1Uva ubutozo bu Yesuh kristi, vanu Dauda kuzi vanu Abraham. 2Abraham pa mina Isaac, Isaac mina Jacob, Jacob pa mina Juda kini ahǝnǝ ǝmǝ. 3Bizi Juda nazi ata Pere kini Zerah ambǝnǝ nazi Tamar, kuzi Perez nazi ata Hezron, Hezron nazi ata Ram.4Kuzi Ram nazi ata Aminadab, Aminadab ata Nashom, kuzi Nashom nazi ata Salmon. 5Bizi Salmon di nazi ata Boaz ambǝmǝ nazi Rahab, Boaz nazi ata Obed ambǝmǝ nazi Ruth, Obed nazi ata Jesse. 6Bizi Jesse nazi ata David ujah, David kuzi nazi ata Solomon umina ugwa Uria.7Bizi Solomon nazi ata Rehoboam, Rehoboam nazi ata Abijah, Abijah ata Asa. 8Bizi Asa nazi ata Jehoshaphat, Jehoshephat ata Joram, kini Joram eu pozoh uwi u Uzziah.9Bizi Uzziah nazi ata Jotjhan, Jothan ata Ahaz, Ahaz ata Hezekiah. 10Bizi Hezekiah nazi ata Manasseh, Manasseh ata Amon, kuzi Amon ata Josiah. 11Josiah pozoh uwi u Jehoniah kini hahene na lǝlu ru nǝrǝ na Babylon.12Na maru upir kasha na babylon Jechoniah nazi ata Shealtiel nu pozoh uwi u Zerubbabel. 13Zerubbabel nazi ata Abiud, Abiud ata Eliakim, kuzi Eliakim nazi ata Azor. 14Bizi Azor nazi ata Zodok, Zodok ata Achim, , kuzi Achim nazi ata Eliud.15Bizi Eliud nazi ata Eleazar, Eleazar ata Mathan, kuzi Mathan nazi ata Jacob. 16Jacob nazi ata Joseph, urǝzu Mary ka ma mina Yesuh, ka a yisumǝ christi. 17kusum tupozoh uchira na Ibrahim pirmǝ na Dauda ǝnǝ amiza rukurǝ nani nanzi , kuzu usuru na lǝlu ru nǝrǝ pirmǝ na Babylon ubiu na rimiza rukurǝ na ni nanzi u kristi.18ingye uchunna ka amina Yesu kristi. Ambǝmǝ Mary ka undumaina umǝ nazi Joseph ba ama tǝshi wu a murumǝ na son ru vunkuza tsan-tsan uweng. 19Usharai umǝ Joseph, undubǝ galau mǝ torong bama yimǝ mamyen nǝ yimǝ undubǝ wu, ma zarapu ma warna kinǝmǝ dang'a20Lalu ka ǝmǝ nu dinza tukpakpa tidi, utuma uweng bunu numǝ nayimǝ turoho nuhu " Joseph vanu David, gana zaha uchira Mary nunu ugwa wu, bazi ka ason di ah uvunkuzǝ tsang tsang uweng. 21Ma mina vana garmǝ, uyimǝ rizǝ Yesuh, kizi ma bisa marukumǝ ǝndubǝ umǝ.22kusum ǝdi monzo imin ka uweng ma gara nunu undu'urna. 23"Wang ǝzhi basha ujir ruza undugarmǝ, mawa son , ma mina vana garmǝ, ayimǝ rizǝ Immanuel rubǝnǝ nahu "Uweng kinaru"24Joseph mabi mazhimah na mormo mawimin ka ka undu'urna uweng ma gara numǝ mawa kizi chira ugwǝmǝ. 25Ba mabi gura ira kineme wu, mabi rika ushupu umǝ kizi ma yimǝ rizǝ Yesuh.
1Ushwa ka yesuh pa yira rugɔzɔ ru andubǝ ridi, kizi mǝ pirmǝ nǝ tara uwɔhɔ. Ushwa ka mǝpa tǝshi nǝ bigizi kizi andu makaza umǝ na durumǝ. 2Mǝpa kɔrnɔ unumǝ mv bǝnzǝ nǝ, nuhu, 3"Akǝbiki nǝ tara andu tiyɔm nǝ yimǝ burim, ǝnǝ na bigizi bu rija: nǝ shiri. 4Akǝbiki nǝ tara andu riyom, bazi ka awǝnǝ manu nǝ tunurai.5Akǝbiki nǝ tara andu shinshi akpǝ, bazi kai achira usɔngɔ u mǝsanu midi. 6Akǝbiki nǝ tara andu ikɔmɔ kini ringǝ ru tanu titsaŋ-tsaŋ, bazi ka a mɔnzɔ ǝnǝ. 7Akǝbiki nǝ tara andu kundu iʒai bazi ka ǝnǝ ma akund iʒai gǝnǝ. 8Akǝbiki nǝ tara andu rurɔhɔ ru tsaŋ-tsaŋ, bazi ka asa yira uweŋ.9Akǝbiki nǝ tara andu titashi tishamma, bazi ka ayisǝnǝ andigenzǝ auweŋ. 10Akǝbiki nǝ tara andunanka ama kunda ugbǝnǝ bazi tanu titsaŋ-tsaŋ, muzu gǝnǝ kizi a mura bigizi bu rijah nǝ rai auweŋ11Akǝbiki nǝ tara gini ka andubǝ hu tinziɲi kini uyiŋi kpai kini uba: kɔyandi muzu tukpa kpa tishishɔrɔ kini malem nǝ tara gini bazi ǝmi. 12Sɔkɔmin na rhai rugupǝŋ, bazi ka utara uyiba gini ugbɔu di nǝ shiri. Nǝ churna andi kizi andubǝ na ya atuma au weŋ kpai ka anai tǝshi nǝ yimǝ gini.13ǝɲidi nǝzi mummu mu mǝsanu midi. Mummu midi muhu maku sharna, awa meshe ka muku lense? Ba mu da nituma i:ʒimin wu ma:ni kini utɔrɔ nǝbigizi, a yǝnsǝ na tubuna. 14ǝɲi di nǝzi ikenkeŋ i mǝsanu midi. upana nǝ tara bukǝnzǝn ba bu ɲisanza wu.15Kuzu ba'andubǝ dɔkɔ urwa kizi a shurka ɔŋ nu bara agere wu, saikɔ a tara ɔŋ nǝ tara iʒimin kizi ubǝnǝ ikenkǝŋ nǝ andubǝ a: raidi kusum. 16Yahin ikenkeŋ gini di bǝnǝ nǝ tuba: ndubǝ nunu ka adi yira tidima tigilau adi yira tidini adi mura a yiba Eta. gini nǝ shiri.17Nǝ gana dɔlɔm nuhu in ram nunuka indi shara titarkanin da kǝzi ituma i atuma auweŋ. Ba in ram nunuka indi shara tǝn wu saiko indi mɔnzɔ tǝn hu gi:ya. 18Akura aduru kizi emnu kizi emnu badi niŋi sai ushwa ka ashiri kini mǝsanu nǝ bisa rumǝ, in ba nandi wu babu kɔrutɔ ru ruwǝndǝ da kǝzi izimin ɲɔŋkɔlɔlɔŋ nǝ kɔyandi achurna ka idi bisarumǝ nǝ titarkanin tidi wu, sai ama mɔŋzɔ kusum takpakpa.19Bazi na nandi, kap undɔka mǝhu yǝpǝ nizimin ŋɔŋkɔlɔŋ nǝ tukpakpa tu mǝkǝri tidi kizi mǝ bǝnzǝ udǝngara andubǝ u:wa undǝndi sa sɔkɔnɔ undu mǝrsǝ nǝ rai rijah kuzu kap undɔka mǝhu wǝnkǝli nǝ tǝn kizi mǝku bǝnzǝ andubǝ sa sɔkɔnɔ undu gbɔu nǝ rai rijah auweŋ. 20Emmi badi niɲi, sai tanu titsaŋ-tsaŋ tigini tu pǝngǝ tanu titsaŋ tsaŋ tu andu darsa darsa kini tupharisee, bana ruwǝ nǝ rai riah auweŋ nǝ kɔyandi muzu achurna wu.21"Nǝna kunda ana buhusa nǝnǝ nǝ tuni nuhu, 'Gana wuna undubǝ wu; kini,' kap undunanka mǝ wuna-undubǝ na chiri rukpǝ rumǝ nǝ yimǝ ugbǝnǝ utuzu uhara mǝkangara. 22Kuzu emnu badi niɲi nuhu kap undɔka ǝmǝ na mǝnaŋ kini uhene ma: chiri rukpǝ rumǝ dɔŋ nǝ yimǝ ugbǝnǝ utuzu uhara mǝkangara midi: kuzu kap undɔka mǝhu hunuhana 'Au undubǝ jir tsǝŋ-tseŋ!' ma: chiri rukpǝ rumǝ nǝ yimǝ ugbǝnǝ nu kɔngɔ u iah; kini kap undoka mǝhuhu 'Au ulakardi '!' ma chiri rukpǝ rumǝ nǝ yimǝ ugbǝnǝ u:rwa nǝ shiri.23Bazi na nandi kap ushwa nanka aunu yutu ǝnǝwu au nǝ tuba: uweŋ kizi ibiu nu nǝ rurɔrɔ nuhu whenu: ni:zimiŋ kinawu: 24Yaha ǝnǝwu au bǝndǝn, udi kaba achurna ushira. I' adinka, kǝ yumbura tilǝshi tɔu: kini uhenu: deŋ, kizi urau una: yumba ǝnǝwu au kǝkina.25Yumbura titǝshi kini urǝnǝ kwara ɔu na masasa nu shwaka au kinǝnǝ nǝ churna pirmǝ nu gura u:tuzu uhara mǝkangara, ko urǝnǝ kwara ɔu yumbau nǝ tǝrǝ tu ugɔmɔ utuzu uhara mǝkangara, kizi ugɔmɔ utuzu uhara mǝkangara midi yumbau nǝ tǝrǝ tu: undu tiyaukwara, kizi bǝndǝn a:rǝn ka a tɔru: nǝ rai a'iɲaŋ. 26Emnu buɲi akuraduru ba u:suru bǝndǝn wu sai uma tara kuminka adulau.27"Nǝna kunda ana: buhuza nǝ tuni nuhu 'Gana wuza rhilǝm wu'. 28Kizi emnu badi nuhu kap undunanka mǝ bara-ugwa nǝ yimǝ uwǝmǝ u'il:na, toh muma wuza ila:na kinǝmǝ ma niyaŋ nǝ yimǝ rurɔhɔ rumǝ.29Baka rhizi ru:wǝrǝ kaŋkam rɔu ruwunzau nu gulu, vuka uditɔrɔ rǝŋ. bazika i:kizi ka: uziusuar nǝ rupum rɔu di sharna ka adihu kusum rupum rɔu ridi ruwǝ nǝ yimǝ u: labunaku nǝ shiri. 30Baka uwǝrǝ kaŋkam ɔu wunzau nu gulu, toh tuzu udi tɔrɔ ɔŋ. Bazika i:kizi uʒi usuar nǝ rupum rɔu di sharna ka adihu kusum rupum rɔu ridi ruwǝ nǝ yimǝ urwa ulabunaku nǝ shiri.31Ana ku buhuza nǝ tuni nuhu, 'kap undunaka mǝ jiki ugwa umǝ, toh sai mǝ yumǝ uva u:marna: aɲa', 32kuzu emnu badi niɲi nuhu kap undɔ ka mǝhu jiki ugwa umǝ saikɔ nǝ tara ila:na kini uzi undigǝrmǝ, kizi mǝ chirumǝ nuhu ulǝm. Kap undoka mǝhuwa aɲa ǝmǝ nǝ mara uiki dǝndi, toh ǝmǝ ni: ila:na hu kinǝmǝ.33Kuzu, nǝna kunda ana buhuza na:ndu tuni nuhu, 'Gana tɔnzɔ nǝ malem wu, amma kǝ sha itɔnin e:u nira ata: Em gbaki nu badi niɲi, 34kizi eng gara ninyi, nǝ gana tɔnzɔ wu, kɔn shiri, bazi ka ira titǝshi tuweŋ hu; 35da kǝzi na mǝsanu, ira i:tara tuburia tumǝ hu; da kǝzi na Jerusalem, andǝ nǝzi upana u:jah gbau.36Nǝ gana tɔnzɔ na kpǝ gini wu bazi ka ba zǝndɔni ka mǝʒa mǝ wangara ru: sukpǝ rumǝ ru sɔkɔnɔ rugupǝŋ ridi kɔ ru guba wu. 37Yaha 'a: gini sɔkɔnɔ a:' ko 'ɔ:ɔ gini sɔkɔnɔ ɔ: ɔ: kap iminka ihu-ipǝngǝ indi, toh i: suru nira unǝɲarumǝ hu.38"Nana kunda ana buhuza nuhu, 'Rhizi nǝ tara rhizi, kini rhiɲini.' 39Em gbaki nu badi niɲi, nǝ gana gyami undu shishɔrɔ wu. Nǝ rukpǝ ridi, kap undɔka mǝ rǝtu: nǝ ritamu ru: wǝrǝ kaŋkam, ku yuhurumǝ uwǝndǝ ritamu ridi.40Baka zɔndɔ nu gana usha ɔu nǝ tba ubunu kizi mǝ chirau imin kupurumǝ, toh uahumǝ usǝrmǝni ɔu. 41Kap undɔka mǝ wata taru: tubuna nuhu nǝ hana u mile wǝndǝ, hanu: kinǝmǝ nǝ ti mile tirepu. 42Ya kɔ ǝvi imin ka mǝhu bila nawu, gana yuhuru amaru nu:ndu aval nawu wu.43"Nǝna kunda ana buhuza nuhu, 'wǝmǝ undushibira ɔu kizi ugyami undu gyami ɔu'44Amma emnu badi niɲ nuhu, wǝmin andu gyami gini nǝku wuza aval nuweŋ nandu: ɲiʒiɲi kpai,45nunuka nǝdi sɔkɔnɔ andigenzǝ Eta: gini na shiri. Bazika mǝ nunza uweŋ suru na: ndu shishoro kini andu gilau, mǝku shinshi ure na:ndu sar kini andɔka bǝnǝ sar wu.46Hunǝ nǝmǝ andu wǝmǝ gini kpaidi, yandi imin i:yiba kizi na mura? Ba sana eŋ kizi andu kansa ikurbi: tugursa wunza niyaŋ wu?47Baka ahene gini kpaidi kizi nǝɲinzǝnǝ tukwa, nǝ kizi udangaradi ni mi yɔŋ? Ba sana: imin inanganaka andujir ruza uweŋ wunza niyaŋ wu?48bazi na: nandi, sɔkɔnin sar kandaka Eta: gini nǝ shiri sar.
1Wǝnkǝlin nǝgana wuza ututomo u tanu titsang-tsang tigini nunu ka andubǝ diyira, in ba anadi wu ba:na: mura imin i:yiba nira ɛtah gini ka ǝmǝ nǝ shiri wu. 2Bazi na nandi kap ushwa ka ǝngi nu yutu tibinka tigini, nǝ gana bǝnzǝ akpǝ gini nǝ tuba anduba dangna andu bǝnzǝ akuraduru nǝ malam nǝ tugura tu:weng gǝnǝ kini nǝ tu churna wu, nunu ka anduba di yibǝnǝ. emnu bunyi akuraduru ama surs atuba akaba kusum imin i:yiba gǝnǝ.3Bazi na nandi kap ushwaka aunu yutu tibinka tou, gana yaha uwǝrǝ kangkam ou na eng wu. 4Nunuka tibinka tou tidi sokono nu kupu. kizi ɛtau ka mǝ rikiza tukpakpa tu kupu ma: yau imin i:yiba eu.5Kap ushwa ka nǝ nangu wuza aval nuweng, nǝ gana sokono dang'a andu akuraduru amalem midan wu, ǝnǝ a goto wǝwǝ a tura a wuza aval nu gura u:weng gǝnǝ kini nǝ tu churna tu kara nunuka anduba di yirǝnǝ. Emnu buni akuraduru, ama sura atuba a kaba imini i:yiba gǝnǝ niyang. 6ǝnyi gbaki kap ushwa ka nǝdi wuza aval nu weng, ruwǝng nǝ yima tugura tigini. Kursang tushuttugura kizi nǝ wuza aval nǝ Tah gini ka ma rika tukpakpa tu nyisa. ɛtah gini don ja mǝ rika tukpakpa tu nyisa ma yibinyi nǝ tara utom gini. 7Kap ushwa ka ǝnyi na aval nǝ gana kursu nǝ moro bunu:a nanka numa ba:wu danga kandaka undubǝnzǝ akuraduru nǝ malem wunza, nu dolom gǝnǝ aval gǝnǝ a mura ukaba bazi itim i'amoro bunu gǝnǝ.8Bazi na nandi nǝ gana sokono danga-ana wu, ɛtah gini ruza imin ka ǝnyinu gana di nira'imǝ. 9Bazi na nandi wuzang aval gini inǝi:ɛta goro nǝ shiri yaha rhizǝ rou ridi mura nyiba tsantsang. 10Yaha bugizi bu rijah rou ridi shupu. Yaha imin gana eu di sokono nǝ mǝsanu dang'a kandaka eng nǝ shiri.11Yandu uyira urichidi kini imin i:rya. 12Taka nu taka goro, dang'a kandaka arma to takaza nandu takaza di nandu. 13Gana kǝ shandu nira bukunduza wu, susuzandu nǝ tǝrǝ tu unǝnyarumǝ.14Huna taka ni taka i'andubǝ, ɛta gini nǝ shiri dong ma takinyni itaka gini. 15Kuzu nǝhu gyami untaka ni taka gǝnǝ, ata gini nǝ shiri ma ba:ma takinyni itaka gini wu.16Ushwaka ǝnyi nu yira nandi nǝgana takara ɛzhi gini dang'a undoka awumǝ uwi kandaka andu bǝnzǝ akuraduru nǝ malem wunza wu bazi ka ǝnǝ awangaraza tusokonin ti ǝzhi gǝnǝ nunuka andubǝ di ruza nuhu ǝnǝ nu yira nandi. Emnu bunyi akuraduru, ama kaba imin i:yiba nu tom gǝnǝ kusum. 17ǝnyi gbaki, ushwaka anyi nu yir nandi, kuzung ǝzhi gini nǝku wozo manu nǝ kpǝ 18nunuka ba andubǝ diruza nuhu ǝnyinu yira nandi wu, saiko nǝ ta gini ka mǝ rika tukpakpa tu-ayimǝ, kizi ǝmǝ ata gini ka mǝ rika tukpakpa tu-ayimǝ yinyi imin i: yiba nu tom gini.19Nǝ gana taring nǝ kpǝ gini izhimin nǝ ribing'a ru mǝsanu midi wu, niraka ikang'a ni kini ishimma ka i:shara tǝng kini anagana ka a:pura aruwǝni a sha'igana wu. 20Nǝ tara nandi, tarin tukpakpa tigini nǝ ribing'a ruashiri ka ba ikang'a ni wu ko ishimma kini anagan ka adi pura awuza'igana niwu. 21Ira ka ribing'a rou ni:yang iraka ruroho rou ni dong.22Rhizi nǝzhi ikenkeng i:rupum. Bazi na nandi baka rhizi rou rhi gilau ridi, ǝ:zi rupum rou kenkeng kusum. 23Kuzu baka rhizhi rou nu sharna, ǝzi rupum rou kusum na mǝrim. Bazi na nandi, baka urwa u rupum rou na mǝrim, itim i:mǝrim mudandi mu sokono mashe! 24Ba zondo no ka ma sokono ulǝrǝ utishuarai tirepu wu, dakǝzi mǝ gyami uwandǝ kizi mǝ wǝmǝ uwǝndǝ di ko mǝ goto karututo nu wǝndǝ kizi mǝ yizi uwǝndi yong. Ba u: dula uweng kini ikurbi nu lati wǝndǝdi wu.25Bazi na nandi emnu badi ninyi, nǝgana dolom nǝ tara tuvungkuzǝ tigini wu, iminka na rya kini iminka na sua; ko nǝ tara apum gini, iminka na kanda rigini nani. Tuvungkuzǝ bati kizi irya wu, ba rupum ru kizi usǝrmani? 26Barin inyen i'ashiri. Ba agbaraza ko awǝngǝrǝ wu, da kǝzi apitunu nǝ sibing'a wu, konze ɛta gini nǝ shiri nyizǝnǝ irya. Banǝ kizi tukpakpa tidi nǝ rugbau nira imǝ wu?27Avi nǝ yimǝ gini ka bazi udolum umǝ rǝn kini rukpǝ ruma rumoro ru wǝndǝ nǝ masanu midi. 28Bazi mashe ka ǝnyi nu dolom nǝ tara imin i'uwa n rupum? Barin ukpikpe u:ruzhongor kandaka ugaza. Ba'awuzuza ituma wu kuzu ba'a dunzuza imin iuwa nǝ rupum wu. 29Nǝnedi emmu badi ninyi, ko Solomon nǝ rurum ruma, ba mǝna ryongo dang'a uzhi ukpikpe di:wu.30Baka Uweng ma ryongo ukpikpe uruzhongor, ka ongni richidi izu gbaki a toro ong nǝ yima urwa, mashe kizi mashe kizi ma ryongunyi ǝnyi tǝmǝ nu tara rai? 31Bazi na nandi nǝgana dolom nu gusa imi kizi tu rya? ko imi kizi tu swa? ko imi kizi ryongo rugoro nani?32Andubǝnzǝ akuraduru nǝ malem ma nu bila tukpakpa tidi kusum, kuzu ɛta gini nǝ shiri ruza ka ǝnyi nu gana tǝn dong. 33Nǝ dinka, bilang bigizi bu rija: ruma kini tanu titsangtsang tumǝ ya:ni kizi kusum tukpakpa tidi ayinyi tǝng. 34Bazi na nandi, nagana dolom nǝ tara i:zu wu, Bazika i:zu i dolom nǝ tara rukpǝ rumǝ koyandi richi nu gbǝnǝ rukpa rumǝ.
1Yesu pa ruwǝ nǝ yimǝ imin tanu nǝ mini nǝ, mǝ punu pirmǝ nu pana umǝ. 2Apa rǝnǝ numǝ na zondo ka muma sua rumǝ nu suar wǝndǝ na tunonin nu kapa. Nu yira utara rai rigǝnǝ, Yesu nu hunu nundu sua rumǝ nu suar wǝndǝ di, 'Vana, kisa rai. Ama taka ni taka eu',3Kizi azondo nǝ yimǝ andu darsa hunapum gǝnǝ, 'Undo di nu pusa mǝ̌kǝri'. 4Yesu ruza udodom gɛnǝ kizi mǝhu, 'Bazi mashe ka api nu dolom nǝ tara tukpakpa tishishoro nǝ yimǝ suroho sigini. 5Iyandi kizi fyau ka ahu, 'Ama taka ni taka eu. 6Torno udi hana? Konzǝ nǝdi ruza hunu vana Uwen na budǝrǝ nǝ mosanu midi mu itaka ni taka...'mǝpǝ huna nundu sua rumǝ nu suar wǝndǝ, 'Torno, chira ukapa ou udi pirau nɛ susa'.7Kizi undodi torno mǝ pirumǝ nǝ susa. 8Ushwaka rugozon ridǝndi ripa yira ingedi, kizi akpo niyǝwǝ, aku zanzana rhizǝ ru Wen kama yunba muzu budǝrǝ bidi nandubǝ ka pǝzi 9Yesu na tanu usuru bǝndǝn, kizi mǝ yira zondo ka agusumǝ Matiyu na titǝshi nu gura u kansa ikurbi ugǝndu. Mǝpǝ hunumǝ, 'Dulam'. Kizi mǝ torno mǝ dulumǝ.10Ka Yesu pa tǝshi nǝ bigizi mǝdi ryi iry nǝ rai di, kizi andu kansa ikurbi igǝndu tim kini andu mǝjunu mu ruhoro pana ryi irya di kinǝmǝ kini andu makaza umǝ 11'Ushwaka tu pharises pahu ayira nandi, kizi ahunandu makaza umǝ, 'Awa mashe ka undu bǝnzǝ gini na ryi rya ini andu kansa ikurbi ugǝndu kini andu mǝjunu nǝ dutoho yon'.12Ushwa ka Yesu pahu mǝ kunda kizi mǝhu 'Andubǝ ka ǝnǝ kenken nǝ pun gǝnǝ ba a gana undu kwan wu, saiko andujir ruguma. 13Kǝ bilan rukpǝ ru bunu di, 'Emnu gana izai hu ba uyumba rumǝ wu'. Ba nunuka indi yisi andu sar nu rya tiruni wu, saiko andu mǝjunu mu.14Kizi andu makaza John pa na durumǝ ahunumǝ, 'Bazi mashe ka ar kini tu pharises yirsa nandi lallati yon?' 15Yesu pa hunǝnǝ, 'Andigǝzǝ a'undu ana, a kpo nǝ riyom tunka unduana gishi di dani kinǝnǝ duwǝ? Ushwa ubiu on ka asa chirǝnǝ undu ana gisau di nǝ yimǝ gǝnǝ, kizi akpo nu yira nandi kǝkina.16Ba zondo ni ka mawa usǝrmǝni gisau nǝ tara u kozo wu, bazi ka tira tu dunza tu kini hataza rumǝ nu sǝrmɛni.17Kuzu andubǝ ba awunza mini mu kahmma mu gisau nǝ yimǝ mudaka mu kozo wu. Ahu wa nandi mu poso, kizi mini mukahumma midi sasarumǝ, mudaka midi gbaki, mu sharna. Nǝ rukpǝ ridi, awa mini mukahumma mu gisau midi nǝ mu daka mu gisau nunuk kusum mudi zunna'.18Ushwaka Yesu nu ba tukpakpa tidi, kizi uzi undu kwara di rǝmǝ mǝna gbarumǝ arug nǝ bigizi mǝhu, ' Basha om pa suru wi nanadi, rairom ka udi rau udi kǝ tarumǝ uwǝrǝ mǝ rupum nunuka tuvunkǝ tumǝ tidi kurumǝ ni'. 19Kizi Yesu pa torno mǝ dulumǝ kini andu makaza um.20Pǝzi uzi ugwa ni ka muma wa suwǝ rukurǝ na sirepu nu gbanǝ nu susu mǝyi pa rǝmǝ nǝ mara Yesu kizi mǝ gaka unu sǝrmǝni umǝ. 21Pǝzi uzi ugwa ni ka muma wa suwǝ rukurǝ na sirepu nu gbǝnǝ nu susu mǝyi ps rǝmǝ nǝ mara Yesu kizi mǝ gaka unu sǝrmǝni umǝ. Bazi ka mǝpa hu nǝ rukpǝ rumǝ, 'ihun rǝn gaka usǝrmǝni umǝ kpaidi in womo'. 22Yesu pahu mǝ yuhutu kixi mǝ yitumǝ, mǝ hunumǝ, 'Basha, kisarai; utara rai rou ma womu'. Ugwa di pa womo nushwa dǝndi.23Ushwaka Yesu pa rǝmǝ nǝ susa a'unǝkwara dǝndi, kizi mǝ yira andisharuwu kini rugozon ru andubǝ nu nai. 24Mǝpǝ hu. 'kizi a poro na tuzunza nu meshe umǝ.25Ushwa ka rugozon ridǝndi ripa suru nǝ shibi, kizi mǝ ruwǝ nǝ yimǝ uguradi mǝ mokumǝ uwǝrǝ kizi basha di torno. 26Ubunudi pa sasarumǝ nǝ yimǝ igizi labǝndǝndi kusum.27Yesu pahu mǝ suru bǝndǝn kizi tilǝngǝ tirepu tudulumǝ. Apa shinga rukpǝ nu gusa , 'Vana u David kunda izai gor!' 28Ushwaka Yesu pa ruwǝ nǝ yimǝ azi arai, kizi tilǝngǝ tidi turuwǝ nǝ yimǝ di don. Yesu pa hunǝnǝ, 'a, ushuarai'29Kizi Yesu gakǝnǝ zi mahu, 'Yaha idi sokono ninyi nandi nu tara rai rigini . 30Kizi ezhi gǝnǝ komo rumǝ , kizi yesu wundu anǝ tuto mahu, yirang zondo gana ruza . 31kizi andi repu dǝndi pa saru akpo nu sasa ubunu di kusum nǝ bigizi budǝndi.32ushwa ka andi repu dǝndi ma kaba achuna , kizi ana duru yesu nunzi undodi ka amǝ nu gbǝnǝ na burimbushishoro ka buma wumǝ ujir ubunu . 33ushwa ka mapa nǝrǝ burim bushishoro bidi nǝ yimǝ umǝ kizi undodi kpo nu bunu kakina ipa sokono nǝ rugozong ruandubǝ imin bobo kizi zhu , ba ananma yira muzu ingedi nǝ isral wu. 34kizi tuharise tu kpo nu gusa , na budǝrǝ bu ugomo iroho shiroro kizi ma susumǝ ruroho rushiroro ridi .35yesu pa lǝnkǝrǝ na yimǝ tipana kini ikoro nu bǝnzǝ nǝ ubunuweng na tira tu , bisi azhi kini ubunu nǝ tara bigizi bu rijah kini uwomo ukoyandi ukono kini ujir ruguma . 36ushwa ka yesu pa yira rugozon ridǝndi kizi ma chira izhai nǝnǝ , bazi ka pezi anǝ na yimǝ ugbǝnǝ kini igbǝrǝki rai , pezi anǝ danga ituma hu labu unǝbiha .37mapa hunandu makaumǝ , tuwu tidi tibari kizi andi tuma di tǝmǝ . 38bazi na nandi wuzang aval sasa na tǝ tuwuzu , nunuka madi chepǝ, tuma nǝ tuwuzu tidi .
1Yesuh pa yisi andumakaza umǝ yukurǝ nandi repu dǝn nira wǝndǝ kizi mǝ yǝnǝ budǝrǝ nǝ tara surɔhɔ sishishɔrɔ, adi susuzǝnǝ aku wɔmɔ kɔyandi muzu ukɔnɔ kini ujir ruguma.2Inge sizǝ su atuma ǝmǝ rukura nandi repud: undu dinka, simon (ka agusuma peter), kini Andrew uhene umǝ, James Vana u zebedee, kini John uhene umǝ: 3Philip, kini Bartholomew: Thomas kini Matthew undi kansa ukurbi iugǝndu; James vana u Alphaeus, kini Thaddaeus; 4Simon u Zealot, kini Judas Iscariot, ka:ma yuhurumǝ amaru.5Yesuh pa tumǝnǝ rukurǝ nandi repu di. mǝ hunǝnǝ, '' Nǝ gana piriɲi niʒira ka andujir dula na titǝshi ni: wu, nǝ ganaku ruwǝ nuʒi upana u'a samaritans wu. 6Nǝ rukpǝ ridi, piriɲi nira itamu i:uwuruma i'a isreal; 7nahu piriɲi, nǝdi ba: nuhu, 'Bigizi bu rijah nǝ shiri buma dungǝ vati.'8Wɔmin andujir ruguma, zaŋsiŋ andu wi, wɔmin tukumi, nǝdi ku susuzu andubǝ surɔhɔ sishishɔrɔ. emnu yumbadi niɲi ba: nikurbi wu, yakaka ǝɲi ma na:ka yumba nujir ikurbi. 9Na gana hana ni ʒimin nǝ yimǝ tishɔkɔ tigini wu danŋa gold, silver kɔ copper. 10Na gana hana na: shɔkɔ atanu wu, ko uʒi usǝrmǝni, kɔ tumafɔrɔ, ko ubinda, bazi irya eŋ i'undu-ituma hu.11kɔyandi upana kɔ bukɔrɔ ka nǝ ruwǝ ni, muraŋ ushuarai uraidi kizi nǝ tǝshi ni pyau sai ushwa u shira gini. 12Hunǝ ruwǝ nǝ susadi, na yumba tukwa. Baka andu gilau nǝ susadu, ahuniɲi yaha ishamma gini di sɔkɔnɔ nǝ susa di: 13kuzu baka ba andu gilau nǝ raidi wu, ahu, yaha ishamma gini di kuruma nǝ kpǝ gini14Andunanka ahu gyamiɲi da kǝzi agyami ukar nǝ tutɔ nǝ mɔrɔ bunu gini, ushwaka usuru gini nǝ yimǝ araidi da kazi upana di yɔŋ, nǝdi garhiŋ ukyuhu: tubuna tigini nǝnǝ. 15Emnu buni akuraduru, ǝ:zi mara-mara bigizi bu a sodom kini Gomorrah nu pana dandi nu weŋ utuzu uhara makangara.16Barin, emnu tuma utuzu gini danga itamu nǝ tarshi animaya, bazi na nandi sɔkɔnin na ryɔmɔ danga inŋa, kuzu tunguruŋa danŋa ikukǝ. 17Wǝnkǝlin nandubǝ! A wunduɲi pirmɔ nǝ tukɔngo tigǝnǝ kizi a libuɲi nǝ tira tu:bisi ɛzi gana. 18Kizi aka shiɲi na tuba tugɔmɔ kini ijah gǝnǝ nǝ tara'am. nunuka idi sɔkɔnɔ niɲi lǝlu ru ba: tubuna tigilau nǝ tara am kini nǝ tara andujir dula.19Ushwaka ahu yutuɲi, nǝ gana kunda iyǝwǝ nǝ tara kandaka na bunu kɔ nǝ tara iminka na gara wu, asa yiɲi imin i gara nushwa dandi. 20Bazika ba ǝɲidi kizi na bunu wu, burim bu ɛta bugini kisi bu bunu nǝ yimǝ gini,21Uhene ma yumba uhene nu wuna, ɛta ku yumba vana umǝ. Andigenzǝ gbaki atɔrnɔ nǝ nata gǝnǝ har a sɔkɔnɔ achurna uwi gǝnǝ. 22Andubǝ kusum a gyamiɲi bazi rhizǝ yom. kɔnze kap undunanka mǝ shinga piemǝ nu mǝrsǝ di sa mura ukaba. 23Ahu yiɲi kpai nu pana undi, sumaŋ pirmǝ nǝ udula di, emnu buɲi akuraduru, bana mara ulǝnkǝrǝ tipana tua isreal wu, vana unduba ma biu.24Undu makaza ba mǝ kizi undu bǝnzǝ umǝ wu, kɔ wǝrǝ kizi ushuarai umǝ wu. 25Iwa ɲal ka undu makaza sɔkɔnɔ danŋa undu bǝnzǝ umǝ, kuzu ulǝrǝ sɔkɔnɔ danɲa ushuarai uma. Ahu yisi ushuarai uarai Beelzebul, yandi muzu sizǝ sishishɔrɔ kizi ayisi anduba araidi nani!26Ba zi na nandi ngana kunda iyawɔ gǝnǝ wu, ba izimin ni ka eŋ nu kupu ka ba isa kɔrnɔ rumǝ wu. 27imin ka iemnu badi niɲi nǝ marim, kǝ gariŋ eŋŋ kenkeɲ, imin ka kunda uruwǝ niɲi nǝ tutɔ shamma kǝ baŋ eŋ nǝ tara asɔrɔ.28Nǝ gana kunda iyawɔ andu wuna apum di:wu ka ba arǝn uwuna burim bun dubǝ wu. Nǝ tara nandi, kundan iyǝwǝ undunanka marǝn uwuna burim kɔ pirmǝ nǝ yima urwa u labu naku. 29Ba aʒiʒa muɲen mu repu nu kɔbɔ wu? kap na nandi ba kuʒini ka ku pkɔ nǝ bigizi banu ruza ɛta gini wu. 30Sukpǝ suakpǝ gini kusum nu bara 31Na gana kunda iyǝwǝ wu, əɲi na rugbau char nǝ tuba: muɲen midi.32Bazi na nandi, kap undunanka mǝ bam nǝ tuba andubǝ, enna in bumǝ nǝ tuba ɛtam kǝ:mǝ nǝ shiri. 33Kuzu undunaka mǝ waisaru em nǝ tuba andubǝ, emma in waisaru imǝ nǝ tuba ɛtam kǝ:mǝ nǝ shiri.34Na gaan yira dannga in ramindi biu ni shamma na mǝsanu midi wu.Ba in ram indi biu ni shamma wu, saiko uwal. 35In ram indi gura umdubǝ kini ɛtǝ:mǝ hu, basha kini am bǝ:mǝ, ambisau kini nǝrǝzu:mǝ 36anǝnyarumǝ aunduba susuzu nǝmǝ nǝ rai hu.37kap undunaanka ma goto wǝmǝ vanaumǝ ko basha umo ma:tǝ moko num wu. 38kap undunanka mǝjita chira uchichi ugakara umǝ mǝ dulam wu, ba:mǝ moko num wu. 39kap undunanka mǝ goto wǝmǝ tuvungkǝ tumǝ, ma naha tǝng. konze kap undunanka mǝ naha tuvng kǝ tumǝ bazi ǝmi, ma mura tǝng,40kap undunanka mǝhu kabinyi emdi kizi ma kaba, kuzu kap undunanka mǝhu kabum, toh ma kaba undunanka ma tumam niyang. 41kap undunanka mǝhu kaba utuma u:weng nǝ rhizǝ ruhu utuma u:weng hu, masa, kaba imin i:yiba i'utuma u:weng di, kuzu kap undunanka mǝ kaba-undu:tanu titsang nǝ rhizǝ ruhu undu:tanu titsang-tsang hu, masa kaba imin i:yiba iundu tanu titsang-tsang tidi.42Kap undunanka mǝya uzi vana gisang di u kop u mini mu nyanyar nǝ yimǝ rhizǝ nuhu undumakaza hu, emnu bungi akarudura, konu kizara ba:ma pumǝ ukaba imin i:yiba imǝ wu''.
1ibi biyu natara imin dǝndi usha ka Yesu ma ya andu makaza umǝ rukarǝ riani repo ituma, mabi yaha aǝndǝndi madi ka bǝnzǝ ubunu nǝimǝ upana gǝnǝ. 2Ushwa ka John binunda, ninyan, natara imin ka Yesuh na ǝen, mabi za: andu makaza umǝ: rutuma 3kizi mǝ hunumǝ, "audi undo ka ubiu, da tirika zondo?"4Yesu bi wǝmǝ nǝnǝ, "Ka garin na John imin anyinu rika kini ukandizadi" 5Tilǝngǝ nu rika ira, tugun na tanu, tukumi ma mura ukuzurunǝ, tutur nu rika di gbaki ando ka ǝmǝwi, amaku zansǝnǝ nu soko nin ingye ar bǝnzǝ ubunu ulense nandubǝ. 6Undu ǝkǝbiki nǝzi kusum undo ka ba mawa manang nǝmiwu."7Ushwa ka andubǝ di bishirsiza, Yesu bi kpona ubunu na izoshi I ǝndubǝ di na tara John 8"Imi kizi nabi pisizing na vyiru nadi yira uhandu Ka uvinu nu zuhu on? Imi kizi na bi pisinyi nǝshibi nadi: Yira? undubǝ na usǝrmǝni uwapu? Akura aduru, ando ka a wunza tusǝrmǝni tu uwapu ǝtǝshizi na arai a ujah hu.9Kizi imi ki nabi hanzi nyi na: uwapu una tuma Uweng? Nandi, em nu gara ninyi undi kizi unatuma Uweng. 10Udindi nǝzi undo ka abi darsa na atara ǝmǝ "Barin, em nu za: unarutuma na tuba gini, undo kama yumbura a chunna baka anyi11Em nu gara ninyi akura duru, ba abi ma mura zondo ka muma torno da ka uga na minumǝ dannya John undu chirsizi nǝ mini wu. Kusum na nandi gun dubǝ ku gisan nǝimǝ bugizi bu ǝshiri ku kizimǝ. 12Usuru nǝ si su John undu chirsi nǝmini ubiu na nedi, bugizi bu ǝshiri bi wuza ugbǝnǝ na agata kizi ǝndigǝrmǝ a agata kizi abi kaba na agata.13Bazi ka kusum titar kanin kini ana tuma au Uweng nunyinza su tuma ubiu nusha John, 14kizi imbaka rairou ka udi kaba on, ǝmǝdi: Ilya ka bizi ubiu umǝ. 15Undo ka ǝmǝ na tuto, yaha madi kunda.16Indi maka rimiza ridi na imi? Danya ǝdigǝnzǝ ka ǝnǝ na ukizara na uwǝru, ka atǝshi ǝyisi ǝpun gǝnǝ 17kizi ǝhu, 'ti wurbu bu sharuwa ninyi, kizi bana kpozo ishokori. Tiwuza titǝshi tuma shishoro, bana kiba wu.'18Bazi ka John bi biu banu: ri irya da uswa mǝpuru wu, kizi ǝhu, 'a ǝmǝ na burim bushishoro' 19ǝmǝ vana undubǝ mǝ biyu nu: rya di kini uswa di kizi ǝhu barin, ǝmǝ na usom ingye ǝmǝ una kirudi, urǝnǝ kansa ikurbi irilǝrǝ kini undu maeuku!' Aruzuza ryomo usuru nusanaruma u-imin ka ru wuziza".20Na maru a nandi, Yesu bi kponu sǝrtǝ tupana ka mawuza wǝrshili utukwakwa tu bobo ni, bazi ka ba'a kaba Uweng wu. 21"Wǝgǝji ninyi chorazin! Wǝgǝji nenyi, Bethsaida! Bǝzi a wuza tukwakwa tubobo tidi ka ama wuza ninyi, na Tyre kini Sidon, bǝzi ama kaba Uweng bana uwunnyawu nǝimǝ tisǝrmǝni tu tiyomn kini mato. 22Kusum na nandi, agboto wǝmǝ na Tyre kini Sidon na richi ru hara makangara na tara gini23ǝnyi andu Capernaum, ǝnyi nurika a: nyanzi nyi pirmǝ nǝ shiri? Uwa, a rǝmǝ nǝnyi na bigizi na rai au iwa. Bazi ka na Sadom bazi abi wuza tukwakwa tubobo ka awuza nǝimǝ gini, iba sokono dannya inǝi ubiu na nedi. 24Em nu badi ninyi nuhu, iwa feuwa na Sodom richiru hara makangara natara gini."25Na lǝlu riudǝnkwaidi, Yesu bi hu, "em nu yiba ou Dada Ata Ushiri kini buguzi, bazi ka uma nyisa tukwakwa tidi na andu ryomo kini uruza, kizi ukonno tǝn na adigynzǝ gisan. 26Nandi, Dada, bazi ka imin ulense hu nezi au. 27Ama yam kusum tukwakwa usuru nira Dada om, ingye ba zondo ruza Vana di wu, Dada di kwaidi, kuzi ba zondo ruza Dada diwu, Vanadi kwaidi kini undo ka Vanadi ma vira madi bǝnumǝ.28Rǝnyi nira em, kusum gini ka ǝni nugbǝnǝ ingyeni na tukwakwa tudǝ lǝnydǝny kizi in yinyi uvunkǝ. 29Surka uchichi u a vara am udi makaza nira em, bazi ka emnu shinshi rukpǝ kini ukasa rumǝ nǝimǝ unurai, kizi burim bugini bu mura uvunkǝ. 30Bǝzika uchichi usurkuza om on feuwa, ingye redǝlǝnydǝlǝny rom ba rǝn wani: wu."
1 Na lalu rindǝn yesuh bi sura richi ru sundǝrǝ nu sara ulam u-imin-rya. ukomo bi wa andu makaza umǝ kizi akponi gaza ǝkpǝ a tukwakwa t'ulam idi nuriya di. 2usha ka farisiyawa bi yirǝnǝ, kizi ǝhunǝ yesuh, "yira andu makaza ɔu na imin ka titar kanin tu gǝhǝ na richi ru urya mumpa"3Yesuh bi hunǝnǝ bana bara imin ka david bi wa usha ka ikomo bi mokumǝ kini ando ka bizi ǝnǝ kinǝ mǝ wu? 4Mabi hau umǝ nǝimǝ arai a uweŋ maka rya irya ka ama na yimba na tupozo ka titarkanin magǝhǝ.5Ba nama bara nǝimǝ titarkanin a:richi ru rya mumpa tupozo nǝimǝ arai a uweŋ ǝgulhusuzu na richi ru rya mumpa mudi ba amokǝnǝ na rikiri wu? 6Em nuba: niɲi zondo ka makizi arai a uweŋ na bǝndi7Ba:zi nabi ruza imin ka imindi nu ba:di, "em nu gana izhiayi hu ba uyimba rukpǝ wu, bazi: bana gyami undo ka ba ǝmǝ nutakawu. 8Bazi ka vana uweŋ ǝmǝdǝ dadah rurichi ruriya mumpa".9 kizi yaha abǝndǝn mǝ pirmǝ nǝimǝ arai a uweŋ. 10kizi bizi zondo ni ka tǝrǝ tumǝ tuma wa: Farisiyawa bi bila nira yesuh, nuhu,"titarkanin tu hu a womo ǝndubǝ richi ru riya mumpa?" bazi ka adi mura aryu mǝ na rikiri.11yesuh bi wǝmǝ mǝ hu " ǝvi nǝimǝ gini ka ǝmǝ n' utamu wǝndǝ kpaidi, kizi utamu di kpo na ruwo richi ru rya mumpa bamǝ susumǝ wu? 12gboto kizi undubǝ da utamu! baka na nandi, tatarkanin bati gǝhǝ ka uwa imin galau richi rurya mumpa wu".13kizi yesuh huna undodi, " yutu uwǝrǝ ɔu. mabi yutu uwǝrǝdi kizi uwǝrǝdi mura ruguma danɲa uwǝrǝ ru rǝpudi . 14kizi Farisiyawa di ka bila tuchunna ka adi ryumǝ na rikiri. ǝnǝ nu bila tuchunna ka adi wunu mǝ.15usha ka yesuh bi ruza nandi, mabi shira usuru bǝndǝn di: ǝndubǝ char bi tarsumǝ, kizi ma womǝnǝ kusum. 16mabi yǝnǝ ubunu uruvunah agana yaha ǝndube ruzumǝ wu, 17ka adi mozuzo imin ka ama ba nusuru ishaya una tuma, nuhu18 yira, ulǝrǝ ɔm ka imma vira, ka in wǝmumǝ, nǝimǝ umǝ kizi in kundiza ulense u burim bom, inwa birim bom natara umǝ, ma ba: imin ka en sar na wormi.19bamǝ bǝnǝ budǝrǝ da makiba gǝngǝn, da zondo makunda rumoro rumǝ na ruwasu por. 20bama pura uhandu ka uvinu ma gama ɔn wu, bama bisi kusum kuchichi-riŋawu upirmǝ nusha ka ama wa imin ka en sar, 21kizi nǝimǝ rizǝ rumǝ awormi a mura utara rai. na amaru anandi kizi abi biu na zondo nira yesuh ka ǝmǝ ulǝngǝdi, ingyǝmǝ uturdi na burim bu shishoro.22mabi womumǝ, na imin iruka ka uturdi biba; ma yira 23kusum ushosh andubǝ biwa bobo ǝhu "ǝrǝn ka undodi nazi vana u David?"2424 usha ka Farisiyaya bi kunda na tara ubobo di, ǝbi hu, " undo di bamǝ rǝn ka ma susu irim shushoro wu imba na Beelzebul, ugomo u irim shishoro". 25Yesuh bi ruza tunurai tigǝnǝ, kizi mǝhunǝnǝ, gun bugizi bu rijah ka buma hara rumǝ, buma shaina, kini kusum arai da upana ka uma hara rumǝ ba u tura wu.2626 imbaka shetan susuzu shetan, mama hara rumǝninɲa. awu mashe bugizi bu rijah rumǝ tura? 27kini hu in susu irim shushoro bazi Beelzebul, bazi undo ka andigyenzǝ gini susuzǝnǝ ninyan? baka nandi a sokono andu hara makangara mugini.28hu in susu irin ishishoro na burim bu uweng bugizi bu rijah bu ǝshiri mǝ byu ninyi ninyan. 29adiwa mashe undubǝ ruwǝ n'arai a undu budǝrǝ kizi bama kisumǝ yani kizi mashi gana imin imǝwu? kizi madi rǝn masha igana imin imǝ masuru na rai ǝmǝ. 30undo ka ba ǝmǝ kinemi wu ǝmǝ unanyarmǝ om, undo ka ba amǝ nu pitunudizi kinemi wu ǝmǝ nu sataza di hu.31 baka na nandi, ata ka mǝruku kini ushara ubunu uweng ǝndubǝ, ushara ubun u burim kizi ba atawu. 32kusum undo ka maba amoro banu kaba ahana kini ubunu u vana undubǝwu ataka nemi. kizi kusum undo ka ma gara amoro bunu ka ba ahana kini a burim bu tsantsan wu, in dǝn kizi ba ataka nami wu, da nǝimǝ masanu mudi da mu nanga ka ubyu uweng .33" wa uchichi u imingalau, imuzu di wa igalaudi, da uwa uchichi ushishorodi, imuzudi wa ishishorodi, bazi ka aruziza uchichi galau baka imuzu iɔn. 34ǝnyi ǝndigǝnzǝ a ibomi, namǝ bǝnǝ ǝnyi na nyasi, adi wa mashe na ba imin galau? bazi ka nasuru na tukwa char tu ayumǝ unurai kizi unu bahaza. 35undubǝ galau usuru nimin ka mumǝ pitinu nǝimǝunurai umǝ ki ma nyinziza imin galau , kizi undu anyasi usuru nimin ka muma pitunu nǝimǝunurai ki ma nyinziza imin i'anyasi36 em nubadi ninyina richi ru har makangara andubǝ kusum sa ba imin shishoro ka amura abi ba 37bazi ka n'amoro bunu au kizi asa gyamǝu"38kizi azhi andudarsa kini Farisiyawa bi wǝmǝ yesuh, kizi ǝhu, "undubǝnzizǝ ar nugana ka tu ba yira tukpwakpwa tu bobo usuru nira eu" 39kizi yesuh bi wǝmǝ mǝ hunǝnǝ, "rimiza ru anduh anyasi aganza ubobo. ǝngu yǝnǝ ubobo wu imba u Jonah un tuma wu 40bazi ka Jonah bi wa tiyira ti taru kini tiri ti taru nǝimǝ ason a bigini bu gbǝu nyan yakadi ka vana undubǝ mawa tiyira titaru kini tiri ti taru nǝime unurai ubugizi.41 andu a nineveh sa toono atura richiru hara makangara kini rimiza ru ǝndubǝ, asa gyami ɔn. bazi ka ǝbi kaba uweng bazi ubunu uweng ka Jonah bi ba , kizi yiran, zondo nǝbǝndi ka mǝ shili Jonah.42 ugir, u usara aza ma tonno mutira richi ru makangara kini ǝndubǝ a rimiza, kizi ma gyamǝ nǝ. mǝbi byu usuru nǝ umǝrsǝ u bigizi madi na kanda ryomo ru Solomon, kizi yiran, zondo ka ma shili Solomon bǝndi.43 usha ka burim bu mǝjunu mǝ suru nundubǝ, busursa nu sura uira kaba mini niwu, kizi bu bila ira i'uvunkǝ, kizi ba ma murawu. 44kizi mǝhu, "yaha indi tara ni na susa am ka imbi suru ni kizi im biu bǝndi". usha ka mamǝ byu, mana mura ama bisa asusa di a wa au kefu. 45kizi maku tara ni, maka chira kinǝmǝ izhi iriundi, sundǝrǝ, ka akizi bǝn na nysi, kizi ǝrǝnǝ kusum bǝngdǝndi. kizi umǝrsǝzǝ udindǝndi yuhuru ushishorodi wani adinka di. isokono dannya nandi na rimiza ru anyasi di".46 usha Yesuh nǝimǝ ubunu kini izhoshi i ǝndubǝ di, yiran, ango umǝ kini a hene ǝmǝ byu kizi atura na ashibi, nugana adi bunu kinǝmǝ, 47zondo hunumǝ, " yira, ango ɔu kini ahenǝu na ritorin na shibi, nu gana adi bunu kinawu".48 kizi Yesuh wǝmǝ ki mǝ hunumǝ "ǝvi nǝzi ango ɔm kini aya nǝzi ahenum?" 49kizi ma yitu uwǝrǝ pirmǝ nira andu makaza umǝ kizi mǝhu "yira, ingye ango ɔm kini ahenum! 50kusum ando kama wuziza imin ka dada ɔm ka ǝmǝ nǝimǝ ǝshiri gana, udindǝng nǝzi uhenum kini ango ɔm".
1na richi rindǝng ridi, Yesuh bi suru nǝshibi uasusa di kizi mǝ tǝshi nu kira rupende. 2Izhoshi i ǝndubǝ rugbǝu bi nǝ lǝnkǝrumǝ, baka na nandi mabi ruwǝ nǝimǝ buru bu tanu nǝmini kizi mǝ tǝshi nǝimǝ bǝn, ǝndubǝ kusum tura natara utǝnǝ.3baka na nandi Yesuh bi ba tukpwakpwa char nǝnǝ nǝimǝ tuwǝnzu. Mehu, "yiram, unavara bi hanumǝ madi bira imuzu. 4usha ka mabi bira, izhi muzu bi kunku nu kira achunna, kizi inyeng na vira en. 5izhi muzu bi kpozo na tara bugizi, nira ka ba mumpa ni char wu. Banushara usha wu ibi tozo kizi bigizi bidi ba bǝn pǝu wu. 6usha ka uweng ma nyana, ibi doko rumǝ bǝzika ba en na ritaru wu, kizi iwa kusum.7izhi imuzu bi kpo nǝimǝ ikana. tichi t'ikana ga: kizi ashibiri en. 8izhi imuzu bi kpozo natara bugizi bu galau kizi imina irya nǝ-rinyi, izhi nǝ-akur-twasi, kini izhi nǝ-akur- taru natara imin ka abi bira. 9undo ka ǝmǝ na tuto, yaha madi kunda"10andu makaza umǝ rǝmǝ kizi ǝhunǝ yesuh, "baka imi kizi ubunuzu na izhoshi iǝndubǝ nǝimǝ tuwǝnzu?" 11Yesu bi wǝmǝ ma hunǝnǝ, "ǝnyi na hana nubuna na ruzuza imin ka ama nyisa i bugizi bu rijah bu uweng, ǝnǝ, ba nandi wu. 12bazi kusum undo ka amǝ nani a kinumǝ ni, ma mura tim.undo ka ba amǝ nani wu, kusum imin ka ǝmǝ nani akaba usuru nira imǝ13nyan imin ka iwa imbunuzu nǝnǝ nǝimǝ tuwǝnzu, uyira ǝnǝ nu rikadi, ba arika wu, kini uyira ǝnǝ nu kundizadi, ba'akunda wu, da aruza wu. 14Nǝnǝ rutuma ru Ishaya rumamo, rinangana ka ruhu, usha ukundizadi ukunda, kizi ba uruza wu kusum achunna ka akponi, usha uyiradi, nayira, kizi bana yira tiyinkini tidi kǝngkyǝng wu kusum achunna ka akponi.1515 bazika ruroho ru ǝndubǝ di ruma sokono disa, kizi ingye rǝn gbogbolong nu kundizadi, ingye ama kursa ǝzhi gǝnǝ bazi ka ba'adi yira na ǝzhi gǝnǝ, da adi kunda natuto tigǝnǝ, da adi ruza na suroho sigǝnǝ wu, bazi ka adi yuhuru gbaki, indi womǝnǝ.16Akǝbiki ǝzi ǝzhi gini, bazi k'arika, bazi tuto tigini tukundiza. 17ɛm nu binyi akura ǝduru, anatuma uweng kini andu sansan abi gana adi yira tukpwapwa ka ǝnyi nu rikadi kizi ba'abi rika tǝn wu. Abi gana ka adi kunda imin ka ǝnyi nu kundiza di kizi ba'abi kundiza en wu1818 baka na nandi kundang tuwǝnzu tu uanavara ka mabi ka bira imuzu imǝ. 19usha ka undubǝ kunda ubunu bugizi bu ǝshiri kizi ba ma ruza on wu, undu anyasikizi mǝrǝmǝzǝ maza imin ka ama bira nǝimǝ unurai umǝ, imuzu in gana ka a bira na chunna niyan.20imin ka abi bira na bigizi bu ashari nǝzi undo ka makunda ubunidi ingye banu shara ushawu ma kabaon na uruma unurai, 21kusum na nandi ba ǝmǝ na ritaru nǝimǝ umǝ wu, nyang imin ka bama zhunyiza wani wu. usha ka ukunda kpai da uwa-ukundakpai ma tonno baka ubunu di, ma risasa.22imin ka abi bira nǝimǝ ikana ǝmǝdǝ undo ka makunda ubunidi kizi titankum to masanu kini buwarsaza bu umura shibiru ubunudi, kiziba maku minawu 23imuzu ka abi bira na mumpa mu galau izi undo ka makunda ubunudi ma ruza on . ma minza imuzu kini irya, ma pitunu na usha wǝndǝ, na-rukurǝ, nu zhusha na-ǝkur twasi, na uzhi gbaki na-ǝkur-taru natara imin ka abigita"24Yesuh biku yǝnǝ tizhi tuwǝnzu tidi. mǝhu, " bugizi bu rijah b'ǝshiri bǝn dannya undubǝ ka ma bira imuzu galau n'ulam umǝ. 25usha ka andubǝ na mormo, unanyarmǝ umǝ rǝmǝ kizi mana bira sukpe nǝimǝ ulam u idǝri guvon di, kizi ma shira. 26usha ka udǝri guvondi bi sura, kizi imina, kizi sukpe sidi putu don.27ilǝrǝ undu lam di bi rǝmǝ ǝnǝ hunu mǝ, "usharai, inhu d'ubira imuzu galau n'ulam ow wo? baka imi kizi nedi sikpe ni? 28mǝhunǝnǝ 'unanyarmǝ kizi mawa nandi'. "ilǝrǝdi, hunu mǝ, 'nedi rairow ka tidi ka rupu sǝn duwǝ?'29lamdi hu uwa. Bazi ka usha ka ǝnyi nurupu sukpǝ sidi, amura na rupu idǝri guvondi kini sǝn. 30Yahin en udi ga kusumupirmǝ nusha upitunudi. na usha upitunudi, ingara nandu pitunudi, "nadinkadi, rupin sukpǝ sidi nadi kisa sǝn, ǝkpǝdi, adi doko sǝn, kizi nandi pitunu idǝri guvondi nǝimǝribinya.31maru anandi, Yesuh biku yǝnǝ tizhi tuwanzu tidi. Mǝhu, "Bugizi bu rijah bu ashiri bǝn dannya buyoho bu ilyu ka undubǝ bi chira kizi ma bi:ra nǝimǝ ulam 32bu muzu budi bu kizi ni nyololong nǝimǝ imuzu kusum. usha ka kuma ga, kuk kizi tichi ka tǝn nu bedi kusum. kusokono uchichi bazi ka inyen i ǝshiri rǝmǝzǝ ǝpi ti chǝlǝ na sigaba su on."3333 Yesuh biku bǝnǝ tizhi tuwanzu. "bugizi bi rijah bu ashiri bǝn dannya ---yeast----- ka uga bi chira kizi ma gura kini urǝku u ǝfurhum tumati taru, kizi mǝ buzhu"34kusum tukpwapwa tindi Yesuh bi ba na izhoshi ǝndube nǝimǝ tuwǝnzu. kizi bamǝbi bahazǝnǝ izhimin imbaka ba na tuwǝnzu wu, 35kusum adi mura amonzo imin ka anatuma maba, usha ka mabi hu, "in konno unu om nǝimǝ tuwǝnzu. inba tukpwakpwa ka tǝn nu nyisa usuru na akpira a masanu".36usuruh na nandi kizi Yesuh bi yaha izhoshi iǝndubǝ kizi ma hanu nǝimǝ asusa. andu makaza umǝ bi na murumǝ kizi ǝhu, "bǝnanduh tuwǝnzu tu imuzu i ulam. 37bi wǝmǝ mǝhu,"undo ka ma bira imuzu galau di nǝzi vana undubǝ 38ulam di nǝzi masanu, kini imuzu galau di nǝzi ǝndigyǝnzǝ a undu anyasi 39kini undo ka ma bira sǝn nǝzi unanyarmǝ. Upitunu di nǝzi umǝrsǝ u usokonin, kizi andu pitunudi nǝzi atuma a uweng.40baka na nandi, dannya iyanda ka sukpe sidi ka ama pitunu urwa rya, nandi kizi isa sokono nu mǝrsǝ usokonin. 41vana undubǝ ma tuma anatuma ǝmǝ, kizi a pitunu, usuru na bigizi burija, kusum tukpwakpwa ka tu wunza mǝruku, kini ando ka ba'a tarsa titarkanin wu. 42a toronǝ nǝimǝ atarshi urwa, ira ka ǝzhi uyara kini urunza ǝnyini ni. 43usha di kizi andu sansan awa nyalnyal dannya uweng neime bugizi bu rija bu dadah gǝnǝ. undo ka ǝmǝ na tuto yaha madi kunda.44bugizi bu rija bu ǝshiri bǝn dannya imin galau ka en nu nyasi nulam. uzondo zǝrǝ en kizi ma nyisa en. Nǝimǝ uruma unurai umǝ kizi ma pirumǝ, mazhizha kusum iminka ǝmǝ nani, 45kizi mana kpa ulandi. Gbaki, bugizi burija bu ǝshiri bǝn dannya undubǝ ka ǝmǝ undi tizhimin ka ǝmǝ nu bila tukpwakpwa ti nyelnyel . 46usha ka mabi mura imin nyelnyel wǝndǝ, mabi pirumǝ kizi mǝ zhizha kusum imin ka ǝmǝ nani kizi ma kpa ǝn.4747 Gbaki, bugizi bu rija bu ǝshiri bǝn dannya tugun tidi pitunu tukpwakpwa mamani. 48 48usha ka tumamo, undu mokozo igini di wundu tugun tidi na utǝnǝ. ǝbi kizi ǝtǝshi kizi ǝpitunu igalau di awa nǝimǝ tikǝnkǝn, kizi ǝviki shishorodi.49isokonon dannya nandi numǝrsǝ usokonin undi anatumaa uweng ǝ rǝmǝ kizi a hara andu nyasi usuru nǝimǝ andu sansan 50a toronǝ nǝimǝ atarshi urwa, iraka uyara kini urunza ayini.51na ruza kusum tukpwakpwa tindi? " andu makaza umǝ hunumǝ '"a:" 52kizi Yesuh hunǝnǝ, "baka na nandi kusum undu darasa ka mama sokono undu makazau bugizi bu rija bu ǝshiri ǝmǝ dannya undubǝ ka ǝmǝ dǝ ushǝwǝ u arai ka mǝ susuzu tukpwakpwa tukozo kini ti gisau usuru nǝimǝ ira ka ma tarsani." 53na amaru anandi, ibi byu na atara anandi usha ka Yesuh ma mara tuwǝnzu tidi mabi yaha ǝbǝndǝn di.54usuru nanandi, Yesuh bi ruwǝ na usar umǝ kizi ma bǝnzǝ ǝndubǝn nǝimǝ arai a uweng gǝnǝ. imin ruka di nǝzi abi wa bobo kizi ǝhu, "usuru nabe kizi undodi: nu mursa ryomo kini budǝrǝ bu tubobo tidi? 55ingusa da vana undu asoro dǝn nedi wo? ingusa ango umǝ nǝzi mary? ingusa ahene nǝzi James, Joseph, Simon, kini Judas? 56ingusa ahene ǝmǝ mansha kusum kinaru wo? mamura tukpwakpwa tidi nabe?57mabi wǝnǝ akunda manan kizi Yesuh bi hunǝnǝ "unatuma mursa rugbǝu na upana umǝ kini arai ǝmǝwu." 58bamabi wuza tukpwakpwa tu bobo char bǝndǝn baka ujir yimba akura ǝduru gǝnǝ.
