Itza’: Bible for 1 Samuel, 2 Chronicles, Deuteronomy, Ecclesiastes, Esther, Exodus, Ezekiel, Ezra, Genesis, Habakkuk, Haggai, Hosea, Isaiah, Jeremiah, Joel, Jonah, Joshua, Judges, Lamentations, Leviticus, Malachi, Nahum, Nehemiah, Obadiah, Ruth, Song of Solomon, Zechariah, Zephaniah

Formatted for Translators

©2022 Wycliffe Associates
Released under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Bible Text: The English Unlocked Literal Bible (ULB)
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English Unlocked Literal Bible is based on the unfoldingWord® Literal Text, CC BY-SA 4.0. The original work of the unfoldingWord® Literal Text is available at https://unfoldingword.bible/ult/.
The ULB is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Notes: English ULB Translation Notes
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English ULB Translation Notes is based on the unfoldingWord translationNotes, under CC BY-SA 4.0. The original unfoldingWord work is available at https://unfoldingword.bible/utn.
The ULB Notes is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
To view a copy of the CC BY-SA 4.0 license visit http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/
Below is a human-readable summary of (and not a substitute for) the license.
You are free to:
The licensor cannot revoke these freedoms as long as you follow the license terms.
Under the following conditions:
Notices:
You do not have to comply with the license for elements of the material in the public domain or where your use is permitted by an applicable exception or limitation.
No warranties are given. The license may not give you all of the permissions necessary for your intended use. For example, other rights such as publicity, privacy, or moral rights may limit how you use the material.

Genesis

Chapter 1

1Ku`, tu mentaj yo`okol kab yetel luum, tumen yam ek`jochenil yo`okol le luum yetel yo`okol le ja`obo. 2U pixan tuun Kue, ti`i ku maan yo`okol le jao`bo3Kue` ka`a tu ya`alaje hanac sazilil, kaa hanchajil. 4Ku tunee ka`a tu yilaaj ma`alob le sazil lo, kaatu xodaj sazil yetel ejocheen. 5Le sazilo ka`tu yaalje kim, le ejochenob tu yaalaj a`kab . Kaatun dzockum bel kim yetel un be` akab.6Kue tu yalaj: chikpaj ku xul le jao`bo, 7kaa tu xotaj tun un xul ichil le jaoob k`a uch bello.8 Le u kanlilob tu yalje` ka`an, lelob tu yalje uh caa`bel kim.10Kue` kaatu yalaj: le jao` yan yaale kaano` u mu`chuba un belilib ka`a chikpajake tikin lum`mo, ka`uch bell`o. 9Ka`a tu ya`alaj Kue` le` tikin lum`mo lu`m, le much jao`bo ka`a na`ab, kaa tu yiil jah ma`alob11Dzoklelaj ka`a tu yalal Ku` ti` le lu`moobo ka`a jo`kok yaabach xiuob yetel che`o, ka`a u dzau yicho`b yetel u` nekob, jee bix tuu laakal, ka`a uch bell`ob. 12Le tun le lum`mo ka`a tu dza` un yich yetel u neek bell jeex uh ka`bae. 13Kue` tu yil aj ma`alob, bey xic u` oxpe`l kim14Tu ka`a alal Kue` kaa hana`k sasil ku xod aakab yetel kim, te` kanoob ti` al uh chiikpajal kim` yetel hakab, ti`al ku ye`s kinoob yetel ha`biloob. 15Lee sasilooba tee kaanob utial ku sasilkunt yokol le luu moo, y bei uchik.1816Ku` tuune ka` tu mentaj ka`pel nukuch sasil, le no`jochob uti`al ku chikbes uh sasilil yo`kol le kinoobo le chichan sasillob utial yantal yo`kol aakab, tuu mentaj xan ekoob. 17Kue`, ka`tu dza` tee kaanoh utial ku sasilkuntik uh yokol kaab. Lee n`ojoch sa`silob u ti`al ka` hanak yo`kool kim ye`tel yo`kol a`kab u`tial ku` paaikunt sasil yeetel ejochenoob. Kue`tu yiilaj jach maalob. 19 Beeituno` ka` bin u ka ampel kim.20Dzoke` ka` tu y`laj Ku; chuupke kaanaboo yetel yaakach balcheoob kaa xan hanaack chichoob kaa xiknaalnacoob tu koochil le kaanob. 21 Kue tuu mentaj nukuch baalcheoob tie kaanaabo, jeex u yetelloob, baalcheob kau peksubao ich jah y kaa yaachakob, chiichoob yaan u xikoob, y kaa tu yiljee jach maalob.22Kaa tu kikij daanooh Ku beeyaa; chuupuk yaachajakichil le jao chiichob yaabakoob kaanah xan kaana. 23Leela uch tuu cinco kinil.24Kaa tu kaa alah Ku; anaak tee luummo baalcheoob, jee bix uh laakoobo, huakxoob yetel uh laak baacheoob. y bey uchkob.25Kue tuh mentaaj baalcheoobtee lummno, huakxoob yetel uh laak nuujuch baalcheoob, tuu laakle ku jailannkil yookol le lummo. kaa tuu yiilje jach maalob.27Kue tu yaalaj; koonex mentik maac bei jeexoone, jeex bixonnee, kaa hanchajk yookol tuu laakle balcheob tiie kaanaabo, tee kaanob y tii tuu laakal baalcheo kuu jailakkiloob yoo lumm. 26Kue tuu meentaj tuun maac jexx letiie, tuu meetaah xii yetel koolel.29Kue tuu yaalaa; kikij than, chuupuk yaachajak, kaa yanaak yookol tuu laakal, veixan tiie kaanabo tee kaanob vey xan tii tu laakal lee luum peek tee lummo. 28Ila wiileex dzookin dziiktex tuu laakal pakloob yetel uh nekoob tii tuu lakal yookle luumo u tial ah woochex.30Tii tu laakal baalcheoobee chiichoo tii tu laakle luu jailankiloobee kuu chiik yiik, dzook in dziik xiulu tial u jantee y bei uchik.31 Ku tuuneh tuu yilaah tuu laakal lee bax dzuu mentiikoob. Ilex jach maalo, bei dzokij lee sexto kiim.
Chapter 2

1le caj dzoc u meeta le luum yetel le kaanobo, 2y yetel tu laclee t'uu lakale baloo cuxantacoobe, kuch u kiinil u jeescuba chan ku ti tu laakal u meya, 3chan kue ka tu quiqui tanta le uc kiinobo yo,lul meya.4le tiela leti tu laka ba yosa luum yetel caan ka metabi men yumbil , 5mix u pe pa`ak`al mix u pe che chi`ji men jumbile ma u met u k`asa jai,6 baxe un pe`el yosho ku na`ca canle ku jo`yatic tu lacle yo`kolcab.7yuum`bile tu meeta le huinik yetel luum ka tu yusta ka yancha cuxtal ti e winko,8 yumbile caa tu meta un pee jardin tu chi`kim te eden ka tu tzaa le winkoo,9yuu`mbi`le ka tu meta u chiji tu laka pa`acalo ki`tac tia jamtby lela tianshan le pa`kal le tia le kuxtal na`an u xu`ul yetel le pa`kal tia la k`aotic ka`ax yetel utz, 10yan shan un p`ee alka`ha ku jo`k`o tia joyatic le jardino ku jo`ko campe ti11u k`abae yax alk`jao pison lela ku yalkati`ic tu la`kaa le luum tu`ux yam oro,12 u oroi le luumo hach ma`loo yam`xam bedelio yetel tu`unich de onice13u ka`abae le u laac u peel le al`cahao gihon lela ku yal`catic u lu`umi cus, u ka`ba u lac le alcajao tigris lela ku yal`katic u chi`kin asiria,14 u dzo`c le alcajao u k`abae eufrates15yu`umble ka tu ch`a le winko ka tu tza`a u patali te let`ie tia u meyatic le jardin yetel u kanantic shan,16 yumbi`le ka tu ya`la te winko ti tu laka pa`cal u beyta jan`tke,17 bashe le pa`kal tia la k`aotic le ka`ax yetel utzile mun beyta la jantic men le k`in chen a jante ya`an a ki`mil18yu`umbile ka tu yala beya ma ma`loo u yanta le x`ib tu ju`um ka`abet un metic ma`ax antic,19 yetel lu`um ma`ka`antabi le ba`alcheobo yetel le chi`cho`bo tia ka u cha`ic u ka`bao jeb`ix uch u ta`anke bey u ta`anlo tac belae, 20le ya`ax wi`inik tu la tza`a u ka`aba le balcheobo le chi`cho`bo ba`she u ti`a leti na`an ma`ax tia antik21yuum`bile ka tu meta u lubu adan ti u un pe wene hach tan ka tu jo`sa un pee u ch`alati ka tu ka k`ala,22 tile ch`alati tu ch`ao tu me`eta u tu ko`ole ka tu tasa ti adan,23 ka tu yala adan beya lela tin cha`lati lu ta letie yam u kaba`tik varona men ti varon jo`sabi,24le olale le shibo yam u pa`ti`ic u papae yetel u mamae ku nupkuba yetel u yatne ku p`atlo bey chen u tu`ule, 25letiobe pipi`so pero ma tun su`lacta`lo.
Chapter 3

1Bejlae le caano' jach yam u na'at ichil tulakal le ka'axi ba'alcheo'ob betaab men Yumtzil. Leti'e tu yalaj ti le co'olela': ¿jach tu ja'ji tu yalaj Ku: Ma' a ja'antik mix juumpeel le che'o yam ichil le pakalo? 2Le co'olela tu nu'ukaj ti le caano': je'el u pa'ajtal kja'antik u yichi' le che'obo, 3 chen u yichi' le che' yam ti u chumuki le pakalo', Ku tu yalaj: ma' tu pajta a ja'antik, mix a ma'achik, wa mai ca kiimi.4Le cano' tu ya`ala ti`i le ko`olela: "jach tu ja`ji ma` ta kimi. 5Jajal Dios u yoje` le ki`in ken a jaante`ti leti`e a wicho`obe yam u jepajal beyech jajal Dios, a woje le ma`alobo yetel le ka`asobo. 6Le ka tu yilaj le ko`olela le u yichi le che`o jach ma`alob u tia`al u jantal yetel jach jaa`dzus u tia`al le wicho`obo yetel le che`o jach u tiaal` pochtibile u tia`al u betik un tu ma`ak ojelal, leti`e tu cha`a la yich`i le che`o ka tu janta. leti`e tu dza`a ti`i u yicham ti` yam tu yiknale`, yetel leti`e ka tu janta.7U yicho`obo tu katuli`le je`epaji ka tu yojeto`be mi`ina`an u no`ok`o. ka tu chu`uyo u le`e le higo ka tu bu`ukinto`o. 8Leti`obe tu yu`ubo u ximba`al Jajal Dios te`e ichil e pakalo`bo, te' ichi lu si'si le Ki'ino. ka tu ta'akubao'bo le xi'ibo yetel u yatam ti u ta'anil jajal Dios ichi le che'obo yano'o ichi le pakalo'bo.9Jajal Dios tu ta'ana le xi'ibo ka tu yala'aj ti:¿tux yanech tech? 10Le xi'ibo tu ya'alaj: Tin wu'uyech ichil le pa'akalobo ka ti cha'aik sajakil tumen mi'inan in no'ok. le o'ola tin ta'akimba11Jajal Dios tu ya'alaj: "¿ma'ax tu ya'alatech chac nulech?¿t'zook a jaantik ti le che' tin wa'atech ma'a jaantike'?12Le xi'ibo tu ya'alaj: "le ko'olel ta dza'atena u tia'al u yantal tin wetel, leti'e tu dza'aten u ichi'i le che'o ka tin janta. 13Yumtzil Dios tu ya'alaj ti le ko'olela: "¿ba'ax dzo'ok a be'etik?" le ko'olela tu ya'alaj: "le can'o tu tusen ka ti ja'anta"14Leti'e Yumtzil tu ya'alaj ti le can'o: "tumen ta be'eta le la', ka'asanech i'ichi tulakal le ba'alche'obo yam te'e ka'axo. yo'okol a na'ak kam ximba yetel lu'um ka ja'antik tula'akal le kino'ob a ku'uxtal.15Yam in dza'aik ku'uxi ichi tech, yetel le ko'olela, yetel a ne'eka yetel u ne'ek. leti'e yam u lo'okech a po'ol leti'e yam lo'okech a tunkuuy.Ti le colela' tu ya'alaj: yam in yabachcunsikik u ya'ajal u siijbal a chambalo', yetel yaah cu siijbalo' a paalal. a dzibolale' u tia'al a wicham, leti'e jach yam u pajtalil ta woko'ol.17Ti Adame' tu yaalaj: Tumen dzok a wuuyik u t'aan a watane' yetel dzok a jaantik u yich le che'o tin tuuxtaatecho': Ma'a tu paajta' a jaantik ti leti'e, ka'akas t'aan yam yoko'ol le luum ta wolala, yetel tala'am meyaj ca jaana tulaakal le kiino' a kuxtal. 18Leti'e yam u dza'iktech tzaakam yetel k'iixo'o, yetel yam a jantik le xiu'o le kaaxo'. yetel u k'iilkabil u ta'am a wich ya'am a jaantik. 19Le waa'o, tac quen sunaquech te luum'o, turn ti' cha'abechi'. tumen luumech, luum kan su'utbesbil.20Le xiib'o tu dza'a u kaba'e u yatame' Eva tumen leti'e u mamatzil ti tulaakal le wiiniko'. 21Yumtzil ku tu beta u tia'al Adam yetel u tia'al u yatame' k'eewelil no'oko ka tu beta u buukiinto'22Le ku yumtzil tu ya'alaj: Beelaej le xiibo dzo'ok u taal u beeytal jeex juntul to'one, u yoje le utz'o yetel le ka'aso'. beelaej ma'a bin u chabaalti u tiich u ka'a, u tia'al u cha'ik le yichi le cuxtali che'o, u jaante, yetel u cuxtal kiino minan u could. 23Le olale', le yumtzil ku tu jo'osa' tee' ichiil le paakalo' ku kaba'intik Eden, yam u paakaltik le lumm tuux cha'ab leti'o.24Le o'ola Ku'e tu jo'osa le xiibo' tu taankabil ti'e paakalo', yetel tu dza'a juntul querubin ti lakin ti paakalilo' yetel jumpel t'aaban maascab cu suut tulaakal tu tzeelilo, tia'al u taaquik le beel cu biisik u tia'al le cuxtali che'o.
Chapter 4

1adane ka w`en yetel u ya`tan ka yancha u cham pa`al cain, letie ka tu yala beya dzok u yamta un tul inpaali yetel u kabae cain u yanta yu`umbil.2 bey`xan yamchal u lak u tul palile tu tza u ka`bae abel, lela u meyaje ka`nam tamanoo caine letie u meyaje pa`kal lumm.3ka`a uch tune tzu chan man kine caine ka tu ta`sa u yich u pa`ka`l de yan ku.4 bey xan abel tu ta`za xan u mejen ala`cob tu yan ku, yankue ka tu k`ama. 5 pero le te caino ma tu k`ami le tun tie ka jach p`uji.6yu`umtzil ka tu ya`la ti cain bax`ten ka pu`uska`aba. 7wa ka metic u`utze ja ka`amle, bashe wa ka metic ka`ase le k`ebano tian tu jo`ol naye bashe teche k`abet a ka`nant`kaba.8ka`tun tu ta`ana cain u sukune k`aabino ich kol ka oc ka`kakasabitie ka tu kinsa u su`cuum.9 yu`umtzile ka tu t`ana caine ka tu katatie tux z su`cuum ka tu nucaje tena kanantic.10yu`umtzil tune ka tu yala beya bax tz`aa metic u k`i`kil a sukune tan u ta`nken te luu`mo.11 yan u bintech k`ax te yocol luum tac tu xu`ul a cuxtal, men le luu`mo tzu jeick u chi tial u k`amic u k`i`kil a su`cum. 12le chen a meyat le luumo matu bin u yantetech u mu`ukil, chen z`imba mac bin tzo`quech te yoc`col le luumo13caine ka tu ya`la ti yu`um tzil jatza jach nojoch in ti`alte ma tin beyta yetel. 14jach u jajile tza jo`osken, beyshan man bin a pacten tene chen ken bin im shimba te yo`col ka`ba bey tzabile bin caxtaquene quin quinsa. 15yu`umtzile ka tu ya`ala beya le ma`ax cu kinsik caine, ya`am u tal yolale jatz tac siete u mala, katun tu tza`a u pee chi`kul ti cain yosa beyo wa k`u yilale mu`u kinsa.16beytuno caine ka`a lu`uk tu t`aan yu`umtzil, ka bin ka`tah tu lu`umi nod tu laakim eden. 17ka yamcha cain yetel u k`olele ka yamcha u chan pal Enoc, ka tu meeto un pe chan kajil ka tu tzaa u k`abae Enoc shan.18ti enoque chi`j Irad lela papat`abi men Mehujael,Mehujael ka papatabi men Metusael, Metusaele, ka papatab men Lamek. 19Lameke ka tu cha`a katul x coleloob u k`aba u tule Ada, u lak u tule Zila.20Adae yanch`a u pal Jabal, lela papatabi men le ma`coo yancha u nayo yetel o wa`kasho. 21u k`aba u sukunobe Jubal lela papatabi men le ku pa`ascob arpa yetel flauta. 22Zila ka yamchi ti Tubal Cain u ki`ik Tubal ku metik fierros yetel bronce Caine u kabae Naama.23Lamec ka`a tu ya`la tu kolelobe Ada yetel Zila uyawuyex bax quen in wale te`ne tin kinsa u tu tamkelen si`ipaa u tial metiklobtimba yetel u la`ak u tial in puchkimba. 24Cain siete un mala cu vengarvile, Lameque 77 umala.25adane ka yamcha u lac u palile katu k`abate Set, ka tu yala beya yu`umkue tzuc u tzaikten u laak u tu pal yolal Abel men letie kinsa men Cain.26 kaa chi`j u tul pal tu Set u k`abae Enoc yusalela le wi`inkobo ka chun u qui`i`tantic Yu`untzil.
Chapter 5

1Lelo'oba u dzi'ibil u chila'ancabilo'ob Adan. Le kiin ca tu beetaj Yumtzil le winikoo', leti'e tu beetajo'om jach chicaano'om ti leti'.2Xiib yetel ko'olel leti'e tu beetaj. leti'e tu ki'ki't'antaj yetel tu t'anaaj winikoo', le ca beeta'ajo'ob3Tzo'oke Adan cuxale'je ciento treinta ja'abo'ob, leti'e cu'uch u beetik u tataatzil juntul paal'e jeex bix leti'o, yetel tu dz'a u kaba'e Set.4Ca dzo'oke Adan u cu'uchule' u tataatzile' Set'e, leti'e cuxlaje' ochocientos ja'abo'ob. leti'e tale u tataa'tziltik yaabach xiibil paalal yetel yabach ch'uupal paalal.5Adan cuxlaj novecientos treinta ja'abo'ob, ca dzo'oke kiimi.6Ca dzo'ok u cuxtal Set ciento cinco ja'abo'obe', ca siijilti Enos.7Ca dzo'oke u taatal'tziltik Enose', leti'e cuxlaj ochocientos siete ja'abo'bo, yetel cu'uch u taataltziltik u la'ak xiibil paalalo' yetel chu'upal paalalo'.8Set'e cuxlaje' novecientos doce ja'abo'ob, yetel ca dzo'ke kiimi.9Ca dzo'ok u cuxtal noventa ja'abo'ob Enose' ca siijilti Cainan. 10Ca dzo'ok u taataltzilik Enose', cuxlaj ochocientos quince ja'abo'ob. Leti'e cu'uch u taataltziktik u la'ako xiibil paalalo' yetel chu'upal paalalo'.11Enose' cuxlaj novecientos cinco ja'abo'ob, dzole' ca kiimi.12Ca dzo'ok u cuxtal Cainan setenta ja'abo'ob, leti'e cu'uch u tataaltziltik Mahalaleel13Ca dzo'ok u tataaltziltik Mahalaleele', Cainane' cuxlaj ochocientos cuarenta ja'abo'ob. Leti'e cu'uch u tataaltziltik u la'ako xiibil palaalo yetel chu'upal palaalo14Cainane' cuxlaj novecientos diez ja'abo'ob, ca dzo'oke kiimi.15Ca dzo'ok u cuxtal Mahalaleele' sesenta y cinco ja'abo'ob, leti'e cu'uch u tataaltziltik Jared.16Ca dzo'ok u tataaltziltik Jarede', mahalaleele' cuxlaj ochocientos treinta ja'abo'ob. Leti'e cu'uch u tataaltziltik u la'ak yabach xiibil palalo yetel chu'upal palalo.17Mahalaleele' cuxlaj ochocientos noventa y cinco ja'abo'obe', ca dzo'oke kiimi.18Ca dzo'ok Jared u cuxtal ciento sesenta dos ja'abo'be, letie' cu'uch u tataaltziltik Enoc.19Ca dzo'ok u tataaltziltik Enoce', Jarede' cuxlaj ochocientos ja'abo'ob. Letie' cu'uch u tataltziltik u la'ak yabach xibil palalo' yetel u chu'upal palalo.20Jarede' cuxlaj novecientos doce ja'abo'ob, ca dzo'ke kiimi.21Ca dzo'ok u cuxtal Enoc sesenta cinco ja'abo'obe, letie' cu'uch u tataltziltik Matusalen.22Xiimbalnaj Enoc yetel Ku, trescientos ja'abo'ob ca dzo'ok u siijilti Matusalen. Letie' cu'uch u tatalltziltik u la'ak yabach xiibil palalo yetel u chu'upal palalo.23Enoce' cuxlan trescientos sesenta cinco ja'abo'ob.24Enoce' xiimbalnaj yetel Jajal Diose', ca dzo'oke tsa'ati, tumen Ku tu bisaj.25Ca dzo'ok u cuxtal Matusalen ciento ochenta siete ja'abo'obe, letie' cu'uch u tataltziltik Lamec.26Ca dzo'ok u tataltziltik Matusalene' cuxlaj setecientos ochenta dos ja'abo'ob. Letie' cu'uch u tataltziltik u la'ak yabach xiibil palalo yetel u chu'upal palalo.27Matusalene' cuxlaj novecientos sesenta nueve ja'abo'ob. Ca dzo'oke' kiimi.28Ca dzo'ok u cuxtal Lamece' ciento ochenta dos ja'abo'obe, letie' cu'uch u tataaltziltik juntul u paal.29Letie' tu dza u ka'abainte Noe, ca tu yalaj: le jela' yam u beetik je'elel tik meyaj yetel ti u meyajil ka'abob, ka' beet beetiko' yo'okol le luuma' ka'ka'as t'antab tumen Ku30Lamece' cuxlaj quinientos noventa cinco ja'abo'ob, ca dzo'ok u cu'uchul u tataltziltik Noe. Letie' cu'uch u tataltziltik u la'ak yabach xiibil palalo yetel u chu'upal palalo.31Lamece' cuxlaj setecientos setenta siete ja'abo'obe. Ca dzo'oke kiimi.Ca Dzo'ok u cuxtal Noe quinientos ja'abo'obe, ca cu'uch u tataaltziltik Sem, Cam yetel Jafet.
Chapter 6

1U`ch tuunee kaa joob u yaatal maakol tee luumo kaa jo`ob u si`lu xchupalii. 2U paalaal tun Kue` ka` tu yiljoobe ux chuupalile ma`koobo jach ja`tzo`o. Kaa tu` cha`joob u ti`al u yatan`oob, lee maacamaak u ka`toobe. 3Yuutzil Ku tu yaalaj; In pixanee maa tun ba`tal mantadz ichiil lee maacoba`, leutiobe` ba`kob. Leutiobe` yan u kuxtaloob 120 jaabiil.U tial lee kinoob jeelob kuxan nukuch chi`baloob tee lu`mo`, ku dzoole` uuche`u palalil Kue`dzook u bel`ob yetel u palal xchupalal le winkoo`bo, kaa hanchaj u papaloob. Leutiob tu`ne`u jach mu` ka`niloob tii yax ma`coob, ma`coob jach ka`oltanoob.5Yuntzil Kue` tu` yiilaj u ka`zanil le` maa`coobo` jach noj`joch te` lun`moo tu` laklu tukul u puk`sikalobe` che`n ka`sanil man`tadz. 6Yuntzil Kue`tu` zut utuukul tu` mentilak ma`koob yo`kol lu`m, yahchaj tiol tu`puk`zikal.7Kaa` tu ya`laj Yun` Tzil, yan in tzelik le` ma`acoob ti` tu` lakali le lun`mo, veyxan le nukuch balcheobo, ye`tel tu` lak`le balcheob ku jai`lankilobo, tak`xan le chi`chob te` ka`noob, tu meen yah tin wool tin mentilajkool.8 Noe tun`ne` chikpaj maaloob tu`tan` yich Yuntzil.10Le tie` baa`loob uchoob yan bal yilal ti` Noe. Noei un tul ma`ac utz, mina`an u ke`ban ichil le` ma`coob tu` kimil. 9Noee u tata`oxtul palal Sem, Cam yetel Jafet.11Le lum`mo` dzu jach kaztah` tu tan` Yuntzil, jach yabach bateil`lili`.12 Kue` tu` yilaj le lun`moo, i`lex jach dzu ka`staj, tu` la`kal bake`dzu ka`staj lu beel yookol lu`um.13Kue` tu` yaalaj ti` Noe; tan in wi`lik un kinnil u dzokool tii tu laakal bak`le lun`maa ya`akach baiteili tiu yoolalob, jach tu` jajil teene nikin dzo`sel yokol ca`b. 14Ment un b`el cheem de che`e ciprez. Me`nt un kuchil huene`pix yeel brea ichil pachil yetel ichil. 15Vey ken a men`tika`u choukile` che`mo` 300 u coochile 50 za`dzil ichil yetel pa`chil.Uh kaanlilee 30 kaalil16Ment u yookol tie che`moo dzo`yetel un bel chan jool tu` xuul tuu tzelob. dzaa un bel jo`naj tu tzel le che`moo, ment xan un bel kaabli, u kaapel yetel u oxpeel.17 U`yee, te`nee ti ta`zik u bel bu`lcab de ya`kach jah`yookol le lun`maa kaa dzookok tii tu laakal baalo` ku chi`k yi`k yanal kam. tu laakal leyan te` lun`moo`yan ki`mil.18Te`ne` yan in tzikni ta`an ta`wueteel. te`che` yan a wo`kool yetel a palaloob a wuatan u yatan a paliloob ta wu`etel. 19Ti` tu` lakle balcheoboo kaakab tulil kun okloob te`e che`emoo, ti`al mu` kimloob, xchuub yetel xib kun okloob ta` wuetel.20Tie` chi`choobo yetel tu la`kal bal`cheobe nuk`tak yetel le ku` biil ku ba` lun`moo, jex u lak`koobo, kaaka tulil kun ta`l lta wui`knaloob tial a kalantik u kuxtaloob.21 Cha`a a til tu lakal bah ku han`taal lizoob tux muu mentik tech a til yetel u tia`loob. 22Vey` tu` m`tal Noe jex tu yaljilac Kue`vey tu mentaj.
Chapter 7

1Le Ku Yumtzil tu yalaj ti Noe: "Ko'oten ichil le cheemo', tech yetel tulakal a laa'aktzil, tio'olal dzo'ok in wilkech toj' tin ta'anil te'e belaej a chi'lancabilo'ob.2Ti tulakal le baalche'obo ma'alob u tia'al u jantaal ka ta'asik siete xiibo'obi yetel siete u chu'upali. Yetel ti le ba'alche'obo ma'a ma'alob u tial u jantale', ka ta'asik ca'apeli: le xiibili yetel u chu'upali.3Beeyxan ti le chi'icho'obo cu ma'ano te'e ca'ano, ca ta'asik siete xiibilo'bi yetel siete u chu'upalo'bi, u tia'al ma'a u dzo'okol u chilankabilo'ob te'e yo'okol cab.4Tumen ichil siete kiino'be yam in beetik u k'axaal ja' cuarenta kiinob yetel cuarenta ak'aabo'ob ti yo'okol le cab. Yam in ka'askuntik tulakal le yoko'ol le cab yetel tulakal le ba'alche'ob tin betajo'.5Noe' tu beetaj je'ex biix tu ya'alajti Yumtzil ku'.6Noe' yam ti seiscientos ja'abo'ob caj tal ca'ancach ja' te yo'okol le lu'uma.7Noe', u paalal, u yatane' yetel u yatano'bo u palalo'be mu'uch oo'oko te cheemo' tio'olal u le buulja' cu ta'alo.8Ba'alche'ob ma'alob u tia'al u jantal yetel ba'alcheo'b ma'a ma'alob u tia'al u jantali, yetel tulakal baax cu jiilticuba'ob yo'okol cab,9o'oko' catulalil, xiib yetel u chu'upali, ta'alo te' cheemo' je'e biix tu ya'alajti Yumtzil Ku ti Noe.10U'uch ca dzo'ok u ma'an le siete kiino', le buul ja' ta'al te' yo'okol cab.11Ti le seiscientos ja'abo'ob u cuxtal Noe', ti u ca'apel meeso', ti le u diecisiete kiino', tulakal le u bee'can ja' ti' le nojoch ka'anabo' je'epajo', yetel je'epajo u ka'alabilo' ca'an12Ca caj u ca'axa le ja' yetel lu'ubil yo'okol cab tio'olal cuarenta kiiino' yetel cuarenta a'ka'abo'13Ti li'e kiino Noe' yetel u palalobe', Sem, Cam yetel Jafet, yetel xaam u yatan Noe, yetel u tulakal u yatano'ob u palalo'obe o'oko yetel, te cheemo'14Letio'be o'oko ju mu'ucho' yetel tulakal jejelasil ka'axil ba'alche'obo, yetel jejelasil a'laakbil ba'alcheo'ob, yetel tulakal baax cu jiiltkubaal yo'okol le lu'umo, je'e biix leti'o, yetel tulakal jejelasil chi'icho'obo, je'e biix leti'o, yetel tulakal ba'alche'ob yam u xi'iko' je'e biix leti'obe.15Ca'atulil ba'alche'ob yam u yustaj kuxtal ti'e ta'alo tu'uxian Noe' ca'aj o'oko ichil le cheemo'16Le ba'alche'obo o'okobo xiibo' yetel chu'upalo ti le ba'alche'obo, leti'obe o'oko je'e biix tu ya'alaji le Yumtzil ku.17Cu'uch le buulcabo' te'e le yo'okol le cab tio'olal cuarenta kiino, yetel le ja' ca'aj u na'acal ca'anale caj jo'op u na'aksico' le cheemo'. leti'e na'ac ca'anal yo'okol le lu'uma.18Le ja' ta'alo' ti le ca'abal ja' yetel jach ya'achajo' te'e yo'okol cab, yetel le cheemo' ca'aj jo'op u li'isaj te'e yo'okol le yabach ja'19Le Ja' leti'o mu'ukanjalo ca'ana yetel jach ca'ana te'e yo'okol cab. leti'obe tu piixa jach tulakal le pu'uco'bo jach ca'analobo yano'ob u yaanil le ca'ano'.20Le ja' jach na'aco' quince codos yo'okol jach u ca'analil le pu'uco'bo.21Tulakal le ba'alche'obo cuxano'bo cu pe'eksicuba'obo te'e yo'okol cab kiimo': le chi'icho'obo, le wacaxo'obo, le ka'axil ba'alche'obo, tulakal le ba'alcheo'obo jach ya'abchajo'obo te'e yo'okol le lu'uma' yetel tulakal winiiko'obo.22Tulakal ba'alob cuxano'obe te'e yo'okol cab, xu cha'aik yico'obe ti u yustaj cuxtale' ti u ni'ube, kimmo'23Beey tuno' tulakal ba'alob cuxano' ya'ano'ob yo'okol cab ka'ascuntabi, winiko'ob yetel nojoch ba'alcheo'bobe, ta'ak le ba'alo cu jiiltcubao'ob, yetel le chi'cho'obo ya'ano te'e ca'ano. tulakal laaj ka'askuntabi te'e yo'okol le lu'uma. Chen pa'at Noe yetel le ya'ano yetelo' ichil le cheemo'.24Le ja' tu piixa le lu'umo tio'olal ciento cincuenta kiino.
Chapter 8

1yu`uutzile tu kananta Noe, bey`xan le alak`oo shan yetel tu lakle wakshobo le yano ichele cheemo, yu`umtzile katu meta u ta`a un pee k`ank`ab ical le jatuno kao`ku`sa`pal.2 ka ka`altun tux ku tal le jao ka che`n u k`axa. 3le jao ka jop u sa`apa ju`junpiti cu dzokol un man 150 kii`nobe dzuc u mas tiji.4le cheemo t`aa je`ele ti 17 ti u septimo mes jo`kol u jai Arat. 5le ja`obo hach emi ti tu mes 10 ti ti yax k`inil.6kaa tzuc u man 40 ki`inobe Noe katu jea u kalom kinil le cheemo tu metajo. 7ka tu tuxta un tuu chi`ch ka si`i`ic ka talak yosal u yilic hua tzu tijil le luu`mo.8Noe ka tu ka tu`uxta un tu zacpakal tia ku jile hua tzu itzi tiji le lu`umo.9 baxe le zacpaklo zu`una te cheemo men ma yamcha tux pactali, men ma hach tijik le lu`umo.10Noe ka tu pa`ata un me man 7 un pe ki`inobe ka tu ka tuxta le zacpacklo. 11le kaj zu`unaje le zacpacklo yam u pe chan ka`ax tu chi noe tune tu yuyta beyo le lu`umo tzu tiji.12 noe tu pa`ata u la 7 ki`inobe ka tu ka tuxta le zacpacklo chem baxe ma ka zu`unaji.13uchbeya seis cientos yetel un pee jabil ti tu yax kin ti tu yax mes ka tzuc u tile jao noe ka tu pecsaj le cheemo ka tu jilae le luumo tzu tiji. 14ti u cape mes ti u dia 27 le luumo tiji.15yumtzile ka tu yala ti noe. 16jo`ke`nex te cheemo texh yetel a watan yetel a palaloo yetel u yatan a palaloo.17 beyshan jos`shan tu laka baloo cuxantaco wakaso chi`cho beye ku jichcubao yule luumo yusa u yacus`cubao te yokul luumo.18beytuno Noe jok te cheemo yetel u yatan yetel u palaloo te chemoo.19 beyshan tu lakle ala`k`obo yetel tu lakal baa yan cushaniti.20noe ka tu meta un pee cuchil tia u q`ui`quitantic yumtzil ka tu kinsa shan le alakobo ka tu ku`uba ti yumtzil.21 yumtzile ka tu yuba u kiki boc le bax tu kuba noe ka tu yala beya "mix bikin biin in ca`aloolob le lu`um tu yolal u sipil le winik, kex tu men likul tu tanquelmi tu lakaba ba ku metcobe ka`ax, mix xan biquin biin suunaquen in xu`uls tulaacal ba`alche`ob je`el bix dzo`oc in metik.22 ca`aliquil dzaca`an yokol ca`bee tu lakal pacal bin yanak.
Chapter 9

1Kue`tu` yaalal tu paalal Noe yetel le`ti` chu`pkeex ya`chakeex chupeex le lun`moo. 2A za`kileexe`yan un yanta`l ti tu lakal baalcheo yetel chii`choob tu` kaablii lun`m ti`i xan ka`yoob, dzaba`n ta` ka`b3Tu` la`kal baa`l kuxan`e tial a jante` vey le xiub yaxobo`. 4Ma` ten a jan`t balche` yan ki`kti ichil`le.5Yo`la ki`kele` u kuxtale u ki`kel, yan in kaatik tech boolil ti baache` ti` tu laakal baal`cheob 6a`ac ku kinzik u zukuum yan u kubit ten xooc. Lee maax ku wuekik u kii`kel maa`kee yan xan u wueklu kiikel tumeen yan un yoochel Ku` tii lee max ment wuinik.7 Tii techeb yaachajil chuupil kiit`benzabal te` lun`maa`yaa` kunzabail ti`.8Ku` tu` ta`naj Noe yetel u palal ka` tu yahti`, jach uy a wuyiik ni` kaa taan ta wuetel ku` yalik beya`: 9U`yen, ninkah in dzin ta`n ta wuetel yetel a chi`baloob dzokool ti teech, 10 ye`tel tu la`kal bal`cheob jo`kob te`e cheemoo, tu,` laakal baalcheob lun`m11Ve`lae kin jetzik in ta`n ta wuetelex, mix bikin u ki`mil balcheo yetel kankach jab`. 12Ma` tun antaal kankach chacc yokol lun`m. Kue` tu yaalaj:leela un chiikul in taan kin meentik ta` wuetelex yetel tu la`kal bal`cheo.yetel u lak` a chi`balex. 13dzo`kin dzik un be` cheel te` kan`loob u chiikul lin dzan`.15Vey tun ken` hin t`hass munnial yookol kaab lee chee`lo yan u yilpajal kaana. 14yaan tuun u ka`jaten in ta`n tii teex` yeetel tu la`akel le baal`cheobo ku`xanoob. Lee jao` mix bikin u kaskuntik mix baaloob.16Lee che`lob tii kun hantal tee kan`nob ken in wile` yan in kaa`zik tuun in ta`n min un xuul yeeyel tu laa`kal baaloob kuxanoob luu`m.17 Kaa tu yaala` Noe;leela` un chii`kul un than`a Ku`dzoo`k in dzik tial tu laa`kal baa`lcheob luu`m.19U ` paa`lal Noe joo`koob ich` cheem, Sem,Cam yee`tel Jafet. Cam u t`ata Canaan.18 Lee o`xtula u paa`lal Noe ti`e jee`looba`chu`up lee lun`moo.20Noe ka`ka`a joob u pa`kik` lun`m, u pak` ku ko`ol. Tu` yukaj vinoe caj kalchaj21i, kaa chilajee maa tu tep`jubai chaacnul pa`tik tu paa`zeel.22Caan tuu`nee u taa`ta Canaan tu yilaj u chacnulil u taa`ta ka` tu yaalal tiu kaa tul sukuunoob.23Sem tun yetel Jafet kaa` tu` pixoob yetel nook tu kuchoo`be ka`a ximbanajoob kukulpaach u tial un taa`kool u chaknulil u ta`taob. maa tu yiljoob u chacnulil u ta`taobi24Kaa` haj` Noe tiu kalanileb tu` yojeltal baax uch yetel la itzin tzilob.25 Bey tu yaalaj ti`a: Luubuk kax yookol Canaan leti` kun meya`tik u sukunoob26Tu` yaalaj xan Noe; Yuntzil Ku`,un Ku` Sem` u tza`a ziibal, Canaan ka`a baatak meijil. 27Ku` ku`u nojochkin`t Jafet kau meent u kaa`talil tu` kaatalil Sem, Canaan tun`nee ka` baatak meijil.28Kaa dzook le buulcaboo kuxlaj Noe 350 ja`boob. 29Tu`laaklu kini` Noe veycha 950 jab ka`a ki`mii.
Chapter 10Letio'ba u chi'lanka'abilo'ob u palal Noe, le je'eloba, Sem, Cam yetel Jafet. Sijiiltio'obe u palalo'obe ca dzo'ok le buulja'o

2U palalo'ob Jafete' tu kaba'ainto Gomer, Magog, Madai, Javan, Tubal, Mesec yetel Tiras.3U palalo'ob Gomere' tu kaba'ainto Askemaz, Rifat yetel Togarma.4U palalo'ob Javane' tu kaba'ainto Elisa, Tarsis, Quitim yetel Dodanim.5Le je'eloba, le ma'axo'ob cajlajob tu jaal ka'anab tu ja'atzuba'ao, ca bino'ob tu lu'umo', cada juntule' a'ancha u ta'anob, je biix yu la'akilo'obe, je biix u ca'ajalilo'obe.6U palalo'ob Came' tu kaba'ainto Cus, Mizraim, Fut yetel Canaan.7U Palalo'ob Cuse' tu kaba'ainto Seba, Havila, Sabta, Raama, yetel Sabteca. U palalo'ob Raamae' tu kaba'ainto Seda yetel Dedan.8Cuse' u taatatzili' Nimrod, ma'ax jcu'uch u yantal pajtalil te'e yo'okol le lu'uma.9Leti'e cu'uch u beetcubaa juntul nojoch dzoon tu ta'anil Yumtzil Ku. le'olale cu yalale': "Je'e biix Nimrode', juntul nojoch dzoon jach yaab y pajtalilil tu ta'anil Yumtzil Ku.10Le ya'axo'ob caj'o u ajawile' tu kaba'ainto Babel, Erec, Acab yetel Calme te'e tu lu'umil Sinar.11Tu lu'umil Sinare' jo'oke ca'aj biin tu lu'umil Asiria yetel tu liiksaj le ca'ajo' Ninive, Rehobot,Ir, Cala,12yetel Resen, tia'an ichi Ninive yetel Cala. Leti'e jach jumpel Nojoch Ca'aj.13Mizraime' le u taataltzili le ludimitaso', le anamitaso', le lehabitaso', le naftumitaso',14le patrusimitaso', le casluhimitaso'( te'e tuux jo'oko le filisteoso') yetel le caftorimitaso'.15Canaane' u taatatzili Sidon, u ya'ax juntul u xiibil u paal, yetel Het,16beeyxan le jebuseoso',le amorreoso', le gereseoso',17le heveoso', le araceoso', le sineoso',18le arvadeoso', le zemareoso' yetel le hamateoso'. Ca dzo'oke le la'akino'obo cananeoso'obe la'aj ki'kitpajo'ob.19U xu'ulil u ca'ajtalil le cananeoso' cu ca'ja tuux yaam Sidon, cu biin tuux yaam u cajtalil Gerar, jaach naach jeebix u cajtalil Gazae' yetel jeebix juntul cu biin u tia'al Sodomae', Gomorrae, Admae, yetel Zeboime', jaach naach jeebiix Lasae.20Le'loba u palalo'ob Cam, yetel u la'ako', yetel u ta'ano', ich u lu'umo' yetel ich u ca'ajalilo'ob21Beeyxan siijilo'ob u paalal Sem, u nojoch suku'unil Jafet. Seme' beeyxan uchi'ilankabilo'ob ti tulakal ma'axo'ob siijo'bo ti Heber.22U palalo'ob Seme' tu ka'abainto' Elam, Asur, Arfaxad, Lud yetel Aram.23 U palalo'ob Arame' tu ka'abainto', Uz, Hul, Geter yetel Mas.24Arfaxade' u taatatzili Sela yetel Selae' u taatatzili Heber. 25Hebere' a'ancha'ajti ca'atuul u paal. U cabae' juntule' Peleg, tumen tu kiinile' le lu'umo tu jatzuba'ob. U kab'ae u su'ucune' Joctan.26Joctane' u taatatzili Almodad, Selef, Hazar, Mavet, Jera,27Adoram, Uzal, Dicla,28Obal, Abimael, Seba,29Ofir, Havila, yetel Hobab. Tulakalo'obe u paalal Joctan.30U lu'umile' cu ca'ja tuux yann u lu'umil Mesae' ta'ac tuux yaan u lu'umil Sefar, te'e tu pu'ukil la'akiino'.31Le'lo'oba u paalalo'ob Sem, jeebiix u la'akobe', u ta'ano', u lu'umilo', jeebix u ca'ajtalilo'obe.32Le'la u la'ako'ob u paalalo'ob Noe, jeebiix u jejelas chi'ilankabi'lobile' yetel u ca'ajtalilo'bile. Ti le ca'ajtalilo'bila' tu ja'tzuba'ob yetel ki'ikitpajo'ob te'e yo'okol le lu'uma ca dzo'ok le buuljao'.
Chapter 11

1tac behorae tolaka yo`col cabe un peel ta`an yamtiletio. 2ka job u ximbalobe tu laa`kim ka tu kaxto un peel tax cuchil tu luumi Sinar ka kajalobi.4katun tu yalaltubao tu latzi`lubao kone`ex metic ladrillo`ob kik chuyquintik de chac`bi, bey tuno yamchati`o ladrillo`oo ma de chul`bilu`qui. 3katun tu yalo xane: nadzaaba`ex ko`noex metic un pee nojoch kaj, yetel un pee witzil naj ka cu`chuc tak caan, ka ik tza un pej ka`ba tom, wa mik metke yan ik tzele yo lu`um.5balee yumtzile em ti`a u yi`le ca`jo yetel le witzil naj ku betko`obo u palaa Adan.6 yumtzile ka tu yaa`la beya un pee kaj, un pe`elili u ta`ano ta`an u metko lela max ba`al biin betic u p`aticob. 7utz yanil wa ca emcoo`n u ti`al ic c`axbes u ta`noob le noj caa`jo8bey tu`um yumtzile tu ki`itbeso ti yookol lu`um catu p`atajo`ob u beetico `ob le nojn caajo.9 te cuuchilo tu`ux yumtzil tu xa`akbesaj u t`aano tu lakal cajnaalilo`ob yokol luum yetel tux tu meta u ki`tpaloob jokol k`abe tu k`abainta babel le noj caajo.10lela u chi`inkabiloob Sem, Sem yam 100 j`abiloobti ka ta papatbi men Axfaxad, caapel ja`ab maanac le buulcabilob .11 cu dzo`ocoole Seme kuxlaj u la 500 jaabilob beyo yamcha u laak u palalob ch`upal yetel shibil palalob.12Arfaxade yanti 35 jaabilobe ka yamcha Sala u palil. 13Arfaxade kuxlaj 403 jaabilob beyo yamcha xan u lak u paliloo ch`upa yetel shibil palalo.14Salae yamti 30 jaabilob ka yamcha Heber u paalil.15 Salae cuxlaj 403 jaabiloo ka dzok u papaata men Heber beyo yamcha tuun u wee u paalalo chu`up yetel shibil palalo.16Hebere yam ti 34 jaabilob kaj yamcha Peleg u paalil. 17Hevere cuxlaaj 430 jaabilo beyo yamcha xan u weel u palilo chu`upal yetel shipalalo.18Peleguee yamti 30 jaabilob kaj yamcha Reu u palil. 19Peleguee kuxlaa 209 jaabilo beyo yamcha u wee u palilob chu`upa yetel shibil palalo.20Reue yamti 32 jaabilob ka yaamcha Serug u palil.21 Reue kuxlaj 207 jabiloo beyo yamcha u wee u paliloo shiboo yetel chu`palalo.23Serugue yam ti 30 jaabiloob kaj yamcha Nacor u palil. 22Serugue 200 jabilob kuxlaji le beyo yamchaji u weel u palaloo shibo yetel chu`paloo.24Nacore yamti 29 jaabiloo ka yamcha ti Tare u pali. 25nacore cuxlaj 119 jabiloob le betke papatabi men u wee shibo yetel chu`palalo.26 Tare 60 jabiloo yamti leti kaj yamcha Abram, Nacor, yetel Haran u paalilo.27leloba u chi`bali`lo Tare, Tare u ta`ata Abram, Nacor yetel Haran, Haran tu`une papatabi men Lot. 28Harane ki`im tu ta`an u papa tu kajal ur de los caldeos.29Abram yetel Nacor tu`u cha`o x`colelo, u k`abae u yatan Abrane sarai u yatan nacore milca, un tu`ul u hija Harane papatabi men Milca yetel Isca. 30chen baale Sarai ma`a tu p`ata u yamta u palil tumen x ma`aalantzil ca`chi.31Tare tu cha`a Abram u palil, yetel Lot u yabil yetel Sarai, u yi`ilib lela tu laklobe ka lu`k`o ur de los cadeos tial u binoo tu luu`mi canaan, baxe ka ku`ucho Haran kaj p`a`ato telo. 32Tare kuslaj 205 jaabilob kaj ki`imi tu lu`umi Haran
Chapter 12

1Yuntzil Ku` tuu yaalaj ti`Abram, joo`ken ta`lun`m ti` xan a kaa`talil, tak ichil u laak` un chi`baal a ta`ata, xikech tee lu`m kin wee`siktechoob. 2Tee`n Ku` kin sutkeech nojoch kaajil yeetel yanin ki` ita`tikech yan in noojoch kint a kaj`ba y teeche yan a baa`tal ki`kilil.3 Ki`ki olal ti max ku ki`kil oltkech, leetun ku ta`n kax ta`woo`kole yan in dzik ka`az yookol. Ta`a woo`lale yan in kiiki oltik u yotochnaalilo`ob yookolcaab.4Vey tun jookik Abram jeex a`lakti me`n Yuntzil Kue` tumentaj jeex alabiltie. Ka` bintunn yetel Lot. Abram yam setenta yetel cinco ja`b ka`a jook Haram. 5Abram tu cha`a un yatan Sarai, yetel Lot, tak xan u palal u sukum.yetel tu laklu baaloob yantiob yetel xan tu laakal bax anchatiob tu` luun`mil Haram. Letiob tuune` ka` binoob tu luun`mil Canaan, ka` kuchoob tun tu luun`mil Canaan6Abram ma`an tak tu luu`mil Siquem yookool More. Lee u`ucho` ka`jacbal cananeosi.7 Yuntzil Kue` chijpajti` Abram ka`a tu ya`lajti`: tia chi`ibaloob ken in dzae luun`maa. Abram tunee kaa tu li`izaa u multunil cu`ultaj tii` Yuntzil Ku`lee dzook u chicpajaltie.8Tu peksubaj tunn tu lun`mil u pu`ukil tu lakin Betel, tuux tu li`izaj u cuuchil u cajtalil yetel Betel tu chikin Hai tu laakin. Tii tun tu li`izaa u multunil cu`ultaj tii Yuntzil Ku kaa tu ta`ana u ka`aba Yuntzil Ku. 9Dzook tunnee Abrane kaa jook u bin tu toojil Neguev.10Hanchaj wi`ijil tee lun`moo Abram tuunee heen Egipto kaa pa`atki, lee wi`ijilo jach yaa`. 11Ja`ach tu yoocbal Egipto tu yaalal ti u yatan Sarai: I`le in woojel jach ja`dzutz ko`olelech. 12Keen un yileech lee egipsiobo yan u yalikoob, lee koolelaj a huantan waal, yan tun u kiiskenoob te`eche ma`a. 13Haal in kiikech tial u binten utzil tah wo`olali in kuxtale nipolal tii tech.14Kaa tun ook Abram Egiptoe le egipciobo tu yiljoob ja`atzutzil Sarai. 15U yet nuukil Faraone tu yiiljoob Sarai kaatu kiikil taantoob tu taa`n Faraon, le ko`olela kaa`bizaab tu yotoch Faraon. 16Faraon tu` yiilaj yetel utz` Abram yoola le ko`olela kaa tu siaj tij tamanoob,wacaxob,tzinoob,palitziloob, xburrazoob yetel camelloob.17Yuntzil Ku`tu beetaj loob ti Faraon tii yotoch yetel nukuch talaniloob yoolal Sarai yatan Abram.18 Faron tu ta`ana Abram kaa tu yaj`tii: Baxe tzan mentiktena`a? Baxten ma`a ta`a wuaaten Sarai a wuatan Abram?. 19Baxten taa wualje letie in wiitzin tial kin cha`a in watantel? belae jeela watanaa, cha`e xen ta beel. 20Faraon tunne kaa tu tzool tan`taj u` maa`kiloob tii leetii, leutiobe kaa tu tuxtoob paachil yetel u yatan yetel tu la`akal bax yantioob.
Chapter 13

1Abrame' jo'ok tu lu'umil Egiptoe' yetel ca'aj biin ta'ak Neguev, leti'e, u yatane' yetel tulakal baax le yanti'e. Lote' beeyxaan biin tu yetel.2Beejlae' Abrame' tu beetjuba'i sen jach aika'al ti ba'alcheo'ob, ti platae' yetel ti oroe'.3Leti'e tu cha'a tu ka'aten lu beel ca'aj tuux xann le Neguevo' ta'ac tuux yaan u ca'ajtalil Betel, u tia'al u biin tuux tu dza'a u tiendao', ichi Betel yetel Hai.4Leti'e biin tuux le mu'ultunil cultajo' le beetma ca'ache'. Te'ela tu awaat payalchita' u kabae' Yumtzil Ku.5Bejlae Lote', ta'an u biin yetel Abrame', beex xaan letie' yaan u tamano'ob, u paalitzilo'ob, yetel u tiendao'bo.6le'e lu'uma ma' tu pajtal u pa'atko'ob tu ka'atulalo' u tia'al u cuxtalo' jun mu'ucho',tumen sen jach yabach ba'axob yantio'ob, le' o'olale' ma' tu pa'ajta u p'aatalo'ob jun mu'uchi'ilob.7A'anchaj beey xaan jumpe'el ba'ate'ey ichil le ca'anan tamano'obo cu ka'ana'antiko'obo le ba'alcheo'obo ti Abrame' yetel le ca'anaan tamano'obo cu ca'anatiko'obo le ba'alcheo'obo Lote'. Le cananeoso'obo yetel le fereseo'obo ta'an u cuxtalo' te'e lu'umo' ti le kiino'obo.8Ca'a tune' Abrame' tu ya'laj ti Lote': "Ma' u ya'anchaaj ba'atey ichi tech yetel ten, mix ichil a ca'anaan balcheo'bo yetel in tia'ali, ca dzo'ok tulakale', la'aktziloon.9¿Ma tzia'an tulakal le lu'um ta'a taanila'? xeen ta'anil yetel pa'aycunticabaa' ti teen. wa tech ca biin tuux yaan taa xamane', tene' qui biin tin jnoojol. wa tech ca biin taa jnoojole', tene' qui biin tin xamane'.10Ca'a tuune' Lote' tu yilaj tu ba'acpaache', yetel tu yilaj le taax lu'umo u kaba'intik Jordan jaach ma'alo'ob chu'ulil tulakal leti'e taac Zoar, jee biix le u Paa'akalil Yumtzil Ku, jee biix u lu'umil Egiptoe'. Le' jeela' beey caach Sodomae' yetel Gomorrae jee biix u ki'inil ma'a xu'ulsa'aco'obi.11Ca' tuun Lote' tu yejya' u tia'alinte' tulakal le u taax lu'umi Jordan, yetel ca'a bin tu lakin, yetel tu paaycunticuba'ob ti untule' ti u laa'ko.12Abrame' cuuxlaj tu lu'umil Canaan, yetel Lote' cuuxlaj ichil le u ca'ajilo' le taax lu'umo'. Letie' tu dza'a u tiendao' ju'umpi'itile' ca cu'uch tac Sodoma.13Be'orae' le u xiibil'ob Sodomae' jaach ka'asantako'ob yetel jach ke'bano'ob tu taan Yumtzil Ku.14Le Yumtzil Ku'o tu yalaj ti Abrame' le ca tu jatzuba Lot ti letie', "te cu'chil tuux wa'alacbalecho' pact tuux yaan le jxamano', le jnoojolo', le jlakino', le jchikino'.15Tulakal le lu'um ca wilico', yaan in dza'aic ti tech yetel a chi'ibalo'ob u tia'al kino'ob minan u xuul.16Yetel ten yaan in beetic jaach u ya'abtal a chi'ibalo'ob jeebiix u p'uuyul sa'am lu'ume, wa untu ma'ac u pa'ajta u xo'oquic u p'uuyul sa'am lu'ume', ca tuune' a chi'ibalo'obe u pa'ajtal u xo'ocale'.17Li'iken, xiimbalnen ti la'akal u cho'wakil yetel co'ochil le lu'uma, tumen yaan in dza'aictech ti tech.18Ca' tuune' Abrame' tu lik'isaj u tiendao' yetel ca'aj taal cuuxtal tuux yaan le ka'axilo'ob u beequilo'ob u ka'abainto Mamre, le jeela' tia'an tuux yaan u cajtalil Hebron, yetel te'ela tu lik'isaj umpel mu'ultunil cultaj ti Yumtzil Ku.
Chapter 14

1uch`tun tu kini`lob Amrafel, u ajawil Sinar, ti Arioc u ajawil Elasar, ti Quedorlaomer u ajawil Elam, y ti Tidal u ajawil Goyim. 2tu meetoo un pee bate`il ti Bera u ajawil Sodoma, Birsa u ajawil Gomorra, Sinab u ajawil Adma,Semeber u ajawil ti Seboim, yetel u ajawil Bela ( ku ya`ala shanti Zoar.3le cinco ajawo`oba tuu mu`ucho`bao tu luu`mi Sidim t`ia b`atelil (ku yaala shantie ki`imen ka`anab). 4leloba tu meyatoo 12 jabiloo ti Quedorlaomer, baxe ti tu jabil 13 tziki`najo. 5tu 14 jabilil Quedorlaomere yetel u ajawo`ob yan yetelobe ta`lobe kaj jop u bateloo yetel Refaias tu luu`mi Astarot Karnaim, le zucitasobo tu luu`mi Ham, le emitas tu luu`mi Save Quiriataim.6 le Horeos tu luu`mi Seir hach na`ach tac ti Paran natz ti le tocoy lu`umo.7le ca`aj su`unajo ka k`ucho Mispat(ku t`ana shan Cades) tu muk`ajob tu laka u lu`umi Amalecitas beyxan le Amorreobo le kajacbalo kachi Tamar. 8le tun u ajawob Sodoma, yetel amalecitas, yetel Gomorra, yetel Adma, yetel Zeboim, yetel Belae (ku ya`ala sa`anti Zoar) jo`ok`obe ka j`op u liskubao ti`a baatel. yetel Quedorlaomer u ajaw ti9 Elam, Tidal u ajaw ti Goyim, Amrafel u ajaw ti Sinar, Arioc u ajaw ti Elasar, 4 u ajaw jolal 5.10ti tu`u lakal u ta`ax lu`umi sidim chup yetel che`eno u ajawilo Sodoma, yetel Gomorra pudzo ti le ba`atelilo, letiobe lubo ichi le ch`eeno, lee pa`atobo pudzo te ka`ana lu`umobo. 11beytuno u aj pa`amuk`ulobe tu la cha`a tu laka baj yanti u ajawilo Sodoma yetel Gomorra.12 le kaj bino`obe tu chao Lot u palil Abram kajakba kach Sodoma yetel tu laaka bax yamti.13un tu tile mako pu`dzo kaj tale kaj tu ya`ala ti Abram le hebreo, letie kajacba ti tu encinasi tu luu`mi Mamre letie le amorreo u su`cum Escol yetel Aner lela tu laklobe u yet ma`ano Abram.14 ka`atun tu yu`uba Abram tzoc u macha`al y chi`ibale leti`e ka tu josaj 318 mako`ob malo`obo tial ba`atel chijlo tu ta`ajna ka bin u chukpachte le ma`akobo tac tu lu`umi Dan.15letie`e ka tu jaj`tza le mac`oo`bo de a`k`a caj ba`atelnajo bin tu pach le makoba tak tu lu`mi Hoba yam tu shama`an Damasco. 16letitune kaj tu kaj ta`aslanta tu laakaba beyshan Lot yetel tu lakal u ayik`ali beyxan le koolelobo yetel u la`a macoob.17le kaj su`una Abram ti u jatzic Quedorlaomer yetel u we ajawilobe, u ajawili Sodoma bi`in tzicba yetel tu taxluu`umi Save (ku yaa`la shanti u lu`mi u ajaw).18 Melquisedec u ajawi Salem tu tasaj ja`a yetel wa, lela u ajki`ini Yuutzil ku.19letuna kaj tun ta ti Abram yetel le ta`ano beya: u qui`qui t`antech yamku le max met le luu`m yetel le kaa`onobo. 20Abramtune kaj tu ku`uba tu lakal u diezmo`i.21u ajawil Sodoma kaj tu yaala ti Abram: tzate`en le ma`akobo teche ka paatal yetel le baa`lobo. 22Abram ka tu yaala ti u ajawil Sodoma: tene tzok in lisik un ka`a ti yumtzil le max met le ka`an yetel luu`m.23 te`ne ma tin bin chaiik mix u bal ku ta ti tech beyo mix tun beyta a wa`ik teen met u ayikalta Abram.24 baale abrane ka tu nukaj ti, thene ma tin chik mix ba cheen le palawincoo le tzu jaamlo yetel le max`oo bin tin wetlo, ch`aj Aner, Escol yetel Manre u chaik na`a tielelo.
Chapter 15

1Kaa`dzo`ok tu laak le ba`alooba` un ta`an Yunntzil Kue` tu`ta`ana` Abram ti`un bel naai` ka` a tialalti`:maa`chiik sa`akil Abram teen a canan a jach nojoch bo`olil.2 Abram tialaj Yuntzil bax ken a dza`aten te`ene`leili` mina`an ten pa`al maax ti` kum pa'atlin wotoch Eliezer ku taal Damasco.?3Abram tialaj:ma`a dzaaten in chi`ibali in noojoch meijilee ti`leetij kun pa`atlin wo`otoch.4Il u t`aan Yuntzil taa ti`leeti kuu yailik tii be`ella:Le`e ma`ac jeela`a maa tun pa`atalti a wotoch,leemax kun taal ta winclalee tii letii kun pa`atal.5 Yuntzile tu bisaj pa`achil kaa tu ya`alajti:ile ka`ano u xo`okil le eko`obo wa`ju`u veyta xookoobe ka`atu ya`jti: Vey kun antal a chi`ibaloobo6Lee`ltie tu chinjoolta Yunntzil ka`a chaab utzil ti`i.7Ka`a tialaj teen Yunntzil maax jo`osech tee Ur ichil lej Caldeosobo, ti`al kin dzaatech le lu`nm kaa ba`ataktech.8Yunntzile tu yaatij bix ken in wojeeltik wua in si`ibaal.9Ka`a tu yaalajti` taas`ten un beel chan wakax yaanac ti`ox ja`ab jun tuul yuuc yaanac ti`ox ja`ab jun tuul taman yaanac ti`ox ja`ab jun tuul chan zacpakal yeetel un chichnil 10.Leetun tiie tu ta`aza tu laakal ka`a tu xo`oxodaj ka`kabelil tu dza` tunn un buuy actaanti` un laak,maa` tun tu jaatza` chi`ichoobo. 11Le ch`oomoobo ta`aloob yookle kimeen ba`alcheobo,Abranee ka`a tu to`likoob12Tu chi`inil le ki`ino Abraanee lu`u ye`etel wenel un beel ka`kaz e`joche`nil pi`xee.13J Yuuntzil tu`une tu ya`lajtii jach tu ja`jile` a chi`ibaloobe je`lanoob te` tu lu`nm lej tanxeliloobo ya`n u` paalitzilta`loob yaan u` loobilta`aloob ichil 400 ja`biil.14Teen kin ja`adzikle no`ojoch ka`aj ku`nuj me`eya`atexoobo dzo`ole ku` jo`okloo yetel ya`akach ayikalilo`ob. 15Teche`yan a bii yeetel a ta`taa yetel jetzel oolal yaa a muukul ma`alob ta` chijaanil. 16Tu` ka`anpel a chi`ibaloobe le`etiobe ku su`utoob wayee tu`umeen le ya`yal loobil amorreos maa tu xu`ulul.17Lee ka`a chi`nel kim ka`a ejoche`echaje un bel ka`ak ku buzdzilankil yeetel un be`e ta`achee da`aba maan yookol u bu`ubuyiloob.18 Tie kim tu`noon Yunntzil tu meentaj un beel ta`anil yeetel Abram tu ya`alaj Tia chi`ibalool kin dzik le lun`maa, tu` ja`il Egipto ta`ak tu ja`il Eufrates19,lej quenitas, lej quezinitas, lej cadmoneos,20 lej Hititas, lej Ferezoes, lej Refaitas,21 lej amorreos, lej Cananeos, lej Gergeseos yetel lej Jebuseos.
Chapter 16

1Be'orae, Saraie' u yatan Abrame', ma' u dza'ati miix juntul paal ti le ti, ba'ale tune' letie' yaan ti juntul u palitzil, un tu Egipciae, u ka'abaintike' Agar.2Le o'olale' Saraie' tu yalaj ti Abrame': "Pact, le Yumtzil ma' u cha'aj u yaantal in paalale'. Xeen yetel in palitzilile' wenen yete letie'. U pa'ajta u yaantal in paalal ichi letie'. Abrame' tu yuba'aj u t'aan Sarai.3Ca'aj dzo'ok u man diez ja'abo'obe cuuxlajac Abrame' tu lu'umi'lo' Canaane', Saraie' u yaatane, tu ku'ubajti Agar, u palitzilil Egipciao', ti u yichame' jee biix u yatame'.4Beey tuno' letie' tu nupajubaa' yetel Agar, letie' pa'at yo'omil. Letie' le ca'aj tu yiilaj dzo'ok u yo'omchajale', ca jo'op u me'eme'echi'itic u xuunaan.5Saraie' tu ya'alaj ti Abrame: "Le ka'as yaan tin wo'oko'ola' ta wolaj tech. Tene' tin ku'ubajtech in palitzili ta ka'abo'obe, letie' le ca tu yilaaj dzo'ok u yo'omcha'ajale, tene' tu cu'ulpachcunsen tu taanil u yicho'ob. Le Ku Yumtzile' ca u yiilaj maax sipa'an, tech wa ten.6Abrame' tu nu'ucaaj ti Saraie': "A ca'aca'aj, a palitzile' ta ka'ab tia'an ta paajtalile', beet yete letie' je biix ca ma'alob tu'ucultique'. Beey tu'une', Saraie' jach tu lo'obilta'aj tu yolal lelo' letie' pu'udzul tu ta'anil.7U angeli' Yumtzile' tu caaxta' tu'ux yaan jumpel sayab te'e xtoko'oy lu'umo', le sayabila' tia'an tu bejil Shur.8Letie' tu ya'laaj: "Agar u xpalitzili Sarai, ¿tuux ca taal yetel tuux ca biin? Letie' tu ya'alajtie' : "Tene' taan in pu'udzul ti Sarai in xuunan.9Le u angeli' Yumzile' tu yaalajtie': " Suunen yetel a xunaanil, dza'abaa tu yaanal u paajtalil.10Beey tuno' le u angeli' Yumtzile' tu yaalajtie': "Jach yaan in yabachkunsik a chi'ibalo'ob, jaach yaan u ya'atalo'obe ma' biin u pa'ajta u xooca'alobi.11Le u angeli' Yumtzile' beeyxaan tu yalaajti letie': "Pacte' teche' xyo'om yanilech, yetel yaan juntul a xiibil paal, yaan a kaba'aintike' Ismael, tumen le Yumtzilo' tu yu'ubaj a wokon oolal.12Letie' beey juntul ka'axi tziimine'. Letie' yaan u ba'atel yetel tulakal winiko'obe, yetel letie' yaan u ba'atelta'al men tulakal macoko'ob, yaan u cuuxtal naach ti u su'ukono'ob.13Ca'aj tune' letie' tu dza'aj umpel u kabae' ti Yumtzil maax t'anaaj yetel letie': "Teche' letie' le Yumtzilo' maax cu yiilkem", tumen letie' tu ya'alaj: ¿Tene' jach tu jaji la'aili cuuxane'ne, beey ca Letie' tu yiilen.14Le o'olale, le che'eno', dza'ab u kaba'ainte' Beer Lajai Roi, le je'ela' ichil Cades yetel Bered.15Agare' tu dza'a juntul xiibil paal ti Abrame' Abrame' ca'aj tu dza'a ti u kaba'ainte' u paale' Ismael, le paala' letie' tu dza'ajti Agare'.16Abrame' yaan ti ochenta yetel seis ja'abo'ob ca'aj si'ijilti Ismael le tu dza'ajti Agare'.
Chapter 17

1yan ti Abram 99 jabilob kaj chicpati Yumtzil kaj tu ya`ala ti: te`ne u janab`kuuilen jach nojoch u pata`alil ximbaneen tin ta`ane, ix`masipilil.2 tentu`ne kin meetic un pel nupta`anta wetel beyxan bin in nojoch kin a chi`balil.3Abrane katu sholkinsa u tan`ich tac lu`um ti Yumtzil ku kaj t`ana yetel beya. 4le nup ta`an quin metka teeche yan in metic a taa`tata men jakach ca`joo. 5belae ma bin a ka`batic Abram, baxe Abraham bin a ka`bate men teche in jeymajech ti`a la taa`tata men yacach cajoo. 6bin in bet a sen yaa`ta a chibalilo, yacach kajoo, yetel ajawilo ku yamta ta chi`ilamcabil.7le nu`uptan kin me`etic ta wetela beyshan bin y met yetel tu la`aka a chi`lamkabiloob yosa beyo u suto un pe nu`uptani tac tu su`ul kim, yosa shan beyo in su`uto Yankuile a t`ia yetel chi`ibaloo. 8yam in tza`iktech beyshan ti`a chi`ibalo le lu`um tux kajakbalech, tu laka Canaan a tialte ten tu`une a junab`kuenex.9Yumtzil c`ue ka tu yaala ti Abraham: beykunt in nu`up tan, tech beyshan a chi`balilo. 10le nu`uptana ka`abet a beycunsik te`ech yetel a chi`balilo, tu laa`kal le shi`ibo yam ichi`leex najmal u nu'upcu'uptaaj.11 teche u najmal a nu`upcu`utaaj lela u chikunal ic nu`upta`an .12tu laka s`ih yam ichile`exe chen u tza 8 ki`iinobti tu najma u shoto bey ku ucho ti tu laka a ch`ilaabil lela bey e chi`lo ta naye, beyshan le manbilobo, beyshan le tan`xel lu`milobo. 13wa kaj beykuntic lela ik nu`upta`ne ku yamta ta bakil ku su`utu tu u pee nu`uptan tac tu xu`ul kim. 14wa yan ma`ax ma tu su`ut kupta`ale tu najmal u che`le ich ilex men ma tun beycunsik in nu`uptan.15Yumtzile ka tu yaala ti Abraham beya: a wa`tan Sarai man ka bin a tan bello u najma a ta`anik Sara. 16yam in q`ui`quita`nte yam in tzaik u tul a pali yetel, letie yam u maama`inta men yacach muuch kajilob ajawilo bi`in jo`ko`ok ti leti17Abraham caj nocla lu`um ca chejnaji, ka tu yaala tu pu`ucka`al beya: ju`um tul mak yam 100 ja`abilobti jelu be`eyta un yamta u palale? Sarae yam 90 ja`abilotie jela u beyta u yamta u palile?.18 Abraham ka tu yaala tu yamku beya: cushi Ismael ka pa`atac yetel a q`ui`quitane.19Yumtzile ka tu yaala ti beya ma`a, bashe a wa`tan Sarae yam u yamta a palil yetele yam a tzik u ka`bae Isaac. 20 yan un tzik ti in nu`uptanti u nu`uptan yam u pa`ata tu`uu xu`ul kini tac tu laka u chi`ibalilo. tu yolal Ismael chu`uc xan y wuyiquech tu yolale yam in q`uiq`uitante yam u yata u palalo, yam u yata u ba`alilo, yam u pa`palta men 12 nu`kuch`macob, yam xan un metikti un pee nojoch ka ti leti.21 bax`e in nu`nuptanil yaan in t`ilkunsic yetel Isaac le pa`al ken u tzatech Sara walki un pee jabile.22le caj tzuc u ta`an yumtzil ka lu`uk tu taan Abraham. 23katun tu ch`aja Abraham Ismael u palil yetel tu laaka le chij tu nayil, yetel tu lakal le ma`ananobo, yetel tu lakle xi`ibobo ka tu la su`utkuptajob jebix Yumtzil tu yalaj`tie.24Abraham yamti 99 jabi`bilobti kaj su`utkuptabi. 25Ismaele 13 ja`abilob yamty kaj su`utkuptabi. 26jumpe kii`nili kaa su`utkuptabi Abraham yetel Ismael u palil. t 27u lakal le ma`acob yam tu naji bey e ch`ijani tu nayi beyshan le mananobo laj su`utkuptabo.
Chapter 18

1Yunntzil chiipajti Abraham ichi u be`ekil Mamre ku`kulbal tu`jonail lu paasel tuu choowil kim.2 Leiete ka`a pa`akatnal ka`ana`ka`a tu yilal ocx tul maacob wua`lakbaloob ak`tantilelti`leetie ka`a bim yaalkab tu joonail lu paasel kau yillubao yetel loob, leetie ka`a xolajil.3Leetie ka`a tu yaalaj Yunntzil waj tzin baatal utzil ta` wiche`ma`a man tu tzel a palitzil.4 Chain tzazik un bit ja` kin bo`aj wook ka`jeekech ya`nle che`a.5Bat xan in ta`acik un bit ja`anal, zis kunt a woolex, dzo`ole ka` bineex ta` beeleex, vey dzook a ta`alex tu yiknal pa`alitzil, ka`a tu yaljoob veya`:me`ent jex` tza waalikoob.6Abraham tuune`se`ebanikee` o`ok tu pa`asel tux yan Sara ka`a tu yaalal ti`seeban ta`as 22 litros harinaa ya`achte` me`ent wuaj. Abraham tuune` bin aa7lcabil tee coorral, ka`a tu cha`aj u tul u chichnil taman, ka`a tu zda tiu meeijil tu seekunsubal u meentel.8Leetie tu cha`aj reequesoon yetel leechee yeetel un chichnil taman, kaa tu tza tu` taanoob, leite ka`a waalchaj tu tzeeloob yaanle cheo`o leutiobe tu janloob.9Le maacooba tu yaljob ti`:Tu`ux yan a watan Sara? ka`a tu nukta`a te`eyan te`e paaselob.10 Kaa tu yaalaj:Te`ene jach tu jajil sunajen ta`aj woolal tie primaveraa, uuy bax ken in wualtech, a` wuatan Sara yan un yantal u` palil.Sarae tu yuubik pa`ache u`joonail lu paasel tu paach.11Ve`elae Abraham yeetel Sarae tzu`chi`ijilob,jach yaab u`ja`abiloob, Sarae tzu` maan tiu kiinil le` koolelob ku` paatal yantaj pa`alti`.12Sarae ka`a tu che`etuba` ka`a tu ya`laj`:dzook in xuupul,je`e waa tun u` kii tal in wool, in noojoch wi`inkilee tzu` chi`jil?.13Yunntzil ka`a tu yaalaj ti Abraham:ba`axten ku`che`e Sara? jach waj tu jaajil yan u yantil paalil, vey tzin chi`ila`.14 Yan wua bax ma`atu veytaj u meentik Yunntzil? yaan un beel kin in wualma tinn wo`olal ti` primavera. yan in su`ut ta`wiknaal.na`atz tiu laak ja`abilob Sara yan un yaantal un paalil.15 Sara tu`une tuznajil tu yaalaj, teene ma`acheenajeni, leetie yan zaakilti,leetie ka`a tu nu`uktaj:maa teche cheenajech.16Le`maacok tuuna` liikob tial u binoob kaa tu pakto`o tial Sodoma.Abraham bin yetelob tial u` bin u yil u binoob.17Yunntzil kaa tu yaa`laj:yaan winn ta`akij ti Abraham lee bax taitin beetkaj,18tu`men Abrahane yaan un zuut un bel mu`ukan ka`jil tu laakle kaajo`bo` yan un kiiki olpajal tu yoolal.19Teen te`ete leeti kau ka`nzu paalalil yetel yootoch ku xinbat un bel Yunntzil,ku meent utzul olal yetel maalo olal veyo Yunntzile yan u ta`azik yookol Abraham le bax dzin way ti` letie.20Yunntzil tu` yaalaj ya`un takjoolal yo`okol Sodoma yetel Gomorra , u keebanee tzu jach ya`tal, 21Teene ni`kaaj emli`kin wiil wua leetiobe jach ka`sanoob kex u ta`aklujolobo` jeex tzu`taaloob, tzu tal yaalon ten, wa,` mae ma`ten in woojelte.22Jee tunno lee ma`acoobo ka`a suunajo`obi kaa` bino`ob tu beelil Sodoma, Abraham ba`at u`atal aktan` ti Yunntzil.23Abraham tuune kaa na`tzee kaa ti`alaj:?yaan wuaj teelik lee u`tziil ma`acob yeetel le ka`jzaano`obo`?,24Cuxtun ea yaan cincuentai utzil ichil le caajo`yaan tunn a xu`lsic maay tenn a sa`astun yo`olal le cincuenta utzo`obo`yaan noo`teelo`? 25Kaa na`achak ti teech ka` mennt le baaljeelob, a kins utzoob yetel ka`zanoob le`etune`utzoobo ka`a ment jee bix yetel le ka`axzanoobo, ka`a na`achat ti tech! maa ua tu meentik le utz tee lun`m le utzob?.26Yunntzil tu ya`alaj:wua kin wuilik tee sodoma cincuenta utzo`obo`ichil le caajilob te`ene`kin za`azik tu laakal le lun`mo tial a wu`tzil.27Abraham tu`nuktaj kaa tu yaalaj; Il bax tzin meetik tzin chi`ik tin wookol ta`an til y Yunntzil, kex teenee` cheen saam lu`um` yetel ta`an. 28Kux tun wa` ya`an cincoi mina`an cincuenta utzoob? Yaa watun a tzeelkoob yoolal tumen minaan cincoi? kaa tu ya`alaj maa ten in tzeeloob, wa` yan cuarentaicincoi.29Yunntzile kaa ka ta`najil ka` tialajti:cux tun wa` kin kaxtic chen cuarentai. ka`atu nuctaj ma`a ten mente yoolal u yutzil le cuarentao. Kaa tu ya`laj quin kaat oltik teech ma`a tziikil,30Yunntail tial u bey tin ta`an, ma`a xaane chen treita yaani. Ka` tu nuuktaj.Teene ma`aten in me`ete`wua yan treitai31.Yunntzil tu yaalaj:Ile`tzin ka`xkintann Yunntzil, kuxtun wua yan veitei, kaatu nuktaj, tee nee` maa tin tzeelob yoolu yutzile veiteobo.33U`dzoobale` tialaj Yunntzil maa puujul, u tzook kin ta`ana`, kuxtun wa yan chen diezij, kaa tu yaalaj teene maa ten in tzeeloob tu yutzil le diezoobo. 32Yuntzil bin tu beel se`ebakil ka dzok u tan` yetel Abraham, Abraham sunaj tu yotoch.
Chapter 19

1Le ca'atuule angelo'obo taalo taan u chi'inil le kiino', Lote' cu'ulucba'al te tu yoocbal le nojoch ca'ajil Sodomae". Lote' le ca tu yilajo'obe jliik u kamo'ob, ca tu biisaj u taan yich taac lu'um.2Letie' tu yalaj: Beete'ex utz in dzuulile'ex, kin sebancunsikex ca'aj xiike'ex tu jotoch a meyajte'exo'oba, p'aatene'ex tee' aakaba' yetel p'o'o a wo'oke'ex. Jee' tune' teeche' ju paajtal liik'ile'ex ja'adzcabe' u tia'al a biine'ex ta beele'ex. Letio'obe tu yalajo'ob: "Ma', yaan maansik le aakaba' tee' tu kiiwiki' le caa'jo.3Ba'ale' letie' tu jach sebaancunsajo'. bey tuno' letio'obe biino' yetel letie', caaj o'oko' tu yotoch. Letie' tu beetaj jum p'eel janal, yetel tu beetaj waajob xma' levadura, letio'obe jaano'ob.4Ba'ale' ma' chi'ilaco'ob wenele', le u jxiibilo'ob u caajil Sodomae, tu bakpachto' le najo', le taanquelemo'obo yetel le jach nuxibo'ob, tulakal u jxiibilo'ob le caajo'. 5Letio'obe tu t'anajo'ob Lote', yetel tu yaalajo'ob: ¿Tu'ux yaan le maacob taalo' ti tech tee' aakaba'? taaso'o teej taancaba' u tia'al toone'ex, tia'al u paajtal chiltal yeteelo'ob6Bey tuno' Lote' jook teej jool najo', caaj tu ka'alaj le jool najo' tu paacho'.7Letie' tu yaalajtio'ob: "Quin kaat ooltik, in su'ucune'ex ma' a beetke'ex ba'al talam ka'as.8Paacte'ex, tene' yaan caatul in ch'uupul paalalo'obe ma' weneco'ob yetel miix juntul jxiibi. Cha'aix, quin kaat ooltik, quin taasikte'ex, yetel te'exe beete'ex yeetelo'obe je'ej ba'ax ma'alo'ob ta wiche'ex. Che'en maa' a beetiquex miix ba'al ti le ma'aco'oba, tumen letio'obe taalo' tu booyil in wotoch.Letio'obe tu yalajo'ob: "¡Tzelabaa! Letio'obe tu yaalajo' xaane': "Le je'ela' taal weye' u tia'al u cuuxtal jeej biix juntul taanxel lu'umile, ¡beorae u ca'at u beetcuba'ai nuuquilo'on! Beorae' yaan beetictech jach yaab ka'as ti tech ke ti letio'. Letio'obe ca'aj u tuulchintiko'ob Lote' yetel tulakal u mu'uko'obe, ca'aj jaach 'oolac u pa'aco'ob le jool najo'.10Ba'ale le jma'acoba' tu tii'ch u ka'abo'ob taancabi' ca'aj tu yo'okso Lot ichil u yotoch yeetelo' ca'aj tu ca'alo'ob le jool najo'. 11 Le jxiibo'ob yaano'ob te' taancabo' ti le jool najo', le u'ula'obi Lote' tu ch'opquintajo'ob, le tanquelemile' tac tu jach nuxubil, u tia'al u ca'analob letio'obe yetel u tia'al ma' u caaxco'ob le jool najo'13Je'ej tune' le jxiibilo'ob tu yalajo'ob ti Lote: "¿Yaan tech u la'ak maac weye'? Je'j maaxaque' a ja'ano'ob, a jxiibil paalalo'ob, yetel a chu'upul paalalo'ob, je'ej maaxac yaanacteche' te'e ichil le caajo', jookeso'ob te'ela.12Tumen too'ne binel jca'aj xu'uls le cuuchila', tumen le tacpoolo'ob tio'olal letie' tu taanil Yum tzile' dzo'ok u sen ca'analta le o'oale do'zok tuuxtal u tia'al xu'ulsik.Lote' jo'oke' ca'aj bin ta'an yetel u ja'ano'ob, le jxiibo'ob dzo'ok u nu'ucma ta'an u tia'al u dzo'okol u beelo'ob ca'ach yetel u chu'upal paalalo'ob, tu yalajtio'ob: " Liikene'ex, tzelabaex ti le cuuchila', tumen Yumtzile bin u ca'aj u xu'uls le caaja'. ba'ale ti u ja'ano'obe ma' tu tucultajo'ob wa jaaj le baax cu ya'alalti'obe.15Le ca'aj taan u saastale', le angelo'bo tu seebancunsco'ob Lote', cu yaalikti: "Xeen, cha'a a watane' yetel a caatul chu'upal paalalo'obe yaanon weye, u tia'l ma' a xu'ulsa ti u jaadzi le caaja'.16Ba'ale letie' p'aat tuux yaano', le ma'aco'ob tu ma'achajo'ob u kaa', u kaa' u yatane', u kaa' u caatul u cu'hupal paalalo'obe, tumen le Yumtzil jach t cha'a ootzililil tie'. letio'obe tu jooksajo'ob yetel tu dza'ajo' tu tancabi' le caajo'. 17Le ca'aj tun letio'obe dzo'ok u jooksale', untul le ma'aco'ob tu yaalaj: " ¡aalcanene'ex u tio'olal a cuuxtale'ex! ma' a paacate'ex paachil miix a paatale'ex ti miix jumpel cuuchil ti le taax lu'umo. pu'udzene'ex tuux yaan le jpu'uco'obo beeyo' te'exe' ma' ta xuulsale'ex18Lote' tu yalajtio'obe: "¡Ma', quin kaat ooltik, in dzu'ulilex!"19A meyajile'exe dzo'ok u caaxtic kaat ool tu taanil a wiche'ex, yetel te'exe dzo'ok a wesike'ex sen u'utz ca ta loje'ex in cuuxtal, ba'ale tene' ma' tu paajtal in puudzu' te'e pu'uco'obo, tumen le xu'ulsajilo'obo u chuquiquene', tene' je' in quimile'.20Paacte'ex, le caajo' yaan te'elo' jach naadz u tia'al in pu'udzo tuux yaano', yetel chichan. Quin kaat ooltik, cha'aix in puudzo' te'elo, (¿Ma' ta wilke'ex chichan? yetel in jeechic in cuuxtale.21tu yaalaj ti letio'obe: "Ma'alo'ob, taan in dza'aicte'ex le baax ca c'ateexco, ma' tin xu'ulse caaj dzo'oik a wa'alic te'eno. 22Seeban! puudzen te'elo, tumen ma' tu paajta in beetik miix baal wa teche' ma cu'uchquechi te'elo. Bey tuno' le caajo', dza'a u ka'abainte' Zoar.23Le kiino' dzo'ok u liiki yo'okol le lu'umo ca cu'uch Lot tu caajil Zoar.24Bey tuno' le Yumtzil tu beetaj u c'axa' yo'okol Sodomae yetel Gomorrae azufre yetel c'aak' cu jo'okol te'ej ca'ano'.25Letie' tu xu'ulsajo'ob le nojoch caajo'ba yetel le taax lu'umoba' yetel tulakal le ma'axo'ob cuuxano'ob te'ej caajo', yetel le caaxilo'ob cu liikilo'ob te'ej lu'umo.26u yatan Lote', ma'ax tia'an tu paachi letie', tu paacta paachi letie', caj sunaj jun tucub ta'ab. 27jlii'k tu ja'atzcabil le kiino', caaj biin tu cuuchil tuux wa'alabal tu taanil Yumtzil. 28tu paacta' cabaaj u tia'al Sodomae' yetel Gomorrae' yetel ichil tulakal le ta'ax lu'umo'. Letie' tu jach ma'alob yilaj, bu'udz taan u li'iki te j lu'umo' bey juun p'eel chujcabe'.Bey tuno' Kue' tu xu'ulsa le nojoch caajilo' le taax lu'umo', Kue' tu ca'asaj u cha'aik ootzili yetel Abraham. Letie' tu jooksaj Lote' le ca tu xu'ulsaj le nojoch caajo'bo tuux caach caja'an Lote'Ba'ale' Lote' na'ac tu caajtalil Zoar u tia'al u cuuxtal te'ej pu'uco'obo yetel tu ca'atuul u xchu'upal paalalo'obe, tumen letie' tu cha'aj sajakil u cuuxtal ichil u caajtalil Zoar. Bey tune' letie' cuuxlaj ichil jun p'eel aactun, letie yetel u caatul xchu'pal paalalo'ob.31Le u yaaxi u xchu'upal paale' tu yalaj ti u yiidzin: "C taatae' dzo'ok u ch'iijil, yetel minan juntul xiib u tia'al u dzo'okol u beel t'eetel je'el biix suquile' ti tulakal le lu'uma. 32Ko'oten, cha'a in caalcuntik yetel vinoe ctaatae', ca chilaco'on yetel, u tia'al u paajtal ca c siijes juntul paal ti c taatae.33Bey tuno' tu caalcunto'ob caaj ac'achaji. Bey tuno le quictzilo' chilaj yetel, letie miix tu yojeeltal miix caaj chilaje' miix le ca jliike'34Tu laak' kiine' le quictzilo' tu yalaj ti le iidzino': "U'uye, tene' aaca'be wenen yetel in taatae'. Cha'a in caalcuntik' yetel vinoe' tucaaten bejlae quen aaca'chajac , teche' c'aabeet a wo'okol yetel a chiltaj yetel, beyo' toone' u paajtal u yaantal paalale'.35Bey tune' te'e aacabo' tu caaj caalcunto'ob u taatae' tu caaten, yetel le iidzino'ob biine' ca chilaj yetel. Letie' ma' tu yojeeltal le caaj ooke' chiltale' miix le caaj liik'e.36Beyo' tu caatulale', u chu'upal paalalo'ob Lote', pa'ato' yo'omil ti u taatae'.37Le quictzilo' siijilti juntul paal ca tu kaba'ainte Moab. Letie' u tata'ob le bejela'aben j moabitaobo'.38Le xiidzintzil xano', letie' bey xaan siijilti juntul paal ca tu kaba'ainte' Ben-ammi. letie'u taatae' le j amon'o bejlae.
Chapter 20

1Abraham ka jooki ka bin ka`jta tu lu`umi Negev kajla ichi Cades yetel Shur, kajla chen bey maniwinke tu luu`mi Gerar. 2Abraham ka tu yala yo`o Sara: lela in qui`ik, le u ajawi Gerar Abimlec ka tun tu tuxta ch`abi. 3baxtune Yumtzile ka ta`a ti Abimelec tu pee nayil ka tu yaala ti beya: u tu kimen maquech men le ko`ole tza chi`iko u yatam u tu ma`ak.4Abimelec ma yanac ba u yi`ilal yeteli ka tu yala beya: in yumtzil yam a kinsik un pee kaj nan u si`ipil. 5ma leti alee u ki`ik leti shane ka tu ya`ale letie un su`cum le bax tin meto tin meta tu laka le baloba yetel in malo tukul.6Yumtzil tun ka tu tza`a un pel nayti ka tu yaala ti: in woje ta meeta tu laka le baloba yetel malo tu`kul le betke ma ti cha`a a machki. 7le betic tune su`t le ko`olela ti`u yicham men leti`e juntul aj boo`bat, jel u beyta u payailchi ta wolal ka beyak a cuxtal, chen baxe wa ma su`utke tech yetel tu laka le yano ta wiknal yam a kimlex.8Abimelec li`ik ajbusasta kaj tu ta`ana tu lakal u me`jaobe ka tu tzikbata`tio tulaka le baloba tu laklutune laj sajacchajo. 9Abimelec tune ka tun tu ta`ana Abraham ka tu yaala ti beya: bax tza metic tu`um bix tzin k`ebanta tan ta`an baax tza tasi`ik tin wo`ko yetel joki`im ajawi un pee nojoch ke`ebani teche tan meta un pe ba matech u metaa.10Abimelec ka tu yaala tu Abraham bax bisech a mete leba bella.11 Abraham ka tu yaala ti: men tun tin tukla bella sama waye nan sakilil ti Yumtzil bix qui`insaken tu yolal in watan. 12baxe jach u jalil in witzin u chu`upalil tin taa`ta, mao chu`upalil tin mamai, le betke beycha in tzoclibel yetel13Yumtzil ka tu meta in jokol tu najil in ta`tae tia in ximbal tee lu`umoba tin wala ti beya: je tux ka cuch`koo`ne ku yaale un su`ucu`nen . 14Abimelec ka tun cha`a taaman yetel wakashobe yetel u meyajobe yetel u lak ma`acob bey shan ko`olelobe ka tu tza`a ti Abraham beytuno ka tu s`uta Sara ti le ti.15Abimelec ka tu yaala: ilawile tu laka in lu`umile tian taniteche kalem je tu`ux le utz a wi`ike. 16ti Sara caj tu yaala beya: ti`a su`uukune tzuc in tzai`ik 1000 u tojol plata lela u tial u ta`akik wa bax uch ti tech, ti tu taan tu lakal mako`o be teche utz yaniquilech17Abraham katun payalchina ti Yumtzil, Yumtzil tun ka tu tzaka Abimelec beyshan meyajoo ko`olelo yusa u beyata u yantal u palalo. 18 men Yumtzil tu betaj mix u tu ko`ole u yamta u palil tu naji Abimelec yoo`sa Sara u yatam Abraham.
Chapter 21

1Yuuntzil tu` ka`alanta Sara jeex tu ya`alajile`il ken u` me`nte, Yunntzil tu` me`nta` jach jeex u ya`almajitie.2Sarae ka` yo`omchaj a tu dzaj jun tuul paal ti Abraham tzu` chi`ijil lee kim Ku` u`xootma`, le u yaalmae`.3 Abrahamne`tu`dza`u`ka`aba le paale` Isaac`le` siijsa` tumeen Sara.4Abraham tu suut kuptaj u` paal Isaac tu ocho`kiino`ob je`el bix tu a`ala`abic ti tu me Ku.5Abraham yaan cien ja`ab ti` ka`yanchaj u paal Isaac.6Sarae tu` ya`alaj: Ku` dza mee ki che`ej, tu laakal ma`ax kun u`ike`e yaan un che`e tin wuetel.7 Veyxan tu ya`alaj; Ma`ax ca`abiin u ya`alti` Abrahamne` tene`jiin ka`alantik paalalo`be` dzook in dzik paal ti kex tzu ch`iijil.8Lee paalo` ka`a nojochaje`lujza`ab u chu`uch, Abrahamtune tu noj kinnbesaj le kin tzel u chu`uch Isaac.9Sara tu yilaj un paal Agar le xgipcia, maax tu dza` u paal Abrahamne ka`a tu p`aasta`.10Sarae ka`a tu yaalaj ti Abraham;joos lex paaliltzil yeetel un paal, tume`en lex pa`alitzila` mix ba`a kun ba`atal ti`yeetel in paali Isaac.11 Lee baala jach tzuu yaatal ti` Abraham yo`olal un pa`al.12Ku tu yaalaj ti Abraham; maa tuukul yoole xi`ipalo` mix yo`ola ax paalitzil. Che`en xikin tu da`anoob ti tu laakal bax ku ya`alicoob yoole ba`ala, tumeen tu yoolal Isaac ha chi`ibaloobe yaan su ka`saloob.13Teen xaane` yaan in betik tiu paalil ax paalitzile un bee nojoch ka`aj, tumeen a chi`ibalxan.14Liik tun Abraham jach ja`zcabil tu cha`aj wuaj`un bel chuuj ja` ka`a tu dza`atij Agar, kaa tu lechaj tu ke`lekbaal. Tu daa tie`xiipalaob ka tu tuxtaj naach. Agaree` kaa bin tiun bex tocoy lu`mil Berseba15.Lee kaa xuup u` jai` le chuujo`Agar tu baataj le xiipalo` yaalun bel caabaj che`.16Letie ka`a bini` kaa kulaj na`azti` un bel chi`inil tuxx ku luubul t`inic un nu`ucul le jululob`ob ka`a tu yaalaj: Ba`t min wiilik u`ki`inle xi`ipala` tii kulukbal tu yiknal tu`kaan yokol.17Ku tu yuubaj u yookol le xi`ipalob u angel Kue`tu ta`anaj Agar te` kaanob tu yaalaj ti` Baax ya ol`tkech Agar? ma`a cha`ic sajkil,Kue`tzu yuubik u ta`an le xi`ipal tux yaanob.18Liiken, liisej xi`ipalo` kiiki ootej;Teen yaa in meetik u bel noojoch ka`aj.19Kue`tu jea u`yich ka`a tu yiilaj un be` che`en ja`,ka`a vini`i u chuup u chuuj`ka`a tu dza`a u yuuk le xi`ipalob.20Kue`tian yeetel le` xi`ipalo`ka`a nojochahjil, ka`a kajlaj te`e xtocoy lun`moo, ka`a tu canaj dzoon21.Ka`ajan xtocoyluum Paran yeetel u na`a ka`a kaxtab u yatan tu lu`nmil Egipto.22Taa tu ki`inil Abimelec yetel Ficol u nojochil u aj ba`atelo`ob tu ta`anob Abraham tu ya`aljob ti`:Kue`tian ta huetel yetel tu laakal bax ka` beetic.23Beelae jach a`alten tu`yoolal Ku`ma`a ten a me`ente tutuz ta`an tin wu`etel, mix yetel in palaloob, mix yetel in chi`ibaloob.E`e stoon` ye`etel le lun`ma`ma`a utz ta`an jex tzin wuesikteche`.24Abraham tu ya`ajti`quin jalach t`antic teech.25Abrahamne` ka`tak`jolna`ti Abimelech tumeen cha`a u che`enilja`` me`n u palitziloob.26 Ka`a tu yaalaj Abimelech:min wojel maax meent le ba`ala`,te`eche mixbal a walten yac belae, te`ene`mix bal in wu`uye be`elae`27.Abraham`a tu cha`a`aj tamano`ob wuacaxo`ob ka`a tu dza`ti` Abimelech le`ca`atu`maacobo tu meeto`ob nup ta`an.28Ba`ale Abramne` tu cha`aj un wool siete xchup tamano`ob.29Abimelech tu` ya`alaj ti Abraham; baax u ka`at yal le siete xchuup tamnoob dza`a paaycuncaj?. 30Le`tie kaa tu nuucaj: Le` siete tamaan ka` ka`mik ti ka`a,leutiob ku ta`n tin woolal ke` ten tin ja`adzaj le ch`e`ena`.31Tu`dza`un ka`bae ku`chilo` Beerseba tumen ichiloobe` tu beetajo`ob nup t`aan 32.Tu`mentoob nup t`aan te Beersebao, Abimelech yeetel Ficol,u`aj`joolil muuch`ba`atel maaco`ob ka`aj sunaj tu lu`umil filisteos.33Abrahamne tu pakaj jun cul che`u kaabae`tamarisco te Beersebao, te`elo`ti`tu ki`ta`antaj Yunntzil Ku mina`an u xuul u kuxtal.34Abrahamne ka`a baat jku`benbail tu lu`um Filisteos ya`kach ki`inoob.
Chapter 22

1ka tzuk tu u jucho tu laka le baloba Yumtzil tu tu`unta u yol Abraham ka tu yaala ti beya: "Abraham" Abraham ka tu yaala wayanene.2 Yumtzile ka tu yaala ti: cha`a a palil jach a yabitma Isac max hach a jacuma shem tac tu lu`umi Moria, ku`u bey u pee tzabilil toka`an yolul peel kaana lu`um le ken in watecho. 3beytuno Abraham ka jok ajbusasta tile ka`ana lu`umobo ka tu tzaa u nu`kul u kashitzimin ka tu cha`a kaatu makobe yetel shan Isac u palil, ka tu shota`a che u tial u tokik u si`ibal, katun ka un bin tux Yumtzil tzu yaikti.4ti u oxpel ki'im Abraham tu pacta kaanil ka tu yi`ila cuuchi nachil. 5Abraham ka tu yala te paliwinkobo te`xe pa`atenex waye yetel le kashitzimen ten yetel in palil yam ik naa`ka ka`jna tojne yam ik qui`quitan chen tzoque kik sut ta wicnaleex.6 Abraham ka tu cha`a le che`o u tial u toquik u si`ibal ka tu tzaa yokol Isac u palil, ka tu cha`a u nukul shot yetel ka`aak ka binoo tu katulilo.7Isac ka tu yaala ti u ta`ata Abraham ta`ata tan in wilik u chei yetel u ka`aki le si`ibal quen a meto cux`tun u chan tamani tuxyam ma tin wilik.8 Abraham ka tu yalati Yumtzil bin u tzae u chan ta`amani tia le sii`balo katun bi`inoo tu katulilo.9le kaj ku`choo te tux alati men Yumtzile Abraham katu mak`anta un peel mu`ultunilkulta ka tu cha`a le cheo katun tu k`asah Isac un pailil ka tu chikunsa yoole cheo yole mu`ultunilkulta.10 Abraham ka tu cha`a u nukuli le shoto katu chuya u k`aa tial u kinsik Isac u palil11u angel Yumtzile ta`ana te ca`ano ka tu yala ti: "Abraham, Abraham" ka tu nu`uca wayanene. 12ka alati "ma tzaic a k`a yola a palil ka met olalti, taac behorae tzin wilic yan a sa`acuilil ti Yumtzil tzin wilic shan ma`atan a dzut`utquinta a dzic teen ju`untul a palil13Abraham ka tu jach pa`acta pachitie tian u tu chan taman ka`ala u bak ichil u ka`abo jun cuul caabalche Abraham ka bine ka tu cha`a le chan tamano katu tu ku`ubaj laaj toocbil tu cuchil u palil. 14beytuno Abraham ka`a tu dzaj u ka`baint le cuchilo Yumtzil ka dzaik tu la ka ba ka`abet beytuno bey u ta`ana tac belae u mu`ultunil Yumtzil dzaik tu laka ba.15te kajno u angel Yumtzil ka tu ka tana Abraham. 16ka tu yaala ti beya: " Yumtzile ti teen Kim waiktech tzuc u jilic matan a dzut`ta`antic a palil ti tene. 17ten tune bin in seen qui`qui tantech beyshan yan in yaakunsik a ch`ibalo bey buca le e`ko`obo yam tee caano beyshan bey u sa`am lu`umi le ja`al jao u c`hibabilobe yan u dzaan`cheticoo u aj`pecoob.18ti tu laka a chi`ibalobe yam in qui`quitantic beshan tu lakal u much cajilob yo`kolcabe bin xan in qui`quitanto men ta wuyex in ta`an. 19 beytuno Abraham caj tu ca su`uuta le palawinkobo letio`tune ca bi`noo much tac tu luu`mi Berseba, leti tune ka kalajil Berseba20ca dzo`oc tze`tzec`kinobe Abraham ka alalti tune Milca tzuc u chaik palalil te a su`cum Nahor. 21letiobe tune Uz u yaxpalil, Buz u su`cuum, Quemuel u papa Aram. 22Quezed, Hazo, Pildas, Idlaf yetel Betuel.23Betuel ta ta`tabi men Rebeca lela le ti tun u 8 un tul u palal yamcha ti Milca yetel Najor, u su`cum Abraham. 24ux que`ech u k`abae Reuma yamcha xan u paloloob Teba, Gaham, Tahas yetel Maaca.
Chapter 23

2Sarae cuxla`ciento veitisiete ja`ab.Letie tu laakal le ja`abob cuxlajab.1Sarae kim te`Qquiriat-arba lela` Hebrom tu lun`mil Cannan.Abraham tu bizaj yayal o`ol yeetel o`kol, yo`olal Sara.3Jee tuune`ka`aj li`ik Abrahamne ka`a tu ba`ataj un yatan kimeen ka`a tu ta`anaj un paliloob Het,ka`tu ya`jtiob.4Teene` chen un be`j ku`ben maac ichilex. Tu jaajil dzaexten un xeet lun`m ichilex tialin mujke` ki`mna`5U` paalal Het tu nuukoob ti Abraham:mix ma`ac jeu ya`liktec mau tzik un bel muknaal u tial kaa muuka quimen`na`.6U`yonni tzu`uli, teech u nojochil Ku` ichiloon,muuk a kimeen tux jach jaatza wuilike`.7Kaa lik Abraham kaa tu chiinjoltaje ma`acob tee lun`mo`u palaloob Het.8Kaa tu ya`jtiob:wua teex ka chinjolkex kin mujk in xkimne`uuyeex inta`n paichitenex ti` Efron u palil Zohan.9Aa`lex ti ku konten le sa`jcab te` Macpelao, tee tu xuul u lum`miloob. u yaalten ba`jux u to`jol, chaex u konikten u lum`mil tial in muukij kimnoob.10Efron kulukbal ichil u palal Het yetel Efron hitita tuu nuktaj ti`Abraham. 11Ma`a in nojchil u`uyen ki dzik tech le lum`moo` yetel le sa`jcabo yan no`o tin dzitech tu ta`an un palal in kajal. tin dziktech tial a muukij a kimeen.12Kaa tun chinlaj Abraham tu ta`n le maacob te lum`mo`.13Abraham tu ta`ana`Efron.Cha`in taakin teene`kin mujkin kimeen te`elo`.14Efron tu nuuktati15 Abraham,tu jajil in nojchil u`uyenii. un xeet lu`m u` toole`cuatrocientos sac taa kinoob, mix baal le jee ichiloonob.?Muuk a xkimeen.16 Abraham tu`u yuubaj Efron kaa tu ejen ta` tii Efron le ya` sac taakino`ob lee tu yaalaj tu muuch u palal Het,cuatrocientos sac taakino`ob jeex le maanoobo`17Vey tunn le u lum Efron yaan Macpelao na`tz Mamre leetie lum` le saj`cab yan no`o tu lakle pakalbi che`eobo` tu lum`milti tu laklu baa` paach y tux ku xu`ulu man u tialint 18Abraham tu mannaj tu tan` un palal Het yetel tu lakle taalob tu jonail le tan kajob.20Dzookol tunee Abraham tu muukaj Sara u yatan te`saj`caboo` tu lum`mil Macpela natz ti Mamre leela Hebron tu lum`mil Ca`naan.19 Lee tun le lum`ma` yetel le saj`caboo` tu tialintaj Abraham u lu`um tial muknaal ma`anti u palal Het.
Chapter 24

1Beorae' Abrahame' dzo'ok u sen ch'ijil, yetel Yumtzile dzo'ok xan u pulic u qui' taan' yookol ti tulakal baax yantie'. 2Abrahame' tu yalaj ti u asab nuxibil u palitzilo'ob ti u maax kubentmaj ca'ach tulakal ba'al u tial, ca tu yalaj ti:"Dzaa' a kab yaanal u muuk in wooc, 3 jalach t'anteen tu kaaba' Yumtzil, u Kue' le ca'ano' yetel le lu'umo, ma' biin a cha'a ti le cananaeoso'ob juntul chu'upal u tial u yatantik in paal, ichil u cu'uchilo'ob caajane'na. Ba'ale biin xiiquech tin caajal', y 4etel in laak'o, yetel ti can a cha'a u yatan u tial in paal Isaac.5Le palitzilo' tu yalaj ti letie': ¿cuux tun wa ma' u yooltik le co'olel te lu'umila'? ¿yann in su'tik a paal te lu'um tuux taaleno'? 6Abrahame' tu yalaj ti letie': ¡Ma', ma a bisik in paal te'lo'! 7Yumtzil, u Ku'i le ca'ano, maax tu cha'ajen ti u yotochi in tatae yetel u lu'umil in laak'oba, yetel maax dzo'ok u seeb chi'itik teen u yalik: "Ti a ch'i'ibalo'ob tene quin dza'ik le lu'uma", letie' cu tuuxtik u angeli' ta taanil, yetel teche' yaan a taasik u yatan Isaac te cu'uchilo'8Ba'ale wa le co'olel ma tu yooltik tal ta weetele', ca pa'atal xma si'ipilil ti le kax t'aana', bic taabaquech a su'ut in paal teelo'. 9Bey tuno' le paalitzilo' tu dzaa un kab ti u yaanal u muuk u yooc Abraham u dzu'ulil, ca tu jach t'antaj ti yo'okol le baax ala'altio'10palitzilo'ob tu cha'a diez u tu'ulal le camello'obo u dzu'olile' caj jook'i. Letie' tu cha'a xan tulakal siibalo'ob u dzu'ulil. Letie' jooke' ca bin tu lu'umil Aram-naharaim u ca'ajil Nacor. 11tu beetaj u xooltal le camello'ob tu jaal le caajo', tuux yan jump'el ch'e'eno'. Dzo'ok u ye'esame'ental,le u suutukil cu binob le co'olelo'ob u tial u jookeso' ja'.12tuno' letie' tu yalaj: "Le U Yumtzil, U Ku in dzu'ulil Abraham, beet ca xi'ic teen utzil yetel e'esten a wutzil ti le nu'upt'ano' ti in dzu'ulil Abraham. 13Pa'acte, way yane'en tu yicnal le ch'e'ena, u chu'up palil le xiibilil le caajo'obo taan u jook'ol u taaso' ja'. 14ca u'uchuc beya'. le quen in watie' ti unjul chu'up palil ti le cu'uchila: "quin ka'at ooltiktech, e'ens a pu'ulo'ob u tial in wuk'ik ja', yetel letie' cu ya'aikten, "uk'e, yetel tene' yaan in dza'aik xaan ja' ti le camello'obo, bey tune p'aat le je maax leti' le a yeeyma' u ti'al a paalitzil Isaac. Bey quin in wojeelti dzo'ok a we'esic u chucaanil a wool ti le nu'upt'an ti in dzu'ulil.15Cu taal uchu'le, ma' dzo'okok u t'aane', jook x Rebeca yetel u pu'ul tu quele'embal. Rebecae' siijilti Betuel, u paali Milca, u yatan Nacor, u sucu'un Abrahame'. 16chu'upalo jach qui'ichpam yetel xsujuy xchuupal xan. Miix juntul jxiib yanac ba'al yila'a x yetel. Letie' j eem tuux yaan le sayabo, ca tu chupaj u pu'ul, u tial u suutbal tu yotoch.17Bey tune le palitzili'ob a'alcabnaji u tial u c'uchu tuux yaan let'io ca tu yalajti: "Quin ka'at o'oltiktech dza'aten un p'iit ja' ti le pu'ulo''. 18tu yalaj: "Uk'e in dzu'ulil", yetel letie' seeblanquil tu ye'emsa u pu'ulo ca tu dza'a u yuk'e.19Le ca'aj dzo'ok u yu'ke' , letie' tu yalaj: " Bey xan yaan in jo'okes ja' u ti'al le camello'obo, u ti'al u yukiko'ob je'el bucaj u ca'atobe. 20letie' tu seblanquil tu laalaj u pu'ul te tu nu'ucul u yukico' ja', alcabnaj tu ca ten te ch'e'eno u ti'al u jo'osik ja', yetel tu jo'osa ja' u ti'al tulakal le camello'obo.21Le jxiibo' chen tu paactik xma't'ani u ti'al u yiilik waLe Yumtzile' dzo'ok u beetik u bin utzili ti u tuusbelil wa ma'. 22ca dzo'ok u yu'uko ja' le camello'obo, le jxiibo' tu joosa jun p'eel oroe' tuup u ti'al ni'i miin jum p'eel chumu'ukil siclo a'alil, yetel ca'apel bakal kabo'ob maanal diez siclos aalil. 23tu c'atajti: ¿ Ma'axeech chu'upal paal, maax a tata? a'ateen quin ka'at o'oltiktech, ¿yaan wa cu'uchil tu yotochil a tata tuux u paajtal ma'ansic le aakaba'?24Letie' tu yalajtie': "Tene' u xch'upul paalen Betuel, letie' u paal Milca, le je maax siijil ti Nacore'. 25tu yalajti xaan: "To'one yaanton ti tu ca'apela, su'uc yetel quin tucultike' yaantom xaan un p'eel cu'uchil u ti'al a maansik le aakabo'.26Bey tuno' le jxiibo' jxola ca tu cultaj Yumtzil. 27tu yalaj: "Qui'iqui' t'anta'ac Yumtzil u Ku Abraham in dzu'ulil, maax ma' u pa'at u chu'ucanil u wool yetel jach toj u yool ti u nu'upt'an ti in dzu'ulil. Tumen tene', Yumtzile' tu bisen jach toj tu yotoch u laaksilo'ob in dzu'ulil.28Bey tuno' le tankelem j chu'upalo' aalcabnaji u ti'al u tzicbalt ti u yotoch u mamae tulakal le ba'aloba'. 29Rebecae' yaan u su'ucun cu kaba'aintik Laban. Labane' aalcabnaj tuux yaan le xiibo p'aataj tankabee tuux yaan le sayabo. 30Le ca tu yilaj le tuup tu ni'i yetel le bakal kaabob'ob tu mu'uk kaab'ob u ki'ike, yetel ca tu yubaj le baax cu tzicbatik Rebeca u ki'ike: " "Bey tu yalajten le ma'acob", letie' bin tuux yaan le xiibo', le ca'aj tu yilaj wa'alacba tu tze'el le camello'obo te sayabilo'ob.31tu yalaj: "Ko'oten tech, Qui' T'anech Yumtzil ¿baaxten wala'acbalech te ta'ancaba'? Tene' dzo'oc in nu'ucbesic le naajo' yetel cu'uchil u ti'al le camello'obo. 32tune' le jxiibo' taal te naajo' yetel tu yeensaj u cu'uch le camello'ob. Ti le camello'ob dza'tio su'uc, yetel quin tucultke ja' u ti'al u p'o'oik u yo'ok yetel y yo'oko' maaxo'ob yano'ob yetelo'ob.33Letio'obe tu dza'jo ja'ana tu taanilo' u ti'al ka ja'anaco'ob , ba'ale letie' tu yalaj: "Tene' ma' tin ja'ana ma'ili' in walic ba'ax yan in wale. bey tuno'34Labane' tu yalaj: "T'anen".Letie' tu yalaj: "Tene' u palitzilen Abraham".35Le Yumtzil dzo'ok u yabach qui'qui't'antik in dzu'ulil yetel letie' dzo'ok u su'ut untu nojoch ma'ac. Letie' dzo'ok u dza'ic ti letie' mu'uch tamano'ob, platae yetel oroe', jxiibil palitzilo'ob yetel jchu'upal palitzilo'ob yetel camello'ob, yetel caaxi tzimino'ob.36Sarae', u yatan in dzu'ulile' siijilti untu paal ti in dzu'ulile tu ch'i'ijanili, yetel letie' dzo'ok u dza'ic ti tulakal baax yaantie' ti letie'.37In dzu'ulile' tu beetaj in jalach t'an, ca tu ya'alajten: "Teche' ma' bin a taaz yatan in paale' ti u jchu'up paalil le cananeoso'bo, ichi le lu'mo tuux in be'etma in wotoch.38Ba'ale, teche' ca'abet a bin ti laak'tzilo'ob in taatae', yetel tin laak'ob, yetel ca taaz u yatan in paal.39Tene' tune' tin walaj ti in dzu'ulil: "cuux tun wa le co'olel ma' tu yo'oltik taal tin wetel.40Ba'ale letie' tu yalaj: "Le yumtzil, tu taanil maax quin xiimbalo'ob, yaan u tuuxtik u angelo'ob ta wetel, u ti'al ca xi'ic teech utzil te beejo, u ti'al ca a ch'a'a atan u ti'al in paal ichil in laak'tzilo'ob yetel ichil u ch'iibalo'ob in taatae.41Ba'ale teche' ca p'aatal x ma' si'ipilil ti le jalach t'aano wa teche' ca bin tin laak'tzilo'ob yetel wa ma' u k'aat u dza'ob techi. Bey tuno' teche' ca p'aatal si'ipilil ti le jalach t'aano'.42Bey tuno' tene' dzo'ok un cu'uchu bejlae' te sayabilo', yetel tin walaj: "In Yumtzil, Ku in dzu'ulil Abraham, quin ka'at o'oltictech, wa teche' jach tu jaaji a ka'at a beet in tuusbelil utz'e.43Je'elena', wa'alacbalen tu tze'el le sayabil ja', le jchu'up paal cu taal u jo'osa ja', le co'olelmaax quin wacti: " quin ka'at o'oltik, dza'ten un p'iit ja' u ti'al in wu'uke ti a p'uulo'44Le co'olel cu yalik'ten: "uk'e, yetel tene' beyxaan yaan in jo'osik ja' u ti'al le camello'obo", p'aat letie' le co'olel a ye'eyma Techo', Yumtzil, u ti'al u paal in dzu'ulil.45Ma' dzo'oko in t'aan ichil in pu'uksica'ale', il a wileex, Rebecae' jo'ok yetel u pu'ul tu keleembale', yetel letie' e'em te sayabilo'ob ca tu jo'osa ja'. Bey tuno' tene' tin walaj ti letie': "quin ka'at o'oltik dza'ten ja' u ti'al in wu'uke.46Letie' jach seeba'ane tu ye'ensa u pu'ul ti tu keleembale' ca tu yalaj: "U'uk'e, yetel tene' yaan in dza'aik ti le camello'bo ja' bey xaan. bey tuno tin wu'uk'a, yetel letie' tu dza'a ja' ti le camello'bo bey xaan.47Tene' tin k'aatch'i'itaatie': ¿Maax a taatae? letie' tu yalaj:"U chu'up paale'en Betuel, le u paalil Nacor, maax le siijilti Milca u ti'al ti letie'. ca' tun tin dza'a le tuupo' ti u ni'io' yetel le bakal kaabo'ob ti u mu'uk kaab.48Ca tune' tene' noclajen yetel tin cultaj Yumtzil u Ku in dzu'ulil Abraham, maax tu bisen ti toj beel u ti'al in caaxtik u paalil u laak'tzilo'ob in dzu'ulil u ti'al u paal.Beorae', wa teexe' je'ela beetikeex utz ti in dzu'ulil yetel jaaj oolale' yetel toj oolale' laak'tzilile', a'ale'exteen. Wa mae',a'ale'exteen, u ti'al tene' in biin ti no'oj kaab wa ti d'zi'ik kaab.50Ca tune' Laban yetel Betuele' tu nu'ucajo'o yetel tu yalajo'o: "Le ba'ala' taal ti Yumtzil, to'one ma' tu paajta t'anikteech miix k'aaz miix utz.51Pa'acte, Rebecae' ti'an ta taanile'. Ch'a'ai yetel xe'en, u ti'al letie' u paajtal u yatanta meen u paal a dzu'ulil, jee biix tu ya'alaj teech Yumtzile'.52Le ca tun le paalitzil Abraham tu yu'ubaj le t'aano', letie' xoolaj te lu'umo tio'olal Yumtzil.53Le paalitzilo u taazma ba'alo'b de plata yetel ba'alo'b de oro, yetel no'o'c,yetel tu dza'a ti Rebeca. Letie beey xaan tu dza'a ja'adzu'us siibalo'ob ti u su'ucun yetel ti u mamae.54Beey tuno' letie' yetel le jxiibo'ob yaano'ob yetelo' jaa'no' yetel uk'ajo'. Letio'be tu maanso'ob te'elo le aac'abo', le ca tun saascha'aje liik'o, letie' tu yalaj: "tuuxten naach ti in dzu'ulil".55U su'ucune' yetel u mamae tu ya'alajo'obe: "Ch'a'a u p'aatak le xchu'up paal t e'etel ke'exi diez kiino'obe. Ken dzo'okoke, letie' u paajtal u biine.56Ba'ale letie' tu yalajtio'obe: " Ma' a xaancuntiquene'ex, tumen Yumtzile' dzo'ok u yaantiqueen ti in beel. Tu'uxte'ene'ex tin beel u ti'al u paajtal in biin ti in dzu'ulil.57Letio'be tu ya'alaj'ob: "Co'oneex t'aanik le xchu'up paalo' u ti'al c'ati'ikti ti letie'.58Bey tuno' tu t'aano' Rebecae', yetel c'a'ata'ti: ¿Je'el a biin yetel le jxiib'o? Letie' tu nu'ucaj: "Tene je'el in biine".59Bey tuno' letio'be tu tuuxto'ob Rebeca u ki'iko', yetel u palitzil, ti u tuusbeelil yetel u palitzil Abraham yetel tulakal le jxiibo'ob.60Letio'be tu qui'qui't'a'anto' Rebeca, beya': "xiidzintzil, ca beetaquech maamail ya'abcach maaco'ob yetl a ch'i'ibalo'obe ca u ti'al linto'ob u jo'ol naaji ma'axo'ob p'eectiko'ob".61Ca tune' Rebecae' li'iki, letie' yetel u palitzilo'obe tu nat'ajo'ob le camello'obo', yetel biino'ob tu paach le jxiibo'.62Beorae' Isaac taan u cuuxtal ti le Neguevo', yetel taan u su'ut ti Beer Lajai Roi.63Isaac jo'ok'an u ti'al u tuucul ti oca'an kiin. Le ca tun letie' tu pa'acte' yetel tu yilaje', ¡yaan camello'obo' cu taalo'ob!64Rebecae' ca tu yilaj, yetel ca tun tu yilaj Isaace', letie' j e'em ti le camello'ob.65Letie' tu yalaj ti le palitzilo': ¿Maax le maac cu xiimbal te'e c'aaxo u ti'al u c'aot'ko'ono'? Le palitzilo' tu nu'ucaj, letie' in dzu'ulil. Bey tune' letie tu ch'aj u booche' yetel tu pixaj u yich.66Le palitzilo' tu tzi'icba'ata ti Isaace' tulakal ba'ax tu beetajo'.67Bey tuno' tu biisaj x Rebeca tu chuybil naj x Sara u maama, yetel ca j dzo'ok u beel yeetel. Letie' jach tu yaabiltaj. Bey tuno' utzchajik yool ti u quiimic u maamao.

Chapter 25

1Abraham caj tu cha'a u lac u tul u yatan u Ka`abae Cetura. 2lela ka yamcha u pali Zimram, Jocsan, Medan, madian, Isbac, yetel Sua. 3 Jocsan ka ta'atatab men Seba yetel Dedan, u chi'ibal Dedane le'loba Asirioilob, Letuseo, yetel Leumeoilob. 4u chi'ibalilob Madian leloba Efa, Efer, Hanoc, Abida yetel Elda tu lakal le jeloba u chi'ibal Cetura.5Abraham kaj tu la tza'a ti Isac tu la'aka ba yamti. 6 baxe ti u palalil ya'amcha yetel uxk'eche chen tu tza'a si'ibaliti'o kach ku'sha'an ka tu tuxtajo'o na'ach ti tu pali Isac.7Abraham cu'xlaj 175 ja'abilo'ob. 8Abraham tu cha'a u tzoc u ji'ik ka kimi ti um pee ja'abil jach ochben, kaj bis'a iknaj u yet katalilo.9Isac, yetel Ismael u palilo tu mu'coo tu actanil Macpela, tu lu'umi Efron, u palil Zohar le ku ya'ala Hitita lela na'ach ti Manre. 10 le lu'umo'oba Abraham tu ma'ana ti u palalilo'ob Het, te tun mu'uk Abraham yetel u yatan Sara. 11 kaj tzo'ok u ki'mi Abraham Yumtzil ca'atu qui'quita'anta Isac, u palil, Isactune kajla na'atz ti Beer lajai roi.12leloba u palili Isamael, u palil Abraham yanchanti yetel Agar Egipciai u a mejail Sarah tu tza'a ti Abraham.13lela u ka'aba u chi'ibalil tu la'aklo palilo Ismael t u tzo'olani Nebaiot (lela u ya'ax pali Ismael), Cedar, Adbeel, Mibsam. 14Misma, Duma, massa. 15Hadar, Tema, Jetur, Nafis, yetel Cedema. 16leloba leti tu laka u pa'alil Ismael, lela leti u kaba'o je'bish shan lu'umilobe yetel u ca'atalilo; 12 u palilo ajawilo17Ismael yamchati 137 jabilo'o ka ki'imi ka mu'uki ka'abisabi ikna u chi'ibalilo. 18leti'obe kajlajo tac tu lu'umi Havila tac Shur, lela natz ti Egipto ti'ia la bimba Asiria, letiobe kaj'lajo yetel u we'eelobe ti um pee jetztambali yetel u we ma'acob.19lela leti le balo uch ti Isac, u palil Abraham, Abraham su'ut u ta'atai Isac. 20Isac yamti 40 ja'abiloo ti ka tu tzo'ocubel yetel Rebeca u hija Betuel(lela Arameo de Padan Aram) u ki'ik Laban Arameo.22Isac kaj payalchi'ina ti Yumtzil yo'olal u yatam men let'ie na'an u palil, yumtzil tun kaj tu nu'ukaj u payalchi Rebeca tun kaj yamcha u palil. 21le palalo'oba caj jo'ok u ba'ate'elo ichi ti,leti tune katu ya'ala ti Yumtzil beya: ba'axten ku yochu ti te'en la bax beya, caj tu ka'ata ti Yumtzil yosela23Yumtzil kaj tu nujka ti beya: yam ichil a jobnel ca'a p'eel mu'uch cajob ta'an tun u ba'atelo le chen chi'ikobe u tu'ule jach yan u yamtal u mu'uk le su'cumchi'lo yan u meyatic le i'tzintzilo24le caj kuch u ki'inil u si'isaji Rebeca mejen iicho'ob. 25lej yax si'iijo jun tu'ul chakxique'en paal piim u tzo'tzel tu laaka u winkil kaj tu ka'abata Esau. 26kaj tzo'octune ka siij u yiitzin u mach'muba tu tunkuy Esau tzab u ka'bae Jacob, Isaac yamti 60 ja'bilo ka yamcha le palalo'oba.27le palal'oba nucchajo'ob Esau ka su'ut u tu maac tzo'onnali, yetel ka'ashimaqui, baxtune Jacob let'ie juntul maac jetzenac utz u jilic u patal tu yo'toch. 28Isaac jach u ja'abitma Esau men ku jantik le alaco'ob ku kimsik, Rebeca leti'e u ja'abitma Jacob.29Jacob un peel ki'ine ta'an u cha'aquik janal kaj kuch Esau jach wi'ii tzoque kana'an. 30Esau caj tu ya'ala ti Jacob tze'enteni yetel a ch'acalo te'ene jach ka'ananen le betiktune ta'an Edom.31Jacob caj tu ya'alati yax ko'oten a yaxpalil. 32 Esau ka tu ya'ala te'ene taytak in ki'mi bax u ti'a teen yaxpalilen?. 33Jacob ka tu ya'ala ti jalach t'ant teen bejela'e je'el a dzo'ocbesic le ba'ax ca wa'alico, Esau ka tu jalach t'antaj ti bey uch u conic ti Jacob u tojol u ya'ax palilo. 34Jacob tu'une tu dzaj'ti Esau waaj yetel u janilil lenteja, ka tz'ook u janal yetel u yukule kaj li'ike ca'j bi'ini, bey tun uuchic u ku'ulpackuntik le u bo'olalil u yaxpalil.

Chapter 26Ta'a tun un peel no'ojoch wi'jil,te'e lun'moo' junnpay le' yaax ta'alo'tu` kiinil Abraham,Isaac bin tuux yan Abimalech, u ajawil filisteos ti' Gerar.

2Je'etun Yunntzile chiikpaj ti' ka' tu ya' ayajti:maa bin Egipto,kuxle'en te' lun'um kin waitechoob. 3Ba'aten huay tie lun'ma' tene' kin huantal ta' weetel kin tsiits ja`kech,tuumen ti' teech yetel a chi' ibalo'ob ken in dzae tulaakle lu'uma'beyo' quin dzoc'ocbesic in seeb chi' ti Abraham a taata.4Teen kin yaa'kun tik a chi'ibal'ob jee' bix ya'abil le eeko'ob tej ca'ano', yan xan in dzaik ti'ob tu' laakal le lu'mo'oba'. Yo'olal a chi'ibal'ob ti' tu laakal yookol cab yan in tsiits ja'co'ob.5Teen kin meetkela' tumen Abrahane' tu'yuuba'j in ta'an tu yoc'saoltaj' ba'ax tin wa'alaj ti'e' in tzolbe'en t'aano'ob, in tuuchi' t'aano'ob, in wa'almaj t'aano'ob yeetel in ca'anbesajo'ob.6Isaac tuune' j p'aat Gerar.7 Le aj kaat chi'ita'ab ti' tumen u j cajnalilo'ob yo'olal u yaatane' ka'a tu yaa'laj: letie' in kiik. sahakil u yaal u yatan, tumen tu tukultaj', le maacob wueya' ju kiimskeno'obe' tial u chi'iktenoob Rebeca tumene letie jach ki'ichpan.8 Dzoole' Isaaque' tzuu yaantal uuch te'elob Abimelech, u' ajawil filisteos, kaa ma'ansaj yiich tu' calom iikil.tu yiilaj Issaacque' taan u' baaytic u yayan Rebeca.9Abimelech tu ta'naj' Isaac ka' tu ya'lajti', ilawile' letie a watan, baax ten ta waa'alje' in kiik? Isaac tialaj' tumeen tin tukuktaj yan maax ju' kiimskenee' tial u chi'ik in watan.10 Abimelech tu ya'laj ti'; baax tza mentik toon beeya'? , ju' veyta' wa' maax ka' chi'ilac yetel a watan'ne', te'eche dza' ta'asic lo'obil ichilo'one' . 11Abiimelech tu a'alal tie kkaajo' ma'ax kun c mach ke ma'ac wau u yatanee' jach tu ja'jile' ;xot'ku k'iinil u ki'mil.12Isaac pakalnaj te' lun'mo' ka'joochnaj cien u teenal ichile ja'abo' tumeen Yunntzile tu tsiits ja'.13Le' ma'aca' sen' ayik'alchaji ka'a nohochajil.14 Isaacque' yan yaj' tamano'ob ti, wakax yetel uj laak' tsiiloob. Le filisteosoobo' ka'atu ts'iiboltoo' Isaac.15Be'elae tu lalaakal le' che'enoob poot men u k'oos in taata Abraham tu ki'inile' le filisteosobo' tu xulso'ob ka' tu but'oob yetel lun'um.16 Abimelech tu ya'jla'jti' Isaac; xeen na'achil ti to'on tu' men'teche' jach yan'tech nojocj paj'talil ti' to'on. 17Tun' Isaaque kaj' heetz tu taax koom lu'umilo'ob Gerar, ti kaj'laji'.Tu ka'aten Isaac tu ja'adzaj le ch'e'eno'ob jola'ano'ob tu kiinil u taataa Abraham. Le filisteosoobo dzook u kiimil Abrahamne' tu xulsoob un poot le ch'e'no'bo'. Isaac tune' tu tza u ka'aba' jeex dzabanil tumen u taataae.19Le u' palitziloob Isaac tu jolico;ob jun pel ch'e' en te tax koom lu'unmo' ka'aj tu kaxto'ob un p'eel sayab. 20Lej kalan tamanoob te Geraro' ba'atelnajo'ob yetel u kala tamanoob Isaac ka'a tu yaljo'o beya'a; Le ch'e'na' tial, ka' tun tu dza' Isaac u ka'abae Esek,tumeen dzu' ba'teiloobi'.21Le tun tiobe tu jo'loob u la'a ch'e'en, kaj ba'teinajobi', Isaac tune' ka' tu dzaj u kaabae Sitna.22 Isaaque lu'uk teelo' ka' tu jo'loob u la; ch'e'en, teelo' ma'a ba'teinajoobi ka' tu dzaju ka'abae' Rehobot ka' tu ya'alaj; beelae Yunntzile' dzo'oc u coochquintic u cuuchil ichilo'on tial ayikaltaltal wey lun'me'.23Dzoole Isaaque naac Beerseba.24 Yunntzil chikpati tie aak'abo ka' tu yajla'ti; teen u Ku Abraham a taata'. ma' chiik sa'jakil teene' tianen ta' wiknale' yan in tsiits ja' kech, yan in ya'a kuntik a ch'i'ibal yo'lal in palitzil Abraham. 25Isaac tu li'isaj un pe'el u multuunil kultaj ka' tu ta'naj u ka'aba' Yunntzil. Teelo' ti' tu je'edza' u cu'uchil wenli,u palitzilo'obe' tu ja'adzoob u la' ch'e'en.26Abimelech bin ta'ak Gerar yetel Ahuzat, u aj bisajbaa, yetel Ficol u aj ba'atelo'ob.27 Isaacque tu ya'alaj ti'ob: baaxten ka' taleex tu'ux yaneen? ma' p'ekmaeneexi' ta' tuxteneex naach ti' te'ex28Leti'obe' tialjoo';To'one' dzo'k inwilik jach sa'as pactiic Yunntzile tian tin wuetele'. ka'a tun a'alje ka'anan u yantal un p'eel nup t'aan ichiloon. Cha'ex j'mentik un p'eel ta' wuetel,29teche' ma' ten a beet to'on mix jun p'eel kaas,je'ex ton ma'c beetech ka'ase, to'one' uztzon ti' teech,maac tu'uxtech naachi yetel jetze'l olal. jach ja'aje'te'eche tsiits ja'tanech tu men Yunntzil.30Bey tunno'Isaaque' tu beetaj jun p'eel nojoch kiinbesaj,ti'olaloob, leti'obe' jaano'ob,ukulnajo'ob.31 Liik'ob ha'atzcabil ca' jalach t'aanajo'ob tu baatzilo'ob, dzo'le ka; luk'o'obi, ka' bino' yetel jetzel o'lal.32Laili'ti'le kiino'u palitzilo'ob Isaac k'ucho'ob ka' tu ya'aljob yo'ole ch'e'enob tu'ja'adzoob,letiobe' tu ya'aljoob;dzook kaxtic ja'.33 Isaac tunne tu dza' u ka'bae ch'e'eno' Berseba,u ka'abae noh kaahjob, tac bejla'e'.34Le ca tu chucaj cuarenta u ja'abilo'ob Esaue'dzo'oc u beel yeetel Judit u ch'upaalij Beri leetie Hitita,veyxan Baemat, u ch'upaalil Elon Hititaxan.35 Letio'ob ta'as tuukulil ti Isaac veyxan ti Rebecaa'.
Chapter 27

1cu tzo'kol u jach nojoch macta tun Isaac pa'at ma tu pa'akat ka tu ta'ana u yax palil Esau, let'ie ka tu nu'uka t'anen taa'ta. 2Isaac tu ya'alaj : jebix ka wilic dzoc in sen chi'i'jil ma in wojen bax ki'im chen quinqueni3let tun o'olale in kaat ca a bis a julubo'ob yetel a x-p'unchej kaax yu ti'al a dzonik jun tu'ul ba'alche. 4meet ti te'en u peel janaj bey hach ki in wuyic beyo chen tzokok in jamque quin tzaic tun in qui't'aan tech bey maili quinqueni.5ba'ale Rebeca tu yu'uba tu lakal baax tu yaala Isaac tu palil Esau, ka tun bin Esau u kaax u qui'ims wa bax balche'i u tial u ta'aata. 6Rebeca ka tu ta'ana Jacob u palil ka tu ya'ala ti tim wuya a ta'ata tun ta'aan yetel Esau a su'cuum ka tu ya'ala ti. 7t'axtiten baalcheo beet ti ten baal in jante u ti'al ka in tzaa teech in qui t'aan tu taan Yuumtzil bey ma'ili quin'quena.8bey tuno in paal uy ma'alo le bax quim walic ti teech. 9xeen ca wil tuux yan u mu'uccho le taa'amanobo ka tasik u t'ial in bee'tic le jaana tila ta'ata le jach qui u yu'uco. 10teech tun biin a bis ti' u ti'al u jamte beyo cu tzaic teech u qui' t'aan ma'ili quiimque.11Jacob ka tu ya'ala tu'u naj Rebeca: "in su'cune le'ti'e jach pi'in u tzo'otzel te'ene maa.12 wa in ta'ata ku t'ta'al cabtiken tac u kaj joltiquene, bin u tuqle chen taan in tusic, bey tuuno' lob taan bin in kam tu jeel qui t'aan.14u nae ka tu nuu'kaj ti: in paal, le loolob t'aan lu'ubuk tin wo'ko tech beet le bax quim walictecho taax teene le t'aamanobo.13 bey tuune j Jacob bine' ka tu taasaj le mejen tamano'ob ti u na, le'ti'e ca tun tu meeta un pee janal bey jach ki u jubic Isaac.15Rebeca ca tu'un tu ch'aa tu najil u no'ok Esau u yaxpali caj tu tza'a u buquinte Jacob le itzin'tzilo. 16let'ie katun tu ch'aa le u tzotzi le taa'manabo ka tu tza'a tu cab yetel tu'ux na'an u tzotzel. 17ka tu'un tu tza'a le kikil janaj yetel le wa tu cab u palil Jacob.18Jacob ca biin in u ta'taae ca tu yaala ti: t'aata ka tu nuke ka tu ya'ala wayanene mashech ichi katul in palili?. 19Jacob ka tu yaala ti u ta'ata ten Esau a ya'ax paal tzoc in beetic bix uch a waicten, ku'ulen tunka jamquec le baalcheo tin ki'imsa ka tza'aten a qui' t'aan20Isaac ca tu ya'ala tu palil: bix uch kashantic jach seeb le ba'alcheobo; le'tie ka tu ya'ala ti: Yuumtzile tu tza'a ten. 21Isaac ca tu ya'ala ti Jacob: natzaba teen cha'a in t'al kabtquech u t'ial in wojetic wa tu jajil tech in palil Esau wa maa.22Jacob katu natzuba ti Isaac u ta'ata, Isaac ka tu ma'ache ka tu ya'ala: u t'aane u t'aan Jacob baxe u k'abe u k'ab Esau. 23Isaac ma tu'un tu k'aota men u k'aabe u k'ab Esau, Isaac ka tun tza ti u qui'tan ti.24ca'a tu ca'akaatchitaj ti jach wa ja tech in pali Esau? Jacobe ka tu nujka teem. 25Isaac ka tu yaa'la ti: tax tun ten le jamlo ca in jante le ba'alcheobo ka in tza teech in qui't'aan, Jacob caj tu tza'a ti le janlo ka tu jamta, Jacob ka tu t'asa ti vino ka tu yu'uk'a26cu dzo'ocole' tu ya'ala ti' naatzabaa in paal dzu'dzeni. 27Jacob ca tu natzajubaa u ti'al u dzu'utze Isaac ca tu yuudzbenta u bo'ok u n'ooc ka tu ya'ala ti: tu jaa'ji'lela u qui'boquil in paal, bey u qui'iboquil jum p'eel kaax, qui't'aanta tu men Yuumtzile28/v 28 Yuumtzil kao cha'atech u j'ail le ca'ano yeetel u asab ma'alobil u joochilo'ob le lu'umo ya'ab trigo yetel ya'ab vino29ya'ab maaco'ob biin u meyaj techo'ob yetel yaab mu'uch caa'job biin xolaco'ob t'anta'aco'ob, mec t'aant a laaktzilobo xolaco'ob ta taan, le maaxo'ob biin loolob t'antiqueche biin lolobt'antaco'ob, le maax'ob biin qui t'antiqueche biin qui t'antaco'ob.30pelac Isaac tzuc u qui't'antic Jacob, bey s'aan Jacob tantic u jo'ko tu taan u t'aata Isaac, ka suu'naji Esau tu dzon. 31leti tun xane' ka tu beeta ki'iki janaj ka tu t'asa tu t'aata ka tu ya'ala ti: t'aata likem ka a jant le balcheo tu kimsa a palil ca dzaa teen a qui t'aan.32Isaac u t'aata ka tu y'aala ti: mashech? ka tu y'aala ti a yaxpaal Esau. 33Isaac seen jaac u yool ka tu y'aala: maax tun dzon le ba'aalchebo ka tu t'asa ten ka tin jamta ka ti tzaa ti qui' t'aan ti beyo p'aat in qui'tanma ti34ka tu yu'uba u t'aan u t'aatae ka ok'onaji jach yaa ka tu yaala tu t'aata: "t'aata qui' t'anten xani in t'aata. 35Isaac ka tu yaala ti: a su'cuum ta ti ten ka tu tu'usen tu tzeela tech a qui' taanEsau ka tu y'aala: let olal ma' cunel u ka'aba'intic Jacobi, dzoc ca'ateen u tusiquen, t'aanile' tu luksaj teen u tojol j yaax paalil, bejlae dzoc u luksic teen

Chapter 28

1Isaace' tu t'aanaj Jacob, tu qui'iquit'antaj yetel ca tu tuuxta: "ma' ch'a'aik a watan ti u co'oleli le cananeoso'obo.2Li'iken, xe'en Padam Aram, tu yotoch Betuel, u taatae a maamae, ch'a'a a watan te'elo, ujtu u x chu'up paalil Laban, u su'ucun a maamae.3Yumtzil yaan Tulaacal u paajtalil ti'o' cu qui'qui't'antech, u beetech bey jun cuul che' yaan j'aal ja' cu yantal ya;ab u yiche' yetel u ya'abachcu'unsech, u ti'al a cu'uchu a beet ya'abach ca'ajo'ob.4Letie' u dza'atech u qui'qui't'ani Abraham, ti tech yetel bey xaan u ti'al a ch'i'ibalo'ob. u ti'al ca ti'alinte'ex le lu'um tuux ca'aja'nexo', le tu dza'a Yumtzil ti Abraham.Bey u'uchic u tu'uxta Jacob meen Isaac. Jacobe' biin Padan Aram, ti Laban, u paalil Betuel le arameo', le su'ucuni Rebecae', u maamail Jacob yetel Esau.6Beorae' Esau tu yilaj u qui'quit'anta' Jacob meen Isaac yetel tu tu'uxta Padan Arame', u ti'al u ch'a'aik u yatan ichil u co'olelil te' cu'uchilo'. Letie' tu yilaj u qui'quit'antameen Isaac yetel bix u'uchic u kuben t'anta'al ti: "Ma' u dzo'ocol a beel yetel miix jun tuul co'olelilo'ob Canaan.7Esau tu yilaj bey xaan biix Jacobe' tu beetaj ba'ax tu yalaj u taatae yetel u maamae, yetel biin Padan Aram.8Esau tu yilaj ma' tu yool u tatae u x co'olelilo'ob Canaani.9Bey tuno' letie' biin ti Ismael yetel tu ch'aj, u laak' u yatan, u k'abae Mahalat, u x chu'up paalil Ismael, u paal Abraham, u quic Nebaiot, jee biix u yatane.10Jacobe' jo'ok ti Beersebae' ca biin Haran11Cu'uch ti um p'eel cu'chile'yetel ca p'aati tulaacal le aacabo', tumen le ki'ino dzo'ok u chiinil. Letie' tu ch'aj un p'eel tu'unich te cu'chilo', ca tu dz'aj tu yaanil u pool, yetel ca chilaj te cu'uchilo u ti'al u wene'12Letie' tu waya'cta yetel tu yilaj un p'eel eeb t'alacbal liiksa'an yo'okol le lu'umo'. U witzile cu cu'uchul taac le caano' yetel le u angelo'obo Yumtzile' cu na'calo' yetel cu yemelo'ob yo'okole'.13Je'e tuna', Jehova ti'an walacbaal yo'okol letie, yetel tu yalaj: Ten Yumtzil, u Ku Abraham a taatae yetel u Ku Isaac. Le lu'um tu'ux chilicbalecha', tene' yaan in dz'aik ti tech yetel ti a ch'i'ibalo'ob.14Le a ch'i'ibalo'oba beyo' je biix le ma'ayi le sa'am lu'umo' yetel yaan a ki'itpajal naach ti j chikin, ti j laakin, ti j xaaman, ti j noojol. Ti tech yetel ti a ch'ibalo'ob tulakal u laak'tzilo'ob le lu'uma yaan u qui'quit'anta ta woolal.15Je'el te'la, Ten yaanen ta wetel, yetel yaan in ta'aquiquech je'el tuuxac' c'aj xi'iqueche'. Yaan in taasquech tuca'aten te lu'uma', tumen ma' tin p'atech. Ten quin beetik tulakal ba'ax in seebch'itikte'echo'.16Jacobe' j aaji ti u wayake' ca tu yalaj: Jach tu jaajile Yumtzile ti yaan ti le cu'uchila' yetel tene' ma' in wojel caachi.17Letie' tu ch'aj sajakil ca tu yalaj: "¡Le cu'uchila' sen quili'ich way! le'ela jach u yotoch Yumtzil. u Jo'ol naaji le caano'18Jacobe' liik jach tu ja'atzcabil u laak kiin ca tu ch'aj un p'eel tu'unich meyajnajti u ti'al u kaan jool. tu liiksa jee biix un p'eel ocom pake' ca tu wecaj aceite yo'okol.19Letie' tu dza' u ka'aba'inte le cu'uchila' Betel,ba'ale u ka'abae le caajo' ca'ache' Luz.20Jacobe' tu yalaj un p'eel jalach t'aan beya: "Wa Yumtzil cu biin tin wetele' yetel cu canantiquen ti le beel tu'ux quin ma'ano', wa ca dza'aicten ba'al in jaant bey xaan ba'al in bu'ucbese,21ca su'unaquen toj in wool yetel cu u lo'ojen u ti'al in cu'uchu tu yotoch in taatae, le Yumtzil tuuno' biin in kuintej. 22Le tuunich dzo'ok in dzaiic bey ocom pakila' biin otochquinta'ac tumen Ku. Ti tulaacal ba'ax ca biin a dzaa ti teen, jach tu jaaji yaan in su'utic le u diez jaatzalil ti tech
Chapter 29

1tune' Jacobe' biin ti u tuusbelil ca cu'uch ti u lu'umilo' le ma'aco'ob cuuxano j chikiino'. 2ca tu yilajun p'eel che'en ichil le caaxo', ca tu yilaj o'oxp'eel mu'uch tamano'ob ti'anon te' na'dzilo'. Tumen ti le cheeno' letio'be cu dza'ico'ob ja'ti le mu'uch tamano'ob, le tunich yaan yo'okol le chi'i le cheeno' jaach nojoch. 3tun tulakal le mu'uch tamano'ob dzo'ok u mu'uchtalo' te'elo, le j caanan tamano'ob cu balaaco'ob le tunich ca'alik le che'eno, yetel tune' cu dza'ico ja' ti le tamano'ob, yetel tune cu dzaico'ob le tunich tucaaten yo'okol le chi'i le cheeno', cu su'utco'ob tu cu'uchil.4tu yalajtio'obe: " In sucu'uneex, ¿tuux a taalex? Letio'be tu yalajo'be: "To'one haranilo'on. 5tu yalajtio': ¿A ca'alo'oleex teex Laban u paalil Nacor? Letio'be tu yalajo'be: "C kaj ool" 6tu yalaj: ¿Letie' ma'alo'ob ya'ani? Letio'be tu yalajo'ob: "Letie' ma'alo'ob ya'ani, iil telo', Raquel u x chu'up paal tu taal yetel le tamano'obo.7tu yalaj: "Pa'acte, u chu'umukil le kiino'. Ma' u orae' u mu'uchta le tamano'obo. C'aabet a dza'icti ja' ti le tamano'obo, ca tune biin u ti'al a biise'exo'ob janal. 8tu ya'alajo'ob: Ma' tu paajta dza'icti ja' yaan paatic u cu'uchul tulakal le jmu'uch tamano'obo. Le j xiibo'obo ca tune cu balaaco'ob le tunich pixiic le ch'e'eno', u ti'al ca dza'ictio' ja' ti le tamano'ob.9Jacob taan u t'aane' yetel letio'obe, Raquel taal yetel u tamano'ob u taatae, tumen letie' cu cana'antiko'ob. 10le ca tu yilaj Raquele', u x chu'up paalil Laban, u sucu'un u maamae, le tamano'ob Labane', Jacobe' biine, ca tu balaacta le tunich pixiic le ch'e'eno', tu dza'aj ja' ti le u mu'uch tamano'obo Labane', u sucu'un u maamae.11tu dzu'udza' Raquel ca'aj c'aan ooko'naji. 12tu yalaj ti Raquele' u laak'txilen a taatae, u paalen Rebeca. ca tune' biin aalcabil u tzicbal ti u taatae.13ca tu yu'ubaj Labane' le ba'alob cu yalaj ti yo'olal Jacobe' u paal u iidzin, letie' biin aalcabil u ti'al u c'aame', tu mec'aj, tu dzu'udza, ca tu biisaj tu yotoch. Jacobe' tu Yalaj ti Labane' tulakal le ba'ala. 14tu yalaj: " Teche' jach jaajil baqueech yetel in bak'e'ech. Ca tune' Jacobe' p'aat yetel nadz' ti un p'eel mees.15tune' Labane' tu yalaj ti Jacob: "Tumen teche' in laak'tzilech", ¿c'aabet tuun a meyajtique'en tio'olal miixba'al? a'al teen ¿biix kiin in bo'otilktech? 16labane' yaan ca'a tuul u x chu'up paal. Le u k'a'aba le kiik'tzilo Lea, u k'a'aba le iidzintzilo' Raquel. 17yiicho'ob Lea jach muun, ba'ale' Raquele' sen qui'ichpam. 18jach u yaacu'unma, be tuno' tu ya'alaj: " quin meyajtiquech siete ja'abo'ob tu yo'olal Raquel, le u chichanil a x chu'up paal.19tu ya'alaj: "Jach ma'alob qui in dza'ik ti tech, ma qui in dza'a ti tu laak' jxiibi. P'aaten ti wetel. 20tune' Jacobe' tu meyajtal Raquel tu yo'olal siete ja'abo'ob, u ti'al letie' bey je biix chen u p'iit kiino'obe, tu yo'olal le yaacuuna yaan ti letie'.21tune' Jacobe' tu ya'alaj ti Laban: "Dza'aten in watan, tumen dzo'ok u chu'ucpajal le kiino'ob u ti'al in dzo'okolin beel yetel letie'. 22tune' Labane' tu jun mu'uchta' tulakal le j xiibo'ob te' cu'uchilo' ca tu beeta' un p'eel nojoch kiimbesaj.23le aakabo', Labane' tu ch'a'a Lea u xchu'up paale' ca tu bisajti Jacob, ma'ax wen yetel letie'. 24bey xaan tu siaj ti Zilpa u paalitzil u ti'al Lea je biix u paalitzile. 25ja'atzcabile' u laak kiine', tu yilaj ¡Lea!, Jacobe' tu ya'alaj ti Laban: ¿ Ba'ax le ba'al dzo'ok a beeticte'eno? ¿ Ma' tin meyajtech tu yo'olal Raqueli'? ¿ Ba'axten tun ta tu'usen?.26tu ya'alaj: "Ma' su'uc ichil toon dza'ic u chichan x chu'up paal taanil ti u quitzilo'. 27u semanail u dzo'kol u beelil le je' el x chu'up paala', quen dzo'oke' quin dza'icteh beey xaan Raquel u ti'al u laak' siete ja'bo'ob ca meyaj ti teen.30tu betaj beyo', tu chu'ucpesaj u semanail Lea. Ca tun Labane' tu dza'a ti Raquel u x chu'up paal beey xaan jee biix u yatane. 29beey xaan tu dza'a ti u x chu'up paale' Raquel u paalitzil Bilha, u ti'al u paalitzil. 28tuno' Jacobe' dzo'ok u beel yetel Raquel beey xaan, Ba'ale letie' jach tu yaabiltaj Raquel tu maasil ti Lea. Ca tune' Labane' tu meyajta Laban u laak siete ja'abo'ob.31tu yilaj ma' yaabiltaan Leae', bey tuno' letie' tu beetaj u yo'omcha'ja, ba'ale Raquele' ma' tu paajta u yantaal u chan paal. 32yo'omcha'aje ca siijilti un tu j xiibil paal, ca tu dza'a u ka'abae Ruben. Tumen letie' tu ya'alaj: "tumen le Yumtzilo' tu yilaj in yaa oolal, beorae' in wichame' yaan u yaabiltiken.33tune' letie' yo'omcha'j tu ca'aten, ca tu dza'a untul j xiibil paal. Letie' tu ya'alaj: "Tumen Yumtzile' dzo'ic u yu'ubic ma' yaabilta'aneni, Letie le olale' tu dza'aten le paal beey xaano', letie tu dza'a u k'abae Simeon. 34tune' letie' yo'omcha'j tu ca'ateen, ca siijilti untul paal. Letie tu ya'alaj: "Beorae' in wichame' yaan u juun mu'uchtaal ti teen, tumen oop'eel j xiibil paal dzo'ok in dza'cti letie. Ca tun tu dza'a u k'abae Levi.35Letie' yo'omcha'j tu ca'ateen ca siijilti untul j xiibil paal. Letie' tu ya'alaj: " Bejlae yaan in qui'quit'antik Yumtzil". Le olale' Letie' tu K'abainta Juda, ca xu'ul u dza'ic paalo'ob.

Chapter 30

1Le ca' tu yilaj Raquel ma'a tu dza'baj paalal ti'Jacobe'Raquele tu tsi'iibolta u kiik. Leetie tu yaalaj ti Jacob:dzaaten paloob wa'a mae quin qiimi'.2U dzi'ikil Jacobe' tu ye'leel tu yo'okol Raquel,ka' tu ya'alajti; teen wa' yaanee tu kuuchil Ku kin taak u yaantal a paalil?.3Leti' tuune' tu ya'alaj ti'; Ile'je'elin xkoos Bilha. Wenen yetel tzaj ku siis paal tin piix teene ka' hanacten paal tu yoo'laj.4Veytuno' ka' tu dza' ux koos Bilha u yaatan'te Jacob tunne wen yetel.5Bilha tu siisaj u tul paal ka' tu dzaj'ti Jacob. 6Raquele' a tu ya'jlati; Kue' tzu yuuken. Jach tu jajile' dzu yu'ukin ta'an, dzo'oc u dzicten un peel paal.Le'oolal tun'nee tu ka'bayta' Dan.7Bilhae ux koos Raquele' tu dza'a u laak paal ti Jacob. 8 Ca tu ya'alaj Raquel; Yeetel nojoch muuk dzin baateil yetel in kiik y tee, veychajen. Letie tu dza' u ka'abae' Neftali.9Lea, ka' tu yiilaj dzu xu'ulu u dzik paalal Zilpae ka'a tu cha'aje, ka'a tu dza u yaatant Jacob.10Zilpa ux koos Lea tu dza'a junpeel paal ti Jacob.11 Lea kaa tu yaalaj; leela' nojchu yuztzil,ka' tun dza u ka'abae Gad.12Zilpa tuun ux koos Lea tu dzaj u la'a paal ti Jacob. 13Lea tu ya'alaj; "!jach ki'imac in wool! bejla'e le'x co'lelo'obo' yaan u yai'coobten ki' a wool" ka'a tun tu dza'a u ka'abae Aser.14Rubene' jbin tu kiinil u jo'ochol trigo ka'a tu kaxtaj te'e k'aaxoob un kul xiu u ka'abae mandragoras ka'a tu ta'saj tiu na' Lea. Raquel tuune tia'laj ti Lea;dza'aten wuaj jaipe'el u yiche' mandragorasob tu kaxtaj a paalilob.15Ka' tu ya'alaj leti' be'eya': le'ela' un be' cha beelti' te'ech dzaj to'kin wiichan? be'elae a ka'at a tze'eltan u mandragoras in paali xa'an? Raquele ka' tu ya'laj: ¿yan wa tun u we'nel ta wuetel tie a'kaba' tu heel lu mandragoras in paalil?16Jacob bin chuunk'iin te' k'axo'.Lea jook u ch'au beel,ca tu ya'ala jti;ka'abet a weneh tin weetel tie aak'aba',tumeen dzo'ok in majan maniquech yeetel u madragoraob in waal. 17Jacobo ka'a ween yeetel Lea le a'kabo'. Kue' tu yu'ubaj Lea,ka'a yo'onchajl ka' tu dza' ti Jacob u cinco paal.18 Ca tuun tu ya'alaj Lea "Kue' dzu bo'otken, tumeen ti' dzaj in xkoos ti'in wiicham" ka'a tu dza' u kaaba' Isaacar.19Lea ka' yo'onchaj tu ka'aten tu dzaatij Jacob u seisu paalil.20Ca tu ya'alaj Kue' tu dzaj teen jun p'eel ma'alob siibal. Bejelae in wiichame yaan un tsiiken tumen dzo'ok in dzi'c seis palalti'. ka'a tu dzaj u ka'aba' Zabulom.21 O'olej yanchaj jun tuul xch'upal ti ka' tu dzaj u ka'abae' Dina.22Ku jka'aj Raquel ti ka'a tu yu'ubaj. Le'ti Ku' me'nt u yo'omtal.23 Letie tu dza'ti ya'ax paal. "Ku' tu ya'alaj: Kue' dzooc u tseelik in subtzilil". 24Letie tu k'aabata' Jose tumeen: Yunntzil tzu tsaayten u la'a paal.25Cu dzo'lu siijsiik Raquel Jose ka; tu ya'laj Jacob ti Labam: tuuxten na'achi tial u beytin bim tin wotoch tin lu'umil. 26Dzaa teen in watanno'ob yeetel in paalal tumen tu yo'olalo'ob dzin meyaj'tkech, cha'an in biin tumen te'eche a woojel bix tin meyahtilakeech.27Labane' tu nuc28tajti': wa' beelaj dzin kaxtic utzil ti te'eche' dzo'oc in na'at ojeltique' Yunntzile' dzu' tsiits ja' ken ta'a wo'olal. Ka'a tu ya'alajti'; "A'al ten bajux a na'ajal kin bo'otech"29Jacobot tuune' tu nuctajti: Teche' a wojel biix dzin meyajtikech, a wojel biix dzu'bin utzil tia wakaxool tin wo'olal. 30Un bi'it yaan tech c'ach maa talkeni', bejela e' dzo'oc un jach yaabta',Yunntzile' dzu tsiits ja je' tu'x bin in meyje'. Be'lae ¿Ba'xa kin teen in ayikalkunsic' in wo'toch xan?31Ka; ti'alaj Laban; ¿ba'ax ken in bo'otech? Jacob tu nuctaj; teeche' ma;a ten a dza'aten mixba'a. Wa'a ka men'kej'el tin woolalj, te'ene' kin su'ut in tze'ent, in ka'laanta a wakxo'ob.32 Ch'a in in maan ichil a wakxoob, kin jo'os le tamnoob jombox'obo, yetel jonmjon bo'ox obo, ichil le' tamnoob boo'xo'obo, yetel le jo'jon box'xoobo' yetel u jomjon boxil le tamano'obo. Leela yetel ken a bo'oten.33In ma'alob me'yaj kun a'ik, ken ta'akeche' a wiil in bo'olil. Le' ma'a joomjom boxe' wa' ma'a jo'jombox ichil le' box tamno'obo, wa ichilin tza'al yaa'ne' in woojol.34 Ka'a tu yaalaj Labam; kin nu'ktic kaj ta'an.35Ti'ile kiino Labane' tu pe'eksej tamno'ob xi'iboob ti'in ti'noob yetel le wui'wuidzo'obo,yetel tu lakle xchu'upil le tamno'obo le' jomjom moobo yetel le wui'wuidzo'obo, le yan un sa'kilo'obe, i tu la'akle bo'ox tamno'obe tu dza' tu k'ab u palaloob. 36Labane' tu dza' ox'bel kim meyah le'eli' yetel Jacob. Jacob tuune' ba'at u meyajt u dzo'oc u tamano'ob Laban.37Jacobe ka'a tu ch'aj un jeek' ya'ax koopo' tie almendro yetel ja'as, ka'a tu dziilaj u zac' te'e'lil, ka'a tu mentaj tie sac che'o ka'a chikpaj bey tian ichile'.38 Le che' tun dzo'ok un tzi'ilko tu dza'a ta'anil tie tamno'obo, a'ktanti' u b'el tux cu tal u yukico'ob ja'. Letio'obe un mu'uch u ta'aloob uk'u'.39Le' tamno'obo' much'lajo' actan le che'eo, ti' cu si'ijilu ya'aloobi wui'wuidzoob,jomjombox, yetel t'untuno'ob. 40Jacobe' tu ja'tza' taman xchu'up, ka'a tu pactaj tu lak'le bo'ox tamno'obo yetel le wui'wuidzo'obo ichil u ya'alac Laban. Jacobo tu tseela u yalac'ob, ma'a tu xa'kto'ob yetel u tial Labani'.41Le taman muc'ka'noob tu dzik un ya'aloobe, Jacobe, ku dzic ch'e' tu cuuchil tux ku yalkaj ja' ak'tane ba'alcheobo', tial u ya'lankiloob i'chile ch'eobo'. 42 Letune ba'alcheo t'o'onanobo' ku tal tu yicnale' ma'a tu dzick ch'e a'ctantiob. Le ba'alcheb t'o'onanobo' ku ba'ata' ti Laban, le muc'k'anoobo u tial Jacob.Le wiinika' sen ayikalchaji'. Yanjilti' nu'kuch tamnoon, kooso'ob,ko'olelob yetel palitziloob xi'ibo' camelloob yetel burro'ob.
Chapter 32

1Jacobe' biin tu beel, le u angeli' Yumtzile' tu ca'axtajo'ob. 2 Jacobe ca tu yilajo'obe tu ya'laj: "Le je'ela u cu'uchil u naajil Yumtzil, le olale tu k'abainte' le cu'uchilo' Mahanaim"3tu tu'uchi'itaj wa jay tuul bisaj t'aano'ob tu taanil ti letie' ti u sucu'un Esau, tu caajil Seir, tu lu'umil Edom. 4tu tu'uxtajtio'obe: " Le je'ela le ba'ax can a wa'leex ti in yumtzil Esau: Le je'ela le cu yaalic a palitzil Jacob: Ti ya'anen caachi ye'etel Laban ti yaanen cachi ye'etel letie' taac bejlae. 5ya'anten wacaxo'ob, burro'ob, jun mu'uch tamano'ob, j xiibil palitzilo'ob, x chu'up palitzilo'ob. Tene' kin tuuxtictech a waaltech le je'ela in yumtzil, u ti'al in caaxtic k'aat oolal tu taanil a wicho'ob.6Le bisaj t'ano'ob su'unajo'ob ti Jacob tu ya'alico'ob: Bino'on tuux yaan a sucu'un Esau. Letie' taan u taal u c'amech, cuatrocientos j xiibo'ob yaano'ob ye'etel.7Ca tune' Jacobe' jach j'ak'yoo ye'etel tu ch'a'a yaab sajakil. Le olale' ca tu jaatza' le ma'aco'ob yaano'ob yetelo'ob ti tu ca'p'ee cu'uchil wene, beey xaan tu beetal ye'etel le mu'uch tamano'obo, le wacaxo'obo bey le camello'obo.8Letie' tu ya'alaj: "Wa Esau cu taal ti un p'ell cu'uchil wenela' cu beetik loob ti' u laak' cu'uchil wenel cu p'atale je e'el u paajtal u pudzu'ule.9tu ya'alaj: "K'u in taatae Abraham, K'u in taatae Isaac, Le Yumtzilo, maax tu ya'alajten: Suunen ti a caajtalil, ti a laak'tzilo'ob, tene' yaan in yabachcuunsique 10ma in najalma tulacal u chu'ucanil a wooli' ye'etel ba'alob a nu'upt'antma miix ti tulakal ba'alo'ob le dzo'ok a c'ubik a wool ti palitzil. Tumen che'en ye'etel in xo'olte' tin maansa le Jordano', beorae' yaan teen c'ap'eel cu'uchil wene'.11k'aat ooltik, lojen ti tu k'aab in sucu'un Esau, tumen yaanten sajakil ti letie', ca taalaque', cu beet loob ti teen ti watano'ob ye'etel u paalalo'ob. 12Teche' ta walajteen: "Ten jach tu jaajil yaan in yaabachcunsiquech. Ten yaan in beetik a ch'i'ibalo'ob je biix u sa'am lu'umil le ka'anabo, ma' tu paajtal u xo'ocol tu yo'olal ya'abi.13p'aat te'elo te aakabo'. Letie' tu ch'a'a u p'iit ti le ba'alob yaan ti yete'elo jee biix un p'ell si'ibal u ti'al Esau, u sucu'un: 14x yuuco'ob, veinte j yuuco'ob, doscientas x tamano'ob yetel veinte j tamano'ob; 15xcamello'obo ye'tel u kaab iim yetel u mejenilo'ob, cuarentax wacaxo'obo, diez j wacaxo'obo, veinte x burra'ob, diez j burro'ob. 16cu'ubaj ti u palitzilo'ob jujun payil u mu'uchlo'ob. Letie' tu ya'alaj ti u palitzilo'ob: "Xeneex tin taanil", iilex ma u nadzal ichil jaatzili le mu'ucho'ob.17tu caansaj u yaax u palitzilo', tu ya'aljtie': "Le queen u naactan teech ye'etel u caax teeche in sucu'un Esaue' queen u c'aatch'iitiche': ¿Maax a yu'umil? ¿tuux ca biin? ¿maax u ti'alintik le ba'alche'obocu biino' ta taanilo? 18tune' ca wa'alicti'. letio'obe u ti'al a palitzil Jacob. Letio'obe u siibalo'ob tuuxtaan u ti'al in dzu'ulil Esau. Paacte', letie' tu taal beey xaan paachil toon.19Jacobe' beey xaan tu nu'uctaj le ca'p'eel mu'ucho'ob, le oox p'eel, ti tulakal le ma'aco'ob cu biino'ob tu paach le mu'uch aalaco'obo.Letie' tu ya'alaj: " Teche' laaili' bey ca bin a wa'alique'ex ti' Esau le queen u caxtaanteche'. 20Yaan a walicti' beey xaan: " A palitzil Jacobe' taan u taal paachi toon. Tumen letie'tu tucultilac, bey quin jooms u yool u pu'ujul ye'etel le siibalo'ob cu biin tin taanilo', beyo' le queen u caaxte' je'el u c'a'anqueme'.21 Beyo' le siibalo'obo binoo'ob tu taanil letie'. Letie' p'aat cheen tu jun le aakabo' te cu'uchil wene..22Jacobe' j liik' te aakabo' ca tu ch'a'a u caatu'ulal u yatano'obe, u caatu'ulal palitzilo'obe, u once u tuulil u paalal. Letie' tu tuuxtajo'ob tu laak' u jaalil le vadoe'.23Beyo' letie' tu tuuxtajo'ob te beel jao' ye'etel tulakal u ba'alob.24Jacobe biin cheen tu jun, untul j xiib'e ba'atelnaj ye'etel tak ca saaschaji.25Le keen le j xiib'o tu yilaj ma' tu paajtal u toopke, tu jaadza' u t'eet' Jacob. Le u t'eet' Jacobe' tuuk'esabi le ca'a koola'obo.26 Le j xiibo' tu ya'alaj: "Ch'a'a in biin, tumen taan u saastah". Jacobe' tu ya'alaj: "Tene' ma' tin ch'a'a a biin wa ma' ta qui'qui t'aantquen.27Le ma'aco'ob tu ya'alaj: ¿Biix a k'abae'? Jacobe' tu nuucaj: "Jacob"28 Le j xiib'o tu ya'alaj: Ma'biin a k'abaent Jacobi'.Bejlae a k'abae Israel. Tumen teche dzo'ok a bateel yetel K'u y'etel winico'obe dzo'ok a p'a'a muuk29Jacobe' tu c'atch'i'naji ti: "Aalten biix a k'abae, quin k'aat ooltiktech". Letie' tu ya'alaj: ¿ba'axteen ca c'aatikteen in k'abae? ca dzo'oke qui'quit'aanta' telo'.30Jacobe' tu dza'a' u k'abae le cu'uchilo' Peniel, tumen tu ya'alaj: "Dzo'ok in wilik K'u quetlan iche' ye'etel in cuutale' dzo'ok u haalk'aabtah.31Le kiino' ko'ok yo'okol Jacob caliquil letie' maan Peniel. Letie' kohk'alak tu yo'olal u t'eet'.32Le olale' tac bejlae u paalal Israele' ma' tu jaantico'ob le xiich' nupic u baaquel u t'eet'o, tumen le j xiib'o tu loobiltah u xiich'i u t'eet Jacob.
Chapter 33

1Jacobe' pacaatnaj ca'anaj ca tu yilaj Esau cu taal ye'etel letie' cuatrocientos ma'aco'ob. Jacobe' tu jaatza' u paalal ichil Lea, Raquel le ca'atuul palitzilo'obe.2Le ca tun tu dza'a le ca'atuul palitzilo yetel u paalal tu taanil, aalcab paachtaal men Lea ye'etel u paalal, aalcab paachtaal xaan men Raquel ye'etel Jose tu paachil tulakal.3Letie' ca biin tu taanil tulakal. Nooclaj taac lu'um siete u p'eelalo', taac ca cu'uch naats ti u sucu'un.4Esaue' aalcabnaji u ti'al u caaxcujbaal ye'etel, tu machaje', tu mec'aj u caale' yetel tu dzu'udza. Le ca tune' letio'obe ooko'olnajo'ob.5Le ca tu pactaj Esaue tu taanile', letie' tu yilaj le co'olelo'obo ye'etel le paalalo'obo. Letie'tu ya'alaj: ¿Maax le ma'aco'ob yaan ta wetela'? Jacobe' tu ya'a'laj: "Le paalalo'obo maaxo'ob K'u tu seem yaab dza'a ti a palitzilo'ob.6Le ca tune' le palitzilo'obo taalo'ob taanil ye'etel u paalalo'ob ca noclajo'ob.Ca dzo'oke' Lea bey xaan taal7 taanile' yee'tel u paalalo'ob ca xoolajo'ob. Tu xu'ule' Jose ye'etel Raquel taalo' xaan ca xoolajo'ob.8Esaue' tu ya'alaj: ¿Ba'ax ca caaxtik ye'etel tulakal le mu'ucho'ob qui wilka'? Jacobe' tu ya'alaj: "In caaxtic a utzil tu taanil u yocho'ob in yumtzil"9Esaue' tu ya'alaj: " Yaanten le ba'ax c'abeet'eeno', in suu'un. P'ateen ye'etel le ba'alo'ob a ti'alo.10Jacobe' tu ya'alaj: " Ma' quin c'aat ooltictech, wa dzo'ok in lu'ubul utzi ta wiche', je'el tune c'aam in siibalo'ob ti kaab, tumen jach tu jaajile', dzo'ok in wilic a taan joole', jee biix le u taan jool K'ue, ye'etel dzo'ok a c'aamken.11Quin kaat ooltiktech c'aam in siibaltin taasajtecho', tumen K'ue dzo'ok u dza'icteen jach yaabach ba'alo'ob ye'etel tumen yaan teen le ba'ax c'aabeet'eeno'. Beey tuno' Jacobe' tu sen kaat oolta Esaue' ca c'aamti u siibal.12Le ca tuno'Esaue' tu ya'alaj: " Co'ox te beelo'. Ten kiin biin taaniltech".13Jacobe' tu ya'alaj: "In caambesaj wojelte' in paalalo'obe taanquelemo'ob , le mu'uch tamano'obo, le mu'uch aalaco'obo yaan u mejenilo'ob. Wa letio'obe cu xiimbalo'ob taac un p'eel kiine', tulakal le mu'uch tamano'ob cu quimilo'ob.14In caambesaj xiic tu taanil u paalatzil. Tene' yaan in tuusbelil chaanbeelil, je'el biix cu biin le wacaxo'obo taanil teeno', ye'etel je'el biix cu biin le paalalo'ob, taac queen in chu'uc in caambesajil ti Seir.15Esaue' tu ya'alaj: "Ch'a'a in p'aatic jaay tuul maaco'ob maaxo'ob yaan tin wetel". ba'ale Jacobe' tu ya'alaj: ¿Baaxteen queen a beet beeyo'? In caambesaj ts'o'okyaabcha a utsi tin wetel.16Le ca tune' Esaue' le je'el kiino' tu cajsa' u tuusbeelil u ti'al u su'ut Seir.17Jacobe' bin ti Sucot, tu betaj un p'eel nah ye'etel u cu'uchil u ti'al u baalcheo'ob. Le olale' u k'abae le lu'umilo' Sucot.19Le ca tune' Jacobe' taal lik'ul Padan Aram, letie' cu'uch tu lu'umil Siquem ki' ool, le'ela ti'an Canaane'. Letie' u p'aat he'elel naatz ti le caajtalilo'ob.18Le ca tune' tu maana' u xeet' lu'um tuux u dzaama u chu'uybil nah u paalalilo'ob Hamor, u taatae Siquem, tu yo'olal cien u p'eela u piezasi platae'.20Te'elo tu liisaj un p'eel muultunil cultaj ca tu k'abainte El Elohim Israel.
Chapter 34

1Beorae' Dina, u chu'up paal Lea tu dza'ati ti Jacob, jo'ok u c'aam le x sujuy co'olelobil le lu'umo'.2Siquem, u j xiibil paal Hamor le Heveo, u paalil ajawil le lu'umo, tu yilaj, yetel tu ch'a'a, tu jaampaytilac, ca wen ye'etel letie'.3Letie' sen utza yiich Dinae', u x chu'up paalil Jacob. Letie' tu yaacunaj le chu'upaalil ca'a tu muun t'aanta.4Siqueme' t'aana ye'etel u taatae Hamor, ca tu ya'alaj: "xeen a c'aat le x chu'upalil u ti'al in dzo'okol in beel ye'etel.5Beorae' Jacobe' tu yo'ojeltal que x letie' kaaskun u x chu'up paalile'. U paalalo'obe tiano'ob te kaaxo', le olale letie' jetz u yool taac ca cu'ucho'ob.6Hamor u taatae Siquem jo'ok tuux yaan Jacobe' u ti'al u t'aan tu ye'etel.7U paalalo'ob Jacobe' u'ulo'ob te caaxo' le ca tu yo'ojeltob le ba'ax u'ucho'ob. Le maaco'ob si'ipilchajo'ob. Jach pu'ujulo'ob tumen lelo' jun p'eel ba'al sen nojoch subtzilil u ti'al Israel iquil chilajik yetel u x chu'up paalil Jacob, tumen lelo' jun p'eel ba'al ma' unaj u yuuchuli.8Hamor tu t'anaj yetelo'ob , ca tu ya'alaj: "In j xiibil paal Siquem u yaacu'unaj a x chu'upalil, quin k'aat ooltiktech dza'ix ti letie' u ti'al u dzo'okol u beel ye'etel.9Dzo'okak a beeleex e'etelon, dza'toon a x chu'upalil ye'etel cha'aix xaan ti to'one' x chu'upalil.10Cuuxlaneneex ye'etel toon, le lu'uma yaan u je'epajal u ti'al a cuuxtaleex, a coonoleex, a maaneex ba'alo'ob.11Siqueme' tu ya'alaj ti u taatae ye'etel ti u sucu'uno'obe: "Ch'a'ix in caaxtic utz ool tu taanil a wicheex ye'etel je'el ba'axqeen a waleexe quin dza'icteex.12C'aateneex tu yo'olal le nojoch x ba'ala u tohol ye'etel si'ibalo'ob jee biix a c'aatexe', tene' quin dza'ictex je'el ba'alac a c'aatexe, ba'ale dza'atenex le x chu'upala u ti'al in dzo'okolin beel tu ye'etel.13U paalalo'obo Jacobe' tu nu'ucajo'ob ti Siquem ye'etel tuus, tumen Siqueme' dzo'ok u kaaskuntik Dina u iidzin.14Letio'obe tu ya'alajob: " Ma' tu paajtal beetik lelo', dza'ictech iidzin ti miix juntul ma'ac ma suutkupta'ani; tumen lelo' yaan taasin u p'eel loob u ti'al toon. 15Cheen je'el u paajtale ye'etel le ch'a nu'uk tumen tulakala': Wa ca su'ut untul suutkuptanil jee biix toone', wa tulakalle j xiibo'ob cu suutkuptalo'on xaan. 16Ca tune dza'ictech le x chu'upalalo'oba a ti'alinte'exo, beyo cuuxtaleex ta weteleex, yaan su'uteex un p'eel caajil. 17Ba'ale wa ma' ta wuykeex le ba'ax c'aalico'ob, ye'etel ca su'uteex suutkuptanil, ca tune' c cha'ic iidzine ye'etel biin.18U ta'anoobe' tu ki'ioltaj Hamor yetel u paal Siquem. 19Le xi'ipalo' ma'a xa'achaj' ka'a tu mentaj ba'ax a'la'ti'i,letie jach ki'i yilik ux chu'upalil Jacob, tumen leti'i u jach utzil ichil tu la'akal u yo'toch u taata.20Hamor, Siquen yetel u paal bi'noob tu jo'onail le tan'kaajo'k'a ta'anajob yetel le ma'acoob', ka'j tu ya'aljobti':21 Le ma'acob je'ela' yan'toon jetzel olal yetel'oob, p'atex u kaj'talob tuj' lu'um, ku' mentoob mei'jili' tumeen jach u ja'ajile' yaj' nu'kuch lu'um to'on u tialo'ob. Cha;ex kajtal yetel u xch'upalilo'ob tial u yatan'ob,cha'ex jdzai jchu'palil tio'ob.22Cheen yetel le nuc't'a'na', le winco'bo' tzu'u k'anco'ob kajtal ichilo'om, be;elae un pe'elili' kajo'on. Wa' tu laaka' Wiinik ku suut kuptale', je'ex leetiob suut kuptano'obe'. 23¿Ma'a wual' k'tial tu lak'lu wakax'oobi' u lun'moo', tu lak'lu yala' bal'cheob? ko'onex chinjootic u ta'anoon, ka'a ka'laco'ob ichiloon.24Tulaacal le ma'acoobo te nohcajob tu yu;uboob Hamoryetel u paal Siquen. tu la'akal ma'acobo suut kuptabo'ob. 25Tu oxpel ki'n yau u kuupiloob, ka'a tul u paaliloob Jacob,Simeon yetel Levi, u sucu'uno'ob Dina, tu cha'ajoob u maascabo'ob ka'a bi'noob tux mix ma'ac ka'lantique noh kajo', ka;a tu kinsoob tu la'akal ma'ac. 26Tu kin'soob Hamor yetel Siquem, u paali, yetel u yej maascab. Leetiobe' tu cha'ajoob Dina tu yo'toch Siquem dzo'ole ka'a binoob.27U la'ak u paalal Jacobe' ta'aloo tu'xyan u winklal le kinmo'obo ka'a tu xac'loobe nohcajo', tumen u winko'obo tu k'askuunto'ob u ki'ikoob Dina.28 Ka' tu cha'ajo'ob ba'alche'ob, wakaxob,u burro'ob, tu la'akle nohkajo' yetel le k'aaxo'ob tu ba'pach le nohkajo'. 29Tu la'alu ayik'liloob, tu la'klu palaloob u yatanoob, ka' tu chu'ukoob. Ka'a tu cha'ajoob le yan ichil le na'ajo'.30Jacobe' tu yajlati Simeon yetel ti Levi: Teex dza ta'askeex yai ti wo'okol, dza' mentkex u tu'utal le kaj'jacbalo wey lun'me', le cananeoso' yetel le ferezeosobo. In wo'toche' chi'ichan. wua ku mu'uchubao tin pa'ach, ku ba'ateteno'be', ku quinskenoob yetel in wotoch'. 31Simeon yetel Siquem ¿Ka'abet wua u beetik ti c iitzin bey juun tuul xkaakbache'?

Exodus

Chapter 1

1E le lo'oba le'ti u k'abaob le u palalo'ob Israel le maxo'ob talo'ob tac Egipto yetel Jacob, u tulalo'obe yetel u muchi ich najilo'ob: 2Rubén, Simeón, Leví, Judá, 3Isacar, Zabulón, Benjamín, 4Dan, Neftalí yetel Aser. 5Tu lacalo'ob le joj'ob yetel Jacob, min tu lacolo'obe setentaob ka'achi. Tumen Joseé tianilí kach Egiptoe.6Beytunó Joseé, tu lakal u lak'obe yetel tu lakal e chilencabo'ob je'eló kimo'ob. 7Le israelita'obojach seb u ya'abtalo'ob, jach ya'ab uchal u yabtal u xo'ocalo'ob yetel caj sen muk'ompajo'ob, tak le lu'um tu'ux yano'ob ja'acho ta'ax chu'up yetelo'ob.8Beytuno u tu'ul tumben ajau tu chunsaj u mek'tanlaj te Egiptoo, le maax ma tu k'aolta kach José. 9Leti'e tu yalaj ti u cajaol: "il a wile'ex, le israelita'oba jach sen ya'ab u xocolo'ob yetel muk'ano'ob ti to'on. 10kotene'ex cone'ex nuctiko'ob yetel naat olal, uamae leti'obe tan u bin u yaabtalo'ob u xocolo'ob, yetel ma ca u chapachtooone, letiobe bin u muchubaob yetel ak aj p'ekiloob, cu bateloob yetel cu xachcubaob ti to'on beituno' bin u xumpájtoob le lu'umo".11Beyo letiobe ka tu dzajoob aj canan u tial pedskoob yetel mukan meyajoab. Le israelitaobo tu meyaj paktob cajoob u tial Faraón: Pitón yetel Ramsés. 12Chen baale' jalakil le egiptcioiloob ped'majoob kaacho', le isarelitaoba yaabchaj u xocol yetel tu t'it'ubaob . Beytuno', le Egipcioiloobo ca joob u sajactaloob ti le israelitaobo.13Le Egipcioiloobo tu betoob u meyaj le israelitailoob yetel jach yayaj meyaj. 14Letiobe tu metoob u kuxlaoobe k'aah yetel yayaj meyajoob yetel juch'bil patbil pak', yetel tu lakal u jejelasi meyajoob ti k'aax. Tu lakal meyaj cu yaalal u meyajticoobe jach yajtak.15Beytuno u ajaui le Egiptoo t'aanaj yetel le x-k'am sijil palaloob hebreaobo; u k'abal u tuul tiobe Sifra, yetel u la'ak u tule' Puá. 16Leeti tu yaalaj: "Le chen xikeex yiknal le x-coleloob hebreaobo chen joop u sisaj'obe, wileex le dzooc u sijil. Ua chan xiipal, kabet a kinskexoob; ba'ale ua chan x-ch'upale', chaexoob u kuxtal." 17Baale le x-k'am sijil palaloobo sajac chajoob ti jajal Dios, ma tu betoob je bix u ajauil Egiptoi tu kubentaj ti letioob; tu chaoob u kuxtal le mejen xipalaloobo.18U ajauil Egiptoe tu t'anaj le x-k'am sijil palaloob ca tu yalaj tioob: ¿baxten ta betajeex le baal beya' yetel ta chaex le palal xipalaloob u kuxtaloob?" 19Le x-k'am sijil palaloobo tu nucajoob ti e Faraóno: "Le x-coleloob hebreaobo ma beyob je bix le x-coleloob egipciailoobo. Letiobe mukan u winkililoob yetel tzook u sijsajoob cheal u kuchul le x-k'am sijil palaloobo tu yicanoob."202122Jajal Dios boibes le x-k'am sijil palalooba. Le c'ajo yabchaj u xocoloob yetel jach man muk'an pajoob. Tumen le x-k'am sijil palalooba sajac chajo' ti jajal Dios, Le'eti tzaj tioob u yotochoob. Le Faraono ka tu kubentaj ti tu lakal u kajal: "Yan a picchinteex tu lacal xiib cu sijil ichil le xeljao, baale ca p'atkeex u kuxtal tu lacal colel.

Chapter 2

1Beytuno, u tul maak ti u tribu Leví dzoc u bel yetel u tul colel ti Leví. 2Le x-coleló ca kojanchaj ti champal ca xan tu sisaj u tul xiipal. Ca tu yilaj u tul chan xiipal toj u yoole, leeti tu tacaj mi olp'el k'u.3Chen baale, leeti ca tu yilaj ma tan u beital u sentakike, leetie ca tu ch'aaj u p'eel xidibil xaake ca tu taak'a yetel tatak'kil baal . Ku dzokoltune leetie tu k'opá le champal ichil le xaac'o yetel ca lu dzaja ichil le sak'ab sukil le j'á tu jaal le xelja'o. 4U kik tune caj ualaj ma jach naach u tial u yile baax cu uchul yetel le champalo'.5U xpaal le Faraono bin tun ichkil te xeljao jalakil u xtusbelobe tan u man u ximbaloob te tu jaal le xeljao. Letie ca tu yilaj le xaac ichil le sakab suuk ca tu tuxta u xmeyaj u tial chaik. 6Leeti ca tu jeba', ca tu yilaj le champalo'. Tu yilej, le champalo' tan u ookol. Leetie tu ch'aaj otzilil tie ca tu yalaj: "Le jela' jach un t'uul u pal'aj le hebreoobo."7Beytuno u kik le champalo' tu yalaj ti u xpal le Faraono: "¿k'aabeta' in bin yetel kin kaxte' un t'uul xcolel hebrea u tial cu canantech le champalo'?" 8Lu xpal le Faraono tu yalaj ti: "Xeen." Beytuno le xchupalo' bin u kaxte' u mama le champalo'.910Lu xpal le Faraono tu yalaj ti u mama le champalo': "Ch'a le champala' yetel canant ti teen, tene' kin botic ti teech u p'el bool." beytuno le xcolelo' tu ch'aaj le champalo' ca tu canantaj. Ca nojochlaj le champalo', leetie ca tu bisaj ti u xpal faraón yetel leetie ca tu palitaj. Leetie ca tu dzaa u k'abae Moisés yetel tu yalaj: "Tumen ich j'a tin joosaj."11Beytuno Moisés ca nojochaje', bin ichil le macoob u tial, ca tu yilaj bix yajil u meyajoob. Leetie ca tu yilaj u t'uul egipcioile' tan u loobitic un t'uul hebreoe', u yet cajalil. 12Leetie ca tu pact'a u tsel yetel u lak tzel yetel ca tu yilaj mixmaac yan teelo', leetie ca tu kinsaj le egipcioilo' yetel tu taacaj u winkilil ich xix lu'um.13Leetie joo' tu sastalil, yetel, yu yilaj, k'aatul winkoob hebreoob tan u bateiloob. Leetie ca tu yalaj ti u t'uul k'expajan u yool: "¿Baxten ca lobitic a et meyajo'?" 14Baale' le winko' tu yalaj ti: "¿Maax tzaech najpoli yetel ajp'is olal tac okol? ¿Tan a tuclic a kinsken jen bix uch ca kinsik le egipcioilo?" Caatun Moisese' sajac chají yetel tu yalaj: le baax tin betaje' u jajile' ojelan tumen u jeeloob.15Beytuno' faraone ca tu yubaj le lela', leetie ca tu dzaubaj u kins Moisés. Baale' Moisese' puds ti faraón yetel ka p'at tu lu'umi' Madián. Teelo' culaj nadz ti un p'eel che'en. 16Beyo', u sacerdoteil Madián yan caach siete u chupal palaloob. Leetiobe taloob, u josoob j'a, yetel u ch'upico'ob u nuculil tuux cu yukik j'a u taman u yumoob. 17Le aj canan tamanoobo taloobe ca tu yotajoob u bisoob, baale' Moisese nads u yantoob. Tzocole' leetie' tu dzaa j'a ti le tamanoobo.181920Le xchupalaloobo ca binoob ti Reuel u yumoob, leetie tu yalaj, "¿Baen tineex ich naj jach chunkim"? leetiobe tu yalajobe: "Jun t'uul egipcioile tu tokoon ti le aj canan tamanoob. Leetie tu josaxan j'a tia le mananoobo. Leetie tu yalaj ti u palaloobo: "Beytuno, ¿tuux yan leeti'? ¿Baen ta p'atajeex le maak'o? T'aneex ca beylac u janal tac etel."21Moisese tu k'ama' u p'ataj yetel le winiko', max ken u tzokes u bel yetel u xpal Sefora. 22Letie yanjil u t'uul u paal, Moisese lo t'ana' Gersón; letie tu yalaj: "Tene' u t'uul cajnalen ti tanxe lu'um."23Un p'eel yabcach ki'inoobe, u ajauil Egiptoe ki'imi. Le israelitaobo ca u yauat okoloob yolaj u mejuli palitsilil. Letiobe tan u yauat k'atikoob tu nyolal antajil, u k'atanquiloobe k'uch tu yicnal jajal Dios tu yolal palitsiltanoob. 24Jajal Dios ca tu yubaj u yauat okoloobe, jajal Diose ca k'ajti u nupt'an yetel Abraham, yetel Isaac yetel xan Jacob. 25Jajal Diose tu pactaj le israelitaobo, yetel letie ca tu nat oltaj jen bix yanicoobo.

