 27Yesu vutusaka : "Yina lendakana ve na batu, ya lendakana na Nzambi."28Petelo tubaka : "Tala, beto bikaka bima na beto nionso mpe beto landaka nge." 29Na yau yesu me zakisa bawu : "Yakedika mume zabisa beno ti mutu movi ve bikaka yinzo na yandi, to nkento na yandi, to ba mpangi na yandi, to bibuti na yandi, to bana na yandi samuna kimfumu ya Nzambi, 30yina ke baka ve kuluta, na mbandu yayi, to na mbandu kena kuiza, moyo ya mvula na mvula."31Na manima ya kusangisa kumi na zole sika yandi vuandaka, yandi zabisaka bawu : "Tale, beto kena kuenda na Yelusalemi, mpe yina nionso sonamaka na bambikudi samuna Muana ya mutu yake kokisama. 32Samu ti bake yekula yandi na bapayen, bake sekinina yandi, kulevula yandi mpe kulozila yandi mete. 33Na manina yaku bula yandi ba sikoti, bake kufua yandi, bosi kilumbu ya tatu, yandi ke futumuka."34Bavisaka ata kima movi ve na mambu nionso yina mpe mpova yayi ya suekamaka na bawu, mpe ba vuandaka visa ve mambu yina vuandaka tubuka.35Ya vuandaka ti, na ntangu Yesu vuandaka finangana na Yeliko, mutu mosi ya kufua meso vuandaka na pembeni ya nzila samuna kulomba. 36Yandi kuwaka ndonga kena kuluta, yandi yuvusaka diambu yina kena kuluta. 37Bame zabisa yandi ti Yesu ya Nazaleti vuandaka lutila vana.38Na yawu, mutu ya kufua meso bokaka na kutubaka : "Yesu, muana ya Davidi, fuila munu nkenda." 39Bayina vuandaka na ntuala sembaka mpovo, kuzabisaka yandi, yandi dingalala. Kansi yandi lutaka boka diaka : "Muana ya Davidi fuila munu nkenda."40Yesu telamaka mpe yandi zabisaka banatina yandi mutu yango. Bosi ntangu mpofo kumaka pembeni, Yesu yuvusaka yandi : 41"Nini nge zola musadila nge?" Yandi me tuba : "Mfumu, muzola mona diaka."42Yesu me tuba na yandi : "Mona nge. Kiminu na nge me niakisa nge." 43Yandi me ntumbu mona pe yandi melanda Yesu na kuzitisa Nzambi. Batu nionso ntangu ba monaka yawu bazitisaka Nzambi.Chapter 19
1Yesu kotaka mpe vuandaka lutila na Yeliko. 2Kansi tala mutu mosi vuandaka na nkumbu na Zakai. Yandi vuandaka mvakusi mpe mvuama.3Yandi vuandaka sosa kumona Yesu kasi yandi kokaka ve samuna ndonga. Samuti ntela na yandi ya nkufi. 4Yandi zaulaka na ntuala ya batu mpe makaka inti ya Sikomoli samu yandi mona Yesu fuanaka lutila vana.5Ntangu Yesu kumaka na kisika yina yandi talaka na zulu mpe me tubila yandi : "Zakai, kita malu samu bubu yayi muke vuaka na yinzo na nge." 6Yandi kitaka malu mpe yambaka yandi na kiese. 7Naku monaka mutindu yina, batu kumaka kutuba, "Yandi me kuenda na yinzo ya mutu ya masumu."8Zakai telamaka na ntuala ya Mfumu mpe me tubila yandi : "Nlongi, muke pesa ndambu yabima na munu na batu yaku zanga mpe kana mume salaka yimbi ya bima ya mutu, muke vutusila yandi mbala yiya. 9Yesu me tubila yandi : "Mpulusu me kota na yinzo yayi bubu yayi, samuna yandi yayi kele mpe muana ya Abalayami. 10Pamba ve, Muana na mutu kuizaka samuna kusosa mpe kuvulusa bayina kele yaku zimbala."11Yandi vuandaka kuwa mambu Yesu vuandaka tuba. Yandi tatamanaka kutuba kingana samu ti yandi vuandaka pembeni ya Yelusalemi, mpe yandi vuandaka ndima ti kimfumu ya mazulu kemonika na mbala mosi. 12Na yawu, yandi me tuba : "Mutu mosi ya mfunu kuendaka na insi ya ntama samuna kubaka kimfumu mpe kuvutuka na manima.13Yandi bokilaka kumi ya bisadi na yandi, yandi pesaka bawu kumi ya bafalaka, mpe yandi me tubila bawu, 'Beno butisa yawu ti muke vutuka.' 14Kansi batu ya insi yina vuandaka kuyina yandi mpe batindaka bamvuala ya ba ntunu ya luyalu na manima yaku tuba, 'Beto zola ve mutu yayi vuanda mfumu na beto.' 15Ya vuandaka ti na manima yaku vutuka na yandi, ntangu yandi bakaka kimfumu, yandi yuvusaka bisadi na yandi bayina yandi pesaka mbongo, samuna kuzaba, wapi mutindu mutu na mutu butisaka mbongo yandi pesaka.16Ya ntete me kuiza na ntuala na yandi mpe yandi me tuba, 'Mfumu, falaka nange me buta kumi ya nkaka na zulu.' 17Mfumu me zabisa yandi, 'Ya kele mbote, kisadi ya mbote, samuti nge me kuikama bima ya fioti, nge ke yadila kumi ya ba mbanza.'18Ya zole kuizaka mpe me tuba, 'Mfumu, falaka na nge me buta tanu ya nkaka na zulu.' 19Mfumu me tubila yandi, 'Yadila ba mbanza tanu.'20Mpe ya nkaka me kuiza naku tuba, 'Tala falaka na nge, mulundaka yawu mbote-mbote na nlele, 21samuna munu vuandaka na wonga na nge, samuna nge kele mutu ya ntima ngolo. Nge ke baka yina nge kuna ve, mpe ngeke buka yina nge kuna ve.'22Mfumu me tuba, 'Mukena semba nge na mambu na nge, kisadi ya yimbi, nge zabaka mukele mutu ya ntima ngolo, ke bakaka yina mukuna ve, mpe ke bukaka yina mukuna ve. 23Samuna nini kasi nge tulaka ve falaka na munu na nkebolo ya mbongo, ntangu muzonaka vutuka mubaka ndambu na zulu na yawu?24Mfumu me tuba na bayina vuandaka vana, 'Beno baka falaka beno pesa na yandi yina kele bafalaka kumi.' 25Mpe bame tuba, 'Mfumu, yandi kele na yawu kumi.'26Mukena tubila beno, bake pesa na yina kena yawu mpe bake katusa na yina ke na yawu ve ata yina vuandaka na yandi.27 Na ntangu yayi beno nata mintatu na munu awa bayina zolaka ve mu yadila bawu, samuna mu kufua bawu na ntuala na munu."28Na manima kutuba mambu nionso yandi tatamanaka na Yelusalemi.29Ya kumaka ntangu yandi vuandaka pusana na kizunga ya Befayeli mpe Betani, na mongo ya fioti na nkumbu ya Olive, yandi tindaka zole ya minlongoki na yandi, 30mpe yandi tubaka : "Beno kuenda na buala yina kele pembeni. Ntangu beno ke kota, beno ke mona mpunda ya fioti yina mutu mosi ve me vuandilaka. Beno zibula mpe natina munu yandi. 31Kana mutu me yuvusa beno, 'Samuna nini beno me zibula yandi?' Beno tuba, 'Mfumu kena nsatu na yawu.'''32Bayina ba tindaka, ba kuendaka mpe monaka mpunda ya fioti mutindu Yesu tubilaka bawu.33 Ntangu ba vuandaka kuzibula mpunda ya fioti, bamfumu na yawu me tuba : "Samuna nini beno kena zibula mpunda ya fioti na munu?" 34Bavutulaka : "Mfumu kena nsatu na yawu." 35Ba nataka mpunda ya fioti na Yesu, ba tulaka bilele na zulu na yawu, Yesu vuandaka na zulu na yawu. 36Ntangu ba vuandaka kuenda, ba tandaka bilele na nzila.37Ntangu bavuandaka kuenda na ndimba ya mongo ya baolive, bamvuka ya minlonguki bandaka kusepela mpe ku zitisa Nzambi na ndinga ya ngolo samuna bimangu yina bame mona, 38naku tuba : "Bika yandi zitusua ntinu yina ke kuiza na nkumbu ya Mfumu. Yenge na mazulu mpe nkembo na kisika yaku zangama."39Ndambu ya bafalasi, kati kati na nkangu, tubaka : "Mfumu, pekisa minlongoki na nge." 40Yesu me tubila bawu : "Mukena tubila beno, kana bame vuanda sui, mabanga ke boka."41Yesu vuandaka pusana na mbanza, yandi dilaka, 42mpe yandi me tuba : "Kana nge zabaka bubu yayi mambu yina ya kiese. Kansi na ntangu yayi yame suekama na meso na nge."43Bilumbu kena kuiza, bantatu na nge kekakidila nge, kezungidila nge mpe kefietikisa nge bifulu nionso. 44Bake bebisa nge na bana na nge. Bake bika ve dibanga mosi na zulu ya dibanga ya nkaka, samuna nge zaba ve ntangu Nzambi mekaka kuvulusa nge.45Yesu kotaka na yinzo ya Nzambi mpe kuna yandi benganaka ba yina vuandaka teka kuna. 46Yandi tubilaka bawu : "Yame sonama, 'Yinzo na munu kele yinzo ya lusambulu.' Kansi beno, beno me kumisa yawu kifulu ya miyibi."47Yesu vuandaka kulongisa kilumbu na kilumbu na yinzo ya Nzambi mpe bangudi nganga, bansoniki mpe bangudi ya nkangu vuandaka sosa kufua yandi. 48Kansi bazabaka ve mutindu nini kubaka yandi samuna nkangu ke kuwaka yandi naku sepela nionso.Chapter 20
1Kilumbu mosi Yesu vuandaka longisa batu nsangu ya mbote na yinzo ya Nzambi, bangudi nganga na minsoniki kuizaka kintuadi na bangudi ya batu. 2Batubilaka yandi : "Na lulendo nini nge kena sadila mambu yina? Mpe nani yina me pesa ngeyo lulendo yango?"3Yandi vutulaka : "Munu mpe muke yuvusa beno diambu, beno tubila munu : 4mbotokolo ya Yoane yakatukaka na zulu to na batu?"5Babanzaka bawu mosi, mpe batubaka : "Sikana beto me ndima, 'Ya mazulu,' yandi ke tuba, 'Samuna inki beno ndimilaka yandi ve?' 6Sikana beto me tuba ya batu, batu nionso ke lozila beto mabanga, samu ba tomaka leka kiminu na mbikudi Yoane."7Bavutulaka ti bazaba ve wapi sika ya katukaka. 8Yesu me tubilaka bawu : "Munu mpe muke tubila beno ve wapi mutindu muke na lulendo yaku sala mambu yina."9Yandi tubaka kingana na nkangu : "Mutu mosi kunaka bilanga na yandi ya vinia, yandi bikaka na bisadi na yandi, bosi yandi kuendaka vuanda bilumbu mingi na yinsi ya nkaka. 10Na ntangu ya ngionzokolo yandi me tinda kisadi mosi kuenda kutana na bayina kesalaka bilanga ya vinia, samuna bapesa yandi mbuma ya bilanga. Kansi bisadi yina bulaka yandi mpe bame bika yandi kuenda maboko mpamba.11Yandi tindaka diaka kisadi ya nkaka mpe bame bula yandi diaka, bame viokola yandi na nsoni mingi mpe bame vutula yandi maboko mpamba.12 Yandi tindaka diaka kisadi ya tatu mpe bame luadisa yandi, mpe bame bengana yandi.13Mfumu ya bilanga ya vinia me tuba, 'Nini musala? Muke tinda muana na munu ya bakala muke zolaka mingi, nanga bake mona yandi luzitu.' 14Kansi ntangu bisadi ya vinia me mona yandi, ba vuandaka tubasana, na mutindu yayi, 'Tala mvinginini ya difua. Beto kufua yandi samuna difua ya vuanda ya beto.'15Balozaka yandi ntama na bilanga ya vinia, mpe bame kufua yandi. Na mutindu yina, nini mfumu ya bilanga ya vinia ke sala bawu? 16Yandi ke kuiza mpe yandi ke kufua bisadi yina ya bilanga ya vinia, mpe yandi kepesa bilanga ya vinia na batu ya nkaka." Ntangu bakuwaka yawu bame tuba : "Nzambi bika sepela na yawu."17Kansi Yesu me tala bawu mpe yandi me tuba : "Nini me monisa diambu yina sonamaka : 'Dibanga yina lozaka ba yina vuandaka tunga me kuma ya mfunu?' 18Mutu nionso ke kubua na zulu ya dibanga yina yandi ke toluka, mpe na yina yake buila yandi ke kesumuka."19Na yawu bamfumu ya nganga na minsoniki me banda kusosa kutula yandi maboko na ntangu yina, samu bazaka ti yandi tubaka kingana yina samuna bawu. Kansi ba monaka wonga ya nkangu.20 Bame sungimina kutala yandi, bame tinda mineki, neti batu ya lunungu, samu ba baka yandi yimbi na yina yandi ke tuba, samu ba yekula yandi na luyalu mpe mfumu ya kinzunga.21Bame yuvusa yandi : "Nlongi, beto me zaba ti nge ke tubaka mpe kulongisa na mutindu mosi yaku sungama mpe nge ke landaka mambu ya mutu ve, kansi ngeke longaka mambu ya Nzambi na nseleka. 22Beto kele na minsua to ve, naku futa ba mpaku na Kaesala?"23Kansi Yesu me bakusa mayuya na bawu mpe me vutudila bawu : 24"Beno monisa munu kivanza mosi ya mbongo. Ilungi mpe bisono kele na mbongo yayi ya nani?" Bame vutula : "Ya Kaesala."25Yandi me tubila bawu : "Pidina, beno vutula na Kaesala yina kele ya Kaesala, na Nzambi yina kele ya Nzambi." 26Ba kokaka ve kutuba yimbi na mambu na yandi na ntadisi na yandi. Bame yitukua na mvutudulu na yandi kansi ba tubaka kima mosi ve.27Ntangu ndambu ya saduki, yina ketubaka ti mfulukulu kele ve, bame pusana naku yuvusa yandi kyuvu yayi : 28"Nlongi, tala yayi Mose zonikinaka beto : Kana mpangi ya mutu mosi me kufua, kena nkento, kena bana ve, mpangi na yandi lenda baka nkento na yandi, samuna yandi pesa mpangi na yandi muana.29Nzokande bavuandaka bampangi nsambodia, ya ntete me kuela kansi yandi me kufua ni kubuta bana,30 mpe ya zole diaka,31 mpe ya tatu me kuela yandi, ya vuandaka mutindu mosi na bawu nsambodia, bame kufua ni kubika bana. 32Landila bilumbu na ntuala, nketo me kufua mpe. 33Na mfulukulu, yandi ke vuanda nketo ya nani na bawu nionso? Pamba ve, yandi vuandaka nketo ya bawu nsambodia.34Yesu vutudilaka bawu : "Bana ya yinza yayi bake kuelaka mpe bake pesaka bawu na makuela. 35Kansi bayina ke monana yaku fuana na ntangu ya mfulukulu ya bafua, balenda kuela ve mpe balenda pesa bawu na makuela ve. 36Balenda mpe kufua ve, samu bake vuanda mutindu mosi na ba mbasi, mpe bake vuanda bana ya Nzambi lokola bake bana ya mfulukulu.37Kana batu ya kufua me fuluka, Mose mpe yandi nsongaka yawu na ntangu tiya vuandaka pela, yandi bokilaka Mfumu Nzambi ya Abalayami, Nzambi ya Isaki, mpe Nzambi ya Yakobi. 38Nzambi kele Nzambi ya batu ya kufua ve, kansi ya bayina kele moyo, samu ti bawu nionso kele moyo na yandi."39Ndambu ya minsoniki me vutula : "Nlongi nge me tuba mbote." 40Mpe bakokaka diaka ve kuyuvusa biuvu ya nkaka.41Yesu me tubila bawu : "Nini mutindu bake tubaka ti Klisto kele muana ya Davidi? 42Davidi yandi mosi tubaka na mukanda ya Minkunga, 'Mfumu me tuba na Mfumu na munu, vuanda na lubaka na munu, 43ti ntangu muke tula bambeni na nge na makulu na nge.' 44Davidi kebokila Klisto 'Mfumu,' buna wapi mutindu yandi ke muana ya Davidi?"45Na ntangu nkangu vuandaka kuwa yandi, yandi tubaka na minlongoki na yandi :46 "Beno keba na minsoniki, bake zolaka kutambula na bilele ya yinda, mpe bake zonaka bapesa bawu bambote ya mutindu ya nkaka na bisika ya batu mingi, bake sosaka kuvuanda na bifulu ya ntete na yinzo ya Nzambi, mpe na ntangu ya ba nkinzi. 47Bake nsansikisaka diaka ba yinzo ya banketo me fuilaka ba bakala, mpe bake vunikasaka kusala lusambulu ya yinda. Bake baka mfundusu ya nene."Chapter 21