1Na usha undǝn di Hirudus undu dǝtǝr gbǝu u abǝndǝ di bi kunda tu kwakwa natara Yesu. 2Ma bi hunǝ ilǝrǝ imǝ, Yahaya undu chirzizi ǝndubǝ nǝ mini nedi, ma mǝ ka suru nǝime isahu. Baka na nandi budǝrǝ bundi na'ituma nim um,"3Ushadi Hirudus ma moko Yahaya, ma kisa mǝ, ma wumǝ ni nany baka Uga Hirudiya uga: yaya Filib umǝ. 4Baka ka Yahaya ma hunu mǝ, "makari ka uchirumǝ ma sokono ugwau" 5Hirudus mǝ: wunumǝ, kizi iyǝwǝ numǝ nǝn dubǝ, bazi ka ari kumǝ una tuma.6Na Uweng rizǝru Herod, basha u Herodia bi: chinga tubuna tu amiza natarshi ǝndubǝ ki ma ruma Herod unurai. 7Baza nandi mǝbi chira itonin a: mǝngu yumǝ kusum imin ka ma bila8Usha ka muma kaba ilarbi usurunira ango um mebihu, a yumǝ rukpǝ ru Yahaya undu chirsizi ǝndubǝ nǝimǝ mini, nu kpi". 9Unurai u ujah di bi shaina na val ǝndǝn, baka itoning kini ando ka pǝzi ǝnǝ nu riya im rtr kinvmǝ mabi yimba amoro bunu nuhu awa nandi.10Ma bi tuma aka kpǝnte rukpǝ ru Yahaya ni nang. 11Bazi na nandi abi rǝmǝ nǝ rukpǝ rumǝ nu kpikizi a yimba na basha di ma ka yimba na ango umǝ. 12Na mara onandi, andu makaza umǝ bi rǝmǝ, achira ikyezedi kizi aka wansa en. Na amara a nandi abi hanǝnǝ aka mura Yesu.13Nedi, usha ka Yesu bi kunda, mabi yaha iradi nǝimǝ buru bu tanu nǝmini pirma nizira ka baǝndune niwu. usha ka izoshi i ǝndubǝ bi kunda, ǝbi tarsu mǝ natubuna usuru nǝimǝ upana. 14Baka na nandi Yesu bi rǝmǝ na tuba gǝnǝ ma yira izoshi i ǝndubǝdi. Mabi kunda izayi gǝnǝ ma womo nǝ tukonk tigǝnǝ.15Usha ka iyeru mawa, andu makaza umǝ rǝmǝ ǝhu, "ǝndubǝ bǝndi wu, ingye lǝlu ma sura. Hunǝ izoshi i Vndubǝ ashira, adi rǝn ka apirumǝ na bukoro adi pki irya baka ǝkpǝ gǝnǝ"16Uweng bi hunǝnǝ "ba usaradi ka ashira wu. anyi yan ǝnǝ izimin adi rya bǝ." 17ǝbi: hunumǝ, "nira goro bǝndi, arna ǝfurhum shubi kini igini irepu kpaidi". 18Yesu bi hu, "rǝnyng nami".19Baka na nandi Yesu bi hunǝ izoshi i ǝndubǝdi ǝtǝshi na sukpe. Mabi chira ǝfurhumdi shubi kini igini irepu dǝndi. Yaka kama bara: ǝshiri, ma wa akǝbikini, ma lente ǝfurhum di kizi ma yimba na andu makaza umǝ, kizi andu makaza umǝ yimba na izoshi i ǝndubǝdi. 20Abi rya kusum gǝnǝ ǝshirsizi. Na amara anandi abi chira udangara di, irya kailenterumǝ-mugyere rukurǝ nani repu vyati. 21Ando ka abi rya ǝnǝ ǝndubǝ turu shubi, bakini tuga a adigǝnzǝ wu.22Bana ushara ushawu, mabi wa andu makaza umǝ a ruwǝ nǝimǝ naburu bu tanu nami pirmǝna tuba ǝmǝ nu galan unji, maku hunǝ na izoshi i ǝndubǝ di ashira. 23Usha ka mu ma hunǝ izoshi i ǝndubǝ di ashira, mabi nyana nu woho bǝlumǝ madi wuza aval. Usha ka iyǝru bi wa, bizi ǝmǝ bǝndǝn bǝlumǝ. 24Bizi buru bu lanunǝmini mu di peu kini bigizi, ingye on dǝrdǝr, bazi ka uvinu nugana udi chǝchǝ on.25Nǝri au nanzi, Yesu binǝ murǝnǝ, na tanu na tara ripende. 26Usha ka andu tarsa umǝ bi yirumǝ na tanu na tara rupende, tunurai tigǝnǝ bi wa gbegbeti kizi ǝhu "wabisangu hu," 27kizi awa ikyenku nǝimǝ iyǝwǝ. Kizi Yesu hunǝnǝ, "wan rigǝrmǝ! emdi hu! Gana kundan iyǝwǝ wu".28Bitrus bi wǝmǝ numǝ mǝhu "Usharai, imbaka audi, wa ka'indi na murau na tara mini". 29Yesu bihu, "rau|". Baka na nandi Bitrus bi sura nǝimǝ buru butanu namini ki ma kponi tanu madi na mura Yesu. 30Nusha ka Bitrus bi yira uvinudi mǝ biyu gǝngǝn, iyǝwǝ bi wumǝ. Ushaka mini bihu mudi molkumǝ, mabi gbara bu kyenku mǝhu, "Usharai, kabum bǝ!"31Yesu, ba ba ushara ushawu, mǝ yiti mǝ hunumǝ, "ǝnyi andu tara rai ugisan, bazi imi ki anyi dahalak?" 32Na amaru anandi, usha ka Yesu kini Bitrus ǝmǝ ruwǝ na buru butanu na mini, uvinudi bi tura. 33Kizi andu makaza umǝ rya mumpa, ǝhu, "ǝkur ǝduru au Vana a Uweng hu.34Usha ka ǝmǝ: wungulu, abi nǝ shupu na Gennesaret. 35Usha ka andi garmǝ ka ǝnǝ niradi bi ruza ka Yesu hu, abi za rutuma konabe nǝimǝ iradi kusum, kizi ǝbi rǝmǝ numǝ kusum nundo ka ba ǝmǝ ugumadiwu. 36Abi wuza avalǝmǝ da adi gaka rilem ru usǝrmǝni umǝ. kizi kusum ando ka ǝbi gaka on abi womo
1Na amaru anandi ǝzi Farisiyawa kini andudarsa gǝnǝ bina mura Yesu usuru na Urushelima. Abi hu, 2"Imi kizi iwa andu tarsa ou ba ǝnǝ nu tarsa tanutu andiganu wu? Bǝzi ka ba'a kuzuzu tǝrǝ usha ka ǝnǝ na arirya wu" 3Mabi wǝmǝ nǝnǝ kimǝ hunǝnǝ, "baka imi kizi bana tarsa titakanin tu Uweng baka tanu?4Bazi ka Uweng mahu, 'yimba rugbǝu na dada ou kini ango ou; kini 'undo ka hu ma tinza dada umǝ kini ango ango umǝ mǝ wi? 5Nǝnu hu, 'kusum undo kamǝhunǝ dada umǝ da ango umǝ, "Kusum tubinka kana kaba nira em nǝdi ǝnǝwuhu ka a yimba nu Uweng". 6Udindǝ maganǝ hu madi yimba rugbǝu na dada umǝ wu. Hu nawa nandi, nama chira ubunu Uweng ba izimin wu.7ǝnyi andu idǝger! nyan imin ka Ishaya bihu nyel, 8'Ando didi yinzam rugbǝu na tunu kpaidi, tunurai tigǝnǝ pǝu usuru nira em. 9A rya muripa nu vinu kpaidi bǝzi ka abǝnzizǝti tarkanin tu ǝndubǝ hu"10Kizi mv yisi izoshi i vndubǝ na ira imǝ, kizi mǝhunǝnǝ, "kundan nadi ruza. 11Ba izimin ka irunzizǝ nǝimv unu kizi isharsiza undubǝ wu. Imin ka isusu nǝimǝ unudi kizi isharsiza undubǝ"12Kizi andu makaza umǝ rǝmǝ ǝnǝ Yesu, " uruza ka tu nurai tu Farisiyawa tu shaina usha ka a kunda ubunu dǝn? 13Yesu bi wǝmǝ mǝ hu, kusum uchunupa ka ba dada om nashiri kizi ma gita ǝ rupu on 14Yahǝnǝ danya, ǝnǝ ti lǝngǝ tidi hu nu dula nǝn dubǝ. Hu ulǝgǝ dula nulǝngǝ kusum gǝnǝ a ruwǝ na ruwo."15Bitrus bi wǝmǝ ma huna Yesu, "Wandu tida ruza tuwǝnzu tidi". 16Kizi Yesu hu, "ǝnyi don ubiu na nedi banama ruza wu? 17Ba na ruza nuhu imin ka irunzuzǝ nunu ka sursiza nǝimǝ ason kizi aka sha azwa a ǝn wu?18Tukwakwa ka tususuzu nǝimǝ unu tususu hu nǝimǝ ruroho. Tinden nǝzi tukwakwa ka ti sharsiza undubǝ. 19Bazi ka anyasi susuzu nǝimǝ unurai, uwunza ǝndubǝ alana, igana, malem natara uzondo, kini ushara rukpǝ. 20Tukwakwa tindǝng kizi tu sharsa undubǝ. ujir sonso tǝrǝ kizi a rya irya, ba usharsiza undubǝwu"21Kizi Yesu yaha abǝndǝndi, mǝsurs pirmǝ nu sara uoana u Tyre kini Sidon. 22Yiran, uzi uga u Canaanite bi ka suru nu sar undǝn dǝndi. Mabi gbara bu kyenku kimǝhu, " kunda izayi em, Dada, Vana u Dabid! Basha om mapira ǝnimǝ". 23Kizi Yesu ba maganrumǝ izimin wu. Andu makaza umǝ rǝmǝ ana wuza aval ǝmǝ, nubadi, "Hunu mǝ mashira, bǝzi ka ǝmǝ nu tarsa goro na bu kyenku24Yesu pǝ wǝmǝ mǝhu, "ba a tumam nira zondo wu, a tumam hu nira utamu u arai u Isreal." 25kizi ugwa di rǝmǝ, ma gunkunu na tuba ǝmǝ, mǝ hu, "Dada, binkam". 26Kizi mǝhu usaradi wu, ka uchira irya iu ǝdigǝzǝ utoro en na manamu iyǝrǝ".27Ugwa di hu, "nandi Dada, ǝnǝ mana mu iyǝrǝ mudi don a rinziza ilǝlǝ irya ka iroko ususru na udǝtǝr patalaki usharai!" 28Kizi Yesu wǝmǝ mǝhunumǝ, "Ugwa, utara rai rou on ugbǝu di, yaha idi wanu nyel dannya iyanda ka unurai ou ugana." Nusha undǝndi basha umǝ bi womo.29Yesu bi yaha abǝndǝndi maku pirumǝ vati kini rupende ru Galilee. Kizi mapirumǝ na Rukumur maka tǝshi bǝndǝn. 30Izoshi i ǝndubǝ gbau rǝmǝ nira imǝ. ǝbi rǝmǝ na tugun tilǝngǝ, tutur tukumi, kini udangara ǝndubǝ char ka ba ǝnǝ agumadiwu. Abina shǝnǝ natubuna tu Yesu, kizi ma wonzǝnǝ. 31Izoshi i ǝndubǝ bi wa bobo ka abi yira utur na ubunu, ukumi ma womo, ugun na tanu, kini ulǝngǝ nu rika ira. Abi zanzana Uweng u Isreal.32Yesu bi yisi andu makaza umǝ nira imǝ kizi mǝ hu, izayi num nǝndubǝ bǝzi ka amǝ tǝshi na bǝndi ni komo kinemi, si. sitaru nedi ba ǝnǝ na inim rya wu. Ba rairom ka indi hunǝnǝ ashira ba ama rya irya wu, amura a rizi na chunna." 33Andu makaza umǝ bi hunumǝ, "tidi mura agfurhum nabe na bǝndi ka ba'andubǝ niwu ka a di za nizoshi i ǝndubǝ gbǝu ǝndi? 34Yesu bi hunǝnǝ "afurhum a yondo kizi anyinani? kizi ǝhu "an sundǝrǝ kini igini nyololon." 35kizi Yesu hunu izoshii ǝndubǝ di ǝtǝshi nǝbigizi.36Mabi chira afurhum sundǝrǝ kini igini di, usha ka muma biya ugusa inja, ma lente afurhum di, kizi mayimba an nandu makaza umǝ. Andu makaza umǝ bi yimba na izoshi i ǝndubǝ di. 37ǝndubǝ di bi rya kusum, ǝshiri. Na amaru anadi abi pitunu mugyere sundǝrǝ vyati bi wǝkǝnǝ, inangana ka ima lente rumǝ. 38Ando ka abi rya, ǝnǝ andi gǝrmǝ tugu tinanzi uza tuga kini ǝdigǝnzǝ. 39Kizi Yesu hunǝ na izoshi i ǝndubǝdi ashira, kizi ma ruwǝ nǝimǝ buru butanu nǝ mini upirimǝ na usara Magadan
1Pharisees kini Sadducees pǝ rǝmǝ nukunduza umǝ nuhu mǝ bǝnǝ nǝ tiyinkini tǝ ashiri. 2mǝpǝ wǝmǝ mǝhunu nǝnǝ, "usha uiyǝeru, hu, ǝzi tidima ti:ra mara-mara bazi ka ashiri di aguvɔndi;3nǝlalu rapimma, hu, tidima ti: ra ǝzi shishɔrɔ, bazi ka ashiridi aguvɔndi inge tuwer," uruza nuhu ka udi gara uyɔnkɔ uashiri, bǝ urǝn gara tiyinki tu lǝlu wu. 4anaɲasi kini ilana nusha gǝnǝ agana uyira tiyinkini, bǝ ayira iʒimin wu, tiyinkini tu Jonah kpaidi. "Yesuh pǝ yǝhǝnǝ ɲan ushira umǝ.5anatuma ayesuh pǝhu asurha nǝ rǝgalan kizi aruza nuhu ataka uyitɔ afufuku. 6Yesuh pǝ hunǝnǝ "ruzan uyeast u pharisees kkini sadducees." 7"atuma di nǝyimǝ gǝnǝ pǝ dɔlɔm nuhu, "bazi ka titaka urǝmǝ nǝ afufuku." 8Yesu pǝ ruza kusum kizi mǝhu, "ǝni andu jur tara rurɔhɔ char, ǝɲi nudɔlɔm nǝyimǝ gini nuhu bazi ka bana yito afufuku wu?9nǝmǝ pǝ taka an shubi nǝ ǝndubǝ tugu shubi, kini uchar imugere kanǝ pǝpitunu? 10dakǝzi an sundǝrǝ nǝ ǝndubbǝ tugu tinanzi, kini ichar imugere kana nǝpǝ kpǝ?11bazi imi kizi bǝ nǝruza nuhu bǝnǝ tara afufuku kizi impǝ bunu niɲi wu? waŋ shauwa nuruza u yeast u pharisees kini sadducees." 12ɲan usha ka ǝnǝ aruza nuhu ba pǝzi ǝmǝ nǝ bunu nuhu yaha ǝnǝ ǝdi ruza yeast nǝyimǝ rufufuku wu, umma ubǝnzǝ u pharisees kini sadducees."13usha ka Yesuh pǝ hu mǝbiu nusar tizi tipana nukira caesarea philippi, mǝpǝ wǝmǝ uruza nǝ ǝnatuma ǝmǝ, mǝhunǝnǝ, ǝndubǝ gusa ari nǝzi vana uweŋ? 14ǝnǝ ahu, "azɔndɔ gusa John u chirsi ǝndubǝ nǝmini mǝsusu, azɔndɔ, Elijah, kizi azɔndɔ, Jeremiah dakǝzi uʒi unatuma." 15mǝpǝ hunǝnǝ, "kizi ǝni nǝhu em avi? 16Simon peter hu, "audi undu kaba gɔrɔ vana uweŋ wǝryai."17Yesuh pǝ wǝmǝ, mǝhu numǝ, au nǝkǝbiki, simon ar Jonah, bazi mǝni kini inama ba murǝn ubǝnǝ ɔu indi wu, atani nǝshiri kizi mǝrǝn. 18emnu kini gusa au Peter, inpi arai aval auweŋ am nǝtǝpǝu. tishibi tugura tu Hades batu rǝn uwǝ iʒimin nani wu.19inyau imin kɔrnɔ ira titeshi tu rijah nǝshiri. Kusum iminka igurandu na masanu ǝzi nandi nǝshiri, kusum imin jur gura rumǝ namasanu, nandi nǝshiri.'' 20nushadi kizi Yesuh pǝ hu nǝtuma ǝmǝ nagana garra nazɔndɔ a ǝmǝdǝ kristi wu.21usuru nǝ tǝlu ridi kizi Yesuh pǝ kpo nugara nǝtuma ǝmǝ nuhu pirmǝ umǝ nǝ Jerusalem, ma:kunda kpai nǝti kpakpa char nǝ tǝrǝ tǝduganu kini tupozoh tigbǝu kini andu darsa, ǝwunu mǝ, mǝ tɔrnɔ nǝyimǝ tuvunkǝ nǝ richi nutaru. 22Peter pirmǝ nǝmǝ nukiradi mǝ sǝrtumǝ, nuhu, "indi sɔkɔnɔ piu nawu, uweŋ: indi gǝnǝ kpo nuwu." 23Yesuh pǝ yuhuru mǝhuna Peter; Aɔrnɔ nukira ɔm, unaɲarumǝ! au imin ishihuzu hu, udɔlɔm ɔu kini tidima batu weŋ wu, au natara tidima tǝ audubǝ."24nushadi Yesuh hunǝ tuma ǝmǝ, "undɔ ka rairmadi dulam, magani rukpǝ rumǝ, mǝchira uchichi ugakara rumǝ, kizi mǝdulam. 25undɔka rairumǝ nukakba rurɔhɔ rumǝ mǝ: wursu rǝn, kizi undɔka mǝ wursu rurɔhɔ rumǝ bazi emdi maku murha rǝn. 26yandi usa:na kizi undubǝ mamurra nǝ masanu kini ka mǝdi naha rurɔhɔ rumǝ? imi kizi undubǝ mǝyimba mashira mu en kini rurɔhɔ rumǝ?27ruzan uhu vana undubǝ mǝbiu nuzanzana usuru nǝtǝmǝ kini atuma ǝmǝ. Kizi maza kovi nǝ ǝnǝwǝ nudaku tidima tumǝ. 28ǝkurǝduru inhuniɲi, natitɔrin bǝndi, azɔndɔ gini bǝ ǝlǝmbǝ maɲa muwi wu pirmǝ usha ka ǝsǝ yirra vana undubǝ ubiu nǝ arai arijah rumǝ."
1Na amaru a si: twasi, Yesu bi: chira Bitrus. Yakubu, kinbi Yohanna uhene, kizi ma rǝmǝ kinǝnǝ natara uwoho. 2Rupum rumǝ bi wangara riken ridi natuba gǝnǝ. ǝzi ǝmǝ bi kpaza dannya urwa.3Yiran, Musa kini Iliya bi putu nu bunu kinǝmǝ. 4Bitrus bi wǝnǝ kizi mǝ hunǝ Yesu, "Usharai, usara di ka ar nbǝndi. Hu uwǝmǝ, impi tugura ti taru bǝndi-uwǝndǝ ou, uwǝndǝ u Musa, uwǝndǝ u Iliya",5Usha ka ǝmǝ nu kǝi ubunu, kizi, tuwer tumǝiye panǝ kupu ǝnǝ, kizi amoro bunu bi: suru nǝimǝ tuwer tidi, nu badi, "Vana om nedi ka in wǝmumǝ, in kunda ulense umǝ. kundan ǝmǝ. 6Usha ka andu makaza umǝ dǝndi bi kunda, abi rizi na ǝzi bigizi ingye iyǝwǝ ma moko ǝnǝ. 7Kizi Yesu rǝmǝ ma gakǝnǝ, kizi mǝ hu, "tonnin turan, na gana kunda iyǝwǝ wu." 8Kizi abara ǝshiri a yira Yesu bǝkǝ ba kina zondo wu9usha ka ǝnǝ nu yunguru usura nu wohodi, Yesu bi yǝnǝ ubunu uruvuna, ma hunǝnǝ, " gana garin ubara-atuba di na zondo wu, rikan usha ka Vana undubǝ mǝ tonno usuru nisahu yani." 10Andu makaza umǝ bi bila nira imǝ, ǝhu, '"immi kizi qndu darsiza bahaza ka huǝhu, Iliya ma rǝmǝ na dinka di yani?"11Yesu bi wǝmǝ, mǝ hu, nyel, Iliya mǝ biu madi kursu tukwakwa kusum. 12Yaha indi gara ninyi, Ilya mǝ biu, ba'a ruzu mvhuwu. Kizi a wuzumǝ imin rai rigǝnǝ. Yaka nandi, vana undu bǝ ma kunda kpai na tǝrǝ digǝnǝ." 13Kizi andu makaza umǝ bi kunda dannya amǝ nu bunu natara Yohana undu chirsi nǝmini.14Usha ka ǝmǝ biu nira izoshi i ǝndubǝ, uzi undigǝrmǝ bi rǝmǝ nira imǝ ma wa ǝrun na tuba ǝmǝ, ki m hu, 15"Dada, kunda izayi i vana om, ǝmǝ ni tǝrhǝzi ka ima wata ruwumǝ. mal, marizizi nurwa da mini mudi. 16Im biu nǝmǝ nira andu makaza ou ba a rǝn u womo umǝ wu."17Yesu bi wǝmǝ mǝhu, "ando ka ba atarsa rai kini rimiza rilana, rai rigini indi tǝshi kinǝnyi na yondo yon? Na yondo kizi in shinga nǝnyi? Rǝnyin nǝmǝ bǝndi." 18Yesu bi sǝrtǝ burim budi, kizi mǝ suru numǝ kizi vana di womo nu shadǝndi19Na amaru anandi, andu makazu umǝ bi na murunǝ nigana kizi ǝhu, "Bazi imi kizi bati ran ususu bǝn wu?" 20Yesu pǝ hunǝnǝ, "bazi utara rai gini tǝmǝ. Em nubaninyi ǝkurǝ ǝdurudi, imbaka ǝnyi na utara rai pa dannya bu yoho bu Uweng naza nahunǝ ujwoho kǝwǝsǝ usuru bǝndi pirmǝ nǝ bǝnji? Uka wǝsǝ, izimin ni ka i mangali nyi wu." 21Bizi burin bundi, ba, a rǝn ususu bǝn wu.22Usha ka ǝnǝ na Galilee, Yesu hune andu makaza umǝ, ayimba vana undubǝ, na tǝrǝ tu andubǝ, 23ǝ wunumǝ, kizi richi ru utarudi a zansumǝ" Rai ru andu makaza umǝ bi shaina.24Usha ka abi biu na Capernaum, ǝndigǝrmǝ ka abi kaba ikurbi irǝpu i ugǝndu i Greek rǝmǝ ana mura Bitrus kiziǝhu "andu bǝnzǝ gini tarsiza ikurbi irǝpu i ugǝndu? 25Kizi mǝhu, "a" usha ka Bitrus bi: rǝmǝ nǝimǝ arai di, Yesu bunu numǝ nadinka kizi nǝhu, "Bitrus, imi ki uyira? usuru nira ǝvi kizi ija i masanu kansa ugǝndu? Usuru nira ǝdigǝnzǝgǝnǝ da udangara ǝndubǝ?"26Bitrus hu, "usuru nira ǝndubǝ". Yesu bihu, Baka na nandi vdigǝnzǝdi ba'a tarasa wu. 27Bazi ka tigana wa andu kansa ugandu awu taka, kundi na rupende, tidi ka toro tugu:n nǝimǝdi, tidi mokozo igini ka i tuba biu. usha ka numa konnon unu ubǝn, na mura ikurbi. Chiran en nadi yimba nandu kansa ugǝndu baka em kinǝ ni"
1Na lǝlu rindǝndi andu makaza di rǝmǝ nira Yesu kizi ǝhu, "ǝvi nǝzi undu gbǝu nǝbugizi burija bu ǝshiri? 2Yesu bi yisi vana gisan ubiu na ira imǝ, mǝ wumǝ na atarshi gǝnǝ, 3Kizi mǝhu, "akura aduru ki ǝmnuba ninyi, im baka bana wangara ǝkpǝ gini nadi sokono dannya ǝdigǝnzǝ gisan wu, ba ǝzi achunna ni ka nadi ruwǝ na bugizi bu ǝshiri wu.4Baka na nandi, kusum undo ka ma shinshi rupkǝ rumǝ dannya vana gisandi, ǝmǝ undu gbǝu nǝimǝ bugizi burija bu ashiri. 5Kusum undo kama kaba vana gisan dannya undi nǝimǝ rizǝ rom ǝmǝ nu kaba om. 6Kusum undo ka mawa vana wǝndǝ nǝimǝ ǝndigǝnzǝ gisandi ka atarsa rai nom shihu, igboto kizi ka abǝ kisumǝ rishari ru wuha ikuna rumoro chirumǝ nǝimǝ ruwo rupende.7Wǝgǝji na masanu baka abirgi au shuhuzu!Bazika abirgi dǝndi rǝmǝ. Wǝgǝdi hu na undo ka abirgi di ǝbiyu baka ǝmǝ! 8Im baka uwVrV ou da ubuna ou uwa ka ushihu, tuzu on udi viki on. igboto kizi ka udi ruwǝ na usokonin na-uzǝmǝ-uwǝrǝ da ugundi, kini udi ruwǝ urwa na tǝrǝ kini tubuna tou turepu.9Imbaka rizi rou ru wau ka ushihu, za rǝnni, lingi rǝn igboto kizi ka uruwǝ nu sokonin na rizi ru wǝndǝ kini udi ruwǝ nurwa na ǝzi au arepu.10Wa iyanda ka bandi yizi vana wǝndǝ nǝimǝ ǝdigǝnzǝ di wu. Bazi ka em nubadi ninyi, na shiri anatuma yǝnǝ a Uweng aba raza azi a Dada om ka ǝmǝ na ashiri. 11Bazi ka vana undubǝ ma biyu madi kaba imin ka ibi ma wurumǝ.12Imi ǝzi utoron ou? imbaka undubǝ na itamu hanu mǝ mayaha akurtorbo-nani torbo natara rukumur madi ka kǝngǝrǝ uwǝndǝ dǝn ka uma wurum wu? 13Hu mǝ zǝrumǝ, a kurǝdurudi emnu badininyi ma wa rai rukupǝn natara on ka rikizi akurtorbo nani torbo ka ǝmǝ na ashiri vana wǝndǝ nǝime adingǝnzǝ di kamadi shaina wu. 14Nandi gbaki, kizi ba ugana u Dada gini hu ka ǝmǝ na ashiri vana wǝndǝ nǝimǝ adingǝenzǝ di kamadi shaina wu.15Hu uhenuu takanuu, ka sǝrkumǝ anyi na repu gini kpaidi. Hu ma kundau nama yumbura ninnya. 16Kizi hu ba ma kundau wu, bila undu wǝndǝ da arepu gbaki nadi tǝshi, tunu tu andu repu to sokono imin ka isa pihuzau.17Hu magyami ka madi kundǝdǝ, ka ba: na arai a Uweng. Hu magyami kama di kunda a rai a Uweng, yaha madi wangara ninyi dannya undumǝrim kini undu kaba ikurbi relǝrǝ.18Em nu bi nyi akura ǝduru, kusum imin ka na kisa na masanu mudi angu kisa en nashiri, kusum imin ka n bunu na masanu mudi, angu bunu nǝshiri. 19Em nu bani ni gbaki, hu an du repu gini wǝmǝ na tara koimi ka abila na bugizi dudi, Dada om ka ǝmǝ na ashiri ma wa nǝnǝ. 20Bazi ka kusum ira ka andi repu da andi taru manani nǝimǝ rizǝ rom ǝm na tarshi gǝnǝ"21Kizi Bitrus rǝmǝ mana gara na Yesu, "Dada, na yondo kizi uhenum ma takanum kizi in jiki utakadi? na sundǝrǝ duwǝ? 22Yesu bi hunumǝ, " em ba in hunǝu na sundǝrǝ wu, em nu hunǝu akursundǝrǝ na-sundǝrǝ.23Baka na nandi, bugizi bu rija bu ashiri bǝn pa dannya uzi ujah ka mabi gana madi runduzu tidima kini ilǝrǝ mǝ. 24Usha ka mabi kponi bu run duzu budi, ǝbi rǝmǝ nu: uzi ulǝrǝ ka ujah di dulumǝ idama rukurǝ 25Bazi ka bama mura tuchunna ka madi tara wu, usharaidi bi: hu azizu mǝ, ugǝmǝ kini ǝddingǝzǝ, kini kusun imin ka ǝmǝ nani adi tara.26Ulǝrǝ di bi ri: ma gungunu na atuba ǝmǝ kizi mǝhu. "Usharai, kunda izayi em, in taruu kusum. 27Baka na nandi usharai u ulǝrǝdi ka mabi kunda izayi imo, mabi jikumǝ, mataka na: tudur tiudi.28Ulǝrǝ dǝn bi hanu mǝ maka mura uzu uhene ituma imǝ ka ma dulumǝ idama nyongolon, denari rukureǝ. mabi mokumǝ, ma shibirumǝ, kizi mǝhu, 'tarum imin ka utarsum'. 29Kizi urǝnǝ ituma imǝ ri ma wuza aval ǝmǝ, nu dadi,
1Ibi byu natara nandi, usha ka Yesuh ma biya tubunu tidǝn, mabi kaba achunna usuru na galilee kizi ma biyu nu saru judea ka on n'amaru saka u Jodan . 2ǝndubǝ char atarsu mǝ, kizi ma wozo nǝ bǝndǝn.3Farisiywa bi biyu nira imǝ, nu makaza umǝ, nu badi numǝ, "usaradi na titarknin ka nudubǝ jiki ugǝmǝ baka izhimin?" 4Yesuh bi wǝmǝ mǝhu , " ba uma bara nuhu undo ka mǝbi wǝmǝ, usuru na dinkadi mǝbi wǝmǝhu undigǝrmǝ kini ugwa wu?".5undo ka ma wǝmǝ bi kuhu, baka na nandi undigǝrmǝ ma yaha dadah umǝ kini ango umǝ mana mahna manah kini ugǝmǝ, ǝnǝ na repu a sokono rupum ruwǝndǝ. 6Baka na nandi ba ǝnǝ andi repu gbaki wu, rupum ruwǝndǝ hu baka na nandi imin ka uweng magura zondo gana hara wu"7Abi hunumǝ, baka imi kizi Musa mǝhun andu tu yimba uva ujiki anya tidi huna ugadi ma shira?" 8mabi hunǝnǝ, "baka agata a ruroho rigini kizi Musa b yahinyi nadi jiki tuga tigini, usuru na dinkadi banandi wu. 9Em nu gusa ninyi, undo ka ma jiki ugǝmǝ, imbaka ba alana wu, hu mawa anya a uzondo, rijama hu, undigǝrmǝ ka humǝ wa anya a uga ka amǝjikumǝ, rijama hu"10andu makaza bi huna Yesuh, "imbaka yaka imindi na undigǝrmǝ kini ugǝmǝ, ba usaradi ka undubǝ wa anya wu. 11kizi Yesuh bi hunǝnǝ, " ba kovi kizi mǝ wǝmǝ na ubunu di wu, ando ka ayǝnǝ ubunudi kpaidi kizi ulense nǝnǝ. 12bazi ka tugbati ni ka ǝnǝ tugbati tidi usuru nu mina gǝnǝ, tizhi tugbati tidi nika ǝndubǝ kizi a wǝnǝ tugbati tidi, tizhi tigbati tidini gbaki ka anǝdǝ kizi awa ǝkpǝ gǝnǝ tugbati tidi baka bugizi bu rija bu ǝshiri. undo ka ma rǝn ukaba abarudi, ma kaba ang"13usuru na nandi abi rǝmǝ numǝ n'andigǝnzǝ nunu ka madi wǝmǝ akǝbiki kizi ando makaza umǝ sǝrtǝ nǝ. 14kizi Yesuh bihu, " Yaha an digǝnzǝ gisandi, gana gǝhin ǝnǝ ka adi byu nira em wu, bazi ka bugizi bu rija bu ashiri bǝn baka anǝdǝ hu" 15mabi tarsǝza uwǝrǝ na tara andgǝzǝ di kizi ma yaha abǝndǝndi.16Yiran, uzondo bi rǝm nira Yesuh kizi mǝhu, "undu bǝnzǝ, imin galau iyandi kizi inwuza indi mura usokonin ujirdaku?" 17Yesu bi hunumǝ, " baka imi kizi aunu bila nira em imin ka igalaudi? undu wǝndǝ kpaidi kizi ǝmǝ ugalaudi, imbaka rairuka udi ruwǝ nǝimǝ usokonin, tarsa titarkanin."18undodi bihu numǝ "yandi titarkanin?" Yesuh hu, " gana wunzan andubǝ wu, gana wuziza tijama wu, gana wuziza igana wu, gana bahaza malem natara andubǝnzǝ wu, 19yimba rugbǝu na dadah ou kini ango ou, kini wǝmǝn undu shibiraou dang'a rukpe rou20Undumaina di bi hunu mǝ kusum tukpakpa tidi immatarsa tǝn. imi kizi em nu ganadi gbaki?" 21Yesuh bihunumǝ, "imbaka au nu gana ka udi monzo rukurǝ, hanu ka zhija imin ka au nani, udi yimba nandu tiyom, kizi u mura tukpakpa tigalau n'ǝshiri, kizi urau kakina una dulam." 22usha ka andu maina bi kunda imin ka Yesuh mǝ hu, mabi shira bama kunda ulensediwu bazi ma ǝmǝ na tukpakpa tim.23Yesuh bi huna ndu makaza umǝ, "emnu binyi akurǝduru, ba sasa ka undu idama mǝ ruwǝ na bugizi bu rijah bǝshiri wu. 24Em nu gusa ninyi gbaki, ikizi na ukansin-rumoro ka madi riwǝ na rizhi rurandozo kini undu idama ka madi ruwǝ nǝimǝ bugizi bu rija b'uweng"25usha ka andu makaza umǝ bi kunda nandi, abi wa bobo kizi abi ǝhu, "nedi ǝvi kizi ma mura ukabarumǝ. 26Yesuh bi barǝnǝ, mǝhu, nira ǝndube dang'a ba iwa wu, in baka nira uweng, koimi wunziza". 27Kizi Bitrus wǝmǝ ma hunu mǝ, " yira tuma yaha koimi ti dulau. imi nedi kizi ti mura?"28Yesu bi hunǝnǝ, " ɛm nu binyi akurǝduru. nǝimǝ usokonin gisau usha ka vana undubǝ mǝ tǝshi na ridǝrǝn ru rigbǝu rumǝ ǝnyi ka nama tarsum sateshi don na sidǝrǝn rikurǝ nasirǝpu nu hara makangara mu silam su Isreal.29kusum ando ka mama yaha tususa, ahene, dadah, ango, andigǝnzǝ, d'ulam baka rizǝrom makaba narukurǝ ichardi, kizi maku sokono usokonin ujir maina. 30Bazika andubǝni char ka ǝnǝ natuba ǝkurumǝna maru, ando ka ǝnǝ na maru ǝkurumǝ na tuba
1Bugizi bu rijah bǝshiri bǝn pa dang nya ushuwǝ bugizi ka mǝ binyizi pimma nu bila ǝnǝtuma nube umǝ. 2Na maru kǝ ǝmǝ wǝmǝ kini anatuma, atarǝnǝ budima bu wǝndǝ na richi, kizi ma wǝnǝ nube di.3Mabi ku suru gbaki na lǝlu ru taru kizi maku yira ǝzhi anatuma na tutorin nira kwanswa banu wi zhimin wu. 4Mǝhu nǝnǝ ǝnyi dong haninyi nube, inyinyi imin ka en nyel, kizi apirmǝ nituma.5Gbaki mǝku suru nǝ lǝlu twasi kini ru torbo maku dima nandi dandi. 6Kuzi gbaki na lǝlu rukurǝ na bu wandǝ maku suru mamura azondo na tutorin lǝzi utuma, kizi mǝhu nǝnǝ ` imi ninyi na tutorin urǝmǝ ni yeru?` 7kizi ǝhunumǝ `baka ba zondo mayandu ituma wu,` mǝhunǝnǝ ǝnyi dong haninyi nube.8Uyeru bi dungǝ, undube bihune undu rika ube, yisi anatuma udi tǝrǝ nǝ, gyere nu undu amaru pirmǝ na undu dinka. 9Anatuma ka abi chirǝnǝ na lǝlu ru rukurǝ na bu wandǝ bi kansa budama bu wandǝ wandǝ. 10Ana tuma ru dinka bihu abyu, abi chira nuhu igǝnǝ bi kizi, kuzi abi kansa idama wandǝ wandǝ koivi dong.11Abihu akaba utǝra gǝnǝ, abi munu natara undu ulam. 12Abihu anatuma au marse di awuza ituma ilalu ru wande, kizi uku taranduh ryafu kinǝnǝ arka ti wuza ituma charrichi ridi, na jai buweng.13kuzi ushuwǝ ualam hunǝnǝ uwǝrin, inwunyi izhimin shishoro wu, tibi wǝmǝ kinǝ nyi na richi na budama wu sike? 14Chirang imin ka en igini nadi shira emdi kizi invira inya anatuma au chira au marsǝ nyafu kinenyi.15ba in dula titarkanin tu galau kizi inwa imin ka inwa iming ka em gana ni min om wu duwǝ? 16Na nandi undu marsǝ sǝ tǝshi undu dinka, kuzu undu dinka sǝ tǝshi undu marsǝ.17Bizi Yesuh pirmǝ mǝ umǝ na Jerusalem, mǝ tura kini ǝnǝ rukurǝ na andu repu di nu saru wandǝ, kizi nachurna mahu nǝnǝ, 18Yirang pirmǝ goro na Jerusalem, ayutu vana andubǝ na tupozoh tugbau kini andu darsa . anyar mumǝ awunumǝ. 19ǝku yutumǝ na wormi ǝdi meshimǝ, ǝlubumǝ, ǝku gakarumǝ, kuzi richi ru taru asa nyangzumǝ.20kizi amba wa ǝndigenzǝ a Zebedee bi rǝmǝ na Yesuh n'ǝndigenzǝ ǝmǝ. kizi ma gunkunu mabila izhimin nǝmǝ. 21Yesuh bi hunumǝ " imi kizi au nu ganadi?" mǝhu numǝ "yimba ugara nahu ǝndigenzǝ amdi di tǝshi uwandǝ nu wǝrǝ kamkam ou, uzhi nu wǝrǝ gushi ou na bigizi bu rijah rou.22Kizi Yesuh wǝmǝ mǝhu numǝ "ba ukam imin ka au nu biladi wu. U-reng ka usuwa nu kǝnkǝn ka injinkuru in suwa?" ǝnǝ bihu "tireng". 23Maku hunǝnǝ, " na reng ka na suwa nu kǝnkǝnom. kuzi ǝdi tǝshi nu wǝrǝ kankum om kini uwǝrǝ gushi om ba imin ka em yimba wu, itǝshi nira ka andunangana ka dadah om bima bumbura". 24Udangara ǝtuma rukurǝ ridi bihu akunda iwa di, abi kunda manang char na hene arǝpu dendi.25Kizi Yesuh bi yisǝ ne nǝmǝ mǝhu nǝnǝ, " naruza ka ijah yi awormi mǝ wǝnǝ na nabu, kuzi andu gba gǝnǝ bǝnzǝ rijah nǝtara gǝnǝ. 26Igana tǝshi nandi niyimǝ gini wu, undu bila rugbau nayiǝ ugini mǝ tǝshi ulǝrǝ. 27kuzi undo ka rairumǝ madi tǝshi undu dinka nayimǝ gini, ma tǝshi ulǝrǝ gini. 28Kanda ka vana undubǝ bama rǝmǝ adi wuzumǝ rilǝrǝ wu, kuzi ǝmǝdǝ di wuza rilǝrǝ, indi ku yitu usokonin om iming kaba andubǝ char.29Abi suru na Jericho, andubǝ zhosh bi tarsumǝ. Bizi tulǝngǝ tirepu na titǝshi na churna. 30Abi kunda a Yesuh usura umǝ , abi gbara bu kyenku " usharai vanu David kunda izhai goro". 31Andu zhosh dendi bi sartǝ nẹ, ahunǝnǝ awa weti, kizi ǝnǝ aku gbara bu kyenku gengen, " usharai vanu David kunda izhai goro.32kizi Yesuh tura chiki ma yisǝ nǝ mǝhu, " imi kizi rai rigini ka indiwa ninyi?" 33ǝnǝ bihu numǝ, " usharai aba korno nandu ǝzhi". 34kizi Yesu nu zhai, ma gaka ǝzhi gǝnǝ, sas ǝzhi gǝnǝ bi korno rumǝ kizi atarsumǝ.
1Bizi yesuh kini ǝtumǝ ǝmǝ bi biyu vati na jerusalem kizi ǝdungǝ na Bethphage, nu woho utupar, kizi yesuh tuma andu repu ǝtumǝ di. 2Ma huh nǝnǝ pirgni na gbir a tuba, na yira na masasa ukansi utukumi nu kisa bandang, kini vana garma umǝ bunin ǝnǝ. 3Baka da zondo huh ninyi izhimag natǝra di, nǝ huh numǝ, usharai nugǝnǝ, gǝnǝ, udindandi ma jiki ninyi sasa.4Na medi imindi bi rǝmǝ kanda ka ǝbi maba na tunu tǝ ǝnǝ tuma di monzo yumǝ mǝ huh, 5Gara na basha u zion, yirang ugomo gini urǝmǝ nuh nu shinshi rukpǝ ǝmǝ natǝra ukansi utukumi natǝrǝ vana garmǝ di, na vana kwansiutukumi.6Kizi ǝnǝtumǝ di bi kǝwǝ kandǝ kǝ yesuh bi huh nǝnǝ, ǝbi dugna nu ukwansi utukumi kini vana di kizi 7ǝwǝ tukpǝkpǝ turupum nǝtǝra di, kizi yesuh tashi natata di, 8Andubǝ zhosh di bi nutu zo tukpǝ tpǝ tǝpum gana na churna ǝzohdo tusu sugaba su ti chichi kizi ǝnoto na churna9Kizi andu zosh kǝ ǝnǝ na tuba a yesuh kini andu kǝ ǝnǝ na maru ǝmǝ nu zanzana vana u david ukpǝ tomo natǝra undo ka vana u David ukpǝ tomo natǝra undo ka ma dunga na yuza ru sharai, uzanzana ukizi. 10Iǝlu ka yesuh bi ruwǝ na jerusalem, upana bi tuma, ǝku huh avi nedi. 11Andu zhosh di huh, ingemǝ undu'urna usuru na Nazareth nayimǝ Galilee.12Kizi yesuh ruwǝ nu gura u weng. ma nǝrǝ andu kpǝza kin uziziza nu gura uweng, kizi ma wangǝrǝ tudǝtar tandu yuhurzu ikurbi kini tudǝtar ta andu ziziza igǝshi. 13Ma huh nǝnǝ rng nu darsa, ǝrai ǝm ǝng a mǝtǝrǝ huh, numǝ wa ǝny tǝshi ubǝri wǝ magǝna. 14Kizi tulǝngǝ kini andu suwǝ rumǝ rǝmǝ nǝ mǝ nayimǝ ǝrai au weng di kizi mǝ wunzo nǝ.15Lǝlu kǝ tupozoh tugbau kini andu darsa yira tukpǝkp tu bobo kǝ mǝwǝ kizi ǝku kunda andigenzǝ ni ukenku nu gusa, uzan zan na vana u'David, ǝabi wǝ mang ba nyong wu. 16ǝbi huh numǝ, ukunda inig ka ǝnǝ nu bǝ di wo? yesuh huh nǝnǝ a! au bǝ ubi mǝ bara na tupe tǝ andigenzǝ gisan kini tu wambira umǝ bumbura buyiba wu? 17Kizi yesuh yahǝnǝ ma pirmǝ nayimǝ upana u'Bethany mǝka mura bandang,18Ikomo bi wumǝ pimmǝ kǝ mumǝ tǝrǝ ni mumǝ ruwa nayima upana. 19Mǝbi huh mǝ yira uchunu poro nu kura achur na kizi mǝ pirma ni bamǝ mura izimig wu, tuva kpadi, mǝ huh nuh na oud '' ǝ akana ku mura bumuzu nuwu gbaki wu, kizi sasa uchichi poro pa zang20Lǝlu kǝ ǝtuma ǝmǝ bi yira ǝbi kira, ǝhuh, mashe kizi uchichi poro di upa zangu yong. 21Yesuh bi wǝmǝ ma huh nǝnǝ, na ǝkuraduru un huh niny, baka au na uyutu rai ba mini natamu wu, nama imig kǝ ikizi imig kǝ ǝwa nu chunu poro di nǝ rang nǝ huh nuh nuwoho di, ǝzansa ong aka lingi nayima ruprnde, iku tǝshi nandi di. 22Ko imi kizi nǝ bila nayimǝ mǝtǝrǝ nu yimba rai, ukǝbǝ.23Lǝlu ka yesuh bi ruwǝ na rai au weng, tupozo tugbau kini andugǝnu bi na murmǝ ka ǝmǝ nu banzǝ, kizi ǝhuh, Na budǝrǝ bǝri kizi au nu dima kukpǝkpǝ tidi, kuzi ǝri kizi mayau budǝrǝ budi? 24Yesuh bi wǝmǝ mǝ huh nǝnǝ, em in bila imig ruza in wandǝ nǝnyi, huh nǝ gǝra num inki ingǝra ningi budǝrǝ bu nan gǝna kǝ in dima tukpǝkpǝ didi nani.25Uchirsi na mini mu John-lkǝ suru be? isuru nǝshiri dǝ isuru nǝdubǝ? ǝbi dolum nǝkpǝ gǝnǝ nuh hu, huh tu huh usuru nǝshiri, mǝ huh nandu nǝbi wǝmǝ nǝmǝ? 26Huh tu ku huh usuru na duba, ''iyǝwǝ nandu nǝ andubu zǝsh di bǝka ka ǝbi rika John padanga undu'uma, 27Kizi ǝwunu na yesuh a ar tu ruza wu. ǝmǝ dong mǝ huh nǝnǝ em in gǝrǝ niny na yandi budǝrǝ kizi in dimza tukpǝkpǝ tidi wu.28kuzi au yira mǝshe? unduba na ǝdigenzǝ ǝrepu mǝ pirmǝ mǝka huh nuh na wana wǝ dinka, mǝ huh numǝ, vana kǝ wuza ituma richidi nu be; 29Vana di wǝmǝ mǝ huh em in piram wu, na mǝru di mǝku yuhuru unurai umǝ mǝ pirma, 30Kizi undo di pirma na vena u'repu di mǝku gǝra numǝ imig wandǝ di, mǝ wǝmǝ mǝhuh, im piram usharai, kizi bǝ mǝ pirmǝ wu.31Vana yandi kizi mǝ dula ugarunu wǝ ta di? ǝnǝ ǝhuh, vana wǝ dimka di, yesuh huh nǝnǝ, ǝkurming en nu huh ning andu kansa ikunsa ikurbi irilǝrǝ kini tulam ǝruwǝ nǝ bugizi bu rijah ru uweng kizi ǝnyi nǝ ruwǝ. 32Bǝka John bi rǝmǝ ninyi na churna tsang-tsang, kuzi bǝ na bi yimbǝ ǝkurǝduru numǝ wu, kuzi andu kansa ukurbi irulǝrǝ kini tulam bi yimba ǝkurǝduru numǝ, ǝnyi kǝ nǝ bi yira nenandi, bǝ nǝbi yuhuru kini uyimba ǝkurǝduru nu mǝ.33Kundǝ tizi tu wanzu tidi. Bizi zondo ni, ushuwǝ ulam, mǝbi wuza tibira nu be, mǝku lankǝru ube di nu kanda, mǝ kǝbǝ ira upiuru mana muchichi nǝyimǝ di, mǝku pi rupyongor ru ugerbe ira, kizi mǝ yimba na andu piuru mana muchichi nu chur kizi mǝ pirmǝ na buzi bugizi. 34Lǝlu rupitunu mana muchichi mǝ biyu vati, mǝ tumǝ tulǝrǝ tumǝ na ǝnǝchur au piuru mana muchichi ǝdi kabu mǝ mumǝ.35Kizi ǝnǝ chur ǝmǝdi moko tizi tulǝrǝ tumǝ, ǝluba uwanda, ǝwuna uzi, ǝku gursa uzi gbaki. 36Kuzi ushuwǝ di ku tuma ǝzi tulǝrǝ, kǝ ǝkizi andu dinka, anǝchur ǝmǝ di ku dima nǝnǝ kanda ka ǝdima nǝ ǝdinji. 37Na mǝru nandi, ushuwǝ di bi tuma vana umǝ nuh huh, ǝyimǝ rugbau nunoto nikpǝ.38Kizi ǝnǝ chur ǝmǝ bi ǝyira vana umǝ ǝhuh nuh nǝkpǝ gǝnǝ, ingye undu kabu usongo ubiyu, yaha tuda wunumǝ tidi tǝshi andu ukaba usongo di. 39kizi ǝbi moku mǝ, alingu mǝ na umǝru ube di, kizi ǝwunuma.40Nanedi ushuwǝ ube bi huh mǝdungǝ, mǝ wǝhǝni na andu chur ǝmǝ di? 41ǝnǝ ǝbi huh numǝ, mǝ shara andu tidima tishishoro na tu churna tu kizi ni kpai kizi mǝyimba nǝ nǝ chur gisau, ando kǝ ǝyimǝ urundu umana muchichi kǝ murika bugese bumǝ na maru upitunu tukpǝ kpǝ tu lam.42Yesuh bi huh nǝnǝ, ǝnyi bǝ numǝ barsa na tuva tu weng. Rishari kǝ andu chorom gyemi kizi ritǝshi ru ǝkpira gura.indi bi ka suru nusharai kuzi eng jege nǝzi.43Bǝka nandi in huh nuh, bugizi bu rijah ru weng ǝkaba ǝkaba nǝ tara tǝrǝ tou kizi ǝyimba na bugizi kǝ ǝnyinza mana muchichi. 44kovi kǝmǝ ri nǝtǝrǝ rishari ridi rukpo nǝ tǝrǝ ǝmǝ ru tǝsha lumǝ.45Lǝlu kǝ tupozo tugbau kini tu pharisees tuwǝnzu tidi, ǝbi ruza ǝmǝ nu bunu natǝrǝ gǝnǝ. 46Nu bila tuchurna tu moko umǝ, kuzi ǝnǝ ni yǝwǝ andubǝ zǝsh di, nuh hun andubǝ chirmǝ panga undu'urna.