Chapter 3

1Beytuno Moisese tan caach u canantic u tamanoob Jetro u yum u yatan, u sacerdotei Madián. Moisese tan u bisicoob le tamanoobo naach ti le xtocoy lu'umo ca k'uch tac Horeb, u witzil jajal Dios. 2Teelo' u ángel Yumtzil chicpajti ti un p'eel u toch'bal kakil sidz mak. Moisese tu yilaj, yetel tu yileke le sidz mako tan caach u yelel, chen baale ma tan u jaabal. 3Moisese tu yalaj: "Patik in dzeelkimba u péel tzelil yetel ca in wilé le baaxjak'olala, tumen le sidz maka ma' tan u jabal."4Yumtzil tun ca tu yilaj tan u nadzal tial u yilajte', jajal Dios tune tu t'anaj ichil le sidz mako tu yalaj ti: "Moisés, Moisés." Moisese tu yalaj: "Je yanen uaye." 5Jajal Diose tu yalaj: "¡ma' nadza! tzel a xaanab te ta uoko, tumen le kuch'i tuux uakbalechó kilich lu'um in tial." 6Leetie tu yalaj xan: "Teen u jajal Dios a yumoob, u jajal Dios Abraham, u jajal Dios Isaac, yetel u jajal Dios Jacob." Kaatune' Moisese tu pixa' u tan u ich, tumen leetie sajakla' u pactic jajal Dios.7Yumtzile tu a'alaj: "Teene' tzoc in ilic u muk'yaj in kaajal maxoob yanoob tac Egipto. Teene' tzoc in uuyik u ok'otbaloob yolal u ajpoloob, tumen Teen in k'ajool u muk'yajoob. 8Teene dzoc in taal utia'al in jaalk'abtoob tu pajtalil le Egipcioiloobo yetel in taasikoob te lu'umoobo ti un p'eel ma'alob, yetel nojoch lu'um, un p'eel lu'um tuux yan leche'o yetel kaab; te tu lu'umil le cananeos, hititas, amorreos, ferezeos, heveos yetel jebuseos.9Teak u aauat ook'ol u winkiloob Israel dzoc u k'uchul ti teen. Yetele, teene dzoc in ilik u pedzniloob tumen le Egipcioilobo. 10Teak beeytuno, Teen tuuxk'ech ti Faraón ti'al ka beylak' a taasik in kaajal, le israelitaoob, paachil ti Egipto.11Ba'ale Moises tu a'alaj ti jajal Dios: "¿Ma'axen teen, kin bin ti Faraón yetel in ta'asik le israelitaoob ti Egipto?" 12Jajal Diose tu nuk'taj: "Teene tu ja'ajilile' yan in yaantal ta weetel. Lela' u p'eel chikulaj ti'al teech tu olal tumen teen tuuxtikech. Kéen a jo'os in kaajal ti Egiptoe, teexe' yan a k'ultikeneex ti le witzilá.13Moisese tu a'alaj ti jajal Dios: "Kéen xiiken ti le israelitaoobo yetel in ualiktioob 'U jajal Diosoob le chi'ilenkab maanja'an dzoc u tuuxtiken ti teex,' yetel cheen leetiob k'u k'aticoob, '¿bix tun u k'aaba?' ¿baax tun ken in uatioob?" Jajal Diose tu a'alaj ti: "TEEN LE MA'AXILIENE." 14Jajal Diose tu a'alaj ti: "K'aabet a ualik ti le israelitaoobo, 'LEETI LE M'AAXO' dzoc u tuxtiken ti teex." 15jajal Diose beyxan tu a'alaj ti Moisés "K'aabet a ualikti le israelitaoobo, 'LE YUMTZILÓ, u jajal Diosoob a chi'ilenkab maanja'an, u jajal Dios Abraham, u jajal Dios Isaac, yetel u jajal Dios Jacob, dzoc u tuuxtiken ti teex. Leeti e lelá in k'aaba u ti'al tu laakal ki'in, beeyó kin páatal tu tuk'uloob ti tu laakal chi'ilencabiloob.16Xeene' yetel ka muuch'kins u nuxibiloob Israel. A'al tioob: "LE YUMTZILÓ, u jajal Diosoob a chi'ilenkab maanja'an, u jajal Dios Abraham, u jajal Dios Isaac, yetel u jajal Dios Jacob, dzoc u chik'paja' teen yetel tu a'alaj teen, " Teene tu jajil dzoc in paak'tik yetel dzoc in ilik le Egipto baax dzoc u meetik teex. 17Teen dzok'aan in jok'chitik in jo'osikoob ti u peets'ajil Egipto ti'al u lu'umiloob cananeos, hititas, amorreos, ferezeos, heveos yetel jebuseos, un p'eel lu'um tuux k'u tu'ul lecheo yetel kaab." 18Leetiobe yan u che'enxikintikechoob. Teech yetel u nuxibiloob Israel k'aabet a bineex tu ta'an u ajauil Egipto, yetel k'aabet a ualik'tie, 'LE YUMTZILO, u jajal Dios le hebreosoobo, dzoc u nupt'antikuba' yetel to'on. Beytunó t'an in bino'on ooxp'eel ki'in ti'al le xtokoylu'um, u ti'al ka beylak ak dzaik ki'insbil sibalti Yumtzil, ak Dios.'19Baale teené in ojel u ajauil Egiptoe ma bin u cha' ka bineex , wa má' yetel u pajtalil in k'aab. 20Teene yan in dzaik in k'aab yookoloob yetel yan in ch'a'apachtik le Egipcioiloobo yetel tu la'akal nuckuch chikulal bin in maak'an ichiloob. 21Teene bin in dza sibal olal ti le kaaja' u ti'al le Egipcioiloobo, ti'al cheen xico'obe, ma un binoob yetel mix baal. 22Le xcolelo' yan u k'aatikj ba'alo jadzutstac beeta'an yetel k'aan ta'akin yetel saak ta'akin yetel nok'oob ti u yet cajaloob x-egipcias yetel jeke'en colelí u k'amlamoob ichil u najiloobe. Teex tuné ka dzalantikeex yook'ol a papaleex yetel a x-palaleex. Tu yosal tun beeya' yaan a laj chikeex tu laakal baal ti egipcioiloobo.

Chapter 4

1Moisese tu núuk'ta: "¿Baale' ua ma' u oksaj ool tikenoobe yetel ma ma' u u'uykenoobe, baale ku akobe': 'LE YUMTZILÓ ma chikpajaktechí'?" 2LE YUMTZILÓ tu a'alaj ti: "¿Baax le ya'am ta k'a'abo?" Moisese tu a'alaj ti: "jun p'eel che'". 3LE YUMTZILÓ tu a'alaj ti: "Pik ch'iinte te lu'umo". Moisese tu pik ch'iinta te lu'umo, ka suut kaani. Moisese puuts ti leeti.4LE YUMTZILÓ tu a'alaj ti Moisés: "chuk yetel a k'aab, maach tu ne'ej". Kaatune tu chuk'a yetel tu machá le kaano. Kaj ka suts cheí tu k'aab. 5E lelá u ti'al leetioob ka u oksaj oltoob YUUME, u jajal Dios Abraham, u jajal Dios Isaac, yetel u jajal Dios Jacob, dzoc u chik'pajal teech".6LE YUMTZILÓ tu aalaj xan ti: "Teak ts'aa a k'aab ichil a nook". Beytuno Moisese tu ts'aaj u k'aab ichil u nook. ka'a tu jozaj'e, ileex, u k'aabe' sak pak'een yetel jaway bey le nieveo. 7LE YUMTZILÓ tu aalaj: "Ts'aa a k'aab ichil a nook tu ka'ajtéen ". Beytuno Moises tu ts'aa a k'aab ichil a nook, ka tu joose, leetie tu iilej uts jen bix k'aache, bey u laak u baak'ele.8LE YUMTZILÓ tu aalaj: " wa leetioob ma un oksaj ooltikechoobe. wa letioob ma un ch'anuptajoob ti le yaax chikulaj In pajtalil wa ku oksaj oltikoob, beytuno leetiobe yan u oksaj olticoob u jeel chikulaj. 9Yetel wa leetioob ma u oksaj oltikoob ti u ka'a p'eel chikulajil In pajtalil, mix tak tu uikechoob, beytuno ch'á jun p'iit u jail le xelj'ao ka uekik yookol le tikin lu'umo. Le j'a ken a ch'ae yan u sutul k'ik'i te tikin lu'umo."10Beytuno Moisese tu a'alaj ti YUMTZIL: "Yumtzil, teené ma seeban in t'aaní, mix uchilak, mix ka ta t'aaná a paalitzilá. Teené xan in t'aan yetel xan u suut in uaak". 11LE YUMTZILÓ tu a'alaj ti: "¿Maax be'et u ch'í le wíiniko? ¿Maax beet'ik le wíinik toot, wa kook, wa ku bey tu paakat, wa ch'oop? ¿Ma teení, le YUMTZILÓ? 12Beytuno teako xeen yetel teen kin yantaj ta ch'í yetel kin esiktech baax a ualej". 13Baale Moisese tu a'alaj: "Yumtzil, tu olal iabcach uts tuxtel u jeel ma'ak, le max ka tuklik a tuuxtik".14Beytuno le YUMTZILÓ kaj p'uuj ti Moisés. Leetie tu a'alaj: "¿Kuuxtun Aarón, a suku'un, le Levitae? Teené in ojle' leetie uts u t'aan. Bey xanó, leetie tan u taal u nuuptantech, chen u ileché, leetie yan u ki'imak oolal u puksi'ik'al. 15Teech ken a t'aanej yetel ken a ts'a le t'aanoob k'aabet u a'alik. Teené yan in yaantal ta chi yetel tu chi xan , yetel teene yan in esikteex baax a beetex. 16Leetie yan u t'anik le wiinkoobo ta uolal. Leetie yan a chitik yetel teeché yan a metik ti jen biixené, jajal Dios. 17Teech ka bisik ta k'aab le ch'ea. Yetel ka metik le chikulaloobo".18Beytuno Moisese suut ti Jetro, u yum u atan, ka tu a'alaj ti: "Chaaten in bin, u tial in suut tuux yan in laaktsilob maaxoon yanoob Egipto, kin il ma letiobe laili kuxanoobe". Jetroe tu a'alaj ti Moisés: "Xeen yetel jets' olal". 19LE YUMTZILÓ tu a'alaj ti Moisés tak Madián: "Xeen, suunen Egipto, beyó tu laakal le wiinkoob ku tuklikoob u tselkoob a kuxtalé laj kimenoob. 20Moisese ka tu ch'aaj u atan yetel u paloobe ka tu tsao yokol u chouak xikin. Leetie ka sunaj tu lu'umí Egipto, yetel tu ch'aaj u xoolte jajal Dios tu k'aab.21LE YUMTZILÓ tu a'alaj ti Moisés: "Cheen sunakech Egiptoe, ilal a beetik tu tan Faraone tu laakal le chikulal tzoc in tzic a pajtalil. baale yan in tsuikunsik u puksi'i'kal, yetel leetie ma u bin a cha u bin le k'aajo. 22K'aabet a ualik ti Faraón: 'E lela' letie tu a'alik YUMTZIL: Israele in paal, in yaax paal, 23yetel Teene tan in ualik ti teech: Cha u bin In paal, olal u bey tu k'ultiken. Baale teeche ma' cha u biní, Teené tu jajile yan in kinsik a paal, a yaax paal".24Teak, te beej'o, ka jeeloob de aak'ab, le YUMTZILO tu nuptanta Moisés ka tu iotu kinse. 25Beytuno Sefora tu ch'a'a jun p'eel jabil tunich ka tu xotaj u k'eulel u paal, ka tu dsa'a tu ook. Beytuno leetie yu a'alaj: "Tu jajililé teché jun tul jba'alech ti teen osal le k'iko". 26Beyó le YUMTZILÓ tu p'ataj yetel jetzel olal. Letie ka tu a'alaj: "Teché jun tul jba'alech k'kikilech" tu olal le ba'aj xootó.27Le YUMTZILÓ tu a'alaj ti Aarón: "Xen tokoy lu'um nuptantaba yetel Moisés". Aarone bin u ilej, tu nuptanta tu witzil jajal Dios, yetel ka tu tz'utz'a. 28Moisese tu a'alaj ti Aarón tu la'akal u t'aan YUMTZIL dzoc u tuxta'al u a'alej yetel tu l'aakal le chikulajoobo yetel u pajtalil YUMTZIL u k'ubental ti u meetik.29Beytuno Moisés yetel Aarone binoob yyetel tu much'oob u nuxibiloob le israelitaoobo. 30Aarone tu t'aanoob yetel tu la'akal u t'aanil YUMTZIL dzók'aan u a'alik ti Moisés. Leeti xane tu iesaj lu chikulali u pajtalil YUMTZIL tu t'aanoob le ma'akoobo. 31Le wi'inikoobo ok'saj olnajoob. Le ka tu uioob YUMTZILE dzokáan u ilik le israelitaoobo yetel dzok u ilik u pedz'aniloob. beyó leetiobe tu chiinaj u pooloobe ka tu k'ultajtoob.

Chapter 5

1Je'lilie ka uch le ba'alooba, Moisés yetel Aarone binó ti Faraón ka tu a'aloobe: "E le'la leeti e YUMTZIL, u jajal Diosi Israel, ku a'alik: 'ch'aa u bin in ka'ajal, ti'al beyo leetiobe ka ianak k'inbesaj ti Teen te xtokoy lu'umo."' 2Faraone tu a'alaj: "¿Maax le YUMTZILÓ? ¿Baen k'aabet in u'uy Ku táan yetel ka in ch'aa u bin Israel? Teene ma' in k'ajol le YUMTZILÓ; U je'ele, teeté ma' in chaik u bin Israeli."3Leetiobe tu a'aloob: " U jajal Dios le hebreosoobo dzok u much'kubaj yeetel to'ón. Cha'aj in bino'on ti jun p'eel xi'imbal ti o'ox p'eel k'iini ti'al te xtokoy lu'umo yetel ka in ki'insón si'ibal u ti'al YUMTZIL in jajal Diosoon, ti'ilale' Leetie ma' u tuxtik'toon loobil wa yetel tadz maskab." 4Baale u ajauil Egitoe tu a'alajtioob: "Moisés yetel Aarón, ¿Ba'en t'an a t'ook keex le ka'ajal ti u meyajoob? Suunenex ta' meyajeex." 5Leetie tua'alaj xan: "Teak yan ya'abkach hebreos tin lu'umoon, yetel teechan t'an a me'etik u che'enkoob u meyajoob."6Le kí'inako, Faraone tu tza'aj jun p'eel k'uben t'aan ti u ilaj meyaj le palitsiloobo yetel le mayab ilik meyajoobil k'aaj. Leetie tu a'alaj: 7"U je'elanij ka'ache, teexe ma an ds'akeex te ka'ajal su'uk ti'al u meetkoob patbil p'aak. Chaeex u binoob u mo'oloob su'uk leetioob. 8Baale, beytun xano teexe k'aabet a ka'atkeextioob le bix caach u p'eelel le patbil paak'o ku mank'atcoob caachi'. Ma' a kamkeex wa ma chukani', tumen leetioobe mak'oloob. Le beetike' leetioobe tan u autoob yetel tan u a'alicoobe: 'Cha'aj in binoon yetel ka ak kinsaj sibal u ti'al in jajal Diosoon.' 9Ya'abkunseex u alil meyaaj u ti'al le wiinikoobo beytuno leetioobe ka u dsaubaoobi ma' u tuukuloob ti t'aanoob tusiloob."10Beeytuno le ilaj meyaj le palitsiloobo yetel le mayab ilik meyajoobil jook'oobe ka tu a'aloob te k'aajo. Leetiobe tu a'aloob: "E lela' leetie ku a'alik Faraón: 'Ma' in dsaik'teex u jeel suuk. 11Teex k'aabet a bineex a k'axteex su'uk jen tuux je u beytal a ka'axkeex, baale u alil meyaaje' ma' u minaankunsa'aj."'12Beytuno le k'aajo diitpajoob ti tu laakal u lu'umil Egipto u ti'al u muuchkoob u k'aaxalmal su'uki. 13Le ilaj meyajoob p'aalitsile la'ili u sebkuntaloobe yetel u a'alcoob: "tsookseex a meyajeex, bey kaach ku dza'abal teex ka'achi." 14Le ilaj meyajoob p'aalitsile ti Faraone tu loobitoob le mayab ilik meyaj israelitaoobo, le maaxoob lai'li maakoob le maaxoob leetioob dsaoob u ti'al u ikoob le meyajoobo. Le ilaj meyajoob p'aalitsile lai'li u k'aatkoobe: " Baen teexe ma' tan a mak'aantkeex le patbil p'ak ku k'aatalteex, bey jo'oljeak, bey bejla'e, jen bix teex suukanil a mank'antikeexo?"15Beytuno le mayab ilik meyaj israelitaoobo taaloob tu iknaj Faraón ka u takpoloob. Letiobe tu a'aloob: "Baen tan a meetik ti a meyajoob beyá? 16Mix u p'iit su'uk ku dzabal ti a meyajoob, baale leetiobe ku a'aliktoone: '¡Me'eteex u jeel patbil p'aak!' Toone, a meyajoon, takxan kin loobitaloon teak, baale tu olal a laili ka'ajalé." 17Baale Farone tu a'alaj: "¡Te'exe mak'oleex! ¡Te'exe mak'oleex! Teexe ka a'alkeex: cha'aj ak bin kinsaj sibal u ti'al YUMTZIL. 18Beytuno teak xeenex ka'aten meyaj. Mix jun p'eel su'uk u jel ku dzabil teex, baale k'aabet a meetkeex u laili bukajil pat p'aak."19Le mayab ilik meyaj israelitaoobo tu iloob tiinoob ti yayaj olal kaj a'alaltioob: " Ma' ka'abet a minankunskeex u xookil sansamal le pat p'aako. 20Leetiobe tu nuptantoob Moisés yetel Aarón, maaxoob uakbaloob taankab ti le noj naajó, jalakil leetioobe binoob nachil ti Faraón. 21Leetiobe tu a'alajoob ti Moisés yetel ti Aarón: " Le YUMTZIL ka u ileex yetel ka u loobilteex, tumen teexe dzok a meetkonech lo'oboon tu tan u ich Faraón yetel ti u meyajoob. Teexe dzoka'an a dzake'ex jun p'eel xtadz mascab tu k'aab u ti'al u kinskoon."22Moisese tu sutuba' ti YUMTZIL ka tu a'alaj: "Yuntzil, ¿Baaxten dzoc a dzaik yayaj olal ti'al le k'aaja? ¿Taanile' baen ta tuuxten? 23Takti ka taalen ti Faraone u ti'al in t'aan ta k'aaba, leetie dzok u dzaik yayaj olal ti'al le k'aaja, yetel teeche ma' a jaalk'at a k'aajal u nak'anpulí."

Chapter 6

1Beytuno le YUMTZILÓ tu a'alaj ti Moisés: "Teaki teech ka uilik le baax le ken in be'et ti Faraón. Teeche yan a uilik le le'la, tumené leetie yan u cha'ak a biineex tu yetel u mu'ukil in k'aab. Tu olal u mu'ukil in k'aab, leeti yan un joosk'eexoob ti tu lu'um."2Jajal Diose tu t'aaná Moisés ka' tu a'alaj ti: "Teene ten YUMTZIL. 3Teen le maax chikp'a ti Abraham, ti Isaac yetel ti Jacob bey Jajal Dios yan tu la'akal u pajtalil; baale in k'aabaé, YUMTZIL, teené ma' u k'aajolmenó ka'achilí. 4Teen xané tin wakunsaj jun péll nupt'aan yeeteloob, tu olal in dzaiktioob u lu'umil Caanan, u lu'umil tuux ma' kajlajoob bey u kajnoliloobe, le lu'um tuux kaach aj nunumoob. 5Bey xan, teen' dzok in ch'enxikintik u áakam le Israelitaoobo le ma'axoob le Egipcioiloobo dzok'aan u palitziltikoob, yetel dzok in k'aajbesik In nupt'aan.6Tu olal tune, a'al te Israelitaoobo: 'Teen le YUMTZILÓ. Teen ken in jo'osoob ti lu palitsiló tumen le Egipcioiloobo, yeetel Teen ken in ja'alk'atoob ti tu pajtaliloob. Teen kin to'okileex yeetel jun p'eel chika'anil In pajtalil, yeetel nuukuch muuk'aan pajtalil pis'olal. 7Teen ken in t'aascoob ti Teen bey in tiileexé, yetel Teené yan a jajal Dios keneex. Teexe yan a oikeexe Teen le Yumtzil a Jajal Dioseex, maax j'ooseex tu palitsilil le Egipcioiloobo.8Teen ken in t'aaseex te lu'um tin jalacht'antaj ti Abraham, ti Isaac yetel ti Jacob. Teen ken in ds'aj teex a ti'alteex. Teen le YUMTZILÓ. 9K'atun Moisés ka tu a'alaj e le'lá ti le Israelitaoobo, leetioobe ma' tu ch'enxikintoobi tu yolal u lúubul olalí lu palitsiltaloob.10Beyó YUMTZILÉ tu t'aanaj Moisés ka tu a'alaj ti: 11"Xeen ka a'al ti Faraón, u ajauil Egipto, ka u cha' u bin u ya'abkach ma'akiloob Israel te tu lu'umó". 12Moisese tu a'alaj ti YUMTZIL: "Wa le Israelitaoobo ma' u ch'enxikintenoobi, ¿Baen tun le Faraono yan u ch'enxikinten, tumen teene ma' maaloob in t'aaní?" 13Le YUMTZILÓ tu t'aaná Moisés yetel Aarón. Leetie tu dza'aj jun p'eel k'uben u ti'al le israelitaoobo yetel ti Faraón, u ajauil Egipto, u ti'al ka' u josoob le Israelitaoob te tu pachil u lu'umil Egipto.14E leelooba letioob kaach u ajpolaloob ti u najiloob u yumoob: u paalal Rubén, le u yaax paal Israel, leetioob Hanóc, Falú, Hezrón yetel Carmi. E le'looba leetiob ka'ach u uuchben ch'i'ibaliloob Rubén. 15U paalal Simeón leetioob Jemuel, Jamín, Ohad, Jaquín, Zohar yetel Saúl, u paal jun t'uul xcananeaí. E le'looba leetiob ka'ach u uuchben ch'i'ibaliloob Simeón.16Way tuné tuux task'unta'an u k'aabaoob u paalal Leví, u múul yetel u ch'i'lenkaboob. Leetioobe Gersón, Coat yetel Merari. Levíe kuxlaj tak 137 ja'aboob ti. 17U paalal Gersone leetioob Libni yetel Simei. 18U paalal Cohat leetioob Amram, Izhar, Hebrón yetel Uziel. Cohate kuxláj tak 133 ja'aboob ti. 19U paalal Merarie leetioob Mahli, Musi. E lelooba tu be'etubaoob u uchben ch'i'ilencabiloob ti le Levitaoobo, u múul yetel u ch'i'ilencabiloob.20Amrané ts'o'kunbeel yetel Jocabed, u ki'ik u yuum. Leetie tu dsa'aj ti Aarón yetel Moisés. Amramé kuxláj 137 j'aaboob ka ki'imi'. 21U paalal Izhar leetiob Coré, Nefeg yetel Zicri. 22U paalal Uziel leetioob Misael, Elzafán yetel Sitri.23Aaroné ts'o'kubel yetel Eliseba, u xpaal Aminadab, u ki'ik Naasón. Leetié u dsa'aj ti Nadab, Abiú, Eleazar yetel Itamar. 24U paalal Coré leetioob Asir, Elcana yetel Abiasaf. E lelooba tu be'etubaoob u uchben ch'i'ilencabiloob ti le Coreítasoobo. 25Eleazar, u paal Aarón, ts'o'kubel yetel jun t'uul u xpaalal Futiel. Leetie tu dza'aj ti Finees. E le'looba leetioob u ajp'oolaloob u najil u yuumoob ichiloob le Levitaoobo, u múul yetel u ch'i'ilencabiloob.26Le k'aatuul ma'akooba leetioob Aarón yetel Moisés maaxoob YUMTZILÉ tu a'alaj: "J'ooseex le Israelitaoobo tu lu'umiloob le Egipcioiloobo, yetel u m'uuch baatel maakiloob." 27Aarón yetel Moisese tu t'aanoob Faraón, u ajauil Egipto, u ti'al ka u cha'aj u j'ooscoob le Israelitaoobo ti u lu'umil Egipto. E leelooba la'ili leetioob Moisés yetel Aarón.28YUMTZIL tun ka' tu t'aanaj Moisés tu lu'umil Egiptoe, 29Leetie tu a'alaj ti: "Ten le YUUMÓ. A'al ti Faraón, u ajauil Egipto, tu la'akal baax ken In a'al ti teech. 30Baale Moisese tu a'alaj ti YUMTZIL: "Teené ma' uts in t'aaní, ¿Baen tun le Faraón ken un ch'enxikintenó?

Chapter 7

1YUMTZILÉ tu a'alaj ti Moisés: "Ilej; Teené dzc in meetkeech bey jun tuul diose u ti'al Faraón. Aaroné, a suku'un, ku' beetkuba teech ajbobat. 2Teech ken a a'al tu laakal baax ken in tsolteech u ti'al a a'al. Aarone, a suku'uné, ku t'aanik Faraón u ti'al leetie ka u cha'aj u jook'ol tu lu'um u ka'ajil Israel.3Baalé Teen ken in dzuikunstun u puksi'ik'al Faraón yetel Teen ken in esteech yabkach u chikulalil in Pajtalil, yabkach jak'am olaliloob tu lu'umí Egipto. 4Baalé Faraone ma' u bin u ch'enxikinteex, bey tunó Teen ken in dza' in k'aab yokol Egipto yetel ken in jossoob in ajbateiloob, in k'aajal, u chi'ibaloob Israel, pachil ti u lu'umil Egipto yeetel u nuukuch meyajiloob j'aads. 5Le egipcioiloobo yan un ojeltkoob Teen le YUMTZILÓ le ch'een in chuk'pachtoob te Egiptoo yeetel ka' in jo'osik le israelitaoobo ichiloob."6Moisés yeetel Aaroné tu meetoob beya'; Leetiobe tu meetoob jach jen bix YUMTZIL tu k'ubental ti'oob. 7Moisese ochenta ja'boob tí yeetel Aaroné ochenta y tres jaboob tí le ka' tu t'aanoob Faraón.8YUMTZILÉ tu a'alaj ti Moisés yeetel ti Aarón: 9"Kéen Faraón u a'alteexe: 'Beteex jun p'eel nojoch chik'ulaj', teech ka a'alik ti Aarone: 'Ch'a le xolteo pikchinte tu t'aan le Faraono, u ti'al ka sutuk jun tuul ka'ani."' 10Bey tunó Moisés yetel Aaroné biinoob tuux yan Faraón, leti'oobe tu metoob jach jen bix YUMTZIL tu k'ubental. Aarone tu pikchintaj u xolte' tu t'an Faraón yetel u meyajoob, le le'lá sut jun tuul ka'ani.11Ka'tune, Faraone tu t'aanaj xan u ajnaatoob yetel u ajpulyajoob. Leti'oobe tu beetob xan yetel u ajmeniloob. 12JUjuntúul wínke tu pikchintaj u xolte, le xolteoobo sutoob kanil. Baale u xolte Aarone tu luk'a u ka'anoob letioob. 13Lu puksi'ik'al Faraone dsuikunsabij leti'e ma' tu ch'enxikinti', jach jen bix YUMTZIL tu a'alaj.14YUMTZILÉ tu a'alaj ti Moisés: "Lu puksi'i'k'al Faraone talam ts'u'uy, leti'e m'a u yootik u cha'aj ku bin le kaajo. 15Xeen ti Faraon jatscab k'iin chen xiik leti' te ja'o. wa'alen jaal le xelja'o u ti'al a nuptaantik, yetel ch'a ta k'ab le xolte suutik kaano'.16A'al ti leti: YUMTZILE, u jajal Dios le Hebreosoobo, dsoc u tuxtiken ti teech in a'alteech: "cha'aj u bin in kajal, u ti'al u beytu k'ultikenoob te tokoy lu'umó. Tak teaki teeche ma' a ch'enxikintí.' 17YUMTZILÉ a'alik beyá: 'Yetel le lelaj yan a k'ajoltik Teen le YUMÓ. Teen binkajen in lobilté u ja'il le xelja' Nilo yeetel le xolte yan tin k'ab yetel le xelja'o yan u sutul k'i'iki. 18Le kayoob yan te xelj'ao yan u kímiloob yetel le xelja'o yan u tú'taj. Le Egipcioiloobo ma' u binoob u pajtal u yuk'oob lu ja'il le xelja'o."'19Beytunó YUMTZILÉ tu a'alaj ti Moisés: "A'al ti Aarón: 'ch'a a xolteo yetel tiich a k'ab yok'ol u ja'il Egipto, yetel yok'ol u xelja'il, alkabja'il, ets'ekbalja' yetel tu laakal tuux tu ak'al ja'. yolaj tu beyá u ja'iloobe yan u sutuloob k'i'ikí. Beet beyá yolal u yantal k'i'ik ti tu laakal u lu'umil Egipto, bey xan tuux ku' jeesal ja' ti ch'é yetel ti tuunich."'20Moisés yetel Aaroné tu beetoob jen bix YUMTZIL tu kubentaj ti'oob. Aaroné tu lisaj le xolte yetel tu p'ucháj le ja' yan te xelja'o, tu tan u ich Faraón yetel u j'koosoob. Ta laakal u ja'il le xelja'o keex k'i'ki. 21Le kayoob te xelja'o kíimoob yetel le xelja'o chun u túutaj. Le Egipcioiloobo ma' u pajtal u yuk'oob u ja'il le xelja'o yetel le k'i'ko ti'an tu laakal u lu'mil Egiptoe. 22Baale u ajnatiloob Egiptoe tu beetoob xan u la'ili bey yetel u ajmeniloob, bey tunó lu puks'i'ik'al Faraone dsuykunsaab yetel ma' tu yotaj u ch'enxikintej Moisés yetel Aaroní, jach jen bix YUMTZIL tu a'alaj ku' úuchul.23Bey tunó, Faraone sunajé ka bin tu najíl, Leti'e mix tak tu t'aanoltaj le jeelá. 24Tuláakal le egipcioobo tu páanoob tu suutul le xelja'o u ti'al u uk'ulkoob ja', baale leti'obe ma' beychaj u uk'ultikoob u ja'il xan le xelja'o. 25Úuk k'iin manoob ti le YUMTZIL tu ch'a'apachtaj le xelja'o.

Chapter 8

1Ka'tune YUMTZILE tu t'aanaj Moisés: "Xeen ti Faraón a'altie: 'YUMTZILE ku' a'alik: cha'aj u bin in kaajal u ti'al u k'ulten. 2Wa ma a uoltaj a cha'aj ku binoobe, Teen ken in lobit tuláakal a lu'umoob yetel muuchoob. 3Le xelja'o yan un chuupu yetel muuchoob. Yan u jooloob yetel ku bin ichil u najiloob, tux ku wenloob yetel tux ku chi'taloob. Yan u yokoj tu nailoob u k'oosoob . Yan u bin ta kaajal, ta tsuk tun yetel tu nukulil ch'alsakan. 4Le muuchoobo yan u ch'apachkech, a kaajaloob yetel a k'oosoob."'5YUMTZILÉ tu a'alaj ti Moisés: a'al ti Aarone: Li'is a k'ab yetel a xolte yok'ol le xelja'o, alkabja'iloob, ets'ekbalja' yetel tu laakal tuux tu ak'al ja, bet u jok'ol muuchoob yook'ol u lu'umil Egipto." 6Aarone tu li'saj u k'abe yok'ol u ja'il Egipto, le muuchoobo joo'ko ka tu chuupoob u lu'umil Egipto. 7Baale le ajnatoobo beyxan tu metiloob yetel u ajpmeniloob: leti'oobe tu jo'osoob muuchoob yook'ol u lu'umil Egipto.8Ka'tune, Faraone tu t'aanaj Moisés yetel Aarón ka tu a'alajtioob: "Payalchi'nenex ti YUMTZIL u ti'al ka u jo'os le muuchoob ti teen yetel ti in kaajal. tsokol'e ten ken in cha' u bin le kaajo', u ti'al leetioobe u pajtal u beetkoob kinsbil sibal ti Leti'. 9Moisese tu a'alaj ti Faraón: "Teeche je u beital a a'alikten baax k'iin u beytaj in payalchi' tu olal, tu olal a palitsiloob yetel ta ajkaajaloob, olal le muuchoobo ka' jo'osakoob ti teech, ta najiloob yetel ka p'atkoob chen te xelja'o.10Faraone tu a'alaj: "sáamal". Moisese tu a'alaj ti: "Uuchuk jen bix ta a'ale, olal a oitik minaan u je' jen bix YUMTZIL, in jajal Diosoon". 11Le muuchoobo yan u binó ti teech, tia najiloob yetel ti a k'oosoob yetel ti a ajkaajaloob. Leti'obe ku p'atloob chente xelja'o. 12Moisés yetel Aaroné j'ooko tu tan Faraón. Ka'tune Moisese payalchi'naj ti YUMTZIL u olal le muuchoob tu tuxta' ti Faraón.13YUMTZILE tu beeta' jen bix Moisés tu k'aate: le muuchoobo kíimo' ichil le najoobo, ichil le noj najiloob yetel te k'aaxoobo. 14Le maakoobo tu muumuchkinsoob ti panaboob le lu'umo túchaj u book. 15Bale Faraone ka' tu ilaj ya jeds' olale. tu dsuikunsaj u puks'i'ik'al ma' tu ch'enxikintaj Moisés yetel Aaroní, bey YUMTZIL lo a'alaj ken u beete.16YUMTZILÉ tu a'alaj ti Moisese: "a'al ti Aaroné: 'Li'is a xolte ka puch u tamtíl le le'umo, olal u beytal u suutul uk'í ti tu laakal u lu'umil Egipto"'. 17Leti'obe tu beetoob beyá: Aarone tu li'isaj u k'ab yetel u xolte. Tu p'uchaj u tamtíl le lu'umo. Uk'oob kuchoob tak te wíinkoob yetel le ba'alche'oobo. Tu l'aakal u tamtíl le lu'umo suut uk'í ti tu laakal u lu'umil Egipto.18Le ajnatoobo tu yotoob u meetoob xan le uk'oobo yetel ajmeniloob, bale ma' beychajoobi. Yan uk'oob yok'ol le wíinkoobo yetel yok'ol le ba'alche'oobo. 19Le ajmenoobo tu a'alo' ti Faraón: "E lelá u yaal k'ab jajal Dios." Bale u puks'i'ik'al Faraone dsuuy chajan, bey tuno m'a tu kiba' u ch'enxikintoobi. Jach bey jen bix YUMTZIL tu a'alaj ken u beet Faraón.20YUMTZILE tu a'alaj ti Moisés: "Líik'en ja'atskab tu ja'atskabil wa'alen tu tan Faraón chen jook'ook te xelja'o. A'altie: 'YUMTZILE ku a'alik: "Cha'aj u bin in kaajal u ti'al u beytal u k'ultikenoob. 21Wa ma' a cha'ik u bin i kaajale', Teen ku tuuxtik teech u wolomá' ya'ax kach ti teech, ti a k'oosoob, ti a ajkaajaloob yetel iichil a najiloob. U najilé egipcioiloobo yan u chuupul yetel u wolomá' ya'ax kach yetel tu laakal le lu'umo tux yanoobo yan u chuupú yetel ya'ax kach.22Bale te k'iin jelo, Teene yan in jastsik u lu'umil Gocen. E lu'im tux in kaajal kuxukbaloob, olale u woloma'le le ya'ax kachoobo ma' u yantaloobi. E lela yan in beetik u yolale teexe ka iotikexe Teené YUMTZILEN chuumuk ichil le lu'umá'. 23Yan in beetik jelanil yetel in ajkaajaloob yetel a ajkaajaloob. Le u ch'ikulajíl in pajtalil saamalé yan u uchul."' 24YUMTZILE tu beeta' beyá, nukuch wolomá ya'ax kach taaloob tu najil Faraón yetel tu najiloob u k'oosoob. Ti tu laakal u lu'umil Egipto, le lu'umo dsok'sa'ti tumen lu wolomá' le ya'ax kachoobo.25Faraone tu t'aaná Moisés yetel Aarón ka tu a'alajtioob: "Xeenex yetel beetex kinsaj sibal ti a jajal Dioseex ich in lu'umoon". 26Moisés tu a'alaj: "Ma' uts ti toon ka in beetoon beyó, tumen le kinsaj sibal kin beetkoon ti YUMTZIL ak jajal Diose talam k'as ti'al le egipcioioolo. Wa kin beetkoon kinsaj sibal tu tanoobe, talam k'ass ti le egipcioiloobo, ¿Ma' a tu chintunichkoon? 27Má', jun p'eel ximba o'oxp'eel kíiní te tokoylu'umo leti k'aabet in beetkoon, u ti'al ka i ds'aon kinsaj sibal u ti'al in jajal Diosoon, jen bix Leti' tu k'ubenta' ti toon."28Faraone tu a'alaj: "Teen ken in cha'aj a bineex yetel a beeteex kinsaj sibal ti YUMTZIL a jajal Dioseex te tokoylu'umo. Chen bale má' k'aabet a binex jach naachilí yetel payalchi'nenex tin wolal." 29Moisese tu a'alaj: "Chen p'eel kin jookol ta taane teen kin payalchi' ti YUMTZIL u ti'al lu wolomal le ya'ax cachoobo u patkech, Faraón, yetel a k'oosoob yetel a ajkaajaloob saama. Bale teeché má' k'aabet ka' ch'aon yetel tabsajil má' cha'ik u jookol in ajkaajonoobo u ti'al u dsaik kinsaj sibal ti YUMTZIL."30Moisese j'ook tu tan Faraón ka payalchinaj ti YUMTZIL. 31YUMTZILE tu beetá' jen bix Moisés tu k'aataj tí: tu dselá lu wolomaloob le ya'ax kachoobo ti Faraón, yetel ti k'oosoob yetel tu ajkajaloob. mix jun tuul p'aati. 32Bale Faraone tu dsuykunsaj u puks'i'ik'al beyxan te lelá yetel má' tu cha'aj u bin le kaajo.

Chapter 9

1Beytuno YUMTZILE tu a'alaj ti Moisés: "Xeen tux yan Faraone ka a'altie: 'YUMTZIL, u jajal Dios le hebreosoobo tu a'alik e le'la: "Cha'aj u bin In kaajal u ti'al leti'oob u pajtal u k'ultikenoob. 2Bale wa tech a a wotik a cha'aj ku binobé, wa tech laili a jesikoobe, 3beytuno u k'ab YUMTZILÉ yan u yantaj yook'ol a aalak'oob te ka'axó' yetel te tzimnoobo, chowakxikinoob, camellos, banaboob yetel tamanoob, yan u yantal jun péel nojoch k'ojanil. 4YUMTZILÉ yan u kanantik u wkaxoob Israel yetl u wakaxiloob Egipto: mix jun tuul u alakoob le israelitasoob ku kíimi.5YUMTZILÉ dsók'aan u wakunsik jun p'eel k'iin: Leti'e dsok u a'alik: "Saamatun chen i beet e lelá ti le lu'umo."' 6YUMTZILÉ tu beet'á le lelá ka' saslají: tu laakal u wakxi Egiptoe kíimi. Bale mix jun tuul u wakxe le israelitaoobo kimó, mix olal jun tuul alak. 7Faraone tu kaxan tsikbalta ka tu ilaj, mix jun tuul u alakoob le israelitaoobo kíimi. Bale u pks'i'ik'ale jach nonolki, beytuno ma' tu cha'aj u bin le kaajo.8Beytuno YUMTZILÉ tu a'alaj ti Moisés yetel ti Aarón: "Cha' dsedsek láapoobi u ta'anil k'aak. Teech, Moisés, k'aabet a pikchintik le ta'anoob te iik'o jalkil Farone tan u p'aktik. 9Leti'obe yan sutloob tamtil mamaiki tu yook'ol u lakli u lu'umil Egipto. Leti'obe yan u taskoob x'aakalil yetel sasak winkilil ku jookol ti e wíinkoobo yetel le alak'oobo ti'al ti laakal u lu'umil Egipto." 10Beyó Moisese yetel Aarone tu ch'aoob tá'an te k'obeno ka walajoob tu tan Faraón. Beytuno Moisese tu pikchintaj le tá'an te iik'o. Le tá'anoobo tu beetoob u jook'ol x'aakal yetel sasakwinkilil te wiinikoobo yetel te alak'oobo.11Le ajmenoobo má' u beytal u muk'oob Moisés tu yolal le xáakaliló, tumen le xáakaló tian yook'oloobe yetel ti tu laakal u jeel le egipcioiloobo. 12YUMTZILE tu dsuikinsaj u puks'i'ik'al Faraón, beytuno Faraone má' tu ch'enxiquintaj Moisesi mix ti Aarón. E lelá jach bey YUMTZIL tu a'alaj ti Moisés baax ken u beet Faraone.13Beytuno YUMTZILÉ tu a'alaj ti Moisés: "Líik'en ja'atskab tu ja'atskabil, wa'alen tu tan Faraóne. ka a'altíe: 'YUMTZILÉ, u jajal Dios le hebreosoobo, ku a'alik beyá: "Cha'aj u bin In kaajal u ti'al lti'obe u pajtal u k'ultikenoob. 14Tumen te kíinobá Teen ken in tuxté tu l'aakal loobilal ta wok'o, yetel ti a k'oosoob, yetel ti a ajkaajaloob. Ten ken inbeet e lelá yolá a iotiké minan u jeel jen bixené ti tu laakal lu'um.15Tak ti le jelá. Tené je u beytal kaach in tichkin k'aabé yetel in ch'apachtikech yetel a kaajal yeteloob k'ojaniloob, teeche dsok kaach a xoot'o te lu'umá. 16Bale yolal e bala tené tin cha'aj a kuxtal: beytuno ka beyak in esiktech in pajtalil, yolal in k'abaé ka beylak u tsekta'a ti tu laakal yook'ol lu'um. 17Teche tan a chen liskabá tiu tan in kaajal men ma' a cha'ik u binoob.18¡u'uyé! Walki samalé, Teen yan in taasik loobil bat jach k'aam, jen bix mix jun teen ilaak Egipto, mix le kíin ka chini mix teaki. 19Teakitune, tuxte wiinkoob ka u muuch'oob a wakaxoob yetel tu laakal bax yantech te ka'axoobo ti m'aaloob kuchilil. tu laakal wiinik yetel alak yanoob ka'axe m'a tasaboob ich najilí. le bató yan u luubul yook'ooloob, leti'obe yan u kimiloob."20Beytuno, u k'oosob le Faraono le maaxoob oksajolte u t'aan YUMTZILÉ tu seekunsoob u tasoob u palitsiloob yetel u alak'oob ich u najiloob. 21Bale le maaxoob ma' tu oksaj'oltobe u t'aan YUNTZILÉ tu jajilé tu pátoob u palitsiloob yetel u alak'oob te ka'axoobo.22Beytunó YUMTZILÉ tu a'alaj ti Moisés: "Tiich a k'ab te kaanó yolal u yanta bat yook'ol tu lakal u lu'umil Egipto, yook'ol u winikiloob, yook'ol u alakiloob, yetel yook'ol xiu yan te ka'axo ti tu laakal u lu'umil Egipto." 23Moisese tu tichá u xolte te kaanló, YUMTZIL tune tu tuxta kilbalil, bat, yetel ch'aktambal k'aak te lu'umó. Leti xan tu beetá u k'aaxá bat yook'ol u lu'umil Egipto. 24Beytuno yanchaj bat yetel ch'aktambal k'aak u xakmubaoob yetel bat, jac man talam, jen bix mix jun teen uchuk te tu lu'umil Egipto ka sunaj nojoch kajil.25Ti tu laakal u lu'umil Egiptoe, le bató tu loobiltá jach chich le ka'axoobo, bey ti maakoob beyxan ti alak'oob. Tu loobiltaj jach chich le xiwoob te ka'axo yetel tu laj jek'a ch'e. 26Chen tu lúmil Gosén, tuux kuxan le israelitaoob. má' yanjí batí.27Beytuno Faraone tu tuxta maakoob u t'aanoob Moisés yetel Aarón. Letie tu a'alaj tioob: "Tené dsok in k'ebantaj ti le lelá. YUMTZILE jach toj, teen yetel i kaje jach k'asanoon. 28Payalchi'nen ti YUMTZIL, tumen le nukuch ch'aktambaloobo yetel le bató jach manaltí. Teen kin cha'aik a bineex, teexe má' a patleex u yaab kíinil wayé."29Moisese tu a'alaj ti leti: "Jach seeb jen bix ken in p'at le kaajá, teené yan in tichik in k'ab ti YUMTZIL. Le kilbaló yan u ch'eené, yetel má' u yaltal u jeel bat. Te bey tuná ka ojetke le lu'umá u ti'al YUMTZIL. 30Bale tu yolak teeché yetel a k'oosoob, ten in ojlé teexe u jajililé minaan a sajkileex ti YUMTZIL jajal Dios."31Teak, le lino yetel le cebadao tsoksatioob, tumen le cebadao tan u yokol u t'aajá, yetel le lino tan ka'ach u loolanki. 32Bale le trigoo yetel le cetenoo mix lobiltaloobi tumen tu tsoc ku jochó. 33Kéen Moisés tu pátaj Faraón yetel u le kaajó. letie tu li'isaj u k'ab ti YUMTZIL; le kilbaló yetel le bató ch'ení, yetel le ja'o tu p'ataj u tosol.34Kéen Faraone tu iilaj le ja', le bat yetel le kilbaló dsok u ch'ene, leti'e kebanchají tu k'aaten yetel tu dsuikinsaj u puks'i'ik'al, u mu'ul yetel u k'oosoob. 35U puks'i'ik'al le Faraono dsuich'ajan, beyó leti'e má' tu cha'aj u bin u kajalil Israeli. E beyá leti u bix YUMTZIL kaach u a'almaj ti Moises bix Faraón ke u beet bix u k'aat.

Chapter 10

1YUMTZILÉ tu a'alaj ti Moisés: "Xeen ti Faraón, tumen dzoc in dsukunsik u puks'i'ik'al yetel u puks'i'ik'aloob u k'oosoob. Dsok in meetik lelá yolal in e'esik lu ch'ikulaj in pajtalil ichiloob. 2Beyxan dsok in beetik le lelá yolal u beytal a tsik'batik ta paalal yetel a wabiloob le baaloob dsok in beetik, buk'aj nojchil dsok in ds'akimba ti Egipto, yetel bix dsok in ds'aik yak'ach u chikulajoob in pajtalil ichiloob. Beytuna yan a ojeltik teene ten le YUMTZILÓ."3Beyó Moisese yetel Aarone vinó ti Faraón ka tu a'alajó ti: "YUMTZILÉ u jajal Dios le hebreosoobo, ku a'alik le jelá: '¿Ti buka' k'iin má' a k'aat a p'onkintabá ti teen? Cha'aj u bin in kaajal u ti'al ka pajtal u kikit'anken. 4Bale wa teech ma' a k'at a cha'aj u bin in kaajal, ch'enxikinté, sámal in tuxtik sak'oob ta lu'um.5E lelooba yan u pixkoob yook'ol lu'um u ti'al mix maak ka beylak u paktik lu'ume. Yan u jaankoob u yalab ti le bax p'uts te bató. E leloxaná yan u jaankoob tu laakal pakal bi ché ku nuktá ta ka'ax. 6E lelobá yan u chuupkoob a najiloob, yetel ti a k'oosoob yetel ti tu laakal le egipcioiloobo - jun p'eel báa mix u yum mix a nool mix jun teen u ilej, mixma dsok u ilaaj takte k'iin ka kaajoob te lu'uma tak te k'iiná."' Dsoke Moisese ka biní ka luk' tu tan Faraón.7Le u k'oosoob farone tu a'aloob ti: "¿Baax k'iin u xuul le wíinka jun p'eel sajkilil ti toon? Cha'aj u bin le israelitaoob u ti'al u kikit'antoob YUMTZIL u jajal Diosoob. ¿Má' patak a naatik Egiptoe dsok u xuulsatí?" 8Moisés yetel Aarone tasabo ka'aten tu tan Faraón, le maax a'atioob: "Xeenex yetel kikit'anteex YUMTZIL a jajal Dioseex. Bale ¿Baax kaajil ku bin?"9Moisese tu a'alaj: "Yan in binoon yetel ak tantankelmoob yetel nuxibiloob, yetel ak jpaalaloob yetel ak xpaalaloob. Yan ak bin yetel ak t'amanoob yetel ak alak'oob, tumen yan in beetkoon junp'eel kimbesaj ti YUMTZIL." 10Faraone tu a'alaj tioob: "Le YUMTZILÓ yanak ta weteleex, wa u p'it sutul ka in cha'aj a binexe yetel a mejen paalaleex. Ilawileex, yaatex k'ak'as tuukul. 11¡Má'! Xeneex che yetel le xiiboobo yan ichileex ka kikit'antex YUMTZIL, tumen e leló leti' a k'aateex." Ka'atun Moises yetel Aarone josaboob tu tan Faraón.12Ka'atune YUMTZILÉ tu a'alaj ti Mois'es: "Tich yetel a k'aab yook'ol u lu'umil Egipto le sáakoobo, ti'al le leloba ka u ch'apachto u lu'umil Egipto yetel u jaankoob le ka'axoob yan te'eló, tu laakal le baax p'at tumen le bató." 13Moisese tu ticha' yetel u xolte yook'ool u lu'umil Egipto yetel YUMTZILÉ tu tasaj jun p'ell lak'in iik yook'ool le lu'um te k'iin yetel te áak'abó. Ka saslajé, le lakín iik'o tu taasaj le sáakoobo.14Le sáakoobo tu áalkabtoob tu laakal u lu'umil Egipto yetel tu k'ask'antoob tu laakal tuux. Mix jun teen yanchaj u woloma sáakoob te lu'umó yetel mixbáa jen bix le lel ku taal tu dsokol. 15Tu baloob tu laakal yook'ool lu'um u ti'al ka yanak ejoch'eni. tu jaantoob tu laakal ka'ax te lu'umo ytel tu laakal u ich le pak'aloobo pát tumen le bató. ti tu laakal u lu'umil Egipto má p'at mix jun p'eel ka'ax yaaxí. mix ch'e mix pak'al te ka'axoobo.16Ka'atune Faraone tu seblakil tu t'aanaj Moisés yetel Aarón ka tu a'alaj: "Teené k'ebanchajen ti YUMTZIL a jajal Dioseex yetel ti teex. 17Tiak tun, sa'aseex in k'eeban bejlae yetel payachi'neneex ti YUMTZIL a jajal Dioseex u tial ka u tsel ti teen le kíimilá." 18Beytuno Moisese tu tselubá tu taan Faraón ka payachi'naj ti YUMTZIL.19YUMTZILE tu tasaj jun p'eel k'amkach chik'in iik ka tu moolaj tu laakal le sákoobo yetel tu laj ch'ochintaj te Chak K'aanabo: Mix jun p'eel sáak p'at tu lu'umil Egipto. 20Bale YUMTZILÉ tu dsuukinsaj u puks'i'ik'al Faraón yetel Faraone má' tu cha'aj u bin le israelitaoobo.21Ka'atune YUMTZILÉ tu a'alaj ti Moisés: "TIch a k'aab tak te ka'anó u ti'al ka yanak ejolchéinil yook'ol u lu'umil Egipto, ejoch'enil je u beytal u yubaal." 22Moisese tu t'icha' u k'aab tak ka'anal ka yanchaj jun p'eel nojoch ejolch'enil ti tu laakal u lu'umil Egipto ichil ooxp'eel kíin. 23Mix maak u pajtal u yilik mix baa'; mix maak jook' tu najil ichil ooxp'eel kíin. Chen baaltune, tu laakal le israelitaoobo yan sasilí tioob te kuchil tuux kaajakbaloobo.24Faraone tu t'aanaj Moisés ka tu a'alaj ti: "Xeen a kikit'antej YUMTZIL. Tak a wotoch u pajtal u binoob ta wetel, baale a taamanoob yetel a alak'oobe k'aabet u p'aatloob." 25Bale Moisese tu a'alaj: "K'aabetxan a ds'aik toon alak'oob u ti'al kinsaj sibal yetel tokbi sibal u ti'al toone u beytal in kinskoon u ti'al YUMTZIL in jajal Diosoon. 26In wakaxone beyxan k'abet u bin tak eetel, mix jun péel u mayoob yan u p'atal pachí, tumen toone k'aabet ak chik u ti'al ak kikit'antik YUMTZIL ak jajal Dios. Tumen tooné má' in ojlon baax yetel k'aabet ak kikit'aan YUMTZIL tak le chen k'uchkoon teeló.27Bale YUMTZILE tu dsukinsaj u puks'i'ik'al Faraón yetel má' tu cha'aj u binoobi. 28Faraone tu a'alaj ti Moisés: "¡Tselabá ti taan! Kanaltaba ti jun p'ell baá, bik ka sunakech a wilen, tumen le kíin ta paktá u taan in iiché, yaan a kíimí." 29Moisese tu a'alaj: "Tech dsook a a'alik. Teené má' in ka suut in iil u taan a ich."

Chapter 11

1Beytuno YUMTZIL'E tu a'alaj ti Moisés: "Yam jun p'eel xan yayaj olal ken i taasej yook'ol Faraán yetel ti Egipto. Dsokol te lelá, leti' ken u cha'aj a bin te wayé. Chentun u cha'aj a biné, leti' ken u bisech pachil. 2Kaánsaj a kaajal yola tu laakal maaké yetel tu laakal colele u k'aat ti u yetwinkililoobe u nukuloobil plata yetel oro." 3Te u sutulkilá YUMTZILÉ tu beet'a le egipcioiloobo ka u kiimak oltoob le israelitaoobo. Beyxan, le maak'o, Moisés dsok u najmaltik u j'ajkunsaal tu tan u ich' ti tu laakal u k'oosoob Farón yetel u kaajil Egipto.4Moisese tu a'alaj: "YUMTZILE ku a'alik le lelá: 'Tan chuumuk 'aak'abe yan in máan ti Egipto. 5Tu laakal yaax paalal ti u lu'umil Egiptoe yan u kímil, ku chumbal ti u yax paal Faraón, kulukbá tu jalaach k'anché, tak ti u yaax paal le xpalitsiló ku kutá' tu pach u nukulil juuch' yetel u yaax chichnil wakax.6Yan u yanta' jun p'eel k'anchak ook'ol ti tu laakal u lu'umil Egipto, jen bix mix jun teen uchuk yetel mix jun teel ku ka' uchul. 7Bale mix jun tuul pek' ku tojoltik yolal u kaajil Israel, mix tu yolal maak mix ti baalché. te beytuná yan u ojeltáa in dsamimbá jejelas ti egipvioiloob yetel israelitaoob'. 8Tu laakal a k'oosobe, Faraón, yan u taaloob ti teen yetel ken u chi'nunpoloob tin tan. leti'oobe yan u a'alcoob: ¡Xeenex, teex yetel tu laakal a kaajeex ka u tsaypaachteex!'. Ka'tun te lelá teené kin jook'ol." Ka'tune leti'e bin yetel nojoch p'uujulil tu tan Faraón.9YUMTZILÉ tu a'alaj ti Moisés: "Faraone má' u bin u ch'enxikintech. E lelá tu yolá tumen teené yan in beeti nuukuch chikulaj tu lu'umil Egipto." 10Moisés yetel Aaroné tu beetoob chikulaj tu tan Faraón. Bale YUMTZILÉ tu dsuikinsaj u puks'i'ik'al Faraón, yetel Faraone má' tu cha'aj u kaajalil israel ka jook'ook te tu lu'umo.

Chapter 12

1YUMTZILÉ tu t'aanaj Moisés yetel Aarón tu lu'umil Egipto: Leti'e tu a'alaj: 2"U ti'al teexe le wináala leti u chunul wináaloob, lu yaax wináalil jaab ti'al teex.3A'aleex ti u múuch'tsikbalil Israel: 'Tu diez kíiniloob le wináalá k'aabet a yeikeex jun tuul tamán wa jun tuul chivoo u ti'aloob. cada wotoche yan u beetik e lelá, jun péel tamán u tial jujun pay naaj. 4Wa le naaj jach chich'an ti jun p'eel tamané, le maak yetel u yeet kajal k'aabet u ch'ikoob nonoj u bak'e tamán wa chiivo, bey nonoj u ti'al u xoocaboob le maakoobo. K'aabet nonoj u ti'al ka jaanalnak tu laakloob, beytuno k'aabet u chik'oob nonoj bak u ti'al u tsentkubao tu laakloob .5La tamanoob wa a chiivoob k'aabet jach utstakoob, jun tuul xibi chiivo jun p'eel jabtí. Teexe je u beyta a chikeex jun tuul tamán wa chivoo. 6K'aabet a p'atkeex tak ti'al catorce u kíinil le wináó. Dzokolé tu laakal u muuch'tsikbalil Israel k'aabet u kinskoob le alako'ooba bey tan u taal u ak'abtalé. 7K'aabet u ch'ikoob u p'it u kíkel ka u dsao te tu k'atselil le jonaoobo yetel te u xnakab chéliloob jonaj te naajoob tuk ken u jaantoob le bak'ó.. 8K'aabet u jaankoob le ak'abo, chen dsokok u pook'aal ti k'aak. Jaanteex yetel wa'aj mank'antaan má' yetel xpajsakní, yetel k'ak'aj xiuoob.9Má jaantkeex cheché wa chak'an yetel já'. Bale kaabet a pookeex yook'ol k'aak' yetel u póol, u mayoob, yetel u baliloob ichil u nak'. 10Má' kaabet a p'atkeex mix baa ti'i u ti'al jaskabí. K'aabet a took'eex jeken bá ka p'aatakti ti'al jaskabí. 11Bey k'aabet u jaantalá: yetel a k'axnak' a k'axmá, a xaanab a dsama ta ook', a xolte ta k'ab. K'aabet ajaanal seeb. E leló leti u tadmansaj YUMTZIL.12YUMTZIL'E ku a'lik bey'a: Yan in bin ti u lu'umil Egiptoe ti le abiló yan in ch'apachtik tu laakal u yaax paalal wíinik wa alak ti tu lu'umil Egipto. Yan in taasik jads ti tu laakal u diosiloob Egipto. TeEn le YUMTZILÓ. 13Le kík'o jun p'eel chikulaj ta naileex u ti'al in ta ti teex. Le che in iil le kík'o, Teen kin maan ta yok'ooleex chen xiken in ch'apachté u lu'umil Egipto. Le nojyajilá má' un taal ti teex yetel má' un dsoksikteex. 14Le kíina yan u sutul jun p'eel k'asbejil teex yetel k'aabet a iikeex bey jun p'eel mánk'iinal u ti'al YUMTZIL. Laili xane bey jun p'eel almajt'an teexe, u ti'al tu laakal u ch'i'ibalil u kaajal k'aabet a ch'ailtikeex le kíin jela.15Yaan a jaantkeex wa'j ma yetel xpajsakaní uucp'eel kíinnoob.Ti le yaax kíino yan a tselkeex xpajsakan ichil a najileex. Jen maax ka u jaante le xpajsakam ti'al u chuunul yaax kíin, tak uuc kíin, le maako yan u tselel te Israelo. 16Te yaax kíino yan u yaanta jun péel muuch'tsikbalil jatsa'an ti Teen, yetel ti uuc kíine yan u yaanta jun p'eel much'tambal. Mix jun p'eel meyajil ku beetbil te kíinooba, wamá chen meyaj jaanal u ti'al ka jaancoob. E leló chen leti' k'aabet u meyajtaal tumen teex.17K'aabet a iilkeex le mánk'iinal jelá u waji má' yetel xpajsakan, tumen le'te kíin uchaak in tasik le kaaja', jun p'eel muuch yantioob u nukulil batee ti jun p'eel muuch yantioob u nukulil batee, pachil ti u lu'umil Egipto. Beyó k'aabet tun a iilkeex e kíina ti tu laakal ch'i'ibaloob. E lelá yan u p'aatal jun p'eel almajt'aanil ti teex. 18K'aabeet a jantikeex waj má' xpajsakaní ti'al u chinil kíin u kíinil catorce kíinil ti yaax wináal tak u chinil kíin tu veintiun kíin wináal.19Ti'al le uuc kíinooba. má u bin iilbí xpajsakan ta lejileex. Jen maax ka u jaant waj mak'antaan yetel xpajsakamé k'aabet u tseelé tu kajil Israel, keex má u yanal maak waxan maak sijan ta lu'um. 20Má k'aabeet a jjankeex mixbá yetel xpajsakan. Jel tux ka kajlacoobe, k'aabeet u jaankoob waj má yetel xpajsakaní."21Ka'atuné Moisese tu t'aanaj u nuxiibiloob Israel ka u a'alaj tioob: "Xeneex ka yeyex tamán wa chivoo u nonojil ka jaanak a wotocheex yetel a kinseex u tamanil le tds'mansajó. 22Dsokolé ch'aeex jun p'eel k'axal hisopo ka chulkeex yetel le k'iik ku yantal te p'uuló. Chooeex le k'iik yan te p'uulo te tu kanlil je'elel chéi le jonajó yetel te tu k'aap'eel toj cheíloob le jonajó. Mix jun tuul ti teex k'aabeet a jooleex te jonajó tak u k'uchul jatskabkíin.23Tumen YUMTZILÉ yan u maan yetel ken u ch'apachté le Egipcioiloobo. Le chen u iil le k'iik tu k'atcheil le jonajo yetel te tu tojcheiloobo. Leti'e ku maan ta jonajeex yetel má' u chaik ti le ajxuulsaj ka ookok tu najiloobo u ti'al u ch'apachtaloob.24K'aabeet a iilkeex le úuchchajala. E lelá yan u páalta jun péel aalmajt'anil ti teex yetel ti'al a ch'i'ilencabileex. 25Le chen ookkeex te lu'um le YUMTZIL ken u ds´teex, jen bix dsok'aan u sebchitik, k'aabeet a iilkeex le meyaj u ti'al k'ultajil.26Kéen a paalaleex u k'aat teex: ¿Baax u k'aat u yaal le u mejuj le k'ultaja'? 27Bey tuno teexe yana a'alkeex: 'Leti' u kinsaj sibalil tadsmansaj u ti'al YUMTZIL, tumen YUMTZILÉ maan yook'ool u najiloob le Israelitaobo ti Egipto, k'aa tu ch'apachtaj le Egipcioiloobo. Leti' tu jaalch'ataj le israelitaobo"'. Bey tuno le maakoobo nok'lajoob ka tu k'ultoob YUMTZIL. 28Le israelitaobo binoob ka tu maank'atoob jach jen bix YUMTZIL tu a'alaj ti Moises yetel ti Aarón.29Man chuumuk ak'ab le YUMTZIL ka tu ch'apachtáj tu laakal u yaax paalil tu lu'umil Egipto, takti u yaax paal Faraón, le maax ku kutal tu jalach k'anché, tak u yaax paalal le yanó xan ti xk'alabnaj. yetel tu laakal yaax chichnil waakax. 30Faraone ka liik de ak'abe, leti' yetel tu laakal le k'oosoobo yetel tu laakal le egipcioobo. Ka yanchaj jun p'eel nojoch auat ti Egipto, tumen minan naj tux wa mix maak kiimi.31Faraone ka tu t'aanaj Moisés yetel Aarón te a'biló ka tu a'alaj: "Lik'eneex, xeenex te tin kaajalá, teex yetel le israelitaobo, Xeenex, k'ultex YUMTZIL, jen bix ta a'alkeex t'aak a mank'antikeex. 32Ch'aex xan a tamaneex yetel a alak'eex, jen bix ta a'aleex xeenex yetel xan kít'anteneex. 33Le egipcioilobo tinoob ti jun p'eel nojoch péeksajil u ti'al u joosk'oob te lu'umó, tuem ku a'alkoob: "Tin laak'loné kimenoon."34Beytuno le kaajó tu ch'aob le sakan má chaybesaj yetel xpajsakan. U chóbob ti'al u xaktikoob san u k'aaxoob, tu nook'oob yetel tu kelembaloob. 35Ti'ak lu kaajil Israel tu beet'a le bax tu a'alaj Moiseso. Yetel tu k'aatoob ti le egipcioiloobo nuukuloob beetan yetel oro, plata, yetel nook'. 36YUMTZILÉ tu beet'aj u yubik le egipcioiloobo jach taak u dsaik'oob kimakolal ti le Israelitaobo. Beytuno le Egipcioiloobo tu dsaoob tu laakal le baax tu k'aatoobo. Te beytuná, le Israelitaobo tu laj tseloob ti le Egipcioiloobo.37Le Israelitaobo ximbanajoob te Ramsés tak ti Sucot. Leti'obe mi bey 600, 000 chen xiibo, má' xook le coleloobo mix le paalaloobo. 38Maakoob xak'ano má Israelitaobi bin xanó tu yeetelol, yetel u tamanoob yetel alak'oob, jach man yaabkach wakax. Leti'obe tu pibtoob waj má' yetel pajsakaní yetel le sakan tu taasób te Egiptoo. 39Má' yetel pajsakani tubente tu joosob Egiptoe yetel má' u beytal u xantaloob u ti'al u mank'atkoob janal. 40Le Israelitaobo kuxtajob Egiptoe 430 ja'aboob.41Tu tsokol le 430 ja'abobo, laili tu kíinilé, tu laakal le muuch'ub yetel u nuukuli batel ti YUMTZILÉ jook'oob tu lu'umil Egipto. 42E lelá u abilil u yantaloob ajanoob, u ti'al YUMTZIL ka u joosob tu lu'umil Egipto. E lelá leti' u abil YUNTZIL u ti'al kimbesbil tumen tu laakal le israelitaobo tak tu lakal u ch'i'ilencabiloob le caajó.43YUMTZILÉ yu a'alaj ti Moisés yetel ti Aarón: "E lelá leti' u p'at'ani le tadzmansajo: mix jun tuul tanxel tuxi ka beylak u takpajal ti le janalo. 44Chen baale, tu laakal u palitsil le Israelitaobo, manaan yetel takín, je u beytal u takpajal ku dsokol u xootl u winkililé.45Le tanxel tuxiloob yetel le jmeyajoobo m'a u beytal u jaankoob mix jun p'eel jaanal. 46Le jaanlo yan u jaantal ti najil. Má' u beytal u jo'osa le bak pachil ti najil, yetel má' u beytal a k'achkeex mix jun p'eel u baakeloob.47Tu laakal u kajnalil Israel k'aabeet u kíimbesik le mánk'iinaló. 48Má' jul tuul tanxel tuxil kajakbal yetel teex, taak u kiimbesik u tadsmansaj ti'al YUMTZIL, tu laakal u laaktsiloob xibobe k'aabet u xootol u kinkililoob. Beytuno leti'e je u beytal u taal yetel u mank'antik. Yan u sutul jen bix le maakob sijanoob te lu'umo. Chen baxtune, mix jun tuul maak má' xotaan u winkililé je u beytal u jaantik mix baal te jaanaló.49Laili le almajt'ana u ti'al le sijnaloob beyxan u ti'al le tanxel tuxil kajakbaloob kuxanoob ichi leex". 50Beytuno tu laakal le Israelitaobo tu beetoob jach jen bix YUMTZIL tu k'ubental ti Moisés yetel ti Aarón. 51Yetel tu laili kíinilé, YUMTZILÉ tu jo'osaj le Israelitaobo tu lu'umil Egipto yetel bey baatemaakobe.

Chapter 13

1YUMTZILÉ tu t'aanáj Moisés ka tu a'alaj: 2"Jats ten tu laakal u yax paalalil Israel, wíinkoob beyxan alak'oob. Le yax paalaloobo in ti'aloob."3Moisese tu a'alaj ti le kaajo: "Tas ta tukule, le kíin ka jo'keex ti Egipto, pachil ti u najilil palitsilil, yolal u muk'il u k'ab YUMTZIL tu josech ti le kuchililó. Má' a jantik waj yetel xpajsakan. 4Teexe yan a jooleex ti Egipto te kíina, tu wináalí Abib. 5Le chen u bisech YUMTZIL tu lu'umiloob le Cananeos, Hititas, Amorreos, Heveos yetel Jebuseos, le lu'um tu jalaacht'aantá ti'al a ch'i'ilenk'aab manjaan u dsa'j ti teech, le lu'um ku tuul leche yetel kaab, beytuno k'aabet a wilik le meyaj jela u ti'al k'ultajil ti le wináala.6Ti úuk p'eel kíiné k'aabet a jantik waj má' yetel xpajsakaní; Ti le úuk p'eel kíinó yan un yantal jun p'eel kímbesaj u ti'al tsikil ti YUMTZIL. 7K'aabet a jantik waj má' xpajsakaní ti úuk p'eel kíin; Má' k'aabet u iilaaj waj yetel xpajsakan ichileex. Má' k'aabet u iilaaj xpajsakan ta weteleexi mix ichileex.8Te kíin jeeló ka aalik ti a paalaloob: "Tu yoolaj baax tu beetaj tin wetel ká' jook'en ti Egipto. 9E lelá jun p'eel k'ajsaj ti teech ta k'ab, yetel jun p'eel k'ajsajil tu tan a iich. E lelá tu yolal beyó u almajt'aan YUMTZILÉ ka yanak ta chí, tumen yetel u mukil u k'ab YUMTZIL tu josech ti Egipto. 10Beytunó k'aabet a kanantik u almajt'aan te kíin dsaanó, ja'ab yetel ja'ab.11Le chentun YUMTZIL u bisech tu lu'um le Cananeo, jen bix tu jalaacht'aantaj teech yetel ti a ch'i'ibalob manjanoob yetel chen u dsatech ti le lu'umó, 12k'aabet a jatsik u ti'al Leti' tu laakal yaax paalal yetel u yaax mejnil alak'oob. U xibaliloobe u ti'al YUMTZIL. 13Tu laakal lu yaax mejnil chowakxikinoobe yan a suut a man yetel jun tuul tamán. Wa má' a sutul a mané, yan tun a kachik u kaal, baalé a yaax paalalil ichil paalaloobe, k'aabet a sut a mané.14Le chentun a paalaloob u k'aatob teechtuné: "¿Bax tun u k'aat u yaal le lelá?" beytunó yan a a'alik: "Yetel mukil k'ab tu josech ti Egipto, tu najilil palitsilil. 15Ka'ach le Faraón nonolkil u ti'al u cha'aik in binoon. YUMTZILÉ tu kinsaj tu laakal u yax paalil tu lu'umil Egipto, tu laakal yaax siijilnaja'am, bey ti maak bey ti a'alak, Tu yolal tuné teené kin kinsajsibal ti YUMTZIL tu laakal yaax chichniloob xiibil aalak, yetel tumen kin ka sut in man tu laakal yaax paalalil in paaloob." 16E lelá jun péel k'ajsajil u ti'al a k'ab, yetel jun peel k'ajsajil u ti'al u tan a iich, tumen yetel u mukil u kab YUNTZIL ti joosoon ti Egipto17Ka'atun Faraón tu cha'aj u bin le kaajó, jajal Diose tu bisoob tu beelí u lu'um le Filesteosoobo, kextun le lu'umó nads ka'ach. Tumen YUMTZIL tu a'alaj: "Bey walé ma in kaajal ku sut tu tukul chen u iil le bateiló ka sunakoob Egipto." 18Beyó jajal Diose tu bisaj u kaajal te tokoy lu'umó tak te chak k'aanabo. Le Israelitaoobo jook'oob tu lu'umil Egipto u yeembalmubaob u ti'al bateil.19Moisese tu bisaj u bakeloob José tu yetel, Tumen Joseé tu jalacht'antaj le Israelitaoobo ka tu a'alaj: "Tu jajilé jajal Diose yan u lo'jeex, yetel yan a biskeex in baakeloob ta weteleex." 20Le Israelitaoobo ximbanajoob ti Sucot ka' jeeloob Etam tu jaal tokoy lu'um. 21YUMTZILÉ ku bin taniltioob de kiíine ti jun p'eel muñal u ti'al u bisoob te bejó. Ti'al ak'abé jun p'eel wakbal k'aak u ti'al u dsá sasil tioob. Te beytuna letioobe je u beytal u ximbaloob ti'al kíin yetel ti'al de ak'ab. 22YUMTZILÉ má' tu tsel'a tu tan le kaajaló le wakbal muñaló ti'al le kíin yetel le wakbal k'akó ti'al ak'ab

Chapter 14

1YUMTZILÉ tu t'aanaj Moisés ka tu a'alaj: " 2A'al ti le Israelitaobo k'aabet u dsikoob jun p'eel ba' pach yetel u jeeloob táanil ti Pi Hahirot, ichil Migdol yetel le k'anaab táanil ti Baal Zefón. Teexe yan a jeeleex tu tan le k'anaab pachil ti Pi Hahirot. 3Faraone yan u a'alik tu yolal le Israelitaobo, leti'obe chen tu ajnunumoob ti le lu'umó. Le tokoy lu'umó dsok u k'alkoob.4Ten ken in dsuikins u puks'i'ik'al Faraón, leti'e yan u tsaipachticoob. Tené yan in tzikiltaa tu yolal Faraón yetel tu laakal lu kántunoob. Le Egipcioiloobo yan u oitikoobe ten le YUMTZILÓ." Beyó jeloob le Israelitaobo jen bix ts'oliktioobo. 5Ka a'alá ti u ajauil Egipto le Israelitaobo ds'okaan u putsloob, u tukuloob Faraón yetel u k'oosoob sutoob tu yok'oloob. Leti'obe tu a'aloob: "¿Baak dsook in beetkoon ka tin cha'aon Israel jalk'ab u ti'al má' u meyajtikoon?"6Bey tunó Faraone tu ma'ak'antáj u nukulil jitmaakoob ka tu ch'aaj u k'antunoob yu yetel. 7Leti'e tu cha'aj 600 nukulil jitmaakoob yeyanoob yetel tu la'akal u jel lu nukulil jitmaakoob ti Egipto, yetel aj yits jatiloob ichil tu lakaloob. 8YUMTZILÉ tu tsuikinsaj u puks'i'ik'al Faraón, u ajauil Egipto, le ajauo tu tsaipachtá le Israelitaobo. Teaki le Israelitaobo binóob aj ts'oye sajoob. 9Balé le Egipcioiloobo tan u tsaipachtikoob, yetel tu laakal u tsiminoob, yetel u k'antunoob. Leti'obe tu chukp'achtoob le israelitaobo jelekbaloob tu tan le k'anaabo tu tsel ti Pi Hahirot, tu tsel ti Baal Zefón.10Ká tun Faraón tu natsubá, le Israelitaobo tu iiloob k'anaj ka jak'uyoloob. Le Egipcioiloobo ximbanajoob pachil tioob, yetel jach sajkoob. Le Israelitaobo awatnajoob ti YUMTZIL. 11Tu a'alajoob ti Moisés, "¿Tumen mináam muknajoob ti Egiptoe, ka ta joosoon kiimil te tokoy lu'umó? ¿Ba'en ka meetik toon beyá, uch ka jooskoon ti Egipto? 12¿Má a leti' e lel ti a'alon ti teech Egiptoa? Tin a'alon ti teech, 'cha'aon jetsekbaloon, tumen yan in meyajoon ti le Egipcioilooba.' Mas uts ti toon ka meyajnakon tioob ket ka kimikoon te tekoy lu'umó."13Moisese tu a'alaj ti le maakoobo: "Ma chikeex sajkil. Jetsabaex ka ileex le toksaj YUMTZIL bin u dsateex bejlae. Tumen má' a bin a iileex ka'aten le Egipcioiloobo ka iilkeex bejlaé. 14YUMTZILÉ yan u bateil ta wosaleex, yetel teexe chen ken a jetsá oleex"

Leviticus

Chapter 1

1Yuntzil t’an Moices caa tu yaati yanic tu yotochil much’tal, tun yaic ti . 2“T’an u cajil Israel aati le kin jeemaxac ichileex cuu tas un p’eel siibal ti Yuntzil cu tasic u sii un tul ichil u yaalakoo wa waacax wa taman.3Wau u siibal letie toocbil siibal ti wacax, letie kabét u kubic un tul xibi taman mix baa uchul ti. Letie kabét u kubic tu jol u najil much’tal yoolal u beytal u kaamal tu tan Yuntzil 4Letie kaabét u dzic u kab tu pol le toocbil siibalo , beytuno yan u kaamal bey wa tial u pixkebant-cubae5Tu seeblaquil kabét u quinsic le xibi wacaxo tu taan Yuntzil. U palal Aaron, le yunkino, cu kubcoo le kiko cu wiiwitz-coo tu suutulu multunil kulta yan tu jol u yotochi much’tal. 6Cu dzoocole letie kabét u dziilic u keulel le sibal toocaano yet’el cu xee xeet xoot,tic.7Cu dzoocole u palal Aaron le yunkino cu dzic le kak yokol u multunil kulta yetel cu dzicoo si-intbil chee tial jopic le kako. 8U palal Aaron, le yunkino, kabét u dzicoo u xeet’el, u pol yetel u tzatzel, tu tzolil yokol le sii yan yokol le kak yan yokol u multunil kulta. 9Baale leu xoot’ol le tu ch’aa ichil u naako yetel u muk yook kabét u p’oobol yetel jaa. Cu dzoocole le yunkinoobo cu tooc co tu lacaal le yan tee tu multunil kultajo bey un p’el siibal toocbil u biile . Lela cu tasic ten un p’el ch’ujuc quiboc; lela un p’el siibal meyajaan in tial yetel kak.10Waa siibal tocaan tee u tal ich taman, wa un tul taman wa un tul chiva , letie kabét u kubic un tul xiib mix baat uchulti. 11Letie kabét u quinsic tu xaman u multunil kulta actan ti Yuntzil. U palal Aaron le yunkino , cu t’iitbesic u kikel tu jujuntzelil u multunil le kultajo.12Cu dzoocole leti kabét u xoxo ch’actic u pol yetel u tzatzel, le yunkinoobo cu dzicoo tu tzolol yokol le sii yan tee kako yan yokol u multunil kultajo. 13Baale le tu ch’aa tu jobnelo yetel u muk yook kebét u p’oic yetel jaa. Cu dzoocole le yunkino cu kubic tu lacal, cu tooquic yokol u multunil kulta . Un p’el sibal toocaan , lela yan u tasic un p’el ch’ujuc quiboc tial Yuntzil; un p’el siibal meyajaan tial leti yetel kak14Wau siibal tial Yuntzil u siibalil toocbil ch’iich, beytuno kabét u siibaltic un tul mucuy wa un tul sacpacal loobayen. 15Yunkin kabét u taasic tu multunil kulta, cu ch’ootic u cal, cu tooquic yokol u multunil kulta. Cu dzoocole u kikele kabét u wequic tan cab tu tzel u multunil kulta16Leti kabét u peecsic u tzuuquel jeebix chuupilo cu pulic tu lakin le altaro; le tux cu dzaabal le ta-ano. 17Letie kabét u jau-kuptic tu xiik, baale ma kabét y caa jadzcuntiqui. Cu dzoocole le yunkino cu tooquic tee altaro yokol le sii yan tee kako. Lela un p’el siibal toocaan, lela cu tasic un p’el quiboc tial Yuntzil; un p’el siibal meyajaan u tial leti yetel kak.

Chapter 2

1Lechen wa max tasic u sibil neek ti Yunzil , u siibale kabét wa harina o- olquil , letie kabét u wequic aceite yokol leti yetel cu dzic incienso yokol leti xan. 2Leti kabét u bisic u siibal ti u palal Aaron , le yunkino , teelo un tul yunkin cun machic un loot le harina o olquil yetel aceite yetel incienso yokolo. Cu dzoocole , le yunkino cu tooquic le siibalo bey u toocal un p’el siibal yok u multunil kulta bey u toocal un p’el tial eesic u jel siibalo. 3Jeebucaa ca p’aatque ti u siibalil le neeko u tial Aaron yetel u palaloo. Jach quilich ti Yuntzil ichil le siibaloo tial Yuntzil le cu metal yetel kaak.4Tech chen a kub a siibal yan u neek ma-cuximi takan-cunsaan ti chuucab kabét wa susulquil de harina oolquil yan u aceiteil wa chich wa xmacuximi wiitz aceite ta-an . 5wa siibal yan u neek ta-saan ti chuucab ti un p’el sarten de hierro, kabét wa harina oolquil xmacuxumi xaakaan yetel aceite6Teche kabét a jatxic jujunxeet’il yetel ca dzic aceite yokol leti. Lela un p’el siibal neek. 7Waa a siibal neek cha-ac ti un p’el sarten kabét wa meetaa yetel harina oolquil yetel aceite.8Tech kabét a tasic le siibal de neek ,meetaan yetel le baalooba tial Yuntzil, bey cun kubil ti yunkinoo max cun taasic tu multunil kulta. 9Cu dzoocole , le yunkino cu ch’ic hua jaip’el le de neeko bey un p’el siibal tu cuchile, letie cu toquic tee tu multunil kulta. Lela un p’el siibal meetan yetel kaak, cu tasic un p’el ch’ujuc quiboc ti Yuntzil . 10Le cu p’aataal ti le siibal de neeko utial Aaron yetel u palaalo. Jach quilich tial Yuntzil ichil le siibaloo u tial Yuntzil meyajan yetel kak.11Mix un p’el siibal de neek le ca kubquex ti Yuntzil kabét u metal yeel cuxun, men teexe ma kabét a tooquex mix un p’it cuxun , mix caab, bey un p’el sibal meyaan yetel kak tial Yuntzil. 12Teexe ca kubquex ti Yuntzil bey un p’el siibaal leu yax ich a pakaleex, baale maun maachal tial u metal ch’ujuc quiboc tee tu multunil kultaajo . 13Teexe kabét a tasquex jujump’el le siibalo de neeko yeel tab. Teexe mix bikin a ch’aquex leu tabil le nuut’an ti Dioso caa minaan chajac ichil a siibaleex de neek. Ti tu lacal a siibaleexe kabét a dziqueex taabi.14Wa tex caa kubqueex un p’el siibaal de neek u yax ich a pakaleex ti Yunzil kubeex neek tumben , ka-antaan yetel kak cu dzoocole yaya ch’aan ich janal . 15Cu dzoocole kabét dzic aceite yetel incienso yokol leti . Lela un p’el siibaal de neek . 16Cu dzoocole le yunkino cu tooquic un xeet le siibal yayach’aano yetel le aceite yetel le incienso jeebix un p’el siibal tu cuchile. Lelo un p’el siibal meyajaan yetel kak u tial Yuntzil.

Chapter 3

1Wa yan max kubic ya-siibal lela u siibalil jeedzel un tul baalche cu tal ti un muuch’, wa xiib wa ch’uup, kabét u kubic untul baalche mix baa uchul ti tu tan Yuntzil. 2Letie cu dzic u kab yokol u pol le siibalo cu quinsic tee tu najil much’tal. Cu dzoocole u palal Aaron le yunkino cu t’oo-t’ic u kikel yokol u multunil le kultajo3Lemaaco cun kubic le ya-siibala u siibalil jeetzel yetel kak u tial Yuntzil. Leu tzaatzel pixic wa le cu cojol ichil u jobnelo, 4Le caap’el riñono yetel le tzaatz yan yokoloobo tac tu caap le higadoo yetel le riñonoobo leti cun peecsic tu lacal lelo. 5U Palaloo Aaron letio cun tooc-coo lelo yokol u multunil kulta yetel le siibal toocaano, lela tian yokol le sii- le yan yokol le kako. Lela cu yan cunsic un p’el quiboc ch’ujuc tial yuntzil ; un p’el siibal meyajaan tial leti yetel kak.6Wau ya-siibal le maaca u siibalil jeetzel tial Yuntzil ti much’taman u tal; xiib waa ch’uup letie kabét u kubic un p’el ya-siibal mix baal uchulti. 7Wa leti cu kubic un tul cordero bey u ya-siibale, leti tune kabét u kubic actan ti Yuntzil. 8Letie kabét u dzac u kaab yokol u pol u ya-siibal cu quinsic actaan ti u najil le much’talo . Cu dzoocole u palaaloo Aaron cun wedzcu kikel tu tzel le altaro.9Le maaco cu kubic u ya-siibal u ya-siibalil le jeetzelo bey u metal un p’el siibal cu meetal yetel kik tial Yuntzil. Le tzatz tu lacal u tzatzel u nee kabét u xootol naadz ti u sibin, le tzadz pixic tu lacal le jobnelo , yetel tu lacal le tzaatz yan tu lacal le jobneloobo. 10Le cap’el riñono yetel le tzaatz yan yeteloobo, lela tian le tux yan le pachcabo yetel hígado, yetel riñono cun peecsic tu lacal lelo. 11Cu dzoocole le yunkino cu tooquic tu lacal yokol u multunil kulta bey un p’el sibil jaantbil cu toocal tu tan Yuntzile12Wa u siibaal le maaca un tul chiva , bey tuno leti cun kubic tu tan Yuntzil. 13Leti kabét u dzic u kaab yokol u pol le chivao cu quinsic actaan tu najil much’tal. Cu dzoocole u palal Aaron cun wequic u kikel tu tzel u multunil kulta. 14Le maaca cu kubic u siibal meyaajaan yetel kik ti Yuntzil. Leti cun pecsic u tzaatzel le pixmil le yan tee jobnelo, tu lacal le tzaatzel le yan naadz tee jobnelo.15Letixan cun peecsic le caap’el riñonobo yeel le tzatz yan yokoloobo, lela tian tu tojil pachcabe le higadoo yetel le riñonoobo. 16Le yun Kino cu laa tooquic yokol u multunil kulta bey un p’el u siibalil janal toocaane, tl cu tas un p’el ch’ujuc quiboc. Tu lacal le tzatzo u tial Yuntzil. 17Lela un p’el kalt’an tial mantadz tial cuxtal wa u quimbal maac tia cajal jeentux caa meet a wotocheexe, teexe muun beytal a jantquex tzaadz wa kik.

Chapter 4

1Yuntzil tu t’ana Moices tun yaic : 2“Aati u cajil Israel : le chen Yanac mac kebantal quex muu kaat kebantale cu meet jeen baaxac leu yaalma Yuntzil ma u metal, wa leti cuu meetbal wet’aane kabét u meetic lela . 3Wa leti le yunkin cu kebantalo , beyo cu tas siipil tee yokol le cajo, beytuno letie kabét u kubic yoolal u siipil tu meeto, un tul xibi wacax tanquelen mix baa uchulti ti Yuntzil bey un p’el siibal yoolal le kebano .4Leti kabét u tasic le xibi wacaxo tu jol u najil le muuch’talo actan ti Yuntzil, cu dzic u kaab yokol u pol yetel cu quinsic le xibi wacaxo tu tan Yuntzil. 5Le yunkin dza-an aceite tu polo cu ch’iic un p’it leu kikel le xibi wacaxo cu bisic tu najil muuch’tal.6Le yunkino cu t’uubic u ch’ilbil u kab ichil le kiko yetel cu wedzic un p’iit le kiko siete u tenel tu tan Yuntzil actan ti le t’imbil nook ti le cuchil jach quiliicho. 7Beytuno le yunkino cu dzic un p’iit le kik yokol leu baaquil leu u multunil le kultajil yetel incienso quiboc tu tan Yuntzil, lela tian tu najil muuch’tal, letie cu wequic u yala le u kikel le xibi wacaxo tu chuun tux dzaapaan le multunil kulta tial siibal cu toocaal, lela tian tu jol u najil muuch’tal .8Letie cun xotic tu lacal u tzaatzel le xibi wacaxo le u siibalil le kebano, le tzaatz pixic le cu tal tu jobnelo, tu lacal le tzaz yan tu tzeelo le yanoo tu jobnelo. 9Le caap’el riñono yetel le tzaaz yan yokoloobo, lela tian le tux yan le pachcabo, yetel le hígado yetel le riñono letie cu xotic tu lacal lelo. 10Leti cun xotic tu lacal, jeebix u xotic ti u wacxil le ya-siibalo ti le siibal de jeetzelo. Cu dzoocole, le yunkino cu tooquic u kehulel le wacaxoobo yokol u multunil kulta tial le siibal toocbiloobo.11U kehulel le wacaxó tu lacal u yaala u bakelo, yetel u pol yetel u yoocoo yetel le tu ch’aa ichil u jobnelo yetel le cu jookol tu tzuuquelo(ESTIiercol) 12Tu lacal u yaala u xeet’el le wacaxo, leti cun cuchic tac pachil le campamento ti un p’el cuuchil tux paactaan wa mistaan intial, tux cu weequel le taano; letioobe cu tooc-coo u xeet’elo tee che-o. letioobe kabét u tooc-coo u xeet’eloobe le tux tu wecoo le taano.13Wa tu lacal le muuch’ti Israel cu kebantal quex muu kate, le muuch maacoobo ma u yojel waa dzuu kebantalo men letioo dzuu meetcoo jeebix u yaalma Yuntzi ma u metal, letioo dzuu siipilo. 14Beytuno le chen ojeltaac le keban dzuu meeticoobo, tu lacal le muuch’talo kabét u kubic un tul wacax taanquelen tial un p’el siibal yo-lal le kebano, cu tasicoo actan ti u najil muuch’tal. 15U nuxibiloo le muuch’talo cu dzic u kaboo yokol u pol le wacaxo actaan ti Yuntzil, le wacaxo cu quinsal tu tan Yuntzil.16Le yunkin dzaaban aceite tu polo cu tasic un p’iit u kikil le wacaxo tu najil muuch’tal. 17Le yunkino cu t’uubic u ch’iilbil u kaab ichil le kiko cu wedzic siete u tenel tu taan Yuntzil actaan tee simbil nooko.(cortina)18Letie cu dzic un p’it le kiko ti le baak yan yokol u mul tunil le kultajo le yan actaan ti Yuntzilo lela tian tu najil muuch’tal letie cu wequic tu lacal le kiko tu chuun leu muultunil kulta tial le siibal too-caano, lela tian tu jol u najil muuch’tale. 19Letie yan u xotic tu lacal le tzaatzo cu tooquic tee tu multunil kula.20Lelo leti kabét u meetic ti le wacaxo. Bey jeebix tu meta ti u wacaaxil leu siibalil le kebano, beyxan leti cunu meet yetel le wacax le yunkin cu meetic pixkebaan ti le cajo, letioo tune cu saatsaal u siipilo. 21Letie yan u chuquic le wacaxo paachil ti le campamento cu tooquic jeebix tu tooquil le yax wacaxo. Lela leti u siibalil le keban tial le muuch’talo.22Le quen luubuc ti keban un tul jalach ma likaanti-i u kebantali, caa tu meta jeemacamac le baaloo Yuntzil u Dios u yaalma mau metal , letie siipilnaji. 23Betyuno le keban le dzuu meetico chen ojeltaaque letie kabét u taasic u yaa-sibal un tul chivo, xiib mix bonaani.24Letie cu dzic u kab yokol u pol le chivoo yetel cu quinsic tee cuuchil tux cu quinsicoo le tooc-bil siibal actaan ti Yuntzil. Lela un p’el u siibalil kebaan. 25Le yunkino cu machic u kikel u siibalil le kebano yetel u ch’ilbil u kab cu dzic yokol le baacoo yan yokol le altaro tial tooc-bil siibal, letie cu wequic u kikel tu chuun u multunil kulta ti le siibal cu too-caalo.26Leti cu toquic tu lacal u tzatzel yokol u multunil kulta, jeebix u meetic ti u tzatzel leu ya-siibaalil le siibal ti jeetzelo. Le yunkino cu meetic pix keban ti le jalacho yoolal u keban , le jajacho cu saat-sal u siipil.27Wa jeen chen maaxac cu kebantal quex ma lika-an ti u kebantal, cu meet jeebaaxac leu yaalma Yuntzil ma u metal , le chen kuchuc u yojel u siipile . 28Beytuno le keban dzuu meetico , le chen u kaolt u siipile , cu tsic tun un tul chiva tial u ya-siibaal, ch’uupuchiva mix baa uchul ti , yo-sal le keban dzuu meetico .29Letie cu dzic u kab yokol u pol u siibalil le kebano cu quinsic u siibalil le kebaano tu cuchil tux cu toocal siibal tooc-bil u bil. 30Le yunkino cu ch’ic un p’iit leu kikelo tu ch’ilbil u kab cu dzic yokol le baaco tee altaro tial toocbil siibaal. Letie-cu laa wequic u yaala le kiko tu chuun leu multunil kultaa .31Letie cu xotic tu lacaal le tzatzo, jeebix u xootol u tzatzil le ya-siibaal ti u siibalil jetzel. Le yunkino cu tooquic yokol u multunil kulta tial cu tas un p’el quiboc tial Yuntzil. Le yunkino cu meetic pixkeban tial luuncab, letie cu saaat-saal u siipil.32Wa le xiib cu tasic u chan xibitaman tial ya-siibalte tial un p’el u siibalil keban, leti cun tasic un tul ch’uuputaman mix baal uchulti. 33Letie cu dzic u kaab yokol u siibalil le kebano cu quinsic u tial un p’el u siibalil keban tee tu cuchilil le tux tu quinsa le toocbil siibalo.34Le yunkino cu ch’ic unp’it leu kikel leu siibalil le kebano yetel u ch’ilbil u kab cu dzic yokol le baak tee tu multuni kultajo ti un p’el toocbil siibal, letie cu wequic tu lacal u kikel tee tu chuun leu multunil kulta. 35Letie cu xotic tu lacal u tzaatzel , beyxan u tzatel le tamano bey u xootol le ya-siibal ti le u sibalil jeetzel , le tun le yun Kino cu tooquic yokol u multunil kulta yokol u siibaal ti Yuntzil meyajan yetel kak.Le yunkino cu meetic pixkeban yo-lal le kebano le leti dzuu meetico le luuncabo cu saat-saal u siipil.

Chapter 5

1Wa yan maac cu kebantal men muun jajcuntic le baal yolal kabét u jajcunajo, quex wa dzuu yilic wa dzuu yuubic yolal lelo letie cu chic siipil. 2Wa yan maac cu mach baa Dios aalmi kaase wau quimen wincilil kaaxil baalche kaas wau quimen wincicil jeebaxac waacaxile quime, wa un tul balche cu jit-cubaa, quex wa le mac ma u tuculma u machico, letie kaschaji siipilnaji3Wa leti cuu mach u kasil wa maaxe , jeen baax kasile , wa leti ma u yojele , letitune cu ‘p’aatal cuch siipilil le chen u yojelte lelo. 4Wa yan mac cu jalach t’an chen minaan u yichil yetel u chie tial u meetic kaase , wa tial u meetic udz jeenbaaxac cuu ch’aa chiite le mac chen minaan u yichil yetel un p’el jalacht’an, quex waa ma u yojel lelo le chen kuchuc u yojelte lelo, beytuno cu p’aatal u cuch u siipilil, jeen bax baaliloobe.5Le chen siipilnac wa max ti wa un p’el ti le baalooba, letie kabét u caantic jeebaax kebanil dzuu meetic letie. 6Beytuno letie kabét u tasic u siibal yo-lal u siipil ti Yuntzil yoolal le keban dzu meetico, un tul ch’upubaalche cu ch’ic ichil u yalakoo, wa un tul xtaman wa un tul chiva tial un p’el siibal yolal keban, le yunkino cu meetic pixkeban yolal leti, yolal u keban.7Wa leti maun beytal u manic un tul tamane, letitune juubeytal u siibal yolal u kebaan caatul mucuy wa caatul saacpacal loobayenoo ti Yuntzil, un tuule u siibalil le kebano u lak un tule tial toocbil - siibal. 8Letie kabét u tasicoo ti Yunkin , max cun kubic un tule tial u siibalil le keban yax tanil, letie cu ch’otic u pol tu chuuch u cal baale maun la-xootic tu wincilil. 9Cu dzoocole cu wedzic un p’iit u kikel le siibal yolal le kebano tu tzel u multunil kulta letie cu laalic u yaala le kiko tu chuun u mulunil kulta. Lela u siibalil yoolal keban.10Cu dzoocole letie kabét u kubic u laak ch’iich’o tial toocbil siibal,jeebix tzolaanile ti le tzolt’aano, le yunkino cu meetic pixkeban yoolal leti, yolal le keban dzuu meetico le mac beya cu saat-saal ti.11Baale wa maun beytal u manic caatul mucuy wa caatul sacpacal loobayenoobe , leti tune kabét u tasic u ya-siibalte yolal u keban taancuch muut harina mamayquil tial un p’el siibal yolal keban . Letie ma kabét u dzic aceiteii mix un p’iit incienso ti leti , men un p’el siibal tial keban.12Letie kabét u tasic ti yunkin, le yunkino cu ch’ic un wol chaach ti tial p’aatal yolaal le siibal chen dzoococ u toocal yokol u multunil kulta , yokol xan le siibal meyajaan yetel kak u tial Yuntzil. Lelo un p’el siibal tial keban. 13Le yunkino cu meetic pixkeban yolal jeebaax kebani dzuu meetic le maaco, le winic beya cu saat-saal u siipil. Le cu p’aatal ti le siibalo utial Yuntzil beyxan u siibalil le neko .14Cu dzoocole Yuntzile tu t’ana Moices tu yaati: 15” wa yan maax mambaalcunsic un p’el aalmat’aane cu kebantal ti le baal u tial Yuntzilo, baale ma likaan ti u meetiqui, leti tune kabét u siibal yolal u siipil ti Yuntzil. Le siibal jeela kabét wa taman mix baal uchulti tu ch’aa ichil u muuch’tamanoo; u tojole kabét u yilal wa 11.4kg plata bey un p’el siibal yolal le siipilo. 16Letie kabét u jedzic u yool Yuntzil yolal le baa kas tu meeto men letie jach quilich , letie kabét u tip’ic u joop’el xeet cuu dzati le yunkino . Beytuno le yunkino cu meetic pixkeban yolal leti yetel u tamani siibal yoosal siipil, le maaca cu saat saal u siipil.17wa yan max cu kebantaal cu meetic jeebaxac u yaalma Yuntzil ma u metal, quex wa ma u yojeli, laili siipiloobe kabét u chic u siipil. 18Letie kabét u tasic un tul taman mix baal uchulti ma tu ch’aa ichil u yalakoobi , jeebix u tojol le bejlae , bey u siibal yolal siipile ti le yunkino . Beytuno le yunkino cu meetic pixkeban yolal leti yolal le keban dzuu meetic letio, le caach ma yojele letie cu saat-saal ti. 19Un p’el siibal yolal siipil,letie u jajile u cuchma le siipil tu tan Yuntzil” .

Chapter 6

1Yuntzil tu t’ana Moices , caa tu yaati: 2Wa yan maax cu kebantal cu mambaal cunsic un p’el aalmat’an ti Yuntzil, jeebix cuu tus le cajaan naadz tio, yolal baal dzaanti, waa cu dzaa le-ech ti wa cu yocolte , wa cuu yaadz le maax cajaan naadz tio . 3Wa cuu caxtic wa bax saat-ti le naadz cajaan tio, cuu yaale ma tu caxti, cu ch’aachit tial u tus, wa ti baaloo jeebix lelooba tux cu kebantal mac. 4Beytuno wa dzuu kebantale dzuu siipil , kabét u ca sutic le tu yocolto wa chen tu janjampayta wa tu ch’a u tialte le chen dzabaan tio wa le baa tu caxanta saatalo.5Wa quex tusna ti jeembaaxaque, leti kanuun sutic tu chucaanil yetel kabét u tip’ic u joo’pel u xet’el ti le max kabét u bootco, le chen ilaac u siipilmajo. 6Cu dzoocole kabét u taasic u siibalil u siipil ti Yuntzil: un tul taman mix baal uchulti u tal ichil u tamano u tojol leti le bejlae bey un p’el u siibalil siipil ti Yuntzil. 7Le yunkino cu meetic pixkeban tu yoolal leti actan ti Yuntzil letie cu saat saal u siipil tu yolal le baa tu meta u cuchic kebano”.8Cu dzoocole Yuntzile tu t’ana Moices, caa tu yaati: 9Tuchite ti Aaron yetel ti u palal ,aati: Lela leti u leyil le siibal toocbil u bilo: Le siibal toocbilo kabét u yantal yokol u multunil kulta tu laacal le akabo tac ti u sastal, u kakil le u multunil kulta yan a wiquex muu tuupul u tooch’bal.10Le yunkino yan u dzic nook de lino, cu dzicxan u yalal u nok de lino. Leti cun molic u taanil cun p’aatal le chen dzoococ u jaabal le siibal cun elel yokol u multunil kulta, leti cun dzic u taanil tu tzeel le altaro. 11Letie cu tzelic u nok cu dzac u lak nok tial u bisic le taan tancabo ti le campamento tux mistaan minaan sojol .12U kakil leu multunil kulta mantadz cu tooch’bal, ma kabét u tupili, le yunkino yan u toquic che laili teelo, sansamal jatz-ca kin . Leti cun nuucbesic le toocbil siibal ti leti, jeebix kaabeto, cu tooquic ti leti u tzaatzel leu siibalil jeedzel. 13Le kak kabét muu p’aat cu tooch’bal mantadz . Ma kabét u tuupili.14Lela leti u leyil siibal de neek . U palal Aaron cun kubic tu tan Yuntzil, tu tan u multunil kulta. 15Le yunkino cu wolchaachtic le harina mamayquilo ti u sibalil le neeko yetel le aceiteo yetel le incienso , lela tian yicnal u sibalil le neko , cu tooquic tu multunil kulta tial cuu tas un p’el ch’ujuc bok bey un p’el siibal yoolaloobe.16Aaron yetel u palaloo cu janticoo le cu p’aatal ti le siibalo. Kabét u jaantal xma cuxumil tee cuchil quilicho. Letioobe cu jantico tu solaril u najil muuch’tal. 17Ma kabét u dzaabal ich chuucab yetel cuxun. Dzin dzic bey un p’iit u sibaloo cu metal yetel . Jach quilich jeebix u siibalil keban yetel u siibalil siipil. 18Yolal tu lacal le cu tal u Kino ichil tu lacal ch’iibalil a cajal, tu lacal xiib u ch’iibal Aaron ca beyac u janticoo bey u tiiloobe, cu ch’aabal ti le siibalti YUNTZIL cu metal yetel kak . Jeen maaxac cu mache cu suut quilichil.19Beytuno Yuntzil tu t’ana Moices tu caaten , tun ya-ic: 20Lela leti u siibal Aaron yetel u palaloo , lela letio cun kubic ti YUNTZIL tu kinil chen laa dzaabac aceite tu pol u palal: min 3.7 kg. Harina mamayquil bey un p’el siibal sucaane chumuque tial jaadzcakin chumuque tial u chinil kin.21Cu metal yetel aceite ti un p’el sarten tial chuucatbil . Le chen t’uuque tech can tasic ichil . Jujunxeet’il takantac ti un p’el chuucab ca kubic bey un p’el u siibalil tial tasic qui bok tial Yuntzil. 22Un tul u pal le canal yunkino le max cu suut ti untul canal tunben yunkinil ichi u palaloo cu kubic. Men jeembix mantadz aalaanilo, tu lacal kabét u toocal tial Yuntzil. 23Jujump’el u siibal yunkin de nek kabét u laa toocal . Ma kaabet u jaantaali.24Yuntzile tu t’aana Moices tu caaten caa tu yaati. 25T’an Aaron yetel u palal aatioo: Lela leti u leyil le u siibalil le kebano: u siibalil le kebano kabét u quinsaal tux cu toocal le siibal tu tan Yuntzil. Jach quilich. 26Le yun kin cun kubic yolal kebano yan u jaantic. Kabét u jaantaal ti un p’el cuchil quilich tu solari u najil muuch’tal.27Jeenbaaxac caa cojoc tu bakele cu suut quilichil, wa u kikel cu wetzel ti jeebaax buuquile, kanaan u p’ooic le tux weedzo, yicnal un p’el cuchil quilich. 28Baale le olla de kat le tux locansaabo kabét u oop’ol. Wa cu locansaal ti un p’el olla de bronce , kabét u joochaal cu t’ii sal cu choobol p’oan yetel ja-a.29Jeenquen xiib ichil le yunkinoobo juu beytal u jaantic un p’iite, men jach quilich. 30Baale jeenquen u siibalil keban , u kikel cu tasaal tux t’inaan u nookil much’tal tial u metal pixkeban ti un p’el cuchil quilich, ma kabét u jaantaali. Kaabét u toocal.

Chapter 7

1Lela leti u leyil leu siibalil siipil. Leti u jach quilichil. 2Letioobe kabét u quinsicoo le u siibalil siipil tee tu cuchil tux cu quinsaalo, letioobe kabét u wedxcoo u kikel yokol jujuntzelil u multunil kulta. 3Tu lacal le tzaatz yan tio kabét u kuubul : u tzatzel le nejo le tzaatz yan ichil u jobnelo. 4Le caap’el riñon yetel u tzatzelo, le tian nadz tu puucho le pixmil u taamnel, yetel u riñonoo tu lacal lelo kabét u peecsaal.5Le yunkino kabét u tooquic jujumpayil tee tu multunil kulta bey un p’el siibal meyajaan yetel kak tial Yuntzil. Lela un p’el siibal tial siipil . 6Jujuntul mac ichil le yunkinoobo juubeytal u jaantic un xeet le ya-siibaloo, kabét u jaantaal ti un p’el cuchil quilich men leti u jach quiliichi .7U siibalil le neko bey u siibalil siipile. Laili leti le ley cu dzaabal ti tu caap’elil. Letioobe cu tialtic yunkin meetic pixkeban yeteloo. 8Le yunkin kubic le toocbil siibalo u tial jeen maxo, juubeytal u yantal u tialte u keulel le siibalo.9Jujump’el u siibal nek cu ta-saal ti chuucab , beytuno jujump’el siibal cu ta-saal ti un p’el sarten tux cu yuchul tzajal waa ti un p’el sarten tial chuucab u tial yunkin kubic. 10Jujump’el siibal de nek wa tiquín wa xaakaan yetel aceite yan u tialtic xan u palaloo Aaron.11Lela leti u leyil u ya-siibalil leu u siibalil jeetzel , lelooba le maacoobo cu kubcoo ti Yuntzil. 12Wa yan mac cu kubic tial u dzic niibolal, leti-tune kabét u kubic yetel un p’el ya-siibal yetel wa meyajaan xma cuxumil, baale xaakaan yetel aceite yetel wa meyajaan yetel harina mamayquil xaakaan yetel aceite.13Beyxan yetel u tuculil u dzic niibolal, letie kabét u kubic yetel u siibalil jeetzel yetel u xeet’el waa meyajaan xma cuxumil. 14Leti cun kubic un p’el ti jujump’el u jejelasil ya-siibal bey un p’el siibal cu kuubul ti Yuntzil. Leti u tiiloo le yunkino cu wetzcoo u kikel ti u siibalil le jeetzelo tee altaro.15Le mac kubic un p’el siibal jeetzel tial u tuc lil u dzic niibolal kabét u jaantic u bakel u siibal tu kinil u ya-siibal . Letie ma kabét u paatic mix baa ti lela ti u jaadzca kinil samal 16Baale wau ya-siibaal u siibal yo-lal u meetic un p’el voto,wa yolal un p’el siibal cu siijil tu pucsiikal, le bako kabét u jaantaal ti u kinil chun u kubic le ya-siibalo, baale le cun p’aatalo caa beyac u jaantaal tu laa kin .17Chen baale , jeen baax bakil caa p’aatac ti le ya-siibalo tu oxp’el kine kabét u tocaal . 18Wa yan un p’it le bakel leu ya-siibal ti u siibalil jeetzelo wa max cu jant tu oxp’el kin muun kamal mix tun yilal utzi le bax kuubo. Buytuno un p’el baa tu-u, le max cun jantique cu cuchic u siipilil le kebano.19Jeen baax bakil caa cojoc ti un p’el baa kaase ma kaabet u jaantaali. Kanaan u toocal. Caliquil u yala le bako jeen maaxac utze jubeytal u jaantique. 20Quex beyo un tul maac kas cu jant jeebax u bakil ya-siibale u p’el u siibalil jeetzel leu tiil Yuntzil le maaca kabét u tzelel ichil u cajal.21Wa yan cu mach jeen bax kase wau kasil winic , wa ti baalche kas, wa ti u jeel baa kas wa túú wa leti tun cu jant un p’iit u bakel ya-siibal wau siibalil jeetzel u tial Yuntzil, le maaca kabét u tzeelel ichil u cajal”22Beytuno Yuntzile tu ‘ana Moices, caa tu yaati: 23“T”an u winiquilo Israel aatioo:Teexe ma kabét a jantquex u tzatzel wacax capartaan wa taman wa chiva. 24U tzazel un tul baalche quim ma quinsbilaqui, wau tzatzel un tul baalche xexet’aan men un tul kaxil baalche, juubeytal u ch’aabal ti u lak baaloobe, baale teexe ma kabét u jajil a jantiquexi.25Jeen maxac cu jant u tzatzel un tul baalche juubeytal u kaytaal men winic bey un p’el yaa-siibal yetel kak tial Yuntzil le maaca kabet u tzeelel ichil u cajal. 26Teexe ma kabét a jantiquex mix un p’iit kiki mix ti un p’el najoo , wa ch’iich wa baalche. 27Jeen maxac cu jant wa bax kikele le maaca kabét u tzeelel ichil u cajal”.28Beytuno Yuntzile tu t’ana Moices caa tu yaati: 29“T’an u maaquilo Israel aatioo: Le max cun kubic u ya-siibal u siibalil jeetzel ti Yuntzil kabét u tasic un xeet le ya-siibalo tial Yuntzil 30Le siibal tial Yuntzilo kabét u metal yetel kak, yetel u kab kabét u tasic . Letie kabét u tasic u tzatzel yetel u tzeem , yolal le tzemo u yuntaal bey un p’el siibal cu yuuntaal tu tan Yuntzil.31Le yunkino kabét u tooquic u tzatzel tee tu multunil kulta, baale le tzeemo u tial Aaron yetel u palaloo. 32Teexe kabét a dziquex u bakel u muuk yook u noo ti yunkin bey un p’el siibal kubaan ma ichil leu yasiibalo u siibalil jeetzel.33Le yunkin un tul u palal Aaron , le max kubic u kikelil leu siibalil jeetzel yetel le tzatzo leti cun ch’iic u noo muk yok u tialte tial le siibaalo.- 34Men tene dziin ch’ic ti u winiquilo Israel u tzeem le siibal cu yuntaal , yetel u muk yok le cu dzabal , letioobe dzuu kuubulo ti Aaron le yunkino yetel ti u palaloo tial u tiilintoo sansamal35Lela leti leu tial Aaron yetel u palaloo ti le siibaloo u tial Yuntzil meyajaan yetel kak, tu kinil le ca tu kuba Moices tial meyatic Yuntzil ti u meyajil yunkini. 36Lela letiu tial Yunzil tu tuchita caa kubuc tioo men u cajil Israel u kinil leti tu dzaa aceite tu pol le yunkinoobo . Lela u tial mantadz u bin kin ichil u ch’iibaloo37Lela leti u leyil toocbil siibal, ti u siibalil nek u siibalil yolal keban , u siibalil siipil , u siibalil quiliichil, beyxan u ya-siibalil le jeetzelo, 38Yokol lelooba Yuntzile tu dzaa tuchit’an ti Moices tee tu wiitzil Sinai , u kinil le leti caa tu tuchita ti u maaquiloo Israel cu kuboo u ya-siibalo ti Yuntzil tee tu tocoy luumi Sinai..

Chapter 8

1Yuntzil Tu t’ana Moices caa tu yaati: 2“Ch’aa Aaron yetel u palaloo yetel leti, le buucoobo yetel le aceite tial dzaabil ti le polo, le wacaxo tial u siibalil keban, le caatul tamano,yetel u xaquil le wa xma cuximilo. 3Much tu lacal le cu much’taloo tu jol u najil much’tal”.4Beytuno Moices tu meta tu lacal le tu yaala Yuntzil, le u much’uloobo taloo muuch tu jol u najil much’tal . 5Beytuno Moices tu yaala ti u much’ulo:Lela leti dzuu yaalic Yuntzil caa meetaac6Moices tu tasa ti Aaron yetel ti u palaloo caa tu p’oo yetel jaa. 7Tu dzaa ti Aaron le tunica caa tu kaxa u kaxnakil , caa tu dzaa u buquint u manto caa tu dzaa le efod yokol leti , cu dzoocole caa tu kaxa le efod tu suutu leti yetil le kaxnak jit’aano caa tu joka ti leti.8Caa tu dzaa le pectoral ti leti, ti le pectoralo tu dzaa le Urim yetel Tumin. 9Letie tu dzaa u kaxpol tu pol , ti le kaxpolo , pach yich tu dzaa le plato chacjoopeeno le quilich petjoolo, jeebix Yuntzil tu jalach t’anta caachile.10Moices tu ch’aa le aceite cu dzabal ti poloo , caa tu cho- a tee tabernaculoo yetel le tu lacal le tio caa tu dzaa tu tzelilu tial Yuntzilo . 11Leti tu wedza le aceite yokol u multunil kulta siete u tenel, caa tu cho- a tee altaro yetel tu lacal u nuuculoo , le tux cu p’oobol kab tac tu chuun , tial jumpaycunsaac tial Yuntzil.12Leti wec un p’iit le aceite tu pol Aaron tial u quilichcuntic. 13Moices tu tasa u palal Aaron caa tu dza u buquint túnicas . Leti kax tu nakoo yeel un p’el kaxnak caa tu to-a nok lino yokol u pol jeebix Yuntzil tu tuchita caacho.-14Moices tu tasa u wacaxil tial siibal yolal le kebano, Aaron yetel u palal tu tzolu kaboo yokol u pol le wacax dzuu taascoobo tial u siibalil yolal le kebano. 15Leti quince caa u ch’au kikel caa tu dzaa yokol le baaco yan tee altaro yetel u ch’ilbil u kab tu yudzquinta le altaro , caa tu weca le kik tu chuun le altaro caa tu quilichcunta tial Dios tial cu meet pixkeban yolaloo.16Leti mach tu lacal le tzaadz yan caach tee Ichilo , pixic le tamano , yetel le caap’el riñono yetel u tzazel. Moices tu tooca tu lacal yokol u multunil kulta. 17Baale le wacaxo , u keulel yetel u bakel yetel u taa tu tooca paachil le campamento , jeebix Yuntzil u tuchimá caache .18Moices tu kuba le carnero tial le toocbil siibalo, Aaron yetel u palal tu tzol u kaboo yokol u pol le tamano. 19Leti tu quinsa tu wedzá u kikel tu jujuntzelil le altaro .20Letie tu xota le carnero xet-lemac caa tu tooca u pol yetel u xeet’el yetel u tzatzel. 21Tu p’oa jujunjaatzil le u tal tu jobnelo beyxan u yok yetel ja-a, letie caa tu tooca tu lacal le carnero yokol le altaro. Lelo un p’el caach toocbil siibal caa tu tasa un p’el quiboc un p’el siibal meyajaan yetel kak u tial Yuntzil, jeebix Yuntzil tu tuchitá caach ti Moices.22Beytuno Moices tu kuba u jel taman, leu tamani le quilichil, Aaron yetel u palaloo tu dzau kaboo yokol u pol le tamano . 23Aaron quince , Moices tu ch’a un pit leu kikel caa tu dzaa yokol u paach u noo xiquinil Aaron yokol u poloc noo u ch’iilbil u kab yetel u poloc noo u ch’ilbil u yok . 24Tu tasa ti u palal Aaron , caa tu dzaa le un pit le kik yokol u xuul u noo xiquin yokol u poloc noo ch’ilbil u kab yetel u poloc noo ch’iilbil u yook ti jujun tul tioo. Beytuno Moices tu wedzá le kik tu jujuntzelil leu multunil kulta.25Moices tu ch’aa le tzaatzo , u polquil le nejo , tu lacal le tsaadz yokol le xeet’eloo u tal ichil jobnelo , le pixmil le tamano , le caap’el riñono yeel u tzatzel yetel u bakel u noo muk yook. 26Ti u xaaquil le waa xmaacuxumil le yan tu tan Yuntzil leti mach un xeet’ u waajil xmacuxumil yetel un p’el waa xakaan yetel tzaadz yetel un p’el pakach , caa tu tzola yokol le tzaatzo yetel yokol u muuk yook nojaan . 27Letie tu dza tu lacal tu kaba Aaron yetel tu kaba u palaloo caa tu Yuntoo tu tan Yuntzil bey un p’el siibal cu yuntaale28Beytuno Moices tu ch’aa tu kaba letioo caa tu tooca tee tu multunil kulta ti le toocbil siibalo. Lelo un p’el siibal quilich-taan cu tasic un p’el quiboc . Lela un p’el siibal cu metal yetel kak ti Yuntzil. 29Moices mach u tzeem caa tu yunta bey un p’el siibal cu yuntaal ti Yuntzil. Lela leti u tiil le carnero le tu t’oxa Moices tial u dzabal u luuch yunkinoo jeebix Yuntzil u yaalmaje.30Moices tu ch’aa un p’it kik ti le unciono yetel ti le kik yan tee tu multunil kulta ;caa tu wedzá yok Aaron , yokol u nookoo , yokol u palaloo yetel yokol u nook u palaloo . Bey uchic u quilichcunsaal Aaron yetel u nook yetel u palal yetel u nooko u tial Yuntzil.31Beytuno Moices tu yaala ti Aaron yetel ti u palal, “locanseex le bako tu jol u najil le much’talo, tee caa jaanteexo le waa yan tee tu xaaquil quilicho , jeebix in tuchimile” caa tin waale Aaron yetel u palalo cun jaantic . 32U yaala le baako yeel le waajo teex kabét a tooquex . 33Teexe maan jokoleex tee tu jol u najil much’tal siete kinoo caliquil ma chucpajac u kinil u dzabal u luuch . Men Yuntzile yan u quilichcunsiquex tee siete kinoo.34Le dzuu metal tee kina Yuntzil dzuu tuchitic caa meetaac pixkeban ta wo-laleex . 35Siete kin yetel siete akab caan yantaleex tu jol u najil much’tal caa meetqueex u tuchit’an Yuntzil. Yolal maa quimileex men letie dzuu tuchitaal tena”. 36Beyo Aaron yetel u palaloo tu meetoo tu lacal le baaloo tu yalaa Yuntzil tu chi Moices.

Chapter 9

1Tu ocho kinoo Moices tu t’ana Aaron u palaloo yetel u nuxibilo Israel . 2Leti tu yaala ti Aaron :”ch’aa un tul chan wacax ichil u much’uulo tial un p’el ssibal yo-lal keban, yetel un tul Taman ma bonoli tial un p’el toocbil siibal, kub tu tan Yuntzil.3Teche kabét a t’anic le macoo ti Israel caa waatioo:” Ch’aex un tul xibi chivo tial u siibalil keban yetel un tul chan wacax yetel un tul chan taman laa un p’el jaab tioo ma bonoloobi tial un p’el toocbil siibal. 4Ch’aa xan un tul caparbi wacax yetel un tul taman tial u siibalil jeetzel tial a quinseexoo tu tan Yuntzil, yetel un p’el siibal de neek xaakaan yetel aceite, men bej-lae Yuntzil yan u chiicpajal ta taanex”. 5Beytuno letioobe tu tasoo tu lacal le tu tuchi t’anta Moices tial u najil le much’talo, tu lacal le much’macoobo ti Israel naadzo ca hualajoo tu tan Yuntzil.6Beytuno Moices caa tu yaala:” Lela leti le tu tuchit’anta Yuntzil ti teex caa tu meetex tial u noobeenil caa beyac u chiicpajal ta taanex. 7Moices tu yaala ti Aaron :” Cooten naadz ti u multunil kulta ca kub a sibalil tial le kebano yetel a toocbil siibal , caa meet pix keban ta woolal yetel yolal winicoo, kub u ya-siibal yolal le maacoobo tial caa meet pixkeban yoolaloo, jebix Yuntzil cu tuchitic teche.8Beytuno Aaron bin naadz ti u multunil kulta caa tu quinsa le chan wacaxo tial u siibalil yolal le kebano lela tial xan leti. 9Upalal Aaron tu kuboo ti leti le kiko, letie ca tu ch’uul u ch’iilbil u kab ti leti caa tu dzaa ti le baacoo tee altaro ; leti tune tu t’oot’a le kik tu chuun le altaro.10Quex beyo , leti tu tooca le tzaatzo, le rñono, le tamano tee tu multuni kulta bey un p’el u siibalil yolal kebane, jeebix Yuntzil u tuchima caach ti Moices. 11Le bak yetel le kehuel, leti tooc paachil ti campamento.12Aaron tu quinsa le toocbil siibalo, u palaloobe dzaati u kikel , leti tu weedza tu jujuntzeelil u multunil le kulta. 13Beytuno letioobe tu dzao ti leeti le toocbil siibalo xeet’lemac paate yetel u pol, leeti caa tu tooca tee tu multuni kulta. 14Letie caa tu p’oa leu xeet’el le cu tal tu jobnelo yetel u yoocoo tu tooca yokol le toocbil siibalo tee tu multunil kulta15Aaron kub le u yasiibaloo tial le maacoo le xibi chiivo beytuno tu ch’aa bey un p’el yaasiibalil u kebaan caa tu quinsa; leti yasiibalte yolal le kebano , jeebix tu meta yetel le yaax chivao. 16Leeti kub le toocbil siibalo caa tu kuba jeebix Yuntzil u tuchi aalmile. 17Leeti kub u siibalil le neeko; leti chuup u kab yetel leeti caa tu tooca tu multunil kulta , tu tzel le toocbil siibalo jaadzcakinilo.18Leeti quins le caparbil wacaxo yetel le tamano u ya-siibalil le siibal tial jeetzel, lela u tial maacoo. U palal Aaron dzao ti le kiko, lela leti t’oot tu jujuntzelil le altaro. 19Quex beyo , leetioo xot u tzaatzel le wacaxo yetel le tamano, u tzatzel u nee, le tzatz pixic u jobnel , le riñonoobo yetel le tamano.20Letioo ch’aa le jadzlemacooba le xootooba caa tu dzao lela yetel u tzeem , beytuno Aaron tu tooque tzatzo tee altaro. 21Aaron yunt le tzeemo yetel le noo muk yooco bey un p’el siibal cu yuuntaal tu tan Yuntzil , jeebix Moices u yaalmaje221-Beytuno Aaron tu liisukab tu tojil le maacoobo caa tu quiquit’anta letitune; caa tun eem le tux cu kubic leu siibalil yolal kebano, le toocbil siibalo yetel u siibalil jeetzel. 23Moices yetel Aaron oocoo tu najil much’tal ,beytuno caa jookoo caa tu quiquit’antoo le maacoobo, u noo-beenil Yuntzil caa chiicpaji ti tu lacal le maacoobo. 24Kak jook ti Yuntzil caa tu tooca le toocbil siibalo yetel le tzaatz yan yokol u multunil kulta. Tu laacal le maacoo caa tu yiloo lelo , letioobe ahuatnajoo ca tu wuudz u pixoo chinicbaloo luum.

Chapter 10

1Nadab yetel Abiu , u palal Aaron, jujuntuuli tu ch’ao u nuuculil tux cu tooc-co incienso tu dzaoo kaki yetel incienso. Cu dzoocole tu kuboo jeelaan kak tu taan Yuntzil, lela mau yaalmaji leetio tu dzao le siibal beya. 2Beytuno kak jook tu tan Yuntzil caa toocaab leetioo caa quimoo tu tan Yuntzil.3Beytuno Moices tu yaala ti Aaron: “Lela leti le tu yaala Yuntzil le caa tu yaa beya:”Ten quin eesic tioo in quilichil ti le maaxoo cu nadzcubaoo ti teen. Yan in noobeencunsaal tu tan le cajo. “Aaron mix baa tu yaala. 4Moices tu t’ana Misael yetel Elzafan, u palal Usiel , u tzéé yun Aaron, caa tu yaatioo :” Cooteneex waye cuch a laakex caa biseexoo pachil ti le campamento actan ti le tabernaculoo”.5Beytuno letioobe tu nadz u baoo caa tu cuchoo , u buquint miloo u nokil u yunkiniloo, caa tu bisoo paachil ti le campamento jeebix Moices u tzoolmil tioobo. 6Cu dzoocole , Moices tu yaala ti Aaron yetel ti Eleazar yetel ti Itamar, u palal: Maa chaaquex u tzotzel a poleex caa soosoobac, maa xan a tzitziquic a buuquex , yolal maa quimilex tial xan Yuntzile maa u kuxtal ti le much’talo. Baale chaex ti a laakex , tu lacal u cajnalil Israel, cu yootoo le quimoo men u kak Yuntzil le tu t’aaba leetioo. 7Teexe maun beytal a jookolex tu jol u najil le much’tal yoolal maa a quimilex , men le aceite choan tex men Yuntzilo tian ta wokoleexe.”Beytuno tu meetoo jeebix tzoolic tioobe men Moices.8YUNTZILE tu t’ana Aaron beya : 9”Maa kubquex vino mix u yaquil, tech waa a palaloo, maaxoo p’aataloo ta wetel, chen ocquex tee tu najil much’tal, yolal beyo maa quimilex. Lelo un p’el tuchit’aan mantadz ichil a ch’iilencabeex ta cajal. 10Tial caa chiicpajaac le quilicho ti le ma quilicho, ichil le kaaso yetel le ma kaaso. 11Tial caa beyac a cansic ti u cajil Israel tu lacal u tuchit’an Yuntzil le dzuu yaic tu chi Moices.”12Moices tu t’ana Aaron yetel Eleazar yetel Itamar, u t’up palaloo:”Ch’aa u siibalil nek le cu p’aatal ti u siibalil Yuntzil meyajaan yetel kak, jaant xan cuxumil tu tzel u multunil kulta, men lela jach quilich. 13Kabét a jantic ti un p’el cuchil quilich, men a tial yetel u tiil a palaloo ti le u siibalil Yuntzil meetaan yetel kak, men leeti le tuchitaan ten in waacteex.14U tzem yetel u chiu ch’alaatel le yuntaaboo yetel kuuboo ti Yuntzil, kabét a jaantic yicnal un p’el cuchiil udz kanbeen ti Dios . Teech yetel a palaloo bey le chupalaloobo kabét u jantcoo ta wetel xetlemac bey dziin waaco , men dzaabaan a tiaalte yeel a palaloo un paayil ti u ya-siibalil le siibal tial jeetzel ti u cajil Israel. 15Le u chie ch’alat cu kuubul yetel le tzem cu yuntaalo kabét u taasaal yetel u siibalil le tzaatzo meyajan yeel kak, tial yuntbil tu tan Yuntzil. Lela leeti mantadz a tiil yetel a palal jeebix Yuntzil dzuu yaaque.16”Beytuno Moices tu kaata yolal le xibichivoo tial u siibalil le kebano caa tu yile dzooc bacan u toocal. Beytuno kuxilna ti Eleazar yetel ti Itamar, leu caatul t’up palal Aaron caa tu yaala: 17¿Baanten maa jantex u siibalil le kebano tee tu cuchil le tabernaculoo men leti u jach quilichilo, men Yuntzile dzuu dzic ti teex tial caa tzeleex le kas tee much’talo. Tial cuu meet pixkeban tioo tu tan? 18Ileex u kikele maa tasaab ichil u najil muuch’tal, beyo teexe u jajile kabét a jantiquex tee tux yan u najil le much’talo, jeebix tin waalile.19Beytuno Aaron tu nuuca ti Moices:”Tan , wilic letioobe dzuu meetico u siibaloo tial keban yetel u toocbil siibaloo tu tan Yuntzil, le baal jeela dzuu yuchul ten belaaca.Wa teen caach quin jant u siibalil keban belaaca, ¿Dzoocach u luubul utzil tu tan u yich Yuntzile? 20Le caa tu yuuba Moices lelo, leetie quimacchaa u yol.

Chapter 11

1Yuntzil tu t’anaa Moices yetel tun yaati , 2”T’an u cajil Israel caa waati:Lela leti le baalo cuxaano le juubeytal a jantiquexe ichil tu lacal le baalcheoo le yanoo yóó luumo.3Teexe juubeytal a jantquex jeebax balchei bujul u maye le xan cu walajach’tic u yooch. 4Baale yan wa jaytul baacheo,quex cu walak jach’cuyoochoobe, wa bujul u mayoobe, maa kabét a jantiqueexi, baalcheo jeebix le camelloo, men cu walak jach’tic u yooch baale maa bujul u mayi. Beytuno le camello maa jant bil u bili.5Beyxan le chi-ic cu cajal ich tunichoobo , men cu walak jach’tic u yooch baale maa bujul u maayi maa kabét a jantiqueexi. 6Le t’uulo, cu wala jach’tic u yooch,baale ma bujul u mayi, maa maalo caa a janteexi. 7Le kekeno quex wa bujul u may, ma un walakjach’tic u yooch, kas tial a jantqueex. 8Teexe maa kabét a jantiquex mix un p’iit u bakeli, mix caa macheex u quimen wincililoo. Letioobe kas u tial a jantex teex.9Le baalcheo cuxaanoo ichil jaa le jubeytal a jantiquexo leti tu lacal le yan u aletas yetel u escamas, wa ti kaanaab u tal wa ti alcajaaoo. 10Baale tu lacal le baalcheoo cuxaanoo minaan u aletas wa minaan u escamas tee kaanaabo wa ichil alcajaaoo. Taacpajaan tu lacal le cu peecoobo ichil le jaao yeel tu lacal le baacheoo cuxaanoo le yanoo ichil le jaaoo letioobe kabet a ch’aap’ec queex teex.11Jeebix kabét a ch’aa peecqueexo, teexe maa kabét a jantiqueex u bakeli, beyxan u quimen wincililoo kabét a ch’aa peecqueex. 12Tu lacal le minaan u aletas wa u escamas tee ichil le jaao, kabét a ch’aa pecqueex teex.13Le ch’iich’oo kabét a ch’aa pectico le xan maun beytal a jantico letioo lela; le aguilao,, le buitreo, 14le milanoo, jeen baax falconile, 15jeebax cuervoile, 16le buhoo yan u baaco yetel le lechuza kaax u taalo, le gaviotao, yetel jeenbaax jejelas alconile.17Teex xane kabét a cha’pecqueex le chan buhoo beyxan le nojocho, beyxan le cormorán, 18Le sac buhoo yetel xan le chen lechuzao le cachic baacoobo, 19le sigueñao, jeen baax garzaile, le abubillao, beyxan le soodzo.20Tu lacal le mejen baalcheo yan u xiikoobo cu ximbaloo yetel camp’el ooc kabét a ch’aapecqueex teex. 21Quex beyo teexe juubeytaal a jantquex le mejeen baaloo cu mano xiiknali wa cu mano yetel camp’el ooc wau yocoob yan u paajtalil u siit-t’oo yo luum. 22Jeexan u beytal a jantiqueex jeen bax sakile, saakoo, maasoo , waa sit-kaaxoo. 23Baale tu lacal le p’ayan baaloo cu xiknaloobo le yan camp’el u yokcoobo kabet a ch’aapecquex teex.24Teexe caa kastaleex caliquil u t’uubul kin yolal le mejen p’ayan baalcheooba wa caa cooquex ti u quimen wincililo. 25Jeen maxac cu mol un tul u quimen winquilioobe kabét u p’oo cu nook cu p’aatal kasil caliquil u yocol kin.26Jeenqueen baalche bujul u maye baale maa jach bujuli wa maa un wala jach’tic u yooch, kas a tiileex. Jeen max cu mache cu kastal. 27Tu lacal le cu xiimbal yokol u yiich’ac ichil tu lacal balcheoo cu ximbaloo yetel u camp’el ooc , letioobe kas a tiileex. Jeen maxac cu mach u quimen winquilile cu p’aatal kasil caliquil u chinil kin. 28Jeen maaxac cu ch’aa le quimen wincililo kabét u p’oo cu nookoo yetel cu p’aatal kasil caliquil u chiinil kin. Le baalcheoo jeelo kas a tiileex teex.29Le baalcheoo cu jiitcubaoo luumo, lela leti le baalcheoo kastaco ti teex: le topoo, le ch’oo, tu lacal jejelas nucuch lagartos , 30le geco, le lagarto monitor, le lagarto, canoo yetel camaleón.31Ti tu lacal le baalcheoo cu jiitcubaoo, lelo leti le baalcheoo le kastcoo a tialeex. Jeen maaxac cu mach wa quimene cu p’aatal kasil tac tial u chini kin. 32Wa yan ichiloo cu quimile yeel cu luubul yokol jeenbaaxaque, le baalo cu p’aatal kasil, wa meyajaan yetel chee,xeet nok, keuel, wa chachal. Jeembaaxaque wa jeen baax u biile, kabet u dzaabal ich jaa; lelo cu paatal kasil tac tial u chinil kin. Beytuno cu yudz tal. 33Tial tu lacal nuucul de kaat ichil wa yokol ti le jeen baax baalcheil kas caa luubque, jeebaaxaque jeen baax yan ichil le vasijao cu kastal, teexe kabét a xixcuns queex le vasijao.34Tu lacal jaanal juubeytal u jaantaale, baale le tux u jail un p’el vasija kas weeque, beytuno cu p’aatal kasil. Tu lacal le juubeytal u yuukulo ti e vasijao kaschaji . 35Tu lacal le tux u wincilil quimen baalche kas caa luubque , beytuno cu kastal, wa ti un p’el chuucab wa u nuuculil chacal. Kabét a paaqueex xet’lemac. Kas kabét kas ti teex.36Un p’el sayab wa jaltun tux cu joosaal jaa ma un kastal wa le baalche caa luubuc Ichilo. Baalee wa yan mac caa cojoc ti e quimen wincilil le baalche tee ichil le jao, leetie cu kastal. 37Wa jeen baax ti un p’el quimen caa luubuc yokol wa baax tial pakbile, le pakalbi baala maun kastal. 38Baale wa cu dzaabal jaa ichil le pakalbil baalo wa jeen baax ti u xeet’el un p’el quimen wincilil baalche kase caa luubuquee, beytuno kas a tialeex39Wa un tul baalche juubeytal a jaantic cu quimil, beytuno jeen maaxac cu mach u wincilil quimeno cu p’aatal kaasi caliquil u yocol kin. 40Jeen max cu jaant le quimen wincililo kabét u p’oic u nook cu p’aatal kasil caliquil u yaakatal. Max cun liisic quimen wincililo cu p’oic u nook cu p’aatal kasi tac tial u yaakatal.41Tu lacal baalche cu jiit cuba yoo luume ch’aa-pecbil; maun beytal u jantaal. 42jeen baaxac cu jiituba yokol u naak yetel jeenbaaxac caa ximbanac yokol u camp’el ooque, wa le yan yaab u yookoobe- tu lacal le baalcheoo le cu jiit-cubaoo tee luumo lelooba ma kabét a jantiqueexi, men tial ch’aap’ec bil43Teexe maa kabét a kascabaeexi ta junal a baeexi yetel tu laca baache cuxaanoo cu jiitcuba ; Teexe maa meetcabaex kaaseex ti leetioo, teexe leetioo cun kascunt queexoo. 44Men teen Yuntzil a Dios . Teexe ca p’aataleex quilichil, le oolale , quilich chaqueex, men tene quiliichen Teexe ma kabét a kascabaaex yetel jeen baaxac baalcheil cu maan yok luum. 45Men teen Yuntzil , max taseex naach tac tu luumil Egipto tial caa Diosinteneex. Teex tune quilich chaqueex , men tene quiliichen.46Lela leti u leyil tial baalcheoo, ch’iich’oo, tu lacal baalche cuxaan cu maan yok jaa , yetel tu lacal baalche cu jiitcuba yok luum. 47Tial caa chiicpajac ichil le kaso yetel le utzoo, yetel ichil le baaloo cuxaanoo cu beytal u jantaaal yetel le baaloo le ma un beytal u jantaalo”.

Chapter 12

1Yuntzile tu yaala ti Moices: 2"T’AN u cajil Israel, caa waati:Wa un tul coolel cu yoontale cu sii sic un tul chan xiipal, beytuno letie cu p’aatal kasil siete kinoo, jeembix u p’aatal kasil chen joop’oc u yic u kinil u meese. 3Tu ocho kine yaan u xoot’ol u taabal u tuch le chan xiipalo.4Beytuno u yudz quintaal u kikel u mamae maun ch’enel caliquil maa kuchuc oxlajun yetel oxp’el kini. Leetie maa kabét u machic mix baa quiliichi mix caa oococ le tux yan u najil much’talo caliquil maa chuuc pajac u kinil u p’aatal utzili. 5Baale wa leeti cu sii cic un tul chan chuupale, letitune cu p’aatal kaasi ichil caap’el semanas, jeen bix chen joop’oc u yic u “meese”. -Beytuno u yudztal le mamatzilo ma un ch’eenel ichil sesentaiseis kinoo.6Le chen dzoococ u kinil u yudztalo, wa yoolal un tul chan xiib wa yolal un tul chan chuupal, leetie kabét u tasic un tul chan xiibil taman un p’el jaab ti bey un p’el siibal cun toocbile, yetel un tul sacpacal loobayen wa un tul mucuy bey un p’el siibal ti kebane, tu jol u najil much’tal ti yunkin.7Beytuno leeti cun kubic tu tan Yuntzil cu metal pixkeban yolal leeti, leetie cu p’aataal paate utzil yetu kikel. Lela leeti u leyil tial le cooleloo cu sii sicoo wa xiipal wa chan ch’uupal. 8Wa leeti maun beytal u manic un tul chan xiibi taman, beytuno leetie kabét u bisic caatul mucuy wa caatul sacpacal loobayeen, un tul bey un p’el siibal cun toocbile, u jeelo tial un p’el siibal yoolal keban, le yunkino cu meetic pixkeban yoolal leeti; Beytuno leetie cu p’aatal utzil”.

Chapter 13

1Yuntzil t’an Moices yetel Aaron caa tu yaati: 2Wa yan wa max caa Yanac tu yoot’eelil u wincilil un p’el chuupil wau dzooyel leledzqui le ek cumeeno cu no-yaatal yan un p’el kojaanil tu yoot’elil u wincilil, beytuno leetie kabét u bisaal ti Aaron le canal yunkiino wa ti un tul u palaloo le yunkinoobo.3Tu seeblaquil le yunkino cu xixpactic le kojaanil tee tu yot’elil u wincililo. Wa u tzotzel tee tu cuuchilo tun sactal wa le kojaani bey mas taame quet u jeel u yoot’elo, beytuno un p’el kojaani pakbeen. Le chen dzoococ u xixpactaal men le yunkino, leetie kabét u yaacuba kasil. 4Wa le ekcumeni leledzquilo tee tu sac oot’elo, u pactaale maa mas tam quet u jel u yot’elo waa le tzoodz le tux yan le kojaanilo maa joop’oc u sactalo, beytuno le yunkino kabét u dzic un paayil leeti yolal le kojaanilo ichil siete kinoo.5Tu siete kine, le yunkino kabét u xixpactic leeti tial cu yila le kojaanilo wa maa cha-ket chaqui, wa maa buucbesaac u yot’eli. Wa mae, beytuno le yunkino kabét u dzic un paayil u laac siete kinoo. 6Le yunkino cu caa xixpactic tu siete kin cuu yile wa le kojaanilo tun yudztal wa maa jach t’iitpajac mas tam ti u yot’el. Wa , beytuno le yunkino cu yaaque leetie udz. Chen u chuupil tu yoot’el. Leetie Kabét u p’oic u nook, cu dzoocole leetie udz yani.7Baale wa le chuupil tee tu yot’el dzuu t’iitpajal le caa dzooc u yeesic leeti ti yunkino uchic u yaala udze, letitune kabét u tasic tu caaten ti yunkin. 8Le yunkino cu caa xixpactic leeti tial cu caa il le chuupilo wa dzuu ch’actic u yoot’el. Wa dzuu t’iitpale, beytuno le yunkino kabét u yaalic leetie dzuu kastal un p’el kojanil pakbeen.9Le chen Yanac un p’el kojaanil pakbeen tu yot’el wa maaxe, leeti tune kabét u bisaal ti yunkin. 10Le yunkino yan u xixpactic leeti cu yil wa yan sac chuup tee oot’elo wa u tzootzele dzuu sactal wa chicaan u cheche bakel tee tux chuupo. 11Wa yaane, beytuno un p’el kojaani maa udz-tal u caa tu yot’eli le yunkino kabét u yaaic leeti maa utzi . Muun dzic un paayil , men letie kasilie.12Wa le kojaani caa toop’oc yaa tee tu yot’elo cuu buucbes tu lacal u yot’el le maac kojaana u caajal tu pol tac tu yok, caliquil u chiicpajal ti yunkin, 13Beytuno le yunkino kabét u xixpactic leeti tial cu yile wa le kojaanilo dzuu buucbesic tu lacal u wincilil. Wa dzooque , beytuno le yunkino kabét u yaalic le maac yan le kojaani tia maa kaasi. Wa tu lacal dzuu sactale , beytuno leetie udz. 14Baale wau cheche bakel chicaan ti leetie yan u yaalale kas .15Le yunkino kabét u yilic le u cheche bakelo cuu yaal leetie kas men cheche bakele kas. Unp’el kojaani pakbeen. 16Baale wa le cheche bakel cu sactal tu caateno, beytuno le maaca kabét u bin yicnal yunkin. 17Le yunkino kabét u xixpactic leeti tial cu yil wa le bako dzuu sactal. Wa dzooque beytuno le yunkino kabét u yaalic le maaca dzuu yudztal.18Wa un tul mac yan chuuchum ti tu yot’ele baale dzuu yudztal, 19Tee tu cuuchil le chuuchumo yan un p’el sac chuupili wa leledzquil men ekcumeen, sac-chac, beytuno kabét u yeesaal ti yunkin. 20Le yunkino cu xixpactic tial cu yil wa mas tam quet u yot’el,wau tzootzele dzuu sactal. Wa dzooque le yun Kino kabét u yaalic leeti kasyanil. Up’el kojaanil pakbeen, wa le tux yan caach le chuuchum yanchajo.21Baale wa yunkin cu xixpactic cu yilic minaan sac tzootzii ti leeti yetel maa tu tamil le oot’el yano tan xan u saactal, beytuno yunkine kabét u dzic un payil ichil siete kinoo. 22Wa cu buucbesic ol tu lacal u yot’ele, beytuno yunkine kabét u yaaic kasil. 23Baale wa le ekcumeenil leledzquil cu p’aatal tu cuchil ma t’iitpaqui, beytuno chen u dzooyel le chuuuchumó le yunkino kabét u yaic leeti dzuu yudztal.24Wa caa elec u yot’ele u cheche bakel le tux elo dzuu sut sac-chac wa sacwayeen, 25beytuno yunkine cu xixpactic tial cu yil wa le tzootz tee tux ekcumeeno wa tun sactal wa xan mas tam u yilal quet u yot’el. Wa dzooque , beytuno un p’el kojaani paakbeen. Dzuu ch’aatic le tux elelo, le yunkino kabét u yaic kasil. Un p’el kojaanil pakbeen.26Baale wa yunkin cu xixpactic cu yilic minaan tzooc sac tee tux ekcumeeno, maaxan mas caambal yanil quet u yot’elo baale dzuu saatal, beytuno le yunkino kabét u dzic un paayil ichil siete kinoo. 27Beytuno le yunkino kabét u xixpactic tu siete kin. Wa dzuu jach t’iitpaajal tu yot’ele, beytuno le yunkino kabét u yaalic leeti ma-utzi. Un p’el kojaanil pakbeen. 28Wa le ekcumeenil cu p’aatal tu cuchilo maa t’iitpaqui baale dzuu saatal, beytuno un p’el chuupil ti le elelilo, le yunkino kabét u yaique udz yanil, men chen u dzooyel tux udzcha elico.29Wa un tul xiib wa un tul colel yan ti un p’el kojaanil pakbeene wa tu pol wa tu camaach, 30Beytuno le yunkino kabét u xixpactic le maaca cu yila wa ma pakbeen u kojaanili tial cuu yil wa ma mas tam quet u yot’el wa yan mejen tzootzel kantac tu yot’el. Wa yaane, beytuno le yunkino kabét u yaic leetie kas. Chi-an , un p’el kojaanil paakbeen tu pol wa tu camaach.31Wa le yunkin cu xixpactic le kojaanilo tux chiaano cu yilic ma yanal u yot’eli minaan xan box tzootzii , beytuno yunkine cu dzaic un paayil le maac kojaan uchic u chiibila ichil siete kinoo.32Tu siete kine le yunkino cu xixpactic cu yil le kojaanil wa dzuu t’iitpajal. Wa minaan mejen kan tzotz wa xan le kojaanilo chen tee oot’el cu yilalo. 33Beytuno leetie kabét u dziiquil baale le tux yan le kojaanilo ma kabét u dziiquili le yunkino kabét u dzic un paayil le maaca le kojaan chia na ichil u jel siete kinoo.34Tu siete kine le yunkino yan u xixpactic le kojaanilo tial cu yil wa dzooc u ch’eenel u buucbesic u yot’el. Wa ma bey mas tam quet u yot’ele, beytuno le yunkino kabét u yaaque dzuu yudztal. Le maaca kabét u p’oocunok, beytuno leetie udzchaji35Baale wa u kojaanil chiibico dzuu t’iitpajal yaab tu yoot’el le caa dzooc u yaic yunkin dzuu yudztalo, 36beytuno le yunkino cu caa xixpactic leeti tu caaten. Wa le kojaani dzuu t’iitpajal tu yot’el, le yunkino ma kabét u caxtic kantzoozi. Le maaca kaschajaan. 37Baale wa tu paacat le yunkin le kojaanil chiaanilo dzuu p’aatic u t’iitpajal box tzootze dzuu chiijil tu cuchil, beytuno le kojaanilo dzuu yudztal. Letie udz, le yunkino kabét u yaic udzchajaan.38Wa un tul xib wa colel tun sactal u yot’el, 39beytuno yunkine kabét u xixpactic le maaca cu yila wa u t’un saquil le maaca wa kas ek,wa chen un p’el chuupil dzuu jokol tu yot’el. Letie udz yanil .40Wa u tzootzel u pol mac tun juutul tu pol, leetie kolis baale udzyanil. 41Wa u zootzel dzuu juutul tee tu tan u polo u tan u poole kolis, letie udzyanil.42Baale wa yan un p’el yajil chacsac tee tu kolis pol wa tee tu tan u kolis polo, lelo un p’el kojaanil pakbeen cu xiitil. 43Beytuno , le yunkino kabét u xixpactic leeti tial cu yila wa le chuupil le tux yan le kojaani tee kolis polo wa tu tan u polo wa chac-sac, bey u yilal un p’el kojani pakbeen ti oot’ele. 44Wa beyo, leeti tune yan un p’el kojaani ti pakbeen yetel kas. Jach in waaque kas yolal le kojani tu polo.45Le maac yan kojaani ti pakbeene kabét u buquintic nok jaajaat, u tzootzel u pole kabét u jiit-chatic, leetie kabét u pixcu yich tac tu ni-i yetel cu yautic : “kasen, kasen”. 46Tu lacal le kinoo cun yantal ti pakbeeno leetie kas cun ilbil. Men letie kas yoolal un p’el kojaani juubeytal u t’iitpale, letie kabét u cuxtal tu juun. Letie kabét u cuxtal paachil ti le campamentoo.47Un p’el buuk cu kaasal men u kasil leprae ,wa lana, wa nok de lino, 48Wa jeenbaaxac joojokan wa jiit’aan de lana wa lino, wa keuel wa jeen baax meta-án yeel keulel , 49wa tun kastal men tun yaaxtale wa chac-buyeen le nooko,le keuelo, le baa kaxaan wa jiit’aan, wa jeen baaxac de keuel , beytuno lepra cu xeexeekal, kabét u yeesal ti yunkin.50Le yunkino kabét u xixpactic le nooko bix wa yaan quimbalii: letie kabét u dzic un payil jeen baaxac caa Yanac plaga tie ichil siete kinoo. 51Leetie kabét u caa xixpactic tu siete kinoo wa dzuu t’iitpajal ti le nooko ,le jeebax kaxaano wa jit’aano de lana wa u baalil lino wa keuel wa jeen baax tux cu meyatal le keuelo, beytuno lolo lepra le baaloobo kastacoo. 52-Letie kabét u tooquic le nooko wa jeen baaxac kaaxi wa jiit’i wa de lana wa de lino, keuel wa jeen baaxac meyajaan yetel keuele, ti jeen baaxac yaan plaga loobee, juubeytal u biscoon ti un p’el kojaani. Le nooko kabét u laa toocal.53Wa le yunkin cu xixpacte le nookoobo cuu yil le plagao ma t’iitpajac ti u jel nookoobi wa le baa kaxaano wa jit’aano wa de nok wa de lino wa u meyjul keuel, 54Leti cun tuchitic tioo cu p’oob le nokoobo le tux caxtaab le leprao letie kabét u dzic un payil u lak siete kinoo. 55Beytuno le yunkino cu xixpactic le nookoobo le caa dzooc u p’oobol le nooko. Wa le plaga ma kex u color , quex ma t’iitpaqui, kas. Teche kabét a tooquic le nooko, quex maa tuclic tux coo le plagao.56Wa le yunkin cu xixpactic le nooko cu yilic le plagao dzuu kexel u color le uchic u p’oobolo , beytuno leetie kabét u xotic le tux kas le nooko wa le keuelo wa le baa kaxaano wa jit’aano. 57Wa le plaga laili chicaan ti le nooko, wa tee tux kaxaano wa jit’aano wa ti jeenbax meyajaan yetel keuel, tun t’iitpale .Teche kabét a tooquic jeen baax nookil yan plagae 58Le nooko wa tu lacal le jookaan wa jit’aan ,wa keuel wa jeen baaxac meyajaan yetel keuel wa caa p’oe le plagao cu bin, beytuno le baalo kabét u caa p’oobol tial caa utzaac.59Lela leti u leyil le plaga cu yantal ti nok de lana wa lino wa jeen baaxac wa jookaan wa jit’aan wa keuel wa le meyajaan yetel keuelo tial teexe caa beyac a waaquexe dzuu yudztal.

Chapter 14

1YUNTZIL tu t’ana Moices tun yaati: 2“Lela leti u leyil tial le mac cu kojaantal leu kinil chen udzquintaaco. Leetie kabét u tasaal ti yunkin.3Le yunkino cu jokol tee campamento tial cu xixpac le maaca tial cu yila wa le kojaanila pakbeen tee oot’elo wa dzuu yudztal. 4Cu dzoocole le yunkino cu tuchitic ti le max cun udzquimbilo kabét u ch’ic caatul ch’ich cuxaan udztac, u cheil cedro, un xoot kaan chac yetel ch’ulbil piitz. 5Le yunkino cu tuchitic quinsbil un tul le ch’iich’oo yokol siisjaa dzaan ti un p’el vasija de kat.6Le yunkino cu ch’ic tun le ch’iich cuxaano yetel u cheil le cedroo le chac kaano yetel le ch’ulbil piidzo, letie cu t’ubil tu lacal le baalooba, taac le ch’iich cuxaano ichil u kikel le ch’iich quinsaab yok siisjaa. 7Cu dzoocole le yunkino cu wedzic le jaa siete u tenej yokol le mac max cun udzquinbil ti u kojaanil, , beytuno le yunkino cu yaic dzuu yudztal. Cu dzoocole le yunkino cu chaic le cuxaan ch’iich tee kaax jaancabo.8Le maac cu yudzquintaala cu p’oic u nooko , cu kolis kostaal u tzotzel u pol cu yichintic ja-a , beytuno leetie udzchaji. Cu dzoocol lelo letie kabét u tal tee campamento, baale leetie yan u wenel paach nah ichil siete kinoo. 9Tu siete kinoobe leetie yan u laa dziquic u tzootzel u pol,beyxan yan u dziquic u meex yetel u maatzab. Kabét u dziquic tu lacal u tzootzel, leetie kabét u p’ooic u nooko yetel u yichintic ja-a; letitune cu p’aatal utzil.10Tu ocho kine leetie kabét u ch’aic caatul mejen tamaan xiiboo mix baa uchultio,un tul ch’uputaman unp’el jaab ti mix baa uchulti, yetel, 11.1kg. harina mamayquil xaakaan yetel aceite bey un p’el u siibalil neeke, yetel un p’el tasa aceite. 11Le yunkin udzquintico cu waacunsic le max cu yudzquintico, tu tzel le baalooba, tu tan Yuntzil tu jol u najil much’tal.12Le yunkino cu ch’ic un tul le taman xiibo cu kubic bey un p’el u siibalil siipile, yetel un p’el tasa aceite; leeti cun yuntic tial un p’ el siibal cu bookol actaan ti Yuntzil. 13Letie kabét u quinsic le xibi tamano tu cuchil tux tu quinsoo u siibalil yoolal le kebano yetel le toocbil siibaloobo, tee tux yan u najil much’tal, men u siibalil le kebano u tial yunkin, jeebix u siibalil siipilo, men jach quiliich.1614Le yunkino cu ch’ic un p’iit kik ti le u siibalil le siipilo cu dzic tu nii tuu lee u xiquin le max cun udzquimbilo,tu polquil u ch’ilbil u no-o kab, beyxan tu polquil u ch’ilbil u no o oc. 15Beytuno le yunkino cu ch’ic aceite ti le taazao cu t’oojic tu tan u dzic kab.v 16 Cu t’uubic u ch’iilbil u noo kab ichil le aceite yan tu dzic kabo cu wedzic un p’iit le aceiteo yetel u ch’ilbil u kac siete u tenel tu tan Yuntzil.17Le yunkino cu dzic u yaala le aceiteo tu kab yokol u ni-i u sol u noo xiquin le max cun udzquimbilo yokol u polquil u ch’ilbil u noo kab, yokol xan u polquil u ch’ilbil u no-o oc. Letie kabét u dzic le aceitea yokol u kikel le u siibalil le siipililo. 18Le u yaala le aceiteo le yan tu kab le yunkino, leeti cun dzic tu pol le maac cu yudzquintaalo, le yunkino cu meetic pixkeban yolal leeti tu tan Yuntzil.19Beytuno yunkine cu kubic u siibalil le kebano cu meetic pixkeban yolal leeti le max cun udzquimbilo yo-lal u kasilo, cu dzoocole leeti cun quinsic le toocbil siibalo. 20Beytuno le yunkino cu kubic t- oocbil siibalo, beyxan u siibalil le neko yokok u multunil kulta. Le yunkino cu meetic pixkeban yo-lal le maaca, beytuno leetie cu yudztal.21Chen baale wa otzil le maaco yetel ma un beytal u bootic le ya-siibalooba, beytuno leetie kabét u ch’ic un tul xibi taman bey un siibal tial siipile tial caa yuntaac , tial caa meetaac pixkeban tial leetiuba, yetel 3.7kg. harina mamayquil xaakaan yetel aceite bey un p’el u siibalil nek, yetel un p’el litro aceite. 22Much yetel caatul mucuy wa caatul sacpacal loobayeen, jeenbix leeti juubeytal u yantal tie ; un tul ch’iich tial u siibalil keban u laak un tulo tial toocbil siibal. 23Tu ocho kine leetie kabét u tasic tial caa udzquintaac men yunkin, tu jol u najil much’tal, tu tan YUNTZIL.24Le yunkino cu ch’aic le chan tamano tial un p’el siibal, leetie cu ch’ic yetel un p’el u litroil aceite de oliva, letie cu liisic canal caliquil tun kubic ti YUNTZIL. 25Letie cu quinsic le tamano tial u siibalil siipil, leetie cu ch’ic un p’iit u kikel leu siibalil siipil cu dzic yokol u nii u sol u noo xiquin ti le max cu udzquimbilo, yokol u polquil u ch’ilbil u noo kab,yetel yokol u ch’ilbil u noo oc.26Cu dzoocole le yunkino cu wequic un p’iit le aceite tu tan u dzic kab. 27Letie cu wedzic le aceite le yan tu dziic kabo siete u tenel tu tan YUNTZIL.28Leti le yunkin tuno cu dzic un p’iit le aceite le yan tu kabo yokol u xul u noo xiquin ti le max cun udzquimbilo, tu ch’ilbil u noo kab yetel tu polquil u ch’ilbil u noo oc, le laili tux tu dzae u kikel leu siibalil siipil. 29Letie cun dzic le aceite yan tu kabo yokol u pol le max cun udzquimbilo tial caa meetac pixkeban ti tu tan YUNTZIL.30Letie kabét u kubic un tul le mucuyo wa le sacpacalo loobayeno, jeebix le maaco beycha u caxticoo-. 31Un tuule bey tial u siibalil kebane u jeelo bey un p’el siibal toocaane, paate yetel u siibalil le neko. Cu dzoocole le yunkino cu meetic pixkeban yolal le cun udzquimbil tu tan YUNTZIL. 32Lela leeti u leyil tial un tul mac le yan un p’el kojaanil ti paakben tu yot’el, max maun beytal u bootic le siibalil suucaan tial caa udzquintaac.33YUNTZILE tu t’ana Moices yetel Aaron , tu yaati: 34Le chen ocquex tu luumil Canano le tin dzaa teex a tialteex, wa quin dzic plaga tial caa t‘iitpajac ti un p’el naje le tux dziin dziqueexo. 35Beytuno , le max u yumil le najo kabét u tal cuu yaati le yunkino. Letie kabét yaic:” bey in woole yan un p’iit plaga tin nayil”.36Tu seblaquile cu tuchitic caa laa jook-coo tee najoo caliquil maa ococ u yil wa jach jaa yan plaga tee najo, yolal mix baa tee najoo caa kasac. Cu dzoocole le yunkino kabét u yocol ichil le najo u yile. 37Letie kabét u xixpactic le plagao tiu yilaa wa yan tee tu pakil le najo, tial xan cu yil wa yaax bukeen wa ol chac tee yokol le pako. 38Wa le naj yan plaga tio beytuno le yunkino cu jookol ichil le najo cu kalic u jol le najo ichil siete kinoo.39Beytuno le yunkino cu suut tu caaten ichil siete kinoo cu caa xixpactic tial cuu yil wa le plagao dzuu t’iitpajal tu pakil le najo. 40Wa dzooque, beytuno le yunkino cu tuchitic tioo cuu joosoo le tuunchoo le tux ilaa le plagao cuu puloo ti un p’el cuchil pachil tee cajo.41Letie yan u tan-oltic tu lacal u pakil le najo caa joochaac, leetioobe kabét u ch’icoo le xix kas jok le joochabico cu bisoo pach le cajoo u puloo ti un p’el cuchil kas. 42Leetioobe kabét u ch’icoo u laac tunichoo cu dzao le tux tzel le tunichoobo, leetioobe kabét u ch’icoo tumben kat tial u choo tu pakil le najo.43Wa le plaga cu caa suut cu caa jookol tee naj le dzuu kexel u tunichilo u pakile joochaabi caa pix u pakil, 44Beytuno le junkino kabét u yocol cu xixpacte najo tial cu yil wa le plagao dzuu t’iitpajal tee najo. Wa dzooque, beytuno lolo plaga, le najo kakasnah.45Le naja kabét u juutul . le tunichoobo, le cheo, tu lacal u saj-cabil le najo kabét u pulul pachil tee cajo ti un p’el cuchil kaschajaan. 46Uchen tip’aanile, jeen maxac caa ococ tee naajo caliquil u kinil kalaano cu p’aatal kaasil tac chen chinic kin. 47Jeen maxac wen tee najo kabét u p’oic u nokoo , jeen maxac caa janac tee najo kabét u p’oic u nokoo.48Wa le yunkin cu yokol tee naj tial u xixpacte cu yil wa le plaga dzuu t’iitpalo ichil le najo le caa dzooc u caa dzaabal u katil le najo, beytuno, wa minaan le plagao, leetie cu yaalic le najo dzuu yudztal.49Beytuno le yunkino kabét u ch’ic caatul ch’iich tial cu yudzquint le najo, yetel u cheil cedro un xoot chac ka-an yetel ch’ulbil piidz. 50Leetie cu quinsic un tul le ch’iich’oobo, yok tumben jaa ti un p’el pichel de kat. 51Leetie cu machic u cheil le cedroo, le ch’ulbil piidzo, le ka-an box chaco, yeel le ch’iich cuxaano , cu t’ubic ichil u kike le ch’ich quimeno tee yicnal le tumben jao, cu wetzic tee naj siete u tenel.52Leti cun udzquintic le najo yetel u kikel le ch’iich’o yetel tumben jaa, yetel le cuxaan ch’iich’o, u cheil le cedroo, le ch’ulbil piidz, yetel le box chac kaano. 53Baale leetie cu chaic le ch’iich cuxaano caa xiic pach le cajo tac kaax chen minaan u xul. Beytuna kabét u meetic pixkeban tial le naja , lela cu p’aatal utzil.54Lela leeti u leyil tial tu lacal kojaani pakbeen ti oot’el yetel baaloo tasic le kojaanila yetel tial u chii-bal mac. 55Yetel tial u plagail nok wa naj. 56Tial ch’uupil wa u p’orooxtal wincilil, yetel un p’el ekcumen leledzquil , 57Tial caa jeedzec wa jeebaaxac ti le lelooba wa kas wa baax kin udz. Lela leeti u leyil tial kojaanil pakbeen ti yoot’el wa plaga.

Chapter 15

1Yuntzil tu t’ana Moices yetel Aaron tun yaic: 2”T’aneex u cajil Israel, aalex tioo : Wa jeen maaxac caa joop’oc u jookol u mejen tu wincilil bey kojaane, leetie cu suut kasil. 3U kasile yo-lal le cu mansic u mejen bey kojaane. Quex wa u wincilile mantadz tun mansic wa cu tziitzil,kas yani,4Tu lacal le tux cu chitalo cu kastal, beyxan tu lacal le tux cu cutalo cu p’aatal kasil. 5Jeen maxac cu mach le tux cu chitalo kabét u p’oic u nok yetel kaanaan u yichquil ich jaa, kas caliquil u chiinil kin.6Jeen maxac caa culac le tux cula le mac cu maansic u mejeno, le maca kabet u p’oic u nokoo yetel caa ichquinac ich jaa, leetie kas caliquil u yokol kin. 7Jeen maxac cu mach u wincilile le mac cu tul u mejeno noo -yajo kabét u p’oic u nokoo yetel caa ichquinac ich jaa, kaschajaan caliquil u chinil kin.8Wa le mac cu tul u mejen cu tu -ub wa maax utze, beytuno le maaca kabét u p’oic u nokoo yetel caa ichquinac ich jaa , leetie kas tac tial u yakatal. 9Jeen bax tux cu nat’ic u tzimin le mac cu tul u mejeno cu p’aatal xan kasil.10Jeen maaxac cu mach baa yan yaanal le maca cu p’aatal kas tac chen ococ kin, jeen max cu cuch le baalooba kabet u p’oic u nokoo yetel caa ichquilnac ich jaa, leetie cu p’aatal kasil caliquil u akatal. 11Jeen maxac wa cu tul u mejene cu mach baal wa ma u seen p’oma u kabe, le mac maacha kabét u p’oic u nokoo yetel u yichquil ich jaa, leetie kas tac tial u yocol kin. 12Jeen bax vasijaile de kat wa tu macha le mac cu tul u mejeno kabét u xixcuntaal , tu lacal baal de che tux cu liisal baale kabét u seen p’oobol.13Le chen udzquintaac le mac cu t’uul u mejeen ti u mejeeno, beytuno leeti kabét u xoquic siete kinoo uchic u udzquintaalo; cu dzoocole leetie kabét u p’oic u nokoo beyxan u wincilil yetel alca-jaa. Leeti tune cu yudztal. 14Tu ocho kine leetie kabét u ch’ic caatul mucuy wa caatul sacpacal loobayeen caa talac tu tan Yuntzil tu jol u najil much’tal; teelo leetie yan u dzic le ch’iich’oo ti yunkin. 15Le yunkino kabét u kubicoo , un tuule bey u siibalil kebane u laac un tuulo bey toocbil siibale, le yunkino kabét u meetic pixkeban yolal leeti tu tan Yuntzil yoolal u t’uulo.16Wa yan max cu t’uul u mejene, beytuno leetie kabét u p’oic tu lacal u wincilil ich jaa; leetie cun p’aatal kasil tac u chinil kin. 17Tu lacal buuc wa keuel tux ch’oo le mejeeno kabét u p’oobol yetel jaa; kas tac tial u yokol kin. 18Wa un tul coolel yetel un tul mac cu much’weneloobe cu kuchul le mejen ti le coolelo,kabét tu caatulilo caa ichquilnaco ich jaa; leetioobe kasoo caliquil u yokol kin.19Le chen u yil u “mes” un tul coolel u kasile muun cheenel ichil siete kinoo jeen maaxac cuu mache cu kastal tac chen chinic kin. 20Jeen tux caa chilac tu kiniloo u “meso” cu kastal xan; jeen tux caa culaque cu kastal xan.21Jeen maaxac cu mach u kaane kabét u p’oic u nokoo yetel caa ichquinac ich jaa; le maaca kaschajaan caliquil u chinil kin. 22Jeen maaxac cu mach baa le tux leeti culaje kabét u p’oic u nokoo yetel caa ichquinac ich jaa; le mac jeela p’aat kaasil tac ti u yocbal kin. 23Wa tian tee kaano wa le tux cu cutalo, wa leeti cuu maache le maaca cu kastal tac tial u t’uubul kin.24Wa un tul xiib cu wenel yétele,wa u t’uul u kikel coo-tie leetie cu p’aatal kasil ichil siete kinoo. Jeenbaax kanil tux cu chitale cu kastal.25Wa un tul coolel tun mansic kik yaab kinoo maa jeebix suuquil u “meesanquile” wa le cu maansic kik ma u kinil u “meese”, tu lacal u kinile le tun t’ul u kikele kaschajaan, leetie bey u yilal u kinil u “meese”. Leetie kasyani. 26Tu lacal u kaanil tux leeti cu chitale, tu lacal caliquil tun yilic u kikel bey u kaanil tux cu chital tu kiniloo u “mesanquilo”, tu lacal le tux cu cutalo cu kastal, jach bey u kasil tial u “mese”. 27Jeen maaxac cu mach jeen macamac le baalooba cu kastal,; leetie kabét u p’oic u nokoo yetel caa ichquinac ich jaa, letie cu p’aatal kasil caliquil u yokol kin.28Baale wa cu yudzquintaal ti u yic u kikelo, leetie cu xoquic u tialte siete kinoo, chen dzoococ lelo letie cu yudztal. 29Tu ocho kine letie cu machic caatul mucuy wa caatul sacpacal loobayeen cu bisic ti yun kin tu jol u najil much’tal. 30Le yunkino cu kubic un tul ch’iich bey un p’el siibal yo-lal keban u laak un tulo tial toocbil siibal, letie cu meetic pixkeban yo-lal leeti tu tan Yuntzil yoosal u kasil u t’ul u kikelo.31Bey can a meetex tex ca dziquex ti un payil u cajil Israel yolal u kasil, beyo yolal leetio muu quinloo yo-lal u kasiloo, wa cu pokolcheetcoo in najil ti much’tal, tux quin cajal ichiloo.32Lela leti bix kanun meetal ti jeen maaxac caa Yanac ti t’ul kik, yo-lal jeen max xiibil cu yiidzbal u mejen yetel kascuntic. 33ti jeen max coolelil cu yilic u”mese”, ti jeen maaxac muun tziitzil u t’ul wa u yidzlanquil, wa chuup wa xib, ti jeen max xibil cu wenel yetel un tul coolel kaschajaan”.

Chapter 16

1Yuntzile tu t‘ana Moices-lelo chen p’elac u quimil leu caatul paalal Aaron, letie caa tu nadz ubao ti YUNTZIL le caa quimoobe. 2YUNTZILE tu yaala ti Moices: T’an Aaron a sucuun , aatie mau u tal tee cuchil quilicho tee ichil le cortinao jeen baax horae tee u pixil le cu piixil le yan nadz ti le arcao. Wa leti cu meete , leetie cu quimil, men tene yan in weesquinba ichil un p’el muunñal tux cu pixil le pixkebanilo.3Bey loobal cun ocol Aaron tee cuchil quilicho. -Letie kabét u yocol yetel un tul wacax tanquelen bey un p’el siibal tial kebane, yetel un tul taman bey tial un p’el toocbil siibale. 4Letie kabét u betic le quilich tunica de lino, leti xane kabét u yalal u nok de lino, kabét xan u dzic u kax nak de lino. Letie kabét u yichquil ich jaa beytuno cu buquintic le noko dzin waaco. 5Letie kabét u ch’aic ti u much maaquil Israel caatul chiivos bey u siibalil quebaane yetel un tul taman tial toocbil siibal.6Cu dzoocole ,Aaron kabét u kubic le wacaxo bey un p’el siibal tial kebane, lela u tial leeti, tial cu meet pixkeban tu yolal yetel yolal u palal. 7Beytuno leetie kabét u ch’ic caatul chivoo cu dzaa tu tan YUNTZIL tu jol u najil much’tal.8Cu dzoocole, Aaron kabét u joosic suerte yo-lal le caatul xibichivoso un tule yolal YUNTZIL u jeelo tial pixkeban. 9Aaron tune , kabét u kubic le xibichivoo ti le luub le suerteo yolal YUNTZIL cu kub le xibi chivoo bey u siibalil keban. 10Baale le xibi chivoo ti le luub le suerteo tial pixkebano kabét u tasaal cuxaan tu tan YUNTZIL ,tial caa meetaac pixkeban le chen tuxtaac nachilo bey un Tul xibi chivoo pixkeban tee xtocoy luumo.11Cu dzoocole, Aaron kabét u kubic le wacaxo bey u siibalil kebane, lela u tialte. -Letie kabét u meetic pixkeban tu yolal u baa yetel yolal u palal le olale leetie kabét u quinsic le wacaxo bey un p’el siibal yolal keban tu yolal u baa.12Aaron kabét u tzelic un p’el incensario chuup yetel u chuuquil kak le yan tu multunil kulta tu tan YUNTZIL yetel u kab chuup yetel ch’ujuc incienso mamay juuch’aan, cuu tas le baalooba ichil le simbil noko. 13Teelo, leti kabét u dzic le inciensoo ichil le kak tu tan YUNTZIL yoolal u munñalil le inciensoo caa beyac u pixic u mac le pixkebanilo yokol u noo t’aanil le nuupt’aano. Letie kabét u meetic lelo yolal letie muu quimil.14Beytuno, letie kabét u ch’ic un p’iit u kikel le wacaxo cu wedz yetel u ch’ilbil u kab tu tan u mac le pixkebano.- Letie kabét u wedzic un p’iit le kiko yetel u ch’ilbil u kab siete u tenel tu tan u mac le pickebano.15Cu dzoocole ,letie kabét u quinsic le xibichiboo yolal u siibalil keban tial le maacoobo cu tas u kikel ichil le simbil noko. -Teelo letie kabét u meetic yetel le kiko jeebix tu meta yetel u kikel le wacaxo: letie kabét u wedzic tu mac le pixkebano beytuno actaan ti u mac le pixkebano. 16Letie kabét u meetic pixkeban yolal le cuchilo jach quilicho yo-lal le baaloo kastac cu meetic le u maaquiloo Israel, yo-lal u kooxiloo, yetel tu lacal u kebanoo. Leti xane kabét u meetic lelo tu najil much’tal,,tux YUNTZIL, cuxaan ichiloo, tu tan yaa baa cas cu meetcoo.17Mix mac kabét u yantal tu najil much’utal le chen ococ Aaron Ichilo tial cu meet pixkeban tee cuchil jach quilicho, caliquil u jookol chen dzoococ u meetic pixkeban tu yo-lal u baa yetel yo-lal u palal, yo-lal xan tu lacal u luumcabiloo Israel. 18Letie kabét u jokol tee altar yan actan ti Yuntzil cu meet pixkeban yolal leti, letie kabét u ch’ic un p’iit le u kikel le wacaxo yetel un p’iit u kikel le xibichiboo cu dzaa tee baac yan tee altaro tu lacal u suutul. 19Letie kabét u wedzic un p’iit le kik ti leti yetel u ch’ilbil u kab,siete u tenel tial u yudzquintic, cu dzaa un payil tial YUNTZIL, naach ti baaloo kastac cu meeticoo u maaquilo Israel.20Le chen dzoococ leeti u meetic pixkeban yo-lal le cuchil jach quiliicho, u najil much’tal, u multunil kulta, letie kabét u kubic le xibichivoo. 21Aaron kabét u dzic tu caap’elil u kab yokol le xibichivoo cu caantic yokol tu lacal u kasaanil u maaquilo Israel, tu lacal u minaan uymat’aanilo, yetel tu lacal u kebanoo. -Beytuno, letie kabét u dzic tu pol le xibichivoo cuu tux naachil cuu canant un tul mac u liismubaa tial u bis le xibichivoo tee xtocoy luumo. 22Le xibichivoo cu bisic tu baa tu lacal u keban le maacoo ti un p’el cuchil tu t’uruchjuun. Tee xtocoy luumo le maaca kabét u chaic le xibichivoo.23Cu dzoocole, Aaron kabét u suut tu najil much’tal cu tzelic u buquin nok lino le tu buquinta maili ococ ichil le cuchil quiliicho, letie kabét u p’atic le buucoo telo. 24Letie kabét u p’oic u wincilil ich jaa tee cuchil jach quiliicho cu dzaic u xmankin nok; beytuno letie kabét u jokol u kub toocbil siibal yetel u toocbil siibal le maacoobo, ’beytuna cu meetic pixkeban tu baa yetel ti le maacoobo.25Letie kabét u tooquic leu tzatzelil le siibal yolal kebano tee tu multunil kultajo. 26Le mac cun chaic le xibichivoo cuupixkebano kabét u p’oic u noko yetel u wincilil ich jaa; cu dzoocol lelo, letie juubeytal u suut tee campamentoo.27Leu wacaaxil le siibal yolal kebano yetel le xibichivoo le u siibalil kebano u kikel dzuu taasaal tial pixkeban tee cuchil jach quiliicho, kabét u bisaal pachil ti le campamentoo. Teelo kabét u toocal u keulel, u bakel yetel u taa. 28Le mac cun tooquic le dzin waaco kabét u p’oic u nok yetel u wincilil ich jaa; cu dzoocol lelo , letie jubeytal u suut tee campamentoo.29Muun xulul u yilal bey un p’el estatuto a Tiileexe le u siete uuhoo, ti u lajun kin ti u uuhil, teexe kabét a chicancuscabaex yetel maa meyajeex, mix a huet cajaleex, mix tanxel cajiloo le cajaano ichileex. 30Lelo men le kin jeelo, le pixkebano cu metal ta wonsaleex, tial caa tzel ca kebanex, tial ca utzaquex tu tan YUNTZIL. 31Un p’el tzicbeen kinil jeelel a tialeex, teexe kabét a chichan cunscabaex yetel maa meyajeex. Lelo mantadz un p’el estatuto a tialeex.32Le canal yunkino le cun dzaabil aceite tu polo yetel cun tuchitaal tial canal yunkini tu cuchil u tata,leti kabét u meetic le pixkebana caa xan u buquint u nokil lino, leloobo u buquil quiliicho. 33Letie kabét u meetic pixkeban yo-lal le cuchil jach quiliicho; letie kabét u meetic pixkeban yo-lal u najil much’tal yetel le u multunil kulta,,letixane kabét u meetic pixkeban yo-lal le yunkinoobo yetel tu lacal u maaquilo le much’talo.34Lelo un p’el estatuto a tial, le u metal pixkeban ti u maaquiloo Israel yolal tu lacal u kebanoo, un teen un p’el jaab.”Lelo meetaa jeebix YUNTZIL tu yaala ti Moices.

Chapter 17

1Yuntzil tu t’ana Moices tun yaacti: 2"T’an Aaron yetel u palal , yetel tu lacal u cajil Israel . Aatioo le dzuu tuchitic Yuntzil: 3Jeen maaxac ti Israel cu quins un tul caparbiwacaxe wa taman wa chiba tee campamentoo,wa cuu quins pachil ti le campamento, tial ya-siibal-- 4Wa leti muun taasic tu jol u najil much’tale, tial u siibalte bey un p’el ya-siibal tial YUNTZIL tu tan u tabernáculo, le maaco cu cuchic u sipilil uchic u wequic kik. Letie dzuu wequic kik, le maaco kabét u tzelel ichil u cajal.5Ubaax osalil le tuchit’ana u cajil Israel cu tas u ya-siibal ti YUNTZIL tu jol u najil much’tal, ti yunkin ,tial caa ya-siibaltaac bey un p’el siibal tial u yet yantal mac yetel YUNTZIL, yo-lal maa a bineex ti un p’el jom cooch kax. 6Le yunkino cu wedzic u kikel tee tu multunil kultajo u tial YUNTZIL , tu jol u najil muchtal; leti cun tooquic u tzatzel tial caa u tas un p’el ch’ujuc quiboc ti YUNTZIL.7Le cajo maa kabét u kubic u ya-siibalo ti meyabil diosoobi, men yo-lal lelo cu meetcoo bey le xpak kebanoobo . Lelo un p’el noo txolt’an mantadz u tiilo ichil tu lacal u ch’iibaloo.8Teche kabét awac tioo: Jeen maax u xibil Israel, wa tanxel luumil ti Israel cuxan ichiloobe, cuu kub un p’el toocbil siibal wa ya-siibal, 9Ma u tasic tu jol u najil much’tal tial u ya-siibal-te ti YUNTZIL, le xiba kabét u tzelel ichil u cajal.10Jeen maxac ti Israel ,wa tanxe luumi cuxaan ichiloo, cu jant jeenbax kikile, tene quin dziic pactic le maaca, jeen max cuu jant kike;, tene quin tzelic ichil u cajal. 11Men u cuxtal un tul baachee tian tu kikele. Tene dziin dzic u kikel tial pixkebanil tee tu multunil kultajo yo-lal a cuxtaleex, men leti le kik meetic pixkeban, men leti le kik pixkebantic le cuxtalo.12Le oolale, ten aal ti u cajil Israel mix un tul ichileex kabét u jantic kik, mix un tul tanxel luumi cajacbal ichilex kabét u jantic kik. 13Mix un tul u cajnalil Israel, wa mix un tul le tanxeluumiloobo le cajaano ichileexo, cu dzoonoo wa cu quinso un tul baalche wa un tul ch’iich cu beytal u jantal; le maaca kabét u wequic u kikel cu pixic le kiko yetel luum.14Men u cuxtal le baalchea u kikel. Le oolal tin waala ti u cajil Israel ,” teexe ma kabét a jantiquex u kikel mix un tul baalche, men u cuxtal tu lacal baalcheo cuxaanoobe u kikel. Jeen maxac cu jante kabét u tzeelel.15Tu lacal mac cu jant baalche quinsaan wa lobitaab men kaxil baalcheo, quex a wetcajal wa tanxeluumi cajaan ichileex, letie kabét u p’oic u nokoo cu yichquil ich jaa, letie cu kastal tac tial u chinil.kin. Letitun chen utzac. 16Baale wa leti maun p’oic u nokoobe wa u wincilile, beytuno letie kabét u cuchic u siipil”.