1Awa Yesu sendulaka meso, yandi monaka bamvuama vuandaka tula minkayilu na kitunga. 2Yandi monaka mpe nketo mosi ya mputu yina vuandaka difola, vuandaka tula mpe makuta zole. 3Mpe yandi tubaka : "Ya kieleka mukena kuzabisa beno, mputu yayi ya difola me pesa kulutisa bato nionso ya nkaka. 4Batu nionso yayi, bame baka yina kele na mfunu mosi ve samuna kupesa minkayilu. Kansi difola yayi me pesa yina ya mfunu, nionso yandi vuandaka na yawu na kuzinga."5Lokola mua batu vuandaka tubila yinzo ya Nzambi, mutindu batomisaka yawu na mabanga ya kitoko mpe na minkayilu, Yesu me tuba : 6"Na bima yayi beno kena kumona, bilumbu ke kuiza, yake bikana dibanga na zulu ya dibanga yina ke balumuka ve."7Bayuvusaka yandi : "Nlongi, ni ntangu mambu yayi ke salama? Mpe nini ke vuanda kidimbu ntangu mambu yina ke salama?" 8Yesu me vutula : "Beno keba samu bavuna beno ve. Samu batu mingi ke kuiza na nkumbu na munu, na kutuba, 'Yake munu' mpe 'Ntangu me finama.' Beno landa bawu ve. 9Na ntangu beno ke kuwa bake tubila ba mvita mpe kutombuka ya batu, beno mona wonga ve, samu mambu yina nionso fuana salama ntete, kansi nsuka ke salama malu-malu ve.10Bosi yandi me zabisa bawu : "Batu ya insi mosi ketedimina batu ya insi ya nkaka, mpe insi mosi ya ntinu ketedimina insi ya ntinu ya nkaka. 11Ntoto ke ningana na ngolo nionso mpe na bifulu mingi ba nsatu na bimbevo ya nene. Mambu ya nsisi kesalama, mpe bidimbu ya nene kemonika na dizulu.12Kansi, na ntuala ya mambu nionso yayi, bake tetikila beno maboko, bake monisa beno mpasi, bake kanga beno na ba yinzo ya tukutukunu, bake loza beno na buloko, bake nata beno na ntuala ya bantinu mpe bamfumu ya bambanza samuna nkumbu na munu. 13Yake pesa beno nzila yaku tuba kimbangi.14Na yawu beno tula mabanza na beno na ntima ve samuna kukitanina, 15samu muke pesa beno mambu yaku fuana mpe nduenga mosi yina ke sala ti mintatu na beno nionso bavuanda na lulendo yaku tedimina to kutuba ya nkaka ve na yina beno ke tuba.16Kansi bake yekula beno ata na babuti na beno, na bampangi na beno, na bamfinangani mpe na bankundi na beno, mpe bake vondisa mingi kati na beno. 17Bake yina beno na batu nionso samuna nkumbu na munu.18 Kansi beno ke zimbisa ata nsuki mosi ve na intu na beno. 19Na ntatumunu na beno, beno ke vukisa miela na beno.20Ntangu beno ke mona Yelusalemi me zungidilua na binuani ya mvita, beno fuana zaba ti kubebisama na yawu kele pene-pene. 21Na yawu, bayina ke vuanda na Yuda batinina na miongo, ba yina ke vuanda na kati-kati ya mbanza bakuenda mpe, ba yina ke vuanda na ndambu ya kizunga bakota kuna ve. 22Samu yake vuanda bilumbu yaku vutula yimbi na yimbi samuna kukokisa nionso kele yaku sonama.23Kiadi na banketo kevuanda na bivumu mpe na yina ke yemika na bilumbu yina! Samu maniongo ya nene ke vuanda na insi, mpe nganzi ke vuanda samuna nkangu yayi. 24Bake kufua na meno ya mbele, bake nata bawu batu yaku kangama na kati na ba yinzo nionso mpe Yelusalemi ke diatukusua na bayina kele bayuda ve ti ntangu na bawu ke lungama (fuana).25Yake vuanda na bidimbu na ntangu, na ngonda mpe na bambuetete. Mpe na ntoto, yake vuanda na kiadi kati na batu yina ke saba ve nini kusala na makele ya mbu mpe bamayo. 26Batu kekufua na wonga na kuvingila mambu kesalama na ntoto samu tulendo ya mazulu ke ningana.27Bosi beno ke mona muana ya mutu kukita na lulendo mpe nkembo ya nene. 28Na ntangu mambu yayi ke banda kusalama, beno telama mpe beno tedimisa ba intu na beno samu mpulusu na beno me kuma pene-pene.29Yesu tubilaka bawu kingana mosi : "Beno tala inti ya ba mingiengie na bainti ya nkaka. 30Ntangu makaya ya impa me banda kubima, beno ke zaba naku tala yawu ti nsungi ya mvula me finama. 31Pidina, ntangu beno ke mona mambu yayi kusalama, beno zaba ti kimfumu ya mazulu me finama.32Na kedika mukena kuzabisa beno, mbandu yayi ke luta ve kana mambu yayi me salama ve. 33Dizulu na ntoto ke luta, kansi mambu na munu ke sala luta ve.34Beno sala keba, beno lutisa ve ntangu nionso ya beno na kusala minkembo, ku kolua malavu, mpe naku vuanda na maniongo samu na luzingu na beno. Kana ve, kilumbu ya lufundusu ke kumina beno naku pamuka, 35neti mutambu. Yau ke kumina nionso yina kele na ntoto ya mvimba.36Beno leka pongi ve, beno sambila ntangu nionso samu beno baka ngolo ya kuvibidila mambu nionso yina ke salama, mpe ya kuvuanda ya kutelema na ntuala ya Muana ya mutu."37Na bilumbu ntangu Yesu vuandaka longa na inzo ya Nzambi, yandi vuandaka litisila mpimpa na mongo ya ba inti ya Olive. 38Nkangu nionso vuandaka kuiza na nsuka nsuka sika yandi vuandaka na yinzo ya Nzambi samuna kuwa yandi.Chapter 22
1Nkinzi ya mapa yina bake bokilaka Paki kumaka pembeni. 2Ba ngudi nganga na minsoniki vuandaka sosa na mutindu nionso samuna kufua Yesu, kansi ba vuandaka na wonga ya nkangu.3Satana mekotila Yuda Iskalioti mosi na minlongoki kumi na zole. 4Yuda kuendaka ku wizana na bangudi nganga mpe ba mfumu ya minkengi na mutindu nini yandi lenda kuyekula Yesu na maboko na bawu.5Ba vuandaka na kiese mpe bawizanaka kupesa yandi mbongo. 6Yandi ndimaka mpe vuandaka sosa nzila yaku yekula Yesu na ntangu ya mbote yina batu lenda zaba ve.7Kilumbu ya nkinzi ya mapa kevimbaka ve, ntangu bake kufuaka dimeme samuna kudia Paki kumaka. 8Yesu tindaka Petelo na Yoane naku tuba : "Beno kuenda bongisa Paki samuna beto kudia." 9Batubilaka yandi : "Wapi nge zola beto bongisa yawu?"10Yandi vutusaka : "Beno kuwa, ntangu beno ke kota na mbanza, mutu mosi me nata mvungu ya maza ke kutana na beno, beno landa yandi na yinzo yina yandi ke kota. 11Mpe beno ke tuba na mfumu ya yinzo, 'Mfumu me tuba wapi kivinga yina muke kudia Paki na minlongoki na munu?'12Yandi ke monisa beno kivinga ya nene yina kele na bima nionso yaku kubama. Kuna beno kesadila yawu. 13Bakuendaka mpe bamonaka mutindu kaka yandi tubilaka bawu. Mpe babongisaka madia ya Paki.14Ntangu kokaka yandi vuandaka na bantumua. 15Yandi me zabisa bawu : "Munu vuandaka na nsatu ya kudia na beno Paki ti na ntangu yaku mona mpasi. 16Samu mukena kutubila beno muke kudia yawu diaka ve ti na ntangu yake kokisama na kimfumu ya dizulu ya Nzambi."17Na manima, Yesu me baka dikopo, ntangu yandi me tonda Nzambi yandi me tubila bawu : "Beno baka yayi mpe beno kabula yawu beno na beno. 18Pambe ve, mukena kutubila beno muke kunua diaka yayi ve ti na ntangu kimfumu ya Nzambi ke kuiza."19Na manima, yandi bakaka dimpa mpe yandi tondaka Nzambi, yandi zengaka yawu yandi pesaka bawu mpe yandi tubaka : "Yayi kele nzutu na munu me pesimina beno. Beno sala ntangu nionso samuna kukanisa munu." 20Mutindu mosi mpe, na manima yandi bakaka dikopo mpe tubaka : "Dikopo yayi ya kele nguizani ya mona yina ke salama na menga na munu me tenguka samuna beno.21Kansi beno sala keba, mutu yina kena ku yekula munu me vuanda na munu na meza yayi. 22Samu Muana ya mutu kena kuenda mutindu ya tubamaka. Kansi kiadi na mutu yina me yekula Muana ya mutu." 23Ba bandaka kuki yuvula bawu na bawu nani yina me sala pidina.24Minlongoki vuandaka kuzonza samuna kuzaba nani kati na bawu kele mbuta. 25Yandi me tubila bawu : "Ba ntinu ya batu yina ke yalaka bainsi kena ku yala bawu, ba yina kele na kimfumu bake bokilaka bawu pidina.26Kansi yake vuanda ve pidina samuna beno. Kansi bambuta kati na beno kuma mutindu mosi na bana fioti mpe yandi yina kele mfunu mingi ke kuma neti yandi yina kena kusala. 27Pamba ve, nani yina kele mbuta, yandi yina kele na meza to yandi yina kena kusala? Yandi yina ke na meza ve? Nzoka mukele neti kisadi kati na beno.28Kansi beno kele bayina tatamanaka na munu na ba ntotolo. 29Me pesa beno kimfumu mutindu mosi tata na munu pesaka munu yawu, 30samuna beno kudia mpe kunua na meza ya kimfumu na munu, mpe beno kevuanda na kiti ya kimfumu kusambisa makanda kumi na zole ya Isaele.31Simoni, Simoni, sala keba, Satana me katuka kulomba nge samuna yandi yungula nge neti kaka fufu. 32Kansi me sambidila nge samuna nge kubua na mpukumunu ve. Ntangu nge ke vutuka siamisa ba mpangi na nge."33Petelo me zabisa yandi : "Mfumu, muke yaku kubama ku kuenda na nge na buloko mpe na lufua." 34Yesu me tubila yandi : "Petelo, mukena zabisa nge, nsusu kekokula kutu ve bubu yayi nge ke wangana munu mbala tatu."35Yesu tubaka diaka : "Ntangu mutindaka beni ni nkutu, ni nsaku, ni nkuta mpe ni sapatu, beno zangaka kima?" Bavutulaka : "Kima ve." 36Mpe yandi me tubila bawu : "Kansi ntangu yayi, mutu yina kele na nkutu baka yawu, yina kena nsaku baka yawu. Mpe yina kele na mbele ve, teka bilele na yandi samuna yandi sumba yawu.37Samu mukena kuzabisa beno, yina sonamaka samuna munu fuana kokisama : 'Bamonaka yandi lokola mutu ke zitisaka minsiku ve." 38Bame tuba : "Mfumu, tala ba mbele." Yandi me tubila bawu : "Yame koka."39Na manima ya kudia, Yesu kuendaka mutindu yandi mesanaka kusala yawu, na mongo ya Olive, mpe minlongoki landaka yandi. 40Ntangu bakumaka yandi me tubila bawu : "Beno sambila samuna beno kubua ve na mpukumunu."41Yandi kuendaka ntama na bawu, na kitini ya mutu me loza dibanga, yandi fukamaka, mpe sambilaka 42naku tuba : "Tata, kana nge zola, katula dikopo yayi na ntuala na munu. Mbala nionso, na luzolo na munu ve, kansi ya nge salama."43Mpe mbasi monikinaka yandi samuna kusiamisa yandi. 44Na mpasi ya lufua na ntima, yandi sambilaka na kingongo mpe mutoki na yandi kumaka lokola madada ya nene ya menga kusotuka na ntoto.45Na manima ya lusambulu, yandi kuendaka na minlongoki mpe yandi kutaka bawu yaku leka samuna kiadi na bawu 46mpe yandi yuvusaka bawu : "Samuna nini beno kena kuleka? Beno telama beno sambila samuna beno kubua ve na mpukumunu."47Ntangu yandi vuandaka tuba ntete, nkangu mosi kuizaka na Yuda, mosi ya minlongoki kumi na zole, yandi nataka bawu. Yandi pusanaka na Yesu samuna kufiba yandi na ditama,48 kansi Yesu me tubila yandi : "Yuda, ya kele na kufiba nge kena kuteka Muana ya mutu?"49Ntangu bayina vuandaka pembeni ya Yesu monaka mutindu yake na lutila, bame tuba : "Mfumu, beto bula bawu na mbele?" 50Mpe mosi bulaka kisadi ya ngudi nganga mpe zengaka yandi dikutu ya lubakala. 51Yesu me tuba : "Yame koka, beno bika." Mpe yandi simbaka dikutu ya mutu yina mpe yandi vutusaka yawu.52Yesu me tuba naku landa na bangudi nganga, bamfumu ya yinzo ya Nzambi mpe ba kulutu yina kuizaka samuna kukanga yandi : "Beno me nata ba mbele mpe ba inti mutindi ti mukele kimpubulu.53 Bilumbu nionso mu vuandaka na beno na kati ya yinzo ya Nzambi, mpe beno sosaka ve naku kanga munu. Kansi yayi ke ntangu na beno, mpe ya lulendo ya tombe."54Babakaka yandi mpe banataka yandi na yinzo ya mfumu ya ngudi nganga. Kansi Petelo vuandaka landa mua ntama na manima. 55Na manima yaku pedisa tiya yina vuandaka na kati-kati ya nganda ba vuandaka bawu nionso, Petelo mpe vuandaka na kati ya bawu.56Kisadi mosi ya nketo monaka yandi na lusadusu ya ntemo ya tiya, yandi talaka yandi mpe yandi me tuba : "Mutu yayi vuandaka mpe na yandi." 57Kansi Petelo wanganaka naku tuba : "Nketo, muzaba yandi ve." 58Na mua ntangu, muntu ya nkaka me mona yandi mpe me tuba : "Nge kele mpe mosi na bawu." Kansi Petelo me tuba : "Muana bakala, mukele yina nge kena kutuba ve."59Na manima na ntangu mosi, ya nkaka me siamisa na kutuba : " Ya tseleka, mutu yayi vuandaka mpe na yandi, samuna yandi kele mutu ya Ngalili." 60Kansi Petelo me vutusa : "Muana bakala, muzaba ve yina nge kena kutuba." Na mbala mosi, ntangu yandi vuandaka tuba ntete, tsusu me kokula.61Mfumu balukaka mpe talaka Petelo, mpe Petelo bambukaka moyo yina Mfumu tubilaka yandi : "Ntete tsusu kokula ve, nge ke wangana munu mbala tatu." 62Ntangu yandi me bima yandi dilaka na mpasi nionso.63Batu yina vuandaka simba Yesu, kumaka kusekinina yandi mpe kubula yandi. 64Na manina yaku finika yandi ilungi bayuvusaka yandi na kutuba : "Kanisa, nani me bula nge?"65 Batubaka ba mambu mingi ya yimbi samuna kuvueza yandi.66Ntangu nsuka me koka, bisadi ya bankulutu ya nkangu, bangudi nganga mpe minsoniki kutanaka, banataka Yesu na ntuala ya nkangu ya bankulutu, 67mpe tubaka : "Kana nge kele Klisto, tubila beto yawu." Kansi yandi vutusaka : "Kana metubila beno, beno ke ndima yawu ve, 68mpe kana me yuvusa beno, beno ke vutusa ve.69Banda ntangu yayi Muana ya mutu ke vuanda na diboko ya lulendo ya Nzambi." 70Bawu nionso tubaka : "Yazola tuba nge kele Muana ya Nzambi?" Mpe yandi me vutudila bawu : "Beno me tuba yawu, mukele yawu." 71Na yina bame tuba : "Samuna nini beto kele diaka na nsatu ya kimbangi? Samu beto me kuwa yawu beto mosi na inua na yandi."Chapter 23