1yesuh bi ku bunu nǝnǝ ni binǝzi nu gusa. 2Bugizi bu rujah bǝ shiri padenga uzi ugomo kǝ mǝbi yisi ishokon ǝnya ǝrana umǝ. 3Mǝbi tumǝ tulǝrǝ tumǝ ǝdi kǝ yisi ando kǝ mǝbi mǝ za nǝnǝ ǝdi rǝmǝ ni shokori ǝnya di, kizi bǝ ǝbi rǝmǝ wu.4Gbaki ujah di bi tuma tizi tulǝrǝ tumǝ nuh huhu, garin nǝnǝ yisi di, yiran ima bunbura imete. iwun kini utǝmu metelik kǝ ǝmǝ tusu, kuzi kusum tukpǝkpǝ nu bumbura, ryǝnyi ni shokono ǝnǝ di5Kizi ǝnǝ bǝ ǝbi kunda nǝwu inchan usǝtǝ gǝnǝ undu wandǝ nu lam umǝ zondo nira tizamin tumǝ. 6ǝdangara moko tulǝrǝ tu jah ǝdumǝ nǝ tidima tu mameng, kizi ǝwunǝnǝ. 7Ujah di bi wa manang, kizi mǝ chǝpǝ andu tiya ukwara ǝbi kǝ shara andu wunza andubǝ dandi, ǝku jongo upana di8Kizi mǝ huh nuh natulǝrǝ tumǝ, ǝwuza ǝnǝ di, ando ka ǝbi yisǝnǝ bǝ ǝyinkini wu. 9Imig kǝ ihana nedi haninyi natu dara tuchuna tugbubau yisinny undubu char urǝmǝ nira ishokori ya ǝnǝ nu mura andubǝ di. 10Tulǝrǝ tidi tubi pirmǝ na tu churna tugbugbau ǝgura kusum andubǝ kǝ ǝmura gung andu shisshoro kini andu gǝlau na nandi kizi ugura wa ǝna di bi mo na ǝgyeng.11Kuzi lǝlu kǝ ujah di be ruwǝ mada bara ǝgyeng, mǝbi yira uzi undu garma kǝ bǝ mǝ tukpǝkpǝ turupum tǝnya wu. 12Ujah di bi huh numǝ,'wareng, uwǝ mǝshi kǝ uruwǝ nǝ bandi lǝzu tukpǝkpǝtumpum tǝna? undo di bǝ mǝbi rang ugǝrunuh wu.13Kizi ujah di huh nǝtulǝrǝ tumǝm, kisan ǝmǝ tǝrǝ kin tubuna kizi na torumǝ nǝshibi ni ra mǝrim nira kǝ ǝzi uyara ni kini urunza ǝnyini. 14Bazi kǝ andubu char kizi ǝyisǝnǝ, kuzi andubu nyong.15Kizi tu pharisees pirmǝ ǝka dolum kǝ ǝdi wa yesuh itilliki nǝyimǝ ubunu umǝ. 16Kizi ǝtumǝ ǝnatumǝ ǝmǝ kini Herodians. ǝbi huh nuh na yesuh '' Teacher, turuza au undu ǝkurǝduru, uku benzizǝ tuchurna tu weng nǝ yima ǝkurǝduru, uku banzizǝ tu churna tu weng nǝ yima ǝkurǝduru. Au bǝ utuba zǝhǝ nǝ utorong uzondo wu, bǝ uku banzǝ uwǝmǝ rukpǝ pirmǝ na zondo kini zondo wu. 17Na nedi gara nandu imi utorong ou? nyel kǝ ǝsusu ukurbi ilulǝrǝ na Caeser da uwǝ?18Kuzi yesuh ruza ǝnasi gǝnǝ kizi huh nǝnǝ bǝki mi kizi nada mǝkum ǝni andu idǝgar? 19Bǝnin nanumu budama bu tarsa ukurbi irulǝrǝ ǝbi rǝmǝ numǝ na budama.20Yesuh huh nǝnǝ ururu kini rǝzǝ nabandi? 21ǝhuh numǝ u ''Caesar'' kizi Yesuh huh nǝnǝ na nanadi yang Caesar kukpǝkpǝ kǝ tǝng tumǝ kuzi nuh weng tukpǝkpǝ tumǝ. 22apa hu akunda ong apa kunda ibobo , kizi ayahu mǝ a pirnǝ.23Bizi richi dandi ǝzi ǝsadducees kǝ ǝhuh əzi utorno ni sahu ni wu bi rəmə nəmə ǝbila uruza nǝmǝ. 24Nu gusa '' undu banzə Moses bi huh undubǝ wu mǝwi, laza ǝdigenzǝ, itǝshi lazu ǝzi ǝchurna, uwene wǝ ǝnǝ au ǝwǝmǝ25Bizi ǝzondo sundǝrǝ na rihene ruganǝ, undu dunka bi wa wi lǝzu ǝdigenzǝ, mǝdi yaha ugwǝmǝ nu wenw. 26Kuzi uwene urepu di kuzi nandi di, kuzi utǝrudi nandi, udula di pirmǝ nu wene usundǝrǝ. 27Na maru gǝnǝ kusum, ugwa di wi. 28Na nedi richi rutomo na masahu, sǝzi ǝmǝ ugwa wǝvi nǝyima gǝnǝ rihene sundǝrǝ di? nuyira gung gǝnǝ ǝmǝ wa ǝnyǝ ǝmǝ.29Yesuh bi wǝmǝ huh nǝnǝ numǝ wurinyi bǝkǝ bǝ na ruza uva uweng wu, dǝkǝ zi budǝrǝ bu weng wu. 30Ruzang nu torno na musahu, uwa ǝnǝ wu da kǝzi ǝyimbiza na nyawu. imia kǝ eng ni nǝzi ǝnǝ gung padanga ǝtuma au weng nǝ yimǝ ǝshiri kpǝdi.31Natǝrǝ utorno namasahu mǝ andu wi ǝni na dazi na bara imig kǝ uweng bi gǝrǝ ningi nugusa, 32Im di uweng u'Abraham, uweng u'Isaac, kini uweng u'Jacob wu? uweng bǝ ǝmǝ uweng wandu wi wu, ǝmǝ wandu vunkuzǝ. 33Ando kǝ bizi ǝnǝ zosh dandi ǝbi wu ǝkunda nandi, ibi tǝshi nǝnǝ imig ibobo nu banzǝ umǝ.34Kuzi lǝlu kǝ Pharisees bi kunda ǝ yesuh mǝ gbǝrǝ sadducees, nu bunu ǝbi gurǝ ǝkpǝ gǝnǝ. 35Uzondo gǝnǝ, undu ruza ititarkaning. bi bila uruza nǝmǝ, mǝdǝ makumǝ. 36Undu banzǝ yandi mǝkǝri nǝyimǝ itarkanin kizi mu kiz?37Yesuh huh numǝ, '' wǝmǝ usharai ou uweng na kusum ruroho rou, kini na kusum birim bou kuzi kini na kusum umurai ou. 38Ring dǝ nǝzi rugbau kuzi mǝkǝri madinka.39Kuzi mǝkǝri murepu yinkini mǝng, wǝmǝ undu shibira ou gusu rukpǝ rou. 40Na tǝrǝ mǝkǝri kizi kusum mǝkǝri kini titkarkǝnin kuzi kini andu banzǝ kizi mu larnǝ ni.41Na lǝlu kǝ tu Pharisees tuda zunturunga, yesuh bi bila uruza nǝnǝ. 42Mǝ huh '' Nu toron gini ǝvi nazi Christ? ǝmǝ vana wǝ've? huh numǝ vana u'David''.43Yesuh huh nǝnǝ, ǝwǝ mǝshi nǝyimǝ birim, yisumǝ usharai, nu gusa, 44Usharai mǝ huh nu sharai om, tashi nu wǝrǝ tukankam tom, rika lǝlu kǝ inwǝ ǝnangarumǝ au tǝshi udǝtaru utǝra tubuna tou45Bǝkǝ David yitsizi Christ usharai kuzi mǝshi ǝmǝ vana u'David? 46Uzondo bi rang ugǝri izimia wu kovi veti kpǝdi, uchira nǝ richidandi iyǝwǝ bi wǝnǝ ǝbi kong ubila usuru nǝmǝ wu.
1kizi Yesuh pa bunu nǝ rugozong ru andubǝ kini andu makaza uma, 2Mǝpahu '' Andudarsa kini tupharisees na titǝshi nu dǝtar u Moses. 3Bazi na nandi kap tutpakpa tinanka awunyi nu wadi, weng tong. saiko nǝ gana makaza tidima tigǝnǝ wu, bazi ka na awunza tukpakpa tinanka a bǝnzǝ andubǝ tǝng wu.4Nandidi, awunza andubǝ tukpakpa tumǝlong-mǝlǝng nǝ dondon ka tǝng nu gbǝnǝ uzansa rumǝ kizi ǝnǝ akpǝ gǝnǝ ba atara ko rubo ma nǝ tukpakpa tidi wu. 5Awunza kusum tidima tigono nunuka andubǝ di yira hu. Bazi ka ayumburuza tilahu tigana tugbugbou tidi kizi akornu tunu tu tisǝrmǝni tigǝnǝ hǝbǝlak ushupu,6Agoto wǝmǝ titǝshi nǝ tira tuijah nu shua uishokori kini tidǝtar tuijah nǝ tira tu:yiba uweng, 7Ugana tukwa tu rugbau na tira tu uziza kini ugbaza tukpakpa kini ugana ka anduba gusa nǝnǝ tushuarai.8ǝni gbaki agana yisinyi tushuarai wu bazi ka ǝni nundubǝnźǝ wǝndǝ hu, kusum ginidi ahene a:pum hu. 9Na gana hunǝ zondo dada nǝ mǝsanu midi wu, bazika ǝni na tah wǝndǝ ka ǝmǝ na shiri. 10Agana yisini andubǝnzǝ wu, bazi ka ar nundu bǝnzǝ wǝndǝ, ǝmǝdǝ, ǝmǝdǝ nǝzi Christ.11Undunanka ǝmǝdǝ ugbǝu di nǝ yimǝ gini12kap undǝka mǝ nanza rukpǝ ashinhumǝ kuzu unduka mǝ shinshi rukpǝ ananzumǝ13wǝgǝji nini andadarsa kini tupharisee, andu'i dagar! Na kursa anduba ashutgura a bigizi bu rijah nǝ shiri ǝni akpǝ gini bana ruwǝ wu kizi bana yahan andu ganauruwa, ruwa ni:wu. 14Wǝgǝji ninyi andudarsa kini tupharisees, andu, dǝgǝr! Na kursa andubǝ ashutgura abigizi bu rijah nǝ shiri. ǝni akpǝ gini bana yumǝ ni:wu. 15Wǝgǝji ning andudarsa kini tupharisee. andu idǝgar! Numa wurmu tirai tu tishi, nu wunza aval gyǝbu numen. Na mana kini ugyani gbau. Wǝgǝji ning andu darsa kini tupharisee, andidǝgǝr! Numǝ lǝnkrǝ nǝ bigizi kini sipende nu bila unduwǝndǝ ka nǝdi wǝngayumǝ nu dula, mǝhu wǝmǝ, kizi nǝku wumǝ mǝ sokono undurwa u:lalu naku nǝtuba ininka unduba dolom na tara di ma.16Wǝgǝji ning ǝni tilǝngǝ tu bǝnzǝ achurna, ǝnyika nǝ gusa, 'Ba engni zimin wu ka undubǝ hu tonzo na rai auyiba uweng. saiko undoka mehu wuza itonin ni: min ngal, ngal nǝrai auyiba uweng kizi itonin di i mokumǝ; 17ǝnyi tilǝngǝ tilakar! iyandi kizi igoto, imin ngal-ngal di: da kǝzi arai auyiba uweng kizi awunza imin nyal-nyal di sokono tsang-tsang?18Kuzu, 'ba izimin ni wu ka undubǝ hu tonzo nusumu, saiko undo ka mǝhu tonzo na nǝwu a:taru usumudi, kizi itonindi i mokumǝ! 19ǝnyi tilǝngǝ! iyandi kizi igoto, anǝwu da kǝzi usumu di kizi uwa anǝeudi tsan-tsang?20Bazi na nandi kap undoka mǝ tonzo nusumu ma tonzo na any niyang kini kap iminka eng nǝ tara ang. 21Undoka mǝ tonzo nira iuyiba uweng ma tonzo na en niyang kini undu titǝshi, nǝ yimǝ di. 22Kuzu kap undoka mǝ tonzo na rai ashiri ma tonzo na rijah ruweng kini undoka ǝmǝ na titǝshi ni.23''Wǝgǝgi ning, andudarsa kini tupharisees, andu idǝgar ǝnyi na yu za buwǝandǝ nǝ yimǝ rukurǝ, na rinya lrnse, kizi unma taka na tukpkpa tu mǝlǝng mǝ lǝng tu titarnin-isar kini izai a umonzo imin gara. ba izi ka nǝba kukpakpa tidi labu uwa wu. 24ǝni tilǝngtu bǝnza achurna, ǝnyi nu piruzu ku kizi nu tunza ukwansi!25Wǝgǝji ninyi andu darsa kini tupharisees andu idǝgǝr! Nǝ kuzuzu amara ukop kini aru kizi ayimǝ di na riyarmang kini uwǝmǝ rukpǝ.'' 26ǝni tilǝngǝ tupharisees! kusuing ayimǝ ukop di kini aru di yani nunuka amaru dima di sokono tsang-tsang.27Wǝgǝji ninyi andudarsa kini tupharisee, andu idǝgar! ǝni danga musahu munanka a kuru mǝng ishinshi gupǝng hu ka mǝng nu sara nu gunga, kizi ayimǝ di gdaki na su:gu su mukeze muandubǝ viati kini koyandi tukpakpa tujir itsang-tsang. 28Nǝ churna andidi, nu gunga nǝ bǝnzǝ nandubǝ nuhu tanu tigini-tsang hu, kizi nǝ yimǝ di gbaki ǝni ni: dǝgar zur kini ujir wǝnkǝli nǝ titarkanim.29Wǝgǝji ninyi, andudarsa kini tupharisees, andu idǝgǝr! Nǝ pyizi musahu mu atuma auweng na ku ryongo musahu mu andoka ana wuza tanu titsang-tsang. 30Na gusa, 'Tanazi ka tina sokono nu shua tupozo tugoro bǝzi tina duruǝnǝ nu kunku mǝnyi muatuma auweng.' 31Nǝ tara nandi numa ba:na kpǝ gini nuhu ǝnyi mana mu andunanka ana wunza atumma auweng.32Monzin urunduzu tupozo tigini. 33ǝnyi inga, mana mu ibomi, awa meshe ka nadi aolbono nu rwa uharamǝ kangara yong?34Bazi na nandi, yirang, emnu chepǝ ninyi atuma kini andu korkor a andudarsa. Na wuna azondo gǝnǝ nǝku gakarǝnǝ, azondo gbaki, na lubǝnǝ na sipa nǝ tira tu yiba uweng gini nǝku nǝ nu pana undi pirm nǝ unji. 35Mǝnyi mu kusum andu tanu titsang tsang ka numa kunku mǝng nǝ masunu midi mu kurumǝ nǝ kpǝ gini, uchiradi nǝ mǝni mu zechariah vanu u bara chiah, ka nǝpa wuna nǝ tarshi ayimǝ ugura uyibauweng kini usumu. 36Emnu buyi akuru duru, kusum tukpakpa tidi tu dungǝ nǝ rukpǝ ru ukongo undi.37Jerusalem, jerusalem nyika na wuna atima auweng nǝku gursa andunanka atumǝnǝ ninyi! Nǝ yonduka emnu gana upitunu gini dunnga kandaka utokoro pitunzu mundigenzǝ mumǝ nǝti gngu, kizi bz ǝni nu wǝmǝ diwu! 38Barin, asusa gini ma sokonu ubǝri di. 39Emnu badi nini banada nu yira om wu uchiradi na rididi sai pirma nushua ka nǝhu hu, 'Akǝbiki na tara undunanka ma rǝmǝ nǝ yimǝ rizǝ ru eta.''
1Yesuh pa suru nǝ yima ir iuiba uweng ma kaba achurna. Andumakaza umǝ pa rǝmǝ nu jonguzumǝ subo nu pyi uira-inyiba uweng di, 2Mǝpa wǝmǝ kizi mǝ hunǝnǝ,'' Banǝ yira kusum tukpakpa tidi wu? Emnu bunyi akuraduru ba rizi rishari ni ka ayaha rǝn nǝ tara rizi ka ba'a takala rǝn nǝ bigizi wu''.3Ushwaka pǝzi ǝmǝ na titǝshi nuvwoho olives, andu makasadi pana durumǝ ni gana nu gusa numa, ''Gara nandu ayiri kizi tukpapka tidi tu sokono yong? imi kizi i bǝnǝ udungǝ ou kini umarnǝ mǝsanu''? 4Yesuh pa wǝmǝ mǝ hunǝnǝ, ''wǝnkǝlin zondo gana warsizinyi wu. 5Bazika andubǝ char sa biu nǝ yimǝ rhizǝ rom nu gusa,'' Emdi nǝzi christ, ''konze a warsaza andubǝ char.6Na kunduza tukwara kini tubunu tu:kwara. yaha ihana sokono ninyi gbe gbeti wu, Bazika sai tukpakpa tidi tuma sokono kizi umǝrsadi kada kǝkina. 7Bigizi bu torno nu ngarumǝ nǝ tara bigizi, bigizi bu rijah nǝ tara bigizi bu rijah. Aa wuza-ikomo kini uzuhu bigizi nǝ tira mamani. 8Kizi kusum di udinka-umina tukpakpa tu puba hu.9Kizi ayuhurungi amaru nu kunda rupum kini uwuna. 10Anduba char sa gulu, kizi ayuhuru apum amaru kini ugyami apum.'' 11atuma a:malem char sa torno kizi akǝsha anduba char nǝ churna riri.12Bazika uyǝnsǝ nǝ titarkanin sa kinirumǝni, uwǝmǝ uandubǝ char sa kasana. 13kizi kap undoka mǝ shinga pirmǝ nu mǝrsǝ di sa muraukaba. 14Asa ba ubunugilau u bigizi bu rijah ridi nǝ mǝsanu kusum nǝ tara tupakpa tigilau tu igizi kusum. kizi umǝrsǝ di biu kǝkina.15Bazi na nandi, kap ushwaka nǝ yira tukpakapa tu mǝkǝri nu sharna ka Daniel utuma uweng pa gara, na tutorin nira tsang-tsang''(yaha unduabaru di ruza), 16Yaha andunanka ǝnǝ nǝ judea sums a pirǝnǝ nǝ tuwoho, 17yaha undoka ǝmǝ nǝ tara arai gana shupu nǝ bigizi nu chira izimin nǝ yimǝ arai ǝmǝ wu, 18Kuzu, yaha undoka ǝmǝ unlam gana kurumǝ nǝ susa nu chira usǝrmǝni umǝ wu.19Wǝgǝji nǝ ya: musong kini andu mundigenzǝ mu lǝshi nu shwa dǝndi! 20Wuzan aval usom gini gana sokono na maini ko numen kabi:kurbi wu. 21Sǝzi ukunda rupum ni char, muzu:nanka ba anǝma kunda wu uchiradi nu dinka mǝsanu ubiu nǝ ricgidi, oo basaku kunda muzu yupum ridi wu. 22tǝnazika ba'a kasa tuwen tidi wu, ba zondo nika abasa kabumǝ wu. amna asa kasa tuwen tidi bazi andunanka ana virǝnǝ.23Bazi manandi, kap undoka mǝ hunying, Barin, inge christ di! 'ko injumǝ bǝnji! nǝ gana wǝmǝ wu. 24Bazika tu christ tu malam kini atuma satorno nushwa dandi nu bǝnzǝ tukpakpa tugbugǝu tuibobo nunuka baka i:waka adi kǝsha ko andunanka ana virǝnǝ ma cgurna riri. 25Barin, emnu badi ninyi badi nǝyimǝ ushwa.26Bazi na nandi, ahu hunyi, barin, ǝmǝ nǝ rizongor,' nǝ gana huniny nǝ rizongor ridi wu. ko,' Barin, ǝmǝ nǝ yimǝ tugura, na gana wǝmǝ wu. 27Dannya kandaka ugbara tiza ruma uchiradi nu suru:weng pirmǝ nu suar yǝru, yakaka ubiu n u vana unduba sa sokono. 28Kap iraka ikeze irukura ni, a yira umajuguwal bǝndǝndi.29Na mara ukunda rupum nǝ tuweng tidǝn tidi, uweng sa sokono biti, upe ma bausa yumba ikenkeng wu, iwer sa shupu, kizi a zuhu budǝrǝ bu ashiri.30Kizi buyoro bu Vana undubǝ sa bǝnǝ yumǝ nǝ shiri, kizi kusum ipana i mǝsanu sa ruwǝ nǝ riyom. Asa yira vana undubǝ ushupu nǝ tuwer tuashiri na budǝrǝ kini uzanzana ruwǝ char. 31Mǝsa chepǝ irim iatuma ǝmǝ nu lira char u burǝtu, kizi mǝ pitunu andonka mǝna vira usuru nǝ tusuar nǝ tunanzi, uchiradi nu suar undi pimǝ nǝ unji.32Makazin umza tushwa nu chichi u:zinzi, ushwaka sigaba sidi suma kpo nuwaza, kizi tuva tidi tukpo nu yoko, rizang nuhu yokozo yuma biu vati niyang. 33Kuzu ushwaka nǝhu yira tukpakpa tidi kusum, ruzang nuhu mumawa vati udunga, nu:nu uashutgura.34Emnu bunyi akuraduru, yimiza rindi baru sura wu sai tukpakpa tidi tuma sokono. 35Ashiri kini mǝsanu mu sa sura kizi ubunu om ba:usa tibi sura wu.36Nǝ tara uweng kini suhwa dandi, ba zondoni ka mǝruza wu, ko irim iatuma nǝ shiri, da kǝzi vana undubǝ, saiko ɛta bǝlǝ.37kanda nushwa tuwen tu Noah, yaka ka ubiu uvana undubǝ sa sokono. 38Dannga nu shwa nu rya tirya kini usua tusua, tinya pyau pirmǝ nushwaka Noah pa ruwǝ nǝ yimǝ upa utanu nǝ mini, 39banu yuza gǝnǝ wu pyau sai nushwaka mini midi mupa na turkǝnǝ mu pirumǝ nani-yakaka uvana undubǝ sa sokono.40Sǝzi andi repu nu Lam-achira uwǝndǝ kizi ayaha uwǝndǝ. 41Tuga tirpu nu wuha irya na rishari-achira uwǝndǝ kizi ayaha uwǝndǝ. 42Bazi na nandi, sokono kyesi, bazika banǝ kam uwenka ɛta gini sa biu wu,43Ruzang indi nuhu, tanazika ushuarai urai kam ushwa ubiu unagana nǝ:ri, mǝba tǝshi kyesi mǝ gǝhǝ unaganadi upurumǝ arai. 44Bazi na nandi sainǝ sokono kyesi, bazika vana undubǝ sa biu nu shwaka ba zondo ruza wu.45''Avi nǝzi ulǝrǝ uryomo undu tanu nyel nǝ yimǝ gini ka ushuarai umǝ nǝ yumǝurika arai ǝmǝ mdi nyinza tiǝrǝ tu araidi irya nu shua kparas yong?. 46Akǝbiki nǝ tara ulǝrǝ unanka ushuarai uma humǝ dungǝ ma murumǝ nu:wa nandi. 47Emnu bunyi akuraduru nuhu, ushuarai di na tarumǝ nǝ tǝra kupakpa tumǝ kusum48Ulǝrǝ shishoro gbaki hu nǝ rumǝ ruroho yumǝ nuhu, 'ushuarai om makǝ niya; 49kizi mǝ ruwǝ nu luba udangara titǝrǝ arǝnǝ ituma, kizi mrya mǝku sua kini andu sua tukpakpa, 50ushuarai u:lǝrǝ di sa dunga nu weng kini ushuaka ba ulǝrǝ di ruza wu. 51ushuarai umǝ ma tusumǝ Lenten-Lenten kizi mǝ yimǝ ira kini andu idǝgǝr, niraka a kiba kini urunza anyini ni.
1Arai rijah nǝ shiri sǝsokno dang'a mansha rukurǝ ka bama jini aruza andigǝrmǝ wu ka apa chira tikǝi tidǝnǝ adi kǝ duru undu bu kalǝlai. 2Shubi nǝ yimǝ gǝnǝ tukoti tidi kuzu shubi korkor. 3Mansha mu koti midǝn bana torno na muna nǝtikǝi tigǝnǝ wu. 4Kuzu mansha mu korkor midǝn muna hana na tikǝi tigǝnǝ na manu nǝ sikete.5Ushwaka unduh bu kalǝlai di pa shara ushwa nyiang, kizi mormo mu turkǝnǝ, 6kizi akunda ukyǝbǝ na tarshi ari, barin, inge undu bukǝlǝlai bidi! pirinyi na shibi nǝdikǝ manzumǝ.7'kizi kusum mansha mujir ruza andigǝmǝ mudǝng mu torno ayumbura tikǝitigǝnǝ. 8Tukoti tidi tipa hunandu korkor di, 'nyelin andu manu migini bazika tikǝi tugoro na churna aubisi, ' 9Kizi mansha mu korkor midi muhunǝn,' Ba muza nandu kinǝnyi wu, ikizika nǝ ba pirinyi nira:ndu zizia di nunuka nǝdi kpa mizi nǝ kpa gini .'10Ushwaka apa pirǝnǝ nu kpa di, kizi undubukǝlǝlai bidi rǝmǝ, andoka pǝzi ǝnǝ kyes gbaki pa ruwǝ nira ishokori di kinǝmǝ kizi akursa a shutgura di. 11''Apahu akara kizi unangara mansha midi mu dungǝ nu gusa,' ushuarai, kornundu ashutgura di.'' 12Kizi mǝ wǝmǝ nǝnǝ nuhu,' emnu buyi akura duru, bǝn ruzunyi wu.' 13Bazi na nandi, wǝnkǝlin don bana kam uweng ko ushwa di wu.14Danga undubǝ hu ka ǝmǝ nu wa rai ru pirmǝ nǝ bizi bigizi. Mǝ yisi tilǝrǝ tumǝ kizi mǝ yǝnǝ uwǝnkǝli nǝ kukpakpa tumǝ kusum. 15Mǝpa ya zondo titalent shubi, zondo tirepu, zondo gbaki utalent wǝndǝ. ko ǝvi gǝnǝ pa kaba ikurbi ni yaka rimi rumǝ, kizi undodi kaba achurna pirmǝ nǝ tanu tumǝ. 16Undoka mǝpa titalent shubi tiden pa chata mǝkǝ chiritan nǝ yimǝ ituma kizi mǝ hana nubuna tǝn shu:bi.17Kuzu undunanka mǝpa kaba titalent tirepu pa chata mǝkǝ chiritǝn nǝ yimǝ ituma kizi mǝ hana nubuna tirepu. 18Kizi undoka mǝpa kaba utalent wǝndǝ, pirmǝ mǝkǝ kǝbǝ bigizi mǝ nyisa ikurbi iushuarai umǝ ni.19Nedi, nǝ mara si char, ushuarai utijǝrǝ tidǝndi pa dungǝ nunuka mǝdi runduzu abaru kinǝnǝ. 20Ulǝrǝ unanka mǝpa kaba titalent shubi tidǝn pa rǝmǝ na shu:bi nǝ tara tinanka ana yumǝ. kizi mǝhu, 'ushuarai, upa yam tilalent shubi. Bara, inkǝ hana nubuna shi:bi nǝ taradi. 21'' ushuarai umǝ pa hunumǝ, ' kǝja ni tuma, ulǝrǝ gilau undukunda-unu! uwuza ituma gilau nǝ tara tukpakpa nyonkolon. inwau uwǝnkǝli nǝ tukpakpa char, Ruwǝ nǝ yimǝ ira irai rugupǝng yu: shuarai ou.22Ulǝrǝ unanka mǝpa kaba titalent tirepu pa mǝhu, 'upa yam titalent tirepu. bara, inkǝ hana nu buna tirepu nǝ taradi,' 23''Ushuarai umǝ pa hunumǝ, 'Kǝja, ulǝrǝ gilau undukunda-unu! uwuza ituma gilau nǝ tara tukpakpa nyonkolon. in wau uwǝnkǝli nǝ tukpakpa char. Ruwǝ nǝ yimǝ ira irai rugupang ru:shuarai ou.'24Kizi ulǝrǝ unanka mǝpa kaba utalent wǝndǝ pa rǝmǝ mǝ hunumǝ, 'Ushuarai, in ruzaka uwata gyereng. upitunzu irya niraka ba uwuza tibira niwu, uka wuzu niraka ba sasa inuzu niwu 25pǝzi iyǝwǝ num, indǝ kizi inpakǝ kǝbǝ bigizi inyisa ong nǝ yimǝ di. yira, inga, imin eu26Kizi ushuarai umǝ wǝmǝ numǝ nuhu, 'Au ulǝrǝ-umadoro kini rishishoro, uruza ka in pitunzu irya niraka bain wuza tibira niwu kini tuwuzu niraka bain sasa inuzu niwu. 27Tanazi ka nandi, bǝzǝ una kǝ tarum ikurbin em bǝ ribinga ru:tarsa ikurbi, dizi ubiu omdi inba kaba ikurbi em naku dodo nǝ taradi ai.28Bazi na nandi kabin utalent di nira imǝ nǝdi yumba nundunanka ǝmǝ na titalent rukurǝ tideng. 29Bazi ka kap undunanka ǝmǝ ni min kizi akinzumǝ ni nunuka idi sokono numǝ tim. kuzu undunanka bǝ:mǝ nani wu, ko kumin nyololon kǝ:mǝ nani, a kaba eng. 30Kizi a toro ulǝrǝ shishoro dandi nǝ yimǝ mǝrim mugubǝ, niraka, niraka ma ki:ba kini urunza anyini ni.'31Ushwaka vana undubǝ huma dungǝ na budǝrǝ kini irim iatuma ǝmǝ, mǝsa tǝshi nǝ ridǝrǝn rugbou rumǝ. 32Igizi kusum sa pitunu rumǝ nǝ tubǝ:mǝ, kizi mǝ hara andubǝ mamanoi, kandaka unǝbiha harsa itamu ni mandi. 33mǝsa puka itamudi nu wǝrǝ kankam umǝ, kuzu imandi nu wǝrǝ gushi umǝ.34Kizi ujah di hunǝ-andu:wǝrǝ kankam umǝ, 'Rǝnyin, ǝnyi andunanka akǝbi:ɛtam nǝ tara gini, chirang usongo ubigizi burijah ka anama yumbura ninyi uchiradi nu dinka mǝsanu. 35Pǝzi ikomo num, nǝpa yam irya; pǝzi ring num, nǝpa yam mini; inpa ra rigyen nǝbi kabum; 36Pǝzi em sarang nǝpa yam usǝrmǝni; pǝzi em nujir ruguma, nǝpa wǝnkǝli num; pǝzi emnǝ rai inyang, nǝpa na barum.37Kizi andu sar sa wǝmǝ num nuhu, 'Ushuarai, ayiri tina yirau nǝ yimǝ ikomo kizi tiyau irya? Da kǝzi nǝ yimǝ ringǝ kizi tiyau mini? 38Ayiri kizi tina yirau ugyeng di kizi tikabu? Da kazi sarang kizi tuwau tisǝrmǝni? 39Ayiri kizi tina yirau nǝ yimǝ ujir ruguma ko nǝ rai inyang kizi tina baru:yong?' 40''Kizi ujah di sa wǝmǝ mǝhunǝnǝ, emnu bunyi akuraduru, iminka nawa nundu wǝndǝ nǝ yimǝ ahene am di, na wa num hu,'41Kizi mǝhu nandunanka ǝnǝ nu wǝrǝ gushi umǝ, 'Tornin nǝ tuba am, ǝnyika ama wunyi-unu pirmǝ nǝ yimǝ urwa ujir labu naku ka ana yumbura nundu nyarumǝ kini irim shishoro atuma ǝmǝ, 42Bazika pǝzi ikomo num, ba nǝna yam irya wu; pazi ringa num, ba nǝna yam mini musua wu, 43Pǝzi em ugyeng di, ba nǝna kabum wu; sarang, banǝ na yam usǝrmǝni wu; ujir ruguma kini nǝ rai inyang, banǝna wǝnkǝli nemi wu.'44ǝnǝ gbaki asa wǝmǝ ahunuma, 'Ushuarai, ayiri kizi tina yirau nǝ yimǝ ikomo, ko ringa, ko ugyeng, ko sarang, ko nujir ruguma, ko nǝ rai inyang kizi bati wǝnkǝli nawu wuyong? 45kizi mǝ wǝmǝ nǝnǝ nuhu, 'Emnu bunyi akuraduru, kandaka banawa nundu wǝndǝ kumin nyololon nǝ yimǝ gini wu, emdi kizi na gyami uwa di num.' 46Andindi a pirǝnǝ nǝ yimǝ akunda rupum ru labunaku, kizi andu sar nǝ yimǝ tuvungkǝ tu labunaku.''
1lǝlu ka yesu bi mana ubunu undu , kizi mǝ hu nandu makiza umǝ . 2na ruza nu hu na maru si rupe ishɔkɔnɔ ubiu , lǝlu ridi kizi a yimbam adi gakarun nu chichi.3kusum tu pristi tu gbɔu kini andiganu mǝ pitunu nu tudara u pristi gbɔu ka agusumǝ caiaphas 4.ǝnǝ a guru nu nu hu amɔkɔ yesu weti ni gana akǝ wunumǝ na gara gǝrǝ igana sɔkɔnɔri wu . 5andubǝ gana tɔrnɔ nu kwara .6lǝlu ka yesu na bethany na rai a simon ukumi . 7lǝlu ka amǝ na ri rya , uʒi u gwa bi rǝmǝ numǝ na tikete ru manu ni kurbi wa ni, mǝ karbu man nǝ rukpǝ 8. andu dula umǝ i hu a yira , a pawa manaŋ a hu yandi u shara ikurbi nedidi . 9bazi a ʒiʒa ni kurbi char ahara en nan du tiyɔm .10yesu ruza tunurai tigǝnǝ ki mǝ hu nǝnǝ na gana sartu mǝ amǝ ma wam tukpakpa ti gilau hu. andi tiyɔm anǝ mal kinǝ aɲi, em a ra ima shira in yaimi ɲi . 11lǝlu ka ma karbum manu mu dǝŋ , tu wɔzɔ tu ransin rɔm hu .12lǝlu ka ma karbum mu daŋ , tu wɔʒɔ tu rashin rɔm hu . 13in gariɲi akuraduru , kusum ira a aba ubunu u lense dini , garsa riza rumǝ dɔu, bazi imin gilau ka mawa .14uzɔndɔ na yimǝ gǝnǝ rukurǝ nani repu di ka agusumǝ judas iskraiot , maka mura uprist gbɔu 15.mǝ hu imi kizi uyam em di yumbu mǝ niɲi ? achata a bara idama akuraduru a yitu numǝ . 16ipa sɔkɔnɔ mal ǝmǝ nu bila a churna ka madi tumbu nǝnǝ.17na richi ra dinka ri sɔkɔri andu dula umǝ , bi hunumǝ be kizi a yumbura nunuka udi ri rya i shɔrɔri di ni yɔn? 18mǝ hu nǝnǝ piriɲ na yimǝ pana nu zɔndɔ , arin numǝ nuhu undubǝʒǝ mǝ hu lǝlu rɔm rǝmǝ biu , im tǝshi in ri rya i shɔkɔri di mawa kini undu dula ɔm. 19andu dula umǝ di bi wa imin ka yesu bi hunǝnǝ aka wa, a yumbura irya di .20iyǝru bi hu iwa , mǝ tǝshi na ri ritya kinǝnǝ andubǝ rukurǝ nandi repudi 21.lǝlu ka anǝ na rirya mǝ hu nǝnǝ , em nu baɲi akuraduru na yimǝ gini zɔndɔ ma ʒiʒa m 22.na saisu gubǝ kɔavi gǝnǝ bila mǝda ruga amǝdǝ duwǝ?23m̃ǝbi wemǝ mǝhu 'undo ka mǝ wu wǝrǝ wǝmǝ na a:ru wǝndǝ di kine mi, ǝmǝ dikima zizam. Vana, unduba mǝ hanumǝ dang ka ama darsa, wǝgǝji nun do ka ma zizumǝ. 24igoto nun dodi nyel bazi ǝnǝji minumǝ. 25Judas ka ǝmǝdǝ ki mǝ zizumǝ hu 'Emdi duwa, Rabbi? mǝ hu numǝ' Uma gara na rukpǝ row.26lǝlu ka ǝnǝ na rirya Yesu Chiru rufurhum, mǝ wuza aval, mǝ pura rǝn. mǝ yitu ne:nǝ mǝ ' kabin nadi rya. Rapum rom nedi'27mǝ Chiru mini mu kahumma, mǝhu mu wuza aval, mǝ yǝnǝ mǝ hu' swang mǝn, kusum gini. 28Mǝny mom nedi, mu wǝmǝ gisau ka mu kunkunimǝ bazi ujiki mǝruku. 29Em nu ba di nioi, in da nu swa mang wu, lǝlu ka ensǝ ku swa nǝ zi kinǝnngi na rai a rija ra tam.30ǝpa hu ǝ gusa rimeze ǝ suru pirmǝ nu woho u tupar. 31Yesu hu nǝnǝ 'kusum gini nǝ ri nǝ:ri richi bazi em em nu darsa nuhu ǝhu vapa unabiha kusum rukura ridi sarma. 32kizi nǝ mǝru torno om in sura na tuba gini uruwǝ na galili.33kizi peter garu nu mǝhu bazi in wi baka ow em in suma in yahu wu. 34yesu hu nu mǝ em nu bau akuraduru richidi ugyami uruza om na taru kizi ugoro toro. 35peter ku hu bazi inwi baka ow in yahu wu kusum adangara di gara nandi dong.36yesu pirmǝ kinǝnǝ ni ra ka a gusa eng gethsemane mǝ hu nan du makaza umǝ tǝshin bǝndi em da kini wǝsǝ banji inda wuza aval. 37mabi yisi peter kini andigyenzǝ a zabedee a repo nǝyimǝ sai su gubǝ kini idǝlǝndǝlǝng isuroho ǝnǝ a puk rigǝnǝ. 38mǝ hu nǝnǝ ruroho rom rumǝ basa gǝngǝn dangǝ indi wi doli rikan nanum bǝndi em da kini ka wǝsǝ wuza aval.39ǝmǝ mǝ kini ka wǝsǝ mǝ gunkunu na aval mǝ hu atam bazi hu wǝmǝ yaha ugbǝnǝ di da suram kusum di yaha imin gana em k idi hana wu. 40mabi ku rǝmǝ nira ka anǝ mana muraa ni na mormo mǝ hu na peter kok, anyi na vǝn tirika kini mi na lǝlu ru wǝndǝ wu? 41tǝshi nati rika kini na aval , ruzan nu hu rupum ru gana di kizi burim bumǝ zhizhi.42ma pa ku hana mǝ urepu ma wuza aval m hu atam bazi da ugbǝnǝ di u suran wu a in swa on ya ha imin ka au nu gana di da hana . 43mǝ hu dange ma murǝ nǝ na mormo ka zzhi gǝnǝ ma wa dǝlǝndǝ . 44maku yahǝ na ma pirmǝ , upirmǝ u taru maku wuza aval, nu ba amoro muru awǝndǝ di45kizi yesu dungǝ mana mura andu makaza umǝ ma hu nǝnǝ anyi na da mormo nu vunkǝ duwǝ? lǝlu ru zhizha vana undubǝ na tǝrǝ tu andu anyisi ma wa. 46torin tida shira barim undo ka muna zhizha ma biu vati .47lǝlu ka anǝ nu nunu di judas uwǝndǝ na yimǝ gǝnǝ yizi mapa dingǝ na rugozon rǝn dubǝ kini uprist gbou kini anganǝ , anǝ na tu wal kini apobo. 48amǝ undo ka mamgu yimba yesu , muma garǝnǝn uhu byilla undo ka in guntu mǝ amǝ dǝ kizi na mokamǝ .49na masasa mapa na gutu yesu ne hu em na tu kwa rabbi ma pa guntu mǝ . 50yesu hu numǝ urǝmǝ , wa imin ka ina shau , kizi apa rǝnǝ a natara tǝrǝnu51kizi zondo ka amǝ kini yesu ,susu uwal umǝ ma kpǝngǝrǝ ututo u uzhi ulǝrǝ u prist gbai di ututo di kpo na bugizi. 52kizi yesu hu umǝ , kursu uwal ow nnu pandu di, byilla ka undo ka ma zansa uwal anǝdon sǝ wi nu wal. 53na ruka in rǝn in yisi atam ma tuma num na anatuma amǝ tupu rukurǝ na ti repu wu?. 54mashe kzi ubunu di di mo , ka tukpakpa tidi hana wu55yesu bi hu nan andubǝ di , nu ma ka suru na ti wal na da na mokorno dang'a unagana? ma em kin nemi bǝndi nu bǝnzǝ gini na arai a weng na bi ma mokum du wu? . 56kusum tukpakpa tidi tupa hana bazika imin ka atuma a uweng bi ma darsa di mura i mokusum andu makaza umǝ yitu mǝ a sata .57an do ka a moko yesu di pirmǝ nǝmǝ na caiaphas uprist gbou , bǝndǝn kizi kusum andu darsa a andigananu ma pitunu ni. 58peter pa dula ne , makǝ ruwǝ kinǝnǝ na chirai a uprist gbou , ma bi ruwǝ ma tǝshi kini andu rika ira mede yira imin ka i hana59na lǝlu rindǝndi uprist gbou kini anduturundu bumǝ nu gusa malem na tara amǝ adi mura a wynu mǝ . 60abi naha malem mudi kusum ka azondo biba malem nudu an di repu bi kizi abi suru a tura gǝngǝn na malem mudi 61. a hu undindidi bi hu ma rǝn ma pusa arai au weng di ma pi an na sisitaru .62u[prist gbou di torno ma tura , ma hu nu mǝ au labuimin gara du wǝ̌ ? imin ka anǝ badi na tara au yin? 63yesu bi wa weti upristi gbou di hu mǝ , em nu gana uda bunu bazi uweng gara nandu audi kristi , vana uweng. 64yesu bi wǝmǝ ma hu uma gara bǝau in kini gara ninyi na yira vana undubǝ na titǝshi na u wǝrǝ tikamkam tu rijah naku irai undungǝ umǝ na tuwer usuru na shiri65uprist gbou di hatiza tukpakpa tumǝ na hu kundǝn muma gara maruku mu gbou imin kizi ar nu gana natara amǝ gbaki? na kunda u garunu umǝ rukumu gbou mudi wu? . 66anyi na yira mashe? anǝ a wǝmǝ a hu i wa nyel ma wi67kizi a kpu ma na tomo na azhi kpasumǝ a rǝnsǝ sumǝ na tǝrǝ na rukpǝ. anǝ husa mumǝ garandu ka me retou , bazi au vana uweng ka uruza imin kusum 68.lǝlu rinfǝn peter na titǝshi kinǝnǝ na chirai kizi uzhu bashe lǝr wa rai di rǝmǝ namǝ ma hu izhi au kini yesu wa galilee .69ma rya matara na tuba gǝnǝ kusum ma hu kam imin ka anyi nu bunu na tara di wu. 70ma rya matara na tuba gǝnǝ kusum ma hu , in kam imin ka anyi nu bunu na tara di wu71lǝlu ka amǝ na shigura au suru uzhi bashea lǝrǝ di ku yiru ma mǝ̧ hu nan dubǝ ka anǝ bǝndǝn azhi undindi di kini yesu u nazareth 72.maku ryi saru ni tonin in ruzu undindidi wu.73aku zunang nyon ando ka anǝ na rutorin bǝndǝ̌n ku na murumǝ a hu nu mǝ akuraduru au kinǝ mǝ ununu ow bǝnǝ kenken 74.ma kpo ni tonin bitiza en ruzumǝ wu ugoro yizi mapa toro . 75peter pa kutoron imin ka yesu ma gara uggamoin nataru kzi toro kizi mǝ nǝ shibi ma kiba gǝngǝn
1izu bi hu i sana upristi gbɔu kin anduganu bi guru nu adi mura a wuna yesu . 2abi kisumǝ a sura nǝmǝ a kasha na pilate u gumna .3judas ka ma bi ʒiʒa mǝ bi hu ma yira ǝmǝ kisa nu hu awu nu mǝ ma chata ma rya tirinu mǝ pirimǝ mǝdǝ kursu idama a di nu pristi gbɔu kini andiganu. 4mǝ hu nǝnǝ maruku nedi ka inwa ima ʒiʒa undɔ ka ǝmǝ labu utaka ǝnǝ a hu numǝ imi gɔrɔ kini ubunu undǝn? ka dima nani bǝlǝu . 5ma kunku idama akurtaru di na yimǝ arai au uweŋ ma suru ma kawa usǝrǝ6uprist gbɔ bi chira idama akurtaru di mǝ hu ɲel ka a tara en kini na sɔkɔnɔ a ikurbi wu, bazi ka ima sɔkɔnɔ ikurbi i mǝɲel hu. 7abi ba burundu , kizi aka kpa ulam wan du mukɔsɔ nani , ulam di sɔkɔnɔ ina ransin ra gyein . 8bazi nandi kizi agusa ira di ulam u mǝɲi , ulrǝmǝ nǝ ricchi di .9na bǝndi ugara eremiiah utama uweŋ bi mɔ nu hu abi kaba idima akurtanu nǝ rukpǝ rumǝ nu gara adigyǝnʒǝ a isreal . 10a tuna en bazi ulam undu mukɔkɔ daŋ ka usharai ma wa .11ka yesu na ru tɔrrin na tuba gumna da bilu ruza mǝ hu mǝ au di ugɔmɔ u yahudawa wǝmǝ mǝ hu u hu nandi . 12lǝlu ka uprist gbɔu kini andiganu a rumǝ mǝ na rikini mapa , wa wet 13.ki pilate hunu mǝ au nu kunduda imin ka ar nu ba di natara au wɔ?. 14ma gyami mǝ dǝ hu zimin , gumna di imin di sɔkɔnɔ numǝ imin bɔbɔ .15na lǝlu ri mal gumna ikizi zɔndɔ ka andubǝ vira ǝdǝ kiki nǝnǝ 16. na lǝlu rindǝndi bizi uʒi unagana nu nagata wani tiʒǝ rumǝ baranabas .17lǝlu ka abi ǝ pitinu kusum pilate hu nǝnǝ avi kizi na gana in iki nuɲi ? baranabas da yesu ka ǝmǝ dǝ kristi . 18ǝmǝ ma ruza nu hu ǝrǝmǝ nǝ mǝ bazi ashɔrɔ mǝɲi mumǝ hu . 19ka ǝmǝ na titǝshi nu dǝter riah rumǝ ugwǝmǝ shumǝ rutuma na hu susu tǝrǝ tɔu nun dɔ di ǝmǝ undubǝ gilau hu, nǝ ri di ni su gbǝnǝ na turɔhɔ nǝ tara ǝmǝ.20uprist gbɔu ini andiganu bi wuza andubǝ ryɔmɔ a iki baranabas a , wuna yesu . 21gumana di hu wǝnǝ nǝ yimǝ andi erpu di in jiki ɲi aviyɔn? ǝnǝ ǝ hu baranbas . 22pilate hu nǝnǝ , indi wǝhǝ ni na yesu di ka a gusu mǝ kristi, kizi kusum gǝnǝ wǝmǝ ǝ hu agakaru mǝ .23kizi mǝ hu bazi mashe , yandi imin shishɔrɔ izi muma wa? ǝnǝ apa kini ɲanza su mɔrɔ gǝngǝn ǝ hu a gakaru 24mǝ pilate bilu mayira ukwara u tɔrnɔ , ma chira mini na tuba andubǝ di ma sɔnsɔ tǝrǝ tuma mǝ hu nǝnǝ ima susu tǝrǝ tɔ na tara mǝɲi mun dɔ di.25kusum andubǝ di hu mǝɲi numǝ tara gɔrɔ kini adigyenʒǝ gɔrɔ . 26kizi mǝ yahudawa nǝnǝ barnabas , mǝ ya tesu ugbǝnǝ gǝngǝn kizi mǝ yutu mǝ nǝnǝ ada ka gakaru mǝ.27kizi andu kwara a u gumna di chira yesu ǝ rumǝ nǝmǝ na ruchunu rigǝnǝ , ǝ pitunu kusum ugbir gǝnǝ . 28ǝ susu tukpakpa ǝ wumǝ ti yǝrǝrǝ tidi . 29a yumbubura bu pɔli ni kana a wa numǝ nǝ rukpǝ , awu bina nu wǝrǝ umǝ ǝnǝ gunkunzu numǝ na tukwa tu meshi , a kaja ugɔmɔ u yahudawa .30ǝpǝmǝ na tɔmɔ a kaba ubinda di ǝrǝnsu ma na ni na rukpǝ . 31abi hu a mana umeshi umǝ kusum kizi a susu mǝ tupakpa a wumǝ tumǝ , kizi a wumǝ na tuba pirmǝ ada ka gakurumǝ .32nu suru gǝnǝ apa yira zɔndɔ undu a cyrene , riʒa rumǝ simion , apa wundu mǝ na gata mǝ kpǝmǝ uchichi gakaradi 33pǝ hu a biu nira ka a gusa en gologotha nezi ira tikǝnkǝn tǝ kpǝ . 34ǝnǝ ayimǝ mini mu kahuma ka ama munǝrǝ mǝŋ , mǝ bi hu mǝ lǝnbǝ mǝŋ , ma gyami uswa maŋ.35abi hu a gakara mǝ , adarsa tukpakpa tumǝ nu ginsi isila . 36kizi a tǝshi nu wǝ aʒǝ numǝ . 37ne shi uchichi gakara di a saka iʒi iyɔrɔ ni , yesu nedi ugɔmɔ tu yahudawa .38abi gaara angana a repu kinǝmǝ , uwǝndǝ nu wǝrǝ kamkam umǝ uwǝndǝ nu wǝrǝ gushi . 39andu sura nu mashi nu garhǝʒǝ kpǝ. 40ǝnǝ ngusa au ka ubi hu urǝn arai a uweŋ , uku pi an na sisi taru , bunu rukpǝ rɔu , baka au vana uwǝŋ , hupu nu chichi gakaradi .41nandi upristi gbɔu numǝ nu mashi umǝ kini kusum andaganu a andi darsa ,a hu . 42mǝ rǝn kaba a zɔndɔ , kizi muma mamgala ukaba rukpǝ rumǝ , amǝ dǝ ugɔmɔ wa iseal ,mǝ shupu nu chichi gakara di , tu yimba akuraduru nǝ.43ma yimba akuraduru nu uweŋ , uweŋ wǝmǝ ka madi mangala , mabi hu a .ǝmǝ vana uweŋ . 44nandi ka angana dǝn ka agakarǝnǝ nǝ kinǝmǝ ǝnǝ nu mashi umǝ dɔn .45marim mubu kupu masanu usuru nǝ lǝlu ru twasi pirmǝ na lǝlu rutɔrbɔ , 46na lǝlu ru tɔrbɔ yesu kiba na rumɔrɔ rugbɔu mǝ hu EliEli, lama sabacthani? nezi uweŋ ɔm uweŋ ɔm mashe kizi ugyamin yɔn? 47.andɔ ka ǝnǝ na rutɔrin bǝndǝn bi hu a kunda , a hu a amǝ nu yisi eliah.48na masa zɔndɔ pa ka chira uchichi , ka u bi runzu ɔn na mini mukahumma , ki ma surka ɔn nu hunda ma ɲanza numǝ a ma swa . 49a dangara gǝnǝ hu yaha gbaki da Elijah , ma na binkamǝ . 50kizi yesu ku kiba na rumɔmɔ ru gbɔu ki mǝ iki burim bumǝ.51na , tu arai auweŋ , darsa rumǝ usuru di urǝmǝ nǝ bigizi bidi, buzuhu kizi ashari darsa rumǝ ti sar tidi . 52musahu bi kɔrnɔ rumǝ , andi tsaŋtasŋ ka abi mǝ bi mǝ wuʒi bi tɔrnɔ asusu 53.abi susu, kizi na maru tɔrnɔ umǝ , abi ruwǝ nu pana andu char rikǝ nǝ .54lǝlu ka undu gbɔu wa undu tiyukwara di bi yira bugizi bu zuhu , kini kusum tukpakpa ka tu hana iyǝwǝ bi wǝnǝ kizi a hu akuraduru undundi vana uweŋ . 55tuga char ka abi dula yesu usuru na galilee , bi tura pyew anǝ nu rika di 56na yimǝ gǝnǝ bizi mary magadalene , kini mary angɔ yakubu kini yusufu kini angɔ digyenʒǝ a zebedee.57ka iyǝru bi wa iʒi undu kurbi pa biu kaga na arimathea , riʒa rumǝ yusufu , bizi amǝ dɔn undu dula yesu . 58mabi wuza aval a rupum ru yesu na pilate hu akǝ yimǝ .59yusufu bi chira rupum ridi mǝ ka bindi na tukpakpa tu gupan. 60maka nɔtu mǝ ,ni sahu gisau imǝ ka mabi kǝbǝ nǝ yimǝ rishari , ma wasu unu di na ushǝlǝn gbɔu ki ma shira . 61bizi mary magalene kini mary undu na titǝshi uwǝrǝ sǝrmǝni kini isahu di.62izu bihu isana richi ka ar izu ishɔkɔri uprist gbɔu , kini tu prarises pa pitunu na pilate. apa hu uweŋ kinu tuma tɔrnɔ nu hu undu bu wassabudǝn lǝlu ka mabi danu vuŋkǝʒǝ ma bi hu , na maru sisi taru en sa ku tɔrnɔ . 63bazi nandi kizi ti kanda isahu dǝn primǝ na sisitanu andu dula umǝ nu gana chira mǝ ni gana , kizi ahu andubǝ a muma tɔrnɔ . 64i hu sɔkɔnɔ nandi , bu warsiza tidi bu kizi ba dinka .65pilate hu nǝ nǝ , chiran undu rikira ka kandin ira di ɲel na budǝrǝ bu gini . 66apa pirmǝ aka kanda isahu di ɲel gǝngǝn nu tǝngǝrǝ rishari ridi, , aku wa undi rikira nu sahu di.
1Pyeu ni yaru richi; kabirkurbi, ka ezu eni i sana richi ra dinka na si: sudǝrǝ, mary magdalene kini mary wǝnǝdǝ di rǝnǝ nu baru esatul di. 2Bigizi bi zuhu gǝngǝn, bazi ka ulutina uweng pa shupu usyni nǝ shin mǝ puka rishari ro sahu di ki mǝ tǝshi nǝ rǝn.3Tiyinkini tumǝ nyalnyal danin ira na nyelbe. kizi tukpakpa tuma ponpon. 4iyǝwǝ pa moko andu rika ira, apa sokono daning mukeze.5utuma di bi bunu na tuga tidi mǝ hu nǝnǝ ''Iyǝwǝ gǝnǝ wi nyi wu en yuza. 6ǝmǝ tǝndi wu, muma torno dang ka mabi gara. Na yiran ɛra ka ushuarai bi nono ni. 7Pirinyi na masasa garin na andumakaza umǝ. ''muma torno, muma sura atuba pirmǝ na Galili, nǝ yiru bǝndǝn, ema gara ninyi.8Tuga ridi pa yaha esahu di nǝ yimǝ lyǝwǝ kini sai su gupǝn na tusom ada ka gara na andu makaza umǝ. 9Kizi yesu pa mana kinǝnǝ mǝ hu nǝnǝ ''kajani!'' Tuga tidi nǝ ri numǝ na tu buna nu rimǝ mupa. 10Yesu hu nǝnǝ ''iyǝwǝ gǝnǝ winyi wu'' hanunyi na di gara na ha henum a tomo pirmǝ na Galili, a yiram bǝndǝn.11lǝlu ka tuga tidan nu shira, andu riki na di bi ruwǝ na yimu pana a ka gara nu priest gbau tukpakpa ka tuma hana. 12Lalu ka tupriest pa mana kini andigar a ǝp runduzu utuma kusum, kizi ǝ chira ukurbi char a yunba na undu rikaira. 13A nǝnǝ emi ka adi ba, nandubǝ a ''andu makaza umǝ kizi ǝnǝ chira yesu di lǝlu ka ar na mormo''14ubunu di hu kǝ dǝngǝ na gumna, tu ba numǝ nyel tu kupun nyi kusum. 15Bazi nandi andi rikira di bi kaba ikurbi di dang ka a:ba nǝnǝ, utum di bi sarma rumǝ na yimǝ tujews, undǝ kizi on na tanu urǝrmǝ na richi.16Andu makaza umǝ yukurǝ nunduwǝndǝ di pirmǝ Galili na tara uwoho ka Yesu bi gara. 17Abi hu ǝyiru mǝ, ǝ rumǝ mupa, ǝ zondo gǝnǝ sai si gnǝǝ dahalak18Yesu rǝwǝ nǝnǝ nǝ hu ''ama yam bu dǝrǝ ba shiri kini bigizi'' 19Pazi nandi kizi haninyi, ka sokonin na andubǝ andu makaza om, wokonin ǝnǝ nu chirsi nǝ mini nǝ yimǝ ra ata, kini vana ah birimbu sansan.20Bǝnzon ǝnǝ a dula kusum tukpakpa ka hna winyi ni. em kinyan pirmǝ nu daku lalu.''
1Uweng bi'u mǝ mo nǝ Ruhu mai tsarki ngutǝrǝ umǝni dǝgǝ River Jordan Ruhu mai tsarki bi tǝrzhumǝ hǝr nǝmǝ rizhonkor. 2nyezhu moro ǝgurnyǝn zhi, shai tǝn bi mǝku mǝ. Kumǝ bǝ mǝbi ryǝ izhimin'u3Shǝitǝn bi nunumǝ, "iŋbǝzhǝ'ǝu vana Uweŋ yuhuru rizhǝri didi, ridi sokono ri breǝdi. 4Uweŋ bi hunu mǝ, yǝndǝkǝ a dǝrsǝ nu hu, undobǝ mǝ rǝyu ko bǝbu iyra.5Shǝidǝn bihu mǝ kundǝ ŋǝndi mǝfǝrǝ ubǝnzǝ Yesu rijǝh ru gungǝdi bǝbu uzǝrǝ lǝlo. 6Shǝitǝn hunu mǝ, iŋ yǝu rijǝh ru duniyǝ di kini udǝnkǝkǝ ygun gǝi don tǝn nǝ tǝrǝ tom, kumǝ iŋ yǝ undubǝ kǝ rǝrumni. 7Shǝitǝn hunumǝ in bǝkǝ mǝ guŋku nu numǝ, mǝ wuzhǝ numǝ uyebǝ ti zimǝ tumǝ.8Uweŋ bi hunumǝ, yǝndǝ kǝ a dǝrsǝ, umen bǝkomǝ ki ǝyibǝ.9Shǝitǝn ku bǝnu mǝ Jerusalem iyra ri rijǝh ŋu Church, mǝ hunu mǝ, iŋbǝkǝ ǝu vana Uweŋ, linghi rikpǝ rǝu bǝŋdi. 10Kǝ yǝndǝ a dǝrsǝ nu hu, mǝ yimbǝ udokǝ ŋǝ tu zhugurǝ tidi yǝndǝ kǝ adi kondǝ tǝn. 11ǝkumǝ zhǝŋsǝ tǝrǝ ti gǝnǝ yǝndǝ kǝ mǝgǝnǝ yophǝ rizǝri.12Uweŋ bi hunumǝ mǝ kǝri kǝ undubǝ mǝkǝ Uweŋ. 13ŋuzhǝ kǝ mǝbi mǝrǝ umǝkǝ Uweŋ mǝbi zirǝ mǝrǝ Uweŋ nu zǝdi.14Uweŋ bi tǝrǝni nǝ Galilee ŋǝmǝ iko u Ruhu Mǝi Tsǝrki kumǝ rizǝrimǝ ribi lurǝ nǝ koyǝndi usǝr. 15Mǝbi kpunu bǝnzǝ ǝndu bǝ ŋǝti gurǝ tu bizi ǝzi, kumǝ endubǝ bi yibumǝ konǝbǝ.16Mǝbi ku pirmǝ nǝ Nazareth, nirǝkǝ mǝgǝni imǝsukono ǝkǝbiki ǝmǝ mǝruwǝ nǝgurǝ ubizi ǝzi ŋǝ weŋ 'u funkhǝ mǝbi tunno mǝhuzǝ abǝru ŋǝ kǝrfi. 17Ufǝ uǝnnǝbi Isaiah ki ǝ bi yumǝ. Mǝbi kurno ufǝdi mǝyirǝ irǝdi kǝ ǝ dǝrsǝ.18Ruhu Mǝi Tsǝrki kinǝ mǝ mǝl, kumǝ ǝmǝdǝ ki mǝ di gǝrǝ ubunu gilau nǝndubǝ kǝbǝ ǝnǝ ni zimin hu. Mǝ kumǝ bunu ǝndo kǝ ǝnǝ nukisǝ, ǝlǝnghǝ di rikǝ irǝ mǝ di kumǝ bunu ǝndubǝ kǝ ǝnǝ nu kundǝ kpǝi. 19 ǝdi murǝ riwǝri tǝgo mǝzhi Uweŋ.20Mǝbi kursǝ ufǝdi, mǝ ku yimbǝ'un ŋundo kǝ mǝbǝrǝzǝ, mǝbi tǝzi. ǝndubǝ kusum bi wumǝ ǝzi nugurǝu ubisi ǝzi. 21 Mǝbi kpunu bǝdi ŋǝnǝ richidi ufǝdi mǝ ruwǝ nǝti tuto tigini. 22Kovhi bi bunu ŋel ŋǝtǝrǝ ǝmǝ ǝbi kumǝ kundǝ meǝmǝki umǝ yǝndǝ kǝmǝ bunu. ǝbi ku tǝmbǝyǝ nu hu vana u Yusufu ŋedi?.23Mo bi hunǝ nǝ, nǝ hunum umisǝli di uwumondu, gun imin kǝ ti kundǝ kǝmǝ wuzǝ nǝ Capernǝum, wuzǝ kǝndǝ ŋa zusǝ. 24 Kumǝ mǝbi hunǝ nǝ bǝbu utumǝ Uweŋ kǝ mǝwǝ rizǝ ŋa zusǝ ǝmǝ.25Mǝbi kǝrǝ nǝ ǝkurǝ ǝkurǝ ǝdurdi nu hu widows niŋǝ Israel ŋuzhǝ Elijah, ǝzhiri bi kursǝrimǝ hǝrnǝ sowǝ sitǝru nǝtipe twǝsi. ǝnǝ nikomu ŋupǝnǝdi. 26Uweŋ bi kǝ tumǝ Elijah ŋirǝ Zarephath usidon, nirǝ kǝ ǝmǝnǝti tezhi bǝn dǝn. 27 Tikumi bǝn dǝndi chǝr, kumǝ ŋuzhǝ utumǝ Uweŋ Elijah, bǝbu undu kǝ mǝbi wumo sǝi Naaman undo ǝsyrian.28Kuzhum ǝndubǝ bi kundǝ iyǝwǝ nukundǝ imin kǝ mǝwuzhǝ nugurǝ nugurǝ ubizhiǝzhi 29nyǝn uturno gǝnǝ nu chǝnsǝ umǝ peu nu woho nunu kǝ ǝdikǝ lingese mǝ. 30Mǝbi zhurǝ nǝmǝ gǝnǝ yen upirǝmǝ nizhirǝ31Yen upirǝumǝ nǝ carpernaum, upǝnǝ u Galilee nu bǝnzhǝ ǝndubǝ nu wen funkǝ. 32ǝbi kundǝ iyǝwǝ ni min kǝ ǝmǝ nu bǝnzhǝdi, domin mǝbuzhu nǝ budǝrǝ.33Nuzhǝ dǝndi uzhundo ni kǝ ǝmǝnu kono kumǝ ǝmǝ nu yǝrǝ nunukǝ ǝdi bin kumǝ. 34Imi kiti wuzhǝ nǝwu uwen u Nazarath? urǝu nunukǝ udiwunǝndu? inruzhǝ kǝ au'utumǝ uwen.35Uwen bi sǝntǝ nu konodi nuhu ukǝnǝ bunu'u suru numǝ nu kundǝ nǝndi mǝbi suru bǝbu izhimin kǝ ibi murumǝ. 36Kusum ǝndubǝ bi kundǝ iyǝwǝ nubǝdi nǝ kpǝgǝnǝ ǝbihu, yǝndi biri ǝmoro bunu ninyǝn? kǝ mǝ bunu nimin zhizhoro nu authority ǝ power kumǝ imindi bi suru. 37Ubunu umǝ bi kpo nǝ tǝnu konǝ yǝndi upǝnǝ.38Uwen bi yǝhǝ ugurǝ ubisi ǝzhi yen upirǝ umǝ nǝ Simon, ǝn bǝ Simon nu kono nǝfǝl nǝ mǝdǝdi umǝ. 39Mǝdi sǝutǝ nu kono di mǝni wumo mǝ kpo ni tumǝ40Koyǝndi uzhǝ ǝndubǝ nǝ zhizhǝ ǝndubǝ kǝbǝ ǝnǝ nǝtikono dǝbǝm-dǝbǝm. mǝmǝ terǝ tumǝ ni rikpǝ rigǝ nǝ yen uwumo gǝnǝ 41ukono shishoro nsusu nǝ mǝn dubǝ nu yǝrǝ, ǝudi fǝnǝ uwen, Yesu sǝutǝ nukono shishoro di kumǝ mǝgǝ hǝnǝ ubunu kǝ ǝmǝ ruzhǝ nuhu fǝnǝ uwen nedi.42nǝ ǝpimmǝ, uwen bi kǝ pirimǝ ni zhirǝ bǝkǝ ǝndubǝ nukǝi bilǝ umǝ. 43ǝmmǝ mǝbi hunǝ nǝ dole inwuzhǝ uwa'azhi umurǝ ǝrǝi nǝ zhiri nǝ pǝnǝ kuzhum, kǝ mǝnu fǝ ubi'um ninyǝ. 44mǝbi huwǝ nu wazhazhi nǝ gurǝ ubisi ǝzhi kini Judea kuzhum.