Chapter 18

1YUNTZILE- tu t’ana Moices tun yaic 2”Tan u cajil Israel aati:” ten Yuntzil a Dios. 3Teche matan a meetic le baaloo cu meetic u maaquiloo Egipto tux cajeex caacho. Teexe maa kabét a meetiqueex le baaloo cu meetic u maaquiloo Canaan, le luum tux quin bisqueexo, maa t’uulpach-quex le suuctioobo.4In leyese leti kabét a meetquex yetel in tuchit’aanoo leti teex kabét a meetquex, tial caa ximbanaquex tioo, men ten YUNTZIL a Dios. 5Le oolale, teexe yan a meetquex in tuchit’an yetel in leyes. Wa un tul mac cu uuymat’antique, letie cu cuxtal tu yo-laloo.Ten YUNTZIL.6Mix mac kabét u chital yetel wa max u lactzil naadzti. Ten YUNTZIL. 7Maa pajquex u suutal a tataex ca chilaquex yetel a naaex. ¡ letie a naa! Teche ma kabét a pajic u suutali. 8Ma chital yetel mix un tul u yatan a tata; teche ma kabét a pajic u suutal a tatai ti le beya.9Ma chital yetel mix un tul a kikoo, wau ch’up pal a tata, wau u ch’up pal a naa, wau xkosil a wotoch wa nach u tal ti teech. Ma kabét a chital yetel a widzinoobi. 10Ma chital yetel u palal a palal wau u ch’upupalal a palal. Lelo a pajsuutalcabaa. 11Ma chital yetel u pal u yatan a tata, sii yanil yetel a tata. Letie a witzin teche ma kabét a chital yeteli.12Ma chital yetel u kik a tata. Lela a laktzil nadz ti a tata. 13Ma chital yetel u kik a naa. Letie a laktzil nadz ti a naa. 14Ma pajcusuutal u sucuun a tata caa xiiquech chital yetel u yatan. Ma nadzcaba ti yetel le tucul jeelo; letie a xdze naa.15Ma chital yetel a wiliboo. Letie u yantan a pal; ma chital yetel. 16Ma chital yetel u sucuun a watan; ma pajic u suutal beyo.17Ma chital yetel un tul coolel yetel u ch’uup-pal mix u xchupal u xipal leti mix yetel u xch’uupal u ch’uupal leti. Letioobe u laakubaao nadz tu bao ti leti wa caa chilaquech yétele jach kas. 18Teche maun dzoocol a beel yetel u yidzin a watan bey u caatul a watane caa wenquech yetel caliquil a yax atane cuxaan.19Ma chital yetel un tul coolel wa tun yic u “mes”.-Letie kas ichil le kinoo jeelo. 20Ma chital yetel u yatan le mac cajaan ta tzelilo caa kasaba ta juunal yetel leti jeen bix lela.21Teexe ma kabét a dziqueex mix un tul a palalex tial dzaabil kak,tial teexe caa ya-siibaltex ti Moloc, men teexe ma kabét a xananchetquex u kava DIOS. Ten YUNTZIL.22Ma chital yetel u laak xiiboo jeebix u chital mac yetel coolele. Lelo min jach kas. 23Ma chital mix yetel un tul baalche caa kascuntaba beyo. Mix un tul coolel kabét u tuclic u chital yetel mix un tul baalche. Lelo tial u kascuntcu baa mac.24Ma kascunt caa baex teex ti mix un p’el le baaloo beya, men ti tu lacal le baaloo beya le p’enquex cajoobo kaschajoo le cajoo quin in walcach’int ta taaneex. 25Le luumo suuna kaasil, beytuno ten quin jadzic yetel u keban, le luumo tu xea u cajnalilo.26teech tune, kabét a teetic in tuchit’aanoo yeel in tzolt’aanoo, teeche ma kabét a meetic mix un p’el le baalooba cu ch’aap’ectaala, mix le Israelitaso, mix le tanxel luumilo cajaanoo ichileex. 27Men letie baa kas tu meta le maacoo tee luumo, le maxoo cajoo waye cach maa taquexo behora tuna le luumo dzuu kastal. 28Beytuno canantabaex yo-lal le luumo muu xeequex teex xan wa teex caa kascunteex, jeebix tu xeejil le maaco yanoo cach teelo cach ma kuchqueexo.29Jeen maaxac cu meet wa jayp’el le baalooba ch’a-p’ecbila, le maaco cu meetoo le baalo bey cun tzelel ichil u cajal. 30Beytuno teexe kabét a meetqueex u tuchit’aan tial maa meetquex mix le baal suuctac kastaca, le baalooba meta cach waye le cach ma kuchqueexo, yo-lal teexe maa kastaleex yetel le baa cu metal kastaco.Ten a YUNTZIL a DIOS”

Chapter 19

1YUNTZILE tu t’ana Moices tun yaacti: 2”’T’an tu lacal u much’maaquilo ti u cajil Israel aatioo:Teexe kabét a quiliichtaleex, men ten YUNTZIL a Dios quiliichen. 3Tu lacal kabét u tziquic u naa yetel u tata, kabét xam u canantcoo u kinilo in jeelel. Ten a YUNTZIL a Dios. 4Ma sutcabaex yicnal meyabil diosoo mix baal u biiloo, mix xan tex caa meetex a dioseex de metal. Ten YUNTZIL a Dios.5Le chen a dzaex un p’el u siibalil jeedzel ti YUNTZIL, kabét a kubquex tial kanbil. 6Kabét u jantaal laili u kinil ca kubqueexo wa tu jeel kin. Wa cu p’aatal un p’iit tu oxp’el kine, kabét u toocal. 7Wa cu jaantal tu oxp’el kine, dzuu kastal . Ma kambeeni. 8Baale le max cun jantique kabét u bisic u siipilil men dzuu biibiilic le quilich cach ti YUNTZILO. Le maaca kabét u tzelel ichil u cajal.9Le chen joop’oc a uxquex u uxil a luumeexe, ma kabét a uxquex tu lacal u tuuk a coleexi, ma xan mulquint queex tu lacal le baal ta uxeexo. 10Ma much’quex tu lacal le uvaa tux cu muuch’ulo, mix le uva cu luubul ichil u colil le uvao. Kabét a p’aatquex ti le otziloobo yetel le tanxeel luumiló.Ten YUNTZIL A DIOS.11Ma kabét a wocoli..-Ma kabét a tusi. Maa tuscabaeex. 12Ma jalach t’aneex ti in kava yetel mix caa poch’eex u kava YUNTZIL A DIOS. Ten YUNTZIL.13Ma kabét a yadzic le cajaan ta tzeelo mix caa wocolte. Ubolal un tul koox t’anane ma kanan u p’aatal tech tu lacal le akabo tac tial jaadzcakin. 14Ma kabét a waic baal kas ti coquí mix caa dzaa un p’el tunich tu tan un tul ch’oop tial u t’oochpajac. Baale kabét a ch’ic saaquilil Ti a DIOS. Ten YUNTZIL.15Ma kabét a lequic p’ix-ol-tus. Teche ma kabét a dzicaba a waant wa max men otzili , mix caa want wa max men jach nojoch. Baale, p’ixolt le nadz yantecho tiibil. 16Ma kanan a maan a kiit bes tutuc-chioo tusil ichil a cajal, baale cax bix a canantic u cuxtal le cajaan nadz ti techo. Ten a YUNTZIL.17Ma kabét A ch’aap’ectic a sucuun ta pucsikal. Teche kabét a keyic yetel udz le cajaan nadz ti techo yo-lal maa taacpajal yetel u keban leti. 18Ma kabét a ch’ic venganzai mix caa p’aatquex cuuxil ti jeen max a wet cajale, baale yabil le nadz cajaan ti techo. Ten YUNTZIL.19Teexe kabét a meetquex y tuchit’aano. -Ma dzacabaex a xaacteex u ch’iibal a walakex yetel u jejelasil baalcheoo. Ma xaakquex caap’el jejelas pakaloo chen a pak a luumeex. Ma buquintquex nok meyajaan yetel caap’el jejelas nok much.20Max cun wenel yetel un tul loobayen kox u nuucma u siicubae, baale ma lojoqui wa chabaqui, kabét u jaadzal. Letioobe ma kabét u quinsaaloobi men letie ma cha’ani. 21Un tul maaque kabét u tasic u siibalil u siipil ti YUNTZIL tu jol u najil much’tal- un tul taman bey un p’el u siibalil siipile.- 22Cu dzoocole, yunkine cu meetic pixkeban u tial leti yetel le tamano yo.lal u siibalil siipil tu tan YUNTZIl, yo-lal le keban tu meta letio. Beytuno le kebano , le keban dzuu meetic letio cu saatsaalti.23Le chen ocquex tee lum chen dzoococ a pakquex jeen baax cheiloobe tial a janteexe, beytuno kabét a wilic le ichoo ma kabét u jantaali. Le icha yan u weet’el teex ichil oxp’el jaab. Ma kabét u jantaali. 24Baale tu camp’el jaabe tu lacal u yiche cu quiliichtal, un p’el siibalil tial u quiliichtaal YUNTZIL. 25Tu joop’el jaabe teexe juubeytal a jantiquex le icho, men ta paa-teex yo-lal le cheoobo caa beyac u dzicoo yaacach ich.Ten YUNTZIL A DIOS.26Ma jantic bak ma tzelaan u kikeli. Ma ch’aachitquex pixanoo tial caa wojelteex bax cutal u kin, ma caxqueex a t’oonan queex u jeel mac yetel paajtaliloo jelaan tacoo. 27Ma t’uulpachquex baaloo kastac, jeebix u dziiquil u tzel a joole wa a tzic-kosquex u punta a meex. 28Ma xotca wincilileex yolal quimenoo wa caa bon a yot’eleex ta wincilileex.Ten YUNTZIL.29Ma biibiilic a ch’uupal caa sut xpak kebanil wa le caja caa luubuc ti pak-kebanil yetel le luuma cu chuupul yetel kas. 30Teexe kabét a canantqueex u kinil in jeelel yetel caa tziquex u quiliichil in najil much’tal. Ten YUNTZIL.31Ma nadzaleex tuxyan le maacoob cu t’aano yetel quimen wa pixano . Ma caxqueexo men letioobe juu pak coo teexe. Ten YUNTZIL A DIOS .32Kabét a watalex tu tan le maacoo sac u poloobo caa tzicqueex yanic un tul nuxi ichileex.- Kabét ch’ic saaquilil ti a DIOS.Ten YUNTZIL.33Wa un tul tanxel luumil cuxaan ichileex ta luumeexe, ma kabét a meetqueex ti mix un p’iit loob. 34Le Tanxeluumil cajaan ichileex kabét a wiqueex bey un tul Israelitaile siijil ichileex cajaan ichileex, kabét a yabitqueex bey a yabilmilabaeexe, men teexe cache tanxemaquileex Egipto. Ten A YUNTZIL A DIOS.35Ma meyajeex yetel p’is kas chen p’ixnaqueex wa u alil baa wa u yaabil. 36Kabét a meyajeex yetel balanza tiibil, tiibaan alil ,wa tiibaan u muk. Ten YUNTZIL a DIOS, max jooseex tu luumil Egipto. 37Kabét a uuymat’antquex tu lacal in tzolt’aanoo tu lacal in leyes, caa meetex.TEN YUNTZIL “

Chapter 20

1YUNTZIL tu t’ana Moices, ca tu yaati: 2”Aati u cajil Israel: Jeenn maxac ichil u cajil Israel, wa jeenquech tanxel luumi cajaan Israel cuu dzaa jeenquen u palal ti Moloc, kabét ,u jajil , u quinsaaloo. U winquiloo le luuma kabét u muruchtunichtic.3Ten xane quin dzicpactic le maaca, quin tzelic ichil u cajal men dzuu dzic u pal ti Moloc men dzuu biibiilic in quiliich cuchil dzuu popoch’ic in quiliich kava. 4Wa u maaquilo le luumo cu meetcoo bey mun yilicoo le bax cu meetico le maacoobo le chen u kuboo jeenquen u palaloo ti Moloc, wa maun quinsicoobe, 5Beytuno ten quin dziicpactic le maaco yetel yokol u laakoo, ten quin tzelcoo leti yetel tu lacal le cuxaan pak-kenaniloo tu junal u bao, tial caa pak-kebanacoo yetel Moloc.6Le mac cu sut yicnal le cut’aano yetel quimenoobo wa le cu t’anoo yetel pixanoobo tial caa pak-kebanacoo yetel letio, ten quin lolopacticoo; ten quin culch’acoo ichil u cajal. 7Le oólale, kubabaex tex ta baex yetel caa quiliichaquex, men ten YUNTZIL a DIOS.8Teexe kabét a meetiquex in tuchit’an yetel caa meetex bey u yaaco. Ten YUNTZIL, Max dzaaquex un paayil bey quiliicheexe. 9Tu lacal le cu pupult’antic u tata wa u ná mun jechic kabét u quinsaal. Letie dzuu poch’ic u tata wa u ná, beyo siipilchaji kabét u quimil.10Le mac cu wenel yetel u jeel coolel u yatan u jel maaque,lelo, jeen maxac caa wenec yetel u yatan le cajaan tu tzeelo-le pak-kebano yetel le xpak-kebano tu caatulilo cun quinsaaloo. 11Le mac cu chital yetel u yatan u tatae tial caa wenec yétele dzuu pajic u su-tal u tata. Tu caatuliloo, bey le u palo le tatatzilo yetel le atantzilo, kabét, u jajil u quinsaaloo. 12Wa un tul mac cu wenel yetel u yilib,tu caatuliloo kabét, u jajil, u quinsaaloo. Letiobe dzuu metco baa ma-an kas. Letioobe siipilnajoo kabét u quimiloo.13Wa un tul xib cu wenel yetel u jel xib, jeebix u wenel yetel coolele, tu caatulilo tu meetoo baa ch’ap’ecbil. Letioobe kabét, u quinsaalo. Siipilnajo kabét u quimiloo. 14Wa un tul xib cu dzoocol u bey yetel un tul colel cu dzoocole cu dzoocol u bel yetel u ná, lelo kasbeen. Kabét u toocaaloo tu caatuliloo, leti yetel le coolelo, yo-lal muu yantal kas ichileex.15Wa un tul xib cu wenel yetel un tul baalche,u jajile, kabét u quinsaal, teexe kabét a quinsquex le baalcheo. 16Wa un tul coolel cu nadzcuba ti un tul baache tial wenel yetel, teexe kabét a quinsquex le coolelo yetel le baalcheo. Letioobe kabét, u jajil, u quinsaalo. Letiobe siipilnajo kabét u quimiloo.17Wa un tul xib cu wenel yetel u kik, jeebix u pal u tatao, wa u ná u ch’uupalo-wa leti cu wenel yétele letie yetel leti,un p’el baal suutzil. Letioobe kabét u tzeeloo tu tan u cajal, men letie dzuu wenel yetel u kik. Letie kabét u chic u siipilil. 18Wa un tul mac cu wenel yetel un tul coolel tun yic u “mese” dzuu wenel yeteloo letie dzuu yilic u mansic kik. Dzuu yilic u saybil u kikel. Tu caatulil xib yetel coolel kabét u tzelelo tu cajal.19Teexe ma kabét a weneleex yetel u kik a ná,wa yetel u kik a tata tu men teexe jaa su-lac-cunsquex a laakex nadz ti teex. Teexe kabét a ch’iqueex a siipileex. 20Wa un tul mac cu wenel yetel u dzee ná , dzuu pajic u su-tal u dzee yun. Le chen quincoobe, quin jadzcoo tu caatuliloo, le chen quincoobe ten quin ch’ic jeebax u tiiloo cach u palaloo kabét u ch’acoo ti u tataoo. 21Wa un tul mac cu dzoocol u bey yetel u yatan u sucuun jeebix cuxaan u sucuuno, lelo sú-tzil. Letie dzuu pajic u su-tal u sucuun, ten quin ch’ic jeebaxac ti u palaloo juu beytal u tialcoobe cache men u til u tatao.22Teex yo-lal lelo, kabét u yantal teex tu lacal in tzolt’aano yetel tu lacal in jalach’taanoo, teexe kabét a uuyma t’antquex yo-sal le luum tux quin bixqueexo tial cuxtal mau xeé-quex teex. 23Teexe ma kabét a maneex le tux cu man le cajoo le quin in pic-ch’int tawolaleexo, men letioobe dzuu meetcoo tu lacal le baalooba, ti ten cu luubuloo kasil.24Ten tin wala teex:”Ti teex quin in dzaa le luuma; ten quin dzicteex a tialteex, un p’el luum cu tul lechei yetel cab. Ten YUNTZIL a DIOS se-ex, junpaycunteex ti u jeel cajoo 25Teex tune kabét a kaolquex ichil balché udz yetel le kaso, yetel ch’ich’oo kastac yetel le utzoobo. Teexe ma kabét a kastalex yetel baalche wa ch’iich kastac wajeen baax alakil cu jitcuba yoklum, le loobo dziin dzic un paayil bey kasoo a tiileex.26Teexe kabét wa quiliicheex,men ten, YUNTZIL, Quiliichen, tentune dziin dziquex un paayil ti u jel cajoo, men teexe in tiileex.27Un tul xib wa un tul coolel cu t’an yetel quimenoo wacu t’an yetel pixanoo, kabét u jajil u quinsaaloo. Le cajo kabét u muruch tunichticoo. Letioobe tu siipiltoo kabét u quimiloo”.

Chapter 21

1Le yuntzilo tu yaala ti Moices:T’an le yunkinoobo, u palal Aaron , aatioo letioo: Mix un tul cu meetuba kasil yo-lal le cu quimiloo ichil a cajalo, 2chen jaalil wa yo-sal u laakoo nadztioo u naa, u tata,u pal, u xchuupal, u sucuun, 3wa u yitzin sujuy leti canantic, men letie minaan u yichan.letie juubeytal u p’aatal kasil yo-lal letie.4Baale letie ma kabét u kastal yo-lal u jeel laatziloo beyo cuu biibiiluba. 5Yunkinoobe maa kabét u dzic-cu poloobi wa cuu dzic u tuuk u camaachoo, wacu xot u wincililoo. 6Letioobe kabét u meetcubao quiliichoo tial u DIOS Yetel ma kabét u p’aasticoo u kava u DIOS, men le yunkinoo ku kubcoo ti YUNTZIL u siibalil janal,u waajil u DIOS. Le olale le yunkinoobo kabét u quiliichtaloo.7Letioobe ma kabét u dzoocol u beloo yetel mix un tul coolel xpak-keban men dzuu biibiiltal, letioobe ma kabét u dzoocol u beloo yetel un tul coolel u p’aatmu yichan, men letioobe un paycuntaanoo tial u DIOS. 8Tech can paycuntic, men leti si-ic wa ti u DIOS. Letie kabét quiliich a tial, men ten, YUNTZIL Max quiliichcunsquech, ten xane quiliichen. 9Jeen macamac u ch’upupal yunkin ca u kasubae men cu suut pakebani cupaj-cu suutal u tata. Letie kabét u toocal.10Le max le canal yunkino ichil u sucuuno, le tu pol weque le aceite uchic u unjirtaalo, le max kuub tial u buquint u nok le canal yunkino, maun jiit chaatic u pol wa cu tziitzic u noko. 11Letie ma kabét u bin ti un p’el cuchil tux yan un tul quimen, yo-lal muu kastal tu baa, quex yo-lal u tata wa u naa. 12Le yunkino ma kabét u p’aatic le cuchil quiliicho ti u najil le much’talo wacu biibiil u quiliich na DIOS, men letie kubaan tial canal yunkini yo-lal le aceite dzaa tu polo men u DIOSO. Ten u YUNTZIL.13Le canal yunkino kabét u dzoocol u bel yetel un tul sujuy tial u yatante. 14Letie ma kabét u dzoocol u bel yetel un tul xquimen ichan, yetel un tul coolel p’aatan men u yichan, wa un tul xcolel xpak-keban. Letie maun dzoocol u bel yetel le cooleloo beyooba. Letie chen yetel un tul sujuy u yet cajal cun dzoocol u bel. 15Beytuno, letie maun pakic kas ti u palal ichil u cajal, men ten YUNTZIL, Max quilichcuntic.16YUNTZILE tu t’ana Moices tun yaacti: 17T’an Aaron aati:Jeen maxac ichil a chiibaloo caa Yanac baal uchul ti u wincililoobe, letie ma kabét u nadzcuba u kub un p’el janal ti u DIOS.18Jeen max maaquil yan baal uchul ti u wincilile ma kabét u nadzcuba ti YUNTZILI, jeebix un tul ch’oop, wa un tul mac maun beytal u ximbal, un tul jelaan u paatal u yich. 19Un tul mooch u kab wau yooc. 20Un tul wa nojoch p’otlic u paach, wa jelaan dzoyaani wa jach p’eex, wa un tul mac yan baa uchu ti u yichoo, wa yan wa bax kojaanil ti, kinan , wacu soolpajal u yo-t’el, wa nulul xch’iich. 21Mix un tul mac ichil u chibal Aaron le yunkino wa yan baa uchul ti u wincilil; wa beyo ma kabét u nadzcuba u kub u siibalil waa ti u DIOS.22Letie juubeytal u jantic u janlil u DIOSE, quex wa leti le jach quiliich wajo wa le chen quiliicho. 23Quex beyo, letie ma kabét u yocol ichil le simbil nooko wa u yocol nadz ti le u multunil le kultajo, men letie yan baal uchul ti u wincilil yo-lal letie muu biibiilic in cuchil quiliich, men ten YUNTZIL, max quiliich cunscoo”. 24Beytuno, Moices tu yaala le t‘aanoo ti Aaron,ti u palal yetel ti tu lacal u cajil Israel.

Chapter 22

1YUNTZIL tu t’ana Moices, caa tu yaati: 2”T’an Aaron yetel u palaloo, aatioo letioo cu naach cunsubao ti baaloo quiliicho ti u cajil Israel, le dzuu dzicoo un paayil in tialte. Letioobe ma kabét u biibiilcoo in quiliich kabai. Ten YUNTZIL. 3Aatioo letioo: Wa yan wa max u ch’iibaloo ichil u ch’iibaloo cu nadz cubao ti baalo quiliichtacoo leu cajil Israel dzuu dzic un payil u tial YUNTZIL, caliquil leti kas yanil, le maaca kabét u tzelel tin tan: ten YUNTZIL.4Mix un tul u ch’iibal Aaron le yan un p’el kojaani ti pakbeen ti u yoot’el, wa un p’el yajil cu jookol tu wincilil jubeytal u jantic mix un p’el le ya-siibaloo meyajaan ti YUNTZIL caliquil maa udzaqui. Jeen maxac cu mach baa kas tial u machic quimenoo, wa u cojol ti un tul mac cu t’ul u mejen. 5Wa jeen maxac cu mach jeenquen baalche cu jiitcubaa,cu p’atic kasaanil, wajeen maaxac cuu p’at kasil letie, jeen baax kasil caa beyaque. 6Beytuno le yunkin maachic jeen baal kaase, cu p’aatal kaasil tac chen ococ kin. Letie ma kabét u jantic mix un p’el baal quiliich, jaalil wa dzuu p’oic u winquilil yetel jaa.7Le chen t’uubuckine, letitune cu p’aatal utzil. Le chen dzoococ yocol kine letie juubeytal u jantic le baalo quiliichoobo, men leti u yoochoo. 8Letie ma kabét u jantic baalche caxtaa quimen wa quinsaan men un tul kaaxil baalche, yo-lal lelo juu biibiilcubae.TEN YUNTZIL. 9Le yunkinoo kabét u meetcoo in tzolt’an, wa mae cu cuchcoo u kebanil yetel juubeyal u quimilo le cu biibiilquenoobo.Ten YUNTZIL max quiliich cunt teex.10Mix mac wa ma u palal yunkini, tacbesbil u yuulaa yunkin wa u koosoo le meyatico, juubeytal u janticoo baa quiliicho. 11Baale wa un tul yunkin cu man un tul esclavoe-yetel u taakine, le esclavoo juubeytal u jantic baaloo un paycunsaan tial YUNTZILE. U palaloo le yunkino yetel le esclavos siijiloo tu yotocho, letioo xane juubeytal u jaanticoo yetel leti le baalooba.12Wa u ch’uupal un tul yunkin cu dzoocol u bel yetel un tul mac ma yunkine, letie maun beytal u jantic le baaloo quiliich cu siibila. 13Baale wa u ch’upupal le yunkino quimu yichan wa p’ataan men u yichan, wa letie minaan u palal letie cu caa suut cuxtal tu yotoch u tata jeebix tu ch’upalile, letie juubeytal u jantic u yooch u tatae. Baale mix mac wa minaan ichil u palal yunkin juubeytal u jantic u yooch yunkin.14Wa un tul mac jantic janal quiliiche ma u yojele,beytuno letie kabét u sutic u jel ti yunkin; letie kabét u tip’ic u joop’el xeet’el lela cu sutic ti yunkin. 15U cajil Israel muun beytal u biibiilic le baaloo quiliichoo le letio dzuu liiscoo canal yetel cu kubcoo ti YUNTZIL. 16Cu meetoo letio tu bao cuu cuchoo u siipilil le cun meetcu siipiltaloo le cun u jantoo quiliich janal, men,Ten YUNTZIL max quiliich cuntcoo”17YUNTZILE tu ‘T’ana Moices caa tu yaati: 18"Tan Aaron yetel u palal yetel tu lacal u cajil Israel. Aatioo:”Jeen max israelitail, wa tanxel luumil cajacbal Israel, le chen letioo u kuboo un p’el ya-siibale- wa tial u bootic un p’el voto wa un p’el siibal siijil ti, wa letio cu kuboo ti YUNTZIL un p’el t’ocbil siibal. 19Tial caa beyac u kamal , letioobe yan u kubcoo un tul baalche xiib mix baal uchulti cu tal ich wacax, taman wa chiva.20Baale teche ma kabét a tasic baalche yan baa uchul tii. Tene main kamic tech. 21Jeen max cu kub un p’el ya-sibal u sibalil u yet pachulo yanil u tamano, ti YUNTZIL tial cu boot un p’el voto,wa bey un p’el sibal cu siijil tie, kabét wa mix baal uchulti tial caa kamac. Kabét le baacheo wa mix baal uchulti.22Teexe ma kabét a kubquex baalche ch’oop, wa nuum, wa minaan u kab wau yook, wa yan axti, wa yan yaa ti wau dzoyel. Texe ma kabét a kuubquex le jeeloobo ti YUNTZIL bey un p’el ya-siibal yetel kak yokol u multunil kulta. 23Teexe juubeytal a kubquex bey un p’el siibal cu likbal ti teexe un tul caparbiwacax wa un tul taman kas wa dzuudz, baale un p’el siibal jeenxela maun kamal tial un p’el voto.24Ma kubquex mix un tul baalche ti YUNTZIL wa nulul u xch’iich ,yaayaach, wa kokol, wa xootol. -Ma meetquex lelo ichil a luumeex. 25Teexe ma kabét a kubquex wá ti a DIOS tu kab un tul tanxel maaquil. Le baalcheo jeelo jelaantacoo yan baal uchultioo , leloobo maun kaamal teex26YUNTZILE tu t’ana Moices caa tu yaati: 27Le chen un tul chan wacax wa un tul taman wa un tul chiva cu siijil, yan u p’aatal siete Kino yetel u ná. Beytuno tu ocho kinoo, lela juubeytal u kamal bey un p’el ya-siibale yo-lal un p’el siibal cu metal yetel kak tial YUNTZIL.28-Ma quinsic un tul wacax wa taman yetel u chichnil, tu caatulil ti un p’elili kin. 29Chen a meetex un p’el ya-siibal un p’el sibal de niibolal ti YUNTZIL, teexe kabét a meetquex bey tial caa kaamque. 30Lela kabét u jantaal ti u kinil ya-siibaaltaabic. Teexe ma kabét a p’atquex mix baa ti tial u jel kin .Ten YUNTZIL.31Beytuno, teexe kabét a canantquex in tuchit’anoo caa meeteex- TEN YUNTZIL. 32Teexe ma kabét a biibiilquex in quiliich kava. Tene kabét a kaolquenex bey quiliiche men u cajil Israel. Ten YUNTZIL, Max meetiquex quiliichil. 33Max jooseex tu luumil Egipto tial caa DIOSINTENEEX: Ten YUNTZIL.”

Chapter 23

1YUNTZIL tu t’ana Moices: 2”T’an u winiquilo Israel, aatio: Lelooba leti le mankinal dzabaan men YUNTZIL, lelooba teexe kabét a kaytiquex bey much’taliloobe quiliicho; lelo in mankinaloo cun suuctal.3Teexe juubeytal a meyajeex seis kinoobe, baale le siete Kino un p’el kin tial laa jeelel, un p’el quiliich’much’tal. Teexe ma kabét a meyajeexi, men un p’el kin tial jeelel tial YUNTZIL jeen tuxac cajaaneexe.4Lela letioo le mankinalo eesaan men YUNTZILO, le quiliich much’tal kabét a kayticquex ti u kinil eesaano. 5Ti yax uhu, tu kinil lajuncamp’el ti le uho ti u yocol aka, leti u pascua YUNTZIL. 6Ti u kinil quince ti le uho, leti u mankinalil le waa xma cuxumilo tial YUNTZIL. Siete kinoo, teexe kabet a jaatquex waa xmacuxumi.7Teexe kabét a dziquex un payil le yax Kino tial a much’taleex; teexe mix un p’iit meya sucaan ca a meetex. 8Teexe yan a tasqueex un p’el u siibalil janal ti YUNTZIL siete kinoo. Tu siete kine un p’el much’tal jumpaycunsaan tial YUNTZIL, ti le kin jeelo teexe ma kabét a meetqueex a sucaan meyajeexi.9YUNTZILE tu t’ana MOICES, ca tu yaati: 10“T’an u maaquilo Israel aati leetio: Le chen taaco tee luum quin in dzatioobo, le chen dzoococ u liiscoo u inajoobe, beytuno teexe kabét a taasquex un jaadz u yas ich a pakaleex ti yunkin. 11Leti cun liisic le yas ichoobo Tu tan YUNTZIL, cu kubic ti leeti, yolal u kamal ta kabaex. Leti le kin cun saatal chen dzoococ u kinil jeelelo chen u liis yunkin yetel cu kubic ti ten.12Ti le kin chen a liiseex le yax ichoobo yetel ca kubquex teno, teexe kabét a kubquex un tul taman un p’el jaabti yetel mix baa uchulti bey un p’el toocbil siibal ti YUNTZIL. 13U siibalil nek kabét ox-xeet ti canxet ti un p’el tulis harina mamayquil xaakaan yetel aceite,un p’el siibal meetaan yetel kak ti YUNTZIL, tial ca tasic un p’el ch’ujuc bok,yetel letie un p’el siibal de un p’el litro yetel u lac chumuc u kab uva. 14Teexe ma kabét a jantiquex mix un p’iit wa, mix oop mix nek tumben, yan a paatiquex u kinil a tasquex le a siibalex ti a DIOS. Lelo un p’el tzolt’an cun paatal mantadz ti u chiibal a cajal, jeen tux ca xiiquex cajale.15Cu cajal le kin caa dzooc u kinil jeelelo leti u kinil ca ata taseex le u yax ich a pakaleex ti le siibal cu yuctaalo xoquex siete semanas chucaantac. 16Teexe kabét a xocquex cincuenta kinoo, lela leti chen dzoococ u kinil le jeelelo. Beytuno teexe kabét a kubquex un p’el u siibalil nek tumben ti YUNTZIL.17Teexe kabét a joosiquex ta wotocheex caap’el nucuch wa meyajan yetel caa xeet ti oxet men tulise canxet ti un p’el wa de harina. Lelooba kabét u meetaalo yetel harina mamayquil cu dzabal ti chuucab yetel cuxumil; letie un p’el siibal cu yuctaal ti le yax ichoobo tial YUNTZIL. 18Teexe kabét a kubquex yetel le waajo, siete tamano un p’el jaab tioo mix baa uchultioo, un tul tanquelen wacax yetel caatul tamano. Letioobe kabét un p’el toocbil siibal ti YUNTZIL, yetel a siibaleex de nek, yetel a siibalex ukbiloo, un p’el siibal meyajaan yetel kak cu tas un p’el ch’ujuc quiboc ti YUNTZIL.19Teexe kabét a kubquex un tul xibichivo, un p’el siibal yo-lal keban yetel caatul taman un p’el jaab tioo tial un p’el ya-siibal, bey un p’el u siibalil jeetzele. 20Le yunkino kabét u yuctic yetel u wajil le yax ich tu tan YUNTZIL, cuu kub ti leti bey un p’el siibal yetel caatul tamanoobo. Letioobe un p’el siibal quiliichoo ti YUNTZIL tial le yunkino. 21Teexe kabét a meetquex un p’el kaancacht’an ti le kin jeelo. -Yan u yantal un p’el quiliich much’tal, teexe ma kabét a meyajeex chen jeembax meyajile. Lelo un p’el tuchit’an mantadz ichil a chilencabeex u tial a winico ti tu lacal tux caa cajquex.22Chen a liiseex u joochil a luumeexe, teexe ma kabét a jooch quex u jal a coleexi tu lacali, teexe ma kabét a liisquex u yii a joochexi. Teexe kabét a p’aatquex ti le otziloobo yetel ti le tanxelmuumiloobo. Ten YUNTZIL a DIOS”.23YUNTZILE tu t’ana Moices caa tu yaati: 24“T’an u maaquiloo ISRAEL aatioo:” Ti u siete uhil u yax kinil le uhu jeelo, un p’el tzicbeen jeelel a tialeex un p’el kaasajil yetel u juum trompeta, yetel un p’el quiliich much’tal. 25Teexe ma kabét a meetiquex chen jeen baax meyajile, teexe kabét a kubquex un p’el ya-siibal meyajaan yetel kak tial YUNTZIL.26Beytuno, YUNTZILE tu t’ana Moices tun yaacti: 27“Bejlae tu lajun kinil le uhu sietea u kinil pixkeban. Lela un p’el quiliich much’tal, teexe kabét a t’onquinscabaex caa taseex ti YUNTZIL un p’el siibal de kak.28Teexe ma kabét a meyajeex le kin jeelo men u kinil pixkeban, tial caa meeteex pixkeban ta wo-laleex tu tan YUNTZIL a DIOS. 29Jeen maaxac mun t’oncuba ti le Kino, kabét u tzelel ichil luncabilo.30Jeen maaxac cu meet jeenquen meyajile ti le kin jeelo. Ten YUNTZIL, Quin xixcuntic ichil u yet maaquiloo. 31Teexe ma kabét a meetiquex mix un p’el wabax meyajiloo ti le kin jeelo. Lelo un p’el nojoch tzolt’an mantaadz ichil le ch’iibaloo ti a wet cajaloo jeen tux caa caaqueexe. 32Le kin jeela kabét a tialquex un p’el u kinil jeelel tzicbeen ,teexe kabét a t’oncabaex le kin nueveo ti le uuho ti u chinil kin. Ti u ocol kin yetel u lak ocol kin, teexe yanaquex tial a mankinalteex u kinil jeelel”33YUNTZILE tu t’ana Moices tu yaacti: 34T’an u maaquilo Israel, caa waatioo:Tial u kinil quince ti le siete uuho leti u mankinal le tabernaculoso tial YUNTZIL. Siete kinoo cun uchul.35Ti le yax Kino kabét u yantal un p’el quiliich’much’tal. Teexe ma kabeta meetquex chen jeenbax meyajile. 36Ichil siete kinoo teexe kabét a kubquex un p’el ya-siibal cu metal yetel kak ti YUNTZIL.Tu ocho kine kabét u yantal un p’el quiliich’much’tal, teexe kabét a meetquex un p’el ya-siibal cu kubul yetel kak ti YUNTZIL. Lelo un p’el much’tal tzicbeen, teexe ma kabét a meetqueex un p’el chen jeen baax meyajile.37Lelooba letioo le mankinaloo eesaan tial YUNTZIL, lelooba kanan a kancach kaytico bey much’tal quiliiche tial a kubquex ya-siibal yetel kak u tial YUNTZIL, un p’el toocbil siibal, yetel un p’el u sibaalil nek, ya-siibaloo yetel u siibalil ukul, jujump’ele tu kinil. 38Le mankinalooba yan u juupul tu kinil jeelel ti YUNTZIL ,U siibalil, tu lacal u votosil, yetel tu lacal le siibal cu siijil tech le caa dziquex ti YUNTZIL.39Jeebix u mankinalil le tabernaculoso, tu kinil quince ti le uuhu sieteo, le chen dzoococ a joocheex, teexe kabét ma a. p’aatca meetquex le mankinala ichil siete kinoo .Le yax Kino ,un p’’el tzicbeen jeelel, leu ocho Kino laili un p’el tzicbeen jeelele.40Le yax Kino , teexe kabét a ch’iiquex u maalo ich le cheoo, u jeekel kab palma.u poloc jeekekab le polcheoobo, le sauces yan le tux yan le jao, teexe cu jach quimac tawooleex tu tan YUNTZIL a DIOS ichil siete kinoo. 41Siete kin jujump’el jaabo teexe kabét a mankinalquex le mankinala tial YUNTZIL. Lelo un p’el tuchit’an mantadz ichil u ch’iibalo a maacoo ti tu lacal le cuchil tux canex cajal. Teexe kabét a mankinalqueex le mankinla ti siete uuhu.42Teexe kabét a cuxtaleex ti mejen taacumbaa ichil siete kinoo. Tu lacal le Israelitaso cajaano teelo kabét u cájtalo ti mejen taacumba ichil siete kinoo. 43Yo-lal u palaloo ti u chi’ibal yetel u jel ch’iibal caa beyac u cambal jeen bix ten tin meta yetel u maaquiloo Israele caa cajcoo ti mejen tacumba caa tin joosoo pachilti Egipto. Ten YUNTZIL U DIOS". 44Beytuna, Moices tu yaala ti le maacoo ti Israel le mankinaloo dzaa men YUNTZIL.

Chapter 24

1YUNTZILE tu t’ana Moices , caa tu yaati: 2”Tuchiti u cajil Israel cu taas aceite de olivo mix baal yan ichil pechen p’uch tan tial dzabil tee lamparaso, u sacile ma u tuupul mantadz.3Pachil ti le simbil noko tu tan u tzolt’aanil le nuupt’aano tee tu najil much’talo, Aaron kabét manadz, tial u chinil kin tac jadzcakin, cu yil muu tuupul le lamparao tu tan YUNTZIL. Lelo un p’el tuchit’an mantadz ichil u ch’iilencab le cajo. 4Le canal YUNKINO Kabét u p’atic mantadz t’abaan le lamparas tu tan YUNTZIL le lamparaso tee candelero de oro yac .5Teexe ca ch’iquex harina mamayquil caa dziquex ti chuucab doce u p’elel nucuch waa yetel leti. Kabét u yantal oxp’el ti canxeet wa tulis harina ti jujump’elil. 6Cu dzoocole teexe kabét a tzol taleex ca ca tulil, seis ti jujuntzolil, tee mesa de oro tun tan YUNTZIL.7Teexe kabét a dziquex maalo incienso tu chouquil le tzololil caa tu yaati: waa bey un sibil eesic tu lacale. Le inciensoa kabét u toocal ti YUNTZIL. 8Jujump’el u kinil le jeelelo le canal yunkino kabét jeebix suquile u tzolic le waa actan ti YUNTZIL tial antic u cajil Israel, bey u chiculal un p’el nuupt’an tial mix bikine. 9Le siibala u tial Aaron yetel u palal, letioobe yan u jantcoo ti un p’el cuchil quiliich, lela leti le un p’it le siibal utial YUNTZIL cu metal yetel kak.10Uuch beooraa u pal un tul coolel israelitae, u tatae Egipcioil, bin ichil u cajil Israel. Leupal le coolel israelitaa, baate-nah yetel un tul mac israelitail tee campamento 11Upal le coolel israelita-a tu poch’aa u kaba YUNTZIL yetel tu yaala bal ti DIOS, beytuno, le maacoobo tu taasoo tu tan Moices. Ukaba u nae Selomit, u pal Dibri u tal tu ch’iibal Dan. 12Letioobe tu ch’ao u canantoo caliquil YUNTZIL u yaalic bax u kat tioo.13Beytuno, YUNTZILE tu t’ana Moices caa tu yaati: 14“Ch’a le mac aalbaal ti DIOSO pachil le campamento. Tu lacal le uuyoobo kabét u dzicoo u kaboo yokol u pol, beytuno tu lacal le much’talo kabét u muruchtunichtic15Teexe kabét a tzolqueex ti u caji Israel ca waaquex tioo: Jeen maxac cu yaabaa ti u DIOS kabét u cuchic u siipilil. 16Le max poch’ic u kaba YUNTZIL maun jeechic yan u quinsaal. Tu lacal le much’maacoobo kabét u jajil u muruchtunichtic, quex wa tanxeel-luumi wa un tul mac sijil Israel. Jeen maaxac cu poch’ u kaba YUNTZIL, kabét u quinsal.17Wa yan mac quinsic u laak winique, letixane kabét u quinsaal. 18Wa yan mac quinsic u yaalak wa maaxe, letie kabet u bootic cuxtal yetel u jej cuxtal.19Wa yan mac meetic loo ti le nadz cajaan ioo, kabét u metal ti jeebix tu meta ti le nadz cajaan tio. 20Cachbil jeebix tu cachilo, ich yo-lal u jel ich, coj yo-lal u jel coj. Jeebix leti dzuu loobitic un tul maaque, kabét xan u metal ti leti. 21Jeen maaxac cuu quins un tul baalche kabét u bootic, yetel jeen maaxac cu quins un tul maaque kabét u quinsaal.22Kabét u yantal le laili ley tial tu caatulil le tanxeel maaquilo yetel le siijil u cajil Israelo, men ten YUNTZIL a DIOS”. 23Beytuno Moices tu t’ana u cajil Israel, u cajil Israel tu tasa le mac pachilti le campamentoo, le max aala baal ti YUNTZILO. Muruchtunichtaabi. Le u cajil Israel tu meeta le u tuchit’an YUNTZIL ti Moices.

Chapter 25

1YUNTZIL tu t’ana Moices Tu wiitzil Sinai ca tu yaati: 2”T’an u cajil Israel ca waa ti letioo:Le chen ocquech tee luum quin dzactecho, beytuno le luuma kabét meyajaan bey tux cu joosaal un p’el kin tial u jeelel mac tial YUNTZILE.3Teche katét a meetca col seis jaaboo, yetel seis jaaboobe ca pactic a col yetel ca uxic u yich a paakal. 4Baale ti le siete jaabo un p’el noo kinil jeelel tzicbeen tial le luumo kabét u metal, un p’el u kinil jeelel tial YUNTZIL. Teeche ma kabét a pakque luumo mix caa paacta co5Teche maan dzaic u nuucul u uchul joch ti jeenbaxac chen bey ch’ijic tee a coolo, teche ma kaanan a dzic u nucul jeen bax uvail cu ch’ijil ta col quex mata paacte. Lela un p’el tzicbeen jeelel tial le luumo. 6Jeenbax cu dzaa le luum mata meeyateexo ti le u jaabil jeelelo tial a jante. Teech yetel a xibi meyajoo a ch’uupumeyajoo, le meyajoo ca caxtico yetel le naachu taaloo cajaano ta wetelo ju beytal u ch’icoo u yoochoobe. 7A wacaxoo beyxan a kaaxil baalcheo juubeytaal u jaantcoo jeen baax cu dzaa le luumo.8Teche kabét a xoquic siete u jaabil jeelel, lelo, siete u tenel siete jaaboo,beytuno, cu yaantal siete jaaboo jeelel, tu lacale cuarenta y nueve jaaboo. 9Beytuno teexche kabét a kaancach paxic le trompetao ti tu lacal cuchil ti tu lajun kin le uuho siete. U kinil pixkeban kabét a paxic le trompeta ichil tu lacal le luumo.10Teche kabét a dzic un paayil le jaab cincueta tial YUNTZIL ca huautic cháakajil ichil tu lacal le luum ti tu lacal u cajnalil. Lela un p’el nojoch quimac olil a tial le yaan baa tioobo yetel le esclavoso cu sutoo yicnal u laakoo.11Le jaab cincuentao un p’el nojoch quimac-olil a tial. Teche maa kabét a nuucbesic u yuchul joochi. Jante le cu chen yantalo, yetel le uvas cu yantal quex maan paactic ichilo. 12Men un p’el noo quimac-ol, lela quiliich a tial. Teche kabét a jantic le cu yantal paachil TI a col.13Teche kabét a laa sutic ti tu lacloo u baalubao ti u jaabil le quimac olaló. 14Wa caa con wabax luumile ti le nadz cajaan ti teecho wa xan ca . man jeebax luumi ti le nadz cajaanti techo, teche ma kabét u dzic un p’el leech waa tusic a baaex.15Wa ca manic u luum le cajaan nadz ti techo, xoc bucaa jaab yetel joochoo can a ch’aa caliquil u kuchul u jaabi quimac olal. Le nadz cajaan ti teecho kabét xan u yilic lelooba chen u con u luum. 16Wa jach yaab u jaabil u bin u tal u laak jubileo lecun coo quinsic u tojol le luumo, wama yaab u jaabil u tal u lak u jaabi quimac ole cu yeensic u tojol, men u bucajil jooch le luuum cunu dzao ti le tumbeen yumilo tee cun ilbil tu jaabil u nadzal u jaabil quimac ola. 17Teche ma kabét a dzic leech wa a tuscu jeelo, yo-lal ma le lelo, kabét a tziquic DIOS, men Ten a YUNTZIL a DIOS .18Le óolale teche kabét a uuymat’antic in tzol’an, caa meet in leyes caa meet jach beyo. Beytuno, teche ca cajal tee luumo ich jeedztal. 19Le luuma yan u dzic u yich teche ca jantic a wooch caa cajal teelo yetel jeetzel.20Teche juubeytal a waalic:”¿Baax con jant caliquil le jaab sieteo?. Ile muun beytatal ek paakal mix ek jooch ek col. 21Tene cun tuchític ti tech in bendición ta wakol ti le jaab seiso, cu dzic yaab jooch tial tac oxp’el jaaboo. 22Teche yan a pakal tee jaab ocho cu bin a jantic le tu dzaa le jaabo dzuu mano yetel le janal a liismajo. Caliquil u yich a pakal ti le tumbeen jaabou u yiital, teche juubeytal a jantic le a liisma ti le jaabo dzuu mano.23Le luumo ma kabét u coonol ti un tul tumbeen yumil caa p’aatac mantadz, men le luumo intial. Ta lacal teexe chen manel maaquex cajaan nex chen un p’iit Kino tee luumo. 24Teche kabét a wilic u kaanani ca man ti tu lacal lu lum ca ca manic; teche kabét a chaic ti le max con tech le luumo cuu ca mane. 25Waa wet cajal israelitail p’aat otzilile yo-lal lelo tu conaj u luum, beytuno u laak nadzti juu beytal u tal cu caa mantech le luumo coon techo.26-Wa un tul mac minaan u laak tial caa manic le luumo, baale dzuu yudztal yanil juubeytal u caa manque. 27Beytuno kabét u yilic u jaabiloo le caa contech le luumoo cuu boot le kabét u bootic le maaco . Beytuno letie juubeytal u sut tu luume. 28Baale wa leti maun beytal u caa manic le luumo, beytuno le luumo le tu cono cu p’aatal ti le max mano caliquil u kuchul u jaabil quimac olal.29Tu jaabil quimac olale, le luuma cu suul ti le max cono le u yumil cach ucho. Wa un tul mac cu conic u yotoch ti un p’el caj kalaane, beytuno letie juu beytal u caa manique ichil un p’el jaab le chen dzoococ u conco. Tulis un p’el jaabab yan u paatali ti u caa manic. 30Wa le naj ma u caa maana ichil un p’el jaab tulis cu p’aatal tun tial u yotochte le max mano, ichil ch’iilencaboo ti u chiibaloo. Le naja maun caa suutul tu jaabil jubileo31Baale le najo o tee mejen cajoo minaan u kalalilo tu suutulo yan u yilaale bey chen kax tee luumo. Letioobe juubeytal u caa maanloobe, lelooba kabét u caa suuul tu jaabil quimac olal. 32Baale le najoo u tiiloo levitaso tu cajaaloobo juubeytal u caa maanal jeen bax kin u kaatoobe.33Wa un tul le levitas muun caa manic un p’el naj tu conaj, beytuno le naj tu cono tee caj tux yano, kabét u caa suutul tu jaabil quimac olal, men le najoo tee tu cajal le levitaso u tiiloo ichil u cajil Israel. 34Baale le kaxoo tu sutul u cajaloobe maun beytal u coonol, men lelo u tiilo mantadz le levitaso.35Wa Awet cajal cu yotzilchale, bey maun beytal u caxtic quex chen u yooch letie, beytuno tech kabét a wantic jeebix a wantic un tul manel maaque wa jeen maxac cuxaan bey tanxel maaquil ichileexe. 36Maa ch’aic intereses wa caa wot ayikal tal ti leti jeen bixaque, baale ca dzic ti DIOS yolal a laake caap’aatac cuxtal ta wetel. 37Teche maa kabét a dzic mix baal ti wa u p’aaxtakin caa ch’aa interés ti, mix caa con a woochti tial caa ayikal chaquech. 38Ten YUNTZIL a DIOS, max joosech tu lumil Egipto, beyo quin dzaatech u luumil canaan, beyo caa a DIOSINTEN.39Wa a wetcajal dzuu otziltale, caa u conuba ti teeche, teeche ma kabét a meetic u meya bey un tul esclavoe. 40Meet bey un a meya a t’anmaje. Letie kabét bey un tul mac cuxaan ta wetel chen un p’iit kin. Leti ecu meyatquech caliquil u kuchul u jaabil jubileo. 41Beytuno, cu bin naach ti tech, leti yetel u palal , letie cu sut ichil u laakoo tu yotoch xan u tata.42Men letioobe in meyajoo maaxoo tin joosoo tu lumil Egipto.-Letioobe maun bin conbiloo beyoo esclavose. 43Ma kabét a noolchecoobi jach dz’uuyi, baale teeche kabét a tziquic DIOS. 44Le a esclavos wa a esclavas, le maaxoo juu beytal u yantal teche, ti le cajoo yan ta sutuloo, juubeytal a manic esclavos tioobe.45Teex xane juubeytal a manquex esclavos ti le manel maacoobo, le cu maan le cu cuxtaaloo ichileexo, lelo, ti u laakoo le yanoo ichileexo, u palalo dzuu siijil ta luum. Letioobe juu beytal u sut a tiileexe. 46Teexe juu beytal a dziqueex le esclavoso bey un p’el siibal ti palitzil ti a palaleexe cu , tial caa p’aatac bey a tiileexe.-Ti letioo teexe mantadz juubeytal a manqueex esclavos, baale teexe ma kabét a noolchetqueexi a laakeexo ichil u cajil Israel yetel dzuúyil47Wa un tul manel mac wa max cajan ta wicnale un p’it kin dzuu ayikaltale, wa un tul a wet caleex israelitail dzuu yo-tziltal cu conuba tee manel maaco, wa ti jeen maaxac manel maaquile. 48Le chen dzoococ u concuba a wet calil israelitao, letie juubeytal u caa maanle. Wax ichil u laakoo juu beytal u caa manque.49Wa u dzeyum le maaca, wa u pal u dzee jum maax cu caa mane, wa maax naadz ti u laakoo. Wa leti dzuu ayikalte, leti juubeytal u caa manque. 50Letie kabét u yilic bax cunu meet yetel le mac mano; letioobe kabét u xocoo u jaabiloo le caa cono yeel le max mano tac chen kuchuc u jaabiloo jubileo. U tojol cun manbile yan u yilal jeebix u botal un tul meya t’anane ti u xoquil le jaabo le cu beytal u meya ti le max manmilo.51Wa p’aatal yaab jaaboobe tac tial u kuchul jubileoe, kanun bootic le cu p’aatal pachilo, jeebix u tojol yo-lal u caa maanal, un p’el yaab. taakin jeebix u bucajil jaaboobe. 52Wa chen un p’iit jaaboo yane tac tu jaabil le quimac olalo, beytuno, letie kabét u tzicbatic yetel le max manco yo-lal u chiic pajal u xoquil le jaaboo p’aatal caliqui u kuchul u jaabi quimac olal, letune kabét u bootic yo-lal u caa maanal, yanic u ejentmil yetel u xooquil le jaaboobo.53Letie kabét u yilal bey un tul mac t’anan jaab yetel u jeel jaab.-Teche yan a jach ilic muu chochot’antal dzuuy. 54Wa letie muu caa mana beya , beytuno letie kabét u meya tac u kuchul u jaabil quimac olal, leti yetel u palal yetel. 55Intial tene u cajil Israel kosoo. Letioobe in kosoo maaxoo Ten joosoo pachil ti u luumil Egipto. Ten a YUNTZIL a DIOS.

Chapter 26

1Teexe ma kabét a meetquex idolos, mix xan kabét a liisquex figuras takaan ti che, wa un wol tunich quiliich, ma kabét a dziquex un p’el oochel polaan ti tunich ta luumex tial caa p’onlaquex tu tan, men ten YUNTZIL a DIOS. 2Teexe kabét a canantqueex u kinil jeelel, caa tziqueex in quiliich naj. Ten YUNTZIL.3Wa teex ca ximbaleex tin leyese caa cananteex in tuchit’aanoobe caa uuymat’anteex. 4Beytuno, quin dzic u kaxal jaa ta wicnaleex tu kinil; yan u maalotal u yic a luumex, le u cheil le luumo yan u maalo tu yich, u cheiloo le colo yan u niccuntic u yichoo.5Le a jat luumeexo yan u P’aatal tac tu kinil tial a uxquex uva, u uxul uvae yan u xaantal tac tu kinil pakal. Teexe yan a maalo janaleex yan a cajaleex jejedzquil le tux cana meetex a wotocheex tee luuma. 6Tene quin dzicteex jeetzel tee luuma; teexe ca weneleex xma saquilil. -Ten quin machic le baalche loboobo naach tee luumo, le espadao maun maan chumuc a luum.7Teexe yan a aalca pachtic a ch’ap’eecoo, letioobe bin luucoo ta tanex yo-lal a espadaex. 8Joop’el u tulul teexe caa alca pachquex naachi cien u tulul, cien ichileexe ca alca pachquex diez mil u tulul, a ch’ap’eecoobe cu luubul ta taaneex yo-lal a espadaex.9Tene yan in pactiquex yetel udz, yan u yaátal baal teex, yan in yaa cunt quex; ten quin dzic in nuupt’an ta weteleex. 10Teexe ca jantquex janal canantaan ti yaa kin. Teexe yaan joosquex a canan janaleexo men kabét tex le cuchil tial le tumben joocho.11Ten quin dzic in wotoch tial much’tal ichileex, tene main ch’ap’ecqueex. 12Ten quin ximbal ta wetelex ten can a DIOSINTEEX, teexe yan in cajalquex. 13Ten YUNTZIL a DIOS, max jooseex tu luumil Egipto, yo-lal teexe ma u palitzintquex. Ten dziin xet’ic u katbelil u muukoo caa tin meetu ximbaloo yetel u yooc, toojoo.14Baale wa tex maan wuuyque neexe, yetel maan uuymat’aanquex le tuchit’anooba. 15Wa tex ca jadzkatquex in tzolt’aanoo caa ch’aapectex in leyes, tial maa uuymat’antcoo tu lacal in tuchit’anoo, baale ca xexetquex in nuupt’an.16Wa caa meetex le baalooba, beytuno tene quin meetic tex lela: quin meetic a ch’iquex quiquilanquil, kojaaniloo, yetel chocwiloo, cun kasca wicheex yetel cu sap’ca cuxtaleex. Teexe ca pakca a pakaleex tial mix baa, men a ch’apeecoo cun jaantic u yich. 17Tene yan in loloopactiquex, teexe yan a jadzlex men a ch’ap’eequex. Maacoo u p’eequeex cun noolchetquex, teexe ca pudzulex, tac wa mix mac alcapachqueex.18Wa teex maan wuyquex in tuchit’an, ten tune quin jadzquex siete u tenel, jach ya jeebix a kebaneexe. 19Yan in xixcuntic a canal ich ichil a pajtalilex. Ten quin meetic le ca-an ichilexo bey hierroe le luumo bey broncee. 20Chen cunel cana xup a muukeex, men a luumexe muun dzic u yich, le cheo tee luumo muun yantal u yichoo.21Wa teex ca ximbaleex kas ti tene, yetel maan wuyquenexe, tene quin tasic tex jadz, siete u tenel tip’aanil ti teex, wa quin quet yetel a kebaneex. 22Ten quin tuxtic ti tex loloobaalcheoo u jantex , letioo cun ocoltic a palaleex, cu xixcuntic a wacaxeex, cu p’aatquex un p’iitil. Beytuno a beleexe cu sut-tocoy luumiloo.23Wa quex yo-le baalooba, teexe maan kamquex in wudzquina laili tan ximbaleex kas ti tene. 24Beytuno tenxane quin ximbal kas ti teex, ten xan quin jadzquex siete u tene tip’aani yo-lal a kebanex.25Ten quin tasic un p’el espada ta wo-leex cun vengartic uchic a xixcuntquex le nuup’aano.- Teexe bin muuch’laquex ichil a cajaleex , tene quin tuxtic teelo kojaanilo ichileex. 26Teex tune caa kubuleex tu kab a ch’aap’eecoo. Le chen in p’aat in dzic jaanal, lajun coolel ma u p’aat cu takancunsic u yooch waa tu chuucabi, letioo cun dzic a woch waajex p’isantac.-Teexe caa janleex baale maan naataleex27Wa tex maan wuyquenex , quex yo-lebaalooba, baale laili a ximbalex kas ti tene. 28Beytuno quin xiimbal kas ti teex p’uujaanen, tene jee xan in jadzquex siete u tenel tip’aanil, yaab yo-lal a kebaneex.29Teexe bin a jaantex u bakel a palaleex, teexe ca jantquex u bakel a ch’uupalaloo. 30Tene yan in xixcuntic le canal cuchiloobo qui xotic u multunil a inciensoex, quin tasic u quimen wincililo yokol u idolos, ten quin jadzkatcoo.- Ten quin sutic u cajaloo xixchajaan yetel quin xixcuntic u cuchil u quiliicho.31Tene maun quimac tin wol yetel u boc u siibaloo. 32Ten quin xixcuntic le luumo.- Uch’aap’eecoo, le cun cajaloo teelo, yan u ch’icoo saaquilil yo-lal le xixcunajo. 33Ten bin t’iitbescoo ichil u laak cajoo, ten quin joosic in espada quin walca pachtoo. U luumoobe yan u xuump’aatal, u cajaloobe cu xixcuntaal.34Cu dzoocole le luumo cu ch’iic u kinil u jeelel, caliquil xump’at taan teexe tianeex tu luum a ch’aap’eequeexe. Caliquil le kin jeelo le luumo cu jeltal cu ch’ic u kinil u jeelel. 35Caliquil xun p’aat-taane, yan jeelel ti, lela u jeejelil le maa yan cha ti le u kinil caa jeeleex teexe, cach tee cajaaneex ti leti. 36Le ti teex, le cu p’aatal tu luum u chaap’eecoobo, Ten quin tuxtic saaquilil tee pucsiikaaloobo, yo-lal quex chen u juum un p’el u lee.kax men le iko cuu sabeseex teexe caa puudzquex bey u pusz lil espadae.- Teexe ca lubleex, tac wa mix mac alca pachqueex.37Teexe yan a t’oochpajal ta baex bey wa tan alcapach taaleex me espadae, quex wa mix mac alca pachqueex. Teexe muun bin yantal patalil a wataleex actan ti a ch’aapequex. 38Teexe bin dzoococ teex ichil le cajoobo, tu luum a ch’aap’eequex caa jantcabaex tex. 39Le max cun p’aatal ichileexe, cu dzoocol tioo ichil u kebanoo, letioobe tianoo tu luum u ch’aap’eecoobe, yo-lal u keban u tataoo beyxan bin dzoococ tioobo40Paatiqui wacu caant u kebano yetel u keban u tataoobe, bix uchic u binoo kasil ti tene, yetel xan ximbanajicoo kas ti tene. 41Le quin in meeto yan u maan kastioo yetel quin taascoo tu luum u ch’aap’eecoo- wa u pucsiikaloo ma sujuykuptaan cu t’ontale, wa xan ku kamoo u jadzil yo-lal u kebanoobe. 42Beytuno tene quin tasic tin pol in nuupt’aan yetel Jacob, in nuupt’an yetel Isaac, yetel in nuupt’an yetel Abrahan; beyxan ten quin t’anic le luum tin tucul.43Le luuma bin u xump’at-too letioo, beyo udz cun tal tu kinil u jeelel caliquil u xump’atmoo letioo. Letioobe kabét u bootcoo u siipilil yo-lal u kebanoo men letioo jadzkat in tuchit’an yetel dzooc u dzacoo un tzelil in leyes.44Paatiqui, quex yo-lal tu lacal lelo, le chen yanacoo tu luum u cha’ap’eecoobe, tene main jadzkatcoo, mix xan tin dzicoo un payil tial in jach xixcunte, quiin dzo ocsic in nuupt’an yetel letioo, men Ten u YUNTZIL u Dios. 45Baale u tialoo utzile, tene quin tasic tin tucul in nupt’an yetel u uchben ch’iibaloo, le maxoo tin taasoo tu luumil Egipto tu tan u jeel cajoo, tial tene cu DIOSINTENOO. Ten le YUNTZILO”.46Lelooba letioo le tuchit’aanooba, tuchitaabi yetel leyes le YUNTZIL tu meta leti yetel u cajil Israel tu wiitzil Sinai tu dzaa tu chi Moices.

Chapter 27

1YUNTZILE Tu t’ana Moices caa tu yaati: 2”T’an u cajil Israel aati letioo: Wa yan max cu meet un p’el voto ti YUNTZILE, cu yil le baaloo quin in wala.3U coojil u yilal u botal un tul xib caa lajun tac seis lajun jaaboo ti kabét u botaal cinco lajun plata, jeebix u takini le quiliich cuchilo. 4Tial un tul coolel laili bucaa u jaabilo u tojole kabét u bootaal oxlajunu p’ele plata.5Wa joop’el jaab tie tac caa lajun jaabe u tojol tial un tul xib kabét caa lajun u p’elel plata, yetel tial un tul coolele un p’el lajun plata. 6Wa un p’el uhu u uchbenile tac joop’el jaab tie , u tojol maaloo tial un tul xiibe kabét joop’el u p’elel plata, tial un tul chan ch’uupale oxp’el u p’elel plata.7Wa manal seis lajun tie tial un tul xib u tojole kabét wa lajun yetel u laak chumuc u p’elel plata, tial un tul coolel lajun u p’ele plata. 8Baale wa le mac cu meetic voto maun beytal u bootic le bucaajo, beytuno le mac cu kubcubaa kabét u tasaal ti yunkin, le yunkino leti cun aalic buucaa le mac meetic le votoa juubeytal u bootique.9Wa yan max u kat u ya-sibalte un tul baalche ti YUNTZIL, wa xan YUNTZIL cu kamic, beytuno le baalcheo kabét u dzabal un payil ti YUNTZIL. 10Le maaca ma kabét u kexic le baalcheo wa un tul udz yo-lal un tul kas wa un tul kas yetel un tul udz. Wa leti cu kex le baalcheo yetel u jeele,beytuno tu caatuliloo lelo yetel u jel balcheo yo-lal leti cu kexlo, cu sutoo quiliichiloo.11Beytuno, wa le dzuu jalach t’anic un tul mac u dzic ti YUNTZIL jach kas u yilal, tial muu kamic YUNTZIL, beytuno le maaca kabét u tasic ti yunkin le baalcheo. 12Le yunkino cu yilic bajux u tojol le baalcheo tee tux cu coonolo. Jeen bajux cu yaal u tojol le baalcheo, leti u tojol. 13Wa le yunkin u kat u caa mano, beytuno cinco por ciento u tojol cun t’iipbil ti u tojol le caa mano.14Wa un tul mac cu dzaa un payil u yotoch bey un p’el quiliich siibal ti YUNTZILE, beytuno le yunkino cu yaic bajux u tojol maalo wa kas. Jeen bucaa u tojol cuu dzae le yunkino, bey cun p’aataloo. 15Baale wa le yuumil tu paycunsa u yotocho u kat u caa mano letie kabét u tip’ic cinco por ciento mas yokol u tojol le caa mano, cu caa tialtic.16Wa un tul maac cu jatzic un p’iit u luum beytuno u tojole leti u bucajil u yaabil le semilla cun kabét-tal tial u paakal, 370. Lts. Cebadae u tojole cincuenta u p’elel plata.17Wa leti cu jadz u kax tu jaabil jubileoe, u tojole bey cun p’aatalo. 18Baale wacu jatzic chen p’el u dzoocol le u jaabil jubileoe, beytuno le yunkino kabét yilic bajux u tojol yo-lal jaip’el u jaabiloo u bin u kuchul u jel jubileo, u tojol le kaxo juu beytal u yeensaale.19Wa le mac un paycunsic le kaaxo u kat u caa mane, letitune , kabét u tip’it cinco por ciento ti u tojol, cu caa tialtic. 20Wa leti muun caa manque le kaxo, wa xan leti dzuu ca conic ti u lak maaque maun beytal u caa maana. 21Tu cuchile , le kax chen chaabque tu jaabil jubileoe, un p’el quiliichsiibal ti YUNTZIL, jeen bix le kaxoo dzuu jach dzaabal ti YUNTZIL. U tial yunkin.22Wa un tul mac cu dzic un payil un p’el kaxe leti dzuu manque, baale le luumo ma u tial cach u laakoobi. 23Beytuno yunkine cu yilic bajux u tojol le luumo caliquil u kuchul jubileo, le maaco kabét u bootic u tojol ti le kin jeelo bey un p’el quiliich siibal tial YUNTZIL.24Ti u jaabil quimac olale, le kaxo cu caa sut tile mac mano, u yuumil le luumo. 25Tu lacal u bucaajil u tojole kabét u dzaabal jeenbix u tojol u platail le quiliich cuchilo lela quet yetel caa lajun u tenel u p’iisil 57gms.26Mix mac juubeytal u dzic un payil u yax aaloo le baalcheoobo, men le yax aloo u tial YUNTZIL; wa wacax , wa taman, u tial YUNTZIL. 27Wa un tul baalche kaase, beytuno u yumile juubeytal u caa manique cu sutic u tojol leti, un p’el quinta parte cun tiip’il ti u tojol. Wa le baalche ma caa mano, beytuno cu coono le bucaa u tojolo.28Baale mix baa wa un tul mac kubic ti YUNTZIL, ti tu lacal le yantio, wa mac wa baalche, wa u luum u laakoo, juubeytal u conole wa u caa maanle. Tu lacal le kubaano jach quiliich u tial YUNTZIL. 29Mix un p’el caaman wa dzuu botal men le mac kubaano tial xixcunah. L e maaca kabét u quinsal.30Tu lacal u diezmoil le luumo, wa de nek ch’ijil tee luuma wa u yich le cheoobo, u tial YUNTZIL. Quiliich ti YUNTZIL. 31Wa un tul maac caa manic un p’iit u diezmoo, letie kabét u tip’ic un p’el quinto ti u tojol.32Ti jujun lajun ti yaab wa un much’taman jeen baaxac le cu canantic un tul canan taman, un tul ti jujun lajun kabét u dzabal un payil tial YUNTZIL. 33Le canan tamano ma kabét u caxtic u jadz utzil wa u jach kaasil le baalcheoobo, letixane ma kabét u kexic yetel u jel. Wa leti cuu laa kexe, beyo tu caatulilo, lelo wa lela le uchic u keexelo, cu quiliichtal. Beyo maun beytal u caa maana.”34Lelooba letioo le tuchit’anoo le tu dzaa YUNTZIL tu dzaa tu wiitzil Sinai ti Moices tial u maaquiloo Israel.

Deuteronomy

Chapter 6

1leloba, letie mandamientos, le almajta´noob, yetel cansajoob Yuumtzil a Diose tu dzaa ten tii caánbes te'ex u tial p'aatkeex te le luum Jordan tuux bin cajlaaquexo. 2ti al ca dzaeex honra ti Yuumtzil a Diose, yan xana obedecrtike'ex tu laacal´e a´lmajtaanoob yeteel le nuucben tanoob quin dzaic t'eex, tia palale'ex yeetel ti a wabile'exoob tu la'akal a ki'in a kuuxtalkeex, tia xane u beeyta pa'atleex yaab ki'in te lu'umo.3lee olal tuune uuy taan Israel, taan oolte baa tzook in aatecho, beyo biin xi'ic te'ex utzil bey xan biin sen ya'abchajque'eex ti' e lu'um tu'ux cu yaalcab le leche yetel le caab, bey Yummtzil a Diose, u Dios a tataeex , u prometerta'.4uuye'j Israel: Yuumtzil in Diosoo'ne chen un tu. 5teche yaana yaabiltik Yuumtzil Dios, tu laacal la pucsi'ikal yeetel tula'acal a pixan bex xan yeetel tu laakal a mu'uk.6pa'at ta pucs'ikal e baa tzooc in waalik teecho, caanbes maantadz ti'a paalaloob, 7yaana caansic ichil a yootoch , yetel xan ta maan yetel a palaloob, bey xan leen chilaqueex beey chen liki'queech.8yaana ka'axic ta k'aab bey un pee señal, dza bey un pe'e señal'al ta taana jo'o. 9teche yana dziitik tu ocomilo'ob yeetel tu jool a najiloob, taak tu jonajil tu laaclel najoob yaan ta luumilol.

Joshua

Chapter 1

1uchi antes u kiinmi moisese,u palitzil le kichkeleyuun, kichkeleyuun dtanne ti josue u pali nun,u ayudante u noochi moisese,ku yalik. 2moisese, y palitzil, kimeem.uix u patalee, likeen, manem jordan, tech yete tu lakloo cajal, te lunmo tene ki dzictech,the u cajilo israel. 3tene ki dziktexe cada cajo tuux le planta uh yock ki yachetik.ten dziktech,igual ki prometertitech moisese.4tushi mi naan pakal yetel le libano naach yetel le nojoch ja o eufrates tu laka le lumo yetel le hititas o jaal ja mediterraneo, tu yemle kino,tu kala le lu,mo. 5mu kat putsli yula ku matu mul pactuvao yetel tu lakal lekino a kushta.tianesh ti wik naale natsen ti moises. maa ti paatech maa ti tuskes.6ANAC AMUC YE TE VALIENTE LLEVO CA ERREDACTIC LE TERRENO LE TI PROMETERTICH LE UCHIC 7ANAC A MUC YETE VALIENTES OVEDECER LE LEY LE TIA TECH LE NOOCH CHI LE TIA LETCHS MA ZHELE MICH TUS TOC CA ZHI KECH YALA KA ZHICTE MALO8yan,atan leilie te libro ti'ia leyi yan' a tuklik letie de kin' e 'te de acka tiala obedecertik tulaca shtan tileti leten quimak a,uool y victorioso 9?ma beyi ti ,ordenarti'tech?itsha'a a muk etel valientech! maa'a tshik tshik sajkil.maa'a desaminar kishkele' yum tian' ta uicnale je'tush ka'bin.10le tene,josue tu urderta ti u liderobee caja 11ka xikeex te canpamento le cajo ca ordenartak te cajo prepararteex jana tumen te axvekina ya nu crusarcon jordan,yan yoclou yo lumincobel le lumo y ualk ti dios tu dziktex u yumil.olando y alisson *12le rubenitazo yetel gaditase yetel tancoche tribu manasese ,josue tu yale 13kakunche eh dzibo tia moises,u yuntzil kichkeleyun, tu ordenarta tu yala catu yala ti kichkeleyumen tu dzikt u tuben yool le ti dzik le lumo.14U yatan yete u hijos ye tele huacacach ku patalo te luun le pat tio men Moises te patio te rio Jordan. Pero le macovo yan nu vino yet u zucuun y ya nu yan talo, 15hasta u zhaval un Jescuva tia a sucuun jes tu zahaik ti tech. le tiove ve shan un yumi le lumo. le nojoch tato ku zhic ti kicn que le yun ku zhich ti an te chee ka sut ta terreno tech u yuminen. le luun tuch si tech men le yumo le yashon tu shatecho mene yumo naach to carnajech te rio Jordan tuush ku Jokle kin tiale Moises.16kunu'ko ti josue ka tu yaloo,tu laka lu ka ordendo yan vetik,je tushe ka tushta,je vine. 17yan obedecetik vey tun obedecertik moises.chen le yun tzilo tianech ta wik nale vey anchaji yetel moises. 18je mashe ma tu mentik je vash ka walik ko ya nu kimi.chen ya na muk maa sajquechi

Chapter 2josue 2.12-13

15le tene tu yensa te entanao ku utilizartik un pel cuerda u yotoch tu ux cajab ventan yetel muroo te cajoboo. 16leti obe yajo xenex te muntanau y takabaex te max ku persesurcono ya nu castalo y taka baex tres dias yetel le perseguidoresobo dzu zuto, despuese. 17le mako tu yalo ti leti tonexe cumplirta un pe promesa ka ti uhualati que teche ta jurarta uhuata vetik igua.
Chapter 3

1Josue ligü sasilna ka jok'o de sitim. biíno te rio Jordano le tí yete tu laclu kajali Israel, ka páto telo antes u manzco le rio.2mantun oxp'é k'ine, le nojóchobo manu yilo le campamentoó. 3tu g'ato ti le winkobo kenaa wileshe arca del pactoo y yunmilo kichkelenyuno, ye tel le nukucgünobo levitabo u kuchmaobo shenesh tu pach tun. 4yán a p'atquech noventa metros taní, ma nanzlex tí yo la ka wilex tux ku bin tu men muú yoloó ve velo.5Josue tíaa ti le tu laclo gübabaesh sama, tu men kichkelenyume yaan u vetie balo jatzuzo y chitex 6ole Josue tíaá ti le nukucgüinobo machex malo le arca del pacto. manenesh ta ni titu lacle macabo, katu machoo malo le arca del pacto ka mano tani.7kichkelenyun tíaa ti Josue le le kinejela yani vetkech nojoch mac tu yich Israel... yan yojecto jesh viniquen yete moisese vey quen yetel tec. 8tech quen aítío le nukucgüinobo kuvizo le arca del pacto: ken güchkobe natz te jaile jordano tzaubao yetec ya mugü te jaó jordano.T9u yaa tun josue tee macooboo tiaa israel cooteneex weye caa wuyeex u taam kich kelen yun 10dzoole yana wojetkees que kich kelem yume kuxaan tiaan chileexe y ya no jooscoo ta taneex le cananeos hititas heveos ferseos gergeseos amoreos jebuseos 11akte u arca le pacto tiaa kich kelen yum tiaa tu laka luum yanu maansic tani tii teex le jordan12verá escojerteex doce maaconte tribu Israelo ju jun tulil 13u táan yoóc le sacerdoteo ku cuchque arca ti he maac te lu'uma ku mach que ja'o te jordano le ja te jordano ya nu detenertaloó u corriente te canloó ya nu je'ele ya nu wa'ata te tic'no ye te le ja te cabaloó yan xan u jez cu, corriente.14makobobo tu cruzartoo le jordano cucucmaon 15le arcaoo de jornado le cakucho le arcao del pacto caminoon tani etelegenteo despuese le tiobo tu cucho le arcao kochoon te jordanoo y u yokoo bhatoo mojadon te orillao te jao beera le jornado cudesbordarnagi de sus causes utienpogi 16tialu cosechagi ya cashja le cuyalka te rioo kana cu licloo tiupee pake te ja le jao tu bhata jabulankaa ubhe nojoeh distancia desde adan la calantic tiani muchucba a seratan yeme bera le ckano de negue le ckano choch le genteo cruzarnagi telo ti lakeo natc jerico17letiloó saculoté tu cuchoóleti arca tií pacto le maco te jelono te lumo ticin tecumuco te jordano tulaca le gentea le Israel eruso ti sulaá tux
Chapter 4

1. ka tu manzo tu laclo le jorclano iyume tia ti josue . 2elejir doce maaco ichil cada kajo chein tu mae ti cada ka . 3tzae mandamiento tiobo mach doce tunich tee chumuk jordano te tux le nukucguino walacbaalo te tux tikne lumo tazoo tawetelo, tzao tux quenu manso le agabo4Josue tu yala maneneesh tani te u otoch iyun su cuichqueleyun te ichiloo te Jordan jujuntu tí teesh yanulisic u be tunic tu hombro següne 5le numerosoo tí tribus jujuntu le persona de Israel66 le la yanu servir de señal bax quin u hijosoos cu ghatactíoo le diasoo ya nutaloo 77 Yete cu significartic ya cash tunchoo seran un altar te personasoo de Israel yete8pzoolee josue tu dza tunichoob tu chumuki le jordan tu kuchil tuux u yooc le sacerdoteooboo tu cuchoo le arca le pacto waalchajoo y le altaro tiaan tac beelae le sacerdoteooboo tu kucho be arcao waalcha joob chumuc 9te jordan dzoole kich kelen yum tialaji ti josue ku yaa tee kajo kuch pesaabi tumen tu laka le tiaa mosises tu yaa ti josue le macobo ta ku se cooloo ka tu kaasoob u arca kich kelen yum yete le saserdoteobo kaatoo12nadz tí cuarentamil macoó u kuch mu dznoo tía lu dzoncubao manoo tu tan kich kdem yum tía lu baateíloob tu luumí Jericó. 13tialak le k'inoo kich ketemyumme tu sutá Josue yete jach yaa muuk tu tan yich Israel. 14leti oobeé tu chimpoltoo beitan tí moisese tu laka kim.15. dzodé kichkelemyum yume tu t'ana Josue. 16tu yaa tieé aá tée nujoch kínoo teoobo cu cuchcoo le arca tía lu yicoo maaloo kaa jook'oo Jordan17veloo bax Josue tu yala te serdotero joluenex pachil te Jordan 18cuando le sacerdote cu cuchil le arca del pacto del iyun jocuo te eumuí te Jordan yete lloc tocaron le lu un ticín entonces le jauo te Jordan sunajo a fluis naxi simi cantul.19le macoo joguo te Jordan te dia diex le yax mes se guldanon en Gilgal se tí de Jerico. 20le doce tukix te josabí te Jordan, Josue tu armanta Gilgal. 21leti ha te kaaj Israel báaxkina palaléex k'atic te'ex vax cu taalo vaxe tüun chóobo.22ha, tí a palaloó wey tuux Israel k'aate te luumil Jordan 23no'och viinic kichkelenyun tu be tu ticle jaó Jordan ti tech hasta k'aana cháco leti tikincunsic ti to'on ka ma'anon 24je'ex beye winic te lu'uma ka wojetlex u k'aaj jajal kichkelenyun no'och te'exe ka respetarte'ex kichkelenyun ha tía le'ex minaan u xúul.

Chapter 5

1Kaa tun tu lak le reboyó tiaá le amorreos tu tiaá nojol le k'aaná Jordan tu laakal le reyobó tiaale cananeos ti kajanoó tu Jal k'aana Mediterraneo tu yuuboó kichkelem yum tu tikinkunte Jaoó tia k'aana Jordán dzooleé u caji Israel man tu laá tuux u poxik'aloobe yeté Saakii maa taku baáteloobí yoola tu cají Israel.2Teé k'inoobo kich kelem yumé tu yaati. 3Josue kuú bet nuuculí xot de tunich kú xoote xiboo tia Israel tu joolumí Aralot.4lete u motivoiloo Josue shote, u pit yan lu yoque shibobo tumen tu lacle shibobo jog'o egipto kimo te tzequel egipto 5tumen tu lacle shibobo jog'o de egipto shotanobo pero mishu tu chan paal cijí te tzequel shotano.

Chapter 6

3ya'na marchare'es tu txe'el le ciudado'o, tu laka shibo'o te guerra'o ,tu bino'o tu txe'el le ciudado'o , san 'samal . ya a betkesh durante seis dias.4siete sacerdotes deber u cuch'coo 4siete trompetes de bak carnero tani le arca'o. tia'le septimo dia, yan u marcharo'o tu txe'el le ciudado'o siete te'en le sacerdote'e deber u betik jum'm le trompeta'o.5Le tio ya nun mentiko un pé nojoch sonido yetel le bako le carnero,yetel ku yuboo le sonido tiale trompetao tu lakale macoboo ya nun ka wawato yetel ya vash muk,le pako yetel le cajo ya nun lubu. U yaloo Israel ya nun atacar tu vino tani.6Entoncese le Josueo u pal le Nun'o u tanó yetel le sacerdoteso y watio;Kush que esh le Arca del Pacto,yan chaico siete sacerdoteso kuchko siete trompetasode bakobo tia carnero tu vin tani le Arcao le YUMO 7Ti wai tio ti cajal shenetch marchar tu jajil le cajalo,le macobo tia guerrao tu vino tani le Arca le YUMO.8le bix yalik josue te cajoo tu siente sacerdotes tu kucho trompeta de uback carnero tu tan kichkeleyunme tu bin yu pachoo. 9maco de suerra ku xinbalobe tun tan le sacerdote y letiobe ku betco u sonar u trompetao le tene tu pach le arca ku ximbalob le sacerdote ku juun u trompetao segundo .10pero Josue ordenar te cajoobo,ca marchanaco chanbe, Hasta le dia ki ni huaitexe ka awuatnakex.'' 11le tene josue tu beta le arcao le KICHKELEYUN tu laka tu tzel le ciudado un ten te dia letene oko tu cmpamento tu mansoo he nocheo te lo.12le'ten josue li'ki temprano de a'ka le sacerdode tu' kucho'o le arca'o ti kix'keleyum . 13le siete sacerdoteso tu cutxo'o le siete trompeta'o de bak de carnero'o tani le arca'o ti kix'keleyum, tu ximbalo'o firmemente , tu bino'o yus'que trompeta'o u nojchi le soldadodo'bo tu bino'o tani ti'le ti', u resto tu ximba lo'o tu pachi le arca'o kix'keleyum, le trompetabo'o ku juno'o seguido'o. 14le segundo dia tu marcharo'o tu txe'le kajalo'o unpe kin ca sunajo'o te campamento'o. leti'o tu beto'o durante seis dia'so.15y vinoo septimo dia ka likoo tu jogle kino ka marchanajo tu cajaloo catu beto antes pero vera yu veto siete veces. 16vin tu,siete veces cuando Le sacerdotebo juna uh trompetaole tenen Josuee tu tuxta tu cajalo ku yaiko ahuatnenex tu men le kichkeleyum ki kubictex le cajo.17KICHKELEYUM ordenarte tu lakle ciudadoo tu laka yanti leti tu men tu kacunto chen leti kuxaran rahb.prostitutao le ti eh tu le makobo tuxtoon. 18pero texxe ban tenex contentoex te balobo u tial le baxo separartano ma chiquex u tialoo y ah ku betko ku tasko un pee maldicion ye te desgracia le campamento u tial israel ya nu destruirta. 19tu laka plata yetel oro baloo betan de hierro separartan u tial kichkeleyun le la ya nu vin ti u tesoreria kichkeleyun.20Baash kin le puebloo tu iuko le sonido le trompetao, tu lacloo yan tu llautoo yetel le pakaloo luvi tu lacló manu le cajaloo,ju jun tuliya nu vel tani.tu chajoo le kajo. 21jaach tu laka tu destruirto yan tianovi le kajalo yetel espada mak yetel koole,joven yetel nojoch mak,bueyeso,ovejaso yetel burroso.22Le Josueo tu yala le makobo le ku observartic le lumo:she ne ech u yotoch le k'aas chup.Jo se ech le chupoo yetel u laka tiano tu wik na vei ta prometertá23beya'a le shipala'lo tu yilo'o le lumo okobi ca tu joso'o rahab. le ti'o tu joso'o u ta'ta u, ma'ma , u sucum ete'el tu laclo u pariente'o le yano'o e te leti.tu biso'o ti un pe'e lugar nach te campamento'o te israelo. 24ca tu toco'o le lugaro ete tu laka yan telo. chen'n le plata'o ,le oro'o ete'el vasijas de bronce ete'el hierro tu'u taj'co te tesoreria te na'jo tiale yumo. le'ten josue tu permitirta ti rahab le k'as chu'po, tu yotoch u tata ete tu laka yan tu yik'nal ,talo'o u pa'al ti'a lu pala'lo ku vivir te israelo takvera'a , bashten le chup'po tu ta'ka le shibo'bo bash josue tu tushta u yilo'o ti jerico. le'tem josue tu yalaj'tio desde bera'a e'tel la juramento tu yala ; cka sanech tu yik'nal yum le shibo cu ca sut cu uskitik le e ete u tu'p pal yan u kimi te
Chapter 7bera le israelitasoo obranajoo desonestamente respecto te baloboo baax yete yunu yanta u pec tzel yete le destrucc iono acan u hijo ti carmi hu hijo ti carmi hu hijo ti za

10g'agaas va tu veta Israel ma tu veto bash tí wala tiobí tu yocloo baloo. 11o kolnajo ole ka tu tacó bash tu vetoo g'aasvalo tu tzajo le tu yoclobo te tush ya u tíalobo 12leten le Israel taobo matu patal u kinsko yetel mash ku batelo leten puutzo ti u enemicobo tumen letio cashtu kinsalo che y vin yetel teshe y paátle waka topkesh kacho tumen a tacmasho.13liken! tzolushikne cajalobo watio tzaawolesh sackunsabash, tiá sama chen tesh. tumen a yume, kichkelenyune de Israel kiac: yan basho tzabo tiá topbikache tovia tian ichileeshe Israel matu pataa u jog'o bate asta la lusquesh tu laca bash ta taquesho.
Chapter 8

10Josue lij jaazkakin kaa tu yila wa u soldadoobe dzu liscubao,Josue llete le nojoch wincoo tiaá Israel letioobee tu topoo u kajil Hai. 11tu lak le xibob tia lu dzoncubao yanoo tee nojoch kajoo kaa anchajoo xaman ti Hai vera yan caach xed luum ichiloob yetel Hai. 12Le ti é tu ch'aa 5 mil xiboo kaa tu dza p'ee trampa tu tzel yetel nojoch kaj chumuc tii betek yetel Hai.13tu dzajoob tu lak lu soldadoo ti le ejercitoo nojoch ti xaman ti le nojoch kajoo u yaalaa le ejercitoo ti lakin nojoch ka.Josue tu ,manse haabil tee xed luumo. 14kaa tu yije rey tia Hai leti yete lu ejercitoo likoo jaakscaakin kaa bino topoo Israel tu aktaan u xed luum tia k'aanaa Jordan letie maa yoje wadzaa p'ee leech u tiaal lu toopol le nojoch kaa kulpach15Josue yetel tu laka Israele tu dza u bao bei toopoobee tu tanoo ka puudzoo tee tzeklo. 16tu laak le te nojoch kajo t'aanoob kajo lu k'uuchloob binoo tu pach Josue kaa nachajoob tee nojoch kajo. 17maa p'aat xi ti Hai yetel betel wa maa binoo tu pach Israel.lukoo tee nojoch kajo kaa tu paatoo jeekaa tia lu chupastaal Israel.1181918 kich kelem YUME tu yaa ti Josue dza tu tojil le lanzao yam ta k aaboo ti Hai.2929 tu ch'uikinta u dzulo de hai buulk'in ti p'e che. tan u bin le kino Josue ka tiala tiobe ka ensaac u wincli le dzulo te cheo ole ka puluc te tux u yocle cajó ti tu veto p'e much tunich yoole tian le tuncho tac velaó3030 ooe Josue catu veta p'e altar tia yum! u kichkelenyumi Israel te monte ebalo. 3131 Jesh moisés umeijul iyum tu yalajo ti Israel, jesh tzitanilo, te tus u tzima moisés u m'ug tunic nojocho tush mish mac ocubetcoo balo tía meya yetec tiá kinsaa tu tzatí yum ya valo tag'an, tócanó tia un yantal kimac ol tí kichkelenyun yetel ton. 3232 Tu tan u cajalí Israel letie tu dzita yole tunichobo un pé jesh vash tu dzita moisés.3333 tu lacle nojosh tatobo yetec leku yalco bas malo t'anabo tu tzel le arca nojoch g'uinobo. yetec le levitasobo. mash ku kuchkobe arca del pacto de yumo. le sijabo yetec le ma cajalilobo tankumuch walajo tannmonte de Gerizim u lag tanchumuco tan monte de Ebal. le tiobe tu yajo malo tan yola le macobo Israel lobo, jech tiaji moisés umeyju yum ca alatio ca cajabo3434 Ole Josue catu shoca tu lacle va tzitanabo molobobo malo t'ano ta wog'o g'as tanobo ta wog'o jech tzitanilobo te tzibobo 3535 tu laca jesh tzitanilobo vey tu shoki Josue, mish p'e tu tusaji te asambeao vas u tzima moisés ca u vetobe Israel tu laca ch'up mejen pala yetec ma cajalilobí mash cajacbalo chilo

Judges

Chapter 1

1y. kaa kin Josué, luú Kajil israel tuú kaatá Tí yuntzile beeya´¿ maax kón yaax kaake baatclÓ teé Canancos tia toón yoosa in baateloón Yeet y loó b? 2Yuntzile kaatu yaalá: Judá kun baaté. teene in tzama bixkéna biseex ´ leé luumá 3Uuh Xibiwinik le Judá Tuú yaaloólo Tuú Xibiwinik Ti Simeón Uuh lakoobé: "kooteneex tin wetloon tee luún leé tzaatooné beeyo muchoón káa beilaak inbateción yeete Cananeos. Itooné Yaán inbinoón taa wetleex tuux lee tsabtexeé lee tribu simeón binyeetloob4uuh xibiluinik le Judá tu kaaJoob le baatél y yunTzile tu Tzaá ts´o y saJ yooko o leé Caananeos iyeeté ferezeos.Tuu kinsoób diez mil tee bezec 5Tuu kaaxtoob Adonibezec teé bezec, baatenajo ´b yeeteloo´b y tuu luusoob le Cananeos yeeté ferezeos6lee adonibezec alcanaJí , bino tu pach kaa Chuukí, kaa yoot NA´KAB yeete Uuh NADOK 7Adonibezec tuu yaalái setenta atawoobé lee NA ´KABE´ yete NA ´Ook tzokú xootí , ku muchkinsad uh yoooch yaná in mayak, che (mesa). beey Uuchin macantke beey tuuh makantik yuntzil tin wetlo, " y kaa taasab Jerusalen kakim teeló8Uuh xíbi Judá batenaJob Yete lú kaaJíl Jerosalén y Ka Tu Chaaóob. batenaJob yeetel un yeJú Macuanuiti(espada) íkatú Tookob le kaajó Tzuu Tzokle lee Xibil Winkoobé Judá emoob bateé yeete Cananeos le ku kaatoob tee kaná kaaxoob o tee Neguev yeet tu Witz( colina) te chikín(oeste)

10Judá biní tuuy kaajanobe lee cananeos teé hebrón (uuh kaaba le hebrón kaachilé Quiriat Arba) ikatú pesob( derrotaron) lee sesaí a Ahimán yete talmai.

falta el

9numero11uuh xibilob le Judá binoob Tuú winkilob lee´Debir (uuh kaabá Debir kaaché Quiriat séfer) 12Caleb Tu yualajé lee maax kú kaajik bateé teé quiriat séfer kú conquistarte le kaajé kin tzik acsa in palichupaál tia kú yatanteé.

13Otoniel Uu xibil palí Quenaz, (uuh nojoch itzin caleb)

tu chocaá leé Dabir, Caleb tuuné tu tzaa Acsa uh palíl chupá tia ku yaatanté.

14tu sebalí Acsa talí ika Otoniel, y leetie´tu sen alatié ku kaat tú tatae´ un peé kaáx. kalik uuh yeme tu tzimin (asno) Caleb tuu kaatá: ati baax ju bexta in wanquech?

15Letie tu yaalaje: tzaten uuh pee sibaál beey tza tzikten le luún lee neguev, tzatenxán le sayabil (fuente) le jaó Caleb tuné tuu tzaá le sayabil (fuente) le yan tee kanaló yete le yan kanbaló16uu chiíbal(descendiente) lee cananeo uuh hachil (suegro) lee moises naakoób tu kaajil teé palmas yetel uuh kajil Judá.

tuu tokoy luun (desierto)lee Judá leetie´Neguev tia kaá kalaak yetel uuh kají Judá hatz teé arad

17Uuh Xibíloob le Judá binoob yetel uuh xibilwinikoob lee Simeón Uuh sucunoob kaá tuú kaasoob baaté tee cananeos ku yantoob te sefat kascunsad tu laaka uuh kaaba le kaajo caachó horma.18Uuh kaají lee Judá tu chuka gaza yefé Uuh lúmí uuh sutu´l taák Ascalón yete uuh lumí uuh sutu´l yete Ecyón yete uuh sutú

19inyuntzilé tianilí yeté le kají Judá y tu yantá uuh baatét le kaaná kaaxó maá beicha uuh Joscob lee winkoob kajanobo té taá lum (llanura) tumen letiobe yaanú20(carretas de hierro)

Hebrón tzabtí caleb (biix tu yaalá moises) letie tu Joosá tuú oxtul (tres) palaá Anac

21lee uuh kajil banjamin ma tu Josad leé sebuseosoobó kuó yantaloob te Jerusalén beitunó lee Jebuseosobó tzú kataloob yetúl kají Benjamin te Jerusalen. tak tu balaíla.22uuh najil José tu lisuuba´tia baate´veete betel, yuntzile tián tu yetloobé.

23letioobe´ tuu tuxtoob winkoob tia uuh chúctoob te betel (unpeel kaá kachile uhh kaabaé sacilí( luz)

24le winikoob kú chukoobó tu yiloob u jokoo´ tú winik te kaajó y ka tu yaloobé estoné kin katchitkeché biix ju beitalín ookó te kajó jin jach yabitkeche25íletie tu yeesá un peé beé kú bin te kaajó. letiobtune ka bateenajob te kajó yetu maaskab kaab (espada) itu chaáoob uh bin le winik yeté tú laaka chiíbail(familia).

26lé xibi macoó bin tu luumí Hititas I ka tuú me yaataá uhh peé kaá tuú tzaá Uuh kaabá sacili (luz) uuh kaaba taak tú Belaíla27uuh kaají lee´manasés maá tu Josale´winkoob kajanodb tuú kajalí leé bet seán yeté uuh sutúlobo miix le taanac yetel uuh sutuloobó mixee´ kajaanoob tee´Oor y tu sutuloobo´ leé kajanoob tee´ibleam yete iu sutuloóbo´taak le kajanoob tee meguido teté tuú sutuloobó, leé cananeos tzu tukulcoob uuh kaataloob te luumo´

28uuh kajalí ísrael yanlajú múk tu metoóbú yaya meyajobe´ le cananeosobó imix uuh púl tu josoo´b29Efrain ma tu josá le cananeos kajanoob te Gezer ité Cananeosobó seguenaju yantaloob te Gezer ichiloob30Zabulok má tú joosa le winkoob kaajunoob té Quitrón wad le kajuanoob te naalal, íle cananeosobo kaalajob íchiloob zabulone´tu metá uuh yaya meyaataá ten le cananeosobó31Aser ma´tuu joosa le winkoob kajajjnoob tee´Aco mix le cajanoob te sidón , mix le kajanoob te Ahlab, Aczib , helba,Afec mix renob

32Uuh kaaji (tribu) Aser kaalaj ichi le cananeo sub´´o (uuh winkiloob le luumo) leetioobe´má tu josoobí33Uuh kají neftalí ma tu Josa le kajanúb tee bet semes mix le kajanoob te bet Anatbeytunó uh kají Neftalí kaláj iche le cananeosobo (uu winkiloob le kajanoob te lumó) uu winkiloob le betsemes yete bet Anat metaab uuh yaya meyajoob tía Neftalí34leé amorreosobo tu metoolo uuh keatá uuh kajalí Dan tí uhh peé kanal kaax muú chaaba luu llemioob te chakán taax luun (llanura)

35ile amoreosobo kaalajob teé káax

Heres, yeé ajalón yeté saalbim, Iu Jaalachí (ejercito) Lu nají José tú baksajííl (conquisto) y leetiobe metabú yaya meyajotí

36Uuh yuul Luumíl (frontera) leé amorreosobe kuu bin taak tu pu´uk bu´´u tun (colina) acrabim teé sela taak teé kuana kaaxó.

Chapter 9

1Abimelec, upáal jerobaal bin tu táana u láaktzilóob u maama suquen táana ca tu yaalaj ti u láaktzilóob u maama:

2Quiin káat ooltic ti téey ca wáalex lela, tial u yuubicoob u nojchiiloob cajanoób siquem: ¿Báax maalóob ti teex: ca meektáantakex tu men 70 u páalalóob jerobáal wa tu men chen jun tul kaajakteex téene láaktziilen.3U láaktzilóob u maama táanajoob tiola le ti ti u noj chiilóob siquem, catu éejemtoób biin tu paách Amilec, tu yaala-Joob: "Le tie C Suucun"

4Dzáab ti jun péel kilo sáak takiin tu cháajoob tu táana baal berit, Abimelec yéetel le táakiino tu bóotaj dzedzec quimsaj winicoob utial ca xiicóob tu paach.5Abimelec biin tu táana u táata Ofra, tu yóocol jun péel tuunich tu kiimsaj 70 u sucunóob, u páalalóob jerobaal.

Chen Jotan maj tu quiimsij tumen tu tacbesubq u chichnil u páalal Jerobáal.

6Tulaácal u nojchiilóob ti Siquem yeétel Bet milo tu much quintajubaób caj binóob catu waácuntajóob Amimelec bey ajawe, naádz xan ti le quiliich tuunich yáan siquemo.7Le ca tu yojéeitaj jotam; tiolaj lelaj, náac tu witzil Gerimin.

téelo awatnaj káan catu yaláaj "Uuyeneex, teéx nojchileex siquem, tiolaj xanca úuyaqueéx tumen yuumtzil.

8Le Cheéobo tu yóoltajóob ca yanac jun pee ajaw tu yokóolóob.9Báale le olivo tu yáalaj tiob: ¿yan wa in dzic in aceite le cu me yaj utial u tziiquil máacoób bey xan utziquil yuumtzil, tial u pajtal in suutej chen tiolaj ca in xoolajken tu taan le cheobo?

10Le cheóbo tu káat chiitajóob ti u cheil le higo: cóoten ajawil i chilóon:

11U cheil le higo tu yaálajti: "s yáan wa in paátic in dzaic in chúujuc yéetel in máalobi, chen tiolal in súut tial in xoolta tu taan le lecheebo?12Le cheobo tu yáalajo ti u cheil le uvaso: cóoten aja wen t ócoól.

13U cheil le uva tu yalaaj: ¿yaán wa in páatic indzaic intuúmben káab, le cu me yaj utial u quiimactal u yóol máacóob bey xan ku cu cdzóocolé yan in xóolta tu táan le cheóbo?

14Tu dzóocbalaque le cheóbo tu yáalajoób ti le lex cojquéejo: ca u beét ajawil ichilóob:15Lex cojqueéjo tu nuucaj:wa jach téexakáatex cain béetinbáa ajawil ichiléexe´, cóotenéex yáanal in bóoy.wa mae, tuúne páatex le káako cajookook ti lex cojqueejo yeétel paátéx u tóokik u kuúlcheiloob le libano;

Bejelae tene quin káat chiitiquex ta béetajeéx báax máalob yáatel báax utz iquil ta wáacontjila que ex Abimalec bey ajawe, wa téex ta béetéex utz tu yotochnáalóob jerobaal yéetel utáanale, wa téex ta Beetéex cáas tu yóokóol.-----

16(falta el verso 16)17tumen in táatae báatelnaj ta wóolalé ex, tu dzaj u cuxtal, yéeter tu tocajéex tu káab madian.

18Téex bejelae dzóoc a sutiqué ex a páacheex yóokóol u yóotoch in taátae dzóoc a quiinsiquéex tuláacal u páalalóob 70 ti jun péelili´tuunch. yéeten xaáne ta beeteex abimilec, u paal ux keech, ajaw tu yoókol u yotochnaáloób siquem, tumen letie láaktzll.19Wa téex ta béetajéex utz ti jerobaal,tuune xiic teex utzil yeetel abimelec, páatéex u quiimactáal u yool ta weteleéx.

20Wa maé jóokoc ti´abimelec jun péel kdak cau toók

tu láacal u máacoob Siquen yeétel bet-milo. Páateex le kaáko jóokooc ti le máacoóbo siquemobo yeétel bet-milo tial u tookik abimelec."

21Jotan púudzij aalcajnaj naach, caj biin beey. cuxlaja téelo,tumen náach ti abimelec,u suucuun.22Abimelec ajawnaj yóokóol israel 3 jáabóob.

23Yuum tzile tu dzaj jun tul kAakas pixan i chil Abimelec yéetel le siquenilóob. utial ma´dzoócbesicóob utaán Abimelec.

24Yuum tzil tu béeta lela tial u bóotic Abimelec le Kaas, iquil tu quiimsaj 70 u súucuúnóob Jerobaal, le siqueniloóbo maáchoób xan tu yoólal tu yáantjilacoób.25U nojchiilóob le Siqueniloóbo tu dzáajóob máacóob tial u táacmajubaob tej kaaxo, tial u yo cóoltoób tu láacal le máacóob cu manóobo tej béejoj.aaláab tij Abimelec.26Gáal u páal ebed,tal yéetel u sucúunóob caj binóob siquem. lúubóob utzil ti le cáajo.

27Letiobe binóob tej ich cóol caj tu molajoob uva tu pejcháajtajóob. ca tu béetajóob jun peel aj kiimbesaj tu tanal ukue, janóob caanajóob yeetel tu lolóob táantajoób abimelec.28Gaal u páal Ebed, tialaj: "¿máax Abimelec,yéetel máax siquem,yáan meyáajtic?ma wa u páal jerobaal?¿má wa zebul u yaantajil?¡tóone siqueniloón!maáaxóon utial ca máanacon beyoón u palitziilóob abimelec.

29¡Ouexi; wa téen a nojchiiléex! tu séeblaquiljéel in luksic abimelec.téenje in wáalic ti abimelec: jooks aaj báatelóob.30Le ca tu yúubaj zebul u méektáan le caajo báax tu yáalaj Gaal u páal ebed sen kuuxinaiji.

31Tu tuxta aabil ti abimelec tial u túusic, tu yalaaj: "Iile,gaal u páal ebed yéetel u láaktzilóob tu táalóob siquem,le tiobe taán liiksaj ooltic le cáajo ta wóokóol.32Le óolale,jOoquen a táacbesabaá yéetel áakab, teéch yéetel a aj báatelóob ta wéetel, núuk u peel tus tej kaáxo.

33Dzóocole jáatzcáab kiim, liikem pulabaá yóokul le cáajo.

Le quéen jóokoc gaal yeetel u aj báatelóob ta woókol, béet lulaacal báax a kaat."

34Abimelec liike yéetel áakab, le ti yéetel u xiibil máacoob tu núuctajóob u péel tuz yóokol siquem... tu toxmajubao can peel muuch.

35Gaal u Páal Ebed jóoke tu jóol le cáajo. Abimelec yéetel le máacóob yanóob tu yételoob jóocóob tuux u táacbesmu baob.36ca tu yilaj Gaal le máacóobo ,tu yáalaj tij zebul: "¡Iile, yookol le jool luumóobo táan u táan u táal u yéemel jun muuch aj báatelóob : "zebul tu yaalaj:"má cheén u yoóchelóob le jóol lúumóob, chicaán ti wiinicóob".

37Gaal Táana tu cáaten: " Iileex wiinicoob tu yeémelóob tu jool le luumo, jun muuch tu táalóob tu beel u béekil te aj náatíibo.38zebul tialaje: ¿Baáx ta walaaj cáachi máax abimelec ca u palitzilóon?"¿ma´wa le tie la péectajo? xeen, jóoken utial báatel yeételóob.

39Gaal jóok báatel tu náactáantaj u cáanalilóob Abimelec.

40Abimelec tu chaápachtaj.41abimelec páat aruma.zebule tu jóokesaj gaal yéetel u sucúunóob siquem.

42Tu láake kiine u cajtalilóob siqueme jóokób j kaáax le ca tu yojéelta Abimelec.

43Tu núuctaj u aj báatelóob tu jóoksaj óox jaatz ti; ca tu táacbesajubáob tej káaxo. le ca tu yilaj u jóokol le siquenilóobó.bin yóokol ca tu quimsajóob.44Abimelec yéetel le jun jaatzo.binoób tac tu jóol le cáajo ca tu cháajóob.u laak jun jáatzo tu pulajubaób yóokol le cu máanóobtej káaxo ca tu quimsóob.

45Abimelec báatelnaja u yáalab le kiino tej siquemo tu cháaj le caajo, yéetel xantu quimsaj le máacóob yanóob téeloj. Le tie Xuúlsaj le cáajo ca tu pulaj táab tej caájo.46Le ca tu yúubáob u nojchiilóob siquem lela, letiobe oókóob tu múukil u táanal El-Berit.

47áaiab ti abimelec tulaácal u nojchiloóbtu muchuú baob nataz ti u táanai Eñ berit.48Abimelec bin caána tu kaaxi Salomón, le ti yeéten tulaáca le maácoób yaán yeteéloób. Abimelec tu Cháj jun peél baát ca tu chaácaj u káab jun cúul che´.

ca tu dzaj tu queleémbal ca tu yáalaj ti´lucaál u aj báatelóob yaan yeetelcob:" pecsaábaex betéex báax ta ta wileéx tin beetaj.

49Tu laacaloob tu cháacóob u kaab che´caj binóob yeetel abimelec

leutiobe tu múuchquintajóob yóokol le pakoobo, ca tu taba joób,beyo tu laácal le macoóbo le migdal-siquem quimoob jeél bix 1000 quimóob xiibóob yeétel cóoleloób.

50cu dzóocole Amimelec bin tebes, tu núuctaj le báatelo yóokol tebes ca tu cháas.

51Chuúmuc le cáaj yaan caach jun peel witzil naj, teéloób tu táacbesubaob XIIboob yeétel cóoleloób yeétel tulaáacal u nojchiloób le caajóob ca binoob te witzil najoób catu kaalubaob ichil.Le liobe naá coób tu yookol;52Abimelec tal tej witzil najoj caj bdatelnaja yeetel.

naatz tu jool le witzil najoób tial u toóquik.

53Jun tul cóolelé tu chaaja u lubuul jun peél tuú nich u cail juúch yokóol u póol Abimelec caj páab u báaquel u póol.

54Abimelec tu táana u yáantaj le cubisic u núuculóob u báatelé, catu yáalaj ti: "jooks máascab ca quiimsen tumen, ma´in kaat ca áaláaque jun tuul coolel tu quiisajen!´u yáantaj túune tu póot lomtaj yéetel u máascab caj quim Abimelec.55Catu yilajoob u maacoob Israel Abimelec dzóoc u quimilej, binóob tu yotóoch.

56Bey úuchic u béetic yuum tzil u bóotic Abimelec le lóob tu béetaj ti u táataj tumen tu quimsaj 70 u sucuúnóob.

57Yuum tzil tu béetaj xan u bóoticóob le siquemlóob le lóob tu béetajóob, luub yokóol u póolóob u lolóob táan jotan u páal Jerobaal

Chapter 14

1Sanson eén timnat, téelóob tu yilaj jun tuúl cóolel filistea.

2Le caj súunaj tu yotoche´tu yalaáj ti u maama yeetel u taáta: "téene tin wilaj jun túul cóolel timnat jun tuul chúupal pal le Filisteoso.Cáaxteéx in káat in béet in wataán."3utáataj yéetel u maame tu yalaáajóob ti : "¿mináan wajun péel coolei ichil a láaktzildob, wa ichil tuláacal le Israel?¿Baax u biilal cabin a caxant a watan ichil lex filisteos x má ocsajooloob?

" Sanson lu yalaj ti utaáta_: " Chaáj tin wolaj, lex chuupalo can in wilej utz tin wich."

4U táatae yéetel u maamae ma´u yojolóob cáache yuumtzile cu muucbe sic tu láacal utial ca úuchuc béeyo tumen tu caxtic bixjéel upáajtal u paic u muuk le filisteos cle kiimóobo cáacho letiob cu tonaán cunticóob Israe.5Túune Sanson éem timnat yéetel u táata yéetel u maámae, caj kuchóob ichil u pakilóob le cáajo tej timnat.jun túul táanque len león tanu yaacame tu pulajubaá yoókol.

6U pixan yuumtzil túune táal yokóol, le ti tuúne tu x exetaj le leon chen yeetel u kaáb bey u xexetic jun péel chan j yúuque. Báale ma´tu yaláaj ti u táata mix ti u maáma le báax úuchó.7Letie bin cajlaáná yeétel le cóolelo, utz tu yich Sanson.

8Cu dzóoc u máan wa jay péel kiine, suunaj tial u ca dzóococ u beel yeetel, tu tzelajubaa bej utial u bin u yil le leóno tu kiimsa.Ca tu yilaj, yáan cáach tu wiiclil le leono jun much xunáan cáabi yeétel jun peél paak kaáb.

9Ca tu leép´aj yéetel yáal u kab utial u jookes le káabo mamae, tu dzaj tiob u péet,catu jáantóob. Báale ma´tu yáalaj tiobi wa ti le jquimen león tu jóokesajo.10U tatae sanson bin tuxian coólelo, sansone tu béeta jun péel chaán jéel bix súukil u béetal ichil le táanque le móobo.

11Seblaquil ca tu yiloób u láaktziloob lex chúupalo, letiobe tu táasóob 30 u yéet cajtalilóob tial u yantal yeétel leti.12Sansone tu yalaaj tiob: "Páat in wáalic ti teéx jun péel chuc chuc náat utial a náatex. wa ichil 7 kínóob cu xantalle cháan ca dzaiqueex ti teén u nuuquil jach tu beelé, tene bin dzáatex jun u yáalal suyéen lino u cáaj yéetel jun dzáatex jun u yáalal suyeén lino u cáaj yeétel jun dzaám u nokil chaán.

13Báale wa ma´ta dzáajeéx u núuquile; ta jun jun tuu leéxe yaán dzaiqueéx ti téen jun yaalal suyen lino u cáaj yeétel xan jundzáan u nóoki cháan."Letiob tu nuucajóob: " áalton bix le chuchuc náato; táan cúuyic.14Le tie tu yáalaj le chuchuc náato: ti le máax cu janal cáacho´jóok janal ti´ máax múukaán cáacho´jook báal chujuqui."J máan ooxpéel kiine letiobe ma´j paátchaj unáaticóobi!15Bey tuúno´tu canpéel kiine tu yáalojoób ti u yatan sanson: " Ii a wil a joókesic tí a wiichan u táanil le cucuc náato,wa mae´yaan c tóoquiquech teech yeetel u yotoóch utial ca a lukeéx tóon le bdax ctialo2"16U yatan salomone caj u yoókol tu taán; catu yaálaj ti! :"¡Teeche a pectmajen! ma´yaácuntmajeni´! iteéche! ta walaj jun peel chuchuc náat ti in weet cáajalóob, báale ma dzaa in wajéelt tene bix u núuquil. "sanson tu yaláaj ti :" Ile,wa mix ti in tata mix ti´in na; in waale,¿ni quin waálti teech?

17Letie; ti´le 7 kiinilóobo xáanchjic le chaáno´ma´j péecnaj tu yicnal; sanson. tu 7 kiine´sansone tu dzaaj ti le coolelo u nuúquil le chucuc naato. tumen le ti ma´jau u yocoóli. Le tie tu dzaaj u yojeéltoób le chuchuc táano ti u yeét cáajalóobo.18tu 7 kime maíli ococ le kiimo´le filisteobo j binóob u ya lóob ti sanson :"¿mix báal yáan asab cgujuc jeel bix cáabe ?¿Baax asad múukaán ti jun peel leon?"sansone tu yalaajtiob:"Chéen tumen x mucul táanajéex yéetel in x baal, páatchaj a núuquiquex in chuchuc táan."19Tu seeblaquile´u pixan yuumtzile óoc tii sanson.

sansone eem Ascalon catu quimsaj 30 xiibilóob le cáajo le tie tu cháaj le nóok, ca tu dzáaj nook ti le xiibóob tu núucajoób le chuchuc náato. Le tie súunaj tu táana u táata sen pujáan.

20U yatane´caj dzáab ti u yeet xiimbal sanson.

Chapter 15

1Cu dzóocol u máan dzedzec kiine, u kiinil u jóochil le nekóob, sansone súunaj u yil u yaten catu bisaj jun tuul chan j yuuc ti.ni quin wil in xbáal."Baale u táatae u yatane ma´tu cháaji.

2U taáta u yatane tialaj ti; "tene tin tu claj a peétc maj, let óolale tin dzáaj ti a wet xiimbal. uquique asab chichane asad mas quichpan ti´le ti!¿ma´wa beyi?Chaá utial u jéelintic u quiic.3sanson tu yalaáj tiobi"Bejelie´minaán baáx óolal in wáalic báax lóobil biin inbéet ti le filisteobo"

4Sanson Túune jbine catu chucaj 300 j chomacóob catu caxlaántaj cáacáa tuúliloób tu nejoób, ti´le cáacáa tuúloó tu kaxlaánta tu nejoób jun peel tajche.5Cudzóocol u tabic lej tajcheóbo tu chaájóob ichil u pakilóob le neñoóbo tu moólóob le filisteos, béeyo tu tóokaj le nekóob muchquintaán cáachó bey xan le ma´xotoco, tac u pakqlil uva yéetel paakalil le olivo.

6Le filisteoso jóop u kaát chiiticoob,"¿maax beet lela?"Aalaab tiób,"Sanson,béet tu yoolal Uuchic u toócol u yatan tume u taáta le cóolelo tu dzaj ti yaánal xiib.le filisteoso binóob catu tocajoób le coolelo yeetel u tatao.7Sansone tialaj tiob, " wa téex ta béetex lela, quin jalach tantic ma biin jéelequen wa ma´in súutic ti téex u jeél le báax dzóoc a béetiqueexo.

8Dzoócole ca tu xoxotaj le filisteoso junjun peeli tumen jach puujan. Dzóocolo caj biin cajtajl ti le áactun yaan wilzil etam.9Le Filisteoso taálóob tu nuúctajubaób tial u báatelóob juda tu nuuclajoób u aj baaleloób lehi.

10U xiibiloób juda tialóob, "¿baáxten táalex a báaleltoóneex? " Leutiebe tu núucajcób, "toóne j taálajaánoón utial c mach sanson, utial u bóotic le báax tu béetaj ti´tóonó."11Le ca tu yuubajóobe 3mil xiiboob ti judá éemóob ti´le áactun yáan tu witzil etam, ca tu yaláajoób ti sanson, "¿ma´wa wojele ley filisteoso cumeéctáano t ócoól?¿Baax dzóoc a mentic ti´tone? " sanson tu núucaj tiob, "Sanson tu yalaaj tiob, "Leutiob tu béetajóab ti´ tene,le béetic tin béetaj tiob."12Tu yalaájáab ti´Sanson, "tóone éemon c machech utial cac kubech ti´le filisteoso." tu yalaáj sanson, dzaex teén ajalach taánil ma´teéx biin a quiiseneexi. "tu nuu-

13Cajoob ti le ti´, "ma toóne chéen kaát kaasech yeetel le suumo dziiquech tu káabo. toóne ma´t biin j quiimsechi." cudzoóque leutiobe tu kaxoób yeétel caápéel tumbeé suum ca tu náac saajoób tej túunichó.14Le caj taj lehi,le filisteoso tu yawatoób caj táaloób ca tu yiloób .Baále u pixan yuumtzil táal yokoól sanson. Le suumobóob tu kaaboobo bey nóok tóocbile, caj luub tu kabóob .15Sansone tu caxta jun peél camach burro, ca tu cháaj ca tu quiimsaj 1000 xiiboob yeétel.

16Sanson tialaj. " yeetel u camach jun tuul burroe tin beéta jun much yeetel caa muuchoób yeétel u camaách jun tuúl burroe tin quiimsaj 1000 xiibóob.17Caj dzóoc u taán Sansone tu pulaj le ca máachó let óolale le cuúchilo u kaábaintic ramat-lehi.

18Sansone jach sen ukaj caache tu tanaj yuumtzil ca tu yalajti; "teéche¿ bix úuchic u páajtal a dzaic ti´teén le nojoch, páa múukq-Baále bejelae caa paatiqyen jquiimil yeétel u kaj tu káab le ma´ocsaj óoloóbo.19Yuumtzil tuúne tu jea le jóol yaan Lehi, le jao joók tie jóolo. catu yukaj jae tu yuúba yáan yóol. tuúne tu dzáaj u kaába le sayabo en acore , tian Lehi táac bejelae.

20Sansone tu meek táantaj Israel 20 jaábóob.

Chapter 16

1Sansone biin Gaza catu yiilaj jun túul xcaáchach,caj wen yeétel lex caácbáacho.

2Ti u Cajil Gaza áalaáb tiob:"Sanson tal waáye."Leutiobe tu bak pachtajóob le náajo tu paájtóob bui áakaáb tu jóonal le cáajo ma´taánajoób bul áakaábi. tu yáalajoób caáchi: " coox páajtic jáatzcáab kin, cu dzoocole quiimsic.3Sanson páat chiilicbáal tac chúumue áakab. chúumuc áakabé liiquij catu máachaj u jóonal le cáajo yéetel cáapéel u yocomilóob .ca tu jocaj tej luumo,bey xan u tóoj cheil ca tu dzaj tu queleémbáal, catu cuchaáj ca tu bisaj tu cáanalil le púuc yaan actaán ti hebron.4cu dzoócole,sansone táal u yaábilt juntúul cóoleel cáajáac baál tax liimil sorec. u kaabae Dalila.

5Le u méektanoóob le filisteobo binóob tac tux yaán lex coolele,catu yáalajóob ti: túus sanson tiolal iilic túux utal u múuk, bey túuno jeél u paájtal paic u muukó, tiolal maachic yéetel c kaxic,beyo jedzcuuntic. Beet lela jujun túul toone biin c dzáatech 1.100 sac táakin."6Dalila tu yáalaj ti´sanson: "Beet utz a waálic ti´téen túux utáal a múuk yan téecho ,bix jeu pajtaál kaxiiquech tiolal ma´wachiicabaá?"

7Sansone tialaj ti: "wa ca kaáxaquen yeétel siete u kaaniloób x púnche´tuúmbetacoobe cu luubul in muuk quin paátal beyen jun tuúl chéen wa maáxe,"8U méektanóob le filisteobo tu bisajóob tix Dalila 7 u káanilóob x púunche túumbentacoób, le ti tuúne tu kaxaj sanson.

9Belae, x Dalila u táacmaj máacoob ichiil tux cu wenej. Letie tu yaálaj tii: ¡sanson le filisteos ta wokóo! " Le tie tu toótocaj u kaanil le x púun cheób, bey tóocbil kaane.Le filisteobo mo´paátchaj u yojelticóob tuúx cu táal u múuki.10Cu dzóocole,Dalila tu yaálaj ti´" bey ta túusenóob chéen taán a tusiquen. beet utz ti´ti teen baáx yáan beétaal utial ca kaáxaquech.

11Sansone tu yaalaj ti : wa cu káaxquenoóbe yéetel túumben Súumóob mix jun téen me yajnacóobe, cu luubul in muuk yéetel quin páatal beyen chen wa máaxe.

12X Dalila tu chaaj tuumben súumóob ca tu káaxa yéetel, ca tu yáalaj: "¡ Le filisteos ta wokóol sanson!". Le macóobo chilicbalóob tu páajticóob ichil túux cu wenel x Dalila. Sanson tu tócajle suúmóob yan tu káabóob beyóob bekecb káanóobe.13Dalila tu yáalaj ti sanson:¡ Láili bin u bin a tusi que ne!! laili táan a tusi que ne! ¡Aal ti teén báax yáan u béetaál utial ca kaáxquech! Sansone tu núucaj ti: wa téech ca jitic páate yéetel u nóokil jalabteé 7 u tzúucul u tzotzel in póol ca káaxic tin´jun péel ché póolaan u nié; ca bajic maálóob, quin páatal beyen jun túul chen wa máaxe.

14X Dalila túune tu beétaj u wenel ca tu cháaj 7 u tzucul u tzotzel u póol catu jitáj páate yéetel nóokil jalabté catu yaalaj x dalila: "¡Le filisteos ta wokóol, sanson ! Le tie aaji catu jocaj leche bajaán tej lúumo.15X Dalila tu yáalaj ti: ¡Aj tusech¡¿Bix a táabal a wáal a yacuntmajen? dzóoc óoxtéen a tusiquen,ma´waál téen túux cu taál a muuko."

16Kiin yéetel kiin cu sen káatic x Dalila, jach náac u yóol ca tu dziiboltaj cáach u quiimil.17Sansone tu tziicbaltaj tulaácal ti x Dalila. mix jun teén kóosoc u tzotzel in póol,tumen téene nazareno, jun páay cunsáaben tu náak in mama. wa ca ku chuc kosbil u tzóotzel in poolé,cu lúubul in muuk, quin tóonquin táal quin páatal beyen chéen wa máaxe.18X Dalila tu náataj túune táan u yáalal u jaájil ti, le tie tu túuxtaj táanbil le meectanóobo le fislisteobo, ca tu yáalaj tiob "náajkex tu cáaten,tumen dzóoc u yáalic tulaácal. "u méectanóob le filisteobo náacóob tucian le ti tu ca tu .

19Bisoóob le táakinóob tu kaboóbo. Le tie tu wenel yokóol u piix. tu tuúxtaj támbil jun tuúl máac utial u kóosale 7 u lzúucul u tzóotzel u póol u jitmajó, cu dzóocole ca jóop lobiltic, tumen u múuke dzóoc u páatic.20Le tie yáalaj: ¡le filisteos ta wokóolo,Sanson!" Sanson áaje tumen tu wéenlej ca tu yáalaj: "yáan in púudzo jéel bixtin beétilac u láac téenelóobe báale ma´u yojel cáach wa dzóoc u páatal tumen yuum tzil.

21Le filisteos tu máachoob caj Jóokesáab u yichóobo.

tu biisóob tac Gaza Catu kaxóob yéetel cadenaob bronce. Le tie catu dzajóob meyaj ti u cáil juuch túux kalabo.

22Cheén baaleú tzotzel u póole Jóop u chowactal, tu Caátéen ca dzóoc u kóosbilo.23U Méectanóob le filisteobo tu muchaájubaób utial u kiinbesicóob u dzaánch ée tajilóob yéetel utial u kubóob quimsbil báalche ti dagon u Diosoóob c kue, dzóoc ukubictóon c aj peéc t káab.

24Le caj iilaáb tumen le wiinicóob,tu kiki taántóob u Dios, tumen tu yaálajóob c kuedzóoc u kubic t kaboob sanson c aj péec tu kubajtóon le máax kascunt cáach c pakaló yéetel tu quiimsaj caách le c laákobo.25tu yóolal sen quimac yóolóobo, tu yáa loob: "taseéx sanson, tiolal u béetic chéej."caj tasaáb sanson tu joc saájóob túux kaáalan cáacho: Le liobe tu waácunta jóób chuúmucti´cáapél ocomoób.

26Sansone tialaj ti le cháan xilpal u maach ma u kaabo: dzaen túux jeél u páajtal in machie le ocomoóob u cuchmil le najo, in kaát in machimbaá tiob.27Tuláacal le najó chúup yéetel xiinbóob yéetel coólelóob tulaácal le méektanóobo filisteobo ti yanóob cáachi,yáan cáach lej póol najo 3mil xiibóob yéetel cóolelóob,maxoób chen tu yilcóob sanson tu béetic u chéeob.28Sansone táanaj Yeéten yuumtzil caj tu yalaáj ti:" ¡in yumtzil,quin kaát óoltic ti´téech quex chéen ti´ le jun téena dzaáten múuk, yumtzil tial u bóoticóob ti´téen jun páac le filisteos le cáapéel in wichóoba." 29Sansone tu máachubaa ti le cáapéel óocomóob túux cu jéedzel u yóok majilóob, ca tu jedzaj u káabóob tiobé, junpeél tu dziic kaab u láake tu nok káabe.30Sansone tu yalaaj:"¡ páat in quimil yéetel le filisteos!"catu túulchintaj yéetel tulaácal u múuk le najo lúub yóokol tulúucal le méectanóobo yeétel tu laácal le maácoób yanóob téelo. Béeyo le máacoobo tu quimsajoob caj quimoob,asab yáab le tu quiimsaj tu kiimil u cuxtal. 31Cu dzóocole táaloób u sucuúnóob yéetel tu láacal u láactzilóob sanson, éemoob,ca tu sutajoób caj múuc ti zora yéetel estaól tuúx múuc manoa u táata tu meéctáantaj Israel 20 jabóob.

Chapter 17

1Yan u tu maak te ka´nó gaxo te Efrain, u goábae micaia. 2Le´tie ca tu ya´la´ti tia u naa,e " Las I,100 piezas de plata le oklá te´cho, tu yook ta wále upeé maldicion, Le,tí tin wui,yá i wayé! téneén yaan´ten le plata. teén ok´le´. " u na,eko´tuýa´la´ti: "i Le´tie yu´xilo le´ti te bendigo mi paal!.3Le´tí sut´ti le 1.100 tá,guin de plata ti u naa,o y u naa,o ka,tuyati: " te,né quin li,sik,ti esta plata tia le yun´xilo,tia in paal tia ubetik imagenes de metal bor,ta,se quin ka,su,tik,tí tex. 4Le,ti ca tu ca,su,ta,ti le ta,gui,mó ti u nao. u Nao tu took,a doscientos monedas de plata ca Otz,tí upee me,ya,ti de metal mash be,te oochel( figuras) talladas taakin (monedas)de pool(metal) chee, ka,dt2bo,bí tu wotoch de micaia.5Le maako micaia ya,mu upee u yotoch de poolbil(idolos)ché letie tu beta upeé u no, gobe joch utztac u nogó le poolbichebo, letie tu yocsa u tul upaal tia u sacerdotete. 6Le uchiló noam reu te Israel, tu laclo cu ve-co le vaa uzt tu tan ,u xicho,vó.7boritasé yan u tu wainik shi,pal de belén en judá maahs le leita. Letie je,lí tíal u betik baahs ganan u vetik. 8Le wuinko viin belén en judá tial u cast lugar tia u yan,ta.mientras tu viné guch tu beé na,á de micaia tu upee caanal dash de Efrain. 9Micaia tu yalá ti letí:¿tuush a taa tech?Le wuinko caa tu ya,la,ti: tenén levitaen de Belen en Judá,y tin viin in caasht u lugar tiál in tanta"10Micaia ca,tu,ya,lá ti letí: " Jelénb tiin juete,ti tenén be,yech u tuul in tatae y un sacerdote.jimb dzatek diez u pee,lel le ta,kinó al año, upee muuch Nook; ye,tel janá." veytunó le levita oqui tu yotoch . 11Le levita jaach qui,ma,cuyó u yanta yetel le wuin,ko,Le wuinik shipaló ka suná yatel Micaia Bey u tul u paalé12Micaia seoaro al levita tiá u betik baash ganan u betí sagrado le shipaló ka sunay su ajkúhun,y tean tu yotó ché de Micaia. 13Letun,ti Miacaia ca,tu yo:"beorae in,juogen de´que le yuntzilo yan u betik tí teén ,Men tean levita dtzku ka,sut tía in sacerdote.

Chapter 18

1Tile kiinóobó mináach ajaw Israel .U much cajtalil u yotoch náalóob Dane minaán lúum utialoob.taac tie kiinóobo mau káamóob lúum iichil u súucunóob Israel. 2U caajil dane tu túuxtaj 5 xiibóob ichil tulaáca le caajo, macoób aj báatelóob jach u kaolóob zora yéetel Estaol, tial u yiilicóob le lúumo xiimbaálnajdob. Leutiabe cuchoób tu púuquilóob Efrain. tu yolóoch micais,túux j páatoób u máansóob le áakabo.3Taán u náadzalóob tu yotoóch micaias,catu yuúbajóob utáan jun túul xiipal levita. ca tu káat chiitóoc ti´,¿máax Táasech wayé' ?¿Baáx óolal yanilech wayé?¿Báax ca caxtic waye? 4Tu tzicbzitaj báax dzóoc u béetic micaias yéetel: Letie tia lajten can in Béetimba u aj kiim."5Le Le tiobe tu Yáalaajoob ti." káat chiit ti tuum tzil, utial ojéeltic wa jéel u bin tóon utz ti´´ le xiimbala,¨ 6Le ajkiinóob tu yáaldaj tiob, "xeneex x ma´sagaquil, yuumtzil biin u yáanteéx jéel túux caxiiquexe.7Le 5 Xakai ilaj lúumoóba j binóob tac lais, catu yiilóob u cáajilóob le cúuchila jedzecnac cajacbalicóob, jeél bix súucti lej sidonitaóboxma´ sajaquil.minaan mix m.aac utial u báatelóob,mix cu yocsicubaob yeételóob .cáajac balóolo jach náach ti le sidonios ,let óolal yéetel ma´tu biscubaob. 8Le tiobe Súunajóob tu cáajilóob zora yéetel estaol. U laáktzilóobe tu káat chiijtaj tiob,¿Bix binic téex?9Le tiobe tu yáalaióob,"¡ cóoteneéx ! ¡cdox baátel!" Dzóoc iilic le lúumo máaloób lúum.¿ má tu béetcóob mix báal? ma´waátalex cóox báatelticóob yáan c bin jáanpayt le luumo. 10Can xiiquexe, téexe ta biinex a will máacóob maj sajcóobi, yéetel le lúumo jaách nojóoch. yuumtzile dzoóc u dziictóon jun xéet lúumo káabet mix baál ti´".11Goo máacoob ti u caajil Dan jóocóob zoya yeétel estaól yéetel u núuculóob baatel. 12Nacóob caj jelóob caj jelóob ti ouiriat yearin yáan juda. Tiolal leló dzaáb u kaoba tu men le maácoóo majané Dan Táac bejelae, lela tian tac bejelae tu chikin yeavin.13Binoób tac téeloob tu púuquiloób Efrain caj cuchóob tu yotdoch micaias. 14Le 5 máacóobo binóob u yilóob u luumil lais tu yaálajoób ti u láactzilóob, " ¿teéxe a wojeleex tej najo yaan jun péel efod yéetel jeje laas kuob bey xan jun péel póolvil ku tóan yéetel plata? Báax ca tu cultiqueéx a beéti queéx."15náatzóob téelóob caj tálóob tu táanal levitaob,tu táanal micaias, ca tu teéscuntajóob. 16Le 600 u caajil Dane, u nuúcmaubaób tial báatel páatóob tu jóol le najó.17Le 5 máacóob biin chuujcóob le lúumo bindob téelóob catu jáajóob lel poólbil ku,le efod le u láak kuuóob, le aj kiino cu wáataj jun tzéel le jóonal tuux wáalac báaldob le 600 aj báatelóob yéetel u núucúulóob tial a báatelóob. 18Le caj Oocóob tu táanal micaias tu máachoób le póobil kuo, le efod yéetel le otoch náalóob kuob,le aj kiino yáalaj tiob,"¿baaxca beetiqueex?".19Le tiobe tu núucajóob ti ´" ¡ macachi!Dzaj a kab ta chii cooten téetel, j káate caa a meyajtóon bey aj kiine yéetel ca beyaqueéx bey jun túul tata ichilóone. ¿ma ta wilic máaldob ca béetabaa aj kiin ti tulaákal jun muuch u chiibalóob Israel, ma´jun peel u yotoch jun tuul xiibi?" 20U púuctzical le aj kiino kimáac chaaj,ca tu chaáj le efod, u láac kuobo yéetel le poolbil kuo caj bin yéeteloób.21Ca xiimbalnajóob tu cáatene taán bisicóob táanilé le mejen páalalóob u wacaxóob jeél bix tulaá cal báax yaántiobo. 22Dzoóc caach u xiimbaiticóob yáabé ti u taánal micaiase, le maacoobe máatz ti utáanal micaise daánóob tial u bin u yáantóob micais, ca tu chucpachtóob le danitoso´. 23Le j danilóobó tu yúubajóob u yawatóob le maxdób chaá pachticóobo´catu sutaja ju baóbe catu kaat chiitajóob ti´micaise,"¿Baaxten táanéex a múchúubaex?".24Le tie tu yolaaj, "teecle´ta woóclaj le kuob tin mentaj,ta chaáj in aj kiin, yéetel ta bin.¿Baáx cu páatol ti tene? bix a káatic ti téen,¿baaxten kuuxen? 25U Caajil Dane tu yaláaj ti; "teéche´ma´tu paajtal a táan tin toóne beéyo,ma´xaan ca yanac maaxoob ichiloón ca puujucóob cau lóobiltechóob ca quiisaquech yéetel a wéet otochnáaloób. 26Le danilóob túuno bin u xiimbalóob ca tu yilaj micais jach muúkanóob súunaj tu yotóock27U cáajil dane tu cháaj le báaloób u beetmaj micaise yéetex xan u aj kiim, caj talóob lais,tu taán jun peel caájil utz u bisicubaób leutiobe tu quisajoob yeetel máascab ca tu tóocóob le cáajo. 28Tu yóolal maách yanil le cáaj tii sidone,yéetel ma´tu bisicubaa yeétel mix máaque.lela náatz ti u púuquil bet rejob. Le danilóobo tu caa liiksajóob le cáajo caj páatoób caajtali. 29Le tiobe tu dzaájóob tie caajo Dan, u kaba jun túul u chiibalóob, jun túul u paal Israel. U kabaj le caj cáachó LAIS.30u caajil dane tu liiksaj le poolbil kuo utial u kuiticóob.yeétel jonatan,u paal gerson,u paal moises,le tie yeetel u páalaloóbe u aj kiinóob tial u cáajil dane táac u kiinil ti yanoób cáach tan xel luúmi. 31teeloób tu kuitajoob le poólbil kuo beetaj micaise tulaa´cal le kiinóob ti´yanji u quiilich naj yuumtzil siloe.

Chapter 19

1Ti le kiinoóbo, minaán ajaw caách Israel, juntuul maác, levita cajaán jach náach ti u puú kilóob Efrain .tu cháaj bey u x keechile jun tuúl cooleí x belenil. 2UX queécho tu tusaj yeétel u laak máac, lex chuopo suunaj tu yotoóch u tata ti Belen Juda. lex coóle pal teéloob campeel winaloób.3cudzoocole u yiichamo liike caj bin tu paách tial u beétic u suut u mejaj biin tu yeétel yeétel caj peel chowac ciiquinóob. 4u tata lex cóolela tu kaálela tu kaát ooltaj ti ca paátacoób ox peel kin.janóob tan xan yukulóob yeétel wenoob teloob5tu canpéel kiine liikoób maili sasaac utial u binbaloób,utata lex coólele tu yalaáj ti u jaan, "jant quex cheén jun xéet waaj maili xiiqueéxe utial ca yanac a muúkeexe". 6Tu caátuúlaloóbe j culajoób janol yeétel ukul.tu dzoóque u tata lex coolelo, tíalaj ti´u jaan," paateneéx wenel manséex le áakab yeétel quiimac oólal.7Le caj liike le levita tial binbale,utata le chuúpalo tialaj ti; ca paatac, caj páati. 8Tu 5kiinile pis sáaschajique lej levita liik u bimbal, laili utata lex chuupalo tu káataj ti caujaánt wa báax maili xiique utial ca yanac u muúke beyo múuch janóobe tac caj áakabchji.9Le caj liike le levita, yeétel xan u x ca coolelo yeétel xan u me yaje u tata lex coóolelo tu caa áalaja, "ta wiilic kine tu bin. páateneéx jun peéel áakab waáye yéetel quiimac óolal. téexe cu pajtal a liikléex saamal maili saásaque."10Baale le levita ma´yooitaj páatal u laak áakabe. Lette leeke caj bin Jebus clela Jerusalem, yeétel Cáatúul u chowac xiiquin dzáan u x jéequeb xéecóob u x ca cóolelo yan tu yéetel. 11Náatzóob cáach ti Jebus, le kiino jach tu dzóocal, u meyaj tu yaláaj ti le levio," cóoten coox tac tu cáajil le Jebu seos cáac máans le áakab téelóob."12Lej levitaob tu núucaj "ma´taanc bin ti´mix jun peel cáaj wa má Israelita coox xiimbal tac Gabaa." 13Le levita tu yaláaj ti le chaán xiipalo,"cooten ,cóos yaáan ilic wac maánsic áakab Gabaa wa Rama.14Bey tuúno xiimbal najóob taan utúubul kiin caj kuchoob Gabaa, u cáajil u chiibalóob Benjamin. 15Tu tzelajubaób tun tej bejo´caj jóocdob Gabaa utial u máansicóob áakab Gabaa. culajdob tu kiiwil le caajo,tumen mix maac tu dzaj tuux u jeelóob.16Le caj áakab chajé j máan juntuúl nojoch máac ti´u meyjul u cool. Le tie cajabal cáach tu puuquilóob Efrain, cajacbal cáach téelo bey táanxel luúmile; tumen le caaja nóob caach Gabaa u Chiibaloób Banjamin. 17Le nojoch máacole ca tu yilaj le úulaj´tu quiiwiiquí le cáajo.tu káat chiitaj ti´"¿tuux cataáleéx?1819Le levita tu núucaj,"Chen úulaonti´c táalbal Belen tuluumil Judae´taánc bin náach tu puuquilóob Efrain túux yáan in cajtalil, cajlajen cáach belen táan in súuu tin wotoch,báale mix máac tin náactantaj tial u bisquen tu yotoch.Yaan tóon báal utial u jáant in burroob yáan wa c jáante bey xan vino in wuuc yéetel in watan yéetel xan in meyaj,mix baal cu bineltic tóon,"20Le nojoch maacóob tu nuucaj ti´"iutz a taáliqué ex! teén biin in béet ca yanac teéch tuláacal le báax kabéet téecho,ma biin in Chá ca a máans áakab tej kiiwica. 21Le nojoóch máacóob tu bisaj le levita tu táana ca a tu dzaj baa u jaanl le burroubo.tu poabóob u yóo cóob, janóob yéeyel úukulnajóob.22Ti le Súutuc senquimac u Yóolóobo, dzedzeéc maacóob le cáajo,loólob wiinicóob, tu bak pachtajóob le najo´,caj joóp kopicóob le najo. taán yáalicóob ti´le noioóch máacóob le najo. taán aálicoob ti´le noioóch máacóob u yúumil la najo; jobkes le maac a wuulabo, kaát chiitaj yéetel," 23Le maaco u yúumil le najo´, jóok táankáab ca tu yáalaj tiab ma´in súucundex, quin káat óoltic ti´teéx ma a beetiqueéx le talam káasaitumen le mánca in wúulab tin táanal, i ma´béetiquéex le káasa.24Iléex,way yáan in xsujuy chúupala yeétel ux kéech le máaca wayanóobe. páat in jóokesóob. utial ca páajéex u subtalóob yéetel ca béetéex yeetel jeel báaxac a káatéexe. ¡Baále Yéetel le xiiba ma´béetiqueéx kaas. 25Baale´letiobe´ma´tu yóoltajóob u yuuboob le baax áalaab tiob, lej levitao tu cháaj ux kéecho ca tu léen chintaj taan kab. le máacóob tuuno´tu páajóob u subtal, caj chilajóob yéetel bul aakab,tac táan u tiipil kiin ca túun tu paátoób. 26Caj Saascháaje le Cóolelo táale caj lúub naatz tu jóonal túuxian u yiichame letie paat téelo tac saaschaj maalóob.27le caj liike u yiichame bin u jee le jóol naj utial u bimbalé, catu yilaj ux kéech yéetel u kaboob tu yookol le pacabilo. 28Le levitao tu yáalaj ti," liiken .cóoneex." Báale letie ma´tu núucaji dzajubáa tu béel u yotoch.29Le levita ca kúuch tu yotoch, yotoch, tu cháaj u xotobe´ca tu xotaj le u quimen wiinclil uxkéecho catu jóokesaj 12 u xéetel, catu túuxtaj titu tu laacal u cáajilóob Israel. 30Tuláacal máax jile le báalóoba tu yáalajóob: mix jun téen ilaac Báal beyaj tac tu kiinil jóok Israel tu lúumil Egipto tac bejelae. ¡yáan ctucuitic! báax bin béete!"

Chapter 20

1Tulaácaj túun le cáajo jóokóob bey cheejun túul xiibe, tac dan yéetel Beeyseba, tac Galaad xan, Ca tu muuchubaób tu tan yuumtzil tej mizpa. 2Tuláacal u nojchiilóob le cáajo ,tuláacal u cáajilóob Israel, tu binoob tuux tu múuchaáju baób tu cáajil yuuntzil 400.000 maacoob wáalakbalóob u muúcmajubaob utial u baátelóob.yeétel máascab.3U cáajil Benjamin tu Uuyaj u cáajiloób Israel liikóob mizpac. u cáajil Israel tu yáalaj:" Aaitóon bix úuchic le lóoba. 4"Le lavita,U yiichan lex coole quimsáabo,tu núucaj:"Teénej táalem guibea luúm utial Benjamin, teen yeetelin x queéch, tiálc maánsic áakab.5Caj óok áakabe, u nóojchilóob guibea taálóob tin woókoól,tu bakpachatajóob in woótoóch caj maán u quiinsenoób. tu wocloobe in x quéech tu paájoob u suujtsj caj quiimij. 6Tin chaáj in x queeche´caa tin xóotaju wiinclile 12 u xexetal,caj tin túuxtaj u xéet ti´jun jun péel u cáajil Israel,tuúmen letiobe´dzoóc u menticoób jach nojóoch lolóob ti Israel. 7Bejelaé teéx yo´olal Israela exe, áatenéex báax ca tucliqueex baax u naj mal in béetic.8Tuláacal le caájo liik bey chen jun tuúl xiibe,catu yalajoób: "mix jun tuul ti tóon biin xiic tu chuybil naj wa tu yotoch.! 9Jeél le baáx unajmai beétic coox iilic ich buul maxoób unaj u binóob u báateit lej gabailoóbo.10Toone c bin yeé y 10 ti 100 xiibóob i chil u much cajtalil Israel, 100 Ti 1000, yeetel 1000 Ti 10,000 yan u yilicóob bix u caxticóob janal utial le aj báatelóobo,beyo cáan talacóobe guibea ti Benjamin, u yáalóob baax najmal u béetal tu yóolal le lolóob baal béetaáb Israel." 11Tulaácal u aj baátelóob Israel tunupajubaó yokóol le cáajo, bey chen jun túul xiibe.12Tuláacal u cdajrloób Israel tu tuxtajóob aj bisaj táanóob tu luúmil Benjamin, utial u yáalicóob: " ¿Baay loóbil dzoóc u beétal ti teéch? 13Kubéex Tí tóone le loloób wiinicóob Yaan Guibea, util quimsicóob, beyo c beetic u yutzil áantáal Israel ti le loobo,"Baále le benjamin niloobo matu yuúbajóob u taán u suúcunoóbo lej Israelitaábo. 14Caj dzoóc u táan Israel, u aj báatelóob Benjamin tu múchajubaob tu caajiloób ti Gabaa, tial u jokóolóob baateit le Israelitaób u laáktzitoób.15U caajil Benjamin tu tzólaj tie kiino 26,000 aj báate lóob tu láacal u cáajilóob maxóob nuuctajóob tial u báatelóob yeetel máascdab.Bey xan yan cach 700 wiinicóob ye yanóob cajacbalóob tej Guibea. 16Ichil tu láacal le aj báatelóobo yáan cáach 700 yeyanóob dziic káabob. jujun tuúle cu Chiin coach yeétel yuuntun cu pajtal coach u tzayicóob ti ´jun cuúl tzotz mix jun téen cu paátal wa ma´tu tzáayal.17U caajil Israel ma´dzaj jay tuúl u xiibóob Benjamin tuláakalóobe 400,000 xiibóob aj baátelóob u yujelóob jach máalóob le baátelóob. 18U cajil Israel liike,caj naác Betel,tu káat óoltaj ti yuum tzil: "¿maax ti tóone cun báatel táanil yeetel Benjamin?" yuumtzil tu núucaj:"Juda cu bin taánil."19U caajil Israel caj saschaáje liike caj bin naátz tu luumil Guibea. 20U cajil Israel bin báatel yeétel Benjamin.leutiobe tu tzólajubaób tial u báatelóob yukoóloób ti Guibea. 21U cajil Benjamin Joók ti Guibea, catu quiimsajóob 22,000 aj báatelóob Israelitaóbo le tie kiino.22Súunaj yóolóob le cáajo uxiiboob Israel catu caj tzolajubaob tu caáten tuúx caj le báatelóob le yaáx kiino. 23U caajil Israel liike caj ookóol naj tu taán yuumtzil tac ocnal kiin, teélo tu kaat chiijtajoób wa yáan u binoob u báateltoób u laaktzitoób u chiibalóob Benjamin?"yuumtzile tu nucaj: "¡ naajkeneex xeene ex báatel:24U caajil Israel bin baátel yeétel u aj baátelóob Benjamin tu caapeel kiin. 25Tu caápeél kiine, Benjamin tal yokoólóob tac Guibea catu quiimsajóob 18,''' wiinicoob utial Israel. tuláa caloob xiiboob múuctanóob utial u baátelóob yeetel maascáab.26Tu láacal tuun u aj báatelóob Israel yéetel tuláacal le caaja binóob Betel.táan yokoloób,tu taán yuumtzil tuláacal le kiinóobo suúkinajóob,ca tu taanbesajóob yuumtzil tóocbil báalcheab yeétel quiimsbil báalcheób caá bisajbaá.27U caajil Israel´tu kaát chiijtaj ti yumtzil tuúmen u baáscheil u núuptaán yuumtzil ti yáan caachi. 28Finees,u paal Eleazar u yaabil aaron, tu meyaj tu táan u baáschell yuumtzil tie kiinóobo--"¿unaj wa c biin báatel tu caáten yeetel le cláakoob u chiibaloób,Benjamin wa caj xuúmpatte?yuumtzile tu núucaj: "pulabaex yokooloob, sáamale téen bin dzáa ti téex caá pa ex u múukóob.29Bey túuno Israel tu taacbescubaób tu bak pach Guibea. 30U caaj Israel báatel naj yeétel u cáajil Benjamin óoxpéel kiin, caa tzolajubaób tial u báatelóob yookool Guibea lailijeél bix tu beétajóob tu yaax kiine.31U caajil Benjamin biin báatel yeétel Israel, caj najchaájóob ti le cáajo. Caá caj u baatelóob ca tu quiimsajóob dzeedzes wiinicoób. yaan cáach bey 30 wiinicóob utial Israel maaxóob quiimoób tu bejil le kaaxp.Jun peél le bejoj cu náacaj tac Betel, u laakoj cu bin tac Guibea.32U caajil Benjamin tu yáalaj: táan u púudzulóob ti tóone,jeel biix le yaax kiino." U aj baatelóob Israel tu yalaájóob: páat ca suúnáacon áalcabi ca naajcháacon ti´u beelil le cáajo." 33Tulaácal u cáajil Israel teéc,joókóob te tuúx u taácbesmajubaób catu tzolajubaób tial báatel Baal tamay.tuune u aj báatelóob Israel u táacbesmajubaob ichil le pakaloobo jokoóbo maayeh Geba.34táalóob yokoól Guibea 10,000 wiinicóob yeyanoob ti tuláacal Israel le báatelóob yáajchaji,le Benjamitaóbo ma´u yojelóob caach wa taitac u páabal u muukoobi. 35Yuumtzile tu páajaj u muuk Benjamin.Le kiino u aj baatelóob Israel tu quiimsajóob 25,100 wiinicóob ti Benjamin.tulaácoloóbe lej quiimoóbo wiinicóob múuctanoob tial u báateloob yeétel maascab.36Bey túuno le benjamitaobo tu yuúbajóob dzóok u páabal u múukóob. u aj baatelóob Israel tu náachcun sajubaób ti u báatel lej Benjamintaóbo tumen u yojelóob u taácbesmajubaób le aj báatelóob u tial u báatelóob Guibea. 37Le aj báatelóoba tu téec pulajabaób yoókol Guibea,yeétel u máascabe tu quiimsajóob tulaácal máax cáajacbal tej caaja. 38Le u taácbesmajubaób u tial u pulicubaób yóokol le cáajo tu dzatantajubaob yéetel u iaak Israelitaóbo, le queen u yilóob u tuúbal jun péel nojoóch búuz le ti u chiicolal dzooc u cha i cóob le cáajo.39Le queen u yilajóob le israelitaób táan u tuul le búudzo ti´le súutuc ben táan caach u púudzulóobe´ca súunacóob u páatoób le Benjamitaóbo.Le Benjamitaóbo páatchaj u quiimsicóob bey 30 Israelitaób,le beétic xma´sajaquil tu tuclajóob:"dzoóc dzáan cháaticóob jéel bix le yáax báatelóob.40ti lelo chúupaj u jóokol búudz tej cáajo,le Benjamin nóobo le caj suunai u páacatóobe tu yilajóob le u buudzil le cáajo cu kuchultac ich múuyalóob. 41U cáajil Israel tuúno´ j wáalajoób u bapateitoób le Benjamitaóbo. u wiinicoob lej Benjamin jach saácóob,tumen tu yilajóob le loob dzoóc u tal yokoóloób.42Leutiabe áalcanajóob tial u púudzulóob ti´caaji Israel, púudzoób tu lex tocoy lúumo.tumen le cu jookoloob tej cáajo cu káat bejtaalóob, cu quiimsalóob.43Le Benjamitaóbo j páatóob bak pach táanóob tumen le chaápachtda bóobo dzan chéetaaboob iikbaál me nuha tac tu lakin Guibea. 44Bey quiimic 18,000 u aj báateloób ti u caájil Benjamin,tu láacalóob wiinicoob jach malóob aj báatelóob.45Le u láakóobó tu súutajubaób ca jóokóob taán u púudzulóob tutovíl lex tocoy lúumo tu suytuunil rimon.Le Israelitaóbo tu quiimsáajóob 5,000 máacóob utial Benjamin tej bejo.tu cháapachtajóob,náatz tac tu bejil Gidon, teelo quiimsáajóob 2,000 wiinicoób xan. 46Tulaácal u aj báateloób Benjamin quiimóob tie kiino 25,000_ wiinicóob u máalobil aj báatelóob yeétel maás cab,tuláacalóob máalóob aj báatelóob.47Cheén 600 wiinicóob súunajoób púudzóob tu tajil lex tocoy lúumo natz tu saytúunil Rimon.caj páatóob tu suytúunil yan Rímón can péel winalóob. 48U aj báateloób Israel súunajóob báatel yéetel Ben jamin catu quiimsajóob túulaácal le cáajo le waacaxóobo, yéetel túutaácal maáx tu yilajoob.Bey xan tu tóocajoób tu ú laácal te cáajo túulaácal bax tu yilajóob tej bejo.

Chapter 21

1Le Israelitaóbu tu jalach tantajóob mizpa: ma´biin u chaób ca dzoóc ubeel ux chupul páalal yeétel mix jun tuúl Benjamita". 2Tuune le wiinicoob binóob tac belen caj culajoób tu tan yuum tzil tac ocnal kiin táan u yáacam oklóob. 3Tu yawatóob:"¿Baáxten yuumtzil,u ajawil Israel; Uuchtóon le bAal beya ti Israel ?¿Bixúuchic u páatal minaán jun péel u chiibaloób Israel?",4Tu laák kiine le cáajo liikóob péelac u Saástal, catu béetajóob u múultunil kultaj catu táambesajoób ti´yuumtzil u quiimsbil báalcheil cáa bisajbail. 5U cáajil Israel tu yáalajóob:"¿máax Ichil tulaácal Israel má bin j muchtal mizpai ti yuumtzi/?"tumen tu jalach tantajoób caách yáan u quiimsáal le maxoób ma´j much´lajóob mizpao.6U cáajil Israel u tu cháaj óotzil ti u súucúun Benjamin. Leutiobe tu Yalaájóob:" Ti le kiiná dzóoc u Xóotol jun péel cáaj ti Israel. 7¿Máax cun dziic cóolelóob ti le maxóob páatóob, tóone dzóóc jalac táantic tu táan yumtzil ma´biin c dzaj x chúupal páalal ca dzóocóob u béel tu yeételóobi?8Le tiobe tu yalaájóob:"¿yaán wa jun tuúl u caajil Israel ma´j bin tu taán yuum tzil mízpa?" CA túun j káaj tiobe le jabesóob ti´u lúumil Galáad. 9Tumen le caj tu tzolajubaób le cáajo mix jun túul ti´u cáajil jabes Galaad tiilaj. 10Tu láacal u caj baajilóob Israel tu tuxtajóob 12,000 jach xiibóobaj Báatelóob yéetel u yáalmáj táanil ca u quiimsóob cóolelóob yeétel xan mejen páalal.11Béetex lela: yan a quiimsquex tuláacal winicóob yéetel tulaácal coólelóob ma´wéencóob yéetel winicóob". 12Ichil le cajaánóob jabeso, yaán cáach 400 x chúu palalóob ma´wéencóob yéetel winicóob, cáa tu bisoób silo, túux cu jéelóobo tian cannán.13Tuláacal túun le cáajo tu tuxtaj jun peél aj bisaj táanti ca tu yaláajóob ti u caajil Benjamin yanóob Cáach tu súuytuúnil rimon ca jawaác u báatelóob. 14Le Benjaminitóob súunajóob caj dzaáb le cóolelóob tasaáobo ti jabes galaád, báale ma´áancháaj cóolelóob utial tulacalóobi. 15U nojchiilóob le Caaja tu yalaajóob:"¿Baax biin c béet yéetel le Benjamitas ma´tuun yantáal cóolei tiobo, tumen u cóol elóob le Benjamitaobo t quiimsaj?"16NO estaba el numero 16 17Leutiobe tu yaláajóob: Ú muuch cajtalil u yotoch náalóob Benjamine ´u najmal u paátalóob tu cúuchilóob tu yóolal le cuxáanóobo utial ma´ u bineltic mix jun múuch ti U chiibalóob Israel.18Báale tóone ma´tu páatal c dzaic x chupul páalal,utial ca dzóococ u béel yéetelóob tumen tuláacal lej Israelitaob tu jalach tantajóob, ma´biin u dzaicóob u x chupul Páalal lej Benjaminiloóbo,wac dzaique´c lolóob tantáal. 19Tu yaláajoob tuúne:" A wánjel yán jun péel nojoch kiinbe sajil utial yuumtzil iich jáabal jáabe silo cleyan tu xamal Betel, j lakin ti´le bej cu bin betel tac siquen yéetel tu nóojol le bonal."20Tu tuxtajOob ti´u wiinicóób Benjamin,tu yaláajoób:"xéenéex taácbesajbaex ichil u pakilóob le uva. 21Yeétel ma´u náayala woólex le quéen jokóocóob le cóolelóob silo, cu dzóocole jóokenexi ichil le pakilóobo jun jun tu lilex yeyéex a waátanéex ti u cóolelóob silo, tu dzóoque súuneneéx tu tu luúmil Benjamin.22Wa u taáta wa u sucúun lex chuúpal páal cu taálóob u beetóob wa báax tzáaj táanile c áalic:´i Beét jun peél úutz ti tóone! Páat u páatatóob minaán cóolelóob ti jun jun tulóon tiolal le aj bäatelóob .téexe keban chaajeéxi, tumen ma´ta teéch ta dzaáj ax cgúupal palaál ti leutiob.23U cáajil Benjamín beéy tu beetóobo. tu cháajóob u yáatanóob le kabeejtiobo ichil le cóolelóob tu yóokóo tóobo,catu bisajóob utial u yataántóob.Binóob súunajóob tu caajalcóob, ca tu caá béetajóob u noj caájóob caj cajtajóobi. 24Le u láakj Israelitaóbo j binóob tu junjun túule j súunajóob jach tu lúumil u chiibalóob yeétel ti u cajta lilóob.25Ti le kiinóobo mináan cáach ajaw Israel,let óolai junjun túule cu béetic jeel báax u káate.

Ruth

Chapter 1

1Úch bellá tié k'iinobó, j'eex le juesobo nojoch jalachiloob, yáan ch'aj wiiji téelúuma, un tú x'icáach ti Belén ti Judá vin t'e k'aaxo ti Moab yeetel u yátán yeetel u cáatul palal. 2Ú k'aaba le xibó Elimelec, u k'aaba u yatáne' bella Noemí. U k'aabaób u palaloob bella Mahlón yétel Quelión, té tiobé k'aachi efrateos ti Belen ti Judá. K'uuchob tie k'aaxo t'i Moáb ts'oocle ca' cajlajoob téelo.3Túuné Elimelec, u yichám ti Noemí, kimij, ts'oocle le t'ie p'ati ye'etel u k'aapel u palaloób. 4Le' pálalobá tú ch'aob yátanoób ti'e ch'upalaloób ti Moab; u k'aabá le un tuuná cáachi Orfa, u k'aaba le u láa cáachi Rut. K'aajlájoo t'eelo lajun jaboob (diez años). 5Beey tunó tu k'atuláj, Mahlón yeetel Quelión k'imoóh, p'at Noemí mina án u xichám yeetel mix un tu u pálaal.6Beey tunó Noemí tu p'ata Moab yeetel u yilióob ts'ookle sutnaji ti Judá túmen tú yuubá t'i u lumi Moab le jumts'iló dzooc u yantic u cáojal ti baax k'abet tio ts'k'lé tu ts'ac tio jana. 7Belltuno p'ta ku'uchil (lugar) tú ux yaam yeetel tu k'atu yilioob (nueras) ts'ocle xinbánajoó tu beli tia lu suto'ó tú luumi' Judá.8Noemí tía la tú cátuli u yiliboó, xenéex su'tneneex jujuntuli téex tu naji a na'ex. Le yu'umds'ilo cu yeesic máala báa ti te'ex, jeex téex ts'a esqueex utsil (bondad) ti e kimenoobo yete ti tén. 9Le yúmds'ilo u ts'aiteex ca' a caxteex maalo je'ele (descanso) i jú jun tu'li teexe tú naji u jel a wicchameex. Ts'ocle' le tie ca' tu ts'utsaob, le tiobe tu'anchaj u tanoo ts'ocle ok'onajoo. 10Let'ioob t'ialob tí: "¡Má! Tóoné kec sut yete te'ch ta k'ajal."11Noemí tune tiala: "¡Súneneex, in palaleéx! ¿Baax utial cu sut nak'eex ti wete? ¿Tan wilkeex tune u pajtal u yaantal palalo'ob tin nak u tia teex, u tial u metcúbao a wichanteex? 12Sutneneex, in palaeex, xéneex tabeleex, tumen tene jách ch'ijaneen utial u yantal ulaac in wichan. Wa kin walik: 'Tin p'aatic uyanta in wichán tie ok'abá', ts'okle u pajtal u cijil ti ten catu pálal, 13¿teexe ta a pa'keex u nojóchtaloob? ¿Ya pákeex mu ds'ocla beleex yeetel u láa xiboó? ¡Má, in palaleex! Jach cú yata tén; jach yaá yaj ola jach yaa jeex le cu yata teexo tumen ú k'a le jumds'ilo, ts'u sutcúbáa tin woola."14Beitúun u yili obo t'anajob k'aan ts'ocle ok'onajoob tu ca'aten. Orfa tiala ti u, x nojná (suegra) tin bín, ca'a tu ts'uts'a, Rut tune ma tu p'ati. 15Noemí tiala: "Úy a x-mu' (cuñada) ts'usut tu c'aj yetel u k'too (ídolos o dioses). Súunen yetel a x-mú (cuñada)."16Tialah tun Rut: "Maa beetic in nachtá ti tech, tush kahbiné, kin biin; tuch kaan báatale kiin báatal shán; a cajále im c'aah shan, a Diosé yaan shan in beetic in Dios. 17Tushcam kiimle, kiin kilmi, ti kiim muckbilé. U gueyen lé yúmo, yeeten u dzaten u laak baalo, wa yaan u laa báash u naachkunsoon ke le kiimlo. 18Cáatu yiilá Noemí Rut hach tá cu biin yeetele caa tu máacuchii yeeten leti.19Bello u caatulalobe guchó u cajiil Belén. Uch tuné k'a guuchó Belén, tu laak'al le kajiilobo hach kiimaak yooloob yeeteloob. Le colelebo tialob: "¿Letie wa Noemí?" 20Le tie tíala t'ióbe: "Maa d'onkenesh Noemí. Danenesh K'aaj, tumen le kú meentic tu lakale do cu heyk, bashale dzucudadzaken tiin wetel. 21Jook'een chuup, le yomo, tu suten tiin tanae mish baal ya'anten. Tune ¿bashten ca donkenesh Noemí tá wikesh le yumo cu p'aajjtal, tu laa k'aalle tu k'eeyen; hach tu yaashchajal in wool?"22Noemí, yeeten Rut le moabitao, u yiilibó sunajó tu gashi Moab. C'aa gúch Belene tu cajál u jochó l'e cebada.

Chapter 2

1Bejlae u yichám Noemí, Elimelec, yaanti un tú láak, Booz, le ti un tu maác ayic'al yetel c'ajotáan. 2Rut le moabitao, tiala ti Noemí: "Bejlae p'at ca xiquen in moli'c yi'ij ti nék tu pach tie jochoobo tie k'axoobo ten kin biin tu pa'ch ti max in caxte uts." Bey tun Noemí tialaj ti: "Xeen in pál."3Rut bínij ts'oocle tu mulaj le nek' cu p'a'tloobo tie k'axoob tu pách le meyajoobo. Uch bella le tíe táli ti le ts'e e'ets'kú tilek'axoobo u tial Booz, le tie u lák ti Elimelec. 4Bey tunó, Booz taali tí Belén cá tíala ti u meyajoob: "¡Le yumts'ilo cá yanác yete teex!" Le tíobe tu nucajoo: "¡U yumts'il cu k'i'k'it'an kéch!"5Bey tunó Booz tialaj ti u k'os cu kálaam le meyajoobo: ¿Maxtimacá mác u tial ti le tankel ch'upala?" 6Le k'os caláanto ti le meyajoobo tu nucáj cá tialaj: "Le tie u tamkelem moabita sutnaj yeetel Noemí ti u lumi Moab. 7Le ti tialaj ten: 'Much, p'aten in molic nek'oobo tu pách le meyajoobo.' Bey tun le tie tal wayé, ts'u meyaj tun chunk'intaj tác walquila, chen jeli un sutúc ti le najó."8Bey tuno Booz tiala ti Rut: "¿Tan wuyken, in pal? Ma bin a molic nek tii uláa k'aax. Lé olale, p'aten meyaj wayé yetel in tankelenoob meyajiloob. 9A wichoo pactoo cheen tie k'aaxo túux le macoobo tun joch'oo, ts'oocle xeénen tu pách le ulá cóoleloobo. ¿Ma ts'in walic ti le macobo u tial ma a máachá? Ken yanchajach tech uk'aj? Ju pajtal a bine ti le kaatobo ti le jáo ts'oocle uk'e le jao le tu joosobo le mácoobo."10Bey tuno le ti chinlai tu tán Booz, ca tu ts'aa u pol te lúumo. Le ti tiala ti: "¿Baaxten tsín caaxtic much ta wich utial ca téch tu cul nakech tin wola un tu tanxe lúumi?" 11Booz tu nuca t'i, cá tiala ti: "Ts'u yaálaj ti ten tu laca baá ts'a metic le cá kim a wichamo. Téch ta p'ata a tata yetel a na' yetel a luumi tuux sijechó utial a ch'aook yetel a xnojnáe utial a tá túux yanoo le macooba ma a cajotobo. 12Le yumts'ilo u ts'aictech k'exul tu yoola le bá ta beto. K'ame tu laca u b'ool le yumts'ilo, le ti jajal Dios ti Israel max ti yana u xic'oo ts'a caxtic makbooy."13Bell túno le tié: "P'aten in kaxtin uts ta ich, in yu'um, tumén téeche ts'a-baytíc (consolar) in wool, teche ts'a t'anken yete uts, ke'ex tuumen tene a xmeyaj jeni (sierva o trabajadora)."14Ca' nuca o janle Booz tíala ti ti Rut: "Cooten waayé, ts'ocle jánen ts'éetslek waaji ts'oclé ocsáj waaj tie suuts'kio tie vinoo." Le tie culaji nats te le meyajoobo, ts'oócle le tie tu tich'aj ti le nék pookáno. Letie janij tu p'is naajch'aji ts'oocle tu p'ata u yaalá.15Le caaj lik'o le tíe u tial u mpolk nekoob Booz tíialaj ti e makoobo, tiala: "P'ateex u moolik néek beyxan tie gavillasob ts'oocle ma yaalaj ba k'as ti. 16Ts'oocle téex x'ané yan a jóoskeex jujuntuli le gavillasoobo utial le tie le k'ax'anoobo, ts'oocle p'ateex utial u mulic leti má k'eikeex."17Bey tuno le tie tu moláj tie k'axo tac u uin baal k'iin. Bey tuno le tie tuyeyaj le nek'oobo le tu molajo cáachi, le neék cacho jeex oxlajun (13 kilos) p'iis ti cebada. 18Leti' tu liisa ts'oocle uin te nojoch cajuo. Bey túno u xnojnáetiilaj le baáx leti tu molaj cáachi. Rut xané tu joosa le neek pócano le tu p'ato tiu jonlo ts'ocle tu ts'ajti.19Uxnojnáe (suegra) tialaj ti: "¿Túux ta molaj nek'oob bejlaé? ¿Túux binech meyaj? Le maak tu yaantecho xíic ti' let'i uts'i." Bey tun Rut tu ts'icbata ti u xnojna'e (suegra) tu yoolal le máco, le tie yumi le k'axo tuux le tie meyajnaji. Leti tiala: "U k'aba le máco u yumil le k'ax túux ten meyajnajen bejlae, le tie Booz." 20Noemí tiala ti u yilib: "Ca ts'aabc ti u malobi tumen le yumts'ilo, le tie ma u p'atmaji u ts'elani u k'i'k'i't'aan (bendición) tíe cúxanoobo yeete le quimenoobo." Noemí tíala ti: "Le mac'o ék lala'k un tú ek láa'k cu yaancoon."21Rute le moabitao tiala: "U jajile, le tie tu yala ten: 'K'aabet a yaantáj nats' ti in x'iboobo, le ken u ts'ooesoo tu lacá joch'". 22Noemí tu xaalaj ti Rut, u yilib: "Jach málo, in páal cá jóokech yetel u tankelenoob meyajoob, u tia má a beetcabaá lúob ti u láa k'aax."23Bey tune le tie p'at nats' ti e coleloob u meyajoob ti Booz utial u molic le nek'oobo u x'uun le jócho, tie cabadao yeetel u jóoch le trigoo. Le ti tune tun cájtáj yetel u xnojnáe.

Chapter 3

1Noemí, ;u xnoo naa tú y'aalaj tíee íj: "Páa lí, ¿maá waá k'aa beét ík'aash tíc ú p'ee tú úsh káa jéel kéech, tía láak leé baa lo bo, shík máa lóo bil tí tee ch? 2Báa lée Booz, lee shíiboo yeé teél léesh méeíjoo boo yáan éhaa jeéch, ¿ m'a wa k'laakí? Ílée, leétié yáam hú k'itíik le cebada teé tú k'aaxiló tíeé ak' k'aabaa.3Waa bísheé, ích kíneén, k'i book k'un t'aa báa, d'za hú máaloo bíl á noóc hé meéh tée k'aa xóo. Máa cháa ik á k'aa jotáa mén nee shíboó cháa hú t'zoo k'ool hú jaa naa yeetel hú yuu k'uul. 4Nuuk t'aa baá leé k'een chí láa k'ee, á k'aa sík hú k'uu chíl t'uush chíi laa j'oo t'ia k'ú d'zok lee ká paaj xháak á bín tí lee tí, sii le'e hú yoo kóo chíi leen tee loó. Bee yaaj lee tí hú yáaj téech báa shi a beétic. 5Rut tú y'aalaj tí Noemí: "Teé nee kí bee tic tú l'aa k'aal lee báa sh k'aa waa ik.6Bee yaa jaa le'etie' hee mí t'e k'aa xoo, tú nuúk táa hú t'aan xhoó naa lee tú yáa laj tío. 7Lee k'aa d'zoc Booz hú jáa haa hú yuu k'u hú puuk tsík k'aal j'aach k'ín báak hú yoól, létíé bín hú chí táal hú d'zoo kíl le'e hú huuk kú lí lee nek'o. Ba'a lée létié t'aal cháan bee lí, túu síí laaj hú yokó k'a chí la jíl.8Úch bée yáa taán á k'aa bée lee shíiboo jaak' hú yoól. Létié sut náa jil, ¡itée loó hú p'eé k'oolée tí chilá naa d'z tú yoók! 9Létié tú yaá láj: "¿Maá shée chi?" Létié tú núu kaa téeneé Ruteen á sh meeijílaá. Jáa y'aa bóo choo yoo k'ool á sh meeíjilaá, loo bileé teé cheé ú p'ee laak' tsií lee ch naadzil."10Booz tú yaáláj: "Í paalíj, k'aam hú máa lóobil tú yóolaaj cháam bil. D'zook á weéy sík yáab a utzíl ú d'zoo keen, káa káajeech maá shíkeechí tú páa ch mish ú túu shííboo táan kée lee nóo, hoó t'zi ló wáa ayí k'aa loob. 11Beé yaá, í páa lí, ¡máa chík xaaj k'ilí! Tée née k'í bée tíc táaj wóo laj tú láa k'aal báa sh k'aa waa ík, tú méen tú lakáal leé maa k'oo bóo teé k'aajoób ú yooj loob beé teé cheé ú p'ee kóo le ú t'zeech.12Bée yaá j'aaj tée née ú péel láak' tzíl náa d'zil; toojkabile yáan hú tú laak tzil náa dzíl kéen teén. 13P'aa téen wée yeé t'ee ák'aa báa saa maalee, waa étié kú bée tík táa woo la lee bish u pée lakts;ilee maa loob, chaa hú bée tic leej báa sh kúpaaj taa li hú bee tic beey hú p'ee laktsilee waa máa tu méen tíc létié lee báa sh kú paaj táa' hú belet okeé téen kí bée tíc, yoo laaj kích kée leén yúum. Chi léem táak jaax káab."14Léetíe chíí láaj tú yóok táak ú zaz b'aao bée yaá lik tú nee máa zazakí. Beey tú yaalaj Booz: "Máa ú k'aa joo táa l'ee k'oo lee táal té k'aa xaa." 15Bée yáa Booz tú yáa laaj: "Táax á bóoch máa chée." Lée ká tú bée táa jée, létié tú p'isaj wáak hú choo wáa kí leej cebada tú dzáj lée kuch yoo kógil le letió. Beé yaa' letié bín tée k'áa joo.16Lée káa Rut táa ti ú xnoo nae, letié tú yáa laj tíé: "¿Bísh táa, bee táa, í paa lí?" Báa lée Rutee tú tzóo laj tíeé tú laa káa ee báa sh le shiboo tú bee taa tú yóo laaj. 17Létié tú yaa laaj: "Letié wáak hú p'iseej leé cebada, létié tú dzaj té hoo, letié tú yaalaj: "Máa sút yée téen míx báa tí ash xnoo naa.'" 18Báalée Noemí tú yaa laj: "Páa téen wee yaaj, í páa lí, kaam a woo jeet bíx kún d'zo k'oo lee kú dzocok lee d'anoo, lee shíboó máa tuun j'eéz hú báa kaam hú t'zo kók báa bée laee."

Chapter 4

1Booz tune naak tíe jonalo cá culá. Cá tum nadz le laaktzil maax Booz t'aanaaj cáacho. Booz tú ya'alajti: "In jach k'aaolal nadzen culem tela." Le m'aaco n'adzi caj culaj. 2Culájóo Booz tune tu mach'aa 10 m'aacóbe le nojch'ool tíe cajo cáa tialaje: "Culenex tela." Leutio tuné culajoob.3Booz tialaj ti le tie le l'aaktzllo: "Noemí, maax dzoocu s'uut tu l'uumil Moab, tu konik, le kaax utial caachiij le suc'uun Elimelec. 4In kaat caj wojetel yeeten in watech: 'Maan tu tanil le m'aac'oob cula nooba wayé, tu tanil le nojooch maacoob tiin cajalá.' Wa a kaat a loj'e. Wa maa k'aat a loj'e a'ajten, tial in woj'etic, miix maak yaam tial u loje, cheen tech, tene yaanen tapach." Le maacob tialaje: "Ten quiin in jaj'é."5Tialaj tun Booz: "Le quíin c'ana mane u kaax Noemí, yaan ch'aan a chaiik Rut le moabitao, u yaatan le maak kimo tial a liisiik u k'abaa le kimno tíolal u s'iibalo." 6Le laaktzil tuno tialaje: "Tené m'aa tu p'ajtaj in loje tiaj ti ten wa ma tiin meeniic loobe tiin loje. Teche chaa baax in tia tu l'oj tia ti tech, tene maa tu pajtaj in loj'e."7Lela suuko u betaob Israel uucheben kiinoob tiolal le lojo keexlajbaalole t'aquiino. Tial maa u suut yol'oobe, le maako ku l'uu siik u x'a naabe cu dzaiko ti maax nadzo; bey tuno suukú kaax coáb baax legal Israel. 8Beya le laaktzilo tiaj ti Booz "Mané tia teck". Cá tu l'ujsa u x'anal.9Booz tune cá tialaj tu nojchiilob yeten tu laak maake: "Texe ta wilaex belae dzook in manik tu laakaal u tia Elimelec yeten tu laakal baax utial Queli;on yeten Mahlón tu k'a Noemí. 10Tiolal Rut le moabitao, u yatán Mahlón: Ten xané tiinc'haal tialo in watantik tia in liisiik u k'abaa le kimo yeten u takiino, beta tuno u kábae m'aa tu l'uxsaal ichiil u s'ucunube te jonaj tuxano. Texe ta wikex belae."11Tu láaka le makoob yanaaloob j'oonaló yéeten le nojoch mak'oob tialajob: "Tonele itlá. Le tumo u bet yeton le cólela dzuco yokó ta tanale je bix Raquel yeteen Lea, u k'aajtulíle tu b'eeto u tanal Israel. Ka u bintech mahlo Efrata alamilech Belén. 12A tánae jex u táana Fares, max s'iij ti Tamar ti Judá, tiolal y ch'iibaaloób cun u dzatech le yumtzil yeten le c'huupala."13Bey tuno Booze tu c'haaj Rut, leti tune sunáaj yoataan. C'aj wen tu yetel, le yum tzilo tu p'aata yo'onchaaji, caj siij u c'haanp'aal. 14Le cole'loobo tialóob ti Noemí: "Le yumtz'ilo u kiki t'aani, ma u b'aatech welae mix a chiibalo yeten le chaanbal. U káab'ee been káótac Israel. 15Le ti biin u dzaatech lu lac'aa b'aax k'aabejtech yeetel u ya'antiquech tia chiijáanil, a wilib u yáamaech a tíale minaan je bish letie, mejor que fa palalobe siij ti leti."16Noemí tune tu chaaj le cham palo, caj tu chiiltá yokóol u tzem'i catu canánta. 17Le coleloob nadz ti le li tu dzaob u k'aaba c'aa tu y'aalaj'oob: "U b' ee cham pal siij ti Noemí." K'aa tu danoob Obed. Le tie u tata Isai, maax bin u tata David.18Lelobaa u chiibaloob Fares: Fares u tatae Hezrón, 19Hezrón u tatae Ram, Ram u tatae Aminadab, 20Aminadab u tatae Naasón, Naasón u tatae Salmón, 21Salmón u tatae Booz, Booz u tatae Obed, 22Obed u tatae Isaí, e Isaí u tatae David.

1 Samuel

Chapter 1

1yan cha caach un tul mac tee ramataim ti zofim, ti le kaj yaab u wiitzil ti Efrain, u kaba caache Elcana, u pal Jeroham u pal Eliu, u pal Tohu, u pal zuf, un tul Efrateoil. 2le tie' yan caach caatul u yatan; u kaba' u yax atane' Ana, u kaba leu lak un tulo Penina. Peninae' yancha' u palal, baale Anae' ma' yanchaji.3le maaca ku lukul caach tu nojkaj, jaabijaab, tial kulnaj yetel u yahsibal tial yuntzil u yumil baateiloo tee Silo. Lee caatul u paalal Eli, Ofni yetel Finees, u yun kiniloo yuntzil yanoo cach teelo'. 4le caa' kuch u kinil tial u bin Elcana tia u dzaa yaa kuub jeebix jaab u jaab, ma tzitznaj u dzik un xet bak' ti' Penina u yatan, beyxan ti' tu laakal u paalalxiibo'ob wa ch'upo'ob.5baale letie' cu dzik bey loot xoot' ti' Anae', meen u yabiltmaj Ana, quex yuntzil ma u dzaa' paalal ti'i. 6leu xchapeco Penina P'uusic mantadz yoolal cuu t'oono, men yuntzile' ma tu dzaa palalti'i.7Beytuno', jaab cu taal tu pach u jel, le quen xiic tu yotoch yuntzil yeetel u yichani, leu xch'aap'eecoo' Peninamaun p'atic u p'uusic, le olale' letie' cu yok'ol yetel maun jantic mix baa. 8Elcana u yichan maun p'aatcu yalicti: "Ana, baaxten ca wook'ol? baaxten man jaanal? baxten okon ool a pucsikal? ma wa manalen ti tech quet diez u tulul a palal?.9Un p'el ti' le kinoobo, Anae' liik ka dzooc u janal u yuukul Silo. Eli le yunkin kulukbal caach tu kanche' tee tux ku yocol maac tu yotoch yuntzil. 10Letie' caache' jach okon ol, leetie' payalchinaj ti tuntzil caa ok'olnaj xmaapisil.11letie' sebchinaji caa tu yaala; yuntzil ti le muul huaachoobo, wa' caa wil u okonol a xmeyaja' yetel caa wuuye' maa' tubsic a xmeyaja' baalej caa dzaa ti a xmeyaja', un tul pal, tentune yan in dzic ti yuntzil tu laacal u kinil u cuxtal maxan tun xootol u tzotzel u pol.12Caliquil tun payalchi ti yuntzil, Eli tun paactic u chi'. 13Ana t'aana tu dz'u u pucsik'al. u booxel u chie' tun peec baale u t'aane mix maac uuye'. Le olale' Elije' tu tucla wa calaam 14Eli tu yaalati': baaxkin u jawal a calaanil? dzooqui p'aat le vinoo!15Ana tu nuucaj: "Ma' in yuntzil ten untul coolel in pixane okonolchaja'an. Ma' in wuk vinoi mix xan unp'el ukul yac, baale ti yanen ti un p'el kaat-olal yeetel in pixaan tu taan yuntzil". 16Ma' tuc-lic wa a x meyaje' un tul chu'up xma'su'util; dzooc in sem t'aan ti nojoch chichnaquil in dzan ch'etal.17Cu dzoocole' eli tu nuvea nuuca caa tu tu yaalai: "penen jecdz a wol; u Diosil Israel cuu meetle ba'ax dzaa kaatco". 18Letie' tu yaala': "ch'aa ti le xmeyaja' cuu nactant meya' utz ta t'aan. cu dzoocole' le coolela' bin tu bel yetel jaani; u paatal yiiche' keexi ma' okon ooli'".19Letioobe liiko aabu sastal caa kuulnajo'o tu tan yuntail, cu tzoocole letioob sunajoo tu caaten tu yo'tocho'o tec Ramajo. El cana wene yetel Ana u yatan, juntziltune tu yuuba le tu ka'atoo. 20le caa maan le kiino', Anae' yoonchaji caa tu siisa' un tul pal xii ca tu dza u kaba' Samuel tun yaalic: "men tin kaata ti yuntail".21U lak jun teen, Elcanae yetel tu laacal cajnalil u yo'toch, naaco'ob ub kubo'oti yuntzil u yaj sibalil le jaabo tial xan cu boot u seebchi'. 22Baale Anae' ma' bini; letie' tu yaalaj ti u yiichan: "tene' main bin yaan in paatic cuu p'at u chuch le cham palo'; beytuno' quin bisic, tial beyo' letie' caa paatchajac u yantal tu taan yuntzil caa cuxlacteelo' mantadz". 23Elcan le ichamtziloo' tu yaala' ti' leeti': " meet le caa wilic ma'alobe' paat caa tzel u chuch, chen yuntzile' cu jeedz u t'aan. "Beytuno le coolelo' p;aatial cuu canant u pal tac chem u tzel u chuch".24Leti caa tu tzel u chuuche, tu ch'ae champalo' yetel untul wacax oxp'el jaabti 22 kilos baak yetel un p'el botella vino caa tu taasa tu yotoch yuntzil tee Siloo'. Beytuno' le chaampalo' laili' chichane'. 25Letiobe tu quinsoo le wacaxo' caa tu taasoo' le chaampal ti Eli.26Letie' tu yaala': "oh in yuuntzil! bey jeebix cuxliquecho', in yuntzil, teen le coolel wey tun payalchi ta tzel ti yuntzil. 27Yoolal le champala' payalchinajen, yuntzile' tu yuuba'le tin kaato'. 28Tene' dziin ti yuntzil; caliquil cuxaan, majantaan ti yuntzil. "Caatu kulta' yuntzil teelo'.