1Bawu nionso telamaka mpe banataka Yesu na ntuala ya Pilato. 2Ba bandaka kufunda yandi naku tubaka : "Beto mekuta mutu yayi kena kubebisa nkangu ya beto naku pekisaka batu na kufuta mpaku na Kaesala, mpe yandi mosi kena kukibieka Klisto, ntinu."3Pilato yuvusaka yandi, mutindu yayi : "Nke kele ntinu ya bayuda?" Yesu me vutusila yandi : "Nge me tuba yawu." 4Pilato me tuba na bangudi ya nganga mpe na nkangu : "Mume mona diambu mosi ve ya yimbi na mutu yayi." 5Kansi batatamanaka kutuba : "Yandi ke kitumunaka batu mpe ku longisa na Yuda ya mvimba, ku banda na Ngalili sika yandi bandilaka ti awa."6Ntangu Pilato kuwaka yawu, yandi yuvusaka si kana mutu yango vuandaka mutu ya Ngalili. 7Awa yandi kuwaka ti yandi kele mutu ya kizunga yina ke yadilaka Elode, yandi tindaka yandi na Elode, yina vuandaka mpe na Yelusalemi kilumbu yina.8Ntangu Elode monaka Yesu, yandi vuandaka na kiese mingi samu banda ntama yandi zolaka ku mona yandi, samu yandi vuandaka kuwa nsangu na yandi, mpe yandi salaka kivuvu ti yandi ke mona bimangu yandi ke sala. 9Yandi yuvulaka yandi bangiuvula kansi Yesu vutusaka kima mosi ve. 10Bangudi ya nganga mpe minsonuki telamaka vana mpe fundaka yandi na kingolo.11Elode na masodi na yandi bafingaka yandi mpe na manima yaku sekinina yandi mpe ba vuatisaka yandi kinkutu ya nkembo, bame buela tinda yandi na Pilato. 12Elode na Pilato kumaka bankundi na kilumbu yina kaka (na ntama bavuandaka mintatu)13Pilato, na manima yaku sangisa bangudi ya nganga, bazuzi mpe batu ya nkangu, 14mpe yandi me tubila bawu : "Beno menatina munu mutu yayi lokola yandi kena kutukisa nkindu, mpe tala, mume yuvusa yandi na ntuala na beno, mpe mume mona ata diambu mosi ve yina beno kena kufundila yandi.15Elode pe yandi monaka ata diambu mosi ve yina beno kena kufundila yandi, yina beno kena kuzengila yandi lufua.16 Na yawu, muke pesa yandi kitumbu mpe muke bikidila yandi." 17(Mpe Pilato fuanaka yambula nkole mosi ya bayuda samuna ntangu ya nkinzi)18Kasi babokaka bawu nionso mbala mosi : "Katudila beto mutu yayi mpe yambudila beto Balabasi. 19Balabasi vuandaka mutu mosi batulaka na buloko samuna nkindu na mbanza mpe samuna kufua batu.20Pilato me buela tubila bawu diaka samuna dibanza yaku yambula Yesu.21 Mpe babokaka na kingolo : "Koma yandi, koma yandi." 22Yandi me tubila bawu na mbala ya tatu : "Inki ya yimbi yandi me sala? Mume mona ve diambu mosi ya yimbi kati na yandi yina yandi fueti fuila. Muke bika yandi na manima yaku pesa yandi kitumbu."23Kansi babokaka na ndinga ya ngolo na kulomba ti bakoma yandi na dikulusi. Mpe mbokolo lutaka ngolo. 24Pilato bakaka lukanu yaku pesa bawu yina balombaka ya salamina bawu. 25Bayambulaka yina vuandaka na buloko samuna nkindu mpe kufua batu mpe yandi pesaka bawu Yesu samu basala luzolo na bawu.26Lokola bavuandaka nata yandi, bakangaka mutu mosi ya nkumbu ya Simoni ya Kilene, yina katukaka na bilanga mpe bapesaka yandi dikulusi, samu yandi nata na manima ya Yesu.27Batu mingi vuandaka landa yandi mpe banketo vuandaka tula maboko na bawu na ntima mpe kudila samuna yandi.28 Yesu metala bawu mpe yandi me tuba : "Banketo ya Yelusalemi, beno bika dila samuna munu; kasi beno dila samuna beno mosi mpe bana na beno.29Samu ti bilumbu kekuiza yina bake tuba, 'Mayangi kele na banketo yina ke butaka ve, mayangi na bivumu ya bayina bimisaka bana ve mpe mabene yina yemikaka ve.' 30Na yawu, bake kuiza tuba na miongo, 'Beno buila beto,' mpe na mongo ya fioti, 'Beno fuka beto.' 31Samu, kana bame sala mambu yayi na inti ya nkunzu, nini kekuiza vuanda na yina yaku yuma?"32Kaka na ntangu yina, banataka mintani zole samu bakufua bawu kifulu mosi na Yesu.33Ntangu bakumaka na sika bake bokidilaka "Kikonzongolo ya intu," (Gologota) bame koma yandi na dikulusi na mintani yina zole, mosi na lubakala mpe yankaka na lumoso ya Yesu. 34Yesu me tuba : "Tata, yambudila bawu samu bazaba ve yina bakena kusala." Bame kabasana bilele na yandi na kuta wadi.35Batu telamaka vana, mpe vuandaka tala ntangu bazuzi vuandaka sekinina yandi naku tubaka : "Yandi vulusaka batu ya nkaka, sikana yandi kele Klisto, yina ponamaka na Nzambi, yandi kukivulusa yandi mosi."36Bisodi mpe vuandaka seka yandi, bapusanaka mpe bapesaka yandi vinu ya nsa. 37Bavuandaka tuba : "Kana nge kele ntinu ya Yuda, kukivukisa nge mosi." 38Mpe nsonokono yayi vuandaka na zulu na yandi : "Yandi yayi kele ntinu ya bayuda."39Mosi ya mintani yina bakomaka na dikulusi fingaka yandi mpe tubaka : "Nge kele Klisto ve? Kukivulusa nge mosi mpe vulusa beto." 40Kansi yina ya nkaka me vutula mpe : "Nge ke mona Nzambi wonga ve, nge mutu kena kubaka kitumbu mosi? 41Samuna beto yaku fuana, pamba ve beto kena kubaka yina me fuanakana na masumu na beto. Kansi yandi salaka kima mosi ve ya yimbi."42Mpe yandi me tuba na Yesu : "Bambukila munu moyo ntangu nge ke kuiza na kimfumu na nge." 43Yesu me vutudila yandi : "Mume tubila nge ya kieleka bubu yayi, nge ke vuanda na munu na paladizu."44Ya vuandaka na ntangu ya sambanu mpe kitombe vuandaka na insi ya mvimba ti na ntangu ya ivua. 45Ntangu yina kaka, mpe divunga ya yinzo ya Nzambi pasukaka na kati-kati.46Yesu me boka na ndinga ya ngolo : "Tata, na maboko na nge mume bika moyo na munu." Na manima yaku tuba mambu yina, yandi zengaka ntima. 47Naku mona yina salamaka, mfumu ya bisodi kembisaka Nzambi mpe yandi tubaka : "Ya kieleka mutu yayi vuandaka ya lunungu."48Mpe bayina nionso vuandaka vana, na manima yaku mona yina salamaka, bavutukaka, babutulaka maboko na ntima. 49Kansi bayina nionso zabaka Yesu, na banketo yina vuandaka na yandi ku banda na Ngalili, ba telamaka na ntama mpe vuandaka kutala mambu yango.50Tala, na kati ya lukutakanu ya ba mbuta, ya vuandaka na mutu mosi na nkumbu ya Yozefi, mutu ya mbote mpe ya lunungu. 51Yandi ndimaka ve lukanu mpe yina ba yankaka vuandaka sala, yandi vuandaka mutu ya Alamati, mbanza ya Yuda. Yandi vuandaka vingila kimfumu ya mazulu.52Yandi kuendaka na Pilato mpe yandi lombaka nzutu ya Yesu. 53Yandi kitisaka yawu, yandi zingaka nlele ya lino, mpe yandi tulaka yandi na ndiamu na kati ya dibanga, yina bame teka zikila mutu ve.54Ya vuandaka kilumbu ya nkubumunu mpe lumingu kumaka pembeni ya kubanda. 55Banketo yina katukaka na Ngalili kintuadi na Yesu, balandaka yandi, bamonaka ndiamu mpe mutindu bakotisilaka nzutu ya Yesu.56 Mpe bavutukaka, bakubikaka bima ya nsunga mpe malasi. Na manima ya kupema kilumbu ya lumingu mutindu kele na minsiku.Chapter 24
1Nsuka nsuka na kilumbu ya ntete, ya lumingu, bankento kuendaka na ndiamu. Banataka bima ya nsunga yina babongisaka. 2Bamekutana dibanga bame katulaka yawu na muelo ya ndiamu. 3Ntangu bakotaka bamonaka ve nzutu ya Mfumu Yesu.4Na ntangu bavuandaka zaba ve nini basala, mpe na mbala mosi, babakala zole telamaka pembeni na bawu na bilele ya nkembo. 5Lokola bankento vuandaka mona wonga, bame kitisa bilungi ya bawu na ntoto, kasi bame zabisa bawu : "Samu na inki beno kena sosa mutu ya moyo kati na batu ya kufua?6Yandi ke diaka awa ve, kansi yandi me futumuka. Beno bambuka moyo na inki mutindu yandi zabisaka beno, ntangu yandi vuandaka ntete na Ngalili,7 mpe yandi vuandaka tuba : "Muana ya mutu fueti yekulua na maboko ya batu ya masumu, ba fueti koma yandi na dikulusi mpe kufutumuka na kilumbu ya tatu."8Bankento me bambukila bampova yango moyo mpe bame vutuka. 9Bakuendaka samuna mambu yango na kumi na mosi mpe na batu nionso ya nkaka. 10Bayina zabisaka mambu yango na bantumua, vuandaka Maliya mutu ya Mangadala, Yoana, Maliya mama ya Yakobi mpe bankento yankaka vuandaka na bawu.11Kansi samuna bantumua nsangu yayi vuandaka lokola mambu ya mpamba mpe bandimaka bankento ve. 12Kansi Petelo telamaka mpe zaulaka na ndiamu. Na ntangu yandi yinamaka mpe talaka yandi monaka bilele ya leni. Petelo me kuenda na yandi, yandi me kuenda kanisa yina salamaka.13Mpe kaka na kilumbu yango, zole kati na bawu kuendaka na buala na nkumbu ya Emausi, yame tatuka na Yelusalemi na makumi sambanu ya stadia. 14Bavuandaka solula bawu na bawu na yina nionso salamaka.15Yavuandaka ti na ntangu ba vuandaka kubindasana mpaka, mpe kukiyuvusa, yandi mosi Yesu me pusana mpe yandi me banda kuenda na bawu kintuadi. 16Kasi meso na bawu vuandaka yaku kakudulua na kuvisa yandi.17Yesu me tuba na bawu : "Inki yina beno kena kuenda tubaka nzila-nzila?" Bame ntumbu telama na kiadi. 18Mosi na bawu, nkumbu na yandi Kleopa, me vutusila yandi : "Nge ke mutu mosi kaka, kena kuzingila na Yelusalemi me zaba ve yina mesala bilumbu yayi?"19Yesu meyuvusa : "Inki mambu?" Mpe bavutusilaka yandi : "Mambu metadila Yesu mutu ya Nazaleti, yina vuandaka mbikudi ya lulendo na mavanga mpe bampova na ntadisi ya Nzambi mpe ya batu nionso. 20Mpe inki mutindu bangudi ya nganga mpe bamfumu na beto yekulaka yandi samuna kuzengila yandi lufua mpe kukoma yandi na dikulusu.21Beto vuandaka na kivuvu ti yandi ke kuiza vulusa Isaeli. Kedika, banda nionso yina mesalama, bubu yayi kilumbu ya tatu.22Kansi bankento ya nkaka kati na beto bamebuisaka beto zengele-zengele, bakuendaka nsuka-nsuka na ndiamu. 23Lokola bakutaka nzutu na yandi ve, bakuizaka zabisa beto ti bambasi monikinaka bawu mpe bazabisaka beto ti yandi kele ya moyo. 24Ba yankaka vuandaka na beto, bakuendaka na ndiamu mpe bakuendaka mona mutindu kaka bankento tubilaka. Kansi yandi bamonaka yandi ve."25Na yawu Yesu me zabisa bawu : "O babakala me zanga mayele, mpe bayina ke ndimaka malu ve mambu tubaka bambikudi. 26Yafuanaka ve ti Klisto lungua mambu nionso yayi mpe kukota na nkembo na yandi?" 27Mpe yandi me bandila na Mose, na bambikudi nionso, yandi me visikisa bawu na kati ya masonukua, yina me tadila yandi.28Na ntangu bakumaka pene-pene na dibuala kuna bavuanda kuenda, yandi mesala lokola yandi kena kuenda na buala ya ntama. 29Kansi bame tatimisa yandi naku tubaka : "Sikila na beto, samu ti nkokila me finama mpe kilumbu me kuma na nsuka." Mpe yandi me kota samu yandi vuanda na bawu.30Ya vuandaka, na ntangu yandi vuandaka na meza kintuadi na bawu, yandi me baka dimpa mpe na manima yaku tonda Nzambi, yandi zengaka yawu mpe yandi pesaka bawu yawu. 31Na yawu, meso na bawu zibukaka, mpe bamebakusa yandi, kansi yandi me zimbala na meso na bawu. 32Mpe bame tubasana : "Ntima na beto vuandaka bula ve kati na beto na ntangu yandi vuandaka tuba na nzila mpe yandi visikisa beto masonukua?"33Kaka na ntangu yina, bavutukaka na Yelusalemi mpe bakutanaka kumi na mosi na bayina vuandaka na bawu kintuadi. 34Bame tuba : "Kedika, Mfumu me futumuka mpe yandi memonika na Simoni." 35Mpe bame songa nionso yina kuminaka bawu na nzila, mpe mutindu Yesu kukimonikisaka na ntangu yandi vuandaka kabula dimpa.36Na ntangu bakena kutubila mambu yango, yandi mosi Yesu me kuiza telama na kati-kati ya bawu, mpe yandi me tuba : "Yenge vuanda na beno." 37Kansi lokola bavuandaka na wonga ya ngolo mpe kuzakama, bakanisaka ti bame mona nkuyu.38Yesu me zabisa bawu : "Samuna inki beno me vinzuka mpe samuna inki babiuvu me fuluka na bantima na beno? 39Beno tala maboko na makulu na munu, yake kaka munu. Beno simba munu mpe beno tala. Mpeve kena nsuni, ni kisivi ve mutindu beno kena mona mu kele na yawu." 40Landila mpova yina, yandi me songa bawu maboko mpe makulu na yandi.41Ntangu bavuandaka leka kiminu ve mpe kuyangalala, mpe kuyituka, Yesu me zabisa bawu : "Beno me baka kima ya kudia awa?" 42Bame pesa yandi mbizi ya kuyokua. 43Yesu mebaka yawu mpe yandi me kudia na ntuala na bawu.44Yandi me zabisa bawu : "Yawu yina me zabisaka beno na ntangu mu vuandaka na beno, muzabisaka ti yina sonamaka samuna munu na minsiku ya Mose, bambikudi mpe na minkunga fueteke lungama."45Na yawu, yandi me zibula mayele na bawu samu bavisa masonukua. 46Mpe yandi me zabisa bawu : "Yasonamaka mutindu yayi ti Klisto fueteke lungua mpe kufutumuka na insi ya bafua kilumbu ya tatu. 47Bosi kuvilula mayele mpe kuyambudulua masumu na nkumbu na yandi fueteke samunua na makanda nionso, bandila na Yelusalemi.48Beno kele bambangi yamambu yina nionso. 49Tala, muke fidisa beno yina Tata na munu silaka. Kansi beno, beno vuanda na mbanza ti beno ke fulusua na lulendo ya Nkua kayengele."50Na manima na yawu, Yesu nataka bawu na ndambu ya Betania. Yandi zangulaka maboko na yandi, yandi me sakumuna bawu. 51Yavuandaka ti, na ntangu yandi vuandaka sakumuna bawu, yandi bikaka bawu mpe yandi tombuluaka na dizulu.52Na manima yaku sambila yandi, ba vutukaka na Yelusalemi na kiese ya ngolo. 53Bavuandaka tatamana na kinlongo, mpe kuzitisaka Nzambi.Galatians
Chapter 1
1Ntumua Paulu (ntumua ya bantu to ya muntu ve, kansi ya Yesu Klisto mpe Nzambi Tata, yina futumunaka yandi na bafua) 2mpe bampangi nionso kele na munu, na mabundu ya yinsi ya Ngalatia3Nlemvo vuanda na beno mpe ngemba ya Nzambi Tata na beto mpe ya Mfumu Yesu KListo, 4yina kudipesaka samuna masumu na beto, samuna kukula beto na ntangu yayi ya yimbi na mutindu kele luzolo ya Nzambi mpe Tata na beto. 5Na yandi nkembo mvula ya bamvula na mvula.6Mu kena kuyituka ti beno me tatukila nsuala nsualu yina bokilaka beno na nlemvo ya Klisto. Mu kena kuyituka ti beno me baluka na nsangu ya mbote ya nkaka. 7Yayi ya zola tuba ve ti nsangu ya mbote ya nkaka, kansi nde kati na beno bantu ya nkaka kena kutula mvualangani mpe bakena zola balula nsangu ya mbote ya Klisto.8Kansi ata beto, to mbasi ya dizulu, lendaka longa beno nsangu ya mbote ya nkaka yina beto longaka beno ve, yandi singua. 9Mutindu beto tubaka na ntuala, na yau malu malu yayi mu kena kuvutukila yau:" Kana muntu me longa beno nsangu ya mbote yina beto longaka beno ve, yandi singua". 10Kansi malu malu yayi nini mu kena kusosa, bantu ndima munu to Nzambi e? mu kena kososa kuyangidika bantu e? Kana mu kena kusosa kuyangidika bantu, mu kele kisadi ya Klisto ve.11Na yau mpangi, mu zola beno zaba ti nsangu ya mbote mu longaka ya kele ya bantu ya mpamba ve. 12Mu bakaka yau na bantu mosi ve, ba longaka munu yau ve. Na kutubila mutindu ya nkaka, mu bakaka yau na nzayikusu ya yesu Klisto.13Beno kuwaka bantu kutubila luzingu na munu ya ntama na kiyudeyo, mutindu mu vuandaka zoma dibundu ya Nzambi mpe kubebisa yau. 14Mu tatamanaka na kiyudeyo kuluta mbandu ya bantu ya nkangu na munu. Mu vuandaka na mpinda ya kinkulu ya batata na munu15Kansi ya yangidikaka Nzambi na kusola(kupona) munu kubanda na kivumu ya mama na munu. Yandi bokilaka munu na nlemvo n'andi 16samuna kumonisa Muana n'andi na munu, samu mu longa Nsangu ya Mbote na bapakanu (bapaien). Mu yuvulaka nduengoso na nsuni ve na menga ve. 17Mu kuendaka na Yelusalemi ve na bayina tekidilaka munu na kintumua. Kansi mu kuendaka na Alabia mpe mu vutukaka na Damasiko.18Bosi na manima bamvula tatu, mu kuendaka na Yelusalemi samuna kuzaba Kefa (kefala), mpe mu vuandaka na yandi bilumbu kumi na tanu. 19Kansi mu monaka ata ntumua mosi ve na kati na bau, katula kaka Yakobi mpangi ya Mfumu. 20Kedika na ntuala Nzambi, na nionso mu kena kusonikina beno, mu kena kuvuna ve.21Na kulandakana, mu kuendaka na bizunga ya Silia mpe kilikia. 22Mu vuandaka zabakana kaka ve na mabundu ya kizunga ya Yuda vuandaka na na Klisto. 23Kansi ya vuandaka kaka kuwa:" muntu yina vuandaka zoma beto na bantangu ya nkaka kena kulonga kiminu yina yandi vuandaka bebisa. 24Ba kembisaka Nzambi samuna munu.