1Bayaŋ Yesu bima mara kwoimi ka bizi ǝmǝ nu ba di na tutɔ tuǝndubo mǝ bi ruwǝ na capernuam.22Nǝdi uzɛ uzari ka bizi ǝmǝ nu lǝrǝ ka mǝ yibumǝ sɔsai, kizi bizi ba ǝmǝ ugumadi wu har mumǝ bi vati uwi.3 3Ka uzari di bihu ma kunda game kimi yesɔ, ma tuma numǝ nandi ganu ǝgǝnǝ ǝ-Jews, ǝkǝ hunumǝ mana wɔmɔ nu lǝrǝ umǝ. 44Ka abihu ǝbiu nira yesɔ, a bunu nu taŋbayu mǝ nǝkurǝduru, nuhu, 5''Mazi ka udi mura umǝ ingedi, 5bazi ka mǝ wǝmǝ bugizi buaɔrɔ, kuru ǝmǝdǝ nǝzi undo ka mǝ bi pin andu chɔch6.i''. 6Indo ki yesɔ bihuwa na tanu ki nǝnǝ. Ama ka bizi bǝ mǝ peʋ: daka na raidi wu, ki uzari di tuma numǝ nǝzi ǝyǝriŋ ǝmǝ, undu kaba, gana ya rupum rɔŋ utusa rumǝ wu, bazi ka naʒi ka au au: niru kanda rɔm wu. 77Bazi na nandi ǝm im chira rupum rɔm banzi ka har oindi yram nanu wu, ama kpaidi gara rumɔrɔ rubuna ulǝrǝ ɔm wɔmɔ. 88Bazi em ma em nǝyimǝ ruruna, kini na tusǝja nǝtǝrǝ tɔm nǝkǝrkǝshi ɔm. iŋ hunu nun dindi, pirau' kuma mǝ pisi mǝ. kuzu na zɔndo, 'Rau' kiuma mǝ rǝmǝ, kuzu nu lǝrǝ ɔm, 'Wa mdi', kuma ma wa eg,99Ka yesɔ bihu ma kunda rindi mabi kunda maŋmaki umǝ, kizi mohihu mǝ yuhuru nǝŋdubǝ char andu, tarsa umǝ, mohu nǝnǝ babu kusum nǝyimǝ Isreal kamma yira sana bangaskiya ai.'' 1010Ka ando ka bimo timǝnǝ ǝbihu ǝdungǝ na susadi, a: bi mura uloro don keŋkeŋ.1111Nandanan na maru rindǝn yesɔ bi hanu mǝ nupana ka gusa ɔŋ naln, kizi andu dula umǝ kini rukur char ǝbi pirmǝ kinǝmǝ. 1212 Mǝbihu mǝkǝbiu vati nira iukata upanadi, shauwin, undu gǝrmǝ ka mǝbi mǝ wi ǝmǝkǝ kpumǝ, ǝmǝdǝ vana bǝlǝ nǝŋbǝmǝ (ka bizi ǝmǝ ushidi) kizi kuzu rukur char kabizi rǝŋ kinǝmǝ. 1313ka undu kaba hihu mǝ yiriimǝ, ma bi ruwǝ nǝyimǝ kunda izai iʒai imǝ kizi mǝ hunu mǝ, ''gana ki-ba wu.'' 1414Mabi ɲa makă gaka uchichi uwaga nangana ka ǝkpumo ni, kizi andu kpo umo di patura chak. mǝ hu, ''undu maina, em in hunu: ʒima''. 1515Ki ata ka mumǝ wi ma tɔnnɔ mǝtǝshi kuzu ma taru bunu, kizi yesɔ yiŋbumǝ nǝŋbǝmǝ.1616Kizi iyǝwv bi mokɔ nǝ kusum gǝnǝ, kizi ǝhu'wă nu zanzana Umeŋ, nugusa uʒi ''undugbǝu utuma uweŋ ma tɔnnɔ gɔrɔ'' kizi uweŋ ma baron'dubǝ ǝmǝ''.17 17Utadi na tara yesɔ bi ruwo guŋ nǝyimó a Judea kini tiro tavati1818Audu-dula Jɔhn ma abi gansumǝ kusum tukpakpa tidi. 1919Kizi Jɔhn mǝyisi andu-dula ǝmǝ arepu ki ma tumǝnǝ num dukaba ǝkǝ hunumǝ. ''Audi nǝzi undo ka bizi mǝ biu da tirika zɔndɔiyɔn?'' 2020Ka bizi ǝmǝ ku kǝ biu vati kin yesɔ ǝndigǝrmǝ hu John unau baptisma kuzu mǝjunu ki ma tumandu nawu tinǝ hunu:'' Audi nǝzi undo ka n:ǝ bi u, daitiri ka zɔndɔb yɔŋ?2121 Nǝyimo ua: wa nabiwɔmɔ nǝndubo char daka nujir nuguma kini ugbǝhǝ u: uvingilnugɲarurnǝ, kini nǝtilǝngǝ char ka mǝbi yǝnǝ urikira.22 22Yesɔ bi wǝmǝ mǝ hunǝnǝ, ''bayaŋ ka numa haniɲi na tnu tigini, garin na Jɔhn imiŋ ka na rika kini na kunda. 23Tllǝngǝ nu kabu riki-ra, tuguŋ na tanu, tukumi ar kusu gǝnǝ, tutur nu kundi-ra ǝndubǝ ka ǝmǝ wi ar ʒinʒa gǝnǝ nu sɔkɔnin, titalka ar ba nǝnǝ akpakpa gisau2423Undo ka maji ta yaha uyimbǝ-ǝkurǝduru num wu ǝmǝ na lubarka.'' 2524Bayaŋ bka a:tuma a: Jɔhn ama shira, yesnbiki- ma baru ba nasukur sidǝndi natara Jɔhn, imi ki nǝ suru birmo nǝ yimǝ ukpankpan nadi yira? skinkal kau: vinu garhadi? 2625Amarl imiki nǝ suru nadi ka yira? Undu gǝrmǝ ka ma wa tijangala ukaya rumumu? Barin, ando ka a wunza ukaya wikurbi kini ando ka ǝtoʒiʒi na malinsam ǝnǝ na tira tija. 26Ama imi ki nǝ pir ni nandi ka yira? ikuma-Vweŋ yauwa, em nu gara di ɲi, bini piye nutuma Uweŋ.27.28 Emidǝ nǝzi ka abi ko rsa gara, yiran em nu tuma atuma am na tuba ǝzi gini ando kaa ayumbu ra niɲi ra kaɽiŋ ani.28 28Emnu gara niri nǝyimǝ ando kan mina ugwa Babunde ka mokizi Jɔhn. Kuzu undo ka ɛmǝ ɲɔnkɔlɔn nira. uvunko uweɲ kizi iyanda kǝ m2929(ka andubǝ guɲ bihu a kundo ugara undi ugura kini andu kansu gǝndu, kizi ǝwǝmǝ 30uweŋ undu tanu tigilau, lbazi kă ɛmǝwuzenǝ ubaptisma nu batisma u John3131Ni mi kizi indi maka ɛndubǝ aushwa di? mashe kizi ɛnǝ yɔŋ? 32 ɛnǝ danja ɛndigen zɛ ka32 ɛnɛǝẹəéëȩẽ nukizara nira uʒiʒa tukpakpa, ka ɛtǝshi nu gusa nǝpum, Ar nu wurbuzi ɲi ipenbu, kizi bana kpɔzɔ wu. ti gusa sumeze su wi, bana kyiba wu.'3333Domiŋ ka Jɔhn undu baptist bibiu ba marya aburɔdi kini ukiru wu, kizi ɛɲi nǝ hu, ɛmǝ nu vinu'.34 34Vana undubǝ bi biu ma rya ma swa kizi nǝ hu, 'Bariŋ ɛmǝ undubǝ usɔm kini uswa ukyiru, urǝnǝ wandu kansu gǝndu andu zumubil'. 3535Ama ryǝmɔnɔ nandu rǝn''3636Nǝdi undu wǝnkǝ wa pharisees yisi yesɔ madi karya irya kinǝmǝ. To bayaŋ ka yesɔ mǝ ruwǝ na rai aupharisees di, mǝ tǝshi suk nu table madi rya irya. 3737Dakati, bizi akɔi nizi uga nu panadi ka ɛmǝ nu zunubi. ka mǝbi hu mǝ zɛrǝ notitoshi suku nu table na rai aupharisees dǝŋ, mo bi kǝrǝmǝ na ku manu mu gilau nǝyimǝ di. 3838 mǝbi hu matura na maru ɛma vati na tubuna tumǝ, nu yara, ma suma urunzu tubuna tidi nǝ maʒi mumǝ, kizi mǝ pisuzu nǝ sipko su rukpǝ rumǝ, kizi mǝ sunduru tubuna tumǝ, kizi mawɔzɔ taŋ na manu.4039Ka upharisees dǝŋka isi yesu ma yira imindǝŋ, ma dɔlɔm nǝ rukpǝ nu gaȿa, bazi nǝzi undɔdi utuma Umeŋ, kuzu ma ba ruza undɔ kini yandi muzugwa ka ɛmǝ nu gakiza umǝ, nuhu ɛmǝ undu mǝ unu zunubi''.40 40Yesɔ bi shɔkɔmɔ kizi mǝ hunumǝ, Simɔn, em ni ʒimin ksa raiurum indi gara numǝhu, gara eŋ, undu bǝnzɛ4141Yesu hu ''Zɔndɔ undu ɲinza ikurbi itudur nandi surkuwǝrd andi rǝpu. undɔ ka emǝ nǝ tudur tusiɲi shubi tudenarii, undu tarsadi akur shubi. 4242 Ka ɛbi hu etǝmǝ utara umǝ, mabi shinga ma yapa nǝnǝ kap. To, ɛvi nǝyimǝ gǝnǝ kizi ma gɔtɔ wǝmu char?'' 4343Simɔn bi ansa numǝ kizi mǝhu, ''emdi ki bǝzi kan sɔkɔnɔ undu nangana ma gɔtɔ yapa num char''. yesɔ bi hunu mǝ, ''U tuzu deda4444Yesu bi yuhuru nira uawa di kizi mǝ hunu na simɔn, ''Uma yira ugwa di, in mǝ ruwo nǝyimǝ a susa au, bau yam mini baka tubuna tɔm wu ama ɛmǝ mǝ runzu tubuna tɔm nǝ mǝʒi mumǝ kizi mǝ pisu tǝŋ nǝ sikpǝ sumǝ.45 45Ba u yam u sunduru wu, ama daka nu shuwa ka in ruwǝ ba ma yaha usunduru tubuna tɔm wu.4644Yesu bi yuhuru nira uawa di kizi mǝ hunu na simɔn, ''Uma yira ugwa di, in mǝ47 ruwo nǝyimǝ a susa au, bau yam mkizi mabi hunumǝ urunuynyojur bi ou ama yapa nu . ando ka suk na titǝshi ki na ma taru badi napum gǝnǝ ,evi nedi ka har ma yapa uzunubi ? kizi yesu hunu nugwadi , bangasikaya ou ma susu hanu na ruguma.
1Mabi yisi rukure rindǝdi nira wǝndǝ, ma yǝnǝ budǝrǝ adi rǝn ka asusu tuvinu kini uwǝmǝ tukono. 2Mabi tumǝnǝ adi ka bǝnzǝ arai a riya ru uweng kini uwomo u ando ka ba'anǝ aguma diwu.3Mabi hunǝnǝ "gana titon izhiming baka tanu tidi wu da ubiandi, da ulalinta, da irya, da ikurbi, kini usǝrmǝni. 4Yakǝchi arai ka na ruwǝni turan bǝndǝn dubiu nusha ka na shira.5Ira ka ba'a kabinyi ni wu, kparin tubuna tigini na bigizi, ubǝnǝ nuhu ba'akabi nyi wu, usha ka anyi nu yaha upana di. 6Na amaru anandi, abi pirǝnǝ akponi na bukoro, nu ba: ubunu ulense kini uwonzo ǝndubǝ natira mamani.7Nusha undǝn Herod, usharai gisan (unanzi) u iradi, bi kunda kusum iming ka eng na tanu, mabi wa wǝpu, baka azondo ǝhu John ki mǝma tonno na isahu, 8azondo bihu a Elijah kizi mǝmǝ putu, kusum na nandi azondo a uzhi unatuma u uweng u agyam ki mama ka tonno. 9Herod bi hu, "imbi zha rukpǝ ru John ni, kuzi ǝvi nedi ka em nu kundiza biri tukpakpa tindi?" Kizi ma wa ugbǝna madi yirumǝ.10Usha ka anatuma au uweng di bi ka tarani, abi banumǝ kusum tukpakpa ka awuza. Na'amaru a nandi ki ma pirumǝ kinǝnǝ ka ǝ yisizi on Betseida. 11Mabi kabǝnǝ, ma kponi nǝnǝ ubunu na'tara arai a rija ru uweng, ki ma womo ando ka ǝnǝ nu bila ruguma.12Abi ra, ǝri nu ga: ki ǝndubǝ rukurǝ ridǝndi rǝmǝ nira imǝ ki ahu, "zha andubǝ di nunu ka adi na bu koro kini upana da adi mura ira rumoro kini irya, bazi ar nira ka ba'ǝndubǝ ni wu." 13Mabi hunǝnǝ "ǝnyi yan ǝnǝ izhiming adi rya bǝ", ki ǝhu, "ar niming ka ikizi afofoku, an shubi kini igini irepu wu-da ti hanandu ti ka kpa andubǝ di kusum irya?" 14(bizi andihǝrmǝ dnanga tugu shubi). Mabi hu nandu udula umǝ, hunǝnǝ ǝteshi na tukpara, yǝnkǝshi ukpara akur-subi.15Abi wa nandi, awǝn andubǝ kusum tǝshi. 16Ka mabi kaba afofoku shubi kini igini irepu dǝn, mabi bara ashiri, mawa ǝkǝbiki na'an ki ma pusa ang nyonnyon, ki ma yutu nandu umakaza umǝ adi tara na'atuba ǝn'dubǝ di, 17kusum gǝnǝ bi rya ǝshiri, abi guba imin ka i kazarumǝni- mugyere rukurǝ.18ǝbi kubiu nuzhu usha ka Yesu nu bisi azhi, na rukpǝ rumǝ, andu makaza umǝ di bizi ǝnǝ kinǝmǝ. Mabila nira gǝnǝ, nuhu "ǝndubǝ di gusa em ǝvi?" 19ǝwǝmǝ, John undu rishende. Azondo nu gusa Elijah, azondo baki nu gusa uzhi unatuma u uweng u'agyam ka muma tonno20Kizi mahu, "Anyi na hu em ǝvi?" Pita wǝmǝ "Krais u uweng". 21Mabi wundǝnǝ tuto, agana gara na'uzondo wu, 22nu kei badi, "vana un Dubǝ ma wuza'ugbǝnǝ, andiganu, andi rishende kini andu uruza a gyamu mǝ, ǝwunumǝ, kizi na'amaru asi sitaru a zansumǝ"23Kizi ma hunǝnǝ yǝnkǝchi undo ka ǝnǝnu gana madi dulam, magyami rukpa rumǝ, machira uchichi ugakara, madi dulam koyandi richi. 24Kusum undo kamawa usokoning umǝ kefu, ma naha ong. Undo ka ma naha usokoning umǝ baka embi, ma wa ong kefu. 25Imi kizi isara nundubǝ, ka madi mura masanu ki ma naha, da ma taka na rukpǝrumǝ.26Undo ka ma chira mameng mu wǝsǝ kinemi a'ubunu om ǝmǝ ma vana un Dubǝ sa kunda mameng mu kaba umǝ richi ka mǝ biu nira rugbǝu rimǝ kini rugbǝu ru Dada di kini anatuma ǝmǝ asansan. 27"Em nu gara ninyi akura ǝduru, azondo na rutorin bǝndi ka ba'a lǝmbǝ uwi wu kizi ayira arai a rija ru uweng".28Dannga si uru ka Yesu ba amoro ubunu dǝn, kima chira Pita kini Jems a Jon a pirumv na tara uwoho adi bisi azhi. 29Usha ka ǝmǝ nu bisi azhi, biri azhi bi yuhuru, usǝrmǝni umǝ kini wa mǝiya ukupǝn di.30Yiran, bizi ǝndubǝ arepu na ubunu kinǝmǝ, Mozis kini Elaija, 31ka ǝbi putu nǝimǝ rugbǝu, na'ubunu kinǝmǝ natara u'zaya, ka bizi ǝmǝ na'upana madi nǝ mǝrsǝ nǝ Jerusalem.32Na usha undǝ di, mormo ma lense na Pita kinando ka bizi ǝnǝ kinǝmǝ, yaka ka abi zhuma, abi yira rugbǝu rumǝ kini andu repu ka ǝnǝ na ritorin ki nǝmǝ. 33Usha ka abi yaha Yesu, Pita bi hunumǝ, "Usharai, usaradi ka ar bǝndi. Yaha tidi wa tugura titaru, uwǝndǝ ou, uwǝndǝ u Mozis, uwǝndǝ di u Elaija". (Ba mibi ruza iming ka ǝmǝ nu badi wu).34Usha ka ǝmǝ nubadi, tuwr bi biu to kupǝ nǝ kusum, iyǝwǝ bi moko ǝnǝ nǝimǝ tuwer tidi. 35Ubunu bi suru nǝimǝ tuwer tidi, nu badi, "vana om nedi, unangana ka imma vira; kundan ǝmǝ". 36Usha ka rumoro ridi ma bunu, abi mura Yesu bǝkǝ. Abi waiti, ba agara nu zondo izhiming nǝimǝ iming ka akunda.37Izhu, usha ka amǝ shupu usuru na uwohodi, ǝndubǝ char na murumǝ. 38Barin, uzondo nǝimǝ ǝndubǝ kiba gǝngǝn, nugusa, "undu'abaru, em na aval, bara vana om, ǝmǝdǝ vana om, kpaidi. 39Yira burim kibǝn nu tarsa nǝmǝ kima pa gbara bukyenku; ki mǝhu iming di wunkumǝ ipangadi ki masusu ufufuku nunu. Bai wan yahuzumǝ, inge ma ganzaza tufoto na nyong wu. 40In wuza aval a andu makaza ou adi vukumǝ ba'ǝrǝn wu".41Yesu bi wǝmǝ mǝhu, "Anyi angana ka nama shaina inge bana wǝnzǝ wu, ayiri kizi inna gu kama kinǝnyi na tukpakpa? Rau na vana ou bǝndi;" 42Usha ka vanadi ubiu umǝ, uvinu di bi vungumǝ, ulingumǝ nabigizi malǝnguru mokumǝ. Kizi Yesu bi sǝrtǝ burim bu mǝjunu budvn ma womo vanadi ma yimbu mǝ nǝtǝmǝ.43Abi wa wǝpu kusum gǝnǝ na rugbǝu ru uweng. Usha ka ǝnǝ wǝpu na iming ka ǝnǝ naeng kusum, mabi hunǝ andu makaza umǝ 44"Yaha amoro bunudi ruwǝ nǝimǝ tuto tigini: Angu yimba vana un Dubǝ naimǝ tǝrǝ tu andubǝ." 45Abi tǝmǝ uruza iming ̃ka ǝmǝ nubadi. Imingdi bi nyisana rumǝ nǝnǝ, baka na nandi babi ruza iming ka imingdi nubadi wu, kusum na nandi ǝnǝ ni yǝwǝ ka adi bila natara ubunu di.46Na amaru anandi makangara bi tonno nǝimǝ gǝnǝ natara undo ka ma sokono undu gbǝu naimǝ gǝnǝ. 47Yesu kamama ruza iming ka ǝnǝ nu dinzadi na suroho sugǝnǝ, bi chira kuzhi ku vana kudi mawa na rikira rumǝ. 48Kizi ma hunǝnǝ, "kusum undo ka ma kaba vana di nǝimv rizha rom, embi kizi ma kabum; undo ka ma makabum amǝ nu kaba undo kama tumam. Kusum undo ka ǝmǝ undu gisandi nǝimvgini ǝmǝdǝ undu gbǝu.49Jon wǝmǝ "usharai, tu yira zondo nu susu uvinu na gata nǝimǝ rizǝ rou kiti gǝhu mǝ bazi ka ba ǝmǝ nu tarsaza gorro wu" 50Yesu bihu gana gǝhin ǝmǝwu bazi ka kusum undo ka ba ǝmǝ nu gyami giniwu ǝmǝ kinǝnyi.51Usha ka si nu wǝsǝzǝ vati ka'adi chirumǝ nǝ shiri mabi wa azhi ǝmǝ upirumǝ nu sara a Jerusalem. 52Mabi tuma anatuma na atuba ǝmǝ, ki abi hanǝnǝ aka rumwǝ na bukoro bu Samarita adi kisǝnǝ numǝ. 53Andubǝ bǝndǝn ba abi kabumǝwu baka mawa ǝzhi ǝmǝ pirmǝ nu sara a Jerusalem.54Usha ka andu makaza umǝ, Jems kini Jon bi yira, ǝwu, "Dada ukusum rairo ka tidi ba ubunu uruvuna nu rwa udi shupu usuru nǝ shiri udi shara ǝnǝ?" 55Mǝbi sǝrtǝ nǝ, 56ki aku pirǝnǝ na buzhi bukoro57Usha ka ǝnǝ na chunna, zondo hunumǝ, "em innangu dulau gun ira ka pirmǝ ou ni". 58Yesu bi hunumǝ, "ikwansi nasuwo, inyeng i ashiri baki na tichǝlǝ, vana undubǝ ba'amǝ nira ka madi noto rukpǝ rumǝ niwu"59Ki maku hunǝ zondo, "dulam".Undo biho, "Dada ukusum, nadinka; yaha indi ka wansa dada om". 60Mabi hunumǝ, "yaha ando ka ama wi adi wansa andubǝ gǝnǝ ka ama wi". Au, hanu vati kini pǝu udi ka sau ubunu u'arai rija ru uweng.61Zondo gbakǝ kuhu, "in dulau, Dada-ukusum, nadinka, yaha indi ka hunando ka anǝ na asusa am ima shira". 62Yesu bi wǝmǝ numǝ, "ba'uzondo ni ka humama wa uwǝrǝ na iyabu, kizi ma baraza amara ma yinkini arai rija ru uweng".
1Nǝ mǝrudi vana Uweng bivirǝ bivirǝ andubǝ ǝkur sundǝrǝ kizi mǝtumǝ nǝ andu repu-repu nǝtu pana kini tira ka mumǝ wa nunurai, ǝpirmǝ na tuba ǝmǝ kizi mǝ nǝ dula. 2mǝbi hunǝnǝ usuru nǝtugbangu char ǝnǝtumǝ nyongolong tumǝ anǝtumǝ.3Hanyin nǝchurna gini, yirang, imǝ tuminyi nǝsuru nugunga padan-nga itǝmu nǝyimǝ Anamǝya. 4Nǝ kǝnǝ yitong ula lintǝ u'ikurbi wu, da kǝzi Azabira wu, da kǝzi tumǝforo tutubuna nu korno wu, nǝ kǝnǝ yazodo tukwǝ na churna wu.5Gung mizi arai kǝnǝ ruwǝ ni, nǝhu, undu titǝshi tishammǝ titǝshi na rai di. 6Wu ǝmurǝ vana utitǝshi tishammǝ ni, titǝshi tishammǝ tigini tutǝshi nǝtarǝ ǝmǝ, wu ǝnǝha, tukurmǝ ǝyinyi. 7Tǝshin nǝyimǝ arai dandi, imig kǝ ǝyinyi nǝ rya nǝ shuwǝ, imig kǝwu ǝya unǝtumǝ nutum umǝ nyel wu, nǝkǝ dula tussǝ wu.8Billa upǝnǝ kǝ nǝruwǝ ni, hu ǝkǝbi nyi, ryang imig kǝ hu ǝyinyi. 9Womig andu kunǝrumǝ nǝ bandang, hu nǝnǝ, irǝ rudǝrang ru Uweng mǝ wǝsǝ vati ninyi.10Kusum lǝlu kǝnǝ ruwǝ nu pǝnǝ kǝ bǝ ǝkǝbi nyi wu, suring nǝyimǝ suwǝ supor su gǝnǝ, hung, 11'ukihu upǝnǝ gini kǝ utǝkǝlǝ nǝtubunǝ tugoro tukutukǝ padan-nga unu nǝtǝrǝ gini kuzi ruzang nu hu ira rudǝrǝng ru Uweng rumǝ dungǝ vati,' 12em nu gǝrǝ dinu, nǝ ricidan di ǝzi mǝ mǝrǝ nǝ sodom kini upǝnǝ udang.13Inwǝ unu, chorazin! inwǝ unu Bethsaida! tinǝzi kǝ tukpǝkpǝ tugu gofu tidi ǝdimǝ nǝ tyre kini sidon, bǝzi ǝmǝ ryau mumpǝ nu dokono nǝtitǝshi nǝyimǝ mǝjangǝlǝ kini mǝto. 14sǝzi mǝrǝmǝrǝ tyre kini sidon nǝrichi ruhǝrǝ mǝkan-gǝrǝ ki nǝwu. 15Au capernaum, nu rirǝ ou ǝzanzanu nǝ shiri? uwǝ ǝkǝ shau nǝ hades.16Undo kǝmǝ kundau, mǝ kundam, kuzi undo kǝmǝ gyamu', mǝ gyamum, kuzi undu kǝ gyamum mǝ gyami undo kǝmǝ tumam.17Andubau ǝkur sundǝrǝ dandi bi tǝrǝ ni nǝ saisu gupang, nu gusa, Lord (Usharai) kusum kini andugǝbi shi ǝkundan du nǝyimǝ rizǝ rou. 18Yesu (Yesu) bi hunǝnǝ ǝzi em nu rikǝ "satan" ri usuru nǝshiri padan-nga unyelbe. 19Yirang em imǝ yinyi budǝrǝ buyansǝ nǝtǝrǝ inga kini igilǝ, kini nǝtǝrǝ kusum budǝrǝ bu nanyarumǝ, nǝ tu churna mǝ mǝmǝni, izhimig igngminyi wu. 20Na kǝnǝ bǝnǝ saisu gupang sigini bakǝ nandi kpǝdi wu, nu hu andugǝ bishi ǝnoto ǝkpǝ gǝnǝ ninyi wu, em nu hu wang saisu gupang su kizi nandi bǝkǝ kǝ ǝmǝ shibǝ suzǝ sigini nǝyimǝ ǝshiri.21Nushua undan-dandi mǝbi bǝnǝ rai rugu-pang nǝyimǝ itsang-tsang ibirim mǝku hu, em nu yiba ou Dada usharai wǝ shiri kini bigizi bǝkǝ kǝ unyisa tukpǝkpǝ tidi nandu remo kini rimi, kizi mǝ korno nǝdu uji'r banza, pandan-nga ǝdigenza, "a", Dada, nǝnandi di ilense nu yira ou.22"Dada om mǝ yitum kusum tukpǝ-kpǝ ǝmǝdǝ kizi mǝku ruza ǝvi nǝzi vana di, bǝ zondo ruza Ata di wu sai vana di, kini andu nǝkǝnǝ kǝ vana di mǝ vira nǝ kǝ mǝ bǝnǝ rukpǝ rumǝ."23Kizi mǝ yihuru nǝtumǝ di kizi mǝ hu nǝnǝ dan-nga "ukpǝ tomo nǝtǝrǝ ando kǝ ǝyira tukpǝ-kpǝ kǝ ǝnyi nǝyira. 24Inhuni nyi, andu-urnǝ kini ij'ah bilǝ ǝdi yirǝ tukpǝ-kpǝ ti nan gǝnǝ yirǝ, kuzi bǝ ǝnǝ ǝyira wu, ǝda kundv tukpǝ-kpǝ kǝ nǝ kundǝ, bǝ ǝkundǝ tǝwu."25Yahin dan-nga uzhi undu ruza u'mǝkǝri torno mǝ turǝ mǝda mǝku mǝ mǝhu "undu banza imi kizi inwǝ indi ruwǝ nǝ rai ǝtu-vungkza ǝ ulǝzu mainǝ?" 26Yesu hu numǝ, "imi kizi ǝdarsa nǝyimǝ mǝkǝri mudi? ubarsa mashe? 27Mǝbi wǝmǝ mǝhu, "uwǝmǝ usharai Uweng ou nǝ ruroho rou, nǝ kusum birium bou, kini kusum budǝrǝ kini kusum unurai ou, kini undu ǝshibirǝ au padan-nga rukpǝ rou. 28Yesu wunu mǝ, "uwǝmǝ nyel. dimǝ nandi, umura sumoro sugyebu."29Kuzi ǝmǝ nugǝnǝ mǝ dǝ kuzu rukpǝ rumǝ mǝ, hunu nǝ Yesu, "ǝvi nǝzi undu shibirǝ om?" 30Yesu wǝmǝ numǝ nu hu "Bizi uzondo bi torno nǝ Jerusalem pirmǝ nǝ Jericho. Kizi mǝ nǝ tǝrǝ tǝ ǝnǝgǝ nǝ, ǝkǝbǝ tukpǝkpǝ tumǝ kusum, ǝkpǝsu mǝ,l ǝkǝzumǝ tuvunkuzǝ nu noko.31Nǝ yimǝ tǝnu uzhi pozoh Gbau usurǝ umǝ nǝ churna di mǝ bi hu mǝyiri mǝ mǝbi kǝ kpo nu uzhi usǝr. 32Kuzi nandi dandi uzhi "ulevite" dong, mǝbi hu mǝ dungǝ ni rǝdi mǝyirǝ mǝ kǝ kpo nu uzhi usǝr.33Bizi uzhi usamaritan (usǝmǝritǝn) nǝyimǝ tǝnu tumǝ mǝbi humǝ danga nirǝ kǝ ǝmǝni, mǝbi hu mǝyiri mǝ mǝbi kundǝ izhai. 34Mebi wǝsǝ nu kirǝ umǝ mǝbi wuza itumǝ nǝ tufoto tumǝ, mǝ wozo tǝg nǝ mǝnu kini "uwine." Mǝ zansu mǝ nǝtǝrǝ rukurǝ ru nyanzah umǝ, mǝ kǝ shimǝ nǝrai aukwang, mǝku chirǝ imǝlǝn-mǝlǝn di. 35Izu bi sǝnǝ mǝ ya undu ira di ti denarii tirepu, wuza rinti rumǝ huri kizi nandi, insǝ hu in tǝrǝni insǝ kursu nuh.36Nǝ yimǝ gǝnǝ ǝvi kizi yirǝ ǝmǝdǝ undu shibirǝ undo kǝmǝ kpo nǝ tǝrǝ tu ǝnǝgǝnǝ? 37mǝbi hu, "undo kǝmǝ bǝnǝ izhai numǝ." Yesu bi hu numǝ hanuh kǝ wunza nandi.38Nǝ yimǝ tǝnu tugǝnǝ ǝbi ruwǝ nǝzhi ǝgbir uzhi ugwǝ uriza Marth kǝbu mǝ nǝmǝ nǝrai. 39Bizi ǝmǝ nu tushǝrai tidi nukunduza ubunu Uweng.40ǝmǝ Martha mǝwǝ itumǝ ibumburǝ irya nǝtubǝ, mǝbi rǝmǝ nǝ Yesu mǝ hunumǝ usharai, bǝ uyirǝ au tungurunga uwenum mǝ yahum mǝ yahum bǝlǝ ni itumǝ iriya wu? Bǝkǝ nandi hu numǝ mǝnǝ binkam. 41Usharai di bi wǝmǝ mǝ hu numǝ Martha, artha au hera kini sǝlǝlǝ nǝtǝrǝ tukpǝkpǝ char. 42Kuzi img wǝndǝ kizi igǝnǝ di, Mary mǝ chirǝ imig gǝlǝu di, bǝ zondo mǝ rang ukǝbǝdi numǝ wu.
1Nu shuwǝ undi, ka andubǝ tsinyi mǝmǝnǝ kusum, nu yǝnsǝ nǝbum, kizi mǝkpǝ nubǝ nǝtumǝ ǝmǝ kusum, Ruzan ǝribu ǝtupharisees, ubǝnǝ uzha.2Kuzi bǝ izhi mig ni kǝ ǝ kupu wu, kǝbǝ ǝkorno igyi wu, kuzi bǝ izimig ni kǝ ǝnyisǝ kǝbǝ ǝruza igyi wu. 3Bǝkǝ nandi imig kǝwǝ ugǝrǝ nǝyimǝ mǝrim ǝnǝ kundǝ nǝyimǝ ikenken, kuzi imig ka ǝbǝ nǝyimǝ tututo nǝyimǝ tugurǝ ǝsǝkanzǝ igyi nǝtǝrǝ suchur.4ihuninyi ǝyvrin ǝm, nǝkǝnǝ kundǝ iyǝwǝ yando kǝ ǝwunǝ rupum wu, kizi nǝ mǝru di bǝ ǝnǝ nimig iwǝ wu. 5In sartinyi kizi inbǝnyi undo kǝ nǝkundǝ iyǝwǝ imǝ, kundan iyǝwǝ in undo kǝmǝ mǝwunǝ, kuzi ǝmǝ nǝ budǝrǝ bǝ lingi ou nǝyimǝ urua ulǝzu udǝku, imǝ.6Ingusǝ mugolor shubi kizi ǝzhizhizha nǝ mukurbi mi iruh wo? kusum nǝ nǝndi bǝ izhimig wǝndǝ ni nunyisǝ nǝzhi uweng wu. 7Ruzang kusum sukpǝ su ǝkpǝ gini ǝbǝrǝ sagh, kǝnǝ kundǝ iyǝwǝ wu. All ugǝlau di, uku kizi iglor char.8In hunuh, undǝ kǝmǝ bǝm nǝyimǝ andubǝ vana undubǝ mǝbǝ nǝtubǝ ǝtumǝ auweng. 9Kuzi undo kǝmǝ rya isǝru em nǝtubǝ andubǝ, arya isǝru imǝ nǝtubǝ ǝtumǝ auweng. 10Bella undo kǝmǝ bunu shishoro nǝtǝrǝ vana undubǝ, ǝtǝkǝ nu tǝkǝ umǝ, Nudu nangana kǝmǝ tinza birim bu tsang-tsang bǝ ǝtǝkǝ nu utǝkǝ umǝ wu.11Hu ǝkǝ shwa nǝtubǝ tugurǝ tu rya Uweng mumpǝ. ijah kini andu budǝrǝ bu titarkǝnin, kǝnǝ hu udǝ zǝhǝ ni imig kǝ ugǝrǝ ikǝtǝ rukpǝ wu, dǝkǝzi imig ka ugǝrǝ. 12Bǝkǝ kǝ birim bu tsang-tsang bu bǝnuh nǝlǝlu ridi imig kǝ udu gǝrǝ.13Kizi zondo nǝyimǝ izhoh yǝ dubǝ di hu, undu banzǝ, gǝrǝ nu wenum mǝharǝ imig indu wi kinemi. 14Yeso (Yesuh) hunumǝ, undu gǝrmǝ, ǝvi kizi mǝtǝrum undu hǝrǝ mǝkǝngǝ rǝ dǝkǝzi undu ruwǝ nǝtarshi gini? 15mǝbi hunǝnǝ, rikǝ ǝkpǝ hini nǝtǝrǝ tukpǝ-kpǝ tu riyarmǝng, bǝkǝ kǝ usǝkǝning bǝ undǝ nǝzi umurǝ tukpǝkpǝ char wu.16Kizi Yeso (Yesuh) bǝnǝnǝ tizi tuwanzu nuhuh, ulam urum nǝwǝ ugǝlau di char. 17Kizi mǝ torong nǝ rukpǝ rumǝ, nuhuh, imig kizi inwa bǝ em ni rǝ iwǝ irya di niwu? 18mǝ hu, ingye imig kǝ inwǝ, in busǝ, in busǝ tsibin-nga som kusum kizi inpih sugbau tsidi, nǝbandang kizi in nyisǝ iyoho kini tizhi tukpǝ-kpǝ. 19Kizi inhuh nǝbirim bom, birim, au nǝ tukpǝ-kpǝ char nu tǝrǝ ichirǝ suwǝ char. Vunkǝ shauwǝ, rya, suwǝ, kundǝ mǝlensum.20Kizi Uweng huh numǝ, ulakar, nǝri di igǝnǝ birim bou, kuzi tukpǝ kpǝ kǝ umǝ yinburǝ, tu tǝshi tǝvi? 21Iyaka kǝ zondo kǝmǝ guza rukpǝ rumǝ nǝ rurum kizi rurum ruyimbǝ nu weng zal.22Yeso(Yesuh) huhnu nǝtumǝ ǝmǝ, bǝkǝ nandi em nu huh nuh, kǝnǝ huh udǝzǝhah wu nǝtǝrǝ rupum, imig kǝ uwǝ nǝ rupum. 23Bǝkǝ kǝ usokoning kizi irya, rupum rukizi tukpǝ-kpǝ turupum.24Bǝrǝ igǝki bǝwuza tubirǝ wu dǝkǝzi usuru nǝtugbangu. bǝnǝ nu gurǝ utǝrsǝ dǝkǝzi ribin-nga, kuzi Uweng kizi mǝ yǝnǝ ishiri andubǝ kizi iyien nǝbi yoho. 25ǝvi gini kizi kusum nu zǝhǝ umǝ mǝrang kǝmǝ kini kurusukpǝ nusokoning umǝ? 26Hu itǝshi nuhuh bǝ urǝng uwǝ kuzhimig nyogolong nǝndi wu, bǝki imi kizi ugǝhǝ rukpǝkǝ tidi?27Bǝring ibǝrǝ kǝndǝ kǝtugǝ. Bǝ ǝwuzhi ituma wu dǝkǝzi ǝyuhurzu vǝlang-vǝlang wu. Kuzi em nugǝrǝ di ninyi solomon mǝ nuzanzana umǝ bǝmǝ wǝ tuk[pǝ-kpǝ turupum gusi tǝnwu. 28Bǝkǝ dǝ Uweng wǝ sukpe tukpǝ-kpǝ turupum nǝyimǝ ulǝm kǝ onni ricidi izu kusǝnǝ ǝlingi nǝyimǝ urua utupǝbu, mǝwǝu tukpǝ-kpǝ turupum tukizi, au undu kuyǝrangǝ ku yimǝ ǝkurǝduru.29Kǝnǝ bila imig kǝ urya dǝkǝzi imig kǝ usua kuzi kǝnǝ zǝhǝwu. 30Kusum igizi imǝsǝnu mudi bila mizi tukpǝ-kpǝ tidi, kuzi dada gini ruza kǝ ǝgǝnǝ tǝng.31Bilang bugizi bu rijah rumǝ, kizi gung tukpǝ-kpǝ tidi ǝgurǝ ninyi. 32Nǝkǝnǝ kundǝ iyǝwǝ wu, ugur gisang, Bǝkǝ kǝ dada nǝ rai rugupang mǝdi yinyi igi zi bu ijah rumǝ.33zhizha tukpǝ-kpǝ tou uyimbǝ tubinkǝ tidi bumburang ǝkpǝ gini tushoko tu ujur karsǝ, tǝring rirum rigini nǝyimǝ ǝshiri kǝbǝ su myai-niza wu, unǝgǝ wǝsuzǝ vati ni wu, kuzi ipǝri pǝri ǝrang ushara di wu. 34Bǝkǝ kǝ ira rurum rigini ichan ira kǝ suroho sigini ni dong.35Tǝrǝ uchunu ou pirmǝ nǝrutǝhu nukisǝrumǝ ukuh doko ukai ou. 36Nǝku yinkini andubǝ kǝ ǝnǝ nurikǝ undun-nga usharai gǝnǝ undu-ng usuru nira ishokori ya nya, ǝnǝ nu rikǝ ukut kuza kǝ huh mǝ biyu, ǝ di chatǝ ǝkurnu mǝ ǝshigbura.37Ukpǝ tomo nǝtǝrǝ tulǝrǝ tunan gǝnǝ kǝ usharai gvnǝ mǝ murǝ nǝ natinrika kǝ hu mǝ dungǝ. ǝkurǝduru em nu huninyi mǝ kisǝ rumǝ mǝ yisǝnǝ nǝ titǝshi tu rirya, kuzi ǝzi ǝmǝdǝ undu ǝharu. 38Bǝkǝ dǝ usharai di dun-nya nurikǝ wǝri urepu dǝkǝzi utǝrǝ, kizi mǝmurǝnǝ nǝtirikǝ, tilara tindang tumǝ mǝaru ukpǝ tomo.39Ruzang indi, tinǝzi usharai wǝ rai di ruzǝ lǝlu ru dun-nga unǝgǝnǝ, bǝ mǝbǝ yaha ǝpurǝ ǝrai ǝmǝ wu. 40ǝnyi mǝ rikan, bǝkǝ kǝ bǝnǝ ruza lǝlu rudun-nga vana undubǝ wu.41Peter huh, usharai, au nu bǝ tuwǝnzu tidi nandu kpǝdi duwǝ, dǝ kusum kini udan gara andubǝ di duwǝ? 42usharai huh, ǝri nǝzi ulǝrǝ wǝkurǝ duru, kini undu tinyi u remǝ kǝ ushara mǝ yimǝ imǝlan mǝlan iyuto udan garǝ tulǝrǝ tidi mǝdi nyinzǝ nǝ irya kǝndǝ kǝ igǝnǝ di kuzi nǝyimǝ lǝlu? 43ukpǝ tomo nǝtǝrǝ ulvrǝ undang kǝ usharai murmǝ nu dimǝ nǝndi lǝlu rudun-nga umǝ. 44ǝkurǝduru ungǝrǝ nuh nuhuh mǝtǝrumǝ nǝtǝrǝ tukpǝ-kpǝ tumǝ.45Bǝkǝ ulǝrǝ dandi huh nǝ ruroho rumǝ, usharai bǝmǝ dunga nedi wu, kizi mǝkpo nu kpǝsǝ tulǝrǝ tǝdugǝrmǝ kini tugwa, mǝku rya mǝ suwv, mǝwǝ vingilla. 46Usharai ulǝrǝ undandi mǝsǝ dunga nǝlǝlu kǝbǝ ǝruza wu, kuzi nǝyimǝ "hour" kǝbǝmǝ ruza wu kizi mǝ tusumǝ ǝbioro-ǝbioro kizi mǝtǝru mǝ ni rǝ andu jir ǝkurǝduru.47ulr dandi, kǝ mǝ ruza ugǝnǝ usharai di kizi bǝ mumǝ kisǝ rumǝ wu, bǝmǝ ku wǝ imig igǝnǝ wu, ǝkpǝsu mǝ nǝ ǝguntung char. 48Kuzi undu ujir ruza, kizi mǝwǝ imigilub, ǝkpǝsu mǝ nǝ ǝguntung nyongolong, Bellǝ undo kǝ ǝymǝ char, ǝgǝnǝ ichar nǝmǝ, kuzi undo kǝ bǝkǝ ǝkurǝ duru ǝmǝ ǝyimǝ char, ǝku bilǝ ichar ikizi nǝmǝ.49Inram inda doko urua nǝ mǝ sǝnu mudi ugǝnǝ om unbǝmurǝ ǝmǝ wuzi ǝdoko. 50Em nu chiri nǝmini mu weng, ǝdi chirum ni, kuzi em nu shainǝ unurai nuhuh ǝbǝ mura ǝmi wǝ nandi.51ǝni nugusǝ in ram nǝtitǝshi tishammǝ nǝ mǝsǝnu mudi? uwǝ, em nu hunuh ǝhǝru wu. 52u chira di nǝ nedi ǝmura andubǝ shubi nǝyimǝ ǝrai ǝharǝ rumǝ-ǝndu tǝru nǝ mia rǝ kini andu repu, kuzi andu repu nǝ miarǝ kini andu tǝru. 53ǝharǝ rumǝ dada nǝ miarǝ kini vana umǝ kuzi vana nǝ miarǝ kini dada, ǝmbǝ nǝ miarǝ kini basha, kuzi basha nǝ miarǝ kini ǝmbǝ, ǝyi nǝ miarǝ kini ǝmbisau kuzi ǝmbisau kuzi ǝmbisau nǝ miarǝ kini ǝyi.54Yeso (Yesuh) bizi ǝmǝ nugusǝ nǝ do zhoshi dandi, "huh nǝyirǝ tuwerr nu nyanzǝ nusǝr yǝru, nǝmǝ sǝsǝ nǝhuh uria gukpo, mǝkpo di. 55Bǝkǝdǝ uvinu usǝrǝzǝ nu wurbuzu rumǝ usurǝ, uhuh, irǝ di itumǝ kpai-kpai kuzi nandi di 56Andu bǝnǝ uzhi nǝrang ubǝ ushokoning umǝ-sǝnu kini ǝshiri, imi nǝwǝ bǝ nǝ rang ubǝ nǝtǝrǝ lǝlu rindi wu?57Imi nǝwǝ bǝ nǝ hara mǝkangǝrǝ nǝyimǝ ǝkurǝduru nǝkpǝ gini wu? 58Hu hanǝ kini urǝnǝ kwǝrǝ pirmǝ nundu hǝrǝ mǝkǝngǝrǝ gisan, ǝnyi nǝ churnǝ bilǝ ubumbura imindi kinǝmǝ mǝkǝnǝ wundu zuh pirmǝ nundi harǝ mǝkǝngǝrǝ gbau, kǝnǝ zi undu harǝ mǝkǝngǝrǝ gbau kǝnǝ yituh nuh nǝtumǝ, kuzi urrǝtumǝ di kǝnǝ linguh nǝyimǝ arai ǝ inyang. 59Em nǝhunuh bǝ usǝ suru nugung-ga ǝzi au nǝyimǝ di nurikǝ utǝrǝ ikurbi kǝ ǝrigau nǝ en kusum.
1Nǝlǝlu rindǝ ridi, ǝzondo bi huhnumǝ nǝtǝrǝ Galilieans kǝ mvnyi mugǝnǝ wuza izhi idanzhi i, chansa, uwunduzu kini uyutuzu ǝgurǝ kini shishende su yutuzu tukpǝ-kpǝ. 2Yeso be wǝmǝ nǝnǝ mǝhu, "Nu yira gini andu Galileans didi nǝmǝruku kǝmu kizi udangǝrǝ Galileans duwaǝ kǝ ǝnǝ ǝkundǝ kpai nǝ churnǝ mizi zndi di duwǝ. 3Uwǝ, in gǝrǝ nuh, bǝkǝ bǝ urya Uweng mumpǝ wu, gungini nǝ wurunyi nǝ mizi ǝchurnǝ didi.4Dǝkǝzi andubǝ rukurǝ nani uruh kǝ ripyongor ribi kpo nǝtǝrǝ gǝnǝ ru wunǝnǝ nǝ siloam, nuyira gini mǝruku mugǝnǝ nǝ siloam, nuyira gini mǝruku mugǝnǝ mikizi mudangǝrǝ andu gǝrmǝ nǝ Jerusalem? 5Uwǝ, in huh, nǝji tǝ rya mumpǝ wu, gun gini nǝ wurinyi dong.6Yeso (Yesu) bi bǝ tuwǝnzu (ushi-zhi iguta) "Bizi zondo nu chunu poro kǝ mǝ gitǝ nube kizi mǝnǝ bilǝ imuzu di bǝmǝ murǝ izhmig wu. 7Undo di huhnu undu rikǝ ube di, yira, ruwǝ rutǝru nedi kǝ unrǝhǝzum nu bila imuzu nu chunu rimbi di bǝ inmursǝ izhimig wu. Tuzu oug, Bǝkǝ uni kizi ǝyaha oug nu sharǝ bugizi.8Undu rikǝ ube di wǝmǝ mǝhuh, Ata, yaha oug nǝ ruwǝ ridi in kǝbǝ oug gendereng inwǝ ugannyi ni. 9Wu ǝwandi mǝminǝ nyel, mǝji tǝminǝ wu, ǝtuzu oug.10Nǝnedi Yeso (Yesu) nu banzǝ nuzhi ugura urya mumpa nu Weng richi kabikurbi. 11Bizi uzhi gwa ni radi, kǝ ǝmǝ nǝ birim bu gbǝrǝki isuwǝ rukurǝ nǝ sang uru. Bizi ǝmǝ kurǝ bǝmǝ rang tutoring chatsi wu.12Lǝlu kǝ Yesuh bi yirimǝ, mǝbi yisu mǝ mǝ huhnumǝ, "Ugwa igbǝrǝki eu mǝ maina. 13Kizi mǝtǝru mǝ tǝrǝ, iǝzu ushara lǝlu mǝ chatǝ mǝ yutu rumǝ kizi mǝ zanzana Uweng 14Undu gura urya mumpa mu Weng di bi shara rai nuhuh mǝ womumǝ mǝ richi ru kabi kurbi mǝbi ku huh nadu zhosh dandi, "tsi tuwǝtsi tsi tumǝ, rau nǝ wonzo andubǝ, bǝ richi ru kabi kurbi wu.15Usharai di bi huh numǝ undu rya nukutu ǝnyi bǝnǝ bunzu iwun gini dakǝzi ukwansin utukumi nu ira ukisa pirmǝ ni ra usuwǝ mini richi kabi kurbi wu? 16Kuzi nandi na bash u'Abraham, kǝ una nyarumǝ mǝ kusi mǝ suwǝ rukurǝ nǝ tsang-tsang uru, ukisa umǝ bǝ ǝbunu richi kabi kurbi wu?17Lǝlu kǝ ǝmǝ nu bǝ tubunu tindi, andu mǝbǝru mumǝ nǝ mǝmeng, kuzi andu zhosh nǝ rai rugupang nǝtǝra tukpǝ kpǝ tu zanzana kǝ ǝmǝ nǝ tǝng.18Yesu huh ira rija ru Weng padanga imi, indi gura en kini imi? 19ǝyinkini kuyoho ku iliu kǝ undubǝ mǝ lingi nǝ yima ube, kizi ugǝ uwǝ uchichi gbau, inyen pi tu chǝlǝ tigǝnǝ nǝ sugǝbǝ sidi.20Kizi mǝ ku huh, indi gura imi kini ira rijǝ ru weng? 21Iyinkini ikisibǝ kǝ ugwa na chira mǝ wuru kini tukankan tu rǝku tutǝru, mǝ yuhurzu, umurǝnǝ rumǝ kusum.22Kizi yesuh hana nǝtupǝnǝ kini tugbir, nu banzV pirmǝ na Jerusalem. 23Zondo bi huh numǝ "usharai andubu nyongolong kizi ǝruwǝ nǝrai au Weng duwǝ? mǝbi huh nǝ nǝ. 24Wuzza mansu udi ruwǝ nǝ shibi gura ǝwǝra, em nu gara di ninyi andubǝ char ǝbila ǝdǝ ruwa, kuzi bǝ ǝrang uruwǝ wu.25Usharai di huh mǝtorno kǝmǝ kursa ǝshibigura, kizi utura nugunga nuh kutkuza ǝshibigura, mǝku huh usharai, usharai, yahandu tudǝruwǝ, mǝ wǝmǝ mǝhuh nuh, bǝ in ruzi nyi wu, dǝkǝzi ira kǝ naka suru ni wu. 26Kizi mǝ wǝmǝ mǝhuh, "Tubi rya tuku swǝ nǝtubǝ au, ukuh banzǝ nǝ suwǝsupor sugoro. 27Kizi ǝmǝ mǝtǝra nǝ, "in huh ni nyi, inruza ira kǝnǝ kǝsuru ni wu, yahum nǝnum, ǝnyi andu ti di mǝ tukpǝkpǝ turya nu kutu.28ǝzi uyara ni kini urunza ǝnyi huh nǝyira Abraha, Isaac, Jacob kini gung andu'urna ni ra rijǝ ru Weng, kuzi ǝnyi ǝlingi nyi nugungǝ. 29ǝrǝmuzǝ usuru nusar mǝsǝru, usar iyǝru, usar iyǝru, usar ǝyimǝ kini usaraza ǝmǝ tǝshizhi nu dǝtar patalaki nira titǝshi tu rijǝ tu Weng. 30Ruzang andu talwǝshi kizi ǝzi ǝnǝ dǝ du dinka di, kizi andu gbau nǝzi andu ǝmǝru.31Nǝlǝlu rindang ridi kizi andu nyanzǝ kpǝ rǝmǝ ǝhuh numǝ, hǝnuh, kuzi yaha ǝbandi tumǝ yira Herod nugǝnǝ uwunǝ ou. 32Yesu huh "hǝninyi kǝgǝring nǝ Anamaya dang, yira, isuzuzu irim irya nukutu inku wonzo richidi kini izu kini richi rutǝru kizi indunga u loko om. 33Nutarsa ǝchurnǝ augǝnǝ kini arjur gǝnǝ, itǝshi num nǝrumoro inrya ǝtubǝ ri chidi, izu kini richi rutarsa di, nudula nuhuh mǝkǝri, nushara undu'urna namaru gunga ǝ Jerusalem.34Jerusalem, Jerusalem, kǝmǝ wunza andu'urna nǝku gursa ǝtumǝ kǝ ǝtumǝ ninyi. Sǝlu char kǝ ingǝnǝ upǝsa andigenzǝ gini padan-nga utokoro kǝmǝ pǝsuza mǝna mumǝ nǝyi mǝ tugangu tumǝ, kizi au nǝwǝmǝ nǝnandi wu. 35Yira, arai au mǝ wangǝru tuping, nunu kǝ nadi yiram nǝhuh ukpǝ-tomo udula undo kǝmǝ rǝmǝ nǝyimǝ ruzǝ ru sharai.