Chapter 2

1Ana payalchinaji caa tu yaala': " In pucsikal cu quimae ol ti yuntzil. In muuke' cu nojochtal ti yuntzil in chie' jak ta'anaji yokol in ch'ep'eecooo', men ten quimac olen ti u toc-sajil.2minaan mixmaac tip'aan quiliichil quet yuntzil minaan chen jaalil teeche', minaan chaa'ltun jee bix ec Diose".3Ma' eesie yetl a t'an caanal olil, ma' chaic le keex olalo' jokoc ta chi. Men Yuntzile' un tul Dios yaan u kaolal; yo'lal letie' le baalo quec meetque' cu p'is oltal. 4Le maacoo nojoch u pajtalo'obo cu caach-lo'o' bey wutz-lilo' baale letie' cu meetic le ma' muukoobo muk nalo'o'.5Le maaxo'o' ma; wijoobo meya' najoob yo'lal wa' le wijoo caacho' xuul u yuucoo' wi'i. Tac le maach i tzeen tu siisa' sietei, baale le coolel yaancha' yaab pal tie' xuup u muuk/6Yuntzile' cu quinsa cu dzicxan cuxtal. Leti meetic pemel tu tamil luun yetel cu lii'-sa'. 7Yuntzil meetic otzil beyxan le ayikalo'. Letie' cu dzankatquech, baale cu nojochquintic queech xan.8Leti li'isic le otzilo' u xixel luun. Leti liisic le mix baa yantio' tee t'aano' tial cuu cuquins yetl u palal ajau cu dzic xan u kanchei tzicbeen. Men u muuknaliloo le lu'uma' u tial yuntzil leeti dzaamil le yookol caaba yokoloo.9Leeti cun canantic leu cajal ma' p'at kasoo' baale le kaananoobo' yan u dzaaloo ma' juumil ich ekjoch'eenil, men mix maac cun ti'ilil yolal u muuk.10Le maxoo' yanoo kaasil ti yuntzile, yan u xexeta'loo;, leti cun wakaltioo' tee caano'. yuntzile' yan u pisol-tic u xuloo' le luumo. Leti cun dzic u muuk le ajawo' yan u nojoch cuntic u pajta'l le max u dzama aceite tu poloo'.11cu dzoocole, el canabin tac Ramo' tu yotoch. le champaloo' tun meyatic yuntzil tutaan Elile yunkino.12Belae' u palal Eli kakas maacoo' caachi. Letioobe mau ka' oloo' caachh Yuntzili'. 13Le baax suuk ti le yunkiinoo yetel le caajo' le chen talac caach jeen max maquil u kub u yaj siibale', u kooxo' le yunkino' cu taa loo yetel un p'el ch'ili' oxp'el u xai tu kab caliquil u tajal le bako'. 14Letie ' cu beytal caach u julie le ch'ili oxp'el u co-joo' ichil le chacalo'. Tu lacal k cu col chiti' co cu p'aatal ti' yunkin u tialte'. Letiobe' cu meetcoo caach le la'silo ti tu laacall Israelitas cubinoo' le'elo'.15Tee cuchilo', maili' u tocoo le tzatzo', le u meyaj le yunkino' cu kuuchul cu yaic ti le mac kubic le ya'j sibalo': "Dza ti' le yunkino baak tial u kakte'; men letie muun kamic tech loocansbil baak, u kaat cheeche' baak'". 16"We le maac cu yaac ti' leti': "tooquex le tzatz tanilo', cu dzocole' ch'aeex le bucaa ku beytale'. "cu dzoocole ku yaalic wale': "ma', teech can dzicten behora-a', wa ma-e', quin ch'ic quex jampaybil". 17U keban le maacoob tanquelenoobo' jach nuuctac caach tu taam yuntzil, meen cu manbaal cunscoo le sibaloo' loo utial yuntzil.18Baale Samuele', tu palile' cu meya'tic yuntzil u buquinma u nook' yunkin de lino. 19U mama cu meetic un p'el jul buuk chicha'n cu tasic ti leti' jujum p'el jaab le cheen naac-coo yetel u yiichan tial u kub ke ya'sibal jaabijaab.20Eli, quiquitantic el cana yetel u yatanxan cu yaic: "yuntzil cuu tzaatech yaacaach palal ti le coolela', yo' lal le kaat o'lal leti' tu metaj ti yuntzil". caa dzooque, letioobe sunajoo' tu yotochoo. 21Yuntzile' tu yaanta tu caaten Ana, caa ca' yoonchaji'. Letie' tu siisa' oxtul xipalal yetel caatul ch'upalal. Caliquil, chamxipal Samueltun ch'ijil tu taan yuntzil.22Bejlae', Eli dzooc u jach nuxital, tu yuuba tu lacal buucaa bal cu meetic u palal ti u cajil Israel, bix u weneloo' yetel le cooleloo' cu meya'joo' tu jol le cuuchil tux cu much'taloobo. 23Leti' tu yaalati u palal: "Baaxten caa meetquex le baalooba'?" men tu laacal ti le maacooba dzin wuyic tu lacal ba kas ca meetquex. 24Ma' in palalex; men ma' udz le tin wu'uyajo'. Teex meetic ti u caajal yuntzile caa ma uuymatanchajac.25"Wau un tul maac cu kebantal ti u jeel maaque, Dios kun p'isoltic, baale wa un tul maac cu kebantal ti yuntzile', maax cun t'aan yo'lal? "baale' letioobe ma' tu yuuboob u t'aano'ob u tataoo men yuntzile' dzuu tuklic caa quimcoo. 26Le xi'ipal Samuelo' tun ch'ijil tum yaabtal utzil tu taan yuntzil yetel tu taan le maacoobo.27Bejlae' un tul maac ti Dios kuch tux yan Eli caa tu yaala' ti': Ma' wa' tin weesimba ten ti a uchben ch'iibaloo le caach yanoo tee Egiptoo' yanal u noj taanil u yotoch Faraon?. 28Ten yey ichil tu lacal ux noj la'la' laakoo ti' Israel tial caa in yunkinte, caa xiic tin Altar cau toc incienso, tial cuu buquint u nookob yunkinoob tin taan. ten tin dzaa tu nai a uuchben tataex tu laacal u sibal leu caajil Israel cu metel yetel kak.29Beytuno', ¿baaxten caa mambaal cunsic in yaj kuub yetel le sibaloo' le quin kaatic le tu'ux cajaaneno'?, ¿Baax ten ca tziquic a palaloo', tene' caa p'aatquen paachil, caa poloc cuns coo letio'ob yetel u sibal in caajal Israel?. 30Men yuntzile' u Diosil Israel cuyaic: "Tun seebchita' a wotoch yetel u yotoch a uuchben tataeexo' yan u yimbaloo caach tin taan mantadz. Baale' bejlae' yuntzile' cu yaic: "Ma in meetic lelo', mentene' quin tziquicquen, baale' le maxoo' manbaal cunsquene' un p'iit cun p'e biloo'.31Paacte', le k'iinobo' tun kuchuloo', le chen in tzel a muuke' yetel u muuk u yotoch a tatae, yo'-sal muu yantal maacoo nuxiboob te' wotoch. 32Yan a wilic chichnaquil le cuuchil tux caajaaneno'. Quex udz caa dzaabac ti Israel, mau'n yantal coolelo' nuxibo'ob ta wotoch. 33Jeen maaxac ti teex maiin naach cuntic in altar, yan in meetic mau paacat u yichoo quiin taasic k'inamil tu cuuxtaloo'. Tu laacal le maacoobo' le cu siilo'obta ch'iibalo' cu quimiloo'.34Lela' leti' u chiculal ti tech, cu taak yokol a caatul palal, Ofni yetel Finces: Tu ca'atulilo' cun quimil ti un p'elili kin 35Ten quin lii'sic in tialte' un tul yunkin maun p'atquem kaasi, maxcun meetic tin pues ikaloo' yetel tin pixaan. Ya im meetic ti u nai jeedzaam yetelcu xiimbal tu taam in ajau le max in dzaama aceite tu pool mantadz.36Tu laacal cun p'aatal cuxaan tu yotoche', yan u tal chintal tu taan, cu k'aat maat un xeet' saac taak'in yetel un xeet' waaj tun yaic: "Meet udz, dzaaten un p'eke' meya' cu meetic le yunkinoobo yo'-sal u beytal in jaantic in xeet' wa'"

Chapter 3

1Le chan xiipal Samuel tun meyatic tuntzil tun yilal men Eli. U t'aan yuntzil ma' babal u yuubal ti' le kinoobo' minaan wayaasben sansamal. 2Ti le k'inoobo, le caa joop' u p'aatal Eli mina'an saacil-tie' maum paajtal u pacat usz, chilicbal caach tu cama. 3Leu sascunajil, Dios laili' ma' tu tupque', Samuele bin cach chital tial wenel tee tu yotoch yuntzil le tuxyan caach u Arca Dios. 4Yuntzile' tu t'ana' Samuel, leti tu nuuca: "jeelena'".5Samuele aalcabil binic yicnal Eli caa tu yaala : "wayanene'

6yuntzile' tu caa t'anaj:"Tu caatwn Samuel bin tuxyan Eli caa tu yaalaj:"Jeelena', dzooc a t'anquen." Eli tu nuuca:" tene' maicaa t'anechi', in pal, suneen caa chilaqueech.7Ti le kinoobo' Samuele' mix un ten yanac baa u yil yetel yuntzil, ma-xan yanac un p'el kubentan wa dzooc u chiicbesal man yuntzil ti'. 8Yuntzile caa tu caa t'ante Samuel tu oxten. Ca liik' Samuel caa bin yicnal Eli caa tu yaala:"jee'lena' dzooca t'anquen". Beytuno Eli tu ch'aanucta yuntzil t'anic le xipalo'.9Cu dzoocole' Eli aalti Samuel:"Penen chilen, wa' leti cu t'anquech caatene', teche' ca waalic: T'aanen yuntzil, aj meyaje tun yuubquech". Beytuno' Samuele' bini caa chilaji tu cuuchil u lak un ten.10Yuntzile, taali ca tu yeesuba'a; Letie' t'anaji jeenbix dzuu t'an yaab u tenelo':"Samuel, Samuel". dzoocole Samuele' tu yaala:"t'aanen men a meyaje' tun yuubiquech". 11Yuntzile' tu yaala' ti Samuel:"Pacte' tene' bincajen in meet baa' Israel, u xiquin le tu lacal le cun uyique yan u quilbal.12Ti le kina' yan in dzoocbesic ti Eli tu lacal le tin waala' yokol u yotoch, bey cajique' tac tu xul. 13Ten aatie' ten max cu p'isol chucanil yokol u nai yo le kebam leti' u kaole' men u palaloobe dzuu tascoo kaas tu yokol u bao' letie' ma tu pedzoobi. 14Yo-lal lelo' tene' dzin jalachtantic ti u yotoch Eli, leu kebanoo u yotoche' maun saatsal yetel quinsbil baache wa sibal.15Samuele' chila' tee saschaji: ku' dzoocole' letie' tu jea' u jol u yotoch yuntzil. Baale Samuele' sajaccha' u yaal ti Eli yo-lal le wayaasbeno'. 16Cu dzoocole' tu t'ana Samuel caaa tu yaala': "Samuel, in pali" Samuel tu nuucaj:"jeelena'".17Leti tu yaala':"¿Baax t'anil leti tu yaala' tech? meet udz ma taaquic ti ten. Leti iin Dios max cuu meet ti tech wa' cuu che'n tip'e, wa caa tac wa baax ti ten tile t'aano' le leti tu yaala'tech. 18Samuele' tu yaaala' tu laacal ti; letie' mix baa tu mucla'. Eli tu yaala': Letie' yuntzil. Uchuc le maalo' u yilique'".19Samuele' ch'iji, yuntzile tian yetele' ma' tu ch'aa mix un p'el u t'anoo ajbobaloobo' caa p'aatac muu yuuchul. 20Tu laacal Israel, Dan tac Beerseba yo-jel Samuele' yeyaan tial aj bobatil ti' yuntzil. 21Yuntzile' caa' chiicpajtil tee siloo', men tu yeesuba ti Samuel te Siloo', yo-lal u t'an.
Chapter 4

1Sanuele' tu t'ana' tu lacal Israel. Bejlae' jok utial u batete Filisteos . Letioobe jeeloo Ebenezer, le filisteoso' jeeloo' Afec. 2Le filisteoso' tu li'isubao' tial u baateto' Israel. Le caa caj le bateiloo, le filisteoso' tu jadz'oo' Israel tu quinsoo min 4.000 mil maacoo tee tux cu yuuchul baateilo'.3Le caa kuch le maacoo tee tux cu yuuchul cu jeltaloobo,, u nuxibiloo Israele' tu yaaloo':" ¿Baaxten yuntzil tu met ec jaadzal tu tan le filisleosoobo? coonex tasic u Arcail le nuupt'ano utial yuntzilo' waye' tac Silo, caa yanac tec etel, tial cuu pixoon tu kaab lec ch'aap'ecoobo". 4Beytuno' le cajo' tu tuxta maacoo tac Silo; le lukicoo teelo' letioobe' tu tasoob le u Arcail le nuuptan utial u yuntzil baateoo', max cu cutal yokol le querubino'. Leu ca'atul palal Eli, Ofni yetel Finees, tiaano' teelo' yetel u Arcail u nuupt'an ti Dios.5Le ka kuch u Arcail le nuupt'an utial yuntzil le tux cuu noj jeelelo'ob tu laacal u cajil Israele' kaan ahuatnaji', le luumo' quilbanaji'. 6Le filisteoso' caa tu yuubob le nojoch ahhuato', tu yaaloo':"¿Baax u kaat u yaak le nojoch ahuata' cu tal tu noj jeeleloo le hebreoso'? "Beytuno' letioobe tu ch'aa nuuctoo u Arca yuntzile tian tee nojoch jeelelo'".7Le Filisteoso' saajac chajoo'; tu yaaloo':"Dios dzuu cuchul tee noj jeelelo'". Letioobe tu yaaloo':"¡talan yaniloon!" "¡Mix baa uchuc toon caachi bey lela'!". 8¡Talan yaniloon! ¿Maax cun toc coon ti u muuk le diosoob muuknalooba? Lelooba letioob le diosoo tu xachobaoti' Egipcios yetel ya'ach jejelas plagasteo xTocoyilo'. 9Ma' sajaltaleex, meeta xibilex teex filisteos, wa ca meetcvabaex palitzil ti Hebreos, jeebix tu meetubaoti'teexe'. Xiib chaquex yetel baatenenex".10Le filisteoso' baatenajo' Israele' ja'adzi, jujuntul maaque puudzi bin tu nai, le quinsajiloo' jach nojoch chaji'; men ox lajuun huachoo Israelitasoo luubo'. 11U Area Diose oclaabi' le caatul u palal Elige, Ofni yetel inees quimoo'.12Untul maac ti tribui Benjamin aalcana' tu tan le bateilo' caa-tal Silo ti' le kino', kuch yetel u jajat nok yetel luum yokol u pol. 13Le caa kuch letie', Elije culucbal caach tu kaanche' tu tzel le bejo' tun yilie' men u pucsikale' chichnac yo-lal u Arca Dios. La caa ocle maac ich caj caa tu dza le pectzilo, tu jach laacal le caaja ahuat-naji.14Le caa tu yuuba leeti u jum le ahuatoobo, letie tu yala:"¿Baax u katu yaal le wolan ahuata'?" Le maaca' bin sebaquil caa tu tzicbata ti Eli. 15Bejlae', Elije 98 jaab yanti'; u yiichoobe dzuu ch'ooptal letie' maun beytal u paacat.16Le maaca' tu yaala ti Eli:"Ten le max kuchen luken tux cu yuuchuln baateil. Ten puudz'en ti le baateilo bejlae'." Leti tu kaata:¿Bix binic toon, im palil? 17Le maac taas le pectziloo tu nuuca caatu yaala': "Israele' puudztioo le filisteoso'. Beyxan yancha' un p'el nojoch jatz ichil le caajo'. Lea caatul palale', Ofni yetel Finees quimoo' u Arca Diose ocoltaabi."18Le caa tu yaala leti u Arca Diose, Elije luu' culpach yanil tu kanche' tu tzel le jonajo'. U chuch u caale caachi, caa quiimi, men nuxi yetel jach poloc. Letie' dz'uu p'isoltic Israel camp'el lajun jaaboo'.19Bejlae' u yili', u yatan Finees yoonchajaan taitac u siisa'. Le caa tu yuuba u pectzilil u Arca Dios oclaabe yetel u tata u yichan dzuu quimiloobe', letie' xolaji caa sii u pal, men tal u kinamil siijil. 20Ti un sutuque quimi, le cooleloob aanticoobo tu yaalo'o':"Ma ch'ic saaquilil, men dz'aa siisic untul xii". Baale letie' me' tu nuucti, mix tudz'aolti'.21Letie' tu dz'aa u kaaba le chan xiipalo' lcaboot, tun yaic:"Le nojbeenilo' dzuu bin ti Israel", men le Arcao' ti' Dioso dzuu yoclaa', yolalxan quimic u tata u yichan yetel u yichan. 22Letie' tu yaala':"Le noojbeniloo' dzooc u bin ti Israel, men u Arca Diose' dzuu yocoltaa'".

Chapter 5

1Le filisteoso' tu yoc-loo' u Arca Dios, caatuchaoobe' caa tu bisoo' Asdod. 2Le filisteosoo' tu ch'aoo' u Arca Dios, caa tu yooc-soo ichil u nai Dagon, caa tu tzao' tu tzel Dagon. 3U cajil Asdod liikoo' tun sasatl u jel kin, jetuna', Dagon luub yook luum actan ti' u Arca yuntzil. Beytuuno' letioobe' tu maachoo' Dagon caa tu caa dzaoo' tu cuchil tu caaten.4Baale letioob caa liikoo' ja'atz caa' k'in tu jel kine', jeetunA', Dagone' dzuu luubul nococbal luum tu taan u Arca yuntzil. U pol Dagon yetel u caap'elil u kabe' tiaxan caachtee luumo' xo'otoloo yanal u xiik. Cheen u winquilil ma' pol, ma k'aab, ma' oc p'aatic. 5Le olale'. tac bejlae', u yunkiinoo' Dagone' yetel jeen maxac caa ococ tu nai Dagon, maun yaachetcoo u jool Dagon tee Asdod.6Ukaa yuntzile yajcha' yokol u caajil Asdod. Lti loobito' caa tu xek'a yetel chuchumoo'. Te Asdodo yetel u noj luumil. 7Le maaco tee' Asdodo caa tu ch'anuuctoo le baax cu yuuchul caacho', letioobe' tu yaa'loo':"U Arcail u Diosi Israel ma' najmal u p'aatal ichilooni', men u kaabe loo' ti to'on yetel ti' Dagon ec Dios".8Beytuno letiobe' tu tuxtoo ch'aabil le nucuch jalachoo ti' le filisteoso'; Letiobe' tu yaaloo';"¿Baaxtun coon meet ti u Arca-il u Dios Israel?", Letioobe tu nuucoo:"Chaex leu Arca u Diosil Israele' caa bisaac tac Gat. 9Baale' le caa tu bisoo' Gaate', u kaa yuntzile' tian yook le caajoo', tun meetic un p'el nojoch xaaknatil tu baatziloo, letie' tu loobita' le maacoo' tee caajo', le chichnoobo' beyxan le nuuctacoobo', caa joooktioob chuchumoo'.10Beytuno tu tuctoo' u Arca Dios tac Ecron. Baale' tu seblaquil jeebix oquic u Arca Dios Ecrone', le ecroniloobo' tu kancach aaloo:"Dzuu taasal ti' to'on u Arcail u Diosil Israel tial cuu quinsoon to'on yetel xan ec caajal".11Beytuno' letioobe' tu tuxtoo ch'aabi tu laacal le noj jalachoob ti le filisteoso'; letioobe tu yaaloo':"Jooseex waye' leu Arcail u Diosil Israel, suteec tu cuchil, yo-lal muuquinsicoon toon yetel ec caajal". Men yanchaji' un p'el che' saaquilil ti tu laacal le cajo', u kaab Diose jach loobna' teelo'. 12Le maacoo ma' quimoobo meetaab lootioo men le chuchumoo, u yookol le caajo' nac tac tee caanoobo.

Chapter 6

1U Arca yuntzile' yancha' tu caajal le filisteosoobo' siete uchoob. 2Cu dzoocole le filisteoso' tu t'ana' u yunkinoo yetel u ajnaatoo'; tu yaaloo tioo':"¿Baax juu bey ec meetic ti u Area yuntzile'? Aatoon bix juu beytal sutic tu caajale".3Le yunkinoobo yetel le cu naatoobo tu yaaloo':"Wa teex caa ca tuxquex u Area Dios Israele', ma tuxquex wa minaan u sibalil yo-lal siipil. Cu dzoole', teex caa dzaacleex, ca wojelquex baaxten u kaab ma' tzeelec ta wokoleex tac bejlae'. 4Cu dzoocole letioob tu yaaloo:"¿Baax sibalil yo-lal siipil juubeytal c-bisic le chen c-suut le Arcao'? Letioobe' tu nuucoo':"Jop'el chuuchum "oro" yetel jo-p'el choo oro xan, jop'el men bucaa u p'elel u jalachil le filisteoso'. yo-lal le quimbeenil le meet looti teexo' yetelxan u jalaa'cheex.5Beytuno' teexe' najmal a meetquex u yochel le chuchumoo' yetel le ch'oo le meetoo loo' ti le caajo', yetel caa dzaex nojbeenil ti u Diosil Israel. In waaque' leti cun tzelcu kaab ta wokoleex, yokol a Dioseex beyxann yokol a luumex. 6¿Baaxten wal kaanaan a dzuuyquuinsquex a pucsikaleex, jee bix le Egipcios wa Farraoo'n? Leu Diosil Israel caatu machoo maan chiche'; ¿Ma' wa le egipcioso tu ch'ao' le caajo caa laa' joo'koo?.7Bejla'tuna', makaantex u p'el bolan tumben yetel caatul xchupu wacax yetel u chichnil mix un ten dzaabac u cuch. Kaxeex le xch'upu wacax tee bolano', baale' bisoo' u chichniloo ta' naj naach tioob. 8Cy dzoocole ch'aec u Arca yuntzil dzaex ti le bolano'. Dzaex le ochel oro bey siibal yo-lal siipil ichil un p'el caja' tu tzel leti'. cu dzoole chaex u bin tee bejo'. 9Cu dzoocole ileex; wa' tun bin tee belil u luum tac Bet-se,es beytuno' leti yuntzil max meet le kaasa' jach nojoch. Baale wa mae', beytuno' teexe' yan a wojeltquex mau caa loobitooni'; chen jokolbikun".10Le maacoobo' tu meetoo jeebix aalaa' tioobo; tu ch'aoo' caatul xch'upu wacax yetel u chichnil, caatu kaxoo' ti le bolano' caatu kaloo u chichnilo' t'anaj. 11Tu dzaoo' u Arca yuntzil ti' le bolano', tu dzel le caaja tux yan le ch'oo oroo' yetel u yochel le chuchumoobo. 12Le ch'uupu wacxoobo taadz binoo' tu tojil u belil Bet-semes. Naachcha u binoo tee bejo', tun yeemeloo' caliquil u binoo, ma' tzeloo' noo wa' dziickaab. U jalachil le filisteoso' tu tzaypachtoo' tac tux cu chuunul Bet Semes.13U winiquiloo Bet Semes tan caach u uxcoo u trigoo tee cambal luumilo'. Le caa tu liisu yiichoobe tu yiloo le Arcao', caa qyuimacolnajoo'.14Le bolano' oc tu kax Josue' u cajnalil Bet Semes caa jeelteelo', tux yan un p'el nojoch tunich, caaa tu xeetoo' u cheil le bolano' caa tu kuboo' le ch'uupuwakaxoobo bey cu toocal ti yuntzile'. 15U chiibal Levi tu yeemsoo u Arca yuntzil beyxan le caaja yancaach tu tzeele', le tux yan e ochel oroo', caa tu dzaoo' yokol le nojoch tunicho' . U winiquiloo' Bet Semese' tu dzaoo' sibal tocaantac caa tu meetoo' ya'-kuub laili' le kin jeelo' ti' yuntzil.16Le jo-p'el jalachoo ti le filisteos caa tu yiloo lelo', sunajo' le kin jeeloo tac ecron.17Lela' letioo le chuchomo' oro le tu dzaoo le filisteos ti yuntzil u sibalil yo-lal u siipiloo': un p'ele tial Asdo, u jeele' tial Gaza, un p'ele' tial Ascalon, u jeele' tial Gat, u laake' yo-lal Ecron. 18Le ch'oo oroo' laili' bucaa u p'elel leu p'elel le caajaloo' le filisteoso le tux cu yantal le joop'el jalachoobo', wa' le nucuch caaj kalaanoobo wa le caaj ma' kalaani. Le nuxi tunich, yo-kol dzaa u Arca yuntzile, p'aatal bey im p'el jaj cuna' ti' le kino' tu cuchil Josue' Bet-Semetai'.19Yuntzile' tu meeta' loo'ti u cajnalil Bet Semes, men letiobe; tu pactoo ichil u Arca. Letie' tu quinsa cincuenta mil setenta maacoo'. Le caajo' okolnaji men yuntzile' tu meeta u quimil yaa caach maac. 20U maaquiloo' Bet Semes tu yaaloo:"¿Max juubeytal u yantel tu taan yuntzile', le quilich Dioso'?, ¿Maax tun ti coon tuxte le Arca wa quec tzel waye'"?.21Letioobe tu tuxtoo aalbil men maacooti u cajnalil Quiriat Jearim beya':"Le filisteoso' dzii suutcoo u Arca yuntzil; enseex biseex ta wicnaleex".

Chapter 7

1Le maacoo tee Quiriat Jearim taloo' u ch'ao u Arca yuntzil, caa tu bisoo' tu yotoch Abinadab yokol un p'eel buutun. Letioobe caa tu quilich cuntoo un tul u paloo, u kabae' Eliazar tial canantic u Arca yuntzil. 2Cajic tee kin jeeloo', p'aat le Arca Quiriat Jearim, maan yaa cach kinoo', caap'el lajunn jaab. Tu laacalil u yotochil Israel tun yo'-kol u kaatoo' suutti' yuntzil.3Samuel tu yaala ti u cajil Israel:"Wa teex caa suuteec ti yuntzile' tu lacal a pucsikaleexe', caa tzeelex la tanxi diosoobo, le Astarot ichileexo', caa suut a pucsikaleex ti yuntzil caa kulteex chen leti cu to-queex tu kaable filisteoso'". 4Beytuno u cajil Israel tu' tzela' Astarot yetel Baaloo caa tu kuultoo chan yuntzil.5Cu dzoocole' Samuel tu yaala:"Much' quinteex tu laacal Israel Mizpa", "tene' quin payalchi ti' yuntzil ta wolaleex". 6Letioobe tu muuch'ubao' Mizpa, tu jooso' jaa' caa tu wecoo tu tan yuntzil. Suukinajoo' ti' le kino' caa tu yaaloo':"Dzooc ec kebantal ti' yuntzil". Teelo Samuele' tu p'i7Le caa tu yuubo le filisteos u cajil Israel much'ucbal caach tee Mizpao', u jalachiloo filisteose' oc u quinsoo Israel. Le u cajil Israel caatu yuubo lelo', tu ch'aoo saajquilil ti' le filisteoso'. 8Beytuno' u winiquiloo tu yaaloo' ti Samuel:"Maa' ch'enic a payalchi tec olal ti yuntzil, tial cuu tocoon leti' tu kaab le filisteoso'.9Samuele' tu ch'aa un tul xib taman laili' u chuuche' caa tu kuba' bey ump'el yajsibale ti yuntzil. Tu nuucaa.10Caliquil Samuel tun kubic le yajsibalo', le Filisteoso' tu nadzubaoo tial cuu batejtoo' Israel; Baale u t'aan yuntzile waak yetel un p'el kancach juum tee kino' tial cu yuuboob le filisteoso' bey uchi u sa-besceo, beyxan uchic u jaadzloo men Israelo'. 11Uxiibiloo Israele lukoo' Mizpa, tu yalcapachtoo le filisteoso' caa tu meetoo looti' pachil ti' Bet Car12Samuele' tu ch'aa un p'el tunich caa tu dzaa chuumucti Mizpa yetel Sen. Tun dzau kaaba' le cuchilo Ebenezer, tun yaalic beya':"Tac bejlaee' yuntzile' dzuu yaant-coon".13Beytuno le filisteoso' too'no ma'a tu tadzmaanso u xul u luumil Israeli'. U kaab yuntzile' luub kasil ti le filisteoso' tu laacal u kinil cuxaanil Samuel. 14Le cajoo tu ch'ae' filisteos ti' Israelo' tu caa suutoo ti Israel, u cajbal Ecron tac Gat; Israele' tu caa ch'aa u luum tu kaab filisteos. Beytuno' yancha' jeetzel ichil Israel yetel Amorreos.15Samuele' p'isolte' Israel tu lacal u kini u cuxtal. 16Jaab yetel jaab cu cajal u ximbatic Bethel Gilgal tac Mizpa. Leti' p'isoltic Israel tu laacal le cuchiloobo. 17Beytuno' letie' cu suut Rama, men tian u yotochii, tee yano' cu p'isoltic Israel. Leti xane', tu meeta un p'el u mutuni kulta teelo' u tial yuntzil.

Chapter 8

1Le caa nuxi-chaa Samuele', tu yaala' ti' u palalo' cau p'isoltoo' Israel. 2U sucuntzilil u palale' u kabae' Joel, u caatul u palale' Abias caachi. Leeloba letioo' p'isoltic Beerseba. 3U palaloobe ma' tu meetoo jeebix tu meta' u tataoobe' men tu ma' uuymat'antoo Dios, men tu tzaaypachtoo taakin, yetel kakas sibaloo', maun meetcoo' utzil baaloo'.4Beytuno' tu lacal u nuxibil Israel tu much' ubao' yicnal Samuel tee Ramajo'. 5Caa tu yaaloti':"Pacte' teche' dzaa nuxita, a palaloobe maun meetcoo jeebix ta meete. Dzaa toon un tul ajawtial p'isolcoon toon jeebix tu laacal le caajoobo'".6Lela' ma' luub utzil ti' Samuele' caatu yaaloo:"Dzatoon un tul ajaw tial p'isoltcoon". "Beytuno' Samuele' payalchina ti yuntzil. 7Yuntzile' tu yaala' ti Samuel:"Dza ti' a cajal le cu kaatcoobo, men letioobe ma' tech cu mambaal cunsqueehobi ten, baale' dzuu mambaalcunsquenoo' ten tial min meetquimba ajawil tioo'8Bey u meeticoo bejlae', jeebix tu metiloo' le kin tin joo'-sa le maacoo Egiptoe', tun dzaquenoo un tzelil yetel tun kulticoo u laak diosoo, beyxan u meticoo ta weteloo'. 9Beyo' tan oltoo'; baale' udzi aaltioo met u yojeltcoo' bix bin cun ajautaalo' men le ajawoobo'10Beyo' Samuele' yu yaala' tu lacal u t'an yuntzil ti le caaj kaatic un tul Ajau. 11Tu yaala':"Bix cun ajawil le ajau ta' wokoleex. Letie' yan u chiic a palalex cu yeeyic tial u bolanil baateil, tial natic u tziminooo wa tial aalcab tu tan u bolanil baateil. 12Yan u teetic tial u meetuba nojochil ti' u milil u huachoo', wa u nojchil tial cincuenta huachoo'. Letie' yan u meetic ti wa jaituloobe caa jat luum-nacoo', u jeloobe' caa uxnacoo u laa' wa jaitule' tial cuu meetoo u nuuculil baateil wa' u nuucul tial le bolanoo' cu binoo' baateilo'.13Yan u ch'iic ti teex, a ch'uupalalex tial meyaj quibbooc, ch'ae' janal yetel tial meyaj wa' wa pakach. 14Yan u ch'iic u jadz utzil le luumoo'bo', u chuchil tux caa pakquex uvas, le tux caa pakquex olivos, cu dzic ti uj meyajoo'. 15Yan u ch'iic u diezmoil le neek'o beyxan le uvaso' cu dzic ti u nucuch meyajoo yetel ti u kosoo'.16Yan u ch'ic ti tex u jach maalobil le koosoobo yetel le xkosoobo'; u maaloobil le maacoo' tantanquelemoobo' yetel a chohuac xiquinex; cu dzicoo meyaj tu lacaloo' utial leti'. 17Yan u ch'ic u diezmoil a tamanex teexe' cu palitzilquex. 18Beytuno, le kin jeelo', ca tacpoleex yetel u jail a wicheex yo-sal le ajau le teex teto' a tial teex; baale yuntzile' ma' bin u nuucteex ti le kin jeelo'.19Baale le cajo' ma' tu yota' u yuub u t'an Samueli'; tu yaaloo':"¡Ma'! ec kaat un tul ajau tec okol. 20Yo-sal ec beytal jeebix u jel cajoobo, yo-salxan ec ajawe' cu p'isoltoon, caaxan xic tani ti toon yetel cuu batet ec baateiloo'.21Le caa tu yuuba' Samuel tu laacal u t'an le cajo', letie' tu caa aala' le t'anooba ich payalchi' ti yuntzil'. 22Yuntzile' tu yaala ti' Samuele':"Tan oltoo yey untul ajau u tialtoo."Beytuno' Samuele' tu yaala' ti u maaquiloo' Israel:"Tu lacal xiboobe' kaanaan u suutoo tu nojcajaloo'.

Chapter 9

1Yan caach untul mac cu tal ti u palal Benjamin, untulmac yan pajtalil ti' u kabae' cis, u pal Abdiel, u pal Zeror, u pal Becorat, u pal Afia, u pal xan un tul Benjamita. 2Letie' yan un tul u pal u kabae' Saul, untul xiipal jadzudz. Mina'an caach u la' mac ichil le maacoo Israelo' wa tip'aan u quichquelmi quet leti'. Tac tu quelembal tial caanale letie' tip'aan u canlil quet u jeel macoobo. 3U chohuac xiquin Cis, u tata Saul, saatoo' caachi. Beytuno', Cis tu yaala' ti u pal Saul:"Bis untul le meyajoo' ta wetelo'; lii'sabaex peneneex caxtex le chohuac xiquinoobo. 4Beytuno' Saule' maan ichil le kaaxo' chupoo' yetel witzooti u cajil Efrain kuchxan ichil u luumil Salisa, baale' letioobe ma' tu caxtoobi'. Cu dzocole' manoo tu luumil Saalim, baale minanoo teelo'. U dzooque' letie' maan ichil u luumoo le Benjamitasoon; quex bello' ma' tu caxtoobi'. 5Le caa kuchoo' tu luumil Zuf, Saule' tu yaala' ti u meyaj yan yetel:"Cooten caa sunacoon, wa quex tin tatae' cu xulic u caxtic le chohuac xiquinoobo cu cajal tun u chich nactal tac olal. 6"Bale le meyajo' tu yaala':"Uuyahueye', yan unntul maac u tial Dios te caja'. Letie' un tul maac jach tzicbeen; tu lacal le cu yaalic letie' cu yuuchul. Chain bin teelo', cuxwa leti' juu yaactoon wa baax bejiln jeec bisic tial lecbine'".7Cu dzoocole' Saule' tu yaala' ti u meya':"Wa caa xiicoone', ¿Baax juu beytal ec dzaac ti le maaco'? Men ec ooch waje' dzuu xuupul, minaan toon mix un p'el sibal tial dzaa ti u maaquil Dios. ¿Baax yan toon?. 8Leu' meyajoo' tu nuuca ti Saul caa tu yaala':"Yan ti ten oxp'el grammos saac takin tial in dzaa ti' u maaquil Dios, yo-sal u yaactoon ma-ca mac beji unaj c-bisic tial c-bin".9Cuuch caache' tee Israelo, le chen xiic untul maac u kaat chi' ti Diose, cu yaic cooten, cooneex yicnal vidente. Le ajbobat bejlae' caache u yaalale' vidente. 10Cu dzoocole Saule' tu yaala' ti u meyaj:"Udz ta waali. cootem, cooc. "Letioo tune' naacoo te cajo' le tux yan caach u maaquil Dios. 11Letioo' tun caa naacoo tu buutunil u yoclootee cajo', letioobe tu naac tantoo ch'upalaloo' tun suutoo tu joosa' jaoo'; Saul yetel uj meyaj tu yaaloob tioob, "¿Waya' yan le videnteo'?".12Letioobe tu nuucoo:"Wayane'; ilex letie' actantiteex yan. Le p'a huoleex , letie' tun bin caaj, men le cajo' tun kub yasibaloo' tec caanal cuuchiloo'. 13Chen p'el a woclex te caajo', caa nactantquex, Maili' xiic btee cuchil caanalo' tial janal. Le cajo' muun janal wa ma' kuchqui, men leti' cun quui tantic le yajsibalo'; cu dzoocole' cu janal le t'anaanoobo. Seblaqui xeneex, tial caa nactantex tu seblaquil.14Beytuno' letioobe' naacoo ti le cajo'. caliquil tun yocloo tee caajo', tu yiloo Samuel tun tal tu tojiloo', tial caa naacac tee caanal cuchilo'.15Bejlae', un p'el kin maili' talak Saul, yuntzile dzooquili' u yeesic ti' Samuele'. 16Walqui saamala' ten quin tuxtic un tul maac luuk tu luun Benjamin, teche' ca dzic Aceite tu pol tial cuu meetubaa noj-chil yokol in cajal Israel. Leti' cun toquic in cajal tu kab le Filisteoso'. Men dziin wilic in cajal yetel ch'a otzilil, men u kancach kaat chioobe dzuu kuchul tin t'an.17Samuele' caa tu yila' Saule', Yuntzile' tu yaati:"¡Jeele maac le dzooc in waactecho'!. Leti' u meetuba jalachil yokol in cajal'. 18Beytuno', Saule' tu nadzuba' ti Samuel tee jonajo' caa tu yaala:"Aaten: ¿Tux yan u yotoch le videnteo'?". 19Samuele' tu nuuca ti' Saul tu yaala':"Ten le videnteo. Maanen tanil coox naacal tee caanal cuchiloo', men bejlae' yan a janal tin wetel.Saamal jaadzcaa kine' quin chaa' ca bin, yetel quin walic baax tu lacal le yan ta pucsiikalo'.20Ma' chuclicaba yo-lal le chohuacxiquinoo' saatoobo oxp'el kinoobo, men dzuu caxtaaloo'. ¿yolal max u dzama' tu lacal u dzibolal Israel? Ma wa' ta wokoloo yetel tu lacal u yotoch a tata?. 21Saul tu nuuca caatu yaala' ¿Ma wa' un tul Benjami ta ileni', u jach chichnil le tribus ti Israel? ¿Ma; wa impaloo' u dzooc le palaloo ti u tribui Bnejamiin? ¿Baemtun caa tanquen jeebix a t'anqueno'?.22Beytuno' Samuele' tu ch'aa Saul yetel u meyaj caa tu bisa' tu saala' caa tu cuquintoo tu jo-ol polil leu' jeeloo' t'anaanoobo, min oxlajun maacoo.23Samuel tu yaala'ti le chacjanalo':"Tas le un xeet tin dzaa' teche', le tin huateche':"Dzaa tanxe' tux". 24Beytuno' le chac janalo' tu ch'aa leun xet baak le dzoocaan u kuubul yaj-sibalil yetel tu laacal bey yanilo', caa tu joosa u dza tu tan Saul. Cu dzoocole' Samuel tu yaala':"¡pacte' le un paycunsaan a tilito! Janen, men lelo' canantaan a tialte ti le kina'; le caa tin wale':"Dziin t'anic le cajo'". Beytuno' Saule' jaan yetel Samuel tee tuxyan le terrazao'.25Le caa heemo tee cuchil caanalo' talicoo te cajo', Samuel t'ana' yetel Saul tee tuxyan le terrazao'. 26Beytuno' tial u sastal, Samuel tu t'ana' Saul tee terrazao' caa tu yaalaj:"Liiken, tial quin wil a bin". Beytuno' Saul liiki, tu caatulilo', leti' yetel Samuel jookoote calleo'.27Caliquil u binoo pach caje', Samuel tu yaala' ti Saul:"Aal ti le meyajo' caa xic tani toon (caa bin tani), baale teche' p'aaten, yo-lal u beytal in dzactech le pectzil tu dzacten Dios a tial".

Chapter 10

1Beytuno' Samuel tu ch;aa un luch Aceite, caa tu lala aceite tu pol Saul caa tu dzuudza' tun yaic:"¿Ma' wa' yuntzil dzuu dzic aceite ta' pol tial ajawi yokol u cajal?. 2Le chen a p'aten bejlae', caa nactantic catul maacoo le tux yan u muknal Raquel tu luum Benjamin Selsai'. Letioo cun yactech:"Le chohuac xicnoo caa mana caxte', dzooc caxtic. A tatae' dzuu xulul u chuclicuba yo-lal le chohuac xiquinoobo, behoraa' tun chuclicuba ta wo-lal, bey u yaaca':"¿Baax quin in meet yo-lal iim pal?3Beytuno', ca bin a naachtal teelo', ca kuchul yicnal le encina u tial Tabor. Teelo ca nactantic oxtul xiiboob tun binoo kulta' tac Betel, un tuulee u cuchma' oxtul tanquelen tamanoo, u laak un tuule u cuchma' ox-xet wa' u jeele' u cuchma' u chujil vino. 4Yan u tzicquechoo yetel cu dzictechoo caa xeet wa', lelooba yan a ch'ic tu kaaboo.5Cu dzoocol lelo', teche' ca bin tu witz Dios, tux cu taccuba le filisteoso. Le chen kuchquech tee cajo, ca nactantic un muuch' bobatoo tun yeemeloo' tee canal cuchiloobo yetel u Arpaoo', tammbor, flauta, yetel lira; letioobe tan u aj-bobatoo. 6U pixan yuntzil seeban cun tal ta wokol, ca aj-bobat yetel letioo, ca kexel ti un tul maac jelaan.7Le chen la talac le chiculalo' ti tech, meet le cutal ta' kaab a meetcoo, men Diose tian ta huetele'. 8Cooten much'tal tin wetel Gilgal. Beytuno' ten quintal ti' tech, tial quectooc sibal yetel u yaj-sibalil jeetzel. Paate siete kinoo tial caa kuchquen muchtal ta wetel tial quiin waltech le baax najmal a meetico.9Caa tu sutuba Saul tial u p'atic Samuel, Diose' tu dzaati u laak pucsikal. Beytuno' tu lacal le chiculaloobo uchoo' tee kinoo'. 10Le caa kuchoo tee witzoo', wa' jaitul bobatoo much' lajoo, u pixan Diose tu seblaquil em yokol leti' tial caa ajbobatnac yetel letioo.11Le k'aolmiloo caachilo tu yiiloo tun ajbobat yetel le bobatoobo, le maacoobo joop'u yaacoo tu batziloo:"¿Baax dzu yuuchul ti u pal Cis? ¿Bejlae' Saule' un tul ichil le bobatoobo?". 12Un tul maac tee cuuchilo' tu nuuca:"¿Maax u tata?" yolal le lelo', sunaj tial aalbil:"¿Saul un tul le bobatoo?". 13Le caa dzooc u ajbobate, caa bin tee cuchil caanalo'.14Beytuno', udz yuume' tu yaala' ti Saul yetel u meyaj: ¿Tux tun binech? Letie' tu nuucaj:"Binoon ec caxte' le chohuac xiquinoobo, men saatoo, binoon il Samuel". 15U dz'eyum Saule tu yaala':"Meet udz aaten baax tu yaatech Samuel". 16Saul tu nuuca ti' dzeyumi:"Leti' tu yaala' toone le chohuac xiquino' dzu caxtal". Baale ma' tu yaati' u dzeyum le ajawi' aalaatioo, le aalaati men Samuelo'.17Cu dzoocole', tu much'quint le caj tu tan yuntzil tee Mizpaoo. 18Tu yaala'ti u cajil Israel:"Lela' leti cu yaalic yuntzil u Diosil Israel: Ten joos Israel tu cajil Egipto, tin tocaj tu kaab le Egipcioso', yetel tu kabob tu laacal le pajtalil yaach'coobo'. 19Baale bejlae', teexe' dzaa jadzkaatquex Dios, max toquex ti tu lacaal bal kas yetel tu lacal a chichnaquiles; tun ya'ic:"Tet untul ajau tee okol. Beytuno' cootenex tu tan yuntzil jeen bix u tal a chii'bal yetel a palaleex".20Samuel tu meeta cuu nadz uba tu lacal u xh'iibal Israel u ch'iibal Benjamin tetaabi'. 21Tii' u tribui Benjammin tu meeta caa naadzcoo yetu palaloo'; u palal Matri yeyaabi, Saul tun u pal Cis tetaabi. Baale' le caap'u caxtale, maun yilal.22Beytuno', le caj tu yo-ta' a meet ti Dios yaacach katchi':"¿Dzooc u kuchul le maaco'?" yuntzile tu nuuca; Letie' tu taacuba' ichil le cuuchoobo. 23Beytuno' aalcanajoo tu joosoo Saul tee cuchilo'. Le caa hua'la chumuc le cajo', tip'aan caanlil quet tu lacaloo tu quelembal cu ch'iiquiloo.24Beytuno', Samuel tu yaala' tee cajo':"¿Dzooc a wuiquex le maac max tetaab men yuntzilo? ¡Minaan maac jeebix leti ichil tu lacal le cajo'! Le cajo' ahuat naji':" ¡Chohuac cuxtal ti le ajawo'!.25Beytuno', Samuel tu yaala' ti le cajo' le baaloo' sucaano' yetel bix maalo' le ajawilo', tu dziita' ti un p'el libro, caa tu kuuba' ti' yuntzil. Samuel tune' tu cha' u bin tu laacal le cajo jujuntul maaque bin tu yo-toch.26Saulxane ' sunaj tu yotoch tac Guibea, yetel leti wa jaitul maacoo mukaanoo, u pucsikaloo coo' Diosi. 27Baale maacoo kastacoobe tu yaaloo:"¿Bix juu toc coon le maaca?" Le maacoo jeela cu mambalcunscoo Saul ma' tu bisoo' mix un p'el sibal tii'. Baale Saule' p'aat u mac muchi'.

Chapter 11

1Beytuno' Nahas le Amonita bini caa tu ba'-pachtaj Jabes ti Galaad tu lacal tun u maaquiloo Jabese' tu yaalo ti Nahas:"Meet un p'el kaxtan tec etel bello' quee meyajtquex". 2Nahas Amonita tu nuuca:"Chen jali bey quini meet kax tan ta hutleexa', quin joos a noo' ichex ta lacleex teex, beyo' quin tasic kas yokol tu lacal Israel".3Beytuno' u nuxiboo Jabes tu nuucoo:"P'atoon tec jun siete kinoo, tial caa beyac tuxtic bisa t'anoo ti' tu lacal u luumil Israel, Beytuno', wa minaan mix maac tial toccoone quec kuubqueba' ta tanex"4Le bisa' t'anoobo' ku choo Ghibea', tux cajaan Saul, caa tu yaaloo tee caaj le bax dzuu yuchulo'. Tu lacal le cajo' ahuat okolnaji. 5Saule' tun tal caach kax tu paach le huacaxoobo. Saule' tu yaala:"¿Baax cu yuchulti le cajo', tun yo-kol?" Letioobe tu yaalo ti Saul le dzooc u yaalic u maaquiloo Jabes.6Le caa tu yuuba Saul le cu yaacoobo; u pixan Diose emtu seeblaquil yo-kol leti', letie' yaab uchcu p'uujul. 7Tu ch'aa caatul wacax caa paataanoo, tu xota' jujunxeeti' caa tu tuxtal tu lacal u luumil Israel men le bisa't'anoobo: letie' tu yaala':"Jeen maaxac ma' u jokol baateil tu tan Saul yetel Samuel, bey cun meetbil ti u caparbihuacaxoobo". Beytuno' u sabentzilil yuntzile' luub yo-kol le cajoobo, letiobe' tu much'ubao' bey n tulili' maaque'. 8Saul caa tu dzicbata tee Bezeco', le winicoo tee Israeloo' min trescientos mil, u xiibiloo' Juda ocp'el lajun mil.9Letiobe tu yaaloo ti le tasat'aano taloobo:"Yaan a waaquex ti u xibiloo Jabes ti Galaad. Samuel chen chocochajac le kino' yan a toclex."Beytuno' le bisat'anoo' binoo caa tu yaaloo ti u xibiloo Jabes letioobe quimac-olnajoo. 10Beytuno' u xibiloo Jabese' tu yaaloo ti le nahasilloob:"Samal ec kuquee ba ti teex, juubeytal a meetquex le bax ca tuc-liqueex tec etele'.11Tu laa kine, Saul tu jaatze' caj oxjatzil. Caa ocoo' tee tux cu weneloo le huachoobo tial u sastal caatu juupuba u jadzoo le Amonitasoobo' tac tial u chocotal kin. Le ma' quiboobo titbesaabo, beyo' ma' p'at caatil much'tal un p'eli tux12Beytuno le cajo tu yaala ti Samuel:"¿Maax caach aale?, ¿Saul cun u meet u ajawi tec okol?, Tas le maacootial quee quinsoobo". 13Baale Saul tu yaala:"Mix mac kaanan u quimil bejlae', men bejlae' yuntzil dzuu toquic Israel."14Beytuno' Samuel tu yaala' tee cajo':"Cootenex. coonex tac Gilgal cac tumbencuns le ajawilteelo'. 15Beytuno' le cajo' bin Gilgal caa tu meetoo ajawi Saul tu tan yuntzil tee Gilgaloo'. Teelo' letioobe tu ya-sibaltoo u sibalil jeetzel tu tan yuntzil Saul yetel tu lacal xiboob tee Israelo' nojoch quimacolal yancha'tioob.

Chapter 12

1Samuel tu yaala' ti tu lacal Israel:"Tin wuuya' tu lacal baax ta hualexten, dzooc in dzic un tul ajau ta wockleexteex. 2Bejlae' wayan le ajau cu ximbal ta taneex; tene; nuxiben laa' sac in pol, in palale tian ta wicnaleexe. Dzin ximbal ta taneex tin tanquelmi tac bejlae'.3Jeelena'; aaleex ba kasta wileexten, tu tan yuntzil yetel tu tan leu dzaama' aceite tu polo'.¿Macamax caparbihuacax dzin ch'ic? wa' ¿Baax xchohuac-xiquini dzin ch'ic?¿Maax dzin p'atic kaasi?¿Maax tin yaadzaa'?¿Maax tin macha' tu kaab un p'el sibal kas ch'oopquinsin wich? Aalex wa bey tin meeto' tene quin sutic u jeel".4Letioobe tu yaalo:"Ma a tusooni, yaadzi wa a ocolte mix baa tu kaa wamax". 5Letie' tu yaalatioo:"Yuntzile leti cun jajcuntic ta wokoleex beyxan le dzaa aceite tu polo' yan u jajcuntic bejlae' teexe' mix ba ta wileex tin kab letiobe tu nuucoo: Yuntzil jajcuntic.6Samuel aal ti le cajo:Leti' yuntzil max dzaa Moises yetel Aaron, max tzel a tataex tu luumil Egipto. 7Bejla tuna, cootenexta juunex, tu tan yuntzil, yo-lal ec dzicbatic ta huetelex yo-sal tu lacaal le utzi' baalo le dzuu meetic yuntzil a tialex yetel u tial a tataex.8Le caa tal Jacob Egiptoe', u tataoobe' tu juuntanlo' yuntzil. Yundzile' tu tuchita' tioob Moises yetel Aaron, maaxoo' nuucte' le bej ti a tataex paach Egipto letioobe tu taasoo' tee cuchuila'. 9Baale letioobe tu tuubsoo yuntzil u Dios; caa kuubooo tu kab sisara', u nojchil le huachoo ti Hazor, tu kaab le filisteoso, tu kab xan u ajawil Moab; tu lacal lelooba batenajoo yetel a uch ben ch'iibaloo.10Letioobe tu juun t'antoo yuntzil caa tu yaaloo:"Toon dzooc ac keban, men dzooc xuun p'atic yuntzil, dzooc meyatic Baaloo yetel Astorot baale bejlae' toccon ti ec ch'ap'eecoo tone' quec meyajtquech. 11Beytuno yuntzile lu tuxta Jerobaal, Bedan, Jefte yetel Samuel, catu jatza' u ch'a-p'ecoo sutuloo letioob, bey cuxlajicoo ti jeedztalil.12Le caa ta wileex teex le Nahas u ajawil u cajal Amonitas tal u loobilteex, ta waalexten:"¡Maa'! mas maaloo caa ajauchajac un tu ajau tec okol, quex wa yuntzil, a Dioseex, a ajaweexxan. 13Bejlae' way yan le ajau te teteex teexo', le ta kaatex teexo le xan yuntzil tu dzaa ajawil ta wo'-leex.14Wa teex saaquexti' yuntzile', meyatreex, uuytantex u t'an, ma' p'uuscabaex ti baax cu yaic Dios, beytuno' teexe' yetel le ajawo' le cu ajawil ta wokoleexo, yan a binex tu paach yuntzil a Dios. 15Wa teex maan uuyt'antic u t'an yuntzile', baale caa xachcaabaex ti bal cu yaic yuntzil, u kab yuntzile' cu luubul ta wokolex, jeebix luubic yokol a tataex.16Tac teex bejlae' yan a wiquex le nojoch bal cunu' meet yuntzil tu tana wicheex. 17¿Ma' wa' u kinil u uxul trigo? quin kaan t'antic yuntzil tial cu tuxte chaac yetel jaj. Beytuno' teexe caa wojeltquex caa wiquex xan nojoch a kasaanil tu tan yiich yuntzil, le uchic a kaatic a tialtex un tul ajau". 18Beytuno' Samuele' payalchina' ti yuntzil; ti le kino' yuntzile' tu tuxta chaac yetel u jail. Cu dzoocole tu lacal le cajo' tu ch;aasaquilil ti yuntzil yeetel ti Samuel.19Beytuno, tu lacal le maacoobo tu yaaloo' ti Samuel:"Payalchinen yo-lal a meyajoo ti yuntzil a Dios , yo-lal ma' ec quimiloon. Men toone tec tip'a ti tu lacal ec keban leu jeel ka-sa' le uchic kaatic ajau tec okol. 20Samuel tu nuuca':"Maa ch'aquex saaquilil, teex meet tu lacal le ka-sa', baale ma' nachtalex ti yuntzil, meyatex yuntzil tu lacal a pucsikaleex. 21Ma' binex tu paach baaloo' ma' jaaji' mix bal u biloo maxan tun tocqueex teex, men le balooba mex bal u bil.22Yo-lal u noj kabae', yuntzile' maun jadz ka-tic u cajal, men leti' yuntzile' cu quimactayol le cu dzaa cuba-oo cu cajalte. 23Intial tene', un puli' ma-in kat keban-tal ti yuntzili', quin p'at in payalchi' ta wo'lalex, ma ti e loo', yan in cansic le ba utzo' tojtac.24chen ch'aex saaquil ti yuntzil, meyajtex tu jajil yetel tu lacal a pucsikal. Pactex le nuucuch baloo tu meeta' ta wolalexo'. 25Baale wa maan p'atquex a meetquex le kaaso', teexe' yetel a ajaweex bin xixcuntaaqueex.

Chapter 13

1Saul oxlajun jaab ti caaj u meet-cu ajawi, le caa dzooc u meet cu ajawi camp'el laun jaab yook Israele'. 2Letie' tu teta oxp'el mil maacoo ti Israel. Caapel mile tian caach yetel Micmas beyxan ti u witziloo Betel, caliquil mile xiboobe tianoo caach yetel Jonatan tee Geba ti Benjamin. U yala' le huachoobo tu tuxta tu yotochoo, jujuntuloo caa xiico tu nayoo.3Jonatan tu jatza' tun leu huachiloo filisteos le yanoo caach Gebao, le filisteoso tu yuubo lela'. Beytuno' Saule' tu paxa' trompeta tu lacal tux, tun yaic:"Uuyees Hebreos". 4Israele tu yuuba bin Saule' dzooc u jadzic u huachiloo le filisteoso', beyxan Israele' jach ch'ap'ectan men filisteos. Beytuno' le huachoobo' t'anon cu much'ubao' yetel Saul Gilga.5Le filisteoso tu much'ubao tial cuu batetoo Israel: Oxp'el mil bola'n tial bateil seis mil xiibob tial bisic u bolanil bateil, yetel huachoo jeebix u sac luumil u jal kanaabe. Letioobe naacoo caa tu meetu paseloo Micmas, tu la-kin Bet-Aven.6Leu xibiloo Israel caatu yiloo sen kas yaniloobe caachile- le cajoo tun yaolal, tu tacubao' ich actunoo, yaanal cheoo', paach toktunchoo, ti ch'eenoo yetel tancach jooloo'. 7Wa' jaitul le Hebreoso' binoo yook Jordan tu luumiloo Ged yetel Galaad. Baale Saule tu pechuba' Gilgal tu laacal le cajo tzaypachmil yetel nojoch saaquilil.8Letie' tu paata' siete kinoo, leti le bucaa kin tu yaala Samuelo'. Baale Samuele' ma kuch Gilgali, le maacoobo tun maachtaloo ti Saul. 9Saul tu yaala':"Taaseex le sibal tocaantaco beyxan u sibalil jeetzel:"Beytuno' leti kub le sibal tocaantaco'. 10Chen p'elac u dzoocol u kubic le sibal tocaantaco Samuele' kuchi. Samuele bin u nactante yetel cuu tzique'.11Beytuno' Samuele tu yaala:"¿Baax le dzaa meetico'? Saul tu nuuca': Le caa tin wila' le caj tun p'atqueno', yetel maan kuchul jeebix aalmiloo quex tin p'a-tquecho, yetelxan le filisteoso tun kuchloo Micmas. 12tene tin wala':"bejlae' le filisteosoobo yan u yemeloo' u p'eeltenoo' tee Gilgalo', dzoocole' tene' main kat ol u meyaj, utzil yuntzil. Beytuno' tin p'isimba in kub le sibal tocaano."13Beytuno' Samuele tu yaala' ti Saul:"Dzaa meetic bey ma' naateche. teche' maa' uuymat'ant u t'an yuntzil a Diios tu dzaatech. 14Men yuntzil leti pak u pajtal yok Israel ma' tial caach xululi. Baale bejlae' a ajawile xuuli. Yuntzile' dzuu caxtic untul maac jeebix u pucsikal letie', yuntzile' dzuu tetic leti tial cu meet u nojoch dzulil yokol u cajal, men tecge' mata' uu yatanta le tu ajau aalta techo'".15Cu dzoocole Samuele liiki caa naacti Gilgal tac Guibea ti Benjami. Cu dzoocole' Saule' tu xoca' le maco yan yetelo', min seiscientos maacoo. 16Saul, u pal Jonatan yetel le maacoo yan yeteloobo, p'atoo tee Geba utial Benjamin. Baale' le filisteoso' tu meetnu paseloo Micmas.17Ocoloo' cu taaloo' tux cu jeeleloo le filisteoso oxjatzo'. Un jaatzee bin Ofra tu luum Sual. 18U laak un jaatze' bin tac Bet Horon u dzooc u jaatzo' binoo tu xul tux cu yilal u tadz luumil Zeboim tu tojil tocoyluum.19Minaan mix untul herrero tu lacal u suutulo' Israel, men le filisteoso cu yaacoo':"Wa ma' beyo' le hebreoso' dzuu meetcoo caach espadas wa' lanzas utial letioobe'. 20Tu lacal u xiibilo' Israel cu aala'olcoo le filisteoso tial u Jooss u yee' u escardilla, u pico, u baat yetel u hoz. 21U tojole' caa xet ti oxxte u granosil siclo' yo-lal le escardillao' yetel le picoo', un xet ti oxxet u granoi' plata le cu joosal u yee' le baato' yetel xan u yudz quintcoo' le hozoobo'.22Beytuno', u kin le bateilo', maan caxtic mix un p'el espada wa' lanza tu kab mix untul huachoo le yanoo yetel Saul yetel Jonatan; chen Saul yetel u pal Jonatan yan espadas tio' caachi'. 23Le much' huachoo' ti le filisteoso' jookoo' tial u kat u belil Micmas.

Chapter 14

1Un p'el kine Jonatan u pal Saul, tu yaala' ti u tanquelen canampach:"Cooten, cox tu lak un tzelilo', tee tux yanu pasel le filisteoso'". Baale letie' ma tu yaala ti u tatai.2Saule' tian tu xul Guibea, yaanal un u cheil granadas tian caach Migrone'. Yetel letie' yan caach min seiscientos xiiboo. 3Tacpajaan Ahias, u pal Ahitob, u pal Finees, u pal Eli, le yunkinti yuntzil tee Silo caachilo', u buquintma' u nokil yunkinoo. Le cajo' mau yojel caachi wa Jonatan dzuu bini'.4Ti le tux cu maan maac, letux cu yootic Jonatan u xoylte le tux yan u pasel le filisteoso' yan un p'el Jonlemcab tok tunich tu tzel yetel u jel joomlembac tok tunich tu laun tzel. U kaaba un p'el jomlemcabo Boses u kaaba' u laak un p'elo' Sene. 5U p'el le jomlemcabo' chinchin cu liikil caach tu xaaman u xul u luumil Micmas, u jeelo tu nojol actanti' Geba.6Jonatane' tu yaala' ti le tanquelen canampacho'."Cooten, coox maan ichil u pasel le leloo' ma sujuykuptaanoobo' in waaque' yuntzile' juu meya' udztoone, men mix baa juu peedzic yuntzil tial cuu tocoon tu k'ab yaab wa' un p'it maacoo'". 7Uh canampache' tu nuuca':"Meet le yante pucsikalo'. Cooxtani, tene' tianen ta wetele' tial quin uuyma't'ante tu lacal le ca waaco'.8Jonatan tu yaala':"Toone yan tadzmansic le tux yan le xiibobo', yetel yane eesquecba tioo'. 9Wa letioo' cuu yaatoon:"Pa-ateex teelo' tial caa kuchcoon te tux yaneexo' beytuno' toone' quec p'atal tec cuchil mah tun tan c-tadzmansic letioob. 10Baale wa letioo cu nuuc-co:"Cootenex tec ic nal; tton tune' quec tadzmanscoo letioo: Men yuntzile' dzuu kubic tec kab. Lela' leti u chiculal ec tial toon.11Le caa tu yeesubao' tu caatulilo' ti u huachoo le filisteoso'. Le filisteoso' tu yaaloo':"Pacteex, le hebreoso' tun jookloo' tu actunoo le tux letioo u taac mubaoo' caachi'." 12Beytuno' u xiibili le cu bateiloo' tu yahutoo' Jonatan, yetel u caanampach, caa tu yaaloo':"Cootenex le tux yanoona', cssc eesteex baal"> Jonatane' tu yaala' ti u canampach:"Cooxtin pach men yuntzile' dzuu kubic tu kaabo Israel".13Jonatane' tinchena'h yetel u kab yetel u yok, u canampache bin tu pach. Le filisteoso tun luubul quimentacoo tu tan Jonatan, u canampache' cu quinaic le binoo pachiltio'. 14Ti le yax quinsanajic Jonatan yetel u canampach tu meetoo, tu quinsoo ol caalajun xiibo ti un p'el chichan cuuchil min quince metros tu cantuukil tee luumo'.15Peecna'yoloo tac tux cu jeeleloo' tu paselo', tee kaaxo' yetel tac ichil le cajo. Tac le huachoobo yetel le mantadz tun binoo baateilo tu ch'ao' saaquilil. Le luumo' tiitbanaji, caa yancha' un p'el nojoch saaquilil.16Beytuno', leu cananoo Saul tee Guibea ti Benjamino' tu yiloo le yaacach huachoo ti filisteos dzuu tiitbesaloo,. Letioobe tan caach u binoo un tzeli yetel tu laa' tux. 17Beytuno' Saul tu yaala' ti le caj yan caach yetelo':"Xoquex caa wileex max minaan ichiloon". Le caa tu yocoobe, Jonatan yetel u canampach minaan.18Saul tu yaa'lati Ahias:"Tas u Arca Dios waye'" (Le kin jeelo u Arca Diose tian yicnal le Israelitasoobo)". 19Caliquil Saul tun t'an yetel le yunkino, u jaak-olil tux cuu jeltal le filisteoso laile tun jach yaabtal. Beytuno' Saule' tu yaala ti le yunkino', "Joosa' kaab".20Saul yetel u lacal le caj yan yetelo', tu much'ubao caa binoo' bateil. Jujump'el u chohuac mascab le filisteoso luu' yokol le u yetmanoo tee bateiloo', p'aat bey muu kaoltmubaoobe. 21Le hebreosoo yanoo caach yetel le filisteoso', yetel dzoocxan u binoo yeteloo tee tux cu jeeleloobo, ma' chen lelo', dzuu much'cubao' yetel le Israelitaso le yanoo cach yetel Saul yetel xan Jonatan.22Le tun tu lacal u xiibiloo Israel le tu taacubao paachil le buutunoob nadz ti' Efrain, caa tu yuuboo tun pudzul caach le filisteoso, tac letioo aalcapachtoo tu pach le bateilo'. 23Beytuno' yuntzile' tu toca' Israel tee kino, le bateilo' kuch paachil ti Bet Aven.24Le kin jeelo u xiibilo' Israele tun ya' olalo' caachi men Saul tu dzaa le caj yanal jalachchit'an beya':"Conol chibil le maac cun janal maili aka'ch'aque' tene quin vengartal yokol in ch'ap'eecoo". Beyo' mix maac ti u huachoo yu jantoo wa'. 25Beytuno' tu lacal le cajo' octee kaaxo' yan caach caab te luumo'. 26Le caa oque caj tee kaaxoo', tun tul le caabo', baale mix maac tu dzau kaa' tu chi men le cajo saajac ti le conolchio'27Baale Jonatane' ma' tu yuuba caach leu tata tu dzaa le cajo yanal jalachchitan. Letie' tu tuch'a u punta le lanza' le yan ru kabo' caa tu jula' ichil le caabo. Caa tu dzaa u kaa tu chi', u yiiche' p'iili yetel ledzbanaji'. 28Beytuno' un tul ti le cajo' tu nuuca':"A tatae' tu dzaa bey u jadz chaac ti le cajo' yanal jalacht'an beya':"Conol chibil le maac cun janal ti le kina, tac wa' le caj mah muuk men wii".29Jonatane' tu yaala':"In tatae' dzuu tasic baaloo istic ya' ti le luuma'. Pacteex bix in wich dzu p'aatal lelemquiloo men tin jaant'ah u p'iit le caaba. 30¿Cuxtun wa' le caj cuu jant caach ma' weeti bejla' le tu ch'aoo' ti' u ch'ap'ecoobo? Men bejlae' le quinsajilo' ma' maaloo' ichil le filisteoso'".31Letioobe tu ch'inubao u jadzoo le filisteoso ti' le kino cajoo Micmas tac Ajalon. E cajo' jach sen canaan caachi'. 32Tu lep'uyoloo tun dzibolcoo le bal yan ch'aabilo', tu ch'aoo taman, caparbihuacaxoo' yetel xiibil tamanoo', caa tu quinsoo tee luumo. Le cajo' tu janta paatee yetel u kikel.33Cu dzoocole letioob tu yaalo' ti Saul:"Ile', le cajo tun kebantal ti' yuntzil men tun jaanlo p'aate yetel kik". 34Saule' tu yaala':"Dzuu meetcoo baa jach kaas. Bejlae' balakteex un p'el nojoch tunich tac waye' in tial."Saul tu yaala:"Jookenex ichil le cajo aalextioob, "tu lacal xiib u tas u caparbihuacax yetel u taman, quinseex waye', jaanteex. Ma' caa kebantaleex ti yuntzil le caa jaanaleex paate yetel kik". Beytuno' jujuntulil ti le cajo tu taasa' u caparbil huacax yetel leti ti le akabo caa tu quinsoo teelo'.35Saul tu meeta un p'el altar ti Yuntzil, lela' letie' yax altar tu meeta leti' tial Yuntzil36Cu dzoocole Saul tu yaala':"Ti le akaba' maan c-p'atqueex u pach le filisteoso quec la tzel baltioob tac chen sasac, ma' ec patic mix untul u cuxaanil tioobi:"Letioobe tu nuucoo:"Meetaac jeebix utz a wuique'."Baale le yunkino tu yaala':"Nadzecbaon ti' Dios waye". 37Saule tu yoota' katchi' ti Dios yetel u jeeloo katchioo, ¿Kanaana in aalcapachtic le filisteoso? ¿Yan wa' a kuubcoo tu kab Israel? Baale diose ma' tu nuuca ti le kin jeelo'.38Beytuno' Saule' tu yaala:"Nadzubao' tu lacal le tip'aantacoobo tee cajo'; u kaoltoo' yetel cuu yiiloo bix uchic le keban bejlae'. 39men cuxaan yuntzil maxtoquic Israel, quex wa' le kebana' tian ti in pal Jonatan, letie' mau'n jechic le quimmilo'. "Baale mix un tul le xiiboo yanoo ichil tu lacal le cajo tu nuucoo.40Cu dzoocole leti aalti tu lacal Israel:"Teexe' tianeex ti un tzelile' ten yetel in pal Jonatan yan ec yantal ti un laun tzelil. "Le cajo' tu yaala' ti Saul:"Meet jeebix maalo' a wique'". 41Le olale' Saule' tu yaala' ti yuntzil, u Diosil Israel: "Ees le tumino'" Jonatan yetel Saul tetaabo ti bulil, le cajo' tu jecha u teta. 42Saultune' tu yaala:"Buleex ichil in pal Jonatan wa' ten. "Beytuno' Jonatane' yeyaab yetel bul.43Beytuno' Saule tu yaala' ti Jonatan:"Aaten le baax dzaa metico'". Jonatan tu yaala':"Dziin jaantic un p'it caab yetel u nii le vara yan tin kabo'. Jeelena' quimquen". 44Saul tu yaala':"Dios cuu meet lela', cu tip' intialii', watech mah a quimil Joonatan".45Beytuno' le cajo' tu yaala' ti Saul:"¿Kaanaan u quimil Jonatan, le max chucaam cunt le nojoch jadz tu meeta Israel?. Ma' u yuuchul beyo'. Jeen bix cuxaan yuntzilo' mix un cul u tzotzel u pol luubuc luum men letie' dzuu meyah yetel Dios bejlae'. "Beytuno' le cajo tu tocah Jonatan yo-lal leti mau' quimi. 46Beytuno' Saule' tu p'ata u aalcapachtic le filisteoso, le filisteoso binoo tu luumo'.47Le caa caj Saul u ajawi yook Israele, batetan yetel tu lacsl u ch'a p'eecoo' tu jujump'elil u cuchil. Letie' tu baate'ta' Moab, u cajil Amon, Edom u ajawilo' Soba yetel le filisteoso'. Jeen tux cuu sutubac, letie' cu meetic loob tioob. 48Letie' tu much'a yaa' huachoo caa tu jaadza' le Amalecitaso'. Leti tox Israel tu kab le maacoo ocoltic caacho.49U palal Saule' letio' Jonatan, Isui yetel Malquisua' u kaba' u caatul xch'upupalale' letioob, Merab, u nojochil, yetel Mical u chichnil. 50U kaba u yatan Saul leti Ahinoami; letie' u pal Ahimaas. U kaba' u nojchil u huachoobe Abner u pal Ner, u tzeyum Saul. 51Cistatataab men Saul, Ner u tata Abner, u yaabil caach Abiel.52Yancha' nucuch baateiloo tial caa jaadzac le filisteoso tu lacal u kinil Saul. Saul chen u yil un tul maac muukaane' wa' maac dziique' cu ch'ic u tialte.

Chapter 15

1Samuel tu yaala' ti Saul:"Yuntzil tuxtan tial in teetech ajawi yokol u cajil Israel. Behora uy u t'an yuntzil. 2Lela' leti le cu yaalic u yuntzil le huachoobo:"Tene' dzooquin ch'anuctic le tu meta Amalec ti Israel tun xachcuba ti in cajal ti u bin, le caa luukoo Egipto. 3Bejlae' penen jadz Amalec chucaan xixcunt tu lacal le baa yaantioobo'. Ma' ch'aaje otzilil, baale quins tu lacal, xiib wa xch'uup mejen palal yetel le cu chuchoobo', caparbi huacax wa taman, camello wa chohuac xiquin.4Saul tu much'quinsa le cajo' ca tu xoca' tu noj cajil Telaim:Doscientos mil xiiboo cu maanoo yetel diez mil xiiboo Judajiloo'. 5Beytuno', Saul k'uch tu cajil Amalec caa jeel paat'an tee kancabilo.6Beytuno' Saul tu yaala' ti le Quenitasi':"Jookenex naach cha'queex ti le Amalecito', yo-sal main xixcuntquex yetel ketioob. Men teche' dzaa' wesic udzil ti tu lacal u cajil Israel, caa kuchoo ta wichaleex luk'icoo Egipto". Beytuno' le quenitasoobo jookoo caa naach chajoo' ti l Amalecitaso'. 7Beytuno' Saule' tu chun u jadzic le Amalecitaso' tu cajsa Havila tac Shur, le yan tu laakin Egipto.8saul tu macha' cuxaan leti' Agag, ajau ti le Malecistaso' tu cajsa xixcunt tu chucaanu tu lacal le cajo' tu yee' u mascaboo'. 9Saul yetel le cajo' ma' tu quinsoo Agagui, beyxan tu meetoo ti u maalobil le tamanoobo', ti le caparbil huacaxoobo, le poloc huacaxo' yetel le xibil tamanoobo'. Tu lacal le udz-taco', ma/ tu xixcuntoobi'. Baale' tu laa' xixcuntoo tu lacal le k'astaco' yetel mix bal u bil.10Beytuno' u t'an yuntzile tal ti' Samuel, tun yaic: 11"Quim yaoltic uchic in meetic ajawi Saul, men dzooc u nachtal ti ten mau' uuymant'amt im tzol t'aanoobi". Samuel jach peecna yol, okolna' ti yuntzil tu lacal le ak'abo'.12Samuele' liik akab u sastal tial cuu nactant Saul ti le jdzcakino. Ti Samuele' aalaabi:"Saule' tal Carmel tu liisa un p'el monumento u tial, cu dzoocole sunaj caa em tac Gilgal". 13Beytuno' Samuele' tal yicnal Saul, Saule' tu yaati'"¡Quiquit'an bilech yo-sal yuntzil! tene' dziin meetic u noj t'an yuntzil.14Samuele' tu yaala':¿Baaxtun bey in wole tun suuncal tamanoo' tin xiquin, yetel u jeencaloo le huacax quin wuyico'?" 15Saule' tu nuucaj: Letioob taase tu ch'aoo ti le Amalecitaso'. Men le cajo' tu ch'aoo u maalobil le tamanoobo yetel le huacxoobo tial u yasibaloo ti yuntzil u Dios, u yalabo' tec xixcunta tu lacal". 16Beytuno' Samuele' tu yaala' ti Sayl:"Paatiquui, quin waaten baac dzuu yaic ten yuntzil ti le akaba'."Saule' tu yaala':T'anen.17Samuele' tu yaala':"¿Quex chichnech caachi ta pacat, ma wa dzabech pali yokol u ch'ibal Israel? yuntzile' dzooc u dzac aceite ta pol tial caa ajaucha queech yok Israel. 18Yuntzile' dzuu tuxqueen caatu yaala:"penen xixcunt tu juut lacal ke quebanoobo, le Amalecitaso', baatetoo' letioo tac quen a xixcuntoo'. 19Baanten ma' a uuymat'ant u t'an yuntzili, men ma' ta' meetelo', teche' dzaa ch'ic tu lacal baa tioo caa ta meta le jach man kas tu tan u yich yuntzil".20Beytuno' Saul tu yaala ti Samuel:"tene' dzim uuymat'antic u t'an yuntzil, dzooc in ximbatic le bej tux tu tuxten yuntzilo'. Tene' dzin chuquic Agag, u ajawi Amalec, dzooc xan in la xixcuntic le Amalecitaso'. 21Baale' le cajo' tu ch'aa wa baax tioo, taman, huacaxoo u jadz udztaquil le aalan u xixcuntaaloo, tial caac kub ya sibal ti yuntzil a Dios tee Gilgalo'.22Samuele' tu nuuca:¿yuntzile' jea u jach quimactayol yo-lal sibal toocaan wa yasibal quet caa uuymat'antac u t'an yuntzil? uuyma't'ane' ti p'aan utzil quet ya-sibal;, a uuyic tip'aan utzil quet u tzatzel le xibi tamanoobo'. 23U joop'ol le p'uulo' bey u kebanil Joosa naate, le ma uuymat'anilo' len kas bey a kul tic tanxel diosiloo', men dzaa jaadzkatic u t'an yuntzil letixane dzooc u len ch'intquex yo-sal maa meetca ajawil".24Beytuno' Saule' tu yaala' ti Samuele':"Ten dziin kebantal, men dziin ma'uuyma t'antic u t'an yuntzil yetel xan a t'an, men saaquencaach ti le cajo' caa tin uuymi t'anta u taanoo, Bejlae' meet udz a saatsic u keban. 25Yetel sunen tin wicnal yo-lal u beytal in kultic yundzil".26Samuel, tu' yaala' ti Saul:"Tene' main caa suut ta wetel; men teche' dzooc a dzic un taclil u t'an yuntzil, yuntzil tun xane' dzooc xan u dziquech un tzelil tech yo-lal mau xictubin a ajawi yok Israel". 27Tu seeblaquil jeebix Samuel tu sutuba tial u bine', Saul caa tu chan-mach tu nook, le nooko' jaati.28Samuele' tu yaala ti:"yuntzile' dzuu dzelic ti tech bejlae' y ajawil Israel yan u dzic ti u laak maac, un tul mas maalo' quet tech. 29U jach jalile' u muuk Israel maun tus ma xan jeelpajal; men letie' maa winic tial cuu kex u tuculil.30Beytuno' Samuel tu yaala':"Dzin meetic keban, baale meet udz a tzicquen bejlaa' tu tan lu nuxibilo' le cajo beyxan tu tan Israel, Sunen tin wicnal tial quin kult yuntzil a Dios. 31Samuele' suna pachilti' Saul, Saul tune' tu kulta yuntzil.32Samuele' tu yaala':"Tas Agag u ajau le Amalecitasoob tin wicnal" Agag kuch yicnal jijich' kaxtaan caa tu yaala:"Jach in huaque' kaacil le quimilo' dzuu maan". 33Samuele' tu nuuca:"jeenbix a masca' tu p'ata coolelo' ma' palalo', beyxan tech najmal a quimil caa p'aatac ma' pal a mama". Beytuno' Samuel tu xota Agag yaab u xeet'el tu tan yuntzil tee Gilgalo'.34Samuele', bin Rama', Saule' naac tu yotoch tee Guibeao' utial Saul. 35Samuele' ma caa suna' u yil Sauli' tac tu kinil quimic, men kaan u kaatchi' yo-lal Saul. Yuntzile' tu maan yaol ta uchic u dzic Saul Ajawi yok Israel.

Chapter 16

1Yuntzile' tu yaala' ti Samuel:"¿Baax tun kin cun dzoocol u ya-olal yosal Saul, ta caa-sa le caa tin dzaun tzelil tial muu ajawi yok Israel? chup le baak yetel aceiteo' caa xiiquen quin tuxquen ti Isai Belemi men dziin tetic in tial u tul ajau ichil u palaloo'.2Samuele' tu yaala':"¿Bix juu beytak in bin tene? wa' cuu yuub Saul, cuu quinsquen, yuntzile' tu yaala':"ch'aa un tul ch'upu huacax tantic u siisaj ta wetele' yetel ca waic, "dzin tal kuub ya-sibalil ti yuntzil. 3tan Isai ti le ya-sibalo', tene' quin wee'sic tech baax canq meete. Tech can dzic aceite tu pol le max quinin wteche'.4Samuele' tu meeta jeebix yuntzil tu yaale' caa bin Belen. U nuxibiloo le cajo tun quiquilanquiloo caa binoo u kamo' u bel caa tu yaaloo':"¿yetela' jeetzel taalech?". 5Leti' tu yaala':"yetel jeetzel; dzin tal in meet ya-sibal ti yuuntzil. kubabaex ti yuntzil tial le ya-sibalo cootenex tin wicnal" leti' tune tu dza yaanal tux Isai yetel u palalo' caa tu tanoo tee ya-sibalo'.6Le caa taloo letioobo' tu pacta Eliab caa tu yaala tuba jel le cun dzaabal aceite tu polo men yuntzile' lee huacbal actan tie'. 7Baale yuntzile' tu yaala ti Samuel:"Ma' pactic u pachul, wa u caanlil u baaquel; men tene jadz kaatic.Men yuntzile' maun pacat jeebix u pacat maaque, le maaque yo-cabal cu pacat, baale yuntzile' cu yilic le pucsikalo'.8Beytuno' Isai tu tana' Abinadab, caa tu meet u maan tu tan Samuel. Samuele' tu yaala:"mix lela' tetab men yuntzil". 9cu dzoocole Isaie' tu maansa sama. Samuele tu yaala:"Mix le jeela teran men yuntzil". 10Isai tu meeta u maan siete u palaloo' tu tan Samuel. Samuele' tu yaala' ti Isai:Yuntzile' mau yey mix un tul ti letioobi".11Beytuno' Samuel tu yaala ti Isai:"¿chena' lejal u palala'?" Leti tu nuuca':"un tul u bin u dzeedzil, baale letie' tu canantic le tamanoobo. "Samuel tu yaala' ti Isai:"tux ch'aabil caa taasaac; Men maane cutal jaalil u taale". 12Isaie' tu tuxta ch'aabil caa taasaabi. Letun u pal jeela' jadz udz u yilal, udz tac u neek u yiich u pachule dziboltbil. Yuntzile' tu yaala':"Liiken, dzaa aceite tu pol; men leti dzuu teetal".13Beytuno' Samuel, tu ch'aa le baak tuxyaan le aceiteo' caa tu dzaa tu pol chuumuc ti u sucuunoobo. U pixan yuntzile yancha' yok David cajic tee kinoo bey binic tioo'. cu dzoocole' Samuelliiki' caa tac Rama'.14U pixan yuntzil p'at Saul, un tul pixan kas tu tuxta yuntzil tial meetic oolati; caachi. 15U koosoo Saul tu yaaloo':"Pacte, un tul pixan tu tuxta yuntzil tial meetic ola'ti'. 16Tuchit ti ek nojchil, le mas tusbeltic ti a meyajoo, le toon yanoon ta tam, caxtaac un tuk xib ch'ee y yojeel u pax Arpa. Beytuno', le chen talac. le kakas pixan cu tuxtic Dioso caa ococ tie', letie' cu pax cu yuudztal tun.17Saule' tu yaala ti u meyajoo':"Caxten ten un tul xib cu pax udz taaseex tin wicnal". 18Beytuno' un tul le maacoo ttanquelemoobo tu nuucaj caa tu yaala':"Dzin wilic un tul u pal Isai Belemi, maalo' yoolil pax, muknal loob, u xibil bateil, cucanaantic u t'an udz yilaa' yuntzile' tian yetele'. 19Beytuno' Saule' tu tuxta kubent'an ti caa aalaati:"tuxte ten a pal David, le max yan tu pach le tamanoobo':.20Isaie' tu ch'aa un tul chohuac xiquin caa tu dzaa u cuch wa', un chuu vino, un tul chsn taman, caa tu laa tuxta yetel u pal David ti Saul. 21Beytuno' David tal yicnal Saul caa oc u meyate. Saule' tu sen yabilta caa tu meeta u canampach mantadz.22Saul tu tuxta ti Isai aalbi:"Cha caa paatic David tin tan, men letie' dzuu luubul utzil tin wich. 23Le kakas pixan chen talac men Dios yok Saulo', David cuu maachic u Arpa cu paxic caachi. Le kakas pixano' cu naachtal ti leti beytuno' Saule cu yuudztal.

Chapter 17

1Le filisteosoobo tu much' u huachoo tial le bateilo'. Letioobe much'-lajoo tee Soco, lela tian ti Judaje'. Letioobe tu jeelebtoo chumuc ti Soco yetel Azeca, tee Efes Damim.2Saul yetel u xibiloo Israel much'lakoo caa tu jeclebtoo tu tadzlumil Ela, caa tu dzau bao' tu tzolil te baateilo' cuu baatetoo le Filisteoso'. 3Le filisteoso' paatanajoo tu tzel un p'el witz, Israele' paatana' ti un p'el witz ti u lak un tzelil, le tadz luumo p'at chumuc tioo.4Untul xib muukaan jok ichil u jeelebobo le filisteoso u kabae Goliat Gat u tal, u canlil u baquele' oxp'el metros. 5U p'ooquintma' bronce yokol u pol, u julmuba ichil un p'el tooch buuk chachal, le tooch buuk chachalo' min 60 kilos bronce u alil.6Yan xan ti caach bronce u toh-mil u muuk-yok yetel un p'el jabalina bronce yokol u quelembal. 7U yook u lanzae chohuac u rodilloi cu colal yetel un p'el sun bey u kanil le pudzoobo. U punta le mascabo' u alile' siete kilos hierro. U canampache tian caach actan tie'.8Letie' walaji caa tu yauta u hhuachiloo Israel:"¿Baaxten jookeex teex tial bateil? ¿Ma' wa filisteoeni, teexe' ma wa u meyajeex Sauli? Teteex un tul xib chaex u tal tin wicnal 9Wa leti juubeytal u bateil tin wete yetel cuu quinsene, beytuno' toone quec p'atal ek meyateex. Baale wa ten quin jadze' cain quinse, beytuno' teexe' caa p'aatleex palitzil tial caa meyatoon.10U lak un ten le filisteoso tu yaala':"Bejlae' quin p'uusic uj huachiloo' Israel. Dzaa tenex un tul xib tial baate' tin wetel". 11Saul yetel tu lacal Israel tu yuuboo le cu yaic le filisteoo, letioobe lubaan u yoloo caachi jach sa-luumoo.12David u pal caach le Efrateo ti Belen un tal Juda, u kaba' caache' Isai. Letie' yan ocho u palal. Isaie' un tul xib nuxib caachi tu kiniloo Saul, tip'aan uchbenil ti u jel xiboo'. 13Le oxtul u palal nuuctaco' tu tzay pachtoo Saul caachi tial le bateilo'. U kabao le oxtul palaloo le binoo tee bateiloo', Eliab u nojoch pal, u caatule Abinadad, u oxtule Sama.14David leti' uj t'uupil. Le oxtul nuuctacoobo u tzay pachmoo Saul. 15David cu bin cutal lehil uj huachoo Saul cu bin xan u yil uj taman u tata Belen, yo-lal u pajtal u tzentcoo. 16Ichil camp'el lajun kinoo le muukan xib filisteoso cu nadzcuba, jadzcaa kin waa u chinilkin, tial u yeescuba letiuba tial bateil.17Beytuno' tu yaala ti' u pal David:"Bis ti a sucuunoo un p'el Efa (22 kilos) le neek kaaktaano yetel lajun wajoo, penen tu seblaquil tu jeeleboo a sucuunoo. 18Bisxan le lajun quesos tial u nuuctalil, le aj-miloo' ilawil bix yanil a sucuunoo', tasten wabaax bix cana' huesten udz yaniloo'.19A sucuunoobe tianoo yicnal Saule' yetel tu lacal u xibil Israel tee tu kaancab luumi Ela', tun baatetco le filisteoso'". 20Davide' liik akaab u sastal caatu p'ataj u tamanoo u canant un tul canan taman. Caatu ch'aa le janalo' bini jeebix Isai tu tuchitaje. Letie' kuch tee jeeleebo p'elac u jookloo le huachoo tuxcu yuuchul le bateiloo tun yauticoo u t'anil bateil. 21Beytuno' Israele' yetel le filisteoso' tu rzol u bao tial baateil, huach yetel u yet huachil.22David tu p'ataj le jaanal ti le max canantic nuuculoo, aalcana tux tzo'locbal le cu bateiloob caa tu dzica u sucuuno. 23Caliquil tun t'anoo yeteloobo, le muukan maacoo, leu filisteoil Gat, u kabae' Goliat, jook tux tzolocbal le filisteoso, caa tu yaala' laili' leti' le t'anoo cu yaic bikino Davie' tu yuuba. 24Tu lacal u xibiloo Israel caa tu yiloo le maaca, p'uudzoo ti leti jach sa'-luumoo caachi.25U xibiloo Israel tu yaalo':"¿Dzooc wiqueex le maac jooka?, letie' dzuu tal u p'uus Israel. Le ajawo' yan u dzic ti le mac cun quinsique nucuch ayikalil yan u dzoocsic u bel u ch'upal yetel yan u meetic u nai u tata maun beetic impuestos tee Israel".26Davin tu yaala ti le maac yan yetel caachilo':"¿Baax cun meetbi ti le mac cun quins le filisteos caa u tzek u tal kasil Israel? ¿Max le ma' sujuy kubtaan filisteo, le p'uusic leu huachiloo le Dios cucaana'? Beytuno' le maacoobo tu caa aaloo le cu yaacoo letioobo tu yaaloo: 27Bey cun meetbil ti le maac cun quinsica'".28Eliab nojoch sucuuntzile' tu yuuba le caa t'ana David yetel le maaco'. Sen p'uu Eliab caa tu yaala' ti David:"¿Baaxten dzaa wemel waye'? ¿Maax ti ta p'ata le un p'it tamanoo tee u tocoy luumo'? Tene in ka-ol a nonobai yetel le kas yan ta pucsikalo'; men teche' dza weme tial a wil le bateiloo". 29Davin tu yaala:"¿Dzooc in meetic baa kas? ¿Ma' chen un p'el k'aatchii?. 30Letitune' naach cha tial yicnal u jel, caa t'ana laili' beyo'. Le maacoobo' tu nuucoo laili' jeebix tu nuuquilo caachilo'.31Le caa uuyab le t'aanoo tu yaala David, le huachoobo tu caa aaloo ti Saul, letie' tu tuxta ch'abil David. 32David tu yaala ti Saul:"Ma chaic mix un tul maac caa t'oonaanchajac yo-sal le filisteos, ten a meyajen kin bin bateil yetel". 33Saul tu yaala ti David:"Teche' maun beytal a bin bateil yetel le filisteos, men chen kas tanquelmech, letie' un tul maac batenal caliquil tu tanquelmi tac bejlae'.34Baale David tu yaala ti Saul:"Aj meyaje cu canantic u taman u tata. Le chen tac untul Leon wa untul oso cu yoot u chaa un tun taman ich le suup'o. 35Quin bin tu pach in chuch machte, quin toquik le taman tu chio' le chen liikik tial u yoot cu chiene, quin machic tu quiliin quin loloxic yetel quin quinsic.36Aj meyaja dzuu quinsic leon wa oso. Le ma' sujuykuptaan filisteoa' bey quin in dzooxti jeebix in meeti le baacheoobo, men dzuu xicaan p'uusic u huachoo Dios kuxaan".37David tu yaala:"yuntzile' dzuu tocquen ti u mool le leono' beyxan tu mool le osoo. Leti cun tocquen tu kab le filisteoa'" Beytuno' Saule' tu yaala' ti David:"Penen yuntzil caa yanac ta wetel. 38Saule tu dza ti David u nok huach. tu dza un p'el p'ooc bronce yokol u pol, caa tu dza un p'el coraza tu tzem.39David tu dzaa u mascab tu piix. Baale maun beytal u ximbal, men ma' cannsaan tii'. Beytuno' David tu yaala ti Saul:"Tene' maun beytal in jookol bateil yetel lelooba, men ma cansaateni'. beytuno' Davide' tu la tzela' u armasoo. 40Tu ch'aa u nuucul tu kab, tu tetta tux yan aalcaja' joop'el mejen tunichoo, tu bolsail le cu meetcu canan tamani. U yuntune tian ti kabe' caliquil tun naadz cubaa ti le filisteoo.41Le filisteoo kuuchi tu nadz u ba ti David, yetel u escudo cuu bisic actanti. 42Le filisteoo caa pacatna tu sutule' caa tu yila' David, tu p'aastaj men chen bey un tul chan xiipale', chaclool udz u yilal. 43Le filisteoo tu yaala ti David:"¿Beya' pel a wiquene, ca tal tin wicnal yetel cheoob? "Le filisteoo tu poch'a David yetel u diiosoo.44Le filisteoo tu yaala ti David:"Cooten tin wicnal, tene quin dzic a wuinquilil ti le ch'iich'oob cu manoo te cano' yetel ti u baalqueil kax". 45David tu nuuca ti le filisteoo :"teche' ca tal tin wicnal yetel espada, lanza yetel un p'el jabalina. Baale tene quin tal u kaba' yuntzil le tilictic u huachiloo Israel le maax dza p'uusica46Yuntzil cun antquen tial quiin jadzech, tene' yan in quinsquech, yan in xot ch'actic u cal quin tzelic a wincilil. Bejlae' ten quin dzic u wincilil u huachil le filisteooso ti u ch'ichil le cano' yetel tioob u kokox baacheil le luumo', yo-sal tu laacal luume' cuu yojelte' yan Dios Israel. 47Yo-sal tu lacal le yanoo waye' cuu yojeltoo maun dzic najal yetel espada wa' lanza. Men le bateiloo' u tial yuntzil, leti cun antcon ac xixcuntoo.48Le caa liik le filisteoso caa tu naadz u ba tial baateil yetel David, David aalcana' tu seblaquil tuxyan le ch'ap'eco huachoo' tial cuu p'uchuba yetel le filisteoo. 49Davide tu jula' u kab tu bolsa, tu macha' un p'el tunich caa tu pula', caa tzay tu tan u pol le filisteoso' le tuncho, oc tu tanil u pol le filisteoo, luub nonocaan tee luumo'.50David tu jatza' le filisteoo yetel un p'el yuntun yetel un p'el tunich, leti' tu tzaya ti le filisteoo caa tu quinsa. ma' tu macha' espada David. 51David aalcanaji caa huala' yokol le filisteoo caa tu mach u espada tu joosa' tu pixil, tu quinsa, caa tu xote u cal. Le filisteooso caa tu yiloo u muknal mac dzuu quimile', letioobe p'uudzoo.52Beytuno' u xibiloo Israel yetel Juda' liiko yetel un p'el ahuat, caatu aalcapachtoo le filisteosoo tac kuchicoo te kancabo tu jonajil Ecron. Le filisteooso' quimiibo tiltaan yaniloo tu belil Saacroin, tee tadz bejo tial a kuchul tac Gat yetel Ecron. 53U cajil Israel sunaj le cu aalcapachtic filisteos, letioobe tu ocoltoo u jeleloo. 54David tu macha u pol le filisteo tu bisa' Jerusalen, baale tu dza u armas tu nai.55Le caatu yila' Saul tun jookol David tial u jadz filisteos leti tu yaala ti Abner, u nojchil le huachoobo: Abner, ¿Max palitic le xipala? Abner tu yaala:"Bey cuxaanileche, ajau tene main wojeli". 56Le ajawo' tu yaala:"Kaat ti le leloobo u yojeloo', max le xipala'".57Le ca suna David uchic quinsic filisteoso, Abner tu ch'aa, caa tu tasa tu tan Saul yetel u pol le filisteo tu kabo'. 58Saul tu yaala':"Maax a tata tech, xiipal? David tu nuuca:"Tene u palen aj meyaj Isai Belennmi".

Chapter 18

1Le caa dzooc u t'an leti yetel Saule', u pixan Jonatan taak tu pixan David, Jonatan tune tu yabita bey u yabitmilubae. 2Saul tu ch'aa David u kosinte ti le kin jeeloo; letie' ma' tu chau sut tu yotoch u tatai.3Beytuno' Jonatan yetel David tu nuup-utaano' ti yet polil men Jonatane tu yabita bey u yabil mil u cuxtale. 4Jonatan ti tzela u nok u dzaamo', caa tu dza ti David yetel u armas, beyxan u espada, u arco yetel u kaxnac.5David cu bin jeen tux caa tuxtac men Saule', udz cu bin ti Saul tu dza yoko le maacoo cu bateiloo. Lelo maalo' yilal men le cajo, tac tu yich u meyajoo Saul.6Le caa sunajoo tu yotochoo le caa dzooc u jadzcoo le filisteoso, u cooleliloo tu lacal u cajiloo Israele taloo, tun kayoo tun yokoltoo, tial u yiloo ajau Saul, yetel tamborines, yetek quimac olal yetel u nuuculil musicaoob. 7Le cooleloobo cu paxoo yetel cu cayoo tu batzilubaoo letioobe bey u kayooba:"Saul tu quinsa u miles, Davide' u diez miles".8Saule p'uuji ma' udz tu xiquin le kaya. Letie' tu yaala':"letioobe dzuu dzicoo ti David diez miles, baale ti tene chen miles cu dzicoo ¿Baax u jeel cun yantal ti wama' le ajawil? 9Le cajic te kin jeelo bey binico tu yila' jelaani, David.10Tu jeel kine un tul pixan kas tu tuxta Dios luub yokol Saul, caa p'uu sacachtan ichil u nai. Beytuno' David tu p'axa u pax, jeen bix u meetic sansamale. Saule u machmu' lanza tu kab. 11Saul tu pul u lanza men tu tucla':"Quin loomic David ti le paka'". Baale Davie' p'uudz tu tan Saul caaten. 12Saul tu ch'aa saaquilil ti David, men yuntzile'tian yetele, baale minaan tu caaten yetel Saul.13Beytuno' Saule' tu tzela' tu tan caa tu dza nojchil ti mil huachoo. Beytuna David cu jokol cu jokol tu tan le cajo'. 14David cu ch'ijil ti tu lacal u bel, men yuntzile' tian yetele'.15Le caa tu yila Saul tun muuklantle, tu ch'aa saquilil ti leti. 16Baale tu lacal Israel yetel Juda' u yabiltma' caach David, men letie' cu yocol cu jookol tu taanoo.17Beytuno Saule tu yaala' ti David:"Jeel in ch'upupal nojocha' Merab. Quin dzic tech a watante. Chen in kat caa xich'aba ma a meleni' in tial caa baatet u bateiloo yuntzil. Men Saul cu tuclique:"Ma' ten quin quinsiqui, u kab le filisteoso'." 18David tu yaala ti Saul:"¿Max xen ten, baax in cuxtal, wa max in laakoo ti in tata tee Israela', tial cu jaaninten le ajawo'?19Baale' le caa kuch u kin ti Merab, u ch'upubal Saul najmal u dzaabal ti Davie', letio' tu dzaa ti Adreil, meholatita u yatante'.20Baale Mical u jel u ch'upupal Saul tu yabilta David. Aalaati' Saul, lelo' udz cha tu t'an. 21Caa tun tu tucla:"Quin dzic ti leti, bey coon kal ti un taabsa letio, beytuno u kab filisteos cun luubul yokol". Beytuno Saul tu yaala' ti David tu caaten:"Teche' yan in jaanintqueech".22Saul tu tuchita' ti u meyajoo:"T'anenex yetel David chen tu juun, aaleex ti:"Pacte, le ajawo' cu tzicquech yetel tu lacal u meyajoobe u yabil mechoo. Bejla' tuna, metaba u jaan le ajawo."23Beytuno' u meyajoo' Saul tu yaalo le t'ana ti David caa tu yaala':"¿Chan baala a tialeex, caa u jaaninten ajau, jeebix ten xiib itzilena yetel mix bal inbil? 24Uj meyajoo Saul tu yaalooti le baloo' tu yaala David.25Beytuno Saul tu yaala':"Bey cana waaleex ti David:"Le ajawo mau' kat mix un p'el Dootei, chen cien u prepucios filisteos, tial caa suutque jadz ti u ch'ap'ecoo". Behoraa Saul tu tucla' u meetic u luubul David tu kab filisteos. 26Leu meyajoo caa tu yaaloo ti David le t'anooba, lela' luub utzil ti David tial cuu meetuba u jaan la ajawo'.27Maili' dzooco le kinoo jeelo', David tal yetel u maacoo caa tu quinsa doscientos filisteos. David tu taasa u prepucios, caa tu dzaa tu chucanil ti ajau, men lelo' leti cun meetic u kuchul jaanil ti le ajawo'. 28Beytuno' Saule tu dzaa u ch'upupal Milca tial u yatante. Le caa tu yilaj yetel tu yojelta' yuntzile tian yetel Davie'; Mical xane' u ch'upupal saule' u yabiltma' caachi'. 29Saule' ch'ii u saaquilil ti David. Saul laili' u ch'aa p'ecma' David.30Beytuno' u nuuctalil le filisteoso' jookoo baateil, jeen bix u yuuchul mantadz chen joocoobo', David tip'aan u jadz quet tu lacal u jel u meyajoo Saul, beytuno u kaba Davie' jach caanal-cha' u yilal.

Chapter 19

1Saul tu yaala ti Jonatan u pal yetel tu lacal u meyajoo letioo u naj u quinscoo David. Baaleti Jonatane' u pal Saul u yabima' David. 2Beytuno Jonatane tu yaala ti David, "Saul in tata tun caxtic bix u quinsquech. Leo'lale' canantaba ti le jaadzcakina, taacaba ti un p'el cuchil ma' kaotaani. 3Tene' yan in jookol tancab quin watal tu tzel in tata tee kax tux yanecho', tene quin t'an yetel in tata ta wo-lal. Wa ten quin wojel un p'iit baale, tene' quin wactech".4Jonatan ta'na udz yo-lal David ti Saul u tata caa tu yaala ti leti' "ma' chaic u luubul ti keban le ajawo' ti u meyaj David. Men ;letie' ma' kebanchajac ti techi, le baalo tu meeto' tu taasa udz tech. 5Men leti quins le filisteoo. yuntzile tu tasa un p'el nojoch najmal tial tu lacal Israel. teche' ta wila' yetel quimaccha a wol. ¿Baxten coon kebanta' ti kik mix baa yo-jel le coon quins David mix bal yo-sal?6Saule' tu yuuba Jonatan. saule' jalach t'anaji:"Cuxaan yuntzil maun quimi". 7Beytuno Jonatan tu t'ana David, Jonatane' tu yaati tu lacal le baalooba. Jonatan tu tasa' David ti saul, letie' yancha tu tan jeebix caache'.8Yancha' bateil tu caaten, Davie' jooki batena yetel filisteoso caa tu jaadza' yetel yaacach quimenoo. Letioobe puudzoo tu tan leti'. 9Un tul pixan kas tal ti yuntzil yok Saul leti caach culucbal tu nai yan un p'el lanza tu k'ab, caliquil David tun paxic u pax.10Saul tu yoota u baj David tee pako' yetel u lanza, baale letie' luuk tu tan Saul, beytuno' Saule tu baj u lanza ti le pak'o. David aalcanajji caa puudz ti le aabilo'. 11Saule' tu tuxta bisa' t'anoo tu yotoch David tial cuu ch'uucte yosal beyo' caa patchajac u quinscoo tial u sastal. Mical u yatan David, tu yaala ti leti, "Watech maa toccaba bejlae' ti le akabila', Samale' ca quinsal".12Beytuno' Mical tu chau yemel David tee ventana. Letie' jooki aalcanaji caa p'uudzi. 13Mical tu ch'aa u tu meetbil dios ta naj caa tu chicuntaj tux cu chital David. Beytuno' letie' tu dzaa un p'el kampol u tzotzel chiva tu pol, caa tu pixa' yetel nok.14Le caa tu tuxta Saul bisa tanoo tial chiic David, letie' tu yaala':"Letie' kojaan yani". 15Beytuno' Saule tu tuxta bisa' t'anoo tial ilic David; leti' tu yaala':"Taseex tin wicnal tux chilicbalena tial ten quin quinse.16Le caa oc le bisa' t'anoobo, tu yiloo, leu idoloil le najo' chilicbal u kanjolma' u tzotzel chiva tu pol. 17Saul tu yaala' ti Mical:"¿Baaxten dzaa tusquen, dzooc a ch'aic u biin in cha-p'eekcaa puudzu Mical tu nuuca ti Saul:"Leti' aaten:"cha'-in bin, wa mae' quin quinsqueech".18David aalcana naachi, puudzi caa bin yicnal Samuel tac Rama' caatu yaala tu lacal bal dzuu meetic Saul ti leti'. Beytuno' leti' yetel samuel binoo' caa p'aatoo Naioth. 19Lelo aalaa' ti Saul, beya':"Pactex, Davie' tian Naioth te Rama'. 20Beytuno' Saul tu tuxta bisa' t'anoo tial chuquic David. Le caa tu yiloo le yaacach bobatoo tun ajbobatoo, Samuele tanil yan tioob, u pixan Diose tal yokol u bisa' t'anoo Saul letioo xane ajbobatnajoo.21Le caa aalati Saul lelo', letie tu tuxta u jeel bisa' taanoo, letioo xane' ajbobatnajoo. Beytuno' Saule tu tuxta bisa' t'anoo tu oxten, letioo xane ajbobatnajoo. 22Beytuno' letixane bin Rama' caa tal yicnal le ch'e-en tam le yan Secu'. Letie' tu kaata', "¿Tuux yan Samuel yetel David?" yan max aale, "ileex, letioob tiaanoo tee Naiot tee Rama'".23Saul bin tac Naiot tee Rama', u pixan Dios tal yokolxan caliquil tunn bin, letie' tun ajbobat tac kuchic tee Naiot ti Rama'. 24Letixane tu tzela u nook, letixane' ajbobatnaji tu tan Samuel caa moch'la ma' nokil tulis kin yetel tu lacal le a kabo'. Le olale' letioobe cuu yaacoo, "Tian Saul xan ichil le ajbobatoo?".

Chapter 20

1Beytuno Dacid luk Naiot tee rama' caa talti yetel caa tu yaala ti Jonatan:"¿Baax dzin meetic ten? ¿Baax in k'asi? ¿Maca mac in keban tu tan u tata tial cuu caxten u ch'ain cuxtal?". 2Jonatan tu nuuca ti David:"Ma' beyo', maan quimil. In tataee maun meetic bal nojoch wa chichan cu muk-le ten. ¿Baanten in tatae cuu taacten lela? Maun taaquic".3Baale David caa ca ch'aachinaji tu yaala:"A tatae jach u yojel lubanilen udz tu tan a wich. Dzuu yaic:"Ma ch'aquex cuu yojel Jonatan lela men juu lubul yoole; baale jach jaj jeebix cuxaanil yuntzile, bey cuxaanileche, chen un p'el xaka' yanil le quimil ti teno".4Beytuno' Jonatane' tu yaala' ti Dacid:"Jeen bax caa wale', ten quin meetic ta' wo-sal. 5David tu yaala ti Jonatan, samale' chichan uu tene yanin cutal janal yetel ajau. Baale cha in bin, in taquimba tee kaaxo' tac tu ocp'el kin tial u yaka'tal.6Wa a tata jelaan cunu yile', beytuno' ca wacti:"David tu kaat-olta ten quin ch'au bin aalca tu cajal Belen; tial u meet le ya-sibal jab y jab le cu kaytic tu lacal u ch'iibal". 7Wa leti' cu nuuque:"Maalo' aj meyaje yan jeetzel ti. Baale wa cu p'uujuj yaab beytuno caa wojel-que dzooc u tetic le kaso'.8Leolale' ch'aa otzilil ti a meyaja. Men dza bisic a meya' tial un p'el u nuup'tan yuntzil ta wetel, baale wa yan keban ti tene, quinsen tech ta kabil; ¿Baaxten tun caa bisen ti a tata? 9Jonatane tu yaala':"¡Mix bikin caa uchuc tech lelo'! Wa quin wojel in tata dzuu tuclic u meetic tech loo', ¿Main waca a walic ti tech?."10Beytuno' Davie' tu yaala' ti Jonata:"¿Maax cun aalicten wa a tatae cuu nuuctech kas?. 11Jonatan tu yaala ti David:"Cooten caa xicoon kax". Caa jookoo tu caatulilo kaax.12Jonatan tu yaala ti David: U yuntzilil, u Diosil Israel, cuun jajcuntic. Le chen in kaat walquil saamala' wa tu oxp'el kin, ile, wa yan udzi ol tial David; ¿Beytuno' main t'anquech, caa wojelte?. 13Wau kaat in tata u meet-tech loo, yuntzil cuu meet ti Jonatan, u yaabil, wama' in waactech caa in tuxtech naachil yo-lal a bin ich jeetzel. Yuntzile' caa yanac ta wetel, jeebix dzuu yantal yetel in tatao'.14Wa cuxaanen xane'; ¿Matan a wesicten le u nuup'tanil ch'a otzil ti yuntzil tial min quimil?. 15Ma' xotic u nuup'tanil ch'aa otzilil tin nai mantadz, mix wa yuntzil cu xixcunt tu lacal u ch'ap'ecoo David way yokol le luuma'. 16Beytuno' Jonatane tu meeta un p'el nuup'tan yetel u yotoch David caa tu yaala:"Yuntzil cu kat p'isolal ti le maacoo ch'aap'ecmil David".17Jonatan tu meeta ti Davie cuu meet ch'aachi tu caaten yo-lal le yabila le yantie', men u yabima' bey u yabilmi lubae'. 18Beytuno' Jonatane' tu yaala': 19"Samale' chicha uuh. Teche' maan bin ilbil men a kanchee' mix maac cun cutali'. Le chen u dzaa oxp'el kin xiiiqueche' caa weme' tu seblaquil ca lukul tu cuchil tux ta taacabao' le kin caa la ucheloo', ca paataj yicnal u tunich Ezel.20Tene' quuin pulic oxp'el flecha tee tzeelo' bey wa tin canic ch'iine'. 21Quin tuxtic in meya' quin wacti:"Penen caxte le flechasoo'". Waquin wati le xiipalo:"Pacte', le flechaso tian ta tzeele'; cooten caxte'; beytuno' ca tal; men cu yanta jeetzel tech ma' loobi, jeebix cuxanil yuntzile'.22Baale waten quin wal ti le xiipalo': pacte le flechaso pachil ti; tech yan, beytuno' ca bin naachil, men yuntzile' tu tuxtech naachil. 23Tu yo-lal l;e dzec aaco' ta wetelo', ile, yuntzile' yanacti tech yetel ti ten mantadz."24Beytuno' Davie' tu taacuba tee kaaxo', le caa jook le chichan uuho, le ajawo' cula janal. 25Le ajawo' culaj, tu kanche, jeenbix suquile', le kanche' naadz ti le pako'. Jonatane liiki, Abnere caa cula' tu tzel Saul. Baale u kanche David mix maac culucbalil.26Saule' mix baa tu yaala' le kin jeelo', men tu tucla:"Yan baa uuchti. Letie' lulum; jach in wojel letie' luulum". 27Tu caap'el kine', le kin dzooc u chichantal uho', u cuchil David mix mac yaani. Saule' tu yaala' ti Jonatan u pal:"¿Baaxten u pal Isai ma talac janali', mix jol-yac mix bejlae'?.28Jonatan tu nuuca ti Saul:"David tu kata ten quiin cha u bin Belen. 29Letie' tu yaaten:"Meet udz chain bin. Men in laakobe yan u ya-sibaloo tee cajo' in sucuune tu tuchita ten caa yanaquen teelo'. Behorae', wa dzin luubul utzil ti tn a, wiche', meet udz a chaaquin bin in wil in sucuunoo'. Le olale' ma' talac janal yetel ajawi".30Beytuno' jach yaab uchic u p'uujul Saul ti Jonatan, caa tu yaati:"¡Tech, u pal coolel kas yetel xkoox! ¿Bey a wol teche' main wojel dzaa tetic u pal Isai, tial cuu sulaccunsech u suutzilil xan u ma' nokil a na'?. 31Caliquil u pal Isai cuxaan yoo luume, mix tech, mix a ajawil cun jeetzel. Bejale'tune tuxte tas titen, men letie' u jajile' yan u quimil.32Jonatan tu nuuca' ti Saul u tata:"¿Baax olal kanaan u quimil? ¿Baax dzuu meetic?. 33beytune' Saule' tu ch'iina yetel u lanza cau' quinse. beytuno' Jonatane tu yojelte u tatae u p'el mu yol u quins david. 34Jonatane liik tee mesao' xiican p'ujaan, ma' tu janta mix bal tac tu caap'el kin le uho', men jach luubul yol yo-sal David, men u tatae dzooc caach u pa-cu su-tal.35Ti le jadz ca kino, Jonatane' bin kax tial u yilaa David, un tul xiib tanquelen bin yetel. 36Tu yaala' ti u meyaj:"Aalcanen caxte le flechas tin puulo'". Caliquil le xiib tanquelen tun bin u yaalcabo, letie' tu pulaa' un p'el flecha poodz manse. 37Le caa kuche, le xiipal te tux luub le flecha le tu pula' Jonatanoo, Jonatane' tu t'ana le xiipalo', tu yaalati':"¿Maa tian le flecha pachil techo'?.38Jonatane tu t'ana le xiib tanquelemo':"¡Lep'awol, seebac, ma p'atal! le xib tanquelen u tial Jonatane' tu much' quinta' le flechaso' caa tu suta' ti u yumil. 39Baale le xiib tanquelemo' mau yojel mix baali. 40Jonatane' tu dzaa armas ti le xiibtanquelemo caa tu yaati:"Penen, bis tee cajo'.41Chen p'elac u bin le tanquelemo, Davie' liik pachil ti le multuno', caa tu nooc-ch'intuba yok luum, caa chinla' oxten. Tu dzuudzubao caa muul okolnajoo, baale Davie' maun chiital. Jonatane tu yaala ti David:"Penen ti jeetzel, men toone dzooc u ch'a-chi' tic tu kaba yuntzil beya; yuntzile caa yanac ichiloon tech yetel ten, ichil in ch'ival yetel u ch'ibal tial mantadz. 42Beytuno' David liiki caa bini, Jonatane suna' tee cajo'.

Chapter 21

1Beytuno' David tal tac Nob tial yil yunkin Ahimelec. Ahimelecque tal tun quiquilanquil tial u nactant David caa tu yaati, "¿Baaxten ta jun mix mac yan ta wetel?". 2David tu yaala ti yuunkin Ahimelec, "ajau tuxten ti un p'el meyaj, "Ma' dzaic ojel bil men mix mac le bax osal quin tuxquech leti xan metic a bino'.! Dzooc in huaacti le xiibob tanquelemoobo caa xiicoo tu laa cuchil.3Bejlae' ¿Bax yan ta kab? Dzaten joop'el u hualal wa, wa le yan tech waye'. 4Le junkino tu nuuca ti David caa tu yaala, "Minaan chen wa' tin kab, baale yan kilich wa'- wa' le xiiboob muu machoo cooleloob".5David tu nuuca ti le yunkino' "U jajile' maee mach coolel ti le oxp'el kinooba, jeen bix suquil ten chen jooconti beje. Le baaloo utial xiibobe tanxe tux yan quex chen ti mejen meyajoo'. ¡Bucaa tun cun dzaabil tanxe tux u baluba xiiboo bejlaee!. 6Beytuno' le yunkino tu dza le wa dzaan un payil. Men minaan u jeel wa' telelo', chen u wajil leu tal tu tano', tee ch'aab tu tan yuntzile', tial u dzabal chocohua' tu cuchil le kin caa tzeeloo.7Bejlae' un tul u meyajoob saul tian teelo le kin jeeloo, walacbal tu tan yuntzil. U kabae' caache' Doeg Edomi, u nojchil u canan tamanoo Saul.8david tu yaalati Ahimelec, "¿Minaana' way un p'el lanza wa espada ta kab? men ma'tin taase mix espada mix arma tin wetel yo-sal u sebil le u baluba ajau. 9Le yunkinoo tu yaala, "U espada Goliat le filisteoo, le max ta quinsa tu kancabil Ela, wayana' toan yetel nook pachil ti le Efod (u nok yunkin). Wa caa wote, bise, men waye minaan u laak arma."David tu yaala', minaan u laak espada beyela'; dzaten".10David liiki caa puudz ti le kin jelo ti Saul caa bin Aquis, a ajawil Gat. 11Uj meyajoo Aquuis tu yaaloo, "¿Ma' wa letie' David, u ajawil le luuma'? ¿Ma wa' kay un p'el kaytii men u jeeloo yetu jeeloo tial u yokotoo, Saule' dzu quinsic u miles, Davie' u diez miles?.12davie' tu bisa' le t'anoo tu pucsikal, jach saajac ti Aquis u ajawil Gat. 13Tu jelaancunsuba bix u maan ichiloo, tu meetuba bey choco u pol tu taanoobe; tu joron dziita baaloo tu jol le noj joolo', caa p'uu joy u lul tu camach.14Beytuno' tu yaala' ti u meyajoo, "ileex, maan wiquexae' le maaca choco u pol. ¿Baaxten caa taasquexten? 15¿Tana tucliquexe wa kanaanten chocopoloo, tial caa taseex un tul jeebix un tul chocopol tin taane'? ¿Jacha' juu yo-col tin huotoch le jeela'?.

Chapter 22

1David luk teelo' puudzi caaa bin tu actun Adulan. Le caa tu yojeltoo u sucuunoobe yetel tu lacal u yotoch u tata, letioobe emoob teelo' caa binoo yicnal leti'. 2Tu lacal le yan olal tioob, tu lacal le p'aaxnajaanoob yete tu lacal le ma' jedzaanoobo' tu lacal letiobe tu much'ubao yicnal David caa tu meetu nojchil yokoloo. Yan caach min cuatroscientos xiiboob yetel leti.3Beytuno' Davie' bin tac Mispa tee Moabo. Letie' tu yaala ti u ajawi Maoab; meet udz u chacubin in tata yetel in nj ta wetel caliquil in wojetic bax cunu meet Dios ti wolal. 4Letie' tu p'ata yicnal u ajawi Moab. U tata yetel u naj p'atoo yetel leti tu lacal le kinoo David tian tu tacumbae'. 5Cu dzoocole bobat Gad tu yaala ti David:'Ma' p'atal ta taacumba. Jooken penen tu luumil Juda". Beytuno' Davie' luukteelo caa oc tu kaxil Haret.6Saul tu yuuba Davide' dzooc u caxtal, pa-ate yetel xiiboo yan yetelo. Behora culucbal Guibea, yan u cheil tamariscos Ramantu kab yan u julub tu lacal u kosoo tian tu suutul letie.7Saule tu yaala' ti u kosoo le huacbaloo tu sutuloo':"¡uuy yawuyeex bejlae' u maquileex Benjamin! ¿Le u pal Isai yanu dzic teex ti jujuntulil kaac yetel y coolil uvas? ¿Yan u meetic u polilex miles wa' u polilex cientos?. 8Tial ta lacleex teexe' caa joop'oc a liik leex kas ti ten? mix un tul ichilex dzuu yaactan bax kinac in pale wa dzuu meetic nuuptan yetel. Mix untul ichilex wa tun ya-olal tin wosal. Mix un tul ichileex aacten wa' in pal dzuu liisic in kos David tial u jadzen. Bejlaa cu taacuuba cu paatquen tial u pajtal u jadzquin".9Beytuno' Doeg le edomiciloo, max yan tu tzel u kooso Saul, tu nuuca:"Tene' tin wila' u pal Isai u tal tac Nob yicnal Ahimelec u pal Ahitob. 10Letie' payalchinaji ti yuntzil yo-sal letie' caa beyac u yantic tu dza u yooch beyxan u espada. Goliat filiosteoti".11Beytuno' le ajawo tu tuxta wamax tial tanic le yunkin Ahimelec, u pal Ahitob yetel tu lacal u ch'ibal u tata, le yunkinoob yanoob caach tee Nobo. Tu lacal letioo taloo yicnal ajau. 12Saul tu yaala:"U ya wuy bejlae', u pal Ahitob". Letie' tu nuuca':"wayanene in yuntzil". 13Saule tu yaala ti:"¿Baaxten liikech a met ten kas teech yetel u pal Isai, letie' uchic u dzic matie' yetel le espadae' dzooc xan u kaat oltic ti Dios caa antac, yo-sal u liikil tin wokol, tial xan cu tacuba jeebix tu tacuba bejlae'?".14Beytuno' Ahimelec tu nuuca ti le ajawo' caa tu yaala:"¿Max ichil tu lacal le meyajoob jach toj u meyaj jeebix David. Max u jaan le ajawo', u nojchil a cananoo, cu tziquil tu nail". 15¿Yaxila bejlaac in payalchi ti Dios tial caa antac? ¡nachac ti ten beya! ma chaic ti ajau u dzic siipil u meyaj mix ti untul u palal in tata. Men aj meyaje' ma' u yojel mix bal yokol le baala'".16Le ajawo tu nuuva':"Teche' maan jechic le quimilo', Ahimelec, tech tu lacal u ch'iibal a tata". 17Le ajawo tu yaala ti' cu canan huacbaloo tu sutulo'. "Sutabaex quinseex le yunkinoob ti yuntzilo'. Men u kaboobe letiobe tiaxan yetel David, men letioobe u yojeloo pudz, baale ma tu yaalo' teni. "Baale, u meyajoo le ajawo ma' tu quinsoo le yunkinoob u til yuntzil.18Beytuno le ajawi tu yaala ti Doeg:"Sutaba tech quinse le yunkinoob". Beytuno' Doeg edomita tu sutuba caa bin yokol le yunkinoobo; letie' tu quinsa ochenta y cinco maacoo cu buquintcoo efod (u nok kinoo) de lino le kin jeelo. 19Yetel u yee le espada tu xota Nob, u cajal yunkinoo, bey xiib wa xch'uup, mejen palaloo beyxan le cu chuchoob huacaxoo chohuac xiquinoo, yetel tamanoo. Letie tu quinsoo tu lacaloo yetel u yee le espada.20Baale un tul u palal Ahimelec, u pal Ahitob, u kabae' Abiatar, puudzi caa bin tu pach David. 21Abiatar tu yaala ti David Saule dzuu quinsic u yunkiniloo yuntzil.22David tu yaala ti Abiatar:"Le kin jeelo' tene' in wojel le chen yanac Doeg le edomita teelo yan u yaalic beya' ti Saul. ¡Ten cuchic jujuntul le quimenoo ti u xh'ibal a tata!. 23P'aaten tin wetel ma' ch'ic saaquilil. Men le max cun caxtic a cuxtale, cu caxtic xan le teno'. Teche' mix baa cuin uchultech tin wetel.

Chapter 23

1Aalati David:"Pacte le filisteoso' tu baatetcoo Keila, tan xan u yoc-licoo le tux pec saan u luumil le pakaloo. 2Beytuno Davie' payalchina' ti yuntzil caa antac yetel tu kaata:"¿xiquena in baatet le filisteoso? yuntzile' tu yaala ti David:" Penen baatet u huachooo le filisteoso?".3Le xiboo u tial David tu yaaloo' ti leti:"Pacte saa-coon way Judaja'. ¿Bucaj cun ti p'ol ec saaquilil, wa toon caa xicoon keila? ec baatet u huachoo le filisteoso. 4Beytuno' David payalchinaj ti yuntzil tial caa antaac tu caaten. Yuntzile tu nuuca:"Liiken, emen Keila. Men ten quiin dzic tech caa jadz le filisteoso.5David yetel u xiiboobe bino Keila caa tu batetoo le filisteoso'. Letie' tu bisa' naach u huacax caa oc u quins yaacaach mac. Beytun David tu tocaj u cajnalil Keila. 6Le caa puudz Abiatar, u pal Ahimelec tial u bim yila' David Keilae', letie' em yetel un p'el Efod (u nok yunkin) tu kab.7Aala ti Saul Davie' dzuu bin Keila. Saul tu yaala:"Dios dzuu kubic tin kaa. Letie' kalaan, men dzuu yocool ti un p'el caj yanu jonajil kataan xan chei". 8Saule' tu much'quinsa tu lacal u muk tial baateil, tial u yemel Keila, tial cuu kal u bel David yetel u kiibob. 9David tu yojelte Saule tun caxtic bix cunu meet looti. Letie' caa tu yaala ti Abiatar, le junkino' :"Tas le efod (u nok yunkin) waye'.10Beytuno' David tu yaala:"Yuntzil, u Diosilech Israel, aj meyaje' u jajil dzuu yuubic Saule' tun caxtic bix u tal Keila, tial u xixcunte le caja tin wolal. 11¿Kux wa' u xiibiloo Keila, cuu kubenoo tu kab? ¿Je u tal Saul jeebix aj-meyaj dzuu yojeltic? yuntzil u Diosil Israel quin kaat oltic meet udz aati aj-meyaj". Yuntzile tu yaala':"Letioo cun kuubquech.12Beytuno' Davie' tu yaala':"¿Cux wa u xiibiloo Keilae' cu kuboon ten yetel in xibiloo tu kab Saul". Yuntzile' tu yaala':"Letioo kun kuubquech.13Beytuno' David yetel u xiibo, letioobe min sesciontosoo, liiko caa naachchajoo ti Keila caa binoo ti u p'el cuchil yetel u jel cuchil. Aalati Saul David bine dzuu puudzul tee Keilao, letie tu p'aata u yaalcapachtic. 14David p'aat tu tacumbai te xtocoy luumo', le tux yanoo le witzoobo, tu xtocoy luumi Zif. Saule cu caxtic samsamal, baale Diose matu kuba tu kabi.15David tu yila' Saule dzuu jookol u tzel u cuxta; behorra Davie' tian tu xtocoy luumil Sif tee Hores. 16Beytuno' Jonatan, u pal Saul, liiki caa bin yicnal David Hores, tu mukaansa tial ti Dios.17Letie' tu yaala':"Ma' ch'ic saaquilil. Men u kab Saul, in tata, muun caxqueen. Yan a metic a ajawi yok Israel, tene' yan in yanta' naadz ti tech. Saul in tatae' yojelxan lela'". 18Letioobe tu meeto un p'el kaxtan tu tan yuntzil. David p'aat Hores, Jonatane' bin tu yotoch.19Beytuno' le zifeoso' taloo yicnal Saul tee Guibeao' tu yaaloo:"¿Minaan wa David tun tac cuba ichiloon, tu tacumbai Hores, tu buutuni Haquila, lela tian tu nojol Jesimon. 20¡Emen behoraa, ajau! ¡jeebix caa dzibotcoo, emen! ttom baax kanaan c-meetque' kubic tu kab ajau".21Saul tu yaala':" Yuntzil bin u quiqui'tanteex". Men dzuu ch'a ic otzilil ti ten. 22Penenex jach ila' wileex wa beyo'. Caxteex caa wilex tux cu tacuba yetel max ila' teelo'. Dzuu yaalal tene letie' jach chucaan u naat. 23Beytuno' ileex, caxteex ti tu lacal le cuchil tux cu taccubao' caa suuteex tin wicnal caa waleexten u jajil, beytuno' tene' quin suut wa wicnaleex. Wa' leti wayan tee luuma, tene quin caxtic ichil tu lacal u maaquil Juda'".24Liiko binoo tac Zif tu tan Saul. Bejale' Davie' yetek u winicoobe tianoo caach tu xtocoy luumil Maon tee tuxyan Araba' tu nojol Jesimon. 25Saul yetek u maacoo binoo u caxtoo. Ti Davie' aalaa' lelo', beyo' caa em ti un p'el buutun, caa cuxlaa tu xtocoy luumi Maon. Caa tu yuuba' Saul lelo', letie' bin tu pach David tu xtocoy luumil Maon.26Saule' cu bin tun tzel le wiitzo', David xane' cubin yetel u maacoo tu laa' un tzel ke wiitzo'. Davie' tu lep'uyol tial caa naachac ti Saul. Caliquil Saul yetel u maacoo tu baapachcoo David yetel u maacoo tial u chuchmachtoo. 27Un tul bisa; t'ane tal tuxyan caach Saul caa tu yaalati:"Lep'awol cooten men le filisteoso tun batetcoo in cajal.28Beytuno' Saul sunaj ti' u tzaypachtic David caa bin u jadz le filisteoso'. Le olale' le cuchilo' aalab u kaba' u noj tunchil pudzul. 29David naaqui, lik teeloi caa cuxla' tu tacumbalil tee Gadi.

Chapter 24

1Caa suna' Saul tial u aalcapachtic le filisteoso', aalati:"David tian tu xtoyluum tee En-Gadi. 2Beytuno' Saul tu ch'aa oxp'el mil maaco, yeyaano ti tu lacal Israel caa bin u caxte David yetel u xiiboo ichil le nucuch tunchoo tux cuu yantaloo le kaxi chivaso'.3Letie' kuch tux kalaan tamanoo' tee bejo', tux yan un p'el actun. Saul ooc ichil le actuno' men kanaan u p'uuctal. Baale Davie' yetel le maacoo yan yetelo' tee culenculoo jach paachil ichil le actuno'. 4Le maacoo yan yetel david, tu yaalo' ti leti:"Lela' leti le kin uj yaalma yuntzil, le caatu yaala tech letie':" ten quin kubic tech aj-ch'aap'ec ta' ka', tial caa meet-ti jeebix a kaate', "Cuu dzoocole' David liiki mac chiil tu jiituba tanil caa tu xota' un xet u nok Saul.5Caa dzooc lelo, u pucsikal Davie' yaolnaji men letie' dzuu xotic caachi un xet u no Saul. 6Letie' tu yaala' ti le maacoobo:"yuntzil mau chaic quin meete baa beyo' ti in ajau, le dzabaan aceite tu pol men yuntzil quin in meet looti', tin wilic letie' dzaban aceite tu pol men yuntzil". 7Beytuno' Davie' tu keyaj le winicoo yetel le tanooba' ma' tu ch'aa u meetcoo mix bal ti Saul, Saul walaj, jook te actuno', caap'uu bin u ximbal tee bejo'.8Caa dzooc lelo' David xane' walaji, jok tee actuno', caa tu t'ana Saul:"On yuntzil ajaw". Le caa pacatnaj Saul pachiltie', David caa tu chinuba u tan yiiche'. tojil luun yan tu yeesic u tziquilil ti. 9David tu yaala ti Saul:"¿Baaxten caa wuyic le maaco cu yaacoo; pacte, ¿David tun caxtic bix u meetic tech loo'.10Bejlae' a eich dzuu yilic bix yuntzil tu dzaech tin ka' le caach tianoon ichil le actuno'. Yan aalee quin quinsech, baale tene' tin saatsa tech. Tin waala':"Tene' main meetic mix baa kas ti in ajau, men leti dzam aceite tu pol men yuntzil". 11Pacte', in tata ilawil u xeetel a nok tin kab, men jeebix tin xota' a nok ma' tin quinsechoo, teche' juubeytal a wojeltic yetel tene' ma' keban ch'aquen ti tech quex wa tan caxtic in cuxtal tial a quinse.12Yuntzil cuu p'issoltoom ichil tech yetel ten, yuntzil xan cuu vengarten ti tech baale in kabe maun meetic mix bal kasteech. 13Jeebix le t'an cu yaic le uchben maacoobo: ichil le kasaanoobo cu tal le kaaso', baalein kaabe maa kas ta wokoli.14¿Maax paachil jook u ajawi Israel? ¿Max cu aalca pachticoo? ¡un tul quimen pek'! ¡un tul chi'ic!. 15Yuntzil caa p'isolnae' cuu pisolton tech yetel ten cuu yiile', caa-xan yaanten ti in siipil cu cha in puudzu ta kab".16Le caa dzooc u yaic David le t'anoo ti Saul, Saul tu yaala', ¡tech ca t'an in pal David? Saul kaancha' u tan caa okolnaji.17Leti tu yaala ti David:"Teche' tip'aan a wutzil quet ten. Men dzaa bootquen yetel udz, quex wa quin bootquech yetel kas. 18Teche dzaa wilic bejale' bix uchcameetic ten udz, men ma' ta quinsen caa tu dzaen yuntzil ta ka'.19Men wa un tul maac cuu yiil a ch'aapec, ¿Jeu chaic u bin mix ba cuu meetic? yuntzile' cuu bootech yetel udz to-sal le dzaa meetic ten belaaque'. 20Tene' in wojel maan jeechic yan a meetic a ajawi' beyxan u ajawil Israel cuu muukanta tu kab.21Kax t'ante ten yo-lal yuntzil maa quinsic in chiibaloo, tech xane' maan xixcuntic in kaba' tu yotochi in tata". 22Beytuno' davie' tu meeta un p'el ch'aachitan ti Saul. Cu dzoocole, saule' bin tu yotoch, baale David yetel le maacoo yaniloo naacoo tu tacumba'.

Chapter 25

1Samuel quimi. Tu lacal Israel tu much'uba caa okol yo-sal leti, letioobe tu mucoo tu yotoch Rama'. Cu dzoocole David liiki caa em tu xtoyluumi Paran.2Yancha' un tul xiib tee Maon, u ayikalile' tian caach tee Carmel. Le xiiba' jach ayikal. Letie' yan cach oxp'el mil taman yetel un p'el mil chibas. Letie' tan caach u kosic u tzotzel u taman, Carmel. 3U kaba' le maaca Nabal caachi, u kaba u yatane Abigail caachi. Le coolela' chucaan u naat caachi jadz udz yilaa'. Baale' le maaco' dzuuy, kas-xan u luubul ti u jel maac . Letie' ti u ch'iibalil u yotoch Caleb.4David tu yuuba tee xtocoy luumo' Nabal bine' tun kosic u tzotzel u chivas. 5Beyo' David tu tuxta lajub xiiboo tanquelemoo, "Naaqueneex tac Carmel, penenex yicnal Nabal, tziquex tin kaba'. 6Teexe caa waquexti, "Udz cuxaanil. Jeetzel a tial jeetzel tial a wotoch xan, jeedzel xan caa yanac ti tu lacal ke yan techo'.7Tin wuya' yaalal yan bin tech kos tamanoo. A canan tamanoobe dzuu yantaloo tec yetel, ma' tee meeta loo' tioobi', letioobe ma' saat mixbaltioob tu lacal kin le yanchajoo tee Carmel. 8Kaat tioob a meyajoo, letioobe cu yaacoo. Behoraa' cha in meyajoo caa luubcoo utzil ta wicheex, men dzooc ec kuchul ti un p'el kimbesa'. Yo-sal udz kayte le yan ta kabo' ti aj meyajoo beyxan ti a pal David".9Le caa kuchoo le xiiboo tanquelentacoo u tiiloo David, letioobe tu yaalo tu lacal lela' ti Nabal u tal ti David caa p'aatanacoo. 10Nabal tu nuuca ti u meyajoo David, "¿Max David? ¿Max xan u pal Isai? yaa kooso tie' kinooba cu puudzlo ti u yumiloo. 11¿U dza quin ch'a in wooch wa', in woch jaj, in woch bak le dzin quinsic tial in kostamanoo, quin dzaa ti maacoo main wojel tux u taloo?.12Beytuno' le xiiboo tanquelemoobo u tiloo David sunajoo, tu yaaloo tu lacal le aalca tioobo. 13David tu yaala ti u maaco, "jujuntul xiibe u kax u espada". Junjuntul xiibe tu caxu espada. David xane' tu kaxu espada. Min cuatroscientos xiiboo binoo tu pach David yetel doscientos p'atoo tux p'aat tu lacal le nuuculo'.14Un tul le xiiboo tanquelemoobo tu yaala ti Abigail, u yatan Nabal; letie' tu yaala', "David tu tuxta bisa' t'anoo tee xtocoy luumo' tial u tzic ec yumil, letie' tu pooch'aa. 15Baale le maacoobo jach maalo' kuchicoo' tec icnal. Ma' tu meetoo toon loobi, mix baa saaltoon caliquil yanoon yeteloo le caach tianoon tee kaaxo'.16Letioobe tu laakintoon yetel kin wa yetel aka', caliquil yaniloon yeteloo canaantic ke tamanoobo. 17Le olale' ojelte lelo caa tuculte' bax cana' meete', men kas dzuu yotal meetbil ti ec yuumil, tac xan tu lacal u yotoch. Letie' un tul maac ma' udz u luubuli maun beytal a t'an yetel".18Cu dzoocole Abigail tu dzaa seebti tu ch'aa doscientos wa', caap'el chuu vino', joop'el taman makantaan, joopel p'isaan nek kaktaan, cien u jeckel pasas, doscientos u wajil higos, caa tu dzaa yokol le chohuac xiquinoobo. 19Letie' tu yaala ti u meyajoo, "Penenex tanil tin ten, tene' quin bin paachil ti teex". Baale letie' ma' tu yaala ti u yiichan Nabal.20Caliquil leti' tu nata' u chohuac xiquin caa em ti le wiitzo', David yetel u xiibo emoo yicnal leti, letie' tu naactantoo'.21Bejlae' David dzuu yaic, "U jajile' chen culen in canantic tu lacal le yanti le maaca tee xtocoy luumo', yo-sal mix baa caa saatac tu lacal leu tiiloo, letie' dzuu sutic kas yo-lal udz. 22Dios cuu meet ten, Davien, ma' chen lelo', wati le jaadzcakin cu p'aatal un tul xiib ti tu lacal le u til letio'".23Caa tu yiila' Abigail Davie', letie' tu lep'u yol caa emti le chohuac xiquine' caa chinla' tu tan David caa tu t'alcunsu pol tee luumo'. 24Letie' tu dzauba tu yooc caa tu yaala':"Chentiin wokol, in yumil, leu siipilil. Meet udz cha' u t'an a meyaja', uuy u t'an a xmeyaja'.25Ma' chaic in yumile' cuu taanolt le maax mix bal u bil, Nabal, men jecbix u kabae' bey leti'. Nabal u kaba', le chocopolilo' tian ti letie'. Baale' ten ax meyaj ma' tin eila xiiboo tanquelemoo a tial tech, le maxoo ta tuxtoobo. 26Bejla tuna', in yumil, jeebix yuntzil cuxaano', techxane' cuxaanech, yuntzile dzuu wetic caa wee kik, tial xan caa vengartabaa yetel a kab, behoraa chaa a ch'aapecoo, le maxoo cuu caxcoo kas ti in yuumile, paatcoo bey Nabale'.27Le sibaloo le a xmeyaj dzuu tasic ti in yumila' caa kuubic ti le meyajoobo le cu binoo tu pach in yumil. 28Met udz a saatsic u keban a meyaj, men yuntzile', u jajile' yan u meetic un p'el maj maalo' ti in yumil, men in yuumile tun baatetic u bateil yuntzil; kase muun bin ilbi titech caliquil cuxaanech.29Quex le maacoo caa liikcoo u yaalcapach teche' cu tzel a cuxtale' quex beyo' u cuxtal in yuumile' cu canaantal tux yan le cu cuxtaloo' u tial yuntzil a Dios; letie' yan u pulic naachil u cuxtaloo a ch'ap'eecoobo, bey tu yuntunil yuntune'.30Le chen dzoococ u meetic ti in yuumil yuntzil tu lacal le baalo u seechitmao', chen u meetech u nojchil yok Israel. 31Le bal jeela' muun tasic tech okonolil, mix poochil ti in yuumil, men maa wee kik chen cuneli', ma'-xan a vengartabai. Le chen u meet yuntzil le udz ti in yumilo', kaa-se a xmeyaja'.32David tu yaala ti Abigail, "le yuntzil u Diosil Israel, quiquitantbil, leti max tuxtech a wilen. 33Quiquitanbil a naat, teche' quiquitanbilech xan, men maa chain wequik kik cuneli', cain vengartin baa yetel in kab.34U jajile' jeebix yuntzil, u Diosil Israel, cuxaan, le max wet main meetic tech loo, chen men ta lep'awol a wilen, u jajil maun p'aatal caach xiib wa palal ti Nabal ti u saastal. 35Beytuno' David tu kama' tu kab le tu taasa caacho'; leti aal ti leti, naaquen ta nai ti jetetzel; tene dziin wuuyic a tan, dzooc xan in kamquech tech".36Abigail suna' yicnal Nabal, ilex, ketie' tun meetic un p'el banqueta tu yotoch, bey un p'el banquete cu meetic ajawe''; u pucsikal Nabal jach quimac u yol tu ba, men letie' jach callan. beytuno' letie' mix baa tu yaati p'isiac u saastale.37Tial le jaadz caa kino', le caa dzooc u maan u caalanile Nabale', u yatane' tu yaala' le baaloo tioo; u pucsikale' bey quim tie', letie' p'aat bey tuunche'. 38Min tu lajun kine yuntzile' tu meeta' loo' ti Nabal caa quimi.39David caa tu yojelyta dzuu quimil Nabal, letie' tu yaala' "yuntzile' caa quiquit'an taac, max tan olt uchin pooch'ool tu kan Nabal, dzuu canantic u meyaj ti kas. Leti sut le baa kas tu meeta' Nabal ti u ba". Cu dzoocole Davie' tu tuxta t'ambil Abigail, tial u ch'aa u yatante. 40Le caa kuchoo u meyajoo David tux yan Abigail tee Carmel, letioobe tu t'anoo leti caa tu yaaloo, "David tuxtoon ta wicnal tial quec ch'aech u tial leti u yatante".41Letie' caa liiki, caa chin polnaji luum, caa tu yaala:"ileex aj meyaje un tul xmeyaj tial u p'oo u yook le meyajoobo ti in yuumil. 42Abigail tu lep'uu yol caa liiki, caa tu naata u chohuac xiquin yetel joop'el u xmeyajoo le tzaypachtoobo; letie' bi tu pachoo u tasa' t'anoo' David bey uchic u sut atantzililo'.43David xane tu ch'aa Ahinoam Jezreelil u yatante, tu caatulil atantaaboo'. 44Beyxan, Saul uchili' u kub Mical u ch'up pal u yatan caach David, ti palti, u pal Lais, Galimi caachi.

Chapter 26

1Le Zifeosoo' taloo yicnal Saul tee Guibeao' caa tu yaalo':"¿Ma' wa teu taacmuba' tu bu'utunil Aquila, le yan maili' kuch quech queen tec tee Jesimon?". 2Beytuno' Saule' liiki, caa em tuxyan u xtocoyluumi Zif, yan ti oxp'el mil maacoo tetanoo ti Israel yetel leti, tial xcatic David tu xtocoy luumil Zif.3Saule tu dzau pasel tu buutuni Haquila, le yan tial a kuchul Jesimon, tee bejjoo'. Baale David tee cu p'aatal tee xtocoy luumo', letie' tu yiila' tun tal Saul pachiliti tee xtocoyluumo. 4Beytuno' David tu tuxta ch'uucoo, caatu yojeltaj Saule' u jajile dzuutal.5David liiki' caa bin tux cajelta Sauli; letie' tu yila' tux chilicbal. Saul, yetel Abner u pal Ner u nojochil u huachoo; Saul chila' tee noj jeelelo', le maacoobo caa jeeloo' tu suutul, tu laacalo tun wenloo.6Beytuno' Davie' tu yaala' ti Ahimelec le hilitailo', yetel ti Abisai u pal Sarbia, u sucuun Joab:"¿Max cun bin cambal tin wetel yicnal Saul tee noj jeltato? "Abisai tu yaala' ¡Ten! ten quin bin ta wetel". 7Beytuno' David yetel Abisai binoo yicnal le huachoo tee akabo. Tian caach Saul tun wene tee ichil le noj jeelelo', u lanzae' u ch'icma' tu luum tzel u pol. Abner yetel u soldados chilicbaloo caachi tu sutul. 8Beytuno Abisai tu yaala ti David: "Bejlae' Dios dzuu dzic aj chapec ta kab. Behoraa chain lomic tee luuma' yetel le lanzaa chen un pulili quini lome'. Tu caaten main meetic looti'."9David tu yaala ti Abisai:"Ma' xixcuntic", men ¿Max juu liisic u kab u met loo' ti le max dzaan aceite tu pol caa aalaque mix baa tu meeta?". 10David tu yaala':"Bey cuxaan yuntzilo', yuntzil cun quinsic, wa' u kinil u quimile' cu tal, wa' leti' cu bin bateil cu quimil'.11Yuntzile' mu chaic in liisic in kab in meet kas ti max u dzama aceite tu pol; baale bejlae', quin kaat oltic, mach le lanza le yan nadz tu poloo, beyxan u chujil le jao', coneex. 12Beytuno' David tu macha' le lanzao' yetel u chujil le ja-o' le yan caach nadz tu pol Saul caa puudzoo. Mix maac iloo mix xan tu yojeltoo lelo', mix maac xan a-ji, men tu lacaloo tun weneloo, men un p'el wenel tam tal ti yuntzil tu yokoloo.13Beytuno' David bin tuu laun tzel caa wala' tu canlil le wiitzo' tee naachilo', yan caach un p'el naachtalil ti ubaoo'. 14David tu yauta' le maacoobo yetel Abner u pal Ner; "Leti aale:"¿Maan nuuquic, Abner?" Beytuno Abner tu nuuca caa tu yaala:"¿Maaxech caa autic le ajawo?".15David tu yaala' ti Abner:"¿Ma' wa' tech un tul maac topaani? ¿Max jeebixech tee Israelo? ¿Baxten tun ma' ta meeta. P'ichchi yokol a yuumul le ajawo'? Men yan wamax tal quinsic a yumil le ajawo'. 16Le dzooc a meetic ma' udzi. Jeebix cuxaani yuntzile, teche' najmal a quimil men teche' ma-a meet p'iich-ichi yokol a yuumil, le dzaan aceite tu pol men yuntzil. Behoraa' il tuxyan u lanza le ajawo, yetel u chujil le ja-o le yancha tu tzel u polo'".17Saul tu kaolta u t'an David caa tu yaala':"¿Masima' teche' caa t'anoo in pal David?" David tu yaala':"In t'an, in yumil, ajau". 18Leti tu yaala':"¿Baaxten caa aalca pachtic in yumil aj meyaj? ¿Baax dziin meetic ten? ¿Baax kas yan tin kab?.19Bejla' tuna, quin kaat al tic tech, cucha' in yumil le ajawo' cuu yuub u t'an u meyaj. Wa yuntzil le maax tu dzaech tin wokole, cu ch'a leti cu kanu un p'el sibal; baale wa u tial maacoobe, letioo conol chi taacoo tu tan yuntzil, men bejlae' dzuu picch'intquenoo, tial muu dzabal ten mix bal cutal ti yuntzil; letioobe dzuu yaacoo:"Penen a kulte u lak diosoo. 20Bejla tuna maa' chaic caa luubul in kikel ti luum naach tu tan yuntzil; men u ajawi Israel dzuu jokol u caxte ch'iic jeebix u caxtal un tul noom tzombil ti le witzoobo".21Beytuno' tu yaala' saul:"Ten dzin kebantal. Sunen, David, in palech; men bejlaila main caa meetic tech loo', men bejlae' dzaa weesic coo in cuxta tu tan a wich, Pacte, tene dzin meetic bey un tuk ma' naate, dzooc in meetic un p'el siipil talan".22David tu nuuca caa tu yaala':¡ile', a lanzae wayane', Ajau! Chau tal u tul le xiiboo tanquelemoobo taacoo waye' yetel cuu caxte caa xan u bistech. 23Yuntzil cuu boot jujuntul maac yo-lal u tiibil olil yetel u mantadzil, men yuntzil tu dzaech tin kab bejlae', baale tene main meetic loo ti max u dzama aceite tu pol.24Pacte, men bejlaa que a cuxtale' coo tu tan in wich, beyxanin kaat caa ilac coo tu tan u yich yuntzil, yetel leti' cuu toquen ti tu lacal le istic yajoo". 25Beytuno' Saul tu yaala ti David:"Caa quiquit'an taa quech, in pal, caa kuchquech a meet nucuch baaloo, yetel jeen baax caa meete xiictech utzil". Beyo' David bin tu bel, saule caa sunaj tu cuuchil.

Chapter 27

1David tu yaala' tu pucsikal:"Un p'el kine yan in quimil tu kab Saul; minaan u jel bal udz in tial jeebix caa puudzquen tu luum le filisteoso; saul yaan u naacal u yol u caxten tu dzuu u luumil Israel; beytuno' quin toquimba tu kab".2Beytuno' David liiki caa bin yetel le seiscientos xiiboo yan yetelo', yicnal Aquis u pal Maoc, u ajawi Gat. 3David cuxla' yicnal Aquis tee Gat, leti yetel u xiiboo, jujuntule yan u yotoch, Davie' yetel caatu u yyatan, Ahinoam le Jezreelitail yetel Abigail le u tal Carmel u yatan caach Nabal. 4Aalati Saul Davie' dzuu puudzul caach tee Gat, beytu p'aatil u caxtico.5David tu yaala ti Aquis:"Wa dzooc in luubul utzil ta wiche' chau dzabal ten un p'el cuchil ti un p'el le cajoo yan tee kaxo', yo-sal u beytal in cuxtal teelo':" ¿Baaxten, bin cuxlc a meyaj ta wetel tu cajal ajau?. 6Beytunoo' Aquis tu kuba' Siclag le kin jeeloo; le olale' Siclag utiaaloo u ajawil Juda' tac bejlae'. 7U jayp'el kinil david cuxla' tu luum filisteoso un p'el jaab yetel camp'el uhoo'.8David yetel u winicoobe tu jadzoo wa jayp'el cuchiloo caa tu ch'aoo baaloo u til le guesuritasoo, le guerzitas, yetel le amalecitasoo; men ti le cajoobo u tal u cajnalilo' u luumil Shur, jach naach jeebix u luumil Egipto. letioobe uch joop'ooc u cajloo tee luumo dzuu jach maan uchtal. 9Davie' cu yocol u jadz le lumoo' maun p'aatic mix xiib mix ch'uup cuxaan, cu bisic le tamanoobo, le caparbi huacaxoobo, chohuac xiquinoo, le camelloso' beyxan le nookoobo; cu sut tu caaten Aquis.10Aquis cu yaic wale', : ¿Max ti cha-a' le buuca baalo bejlae'? David cu nuuquic caachi, "Ti le maacoo yan tu nojol Juda'", "Ti le yanoo tu nojol Jerameel. Wa "ti le yanoo tu nojol le quenitasoo".11David maun p'aatal mix yetel xiib mix yetel coolel cuxaan tial u taaso Gat, bey u yaaca':"Yo-lal mau pajltal u t'anoo kas tec okol, Beybal tu babal meeto'". Leti' lelo le cu meetico tu lacalkin le cuxal' tu noj luumil filisteos. 12Aquis tu ocsa olta David, caa tu yaala', leti' p'uus u cajal Israel tial caa jadz-kataac tu chucaanil; le olale' letie' yan u meyajquen mantadz".

Chapter 28

1Bey uchic ti le kinoobo le filisteoso tu much' u huachoo' tial bateil yetel u cajil Israel Aquis tu yaala ti David, "yanac tech u jajil yan a jokol tin wetel ichil le huachoobo, tech yetel le maacoo yantecho'. 2David tu yaala' ti Aquis, "Bey can a wojelt bax juu beytal u meetic aj-meyaje'". Aquis tu yaala' ti David, "Beytuno quin meetquech in canampach mantadz".3Le kin jeela' Samuele dzuu quimil tu lacal Israel tu yaolta', tu muca' xan tee Ramajo', tu cajal. Beytuno', saul tu joosa' tee luumo le cu t'aano yetel quimenoo wa' pixanoo'. 4Beytuno' le filisteoso tu much'ubao caa tu meet u jeeleboo sunen; Saule' tu much'aa tu lacal Israel, letioobe tu meet u jeeleboo Gilboa.5Caa tu yiila' Saul u huachoo le filisteoso, saajacchaji u pucsikale' pecna' yaab. 6Saul payalchina ti yuntzil tial antajil, baale yuntzile' ma' tu nuucaji, mix nayil, mix yetel Urim, mix bobatiloo. 7Beytuno' Saule caa tu yaala ti uj meyajoo, "Caxteex tun untul coolel cu t'an yetel quimenoo, tial caa xiqueen yicnal cuu tzol in xiquin leti. "U meyajoobe tu yaalo, "Pacte, yan un tul coolel Endor cu yaique cu t'an yetel quimenoo".8Saule caa tu jelbesuba, jelaan nok tu dzaa', caa bin caatul xiboob yetel; letioobe binoo yicnal le coolelo' tee akabo. Letie' tu yaala ti, "Naat in tial, quin kat oltic, yetel un tul pixan, tasten jeen maxac quin wateche'. 9Le coolelo' tu yaala', "Teche' a wojel baax tu meeto Saul, bix dzuu wetic tee caja' le maxoo cu t'anoo yetel quimenoo wa pixanoo. Beytuno' ¿Baaxten caa tabsic in cuxtal, tial caa quinsaquen?". 10Saul ch'aa chi' na ti leti yo-sal tuntzil caatu yaala', "Bey jeebix cuxan yuntzil, mix un p'el jadz cun uchul ti tech, yo-lal lelo'".11Beytuno' le coolelo' tu yaala', " ¿Max kinil tas tech?" Saule tu yaala', "Tasten Samuel in tial". 12Le coolel caa tu yila' Samuel, letie' kancach okolnaji caa tu t'ana Saul beya', ¿Baaxten ta tusen? Teche' Saulech".13Le ajawo tu yaala ti leti', "Maa ch'ic saaquilil. ¿Baax ca wilic? Lee coolelo' tu yaala ti Saul, "Tin wilic un tul dios cu naacal tee luumo". 14Letie' tu yaala' ti leti', " ¿bix u yilal leti? Letie tu yaala', "Un tul nuxi cu naacal; u buquintma' juupus nok". Saul tu naataje Samuel lelo', caa noclaji u yiche' luum yan caa tu tziica'.15Samuel tu yaala ti Saul, " ¿Baen caa chichnacunsquen yetel dzaa tasquen caanal? Saul tu nuuca', "Jach in p'eelt minba, men le filisteoso tun baatetqueno', Diose dzuu p'atquen maun nuucten un puli' mix yetel bobat, mix naitbil. Leolale' dzin t'anqueech tech, yo-sal a waic bax kanik meetic".16Samuel tu yaala', " ¿Baaxten tun caa katic ti ten, wa' yuntzil dzuu p'aatquech, yetel letie' dzuu kuchul u meet aj ch'ap'eec?. 17Yuntzile' dzu meetic ti tech leu yaalma' yan u meetique. Yuntzile dzuu toquic tech le ajau ta kabo caa tu dzaa ti u jel maac ti David".18Men teche' ta ma' uuymat'antil u t'an yuntzil ma'xan ta bisa' u venganza yok Amalec, leti tune dzuu meetic lelo' bejlae'. 19U chen tiip'ee yuntzile' cu kubic Israel tac tech tu kab le filisteoso. Samale tech yetel a palal yan a taleex tin wicnal. Yuntzil xane cu kubic leu huachil Israel tu kabo le filisteoso".20Beytuno' Saule tu seeblaquil luub luum jach saajac caach yo-lal u t'an Samuel. Minaan u muuk, men ma' janac tu lis le kino, mix xan tee akabo. 21Le coolela tal yicnal saul caa tu yiile' jach tun p'eelcuba, letie' tu yaala' ti, "pacte, aj meyaja dzuu yuubic a t'an; dzooc xan in dzic in cuxta ti talamil, ten xane' dzin wuuyic le t'anoo dzooc a wacteno.22Bejlae' quin kaat oltic ti tech, caa wuy xan u t'an aj xmeyaja', chain dzic un p'iit janal ta taan. Janen caa ch'aa muuk yo-sal a bin ta bel. 23Baale Saul ma' tu yooti caa tu yaala', "Tene main janal". Baale u meyajoo, yetel le coolelo', tu caa aalooti, letitune' tu yuuba u t'anoo. Beyo' caa liik tee luumo' caa culji tec tux cu ch'italoo.24Le coolelo' yan caachti un tul chan wacax poloc tu yotoch; letie' tu lep'uu yol caa tu quinsa; tu ch'aa harina, caa tu yaach'ta, caa tu ta'-sa' un pel wa' x ma' levadura. 25Letie' tu tasa' tu tan Saul yetel uj meyajoo, letioobe tu jaantoo. Beytuno' letioone liikoo caa binoo ti le akabo.

Chapter 29

1Le filisteoso tu much' u huachoo Afec, le Israelitasoo tu dzaa u jeelebo' tu tzel u aalcajail le yan Jezreelo'. 2Uj nucuch dzuliloo le filisteoso tu jatzubao a cienil yetel milesil; David yetel u macoobe cu manoo ichil le cananoo pachi yetel Aquis.3Beytuno u nojoch dzulil le filisteoso tu yaaloo',: ¿Baax cu meeticoo le Hebreoso waye'? "Aquis tu yaala ti u jel nucuch dzuloo ti le filisteoso:" ¿Ma' wa' letie' David, uj meyaj Saul, u ajawil Israel, le dzu yantal tin wetel ti le kinooba, wa le jaboob, tene' min wil mix un p'el siipil tii le caa kuch tin wicnal tac bejlae'?.4Baale u nucuch dzulil le filisteoso p'uujaanoo ti leti; letioobe tu yaaloo':"Meet u bin le maaca', yo-sal u sut tee cuchil ta dzaatioo; ma' cha' cu bin bateil tec-etel, yo-lal letie' muu sut ec ch'a p'equil tun yuchul le bateiloo'. Men, ¿Bix juu yantal jeetzel ti yetel u yumile? ¿Ma' wa' yetel u cuxtal ec maacooba?.5¿Ma' wa letie' David, le cu kaaya' ichiloo cu yokot-tal xan, tun yaacoo:"Saul dzu quinsic u miles, David u diez miles?"6Beytuno' Aquis tu t'anaj David caa tu yaati:"Jeebix cuxan yuntzilo, teeche' utzech, aj jookol yetel a wocol tin wetel ichil le huachoobo udz tu tan in wich, men ma' in wila' baa' kas tu kinil caa talech tin wicnaltac bela tee kina' quex beyo', le nucuch dzuloobo ma' udz a luubul tioob. 7Beytuno bejlae' sunen penen yetel jeetzel, yo-lal ma a p'uusic u nucuch dzuliloo le filisteoso'.8Davie' tu yaala ti Aquis, " ¿Baale baax dziin meetic?" ¿Baax dzaa wilic ti aj meyaj leu kinil le dziin yanta ta tan tac u kinil bejlae', ma biin tan u beytal in bin bateiltic u ch'ap'ecoo in yumil le ajawo'?". 9Aquuis tu nuuca caatu yaala ti David:"Tene' in wojel minaan a siipil tin tan, bey u anquelech Diose; quex beyo', u nucuch dzulil filisteose dzuu yaacoo: Letie' ma' kanaan u naacaal tee baateilo'".10Beytuno' behoraa' liiken aka u sastal ma jokoc kini yetel u jeel u meyajoo' a yumil le taloo ta wetelo', chen p'el a liikil jaszca kin samale' dzu sastale', penen". 11Beytuno Davie' liik tun sastal, leti yetel u winicoo, ti u binoo tee jaadzcakino, tial caa sunac tu luum le filisteoso. Baale le filisteoso naacootac Jezreel.

Chapter 30

1Uchi le caa kuch David yetel u xiboobe Siclag tu oxp'el kin, le Amalecitasoo dzocaan caach u jedzcoo Neguev tee Siclag. Letioobe oc u jadzoo Siclag, tu tocoo. 2Caa tu ch'ao u cooleliloo' yetel tu lacal le yan caach letio bey chichan yetel nuuctac. Ma' tu quinsoo mix maaqui, baale tu bisoo caliquil tun ximbatic u beloo.3Le caa kuchoo David yetel leu maacoo tee cajo, toocaan, u yatanoo u palaloo yetel u xch'upulaloobe bisaabo palitzilbil. 4Beytuno David yetel le maacoo le yanoo caach yeteloo ahuat najoo yetel okolnajo tac uch cu xupul muk tiaal u yokoloo.5Leu caatul atan ti David bisaab palitzilil, Ahinoam le Jezreelitae' yetel Abigail u yatan Nabal caachi le Carmelitaile'. 6David jach yaj yanil caachil, men le maacoobo tun yaacoo u ch'in tunich coo, men tu lacal maacoobo tun ya-ol coo tu pixanoo, jujuntul maaque yo-sal u palal xiib wa' xch'uup; baale Davie' mukan chaji ti yuntzil, u Dios.7David tu yaala ti Abiatar u pal Ahimelec, le yunkino:"Quin kaat oltic ti tech, tasten Efod (u nok yunkin) waye' intial Abiatar caa tu tasa le Efod ti David. 8Davie' payalchinaji ti yuntzil yo-lal u yeesalti u belil bey tu yaala:"Wa quin aalcapachte le huachooba, ¿Jeelin chuecoobe? yuntzile tu nuuca':"Penen tu paachoo, men u jajile' jaa chuccoobe yetel u jach beyile' ca caa ch'iic tu lacal".9Beytuno Davie' bini, leti yetel seiscientos xiiboo leti le yanoo caach yetelo; letioobe kuchoo tee torrente Besor, tux wajaitul p'aatoo teelo. 10Baale Davie' na' tu p'at u tzaypachcoobi, leti yetel cuatroscientos maacoo, men doscientose p'aatoo pachil, men letioobe ma' muukoo letioobe maun beytal u tadz manscoo le torrente Besoro'.11Tu nactantoo untu Egipcioil tee kaxo caa tu tasoo ti David, tu dzao' wa' ti, letie' jaani caaxan tu dzao jaa' ti tial yuke'. 12Letiobe caa tuu dzao u xet u wajil higos yetel caa jeech pasas. Le caa dzooc u jantic letie', yancha' u muk, men mau jant wa' mix jaa' yuke ocp'el kin yetel oxp'el aka'.13Davie' tu yaala' ti: ¿Max tililech tech? ¿tux a tal? Letie tu yaala':"Tene un tul xiib tanquelemen Egipcioilen, u meyajen un tul Amalecita; in yuumile tu p'aaten men oxp'el kinaque luuben ti kojaanil. 14Tec mecta un p'el jadz te Neguevo ti le cereteoso, yetel le u tial Juda', beyxan u Neguev Caleb, toon tooc Siclag.15David tu yaalati:" ¿Jea bisquen le tux uche' ocolo? Le Egipcioo tu yaala':"Ch'aachi tun Diios caa wale maan quinsquen, wa maan kubquen tu kab in yuumil, tene' quin bisquech le tuxyan le ocoloobo.16Le caa dzooc u bisac David men le Egipcioo, le ocoloobo kifpajaanoo tee tu lacal le luumo' tun janloo tun caltaloo tanxan u yokotoo yo-lal le bal tu yokloobo le tu ch'aoo' tu luum le filisteoso' yetel tu luum Juda'. 17Davie' ocujadzoo tial u dubul kin tac uch cu yokol kin ti u lak kin. Mix un tul xiib puudzi, chen jajil cuatroscientos xiiboo tan tan quelemoobe, letioobe tu naata' u cameloo caa puudzoo'.18david tu caa ch'aa tu lacal le tu ch'ao le Amalecitaso'; David tu tocoj tu caatulil u yatan. 19Mix baa cu binetic, mix chichan mix nojoch, mix xiibi palal wa chupupalal, mix takin, mix un p'el baal le tu ch'aoo le ocoloob u tialtoo. David tu lacal tu caa suta'. 20David tu ch'aa tu lacal le mulen mul tamanoobo, lelooba le xiiboobo cu biscoo actan ti u jel huacaxo'. Letioobe tu yaaloo:"Le botina u tial David".21Davie' tal tux yan le doscientos ma' muuko ma beycha' u binoo tu paache, lelooba p'aatoo tee torrente Besor le maacoo jeela bin u ximbaloo tial cu nactantoo David beyxan le maacoo yanoo' yeteloo. le caa tal David yicnal le maacoob, letie' tu tzica'. 22Beytuno' tu lacal le xiiboob kasaanoobo, u yetmanoo mix bak u biloo ichil max dzuu binoo yetel David tu yaaloo:"Baxten le macooba ma' binoo tec eteli, maane dzic tioo mix un p'it le botin le dzooc oc caa ch'a coo. Chen jalil u yatanoo wa u palaloo cu ch'aacoo, cu binoo'.23Beytuno' David tu yaala':"Teex ma' meetquex beyo', in laakoo yetel le dzu dzictoon yuntzilo. Leti canantoon tu kuba' xan tec kab le ocoloobo maxoo taloo tial u meet toon loob. 24¿Max uuyex teex yo-lal le baala'? Men t'ooxo u tial jeenquen caa ococ bateile, beyxan cun t'oxbil ti jeen maxan cu canan nuucul teelo; cu dzabal tioo bucaa le cu dzabal toono'. 25Bey chuni tac bejlae', men Davie' tu p'aata bey aalmat'ane bey u p'is u metic Israelo'.26Caatal David Siclag, letie' tu tuxta un p'it le botino' ti le nuxiboob tee judajo ti u teepolaloo caa tu yaala:"Jeeel u p'it sibal ti teex tac ch'aa ti le max p'ec miloo' yuntzilo'. 27Letixane tu tuxta ti le nuxiboo cajanoo Betel, beyxan le cajaanoo tee Ramot tee nojolo beyxan le yanoo tec Jatir. 28Tial xan le yanoo caach tee Aroer. Tial xan le yanoo caach tee Sifmot, yetel xan le yanoo caach tee Estemoa.29Leti xane tu tuxta un p'it ti le nuxiiboo le yanoo caach tee Racal, ti xan le yanoo caach tu cajiloo Jerameelitaso', beyxan tial le yanoo caach tu cajiloo Quenitas. 30Utial xan le yanoo te Horma, u tial xan le yanoo caach Corasan, u tial xan le xanoo caach tee Atac. 31Utial xan le yanoo caach Hebron, ti tu lacal le cuchiloo tux David tu kabil, yetel u xiibo tux succha u binoo.

Chapter 31

1Le filisteoso' tu bate'-to Israel. U xiibiloo Israel pudzoo tu tan le filisteoso caa luuboo quimenoo tu kaxil Gilboa. 2Le filisteoso' tu yalca' pachtoo saul yetel u palal nadzil. Filisteose' tu quinsoo Jonatan, Abinadab yetel Malquisua, u palaloo. 3Le bateilo' jach yaj-cha utial saul, meetaa looti men le arqueroso. jach yaa u kinaan yolal le dzu meetal tio'.4Saul tune' tu yaala ti le max cuchmil u armao, "Joos a espada tadz loomten yetel. Wa mae' le ma' sujuy kuptaanooba yan u ta-loo cu meetcoo ten oola'. Baale canampache' muun meetic, men letie' jach u ch'amasaaquilil. Beytuno' Saule' caa tu macha' u espada caa tu ch'aa u luubul yokol. 5Leu canampach caa tu yila' dzu quimil Saule', leti xane caa tu ch'aj u luubul yokol u espada caa quim yetel. 6Beyo' quim Saul, tu oxtulil u palal, yetel le canampacho'; le maacoo jeela muuch' quimicoo ti un p'elili kin.7Le u maquiloo Israel le yanoo tu tzel le kancab luumo yetel le yanoo pachil ti le jordano caa tu yiloo tun pudzuloo u xiibiloo Israel, beyxan Saul yetel u palal dzu quinsaaloobe, letioob caa tu p'atoo u cajaloo caa pudzoo, le filisteosobo taloo caa cajoo tee cajoobo. 8Uchi tu jel kin, le caa tal le filisteoso u yiloo le quimenoobo, letioob tu caxtoo Saul yetel oxtul u palale quimenoo tu kaxil Gilboa.9Letioobe caa tu cul ch'actoob u pol, caa tu tzeloo' u armas caa tu tuchitoo bisa t'an tu lacal u luum le filisteoso' yo-lal u bisaal le pectzila' ti u templos le meyabil diosoobo yetel ti tu lacal le cajo'. 10Caa tu dzaopo u armas tu templo Astorot, caa tu kaxoo u wincilil tu pakil u cajil Bet-San.11Le caa tu yuuboo u cajnalil Jabes Galaad le dzu meetic le filisteos ti Saulo'. 12Liikoo tu lacal le maacoo ma sacoob caa ximbanajoo kal-aka tial u chao' u wincilil Saul yetel u wincilil u palaloo tu pakil Bet-San. Letioobe binoo tac Jabes tu toocoo teelo'. 13Beytuno' letiobe tu ch'aoo u baaquel caa tu mucoo yanal u cul che' Tamarizco tee Jabeso', caa sukinajoo siete kinoo.

2 Chronicles

Chapter 1

1Salomón , u pal David tu mu'uka'antaj u ajawil , yuum tzile tian ye'eten le tie , caj sen yáabchaj u páajtalil2Salomón é tu tánaj tuláakal Israel , u nu'uquilóob u 1000 yeetel u 100 u pisóolobo ye'eter tu láakal u nu'uquilóob Israel u aj me yajilo'ob u jalach naj . 3Beyóob Solomoné tu chaaj le macóob , caj biin tu ye'etelo'ob tej quili'ich naj ya'an ca'an Gabaono , tumente lo tian u noj Paselil u yuuchul much'tal tu ye'etel yuum tzil , beey tu béetaj Moises u palitzil Yuumtzil tex tocoy lu'umó . 4Ba'ale Davidé , tu bisaj ca'ach u báasche yuumtzil Quiriat Jearim tac ti'le cúuchil u nu'ucbemajó , tumen tu liiksaj jun p'éel chuybil naj u ti'al u caajil Jerusalen 5Le u muluunil kultaj bronce tu be'etaj Bezalel u pal Uri , u pal Hur ,ti'yaan xan ca'ach Gabaón tu ta'an u chuybil naj Yuumtzile ; Salomón yéetel tu la'akal le caajó , na'atzóob tu tan .6Salomón biin te'elo , te multunil kultaj bronce tu tán Yuumtzil tian u noj Paselil u yu'uchul much'tal ye'etel Yuumtzil ca tu kubaj 1000 to'ocbil ba'ache'ob tu yóokol . 7Yuumtzile chiicpaja ti Salomón áakabe ca tu ya'alajt : "!Kaate! ¿ba'ax a ka'at quiin dzatech ? "8Salomón tu nuucaj ti yuumtzil : " Teche ; ta sen be'etaj utz ti David in tata , tumen dz'zc a béetiquen ajaw jeel bix ca'ach letie . 9Bejelae , yuumtzile dzo'ocbes ba'ax ta wa'alaj ti' David in taata tumen techejdzo'ok a beetiquen ajaw ti jun péel caaj sen nojoch bix le lúum tej luuma . 10Bejelae dzáa ti teen na'atil yeetel ojeelalil utial in nu'ucbeesic le caajaj tumen ¿maax biin páatac u nu'ucbecic le caaja sen nojchaj ? 11Yuumtzile tialaaj ti Salomón : " Tumen lela tian ta puctzi cale , yeeten tumen ma ta ka'ataj ayikaliloobi ; tziiquilo'ob , mix u quiimil a pe'ecoob mix chowac cuxtala tial , tumen ta ka'atatiteen na'atil ye'etel oje'elatil utial a méektantic in ca'ajal tu'ux lin dzajech a beet u ajawo , lela quin in ment .12Beejelae quin in dza'atech na'atil ye'etel oje'elalil . Ni quin dzatechxan ayikaliil ta'akin tziiquililoób jeel bix ma' aachaj ti le ajawoob ta'anil ti techaj mix xanti le biin áanaco'ob cu dzo'ocol techój . 13Salomón tuné taj Jerusalen luk tuxian káach Gabaón ,tu táan u noj paselil u yúuchul muchtal tu ye'etel yuumtzil ajawnaj Israel.14salomoné tu ya'abcuntaj u balanóob bey xan u aj naat tziiminóob , yanchaj1400 u belano'ob yéetel 12000 u aj náat tziiminoob , ca tu dza u cana'antoob le cajo'obo yeeten leti xan , u ajaw Jerusalen . 15Ajaw , tu beetaj u yantal tu cáajil Jerusalen yáabchaj , plata ,oro yéetel jadzutz tu'unicho'ob ; bey xan ya'abchaj kuulchéob jeel bix u ya'abilo'ob u x kóochilo'ob káax ti le táax lúumo . 16Utziimino'ob ca'ach Salomoné , cu mana'alo'ob Egipto ye'etel coa ,tumen aj man co'onoloob u jalach naj . 17Leutiobe cu manicoob ca'ach Egipto jun peel balan tiolal 600siclos plata , jun peel tziimintiólal 150siclos plata . Leutiobe cu cóonolo'ob ti u láake ajaw , hititas ye'etel arameos .

Chapter 2

1Bejeale Salomoné tu yalaaj eaa mentac un pee naj u tial u ka'aba yuumtzil , bey xan u jalach naj leti . 2Salomoné tu dza 70 mil ma'aco'ob tial u biiscoob cuuchoob , 80 mil ma'aco'ob cu meyajco'ob le chéo tej ruuco'obo ye'etel 3,600 maco'ob tial u aj ilaj me yajo'ob 3.....4Ile , tene bin in ca'aj in beet jun p'éel kuinaj utial Yuumtzil , utial in jun paaycunt ti , utial utookaal qui'iboc poom tu táan ,utial u dza'abal saámsamal u tzo'olil waajo'ob ye'etel u ku'ubul toocbil balo'och jaatzcab kiin yeeter oc naj kiin , bey xan tu kiinilo'ob Sabado bey xan u kiinil tumbel uj ye'etel tu kiinilo'ob u laak kiimbesoajoob tu nojbenil Yuumtzil jeel bix suuquil u beetáal Israel mantadz má xuulile . 5Le kuinaj biin in beetó unaj nojóoch ,tumen Yuumtzile asab nojoch ti ' tuláak Dios.6Ba'ale , ¿maax jéel u pa'ajtal u be'etic jun peel Kulnaj utial le ti' wa mix u co'ochil le cáan balic nojochilo? ¿ ye'etel maaxenteen utial ca in be'et jun peel kulnaj qu ex cheen utial uto'oca'al poom tu nojbeenil? 7Bey tuuno tu tuuchiita ti teen jun túul maak nu'uca'an u beet u mayajilo'ob oro , plata , bronce yeetel fierro chaacjoomeen nook ,chac nook yéetel chac puke'en nook , jun peel ma'ak y oje'el xan u pool u yo'ochel le che'eob , tu yo'olal u múul meyaj yéetel makoob yo'ojlóob meyaj maxo'ob wayano'ob tin wetele Juda yéetel Jerusalen maaxoob ta'anóob meyaj tumen in taata David .8Tuuchi'it xan ti teen le che'ob yanóob Libano ; u chéiloob kuulché, cipres yéetel sándalo, tumen tene in wojel a palitziiloobé u yojejelo'ob u cháco'ob u chéilóob Libano . In palitziiloobé biin áantic a palitziilo'ob. 9Utial ca u núucbesoob ti'ten ya'acach ch'eob ,tumen le kuinaj biin in beeto; unaj sen nojoch yéetel sen quiichquelem. 10Ba'ale biin in dza'a u tiál aj meyajo'ob lej ch'ac si'ob biin ch'aquic le chéobó , can peel millono'ob 400 u wuudziilo'ob ne'eko , can peel millono'ob 400 u wuudziil cebada ye'eetel 440000 litros vino ye'eter 440mil aceite.11Hiran u ajawil Tiro tuune tu tuuchiita junpeel dziib ti Salomón tuúx cu ya'aliic :Yuum tzilé tu dzáajeck u ajawil israelitaob tumen yaacuntmaj u caajal. 12Tu ya'alaj xan Hiram : " Oui'qui tantbil Yuumtzil u Dios Israel , maax tu menta le ca'analo ye'etel le lu'umo tu dzáa xan ti David un pée par sen náatmáac ,sen can balnajcian yeetel cu tuucul yeetel naatil , bin u caaj u beet jun p'eel kulnaj u tial Yuumtzil yeetel jun p'eel jalach naj utiál le ti .13Ouin tu'uchiitic ti teech jun túul máac maaloob canbalnaja'anil Hiram Abí. 14Le tie u pai jun túul coolel sijnal tu chiibalo'ob Dan tu siijsaj ti jun tu'ul u cajnaalil Tiro . sen u yojer u meyajt oro,plata,bronce,fierro,tuunich, ché nóok chacjoomeen nook , chac pukeen nook, lino. Ye'etel u yojel u pool jéel ba'alac u jejelaasil oocheloobe. biin áalaac ti' ca u béet ye'etel le máxoob yanóon ca'ach tu yicnal a taata David. In dzuulilo, leló le ti maaxoob núucano'ob tial le meyajoobo.15Bejelae tune , le trigo,cebada le aceite ye'eter le vino tuuchi'ite ti 'a palitzil. 16To'oné , cbin j Libano c c'hac tu la'akal le chéob kabe'et ti techó ,c bicic ti ' tech i ch ka'anab ti 'che'emoob, tac tu caajil Jope. Cu dzoocolé,teché ca wílic bix abisic tac Jerusalen. 17Cu dzo'ocolé Salomoné tu xoocaj jay túul j taan x el lu'umilo'ob yaan tu tu'umil Israel , jel bix tu be'eta u taata Davide catu xo'oca jaay tu'ulo'ob 153,600tu laacaloob. 18Tu jookesaj 70000mil aj bisaj cuucho'ob , 80000 cu meyajcoób le chéu tej puuco yéetel 3600 aj ilaj meyajo'ob utial ca u beeto'ob u meyajo'ob le máaco'obo .

Chapter 3

1Salomoné tu chu'umbesaj u beetic u kuinaj Yuumtzil tu caaji Jerusalem tu pu'ukil Moriaj ,le tuux chiicpajal Yuumtzil ti'David u taataó .Le tié tu nuucbesaj u cuchiil tuux David u tuculma u béetic, u cu'uchil u nu'ucbesaj trigo utial Ornán le jebusitao 2.Tu chuúmbesaj le meyaj tu caape'el winalil, ti u can p'eel ja'abil chu'umpajac u ajawil. 3U chuun pakilo'ob le kulnaj tu dzáj Salomón;tial u kulnaj Yuutzile le tiela 27 metro u chowaquil,ye'etel 9 metros u co'ochil.4L ex máacan pak yaan ta'anil ti le kuinajo cu p'isic caach 9 metros u chowaquil, jeel bix bucaaj u co'ochil le kuinajo, u ca'analil xané laili 9 metrose;Salomoné tu laaj balaj yeetel oro ichil. 5Ca tu balaj yeetel oro u po'olbil cheilo'ob pino ichil le noj najó , cu dzo'ocole ca tu balaj yeetel ma'alo'ob oro caj poóla'ab tu yo'okooloob u yóochelo'ob xaano'ob yeetel x jokenjoko'ob.6Ca tu ja dzutzquinta ye'etel jadzutz tunicho'ob : le oro u oro Parvaim. 7Le ti xa'ane tu tóaj le ka'aacoob,bey xán u umbrales , le pako'obo , jonalo'ob ,ye'etel oro ,tu béetal xan aj xicnalo'ob tu paquiloob.8Tu be'etaj xan le sen qui'ilich najó. Uchowaquil 9 metros jer bix bucáaj u co'ochile 9 metros xan, catu láaj balaj yeetel maaloob oro. Cu cuchil miin 20kilos u a'alil. 9U a'alil le cla voiloob ca'ache 550gramos u aalil + u jujun p'éelil. Tu balaj xan yeetel oro le najo'ob yaan tu yo'okoloob u laak najo'obo.10Ichil le qui'ilich najó tutuxta po'ol bil caatul aj xicnaloobé , ca tu balajoobe tu ye'etel oro. 11Tuláacar u chowaquil u xiik le aj xiknalo'obo 9 metros jun p'éel ti'u xiicoobe cu pisic ca'apel metros yeetel 25centimetros cu co'ojol ti u pákil le najó, u láakó , láili' bucajó , cu co'ojol tu xiik u laak ajxiiknalo. 12U láan jun peel u xiik le aj xik naló , laili bey u p'iisoló, je'el bix u láakoobó , cu cojo'olti u pakil le najo ;u laak u xiiko laili beyo u pi'isilo, kumani'ic u xi'ik le yax aj xiknaló.13U xiko le aj xi'iknalo'obá cu p'isico'ob 9metros u chowaquil, wa'alacbalo'ob u sutmajo'ob u yicho'ob acta'an ti le naj yaan chuumucó. 14Tu beeta xan le x Káasabo'ob tu ye'etel chacpuken nook, cha'ajo me'en no'ok ye'etel lino, ca tu beeta u chu'uyul aj xiiknaloobo. 15Le ti'e tube'etaj caá p'éel ocomo'ob ,cada un p'éel 16metros u ca'analil utial ta'an u pakil le culnajó. u pi'ichoobe cu piisico'ob ca'a p'éel metros yeetel 25centimetros . 16Tu beeta xan x jokenjo koob utial le ocomób ca tu dza tu u ca'analil le ocomo'ob; le ti ' xane tu beela 100granadaub ca tu dzaj te x joken jokoobó. 17Le tié tu dzaj le ocomóobo tu tán le kulnajo, jun p'éel x no'ojili yeetel jun p'éel x dziiquiló. Le ocom yaan tu x no'ojiló tu dzaj u ka'abaint Jaquín, le yaan x dziiquiló tu dzaj u ka'abaint Boaz.

Chapter 4

1Salomoné tu beetaxan u muutunil bronce ; u chówaquil 9 metros , u cóochil 9 metros xan , u cáanalil 9 metros. 2Le ti ' tu beetaj xan , jun peel nojoch lacam caat yeetel bronce u ca'aj utial já . Woolis , cu p'isic cam peel metros ca tac taacoch jun ja'al u chi'ti ' u laak jun jaal. U caanálil caache; caapeel metros yeetel 25 centrimetros , u bak pache 13 metros ca tac ta'ancoch. 3Kaabal jun tzele u bak pache le káak náab yáan caach wacax , tiólal Jun p'éel codo, puukan cutal u meento'ob un p'éel yéetel k'áak náabo le ti xan le k'áaké náab pu'uk'aan xan.4Le Káak náab ajcuna'an yóocol 12 wacaxoob , oox túul cu paacatoob j xamani ; óoxtul cu paacatoob j no'ojoli; ooxtule cu paacatoob jlakini , ye'etel óoxtu'ul cu pa'akato'ob jchikini. Le ka'ak na'abo tián tu yo'ol'olo'ob , tu láak'al bacpachóob bey tu biin ichiile . 5Le ká'aak náabo jach werek je'er bix u co'ochil jun peel kabe , u tzele be'etan , jeex bix jun tzel jun p'éeel caat , jeex jun péel lol dzo cu je'ek'pajaaj . Le kaak na'ab tu biisaj 3mil batos j'aj. 6Tu be'etar xan diez ca'at tiál u p'o'obol nu'ukulo'ob ; le tié tu dza 5 jun p'éele x noojili , yeetel 5 xdziiquili. Ti cu p'o'obol ca'ach tu la'akal le nu'uculo'ob cu meyajo'ob ti ' le to'ocbil le k'aak na'abo tu no utial u ichkiilo'ob le aj kiino'obo.7Le t'ie tu beeta 10 t'uchub sus yeetel k'an tak'in be'etóob jeel bix áalanó; ca tu dzaj tej kulnajó 5 tu noj ka'ab ye'etel 5 tu dziik ka'ab. 8Tu beetaj xan 10 mayakche ca tu dzaj ichiil le kuinajo 5 tu noj ka'ab yeetel 5 tu dziik kaab , tu be'eta xan 100 caat ta'amóob yeetel le kántarin.9Tu be'etaj xan u pakbil u taancab le aj kiinóobo; yeétel u noj bakpakill, u joonali tial u bacpakiló ca tu to'aj yeetel bronce. 10Tu dzaj le Káak'náabo u noj tzalil le na'ajo x lakini tu pa'ak'at chaan chikini.11Hiram tu beetaj xan le cuumo'ob , xjo'opobo'ob, yeetel le nucuch laco'obó. Hiram tune tu dzo'ocbesaj tu la'aka le meyáaj ti Salomoné tu culnaj Yuumtzil.12 12Le meyajo'ob tu be'etaja leutiob le caapeel ocomo'ob , le ca'a p'éel x kalo'obo'ob utial u pi'ixiil le p'iicho'obo. 13 13Le 400 granadoob dza'ano'ob ca'a tzolil lex kalabo'ob utial u pi'ixil le ca'a p'é'el wolis p'iichóob , yaan tu ca'analil le ocom'oobó.14Le diez chuunoob, le diez lacam ca'ato'ob cu yactalo'ob tu yo'okolo'ob. 15Le nojoch lacam cáat utial já yeetel le 12 wacaxóob yaan tu yáanalo. 16Ye'etel tuláacal le cuumo'ob ,lex jo'opobo'ob yeetel lex lu'utzubdobó; tu láacal le nu'uculo'ob tu b´´eetaj aj ca'ambesaj Hiram ti Saloón utial u kuinaj Yuumtzilo; bronce u ca'ajóob yúltano'ob.17Le ajaw tu yibla'antaj ti ' u patabiloob sáam lu'um u ca'ajo'ob tu lu'umil Jordán chu'umucti' Sucot ye'etel Saretan. 18Salomoné lu be'etej sen ya'abcach nuuculóob bronce u ca'ajo'ob mix tu tucultaj u beetic u pi'isil buca'a u aalil tula'acali.19Salomoné tu béetaj tu la'acal nu'uculo'ob ya'an caach tu kulnaj Yuumtzil . Le u multu'unil kulta oro xanoj le ta'ascheob tuux cu dza'aba caach le waajo'ob. 20Le t'u chub sáaso'ob be'etaano yeetel oro,utial tabiloob 21U yoochel le loolo'obo; le sa'aso'ob ye'etel x nat'aboóbo laaj be'eta'aboob tu ye'etel cheen oro. 22Lex nat'ab che'ob ,le nucuch laco'obó ; le x jo'opobo'ob ye'etel lex p'uluto'ob l'aaj béeta'ano'ob xan ye'etel cheen oroó, beeta'ab xan yétel oro u joolil le kulnojo; u jool najilo'ob , ichi, u sen quiliich najil ye'etel u jook najilo'ob le kulnajó.

Chapter 5

1Le caj dzooc tu la'acal le me yajo'ob tu beetaj Salomón tu kulnaj Yuuntzil , Salomoné tu taasa ichil le nu'uculo'ob David uta'atao , jun paaycunta'ano'ob utial Yuumtzil tumen utaataé tu dzaj le plata le oro ,ye'etel xan tu la'akal le nu'uculo'ob --ca lu dzaaj tu'ux cu dza'aba u co'ocaj báalilo'ob u kulnaj Yuumtzil.2Salomón tu'une tu muchquintaj tu caajil Jerusalen tuláaka u nuuquilo'ob u muuch cajtilo'ob yotoch na'alo'ob yéetel u nuuquilo'ob u yotochnáalo'ob Israel ,utial ca u biso'ob u ba'aschéil u nupt'a'an Yuumtzil u caajil David ,le ti Sion. 3TU Láacal le maaco'ob Israel Muchlajo'ob tu ta'an le ajaw jach kimaax óolo'ob , tu siete winalil le ja'abo.4Tu laakai u nu'ukilo'ob Israel , kucho'ob levitasa caj tu chaob le ba'aschéo. 5Leuti'obe tu na'actzajo'ob le ba'asché , paate tu yéetel u noj paselil u yúuchul much'taj ,yéetel tu la'acal le quili'ich nu'uculo'ob yaan ichil.Le kiinoob maxo'ob u ca'ajil Levi tu na'actzájo'ob le nu'uculo'obo. 6Le ajaw Salomonó yéetel tuláacal u caajil Israel tu muuchlajoob tu táan le báasché utial u kubico'ob tamanoob , waacxo'ob mina'an u xo'oquilo'ob.7Le kiinóobó tu náactzo'ob le ba'asch'e u nuup ta'an Yuumtzil tu cu'uchiil, ichil le kulna'ajo, tac tej sen quiliich najó, tu yaanal u xiik le aj xiknalo'ob. 8Le tiobé le aj xiknalo'ob u xitmajo'ob u xicóobo yóokool le tu'ux ya'an le ba'as ch'eo, u balmajo'ob u yookol le báaschéo u balmajo'ob xan ux katabilo'obo.9Baale le x katabiloob , sen chowactacoob, cu p'aajtal u yila'alo'ob liikbal ichil le quiliichil cúuchil, actaan ti le sen quiliich cúuchil quex tumen ma'tu pa'ajtal paachiló;bey p'aatliloob tac bejela'ó. 10Mináan ichil le ba0ascheo mixba'aj ,chen leca'a péel jaajay tuunichó u dza'ama Moises tej Horeb ,caaj tu beétaj nu'up ta'an Yuumtzil yéetel u ca'ajil Israel ,le ca jo'okóob Egipto.11Uuch tune , le aj kiinoobo jóokoob ichil le quililich cuchilo.Tu laakal le aj kiino'ob yano'ob ca'ach tej cúuchiló, dzaquili' u yutzquinticubaobe, ma yanchaj u toxicuba'ob ti' u kiinil u meyajoob je'el bix to xa'aniltióbó. 12Bey xan le levitas maaxo'ob cu ka'ayo'obó, tu laakalóbó bey xan Asaf, Hemán,Jedutún Yéetel u páalalo'obe u sucunoobe, u bu'uquint majoob u nookoob lino, tu pa'axco'ob platillob , salteriob, arpas,liras. Wa'alacbaloob jlakini le u multunil le kultajój.I chilo'obe ya'an ca'ach 120 aj kiino'ob cu uutsco'ob le hompak. 13Laaj muchjo'ob tune;cajoop u paxo'ob yéetel u ka?am kaayo'ob táan u dzaicoob niboolal ti Yuumtzil. le tiob jaach kaamkach kayoob yéetel le uts home pak, platillo yéetel u jejelaasil paxoob ca'alikil taan u ka'aya:" Qui'iqui t'antex Yuumtzil, tumen le tié utz ,tumen u núup taame minaan u xuul". Tuune u kulnaj Yuumtzile chuup yéetel u p'eel múuyal. 14Le aj kiino'obo má pa'atcháa u wáajtalo'ob tial u meyajóob tiolal le muuyaló ,tumrn le kuinajó, jchúup tu yéetel u nojbe'enil Yuumtzil.