Chapter 2
1Mvula kumi na iya lutaka, mu vutukaka diaka na Yelusalemi na Balanaba, nataka diaka Tito kintuadi na yandi. 2Mu kuendaka samu mu bakaka nsongolo na Nzambi tubilaka munu kuenda kuna. mu vuandaka sasila bau Nsangu ya Mbote yina mu vuandaka samunina bapakanu, Kansi na pembeni mu tubilaka bntu yina ya kuzabakana vuandaka tuadisa. Mu zolaka vuanda na kivuvu ya kuzaula ve, to ya kuzaula mpamba ve.3Na Tito mpe nkundi ya Elene yina vuandaka na munu, tatimisaka yandi ve ti yandi zengua kaka, 4mpeleko bampangi ya luvunu tindamaka na kinsueki samuna ku neka kimpuanza na beto yina beto kele na yau na Klisto Yesu. Bau zolaka kumisa beto minanga ya minsiku. 5Beto pesaka bau ata fintangu mosi ve, Samu ti kedika ya Nsangu ya Mbote lenda sobua ata fioti ve samuna beto.6Kansi bantu yina vuandaka tuba ti bau ikele mintuadisi bau nataka kima ve. Yina bau vuandaka ya nataka kima ve. Nzambi ketalaka yilungi ya muntu ve. 7Bau bakusaka ti mu kele ya kubokulua samuna kulonga Nsangu ya Mbote na bayina kele ya kuzengua ve, mutindu mosi Petelo bokuluaka samuna kulonga Nsangu ya Mbote na bayina ya kuzengua, 8samu, Nzambi mosi kaka yina salaka na Petelo samuna bayina ya kuzengua, kena kusala mpe kati na munu samuna bapakanu.9Ntangu babakusaka nlemvo ya Nzambi yina ba pesaka munu, Yakobi, Petelo, Yoane zabakanaka bonso malunzi, ba pesaka beto mbote, na Balanaba na munu, na kisinsu ya kutambudila, samu ti beto kuenda na bapakanu mpe bau na bayina kele ya kuzengua. 10Ba zabisaka beto mpe ti beto bambukila bamputu moyo, munu kele na nsatu ya ngolo ya kusala yau.11Ntangu Kefa kuizaka na Antiokia, mu tediminaka yandi samu yandi vuandaka ya kubedusua. 12Na ntuala ti ndambu ya bantu tindamaka na Yakobi kuiza, Petelo vuandaka kudia na bapakanu. Kansi ntangu bantu yina kuizaka, yandi bikaka kudia mpe yandi tatukilaka bapakanu, samuna wonga ya bantu yina vuandaka ya kuzengua.13Diaka, bayuda ya nkaka yina bikanaka vukanaka na disu na insi ya dititi na Kefa, samu Balanaba kudikotisa na disu na insi ya dititi ya bau. 14Kansi ntangu mu bakusaka ti yandi kena kulanda diaka kedika ya Nsangu ya Mbote ve, mu tubaka na Kefa na ntuala ya bau nionso:"Kana ngeye kele muyuda, kena kuzinga bonso bapaganu kansi na kiyuda ve, samuna nini nge ke tatimisa bapakanu na kuzinga lokola bayuda?".15Beto yayi kele bayada ya kubutukila kansi bapakano minsumuki ve, 16beto me zaba ti muntu mosi ve ke nungusua na bisalu ya nsiku kansi na kiminu na Yesu Klisto. Beto kuizaka na kiminu na Klisto Yesu, samu beto nungusua na nzila ya kiminu na Klisto kansi na nzila ya bisalu ya nsiku ve; samu muntu mosi ve lendaka nungusua na bisalu ya nsiku.171819Kansi kana ntangu beto kena sosa Nzambi samu yandi nungisa beto na Klisto, beto kena kudimona minsumuki, nga Klisto me kuma kisadi ya masumu e? Ve, ya kele mutindu yina ve! Samu kana me tunga diaka nsadulu ya nsiku yina mu tululaka, me kudi monisa munu mosi mvondi ya nsiku. Na nsiku muke ya kufua na nsiku, samu mu zinga samuna Nzambi.2021Mu komuaka na dikulunsi na Klisto. Munu ve kena kuzinga kansi Klisto kena kuzinga kati na munu, mpe luzingu mu kena kuzinga bubu yayi na nsuni, mu kena kuzinga na kiminu kati na Muana ya Nzambi, yina zolaka munu mpe kudipesaka yindi mosi samuna munu. Mu kena kulosa ve nlemvo n'andi, samu kana lunungu kele na nsiku, buna Klisto kufuaka mpamba.
Chapter 3
1Beno bangalatia bizengi, nani me vukumuna beno e? Nsongolo ya Yesu Klisto komuaka na dikulunsi ba monisaka beno kele ya mbote! 2Diambu mosi mu zolaka zaba na beno. MPeve beno tambulaka (bakaka) na mavanga ya nsiku to beno ndimaka yina beno kuwaka e? 3Inki bizengi beno kele ? Na nini beno bandaka, na mpeve samuna kumanisina na nsuni e?.4Mpasi ya mpamba kuani beno monaka na bamambu'ango, inga ya vuandaka ya mpamba e? 5Mutindu mosi, yina pesaka beno Mpeve mpe yina salaka mambu ya n'nene na kati na beno, yandi salaka yau na bisalu ya nsiku to na nguilu ya kiminu?6Lokola:" Abalayama kuikilaka na Nzambi mpe yandi bikuaka ya lunungu", 7beno zaba ti bayina me ndima kele bana ya Abalayama. 8Masonukua bongisaka ti Nzambi ke nungisa bapakanu na kiminu. Nsangu ya Mbote samunuaka ntete na Abalayama:" na nge makanda nionso ke sakumunua na nge". 9Yau yina, bayina kele na mini me sakumunua kintuadi na Abalayama vuandaka na kiminu.101112Bayina ke tulaka kivuvu na bisalu(mavanga) ya nsiku, kele na insi ya nsingulu, samu ya me sonamaka:"Yandi singua muntu yina ke zinga ve mutindu ya sonamaka na mukanda ya nsiku, mpe ke sadilaka yau ve". Bubu yayi, ya me monana mbote ti Nzambi ke nungisaka muntu na nsiku ve samu:" muntu ya lunugu kezinga na kiminu". Nsiku ke katukaka na kiminu ve, kansi:" Yina ke tumamaka na mambu ya nsiku ke zinga na minsiku".13Klisto kulaka beto na nsingulu ya nsiku ntangu yandi kumaka nsingulu samuna beto, samu ya me sonamaka:" Yandi singua yina ke komua na inti". 14Dituku vuandaka ti lusakumunu yina vuandaka na zulu ya Abalayama ya kukisama na bapakanu na Klisto Yesu, samu ti beto baka nsilulu ya mpeve na kiminu.15Bampangi, mu kena kutuba mutindu kele bifu ya bantu. Bonso kaka nguizani ya bantu kele, muntu ve lenda vunza (katula) nsilulu ya Nzambi to ku buela diambu mosi kati na yau. 16Na yau nsilulu pesamaka na Abalayama na nkuna n'andi. Ba tubaka ve ti:" bankuna ", bonso ya kele mingi, kansi na mosi kaka:" na nkuna na nge", kele Klisto.17Na ntangu yayi me tuba mutindu yayi. Luwawanu ya nsilulu yina Nambi ndimaka lenda katulua na nsiku ve yina kuizaka na manima ya bamvula nkama yiya na makumi tatu (430). 18Samu kana difua kuizaka na nzila ya nsiku, ya lendaka kuizila diaka na nzila ya nsiku ve, kansi Nzambi pesaka na kimpuanza difua na Abalayama na nzila ya nsilulu.19Samuna inki nsiku tuluaka e? Ya buelamaka samuna ntulumunu, tii na ngizulu ya nkuna ya Abalayama yina bapesaka nsilulu, mpe nsiku tanguaka na bambsi na nzila ya n'wawisi. 20Ntangu yayi, n'wawisi ke vuandaka na kati ya kuluta muntu mosi (bantu zole to kuluta), kansi Nzambi kele kaka yandi mosi.21Na yau, nsiku ke tediminaka bansilulu ya Nzambi e? Ve! Samu kana nsiku yina lenda pesa luzingu me pesamaka, nga lunungu zolaka kuizila na nzila ya nsiku yayi. 22Kansi, Masonukua tulaka nionso na yinsi ya disumu. Na yau, nsilulu ya Nzambi kele kukula beto na nzila lukuikilu na Yesu Klisto pesamaka na bayina ke ndimaka.23242526Kansi tekila kiminu na Jesu, beto vuandaka ya kukangama mpe ya kulundua na nsiku tii na nzayikusu ya kiminu. Na yau, nsiku kitukaka nkengi na beto tii ngizulu ya ntangu ya Klisto samu beto nungusua na kiminu. Lokola kiminu kele awa, beto kele diaka na insi ya kimfumu ya nkengi ve. Samu beno nionso kele bana ya Nzambi na nzila ya Klisto Yesu.27Beno nionso yayi botukuaka na Klisto, beno me vuataka Klisto. 28Muyuda na elene, n'nanga, muntu ya kimpuanza, bakala, nkento, kele diaka ve, samu beno nionso kele mosi, na Klisto Yesu. 29Kana beno kele ya Klisto, buna beno kele nkuna ya Abalayama, mimvingidi ya nsilulu.
Chapter 4
1Me tuba ti lokola mvingidi kele muana, yandi kele disuasuani na n'nanga, ata ko yandi me kuvua bima nionso, 2yandi ke kaka na insi ya bansansi mpe minkebi ya bima tii ntangu zengaka tata n'andi ke kuka.3Beto mpe, ntangu beto vuandaka bana, beto vuandaka ya kukangama na bamambu ya yinza. 4Kansi ntangu kilokula zenguaka kukaka, Nzambi tindaka Muana n'andi, butukaka na nkento, butukaka na insi ya nsiku, 5yandi salaka mutindu yina samuna kukula bayina vuandaka na insi ya nsiku, samu beto baka kimuana.6Samu beno ke bana, Nzambi tindaka Mpeve ya Muana n'andi kati ya bantima na beto, mpeve kena kuboka:" Aba, Tata". 7Samuna yau, beno ke diaka min'nanga ve kansi bana, mpe kana beno kele bana, buna beno kele mvingidi ya difua na Nzambi.
Philippians
Chapter 1
1Polo na Timote, bisadi ya Yesu-Klisto, nabanionso vanguluaka na kati ya Klisto Yesu, bayina kele na mbanza Filipe, na mintuadisi ya dibundu mpe bisielo; 2Bika nlemvo mpe yenge me katuka na Nzambi, Tata na beto mpe Mfumu na beto Yesu-Klisto, vuanda na beno.3Mu kena kutonda Nzambi na munu, na konso diambu mu kena kuyamina beno ntima, 4na bansambudulu nionso samuna beno, muke sambilaka bilumbu nionso na kiese. 5Mu kena kuvutula matondo samuna kintuadi na kati ya Nsangu ya Mbote banda kilumbu ya ntete tii bubu yayi. 6Mu kena kivuvu ya kusiama na diambu yaya ti yina bandaka kisalu ya bota kati na beno yandi tatamana samuna kumanisa yau tii na kilumbu ya Yesu -Klisto.7Ya kkele mmbote mu banzila mutindu yina samuna beno nionso, samu beno kele na kati ya ntima na munu. Beno nioso vuanda kintuadi na munu na nlemvo ya Nzambi, ya vuanda na ntangu muke na boloko, to mu kena kusamba, to na kusikidikisa Nsangu ya Mbote. 8Samu Nzambi kele mbanngi na munu ti me zola beno mingi na Yesu -Klisto.9Mpe mu kena kusambila mutindu yayi: Bika nzola na beno ya yunduka(fuluka)na nziyilu mpe na mpisulu. 10Mu kena kusambila samu beno zaba kusuasisa mpe kupona(kusola)yina kele ya kulunga(ya mbote mbote). Mu kena kusambidila yau samu ti beno vuanda na kieleka mpe kuvuanda na lusembo ve na kilumbu ya Klisto; 11samu beno mpe beno fulusua na mbutu ya lunungu ya Yesu-Klisto; na nzitusu mpe na nsikuku ya Nzambi.12Bampangi, na kilokula yayi mu zola beno zaba ti mambu yina builaka munu ya me tomisa mingi Nsangu ya Mbote. 13Na nzila na yau, bampangi na munu na Klisto me zabana na binuani nionso ya yinzo ya kintinu mpe na konso muntu. 14Mpe bampangi mingi na Mfumu me luta kabuka ntima, samuna bampangi na munu, samuna kumuangisa mambu ya Nzambi na kibakala nionso.15Yakieleka, bayankaka kena kusala yau na kimpala mpe minzonza. Kansi bayankaka samuna nzola na beto. 16Bayina kena kusamuna Klisto na nzola me zaba ti batulaka munu awa samuna kutabila Nsangu ya Mbote. 17Kansi bayankaka ke samunaka Klisto na nsatu ya bau mosi kaka mpe na makani ya mbote ve. Bake na mabanza ya kubuedila munu mpasi na bmpanga na munu.18Kansi yina yakele Mfumu ve! Na nionso, Klisto kena kusamunua, ya vuanda samuna bansatu ya yimbi to ya mbote, mpe na yina nionso, mu me yangalala. ya kieleka, muke ya kuyangalala. 19Samu me zaba ti nionso yina kele samuna kimpuanza na munu. Ya ke salamina mutindu yina na nzila ya bansambudulu na beno mpe na lusadusu ya Mpeve ya Nlongo.20Mu me tula kivuvu mpe nsiamusu ti mu ke fuisua nsoni ve. Kansi, na kibakala , na ntangu nionso to na kilokula yayi, kivuvu kele ti Klisto ke zangulua na nzutu na munu, na moyo to lufua. 21Samu, samuna munu, Yesu kele moyo na munu, mpe lufua kele ndandu.22Kansi kana kuzinga na masumu kena kubuta mimbutu(bambuma)ya kisalu na munu, wana mu zaba diaka ve nini mu sola(pona). 23Samu mambu nionso zole yayi kena kufietikisa munu. Muke na nsayu ya kukatuka na yinza yayi mpe kuvuanda na Klisto, yau me lutisa mbote! 24Kansi kuzinga na nsuni yayi kele mfunu mingi samuna mambote na beno.25Samu mume visa yau mpe mume zaba ti muke vuanda mpe muke tatamana na beno, samuna ntomoso mpe kiese na beno na kiminu. 26Na yau, luyanu ya beno na kukizangula na Klisto samuna munu ke fuluzua samu beno ke mona munu diaka kati na beno. 27Beno vuanda na nkadulu me fuanana na Nsangu ya Mbote ya Klisto. Beno sala yau samu ti, ata me kuiza tala beno to mu kele ve, mu kuwa ti beno ke ya kusiama na mpeve mosi. Kivuvu kele na kuwa ti beno kena kusala kintuadi na mpeve mosi samuna kiminu ya Nsangu ya Mbote.28Mpe mintantu na beno muesa beno wonga na kima mosi ve. Yayi ya kele samuna bau kidimbu ya mbungulu na bau. 29Kansi samuna beno, ya kele kidimbu ya mpulusu na beno me katuka na Nzambi.Samuna Klisto, beno bakaka luve, kaka na kulekila yandi kiminu ve, kansi mpe ya kuyamusua samuna yandi. 30Samu beno kele na mvita mosi yina beno kele na yau kintuadi na munu, mpe yina beno kuwaka mu kele na yau na kilokula yayi.