1Imindi bi kpo nǝ rizhi richi ru kǝba ikurbi, mǝbi pirmǝ na rai ǝ uzhi undu tubǝ upharisees mǝdi yra bubumboro, kizi ǝnǝ nu dula umǝ nǝ ǝzhi vati-vati. 2Kuzi bizi uzhi undugarmǝ natuba ǝmǝ nu kono ubasa 3Jesuh bi bila uruza nǝdu ruza umǝkari' mu jew kini pharisees, mǝbila uruza nǝnǝ nuhuh nyel kǝ ǝwomu undubǝ richi ru kaba ukurbi da uwǝ yong?4ǝbi wǝ weti. Yesu bi mokumǝ, mǝ womu mǝ, kizi mǝ wumǝ na churna. 5Kizi mǝhuh nǝnǝ, ǝvi gini kizi ǝmǝ na vana da kǝzi buwun kizi ma da bu kpo na rubǝ richi rukǝbi kurbi kizi bǝmǝ chata mǝ susu wu? 6Bǝ ǝbi rang utǝra umǝ nǝtara tukpǝ-kpǝ tidi wu.7Yesuh bi hu mǝruza kandǝ kǝ ǝgyǝng kǝ ǝyisǝ nǝ nu vira tudǝtar tu rugbau, kizi mǝbǝ nǝ tuwanzu kǝtu huh. 8Zondo huh mǝyisu ni tsǝkǝri ǝnya, kǝnǝ kǝtǝshi nira gbau wu, kǝ nǝ ǝyisi undu kizi ou 9Kizi undu repu uyitsi ou huh mǝbiyu undo kǝmǝ yitsi nyi nǝhuh nuh, ya udindi ira eu di, kizi nǝyimǝ mǝmeng uturno nu bila ira gisang10Kizi huh ǝyisuh, hanuh kǝ tǝshi ni ra gisang, kizi undo kǝmǝ yisuh tungǝ, gǝna kizi mǝ huhnuh waring, turno hanuh ni ra gbau; kǝkina ukizi umura rugbau na tuba kusum andubǝ ka ǝnyi nǝtu tǝshi kinǝnǝ nu dǝtar wandǝ di. 11Bella undu nyanza rukpǝ ǝshinshi mǝ rang kizi undu shinshi rukpǝ ǝnanzumǝ rang.12Yesuh bi huh nuh nundo kǝmǝ yisu mǝ, huh yimba imete da kǝzi imete yih andu bugbau char, kǝna yitsi ǝrǝnu dǝkǝzi hahenuh, dǝkǝzi tubiri turum andi shibira wu, kǝnǝzi rijinchi ǝnǝ kuyisu dong shibira wu, kǝnǝzi rijinchi ǝnǝ kuyisu dong itǝshi padan-nga undǝ kǝ tǝrǝ.13lǝlu kǝ ungu yitsi nimete, yitsi andu tiyom, tugung, undutsuwǝ tulangǝ. 14Kizi Umurǝ ukpǝ-tomo, uruza ǝnǝ ǝrang utǝrǝ ou wu. ǝkizi ǝnǝ tǝruh nǝ richi ru rutorno mǝsanu mu andu tsang-tsang.15Bizi zondo kǝmǝ tǝshi nu dǝtar wandǝ kini Yesu kundǝ tukpǝ-kpǝ tidi mǝbi huh numǝ, undu kǝba ukpǝ-tomo nazi undo kǝ mǝrya bubomboro nǝ bigizi bututǝshi bu Weng. 16Kizi Yesu huh numǝ, "uzondo bi bum bura imete char, mǝku yitsi andubǝ char. 17Na iǝlu rimete di mǝ zha tulǝ rǝ tumǝ ǝkǝ gǝra nǝ ando kǝ ǝyisǝnǝ, ǝrǝ nǝ ǝmǝ biya tuyumbura.18Iyinkini ugurunu, gung gǝnǝ zhasutu mǝ tujir rǝmǝ. udu dinka huh numǝ, in kpǝ ulam, pirmǝ om in dǝ kǝyira oung. Wǝ mǝnu nuh nurai inrang ubiyu wu. 19Zondo kuhuh imǝ kpǝ iwun shubi, pirmǝ om indǝ kǝ mǝkǝ nǝ nulam wǝ mǝnu nuh nurai in rang ubiyu wu. 20Uzondo ku huh, "imǝwǝ ǝnya au gwǝ, na nandi inrang ubiyu wu.21Ulǝrǝ di bi biyu mǝnǝ bǝnu sharai di kusum imig kǝ ihana, usharai di kunda mǝnang, mǝ huh nulǝrǝ di, "Hanuh sǝsǝ nǝ suwǝ-supor kini tuchurna tupana di rau na andu tiyom kini tigung, tulangǝ kini andu tswerumǝ. 22Ulǝrǝ huh, usharai imig kǝ uhuh ǝwǝ ǝmǝ wǝ eng kusum nǝ nandi ira di dǝzi imo23Usharai di huh nu lǝrǝ umǝ, "suru hanuh nǝ suwǝ supor sugbau kini nǝ tukp angi tu igizi, wang ǝnǝ ǝrǝmǝ, nuh nuh kǝ arai ǝm di mo 24em ihuh nuh, gung andu nan gana kǝ ǝyisǝ nǝ bǝ ǝlambǝ umete em wu.25Nǝlǝlu rindi andubǝ zhosh dandi nu dula umǝ, kizi mǝ yuhuru mǝ huh nǝnǝ, 26kovi kǝ mǝ rǝmǝ nemi kizi bǝmǝ gyemi ǝtǝmǝ, ǝbǝmǝ ugwǝmǝ, andigenzǝ, hahene mǝna mugarmǝ, kini hahene mansha kuzi kini usokoning umǝ bǝmǝ rang tǝshi utumǝ om wu. 27kovi kǝ bǝ mǝ rang uchira uchichi ugǝkǝra wu, mǝku tarsum wu bǝmǝ dǝrǝ utarshi utumǝ om wu.28Kuzi nǝyimǝ gini avi kizi rairu mǝ mǝda pi rupyongor kizi nu nyere di bǝmǝ tǝshi mǝbǝra imig kǝmǝ wuna kǝ idi marsu mǝ itumǝ di wu? 29Jiji nandi wu huh mǝ mǝ gita ǝkpira gura di kizi bǝmǝ rang umarsǝ di wu, kusum ando kǝ ǝyira ǝkpo nu meshe umǝ. 30Nuh huh, Ata di mǝ kpo nǝ chorum kizi bǝmǝ rang umarsǝ di wu.31Dǝkǝzi yandi ujah, kǝ pirmǝ umǝ nu tiya ukwara kini uzhi ujah kizi bǝmǝ tǝshi mǝ zarǝpu mǝ rang kǝmǝ tiya ukwara di nǝ andubu tugu rukurǝ kini ujah kǝ angu mǝnǝ kǝ ǝmǝ nǝ andubǝ tugu akur repu? 32Jiji nandi wu mǝzi andu tiya ukwara umǝ kada piyu, mǝ zha ǝtumǝ ǝdi kǝ bila tuchurna tu rumoro rishamma. 33Bǝkǝ nandi gini kǝbǝ mǝyimbǝ kusum tukpǝ-kpǝ tumǝ wu bǝmǝ rang utǝshi utumǝ om wu.34Mumu mugalau mudi, huh muwarnǝ kini ilamlam imǝ ǝdi kurang ukursu ilamlam di mǝshǝ? 35Bǝkuzi mang ni zhi itumǝ nǝ bigizi dǝkǝzi nugangi wu. ǝyǝmǝ ǝlingi, undo kǝ ǝmǝ natuto tu kundǝ, mǝ kundǝ
1Na nedi kusum andu kǝba ugǝndu kini andu mǝruku na urahazu mǝ na Yesu ǝdi kundu zumǝ. 2Kusum ǝpharisees kini andu darsa bi munu nǝpum gǝnǝ, nugusa, "undo di kansa andu mǝruku mǝku ri-rya kinǝrnǝ.3Yesu bi ba: nǝ tuwanzu tugusa nei. 4ǝvi nayimǝ gini kizi ǝmǝ na itǝmu rinyi kizi uwandǝ wurumǝ, bǝmǝ yaha eng ǝkur turbo nani turbo di nǝyimǝ uyuru mǝ pirmǝ nu bila ku wandǝ kudandi pirmǝ nǝ lǝlu kama zǝrǝ kwǝn wu? 5lǝlu kǝhuh mǝzǝrǝ kwǝn, mǝ kalma kwǝn na dongong ni shokori nani.6Huh mǝ dungǝ nǝ kwǝn na susa mǝyitsi sirǝnǝ kini andu shibira ǝmǝ, mǝhuh nǝnǝ nǝ wuzang ishokori kinemi imǝ zǝrǝ kutamu ku wurumǝ kom. 7Kusum nǝ nandi di em nu huh ninyi, ǝzi rai rugupang nǝshiri natǝru undu mǝruku mu wandǝ kǝmǝ kǝba Uweng.8Dakǝzi ugwa kǝ ǝmǝ na idama rukurǝ, kizi buzhi bu wurumv nǝmǝ, bama doko ukai, mǝbisa arai mǝbila nyel pirmǝ na lǝlu kǝmǝ zǝrǝ bǝng wu? 9mǝbihuh mǝzǝrǝ bang, mǝ yitsi surǝnǝ kini andu shibirǝ ǝmǝ kusum, mǝ huh nǝnǝ wu zang rai rugupang kinemi imǝ zǝrǝ budama buwurumǝ bom. 10Kusum na nandi, em nu huh nuh, ǝzi rai rugupang natuba ǝtumǝ au Weng.11Kizi Yesuh huh, "Bizi uzondo nǝ ǝdigenzǝ ǝrepu, 12Kizi uginanzǝ di huh nu na Dada di, "Dada ǝbisǝrum usar ururum rom; mǝbi hara nǝnǝ rurum rumǝ.13tsi bǝ subi kpo ni char wu, rana ginanzǝ di kanka imǝ pirmǝ nuzhi upana pyau nvban dang kizi mǝ shara rurum rumǝ na usokoning utal wǝshi. 14Na mǝru kǝ mumǝ wursu imig kǝ nazi ǝmǝ nani, kizi ikomo wǝni kpo na bigizi bindang budan di, kizi tiyom tu kupumǝ.15Mǝbi kizi mǝ pirmǝ mǝka bila itumǝ nizhi urum ubigizi bindang budi, kǝ mǝbi chǝpumǝ nu lam uguya iranga yarai. 16mǝba wǝ rai rugupang kǝmǝ ba rya iriya iranga yarai di, baka ka bazondo mǝyimǝ izhimig wu.17Ku vana kudi kubihuh ku kurmǝ nǝyimǝ rupum rumǝ, kizi mǝbi huh, ǝnatumǝ ǝ dada om ǝyondo kǝ ǝn na ǝfuk fuku char, kuzi em na pandi nu wi na ikomo. 18Em intorno in yaha ǝbandi, impiram na ǝtam, indi huh numǝ, "Dada Uweng nǝshiri kini nuh. 19Nedi em banzha kǝ ǝku huh num vana ou wu, wangǝrum uzhi unatuma wǝrai ou.20Na nandi ku vana kudi kubi torno ku zaya mǝbi huh mǝdun gǝ nu kira Dada umǝ, nupir katozo umǝ pyau, ǝtǝmǝ nika yirimǝ, kuzi izhai bi wumǝ, mǝbi sumǝ mǝka guntumǝ. 21Vana di bi huh numǝ, "Dada, imǝ wu utaka nu weng na shiri kini nuh, baku zha ǝhuh em vana ou wu.22Dada di bu huh natulǝrǝ tumǝ, rǝnyi sasa natukpǝkpǝ turupum tugilau, ǝdi wǝnumǝ, ǝku wumǝ rukpa ru wǝrǝ kini tumǝforo nǝtubuna. 23Kuzi rǝnyi naku wun ku gilau ǝdi tuzu kweǝng. Tidi yra tu wuza ishokori 24Bǝka ka vana om bimǝ wi, nedi ǝmǝ natu vunkuzǝ. mǝbi wurumǝ, nedi imǝku zǝrumǝ, kizi ǝbi kpo ni shokori.25Bi kuzi vana gono umǝ umǝ nu lam. mǝbi huh mǝdun gǝ nu kira ǝsussa, mǝkundǝ rimeze kini ǝmiza. 26mǝbi yitsi uzhi ulǝrǝ wǝrai di mǝbila uruza imig kǝ eng nǝtǝnu? 27Ulǝrǝ di bi huh numǝ, uwenu mǝdunga na sussa kizi Dada ou nmǝ tuzu ku wun ku galau bǝka ka mǝkabu mǝ shamma.28Kuzi vana gono di bi kunda mǝnang mǝ gyami uruwǝ, kizi Dada umǝ suru mǝ wuza ǝval ǝmǝ. 29Kizi vana gono di huh nuh na Dada di "bara imǝ wuzau rilǝrǝ nǝ suwǝ char, bǝ inwungu zu ugarunu ou wu, kusum na nandi bǝ umǝ yam koda ku mandi wu, kǝ indi wuza ishokori kini ǝyǝring. 30Nedi kǝvana ou mǝ biyu, kǝmumǝ kǝ wuna rurum rou kini tulam, kizi utuzu mǝ ku wun ku gilau.31Dada di huh numǝ, "rana, ou koyandi lǝlu au kinemi, kuzi ko imi em euwu. 32Iwa nyel kǝ tuwuza ishokori irai rugupang, baka ka uwenuh di bima wi, nanedi ǝmǝ nedi natu vunkuza, mǝbi mǝ wurumǝ, nanedi ǝmǝ zǝrumǝ."
1Yesu maku huna andu dula umǝ, pazhi ushi undu rurum ni ka amǝ na undubaruzumǝ ututomo, kizi anana gara numǝ nuhu undubaruzhumǝ-ututomo di nu sharsumǝ rurum. 2Kizhi undu-rurum ridi yisu mǝ mǝhu numǝ, imi nedi ka em nu kunda di natara au? Gara udaku u baruzhǝ di bazhi ka ba uku sokono undubaruzha wu.3Undubaruzha di mahuna rukpǝ rumǝ, imi kizhiingu wa nedi ka usharai om ma: kabum ututomo ubaruzha? ba em da na budǝrǝ bu kǝbǝ wu kizhi mameng num nu wuzha aval. 4Ing kam iming ka engwa, bazhi ushaka ana kaba ituma. i. baruzha nemi, andubǝ di kabum na tirai tiganǝ.5Kizhi undu baruzhadi mayisi kusum andu tudur tu usharai umǝ ma bila uruzha na undu dinka mashe kizhi usharai um dulau? 6Mahu sikete sinyi rukurǝ su manu-mupar, "mahu numǝ, inga uva utu dur tou tashi sasa undi darsa sinyi shobi. 7Kizhi undu baruzha di huna uzhondo di, mashe kizhi adulau? mahu tu kwayanyi tu iku sinyi rukurǝ. mahu nu mǝ, ingya uva utu dur tou, undi dursa akur-uru8Usharai di ma yiba nudubaruzha ujur-tanu tu gilau di bazhaka ma wuzha rimi Andigyenzhǝ a masanu midi gotozhi na rimi nu dula na rimi nu dula na andubǝ gǝnǝ, kini andigyenzhǝ au iyeryer 9Em nu gara di ninyi, mokin riyering na kpǝ gini na chunna a rurum ru achunna au jur tanu ti gilau, bakaka, usha ka inu imain ing gana a kabu nayimǝ arai au jur mina gǝnǝ10undoka amǝ na akurming ni gisang amǝ na akurming ni char kizhi undoka ama nu jur ranu tu yeryer ni ming gisang, ba ma wuzha tanu yeryer ni gbou wu 11engbaka ba au na akurming nu tutomo na rurum ru jur yeryer wu, Avi kizi ma tara rurum ru akuming nawu? 12ingbaka ba urang tanu na tukpakpa tu azhondo wu, avi ki mayau ikurbi rukpǝ rou?13ba ulǝrǝ ni ka ma rang ututomo na tisharai ti repo wu, isokono ma gyani zhondo mǝ wǝmǝ zhondo, dakǝzhi ma yutu rukpǝ nu zhondo, ma gyamu uzhondo u: rang ututomo nu Uweng kini rurum wu.14Nedi tu pharisees, ka: a wǝmǝ ikurbi, a kunda kusum tukpakpa tindi, kizhi a meshu mǝ. 15mahunǝnǝ "no kuzhuzhu rukpǝ rigini natuba a andubǝ, kzhi Uweng ruzha suroho sugini. Iming nanganaka a yiba eng nayimǝ andubǝ, a gyami eng natuba au Uweng16Titarkaning kini atumǝ am nu-tutomo pirmǝ nusha ka Yohana ma rǝmǝ. usuru nusha undang, arhuwa nu gara ubunu u Uweng kizhi kwani nu chiri rukpǝ rumǝ rumǝ nagata, nayimǝdi. 17i goto maramara, ka ashiri kini bugizhi mudi maina, kinika bugoro bu wondǝ mudi maina, kinika buyoro bu wondǝ bu titarkaning budi wurumǝ.18Kwavi ka ma jiki ugwa mǝ muku chirra uzhi muma wuzha ilana, kizhi undo ka ma chira ugwa ka majiki anya amǝ ma wuzha ilana.19Nedi ana wa uzhi undu rurum, ka mawuzha tisarmani tu gilau, kuzhu amǝ na: malinsam nu: rurum rumǝ koyandi rici. 20Uzhi unaval ni ka rizhǝ rumǝ Lazarus ka ma tashizhi nu shib-giwa umǝ, ka amayre ma kupu mǝ. 21nu gana ka madi ri-iria kpozho usuru na aru a undu rurum, kuzhu iyera na biu nu limba a mayre amǝ.22Usha pa biu ka undu aval di ma wi kizhi atumǝ au Uweng nashiri na chiru mǝ aka tarumǝ nu kira Ibrahim. Undu rurum dong mǝ wi kizi awansumǝ; 23Nayimǝ arai auruw nu kunda kpai, ma zhansa azhi amǝ ma yira Ibrahim pyeu kini iazharu nukira umǝ.24ma kyiba nuhu, ata Ibrahim kundi Izhai na tara am, undi tuma Liazarus madi wa rubo na mini madi zhizhimum relem, em nu kunda kpai nu-ruw di25Ibrahim mǝhu vana, ruzhaka nusha utuvungǝzhǝ tou ukaba iming gilau eu kizi liazharus mura iming i shoro. Nedi amǝ na malinsam kizhi aw nu kunda kpai 26Indang kpaidi wu, ruwoa rugbou na tarshi goro, bazhika undu gana uwugulu suru bandi pirmǝ nawa, ba a rang wu, kizhi zhondo ma rang ma wugulu uburu nenyi ubiu zhondo ma rang ma wugulu uburu nenyi ubiu naru wu.27Undu rurum mahu, em na aval, Ata Ibrahim, uba tumumǝ na rai a dada om 28bazhaka em na hahenum shobi- ka madi ka wundǝ nǝ turo, agana na biu nayimǝ ira kunda kpai di wu29kuzu Ibrahim mǝhu numǝ Anǝ na musa kini atuma au Uweng; yohanǝ adi kundudǝ nǝ. 30undu rurum matara, ohoh, dada Ibrahim, uzhondo hu ma hanu mǝ usuru nu wi, a yaha maruku, 31kuzu Ibrahim mǝhunu mǝ baka ajita karu ututo na musa kini atumǝ aw Uweng wu, anang gu karu ututo nu zhondo ka ma suru nu wi wu.
1Yesu mahunǝ andu dula umǝ, isokono lellei ki a mura ashari au gulu, kizhi mǝkari nudu ka ubiu na cunna amǝ! 2igoto nyel ka akisumǝ rishari ruwuha iku, na rumoro kizhi a lingimǝ nayimǝ repende; ka madi wa undu wondǝ nayimǝ andu-lǝshi di nugulu.3Baring akpv gini uhenu hu ma taka, sartumǝ, mahu ma ruzha utaka umǝ rya ti rinu numǝ 4mahu ma wa makuna na sundr, nuyira, kizhi maku biu na sundǝrǝ nuhu, "Imma ruzha utaka om," doli u rya mǝ tirinu:5Andudula ahuna ata, kinandu utararai." 6Ata mahu, "ingbaka anyi nutararai da bumuzhu bu mustard, na rang uhuna ucici u mulberru rupurou udi ka gita rou nayimǝ repende, kizhi idula ugara gini,7nedi aui gini, kizhi amǝ nu lǝrǝ numǝ na avara da ubiha ka ma hunumǝ, uhu ubiu uburu nu lam urau sasa una tashi tu riria? 8ba mahunumǝ, hanu: ka shiram iria indi rya, u kisa ribam nu sarmani udi wuzham ututomo, pirmǝ nusha ka ing biya urya-ti-ria kini uswadi. namarudi kizh au na rya kini uswa.9ba mawa inja nu lǝrǝ di wu bazhaka, mawa imingka titarkaning tuhu, nandi?, 10Nanandidi, ǝnyi dong, ushaka nǝhu namawa kusum imingka ahu nawa, nahu: ar tilǝrǝ kabatu-zha wu. ar tuwa iming ka imoko ituwa kpaidi hu.11Lǝlu ru: biu ka mawatanu pirmǝ na urushalima, ma kpo ni kazhu nu kira samaria kini Galilee 12mapahu ma ruwǝ na bizhi bukoro, ma: mana kini andubǝ rukurǝ ka anǝ tugun tidi aka tura shishati, numǝ, 13kizhi a nyazha sumoro nuhu, Yesu, usharai kunda izhai gorro."14mahu ma yirǝnǝ, mahunǝnǝ, "haninyi kǝ bǝning akpǝ gini na tu pozho." ahu amoko achunna, akuzhu rugǝnǝ (Awomo) 15Undu wondǝ gǝnǝ pahu mayira ka muma womo, ma tarani namaru, na rumoro rugbou nu zhanzhana Uweng. 16ma na fall na tubuna tu Yesu, na ti inja numǝ. amǝ undu Samariye hu.17Yesu mahu, ba ǝnyi rukurǝ kizhi a kuzu nyi wu? andubǝ torbo bei? 18ba azhondo ni ka a tarani adi zhanzhana Uweng wu, kizhi ugyen kpaidi? 19mahu nu mǝ, "torno udi hanuw. utararai rou ma yaw ruguma.,20Tu pharisees pahu a bila uruzha nǝmǝ natara usha ka bugizhi bu reja ru Uweng sǝ biu; Yesu ma tarǝnǝ mǝhu "rǝjǝ ru Uweng ru biu nu barizha shauwa wu." 21da ahu, barra, gyen bang.: da inji bang: wu! na barra, bugizhi bu ruja ru Uweng nǝ yimǝ gini."22mahuna andu dula umǝ, "si-su biu ka na gana u yira rici ru wondo ru vana u undubǝ kizhi nasa yira wu. 23Ushadi kzhi ahuniny, baring abandi; baring abanji! konzheng nagana suru wu da na suma nudula gǝnǝ wu. 24da iyakaka unyelbe, nyelbuzhǝ yerǝrǝ usha ka mawa nyelpu, usuru nu-sara wondǝ u ashiri pirmǝ nuzhi uusara u ashari, nandidi kizhi vana u undubǝ ma sokono na rici rumǝ.25Kuzhu na dinka di, ma gama ma kunda kpai na tukpa kpa char, anyana andi aku gyami mǝ 26Iyakaka i hana nusha u oah, Nandi kizhi iku hana nusha u vana u undubǝ. 27Anǝ nu rindi, nuswadi, na tinya kini uyimba na anya pirmǝ na rici ka Noah maruwǝ nu ark kizhi bure bu gbou biu muna wunzǝ nǝ.28Niyakaka, iku hana nusha u lutu;- anǝ nu ryadi nu swadi, nu kpazhadi kini zhizhadi, nu gwaradi kini upyizhidi. 29Kuzhu nu-sha ka lutu masuru na saduma, ure u uruw kini kibiritu pa kpo usuru na shiri muna wunzha andubǝ kusum30namaru indidi gbaki, iku sokono nandi na rici ka a bǝnǝ vanav u undubǝ. 31Nurici rindang, yaha undoka amǝ natara arai gana shupu nu susu tukpukpa tumǝ na rai di wu. kizhikuzhu na chunna wondǝdi, undoka amǝ nu lam gana tarahi wu.32Neku-tuna na ugwa lutu 33kwavi ka ma-gana ukaba tuvungkǝzhǝ tumǝ ma naha tuvungkǝzhǝ ma mura tang.34Em nu garadi ning, na-ari andang, andubǝ a repo na anabu wondǝ a chira undu wondǝ a yaha undu wondǝ. 35Amura tuga tu repo nu wuha-iria nira wondǝ a chira u wondǝ a yaha u wondǝ. 36Andu repo nu lam, a chira undu wondǝ a yaha undu wondǝ 37Abila uruza nǝmǝ, pirmǝ na bei? mahu nǝnǝ, irs ka ikezhǝ ni, a mura tumajugu ni nu pitunu nira wondǝ
1Kizhi mǝ bunu nǝnǝ nu shiguta niyakaka awuzhuzha aval kusum usha, a gana wa-madoro wu, mǝ hu, 2"pazhi nuzhi upana, uzhi undu tuzhu ruvuna ni ka ma kunda iyewoa uweng wu kini uchira mamyeng mu andubǝ wu,3Nedi, pazhi uzhi ushi nupana udang, ma buguzhu nǝmǝ lalati, nuhu binkam indi mura akurmi nam natara undu gyami on 4Lǝlu ru sura charr ka ba magana ubinka umǝ wu, kizhi pirmǝ na kuzhi lǝlu, mahuna rukpǝ rumǝ, eng ruzhaka ba ing kunda iyewao i Uweng wu da uchira mamyeng na anduba wu, 5kpa nanandidi, bazhika ugwa di nu yamm utuba rukpǝ, ing-ga binku mǝ madi mura akurming, magana wam injira nu bihuzu umǝ kusum usha6kizhi ata mǝhu, !kundang iming ka undu tuzhu ruuna ru jur-akurming ma gara. 7Nedi ba Uweng ma biu na akurming na ando ka ma uirǝnǝ ka akibuzha nu uyira kini ari wu? ma sharǝ nǝ usha charr dowoa? 8em nu gara di ninyi nuhu, ma biu na akurming nǝnǝ na masasa. Nanandidi, vana u undubǝ huma biu, mana mura utara rai na masanu midi?"9Kizhi maku gara ushiguta indi na azhondo ka awǝmǝ na-akpǝ gǝnǝ nuhu anǝ andu tanu tu gilau kizhi a-shara udun gara andubǝ. 10Andubǝ a repo a hanǝnǝ nu gura u Uweng na aval, uwondǝ di ka amǝ u pharisee kini uwondǝ di undu kaba ugandu.11u pahrasee di ma torno ma wuzha aval nǝ tukpakpa tingdi na tara amǝ; Uweng em na inja nu ka ba em da undang gara undubǝ wu; andu - igana, andu jur tanu tu gilau, andu ilana, da kazhi andu kaba ugandu di wu. 12eng wuzhuzha uyiranandi na repo na sisundǝrǝ. eng nyingzhi tu binka tu kusum iming ka ingmura.13Kizhi, undu kaba ugandu di naritoring na ku lǝlu, ma tibi nyanzha azhi na shiri wu, kizhi ma rǝkǝ bugyese nuhu, Uweng kunda izhai natara am, 14em undu makuna em nuhu ninyi, umdo di ma tarami na rai-amǝ nu kuzhu-sar, nugoto kizhi unduji, bazhika kpa undo la ma nyangzha rukpǝ rumǝ a shingshimǝ rukpǝ, kizhi kpa undo ka ma shingshi rukpǝ rumǝ a nyanzhu mǝ.15Andubǝ di nu bihuzhu numǝ na andigyangzhǝ madi gakǝ nǝ, kizhi andu dula umǝ ahu ayira indi, a sartǝnǝ 16Kizhi yesu yisǝnǝ nǝmǝ nuhu, yahing andigyangzhǝ gisang di adi biu nemi, nagana gǝhǝ nǝ wu. Bazhika bugizhi bu rija ru Uweng bu sana gǝnǝ hu 17Akura durdi em nu gara ninyi, undo nanganaka mǝji kaba bugizhi bu rija ru Uweng danggha undigyengzǝ wu, ma ruwoa ni wu."18uzhi undu rija ma bila uruzha nuhu "undu banzhǝ gilau, imi kizhi eng-wa indi mura tuvunkǝzǝ tu labu-mina? 19Yesu mahunumǝ, Bazhi imi ki uyisum undu bǝzhǝ gilau? uzhondo ni ka amǝ ugilau di wu, Uweng bǝlǝ. 20Uruzha ubunu u ruuna-ugana wuzha alana wu, ugana uwuna wu, ugana uwuzha igna wu, ugana udula amaru amalem wu, yimba rugbou na dada ki ango ou." 21undu rija ridi mahu, "kusum tukpakpa tingdi, em na dula tang nusha re maina rom."22Usha ka Yesu ma kunda indi, mahu nu mǝ iming wondǝ ki udu-unaha di. ka zhizha kusum iming ka aw nani, udi harsa na andu jur umura, u mura rurum na shiri kizhi urau una duka." 23ushaka undu rija ridi ma kunda iming indi, ma-wa manang charr, bazika amǝ na rurum tim.24Yesu mahu ma yira iyakaka ma-wa manang, mahu, "isokono nu gbanǝ nu undu-rurum madi ruwǝ na bugizhi bu rija ru Uweng! 25i sokono maramara nu rakumi ruwǝ na rizhi ru ura-udunzha ka undu rurum ruwǝ na bugizhi bu rija ru Uweng.26Anda ka anǝ ukundizha di ahu, "kizhi mamura ikefu? 27Yesu matara "tukpakpa ka undubǝ ma rang uwadi wu, I warumǝ nira i Uweng28Bitrus mahu, "nandi, tuma yaha kusum iming ka eng-igoro, arnu ow. 29Yesu mahu nǝnǝ akuradurdi em nu gara ninyi nuhu, uzhondo ni ka ma yaha arai da ugwa, da rehene da anata da andigyenzhǝ, baka bugizhi bu Uweng, 30ka managu gaba charr-tim nusha undi kini usha ubiu wu, tuvungkǝzǝ tu labu u maina."31mahu ma pitunu andubǝ rukurǝ nani repodi na rukpǝ rumǝ mahunǝ nǝ, baring pirmǝ goro pwo na urushalima, kusum iming ka atuma du Uweng a darsa natara vana u undubǝ imonzhuzho rumǝ. 32bazhaka a yutu mǝ na andu marim, awuzu mǝ umeshe kini udima umamyeng kini ukpo zhumǝ tomo. 33namaru ka ama wharatuzhumǝ a wunumǝ rici ru taru ma torno gbaki"34Anǝ atibi ruzha izhiming indidi wu, kizhi tubunu tindi nu nyusa nǝnǝ kuzzhu ba, a rang uruzha iming ka ma gara wu.35Nanandidi, Yesu mahu mǝ wǝsǝ vati na Jerico, uzhi ulǝngǝ na titashi nu kira achunna na aval, 36mahu makunda rugozhon ru andubǝ natanu ma bila uruzha, imi ka eng natanu. 37Ahunumǝ nuhu, Yesu u nazharat nu-sura.38ulǝngǝdi mawa bukyengku nuhu, Yesu vana u Dauda kunda izhai em" 39Andoka anǝ natanu natuba a sarhe ulengǝ di, ahunumǝ ma wa wayti. Kizhi maku kini bukyengku budi vana u Dauda kunda Izhai em.40Yesu matura, mahunǝnǝ aka biu nundodi nǝmǝ. Kizhi ulǝngǝdi mahu ma biu vati, Yesu ma bila uruzha nǝmǝ, 41imi kizhi rairou ka indi wanuw? mahu, Ata, rairom indi mura urika ira om.42Yesu mahunumǝ mura u rikaira ow. utararai rou mayau ruguma. 43nusha udangdi ma mura urika ira umǝ kizhi madulumǝ nurzhanzhana Uweng. kusum andubǝ ahu ayirumǝ, awuzha izhantu nuweng.
1Yesu ma ruwǝ kuzhu amǝ nu: sura nayimǝ Jericho 2kizhi uzhi undodi ni ka rizharu mǝ zakka. Amǝ undu-kabba ugandu gbou kuzhu amǝ undu rurum.3ma: bila ka madi yira avu nǝzhi Yesu, kizhi ma reng uyira umǝ wu bazhi rugozhon, kuzu amǝ nyawa. 4ma sumǝ natuba andubǝ di maka: nyana natara uchunu sycamore tree maǝi yirumǝ, bakaka Yesu ma sura na achunna andangdi.5Yesu pahu ma biu na ira indangdi, ma bara ashiri kuzhi mahu, zakka shupu na bigizhi sasa bazhika ricidi em ingu tashi nawu narai 6Kizhi ma shupu na masasa nabigizhi ma: kabumǝ na rairugupang 7Andubǝ ahu a yira indi, kusum gǝnǝ a munu nuhu ma pirmǝ nubara undoka amǝ undu mǝkuna8Zakka ma torno mahuna ata, "bara, ata, ingu yimba usar nu rurum rom na andu jur-mura kuzhu, inbaka em makaba iming i zhondo na chuna ka ba a yalaudi wu, ingu kursu numǝ nǝnanzhi i imingdi 9Yesu mahu, ricidi ikefu ma biu na arai andi bazhika amǝ dong 10vana u Ibrahim hu vana u undubǝ ma biu nu bila, kini uwa kefu na andoka a wurǝnǝ11Anǝ nu kundizha tukpakpa tingdi, ma hu huwa nubunu kini ugava ushiguta, bazhika muma niu vati na urushalima. anǝ nu torong nuhu bugizhi bu Uweng bu hashi bu bǝnǝ rum 12mahu bazhinandi, uzhi undu-gilau ma pirmǝ na buzhi bugizhi pyau, madika kaba narukpǝ rumǝ bugizhi bu rija madiku tarani.13ma yisi tilǝrǝ tumǝ rukurǝ ki ma: yǝnǝ idama rukurǝ, ma: lunǝnǝ wuzhang tizhamin nani kizhi em biu, 14konzhen andu-upana umǝ gyami mǝ ki achǝ chǝ atumǝ undodi wuzha rija natara goro wu 15iku sokono, ushaka ma tarani, ka mumaka kaba rijaridi, matuma aka yisi tulǝrǝ tu nanganaka ma yǝnǝ ikurbi, a biu nǝmǝ, madi-ruzha, mashe nezhi uswa ka a mura niratizhamin16undǝ-dinka nǝ biu natuba amǝ mahu, Ata, engkini mura uswa u idama rukurǝ midama ka uyamm 17undu-gilau di mahunǝ, kaja ulǝrǝ gilau. Bazhi ka uwuzha akurming nayimǝ igisang, Ama yau rija (or budǝrǝ) na tara tupana rukurǝ18Undu-repo ma: biu, mahu, idama eu i minam idama shobi 19undu-gilau di mahu numǝ au kaba rija ru rupana shobi.20Uzhondo ma biu, mǝhu, ata, ingye idama eu ka em intara nuw kefu naymǝ tisarmani, 21em niyewoa eu, bazhika aw undu gana hu. ukangsa iming nira ka ba utara ni wu; upituzhu nira ka ba uwuzha tugbara wu.22Undu-gilau di mǝhu numǝ, nǝ moro bunu au, kizhi intuzhu: mǝkangara nuhu, au ulǝrǝ u anyasi. uruzhaka em undu gana di, kini ukansa imingka ba ingtara wu, kini upitunu iria nira ka ba ing gbara wu. 23bazha imi ka ba uka tararum ikurbi di na rebinga wu, bazhika, usha ka enghu engbiu, indi mura uswa ni wu?24Undu-galau di mahuna andoka anǝ naritoring bandang, kabing idama di nǝmǝ, nǝdi yimba nu undoka amǝ na tu minas rukurǝ. 25Ahunumǝ, Ata amǝ na tu minas rukurǝ.26Em nu garadi ninyi, nuhum kwavi ka amǝ nani, aku kinimǝ ni, kizhi undoka ama naha, ku nanggana ka amǝ nani aku vini. 27Kizhi andu gyami om di, andoka ba rairugǝnǝ indi wuzha rya natara gǝnǝ wu, na rǝnying nǝnǝ bandi nadi wuzhǝnǝ natuba am."28mahu magara tukpakpa tingdi, ma sura a tuba pirmǝ na rushalima.29usha pahu ubiu ka muma biu vati nǝ Baitfaji kini Bait'anua, nukira uwoho ka ayisi ong Zaitun, ma: tuma andu repo andu dula umǝ, 30nuhu, haninyi na bukoro ba: atuba, anyi nu ruwǝdi na mura uzhi Aholaki, ka anamǝ nyanani wu. buning amǝ nadi rǝpi num nani. 31uzhondo humǝ bila uruzha ninyi nuhu, "Baka mashe ka anyi nu bunu umǝ? nahu" Ata nu gana di.32Ando ka atumǝ nǝ, ahanǝ nǝ aka: mura u aholaki niyakaka Yesu matuma gara nǝnǝ. 33ka anǝ nu bunzhu u Aholaki di, ushowǝ di mahu nǝ nǝ, bazhi mashai ka anyi nu buzhu u Aholaki di? 34Ahunumǝ "Ata nu gana di." 35Ana sha ong na Yesu kizhi anorto tisarmani tugǝnǝ natara u-Aholaki di ki awa Yesu natara-amǝ. 36amǝ na tanu, anǝ nu nortuzho tusarmani tu gǝnǝ na chunnadi.37mahu mawǝsǝ vati nira uhowo u olives, kusum rugong ru andu dula umǝ a kpo na rairugupang kini uzhanzhana Uweng na rumoro rugbou bazha kusum ututomo gbau ka ama rikǝzha 38Nuhu, "akabiki sokono nuja ka ma biu nayimǝ rizha ru atagoro! ishamma nayimǝ ashiri kini rugbou nayimǝ ashiri!"39Tizhi ti pharisees nayimǝ rugong ridi a hunumǝ undubǝzhǝ, sarkǝ andu dula ow 40Yesu matarǝnǝ nuhu, " em nu gara di ninyi, ingazhi andindi hu a wa wti, ashari di ba halmuzhǝ.41ushaka Yesu ma biu vati nupana, ma kibba bazhi ubana di 42Nuhu "Bazhi unaruzhaka nayimǝ rici rindi, au dong, tukpakpa, au dong, tukpakpa ka tu biu nu na ishamma! kizhi kuzhu tang nu nyisa nazhi aw.43Bisu biu natara aw ka ananyarmǝ aw a pyi iming kata nati kira kizhi a kangaru, ki a lingau usuru na kusum tuswar. 44A wasku: uri nabizhizhi, kini andigyenzhǝ au ba a yaha rizhi rhushari na tara rizhi wu bazhika ba uruzha usha ubara ow wu.45Yesu ma ruwǝ nu gura u aval, kizhi ma kponu nǝrǝ andoka anǝ nuzhizha iming, 46mahunǝnǝ, eng nu darsa, arai am a sokono arai a aval. kizhi nu ma sokono na ang ubari u igana.47Yesu nu banzhǝ kusum rici nayimǝ ugura gbou waval. pozho gbou kini andu darsa abila adi wunumǝ, nandidi kini ija i andubǝ, 48kizhi arang uwadi wu, bazhika kubum andubǝ nu kundizha umǝ
1Rizhi Yesu nu bǝnzǝ andubǝ ubunu ulense nǝ yimǝ Araiauweng, tu priest tu gbow kini andu darsa iyoro a: andiganu bi rǝnǝ ǝnǝ muru mǝ 2Abi garu nu kinǝ mǝ, ǝhu numǝ, gara nandu avi ki mǝ yau achunna ka ou nu ba ubunu di, kinizhi u mura tu dǝrǝ bu dima sana tidima tindi nǝ vi yon?3mǝ bi wǝmǝ nǝnǝ mǝ hu, em in gana uzhi u nizha nanyi don garin na num 4uchiri na mini u John usuru na shiri duwǝ da kǝzhi wǝn dubǝ yon?5Abi lorom nǝ kpǝ gǝnǝ, ǝhu "Hu tu wǝmǝ numǝ nuhu wǝ shiri hu, mǝ hu nandu, bazhi mashe kizhi nabi gyami u kaba di? 6Hu tu tu wǝn dubǝ hu, kusum ǝndu di bǝndi angu gursan du, bazhi ka ǝnǝ ǝmǝ wǝmǝ nu hu John utuma u Uweng hu7Kizhi a:pa wǝmǝ ǝnǝ a ruzha ira ukǝ suru ni wu. 8Yesu bi wǝmǝ mǝ hu nǝnǝ, em don in gara ninyi ira ka in mura bu dǝrǝ boin ni wu9mǝbi ba: tuwǝnzhu nan dubǝ mǝ hu nǝnǝ uzhondo ni ka mǝbi gita uke u chichi ma yimba on nandi tumǝ, ǝmǝ mǝ pirimǝ nu zhi upana shishati maka dokono. 10Na maru si: char, mabe tuma ti lǝrǝ tumǝ nandi luma i ube di, nu tu aka baku mǝ tukpakpa tu lam di, andi tuma nu ubǝ di be kpasǝ nǝ ǝ nǝrǝ nǝ a shira na tǝrǝ tu gow11mǝbi ku tuma uzhi ulǝrǝ umǝ di, andi tuma nu be di, bi: ku gbasu mǝ ǝ nǝru mǝ ma shira na tǝrǝ tu gow. 12mabi chacha utuma u taru, andi tuma nu ba di, bi gǝnzhu ti ra ǝ nǝru mǝ.13Ushǝwǝ ube be hu, luni ka in wa nǝzhi, in tuma saka vana om in gana a kunda mameng mumǝ 14Andi tuma nu ba hu ǝ yirumǝ ubiu, z chata a runduzhu nǝ nǝ nǝkpǝ ǝhu, vana umǝ ninyang ubiu umǝ ǝmǝ dǝ nǝzhi undu chiru songo umǝ, tu wunu mǝ ube di di dokono ugoro15Abi wunumǝ ǝ viki mǝ na mam ubv di, ǝnyi na yira imi kizhi undu be di ma wa nandu ituma i ube di? 16mǝ hu mǝ rǝnǝ ma shara andu ituma di kusum, kizhi mǝ yunba ube di nandi gisau.17Yesu be: barǝnǝ, mǝ nǝnǝ, imi kizhi a gusa a: Rishari ka andu pi chorom a: gyawi, rindǝ kizhi ruma sokono rishari ra: kpira gura. 18Byolla undo ka mǝri na rishari ridi mǝ lente rumǝ, kizhi kusum undo ka rishi ridi hu ru kpo numǝ, ru tashalumǝ19Tu priest tu gbow tidi kini andu darsa a: andiganu di bi bila ka adi moku mǝ, kizhi iyǝwǝ wǝ nǝ nan dubǝ 20Abi a zondo hana a dulumǝ u ruka dang ǝnǝ na tanu ti gilau, adi muru mǝ nu taka kizhi adi moku mǝ aka shumǝ nan di rija21Abi bila ruzha nǝmǝ, ǝhu numǝ, tu ruzha au undu ba: akuraduru, ingye u ba: akuraduru labu u gyamu zhondo kusum limin ka u ba: gbaki akumchum hu. 22Iwa nyel ka tu tara ugǝndu na ceasar duwǝ?23Yesu bikam ryomo ri gǝnǝ, mǝhu nǝnǝ. 24Bǝnin nanum bu kurbi inda yira, uluru wǝ vi ni? ǝhu uluru u "Ceaser hu"25mǝ hu nǝnǝ "yunban na ceaser imin ka ein i Ceaser na ku yunba na Uweng imin ka ein i Uweng. 26Abi bila a da muru mǝ nu taka nǝ yimǝ ubunu umǝ na duba andubǝ a na ha, imin di wǝ nǝ a wa wyeti nu moko tunu27lǝlu ka Tusadduces be rǝmǝ nǝmǝ nǝ mǝ, ǝ nǝ ondo ǝ hu bǝ sǝzhi lu vunkǝzhǝ nu na maru wi wu 28abi gana u ruzha nǝmǝ, ǝ hu numǝ, moses be darsa nuhu Undubǝ hu mǝwi labu vana, Uwyene rǝn ka ma rinzhi ugwǝmǝ madi minu mǝ vana29Bizhi a zhondo sundǝrǝ na rihene rigǝnǝ, ugono bi chiru ugwa, mǝ wi labu vana. 30U repu nandi don 31utaru di chiru don, nandi ka kusum gǝnǝ sindǝrǝ chigu mǝ ku gǝnǝ wizhi labu vana 32na maru di ugwa wi don 33lǝlu ru tornozho na maru wi, masa sokono ugwa vi, ingǝ kusum gǝnǝ sundǝrǝ di bi mǝ yitu nuhu ugwǝmǝ34Yesu bi hu nǝnǝ nedi, andubǝ wuzha anya, aku yumba na anya. 35Byolla ando ka a muru mangala ka asa muru torno na maru wi, sǝzhi u chira na nya ki pirmǝ na na ni wu 36sǝzhi kuzhu uwi ni wu, ǝnǝ ama sokono a wǝndǝ di kini anatumǝ a Uweng hu an da ka ǝmǝ tornozho.37Kuzu ando ka ǝmǝ wizhi a: tornozho, Moses bi bǝnǝ nandi ka mǝhu Uweng u Abraham, Uweng u Isaac kini Uweng u Jacob. 38Nedi ǝmǝ hu uweng wandu wi wu, ǝmǝ Uweng wǝndu tuvunkǝzhǝ hu, bazhi ka kusum tuvu kǝzhǝ tumǝ hu39Vzhi andu darsa dǝn bi hu "undu bǝnzhǝ goro u bunu nyel." 40Abi ku worko a bila urunzha nǝmǝ wu.41Yesu bi hu nǝnǝ, na rika Christ di aviyong? vana u 42David duwǝ? David rukpǝ ru mǝ bi ba: na simezhe sumǝ mǝ hu. Usharai mǝ hu nu Usharai om Tǝshi nu wǝrǝ kankam om: 43inda gabra ana nyaru au na yimǝ tutuna tou nani 44Bǝndi David my yisi usharai, a: usharai umǝ wa mashe kizhi ǝmǝ madi sokono vana u David di?45mǝ pa bunu na andu bu makazha bumǝ, kusum andubǝ nu kunduzha di 46wuzhan sauwa na undu darsizha di, ǝnǝ a wǝmǝ tanu na ti sarmani ti gyitu, a ku wǝmǝ a da nyinzhǝnǝ tu kwa nyel nǝ byolla ira ka ǝnǝ ni, mal rai rigǝnǝ na tira ti tǝshi ti gilau na tira ti shokori kini na Arai au Uweng. 47ǝnǝ ǝ vinizhi tukpakpa ta gor, ingyǝnǝ nu wǝmǝ aval gyebu nǝ yimǝ andubǝ. Sana andindi di kizhi a godo gyamyǝ nǝ.
1Yesu bi rika imin ka tu rum nu ginsi di na aru a tibinka 2maku yira uzhi ushi, rǝmǝ mǝnǝ gipi ku zhimin ni 3kizhi mǝ hu nǝnǝ, en nu tinyi akura duru, ushi di mǝ hu nǝnǝ, en nu binyi akura duru, ushi di mǝ gipi imin ka i kizhi i kovi kusum 4kusum bǝndi turum tu gisǝrǝ nǝ yimǝ i char ka ǝnǝ nani hu, ushi di na yimǝ tiyom ti mǝ ma yunba gun imin ka ǝnǝ nani hu.5A zhondo bi bunu na tara Arai au uweng ka a: yumbura an na shari gilau kini lukpakpa tu sara char, kinji ti nyinzha, mǝ gami mǝ hu 6chorom ta arai di ka ǝnyi nu rika tǝn, rizhi nishani ni ka rusǝ ku tura na tara rizhi wu.7ǝnǝ abi bilu ruzha nǝmǝ, ǝhǝ. "undu bǝnzhǝ goro" gara nandu Uweng ka tukpakpa tidi tisa wa, kini imin ka bǝnǝndu nu hu lǝlu ridi rumǝ biu 8wunzhan sauwa agana warsizhini, andubǝ char ka ǝsa bihuzhu nu gusa ǝnǝ dǝ nǝzhi em, ǝhu ninyi lǝlu mǝ niu, na gana dula mura gǝnǝ wu 9na kundizha nu hu ar tazha ukwara, na kundizha izhong, kusum dǝndi na gana hu udaku mǝ biu yani wu10mǝku lu nǝnǝ, na kundizha igizhi nu nyanzha na pum, sija nu zhansizha rigǝnǝ nǝ pum. 11Bugizhi bu zutuzhu sǝzhi ikomo ni na ti ra char, a: rika tukpakpa mamni. Tukpakpa ti yǝwǝ gǝngǝn tu bǝnǝ rumǝ usuru nǝ shiri12ǝsǝ tibi tarinyi tǝrǝ, ǝ yinyi ugbǝnǝ, ǝ yitu nyi na da: tuba kini nija adi, kini andu gbau bazhi em 13I sokono ninyi lǝlu hu ka nadi bǝnzhǝ imin ka ima hana.14Bazhi nandi na gana hu nadi bila lirin ka na bai nan da tuba wu, 15in nyizinyi uruzhioh kini amoro bunu, ka undu gyami ǝ ran kizhi gini wu.16Andu mina gini, ha hene gini, kini ǝrǝnǝ gini ǝ yituzhu nyi, azhondo gini ǝ wunzhǝ nǝ. 17Kusum andubǝ a gyawi nyi baka rizhǝ rom. 18Kusum dǝndi, izhimin igama ru sukpǝ rigini wu. 19Na yimǝ ushinga gini, andu a: mum mangala.20Hu na yira andu tiyu kwara mǝ lǝnkǝrǝ Jerusalem, ruzhan nu hu lǝlu ru shaina di mǝ biu vati. 21lǝlu rindǝn ando ka ǝnǝ na Judea a nyana uwoho nu som, ando ka ǝnǝ na yimu pana, yahu pana, kizhi ando ka ǝnǝ shibi gana ku tiu wu 22lǝlu ridi lǝlu ru mai tukpakpa hu, kusum imin ka anama darsa, Umonzho tǝn mǝ biu.23Aya: musong kini anamba digyǝnzhǝ sa sokono iming izhai, bazhi ka tuweng tindǝn ugbǝnǝ ni kini manang gǝngǝn na tara undubǝ. 24Andubǝ zhar ka wunǝ nǝ na ti vira ǝ chansǝ nǝ na rilǝrǝ na tu pana char ǝ yǝnsǝ a pusa Jerusalem zal, aworni a kunda ulense na suroho si gǝnǝ25A rika tukpakpa ususa nuweng kini nupe a: iwerr kini na mǝsanu, igizhi i sokono nǝ yimǝ iyǝwǝ kini igbegber i su roho bazhi rugurnun bu pende kini si wye su mini. 26An dubǝ char sa ve:te bazhi i tukpakpa kartu hana na mǝsanu bazhi ka budǝrǝ tǝ shiri tu sa gartha rumǝ27A sa kizhi a yira vana undubǝ u tiu umǝ nǝ yimǝ tiwen na tu dǝrǝ kini ugbai uzhanzhana. 28lǝlu ka tukpakpa tindi nu hana, nyanzha ukpǝ nu bara ashiri, bazhi ka ukaba gini mǝ biu vati29Yesu bi garǝnǝ tu wǝnzhu mǝ hu nǝnǝ, "barin uchunu poro kini tu va tidi. 30lǝlu ka tuma vete, na ruzha nuhu rishi ru dungǝ vati. 31Nandi nahu na ma yira tukpakpa tidi na tanu ruzhan nu hu rija ru Uweng rumǝ tiu vati.32mǝsanu di u sura wu bazhi ka kusum tukpakpa tidi ka ama ba tu mo. 33ǝshiri kini bigizhi a sura, Ubunu om usura wu34karin tuto nǝ kpǝ gini nyel suroho si sini gana tǝshi dǝlǝndǝlen na tukpakpa chardang uswa ukiru kini uwi nu kinu, ka na di sokoni nǝ yimǝ ushara tunu rai, richi ridǝn gana sǝ muri nyi sar hati dang u kpo na tugung. 35Bazhi ka Uweng dǝn sǝ rǝmǝ na kovi ka ǝmǝ na mǝsamu mudi.36Wuzhizhan aval mal ka di sǝzhi an na bu dǝrǝ nyel ka u rǝn mangola na tukpakpa tidi ka undungǝ tǝn, kini ka udi tura na tuba vana undubǝ.37Nuweng ki mǝbi mizhi mǝ bǝnzhizhǝ na rai au Uweng, a: ri hu ama ga, mǝ pirmǝ mǝ kǝ tǝshi nira ka a gusa en oliret. 38Pinma ǝndubǝ rahumǝ ana kuru tuto ni min ka ǝmǝ nu bǝnǝ na rai au U
1kusum gǝnǝ a torno aka sha yesu natuba bilatus . 2a kpo nu ryaumǝ nariki nuhu tu murai undoka nu dumbu andupana goro, nu gǝha gǝnǝ nuyimba ugandu na kaisar kizi amǝ rukpǝru nezi kristi uja .3bilatus bǝbila uruzu nǝmǝ , nuhu, audi uja a yahydawa? yesu matarumǝ nuhu audi ki ugara nandi . 4bilatus mahuna ija hbou kini rugozomg ru andubǝ di em ing mura utaka na undodi wu 5.kizi anǝ nu nysarugǝnǝ nuhu ma burku andubǝ , amǝ nu bǝnzizǝ nayimǝ kusum upana u yahudiya usadadi na galilee ubiu na bǝndidi .6bilatus mahu makunda indi mabila uryza da udodi suru na galilee . 7mahu maruzu nuhu amǝ rubara budǝrǝ bu hirudus ma chichi yesu na hirudus ka amǝ rukpǝ dong pazi amǝ na urushalima na sisundong .8ushwa ka hirudus pa yira yesu ruroho rumǝ ru ruma bazika muma niya rugananaka madi yirumǝ , muma nyia nu kundiza tubunu natara , amǝ nu warai nu yira iming ibobo ka mawa . 9hirudus ma bila uruza na yesu nǝ tubunu char , kizi yesu magarumǝ izhimin wu. 10gbou di kini andudarsa di atura na gata nu rya umǝnǝ .11hirudus kini anǝkwara amǝ a tingza yesu aku mashu mǝ kizi a ryonggumǝ na tisǝrmǝni tusara ki aku kursumǝ na bilatus . 12bazi ka hirusus kini bilatus ma sokono ayering nakpǝ gǝnǝ .13kizi bilatus ma yisi pozo andubǝ di, 14kizi mahunǝnǝ nana sham undodi, da undoka amǝ nu dumbu anadubǝ nayira em ma bila uruza nǝmǝ natuba gini, ba in mura uzi utakanatara imin ka na ryimǝ narikiri wu15Ohoh, nandi kini Hirudus kizi maku biu nǝmǝ nandu, yiran, ba izimin ni ka ti nura nǝnǝ ka ika biu nu wuna wu. 16Nedi ingu wuzumǝ ruvuna indi jikumǝ. 17Nedi, mixi Bilsyud jikizi unagana wondǝ na Yahudawa nusha u ishokori.18Apa kenǝ na rumoro ru gbou kusum gǝnǝ, nuhu'pirini nudodi nadi jikendu Barabbas'. 19Pazi Barabbas undoka ama kisumǝ ni yan natara uzansa siroho nupana kini uwanza andubǝ.20Bilatus maku bunu nǝnǝ gbaki, nuganaka madi jiki 21Yesu kizi a nanza yanza simoro nuhu, 'ganarin amǝ gakarin amǝ. 22Maku garanǝnǝ ugara u taru taru, 'Baka mashe, yandi imin shishoro kizi undodi mawa? em in murumǝ nutaka ka ikǝ biu nu wuna umǝ. Baka nandi ahu awuzumǝ ruvuna, em in jikumǝ.23Kizi anǝ shues ns rumoro rugbou, nugana nuhu agarurumǝ. Sumoro sugǝnǝ suwa Bilatus wǝnǝ. 24Bilatus mawǝmǝ ma wǝnǝ iminka agana. 25Ma jiki undoka a wumǝ ni yan bazi uzansa suroho kini uwunza andubǝ. Kizi ma yutǝnǝ Yesu nugana gǝnǝ.26Apahu awumǝ na tuba na tanu, ana moko azhi siman u kairawani, ka masuru na bukoro, kizi awumǝ uchici u gakardi nuhu nani makpǝ madi dula Yesu.27 Rugozon ru andubǝ char lomo tugaka a kibba na rairugubǝ bazi amǝahana a dulumǝ. Mapahu ma yuhuru28 mabarǝ nǝ, mahunǝnǝ, mansha mu Urushalima, nagana kiba nu wu, kiban bazi akpǝ gini kini andigyanzǝ gini.29Barin lǝlu rusa biu, ka asahu, tusangum kini muson-muju-mina, kini mǝnǝ-mujur-guyavana nezi andu akabiki. 30Na lǝlu rindan, ahuna uwoho ukpo nǝnǝ nǝkpǝ kizi ubur kupǝnǝ. 31Ahu awa-indi nusha ka tichi ti da tiginau tidi, iwa mashe nusha ka tumawa32Aku chira azhi anagana a repo a wanǝ nachunna kinǝmǝ adikǝ wunǝnǝ.33Apahu aka biu nira ka ayisizi en 'ukǝnkǝn rukpo' nabandan kizi a gakarǝnǝ kini anaganadi, uwondǝdi nu wǝrǝ kankam uwondǝ nuwǝrǝ gushi. 34Yesu mahu Ata, takǝnǝ maruku mugǝnǝ bazi ka ba akam iminka anǝna rn wu'. A harsa tusarmani tumo kizi awuza uvira natara di,35Andubǝ atura nu rikadi kizi ija di nu meshe umǝ, nuhu 'ma kaba azondo, nedi ha madi kaba rukpǝ rumǝ in baka amǝdǝ Ktidyi u Uwen, ka a viramǝ.36Anǝkwara di aku meshu mǝ nu-warsǝ vati kinǝmǝ, a yutu mǝ mini mu wangayan, 37kizi ahu, inbaka audi nezi Uja u Yahuda, kaba rukpǝrou'. 38'Uzhi udarsani natara amǝ ihu undo di nazi Uja u Yahudawa'.39Uwondǝ nayimǝ anagana ka a gakarǝ ki nǝ mǝ,ma garumǝ ubunu gubǝ, nuhu, ba audi Kristi wu? kaba rukpǝ rou kinaru bǝ'. 40Kizi undo repodi sartum, nuhu au kunda iyewǝ i Uwen ne, bazika tuzuni ruvima ru wondǝ ru wuna?. 41Ar nabǝdi bazi imin ka imoko nandu, bazika ar nu kaba ruvuna ru imin ka tuwa en. Konzen undodi ba amǝ nuzhi utaka wu'.42Kizi mahu, Yesu ruzanemi nayimǝ bugizi bu reja rou' 43Yesu mahunumǝ, kuradul ka em nu gardinu ricididi au-kinemi nayimǝ Parasise.44Nedi usha ma pirmo na lǝlu ru twasi, kizi marim nu shupu natara bugizi kushum pirmo na lǝlu ru torbo 45ka uwann na-bassa, kizi ukankan u gura tsantsan uhara rumǝ nǝ repo.46Yesu ma kiba na rumoro rugbou mǝhu 'Ata em nu yutu burim bom nǝ tǝrǝtou' mahu mǝ gara indi, mǝ wi 47Usha ka uzhari di pa yira iminka ihana, ma yimba rugbou nu Uwen, nuhu, 'kurmindi, udordi amǝ udu-tanu tugilau'.48Usha ka kusum andubǝ char ka abiu nira wondǝ adi rika indi a yera tukpakpa ka awa tan, atarani nu rǝtǝ bugyese 49kizi kusum andoka arugumǝ, kini tuga ka adulumǝ usuru na Galilee, atura pyu nu rika tukpokpa tindi.50Kuzu uzhi undodini ka rizha rumǝ Yusufu amǝ nu kongor uruganu. Amǝ undu nel kini tanu tugilau. 51Undodi na wǝmǝ na burudugu kini imin-wa gǝnǝ wu. Ma suru na Arimathea hu, upana u Yahudawa kizi amǝ nu bila bugizi bu reja ru Uwen.52Undodi, maka nura Bilatus, mǝwuza aval amǝ nuhu ayimǝ rupum ru Yesu. 53Ma shinshi on na bigizi, ma kupu na burtu bu sara kizi makǝ tara en ni sahu ka a pyi nayimǝ rishiri, nira ka anama tara zondo ni wu.54Pazi rici ru yimburuza, kizi richi ru kaba ikrubi bi biu 55.tuga tinangana ka abi rǝnǝ kini yesu usuru na galilee , bi dula aka yira isahu ka a wumǝ ni .56 apa kurǝnǝ ana gursa tukpakpa ti rinya kini maru , izhi bi hu isana richi ru vingkǝ ka titarkanini tu hu nǝnǝ
1Pimpim na richi ru dinka ru si sundǝrǝ, abiu ni sahu di, na manu ka a yimbura.2A mura ama: chǝpǝ rishari ru isahu di.3A ruwǝ ni kizi ahana rupum ru ata Yesu.4Ipa ku sokono nǝnǝ dahalak natara imindi, nushadi, andu repo pa tura nu kira gǝnǝ, nati sarmǝni tu nyalnyal.5Tuga tidi tu kunda iyewǝ kizi ajimbi ǝzhi gǝnǝ na bigizi, ahuna tuga tidi, " Baka mashai ka anyi nu bila andu tuvungkǝzǝ nayimǝ mu keze?6Ba amǝ bandi wu muma turno; Nakuruza iyakaka mǝ gara ninyi ushara amǝ na Galili, 7nuhu isokono doli ka a yutu vana undubǝ na tarǝ tu andu makuna andi gakurumǝ, kizi richi ru taru maku torno".8Tuga tidi tinaku-ruza ubunu umǝ di. 9Kizi atarani usuru ni sahu di, ana gara na rukurǝ na buwǝndǝ kini kusum adangara kap tukpa-kpa tingdi. 10Nedi Maryamu Magadaliya, yuwanna, Maryamu amba Yakub, kini udangara tuga ka anǝ ki nǝnǝ kizi a gara tukpa-kpa tingdi na atuma a Yesu.11Tubunu tidi tu sokono da ba tang na rukpǝ wu, na atuma a Yesu, ba anǝ wvmǝ ni iming gara i tugatidi wu. 12Nanandidi kizi Bitrus matorno na tusom pirmǝ ni sahu di, ma tura, ma bara ayimǝ di, mayira burtu bidi nu kira di. Bitrus pa shira pirmǝ narai amǝ nu dolum ni mingka ihana.13Kuzu, andi repo gǝnǝ na tanu pirmǝ na buzhi bukoro ka rizǝ ridi: imwasu, ipiwo imǝ ti mile twasi usuru na urushalima, 14anǝ nu ranu nǝ kpǝ gǝnǝ, natara kusum tukpa-kpa ka ti-hana.15Isokono, anǝ natara uranu di kini ubila uruza na kpǝ gǝnǝ, Yesu rukpǝ rumǝ ma suru, ma hana kinǝnǝ. 16Kizi a gǝhǝ nǝ uruza umǝ.17Yesu mahunǝnǝ "imi kizi anyi na repo nu ranu nataradi na tanu yon?" A tura bangdang nu shara azhi. 18Undu wǝndǝ gǝnǝ ka ayisimǝ Kilyobas, mahunu mǝ, audi bǝlou na urushalima ka ba uruza iming ka i hana na bangdang nasisidi wu?"19Yesu mahunu mǝ yandi iming? A'tarumǝ, "iming natara Yesu u-nazarat, ka ǝmǝ utumǝ uweng, undu budǝrv bu wu-iming kini ubunu atuba au uweng kini kusum andubǝ. 20Kini iyakaka Pozo gbou a ija na yutu mǝ nu tuzu ruvuna pirmǝ nu wuna kini ugakara umǝ.21Pazi ar nu tarrai nuhu amǝdǝ ki ma na kaba andu Israila. Nandidi, kizi imin ku dani, nedi sisu taru nedi ka kusum iming ingdi ihana.22Kizi kuzu tizhi tuga nayimǝ andubǝ gorro a warsizandu, ahu aka: suru ni sahudi pimpim. 23Ana hu a naha rupum rumǝ, abiu nuhu, a yira turoho tu atumǝ au uweng nǝshiri, ka tuhu amǝ na tuvungkǝ.24Azondo ka anǝ kinaru, ahnǝnǝ ni sahu di akǝ mura eng ni yakaka tugatidi tugara. Kizi ba a yirumǝ wu."25Yesu mahunǝnǝ, kokuma anyi andurilakar kini ishauwa isuroho nu wǝmǝ kusum iming ka atuma au uweng pa garawu! I 26pa sokono nu gana ka kristi di kunda kpai na indidi kizi mǝ ruwǝ na rugbou rumǝ wu? 27Usadadi na Musa pirmǝ na kusum atuma au uweng, Yesu makini bangzǝ nǝ tukpa-kpa natara amǝ nayimǝ kusum tuva tu uweng.28A pa hu abiu vati na bukoro ka pirmǝ gǝnǝ. Yesu mawada usura umǝ natuba. 29Kizi a tura numǝ nuhu "tashi kinaru ingye iyeru ma biu vati, uyira ma biu vati usura" Yesu ma hanumǝ nayimǝdi mǝdi tashi kinǝnǝ.30Isokono ushaka ma pa tǝshi kinǝnǝ adi matǝrǝ ni, kizi m pusa ki ma yǝnǝ, 31kizi azhi gǝnǝ korno rumǝ, aku kizi ma wurumǝ ntubgǝnǝ. 32A gara na pum gǝnǝ, "ba siroho su tuma nǝyimǝ goro wu, nushaka ma bunu nandu na chunna, nushaka ma kornuzandu uva ubunu uweng wu?"33Atorno nusha undangdi akurǝnǝ na urushalima. Aka mura rukur na bu wǝndǝ nupiturumǝ nira wǝndǝ kini andoka anǝ kinǝnǝ . 34nuhu nan atagoro ma torno akurmid kizi ma suru putu na siman. 35a na gara imin nangka ihana na chuna kini iyakaka ana ruza yesu akpǝ gǝnǝ nu pusa rufurhum36anǝ natara ubunu undangdi yesu rukpǝ mana tura natarshi gǝnǝ ki mahunǝnǝ ishama sokono kinenyi. 37kizi akunda iyewǝ char kini uzhishi anǝ nugusa da burim kizi ayira.38Yesu mahunǝnǝ, " Bazi mashe ka na zansa surohosigini? mashe ka ubila uruza char na surohosi gini? 39baring tǝrǝ tom, kini tubuna tom nadi ruzaka embi rukpǝ rom. Gaking nanum nadi yira. Burim ba bang na rupum kini sugu wu ka nayira em nani. 40Mahu mǝhu nandi ma banǝnǝ tǝrǝtumǝ kini tubuna tumǝ.41Kusum nandidi ba awǝmǝ wu bazi rairugupǝng kini ibobo. Yesu mahunǝnǝ, " Anyi ni: iming i ria? 42Ayimǝ bugini bu chuku, 43makaba ma ria na tuba gǝnǝ.44Mahunǝnǝ, " ushaka em kinǝnyi, nǝdi kusum iming ka apa darsa na titarkaning tu Musa kini atumǝ kini Zabura a manzuzorumǝ45Kizi ma korno tunurai tugǝnǝ, adi mura uruza u ubunu-uva. 46Mahunǝnǝ, nanandi, ama darsa, nuhu kristi ma kunda kpai, kini utorno gbaki usuru nu wi richi ru taru. 47Ususuzu andubǝ na mǝrim kini ukuzu makuna nǝzi iming gara nayimǝ rezǝ rumv na kusum tupana usadadi na Urushalima.48Anyi na rikiza tukpa-kpa tindi nǝ azhi gini. 49Yirang em nu tuma ninyi na ugarunu u dada om. Kuzu, tashing nupanadi pirmǝ nusha ka eng yinyi budǝrǝ usuru na shiri.50Yesu ma sura atuba usuru pirmǝ vati na Baitanya. Ma zansa tǝrǝ, mayǝnǝ akabiki. 51Isokono nuhu, usha ka amǝ nu yenǝ akabiki, ma yǝhanǝ kizi a chirrumǝ pirmǝ nayimǝ ashiri.52Apa zanzanumǝ kizi akurǝnǝ na urushalima na rairugupang charr.53Kusum usha, a tashi nu gura waval nu yimba akabiki nu uweng.