Chapter 6

1Tu'uné Salomoné tu ya'alaj:"Yuumtzile tiàlaj ca'ach ichil éekjochéenil ca Kaja'ata. 2Ba'ale ; dzo'oc in beetic jun p'eel kulnaj utiál a wantal , jun pëel cúuchil utiàl a cajtal mantatz." 3cu dzo'ocole le ajaw tu sutajuba, ca tu qui'tantaj Israel, tu la'akal le ca'ajo wa'alacbalo'ob.4Ca tu ya'alaj "Yuumtzil , u Dios Israel , oui't'antbil Yuumtzil, ma'ax ta'anaj ti in t'ata David , dzo cu mentic yéetel u ka'abo'ob , ca tu ya'alaj: 5"Ca tin ta'asaj in ca'ajal , tin jóokesaj tu luumil Egipto, Ma'tin yéeye mix jun péel kulnaj utial u ya'antal in kaabá mix ti'in yéeya jun tuul xiib u pal ajaw yóokol in ca'ajal. 6Báalé tin yéeyaj Jerusalen ,tial u yáantal in ka'abá telo, tene tin yéeyaj David ca yáanac yoókol in caaj Israel".7David in taataé tu yóoltaj c'aach u beet jun p'eel kulnaj u tial u káaba yuumtzil, u Dios Israel. 8Baale Yuumtzile tu ya'alaj ti in taataé David: "Maaloob a tu cultic a b'eetic jun p'eel kulnaj utiàl in kaabá ,máalo'ob tumen jook ta puksiikal. 9Baale ,má tech canament le kuinajó ; ta woolalé biin u meent jun tuul cu jokool i chil techó biin u ment le kulnajo tuux cun dza'abal in kaabá.10Yuumtzile tu be'eta ba'ax tiálaj , tene ajawen u je'elen in ta'ata David dzo'oc in cutáal tu jala'ach ka'anche Israel jeel bix u yualma Yuumtzil. Dzo quin mentic le Kulnaj tuux cun dza'abal u ka'abáYuumtzil, u Dios Israel. 11Dzo'oc in dziik le ba'asche tuxiian u nuuptaan Yuumtzil tut'aan u caajil Israel , le ba'ax tu menta yéetel u caajil Israel.12Salomoné wa'alacbaji tuta'an le muitunil Yuumtzilo tu tanan le tu la'acal u caajil Israelé; ca tu tichaj u kabo'ob . 13Ti yoon ca'ach tu yóakol jun p'éel taasché bronce u càaj caap'eel metro yéetel 25 centrimetros u cóochil yéetel un p'éel metro 30 yéetel 5 centrimetros u caanalil , lelá tu beeetajé , ca tu dzáa caach tu chúumuc ti'u ta'ankabil le culnajó. Cu dzo'ocolé jxola tu ta'an lu la'akal u caajil Israelé, ca tu tichajoob u kabóob caan.14Ca tu kaam a'alaj: " Yuumtzil u Dios Israel jeel bixech cu dzo'zcbesic u nu'upta'an yéetel cu ye'esic u ch'a'a otzilil ti' moxo'ob meyajtic yéetel tu jajiil óolal; 15Tech ta wa'antal a palitzi'il David in ta'ata ba'ax ta waalaj,wa tech ta wáalaj yéetel a chiij dzo'oca mentic yéetel a ka'ab ,ti le kiina.16Bey tú unó , Yuumtzil, u Dios Israel , dzoocbes ba'ax ta ti a palitzi'li David in taata:" Le ca ta wa?alaj ma biin p'aatac ma u yantal jun tuul u chi'ibal u tial cutal tu jalach káanché Israel wa tumen a p'aalalo'ob cu canantico'ob u cuxtalo'ob ca u dzo'ocbeso'ob a wa'aimaj ta'anóob jeel bix tech xiimba na'ajech tin we'tel". 17Bey tu'uno , Yuumtzil Israel quin payalchi ti téch ca béet ba'ax a wa'almaj ti a palitzi'il David.18Ba'alé ¿Jach wa tu jaajil jéel u paajtal u cajtal Dios yéetel wiinicoób way yo'okoica'abé? Wa le ca'an yéetel tula'acal u co'ochil ma tu balic a nojochilé , ¡ bucaaj tuun chichanil a tiál le kuinaj dzo'ok in beetic techá!. 19Baale Yuumtzileúuy u payalchi'a paalitzil yéetel ba'ax u ka'at , in Yuumtzil; úuy in wo'oko'ol yéetel u payalchi a palitzil cu beetic a'acta'an tech, paaté a iicho'ob je'epaja'an tej kulnajaj kiin yéetel aaka'ab, u cu'uchi'il tu'ux ta wa'alaj a dzi'ik a kaabá. 20Úuy, u payalchi a palitzil cu béetic tej kulnajó.21Ch'en xinquint in kaat 'ool yéetel u ka'at áol a caajal Israel le quee'n payalchi'inaco'on ti le cuuchila; ch'enxiquint ta caanil , tu cuuchil tuux caja'anech , dza'a to'on sáatza si'ipil.22Le caan yaanac u si'ipil wa ma'ax ti u laaké u jalach taán tu yicnal u muultunil u kultaj a kulnajé. 23Chen úuy ta cáanilé béet yéetel pisóolt a palitziiloob dzaa baax cu najnatic le maax toj yéetel , máax mináan u si'ipil, je'el bix cu najmatiqué.24Le quéen pa'abak u mu'uk a cáajal Israel tumen u aj peek , tu yóola u keban ta ta'ané ,wa cu ka'ajal u yiik u tial u qui'iqui tantic a kaabá, bey xan cu pa yalchi ti tech tej kulnaja; 25Chen xiquint tac tej ca'analo u payalchi; sa'ates u si'ipil, béet u suut tí le lu'umoobo ta dzaj ti'ob yéetel ti u maánja'an chi'ibalo'obé.26Leque en ka'alac tej ca'analo, ma tu luubo le ch'aaco tu men j kebanchaj ti tech tej cuuchil, cu qui'iqui tantic a kaabá yéetel cu yutztal u tukul tumen dz'ook u bissíc u jadzil u keban, 27úuy ta caanilé , ca saatsej u sipil a palitzilóob, a caajal Israel, caambestiob le maalob béej tuux unaj u binoobó túuchi'it tu'un u ka'axal a jail ti ' le lu'um t a dzda u tialint a ca'ajaló.28Le quéen taatac wi'ijil tej lúuma wa le quéen ta'alac ba'an quiimil , wa sen kiin utiàl u tiquincuntic ch'eob. Waj ba'an cuuxomo'ob, sa'akóob, wa yikelo'ob pa'akalo'ob ; le quéen bakpachtaák c caajal tumen le aj p'eec utial u baateltic , wa le quéen talac jeel baaxlóolob óolil wa kojáanilé, 29chen xiquint túun jéel baalak payalchi'il wa jéel k'aat óolil biin beetac jeél m'axac , wa quex tumen tula'akal a ca'ajal Israelé,le quéen a wil u lóolob óol yéetel u mukyaj tu mentáan, u liiksic u kab u tial u payalchi' tej kulnajá. 30Chen xiiquint ta cáanil ti' le cuuchil tuux yanechó, ca sa'ates u sipil ; dzaá ti'u jujun túulil je'el bix cu najmatic u cuxtale; tumen chéen téech a kaj óol ba'ax cu tucultic yéetel bix u pucsi'ikal lej xi'ibó. 31Beyo biin u noj be'eniltecho'ob bey xan biin u yuubaj a tantecho'ob ca'aliquil ti' cajna'alóobo tej lu'um ta dzáa ti ' c ma'anja'an chi'ibal'oobó.32Ouex wa jun tuúl táanxel luumi ,má u cáajnalil Israel cu ta'al na'anach lu'umil tumen cu yu'ubic u tzic balil a nojoch kaabá yéetel nucuch ma'actzio'ob, wa cu ta'al payalchi tej kulnaja, 33chen xiquint ta ca'analil tej cuuchil tuux caja'anecho, ca a beet baax cu kaatic le ta'an x el li'umiloobó, tu yo'olal u kaj óotiquech tuláakal yoókolca'ab , utial ca u noj beeniltecho'objeer bix u b'eetic a ca'ajal Israelé, yéetel utial ca u yoje'el to'ob cu ch'a'a chi'itala kaaba ti' le kulnaj dzo'oc in beetic dza'an a kaaba.34Le quéen joóco'ok a caajal jbaatel y'eetel u aj p'éeco'ob jeel tuux biin a tu'uchiitoobé ,cu payalchi'obe ti teech tu tojil le caaj a éeyma yéetel tu tojil le kulnaj dzo'oc in béetica. 35Chen xiquint ta ca'anil u pachalchi' yéetel u ka'at óole caatoqué.36Le quéen kebanchajaco'ob ti te'eche tumen mix ma'ak cu p'aajtal xmá kebanilé , le quéen u cuuxquintecho'ob, u tial a kubico'ob ti' le aj p'eec utial ca biso'ob ta'anxi lu'umil quex naach wa quex naadze. 37Wa ti le lu'um tuux bisano'obo cu sut u tu u culoobo ti tech utiál u ka'at óolo'ob bey xan cu caantico'ob dzo'ok u kebantalo'ob yéetel dzo'ok u beetico'ob baax kaasé. 38Wa cu suut u lúuculóob ti' teech tu jaajil u yóolo'ob yéetel chucáan pucsi'ikal ti' le lu'umoob túux bisa'ano'ob , bey xan cu payal chi'ob tu tojil le luum ta dzáa ti 'u máanjaan chiibalo'ob yéetel ti' le caaj ta yéeya , bey xan ti' le kulmaj dzo'oc in béetica. 39Chen xiquint ta ca'anil, u cuchil tuux ca'ajanecho, u payalch'iob yéetel baax u ka'atoolo'ob áant'oob, yéetel sáats ti' a ca'ajar u si'ipilo'ob ti tech. 40Belae in Yuumtzil úuy in payalchi páate a ichóob jeepájaan, yéetel xiquint ti' le payalchi cu mentaj tej cúuch'ilá. 41Yuumtzil Dios , li'iken yéetel u baàsch'eil a páajtalil cóoten tu cuuchil a jéelel.Yuumtzil Dios páat aaj kiinoob u bu'uc be su ba´ob yéetel tocsajil quiima'achajac u yooloob yéetel utzil. 42Yuumtzil Dios má sublacuntic le ajaw dzo'oc a yéeyico; Kaajac ti'tech a Ya'abilaj ti' David a palitzil.

Chapter 7

1Belae, caj dzo'oc Salomené u payalchi taal u ka'aki caané, ca tu tóoca le to'ocbil ba'alchéob yéetel le kiimsbil ba'achéob, caj chuùp le kulnaj yéetel u nojbéenil yuumtzil. 2Le aj kiino'ob , má tu pa'ajtal u yocoloob ca'ach ichil. 3Tu la'akal u caajil Israel lu yilajóob , le kaak yéetel u nojbeenil Yuumtzil cu yéeme yóokol le kulnajó, xolajóobecaj noclajoób tu yóokol u báj péequil le lu'umó, ca tu kuitajóob y'eetel tu dzaajo'ob nibóolal ti' Yuumtzil, ca tu yaálajo'ob : tumen leti'é utz tumen u yabilajé, utial kiinoob mináan u xuul.4Beya le ajaw yéetel tu la'akal le cáajó tu kubajoob kiimsbil ba'alch'eob ti Yuumtzil. 5Le ajaw Salomoné , tu kubaj quiimsbil ba'alch'eiloob 22000 wacaxo'ob yéetel 120000tamano'ob. Beyo le ajaw yéetel tulaakal u caajil Israel; tu jun páaycuntajo'ob u kulnaj Dios. 6Le aj Kiinoob caaj walacbalo, túux cun paxóobo, le levitas xa'no u ch'a'amajo'ob ca'ach u qui'ilich nu'ucul u paxóob u béet ma' cáach ajaw David utial u paxcoob le kaay cu ya'alik: "Tumen u y'aabila´je, utiàl k'iinóob min'an u xuul" Tu la'acal le aj Kiino'ob tu úustajo'ob le hompac tu ta'anilo'ob tu la'acal le caajo caj walacbal.7Salomoné tu jun paàycunta xan u chuumuc le ta'ankab ya'an acta'an ti' u kuinaj Yuumtziló , tumen ti' kubaj le toocbil ba'alche'ilo'ob le cáa bisajbáiló, tumen le u muultunil kultaj bronce u ca'aj tu beetajó. chichan u tiál le toocbil báalch'eobó. le u tiibil oolali jeela'as janalbeén neeko'ob yéetel tza'atzó.8Bey tuno, Salomoné tu be'etaj u quiimac óolil tiólal 7 kiino'ob tu la'akal Israel ye'etel leti' yéetel u p'eel nojoch ca'ajil tuux cu ca'ajaloob Lebo Hamat tac tu chan áalcab jail Egiptoé. 9Tu 8 kiinoobe letióbe tu be'etoob jun p'éel quiliich kiinbesa tumen le tiòbe tu páato'ob u quiimac óolil u jun páaycuntáal u mutu'unil kultaj yéetel ula'ak bul 7 kiino'ob kiinbesajil maocao'ob. 10Tu 23 kiinil u winil 7,Salomon tu tu'uxta le áaj tu ta'analo'ob yéetel u puúcsicaloob qui'ima'ac óoloól tiòlal u úutzi'il Yuumtzil tu yéejsaj ti David ,Salomon yétel Israel yéetel u Caajal.11Beyó, Salomon tu dzoocjac u kulnajYuumtzil yéetel utánaj le ajaw. Tu láaka báax tal tu pucsi'cal Salomoné tiál u beetic utáanal Yuumtzil yéetel u ta'anále , tu dzoocsajmáaloób. 12Yuumtzile chi'ipacjal ti' Salomone ciakáab caj tu yáalajti "Dzóoc in úuyiik a paayalchij , dzóoc in yéeyic wáaye in tiàl ten bey un péel naj utial ukuinajil quimsbil balch'eóbó.13Wa quin káalic le cáan tial má ulúubo cháaque wa quin túuchi'itic sáacóob u kascunto'ob le káaxoobo; wa qui t'uuchi'tic jun p'éel báan quíimil ti' in caajal . 14Wa in caajal, le váaj cubisic in káabá, cu t'ontal, cu payalchi; cu caxtiquen yéetel cu páatic u káakas cuxtale; tené, biin in ch'en xiquint tin ca'anale , quin saatsic u si'ipilo'ob yéetel quin sutic u ayikalil le luumó. 15Belae ,in iicho'obe jeek pajan yéeten in xiquintic u payalchio cu b'eetal ti cúuchilá.16Tumen dzo'oc in yèeyic , bey xan dzooc in jun páaycuntic le kulnaj utiál u yantal in káabá, in IIchoobé yéetel in pu'ucsicalé ti' cun ya'antalé. 17Wa tech ca cuxtal jéel bix tu beetajil David a taata u tiál a dzóocbesic tu láacal báax dzooc in wáalic, yéetel ca wuu yáj tántic in waalmajtàano'ob yéetel tuláakal báaxo'ob quin wa'alique. 18Tene; biin in be'et u páatal jedzecnac a ajawil jéel bix tin dzaj u nup taanil ti a táata, le catin wa'alaj ti' mix bikin biin binet jun tuul chi'ibal utiál meektantic Israel.19Ba'ale wa ka nachtale'ex ti' teen , yéetel ti' m wa'armaj ta'ano'obo, bey xan ti' in nu'ucbéen táano'obo; dzo'oc in dzaic ti' teex bey xan ca binéex a meya'ateéx yéetel a kultéex u láak dios. 20Tune biin in tojol chinte'ex ti 'a luumeex dzóoc in dzaic ti te'exo;biin lukes tin táan in kulnaj in juun páaykuntajó, utiál ca in be'et a che'ejtale'ex mantadz tumen tula'akal yo'okolca'ab. 21Le Kulnaj sen nojbe'ena ; bin pa'atac ju'uju'ut pakil, cu dzo'ocolé, tu láakal máax bin kaátac tu yicnale; yaan u jákal u yóol utial ca u Kóat chi'it báaxten tu be'etaj Yuumtzil bey ti' le luùmo'ob yéetel ti' le kulnajó. 22Biin nu'ucaác tuun tiób tumen tu xu'unp'attajo'ob Yuumtzil, u Dios u ma'anja'an chi'ibaloob le ma'ax j'ookeso'ob Egiptoé, tumen tu chokajuba'ob u meyajto'ob u laák dios ; let óolal b'éeta'ab u taál najoch kaas tu yóolóobó.

Chapter 8

1Caj maan 20 ja'abo'ob dzo'ococ u béetic Salomon u kulnaj Yuuntzil yéetel yo'ot'och le ajaw. 2Salomon ca tu yutzquintaj túun le ca'ajo'ob dza'ab ti ' tumen Hirame; ca tu béetaj u cajtal lej israelitaob tej caajo'obó.3Cu dzo'ocolé, jbiin tu yóoko'ol u caajilo'ob le yaan tu lu'umil sobaé ca tu ch'a'aj. 4Ca tu yuutzquintaj xan Tadmor, te xtocoy lu'umo; bey xan tuláakal le cáajo'ob tuux cu li'iksa'al báal ja'antbil, le u beetmajo'ob c'aach Hamato.5Tu yuutzquintaj xan Bet-oróm le ya'an ca'analo;yéetel Bet-oron le ya'an ca'abaló, lelóobó j tu lúumil ca'ajóob dzaan u pakilo'ob u jo'ol najilo'ob yeetel x katabcheilo'ob. 6Le ti' beet xan Baalat yeetel u laák caaj'ob tu'ux cu liksa'al baal ja'antbil, tu la'akal u cu'uchil tuux cudzáabal u bolanilo'ob ba'atel, u cuuchil u kaalal tziimino'ob yeetel tu la'akal le ba'ax tu yo'otaj u béet Jerusalen, Libano yéetel tu laakal lu'umo'ob ya'anal u meectané.7Ba'alé le hitita'ob, amorreob , heveob, fereseob,yéetel le jebuseob pa'ato'ob má israelitaobó. 8Le u chi'ibalo'ob paato'ob tej luum maj xuulsa'abo'ob tumen le israelitaobó tonquinta'abo'ob tumen Salomon utial u béetoob mukulmuk meyajo'ob , bey yanilo'ob tac bejeelao.9Ba'ale ; ma`tu be'etaj uj muukil meyaj mix jun túul israelitail utiál pallitzilil ti'le meyajoobó, baalé tu dzájo'ob u béeto'ob u aj ba'atelilo'ob, u nu'uquilo'ob aj baateloob, u naacomilo'ob yéetel u núuquilo'ob u bolanilo'ob ba'atel yéetel u tziiminilo'ob ba'atel. 10U aj ilaj me yajo'ob Salomoné 250u tuululo'ob, caachi.11Salomone tu lukesaj ux chu'upal pal faraón tu caajil Davidé, ca tu bisaj ti'u jalach naj Salomón tu béetaj utiál letió, tumen tu tukultaj ma' unaj u cajtal u yaatan tú jalach naj David, u ajawil Israeló, tumen le cu'uchiloob tu'ux dzo'oc u yookol u ba'asche Yuumtziló qui'ilichoob.12Salomoné cu cubic ca'ach to'ocbil ba'alchéob ti' Yuumtzil tu yo'okol u multuunil u kulta'al Yuumtzi le tu béetaj acta'an ti' ux ma'akan pakil le kultajó. 13Cu cubla'antic tu kiinoldob jeel bix u ya'almajil Moisés,tu kiinilo'ob Sabado, tu chichan uj, yéetel ti'le oox p'éel qui'imac óolo'ob cu kiimbesa'alo'ob jujun ja'ab:Wa'ajo'ob x ma' levadura, u kiinbesajilo0ob semana'ob yéetel maacanoob.14Tu tuxla'antaj xan kiinilo'ob u yuuchul meyaj je'el bix tu béetajil David u ta'ata, utiál u meyaj le aj kiino'obó tu t'uxaj ti' le levitaob utiál ca u quilqui'tanto'ob Yuumtzil yéetel ca u ya'anto'ob le aj kiino'ob ti' le ba'axo'ob kabe'et u béeta'al saamaló. Bey xan u kiinil u meyaj le aj canan jool najo'obó, tumen bey u yaalmajil David u xiibil Dios. 15Bey tuuno tu be'etóob tu la'aka ba'ax u ya'alma a David , tu yo'olal le aj kiino'ob yéetel le levitaob bey xan tu yéetel lej canant bil táakino.16Tula'akal ba'ax tu tuuchiitaj Salomon ,béetajbil liikbal ti' le kiin dzáab u chuunpakilo'ob le kulnajó ,tac tu kiilnil dzo'oquic . U kulnaj Yuumtzilé, láaj dzo'ocbesa'abi. 17Salomón túuné , bin Ezión-Geber, yéetel Elot tu jáal ka'anab ,tu lu'umil Edom. 18Hirame tu tu'uchiijtaj ti' Salomon tu kab u nu'uquiol u aj mw ya'ajo'ob , chéemo'ob yéetel jxiibo'ob u tiál meyactic , u kaj óoloob káanab, binóob yéetel u núuquil u aj meyajo'ob Salomón , caj kucho'ob Ofir tuux tu ch'a'ajo'ob miin 15 kilos oró , ca tu bisajo'ob ti' le ajaw Salomonó.

Chapter 9

1Ux ajaw Sabaé tu y'uubaj buucaj dzóoc u nujochtal u peectzilil Salomoné, caj bin tu caajil Jerusalen u tuunte' yeetel talan kaat chi'ob . J kuch yéetel nojoch tzicbéenil, tu bisaj cameiio'ob u cuchmajo'ob jkiiboc jaób , yéetel yaabcach oro yéetel jadzutz tu'unicho'ob. Le kuch tu yicnal Salomoné; tu Kaat chi'itaj tula'akal ba'ax u tucultmaj. 2Salomoné tu nu'ucaj tu la'akal baax tu ka'ataj ti' ma' yanch'aj mix jun p'éel ka'at ma' u nuuquiqui.3Le ca tu yilaj ux ajaw Saba u náat Salomón yéetel le jalach naj u béetmaj. 4U qui'iqui janalilo'ob u ta'asche, u cu'uchil u yanatal u aj yajo'ob yéetel u nook u palitzilo'ob , u aj dzáa vino'ob , yéetel u no'oko'ob yéetel le to'ocbil ba'alcheob tu kulnaj Yuumtzil, pa'at jaka'an u yóole.5Ca tu ya'alaj tí le ajaw:"Jaaj tu la'aka ba'ax tin wu'uya tin caajale, a ta'ame yéetel a na'ato. 6Ba'alé chéen cu paajtal in wocsa óoltic bejela'adzo'oc intaal in wil tin wichilé. Tu ja'ajile, ma' j tzicbalta'ab ti teen mix ta'acoch ti' a nojchil a naati; tumen teche;asabyaan a na'at ti' le tin wu'uya ca'achó.7¡ Buca'aj wal qui'imaquil a ca'ajil, yéetel quiimaquil a pa'alitzil moxo'ob yáno'ob mantadz a'actan ti teech wala'acbolo'ob tumen leutióbe cu yúubico'ob a na'at! 8¡Oui' tambil Yuumtzil a Dios tu yilajech yéetel utz ca tu dza'aech utial a béetabáau ajawil!¡ Tu yo'olal u Ya?acuna Dios ti Israel utiál u quit'jedzcuntico; dzáajech u ajawto'ob utiál ca a me'ecta'an yéetel tujil bey xan yéetel utzil.9Le ti'tu kubaj ti le ajaw 120 talentos (4,080 kilos)de oro, yéeten yaabcach qui'iboc jo'ob yéetel yaabcach jadzutz tuunicho'ob, mix jun téen j toal caach Israel sen ya'ab qui'iboc jaób jeel bix tu ta'asa ux ajaw Sabáti' Salomoné.10Bey xan Xiibo'ob u aj meyajo'ob Hiram yéetel Salomonó,dzooc ca'ach u taasico'ob u oroi Ofir, tu ta'asajo'ob xan u chéil sandaloYéetel jadzutz tu'unicho'ob. 11Yéetel u chéil le sandalo ,le ajaw tu béetaj barando'ob utiál le kulnaj yéetel u jalach najo; bey xan arpaób yéetel salteriob u tiál le pa'axo'bo, mix jun ten caach ila'ac cheób beeyá tu luumil Juda. 12Le ajaw Salomoné tu dzo'oj ti x ajaw Saba tu la'ak baax tu yo'olta, u ka'ate dzo'oquili xan u dzaic u kéexil le ba'axo'ob tu ta'asajó.Cu dzo'ocolé le xajaw j su'u naj tu luum , laakinta'an tumen le ma'aco'ob meyajticó.13Le oro cu kaamic ca'ach Salomone jujun ja'abó cu kuchul 666talentos(23000)oro. 14Un paay le oro le j manconolo'ob, yéetel le cu ta'alo'ob u xiimbalto'ob tu ta'asob .U ajawoob Arabiayéetel u meektáanilo'ob le lu'umo'obo tu ta'asob xan ti oro yéetel plata ti' Salomon.15Le ajaw Salomonó tu tu'uchiitaj beetbil 200 chimaloob nojoch yéetel joybile oro ,tu jujun peelile, yáan ca'ach 600 siclos oro jujun p'eelile. 16Le ti xane tu béeta 300 chimalo'ob yéetel joybile oro 3 siclos oro ,jujunpeelile, le ajaw tu dza'aj ti le jalach naj cukaabaintic u kaaxil Libano.17Tu tu'uchiitaj xan béetbil jun p'eel jalach káanche marfil u caaj ca tu beetaj u laaj ba'alal tu yéetel chéen oro. 18Le jalach káancheób ta'akaloób ti ca'ach seis ebtu'uno'ob yéetel jun péel u nu'ucul tu'ux cu yedztal le jalach ka'amché oro u caajo;yaan xan u kabóob tu jujun tzéelil, wa'alcunta'an ca'a tul leóno'ob tu jujun tzéel.19wa'alacbal xan 12 leónóob jujun tuul tu jun tzéelil le 6 ebtuu noòbó.Mix jun teen béeta'ab mix ti ti u la'ake ajawil u la'ak ba'al beyó. 20Cu Dzóocolé tu laakal u báalubaob le ajawo; láaj oro u ca'ajoob, bey xan u nu'uculo'ob u jalach naj u ka'axi le Libano.Mináan mix jun péel nuucul béetaán yéetel plata, tumen tu kiinilóob Salomoné le plataó chéen jun piit u tojol. 21Le ajaw David yan ca'ach ya'ab u cheemo'ob Hiram, cu cuchulo'ob jun ten ti óox péel jaab ,utiál u ta'asic'ob,oro,plata,marfil maxo'ob yéetelajaw úulumóob.22Bey tuuno le ajaw Salomoné ;cu tadz ma'ansic cáach tu láakal le ajawo'ob yéetel u ayikalil yéetel u naát. 23Tu láacal yo'okolcaabé u káatóob yaatal náats ti Salomon tial u yúubico'ob le na'at dza'an ti Salomon tumen Dios. 24Le maxo'ob cu bino'ob u ximbaltico'ob Salomone cu bisco'ob jun p'éel siibalti nu'ukulo'ob,plata,oro,nook u ca'ajoob , suyemo'ob, quiiboc baalo'ob, bey xan tziimino'ob yéetel cho'owac xi'iquino'ob.25Salomone yáan ca'ach ti 4000 mil u nu'uculóob tuux cu kalic tziimino'ob yéetel u bolano'ob, yéetel 12000na'at tziiminoob le lo'obá tu dzáalantajoób tu cuuchil u yaantal aj báatelo'ob yéetel utiál uj canaliloob jalach naj tu cáajil Jerusalen. 26Salomone le ti' cá'ach u jalachil tu láacal ajawo'ob liikbal tu áalcab ja'il Eufrates tac tu luumil filisteob tac u kuchbal tu xúul u luumil Egipto.27Le ajaw tu béetaj u ya'amtal Jerusalem ya'ab ca'ach plata je'er bix u yaabil tu'unichóobe; beey xan tu béetaj u yáantal ya'abe ku'ulché jeel bix ya'abil u x kóochil ka'ax yano'ob tej taax kóm luumó. 28U tziimo'ob Salomone tu táaso'ob tu luumil Egipto bey xán tu láakal lu'umiloob. 29U dzo'oc u dziibilo'ob u cuxtal Salomon liikal tac dzo'oquiqué ¿ Ma wa dziibtano'ob tu juunil u dziiboob aj bóobat Natán, tu péectzil Ahías siloil, baale u tzicbalilo'ob Jeroboan u paal Nabaté,ti' yaan tu na'ayóob Iddo? 30Salomone;ajaw naj tu yóokol Jerusalén yéetel tu yóokol Israel 40 ja'ab'ob. 31Le caj quiimé muùc tu caajil David, u táata , cu dzóocolé jcuaj Roboam tu jalach kaanché.

Chapter 10

1Roboamé,bin tu tuumil Siquen, tumen tu láakal Israel é, bin Siquem u tiál u b,eetoób ajawtal. 2Báale Jerobóane u pa'al Nabat, tu úuya lelá (tuumen tián-Egipto, tuuxpu'udzj ca'ach ti ajaw Salomon j luk Egiptoé caj su'unaji).3tu'uxta'ab cháabilé Jeróboam yéetel tu la'acal Israelé, bino'ob tu ta'an yéetel Roboamé,ca tu y'aalajo'ob ti: 4a ta'ate tu sen yedzájoon;piitcunt le sen bool u dzáamaj t óokooló cac meyajtech. 5Roboam, tu nuukajtiób "Suunaquex a wilene'ex tu yóox péel kiin" le cáaj tuuno biini.6L e ajaw Roboam tu káat chiitaj le nóojoóch máacóobo cu meya'ajoób cáach yéetel Salomon u táatae, cáach cu'uxanu; ca tu yáalaj:"¿Baax ca wáaliquex ca in nuuc ti le caajaj?" 7Leuti'obé tu yáalajóob ti: " wa ca wutzul táantic le caaj u tiál a béetic baax u kaatoób yéetel ma'ta kakal nuuctic u táanóobé,letiobé,biin u pui meyajtecho'ob".8Ba'ale Roboamé, ma tu táan óolta u tzol xiquin u nu'uquilo'ob le ca'ajo, baalé, j bin u káat chiit ti' le xi'ipalal u yéet kiinilo'ob ma'axo'ob meyajtico'ob cáacho. 9ca tu káat chiitaj tiób:¿"Baax ca tzol xiiquintiquex ca in núuc ti le cáaj, cu káatic ti te'en ca in jun piitcunt le bóolal dza'an u béetoób tumen in taatao"?10Le xiipalal u yeet liikacoobó, tu nu'ucajo'ob ti:"Le caaj ka'atic ti teech ca a ju piitcunt le boól dza'an tiób tumen a taataó, unaj a nu'uquic tiób:Wa in táata tu yedzajé exe, tene; bíin asab yedzeéx; 11wa tu dzaj ti teex ya'ab boolal a be'ete'exe;tene biin in asab yaàbcunt ti' teex; wa tu jadzajeex yéetel ke'ewelo'obé, tené, bíin in jadzeex yéetel báaloób ya'an yáacho'ob fierro u ca'ajo'ob."12Beey tuuno Jerob'oan yéetel tu láakal le cáajó ta'aloób tu'uxian Roboam, jeel biix, tu yáala'aj le ajaw:"Suuneneex oox p'éel kiin". 13Roboam táanaj yéetelóob chi'ich, ma' tu yu'uba u tzol xi quin le nojo'och ma'aco'obó. 14Le tíe tu yáalaj tu láakal ba'ax áalabic ti tumen yéet paalilo'o:"Wa bin u taata tu dza'aj jun p'éel páatan ya'ab u bóolale, letié biin u asab, nojochquinte, bey xan wa bin u ta'ata jadznaj tu yéetel kéewelo'obé letié, bi'in jadznac yéetel baalo'ob yaan u ya'acho'ob fierro u ca'ajo'ob".15Le ajaw tuuno ma'tu úuya le ca'ajo, tu la'aka lela u tu'ucul Yuumtzil tiál u yu'uchu'ul, ba'ax u wa'almaj Yuumtzil, tiólal Ahías le Silonita ca tu taánaj Jerobóan u paal nabat.16Le ca tu yilaj tu la'akal u caajil Israel ma' wuúya'ab u taàno'ob tumen le ajawo; tu nuu'cajo'ob beyá:"¿Mix baal ya'anc ila'a tu yéetel David? !Mix jun p'éel kam báal bail ya'an to'on tu yéetel u pa'al Isaí! Jisraelitaex súunaquéex tu jujun túulile'ex ta chuuybil naajoob. David xané u canant u yotoch na'aloob! ti le súutuco;tu la'akale lej israelitab jsúuna'ajo'ob! tu chu'uybil na'ajóob. 17Ba'ale lej israelita'ob caj na'alo'ob tu ca'ajiloob Judaó,Roboam ajautico'ob. 18Cu dzo'ocolé le ajaw Roboamé, tu tu'uchiitaj Adoram u aj kam me yajo'ob x ma' bo'olalé, caj quiim sa'ab yéetel ch'iin tu'uniich tumen lej israelitaobó, le ajaw roboam tu'uné se'eb jna'ac tu bolané, caj pu'udz u bimbal Jerusalén. 19Bey u'uchic u liikil u yoól israel tu yo'okol u chiibal David tac bejelae.

Chapter 11

1Le caj kuch Roboam jerusalené, tu much quintal 180000 ma'aco'ob tu yeya'a tiál u biinóob ba'ater tu contra israel tu yoolal u caa toquic u ajawil.2U waalma Yuumtzile taj ti Semaías u xiibil Dios ca ya'alaj ti: 3"Aal ti Roboam u paal Salomoné , u ajaw Juda yéetel tu-la'akal Israel ti Juda yéetel Benjamín: 4'Yu'umtzile quin wa'alic beyaj "teche ma' ba'atel yéetel a la'aktzilo'ob.Laj su'unaque'ex ta wootochees,tumen bey in ka'ato".Le tióbe tu úuyó u táan Yuumtzil ma' ba'atel na'ajo'ob yeetel Jeroboam.5Roboam, cajlaj Jerusalem, caa tu béetal ya'ab ca'ajoob ti,al u tzu'ultaca. 6Le tié tu muúka'anquintaj : Belen ,Etam, Tecoa, 7Bet Sur, Soco, Adulam, 8Gat, Maresa, Zif, 9Adoraim, Laquis, Azeca, 10Zora, Ajalón y Hebrón.Tu mu'uka'an quintaj le ca'ajo'obaj Judá yéetel Benjamín.11Tu múuka'anquinta xan le tu lúumo'obó ca tu dzaj ma'axo'ob canantic, ba'al u tiál ja'antal , aceite yeetel vino. 12Cu dzo'ocole tu dzaj chima'alo'ob yéetel lóomte'ob ti tula'akal le ca'ajo'ob ca tu sen mu'uka'anquintaj. Bey p'a'atic Roboam u me'ecta'ant Juda yéetel Benjamín.13U aj kiino'ob yéetel le levitasu ma'axoób ya'ano'ob ca'ach tu la'akal Israel ta'alo'ob yéetel tuux cu dzo'ocol le caajo. 14Le levitasoobó tu pa'ato'ob u cuuchil u tze'en baal-cheob, yéetel u chu'ucan ba'al u tiáloob u tiál u binoob,Jerusalem, tumen Jeroboane yéetel u pa'alalo'obé tu jo0oc sajo'ob, bey tuuno ma' tu p'a'ajtal u me'eyajo'ob utial Yuumtzile. 15Jerobóané tu dzaj u aj kiinoobe ti le manba'al kulnajo'obó utiál u culticóob ka'asilbalóob, yéetel le mejen Wacaxo'ob yéet le tamano'obó u béetmaob.16U caájil tu láaca Israel biino'ob tu pa'acho'ob, le maxóob tu dzajo'ob u caxtico'ob Yuumtzil yéetel u púucsial u Dios Israel; ta'alo'ob Jerusalen. tiál u kubóob quiimsbil balcheób ti Yuumtzil, u Dios u ma'anja'an chi'ibalo'ob. 17Beyó tu múuka'anquintajo'ob u ajawil Juda ca tu beeto'ob ,Roboam u páal Salomon, mu'uka'an tiólal ooxpéel ja'abo, xiinbal naajo'ob tu béel David yéetel Salomón ooxp'eel ja'aboob.18Roboam dzo'oc u beel yéetel x Mahalat, ux chuupal paal Jerimot, u p'aal David, yéetel Abigail, u chu'upal pa'al Eliab, u pa'al Jesé. 19U paalal Roboane:Jeús, Semarías yéetel Zaham.20Dzo'ocol Mahalat, Roboam tu c'háaj, Maaca u chu'upal pal Absalón; u pa'alao'obe tu káabaintajo'ob, Abías,Atai, Ziza, yéetel Selomit. 21Roboané jach tu yaabiltaj asab x Maaca u chu'upal pal u tiál Absalón, ichil tuláacalo'ob u co'oleloob yéetel u yáatáan'oob, jach u yáata'ano'obe 18 yéetel 60 ma' dzoocubeel yéeteloobi, ya'ancháaj 28 u xiibil paalal yéetel 60ux chu'upul pa'alal.22Roboane tu yeya'aj Abías u xiibil paal ,Maaca u tiál u be'et u nojochil i chil u sucu'unóob tumen u káat cáach u dzáa u tiál u béet u ajawil. 23Roboan ajawnajil yéetel náat; tu dzaj tu la'akal u páalal tu la'akal u luumil Juda yéetel Benjamín tula'acal le ca'ajo'ob tu mu'uka'anquinlajo'ob. Tu dzaj xan tiob ya'ab báal utiál jaant bil, tu caaxtaj xan yaab u yatano'ob.

Chapter 12

1Úuch tuune caaj jéedz u ajawil ye'etél mu'uka'ane, tu pa'ata wa'alma ta'ane Yuumtzile--yéetel xan tulaakal Israel.2U 5 ja'abo u ajawil Roboané, Sisac, u ajaw tie Egipto tal u ca'axt ba'atel Jerusalen, tumen le ca'ajoj tu tu'ubsaj Yuumtzil. 3Sisac ta'al yéetel1200 bóolanóob yéetel 60000 u na'atmo'ob u tzimino'ob.Ba'atelo'ob mina'an u xoquil ta'alóob yéetel letie Egipto: Libios,Suquienos yéetel Etíopes. 4Tu ja'ampayta le mu'uka'an ca'ajo'ob u tiál ca'ach Juda caj taj Jerusalen.5Bejeale Semaías aj bóobat tal u yill Roboam yéetel u nu'uquilo'ob Judá ma'axo'ob tu mu'uchu'ubao Jerusalen tiólal Sisac. Semaías tu yáala'aj tiob:"Lela le ba'ax cu ya'aalic Yuumtzil: ' Te'eche ta tu'ubsene'ex, ten tu'une quin kúubiquéex tu ka'ab Sisac."' 6Dzo'oc léle, u pa'alal le ajawo'obó, yéetel le ajaw tu ya'alajo'ob, yéetel cabal o'olal:" Yuumtzilé jach toj".7Le ca tu yilaj Yuumtzile dzo'oc u tonjo'oltalóobé tu la'akalóobe, u wa'alma ta'an Yuumtzile tal ti Semaías ca tu yaalaj:Leutiobe dzo'oc u cabal óolalóob tu la'akalóob.Ma' biin in xu'ulsóobi;ten báale biin in toco'ob ichiil jun piit kiin, in dziiquilé ma' biin in tóox in pu'ujul tu yóokóol Jerusalen tiolal u ka'ab Sisac. 8Leutiobe ya'an u páalitzitalóob, tiál u náatcóob báax in meyajta'al teen.9Beytuuno Sisac, u ajaw Egipto, tal tu yo'okol Jerusalén ca tu ma'achaj u ayikalil u kulnaj Yuumtzil yéetel u ayikalil jalach naj. Ca tu bisaj tu láakal;bey xan tu bisaj le chimaloob béetáab yéetel oro tumen Salomón. 10Le ajaw Roboam tu béeta chimaloob yéetel bronce u jeel le biisaab béetab yéetel oro, ca tu dzaj tu kaaboob cu canáanoobo, maxóob cu canaantico u jo'ol naj jalach naj.11Cu yúuchu túune le can o'ococ le ajaw tu ta'ana Yuumtzile le cananóobó, cu bisico'ob ca'achi; cu dzóocolé cu su'uticóob tu c'uuchil tuux cu canáanticoob. 12Beytumen tónlaj Roboam tu ta'an Yuumtzilé, j máan u pp'uja'anilé, caj pa'ate ma' tu jach xu'ulsaji. Ouex tumen beyó yaan ca'ach báaloob cu béetáal máalóob Judá.13Beyó le ajaw Roboam ,múuka'anchaj u ajawil Jerusalén beyo ajawni. Roboam yáanti 41jáabó ca caj u ajawil ajawilnaaji 17 jáabo Jerusalén, le cáaj yéeyab tumen Yuumtzil ichil tu la'aakal u chi'ibalóob Israel utiál u dziic u káaba téelo. U ka'aaba u mamae Naama, x amonita. 14Le tié tu béetaj ka'as, ma' tu dzaj u pucsical u caxtic Yuumtzil. 15Utzicbalil Roboam, liikbal caajic tac dzooquiqué , dziibtaab tumen aj bo'obat Semaías yéetel Iddo le nayo'ob,¿ max tu dzii ba'alta u yotochna'alo'ob yéetel le báateloob áach'aj ichil Roboam yéetel Jeroboam? 16Roboane wéene yéetel u ma'anja'an chiibáalóob, caj mu'uk tu caajil David; Abías u páale culaj tu jalach káanché.

Chapter 13

118 jáabóob joop'ooc u beetic u ajawil Jeroboane caj culaj Abías tu jalach káanche Judá. 2Le tie ajawáanil 3 jáabóob Jerusalén, u káaba u mmae Micaías, u chuupal paal Uriel j Gabail. Áanch'aj báatel ti' Abías yéetel Jeroboam. 3Abiase bin báatie yéetel 400000 u asb máalobil u aj báatelóob tu ye yáa. Jeroboane tu núucbesajuba u báatle Abías, yéetel 800000 u asb máalobil u aj báatelo'ob.4Abiase túune, wáalaj tu púuquil Zemaraim, le yaan tu witzil Efraín ca tu ya'alaj :"¡ úuyéenéex, Jeroboam yéetel tulákal Israel!. 5¿ Ma' wa a wojeleex u Yuumtzil Israel, tu dzaj le ajawil ti' David yéetel ti' u chiibalóob, ichil jun p'eel nu'upt'aan mináan u kexpajal ti?6Baale Jeroboam u paal Nabat, u páalitzil Salomone u paa David, liik u yóol tu yóokol u dzulil. 7Ca tu nupajubáa tu yéetel kasáan máacoob. Ca tu máanbáal cuntajoRoboam, u páal Salomón, tumen cáaliquil taanquequelen yéetel ma' chúucáan u yóoli. Bey túuno, ma' yanchaj u múukil utiál u báatel tu yéetelo'obi.8Bejelae, téexe ca wáaliquéex cu páajtal a baateleex yéetel Yuumtzil tu káabe u chi'ibalil David.Te'exe jáach yáabéex yéetel ti'yaan taj wicnaleex le mejen wacaxóob béetáanóob yéetel oro tumen Jeroboam utial a qui'iquictáanteex. 9¿ Ma'wa ta tojolch'intajeex u aj kiinóob Yuumtzil u chibalóob Aarón, bey xan ta tojolchi'intajeex lej levitaob u tiál adzaique'ex a aj kiine'ex je'el bix u beeticóob lej ma' ocsa óol muuch ca'ajo'obó?Jeel ma'ax cu taal u jun páaycuntubáa u cha'amaj jun tuul chan wacax yéetel 7 jtamanóobé, jéel u pa'ajtal u béetic u aj kiinil ti' dios ma' u ja'ajil dios.10Ba'ale'nctiál to'one Yuumtzile jajal Dios , cu dzo'ocolé, ma'c xu'unp'attii. Le aj ki'ino'ob meyajtic Yuumtzilo, chi'ibalo'ob Aarón, le maxo'ob be'etic u meyjulo,j levitaob. 11Ja'adzkab kiinyéetel ocnaj kiin, le tiób cu t o'okiko'ob utiál Yuumtzil to'ocbiil siibal chúuju'uc poom, letiobe xan e cu dzáaico'ob le qui'ilich wa'ajo'obó yo'oko'ol le suujuy mayacché.Le le tióbe xane cu tabico'ob tu la'acal ocnaj kiin u sa'aso'ob Yuumtzil cu jajabaánquiloob ti' le xtu'uchú sa'as oro u ca'ajo tumen to'one dzo'ocbesic u tu'uchi taánóob Yuumtzil Dios, ca'aliquil teexé dzooc a xuumpattiqueex.12Ilex, Yuumtzile tiánt e'etele tpo'ole yeétel u aj kiinóob waayáano'ob yéetel le trompetao nu'ucbesa'an utiál u jóopsa'al u pa'axil a ba'ateltique'ex.Ca'ajal Israel, ma' ba'ateltique'ex Yuumtzil u Dios a ma'anja'an chiibale'ex, tumen ma' biin u pa'ajta a mu'uknaque'exi.13Jeroboane tu nu'ucta u p'eel tus tu paachilóob, u ba'atelo'obe tu táan Judá, le tuso tian pa'achi'ilé. 14Le ca tu surtaj u yicho'ob le Judeailo'ob pa'achile; tu yilajo'ob ta'an u ba'atelo'ob ta'anil yéetel paachil.Le tiobé payalchiina'ajo ti Yuumtzil le aj kiinóobó tu jo'opsajoob u trompetao. 15Le ma'aco'ob Judaobo awa'atna'ajo'ob, úuch tune le cáa awatnajo'obe Yuumtzile tu jadzaj Jeroboam yéetel tu la'akal Israel tu ta'an Abías yéetel Judá.16U ca'ajil Israel pu'udzo'ob tu ta'an Judá, Yuumtzile tu ku'ubajo'ob tu ka'ab Judá. 17Abías yéetel u aj ba'atelo'obé tu quiimsajo'ob ya'ab cach ma'aco'obé; 500000 yeye'en tumen Israel. 18Be'eyaj,u ca'ajil Israel tonquita'abo ti le kiino, u ca'ajil Judá mu'uka'anchajo tumen tu ka'atajo'ob u ya'antaj Yuumtzil u Dios u ma'anja'an chi'ibalo'ob. 19Abías tu cha'apachtaj Jeroboam; Abías tu tocaj tié u (Jeroboam): Betel Yéetel u me'ejen ca'ajo'ob yéetel, Jesana ye'etel xan u me'ejen ca'ajo'ob ye'etel Efraín ye'etel u meejen ca'ajo'ob. 20Jeroboane mix bi kiin áancha'aj u mu'uk tu ka'aten tulaakal u kiinil Abías;lo'obilta'ob tumen Yuumtzile caj qui'imi. 21Abíastu'une mu'uka'anchaj ti paajtalil; tu chaa 14 u yatano'ob, caj tal u be'et u ta'atail 22 xiibo'ob yéetel 16 chupal pal. 22Tula'akal ba'ax tu be'eta Abiase , baax tu yáalaj, dziibta'an tu ju'unil u tzicbal aj bo'obat Iddo.

Chapter 14

1Abías quiimi mu'uk yéetel u ma'anjan chiibalo'ob, caj muuk tu caajil David. Asa , u pa'ale culaj tu jalach kaanché.Tu qui'inilo'ob u ajawilé,yanchaj je'edzel tiolal 10 ja'abo. 2Asa tu be'eta ba'ax utz ba'ax toj tu taan u yi'ich Yuumtzil u Dios. 3Tumen tu lutzá u multu'unil u kulta'al j ta'anzel lu'umil,be'et bil dioso'obó, bey xan le manba'al kulnajoobó; tu xe'exe'ectaj le tunicho'ob u quili'ichnajo'ob tu ka'ascuntaj u yo'ocholo'ob Asera. 4Tu tu'uchita tu Judá u ca'axtic Yuumtzil,u Dios u ma'anja'an chiibalo'obyéetel ca u be'etoob le nu'upta'ano yéetel le wa'armajta'ano.5Tu tzelaj ti tula'aka u luumil Judá le ma' ocsaj óol qui'ilich najo'ob yéetel ma' ocsaj óol multu'unilo'ob kultajó, yanchaj je'edzel tu kiinilo'ob u ajawil. 6Le tié tu beéta u tu'ulumil Judá tumen le luumo áanchaj je'edzel ti ,ma' áanchaj ba'atle tié kiino'ob'ó, tumen Yuumtzile tu dzaj je'edzel ti.7Asa tialaj ti Judá: " Coone'ex be'etic u tu'ulumil le ca'ajo'obá, co'one'ex dzaic u bak pakilo'ob, u witzil najilo'ob, u j'ool najiilo'ob, téetel u x katab cheilo'ob; le luuma ctial tu'ume d'zo'oc caxtic Yuumtzil c Dios.To'one c caxta, le ti tu'une tu dzajtoon Jeedzel t tze'ele'ex". Bey tuuno leutióbe me ya'ajnajo'ob bin utzil tiób. 8Asa ya'anti jun peel aj ba'atelo'ob cu cu'uchco'ob chimalo'ob yéetel loomteobi; Judá yaanti 300000 ma'aco'ob, Benjamin yaanti ca'ach 280000 ma'aco'ob tu cu'uchajo'ob pu'uncheob. Tu'ulaakal jach xiixib ma'aco'ob ca'achi.9Zera le etiopeo taj baátle yéetel Asa yéetel u p'eel aj ba'atelo'ob un 1000000 ye'etel 300 bolanilo'ob; le tie taj Maresa. 10Asa tuuné, jook u nu'upta'antuba tu yéetele, ca tu nu'ucbesaj u tiàl ba'atel tu ta'ax ko'on luumil tu tze'el Maresa. 11Asae awa'atna'aj ti Yuumtzil u Dios ca tu ya'alajti: " Yuumtzil, mina'an mix ma'ak, chen tech waya'anech a wa'anteni jun tuul mina'an u muuk tiál u ba'atle yéetel ya'ab aj ba'atelo'ob. Aánteeno'ob Yuumtzil c ta'ata, tu'umen mix ba'aloon wa ma' ya'anech e'etele, ta ka'abej dzo'oc tal ba'atel ja'ach nojo'och aj ba'atelo'ob, teché c taataech;tu'umen mina'an xiib u pa'ajtal u ba'atel ta we'etele.12Beeya Yuumtzile tu ya'antaj Asa yéetel Judá; tu pa'ajo'ob u mu'uke le etiopeobó,ca áalcabnajo'ob. 13Asa yéetel le aj ba'atelo'obé, j binóob u cha'apachto'ob tac tu ca'ajil Geraré.Beyo ya'ab le etiopeobo luub yo'olo'ob, tumen tu na'ajto'ob dzoc u xu'ulsalo'ob tumen Yuumtzil yéetel u aj ba'atelo'ob. Le aj ba'atelo'obo tu cu cho'ob jach yaab takin. 14FALTA ESTE VERSICULO 15Le aj báatelo'obo tu xu'ulso'ob xan tu la'akal le chu'uybil najo'obo le maacoob cu ca'ana'antco'ob le tamanoobo; ca tu bisajoob ya'ab tamano'ob, jeel bix camellos ca su'unajo'ob Jerusalén.

Chapter 15

1U qui'ilich pixan Yuumtzile tal yookol Asarías u paal Obed. 2Le tié jook tial u nu'upta'antic Asa caj tu ya'alajti:" Xiquinteni Asa, yéetel tula'aka Judá yéetel Benjamín: Yuumtzile ya'an ta wicnaalé, wa yanech tin wetelej. Wa ca caxtiqué, cu ca'axtiquech xan, wa ca xu'unpattiqué, le ti xan cu xu'unpattiquech.3bejelae úuch mina'anchaja'ac Israel u ja'aji Dios ti, mina'an xan u aj kiino'ob u tial ca'ambesico'ob le waalma ta'ano. 4Ba'ale tu quiinilo'ob u yu'uchul mukyaj, le tiobe cu su'utu tuculo'ob ti Yuumtzil u Dios Israel, cu caxco'ob, le tie cu jo'okol u nu'upta'anto'ob. 5Ti le kiino'obo mina'an je'edzel ti le ma'axo'ob cu ta'alo'ob Israel, mix le cu bino'ob ta'anxel ca'ajo; tiólal le ba'alo'obá áachaj nojo'och lo'ob tu yo'okol le ma'aco'ob cáajacbalo'ob tej luumo.6Pa'ajano'ob tu xéxétal, ca'ajo'ob ye'etel ca'ajo'ob, ca'ajil ye'etel ca'ajil, tumen Yuumtzil tu dzaj u sajaquil ye'etel tu la'akal mu'ukyaj. 7Ba'ale te'exe mu'ukane'ex ma pa'atic u lu'ubul u yool a ka'ab tumen a meyaaje biin bo'otac.8Le ca tu yu'uba Asa le ta'anaj, le aj bo'obat Obed, le tie tu cha'aj muuk ca tu tzela, le ba'alo'ob jach ka'aso'obo tu luumil Judá yéetel Benjamín,yéetel tu la'akal le caajo'ob tu cha'ala'antaj tu witzilo'ob Efraín, ca'aj tu utzquintaj xan u mu'ultunil Yuumtzil, ya'an ca'ach acta'an ti ux ma'acan pakil u kulnaj Yuumtziloob. 9Cu dzoocole tu mu'uchquintaj tula'aka Judá yéetel Benjamín yéetel maxo'ob pa'ato'ob yéetelo'ob-- ma'aco'ob Efraín, Manasés yéetel Simeón. Tumen letiobe ta'alo'ob Israel jach ya'ajbóob, caj tu yilajo'ob Yuumtzile u Dios tian yéetelo'ob.10Tu'une ca tu mu'uchubaob Jerusalen tu óox péel winalil, 15 jáabob u ajawil Asa. 11Tie kiino tu kubajoob ti Yuumtzil le ba'alcheéob tu tocajo'ob ti'le pe'eco: 700 wacaxóob yéetel 7000 tamanoob.12Cu dzo'ocolé, tu séeb chi'itajo'ob yéetel u puucsikaloob u caxtico'ob Yuumtzil u Dios u ma'anja'an chiibalo'ob. 13Le tióbe tiálo'ob tula'acalo'ob le ma' tu ca'axtic Yuumtzilé u Dios Israel ya'an u quiimil, jeel bix u nojochile;bey u chichanil ,jeel bix u xiibo bey xan le co'olelo.14Le jalach ta'anó tu béetajo'ob ti yuumtzil ye'etel ka'an cach awatilo'ob bey xan yeétel u jo'opsaj pa'axilo'ob trompetaubo yéetel bacoobo. 15Tula'aka Judá qui'imacchaj óolal yeétel le jalach táan tu beetajo'obo tumen ta'anajo'ob ye'etel u pucsikalo'ob, tu ja'ajil u yo'olo'ob tu caxto'ob Yuumtzil,le ti tune tu cha'aj u nu'upta'antale. Yuumtzile tu dzaj je'edzel tiób le maax ca'ajano'ob tu tze'elo'ob.16Bey xan Maaca u chiich jaw u be'etic u ajawil, tumen tu'uchiita beetbil jun u yo'ochel Asera. Asaé kascuntaj le oocheló, tu xe'exéet'ajé, ca tu to'ocaj tu áalcab jáil Cedrón. 17Ovex tumen ma'j lu'uksa'ab Israel le manbaal kulnajo'ob, u pu'ucsical Asaé; tu yocsaj u yóol ti Yuumtzil tu la'aka u quiinil cuxan. 18Tu ta'asaj tu kulnaj Yuumtzile le ba'alo'ob u nu'uculo'ob a ta'atae ye'etel le baaloob u tial Yuumtzil: baalo'ob oro yéetel plata. 19Ma' j ya'anch ba'atel tac 30 ye'etel 5 ja'abiloob u ajawil Asa.

Chapter 16

1Báalé ti u 36 ha'abil u ajawil Asaé, Baasa u ajaw Israelé, tu ca'axta caxta baatel ti Judá ca tu beetaj Ramá, tiolaj ma' u paatic u jo'okol mix maak mix u yocol tu luumil Asa u ajawil Judá.2Tuuné Asa tu láaj ch'aaj u plata yeetel oro tu kuinaj Yuumtzil yeetel ti u jalach naj le ajaw, ca tu tu'uxta Ben Adad u ajawil Aram, ca'aja'ajba caach Damasco. Le ti tu yaalaj: 3"Coox béetic u peel nu'upta'an ten yéetel tech, jeex áanjii yéetel a taata yeetel in tata. Ile dzooc in tu'uxtiquech plata yéetel oro. Paaj le nuup taan a be'etma yeetel Baasa, u ajawil Israel ca u paat u chi'ichnaccuntiquen."4Ben Adad tu xiquintaj ajaw Asa ca tu tu'uchi'itaj u nu'uquil u aj ba'atelo'ob, ba'ateltic Israel. Baatelnaajo'ob yéetel Ijón, Dan,Bel Maín yéetel tu'ula'akal u ca'ajilo'ob tuux cu liiksa'ol báalo'ob tu caajil Neftalí. 5Uuch tuune caj tu yuuba lela, tu paataj u beetic tej Ramá, caj tu beeta u xulsaj le meeyajó. 6Asa tuune le ajaw tu biisaj tu'ula'akal Judá ye'etel le ti. Letiobe tu jo'okso'ob le tu'unicho'obo yéetel le cheób cu me yaj ca'ach ti Baasa ca tu be'etaj le caajo.Tuune le ajaw tu cháaj le tu'unicho'obo ye'etel le cheobo ca tu líiksaaj Geba yeetel Mizpa.7Ti le kiinoobo Hananí le aj bo'obato bin tuxian Asa, u ajaw Judá, caj tialaj ti:"Tuumen ta dzaaj a wool yo'oko'ol u ajaw Aram, ma' ta dzaj a wool ti te'ene Yuumtzil a Diose, u aj ba'atelo'ob le ajaw Aram dzooc u puudzul ta kaab. 8¿Ma wa le etiopeo yeetel le libios jach noojooch aj baateloob, yeetel jach yaab u boolaniloob yéetel xi'iboob u naatmoob tziminino'ob? Baale Yuumtzile tu kuuba ta ka'ab tumen ta ka'ata caj in ya'antech.9Tumen u yiich Yuumtzil cu yiilic tulaaka baax cu yuuchul yookolkaab, tial u ye'escuba ti le ti muukaan u kaaba ti tula'akal maaxoob u puucsiikaloobe ja'ach ma'alo'ob tu taan Le ti. Teeche jáach ma' áanchaj a na'at ti le baálo'ob ta beeto'ob. Bejelae yaan u ya'antal tech baatelioob". 10Asaé , sen p'uuj ti le aj bóobató, ca tu tu'uchi'itaj kalbil, tumen jach púujáanchaj yéetel le ti tiolal le baaloba tiolal xane Asa tu loobiltantaj dzedzec ti le caajobo.11U tzicbalil Asa liikbal ti u cáajbal tac u dzoocolé, dziibtáan tu dziibilo'ob u ajawilo'ob Judá yéetel Israel. 12Ti u ja'abil 39 u ajawil, Asa áanch'aaj ti u yo'oco'ob jun peel kojaanil jaach ya'aj ma' tu kaxtaj u dzáacal tumen Yuumtzile chéen tu caxta u dzaac aj dzac yajóob.13Asa wéeni yéetel u chi'ibaalo'ob; quiim tu 41 ja'abilo'ob u ajawil. 14Caj muuk ti' le muuknal tu tuuchiitaj beetbil tu caajil David. Letibe tu dzajoob ti p'éel cooch ché chuup yeetel qui'iboc jaób yéetel tuláakal qui'iboc báalóob núuc bensáanilo'ob. Cu dzo'ocolé,ca ta'ab nojoch káak tu yóolaj.

Chapter 17

1Josafat u paal Asa, culaj tu jalach ka'anche u taata. Caj mu'ukáancháaji tu taan Israel. 2Le tie tu muukaanta tulaakal u caajiloob muukaanoob Judá ca tu dzaj aj ba'ateloob lu luumil Judá yeetel Efraín, le ch'a'aboob tumen u taata.3Yuumtzilé j yanchaj tu tzéel Josafat tumen ximbanaj u ya'ax beelil u taata David, yéetel ma' tu caxta u óochelo'ob baal. 4Baale letie tu yóolta u Dios u taata ca ximbalnaji tu nuucbeen taanoob, ma' tu queta le baax cu beetic Israel.5Le beetic Yuumtzile tu dzaj u ajawil tu kaab; tulaaka Judá tu tasóob siibáalóob ti Josafat. Yanchaj yaab caach ayikalilóob yeetel tziiquiloob ti'. 6U puuctziicale u dzáama tu bej Yuumtzil. Le ti' xane tu ca'atzelá le mamba'al kulnajoob bey xan u yochelo'ob Asera.7Tu ooxpeel jaabil u ajawile, tu tuxtaj u jalach aj meyajo'ob Ben Hail, Abdías, Zacarías, Natanael yéetel Micaías tiál caanbesaj tu caajil Judá. 8Tu tuxta xan le levitasóobo: Semaías, Netanías, Zebadías, Asael, Semiramot, Jonatán, Adonías, Tobías yéetel Tobadonías; yéetel letiobé tuxta'ab xane aj kiino'ob Elisama yéetel Joram. 9Letiobe tuuchi'itaabo utial u caanbeso'ob Judá, baax cu yáalik u yáarma taan Yuumtzil. Letióbe binóobo tulaakal u ca'ajilóob Judá u caanbesóob tulaakal ma'acóob.10Sen sajacchajo'ob ti Yuumtzil tula'akal le ajawo'ob le luumo yáan'oob bakpachmail Judá ma' tuun baatelnaajoob yéetel Josafat. 11Dzedzec tij le filisteos tu tasóob siibáalóob ti Josafat, Yeetel plata utiál u booticóob paatanti Josafat. Lej arabeobo,tu ta'asóob xan 7,700 tamanoob yeetel 7,700 jyuucóob.12Josafat jáach mu'ukancháaj ca tu túuchiita béet bil caanal pa'akbilo'ob yéetel cáajóob utial u liiksaal balóob Judá. 13Yaancha'aj yaab u baalubaob tu caajilóob Judá, yéetel yaan chaaj aj báateloob jach xiixib máacóob-- ti Jerusalén.14U xo'okil u káabaóbe u yotoch náalóobé: utial Judá, u náacomil Adnas yéetel leti 300.000 aj báatelóob máacóob jach xi'ibo'ob. 15Naatz ti leti, Jonahán náacomil, yéetel 280.000 maacoob; 16Naatz ti leti Amasías, u paal Zicri, máax tu junal u yóol tu yáalaj u meeyaajtic Yuumtzil yéeten leti 200.000 máacóob aj báatelóob. 17Yeetel Benjamín: tian Eliada jun tuul xiixib maak aj báatele, yéetele 200.000 xiiboob u ch'aamajóob pu'umcheób yeetel chimalóob; 18tu tzelé, ti yaan Jozabad yéetel 180.000 aj baateloob u nuucbesmujabaób. 19Le lóoba letiobé tu méeyajtajóob le ajaw, yaan u laakoob le ajaw tiotaj u dzaj tile cáajóob jach cáanan u paakiloob tiolaj Judá.

Chapter 18

1Josafaté; yanchaajti yáabcach ayikalil yeetel tziiquil; tu nu'upu'uba ti Acab ca tu dzóoctzaj u bel jun tuul u paal yéetel u chuupal paal. 2Cu dzóocol u máan dzéedzec jáabóobé bin tuuxian Acab tac Samaria. Acabé tu quimsaj yáab tamanóob yéetel waca xóob u tial leti yéetel le máacob yanóob tu yéetelo. Acab xane tu yóoquesaj tu pool ca xiic u baatelt Ramot Galaad yéetel leti. 3Acab, u ajaw Israel tiálaj ti Josafat, u ajawil Judá:"¿A káat a laakinten ti Ramot Galaad?" Josafat tu núuca " Téene teeche in caajale a caajal; ti yano'on ta wéetele ti le baatelo.4Josafat tu yáalaj tile ajaw Israel:" Taanil unaj a kaat chiitic baax cu yaalic Yuumtzil". 5U ajawil Israel tu mu'uchquintaj le aj bóobat, 400 ma'acóob ca tu yáalaj tiobe: "¿ Unaj wac baatéltic Ramot Galaad wa maj?" Ca tu núucajóob : " Baatéelte tumen Yuumtzil biin u kuub tu kaab le ajaw".6Báale Josafat tialaje: "¿ Mináan wa láake aj bóobat cu yáal báax bin béetic ?" 7U ajaw Israel tialaj ti Josafat: " Yaan u laak jun tuul maax yéetel jeel u páajtal c kaat chii ti Yuumtzilé, Micaías u paal Imla, baalé, kaas u luubul ti teen tumen mix jun téen cu yáalic bax máaloob tin wo'olaj, cheen baax kaas." Josafat tialaj beeya " Ajaw ma' taan beyo." 8Tu séeblaquilé le ajaw tu táana jun tuul u nójochil ca tialaj ti :" Seeb talac Micaías u paal Imla."9Bejelae Acab u ajawil Israel yéetel Josafat u ajawil Judá culucbaloob jun jun tuuloob tu jalach kaancheob, u buucbesmujaob yéetel u nookil báatelóob tej táax luum tu jóol u cáajil Samaria tuláakal le aj bóobatoobo cu tzéecóob cáach u táano'ob. 10Sedequías u paal Quenaana tu beetaj caach jujun p'éel baacóob fierro ca tu yáalaj:"Yuumtzile tialaj béeya:"Yeetel lela téexe biin a púuxex le arameos laaj xuuixes." 11Tulaakal le aj bóobatóobo táanajóob caj tiálajo'ob, tu láakalóob: "Baatelt Ramot Galaad ca múukanquech, le Yuumtzilo dzo'oc u kuubic ta ka'ab le ajaw."12Le aj bisaj biin táanic Micaías táanajti ca tialajti:"Tulaakal le aj bóobatóobó dzóoc u táanóob majloob péectzil ti le ajaw.Te'ech xanej páat a táan je'el biix u tiálóobó áal máalo'ob báalo'ob." 13Micaías tu nuca: "Yuumtzile cu'uxa'an le cun u ya'ale kiin waal xan." 14Caj taaj tu taan le ajaw, le ajaw tiá lajti:"Micaías, ¿ Unaj wac báateltic Ramot Galaad wa ma'?" Micaías tu nuuca: "¡Xeeneex muuknaquex! tumen Yuumtzil ta wéeteleex."15Baalé, le ajaw tu nuucaj ti': "¿Jay teen unaj in waalic ti teech tu yéetel jalach taán cheen unaj a waalic ti' téen báax jaaj tu kaabá Yuumtzil?" 16Micaías tuune tu yaaiaj:" Dzo'oc in wilic le israelitaob ki'it pa janóob tej pu'uco'ob bey tamano'ob mina'an maax cáananticóob caj tu yaalaj Yuumtzil:'Lelo'obo mina'an m'aax cáanan ticóob. Paat ca súunacóob tu laaca maacoob tu yotóochóob yéetel Jeedzel."17U ajawil Israelé tu yáalaj ti' Josafat:"¿Ma dzo'oc in waalic ti' teché le m'aaca; maatech cu táasic ti teen ma'alo'ob péectzilo'ob, baale cheen kaakas peectziloob?" 18Micaise tu yaalaj xan "Uuyex tula'akalel utaan Yuumtzil: Tin wilaj Yuumtzil culucbal tu jalach káanché, bey xan tuulaakaj u aj baatelilo'ob tej caano waalacbaloob tu nooj kaab yeetel u dziic kaab.19Yuumtzile tu yaalaj:'¿ Maax jeel u bin u yoques tu pool Acab, u ajawil Israel, tial u náacal tiál u lúubúl Ramot Galaad?' Jun tuule tia'laj beéyaj u láaké u baal.20Baale kúuch jun túul pi'ixan tu táan Yuumtzilé ca tu yaalaj le ti' biin xiic beetej.'Yuumtzile tu yalaj ti':¿Bix? 21Le pixano tu nuuca:' Bin in caaj u yooques tuus tu pool tuláakal u aj bóobatóob.' Yuumtzile tu nuuca:' Te'ech cun paajtaj tuusic xen a béetel.'22Bejelaé, Yuumtzile dzooc u dzaic jun tuul pixan cu tuus tu chi' a aj bóobato'ob, yéetel Yuumtzile dzóoc u xotic u kiinil cuuxtal."23Sedequías tuune u paal Quenanae, taale, ca tu dzaj jun puul laaj tié, ca tu yaalaj":¿Tuux jook ti' teen u pixan Yuumtzil tial u ta'an ta weetel?" 24Micaías tu yaalaj:"Biin a wojeelt le kiin le queen xiiquech a táac besabáa iichiil jun pe'el naj."25U ajawil tu yáalaj ti a paalitziloob:" Maacheex Micaías ca'a a biisee ti Amón, u méektáanil le caajo yéetel tu yicnal Joás, in paal. 26Teejxe ca'ana wáaléex ti léti:'Le ajaw tu yaalaj: Ca kaalak le maacaj dzáabac chéen jun pi'it wáaj yéetel jun piit já ti' táac tu kiinil in súut yéetel jéedzel.' 27Micaías tu núuca:"Wa biin a suut yéeteljeedzeel, yuun tzile maaj taanac tin chi'i'.Tu yáalaj xan: Xiiquiinteex le báala, tuláakaléex."28FALTA EL VERSICULO 28 29U ajaw Israel tu yáalaj ti Josafat:"Teen bin in ca'aj ichil le b'aatel in búuquintmá jun peel no'ok ma' in tiali." Bey tuuno u ajawil Israel tu bu'uquintaj, nookoob ma' u tiáli caj biinoob báatel. 30Bejelae, u ajawil Aram tu tuuchiitaj caachi ti u náacomilo'ob le u boolaniloobo,:" Ma' báateleex tel mix máac chéen yéetel u ajawil Israel."31Uúch túune le caj iláab Josafat tumen u náacomilo'ob le bóolanóobó, tu tucultajóobe:"U ajawil Israel."Ca tu bakpachtajóob utiál u baatelóob,Josafat túune awatnaj káatic ántaj caj ántáab tumen Yuumtzil. Diosé tu náachcuntaj ti leti. 32Caj tu yilajóob u náacomilóob le boolanoob ma' u ajawil Israel, tu patajóob u ch'a'apachtico'ob.33baale jun tu maake' tu julkaptaj u x puunché, chéen tu yóol iike, ca tu lóolbitaj utial qui'imil u ajawil Israel tuux cu núupul u chiob u nóokil u báatel. Le tié tu ya'alaj ti' máax cu núucbesic le bóolanóobo:" Súutabaj ca a Jóoksen ichil le ba'atelá, tumen chaket lóobitáanilen." 34Le baateló, jach yajchaj ti kiinaco, u ajaw Israelé, j yanchaj u wáatal tu bolan tu táan le siriob tac tu yucbal kiinó, caj quiim táan u túubul kiin.

Chapter 19

1Josafat w ajawil Judá suunaj yeetel jeedzel tu táanal Jerusalén. 2Baale aj boobat Jehú u paal hananí, bin u nu'uptante caá tu yáalaj ti ajaw Josafat:"¿ Baaxten ca wa'antic ka'akas maacoob? ¿ Ta cháaj óotzilil ti u péecóob Yuumtzil? Tu yo'olal baaxta béetaj, u puujul Yuumtzil yaan ta wookol. 3Baale, yáan baax utz ti tech, tumen ta lu'uctzaj u yóochelo'ob Asera ti' le muuch luumo, Yéetel dzo'oc a núuctic a pu'ucsicalt a ca'axt Yuumtzil."4Josafat caajacbaal Jerusalén; caj jook tu ka'aten iichiil u caajil Be'erseba tac tu p'uuquilo'ob Efraín caj tu beetaj u su'uto'obe ti Yuumtzil, u Dios u ma'anja'an chiibalóob. 5Cu dzo'ocolé tudzaj xan aj ilaj tacpooloob ti' tu jujun péelil u tu'ulun u caajiloob Judá.6Leti tu ya'alaj ti le aj tacpóolóobó:"Ilex máalóob báax ca béetiquéex, tumen ma' tu káaba wiinicóob biin a beétéexi, báale tu káaba Yuumtzil, leti tian ta wiicnaléexe le quéen a wáaléex baax unaj u be'etal. 7Bejelae tune ,páatex u kúux Yuumtzil ta wóokoleex, cananta baex ti' báax ca méentiquéex, tumen tu ta'an Yuumtzile Dios mina'an mix baal káas, pis óolte mix tu kóamic ma' u jáajil bóolalóob."8Josafat tu dzáj xán Jerusalén, dzéedzéc levitas aj kiinóob,yeetel xan u nu'uquiilo'ob u yotoch na'alo'ob Israel, utial u béetóob u aj ilaj tac poolilóob tiólaj Yuumtzil yeetel u báalibaob.Letiobe cáajnáalilóob Jerusalén. 9Tu dzaj le tzol xiquinóobó tiob:" teexe unaj a meyajeex yéetel tojil be, yéetel tulaakal a pucsicaléex.10Ti jéel báalac báatelil ca táasáac tumen a wéet lúumile'ex, wa cu wéetco'ob quiik, wa quex utiál u dzo'ocbésáal le jejeláas nuup t'aanoobó,Le tzolbéen ta'anóobó, le tzol xiquiinóob yéetel báaxóob u yaalmaj yuumtzilé, áaléex tiob utial ma' u kúuxta'al ti téex mix ti letiob.Béetéex beyó, tu yóolal ma' u lúubul u si'ipilil ta wóokoléex.11Iileex, Amarías u no'ojoch aj kiinóobe, le biin u beet u nojochil ti' u ba'alubaób Yuumtzil.Zebadías u paal Ismael u nojochil u ca'ajtalilo'ob Judá, leti biin ilic u báalu baób le ajaw. Bey xan le levitaóbo letiobe biin áantiquéex.¡Chokabae'ex meyaj! Yuumtzil biin yanac tu yéetel le maax biin béetic báax máalóob."

Chapter 20

1Cu dzóocol tulaakal le báalóoba, u cáajil Moab yéetel Amonitaobo yéetel dzéedzec meunitas táalóob báatel yeetel Josafat. 2Táalóob dzéedzec máacob u yiil Josafat: Caj tu yáalajóob " Taan u taal jun peel nojoch múuch' aj báatelóob u báatel téex jun piit máas ti le quimen kaanabo ti Edom. Ilé, le tiobe ti' yanóob Hazezon tamar" leláj En Gadi.3Josafat ja'ak yóol caj tu káataj áantaj ti Yuumtzil. Bey tuuno tu káaytaj su'ukin tuláakal u lúumil Judá. 4U caj náalilóob Judá tu muchajubaób u káatóob u yáantal yuum tzil ti tuláacal u cáajilóob Judá táalóob u caxtóob Yuumtzil.5Josafaté wáalaj tile muuchbáal áanchaaj Jerusalén yeetel Judá. Tu kulnaj Yuumtzil, tu táan le túunben táancabo. 6Ca tu káam a'ala:" Yuumtzil, u Dios c máanjáan chiibalóob,¿ ma' wa tech u junub Dios tej caano? ¿ Ma' wa te'ech méektantic tulaacal muuch caajóob? Paajtalil, muuk ta káab yaan, mix máac jéel u páajtal u báatel ta wéetelé. 7C Dios,¿ teech tojochint tu táan a cáajal Israel u cájnáalilo'ob le much cáajóobá ca ta dzaj u tial tuláaka jáabóob ti' u chi'ibaloob Abraham?8Cu dzo'ocol u je'edzel u cajtalóobe waye, tu béetajoob u jun peel kulnaj ta kaabale, caj tialajoob: 9'Wabiin ta'alac jun peel l'ob-- utial u jáadzil csi'ipil, jeel bix báatel, baanquiimil, wa wiji'ili--bin táalacóon, tu táan ( tumena kaabae tej kulnaja) to'one biin ckáat ti te'ech áantaj tu yóolal yaj óol, teéech xane biin a úuyón yéetel a tóocon.10Il bejelae wáayan u ca'ajil Amón, Moab yéetel Seir maacoob ma' ta wooltajca ocooc Israel ca joocoob tu luumil Egipto; báale máanóob jun tzel, ma' ta wóolta ca xúulsacóobi. 11Tu bóolil leló, bejela'e táan u táalóob u báateltonóob u tial toquic tóon le luum ta dzaj ctialintó.1213C Dios,¿Ma' wa biin a jáadzo'obi? Tóone ma' chúca'an18Josafat tuuné, j xóolajé, ca nojclaj luum. Tulaaca Judá u caajnaaliloob Jerusalen xo'olajo'ob tu táan yuum Yuuntzil utial u kultico'ob. 19Le levitaóbo, u chi'ibalo'ob le Coatitas yéetel Coretitas, waalcháajóob tial u cultico'ob Yuumtzil u Dios Israel, senka'an.20Cu sáastal u laak kiiné, liikóob piknal, utial u binoob tu x tokoy luumil Tecoa.Tu su'utuqui u jóokbalóobe, Josafaté, wáalaj ca tu yaalaj:"¡ Uuyene'exi u cáaj naliléex JudáYéetel Jerusalén! Ócsaj óoltéex Yuumtzil a Dios seex ca paatac jedzenac a waniléex, oques a wóoleex ti' le aj bóobatóob, bey biin xiic téex utzil ti' tuláacal." 21Cu dzo'ocol u ta'an yéetel le cáajo, tu tuuchi'ita máaxo'ob cun kaayo'ob utiál ca xiico'ob ca'aliquil ta'an u qui'iqui taanticoob Yuumtzil utial ca xiicoob tu ta'an le aj baatelóob cu yáalicóob:"Dza'aex nib oolal ti' Yuumtzil tumen u yaabilaj tié nuuptaano utial tulaacal jabóo."22Caj ca u káayo'ob yeetel uquiiqui tantico'ob, yumtzile tu dzaj mácóob u nuuptáantóob tunyóokool u caajil Amón, Moab yéetel u puuc Seir, maxóob talóob baatelt yéetel Judá.Letióbe xuuisaabo. 23U cáajil Amón yéetel Moab liikóob báatel yéetel u cáajilo'ob u puuquilóob Seir, tiál u qui'imscóob yéetel u xúulsicóob. Caj dzóocóob, yéetel u puuquilóob Seir, tuláacalóob tu quiimsajubaó tu báatzilóob.24Le caj kuch Judá tu cúuchil túux chiicáan u yillal le x tocoy luumo, tu yiilajóob le aj báatelóob. Tuláacalóob quimenóob, jayacbaloob luum mix jun tuul puudzij.25Caj biin Josafat yéetel le cáajoj u molob le baax tu paatoób tu caaxtóob jaach yáab baaloob yaab u tojóol, nook, tu laacal le báalóobó utiallóob, ma´tu pajtal cáach u cuuchcóob. Ooox peel kin tial u laj móolcóob le báalóobó tumen jach yáab cáachii. 26Tu cáampéel kine tu muuchubaób tu taax komil Beraca. Te'elo tu quiiqui ta'antóob Yumtzil le beetic u káaba le luumo beya Valle Beraca, tac bejelae.27Dzóoc tuláacale su'unajóob, tuláacal xiibo'ob Judá yéetel Jerusalén, Josafat yáanal u nu'ucsbes bej tial u biinóob tu ca'aten Jerusalén sen quiimac u yóolóob, tumen Yuumtzile tu tóocóob tu kab u aj péecoob. 28Letiobe binóob tu kulnaj Yuumtzil Yéetel u paaxil liras, arpas yéetel trompetas.29Tu ch'a'aób sajaquil ti Yuumtzil tuláacal le ajawilóob ti le nojoch cáajóobo, le caj tu ajéeltáabó Yuumtzil baatelna ja´yéetel u aj péecóob Israel. 30Bey tuuno u ajawil Josafaté, yáanchaj iich jéedzel tumen u Dios tu dzaj jéedzel ti yéetel tu láacal máaxóob cajacbalóob tu tzel.31Josafat ajawnaj tu yóokol Judá. Le tie yaan caach ti 35 jaaboob ca tu chuumbesaj u ajawil, méektáanaj 25 jaaboob Jerusalén. U káabá u mamae cáache Azuba u chuupal paal Silhi. 32Le ti Xiinbal na ja' tu bel Asa, u tataé le tie ma' náajcháaji, le tie tu béetaj ba'ax toj tu táan u yiich Yuumtzil. 33Chéen baalé, ma' lukesáab le mambáal kulnajóobó, tumen le caajo' ma'ili' u qui' jedzmaj u tu'uculóob ti u Dios u máanjáan chiibaloobi.34Tuláacal u laak báalóob tiolaj Josafat, yaaz yéetel u dzóoquele ile, letiobe tu dzibtoob tu dziibilóob Jehú u paal Hananí,dziibta'an xan tu juunilóob u ajawilóob Israel.35Cu maan kiine Josafat, u ajawil Judá, tu nupajubáa yeetel Ocozías, u ajawil Israel máax jach tu meentaj loob. 36Tu nupajubaa tun yéetel u tiál u béetóob ch'emo'ob tial u bino'ob Tarsis. Letióbe tu béetóob le cheemoobó tej Ezión Geber. 37Tuune, Eliezer u paal Dodava Maresa, tu ka'aytaj ti Josafat; caj tu yaálaj:" Tumen ta nuúpaaba yéetel Ocozías, Yuumtzile cu xéexétic tuláaca báax béetaj." Le chéemo'obó xéexetáabó, ma' pa'atchaj u bin'oob Tarsis.

Chapter 21

1Josafat wene yeetel u máanja'an chi'ibaalo'ob, gaj múuc tu caajil David; Joram u paaltal u béet u ajawil tej caajo. 2Joram yaan cáach ti súucunóob, u páalalo'ob Josafat:Azarias,jehiel,zacarias,Azaryahu,Micael yéetel Sefatias.Tu laacaloob paalal Josafat u ajaw Israel. 3U tatae tu dzaj ti le tiobé nóojóoch siibáalo'ob, plata, oro,yéetel ba'aloob jach cooj u tojol, tu múukáanta xan u ca'ajilo'ob Juda, baale,le ja'alach kamcheób ty dzaj ti Joran ,tumen u yaax paal.4Bejalae caj liike Joramyo'okol u ajawil u tatae,jach yáanchaj u muuke bix le ajaw , tu laaj quiimsaj u yiidzino'ob yeetel u yej maascaab yeetel ulaac nojchiilo'ob Israel. 5 5Joram yaan 32Jáabo'ob ti caj chumpaj u ajawil , ajawnaj Jerusalen 8 jaboob.6Le tie XI'imbalnaji tu bel u ajawiloob Israel , jeex tu beetajo'ob u chiibal Acab, tumen dzóoc u beel Yeetel u chuupal paal Acab, tu beetaj baax kaas tu taán Yuumtzil 7Baale, Yuumtzile ma'tu yo'olta u xuls utáa David, tu Yöolaj le núupta'an tu béetaj yéetel Dadid tuux tu seeb chiitaj ti' le ti' yéetel u páalal tulaacal jáaboob , biin y'anac ta'aban jun p'eel u sáaso'ob.8Tu kiiniloob Joram,Edom,liikeollchaj ti'u tonquina'anil tumen Judaé,ca tu culquinta u ajawil. 9Joram tuunebin tu tojilóob yeetel tulaacal u naacomoob áacáab caj liike u baater le edomitas maxo'ob u backpachmailo'ob le ti Yeetel u náacomo'ob u bolanilbob. 10Baale Edomé tu yilaj bix u jaanpayticubaa ti Juda jeel bix tac tu kiinil bejela'a.Ti'le Kiinó tu Jáanpayti cubáa xan Libna tumen Joramé tu páataj u beel Yuumtzil u Dios u ma'anja'an chi'ibalo'ob.11Joram xane tu Béetaj ma?anbal kulnaajoob tu puukilóob Judá, ca tu be'etaj xan u páatico'ob Yuumtzil ucaajil Jerusalen cajlajo'ob bey ma'u ka'aolo'ob Yuumtzilbey xan Juda.1512Jun peel juun tu kamaj Joram utial Elias. Tuux cu yaalic:" Lele lete ba'axcu yaalic Yuumtzil u Dios David, a maanjan chi'ibal, cu yaalic:"Tumen ma ' xi'imba naquech tu beelil Josafat,a tatae, mix tu beelil Asa ,u ajaw Juda. 13Dzo'oc a xinbaal tu béeloób le ajawóobó ,yeetel ta béetaj xan u caajil Juda yéetel Jerusalen u cóoleloob u coonubao bey jun tu x cáakbach yéetel tu biisaj tu béelil ma' uutzoob,jeex tu béetaj acabyeetel u yóotoch-- yéetel xan ta quiinsaj a su'ucunóob u paalal a taataé yeetel u yej le maascab, xi'iboob maaxóob maaloob que teech-- 14Ilé, Yuumtzile jun peel noj yajil tu yookol a cáajal , a paalal, a wáatanoob yeetel tulaacal a ayika'alil.v 15 Biin koja'anchajquech ti' a jobnel ti' jun p'éel koja'anil mina'an dzáac utial tac u beetic u jo'okol a cho'ochelo'ob.1716Luube tune u puujul Yuumtzil yóokol Joram, le filisteos

Chapter 23

1Tu 7 jáabilóobé , Joiada aanchaj yaab u muuk caj tu béetaj jun péel núuptáan yeetel u méectáano u 100: Azarías u paal Jeroham, Ismael u paal johanán, Azarías u paal Obed, Maasías u paal Adaía yéetel Elisafat u paal Zicri. 2Letiobe oocóob Judá caj tu múuchóob le levitaso'obó tuláacal u cáajilo'ob Judá yéetel u nuuquiilóob u laaktzilóob Israel, leutiobe táalóob Jerusalén. 3Tuuláacaloube tu muchajubaób tu béetajo'ob jun p'éel nuptaan yeetel le ajaw tu kulnaj Yuumtzil. Joiada tu yaalaj tióbe:" Iilwwx, u paal le ajaw leti unaj u béeticubáa ajawil, jeel biix u yáalma Yuumtzil ti ' u chiibaal David.4Lela unaj a béetiqueex: ti' le óox aj kiino'ob yeetel le levitas cu ta'alóob meeyaj le sabado, bii u ca naantoob le joonaloobo. 5U laak jun jaaztze cu yáantalóob tej jaalach naajo, u dzooc jun jaadze, tu jóol le chuun paakoobó. Tu laacal le caajo biin yanacóob ichil u sujuy iúumilóob le kulnajo.6Baale mix máac biin ococ ich u kulnaj Yuumtzil, baale le aj kiinóob yéetel le levtaob cu meyajóob. Letiobe cu paajtal u yocolóob tumen jun páay cuntanóob, u chuucan le caajo yan u U'ui táan u wáalma táan Yuumtzil. 7Le levitas yaan u bak páach cóob le ajaw, tu jun jun tuulile u machmaj u nuucuul tu kaab.Jéel máa xáac u kaat ocol ichil le kulnajo biin quimic.Biin laakintáac le ajaw jeel tuux ca xiique.8Le levitas yeetel tulaacal u caajil Judae tu béetajoob tulaacal baax aalaan tiób tumen aj kiin Joiada jun jun tuuile tu nuucbesajoob u muuchul lej xiiboob, maaxoob cu biin ococ meyaj le sábado, yeetel maaxoob cu binoob tuumex dzooc u meyajo'ob le sábado dzo'ocó, tumen Joiada le aj kiino ma' ch'aa u biin le dzooca'an u me yajoob. 9Dzooc tu laacal lelo Joiada, le aj kiino tu kuubaj ti le na'acomóobo le lomteob yéetel le chimalóobo nojóochóob yeetel chiichanóob utial caach David le ajaw tian caach tu kulnaj Yuumtzil.10Joiada tu dzaj tu laacal aj ba'atelóob, yaan tu kaabó u nu'ucul u baatelo'ob, tu noojil le kulnajo tac tu dziiqui le Kulnajo, nadz ti le altar yéetel le kulnajo, u bak pach le ajaw. 11Tuune, letiobe tu taasoob u paal le ajaw, tu dzaajoob le péet jool tu yookol, yeetel u chiiculaloob le jalach najó letióbe tu beetoob ajaw, yéetel Joiada u paalaloob tu wecajoob aceite tu pool. Ca tu yaalajoob:" Chóowac cuxtal ti le ajaw."12Caj tu yuuba Atalía u yaawat le caajo tu yaalcaboob cu caayticoob le ajaw, le tie taj tej caajo tu taana Yuumtzil. 13Le tie tu yiilaj jaakal u yool le ajaw natz walacba tuchuun u yocomtuux cu yuuchul ocoló.Le meectaanobo yeetel le paaxoobo náatzóob ti le ajaw. Tu laacaj le caajaloobo jach quiimac yooloob taan jóopsicóob paaxoob, le aj kaayoobo u chaamajoob u nuucul u páaxóobe tan cáach u n'ucbesicob u kaayil quiiqui táanóob. Atalía tuuné tu jataj u nookoobe ca tu yaawtaj:"¡Chéntúus Chéntúus!"14Joiada tuune le aj kiino tu táasaaj le méectanóobó u 100 maxóobo yaanoob yo'okól le aj baateloob caj tu yaalaj:"Taasex ichil u tzoolol le maacooba; jéel maáxac tzay pachtiqué, paatex u quimsaj yeetel u yej le máascabo".Tumen le aj kiim Joiada dzoc u yaalic:" Ma' u quiimsaal ichil u kulnaj Yuumtzil". 15Letióbe tu béetóob jun p'eel beej utial leti, le ti tuune biin tu joonal tuux cu jóokolóob letziminóobo tu ta'anal le ajaw, le lóob quuiimsáabi.16Joiada tu béetaj jun p'éel nu'upta'an yéetel le ca'ajo'ob yéetel xan le ajaw, utial ca u béetubaób u caajal yuumtzil. 17Beey tuuno tulaacal le caajo biin tu taana baale ca tu jenoob. Tu paajoob u multuuniloob kultaj yéetel beetbil kuob, letiobe tu quiimsaajoob Matán u aj kiin báale tu taan u multuunil.18Joiada tu dzaj jun muuch' aj cananoob tu kulnaj Yuumtzil tu y'anal u nu'ucbesaj aj kiinoob yeetel levitas, le maxoob tu dzaj David tu kulnaj Yuumtzil, tial kubicoob tocbil balcheob ti Yuumtzil, jeeel bix aalanil tu nuptaan Moises, yeetel quiimac óolal kaaynajoob jeel bix u yaalmaj David. 19Joiada tu dzaj aj cana'an jo'onalo'ob tu kulnaj Yuumzil, tu yoolal ma' u ya'antal tuux u yoocol mix ma'ac ma' utz yanilóobo.20Joiada tu chaaj le na'acomóob 100, ma'aco'ob úutzóob u meetanoobo le caajoobo yeetel tu laacal le caajoob le luumo.Le ajaw éem tu kulnaj Yuumtzil; tac tej jalach najó caj óocóob tu noj jóol najil.Cu dzo'ocolé, cuiquinta'ab le ajawó tu jalach ka'anché. 21Caj quiimacchaj u yool tuulaácal le luumo, le caajo paat jedzecnac. Bey tuuno quiimsa'ab Atalía tu yej ma'asca'abo.

Chapter 24

1Joás, yaan caach 7 jaaboob ti ca chuumpa u ajawil; ajaw naj 40 jaaboob Jerusalén. U kaaba u mamae Sibia de Beerseba. 2Joás tu beetaj baax utz tu taan u yiich Yuumtzil tuulaacal u kiinil cuxaan Joiada aj kiim. 3Joiada tu ja'aj caatuul u ya'atano'ob caj yanchaj u xiibil paalal yeetel chuupal paalal.4Cu maan kiiné, Joase jo'ope u yutz quintic u kulnaj Yuumtzil. 5Tu mu'uchquintaj le aj kiino'obo yeetel le levita'aso'ob, ca tu ya'alaj tiob:"Xeneex jujun péel jaábil tu ca'ajilo'ob Judá yeetel Israel much quintéex tu laacal le taaquiinoj tiál u yutzquintal u kulnaj a Yuumtzileex,se'eb cunte'ex a beetiqueex". Le levitaso'ob ma' tu be'eto'ob mis baal caj chumpaji.6Le ajaw tuuno tu ta'anaj Joiada u nojoch le aj kiino'ob caj tu yaalaj ti:"¿ Baaxten ma' a tu'ux le levitas yeetel le ta'akinó tac Judá yeetel Jerusalén jeel biix u yaalmaj Moisés u palilzil Yuumtzil yéetel u muúch taamba'al Israel, ca dzáabac utial u noj paselil le nupia'ano?" 7U paalal x Atalía le ja'ach ka'a san cooleloj tu ca'ascunto'ob u kulnaj Yuumtzil tu dzaajo'ob tu laacal le nuuculo'ob ja'anpayta'an utiál u kulnaj Yuumtzil ti baal.8Le ajaw tu tuuchiita, u beettbil jun peel baaschée, ca tu beetaj u dza'abal tu tzéel u ujool nail u kulnaj Yuumtzil, tu tzel u taancabil. 9Cudzoocolé caj kaaytaab ti tulaacal Judá yeetel Jerusalén kabeet u bisaal ti' Yuumtzil le laakin tu tuchiita Moisés u palitzil Yuumtzil liikbal x tocou luum ca dzaabaco. 10Tulaacal u nuuquiloob le caaj yeetel le caajo quimac u yooloob caj tu ta'aso'ob le taakiino caaj tu dzaajoob ichil le báascheo tac u chuupicoóbó.11Uuch tuune cu taascoob le baaschéo le levitas ti le ajaw tu kaabo, can u yiilóob yaan ya'ab ta'akin ichiile, u aj dziib le ajaw yéetel u nuuquil le aj kiinoobo cu ta'alo'ob, cu laalico'ob le báascheo cu dzóocole cu yéedzcuntico'ob tu ca'aten tu cu'uchil. 12Le ajaw yeetel Joiada tu dzaajoob le ta'akinó ti le maaxoobo ilic u béetaal u meyajiloob le kulnajo. Utiál ca u caxtoob j póol tuunichoob yeetel j pool cheób utial u yuzquintaal u kulnaj Yuumtzil.Unaj xan u ca'axticoob máaxóob meyájtic fierro yeetel bronce utiál Yuzquintaal le kulnajo.13Bey le ma'aco'obo tu be'eto'ob le meyajo'ob, le meyaj u yuzquitaal biin utzil tu ka'abo'ob, caj utzquinta'ab u kulnaj Dios jeel bix xaax béeta'anilo ca tu mu'uka'antajo'ob. 14Caj dzoocoobe, tu taasoob u yalaab le taakino ti le ajaw yeetel ti Joiada. Le taakiin paatoj tu tu'uxtajo'ob béetbil nu'uculo'ob tial u kulnaj Yuumtzil, jeel bixo'ob le cumeyajo'ob utial yu'uchul kultajo bey xan utiál to'ocbil ba'alcheob , ux jo'opobo'ob, yeetel u laak nu'uculo'ob oro yéetel plata u ca'ajo'ob. Caaliquil cu xa'an Joiada e mantadz kuub tóocbi ba'alcheób tu kulnaj Yuumtzil.15Joiada nuxibchaji, sen ya'abcjhaj u jaabile caj quiimi; yaan 130 jaaboob ti caj quiimi. 16Caj muuc tu cáajil David ichi le ajawoob, tumen tu beeta utz tu ca'ajil Israel, tiolal Dios yeetel u kulnaj Yuumtzil.1719Cu dzoócol u quiimil Joiadae' kucho'ob u nu'uquilo'ob Judae ca tu tziquiilóob ti le ajawó. Le tie tu cha'aj u tzol xiquinta'al tumenóob. 18Letiobe tu xuúmpattaja'ob u kulnaj Yuumtzil, u Dios u ma'anja'an chiibalo'obe, ca tu kultajoob u yoocheloob Asera yéetel u laak dioso'ob. U pu'ujul Yuumtzile lu'ube yo'oko'ol Judá yeetel Jerusalén tiolal le ke'ebano tu be'eto'obo. 19 FALTA ESTE VERSICULO.20U piixan Yuumtzile chiic tuun tuucul Zacarías u paal Joiada aj kiin; Zacarías liik caj ta'ana yéetel le caajó ca tu yaalaj:" Yuumtzile cu yaalic beeyaj: ¿Baaxten ma' ta dzo'ocbeaiqueex u nuucbe'en ta'an Yuumtzil, Baaxten ca caxtiqueex u ta'al lo'ob ta wo'ocole'ex? Tumen dzo'oc a xu'umpattique'ex eleti biin xan in xu'ump'atte'ex. 21Baale letiobé tu pe'eliliicuntaj u tucu'ulo'ob; tiolal le ba'ax tu ya'alaj le ajaw, ca tu quiims'ajo'ob yeetel chiin ichil u bak pakil u kulnaj Yuumtzil. 22Le ajaw Joase tu tuubsaj le chucaan óolal éesa'ab ti tumen Joiada, u tatae Zacarías, tu dzaaj ti. Ca tu quiimsaj Zacarías u paal Joiada.Tu quiimil Zacarías, ca tu ya'alaj:" Yuumtzile ca u yiil lelá ca u béet p'iso'olal."23Utial u yaax kiiné, u much' aj baatelloob le Aram bino'ob u baatelto'ob Joás.Cu dzo'ocol u pulicubaob tu yóokóol Judá yéetel Jerusalén; tu quiimsajo'ob tu láacal u nu'uquiilo'ob le caajo tu jookesajoob baxo'ob yané ca tu tutuuxtaj ti u ajawil Damasco. 24U aj baateloob le arameoso cheen caach jun peel chan muuch, baale Yuumtzile tu kubaj jun peel nojooch muuch' aj báatelo'ob lu kaabob tumen Judá tu xuumpaataj u Dios u ma'anjaan chiibaloob.Be'eyo le arameoso tu taasoob p'isóolal yokool Joás.25Caj ma'an kiine le arameos biino'ob, Joase beéta'ab lo'ob, ti tumen u aj meyajo'ob tu peeliliicuntaj u tuculo'obe yookol le ti tumen tu quiimsaj u paal Joiada, le aj kiino.Tu quiimsajo'ob tu'ux cu we'enel: muuc tu caajil David, baale ma' tu mucajo'ob tu jalach cuuchil le ajawo'obo. 26Lelá u ka'abaj le ma'aco'ob tu péeliliicuntaj u tuculo'ob: Zabad u paal Simeat,le amonita, yeetel Jozabad u paal Simrit, le moabita.27U tzicbalil u pa'alal Joás, yéetel le ya'abca'ach pe'ectzilo'ob tu yo'okol, le úuchiic u ya'abcuntic u boolil paatan jeel bix xan uuchiic u Yutzquintic u kulnaj Diose, laaj dziibtaan tu dziibiloob utzic balil le ajawoobó, cu dzoocole ajawnaj Amasías u paal tu jalach ka'amché.

Chapter 25

1Amasías taan 25 ja'abo'ob ti' ca tu caasaj u ajawil; le tie ajawnaj 25 jaaboob ti Jerusalén. U kaaba u mamae tu kaabaintaj x Joadán, x Jerusalén. 2Le tié tu béetaj baax toj tu u yiich Yuumtzil baale ma' tu kubaj tu laacal u puctzical.3Le caj dzóoc u cutal ma'alob Amasías tu jalach kaancheé, tu quiimsaj tu laacal le ma'axo'ob quiims u tataó, le ajaw. 4Baale ma' tu quiimsaj u pa'alalo'obi, tumen tu dziibil u yaalmaj taan Moisesé, Yuumtzile tu yaalaj:2 letaataobó, ma' biin xot kiinta'aco'ob tu yoolaj baax biin u beet u p'aalaloobi, mix le pa'alalo'ob tu yoolaj baax u beétmaj u ta'ataóbó, ba'alé tu jujun tuulil biin quiimic tu yoolal u keban."5Tuune Amasías, tu múuchquintaj tulaacal Judá ca tu nu'ucbesajoob u la'actzililoob tu yaanal u nu'ucben u na'acomo'ob u miles yeetel cientos, tulaacal Judá yeetel Benjamín.Cu dzoocolé tu xo'ocaj le maanal 20 u ja'abilo'ob, kuch 300.000 u xooquil le aj baateloob ye'eyanóob u nu'ucbes majubaó, utiál baatel cu pajtal u bisicoob loomteób yeetel chimalo'ob. 6Tu bootaj xan 100.000 ma'aco'ob aj báatelo'ob tiolal 100.000 talentos plata.7Taal jun tuul u aj meeyjul Dios taal tu taame ca tu yáalaj ti:" Ajaw, ma' pa'atic u aj ba'atelo'ob Israel u biin ta we'etel, tumen Yuumtzilé mina'an yeetel Israel, yeetel mix u tuul u caajil Efraín. 8Baale wa ca biin baatel yeetel a paajtail yeetel xan muuké, Diose biin u beet a luubul tu taan a aj peec, tumen Dios yaan u pa'ajtalil utial u ya'antaj yeetel u pa'ajtalil u xu'ulquiintech.9Amasiase tu ya'alaj ti meeyjul Dios:"¿ Baax biin úuchul yeetel le plata tin dzaj ti u aj ba'atelo'ob Israel?" U meeyjul Diose tu nu'ucaj ti:" Yuumtzile cu paatal u dziitech asab ya'abil ti lelo." 10Amasías tuune tu ja'anpaycuntaj le aj baateloob ta'alo'ob tu caajil Efraín; ca tu tu'uchiitaj caj su'unaco'ob tu ca'aten. Baate letiobe jach p'u'ujo'ob ti judá, caj suunajo'ob tu yotocho'ob sen kuuxtacoob.11Amasiasé tu ch'aaj paajtalil caj tu biisaj u aj ba'atelóob tial u jo'okolóob tu taax koomil táab; te'elo caj tu quiimsaj 10.000 u xiibiloob Seir. 12U aj baateloob Judae tu cuucho'ob cuxa'ano'ob u aj baatelo'ob u laak 10.000.Ca tu biisajoob tu piich le wilziituunó, ca tu le'enchintajo'ob tac tej caabaloj tac tej caanaloj xéexe'etpajo'ob.13Baale le xiibo'ob aj baatelo'obo tu'uxtajo'ob tumen Amasías caj súunacóob tu yóotochóob , tial ma' u biino'ob ba'atel,yeetelo; óocob tu caajilo'ob Judá tac Samaria tac Bet Horón.Letiobe báatel najo'ob yéetel 3000 xiiboob tej caajo ca tu bisajo'ob ya'abcach ba'alo'ob.14Le caj suunaj Amasías dzooc u paic u muuk Edome, tu ta'asa u dioso'ob u caajil Seir, ca tu ch'a'aj tial u kuinto'ob. Le tie le ajaw tu chináj u pool tu taano'ob ca tu to'ocaj poomtiób. 15Yuuntzilé, p'u'uj yeetel Amasías. Ca tu tuuxtaj jun tuul aj boobat ti le ti, caj áalaj:"¿Baaaxten ta ca'axtaj u llac dioso'ob tu laak caaj ma'axo'ob ma' tu toquico'ob u muuch ca'ajo'ob ta kaab?"16üuch tuune le aj bóobat tu taán yeetel le ti , le ajaw tialaj ti le aj bo'obat:"¿Dzo'oc wa c dzáiquech utial a beeticaba'a u aj tzo'ol xi qyunil le ajaw? ¡Paatiqui! ¿Ba'axten biin quiinsaquech?" Le aj bo'obato ma' tu pe'ecsajubai ca tu ya'alaj:" Tene in woojel baax dzooc u tuucultic Dios u xuul siquech uuchic a beetic le ba'alobáa tumen ma' ta dzooc besaj in tzoolxiquini."17Amasías u ajawil tej Judaó tu dzo'ocbesaj u tzool xiiquin ya'anal ma'aco'ob, tu tu'uxtaj a'albil ti Joás u paal Joacaz u paal Jehú, u ajaw Israel ca tu yaalaj:"Cooten, utial cac baatelna'acon."18Baale Joase u ajawil Israel tu tuuxtaj áalbil ti Amasías u ajawil Judá ca tu ya'alaj ti:"Le muló, tu tu'uxtaj áalbil ti' ku'ulcheil le Líbano:'Dza'a a x chu'upa'al ti in xiibil paal utial u yatanté'; Baalé, j ma'an jun tuul dziidzic ba'alcheé ca tu xanabcha'ataj le j mulo. 19Teche ca waalic:'Lie dzo'oc in lo'oxiic Edom.' let óolal cu ca'anal chajal a wich u tiál a caxtic u laak tziiquilo'ab. Ba'ale asab ma'alo'ob ca pa'ataquech ta wotoch ¿baaxten a ka'at a beet u taal loob ta wo'okol yeetel tu yo'okol Judá?"20Baale Amasiase ma' tu yu'ubaj ta'ani tumen Diose dzo'oc u tucultic u cubic tu kab Joás, tumen j j bino'ob tu pa'ach u dioso'ob Edom. 21Beey tuune Joás u ajaw Israel, biin yoko'ol; le ti yeetel Amasías u ajawil Judá tu nuupta'antajoob u yiichoob tej Bet Semes, yaan tu luumil Judá. 22Judaé, j paab u muuk tumes Israelé, caj puudzóob tu yotocho'ob.23Joás u ajawil, tu ma'achaj Amasías u paal Joás u paal Joacaz, u ajaw Judá ti Bet Semes, Le ti tu ta'asaj Jerusalén, caj tu lukesaj u paakbil Jerusalén u jo'ol nail Efraín tac tu jo'ol nail yáan tu ti'itziló. 24Le tie tu ch'aaj tulacaal le oro yeetel plata, yeetel tulaacal le ba'alo'ob tu kulnaj Yuumtzil yeetel Obed Edom, yeetel le nu'uculo'ob jaach coojoj tu ta'anal le ajaw, caj tu ch'a'aj dze'edzec ma'aco'ob u bise ,jsunaj Samaria.25Amasías u paal Joás, u ajaw Judá, cuxlaj 15 jaabó caj dzooc u quiimil Joás ,u paal Joacaz u ajawil Israel. 26U yaalab u tzicbalil Amasías, chu'unpajic tac u xuul´w, ¿le dziibta'ab tu dziibil ju'unilo'ob u aj wilo'obJudá yeetel Israel?27Beelae, ti le kiino'obó tu tzelajubáa Amasías tu beel Yuumtzil, tu ca'ajil Jerusalené, ya'anchaj liik oolal tu yo'okol Amasías, letié j puudzé, caj bin u ta'ac besubáa Laquis, ba'alé j cha'apachta'ab tac tej caajó caj quiimsa'abi. 28Caj tu taasoob caajten tu yookol tziiminé, caj muuc yeetel u chiibalo'ob tu caajil David.

Chapter 26

1Tu laacal u caajil Judá tu chaajoob Uzías, yaan caach 16 jaabo ti, caj tu dzaajo'ob utial ca ajawnac tu jalach kaanché u táata Amasías. 2Le ti tu utzquintaj Elot caj tu suutaj ti Judá.Caj dzooc lelo le ajaw weene yeetel u chiibalóob. 3Uzías yaan ti 16 jaabo caj caaj u ajawil.Le tie ajawnaj tiolal 52 jaabo Jerusalén. U kaaba u mamae x Jecolías; ti sijnal Jerusalén.4Tu béetaj baax máalo'ob tu taan u yiich Yuumtzil, jeel biix Amasías u tatae ti tula'acale. 5Tu taan óolta u caxtic yuumtzil tu kiiniloob Zacarías, maax caanbes u tzic Dios. Ca'aliqyuil tu caxtaj Yuumtzilé, j bin utzil ti.6Uzías jooc caj ba'atelnajaj yeetel le filisteos.Ca tu jenaj u tuulumilo'ob u caajil Gat, Jabnia yeetel Asdod; ca tu beetej cajo'ob tu lumiloob Asdod ichil lej Filisteóbo. 7Yuumtzile tu ya'antajo'ob u ba'atelo'ob yeetel le filisteóso, bey xan yeetel árabes cajna'aloob Gurbaal yeetel tu yóokolo'ob lej meunitas. 8Le amonitas tu boojto'ob páatan ti Uzías, ca t'iitpaj u pe'ectzilil tac tuux ca oco'ol Egipto, tumen sen ya'anchaj u paajtalil.9Cu dzo'oclé tu beeta xan witzil tu caajil Jerusalén, tu jo'ol nail le tiitzo, tu joal nil le taax koomó teetel tej ti'itzó, ca tu laajtuulumtaj. 10Cu dzo'ocolé tu bbeta xan wiitzil najo'ob x tocoy luum, tu potaj xan che'eno'ob, tumen sem ya'ab ca'ach u wacaxo'ob jeel biix tej taax koomo, bey xan tu ta'achiil le p'ucó. Yaan xan maaxoob meyajtic tej kaax yeetel tu peet pa'achilóob u pa'akalilo'ob uvaob yaan tej taax puukil yeetel u laak u jejela'asil u paakaloobó, tumen sen utz tu yich le paakaloob.11Uzías xané, caach u aj baateloob u nuucbes majubao, cu tzo'olicubaó utial u jo'okolo'ob baatel jeel bix dziibta'anil u ka'abaob tumen Jeil le ma'ax dziibtic ba'axo'ob cu yuuchul jalach naj yeetel tumen Maasías aj dziib, jun tuul u na'acome le ajaw. 12Tu la'acal u nu'uquil u laaktzililo'ob le aj baaleloobo xiixib maacoobó, 2.600. 13Yaanal u ka'ab, yaan caach 307.500maacoob aj baateeloob u nu'ucbes majubaó báatel, sen muukaanoob utiál u yaanto'ob le ajaw tej baateloob.14Uzías tu nu'ucbessaj utiál tu láacal u aj baateloobé-- chimaloob, loomteob, póokiloób baatel u bu'uquilo'ob,baatel x puuncheob yeetel yu'untuno'ob. 15Tu béetaj tu ca'ajil tu kab na'anat ma'acob nucuch jejela'as nu'uculo'ob utiál u dzaa tu yo'okol witzil najo'ob yéetel tu asab ca'analil tuluumo'ob, utiál ca u ch'iinóob x julubóob yéetel nucuch tu'unichóob. Sen nachchaj u peectzilil, tumen nojoch áantabic tumen Yuumtzil utiál u muukantal.16Baale Uziasé caj mu'ukanchaje su'unaj caanal ichilé, u puuctzile ma' tu caxtaj Yuumtzile caj tu béetal baax jach kaas tumen óoc tu kulnaj Yuumtzil Dios utiál u took poom.Tu multuunil kultaj utiál u tóocáal poom. 17Azarías , aj kiine óoc pa'achil ti, yeetel leti 80 aj kiinoob utiál yuumtzil, máacóob jaach xiiboob. 18J yaanchajoob acta'an ti' le ajawó, ca tu ya'alajo'ob ti':" Ma' a tiali, Uzías, u meyjul le kub poomó, ma' a tzicbéenil unaj a béetiqui, leló u meyaj aj kiino'ob u chi'ibalóob Aarón, tumen jun pa'aycuna'ano'ob utiál u beeto'ob.Jookoc a tzicbe'enil ti' le qui'ilich najá tumen dzo'oc u ma'uuyaj ta'antic Yuumtzil, ma' biin tzi'iquic Dios yo'olal leló.19Bey tuuno Uziase dziiquinaji. U maachma u nuucul le to'ocaale le poomó.Le ti Uziase puuj yeetel le aj kiinoobó, l chil u puujaanil tu yeetel le aj kiinoobó, jook jáaway tu taan u poolé, tu taan le aj kiinoob ichil u kulnaj Yuumtzil tu yicnal u muultuunil lultaj utiál u tóoca'al poomó. 20Azarías u no'ojchil le aj ki'inóobo yéetel tulaacal le aj kiinóobó ca tu yiilajo'ob yaan jáaway tu taan u poolé, ca tu s´ssb jóokesóobi; tu seeb cuntaj xan leti' tumen dzo'oc u ja'adzal tumen Yuumtzil.21Uzías le ajaw yanchaj jáaway ti' tac tu kiinil quiimic cuxlaj koja'an ti' le jáaway chéen tu ju'unal ti' jun peel naj , we'et u yocol tu kulnaj Yuumtzil,Jotam u pa'ale paat iilic u baalubaób u jalach naj yéetel u me'ekta'anil le mu'uch caajoobó.22U yaalab u tzibalil Uzías liikbal chu'upajic tac tu dzoocbalé, dziitaab tumen Isaías u paal Amoz. 23Le caj quiim Uziasé, j muuc tu tzel u maanjaan chiiibalo'ob tu muucnalil jalach naj, tumen u yojelo'ob koja'an caach ti' jáaway. Cu dzoocolé, ajaw naj Jotam tu jalach ka'anche.

Chapter 27

125 jáaboob ti' ca caj u ajawil, letie ajawnaj 16 jáabóob Jerusalén. U kaaba u mamae Jerusa; u chuupal paal Sadoc. 2Le ti' tu beetaj baax utz tun taan u yiich Yuumtzil, jeel bix tu beetajil u tatae Uzías.Le ti' ma' ooc tu kulnaj Yuumtzili. Baalé le caajó, tu beetajoob baaxoob kaas.3Tu beetaj u noj jool najil u kulnaj Yuumtzil, bey xan tu tu'ulumil ofel tu béetaj xan y'abcach najo'ob. 4Tu béetaj xan cáajo'ob tu yookol u witzil Judá, bey xan tu tu'ulumóob yeetel witzil najo'ob tej kaaxoobo.5Le tie baatel najaj xan yeetel u ajawil u caajil Amón ca tu páaj u muukoob. Ti le ja'abo le lej amonitaóbó j yanchaj u bóoticóob u tiál patan 100 mil talentos plata,yeetel 10.000 u piisil néeko, 10.000 u piisil cebada.Buukaaj xan tu kubalo'ob ti' tu ca'apéel yeetel óoxpéel jáabo'ob.6Jotane sen yanchaj u paajtalil tumen xiinbalnajaj maaloob tu taan u yiich Yuumtzil u Dios. 7U chuucan báaxóob tu béetaj Jotán, bix úuchiic u báatel yeetel b'axo'ob tu beetajé, dziibta'ab tu ju'unilo'ob u ajawilo'ob Israel yeetel Judá.8Jotane yaan 25 jaaboob ti' caj chuupaj u ajawil, meektaana 16 jáabóob Jerusalén. 9Jotam weene yeetel u maan chi'ibalo'ob, caj muuc tu caajil David. Acaz u paal culaj tu jalach ka'anche.

Chapter 28

1Acazé , yaan 20 jaaboob ti caj chupaj u ajawil , meecta'ana 16 ja'abóob Israel . Le tie ma'tu beetaj baax toj tu taan u yiich yuun tzil , jeel bix tu beetaj David u ma'anjaan chiibale . 2Baale , le ti xiinbaalnaj tu beelil le ajawoob Israel ; le ti tu beetaj xan patbil kuub yeetel yi'ibil fierro , utial u yoochelt baal .3Tu to'ocaj xan po'om tu ta'ax kóom luumil Ben-Hinom yeetel tu dzaj u pa,alalo'ob yo'okol ka'ak , jeel biix suuc u be'etico'ob le ma'acoob tojo'ol chintáabo'ob tumen lej Israelitaóbo . 4Cudzo'ocole tu kubaj quiimsbil báalcheob , tu to'ocaj xan poom ti manbaal kulnajoob , bey xan ti le meejen puucoob yeetel tu yaanal búucle cheob sen yaan u motzóob.5Tu yo'olal beeyo , u Dios Acazé , tu kubaj tu kab u ajaw Aran . Le aramitas tu paab u muuke caj biisa'abo jaach yáajbóob caájchi caj tasa'ajbóob Damasco. Acaze kuúba tu kab u ajaw Israel ca sen pa'ab u mu'uke. 6Tumen Peka u paal Remalias , tu qui'imsaj Juda 120000aj báatelo'ob , tumen letióbe tu patajóob yuumtzil , u Dios u ma'anja'an chi'ibaloob .7Zicri jun tul máac jach mu'ukáan ti Efrain tu quiimsaj Maasias u paal le ajaw Azricam u aj nujuchil le jalach naj , yeetel Elcana , u noj áantaj le ajaw . 8U aj baateloob Israel tu máachaloob cuxa'an 200000 u cáajnalio'ob Juda xecpajaan yeetel cooleloob ;jxiibil pa'alalo'ob yeetel x chuupal pa'alalo'ob , ben xan tu cha'ajo'ob yáabjoob ba'alo'obé , ca tu bisájo'ob Samaria .9Téeló , yaan cáach jun tul aj bo'obat yuumtzil cu kaabaintic Obed , letié jo'ok u nu'upta'ant le aj ba'ateloob ca'aliquil táan u yocolóob Samarié , ca tu yaalaj ti'ob : "Ba'axten Yuumtzil , u Dios a ma'anja'an chi'ibalo'ob , kuuxinaj ti Juda , let óolal tu kubaj ta kabeex . báale te'exe ta quiinsajéexoob yeetel jun peel p'uujanil jkuch tac jcaan . 10Cudzóolé dzoóc a Tucultiqueex a palitziltiqueex ¿ Ma'wa kebanchajque'ex xan tu ta'an Yuumtzil a Dios ? 11Let oolalé , chen xiquiiteneex , suteex le máaxóob ta machaje'ex cuxa'ano'obo , tumen a laakeexoob , tumen yuumtzilé , sen kuux ti teex ".12Beytuunó , u noj chilo'ob u caajil Efrain -- Azarias u páal Johanan , Berequias u paal Mesilemot , Ezequias u páal Salum , yeetel Amasa , u paal Hadlay , liiko'ob tu yookal le maxo'ob su'unajoob ti le aj báatelo'obo . 13Letiobe tu yoalajo'ob : " Téexe ma' taásiqueex way le ma'axo'ob ta machajeexo ; tumen jeel u béetic u yaantal c siipile'ex tu táan yuumtzile ; Le baax ca tuquil queex a beetiqueexó , cheen biin u sen biin ya'abcunt csiipile'ex dzo'oc u sen yaabtaloób yuumtzile biin kúuchajac tu yeetel Israel " .14Le aj ba'atelo'ob tuuno ; tu Ja'alkabta'ajo'ob le ma'axóob tu machajoobó ca tu patajoob le baxoob tu tocajoob tiob tu taan na'acomo'ob yeetel tu taan le caajo . 15Le maacoob dzajoob yeetel kaabaob liikoob ca tu machajoob le palitzilo'obo , ca tu dzajo'ob nooktiál u búucbesaal tumen le chacnulo'obo ; bey xan tu patajo'ob le báalo'ob tu tocajo'ob tiob . Tu buucbesaaloob tu dzajo'ob xan xanab tiob ; u janalo'ob yeetel u yukulo'ob , jdzáac u lo'obilo'ob , cu dzo'ocolé caj bisáabóob tu yookol choowac xiiquino'ob tac Jerico , u (caajil xa'anóob ) le ma' tu pa'ajtal u xiinbalo'obó cu dzóocole j suunajoob Samaria.16Ti le kiinaco ; le ajaw Acazó tu tuuchi'ta aj bisaj taa noob ti u ajaw Asiria utial u ka'atic áantaj . 17Tumen le Edomitas taaloób báater yeetel Juda ca tu bisajo'ob dzéedzec ma'aco'ob cuxano'ob . 18Le filisteos xanó , j bino'ob u yo'ocolto'ob u cáajilóob u taax koom lu'umilo'ob Negueb utial Judá . Tu cha'ajo'ob Bet Semes, ajalon , Gederot yeetel Soco yeetel u mejen caajo'ob timna yeetel u caajo'ob xan , yeetel xan Gimzo yeetel u caajoob .19Tumen yuumtzil tu yooltaj u tonquint Juda tu yoolal Acaz , u ajawir Juda , tumen le ti jcaajbees u kaakas kuxtal Juda Jsuunaj jach ma ' ocsajóolil ti yuumtzil . 20Tilgat Pilneser , u ajaw Siriae ; j bin u baateit Acaz , ma'bin u mu'uka'ankinti jeel bix ka'ata'abic tie ; baale bin u yedze . 21Quex tumen Acaz tu jo'okesaj u c'oocoj baaliloob tu Kuinaj Yuumtzil , bey xan u cóocoj baalildob le jalach naj yeetel u yotoch u núuquilóob Juda utial u bóotic paatan ti ' u ajawil Asiriaé , ma áantaabi.22Quex tumen tu yilajuba'a ichil mukyaje , j sutkaj u yool ti yuumtzili. 23Tu yoolal tu kubaj qui'imsbil balcheob ti u kuilo'ob Damasco , le ti 'jbeet u páabal u muuk . Le ti tialaj ; "jeel bix áatabic u ajawilo'ob ti Aram , tumen u kuiloob Siriae bey jeel u ya'anta'al letié ; wa cu kub quiimbil ba'alcheob ti'obé " . Baalé , j beet u kaasil ti yeetel ti 'tulaacal Israel .24Acaze; tu muuchquintaj tulaaca u nuuculoob u kulnaj Dios ca tu xiixcuntajoob , tu kaalaj u jool hailo'ob u kulnaj Dios , ca tu tuuchiitaj beetbil ma'anbaal multu'unil kultajoob ti 'tulaacal u tiitz bejilóob Jerusalen. 25Ti tu laacal u caajilo'ob Juda tu b'eetaj manbaal cuinajo'ob utial tóoquic pom ti ya'anaikuub . Le ti'e tu beeta u puujul yuumtzil u Dios u maanj'aan chi'ibabalóob .26Belaje , u yaalab ti baa tu beetaj , yeetel tulaacal uxiinbale yeetel u liikbaal u chunpajal tac u dzóocle , iilé dziibtaan tu juunil a ajawilóob Juda yeetel Israel . 27Acaze wene yeetel u ma'anja'an chi'ibaloob , caj muuc tu caajil , Jerusalen , báalej ma'tu táasoob iichil tux cu muucul u ajawilo'ob Israel . Ezequias , u páale ajawnaj caj culaj tu jalach kánanche .

Chapter 29

125 jaboob yaan ti; Ezequías caj chupaj u ajawil , meectaana 29 jaboob Jerusalen .U Káaba u mamae abi ux chuupal pai Zacarias . 2Le Tie tu béetaj baax toj tu táan u yiich Yuumtzil ; jeel bix tu beetaj David u tatae .3Letie , t' u yaas jaboo u ajawiloób , u yaas wínalil ,Ezequias tu jeaj u jóol najilóob u kulnaj Yuumtzil ,catu yutzquintaj . 4Cu dzoocolé tu táanaj le aj Kiinoobo tu yeetel lej levitaóbó , ca tu muuchquintajoob tu quiiwiquil j laquime . 5Ca tu yaalastiob : " ¡ Xiiquinteneex , levitas ! Utzquinteex a wanileexbejelae ;caxan a wulzquinteex u yaanil uKulnaj Yuumtziil u Dios a maájaán chiibaleex . Júukese 'ex ichil le quilich naj tuáacal báax ma' utz yanile .6Tu men cmaanjaan chiibaloobé , tu páatajo'ob u yocsa óolaloob , tu be'etajo'ob ba'alo'ob Ka'astac tu ta'an Yuumtzil CDIOS , Ca tu xu'umpatbtajóob . Tu tzelajo'ob u pa'acato'ob ti' u Yotoch Yuumtzil , tu pectajo'ob x'an . 7Tu Kaaloob najiloob u x maacanpakil , tu'uplaj u saasoob ;ma'tu tooco'ob poom Yeetel u Kuubul toocbíl baal cheob tu quiilich naj Yuumtzil u Dios Israel .8Tióla lelo , u puujul Yuumtzile luub yookol Juda Yeetel Jerusalen , ca tu Sutkeso'ob ba'alilo'ob Cu dzaic sajaquil Yeetel CU ja'acsaj óol jeel bixta wilajile'ex ta wichileexé 9.Let o'olale ctataóbe luubo yeetel u Yej maascab , xíibll paalalooobe cxchuupul paalaloob yeetel c atanoobé , jmaachoob jbísajboj cuxa'ano'ob .10Bejelae , yaan tin puctzical in beetic jun nuuptaán yeetel Yuumtzil U Dios israel utiál ca u tzel u p'uuja'anil nach ti'to'one . 11Let oolalé , in pa'alale'ex , ma'a pa'atcabae'x tumen Yuumtzile'tu ye'eyaje'ex utial ca yanaque'ex tula'acal ja'abo'ob utial a meyajteex , yeetel utial ca a Kube'ex po'omti .12Tuune , le levistasoobo liikoob : Mahat , u paal Amasai , yeetel Joel u paal Azarias , u chiibal le cotilas; yeetel u chiibal ti Merari , Cis u paal Abdi , yeetel Azarias , u paal Jehalel ; u chiibal ti le Gersonitas , Joab , u paal Zima , yeetel Eden ,u paal Joa; 13U paalaloob ti Elisafan , Simri yeetel Jeiel , u paalaloob Asaf , Zacarias yeetel Matatias ; 14U paalalo'ob ti Heman , Jeil yeetel Simei ; u paalaloob Jedetun , Semaias yeetel Uziel .15Letiobe tu muuchquintajob u laakoebe , ca tu laaj yutzquintajoob u yaniloob ; cudzocole' , jo'oco'ob u yutzquintoob yanil le kulnajo , jeel bix tu ya'alajil le ajaw ye'etel je'el bix u ya'almajil yuumtziló . 16Le aj kiino'obó jo'oco'ob iichil u kulnaj yuumtzil tial u yutzquintico'ob ; letiobe tu jo'oksajo'ob tu la'acal baax ma' utz yanilo'ob tu caxto'ob tu kuinaj yuumtzil tej taancabo . Le levitaso'ob tu cha'ajo'ob tial cuuchcoob tu chan aalcab jail Cedron . 17tu caajsajo'ob u yutzquintico'ob tu yaax jun peel kiinil le winaloi le ca tu chucaj u 8 kiino'obé le winalo , cu'ucho'ob tu x Ma'acan pakil u kulnaj yuumtzil . Tuune caj dzooc 8kiinoobe , letiobe tu dzo'ocsajo'ob u yutzquintico'ob le ca tu chucaj u diez yeetel seis kiino'obé , laj dzoca'an yanil18Cu dzoocolé , jo'oco'ob tu jalach Ezequias , ca tu yalajoob ti : " tone dzo'oc utzquintic u kuinaj yuumtzil , u muultunil kultaj utial le toocbilo yeetel u nuuculoobo yettel u taas cheil le waaj paat yeetel tulaacal u nu'uculo'ob . 19dzooc xan c nuucbesic yeetel dzooc utzquintic yanil tulaacal le baxoobo mambaalcultajoob tumen le ajaw Acaz caaliquil ajawnaj bejelaé ti yanoob tu taan u muultunil u kuitaj Yuumtzil .20"Le ajaw , Ezequias , jliik jach piknal u sastalé , ca tu muuchquintaj u jalaachiloob ; caj bin tu kuinaj yuuntzil . 21Letiobe tu taso'ob 7 wacaxo'ob , 7 tamano'ob , 7 jyu'uco'ob utial u tiibil o'olalil u keban u yoto'ochnaalo le ajaw , u kulnaj yuumtzil yeetel Juda . Le ajaw tu ya'alaj ti le aj kiino'obo , u paalaloob Aaron , ca u laaj kuuboob tu muultunil yuumtzil .22le aj kiinoob tu qui'imsajo'ob le wacaxoobo , le aj kiinoobo tu moolajoob u kiikelo ca tu tzitzajoob tu yookol u muultunil le kultajo. Letiobe tu quiimsajoob le tamano'ob ca tu tzitzajo'ob u kiikel yo'okol u muutunil le kurtajo'ob letiobe tu kiimsajoob le j yuuco'ob ca tu tzitzajo'ob u kiikel yo'okol u muutumil le kurtajo 23Letiobé tu ta'asoob le Yuuquiloob u ti'ibil oolil le Kebano'ob tu yicnal le ajaw yeetel le caajo ca tu dzaajo'ob u kaboob tu yo'okol le baaicheóbo. 24Le aj Kiino'obo tu quiimsajo'ob ,ca tu w ecajo'ob u ki'ikel tu yo'okol u muuitunil kuitaj ( u kiikel le yu'uquilo'ob) utial utiibil óolal keban tu laaca Israel , tumen le ajaw tu tuuchiita ca taambesaac le tooc bil baalcheob utial tuiaacal Israel.25Ezequias tu dzaj le levitas tu Kuinaj Yuumtzil u chaamajoob u plaliloob , salteriob yeetel citarao , jeel bix u yáalmajiiloob David ,gad, le aj naay cu me yaj tu yicnal le ajaw , yeetel natan le aj boobat , tumen lelo yuumtzu aal tu chu u aj boobatoob . 26Le levitaso'ob waalacbaloob yeetel u nuuculoob u paaxoob David le aj kiinoobo yeetel u Trompetao.27Ezequias tu tuuchi'ita ti letiobe ca kuubuc le quiimsbil baaiche tu yookol u muuitunil kultajo . Tu sutuquil ca'ajsaabic u kuubul le quiimsbil baalcheobá , caajsaab xan le kaay ti'u nojbeenil Yuumtzilo , bey xa u jo'opsaal le trompetao , yeetel u paaxiloob u nuuculoob u paaxoob Davido . 28Tu laacaj le caajo tu kultajoob yuumtzil le kaayoobo kaay najoob le trometistao'bo paaxnajoob ; tu laacal u suutu quil u kuubul le to'ocbil baalcheob .29Caj dzooc u cuubicoob le siibaloobo , le ajaw yeetel maxoobo laakintico laaj xoolajoob ca tu kuitajoob . 30Cu dzoocole ajaw Ezequiase . Yeetel u meectaanilo tu yaaloob ti le leviatosoob ca u quiiqui ta'anto'ob Yuumtzil yeetel u saimoob David yeetel u saimood Asaf le aj boobat .Letiobe tu beetajo'ob yeetel yaabcach qiimacóol , jxo'olajo'ob xan u kuito'ob yuumtzil31cu dzocole Ezequias tu yaalaj "Bejelae te'exe dzooc a jun paaycunticabeex utial yuumtzil . Nadzabaex utial a ta'aseex quiimsbil baalcheob yeetel u tiibil óolal nib óolal nib óolal , yeetel tu laacal maac yaan tu pucsical tu taasaj quiimsbil baalcheob .32Le baalcheob jbisaaboab tumen le caaj utial toocbil baalcheob 70 wacaxoob , 100 tamanoob yeetel 200 yuuquiloob . Tuulaaca lela utial le toocbil baalcheob utial Yuumtzil . 33Tu paateil le baalcheob j kuubajobó , 600 wacaxoob yeetel 3000 tamanoob .34Le aj ki'inoobo jun piit utial u lukesicoob u keewelil tulaaca le wacaxoobo utial le toocbil baalcheob yanchaj u yaantalo'ob tumen u laaktziilob le levitaob u dzocbesoob le meyajo , caaliquil u pa'aticóob u yutzquinticubao , tu men le levitasoob cu canaanticubao asab ti u laak aj kiinoobo .35Cu dzacole , yoob coach le to'ocbil baalcheo yaan utial kuubul . Bey xan u tzatzeloob u quiimsbil baalcheiloob caa bisaj bil , yeetel u tiibil óoliloob vino cu beetal yeetel le to'cbil baalcheob . Bey tuuno , le kultaj utial u kulnaj yuumtzil maaloob cha'aj . 36Ezequias quimacchaaj yool , yeetel xan tulaaca le caajo . Yeetel baax tu beela Dios tej caajo tumen lu laaca uuch jach seebaan .

Chapter 30

1Ezequías tu tuuxta aalbil ti' lulaacal Israel yeetel ti Judá, tu tuuxlaj xan dziibil juuno'ob ti' Efraín yeetel ti' Manasés, utial u paay óoltico'ob tu kulnaj Yuumtzil tu caajil Jerusalén utial ca xiicoob u kiimbesoob u noj kiinil u tadz maambal Yuumtzil Dios de Israel. 2Tumen le ajaw yeetel u nuuquiiloob bey xan tu laacal u caajil Jerusalén tu dzaj tu tucul u quimbesic le taadz maambal tu ca'apeel xinaló. 3Letiobe ma' tu pajtal u kiimbesicoob jach tu kiinil, tumen chen jun piit aj kiinoob u yutzquintmajubao, cu dzocole mix le caaj u muuchmajubao Jerusalén.4Bey tumen luub utzil tu taan u yiich le ajaw yéetel ti tulaaca le caajó. 5Tu tucultajoob u kaayticoob ti tula'acal Israel, tac Berseba tac ti Dan, ca patac u taj le caajo u paay oolil utiál ca xiicoob Jerusalén u noj kiimbesoob u taadz maambal Yuumtzil u Dios Israel ti Jerusalén.Tumen letiobe dzooc u sen maan kiin ma' kiimbesaac jeel bix aalaanilo.6Bey tuuno jook u bimbal aj bisaj ta'ano'ob utiál u bisoob ti tuláacal u luumil Israel yeetel Judá u dziibil juno'ob le ajaw yeetel u nuuquiiloob u jalach naj utiál u kaayto'ob u tus bel le ajaw:"Teexe, u caajil Israel, suuneneex ti Yuumtzil, u Dios Abraham,Isaac yeetel Israel,tial u suut le ti' ta weeteleex u yalab le caaj jpudz tu kab u ajawiloob Asiriao.7Mal quetiqueex baax tu beetaj a maanjaan chiibaloob yeetel a laaktzileex tumen letióbe tu paatajoob u yucsaj oolaloob ti Yuumtzil u Dios u maanjaan chiibaloob le ti xane tu kubajoob utiál u xulsbil jeel bix a wiliquéexo. 8Ma, dzuuy quinticabaex, jeel bix a maanjaan chiibaleexo; taan oolteex Yuumtzil, utial a cáa ejemtiqueex u nup taan cooteneex tu quiilich naj, tu jun paaycuntaj utial tulaaca jaaboobó, meyajteex Yuumtzil a Dios eex ca cheenec u puujaanil ta weetwleex. 9Wa ca suuteex tu paach Yuumtzile le aj peecoobo kalmail a laakeex yeetel a paala leexo bin chaob ootzili tiob u tial ca u beetoob u suutoob ti le muuch caajoba tumen a Dios cu chaic ootzilil yeetel biin u culpach quinteex wa teex ca suuteex tu paach.10Le aj bisaj taano'obo tu ya'alcabtajo'ob u luumiloob Efraín yeetel Manasés, caajal caaj tac u kuchulo'ob Zabulón, baale cu chéejta'aloob yeetel cu pa'asta'alo'ob tumenoob. 11Baale junjun tuul ti' uj xiibiloob u chiibaloob Aser, manasés yeetel Zabulón tu tonquintajubao tu taan Dios caj binoob Jerusalén. 12U kab Yuumtzil tal yookol Judá, tial u dziic tiob jun peel puctzical, tial u beeticoob baax tu yalaaj le ajaw yéetel u nuuquiloob caaj jeel bix yaalmajil Yuumzil.13Yaab maacoob tu muchajubao tu caajil Jerusalén tu caa peel winal utial kiimbesicoob u quiimac óolil waajoob xma' paj sacanil. 14Tu chuumbesajoob u tzelicoob tulaacal u multuniloob kultaj yaan cachJerusalén yeetel u cuuchiloob u toocal poom ca tu pulajoob tu chan aalcab jail Cedrón. 15Dzoocole tu quiimsajoob le tamanoob le tadz maambala tu 14 le caa peel winalo. Le aj kiinoob yeetel le levitaobo tu chaajo'ob subtalé, ca tu yutz quintajool yaniloobó, ca tu bisajoob tu kulnaj Yuumtzil baalcheob utiál laaj toocbil.16Letiobe walacbaloob tu cuuchiloob jeel bix dziibtaanil tu ya'almaj taan Moises u palitzil Dios. Le aj kiinobo cu tzitzicoob caach le kiik cu dzaabal tiob tumen lej levitaobo. 17Yaab caach maacoob le maacoob ma' u yutzquintmaob u yooloob le levitaobo yanchaj u quiimscoob u baal cheiloob le tadz maambal j taasaaboob tumen le maa xoob ma' utz yaniloob utiál u jun paaycuntoob ti' Yuumtzil.18Tumen yaabcach u caajnaliloob Efraín, Manasés, Isacar yeetel Zabulón tu jaantajoob u janalil le tadz maanba lo baale ma' u yutzquintmajubao jeel bix áalaanilo.Baale Ezequiase j pa yal chiij naj tu yoolaloob, caaliquil taan u yaalic :"Utzil ool Yuumtzil saates u si'ipil tulaacal 19u dzaj tu puctzical u caaxtiquec Dios,Yuumtzil u Dios u maanjaan chiibaloob, quex tumen ma utz yaniloob jeel bix kabeet utiál u quiliichil Kulnaj." 20Yuumtzile tu yuuba u payalchi Ezequías ca tu saatsaj u si'ipil le caajo.21Bey tuuno u caajil Israel yano'ob Jerusalén tu kiinbesajoob u quiimac oolil le waaj xma' paj sacanilo tiolal 7 kiinoob. le levitas yeetel le aj kiino'ob, tu qui'iqui ta'antajo'ob Yuumtzil kiin yeetel kiin kaynajo'ob yeetel u nuuculoob quiiliich paaxoob Yuumtzil. 22Ezequías tu táanaj tula'acal le levitaóbo tu dzajóob tula'aca u yo'olo'ob u meyajto'ob Yuumtzilo ca tu ya'alajtiob senquiimac u yool ti letiob cu dzo'ocol u ja'analo'ob ti' le kiinbesajo'ob bul 7 kiino'obo bey xan u dzooc u kubicoob quiinsbil ba'alcheob utial ca bisajbail yeetel dzo'oc u qui'iqui ta'antico'ob u Dios u ma'anja'an.23Tulaacal le caajo tu tucultajoob u beeticoob u laac 7 kiino'ob le kiinbesajo ca tu beetajoob yeetel sen quiimac óolal. 24Tumen ,Ezequiase u ajawil Judá tu siaj ti' le caajo 1000 wacaxo yeetel 7000 tamanoob, u nuuquiiloob le caajo tu siijoob xan mil wacaxoob yeetel diez mil tamanoob. yaab aj kiino'ob tu yutzquiintajo'ob u yaniloob.25Tulaacal u ca'ajnalilo'ob Judá, yeetel le aj kiinoobo yeetel le levitasoobo, yeetel tulaacal le caajo taallóob ti Israel,bex xan ta'anxel luumiloob maxoob ta'aloob tu luumil Israel yeetel maxoob caajacbaloob Judá-- tulaacaloob qui'imaccha'aj u yo'olo'ob. 26Sen yanchaj, quiima'ac óol Jerusalén, tumen liikbal tu kiiniloob Salomón u paal David, u ajaw Israel, ma' beetaac mix baal bey tu caajil Jerusalén. 27Cu dzocoole waalajoob le aj kiinoóbo yeetel le levitaobo ca tu qui tantajoob le caajo. caj uuyaab, tumen Yuumtzil jkuch u payalchiob tac j caan, le tuux cajnaal Dios.

Chapter 31

1Cu dzoocole tulaaca lela, tulaaca u ca'ajalilo'ob Israel yano'ob te lo, joko'ob tu caajaliloob Judá ca tu bu'ubujo'ob u qui'iliich tu nichiilo'ob tu buubujoob u yo'ochelóob Asera, yeetel tu jenoob le ma' oocsa oolal quiiliich najo'ob tac u láaj xu'ulsico'ob le yano'ob Jerusalén yeetel Benjamín bey xan le yano'ob Efraín yeetel Manaseso.Cu dzo'ocole tulaacal le israelitaóbó, j súunajo'ob tu yotocho'ob.2Ezequías tu toxaj ti' u jujun jaatzilo'ob le aj kiinoobo yeetel ti' le levitas u kiiniloob u jejelaas meyajilo'ob u kuubul tooc bil baalcheob, u kuubul quiimsbil baalcheilóob caa bisabail u dzabal nib óolal ti Yuumtzil yeetel u meyjuióob u juul najiloob kulnaj. 3Le ti xane le ajawo tu chaaj ichil baal u tial e ca tu dzaj baxoob kaabeetoob utial toocbil báalcheilóob u kiinil sabado utial u kiinbesajil chichan uj yeetel utial qui'iliich kiin kuujoob jeel bix dzibtaanil tu yaalmaj taan Yuumtzilo.4Tu yaalaj xan ti u caajnaliloob Jerusalén ca a kuboob le paatan ti' le aj kiino'obo yeetel levitaobo, utial u kububaob tu jaajil u yooloob u dzoocbesoob u meeyjul u yaalma Yuumtzil. 5Le ca kaaytaab le taanaj, u caajil Israel tu dzajoob jaach yaab le yax cereal, vino, aceite u ca'abo'ob yeetel tulaacal baax yaan tiób tej a'axo tu bisajo'ob xan sen yaab u diezmoil.6U caajil Israel yeetel Judá, caajacbaloob ti u caajiloob Judá, tu taasoob u diezmoil le xacaxoobo yeetel le tamanóobo, yeetel u diezmoil xan ti tulaaca baloob jun paaycunanoob tu Yuumtzil u Dios, ca tu beetoob jun much yeetel u laac jun much. 7Tu yoox peel winale joop u muchquiintaal tulaacal le baaloobo jun much yeetel jun much, ca dzooc tu 7 winal. 8Le caj bin Ezequías yeetel u nuuquiloob tu yilajo'ob le baaxoob muchquinano tu quiiqui ta'antajoob Yuumtzil yeetel u ca'ajil Israel.9Ezequiase tuune tu kaat chi'itaj ca aalaacti' bix yanil le muuch ba'alo'obo. 10Azarías, le nojoch le aj kiino'obo, ti u yotoch Zadoc,tu nuucajti:"Liikbal ti le kiin chuunpaj u taasaal le paatan tu kulnaj Yuumtzil, yaanchaj yaab baal c jaante, cu dzoocole yaab cu paatali, tumen Diose dzóoc u sen qui'taantic u caajal, le báax páataló jach yáab. 11Ezequías tuune tu tuchiitaj ca nu'ucbesáac chi'ilo'ob tu kulnaj Yuumtzil ca tu nu'ucbesa'ajoob. 12Letiobe yeetel tu jaajil ool tu ta'aso'ob le paatanoobó le diezmos cu kuublajalo'obo, yeetel le ba'aloob utial Yuumtzil. Conanías, leti le levita, dzáab utiál ca u béet u noj mayol coolil u aj cananilo'ob Yéetel Simei u yiidzin utiál aantic. 13Jehiel, Azarías, Nahat, Asael,Jerimot,Jozabad, Eliel, Ismaquías, Mahat, yeetel Benaía eran encargados yaanal tu kab ti Conanías yeetel Simei u suucun,dzo'al tumen le ajaw Ezequías, yeetel Azarías, u nojchi'il yookol u taana Yuumtzil.14Coré,u paal Imna le levita, u aj cana'an u jool nail j lakino, leti' iilic le juunal ool tiibilo'ob utiál Dios bey xan le janalo'ob cu jun pa'aycuntaatoob utiál Dios. 15Yaanal u kab tian cach Edén, Miniamín, Jesúa, Semaías, Amarías, yeetel Secanías, tu caajiloób le aj kiinoobó. Letiobe dzabo'ob u to'oxo'ob ba'ax u ja'antoob u yeetel aj meyajo'ob. Cu dzaaico'ob tiob jeel bix toxanil u me yajoobé je'el bix u nu'uquiiloobe bey ti' mejenilóob.16Letiobe tu dza'ajo'ob xan liikbal le yaan óox ja'ab tiobo, tulaacal dziibtan u kaabaob ti le dziibo ti u ma'anja'an chi'ibalo'ob cu yo'ocolo'ob tu kulnaj Yuumtzil, tula'acalo'ob le maxo'ob cu bino'ob kulnaj u be'eto'ob u meyajo'ob sa'amsa mal, jeel bix taxanil u kiinilo'ob.17Le aj kiinoobó dziibtaan u kaabáob tu yotoch naaloob le levitasóob dziibta'an u ka'abaób liikbal le yaan veinte jaab tiob tac u asab nu'uquiilo'ob, jeel bix t'oxa'anil u meyajoob tu kiinilo'ob. 18Tu dzáajoob xan u mejen paalaloob, u yatano'ob, u jxiibil paalaloob, u x chuupul paalalóob yeetel tu laacal le cáajo tumen bey dza'ano'ob ti le meyajoob cu páatalo'ob jun páaycuna'ajoob utial Yuumtzil. 19Ti' lacaal le ca'ajo'obo, xan xiibo'ob dza'ano'ob utial tóxic báal u ja'ant tu laacal u jxiibil le aj kiino'ob u chiibalo'ob Aarón, bey xan tu laacal le j levitao'bo dziib ta'an u ka'aba'ob yeetel u cajnáalo'ob.20Ezequías tu beetaj tulaacal lela Judá. Letie tu be'etaj tulaaca bax utz yeetel toj tu ta'an Yuumtzil u Dios. 21Tulaacal báax tu béetaj tu kulnaj Yuumtzil u ya'almaj táan Dios tu béetaj utial u caxtic Dios Yeetel tu láacal u pucsiical let óolal bin utzil ti'.

Chapter 32

1Cu dzo'ocol le báaloba, yeetel u chiicaanil le chucaan óolalo kuch Senaquerib, u ajawil Asiriae ca tu cháa u ca'ajilo'ob Judá ca tu kalaj u paach u tuulum caajilo'ob yeetel u tuuculil u cha'ala'antic.2Ca tu yiiláaj Ezequías Senaquerib dzo'oc u kuuchu yeetel tac u ba'atele yeetel Jerusalén, 3letie tzicbalnaj tu yeetel nuuquiloob le caajo bey xan yeetel u na'acomo'obo ca tu ya'alaj tiob kaanan u butico'ob le sayabo'ob yano'ob tu pa'ach le ca'ajo ca tu pe'elilicuntaj u tu'uculo'ob u buticóob. 4Tu muchajubaó tuun ya'ab maacoobe ca tu botajo'ob le sayabo'ob bey xan u be'el le ja ya'an tu yaanal le luumo tu yóolal le queen kuchuc u ajawilóob Asiriae ma' náactáanticoob yaab ja' utial u yuko'ob.5Ezequiase tu yu'ubajuba'a xiixib ma'aquile ca tu yutzquintaj le tu'ulumo tu yutzquintaj xan le witzil najo'ob yano'ob tu yo'okoloobó, bey xan u pakpakilo'ob yaan tu paach le caajó. Tu mu'uka'anquintaj xan u niix bu'util u caajil David, cu dzoocole tu béetaj ya'abcáach x loomteob, yeetel chimaloob.6Ca tu dzaj na'acomóob nu'ucbesic le caajo. Ca tu muuch quintajo'ob tu taax lu'umil u jool le ca'ajo ca tu dzaj u yo'oloob cáaliquil taan u yaalic tiob. 7"Muukaancchajqueex yeetel xiixib. Ma' ja'ajquex sa'ajquil mq' u lu'ubul a wo'ole'ex tiolal u ajaw Asiria yéetel tuláacal u aj ba'atelo'ob tian ye'etelo'ob tumen yaan ma'ax t icnal asab no'ojo'och ti le ma'axo'ob yan ye'etelo'ob. 8Letie yaan u muuk wiinicoob tu yicnal, baale t icnal yaan Yuumtzil c Dios utial áantico'on utial ca pa'a muuknacoon." Tuune le caajo yanchaj u yool ca tu yu'ubaj bix taanajic le ajaw Ezequiaso ti' u ajaw Judá.9Cu dzoocole Senaquerib, u ajaw Asiria, tu tuuxtaj u palitziilo'ob ti Jerusalén ( le tie tian tu tanti Laquis, tuláacal u aj ba'atelo'ob tiano'ob yéetelo'ob), ti Ezequías, u ajaw Judá, yeetel tulaaca Juda maxo'ob ya'ano'ob Jerusalén. Le ti Tialaj: 10"Senaquerib u ajaw Asiria, cu ya'aliic:'¿ Baaxten ca tucultique'ex jach ma'alo'ob wanilee, utial ca pa'ataque'ex Jerusalén?11¿ Ma' wa tu tu siqueex Ezequías, tial u k'uubeex ca quiimiqueex yeetel wiij bey xan yeetel u ukaj, can u ya'ajte'ex:'Yuumtzil c Dios, biin u toqueex tu kab u ajaw Asiria?'. 12¿ Ma' wa le ti' le Ezequias tu lukesa'al u cu'uchilo'ob u kulta'al Dios utial ca u yaal ti' u caajnalilo'ob Jerusalén yeetel Judá, ca u béeto'ob kultajil yeetel ca u toóco'ob p'oom?'13Ma' wa wo'ojleeex baax in béetma ten yeeten in ma'anja'an chiibalo'ob ti tulaacal le ca'ajo'obo tej lu'uma? 14¿ Ma'acal maac ti' u béetmil kuilo'ob le muuch ca'ajoob kas cuntaabo'ob tumen in ma'anja'an chiibalo'ob pa'atchaj u toquic u ca'ajal tin kab? 15Bey tuuno, ma' paatqueex le Ezequías u tu'usique'ex mix u naisa'al a wooleex. Tumen wa mina'an mix jun pe'el u kuil mu'uch cáajo'ob jeel u pa'ajtal u toquic u caajal tin kab yeetel tu kab in ma'anja'an chiibalo'obé, Ma' xan biin pa'atac ato'ocole'ex tin kab tumen a Dios.16Cu dzo'ocole sen ya'ab ba'alo'ob tu yaalajo'ob u nuuquilo'ob u ajaw Asiria ti' Dios Yuumtzil, bey xan ti' Ezequías u palitzil. 17Senaquerib tu dziibtaj xan ju'uno'ob tuux cu pochic Yuumtzil, u Dios Israel, iquil u ya'aliv ti:" Je'el bix u kuilo'ob u laak muuch ca'ajo'obo ma' pa'atchaj u to'oquico'ob tin kab u ca'ajob ma' paatchaj u tooquico'ob tin kab u caajaloob mix u dios Ezequías biin pa'atchajac u to'oquic tin kab u caajal."18U nu'uquilo'ob u aj ba'atelo'ob senaqueribé tu tanajo'ob u caajil Jerusalén ya'an tu yóokol le tuulumó ca tu kaamcach áalo'ob tiob ich hebreo tu yóolal u ja'asico'ob u yo'olo'ob yeetel u dzaico'ob sajaquil tiób utial ca u chaob le caajo. 19Jtáanóob ti' u ujnab Dios Jerusalén je'el bix u táanóob ti, u kuob u laak muuch caajoob, le cu be'etaalo'ob tumen wiinico'obo.20Ezequías, le ajaw, yeetel Isaias, u pa'al Amoz le aj bo'obato pa yalchiinajo'ob utial u ka'atico'ob áantaj le ca'ano. 21Yuumtzil tu tu'uxtaj jun pe'el u aj tuuchi' utiál xuulsic le aj ba'atelo'obo, u nu'uquil le aj ba'atelo'ob, yeetel u aj nuucbesajilo'ob u cu'uchilo'ob u je'elel u aj ba'atelo'ob u ajawil Asiria ca j suunaj tu mu'uch caaj chúup yeetel sublaquil. Le caj óoc tu kulnaj u be'etbil kué, ti' j quiimsa'ab tumen u pa'alalo'obi yeetel maascab.22Bey u'uchic u to'ocol Ezequías yeetel u caajnaalilo'ob ti Jerusalén tu kab Senaquerib, u ajaw Asiría, yeetel ti' u kab ti' tulaaca u aj pe'ecóobé caj dza'ab jeedzel tiob tu yeetel ma'axoob caajna'alo'ob tu tze'elo'ob. 23Yáab maaxoob tu taáso'ob tiibil óoloob Jerusalén utial Yuumtzil, bey xan o'ocoj ba'alo'ob utial Ezequías u ajaw Judá, liikbal ti le kiinó, ya'abchaj u pe'ectzilil tu ta'an u chuucan muuch caajoob.24Ti le kiino'obo, Ezequías luub ti' jun pe'el chaket koja'anil ba'ale j pa'ayalchiinaj ti' Yuumtzilé caj nu'ucaab ti' tu yeetel jun pe'el mactzil. 25Baale quex tumen tu kaama nojoch utzo,Ezequías ma' tu yeesaj u tziquil le utzo baale j chuup caanal ichil let óolal Yuumtzile j ku'uxilnaj tu yeetel bey xan ru yeetel Judá yeetel Jerusalén. 26Baalé, quex tumen cáanalchaj u yiché, Ezequías tu ton quintajubaa tu ta'an Dios, bey cxan tu be'etajilo'ob u caajil Jerusalén, let óolal Yuumtzil ma' tu jedzaj u pujaanil tu yo'okolo'ob pujaanil cuxa'an Ezequías.27Ezequiasé, sen yanchaj u nucuch a yikalilo'ob yeetel u utziiquiloob, yanchaj tie yaabcach plata, oro jadzutz tu'unicho'ob, quiiboc ba'alo'ob, chimalo'ob yeetel tulaacal cóocoj baaloob. 28Tu be'etaj xan chiilo'ob utial u kalic u jejela'asil janal be'ex ne'eko'ob, vino yeetel aceite, bey xan u cuuchil u kalic jtamanoob. 29Cu dzo'ocole tu tuuxtaj beetbil ca'ajo'ob, yanchaj ya'abcach u wacaxo'ob yeetel uj tamano'ob, tumen dza'ab ya'abcach utz ti' tumen Yuumtzil.30Ezequiasé le ti' xan tuuxt kalbil tuux cu jookol ja' tu caanalil u sayabil Gihoné, ca tu be'etaj u beel caabal tu tzeel u chikin u caajil David. Ezequiasé, jook máalobil tu láacal baax tu dzajubaa u beete. 31Ba'ale le caj tu'uchiita'ab aj bisaj ta'ano'ob tumen Babilonia utial xiimbaltic Ezequías tu yoolal u kaat chiitico'ob maactziló, úuch ti' le muuch caajó, Dios yu pa'ata Ezequías tu juunal utial u tuuntic u tuucul.32U dzooc u tzibalil Ezequías yeetel le meyajo'ob tu be'etaj tu yo'olal u yoquesmaj u yool ti' Dios, ti' dziibta'an tu boobat ta'ano'ob aj bo'obat Isaias u paal Amosé, bey xan tu dziibiloob u ajawilo'ob Judá yeetel Israel. 33Le caj quiim Ezequiasé j muuch tu asab noj cuuchilil u mucnalil u caajil David. Tulaacal Judá yeetel u caajnaliloob Jerusalén tu dzajo'ob tziiquilo'ob. Caj culaj Manasés u paal tu jalach kaanché.

Chapter 33

1Manasés yaan 12 jaaboot ti caj chuumpa u ajawil me'ektaána cincuenta yeetel cinco ja'abo'ob Jerusalén. 2Tu béetaj baax kaas tu taan u yiich Yuumtzil, tumen beetaj le lo'olob ba'alo'ob tu beetaj le much ca'ajo'ob tojol chiintajoob tumen Yuumtzil tu ta'an Israel. 3Tu yutzquintaj manb'al kulnajo'ob jéeno'ob tumen Ezequías u ta'ataó tu liikesaj u multunil kultajo'ob utial u yóochelo'ob baal yeetel Asera, tu quiiqui tantaj yeetel tu kultaj tulaacal u eekilo'ob ca'an.4Tu beetaj xan u multuunil kultajo'ob tu kulnaj Yuumtzil, quex tu yaalaj Yuumtzil:"Jerusalén tuux biin kaaoltaob in ka'aba." 5Tu liikesaj u laak u multuunil kultajo'ob tu ca'ape'el sujuy lu'umil u kulnaj Yuumtzil ca tu jun pa'aycuntaj utial tula'acal u eekilo'ob caan. 6Tu luumil Ben Hinom tu be'etaj u ku'ubul u pa'alal laaj to'ocbil. Tu paya'abtaj pixano'ob; tu kubajubaa ti' chuchuc na'atil, yeetel ti', j wa'ayil, cu kaat chi' ti' pixan quimeno'ob yeetel ti' pulya'ajo'ob. Sen kaas uuchic u cuxtal tu ta'an Yuumtzil, kuch u be'etic u puujul Yuumtzil.7Tu cha'aj xan jun peel beet bil ku tu joyaje, ca tu dzaj tu yotoch Yuumtzil, na'adz ti le cuuchil tuux tu ya'alaj Dios ti' David yeetel ti' Salomón u paal; Le naj yaan way Jerusalena, dzooc in ye'eyic ichil tula'acal u chi'ibalo'ob Israel, utial yaantal in ka'abá tu la'acal ja'abo'ob. 8Ma' biin inca luukes u caajil Israel tie lu'umá tin dza'aj ti u ma'anja'an chi'ibalo'ob, wa letiobe cu dzo'oc besico'ob yéetel be'etico'ob ba'axo'ob in wa'almaj, yeetel tulaacal in ca'ansajo'ob, waalnaj taanoob, in tzol xiquino'ob yeetel tula'acal baxo'ob in wa'alma ti' Moisés ca u yaalé. 9Manasés ma' tu biisaj tu maajlo beil u caajil Israel tu beetaj ba'alo'ob ka'as jach ka'as ti' u laak ca'ajo'ob tu xuuisa Yuumtzil tu taan Israel.10Yuumtzil ta'anaj yéetel Manasés yéetel u ca'ajal, báale letióbe ma dza'ata'antajo'obi. 11Let oolale Yuumtzil tu taasaj tu yo'okolo'obo u nu'uquilo'ob u aj baatelo'ob u ajawil Asiria, ma'ax tu cha'aj Manasés yeetel lichiboobe ca tu kaxoob yeetel x joken joko'obe, ca tu bisajo'ob Babilonia.12Baale le ca tu yilajuba icj yaj oolale, payal chiijnaj ti' Yuumtzil u Dios, ca tu tonquintajuba u yool tu ta'an Yuumtzil, u Dios,u ma'anja'an chiibalo'ob. 13Le ca payalchiinaje, úuya'ab u ka'at ool tumen Dios,caj be'eta'ab u su'ut Jerusalén tu jalach kaanché. Manasés tuune tu yocsaj ooltaj Yuumtzil junab Dios.14Ca dzo'oc lelo, Manasés tu beetal tu caajil david tu chikin Gihoné, jun p'eel tuulum tu paach caaj, cu ma'an tac tu chan áalcab jail u jo'olnail cayo'ob tac u kuchul u pakpacht Ofel. Sen ca'anal tu beetilac. Cu dzo'ocole tu dzaj na'acomo'ob ti' tula'acal u tuulum ca'ajiloob Judá. 15Tu lu kesaj xan tu kulnaj Yuumtzil, tulaacal kuob bey j taanxel luumiloob, bey le be'etbil kuob, bey xan tula'acal le manbaal multuunil kultajo'ob, tu beetaj tu puukil u kulnajil Jerusaleno ca tu laaj pulajoob tu paach caaj.16Tu yutzquintaj u mu'ultunil u kultaj Yuumtzil ca tu ta'an besaj tu yookol e quiimsbil ba'alcheilo'ob caa bisaj bail yeetel nib óolal, ca tu tu'uchi'itaj ti' Judá ca u kult Yuumtzil u Dios Israel. 17Baalele caajo, laili caach cu kubico'ob quimsbil ba'al che'ob tu yookol le manbaal mu'ultunil kultajo'ob quex tumen cu kubico'ob tu kaabáYuumtzil ,Dios.18U yalab utzicbalil Manasés, yeetel u payalchi' ti u Dios, beu xan le pe'ectzilo'ob dza'ab ti' tumen le aj bo'obato'ob tu ka'ab Yuumtzil, u Dios Israel dziibta'ano'ob tu juunil u tzicbalil u ajawilo'ob Israel. 19U payalchi yeetel bix nu'ucaabic ti' bey xan keban tu patilac u yocsaj oolal, paate yeetel le cu'uchilo'ob tu'ux tu be'etaj le manba'al kultajo'obo utial u dzaic le be'etbil kuob, mailí u kubic u yool ti' Dios j dziibta'ab tu juunil u tzicbalil u aj bo'obato'ob. 20Manasés we'ene yeetel u ma'anja'an chiibolo'ob, letióbe tu mu'uco'ob tu yootoch .Amón u paale ajaw naj tu jalach ka'anche.21Amón yaan 22 ja'abo'ob ti' ca tu chu'unbesaj u ajawil, me'ectana ca'apeel ja'abo'ob Jerusalén. 22Tu be'etal ba'ax kaas tu ta'an u yi'ich Yuumtzil, jeex bix u ta'atao Manasés, tu be'etajo. Amón tu kubaj quiimsbil baalcheob yeetel tu kultaj tulaacal le beetbil kuob j be'eta'abo tumen ta'atae. 23Baale letie ma'tu tonquintaj u yool ti' Yuumtzil jeel bix tu be'etal Manasés u taataé, baale tu yaab cunta u kebano'ob.24Liik u yo'ol u nu'uquilo'ob u jalach naj tu yo'okelé caj quiimsaj tu jalach naj. 25Baale u ca'ajnalilo'ob le lu'umo tu quiisáajo'ob tula'acal le ma'axo'ob liik u yo'olo'ob u quiinsajo'ob Amonó, ca tu culquintajo'ob Josías, u pa'al tu jalach kaanche.

Chapter 34

1Josiase yaan 8 jaaboob ti' caj chu'unpaj u ajawi';me'ectaana 31 peel ja'abo'ob. 2Josías tu beetal baax utz tu taan u yiich Yuumtzil xiinbalnaj tu beejil David u ma'anja'an chi'ibal, ma'a su'unaj mix tu noj kab mix tu dzic kab. 3Tu ocho ja'abo'ob u ajawil ca'aliquil ta'anquelen, caj jo'op u caxtic Yuumtzil u Dios David, u ma'anja'an chi'ibal. Ti' u doce ja'abiloobe, joop u yutzquintic Judá yeetel Jerusalén ti' le manba'al kulnajo'ob, u yo'ochelo'ob Asera, le be'etbil kuob Yeetel le kuob ma'ascab u ca'ajo'obo.4Le caajo tu laaj kascunta'al tu taan le ti' ; tu xoota je jelas u multu'unil kultajo'ob tu'ux cu to'oca'al po'om yaan tu yookoloobo. Tu tuxla xan mamaxtunbil u yo'ochelo'ob Asera, le beet bil kuobó, bey le joybil kuob fierro u ca'ajo'obo tu xiixcunta ca tu tosaj tu yo'okol u mucnal le ma'axo'ob j kub quiimsbil baalcheob tiobo. 5Tu toocaj u ba'aquelo'ob le aj kiinoobo tu yo'okol le u multu'unilo'ob le kultajo'ob. Ca tu yutzquintaj u yani judá yeetel Jerusalén.6Bey xan tu beetilac tu ca'ajilo'ob Manasés, Efraín, Simeón,tac Neftlí, tu kiiwiquilo'ob tu laacal le ca'ajo'obo. 7Le tie tu juta tulaacal le multu'unilo'ob, u yo'ochelo'ob Asera yeetel le beetbil kuobó tu xiixcuntajoob, tu laaj ju'uju'utaj xan u multu'unilo'ob kultajo'ob utialtoocaj poom yaan ti' tu laacal u muuch caajiloob Israel; cu dzoocole j suunaj Jerusalén.8Ti' u ja'abo'ob u ajawil, caj dzo'oc Josías u yutzquintic le luum yeetel le kulnajo, tu tuxta Safán u paal Azalía, yeetel Maasías, u me'ectáanil le ca'ajo, yeetel Joa, u paal Joacaz u aj dziib, tial u yutzquintic u kulnaj Yuumtzil u Dios. 9Le tiobe bino'ob u yiil Hilcías u nojoch le aj kiino'obó ca tu kubajo'ob tie tula'acal le ta'akin bisa'ab tu kulnaj Yuumtzil lej mool tumen lej levitaóbo aj canan jo'olnajo'ob tu ca'ajilo'ob Manasés yeetel Efraín, lej mo'ol ichil le ma'aco'ob pa'ato'ob Israel yeetel tulaacal Judá yeetel Benjamín yeetel u ca'ajilo'ob Jerusalén.10Cu dzo'ocolé, kuub ti' maaxoob ilic u beetal u kulnaj Yuumtzil. Le ma'aco'obo tu bo'otajo'ob ti le meyajo'ob tu yutzquintajo'ob le kulnajo. 11Letiobe tu bootajo xan ti' le pol cheob yeetel ti' le pool tu'unicho'ob, utial ca u mano'ob po'ol bil tu'unicho'ob yeetel cheob utial u wiinclil yeetel u bujbil cheilo'ob le na'ajo'ob jcha'ab u kascunta'alo'ob tumen u ajawo'ob Juda.12Le ma'aco'obo tu beeto'ob le meyajo ma'alo'ob. U nu'uquilo'ob le aj meyajo'ob letióbe lej levitaobo cu ka'abaintico'ob Jahat yeetel Abdías, le levitas, u paalaloob Merari; yeetel Zacarías yeetel Mesulam, u paalal Coat. U laak levitas, tulaacalo'ob jaach ma'alo'ob u paxo'ob, tu yalo'ob ti le meyajo'obo naatz. 13Le levitas letiob xan ilic u meyajo'ob le aj bisaj cucho'obó letiob ilic ca'ach ma'axo'ob beetic tula'acal le meyajo'ob. Yan xan levitas cu be'etico'ob u aj dziibil ba'axo'ob cu yu'uchul j meektaano yeetel aj canan jool najo'ob.14Ca tu taso'ob le taakino j bisaab tu kulnaj Yuumtzil, Hilcías le aj kiino tu nu'uptaantaj u ju'unil u ya'almaj táan Yuumtzil jdaza'ab tumen Moisés. 15Hilcías tu yala'aj ti Safán le aj dziib:"Dzo'oc in ca'axtic u juunil u ya'amaj taan Yuumtzil tu kulnaj Yuumtzil." Hilcías tu ta'asaj le ju'uno ti' Safán. 16Safán tu biisaj le ju'un ti' le ajaw, ca tu yala'aj xan:" U palitziilo'ob a tzicbeenilé, taan u be'etico'ob tulaacal baax ta tuuchiitaj tiób.17Dzo'oc u la'alico'ob le ta'akin ca'axta'ab tu kulnaj Yuumtzil tu dzajo'ob tu kab le aj meyajo'ob yeetel ti' le meyajo'obo." 18Safán le aj dziibo tu yala'aj ti' le ajaw:"Hilcías le aj kiino dzo'oc u kuubicten jun peel juun." Tuune Safán tu xo'ocaj ti le ajaw. 19Uuch tuune le caj tu yuuba le ajaw ie juun le aalmaj ta'ano, tu jataj u nook.20Le ajaw tu tuuchiita ti' Hilcías, Ahicam u paal Safán, ti' Abdón u paal Micaías, Safán le aj dziibo yeetel Asaías,u nojoch u noj meyaj, caj tialaj: 21"Xeenex ca'atex tin woolaj ti' Yuumtzil, yeetel tiolal u yala'ab pa'ato'ob Israel yeetel ti' Judá, tiólal le ta'an ya'an tej juuno ca'axta'abo. Tumen jaach nojo'och u puujul Yuumtzil tu we'ecaj t ocool. Nojoch tumen c ma'anja'an chiibaloobe ma' tu yuubo'ob le ta'an yan tej juunaj tial u beetoobo."22Hilcías yeetel maaxoob, tuuxtaab tumen le ajaw, bino'ob u yiloob x Hulda x aj boobat, u yatan Salum u paal Ticva u paal ti' Harhas, canant nuuculoob ( x letie caajacbaal Jerusalén tu caa jaatz) letiobe ta'anajo'ob yeetel tiólal le baaloob u yaan u kaaticoob.23Letie tu nuucaj:" Lela le tie baax cu yaatic Yuumtzil, u Dios Israel, cu yaalic: Áal ti' le maac tuuxtech tiin weetel, 24Lela le tie ba'ax cu yaalic Yuumtzil:' Ilé, teen biin i caaj in taas jun peel numyaj tu yo'okol le cu'uchila yeetel u ca'ajilo'ob, jeel bix tulaacal le lo'olob ta'ano'ob dziibtaan tej juun dzooc u xooquic u ajaw Judá. 25Tumen letiob tu xuunpattenoob utial u tooquicoob poom ti' u yaanal kuob, lelo tu be'etal in puujul tu yeetel baaxoob cu beeticoob, lel oolal dzooc u le'equol in puujul yookol le cuuchilá, ma'biin tuupuqui.'26Tiolal le ajaw ti' Judá, maax tu tuuxtex kaat chi' ti Yuumtzil baax biin u beet , lela letie baax caana waaleex ti, Yuumtzil u Dios Israel cu yaalic lela:' Tiolal le taan ta wuuyajoob, 27tumen a pucsiicai aak, yeetel ta tonquintajaba tu tan Yuumtzil ca ta wu'u yaj ta'an tu yookal le cu'uchila yeetel u caajiloob, tumen la tonquintajaba tin taan yeetel ta jataj a nook yeetel okol najech tin tan, ten xaane dzooc wuuyiquech,' cu ya'alic ti' tech Yuumtzil. 28'Ile, biin in bisiquech yeetel a maanjaan chiibaloob. Teeche yaan mo'loj tuux can muucul yeetel jeedzel ma' biin a wil le numyaj biin in ta'as tu yo'okol le cuuchila yeetel tu yo'okol u ca'ajnalilo'ob.' " U aj bisaj ta'no'ob le ajawó, su'unajo'ob utial u biso'ob le nu'ucta'ano.29Dzoocole le ajaw tu tuuxtaj taanbil u nu'uquilo'ob Judá yeetel Jerusalén. 30Tuune le ajaw, naac tac tu kulnaj Yuumtzil, yeetel u xiibiloob Judá yeetel u caajil Jerusalén, yeetel le aj kiinoobo, levitas, yeetel tulaacal maacoob, nojoch yeetel chichanoob. Ca tu xoocaj tu tan le caajo tulaacal baax cu yaalic u juunil le nuptaano naaclaanlaab tu kulnaj Yuumtzil.31Le ajaw j walaj tu chuun u yocomtuune ca tu beetal jun peel nuptaan tu tan Yuumtzil, u xiinbal tu paach, yeetel u dzoo beesic u yaalmaj taan, yeetel tu laacal baloob jeel bix dziibtaanil, yeetel tulaacal u pucsical yeetel tulaacal u cuxtal, tial beetic u taan le nuuptaano dziibtaan tej juuno. 32Le tie tu beetaj tulaacal le maaxoob caaxtaboob ti Jerusalén yeetel Benjamín u muchubaob ti le nuuptaano.U caajiloob Jerusalén tu dzoocbesajoob u nuptaan Dios u Dios ma'anja'an chiibalo'ob.33Josías tu lukesaj tulaacal le kakas baaloob lej luumo utial u caajil Israel. Tu beetal tulaacal Israel u kuilikool Yuumtzil, u Dios. Caaliquil cuxan le ti,ma' naj chaajoob ti Yuumtzil, u Dios u maanjaan chiibaloob.

Chapter 35

1Josías tu kiinbesaj tu caajil Jerusalén le taadzmaan baal ti u nojbeenil Yuumtzil tu 14 kiinil u yaax winalil le jaaboo tu quiimsaj u tamano'ob le kinbsajó. 2Tu dzaj le aj kiino'obo tu cuuchiloob u meyajoob ca tu yaalaj tiob ca yanac u yooloob utial u meyajoob tu kulnaj Yuumtzil.3Tu yaalaj ti le levitas cu aj caanbesajoob tu laacal Israel jun paaycunanoob utial Yuumtzil:" Dzaex le quiilich baasché tu kulnaj Yuumtzil lej beetaab tumen Salomón u paal David, u ajawil Israel. Ma' a caa biseex ta queleenbaleexi. Bejelae jach dza'abaex a meyajteex Yuumtzil a Dios yeetel Israel u caajal Yuumtzil. 4Muchabaex ta jujun laaktzileex ca toxeex u kiinilo'ob a meyajeex je'el bix tu pataj dziibaltanil David u ajawil Israel yeetel salomón u paal.5Paatac ich quiilich naj jun much le levitaobo ti junjun much' u yotochnaaloob tu kaaba u junjun muuchilo'ob u yotoch naaloob Israel u laaktziloob. 6Ouimseex u tamanoob le taadz maanbalo, utz quint a wanileex yeetel nuucbesex le tamanoob tial a cucuneex, utial ca dzoocbesaac tumen a laaktzileex baax u yaalmaj Yuumtzil ti' Moises ca beeta'ac.7Josías tu dzaj ti tulaacal le caajo 30.000 tamanoob yeetel mejen j yuucoob ichil yaalakoobe utial u kiinbesicoob le taadz maanbalo ti tulaacal yanoob teelo. Tu dzaj xan 3 mil wacaxoob; u yaalakoob le ajaw. 8U nuuquiloob tu dza'ajoob xan siibaloob tu juunal u yooloob ti le caajó, ti' le aj kiinoobo yeetel ti levitas. Hilcías,Zacarías, yeetel Jehiel, u nuuquiloob u kulnaj Yuumtzil, tu kubajoob ti le aj kinoobo utial le kiinbesajil le tadz maabalo 2600 wacaxoob yeetel 300 mejen wacaxoob. 9Bey xan Conanías, Semaías yeetel Natanael,u suucum, yeetel Hasabías, Jeiel yeetel Josabad, u nojchil le levitasoobo tu dzaj ti le levitasoob utial le kiinbesaal le taadz maanbalo 5mil tamanoob yeetel 500 wacaxoob.10Beey tuuno nuuctaabil le kiibesajo, le aj quuno'obo bino'ob tu cuuchil u mejajoob, le aj levitaobo xano tu toxajo'ob u kiinil u meyajoob, jeel bix u yaalmail le ajaw. 11Letióbe quiimsajoob u baalcheiloob te taadz maanbaló tumen le aj kiino'ob tu witzico'ob le ki'ik kuub tiob tu kab le levitas yeetel le levitaso tu kiimsajoob le tamanoobo. 12Letiobé tu jokesajo'ob tza'atz unaj u toocal, tial u pajta u dza'abal ti u laaktzilo'ob le caajo u maanjaan chi'ibal le caajo, utial j kubbil ti' Yuumtzil, je'el bix aalanil tu juunil u dziib Moisés. Cudzo'ocole bey xan tu be'etajo'ob yeetel le wacaxoob.13Cu dzoocole ka'abta'ab le tamano'obo utial u kiinbesajil le ta'adz ma'anbal yéetel ka'ak jeel bix aalanilo. U chuucan le quili'ich tiibil óolalo'obo, cha'aco'ob ti' cuumoob ti nuucuch cuumoob yeetel ti' jaay cab cuumoobé caj toox seebaan ichil le caajo. 14C dzoocole tu nuuctajo'ob le to'ocbil baalcheob yeetel tzaatz utialoob yeetel utial le aj kiinoobo, tumen le aj kiinoobo, u chiibalo'ob Aarón, meyajnajo'ob tac tu yaakabil tan u kubico'ob to'ocbil baalcheob yeetel tzaatz. Let óolal lej levitaobo unaj u be'eticoob u meyajoob paaté yeetel u meyaj le aj kiinoobo u chi'ibalo'ob Aarón.15Le aj kaayo'obo, u chiibaloob Asaf, ti yano'ob xan tu cuuchil u meyajo'ob je'el bix ya'almilo'ob David,Asaf, Heman yeetel Jedutún le aj naay meyajtic le ajaw, le aj cananjool najo'ob. Letiobe mix jun tuul yanchaj u pátic u cuuchili, tumen u yet j levitailo'obe tu nu'ucbesajo'ob le quiimsbil ba'acheób unaj u nucbesico'ob letiobó.16Bey uuchic u nuucbesaal tulaacal u meeyjuliloob Yuumtzil ti' le kiin utial u kiinbesaal le taadz maanba yeetel le toocbil baalcheob j kuublajoob tu yookol u multuunil u kultaal Yuumtzil, jeel bix tu yaalajil Josías le ajaw. 17U caajil Israel muuchmajubao tu kiinbesaal le taalz maanbal yeetel le 7 kiinóob u jaantal le waaj beetan yeetel tuuben sacan.18Mix jun teen kiibesac caach jun peel taadz maanbo beeyo liikbaal tu kiiniloob aj boobat Samuel,mix jun tuul u ajaw Israel u kiinbesmaj le taadz maanbal jeel bix lu kiinbesajilac Josías yeetel le aj kiinoobo lej levitaobo u caajnalilo'ob Judá yanoob tej cuuchilo yeetel tulaacal u caajnaliloob Jerusalén. 19Ti' u 18 jaabil ujawil Josías ca kiinbesaab le taadz maanbalo.20Caa dzooc tu laacal leelo, Josías tu pata le kulnajo maaloob u yaanil, Neco, u ajaw Egipto, naac tial u baatel yookol Cardemis u alcaab jail Eufrates Josías bin baatel tu yeetel. 21Necao tuune tu tuuxtaj aj bisaj taanoob aalic ti':¿Baax yaan in wil ta weetwl , ajaw ti Judá? Teene ma' tiin tal ta wookol beelae, taan in bin baatel yanal muuch caajoob cu baateloob tin weetwl, Yuumtzil tu yaalaj ti' te'en ca in se'ebcunt, wa kaat ca xiic teech utzile p'ar a pechicaba ti Dios tu yoolal ma' u xuulsiquech.22Baale, Josías ma' j suunaj tu paachi tu chakajubaa j baatel yeetel ma' tu yooltaj u taan óolt baax tu yaalaj Necao tuumen bey u kaat Dios ca uuchuco bey tuuno j ooc u baatel tu taax koom u luumi Meguido.23Le maaxoob cu baateloob yeetel u x puuncheobo tu chiinajoob ajaw Josías le ajaw tuuno tu yaalaj ti' u nuuquil u aj ba'atelo'ob jookeseneex wayé tumen jach yaj lool bil ta'anilen. 24Jookesaab, tuumen u nu'uquiloob le aj baateloob ti' u bolanil u baateloob ca maansaab ti' u laak bolane. Caj bisa'ab Jerusalén tuux quiimi. Caj muuc ichil u muucnaloob uj maanjaan chiibaloob. Tulaacal u caajnaliloob Judá yeetel Jerusalén okolnaj uuchic u quiimil Josías.25Jeremías okolnaj tiolal Josías; tulaacal le aj kaayoob xiiboob yeetel x kaayoobe ocolnajoob tiolal Josías tac beejelae. Le kaayooba dzooc u suuctal u kaayaaloob Israel cu dzo'ocole dziibta'ano'ob ti' u ju'unilo'ob le ka'ayo'obo. 26U dzooc utzicbalil Josías yeetel le ocsaj óolal meyajo'ob tu be'etaj je'el bix dziibtanilo'ob tu yaal maj taan Yuumtzil- 27paate yeetel baaxo'ob tu beetaj tu yaax chuun tac tu dzoocbale dziibtaano tu dziibil juuniloob u ajawilo'ob Israel yeetel Judá.

Chapter 36

1U caajnaliloob le caajo tu chaaj Joacaz u paal Josías caa tu beetoob ajaw tu lugar u taae Jerusalén. 2Joacaz yaan 23 jaaboob ti caj chuupaj u ajawil meect taana ox peel waniloob Jerusalén.3U ajaw Egipto tu lukesaj Jerusalén, ca tu beetaj u bootic paatan ti' tuumenoob 1.000 talentos plata yeetel jun peel talento oro. 4U ajaw Egipto tu be'eta Eliaquin, u suucun, ajaw yookol Judá yeetel Jerusalen, tu keexa baaba ti Joacim. Dzoocole Necao tu chaaj u suucunoob ca tu bisaj Egipto.5Joacim yaan 25 jaaboob ti ca chuunpaj u ajawil, ajaw naj 11 jaabo'ob Jerusalén. Tu beetaj baax tu taan u yyiich Yuumtzil. 6Dzoocque, Nabucodonosor, u ajaw Babilonía, baatelnaja yeetel ca tu Kaaxa yeetel jookenjoocobo tial u biisic Babilonía. 7Cu dzoocque Nabucodonosor tu biisaj xan baaloob ti u kulnaj Yuumtzil tac Babilonía, ca tu dzaaj tu jaalacj naj yaan Babilonía.8Ti u laac baaloob tu beetal Joacim, baaloob jach kaas tu beetal, yeetel baaloob kaaxtaab ti', ileex tian dziibtaanil ti ujuunil le ajawoob Judá yeetel Israel. Dzoocque, Joaquín, u paale culaj tu jaalach kaanche.9Joaquín yaan 8 jaaboob ti' ca chuunpá u ajawil; ajawnaj ool peel wanil yeetel diez kiinoob Jerusalén. Tu beetal xan baal kas tu taan u yiich Yuumtzil. 10Ti u kiiniloob u ja'aja'alil le jaabo, ajaw nabucodonosor tu tuuxtaj maacoob ca tu taasaj Babilonía, yeetel le coocoj ba'alo'ob tu taasaj tu kulnaj Yuumtzil, ca tu beetal Sedequías, u laaktzil, ajaw yookol Judá yeetel Jerusalén.11falta el versiculo 11.. 12Tu beelal baax kas tu tan Yuumtzil u Dios. Ma' tu tonquintajaba tu tan Jeremías le aj boobato, maax cu taan tiolal u chii Yuumtzil.13Sedequías bey xan dziiquinaj yeetel le ajaw Nabucodonosor, maax tu beetaj u jalach tantic u kaaba Yuumtzil. Baale Sedequías tu chiichcunt u cal yeetel u pucsical yookol Yuumtzil, u Dios Israel. 14Bey xan, tulaacal u nu'uquilo'ob le aj kiino'obo yeetel le caajo tu sen patajoob u yocsaj oolaloob tu be'etajoob lej peecbeen baaloob cu beetico'ob lej ma' ocsa ool caajo tumen maanbaal cuntajoob u kulnaj Yuumtzil u yeeymaj utial u quiilich naj tu caajil Jerusalén.1615Le Yuumtzil, u Dios u ma'anja'an chiibaloobo tu tuuxtaj jun peel taan yeetel u aj bisaj ta'ano'ob jun peel, caapeel, ooxteen, tumen le tie cu chaaic ootzilil ti' u caajal yeetel u cuchil u cajtal.17Yuuntzil tuune tu beetaj u biin baatelbil tumen u ajaw le caldeob tu quiimsaj yeetel maascab tulaacal u xiipalaloob ichil u najiloob le kulnajo ma' tu chaaj ootzlil ti' j xiipalal mix ti' chuupalaloobi mix ti nuxiboo mix ti ma' j muukoob. Tu la'acalo'ob j kuub tu kab tumen Yuumtzil.18Tulaacal u nu'uculoob u kulnaj Dios nuuctaco'ob yeetel mejentaco'ob, bey xan u ayikaliloob u kulnaj u ayikaliloob le ajaw yeetel u ayicalilo'ob u nu'ukilo'ob u jalach naje, tulaacal bisaab, tumen u ajawil cadeob tac Babilonía. 19Letiobe tu toocaab u kulnaj Dios, je'en u tu'ulumil Jerusalén, toocaab u jalach najilo'ob, yeetel tu xuulsajoob tulaacal baaloob yan ichiiloob.20Le ajaw tu bisaj Babilonia le maaxoob puudzoob ti maacabo. Caj palitzita'abo'ob pa'ate tu yeetel u paalal tac tu kiinil uuchic u chuunpajal u meectaan a ajawil le persaobo. 21Lela uuch tiólaj le báax tu yaalaj Dios tu chi aj boob Jeremías. Bey tuuno le lu'umóobo kaanan u qui je tumen tu jeel sajuba tulaacal u kiiniloob xuunpaatt tac ma'anic setenta jaaboob.22Bejelae, u yaax jaabil u ajawil Ciro, u ajaw Persia, Yuumtzil tu yocsaj tu pool Ciro ca u yaal yeetel dziibt le aalma taaná,tu yaalaj: 23"Lela letie baax cu yaalic Ciro, u ajaw Persia, cu yaalic:' Yuumtzil, u Dios le ca'analo, dzooc u dziicten tulaacal u ajawillob le luuma. Dzo'oc xan yaalic ca in meente jun pe'el kulnaj utiál leti Jerusalén, tián Judá. Je'el ma'axa'ac ichiile'ex u ca'aje, na'aka'ak tej luumo, a'antaac tumen Yuumtzil u Dios yeetel leti.'"

Ezra

Chapter 1

1U yax Jabil Ciro, ajaw Persia, le Yumtzilo tu beta báx tialaj tu chi Jeremias,tu pecsaj u pixan Ciro. U Yawoat Ciro uuyáab tu lakáal yá kóol u ajaw.Lela letie bax dziitano yeten áaláano. 2Ciro, ajaw Persia cu yáaliik: "Le Yum tzilo, Dios té cánnálo, tu dzaákal to láakal le ajaw tej luma ka tiajten in ment un pee kúlnaj Jerusalen yeten Jedea.3Jemaxaac u cajale (u Dios yeten leti) cupajt u nacal Jerusalen caument u kalnajutial le yum tzilo.Uyumil Israel, max u Dios Jerusalen. 4Macoob, jel tux cajacbaloobe cuxano tie luma yaan u dzicoob saac laquiin yeten oro yeten tu laak baax yantio balcheob bey xaan ofrenda cu siioj tial u kulnaj Dios Jerusalen.5Tune le jalach wiinikóob yeten le Nojóoch macoóbo Judayeten Benjamin, le j kiinoobo yeten xan le Levitas, yeten tu laakal max u pixane tu yáacsa Dios tial v bin u ment le culnaj Dios liigóo. 6Le macóob u backpachob antajóob yeten meyaj yeten sack, takiin oro, u laak baloob yantio, balcheoon, baloob hach yaab u tojol, yeten u láak bax u kaat u siihilcóob.7Bey xan Ciro tu josáaj tu láak baax tu tanal le tumyzile le baaxóob tu tasa Nabuconodosor tu cuchill Jerusalen u dzama cachi tu tána u dioses. 8Ciro tu dza tu káab mitridales max cu kanáantie letaqiino, lettie tu xóo cá ti Sesbasar, u nojchi Judea.9Le tie u nemroila: 30 cát de oro, 100 cáat sack taquino, yeten 29 mas le cáatóobo.30 cáat de oro, 10410 mejen cáat bey le sáac taquino, yeten 1000 u masi u láak báalob. 11Tu ldacal tune 5,400 le balóob de oro yeten jeex le sáak taquiino. Sesbasare tu táasa tu láakal, cáj sunajóoti Babilonia tac Jerusalen.