Chapter 2
1Kana nsiamusu kele na Klisto, kana mbombolo me katuka na nzola n'andi, kana kintuadi ya Mpeve kele, kana mavanga ya nkenda mpe ya nzolakani kele. 2Beno lungisa kiese na munu na kuvuanda na mabanza mosi, nzola mosi, kintudi ya kimpeve, mpe makani mosi.3Kusala kima mosi ve samuna ntomoso ya nge mosi to samuna luyanu. Kansi na luyinunu beno mona ti yankaka me lutila munu. 4Kusosa va kunungisa mambu na nge mosi, kansi ya bantu ya nkaka.5Beno vuanda na mabanza mosi yina vuandaka na Klisto Yesu. 6Yandi vuandaka mutindu mosi na Nzambi, kansi yandi bakaka ve kufuanana na yandi na Nzambilokola kima ya kukangimina. 7Kansi yandi kukisalaka nkatu. Yandi bakaka nzutu ya kisadi, mpe yandi kumaka mutindu mosi na bantu. 8Yandi kukiyinaka mpe tumamaka tii na lufua, lufua ya dikulunsi.9Yau yina mpe Nzambi zangulaka yandi mingi mpe pesak'andi nkumbu kele na zulu ya bankumbu nionso. 10Yandi salaka yau samu ti na nkumbu ya Yesu, makungunu nionso ya fukama na zulu, na ntoto, mpe na yinsi ya ntoto. 11Mpe ndinga nionso ya tuba(funguna)ti Yesu-Klisto kele Mfumu, na nkembo ya Nzambi Tata n'andi.12Na yau, bakundi ya luzolo, lokola beno ke tumamaka ntangu nionso, beno tatamana kusala samuna mpulusu na beno na wonga mpe kuzakama, kaka ve ntangu mu kele na beno, kansi lutila ntangu mu kele na beno ve. 13Samu Nzambi ke salaka kati na beno ti, beno vuanda na luzolo ya kusala samuna kiese n'andi.14Beno sala nionso na maniogo ve, na kuvunguta ve. 15Beno sala yau samu beno kuma ya kusonga mpe ya kudedama, bana ya Nzambi me kondua kieta. Beno sala mutinu yina samu beno ngenga lokola minda na yinza, na kati ya mbandu ya yimbi mpe ya masumu(bumbabu). 16Beno simbidila mbote mbote mambu ya moyo samu mu yangalala na kilumbu ya Klisto. Na yau mu ke zaba ti mu zawulaka mpe mu salaka mpamba ve.17Kansi kana nzutu na munu me pesama bonso nkailu, yake vuanda kisalu samuna lukuikilu na beno, mu kena kiese mpe mume yangalala kintuadi na beno nionso. 18Mpe mutindu mosi, beno mpe, beno sepela kintuadi na munu.19Kansi na nkumbu ya Mfumu Yesu, mume tula kivuvu ti, ntama mingi ve, muketindila beno Timoteo lokola yandi., samu mu yangalala(siamusua) ntangu muke kuwa mambu na beno. 20Muke na muntu ya nkaka ve na mayindu samuna beno,yina lenda vuanda na susi ya beno lokola yandi. 21Samu bayina yankaka, bau nionso kena kusosa ntete ntomoso ya bau mosi, ntomoso ya bisalu ya Yesu-Klisto ve.22Kansi beno, beno me zaba mfunu na yandi, samu mutindu mosi, lokola muana kena kusadisa tata n'andi, yandi mpe kena kusala na munu na Nsangu ya Mbote. 23Kivuvu kele ti mu ke tinda yandi kana mume zaba mbote mutindu mambu na munu kesukila. 24Kansi mume tula kivuvu na Mfumu Nzambi mpe na munu mosi, muke kuiza ntama mingi ve.25Mume mona yakele mfunu mingi na kudisa beno Epafalodito. Yandi kele mpangi na munu mpe kinuani kintuadi na munu, ntumua mpe kisadi samuna bansatu na munu. 26Ntangu beno kuwaka ti yandi belaka, yandi vuandaka na kiadi mingi mpe yandi vuandaka zina ntima nsatu ya kuvuanda na beno nionso. 27Kimbevo ya ngolo vuandaka na yandi mpe yandi zolaka kufua, kansi Nzambi fuilaka yandi kiadi. Yandi ve kansi na munu samu mu vuanda na mpasi kaka na mpasi ve.28Mu zominaka kutindila beno yandi samu ti beno sepela ntangu beno ke mona yandi, mpe mu kitisa ntima. 29Na nkumbu ya Mfumu, beno yamba Epafolodito na kiese nionso. Beno zitisa bantu lokola yandi. 30Samu yandi zolaka fuila na kisalu ya Klisto. Yandi zolaka zimbisa(vidisa) moyo n'andi samuna kusadisa munu mpe kusala yina beno lenda sala ve samuna munu.
Chapter 3
1Yankaka, bampangi na munu, beno yangalala na Mfumu. Mu ke lemba ve kusonikina beno bamambu yina beno me zaba. Ya ke tanina beno kansi. 2Beno keba(luenga) na bayimbua. Beno luenga na bisadi ya yimbi. Beno keba na bayina zenguaka mbote ve. 3Samu beto zenguaka nzutu mbote mbote. Beto nde ke sambilaka na Mpeve ya nzambi. Beto nde ke kukiyanaka kati na Klisto Yesu, mpe beto ke tulaka kivuvu na musuni ve.4Munu diaka mu lenda tula kivuvu na munu na musuni (nsuni). Kana muntu me banza ti yandi lenda tula kivuvu na musuni, munu lendaka lutila. 5Bazengaka munu na kilumbu ya nana, samu, mukele ya Isaeli, na dikanda ya Benyamini; muke Ebeleo ya Baebeleo. Na nsiku, mukele mfalisi.6Mu zomaka dibundu na kinkesi nionso. Mumonanaka na lusembolo ve na yina me tadila lunungu ya minsiku. 7Kansi, mambu yina vuandaka ndandu na munu, mu talaka yau bonso mfuilu, samuna Klisto.8Mutindu yina, mu kena kutala mambu'ango lokola mfuilu, samuna nzayilu ya kukuka ya Yesu-Klisto, Mfumu na munu. Samuna yandi nde mu yambulaka mambu nionso. Mu kena kutala yau lokola poto poto, samu mu baka(nunga) Klisto 9mpe mu monika kati na yandi. Ve, na lunungu na munu ve, yina me katuka na nsiku. kansi kintuadi na yina ke bakamanaka na lukuikilu na Klisto, lunungu yina ke katukaka na Nzambi salamaka na zulu ya lukuikilu. 10Na kilokula yayi, muzola zaba Klisto, mpe kilendo ya mfulukulu n'andi, mpe kintuadi ya bampasi n'andi. Mu zola fuanana na Klisto na lufua n'andi, mpe na mutindu ya nkaka, 11mu kuma ti na mfulukusu kati na bafua.12Ya kele ve ti me tambula bima yayi, mukuma ntete ve na kitezo ya lunungu. Kansi mu kena kuzaula, kumeka(kutonta) kusimba yau, samu ti munu mosi mpe, ba simbaka munu na Yesu-Klisto. 13Bampangi, mu ndima ntete ve ti me simbaka yandi. kansi mu kene kusala diambu yayi: kuvilakana yina me lutaka, mpe kutadila yina kele na ntuala, 14mu kena kuzaula ti na nsuka, samu mu baka nsendo ya mbokolo ya Nzambi na Yesu-Klisto.15Na yau, beto nionso kele ya kuyunduka, beto vuanda dibanza mosi. Kana beno kele na mabanza yankaka, Nzambi ke kienzula beno na diambu yina. 16Kansi, yina beto nungaka kubaka, beto simbidila yau mbote mbote.17Bampangi, beno landa tanginina munu. Meso na beno ya tala bayina kena kudiata na mutindu ya beto. 18Mingi kati na beno kena kudiata(kutambula) bonso mintantu ya dikulunsi ya Klisto, Bayina mu vuandaka zabisa beno mbala na mbala, mpe mu kena kuzabisa beno na kinsanga na meso. 19Na nsuka nsendo na bau kele mbungulu(kufukusua), samu Nzambi na bau kele bivumu na bau, nzitusu na bau kele na mambu ya nsoni. Mabanza na bau kele na bima ya ntoto(yinza).20Kansi, kisi nsi nabeto kele na mazulu, mpe beto kuna kena kuvingila Mvuluzi mosi, Mfumu Yesu Klisto. 21Yandi ke kitula nzutu na beto ya luyinunu, samu ya fuanana na nzutu na yandi ya nkembo, yina salamaka na kilendo n'andi ya kusala bima nionso na yinsi ya kimfumu na yandi.
Chapter 4
1Na yau, bampangi na munu ya nzola ba yayi mu kena kumonina kingunda, beno kele kiese mpe koloa na munu, mutindu yina beno siama na Mfumu. 2Mu kena kubombidila Evodia na Sintika na kuvuanda na mabanza mosi na Mfumu. 3Na yau, mu kena kubombidila nge diaka,mpangi na munu na diyinza, sadisa bakento yayi, samu bavuandaka salaka kintuadi na munu na kulonga Nsangu ya Mbote, kintuadi na Klema mpe bampangi ya nkaka yina me bikana kele bankumbu na bau na mukanda ya moyo.4Beno yangalala na Mfumu ntangu nionso. Mu kena kutuba dika beno yangalala. 5Bika nlembami na beno ya zabakana na bantu nionso. Mfumu ke lukufi. 6Beno vuanda mayindu na kima mosi ve. Kansi na mambu nionso, beno zabisaka nsatu na beno na Nzambi, na lusambulu, na bandombolo, na mvutudulu ya matondo. 7Mpe yenge ya Nzambi, me lutila mayele na beto, ke kenga bantima mpe mabanza na beno na Klisto Yesu.8Na yau, bampagi, nionso yina keleka ya kieleka, nions yina kele ya luzitu, nionso yina kele ya lunungu, nionso yina kele ya kuvedila, nions yina kele ya kuzolakana, nionso yina kele ya nzitusu, kana diambu ya kusonga, kana diambu me fuana na nzitusu, beno banzila yau. 9Mambu beno longuaka , tambulaka, kuwaka, mpe monaka na munu, beno sadila yau. Mpe nzambi ya yenge ke vuanda na beno.10Mu me sepela mingi na Mfumu samu na ntangu yayi, beno me vutula diaka ndandu na beno na munu. Ya kieleka na ntete beno vuandaka mona ndandu na munu, kansi beno bakaka diluaku ve ya kusadisa munu. 11Mu kena kutuba yau samuna bansatu ya munu ve, samu mu longukaka kumesana na konso ntangu. 12Mu me zaba kuvuanda na nsukumunu, mu me zaba kuvuanda na mvuilu. Na mutindu nionso mpe na knso dimbu, mu longukaka disuekamu. mutindu nini kuyukutusua mpe kufua nsatu na ntangu mosi, kuvuanda na mvuilu mpe na nsukumunu. 13Mu lenda sala mambu nionso na yandi ke siamisaka munu.14Kansi, beno salaka diambu ya mbote ya kusangana na bampasi na munu. 15Mpe beno me zaba, beno bantu ya Filipi ti, na mbadukulu ya Nsangu ya Mbote, ntangu mu katukaka na Makedonia, dibundu mosi ve sadisaka munu, kana beno ve. 16Ata ntangu mu vuandaka Tesalonika, beno tindilaka munu bambala mingi lusadusu samuna bansatu na munu. 17Ya kele ve ti mu kena kulomba lusadusu, kansi mu kena kusosa mbutu ke niekisa (tomisa) kikuluntu na beno.18Mu tambulaka nionso, mpe mu kena mvuilu mingi, mu kele ya kulunga. Mu tambulaka (bakaka) na maboko ya Epafolodito bima yina beno tindilaka munu, ya kele malasi ya nsunga ya mbote,mpe nkayilu ya kufuana me zolakana na Nzambi. 19Na yau, Nzambi na munu kevutudila beno na mutindu kele bimvuama na yandi mpe bansatu na beno nionso, na nzitusu kele na Klisto Yesu. 20Ntangu yayi, bika Nzambi mpe Tata na beto baka nziyusu ntangu nionso, Amen.21Beno pesa mbote na banlongo nionso na Jesu-Klisto. Bampangi yina kele na munu me pesa beno mbote. 22Banlongo nionso me pesa beno mbote, mpe mingi mingi bantu ya yinzo ya Kaisala. 23Bika nlemvo ya Mfumu na beto Jesu -Klisto vuanda na beno nionso. Amen.