1Iminkə imbi darsa natara tukpəkpə tusura, Theophilus bi ba tukpəkpə tuti dima tu Yesu kini ubanzə. 2əbi rika richi kə əbi zansu mə pirmə nə shiri, nəməru kəmə bi mə yimba bu dursa bu tarsa nə irim tsanytsany pirmə na du makəza umə kə mənə vira. 3Na məru ukunda kpai, məbi bənərukpə rumə nə tuvunkuza nənə nə tukpəkpə char tubənənuh huh əmvdə, əbi banza rukpə rumə nənə nəyimə tsyi akur nanzi məku bunu nənə natara bigizi bu rijh ru Uweng4Ləlu kə əmə na burundu kinənə, məbi yənə ruvuna nuh huh əkan suru əyaha Jerusalem wu, ətura ərika ugəru nu udada. nyimin kəmə gara, nakunda usuru nemi. 5Bizi John bi chirtsi mini, nanedi əchirtsi nyi natsitsi di nayimə irim itsang tsang.6Ləlu kə əbi gurna kusum kizi əbila uruza nəmə, "usharai, nələku rindi kizi ukursu bugizi bu Israel duwə? 7Məbi huh nənə, uruza tusha kini səlu kə əmə Dada mətəra nəbudərə bumə bə ugini wu. 8Birim butsangtsang bu yinyi budərə nəku təshi andu ba ubunu om kusum na pirmə na tudəku tu nəsənu mudi9Ləlu kə usharai Yesu nubə tukpəkpə tidi, bizi ənə nurika əshiri, əbi nyanzu mə,kizi tuwer tu nyisum nəzi gənə. 10Ləlu kə ənə bimə nura əzi nəshiri kə əmə nu nyanza, səsa, andu repu nə tukpəkpə turupun tugupəng pəputu nənə. 11əhuh nənə "ənyi andubə əgalile bəki imi kizi numə turə nəbandi nu rikə əshiri? Yesu di kə əmə chirmə ninyi pirmə nəshiri, məsə tərani nə churna wəndə di kə nəyirimə u'nyana pirmə nəshiri.12Kizi ətərani nə Jerusalem usuru nu uwoho kə əgusa on Olivet, nukira Jrusalem, tənu turichi ruwandə. 13əbi huh əkədunyə, kizi ənyana nutudərə washiri əraidi nira kabizi ənə nə titashini. Bizi ənədə nəi Peter, John, James, Andrew, Philip, Thomas, Bartholomew, James vana u Alphaeus, Simon the Zealot, kini Judas vana u James. 14Gungənə bimə yutu rupkə niming wandə di ədi ba mətərə, kusum kini tugwa ə Mary amba Yesu, kuzi kini ha hene mana mu garmə15Nə yimə tsitsi dandi Peter bi torno mətura nə tarshi rihene undugarmə, bizi suza vati na rinyi na akur repu kizi mahuh, 16Rihene andugarmə, iwa nyel ubunu Uweng monzo rumə,kə birim butsangtsang bi gara nunu u David natara Judas, kə mabi dwa na andu moko Yesu.17Bizi əmə kinaru natənu tushiza rutumə ridi. 18Undo di bi pkə ulam na ikurbi kəmə kabana itumə yanyatsi imə, nəbandan kizi məbi rigurupu nə rukpə nu dinkadi, rupum rumə ribi tozo rukorno rumə kizi tinyinya tukunku rumə. 19Kusum andu tutəshi na Jerusalem bikunda imindi, kizi əyitsi ulam di na ipəna gənə "Akel dama" əhuh ulam umanyi20əbi darsa nuva Uweng Upsalms, yaha ulam di wə kizi bə əyaha zondotəshi niwu. Yaha zondo chira udətar umə.21Itəshi nyel əmura zondo kəmumə dulsuzandu na kusum tushuwə kə Yesu runza kini ususu nəyimə goro. 22Nu gyere urinzi nəmini mu John pirmə nə richi kpandu pirmə nəshiri,undo kəmə rika kinaru utorno uwi umə. 23əbiyutu andugarmə ərepu Joseph kə ayisuzumə Barsabas, kə əku gusumə Justus, kini Mathias.24əbi bə mətərə muhuh, au Uweng uruza suroho sa andubə, bənandu avi nayimə andu repu dikizi tu vira. 25Mədi chira ira nu shishiza sutuma di kini itumə ibnzə kə Judas məyuhuru pirmə ni ra irukpə rumə. 26əbi wuzə nə isila,isila di be kpo nətərə Mathias, əbi kizi əgurumə nədu makəza rukurə nu undu wandə dan di.
1Richi ri izi shokori kə əgusa en Pentecost bi dungə, əmə pitunu gun gənə nira 2wandə.Sasa uzi ulura padannya ənəhəlau bi shipu dəgə nə shii mə mozo arai di kusum nira kə bizi ənə nətitəshi 3ni. Ibi dungə nənə padannya sulem su urua kə əharsa nənə,iku təshi nə təra kovi 4gənə.Birim butsangtsang bubi monzo kovi gənə bikpo nətubunu nəsulem məməni kanda ka barim bu bənənə.5Na nedi bizi Jews nətutəshi na Jerusalem, undugərmə alyiwə Uweng usuru nə igizi məməni 7əbi huh əkundə ulura di əndo kə ənə zosh dandi bi gurə rumə nukunduza gənə nətubunu nəsulem su gənə. 6Itəshi nənə iming ibobo, kizi əhuh əkurəduru bunu didi bə ənə Galileans?8Bəkiimikiziar nu kunə gənə, kovi nəyimə ipana imina umə? 9Parthians kini Medes kini Elamites, kini ando kə ənə natutəshi na Mesopotamia, nəyima Judea kini Cappadocia, nayima Pontus kini Asia 10Phrygia kini Pamphylia, nayimə Egypt kini tusar tu Libya pirmə na Cyrene, kini əgyeng usuru na Rome, 11Jews kini proselytes, Cretans kini Arabians, tikundə nə nu bunu nəyimə sulem sugoro nətəra tukpəkpə tugbugbau tu Uweng.12Gung gənə biwa zi:ya; əwunu nə bum gənə imi nedidi? 13Kuzi əzondo bi meshe nə əhuh, əmə shiri namini mukə humma.14Kizi Peter nu kupo əmaru wə andubə rukuro nu undu nandə bi nyanza rumoro, mə huh nənə andugarmə a Judea kini gun gini andu tutəshi na Jerusalem, ruzan nuh huh, kanng ututoni mig ibə em. 15ədin didi bə shiri nu ukyuru wu kanda ənyi nu gusa da nandi, bəka əyimə izu nedi.16Inge imig kəəbi gəra nunu utumə Uweng Joel. 17Uweng bi huh səzi tsi su marsə; in kunku nyi irim nəpum gini ədigenza gini məna kini mansha əba tukpəkpə tə duba. Rumaina rigini ərika ubəra ətuba. Kuzi andugənu gini əbuhuza turoho.18əkurə duru tulərə tom kini tutugə nətsi səməru in kunku irim emənə əbə tukpəkpə tətubə. 19im bənə tukpəkpə tu bobo nəyimə əshiri kini na bigizi, mənyil, urua,kini uwaskin umshim.20Uwen məwangəra marim, upe wangəra mənyi,kizi richi rugbauru Uweng dungə. 21Itəshi nuh huh kovi kəmə yitsi ruzə sharai mə mura ukəba nərai au Uweng.22Undugarmə ə Israel, kundang ugərunu di; Yesu u Nazareth undubə ka Uweng na zrapu ninyi nətukpəkpə tubobo kə Uweng məwa nətərə tumə kuzi na tarshi gini kanda ka ənyi na ruza. 23Undo di Uweng bi yutumə nələlu kə məwə kini uruza atuba; kuzi au nətərə tu andu jur tarsa titarkənin, wumə nu wi nu kutuka nu chichi ugəkara. 24Uweng biku zansu mə, bəmə ku kunda ikpai iwi wu, bəka ka irang uyuto umə wu.25Iming kə David məhuh natəra əmə, inrika usharai koyandi ləlu nəzi em, kuzi əmə nu uwərə kankam om in kana zəha wu. 26Na nandi kizi ruroho rom ru rumə. Em ni tsotso, kuzi rupumrom rutəshi nu tsokonin utəra rai.27Bəka ka ba unyira birim bom nira upitunu irim, dakəzi uyaha undu tsangtsang ou wushi wu. 28Umə bənum tuchurna tutsokonin umonzum na uruma rai na uyira əzi au.29Rihene nyil kə ubunu ninyi natəra pozoh David, məbi wi əku wansu mə, kuzi isəhu imə kinaru richidi. 30Kuzi bizi əmə utumə Uweng məku ruza Uwng bi tonzo numə nuh huh matəra matəra undu kaba usongo umə nu dətar u rijah rumə. 31Məbi yira iming ka ikpo natuba kizi mə bunu na təra utorno u Christ, bə əka nyirimə nira upitunu irim wu dakəzi rupum rumə ruwushu wu.32əmə Yesu Uweng bi zansumə,kusum goro tu ruza nandi. 33Kanda ka əzanzanu mə nu uwərə kankam Uweng kuzimə kəba uyutu u birim bu tsangtsang usuru na Dada, mə susu imig ka uyira uku kunota.34Kuzi David bəmə nyna əsiri wu, əmə məhuh Uweng bi huh nuh Usharai "təshi nu wərə kankamom." 35Tura inwa ənanyarumə au tashi udətar utəra tubuna tou. 36Kuzi arai a David ruzang əkurə duru Uweng kizimə wumə usharai kini Christ37əbi huh əkunda ingyedi, əbi dunə nə na suroho, əhuh nuh na Peter kini udangəra ətuma, rihene tu wəhəni nedi? 38Kizi Peter huh nənə kuzing utəka gini ədi chirinyi kovi nəmini nəimə ruzə ru Yesu Christ nunu utəkəza uməruku, kuzi məkba ənəwu əbirim butsangtsang. 39Imig ijur wungulu di igini kini ədigenzə gini, kuzi kusum kini andu piyu,gbaki kini andubu char kə usharai Uweng goro məyisi.40Na tubunu char məbi kini bə əkurəduru mədi wundunə, nu gusa, kabin Uweng nadi ədi kani nyi usuru nayimə məsənu mə shaina mudi. 41Kizi əbi kaba ubunu umə əku chira nə mini, əbi mura ukini irim ya andubu tugu tutaru. 42əbi yutu gənə nə andu banzə nu banzə kini ugura rumə nayimə uharsa əfukfukku kin nyimə mətərə43Iyəwə bi kpo nə irim di gung,kuzi andu banzə di bi dima tukpəkpə tubobo char. 44Andokə əbi yimba əkurəduru bizi ənə gung əbi dima tukpəkpə tu wandə tidi nəpum. 45əbi ku ziziza tukpəkpə tugənə kini imig kə ənə nani əku harsa ryafu nimig kə kovi nu gənə di.46Si: na si: əmə yutu əkpə gənə ni mig wandə di nayimə ugura Uweng.əku harsa əfukfukku nətirai, əku harsa irya ni isosokini unoto rukpə ururoho. 47Nu yiba Uweng andubə ku niza nə tubinka,richi na richi Uweng kinzənə andu dula umə.
1Nedi Peter kini John pirmə gənə nu gura Uweng, nələlu ru bisi əzi nəlu rutorbo. 2Nu shua undandandi uzi udugərmə kə əbi minumə nu shua rumə usuru na tson ambəmə, əna tərsumə na shibigura au gura Uweng kə əyitsizi əng usərə. ətar sumə ni koyandu richi mədi wuzuza əval nadu pisumə nu gura weng di. 3Məbi huh məyira Peter kini John vti nuruwə nu gura Uweng, məbi wuzu əval nə nənə.4Peterkin Johnbi nurumə əzi, əbihuh bara andu. 5Undu shua numə ridi bi bara nə, nutərə rai mə muraiimigusuru nənə. 6Kizi Petre huh əshuri nyəlnyəl ikurbi bə igoro wu, kuzi imig kə em nani kizi inyau, nəyimə rizə ru Yesu Christtorno hana.7Nu moko umə kankam, Peter bi nyazumə, sasa tubuna kini ərung au undu di bi tura chazang. 8Kizi mə shintili,undu shua numə ridi tura kizi mə kpo na tənu, kizi mə ruwə kini Peter ə John nəyimə ugur Uweng nə tənu nu shintili kuzi nu yiba Uweng.9Kusumndububəbi yirimə natənu kini nu yiba Uweng. 10əbi gebe əruza nuh undu əval dang na shibigura ə arai au Uweng əbi rika imig ibobo nimig kə i murimə.11Bizi kənda kəmə numokozo Peter kini John, kusum andubə bi sumə pirmə nənə na rudəranya ka əyitsizi rang imig ibobo char i Solomon. 12Peter bihuh mayira nandi, mə wəmə nadubə di, ənyi andugarmə abugizibu Israel ənyi nu rika goro an'du titəma tubobo? baki imikizi numa nurandu əzi padannya tu wumə mhana nə budərə bugoro dakəzi itsangtsang goro?13Uweng u Abraham, kuzi u Isaac kini u Jacob, Uweng utu Dada goro, ma zanzna ulərə umə Yesu. əmədə kizi nəbiyutu naku gyamumə natuba əzi a Pilate nushuamabi ma chira mada jikumə, 14Nabi gyami undu tsangtsang kini yərərə kizi na bila huhunduwunza andubə ninyi15Na wunaundu dungə na usokonin, kə Uweng bi zansumə nuwi, gung goro di tibiyira. 16Na təra uyimba əkurə duru nəruzə rumə, ruzə runangana ka ruwa undo di kana yirumə naku ruzumə budərə. Uyutu unurai nəyimə Yesu kizi uyimə ruguma rugəlau nəyimə gini kusum.17Nedi rihene inruza nabi dima tidima tidi nu jir ruza, kuzi nandi di na andu tubə gini. 18Kuzi tukpəkpə tunangəna ka Uweng bima gəra nunu wana tumaəmə, nuh huh Vana Uweng ukunda kpai umə huh na nedi mumə ma munzo19Bilang ukuzu məruku mu gini, naku yuhuru, nunuka ədi kupu məruku mugini. 20Nunu kagənə da rizi ləlu rudunya ruma lensum natuba usharai, nunuka dahuhiwa numə madi tuma Vana ka'əna tərumə ninyil Yesu21əmədə kizi əshiri akabumə pirmə nə lelu ru ukursu ukpəkpə kusum, nətəra tukpəkpə tədinka nu pe u itsangtsangənatumə au Uweng. 22Moses bi ku huh, usharai Uweng mə nyanza uzi unatuma padannya mi nayimə hahene gini. 23Iku təshi kusum undu jir kunda untumə Uweng, asharumə lekleki nayimə andubu.24Nandi di kuzi kusum ənatuma au Uweng uchira na Samuel kini Jaono əmə, əbi bunu kengkeng əku əra nə tsitsidi. 25ənyidi andigenzə anatumə au Uweng kuzi kini uwəmə u andu repu uwə Uweng kini tupozoh tugini tuwi, kuzi nugəra umə na Abraham; nayimə bumuzu bo koyandi ərai na yimə məsənu mudi mura ukpə tomo. 26Na maru di Uweng bi zansa ulərə uwə, mabi tumumə ninyi nu dinka di, nunu ka nədi mura ukpə tomo nu yuhuru koul nuyaha udima tukpəkpə ta nyatsi.
1Ləluka Peternubunu nəandubə, pozoh gbau kini undu yito ərai au Uweng kazi kini sadducees,əbi nə murə nə. 2Bizi ənə natunurai tukorfolla nuhuh Peter kini John nu banzuzə andubə kin usasa ubunu utorno Yesu ni sahu usuru nu wi. 3əbi moko nə əka kursənə pirmə nəyimə izu ətuba nanədi iyaru huh. 4Kuzi andubə char ka əbi ma kunda rutumə ru Uweng di əku yimba əkurəduru; kuzi uchar yədubu ka əbi yimba əkurəduru du nya padannya tsinyi shubi.5Izu bihuh isana ka andu tuba, andugənu,kini andu darsa gənə bi huh əgura rumə na yimə Jerusalem. 6Bizi Annaspozoh gbau ni, kini Caiaphas, kini John, kini kusum rihene ru pozoh gbau. 7əbi huh atəra peter kini Johnna tərshi gənə, kizi əbila uruza nənə, nə budərə, kuzi nayimə ruza rəvi kizi nawuza ingedi?8Kizi Peter nu monzo ubirim bu tsang tsng huh nənə, ənyi andu yuto andubə kini andu gənu. 9Ar nubila uruza utəra natarshi di nu huh tuwə tigilau nuwomo undu kono,kuzi niyandi achurna kizi awomo mə, 10kuzi ruzang gung kini kusum andubə ə Israel undo di natutorin natubə gini na rugumə ridi nəyimə rizə ru Yesu Vana Uweng wə Naazareth, ka nabi gəkarumə, kuzi ueng bi zansumə usuru nu wi.11Yesu Vana Uweng nəzi rishari ka ənyi andu chorombi gyemi,kuzinedi rində nezi ru əkpira gura. 12Ba ukaba Uweng nətərə tu zondo wu, nuh huhba rizi ni nu bəra əshiri ka əyimə nəyimə andubə na churna ka əzi anə kefu.13əbi huh əyira iyəwə iPeter kiniJohn kuzi əuza ənə andu ləzu ugita rilem,andu lazu əbəru, imindi itəshi nənə imig ibobo ka ənə Peter kini John bizi ənə kini Yesu. 14ənə əbi huh əyira undo ka əwomo mə nətutoring kinənə ba əbiku rang urya gənə nukutu wu.15Na məru usuru andu banzə ubunu Uweng yaha ukongo umənə di, kizi ənə kutəshi əbunu nə kpə gənə. 16A Pa hu imiki tu wa nandi di? Bazika tukpwakpwa tu ibobo tugənə tumə bana rumə nandubə a Israel kusum, ka ba tu waisaru na tang wu. 17Nunuh ka andubə kana wata kunda wu, əgəhənə ubunu kini kovi nəyimə ruzə rindi ridi. 18əbi kizi əyisənə əwunənə məkə:ri əkənə ku bunu da əbanzə nəyima ruzə ru Yesu wu.19ənə Peter kini John bi wəmə əhuh nənə, "iwa nyel nəzi au Uweng tukundi nyi da əmədə, ənyi bəring. 20Ar turang uyaha tukpəkpə tunang na ka tu yira tuku kunda wu.21Nu uməru usartuzə gbəki u' Peter kini John əbi kizi əjikənə. Ba əbi mura imig irya gənə nukutu wu, ənə əbiyira kusum andubə nu yibə Uweng natəra imig ka əma wa. 22Undo ka əbi womumə məkizi əkur nanzi.23əbi huh əjikənə, Peter kini John kurmə kini andubə gənə,əku banzə imig ka ihana kusum imig ka Pozoh Gbau kini andugənu əba nənə. 24əbi huh əkunda,əbi nyanza sumoro sugənə nu nurai wandə pirmə nu Uweng nuh huh, Usharai uwə əshiri kini bugizi kini ripendekini kusum tukpəkpə ka tənə yimə di. 25Ubi bunu nabirim butsangtsang nuhuh ulərə ou, Dad goro David, img iwa tupana tu əwurmi tukunda manang kizi andubə di ku torong tukpəkpə tugushi?26Uhuh ijah iməsanu mudi gura əkpə gənə ni rawandə, kuzi andu yuto andubə gurə əkpə gənə nira wandə, natəra Uweng kini Vana umə.27Nandidi kusum Pontius Pilate kini əwormi kini andubə ə Israel, gurə rugənə kusum nupana di natəra ubira tsangtsang ou Yesu. 28əbi gura əkpə gənə ni rawandə əda shara kusumituma iwərə ou kini tukpəkpə ka ubi mə gyərə idi təshi nə ləlu rətuba.29Na nedi usharai, bəra usartuzə gənə, ku yatulərə tou ubunu lazi iyəwə. 30Yutu uwərə ou udi womo uku yimba tukpəkpə tubobo nəyiməruzə rulərə tsang tsang ou Yesu. 31Na məru ka əmə kpə mətərə ira ka əbi mənə əgura rumə ni bi zuhu, gung gənə bi mura umonzo niirim itsang tsang, kizi əbi ba: ubunu Uweng ləzi iyəwə.32Ichar yndubə ka əbi yimbə əkura duru bizi ənə andu ruroho ruwandə kini birim. Kovi undu imig bə mə en iməwu bizi gung tukpəkpə tu gənə kusum. 33Nu wətə budərə andubnzə au Uweng əbi sasa uruz kini ulanbə gənə utorno ni sahu i'usharai Yesu,kuzi utərə char bi dulənə kusum.34Ba bizi zondonəyimə gənə kamə pumə izimig wu, kusum ando ka bizi ənə na tuva tutulam kini tiraibi ziziza ərə mə ni kurbi di tu tukpəkpə ka abi ziziza. 35əna tarsa na tubuna tu andu banzə, kizi əbi harsa nakovi natərə imgka eng na tuba əmə.36Joseph k andubanzuzə yitsimə Barnabas (wə yuhuru vana ukisa andubə uchuna) əmə u levite undubə usuru na Cyprus. 37Mabi ka ziza ulam umə kizi mə rəmə ni kurbi di mana təra eng natubuna tu andu banzizə tidi.
1Pozo ghou ma hu, "iming indidi akurmin dowo?" 2Stephen mahu, rehene kini ha dada kundang nanum; Uweng u rugbou pa banərumə na dada goro Abraham ushwa ka amə na Mesopotamia, kizi maka tashi na Haran; 3mahunumə, yaha upana ow kini rehene rou, udi hanu nupana ka em ing banuw.4Məpa yaha upana u Chldeans məka tashi na Haran usuru bandang namaru uwi u dada umə. Uweng pa na shimə nupana di, niraka ənyi natitashi ni nedi. 5Məna yinba uzhi usar numə nu gadu wu; ko da; i ubuna wondə wu. Kizi kuzu ma yimə bugizi (upana) udi sokono iming imə kini tibiri tumə, ubiu na maru amə, kpanuhuka Abraham ba amə na vana wu.6Uweng pa bunuzu kinəmə da nandi nuhu; tibiri tumə ana tashi nə ku ləlu gyon nupana ugunga,kuzu andubə au panadia wənə na relərə kini udima shishoro sinyi-su-nanzi. 7Kuzu, em ing wuza ruvuna nupana undang ka anənə na relələ, em Uweng ingara. Kizi na marudi əsuru ana yibam nəyimə abandi 8Kizi Uweng ya Abraham rupariru shanakpo ki Abraham sokonodada u Isaac, a shimə nakpo rici ru-uru; Isaac ma miana Jacob kizi Jacob dada u anata goro rukurə nani repo.9Bazika ənata goro na wuza ra:ru kini Joseph, apa zhizhumə pirmə na Egypt; kizi Uweng kinəmə. 10Ma susuzu mə nu gbənə. Umə kusum maya Joseph ugoto-wəmə kini uruzu ira ntuba Pharaoh, uja u Egypt; kamə na yimə reja ru gomna na Egypt kini na kusum arai amə.11nedi,mgou mubiu na kusum Egypt kini Canaan, kini ugnənə char, kizi anata goro arang umura iria wu. 12Kizi ushwa ka Jacob ma kunda nuhu iria na Egypt, ma tuma anatagoro na tanu tigənə tə dinka. 13nu pirmə u repo gənə Joseph ma banə rukpə na rihene kizi mə bənə andarai amə na Pharaoh.14Joseph ma tuma hahene atarani aka gara na dada umə Jacob nuhu marəmə na Egypt,kini kusum rehene andubə akur sunderə nari shobi kusum, 15baka nandi, Jacob ma tugunu nayimə Egypt kizi ma wi, amə kini antagoro. 16Apa chirənə pirmə na Shechem ma aka wansə nə ni sahu ka Abraham na kpa nikurbi i ming gnal-gnal nətərə tu andigyenzə a Hamorn ayimə Shechem17Ushwa unu wakurmin pahu u wasə vati, unu wakurming ka Uweng mawa na Abraham, andubə di gah aku bari na Egypt. 18Kizi kuzu uzhi uja natorno na Egypt uja ka ba ma ruza Joseph wu. 19ma warsiza andubəgoro kizi mawa anatagoro di gana kunsu ayanbira wu adi mura a wi20Ushwa ka apa mina Moses; ma sara wani natuba au Uweng,kiziana gurumə natpie tu taru na rai a dada amə. 21Apahu atarumə nashibi, basha u Pharoah pa chirumə ma guyumə da vana umə.22Moses mawuza abaru nayimə kusum uruzu ira u Egyptians, kizi mə ugboudi nu garunu kini imin wa imə. 23Ushwa ka muma biu vati umonzo suwou akur nanzi, ibiu numə na ruhoho nugana madika bara hahenə, tibiri tumə na Israel. 24Ma pehu mayira arkimə nudu-Israel, Moses pa tura makatumə, kizi matara nuhene ka ar kimə nəmə; nu wuma udu Egypt: 25Ma dolom nuhu hahene a ruzaka Uweng nətərə tumə ki masusənə,kizi anə aruza wu.26Nərici rutasadi, mayira andu repo nu kwara kizi maka ruwə natarshi gənə, nuhu, anyi andodi anyi rehene, bazi mashe ka anyi nu ganzə rigini? 27Kizi undo ka ma taka nudushibira umə chəchimə nu kiradi kizi mahu, avi na taru uja kini undu tuzu ruvuna nataragoro? 28rairou udi ku wunam da iyakaka um wuna u Egyptian?29Moses mahu m kunda ubunu udi, masuma, maka sokono ugyen nupana u madyan nira ka maka sokono dada u adigyenzə a repo. 30Suwə aur nazi pahu u sura, utuma Uweng utugangu, pa putu numə nu yuru u Mount Sinai na relem rurah na rizhongor.31Moses pahu mayira urah di, iwumə ibobo, rurika, kizi məhu mə warsə vati nadi barah ong, rumoro ru Ueng ru suru nuhu, 32"Emdi Uweng u ha dada ou Uweng u Abraham kini Isaac kini Jacob. Moses ma kunda iyewoa kizi maku rang ubaradi wu.33Ata mahumə, susu tumatoro natubuna tou, bazika ira ka auna ritoringnieng tsangtsang. 34Em mayira ukunda pai undudə am, ka anə na Egypt imma kunda rugurmug rugənə, kizi imma shupu nabigizi indi kabbə nə raw ingu tumau pirmə na Egypt.35Moses undi ka a gyamimə ushwaka ahu avi na taru,uja da undu tuzu ruvana? amadə kizi Uweng natumumə məsokono uja kini udo kabba. Nətərə tu utumə Uweng utugangu, kamaputunə Moses na izhongur. 36Moses pa dula nənə usuru na Egypt nmaru uwa ibobo na Egypt kini repende ru Reeds kini narizhongor ushwa usuwə akur nanzi. 37Amə Moses kizi mahuna andu Israel, Uweng ma zansa utuma umə ninyi usuru nayimə rihene rigini, utuma da em.38Undodidi kizi amə nayimə rugozon ran andubə na rizhangor kini utuma Uweng utugangu kamapa bununumə nu woho u Sinai, kapazi amə kini ha dadagoro ka ma kabba ubunu uvunkəzə madi yandu. 39kizi kuzu ha dadagoro a gyami udula ugara umə, amachəchumə natikira gənə kizi nayimə suroho sugənə atarani na Egypt. 40Nushwa undang,ahuna Aaron yinburandu Uweng ka ma dula naru. Bazi ka ar tuku kam imingka imaka mura Moses ka ma dula naru usuru na Egypt wu.41Na nandidi kizi a yinburə nə u Calf nayimə sisundang kizi a biu na iming kabba akəbiki nu gunkidi kiziagbənuzu bazi ututomo u tərə tigənə. 42Uweng pa yuhurənə kizimə yutə nu zanzanaiwere nə shiri iyakaka apa darsa nu varapuu atuma a Uweng nanayutum tubinka tu ushoko kana tuzu kini aming bila akabiki nə akur nanzi nə rizhongor wu ənyi arai a Israel?43Na kabba ugura waval u moloka kini buwere bu i Uweng i ramfam kinitiyinkini ka na yinbura na zanzana təng.ingka shinyi pyiwo na tuba Babylon44Anatagoro na tugura təval tu ugura ibinəzhi na rishongor niyakaka Uweng mahunənə awa ushwa ka ma bunu na Moses, nuhu mayinbura ong niyakaka abənumə. 45Natuba anatagoro nushwa uJoshua a kabba ugura waval a biu nani ushwa ka a tashi nupana di. Uweng makbba upanadi nira andutupana tidi kizi mə nərənə niradi natuba anatagoro. Ugura waval di dani nayimə upanadi pirmə nushwa u David. 46Ka ma mura ugoto wəmə nəzhi au Uweng; kizi ma bila uruza da mamura ira titashi baza arai a Jecob.47kizikuzu Solomon kizi mapa pyi arai au Uweng. 48Na nandidi, undu kizi narugbou (Uweng) tashizhi natirha ka a pyi na tərə wu niyakaka atumə aUweng agara. 49Ashiri nezi udətər gbou om, kizi masanu nəzi ubara 50utubuna tum. Yandi sana arai kizi na pyi num? Uweng mahu, da ira u vunkə om bei?Na tərə tom kizi engwa kusum tukpakpa wu?51ənyi anduagataandujur-shanako na suroho kini tutoh,kusum ləlu na gyanizi burim bu tsngtsang; nədimiza da iyaka ka ha dada gini adimiza. 52Yandi utuma Uweng kizi ha dada gini a bənumə ugbənə wu? Awunza atumə u Uweng ka abiu natuba ubiu u undu tanu tisangtsang. Kizi nedi numa sokono andu-zhizha kini andu wuna umə dong; 53ənyi andoka na kabba titarkning ka utuma Uwng utugargu pa yutu, kizi ba naku dula tang u.54Nedi, andu kongo uruganu di ahu akunda tukpakpa tindi, suroho sugənə sutumə,kizi a rumə anyini natara Stephen. 55Kuzu amə ka burim bu tsangtsang kinəmə ma barra ashiri kizi mayira rugbou ru Uweng; maku yira Yesu na ritoring nuwərə kamkam Uweng. 56Stephen mahu, "barring, Em nu rika ashiri rukorno rumə kizi vana undubə na ritoring nu wərə kankam u Uweng.57Natara indi, kizi ukongo urugnu a warsa tutor tigənə nabukyiku na rumaro rugbou, a sahala numə niming wondə. 58Asusu mə nayimə upana kizi akpo nugursa umə na-shari andu dul amaru di a susu tusarmani tigənə anortot tang natubuna tu uzhi undumaina ka rizərumə Saul.59Ka anə nu gursa Stephen, ma yisi ata nuhu,Ata Yesu, kaba burim bom" 60Ma gunkunu maku yisi na remaro rugbou, "Ata gana yutor makuna mingi matara gənə wu, mahu magara nandi mə i mawa mormo.
1Nedi, andu makaza nandubə kini rihene ka ənə na Judea bi: kunda a Awormi don ma kaba ubunu Uweng. 2Usha ka Peter m nyana n Jerusalem, ndo ka ənə nu-kpara k amə shənə-nakpo bi: gyamv nə, 3Abi hu, ənyi nu manza kini ando ka ba'ama shənə-nakpo wu ingyenaku rirya kinənə!4Kizi Peter bi: kponu b: nənə tukwakwa tidi kusum nu ba:di, 5em na aval nu pana u Joppa, kizi in yira ubunu-u atuba, ukənkən ubyu n bigizi, dannya uva gbəu ka amaka jiki on usuru nəshiri na: tusar tinanzi tumə. Ubi: shupunira em. 6Imbi nura on əzhi kizi in wuza utoron natar on. Inbi: yira ikura kin ishoko ibugizi n:tubun tunnzi, buzhimin bu-uyuru, ishoko ka a wu duzu n son, kini inyen iəshii.7Kizi in kund rumoronu gusadi num,tonno, Peter, wuna udi rya!' 8In hu, 'Banan di wu, Dada, bazi ka ba'i- zhimin ni i-ujir tsan-tsan da iməinvjunu ka ibima: ruwə nəimə unuom wu. 9Kizi rumoro ridi bi: kuwəmə gbaki usuru nəimə əshiri, 'imin ka Uweng ma wa:en tsan-tsan, ugana yisi en ujir tsan-tsn wu.' 10Ingye di bi: hana na-taru, kizi aku chira koimi ku tarani nani nəimə əshiri gbaki11"Yiran, banu shara usha kizi nyanəndubə taru na tutorin natuba a:rai ka bi:zi ənəni ama ktumənə usuru na Caesarea ubyu niraem. 12Burim bi: yam ubunu uruvuna indi hanum kinənə, kini a-in gnə bənə dnnya ənə mamani wu ahene twasi di bi: hanumə kenəmi kizi tubi hanandu nəimə arai a undo di. 13Mabi ba: nndu iyakadi ka ma:yira ma Uweng na tutorin nimə arai əmə kizi əmə nu badi, 'chəchə ən digəmə na Joppa udi taraninaSimon ka ayisuzumə Peter. 14Ma;bunu rutuma ka rində kiziru kabuu, au kini arai au kusum;15Usha ka imbu kponu bunu kinənə,Burim Bu tsan-tsn bi, biu ntara gənə iyakadi ka bubi. biyu natara goro na dinkadi. 16Im bi yira na ruroho ubunu u Dada, niyakadi ka niəhu, 'John əkurədurudi, mabi chirsi nəmini na:mini kizi ənyi əchirsinyi nəmini muBurim Bu tsan-tsan.'17Kizi im baka Uweng mə yənə bizi ənəwu kaabi yandu usha ka tibi kaba Dada Yesu Christ, 'em imi:, ka indi hu uwa:nu Uweng? 18Usha ka abi kunda turuka tidi, ba'abi wənə əhu izhimin wu, kiziabi zanzana Uweng əhu, "Baka na nandi Uweng ma yimba uyuhuru-usuri-nəmərim na-Awurmi don"19Nedi, ando ka u kunda kpai bi: satənə baka imin ka ikpo na Stephen abi: kabyu peu pirmə naa Phoenicia, Cyprus kini Antioch nu ba: ubunu di na Jews kpaidi. 20Kusum na nndi azondo gənə, əndigərmə usuru na Cyprus kini yrene, bi: rənə na Antioch kizi əbunu na Greeks don, nu ba: nənə ubunu ulense natara Dada Yesu. 21Bizi uwərə Uweng kinənə əndubə char bi,tara rai a yuhuru nira Dada.22Ubunu natara gənə bi: biyu na tu to tu arai a Uweng nvimə Jerusalem, kizi abi tuma Barnabas peu upitmə na Antioch. 23Usha ka mabi byu kama yira izhayi i Uweng, mabi wuz ugbelmu kizi ma pihuzənə gənə adi hana kini Dada na Suroho sugənə kusum. 24Bazi ka bizi əmə undubə galau ingyemə vyati na Burim Butsan-tsan. Kiniutara rai, kizi əndub char bi: kini rumə ni nira Dada.25Usuru na nandi, Barnabas bi: suru pirmə umə na Tarsus madi ka ba:ra Saul 26Usha ka məbi zərumə, mabi:rəmə nəmə na Antoch ibi:biyu, ka kusum kini arai a Uweng kizi abənzə andubə char. Abi kponi ysi andu makaza umə Christian na Antioch.27Nedi nəimə si:sidi əzhi anatuma a Uweng bi: yunguru usuru na Jerusalem pirmə na Antioch. 28Undu wəndə gənə ka: rizə rumə Agabus bi: tonno kizi m bənə, ka Burim ma tarsa nəmə a angu wuza ikomo gbəu na masanu kusum. Imindi bi: hana nusha si:su Claudius.29Baka na nandi, andu makaza umə, ni yanda adi binka rihene na Judea. 30Abi: wa nandi, abi tuma na ikurbi pirmə nira andiganu na tərə to Barnbas kini Saul.
1Nedi, nusha undəndi, Herod, ujah,b: tara uwərə natara azondo ka ənə andu arai a Uweng madi: mura ma kimənənə. 2Mabi:wuna James uhene u John na-uwal.3Usha ka mabi:kunda iminka i:lense na usha Jews, mabi hanumə maka moko Peter gabki. Bizi: undəndi usha u rya izhibi hu. 4Usha ka məma mokumə məbi: wumə ninyan, ma yimbumə na andu tiyiukwara ananzi, bizi əmə nu gana mədi rəmə natuba a-əndubə nə richi ru uwungulu5Baka na nandi abi tara Peter ninyan ushadi andu-araia Uweng bi: wumə aval au Uweng ba nyon wu. 6Nəri ka Herod nu gana madi rəmə nəmə adi tuzu makangara nunuka adi makumə, bizi Peter na: mormo na tarshi u-andu tiya ukwara a repu, ama ki:sumə na inyn irepu, ingye andu kanda iradi na tuba a shuguradi nu rika arai a inyandi.7Yiran,unatuma u Dada pə putu sasa nu rika umə, kizi urwa kpa: məiya nugura u-inyandi. Məbi rətə Peter na-rikira, ma zhizhumə kizi məhu, "tonno sasa," kizi inyan immə ta:sarumə. 8Una tuma di bi:hunumə, "kisa rou udi chira tumaforo tou". Peter bi wa nandi. Unatuma di bi:ku hunumə "Wa usərməni ou u-ataradi udi tarsum."9kizi Peter bi tarsa Unatumadi ma suru nashibi. Mamədi ruza ka imin ka. Unatuma di bi: wa akura əduru di wu. əmə nu gusa da bizi əmə nu rika tukwakwa-tu-atuba hu. 10Usha ka-ama sura andu rika arai a-inyandi, i-adinka kini i-urepu, əbi byu na shugura a-buru au ruwə nu panadi abi: konno rumə bələ. Abi suru nəshibi aka yunguru na uwasupor, kizi unatuna u-Uweng di yahumə nə bəndən di.11Usha ka Peter ma: ruwə na rukpə rumə,məhu, "Nedi kizi in ruza na-akura-ədurudi ka Dada ma:katərə to Herod, kini kusum imin ka Jewish nu ganadi" 12Usha ka mabi:ruza nandi, mabi: hanumə na rai a Mary ango-u John ka a yisuzumə Mark gbaki, ira ka əndubə char ma manani ənə na aval.13Usha ka mabi:kutka ashugura gbəudi, ulərə u-basha ka rizə Rhoda bi rəmə manə wəmə. 14Usha ka mabi ruza rumoro ru Peter, baka rairu kupən, ba məbi rənka ma konno ashugura di wu, ka ma ba wa nandi, məbi tarani nu:sompirmə nəimə uguradi, kizi magara nənə a: Peter na tutorin nashuguradi. 15Bakan nandi, əbi hunumə, "uma wangara ulakardi, mabi gyami məhu akura ədurudihu. Kizi əhu "unatuma Uweng uməhu".16Kizi Peter kama ukutkuzadi, kizi usha ka ama hanu mə adi ka konno kizi ayiramə kizi a wa bobo. 17Kizi Peter bunu nənə nu wərəa: a wa weiti, kizi ma gara nənə iyakadi ka Dada ma susu mə usuru nəimə iyandi. Məhu, "garin tukwakwa tidi na James kini ahene əmə." Kizi ma yaha abəndəndi mahanumə nizhira.18Nedi usha ka izu bi sana, bizi ba idərdərgisanhu wu nəimə andu tiya ukwara na tr imin ka ihana na Peter. 19Usha ka Herod mabilumə ingye bamuma murumə wu, mabi: bila nira andu kandiza iradi kizi məuh əwunə nə. Na'amaru a nandi, kizi mbi: yungurunusuru na Judea pirmə naCaesareakizi mətəshi bəndən.20Nedi, Herod bi: kund mananchar nandu Tyrekini Sidon. Abi: hanumə nira imə na imin wəndə, usha ka amawa Blastus, undubinka u-ujadi, wəmə,madi binkənə, abia; bila titəshi ti shamma bəzi ka bugizi bugənə bi: kaba irya na bugizi bu ujadi. 21Na richi ka ama tara məbi: wa: ti sərməni tu rijah kizi mə təshi na ridətən, məbi bunu nənə.22əndubə di bi: gbayu ikyenku, "rumoro ru uweng nədi, ba ru undubə wu!" 23Bana-ushara usha wu una tuma u Dada bi: rətumə, bazika bama yimba rugbəu na Uweng wu, izo bi ryu mə kizi mə wi:24Kizi ubunu Uweng bi: kini ruməni, uku kinzi rumə ni. 25Baka na nandi usha ka Barnabas kini Saul amə mərsə ituma ka i:kashənə a bi tarani usuru na Jerusalem.
1Nedi, nəimə arai a Uweng n Antioch, bizi əzhi anatuma au Uweng ni kini andu bənzəzə. Bizi ənədə Barnabas, Simeon (Ka a yisizum Niger), Lucius u Cyrene, Manaen (Uhene ka Herod undu dətər Uzhi-usar bi: Chirumə), kini Saul. 2Usha ka ənə nu rya mumpa na Uweng kini uyirsa nandi.Burim Butsan-tsan bi hu, " tarin Brnabas kini Saul nu kira di, adə wuzm ituma inangana ka in yisənə adi wuza". 3Ush ka ama yira nandi, a wuza aval, kizi a tara tərə tigvnə natara əndigərmə di, abi: wənə na chunna.4Nedi, nəimə arai a Uweng n Antioch, bizi əzhi anatuma au Uweng ni kini andu bənzəzə. Bizi ənədə Barnabas, Simeon (Ka a yisizum Niger), Lucius u Cyrene, Manaen (Uhene ka Herod undu dətər Uzhi-usar bi: Chirumə), kini Saul. Usha ka ənə nu rya mumpa na Uweng kini uyirsa nandi.Burim Butsan-tsan bi hu, " tarin Brnabas kini Saul nu kira di, adə wuzm ituma inangana ka in yisənə adi wuza". 5Ush ka ama yira nandi, a wuza aval, kizi a tara tərə tigvnə natara əndigərmə di, abi: wənə na chunna.6Usha ka ama hanənə usura nu sara kuzhi ku pana kubələ pirmə na Paphos,abi: mura uzhi urəbədi, undu Ujew unatuma umalem, ka rizə Bar Jesus. 7Ubərə undudi gura izhimin kini undu harsiza makangar, Sergius Paulus,ka bizi əmə undubə korkor. Undo di bi: yisi Barnabas kini Saul, bəzi ka ma:bila madi kunda ubunu u Uweng. 8Kizi Elymas "ubərədi" (nandi kizi ə:yuhuru rizə rumə) gyamənə,mabi wa məbi yuhuru undu uharasiza makangara mudi ba madi kaba utara rai undənwu.9Kizi Saul, ka ayisizumə gbaki Paul, ka muma mo: na burim butsantsan, bi:nuru mə əzhi. 10kizi mvhu, "au vana undu nyasi, unurai ou ma: mo: na buwarsiza mamani kini anyasi. Au unanyarmə ukusum tanu titsantsan. Bau sa yaha ukombolzo achunna dal a-Uweng wu, u yaha?11Nedi yira, uwərə u Dada na tara au, ungu sokono uləngədi.Ba u:yira Uweng pirmə nuzhi ushawu". Banu shara ushawu Elymas bi: ri: bəndən nəimə mərimə kizi ma kponu-lənkərə nu kəngərə əndubə adi mokumə uwərə adi ahana nəmə. 12Usha ka undu harsiza magngara mudi bi yira imin ka ima hana,mabi yimba akura-əduru, bazi ka maa bobo natara Dada.13Nedi Paul kini arənə əmə yumbura adi wungulu usuru na Paphos kizi ərənə na Perpa nəimə Pamphylia. Kizi John bi: yahənə matarani na Jerusalem. 14Paul kiniarənə bi: wa tanu usuru na Perga kizi ərənə na Antioch u Pisidia. Na bəndən abi hanənə nəimə arai a Uweng na richi ru urya mumpa kizi ətəshi. 15Usha ka ama mara abaru a titarkanin kini imin ka ana tuma au Uweng a ba: andu tidətər tu arai a Uweng dibi: yənə rutuma, ka ruhu, "Ahene, imbaka ənyi nə rizhi rutuma ka ru pihuzu əndubə bəndi, ba:n ran".16Baka na nandi Paul bi: torno kizi ma yisi nu wərə mə hu, əndubə a Israel kinə nyi ka na-kund iyəwə i-Uweng, kundan. 17Uweng u-əndubədi, Israel, bi: vira ha dada goro kini məwənə char usha ka ənə na Egypt, kizi nu wərə ka-ama-nyanza on mabi:tarsa nənə usuru nəimə iradi. 18Na suwə danya əkur-nanzi əmə kinənə nəimə uyiru.19Usha ka mama shara tupana sundərə nəimə bugizi bu Canaan, mabi ya andubə goro ulam gənə adi sokono andu songo. 20Kusum tukwakwa tidi bi: hana nəimə suwə sinyisinanzi-nə kurshibi. Na amaru a tukwakwa tidi kusum, Uweng bi; yənə andu tara makangara pirmə nusha u Samuel unatuma Uweng.21Kizi endubə bila ədi yənə ujah kizi Uweng yənə Saul vana u kish, undubə usuru nupana u Benjamin, madi sokono ujah pirmə na suwə akur-nanzi. 22Usha ka Uweng ma zhumə na rija ridi, mabi: znsa David madi sokono ujah gənə. Bizi: natara David kizi Uweng bi: ba:uyira, məhu, 'imma mura Dvid vana u Jesse madi sokono undo ka ruroho rom gana,ka ma wuziza kusum imin ka rairom madi:wuza.23Usuru nndarai a undodi Uweng mərəmə nundukaba Israel, Yesu iyak kamabi: wəmə madi wa. 24kizi ubiu u Yesu,John bi: bənzə uchiri nə mini mu yuhuru-usuru-nə-mərim ubiyu nəndubə a Israel kusm. 25Ush ka John nu:biya ituma imə,mahu, "na rika danya em əvi? ba emdi wu. Kizi kundan, zondo ubiyu umə namaruam, ba in zha ka imbunu tumaforo tu tubuna tuməu."26Rihene, ədigyenzə arai a Abrahim, kin ndo ku akunda-iyəwə i Uweng nəimə gini, nndu kizi a:tuma na rutuma rundu kaba ba goro. 27Bazi ka ando ka ənə nu sokonin na Jerusalem kini ijah gənə ba'abi ruzumə wu, kizi abi:monzo sumoro su anatuma a Uweng ka brsiza koyandi richi ru rya mumpa iya kadi ka agyamumə.28Kusum ka ba'abi murumə na imin ka iwa awunumə wu, əbi yisi na Pilate a-əwunumə. 29Usha ka ama biya kusum tukwakwa tinangana ka a:darsa na tara umə,əbi shinshumə usuru nu chichi notumə nəimə ishu.30Kizi Uweng bi: zansumə usuru nəimə ishu. 31Ando ka abi rəmə kinəmə usuru na Galilee pirmə na Jerusalem bi: yirumə si:char. Andube nedi kizi ənə nuba: nəndubə natara umə.32Baka na nandi ar nuba ninyi ubunu galau, imin ka abi: wəmə ka ibi biyu na ha dadagoro. 33Muma monzo nandu, əndigyenze gənə, ka ma zansa Yesu. Dannya iyakadi ka adarsa nəimə Amiza au repu, 'Au Vana om richidiimma sokono Dda ou' 34A;mabi znsumə usuru ni sahu bamadi taraniwu Uweng ma: bu:nu dannya inei, 'in yinyi itsantsndi kini akura akəbiki ka awəmə a yimb na David.'35Nyan imin ka məkuhu nəimə əzhi Ami zadi "Ba'u yaha undu tsantsan ou mayira uwushu wu." 36Usha ka David ma wuza ututomo iyakadi ka Uweng gənə na rimiza rumə ma bi wa: mormo, abi notumə kini ha dadaumə, əmə rupum ruməb wushu. 37Kusum undo kaUweng zansumə ba mə wushu wu.38Baka na nandi yaha nadi ruza, rihene, baka undubə undi kizi a bənzə ninyi utaka maruku. 39Nira imə kizi kusum undo ka ma yimba a kura əduru ama sanumə usuru na tukwakwa kusum ka titarkanin tu Moses baku rən tu saninyi ni wu.40Baka na nandi wan shauwa bazi ka imin ka anatuma a Uweng aba: gana murinyi, 41Barin, ənyi andu buyizi, kizi nawa bobo, kizi na shaina. Bazi ka emnugana indi biyu n ituma na si: sigini, ituma ka:bana yimba akura aduru ni wu, da zondo ba ninyi da ma yaha."42Usha ka Paul kini Barnabas ma:shira, andubə bi:wuza aval gənə nunu ka adi mura aba: bizi ubunu di gbaki nərichi ru rya mumpa ru biu. 43Usha ka umana uarai au Uweng bi byu nu mərsə di ichar i Jews kini akurando ka amakaba uzhi ubunudi bi. tarsa Paul kini Barnabas, ka abi bunu kinənə, əhunənə əhu-wa: nəimə izhayi iUweng.44Na richi ru rya mumpa ru tarsadi, ubyu vati na kusum andu pana di bi: mana kusum adi kunda ubunu u Dada. 45Usha ka Jews bi: yira izhoshi i əndubə di, rəru bi monzo tunurai tigənə kizi akponu bunu natara imin ka Paul ma ba: kizi atinzumə.46Kizi Paul kini Barnabas bi bu:nu naujiyəwə kizi əhu, " ubunudi on imin ka ab ba, ninyi nadinkadi. Nurika ka namə chəchə ubunudi usuru nira gini kizi na chira əkpə gin nuhu bna moko nusokonin ujir main wu. Yiran, ti:tarani nira awormi. 47Bazi ka nandi kizi Dada ma yandu ubunu uruvunah, məhu, 'imma virinyi nadi sokono urwa naa wormi, nadi renyin nubunu undu kaba gorokusum natu sr tu bugizi".48Usha ka awormi bi: kunda nandi, abi wuza ugbelmu a zanzana ubunu u Dada. kizi char nəimə gənə bi nura uvira pirmə nusokonin ujirmaina uyimba akura aduru. 49Ubunu Uweng bi: sas rumə kusum konabə nu sar undubədi50Kizi Jews penza tug ka ama yimba akpə gənə atura nyel kini əndigərmə atu tuba tu upanadi. Abi wa iyanda ka adi wa Barnabas kini Paul akund kpai nunuka adi susənə nu pana gənə. 51Kizi Barnabas kini Paul bi: garha ukihu utubuna tigənə a shira. Kizi a hanənə nabigizi bu Iconium. 52Kizi andu mkaza Yesu bi: mo: na: rai rugupən kini Burim Butsan-tsan.