Chapter 2

1Lelá u caajil le maacoob náacob bey u palitzil Nabuconodosor, le tie tu bisajoob Babilinia, le caaj sutóobe, jujun tulé binoob tu caajal Jerusalen yeetel Juda. 2Nactontáa nóob tumen:Zorobabael, Jesúa, Nehemías, Seraías, Reelaías, Madoqueo, Bisán, Mispar, Bigvai, Reunm yetel Baana.Le lá le tie bax dziibtan tiolal u kabao u cajil Israel.3Uchiibal Paros, 2172. 4Ti u paalal Sefatías: 372. 5Ti u paalal Ara: 775. 6Ti u paalal Pahat Moab, tiolal Jesúa yeetel Joab: 2,812.7Ti u paal Elam: 1,254. 8U palal Zatu: 945. 9Ti u paalal Zacai: 760. 10Ti u paalal Bani: 642.11Ti u paalal Bebai: 623. 12Ti u paalal Azgad: 1222. 13Ti u paalal 666. 14Ti u paalal Bigvai:2056.15Ti u paalal Adaín: 454. 16U maacoob Ater tiolal Ezequías: 98. 17Ti u paalal Bezai: 323. 18Ti u paalal Jora: 112.19Ti u paalal Hasum: 223. 20Ti u paalal Gibar: 95. 21Ti u paalal Belén: 123. 22Ti u paalal Netofa: 56.23Maacoobe tiolal Anatot: 128. 24Maacoob tiolal Azmavet: 42. 25Maacoob tiolal Quiriat Jearim, Cafira yeetel Beerot: 643. 26Maacoob tiolal Ramá yeetel Geba: 621.27Maacoob tiolala Micmas: 122. 28Maacoob tiolal Betel yeetel Hai: 223. 29Maacoob tiolal Nebo: 52. 30Maacoob tiolal Magbis: 15631Maacoob tiolala u laak Elam: 1254. 32Maacoob tiolal Harim: 320. 33Maacoob tiolal Lod, Hadid yeetel Ono: 625.34Maacoob tiolal Jericó:345. 35Maacoob tiolal Senaa: 363036Ti aj kiinóobo u chibaloob Jedaías, u laaktzililoob Josúe: 973. 37U chiibal Imer: 1052. 38U chiil Pasur: 1247. 39U chiibal Harim: 1017.40U chiibal le Levitas: Laaktzilóob Jesúa yeteel Cadmiel, u chiibal le Hodavías:74. 41Le kaayóobo tu táana yuumtzilo u chiiibal Asaf:128. 42Upaal le canan jóol najóobo ti u chiibal caách Salum, Ater, Talmón Acub, Hatita yeetel Sobai: Tuláakalé 139.43Le maxoob daanoob tial u meyajool tu tawá yuumtxilo: Ziha, Hasufa, Taboat, 44Queros, siaha, Padón, 45Lebana, Hagaba, Acub, 46Hagab, salmai yeetel Hanán.47U chiibal Gidel, Gahar, Reaía, 48Rezín, Necoda, Gazam, 49Uza, Paseah, Besai,50Asena,Mehunim yeetel Nefusim.51Ti u chiibal Bacbuc, Hacufa, Harhur,52Bazlut, Mehida, Harsa, 53Barcos, Sísara, Tema,54Nezía yeetel Hatifa.55U chiiibal u paalitzii Salomón: U chiibal Sotai,Soferet, Peruda, 56Jaala, Darcón, Gidel, 57Sefatías, Hatil, Porqueret Hazebaim,yeetel 58Ami.Tu laaklloobe 392 u chiibaaloob maxóob tial u meyajoob tej kul najoob u chiilbal le meyáajna joobo ti Salomón.59Le maxoob biinoob te Tel Mela, Tel Harsa, Querub, Addán e Imer, má páatchaj u jajcunticoob wa ti u chiibal Israel, 60u chiibal Delaía, Tobías yeetel Nocoda.61U chiibal le kiinoob: Ti u chiibal Habaía,Cos, yeetel Barzilai(letie dzoocubel yettel juntuul u chupul pal Barzilai tej Gilead caj daan tiolal u kaabá). 62Leloobá tu coxtajoob u caabaob tu dziibil juunil u laak tziiloob, baale tu yoolal mátu nactaantoobe, jook saabob ti u meeyjul le aj kiinilo. 63Cu dzóocole le aj meectáatajo tu yaalaj tiobe mau jaanticoobe le janai jun paaycuntanó, tac u beetal u káat chiita tumen jun tull aj kiin yeetel Urim yeetel Tumin.64Uxooquil tu laacal le suunajoob 42,360, 65máj xooc u palitziloob letiob cáache( 7337) maacoob yaan xan(200) aj kaayoob yeetel x kaayoob.Tej kul naajoob.66Yoon xan 736 tziiminoob 245 mulaob. 67435 camellob yeetel 6720 burrub.68Caj binoob tu tane yuumtzile Jerusalén u nojchiloob, tu kubajoob u siibaloob ca utzquintaac u tanal yuumtzil. 69Jeel bix paajtajoob tu dzajoob u tial le meyasó 61,000 dracmas oro, 5000 minas de plata yeetel 100 u buuc aj kiinoob.70Leaj kiinoob le levita, le caajob, le káyóob tej tu tana yuumtzilo, le cu canáan Jónalóob yeetel le maxoob dánóo tial u meeyajoob, ti u tanal yuun tzile, páato tu cajáloob. Tu laakal le maacoob Israel binoob tu cajáaloob.

Chapter 3

1Le cal máan siete winaloób gucho Israel tu cajaaloob, catu mucha jubaúb Jerusalen. 2Josúe u paal Josadac yetel u sucunóobe le quinóobo yeetel u sucunóobo yeten Zorobabel, upaal salatie yeetel u sucunóobe liigo ca tu beetóob u kukumenl tumtziil Israel u u tial u dzaicóob siibil chuuh elel tóok jel bix áalan ti Moisés, u xibil Dios.3Letiube tu dzaob chuuh elet tux cu binóob, tumen leutiobe sajacoob ti u cajnáa liloobe le lumo. Jáatzcab quin yeetel ocnac quiine, cu kubícoob yoókle quiims bil báal cheob yu dzicbéenii YUMTZIL. 4Tu kiimbesaoob xan u kiinil máaconóob, jeel bix sziibtaanil ti leaalmaj táanó, saamasamal tan u kubicoob. Le laaj tookbil báalchéobo, le bucaaj suuquil u dzaicóob saamsamalo. 5Páate yeetel le saamsamal la´aj teocbill báalcheob bey xan u kil nolóobo túuben uj, le xan utal u quiilich kiimbesajil YUMTZILO, bey xan le cu cubik wa maax tu junai yóolti yumtzilo.6U yáax kiinil tile u 7 winalo caju dzaicab laj tóocbil báachéob ti yuumtzil, quex tumen má cajsáac u yutz quintáal u kulnah yumtzili. 7Cu dzóo cole tu dzajóob taakin tile parba lóob yeetel ti lej poll cheobo, tu cajmalilob Sidón yeetel Tiro, tu dzaab janal, ukul bey xan aceite, utial beyó cau bisáab kuulcheo´b tu yóokol káanas liikbal Libano ta Jope jel bix tialaj Ciro, u ajawill Persia.8Bey tune caapeel winalil tu cáapeel vaábil tolow tu kulnaj yuumlzile Jerusalén, Zorobabel, Josúa u pal Josadac, u xix le quiinobo, le levitas, bey xan le sunajob palitzil caaten Jerusalén, caju meyajoob leu tiobe tu dzaob le tanquelmo yeten mas nojoch xiboobo cau tiloob u beta le meyajo cubeta te u kuinas yuumtzilo. 9Josúe tu dzajo u palal yeten u sucunoob, cadmiel yeten u palal yeten u l+aaktzil Juda tial u caantic le macóobe cu mencób u kuinaj yuumtzile, tu tzeloóobe tianóob u láaktzil Henadad, u laaktzil yeeten u núupoo levitas.10Le meyajóobon tu dzáab u chuumpakil u kuinaj Yuumtzil. Tial u waatajóob le quiinoob, yeten u nookóob yeten trompetaob, le levitoobo, u palal Asaf, tial u quiiqui tamtóob Yuumtzili yeten bojolpaxóob, jel bix u kaab David, u Ajawill Israel tu Yalaj. 11Leutiube tu kayóo yeten nib óolal, yeten dios botic ti Yoomtzil.¡ Le tiejjach utz! u nup ti Israel, maatu dzooco" tu laaka le cajóo awáatnajóob yeten nib óob oólal ti Yuumtzil tumen u chuumpaquil dzoco dzaba.12Yáab le quiinoob, levitas yetel u nuquilóobo yeten láaktzilóob tu yilajóob le Yaax kuinajo, caj dzab le yax tu nich tu táan Yichobbo okolnajoob, awatnajóob. Yáabe awatnajóobe yeten kimak oólal Jadzutz.13Le cajó má tu natá max jach kimak oólal yeten max tu yogo, le cajó tu niip óolal yeten kimak oólal uúyáab nachil u juúmbal.

Chapter 4

1Le macao u 'peec'oob Judá ye'etel Benjamín tu yubajo'ob le caj biis'aab bix paalalzil belae tu meco'ob u kulnaj yuumtzil u Dios Israel. Naadzoob ti Zorobabel caj tialo ti. 2Toné ka'at meyaj ta wetelex, jex bix texe, tone caxtiic a Dios xaan dzo'ok tookik balchicob tileti, ukiino lo'ob Esara hadón, u ajaw Siria, tu taso'on wayé.3Zorobabel, Josúe ye'el u la'ak unnquiilo'ob u la'aktziloob, tu ya'alajo'ob: " Ma tezi, tone max cun metie u kulnaj yuumtzil, tone max cun mentie u kulnaj yumtzil, u Dios Israel, Jel bix u ya'alma u ajawill Ciro de Persia".4Le caj tumo beto u lumul u muuk u kaab u cajil Judá; letioube tu beeto'ob u cajil Judá u chaico'ob saajkil tial ma u meyajo'obi. 5Leutio xane tu dzaaob taakiin ti u nuuquiilo'ob u meyajo'obi tia ma u meyajo'ob.Lela tu betoob tu laakal u kiinoloob Ciro taak tu kiinil u ajawill Dario, Ajawil Persia.6U ca'ajblil u ajawil Asuero tu dtziotoob u pee jun tux cu ta'akiko'ob u pol Judá yeten Jerusalén.7Tu kiinolo'ob Atajerjes,Bislam, Mitrídates, Tabel yetel u meyajo'ob tu dzitto'ob ti Atajerjes. Le juno tu dziibtajoob. Arameo, ye'etel u sut ta'anil.Tune. 8Rehum, Simsai aj dziibe tu dziibjob beya ti Atajerjes. tiola Jerusalén.9Tune Reum, Simsai yetel laakoobe, ma'xob toj yeten u jalachilo'ob Erec,Babilonia, yeten Susa, Elam, leutiube tu dziibjob le juno. 10Tu no puubao tie cajo'ob, tile noj aj ojel Asnapar catu bisajob ti u laak caaj Samaria, natz ti u laak caja'ak baloob un biit mas tuxian le aacab jáil.11Lela u sut ta'anil le jum tu tuxtajo'ob ti Atajerjes: "To'on aaj meyajo'obe cajak balo'on natz tie a'acab jail: 12Taan dzaic u yojeejtic ajaw le ju dio bo ta tuxta joob, do cu likoob contra tone yola Jerusaén tia lu meyco'ob un peecaj Kasáan.Leutiub dzook u dzooc soob le chuumpakiilo'ob.13Tan dzic a yoleeita ajawill wa le caj cumencoob cu dzo'oscoobe leutiube matuno bootoob taqiin nucu mentoob ka'as ajawil.14Tone dzooc jantic u ta'abil tux cajacbaleche, ma utztitone cakiil u yuucho téch bax káas ajaw. Lebetic taan waliictech ajaw.15Utial ca xakaltaak u dziibil ju'unil a tatatial a will le cajó jacha k'asan jeu u mentic lo'obe ti a ajawill yeten a cajó do cu mentico'obe lo'obe ti u laak ajawill yeten ti u laak cajajob hach k'asanob le beetic xulquiin Sabai. 16Let be'etic taan dzaic a yoje'elt a tzicbe'enil wa cu dzoocol u li'iksa'al meyajoob matu paata mix ba ti tech ta'ak ti u ya'acab jail.17Le ajaw tuno tu nunca le ju'um dziib ta'an, ti Rehum yetel Simsai ye'etel u nu'upo Samaria yeten u yalab caja'ano'ob un pe'et mas tie yaacab jail siibal anac ta wetelex. 18Ledziibil ju'un ta tuuxtaje'ex dzooco u xoocol ti ten tumen suutti un peel taan quin naatic. 19Tin wa'alaj ca xakaltak catiin wilaj, jach jaaj le caaj'o ti le jaaboob ma'anolo'bo leutiob kuxo'ob maa tu yubii coob u dom ajaeil.20Yanchaj xan ajawoob múúkano'ob yokol Jerusalén anchaj ya'ab u muuk yookol tu laaka u masi le 'aacab jall. Tu bootob taquiin ti leutio. 21Beora, dananex yetel le ma'aco'obo ma tuno dzocsoob le cajo hasta in waliik. 22Ma'a páatiqueé cheen beyó tu¿yoolal má u yaabtal le kaas cu paajtal u loobitic le ajawill?23Ca xooc ba'ax tu yaalaj Artajerjes tu taan Rehum,Simsai yeten u nuupobe, Jokoob tu séeblaquil bino'ob Jerusalén ye'etel u muuk'oob tu beetoob le judioso u jaw be'etco'ob lemeyajoob. 24Beeya tu paatoob u beetoob u kuinaj yuumtzil Jerusalén tac tu ca'a peel jaabil u ajawill Dario, ajaw Persia.

Chapter 5

1Tune Hageo le bo'ob yee'tel Zacarías, upal iddole bo'obato'ob, tiala jaob tu ka'aba yuun tzil u Dios Israel tile Judíos yano'ob Judá yetel Jerusalén. 2Zorobabel, u pal Salatiel yetel Jesúa, upal Josadac,likoob cáj cajo u beetico'ob u kuinas yuumtzil Jerusalén ye'etel le bo'obato'oh taanoob utzill.3Tune Tatnai, meektaan mas tie kaj yaan nach tie ya'aka'ab Jall, Setar Boznai yetel nu'upe talow ka'aj tialobe:"¿Max a'atex ca beetex le naja ye'etel ca dzoocsex le nojochpa co'obo?" 4Leutiobe tialoj xan: "¿Biix u ka'abao le maco'ob cubeelcooble najo?" 5U yiich yuuntzile tian yo'ocol u noj choobil le judioso le max u pe'etcoobo matu beetoo mix ba'ali, leutibe tan u poatcoob u tuxtla le ju'un tiola leajaw tiola le box coxoochula.6Lela letie dzbiil jun Tatnai. Setar Boznai yeten u nu'upo'ob u no nojchiilo'ob, ti ajaw Dario. 7Leutiobe tu tuxlajoob u laak juum ti ajaw Dario: "Tux cu yaalicoob lu laaka baax yuchol toj o'olal litech.8Taan dzaik a wojelt tone bino'on Judá tu kuinaj nojoch ku. Tan u meyajo'ob yetel nojo'och tu'nicho'ob che'ob tu pakiloob. 9Le meyajo'ol matun xantal tu meyajo'ob majlo yetel u kaaboo. Tone ka'ata ti u noj chiiloob:'¿Max a'atex ca beetex le pakiloob?'10Tone xane ka'ata u kaaboab u tial a woseettic u kaaba cada utuu xiib u nojchiloob.11Leutiobe tu nu'ucajo'ob catu ya'aloob: 'Tone cultik le Dios yaan caano Dios xaan luum taan tuunk beetic le naja, beetaab ya'ab ja'abo tumen un bee nojoch ajaw tu caajsaje yeten tu dzoooza.12Tu yaalajjoob xane, u maajoan chiibaloobe cuxnajo'obe yeten le Dios yaan caanalo, le tie tune dza tu kaab Nabuconodosor, u ajaw Babilonia, max tu xiixcuntas le kuinajo ca bisaabbo Babilonia. 13Uxax jaabil u ajawwil Ciro Babilonia, tu yalaj ca caja'ac u yusquiintal u tanal Dios.14Ajaw Ciro xane tu suutaj le oro ye'etel le nuuculoob plata, tu chaaj Nabuconodosor tu taanaj Yuumtzil Jerusalén caa tu taase tu taanal Babilonia, leti letune tu dza tu ka'aten Sesbasar, max tu beeta me'ekta'an. 15Catialaj: " Jele nu'uculo'oba xen dza tu tanal Yuumtzil Jerusalén.Nuuktac u tana Yuumtzil".16Sesbasar tune biin ca tu dza u yaxtunich tial u tanal Yuumtzil Jerusalén.17Beora wa utz tie ajaw, ca xácalta'ak u tanal tuxian le júnubo'ob Babilonia jex bix tiala'aj u ajaw Ciro tial u beetaaj u ta'anal Yuumtzil Jerusalén.Tune le ajaw cáa yaaton ba'ax biink be'te."

Chapter 6

1Rey Ciro tune tu ya'alaj ca xaakaaltak u cuchil tuxiian le juno'obo'ob Babilonia. 2Tu lu'mil lr kaj ti acmeta caxtaab u pée dtzibil cu ya'alik beya:3Tuyaax ja'abil u ajawil VCiro, táana tiola u kulnaj tummtzil Jerusalén: " Ca liik utz quintaac najil utial ca ku'ubuk quiimbil balcheob. Ca dzaabac u chun paki loob u ca'ananil, ca dzaabac go, codos yee'ten u coochile 60 codos de xáan, 4bey xaan oxpeel u tzoolol nojoch tunich, u pee tzoolol tu'umben ché.Yeetel u taakin ajaw cun bootbil. 5Ya'an xáan a sútiquex le oro tu láakaal le nuucoo loob de plata tu cuchil u kulnaj Yuumtzil.' tuxlex tie kuinajo letu jooksaj Nabuconodosor tu kuinas Jesusalén catu taasa tu kuinas Babilonia. Tuxtextu kuulnaj Jerusalén dzaaex tu kuinaj Yuumzil.'6Tune Ttnai, Setar Boznai, yeten u lácóobe yeten u núquiiloobe cajaacbaloob un peet, mas tie yaalcab jail, ma nadzcabaex telo. 7Paatex u dzoocol le meyajo u kulna Yumtzil.Leme'ec taan yeten unuuquiilo'obo le Judíos cuno meetoob u kuinaj Yuumtzil tela.8Tiin w'áalitex yaan beetquex lela ti, u nu'uquiil le Judíos pa'atex u mencoob u kuinaj Yuumtzil: Tula'acal le meeyajoob cubootiq ajaw un peet mas ya'alcab jaotial u botaob tu la'acal le macoobob tial ma u patcoob u meyajoob. 9Je bax kabeetiobe mejen wakax, mejen tamanoob, tial laaj toocbil ti yum ttzil yaan ca'ananalo watrigo, wa taab, vino wa aceite jebax u kaatic le kiinoob Jerusalén, dzaex tu laca'a le báalóoba samsamal ma u tuubotex. 10Betex lela tial u tasoo afrenda ti Yuumtzil yaan ca'analo'o ca kaat o'onaco'ob tiin wolal u ajaw yeten in chaan pa'alalo'ob.11Tiin waliik lela wa yaan max ma'atu beetic la báax quin wáalica, ca lu'uksac un pell u cheeil u yotoch ca kiimsac yeten le checob.U yotooch ca kiimsac yeten le cheeob u yotooch tune yaam u luubo tiola lela. 12Le Yummzil caja'acba telo u xu'uls jeel maxac ajawil wa u laak caaj cu kascunt u kulnaj Yuumtzil Jersusalén.Tene Dario, quiin waliic lela beetex beya.13Tune Tatnai, Setar Boznai, yetel u laacoobe tu beetoob tu laacal jeel bix tialaj ajaw Darío.14Le u noj chiilo'ob le Judíos tu beetoob jel bix Hageo yetel Zacarías tiaa'aljo'ob tiolal le profecía.Tu beto'ob jel bix tiale u Yumtzil Israel yetel Ciro,Darío yetel Artajerjes, u ajaw Persia. 15Dzooc sab le kulnajo u xox peel kiim u winal adar u jaabil u ajawil Darío.16U caájil le Israelita taabo,, le kiinoobo, le Levitaobo, yetel u yaalaobo suna'ajoobo,yetel quimáacool tu kúubú u kuinaj Yumtzil. 17Tu kuubajoob 100 wacaxo'ob 100 tamanoob yetel 400 corderos tial ukuubu u kui naj Yumtzil. bey siibaloob tiolal u keban Israel, un pee ticada utul u cajal Israel. 18Leu tio xane tu dzaaob kiibob yeten Levitas tial u meyajoob un pay utial jajal Yumtzil Jerusalén, je bix dziita'ano tu juunil Moisés.19Le maxoob bisaaboob caach ta'anxel luume, tu beetoob le Pascua tu kiinil 14 yaax winal. 20Le kiinoob yetel le Levitaobo tu lacaoobe tu tiola le pascua, tiolale bisabo tanxel lumo bey xan tiolaloob.21Tula'akal le Israelitabo tu jantoob le tadz ma'abalo, leu tiobe suunajo'ob tie tanxel luumo najchaa joob tie cajo, matu nupubaob tie maacoob tanxel luumo catu caxta joob u Yumil, Israel. 22Leutiobe yetel quiimaco'ol tu beetoob le waajoob xma levadura tiolal 7 quiino, Yuumtzile tu tasá quiimac oolal, tu quexaa u pucsical ajau Asiria tu dzaj muuk tu kaab, yokool u tana u tána Yumtzil Israel.

Chapter 7

1Cadzoc lela, u ajawil Artajerjes, u ajau Persia,Esdras na'ac Babilonia.U chiilamcabo'ob Esdras lelo'obo Seraías, Azarías, Hicías, 2Salum, Sadoc, Ahitob, 3Amarías, Azarías, Meraiot, 4Zerahías, Uzi, Buqui, 5Abisúa, Finees, Eleazar, upal aator nojoch quiin.6Edrase na'ac taac Babilonia, ca'anbesaj cabal najaan ti le aalmaj taan tú dzaj Moisés tiolal Yumtzil, u Dios Israel.7Dzedzec chiilancaboob Israel ye'etel kiinoobo, le levitaobo tial le kul najo'ob naáco xan Jerusalén u 7 joabil ajaw Artajerjes.8Le tie kuch Jerusalén u 5 wanalil tile jaabo. 9Letie jook tu yaax kiinil u yaax winalil. U yaax kiinil u 5 winalil cáa kuch Jerusalén, tumen u maloj kaab tumtzil ye'etel. 10Esdras u dzamatu puctzical u xoc u ya'alma taan Yumtzil bey xan u coasic.11Lela u dzibil juunil tu dzaj ajaw Artajerjes ti Esdras aj kiin canbal najaan ti u ya'almaj toan Yumtzil tiolal Israel. 12"Ajaw tile ajawbo Artajerjes, yeetel kiin Esdras, max canbalnajaanti u yáan cáan. 13Dzo'oc in waalic ti tulaakal le Israel yaan tin ajawile le aj kiinobo yetel le levitaso. wa u kaatoob biin Jerusalén, xicoob ta weetel.14Ten leajaw yeetel in 7 tzool xiquino'obó, taan intux tiquex tu localex a xocaltiquex tiolal Judá yeetel Jerusalén wa tu caxtaloob jeel bix cu yaalic le yaal maj taan ca najtiqueye. 15Ca ta'asex xan Jerusalén, u kuinaj, le plata yee tel le oro tu siibaloob ti u Yumtzil Israel. 16Dzaex tu laakal le plata le oro tu laakal Babilonia tu dzaj, yeten tu laakal bax tu siiloob le caj yeetel le kiino'obo tial u kuinaj yumtzil Jerusalén.17Ma'an xán tu laakal bax cabeet wacaxoob, tomanoob janalbeen, neekoob yeetel vino, utial a kubic tu yoocol u multunil yoan tu kulnaj Yumtzil tian Jerusalén. 18Bet yeetel u yalab le plata le oro, beeteex jeel baaxac ca tu cultiqueex yeetel a sucunoob boax utz ti Yumtzil.19Dza tu laákl le nucuuboob dzatech yetel kiimac o'ooldza tu taan leti utial u meyaj tu táana Yumtzil Jerusalén. 20Jeel baxaac kaabetch tial u kuina a Diose cu paaj a maachic tin takiin.21Ten ajaw Atajerejes, quin wa'alic ti tu la'akal le canan taakino'ob yanoob tu chikin alcaab jail, jeel baxaac cu káat Esdras titexe dzaex tu laacal. 22Táak 100 talentos de plata, 100 coro de trigo 100 batos de vino, 100 batos de aceite jeel búukaj táab u káate. 23Jee boxaak ca taak tie Dios yaam tej caanalo, beetex majloob tial u kulnaj ¿baxten cun lu'ubu u dziquiil yo'o co'ol in ajawil bey xán yookool in palal?24Tone tank taan ta woolaleex ti leutio tiola ma dzalcob a bootiquix mix baal tiolal le kiino'obo, Levitas, mix le kaayo'ob, mix ti canano'ob, mix tile meey juloob dzatial u meyajoob tie kulnajoob, yetel u laak meyajoob tial u kulnaj Yumtzil.25Esdras, yetel le naat dzaan titech tumen yum tzile, yaana dziic toj maacoob, yaan u na'ajtoob tiolal u mencoob utz tie luum yaan un piit mas tie áalcab jail u tial a mentik utz xan ti maxoob u kaoloob u yaalmajtaan Yumtzil. Yáan acancik le maxoob má u kajoobe le y'aalmaj tán. 26Tu laakal max matu dzóocbecic u yaalmaj taan Yumtzil yeetel u taan ajawé xot kintaac utialj quiimil, wa tojol chintáac, táaxel luumil, luuksaac tu laakaj bax yaanti, wa bisa'aac kalbil.27Esdras tu yaalaj beyaj: "Quiiqui tantanáac yuumtzil, u yúumtzil in núuctáa kioobo, letie tu dzaj tu puectziicaal le ajaw ca ouiiqui tantaac u kulnaj Yúumtzil Jerusalén, 28maxtu dzajten u yutziil tu taan le ajaw, yeetel utzool xiquinóob yeetel xan u nuuctaquiloob, tu liiksaj xan in wool in Yumtzil katiin muchquintaj u nuquiloob Isarel tial u binoob tin wetwl."

Chapter 8

1Lela u kaab'aob u nuuquiloob le laaktziloob maxoob joocoob tij Babilonia tiin wetel tu ajawill, ajawill Artajerjes. Ti u chiibal Finees,Gersón. 2Ti u chiibal Itama, Daniel.Ti u chiibal David, Hatús, 3max u chiilbal Secanías,max u chiibal ti Paros; yeetel Zacarías, yeetel le ti dziibtaab 150 xiiboob ti u juunil le siijilo'obo.4Ti u chiibal pahat Moab: Elioenai,upal Zerahías.Yeetel leti dziibtaab 200 xiboob. 5U chiibal Secanías: Benhaziel.Bin yeetele dziibtaan xan 300 xiibo'ob. 6U chiibal Adín: Ebed, upal Jonatán. Yeetel letie dziibáab 50 xiboob. 7Ti u chiibal Elam: Jesaías, upal yeetel letie dziibtaal 70 xiboob.8Ti u chiibal Sefantías: Zebadías, upal Micael. Yetel letie dziibtaab 80 9xiboob.Ti u chiibal Joab: Obdías, upal Jehiel.Yeetel letie dziibtaab 218 xiboob. 10Ti u chiibal Selomit, upal Josifías. dzblaab 160 xiboob.11U chiibal Bebai: Zacarías, upal Bebai. Dziibtaab 28 xiboob.12Ti u chiibal Azgad: Johanán, upal Hacatán. dziibtaab 110 xiboob. 13Ti u chiilbal Adonicam taaloob tu dzooc. Lela letie u káabao'ob:Elifelet, Jeiel, yeetel Semaías. Yeetel loobe taaloobe 60 xiboob. 14Tu u chiil Bigvai: Utai yeetel Zabud.Dzibtaab 70 xiboob.15Esdras lu ya'alaaj: " Tene,tin muchquintajoob tu jaal u beecanil cu bin joocol tu jail Ahava, ca je'elon teelob ooxpeel kiin.Le catin xocaj le maacoob yeetel leaj kiinoóbo matin wilaj mix un jun tuul levitaobi leobob. 16Tune tin caxbi Eliezer, Ariel, Semaías, Elnatán, Jarib yeetel Elnatán yeetel Natán, Zacarías, yeetel Mesulam, mpxoob nuctajoob yeetelJarib yeetel Elnatán yeetel, Zacaraías, yeetel Mesulam, moxoob nuctajoob yeetel Joiarib yeetel Natán, maxóob cu caanbesajoób.17Tune tin, tuxtajoob ti Iddo, u nuquil Casifia.Catin walaj bax cun u yaalti Iddo yeetel ti u laak tzilob, cu meyoojoob tej kulnajoab cajaakbaloob ti Casifia, lela beyá, ca u tuxtoom meyajoob tial u kulnaj yumtzil.18Ca tu lu tuxtaton tiojal u majloob kaab yuuntzil un tul xib u 'aabatma Serebaías,u pee maac taj.Le tie u chiibal Mahli, upal Leví, upal Israel.Le tie tali yeetel 18 u palal yeetel u súucúunóob.19Yeetel letie tal xan Hasabías. Tian xanoob Jesaías, un tul pal Merari, yeetel u sucunoob yeetel upalal, 20 xiboob lu laákáal.20Mxoob dzboob tial u meyajoob tej templo, moxoob David yeetel u nuquiloob tu dzoob tial u meyajoob tialal le Levitaob 220 cada un tuul dzaabo yeetel gabao.21Teen tune tin walaj maan tun janaj mix maac tu canaj,Ahava tial oaxtic, u yiich yuum tziil, tial u yeston baaxbel, ca xicon, mejen palaloob yeetel tu laacal baax yaanton. 22Tumentin chaaj subtal in kaatic tie ajaw jnat tzimi noob utial baátel tial u canantoon tej bejo tie u pee canoj tumen dzooc aálic tie ajawe.U kaab Yumtzile tian yoocool ti le maxoob caxique tial utz, báatel tieal u laaliie u puujul tu yookool tu lookal maaxoob cu tuubcicoab.23Beytuno maj janooni coot caxta Yumtzil, payal chii najoonti tu yoolal le baaloob.24Tentune tiin caxta 12 xiboob u nuucta coob le kinoobo: Serebías, Hasabías yeetel 10 u sucuunoob. 25Tin piisaj plata, oro yeetel nuuculoob, dzaabtial u kuinaj yYumtzil le ajaw, yeetel tzol xiquiinoobo yeetel tu laakal Iasrael, tu dzá jeel bix u káate.26Tin piisaj tu kaabe 650talentos plata, 100 talentos nuu cuuloob de plata, 100 talentos oro, 2720 caat u taaquiinale u mil doricos, caapel nuuculoob de bronce yultaán maloob, Jatzutz jex bix le oro.28Cu dzoocole tin walaj tiob: Texejún paaycuntanex utial Yuumtzil jéel bix le núuculóob, le plata yeetel le oro, le platao u siibal. Yumtzil, u Dios a nuquiiloob. canontx, taaquex taaquex tac quen piisic tu taan u nuuquil loob le kiinoob levitaoba, yeetel u nuuquiiloob. 29Canantex ta'aquex tac que'en piisic tu taan u nuuquíi loob le kiinob levitaobo, yetel u nuuquiiloob u laak tziloob Israel Jerusalen tu tasajóobtu tana Yumtzil. 30Le kiinoob yeetel le levitaob tu kamajoob le plata le oro piisajno'obo yeetel le nuuculoob cato biisajoob Jerusalen, tu kulnaj Yumtzíl.31Tu kiinil 12 u yaax winalil, jookoon tu jaal yaalcab jail Ahava caj binoon Israel. U kaab Yumtzil tu kananton letie tu tocoon tie caj u p'ee cono yeetel ti le maxoob u kaatob ca luúbkon tej bejoob. 32Le caj o'okon Jerusalen jeelon o'ox p'eel kiin.33Tone tu canpeel kiine, le plata, le oro, yeetel le nuuculoobo píisij tu tanal Yumtzil tu kaab Meremot, u pal Urías le quiinob. Tían xántelo Eleazar, u pal Finees, Jozabad, u pal Jesúa, yeetel Noadías, u pal Binúile levitao. 34U lenumeroi yeetel u piisil tu laakal le ba'alo'oobo áalan yeetel dziibtan tíe quiino'obo.35Le maxoob sunajoobo tej taanxel luumo tu kubaj'oob sibal, u tial lelaj toocbil baalcheob utial Dios Israel, 12 mejen wacaxtial tu laaka Israel, 96 tamanoob, 77 mejen tamanoob yeetel 12 yuucoob utial tiibil o'olal keban. Tu laaka utial laj to'ocbil ti u tzicbenil YUMTZIL. 36Cu dzoocole tu kubajo'ob u dziibil juun le ajaw ti le u méektáanóob le ajawilo, le luum yaan tu chikin u áalcab jail maxoob tu yantoob le cajo yeetel u kulnaj Yumtzil.

Chapter 9

1Caj dzooc tu láakal le baloobá, le meelanobo nadzo tiin wicnaal cá tu yaloob: u cajiil Israel u kiinoobo yetel le Levitaobo ma u tzelubaoob ti le cajoob ulaak lumo yeetel xaan le kaas cu mencoobo: cananeos, hititas, ferezeos, jebuseos, amonitas, moabitas, egipcios yeetel amorreos. 2Letiobe yeetel u páalale dzoocu beeloob yeetelux chupul paalal tu xaakpajaltoob u cajaal yumtzil yeetel u laak cajoobo. U meec táa noobo yéetel u núuquilóob yaxoo si piinajoob ti le kebanoobo.3Caj tiin wúuyaj lelaj, tin jataj in nóok, tin jocaj utzoótzel in pool yeetel in meex, caj culen lúub in wool. 4Tu láaka le macoob sajaco'ob tiolal baax tu yaalal Yuumtzile tiolal Israel tiolal le baax tu beeto'obo tu láaj nupajubaob ti teen tené xulul culiquen jach luub in wool tac caj chúunpaj u kúubul le quinsbil baalcheil ocnaj kiin.5Tial quiinsbil baalcheil ocnáj kiin, utzchaj in wo'ol bey jeel bix yanilen ye'etel in nook ja'atalo xolajen ti liisaj in kaab ti YUMTZIL In Dios. 6In yuum sublaquen saatal in wool in liijsiik in wiich ta táan, tumen in kebane jach ya'aj dzóocu náaka ta'ak tiin pool, siipile dzooc u cuchu taac cáan.7Dzooc u maan ya'abcach kiino'ob tac bejelae ichil nojoch keban. Yanilo'on tu yoolal ckasaanil jeelbix tone bey xan a jawoob yeetel kiino'ob kuboon tu kaab ajawiloob tie luma táanxel lumiloob beeta'ab ti to'on lo'ob bisaboon taanxel luum ocolta'a boon jach subko'on tac bejelae.8ba'alé, behora tu yoolal u witzile YUMTZIL dzo cutaj tial u pa'atic dz'edzec ti tone ca cuxlaáco'on tial u ya'anto'on xan ca cajlaco'on ti le quiliich luuma. Lela uchi tial ti u Dios dziic tito'on saasil tic ich ta dzaj ti to'on quiimac o'olal ichil palitzil. 9Obey xulul palitzilo'one, Yuuntzile maá u tubsoni tu weesaj ti ton u wutzil. Lela tu be'etaj tu taan u yiich u ajawil Persia tial u dziic ti to'one muuc tial utzquintic u kulnaj Yumtzil laaj juuju'uto. Lela tu beetaj tial u dziic titone paak tuux u cuxtal Judá yeetel Jerusalén.10Bejelae, Yuuntzile, ¿Ba'ax je'el u pa'ajtal a'alic tiolal le baala tone dzooc tu'ubsiic le aalmaj taáno. 11Le a'almaj ta'ano ta dza ti aj me'eyjulo'ob le aj boobatoóbo techeta wáalaj tone: le lu'um tuux b'iin ocokeex cajtale sen kas chajaan. U yo'olailooboo u cuxtaal u caj náalilo'ob le cuchiiloob jach kaasaonob. 12Behorae ta wa'alaj tone, xane ma dziic chúpaal palal ti u xiibil; ma chaic u chu'upal paalal tial a palalol xiibiil, ma dziibaltic ca yamac jeedzel ichilo'ob mix utzil ti le maacoobo, utial muuka'antal, tial a jaantex u yutzil le luumo, cu dzo'ocole' ca pa'atac ti tu tula'acal a chiilbalo'ob utiaal mix bikin biin xuúluc.13Cu dzo'ocoltu laacal le lebaax dzocu yuchul tu yoolal le loobilá yeten tu yo'olal kebane, teche Yumtzil, paatech yeetel kebane cata cha'a cuxtal, 14¿Bix biin mamba'alcuntic tu caaten a nuúcbéeni taanoob, wa xan dzo'ococ bee yeetel le peecbeen ma'aco'obo kaas u kuxta loobo? ¿ma jeel a puujul tu yolal bax biin beeté, yeetel je'el a xoolsico'on?15YUMTZIL, u ajaw Israel, tech jach utzech teche ta be'etaj ca cuxlac jun much ti toon tacbejelaé. ¡Ile! ta taanil ya'anoon hach sipilnajo'on, let o'olalé má tu pa'ajtaj a'antaal ta ta'an tiolal lelá.

Chapter 10

1Esdras ta'an u payalchi, tan xan yocolé tu taan u kuinaj Yumtzil. Nu puubao ti Esdrase co'oleloob yeetel paalal tan xan u ya'ayaj okolo'ob, xiiboo coleloob mejen palaloob israelitaubo tu sen okoloob. 2Secanías, u paal Jeil u chiibal Elame, ta'anaje catu yaalaj ti Esdras: ''to'one paata Yumtzil tumen dzóocaane beel yeetel coolelo'ob taanxel luum. Quex beyo ya'am ma'alo'on pa'atajil utial Israel.3Coox beetic u bee nupta'ax yeetel Yumtzil tial jooksic tu la'aka'al le coleloob yeetel xaan u paalalo'ob, jeel bix u a'almaj taan Yumtzile, yeetel le bax u yalmaob le maxoob cutziquicoob u nu'uc been taanoob Yumtzil, ca beeta'ac jeel bix cu yaalic le a'almata'ano. 4Liiken, tumen lela' chentech u'unchac a beetic, tone tianoon ta we'etele dzaa a wool beete.5Esdras tuuné liike ca tu be'etaj u nuuquilo'ob aj kiinoob, yeetel ti u nu'uquiloob le levitaobica u se'eb chiitoob yeetel ja'ajilil o'olal. 6Cu dzocole Esdras luk tu ta'ana Yumtzil tial ubeen tuux jeelel Johanán, u paal Eliasib. Ti tu maansal aakabi, má jaani mix tu yukaj mix ja, tumen jach yáj u yool tu yoolal u keban le maaxoob bisa'abóo caach taanxel luumo.7Cu dzo'ocolé catu tuxtajoob taan ti Judá yeeten Jerusalemen tu laakal le cajoob sunajoob tanxel luumo catu nupubaob Jerusalén. 8Tu laacal maax má biin xiicob tu óoxpeel kiine jeel bix dzooc yáalicoob u nuquiloob yaan u laj toocol u luumoob, yam xan jocsaloob ti le caj sunajoobo.9Le beetiiqué tu la'acal u cajnaalilo'ob Judá ye'etel Benjaminé tu muchuubáob Jerusalem óoxpeel Kiine veinte u winalil nueve. Tu laacal le cajoob wala'akbálo'ob tu kiiwiquil u tana'al Yuumtzil taan u quiquila'an quilo'ob tiola'al le baax cu yáaláloob bey Shan tiolal le cha'aco. 10Esdrase aj kiin waalaj tu'une, ca tu ya'alaj: ''Teexe kebancha'aey. Tu yoolalidzooquic a be'ele'ex yeetel u la'ac co'olelo'ob ta'anxel lu'umilo'ob, beyó ta nojoch quintaje'ex u keban Israel.11Le o'olale te'ela, tu taan YUMTZIL, u Dios a ta'atae'e xo'obe, betex baax utz ti. Pay cuntabaex tie cajo le lumo, yeetel ti le cooleloob taanxel luumilo.12Tu la'acal le maacoobó tu kaam a'alajoob: Jec be'etic le ba'ax biin a wa'ale. 13Baále ya'aboón yeetel ma tu maan le cháacamina'an mu'uk tiac wa'atal taamkab le, baala. Ma tu dzo'ocol ichil cáape'el wa ooxpeel kiin, tumen yaabo'on lej kebanchajo'ono.14Paatacoob óolal chuuquiloob waye to'olal u nooquiloob wayé. Tu laaka maax tu pa'ata u cuxtal co'olelo'ob taan xelluumil tca'aje, ta'acoj le ora cun u yaaloob le nojoch ma'aco'obo te cajó u nuuquil le cajo óbo tial u lu úgu pu'ujul Yumtzil ti to'one. 15Jonatán, u paal Asael y Jahazías, u paal Ticva tu yaaalo'ob ma, Mesulam yeetel Sabetai levita tialoj maxan.16Le caaj tal tanxel luumo tu beetaj lelá. Esdras le nojoch quiinó tu yeeyaj jay tuul ma'aco'obe, u nuuquiloob ca'ach u la'aktzilo'ob yeetel u kaabaob tu beeto'ob lelá u yaax quinil u wiinal lo. 17U ya'ax quinil ti u yaax winalil tu dzo'oc sajoob u dziib kaabail le maaxoob dzoocan u be'elo'ob yeetel taan xel lu'umiloob.18Le ajkiino'ob dzoó can u be'elo'ob yeetel cóolelo'ob ta'anxel lu'umiloob le lova ti u chiibal Jesúa, u paal Josadac, yeetel u la'aktziitoobé: Maasías, Eliezer, Jarib yeetel Gedalías. 19Tu yaalalob u jo'osico'ob yatanoob, tumen yaan u kebanoo catu cubo'ob u pee taman utialó tiolal u kebanob.20U la'aktziilo'obe Imer: Hananí yeetel Zebadías. 21U la'aktziilob Harim: Maasías, Elías, Semaías, Jehiel, yeetel Uzías. 22Ichiil u chiibal Pasur: Elioenai, Maasías, Ismael, Natanael, Jozabad yeetel Elassa.23Ichil le levita so'obo: Jozabad, Simei, Kelalía, u kaat ya'alé Kelita, Petaías, Judá yeetel Eliezer. 24Ichil le kaayoobe: Eliasib. ti al cananobo: Salum, Telem, yeetel Uri. 25U yaalab le israelitaob, uchiiba Parose:Ramía, Jezías, Malquías, Mijamín, Eleazar, Malquías, yeetel Benaía.26Ti u chiibalo'ob Elame: Matanías, Zacarías, Jehiel, Abdi, Jeremot, yeetel Elías. 27Ichiil u chiibal Zatu: Elioenai, Eliasib, Matanías, Jeremot, Zabad, yeetel Aziza. 28Ichil u chiibal Bebai: Johanán, Hananías, Zabai, yeetel Atlai. 29Ichil u chiibal Bani: Mesulam, Maluc, Adaía, Jasub, yeetel Seal Ramot.30Ichil u chiibal Pahat Moab: Adna, Quelal, Benaía, Maasías, Matanías, Bezalel, Binúi, yeetel Manasés. 31Ichil u chiibal Harim: Eliezer, Isías, Malquías, Semaías, Simeón, 32Benjamín, Maluc, yeetel Semarías.33Ichil u chiibal Hasum: Matenai, Matata, Zabad, Elifelet, Jeremai, Manasés yeetel Simei. 34I chiil u chiibal Bani: Madai, Amram, Uel, 35Benaía, Bedías, Quelúhi, 36Vanías, Meremot, Eliasib.37Matanías, Matenai, yeetel Jaasi. I chiil u chiibal Binúi: Simei, 38Bani, Binúi, Simei, 39Selemías, Natán, Adaía, 40Macnadebai, Sasai, Sarai,41Azareel, Selemías, Semarías, 42Salum, Amarías, yeetel José. 43Ichiil u chiibal Nebo: Jeiel, Matatías, Zabad, Zebina, Jadau, Joel, yeetel Benaía. 44Tu laaka le je'elo'oba dzooco beeloob yeetel colelo'ob tanxel luumi ya'an amchaj u mejeen palaloob.

Nehemiah

Chapter 1

1Ut'aan Nehemías, u palil Hacalias: Uchi tu winal Quisleu, tu ja'abi junk'aal, yanabé tu nojoch, muuk'aan u cajil Susa. 2luntuu ti in sucuunnoob Hanani, tal ye'etel dze' edzec Makoob, ti Judá tin, k'at chitoob yoole Judios yanobé yetel ti Jerusalen.3Letio'ob tu yaloobten: "le maxoob te peten lulum cuxlajobé, é p'atoobé yan nojoch mu'k-ol yetel yaya-ol, tumen u pak'il Jerusalen je'hi u jonagilobé tocabi.4Ka ti wuye t'aanobo, culajen yetel okonajen yacach kinoob, tin muk'ya, suk'aje payalchinagen ti yuntzil. 5Dzoqué tín walá: "Teech yuntzil, u yuntzil kaan, nojoch yuntzil yetel latí canantic te'tzt'an ti yabilá Jédze, ool yetel le maaxobé u yavilma yetel cu meyacoob u yalmat'an.6Uye in payalchi yetel jé,a vich'oob yasa a wuyic u payalchi a palitzil cu payalchi ti tech kin yetel ak'ab yolal u cajalil Israel a palitziloob. Tin caantic tech u kebanoobab u calil tzo'oc k'ebantáh ta, taán. Jo'ón ten yetel u ch'ilencabí in ta-ta tz'ooc k'ebantá. 7Tzo'oc cuxtá jach ca'ax ta taan, máh xán ek meyátil aj almat an, aj tzolt'an, aj p'ist'aan taj waala ti a palitzil Moisés.8K'at ol tech, taau ta tu cul le t'anoob taj kuba tí, a palitzil Moises, "wa ca k'ebanta, kin kitkech ich cajoob. 9Wa ca sut ti tené yetel ca meyaatic in almat'an yetel a cuxtactic, kex a cajal kítchajanej, yana e cáano naachiló, yan in molcoob yetel in sutcoob fuux in chíchma u luum, tial u pa'cli in k áaba.10Beyó, leti, oobé a palitziloob yetel a cajal, tzá tócoob yetel a nojoch paatalí yetel a muuk'an k'ab. 11Yuntail, kin k'at otic teech, ca wuy u payalchi a palitzil yetel u payaltzil a pali tziloob cu kiki boloob ti u tsikikoob a k'aaba. Bejlae tzae bin maalobil ti ti palitzil, yetél tzátí ch'aotzitalí ti un ichóob le wincoo tea tzaic u yuk'ul le ajaw.

Chapter 4

1beyo Sanbalate' ka' tu yu'baj tan in meétiko'on le bak'paácho', yan ba'ax t'aàb tu jobnel yeétel jach p'uúji yeètel xan ka tu kaja u poóch'ik le judioso'bo. 2Tu tan u laák'obe yeétel tu lakal u aj bateloób Samaria, leti' tu yaálaj; ¿Ba'ax ku meétik le luúbul ol Judioso'bo'? ¿wa jeéla u pajtal u yutskintiko'ob le kaáj letio'bo'? ¿wa je'la u pajtal u k'ubiko'ob kimen balcheob tu k'a'tene'? ¿wa jeéla u ts'oòksiko'ob le meyaj chen jump'eél k'iíno'? wa jeéla u pajtal u jok'siko'ob tumben tunich tu'ux nikchaj ka' toka'bo'? 3Tobias amonitae' ti' yan tu yiknale' ka' tu yaálaje': ''wa chen juntul oóch ka' na'kak tu'ux ku lik'siko'ob le meéyajo', ku nikchajal le bak'pach tunicho' ''.4U'úyej, in Yum K'uj, tu'ux kin che'ejta'alon. Sutej tu yoók'olo'ob le u ya'alaj ba'alo'obo' yeétel k'uúbo'ob u ti'al ka' bisa'ko'ob k'albilo'ob tanxel lu'um. 5ma' balik u talank'ebano'ob mix a tuúpik u k'eébano'ob ta tan, tuúmen letio'obe' ts'o'oki u p'ujsik le maáko'ob ku lik'meyajo'obo'. 6beytun xaáno' tin lik'meyajto'on le baákpacho' yeétel ts'o'ok u laj k'ujsa'al tu chumuk kaánalil tumen le winiko'obo' tak u meyajo'ob.7ba'ale' Sanbalat, Tobias, le arabeso'ob, le amonitaso'ob yeétel le Asdodeosoóbo' ka' tu yojeltajo'ob tan u seb utskinta'al u bak'pachil Jerusalene' yeétel xan tan u laj utskinta'al tu'ux laj tejelo'obo', ka' jach p'u'ujo'ob. 8tu lakalo'obe' tu much'ajubao'ob u tial u ya'alo'ob bax ken u meéto'ob yeétel ka talo'ob u ba'atelto'ob Jerusalen yeétel xan u k'exo'ob u tukulo'ob. 9ba'ale' to'one' kin payalchi'najo'on ti Yum K'uj yeétel tin jo'osajo'on juntul wiínik ti'al u kananto'on ti' letio'ob bul k'in yeétel bul aák'ab tu yo'osal bax ku jach ya'liko'ob.10ba'ale' u kajnalilo'ob Judae tu ya'alo'ob: "lu muk'e ku bisiko'ob le kuúcho' tan u luúbul. Jach man ya'ab le pak'tunich ku juútulo' yeétel xan mix tan u pajtal in ka' utskintiko'on le baák'pacho'. 11yeétel in aj p'eko'on tu ya'lo'ob: ''Letio'be' ma'átan u yojeltiko'ob mixtan u yiliko'ob chen ko'on k'uchul in kinso'ono'ob ye'etel in wa'kuto'on le meyajo'.12tu k'inakilelo' le Judioso'ob ku kajtal nats' ti leti'o'obo' talo'ob tu lakal tu'ux yeétel t'anajo'ob lajun pul tin wetelo'on, tu yalajto'one' tu lakal le ba'ax ku much'altiko'ob ken u meto'ob ti' toóno' 13ten tune' tin ts'aáj winiko'ob tu kambalil le baák'pacho', tin ts'aj xan ti' le beéjo'. tin wa'alaj ka' u much'ubaob le mako'ob yeétel u palalo'obo', yeétel u tats'maskabo'ob, u puts'cheo'ob ye'etel xan u ch'inche'oób. 14Tene' tin wilaje', ka' wa'lajene' ka' tin wa'alaj ti' le ts'ulo'ob, ti' le ilik le kajo', ti' tu lakal u yalab le kajo': "Ma' ch'aike'ex sajakil''. Sut ta tukule'ex Yumtsil, tumen nojoch yeétel jak'olalil. Ba'atelnene'ex tu yo'osal a ch'iíbale'ex, tu yo'osal a paálale'ex, tu yoósal a watane'ex yeétel a naájile'ex.15In aj p'eéko'on ka tu yu'ubo'ob tin wojelto'on ba'ax ku tukulikoóbe' yeétel yumtsil ts'ok u jubik tulakal bax tu yaálajo'obe, tinlakalo'one' sunajo'on te ka'anal koóto' ka' bin jujuntulil yoók'ol u meyaj. 16Ti' le k'iíno' junchumuk in wantajo'be' meyajnajo'ob ti u yustkinajil le bak'pacho', junchumuke' u machmajo'ob putscheo'ob, u nu'ukulil taákaba, ch'incheo'ob yeétel u nok'il ba'ate'il, ka'like' u nojchilo'be' ti' yano'ob tu pachil u kaájnalilo'ob Judae'.17le winiko'ob ku mejay baák'pacho' ye'etel ku bisaj kuchoóbo' leti'xan ku kanantik u kuúchilo'ob. tulakalo'be ku meyajo'ob jump'el u k'abo'ob yeétel jump'eéle' u machmajo'ob u nu'ukul ba'teil. 18Tulakal le ku meyajo'obo' u k'axnak'maj u tats'o'ob beytun u meyajo'obo'. Tin tsele' ti' yan le mak ku paáxo'.19Tene' tin wa'alaj ti' le ts'ulo'ob, ti' le ilik le kajo', ti' tu lakal u yalab le kajo': ''le meéyajo' nojoch yeétel ya'ab tsokole' te' bak'pacho' nach yano'on ti' u jeél in wet meyajo'on. 20k'a'abet a bineéx tu sebanil tux ken a wu'uyex le paáxo' ka much'ikabae'ex. In Yumtsilo'one' leéti ku ba'ateil tin woósalo'on.21betunxano' toóne tan in metiko'on le meyajo'. U chumuk ti' toóne' u machmajo'ob le tats'maskabo' ti' u sastal yeétel u yak'abtal. 22Beyxan tin waálaj ti' le kaájo': ''Chae'ex ti' le wiínik yeétel u yantajo' ka' p'atako'ob way ichil u kaajil Jerusalen ti' le ak'aba', tu yoósal u kanantiko'on tulakal le aák'aba' yeétel ku meyaj bul k'iín. 23Beyxano' mix ten, mix in lak'o'ob, mix in antajo'ob, mix le kaánano'ob yan tin wiknalo', mix juntul ti' to'on ku k'exik u nok', jujuntule' ku kuchik u nuúkulil u baáteil kex ka xiko'on ch'aá ja'.

Chapter 6

1Ká tú yuuboó Sanbalat, Tobias Yeetél Gesem Arabé yetél tú la'akal maa'x uuh p'eekóon. Ten ts'ooki ká lisik le b pach yetel mix u xóot pát wa pukul, keex ma in tzad uuh jonajil. 2Sanbalot Yeetél Gesem tu tuxtoób ha cratak tenè: kooteneèx ka muúch'la'koon te taaxlum u kábae ono. "Leetiobé tu tukultoob u metikoob teén kaás.3Tiin tuxtal k'ubeent'an tuux yanoob: tene tan in mak'antik junpeé nojoch meyaá mix tu beitál in bátik. ¿Baen ken in wa'anuns le meyaj chen yosaj in bin tux yaneex? 4Letiibeé tú tuxtoob ten u laili k'abentaán kanten upuúl teene tiin nucta tiob je bix tin yadx alaatiob.5Sanbalet tu tuxtaaten u poalitsil u tzoók cinco u puulú yetel junp'eel tziib jeek'ab tu k'ab. Tuux tsibtáan 6"Tsóok u tzábul ojelbil iche kajoob yeétel Gesem xan tu yalik, teech yetel Judiose tan tucultikeey alileex, le o saj tan liskeex le ba' pach. Bei tsibtan te tac pool ti le ajawo.7Techeé tsook a tzik ajloobat ka u tsa'a ojeetbil Jerusalen, '¡Yaán ajow Judá!' Ojelte yan u K'uchu tu xiqun le ajaw lé tac pool. Coox tun tzikbaatik teéch yec'té teén."8Tene ka tin tuxtail ka alactie: "mix ba' uchuc jeel bix ka walik. Chen tech tukultic tu puksik'al." 9Tuumén tu lakalob tac u sajbeskoon ku tukulticoob: "Leetiob yaan u p'atkoob u meya joob, ma u ts'ook sikoob Bejla'e, Yuntzil tzaatén muuk' tin k'aaboo.10Tene ka binen tu najil Semaias u xibil paali Delaia, u xibil paali Mehetabel, tuumén leetié K'aalán tu najil, ka tu yate: Kooneex much'tal tu najil yuntisil ich kúlnah, koo'neex k'alik u jonajilooob le kuulnáh tumen te a k'abal yan u taaloób u kinsechóob. 11Tene katin nukta: "¿juntil winik je bix tene jel u p'uutsle? Juntul winik jeél bix tené ¿jeel u yokol kuulnah chen tial u pajtal uuh kuxtaál? Tene ma in okóli!"12Ka tin naaté má yuntzil tuxti chen leet. tu yáalá t'anoo tin wolal. Tumen bo'taab tumén Tobias yétel Sanbalat. 13Lee tio bo'te yoolad in ch'ik saajquilil tial ka in meyajte le baalob ku yaacoob u tial ku k'ebanchajaken, yo sal u tsikeno kasil bey xan u t'oonkinskeno. 14Taas ta tukul Tobias yeteél Sambalat, in yun tsil, yetel tu lakal baáx tuú metoób. Bei xaán taas taa tukúl x-ajbobat naodi yetel xan u yaalab aj-bobatoob tu yoo tal u sajbeskenoo.15Beituna le bak' pacho tsooksaab veinti cinco tiu kinalí u winalil Elul, cincuenta y dos kin tu bisaej. 16Ka' tu yojeltoob le ch'a'kux ta'noob, yetel le kajoob yano tu ba'k pacho tu ch'ao sajkil, ka jach lubuyoloob. Tumen tumen tú na'tajob yetel u yant'aj yumtsil betáb le mayajo.17Ti le K'inobo u nukiloob Judá tu tuxtoób yaáb cach tz'ibaloob ti Tobías u ts'ibal xan Tobías k'uch xan t'oob. 18Tumen yaab cach mac judailoob u meyamoob nub'táan, tumen letié u Jáan secanias u xibil páal ara. u xibil páal Johanán tsókubel yetel u x-ch'opaal paal Mesolan u xibil paal Berequías. 19Le t'oobe t'anajoob yosal u malobil u meyaj ka tu yaaloob ti le tí baax tin waaloj yaab u ts'ib Tobías tuxtaab ten yosal u jaskinwool.

Chapter 7

1le ca j dzo´oc u lik utzkinta´al le ca´ana ko´oto ye´etel ca j dzaab u joolo´obe´, tu dzajo´ob maaxo´ob canantico´ob , dzaabo´ob xane aj kaayo´ob yéetel j levitaob 2U ti´al u gobernartiik Jerusalene´, tin dzaj in sucu´un Hanani yeteel Hananias u comandantee´ Jerusalenee´ , tuumen jach je´el u páajtal u confiar máak ti' yéetel tumen jun túul máac yaan yocsaj óolal ti Dios ma' bey bix u láak máacoóbe'.3Tin wa'alaj ti'obe': "U jonajilo'ob u kaajil Jerusalene' maa ka'abeta je'ek'abta'al hasta u chokotal ki'ine. wa yan ma'axo'ob kaananti'ik le jonajo'ob unaj u ka'aliko'ob le joonajo'obo' yetel unaj u asegurarticoob. Ichil u kaajnalilo'ob Jerusalen xane' yeeye'ex máaxo'ob kun kanántik le kaajo', yanoobe unaj u canacntco'ob te tu'ux in wa'almajo, yéetel uláaak'o'obe unaj u yantalo'ob aktáan ti' u yotocho'ob". 4Le caajo' jach nojoch yeetel sen cóoch jaaylic, ba'ale' chéen juunpi'it maako'ob yano'ob ichil, yeetel miix juun pee' naajiloob beeta'ak ichi'.5In Diose' tu tsa'aj tin puksi'ik'al in muuch' quíintic le tsu'ulo'obo, le nuuquilo'ob , bey xan u kajnalilo'ob le kaajo' utia'al u ts'iibta'alu k'aaba'ob segun ti ba'ax familial u taalbalo'ob. Ca' tin kaxtaj le libro tu'ux ts'ibta'an u ka'aba' le máaxo'ob yáax sunajoob, lela' leti'e ba'ax tin wilaj ts'ibta'an te' libroo'.6Lela letie israelitaob síijoob tu lu'ummil Juda le j bisa'abo' ob ca'ach Babilonia tumen ajaw Nabucodonosor, cu dzo'ocole' e maco'oba ka ma'an k'iine suunajo'ob Jerusalén yéetel Juda, cada juntúule' sunaj tu kaajal. 7letioobe taalob yeetel Zorobabel, Jesua, Nehemias, Azarias, Raamias, Nahamani, Mardoqueo, Bilsan, Misperet, Bigvai, Nehum yeetel Baana. tu la'akal le' xi'ibo'ob israelita'aob' letee' je'elooba':8Ti' u chi'ibalo'ob Parose', dos mil ciento setenta y dos. 9Ti' Sefatiase', trecientos setenta y dos. 10Ti' Arae', seiscientos cincuenta y dos.11Ti' Pahat Moabe ku talo'ob ti' u paalal Jesua' yéetel Joabe', dos mil ochocientos dieciocho. 12Ti' Elame, mil docientos cincuenta y cuatro. 13Ti' Zatue, ochocientos cuarenta y cinco. 14Ti' Zacaie', setecientos sesenta.15Ti'Binuye' seicientos cuarenta y ocho. 16Ti' Bebaie seiscientos veintiocho. 17Ti' Azgade', dos mil trescientos veintidos. 18Ti' Adonicame, seiscientos sesenta y siete.19Ti' Bigvaie, dos mil sesenta y siete. 20Ti' Adine, seiscientos ciencuenta y cinco. 21Ti'al Atere' le maaxoob ku taaloob ti' Ezequiaso', noventa y ocho. 22Ti' Hasume' trescientos veintiocho.23Ti' Bezaie' trescientos veinticuatro. 24Ti' Harife, cientos doce. 25Ti' Gabaone noventa y cinco. 26Le xibo'ob talo'ob Belen' yeetel Netofao', ciento ochenta y ocho.27Le xibo'ob ku talbao'ob ti Anatot ciento veintiocho. 28Le xibo'ob ku talbalo'ob ti Bet Azmavet, cuarenta y dos. 29Le xibo'ob ti' Quiriat Jearim, Cafira yeetel Beerot, setecientos cuarenta y tres. 30Le xiboob ti' Rama y Gebae, seiscientos veintiuno.31Ti' Micmase, ciento veintidos u túulal. 32Ti Betelilo'ob yeetel Haiobe' ciento veintitres u túulal. 33Ti' Neboe cincuenta y dos u túulal. 34U chi'ibalo'ob le u la'ak Elame' mil doscientos cincuenta y cuatro u túulal.35Le xibo'ob ti' Harime trescientos veinte u túulal. 36Le xibo'ob ku talba Jericoe'' trescientos cuarenta y cinco u túulal. 37Le xibo'ob ti' Lod, Hadid yeetel Onoe, setecientos veintiuno u túulal. 38Le xibo'ob ti' Senaae, tres mil novecientos treinta u túulal.39Le ak kiino'ob: u chi'ibalo'ob Jedaiase, (ti'u yotochnalo'ob Jesúa), novecientos setenta y tres u tuulal. 40U chi'ibalo'ob Imere' mil cincuenta y dos u tuulal. 41U chi'ibalo'ob Pasure', mil doscientos cuarenta y siete u tuulal. 42U chi'ibalo'ob Harime', mil diecisiete.43Le j leviato'ba: u chi'ibalo'ob ti'Jesua, Cadmiel, Binui yeetel Hodavias setenta y cuatro u túulal. 44Le maaxoob ku ka'ayoob : u chi'ibalo'ob Asafe, ciento cuarenta y ocho. 45Le maxoob kanan jool najo'ob, ti'u chi'ibalo'ob Salum, Ater, Talmon, Acub, Hatita, yeetel Sobai, ciento treinta y ocho u túulal.46Le maxo'ob ku meyajo'ob te' temploo': u chi'ibalo'ob Ziha, Hasufa, Tabaot, 47u chi'ibalo'ob Queros, Siaha, Padon, u chi'ibalo'ob 48Lebana, hagaba, Salmai, 49u chi'ibalo'ob Hanan, Gidel, Gahar.50U chi'ibalo'ob Reaia, Rezin, Necoda, 51u chi'ibalo'ob Gazam, Uza, Paseah, 52u chi'ibalo'ob Besai, Mehunim yeetel Nefisesim.53U chi'ibalo'ob Bacbuc, Hacufa, Harnur, 54u chi'ibalo'ob Bazlut, Mehida, Harsa, 55u chi'ibalo'ob Barcos, Sisara, Tema, 56u chi'ibalo'ob Nezai, Hatifa.57U chi'ibalo'ob u jmeyajo'ob Salomone: leti'e je'elo'oba': u chi'ibalo'ob Sotai, Soferet, Perida, 58u chi'ibalo'ob Jaala, Darcon, Gidel, 59u chi'ibalo'ob Sefatias, Hatil, Poqueret-hazebaim, yeetel Amon. 60Tulaacal u aj meyajilo'ob Salomone, yeetel le maxo'ob ku u aj meyajilo'ob te' templo, trescientos noventa y dos u tuulal.61Le'la le'te maaco'oba taalo'ob Tel-Mela, Tel-Harsa, Querub, Adon yeetel Imer. Chen baale' má beeychaj u yeésko'ob ti' ba'ax familiali u talbalo'ob, u tial u yila'ale wua israelitao'obo. 62U chi'ibalo'obo' Delai, Tobias, Necoda, tulaaclo'obe' seiscientos cuarenta y dos u tuulal'. 63Lela' lete' sacerdote'obo: ti' u chiibalo'obo Habaia, Cos yeetel Barzilai (le ma'aka tu' cha'a watan, tiu familiali Barzilai le galaaditao' laen' jo'op u t'aanal yeetel u ka'aba' u suegro).64Le' maco'oba tu dzaubaó u kaaxtico'ob u registro tuux tsi'ibaan u ka'abao'obe u tial' uyila'ale ma'ax ti' familial u talbalo'obe, chen ba'ale ma'a kaaxta'abil,, leo'olal ma' u pajta'ali u metkoubi sacerdoteilo'ob. 65Le gobernador tune' tu yaala ma u pajtalil' u jantiko'ob le ba'aloob ku'ubanii ti Dios, hasta u kaaxta'ale u jee sacerdote yeetel Urim, le Tumimo.66Tulaakal le' kaj ca'acho cuarenta y dos mil trescientos sesenta, 67u jelo'obo u aj antailo'obo yetel u x ajantailo'ob tu chucajo'ob siete miel trecientos treinta y siete. Yanchaj xane' cuarenta y cinco u aj ka'ayo'obo yetel u x aj ka'ayo'obo.68Yaan xan ca'ach tio'ob setecientos treinta y seis tsiimno'ob, doscientos cuarenta y cinco mulaob, 69cuatrocientos treinta y cinco camello'ob , yeetel seismil setecientos veinte burro'ob.70Yaan jay tuul u nuuquilo'ob familialo, tu' dzajo'ob antaj u tia'ale e meyajoo'. le gobernadoro tu dza'a tu'ux u cananta'al le taki'ino ocho kilos oro, cincuenta nukuch taza'aob yeetel quinientos treinta nooko'ob utia'al le aj kiino 'ob. 71Yan jay tul u nuquiloob najile tu tsa'ajo'ob ciento sesenta kilos oro, yeetel doscientos cincuenta y cuatro kilos plata, tuulakaal lela tu tsajo'ob tu'ux ku kananta'al le ba'alo'ob ko'ojtakoo'. 72u masil e' kajao' tu dza'ajo ciento sesenta y ocho kilos oro yeetel ciento cuarenta kilos plata, bey xan sesenta y siete no'okob u'tia'al le aj kiino'ob.73ka tso'oke le aj kiino'ob, le levitao'ob, le maaxo u canano'ob, le ma'axob u k'axo'ob, le maáxob u meyajilo te' templo, bey xan u maasil e israelitao'ob bino'ob tu kaajlo'ob. Te' mes siete'o le Isaraelitao'ob tso'oka'anili u pa'atlo'ob tu kajalo'obe'.

Chapter 8

1Tu La'aka Le Ka'ajó much- la'ajob bey juntuLiwiniik tó. Tu Kuchil jeeKab tée tu tánilil v jonajil Le jaáo. Ka'a tu Kaat-chiitóob ti Esdras Le aj Dzibóo Kaa u taasóob u dziib Le Leey ti moises. Je Léelo yundziil tv dzáa ti Israel. 2Ti u yax Kinil le u-uuk ú. Esdras le ah Háanbesá tu táasa le leey tux muchúc.báal le kaajo je bix xiibóob yéetel koléelóob tu LaKaaloob le maxoob Ku beyta u yubikoob byxan Le Ku Naatikóob. 3Leti tu dzajubá tu taanilil Le Kuchil tu jóol u nájile jááo Káa tu xoká leti tak tu jatzkaabiilil. tak tu chumuk kiin. tu taan xiiboob. Kooleloob je maxoob tán u yubiikoob yetel jetz-olal u dziibil Le Ley.4Beyo Esdrase. le ajDzíbo. Káa walaaji tu yokol jupéel Kúuchil Kanal beytunó le Kaajó dzokumeyáatik yetel júnpéel meya. Waalak baaloob tu dzéel leti tiantúun matatias. Sema. Anias. Urias. Hilcias yeetel Maasias. Tiaan tu noah beyo Pedadias. Misael. Malquias. Hasun. Hasbadana. Zacarias beyxán Mesulan tiáanóobi wáaláakbáalóob tu tsiik. 5Esdrase tu jeéba le dziib tiaáh u yiloób tu laákalob le káajó. Beytúno letie walaakba tu yokoól he kaajo beytúnó leti tu jéeba tu laakal le makoobo kaj liikoób.6Esdras tú tzaá kiilichi ti yun tziil. Le noójach yuntzil. beyo tu laKáal he káajo tu lizóob u káabóob ka tu nukajoob. "¡ibeeyo! ¡ibéeyo!" beytuno letióobe kaatu chiná u póoloób kajook kiilich kunt koob le yuntziíl yetel u táan póoláalóob te lúumo. 7Beyxan Jesúa. Bani. Serebias. Jamin. Acub. Sabetai. Hodias. Massias. Kelita. Azarias. Jozabed. Hanan. Pelaias beyxan le levitáabo tu yantaajoob le kajó u tiaál ka-u náat-oltoob le leyo. Beytúno le Káajo tiaán te kuchiiló. 8Xokáab ti le tziíbo u táan yun tzil. Tu metaajoob tubéelil yetel u chiikbezcóob bax u káat u yáale yóola byo le Káajo ku náat. óob le táanoj.9Nehemias u jalaáchi esdras ajkáanbeza. ajtziibxan yéeteel leevitaob letioób yáanoób u kannzoob le káajo. Káatu yalaáob te káajo: le kiin bejlaé jáach kíilich ti yúun tziil u kúuob. Máaxáan a yaáololex mix a wóoléex" beyó le káajó ókónáji káatu yúubajoób le táan ti le tzibo. 10Beyó Nehemias tu yáala ti letiob: "xéenex jántéx le tzáatzo bey xáan ukex báá chúújuk. Tux tex jun pi'it xáán ti le minán tióbo á méyamexo. Jex bix le kiín bejlaé kilich u tiál yúntzil a kíún. Máá xán a yáolalex. Túmen u kii oláli kiún leti in múkoón.11Bey túuno le levitaobo tu metájoób ti le kájotú maka uchiób beyo: "¡Mak.chieéx! Je bix ti le kííu jách kiilich. Má yaá.olalex." 12Y béyó tu láaká le káajó káá binlájoób. Ch'aaéx tóóxtabáex le óchóobo by xaáu kiinbesáa le ki ólal túmeén tu náatáob le t'aanoob je bix káansáabó.13Bey tuu káa júún kíín le u nukiloob le páadíín tsiloob te nájóobo tu lakal le káajó bey xán le ájkiino béy xán levitaobo. Kúch múch'oob tu yikna. Esdras. le ajtsiibo u tiál u náajaltic u tukuloob ti u t'ani le tsiibo. 14Létíobe tu kaxtoób te tsiibo ti le t'aar jée bix kíiún tu yalá ti Moises le u Káajil Israel kánaáu u kúxtal tu najiloób kanák le kiibésaj tiuuk új. 15Káabét u beetikoob jun p'el páyálchi ti a tu lakal le kajóobo je bix Jerusalen tu yála: "Jókenex te kanál cuchiloobo. Tasex cheen súnakey u káb le oliboo. Olivo p'a. bey xaan le mirto. bey xau le xáano yetel chéob de booy. U tial a metikeex cuchiloob de jélelil. Je bix tsiibtani."16Béytúuno le kájo jóki ka sunaji yetel u kab le cheó katu méyatá u najillob le tiób. U yakaol u najiloob bey xan u tselíloob. U tseliloob u nájil yuntsil. bey xan kuchil jékap náts ti u jónajíl le ja'ó bey xau tu chumukil u jónájíl Efrain. 17Tu lakal le much kaabalilo le ka sunajob ti le kalanilobo tu meta u najiloob ka kux lájóbi. tu laka u kííníl Josue. U palil. Nun. takxan le kííno. u kájil tun Israel má u kiinbésaji kánán. Bey u ki'ólal. Jach nóojòch.18Bey xaan kiin pách kíín. Jebix yax kíín takxan u tsoók Esdras tu xóoká u tsiibil u t'an yúntsiil. Ka jelooj te kííotálil utíal u-uk kiin bey xáu nuaxac. yanla junp'el. much kabal kíólal bey le max kuyúbic le t'aan.

Chapter 9

1Bey'tunó tu veinticuatro k'ini tu laili winaló, u caji Israele d'ano'o, tan u sukino'ó u bukinmo'ó tzatzapki no'ok k'a tu tzaò lum tu polo'ó. 2U ch'ì'ibal Israel tu jatzubá ti tu lakle yanah kajilo'ob. Ualaj'ó yetel tu k'anto u kebano'o yetel le ba'alo kastak tu met'oó u máanjan'an ch'i'balo'obó.3K'a j hualajo'o tux yano'obé, yetl o'oxpe horailé tu xoko'ó ti tu dzibil u t'a'án Yuntzil u Kuob, ti' u láak óoxp'éel horaé, tu cáantajo'ob u kebano'ob, yetel noklaj'ób tu tan Yuntzil u Kuob. 4Le levitaob, Jesúa, Bani, Cadmiel, Sebanías, Buni, Serebías, Bani yéetel Quenani na'co'ob ti jun p'éel u ca'anche'il tze'eque' ca j ka'am payalchi'inajo'ob ti Yuumtzil u Kuob.5Cu dzo'ocolé lej levitaob, Jesúa yéetel Cadmiel, Bani, Hasabnías, Serebías, Hodías, Sebanías yéetel Petaías, tu ya'alajo'ob: "Líkene'ex, qui't'ante'ex Yuumtzil u Kuob mantadz". "ka maktzilta'ak a kili'ich k'aába, yéetel ka qui'qui't'anta'ak yokol tu lakal maktzili'il yetel qui'ichquelem kaayo'ob. 6Chéen teech Yuumtzilech. Mina'an u láak. Teech beet le ca'an, yetel u sen ca'analil le ca'anó, yéetel tuláacal u eeko'obó, bey xan le lu'umó yéetel tuláacal ba'ax yaní. Bey xan le ka'anabó yéetel ba'ax yaan ichil. Teech ca dzáic kuxtal tio'ó, yéetel u eekilo'ob le ca'anó cu kultik'ech.7Teech le Yuumtziló, le Yum Ku j yéey Abram yéetel tu jóosal Ur, u caajal le j caldeobó, ka ta tz'aa u kaaba'int Abraham. 8Ta wilé u puksic'alé t'oj ta tan, ca ta beetaj jun p'éel nup t'aan tu yéetel ti'al ka tza ti u ch'i'ibal, u lu'um le j cananeob, hititaob ,amorreob, ferezeob, jebuseob yéetel gergeseobo. Dzo'oc a beetic le ba'ax ta wa'alajó, tumen teché ca dzo'ocbesic a t'aan.9Teché ta wilaj bix u mukyaj le máanja'an ch'i'ibalo'ob tu luúmil Egipto, ta wu'uyaj xan u yaayaj awato'ob tu jáal Chac Kaáb. 10Ta beetaj nucuch chikuláj yéetel jakbe'en ba'alo'ob tu yóokol Faraón, tu lak'lu palitzi'ilí, bey xan tu yóokol tuláacal u cajnáalilo'ob le lu'umó. Tumen téech a wo'oje le egipcio'obó yéetel kanal'ich ya balo'ob tu meto'ob. Bey xan ta metaj'tech u p'eel k'aaba cu jetzel tak be'ejlaé.11Ka'atune, ta jóosaj ca'a búuj ti' le ka'anab tu táano'obó, máano'ob tu yóokol tiquin lu'um, yéetel ta bulaj u aj ch'a'apachto'ob tac tu tamil le ka'anabó, beyo'ob tuunich tu tamil ja'e'.12Ta dzaj jun p'éel múuyal u ti'al nu'uctic u beelo'ob de kiin, yéetel áakabe' jun p'éel tóoch'bal káak u ti'al julic le bej cu ximbatko'o yetel sasililó 13Tu Witzil Sinaí j éemech, ca j t'aanajech yéetelo'ob ti' yanech te j ca'ano', ta dzaj ma'alob tzol xiquino'ob ti'ob, u jaajilo'ob ca'anbesajo'ob, ta dzaj xan a'almaj t'aano'ob yéetel nu'ucben'en t'aano'ob utztac.14Ta ca'anbesajo'ob xan u c'ajoto a kilich kiinil sábado, ta dzaj a nu'ucben'en ta'ano'ob, a ma'alob ca'ansajo'ob, ta dzaj xan a wa'almaj t'aano'ob ti'ob tu kab a pa'alitzi'il Moisés 15Ta dzaj xan u waajil ca'an ti'ob u ti'al u na'ajcunsicubao'ob, yéetel u ja'il cháaltun u ti'al u yukajilo'ob, yéetel ta wa'alaj ti'ob ka xico'ob cajtal te lu'um ta séeb chi'italj ti'obo.16Ba'ale leti'ob yéetel in máanja'an ch'i'ibalobe ca'analchaj u yicho'ob, yéetel u dzu'uy poolo'ob, ma' xan tu táan óoltajo'ob a nu'ucben'en t'aano'obi. 17Leti'obé ma tu quibu yubobí yéetel mix u ka'ajbeso'ob le nucuch ba'alo'ob ta beetaj ichilo'ob, tu yo'olal u jach dzu'uyil u poolo'obe tu dzajob'ob juun túul u nojchil u ti'al u ca su'utco'ob tu palidzilo'ob. Ba'ale teche' jun túulech Ku chu'upech yéetel sa'atsaj, utz a ch'a'a óotzilil, chuca'an a yo'ol , chuca'an a yacunaj. Té'eche ma'xan ta xúump'atajo'obi.18Té'eche ma'xan ta xúump'atajo'obi, mix ca tumen tu beetajo'ob un p'eel chan wacax yéetel yibbil fierro ca tu ya'alajo'ob: "leti' le Ku jo'osech ti Egipto", tu beetajo'ob xan ba'alo'ob talam kastaco'ob. 19Teche', tu yo'olal a nojoch yaacunaje' ma' ta xúump'attajo'ob te xtocoy lu'umo. Le t'o'ol múuyalo' ti'alo'u bisco'ob tej bejo' ma'j náachchajti'ob yéetel kiin, mix u t'o'ol ka'ak de áakab u ti'al u julic le bej tu'ux cu xi'imbal'ob.20Té'eche ta dzaj a ma'alob Pixan u ti'al u ca'anbesico'ob yéetel mix ta tzelatioób le waj tu chio'obo, ta dzaj xan ja' ti u yukajilo'ob. 21Cuarenta ja'abo'ob táan a tzéenco'ob te xtocoy lu'umo' yéetel mix ba'a p'at minan tio'ob. U no'okobe' mix laabchají yéetel u yooco'obe mix chu'uplají.22Ta kubaj ti'ob ajawilo'ob yéetel nucuch ca'ajo'ob, ca ta t'oxaj ti'ob jujun xéet lu'um. bey tuno' tu ch'a'ajo'ob u lu'umí Sehón, u ajawi Hesbón, yéetel u lu'umí Og u ajawi Basán.23Ta beetaj u ya'abtal u palalo'ob je'el bix le éeko'ob cu dzo'ocole' ca ta tazo'o' te lu'umo'. Ta walajti u máanja'an ch'i'ibalo'ob ca ok'ko'o u ti'alinto'ob. 24Bey tuno' le c'ajo tu ti'alinto'ob le lu'umo, Té'eche ta p'etzá tu táano'ob' u cajnáalilo'b le lu'umo', le cananeos. Ta kubaj tu kabo'ob u ajawo'ob yéetel u cajnáalilo'ob le lu'mo', u ti'al Israel ca u beet yéetelo'ob jeél bax u káato'obe'.25Tu ch'a'ajo'ob xan nucuch caajo'ob tuulumta'ano'ob, yéetel un p'eel ma'alob lu'um, yéetel tu ch'ao'o najo'ob chuptac yéetel ba'alo'ob jadzutstak, ch'e'eno'ob, coolo'ob, yéetel u cuchil pakalí olivo, yéetel pakalbi che yabtac u ich. Bey tuno' ja'ano'o, yéetel tu na'ajcuntajuba'ob, yéetel uts u yucubao'obe, yéetel tu qui'imaccunsajo'ob xan u yóolo'ob ti' a nojoch utzil.26Ba'ale' leti'obe suto'o ma' uyal da'aní yéetel ko'oxchajo'ob ti teech. Ca tu kex óolta'ajo'ob a Wa'almaj t'aan. Leti'obe tu químsajo'ob a aj bóobato'ob, leti'obe tu kat'otaj ti'obe ka suunaco'ob ti Teech, leti'obe tu beeto'ob baalo'ob talam k'a'aso'ob 27Le beetic Teech ta kubajo tu kab u aj p'eeco'ob máaxob tu meto'ob u mukyajo'ob. Cu dzo'cole' le táan u yaayajo'obe autnajo ti Teech yéetel Teché ta wu'uyajo'ob tac te ca'anilo' yéetel yaáb u teenelé Teech ta toko'ob tu kab u ajpektzilo'ob yu yo'la' a nucuch ch'a'a otzitalil.28Ba'ale' chéen p'elac u yantal jun p'íit jéedzel ti'obe, cu ca'a beetico'ob ba'alo' kaastak ta táan, ta cha'aj u lúubulo'ob tu kab u aj p'eeco'ob, beituno' u aj p'eeco'ob jala'achchajo yu yokolo'ob. Cu dzo'ocole' leti'obe ca sunajo'ob ca kaamtánajoob ti Teech, Teeché ta wuúyajoob te ca'ano yéetel ya'ab u tenalé yo'ola' a yaacunajé ta tocajo'ob 29Ta tzolxiquinto'o u ti'al ca beilac u sut'lo'o ta Wa'almaj t'aan. Ba'ale leti'obe ca'anaj chaj u wicho'ob yéetel ma' tu yu'ubo'ob a nu'ucben'en t'aano'ob. Leti'obe k'ebanchajo'ob ti'a tzol xiquin, leti'obe cu tzac'o kuxtal ti' le máaxoób beetique'. Leti'obe ma' tu meeto'obi, le beetic ma' tu yu'ubajo'ob a táani'.30Ya'abcach ja'abo'ob chucpaj a óolal ti'ob, ta t'aano'o yéetel a Pixan beyxan yéetel a aj bóobato'ob. Ba'ale leti'obe ma' tu yu'ubajo'obi. Beitu'uno ta kubo'o tu kab le cajo'ob nats'takilo'obo. 31Ba'ale tu yo'olal a nojoch ch'a'a óotzilile' ma' ta xu'ulsajo'obi, mix ta xúump'attajo'obi, tumen teche' jun túulech Ku muunil a pucsi'ikal yéetel ch'a'a óotzilil.32Le o'olale', ak Ku, le nojoch, le tuláacal páajtalil, yéetel sajbe'entzil Ku, ma' tu xu'ulsic u nup táan mix a noj yaacunaj, ma' a chaic tu láacal le mukyajo'ob dzo'oc u máan tak yóokol, ak ajawo'o, u nojchil cajal, sacerdoteo, aj bóobato'ob, yéetel yóokol ak máanja'an ch'i'ibalo'ob yéetel tuláacal la caajó tu kí'inilo'be ajawo'ob Asiria tak bejela'é, chicpa'jac jach minaán ta táan. 33Teché mina'an a si'ipil ti tuláacal le bax'ax úuch ti to'ono, tumen teche' a meyajé jaj'ol ba'ale' to'one tac beetaj ba'ax talam kaas 34In ajawo'on, u nojchil cajal, sacerdoteo, yéetel máanja'an ch'i'ibalo'ob ma' tu dzo'ocbesajo 'ob a Wa'almaj t'aan, mix tu yu'ubajo'ob a nu'ucbe'en t'aan wa u t'aanilo'ob a nup táan le ta wa'alaj ti'obe.35Tac tu ajawilo'ob, ajaki tu ki'imac'olilo'obe yo'olal a yaáb utzil ti'oob, ti u nojchi yéetyel u maálobil le lu'um ta tzáa tu t'ano'ob, ma' tu kultajecho'obi mix su'unajó ti tu k'ak'as belo'obi.36Le o'olale' palitzilo'on, ti le lu'um ta tzáa ti i'in máanja'an ch'i'ibalo'ón u ti'al u kí jantko'o u ich'e' pak'alo'obo yéetel u ma'alo' siba'alilo'ob. Le o'olale' palitzilo'oní. 37Tuláacal ba'ax cu dz'aique ac lu'um cu bi'in te ajawo'obo le a tzá'ama' tin yóokolo'on tu yolal in kebano'on. Leti'obe cu jalachilo'ob yóokol in winkililo'on yéetel yóokol in alako'on je bix u k'a'atobe. Tino'on ti u p'eel' nojoch yayaj'olalil.38Tu yo'olal tu lakle ba'alo'obá. To'oné tin me'etoón jun p'eel' nup t'áan ma' un pe'ec yéetel dzi'itbí. Te dzi'ibiló k'alanó ti'an u k'áaba'ob ac u nojchil cajal, levitao yéetel sacerdoteo."

Chapter 10

1Le maxo'ob tu dzibta u k'abao'ob ti le k'alan ju uno'obo le ti e j'eloba: Nehemias u paalil Hacalias u nojoch jalachui,y'eetel lé aj'kino'ob tu dziita' u k'a bao'ob xane sedequias. 2sereias, Azaria, Jeremias 3Pasur, Amarias, Malquias4Hatus, Sebanias,, Maluc 5Harim, Meremot, Abadias 6Daniel, Gineton, Baruc, 7Mejulam, Abias, Mijamin 8Maazias, Bilgai y'eetel Semaias. Lelo'oba' aj'kino'ob9Lelo'oba leti le Levitao: Jesúa u Pali Azanias, Binúi u ch'i'ibal Henadad, Cadmiel 10Ulaak levitaobe le ti lelo'oba: Sebanias, Hodias Kelita,pelaias, Hanan 11Micaia, Rehob, Hasabias 12Zacur, Serebias, Jebanias 13Hodias, Bani Y'eetel Benino 14U joolilob e caajó le ti lelo'j'oba: Paros, Pahat, Moab,Elam, Zatu, Bani15Buni, Azgad, Bebai, 16Adonías, Bigvai, Adín, 17Ater, Ezequías, Azur, 18Hodías, Hasum, Bezai, 19Harif, Anatot, Nebai, 20Magpías, Mesulam, Hezir, 21Mesezabeel, Sadoc, Jadúa,22Pelatías, Hanán, Anaías, 23Oseas, Hananías, Hasub, 24Halohes, Pilha, Sobec, 25Rehum, Hasabna, Maasías, 26Ahías, Hanán, Anán, 27Maluc, Harim yéetel Baana.28U yalab e caajó oj'kiino'ob, levitao'ob, canano'ob, kaayo'obi u meeyjalió'ob le k'ulnaj, tu lacaxan le maxo'ob tu jaatsbe subao'ob ti u cajnáalilo'ob tuyalob u dzocbescob u almajt'an yuumtzil, tacxan u yatano'ob, yéetel u xibil paalal yéetel u ch'upil paála, tu laca'le yancha' u k'ajóoltíc yéetel u na'atic. 29Tu nupajuba'o yéetel u laak'ob, yéetel u nuukilo'ob ca'tu je'dz t'antoob yanal umpé coonolchié u ximbato'ob tu ya'almajt'aan tuumtzil, jebix dzabicti o'ob tumen Moisés u palitzil yuumtzil, ti u paaktico'ob yéetel u jalach t'aano'ob yéetel u ka'ambesa.30Toóne tin nuuptanto'on máa dzaic in xch'upul paalal ti u caalalí le lu'umalo'oba Mixtaan ch'a'ikxan u xch'upu palalobe ti in xibi paalalo'on. 31Tin ch'ach'ito'on xané waa u maaquiloob le caajo'obo caá u tasoob ba'alo'ob, yéetel xan i'inaj neek' u conoob ti toón tu k'iini j'eésajba wa xan ti quiliich' k'iiné mixtaa'ne manic tio'ob. Yan xan in ch'aico'on u jéescuba'ob le lu'úmo anal u'uk yan xan in xoot'p'aaxcoon u pa'ax ujele judioso'obo.32Tin chiin poolton xan in dzáaaxico'on un óox ti plata anal ja'ab u tial u meyjulil u najil yuumtzil, 33yo'olal u yantal waa tu ta'an, sii o'olal i'naj neek sio'olal de tocbí tu k'iini jeésajbá, tu kiinilo'ob tumben uj yéetel e kiimac olal o'laanobe u tiial le kilich si baalo'obe u tiial le sibaalo'ob tie k'ebano'obe yhoohsah sa u siipil Israel yoosaa tu laadal e meyaj ku meetaa tu najil Yuumtzil.34Le aj'kiino'ob e, le levitaso'obe yéetel u chucan le caaje tu bulo'ob e siba de cheé, e buula' u tial u yojetco'ob mayo'ob cú tazic cheé tu najil yuumtzil tii e kíinoob álanóob ti anal jaabobe. Lec cheeó u tiaj toocbi ti u caana multunich kiichquelem yuum beey dzibta'an tu ya'al maj ta'an. 35Ti in chiin po'olton in taascoonxan tu naajil yuumtzile' u yax ich'e paak'aalo'obo bey xan u yaax ich anal jaabo. 36Jeebix dziitaani tile kiliich dziibo, tooné tin ch'unpooltoon ya nin taasco'on tu naajil yuumtzil bey xan tic aj'jiino'ob cu meyajo'ob teelo', in yaax paalilon in yaax aalak'on3837Yaanxan in taasco'on u yax siiubal juch'bi trigoo, u k'aam si'ijil le i'inaj neeko'obo beyxan u yax ich le pak'alo'ob beyxan u yax ich le pak'alo'ob

Chapter 12

1Lelo'òba` le ti e sacerdotes yetel levitas nah`coob yetel zorobabel, u`paal Salatiel yetel Jesùa: Seraias, Jeremias, Estras 2Amarias, Maluc, Hatùs 3Secanias, Rehum, meremot,4Iddo, Gineto, Abias 5Mijamin, Maadias, Bilga 6Semanias, joiarib, Jedadias 7Salú, Amoc, Hilcias, yèetel Jedaias. u kíini'lob Jesua leti'ob ka'ach u nuuktakil le sacerdote'obo`bey xan u làak'tsil'ob.8le levita'obo leti'e je'elo'oba: Jesua,Binúi, Cadmiel, Serabias, Judá, yéetel Matanías, Matanias yéetel u láak'tsil'ob léeti'ob u mellajo'be aj pa'ax tux ku d'zaba nib'ola 9Bacbuquías yéetel Uni, yéetel u much'tambaal wa'laj' ob tanil tu la'kal e meja'jo10Jésua k'uchu u beetuba u yum Joiacin, e la u yum Eliasib, Eliasib el u yum Joiada, 11Joiada k'' uchu u beetuba ta'ta Jonatàn le ti y ta'ta Jadùa.12tu k'iinilo'ob Joiacin, e sacerdote'ob ku beetik u nojchilo'ob ti e familia'ob: Meranias k'uchu mèet u noj'ch ti Seranias, Hananias'e u noj'och ti Jeremias, 13Mesalun k'uchu mèet' ku noj'chil ti Esdras. Johanàn k'uchu met ku noj'och ti Amarias, 14Jonatàn k'uchu mèet'u noj'chil ti Melicù, bey'xan Josúe k'uchu mèetic. u b u noj'chil ti Sebanias.15ti a ch'ajoh'tic, Adna tu mèet u noj'och ti Harin, Helcai tu mèet'u noj'och ti Meraiot. 16Zacarias'e tu mèet'u noj'och ti Addo, Mesulan tu mèet u noj' och ti Gineton 17bey'xan Zicri tu mèet u noj'ti Abias ti Miniamin. Pitay tu mèet u noj'chi ti Moadias. 18Samua tu mèet'u noj.chi ti Bilga. Jonatan tu mèet'u noj'ti semanias. 19Matenai tu mèe u noj'och ti joiarib, uzi tu mèet u noj'och ti Jedaias, 20Calai tu meet u noj'och ti Salai, Eber tu mèet'u noj'och ti Amoc. 21Hasabias tu mèet'u noj'och tu Hilcias, bey'xan Natanael ti Jedadias.22tu k'iinilo'ob Eliasib, e levitao'bo Eliasib, Joiada, Johanán bey'xan Jadua dza'aboób u nuc'ta'kil'ob ch'iibalo'ob bey'xan le sacerdote'ob dza'abo'ob tu lak'al u jala'chi Dario ti persia 23tu laa' cal u ch'iibalo'ob levi yèetel u nuuktakil u ch'iibalo'ob dzabo'ob de u k'aaba'ob te dziibil'ob be cronicas tak'tu k'iinil johanán, u paal Eliasib.24u nuuktakil le levita'obo leti'e Hasabias, Serabias bey xan Jesúa u paal Cadmiel, yèetel u laak'tsilob'obe wa'alakbalo'ob kac'ach actàan ti lèeti'ob u ts'aaiko'ob qui'qui' k'ai bey xan nib'ola ti u mèet'ob e bix u yaa'mil David. 25Matanias, bacbuquias, obadias, Mesulam, Talmón yèet'el Acub, lèet'ob canaan'tic tux ku liitsa tu lacaal baal'ob tej jool. 26le ti'ob meeya'nah'job tu kíinil Joiacim u paal Jesúa u paal Josadac, bey xan tu kíinil Nemias u jalachil beyxan Esdras lee'ti u sacerdote bey xan aj'dziib.27Le ca cuch u kiinil u cuu'bu u bakpach jerusalen, le caa'jo tu caxta e livita'obo he tux ku caj'tal ti u taasic tak jerusalen, ti u kiinbesico' yèetel qui'imac òolal, e kiinbes'kinó, yèetel qui't'aano'ob yèetel boboj'paxo'ob yèetel arpa bey'xan lira. 28taalo'ob tulacal le aj kaayo'ob le levita'ob ka tu muchuba'ob tu bakpax Jerusalen yèetel tu lacal u cajtalil e Neftalitas.29táalo'xane tu luumi Bet Gilgal bey'xan tu kaaxil Geba yéetel Azmavet, leeti'be tu méetal u naj'il tu bakpax jerusalen. 30e aj'kiinob yéetel levita tu yutzquinta u kux'tal, bey'xan tu laa'cal le caj'o bey'xan un u jóo'lob tux'cu'puu'lo baa'lob.31bey'tu'nó ti met'a u naa'cal tu nuuc'taquil Júda yo'kol e kó'to bey xan ti wa'lah ku muchuba'ob e aj kaa'ob ti a u dzool' ni'ib ola'. u tu'le tu jonah' dzaba yalah'báa'lob.32Osaias yéetel táanchumuc u nuctakil Judá bi'no'ob tu pach, 33tu pach'obe ti'cu'bin Azarías, Esdras, Mesulam, 34Judá, Benjamín, Semaías, Jeremías, 35wa jai'tulo'ob u páa'la'lob e aj'kiino'ob yée'tel joopsaj paaxo'ob yée'tel Zacarias, u paal Jonatán u paal Semanias, u paal Matanias, u paal Micaias, u paal Zacur, u chi'bal Asaf.36bey'xan ti yan'ob u laj'tzilo'ob,Zacarías, Semaías, Azareel, Milalai, Gilalai, Maai, Natanael, Judá, Hanani, yéetel e páx'ob, u kai, David u paal kú.Escras e aj'dziibo ta'nil cu bín. 37tu too'jil u jóo'nah sayab' naa'cob te tzolbi, tunich o caj' al David, tu náa'ca yokol e coo'to, yóokol u jalach naj David tu jool cajil David, tu jool e chikiín já.38u jeél kai'o e dzco'ob niv'holal bi'no'ob yána'tux. ten'ne binen'tu pach'ob yée'tel tan'chumuc le maa'cob, yokool tux cu jokool butz, te tux cox, e coot'o, 39tu yoo'kool u jool, u náj'il Efrain, tu tojil u uchben jool'il e cayó, bey'xan witzil najíl Hananel yéetel tu witzil najíl e cien, tac tu najíl e taman 'nob, caj walá'ob tu jool e aj'canán.40bey'tun'óh tu cáa'be aj'kayob, tu dzii'ob nib'o'laj, u cuuchil'ob tu kulnaj, bey'xanten tíi, yanen yée'tel e nucuch máa'cob. bey'xan 41le aj'kiinob dzaab tux yu yaa'nto'ob yée'tel Eliacim, Maasías, Miniamín, Micaías, Elioenai, Zacarías y Hananías, yée'tel hoops'bi pax, 42Maasías, Semaías, Eleazar, Uzi, Johanán, Malquías, Elam y Ezer. e aj'kaayo'ob, tu káa'ob yée'tel Izrahías bey'aj'cansaj'e.43lée'ti'ob tune tu dza'ob yáa'cach, kinsaj baal'ché te kii'no, ca táj kiímac'cha u yóol'ob. bey'xan le cóo'lée'lob, bey xan, le páa'la'lob. bey'tun u kii'mac holal Jerusalen tac nach ku yuu'baal.44dzáa'bob te kii'no máa'cob ti a káa,mic tu láa'cal le sibal'lo, ti kilich ta'ta, u yax'ich u pakal'ob, bey'xan y diezmoób, ti a u ká'mo'ob je bix'halan, tii, ho'ob, ti al aj'kinoób, bey'xan levita'ob. láca' mac tu meyaj'te kaxo'ob natz te caj'ob nucta'cob. pues le caj'o kii'mac'cha u yóo, e yáanob tanil, ti leti'ol 45lée'ti'ob, je'le 'bix le aj'káa'yo'ob, bey'xan e aj'uctzcuna'ob, je'bix uch u yáa'lah ti men David yée'tel u páal Salomon, bey'tun uch u méet,cob le aj'kai'ob bey aj'canan'ob.46hach yabu'kinil, tu kii'nil David yée'tel Asaf, yan max, canxic, le aj'kaayoób, yan xan káayob'ti nib'olal, yée'tel kii'mac'olal. 47tu kíinil'ob Zorobabel, bey'xan tu kiinil'ob Nemias, tu lacal Israel, ku dzacob, jáana te aj'káayo'ob bey'xan te aj'cánan'ob. ku liiz'cob, y bit te le levita'ob, e levita ti u chilan'cab Aron.

Esther

Chapter 1

1Ti u kiniloo Asuero [ Le Asuero letie cu ajawi eaachi tda indid u kuch bal naachi jeebix Etiopía yokol ciento veintisiete provincias], 2Le kinoo jeeló le ajau Asueroo culá tu kancheil tux cu cutal u kanchine ajau tu ajaunajil susa.3U oxpél jaabil u ajawil, tu meetá un p'el nojoca janal ti tu lacal u nucuch meyajoo yetel u koxoo. U huachiloo Persia yete media, u dzuliloo yetel u jalaachiloo le provinciasó taloo eaach tu tan. 4Letiétu yee-sá u nój Ayikalil u ajawil yetel u tziquilil u noj beenil u noj chil ti yaacach kinoo, ciento ochenta kinoo.5Le cad chucpá le kinoobo, le ajawó tu kubá un pél nojoch janal sansa mal ichil siete kinoo lelá utial tu lacal le maacoo tu ajaunajil susa nojoca wa chichán. Te meetra tu solari tux pakaan looloo tu tzel u Ajaunáh le ajawó. 6Le solar tux yan e looloobo sinaan u nookil pildzil sas-tac yetel cháe-wayeen u sumiloo sinaaniloobe maaló li-no yetel . Cháctac, kaxadnoo ti jooloo meyajaan yetel plata ti tzol pakoo marmol. Yan caach u Kancheil oro yetel plata ti un p'el beh Porfirio, marmol, bey u náh naacare yetel adoquin.7Le cu, yukuló cu tójol tii luch oro. Un p'el luché minaan ujueel beyó yaá u yooch vino ajau teelo yo-lal u siiolil le ajawó. 8U yukul le vinoo meetaa jeebix u yaalmi ajawé. "Mix maac cun chóc bil ti."Le ajawó u yaalma ti tu lacal le cu meya joo tee ajaunajó cuu meetoo tu lacal le tanaanoobo tu lacal le udz tu tanoobe.9Beyxan le xajau Vasti tu dzaa xan un p'el nój janal tial le cooleloo yanoo tee ajaunajó utial le ajau Asuero. 10Tu siete kinoobe, le caa jach quimaccha u yol le ajau yo-sal le vinoo, letié tu yaal ti mehuman, bitzá, harbona, biyta, abaqta, zetar yetel carcas [ letie siete cu meyajoo tu tan le ajawo]. 11Caa tasaac tu tan le xajau Vasti yetel u p'oquil xajau. Letié u raat caach u yees ti le macoobo yetel ti u nuuetaquiloobe u quich pamil, men u paata xiiche dzibolbil utzil.12Baale le xajau Vastio ma tu uuymáténti után ajau ledzuu taasalti mein le bísátaanoobo. [Oficiales] Beytuno le ajawó jach p'uují, u cooí-le táab ti letiuba.13Beytuno le ajawó tu ka'ta u chi le maacoo raolfanoó ea- nal u naatoo, le maxoo naatic le rinoobo [ men bey u meetic ajav ti le lacal le jach tam u kaolmiloo leleyó ye tel p'isol.] 14Bejlaé le jach naadzo ti le ajawó carsena, setar, Admata, Tarsis, Meres, Marsena yetel Memucán. lelá u siete dzulilo Persia yetel media. Letioobe cu yocoloo yienal ajav cu meetcoo le nucuch meyajóó ichil le ajawiló. 15"Tial u dzoosajil e leyó ¿Bay coon meet ti le xavaj Vastía men má tu yotá u meet le baax tu yaala le ajau Asuero, le bisaa men nuuucuch meyájoo? "16Memucántu yaalá tun tán le ajawó yetel u nucuch meyajoo: "Má chan ti tech ajau le xajau Vasti dzuu meetic ras, ti xan ti tu lacel lea nucuch meyajoobo yetel u jeel maacoo ca-jaanoo ti tu lacel a provincia ajau Asuero. 17Men le baa tu meet lexajawa yan u raoltel men tu lacel cooleloob. Lenti cun meetic tu lacel cooleloobe cuu mambalcunsu yichamoo cu yaacoo walé, ajau Asuero tu yaalá caa bisaao le xajau tu tan, baale letie má tu yooti. 18Maili túubuelekinjeeló, u yunan cooleil Persia, yete me did le uuyoó le baal tu meetá le xajawá, yan u yaacoo ti tu lacal u nuucuch mey'aj le ajawó. Yan y jach p'uuloo tu men tu mambalsaaloo.19Wabey u kaat ajau, u chá caa Tuxtac un p'el jalach tán yo- sal letí, leló eaa dziitao ti u leyiloo Persas yetel Medas, lelá muun bin rexbil, Vasti mau caatal ta tan. Ajawé cu dzáa ajawi u lac coolel tip'aan utzil puet leti. 20Le cheen Jooroc albil le jalachtán ti tu lacal u nojchilil le yawa, tu lacal atantziloobe yam u tziquio u yichamoo, bey le nuuctacoobo wa le mejentacoobo".21Le ajawo yetel le dauloo jach quimde yoolo yo-sal le tzol táná, le djawó tu meeta jeebix tu yaalil Memucán. 22Letié tu tux tuxta juúno ti tu lacal le provinciasoti te ajawiló, jujunp'el províncidé jeebix u dzibe. Tu tuchita ti jujun- tul maaque caa yuumilchajac tu yotoch. Lejalacjtáná dza ti u tán ti lacal u cajiloo le imperioa.

Chapter 2

1Caa dzooc le haalooba, le caa chan em u p'uujaanil le ajau Asuero, caa tu kaasa Vaasti yetel xan le bay tu meetó. Tu kaa-sd xan lejalach tán dzocaan u meetic ti letio. 2Beytuno le xiibo tanquelemoobo le meyáticoo le ajawó tu yaaloo:"caa caxtac sujuy chúupalaloo quiich pantacoo u tial ajau.3Le ajawó cuu dza meyajoo ti tu lacal le provincias ti tux cu ajawil, tial cuu much' quint tu lacal le quiichpan ch'u upalaloo tial uj caj-cunte tee tu nó-nai Susa. Cuu cháa u dzabal tial u canant Hegai, uj meyaj le ajao, max canantic le chupalaloobo yetel caa dzabac ti u xbon ichoo. 4"Le chúupal cun luubul utzil ti ajawé cau meet u ajawil tu kuchil Vasti". Le tzól tána udz tu yuubil ajau, bey tu meetó.5Yon un tul judioo tu nój cajil susa u kabae Mardoqueo u pal jair, u pal Simei u pal Lis, letie Benjamitaí. 6Letié naach cuntaab ti Jerusalen yetel le naachcunta-boobo, much' yetel le puuloó yetel Jeconías, u ajawil Judá, le max Nabucondonosor, u ajawil Babilonia tu bisá kalbiloó.7Letié tun canantic Hedasa, le lela, Ester, u pal u dzé yun, men letié minaan u papá mix u mamá. Le chúpal coolelá udz u yilaa, quiich pan u paatal yich. Mardoqueo tu cha'a bey u paale.8Le caa aalaa u ajau tán ajawó, yan chúupalaloo bisaaboo tu ajaunaji Susa, caa dza-boo u canan Hegai, Ester xané bisaa tu ajaunaji jau caa xan dza ti Hegai u canante , le canantic chúpalo. 9le chúpalá luú utzil ti leti, letié tu najmaltaj u utzil le ajawó. Tu seblaquil letie tu dza baa tial u bonic uyich yetel u chi tu yeyá xán u yoóch. Letié tu dzaati siete x meyajoo utaloo tu ajauná le ajawó, caatu keexa u najil tux cun yanta Leti beyxan leu xmeyajoobo ti u yuutzil tee tu yotoch le cooleloobo.10Ester mau ya-a ti mix maac tux u cajal wa max u laaRóó men Mardoqueo u tzalma ti má u yaic. 11Sansamal Mardoqueoe tee cu suusutcuba actan u solari tux pakaan le loolooboo, nadz tu nai le cooleloobo, tial cuu yojelt bix u bin ti Ester, bix u maan kinti.12Le chen aalac-ti jujun tul chu'upal leti cu bin tu tan ajau Asuera, jeebix kanu meetic le cole loobo, jujuntul chú-pale yan u chucbesic 12 whóó lecu quich pancunsaa-loo, seis uhoó yetel u aceiteil mirrá, seis xan yetel quiboocoo yetel u polbiyoo xan. 13Le chen xiic untul chúpal yicnal le ajawó, jeen baaxcuu kaate cu dzabalti te tu nai le cooleloobo, yo-lal u bisic leti tee ajaunojo.14Ti u chini kíne letié cu yo-kol, jaadzca kine cu suut tu leak u nai le cooleloobo, tux cu canan zaazgaaz u meyáj le ajawó maxtan oltic u cajcunaj cooleloob le ajawó. Letié maún caa sut yienal ajau jaalil wa leti caa jach luubuk utzil tie' cuu caa tantu caatené.15Baale le caa kuch u kin utal Ester [ upal Abihail, u dze yum Mardoqueo, le max cháan leti u palinte] yicnal ajau, letié mix baa tu kaatá jalil le Hegai u meyaj a-jau, max dzaban ilic le coole loobo, tu kaytati. Baale cuu yilé maan quiich pan yilic. 16Esteré biseab yienal ajau Asuero ichil ajaunah ti la-jun uhó, lelá, u uhji tebet tu siete jaab ti u ajawil.17Le ajawó tu yabilla Ester tip'an ti tu lacal ujel ch'uupalaloo letie' tu najmaltá utzil yetel maalóbil tu tan leti, tip'aan ti tu lacal le sujuy ch'u palaloobo, heytuno tu dzaa u pet-jool djau yokol u pol leti caa tu meeta xajawil tu cuchil Vasti. 18Le ajawó tu meetá un p'el banquete ti tu lacal u nucuch meyajon yetel u koxon, "U banquete Ester" caa tu yeensá u boloole provinciaso. Beyxan tu dza ajau-sibal ma'pisil.19Le caa much' le sujuychupalaloo tu caatenó, Mardoqueoé tee culubal tujol u naí ajawé. 20tac bejlac' Esteré máu yaalti mix mac max u laakoo wa tux u cajal, jeebix Mardoqueo u Tzolmitio. Letic ma tu p'ata u tzol tán Mardoqueo, jeebix tu meeta, caach eaatu cháu tzent tu yotoch letié. 21Ti le kinoobo, caliquil Mardoqueo tian caach tu jol u nai Aju, caatul u nucuh meyaj le ajawó, biqtan yetel teres, le canantcoo le jolbejo, p'uujoo tun caxcoo bix cun u metoo loo ti le ajau Asuero.22Le baa caa kuch yojet Mardoqueoo, letie tu yaalá ti x ajau Ester, Estere tu yaalá ti ajau tu kabá Mardoqueo. 23Le baa cu yaalala tanoltaabi, caailaabe jáj tu caatulil le maacooba bisdaboo jich'bil u cal le baa jeela dziibtaa tiun p'el juum tux cu dziibtaj tu lacal balooo cu yuchul tu tan ajau.

Chapter 3

1Le caa dzooc le baalooba, le ajaú Asuero tu yanta Amán u pal hamedata le Agagueo, caa tu dzaa tu cuquinta- jil pajtalil ti yokol u jeel u meyajoo le yanoo yetelo. 2Tu lacal u kooso le ajau le cu yantaloo tee jonaj tee ajawó mantadav u xoltaloo yetel cu chintaloo tu tan Aman, jeebix utuchi aalmil caa metaaque. Baalé Mardoqueoe maun xoltal mixtun p'ontal xan.3Beytunó leu kosoo le ajau yan tee jonajóó caa tu yaalo ti Mardoqueo: "¿Baxten ca má uuy má tántic leu tuchi má le ajawó? 4Letiobe tu yaaloo ti sansamal, baaleletie maun ejejntio le baa cu yaacoobo. Beytuno letiobe tánajoo yetel Amán yo-lal le baa cu meetic Mardoqueo cu yiiloó wa juu p'aatal chen beyó, men Mardoqueoé dzu yaic tioob letie judio.5Le caa tu yilá Amán Mardoqueo maún xoltal maxan tun p'ontal tu tán, Amané caa xicaan p'uují. 6Letié yanchá u tuclilti u quinsio Mardoqueo, men u Rox ajawé dzuu yaic tux caach u cajal Mardoqueo. Amán tune u kat u dzoocse ti lacal judios, u cajal Mardoqueo le yanoo tux cu ajawil Asuero.7Ti le yaax uhó[lela nisan] ti le jaab doce u ajawi Asuero, letioobe, tu dzao Pur, tu buloo tu tan Amán, u bulil yokol u uchil doce [ ujil Adar]8Beytuno Amané tu yaalá ti ajau Asuero: "Yan un p'el caj titpajan ichiltu lacal a provincias tux ca ajawil. U tzól tánoobe jelaan ti ujel cajoo, maún uuymatanteoo, utuchitan ajau, le polatemá maaló caa p'aatcoobi. 9Wá udz tu tán ajawé, u dza u ajautánil caac quinsoo, tené quin bootic diez mil talentos tu kaboo le maxoo yanoo ti u ayikalil ajau tial cuu dzaó tux cu dzabal u takin Ajau".10Letié tu ch'aa u anilloi u yuuchul dzal tu kaab caa tu dzáá ti Amán u pal Hamedata le Ayagueolió u ch'áa p'eek le judiosoobo. 11Le ajawó tu yaalá ti Amán: "Yan in wilic caa suutuc tech le takinoo yetel ti a cajal. Teché ca meetic yetel leti jeebix a kaaté".12Beytuno uj dziboo jawé much' tántaboo u kinil trece tial yax uhu, caa meetab un p'el jalach dziib tux aalaab tu lacal le baa dzuu tuchitic Amán ti tu lacal u nucuch jalachil le yan tu provincia Ajav, le yanoo yokol le provinciaso , ti le nucuch jalachoo tu lacal le cajoobo, yetel xan le nucuch meyajoo ti tu lacal le cajoobo, ti jujunp'el provincia. Tu tán jujump'el caaja jeebix utáneí dzabtaab tu kabá ajau Asuero Dzaal ka taabi yetel u anillo. 13Le jalach táno kuub ich aalcabil titu lacal provincias ti le ajawó, tial dzoocbesbilti, quinsbil, yetel xixcunbil le judioso, bey chichán wa nuxiib, bey mejen palal yetel cooleloo, ti un p'el kin-U rinil trece u ujile doce [lelá u ujil Adar] caalá chá u Ayikaliló.14U p'el u copiail lejalachtáno meeta leyil ti jujump'el provincias. Tijujumpe'l provinciadé dza kaolbil men tu lacal maac men letiobe kanaan u liiscubao tial le kin jeeló. 15Le maxoo biso le utuchi ajawá binoo aalcabil tial u tóxoo tu seblaquil, le nój tuchia tóox-xan tee tu ajaunajil Susa. Le awajó yetel Amán culajoo pistiar, baale u nój cajil Susae muun ch'a nuuctic baax cunv meete.

Chapter 4

1Le caatu yojeta Mardoqueo tu lacal le ba dzuu meeta algo tu jala u nok caatu buquinta'j box nook caatu dzaa ta-an tu poli. Caa jok chumuck caj, caa kaan ahuátnaji bey ka-ka-ahuaté. 2Letié chen tu raój jol le ajau beycha u kuchulá, men muún chaabal ti mix mda u buquintimá box nok u yoocol teeló. 3Ti tu lacal le provincias le tux dzuu kuchul le ajaú tuchió, dzu lá buquintal box nokmen le judioso, tun suukínoo, tun okol tánoo. Yaabee chilicbaloo ich taan yetel u box nokoo.4Le caa tal le ch'upalaloo le meyájcoo Estero yienal leti eaa tu yaaloobe, le xajawó ya-olnaji. Letié tu tuxtd buuk tial u buquint Mardoqueo [tial cuu tzel u box-nok] baale letié matu kami. 5Beytunó, Ester tu táná Hatac, u tut u nój meyajoo le ajawó le dzaban eaach ti tial meyatic. Letié tu tuchitd yicnal Mardoqueo tial cuu tan olt baax uchi baax-xan u kat yaale.6Beytuno Hatac bin yienal Mardoqueo te kiwikó actán ti u n'oj jol ajau. 7Mardoqueo tu yaala ti lebaaloo uch tióó caachiló, le bucaa plata tu seebchita Amán u p'isic yetel u dzaiu tux cu liid cutakin ajau tial caa beyac u quinsic judios. 8Tu dzaaxán u p'el u copiail le nój tán le dzá Susaó tial u xixcuntal le judioso, Tu meeta leló yo-sal u beytal Hatac u yeesic ti Ester, caa u dzaa yokol u siipilil uchic u bin yienal ajau u kat ol yokol leti yetel cuu yayant caa meetac udz ti u cajal.9Beytunó Hatac bini caatu yaalá ti Ester ledzuu yaic Mardoqueoó. 10Ester táná yetel Hatác, tu yaalá ti ca asut nae yienal Mardoqueo. 11tu yaaláxan ti: tu lacal u meyajoo le ajawó, yetel u cajil le provincias ti le ajawó, yo-loo jeen max maquil wa coolel caa ococ tee solar yan i chiló wá má tánaanó, un p'elili ley ti leló: yan u quimil-chejalil wa ajau cutich u cetro oro tial ca cuxac. Tené má ta'anquen tial caa xiiquen yienal ajau ti u dzooc oxlajun kinooba. 12Beytunó Hatactu yaalá leu tánoo Ester ri Mardoqueo .13Mardoqueo tu tuxta le pectzila: "teche máh Kanaan a tulic men tee cajanech tu ajaunáh ajau, wa caa pudzul quex tu lacal judios caa quimic. 14Wá caa mac-ca chi ti le kiná, antajil yetel tocsajil cun tal ti judios tu laa tux, baale teche yetel a yotoch a tata yan u dzocolti ¿ quensa má inwaic te ché leólal ruchích ti ajawil tial le rin jeela?15Beytunó Esteró tu tuxta le kubenta'n ti Mardoqueo. 16"Penen much'quint tu lacal le judioso cajaanoo tee Susaó. caa suukinacoo tin wólal. Má jaanlex mix u Rul ichil oxp'el kin, aka yetel kin. Le in ch'upalaloo yetel tan, beyxán coon suu kinoo. Beytuno tené quin bin in wilá ajaú, quex ma bey aalaniloo, waquin quimilé, quinquen." 17Mardoqueo bini tu meeta tu lacal letu yaala Estereó letu yaala caa meetaaco.

Chapter 5

1Caa dzooc u maan oxpel kine, Ester tu dzaá u ajau-nok caa hualá tee tux yan eló-loobo le yan ichil u ajau-Ná le ajawó, actan ti u yotoch le ájawó. Le ajawó tee culan caach tu noj kancheé, tee noj najó, tujol le majó. 2Le ajau caa tu yila le xajaú Ester, tee huacbal tee corteoo, luub utzil ti. Letié ti tich'aa u cetro oro le yan caach tu kabó tu tojil leti. Esteré naadzi caatu dzaa u kab tee tu nie cetroo.3Le ajawó tu yaala ti: ¿Baax a kat, ajau Ester? ¿ Baax ca ktie? tac chumuc in ajawil jiim dzicteché". 4Ester tu yaalá: "wa udz tu tán ajawé, caatalao ajaú yetel Amán bejlaé ti un p'el nój janal in makaan má utial ajaú.5Cu dzoocole ajautu yaalá, "taaseex Amán tu seblaquil, caac meetex le cu yaic Esteró", Beytuno ajau yetel Amán binooti le banquete u makaamá Estereo. 6Caliquil tun dzabal levino ti le banqueteo: Ajau tu yaalati Ester: "¿Bax a kat?" Lelá cudzabal tech ¿bax ca kaatic? Tac chumuch le ajawiló cu kuubul tech".7Ester tu nuuca: "Baaxin kat yetel baax quin kaatqué leti lelá: 8Wa daíin luubul utzil tu yich ajaú u dzaten beax in katé cu chimpol baax quin kaatqué, talac ajau yetel Amán ti le banquete le quin i mett samal a tiilexx, Beytuno quin nuuquic le tu kaataten ajaú."9Amán jok ti le kíno quimacyol, quimac yolxan u pucsilkal. Baale Amán caatu yilá Mardoqueo ti n'oj-jol u palacio ajaú, letié má liikí ma xan tu cháa saaquilil tutani, Amán caajach púu ti Mardoqueo. 10Uex beyo' Amán jaa-da u pu'ujul caa bin tu yotoch. Caa tu tuxta ch'aabi u yet polaloo, caa muuchoo yetel u yaten zeres. 11Amán tu tzícbatá buuca ché utzíl u ayikalil, u yaabil u pelal, tu lacal le bucaa baal dzuu meetic ajaú tial u tziquic, bixan uchic u tip'aantáh yakol u lak nucuchmeyájoobo yetel u koosob le ajawé.12Amán tu yaalaile xajaú Estereó mau tán mix mac u jeel, chen ten tial caa xiiquen yetel ajau tial un p'eel ban quete u makaamá. Má chen leló, samalé tu ca tánén leti tial caa yenaquen tu tzel ajau. 13Baale tu lacal leló cu p'aatal mix balil in tial le chen in wil le Mardoqueo le judio culucbal tee tu n'oj jol u ajau-nai ajau"14Aalaati men Zeres u yatán yetel ujel u yeet polaloo: "cuu meet u p'el jich' cal cincuenta codas u ca- anlil. Cu sastale cawacti ajau Tial, caa jiichiic u cal Mardoqueo ti leti, cu dzocoole ca bin quimac a wol yetel le ajau te banqueteo. Lelá quimac cuns yol Amán, caa meeta u nuuculil jich cal dzoocole caabin quimac yol yete ajau tee banqueteo. Lelá tu quimaccuns yol Amán, caa meetaab u nuucul tux cun jiich'l le caló.

Chapter 6

1le aka jelá le ajawó ma beycha u weneli caa tu yaal;a ti u meyajoo cuutasóó leu uchben tzibiloo le baalóo cu yuuchul tux cu ajawiló, tun xoocol kaan tu tan ajaú. 2Caaxtaab deibtan telo Mardoqueo tu yaala' yo-lal Biqtan yetel teres, caatul u nucuch meyajoo le ajawó, le cananteoo lejanajo, tu yet u metoo lóó ti ajau Asuero. 3Le ajawó tu kaata: "¿Baax meeta tial u tziiquil wá u dzabil kaolbil ti Mardoqueo yo-lal le ba tu meeta?" Beytuno le maacoo tanquelenoobo ti le ajawó, u koosoo, tu yaaloo: "Mixba meetaa ti leti."4Le ajawó tu yaalaoo: "¿max yan tee solaro?" ti le sutucó Amán dzu yocol tee tu solari lle u yotoch ajaú taal tán yetel leti yo-lal u jich calil Mardoqueo le dzuu makaantic letio. 5U meyajoo le ajawó tu yaaloo: Aman tee wacbal tee solaro" le ajau tu yaala: "chaek u yokol". 6Le ca Amané, le ajawó tu yaala: "Baax najmal u meetal ti le maac le ajau luub utzil ti tial cuu tzi qué? Beytuno Amané tu yaalá tu pucsikal: "¿Maxjuu tziquic ajau wa má chen teni?7Amán tu yaalá ti ajau: "Tial le maac le max ajau bajol tu p u dzic tzicbilé. 8 Tasaac ti u nokil ajau, yetel untul tzimin le dzuu natic ajau tu poletian u peetjool ajaú. 8Tasaac ti u nokil ajau, huúcoo dzuu buquintic ajau, yetel untul tzimin de dzuu natic ajau tu poletian u peet jool ajaú. 9Beytuno le buucoobo yetel letziminoo dzaabti u jach tip'aan dzulil ti u meyajoob ajawe. Chaeex caa dzabac u buk le maac max ajau u kat u tzique caa much' xiic mac yetel yo-tzimin tu callesil le nój cajá. Caa kan aalac actan tii'i lela leti cu meetal ti le max ajaú cu sen tziquic".10Beytuno le ajawó tu yaala ti Amán: "Dza seebi, cha'e le bucoobo yetel le tzimino, jeebix dzaa waacó, meetti Mardoqueo, le judio yan tu jol u nai ajau. Má p'aatio mix un p'iti le dxaa waacó." 11Beytuni Amán tu ch'aa le buucoo yetel letziminoo. Caa tu dzaau buquint Mardoqueo caatu chóo paytá yetel u tzimin tu callesil le cajo. Kap'uu kan-aaltic actan ti: "¡lelá leti cu meetal ti le mac max leajau cu chimpol tic yetel quimac ol!12Mardoqueoe suna tujol u yotoch ajau. Baale Amán tu lep'u yol bin tu nai, tun yaoltic, u pixmu pol. 13Amán tu yaala ti Zeres u yatan, ti xan tu lacal u yet polaloo tu lacal le ba dzuu yuuchul tió. Beytunó u xiibo ojel kaan naatalóó yetel u yatan Zeres, tu yaaloo: "wa le Mardoqueo, le tu tan dzu cajal a luubuló, wa judió, maan beytalyetel, haale u jajilé yan a luubul tu tan. 14caliquil tun tánoo yetelo, kuchoo u nucuch meyaj le ajawó, caa tu lep'u yoloo u bissoo Amán ti le banquete le makaama ajau Ester.

Chapter 7

1Beytuno le ajawó yetel Amán binoo tee banqueteo yicnal ajau Ester. 2Tié u caap'el kiná, caliquil tun tóole vinoo, ajau tu yaalá ti Eter: "¿Baax ca kaatic?" cu dzabal tech ¿Baax ca kaatic? Tac chumue le ajawila juu dzabal tech"3Beytuno le ajau Ester tu nuuca: "Wa dza wilic udz ti tené, ajau, wa cu luubil utzil ti teché, in cuxtale caa dzabac ti ten leti le bax quin kaatica, quín kaatic lelá tial in cajal. 4Men dzooquec conol, ten yetel in cajal, tial xixcunt-bil, quinsbil caa dzoocsaac ti. Wa chen caach caa cooncon tial palitzilil bey u palitziltaa xiib yetel coolel, ten caache dzin maacquin chi-é, men mix un p'el yaólal jeebixlelá, juu tibil cunsic u chich-nac-cunsic ajaú. 5Beytuno le ajau Asuero tu yaala ti le ajaw Ester:"¿ Max tun?¿Tux yan le maac dzuu chupic u pucsikal tial cuu meet baa beyó?6Esteré tu yaala: "¡Le mac kas, le ch'aap'ecó, letié kasa;an Amaná!" Beytuno Amané maan zaajac-chá caachi tu tan ajau yetel le x ajawó. 7Le ajawoti u xicaan p'uujanile, walaji le tuk cu caltaloobo tee banqueteoo, caabin ichil le looloó te palacioo baale Amane p'aat tial u kat-ol yo-lal u cuxtalti le xajau Ester. Letie tu yila le baa kastaco dzooc u kuchul yokol leti.8Beytuno ajawé luk ich u looliloo palacio caa suuná tux cu dzabal caach le yinoo. Amán tantic u luubul yokol le kanché tux culaan caach Esteró. Le ajawó tu yaala: "¿U kat u mach le x ajau tin taano, tin wotoch?" chen p'elac u jokol le tánoo tu chi ajaú le meyajoobo tu pixoob u yich Amán.9Beytuno Harbona, un tul le meyajoo meyátic ajau yaalá: "Un p'el jiich'cal liisan cincuenta codos u canlil tu tzel u nai Amán. Leti liisé tial Mardoqueo caachil, le max tána tial muu meetal loob ti ajau" Ajau tu yaalá: " jich'eex u cal ti le jiich'cal jeeló". 10Beytuno letioobe tu jiich'oo u cal Amán ti lw jiich'cal tu makaanta caachiltial Mardoqueo. Beytun tzitzic u p'ujaanil ajawó.

Chapter 8

1Ti le kin jeelo le ajau Asuero tu dzaa ti xjau Ester baloo u tial Amán caachi le max Cha-peemil Judios. Mardoqueo tu caasu Meyah tu tan ajau, men Estere tu yaala ti ajau bix yanil Mardoqueo yetel leti. tu yaala ti ajau bix yanil Mardoqueo yetel leti. 2Le ajawo tu chau anillo tux cu dzaaka, lelá dzuu chic ti Amán, caatu dzaati Mardoqueo, Esteré tu yaala ti Mardoqueo caa p'aatac u yil le baaloo utial caach Amán.3Beytuno Esteré caatu caa táná le ajawó. Letie caa t'onlaji ol nococbal luum okoln'ah caliquil tun kaat oltic ti cuudzau xul le yaacaach baa kas tu yotáh u meet Amán le Agagueo, le tee tu tucla caach u meetic ti judios. 4Beytuno le ajawó tu tich'aa u cetro oro ti Ester, letié caa liiki caa walaji actan ti ajau.5Letié tu yaala: "Wa udz ti ajaú, wa dzooc in luubul utzil tu yáche, wa lejeela maaló tu tan ajawé, yete ten udz u yiquené, caa dziibtac un p'el ajau tán tial utzelel u pajtalil lejunoo u dziimá Amán u pal Hamedata le Aqagueoile, le junoo tu dziita tial u xixcuntal le judios le cajaanoo ti tu local u provincias ajaú. 6Men, ¿Bix juu beytal in muk yatic in wilic u xixcuntal in chibaloo?.7Le ajau Asuero tu yaala ti ajau Ester yetel ti Mardoqueoo, le judioo: "Pacté, dzooquin dzicti Ester u yotoch Amán, letiobe dzuu jiich'coo u cal, men letié bin ca caach ocol u meet loo ti judios. 8Dziite u laac jalach tán utial judios tu kabá ajau dzalkate yetel u anilloil dzalká utial ajau. Men le ajau dzib dziintan tu kabá ajawé yetel dzal katan yetel u anillo ajau maun u mambalcunsal".9Cu dzoocole úh dziiboo ajau táanoo ti le kino, ti le oxp'el uhoo, lelá uuhil sivan, ti le 23 kinoo ti le uhóó. Un p'el ajau tán dziibtaabi tux yan tu lacal bal le tuchitántaab ti Mardoqueo yo-lal le judioso. Dziban 10 Tioob u jalachil le provinciaso, e jalachoobe yetel uh nucuch meyajiloo le provinciasó le dzabanoo tu xul india tac Etiopía, 127 provincias, ti jujunpél provincias dzitaab jeebix u dziibe, ti jujun p'el caje jeebix u táné tile judiosooyanoó jeebix udzibo yetel u tánoó.10Mardoqueoe dziibná tu kaaba ajau Asuero, caa tu dzalkata yetel u amilloil u dzalka' ajau. Letie tu tuxta le noj juunoobo yetel bisá tánoo u naat mutziminoo peecaanoo le cu naatál tial u meyjul ajau, tzentanoo yetel u yoch u tzimin Ajau. 11Le ajawó tu dzatile Judiosó le yanoo ti jujump'el eajo u pajtalil caa much'lacoo, yetel caa walacoo tial tu canantu cuxtaloo: tial dzooesá, quinsa yetel xixcuntá jeebax mukil tijeebax cajile wa provincia caa u yoot u jaatzoo, palal yetel cooleloo wa oclic u baalubaoobe. 12Lelá yan u pajtalil ti tu lacal úh provincias le ajau Asuero, ti íh kinil trece ti u ujil doce, lela u ujil Adar.13Un p'el u caa daibil le ajautána yan u tuxtaa bey un p'el ley yan u yeesal tu yich tu lacal mac. Le judioso kaanaan u liíscubao ti le kinó tial cuu su too lebaa kas yokol u ch'aap'ecoo. 14Beytuno le bisatánooho aalcanajoo yoo tziminoo leu tial ajau cu naat-loo tial u meyataal ajaú. Letioobe. binoo tu sebla u ajau tán ajawé tee xan tuxtaa tu ajau najil susa.15Beytunó Mardoqueoe luk tu tan ajau uh buquintma u nokil yéé yetel saac, yetel y p'el ch'uyú p'oc oro yetel un p'el tunica chac-chac lino-susulquil. U cajil susaé ahu'atnaji yetel jach quimacchá yol. 16Le judioso sacil tux yanoo yetel quimacyo-loo, kiol yetel tzicbeenil. 17tijujump'el provinciaé yetel jujump'el caje, jeen tux kuch le ajau táno után ajau, yan quimac olal yetel qui ol ich judios, un p'el banquetee yetel maanrinil.Yaab ichil le jejelas maacoobo tee luuma suná judiosiloo, men úh saaquilil le judioso luu caach yokoloo letió.

Chapter 9

1Bejlaé tile uhu docea, lelá u uhil Adar, ti le kin trece, le bi caach ma kaanbil u ley ajau yetel ujalachtan le u kinil leu chá-p'es le judios cu dziboleo u nahmalcoo pajtalil yokol letioobe, walkesaabí. Le judiosoobo tu najmaltoo pajtalil yokol le maxoo ch'a p'ecmilooboo. 2Le judios tu much ubao tu cajaloo ichil tu lacal le provinciaso leu util ajau Asuero, tial cuu machóo le maxoo oot xexec coobo. Mix mac juu waatal u jadzubaoo yeteloobe, men u sá-beniloobe dzooc u luubul yokol tu lacal caj.3Tu lacal u nuuch meyajil le provinciasó, le jalachoobo ti le provinciao, jalachoo yetel uh yóesá takinoo ajau, tu yaanto le judiosó men u sa-quilil Mardoqueoe dzooc u luubulyokoloo. 4Men mardoqueoe nojoch tu le ajawó, yetel u tzicbenile dzuu titpajal ti tu lacal le provinciasó. Men le mac Mardoqueo dzu sen njochtal. 5Le judiosó oc u Jatzoo u chá- p'ecoo yetel mascab, tun quinsajoob, yetel tun xixcunajoo tu meetoo jeebax tu yo-too ti le maxoo cha-pecmiloobo.67Letioob tu quinsoo Parsandata, Dalfón, Aspata, 8Porata, Adalía, Aridata, 9Parmasta, Arisai, Aridai, Vaizata 10yetel lajun u palal Amán u palal ti hamedata, le ch'a pecmil judioso. Baale letioobe mix baa tu ch'aoo tioo.11Le kin jeelóó uh buucajil le tu quinsoo, Susaó, le caaj mukaansajaano bin aalbi ti ajau. 12Le ajawó tu yaala ti ajau Ester:"¿ le judioso dzuu quinscoo qunientos maacoo tu cajil susa,tucaan u lajun palal Amán. ¿Baax ujel dzuu meetcoo tu yaalab u provincias ajau?" Behoraa ¿ Baax a kat? cu dzabal tech ¿ Baax can a kaat chite? Juu dzabal teaché.13Ester tu yaalá:"Wá udz tu tán ajau cu cháa tioo le judiosoo cajaanoo susa cuu meetoo xan le ajau-tán Semalá, cuu cháá xan u winquil u palal Amán caajiichiic xan u caa-loo" 14Le ajawó tu tuchitá eaa meetaac leló. Le ajau- tánó dzaa Susa, caa jiich' u caloo le lajun u palal Amán.15Le Judiosoo cajaanoo Susaó tu much- ubao ti u catorce kinil Adar, caa tu quinsoo trescientos ujel maacoo Susa, baale mix bal tu cháóo tioo. 16U yaalá le judios le yanoo tu provincias ajau tu much-u-bao tial u toc u cuxtaloo, caatu ch'a u muroo ti u chap'ecoo, caa tu quinsoo setenta yetel joopel u jel miles le maxoo cha- p'eemiloo, baale letioobe matu machoo mix baa coo u tujol ti le dzuu quinsicoobo.17Lela uchi lekin trece ti u uhil Adar, Le Rin catorcee letioobe tu jesubaó caa tu meetó le kin jeeló u kinil banquete yetel quimacol. 18Baale le judios yanoo Susaó tu much' ubao tile Rin trece yetel kin catorce. Ti u quince kine letioobe jeeloo caa tu meetoo u kinil banquete yetel quimac el. 19Le ó-lale le judiosó ti le mejen cajtaloobo, le maxoo cuu meetic u nayoo kax, tu yiloo lekin catorce u uhil Adar un p'el kin yan qumac ol yetel banquete bey un p'elkin tuxcu tuxtal u sibalil janal ichilu bao.20Mardoqueo cu dziibtic le balooba yetel cu tuxtic juun ti tu lacal le judios le yanoo tu lacal u provincias le ajau Asuero, le yanoo naadzó uja wa le yanoo naacho. 21Tun tuchitaatioob cuu mankimaltoo le kin catorce yetel quince ti Adar tu lacal le jaaboobo. 22Lelá leti le kinoo tóon u chá-p'ecoo le judioso leti xan u uhil le u okon aloobe suná quimac ol, ubuuquin box nookoobe suuná ti un p'el mankinil. Najmal u meetcoo un p'el u rinil banquete yetel quimac olal tial u tuxtal sibil janal tu baatzil bao yetel sibal ti otziloo.23Beytuno le judtioso mátu p'aatcu meetoo le makinal dzuu cajsicoobo cu meetcoo letu dziibta Mardoqueo ti letioobo. 24Ti le Rinoo jeelo, Amán u pal Hamedata, leu cha' pec tu lacal judioso, liik u xixcunt tu lacal judios, tu meet ubulil [ lelo u kat u yaale tu joo-sa u bulil] tial cuu juutoo yetel cu xixcunsoo. 25Baale le caa kuch lebal tu tan ajau letie tu tuchitah yetel cartas yo-lal le baa kas liiku meet Amán tial u dzoosic Judioso kabetu lubultu pol u palaloobe kanaan ujiichil u caaloo ti le jiich'caalo.26Le olalo aalaa lekinoo jeeloo Purín yo-lal le kabá pur yo-lal tu lacal le dziibtaan ti cartaso, yetel xan tu lacal le dzooc u yicoobo men dzoo xan u yuuchul tioob. 27Le judioso tu ramoo tumben bal yetel un p'el meyah. Lebal cunu suubesooba tial u tial too, u chibaloo, yetel tu lacal le cunu much' ubao yeteloobe. Beyó yaan u makinal coo le caap'el kinooba jab yetel jab. Yan u mankinalcoo wa bixi laili u rinile jujump'e jaab. 28Le kinoo jeeloo tial caach u mankinaltaal yetel u yilal le cunoo sijiloo, jujump'el chiibaloo tijujump'el provincia yetel jujump'el caj. Le judiosooba yetel u palaloobe maun p'aateoo u mankinalcoo le u kiniloo purin yolal beyó mix bikin cutubso.29Le xajau Ester, u pal Abihail yetel Mardoqueo le judioo tu dziitoo yetel nojoch pajtalil yetel tu jeetzóó leu jel corta tial purim.30Le cortasa tuchitaab ti tu lacal judios ti le 127 provincias tee tu ajawil Asuero, cu dzibolcoo tial tu lacal judiosoo caa beyac yetel jaj. 31Le cartasá cu jeetz coo u Riniloo purin ti u rinil dzaaban, jeebix Mardoqueo le judio yetel le ajau Ester tu lechoo tile judiosoo. Le judioso tu yootoo le bal dzaa tióobe yetel u palaloo, beyxan tu kamoo u kinil le suurin yetel le o roloobo. 32Leu tuchí tán Estere tu jeedza le baalooba le yan bal yilah yetel purin, caa dziibtaab ti e libroo.

Chapter 10

1Cudzoocole ajau Asuero tu dza un p'el bol tee tuumo yetel tu ja já tu chouquil le raanaabo. 2Tu lacal ledzuu najmaltic u muk yetel u pajtail paatee yetel u xooquil u nojchil Mardoqueo le max le ajau tu liísa, dziintan tu libroil ti le cronicas ti u ajawiloo Media yetel Persia.3Mardoqueo, le judioó, dzaaban bey u caatul ajawé ti ajau Asuero. Letié nojoch caachi ichil judios jach Raoltaan men u suucuunoo judios, men letí caxte caa udz chajac yanil u maacoo yetel táná xán tial jeetzel ti tu lacal u winicoo.

Ecclesiastes

Chapter 4

1u ca'téen ti túcla yo'koo tu la'ca p'echtamb'al yan yana le Kíinoj. ¡ tin wilaj, u ja'il u íich e máa'co'cob péechlo'ob, mix máac yan ti al quimac' cuntzic u yoól'ob! ¡ men láa'cal paj'talí ti yan ti e aj'péchtambolo'bo mix máac yan ti al quimac' cuntzic u yoól'ob!2bey tu nó ki ki'mak'oltic le maacob dzu kimlo'ob, e maxoób tz'u' kimlo'ob, ma le tie cuxano'bo, le ti e ma'xob lailí cuxanil'ob 3bey tun, lan uts yanic tu calil bey xan e ma cuxlác beláa, le max ma u ilée mix un be le báa'ob táh káas yaná le kíin'ó.4bey'túunó ti wilá laca meyá, laca séj'meya, jax' tzibotaan men e winic yan ta tzee'lo. e lé'la chen u yó'xhe'baa cu yotic bisic,5Le maana'to cu mékic y káj, ma táac u meyá, la yóo'lalé u yóoche laí,lí u winquilé. 6bey'tuuno j'ach máa'lob u wooch naájal yetel itzil meyá , ket cáp'e woch náajal, yéetel ka'kaz meyá.7Béy'tuuno tín ka' tuuk'lá yo óok'ol chen kuné, chen bey'un yoo'xoo bá cu sáta yanan kíin. 8E lela le ti e winíc yan chéen tu juun. Le tíe mix mac yan tí, mix u paal, mix u láak. náa'n u xúul tu laa'cal u meyá, u íiche ma u quimáctal' u yóol, yoolá e aikali'ló. le ti cu túuk'lic: " bax'ten qui jax. cansic'iba, quin tzelic tu láakal ki'imak'óolal?" e lá chen u p'e kaz súutuk.9Cátu máak cu méya'job que chen u túul; cátúule ju beytál u náajal'tik yáab u bóo'laj yo la u meyá. 10men wa ku lubul u túu'le, u láako le ti kun líisik. 11u jelé le ti chiich'naqui, cu bin tu pach le maac ku bin tu jun, mix maac yan ti a yantic ua catú ku muu'lan chit'lobe cu chococunscubaób, ¿ beyýo e chen tu juuno, ma un beytic u kincuscuba tu juun.12U tu win'que che un bey tu lusaj u yóol'lé, je tun cá'túule ju yant'cuba'obe, un péel sum, ox'p'el u tichi, le mix tan u cootzol.14hach maa'lob u tanquel'mi máac óotzil, quet un tu aikal ajaw nojoch'máac bey máj'náat ma u yubic tzool xuquin. 13e lela jax já ta ca u met u ajawil, e tanquelen maac. bey xan ca chiijic otzil tu ajaw.15bey túuno, ti wiláj tu láca e cuxan'obo cu ximbal'ob yanal e kíino, tu chin'pool'ta e líi mas tanqueel bey ajaw. 16nan u xul ti a tu láacal e maa'cob, e tac u kam'cob e tumben ajaw, bey tun chen xanlaque yan un chenic u kiki'kayo'ob. bey tuuno e le'la chen u sutuk, men un canantin le iikó.

Chapter 7

1Jun túul m'alob winique jach ma'alob ti qui'iboc ja' jach co'oj, yéetel u kiinil quíimile' jach ma'alob ti u kiinil síijil 2Jach ma'alob u yúuchul bin tu wotochi yayaj'olal, ti u wotochi kiinbesaj, tumen le quíimilo' cu k'uuchu' ti tu laakal winik tu xuul u kuuxtal, beytuno le winko'ob kuuxano'obo k'a'abet u dzaik le ba' tu puczi'ika'alo.3Le ch'i'ichna'akilo jach ma'alob ti che'ej, tumen chen dzokok u o'kmi le taan iicho' cu tal quíimac olal te puczi'ika'alo. 4U puczi'ika'al le aj naato' tíi'an tu wotochi yayaj'olal, ba'ale u puczi'ika'al le j ma' naato'ob ti'an tu wotochi kiinbesaj.5Jach ma'alob u yu'uba'al u keyajo'ob le aj naato'ob, ti u yu'uba'al u qui'qui' t'aan le j ma' naato'obo. 6Tumene' bey u juum le k'iixo'ob tan u yeele' yaanal ollae, beixan le u che'ejo'ob le j ma' nato'obo. Le leixana', chen o'oxol.7Le meyaj loobe' cu kascuntic u tuucul le aj naato', yéetel jun p'eel' tuuse' cu táaj kascuntic le puczi'ika'alo.8U dzo'ocsa'al jun péel ba'ale, jach ma'alob ti u dzo'ocsa'ac; yéetel u chuca'antal u yóol wíinique' jach ma'alob ti xiixib máaquil. 9Ma' se'eb ja'jan p'u'ujul ta pixan, tumen le p'u'ujlo' cuuxa'an puczi'ika'alo'ob le j ma' naato'ob.10Ma' a'alik: ''¿ba'alen le kiino 'obe jach ma'alob ti le lelo'oba/'' Tumen ma' yéetel naat ka meetik le káat chi'a.11Le ojéelaj jach u'uts bey le báalo'ob tin ma'ato'on ti máanja'ano'ob. U dza'aic kimac'olal ti le maxo'ob pactic le kiino'. 12Tumen ojéelaje' u dza'ic k'a'ananij, bey le taakino cu yáantaj, ba'ale ojéelaje' cu dzaic kuxtal le'en maaxti ca yaanaqué.13Pact ma'alob ba'ax u beetmaj Ku: ¿Máax bíin páatac u tojquintic ba'ax u lochmaj?

Chapter 12

1k'ajsej ta tankelmi le max mak'antecho', bey ma' k'uchuk kákásk'íino', yéetel bey ma' k'uchuk le ja'ab tech ti'a ka' wa'al: ''minanten mix jump'el kíimak óol yetelo'ob.:'' 2beet ka'liki u sasili le k'íino, wa le úujo wa le éek'o'ob mix túupuko' yéetel mix sutuk le boox muñalo'ob chen ts'o'ok u man le ja'ó.3bin k'uchuk u k'íinal u kikilankil u aj kananilo'ob le nojoch najo', yéetel chen mo'chuba le xixibwiniko'bo', yéetel u p'atik u juch' le ko'lelo'ob tumen ma' ya'bóobi', yéetel le ku pakato'ob te jol sasilo' mix sasil u pakato'bí.4bin k'uchuk u k'íinal u k'áalaj le jonajo'ob yan te tojbejo', yéetel u yan u wa'tal u t'áan tu'ux ku yuchul juch', chen sajaklak le wíiniko'ob tumen u k'ay le ch'ich'óbo', yéetel bin samalu'uya'ak u k'ay le mejen palalch'upo'bo'.5leti' xan u k'íinil chen sajaklak le winiko'ob ti le ka'nalkabóobo', yéetel ti' u sajbentsilil le bejo', yéetel chen lóolnak le almedrao', yéetel chen u jitubaj le sáak'óobo', yéetel chen sáatak le ts'ibolalo'. tumen winike' tan u bin tu otoch mina'an u xuul yéetel ku yeemel te bej tu lakal le ku yok'olo'ob tu yóosal kíimil.67k'ajse le max méetech bey ma' kotsok le sak jopen t'inilo', wa le kán chuj ma' yáach'ako', wa u pa'al le p'úul tu chi' le ch'éeno', wa u pa'al u wolisil u kuchil juch' ti' le chéeno', 7

Song of Solomon

Chapter 1

1le cantar de cantares, tu tsiíbta Salomon. le papal ch'up ku t'aán yoósal u yicham. 2¡wa, leéti' ka u ts'uúts'en yeétel u ts'u'uts' tu chi'e', tumen u yabilaje' jach uts bey le vinoo'! 3Tu laákal a ch'ech'elki ja'e' yan jump'el jats'uts ki'boók ti'; a k'abae' bey u jats'al kiíboke', beyxan u yabilmilech le papal ch'upaloóbo'. 4bisen ta weétel yeétel alka'nako'on. Le t'aán ku yaálik le ch'up tu yoólo: le aja'awo' tu tasen tu naájil. Le ch'uúpal ku t'aán yoósal u yicham: tene' kiímak in woól yeétel ku kiímaktal in woól ta woósal; chaáten in k'iímbesik a yabilaj: jach jats' uts ket le vinoo'. le olal bakan le koólelo'ob u yabiltmecho'ob. Le ch'up ku t'aán tu jel ch'up.5tene' ek' in bonolil baále' kiíchpanen, teéxe' u palile'ex u kajnalilo'ob Jerusalen, ek' bey lu bonil le nok'o'ob tuúx ku ko'onolo'; kiíchpan bey u nojoch t'in nok'ilo'ob Salomón. 6Ma' jach paktiken tumen in bonile' ek'yube'en, tu yoósal u chuj le k'iíno'. In laák'o'obe' p'uújo'ob tin weétel. tu p'ateno'ob in kanantej u kuchil u pak'alo'ob uva, baále' tene' ma' tin kanantaj u kuchil in pak'al uvai'. le ch'up ku tánik u yicham.7a'aten tech max in uakunaj: ¿tu'ux ka tsentik a tamano'ob? ¿Tu'ux ka bisik u je'suba a tamano'ob chumuk k'ín? ¿Baxten bin manaken bey juntul xma'bel ku man yeétel u yalak' a wet meyajo'obe'? u yichame' tu nuktaj:8ki'ichpam ichil le ki'ichpamo'bo' wa ma' wojele', , t'ulpachtej u yochel le tamano'obo' yeétel tsente a mejen cabritoso'ob ti' le kuchil yan nats ti' le kanantamano'bo'.9kichpan ch'up, in ti'al tene' teche' kichpanech bey juntul xch'upultsiímin ichil le tsiímino'ob jiítik Faraóno'. 10a p'u'uke jach jats uts yeétel u t'abalo'ob, a kaále' yeétel uújo'ob. 11ten kin beetik tech tupo'ob de oro yeétel plata baxa'an. le koólel ku t'aán tu yoósal.12kaálikil le ajaw ku chitaj yok'ol u susulki mayakche'é in nardoe' ku jatsál u ki'bok. 13in wicham ti'al tene' bey jump'el u chan to'il mirrae', ku man le ak'ab chilikbal chumuk in ts'em. 14in wicham ti'al tene' bey jump'el u k'ax nicte'il alheña tu kuúchil tux paák'al uva tu lu'umil En Gadi. le icham ku t'aán yoósal le ch'uúpo'.15in watan, tu jajile', teche' jach ki'ichpanech: tu jajile', jach ki'ichpanech; a wicho'obe' bey kaátul sakpakalo'obe'. le watan ku t'an yoósal u yicham.16tu jajile', teche' jach t'aájech, in wicham, jach beyo'. le ya'ab pak'alo'obo' kin ch'iko'on u tial in k'anjo'lo'on. 17lu k'atche'il in wotocho'ne' leti' lu k'abilo'ob u che'il cedro yeétel u yoók'ol in najilo'one' u yaák'il ciprés.

Chapter 5

1Tene' ts'ok in woókol kuchil in pak'al nicte'oób, in lak' ch'up, in sujuy yaakunaj; ts'ok in ch'aik in mirra yeétel in ki'bok ja', ts'o'ok in jantik u k'abil in kabo'ob; tso'ok in wuúk'ik in vino yeétel in wo'och leche. in wetbisajbao'ob ku t'aán yoók'ol le tok ichamoóbo': janene'ex in wetbisajbae'ex, uk'ulnene'ex yeétel kalkuntabae'ex yetel yabilaj. le papal ch'uúp ku t'aán tu yok'saj.2tene tin weénel baále in pixane' aja'an tin nay. ka' tin wu'yaj u t'aán in wicham ti' le jolnajo': ''wach' ti' ten le jonajo', in lak', in yaábilaj, in sakpakal, in utskinajil, in poóle' ch'ul yeétel yebel sis, u tzo'tzel in jo'ole' yeétel u ch'ulil le aák'abo'.3tene tin tselaj in nojoch nok'; ¿káábeta in ts''iík tu ka'aten? tene' tso'ok in p'o'ik in woók; ¿k'aábet in ka' lu'umtik?'' 4in wichame' tu ts'aáj u k'ab tu jol le najo', ka' tun sit'naj in puksiík''al tu yoósal.5tene' liík'en u tial in jeb le jonaj tin wichamo'; tin k'abe' tun choój u kiíbok k'ax (mirra), tin wach'aj le jonaj yeétel in k'ab ch'ul yeetel kibok k'axo(mirra).6tene' tin wach'aj le jolnaj tin wichamo'; baále' in wichamo' ts'o'ok u bin. in puksi'k'ale' jach tu yajólta: tene' lub in woól. binen in kaxte, baále' ma tin kaxti'; tin tánaj, baále' ma' tu nuktajeni'.7le aj kanan nats' ti' le kaajo' tu kaxten; tu loxeno'ob yeétel tu lobilteno'b; le aj kanano'ob tu bak'pachil le kajo' tu biso'ob in nok'. le papal ch'up ku t'aán tu yoósal u ch'upilo'ob le kaajo'.8u palile'ex Jerusalen, wa ka' a wile'ex in wichame', a'ale'ex tie' tene' k'ooja'nen yoósal in yabilaj ti' leeti'. u ch'upilo'ob le kaajo' ku tán yoósal le papal ch'uupalo'.9¿Kichpam ch'up ichil le ch'upo'bo' bax uts yan ti' a wicham? ¿baxten a wicham jats ust ket' u jel ichamo'ob, tu yo'sal ta beetik in wa'liko'on ti' le t'aána'? le papal ch'upal ku t'aán tu yoósal lu ch'upalilo'ob Jerusalen.10in wichame' sak yeétel t'abe'en u winkilil, ma' satbe'en ichil diez mil xibo'obi'. 11u poole' jats uts jel bix jach le chaktábe'en tunicho'(oro); u tzo'tzel u poole' mu'uch jel bix u booxil le ch'iích' k'a'awo'.12u yichoóbe' bey sakpakalo'ob tu tsel le alkab jao', ichkilnaja'no'ob ti' sak ja'e' (leche), kulukbalo'ob yok'ol le bu'tun bix jats uts baálo'be'.13u p'uúko'obe' bey taslik ya'akach nicte'xaák'o'ob ku jo'osik jumpél ki'booke'. u chi'e' bey xan nicte'ob, u chochojankile bey u bok k'ak'ajxiwe'.14u tojil u k'abe' wolis bey le chak tunich bakpachta'an ten le ko'koójba'loóbo'. u naák'e' bey le sak bak pixk'aja'an yeétel le safiroo'bo'.15u muk'u yoóko'be' bey okomo'ob beta'an de marmole', wa'kunsa'no'ob yoók'ol u taan jach chak tunich; bey libano u paákate', jach k'ata'an bix le cedroso'bo'.16u chi'e' jach minaán u xul u ch'ujukil; mina'an u xul u t'aájil. bey in wichamo', bey xan in wetmano' u palile'ex Jerusalen.

Isaiah

Chapter 1

1Letii tu yila Isaias u’ pal Amoz, letii tu yilaj tu chinpolta Judá yetel Jerusalén. tiu kíniloob tii Uzias. Jotam. Acas. Yeetel Ezequias. ajaw tii Juda.2uuyex. caaneex. uuyeex luum tumem yumtzil dzooc untaan’ ten dzoquin dzelkii dzoquin tzentic palaloob letijoobe dzooc liscoob vaax tin wocol 3bell wuacax ukaol uyumil, echowak oxikin.tuux yojeltuux cu dzentaal uyumil, bey Israel, beey tun Israel, omaatunatii maum naatcoob in.cajal minaan naatti.ob.4yaan nojoch.ca kebanuob un pelca chuup yetel kaakas chii.len cabil kaakas macob. palaloob. gumeti.coob vaa. kaas. letioob dzooc pati.coob yuumtsil leti.oobe dzokú dzocu paticoob kiliich Israel, dzook paticoob. lettioob. kaa zunajoopachil.5¿ baaxten letiobe yayatsektaloob? ¿baaxten k. puulool yaab? tu lacal poolee koja’anoob u puksiikal jach lubul uyol. 6Tii tu táan u yóoc ta,actu póol mix báa yaníi mináan dzáac chéen yajáan. bóox chájáan yájaan tú un ben jéenajáan máa kaláani. k chóoik ca tóik mix. chóan yétel aceite.7ucajalée dzócáanti u cajalove dzocá.an u tocá.al; u caxovetátané.ex - má.ah káolanovi. tá-an, u dzó.oczá.a ti.ob - dzóoczáa ti.ob. ká.as dzóocsáatioob mene’.e tan’xel.ma.cóobu 8u. palíl. Sion dzó.oc páatro’ob ve’ey un peel pácel tu’ u. pé.el có.ol.lee ve’ey un pé.el nájee vell.un pé.el cuchil pá.kal. ve’ey un pé.el cá bá. apachtane.9mav yumtzil yetel. baate’obo ma’aki.in pa.tó.oni un pé.el u yalá.ab maki.in metibá.on yeey Sodoma dzokin yey Gomorra.10uuyé.ex u taan yumtzil téexee jalach Sodoma u; yeexaálmaj t.aan. un k’uj juum. juumtsil. u. cajil Gomorra 11¿báaxten la múuch’ul cux’an siibal? tun ya’alik. yuum.taat dzócu yáantal jach.ya’ab cux’an siibal to’oca’an ta’ama’am u dzadzel a’alax u’ob u kiikkel j.meyjil waakax ta’ama’am ma chivas nakinwol.12chen ta’aken a wuezaba tin’ ta’an ¿ma’ax ka’tik ti.i te.ex le’eti a yacan.chetike’ex a xot’ke’ex? 13ma’a ta.síkéex siba.léex ma’anate’ex kiibokilée chen un pé.el ti.i ten ti.ibtéene a luna tú.unben y mú.uchta’anbal u kinil u jéescubamá. unbéyta ín wu’uy.ké.ex letiib a muichtanbalexó.o ká.asóo.14kiinpé.ectic a múuch.cabil te’e luna túunben ukinilo’ol áala’an; un pe’el cu’.ch tu’iten dzo’oc in cá.anal in mu’ucyáatéex béetu’un chéen tzche a kábéex 15tiil a payalchíé.ex té.nee kin tá.akik in wich té.ex ké.ex téexe ca dzake’ex yáabcach payanchiex má.atan in wu’uyké.ex aká.beex chú.up tetel kiik.16po’ abáex chóabaex tzeléex e ke’ebanó ca-meti kéexó tiin táan nin wicho’ob pá téex ameticabáex a kazanilóob; 17canéex a metéex e udzo’ cá axtéex e toczajil uztkinteex le ka’ax meeté,ex uzttiile ma’anaobó,ob tókéex e ma’b ichamóob.18co’otené,ex tukinilóob s’unacóon mu’chó,on u yáalik yumtzil kéx a ké banéex vey chaké letié ve’ey sake ve’ey serénóé be’ey cha’c’ke be’ey ba’ake le’elo veyóob ve’ey pidz.19ma te’exe akatéex i uyé,ex te’ex cajan’tiké,ex y. má,lobi le lu’umo’o 20matéex ma’a kátéx cáa po’ujule’xe máascab ku dzóoc sic téex ma’u chi-i yumtzil tu yá_alay.21be’ey caje’e u’ uyma’ataan dzóoc sutul x nupkebane létie yú,up yetel tibil tojil le’etié tian’i chúup yétel u móodos véora letié chúup yelel kinsajil 22a ta;kinéex dzó-oc súutul ká silóob u vinóe xáan yetel jáh nojoch kásjáno.23u noojoch ka’as jáanóo u lá.ac ocolóob cada untul u yavilmó e sibá lobku bíntupa’ch e sibálóob letiob ma tokik le mánáob mix u payal’chiob mix tunkúchi tu tá.an letiob24ve’ey tún ti’ani cá aláabi e yumtzil tial ba’ateobo u’ pa’talil Israel "¡ya’an ti’téexi! te’em kínbi’n cháik chátojil in pécma’ob ch’atojil téen kátenta wok’ol k’uxtaanbalóob 25ya nin suutik in ca’b tawok’ol teex tzelic suyoil kipóik tulacal kin tzelik tu lacal la sojolli.26wáantique’ex e p’isóólo jevixcajico a chá pachóob be’ey chunicob, jelilie tilejeló teech ta’nanéex u cajil tibil un pe’el caj ajsáa."27caaj loj tuyóolal pí’isol tukexa u tucul t pi’sóol. 28má uyumaj d’an keban winic yanuyaach’lo’ob tu lak’loob leti’ob p’ato’ob jumtzil dzo.ocsaatióob.29bey tuno ku su’ lajcunta’a ve’ey un p’el ché yacuntáan te’ech yana chi’ic súutal te’e tu’um ta’ caxta. 30veyech. un p’el che’ kubulule’e ku dzu’cul, ve’ey un p’el lúum mináan ja’tie.31e mác yanumúk veey un p’el ku’ch umeya’j veey un meecha t’able mu’ch.ob ma un bey.tal u tup’ke.

Chapter 2

1Le báalaba tu ila ti nayai, Isaias u paal Amos, tu yajsá Juda yeetel Jerusalén. 2Beybin uuchuc tu ts’oo’k k’iinob tu wtzil u na’jil yuun bey dzajanilo bix le jach kanalil le wtzililoba, yeetel bey ku líik’saj yokool le butunobo, yeetel tulaakal le kojo’ob yan u taalobti.3Ya’abk’ach kajo’ob ku ta’lob yeetel ku yacob:"katene’ex, kanéx na’ka tu witzil Yuun, tak tiu na’jil u Yuumtzil Jacob, yo’osal letie ka beyac u ka’anscoom wa babajun titu’bel, yeetel tun to’nee ka beyac lek xi’baa tu bé’lob". Tu’menti Sion ku jóok’ol le almajt’aan, yeetel u t’aan Yuun jóok’ol ti Jerusalén.4leti’e yan u píisóoltik ichil le nojoch kajalo’ob yeetel ku chi’ik ti tulaka kaajab letiob ku babajkuncab u xootelab ti yeetel u tzopcheob ti juuchbali; kaaj ma’atan líiksij u xootel tu woko’l kaaj, mix letiob u ka ka’ansicob le najbateló.5Nay ti Jacob, taalkex, yeer xiinbalnacon ti sáasil ti lek Yumtzil. 6Baka’an teche dzok a’paatikob a kaajal, leti u nayi ti Jacob, meentun letiob ti’aanoob, chupoob ti bix suukil til le lak’iino yeetel e’elob kansaj ti tamaxchi je bix le filisteos, yeetel letiob ku nuuptanku u k’abob yete u paalil tanxe kajob.7U lu’um ti’yaan chuupan ete sacktakin yeetel kaantakin, yeetel ma naan minaan yuul e u ayik’ali; u lúume bexxan ti’yaan chuupan ete ts’íiminiob, mix minaan xuul utiaal u petencheo’ob. U 8lu’um ti’yaan chupaan ti xmajajiocheli, yeetel its’atipo’olob, ti u batsil k’abob, báalob ku u batsil yaalk’abob dzokan u ma’akantikob.9E ma’ako’obo ku chíinkubajab, yeetel le kaswiinkobo, lúubulob; yala’tun maai maatan u liiksilos. 10Xiikextun ti le kúuchilob ko’okoltunchobo, yeetel ta’akabajex te lúumo, ti u sajkili ti Yuun yeetel ti u ki’kio’olal ti u tepalil. 11E pakat tsukbalil ti’le wíinik beybí niikik, yeetel u najbail ti le winikoo’bo beybí p’uuyuc, yeetél cheen leti Yuun bin no’jbaalkuntak ti u ta’abaal kiin.12Me’nee yu’nyanta utu kíina tial Yuun ti u k’atunob tu woko’l tulaaka maax ku najbail yeetel tsikbalil, yeete tu wokol tulaaka maax ku nonolki yeetel letie beybí juutuk. 13Yeete tu wokol tulaaka le k’ucheob ti le Libano lee yaano kaanalob yeetel li’sanob, yeete tu wokol tulaaka le che’oob ti Basán.14Le kiinajeo,e Yuun ti u k’atuno’ob beybín tu wokól tulaaka le witzo’obo ka’analob, yeete tu wokol tulaaka le buktuno’ob e yaanó liiksaanob, 15yeete tu wokol jujuntu’ul julbi’naaj ka’anal, yeetel tu wokol jujuntu’ul pa’tulum ts’ameib, 16yeetel tu wokol tulaaka le cheemob ti Tarsis, yeete tu wokol tulaaka le ki’ichkelemob cheemob yo ja’o.17U najbali le wiiniko beybín niikik, yeetel u ka’analio’ol tile winike ku lu’buul; cheén leti Yuun beybín nojbaalkuntak utul kiina. 18Le xmajajilochelob yan’usaata tupakili. 19Le winikobo yanok’loob ti le jamo’ob ti le luumo, tu yoola sajkili tu Yuun, yeetel ti u ki’kiola ti u tepali, keen liikik ti’al u sajbesej le luumo.20Cheen k’uuche kiin jelo le maako’obo yanu puulanko xmajajilochelob. 21Le maako’ob yanuok’loob tux jeeble tuuchobo yeete ti lu teeteji le tuuchóobo, ti u saakili Yuun yeete u ki’kiola u tepali, le cheen liik leti ti’a u saibese e luum. 22P’ateex a dzaik a tukuulex te winiko, le iik yaan tu kuxtalo tiaan tu níie, tuumen, ¿baaxtun ku kaxtik leti?

Chapter 3

1Pactex, uh YUMTZIL ti’le soldado’jobo, jach taitac uh t’slik ti Jerusalem yatel ti Judá antají yete máakoob: tu laca tux’ku’ta le waaja, yetel tusku taa le jáa; 2eh wuinik yanu páa’talil, eh ba’ate’li, eh juez, eh ajloobat, eh na’ata, eh nojoch mac; 3uh nojochi le cincuentajobó, eh kaaj’nali chinpoltanó, eh tsolxikinó, eh jach its’atiíl pool, eh ka’askunaj ich jach malolooó.4Ten yani dzáic xipalalób jalachi ti’tex, yetel uh xipalalób le’ti’ob ku jalachi yóok’ol leti’ob. 5He máakoboh llan u lóbitálob, yanu paclanta’lob, yetel cada u’tul ca’ajan tutsel; le paaló yan uh poo’chi eh nojoch mác, eh káasjan yan u kaa’tic ba’teé ti le mac ust uh kustal.6Hu tu wunuc yan uchic u saku’un tu yatoch utaata yanu llaik: te’che yan a nook; metuba nojoch jaalachil yetel ku’pa’atáj le ba gas’cha’jan ta k’ab. 7Eh kinilo leti yanu llawuat y llanu wuaik; t’ene matan i’met’kiba ah’xaqui; tene minan’ten waaj mis nag. Te’che ma’tan a met’ken nojoch jalachi teé kajaa.8Mene Jerusalem dzocu doch’pajá yetel Juda dzocu lu’bu, mene uh t’aane yetel bas’cu’bet’cobe tián tu wok’ol YUMTZIL, tu ka’xan ba’ate’il tu i’chob u nojbe’enil. 9U paa’kat u ich’obe ku t’aan tu wok’olób leti’ob; yetel leti’ob ku nob’chi’ob u k’ebanob bix Sodoma, leti’ob dzocu met’kob loob lá’ayli ti leti’ob10Ah’tií eh wiinik uts yanu vin ma’alotí, tumen leti’ob llanu janti u ich u meyajab. 11Ay ti’ale k’aak’as máak llanu biin k’asiti, tumen u bo’olal u k’abo ya’anu uchu tioób. 12Kaaj intia’al jeep’keex yetel ko’ole’lob ku jalachi yóok’ol leti’ob, in kaaj le maxob nu’uctaj be’elex ti’texe ku visquex ti llaas beé yetel ku sat’ol’ko eh toó beé.13LETY YUMTZIL tu ba’tetik u tu tac’pool; leti’eh wua’ak’ba tiaal uh tak’upool le kaaja. 14LETY YUMTZIL yanu taá yetel kuxóolal tu wok’ol u nojoch maco’obo ti e kaajó yetel eh pooliloob: "tee’xe dzoc a kaasques le viñedo; e baaxo tá ookoltex te óotsilobó tian ta naojilesh. 15¿Baxten ka peechquex in kaajal yetel ja t’o’ona’anquex u ich le óotsilob?" leti lela tu ts’aa ajoltbi YUMTZIL ti’e molay k’atuno’ob.16LETY YUMTZIL kuwuaik baxten lu a’ali Sion jach nojbailob, ku ximbalob yetel u poolobu waacusmo, yetel ku chagichob tu síit’óok’oto yetel ku metcob u júum u yooko, 17la’ene leti YUMTZIL llanu tsaik ooxer k’ajaan’i tu poolo u a’alilob Sion, yetel LETY YUMTZIL yanu páatik t’oorochilob.18Ti le kiinilo leti YUMTZIL yanu k’eexic u jach jastutsi u k’ani u yocob, u nooki u poolo jats’uts ba’al bey chuúmuk uj, 19chu’yub ti xikin nob, k’aap yéetel bóoch; 20yetel u cho’obol ni, yetel u kaasal u kaal ook yéetel u k’ax nakoob yéetel u ba’as ki’ibakil, yéetel u tuunich natoób kaas.21Leti’cu k’eexic ts’ipit yetel u ts’ipit leni; 22u nook’oob ki’ickelem, u nooki lu bóocho, yetel u sáabukani lu kaabo; 23u néen obti k’ab’bob, letie nook mamaykil, e’etel u bóochob cu piscu póol lob yéetel u nook’il ké’el.24embes tich’ujuk ki’ibok yanu yunta báan kiimil; chen suum eembes u tu kaas naag embes ti pool jats utskintan, yanu t’ooyochpoolta embes u tu nook ki’ickelem, utul boónboón yetel thaan yeetel buxbak enbes ki’ichpamil. 25U wiinik’kilobé yan u lúubullob yóokóol u máascabo yeetel u wiinik’kilob mu’uk’a’an yanu lubulob ich ba’ate’il. 26U nojoch joonaj Jerusalem yanu awat ak’ol yeetel áakam; yeétel leti yanu p’ataj tu jun yeetel kilikbaj ti li’um.

Chapter 4

1Tee k’iiniloobe úuk ch’uupobe yan u machcob chich untu xibe ku yaacootie: "ln woochoné toon con jantic, in nook’onee toon kubukintic. Chen baaxe cha in ch’icon a k’abaa tialin tuupcoon in pajsuutalon". 2Tee k’iiniloobe un jeek’ ché le YUMTZIL’O jach judzuts kikiolal, u yich tuune luum’oo jach kii kux maaloob tialoobe p’aatob yetel kuxtal tac Israel.3Quen uchuc tialé e max cu p’atbi Sion yete max cu p’ata Jerusalén yan hu yuchle e max kuu bin p’atbil Sion yete mash kuu p’atal Jerusalén yan hu t’aaná kililich, tulaaca mash ts’iitanoó kushanoob Jerusalén. 4Elá yanu yuchu quen Yumtsil ts’ooc uh p’oik u lik’ii u a’al Sión, ts’oocu sackunsic u boonli le k’iik’eló tac tu chumuki Jerusalén, tu chuumukí le kililich kuxóolal yete kiliich k’aac’ kutoch’bá.5Ti’ tuun yook’o tuu laacaj kaxan u nojoch k’así Sión yok’oluu kuchi m´´uuch’ tsikbalo’ Yumtzil’o yan u metik ump’e muuyal yetel ump’e but’s de k’iin, yetel lu let’sba k’aak’ tu toch’ba tii ak’aa; elelaá ump’e boóyii yok’o tu laacaj ki’ki’olal. 6Bey ump’e makbooyi tii booyii kaalikil e k’iin’o tialee k’ilk’aab yetel ump’e maak booyi ti ump’ee pix ti’a chichil ik’ ti’ chaak.

Chapter 5

1Cha’ in k’ayic ti’ utsi yaakuna’an, antú k’ay ti’a in yaakuna’an nats’ tu luumi tux cu pak’a sak tabka’am. In utsi yakuna’an yan caach u luumi tux cu pak’a sak tabka’an ti ump’e nucuch k’ax jach maa’loo’ luum. 2Leeti’ pecsé luum’o’, tu tsele’ tunchobó, ka tu pak’a ump’e maa’loob vino’e. Letie mak’ante ump’e julbil naaj chumuc tí letí, tu mac’antaj xan ump’e tuux cu yaats’aj sak tabka’an, chen baaxe chen tu ts’aaj k’axi sak tabka’an.3Bey tun ve’horae’ kaajnáalilex Jerusalén yetel u xibileex Judá, p’iisóoltex ichi ten yetel u luumi’ tux cu pak’a sak tabka’an. 4¿Baax mas kaach in metik yoosal in luum tux cu pak’aj sak tabka’an baax ma’ in meti’ oolal leti’? Caa ti caxtaj ti’a’ lu tsa’ic sak tabka’an, ¿Baan ten tu ts’aaj k’axi sak tabka’an?5behora tun’e’ ten ku aik baax ke nin met tin luum tu cu pakaj saj tabka’an: Ten kin tselic u suup’il, Ten ki suutic suukij, Ten ki luus ku pak’iloó, yan xan a yakanchétaa. 6Ten ku chaa’ cu saa’taj, mixtan u xoot’o mix cu pecsale luumo’. Ti’ jeel k’iix cu xití. Ten xane’ kin aaicti’le muñaloóbo maa’ k’axa yok’o leti’.7Men e luum tux cu pak’aj sak tabka’an tia’ YUMTSIL’ k’atun u najil Israel, u xibii Judá u pak’al k’ii; leti’ pa’tee tojil’o’ ba’ale’ ti’ jeel, uch kinsaj; Ti’a’ tojil, ba’ale’ ti’ jeel, antú auat tu’a’ u antaj.8¡ Ay ti’ letio’ max ku much’ic naaj yetel naaj, cu much’cob k’ax, tak ti’ mix utuj kuchil u p’ataj, yetel chen tech ka p’ataj ti e luum’o! 9E YUMTSILI’ k’atun tu aa’laj, yaab baalob yan u p’at’a jochbabentaj, kex lela’ nojoch jajac’olaliloob, mix antú kaajnálil. 10Bey antuj luum tux cu pak’aj sak tabka’an oxp’e le p’iisi luum yan u tsic chen ump’e p’ul, yetel ump’e xac nek’e yan u tsic chen ump’e lap’.11¡ Ay tialobé ku lik’lob jatscak’iinó tia’ lu caxtob uk’u muuk’a’an, e maxoob ku p’atloob tac oknajk’iin ac’abé laac’a tune’ sak tabka’an k’i ku calcunscoob!. 12Letiobe’ ku metcoob k’iinbesaj yetel arpae’, laude’, tamborine’, chul yetel sak tabka’an k’i baaxé letiobe mun k’aotcob u meyaj YUMTSIL’E, mix u ch’aoltob mix u meyaj u k’abóbi.13Ka’ like’, in cajale’ tsoc u ocoj ti’ baksajil o‘olal u mana’ant’i; u poolilóbe nojolalil’o ku manscob wiij, yetel e chen maacob naan baa tu ukob. 14Chen baaxe e ejo ch’een tuux cu bin e kimenoobo’ tsu jach nojoch tu tatac janlí tsoc u jeb ku chi’ juch coch; u jalachilob, u kajilob, u nuuctakiloob, yetel maa uuya t’anoob yetel maaxob kiimacuyolob ichiloob, ku emej tie’ ejoch’een’i tuuxan e kimenoob.15E xibó yan u meta lu chincupol, yetel e wiinikob’o yan u t’oonkiisajlo’; u iche e ka’anal óolob yan u ensaalob. 16E YUMTSILE k’atun yan u k’an’acunsaj tia’ lu tajil, yetel Yum k’uj LETI’ KILIICH yanu yeescubá kiliich yool u tojil. 17Bey xan e tamanoob yan u tsencubaob bey ti’ u cuchil suuki’, tee uchben cuchiloobó, tamanob yan u janloob bey yanaj tuuxiloobe’.18Ay tiale maaxob cu jilcoob u k’asaniloob yetel suumiloob ma’ba’lil yetel maxoób bisic k’eban bey ump’e ché de suumé. 19Ay tiale maaxob cu yaacobe’:" Cha’ Yum k’uj u see’cunsic, cha’ tun u metik see’ban, yoosal u beytaj in wicoon wa cu yuchu; yetel cha’ u metik baax u tukulmaj e Kiliich Israel ca tacoob, yoolal u beytali k’aotcon."20¡ Ay tiale cu ttacobe k’aso’o tiale uts’o, yetel e uts’o k’as; maaxob aiic ejoch’eeni bey sasilie, yetel sasil bey ejoch’een; maaxob aic k’aj ti’ e chujuc’o bey k’aje!

21¡Ay tiale maaxob yan u naátob tialu batsil u ichob yetel ajkux óolib tial u batsil u naatob!22¡Ay tiale maxoob ajkoob ku uk’coob sak tab’ kaan ki’, yetel kansaj xaak’coob uk’uloob muuk’áantac; 23E maaxob chaab ke k’asaan’o yoolal u bootik, yetel cu tselcob tie maax minaan u k’eban u na’aj!24Bey tun’e jee bix e aak’ti’ k’ak’o ku jantik’e zuuc’oj bey tun’e k’ax tikin luub te’ k’aak’o, bey tun u mots yan u tuu’, yetel u shitle yan u uustaaj bey jujuy lúum. E leelá yan u uchu men letiob’e tu p’ectoob u a’almaj t’aan YUMTSIL k’atun men tun letiobé tu p’ectoob u t’an kiliich’i Israel.25Bey tun’e u p’ujan’i YUMTSIL t’abaj tu wok’ol u kajal. Letie’ tu tich’ u k’a tu wok’ol letiob tu ts’ektaje e bolon wits’s kikilanchajo’ u winkililoob’e beeyob sojol t’e’ yaam kajob. Ti’fu lacle baaloba’ u p’uja’nile’ mun tentaj; maa bey tun u k’abe’ laili’ u tich’maj.26Letie’ yan u tich’ic ump’e láakam bey u chiikul tu’ale cajob nachtakij yetel u xuxul tia’le’ maxob tu ts’ooc e luum’o. Ilej, letiobe’ yan u taalob seebaj tu seeblanki yetel sebik.27Mix untu ku kan’li’ wa cu tacchalankij ichiloobi; mix untúj cu chinchinpoli wa cu wenli. Mix tan xan u tabaloob ku wach’a. 28Wa u tabali u shamboob jataj, u k’aax jalalob yan u yejob tu lacaj lu tip’ix che wuutsu’; tulac lu may tsimin’obe bey tun jats’uts yaxil tun yetel u balk’es tsimin che’ bey chichichich ik’obe.2930U áakanobe’ bey untuj leon’e; yan u aakanobe’ bey leoncillose’. Letiobé yan u ts’ikiloob yetel yan u chuckoob u oochob yetel yan u jitcoob naachij yetel mix untuj tia’ u tookcob. Teé k’iiniloob’o’ yan u aakano’bo’ tu pach u oochoob bey u akan e k’anaab’o’. Wa yan untuj ilik oolal e luum’o’, letie’ yan u ilik ejoch’eni’i yetel yayaj olal; tak e sasililoob yan u sutuj e joch’en’i’ yoolal e muñalob.

Chapter 6

1Te’en el año ka kímen e jalach Uzias, tenen tun wuila YUNTSIL culukba yo kilích k’anchen, letíen k’ana ya’ab u tojol, u chi u nook; kun chupik e culnajo. 2Yacob letíe’n yaan angelobin; amal un tulen yan wuakpe un xik’; yetel kapén kun balik un tanub yih, yetel un kapen kun balik un xok, yetel kapele kun lík’i.3Amal un tulen tun tánob un wuel katun yalen:"kili’ich, kili’ich, kili’ich, nojoch MAAKILEN batel! macobon tu lakleen lumon chupán yetelun nojbelin".4Un kavalun yun pak’ob liil, puus tiit tun t’anen t’anobo ka hawóatnaab, e najo chup yetel but’s. 5Tentuneb katí wualé "¡Ay ti téne! bakan, ten yaan in si’ipil, men tene un tu wuinken ti chiob, ek’ tene kajakbalen ichil upe kaj k’as un chiob, baen in wichén tun ilaj JALACHILEN YUMON batel makob!".6Un tule anjelo lik’tin ikna letien yan antu chuk t’aba tu k’a leti c’ha yetel un xnat’al chén kuyen. 7Leti’’ machi chi yetel katun yale:"ilawuile, elela samun machan chi; san t’selek an k’ebane t’seli".8Tene tin wuya an t’an Yuntsil tan yaque ¿Maxkenin tuxté?¿Max kenun vin tin asalón? katuntin wuale wuayanen tene tux teni. 9Katun xale penen ka wuale kajo:"Tu yucob, mixtun nat cób; tú yicob.10Beet,u pucsi ikal ti e kajo, e u xiknoben mun ubcon, e mun pacate yetel u yíchón. Uwuen pajtalen letioben u pajtalun pacato yetel yichon tun obcon, yetelun xiknoven tun natcón yeetel un pucsi icale má ken un náatoob mix báal yetel má kun suuto’ob tin wiknal u tia al k’a in t’s ako’ob".11Katinwuale tene tin wuale "Yuntsil,¿ baah k’in?" letien katun nukten: "hastalun luble kajo xlá pak’ lak’ in mixmak kajnáal e najobon yun p’ata mixunpé mako e lumobób beyun p’e lun choco yetel k’ino, 12astáque Yunt’sil catun tuxten ti kajo man nachan, e isolo ti le lumon man nojoh.13Kex un chumuc te wuincobon cun wuatloon tun lacle jat’ska k’ino, elela tsun k’uhuntun k’in u t’sonksa tiob katen; benyun, pe neb zelah beyun p’e c’hen kun patik, un neek’ uts yanik".

Chapter 7

1Tialob u k’iniloó Acaz, u palij Jotam, u palij Uzias, jalaachi Judá, Rezín u jalaachi Aram, yetel Peka, u palij Remalías, u jalaachi Israel, naacob tun Jerusalén noj ba’ate’el tu wok’ol leti’, cheen ba’axe’ leti’obe ma’t’iilob’i wok’ol letiobí. 2Tuxtá a’bii tu naajil David ka Aram tu nupubá yetel Efraín. Uj puksi’k’ale papalankilnaji, u puksik’al u kajal, bey tun nucuch ch’eiloob kaana’ k’ax tu tituba’ob yetel ik’.34Ti’ tuúne YUMTSIL tu yaalaj Isaias: "jok’en yetaj palil Sear Jasub a kaxtabaj yetel Acaz tu xul u bel e yaax jamaal nojoch, tu beele’ k’ax tux ku uchu’ p’o’. Aati’ kana kanantabú, jets’kumsabá, ma’ ch’ik saajki wáa ma’ u’uykaba chichni’ yoosu jopankil e k’ak’o, yosal u nojoch p’uja’nil Rezín yetel Aram, yetel Paka u palil Remalías.56Aram, Efraín, yetel u palil Remalías tsoocu tsicbatcob baalo’ k’as ti’ tech, letiobe’ ts’u yaacobé: "Koox ch’a’apachtik Judá ca u ch’aob sajkil, koonex okoj ichij ki’ ts’ain jalaachon teela’, u palil tabeel".7Leti’ YUMTSIL kiliich Yum ku yaake: "E lelá mun uúchul; mix tun man, 8Men u pol Aram Damasco, u pol Damasco’e Rezín. Ichi óox k’aal jo’o ja’ab, Efraín yanu xexek’a’ yetel ya nu ch’eene kajali’. 9U pol Efraín Samaria, u pol Samaria u palil Remalías. Wa tech ma’ p’ata ch’iklí taj oksajol, muuk’a’anti teché ma’ p’ata muuk’a’an".10YUMTSIL’E tu t’anaj kaaten Acaz. 11K’at ump’e chicola ti’ YUMTSIL a kiliich yum; k’at ti tu tamil’oo wa tu yok’ol kaanilob". 12Ba’ale’ Acaz tu yaale’: "Ten’e min k’atic, mixtan in tuúmtajtic YUMTSIL".1617YUMTSIL yan u tasictech, yo’ola cajal, yetel yoolaj najil tia’tata, kiinoobe bey mix ump’e, k’iinobe bey mix unten tac tii Efrain ca tuu nachcunsubá ti’ Judá, leti’ cu tas cu jalaachi’ Asiria".18Bey shan te k’iinoob YUMTSIL yan u xoobtic antú yaaxcach tee tu xuule’ áalkab já Egipto, yetel utulú caabi luu luumi Asiria. 19Tulaca letiobe’ yan u talób yan u p’atloob ti tu tami le luumo’, yetel tu actun le tunchobo’, ti tulaca le nucuch che’ob yetel k’iix, yetel tu laca yoc’o suuc.20Tee k’iiniloob e YUMTSIL yan u tsikic yetel ump’e xootob taasan tu tanxé tuuxil’e áakab já Eufrates, u jalaach Asiria, u pol yetel lu tsoots le muk’ook; e lel xaná yan u xoot’ic u meex. 21Tee k’iniloobo antú xibe’ yan u tsentic untú ch’uupul wakax yetel caatuj taman, 22yoosá tuun u yaabi lu k’aab iim letiobe’ yan u tsicoob, leti’e yan u jantic olmalja’anob bey xan tu laclob yan u p’atlob te luum’o yan u jantcob olmalja’anob yetel caab.23Tee k’iiniloobo, tuux yan caach jun pic cuchi lu pak’a sak tabka’an u tojotic tun jun pic siclos sak táak’iin, mix baa cu yantá wa ma’ nucuch cheob yete k’iixoob. 24Xiiboob yan u binoob te’lo’tia’ tson yetel tipi’ixche’, men te luumo’ yan nucuch cheob yetel k’iix. 25Letiobe’ yan u ik u naachcunsubaob ti’ tu lacaj nucuch k’aaxob tuux pac’aloob yetel azadón oolu saajkililoob nucuch k’axob yetel k’iixob; chen tia’ lu janloó wacax yetel taman.