Hebrews
Chapter 1
1Na ntama, na manima ya kutuba bambala mingi na batata na beto na nzila ya bambikudi, 2Nzambi, na bantangu yayi ya nsuka, tubilaka beto na nzila ya Muana na yandi, yina yandi biekaka mvingidi ya bima nionso, na yandi mpe yandi salaka yinza, 3mpe, lokola yandi kele mbonosono ya nzitusu na yandi mpe ndedakani na yandi ke simbidilaka bima nionso na ndinga na yandi ya lulendo, yandi salaka mpedolo ya masumu mpe yandi vuandaka na lubakala ya kitinu ya Nzambi na dizulu.4Lokola yandi kumaka na zulu ya bambasi, yandi bakaka nkumbu me lutila bankumbu na bawu na nzitusu. 5Samu ti, na mbasi nini Nzambi me tubaka : " Nge kele Muana na munu, mu me buta nge bubu yayi?" To diaka : "Mu ke vuanda Tata samuna yandi, mpe yandi ke vuanda Muana na munu?"6Mpe, na ntangu yandi kitisaka diaka Muanda ya ntete na yinza, yandi me tuba : "Bika bambasi nionso sambila yandi." 7Diaka yandi me zabisa bambasi : "Yina ke kitulaka bambasi na yandi mipepe, mpe bisielo na yandi, banlemo ya tiya."8Kansi yandi zabisaka na Muana na yandi : "Kitinu na nge, O Nzambi, ke sikilaka mvula na mvula; kidimbu ya kitinu na nge kele kidimbu ya lunungu.9 Nge zolaka lunungu, nge belaka yimbi; samuna yawu, Nzambi, Nzambi ya nge kusaka nge mafuta ya kiese na zulu ya bantinu nionso ya yinza."10Mpe diaka : "Nge, Mfumu, na mbadukulu nge salaka lufulu ya ntoto, mpe mazulu kele mavanga ya maboko na nge; 11Yina, yake fukila, kansi nge, nge ke sikila; yake kitulwa yantama lokola mvwatu (nlele, kinkuti), 12nge ke bundika yawu lokola kiyunga, mpe ya ke kutulwa; kasi nge, nge ke sekukaka ve, mpe bamvula na nge ke suka ata fioti ve."13Mpe, na mbasi nini yandi me zabisaka : "Vuanda na diboko na munu ya lubakala, ti muka kitula mintatu na nge mfiduku ya makulu na nge?" 14Ba nionso bakele ve bampeve ke sadilaka Nzambi, bafidusuaka samu na kusadila bayina fuete vingila difwa ya mpulusu?Chapter 2
1Na yawu beto fuete luta lunda yina beto kuwaka, samu beto bika zimbala.2Samu ti, kana mambu bambasi samunaka ke ya kusikalala, mpe kana ntulumunu nionso mpe kuzanga kutumama nionso ke tambula nsembolo ya kufwana, 3mutindu nini beto ke vukila kana beno me tambula ve mpulusu ya nene yina samunuaka ntete na Mfumu mpe siamusuaka na bayina kuwaka yawu? 4Nzambi mpe tubilaka yandi kimbangi na bidimbu, na mangitukulu mpe na bimangu ya disuasanu, mpe diaka na minkayilu yina Mpeve ya Nlongo kabulaka mutindu kele luzolo na yandi.5Samu ya kele ve na yinsi ya luyalu ya bambasi Nzambi salaka yinza yina beto ke na kutubila. 6Kansi, mutu tubaka kimbangi yayi : "Mutu kele nini samu ti nge bambukila yandi ntima (moyo)? To muana ya mutu samu nge kebaka yandi?7Nge salaka mutu na yinsi fioti ya bambasi; nge fulusaka yandi na nkembo mpe nzitusu. 8Nge salaka bima nionso na yinsi ya makulu na yandi." Samu ti na yandi nge pesaka kikulutu na zulu ya bima nionso. Kima mosi ve kele na yinsi ya inswa na yandi ve. Kansi, beto mona ntete ve, ti bima nionso kele na yinsi ya lutumu (inswa) na yandi.9Kansi beto me mona yina ba basaka na mwa fintangu-ntangu na yinsi ya bambasi : Yesu, yina bavuatisaka kolowa ya nkembo mpe ya nzitusu, samu na ntiakulu mpe lufua na yandi. Na yawu, na nlemvo ya Nzambi, yandi mekaka lufua samuna konso mutu. 10Yakele ya kusonga na Nzambi naku nata bana mingi na nkembo, samu ti bima nionso salamaka samuna yandi mpe na maboko na yandi. Yavuandaka ya kusonga samuna yandi, ya kulungisa Mfumu ya mpulusu na bawu na nzila ya bampasi na yandi.11Samu ti yina ke vangulaka na bayina ke vanguluaka me kutuka na yinto mosi. Na yawu, nsoni kele ve ya kubokila bawu bampangi. 12Yandi me tuba : "Muke samuna nkumbu ya nge na bampangi na munu, mu ke yimbila miyimbu ya nzitusu na kati ya tukutukunu."13Mpe diaka : "Muke sala kivuvu na munu na yandi." Mpe diaka : "Tala, munu yayi na bana yina Nzambi pesaka munu." 14Na yawu, lokola bana nionso ya Nzambi kele na musuni na menga, Yesu mpe kumaka lokola bawu, samu ti na nzila ya lufua na yandi, yandi sukisa yina vuandaka na lulendo ya lufua, nkadi ya mpemba. 15Ya vuandaka mutindu yina samu yandi kutula bayina nionso lutisaka luzingu na bawu nionso na kinanga samu na lufua.16Samu ti, ya kieleka kuandi, bambasi ve yandi ke na kusadisa, kasi bana ya Abalayami.17 Na yawu, yakele mfunu mingi na yandi ya ku fuanana na bampangi na yandi na mambu nionso samu yandi kuma Mbuta nganga ya kukuikama mpe ya nkenda na mambu ya Nzambi, mpe samu batu lendaka tambula ngiambudulu ya masumu.18 Samu ti yandi mosi Yesu-Klisto lunguaka mpe vukumunuaka, yandi lenda sadisa bayina ke vukumunua.Chapter 3
1Na yawu, bampangi ya nlongo, beno kele ntuadi na mbokolo ya kizulu. Beno tadidila Yesu, Ntumua mpe Mbuta-nganga ya kiminu na beto. 2Yandi vuandaka yaku kuikama na Nzambi yina ponaka yandi lokola Mose yina vuandaka mpe ya kukuikama na yinzo ya Nzambi. 3Samu ti Yesu banzuluaka ti yandi me fuana na kutambula nkembo me lutila yina ya Mose samu ti yina ke tungaka yinzo me lutila yinzo yango na nzitusu. 4Samu ti konso yinzo tunguaka na mutu mosi, kasi yina tungaka bima nionso kele Nzambi.5Yantete, Mose vuandaka ya kukuikama mbote-mbote lokola kisielo na yinzo nionso ya Nzambi. Yandi vuandaka kimbangi ya mambu yina fuanaka samunua. 6Kansi Klisto kele Muana ya kimfumu na yinzo ya Nzambi. Beto kele yinzo na yandi kana beto me simbidila mbote-mbote kivuvu na beto yaku sikalala mpe kiminu na beto ya kiese.7Na yawu, mutindu Mpeve ya Nlongo kena kutuba : "Bubu kana beno me kuwa ndinga na yandi, 8kubadisa mintima na beno ve mutindu ya vuandilaka mfuemono na ntangu ya mpukumunu na yinsi ya nkatu.9Mutindu yina ya vuandilaka ntangu bankaka na beno fuemaka mpe tontaka munu, mpe ntangu bamonaka mavanga na munu na bamvula makumi yiya. 10Na yawu, mu fueminaka mbandu yina mpe mu me tuba : "Ba me zimbala ntangu nionso na mintima na bawu mpe bazaba ve banzila na munu. 11Na yawu, mu kudiaka ndefi na nganzi na munu : Bake kota ve na luvundulu na munu."12Bampangi, beno luenga samu beno bika vuanda na ntima ya yimbi yina me dimbulaka kiminu, ntima yina me sotukaka na Nzambi ya moyo. 13Kansi beno bombasana beno na beno konso kilumbu, samu ti yatubamaka : "Bubu yayi," samu mutu mosi ve kati na beno badusua na bunkita ya masumu.14Samu ti beto kele ntuadi na Klisto, kana beto me simbidila mbote kivuvu na beto ya kusiama na yandi ntangu nionso. 15Na yawu yasonamaka : "Bubu kana beno me kuwa ndinga na munu, kubadisa mintima na beno ve lokola na mfuemono."16Nani ke fuema kana yandi me kuwa ndinga ya Nzambi? Yakele ve bayina Mose bimisaka na Ngipiti? 17Mpe nani bafueminaka bamvula makumi yiya? Yakele ve bayina volaka masumu mpe bamvumbi na bawu kubuaka na yinsi ya nkatu? 18Mpe na nani yandi levaka ndefi ti bake kota ve na luvundulu na yandi, sikana bayina tumamanaka yandi ve? 19Beto me mona ti ba kokaka ve kukota na luvundulu na yandi samu na ndimbukulu ya kiminu na bawu.Chapter 4
1Na yawu, beto fueti kukikenga samu beto kondua ve nsilulu ya kukota na luvundulu ya Nzambi. 2Samu ti nsangu ya mbote yayi samunuaka na beto mpe na bawu. Kansi ntumu yayi sadisaka ve bayina sanganaka na kiminu na bayina tumamanaka.3Samu ti beto me lekaka kiminu, beto kaka ke kota na luvundulu yina, na kulandakana masonukua : "Lokola mu levaka ndefi na nganzi na munu, bake kota ata fioti ve na luvundulu na munu." Mpeleko mavanga yina yandi semaka salamaka na lufulu ya yinza. 4Samu kisika mosi yandi tubaka na yina me tadila kilumbu ya nsambodia : "Nzambi pemaka na bisalu na yandi na kilumbu ya nsambodia." 5Yandi tubaka diaka : "Bake kota ata fioti ve na luvundulu na munu."6Na yawu, lokola nlemvo kele ntete na ndambu ya batu na kukota na luvundulu na yandi, mpe lokola bana Isaele mingi kuwaka nsangu ya mbote kotaka ve samu na mbadusulu ya ntima, 7Nzambi salaka diaka kilumbu mosi ke bokuduluaka "Lumbu ki." Na manima ya bilumbu mingi, yandi tubaka na yinua ya Davidi, mutindu yatubuluaka ntete : "Bubu yayi, kana beno me kuwa ndinga nandi, kubadisa mintima na beno ve."8Samu ti kana Yosua pesaka bawu luvundulu, Nzambi zonaka tubila ve diambu ya kilumbu ya nkaka. 9Na yawu, luvundulu ya nkaka ya lumingu kubukuaka samu na bana ya Nzambi. 10Samu ti mutu yina me kota na luvundulu ya Nzambi me vunda mpe na bisalu na yandi, mutindu mpe Nzambi vundilaka na yina ya yandi. 11Na yawu, beto sala kimfuzi naku kota na luvundulu yina, samu mutu mosi ve kubua na mbadusu ya ntima yina vuandaka na bawu.12Samu ti mambu ya Nzambi kele moyo mpe lulendo, yake luadisaka kulutisa sabala ya bandambu zole. Yake zokamaka ti na kuvambisa muela ma mpeve, mpe madikula na nluku. Yakele ngolo na kusuasisa mabanza ya ntima na makanisi. 13Nsemono mosi ve kele ya kusuekama na ntadisi ya kizizi ya Nzambi. Kansi, bima nionso ke ya kumonukusua na meso na yandi.14Na yawu, lokola beto kele na Ngudi ya nganga ya nene yina lutilaka na dizulu,Yesu Muana ya Nzambi, bika beto siama mbote-mbote na biminu na beto. 15Samu beto ke na Mbuta-nganga ya nkaka ve lenda fuila beto nkenda na kulekana na beto, kasi beto ke na mutu yina vukumunuaka lokola beto na mutindu nionso, katula kusala masumu. 16Beto pusana na kibakala na kiti ya nlemvo samu beto tambula nkenda mpe kumona nlemvo ke sadisaka na ntangu ya nsukumunu.Chapter 5
1Samuti ngudi ya nganga nionso ponamaka kati ya nkangu, yandi kele yaku biekua samuna batu, nayina me tadila bima ya Nzambi samu yandi yoka minkayilu mpe minkayilu samuna masumu. 2Yandi lenda lemvukila bayina zaba ve mpe batu yaku zimbala samu yandi mosi mpe me baka lebakana. 3Samuna yawu, yandi mosi mpe me bindama naku yoka nkailu samu na masumu na yandi mosi lokola na masumu ya batu nionso.4Ata mutu mosi ve lenda baka yandi mosi nzitusu yango, kansi yandi me bokulua na Nzambi lokola Aloni bokuluaka. 5Mutindu mosi mpe, Klisto kukipesaka yandi mosi ve nzitusu ya kuvuanda ngudi ya nganga. Kansi Nzambi me zabisa yandi : " Nge kele Muana ya munu, bubu yayi, munu me kuma Tata na nge." (bubu yayi, mu me buta nge)6Na ndambu ya nkaka yandi tubaka : "Nge kele nganga ya Nzambi mvula na mvula mutindu mosi na kinganga ya Melesedeki."7Na ntangu ya luzingu na yandi na nsuni (na ntoto), Klisto sambilaka mpe lombaka, na mbokolo mpe kudila na Nzambi, yandi kaka lenda vukisa yandi na lufua. Nzambi kuwaka bisambu na yandi samu ti yandi vuandaka tumama na mambu nionso. 8Ata yandi vuandaka Muana, yandi longukaka tumama na nzila ya ba mpasi yandi monaka.9Yandi nungusuaka mpe na yau yandi me baka luve yaku pesa mpulusu ya mvula na mvula na bayina ke tumamanaka yandi. 10Nzambi ponaka yandi ngudi ya nganga na mutindu ya kinganga ya Melesedeki. 11Mambu mingi kele na beto yaku tuba na yina me tala Yesu, kansi ya kele mpasi na kusudikisa samu ti beno me kuma kuvisa mambu malu ve.12Pamba ve, na ntangu yayi, beno kutu fueteke vuanda minlongi katuka ntama, kansi beno kele ntete na nsatu ti mutu ya nkaka longisa beno mambu metadila lufulu ya mambu ya Nzambi. Beno kele na nsatu ya miliki, nkasi ya madia ya ngolo ve! 13Pamba ve, konso yina ke kunuaka kaka miliki, yandi mesana ntete ve mambu ya lunungu, samu ti yandi kele ntete muana ya fioti. 14Kansi madia ya ngolo kele ya bankulutu . Tala, bayina nionso, na kuyunduka na bawu, ba kubikaka mayele na bawu samuna ku suasisa mambu ya mbote mpe ya yimbi.Chapter 6
1Na yawu beto bika mambu ya mbadukulu ya Klisto, samu beto landa ndongosolo ya batu yaku yunduka. Beto vutukila ve lufundu ya mpisulu ya mayele na mavanga ya kufua mpe ya kiminu na Nzambi, 2ni na lufundu ya kulonga na nzila ya mbotokolo, kutetika batu maboko, mpe mfulukulu ya bafua mpe lufundusu ya mvula na mvula. 3Beto ke sala mpe mambu yina kana Nzambi me zola.4Pamba ve, ya lenda ve na bayina vuandaka yaku kienzulua, bayina bimbaka nkayilu na mazulu, bayina vuandaka kintuadi na Mpeve ya Nlongo,5 mpe bayina bimbaka mambu ya mbote ya Nzambi mpe lulendo ya ntangu yina ke kuiza,6 kansi bame vutukila luzingu ya batu ya ntama; ba lenda diaka ve ku vulusua. Samu ti bame buela koma na bawu mosi Muana ya Nzambi, naku kumisaka yandi diambu ya nsoni na ntuala ya batu.7Pamba ve, ntoto yina ke yambaka maza ya mvula ke kubuaka ntangu na ntangu mpe kebutaka minti ya mfunu na bayina kena kukuna yawu, ntoto yina ke yamba lusakumunu ya Nzambi. 8Kansi kana yakena buta bansende mpe minti ya yimbi, ya fuana ve mpe ya lenda singua. Yake sukaka naku yokana.9Ata beto me tuba mutindu yayi, bankundi, beto kele na kiminu samuna yina me tala mpulusu mpe mambu ya mbote samuna beno. 10Pamba ve, Nzambi kele ya lunungu, yandi lenda ve kuzimbana bisalu na beno mpe nzola beno monisaka samuna nkumbu na yandi, mutindu beno sadisaka bankuikizi mpe beno kena kutatamana na kusadisa bawu.11Mpe beto zola ti mosi-mosi na beno tatamana mutindu yina ti na nsuka, samuna kivuvu yina kele na beno vuanda ya kulunga. 12Beto zola ve beno vuanda batu ya ku lemba, kansi, beno landa kifuani ya bayina ketambulaka bansilulu samuna kiminu mpe mvibudulu.13Pamba ve, ntangu Nzambi pesaka nsilulu na Abalayami, yandi zengaka ndefi na nkumbu na yandi mosi, samu yandi lenda ve zenga na nkumbu ya yina me luta yandi.14 Yandi me tuba : "Muke sakumuna nge ya kieleka, mpe muke butisa dikanda na nge." 15Na mutindu yina, Abalayami vingilaka na mvibudulu mpe yandi bakaka yina basilaka yandi.16Pamba ve, batu ke zengaka ndefi na nkumbu ya mutu yina me luta bawu. Kuzenga ndefi kele kidimbu yina kekumisaka mambu nionso ya kati yaku dedana. 17Ntangu Nzambi bakaka lukanu yaku monisa na bayina yandi pesaka nsilulu ti yandi kesekula ve mabanza na yandi, yandi zengaka ndefi. 18(Nsilulu mpe ndefi kele bima zole yina batu lenda sekula ve.) Nzambi salaka pidina samuna, na nzila ya bima zola yina kesekukaka ve (na yina Nzambi lenda vuna ve), beto bayina tininaka na yandi, beto kindama naku simba ngolo nsilulu kena ntuala na beto.19Mutindu kizundu kesimbaka masuwa, beto kele na kivuvu lokola kizundu ya kusiama mpe ya ngolo samuna miela na beto, kivuvu yina kena kukota ti na kifulu ya kati ya kinlongo na manima ya nlele.20 Yesu kotaka na kifulu yina neti ntekidi samuna beto, yandi kumaka ngudi nganga ya mvula na mvula kulandila nzila ya Melesedeki.Chapter 7
1Ya kele Melekisedeki, ntinu ya Salemi, Nganga Nzambi ya kuzangama, yina kutanaka na Abalayama na kuvutuka na yandi mpe sakumuna ka yandi, na manima ya kuzenga bansingu ya mintinu. 2Abalayama pesaka yandi kibuku ya kumi na nionso yina yandi bakaka. Nkumbu n'andi "Melekisedeki" yina zola tuba "Ntinu ya lunungu" mpe "Ntinu ya Salemi" yina zola tuba"Ntinu ya luvuvamu". 3Yandi vuandaka na tata ve, na mama ve, nkulu ve, na ntonono ya bilumbu ve, nsuka ya luzingu ve. Kansi yandi vuandaka Nganga Nzambi ya bilumbu nionso, bonso Muana ya Nzambi.4Ntangu yayi, beno tala mfunu ya n'nene vuandaka na muntu yayi. Nkulu na beto Abalayama pesaka yandi kibuku ya kumi ya bima ya mbote yina yandi bakaka na nkindu. 5Mpe na yau bana ya Levi tambulaka kinganga, bau bakaka yinsua ya kubakaka kibuku ya kumi na nkangu, ya zola tuba na bampangi na bau ba Isaeli, atako bau mpe kele bana ya Abalayama. 6Kansi Melekisedeki yina vuandaka muana ya Levi ve, bakaka bibuku ya kumi ya Abalayama, mpe sakumunaka yandi, yandi vuandaka na nsilulu.7Beto lenda manga ve ti muntu kele na bikada ya kuzangama nde ke sakumunaka yina kele na bikada ya yinsi. 8Na yau, bantu yina kekufuaka ke bakaka kibuku ya kumi, kansi mbala yina, muntu ke baka kibuku ya kumi fuana vuanda ya moyo. 9Mutindu ya nkaka ya kutubila, Levi yina vuandaka baka kibuku ya kumi, futaka yau mpe na Abalayama. 10Samu Levi vuandaka kati na kivumu ya nkulu n'andi Abalayama ntangu Melekisedeki kutanaka na yandi.11Ntangu yayi, nsadulu ya mbote lendaka salama na nzila ya kinganga ya balevi(samuna yandi nde nkangu bakaka nsiku), ya vuandaka mfunu diaka Nganga Nzambi ya nkaka yandi bima na mitindu ya Melekisedeki, kansi na mitindu ya Aloni e ? 12Samu ntangu bakesoba kinganga, nsiku mpe fuana soba.13Kansi muntu yayi bamambu kena kutubilua kele ya dikanda ya nkaka, mpe ata muntu mosi ve me salaka na kinlongo. 14Na ntangu yayi, beto me zaba ti Mfumu na beto kele na dikanda ya Yuda, dikanda mosi yina Mose salaka tubila ve na yina me tala banganga Nzambi.15Mpe yina beto kena kutuba me luta kuwisakana, kana nganga Nzambi ya nkaka me bima na mutindu ya Melekisedeki. 16Nganga Nzambi yayi ya yimpa kele ve yina lenda vuanda nganga Nzambi na mutindu ya dikada ya muntu, kansi mutindu ya kilendo ya moyo ke fukila ve. 17Samu Masonukua kena kutuba kimbangisamuna yandi:" Nge kele Nganga Nzambi ya bilumbu nionso mtindu kele kinganga ya Melekisedeki".18Na yau nsiku ya ntama ya katuluaka samu ya vuandaka ya kulebakana mpe mfunu ve. 19Samu nsiku lungisaka kima mosi ve, kutu kivuvu ya kuluta mbote kele na ntuala yina kena kufiningisa beto na Nzambi.20Kivuvu ya kuluta mbote vuandaka ve kondua kudia ndefi. Kansi bayankaka kumaka banganga Nzambi kondua kudia ndefi ata fioti ve. 21Kansi na yina me tala yandi yayi, Yesu, yandi kumaka Nganga Nzambi na ndefi salamaka na muntu yina tubilaka yandi:" Mfumu kudiaka ndefi mpe yandi ke sala viluka (sekuka) ve:"Nge ikele Nganga Nzambi ya bilumbu nionso".22Yau yina, Yesu kumaka yintu ya luwawanu ya kuluta mbote. 23Yau yina, lufua vuandaka kakidila (pekisa) banganga nzambi na kusala bilumbu nionso, yau yina, banganga nzambi kele mingi, mosi na manima ya nkaka. 24Kansi samu Yesu kena kuzinga mvula ma mvula, Kinganga Nzambi na yandi ke soba ve.2526Na yau, yandi kele ya kukuka na kuvuluza bayina ke finanganaka (kupusana) penepene na Nzambi na nzila na yandi samu yandi kena kuzinga mvula na mvula samuna kusambidilaka bau. Ya me luta mbote samuna beto na kubaka Nganga Nzambi ya mutindu yayi yandi kele na masumu ve, ditona ve, ya kuvedila, ya kuvambana na bantu ya masumu mpe yandi me kumaka n'nene kuluta mazulu.27Mutindu mosi ve na bangudi ya nganga, yandi kena mfunu ve, na kunata (kupesa) nkayilu bilumbu nionso, ya ntete samuna masumu na yandi mosi, mpe samuna nkangu. Yandi salaka yau mbala mosi na kudipesa yandi mosi. 28Na yau, nsiku kena kutuba ti bayina ke ya kulebakana nde ba fueti vuanda bangudi ya nganga, kansi diambu ya ndefi katukaka na nsiku, me tula Muana, yina bakitulaka ya kulunga (kufuana) samuna kuzinga bamvula na bamvula.