1Ibi byu nuzhu usha ka Paul kini Barnabas ruwə kusum nəimə arai au Uweng a Jews kizi əbunu ntuchuna ka əndubə tim ka agura kini Jews a Greeks bi: yimba akura əduru. 2Kizi Jews ka ənə na agata bi:burku tunurai tu Awormi kizi awənə rai rugubə na: ahene3Baka na nandi abi təshi bəndən na ləlu rigyebu, nu bunu baniyəwə wu na budərə bu Dada, kizi ma yimba imin imin i uyira natara rutuma ru izhayi imə. Mabi: wuza ingedidi nu sara uyimba tukakwa tubobo ka Paul kini Barnabas di: wuza na:tərə tigənə. 4Kizi Jews azondo kini andu bənzə ubunu Uwengdi.5Kusum Awormi kini Jews (Kusum kini tu tuba tigənə) bi: hu adi kimə nənə, adi gursa nə ashari, 6kini ushaka abi ruza nandi, abi suma pirmə na Lycaonia, upana u Lystra kini Derbe kini usar u əbəndəndi, 7nira ka abi huwa: nuba: ubunu ulense.8Na Lystra uzondo bi: təshi, banabudərə wu nəimə tubuna tumə ugundi ka uchira na richi ka ango umə minumə, bamuma hana wu. 9undo di bi: kunda Paul nu bunu. Paul gita əzhi nira imə kini ma yira əmə nutara rai ka ma:womo. 10Baka na nandi mabi gara numə na rumoro rugbəu, "tonno tura natubuna tou". Kizi undo di dangala mahana nu lenkərə.11Usha ka əndub tim di bi: yira imin ka Paul ma wa, abi: nyaza sumoro, nubadi nəimə ipana i Lycaonia, "IUweng ma rəmə dnya andubə, amə byu nandu nəbigizi". 12Abi yisi Barnabas "Zeus" kizi əyisi Paul "Hermes," bazi ka bizi əmə utuba ubunudi 13Upozo u Zeus, ka ira urya mumpa umə bizi on na shibi au pana bi: rəmə nuwun kini ənəu au kisizi ubyu na shugura gbəu, əmə kini itim i əndubə nugana ka adi yimba tubinka.14Usha ka andu makaza nan dubə di, Barnabas kini Paul, bi kunda, abi: hatiza tu sərməni tigənə əsuru sasa əruwə nəimə izhoshi i əndubə, nu yara, 15"əndubə, imi kizi iwa anyi na tukwakwa tindi? Ar don ar andubə hu, na bizi rupun dannya ənyi. Ar nu bi:nyi ubunu galau nadi yuhuru usuru na tukwakwa tindi ka ba tu pe rtumə pirmə nira Uweng utuvunkə, ka:ma:wa: əshiri, Bugizi, ripende, kin koimi ka em nəimə gənə. 16Na su wəwə suu sura, mabi yaha tupana kusum adi hana na tuchunna tigənə.17Kizi kusum na nandi, bama yaha rupkə rumə bana zonda ka madi rika ma ba: wu, bazika ma wuza imin galau, ma:yinyi ure usuru neshiri kin rukozo rumina, ma monzo suroho sigini na irya kini ugbelmu." 18Kusum na amoro bunudi, Paul kini Barnabas ba'abi rVn ka a gVhV itim iəndubə gənə yənə tubinka tidi wu.19Kusum na nandi, əzhi Jews usuru na Antioch kini Iconium bi rəmə ana pyanza izhoshi iəndubədi Abi gursa Paul kizi a wundumə pirmə na shibi au panadi, ənə nu gusa da mumə wi:. 20Kusum na nandi usha ka andu makaza umə na tutorin nira imə, mabi tonna ma ruwə nu panadi. Na richi ru tarsa di, mabi pirumə na Derbe kini Barnabas.21Usha ka anan ba: ubunu ulense nəimə upanadi kizi əkini mura andu makaza di, abi: tarani n Lystra, pirmə n Iconium, kini Antioch. 22Abi kama upihuzu irim iandumakaza di, kizi əhunəmə əhuwa nəimə utara rai nuba:di, "ti ruwə nəimə bugizi bu rija bu Uweng nəimə ukunda kpai".23Usha ka amə virənə andiganu nəimə kusum tirai tu Uweng, kini ama wuza aval kini uyira nandi, abi: yibənə na Dada nəimə umə ka ama yimba a kura aduru. 24Kizi asura nu sara Pisidia kini ubyu na Pamphylia. 25Usha ka ama ba:ubunudi na Perga, abi: yunguru na Attalia. 26Usuru bəndən abi wungulu pirmə na Antioch, ira ka ama yimba rumə nizhayi i Uweng bka itumadi ka nədi ama biya27Ush ka abi byu na Antioch kizi apitunu andu arai a Uweng di kusum nira wəndə, abi: yimba aba: kusum tukwakwa ka Uweng ma:wa nənə kini iyakadi ka muma konno a shugura au tara rai nawormi. 28əbi təshi na lelu rigyəbu kini andumakazadi.
1Paul pə ku rəmə nə derbe kini Lystra; kizi nandi, uzhi una tuma u Ysu ka agurumə Timothy nə bəndən di, vana ugwa wə Jews undu dula kizi ətəmə undu Greek. 2Hahene ka ənə na Lystra kini Iconium pə bunu nyel natara umə. 3Paul pə wəmə ka adi wa tanu kinəmə, nunu ka adika shimə nakpo bazi aJews kanə na tupna tidən di, nu ruwa nuhu pəzi ətəmə undo Greek.4Lelu kanə nu lənkərə na tupana, asursa tira ka anatuma a Yesu kini anduganu nə Jerusalem mə wuza titankum tu ira ukupu əzhi nunu ka adi dula. 5Tira tu kupu əzhi bi mura budərə nəyimə utara rhai kini ichar nə koyandi richi.6Paul kini andubə əmə ruwə nə tisar tu Phrygia kini Galatia, isokono ka bi rom bi tsan-tsan bugəhənə uhana ubunu Uweng nə bugizi bu Asia. 7Ushaka əpə biu vati nə Mysia, əpəhu adi maka upirmə nə Bithynia kizi birəm bu Yesu gəhənə. 8Bazi nandi əpə sura nə Mysia, ərəmə nupana u Troas.9Paul pə yira ubara atuba nə:rhi ka Uweng yonko numə nani pəzi unda Macedonia nariturin bəndəndi na val əmə nugusa, "rau nəyimə Macedonia nə bisandu". 10Ushaka Paul bi yira atuba di, tichata nuhu ti pirndunə Macedonia, urika nuhu Uweng məyisandu tidi kashənə ubunu Uweng."11Paul pə yira ubara atuba nə:rhi ka Uweng yonko numə nani pəzi unda Macedonia nariturin bəndəndi na val əmə nugusa, "rau nəyimə Macedonia nə 12bisandu". Ushaka Paul bi yira atuba di, tichata nuhu ti 13pirndunə Macedonia, urika nuhu Uweng məyisandu tidi kashənə ubunu Uweng."14Uzhi ugwaka agusəmə Lydia, əmənu zhizha a purple usuru nupana u Thyatira, məpəryamumpa nu Uweng, mə kara ututo nənə. Ata bi korno mə ruroho mədi kunda iminka Paul nu badi. 15Ushaka abi chirmə nəmini kini andu arai əmə, mə bi wuza aval goro, nugusa, "bazi umə wuzam ruvuna nuhu em sansan natuba ata, nu nə təshinəmi nasusa". Məpə wundənə narhiromo16ibi sokono nusha upirmə nira ubisi əzhi, uzhi ulərə basha kəmə nə birəm burika kini ubara imin ibyu bi katandu,məsusu imin gilau iswarai umənəyimə tuwənzu turyatuba. 17Ugwa di bi dula Paul kinaru mawa bikinku, nugusa. "Andigərmə di tilərə tu weng gbou. ənə əmə bunu na achunna au mura ukaba Uweng". 18Məpə wa nandi nəyimə si-char kizi Paul kunda manan kinəmə wani, məpə yuhuru məhunə birəm, "em nugusa nu nəyimə rizə ru Yesu Christ suru nəyimə umə". kizi bu suru nə leluridi.19ibi sokono nusha upirmə nira ubisi əzhi, uzhi ulərə basha kəmə nə birəm burika kini ubara imin ibyu bi katandu,məsusu imin gilau iswarai umənəyimə tuwənzu 20turyatuba. Ugwa di bi dula Paul kinaru mawa bikinku, nugusa. "Andigərmə di tilərə tu weng gbou. ənə əmə bunu na achunna au mura ukaba 21Uweng". Məpə wa nandi nəyimə si-char kizi Paul kunda manan kinəmə wani, məpə yuhuru məhunə birəm, "em nugusa nu nəyimə rizə ru Yesu Christ suru nəyimə umə". kizi bu suru nə leluridi.22Kizi rugozon rəndubə dən orno na Paul kini Silas, andu yimba ruvuna hatano tisərmoni kusum kizi ahu əlubənə ni iru. 23ushaka əbi lubənə wani kizi əlingənə nugura unyan ahunundu tinya awənə əzhi nyel. 24na maru ka əpə hunumə nandi, unatuma wa aryai nyandi bi lingənə nəimə di piu kizi mə kisənə tubuna nəyimə25Natarshi əri ha Paul kini Silas na aval kini simezenu Uweng, udangara na nyandi nu kaara ututo nənə. 26Nəyimə nandi bugizi bupa garha rumə wani, akpirha gura ainyandi bi zuhu,kusum tishibi gura tupa korno ruməkizi inyan ikovi taza.27Undu tutomo di bi zhima na mormo məyira tishibi tugura nukorno, məchira uvira mədi wuna rukpo rumə, əmə nu rika dan'a ananyandi mə:suma. 28Kizi Paul wa bikinku nə rumoro rugbəu, nugusa, "gana gama rukpə rou u, bazi ka ingyaru bəndi kusum".29Unatuma di gəngərə ira urwa nyan tusom tumə uruwə nəyimə di, nurika niyəwə, məri natuba a Paul kini Silas. 30Mə suru nənə kizi məhu, Uweng kininyi inwəni nunu ka indi murha ukaba?" 31əhunu mə, "wəmə ubunu wa ata Yesu, u murha ukaba, au kini aryai au."32əbi garumə amoro bunu auUweng kusum kini kovi nə aryai əmə. 33unatum di nəyimə ərhi di bi chirənə, mə kuzunə tufoto,kizi achirənə nu mini əmə kini kusum andu aryai əmə nushadəndi. 34Kizi mə rəimə na Paul kini Silas narai əmə kii məyənə irya, məbənə ryai rugupən kini anda rai əmə, nuhu mumə wəmə ubunu Uweng.35əbi garumə amoro bunu auUweng kusum kini kovi nə aryai əmə. unatum di nəyimə ərhi di bi chirənə, mə kuzunə tufoto,kizi achirənə nu mini əmə kini kusum andu aryai əmə 36nushadəndi. Kizi mə rəimə na Paul kini Silas narai əmə kii məyənə irya, məbənə ryai rugupən kini anda rai əmə, nuhu mumə wəmə ubunu Uweng.37Kizi Paul hunənə, "na lubandu nəyimə andubə kizi bə əgəngərə utaka goro wu, isokono ar əndubə a Roman nəbi lingandu nəyimə arai nyan. Nədi ryai rigini nədi susundu nujir ruza uzondo nndi wu! ərəmə nokpo gənə adi wandu na chunna." 38anatunyan di bi ka gra na undu tusu ubunu di, kizi ushaka əbi kunda nuhu Paul kini Silas andu Roman,iyewə bi wənə. 39Undu tusu ubunu bi nə wuza aval gənə kizi asusənə, ahunənə ashira usuru nupana di.40Bazi nandi Paul kini Silas bi suru ninyan urəmə na suswa aLydia. Usha ka Paul kini Sila bi yira hahene, əbi yənə amoro bunu au kisa suroho kizi ayaha upanadi.
1Na maru tikpakpa tindi Paul yaha Athens m pirm na Corinth. 2Ma mur uzhi Jewa bndn ka riz rum Aquila, undubəuPontus, ka ma suru rəmə na Italy kini ugwəmə Priscilla, bazi ka Claudius ma wa ruvuna a kusum Jews yaha Rome. Bulus pirumənənə, 3bazi ka ma wuza ituma wənkə buru imə, ma təshi kinənə ni tuma, əmə pi utent gənə ni yang.4Na maru tikpakpa tindi Paul yaha Athens m pirm na Corinth. Ma mur uzhi Jewa bndn ka riz rum 5Aquila, undubəuPontus, ka ma suru rəmə na Italy kini ugwəmə Priscilla, bazi ka Claudius ma wa ruvuna a kusum Jews yaha Rome. 6Bulus pirumənənə, bazi ka ma wuza ituma wənkə buru imə, ma təshi kinənə ni tuma, əmə pi utent gənə ni yang.7Ki ma yaha abəndən ma pirmə na susa a Titius Justus, undugərmə ka ma ryamum pa nu Uweng. A susa əmə nu kira ira-kupu--azhi. 8Crispus, undu tuba u ira-kupu-azhi, wəmə na Yesu, kini kusum andarai əmə; anda Corinth charka a kunda nandi wəmə ki a chirsə nə na mini (Baptized).9Atah hunu Paul nvri na tirohotu bənə tuba, "gana kunda iyəwə wu, bunu gana wa wəti wu. 10Em kinwu, uzondo ba ma wa dohodoho ma di gamu wu, em na andubə char nu pana di. 11Paul təshi bəndən na riwə ri wənkə na tipə twasi, nu bənzə ubunu Uweng nənə.12Ushwa kaGallio sokono ujah u Achaia, a Jews torno nu nurai wənkə na matara kini Paul ki a rəmə nənə na tuba udətər u hara makangara; 13ki a hu "undodi nu wundu si roho sən dubə adi ryamumpa nu Uweng ba kanda ka titarkanintu hu wu.14Ushwa ka Paul di bunu, Gallio hunu ha Jews di, "Anyi a Jews, in bazi na tara iming shishoro da imin ka ba em igilau di, iba sara ka in wunduw tilo. 15Bazi ka tindi, "ubila-uruza na tara ubunu kini sizə a titarkanin tigini, na ka yumburan tikpakpa nakp gini. Ba rairom ka indi hara makangara na tikpakpatindi wu.16Gallowanə a yaha udətər hara makangara. 17Ki a mako Sosthenes, una-tuba u arai-a Uweng, ki a lubumə na tuba udətər hara makangara. Gallio ba ma wa iziming na tara iming ka a wa wu18Paul na maru ka m təshi bəndən na si char, ma yaha rihene ma pirumə na Syria kini Priscilla and Aquila. Madi yaha ira tursa tupa-tu mini u Cenchrea, ma tana sikpə sumə bazi uzi itoning ka ma cira. 19Ushwa ka a biu na Ephesus, Paul yaha Priscilla and Aquila bəndən, əmə rikpə rumə pirumə na rai-a Uweng nu bunu kini Jews.2021Paul na maru ka m təshi bəndən na si char, ma yaha rihene ma pirumə na Syria kini Priscilla and Aquila. Madi yaha ira tursa tupa-tu mini u Cenchrea, ma tana sikpə sumə bazi uzi itoning ka ma cira. Ushwa ka a biu na Ephesus, Paul yaha Priscilla and Aquila bəndən, əmə rikpə rumə pirumə na rai-a Uweng nu bunu kini Jews.22Ushwa ka Paul biu na Caesarea, ma pirumə nira arai a Uweng na Jerusalem mu nyinzənə tikwa,ki ma pirumə na Antioch. 23Na maru ka ma təshi nu shwa nyololong, Paul yaha abəndən ma pirumə na usar u Galatia kini Phrgia nu kini-budərə na kusum.24Uzi u Jews ka rizə rumə Apollos, əmə undu Alexandria nu mina, rəmə na Ephesus. Ma rəng ubunu ma ruza ubunu Uweng char. 25Apollos ma mura ubənzə u Atah Yesu. Bazi kaəmə nu wəmə char na burim, ma bunu kini ma bənzizə na tara tikpakpa tu kur-adar na tara Yesu, kima ruza u Baptism u John kpaidi. 26Apollos kpo nubunu na rai-Uweng naujir yəwə. Ushwa ka Pricilla kini Aquila kundəmə, a cirumə a wa nəmə nu kira di ki a bənzə numə achunna a Uweng na kur-duru.27Ushwa ka ma gana-rai madi sura na yimə Achaia, rihene ri kinumə udərə kia darsa uva pirmə nandu dula-Yesu ka ənə na Achaia adi kabumə. Ka maka biu, ma binka andu nangana ka ama kaba Yesu. 28Apollos na yimə budərə ma bənzə nandubə na matara kini Jews, ma bənə nənə nu tara tuva-tu Uweng hu Yesu azi Kristi
1Erəmə nushwa ka Apollos na Corinth,Paulsura na shiri bugizi ma rəmə nu pana u Ephesus, mmura azi andu-dula Yesu bəndən. 2Paul hunənə, "Na bikaba Burim Tsn-tsang ushwa ka nəbikab Yesu?" A hunu mə "O-o, ba tima kundaiziming na taraBurim bu tsang-tsang wu"3Paul hunənə, "Abi cirinyi na mini na yimə imi?" A hunumə, "Na yimə uciri na mini u John." 4Paul kursu nənə, " John ma wuza uciri-namini u yuhuru-nu taka. Mabi garsa nandubə adi wəmə na yimə undu nangana ka ma rəmə na maru əmə, azi, Yesu."5Ushwa ka andubə di kunda nandi, ciri ənə na yimə mini na yimə rizə run Yesu Kristi. 6Ki ushwa ka Paul ma tara tərə nənə Burin bu tsang-tsang rəmə na tara gənə ki a bunu na yimə sizhi silem a bunu urya tuba. 7Kusum gənə ənə andubə rikurə na repu.8Paul ruwə na yimə arai-a Uweng ba bunu nu jir-iyvwə na tipə, nu bənzə nənə kini nu wundusuroho si gənə na tara ira-rijah ru Uweng. 9Ushwa k azhi a Jews ka ənə na sai-sigangi kini ənə nujir-ukaru tito, a kpo nu bunu nu shara achunna na tuba andubə. Paul yahanə ma cira andu-dula Yesukinəmə, nu bənzə kinənə koyandi rici na yimə ugura u Tyrannus. 10Indi chono nandi na siwə sirepu, nunu ka gun andu nangana ka ənə na Asia kunda ubunu u Atah, a Jews kini a Greeks.11Uweng nu wunza iming ibobo gbau na tərə tu Paul, 12isokonoka ti-handkerchiefs kini aprons ka e gakumə nani a cira a pirumə na any nira andu-jir riguma ki a womo, irim shishoro susu na pum gənə.13Ki a mura azhi Jews andu-ruchoro na tanu ni ra di. A yisizi rizə ru Atah Yesu nunu ka adi mura budərə irim shishoro, ushwa ka a hu, " Na rizə ruYesu ka Paul nu sasa di, em nu ruvuna rou suru." 14Uzi u Priest gbau u Jews ka rizərumə Sceva na mana sundərə ka ənə nu wunza ingədi.15Uzi burin bushishoro hunənə, "in ruza Yesu, in ruza Paul, au əvi? 16Birim bushishoro nayimə undubədi bi dangala na təra undu suruh irim shishoro di kizi mə kiz nə nəbudərə, mvlubə nə kizi abi sumə sarang usuru narai di əku ganza rumə. 17Abi kunda inge didi konabe, kusum Jews kini Greek, kə ənə natu təshi na Ephesus iyəwə bi moko nə, kuzi rizə ru Yesu əku yarang rugbau.18Kuzi ando ka abima kaba Uweng bi rvmə kovi gara utaka uməməku ba tidimaaaaaaa ti shishoro tumə kusum kusum ka əma dimiza. 19Andubə char ka makaza uwursu tubuna bi rəmə natu vərəpu tugənə kusum kizi əku zhishizha təng natuba kovi. əbihu ədara ikurbi itəng əbi mura tugu əkur shubi. Tu ashari nəl-nəl əbularbin bu repu. 20Na nandi kizi ubunu Uweng usarma rumə natu charna mamani21Na məru ka Paul məbiyu itumə i Uweng kusum na Ephesus, mabi torno nayimə birim makpo na Macedonia kini Achaia na churna au pirmə na Jerusalem, mabi huh na maru ka ima piram pandang in sura na Rome. 22Paul bi tuma Timothy kini Erastus ka amakaza nəmə pirmə na Macedonia. əmə rukpə rumə bi təshi na Asia nyongolong.23Nu chira nələlu rindan ridi bizi ushara tutashi na churna wu. 24Uzhi usana u'atsari nəl-nəl abi larbin bu repu ka əgusumə Demetrius, ka ma bunbunza supyongor na atshri nəl-nəl a ilarbin irepu u'Artemis, dunguza numə na əzumu char nunu andi tumə i tərə. 25Kizi ma pitunu andu-tutomo undandi mahunənə undubə naruzaka natizhaming tindi tu mursa ikurbi.26Nayira naku kunda nuhu ba na Ephesus kpaidi wu, kinikusum Asia, Paul undidi ma wundu andubə kini uyuhuru andubə char. əmə nuhu, i Uweng ka ayibura natərə ba anə i Uweng wu. 27Itumdi i ruwa nərulaurə kpaidi wu, asa kara aku ghana eng wu, kizi kuzu ugura waval u Uweng gbou Diana isokono. Izhiming gilau wu. Ushwa undang maku naha rugbou rumə amə ka kusum Asia kini masanu midi zanzanumə.28Apahu akunda indi awa manag kizi ayisi na rumə rugbou nuhu, "rugbou na Diana u Ephesus" 29kusum upanadi pa mor nu wuru ruroho, kizi andubədi suma narai ruwondə nira irika. Abima moko ayərin tanu tu Paul: Gaius kini Aristarchus, andusuru nə Macedonia.30Paul ma: gana ka madi ruwə nayimə rugozon ridi kizi andulula umə gəhumə. 31Kuzu azondo nəyimə antumə a Asia ka anə ayəring amə a tumumə rutuma naval nuhu magana ruwə nira urikəzə wu 32Azondo halmuzə izhiming kizi azondo gənə kendi bazika rugozon ridi nu confusion. Azondo char nayimə gənə tibi ruza imingka ina shənə bandang wu33Azondo nayimə rugozon ridi pa yimba udolom na Alexander ka azhi Abraham nu chəsə umə ntuba. Alexander pa bənə nu wərə umə, nugana u kata rukpə rumə na rugozon ridi. 34Kizi apahu aruza ka amə undu Jew wu, apa nynzə rumə rugbou na ləlhu ru iru irepo nuhu, rugbou na Artemis u Ephesus;35Ushwa ka undu darsa pa suru nayimə rugozon ridi, mahu, ənyi andubə a Ephesus yandi undubə bandi ka ba ma ruza upana u Ephesus ka undə nezi ugura utara Artemis urugbou kini ururu ka ukpo ususu nashir wu? 36nuruza ka ba tukpakpa tindi na matara ni wu, i wa nyel nəwa weti nagana wa izhiming na msasa wu. 37Nedi numabiu nandodi bandi ka anə anagana a ugurawaval wu da andu shara rizə ru i Uwenggoro wu.38394041Ushwa ka undu darsa pa suru nayimə rugozon ridi, mahu, ənyi andubə a Ephesus yandi undubə bandi ka ba ma ruza upana u Ephesus ka undə nezi ugura utara Artemis urugbou kini ururu ka ukpo ususu nashir wu? nuruza ka ba tukpakpa tindi na matara ni wu, i wa nyel nəwa weti nagana wa izhiming na msasa wu. Nedi numabiu nandodi bandi ka anə anagana a ugurawaval wu da andu shara rizə ru i Uwenggoro wu.
1Ne mara unyanza tsai sidəndi, Paul pa tuma nandu dula kizi mə wuzənə tumura shamma ka muma mara ubənə ubunu: kisa rai, kizi mə kaba: churna pirmə nə Macedonia. 2Ushwaka məpa mara ulənkərə ni gizi i'abəndəndi kini ubənə ubunu kisa rai kizi mə rəmv nə Greece. 3Məpahu məwa tipe titaru bəndən kizi ti Jews ti bila achurna uwuna umə ushwaka; mə nu donsono upirkə ruwə ni min tanu nə mini pirmə nə Syria, nu wa rai nuhu maku yuhuru urəmə nə Macedonia.4Inge andunanka apakə shumə nə churnə. "Sopater vana u Pyrrhus usuru nə Berea; Aristarchus kini Secundus, kusumgənə usuru nə Thessalonian andu dula; Gaius usuru nə Derbe; Timothy; kini Tychicus kini Trophimus usuru nə Asia." 5Ando di bima sura atuba a pirmə nu rika goro nə Troas. 6Ar gbaki tupa torno nə Philippi tikə ruwə ni min tanu nə mini nə mara tuweng tu "unleavened bread" kizi tina durənə nə richi rushubi nə Troas. Tipa wa tuweng sundərə bəndən.7Nə richi ridinka nə yimə si-sundərə, ushwaka tuma pitinu rugoro nira wəndə, tidi pusa afuhurum, kizi Paul bu: nu nandu-dula. Pəzi əmə nu donsono uturno nə mara si-sundərə,kizi mə pa wundu ubunu mə pirmə nə tarshi ari. 8Pəzi tikai ni nu gura uashiri niraka tipa pitinu rugoroni kusum.9Kuzu pezi uzhi undumaina di na titəshi nə shugura auvinu ka agusumə Eutychus, ka mormomu mələnmələng mupa turkumə. Paul mə kini zhung'a nu bunu: mə undimainaəndi gbaki shinga rukpə nə mormo, kizi mv suru nə rai ashiri tinyana titani tidən məna kpo nə bigizi ikeze di. 10Paul pa shupu nə bigizi bidi kizi mə yutu rupum rumə nə tarə mə, mə gura rupum rumə kinə mə nə yimə uwəmə. Kizi mə hunənə, "Na gana kunda izhimin wu, əmə nə yimə tuvung kuzə.11Kizi məku nyana nə rai ashiri di kizimə pusa afuhurum mə rya. Məpaku dokono nu bə:nə ubunu pyeu sai nu sana izu kizi mə kaba achurna ushira. 12Apa rəmə na vanadi nə yimə tuvungkə kizi tunurai tigənə tuwa kuruku kəkina.13Ar akpə goro tupa sur atuba Paultikə ruwə ni min tanu nə mini pirmə nə Assos,ka tinama pyi tidi giti ti chirumə,bazikz mə goto wəmə tanu nə bigizi. 14Ushwaka məpa na murandu nə Assos, kizi ti chirimə nimin tanu nə mini pirmə nə Mitylene usuru15Kizi ti moko achurnanə nə mini usura bəndən kizi isana tina zəkəti nu zunduru uraba u Chios.I sanadi ti hana nu raba u Samos, kizi richi ritaru gbaki ti randu nu pana: Miletus. 16Paul nama pyi nə rai mədi punu mini pirmə nə Ephesus, nunuka ba mədi shara ushwa nə Asia wu; bazika pəzi əmə na masasa mədikə dungə nə Jerusalem bazi weng u Pentecost, tanazika ugana nəzi umura.17Məpa zhia rutuma usuru nə Miletus uungə nə Ephesus adi yisumə andiganu a ira uyiba Uwng. 18Ushwaka apa na durumə kizi məhənənə, "ənyi akpə gni nə ruzaka uchiradi nə richi ridinka kən taru: buna omnə Asia,kandaka in chinga ushwa om kinənyi. 19In shinga rukpə nu dula Uweng nə yimə ushinshi unurai na məzhi, kini bukunduza mamani ka bu mursam bazi uriki nə tuba u tu Jews. 20Nə ruzaka bən kunsinyi izhimin gilau wu,kini kandaka inna bənzinyi nə zhi a:ndubə kii nə tirai-tirai, 21nu badi nə tu Jews kini Greeks nə tara urya tirinu pirmə nu Uweng a utara rai nə Ta Yesu.22Ned, barim Ruroho ritsang-tsang ruma wan upirmə nə Jerusalem, kizi bən kam iminka i:ka hana nəmi bəndən wu, 23saiko Ruroho ritsang-tsang nu bənzə di num nuhu koyandi upana inyang kini ukunda rupum nu rika om ni. 24Kizi ba emnu bara tuvungkə tom ni: zhimin gilau num nə rupum wu, baka in rən umara usom di inku mara ututomo om kən na kaba nira Ahta Yesu. ubənzə nə tara ubunu:mə u'izhai I:Weng25Nedi barim, in ruzaka kusum gini, ka tina pisandu nu bənzə ubunu: bigizi bu rijah,ba nə da nu yira azhi am wu. 26Bazi na nandi,emnu ba dininyi richidi,nuhu ba emna mənyi mu zondo numnə rukpə wu. 27Ba in təmə ubunyi kusum imin gana I:Weng wu.28Bazi na nandi, wənkəlin nakpə gini,kini kusum rugozong ru andubə ka Ruroho ritsang-tsng rupa virinyi nədi wənkəli. Wənkəlin nu biha andubə au Uweng, ka mə na kpa na mənyi mumə. 29In ruzaka nə mara ushira om, anamaya shishoro a rəmə nə yimə gini kizi ba'a kunda izhai i rugozon ridi:wu. 30In ruzaka nə yimə gini azondo sa torno kizi a ba tubunu tishishoro nunuk adi wundu andu dula urəmə nənə.31Bazi na nandi sokonin kesi. Ruzang nuhu nə yimə suwə sitaru ka bən yaha uba zondo giniubunu: rya tuba wu, nu Uweng kini əri na məzhi nə zhi. 32Nedi, inma yutunyi nə tərə tu:Uweng kini ubunu: izhai imə, ka undə kizi upyinyi uku yinyi usongo nə yimə kusum and ka tanu tigənə sar.33Bən gana ukaba zondo u silver, u gold dakəzi tukpəkpə tuwa. nə rupumwu. 34ənyi akpə gini ruzaka tərə tom tid tu nyinzam iminka emnu ganadi kini imin gana andoka pəzi ənə kinemi. 35Nə kusum tukpəkpə, in bənzinyi tu churna tu binkiza andujir budərə nu tutomo tərə tigini,kini kandaka na dimizi nə dolom nə moro bunu Ata Yesu, ubunu kə:mə rukpə rumə pa hu: 'Uyumba goto na kəbiki nu kaba.'36Bən gana ukaba zondo u silver, u gold dakəzi tukpəkpə tuwa. 37nə rupumwu. ənyi akpə gini ruzaka tərə tom tid tu nyinzam iminka emnu ganadi kini imin gana andoka pəzi ənə kinemi. 38Nə kusum tukpəkpə, in bənzinyi tu churna tu binkiza andujir budərə nu tutomo tərə tigini,kini kandaka na dimizi nə dolom nə moro bunu Ata Yesu, ubunu kə:mə rukpə rumə pa hu: 'Uyumba goto na kəbiki nu kaba.'
1Ləlu ka tibi hu yahanə, tu kpo na tanu nə minipirmə na Coa, izu bi hu isana u ruwə na Rhodes, usuru pəndən pirmə nu pana wa Patara. 2Tu bi hu tu mura emmi bu tanu nə mini ka pirmə pən na Phoenicia, tu chata tu ruwə ni.3Tu bi yaha Cyprus nuswar u wərə gushi inyang u sura goro pirmə na Syria ki tuna tura na Tyre, pən kizi buru bu tanu na mini mə shinshi tukpəkpə ka mə kpə. 4Bəndən kizi tubi mana kini andu makaza əmə.Tubi təshi bəndən si:sundərə, nə yumə buni apa gara na Paul mə gana pirmə na Jerusalem wu.5Si:sugoro bəndən pə hu maina inyan shira goro, ənə kini tuga tigənə a andigyənzə gənə bi dulandu pirmə na maru upana di,tu gunkunu nu kiruswaka tu wuza val. 6Bəndən kizi tubi gusa tumura shamma kinənə ar ti ruwə na buru bu mini, ənə ə kurənə na susa.7Tu bi hu tu biya tanu tu goro usura na Tyre, tu dungə na Ptolemais. Bəndən,tubi gusa rihenen tukwa to təshi kinənə weng wəndə. 8Nu sənə izu, tubi moko achuna pirmə na Ceasarea. Tu be ruwə ti təshi na rai a Phillip ka bizi əmə na yimə andubə sundərə andu sasa ubunu gilau. 9əmə na mansha mu nanzi ka ənə atuma a Uweng.10Ləlu kabizi ar nənə uzi utuma Uwengbi biu usuru na Judea, riza rumə Agabus. 11Mabi hu ruwə kinaru, ma chiraubam əu Paul ma kisa tərə tumə kini tubuna mə gam nu mə hu, na yira əma kisa rom na rubamridi, nandi kizi Jews a kisa ushəwə ruban ridi, ə hu ə kisa məa yitu mə nə tərə ta mormi.12Tu bi hutu kunda ubunu undən, kusumgoro kini undo ka ənə na titəshi ni ra di,ti wuza aval a Paul mə gənə hana mə na Jerusalem wu. 13Paulbi wəmə nənə mə hu. Imi kizi ənyi na ən, ənyi nu wyara na da wunam ti ra? em əna chira, imin ka i kizi u kisa, pirmə nu wi kusum imə wəmə imuram na Jerusalem di bazi riza ru Usharai om Yesu. 14ə pə hu a yira Paul ma mangala buwarsiza əpə du rumə weti, kizi ə wəmə nu hu yaha imin igana i Uweng da hana.15Na mari si:sitaru tu kanka tu shoko tu goro tu nyanza na Jerusalem. 16A zondo andu bumaka zabumə usuru na Ceasarea bi dulan du don.a pa hana kini uzondo wa Cyprus rizə rumə Mnason, tu ran hu əmə də nəzi undu bumakaza wa dinka17Tu bi hu tu biu na Jerusalem, rihene bəndən bi kabandu na suroho su gubən. 18Izu bihu i sana Paul bi dulandu pirmə na James, bizi kusum andi ganu ni. 19Ma bi hu ma nyinza nə tukwa mə bənzə kusum tukpakpa ka Uweng mə wuza ituma nəmə na tara awormi.20Abi hu a kunda abi zanzana Uweng, əhu rihene yiran Tujews tugu tidi ka əmə yimba akuradurd ama tura gyereng a da dula titarknin. 21ə mə ba nənə ubunu na tara au, a:uwə bənza Tujews ka ənə a titəshi nə yimə awormi nu a kunku ubunu u Moses, a agana sha əndigyənzə na kpo wu, a gana hana nə yimə usokonin gənə wu.22Imi kizi tu wa? bazi ka ənə a kunda nu hu umə biu bəndi 23Bazi nandi kizi byolla imin ka ti gara nuw wa en.ar nan dubə a nanzi ka əmə ymba əkpə gənə ni tonin. 24Chirə nə udi kuzu rou nənə tara nə kusum, ənə a tn əkpə gənə. An dubə a:yira, ə hu imin ama ba nənə na tara au malemhu. A:yira au na tanu nyel nu dula tiarkanin25Ni bazi a wormi ka m yimba akuraduru, tuma ədarsa nu hu a ganaryatukpakpa tu sishendewu, a gana amoshi wu, ana wuza tidima ta lana wu. 26Paul bi chira andubə əndəndi,izubi hu isana, mə ka kuzu rumə kinənə, kizi ə ruwə na rai au nu garsa richi ni mərsə u kuzurumə di.27Si:sundərə pə hu biu vati umaina,tizi Tujews tu suru na Asia bi hu a yira Paul,a pyanziza kusum andubə di a ga:mi a taru mətərə. 28ənə nunyanziza su moro nugusa andubə a Jerusalem binkan andu.Ingye undo ka əmə na hanu bənzən andubə nə kusum ti ra,nuhu əgana dula imin kaen ni na gyan wu, a:a gana dula titarkanin wu, na maru nandi mə rənə na AGreek nə yimə arai au Uwng arai di ma wa ishinshara. 29Bazi ka a:yiru mə kini Trophilus na yimu pana, ənə nu gusa mə ruwə kinəmə na rai au Uweng di.30Kusum upana bi tomo ə pirmə a ka moko Paul ə wundu mə nə bgizi ə susu mə, a chata ə kursa tu shugura tidi. 31Lelu ma wa adə wunu mə, kizi ubunu ka biu nu undu gbauw andu rika ira, nu hu kusum Jerusalem nu zansa rumə32Na masas a torno na andi riki ra a suma pirmə nənə. Lelu ka andubə di bi hu yira andi rika di, a kon u kpasa Paul di. 33Undugbau wan di rikira di rəmə ma moko Paul ə kisumə tubuna kini tere mv hu nu mə au viyon? imikizi u wa?34Azondo na yimə andubə yizi a gara indi,a zondo hu indi, undu gbau di yiramu hu iradi wata nu whalan, uruza akuradura di a wu gbənə ma wa nu hu aka ruwə nəmə nu gbir gənə. 35Lelu ka abi dung ni larbin i pirkə ruwə, uzi undi rikira di kpumə na maru, bazi agata an dubə. 36Bazi andubə char pa hana dula nə, nu gusa "ə zuməni"37Lelu ka ar pana ada ruwə nəməna marai di,ki mə hu naundu gbau di "in rən kain garu nu ki n wu?" Undu gbau di hu numə "uran ba:Igreek" 38in gusa da udi nəzə u Egyptian nan gana ka ubi wa andubə zansa rumə andubə tugu ti nanzi wi na ru zonzor wu.39Paul bi hu. "Em Ujew usuru na Tarsus na Cilicia. Bigizi bonbən bu gilau wu. Em na val yahum in da bunu nan dubə di. 40Lelu ka abi hu a yumə uswa, mə bi yitu uwərə nən dubə, ira bi hu i wa saka weti, ma kpo nənə nu tunu na rilemru Hebrew. Mə hu.
1Rihene kini anatam, kundang imin ka em in ga ba: ninyi. 2Abi hu a kunda Paul nu bunu na rilem ru Hebrews, abi wa weti, mə hu3Em Ujew hu a:raiam na Tarsus wa Cilicia, in wuza abaru nu pana di nira Gamaliel. Abi bənzəm nyel gəngən tu churna tu titarkanin ta nattagoro. Em na sna rəru rigini ridi ni bazi ubunu Uweng. 4In wuza anyasi nu wunza andubə, tu:ga kin andigərmə kusum nyinyang. 5Upriest gbau kini andugaru ə rən a gara di. In kasa su tunna nənə pirmə na rihene na Damascus, hu in piram bəndən in kisizənə ni nyag in biu nənə na Jerusalem adi yənə ugbənə6Ipa sokono iəlu ka em na chunna a Damascus na tarshi weng, u nyelbə suru nə shiri ləkərum. 7In ri na bigizi in kunda rumoro usuru "Saul, Saul, mashe ka aau nu yam ugbənə? 8Kizi in wəmə in hu au di avi yon Usharai?" Mə hu num " emdi Yesu wa Nazreth ka au nu yam ugbənə"9An do ka ənə kinə mə yira ikenken di kizi, əumoro gundu tunu kinə mi kenken wu. 10Kizi em hu " in wa mashe nedi Usharai" Torno uci ruwə na Damascus. Bəndən kizi ə bənzun imin ka i hana nawu. 11Im bi mangala urika ira bazi kenken di, andi tanu tom kizi abi mokum uwərə na yimə a Damascus.12Bəndən kizi inbi mora zondo ka ə gusu mv Ananias əmə na ərtonin nyel na titarkanin, andubə a Jews wəmu mə char. 13Mabi na tura num mə hu "Uhenum Saul, əmə kursua əzi aau" na msasa in pa yiri mə14Kizi məku hunum Uweng wa nata goro ma virau udi kam imin ka em na ruroho rumə, u ku yira an du tanu ti gilau, uku kunda rimoro ru suru nəmə nu nu. 15Na nedi u sokono undu ba ubunu umə na kusum andubə na uma kunda. 16Na nedi udi rika tim? tonno adu chirmu na mini adi kuzu məruku mou, nə yimə rizə rumə.17In bi hu in kuru na Jerusalem ka em na val na rai au Uweng. Ipa sokono ka turoho tu rutunə tu Uweng bi biu num 18in bi yiru mə məhu num "wa masasa yaha a Jerusalem, bazi ka ənə a gyami ubunu ou na tara om19In hu "Usharai ənə əkpə gənə ruza nu hu em bi wunzə nə ni nyang, in ku kpasizənə kusum an do ka ama yumba akuraduru na rizə ou, na kusum irai tu Uweng. 20Lelu ka abi kunku mənyi mu Stephen uwəndə nə yimə gini, bizi nu wəmə om hu ka em na ritonin bəndən di bizi emdi nu yito tukpakpa tən do bizi ənə nu wuna umədi. 21Taki dəndi mə hunum "hanuu bazi ka inan ga tumau shishati na wormi".22Ǝnə karu tuto numə, təlu ka mabi hu ma gara rumong rindən ridi, andubə di zans sumoro gəngən əhu "ə pirmə na mə aka wuna, sana undo di gana ka əmə na məsanu mudi wu. 23Abi hu akpo ni kyənku, na tu gursa nu tukpakpa tigənə, ukyuhu ton no nə shiri, 24undu gbau wndi riki ra bi wa a rəmə na Paul nə yimə chirai. Ma pa wa a bila uruza tishi tukpakpa nəmə, mə hu ə yimu ugbənə gəngən madi imin ka iwa andubə ni kyəku di.25Lelu ka abi ma kisu mə ruwe ru rikaza, Paul garu nu mə nu undu gbau wandi riki ra di a "nyel na titarkanin ka yundubə wa Roman ugbənə labu tuzu makagara? 26Ndu gbau di pa hu ma kunda nandi, məv ka gara na saka undu gbau gənə nu hu "imi kizi ar gana adi wa yon? undo didi əm undo Roman hu"27Saka undu gbau di rəmə mə hu numə "hara num au undu a Roman duwə? Paul hu a. 28Saka undu gbau hu " Em bi tara ikurbi char kizi in təshi undo Roman, Paul hu "abi minam nani hu". 29Ando ka abi mə kisumə di bi yihu mə na masasa, undu gbau gənə di iyəwə bi wu mə don, ka ma bi hu mə kunda a:Paul undo a Roman, bazi ka mabi kisu mə.30Izubi sana, undu gbau wan di rikradi bi gana madi ruza akuraduru a imin ka Jews di nu badi na tara Paaul. Mə tunzu mə mawa u Priest gbau kini kusum andu turundu mana. Kizi mə dənzə na Paul mə wumə mə təshi na tarshi.
1Paul pa bara andu burundu budi mə hu nənə "Rihene ima wuza titəshi natuba Uweng na ruroho ri gilau u rənə nə richidi. 2Ananias u Priest gbau wa andi nangana ka ənə rati kinənə rətumə nunu. 3Kizi Paul hunumə "Uweng mə vapu au ka au u bongo u gura gupən. Umə tVshi uda tuzum makagara nu dula titarkaning kizi uda ku para titakanin u hu a vapum?4An do ka ənə na rutorin hu nu mə "Nandi kizi utinza u Priest gbau u Uweng" 5Paul hu Rihene, em nu darsa nu hu" Gana ba:ubunu shisoro na tara unda tuba wa andubu wu.6Lelu ka Paul bi yira ka andu bunudu di ma hara rumə, azondo sadduu a ondo gənə Sadducess, ke ma garu nu gəngən mə hu "rehene em u Pharisee atam u Pharisee, bazi ka em tarsa rai nu ando ka əmə wuzi ə sa ku tonno, ində kizi ar num tukpakpa tidi. 7Ma bi hu mə gare bunu di, matara mupa ruwa nə yimə gənə Pharisees kini Sadducess andubə di pa hara rigənə. 8Ti Sadducees hu ə izimin daang undubə wi ma tonno wu, izimin ni dannya atoma a Uweng da irin wu. Tu Pharisees tonno a hura gyereng nu hu ənə ka ma ba tən nyel hu.9U whələn bi tonno gəngə, ənə tu Pharicees hu, ənə a yira izimin shishoro nun dodi wu,nu gara gənə ari ruza da birim tumə tunu numə. 10U whələ bi hu uwata udu gbau wndiriki ra di tuma ə kə rəmə numə na Paul ukwa ra gənə wənə ə ganzu mə ti ra11Nə:ri usharai bi na tura numə mə hu "Shinga bazi ka u ba ubunu om na Rome, kanda ka ubi ba na Jerusalem12Izu bi hu isna, ti zi ti Jews tidi guru nu ni tonin nuhu ənə wuna Paul wu. 13Ando ka abi gamu nu di a dungə əkurnanzi14Ǝdindən di bi hanənə na u Priest gbau di kini andiganu əka hunənə "Tu ma chira itoning gbau nuhu tu ri izimin hu bazi tuma wuna Paul wu. 15Bazi nandi aka gara nu undu gbau wandi riki ra mə tumə, bazi ka audi kizi u rən tuzu ubunu umə. Ar tumə tura nu hu tunanga wu nu məkizi mə biu bəndi.16Vana uhene Paul basha bi kunda nu hu ənə a tura a riku mə na chunna, mabi wa masasa mə kə ruwə na chirai di maka gra na Paul. 17Paul bi yisi zondo nə yimə andi rikira dimə hu hu numə "Ka sha vanadi na undu gbau gini, ənə ni ka ma gara numə18Undu rki ra di pa chira vana di mə kə ruwə, ma hu nundi gbau gənə "Paul ka əmə ni nyang kizi mə hunum in nasha vana di nawu, əmə ni zimin ka mada garanuu. 19Undu gbau di bi yitu mə nu wərə mə ka tura kinəmə nira weti mə hu nu mə " imi kizi au nu gna uda gara num?"20Vana di hu numə "Jews mə wəmə nu hu a:nə hu nun u ka shnənə Paul na izu ni ra ndu burunduzu. ədi kini bu nu kinə v. 21Hana kundənə wu, bazi azondo nika əpəngə əkur-nanzi, ənə di əmə chira itonin nu hu ə ryi izimin da aswa izimin wu bazi əmə ji wuna mə wu. Nedidi ənə nu rika uwəm ou kpaidi22Ǝmə undu gbau di di yaha vna di shira mə hu numə "gana gara na zou a uma bəmzum ubunu di wu". 23Ma chata mə yisi andi rikira ənə na repu mə hu nənə "Muran andu tiyu kwara sinyi sireu a kisa rigənə adə pirmə pyeu na Caesarea, andi kansi əkur-sundərə, andu su gondo sinyi-sirepu na kpo na tanu na səlu sitaru sə ri. 24Mə gra nənə nu hu bila ikansi itanu ka Paul di nyanani adi ka sumə shamma na Felix ugumna25Kizi ma darsa rutuma nu va 26"Claudius Lysias urəmə nawu excellent Gumna Felix em nuu n tukwa 27Tujews bi moko undo di, in pa sha kinənv nu sna ədə wunu məkizi in kabu mə. In hu yira nu hu əmə undubə wa Roman hu.28In bi gana induruza imin ka ma wa kizi in piram nəmə nira turundu bugənə. 29In bi ruza nu hu ubunu gənədi na tara titar kanin ti gənə hu, ubunu kə biu ka adi wunumə wu. 30Abi na gara num a azondo ama kisa əda wunumə, ində kizi in chata in chəchumə urənə nawu, andu bunu umə di a rənə a di sha ubunu di na tuba au. inyahuu shamma31Andi tiyu kwara di bidula imin kaa gara nənə, abi chira Paul na:ri ə rəmə nəmə na Antipatris. 32Izu bi hu isana andu tiu kwara di bi kinemə na ruchunu rigənə a yaha andi kansi pirmə nu sha umə 33Andi kansi di pa hu k biu na Ceaserea a yitu uva u rutuma ridi na Gumna a ku yitu əmə Paul nu mə34Gumna pa hu ma br uva u rutuma ridi, ma bilu u ruza tu tozo tu Paul. Mapa hu kunda əmə undubə wa Ciclicia, 35mə hu "in kundau nyel lelu ka andu tunu au hu a rəne" ma wa a ka tarumə na rudunu ri tuma i Herod.
1Na maru sisi-taru Ananias u Priest gbau kini əzandi ganu a uzi undi rən bunu ka a gusumə Tertullus pirmə bəndənədindidi bi nənə na moro tunu na tara Paul na tuba əmə Gumna. 2Ləlu ka Paul bi tonno ma tura na tuba gumna, Terlullus pa kpo susuzo amoro bunu mə hu na Gumna "Bazi au di kizi ar nu nhira titəshi shamma, u rika a tuba ka au nami nu rəmə nandu nu rya tuba na bigizi bugoro; 3bazi nandi tu kaba undu galau Felix.4Bazi ka ingana ku sharan ləlu, in wuza aval ou gana chira ləlu char nu kunda goro wu. 5Ar tu ruza undo di əmə nandu danya bupə, də wunza Jews sorono nu jar. Kundira əmə du undu atuba uti Nazareth. 6Mə hu mada wa tukpakpa tu ishishoro na rai au Uweng, kizi tu moku mətu hu tidi tuzu mə makangara na tu chunna tu titarkami tugoro7Kizi Lysias undu gbau na kabu mv na budərə na tərə tu goro ma wa kusum andoka ənə nu bunu na tara əmə rəmə nani na wu. 8Hu bilu ruza na Paul,u kam kusum imin ka ar nu ba di na tara əmə. 9Tujews don pa guru nu əhu kusum imin ka ar ba di na tara əmə nandi di hu.10Gumna bi hu mə ya Paul ləlu mv bunu, Paul wəmə mə hu "in ruza nu hu uma wuza ituma i hara makangara na bigizi bidi suwə char, ində kizi en nu jiki rom inda imin ka in ruza. 11Au u ruza nu hu dang si rukurə na si repu ka in hanum na Jeruslem inda ryu Uweng mupa 12Ǝnə abi muram na raia Uweng inbi wuza matara kini zondo wu, embi wa zondo wuza izong na yima arai a Uweng da na yimu pana wu. 13Ǝnə ərən ubənəu izimin ka bənə akuraduru a imin ka ənə nu ba di na tara om wu.14Yaha inda korno nuu, imin k ənə nu badi na tara sana uswar om, achunna wəndə di kizi em nu dula di hu kinia natau 15U wa rai om u wəndə di kini ədindidi andoka ənə na tanu ti gilau kini andu shishoro kusum əsa ku tonuzo. 16Bazi nandi kizi in wənzə k in da hana tam ti gilu mal na tuba a Uweng kini na tuba andubə.17Na maru suwə har in ram in da wa ti nyinza na bigizi bom,in di ku wa tinyinza tu kuzu utaka. 18Ləlu ka inbi wuza tukakpa tidi,kizi a zondo rənə ənə don Jews hu sum na Asia, ənə muran na tusonsin tu kuzu numə nə yimə a rai a Uweng lbu andubə char ka da adi zansa izong. 19ədindən di kizi əba rənə n wu bazi da ənə ni zimin ka ada ba na tara am20Jiji nandi wu, ədindidigar ira iza em in wu taka ni ləlu ka inbe tura na tuba andu burundu gənə. 21Da bazi imin wəndə ka in bi gara gəngən na tuba gvnə,i basi u tonnizo wəndo ka əmə wi,kizi ar nemi na tuba ou richidi"22Felix ka əmə nu ruza nyel ni basi achunna,hu a naka ubunu di "ləlu ka hu Lysias humə dungə usuru na Jerusalem kizi inhuzu ubunu gini." 23Ma bi wa undu riki ra mabila hu madi tara Paul ni, mə hu numə ma yilu mə nu jiki numəma gara gəhə andubə əmə kini su rənə su mə uyira umə wu.24Na maru szi si: Felix pa ku dungə kini ugwəmə Drusilla k əmə don Ujew tu kizi ma tuma Paul rəmə, kizi m kunda na Paul imin ka inda nazi utara rai n Yesu Kristi. 25Ləlu k Paul bi bənzumə ni basi tanu ti gilau,umoko rumə a utuzu makangara nu mərsə məsanu, iyəwə bi wa Felix mə chata mə hu numə "shira, hanuu, ləlu kain hu mura usha in huna nu u rau:26Na zi əmə nu gusa da Paul mə yumə ikurbi, in də kizi mənə yisizu mə ə təshizi kinənə. 27Na manu suwa si repu Porcius Festus ki mapa sokono u Gomna na maru Felix. Felix bi shira ma yaha Paul na kisa bazi bizi rai rumə madaruma Tujews suroho
1Lehlu rhi nanganaka ti rundu nuhu ti wungulu mini pirmə na Italy, abi yimba Paul kini ezi andi nyangdi nuzi uzari a gussumə Julius nyimə u gurnawa na Kwarra Rhiziəng rhu. 2Tibi rhuwə nuppa u wungulu mini u suru na Adramyttium bizi madi kpo na ussar bu kənzən ba Asia tibihu ti rhuwə nəmini mu massanu Aristarchus usuru na Thessalonica natimə Macedonia kinaru.3Nu san izu tibi shuppu nayimə pana u Sidon, niri ka Julius bi rhəng na Paul nuwəmə mayahumə pirmə na sirənə nu kundu lense. 4U suru na bəndəng tibi pirandu nəyimə mini mu massanu ki tibi wungulu nubara lee wa Cyprus, vati na rhukumur, bizi uvinu nu kursuzu goro. 5Tubi hu tu wungulu pirmə na minimu massanu ma Cilicia kini Pamphylia, tibi shippu na Myra, nuppana wa Lycia. 6Nabəndən, uzaridi bi mu'rha upa uwungulu mini usuru na Alexandria pirmə na Itily, mabi wandu nəyimədi.7Tibihu tikpo natanu shauwa sichar nu ma'rhisədi tibi kəshippu nu gbənə vati na Cnidus, kizzi uvinidi bi gəhandu pirmənu chunna anji, tibi hanna tipara nattira tigallau nu kirra Crete, nuwərə sərhi məni kini Salmone. 8Tibi parra bu kənzən bidi nu gbənə pimə nzirra a guss en Fair Havens, vati na upana wa Lasea.9Tibimi chirra lehlu char, lehlu rha Jewish bimi su'rha na masasa dang, kizzi nədi tanu natara mini ma sokono kpai. Paul bi wundənə titto, 10kizi məhu " Andi gərhimə em yirra tanu tinanganaka tinga kponi ti sokono nandu na ukunda kpai kini uwuna tərə, uganza tirra, upa uwungulu mini kini a kpa kpa goro kpaliwu: tivunkizə tugoro nama shisho'rho. 11Kizi uzaridən ma kursu rhiroho rhumə nundu gboudi kini ushiwə undu iming wungulu mini midi goto numə kini imin naganaka Paul nabunu nataradi.12Nuhuka i ra i tursa tu pa tu wungulu minimidi i sho'rho titəshi nusha toto, abi grh nazi andu cheppa tupa tu wungulu mini nuhu adi su'rha, a wa nudaku rheng aadikəbin nu pana wu Phoenix, adi vunkə nəndəng. Phoenix irra in tursa tup tu wungulu mini na Creta, kini iye rhu. 13Uvunu u usar iyerhu bihu ukpo nuwu'rhubuzu shauwa, andu cheppə tupna wungulu mini bi chirra i mingana m mu'rha rhumə abiza marungussu akpo natanu na mini pirmə na Crete, vati kini bu kənzəng.14Na udokono wu: uvinu wa hurricane gəngəng, a gussa on usur masarunortheaster, ubi kpo nu rənsə usuru na rhikumur. 15Uvinu bihu ukpo nu pənkəlu upa u wungulu mini, abi mangala uwa bugesse nusar uvinudi,tibi ganna ti pukana nukirradi uvinu nu chənsə di. 16Tibi wungulu pirmə na lee na rhi gissang a gussa rheng Cauda, kini na ukunda kpai kizzi tibi kunda upa u wungulu mini gissan nu gbaoudi.17Abihu a nynza u gissan di nəshi'rhi, abi chirra siwe sidi a kissa naa rhipun rhu gbou rhidi. Enə ni yəwə ugana kakpo natara i shinshi ya Sytris,kizzi abi shinshi bi nyang bu upa uwungulu minimidi ənə natanu. 18Tiwer tibi wata char kini u rhe nuputku goro izu nusana kizzi andubə kpo nulingizzi a kpa-kpa nəshibi aupa u wungulu minimidi.19Uwen utarudi andu cheppə upa u wungulu minimidi abi lingizzi akpakpa tigənə. 20Irabi wa mərim uwen kini iwerr məbissi nandu nasi char, kizzi bu rhe nu kai kpassa goro, ar tibimi mə susu siroho umangala u sokono nandu nu gbənə.21Enə abihu ape'rhe peu nikomo, kizzi Paul bitorno matura nayimə andu cheppa upa uminimidi mahu nani, "Endubə, aba mu'rha na kunda iming ga'rha em a ba mu'rha tibi gyami utornona Crete, kizzi inge an nu ganza tirra kini kuzu akpakpa gorozal 22Em nu ga'rhadi, nuhu nani na shinga u zondo gini mə wi wu: upa u wungulu minimidi ti pə andu on.23Nizi nərhi uzi utuma u Uweng nanganaka em suruni, unanganaka in wunza aval emə-utuma na rhitoring nu kirra om. 24Kizzi məhu, gana kunda iyewəwu: Paul. Utura natuba Caesar, u di yirra, Uweng nu wəmə manayau kussum andindi ka unar tanu knənə nayimə mini. 25Ində kizzi shinga, andubə! Ində kizzi em wəmə Uweng imindi sa sokono bizzi iminka abimi ga'rha nom. 26Nedi ima sokono nuhu a gama a lingiand natara rhikumur."27Erhi a rhukuə nati nanzi bihu tibiu kizzi ar chənsə goro nei kini bənji nayi mini mu massanu mu Adriatic, na tarshi a rhi andu chəpa up u minimidi a bi chirra nuhu da enə vati a da mu'rha bigizzi. 28Abihu a makka kizzi a mu'rha timokko a kurrepu; zhunnya rha ka, aku makka a ku mu rha timokko rhikurə nani shubi. 29Iyewəbi wənə enə a gana ka lingiənə natara a sha'rhi, kizzi a bilingi bunyang i nanzi peu nu mərhisə upa uminimidi kizziakpo naval au Uweng nuhu nani izu di sana sasa.30Andu tuttomo upa uminimidinubilla a chunna a di yaha upa u mingboudi abi lingi ku gissan kudi nəyimə min midi. Abi wa pa dannya anaga lingi izii nyangdi natuba upa u tanu na mini midi. 31Paul bi ga'rha nuzaridi kini ana kwarra, "andubə jitorno aturawu: na wizzi". 32Ana kwarradi bi tuzzu siwe sidi a yaha upadi kəzi.33Izu bimə biuvati nusana, Paul bilu nənə kussum adi rhia kurhia pahsah, məhu, "si rhukurə na sinanzi. 34Em na val gini nadi rhi-rhi, rhuguma rhigini nazi rhigbou rhidi, rhisikpə rhiwədə uzondo məpumə u suru nərhikə rhuməwu: 35Mabihu maga'rha nandi kizzi machirra rhuburadi kizzi ma zanzan nu Uweng nattuba koevi, mabinyele makpo nu rhiadi.36Kussum gənə abi kunda ulense abi rhi rhiadi. 37Andubə 276 (sinyi sirepu na əkur sundərə nani tuasi) niyimə upa utanu nayimə mini midi. 38Abihu a rhia ə shiri, abi kunku wheat-a lakama nəyimini nunuka upa utabudi diwa feuwa.39Izu bihu sana, bizi ənə a gyengdi nabigizibidi abi yirra i zirapeu nagbakidi u sa rhadiabi kunda ukolom iu radi nu gussa a chəppə upa uminimidi pirmə bəndəng. 40Abi tussu inyangdi a yaha nayiməmini. Nəyimə lehlu pah sah abi bunu siwe su yihu'rhu upa uminimidi, abi tass ti rhep-rhep ta tuba upa u minidi a kabba a chunna pirmə nabbu kənzəng. 41Abihu abiu niraka mini abihu akəbiu nirra mini mukama nani, upa uminimidi bi turra na biggizzi. Atubadi bi takala tekk, iming iu tursa upa u minmidi bi posso na bu vinu kii izinzing.42Ana kwarra bimawa rhu hunani adwunza andi nyang nuhu nani a gana laya i wi asuma na mini. 43U zaridi bi wa dannya madi kabba Paul, mabi kuwa datakk, kizzi maga'rha nuhu nani, kussum andubəkə rhəng iwi aponiadikasuru nabu kənkəng. 44Kizi udangara andi gərhimədi di kizi a tarsa, u zondo natara tissara tu posso, a zondo natara ti kpo kpor tu pol uminidi. Nandi kizzi tibiwa tikəbiu nabbu kənkəng.