Chapter 8

12YUMTZIL tu yaalatiten:"chaáe u xó’ot’che’ nojoch yeete dziiti" maher shalal Hash Baz’. Teen ki taánik ts’áaj jaajil chuca’an u yóolo ka’a jaajkunso t’aan ti woosaaj, yuum k’iin Urias yeete Zacarias u paal Jeberequias".3Teen bineen tu iknaa le x aj bobat, yeete tun leetié koja chaji yeete ca’anlaj u paal. Ka dzoktunee yuun ka tu yaalatén:"dzatun u kaábate ’Maher shalal Hash Baz’ 4Ka’ailik e paalo maa u kan u yaale: in yuum yeete in na’, u ay’ikali ti Damasco yeetel tu laakaa baaloo yaan ti Samaria la yaan u cháaba tumeen u ajaw ti Asiria".5LE YUUM tu ta’anen kaaten: 6"Tumeentu le kaaj dzo’uk u paatkóob u jedzekbajai Siloé, yeete jach kiimacyoolo ete Rezín yeetel u paal Remalías, 7Yoola tun, e YUUN tiaan jach taitaac u taasik ti letio lu jailob le áalkobjó, seebóol yeete ya’abcach, u ajaw ti Asiria yeete tu laaka u ki’oalal.. Leti tune yanunaaka yooko tu laak aalkabjób, yeete yanula laakaa u jaalob.8Le áalkabjó yanu mistik taani yeete ichi Judá, ku la buulik yeete ku maan yooka, yeete taku k’úuchba tu ka’alo. U xiicoób u xiidlamo’ob ku chuupook u koochi u luum, Emanuel".9Teextune maacex, beybin jajatakeex yeete yana kakachalex, uyeex, ta’alaclex teex nojlu’umex nachtaquex: liisabajex tile baatetanbalo, yeete yan jatlex ete la kaachlex; liisabajex teex yeete yaan jatlex u xe’taalex. 10Meetex u petu’ukul, ela maatan ma beybin uchki; dzajex le a’almajt’aan, maa tu bin maácatáa, meen Yuun tiaan ti etelone.11YUUN tu taane teen, ete u muuk’aan ka’a ti woóko, yeete tu yaalaten mai xiinbal tu beelob u kaajal. 12Ma t’aakex muuch’t’aani mixtiba e kaaja ku yaalik muuch’t’aani, teexe ma’an bin a chaeex saakili ti’le baax saajko leetiob, yeetel ma saajbezalex. 13Letie ek YUUN ti’le muuch’cabil kaan leetí máax teex keen achiinpooltex bey kili’ich; ti leti ka’anan a chiikex saakili yeete ti leti ka’anan u yaantatex ti leeti sajkil.14Leti ku suutu u p’eel kulnaj; bale leti’tuune yaan u suutu bey u p’eel tuunche ti’alu loobite, yeete u tuunich ti u luun’loo, tíaa tuulaaka u naajil ti Israel, yeetel letie yaan u suutu bey u p’ee taabjzaj yeete utu jook tiaal luu kaaji Jerusalem. 15Yaab ku t’óochpajalob, ete leeti yeete ku luubuloob yeete bin kaachco’ob, yeete beybin chuukakoob yeetel k’aalob.16K’aaxe i tojolt’aan, ts’ale e a’almajt’aan yits’atil, yeete t’sati in aj kanbalob. 17Teene yan i paatik ti le YUNTSILO, lee maax ku t’aakik u taanuich ti u naaji ti Jacob; teene yan i paatik yosa leti. 18Idawilex, teene yeete e paalalob tu dzajaten YUUN u tiaa chiikul yeetel tiaa chiikulajoob ti Israel ti YUUN tiaale muuch’cabil kaan, lee maax kaajan tu witzil Sion.19Letióob yaan y yacob ti teech:"k’aatioob ti le aj kunaj t’aan yeete le na’atbaloobo," le je’elobo e ku xmukult’aanob yeete a’al t’aancoob le aj kunajoob. Maatune, ¿ k’aabet e kaajo u k’aatichi ti YUUN?¿K’abetatun letiobe u k’aaticoob ti e kimenoobo yosale kuxanoobo? 20¡Le almajt’aan yeete le tojolt’aan! wa letio ma tu yaco bax balobe, mentune ma minaan mix utu sasili u sastaja.21Letiobe yanu manoo tae te luum nojoch o yeete wiitacobo. Cheen yanlac wii, letiob yan pu’ujulob yeete k’aask’ast’aan ti u ajaw yeete ti YUUN, kaliiki u sutu u icho te kaanalo. 22Letio yanu ikoob le luumo yeete ku paaktiko ete ya tuukul, ejoche’eni yeete cha’apactanob ete yayaola. Letiobe beybin bisalob tu p’ee luum ejoche’en.

Chapter 9

1E k’aas bo’oy yanun t’selen tin letin, e yanun te yayaololi. Beyun pé k’iin úuch kun chichankunsa tun lumin Zabulón yetel u lumin Neftalí, tilun xalaben k’iínoban tilun t’soklen leti kun meetik un nojbenin un belilen k’anabun más nachin le Jordan, Galilea nojoch kajon. 2E kajon katunbinun xinbaté e jeh’eno katon ilo unp’e nojoch sasil; letioben kajlaón te lumón tilun bollin e kimíon, e sasilón tin jojopank’i yocón leti’ob3Tech hojohkunque kajo; Tech tsocolan nojohkuntik un kimak olon. Letiob kun k’imakunskun yolon tin tech beyun k’imakilunyolon tilun k’inoben e jooch.4Tumen tech’ dzóoc a xúulsic le palitzilil cu be etio cáacho u mukyaj le caajó mukyaj cu beetic u yokol cáachi, ti le loolob méektaan yanilo’ob ca’áchó, Ti le kiinob ca ta xúalsaj Madián. 5U juum u xanabo’ob u taalbal le aj ba’atelo’ob, u búuco’ob boonolo’ob ye’etel ki’iké, biin tóoca’aco’ob, biin sú utuco’ob ta’anil tumen k’aak.6Pus ti tone un tu chan xipa tsun llanta, ti tone un p’e paal tsocún t’sabatón; le junab tan llan yocun kelembalen; Un kabaen llanun t’ana jach jats’ uts: tsol xikin, Yuntsil, Pajtalil, Papa, Nanun, X’ulilik máaca’ cu jookesik jéedzel óolal. 7Un nochilon jalach wi’inik, jetsel olal telon nanun sulil, vellun mek’tan mail culukba yoculon k’aanche’ David, yoculon ajawuil, utia’al yéeyaj un lat’ik yetelun tibil, tojile k’iin yete tani un vinbak’iin. E noj yail ti YUNTSIL ti letiobe Bátel winkon yanún metke laán.8E YUNTSIL tun tuhta t’aan yacon Jacob, elelela lub yocol Israel. 9Tu laka wuinke yanun ojetik’, tak Efrain, yetelun kajnalilo Samaria, machón ak’en yetel nojbail, yetelun pucsik’al, sebun alik un lakál ba: 10"Un ladrillosilen tsocun lubon, pero tone yanin ka makancon, yetel Polvin tunich; e sicómoroson san c’haco pero tone llanin t’sacón cedro tuh lucón."11Tun yolalon YUNTSIL yanun lik’iti ta woko’ol tu nup un mots, k’asan wunkon, yanun much tambalón yetelen k’asan wunkobón. 12E Arameosoban ti e este, e Filisteos ti e oeste. Letioben llanun lik’on Israel yetelun chión jeben. Tu lakle baloban un ira matanun xupun tun cuchilon, tux lailin un tisch’ mun k’aben.13Lailin un kajon, mun sut letien maun k’a sut men samón jat’sen, mixcanun ca cashcon YUNTSIL ti Batel wunkon. 14Tun yolalón, e YUNTSIL yanun xulsik ti Israel un polilen y yetelun nej, y yetelun k’ab, yetelun xáan, ch’iit, y yetel sak’ab, ti lun pé k’iin. 15E wunik tsaan noxilen letiun polin; y yetel aj bobat, aj chilam kun kansik tuz e nejon.16Tun yolalon e max visicte kajo tanun viskon utia’al un k’eschlon, e leloban tanun kansalon yolal letiob tial un luklón. 17Tun yolalon, e YUNTSIL mixtanun kimaktun yol yok’olen palal wunkobon mix letien mun c’haik ontsita te max nan un nataobon y yetel e nanun ishanobón, tak kah k’asanób un pe meya k’as yun lakale chioben cun tanobon muh natik bah kun yacón. Tion un lakle baloban, mun c’henlon pujani, te cuchilon, un kaben un tixmon k’a.18Un k’asanilobon tanun llelen bey k’ak’en; un t’soksik te k’i’ixicheovon yetel jash k’iixobon; tacun cheilen k‘ashón, letioben llanun lik’lon beyun s’hun beyun p’e but’sen. 19Ti un yoc’o letien p’ujan e YUUMTSIL ti batel wunkón e lumon yanun elen, e cajo beyun pé wíinik sa’as kon sipil tiun lak’on.20Letioben ch’aik janaj ich u k’a t’sik b’aale yanun aalkabun mujin; letioben jelun pajtun jancobun o’chobon yetelun k’a nojani b’aale’, mix tun kimaktun yolon. Cada un peloben tak’ llanun jank’on un bak’elun un mismon un k’a. 21Manases cu xulsic Efraín, y Efraín, a Manases; y letioben muc’hitambalon batelon toc’o Juda. Ti tun lakle baloban, u pujanilen mun man; estenun k’aben seguiosun tichmic.

Chapter 10

1Ya ti leti’ob cu ts’aa ojéetbil a’almajt’aon x ma’tojil yéetel cu ts’íib’cob a’almajt’aanob x ma’tojil. 2¡ Letióbe cu luk’sco u tojil ti le uts’chobo, cu ookol’cob ti u óotsili ti i kaajal u no’oj, ku óokolcob le xma’íicham, yetel cu meentcob ti le ma’yuum u preesaob!3¿Bax quena metex teex ti le k’iin ti le kuxóolal le kéen tae le k’askuntaj chen taalac jach náachi?¿ Maax ti ka vina áalkabex a katex áantajil, yetel tu’ux quena p’aatex a ayik’alil? 4Miix ba’al p’aatal, yetel te’exe ka t’uchtalex ichil le k’ala’anobo wuaquex ka lúubulex ichi le quimenobo. Ichil tuláakal le ba’alob, u p’uujul mixtan u jeets’el; laailii, u k’abe u saats’ma.5¡Yaaj ti le asiriojobo leti in polok ché ti ín p’uujanil, u ch’ilibi ti le maax qui chúuch maachtik ti ín p’uujanil! 6Teen túuxte iknal júuntúul ka’anal paakat noojoch kaa yetel iknai le kuaj u tuul in k’uux. Ten alik ti leti ku ch’ae le tseelan, ka uchae le o’och, yetel ka u bibilchéete je’ebix lu look’ ich lu beelilob.7chéen ba’ale lela má leti le ba’ax u k’áat mix leti tuuklik wua beello, tián ich u puksi’ik’al u k’askuntic yéetel u xu’ulsik ya’ab kajo. 8Bakan leti cu yaalik "¿ Má a tu láakal in buc ajaw? 9¿ Má a leti Calmo je’ebix Carquemis? ¿ Ma a leti Hamat je’ebix Arfad? ¿ Má a leti Samaria je’ebix Damasco?10Je’ebix im k’ab ts’ook weekic u ka’aji le k’uj, maaxob tu póol’o oochel maas nuctakoó ti le Jerusalén yetel Samaria, 11Bex ten ti meta ti Samaria yetel ti u k’uj minan u toojó ¿ Mix tan i metica vey ti Jerusalém yetel lu k’ujob?"12Lee kéen leti Yuumtsil chen ts’o’okoc u meyaj ich le Monte de Sion yeetel Jerusalém, Ten jan i jaats’ik u t’aan éetel u puksi’ik’al ka’anal paakat u ajaw ti Asiria yeetel u paakat’ob jach ki’imak óoolob. 13Letie ku yaik: " Yoolal i muuk yéetel i ojelil, teene ti meenta. Teene yani na’at, yéetel teene ts’ooki k’eex’tic u xuul e kaajobo. Teene ts’ooki ookil a ayikalil, yéetel je’ebix u tu xiibil wakax tene ts’ooki lúubsicoj u kajnálilob.14In k’ab ts’ooku tia’aliintik, je’ebix u tu k’u’ éetel u ayikalil le kajobo yeetel je’ebix wamáax ku muuch kintic le je’ p’ata’an, téene ts’ooki much’kintic tu lakal lle lu’um. Mix jump’eel popok xiik’na u xiik’oob mix tu jaapa u chi mix u tu t’aanaji."15¿ Yana u noj ba’al kunscuba le báat yóok’ol leeti ich tu wok’ol máax ts’aabil? ¿ Yanu ki’iki’t’aan ku ba le sierrao leti u bá jach quele max ku shoot yetelo? Je’ebix u júuntúul ch’ilib ka u ch’úuyik maaxob láat’ik, je’ebix u tu xóolte’ dée ché ka paalak u ch’úuyik jú untú ul wíinik. 16Tumen leti YUUMTSIL Yuum k’uj leti he báateobó yan u túux tic ma’ak’olil yóolal uj mu’uk’a’anilob; yéetel kaambal u nojbe’enil yan u yantal u t’aabal ba’al ku yelel je’ebix junpéel k’aak..17U Sáasil leti Israel yan u suutul ich k’a’ak’, yeetel u bolon pixan jú unt úul tóoch’k’a’ak’; yan u elel tu lacal u k’i’ixil yéetel u zarzajilob ich junp’eel k’iin. 18Leti YUUMTSIL yan u tóok’ik u nojbe’eni u k’áaxil yéetel ti u lu’umil cu jach ichankij, tu ka’atulil óol yéetel winkil, bey je’ebix u kuxtal junp’eel wíinik k’oján cu manba’alkantik. 19U yalab u chéilob ti u k’áax yan u jach jump’iitaj u tu paal jelu páajta u xookik.20Ich le k’iin, le ku p’aatal ti Israel, u ch’i’ibal ti Jacob le dsok u púuts’ul, máatan, máatan u yaantal u alabóolta ich le wuegobóo, ba’aló tu jaalil yan u patcóo ti YUUMTSIL, le bolon pixan ti Israel. 21Jun p’aatalil ti Jacob yan u suut ti Yuum k’uj u nojoch páajtalil.22Bakanée kex a kaajal, Israel, bey je’bix u lu’umil k’aa’náab ich u jáal k’aak’náab, chéen u p’aatli ti leti’ob yan u suut. E k’askunal dsok u a’almaj t’aan’tic, je’bix uk’aat u tojil tun, tuul. 23Bakanée leti YUUMTSIL leti he ba’ateobíó, jach taitac u yuchúul e k’askunaj alan ti e lu’um.24Tumen leti YUUMTSIL Yumm k’uj ti le báateobó ku alic: " in kaajal u máaxil ku antal ich Sion, má sojaktales tée asiriojabo. Leti ku jaatsquex éetel ch’ilib yéetel cu ch’úuyic u xóolte ta wok’ol tech je’bix tu beetob lej egipcios. 25Má sajakta ti leti, bakané ichil jump’eel jach kóom k’iin in k’uux tá wok’ol tech yanu ts’ooko, yeetel in k’uux yanu bisik ti u k’askunaj."26Je’etúun, lei YUUMTSIL ti he báateobó yanu maachik jump’eel suumijaats yóokol letiob, je’ebix le k’een leti tu wuega Madián ich u tuunichi ti Oreb leti yan u ch’uuyic u ch’ilib yóokol le k’áak’náab yéetel cu ch’uuyic je’ebix leti tu meta ich Egipto. 27Ich le k’iin, u kuuch cu ch’úuygaja ti a keléembal yeetel u yukaché ti a kaal, yeetele yukaché yanu k’askuuntáj yole polokilo.28Leti he ch’a’k’uux xooku ta tak Ajat yeetel tsoku maan yóok’ol Migron; ich Micmas leti ts’oku ta’akik u koonol. 29Leti’ob chuku k’atakbal yóokol le chek ok yeetel tu ets’kúunsajuba ich Geba. Ramá kikinaji yeetel Guibeá ti Saul tsacu púuts’ul30¡Ok’olnen jach ka’am ti Galim! ¡ts’aóolal, Lais! ¡A óotsil Anatot!. 31Madmena tanu púuts’ul, yeetel u kajnáallilob ti Gebim cu áalkabob osa tojóolal. 32Te najbe’en k’iin, leti yan u je’esiik Nob yeetel cu púustic u kab ich lu k’áaji ti uch’úupaal ti Sion, eetel u búu’tun ti Jerusalém.33Paaktex, leti YUUMTSIL Yuum k’uj ti he ba’ateobo yan u chak’ik u jéek che’ éetel k’a’am juum; u chéilob máas ka’analobe yan u cháakalob yéetel enobleo yan u lúubsaj. 34Leti cu xootik le u polkil ti e k’áax yéetel u jump’eel báat, yéetel Libano ich u nojoch páajtalil yan u lúubul.

Chapter 11

1U xiti u yol tu chun ti Isaí, yetel ump’e jeek’ che yetel u mots yan u tsic ich. 2U pixan YUMTSIL yan u jeescubá yok’ol leti’, u pixan ojelil, yetel naat, u pixaní caansaj yetel pajtalil, u pixaní k’aolal yetel u saajkilil ti’ YUMTSIL.3U ki’ olale’ u saajkili Yumtsil; Letie’ mun p’iis óoltic oosale’ ku ik u ichoo’, mix xan leti’ ku teetic e baax cu uuycú xiicnoo. 4Men tun’e, letie’ mun p’iis oltic e otsil’o’ yetel tojil ku teetic yetel u maalobi ti’a’ yetel jnuun óolob e luum’o. Letie’ yan u ch’a’apachtik e luum’o’ yetel u cheí’ lu chi’, yetel u muusik’ u boox i li chi’ letie’ ku kinsic e k’asaanobó. 5U tojilé u k’aax nak’ u chuun u nak’ yetel u jajil u k’ax nak’ u sutul u pach.6U pek’i k’ash yan u cajtá yetel taman, u misi k’ash yan u jeescuba yetel xuulubil taman tankelen, u aal e wacax’o’ yetel koh yetel u aal wacax polokcunzan, much’ch’aanob. Untuj chichan pal cu jo’ol poltic. 7Ej ch’upul wacax yetel sam hool yan u manoob muuch’ch’aanoob yetel u mejniloob ku jeescubáob much’ch’aanoob. Ej koh yan u jantic suuc bey e waacax’o.8Untul champal yan u baaxa yoc’o untu jol’i can, yetel e chan pal yan u p’atmaj u chuuch yan u tsaic u k’a tu k’u e can’o. 9Letiobé mun loobitcoob mix xan u c’ascunscob t’i tu lacaj in kili’ich k’ax; bey xam e luum’o yan u chuupu yetel u naati’ YUMTSIL, bey e jao’ cu pixcoob e k’áanab’o.10Bey xan te k’iinobó, u mots Isaí yan u wa’tloob bey ump’e láakam ti’a’le macoob. Lee nucuch cajob’ó yan u caxcoob u cuchil ti’a lu jeescubaob ti’a’ ki’ki’óolaltic. 11Tee’ k’iiniloob, e Yumtsil’o yan u tich’ic u c’a caaten ti’a’lu caa ch’aacuj max p’atoob tee cajo’ maxoob p’atob Asiria, Egipto, Patros, Cus, Elam, Sinar, Hamat yetel u Islas the k’aanab.12Leti’e’ yan u tsic untuj laákam tia ’ le nucuch cajob’o yetel yan u much’ticoob e p’ecta’ncob Israel yetel e k’iik’iitc’aanoob Judá ti’a’le kanp’el tuu tu’uk’ile luum’o. 13Leti’é yan u jatsic u ts’iibol Efraín yetel u sebilup’ujultic Judá yan u k’oosoj. Efraín mixtan u ts’iiboltic Judá yetel Judá mixtan u sebil u p’ujul yetel Efraín.14Chen baax’e, letiobe’ yan u lii’loob yoc’oj le nucuch k’aaxob filisteasob tia’ chik’in much’ob chen u ocoltoob e caj’o ti lak’in. Letiob’e yan u jats’coob Edom yetel Moab, yetel u cajil Amón yan u uuycoót’an. 15E YUMTSIL’O yan u k’ascunsic tulacaj e golfo tee k’aanab Egipto. Yetel u ik’ jach chocoj leti’e yan u wa’cunscu k’aa yoc’oj Rio Eufrates yetel yan u jatzic ti’ úuk beji’ jaa, yoosal u pajtal u manoob yetel u xanabob.16Yan u yantaj untu bel ti’a’ lu p’itil u caj ku sut t’i’ Asiria, bey xan uchictic Israel ti’a’ u jok’o u luum’ij Egipto.

Chapter 13

1Utu bobatil’aan yacol Babilonia, meen Isaias, u paal Amós, tu k’aama: 2Tak tu witzil tu kaxtaj tu ma’kantaj utu noj nook’il ti chiikulaj,, áutej k’aan ti letiob, peksaj k’aab ti letiob okenex te joloob ti lee dzuulo’obo. 3Tenee ti tsoola ti in Kili’ichob, wa, teen dzi t’aanco in wiinkob yan u páajtalilo tiaa ku dzajo in p’uujanil, tak’ tile Kimacolal Lisajkoj.4U juum yaabcax tile witzilob, ¡bey yabcax maacob! ¡U juum u yaambaal ti le ajawilob bey yaabcach nukuchkajob u much’lankubajo up’elili! EJ YUUN ti le muuch’cabil kaan taan u yaalik ti u k’antuno’ob tiaa ba’ate’il. 5Letio ku taalo ti up’e kaaj nachi, ti u jaach nachi chuun ka’an. Leti u Yuun ti u nukuli u p’sisol, tiaa u dzosej tulaaka le luumo.6Ok’olnenex, tumeen u kiinaj e YUUMO naudz yanik; tu taa yete u dzosajil tile yan le nojochpajtalilo. 7Yosale, tu lakaa le k’aabob ku ch’uytalo xmammuxíil, yete jujunp’eel puksi’ik’al ku yíibi. 8Letiobe yan yaantal sajkilitioob; k’i’inam yeetel pa’muuk yan ichiloob, bey utu ko’oler ku siijil u paal, letio yan u ilko eete jakáaoli juntu ete lujeloob, u ichob bey jopantake.9Idawilex, u k’iini YUUN tu taj etu yaayaj jaadz yeete u p’uujani de dzoksej ti le k’eeban wiinkobo. 10U ek’iilob e kaano yeete le tsool eek’o’obo ma dzaiij sasilij. E k’iino yaanú ejocheta taku taalu sastaj, yeete le uj ma tu sasitáj.11Teen xood oltik yokol kaab yosu k’asani yetel le k’asano’ob yosu k’asanilob. Teen dzsajik u xuul tile ku nojbalkunkubajo yeete bin dzoksej ti le nojbalkunba ti xan le mina ch’acax ositalitio. 12Teen ki meetik maacob jach ma yaaboobi bey le k’an mamaykij yeete tile wiinko jach istikia u kaaxtaáj bey e k’an mamayki Ofir.13Yoolatun, teen ya in meetik le kaanoob u kiibalob, yeetele luumo yanu peksaj tuu kuchili, yoola lu p’ujani ti u YUUN ti le muuch’canbil kaán, yeetel u k’iini li jach nojoch p’uujanil. 14Bey u tu keej ku alkatalle wa bey utu t’aaman na maáx kaanantik, tulaaka winik yan u suut ti lu yeet maackilob yeete yanu p’usuj ti’a u luum.15Tulaaka le maash ku kaxbilobe yan u kiimlob, yeete tulaaka lek ku bin chuukbilob yan u kiimsaj ete maska. 16U paalalob xaan yaon xexedhalo tu taanu u ichob. U naiyo yaan u laj josaj yeete u yatnoob yan u meeta olajtiob.17Pakteex, teen taan jach u p’iit tsaij yoocoolo le medos ti ka b’atenako, ti maxshoo ma matuun u k’a’ananil le sac takino, mix u k’a’ananil le k’an tak’ino. 18U k’aax jalalob yan u ta’sjmascob ti e wiinikob táankelemobo. Letiobe matan u ch’aicob ositaalti le chanpaálobo yetel matan u sa’astile mejen xi’ipalobo.19Tuune Babilonia, le jach man yaakunaj ti le u ajawilob, u sasili ti u nojbali ti le caldeo, beybín dzoksakti tumen Yuum bix Sodoma yete Gomorra. 20Ma mix bikiin kaajlak maaki wa kuxtal u ch’ileen cabalo etelujel ch’illbalilo. Le árabe mataan p’aatal je’ele wanel ti k’aax u naj ti k’aax, mix le kaanan taamanobo bin yaanlak u kuchi u yalaak taaman tial u jeskuba telo.21Báale le k’axi ba’alcheilob ti lex xtokoy lu’um yan u chitlobi telo, u naijilob yanu chuupu yete tunkuluchuj; yetel le avestruce yetel le k’aaxi cabajóo ku síit tak telo. 22Le hienasobo ku yawaatob tak tu noj najil jala’ach, yetel le chakalobob tak tu ki’ichkelem noj najil jala’achob. U k’iina lela naats,, yeete u k’iinil ma bin kukulpaachkuntaki.

Chapter 14

1E YUNTSIL yanun cgik ontsita ti Jaboc; Letien katen llanun k’a elegirtik Israel y llanun ka tumbenkunsik ich u propio lumon. Letioben t’s’uul llanun much kubaon yetel letiob y yetel llanun muchcubaon tiun nain Jacob. 2E cajobon tun tasque tuxcun llantalobonun tilon. Letio’ben un najoven ti Israel letioben yanun c’haban ti le lumon, tie YUNTSIL beyun pé aj k’oos, yetel ix k’oos. Yanun c’hablón beyun pe baksaj, kuuch chimal. Letioben e macxobon c’hukmikon letiobon, e jalachile wuncob’on yoc’olen wuncobon chucanon.3Un k’iinile le YUNTSIL yanun tsiktech a jescaban ti a pajmuk’, yetel ok’ool olan yetel leti yayanj mella letiob máakalmáak bine maun k’atun mak’antin a metik. 4teche ta k’aike k’ai yetela k’asanin lik’an tilen lik’an tilen jalachilen kajon:¡ Veyun pé yayanme yajon san cuhuk tun tsokban, un pujanin yetelun nojoch kumuban un t’socun!.5E JALACHIN shotab un sak’ab ti e k’asanobon, un chumukilen wuincobon ti letiob un jalachilen wi ínkoban 6tun lobiten cajobon un pujanilob yeetel un manatilob ka jatson, un nojochilen jalachilen cucuch kajon ti lun p’ujani, yetel un batelob beyun pe batel nanun tsakbal.7Beoraá yaan jeets’elil ti tuláakal le lu’mon, mix ba’al beetik u muajo’ob; le máako’obo’ ku yawato’ob tumen kimak u yóolo’ob. 8U che’ilo’ob enebro yeetel le cedro’ob yaan té Líbano; kiimak u yo’olo’ob tu yo’olal le ba’ax tso’ok u yuunchultecho; ku ya’alikóob; desde ka xúulsa’abteche ma’atech u taal mix juntul máak ku ch’ak ché waye.´ 9Tak le muknalo táan u yaayamtik ka k’uchkech tu yiknal utiál u k’aj o’oltikech. Le olale taan u yajsik le maxo’obon kimeno’obon tulaakal le k’asa’an maakobon ku núuktajoob ka’ach te lumó, letie ku betik u likil tu trono’ob, tula’akal le ma’axo’ob ku beetik k’aach u reyilo’ob té kaajo’obo’.10Tuláaklo’obe’ ku ya’aliko’obtech: 'llawil ba’ax u p’aatal mina’an u muuk’. T’so’ok a p’aatal je’ex to’one. 11A k’a’anal ichile’ tso’ok u yeemel way muknale bey xan le paax ku beeta’al kaach ti techo’. Le x-nook’o-oolo’ob pixmilecho'.12¡Vein unchulán lubun te kan, un ekile te jatsaka, un palilen jatskoon! ¡Vein tech shot’anech le lumon, tech vax untslajan ilik te cajobon! 13Teche ts’oka alik ta puksiik’ale:'Tene llanin liiklen te konlon, kon nojbalcunsán yocolon kilik s’kanche yocolen e ekobon ti yunkón, culukba té k’axobon kon muh ta’anba’alon, yetelen wuinkobon, un t’sookba te xamanon. 14Llanin liki yokolon kanlil te muñal; llanin metkiban lailin tene, bey leti jach nojoch yunk’un’.15Bacaxi’x, veoraen teche ts’okulan emen te kuchilen te ejocheniloben kimenobon, un tamilen te muknalon. 16Letiob kun ilkon kun pacaton ka tssaka tukúl xok’o letiob kun llakon:'¿Tun llaque wuinkobon vash metun kikil lank’ e lumon max litke ajawuil, 17max makan shocon kabon vellun pe stoxol lun, max k’ansun k’ajalon y yeetel matun shaobon un talon e wuinkobon tun nayobon?'18Tulakle u reyilob te kaajo’obo, tu lakal letioben yanun chinkun yichón te tsikbe’ enil, cadaun tuloben un tilob un muknalob. 19Cheen bále teche má muukechi beyun pé chéen kun jookpayta’al ku piikch’inta’ale. E kimenobon yanun pixkechom beyun pé nook, letiob ts’okolun oplonta’ano’ob yeetel espada, machob enskun tunchilob te mok’ och, jool. 20Teché má kon mukbil té tu’uxki mu’ukul, tumen ta xu’ulsaj te lu’umtu’ux yanech k’aacho yeetel ta kíimsaj a weet kaajalo’ob. U palalal le k’asan maako’obo mix bik’in kun k’aa k’a’ajsbilo’ob.21Prepararte’ex le tu’ux ken a kíimse’ex le paalalo’ob, tu yo’ilal baax u beetmaj u yúuchben, la’ak’ tsilo’obo’, utial ma’ u líiklo’ob u cháob le lu’um utial ka u chupo’ob yeetel u kaajalo’ob’. 22" Yanin líik’il tu contra’ob letiob" elelan tanun yalik u jalach wuikilob le baatel maakob, tene llanin chaak’ ti Babilonia, un k’abáob, un palalob, bix un pallalo’ob un palálob"--- elelan un yalik un jalach wuinkilen. 23"Tene yanin beetik u p’aatal beyun pé lugar tu’ux kaja’un xoochob, y yeetel pila chupan yeetel já, y yeetel yanin mistik yeetelen misob y yeetel yanin t’soksiktio’b"--- en lelan un yalik e jalachilen batel wuinkobon.24Un JALACHILEN batel wuinkob’on tu yaque mix jajin:"Un jajilen, bey letien bey ten llanun, uchun ichilon pe’e ak’á; y bey letien tene t’sokin bey, kun yuchón: 25Tene yanin k’achik e asirion ti lun lumin, y yeetelen cheeobon tun pec’han yeetelun xook. Bey llosalun k’asanin ka lik’in yoc’on leti’ob, u cuch yok’on."26Lelá letie ba’ax ts’ook u ch’atukla’al ti un laaklen luman, e lelan letien k’ab kun lisan ti un laklen kaajalo. 27Letién e JALACHILEN batel wuinkobon t’sokon un tuklik elelan; ¿max kun esik? un k’aben un tsichman, ¿max kun ensik?28Téen año e jalach Acaz kimin diosen tu ya’aláj: 29"Ma un ki’imaktal jats’ke’exó t’sokun un kachán. Tiun mootsilen kaano tin xijun tun tsi’iitsik kaanil’, juntul chi’ibal kaan ku xik’nalkana. 30Un palalon e ootsilo’obo yanun manskon en mejen tamnobon tanon manon te súuk, wiiw, tunlaklen kochanobón31Tun awúaten, tun jolen najon, tun chókloben, te kajon; tun laaklon tun nachkunskubaon, Filistea. Tumen tu tojil xamané tun ta untúl muñal beyun tu buuts’é, y yeetel telon mixun pe kun p’atal pachin tun pachilob. 32¿Ba’axken u núuko’ob, ti len tasan t’anobon te kajobón? bachten YUNTSIL un ts’aamik ti un chonbalin le kajon, le tien llallaj olal ti un kajal llanun k’achtik tuxkun llantán.

Chapter 15

1Jumpéer ts’aa ojetbil yóok’ol Moab. Tu jaajil, ti u pee aak’abi Ar ti Moab k’askuun’sabi yetel tsi’iktavi, tu jaajil, ti u tu aak’abi Kir ti Moab k’askuun’sabi yetel tsi’iktabi. 2Leti’ob t’socu nakalob te templo’jo, u kaaji ti’ Dibón na’aki te ka’analil ti a ok’ol; Moab cu awat’áakam tu yo’olal Nebo yéetel tu yo’olal Medeba. Tuláakal u poolob yanu k’olista’lob yetel tuláakal u me’ex’oob yanu k’ooslob3Ti’ beel’ilob leti’ob ku ts’aakonook ti’mukuk; ti’ u jo’ol naj yetel ti tulakal tu’uk’ tu lakal yóok’ol kaab ku áakam,ku yiibi ti’ u ja’il u ich. 4Hesbón yetel Eleale tu kaatik áantáji u juumooh ku u’uya tak náachi je’e bix tak Jahaza. Beye wiinik jba’ate’el ti Moab ku káatikob áantaji; leti’ob tanu kikilankijlob ichil letiob.5In puksi’ik’al cu ok’ol yo’olal Moab; u máak’ilob ku púuts’lo tac Zoar yéetel Eglat Selisiya. Leti’obe cu na’akalob te kabal miix ti luhit tu ok’olob; tu bejil Horonaim leti’ob cu áakamob jach chich yolal u k’askunta’l naats ti u k’askuntaj. 6U ja’ilob ti Nimrim ts’ook utijil; leti u su’uki le tikin yeetel le su’uk túumben tu kiimi; mix ba’al yan ya’ax. 7Éetel ch’ech’ejki, ya’ab ba’ax leti’ob tu beet ob u ya’abtal yéetel tu liik’so leti’ob cubisaj yóok’ol leti u beel já ti kóopó.8Le awat dso’cu’bin ti lumi ti Moab, leti cu áakam jach náach jéebix tak Eglaim Yéetel Beer Elim. 9Bakan éetel u jaij ti Dimon jach chuup yetel k’i’ik; Ché en ba’ale tene yan intasik maas yóok’ol Dimón. Júuntúul león yan ujaatsik le cupúuts’ulti Moab yéetel bey xan.

Chapter 17

1Ump’e aalmajt’an ok’o Damasco. 2U cajiloob Oroer yan u p’atlajá. E lelá letie u cuchililoob tamanoob tuux cu jeescubaob, mix mac cu sajbescoob. 3Cajaloob muuk’antacob yan u saatlob ti’ Efrain, u ajawil Damasco, e cu p’atloob Aram-- e leloob’a’ beyu’ u kiolal u cajal Israel-- e lelá u aalmajt’an YUMTSILI K’atunoob.4Yan u uchu ti’e k’iinobo’ u ki’ki’olal Jacob yan u chichantaj, yetel u polkij lu bak’elob yan u ts’ooyó. 5E lel tu bey untu mac cu joché cu much’ic u yi’ij’, yetel u k’a tune ku jochic u pol e xiim’o’. Bey tun chen jooc u mooloj u pol e xiim’o’ tu jem Rafaim.6Yan u p’aat u yi’ij, chen baa’le’ bey tun untuj u nojoch che olivo cu titaj: caaten waoxten aceitunas’e’ tu caanli’ lu jeek’che’ tu jebak caanli’, camp’e wa jo’o tu jek’ che’ jebak caanli ump’e nojoch che’ man yan u yich-- e lelá u aalmajt’ani YUMTSIL, u Yum K’uj Israel. 7Tiale k’iiniloob e xibobó yan u sutob ti’a le maax meyajmiloob, yetel u ichob’e cu pacticoob e Kiliichi Israel.8Letiobe mun bin u pactob e k’atal che’obo’ u meyajil u k’aboob, mix u pacticoob e baax u ya’al u k’a tu metoob, u k’atal che’ilob Asera wa u oochelob e k’iino’. 9Tee k’iiniloob u mumuk’ cajilob’e’ bey u tsel e che’ob p’atoob tu caanli le caana’ k’axiloob, baaxe p’atoob men u cajal Israel baaxe yan u p’atloob tu juunob.10O’olal teexe sa tuubskex Yum K’uj, yetel toksajil, yetel ts’a tuubskesh u nojoch tunich u muk’olalil. Bey tun xan teex ca pac’ keex ki’kil pak’alob, ca shaak’teex yetel ump’e jeek’elob sak tabka’an ka k’anke’ex ti’ mac ma’ a k’aolex, 11tiale beela’ile ca pac’aleex ca k’alkeex u pachob yetel ca canantkeex. Seban u neek’e cu nojochtaj, baaxe u iche’ yan u k’astaj tu ump’e k’in ti’ yayujolal yetel yayajk’inan.12¡Ay! ¡U akan e yaacach maacob, u akame’ bey u akan e k’an’aabobo’, bey u titkubaj e nojoch cajobó cu seekcunscubaob bey u seblankij le yan u pajtalliloob! 13E nucuch cajiloobo’ ku akamob bey u juum e yaacach jaobó, baaxe Yum K’uj yan u majcuchiob. Letiobé yan u putsloob jach nachij yetel yan u alcataloob bey e k’axoob kimenoob tiale kaana k’axobo’ yetel tun e ik’o’, e bey e k’axob cu sutob ti ump’e chichic ik’ob. 14¡Tee ak’abiloob, pacteex, sajkilil! ¡Yax taanil te jatscak’iino’ letiobe yan u satloob! E leelá u bo’olajtun e maaxob cu tsel’toon tu lacaj, u k’intaj e maaxob tu ocoltoon.

Chapter 18

1Llante lumon boy yetelun cxxiki tiun chouk’in te jaón te kajón; 2mash kun tuchtik en visan t’anobon tien jaobón, ti en cheem jun chok’olen jaobon. En visan t’anobon séeba’an un vinob, ti un pé ka kana, o’olki, ti un pe káj sajak nachi yeetel nat’sin, ti un pe ká muuk’náal y kun ts’áancheke, kajon e lumobon un tilon kun llakal e jaobon kun jat’skon.3Tajlaklesh tesh un k’ajnalilen e chok’o kab teshen mashkuni kkajta te lumobon, buk’aj ti un pe chíikultan kun lik’in te noj k’áaxobon, tan pajtik’j shen llanbanak e trompetae kunjumen, ka uxijk.4Elej le tí tun llalaj YUNTSIL tun alajten: "llananbajtik, ch’enchin’enkil tiin nain un nallen k’iik’a tun t’onchtamba shambel beye kiinob, beyun pe munal te serenonob tien kiilkabin ti en joshon. 5Vashtene joshon, shen t’socun lool, un ichen vein unpe ovae, con shotlen cun lusantin, letien llanun shotik llete llanun lusic un k’ab unn shitma.67Llanon p’atic un much tamba lletelen shishovon te noj k’ashobón y lletele ballsheón te sh’on lumáan. E shishovon llanun nicl’un leen k’ashobon icnal letion mixshtan un llanta bollin icnal letion shocon k’in y lletele un laclen balsheobon llanun metcon kelin icnalón. Te k’inoban llanun t’asan e k’ansiobon te YUNTSIL te k’antonobon te k’ajan kanalobon maiki, ti un pe k’a sacón nashilob y lletel natsin, ti un pe ka llanun muk’ y kun t’sanshetik, e kajon e lumon un tilon kun llakál e jáobon kon jatskon tun k’oshin un k’aban llontsil te YUNTSIL e batel mak’obon, te Monte Sión.

Chapter 19

1Utu bobatil t’aan yocool Egipto. Idawile, leti Yuun naatmaj ti utu múuyal séeban yeetel ku taj ti Egipto; u yuun kujub Egipto ku ch’iik sajkili tu tan leti; yeetel le puksi’ik’alobe ti le Egipciosoba ku yibile ichilob ti letiob u baajob. 2"Teen liisik wokol ti le egipcio tu wokol egipcio: utu maak ku batelil tu wokol u laak, yeete utu maac ku batee yete et chi’na; naj kaaj yaanu liiki wokol u et noj kaaj; yetel ajawilob wokol u yet ajawilob.3U pixan Egipto beybin luubu u muuk taak ichilob. Teen ki dzosik ti u ts’oolshikin, kex letiob tu caxcob u ts’oolshiknob ti yuun kujob, lu pixan le winkob kimenob, tamaxchiob yetel le aj kun yaj. 4Teen ki k’uubik le egipciosobo tak tu k’aab u k’aasan dzuli, yetel utu ajaw muk’aan yaan u palitsilkob wokol letiob lela leti le bobatil t’aan ki yuun ti lu luuch’cabil kaa’n."5U ja’ilob ti le k’aanab yan u tijlob, yeetel alkabjabjaob yan xan u tijloob yeetel ku suutub jójochi. 6Ej alkabjaob yan u sutulo k’astacob; lu chiich jailob Egipto yan u bi’itchaja yeete ku tijlaja; le sak’abo yeete le jalalob yan u tijlob ku kimlo.7Lu sak’abilob nats ti Nilo, tu jalu u chi Nilo yeete tu laaka u k’áaxi pak’antaco tak ti Nilo yan u tijloób, yan u sutloj ma’ay lu’um, yeete beybin ustakoob nachi. 8Ej chuj kaayoobo yan u áakam yeete yan u yokoj, yeete tulaaka e ken u puulú u lúuts tak ti e Nilo yan k’aasikoób, yeetel le masho’ob ku jaayic u káanil chuc cayob ichi le jao yan u naak’altiob.9Ej meij maacob ti e lino mamaykij yeete letioobe ku chuyikob nookj sactakob yan u p’atalo b sakpile’etakob. 10Ej meyj maacob ti nookob tak Egipto yan u yach’aálob; tulaakalob le mashob ku meyajob ti’aj kashan meyaj beybin yaaj óolnakob ichi lubajob.11U buc loj Zoán jach chúuka’an u maanatilob, u tsolsiknoj ti le aj otlom kabalob jach u naatob ti Faraón dszok u sutlo xmaanati. ¿Bix ju beytale a a’alik ti Faraón:"Teen u paal e wiinkej yan u naat, utu u paal u ajawil le uchbentakoob?" 12¿ Túxtun yán túun e wiinkob yan u natoobo? chau yaálkob yeetel dzaj k’aaolbij le baxoob le yaanti le yuun u muuch’canbil kaán naats ti Egipto.13Ej u buc ti Zoán dzok u suuto xmanaatob, uj buckilob ti Menfis leti tusanoob, letio dzok u meetcob ti Egipto u k’echloob, letiob u tunchilob u tuk’iilob ti u ch’iilenkabilob. 14Ej YUUN dzu xactic u pixan ti ej jub t’aan tak chumuc ti leti, yeetel letiob dzoki u biiscob ti u p’eej k’aas bej ti Egipto takk te tulaaka le el ku metico, bey utu caalám ku bin u ch’eeblankile tu xeeje. 15Ma mina mixba mix maac up’aajta u ma’kantic yosaj Egipto, wa u pool wakex u neej, je’kaaj xa’an wa sak’aaj.16Ej k’iinaj jelo, ej egipcios beybin bey x’coleloobe. Letiobe ya u kikilankilob yeete yanu sajactalob yosa lu k’aaj lijsmaj ej YUUN ti le u muuch’canbil kaán lee chen leti u liisej yokool letioob. 17U luum ti Judá yan u sutu yoólaj ti u jak’anola ti Egipto. Ej chen k’aajsacti tumeen wa maax yookol letie, letiobe yaan u yanta sajkilitiob, yoósaj le baax ken u mak’aante e YUUN, lee baax ku tukliik mak’aantic wokol letiob.18Ej k’iinaj jelo yan u yaantaj jo’op’éel kaajob tak tu luumi ti Egipto ka t’aanako tu t’aanoob ti Canaán yeetel yan u pechkubaju yaloob tuojo ti u YUUN ti le u much’ canbil kaán. Utu ti ichil le kaajobo beybin t’aanak u kaaji le k’iino.19Ej k’iinok jelo yan u yantaj utu k’atal che u tiaal ej YUUN tu chumuki u luumi ti Egipto, yeete u p’eej tsool tunchoob tak tu xuul tiaal YUUN. 20Beybin bix u tu chikuul yeetel utu jajkunaj t’aan tiaal ej YUUN tial le much’canbil kaan ti u luumi ti Egipto, leechen letiobe ken k’aatolnakob ti YUUME tu yoolá le maax k’aassan tiobe. Leti yaan u tuxtic u tu tóoksaj yeete utu maax ku bin tojkó, yeete leti ku jáalk’abtkoj.21Ej YUUN yan u k’aajotaj tak Egipto, yeete le egipcioso yan u k’aajotkob YUUN te k’iinaj jelo. Letiob yan u nojbalkuntukob yete suy k’upob yete loojilob yete yan u mak’antikob u dzaku t’aanob tu jalajil ti YUUN yeetel yan chukbesaj. 22Ej YUUN naak’siktiob ti Egipto, yan u naak’siktiob yeetel yan u dzakoob. Letiob yan u suutob ti YUUN; letie yan u yubik u payalchiob yeete yan u dzakoob.23Ej k’iinaj jelo yan u yantaj ub’ej tsíimin che ti Egipto tak Asiria, yetel le asiriosobo yan u taalob ti Egipto, yete le egipciobo ti Asiria, yetel le egipciosobo yan u nojbalkunscob yetelob le asirios.24Ej k’iina jelo, Israel leti yokol oxtuli yetel Egipto yeete Asiria, utu ki’ki’t’aan tak chumuc ti le luumo; 25U YUUMI i muuch’canbil kaán yaan u ki’ki’t’aantik yeetel yan u yalik:"Qui’iqui t’antbil, beyak Egipto, Ij kaajal; Asiria, lu meya; kaabob ; yete Israel, itiaj k’aam ba’albail."

Chapter 20

1Tak tu Ja’abi talil Tartán ti Asod, leeka tuxta Sargón u ajawi ti Asiria, leetie ba’tenaji wokol Asod yetel ka tu cha’aj. 2Ti lelo kiiná lelo, ej YUUN t’aanaj yokol Isaias, u paal Amós, yeete tu yalaj: "Xeen yeete dzelej e nook ti mukuk yan tak jets kaob, yeete dzelej a xaaná yan taj woko." Leti tu mataj, xiimba xma nook yeete xma xanbi.3Ej YUUN tu yaalaj tioob: "J’ee bix in palotzil Isaias dzoku xíinbaj xma nookij yete xmá xaanbij yokol oxbej jáabob, lela up’ej utu chikuul yeete utul bobatil t’aan yokol ti Egipto yeetel yoko Etiopía, 4Ti tun beya a ajawi ti Asiria ku bisik leej wiinko k’aalanobo pachij ti Egipto, yetel lej cheen talano tak Etiopía, xiipalalob yeete nojochmaacob, minan u nooko yete xma xaanaj, yete chiican u p’u’ukiitob, tiaal u zutsil ti Egipto.5Letion beybin u chaico sajkili yete yan u zulaktaaloob, yosaj Etiopía, u p’atajube, yete yosaj Egipto, u nojbenil. 6U kaajnáalilob ti lej jáal jaobo yan u yacób tile le kíina:’jachtujalil, lela leti ekj nojoch p’atajil, tux keek biin yosaj antaji tiaa kaa tokacob ti u ajawi ti Asiria, yetel beora, ¿Bix jelu bextaj toon ek p’sulonee?’’’

Chapter 21

1Ump’e a’almajt’an tee x tokoy luum nats ti k’aanaab. Vey mason ik’ tii Neguev, vey cu taj x tokoy luum, takti ump’e luum jach k’as. 2Ts’oc u tsabanten untuj waya’as ok’om olaltic: e xibo’ aj k’uubilaj cu metic k’uubilaj, yetel e mac jay akile cu jay aj. Cu n’aaca yetel u cha’apachtik, Elam; cu ocoltik, Media; ten kin waa’cunsik tulacaj u áakam.3Bey tun, in pu’uchobe’ chupob yetel yajil, yajilob bey u yajil unti ch’up cu sijic ump’e champaj tin ch’aaj; ten tun t’ookile yo’olal bax cu uiik; ten tun sajakchajen e baax kin wilic. 4In puksik’aj cu pek, ten ki kikilankij yetel sajkili. Jatskab eek’ same’en, ump’e k’in pay numtic tee’ k’inilob, tsooc u tasicten jach sajkil.5Letiobe cu mak’antic e mayak, letiobe cu ts’acob alfombraob yetel cu janlob yetel cu u’ccob; likenex, mukex, p’aaycunsmajenex a chimaleex yetel ch’ach’ap.6Leti’ baakan lel YUMTSIL tu aalajten:" Shen, tsa’ untuj aj kanan bej; leti’e c’aabet u aik tullacaj baax cu ilik. 7Chen u il untuj tsimin ch’e, caa’tuj aj naat yetel tsimin, aj naat yetel chowak xikin, yetel aj naat yetel alak’ yetel u p’oxob, bey tun letie’ k’aabet u uik t’an yetel u yantaj paymun u ts’aaj óol ta’al ba’al."8Leti’ e aj kanan bej cu awat:" YUMTSIL, tu ba jullbil naaj tuux yanen tulacaj e k’in amal k’in, yetel tin kuuchil ten ti’anen tulacaj ak’ab." 9Tee’ cu taj untuj tsimin ché yetel untuj winik yetel caa’tuj aj naat ti’ tsiimin. Awat " Babilonia, tsóoc u lubuj, lubuj, yetel tu lacaj u óochel pooltan ti’ u ti’a u yuumob ti’aan paa’c’aljanoob ti’e’ luum’o."10¡In t’at’alkij yetel tojla, paalalob ti’ lu’um ti’ t’atálkil ! E baax dzooc u uyik ti’ YUMTSIL ti k’atun, k’uj, Yuum ti’ Israel, ten tsookij a’alik ti’ teex.11Ump’e a’alamaj t’an Duma. Untuj ku t’aanken taac Seir:" Aj kanan bej ¿Baax ku p’aata ti’e ak’abó?, ¿ Baax ku p’aata ti’e ak’abo’?." 12Ej aj kanan bel tu aa’laj:" E jadz ca’ k’iinó tun taj vey xan e a’ka’bó: wa tech a k’at a k’ate’ vey tuno’ k’ate; ca sunakech caaten.13Ump’e a’almajt’an yook’o Arabia. Ti’ tocoy luum ti’ Arabia teex ca manskesh e ak’abo’ teex e ximba makeex ti’ danitas. 14Taasesh ja’ ti uk’ajó; cajnalileex te luum’o ti’ Tema, k’ameex e puts’loob yetel waj. 15Men letiob’e tsooc u putsloob ti’e’ mascabo’ ti’e mascab’o ti’e’ mascbab tich’aanob e tip’ix che’ wutsaan yetel u a’ali noj baatel.16Men e leela’ leti’e tu a’alajten YUMTSIL tu a’alajten:" Ich ump’e jab bey e meyaj t’anaan meyaj ump’e jab cu k’a ila’aj tulacaj u ki’ki’olal Cedar yan u ts’oocoj. 17Chen u p’it e ma’acob cu tip’ix che’obo’, e noj baatelob ti’ Cedar yan u p’atloob," men e YUMTSILÓ, Yum k’uji Israel, tsooc u t’aan.

Chapter 22

1Utu bobatil t’aan yasaj ti le jem ti le nai: ¿Bax yoolaj teex ta laklex laj binex yookol leej náajobo? 2¿ Yoosalaj u beytaj a uykex up’eej kaaj chuup yete u jumob , utu kaaj chuup yete ti k’iinbesajob? aj kiimenobe ma kimsabob yete wa mascabi, yete letiobe ma kimbob ti batetambali.3Tulaka aj jalachilobe múul alkanajob, bax tune letiobe chukabob keex ma tu chaob u tip’ix ché; tulaaklob lletiobe laj múul chuktaabob, kex letiobe dzoki u biino jach nachij. 4Yosaj elo, tene ka ti walaaj: "Ma pakitiken teen, teene yan in wookoj jach yaayaj o’olal; ma cheen tuklic a chíilkuntken yosaj ti le u dzoksaj ti u x ch’úupali in kaajal."5Méene yan utu kiin yete p’uujul, pe’echetan yete xaa’pajtiob bakáan tune e YUUN ti e k’antuno’ob, ti u jem ti le nayal, utu niikil ti le pak’óobo, yetel le máako’obo tu k’atolalob ti le witzilobo. 6Elam tu ch’aik le aljabao, yete tsíimin cheo ete winkob yeete aj naat’obo, yetel kir tu p’aataj u chimal tak jok’aan. 7Yan u úuchul le a jemoobo yeyanobo bin chuupkoob yete ts’imin cheob, yeetel lej aj naat’obo yan u ch’akob u kuchilob tak te joolnajo.8Leti tu tselaj e max kanantik ti Judá; yete teex ta alab óoltex e kíin ti le u nukuul ti lu noj najil jaláach le noj k’aaxoj. 9Teex ta wilex ej beej jol lantakoob tak tu kaajal David, leej jach yaabob, yete teexe ta moleex u jaai ti le tux ets’ekbalo te ichilo.10Teexe ta xókeex u nailob ti Jerusalén, yete teex ta nikeex ej najoobo tial u dzaju muk’uuc le p’aakoj. 11Teexe ta meetex jool tu yam le kap’eej pak’o’ob tial le jao ti le ets’ekbalo uchbeno, bale teexe mma ch’ata óoltexii ti le max mete e kaajo, le maax tukulmic buuka kíin.12LETI U YUUM ti le k’antuno’obo tu t’aanaj lelo u kiinaj tia o’kol, tiaal k’aajsajil, tiaaxan poolo dzikantaj, yetel lu bukintaoj nok k’u chiibal. 13Baaxtune ildawilex, ti k’eek’exan, k’iinbesajob yete le ki’ki’óolal, kíimsaj wakax yetel lu suy k’up’uj tamáanob, jaanta bak yeetel u uk’ul chujuksuutsj; konex janatun yeetel uk’oon, meene saamale ej kiimilonee. 14Lela lete ya’alabten tak ti xiin tumen u YUUM le k’antuno’obo: "Jachtu jajile, u k’asanilo mu bin tiob, wale chen kimkobe," bey u yaik u YUUMLE kantuno.15Lu YUUMI ti le k’antuno’obo ku yalik lela: "Xeen ti le lisaj tak’iino, Sebna, leti ej kaanan naajo, yeetel aalti:" 16¿Baax ka meentik walle yeetel max dzatex pajtalil tiaa ka meete u p’ee mucnaal atia teech, a ma’antik utu mucnaal te kaano yeetel a poolik utu kuchil ti u jeskuba tak te tuncho?"17Idawil, YUUMO jach taitak u pic’ch’intkex, xiib yan u pajtali, jach taitak u puulkex kaanba; leti yan u kukinaj yaalan k’ab jéejeep’ki. 18Leti jach tu jajile yan u dzajiktech meétak suut yeetel a suul, yeetel yan u ch’iin, puulkech bey utu wóolis báaxal tak tu noj lu’um, teé kex kiimili, yeetel tei bin yanlak a xpeten ché, kiichkelemobo;¡ tech bin a meete u sut’ali tial u naajil Yuum! 19"Ten kin linch’inkex ti a meyajo yeetel tux jeelecbalecho. Tech beybin niikex.20Yan u yuchul tile k’iino ten tune yan i t’aanik in palitsil Eliaquim, u paal Hilcias. 21Teen ku tak ku nook yeete ki dzaik yookol leti aj ookol, yeetel ten ki mansik aj pajtali ti u k’aabo. Leti beybin u metuba utu tatat’sil ti u kaajnalil ti Jerusalén yete u naaji ti Judá. 22Ten ki dzajik u je’eb ch’otob ti u naaji ti David yokool u keelenba; leti ku jeebik, yetel mix maac ku k’aalik, leti ku k’aalik yete mix maac ku jéebik.23Ten ki akkúunsik, utu ts’oopol tu be’ej kuchil muuk’aanyanik yete leti yan u sutu utu kulxekil ki’ki’óolal tial u naajil u taatajo. 24Letiob yan u ch’uuykinscob ti leti u ki’ki’óolal ti u naajil u taataj, u paalalob yetel u ch’iilenkabalob, tulaaka lu nuukkulob chichantakobo takti e lakobo takti le p’uulobo.25Tile k’iinobo, lela leti u bobatil t’aan ti le YUUM le k’antunob , le xolob baj tu kuchil muc’aanik yan u puuku, u xeet’e yete yanu u luubu, yetel u aali yan ti o beybin xootok, tumen e YUUMO bey ku yaaik.

Chapter 23

1Un p’el ot’an yokol Tiro autnenex u chemi Tarsis; mina’an u najil te’e jalja’ob; tu lu’mil Chipre dzo’ok yeesaaj ti letiob. 2Yanake’ex ma’ dtaneex te’ex cajakbaleex te’e jalja ob; ajconol t Sidón, ma’ax kuma’no’ob yokol le jaó, dzo’ok chupike’ex te’ex yo’kol nukuch jaob’ ti’ine. 3U neek sijor, took e’emsaj nilo vin u p’akalo’ob leti’i tali metuba’ conoli tile cajo’obo.4Yanu su’ulal cunta’alo’ob, Sidon; veey e ja’ob, dzooc u dta’n leti yan u pa’jtali te’e ja’o leti alik: tene’ ma’a yan chajeni caaj ch’ijchi ma u ch’ikiib mix.mix.xan tzentik maco’ob ta’ankelen mix co’olelo’ob lo’obajeno’ob keen ka’an. 5Ke’en kaan ojelil ku’chen Egipto, leti’ob yantalo’ob na’aksa’atioob yo’olal Tiro.6Xaay tak Tarsis; aakan te’ex cajnale’ex tu ja’al ja’a. 7¿Dzook yu chu ti tech, ki’macuta wool, ká u chunbal e kino’obo uchbennoob u choco’ob visa’abó.ob nachil lu’um ts’uul antal?8¿Ma’ax tucultik leti’i yok’ol Tiro, leti tz’a’ik le pet jool letiob cono’loob yax p’aloob, letiob conoloob leti’ chinpoltaa te’e lu umo? 9LETI YUMTZIL tile’ ba’ateob dzo’ok tucultik be’ey tu tze’la nojbail tu lacal nojbenil tial suulalkinta’ tu lakal max chinpolticóob te’e lu’umo.10Pecsa la luum, vey tun maxe pecse nilo, u pa’l Tarsis. Minaan mix untul mercado tak Tiro. 11YUMTZIL dzook dza’ik u ka’b yokol e ja’, leti dzo’ok pekcik cajo’ob, leti tu dza’a pajtali yolal Fenicia, tia’ qu’ dzook un p’el quchil. 12leti teche’ matun kimacta wo’ol la’a tén mas, chiichnac zujuy u pa’al Sidon; liken manen yoko’l Chipre; mix yetel teché yanu yantal tech jeesaba’il.13Ylu.lumi utuuloob Caldeos. Le macoobó dzook p’acoob; le Asirios dzo’ok metik tocoy lumó tial u yalakil káx má suktaki. Letiob liko’ob u julbinaj dza’enti; letiob ju’til nojoch najil; letiob tu meto’ob nik dzoc xujulsa. 14Awunenex; te’ex chemo’ob tak Tarsis; baaxtem u cuchul’ tuux qu taac cubaob dzook qu dzook sa’atioob.15Tilu’ kiniloob Tiro dzook tuubsa’aj lajun p’eel tikanka’al veey u kiniloob untúl ajaw. Un dzo’ok kin tele lajun p’el kan ka’ál, kuchul t Tiro veey veey u ka’ay nupkeban coolel. 16Chá e un p’el p’aax ile’ kajo’ a nupkeba’n coolel tu ub saan; qu pa ax h’utz ku kay yaab cach’ k’ayoob; sosil veeytal u ka’ajzaá.17Yanu yuchu dzook 70 ja’ab YUMTZIL qu yantic Tiro, leti cajjik metik takin uten metik le meyajo utul nupkeban co’olel leti tun dzaik u meya tu lacal ajawi e lu’um. 18Tu lakal qu najaltik dzaik tillel YUMTZIL ma canantkeex canantaan te cuchilob eku najaltico dza’an maxoob cuxaan tu ta’n YUMTZIL yanu dzaik ti’a dzaik ti letio yetel ya ab cach janal yosal letiob beyak yan tal no kex adzuy malo’ob.

Chapter 24

1Inlán wuilencsh, YUMTZIL llanon lusic bash llan shocolen lumón, tialon k’asic, lloclen lumon, y kon titcubaon un wuinkílon. 2Llanon ta en lelan, vellon pe wuincob, bey un pe; k’iin, yuum k’iin, vellun pe a k’oos, beyun pe un llavilan; beyun pe ch’uupal, beyun pe; yaankunaj lletelon ku manon; beyen kun coonolón; beyen pé maak kuts’, beyen kun bashón; beyecun kanke e wuinic kun t’sáaj tuukul be wak kun t’saaj tuukul.3E lumon llanon p’atan tun lak’an kon lloklan; vashten YUNTZIL tun alan en tanan. 4E luman llanun tijin y lletel llanun ts’uutsu, e lumon con chichanta y cun k’asta, e wuincobon llanonte kana lumon kon satlon. 5E lumon susto lletel wuincobon vashten letioben tanun mansik pachile t’ano, maton metic y cun paco e t’aana mina’an k’aajal mix u xuul.6LLolen lan un pe k’aask’ as t’aan cun k’ascunsa e lumon y e wuincobon cun k’ashta llosan letin. E un wuinkilon e llokle luman cun xuupon, y un piit maak kon p’ata. 7E tumben vino en cun sap’an letien, e vinoe júut’ul, k’astal ku úuchbental, cun aakam tun laklon k’imak un chol un puk’sikalon.8Un jun kimakola te panderet’áobó, cun shene, ycon kinvensa e kimacun yolobon; ku taasik u pa’axal le 9arpaó.Letioben mixtan un yuk’oon e vinoe cun k’ayón y e k’aka ja cun c’huk’ken wuincoben mashop cun shuki’k e k’akajaon.10Un kajilen xúup’attá’an yeetel xúulsanti; tu lakal najoben k’alanob mix ba llani. 11Llan llallaj olaj te bejobon tun llosaj; tun laka kimak olobon kun ejoch’enta, un kimak yolile lumon satin.12E cun p’ata te kajo tsóok u p’aatal, e jonaje laj sheshetán, ts’ook u p’aatal cheen u niki escombro. 13Bashten bey shok’en lumon shucan ushun shoklon te kajo, vei un p’e un mata shen le olivo tso’okon u p’uúp’ucha’al, ba’ax e yi’ij te josh te ovasón tso’kan.14Letioben tun k’anvens un t’anob y cun awuato’n te aj tepal, tepalil ti YUNTSIL, y cun llawuat k’an desde te k’an nabon. 15Le o’olale ti letiob kikin olaj ti YUNTZIL, y kun tikin lumilen jaon tsanan kikin olaj ti un k’aba te YUMTZIL, e Yuum k’uj ti Israel.16Takti un t’sokba te lumon ts’okin oicon k’allob. "Kiki óolal jash shen letin tibil, tujil " tene tin wualej: tene kin wu’uyik mináan in muuk, kin wu’uyik mináan in wuuk, kensa bix kin ts’ooko e washob kun tsóok utuskóob yeetel tsóok u k’ooba’an pach."17Sakilaj, ti e ok’op lu’um, tie jook tian llok’oo techéen, u kajnalilen lumobon. 18Leti e ku aka tie jo’ojoonki tie sakilaj ku lubo’on ichil e ok’oplíim, y ke ku jok’on chumukilen e ok’oplu’um llanún chuk’on ti leti jok’on. U kalom k’iin e kanlón llanun jéven y tiun chuun e lumón llanun kiilbál.19E lúumon tsóok xi’iilpal, tso’ok u tiititaal; le luumon ta’an u púupchcuban se’eb u p’u ujul. 20E lúumon ku kikilankil bey un pe maak kala’an y kun péek tiá pachi y yeetel t’aani vei un pe naj, pasel, jaato. U k’eba’anen al en lelán cu lubón y mix vik’iin un lik’in.21Llanun ta te kiinoobon ti e YUMTZIL llanun jaatsik e k’atuno’ob ti e ka’analil ti un ka’anali, y ti un ajau ti e lumón chuk le lumon. 22Yan un wuchtalon utial u muul k’a’alalo’on tu junp’eel jool y llan un k’aalob ti un pé carcel; le keen ma’anak ya’ab k’iino’obe yan u castigart’a’alob. 23E uj llan un chaik suutal, y lletel e kiinob llan un chaik suutál, leti YUNTSIL leti wuincoob llan un llantalin te kash te Sion y yeetel Jerusalén, tani ti un nojoch makiloob kiki’oolal.

Chapter 25

1YUMTSIL tech in yum k’ujech, ten cu caa’nakinskech, ten ki ki’ki’ol ta k’aba’; men tech ts’a metik baa’lob jach jatsutstac, baalob a tuculmaj buca’ k’in, tu maalob jets’il. 2Tech tsa’ metik e noj kaajo yaab, e noj kajo’ muu’k’anchajab, tso’kanti’, yetel ump’e muu’ka’an ti’ max ma’ k’ajolmi’ ti’ mix ump’e kaj. 3Bey tun’e ump’e kaj muu’k’an yan u ki’ki’otkech, ump’e kaj ti’ nojoch kajob tsu’tsu’yob chi’cootech sajkil.4Men teche tsa metcabaj cuuchil toj olal ti’a maaxob otsil, untuj mak bo’oy ti’a maax k’aabet ti’ tu muk’yajil- ump’e mak bo’oy tee chichichik’ob yetel ump’e bo’oy ti’ale k’ilkabo’. Bey u yoxol e tsu’tsuy caach bey e chichich ik’o tu wok’ol e pak’o. 5E bix tun u k’ilka’ ti’e luum tikin, tech biibikunsic u jun e yanal kajilob, bey e ki’ilkabilob cubibiltaj men e bo’oy e muñal, bey tun e k’ayob e tsu’tsuy maakob cu nucta’aj.6Ti’e nucuch k’ax YUMTSIL k’atun yan u mak’antic tiale tu lacaj cajobo’ ump’e k’iinbesaj ti’ maalob janaj, ti’ sak tabka’an uchbenchajal, ti’ bak’ mumuntacob, ump’e k’iinbesaj yetel maalob sak tabka’an. 7Leti’e’ yan u nojmaltic ti’e’ nucuch k’axob u pixmaj tulacaj e cajobo, e nok’ob jit’aan yok’o ti’ tulacaj e nucuch cajob. 8Leti’e yan u lik’iic e kimlo’o yok’ol untich’, YUMTSIL Yum k’uj yan u choic u ja’i u i’choob tulacaj maakob; u suu’taj lu caj leti’e’ yan u joo’sic ti’ tulacaj luum, men YUMTSIL ts’ooc u aik.9Yan u aalaj te k’iinilob:"Ileex in Yum k’uj; ts’ooc in pa’atcoon yoolal leti’, leti’ cu toksaoltcoon." 10Bakáan te’ nucuch k’axobo u k’ab e YUMTSIL’O yan u jees’cubaj; Moab yan un yakanche’taaj tu cuchuj; bey tun e zuuk cu yacanche’taaj ti’ ump’e ch’een chup yetel ta’a.11Leti’obe yan u tich’lantcu k’aboob tu chumuc i lel’a bey e mak cu baab u tich’lan u k’aboob ti’a lu baabe’. Chen baaxe YUMTSIL yan u jeenic u nojbail kex uja yan u its’atil pool u k’aboob. 12U pak’iloob caa’naj julbil naaj leti’ cu laj luusic tac luum, tac ti’ e jujuy luum’o’.

Chapter 26

1ich le k’iino, le k’aayá yan u k’aaya ichil u lu’umi Judá: Yaan tóon jump’éel noj kaaj mu’uk’a’an; Yuum k’uj dzoc u áantic ujka’anal pak’ilob yeetel uj yáatajilob. 2Píijétes le joonajobo’o, utia’al le caaj utzó le p’aatal chuca’an u wóoll, cu beyta u okol.3E tuukul cu p’áata ti Tech, Tech ka kuxkinsic ich sen ma’alob jets’a’an óolal tumen leti cu dsicu óol ti Tech. 4Tsá a óol ti YUUMTZIL mantats; tumen leti YUUMTZIL leti jun’peel tuunich nan u xuul.5Tume’en LETY cu lúusik le cu kustalob nojbailob; le kaaj jach muúk’náal LETY cu sublakkunsik tac le lu’um; LETY cu ts’áajik u ka’analil le ma’ay li’um. 6Yan u ts’ats’áanchoktic tumen u ook’oo le óotsilobo yeetel u pe’eche’e e minan najbe’entsil.7Le u beel le máax utzó de taas, le máas utzo; le u beel le máax utzó TECH metic toj. 8Beey, ich ubeel a p’is óolilobé, YUUMTZIL tóone kin pa’atcon ti TECH; a k’aabá yeetel jkáajsiquech leti ek ts’iibolil. 9Ten dsoc ik’aat, ts’íiboltic ich le áak’abo; beya, in pixan ichi ti ten cu kaxontiquech mantats, tume’en le ké en a p’isóolill chen tac yóok’ol le lu’umo, u kajnáalilob le yóok’ol kaab cu kan cob le utzicustalilo.10Ku ye’esa e áantaj ti e k’aak’asmáako, ché, ba’ale leti má tan u kanik u beet báax utz, way tu lu’mi e utzo leti cu betic ba k’aak’as yeetel má tan u ilik u NOJOCHI YUUMTZIL.11YUUMTZIL, a kabe a ch’uuyma, chén ba’ale leti’on má tan u yicob, chén ba’ale leti’ob yan u yicob a noj yail tu yo’olal le wíiniko’obo yeetel yan u dsabl’oob ichil subtalil, tumen k’áak ti a éet ba’ate’elilob cu laj ta’ats man ichilob. 12YUUMTZIL, TECH ka taasik ejets’e óolal utia’al to’on tumen tu jaajil, TECH dsoc a pá ajtal tuláakal a meyaj yóok’lol to’on.13YUUMTZIL ik kiichkelem Yuum, u jeel ts’uulobe paachil ti tech dsocu jalachi yóok’ol tóon; chén en ba’ale to’one ki’iki’t’aancon chéen a k’aabá. 14Leti’ob jach kimeno’ob letiob maátan u kuxtalob; leti’ob jach kimeno’ob letiob máatan u líik’ilob. Tu jaajil, TECH taalech ich p’isóolil yeetel t dsocsa ti letiób ta luk’saj tu lakal u k’aajsalob.15Tech dsoc a nojochkunsik le cáajo; YUUMTZIL, tech dsoc a nojochkunsik le cáajo; tech honorable; tech tsoka kóochkintik tulá akal u xuul e luúm.16YUUMTZIL ich mukyaj leti’ob dsoc u kaxquecho tech; letiob mukul t’aanajob payal chi’najob le kéen a ka’ansaj a’almaj t’aan tian yóok’ol leti’ob. 17Je’ebix júuntúul ko’olel koja’an ti’chaanpal cu naadza u kiinil u siijsa, le’keem leti tian ich k’i’inam yeetel cu awat ich u k’i’inamilob ti u síijsa, bey xan to’on dzo’oc i yantalon aktáanil Tech, YUUMTZIL.18Dzo’oc in batalon koja’anonti’ chaan pal, dzo’oc in aantalon ti síijsa ché ba’ale bey je’ebix wáa to’on chéen dzóoc in síijsajon che iik’. To’one má in taason tocsajil tej lu’uma yeetel uj kajnáalilob le yóok’ol kaab ma lúukoobi.19A kimenob yanu kuxtaloob; u wiinkililob kimenob yan u líik’ilob. Aje’en yeetel k’aaynen yeetel ki’imakóol, tech ka kuxtal ich le jujuy lu’um; bakan a p’uulja’ lelo p’uulja’ ti sáasil, yeetel le lu’um yanu tasik tu tanil u kimenob.20Penen kaaj in tia’a, oken ich a najil yeetel k’aal a joonajob paachil ti tech; ta’akaba junp’eel súutuk,, jaliki udzoco e k’uxil chéen dzooj cu máan. 21Bakam, paakte, leti YUUMTZIL jach ta’itak u j´ook’ol ti u kúuchill u tia’al u jaats’ u kajnáalilob le lu’umo tu yo’olal u kebano’ob e lu’umo yan u kaxtic u ba’ambankíimsaj, yeetel ts’o’oka’an ma’atan u baalik u kiimsajob.

Chapter 27

1Te k’iinaj jelo e YUUMO yete u m’u’k’án, nojoch ts’iik mosca yanu xoot óol le k’ak’asbaj caano séeba’ano, yete le k’ak’asbaj kaan ch’ech’eto, yete leti yanu kinsik le nojoch caan yan iche k’aanabo. 2Ej k’iino jelo: Up’eel kuchil vinaj, yan u k’aayco ti ela. 3"Ten, e YUUMO , ten a bo’oybesaj; ten ki joyatik lac kach súutuk. Ten ki takiik tuulaaka ak’abi yete tulaaka k’iin yosaj mix maac ka loobtik.4¡Tene ma p’uujaneni, wa, ka yanlak k’ixix chée yete k’iixob! Ti noj baateli ten ki biin yokol letiob; tenée jelin tojkobej tu laklob múuch; 5wa ma u k’atob u ch’aobi in boybesaji yete ku meto jetsej olal ti wete; ka u meto, jetsej oollal ti ete.6Tile k’iino ku taalo, Jacob yan u ch’aik u mots; Israel yan u lolaanki yetel yan u jookoj; yete letiobe yan u chupkob yokoj tile luumo yete u ichoob."7¿Dzoka u ch’a’apachtik e YUUMO ti Jacob wa Israel jee bix letie dzoc u ch’a’apachtik leej kaajob le ch’a’apachtob letiobo?¿Dzokwa u kiinsalo Jacob wa Israel jee bix le kinsaji ti le kaajobo leej kinsábobe tumén letiobe? 8Jach p’elech p’iis teexe dzoc p’iislam muuk, a tuxex Jacob yete Israel nachi; leti tu bisaj etu chichi iik, tu k’iini lu iiki te lak’iin.9Beytun bey yosale, u k’ebane ti Jacon yanu sajsaj, yosale jela bey u yiich jach chuukan ti u túumbenskun ti u k’eeban: le cheen makan leti tulakaa lu tunchilo kultajo bey t’aanej yete mumuuxtan ti u kachalo, yete mix u tu okom ti Asera wa k’ultaji ti incienso bin p’atak watli.10Yosaj beyo le kaaj jach m’ucaan lela yan u p’aat tu jun, le tux kajacbalob yan u p’aat y tokoy luumi yete yan u p’aata beye y yokoy luumo. Teeo ku bin jana le chan wakaxo, yete te ku bin chitali yete yan u laj xuupik u jek’eek’abo. 11Ej u jek’eek’abob le chen p’atak tiknobo, letiob beybin kachcob, x kolelob yanu u taalob yete yan u metkob k’aak yete leti, le etuna ma winkobi yet lu naatobi. Yosaj tunbeyo e max meetobo mu bin yanta ch’aa otsita ti letiob, yete e max neyaj toobo ma bin u ch’aa otsitalitiob ti letiob.12Yan u yuchuul ti le kíino e YUUMO yan u t’aat kuultink taakti u alkjailob Eufrates takti u julbil naaj ti Egipto yete tech, lu kaji ti Israel, yan u muchkintalo utu yetel utu. 13Ej kíin jelo up’ee nojoch jom bin jumnak; yete lec bin dzokoti ti u luumi ti Asiria yan u taáló, yete le bisanobo ti u luumi ti Egipto, letiob yan u yaajkunatkob le YUUMO ti u kili’ich witzil ti Jerusalén.

Chapter 28

1¡Ay ti le nojbail petjo’ol ti k’aax jo’ol le keen u dzaje jujuntulo ti lu calanilob ti Efrain, yete ti le lo’ol ku koo’jalóol ti u tepalil u ki’ichkelmil, le k’aax jo’ol lebin dza’abak yokol u pool ti jem ch’eech’eeki ti tioob le wuego yosale vinoo! 2Idawilex, e Yumtzil ku tuchtik utu max jach yan pajtaliti yete jach mu’k’aan bey u chakiik etu batij yete utu chak iik ku dzoksaj, bey utu k’aamkach k’axajaa yete u jaailob ku tuul; yetel leti u ch’iinik te luumo jujuntul petjo’ol ti k’aax jo’ol.3U nojbali u k’aax jo’ol ti lu calanilob ti Efrain beybin yakanchetakob yalan u yokob. 4Le lool ku koo’jal’ool ti lu nojbali u ki’ichkelmi, le yaan tu pool tile jem ku ts’aik u yich yaab; bey yax ich e higo ku taja ma k’uch k’inil k’intun, le chen ilak tumen wa max, kaaliki tiian tu k’aabe, leti yan u luuk’ik.5Ej k’iino jelo u YUUMI ti le k’antunob yanu sutu bey utu petjo’ol jach ki’ichkelem yete bey utu petjo’ol ti u ki’ichkelemil tiaal u yalab ti u kaajal, 6utul pixan ti u p’isol tial leti, le ku bin kutaj ti le xoot k’iino, yete muk’óolalil tiaa letiob maxob ku meentik u sutob le max k’uxtaanbalob tak tu joolnajob.7Tak letiob eloba ku takchalaankilob yetel le vinoj, yete ku dzaik ku dzanchetkob yetel u yukulob jach k’aaj. Le yuum k’iin yete lej aj bobat ku takchalaank yete lu yuku jach k’aaj, yete letiob ku luk’alob tumen le vinoj. Letiob ku ka sutob tu yukolob jach man k’aaj, baaltiob w wuayako yeetel takchalaankilob ti ch’aa tuklicob. 8Jachtujajil, tulaaka le mayak cheo laj chuup yete xéej, non mix minan utul kuchil ma’éek’i’.9¿Le max leti ku kansil le k’aj óolal, yete max ti leti ku ts’olikti le t’aanilob?¿Ti letiob dzokan u t’selob u chuchob, wa leti le jach tantik u tselob u chuchob? 10Bakáan a’almajt’aan yokol a’almajt’aan, a’almajt’aan yoko’ol a’almajt’aan, p’iis yokol p’iis, p’iis yoko’ol p’iisil; waye u p’iit, teelo u p’iit.11Jachtujajil, etu boxi lu chioob ku p’aasob yeetel utul aak’ ts’uul leti yan u t’aanik u kaajal. 12Takti le máanlikco leti tu yaalaj:"Lela leti le jeleebob, dzajexti jeele ti max kaanaa; yeetel e’ela leti le ma’alob kiino’ob," baxtune letiobe matu uyoobi.13Beytuna u t’aan YUMTZIL beybin ti’al letiob a’almajt’aan, p’iis yokol p’iisil, p’iis yokol p’iis, waye u p’iis, teelo u p’iit; tiaal ka beyac u binoo yeetel yanu luubulo tak paachi, yeetel bey kakachob, k’aalatakob yeete chukantakob.14Bextuno ka uyex u t’aan YUUM, tech ka p’aastik, tech ka mek’taji yokle le kajaa le yaan tak Jerusalém. 15Leela yan u uchuul tumeen tu yaalob:"Dzoki meentkoon ts’aajt’aantamba yetel le kiimlo, yeetel le metnalo dzokli kuchlon tu b’eej k’aax t’aan. Beytuno le jat’s ku kilbaloól cheen maanal, mix tubin u chucpaxton, bakan dzooki meentik utu tuz tiilin majbo’oyon, yeetel dzich’akon majanbo’oyon ichil tuzelit."16Yo’ola tun beyo, e YUUM k’uj alik:"Paaktxteen ibin i dzaje ti Sion utu tuunich jach k’a’abeet, utu tuunich túmtajan, utu jatsus tuunich tu’ukpajan utu k’abeejta muuk’aan. Lelo maax oksaj óol ma.2021Leti e YUUMO yan u liiki jebix uchku mentik tak tu witzil Perazin, leité yan u ajá jebix taktu witzil ti Gabaón tiaal u maakante u meyaj, u meyaj jeelan, yeetel u jeelan kelem.22Bejaláe’, yo’olal tunee matún a p’a’asex, wáa mae’e ajj jookexe biin k’ak’axtak. Tene’e dzi ayik ti u YUUMI ti le k’antuno’obo, utul a’amajt’aan tu jay kaabal yo’ok’ol le luuma.23Dzatunab a uyex yeetel u’uyex in t’aan, yaanlakex ch’exintex yeetel u’uyex in t’aanoba. 24¿Le koolnaalo ku paak tulaaka kiin tiaal u pak’aal, chenaj pecsik le luumo?¿San’sama leti k’jaatik yeete ku laachie le kaax?25Keen leti u ma’ak’ante le luum, ¿Ma matu xicbesik le neek e eneldo, ku pak’ikj le comino, yete ku dzajik le trigoo ti tsool yeete le cebadajo tak tile kuchil tu beel, yeetel le centeno tak tu jaajalil? 26U k’uj leti tsool núukit; yeetel ka’ansik kanjil naát.27Bey xan, neec ti le eneldo ma mix t’uut’uulki wa tu maantas’i, mixtak etu tu tunul pechech u peten che u suut tak tu yokol ti comino; mae e eneldo ku p’uchu etel u xood chée, yeetel ej comino etel utu p’iische’. 28Leti ej neec ku juuchu tiaal waaj cheen ba’axe’ mix wajach maan mamaykij, yeetel kex u tunul pechechi ti u xpeten chee yeetel u ts’iimin ku laj xicpesik, u ts’iiminob matu t’a’at aalki.29Lela bey xan máax u taal ti YUUM ti le k’aantunob, le máax leti máktsil ti káanbesajilo yeetel nojochkunkik ti le yits’atil.

Chapter 29

1¡Yaj yanil, Ariel, e noj kaaj tu’ux David p’aati! tsaabac ja’ab uge’el ja’ab; p’aatex le cháanobó u taal. 2Che’en ba’ale TENE yani bak’ paachtik Ariel, leti yan u ok’ol yeetel áakam; yeetel leti yanu paata je vix Ariel ti t’eene.3Teene yan i p’áatal ta wok’ol tech ich junp’eel wolis yeetel yani ts’aaik kúuchil ta wok’ol tech éetel junp’eel kolóoxche, teen yan i liik’sik meyajob ti bak’ paach ta wok’ol tech. 4Teech yan a luubsa’a yeetel yan a t’aan ti’le lu’um, a t’aan yan u ba’ata kaamba ti’le jujupkil lu’umo. A t’aan beey je’ebix junp’eel ja’asóol cu jóok’ol te lu’umo yeetel a t’aan béex jach k’aja’an tian nech te jujupkil lu’um.5Eeter u jach ya’abi ti a k’uxtaanbalo’ob béey je’ebix e jujupkil lu’um chichan, yeetel u ya’abi ti le mu’uk’a’anobo je’ebix su’uk ká maanaque. Lelá yan u yúuchul séeba’an ichil u súutuk. 6LETY YUUMTZIL ti e ba’ateobo yan u taal ti tech éetel kilim cháak, quíilbal lu’um, noj juum, yeetel iik’ chíich yeetel chak iik’al ts’íik, yeetel u léets’ba jump’eel k’aak’ cutóok.7Béey je’ebix junp’eel náay, jump’éel il ti e aak’ab: jump’éel u ya’abi ti tu láakal e caajo’obo yan u baate’ob wok’ol Ariel yeetel u muuk. Leti’ob yan u jaats’cob leti’ yeetel u chich muuk utia’al u peets’e yóok’ol leti. 8Béey je’ebix le ké en jun tul wiinik wi’ij cu waa yaktik leti tan u janal, ché en ba’ale le kéen leti aja’aque u nak laili wiijée. Béey je’ebix le ké en junp’éel wíinik uk’aj cu naaytic leti tan u uk’iik já, ché en báale le kéen ajak leti, leti tan u sa’atá u óol, éetel u uk’ajil matu che’ene, beey u noj xookil ti e noj kaa jo’obo cu ba’ate’el yo’okol Monte Sion.9¡Jak’saóolex teex yeetel ka jak’kaóolex; ch’óop kiínsabajéex téex yeetel ca ch’óoptaleex! káal kunsabajex, chéen ba’ale má eetel ki’; luube’nex, chéen ba’ale má eetel aanis. 10Leti YUUMTZIL dzoc u wéekik yóok’ol te’ex u pixani taamm’kach wuene’el. Leti dzoc uk’aalik u wicho’ob le aj bobatob’oo, yeetel dzoc u piixic u poolo’ob e aj bobatob’oo.11Tu láakal le sáasilcunaj dzoc usutul utia’al te’ex je’ebix u t’aanil junp’eel libroo dzoc u chíicultalé, u wiinikilob jubeyta u ts’aajik ti junp’eel máax kaansáan, cu a’alik:" Xooke lelá". Leti bey cu a’alik:"Ten maatáan u beyta, tumen lelá chicultan." 12Wáa e libroo ka dsaba’ac ti junp’eel má ak máatan u beyta u xook, ku áalik:"Xooke lela", leti ku a’alik:"Ten má tubeyta i xook."13LETY YUMTZIL tu ya’alaj:"Le caaj ku naatskuba ti ten eetel u chi’oon yeetel cutziijqueno’ob yeetel u bóoxel u chi’ob chéen ba’alé u pucsi’ikaloóbe náach yanil ti’ teen. U tsiiquil u tia’al teen bey chéen u a’almaj t’aan wíinkib dsu kaán zaa. 14Ila’aile’ex túun, teen tu ka’ate’en yan in metik junp’eel ba’al táaj jats’uts ichil le kaajó u jats’uts u jel jats’uts. U naat ti ú maákoobo ajmiats’oob yan u kiimilob, yeetel u na’at ti u wiinkilobé ku kalantikubajob ti’ je’el ba’axé yan u sa’ataloob".15Yaj ti lélo’obo cu jach ta’ako’ob baax cutikil coob ti YUMTZIL yeetel u meyajob tian ich éek’joch’e’eni. Leti’ob cu ya’alico’ob:"¿Máax cu paaktikon, yeetel máax u k’ajóolon?"17Ich chéen jun súutk, le Libano yan u suutul ich junp’el chak’an, yeetel e chak’an yan u suutul junp’eel k’áax. 18Ti le kiinó e kóok yan nu u’uyik u t’aanil ti junp’eel libroó, yéetel u ich ti juunp’eel ch’oop yan u yiilik u taami e éek’joch’e’enó. 19Le jeep’a’ano yan u ki’imak chajuóol u láak uten ti YUUMTZIL, yeetel e óotsil ich le wiinko’obo cu ki’imakchajuóol ti Kili’ich ti Israel.20Tuumen e séeb u p’u’ujul yan u ts’o’okol, yeetel le maak ku p’a’as yanu s’a’atá tulá akal le máaxóob ku yaabiltik u beetik ba k’aas yan u xúulsati’ob. 21Le máaxo’ob tuyo’olal junp’eel t’aan ku meetko’ob ú k’eebanta u junp’eel wiinik. Leti’ob kuts’ako’ob junp’eel léech utia’al leti, máax cu kaxtik u tojil tej joonaj yeetel ku ts’oocsik ti le máax uts eetel tuus’o’ob.22Tumen tujajil lelá lete ba’ax kuya’alik YUUMTZIL ti u naaji Jacob- leti YUUMTZIL, tu looja Abraham:"Jacob máa tan u sublaktal ka’aten, mixtan u sakpilé’ental u ich. 23Le ké en leti chen u paakte u paala’al, u meyaj in k’abob, leti’ob ku beetikob in k’aabá Killi’ich. Leti’ob ku beetikob Kili’ich le u k’aabá ti u Kili’ich ti Jacob yeetel leti’ob yanu p’aatalob jak’áal u óolob ti ki’ichkelem Yuum Israel. 24Le máaxóob ka’achi etel Kili’ich pixan yan u antaltiob na’at yeetel e tak jo’olo’obó yan u kaanko’ob k’ajóolal."

Chapter 42

1Yela leti in palitzil maxten ten lap.imi; in yeeyma ti leti qu kimactin wol dzooc dzsaic in pixan yokol; tasik piis ol ti le cajo.obo’. 2Leti mitun aut mix utu lisu tan mix in metik u yu ubaa teé vejo.3Le saká yadzaian leti ma dzooc sa aj ti e kib t;abalol tanu nibi lanki ma un tu upul leti qu utzil dzzaic e p:is ol. 4Leli mix saiatal uyo.ol mix p:etu tucul asta chen dzaiabac e p:iisol te.e luumo; u jele ja.obo tun paa’tico ob u almaj tian.5Leti tun tu yaala YUMTZIL tu yaala leti tu metá caano:obo tu nojoch kinta; leti tu meta elu.umo tu lacal qu yantalo; leti qu dzaic ik u cuxtal te maco:obo tu lacal qu yan talo.obo yano.obo. 6Teen YUMTZIL tin ti anech ti p:is hol ouin mach.ka kab kin canant.kech ten tzaik un p:el alma tian yetel le kajo beey sacilil tial maco.obo,7Ti alka pi ilik u yich e chiopo.obo’ ti al caaj ya.abak le max c:alano.obo ti le naj kala ane’ letiob maxo.ob qu cutalo.ob te’ e jochieno’8Teen YUMTZIL leti in ka’aba; in dzik be.ni ma in dza:ik tu’ je’ mix nojbe.en yetel idolos pola.an. 9Ile.ex tu lacal baxo.obo dzooc u mano.obe’ be.ora teen tianen ti’ waale tunven ba.alo.ob tani cun.ta tial u yuchul teen quin wa.alik yokol lo.obo’.10Kaay me:neex YUMTZIL un p’el tunben ka.ay, yetel u noj.ben.eni tak tu xul le luumo; teexe’ k le ja’ob, tu lacal yantal tial u jale jaobo’ letiob qu cuxta lo.ob te.elo. 11¡Awatnen te tocoy li.um le ca’joo:bo bejil tu.ux ca yantal kedar awutnen yetel kimac.olal le max cajac balo:ob tal sela cayne.neex; letiob awutnen.12Patak u nojbe:enil YUMTZIL aleex u kayil te jal ja.ob. 13YUMTZIL qu jokol beey un tul ba’ate e’ veey un tu make ba’ate tu packuba qu piuujele qu awat. ma leti qu yakan un p’el awat de ba.tei; Leti qu yeecik tu pecma u pajtali.14Teen dzooc mackin chi ti ya.ab cach kin, tien mix tin pek cben xuluca.a; ukinil t.en kin awut beey un tul co.olel qu ch.ijsaje; u chik uyik kin ca ustik. 15Teen kin jirichtik ca.anal kaxo.ob caanal caboob qu tijil tulacal u sojlil; teen kin sutik le alca’já wool lu.um kin tijsik luko.obo.16teel kin tasik le ch:opó obo tu un p:el be leti ob ma u kaolo.obi teen kin wailik ti’ teen kin kexik le e.jochenilo’ e sasilo tanil letiob’ kin metik no.ojani cuchulo.ob ma toji la balo.ba kin betik ten ma. in p:atik.17Letiob kin sut.co.ob pachil letioob tin dza.ob chucaan u su.lakilo ob, letiob maxoob ocsaoltik dzibo.ob pola.an maz qu dziboobo. dzupzu.uy baal de joybil:"teexe leti patbi baal.18Uyeex teex kokeex ile.ex; teex ch.opeex teex jelu.vey tala a wike.ex. 19Max le ch.opo ¿Leti in palitzil?¿Max co.ok veey in tusve.lile teen tuchte? ¿max jach ch:oop ve in tuz vele le a.almatzan, max chioop veey palilítzil YUMTZIL?2021Teex ka wilik ya:ab cach vaalo:ob; veey ma an na atkeex xikine.ex je.ebkab mix mac uyik.Teen kin lubul ti JUMTZIL nojoch kintik u p’is ol nojoch kintik u aalma tan.22Leti lela un p’eel ca’ ocla.an ocolta.an leti obe tu lakaloob ka.aloob te’e ch:eno machaam ta aka.an kalano.ob; letiobe veey un p’el took mix mac ju ch:a.ake, mix mak ku yaalik taseex tu lu suut"23¿Max ichileex uyu ubik lelo?¿Max ku yuubik a wu uyik ma’ uch coob? 24¿Max kube’ ti Jacob le okolo, te Israel te’e okolo:ob?¿Ma’ a JUMTZILI max maxoob dzooc u kebantalo ob, le vejo.obo letiob patu xinbalo.ob ma’atu yuubo.bi patal. ma’ u yuub coob?25Veey tun leti tu lalá u p.uuli yokolo.ob veey u dzooc sa.a’ ba.ate.il. Lembanajil u ba’ tu naatoobi tu dzooc sati leti ma’ tu ch a obi u jajili.

Chapter 43

1Ba’ale bejalé lela ñeti ki aik e YUUM, leti le max meentikmecchu, Jacob, yeetel leti le max patmikeila, Israel:"Ma u yantaj tech sajkili, tumen dzi lojkech; dzok in ta’ankech ta k’aba, tech i tilech.2Chen mankech tech ichil le Jacob, yani i yantuj ta wuetel; yeetel ti le alkabjaob, letiobe maatán u bulkech. Le chen mankech tech iche k’ak’o maatan bin tokk’aja, yeetel u yaak’, k’aak matu bin u dzoktech. 3Tumenten teene e YUUN ti u ajaw, u kilichi ti Israel, a toksajil, teene dzoki i dzajik ti Egipto yoosala toksajil, Etiopia yeetel Seba a k’ex ti tech.4Yoolaj tumeen tech jach kichkelemech yeetel mina’an oláak’ beyó, taan i wich, teene in yaakunamech; yoola tunee, ki dzajik macoob tiaal a k’eex tech, yeetel u jeel kaajob u k’eex yoosal a kuxtal. 5Ma u yaantaj tech sajik, tumeentene tinen ta wuetele; teen ki tasik a ch’ilenkabalob tak ti lak’iin, yeetel yan i malcoj tak tile chik’iino.6Teene ki alik ti xamano: ka sutob; yeetel ti le nojolo:'ma jesik mix u tuul.' Tas in palililob tak tilu kuchkabal ti lu xuul le luumo. 7Tulaaka le max taananob yoosal in k’aaba, le maax teen ti mac’antaj tial in nojbenil, le maax teen tin mac’antaj, beyo, maax teen mak’antej.8Taseex le macob maaxob ch’ooptakob, kex letiob yan u ichob, yeetel le cocob, kex letiob yan u xiicnob. 9Tulaaka le nukuch cajobo yan u muchtalob, yeete le mejen kaajobo ku muchtalob. ¿Maax ichil letiob pajla ti u alik lela yeetel ku yalik ti toón le baaxob uchoj uchilak? chaex tiob ku t’askob u aj jaajkuns t’aan tiaal túuntaj ti letiob u baajob tojilob, chaex ku uyuub.10"Teexe teex il aj jaajkona t’aan," ku yalik e YUUMO:" yeetel in ixk’oos le maax teen ti yeyaj, yosaj beyo ka u k’ooltob yeetel ka oksaolnakob ti teen, yeel ka u natoob baaxe teene teen leeti. Taanil ti teene mina mix utul ajaw mak’antan, yeetel mix tu bin yantaj mix utul pachal titen. 11Teen, teen teen e YUUMO, yeetel naán minaan aj tóoksajil cheen teen.12"Teen ti alaj yeetel ti autaj: teen dzok in tokikob; yeetel naan minaan u jeel ajaw ichil teex. Teexe in aj jaajkuna t’aanob," ku yalik e YUUMO: teene teen a ajaw. 13Ti lej kíin jela tak tanilti teene teen leti, yeetel mix maac ku pajtal u tojkex mix utu ti k’aab. Teen le kin mak’aantcoj, yeetel ¿max wua ku pajtlu ts’elkej?"14Lelo leti ku alik YUUM, a toxsajil, u kilichi ti Israel:"Tuyolal teche ka tu tuctaj Babilonia yeetel belbesaj takti letio jebix pusul ma obe, tu xéxbe le tukulobo kimal olalilo ti le babilonioso ti k’ayo ti yayaolal. 15Ten e YUUMO, u kilichi ti teex, le max malan mic ajawi."16Lelo leti ku alik YUUM ( le max jeebe up’e tam iche k’anobo yeetel utul bej ichil ja jach yan u muo’o. 17Le max jo’see tsíimin ché yeetel u tsíimin, tak u malay k’atuno’ob yeetel u yabcach pajtalil. Letiob lucbo junmochíilobo; mix bik’in bin likcoj; dzokan satsaloj, dzoko tuoloj je bix utul mecha d’ablej.)18Ma dzik a tukulex ti le balol manajanob, mix a nen óoltik le balob dzu maon yabkach kíino. 19Idalwilex, ti yanen jach taytak in makantik baax tumben; bertasej tun chunul y yuchul; ¿matan wua a bin a k’ajotex? yan in macóntic up’el bej ti ej xtocoy luumo yeetel alkabjaob ti le luum tu juuno.20Le k’axi balcheobo til k’aaxo yan nojochkuntikeno, le k’axi pek’obo yeetel le avestrucesobo, tumenten dzojik ja ti le xtokoy, luumo áalkob jabo ti le xtokoy luumo, tial in maako’ob ku yeyob tial u yuk’ob, 21le máako’oba leti’n maak’ante tial iba ten, tiaal ka beyak ts’aajik ojetbi u nojbenilob.22Baaxtune teche ma toj t’aaneni, Jacob; dzok a kanaj ti teen, Israel. 23Ma tostieni mix utul ti la toomanobo bey bix e loojil tokanob, wuaxex dzokana a chinpoollilen yeete a loojelilob. Teene ma in dsaj a kuch yeetel ti siibali, mix in nacsawuoli yetel a tooc incienso.24Ma a manten, sak’ab kiiboe yetel t’aakin, mix tak teech wuekik ti teen tsasil a loojelilob; baale dzok a dzajik in koche yeete a k’eebono, dzok a cansken yetel balob ka meentik k’aastak.25Ten, ten teno le max ku tupik a k’asanil ti wosaj ti teniba; yeetel teene mix ti ka suti k’asej a k’eebanobo. 26Kaajse ti teen le maano. K’ooy okoj ich p’iis óo much; saj oojelbi a uchbal, je bix ku pojtaltech u jokol utsyanikeche.27A yax tataje k’ebanchaji, yeetel a kansajobe dzu k’ebantaj ti wuokol teen. 28Yoosaj tunee, ti k’askunta la kilicho satume; yan i k’ubij ti Jacob ti dzoksajil chukanil, tak Israel yan u sublakkontaj máan k’abij."

Chapter 44

1Bejela’e uye, Jacob in k’os, yeetel Israel, lej max teen ti yeyoj: 2Lela leti ku alik YUUM, leti le maax meetecho yeetel le max pateche te jobnel yeetel max keen u yantecho:"Ma cajaktaj, Jacob in k’os; yéetel tech, Jesurún, le max teen ti yeyaje.3Bakáan teene ki wuekik ja tak te luum uk’aj, yeetel u beej ja’ ku tuul ti ej luum tikno; teen wuekik in kilich pixon ichil a ch’ilenkabalex, yeetel in ki’ki’t’aan ti a mejen palalex. 4Letiobe yan u ut’oop’ol ichil k’axobo, je bix le sauceso na’ts ti le xalcobjaobo.5Utu alik:"Teene u tilen YUUM', yéetel u uláak yan u yautik u k’aaba Jacob, yéetel uláak yan u dzibtik tu k’aab' u tilen YUUM yeetel yan u k’abatik leti u bá yokol u k’aba Israel."6Lela leti ku alik YUUM-- u ajawi Israel yéetel u toksaji, u YUUMI ti le k’antunob:"Ten u yaxi yéetel u dzoki yéetel mino u je k’u.7¿Max bey je bix teena? chaeex in nub ch’itik yeetel kin t’solej le baaxo uchoo taki uchilaki le teen ti dzaja takti kajal uchben, yeetel chaex u alik le balob ku taalo.8Ma sajataj, wua u yantaj tex sajkili, ¿Ma dzi wualiktexi teen tak séeséen buka k’inaki, yeetel dzoki i dzaij ojelbili? teexe te in ajjaajkuns t’aan:¿Yan wua u utul ajaw bey yan bix teena? minan mix utu je bix e tuncho; teen mi in ojel ma yan u jeeli."910Tulaklo maaxo mac’antik pac’antik mix ba yonlico; tulaka le ba’alo uts tu ichobo mix ba yanik; u ts’áaj jajil mix tu pajta u ilik wua u ojeltik mix baaj, yéetel letiobe bin dzabcob ti sulaki. ¿Maax jelu maankantike utul ajaw wua maakantik utul pa’k mix baal u bilaj?11Idalwilex, talaklex teex keetlilex bin dzabkex ti suulaki, its’atil pool winko, cheen winko. Chaeex wualkilo yokol u ok’o much; letiob yan u kumtantaj yéetel beybin dzablo’o ich sutsilil.12Le aj meyaj máaska ku meyaj ete’el u nukulo, ku patlaantik, tu meyaj wok’ol echuucob. Leti ku patik etéel u bajab yeetel ku meyajtik u muuk’an k’a. Leeti’e yanti wi’iji, yeetel u muuk’ ku p’aata mináan; letie mu uk’ik j’a yeetel ku luubú.13Le pool cheo’ ku p’iisik le chéo’ etolu u t’o’ol yeeteñ jarat’ts’íibtik etel u p’ee puu’s. Letie ku dzaik u paatalil etel u nukuul yeetel ku jaratik etel x chilil ts’iibo. Leetie ku dzaik paatulik bey u winik jatsuse kichkelem, yosal u beytaj u p’aataj ti u p’ee naj.14Letie ku ch’áakik k’uche’ob, wua ku yeyik u kul u che’i Cipres wua u kul chei béek. Leetie u ba yeyik le che’obo te kaana ka xóu leti ku pac’íik u kul che’ Conifero yeetel chaaki jao ku méentik u nojochtaj.15Ba’altune utu winik ku ch’aik ti’aal utu k’áak yeetel ku k’inkuntkuba letiubaj beyó, leti t’aabik e k’aak’oo yeetel tsuk tun u yooch waaj, Beytun leti tak etelo ku maak’antik utu ajaw yeetel ku chinku póol tu taan; letie ku patik utu pac yeetel ku chinkuba tu táan. 16Let’i ku tok’ik up’ejats ti’e cheeó ti’e k’ak’oo, ku pokik u yo’och b’ak’ wo’k’ol lelo. Leti’e ku jantik yeetel jach najchajíi. Leti’e ku k’inkuns kuba leti u ba yeetel ku alik:"Ay, jach tun k’inlén, dzokan in wilik e k’ak’oo."17Et’el u yaalab e che’o leti ku méentik utul ajaw, ku póolik u oochel; leti’e ku chinkuba tu tan leti yeetel ku k’ulintik, yeetel ku payalchi: ti leti

Chapter 45

1Leti qu yaalik YUMTZIL tu yaala u ye eyma, ti Ciro u nojol u kab teen la o ik tial uyuubo ob cajo.ob tutano ob; utial ka’ paik jala.ach; tial kau je’eb jona joob, tu tano lti veey jona jo:ob lakal kino ob je’ kab’2"Teen kin bin tanil ti’ yani wemcik le piuko ob, teem qu’ paik u xed.oma le jona: jo obo broncekin xotik u xe etioma barra d hierro, 3te enkin tsaik le takin maum yilaa: takin ta akan tial ka vey tal awojelltik teen maxen le YUMTZIL max tiankech tu kaba, teen, u Yumtzil Israel.4Yosu yutzil ti im pali tzil Jacob, Israel in yeeyma, teem tian kech ta’ kaba: kin tzaik un p el kaba’ chin poltik quex ma’ inkaolechi. 5Te.en YUMTZIL mina an u jeel mina an. Yumtzil chen te..en te em kim maka antik tial le ba atelio; kex ma aka oleni; 6tial ku uyile maco obo ouyojel to ob tak u tia tuux ku jokol le kino tak te lakin mina an u jeel dios cheen te.en te en le YUMTZILO mina an u jeel.7Te en mete sacilo te en mete el e.jocheno; teen kin tasik kiimak ola teen metik jak ola; teen le YUMTZILO max metik tu lakal le bailouba. 8¡Teex ca.ane ex ku tozol tak tak te ka ano! le ka.ano ku tozol p is ol le lu’umo ku sa:a p:al, yosal le tocsajil ka beyak u jokol le p:is:olo’ ku jokol tetel, teen YUMTZIL teen mete tu catulil.9¡Yaan ti tu lakal le max ku paclan t an max yetel maka anta leti max veey un p:el nu.ukul chen waye ikil tu lakal nu.ukulo:obo chen waay lu ume! Veey a waake ki yaalik le kato le mayajo ¿Vaax ka metik? tech ¿ka meya mina an te:ech minan nuukul le lela?10Yan ti leku ya alik un tu tata:'¿Max ka dzaik? utul colel vaax ku ch:isik?11Leti tun ku ya alik YUMTZIL ku ya alik: el santo ti’ Israel; leti metech:'¿Va entu veta kate ti yolal kin vetik yolal hin pala’? teech alten vaax kiin vete yolal le le meyajo yetin kabo:ob?12Ten mete luumo tin mete mac yokolo in kaboob tin nojoch kinta le cano obo, ten kin walik te eko.ob’ ka a chikpajak.13Ten pecse Ciro ti le p:is.ol teen bu diik tu lakal le bejoobo leti ku betik in cajal, leti dzaik tiin cajalo.ob ku chaik u vin tu najil ma de vool bili mix de vo.olvi,''' ku ya alik YUMTZIL le baate.obo.14Leti tun ku ya. alik YUMTZIL ku ya alik ba.ax ku yantal ti tak Egipto baalo.ob conol Etippia mu:ch yetel Sabeos maak canaloob, yanu taza.loob ti te.ech. Letiob atiloob letiob ku vin pachil ti tech kaxa no.ob leti ob tu tu chinupolo ob ti tech ku katol ke cho ob ku yalik tu jajil tata’ ya an ta wetel mina an uje el je ebix leti.''' 15Jach u jajil teech un tul tata max ju u ta ak cuba tata Israel tocsajil.1617Tulakal letiob yanu sulak ta loob ma uyma tian much letiob ku polkoob polvi che ku ximbaloob ku chinku poloob. Leti Israel yanu toca.a val YUMTZIL un p’el tocsajil minan u xuul texe mix vikin vin suukinta ak ma u chinku po’loob.18Leti qu ya alik YUMTZIL qu ya alik max beta cano.ob: leti jajil Dios max mete lu’umo tu beta max dza.ei leti tu beta ma’ veey qu peder ta ele tumen leti dza e ka beyak u ka.ajal te em e YUMTZIL mina an u jeel.19Mix tdanakeni ta acani, ti un p’el cuchil ta aka.an mix tin wa alik u ch.ilen cabini.ib Jacob i caxten mix c:a anani ten le YUMTZILO max cu t:an jach tu jajil teen alik e ba axoob jach tu jajil20¡Mu.ch.ava ex k.a take ex!¡ Much teexe k ta.ackaba.ex ichil le cajo.obo! leti obe mina an naattiob; leti ku:cuch coob metbi va.aloob leti ku pachalchu ti dioso.ob ma un ve eyta u tockech.21¡Na dzaba ex ale exte en t teen ta.seex u chikula’ ca yiloob much ¿Max ex teex ti lu dzo ol yaab kinib pachil?¿Max a.ale?¿Ma teni leli YUMTZIL mina an Dios chen leti un tul Dios utz un tul tocsajil, mina al mix mac je e ti teen.2223Sune.ne.ex ti teen kin tok keex tu lakal ku dzo obal le luumo ba axten teen Dios minan u jeel. Teen alik teen waala kin wa alik un p.el alma dtan to; mixtun tupik tin taan tu lacal piix ya u wuitzul: tu lacal ake ku yalik.24Letiob ku yaaco.ob ti teen cheen ti YUMTZIL tian le tocsajilo le muk.o tu lakal letiob yanu suulakkint alo ob maxoob le p.ujanoobo yetel. 25E YUMTZIL tulakal lu ch:ilen cabilo’ ti Israel yanu p.is otaloob leti k nojochkin cubaob ti leti.

Chapter 47

1Kooteen yéetel kulén te’ luumo, suju’uy chu’palil u paal ti Babilonia; kulen ti’e biltum xma k’aanche ajaw, u paa ti le Caldeos. Teech ma bin t’ankech xunanili yéetel mamaykil. 2Ch’ae u tunchil ti juuchuba yéetel juuche e harinab; lusej a x k’asab nookaj, ts’ele a tunicajo ku wilbalo, chikbesej u muk’a ok, xak’ate le alkajaob.345Aj sulakij bin k’ooltak, bey, a sulaki beybin ilake teen yan i ichiikk ch’atojil yéetel ma tin sajsik ti mix utul winik. Ej toxsajill,, e YUUM ti le k’atunob leti’ u k’aaba, lleti kilichi ti Israel. Kulen ch’ench’enki yéetel ok’een ti ejocheni, uchupalil ti le Caldeos; meen teche ma bin t’ankechi u ajawi le noj jalachilob.

Chapter 49

12Uyene.ex teex lumi jal.ja’ ve ora t.sa te.en ka,a wuyene ex; teech in vajal nachil. YUMTZIL dzo.oc u toana tak tilu chijil yoli kaba; baax in mama tu tacen way luume’. Leti metin chi veey un p.el mascab yanu yej, leti tu ta.aken tu yochel u kabo; leti tu sutken veey un p.el arco de hierrro

Jeremiah

Chapter 36

1Úu tíu jaab kán tí Joacim, u xíibí paalil Josías ajau Judá, le bín le t'aana táal tí Jeremías tié yummtsilo, yéetel leti'é tu yáala tí: 2Ch'a up'ee koots' tíal teech ta Batsí yéetel ts'iipneen ti letié tu lakal le t'aanoo le dzook ín waík teechó tu yóolal Israel yeetel Judá, yéetel jujunp'ee lu'um. Beeté baaxá tu yóolal tu lakal le dzook ín waalikoo tíu k'iinoo Josías tak le p'íis óolal k'íinoo. 3Ma kaan wá le u kajíl Judáo ku yuubikoo tu lakal le labpak teen kí tukultik ín taasik tío'boo. Má káan wa ku naachtaloo tíu k'a-k'as bejoobo, tíal ka pajchak ín sa'as'sí'ipil u k'eebanoo.4Tunee Jeremíasé tu t'aana Baruc, u xíibí paalí Nerías, yéetel Baruc tu tsi'iptá up'ee koots', le katu ts'ooia Jeeremías, tu lakalé t'aanoo le Yummtsilo t'aan tí letí'o. 5Dzookolé Jeremíasé tu ts'a up'ee A'almajt'aan tí Baruc. Letíé tu yáala: "Teene tíaanen ích k'aalambil yéetel mataanú pajtal ín bín tu t'aanal le yummtsílo. 6Bey tuun teeché k'abeta bíin yéetel a xooké taktié koots' te'ech tá ts'íipta tíín ts'ool t'aan. Tiu k'íínile Suuk'inoo, teeché k'abeta xookík u t'aane yummtsilo íchile maakoboo te' ta taanaloo, yéetel Xaan íchil tu lakal Judá maxoo dzooku taaloo tak tu muuch' kaajiloobo. Ts'a hoojetbil le t'aanoboo tí letí'obo.7Má káan wá u ók'otba yóolal yatsil ku taaloo tu táane yummtsilo. Ma káan wá jujun tuul makoobe ku nachtaaloo tiu k'ak'as béeloo, dzook bey leu k'uxiloo yéetel u p'uujú le yummtsilo le ts'ook u numchí'tik tu yóok'ol u kajaloo jach yaaj." 8Bey tuun Baruc u xíibil paalil Nerías, tu beeta tu lakal le baax Jeremíasé lé ajbobato' dzooku tuuxtik tí letié kav beeté. Letié tu xóoká yetén k'aan t'aan leu t'aane yummtsilo té tu táanale yummtsilo te' tu taanalé yummtsilo.9Uuch tíe jaab ujo'op'éel yéetel u winal novenoi Joacím, Xíibi paalil Josías, ajau Judá, tu lakal bín u kají Jerusalén yéetel u kajil maxoo táalo Jerusalén taktí u muuch' kajiloo Judá tu ts'ajoo hoctbil up'ee Suuk'ín tiu tsííkí le yummtsilo. 10Baruc tu xooká tí t'aan k'aam leu t'aanoo Jeremías te tu taanalé yummtsilo, taktí le'naj tuux yan Gemaríaso, Xiibil paalíl Safán le kú tsí'iboo, te tu taankabíl jach k'ajolanoo, tu yóolal leu jonajilé le ok'oo' te tu taanale yummtsilo. Lela tu béeta te ichíl tu lakal le kajo.11Bejela'e' Micaías, Xíibí páalil Gemarías, u Xíibi páalil Safán, tu yúuba tu lakal u t'aane yummtsilo tie koots'o. 12Letié l'uuk' te tu taanale ajau, ka bín té naj tuux yane secretario. Pakté, tu lakal lé noj póoliboo tí kulkábalo téelo: Elisama le secretarioo, Delaía, u Xíibi páalil Semaías, Elnatán, u Xíibi páalil Acbor, Gemarías, u Xíibí paalí Safán, yéetel Sedequías, u Xíibi paalí Ananías, yéetel tu lakal lé noj póoloboo.13Tunee Micaíasé tu numchi'taj tí leti'oboo tu lakal le t'aanoo tu yu'uba' le tu xooká Baruc k'aamo te ichilé kajoo. 14Bey tuno tu lakale noj póoloboo tu tuuxtoo Jehudí, Xíibi páalí Netanías, Xíibi páalí Selemías, Xíibi páali Cusi, íchile kajoo yéetel xéen. Bey tuun Baruc, u Xíibi páali Nerías, tu Ch'ae koots' tu k'aboo yéetel bín tu yiknalé noj póoloboo. 15Tuuné letí'obé tu yáalájoo tié: Ku'uleen yéetel ká xook le baaxá te ichíloona. Bey tuun Baruc tu xooké koots'o.16Letié ba'ax u'chá lé keen tu yu'uboo tu lakalé t'aanoba Jujun tuul makeé dzooku suutik ti sajkílí le maax yan tu tse'elo yéetel tu yaalal ti Baruc: Jach tu jajilé k'abet humchi'tík tu lakalé t'aanoo tie ajavo. 17Tuneé leti'obé tu k'atchíít'oo tí Baruc "a'al tóon, ¿bíx tá tsi'ptilak tu lakal le t'aanoo tiu tsool Jeremísoo? 18Baruc tú yáala tíó: "Letié tu tsoola tu lakal le t'aanoo teenoo, yéetel tuun teené tí tsí'ptá yetén boom tie' koots'o. 19Tuneé le noj póoloboo tu yáalao tí Baruc: Xeen, taakabá tak Xaam Jeremías. Má chaík mixmaak kau yojelt' tuux yaneex.20Bey tuun letí'obo tu tsa'oobe koots'o te naj tuux yan Elisamao, le secretarioo, yéetel letí'obé bínoo tíé ajavo té ích' solaroo yéetel letí'obé tu numchí'too tu lakal tu taane ajavo. 21Tuneé le ajavo tu tuuxtá Jehudí kau ch'aé koots'o. Jehudí tu ch'aa te naj tuux yan Elísamao, le secretarioo. Tuneé letié tu xooka ichil tuux yane ajao yéetel tu lakal u noj póoliloo maxoo Waalanoo tu tséelo. 22Bejela'e' le ajawo táan u p'atal te lo najilé kéelo tu winal novenoo. Yéetel u tuul maax ku tuuk' tu táan letíe'.23U'uche beyá keen Jehudí tu xooká okp'eel wa kán p'eel T'o'olé, le ajawó pajcha u xoot'ík yetén up'ee chan mascab yéetel katu pu'ulá íchílé k'aak'oo te chúukoo tak ka tu lakal le koots'o kaskuntabí. 24Baalé mixé ajawó mixe u meyjiloboo maxoo tu yu'uboobé tu lakal le t'aanoba jaak' u yóoloo e mix tu laachá u nook'obí.25Elnatán, Delaía, Gemarías tak tu yaalao tié ajawo mau tookíké koots'o, baalé letíe' ma tu yu'ubaobí.d 26Tuneé le yummtsilo tu tuuxta Jerameel, u tuul laak'tsil, Seraías, Xííbí páali Azriel yéetel Selamías, Xííbí u Xííbí paalí Abdeel Kaú K'al Baruc le kú tsí'íboo yéetel Jeremías le ajbobatoo, baalé le yummtsilo dzook u taakik27Tuneé leu t'aane yummtsilo táal ti Jeremías dzook le ajau u tukik le 'koots'o yéetel lé t'aanoo Baruc tu tsí'íptá tiu tsool Jeremías, ku yaalik: 28Súuneen, Ch'au lak' koots' a tíal teech, yéetel tsí'ípté tu lakale t'aanoo le yanoo kaach te koots' tu yaaxó, le koots' tu toká Joacimo, ajau Judao: 29Tuneé teeché k'abeta waalik le baaxá tí Joacim, ajau Judá: Teeché tá tookaé koots', katá waala': "¿baxten teeché tsí'ípnaechí" Le ajau Babiloniao jach tu jajilé yanu táal yéetel u k'askunt le lu'uma, bey xaam letié yanu k'askuntík tu kátulil makoo yéetel báalcheo tí letí?30Tuum tunee le yummtsilo ku yáalik le baax ta woolal. Joacim, ajau Judá: "mixú tuul a ch'í'íbalíl mixbí k'íín ken kulak tu ajk'anche David. Bix a tía teeché, lea wíínkílíloo yanu pu'ulu' íchil u chokojil le k´iínoo yéetel tú síísil le ak'aboo. 31Tumeen teené yaní xuot'kíntik, lea ch'í'íbaloboo yéetel a meyjíloobo yoola lea k'asanileex tu lakalileexoo. Yaní taaskech tí tu lakal u kajnalíloo Jerusalén, yéetel tí jujntuul makoo Judaé tu lakal le labpak' yetén tu yoolal le báal teen dzook ts'aa sajak ta weetelo, baalé teeché ma a majant ts'aóolalí.32Bey tun Jeremíase tu ch'aa u lak' koots' yéetel katu k'uba tí Baruc, u xííbí paalí Nerías, le kú tsí'íboo. Baruc tu tsí'ípta leu tsool Jeremíasó lakal le t'aanoo yanoo k'aach te koots' tu tóoká Joacimo, leu ajau Judao, yaab Xaam u laak t'aano jach chíkanoo ts'ab íchílé koots'o.

Chapter 37

1Béjela'e', Sedequíasé u Xííbí paalí Josías ku awiná bix ajau tu kuchíl Conías u Xíibi paalil Joacim. Nabucodonosoré, u ajau Babiloniaé, dzook u tsáik Sedequías ajau yook'ol u lu'umí Judá. 2Baalé Sedequíasé, yetén u meyjiloobé, yéetel le kajoo le lu'umo ma tú yu'uboo u t'aane yummtsil tu tsá hoojetbíl yoolal u k'ab Jeremías le ajbobatoo.3Bey tuun, le ajau Sedequíasó, Jucal u Xííbí paalíl Selemías, yéetel Sofonías u Xííbí paalíl Maasías le ajk'ííno tu tuuxta up'ee t'aan tí Jeremías le ajbobatoo. Letí'obe tu yaalajoo: payaj chí'íneen tu yoolal le mentá usts óolalo tí lek Dioso. 4Bejela'e' Jeremiasé ku bíín yéetel ku suut íchíle makoobo, tumen má ts'aabak te k'aalbililoo. 5Leu k'atuno'ob Faraónoo tal tak Egipto, molay yéetel le Caldeoso maxoo kaach ku cheeneet-koo Jerusalénoo tu yuuboobé k'uben t'aano yook'oil leti'obo yéetel jook'oo tí Jerusalén.6Tuune, leu t'aane yummtsilo táal tí Jeremías le ajbobato tu yáala: 7Leo yummtsil Diosí Israelo, ku yáalik le baaxá: lela letié baáx kéna waaleex tiu ajau Judao, tumeen letié tu tuuxteex tial ká kaxteex ín A'almajxíkín: pakteex u molay k'atuno'ob Farono, le maax taalóo u ya'antechoo, lela jach taitak u bíin Egipto, le Jachú lu'umo. 8Le Caldeoso yanu súutoo. Letí'obé yanu baáteloo yook'ol le muuch' kajá, yanú chukxajoo, yéetel yanu tóokíkoo.9Le yummtsilo ku yaalik le baaxá: Má tusik-abaex ta Batsileex ka waalíkeex: jach tu jajil le caldeoso táan u p'atkoon. 10Bey wá teex ka toopkeex tu lakal u molay k'atuno'ob le Caldeos ku tsa'ík teex ba'atelo tial ka p'atak makoo loobíntánoo tu pasel no'ok'oo, leti'obe yanu líík'íloo yéetel yanu tokíkoo le muuch' kajooba.11Bey tuno uchkoo kaan leu molay k'atuno'ob le Caldeosó tu p'atá Jerusalén kalíkíl le molay k'atuno'ob Faraóno tanu taaloo, 12tuuné Jeremíasé Jóok' tí Jerusalene tíal u bín tu lu'umi Benjamín. Letie tak kaach u chí'ik u tíaalintik up'eel Xoot' lu'um ichil u kajal. 13Kalikíl letie' tiáan te tu jonajil Benjamínoo, u tuul u noj póolil le k'alanoboo tían teeló. U k'abae Irías u Xííbí pa'alíl Selamías u Xííbi paalil Hananías. Letié tu machá Jeremías le ajbobatoo yéetel tu yáala: Teeche taana púuts' ul tié caldeosó.14Baalé Jeremías tu nu'uka: le baaxó ma jají. Teene matáan ín púut'ul tie' caldeoso. Baalé Iríase má tu yúubaí. Letié tu chá Jeremíasé. Katu taasaj tie noj póoliloboo. 15Le noj pooliloboo kuxinajanoo yetén Jeremías. Leti'obé tu k'ook'oloo yéetel tu ts'ajo te ích k'albiloo. Letié kaach u táanal Jonathan le ku ts'iiboo, baale' letí'obe dzooku k'exíkoo tía k'albí makoo.16Bey tuun Jeremíasé ts'aab tí up'ee k'albí yáanal lu'um, tuux anchaj yoolal yaab k'íinoo. 17Tuuné, le ajau Sedequíasó tu tuuxta utuul maax kau táas té noj najil jala'achó. Tu tanal, lé ajaú tu k'aatá u yuub taakabení, ¿Yán wá up'eel u t'aan tsúkul le yummtsilo? Jeremías tu núuka tí: yaan up'ee táan: Teeché yana k'uubú tu k'ab le ajau Babiloniao.18Dzookole Jeremíasé tu yáala tié a ajau Sedequíasó: ¿Bix dzookí k'eebanta ta wook'ol, teech, yetén xaam a meyjiloo, wa lea kajaloo le dzooka ts'aikeen tí k'albí? 19¿Tuux yan lea aj bobatoo, le maxoo ku aj chílamoo tí teecho yéetel ku yáalikoo leu ajau Babiloniao matéen talak tá wook'ol mix yook'ol le lu'umo? 20Baalé bejela'e' ch'a nuukté, ¡ín tsuulí ajau! ch'aa ín k'áat táalak ta táaní. Má Sutikén tu táanal lé ts'iíb Jonatano, wá teené yaní kíímí teelo.21Bey tuun le ajau Sedequíasó tu ts'a a'almajt'aan. U meyjiloobé tu k'uchbesajoo Jeremíasé te tu pachil u najil le kalanoobo. Ku ts'aikoo tí up'ee waj jujunp'ee k'íín tiu bejil le mental wajoobo, tak ka xuupé wá te muuch' kajoo. Bey tuun Jeremíasé tí p'aat tu pachíl u najíl le kalanoo.

Chapter 38

1Sefatías, u Xííbí paalíl Matán, Gedalías, u Xííbí paalí pasur, Jucal, u Xííbí paali Selamías, yéetel pasur, u Xíibi paali Malaquías, tu yúuboo le t'aan tu tsa'hoojetbí Jeremías tí tu lakal le kajo. Letie' táan káach u yáalik: 2Le yummtsilo ku yáalik le baaxá: jé maaxak ka p'aatak té muuch' kajá yanu kíínsaa tu yóolal le mascabo, le wííjoo yéetel le loobilo. Baalé jé maaxak kun bín pachil tié caldeoso yanu kuuxtal. Letié yanu puuts'u yetén jachú kuxta, yéetel kuxlantamba. 3Le yummtsilo ku yáalik le baaxá: le muuch' kajá yanu k'uubú tu k'ab u Molay k'atuno'ob ajau Babilonia, yéetel letié yanu chuukik.4Bey tuuno, leu noj póoliloboo tu yáalajo tié ajau: ch'au kímile maaka, bey tuuno táan u luusik u muuk leu k'abé makoo baatelobo le' p'aataloo te muuch' kajá, yéetel u k'ab tu lakal le kajo. Letié táan u ts'aik hoojetbil le t'aanobaa, bey tuun le máaka matáan u meyaj yoolal u tojóolal le kajá, baalé tiale labpak'oo. 5Bey tuun, le ajau Sedequías tu yáala: pakté, letié ti yan ta k'abé, mináan ajau ku pajtal tí teech.6Dzookolé leti'obe tu ch'ao Jeremíasé yéetel katú púuloo íchil u Ch'éení Malaquías, u Xííbil paali lé ajau. Le Ch'eeno tí yaan tu pachil le k'alano. Letí'obé tu yéensoo Jeremías yeten súumoo. Mináan já té ch'eenoo, baalé yan luuk'í, yéetel letí tuuné búul íchile lúuk'o.7Bejela'e', Ebed Melec le Cusitao utuul le eunucoso te tu táanal le ajau. Letié tu yúuba letíó dzookú tsa'ikoo Jeremías te Ch'eenoo. Bejela'e', le ajau kulkabaa tu jonaji Benjamín. 8Bey tuun, Ebed Melec bín tu táanal le ajau ka táana yetén le ajau. Letié tu yáalaj: 9Ín ajkaambesaj ajau, lé makooba dzooku betkoo k'ak'as ba'al yetén le ajbobato. Letí'obe tu púuloo íchil up'ee Ch'e'en tíal ká kíimik yeten Wíi, bey mínáan janal te muuch' kajá.10Dzookolé le ajau tu ts'a up'ee A'almajt'aan tí Ebed Melec le cusitao. Letié tu yaalaj: ch'aa up'ee muuch' makoo treinta u tuulal teelá yéetel jóos Jeremías le ajbobatoo te ch'éenoo, Ma 'aili' ká kíímiké. 11Bey tuun, Ebed Melec tu ch'áa le muuch' makooboo yéetel bín tu táanal le ajau, ti up'ee kuchíl tuux yan nook'oo, kábal tié najoo. Téelo tu ch'áa jaip'eel Shlaá nook'oo bukíntanoo yéetel dzookolé tu yéensaj yetén súumoo tí Jeremías té chultunoo.12Ebed Melec le cusitao tu yáala tí Jeremías: ts'aé Shláa nook'oo yéetel le nook' bukíntanoboo yanal lea k'aboo yéetel yook'ol lé súumooboo. Bey tuun, Jeremías tu betá beeyoo. 13Dzookolé letí'obé tu kóolajoo Jeremías yóolal le Súumoobo. Bey tuuno tu jóosoo tíe' chuitunoo. Bey tuuno Jeremías p'aat tu pachil leu táanal le kalanoo.14Dzookolé le ajavo Sedequías tu tuuxta utúul bíísajt'aan yéetel tu táasaj Jeremías le ajbobato bey tu Batsi u OOXp'ee YOOKol tíu taanal le yummtsilo. Lé ajavo tu yáalaj tí Jeremías: tak ín k'atik teech wá baáx. Má táakín u jajil tí teen. 15Jeremíase tu yáalaj tí Sedequías. Jéel ín nuukík teeché, ¿Jach tú jajilé yana kínskén? baalé jéel ín ts'aik teech up'ee A'almajxíkin, teeché matéen a úuyen. 16Baalé le ajau Sedequíaso tu jach'jaah Jeremías tí taakabenil yéetel tu yáalaj: "bix kuxanil le Yummtsilo, le maax beetoono teené matáan tén in kíinskech wá kí ts'aikech tu k'abé makoo ku kaxkoo lea kuxtaloo.17Bey tuun Jeremíaso tu yáalaj tí Sedequías: le yummtsil, Diosí Molay k'atuno'ob, Diosí Israel, kú yáalik le baaxá: wa teech, jach tu jajil, wa ka jóoko yetén u noj póoliloo le ajavo Babiloniao tuuné yana kuxtal, yéetel lé muuch' kaajá matéen tóokaak, teeché yéetel lea lak'tsíliloobo yana kuxtaaleex. 18Baalé wa matáan a jóok'ol yetén u noj póoliloo le ajau Babiloniao, tuuné le muuch' kajá yano k'uubu tu k'abe caldeoso. Letí'obe yanu tokikoo yéetel teeché matáan a púuts' tu k'ab.19Lé ajavo Sedequíaso tu yaalaj tí Jeremías: Baalé teené sajkeen tiu kajil Judáo, maxóo dzooku lúubul u yóoloo tie caldeoso, tumeen teené yan ín k'uubu tu k'ab, tíal letí'o u méentikoo teen k'asanil.20Jeremías tu yáalaj: má téen k'uubkech tí letí'o. uuyt'aan leu bisat'aan le yummtsilo le kí waalik téchó, tíal le baaloboo Xíik utsíl tí teex, yéetel ká pajchak a kuxtal. 21Baale wa matáan a wooltik jook'olé, lela letí'e baax dzook u ye'esik teen le yummtsiloo.22¡Pakté tu lakal le kooleloo p'aatalo ta taanaloo, ajavo Juda, yan u bíisaaloo tie noj póoliloo u ajavo Babilonia. Le kooleloba yanú yalikoo tí teech teeché dzooka tuusul tu yóolal lea etchí'noo; letí'obé dzooku labpakechoo. Lea wookoobo bejela'e' dzooko búululoo tie' lúuk'o, yéetel lea etchí'nale yanu yáalkaboo. 23Bey tuun tu lakal lea atánoobo yéetel lea páalaloboo yanu bíisaloo tié caldeoso, yéetel téch tá Batsi matáana putsul tu k'ab. teché yana Chuukul tu yóolal u k'ab leu ajavo Babiloniao, yéetel le muuch' kajá yanu tóokáa.24Dzookolé, Sedequías tu yáalaj tí Jeremías: má numechi'tik tí mixmak lé t'aanoba, yóola má kíimi. 25Wá le noj póoliloo ku yúubikoo dzook ín t'aan ta weetel, yéetel wá letí'o ku táaloo yéetel ku yaalikoo teché: a'al to'on ba'ax ta Waalaj tié ajavo yéetel má taakík tóon wák kínskech. 26Tuuné k'abeta Waalik tí'o: teené tí beetá up'ee suukóol yáayan AKtáan le ajavo, tial mau k'ubiken tu táanal Jonatán tial ín kíimi teelo.27Dzookolé, tu lakal leu noj póoliloo táaloo tí Jeremías yeetel katú k'atoo u chí', tial kau núuk bix le ajavo dzook u yáalik tí. Bey tuuno letí'obe Jawú t'aano yeten. tumen letí'obé mau yúuboo le tsíkbal íchil Jeremíaso yéetel le ajavo. 28Bey tuun, Jeremiasé p'aat tu tankabil le k'alanoo tak tu k'íínil ka chuuk Jerusalén.

Chapter 39

1Tíu Bolon Ja'ab yéetel Lajun Winalí Sedequíasé ajawí Judá, Nabucodonosoré leu ajawi Babiloniae táal yetén tu lakal u Molay k'atuno'obé tu yóok'ol Jerusalén katu bak'paachtá. 2Tiu Buluk ja'ab yéetel u tunk'as winal tí Sedequías, tie Bolon k'íinil le wínaloo, le muuch' kajo OKoltabí. 3Tuuné tu lakal lé noj póoliloob le ajawí Babiloniao táaloo ká kulajoo te jóona yan chuumukó: Nergal Sarezel, Sambar Nebo, Sarse Quim yéetel u tuul jach k'ajolan noj póoli. Nergal Sarezel bey u tuul ka'ana noj póolil yéetel tu lakal u lak'oo Xaam u noj póoliloo u ajawi Babilonia.4Uch beya le keen Sedequías, ajawí Judáe, yéetel tu lakal u makoobí le ba'atelo tu yiilobé, letí'obe púuts'o. Letí'obé jook'oo yetén ak'ab te muuch' kajó tu yóolal u beji le tuux pak'ané Nikteo tié ajawo, tu yoolal leu jonajiloo íchil le káap'ee pak'oboo. Le ajawo jóok' tu toji Arabá. 5Baalé leu Molay K'atuno'ob le caldeoso tu chupaxtoo yéetel tu chuuk'oo Sedequías tu ta'ax lu'umi le Jordano, up'ee k'oomi le já naadz' tí Jericó. Tuuné chúukí yéetel ta'asaj tu AKtáan Nabucodonosor, ajawí Babilonia, tí Ribla tu lu'umi Hamat, tuux tun Nabucodonosoré tu maansá xoot k'iin tu yóok'ol.6Le ajawo tu Xoot'a u ka'al u páalal Sedequías AKtáan tu yíichoo te' Riblao. Letí Xaané tu xoot'u kaal tu lakal le makoo ahavilo Judá. 7Dzookolé tu jóosaj u yíichoo Sedequías yéetel katú k'axa yetén chak máaskab Suum yóolal ká pajchak u bíisik tak Babilonia.8Dzookolé le caldeoso tu tóokoo u táanal le ajawo yéetel u táanal le kajoo. Tu jénoo xáam u pak'iloo Jerusalén. 9Nabuzaradane, leu póolil kalanile ajawo, tu bíisa u k'al u yálaab le makoo p'atoo té muuch' kajo°. Lela letie makoo lu'ub u muuk'oo tak le caldeoso yéetel u yálab le makoo p'atoo te muuch' kajo. 10Baale Nabusaradáne u póolil leu kalane ajawo tu cháa tié makoo jach otsíloboo mináan mixbaal tíí tu Batsiloboo, ká p'aatkoo tu lu'umi Judáo. tu ts'a Viñedos yéetel k'aaxoo tie Batsí k'iinoo.11Nabucodonosoré u ajawí Babiloniae dzook kach u ts'aík up'ee A'almajt'aan yook'ol Jeremías tí Nabuzaradan leu póolil u kalane ajawo. Letié tu yáalaj tí: 12Ch'ae yéetel kálanté. Má mentik k'as tí. Meent' jé báaxak kau k'at tí teeché. 13Bey tuun Nabuzaradáne leu póolil u kalan le ajawo, Nabusazbán le kaanal eun'ucoo, Nergal sarezer le kaanal noj póoliloo, yéetel tu lakal leu noj póoliloboo jach k'ajolano tie ajawo tu tuxtoo u maakoobo. 14U maakoobe tu ch'a'o Jeremíasé tu pachil le kalanoo yéetel tu ts'ajoo tu kalaní Gedalías u xíibí paalil Ahicam, u xíibí paalil safán, tíal kau bíis tu táanal, Bey tuun Jeremíasé p'at naads' te kajó.15Bejela'é leu t'aane Yummtsilo táal tí Jeremías laíkíl tían te tuux k'alanoo tu pachil le kálano tu yáala, 16T'aané Ebed Melecó le Cusitao yéetel a'al tí: Le Yummtsilo Molay K'atuno'ob, Diosi Israelo, ku yáalik le baaxá, teene jach taitak u yuuchul ín t'aanoo tu yok'ol le muuch kajá tíal ín táasik up'ee lab pak ma tíal u yuutsílí. Bey tuun keen uchukoo AKtáan tí tech le k'íínoo.17Baalé tené yaní lookech tié k'íinoo, lela letié u A'almajt'aane yummtsilo, yeetel matéen k'uubkech tu k'ab le maakoo maxoo sajkech tí'obo. 18Bey jach tu jajile teen kén ín loojkech, teeché matáan lu'ubul tí mascab. Teeché yana púuts'ul yetén a kuxtal, tu yoolal dzooka ts'aik a pajtalil tí teen, lela lettie' u A'almajt'aane Yummtsilo.

Chapter 40

1Le t'aane Yummtsilo táal tí Jeremías dzookol Nabuzaradán leu póolilobe kalan pachká le ajawó dzook káach u jaalk'atik Rama. Letié dzook káach u nuptaantik Jeremías k'axaan yetén máascab suumoo ichil tu lakal leu k'alaniloo Jerusaleno yeetel Judá maxoo tanú bíísaloo tíe u lak' kají Babilonia. 2Leu noj póolil le kálanoo tu bíisaj Jeremías katú yáalaj tí: "le Yummtsil lea Dioso tu A'lmajt'aanta le labpak tíale kuchílaa.3Bey tuun, le Yummtsilo tu Bujolt'aanta. Letie' tu béta jeex bix dzookú A'almajt'aano, béy tuun teexé k'eebanajeex tu yóok'ol letí yéetel má ta' uuyeex u t'aani. Tu yóolal lelá dzook u yuuchul teex le baaxá . 4¡Baalé bejela'e' pakte'! teene dzook ín jaalk'atkech belaé tie máaskab Suumoo yan káach ta k'aboo. Wá uts' ta wichoo a táal Babilonia tí weetele', kóotén, yéetel teene jéel'in kálankeché. Baale' wa' má malóob ta wichoo a táal tí weetél Babiloniae. Tuuné má bétik. Pakte tu lakal le lúum AKtáan téechó xe'en tuux maloobé yéetel tuj AKt'aan ta wichoo a bín".5Kaan Jeremías má tu núukí, Nabuzaradán tu yáalaj: "Xéen tuux Gedalías u xíibí paalil Ahicam u xííbí paali Safán, le maax u ajawi Babilonia dzook u ts'aik u kuché leu muuch' kaji Judá. P'aatén yetén ichil lé makoo wá xeen tuux maloob ta wichoo a bín." Leu noj póoliloo leu kálan pu'uch le ajawó tu ts'a janal tí yéetel up'ee sííbal, yeetel dzookolé katú tuuxtá. 6Bey tuun, Jeremíase bin tu yiknal Gedalías u xíibi páalil Ahicam te Mizpao. P'aat yetén letí' ichil le makoo p'aatoo pachil te lu'umo.7Bejela 'e' jaytuul leu noj póoliloo le k'atun judíosó maxoo yanoo te k'aaxo -letí'o yeetel leu maakoobo- tu yu'uboo leu ajawi Babiloniao dzook u betik Gedalías u Xíibí páali Ahicam, jalaach yook'ol le lu'umo. Letí'o Xanee tu yúuboo letié tu ts'a u kalant' le Xíibooboo, kooleloboo, yéetel le mején paalaloboo maxoo u makíloo jach oots'iloo te' lu'umo. Maxoo má bíísaabó Babiloniao. 8Bey tuuno, letí'obé binoo tí Gedalías té Mizpao. Lé maakooba Ismael u xíibi páali Netanías; Johanán yéetel Jonatán, u xiibí paali Carea; Seraías u xíibi paali Tanhumet; leu páalílo Efai netofatita; yéetel Jezanías u Xíibí páali maacateos -leti'o yéetel u maakoobé.9Gedalías u xíibí páalí Ahicam u xíibí páalí Safán tu bétaa up'ee jach t'aan tí letí'o yéetel u maakíloo tu yáala tí'o má ch'aikeex sajkílí a meyaj keex u noj poolilobe caldeoso. kajleneex te lu'umo yéetel meyaj teex u ajawí Babilonia, yéetel yanu bíín teex uts'il. 10Pakteex, teené táan ín kajtal Mizpa tial in Nubtaanke' caldeoso maxoo táaloo e'eteló. Bey tuuno, jóocheex u k'aab k'í', u yich chéeo yaax k'iiní, yéetel ch'ach'apki yéetel taakeex tu kuchil. Kajleneex tié muuch' kaj tuux teex dzooka kojoloo.11Tuuné tu lakal le judíos te Moabo, ichil le maakob Amón, yeetel Edom, yéetel tí jujunp'eel lu'um tu yuúboo leu ajawi Babiloniao dzook u ch'aik up'ee yaalab Judá u p'aatal, letí tu ts'a tí Gedalías u Xíibi paali Ahicam u Xíibi páali Safán yook'ol letí'o. 12Bey tuun, takal le Judíoso suunajoo takti jujun p'ee kuchil tuux letí'obé dzook u k'iitloo. Letí'obé Suunajoo tu lu'umi Judá, tí Gedalías te Mizpao. Letí'obé tu jóochóo u k'aab ki' yéetel u yíich cheeo yaax k'íin tí jach yaabí.13Johanán u Xiibí páali Carea yéetel lakal leu noj póoliloo le Molay k'atuno'obo te k'aaxoo t'aaloo yiknal Gedalías te Mizpao. 14Letí'obe tu yáalajoo tí: "¿dzook wá a wiilik Baalis u ajawi le u kaji Amóno tu tuuxta Ismael u Xíibi páali Netanías kau kíinsech?" Baalé Gedalíase u Xíibí páali Ahicam ma tu óoxa óoltobí.15Bey tuuno, Johanán u xíibi páali Carea tu t'aana ich táakabéeni Gedalías te Mizpao katu yáala: "ch'a in bíin in kíins Ismael u Xíibi páali Netanías. Mixmaak kenú Yáal wa téen. ¿baaxteen letíe' k'abet u kíinskeech? ¿baaxteen ch'a tu laka Judá le dzookú muuch' kíntaa ta weeteló ká k'iitik yéetel leu yáalab Judao k'askuntáan?" 16Baalé Gedalíasé u Xííbí páalí Ahicam tu yáala tí Johanán u Xíibí paali Carea: "má betik le baaxoba, bey tuun táan a waalik tuusil yóolal Ismaeloo".

Chapter 41

1Baalé úuch tié Úuk Winaloo Ismael u Xíibí pa'alí Netanías u xíibi pa'alí Elisama, tiu lak'tsil ajau, yéetel jaituul u noj póoliloobé ajawo, táaloo --lajun makoobo yetén létí-- tu yíik'nal Gedalías u Xiibi pa'ali Ahicam, Mizpa. Leti'obé muuch' janoo te' Mizpao. 2Baalé Ismaele u xiibí pa'ali Netanías, yéetel lajun mákoobo le yánoo yeténoo líik'obé ka tu ts'aanchata Gedalías u Xiibí pa'ali Ahicam u Xiibi pa'ali Safán, yetén lé máascabo. Ismaelé tu kinsá Gedalías, le maax leu ajawi Babiloniao tu ts'a u kalant' le lu'umo. 3Tuun Ismaele tu k'insá tu lakal le Judíos yanoo kaach yetén Gedalíaso te Mizpao yéetel le ajbáatelob le caldeoso le yanoo teelo.4Tuune tié kap'ee k'íinoo le ká dzooku kínsa' Gedalíase. Baalé mixmáak hoojelmi. 5Jaytuul makoo táaloo taktí Siquemé, takti Silo yéetel Samaria --ochenta makoo dzooku joochik u ho'ochoo, ja'atal u no'ok'obé yéetel tu xoot'ubao letí'o tu batsiloo-- yetén u Síibalil jana yetén bulut buds tu k'aboo tial u biinoo tu tánal le Yummtsilo.6Bey tuun Ismaelé u Xíibí pa'ali Netanías jóok' tak Mizpa tial u kaxkoo kalikil letí'o ku binoo, Xíimbalíl yeetel Ookom óolal. Dzookole Uuché le ka nup'taánchajobe, tu ya'alaj tí'o, "¡ko'oteneex tu yiknal Gedalías u Xíibi pa'ali Ahicam! 7Uuché leika táalo letí'ob te muuch' kajo. Ismael u Xiibí pa'ali Netanías tu kínsajoo yéetel katu p'uulajoo tiu p'ee Ch'een, letí yéetel le makoo yanoo yeten letí'o.8Baalé yam lajun makoo tu chumukí letí'o tu yáalajoo tí Ismaelé, Ma kínsko'on, Bey tuun yan janaloo tial tóon tí up'ee kaax; trigo yéetel cebada, ch'ach'apkí yeetel káb bey tuun letíé má tut kínsoobí yetén u lak'u nuu'poobo. 9Le Chultun tuux Ismael tu púlá tu lakal u Wíinkílí le kímenoo tu kínsajoo. Up'ee kaach chultun nojoch kan le ajau Asa tu pa'ana'j tial u tojkuba tu yo'ok'ol le ajau Baasa le israelilo. Ismael u Xiibi pa'alí Netanías tu chúpaj yetén kímenoo.10Dzookolé Ismaelé tu chuuka' tu lakal u lak'e makoo yanoo Mizpao, u pa'alal ch'uupaloo le ajau yéetel tu lakal le makoo p'aatoo Mizpa maax Nabuzarardán u noj po'olil le ajkalanoo dzook kaach u ts'aik tí Gedalías u Xiibi pa'ali Ahicam. Bey tuun Ismael u Xiibi pa'ali Netanías tu chukajoo yéetel bín u k'at tak u kají Amón.11Baalé Johanán u xiibi pa'ali Carea yéetel tu lakal leu póolilobe Molay k'atuno'ob yetén létí tu yu'uboo tu lakal le k'aas kan Ismael u xibi pa'ali Netanías dzooku betik. 12Bey tuun tu ch'aoa tu lakal le makoo yéetel binoo ba'atel tu yóok'ol Ismael u Xiibi pa'ali Netanías. Letí'obé tu nuptandoo te nojoch sayab jáo te Gabaóno.13Tunee Uuché kaan tu lakal le makoo le yanoo kaach yetén Ismaelo táloo tu yik'nal Jonahán u Xíibí pa'ali Carea yéetel tu lakal leu noj póoliloo le Molay k'atuno'obo le yanoo yeténoo, letí'obe jach kímakóoloo. 14Bey tuun tu lakal le makoo tu chuuká Ismael Mizpao tu súutu pa'achoobe ka' bínoo tu yiknal Jonahán u Xíibí pa'ali Carea.15Baalé Ismael u Xíibi pa'ali Netaníasé púuts' yetén Waxak u makiloo Jonahán. Letíé biin tu kají Amón. 16Jonahán u Xíibi pa'ali Carea yéetel tu lakal u noj póolilo Molay k'atuno'ob yanoo yeténo tu ch'ao Mizpa tu lakal le makoo le dzook kaach u lojaloboo tial Ismaelo u xííbi pa'ali Netanías. Lelá Uché dzookol ka Ismael dzook kadch u kínsik Gedalías u xiibi pa'ali Ahicam. Jonahán yéetel u nuup'uube tu ch'ao le makoo muuk'anoobo, leu makiloo ba'atelo, le kooleloboo yéetel le mején pa'alalobo, yéetel le eunucoobo le dzook káach u lojaaloo Gabaonoo.17Tuune leti'obe binoo yéetel ka p'aatoo yo'olal Up'iit k'íínoo tí Gerut Quiman, le yan Nads' tí Beleno. Letí'obe yanú binoo káach Egipto. 18Tu yo'olal le Caldeoso. Letí'obe u ch'aamajoo saj'kílí taktí ka Ismael u Xíibi pa'ali Netanías dzook u kíinsik Gedalías u xíibi pa'alí Ahicam, le maax u ajawi Babilonia tu ts'a káach u kalanté lu'umo.

Chapter 42

1Tuuné tu kakal u hoj poolilo Molay k'atuno'obo yéetel Johanán, u xiibi pa'ali Carea, Jezanías u xíibi pa'ali Osaias, yéetel tu lakal le makoo takti u Chíchni tak u nojchí nadz'o tí Jeremías le ajbobatoo. 2Letí'obé tu yáalajoo tí: cháe lek' k'aatoo táalak AKtáan teech. Payalchineen óola tie' Yummtsil lea Dioso tu yo'olal le makoo Baili' cheen jach p'iitoon tiu X'ookalé, jeex bix ká paktike'. 3K'aat tié Yummtsilo lea Dioso kau ya'al tóon tuux k'abet bin yéetel ba'ax k'abet betik.4Bey tunoo Jeremías le ajbobatoo tu yáaláj tíó: "Dzook ín uuyíkeex. Pakteex, yaní payal Chí tié Yummtsil le Díos bix dzook u K'atikoo. Jé baaxax kau nu'uké Yummtsilo. Jéel ín waik tié, mixbaal a tialeex kun p'atal téen." 5Letí'o tu yáalajoo ti Jeremíasé: "Uncháak Wa le Yummtsilo kau me'ent u tuul jach tu jajil jaajkuns t'aan Ook'ol to'on, wa to'one matáan betik tu lakal le Yummtsil lea Dioso ku yaalik ka'ak beté. 6Bey wa ba'al maalobé wa k'aas. T'oone yaank U'uyik u t'aane Yummtsilo lek' Dioso, tie' máax táank tuuxkechoo, tial ka Xíík' to'on utsil keen U'uy u t'aane Yummtsil lek' Dioso.7U Xu'ul u lajun K'íné, u t'aane Yummtsilo ta'al tí Jeremías. 8Bey tuun Jeremíase tu t'aaná Johanán, u Xíbí pa'alí Carea yéetel tu lakal u muuch'íloo le molay k'atuno'ob yete'n letí, yeetel tu lakal u makíloo tak tu chíchaní tak tu nojchí. 9Tunee letié tu ya'alaj tí'o: léla letié báax le Yummtsil, u Dios israelo -le máax teex ta' tuuxteeneex tía ín pajtal ín tsaik lea k'ateex akta'an tí letié -ku ya'alik: 10Wa teex ka suuteex yéetel ka kajtaleex tie' lu'uma, tuun teené yaní líisikeex yéetel matéen ken ín je'eneex; teené yaní pak'íkeex yéetel matéen ín tíkínkunskeex, bey tune yaní nachkunsik le labpak'oo le dzook ín taasik ta wook'olexoo.11Má Ch'iikeex sajkíltie u ajawi Babiloniao, le máax teex taan a ch'íkeex sajkíloo, má Chí'íkeex sajkí -lela letié u A'almajt'aane Yummtsilo- tuun teené tianeen ta weeteleex tíal ín tojkeexé yéetel tía ín lojkeex tu k'ab. 12Bey tuun teeché yani ts'aik te'ex yatsil. Teené yaní Ch'aik teex ootsílíl, yéetel yani suutkeex ta´lu'umeex.13Baalé ko'ox a'aliké wa teex ká Waalexee: "Mate'en p'aatko'on té lu'uma" -Wa teex matéen a U'uyikeex ín t'aane, u t'aane Yummtsilo lea Diosexoo. 14Kóox a'aliké wa teex ka walikeexé: "¡má! t'oone yan bín tu lu'mí Egipto, tuux mateén pakté mixup'eel ba'ateel, tuux mate'en u'ux u jume jomoo, yéetel matéen Wííjchakóon, To'one tí keen kuxlakoon teeló."15Bejelá'e' u'uyeex u t'aane YUMMTSILO, teex u yaalabeex Judao. Le YUMMTSIL Molay k'atuno'oboo, Diosí israelo, ku yaalik le baaxá: Wá teex jach tu jajil ka bíineex tak Egiptoe, tial a binex a kajtaaleex teeló, 16Tuuné le máaskab tié lea ch'amex sajkíloo yanú toopkeex tu lu'umi Egiptoo. Le wiij le óolal ka tukultikeexoo yanu ch'apaachkeex tak Egipto, yéetel tí keen kínkeex teeló. 17Bey tuun ke'en uchukoo tu lakal le makoo kun bínoo Egiptoo tíal u kuxtaaloo teelo yanu kímiloo yóolal le maaskabo, wiij, wa loobil.Matúun a'antal mixutuul kuxaan tíó.Mixmaak tíal u putsul tie lab pak'oo keen ín taas tu yook'ol letí'obo.18Bey tuun le Yummtsil Molay k'atuno'obo Diosí israelo, ku ya'alik le baaxá: Bey jeéx ín k'uxíle yéetel ín p'ujulé bín weekel yook'ol u kajnaliloo Jerusalén, bey xaam ín p'uuju yanú weeké tá wook'oleex wa ká bíineex Egipto. Yana k'eexleex tiú p'ee baal manabchi' yéetel jaasal óol, up'ee baal tíal u t'aana ak'ayil, yéetel baax máa meen utsí, yeetel mutuun ka paktbí le kuchíla. 19Tuun Jeremías tu yáalajé le YUMMTSILO u yúul táan u t'aankeex -u yaalab Judá. ¡Má biineex Egipto! teexé jach tu jajilé a wojleex kan teené túulen ajjaajkuns t'aan ta wook'ol teex bejela'e'.20Bey tuun teexé ta tusabaex ta batsileex jach k'asil ká ta tuuxteneex tié YUMMTSIL a Diosexo ka ta waaleex: "Payalchíínen tíé YUMMTSILO lek' Dios óolalo. Tu lakal le baaxle YUMMTSIL kenu ya'alo, a'alé, yéetel to'one yank'' betik." 21Bey tuun teené dzook ín nuumchíitik teex bejela'e', baalé teexé má u'uyeex u t'aane YUMMTSILO lea Diosexoo mix le ba'ax tu tuuxta tí teex ka betexoo. 22Bey tuun bejela'e', teexé a wojeleex jach tu jajilé yana kímileex yóolalé maaskabo, wiijil yeetel loobil te kuchil tuux ta wooteex kajtaloo.

Chapter 43

1U''uch tuun ka dzook Jeremías u tsá hoojel tí tu lakal le kajo tu lakal u t'aane YUMMTSIL u Dios le YUMMTSIL maax tu ya'alaj tí letí kau yaáló. 2Azarías, u xibi pa'ali Osaías, Johanán, u xíbi pa'ali Carea, yéetel tu lakal le makoo kaanal óoloboo tu yaalajoo tí Jeremías: "Teché táan a waalik tuusil. Le YUMMTSIL lek Dioso maú tuuxtech a Waalí: "Ma bíineex Egipto tiaal ka kajlakeex teeló. 3Wa má tun Baruc, u xibi páali Nerías, táan u tuuxtíkeech óok'ole tiaal ka biisóon tu k'abe Caldeosoo, tiaal ka bet kímil yéetel ka bet k'aala Babilonia.4Bey tuun, Johanán, u xibi paalil Carea, tu lakal leu Buckíloo le Molay k'atuno'oboo, yéetel tu lakal le kajo ma tu yóoltoo u yu'uboo u t'aane YUMMTSILO tiaal ka kajlakoo tu lu'umi Judáo. 5Johanán, u xibi páali Carea yéetel tu lakal u muuch' Molay k'atuno'obo tu bíisoo tu lakal u yáalab Judáo le kaach sunajoo tí tu lakal le muuch' kaajó le tuux letí'o kaach k'íitoobe tiaal u kajtaloo tu lu'umi Judáo. 6Letí'obe tu Ch'ao le mako'obo yéetel le kooleloboo, yéetel le mejen páalaloobo yeetel uxch'upal pa'alil le ajawoobo, yéetel tu lakal ma'ak ka Nabuzaradán, leu nojochi u kalam pachkab le ajawó, dzook kaach u p'atik yaantal ichil yetén Gedalías, u xibi páali Ajicán, u xibi páali Safan. Letí'o Xané tu biisoo Jeremías le ajbobato yeetel Baruc, u xibi páali Nerías. 7Letí'obé biinoo tu lu'umi Egipto, tak Tafnes tumen letí'obé matu yu'uboo u t'aane YUMMTSILO.8Bey tuuno, u t'aane YUMMTSILO t'aal tí Jeremías té Tafneso, katu yáalaj: 9"Ch'áa Jayp'ee nukuch tunichoo ta k'ab. Yéetel tu yíich u kaji Judá, táakoo tu cementoí le adokínoo tiu yo'ok'bal tu ta'anal le Faraóno te Tafnesoo." 10Dzookolé, a'al tío: "Le YUMMTSIL Molay k'atuno'obo, Diosí Israel, ku yaálik le baaxá pakté, Teené jach taitak ín tuuxtik biisa táanoo tiaal ka u táasoo Nabucodonosor, ajawí Babilonia, bix ín meyjilee. Teené yani tsa'ik u ajk'anché yook'ole tunichoo le teech, Jeremías dzooka mukikoo. Nabucodonosore yanu tsa'ik u páam yook'ol letí.11Tumen letí'e yanu taal u ts'aanchaat u lu'umi Egipto. Le maax dzook u tséele tíale kimilo yanu k'uubu tie kímíloo. Le maax tseel tíalé k'albíliloo yanú bíisaa k'albi. Le maax tseel tialé máaskaboo yanu ts'aaba tíalé máaskaboo. 12Tuun teené yaní t'abik up'ee k'aak' te' tu k'ulnají leudiosiloo Egiptoo. Nabucodonosore yanú to'kikeex wa yanú chuukikeex. Letié yanu p'ooik leu lu'umi Egiptoo bixe' kalam tamanoo ku p'oikoo le bolinoo tiu nook'oo. Letíé yanu biin tié kuchilá tí noj beení. 13Letié yanu kachik le chuun tunicho té Heliópolis te tu lu'umi Egiptoo. Letié yanú tookik u k'ulnajil u diosiloo Egiptoo.

Chapter 44

1Le t'aan táal tí Jeremías tí jaykun tu lakal lé Judío le kajanoo tu lu'umi Egiptoo, le ku p'ataloo kaach Migdolo, Tafnes, Menfis yéetel tu lu'umi patros. 2Le YUMMTSIL Molay k'atuno'ob, Diosi Israelo, ku yáalik le baaxá: Teex ta Batsíleex dzooka paktikeex tu lakal le labpak dzook ín táasik tu yo'ok'ol Jerusaléno yéetel u muuch' kajil Judáo. Pakteex, tíaaneex tí labpak bejela''e'. Mina'an mixmáak ka kuxlak tí letí. 3Lelá tu yo'olal le ba'alob k'aasantakoo tu betoo tiaalú pooch'kenoo binoo u tókoo bulut buda yéetel u k'ultoo u lak' diosoo. Leloba diosoo mix letí'o tu Batsiloo, mix teex, mixá Uuchbeen táataex tu k'aajoltobí.4Bey tuun teené u yu'ul tí tuuxta tu lakal ín meyjiloo le ajbobatobo tí letí'o. Tí tuuxta kau ya'aloo: p'ateex le baalob p'etayenjal ín p'eekmajoo. 5Baalé leti'obe má tu yu'uboobí, letí'obé matú yóoltajoo u ts'aóolalobi wá ka nach'chakoo tiu k'asanilo tié to'ok bulut buda tiu lak' diosobo. 6Bey tunoo ín p'uju yéetel in k'uxílé bin wekbí yéetel tú t'aaba up'ee k'aak' tu muuch' kajíl Judá yéetel tu bejiloo Jerusalén, Bey tuun leti'obé Sunajoo labpak yéetel k'askuntal, jéex bix tié k'íín bejela`e'.7Tuune, bejela`e' le YUMMTSILO, leu Diosi Molay k'atuno'ob yéetel u Diosí israele, ku ya'alik le baaxá: ¿Baxten teexé táana betkeex nojoch k'aas ta wook'oleex ta batsileex? ¿Baxteén te'ex ta batsíléex taana betkeex ka xoot'keex íchil Judá. Xiboo, ko'oleloo, mejen paalaloo yéetel méjen cháambaloo? Mixutuul u yaálabeex yanú p'atal kuxani. 8Tu yo'olal a k'asanileex teexé dzooká pooch'keneex yetén le báax ku betiká k'abexee, letíé a tókikeexé bulut buda tiu laak' diosobo tu lu'umi Egiptoo, tuux dzooka biineex kajtaloo. Teexé dzooka biineex teelo' tíaal ka Jaích'íintakeex, tiaal up'ee ak'ayil yéetel up'ee tuupóolal ichil tu lakal le muuch' kajoo te lu'umo.9¿Dzooka tuupsikeex le k'aas tu betajoo lea u'uchbéen táataoboo yéetel le k'asani tu beta u ajawiloo Judáo yéetel u yatanobo? ¿Dzooka tu'upsikéex le k'asanil tá beteex teex tá batsíleexo yéetela Wataneex te tu lu'umi Judáo yéetel tu bejiloo Jerusalén? 10Tak tié k'íiná, letí'obe má T'oonkíinsajkoobí. Letí'obé matáan u tsíikíkoo ín A'almajt'aan Wá ín ts'olt'aan teén kí ts'aik aktáan tío'be yéetel u U'uchbe'en táatao, mix tu Xíimbaloo tío.11Bey tuuno, le YUMMTSILO Molay k'atuno'ob, Diosí Israelo, ku ya'alik le ba'axá: pakteex, teené taítak ín ts'aik u táan ín Wiich tá wook'oleex tia'al ín táasik teéx labpak yéetel jaykuntaal tí tu lakal Judá. 12Bey teené yani ch'aík u ya'alab Judaé le dzook U Xáach kuba bín tu lu'umi Egiptoe tiaal u kajta teeló. Teen kín betik tiaal ka tu lakal letí'o kímikoo te lu'umi Egiptoo. Letí'obe yanú luusaloo tu yo'olale máaskaboo yéetel le Wiijoo. Taktí u chichani tak u nojochi. Letí'obé yanú kímiloo tu yo'olale máaskaboo yéetel le wiijoo. Letí'obé yanu kíimiloo yéetel yanu k'eexeloo tí baalob pooch'iloo, ak'ayiloo, ok'om óolal yéetel ba'al jak'oolil.13Bey tuun teené yani xoot óoltik le makoo kajanoo tu lu'umi Egiptoo jéex bix teen tí xootóolta Jerusalené yetén le máaskaboo, le wíijoo yeetel le loobíloo. 14Mix puutsulil mix kuxtalil tiu ya'alab Judá maxoo yan u kajtaloo té tu lu'umi Egiptoo yanu suut tu lu'umi Judá, keex wa letí'o taak u suutoo yéetel ká kajlakoo teeló. Mixutuul íchiloo yanu suut, Cheen yo'olal u p'iitoo maxoo putsoo teelo.15Tuuné, tu lakal le xiboo u yojeloo u yotánoo ta'an u tokikoo bulut buda tíu laak' diosobé, yéetel tu lakal le kóoleloo yanoo ka'ach tie' nojoch muuch'iloo, yéetel tu lakal le makoo kajakbaloo te tu lu'umi Egiptoo, ti patros Jeremías tu nuka tí. 16Letí'o tu yaalajoo: "Yo'ok'ol le t'aan le dzooka' wa'alik tu k'aba le YUMMTSILO -mate'en u'uyech. 17Tumen to'one jach tu jajilé yank' betik tu lakal le balob le a'ala ken betee -to'okik bulut buda ti lex ajawí le kanoo yéetel wekik siibal uk'uloo tí letí jeex bix to'on, lek u'uchbe'en ta'ataobe, lek ajawoobo yéetel lek noj póoliloo tu beetoo te tu muuch' kajiloo Judáo yéetel tu bejiloo Jerusalén. Tuune tóone yank chuupu yetén janal yéetel yanu ya'antal tóon yakach baalob, mix téen k' ma'ans mixup'ee labpak.18Kaan tóone táan pechkaba maak betik le baaloba, le maak ts'aík bulut buda tí lex ajawil le kanoo yéetel mak wokik siibalí uk'ul tí letié, tóone ka'aché táank muk'yaji ootsílíl yéetel táan ka'ach kímíl tu yo'olalé máaskabo yéetel le wiijoo. 19Le kóolelobo tu ya'alajoo: kaan ka'ach táank betik le baaloba aktáan ti lex ajawil le kanoo yéetel táan wekik siibalí uk'ul ti letié, ¿K' betiké baalé yóok'ol lek ichamoboo le to'on beta le baaloba, beeta pasteloo yetén u yo'ochel letí yéetel weeká síibali uk'uloo tí letié?20Tuuné, Jeremíase tu ya'ala tí tu lakal le kajo, tie Xíboo yéetel tie' kóolelobo, yéetel tí tu lakal le makóobo le tu nukóo tí, tu ts'a nojetbíl yéetel tu yáalaj: 21¿Bey wae le YUMMTSILO ma wa k'a'a tí le bulut buda teex ta tóokeex tu muuch' kajiloo Judáo yéetel tu bejiloo Jerusalén --teex yéetel lea U'uchbeén táataoboo, u ajawiloo yéetel u noj po'oliloo, yéetel u makiloob le lu'umo? Tumen le YUMMTSILO k'ajaan tí; lelo ku táal tu tuukul.22Tuuné, letié matáan u k'etik le tuuntaj k'aastak, yo'olal le p'etayenjal le teex ta betexee. Tuuné, lea lu'umexo Suunaj up'ee kuchil ju'uchaan, tiup'ee jaasal óol, up'ee ak'ayil tial mau a'antal teeló mixutuul maax kajaani jeex bix tié k'íin bejela'e'. 23Tumen teexé ta tóokeex bulut buda yéetel k'eebanaeex tu yo'ok'ol le YUMMTSILO. Yéetel tumen má ta U'uyeexu t'aani, u A'almajt'aan, u ts'ool t'aanoboo, wa leu nu'upt'aanobo, le lab pak' ta wook'olexe dzoku ma'an tak te k'íin bejela`e'."24Tuun, Jeremías tu ya'alaj ti tu lakal le makoobo yéetel tu lakal le ko'olelobo: U'uyeex u t'aané YUMMTSILO, lakal Judá le yaneex tu lu'umi Egiptoo. 25Le YUMMTSIL Molay k'atuno'ob, Diosi Israelo ku ya'alik le baaxá: teex yéetel a watanexee, tu katulileex dzooka walikeex yetén a Ch'iexé yéetel dzooka betkeex yeténa k'abexee le báax ka walikexoo: "To'one jach tu jajilé yan chukbesik le nupt'aanoo betá tiaal k'ultik lex ajawile kaanoo, tiak weekik síibal uk'ul tí letí." Bejela'e', biiseex chukanil lea nupt'aanexo; chukbeseex.26Bey, tuune, U'uyeex u t'aane YUMMTSILO, tu lakal Judá le t'aan u p'aatal te tu lu'umi Egiptoo. Pakteex, teené dzook ín jajkunsik yo'olal ín nojoch k'abae --Ku yaalik le YUMMSTILO. ín k'abae matéen u t'aana tu chí muxutuul tiu makíloo Judá ti tu lakal u lu'umi Egipto, teexé le bejela'e' tu ya'alikobé: Bey jeex le YUMMSTIL Dios Kuxano. 27Pakteex, teené táan ín paktik yo'ok'ol letí'o tiale lab pak'o yéetel ma tial utsilí. Jujuntuul makiloo Judae tiu lu'umi Egiptoe yanu kími tu yo'olal le máaskabo yéetel le wííjoo tak kén dzookok tu tu lakaloo. 28Tuuné le matúun kímikoo yo'olal le máaskabo yanú ká suutoo tiu lu'umi Egiptoo tak tu lu'umi Judá, chéen u cha'an p'iit u xo'okíloo. Bey tuuno le u ya'alabiloo Judáe le binoo kajtal tu lu'umi Egiptoo yanu yojetkoo makamak t'aani yanu jajtáal: ín tiá Wá tíá letí'o.29Lela Up'ee chikula tiaal teex --lela letié u A'almajt'aane YUMMTSILO- teen tuuné táan ín líiskíba tié kuchilá ta wook'ol teex, beyó teexé yana ojetkeex le ín t'aanoboo jach tu jajilé yanu ts'aanchatkeex yetén labpak. 30Le YUMMTSILO ku yáalik le baaxá: "pakteex, jach taitak ín k'uubik le Faraón Hofrao, u ajawí Egiptoo, tu k'ab u ajp'eekoo yéetel tu k'ab le maxoo káaxko tial kínskó. Bey Xaan batsi keen ín k'ub Sedequías, u ajawi Judá. Tu k'ab Nabucodonosor, ajawi Babilonia, u ajp'eek le maax kaxtú kuxtalé."

Chapter 45

1Lela letié t'aan le Jeremías le ajbobat tu yáalaj tí Baruc u Xibi páali Nerías U'uch beyá kaan letí tu ts'iptá tiup'ee koot' le t'aanoba tiu ts'ool t'aan Jeremías, lela letié kan ja'ab tí Joacimó, u Xibi páali Josías, ajawi Judá, yéetel letié tu yáalaj tí: 2"Le YUMMTSILO, Diosí Israelo, ku yáalik teeché baaxá, Baruc: 3Teeché dzooka waalik: ¡Yaj anikeen! Bey tuun le YUMMTSILO dzooku yáakundik pa'muuk' tí ín OK'om óolal. Ín áakame dzokí káana; teené mateen ín kaxtik Jedzel."4Lela letié k'abeeta' waalik tí letí'o: "Le YUMMTSILO ku yáalik le baaxá: pakté le baax tí líisajoo, bejela'e' táan in jéen ch'íintik. Le baax teén tí pak'e, bejela`e´ táan ín jo'okik, teené yani betik le baxa tí tu lakal le lu'uma. 5¿Baalé ka páatik yo'olal nukuch baalob a tiaal teex? Ma paatik tu yo'olal lelo. Bey tuun, yana paktik, le labpak'o táanu táal ti tu lakal le makooboo, lela letié u Aalmajt'aane YUMMTSILO, baalé teené táan ín ts'aik a kuxtal bix up'ee booli jé tuux ká Xííkeché."

Chapter 46

1Lela letié u t'aane YUMMTSIL le táal tí Jeremías lé ajbobatoo le baxu k'aat u ya'al yo'olal le muuch' kajoboo. 2Tiaal Egiptoo:" Lela letié u k'aat u ya'al tiu Molay k'atuno'ob le Faraón Necao, u ajawi Egipto, le anchá ka'ach Carquemise tu tseel le u Jaí Eufrates. Lelá letí bin u Molay k'atuno'ob le Nabucodonosor, u ajawí Babiloniae, tu toopa tié u kan ja'abí Joacimo, u xíbi pa'ali Josías, u ajawi Judá: 3Ma'ak'anteex le chimaloob mejentakoobo yéetel le chimaloob nuktakoobo, yéetel Xeeneex té ba'atelo. 4Ts'aex le arnéso yook'ool le tsíminoobo; na'at'eex yo'ok'ol le tsíminoobo ye'etel Ch'aaex le tojiloo yeetén u p'ookiloo ts'aabanoo: Jóoseex u yéj le máaskaboo yéetel ts'aex chej baakel.5¿Baax táan ín paktik tela? Letí'obe Chu'upoo yéetel Sajkíli táanu puudzuloo, bey tuun u k'atunoo dzook u lúubsajoo. Táan u ya'alkaboo tiaal tem kunajóoloo yéetel mataán u paktikoo pachil. Le ja'asaj óolo tiaan tu lakal baak'paaché. Lela letié u A'almajt'aane YUMMTSILO, 6le Séeba'anoboo matú pajtaal u pudzuloo, yéetel le k'atuno'obo matáan u pajtáal u pudzuloo. Letí'obe ku kíkílankaloo tié Xamanoo yéetel ku luubuloo tu tseel u Jaí Eufrates.7¿Maáx lela ku náaka je'ex bíx le Niloo. Leu Jaíloo ku yuunkubao ka'anal yéetel Kaabal jeex bixé jaaobo? 8Egiptoo ku náaka Jeex bixé Niloo, Jeex bix u jail le já ku náaka yéetel ku ye'emel. Egipto ku yaaliké: teene yani náaka yéetel kí tooiké lu'umo. Teené yani jaích'íintik muuch' kaajoo yéetel kajnalíloo. 9Naakeneex, tsímineex. K'uxíneneex, teex peten ché. Ch'aex ka jook'oke k'atuno'obo, cus yéetel put, makoo ja'ach yaan u pajtali tío yetén up'ee chimal yéetel lud, makoo jach yan u pajtali tío u wuutsí'koo u tip'ixchéo.10Le k'íínoo letie' u k'ííní le ch'atojíloo tiaal le YUMMTSIL Díosi Molay k'atuno'obo, letié yanu ch'aik ch'atojil tiu ajp'eekoboo. Le máaskaboo yanu kíínsaj yéetel yanu naajtal. Yanú yuuk'ul tak le ken na'ajchaak yetén u k'íiké letí'ob. Bey tuun yanu a'antal up'ee suyk'up tiale' YUMMTSIL Diosi le Molay k'atuno'obo tié u lu'umi le Xamanoo tu tseele u jail Eufrateso.11Na'aken Galaad, yéetel k'am tsa'ak, u pa'ali ch'uupa sujuy Egipto. Chéen konel ka tsa'a ya'ab tsa'ak ta wook'ol tá batsí. Mináan miixbaal a'ant'kech. 12Le muuch' kajoobe dzook u yu'ubikoo lea loobiloo. Le lu'umo chuup yetén lea ok'olo, bey tuun utuul k'atun ku t'ooch kajal tu yo'ok'ol u laak k'atun. Tu katuliloobe ku luubul muuch'o.13Lela letie´u t'aane YUMMTSILO tu yaálaj tí Jeremías le ajbobutoo keen Nabucodonosoré, ajawi Babiloniae, táal yéetel tu tsa'anchatá u lu'umi Egipto. 14Num chíiteex Egipto, yéetel tsa'ex hoetbíl Migdol, Menfis yéetel Tafnes. Ch'aex u tojil yéetel ma'ak'antex, bey tuuné tuuné le máaskabo yanú kíinsík le yanoo ta baak'paaché.15¿Tumen tiaan u muuk'iloo tiu yiichoo tié lu'umo? Letí'obe mate'en keen waalakoo tumen teené, le YUMMTSILO, dzook ín tuulch'ínt'koo te lu'umo. 16Letíe ku ya'ankuntik u Xookíl le maxoo ku kíkílankaloobé. Jujuntuul k'atune ku luubu tu yo'ok'ol u laak'e. Leti'obe ta'an u yaalikoo: liik'eneex. Xeeneex tanaj. Suuneneex tiik laak'obé, tie' lek luum tuux sijiloono. Kook p'aatik le máaskaba le táan u peets' kooná. 17Letí'obé tu tsa'o hoetbil teelo': Faraón, u ajawi Egítoe chéen up'ee Juum, utuul le dzook u p'atik uk'iinil ka pu'udzuk tí;18Beyó jéex bix kuxanilené uh'ukpesik le ajawó, U k'abae letié YUMMTSILO, yaan ma'ax kún táalaak jéex bíx u K'aaxil Tabor yéetel u k'aaxil Carmelo tu ja'al tseeli le k'aanabó. 19Ma'ank'at a tiaal te'ex batsileex kuchoo tiaal a biskeex tié k'aalbiloo, teex kajaneex Egiptoo. Tumen Menfise yanu suutú tí up'ee Kuchil JoJochil, yanu a'antal ich lab apk yéetel míixma'ak kun kajtal teeló.20Egiptoe bey u tuul xwakax jach jatsutsé, baalé u tuul boolin puputs'kí ku táal te Xamanoo. Ta'an u táal. 21Le k'atuno'obo kú ba'ateloo tu yo'olal taak'ín Wa yo'olal ment uts'é chuumuk letié beyoó bixé Wakax polok'kuntanoo, baalé leti'o- yan Xaam u kuxtaloo yéetel yanu puts'loo Mate'en Waalakoo muuch'oo, bey tuun leu k'iini u labpak táanu ta'al tu yo'ok'ol leti'o, u k'inil u Xoot óoloo. 22Egiptoe bey utuul kaané yeetel ku puts'ul ku yáalal, bey tuun u ajp'eekobe táan u papax óokoo tu yo'ok'ol letí. Letí'obé táan u binoo tu pa'ach jéex bix kaxam Síóbe yetén u ba'atoo.23Leti'obe yanu ch'akikoo le chee'o tak tu chu'unoo. Lela letié u A'almajt'aane YUMMTSILO, ke'ex jachc a'alé. Bey tuun le ajp'eekobe yan u ya'ataloo bey jeexé Saak'oo matáan u pajtal u Xookolobo. 24Leu Ch'uupal pa'ali Egiptoo yanu betalu ch'aik Suutá. Letié yanu k'ubu tu k'ab u makiloo Xamano.25YUMMTSIL Molay k'atuno'ob, leu Diosi Israelo, ku ya'alik: jach taitak ín xootóoltik Amón Tebas, Faraón, Egipto yéetel u diosoo, u ajawiloo leu Faraoneso, yéetel le maxoo u tsa'mjoo u páataloo tí'obé. 26Teené táan in k'ubikoo tu k'abé maxoo kaxtik u kuxtal letí'obe, yéetel tu k'ab Nabucodonosor, ajawi Babilonia yéetel u meyjiloo. Tuun dzookolé baaxá. Egiptoe yanu kajkuntaa bix u k'íinil ka'aché, lela letié u A'almajt'aane YUMMTSILO.27Baalé teeché, ín meyjí Jacob, ma Ch'aik Sajkil, mau luubú a óol, Israel, bey tuun pakte, teené jach taitak ín taasik tu kaatéen taakti na'achil, yéetel a pa'aliloo takti u lu'umi le tuux k'alanoo. Tuuné Jacobé yanu Su'ut, yanú ka'axtik jedz óol, yéetel yanu a'antal tí tojóolal, yéetel matuún a'antal mixma'ak kau Jasu yo'ol. 28Teech ín meyji, Jacob, ma ch'aik sajkilí, lela letié u A'alamjt'aane YUMMTSILO, Tumen Teené tiaanen ta Weetelé, beyó yani taasik jaykunaj tu chuukani tu yo'ok'olé muuch' kajoobo te tuux tí niik ch'íntechee. Baalé matéen ín niik ch'intech tu chuukani. Baalé yani xoot óolkech tojil yéetel tojóolal mate'en ín p'atech wa'ma tení xoot óoltech.

Chapter 47

1Lela letié u t'aane YUMMTSIL táal tí Jeremías le ajbobatoo tu yo'ola le Filisteoso. Le t'aana ta'al tí le má ka'ach Faraón u ts'anchaat' Gaza. 2Le YUMMTSILO ku yaalik le baaxá: pakteex, buulkabalí já táan u na'aka Xamanoo. ¡Letí'obé beyoo bix up'ee jaí ch'aak'abe! Tuun letí'obé yanú weékeloo yook'ol le lu'umo ye'etel tu lakal le yan teeló, u muuch' kajiloobé yéetel u kajnaliloo! beyó tu lakal le yook'ol káboo yanu k'aat óol k'atik a'antal, yéetel tu lakal u kajnaliloo le lu'umo yanú ook'ol.3Tiu Juum leu ts'ats'a chaab leu máay u muuk'ilobe tsíminoobo, leu Á'akam le péten cheeobo yéetel u juum le suut che'o, le ta'ata-tsíloobo maatéen u ya'ant u pa'alalobo tu yo'olal jach u lubul óoloboo. 4Bey tuun le k'iínoo táan u táal yaan u lab pak'tik tu lakal le Filisteoso, tiaal mau pajtal tí Tiro yéetel Sidón tí tu lakal le kuxlajoo leu k'at u ya'antobee. Bey tuun le YUMMTSILO táan u labpak'tik le Filisteoso, maxoo yanoo íchil u islai Caftor.5Le k'oolisiloo yanu taal tí Gaza. Tí Sham Ascalón, le makoo p'atoo tu k'oomilo yanú makaluchí'. ¿Tu yoólal bukaa k'iin yana Xootkaba tu yoólal le yajóolo? 6¡U, máajkab le YUMMTSILO! ¿Bukaa k'iinoo tak keen a'anchakeech a maakma a chí'? ¡Suunen tía píixoó! Páatíkí' yéetel maaká chí' 7¿Biix u pájtal a makíká chí', bey tuun le YUMMTSILO dzookú nu'upeeskech? Leetié dzooku betka naadzal tiala tsa'am-cháatik Ascalón yéetel tu yook'ol u lu'umi jáal chí'le k'aanaboo.