Chapter 8
1Na ntangu yayi diambu ya mfunu beto zola bubila yau yayi: Beto kele na Ngudi ya Nganga kele ya kuvuanda na lubakala ya kiti ya nzitusu na mazulu. 2Yandi kele kisadi na kati ya kisika na nlongo, yake kinlongo ya kieleka Mfumu tungaka, kansi muntu ve, kubikaka (bongisaka)yau.3Samu ngudi ya nganga nionso ke tumbuaka samuna kupesa na mbala mosi minkayilu mpe na yina ya kuyoka. Na yau ya kele mfunu mingi ya kuvuanda na kima ya kupesa. 4Na ntangu yayi, kana Klisto vuandaka na ntoto, yandi lendaka vuanda Nganga Nzambi ve, samu bau ikele ba yina ke pesaka minkayilu na mutindu kele nsiku. 5Bau kena kusadila kifuani mpe kini (kita) ya mambu kele na zulu. Ya kieleka mutindu Nzambi vuandaka luengisa Mose ntangu yandi zolaka kutunga Kinlongo: "Tala", tubaka Nzambi:" Sala nionso na mutindu ba monisaka nge na zulu ya mongo".6Kansi ntangu yayi, Klisto bakaka kisalu me luta mfunu samu yandi kele nwawasi ya luwawanu ya mbote mingi tumbuaka na zulu ya bansilulu ya mbote. 7Samu kana luwawanu ya ntete vuandaka na nsembolo ve, na yau ya lendaka vuanda mfunu ve na kusosa luwawanu ya zole.8Kansi ntangu Nzambi zabaka yimbi ya nkangu, yandi tubaka:" Beno tala, bilumbu kena kuiza (me tuba Mfumu), yina mu ke sala luwawanu ya impa na yinzo ya Isaeli na ya Yuda. 9Yake vuanda ve lokola luwawanu mu salaka na bankulu na bau na kilumbu yina mu sumbaka bau na diboko samuna kubimisa bau na ntoto ya Ngipiti. samu, bavibidilaka ve na kuvuanda na luwawanu na munu, mpe mu vuandaka tula bau diaka ata meso ve", tubaka Mfumu.10Kansi "Tala luwawanu yina mu ke sala na yinzo ya Isaeli na bilumbu kena kuiza", me tuba Mfumu. " me ke tula bansiku na munu na mabanza na bau, mpe mu ke sonika yau na mintima na bau. Mu ke vuanda Nzambi na bau mpe ba ke vuanda nkangu na munu.11Ba ke longa diaka muntu na muntu mfinangani na yandi to mpangi na yandi ve, na kutubaka:" Zaba Mfumu" , samu bau nionso ke zaba munu, banda na nleke ti na mbuta na kati na bau. 12Samu mu ke vuanda Nzambi ya nkenda na mavanga na bau ya yimbi mpe mu ke mu ke bambukila diaka masumu na bau moyo ve".13Na kutubaka ti:" impa", luwawanu ya ya ntete yandi kumisaka yau ya ntama. Yina yandi tubaka ya ntama ya ke zola zimbala.
Chapter 9
1Ntangu yayi, ata luwawanu ya ntete vuandaka na minsiku na yina me tala nsambudulu mpe kinlongo ya yinza yayi. 2Samu kinlongo ya ngoto vuandaka kubukua. Na disuku ya ntete vuandaka tulua kebolo ya muinda, meza mpe mampa ya ntala, babokidilika kinlongo.3Mpe na manima ya nlele (ngumbu) vuandaka disuku ya nkaka vuandaka bokudulua kinlongo ya nlongo. 4Ya vuandaka dizikua ya wolo samuna malasi ya nsunga. Na kati diaka vuandaka nkela ya luwawanu ya kuzingama na wolo. Na kati, vuandaka mbungu (wumbua) ya wolo tuluaka mana, nkawa ya Aloni yina bimisaka bafololo (bifulu) mpe mabanga ya minsiku ya luwawanu. 5Na zulu ya nkela ya luwawanu, bakeluba ya nkembo yitalalaka (fukidila) na kiandu ya nlemvo yina beto lendaka sasila (kutubila) ata fioti ve.6Na manima ya kukubika bamambu yina, banganga Nzambi vuandaka kota bilumbu nionso na disuku ya nganda ya kinlongo ya ngoto samuna kusala bisalu na bau. 7Kansi kaka ngudi-nganga vuandaka kota na disuku ya zole mbala mosi na mvula, mpe yandi vuandaka kondua menga ve ya kupesa nkayilu samuna yandi mosi mpe samuna masumu ya kukanina ve ya nkangu.8Mpeve ya Nlongo vuandaka monisa (songa) ti nzila ya kinlongo ya nlongo vuandaka ntete ya kuzibuka ve lokola kinlogo ya ngoto kele ntete. 9Yayi vuandaka kifuanusu ya ntangu yayi. Minkayilu mpe minkayilu ya kuyoka yina ba me monisa na kilokula yayi lenda vedisa ve kimuntu ya bayina ke zitisaka yau. 10Bake zolaka mingi madia, malavu, mpe bima ya nkaka ya mpedoso ya kilumbu na kilumbu. Ya vuandaka bansiku ya kinsuni yina sonukuaka tii nsiku ya impa ke tulua.11Klisto kuizaka bonso (lokola) Nguda-Nganga samuna bamambu ya mbote yina kuizaka. Yandi lutilaka na kinlongo me lutila n'nene mpe ya mbote yina salamaka na maboka ya bantu ve. 12Ya vuandaka na menga ya bankombo to ya bingombe ngombe ve, kansi na menga ya yandi mosi yandi kotilaka na kinlongo ya nlongo mbala mosi kaka mpe kutanina mpulusu na beto ya bamvula na bamvula.13samu kana menga ya bankombo mpe ya bangombe mpe mbuangusunu ya dibombe ya fingombe ngombe na banzutu ya bayina kele diaka ya kuvedila ve kena kuvambulua samuna Nzambi samuna kuvedisa nzutu na bau. 14Na ntalu yikua kuluta menga ya Yesu, na nzila ya Mpeveya mvula na mvula kudipesaka yandi mosi na Nzambi kondua ditona, kuvedisa kansansa na beto ya bisalu ya kufua samuna kusadila Nzambi ya moyo? 15Yau yina yandi kele n'wawisi ya luwawanu ya impa. Samu ti, lokola lufua kuizaka samuna kukula bayina vuandaka na masumu na bau na luwawanu ya ntete, bayina bokuluaka babaka nsilulu ya difua ya mvula na mvula.16Samu, vana kele mukanda ya difua, ya kele mfunu mingi ya kumonisa lufua ya muntu yina me bika yau. 17Samu mukanda ya difua ke vuandaka mfunu kana muntu me kufua, samu ya ke vuandaka mfunu ve na ntangu muntu me sonika yau kena kuzinga ntete.18Na yau, ata luwawanu ya ntete ya salamaka na menga ve. 19Samu ntangu Mose pesaka nsikudukusu mosi mosi ya nsiku na nkangu nionso, yandi bakaka menga ya nkombo mpe ya bingombe ngombe, na maza, mika ya mpumbu na isopi, mpe yandi muangumuninaka mukanda mpe nkangu nionso. 20Mpe yandi tubaka :" Yayi kele menga ya luwawanu Nzambi me sikidikisa samu na beno.21Mutindu yina, yandi lembaka menga na kinlongo ya ngoto mpe na bisadulu nionso ba ke sadilaka na kinganga. 22Bosi mutindu kele nsiku, fioti me bikana nga nionso kena kuvedusua na menga. Kana menga tengukaka ve ngiambudulu ya masumu lendaka vuanda ve.23Na yau, ya vuandaka mfunu mingi ti bifuani ya bima ya zulu vuanda ya kuvedusua kintuadi na minkayilu ya bibulu. Kansi, bima ya zulu yau mosi fuana vedusua kintuadi na nkayilu yina me lutisa kitoko. 24Samu Klisto kotaka ve na kinlongo ya nlongo yina tunguaka na maboko, yina kele kaka kifuani ya yina kele ya kedika. Na ndambu ya nkaka, yandi kotaka na dizulu samuna kumonika na ntuala Nzambi samuna beto.25Yandi kotaka ve samuna kudipesa yandi mosi mbala na mbala mutindu kesalaka ngudi-nganga ke kotaka na kinlongo ya nlongo bamvula nionso na menga ya bayankaka. 26Kana ya vuandaka mutindu yina, nga yau zolaka vuanda mfunu mingi yandi lungua mbala mingi kubanda na mbadukulu ya yinza.27Muntu nionso fuana kufua nkumbu mosi, na manima na yau mfundusu vuanda. 28Na mutindu mosi, Klisto mpe, yekuluaka mbala mosi samuna kukatula masumu ya bantu mingi, yandi ke monika mbala ya zole samuna kukatula masumu ve, kansi samuna kuvuluza ba yina kena kuvingila yandi.
Chapter 10
1Pamba ve, nsiku kele kaka kifuanusu ya mambu ya mbote ke kuiza, yakele mutindu beto kena kumonila yawu ve na kati. Bayina kena kupusana na Nzambi balenda vuanda ya kufuana ve na minkayilu kaka yina Nganga-Nzambi ke pesaka ntangu nionso na imvu. 2Na mutindu ya nkaka, bazolaka tatamana kupesa minkayilu yina? Na yau, kana bavedusuaka na mbala mosi, minsambidi zolaka zaba diaka ve masumu. 3Kansi na minkayilu yayi, yake naku bambula moyo na masumu mvula na mvula. 4Kansi yake lenda salama ve ti menga ya bangombe na bankombo katula masumu.5Ntangu Klisto kuizaka na inza, yandi tubaka : "Nge vuandaka na nsatu ya ni minkayilu ni makabu. Kansi nge bongisilaka munu nde nzutu. 6Nge sepelaka ve na bibulu yina bame yoka na meza ya minkayilu mpe minkayilu yina bake pesaka samuna nlemvo ya masumu." 7Na yawu mu tubaka : "Beno tala, munu yayi, mutindu yame sonama samuna munu na buku, samuna kusala luzolo na nge."8Na ntete yandi tubaka : "Nge sepelaka ve na bibulu yina bame yoka na meza ya kuyoka minkayilu, mpe minkayilu yina batu ke pesaka samuna nlemvo ya masumu, nge me zola yawu ve mpe nge me yangalala na yawu ve." Kansi beto zaba ti bake pesaka yawu mutindu yina minsiku kena kutuba. 9Na manima yandi me tuba : "Tala, mukena kuiza kusala luzolo na nge." Yandi me katula nsadulu yina ya ntete samuna yandi tula ya zole.10 Mpe na luzolo yina beto vedusuaka na nkayilu ya nzutu ya Yesu Klisto mbala mosi na mvimba.11Na ndambu mosi, Nganga-Nzambi nionso ketelama kilumbu na kilumbu samuna ku sadila Nzambi yandi kepesa ntangu nionso minkayilu mosi ata ya lenda katula masumu ve. 12Na ndambu ya nkaka, Klisto pesaka nkayilu mosi kaka samuna masumu na ntangu nionso, yandi me vuanda na diboko ya lubakala ya Nzambi. 13Yandi kena kuvingila ti ntangu yina yandi ke diatikisa bambeni na yandi. 14Pamba ve, na nkayilu mosi kaka, yandi me fuanisa bayina kele yaku vedusua mvimba.15Mpe Mpeve ya Nlongo kena kupesa beto kimbangi. Pamba ve, yandi ke tuba na ntuala ya nionso : 16 "Tala luwawanu muke sala na bawu na manima ya bilumbu yayi, metuba Mfumu. Muke tula minsiku na bantima na bawu, mpe muke sonika yawu na mabanza na bawu.17Muke bambukila diaka masumu na bawu ve mpe na mambu na bawu ya yimbi ve." 18Na ntangu yayi, kisika yina kele kulemvukila samuna mambu yayi, yakele diaka na nkayilu ata mosi ve samuna disumu.19Na yawu, bampangi, beto kena lukuikulu ya ku kota na kisika ya kulutila nlongo na lusadusu ya menga ya Yesu. 20Tala nzila ya mona mpe ya moyo yandi me zibula samuna beto na nlele, ya zona tuba nzutu na yandi. 21Mpe lokola beto kele na nkulutu ya Nganga-Nzambi na yinzo ya Nzambi, 22beto pusana na bantima ya kedika ya kufuluka na lukuikulu mpe kiminu, na bantima yaku vedusua na mabanza nionso ya yimbi mpe banzutu na beto yaku sukulua na maza ya kuvedila.23Beto tatamana na kuzabisa kimbangi ya kivuvu na beto na Nzambi. Beto lemba ve samuna Nzambi yina pesaka nsilulu ke lungisaka bansilulu na yandi. 24Beto salasana samuna kutuadisa beto na kuzola bampangi mpe kusala bisalu ya mbote. 25Beto lemba ve naku sangana na bampangi ya dibundu mutindu batu ya nkaka ke salaka. Kansi, beto kukisiamisa beto na beto, mpe yawu, kulandila mingi beno kena kumona kilumbu kufinama.26Pamba ve, kana beto ke sala masumu na luzolo ya beto, na manima yaku zaba kedika, nkayilu ya masumu yina kele diaka ve. 27Nzoka, yame bikana kaka kuvingila lufundusu ya nsisi, mpe tiya ya ngolo ke niengisa bambeni nionso ya Nzambi.28Konso mutu yina ke tumamaka ve na minsiku ya Mose, ke kuzuaka kitumbu ya kufua, bake monina yandi kiadi ve na ntangu batu zole to tatu me pesa kimbangi. 29Ni kitumbu beno kena kanisa, me fuana na mutu ke diatikisa Muana ya Nzambi, ke mona menga ya luwawanu neti kima mosi ya kusumuka - menga yina vedisaka yandi - mpe yandi me finga Mpeve ya Nlongo?30Pamba ve, beto me zaba yina tubaka : "Muke vutula yimbi;" mpe diaka : "Mfumu ke fundisa batu na yandi." 31Ya kele diambu mosi ya mpasi mingi na mutu yina me kubua na maboko ya Nzambi ya moyo!32Beno bambuka moyo na mambu yina salamaka bilumbu ya ntete ntangu beno kienzuluaka, wapi mutindu beno monaka mpasi mingi. 33Beno vuandaka batu yaku tiakama na bifingu mpe ba bandaka ku zoma beno, mpe beno vuandaka kati na batu yina lutilaka na bampasi ya mutindu yina. 34Pamba ve, beno fuilaka kiadi na bayina vuandaka na buloko, mpe beno vuandaka ndima na kiese baziona bimvuama na beno. Beno zabaka ti beno kele na kimvuama yina me lutila kitoko mpe yina ke bebaka ve.35Na yawu yina, beno bika ve kiminu na beno, nsendo ya nene me kangama na yawu. 36Pamba ve, beno fuana vuanda na mvibudulu, samu beno baka yina Nzambi silaka beno na manima ya kusala luzolo na yandi.37 "Kaka ntangu ya fioti me bikana, mutu yina fuana kuiza ke kuiza kaka mpe yandi ke zingila ve.38Mutu na munu ya lunungu ke zinga na kiminu. Kansi kana yandi me vutuka na manima, muke yangalala diaka na yandi ve." 39Kansi beto kele ve bayina ke vutukaka na manima samuna mbungulu. Beto kele nde kati na batu yina kena kukuikila samuna kuvulusa miela na bawu.Chapter 11
1Kansi kiminu kele kivuvu ya kusikalala na kubaka bima yina nge kesilaka kivuvu, yakele mpisulu ya bima mge mona ntete ve. 2Samu ti, na yawu, bakulu na beto tewoluaka kimbangi samu na kiminu na bawu. 3Na kiminu, bame visa ti yinza semuaka na bunkete ya Nzambi, na yawu kima mosi ve na yina ke monikaka salamaka na nzila ya bima kemonikaka.4Na kiminu Abeli tambikaka na Nzambi nkayilu me lutila mbote na yina ya Kayina. Na yawu ba tubaka kimbangi ti yandi ke ya lunungu. Mpe Nzambi ndimaka kimbangi na yandi nsamu na minkayilu na yandi. Mpe na kiminu, Abeli ke na kutatamana kutuba atako yandi me kufuaka.5Na kiminu Enoki zanguluaka mpe monaka lufua ve. Yandi monikaka diaka ve samu ti Nzambi zangulaka yandi, samu ti tekila yandi zangulua, yatubamaka ti yandi vuandaka zolakanaka na Nzambi. 6Kana kiminu kele ve, nge lenda zolakana na Nzambi ve. Samu ti konso mutu ke kuiza na Nzambi fueti leka kiminu ke yandi kele mpe yandi ke sendaka bayina ke sosaka yandi.7Na kiminu Nowa tungaka nzaza samu na kuvulusa batu ya yinzo na yandi, lokola yandi lubuluaka na Nzambi samu na bima yina yandi monaka ntete ve, na kivumi ya Nzambi. Na yawu, yandi bedisaka yinza mpe kumaka mvingidi ya difua ya lunungu ke katukaka na kiminu.8Na kiminu Abalayami, ntangu yandi bokuluaka, tumamanaka na kukuenda na kisika yina yandi fueteke tambula lokola difua. Yandi kuendaka ata ko yandi zabaka ve wapi yandi kena kukuenda. 9Na kiminu yandi vuandaka zinga na yinsi ya nsillulu lokola nzenza. Yandi vuandaka na yinsi ya banzo ngoto na Isaki mpe Yakobo, mimvingidi ya kintuadi ya difua mosi,10 samu yandi vuandaka vingila ntungulu ya mbanza yina Nzambi vuandaka mvangi mpe ntungi.11Na kiminu Abalayami bakaka luve ya kubuta, atako Sala vuandaka kisita. Diambu yina salamaka atako yandi vuandaka ya kuyunduka mingi, samu ti bavisaka ti yina pesaka bawu nsilulu ke yaku kuikama.12 Na yawu, na mutu yina vuandaka pene-pene ya lufua butukaka nkuna ya kunieka. Bakumaka bawu mingi lokola bambuetete ya dizulu mpe lokola nienze ya disimu ya yimbu, yina lenda tangukusua ve.13Na kiminu banionso yayi kufuaka, bakukitambudilaka bansilulu ve. Kansi bamonaka yawu mpe bayangalalaka na ntama, samu ba visaka ti bake banzenza mpe bakena kuluta na yinza. 14Samu ti bayina ke tuba mambu ya mutindu yayi me visa mbote ti bafuete sosa yinsi samu na bawu mosi.15Kana babanzilaka kaka yinsi yina babikaka, nga babakaka diluaku ya kuvutuka. 16Na yawu, ba zominaka yinsi me lutisa toma, yina ya kizulu. Na yawu, Nzambi monaka nsoni ve ya kubokulua Nzambi na bawu, samu ti yandi kubikilaka bawu mbanza ya nkaka.17Na kiminu Abalayami, na manima ya kutontua, pesaka Isaki nkayilu. Yandi vuandaka muana na yandi mosi kaka yandi pesaka nkayilu, yandi yina bakaka bansilulu. 18Na Abalayami ba zabisaka : "Na nzila ya Isaki ke bimina nkuna na nge." 19Abalayami visaka ti Nzambi ke na lulendo ya kufulukisa Isaki na bafua mpe yandi yambaka yandi diaka, na mutindu ya kifuani.20Na kiminu mpe Isaki sakumunaka Yakobi na Esawu na yina me tadila mambu ke kuiza. 21Na kiminu Yakobi, ntangu yandi vuandaka kufua, sakumunaka bana ya Yosefi. Yakobi sambilaka ya kusikama na nsongi ya nkawa na yandi. 22Na kiminu Yosefi, na nsuka ya luzingu na yandi, tubilaka bana ya Isaeli ti bafuete bima na yinsi ya Ngipiti mpe kunata bivisi na yandi.23Na kiminu Mose, na mbutukulu na yandi, suekoko na bibuti na yandi bangonde tatu, samu bamonaka ti yandi kele fimuana-muana ya kitoko. Bamonaka ve wonga lutumu ya ntinu. 24Na kiminu Mose, ntangu yandi me yunduka, tingunaka na kubokulua muana ya muana nketo ya Falawo. 25Kansi yandi ponaka kubufua na dikabu ya Nzambi, samu ti yandi zonaka ve mayangi ya masumu na fi ntangu-ntangu. 26Yandi banzaka ti mvuezolo ya Klisto kele kimvuama ya nene me lutila mayudukua nionso ya Ngipiti, samu yandi tadidilaka nsendo ke na ntuala.27Na kiminu Mose katukaka na Ngipiti. Yandi tinaka ve nganzi ya ntinu, kansi yandi kuamininaka nakutadidilaka yina ke monikaka ve. 28Na kiminu yandi kebaka pasa mpe mbuakunu ya menga samu ti mbungi ya basemukunua valakana basemukunua ya Isaeli.29Ya kele samu na kiminu bazengisaka na kati ya diambu ya kubuaka lokola bavuandaka na insi ya kuyuma. Kansi lokola batu ya Ngipiti zolaka sala yawu, baminamaka. 30Ya kele na kiminu ti bibaka ya Yeliko builaka na manima ya kuzungidila yawu na bilumbu nsambodia. 31Ya kele na kiminu ti Rahabia nketo ya kinsuza fuilaka ve na batu ya kudimbuka kiminu samu yandi tambulaka bamineki na yenge.32Kansi mu tuba diaka nini? Samu ntangu me kuiza zanga munu ya kutuba samu na Ngidoni, Balaki, Samisoni, Yofeti, Davidi, Samueli, mpe bambikudi. 33Na kiminu, babedisaka bimfumu, salaka lunungu, bakaka bansilulu. Bazibikaka bainua ya bankosi, 34bazimaka lulendo ya tiya, bavukaka na meno ya sabala, babelukaka na bimbevo, babakaka ngolo na bamvita, batinisaka nkangu ya banzenza.35Banketo monaka diaka batu na bawu yina kufuaka na kufutumuka. Ba yankaka bakuamusuaka mingi mpe bazolaka vukusuku ve, samu batambulaka lufulukulu yina me luta mbote. 36Ba yankaka vuezuaka mpe babuluaka, bakangamaka na bambienga mpe na buloko. 37Babulaka bawu mabanga, bantotaka bawu, bazengaka bawu na maguengue, bakufuaka bawu na sabala, batambulaka na bisika nionso. Bavuataka nkanda ya mameme mpe ya bankombo, bakonduaka bima ya kuvukila. Bazunguluaka mpe bayamusuaka. 38Inza fuana na bawu ve. Bazenzilaka na yinsi ya nkatu mpe na bamongo, na banluka mpe na mabulu ya ntoto.39Atako batu nionso yina bateluaka kimbangi na kiminu ya bawu, kansi batambulaka bima yina basiluaka ve. 40Nzambi lokola yandi kubikilaka beto yankaka yina meluta mbote, samu balungua kondua beto ve.Chapter 12
1Na yau, lokola dikabu ya n'nene ya bambangi me zungidila beto, beto loza kima nionso kena kutula kizitu kati na beto mpe disumu yina kezingaka beto na ntatumusu ve (na petepete). Beto tatamana kuzaula na kivuvu samuna yina kele na ntuala na beto. 2Beto sungamana (tala) Yesu, yintu mpe m'vue (yina me kuvua to n'lungisi) ya kiminu na beto, samuna kiese yina kubukuaka samuna yandi, zunguaka mpasi na dikulunsi, yandi monaka nsoni ve, mpe vuandaka na lubakala ya kiti ya kimfumu ya Nzambi. 3Na yau, beno banzila yina kuamusuaka na bantu ya masumu yina zolaka yandi ve, samu beno bika ve mpe beno lemba ve.4Beno telema ntete kekete ve (kukakila) tii na menga, to beno nuanisa ntete disumu ve. 5Beno me zimbakana molongi ba pesaka beno bonso bana:" Muana na munu, kumanga kitumbu ya Mfumu ve, mpe kulebakana ve ntagu ba kena kusemba nge na Mfumu". 6Samu Mfumu ke sembaka muntu nionso yina yandi ke zolaka, mpe yandi ke piyaka kitumbu na muana yina yandi ke yambaka.78Beno vibidila bampasi samu beno vuanda na kikadulu ya mbote. Nzambi kena sembaka beno bonso bana, samu inki muana yina bake pesaka kitumbu ve na tata e? Kansi kana bake pesaka beno kitumbu ve, na yau beto nionso kele, ya zola tuba ti beno kele bana ya muntu ya nkaka kansi bana n'andi ve.9Nkutu, beto vuandaka na batata na beto na ntoto samuna kupiya (kupesa) beto bitumbu, mpe beto kena kuzitisa bau. Ya lendakana ve ti beto tumamana Tata ya bampeve samu beto zinga e? 10Samu batata na beto pesaka beto bitumbu na bamvula fioti na mutindu bau vuandaka zodila, kansi Nzambi ke piyaka beto bitumbu samuna mambote na beto, samu beto vuanda kintuadi na kikadulu n'andi ya nlongo. 11Kitumbu mosi ve kepesaka kiese, kansi ya ke yamisaka kaka (mpasi). Kansi, yake butaka namanima na yau mbuma mosi ya yenge, ya lunungu na bayina ndimaka yau.12Na yau, beno siamisa maboko na beno ya kulebakana mpe makungunu na beno beno ya kulemba, 13mpe beno sungika banzila samuna makulu na beno, samu ti muntu nionso kena kutembila kubua ve, kansi yadi niaka.14Beno sosa yenge na bantu nionso, mpe kikadulu ya nlongo kana ve muntu ve ke mona Nzambi. 15Beno kukikenga samu ti muntu mosi ve sotuka na nlemvo ya Nzambi, mpe muanzi (musisa) mosi ve ya ndudi yunduka samuna bamvita, mpe bantu mingi basumukina yau ve. 16Beno luenga samu muntu ve vuanda na kinsuza to ndimbukulu lokola Esau, kekisaka kinkuluntu n'andi samuna madia. 17Samu beno me zaba ti na manima, ntangu yandi zominaka kutambula difua ya lusakumunu, yandi luazuluaka (niafunuaka) samu yandi bakaka diluaku ya kuvilula mayela ve na ntdisi ya tata n'andi, mpeleko yandi sosaka yau na kinsanga na meso.18Samu beno kuizaka ve na mongo yina lendaka simbua, mongo yina me yokana na tiya, kitombe, dituti mpe kitembo. 19Beno kuizaka ve ntangu mpungi sikaka (bulaka), to na bamambu katukaka na ndinga kele ti bayina kuwaka yau lombaka ti batubila bau ya nkaka ve. 20Samu balembanaka kuvibidila yina basikidikisaka bau:" Ata kibulu me valakana mongo, bafuana kufua yau na matadi". 21Mona meso yayi vuandaka wonga mingi ti Mose tubaka:" mume mona wonga mpe mume zakama".22Kansi na kubangisa, beno kuizaka na mongo ya sioni mpe na mbanza ya Nzambi ya moyo, na Yelusalemi ya kizulu, mpe bakumu kumi ya mafunda ya bambasi kele na nkembo. 23Beno kuizaka na dibundu ya bansemokono nionso sonamaka na dizulu, na Nzambi mfundisi ya nionso, mpe na bampeve ya balunungu yina lungusuaka. 24Beno kuizaka na Yesu, n'wawisi ya luwawanu ya yimpa, mpe menga ya ndembolo kena kutuba kulutila menga ya Abeli.25Beno kuki kenga, na kutatamana kuwa yina kena kutuba. Samu bavukaka ve, ntangu bamangaka kuwa yina vuandaka kebisa bau na ntoto, ya kieleka bato ke vuka ve kana beto ke zola kuwa ve yina kena kutuba banda na dizulu. 26Na ntangu yina, ndinga n'andi ningisaka ntoto. Kansi bubu yayi, yandi silaka mpa tubaka:" Mu ke ningisa ntoto kaka ve, kansi na mazulu".27Mambu yayi:" Mbala mosi diaka", kena kumonisa nkatukulu ya bima'ngo nikunuaka; ya zola tuba ti bima yina salamaka, samu ya nikunuaka ve ya vuanda kaka. 28Na yau, kubakaka kimfumu yina ke nikunua ve, beto vuanda na mbambukulu ya moyo mpe na mutundu yina, beto zitisa Nzambi na kivumi mpe na wonga. 29Samu Nzambi na beto kele tiya ke bungaka (fukisaka)
Chapter 13
1Beno tatamana naku zolana lokola bampangi. 2Beno zimbana ve kuyamba banzena. Pamba ve, na nzila na yawu, ba yankaka yambaka bambasi pe bazabaka ve.3Beno bambuka moyo na bayina kele na buloko, lokola kaka beno mpe beno kele na bawu kintuadi. Beno bambuka moyo na bayina bakena kuamisa, neti kaka beno vuandaka na bawu na nzutu. 4Bika dikuela ya zitusua na mutu nionso. Bika mfulu ya dikuela ya kebua nlongo samu Nzambi kefundisa batu ya kindumba mpe ya kinsuza.5Bika beno vuanda na nzola ya mbongo ve. Beno yangalala na bima kele na beno, pamba ve Nzambi yandi mosi tubaka : "Muke loza nge ve, ni kusala bika nge." 6Beto yangalala na bima na beto samu beto koka kutuba na kibakala : "Mfumu kele nsadisi ya munu, muke mona wonge ve. Nini mutu lenda sala munu?"7Beno tumisa bantuadisi na beno, bayina longisaka beno mambu ya Nzambi, mpe beno tala nsuka ya nkadulu na bawu; beno landakana kiminu na bawu.8 Yesu Klisto kele mutindu mosi mazono, bubu mpe mvula na mvula.9Beno bika vukumuka na malongi ya mutindu na mutindu mpe ya nzenza, pamba ve ya kele mbote ntima siamusua na nlemvo, kansi na madia yina lenda tomisa ve bayina ke sadilaka yawu. 10Beto kele na dizikua bisika yina batu kena kusala na kinlongo kele ve na yinsua ya kudia.11 Kansi, menga ya bibulu yina bakufuaka samuna masumu, ngudi nganga nataka yau na kinlongo kansi nzutu na bawu bake yokaka yawu na mbanzi atua (ya buala).12Mutindu yina mpe Yesu monaka mpasi na nganda ya mbanza, samuna ku bieka nkangu na menga ya yandi mosi.13 Na yawu, beto bima samuna ku kuenda na yandi na nganda ya mbanza na kunata mvuezolo na yandi. 14Pamba ve, beto kele na mbanza mosi ve yina ke sikilaka awa na ntoto. Beto kena sosa nde yina ke kuiza.15Na nzila na yandi, beto nata minkayilu ya kusika Nzambi, kisuka yina kele mbutu ya bainua na beto kena ku samuna nkumbu na yandi. 16Mpe beno zimbakana ve kusala mambote mpe kusadisana, pamba ve, Nzambi ke sepelaka na minkayilu ya mutindu yayi nde. 17Beno tumama mpe beno vuanda ya lemvu na mintuadisi na beno, pamba ve, bake kayilaka miela na beno meso, lokola bayina ke vutusa mvutu. Beno tumama samu bantuadisi na beno basadisa beno na kiese kansi na kunionga ve, yina ke vuanda ve mfunu samuna beno.18Beno sambila samuna beto, pamba ve beto kena kiminu ti beto kele na kansasa ya mbote mpe beto zona zinga na mutindu ya kufuana na mambu nionso. 19Mukena ku bombidila beno naku sala yawu, samu mu koka kuvutuka na beno malu.20Na ntangu yayi, bika Nzambi ya yenge yina fulukisaka na bafua Mfumu na beto Yesu, yina kele mvungi ya nene ya mameme, na menga ya luwawanu ya mvula na mvula, 21yandi fulusa beno na mambu ya mbote samuna kusala luzolo na yandi. Bika yandi sala kati na beto yina kele yaku zolakana na ntuala na yandi, na nzila ya Yesu Klisto, na yina vuanda nkembo mvula na mvula. Amen.22Ntangu yayi, bampangi na munu, mukena kuluengisa beno na kuvibidila bapova yayi ya mbadukulu munu me sonikina beno na lukufi. 23Beno zaba ti mpangi na beto Timoteo babikaka yandi, kana ti yandi ke kuiza malu muke mona beno kintuadi na yandi.24Beno pesa mbote na mintuadisi na beno nionso mpe banlongo nionso. Bayina ya Italia me pesa beno mbote. 25Bika nlemvo vuanda na beno nionso.