Lamentations

Chapter 1

1Le nóh ca´ajtux chuup cach ye´etel caj naa´lo´obó, jach dzo´oc pa´atal tu juunal. Dzuu p´aata bey un tu´uul x quimem ichan le caaj, u noj caajil le m´uuch´ caaj´obo´. Leti caache u más quiichpani ichil u laacale caaj, baaxe meyajoob u chan x-ajawle lo´obo. 2Leti´ kú yokol ku a´akam ti´le áakabo u jail u yicho´obe cu yáalcabo´ob tu púúcób. Mina´am mix jun tu´ul u k´eeches utial u na´aysic yo´oli. Tula´acal u yéet bisajbailo´obe tu sataj u pacho´ob ti i bejeláe dzooc u suut uaj peécoób.3Caa dzoo le otzilil ye´etel le ya olalo juda dzuu bim xacchimbi nachi . Tee caájo´obo bejélale má tu nuptaantic je´elel. Tu lacal le aalcapach cáacho ca dzaab inch talam cúxtal4U bejilo´ob Sión buc´aaj okom o´otal yanilo´ob i miix maa´ac yaán u tial ca talactile much kilanool . Tu lacal le joolo najiloob táan u yokolóob u yuum kiin cu aakam. Lex chúpalalo´obo taán u yaayaj o´ola lo´ob leetie yanilee xet´óol. 5Uj chá- péecobe dzuu paatal bey u yumiloobe; le chá- pécoobo dzuu yaatal bal tioob. YUNTZILE dzu loobiltie yo-lal u yaacach kebanoo.U mejem palaloobe yan u palitziltaaloo mem u cha-péecoo .6Le quiichpamilo pa´at mináan le xquiicham sion. Uj palal ajaú ta´an u maáno´ob u caxtob janal, cu binóob ma mukil actam ti maax aalcapachtic.7Tu kinil u yaa olalo´obe le caa xuumpát-taabo Jerusalene yan u kaájsic tu láacal u ayi kalilo´ob le yanti cach uch-kinoobo. Le caa luub u káajal tu kab u cháapéecoo , mix ma´acj taal u ti´al á antic. Le chá peecoobo tu yiloo caa ku cheejcob ti ju´ujuntulil.8Jerusalem noh kebantal leoólalé, dzúú dzabel untzelil beybaa luulume. Tu máaxóob le tzicoobo, bejelá é cu cuulpachcunticoob, tumen dzooc u yilicoob má-nookil.Letioobe cu aakam cu sutic u paach. 9Dzuu páatal chéé kas yanalu nook. Má tu ducultaj baax cu cun úucholi Talam luubie. .Mix máac yaan u tial náaysic u yool letie. Ahuat-najíl "¡lawil in yaolal YUNTZIL mey le chá-peecoo dzuu chíiloo jach nojoch!"10Le caápeecoobe dzooc dzic u kaboo yokol ek quiich quelem u ayikaliloob. Lee caajó tu yilaj bix ooquicóob tu quiliichil, quex wa dza tu chi tántic letioobe ma kanaan yocoloob tu cu´uchil tox caa much´ tali.11Tula´acal u cajnáalilóob taan áakam cu máanoob u caxtóob ba´a u jaando´ob. Letioobe dzuu dzie u ayikelilóob yéetel janal u ti´a ca páataac u cuxtatoob. Ila wilen Yuumtzil,tan oolten, men teme mix bax in tojol. 12¿Mix bal atiilex le cu yuchulteno? Paetecaa wil wa u kakajil wi maax teelo wa bey lekakajil le cu luubul tin wokoló, mem YUNTZILE dzuu loobit quen tukinil u púujul máh píisil.13Letié dzu tuxtiu kaak ca´analo tóocaj taa in baaque óob. Tu jayal jun péel lech tuux quin máané ca tu beetaj in juut paachil. Dzo´oc xump´at tiquen ti mantadz mucyaj. 14U aalil insiipile kaxaan mem u kab. Letioobe muuch kaxaanoó caa dzaaboo tu chuuch in cal. Leti meet min najmaltic in muk. YUNTZIL dzuu kubictem tin kaboo, baale maun paajtal in waatal.15YUNTZILE dzúu dzic tin tzelil tu lacal in muukaam maacoo le le antenoobo. Letié dzuu táníc un pél muuch tal tial caaxaná chétiquem in muukaan maacoo. YUNTZILE dzuu xanacheetic leu sujuy chu´upal Judá tee tux cu liisal u ka-a uva.16Yolal le balooba quin wokol. Cu tul u jail in wichoo u kinil le chiisajoo, le max kaabet u liisic in cuxtaloo jach nach yamti tem. In palal xuumpáatoo mem le cháapeécooo dzuu weekoo. 17Sion dzuu tich´cu kaaboo tu coochil; minaan mix maac tial chiicuntic. YUNTZILE tuchitic le maxoo yanoo tu suutul Jacob min u cháapéecoo. Jerusalem kaas u yicoo.18YUNTZILE tiibil, mem tene tin wooltimba ti u aalmatán. Uyawuu yes, teex ta lacaleex cajeex, pacteex u kaajil in wol. In sujuyeex yetel in mukaan xiiboo dzuu laa bisal kalbil. 19Tene tin táná in wet polal, baale letioooe likoo u jatzenoo, in kinoobe yetel nucoch maacoo dzooctioo tee cajoo caliqui tun caxcoo janal tial toquik in cuxtal.20Pacte, YUNTZIL, mem tene tin wuuy cu dzocool tem; in naké tun juum, in pucsikalé xaakaam yol yanil ti tém, men tene caaché jach dziiquen. Tan cabe, le mascabo cu xuulsicti un tul xná, ichil naje chem quimil yan.21Letioobe dzu yuubicoo in waacam baale minaam mix mac tial chiisiquem. Tu lacalin cháapéecoo dzuu yuubicoo u kasil eu bin tem letioobe quimac yooloo mem tech metic tem. TEECH taas le kinta waalé; beora-a meet jeebix tene. 22Dzaa tu lacal u kasile caa taac ta TAAM. Meet tioo bey bix dzaa meetic tin wetele yo-sal tu lacal in siipiloobe. In wacanoobe yaaboo in pucsikale tun nilquib

Chapter 2

1YUUNTZILE dzooc u pixic u chuupa pal Sión yeetel u muñaal pújú. Dzooc u pulic u jul sásil Israel teé kaanajo yeetel le lumo. Ma kajácti u kánche le kiin u pújuule. 2YUUNTZILE dzooc u lúkic y tzooke muú chík otzitali tú cajalo´ob Jacob. U kinil u pújule, Le tié tu taá luúsé nójoch ca joóbo muka´ano u chupal Juda; tu ráskunaj. Tu tumbalita u lúmil u ajawil yeetel u nojchiloobe.3Yeetel tziik pújul letie tu xota jujum peel u bak Israel. Dzo kuula cheelik u noj ka´ab tu taán eeh max péekmilo dzo tokik Jacob jel bix nojoch kake cu jantic tu laaka bak pache. 4Jex bix un chákuux Letie tu mutzá ti tone u p´uunil, yeetel u noj ka´abe dzooc u nictic tial u stsoon. Dzoku kimsiik tu la´aka maax tu´menta utz tio, tu taaná chupal pál Sion; dzo cu lalic beey káa ké.5Le YUUMTZILÓ dzooc u sut bey jun tú maák uúh p´eecoone. Tie dzooc u lúquiik Israel yeetel u jadzutz najo´ob. Dzo cu xulxic u nojoch pákoobo. Dzo cu masta o´con óol ichil u palal Juda. 6Tu to´om kapta u kul naj yumtzil bix u pee naj bacpache dzo cu xulxic u cuchil tux cach ku kultajoob. Le YUUMTZILO tu beta le cápeela, le tux mutz lambalo yeetel tu tubsaob u kiinile jelelo dzo cu tubsaj Sion, tumen tu pectoob tu caapeelal, u ajaw yeetel le kiinobo tiolal u cuxil bey xán u pujul.7YUUMTZILE tu jadz kapta u multunil u kulta yeetel tu peecta u qulilichi tána. Letie tu dzá u pako´ob u jadzutz najo´ob tu kaab le peecobo. Leutiobe tu liisajoob un pee awaat tu kulnaj yuum tzil, jeel bix un pee kimak o´ol le kin aláno.8YUUNTZILE tu tuclá u xúlxic le caj yaan nojoch u pacoob u chupal pal Sión. Dzo cu zadzic u jenic u piis má concháac u ka´ab tial u xulxic le nojoch pacoobo. Dzo cu mentic le nojoch pacoobo yeetel le pacoobo tial u ya´alta yóloob ichil loob u peucubao. 9U jónalo´obe dzocu búlo luum; Dzocu xulxic tac luum letie dzo cu xulxic tu játa tu kóta u joná. U ajau yeetel u palal le ajaw yanoob ichil le cajoobo le a´alma táano mináan u aj bobatoon mátu yiicoob baay yil lic YUUMTZIL.10Le nojchiloóbo u chupal pal Sione cu culuctaloob luum ma tu tu taano.Leutiube dzoco lalico´ob luum tu polob tu bukiinta joob chiich nok. Le sujo yo´ob Jerusalen tu chilnajoob u pol tac luum.11In wicho´ob mátu pacakt máalóbóob tiolal in wokool; in nake cu xékpaja; ichil in winklile cu wekel tej luúmo tiolal u xulul u chupal in caj, álobjach chichanoob cu kimloob tu veil le cajoob. 12Leutiove cu ya´ajcóob ti,u,náobe "¿tuxian le neko´o yeetel le vino?" tu kimilóob jeel bix u pe´e ma´ak yaan yaajti, tu velil le cajoob u cúxtaloob tu wékaa ichil u mamao.13¿Baax cu pajtaj in wateck titech u ál Jerusalen? ¿ Yeetel baax jein in waalic biseché, ca patác in wantiquech u pal sujuy ti Sión? A yáaje hach nojoch jeel bix le káa nanó.¿Max jeu dzáquikech?. 14Aj bóboto´obe u yilmaá, ma ja´aj yeetel kuxó, balo´o tu yiilob ti tech. Leutiobe má,tu yéjso´ob a keban tial ma utz kinticob a ayikaalil, tiolal taché leutiube dzo ya´a lico ´ob má jaji yeetel tuz.15Tu la´akal le maakoob cu manoobé natz tie bejó cu papaxkaabo u kaabo ti tech. Leutiobe cu péeksikóob u polo ti u chupalil Jerusalen cu yáalicoób¿ Lelá letie le caj tu yaalal sem utz kiichpan, u kiimac o´olal le lumo?. 16Tu laaka a pe´ecmoobó cu je´ecoob u chiiob tial p´asti quech. Leutiobe cu dánob kaas, cu jach cob u coj cu ya´alicoób:¡Dzooc lú quiik! ¡ Lela letie kin tone dzooc páatic! ¡ Dzooc cuxtal tiac ilic!.17Le YUMTZILLE dzo cu mentic bax tu tucla u.Letie dzo cu metic bax tialaj. Letie dzo cu lúsikech ma tu dza otzil ti tech, dzo cu páatic a peecoob u kiimacta u yoolol yokol tech; Tu liksaj le bako a peecoobo.18¡U puctzicalo´obe pa yaa china joob ti YUMTZIL, u ka´an pakoób u chupal pal Sion! Beetex u jail yiich jokoo jeex u jail le ya´al cab jail kin yeetel akábe. Ma dzac ic utzilex tabachilex tu yiiche ma chaikex otzil. 19¡Liken payal chiinen a´akabe, can cájak u yocól le aakábo! Weca pucsical jeel biz jáe tu ta´an yiich YUMTZIL. Liksaj kaab ti leti tiolal le mejen palal cu kimloob yeeten wiijo tej bejo.20Ilein YUUMTZILE, tucle tu lac clé mix junten a beetma maj ti mix ma´ac ba´al beyá. ¿Biin wa túun u jaant u mejen paalalóob le mamaob cu canantab? ¿Biin wa quiimsaac aj kiinóob aj bóobatoón ichil a quiilich kulnaj?.21Taanquele moob yeetel u nojchiloobe cu chiilaloob ichiil le lumo tej bejo. In chupalalob táankelem xiipal dzo cu lúblo tumen a ma´askab teche dzooc a kims coob má cháa otzilil. 22Tá táno´ob je´el bix ca talook ti un,pee kiimac o´olale, le máxoob u péecmé tu la´aka tux. Le kin u pujule YUUMTZILE mix maák cun pudzul o cuxlac, le maxóob tin tzentajo´obo tin liiksajóobo in peéconé tu xulxá.

Chapter 3

1Tenee u túl xiib dzok u yilik otsilil yaanoj u pisib ché YUNTZIL tuumen kuxinaj. 2Lé YUMTSILO tu biséen tu laak tuux, tu beeta in ximba te ejochenilo maa ti sasili. 3Jáach tu jajilé léetie tu sútaj u káab ti wokól untéen ka teen ti un pee tuulis kin. 4Tu beta u xuupul in bake.Yetén in woote tu kacha in bakeelo.5Leetie tu liisaj un pee bak paach ti ten, bak paach ti kaka oolil yetel tu paatén ti junal. 6Leetie tu beeta in kuxta ti kuchiló ejochénob, jeé bix le maxoob uch kiimcoobo. 7leetie tu liisa u pee chum pak ti baak pach ti téen tux maa beey cha in pudzuli tu beta in jokénjok áaltak. 8Keex táan in wawat taan in katik antajile leetie tu maka u chi in payal chi9Leetie tu kataj in beelil yetel un pee chum pak yetél tunich jóosaán u yeéj; tu beeta u loochol in be joob. 10Béey un tuu oso ku páatkén tia u chukene bey un tu león u taak mu bae. 11Leetie tu dza ti u pee tseel in beelóo; dzok u dzooksik ti teen12Leetie tu sadzá u arcoe ka tu dzajén beey un pee báal tial u arcoe. 13Leetie tu jo´olanta im yisob yetén u arcoi u áljaba. 14Kéexen ti un pée chéejil ti tu lakal in kajal cheen teen kin páasta ti umpée tuulis kiin. 15Léetie tú chupén yéte ka kaool ka tu beeta in wuuk´in k´a k´a jaa.16leetie tu peecha in koojób yeetel tunich; tu tuul chintén té luumo. 17Miinaan jeetzeel oolal ti in pixan dzook in túbsik le kimak óolilo. 18Beey tuun kin waliké ¡YUMTZIL! in muk yeetel in pa´tajilé dzook u xuulul.19K´aaják teex in yayaj oolal yete in ximba, le k´a k´a jao yetel le kakaoolilo. 20Tenee tu laaca kiin kin k´aasik u chim pool kunsmén. 21Baale teneé kin k´asik leela yáanten paátajil.22U yaakunaj le YUMTZILO chic´ eetzel mix bi kin kú dzoko u cha´ otzitalile mix bi kin u dzokó. 23Leetiobé tuum benoo saansama; u lootzile jaach nojoch. 24Teen tun ti waalajé le "YUMTZILO u pee siibal" teen beey tuno ti leeti kiin paatajil.25Le YUMTZILO ut´s yeétel le maaxoob kaxti que. 26Maalob a páataj a macmaj a chii yoosaj u tacsaji YUNTZIL. 27Ut´s ti untuu maak ka yayaj ool nak tu tankeleni. 28Chaex u paata tu junal u mac muchii tumen leetie. YUMTZIL maax béet u yayal oolal. 29Cháex u dzaik u chi te luumo, binakile asab yaam pa ´atajil ti leeti.30Cháex u dzaik u p´uuk tie maax laajó, cháex u chuu puul yetén le bin k´asilo. 31Tuumen YUMTZILE miixtun chá p´eek tak tu xuul. 32Keex tun leetie beetike yayaj o´olalo yan u chaiik ootzilil jeebix u ya abil u chich eetziel u yacunaje. 33Beey tuun leetie mix tun luusaj óotik mix tu wooltik u palilobe yokol luumo.34Tia u dzaán chee tik yaanal u yook tu laacle ka´axaan maacoob yoko cabo. 35Tii, a ma u pi´is ooltaa untuu xiib tu táane yaanoob caanlilé. 36Tia maaa u pi´is ooltaa un tuul maak le YUMTZILO mix tun ejeentic lee, baaloo beeyó.37¿Maax dzooc u t´an wa dzooc u a´almaj t´an waa mix a´alacti tuumen YUMTZILI?. ¿ 38Maa waa tu chie maax yaantee kaanlilo u taalba le ba´aloba le yaaoolal yetel e utzo?. ¿ 39Bix júu yaantal juntu cuuxaan maac mantaca tun áakané?¿bix ju beyta juntu maac u sen áakan tun jaatza tu men u ke ebané?.40Chaek xiixtic k´ beel kae tuntee, ka sunakoon ti u YUNTZIL. 41Chaek liisik k´ puksikal yeten k´ kaboo ti u YUNTZILI le kaano. 42Dzok maansik a t´aan dzooc ba´ ate´e, liiki téche maa ta saa si. 43Dzoka bak pach kaba yétel p´uujani.Dzooc a waalca pach t ko´on teechee dzooc a kiinsicon, teche maa ta sa asoni.44Dzoka bak paach kaba yeten u pee muyal tia mix u pee payal chi kaa kuuchuc ta wiicha. 45Dzooka betkon jeebix u baxile tu balobo ichile muuch kajobo. 46Tu lakal léej aj pee kobo ku coonochiitcoono. 47Saj kilil yete chuvesajil dzok u taalo t´ookool xixcunaj yetel xuulxa.48In wichobe ku yaalcab u ja´ail bey saayabe tumeen in kajalé dzooc u xuúlsa ti. 49In wichobe tun weecu jaiil minaan u xuul miinaan utz ti. 50Tak leken u chino pa´acat YUMTZIL tu ra anil yam u yilik tak te kaanó.51In wichobe yaj óolo yoolál tu lakal ux chuupu palal in cajal. 52Dzok in chuuku bey un p´ee ch´ich´e le maxoo kaach in aj p´ekobo tu chukeno yoosa mix un p´ee olal. 53Leetiobe dzok u tul chikeno ti u p´ee cheen tu puuloob un p´ee tunich ti wokool. 54Ja´a ku yaalal tu yokol in pool tene e ti waaleje idzok u k´uuchu in xuul55Tim dana a kaba YUMTZIL tak te tu tamil le chénoo. 56Teche ta wuyaj in daan le ka tin waalaje ma kalca xii kin tu yoolal in woko yoolal a waantaji. 57Teche tá nadzaba ti teen lee kiin tin daneechee ta waalaje maa chaic saaj kilil.58In YUMTZIL ta wantajen ta toksajta in kuuxtal. 59YUMTZIL dzoka wilik le kas dzoku betko tenoo p´iis oolte baxoobo. 60Teche dzoka wilik u poo´chilob tu lakal u kakas tukulo ku liisko ti wokolo. 61Teche dzoka wuuyik u chaapeko YUMTZIL bey xan tu lakal le baax ku tukulcoob tin woolaj.62U chie le maxoo ku liikilo ti wokolo yete u taak poolo ku taalo ti wookol saansama. 63Pakte bix leetiobe ku kukuutalob biix u liikloo leetiobe ku p´aas keno yetel u kaayoo.64Suut tio YUMTZILO jeebix leetioob dzooc u beet koobo. 65Teche yana betik u chiiko suutaj u puksikaloo i a xot kiine taalac tu yokolo. 66Teche ta chuc pach´toob yeetel a p´uujanil shuulsic ti o way yooko cabe YUNTZIL.

Chapter 4

1Le kan tokino tun yiitzintcuba,¿ ¡bix cas-chajie u noy le kan takino! le quiliich tu nichoobo kiitpajaan tu tuuk le callesoó. 2U coo-coo palal Sion cu ma-anloo yetel u noy kantakino baale beoraa chem bey yilal un leek kat, ¡cu meyantic tu kab pat luuk!.3Tak xanle chómacoobo cu dzaac u yimoo u chuuch u me-niloo bale u xchuupal in cajale dzuu lo-obtal bey le avestrusoo teextocoy luumo.4U yaak le chaampal cu chuuchó cu takal tu naa-caan ichil u chi yolal uk-jili mejen palal tun kaat-coo jamal baale minaan mix baa utialoo. 5Le maxoo sucaam u meet coo mankinaloo yetel janaloobe coo beoraa cu quimilo yetel wii tee calleo le tasaaboo u buquintmoo chacnok, behoraa cu chit-loo tux tzapaansojol.6U jaatzil ux chuupalil in cajal mas nojoch quet sodoma pirin sut-tab un suutue mix mac liisuka tial u yaantic.7U noh po-loobe un noy utziloo quet yeeb, mas sacoon quet u kab him u winquililoobe mas chac tacoo quet coral bey u yilal zafiroe. 8U yilal behoraa jach eek bey sabaque muun ka-oltaalo tee calle oobo u yote le dzuu tijil tun taa-kal tu baaquel dzuu paatal tiquin bey u tijil chee.9Le maaxoo quinsaabo yetel mas cabe mas quimacyooloo quet le quinsaboo men wijil le maxoo xuup saabo men minaam jee baax caa uuxuc tee coloo. 10U kaboo le cooleoo u dzoobo dzu loocanscoob u palaloo suna u yoochoo caliquil la kin le chuupu palal in cajale tunxix cuntal.11YUNTZILE tu yee-sa tu lacal u ninich quil tu weca u puujul yaac. Leeti taab kak Sion le took tu lacal u muk chunoo.12U ajauil luume máh ocsa-olnajoobi, mix u canaliloo yakol caab, le cháa-péecoopo le cu katbejoobo juu bey tal u yocol tu jonajil Jerusalen. 13Lelz uuchi yoolal u keeban u bobatoo yetele baakas cu meetie u yunkinoo maxoo wec u kikel le tiibil ooloo chuumuc tioo14Letioobe cheem manoo chópoo tee calleó. Jach boonoo yoo-lal le kik ti mix maac cha-am u cojol tu nookoo. 15"¿Naacha-queex! kaaseex!" bey autaab men le cajo. "¡naachaqueex! ¡naachaqueex! ¡ma machqueex! bey tuno letioobe joopu chem maanoo le macoo tee cajoobo tu yaaloo "letioobe muun beytal u paataloo waye ya-a kin.16YUNTZIL leeti tilt-besé maun caa chúuctic. Letioobe ma tu tzicoo le yunkimoobo yetel ma tu yee-soo mix un piit udz ti le nuxiboobo17Ek ichoobe mah tu yiloobi tu paacto cunel antajil le tux canal yanoono tial chuuebo toone ta canantic un peel caj maun beytal u toc-coon. 18Letioobe tu tzay paachtoon, toone maun beytal ek xiimloobe xo caantac kuuch tu kin ek xuulul.19Ek aalca-paachoobe mas seeb u manoo quet le aguilas tee caano. letioobe tu yaalcapachtoon tac tee wii tzoobo tun chúucticoon tee xtocoy luummo. 20Leeti u muuk ek cháa iik, le dzaa aceite tu pool men YUNTZIL, letie chuuc tu cheenoo ti le max aalaabe "yanal a yoochel toone quec euxtal ichil le cajobo".21Quimac chá ca woleex yetel quimac olal, u chuup pal Edon, teex cajaaneex tu luum uz, baale le luucho yanxan u maan ta wicnaleex, yan a caltaleex yan xaam a piit ca nookeex. 22Ux chúu-pal Sion a jaatzile yan u ruchul tu xul letie muun taadzic u pulul.Baale ux chupapal Edom cu jaatzic cu chiic-besic u kebanoo.

Chapter 5

1K´aabecec in YUNTZIL baáx tzuu sén chutoón paacté utzi liteé baax káax kuú uchultoón. 2Tu laká baáx sibtoón tzuú kaá suútutoón teén maax mi káaoloní in nailooné ti maá waaxiloobé. 3Tzin pátloón má a naoón minaán in yuumón in mix in naaoón in naa´one olveéyé icoleélobé mi naánnú yichamobé. 4Ka´anaán in volcoón yeété takin een jaá quin uk´coono y tiaá kaá yaanaktoón ché.5Leé maáx tzápachcoóno tianoób naáts yaán paáchil ti toon toóne tziin kaá n loón maá yaánaakton jeesabaili. 6Toóne teek junekbáooné tii egipto yeete ti asiria tia kaá yaanaktoón yaáb jáaná. 7In tátáooné kébanchajoób in minaánó wayee toontúne tekuúcha uun siipiloób.8Palitzil metkin meyajoón y miix maák yaán u tokoón tuú luúmoób. 9Cheén in chákoón waá in janteé taak in kuxtale yaá yaniik tuú yoolá eeh mascaboó tee tokoó y luúm. 10In k´eulelé maán chuucó veéy upeél chocoó oxol tu yoosá muúc yatik lee wiji11Kooleloóbo meitaan yáaj o´olal tioób tee sion chúupalalób tú nookajaloób tee Judá. 12U palal le ajaw chúykesaboob tuú kaaboob y maa tu yeesoob waa tuu yuucobeé taán kuú yaáque noojochmaácoobo13Eeh xibil palalobo kuú metaalú juch´oob neek yeet u peeh tuunich kuu juch´ eeh meejen paalalobo eh chenuu kuuchobe yaab cheeó cuú binó tzetzelani. 14Tuu laákalé noojooch maákobe tzuu paatkoob uuh joonajile kaajo eh taankele xipaaloobó tzuú paat koobe taaku paaxoób15Uuh kiimac olaalin pucsikika´alone tzu paáta minaán in tak in oko toné tzuú pataále noojoch yaaolali. 16Eeh peét popoló tzoóc taák lúubu tiin joolon otzi ti toón tuúmene tzin keé bantoón17Yoosale léla in púcsikalone tzuú kóojantaá y taac in wichoone tzuu ejochen taa yoosalé baalóbá in wichoobe tzuú páatale maa saacili. 18Eeh kaánaakax sion tzu paata tuu juun eeh chóomaácoobo tu sut tuu yookoó19Teeché yuuntzil a jaáw tuú laaká kiin yaaná kuutá taá jalach kaanché. 20Baaxtén kaá tuubscoón yaábcách kiin baax tén kaá paatkoon jaach maán yaá kiin. 21Utzkintoón a tiaá teéch yuntzil y tooné yaani utztalon. Tuun bencúns eeh kiina biix uchin kaaloné. 22Teeche tzaa p´eekticoón tu jajil i púujaanech ti toón jaách nojooch puu janilech.

Ezekiel

Chapter 11

1ki´ilich Pixaan tu´une li´insen yeetel tu biisen ti´le jo´ona´ yaan tu lak´in u naajil yuuntz´il, ta´an tun y paktik te´e lak´iino´, jee´tuuna´, tu bejil le jo´onajo´ya´an jun k´aal yetel jo´otúul xiiboob. Te´ene´ tin wiilá´ Jaazaniaz, u paal Azur, yeetel Pelatias u pa´al Benaia u jalach, poolil le kajo´ ichil le´etiíoob.2yu´umtz´ile´ tu ya´ala´ teén: "U Palech wiinik lee ma´aco´ob jeélo´oba´ letíe ku jo´olta´ k´eebanobo. Leti´o´obe xán a´alt´aantik ba´axo´ob ku meya´atbi ichi le hoojooch ka´ja´. 3Letí´obe tu´un ya´aco´obi ma´a u k´iini in wa´akunskin najilooni bejla´é; le nojoch kaaja´ le tí´ u kuumi to´pn túún´r u bak´eel. 4Le O´olal tu´une´ a´alma´ t´aanen tu yo´olo´ob. A´alma´t´a´anen u paalech wiinik".5Ka´a´ dz´ooke´ ka´a tal u kiliich pixan yuun tz´il tin wook´o, yeetel tu ya´ala´ ten: "A´ti´oni beey u ya´alik yuuntz´ila´: beey a t´aane´xa´ u najile´ex Isrrael; in woojel ba´ax ku ma´an tá tuukule´ex. 6te´exe´ dz´ook a ya´abkuntkeex wiinkoob a kiinseex ti le nojoch kaja´ yeetel le´etí´oob. 7Le o´olale nojoch yuuntz´ile´ ku ya´alik be´eya: Le máako´ob dz´ook a kiinske´exo u wiinkiloob te´exe´ dz´ook a dz´aikeex tu chu´umuki Jerusaleno; le´etiob le bak´o´, yeetel le nojoch kaja´leéti´ le Le ku´umo´. Ba´ale´te´exe´ yaan a jo´osaleex ti le kaja´.8Te´exe´ jaách Sa´ake´ex ti le mascabo´ Téen túuné´tin tasik máaskab tá wook´olex, e lela´ leti´ le ba´ax ku yáalik nojoch yuuntzil. 9yáan in jo´oskex ti chumuk le kajo´, yeetel ya´an xan in de´aikeek tu k´ab máacoob tanxe lúumilo´ob, yaan in xoot k´iinkeex te´ex. 10téexe´ ya´an a luble´ex yo´olal le másdabo´ téene´ yáan in p´iis óoltkeex tu xuul u lú´umil Isrrael, yo´olal a wojelt keexé´ te´ené´ yuuntz´ilen.11Le nojoch Kaya´ miixtún bin kuumintbi mix xanteex ken a ljeetabaex bak´ili ti chuumuk ti le Kaja´. Téen kú p´iióoltkeex tu xuul u lu´umil Isrrael. 12Ka´tun a wojeltkeex téexe´ téene´ yuuntz´ilem, le máax te´exe´ mixtan xiinbalex ti u a´almait´aan ti te´ex, yeetel mixtan a d´zok beskeex u t´aan ti teex. Ba´ale´ dz´ook a dz´ook bestikex u a´almaj t´aan le Kaajoob bak´pacht mileexo´obo."13Uchtúune´ Kaalikil tin waalik u t´aan yuuntz´ile´, Pelatias u pa´al Benaiae´, Kiimi´. Te´en túune´ lúuben yook´ool in piix Ka´ta´ak´ in ich te lúumo´ koop´ túun in Wawat ok´oy Kaa´tin waala´ túuni "Ay, túun in yuuntz´il, ¿teeche´ yaan a dz´ooksik a xúulsik tí u yalab le Israelitaoba?"14Káa´ tal tí téen u t´an yuntz´ile´ ka´ tu yalaje. 15U Páalech wiinik, ¡A sukuunoob! ¡A Sukuunoob! ¡U xibilo´ob a ch´i´lenkabi yetel tu lakal u najilil Isrrael! ¡Leeti´ob ti maxoob a´la´an tumen le macoob kuxaanoob te´ Jerusaleno´: ¡Naach kuunsabae´ex ti yuuntz´il! Le´ lu´uma´ dz´aban ti to´on jump´e sibalí miina´an u xúl.16Le o´sa´ túune´ a´ale´: "Nojoch yuuntz´ile´ tu´un ya´alik beya´: kex tén dz´ook in pékskex tak naachilil ichil le kayalkajoobo, kex tín k´iitbeseex ti e luumoobo, tene´ beychajen tí letiobe´ jump´e chili´ich kuchilil cheen juump´el kóm k´iin ti´e lúumo´ob túux bija´ano´obo. 17Le o´sa túunel a´ale´: nojoch yuuntz´ile" Ku ya´alik leje´ela´: Téen ken in moleex ichil le kajalkajoobo, yetel yáan in múch´kinkeex té ichille luumoob tuux bisa´beex kiitbiilo´ yeetel yáan in dz´aik ti téex li lúumil le Isrraelo: 18Dz´ook túune´, le ti,obe´ yaan u biinoob téelo´ yaan luk´sikoob anal ba´a k´aas yeetel anal k´eebanoob ti´ e kuchilile´.19Te´ene yaan in dz´aik juump´e puksiik´a yeetel yaan xaan in dz´aik juump´e túumben pixaan tí letiob. Téene´ yaan in jo´osik le puksiik´a ti tuunicho´ tu bak´elo´ ka´ túun in dz´ati´ob juump´e puksiik´a ti bak´ 20Léeti´ob túune´ yaan u xiimbatkoob in a´almai t´a´anoob. leti´obe´ ya´an u chukbeskoob u beetkoob baax in in a´almaj t´aan yaan u la´ meya´tikoob. beey túuno´ letiobe in ka´jaloob, te´en túune´ u yuuntz´ilenoob. 21Ba´ale le maxoob kú ximbaloob yeetel yá´abila´ ti le báaloob kástake´ ye´etel u k´eebanoobe´, yaan in tasik u k´asil u kuxtaloob yook´oo, u poloob." le jée´túuna´ u a´almajt´aan yuuntz´il.22Le Querubinoobo´ tú li´saj u xik´oob yetel xán le woolis ba´aloob yaan tu yanaloobo , yeetel u nojbe´enil u yuuntz´il Isrraele ti´ yaan tu yok´loobe. 23Ka´a´dz´ooke´ le u nojbe´enil le yúuntz´ilo´ na´ak káana´ tée´ tu chumuk le no´ kajo´ káa´ túun wa´alaj ti le wolon wits yáan tu Lak´iin le nojoch kajo´24Le kilich pixano´ tu ch´uyen yeetel ka´a tu tasen tak Caldea, túux yaan le Isrraelitao tasaanob waaye´, ti´le waya´as u tal tí u kiliich pixan yuuntz´ilo´, le tuun le waya´as dz´ook in wiliko´ bin ti´ téen. 25ka´a dz´ooké téene´ tin t´ana´ le Israelitao tasaanooob waaye´ tin wáala´ ti´ob tu láka bá´aloob tu yéesajten yuuntz´il.

Hosea

Chapter 1

1E le la u t'aan yun'tzil, táa ti Oseas u páal Beeri, tí u kíi'ní Uzias, Jotam, Acaz yée'tel Ezequias, u ajawi Judá yée'tel u kíini Jeroboan u paal Joás, u ajawi Israel. 2Cáa'tun yax t'aana'jé Yuntzíil yée'tel Oseas, léti'e tu yá'lá " xen ch'aé e aj'keban coolel ti' a uatánté. le tíi'e yan u yan'tál u paal yo'lu keban. men e caj'o tu mée'tíc nojoch keban me tu tuub'sa yun'tziil.3Bey tun'no, Oseas biní ca' dzooc y beel yée'tel Gomer u ch'upul'paal' Diblain lée'tie tu sí'sá u tu paal ti. 4yun'tzile tu yá'la ti Osea:" dzá'u kaba Jezreel. men mun xantá, bin'quen y t'zaa yaho'la tu nain Jehú yo la tu kin'sa Jezreel, bín'quen y dzooc'se u ajawi u nail Israel. 5bíin'caj cuch'u k'iini y cachic u ch'ín putz'che Israel, ti'el tu t'az'lumil Jezrel."6Gomer tu caj sí'saj u tul chan chupu'paal. Yun'tzil ca tu yá'la ti Oseas: " tza'u kába Lo Ruhama, men tene ma un suc'tail chíi'otzil ti u nail Israel, mi in bin in sáajse u sípil. 7ke'ex belló yan i chíic'otzil' ti u wotoch Judá ten tu'né yan in tóquic, ten un yuntzil u ku. te'né ma in toc'cob yéetel, chíin'ché, mix yéetel tats'mas'cab, mix yéetel bateil, mix yéetel tsimín, mix yéetel na'tsimin.8Bey'tuno Gomer caj'dzoc u tzelic u chu'uch Lo Ruhama, caj'yanlaj u jéel u páal. 9bey'tuno yuntzil'le tu yá'lati: d'za u kába Lo Ammi, men te'xe ma in aj'calexi, mix ten a ku.10Kex bé'yo u yabili' winic tu caj'lil Irael, bey cun yab'talo lúmí, jal kaj'nab, e lé'loj muy béyta u b'ízí mix xan u xócó. E le'láj le ti tux há'láj tiho'ob "té'xe ma in aj'calexi, behy cun ha'la ti'ob:"texe u ca'jalex un tu cuxan ku. 11u ca'jil Judá bey xan u ca'jil Israel, yan un cá much'cunsal'ob. Letí'o tun'e yan dzicob, un tul un nojochil caj, ti u yantalo kuchu te lúmó, bey tu nó u be nojoch kiin y kíinil Jezreel.

Chapter 3

1in tsil tu ya'laj ti' ten: ''xen tu ka'ten, yabiltej juntul koólel, yabilta'an tumen u yicham, baále' juntuj pa'k' k'eban. yabiltej bix ten tin yabiltaj u kajnalilo'ob Israel, kex ka xi'ik yeetel u jel tsilo'ob ts'aik ti' u wajil pasas''. 2ka' tun tin manaj ti ten ye'étel quince u p'elel sak tak'in, yeétel trescientos treinta litros cebadaa. 3tenej tin waálaj ti le koólelo': ''teche yan a kajta tin weétel yabkach k'in. teche' mixtan a ti'altal tumen u jel winik. bey ken yantaj xan ten ta weételo'.4tumen u kajil Israele' yan u kuxtal yabkach k'ino'ob mix juntul u ajaw, u nuktaki kaj, xma'kinsbil sibaj, kili'ich tunich, mix patbil k'ujo'ob ti otoch. 5ku tso'kole' lu kajnalilo'ob Israele' yan u suto'ob yéetel yan u kaxtiko'ob Yumtsil u k'ujo'ob yéetel xan David u ajawo'ob, tu yalab le k'inóobo', yan u tal u kikilankilo'ob tu tan Yumtsil yéetel u utsilyabilaj.

Chapter 4

1U kajnaile;ex Israel, te'exe' u'uye'ex, u t'áan Yumtsil. Yumtsile' yan jump'éel takpol ta yóosale'ex, u kajnalile'ex le lu'umo', tumen waye' bey mina'an u jáajil wa u tojkuxtalil le nup't'áano', bey mix xan kájóoltan yumtsile'. 2Jach yan konochi', tus, kinsaj, óokol yéetel pak' k'eban. U kajnalilo'ob le lu'umo jach ts'óok u k'uchulo'ob tu xul, kinsajil yóosal kinsajil.3le óolale' le lu'umo' tan u tíjil, yéetel u kajnalilo'obe' tan u ts'o'koltió'ob; u áalak'iloób le k'áaxo', yéetel le ch'íich'o'obo', beyxan u káayil le k'áanabo', tan u kíimilo'ob.4ba'ale' ma' cha'ike'ex ti mix júuntul u tal takpóol; ma cha'ike'ex ka tak u takupóol u jel winik. tumen te'ex aj k'ine'ex kin takik a póole'ex. 5Te'exe aj k'ine'ex ma'u'uyajt'ane'ex bul k'íin; le ajbobato'bo' ma'u'uyajt'ano'ob ta wéetele'ex buláak'ab, ten tune' yan in ts'o'oksil ti' Israel bey a na'e'xe'.6in káajale' tan u ts'o'oksal ti' tumen mina'an u k'aj óolal. Tumen te'exe', ajk'ine'ex, ts'o'ok a pulike'ex le k'aj óolalo', ten tune' bey in ajk'ine'exe' yan in pulike'ex. Tumen te'exe ts'o'ok a tubsike'ex in wa'almajt'áan, kex a k'ujene'ex, ten tune' yan in tubsik a palale'ex. 7bey u yabkuntikuba le ajk'íino'obo', bey ya'ab u k'ebantalo'ob tin tano'. Leti'óobe' tu k'exo'ob u kilíichilo'ob yéetel u su'lakilo'ob.8leti'óobe' ku ts'entikubao'ob yéetel u k'ebanil in káajalo'; leti'óob ku sen ts'ibotiko'ob tu yóosal u kébano'ob. 9jel bix tin káajale' bey xan ti' le ajk'íino'ob; bin in jats' tulakalo'ob tu yóosal ba'ax tu metajo'ob; yan in sutik ti'óob ba'ax tu metajo'ob.10leti'o'obe yan u janalo'ob ba'ale' ma' chúuka'ni'; Leti'o'obe yan u pak' k'ebano'ob báale mixtan u yantal u palalo'ob, tumen ts'o'ok u nachtalo'ob ti' Yumtsil.11leti'o'obe u yabiltmajo'ob le talank'ebano', le vinoó yéetel le tumben vinoó. 12in káajale' ku k'atbalo'ob ti' u k'ujo'ob de che', u kach che'o'obe' leti' tsik u na'ato'ob. Tumen jump'éel tukul ti' k'ak'ask'eban bisiko'ob. Leti'o'obe' tu betikubaob jel bix le x-pak'alk'ebano'bo ket ka u tojkinsej u kuxtalo'ob ti' u k'ujo'ob.13leti'o'obe ku kinsaj siba'lo'ob tu yóok'ol le ka'anal búutuno' yéetel ku tokiko'ob poom yok'ol le búutuno', beyxan tu yanal béek, koopo' yéetel laurel, tumen uts u bo'oy. la'tene', u palalch'upo'be' ku metiko'ob talank'eban, u yilbóobe' ku betiko'ob pak'keban. 14tene' mixtan in jats'ik u chupulpalalo'ob wa tu ch'áaj u meto'ob talank'eban, mix xan u yilibo'ob, chen u méeto'ob pak' k'eban. Tak xan le xibo'ob ku ts'ikubao'ob u meto'ob le pak' k'ebano', leti'o'obe ku kinsaj sibalo'ob tu yóosal u pajtal u beetiko'ob le ba'ax k'aso' yéetel le xtalanpak' k'ebano'bo'. Bey xan le káaj ma' tan u náatike' yan u lubsa'aj.15Israel, kex tech ts'o'ok a beetik talank'ebane', mix Juda ka' k'ebanchajak. Téexe ma' bine'ex Gilgal; yéetel ma' bine'ex Bet Avén, yéetel ma' jalacht'ane'ex: "Bix u kajtal Yumtsil". 16Israele' ma' tu yúubo'ob t'áani', bey juntul chan xch'upulwakax ma' tu yúubajt'áane'. ¿Bix tun xan Yumtsil kenu tase'ex janal su'uk bix le tamano'ob ti' jump'éel nojsúuke'?17Efrain tu much'uba yéetel patbilk'ujo'ob; cha'éex tu júun'. 18Kex ts'o'ok u man u kaltalile', leti'o'obe layili' u beetiko'ob k'ebane'; u nojchil le káajo' u yabiltmo'ob le su'lakilo'. 19Yan u tóobo tumen u xik' le íik'o'; leti'o'obe yan u sulaktalo'ob tu yóosal uch u béetiko'ob kinsaj sibal.

Chapter 9

1Ma' u kimactalao'ol, Israel, yéetel jach kimac'olal jen bix u jeel winko'obo. Men te'exe kebanchaje'éx, ta xump'ajtex Ku. Té'exe a yabilme'ex a tz'ake'ex u bo'olal jun tu'ul xpac keban tu'ux cu p'u'uchul trigoo. 2Ba'ale lu t'o'olil tu'ux cu p'u'uchul trigoo yéetel le trapi'icho mix táan u tsentalo'ob, le tu'umben vinoo yan u p'aatal minantio'ob.3Ma'bíin cajlaco'ob tu lu'umi' Yuumtzil; tu je'ele', Efraine' bíin suunac Egipto yéetel jun p'eel' kíine yan u jaant'ko'ob k'ak'as jaana' tac Asiria. 4Leti'obe ma' bíin u weko'ob u siiba'lil vinoo ti Yuumtzil, mix xan leti'obe cu utz'talo'ob tu táan. U quiimsbil ba'alche'obe cuj suutu' tio'obe bey u jaanlil yaaj'olal: tu lacaj bax bíin un jaanto'obe yan un k'a'aslo'ob. Le u jaanlo'obo cheén u ti'alo'ob; ma' bíin talaco'ob tu kulnaj Yuumtzil.5¿Ba'ax bíin a beete'ex tu kiinil yeya'an kiinbesaj, tu kiinil kiinbesajil Yuumtzil? 6Beey'tuno', ilej, ma leti'obe cu púudzulo'ob ti' le xu'ulsajó, Egiptoe bíin u muucho'ob, yéetel Menfise bínn u mu'uc'co'ob.Le laalo'obo yaan tu ti'atco'ob u taakino'on plata yéetel kiixoób bíib ch'upic u naajilo'ob.7U kiinilo'ob le jaadzo' taan u kuchul; u kiinilo'ob u yúuchul bo'olé tan u taalo'ob. Chá tu la'aka Israel ka' u yoitel tu laakal le ba'alo'oba. Le aj bóobato' ma' naat yéetel le máac yan sáasil tuucul ti'e' jun tuul winic ma' tu yóol yanilí. yó'olal u nuucuch k'eeban yéetel u nojoch p'eekil.8Le p'iil ichó leti'e aj ca'ananó u tial Ku yóokol Efraín. Le wíinco'obo cu meétco'ob leech ti', jeén tuux ka xíiké. 9Leti'obe jach talam ká'a'schajo'ob jen bix tu k''iinil Guibeá. Ku ken u taas tu tuucul u kebano'ob yéetel leti'e bíin u jadz tu yo'olal u kebano'ob.10Yuumtzile cu ya'alik: ''ka' tin nuptáantaj Israele, bey u nuptáantaj uva'ob te xtocoy lu'umo. Bey u yáax ich higoe' bey uch kin nuptáanticoób u tatao'ob. Ba'ale' leti'obe kucho'ob ti Baal Peor yéetel leti'obe tu kububao'ob ti le suulakí paat'kuo. Leti'obe ca tu beetajuba'ob jach p'ecbe'eno'ob je'el bix le paat'kuo cu yaacuntico'ob ca'acho'.11Jaalakil ti Efraín, u kiliichi' bíin xiknalnac bey jun túul ch'íiiche'. Ma bíin yaanac síijilil, mix yomcha'alil yéetel mix u láak u mejen paalalo'obi. 12Keex leti'ob u tasmo'ob paalale', tené bíin in bistio'obe yoolaj mix jun túul cu pat'li'i. ¡Yaj ti leti'ob le quéen in tzelimbáa ti'obe!13Te'ene tzin iilik Efraín, bey yanic Tiroe, u pákmubá in cool , ba'ale' Efraine bíin u bisic u paalalo'ob ti maax cu quinsco'ob." Dzáatio'ob, YUUMTZIL-- ¿ba'ax bíin a dzáatio'ob? 14Dzáa te xcolelo'ob juun péel' che zijza'ajil tu jobnelo 'ob yéetel u yiimo'obe ma' un dzáaco'ob lechee.15''Tu yo'olal tu la'acal u keebano'ob Gilgal, tuux chu'un in chapektico'ob. Yo'olal u talam keebano'ob, Teene' bíin in jóoso'ob tin wotoch. Ma' bíin in ca'a yaabilto'ob; u nuuquilo'obe má tu yu'ubico'ob táan.16Efraine juun p'eel' c'o'ojanil, yéetel u motzo'obe tikintak; leti'obe ma'un ichanquililo'ob. Bey xan ma' yaan u paalalilo'ob, Teen bíin in beet u quíimilo'ob''. 17In Kue yaan u naachcunsico'ob tumen leti'obe ma'tu ch'en xiquinto'obi. Leti'obe yan u suutlo'ob aj máanaco'ob saatalo'ob ichil u láak caajo'ob.

Joel

Chapter 1

1Le lá un d'aan yu'untzil talto Joel, un pa'al Petuel. 2Uyeex lelah teex ch'ijanwiniqueex uyawwuye'ex ukánalilex le luma. ¿Tzoka u yuchú le baloba tak'innilex wa tu k'inila tataex? 3A'aleex le baloba ti a palalex, la palaeexe kúh tzicbatihtiu palaloob y uh palóloob ka u tzicbateh ti un kaak palaloob, táyt'aku sijiloob.4Letu p'aatoob le yaach zacoobo tu jantel noh záag', le tu pat'eh nojoo'ch zaag', jantaab tú tumen le zíid'kaxoobojle dzéedz'ec tu p'aateh zid'oobo, le chamal k'iin ja'antob.5¡Cala'ane'ex, aajene'ex ok'oolnenex! Aca'anak, tu laakléh uk'vinoo, tumeen u ch'ukile uvao d'zuu lu'uk'uuteex. 6Tumen up'eeno'och' ka'ah dzu liik'ih yok'ii luum mu'uk'aanj che'en minun x'u'ul. Lu kójobee u k'oo león, yeétel bey xan yan ti u kohuntul leona. 7Dzo'oc u xutcoob u eo'olil uva ti u p'eh cuchil talam dzo'oc u kulchaachtic u ch'eil igo. Dzo'oc u láac dziilicoob u so'ol k'atu dzaob tu tzelli u jek'eloob zacchai.8Otzil tzanakeey uey un túu sújuy u buukilma un p'eeh booxno'ok tumee k'iimu u xiipa icham. 9U sibalí le u neeko ú sibali ukul t'zocaan u xóotah tu yoto'och yu'umtzil. Le yu'umk'inoob u palit'ziiloob yuunt'zil otzil t'anac. 10Le coolo'obo tzoocsatioole, le luumo min'aan u muuk meen le nego dzu xixcuntaa, le túmbén kaab uváo tijih, le aceiteo k'aschal.11Ch'aex sú-tal, colnaleex, acamtex, ensauvaeex, yoolal le trigoo beyxan le cebadaó. Men u joochil le coolo saati. 12Leu pa'k lil le uvasó tun quimil beyxan u paklil higos tun tijil, u cheil granadas yetel palmeras, manzanos-- tu laacal u cheiloo le kaaxó dzuu tijil. Beyó le quimac ol dzuu tijil ti u chíibal luuncaboó.13¡Buquinteex mucuquil yanaquex lutoil juumkineex! Acamtex, uh meyajexil altar. Cootenex, maanseex le á kabo tu lacal ti u p'el mukuk, leex u meyajeex in Dios. Men u siibalil neeke yetel u sibalil ukulé dzooc u tzelel tu yotoch Dios. 14Aalex un p'el suukin quilich kaytexxan un p'el kilich mu'ch'tal. Much'quintex le nuxibobo yetel tu lacal u cajnalil le luuma tu tanaj yuntzil u Dios, cau yokol tántoo yuntzil.15¡Talam e kin! Men u kin yuntzil ol dzuu kuchul wayé. Yetel leti cutal le xixcunaj le cutal ti le yan tu lacal pajtaliló. 16¿Ma wa dzuu xuupul le janal tu tan ec ich, yolal u quimac olil quimac olal tu yotoch ec Dios? 17Le inajó cu dzucul yanal u much' luumoobó, le tux xu liisa neeko mixba yanii tux xu kalal ala koobe dzuu jeenel, men le neekó dzuu tijil.18¡Bix u aacam le baacheoobo! Le mcuh' wacaxoobo yaj ya niloo men minaan yoochoo. Beyxan le muuch' tamanoobo ya yaniloo. 19Yuntzil kin okol tánquech. Men le kakó dzuu tookik u xiwil le xtocoy luumo, u ledz lekakó dzu tokik tu lacal u cheiloo le kaxóobo. 20Tac u baacheil le kaxoobó tun jeencaloo ta wólal, men lesayabobo dzuu tijil, kaktooque u xiwiloo tocaytum.

Chapter 2

1¡Paxeex le trompeta Siono, juum nac tial cuu ch'a saquilil tin kilich witz! Beyó tu laacal u canalil luume quiquilnaco men saacoó, men tun tal u kinil Yuntzil; jach il bile, nadz yan. 2Un p'el kin ekjoch'een yetel okon olal, un pe'l u kinil munñal jach boox. Jeebix u sastal caa saatac ich muúloobe, p'enquech huachoo nojoch u pajtaliló kú naádza. Mix un ten yanaa yaa cach huachoo beyelá, mácantun u caa yantal, quex caa manac yaacach ch'ilencaboo.3U p'el kak xuupic tu lacal le yan tu taanó, paachil tíe cú toch'bal le cu yelelo. Le lum bey u cuchil u pa'kalil Edén tu tan, baale pachile yan un p'el xtocoy lum jujut. Un jajilé, mix baa cun puudzulti.4U yilal le huachooba bey tziminoo, cu yaalcabóó nat'anoo. 5Kaam u juun u sii t'oo bey u juum le bolan naaquic tee witzó, bey u juun ledz d'abaan kak tun toquic sojol, bey un p'el much' huacho nojoch u pajtaliló u liismubao tial bateil.6Tu taané le maacoobo chíchnacoo tu lacaloo cu sac pilental u yi coob. 7Cu yalcaboob bey nucuch pajtalil baateiloobe, cu naacaloo yokol le suup'o beyoó huaché, cu tzol ximbaloó jujuntuli jeebix u ximbal u jeeloó, maun un jokol tu tojil le ximbaló.8Mix un tul leenchíntic leú un tuulo tial u jeltzelil; letioobe cu binoob jujuntulile tu bel; cu poodz'maancoo le cananoobo matanxan u jokoloo tee tux tzoloc baaloo. 9Cu binoo see yokol le cajó, cu yaalcaboo yokol cot, cu naacaloó ti le najloobo, cu yocooloo tee ventanasó jeebix ocoloobe.10Le luumó cu titcuba tu taanoo, le caanóobó cu quiquitanquil, kin yetel uhe cu ekjoch'eental, le ekoobo cu p'atic u joplemaquil. 11Yuntzile kaan tánajil tu taan u batenaaloo, men u baatena lóóbe yaaboob; men mukántacoó, le maaxo tzocbesic le jalach t'a nó. Men u kinil yuntzilé nojoch jach tial saa quilil. ¿Maxcunu jech le químiló?12"Tac beé laé", cu yaalic Yuntzil, " sunenex ti ten tu lacal a pucsikaleex. Suukínnenex, okolnenex yetel otzil tán." 13Joron laachtaj a pucsikaleex ma cheemna buuqueexi, caa sunaquexti yuntzil a Dioseex. Men letiéé jach maalóó yetel ch'aa otzilil, istic ya u p'uujul, u sayabíl maú p'aatal mac kasil ti le nup'tánó, letié u kat loobal u p'at u jaadz.14¿Maax yojel? ¿Cux wa cu kexel caa yanac ch'a otzilil ti, cuu pa'atu p'el quítán tu paach, un p'el siibal neek wau p'el siibal ukbil tial yuntzil u Dios?15Paxeex le trompeta Síonó, much' tántex tial un p'el quilich sukin, much' aaleex un p'el quilich muuchúl. 16Mu'ch quintex le cajoó, múuch aalex un p'el quilich much'tal. Muuchéex le nuxibobo, much'eex le paloobo beyxan le mejen palal cu chuchó. Chaex le cun dzoocol u beloobo jookcoo tu yotochoó, le ch'uupalalo jook coo tu najiul tux cu paatic u dzocol u bel.17Cha'eexti le yunkinoobo, uj meyajoo yuntzil, okol naacoo tu caap noj jol yetel u multunil cultaj. Chaexx u yaic: "Ch'aotzi lil ti a cajal, YUNTZIL, maá ch'a cu p'aastal a cajal tial beyó u jel cajoobe caa yuntzil nacoo yóó lóó. ¿Baxten bin aalac ichil u jel cajoo: '¿Tux yan u Dios?'"18Beytuno YUNTZILE tal ti lolob dzibolal yólal u luum caa tu ch'aa otzilil ti u cajal. 19YUNTZILE tu nuuca ti u cajal: "Pacteex, ten kin tuxtic neec, lúmben vino yetel aceite. Teexé ca yantaleex maan utzil yeteloo, tene main in sutqueex kasil ichil ujel cajoó.20Yanin tzelic le cutal u jaadzoó xamanó quin naach cuntic ti teex, quin bíscoo ti un p'el xtikin luun xuun páataan. Leú huachoo cu taloó taniloó cu yocoloo lakin ti le kaanaabo, le cu taloo paachil tu chiín kaanaab. U tu il u booque cu bin caanal, u jul u tuile cu naacal canal." Ujajile, letié dzuu meetic nucuch baaloó.21Má ch'aic saaquilil, luum, kimac olnen yetel quimac olal, men yuntzile yan un meetic nucuch baalóó. 22Má sajactaleex, kaxil baacheex, men u xiwil xtocoy luum cu jookol, le cheoobo yan u ch'uuyul u yich, le higuerasó yetel le vidoobo cu yantal u yichoó chucaan. 23Quimac olnen, u cajil Sión, quimac cuns a huolexti Yuntzil A Dios. Men leti cun dzic u kaxal jáj tial otoño tu kinil cu chaíc u kaxal já a tiileex, le já cu kaxal otoño wa primavera jeebix caaché.24U luumil tux cu úxul le neekó dzuu chuupul yetel trigo, le púloobo yaan u tul chuupul yetel tumben vino yetel aceitexan. 25"Yanin chucbesic tex u jaabil le jooch tu jantatex le p'emquech saa'kó - le xnuc saakó, le saak malixó, le saak cu xixcunajó - in muknal et baateil tin tuxta ichilex.26Teexé chucaan canex janal caa náataleex, tzúkeex u kaaba Yuntzil a Dios, max dzuu meetic jak olaloo itzíleex, tené mix bikin in xaa taasic suúlaquil yokol in cájal. 27Teexé yan a wojelt quex tené tianen ichil Israel, yetel ten u Yuntzil u Dios, yetel minaan mix mac u jel, yetel mix bikin tu caaten in sulac cunsic in cajal.28Beycun uchul chen dzoco cá tené kin wequic un pixán yokol tu laacal mac u xibil palalóo yetel u ch'upupalaloó bin ajbobat nacoo. Le;u nuxib oobo cu naiticoo nai, u tanquelen moobe yan u pacatoo yetel u pa cat pixam. 29Beyxaam yokel le meyajoobo yetel le xmeyajoobo, ti le kinoobo kin wequic in Pixán.30Yaan in huesic jak olaloote caanoobo yetel tee luuma, kik kaak yetel tótól buudz. 31Le kinó cu suut ekjochéenil le uhó cu suut kikil, m'ai lí kuchuc le nojoch sajben kinil Yuntzil.32Beytuná tu laacal le cun ch'aachític u kabá Yuntzil cu loójo. Men tu muulil Sión beyxan Jerusalén yan maxoo cun púudzul, jee bix dzuu yaalic Yuntzilé, ichil le má quimoobo, leetioob le maxoob Yuntzil tu tánáj.

Chapter 3

1Pakte'ex, te' k'iino'ol je'elo yeete k'iino'oba, le'keenten in su'utic e bisa'ano'obo ti Judáa yeete Jerusaaleen, 2Ten muuch'kíintik tu laka, muuch' kaajo'obo, yeete yani eemsic tu táax lu'umil Josafat. Tee ken yayatse'tik te'lo yo'ola in kaajal yeete in siivaj Israel, té masho letiobo tuu k'itpajaltobo iichile muuch' kaajo'obo, yeete tu jaats'in lu'um. 3Letío puulko'ob k'intajan tin kaajal, tu k'exo'ob unp'e pal yeetel utúul x-máani ko'olel, bey shan tu kono'ob unp'e ch'uupa yo'sa vinoo ti u pa'ajtaliu wuk'e.4Beora, ¿uen tun jach p'u'ujaneex yeetel tén, Tiroo, Sidóon yeete tu lakale muuch kaajo'b Filistea? ¿Yana tun a sutic loob ti tén? Kexka sut loob ti ten, tu seb'laki tén kén sutik a loob tá jo'oleex. 5Tumen teec tá bissu in palta yeetin oro, kakta tuasíin jatsi uts ba'alo'ob ichila temploo. 6Te'exe connu winkile Judá yeete Jerusalén té griegosobo ti u bi'so nuchi tu lu'umo'ob.7Pakte'ex, jach taitac in sutcoo te cuchi a tuxta conex'obo, yani sutic ti te'exe u bo'otaji tan ho'ole'exe. 8Yani konka palalo'ob u shibi yeetel u ch'upali, yo'olal u k'ab e kaojal Judá. Leti'obe cun conik te sabeosobo, ti unpe kaajal naachil. Tumen u yuum Dzocu d'an.9Tsikbateexe lelá ichile muuch kaajalobo: 'Líi'sanbae'cx utia'al e ba'atel táambaló, ajsbe'ex e maako'obo yaan u muoko'obo, cha'ex u naats'loo ba'ateex tu lacle winko'obo ba'teltáambalo'obo ka na'ako'obo. 10Sute'ex u nu'ukulil u buk'la'al lu'um yeete u nu'ukulil ba'ate'el yeete u xotob tuxku sho't ti lóomte'i'. Ba'ateex u huaake ma' muuk'ilo'obo: "Tene mu'k'a'anen."11Máan táanile'ex yeete co'otén, tu laka te'ex muuch kaajal naats'obo, muchaabae'ex te'elo'. Yuum, taasa maako'obo muuk'a'ano'obo.12Pa'ateeshé lée kajobó káa ajkóbo tú yoolaj léetíó káa naajkó tee valle tíeé Josafatoo. Tumeen teeloo kíím kútaaj tíalí tzol ku shíkín tú laakale kajoboo leej yanoo tú tzelaloboo. 13Ocxesheé bátóo, tuméen lee jóchoo d'zook hú táak'aa. Kotenéesh, yaya'chatéesh lee uvaoboó tumeen hú huculilob chuup lee k'aátoo t'aanu wekeelo hú k'aasáanilobe jaach nojoch."14Yaam u pée yaakách maác, u pée yáakach maác téetú valleíle tzol shiknóo. Tumeen ú kíinil le yumtzilo tú nad'zal tié ú valleilé tzol shiknoo. 15Leé k'inoo yetel uj' kú yejochéntaloo, leé ek'oboo kú luúsík hú leembaloo.16Leé yúmtziló k'een t'aanak tée Sion ''u líiskú t'aan taak Jerusalén. Lee káanalo yeetén leé luumoo yam hú titkúba, lee yúmtziló yáam hú tákik hú káajaal, hú p'ee muk'íil tíalú kajalí Israel. 17"Beey keenaa káajot kenex teneé á yúmtzilesh lee kuxano té Sionó, y'm k'aaxíl kilíich. Tunée Jerusalén yáan hu kilíich mishú pée muu'ch máacoo kún sutnaac, hú shímbaa ch'umuk títukaten.18Beey kún huchucá tée k'inaa lee mulobá, yáam hú wej'ko'ob leej shújuk vino, leej k'aaxoboo yáam hú yáalaj yetén le saksao tú lakalé hú jaaltuní leé Judá kú yaalaj yetén j'aa, hún p'ee sayab pak' yaam hú jok'oi tú yotóch lee yumtziló yaa hú j'oyatik lee Valle teé sitimó. 19Egipto yaam hú d'zoco tí hú p'ee kéex tí hú p'ee juut k'askuum kún p'aatbí, Edomee yám ke'exe tí hú p'ee tíkínluum túbsaam, yoolalej k'ak'as kúxtal yám yok'ol hú kaajíl Judá, tumeen tú weekóob hú k'ik'é lé máanatobo tee tú lúmiló.20Judae yám hú kajalkúndaa tú sh'uulí yetén Jerusaleme yám hú kajalkundaam ch'i'ibalil yetél ch'i'ibalil. 21Teneé kí sutik yok'olob leeu k'iik'elobo máa 'y' suut yokólobo, lee hú yumtzíló kaján tée Siono.

Obadiah

Chapter 1

1Baax tu yila Abdías. Le yumtzil Diose tu yaalaaj yokól Edom: Tone dzook uuytik u kaatik le yum tzilo d'zoco u tuxta un b'ee nojoch maack ichíil le ka'joobo, tu yatal: "¡Likenex! ¡Lik'enon tu yoocool tiaj bajtel! 2Ile tené quenin mentech chi chan ich le, caj'oobo, teche taan j'ach a peectai.3U jakil uyolal a pooktzicalo dzooco tuxquech tech cajaatech tu j'ool le tunicho, u yutzi a tanal; baax ca waliik taj pucdzicall: "¿Maax jeu l'usquen te lumé?" 4Q'ueex ca xiiquilnáquech bey un bee j'oos queeex a beet a k'uuk tuux y'aan le eeko yaan in luux quechtelo ku yaaliik yumtzil.5Wa le ku yoocol cuta ti tech wa le ku yokol najoojbo cutaloob a'akabe (¡je biix tex'e yaan u l'us'iik!), ¿Je wa y'ook'oloob chem bax kábettio? Wa le ku moolk le uvaso ku t'ala ti tech, ¿jew b'aatkóob jeu paatcoob i'ij? 6¡Je b'iix Esaú dzoco l'uus'a tu lakooltie le t'aakiin u t'aakmae tu c'aaxtaj!7Tu láakal a xiib'oo ta watelo yaan u tuxtiquech nadz ti u l'aak l'uum. Le maak'oob m'aaloob t'echo tu tusechob, dzocoob ta wetel. Le cu jaatiikob a waje tu mentao a lubo. Min'an u najtiloob tileti. 8"Le kiin", ku yaaliik yumetzil, "¿yaan in l'usiik maakoob yan u n'aat ti Edom yeten u ka'olal tux cu cajal u c'anal mul Esaú? 9A macoob jach yaan u mukube yaan chiaco s'aakkil, chiaj s'ajkil, le macoob yaan u xotlo tele u cánal mul Esaú t'ialal le k'iimsaj.10Tiole le kakaas baloob j'osal a s''ucom Jacob, tech mack piix yeten a sujtal, yaan a xootol ta xuul. 11Le k'íin ka ta tselkunsaba, le k'íin ka, bisa'ab a ayik'alil, yéetel le ma wayilo'obe óoko'ob ta joonajil, ka tu buulo'ob Jerusalén, ka tu beetaba beey juntulo'obe.12Ba'ale' mu kíimakunsik a wool yóolal le toop ku maansik a suku'uno; yéetel mix a k'iimbesaj yóolal Judá tu k'iinil u lúubulnojk'aas yóok'ol, ma noj ba'alkunskaba tu k'íinil yayaj óol. 13Ma wokol tu joonajil in kaaj tu k'inil yaj óolal; ma k'imbesaj yo'olal u muk'yaj tu k'inil u máansik toop, ma woklik u ayik'alil tu k'inil u níikil. 14Ma wa'atal chumuk k'atalbejo'ob, utia'al a ts'o'oksik u ukuytal le puuts'ulo'obo' yéetel ma k'ubik lej p'aato'obo' tu k'iinil le yayaj óolo'.15Tumen u k'iinil le yuumó naats'tu yóok'ol tulakal le peet lúumo'obo'. Bey ts'o'ok a beetik, bey ken beeta'ak tech; ba'ax ka beetike' yaan u súut ta pool. 16Tumen ta wurugraah ti In kili'ich krash, yan uh seen yuk'iko'ob yetel xan u luk'i ko'ob jeex beey mix bi k'rin sijko'obe.17Chen ba'ale' tu k'raxil Sión yaan ma'axó'ob, kun puts'ul le tiobe' palitzil a yaabil majó'; yéetel u tanaj Jacobe' yaan u ka'a ayiktal. 18U yotoch Jacobe' yaan u yila'a bey k'aak'e, yéetel u yotoch José' bey u yaak' k'aak'e, yetel u yotoch Esaú'e yaan u p'atal bey sojole', letiobé yaan u tojko'ob yeetel u xu'ulsiko'ob. Mix ma'ac ku prata cusha'an tu yotoch Esaú, tumen yuum utsil ts'o'ok u ya'alik."19Le Neguetilobó yan u ch'aiko'ob u k'aax Esaú, yetelo'ob le Sefela'ob u lu'umil le filisteosobo. Letiobe' yaanu u ch'aikoob u lu'umil Efraín beyxan u lu'umil Samaria; beyxan Benjamín yan u ch'aik Galaad.20Tulacal le ba'átelo'ob jóok'sano'ob tu kajil Israel'e ya nu ch'alko'ob u lu'umil Canaán, je'el bix u náachil Sarepta. Tulakal le jok'sanoob ti Jerusalén, le tianoob Sefarad, ya nu ch'aikóob u noj kajiloob Neguev. 21Le ajto'oksaj yan u na'aklo'ob tu k'aax Sión u tial halachtik un xéet' u noj k'aaxil Esaú, yetel u ajawil utial yuum utsil.

Jonah

Chapter 1

1Beta é utáan yuntzil tal ti Jonás u pal Amitai, C- tu yaalá: 2"Liken penen tee ninive le nojoch cajó, aj bobat tanté, yolalleeti Men u kasile dzuu kuchul tin taan". 3Baale Jonasé liiki tial caa pudzue tu taan yuntzil caa bin Tarsis. Letié em Jope caa tu yifá un p'al cheem cubin Tarsis. Beyo tu boota u bisaal caa oc ichil le cheen cu bin Tarsisó, tial caa naa chec tutan yuntzil.4Baale yuntzilé tu tuxta un pél nojoch ik ti le kaanaabo caa suuná pél ik muukaan. Tu seblaquil bey juu xeetél le cheemó 5Le cu meyajoo ich kanaabo tu jach chao sakilil jujuntulile caapú cáyal u kaan tantic, u Dios. Letioobe tu puloó u cuuch le cheen teo ich keenaabo yoosal u saaltal baale Jonasé em tu tamil le cheemó, chilicbal caachi jach taam u huene.6Beyó le capitaanó tal yicnal caatu yaalati:"¿ Baan caa mectictán huenel? ¡iliiken! ¡ka'an tánta Dios! Cux wa a dios cuu tan oltoom ma u meetic ec quimil". 7tu lacaloo tánaj oobtu batziloo "Cootenex, coonex joosic u bulil yósal c'ojellic max yosal cutal le baxkaxcu yuchultoona". Beytunó bul najoo lelá luub yók Jonás.8Cudzocole letioobe tu yaaloo ti Jonás. Meet udz, aatoon max meet u yuuchultoon le baz baasá ¿ Baax meyá tux a tal? ¿ Maca mac a cajal, bax cajil le tux a taalo?" 9Jonás tu yaaláti, "Tené hebreoilem; saaquenti yuntzil, u Diosil le caanoobo, max meetmil le kaanaabo yete le luum tikinó" 10Beytunó le macoobo tu u jach sajactaloo caatu ysloo ti Jonás. "¿ Baxtun ts meetu?. Le maacoobo tu yojrltoo tun puudzul tu tan yuntzil, menjonasé dzúú yaictioob.11Dzoocole tu yaaloo ti Jonás, ¿ Baancooc meetteh yolal le kaanaabo cae jedzlac tial toon? Men le kaanaabo dzuu jach wolpajal. 12Jonasé tu yaalatioob." liisenex picchinten tee kee naabó. Tial cuu jedzuba le kaanaab ti teexó, men in huojel tin huolal dzuu liikil le nojoch muukun iká tá wokleexá'' 13Quex beyó, leu meyajiloo kaanaabetu p'issubzo" sutluum, baale má paatcha joobi men le kaanaabo tan u jach muukaantal tioob.14Cu dzoocol tune, tu kancach tántoo yutzil caatu yaaloo, "quec kaatoltic yuntzil, quec kect oltic, ma a chaic quimil máxán a chaic caac cuch u siipilil u quimil metehe, yuntzil, dzaa meetic jeebixta woole." 15Beyó caatu chúuyoo Jonás caatu puloo ich kaanaa letie jeedzi. 16Cu dzoocol tune, le maacoobo tu maan cháo saquilil ti yuntzil.17Behlaé, yuntzile tu makaanta un tul nojoch kai tial lukic Jonás, Jonasé yanchá tu naak le cayó oxiél yetel oxpél aká.

Chapter 2

1Kadzoque, Jonasé tu cha'chita yunkú, hu Dios, ich hu nak' le kayó. 2Tu yala beyá: "Tin ch'áchita yete tu laca hin puksical yum kú tu yolal le nojach okonolal, Leti' tune tu nuquín t'aam; ¡te tu joné le Seol tin huautá ka andaquen! Teché ta huya hin ta'an.3Tza pulquen kaach tu jach tami, hicho puesical le kaamaab, le jau ku yacabobo tu chapachteno; le hu pecshajile jaubo yetel hu yikalé mano tin woko wolal. 4Ten tune tin hualajé: "Dzu p'ata mu cuchulapacat tux yanen; mish yete beyó yan hin sut kin huich tush yam hu kilich otochi."5Le jaubo tú kalubau tin va pach tac tin cal; le tantan jaubó hu ch'apachmeno cachi; le hu shihui le le jaubo hu tep'moo hu vapach hin pool. 6Hemen te tush yanhuchum le nojoch huitzobo; le luumó yetel hu muyájilobe tú kaleno tu laka kiím. ¡Chen vale teché tajh j'osem te tu levechule hu jach tamiló, yunkú, im Dios!7Ka kassaat hu yool impixané tin winglilé, tené tin táná yetel in tucol Dios; tu seblaqui im payal chíe ku'ch ta huicná, tush yam ha kilich naj. 8Le maasho ku dzic u pacatoob tu la diosobo ma patlobe, tan hu sutku pachoob tíha haahil (fidelidad) tí le tioob yetu badzilubau.9Chen baayé tenee, yam in meetic on p'el quilich mu'yaj ti tech yetel u t'amil níib olal; ten tuné yam in betic baax dziin seebchi-tic. ¡Le tocsajiló cutal ti yun! 10Ka ts'o'ke, yúume' tu t'anaj le cayo' ka tuum tu shea Jonás yokol tikim lumo.

Chapter 3

1U t'án yúum ta til Jonás tu ka'aten tu yaaj beeya': 2"Líik'en, xeen Nínive, ti le nojoch kaajo', ka a'al le t'aan tin wactech ka tsaiy." 3Le beetike Jonasé lik'es ka bin Nínive tu y'oolal a uluyik u t'áan kyúum Nínive ka'achile' jump'el kaaj nojoch kú bisik 3 días u xiimbaltaaj .4Jonasé joop' u yokol te nojkaajo' tu ts'o'okol jump'éel k'íin xíimbale' ka t'aaana k'a'am: "Cuarenta kino'obe' Nínive yaan u k'áaskuntaj." 5Lee wínikoobo ti' Nínive, tu Kreojto'ob yúuk'u ka tu chiachitoj u mu'uyaj janal. Tuláakal leti'obe' tu búukinto' cilicio, desdee u noojchile taak u chichnil.6Seeba'an k'uuch le tíaano'ob ti u ajaw Nínive. Leti'e líik tu kúuchil tuux ku kuutal, t lu'usaj u nook'e, ka tu pixubal ti cilicio yéetel kulaj yóok'ol ta'an. 7Leti'e tu tu'uxtoj jump'eel t'áan ku ya'alik: "Nínivee' tu yóolal u nojoch jalach le ajaw ye'etel u meyajo'ob ma' tu cha'akob mix u túul wíinik wa baalchel, ku janto' janal. Letíobe mu janlo'ob mix u yu'uk'o'ob ja'.8Cheebale' ku cháak wíinik yéetel báalche ku pixuba'ob yéetel cilicio yéetel u tatalawat yi yúumk'u. U ma' patal beejo'obi yéetel le ya'abach muuk' le yaan tu k'abo'obo'. 9¿Max u yóojel waa yuun k'u u k'aajal u yíik' ka k'expajat u tuukul yéetel ka náachak u k'úuxil utia'al ma' kíimil?".10Yúumk'uj tu yiilaj lebaax tu beeto'obo', súunajo'ob tu k'asibejo'ob. Le beetike yúum k'uj tu k'exaj u túukul, yóolal le muk'yaj le tí u yúalma kach u beetik ti letio'obe', chem bale' ma' tu beetaji'.

Chapter 4

1Le je'ela ma' uts tu tiaan ti' Jonase' ka tsíikinajil yaab. 2Beya' Jonase' payalchinaj ti yuum ka tu yaalaj: "In yuum, ¿ma' le je' waaj tin waalaj le ken tianen tin kajale'? Le óolal tene' tin beetaj beya', tin wóoltaj púutsul Tarsis- tumen in woojel teeche' yuumik'uj nipóolal, ti yáakunaj, ka ch'aak óotsilil, xaan a p'u'ujul, tumen jach nojoch a yaakunaj yéetele' ku k'a'ajal a wiik' ma' túuxtik k'aaskumbil. 3Le óolale' behora yuum, kin k'aatikte'ech ka lu'uks in kuuxtalil, tumen maas malo'ob in tiacalint le kimila' ke in p'aataj kuxáanen."4Le yuum tu yaalaj: "¿Malo'ob waaj ka analkech jach p'ujanech?" 5Le ka ts'o'oke' Jonase' jook' ti' le nojol kaajo' ka kulaj tu lakiin le nojol kaajo'. Ti' tu líik'sasaj u kúuchil u táajkubal ka kulaj tu yanal leti', tu booyil utialal u yíilik ba'ay u beeytal u yúuchul ti le nojoch kaajoo.6Le yuum yúumk'ujo' tu beetaj junk'uul paak'al ku na'akal ka tu beetaj u nojochtal tu yóok'ol Jonás utialal u meyajti bo'oyil tu pool utia'al u sáalkubaj u nojoch lu'ub u yóol. Jonase' jach ku ts'aik nip'óolal yóolal le paak'alo'. 7Chen ba'ale' yúumkuje' yaam u beetmal xnook'ol utia'al u saastal tu laak' k'iin. Lela' tu beeta, yaaj ti le paak'alo' ka ts'uuki.8Úuch keen le k'iin jo'ok' tuláak k'iin, yúumk'uje' tu beetaj jump'éel iik' chokol ku taal lak'in. Bey xan, le k'ino' tu yayaj ts'ektaj u pool Jonás ka sajkíimi. Ka tun Jonase' tu tsíiboltaj kíimil. Ka tu yaalaj bey ti leti: "Maas ma'alob in tia'al le kiimino' ke kúuxanen." 9Ka'tun yúumk'uje' tu yaalaj ti Jonás: "¿Ma'alob waj ka p'u'ukech tu yóolal le paak'alo'?" Jonaase' tu núukati: "Ma'alob ka ts'iikinaken, taak tin kíimbal."10Yúumtsil tu ya'alaj: "Teeche' aanchajan óotsil tu yóolal le páak'alo', ma' teech meeyajti mix teech ta beetaj u ch'íijili'. Nojochaj ti' jump'éel áak'ab ka kiim ti jump'éel áak'ab. 11Ba'ale' ti teene, ¿ma' unaj u yáantal óotsil tu yóolal Níniva, le nojoch kaajo', ti tu'ux yaan asab cientoveintemil wíiniko'ob ma' u yóojlo'ob u jela'anil ichil u noj k'ab yéetel u ts'íik k'ab, yéetel bey xan ya'abach u wakoyo'ob?"

Nahum

Chapter 1

1U ts´soolo yok´oh ninlue, u hu´un u naay Nahum, Elcosita.2Yuuuntzi´le jun túul Diose loólo´obszibola cu sutie xáan u jeel loob; yuuntzile cu sutie u jeel loob, ti máaxo´ob cu kalbetico´ob, cu nojo´ochtá utsíiikii yook´olu k´aak´as maacoob. 3Yu´un tzi´le xaan u p ´uujul yeetelnoj´oohc u Páajtalil; ma´biin u P´at xmá jaadzil maax yaan u si´pili. Yuuntzileh ku pexcuba tie mosoniik´té xan chak iik´, le múuyalo´obó le ti u ma´aylu´umil u yooc.4Cu keyic le ka´anabó cu sa´ap´ic xan; cu beeticu saápá al Tuláacal le áalcab ja´ob. Basán naacnt oona´an, beeyxáan carmel; u lóolóbe libanoo tóona´an xán. 5Le witsoobo tun kiikilanki tu táan, le pu´ukóobo cu yíibil le luumó cu niikii tu taan, beytuno le luumó yeete tu lacle maco´obo le kajakbalobo.6¿Maaxu u beyta´uts´auba chichi yéetel utanuh p´uja´anile? Udziiquile cu yáalal bey káaké, le túuncho´obó ku xeedtie.7Le yuuntziloh Jaaen uts, jun muuk´tu k´iinil yajóolal; cu canantie tu lacle cu cazticoob un p´ee kuchll ti. 8Ku xu´uulu tu laakal yeetel u ch´apeekooh ye tu p´ee búulul nak´oolal; letie ya nu aalkabpaach ticoob taac ichiil ejoch´enilo9¿Baax ca jokjo´oltikeex ti yuuntziil? 10¡Letie ku miistic ma u cháic suta´joob kaatien ti u ch´apeek! Beyo´ob sáawaanki´ixe bey kala´an ichiuk´aaltaj, ya nu xuup´siic, bey soojo tiquiin. 11Ti teeen jok´iih utu tsolxikin ti balial le jo´k jool le k´asso yok´ool yuntzil.12Le la cu ya´alie yumtzil "quex tumen le tio´ob sen mu´uka´ano´ob yeteel sen ya´ abo´ob biin laas xu´ulsa´acóob u cajale biin tu ubsaa tu´ubsa´a coob maz´biin in a beet a mukyaji. 13Biin in xe´exet´le yucalché yaan yokoltex teen kin cotzic jookiloob."14Yuuntzile d´zoocu ya lic baax biin uuchuc ti teech Ninivé: " ma´biin yanac a ch´i´ibalutial caad´zak´aaba tíi bin in puule oocheloob poolaloobyoochel máaskab ti u naailoob kuuesoba. Teen kin paanic a muknalex tumen teexe é eek ta neex."15Le´ex ¡ichiile pu´ukóobo yan uyookoob beey maax cu taasic maaloob peektsil; k´aaytáantic le jetzel! mak´a an a malk´kinileex, Judá, metee le seeb´chi ta waalexo meen le kaaxo máh u juupul ta wet leex jaacn chuucan xotáanic ichileex.

Chapter 2

1Le max cun xexet' que;exe tun liikil ta wóleex. Dzaeex canánoo yokol le multunó tujol le caajo, kaleex lebejoobo, mukaansabaex, much a huacheex. 2tu men yuntzile tun liisic u nochil Jacob, jeebix u noj chil Israelé, quex wá le coloobo tu joochbancuntoo tu xixcuntoob u jek kaab ubao.3Uchimaloo leú maacooh mukaanoobo cháctacoo, le dzicoobo u buquintmoó Escarlata; le bolanoobo joplemac yetel u balil le kin cu meetal, leu cheil ciprés poolaano cu pulul tu yol ik. 4Le bolanil tziminoobe chich u binoo tee bejó, cu binoo cu taloo ti le cocochbejó, Beyoo kak dzában tu pol cheé cu yalcaboob bey u lelem chaaqué.5Le max cum caacachquexti xetélé cu tánic u nuchmeyajoó; letioobe tóoch pajoo tu baatzilubao tial u ximbaloó; tu yootoo naadzal tial u chucoo u multunil le cajó. Le chimal, nojochó cu liiscuba tial u canantle maacoo cu jadzooba.6Ujool tuux yokol mac ti le aalcajaó yetel muuk cu jeekajal u nay jalaaché cu luutaul bey xlapaké 7Huzzabe t zel unok caa tzelxan léeti. U meyajoobe tun aacamóó beyóó sacpacaloobe tun p'uch cu tzeemoo.8Ninivéjé bey un pél chultunil ja cutul yetel u maacoo cu puudzloo bey u puudzul jáj seebé. U jeeloobe cu yahuát: "walenex, walenex"baale mix mac cu paacat peachil, 9Móleex le sactakinó, molexxan le kan takinó, men minaan u xul u juul tu laacal le quich quelen haaloote ninivejo. 10Ninivejé jochbaben juutulanoo. U pucsikatu lacalécu yiibil; tun quiquilanquil u pixoob tu laacaloo le chich naquilo tian tu laacaloobe; u tan ¡choobé sacpilenoo!11¿tux yan bejlaé u actun le leonoobo u cuuchil tux cudzas u méjniloo, u cuuchil tux leon yetel chupuleon juu beytal u maan yetel u mejniloobe, tux má sáacooti mix baali? 12Le leonó tu xexetá letu quinsó yoosal u mejnil; tu yaach ka'tucal letu quinsó yolal le leonasó, tu chup u actun yetel tu quinsoobo, u actuné chuup yetel u xeetoomal baacoo.13"Pacteex, kas in luubul teex. lelatu yaalá yuntzil u yumil huachoó. Ten quin meetic u yelef a bolanoobo ichil huachoó. Ten quin tzalic le ca wocliquex tee luumá, le xaante tánoo cu yaalic a tuchieexó mix bikin u caa uuyaá.

Chapter 3

1¡U kaajkaje noj kaaj chup yeete k'ino! lelá chup ti'tuuso yeetel ba'axo'o u ookolmoo; jun tiich'yán loolobti. 2Ba'ale'bejelo'e'letu juume jaatso yeete u juúmi le p'uje baalok'obo yeetee u siit'e tsiimin che'o.3Yan maako tu tsíminoó ku loobil'o 'o, maaskab ku joojoopki; julteo ku lets'bal, noojoch tuutúukab ti wiinklili kimen. Mu bextú xooko; lé máaxo'ab ku liix'lo'ob tu centrao'ku t'ooch pajló yeete letiob. 4E bá la'tu uchu yoo'saa le ba'axo k'aas ku metke kich'pan káakbacho, é maaló ti ajpuul yaajo, ku konic muuch kaajal yetu kuxtla k'aaso. yeete kaaj'obo ti baaxo ku metik yetu ajpuul yaajo'obo.5Pakteex, tené ta wok'el yanén - id lá u d'an ti yuum té k'antunilo'ono - yani ch'úuyik a noook óok'ol a wich yeete kin e'esic a winkili x maanaki té muuch kaajalobo, a subtali te ajawilo'bo. 6yani ch'iinic éek'oob k'aak'as ta óok'ol yeete kin meet'keech p'eekani: yani sutkech ti unpe maax ku cha'antaa. 7Yanú úuchle chén paakatakeché yanú nachtó ti tech yeete ku huáakobe:"Ninive ts'ocu jay k'aabaloo: ¿ maax cun yogó yo'osaa? ¿ tu'ux queniin kaáxte maax u tasic kuxkintajóola?"8Ninivee, maasa maalobech ti Tebas, metan yook'el u uk'um Nilo, yeete yan já tu suutu leti, u bo'oybesaje leté yoacachjao yetú pa'tuun leté k'aanaboo? 9Etiopíaa yeete Egipto leetu muk'oolalil, yeete ninaán u xuultii fut yeeto Libia Leti'ob u antaabo ti leti.10Baálé, Tebaso ma'ach bilbil; táaxel lu'mil; ú palaliloo chichuntako'obo sóxtóo ti xet'oo tu joli jujunp'eel yam kaaj; letu k'uxtaanbalo'ob puulo tubuloo yosaa tsicben maacoobo, yeete tu laáka noojoch maacobo tú k'aaxoo. 11Tak téx can caltaba; yana kaxtic a taakaba yeete xán ka kaxtic tux a taakaba ti aj p'eeko.12tu laako tux ku taacoobaobe beyo che'obe ti higosabe yeete higoos yijooj: huaca titadobe; ku luubu tu chi max cun janticoo. 13Pacteex, é maakoobo yan inchile'xo Beyo ts'uoe; u joonaja luume ts'ocu pij'jeey'a tíe max B'eekmilechi; le k'aok'o ts'u tookic uts'uuts'uu cheobo é kuucmile naajobo.14Pena a Joose já tí ale ts'eniilobo: muuk'in kunse tuxcan t'aakabaex; oken te k'aato yeete yakchéete kaató, chiiche tu'ux cu pa'atal le pak lu'umo. 15leté k'aak ku tooquech te'elo, yeete u maaskoobo kun jay ajalob: yanu janquee'ch beyelt s'aak tankelmoo ku jantik tu lakalo. Xab'kunsabaeex beye saako paalo, beye saako jijobo.16Ha sen coonolobe tu´sen yabtooloo beye Eek ka´analilo: beyo saak´tanquelenobo: ku laaj tsa´ko tu lacle ua´yante Lummo, t´s´oquole ku bin ts´ignal. 17U paal ts´ulobo beyo saak yijtacobo, yeete a nucuch tutichese beyo unpe jóóh saake ku vinoo jaaja yogool un muultun tu kiinil ku meic keel. Leequeen jooke kiimoo, ku uinoob ts´iknalbi tux mish muc u yojel.18Nojoch jaalache Asiria, tun Huénla maako ku kanáantin a ba´alche´o´obo; a jalach wiiniko´obo tu´n w enlo´o. A kaajale tun k´itpajalo t noj k´aaxo yectele nán max kú muuchó. 19Nán utstal bexchajak ta yajilo. A yajilo jaach noojoch. Tu laka max ku uýe ojelilo ti tech yanu papax ka´ab yeet´el ki´imak óolal óokol tech. ¿Max ts´oku púuts´u tá loobi ki´uch paja´an yool?

Habakkuk

Chapter 1

1Le k'iben t'aan tu k'aama aj-bobat Habacuc, 2¿ tein sen Dk'ol tu yo'olal a aantah yaáb k'iin, kux teech ka Betic he'ebix má a U'uyic? Dzin awat ti jak'ool ¡U meenta'al waaba'ax yéetel ya'abach muuk! kux teech ma'tocken.3¿ Ba'axten ka meen in paakat tulacal kas ka in paakat u loob? le jaikabal ye'etel u meenta'al waaba'ax yéetel ya'abach muuk tían tin táanil: yam Ba'ate'el yéetel bá ate'il tuláakal tuux. 4Láten le aalmajt'ano ku t'ona'anta le tojil mun úuchbental. Yéetel le k'aasa'anobo ku bak'paachkoo le utsDzobo: L'aten le ma'jaaji tojil ku jóok'ol. "yumtzil ku nukic ti Habacuc:5paakte le much kájob yéetel xa'akte; ¡ p'aatkech jak'ool yéetel ja'as óol! yéetel u jajile yanin máa k'antic wa báax Á k'iinil ka teeche Má tuukul le ken ts'aat'aan,al 6¡L'aten pakate! tumen yan'in líik'sik le caldeos. leló muchkaa ts'iik tóok payoo. letiobe ku xiimbaloo tulaka u kóochi le lu'umo utia'alob. 7jach k'asoo ye'etel jak'ooloo: u tuukul, na'at yetel u leembal ku jóok'ol tio la'ayli'e.8U tsíiminob jaach séeboo ketíe Balanoboo, séeboo ke tiu pek'i ka'ax Áak'aboo. yáalkaboo le maxoo natico ku taal tu Náachil, ku xik'naloo he'ebix chuyo ki Máan táanil tia'al u janal. 9tú lakálobé kú talób tíaal hu betko k'aasam baa; hú makílobe kú bínoo béy nú y'ik'ale tikinlumoó, k;u nupkúbao le kálanobo bey hú lumile k'anabó.10beyá kú pázcob lee jálachilobo, yeten hú nojoch jalachilobo cheen hú p'ee p'aaz tíá letío. Kú mulkinkóbé lumoo kú biskoob. 11beyaj le ík'o yan hú yuxtic seblaní; letíe k'askumumaa'Letiobe maacóbo k'ebano hú muk'obe hú diosoo. Habacuc kí k'aatic tí yumtziloó:12¿máa kichkelén yum y kiliich? tóone maantan kímle. yumtzíle dzoc hú yalik hú tuunchilech, téche á d'zamajob tiál lee yutskindalo tiaboo.13a wichobee sem yaacach hú pajtala paktic lee k'aaso yetel utzíl; ¿ baxteh balee tá paktic sem utzíl tie máasho kú tusobó?¿ bashten tuune ka taakik a dán lee k'aasanobo kú k'askunkobo tie seem utzobo keen letiobo? 14techee táa beeta lee máacobo beey hú k'aile lee k'aanabo, bey le baalob kú koolaj minán maash ká hú kaalanto.15letíobee kú jóskob yetén u pée jok'ob; kú kólkobe máacobo kú molkob yetel lee káano. yoola letíobe kímbak hú yolób kú awaatoo yeeten kínbak holaj. 16yolal lee láa kú betikob suy kúp tié hú k'ananilé chúko kú tojkobee b'ulut budxó kú tsiikob, lee ba'alche polokobo hú janalob yetén hú bakél hú tzatzíl hú janalob. 17¿binóo letio tuune tia hú luusik hú k'aaní ká hú dzocxo te kímtabalo tíe muuch'kaajobo, mínaan ti letie hú yutzil?

Chapter 2

1kim watalé tux quiin canán téne quiin watále tu cuchil chuuk tene quenin ka nant maloj tia lin wilick bax cuno yájten ka in paat aakam tial in peelintiek in tucul yeten yumtzil.2Le yum tzilo tu nucal tizen "Dziib le baax ka wilko; daijte málo téj cheo tiolal le max cu xoque cu paltal u yálka. 3Le bax ta w'ilo tiale k'iim cu tale cam d'zocoque ut'ane matu p'aata ma yuchol. Kex xán c'hajak, pajté. túne yaan utal ma tú xantal.4Ile max cu tuclik ma utz baax yam ichiile, chup. tune le tójo matu kim' tiolal u o'csajol 5tumen le vino kutusik le tanquelen xiibo chupo; beya má tu p'ata, beyo ku nojochta bax cu Dzilbolticob je bix m'unalo, je biix le kimlo, majtech u chupul. Letie cu c'haiik tu lake le cájój tia leti cu Nupic utia leti tu laka lem macobo.6má tu caiik tu laaka bax alanó tialo pasc'o yeten le na'yo pastik tiolal leti cu yaalik: ya ti le mak tu nojochtik bash má u tiali! tune, ¿buca kim cu nojochta u piis le bax yalmajó dzoca chíaykex? 7¿ le max dzico ta wetelo yaan u taloj káten,le max sajqueche yan menticho lob yaan a tal victima ti leutic. 8tumen tech d'zoca mentic yá lobti yá caj, tu lakal le caj bato yan utalo la wokol. Tumen téche d'zoc a wéquix kiik mák d'zok a mentic lób tie lumo, le cajalobo. To laka max kajakbatelo.9¡Ay! le mac cu mentic kas taquiin tial u t'ana tialo dzaik cána u kú tialu tásc'uba leti tile kás k'abo. 10tumen teche ta x'ota y'as k'a, yáan betik u chaik sultá tial lákilo yeton tech. 11tumen le tum chobó yan u táanob tii le pako; letun le poloc cheobo letio yanu ruckoó.12¡Otzil! Tii le max cu beetic u péé nojoch caj yeté k'ii'k, tun beetic u péé caj maa maa tiibili. 13¿Mun taal le kiich quelen yumo yete u molay kátunobo le cajobo tun meyajob u tial le kákó dzocle tu laacal le nuuchuch luumobo yam u jesbalob u tial mix baa? 14Lee tun le luumo bin chupuc yeete kajolal tii kiki táányoola kiich que len yum bey jexe jaobo cu balcoo le kaana'bo.15¡Otzi! Ti le max cubeetic caj ukul na le u tzel cajtal, téech ca dzaic yekél tiile ukultaac tial u caltaloob yojlal u paatal a wilic ux maanokil. 16Yana chupul yeetel sujtal maj yeetel kiki taan. Uc xan tii leeti dzocle esa xmajnoki. Le luuch yam tu k'aab noojó tii kiich quelem yumó yan u kucho ukini tii tech, loobó cupixic a sujtá/17Le kásani menchaj ti Líbano yan u chiichnackunkech yetel le jaikabal tii le baalcheobo yam u sajach kunquech. Tumen dzáá wekik u kiiké wiinic dzoco lee táá beá yet;e kásani tii le luumá, le nukuch cajoba, yeete tu laa ca'lob le cajacbalo tiiobo.18¿Bax tii k'aanan tech le kaat menanoo? Tumen le max meyató, wa le max yii boo le k'aató chen u péé metal yiiban, chen u tul cansaj tii tusob; tumen cu kucubao tii u meyá leetiob mentic le diosoba totoo. 19¡Otzil! Tii le cu yalic tii lechee: "¡Ajen!" Wa tii le tuniche tooté: "¡Liikén!" ¿Le baaloba kukansajob? Ila wile, bonano yete kan takin tac yeetel sac takin, dzocle mix u piit yikó cu chááco. 20¡Le oolá kiich quelen yumo tian tu kilich otoche! Ment chén chén kil tu táán leeti tu lacal le luumá."

Chapter 3

1U payal chi Habacuc ajbobat: 2Y yum, tin wuyá a pe'ectsil yanten sajki. Y yum, joops a meyaj tu chumuc le kinobá; tu chumuc le kínoba tzá k'ajotbi; k'ajactech yanta a ch'aac otsilí ta tziqui.3Dios talí Temán, yete kiliich, tu k'axi Parán. Selah. U nojbe'enil pix le caano, yete le lu'umó chu'up caách yete u jatz'utz qui'quitán.4Le juul k'iin tu k'aboo yach tah leletzqui jebix u letzbale chacó, tuux u moo'k kach'e u táakmauba. 5Le k'ojanil ku quinsajó ku bin tu tan letí, le bax ku k'ascunajó cu bin tu pach yokoob.6Ka walajé yok'o u yoc ka tu p'izá le lu'umo; pa'katnají tu titáh u luumi. Tac le witzobo nam u xuloo tzictaboo yetel le mején witzoboo nam u xuul chinlajó. U béele inam u xuul.7Tin wilah u najilob Cusám ich yah'holah, u noki lu yochobe tu luumi Madián tit'paji. 8¿Tian kach le yúm dzíc yete le áalka jaubo? ¿Tian kach a k'uuxi tie aalka jaubo, wa k'uux a wola tie k'aanabo, le ka alkanajech a nat'maj le a tzíimnoboo beyxan yete yok'o a bolani'lob ka najatic a ba'ateli?9¡Dzáa josic a xpúuch'e xmaa pix; ta dz'a a julubo'ob te ta xp'uuché! Selah. Ta j'ea le luum yet'e alk'a jaub'o. 10Le puúcobo tú yilechoo ka tu ch'o, ch'otubao yete ya'y'a holáh. Le bulkabalob ti j'ah ma'an yokoloob; le k'aanab táamó liiki ya'y'ah t'an tu ch'uya u yucbáh.11Le kino'o yetel le ujo'o je'elo'ob te'e ka'anó tee tu kuchí kanló te'e tu sasí le julobo yetel xiknanajó, tu sasil u lembal u ledzba chac ti á jul. 12Tzok a ximbal man yokoo le lúumó yetel k'uxi. Ich a dzíqui tá doch'a le u luumilob.13Jókech u tia a toczic a kajal, u tia a toczic maxa yeima. Ta k'askunta u polil le u yotoch le kakas maako u tial a wesik jedzel le kalo'o.14Dz'ook a jólik u pol le tatto'obo yetel u wudzubóo je bix tuliko'o yetel k'a'ankachiik' u tia u satkono'ob, u nojoch kíinskubae jebix u tu ku lúk'ik le otzítux ku ta'akubau. 15Tzok a man yoko le ka'anabó yetel a tzimnoob yetel, a tujkintik le nukuch jawbo.16¡Ti uya, yetel y pugsík'alob kikílnajob! U boxil y chie kikilnaj te tu júm. Le u k'axchalo'o okich in baquelo'ob, yetel kabá ti tene'e kikilnagen ka'job y páatik xmata'anil u tia le ki'in ti le nojoch okó olaj k'uchen yoko le kaj maas tokik lum.17Kex le higosmatu lolánkiló yetel maá u yanta'al u yich le olivo okol'oláj yetel le koolob mu'u dzaco janal; yetel le much tamano'o u p'aat mú bau te tu mu'ch'lilóh yetel kex mu yantáj wakax te tu kuchilo, lelá leti ken y bete.18Beyó, tené yan u jach ki'imaktiwol ti'i yuntzil. Yam u kimac'taliwo yete Dios xax tajquen. 19Le yuntzil Dios letí y muk yetel ku betik in wo'oko'o je'e bix le kejó. Le tié ku betik y bin tani te'e tux kánlóbo.

Zephaniah

Chapter 1

1Le la után ti Yumts'il cá tó ti Sofonías u pál ti Cushi, pál ti Gedalías, pal ti Amarías, pál ti Ezequías, ti le k'inoobo ti Josías pál ti Amón, u nojochi ti Judá. 2"Ten jay ajtic tu lacá tu yoolal le lúumo, le la ts'u yáálic le yumts'ilo. 3Ten yan in yaj ajtic le ch'ich'oobo tie cáanlo yetel le cáyo'obo ti k'aanabo; yán in betic lóob ti le c'as macoobo, yan lu'usic, le macoobo ti tu laca le luumá, le la ts'u yaalic le Yumts'ilo.4Yan in liisic in k'a yo'ok'ol Judá ts'oocle tu lacá le cajanobo ti Jerusalén ten yan in xot'ic le p'atoaoo ti Baal ti le kuuchila ts'oocle u k'abaoob ti le mac'oobo idolatrasoobo ti u yum kinoob. 5Le macóba cu ts'aico ki'kitan tu nájoo ti le winkiloo ka'anaabo, ts'oocle le macoobo cu ki'kitánobo ts'oocle cu ch'ilsajoob ti Yuumts'il, ts'oocle beyxan cu ch'iisajóob tu yoola u jalachilo. 6bey xan tén yan in xot'ic tu lacloob le tu p'atoo u binoo yeetel Yumts'il, le mun caxcoob le Yumsts'ilo mun k'atcoo tuux cun binoo."7¡P'aténeex ch'en ch'enki tu tán Yumts'il! Tumen u k'in tri le Yumts'ilo ts'u nats'a; le Yumts'ilo tun mak'antie suy k'upo ts'oocle tu nach cún ta u payal óoloob. 8Yan u yuchú ti le k'ino ti le suy k'upo tie Yumts'ilo, ten yan in ts'ektajic le princesaobo yeetel u palalaloob le nojoch jalachilo, yetel tu lac loob yanoob u ts'amo u nók bey u nók ma' wayilo'obe. 9Ti le k'ino, yan in tu la cal le macoobo cu k'ultoob ti Dagón le cu chupcóo le nájoobo ti u ds'uloo yetel k'asaani yetel tús.10Le ken k'uchuc le k'ino , le la tiala Yumts'il, un p'ee ch'ich'inak t'an cun tal tie ók'lo ti le cayó, ti u cap'eli Distrito, yetel u yajil ti le colinasoobo. 11Ok'leneex, kaajna'alileex ti u kúuchil konoloobo tumen tu lacal le koonolobo yan u bin tio ma malobi; tu lacáloob le tio cu p'iscoo sác tak'in yan u lusaaloob.12Ts'oocle yan u yuchúl ti le k'inoba, ten yan in bin kayah ti Jerusalén yetel un p'ee báa cu juul, ts'oocle yan in ts'ektajic le m;ucoob ts'u jeleloob jeexel vinoo, ts'oocle kiacoo tu púcsicalob, le Yumts'ilo mun betic mix baá, maalo wa k'as.' 13¡Le u ayikalil yan u lusaá tio, bey xaan u najoob yan u p'at coo yetel mixbáa! Le tiobe yan u bétcoo najoob, chen vaale ma cun cajtaloob teelo, ts'oocle cu pak'cooo viñedos chen vaale má tun uyucóo le vinosoobo.14¡Le nojoch k'ino ti le Yumts'ilo ts'u nats'a, jách nats! 15¡ Le yubaa ti le k'ino le Yumts'ilo je bey un tu x'i u yoje baate cu jach yoc'o! Ti le k'ino le la u k'in ti leep'oól , un p'ee k'in ti k'am ik ts'oocle jay kaabal, un p'ee k'in ti eejo ch'een ts'oocle minaan u saasilo un ple k'in ti muyaloobo ts'oocle jach eejoch'een. 16Bey tuno un p'ee k'in ti jombaloo yetel jumloob yoocol tile nojoch cajoobo p'ak muk'apóobo yeetel káanal p'atuun.17Tumen yan in tasic iláalil tu yoola le macóobo, u tial in metcoo u ximbaloo jeex bey macoob ch'opoob, tumen tu metooo k'eban yoocol, le Yumts'ilo. U k'ik'al yan u wek'aja jeex ma'ay lu'um yeetel u ts'u' u bak'e jeex sojóle. 18Mix u sác táquin mix u k'an taquin u pájtal u tóoksajoo tie k'ino ti u p'ujani le lacal le luuma yan u joyoja tumen. Le ti yan u tasic u chucami yetel un p'ee k'as minaan u xuul utial tu lacóloob le kajnuliloob ti le luuma,"

Chapter 2

1Mú chabaix k´aamuchabaix luum minun u zuútaloob, 2jeéx ma úchuc bax ku yác le jédz d´ario, yete le kin manak jebix ki´is; je bix u múk ú dziiki le yum táak t´a woólexoo, je bix u kiini u dzíiqui le yem tak ta woleex. 3¡Káxtex le yum, tú láka maákoob óotzil yoko luum, chim´póoltex le jedz d´anó! Kaxtex le tóoh kuxtaló. Kaxtex óotzili maaá xán k´a kalantakexii te tu kini ú dziki yum4¡Tumen Gaza yan ú páatá, beyxan Ascalón yan ú p´ata xtokoi luum. Léetiob kun jóozik Asdod te chumuk kin, yan u joobza u mótz Ecrón! 5y'aa jaach nojoch ti u caj' nalilóob jal kab náa, ti u lúumi queretitas. Le tum dzóo u d'an ta contraex, Canaán lúum filisteos -. Ten kinxexedkex mit ú kaj'nal ku p'ata.6U jal le k'aanab yan u zut su'uk u tia max kanantik bal'ache'o'ob yete kuchil tu'ux ku k'alal ba'alche'o'ob u t'ia t'a mnoob. 7U xod lúumi le jal jau u t'ia max ku p'ata ti u yotoch Judá. max kún kalan t'aman ú támanóob teló. Tu t'úubul k'iin, le kajóh yan u wené tu najilob Ascalón, tumen u yum o Dios kú kalantikoob yete ku zutik u ayikalilab.8Tené dzok in wuyik u p'aas 1moab, yetel u ka'k'as d'aan u kajil Amón, ka tu p'aastob in kájal, tu p'iit'mansoob u k'at'bi. 9Le gola'le desde kuxanené lélaa y d'aan le yumtulti kátunoob, Dios Israel, Moab yan u sut jebix Sodoma, yete u kaji Amón jebix Gamorra; un pe kchi l'aal yete u saá yubi táab, x'tokoy minan u xuul.10Le'la leti kun uchu ti Moab yete ti Amón tuyolah u nojoch kint'ku bau, tumen tu p'ooch'oo yete tu p'astob u kajal yumtzili tu lak'a paj'talí. 11"Le etiobe yan u ch'akoo saj'ki ti yumtzil, tumen letie yam u p'astik tu laka u diosi le luuma. lee yanoó jal j'ah, tu laka yan u k'ultkoob, ju, juntúl tu kuchi.12Te'eseé etiopes beysan yan a mansajes tumen y maska 13yetel le ka'a ti Dios yan u kaja u batel tee xamanó yeetel u káskunsik Asiria, tu yolá Ninive yan u sutkuba kás páta'anik. Taj tikin je'es un p'el tocoy lum. 14Ke'en Dzoke, le tamano yan u chitaló teelo, ju juntul balchey ti le nukuch cajobo, nupo, le u xo chii le tocoy lumo, yetel le kiix pax, yan u jelskubau te tu see't canló ti u ocomiló. U pel ta'an yan u jokol te jolnajilob useesetaj ku pata te bejobo. Ti le jonajobo, u tanchey susan yan u chikpesá.15Le laá letie ka'aj jach ta kimak u yool cuxan ka'aj jach ta kimak u yool cuxan ka'achi ma'a sakií, ka'a tu yala tu puksika, "tene ten, yetel misba ten chicaan"jebix letie Dzok u sutkuba tii u pe'e ka'asii, u pe'el tus u chital le balcheo ti lela, je ma'ax ka'a manak nads ti letie yan u xuxu'u yetel yan u peksik u ka.

Chapter 3

1¡Yayajhool tíía le caajal kakas maac! Le caajal jach yam nu mu'uk le tie k'askuntaj. 2Le tí'e ma'tuyu'ubaj ut'aan Dios, miix uk'ann utskiilí le Yuumtzilo. Le tííe matu yocsajóoltal yuumtzillí. Le tííe maaj alabóol ti Yuumtzil ye'etel maaj t'u natsa ti Dios.3U pa'apaltsulobé beyó leonese' ku aakan chu'umuk letíí. U p'íís óolabolo beyo' loboso'o tioka'ank'iino mííxba'a ku psat ko'oh tia chi'ibin letie hatskab k'iin. 4U aj babateobe ajsu'taloo yeetel maako aj k'uubilajobe. U yuum k'iino ts'oku tsan ka'ash ti le kili'icho, yete ts'oku k'exke tsiibano'.5Le Yuumtziló jach too tu chuumuk tí letí. Le tie mu bey tu be'etik baal k'aas. ¡Hatskab k'iin ti hatskab k'iin, ku k'iitku p'iis oola! Maj tu takbin tu saasil, tsoké miix be'eyo le maaco'obo xma'tojilobó muu grajo le dsutáaloo.6"Tem dzok ím k'askumdik le muuch kajobo; ú muk'obo k'axchajo. Tem dzok ím káskumdík ú bejílob, tía mixmaac manak tu yikna. U kajlílobe dzok u k'askúndalo tíalak míxmac, ka kajlakil tee loob. 7Tem tí walaj, 'Jach u jajíle yam u chíkob xajkíl, yam u k'amk'ob le malob dánoo, mataan tún káskunbíl tux ku jelelo.' Baale le bax dzoc u yalale, baalé, letíobe jach pochoo tíalak u chumbajal u pée kím tía u k'askunajo tu lakal le bax kú betkob.8Beya tuno parenex tí ten, ku yalik le Yumtzílo, le keen líkeene tíalí k'askundik le kínsanoo. Tumen le baax le ím k'atee ím muuch' kíntik le cajoboo, ím muuch' kíntík le nojoch kajobo ím b'atík u jokól ím dzíkíl yokól, tú lakal lee dzíkíl tíalak tu lakal le luumo tíal u jantál menee kákó yolalí dzíkbal.9Beey tunee tene yan ím d'zaík chí xakó tíe macobo, tíal ím d'anoo tú k'aabal Yumtzíl, tíalak u meyajkenó ketemba yeten kelemba. 10Tak tíe le alka jao te Etíopíao, ím palal u yabílmenob, ím kajal k'ítano, yam u taskob teem sííbal. 11Tum kíníl tunee mataan dzabíl k'aa chá sutaá yolal tu lakal baax ta betá k'aax tí wolal, tumen tene kín lusík íchí texee le maxoo kímbak u yolol, yeten a chupó olaloo, tumen texee mataan a pakatlex kaachal tí ím kílíích k'axíl.12Bin taa in o'aatoo bey caj mix baa yanti otzil, teexé yaan a taaecabaek tu kabá yuntzil. 13U yaalá Israel mix bikin u meetic máp'isolil wa cuu yaltua, mix un pél u laa tán ich tusil cun caxtbil tu chioob; Beytuno bin tzentaacoo cu chitaloo, mix max cunsajbesquex/14¡ Kaynem, chuup pal ti sión! ¡ Ahuatnen, Israel! yanactech niibolal yetel tu laacal puuaikul, u x chuup pel Jerusalen. 15Yuntzilé dzuu tzelic a jaadzil; leeti dzuu puliu a cháapécoo! yuntzilé leti u ajawil Israel ichilech. ¡ Teeché mix bikin a ch'ic sajquilil ti kas. 16Tile kiniloobo lelioobe bin u yaaloo ti Jerusalen, ma chíc saaquilil, Sión. Má ch'aic u luubul yola rab.17Yuntzil a Dios tián chuúmuc ti teeché, nojoch u muk tial u tocquech. Letie yan u meetic menkinal ta wokol, yetel quimacol cu macuchi ta wokol tiu yabilá. Cu quimacolal ta wokol, cu yahuat quimac yol. 18Jeebix leu kiinil u mankinil eesaan . Ten quintzelic yek balilti teecho, teché maan caa suut a cueh le suútziló.19Pacté tene taitac in meya yetele yach queexó. Ti le suutucoó, ten quin suutic le cojkala coobo, quin molic ledzabaan un tzeliló. Tené quin meetquex bey quiquitáanoobe, bin cae jeemxán a suutaleex tial máaló tzicheniltu iaacal luum. 20Le kin jeelo, ten quin meetic tu lacal caajoobe te luuma cuu tziqueex yetel cuu quiichquelent'antex, lechen aquil lelo ten quin máalócuns quech cu yaalic yuntzil.

Haggai

Chapter 1

1Caanpe Jaab lee noo joch jalacho Dario waak tu yaas quin tali taan yuntzil tali yoola u caah Hageo tiaale halach Juda, hupaal salatiel hutiale jalach Josúe paal Jehosadac tu yaala: 2Jalach huinic cuaik veyo: le cajoo maaukuini tiaa toon casuna coon meya le huatoch jalacho,3tzuqui tali utaan jalach tali yola, hu caah ahkin(profeta). 4Dzuyorata tia teex vatzileex cuxta tin najo Dzocaan mientras le najo vaata cascuntaan. 5Beytun beeláá le kilich yumoo ú molay katunobo cu yalic bella: ¡caxtex a belex! 6¡teexé Dza sen paaquex yaacachi heekoo, Dzocle catasquex jach u piit Joch; teexé cáj janlex, Dzooc le mun chucpaja tex teexe cáwuuklex, Dzocole mun paatal a kál taleex. Teexe ca buquinkex nook, Dzocolé mun paatá a choocoquin cábaex tex ichilex, leetun lenáhloobó cuyantá taakin tii chen tial u Dzaa tii un péé sáabucan chup yeetel joolob!7lee kich quelen yun yetel u molay k'atunob cu yaac beeya: " ¡ caxta beelex! 8¡ naquenex tii le caanah luumó, taasex chee ca beetex in nájji; Dzoclé sen kiimac in wool tintiquex im wool! cuyalic le Dioso." 9¡teexe Dzaá tasquex u piit tee maajá. Tentuné cajtin kitas ustbu! ¿ baxten? ", bey tuná cuyáá kátunob "baxten in wootoché manta Dz otzil, Dzocle jujun tulti texe tum meyá tu yootoch.10yoolá teexe le caanoo cu páatá mu Dzaic lee jaa u sastaloo letun le luumoo mu yantá u yiich. 11¡teene Dzin k'aatie u péé yax kin yookó luun tac yookó le caana luumoo bó. yooko lee neekó yooko le vino tunbeeno, yooko le kanjao tac yooko le cujoochó tii le luumo, yooko le maacobo llete yoo kó le balcleobo, tac yookol tu laa cá neyá tii u káábó!12Dzoocole zorobabel u paali Salatiel. Tac le ajkinó, Josué u paali Jehosadac, yeeté tu laaca u xixelob le cajó. tu mentajob le táán tu beeta le yuntzilo u Dioso lletel u táán Hageo lee Boobao. tumen le yum tzilo u Diosotu tuxtá tii le tun le caajó Sajac tii u taam yiich le kiich quelen yumó. 13Leetun Hageo yeete le bisas táánó tii jajal yumoo, tu bisas le táána tii le caajo tu yaalá beeya: "¡teené tianen táá weeteleexe! ¡lela le tee tuyaalá kich quelen yume!14Beytuuna, le kiich quelen yumó tu yaasa u pixan le jalach tii Judá. Zorobabel u paali Salatiel, yeetel u pixan leuyax ajki o Josué u paali Jehosadac. Yetel u pixan tí laacal u xixel le maacoba, u tial caa xicó meya tu yootoch le kiich que len xum yeetel u molay k'atunob u kiich quelen yumoo tu kiini veinticuatro waak binal 15tii le caapéé jabá tii Dario unoo joch jalach.

Chapter 2

1U uk winaal tu kiini ( jun p'eel ti k'aak'aal) minak u táan yum ts'ilo tal tu k'a Hageo le profetao, k'ialique: 2"tán le nujuch jalachi ti Judá, Surubabel u pal Salatiel, yetel u nujuch ( yum kino) Josué u palil Jehosadac, un p'ito p'atoobo ti e caju. Tialaj,3"¿ Maax p'ato ichileex le tu yilaj le nojá ti u (majoni) k'ik'i ola? ¿ Bix te exe ca wiqueex bejlac? ¿ Ma bey mix baa ta wicheex? 4¡Bejláe, meta baa muk'aanech, surubabel! lelá leti u tsicbal; le yumtsilo,! ¡ Metaba muk'aanech, najoch yun kim Josué u pali Jehosadac; mento baex muk'aaneex, tu la caj le caju ti e lúumo! lela leti tu tsi'icbata le yumtsilo, ts'oocle meyajneneex,¡ u tial ca yanaizen ta wueteleex! lela le ti tu ts'icbatal yumtsil tie ( Molay k'atuno'ob). 5lela letee tin tzikbatia caa tin Dza teex caj jokex yételex. Máá sajactalex!6Tumen kich quelen yum yrtrl u Molay k'atunob yacbeeya: itii uchan piit kine teene tunben quini titee caanó yeetele luumo, lee káanabo yetel le luum tienó, 7teené yan y titic tu laacal nukuch luun, u péél noojoch luume yan u utahsic baloo JaDzutzob tii teen, ten tunee yam im chupic le najá yekiich guelen yum yetúj molay k'atunob8¡ Le sac takino yete le k'an taa kinó im tialoo! leelá leeti tú tzic batal le kiich quelen yumo yeetel u molay k'atuaob. 9¡u kikiola le naja yan u nojoch táál tii le kinoo cu talój jeex tii yaaxaquéé, cu yaalic kiich quelen yum yetel u Mo lay catunob, tem tuneé kin Dzaic jets'óolil tii le cuayá! lela leté tu tzic batá lee kiich quelen yum yetel u molay catunob.10"tu kiini veinticuatro tii lee bolon wináal ti u caapéé jaabi tii Dario u táán kiich quelen yumé taal tii Hageo le profeta, tun yaalic: 11"kiich quelen yum yetel u molay k'atucob kuyac beya: kááta wuxex tiobe yumkinabó yooko le almaj, táán káa u yaalo: 12waju tul xiibé cu kuchic lee bakó le Dzaan u payiló u tial kiichque len yum lee yan tu cabli u nookobó, yeete u nookob cu coojó tii waj tii estofado, vi no úa chacjá, je macamac bác jamilelé ¿ lela cu sut kiilichi?"le yumkinobo tu nucóó cá tu yalajob: máá.13ts'o'oke' Hageo ku hualick: "hua yan muax kú lútaá tunmen kú machik untú k'méa y Dzoctune ku machik hé Báaloba, ¿ yoná tun ú lunta xaán? e yuum k'iinobo ku nuckobe "jaaj, ku eek'ta xaa'n ". 14Le túun Hageo ku nuuktie " ¡veye kaaj xeté mu'ah kaa tín taán! Le té u nu'ukbese yuum, beex yeté tulaakal meyaj tá maak'onta yeta k'ab: tulaaka ú siijua waye laj éek.15Le túun bejla'e', ts'aaextan tuukul tuliaka ba'alo tun taasón té k'iina. Táanil un much le tuunich óok'ol tuunichó tu kulnaj yuum, 16¿ Bixcachi taanil? ká ta;éx té múuch jun káal p'iisan té neek, Tsoke chen lajun yani; ká talesh té kaate u'noo a joots'e cincuenta p'iisan, chen yunkal yani. 17Tén ti oksa ti teex, takta meyaja a g'ab yeté yaya olá yectel tsáakil, kex beyó má suunajo'ob ti ten, ye tee ya'alaj, d'an u yuum.18Tuukulex valquila yete taanil, tee k'iin 24 téh winal Bolompe, té k'iin ka síijel te templo yuum, ¡Tuuklex tun yo'sa! 19¿ yána neek té tu u kuuchilo? ¡ Le vid, ucheí hiyo yete granado, yeete ú ché olivo mátsiku lol!20T'sake ú dan yuum tá tu caamal cakten ti Hageo te' k'iin veinticuatro té wina Belem: kualic. 21T'aane nojoch jalache Judá, Zorobael ka a'alti: Tené yani metku titbale ko'anlo yete lu'um, kaabo 22¡Tumén ten kin juutku jalach k'aanché tu lacle reinoobo dzoque yani niiku muuké tu lacle múch'kaajo'ob! ten quin niiku cocheobo yete max nat'milo; leté tsiimino'obo yete max nat'milo'obo yanu lúubulo'o, umpe, umpe, yetu máaskabil a sucum.23Té k'iino, uts'aa un'uk e yuum u yuumil tulaakal páajtalil, tén quin mach kech titech, Zorobabel, u pal Salatiel, Bey'in m'ax in ya'abilme, le tu ts'aa un'uk e yuum. ¡ Ten kin metic ti tech Bey unp'e anillo ts'olabé, tu menti yeeyech! ¡ lete ts'aa un'uk e yuum u yuumil tulaaka paajtali!

Zechariah

Chapter 1

1Tí le u Ruwaxak kinile ka'a jaabo le u jalachíl le Dario, u Dzíbil YUMTZÍL táa tíle Zacaríasó, u paalí Berequías, u paalí Iddo, le bobaoo, kú yaálik: 2lé Yumítzílo zenkéch dzík yetén ú tatáoo! 3Wáalex tí letío: le Yumtzílo le hú Molaík le ku yaík le láa: ''¡suneneesh tí wiknal!", le tí ú báax kú yalik le YUMTZÍLO le ú Molaík le káb, tenee kí káa sut tía wetelesh''ku yalik le YUMTZÍLO le ú Molaík le kab.4Maa betxesh bey tataeshe, le maxobe le aj'bobat tu tzol xikínd'ao máa betxesh beyó: le YUMTZÍLO Molaík le káb kú yaalik beyá: ¡luk'enesh tíe k'ak'as bejobo yeten u k'ak'as báa ku betkobo! letíobe matú dzaj u yolo tení. Leelá ú dán YUMTZIL. 5Ú tataobe, ¿tux yanob? ¿tux yam le aj'bobatobo, tíanob weyab tak tú xuul? 6Ím d'anobe ím nu'ukben, tenee tí tsoola tí ím meyjilob le aj'bobatobo, ¿maa waa pi'itmaankex tí a tataex? tunee, letíobe yaj'olachajo tu yalajoo beey: je bix le YUMTZIL Molaík le k'ab tu tuklaj u betik tóonee, le baax balob k'asíl k'amke', beyo letie dzoku betik yeten tóon.7Tu kinil le braínly, lat tu lahunile kinoo le k'ínolé Sebat, letie u káajab le u jaachíl le Dario, u d'zibal YUMTZIL tál tí Zacaríaso, u paálí Beraquíaso, u paálí Iddo, le aj bobato, u yaalík: 8O'niak tenee tí wilaj, ¡ílej'! u p'ee shíib u nad'ma u píe tsímín chaák, letie tían íchile cheobo te mirto le yam te k'oomo; tú pach letie tí yaam u p'ee tsímín chak, marron, rojizos, sakta. 9Tí walaj: ¿báax le baloba, YUMTZÍL? Le tunee u Angel le YUMTZÍLO le kú dán tí wetwlo tú yaalaj tene: "tenee ím wesik tí techee báaxe le balobo".10Tunee le xíibo le walajó ichí'le chéobo tíe mirto, tu núka tu yáalaj: "letie lelóba le YUMTZIL tu tuxta u manoo te' luumo". 11Letíobé tu nukó tíe u angelile YUMTZÍLO le walaj íchíle chéobo te mirto; letiobe tú yaalajo tí letí: "tank maan chéen beyo te luumo; ílé, tu lakal le luumo kulukba jedzekba taan ú jeézkuba".12Tunee, le u angel le YUMTZÍLO tu nuka tu yaalaj: YUMTZIL Molaík le káb, ¿bey bukaa a yaábíl techee waa maá a weesik a wotmá Jerusalen yeten u mu'ch kajoob le Juda le dzoko muk'yaj yeten u k'uxlantambalob tie 70 jaabo? 13le YUMTZILO tu nuka ti le angelo ku d'an tí wetelo, yeten utzíl dánoo, dánoo utz oo'laj.14Tunee, le angel táan u d'aan cáach tí wetelo tu yaalaj tí tenee: awatnen álej: le YUMTZILO tíe Molaik le káb ku yaalik le baaxá: ¡tenee aj'sawinil tí Jerusalen yetel Sion yetel u p'ee nojoch oolaj! 15tenee senkéch p'ujlen yetel le muuch' cajobó le kú jelelobo. Le cheén u p'ítt p'ujlen yetelobo, letiobe tu beéto le u k'así le k'askunbilob.16Beey tuno, le YUMTZILO tí le Molaik le káb kú yaalik lelaj: tenee dzokí sut Jerusalén yetén utz balolob. ¡in wotóch yán u k'a liisaaj tela'a; letie ú tzol d'aan le YUMTZÍLO. Le káxab p'iísoo yán u zaad'za tial u chúkul yokól Jerusalén! 17'Tún kátene, awatnén, aleej: ''le YUMTZILO le Molaik le káb kú yalik lelaá: ím noj kajilobe tun káten yán u ká yakachtalob yeten u malobil, le YUMTZILO tún katén yan u kínbaa óolaltík le Sion, letié tun katenee yán u xíxtik Jerusalén''.18Tunee, ¡tí líisaaj ím wichóo tí wilaj k'aan p'ee baakoo! 19Tenee d'anajen yetel le angel d'ana tí wetelo: ''¿baxe baloba?'' letié tu nuká: ''letí le bakobaa tu beta u k'itpajal Judá, Israel, yetén Jerusalén''.20Tunee le YUMTZILO tu yesaj tén káan pée maak ku meetik báalob yetel u káb. 21Tenee tí walaj: ''¿baax kú tal u bet le makobaa?'' Letie tu nuká, ká tu yalaj: letié baakoba tu betá u k'itpaja Judá tíalak mix u túul xíib ku pajtal u líisik u póol. Le much' makoba taán u talob u jóxol, tíalak u k'askundik le baakoboó tí le much' kajobo le tu liísobe jée makamak bakobee tu k'atubao te tu luumil le Judá tíal u k'itpaskoo

Chapter 2

1Dz'okoleé, tenee tí líisaj ín wichobe tí wilaj u pée xíib yeten u p'ee u linea tía p'íisbi té tu k'abobó. 2Tenee tí walaj: ''¿teeché tuux tún ka bín?'' le béy tu yaaláj tén: ''ín p'iísik Jerusalén, tíaal ínn nuktic u koochíl yetel u choukíl''.3Dz'okolee, le angel tu d'aneno biní u lak' angel jook' u nuuktuba yeten. 4Le ka'a angel tu yaalaj tí letíe: ''alkánen dánee xiíb taánkelmoo; álej: ''Jerusalén yaan u kútal tí lé u k'axíl jeek'abo tu yólal le much' xíibobo yeten le baa'alcheobo tí letié. 5Bey tenee (letie lela u tsool d'aan le YUMTZILO) yán ín suut tí letie u p'ee paak' yeten k'aak' ti u Bak'paach, tenee u nojbe' enil tu chumukíl tí letie.6¡Káana!, ¡Káana! ¡puudzenex te tu luumile le lak'inoo. Letie lela u tsóol dáan le YUMTZILO. Bey tunee d'zuk ín k'itkoob beye kan ík'oboo teé kaánoo! leelá u tsóol d'aan le YUMTZILO. 7¡Káana! ¡Pud'zenex tí Sion, texee le kajakbalex yeteen u paalí Babilonia!8Bey d'zoko le YUMTZILO Molaik le káb, tu tsiík ten ín tu tuxtén yokóol le muuch' cajalobo le d'zok u yoklaloboo bey maax káa u machoobee, ¡kú machík u chúpalil u yich le Yumtsílo! d'zokole letíe le u YUMTZILO tu beta lela, letie tu yaalaj: 9''tenee kín liísik ín k'aa yókol letío, letiobe yan u yoklalob tumen lé manbí macoboo''. Tunee yan u yogetkob le u YUMTZIL Molaik le káb tu tuxtén.10''¡K'aínen yeten kímbak óoli u paalí Sión, bey tenee tianén n'aadz ín táa ín mek'tik a bak' paach! Letie lela u tsóol d'an le YUMTZILO''. 11Dzocolé, nukuch cajoob yan u much'cubao tilé YUMTZIL tie k'inoo. Letie kú yalik: ''tunee letíobe yan u ká suutóo ín cajalobo; bey tenee yan ín bak'pachtik chúmuk tí teex'', texee yan a wojetxee le u YUMTZIL Molaík le káb tu tuxtén táa weteléx.12Béy tune le YUMTZILO yan un síiba ti Judá bey up'ee xtansia jach tu jajil te tu luumil kílíicho, yan u suut u laak' u jun tíalak u yéyik Jerusalén utíal letí. 13U maak u chií, tu lakál baak' tu t'aan le YUMTZILO, tunee letie d'zok u yajzaá te tu kuchil kiliicho.

Chapter 3

1D'zokole le YUMTZILO tu yeesaj tí Josué lee káanal yumkinoo tu táan lé u angel le YUMTZILO u k'ak'asbalee tí walakbaa tu noój k'abee tíalak u takík u jool tie k'ebanoo. 2Le u angel lee YUMTZILO tu yaalaj tié k'ak'asbalo: ''¡le u YUMTZIL kú kú k'eíkech k'ak'asbaa; lee u YUMTZIL, maax u chíxtik Jerusalén, kú k'eiikéch! ¿Máa wáa u p'ee chuúk jo'osaaj tie k'ak'oo?'' 3Josué u bukíndma u nook' boox te tuux walakba tu táane angeló.4Le angeló d'anaa tú yaalaj letíobé maxobée walánoo tu táan letío: ''luuxe boox nook tío''. D'zokole leetíe tu yaalaj tí Josué: ''¡íilée teene d'zook ín betik le u k'asílo luk'uk tí teech in tenee yan ín bukínkech yeten nook mamaykíl!'' 5letie tu yaalaj ¡p'atoo u d'zaiko u p'ee p'ook xaák tu póloo! bey tun, létiobe tu d'zajoob u p'ee p'ook xaak tu poól Josué ká jéelí yetén nook xaak bey u angel le YUMTZILO tian téelo.6Dzokee u angel le YUMTZILO tu noojoch dánta Josué tu yaalaj: 7''Le YUMTZIL Molaík le káb kú yaalik beeya: ''waa tech ká xímbaa tín beelobee waa ká yajooltiik ín d'anobe, tunee ká nojochjalachtik ín wotóch ká kalantík im corte, bey tenee yam ín betik a bín a suut ichiloob létiobe le maxob ku wáatalo tín táanoo.8¡Úyee, Josué lee káana nojoch kínoo, tech yéten léa k'aajolalobo le maxob k'ajanoo táa weteloo! bey tunee xíiboba létí u p'ee señal, bey tenee yam ín líisik ín meijil tunbeen. 9Beeyá íle le tuunich d'zook ín d'zaik tu táan Josueo. Yam uuk íichoo cheen tí le tuunchá tenee yam ín dzíibtik u p'ee dziib; leelá u p'eetzool dán YUMTZIL le Molaik le káb, tenee yam ín xaaktik le u k'ebanee luumaa tí u p'ee kíin.10Tiée k'ino: letié leelá u tz'ol d'aan le YUMTZILO le Molaik le káb, jujuntul xíb yaam u invitar tial u kutal tu yaanal u vid yeten tu yaanal u higuerao.

Chapter 4

1Tunee le angelo le ku d'aan tí weteloo táa tí wiknal ka tu líséen beey u p'ee xíibee dzóok u lisaa tí u p'ee waayak'. 2Létie tu yaalaj ten: ''¿Báax ka wilik?'' ten tí waalaj: ''tenee kí wilik u p'ee candelabro mendaan laam oro, yeten u p'ee k'at yokol. Yam uuk juuloo yokol letie yeten uuk tubos le juuloo yokól jujunp'eel juuloo. 3K'abe chéo de olivo tianoo n'adz tí, u p'eele tu nooj' le k'ató u laak'o tu t'zeel d'iik.4Jeesh tenee d'anaen yetén le angeloo le maax tán u d'ankeno. Ten tí waalaj: ''¿baax tun u k'aat u yaal le balob beyaá, ín Yumtsíl? 5Le angel maax tan u d'aan tíi weteló tu nuka tu yaalaj ten: ''¿a wojej baax u k'atu yaal le balobá?''tenee tí walaj: ''maá, ín Yumtsíl''.6Bey tu yaalaj: ''Leelá u d'anee YUMTZILO tí Zorobabel: maá yetén muk'ilí, mish yetén a pajtalití, chén yetén ÍN PIXAM, ku yalik le YUMTZILO le Molaik káb. 7¿maxech techí, nojoch noj k'aax? tu táan Zorobabel teche yaam a suutú tí u p'ee llanura, letié ku joosik le funichoo te kámloo ichíle a watoboo ''¡men uuts! ¡men uuts tí lela!''.8U dán le YUMTZILO táa tí ten, ku yaalik: 9''u k'abobe Zorobabeloo d'zok u kukínske le u chuun pak'ilé najaá yetén u k'abobee yaam u chukpesiík. Tunee yan a wojetik LE YUMTZILO le Molaik káb tu tuuxten tí teech. 10¿maax d'zok u p'eektik le u kínile balob mejenobo?lee cajaloba yam u kímbaktalu yolób u yílikób le u aalíl le u k'ab Zorobabel. (Letié uuk juulobo le YUMTZILO le ku yaalkátik tu lakál le luumo). 11''Tunee teneetí k'atá tíe angeloo: ''¿ba'xee u cheilobee olivoo le yanoob té dzíka yetén te o noojil le candelabroo?''12U p'ee teen tenee tí k'ata tié: ''¿baaxe k'aa j'ek'oba tu tzele k'ap'ee tuboo lan oroo le yam le aceitek'ankáno ku wekel tu paachob?'' 13Tunee, letie tu yaalaj ten: ''¿máa wáa a woje baxee jelobaa?'' ten tí waalaj: ''maa, ín yumtsíl''.14Beyaj bax tu yalaj: ''letie lelaa u k'a tu u palál maaxobe weeke le oliva siis, maaxoo walanoo tu tán le Yumtzilo tí tu lakále luumo.''

Chapter 5

1Tune'e tí liisaj ín wichoo, tenee tí wilaj, leela, ¡u p'ee rollo kú xíik'nal! 2Lee angeloo tu yaalaj tenee: ''¿baáx ka wilik tech?'' tenee tí nuka''. Tenee kí wilik u p'ee rollo ku xíiknal, veintidos codos u chewakíl waa cuarenta y cuatro metros, yeteen diez codos lee u cochil waa jó metros''.3Dzokole tu yaalaj tenee: ''leela letie k'ak'as d'aan kú jok'ool tí tu lakál lee lumoo, tumen jujuntul okool yaam u xodóol tu pachilil beelae lee bíx nuuktaniloo lee bix kú yaalaj te tu la'a tzelooboo jeésh bix tu tzoloo 4''Tenée yáam in joosko te pachilóo, letié u d'aan le YUMTZILO le Molaik le káb, beya, yaam u yokoloo te tú tanal le okolóo yeten tu tanal le ku tuz tí K'abaoo. Lelá yam u p'ataa te tu tanalóo kú xupik lee cheoo yeteén ú tunchiilob.5Tuneé leé angeloo maax kú d'aan tí wueeteloó jokí ká tú yaalateén: ¡''Liisa wichoob ileé leebaax ku taloo! 6Tenée ti wualáa: ''¿baaxé leo?'' letie tú yaala: lelaa ú p'ee shaák yeteén ú p'ee efa (treinta y siete litros) lee ba'ax kú táalo leela u kébanoo tí tu lakal lee lumoo. 7Tuneé ú p'eel ú ta'akaníi lee plomoo liisaab tú paách shaak ¡yam tú cooli cúlcaba tu yána!8Le'e angeloo tu yala'a: ''¡lelá k'ebanoo! letie'tu chinaa tú k'aaten te shaakoo letie' tu ch'inaa lee u takanil lee plomoo yoko'ol le tuúx j'ekaboo. 9Teneé tí lisaj in wichoo ká ti wilaj káa tu koolelo tu taloo tin wíkna, lee ik'oo tiaan tee tu xik'ooboo túmen yaam u xik'oob beey lee cigüeñao. Letiabee tu liisajo lée sh'aako ichii'l lee lumoo yetéen lee kaánoo.10Jeesh be'eya ti wualaje te angeloo mash dangue: ''¿tu'ux ka biskesh sha'akoo?'' 11Leeti tú yáala teneé: ''yaam u liisik u p'ee kúlnai te tu lumil lee Sinar u tia letioo, beya lee ken dzokok lee kúlnaíloo, lee shakoo yaam u d'zabaa tee loo te tu chumpak'iloo''.

Chapter 6

1Tzooc le t'eené sutnajen catin liisaj in wichoo catin wila kanpée carros tú colaloo tumen tsimnoo cutáloo tu joolo te k'ap'ee noj; k'aaxo letié k'ap'ee noj kaaxo betanóo yetén bronce. 2Ú yaxup'ee carro yanti tsimnoo chakoo, u k'ape'e carro yanti tsimnoo boxoó, 3le oxpe'e carro yanti tsimnoo saktakoo lée kanpée carro yanti tsimnoo' sakboxóo pukutacóo. 4Tunee teneé kati nucaje catí walaj tiee le angeloo cu d'an tin weteloo: ''¿baxee jéloobo in Yumil?5Le'e angeloo kátuu nukae kátuu yantené leé jelobaa leetieé kamp'ee leé ik'oboo' té kánoo leé kú joloboó teé túx yanoboó walajoó tu' tan' le YUMTZILO te tú lakleluumo. 6Le tsimnoo boxoboó ku joloo utiaa le nojoch kajoo x'amán lée tsimnoó sacobó cu jónióo tée nojoch kajoó chiki letie tsimnoo sak box yétee pukúl kú jónloo u tia lubinó tée nojoch kajoó nojol.7Léte tsimnoo nojoch mugobó jokóob ú kaxtoo tux u vinoó yókól lée lúumo lée angeloo katu ya'ati xénex a báapáxtes yokol le lumoo leetiobee jokóo ti tú lak'aa lée lumóo. 8D'zokie leti tu d'aneé ká dáná tin h'uetel kátu ya'ate iré léku jolobóo u tiaa lé kájó xáman' létiobé yán ú jed'zkuncoo in' pixan yéten lebáx kénubetoo té káj xámanoó9D'zokole u d'aanlé YUMTZILOO táj titen' kátu yalatiten: 10''B'iis ub'ee siiba túxan lé nachkutanoboo túk'ajaloobo yétel Heldai, Tobias, yétel Jedaías, iila léte k'iino y'etel b'izeé tú n'ajil Josias, úp'ali Sofonías, lée táloo tée Babilonia. 11D'zoklé ch'aa plata yétel oro, b'et ú p'ee kaax jo'ol kú dzokle dzá yókol ú p'ol Josué, ú páli Josadac, ú n'onchi leé kiinoboo.12D'zaanee ká jua'tii: ¡lée YUMTZILO Molaik le káb kú yalik: ¡lée xibóo, ú k'abaé Rama! l'e kú nojo'chtale túx yanoo léti d'zokle kú lisik lée kulnai l'ee YUMTZILO!. 13Leti kú liisik lée k'ulnai lée YUMTZILO yán ú léets'ba dzokle yán ú k'uutal b'eey lée ú nojochil lée ú jalachiloo l'etie y'anubetik beey ú p'eel k'inée yo'kol ú trono. Yétel ú na'ati yéte etsa'an i'chil k'aatuloo.1415Ú b'ee kaax jo'ol ya'n ú d'zabaa tée kúlnajiloo lée YUMTZÍLO ú t'iaa tzic ti Heldai, Tobías yetel Jedaías b'eey ú p'ee k'aasai t'i ú yúzil ú p'aliloo Sofonías. Dzole l'etiobee tianoo tée tú náchiloo yá nú tál ú liise ú kúlnai lée YUMTZÍLO, yéteé t'exee yán a wojet'kesh lée YUMTZILO Molaik le káb d'zok ú túxk'een ti téex lée jéloo yán u yúchú wáa téxe'e ká uikesh le'e ú dáan lée YUMTZILO Ú DIOSOO.

Chapter 7

1Baale le jalachí Darío gobernarna kan jaab, tí u kan kíne Quisleu (le kaach le noveno kino), u dáne YUMTZILO táa tí Zacaríaso. 2Le macoboo tie Betelo tu tuuxtó tie Sarezer yetén Regem Melec u xibilob tíal u k'aat ool tu táan u yich le YUMTZÍLO. 3Letiobe tu d'anobe kínobo maxob tíano té tu najil le YUMTZILO le Molaik le káb tie aj'bobatobo: ''¿k'abet ín yajholanta tí u jó mesil ichíl u p'ee sukin, jée bix dzok ín betka tie yaakach jabobá?4Tunee, le u d'aan le YUMTZILO le Molaik kab ta'a tin wiknal, katu yaalaj: 5''D'aan tu lakale macoob te luumo ták le k'inoboo alej': ''le ká tá suk'in tá baesh le ká yajholalexe tie u jó yetén le wak yolale 70 jaboboo, ¿jach jaá tá suk'indabaesh tín Wolaj? 6Le teshee janex uk'unajex, ¿máa wáa janex uk'unajex ta wolalexí? 7¿Maa wáa létie u jach d'an LE YUMTZILO tu yaalaj tu chiile ajbobatobó le uchbenobo, letén teshée cajakbalesh te Jesuraleno yetén le much' cajobo bak pachtanob yetén yacach balob utzo tianob chuun pak' tie Neguev, tí le pu'uk te chikino?''8U d'aan le YUMTZILO ta'al tí Zacarías, ká tu yaa'laj: 9''Lée YUMTZÍL le Molaik le káb kú yaa'lik beyá: ''betex u malobil yetén u jajíl tojil, sajkilil tie much' tu kuló, yeten c'haa otsílil. Cha'ex u jujuntul maco'obu betoob beyá yoola'al u lak'oob. 10Yo'olal le kimeén u yichamo' yeten le naan u tatobo, le ula' kajoob, yeten le maakoob otsiloob, ma betik a k'asanilex, ma' p'at kex mix u t'ul u tuklik mix u p'ee k'aas tu yoolal u laak tu puksikal''.11Tsoke le ti o be ma tu yootob u yu'boo t'an, ka tuujed'z kundu keelembaloob yeten ma ún ya t'aan. Le ti o be tu kaloob u xicnoob ti a ma u yuubikob. 12Le ti o be tu beetoob u puksikaloob jaach chich bey le tunich'ob, ti a ma' u yuubikob le u ley'ob wa u ta'an le YUMTZILO le Molaík le káb. Le tie tzook u tuxtik u ka d'aan ti le maakob yoolaal u Pixam ti uchbeen k'inobo, tu yoolal u chí le u ajbobatobo. Tsoke le maakobo ma tu yootob u yo'bo, beya le YUMTZILO le Molaik le káb jach k'ux yetelob.13Uuchi le ka d'anají, le ti o be ma tu yuub'obi. Yoolale le la tu yalaj le YUMTZILO le Molaik le káb: ''le ti obe yan u d'ankenoob, tsoke tene'ma taan i uikoob. 14Beya tené yan in kitkob bey u p'ee moson ik ti tu lakabe mu'ch kajoob ma' u yiloobo yetel le luumo le ku patkoobo tu pachobo yan u patal tux naan mix baa'. Tu men mix maak ku manak u yokol le luumo wa ku ka'sut tu yoolal, tun le maakobo d'zook u betkoob u maaloob luumoti u p'e k'aax.

Chapter 8

1Lee u tzol d'anee YUMZTIL le Molaik le kab tá tí wiknal, ku yaalik: 2Lee YUMTZIL le Molaik le kab kú yaalik beya: ¡sem kímak ím wool tu yolaal Sión yete'en nojoch cala'an sem kímak ín wool tu yolaal yeteén nojoch dzikíl! 3Lee YUMTZIL le Molaik le kab ku yalik beya: ¡tenee yaam ím sút tí Sión tenee yaam ín cajtaal tu chumukil lee Jerusalén, beey Jerusalén yaam u k'abaataa lee u kaajil lee u jajíloo lee u noj k'axil lee u YUMZTILO le Molaik le kab yaam u d'anaa le kiliinch noj k'axool!4Lee u YUMTZÍL le Molaík le kab ku yalik: ch'ijaan shiboo ch'ijaan koleloo, tu k'aaten k'an antaleex tí u bejíl lee Jerusalén u jujuntul maacobe yaam u k'abejta tio bee u p'ee xooltee tí tu k'aaboo tumén dzok u jach ch'ijiloob. 5Lee u bejil lee u kajiloo yaam u chuupul yeteén mejen shípalalob yeteén mejen ch'upalaloob kún baxalobi.6Lee u YUMTZIL le Molaik le kab kí yalik beya: ¿Waa yaam ba'axmatáan u pajtaal u menk'alee tí tu yichobee lee u bit u makílobee lee kajoó tí u kínilobee, beey yaam kun chikpajak ba'ax maatan tu pajtal u menkaja tí wichoo?, leela u tzool da'an le YUMTZILO. 7Lee YUMTZÍL le Molaik le kab ku yaalik beya: ¡Paktex, jach taíták ín k'eex lojik ím kaajal tí u lumil lee u sasbaaloo yeteén u lumil lee u yak'ataloo! 8¡Beey tenee yaam ín taskoob tu kateen letiobe yaam u cajtalobtu chumukil lee Jerusalenoo, beey letiobee tu kateene yaam ín metikoob ím kajliloo, ín teene yaam ím metik'iba u Diosoo yeteen u jajil yeteen u utzil.9Lee YUMTZÍL le Molaik le kab kú yalik beya: teex lee a wojlexoo, táan a sem uyikesh lee sem dánoo ku taal ti lee u chíobee lee ajbobatoboo lee u chuum pak'iil lee ím tanaloo dzook u dzabal, lee ím tanalaá, Le YUMTZÍL Molaik le kab: u muk'il lee a k'aboboo, tíaal u pajtal u lisaaj lee kulnajiloo. 10Tun cachee tí le k'inoboo mix u p'eel pak'aal mool tumen mixmaak, minaan naajalil, mix tía xiib waa tía b'alchec, maa ancha ets'a'an tí mix u tuulí tí waa ku binee wa ku suteo. Tenee dzok ím dzaík ka'chi jujuntul maak tu yok'ol lee caja'an tu tzeloo.11Beey tuná, mataán u mek'aja yete'en lee u dzedzekíl lee kaja'a, lelaa u tzól dán lee YUMTZIL le Molaik le kab. 12Beey lee u neek'e ets' a'ano yaam u p'ak'aal; lee vid ku naakaloo yaam u dzaík u yichoob ím lee lumoo yaam u dzaík u jochíl; lee k'anoo yaam u dzaík lee ye'eboo, beey tuno teneé yaam ím betik tí u dze'dzékil lee kajaa ka bataak tí tu lakal lee baloboo.13Teex kácheé u p'ee kansajesh tí u laak' much' kajoboo tí k'ak'as d'aan, u najil Judá u najil Israél. Beey tunee, tenee yaam ím lísíkóob texee yaam a menk'aleex u p'ee kíkil d'aan. Maa ch'íkex sajkilil; ¡batéx a k'abeex u mentkubaoo mukil! 14Beey lee YUMTZILO le Molaik le kab ku yalik: jeésh beey kín tuklik ím bétik teex k'aso'o beey jeex lee a uch beniloo tu betoob ín k'uxíloo, kú yalik le YUMTZÍLO le Molaik le kab, maa lubuu yoo'lí. 15¡Beey xaam tenee yaam ím tukultik tí lee k'ínobaa ím bétik teex utzíl tu k'atén tí Jerusalén tí tu tanal Judá! ¡Maa ch'íkex xaajkilil!16Létie balobaa k'abet a betikex; d'aneneex yéteén u jájíl jujuntul maloob yeteen le max cajanob tu tzelobee. Betex u malobil, yeteen utzil, yeteen ets'a'an te tu jonajiloo. 17Maa tukultike'ex a mekex k'aas íchíil tí a puksík'alex yoko'ol u laak', ím maa yabitkeex d'anoo tusiloo, ¡beey tun letie ba'aloob tenee ín ch'abekmajoo!, letie lelaá u tzól d'aan le YUMTZÍLO''.18Dzokolee le u tzól d'anee YUMTZÍLO le Molaik le kab taal tí tenoo, ku yalik: 19Le u YUMTZÍL le Molaik le kab kú yalik beyá: le u suk'ínee kaan p'ee mesoo, le u quinto mesoo, tí le septimoo mesoo, tí le decimo mesoo, yaam u sutoo u k'íniloo k'ík'i d'aan, cheejil, ¡k'imak o'olí uts o'olal tí u taanal Judá!'' ¡bey tunó, yabilte'ex lee u yutsilo yetéen le ets'a'ano.20Le u YUMZTÍL le Molaik le kab ku yalik beya: le macoboo yam u taloo tu ka'a teén, le maxoob kajanoo te tu tancheé cajoo. 21Le cajanob te cajoo yam u bínoo tí tu laak' cáj yam u yalikoo: ''¡chaoní ka xiko'on tú séblakil tía ká ok'anakón tú ta'anee YUMTZÍLO ka'ak kaxteé le YUMTZÍLO le Molaik le kab tunee yam xa'an bíim. 22¡Yaabmakoob yaab much' cajoob nojoch muk'oo yam u taaloo u kaxtoo le YUMTZÍL le Molaik le kab te Jerusaleno yam u yok'oloo yo'olal le u ment'autsíl le YUMTZÍLO!''23Le YUMTZÍL le Molaik le kab ku ya'alik beya: ''tí le nachil k'ínoboo lajun xiboo tí jejelas d'anoo yeteen jejelas much' cajo'o yam u machiko'o u wudzílil lea nók'oo yam u yalikob: ''¡cha'ak bín ta wetelí, beey dzook uík le Diosoo tíaan ta wetelee!''.

Chapter 9

1Lelaá u p'eel u nuuk d'aan le YUMTZÍLO tu yoolal le u luumil le Hadrac yetén Damasco. Beyá u yich le YUMTZÍLO tíaan tí tu lakal le macoboo, bey shaam te tu lakaal le tribuobo te Israelo. 2Lelaá u nuuk d'aan shaam yoolal Hamat, le túux kú naká Damasco, tu yoolal Tiro yetén Sidón, kéex jách ú yoojoloob.3Tiro d'zook u betok yoolaj letí u p'ee muk'aní d'zook a d'zapik lee platabéey lee luumo yetén lee oro ku lembaloo beye luuk' teé bejoboo. 4¡Ileé! Lee YUMTZÍLO yáam u luusik u muuk tí lee k'anaboo, beyaa letiee yaam ú jandaa tumén lee k'ak'oo.5¡Ascalón yáam ú yiliik yáam u jak'aal u yo'ol! ¡Gaza yaam u liílkubaa jach noojo'ch! ¡Ecrón, u pa'atal baa ut'z yaam u kínsaal ú ú yo'ol! ¡Lee ú noojoch jalachíl Gaza yaam u kímiil lee Ascalonoó mataán u káa kajta macoobí! 6¡Macoob máa k'ajolanobí yaam u beticoob u taanalobí teé Asdodoo tenée yaam ín xo'otik le u jakán u yoólob lee filisteoboo. 7Beey túun tenee yaam ín luusík u k'ik'eloo tú chíoob leé u k'ebanoobo íchíl ú ko'ojoboo. Dzókole'e, letíobe yaam u k'expaloo tí ú p'iit macoob u tíaal le YUMTZÍLO beéy ú p'ee u nojochil te Judá, Ecronee yaam ú suut beey u p'ee Jebuseoe.8Tenée yaam ím mek'lantandik u bak'paach ím luumo tuux ku t'och k'ajal lee molaik lee maxoob u k'atoo ka xíik teéch k'aasí tíalak mixmaak ká pajcha'ak u maáníi waa kú ká suutí, béy mix ú tú k'asaan kún manaak tu yiknal. ¡beéy tunaá ténee yaam ín c'huctik yook'ole luumo yeetén ín wichoob!9¡Awatneen yeteen nojoch kínbak o'olaj, ú pa'alí ch'upa Sión! ¡Awatneen yeten kínbaak o'olaj, ú pa'alí ch'upa Jerusalén! ¡Ilee! lee a nojoch Jalachilo ta'an u ta'al ta wiknal yeteen ú tojíil tú jáalk'atk'ech. Letié Óotsil ú nat'maa u p'ee tsímin chowak xikiín tí u yaál u p'ee tsímin chowak xikiín. 10Dzókee yaam ín xoótik lee u nuukul lee kú ko'olik le tsímnoo Efraín yeteén le u tsímin Jerusaleno, yeteen lee ú suut pacho'o yaam ú xo'ot'oo tí lee ba'ate'iloo; ¡beéy letiee yaam ú d'aanik ets'a'an tí lee much' cajooboo lee u nojoch muk'oboo beey lee k'anaboo yok'ole k'anaboo tí lee jáoo ta'ak tu xulil lee luumo.11Lee teeché, ti u kiké lee ín nukd'aan ta wete'eloo, teenee yaam ín beetik tí lee a k'almoboo jaalk'aboo tí lee ch'enoo tuux na'an jaá. 12¡Sunenex tí lee a mukilexo, lee k'aalanexoo lee a p'atalexoo bey beelaa ta'an ín waalík teneé yaam ín suutik te'ch u k'aa p'eeli. 13Beey dzok ín pakik Judá beey u p'ee suut. Dzo'k ín chupiik ím chachal yeteén lee chín cheeoo yeteen Efraín. Tenee dzo'ok ín waajsik a palal Sión, beey u nu'ukulil le u ba'atel lee guerrero!14Lee u YUMTZÍLO yaan u chíikpajal tí letíoob, ¡u ch'in cheoboo yaam u xiíchaloob beey lee u jaad'z lee yuum chaakoo! beey lee YUMTZÍLO yaam u yuustik lee trompetao yaam u nadzkuba yeteen le yaja itk te temán. 15Lee YUMTZÍL lee Molaik le kab yaam u ta'akikoob, letiobe yaan u jandaloob tumenoo yaam u luusaaj u muk'e tunichoo tí u nu'kuliloo. Dzokole, letiobee yaam y yukú loo'b'yaam u yawatoob bixe macoob k'alanoboo yéteen le vinoo, bixee tdzonoboo, bixee u titse'e altaroo.16Jeeshe lee YUMTZÍLO u DIOSOO yaam u líisaloo tíe k'iinoo; letiobe béey bixee u p'ee k'alambi tamanobo lee yanoob tee tu cajaloób, bey letiobee bixee lee u tunchile k'aax joóloo lee ku lembaloo, liisan tu yookool lee luumo. 17¡Jaach utsíl jach kíchkeleen leetioboo lee macoob tan kelenoboo yaam u xítiloob beeyee nek'oo lee virgeno boo tilee vinoo ch'uujukoob!.

Chapter 10

1K'aate cháac tie YUMTZÍLO té tu k'iinil lee u tíknilee cheoboo, lee YUMTZÍL kú betik lee yajá íik'o, letiee kú d'zaik lee to'oslanja'a tí tu lakaloo yeteén kóol te k'axoboo. 2Beey lee idoloo lee yanoo te naajiloboo kú d'anoo yeetén tusiil; lee ba'ax kú yikoobe lee naatholobo chen tusiloo; letiobe kú yalikoob wayak'oob tusóob kú dzaiikoob kímbaak o'ola shuputaak, beey letiobee ku saataloob beey u p'ee tamaan ku muk'yaje tumeen naan maax calantik.3Ín k'uxilee d'abaa yo'okol lee ka'alan tamanoboo: leéla letie u xíbile chiboobo, u pooliloboo tenee yaam im jaats'ko'ob. ¡Lee YUMTZÍLO le Molaik le kab yaam shaam u calantíik u yalaj tamanoob, u taánal Judá, yaam u beetik tioob beey u tsíminilobee bateloo tiee bateloo!4Tí letiobe yaam u ta'al lee Tunich Angularoo; tí letíobee yaam u ta'al lee u clavijaile tiendaoo; tí letíobee yaam u ta'al tú laka'al lee u póliloobeé yaam u muchiloo. 5Letiobee yaam u mandikubaoo beey lee ba'ateél macoboo, maxoobee kú yaaya'aj chatikoob lee u enemigo'obee tí lee íchiil lee jo'oloó tí lee u bejilobee lee báateló; letíobee yaam u betikoob ba'atel beey lee YUMTZÍLO tiaan yeteelobee, letiobeo yaam u pajku su'utaá letiobee maxobee lee kú nad'kobee u tsímnolobe ba'ateloboo.6Teneé u muk'anilen lee u ta'anal lee Judá yaam ín a'antik lee u ta'anal José; beey tenee yaam ím liísikoob yaam u yand'a tí teen uts o'olí yeeteloo. Letiobee yaam u betikobeé beey tenee maa ím dzaob ti u p'ee tzelé, beey tenee lee YUMTZÍL U DIOSOO, tenee yaam ín nukik tiobeé. 7¡Dzokee Efraíne yaam u metikoba beey jeeshé ba'atel macoboo, lee ú puuksik'alobee yaam u kimbakta'al u yo'olobe beey yeteel le vinoo; lee u palaloboo yaam u yilikoob yaam u kimbactal u yo'olo! ¡ú puksik'alobee yaam u kímbaktal u yo'olo tí teén!8¡Teen yaam ín xook'ob tu yoolalob yaam ín muuchkinkoob, beey tenee yaam ín utskintikoob letiobee yaam u kaá sutoo u betubaoo beey u p'ee jach nojochoo jeésh bixoob ka'acheé! 9Tenee dzookín pak'iiko'ob iíchil lee macoob, beey letíobee yeteén u palalobee yam u kuxtalob yaam u suto'o. 10Beey tenee yaam ín utskínskoob tí tu lumilee Egipto yaam ín muuch'koob tí lee Asiria. Tenee yaam ín ta'askob te tu lumilee Galaad yeteénLíbanoo beey kún naanda tuux u yandaloobee11Tenee yaam ím ma'an íchil u k'ananil lee u yaaj 'olaloo; tenee yaam ím ba'ateel tík lee u olasil lee k'anaboo yaam ím tikikundik tu lakal lee u taamil lee Nilo. Lee u jalachil lee Asiriao yaam u luusaa lee u cetroilee Egipto yaam u bin tí lee egipciooboo. 12Tenee yaam ím muuk' kínskoob cheén tí teen ín letíobee yaam u xímbaloo tí ín k'abaa leela u tzol d'aan lee YUMTZÍLO.

Chapter 11

1¡Jéa jonajíl Libano, le tunee k'ak'ou jandé cedrosó! 2¡Ook'onenex u cheíló cipres, bey tun le u cheílobé cipreso dzok u lubulob! ¡Le ba'ax kach jach jadzutsé dzok u k'askunda'! ok'onenex téex u roblesí Basán, baalé le muk'umuk' k'axo dzok u lubul. 3Le k'alam tamanobó tu yawató, ba'ale u nojbe'enile dzók u k'askundá! ¡U d'anee leonó tankélenobo tu yakamó, yolál u jak'an u yool le u jaíl le Jordanó dzok u k'askundá!4Lelá letie ba'ax ku ya'alik le YUMTZÍL ÍM DIOSOO; ''¡bix u tuul k'alam tamam kú ch'uktik yok'ol le tamano alaam u k'ínsalobó! 5(Le maxoku mancobó kú k''insko' mataán u jadzalo, le maxó kú konikobo ku yaliko: ''¡Kichkelenech YUMTZÍ! ¡ Tenee dzok ím ayik'tal!'' bey tunee le kalam tamanobó tu meyajó tía u yumilobe tamanobó minaam ch'a otsilil tió.) 6Ba'ax tén tenee mataán u yanta ten ch'a otsíliltí u makílobe lumoo! Letie lela o tzol d'ane YUMTZÍLO. ¡Ilé! Tene'e jach taitak ím k'ubik jujuntul mak tu k'aabé kajan nad'tío tí tu k'aab le jalachó, letiobe yaam u k'askunkob le lumo mataán ín tokík mix u tuul kte tu k'abobo''.7Bey tunee tene sunajén tí le k'alam tamanó le dzok u dzabal tial le kínsajó, letie maxob ku kalam tamanobo. Tene tí ch'a cap'ee xoolteo; u p'ele tí d'aná ''men uts'' u lak'o ''much'tambal''. Bey tuna tí kalandé tamanobó. 8Tí u p'ee mesee tené tí k'askundá lé oxtú kalam tamanobó, tumén tene tí sata'a le p'aatalilo yetelobo, letiobe tu ch'a pekteno xa'an. 9Tún tené tí walaj tí u yumilobó: ''Tenémat'an ín meyaj bey u p'ee kalam taman tí texee. Le tamano kú k'ímilobo ch'a u k'ímilo; le tamanó ku k'askundalobo ch'a u k'askundalo. B'até tamano kún b'atalobo, yam u jantikob u bak'el u nadz kajanilobo''.10Bey tunee tí ch'a ím xoolte' men utsó k'atí kachá tíaal ín kachík le nupd'an tí beta yetén tu lakal le tribuso. 11Tí le k'íno le nupd'ano' kachí, le maxó kú k'om tamanobo le maxó kú jach íkenobó u yogeló le YUMTZÍLO dzok u d'aan. 12Tené tí wala'j tío: ''Wa uts tí teche, bo'ot ím najalí, wa mae, má betik.'' Bey tun letíobe tu bo'oto ín meyaj treinta u xed'al plata.13Tunee le YUMTZÍLO tu ya'alaj tén: ''¡ dzá le plata te tux ku kalata'a le tak'ínó, u malob bolil jeex bix botakech techetun! tene tí ch'a treinta xod'al le platao ká tí dza te tuux ku kalata'al u tak'inil te tu tanal le YUMTZÍLO. 14Tunee tené tí kacha le kap'e xoolteo, ''muchtambá'', tía u kachal le lak'tsíl íchíl Judá yetén Israelo.15Le YUMTZÍLO tu ya'alaj tén: ''Tú k'aten, ch'a le u nukulil u p'ee kalám tamán sata u yoolo tí techó, 16Tía ká a wilé, tene jach taitak ín dzaík u túl k'alam tamaan te lumo. Letie ba'ax u k'ajtí wá ku kímil le tamanobo. Letíe matén u kax le tamanoo satalobo, mix te'en u dzaké le tamán kimbajano'. Letie matén u dzá u janal le tamano má k'ojanobo, ba'ale yam u jantik u bak'el le polok tamanobo yam u t'okik u yich'akobo.17¡Yayaj olal tí le kalam taman le mataán u betik malob u meyajó max ku p'atik le tamanobo! ¡Le u nukulil le ba'atelo talak tu yok'ol u k'ab yetén u xnooj ích! ¡Tikik u k'abo u xnooj ichó chopchak!''

Chapter 12

1Leelá letié u tzol d'ane YUMTZÍLO yok'ol Israelo, u p'ee u tzol d'ane YUMTZÍLO, le max tu betá u xichajale káno' tu dzá u chumpak'il le lumoo, le maax tu betá u píxa'a le makobo' íchilobo: 2¡Ilé, jach taitak ín betik Jerusalén tí u p'ee copa', u mendalé makobo tu bak' paach u lilaloo. Bey xaam tí Judá tu yoraíle kaxaam tu yok'ol Jerusalenó. 3Tí le k'ino, tenee yam ín betik tí Jerusalen u p'ee tunich jach a'al tía tu lak'ale makobó. Jee maxak ká u yo'ot u líise tunichó yam u kímba'al tu juna'a senk'ech yaj, tu lakalé u much' cajíl le lumoo yam uu liísikuba' tu yok'ole cajoo'.4Tí le k'ina', leelá u tzól d'ane YUMTZÍLO; tén yam ín lajik u túl tsímin yetén sajkilil u túl le nad' tsiminó yetén chocopolil. Tené yam ín wilik yetén men utsíle' yok'ol u tanal Judao yam ín betik u ch'opta jujuntul u tsímne k'asaanobo. 5Tunee, le u polilob Judao yam u yaliko' tú puksík'alobe: ''Le u kajnaliló Jerusalenó letíobe k' muk'o yolal le YUMTZÍLO le Molaik le kab, u DIOSOO''.6Tí le k'ina yam ín betik tí u polilo' Judá bey u p'ee meyjíl ích cheobe' bey u p'ee najché d'abale íchile' nek' dzápano', tumen letiobé yam u dzoksikob tu lakal le makob yanoo te tu ba'ak pacho', te tux noojo' yetén tux dzíko'. Jerusalené tu katén yam u kuxtál tu kuchil.7Le YUMTZÍLO yam u tokik le tux yax cajan Judao, tíal le u tsík le u cajtalil Davido yetén u tsíkíl le cajano te Jerusaleno má u jach nojochtá tí le u ya'alab Juda'o. 8Tí le k'íná, le YUMTZÍLO yam u tokík u kajnalí Jerusalén, tí le k'ína le jach má muk' íchílobo yam u mentálobix Davide, u tanal Davide yam u menta bix u tanal Diose, bix le u angelile YUMTZÍLO tu tanobo'. 9''Ti le k'ína' tenee yam ín chumbajal ín k'askúndik tu lakál le much' cajobo le kú ta'alo tu yok'ol Jerusaléno.10Tún tenee yaam ín wekík u pixáníl ch'a otsilil yetén jach k'at o'ol tí tu cajtalil Davido tí le u cajtalilo Jerusaléno, tía ká u yílenobe', le max dzok u tads mano'o. Letiobe' yam u yok'olo tí woolaj jeex bix maax kú yok'o yolal chén u tu'ul u palilé; letiobe yam u yok'o yeten yaj olal tu yolá jeex bix le ku yok'olo yolal u k'imil u tul u yax pale'e, 11Tí le k'ína' yam u yok'olo te Jerusaléno jeex bix ok'onako' te Hadado Rimonó te tu llanoil le Meguidó.12Le luumo yam u yok'ol, jujuntu cajnalilobe tu p'atobo yet cajnalilobo. Le cajnalil le u tanal Davido yam u p'ata tunee le atanstílobo yam u luusalo tí le xibobo. Le u cajnalil u tanal Natano yam u luusaj le atanstilobo yam u luusalo tí lé xibobo. 13Le u cajnalilob Levío yam u luusalo u yatanobé yam u luusalo tí le xíbobo. Le u cajnalilobe simeitaso yam u luusalo u yatanobe yam u luusá tí le xibobo. 14Jujun tu cajnalile le cajnalil batee, u tul cajtalile yam u luusa u yatanobe yam u luusá tí le xibobo.

Chapter 13

1'' Tí le u k'íniloo u p'ee primavera yam u jek'aja tía'al u tanal David yeteen le kajanoo te Jerusalenoo, yoolal u k'eban jach boxoo. 2Tí le k'iniloo, leelá u p'ee u d'aan le YUMTZÍL le Molaik le kab, tenee yam ím xod'ík le u k'abae idoloo yanoo te lumoo tía maa u suut u tuk'uloo tí. Tenee yam sham ín betik tí le ajbobatoo ku tusoobo yeteen u pixanoo sem boxoo xiko'o te lumoo.3Waa je'e maxaak makil ajbobat ku d'anee, u tata yeteen u nae maxoo tu kuchooyam u yalikoo tí letie: ''¡Techee mataán a kuxtal tumen techee ka walik tuus tí tu k'aba le YUMTZÍLO!'' dzokolee le a tata yeteen le a nao' maxoob tu kuchechoboo yam u jolkechoo le keen danakech tu k'aba.4Letie u k'íniloo jujuntul ajbobatoo yam u ch'ik s'uta'a ti le ba'ax d'zab u yilee le kén chumbajak u d'aan tu k'abal le yumtzilo. Bey le ajbobatoboo mataán u d'zaik'o capas yeteen tzo'otz, yeteen u tusil ti le makoboo. 5Bey tuno jujuntul yam u yalik: ''¡Tenee maa u p'ee ajbobateni! ¡Tenee u p'ee make'en ku meyaj te lumoo, beey tune le lumoo keshpa'tí ím meyajte tu yoraí u p'ee make'en tankelen!'' 6Bey tuno yam max kén u yal tí letié: ''¿Baxe' le u yajil yam íchil le a k'abobo?'' létie yam u nukik: tenee yajkundabeen yeteen leelobo te tu tanal le max nads' tí tenoo''.7''¡Maskab! Aje'en tu yoko'ol le kanam tamanoo, le maak yam nads' ti tenoo le'ela u tzol d'an le YUMTZÍL le Molaik le kab. ¡K'oole le calám tamanó le tamanobo yam u k'itpaloo! Bey tenee yam ím sutik ím k'ab tu yoko'ol le otsílobó.8Tunee yam u yuchul le'ela tí tu lak'al le lumoo, leela u tzol d'aan le YUMTZÍLO, ¡Bey ká xeed' tí letí yam u xod'oo! Le tunee makobe yam u kímilo'o, che'en u p'ee xo'od yam u yatal teló. 9Tenee yam ín tasik le u xo'od'o tí tu chumukil le k'ak'o yam ím betik u lembaloo jeesh bix u lembale platao; tenee yam ín tundikoo jeex bix u tunda'a le oro. Letiobe yam u d'ankobí k'abaa ím tenee yam ín nukik tio' yam ím walík: ''¡LE YUMTZÍL ím Dios!''

Chapter 14

1¡Paktex! Yolal le YUMTZÍLO u p'eek'ine ku tal tux kán okilbil yam a xodó'ol ta chumkilo. 2Bey tun tenee yam ím much' kíntik jujunp'eel le nojoch' kajoboo tu yoko'ol le Jerusalenoo tia bate'el le much' kajoboo yam u chuukulo'o. Le najoboo yam u xak'laloo le kolelobo yam u ketlammuk'taloo. U tanchumukil le much' kajóo yam u bisaa k'albí, bey tun le u laak u bitíl le kajobo má tu xod'biloo tí le much' cajoboo.3Bey tun le YUMTZILO yam u jok'ool yam u betik bate'el tu yok'ol le nojoch kájoboo bey jeesh letie ku betik le ba'atelo. 4Tí le u k'iniloo u yokobee yam u wataló té u puukil le olivoobo, yam u xodóo tí tu tanchumukil ichil le lak'inoo yete'en le chik'ino tí u p'ee nojoch k'oom u tanchumukí le noj k'axoo yam u ká suuto te xamánoo ím le u laak' tanchumuko' te nojolo'o.5Dzokole texee yaná pudzulex tí le k'omoo íchil le u noj k'axilobe le YUMTZILO, bey tun le k'omoo íchile' noj k'axoboyam u napaxtik tak Azal. Texee yaná pudzulex teex be'ey pudzikob tí u liíkubale lumoo tí le u k'ínil Uzías, u nojoch jalachíl Judá. Tun letie YUMTZIL IM DIOSOO yam u ta'al tu lakál le kiliíchobo yam u yand'aloo yetén.6Tí lee k'inio matún yantá saziliil, tunee mix u p'ee k'eel, mix u p'eel u lembali. 7Tí le k'inoo, u p'eel k'inil k'ajolaam chén tu yolal le YUMTZILO, mataán u yant'a k'im mix ak'a, bey tunee le u lubuu k'inoo bey u p'eel u k'inil sazililee. 8Tile'e k'inoo ja'a kúxaan kún weke'l te Jerusalenoo. U tanchumukilobee yaan u wekél te u k'anabil le orientaloo, u tanchumukile te tu k'anabil occidentaloo, bey u k'inil u banik u le'e le cheéobo yetén u k'inil le ke'elo.9Le YUMTZILO yam u nojoch jalachiltá yok'o'ol tu lakál le lumoo. Tile k'ínoo Le YUMTZILO, u Tulili DIOS, u P'elilil u K'abaa. 10Tu lakál le lu'umo, yaan u beta'a bix Arabá, te Guebao tak Rimón, u nojol Jerusaleneé. Jerusalenee yaan u liisaj. Letíe yaan u kuxta te tu kuchiloo, tí le u jonajil le Benjamínoo, tak le u cuchil tux yaan le u yaax jonajiloo, ta'ak le u jonajil te Esquinao tak u Torreí le Jananel, tak le u lagar le u jalachilo. 11Le cajó yam u cajtal te Jerusalenó ma tun antá k'askumbilal chukaníl tí DIOS tu yok'oloo. Jerusalen yam u kajtál tí jedzekna.12Le'elá letie kímbalil yetél lé YUMTZIL yam u taksik tu lakál le makoob tu beto'o le bateél yokól le Jerusalenó: u bak'ele yam u tu'utaál, kéex ká walakoob yok'ool u yokóbee. Uyichobee mataán u túutál te tu poloboo u yakóbee yam u túutaloo te tu chíoboo. 13Té k'ínoo letie nojochsajkílil le YUMTZILO yam u taí tu yok'olo. Jujuntulee yam u kaxtik u k'ab u yet makil, u k'ab u lak'ee yam u lísa'atu yok'ool u k'ab le u lak'oo.14Judá, yam sham u bate'el tu yok'ool Jerusalén. Letíobe yam u much' kínkoob le u ayík'alil tu lak'al le much' kájoboo le báa pachtikoobo, oro, plata yetén nok'oob jach jaítsílenoo tí u nojoch yabíl. 15U p'ee kímilile kún yantáa yok'ool le tsímnoboo yetén le mulaoboo, le camelloobo yetén lé burroobo, yok'ool u túul báalche tuux much'uk balobee yam u lobiltaalob yetén lé kímililo.16Dzokólee tu lak'al letíobe le kún batakoob tíe much kajoboo le taloob yok'ool le Jerusaleno, yam u vinoo jaab tí jaaboo tía u tsíko'o le jalachoó, le YUMTZIL le Molaik le kab tía u chumkíndik le kímak'olal le Enramadaobo. 17Waá kú yuchul mixmaak tí tu laak'al le much' cajobíl le lumoo mataán u nak'aloob te Jerusalén tía lak u tsíkto'o le jalacho, le YUMTZIL le Molaik le kab, dzokole le YUMTZILOO mataán u taasík chaak tíoob. 18Waa le u nojoch k'ajil le Egipto mataán u naakalobe, bey tunee letíobe mateen u k'amoo le cha'akoó. U p'eeu kímilil le YUMTZILO tu ta'asaj le much' kajoboo le mataán u naakálobo, mix taán u betíkoob le kímak olil le Enramadaobo.19Le'elá u jadz'il te Egiptoo, u jadz'il tía jujunpee much' kajil le mataán u nak'al te kímak oliloob tí le Enramadao.20Bey tí le k'inó, le u campanaíle tsímnobo yam u yalikob: ''Jast le u tíaal le YUMTZIL,'' le p'obanobo te u tanal le YUMTZILO bey jeex le u nukúlil yam te tu chumukíl le altaroo. 21Bey tún u p'eel bakée te Jerusalén tí le Judá yam u tsele u tíal le YUMTZIL le Molaik le kab u tuul le ku tasik le u síbaaloo yaam u jantik yam u look ichíl loob. Tí le k'ínoo le kónoloboo mataán u yant'aloob te tu tanaal le YUMTZIL le Molaik le kab.

Malachi

Chapter 1

1Lee hú tzol Dzibanil le yumtzílo tí Israel tí ú k'aab Malaquías. 2"Í'm yabílmaesh" kú yalik Yumtzílo. Baalé texee ká walikex: "¿Bízaa yabilmajilóon?" "¿Máa wáa Esaú hú sukunee Jacobo?" kú yalik le Yumtzílo. "Tumen tenee ím yabilmaj Jacobo, 3baalé Esaú ím p'eekma. Dzokí betic tí ú noj k'aax hú p'ee k'asskuum p'ataan, dzokí betic tí hú xíbaa hú kuchíl tí le chacales le tíkínluumo."4Wáa Edom tú yalaj: "Dzok luusaja, baalé tóone káa lisik lee k'askuunt'abo," le Yumtzílo molayk k'aatuno tú yaalaj: "Letíobé kú pájtál hú káa lisikob le baash k'aschajo, baale tenee kíkáab luxko tú káten. U laak'obe u pajtal u dánkob: 'Le u kaajlí le k'ebano' yetén 'Le macoboo tí maax le Yumtzílo tú k'aask'as t'aan, tíú xuulí.' 5Letióbe yeeten u yiochobe yaam ú yilkob le basha, texee yaam a wal xees: 'Le Yumtzílo sem nojoch tiee hú jáal bejilob le Israel.'"6Hú p'ee pa'al tzic tié tata, u p'ee palitszil u tzic tí u dzulilee. Waa túun tenee a tataen, ¿tux yám ím tzic? Waa tenee ú p'ee dzulenee, ¿tuux yaam le chímjoloo tí woolalo'?" Kú yalik le Yumtzílo molay k'aatuno tí u yuum kíinobo, maxobe hú p'eekmajob le ím k'aboo. "Baalé texee ká waykex: '¿Bíx kéen p'eectik a k'aaba?' 7Letié a táxkex le wáaj a sháa k'maa jexo tí mayak che kiliich. Tecee ka walkex: '¿Bíx shaak'majech?' Letié a waaykeex le a nad'zalex tú na yiknal Yumtzíle mixbalubela."8Le káam táskeex bal cheo maatú pakátoo tíale suy k'up, ¿leelo' máa k'aasí? Le a tásik balcheo máa páatalobí, yeten k'ojanob, ¿leeló maa k'aasí? Táax tí le jalachílobó, ¿jeelú k'aamíké u lísíik teex u yíích?" u yaalik le Yunmtzío tíolaj le molaik le k'ab. 9Beyá xeenex káxtex u táan hú yíích le Yumtzílo, lobee maa kaanee u betik utzíl yolaj tóon. Waa texee káa taxeex suy kúp le maatan y k'amík, ¿baxtén tenee k'abetí watkeex?10"¡Wáa yaam ke'ex ;utul ychílexee ka'a u k'alee u jonajíl le kulnaí' tía máa d'aakex le k'ak'o tíle ú mayak ché kíliich cheen mixbaal! Tenee ma tí lubúl itzí tí teex u yalik le Yumtzílo molaík le k'ab," mataan ím k'amík míx u p'ee xíbaa tú k'aboo. 11Tumen tush kú jokól le k'ino táak tux kú bín ykábaa beya nojóch íchíl le muuch' kájobo tíe tuux káatasik le bulut budz yeten a xíbalo sak'ob tí k'abaa. Tumen ím k'aabae yam u nojochtál íchíle muush' kajobo," tú yalik le Yumtzílo molay k'aatuno. 12"Baale texee táana k'axk'unk'ex kán a walkex hú mayak ché kiíích le Yumtzílo sh'aa k'táan le ú yíché chéo yeten ú jaana tía u p'ektaa.13Teexe ka walíkesh: 'Sem kaanaí le bashaa,' ká xeen uztík yolaj", tú yalik le Yumtzílo molaík le k'ab. "Texee ka taxkeex le baax dzok u ch'abaa túmen le balché káasano, máa pátalí k'ojan; letíe báax ka taax keex a sííexo. ¿K'abet ím k'amik le baax tí a k'aba?" kú yalik le Yumtzílo. 14"Le kú tuzó k'ak'axdándak, le maash yam u tuul xííbíl ba'alché tú kalanílob kú yalik ú d'za'ik teneé, wa matáan u suykup tenee, le Yumtzílo, ¡u p'ee báalché maa patalí! Tumen tenee y p'ee len nojochíl jalachíl," kú yalik le Yumtzílo molaík le k'ab im k'abaee yaan u tzíctaa íchílee muuch' kajóboo."

Chapter 2

1Texe, kinex quin tuxtiquex. 2Wa ma ta úuyquex intane, watex ma ta chijoltic a poctzicale tia a kikikten ku yálik le Yumtzil le mulaik kab," tune kenin tuxtex loolob tanteex yám in mentic lob tiala a kikik táan. Lu jájil, tin emnta loob ti tex, tumen texe ma dzaik bax in waima ta pocdzical.3Ilex, nodzen tial in walik tia laaktzi, tene quin weque u tá ta wiquex, le tao le kima'coolalo, quenin tuxtech ti leti. 4Texe kana wotex tene in dza le tana, in táne cun p'aata yeten Levi" le Yumtzílo le molaik le kabo.5Intán ti leti vida y paz tenetin dza ti leti, tene tin dza saj'aktie, le tie tu kikiktan ch'aij saj'aak ti ten, nojóch ta u wool ti in k'aba. 6U jalil taon yaan tu chi, mix un bee tuz kaxta tu chi. Letie ximbani tin wetel yetel paz yeten tój k'a tu jójs'a yaab kákás b'e. 7Tumen u chii un tu kiine yaan u páata tti tu laaka bax u yojé lecajó yán u kaxtic u t'aan tu chio tum le max tu tuxta le Yumtzílo mulaik le k'ab.8Tex tune dzok ajóklex tiel málo b'ejo. Téxe dzoca ménequex u lubo yáj macobe tio le ley. Texe dz'oca jatquex le t'aan ti Levi," cu yaalik le Yumtz;ilo mulaik le kab. 9"Ten xane, quin mentíquex a p'eectalex kasanex tu tan le caj'o, tumen texe me mentex bax tin walajtex, tune ta cánsájex tie cajó tu laka bax ma utzil."10¿Miinan un p'ee táta tia lu lákal tonex? ¿Ma wa chen u be Dios tu betonic? ¿Baxten mato piilka wich jujum tilex mák yókol u suk'nex cu ménicob k'ax tie núp tia leta'ta? 11Judá letie incredulo.Un p'e bax kax dzo cu ménta Israel yeten Jerusalém. Tumen Júdae dzoco mentic kax tiu cuchil le Yumtzílo, max u yamae dzoco dzooclu bel yeten un p'e un b'e Dios te tu lal kajó. 12Le Yumtzíl u x'oot u taaob Jacob le mak ku betic lelá, max ma tu wenle yán u n'uquik, quex tu ta siik tak'in tie Yumtzílo mulaik le kab.13Cu bet cob xan beya: tech ca tabquex le kilich mey'al Yumtzílo yeten a wóklex, ta yautex queja, tumen letie ma tu yiilick le t'aquin matu k'amick yetel u yutzil u kab.14Tune texe ka waliquex: "¿Baxlen ma tu men menlic?" Tumen le Yumtzílo lu yil'a ichil a watam yeten tech atankelmi, tech dzoca tus, quex leti bin a nup yeten a watan a nup. 15¿Ma wa tu menta letie u b'eliléx yeten un p'ee u pixan? ¿Baxten tu menta un peelilex? Tumen kaxtic u láktzi Dios u ch'ilbal le Yumtzílo. Beyo tájkej sabaex tiu pixan, ma tusquex a w'ata'maex tatan tamkelmi tumen ma utzlilaan le x'oto cu y'alic. 16"Tumen ma utztintan le xoto," cu talick le Yumtzílo, u Dios Israel, "le max cu d'zic yókol u nók lekímlo," cu yaalik Yumtzíl le mulaiki kab. "Takenex ta pixanex ma tusex."17Dzoca kansk'ex le Yumtzílo yeten bax ka wajk'exo. Texetune ka walikex: '¿Bix biin kansike?' Can walex: 'Tu laka max cu mentic k'as tu tu yiich lu yúmo, létie útz ti u tiich,"o "¿Túxan lu yúm tile tójo?"

Chapter 3

1"Paakte, séeb ken in tuxte in ka t'aan, leti' kun beet ke beej tin tanilo. Yéetel letí Yumtzíl, ka kaxkexo, séeb kun taal ti u kulnajil. Yéetel leti' ka t'aan le nup' ti max ka ki'kunóol, paakte, letí tan u tal," tu yalic le Yumtzil minan u xul u pajtalo. 2Ba'alée, ¿maax u beital u kukyactic u k'iinil u talbale? ¿Yetel max u beítal u yanta alacba ken chicpaajke? Tumen letie bey un p'ee k'aak'ee ku máayt bey unpee sac p'oo nok. 3Le tie yan u kuta bey ump'ee utzkina yéetel tenbenkuncicle sactakíin, letie yan u kíilíich póoik u palaa Leví. Letie yan u kilich p'oo je bix le oro yeetel le plata, letiobe yan u tasco le síij ti le tukul utz ti Yuntzil.4Bey tune u síiba Judá yeel Jerusalén ku k'aan benta tu taan Yuntzil jeem bix le uchben kiino jeen bix le uchben jaaboo. 5Bey tuna kin naadzkiba tii tex utial caa in tzectex. Teené kiin sutkinbá in tac pooltex sebaan tii le pulyaajoo bá, tii le cu kukloo tii u laa cooleloo bó, lee maa jaa ku yaacooboo, tu laca xané maaxó cu yeedzke meyajobo alaan u bootalobo. Le maaxo cu yeedzké tac le kimen yiichamoobó yeetel le mi náan uná, tu yoola le muxoob cu sutcoo le ulá luumilo, yeetel tu yoolal le muxoobo ma tz'ikenoobo," k'ialec le Yumts'ilo tile molay k'atunoóbo.6Tumen ten le Yuts'ilo mu in k'eexmibae, tu'meen teexe, pululeex Jacob, ma k'uch'uc a xuleex. 7Ti le k'inoobo a tútuex teexe ta tuseex in tánoobo yeetel tá p'ateex. Suneneex yete ten, ts'oocle ten kin sutkinbaa ti teex kialic le Yumts'ilo tile molay k'anoobo," vaale teexe ca woliqueex: '¿Bix keensut?'8¿Un tu mac cu ocoltic jajal Dios? Wa teexe tan okolkeneex. Vaale teexe ca wakeex: '¿Bixi ts'ooc okoolkech?' Tile diezmoso yetel le ofrendasoobo. 9Teexe yaneex ak'ayil yetel ak'ayil, tumen tan ok'ulkeneex, tu lacal le nojoch cajo.10Taseex le diezmoo ch'ucaam tin otoch utial u yantal jana tin naji. Ts'ocle yáan a wiqueex, u malobi," kialic le Yumts'ilo ti le molay k'atnunobo, "Wa ten min jéec le kisnebnajo te c'ano kin wek un p'ee k'ik'itán yocó teex ts'oocle ma tun yanta minaan tuux a ts'aqueex. 11Tu caten kin t'aane yóola le tioo le cu k'ascuncoo u jóchoobo, yóolal le tiobe mu k'ascuncoo le jochobo ti u lumi. U viñedosoob ti le k'oxoobo mun p'echaja u yich'oo," kialic Yumts'ilo ti le molay katunoobo. 12"Tu lacal le nojoch cájoobo yan u t'anlob k'ik'it'anoobo, tumen teex un tu luumi kimac olal," kialic le Yumts'ilo tile molay k'atunoob.13"U t'anoobe tin woolale ma malobi," kialic le Yumts'ilo. "Chen uaale teexe ca waqueex: '¿Baax ts'ooc áalic ichiloon ta wala?' 14teexe ts'a waqueex: 'Ma malobi in táanoltic Yumts'il. ¿Baax tu p'ata toon uch'ic, t'aaquik u táan wá ca xinbanacoob yetel ma' olal tu yoolal in t'aan k'as tile Yumts'ilo tile molay k'atunoobo? 15Je'es bix tun ton ta'anik naanal icho utzob le ku betko ka'as maj chen ku bin utzitz'íobi ku tunto u yoj Dios yetel ku pudslo."16Je'e bix tun letielobo yan sakilí ti'í Yuntzil ta'anako letí yetel u la'ako. Le Yuntzil ku ch'ensikintik yetel ku yubik, u pe'el pikil juún ti tukulob dzibtabi tu tan, tu yola letielob ku chaiksakili ti Yuntzil yetel ku kankuns ku ka'aba.17"Letiobe ytialob" ku yak le Yuntzil nun u sul u pajtalí, "Láli y tiá le balo liisano, teé kiini y meyajo yan y ch'ai otzilí tíí le'etio, je'e bix u tu siib ku chaik itzili tí u palí ku yubik ta'an. 18Je'e bin u ten tu caten tex yan a ilkeex u jélani tíilé toj u kuxta yetel le ka'asanobo, ichi máax k'ultik Dios yetel ma'as mun k'ultik.

Chapter 4

1"Ilawilex le kino tuntal, tunta u toc bey upéé kaké, kentu lacloo le tuchoobo tumen k'osonoobo yan u sutoo bey súuque. Le k'in cu taalo yaan u tócaloo," kialic le Yumts'ilo tile molay k'atunoobo, "ts'oocle ma tu nu p'ate eex muts'e mix jeex mots' jeex jeekele. 2Le olale teexe ca sajkileex ti in k'aaba le k'in le u tujilo yan u lik'i yetel tooj oolal tu xic'oo. Teexe yan a jo'cleex, ts'oocle yan u sit'leex bey mejen wuakxe te chuyche'. 3Ts'oocle teexe yan u jentanqueex le k'asanoobo, tumen le tiobe xan u sutoo, táam yanal u tan yocóo, ti le k'ino le k'een in beto," k'ialic le Yumts'ilo ti le molay k'atunoobo.4K'aaseex le cansajilo ti in k'oos Moisés le ti ts'ajti Horeb utial tu laca Israel, in noj t'an yeetel tujil t'an. 5Ila wileex yaan in túxtic teex Elías leti ajbobat, le c'en tulac le nojoch yetel u sajkili k'ini tile Yumts'ilo. 6Leti yan u k'exic u puc'sicaloob le tataobo ti u palaloob, yetel u pucsicaloob ti le palaloob ti le tataobo. Utia ma in tál ts'oocle ca in bet llob ti le luumo yeetel u chucani jaykaabal."