1Tibihu tikə shippu kənkəng, tibi kizzi tikun nuhu a rhizə rhi ra rhiri a Malta. 2Andu panadi bi kabbandu natərə ti repu abi dokkandu u'rha tikundizza, bizi bu'rhe kini totoh.3Kizzi lehlu ka Paul bi billa sikunkai mabi wu'rhubu u'rha, kizzi u nga bi suru muma kundu'rha kpai, kizzi məgbandizzi nətərə tumə. 4Andu panadi bihu ayira ungadi ma talkala tərətumə, kizzi a ga;rha nakpə gənə, "a kurming undodi undu wunza andudənədi, nuhunani maka mangala usuru nəyimə mini mu massanu, rhuvuna rhuwa Ewunumə,"5Mabi ga'rhiha u ngadi nayimə u'rha mabi gamuməwu:. 6Bizi emə nu rhika dannyamari məwi kini məbugu. Abhu a rhika iziming na mu'rhuməwu: kizzi a ku kpo nu gussa nani a eshiwə emə uzi Uweng duwə.7Vati nabbukənzən bidi tizi tilam tundu gbou bəndəndi e gussumə Publius. Mabi kabbandu na tərə tirəpu mabi wnadu akpakpa gallau nasi sitaru. 8Ar nandidi kizzi kuzu atah mina u Publius nu gbənə na upuba rhipum kini ushuang. Paul bi rhuwə, mabi wuzza aval wu Uweng numə, mabiruzə umərə mabi womo. 9Lehlu rhi nanganaka imindi bi kpo, udangara andu kono ka eməbəndəng kussum abi biua biwa a womo kussum. 10Andubədidi kabbandu u kabba gallau. Tibi donsono ushira goro, abi yandu akpa kpa au gana goro.11Tippe ti tanu tibi surha, tibi ku rhuwə nupa u tanu namini a gussaa on Alexandia, u bima dokono na rhi toring nu sha totoh, onniziiyo;rho dannya "a langure mana mu gərhimə" mabi hu ma durra bujinu natanu. 12Tibuhu tikə shippu na Syracuse, tibi teshi sisi taru.13u suru bəndəng tibi ku torno tuku kəbin nuppana u Rhegium. Uyirra wəndə kpaidi uvinubi torno, nayimə si sire pu, tibi biu nupana wa Puteoli. 14Tibi mu'rha azi ha hene abi wuzza aval goro a titəshi kinənə sisundərə. Na nandidi tibi gana tibiu na Rome. 15U suru bəndəng ha henedi abihu akunda ti rhuka ti goro abina mu rhandu nu sar ujamma wa Appius kini tirra tu titeshi tandu tanu a agyeng. Paul bi yirra rhihene, mabi zanzana nu Uweng mashing rhukpə.16Tibihu ti'rhiwə na Rome, Paul abi yahumə mateshi kini ana kwarra ka bazi ə nəna ti nya tumə abi jikimə kpaidi na titeshi kuss. 17Abihu awa padan nga si sitaru Paul biyissi kussum anduka bizi enədə andu gbou əndu Jews. Abihu amana nira wəndə kizzi məhunənə, "rhihene, emnu takka ui ziming na zondowu: da kəzi izhiming i titakum tanata goro wu, abi wam insokono undi nyang u suru na Jerusalem pirmə naterə tandaRome. 18Abihu ama'rha ubunu ubilla uruzza nemi, a biwa damnga adi tikkim, iziming ni ka ibibənə ubunu om u zha rhukpəwu.19Anda Jews bihuebuna natara iming iu gana gənə, ibi sokono noum ingorma inwundu ubunu pirmə na caesar abiwamni.ubunuu kozzo dəndi ugissau wu: a gana yirra nuhuda innar bunu kini bigizzi bom. 20Natara nandi, indəkizzi inna gana uyirra gini indi bunu kinənyi21Kizzi aga'rha mumə ena a duzzi a kabba tuva tu rhutuma usuru na judea natara au, uzondo uzhi uhenu məbiu mana ga'rha izhiming wu: igallau gbenədi i shisho'rhowu:. 22Ar nugama tida kunda iminka au u yirra kini iminka adi chirra natara andu gurəkpadəng kussum nu satta.23Abihu ayimə umen wəndə, andubə char bibiu nəmə nirra tidima tumə. Mabi susunə ubunudi, mabi ga'rha nənə a kurəduruna chunnan au Uweng. Mabi ya'rha nənə natara Yesu, kini natara ti tarkaning tu Moses kini Prophets undubunu u Uweng, usurumə əyimə izu pirmə ni ye'rhu. 24Azondo bi zhabudinza na sirohosigənə iminka abi ga'rha, a zondo gənə bi gyami uməmə nani.25Abihu agyami nə kpəgənəujir wəmə, kizzi abi pirmə, abi shirra ka Paul bilu ma ma'rha ubunu rhimo'rhorhi'wəndə: "Bi'rhim bibibunu sappu nunu u Isaiah u Prophet wa natagini. 26Mabihu nani, hana kaga'rha nandubə nuhu "natara ukunda au u kunda, imindi i mangala uruzza; kini hu ukunda au uyira, kizzi u mangala ukunda ma ngya.27Siroho sedindi wəwi, irradi i godi nənə, nattitto tigənə a mangala ukundirra, inge a mawassa ezi gənənu wassa jiji nandiwu aba yirra nəzhi, a kunda na titto, a ku rheng na siroho, kizi a kurmə a ku womong28i yinkini nuhuka, udi ruza ukaba u wǝmǝ u weng a bituma nandu marim a kukunda imin gara 29. tizhi ti kpakpa ta gyam tǝnni na riziong ru , mabihu magara nandi anda jews bi torno a shira , abi kpo nama zara ni saru nakpǝ gǝnǝ .30Iyinkini nuhuka, undi ruzza u wəmə ukabba u Uweng a bituma nandu mərim a kukunda iming ga'rha.Tizhi ti kpa kpa ta gyang tənnina rhiziong rhuMabihu maga'rha nandi, anda Jewsbi torno a shirra. Abi kpo nama za'rha ni sa'rhu nəkpə gənə. 31Paul bi kateshi naku raiku ta'rhissa nasuwə sirepu mabikansa andubə yənkəshi undoka mərəmə.Mabi wuzza ubunu Uweng char, emənu bənzdi kini tidima tu Yesugəngəng zondə bi gəhəwu:.
1nahdi nuyari uria kah a uyiza adin gahashi tu ruzu nuhu ar nu ruza, uruza dungyizah nu peng amma uwahmah pizhizhi . 2undo ka mah rika dah mah ruzi izhiming, bah mah kam izhiming muh yadda ka amah nu tunani di muh. 3amma undo ka mah wahmah uweng, uweng di ruzu mah.4baka nandi, nu tari u ria iria ka a uyiza andi gabishi: tu ruza nuhu andi gabishi na mahsanu mudi ba amah izhiming muh kuma bau zhi uweng ni sai uwandah. 5ko bazi ti zhi ti weng ni na masanu mudi kini nah shiri yadda ka tu weng ni kini ti natah. 6gun nah nandi uweng wande hu amah dah atah, amah pah wuza tukpakpa kusum, amah dah mah taran du, amah dah ata wandah yeso kristi daga nahmah ki tu kpakpa kusum tu suru ni, amah dah mah taran du7uruza di bah ko avi ki mah ruza muh saidai azondo pah gunkimsu nandi gahbishi akuma ria iria gahanh utunani gahnah mah sharna baka utahmah gahnah8iria bahika shandu rurau uweng wuh, ujur ariria bah shishoro uh, uria di ma bah izhiming. 9nah gana yaha ujiki rimah gini sǝkono iming ka adin taimah nu bangaskiya di ri uh 10hu'a hu uzondo umdu ruza yirau nu ri ria yan eni gabishi, bau yira nuhu utahmah umah u wnmah mah ria iria yandigabishi wuh?11baka nandi, uruza gini nah tara andigabishi andi tahmah, rehane ando ka kristi nah wu baka amah12 a sharna baka nandi, baka iriatwa zondo ri nu dula, bah in huri nama wuh baka ka in gana wah uhenum ri nu 13dula.
1ba em nu jikirimǝ wu ? ba em una tuma wu? ban pa yira ata goro wu? ba anyi a tuma am na yimǝ yesu ata goro wu? 2baka ba em una tuma wa zandu mu em ugini baka ka anyi di pa kupun u na tuma wa tǝn3ukanda om riyam na tuba ando ka ar awanda wm. 4ba ar na izhimin ka ti kini uswa imin ka rai ru goro ru gana wu? 5ar na izhimin ka ti chira uhene goro basha nu gwa wudang'aunagara amǝ tuma kini ahene wa tǝ akapasu?. 6da em kini barnabas ki ar na churna a tuma wu.7ka ma wuza ituma iri soja ? ka madi bira tidima tu mamgala urya tǝn? da kezi avi kizi hu muma tara rukuza ma mangala uryadi?. 8ba em nu bunu di bazika em andubǝ kpaidi wu, da ba titrakini tu hu nandi di wu ?9bazi ka eng nu darsa nuhu ugana wa uyagai nu kwansi ka amǝ nu wuha iria wu, nu kwasi kizi uweng nu baradi kpaidin?.10 bazi ardi ki amǝ nubunu undidi wu? akurmindi nezi naru kizi nana darsa , iwa nyel ka unavara wuza avara nu tara a rai , indu saha irai mǝka wuza resuha nutara rai nu mura unu umǝ nu tararai rumǝ.ing11 baka tu bira tukpakpa tu burim ninyi imi ishokoka tohu tu mura tukpakpa tu burim12in gbaka azondo nu muradi nǝnyi, ba ar tu gotozi wu? kusum ananandidi ba tu wuza ututomo na lugdang wu kizi: ar nu shunga nǝ kusum tukpakpa, bakaka tu gana ka'auda ubunu u kristi. 13nahu ba nǝ ruzaka andu tutomo nu gura waval rya nu gura waval wu? kizi audu tutomo nu sumu, na tibinka tu sumu di kizi a mura iria gǝnǝ wu. 14uweng rukpǝ rumǝ mahu, andu bǝnzǝ ubunu umǝ riria nayimo ubǝnzǝ ubunu umǝ.15kizi em ba eng wuza ututomo na tukpakpa tindi wu da udausa izhimin ka adi wanum wu ikizi nu ka indi wi, ka zondo di wa urǝto buggsse bom sokono izhimin wu. 16inghu ingbǝngǝ ubunu uweng, ba izhimin ni ka indi rǝtǝ bugyesse nani wu bazaka isokono iminka indi wahu makari num ka injita bǝnzǝ ubunu uweng wu.17enghu wa ludi nugana om em nu mura utomo om, kizi kuzu nugana om huwu, ayutu nu uyito di hu. 18imi nezi utom om? nusha ka ing hu unbǝnzǝ ubunu uweng; ka indi tura nu bǝnzǝ ubunu u yesu. ba nu kabu ikurbi wu, ingana ubunu wuza ukizara na budǝrǝ bom nayimǝ ubunu u uweng.19kap nu hunani ba em uiǝrǝwa audubǝwu, em mawa rukpǝ rom uiǝrǝ ukusum bazika wdi wundu andokizi ni chari. 20kizi nira yahudawa em ba sokono undu yahudawa, indi mura ing wundu yahudawa, nira audu dula titarkaning da em undo dula titarkaning; indi mura ing wundu audo ka anǝ nu dula titarkaning21na andu labi titarkaning da ba titarkini ni wu , indi mura ing wundu andu labi titrakini . 22na andu gbǝraki em sokono da gbǝraki, indi wundu andu gbdubǝ indi mura na kusum tuchuna ing kaba azondo. 23nedi kusum tukpakpa tidi em nu wadi baza ubunu uweng, indi mura unu on nayimǝ akabiki ti kinǝni24banǝ rusa nuhu , nayimǝ tusum kusum undu wondǝ kizi ma sokono ugoro wu? wuzang tusum nedi mura ideng. 25andu kizara utusum yimburuza akpǝ gǝnǝ na kusum tidima nedi ,a wuza indi adi mura ipni u irozo iwushu , kizi ar nu bupoli bu jur wushu . 26baka nandi ba em na tusum tujur uruzuri wu ba em nu kwara u dangze uvinu wu. 27em nu bnzǝ na rupum rom, kini uwa bagy nuwa imin gana , bazaka ingana bnzǝ ubunu uweng nazondo kizi naha .
1yaha adi hu dand'a in nunuzu na silem su andubǝ anatuma a wemg kusum na nandi imbaka ba em na uwǝmǝ wu, ima sokono rimeze ru hǝlmzǝ kpai di da kǝzi ulura ugilin . 2yaha adihu em na anǝu au bi imin irijunchi , ingye uruzura kusum akuraduru kini uruza ka on nu nyisa , inggemi gbaki na utara rai kusum ka inzha in hunu na tueoho tizha rumǝ nu=i, kizi inbaka ba em na uwǝmǝ wu ba em izhimin wu. 3adǝ hu in nyinziza kusum imin ka em nani indi ya andutiyom irya , inggr in nyinza rupum rom adi doko rǝn , kizi imbaka ba em na uwǝmǝ wu , im mura izhimin wu.4uwǝmǝ on ushunga kini unoto rukpǝ uwǝmǝ ba uwa imasi untukpakpa to zondo da ubuzuwau, b a on unyanza rukpǝ . 5da bizu wu, ba on ugana rukpǝ wu , ba u wunza shara rai sasa wu. 6da kzi utarsamtukpakpa na unurai wu. ba u wunzu isoso nujir tsangtsang wu, imin ka uwuzu nǝzi , isoso natara akuraduru . 7uwǝmǝ shinga tukpakpa kusum , utarsa rai na tukpakpa kusum uwa , rai natara tukpakpa kusum, kini ushingiza na tukpakpa kusum8ba uwǝmǝ maniza wu, imbaka uyira ujinchi , usura kusum imbaka sizhi silem ni su tura , imbaka uruza ni usura . 9bazika tu ruzuza ukira wǝndǝ kini turuziza usar wǝndǝ u uyira rijnxhi hu. 10bazika richi ka ukusum dungǝ imin ka ba en ikusum di wu isura .11ushwa ka em vanadi , im bi bunuzu dang'a vana, in wunza utrono gang'a vana , in wunza udolom dang'a vana ushwa ka imbi ga im bi puka tukpakpa tu inǝnǝ . 12kini nedi tirika dang'a nu modobi , kusum kini nandi azhi kini azhi , nedi in ruza ukira wǝndǝ , kusum na nandi ingu ruza kusum dang'a iyakadi ka imma ruza kusum. 13kizi nedi , tukpakpa titaru tidi kizi tuma wǝkǝnǝu tara rai ,u wa unurai u atuba ,, kini uwǝmǝ kizi ugbeu di kusum nezi uwǝmǝ
1tarsa uwǝmǝ kini uwa unurai na andu a burim gbotozi uba ba uyira rijinchi . 2bazi ka unduka ma bunu na andubǝ wu, na uweng hu , bazika ba zondo ruzaza wu bazi ka ma bahaza tukpakpa ka tǝn nu nyisa nayimǝ burim . 3bazi ka undo ka maba uyira uryinchi ma ba hu na andubǝ madi pianǝ , . 4undo ka ma bunuzu na irzhi rilem ma pihu rukpǝ rumǝ , kizi undo ka ma ba uyira urijinchi pi ha arai a uweng5nedi ugana on koavi ba bunu na sizhi silam sidi kusum ukizi nandi , ugana om naba ba uyira richi undo ka ma bunu na sizhi silem amura zondo sursa yanyi adi pi adi mura api ar rai uweng . 6kizi nedi , rihene , hu in ram nu kai bunu nasizhi silem na mura upirumǝ mashe ? ba in ren wu, imba imbunu ninyi na turoho tigi lan tu uweng wu, da uruza , uyira rijinchi kini ubǝnzǝ7imbaka akpakpa ashokori ka ba an na irim wu a yimbiza ulura dan'a isharuwa kini irma ingge ba iyinziza sumoro mamamni wu, andubǝ diwa mashe kizi moruza rumoro ka busharuwa da burima budi nugusadi?. 8ba zika inbaka bu sharuwa budi nu nyinza ulura ka ba undǝ wu, undubǝ di ruza ushwa ka angu hanu mǝ na kwara mashe?. 9aka nandi ma kineyi, hu uwuza ubunu ka bau bǝnǝ ikorkor eu, adi wa mashe ukama ubunu, kizi ba zondo ma ruza imin ka aunu ba di wu.10ipana anǝ char nayimǝ masanu medi ba awunza dalaak na en, ingge en i gilau di . 11kizi imba in ruza imin ka izhi iguta nu badi in sokono uggen di nundu ba di, undu ba di don ma sokono uggen di num.12nandi kizi kinǝnyi don, nedi ka anyi na masasa nadi yira ubǝnrumǝ u burim wan tunurai nadi moko upi arai a uweng . 13baka na nandi undo ka ma bunu na rizhi rilem ma wuza aval madi rǝn usursa di. 14bazika hu in wuza aval na rizhi rilem burim bom ki bǝn na aval di, kizi unurai om ba umina wu.15imi kizi indi wa? in wuza aval na burim bom, kizi inku wuza aval na unurai om, in wuza amiza na unurai om . 16imbaka ba nandi , imbaka uyiba uweng na burim , undu ashibi di hu uweng kaba , mashe ushwa ka aunu gusa inja ka ba ma ruza imin ka aunu ba di wu?17bazi ka uwuza injah nyel kizi uzondo ba ma mura upirumǝ wu, 18em nu gusa inja nu uweng bazika in bunu na sizhi silem a kizi nyi. 19igoto kizi ka ingara amoro shubi nuruza om kandi mura in gara an andubǝ ubunu kini indi gara amoro bunu rukurǝ nemǝ rizhi silem .20rihene gana sokonon andiggenzǝ nu toron gini wu, iwa nyel na ubunu u anyasi sokono dang'a ha wambira kizi na toron gini sokono na riganu. 21ne imǝ titarkanin adarsa , nandubǝ a silem siggen sidi kini na tunu tu agyen kizi imbunu na andubǝ di na ushwa di gbaki ba'a kundam wu nandi kizi dada mǝ hu.22bazi na nandi , sizhi silem sidi imin bobo hu ba nandu tara rai, baandu jur tara rai wu, bazika uba uyira rijinchi on bazi imin ibobo hu nan du tara rai ba nandio ka ba'a tara rai wu. 23im baka na nandi arai au weng kusum rǝmǝ nira wǝndǝ a bunu na sizhi silem kizi andu ashibi a andu ujur tararai ruwǝ , ba ahu anyi tilakar tidi wu.24tǝnǝzi kusum gini anyi nu ba uyira rijinchi kizi undu ashibi da undu jir tara rai ruwǝ ,na mokumǝ nimin ka amǝ nu kundiza di,a harumǝ makangara nutara kusum imin ka naba. 25imin nyisa iayumǝ riuroho rumǝ isuru nuyira nandi ma ri na zhi amǝ ma rya mumba nu weng ma ba nuhu akuraduru uweng nǝmǝ gini26hu zondo bunu ra rizhi rilem , yaha idi sokono andu repu ni da andu taru kizi zhama sursa imin ka a ba di 27.imbaka bazondo ni ka madi sursa wu yaha koavi gǝnǝ wa weti nǝmǝ arai a uweng ya ha 28koavi gǝnǝ bunu na rukpǝ rumǝ bǝlǝ kini uweng.29yaha atuma au weng a repu da kǝzi atanu bunu udangara gǝnǝ di karatuto nu bara atuba na tara iminka ama ba . 30kuzu baka a ba izhim mani na zondo undu titǝshi bǝndǝn yaha undunanka amǝ nu kai ubunu wasaunu31koavi na yimǝ gini ma rǝn uba tukpakpa tu atuba nunuka koavi makaza medi ku mura upikuzu . 32orim i tuma auweng duruza atuma a uruza tuba a weng. 33bazika uweng ba undu idahak wu, saikpo u shamma indi nezi titarkanin ne kusum tira tubisi azhi34tuga tu sokono weti na tira tu yinba uweng ba izhi ka abunu wu, ne tara nandi di sai ayutu akpǝ gǝnǝ dang'a kanda ka titarkini tu wǝmǝ , 35baka izhimin ni ka anǝ nugana uruza di ,toh abila uruza nira tisshurai tigǝnǝ na susa , bazika imin mameng hu ka ugwa bunu nira iyba uwng. 36ubunu weng na suru nira gini duwǝ ? anyi bǝlǝ kzi ubunu di nana durunyi duwǝ .37baka zondo ni nǝ yimǝ gini dolom na tara rukpǝ rumǝ nuhu amǝ utuma uweng da kǝzi amǝ na burim butsantsang mǝ ruza nuhu tukpakpa tidi ka a darsa nimin ubunu ruwuna ru ata hu . 38konze kap undunanka majitǝ sokono nu ruza undi wu, agana ruzumǝ dong wu39bazi nandi rihene , goto wǝmin uba tukpakpa tu atuba, konze na gana gǝhǝ kap undunaka amǝnu bunu na silem wu. 40saika yaha nǝdi wa kusum tukpakpa na yimǝ achuna kini isar
1nedi natara ukaba ikurbi balka andubǝ ba tsangtsang au uwng , iyandu ka in ira ubisizi azǝ a galatiyawa olarbin imin ka adi wuza . 2na richi ru adinka ru usati , kofi gini matara izhimin nu kiradi tara na rubing'a udi rya atuba , wuza inyedi niyanda ka azǝ ukaba dini naki wu hu imma biu3ushwa ka hu imma biu , gun undo ka nǝ wǝmǝ ., in yumǝ uva ubǝnǝ umǝ nǝnǝ , inku tamu nǝ na ibǝnǝ rai rukupǝn pirmǝ na uruslema 4.hu iwa nyel ka indi piram kinǝnyi don, a pirumǝ kinemi .5iram nira gini wu in sura nu sara amacodonia baka ka in sura nu sara amasedoniya 6. amura in tura kinǝnyi , amura maini sura em kinǝnyi bazi ka nadi wam tǝrǝni naimǝ tanu tom kusum ira ka pirmǝ om ni.7ba in gana ka indi yiri nyi nedi ka em nu sura kwaidi wu, baza ka rairom ka imba tǝshi kinǝ ni upir nǝ nuzu ushwa hu ata wǝmǝ . 8intura na ephesus uka biu na richi ru 9upentakos . bazi ka ashugura gbou ma kono rumǝ,ana nyarmǝ nu gana adi kata .10nedi ushwa ka timoti biu , yaha madi tǝshi kinǝnyi niyǝwǝ wu , bazi ka amǝ na ituma i uweng hu dang'a imin ka em nuwuza di . 11zondo gana yizuwu bisin amǝ na chunna shamma, bǝzi ka madi na muram , emnugana ka mǝdi rǝǝmǝ kini ahene. 12nedi natara uhene goro apollos, in pihuzumǝ madi rǝmǝ nira eu kini ahene bazi ka kusum banu wǝmǝ umǝwu ka madi rǝmǝ nediwu , kusum na nandi mǝ rǝmǝ hu ushwa di biu.13tura gyerng nǝmǝ unurai , wuza tukpakpa dang'a andigǝrmǝ tura gyereng . 14kusum imin ka unguwuza nǝmǝ uwǝmǝ.15uruza arai a stefenas, anǝ andu dinka a achaia ingye ama yimba akpǝ gǝnǝ na ituma i andubǝ tsangtsang a uweng, nediem nu badi ninyi , a henum . 16yimba akpǝ gini na bari andubǝ andǝn di, kini kusum undo ka amǝ nu binka ituma i uweng17in wa rai rugupǝng na ubiu u stefanas , fotuntus, kini akaikus, amǝ kupu ujir ou. 18muma ya burim bom kini irim gǝnǝ budǝ, baka na nandi kaba biri andubǝ andǝng.19irai tu uweng tu asia nu yinyi tukwa , akwila prisila anǝ nu nyinyi tukwa namǝ goro , kini arai a uweng ka an rai goro. 20kusum ahene nu yinyi tuwa yan akpǝ gini tukwa na tuwa to tsantsan .21em , paul in darsa na u wǝrǝ om . 22in baka zondo gini bamǝ wǝmǝ dada yaha adi wumǝ unu , dada rǝmǝ . 23izhayi i yesu kristi kinǝnyi . 24uwǝmǝ om on kinny nǝmǝ krist yesu.
1Paul u natuma ba natuma wa andu ǝwo ni rai i Yesu Kristi kini uweng dada ndu ka ma zanze amǝ daga na uwe.2Kini gun a hinie kinemi, na tu church tu Galatians3Grace niyi kini peace daga nira uweng dada gorro kini ata gorro Yesu Kristi. 4Mudu ka ma yandu rukpǝ rumǝ natara mǝjunu ma gurou, ma di zhandu daga nu sha wu di ka si muru na dalili u uweng dad gorro. 5hu ma6Em na rai rugupǝng ka nu ma yuhuru sasa rai mang nun duka mǝ yisi grace kristi. Em na rai rugupǝng ka na yuhuru ha tuva mamani. 7Ba kini uzhi a azhi andubǝ ka a bilayi na malem ka ituma uweng8ditura ni baka ara ko ana ruma a uweng daga a sheri, ka ma gara ninyi uze ubunu ban kini unaka tu gara ninyi na cursed. 9Ka tumǝ gara tuni, ni di, em nu gara di, in baka zondo ma sa ninyi ubunu ban kini unka ka inuma gara ga curse udidi, 10nu bila u favor wa andubǝ da a uweng? Em nu bila ka indi yaba andubǝ? In baka em raitam ka indi yaba andubǝ, em ba indu tuma kristi wu11Don rairom nadi ruzo reyini ka ubunu ka in gara nzye ba ubunu udubǝ wu, 12ba in ka daga nira wa ndu wu ko in makaza vin. Em na wu wahiyi Yesu kristi num13Andoka ǝmǝ priti nǝ ba a dula u duka di wu, gun nandi rai ri sang sang a ni priti yi, adi buzhu na rupum regini, 14ba yin buzu na rupum rum wu sa nu gichiye u uwengYesu kristi.15u bara upriti kini a gana barra anduka ba ǝnǝ priti ni wu, iming ka ibara nazi umina gisau.16Gun ando ka ǝnǝ a tunu ni larbin17daga na chidi zundu ka bilam na lam, in chira ilabu yi krist na rupum rom.18ki mara siwǝ taru in bi hanum na jerusalem indi ka ruza cephas , ing bi tǝshi kini amǝ na sumoro 15. 19ki ban di yira zondo nayimǝ andu makaza amǝ wu, ki yakubu u hene lord bǝlumǝ ki indi 20yira. yiran na atuba auweng ban indi wuza malem ni min ka ama darsa wu.21Indi han na sara wa syria kini Cilicia, 22Indu church wu Judea ka ni nayimǝ a krist ba adi ruzam nazi wu, 23a di kunda ka a masara, undo ka bizi amǝ di persueted wu suzu nadi amǝ da nu proclaiming galau, 24adi yiba uweng na tara am.
1Na mara suwa su (15) indi ham na Jerusalem kini Barnabas, ndi chira Titus kini mi , 2indi ham natara turuhu indi bunu adi kam ba em na tusum wu ku ba in suma nafil wu.3Ku Titus ba, ka ǝmǝ kini iming ka ǝmǝ Greek adi wumǝ upou 4ti lakar tu ahini ramazi ni gana a na yira u vinkai ara nani na Yesu kristi. 5Ama ba tu di yinba rupǝ rugorro na ni wu, ka a kru ituma yi Yesu Kristi ka u teshi nayimǝ gorro.6Gun udoka ma yira ma gutu kizi, andoka yinbu mǝ, yira magutu kizi ba manim izhiming wu, 7nu zhi uwǝrǝ;, adi yira em mayinba ituma i uweng na duka kaba a ma pritini wu, yinda ka a di yinba na Peter u bunu uweng na duka ka ema pritini. 8Uweng ka ǝmǝ nu ituma nayimǝ na Peter in tuma, a duka ǝmǝ pritini nǝ, nandi ki ǝmǝ nu ituma nayimǝ em9Ka James, Cephas, kini John ka ani dan a rusu adi yira u grace ka on na yimǝ em, 10a hu itagana taka andu ka tarai tugani ba tan chiri wu (andu ka ba ani na budǝrǝ wu)11ka Cephas di biu ria Antioch, indi taramǝ na zhi amǝ namajunu 12kamin ka andubǝ di biu na James, bizi Cephas rinzi ireyi kini Gentiles ka indi dan di biu madi ya biu na Gentiles (baku wassǝ vati kini nǝnǝ wu amǝ nu iyawu na duka a nanu bila u priti)13udan gara tu Jews di gurakpǝ nu rebunu adiwa Baranabas a yiha achira na buhu bugani 14kandi yira tanu tigǝnǝ, ba ti dola kini ubunu au uweng wu, indi yisi Cephas a tuba a gun gǝnǝ in hunu mǝ inbaka au Jew amǝ tanu tu da tu Gentile ba tǝn a tu Jews, mashe ka u wa Gentiles a diyinkini Jews?15ar repǝ rusuru a Jews na umina ba andu majunu wu 16gun nandi, timam ba zundu ka a justified umǝ ni yituma i doka na yimǝ a Yesu kristi bakini nu ituma yi doka ni tuma i doka ba bu repum ka i au justified17Inbaka nubila justified ma yisu adi murandu ayimǝ majunu, nadi uweng nazi dada majunu? oh oh 18in baka in gyami nin dima shara, in ima bǝnǝ nadi imi ma sura 19na tara uduka di in we'r nu daka di, ka nin di tashi in yimǝ uweng.20ama crusified kini Yesu. Nedi bamǝ ki ami na titeshi tu uweng ki ǝmǝ na titeshi nayimǝ am tanu iming na tǝn na faith in yimǝ vana u uweng undoka ma ralamam ka ma yinba rukpǝ rumǝ na tara am 21ba yin tara u grace uweng nu sara wanku wu, a mora righteousness nira aval krist mǝ we bazi mim.
1Im nuhu har nusha ka ǝmǝ vana (ǝmǝ vana) ba ǝmǝ banki una tuma wu, 2gun ka mǝ da undu upana ǝmǝ uba sa richika usha ka dada umǝ a tara3nandi nu sha ka bizi ar adigǝnzǝ, bizi ar nu karsa na tu principles nu gunga di 4ka fullness usha dibiu, uweng di chipǝ vana umǝ, umina u uga, umina nayimǝ u law. 5Mawa nadi, madi tuna a andubǝ kani nayimǝ u law ka tidi ka vana di ka a yindu6baza anyi andigenzǝ, uweng muma chipǝ u spirit umǝ na rai ru gorro, undu ka ma yisandu dada susu 7nadi ba au ulǝrǝ wu, au vana dadi baka ou ma hier wu uweng8nu sha ka bau kam uweng wu, udi suhunu ulǝrǝ andi ka anǝ, na bu dǝrǝ gani ba uweng wu 9ka umǝ kam uweng nadi ka nidi au nu uweng, mashe ka u yuhuru na iming ka ba iyin igallaudi wu da rai ru udiki tarani na ralarai10Ubara uweng upǝ kisau kini usha kini rǝwu 11imi niyawu zunu wa wuzu ituma bama mura izhiming wu12Imi na aval a hini am, sukunin ian'a mi imi ma imi sukunu dannga anyi ba na wam izhiming wu, 13nakam baka ka nu kunu urupum ki iyin proclaim u gospel kini nu uweng wa dinka 14ka rupum ram wu nyi nu test ba nadi giyamin wu. Nadi manzu dannga u anyel uweng dannga iming di nazi Yesu kristi di.15U blessing gini ba nedi? imi nugara ninyi, in baka iwa nu zha azhi gini nadi yam 16nedi ima sokono udu gyami gini ka in gara ninyi akurǝduru?17Rai rigini adi wining gini ba na rai ri gallau wu. Rai rigini adi tuzu nyinadi zuza nǝ ituma. 18Imin igallau hu ka au Zeacus imin gallau ba sai em kini nyi wu19Andiginzǝ am in dunka pya nu mina gini sai ri chika uweng pirumǝ inyi mǝ gini 20da in rǝn tu teshi kini indi unuhu tone21Garin nanaum rai rigini nǝdi tashi nayimǝ u law ba numǝ kunda u law wu? 22Bizi Abraham na andiginzǝ a repu uwǝndǝ nu ulǝrǝ umǝ, 23uwan nu wanda rai umǝ vana wǝndǝ ularai ki madi binu mǝ nubunu u repum, vana u repu di uga umǝ kima di minǝ nǝ24tukpakpa tidi ti wa da ukim-ubǝnzǝ, bazaka tuga turepo tidi ti tura nǝ ripari. uwandǝgǝnǝ masuru nu woho usinai , kizi ma mina andigyenzǝ ka anǝ tilǝrǝ. hagar nedi . 25nedi hagar nǝ ritoring ru uwoho usanai na arabia .maku tura na urashalima uricidi bazaka amǝ na relerǝ kini andigyenzǝ26kizi urushalima na amǝ nashiri nujiki,kizi amǝďǝ anbǝgoro . bazaka eng nudarsa ;wuzan rairugupang anyi tusangum ka ba na anǝna shiri mujǐkǐ, kizi . amǝďǝ anbǝgoro. 27bazaka eng nudarsa; wuzan rairugupang anyi tusangum ka ba na nuna wu. wang bu kyeiku bu rairugupang anyi ka ba anyi nukunda kpai u mina -vana wu .bazika adigyenzǝ a tuga ka anǝ na tisharai .''28kizi anyi, rhene, da ishaku, anyi andigyenzǝ a promise. 29nushwa undang, undokon aminumo na rupum , ma bǝnǝ undoko aminumǝ na buřim ugbenǝ. yakadi na nedidi .30kuzu imi kiz uva uweng u hu?.ulǝrǝ bašhadi kini vana umǝ. 31bazaka vana ugwa ujiki (free). bakanandi rehene , ba andigyenzǝ aw ulǝrǝ basha ,kizi ar andigyenzǝ aw adigyenzǝ aw ugwa ujiki(free).
1Yesu kristi ma susandu na rilǝrǝ ba ti tara izhiming wu baka nandi tigana kurandu na rilǝrǝ wu, ha tudi tura gereng nu dula umǝ. 2Em Paul inhu kpa udor ka mawǝmǝ a shimah na kpo isokono ba kristi numǝ na daraja wu.3Em nu kini uhu udor ka ma wǝmǝ a shimah na kpo, isokono dole ma ma dula titarkaning tu akpo.4Ama susu nyi nǝyima kristi, kusum gini ka akuzinyi nǝ titarkaning, numa suru na chuna a izhai5Baka uruhu uweng nu faith ar nu tara rai nu dula wa kurǝduru. 6Nayimǝ Yesu kristi akpo dah ujur-akpo ba izhiming wu. 7Nazhi au na tusum nyel, ǝvi maku ghahu udulah akurǝduru di? 8Uwa udi bah isuru na-uweng ka ma yisiwu wu.9U yeast nyon ki-iwa re bread rubuzhu. 10Bah em ni yawua na reroho romna tara utura u nudula wu. Konzen udu ka mahu uwa, uweng ba ma yahumǝ wu; ko ǝmǝ avi.11Rhihene, baka em nuhu ko'avi sai amah shimah na kpo, toh baka imi ka amah wam-natubah? Iming ka igbanzanyi na tara kristi bula iba sokono iming shoromǝnyi wu. 12Na tara andu hu a sai amah shinyina-kpo, iwa nyel anae awa akpo di.13uweng na yisis na titǝshi tu jur igyan baka nandi ti gana wuza idanzhi nani ka idika sokono imin mǝruku wu, ika sokono imin itutomo naa kpǝ goro baka uwǝmǝ 14.uweng ma gutu kpa ilarbindi sokono imin wǝndǝ , wumǝ uhene iyaka ka uwǝmǝ rekpǝro . 15baka ar nu ganza apum kini ujur wǝmǝǝ akpǝ goro , iwa nyel tu kinibara tu gana biya akpǝ goro16baka nandi em nu hunyi han in na chuna a uweng ba nandi wa akpa kpa a rupum wu. 17baka kpakpa a rupum ba a hana kii akpakpa au uweng wu, baka nandi bati yahu uwa imin ka rariou ni wu 18.igbaka au na tani kini uweng baudoka na tara au wu.19nedi ututor u rupum ong kengkeng , relam majur, depravity , . 20resende, rechuro, ujur ti tǝshi shamma , umunu, raru , ulabara mameng kini uur gura akpǝ . 21raru na pum , usukiru kii adagara , em nu wundu nyi totu nuhu anduka ane na akpakpa an di ba a ruwǝ na au rai uweng wu22konzen akpa kpa au uweng nazi uwǝmǝ , isoso shamma , unoto reroho , unoto rekpǝ, uwa iminngadau, utara rai nu weng . 23untoto rekpǝ kini umoko rekpǝ . 24andi nangana ka anǝ nu dula yesu, amǝ lengi akpa kpa a rupum .25ing baka ar na masanu mu weng hatudi hana na chuna uweng . 26tu gana sokono nu gyanza rukpǝ wu, ushara rai napum kini ugyami akpa goro.
1Paul, ahmah undu budula bu rhuvuna rhu Yesu undu kabah massanu, nuwahmah wa atah gorro uwen, pirmah nandubah au uewng, andoka azzahmeh mahjunnu nahbiggizzi bah Ephesus, andoka a nah nah akuma durru nu tarssa Yesu. Tiʒhi ti kpa-kpa tigallau ta gyam tahndubah a Greek ahnah zal. Kizzikonzeh uva nangananka abihmah darssa on umah Lehukerre biggizzi kusum kini tirai tahval au uweng. konze tinna su'rha tirai tahval au 2uweng nah yimma bigizzi bah Ephesus.Urhiatuba kini titeshi tishamma usurru nu uweng atah kini Yesu undu rhigbou rhu kabba massanu.3Yaha atah gbou gorro uweng wa tah gorro Yesu undu kabba massanu di mu'rha u kabba kini uzanzana, nuhu nani mana yandu akabiki kini malehnsum nattirra ti galau nahyimah anah shi'rhi nah yimah rhizǝh rhundu kabba massanu. 4Uweng bih mi virrandu na rhikpǝ rhumǝh nayimǝh uwǝhmǝh urhukpa-rhumǝh uchirradi na sha'rh akpirha aupih massanu, nuhunani ar ti sokono undu lazzi majunuh kini uʒehmah utakka nattuba ahmah nayimah uwahmah. rhizana rhu shibi na ug5na uganna kizzi uweng nattarrand kizzi aʒondo nugarha nizhirra na rhigallang rhu epesiens rhizana rhu tuasi 6.nattarra uwahmah kizzi una gurrandu kini ahmah nudu nanganaka ahmahdah kizzi agotto wahmah rhiʒana rhu sundahreh7nahyimah rhiʒie rhundu kabba massanu yesu arnu jikki siroho kini malchnsum nuhu nani manayimba mangnyi mumah adikuzzu ti takka tigoronani, nuhunani ahmahdeh gotttona rhi rhum kini rhijah rha kurradurru kini ussannah ye'rhe-the kah amah nani.rhazana rhu urru. 8manimi kini igallau nandu kini upissu mazhi urrzza.9uweng biwa tîdih rûzza titankum tigallan nah uwahm̂ah u'meh nachunna a mahlehnsum ka mannagamah, indah kizzi nanah bahnah nayimah atah gbau undu kabba namassamuni. 10manimih ba'rhu peu monʒo lehluh,rhuʒ rahmah nati kpa-kpa kussum nirra wahndah, kussum akpa-kpa nah nah shi,rhi kini nahbigizzi,ldi sokkono nahtah wahndah,kussum kini atah gbau undu kabba namassani.11nahyimah rhizzie rhu vana uweng undu kabba namassamuni amah lot, nahuwah ah kini ugamah urhukpah kini achunna nanganaka mana wah uwah iming immah nachunna nanganoka mahnah wahmah 12uweng bi tarrandu nuhu na urhang nuhu nani undoka managi'rha uyimba ahkurradurru nayimah rhiʒie rhu vana uweng,masokkono nattubba u zanzana imingallau immah.13Nayimǝh rhizǝ ruvuna uweng, ukizzi nalehlum rhinanganaka umah rhignini rhubu wah kurǝdurru, Tanu tu hana na ubunu uweng nuhunani adi kuzzu titakazza, utarsa ubunu umah kizzi a kuh monzuh na iming gallau ahkahbiki nangana ka ahnimachirra nayimǝh birhim buweng bujir'rhikka, 14ǝmǝdǝh mahzi undunanganaka mah rǝhtǝ bugesse nuhu machirra iming iu chirra usurru natahreh tahnda gyam, nuhu nani ti kaba tikunar zanzana umǝh.15Watǝrǝ nandidi kan inna kunda ukaba Yesu ka nakaba kini umǝh andubǝh au uewng.16Em nu kai aval au uweng in dazzi in tura, En naval au uweng ni-ngyi.1817al am nazi uweng wata gorro Yesu, ata ui shamma ma yi-ngyi bi rhim bumalehnsum, uwǝhmǝh nataraka naruzzumǝh.18Aval am nahzi yaha siroho sigini sidi konno nadi kini ruzza uyizi undi dimu'rha ukaba gallau pirmǝh nanda ma'rhu andubǝh au uweng.19Nayimǝh aval am em naval nuhu nani nadi ruzzaka iʒhiming ni kaiyinkini uweng wu u rehmah nandu ar andu dulla bizzi yandaka manayandu budǝhrǝh kini uruzza nayimǝh budǝhrǝh bu rhigbou rhumǝh.20Urhen wuzza undidi kizzi uweng biwuza kizzi maʒhinʒha Yesu matarumǝh natiteshi nuwǝhrǝh kankam umǝh na neh shi'rhi.21Mabi tara Yesu natara yenkashi, u rheng wuzza, u rheng kpo, rhijah, sizie kini kussum akpa kpa kini titankum amǝdǝh nazi amǝdǝh kussum, kini andoka adǝzi amina.22Uweng biwa akpa kpa kussum di sokkono na bugesseh nu Yesu kizi maku yinbumǝh narai aval au uweng nazi amǝdǝh nazi atah.23Arai aval au uweng nazi rhupum rhumǝh, kussum rhupum rhumǝh makundizza yehnkashi iming niming.
1Ani ǝnduginzi am sɔkɔnin andu makaza uweŋ. 2haninn nuwǝmǝ apum, kusu christi ka mǝyimba rukpǝ bazi ardi, ubila ǝkǝbiki kini tibinka tigilau nuweŋ33. burundu bugǝ rǝmǝ nǝzɔndɔ nǝ tidima tishishara dakazi ilana kini uwǝmǝ rukpǝ, kusum andubǝ ibǝnǝ isansan yǝndubǝ auweʒ wu. 4. 4yahin ubunu urilakar, idenʒi shishɔrɔ kini imin. kusum tidima tidi ba ɲel nira uweɲ wu,5ba ǝnǝ nǝharu nǝrai arijah ru weʒ wu. 6zɔndo gana warsusu nu ubunu umalem wu, ruvuna ubiu rǝnnǝandu jir kunda unu kin ujir mameʒ. 7gyami ugura rukpǝ kinǝnǝ8 bimǝzi au nǝmǝrim, au nikenken ya ata nǝdi , hanin daŋa ǝndiginzi aikenken. 9matɔrɔ mǝ inkenken imalin sam muweŋ, isansan , kini ǝkurǝduru , 10makaza imin ka ata nǝshiri wǝmǝ 11susu rukpǝ ru nandu wǝmǝ ituma imǝrim kini majunu, bǝnǝnǝ nigunga. 12imin ima eŋ kahu asusu tidima tǝyimǝ mǝrim.13bella iminka ǝbunu en, imma sɔkɔnɔkoivi yirha. 14bella iminka ennu kɔrnɔ en kenken. baka nandi ʒima na mɔrmɔ, "tɔrnɔ nuwi, ata chriti mǝ; wanu kenken."15bara tanu tɔu shauwa - sɔkɔnɔ nu ruza banu: jir ruza wu. 16yunbura bazi sisidi sǝɲasi hu. 17gana sɔkɔnɔ ulakar di wu, ruza imin iwǝmǝ iweŋ.18gǝnǝ wǝmǝ ishiri nǝ mini mukahumma wu, ikashau natidima tu ujir mameŋ. yaha udi mɔnǝ burim bisansan. 19wuzam ubunu gini nǝyimǝ simezǝsu uweŋ, simeze nǝ irma pirmǝ na ata nǝyimǝ rurɔhɔ rɔu kusum, 20waryai rugupǝn nǝ kusum tikpakpa, nǝ rizǝ rǝ ata yesuh kristi nuweŋ ǝmǝda ata. 21sɔknin imin rijah.22tugwa yutin ǝkpǝ nǝ turǝzu tigini daga n' ata. 23tirǝzu nǝzi tushwarai tu tugwa daŋa ata ka ǝmǝdǝ rukpǝ ru ira aval a uweŋ, rukpǝ rumǝ undu kabarupum. 24arai aval auweŋ ira rutumarǝ ata, nandi kizi tugwa tu sɔkɔnɔ nǝ tirǝzu tigǝnǝ nǝyimǝ tikpakpa kusu.25turǝzu, bǝnin uwǝmǝ na tugwa tigini, nandi kizi kristi wǝmǝ andu dula ka mayimba rukpǝ rumǝ bǝzi ǝnǝdǝ. 26nunuka madi kuzu mǝ, bazi ǝna mǝ wɔkɔnumǝ nǝ mini mu bu:nu, 27nunu ka mǝdi nǝ yitu arai aval auweŋ nǝrukpǝ rumǝimin zanzana, nu jir majunu dakezi imimshishara, i'sɔkɔnɔ sansan kini ujir yitɔ rumǝjunu.28 i'sɔkɔnɔ ɲel nuhu ǝndigǝrmǝ bǝnǝ umǝ na tugwa tigǝnǝ kusum apum gǝnǝ, undɔka mǝ wǝmǝ mǝ wǝmǝrukpǝ rumǝ. 29ba zɔndɔ bima gami bunama bu rupum wu, koivi wǝmǝ uya rupum malinsam kini uwǝmǝ, nandi kizi kristi bǝnǝ malinsam kini uwǝmǝ n' arai aval auweŋ. 30ar sigaba su rupum rumǝ.31undi kizi undigǝrmǝ mǝ yaha ǝtǝmǝ kini ambǝmǝ mana gura rumǝ nugwǝmǝ, ǝnǝ na repu di sɔkɔnɔ imin wǝndǝ. 32ǝkurǝduru ǝndi nuɲisa di imin gbǝu hu-em nubunu natara kristi kini arai aval auweŋ. 33bazi nandi, koivi gini sɔkɔnɔ andu wǝmǝ ugwǝ m daŋa rukpǝ rumǝ, nandi kizi ǝmǝ ugwa bǝnǝ ushwarai umǝ ushinshi rukpǝ.
1Na maru indi kusum in yira ana-tuma-a Uweng na titoring na ida inanzi ibugizi, ama yito uvinu inanzi ibugizi gǝrǝng nunu ka ba uvinu ni na bugizi, nu saka gbau, da nu chunu pa wu. 2In yira uzi una-tuma-Uweng urǝmǝ usuru nira usuru-weng, ka amǝdǝ ni ming kursa u Uweng undu turunkǝ. Ki ma yisi na rimoro rigbau pirmǝ nandu-tuma-a-Uweng a nanzi deng ka a yǝnǝ ushwa ka a di gama bugizi kini usaka gbau. 3Na gana gama bugizi, usaka gbau, da tici wu pirmǝ nu shwa ka ti hu ti rǝtǝ ulama na buchunu bu andu dula Uweng goro."4In kunda ichar u andu nangana ka a rǝtǝ ulama nǝnǝ: 144,000, ka a suru na Iguta e andubǝ a Isra'ila: 5Tigung rikure na repu usuru na iguta e Judah ka a rǝtǝ nǝ ulama, tigung rikure na repu usuru na iguta e Reuben, tigung rikure na repu usuru na iguta e Gad. 6Tigung rikure na repu usuru na iguta e Asher, tigung rikure na repu usuru na iguta e Naphtali tigung rikure na repu usuru na rilem ru Manasseh,7tigung rikure na repu usuru na rilem ru Simeon tigung rikurǝ na repu usuru na rilem ru levi, tigung rikurǝ na repu usuru na rilem ru Issachar, 8tigung rikure na repu susuru na rilem ru Zabulum, tigung rikure na repu usuru na rilem ru Joseph, kini tigung rikure na repu usuru na rilem ru enjamin ka a rete nǝ u lama.9Na maru tikpakpa tindi in bara, ki inyira andubǝ char ka uzondo marǝng ubaradi wu - usuru na kusum bugizi, iguta, andubǝ, kini silem-ǝnǝ na titorin na tuba Utamu di. Ama wa tisǝrmǝni tugupǝng ǝnǝ nu yito tiva tu kajinjiri na tǝrǝ tigǝnǝ, 10ǝnǝ nu yisi na rimoro rigbau: ikelu eUweng gono, ǝmǝdǝ na titǝshi nu dǝtǝr-rijah, kini pirmǝ nu Tamu!"11Kusum ana-tuma-a-Uweng ama tursa ulǝnkǝrǝ nu dǝtǝr rijah kini ulǝnkǝrǝ nandu ganu, kini timing tuvunkǝ tinanzi, ki ǝrizi nazhi gǝnǝ na tuba udǝtǝr-rijah. Ki awuza sujada nu Weng, 12a hu, "Uweng kaba, uyiba, uzansa, remo, njah, rigbau, budǝrǝ, kini udǝrǝ sokono na Uweng goro pirmǝ nu mǝrsǝ kini numǝrsǝ! Uweng kaba!"13Ki undu gana wǝndǝ bila-uruza nǝmi, "Aya nǝdi, ka ama wa tisǝrmǝni tugupǝng, kini aka suru nabe? 14Ki in hunumǝ, "Undugbau, au ruza," ki ma hu num, "ǝnǝdǝ azhi andu nangana ka a suru nu gbǝnǝ gbau. Ama kuzu tisǝrmǝni ti sokono pong na yimǝ manyi mu Tuma15Bazi nandi, ǝnǝ na tuba udǝtǝr-rijah u Ueng, a wunza u sujada numǝ nuweng kini nǝri na yimǝ a rai mana ǝmǝ. Undu nangana ka ǝmǝ na titǝshi na tara udǝtǝr-rijah ma kupǝnǝ. 16A kunda i komo wu, a kunda inyǝ gbaki wu. Uweng ba u lubǝnǝ wu, a doko rumǝ wu. 17Utamu ka ung na tarshi udǝtǝr-rijah ma wuza ubiha gǝnǝ, ma binkǝnǝ (dula nǝnǝ) pirmǝ nira ipya imin mu tuvunkǝ, uweng ma pisu nǝnǝ mazhi ka mu suru nazhi gǝnǝ."
1Ushwa ka Utamu korno imng kursa u sundǝrǝ, ki ashiri wa we parmǝ na tarshi buru bu wǝnkǝ. 2Ki in yira ana-tuma-a-uweng sundǝrǝ na titoring na tuba Uweng, ki ayǝnǝ isharuwa sundǝrǝ na titoring na tuba Uweng, ki ayǝnǝ isharuwa sundǝrǝ.3Uzi na-tuma-Uweng rǝmǝ, ǝmǝ nu yitu aru u turara, na titroring na dakali u tara. A yi mǝ ututari char nunu ka ma di yitu kini mǝtǝrǝ mu andu bǝ tsang-tsang a Uweng nu dakali u turari na tuba udǝtǝr-rijah. 4Mashim mu turare - kini mǝtǝrǝ mu andube tsang-tsang a Uweng - torno na shiri na tuba Uweng usuru nu wǝrǝ u una-tuma-Uweng. 5Una-tuma-Uweng cira aru a turare ki ma monzo ang nu rwa usuru nu dakali. Ki ma lingi ang na bugizi nu gungadi, ki ugbara tonnizo, ugurumuzu, urukuza urwa, kini u kira u bugizi.6Ana-tuma- a Uweng ka ǝnǝ nisharuwa sundǝrǝ yumbura akpǝ gǝnǝ nunu ka di wurbu eng. 7Una-tuma-Uweng u dingka wurbu busharuwa bumǝ, ki agoro a urwa kini urwa ka wuru rumǝ na manyi sokono. Ki alingi ung na bugizi nunu ka wǝnkǝ na shiri taru u bugizi doko rumǝ, wǝnkǝ na shiri taru u tichi doko rumǝ, kini kusum sikpe su doko rumǝ.8Una-tuma-Uweng u repu wurbu busharuwa bumǝ, kizi izhiming sǝhu uwoho ka ama doko ong nu rwa a lingi ong na yimǝ usaka gbau. 9Wǝnkǝ na shiri taru u usaka gbau sokono manyi, wǝnkǝ na shiri taru u kusum iming tuvunkǝ na yimǝ usaka gbau di wi, wǝnkǝ na shiri taru u timing tanu tu mini sharna.10Una-tuma-Uweng wurbu busharuwa bumǝ, ki buwer bu gbau bu ri usuru na shiri, bǝng nu kpa sǝhu u torch, na tara wǝnkǝ na shiritaru u tisaka kini ipya imini. 11Rizǝ ru buwer budi Gbal-gbal wǝnkǝ na shiri taru imini mu sokono gbal-gbal, andubǝ char wi bazi mini mudi ka musokono gbal-gbal.12Una-tuma-Uweng u nanzi wurbu busharuwa bumǝ, wǝnkǝ na shiri taru u Uweng sharna, kini nwǝnkǝ na shiri taru u upǝ kini wǝnkǝ na shiri taru u iwer. Wǝnkǝ na shiri taru gǝnǝ sokono na marim; wǝnkǝ na shiri Uweng kini wǝnkǝ na shiri taru u ari urwa ni wu.13In bara, in kunda ukwang ka ong na shiri nu yisi na rimoro rigbau, "Iming shishoro, iming shishoro, iming shishoro, nandu nangana ka ǝnǝ na bugizi, bazi ka udangara u lura e-Isharuwa ka ana-tuma-Uweng a taru ka angu wurbu.
1Una-tuma-Uweng u shubi wurbu busharuwa bumǝ. Kini in yira buwer usuru na shiri buna kpo na bugizi. A ya buwer budi iming korno a shugura a riwo ka ba rong nu mǝrsǝ wu. 2Ma korno a shugura a riwo ka ba rǝng nu mǝrsǝ wu, ki mashim suru na shiri usuru na shugura di sǝhu mashim ka mu suru nu rwa gbau. Uweng kini uvinu yuhuru agubǝ di nu nu mashim ka mu suru na riwo ridi.3Usuru na mashim mudi ki iyonyong suru na bugizi, ki aya eng budǝrǝ sǝhu igila usuru na riwo ridi. 4A hunu eng a gana shara sikpe na bugizi da koyandi uchichi kini uchunu pa wu, gotozi andubǝ nangana ka ba ǝnǝ nu na buchunu kpaidi.5A yǝnǝ budǝrǝ bu wuna andubǝ wu, gotozi ma wǝnǝ kunda kpai kpaidi na yimǝ tipe shubi. U ouba di usokono sǝhu utiya ugila ushwa ka ihu ma tiya uzondo. 6Na yimǝ ka ihu ma tiya uzondo. Na yimǝ si sindǝng andubǝ sa bila uwi ba a mura wu. A bila ka adi wi, uwi u suma nǝnǝ.7Iyoyong di yinkini ikwansi ka a yumburǝ nǝ pirmǝ nira ukwara. Na kpǝ gǝnǝ azi iziming ka iyinkini ipoli-ijah i gold, tiyinkini tǝ zhi gǝnǝ sǝhu azhi andubǝ. 8Anǝ na sikpǝ su tuga, anyini gǝnǝ sǝhu anyini a idǝm. 9ǝnǝ na iming kata bugese sǝhu iming kata bugese bu iru, a lura u tigangu ti gǝnǝ nira ukwara.10ǝnǝ na sibitu ka sǝng tiya sǝhu igila; sibitu si gǝnǝ na budǝrǝ bu shara andubǝ na yimǝ tipe shubi. 11Ugomo gǝnǝ azi undu-tuma u riwo ri nangana ka ba rǝn nu mǝrsǝ wu. Rizǝ rumǝ na rilem ru Hebrew azi Abaddon, na rilem ru Greek rizǝ rumǝ Apollyon. 12Mashishoro mu dingka ma sura. Bara! Na maru indi udangara iming shishoro tirepu ti da ka tidi rǝmǝ.13Una-tuma-Uweng u twasi wurbu busharuwa bu mǝ, ki in kunda rimoro urǝmǝ usuru na wurǝ u bagadi u gold ka ong ma tuba Uweng, 14nu gusa nundu tuma-Uweng u twasi ka ǝmǝ na busharuwa, "Jiki ana-tuma-Uweng a nanzi dǝng ka ama kisǝnǝ nu saka gbau u Ufiretis." 15Ana-tuma-Uweng nanzi ka ama tarǝnǝ a yumburǝnǝ bazi iru, rici ri dǝng, upǝ di, kini riwǝ ri dǝn ki a jikǝnǝ nunu ka a di wuna wǝnkǝ na shiri taru andubǝ kusum.16I char u anakwara ka ǝnǝ na tara ikwansi azi 200,000,000. In kunda ichar gǝnǝ. 17Inge kanda ka in yira ikwansi na yimǝ iming ka a bǝnǝ nom kini andu nangana ka ǝnǝ na tara ikwausi di: Iming kata bugyese eng jwet iguvong di, dark blue kini sulfurous yellow. Akpǝ a ikwanzi di yinkini akpǝ a idǝm, nunu gǝnǝ urwa, mashim, kini ikpai susuzu.18wǝnkǝ na shiri taru e andubǝ a wunǝ nǝ na tǝrǝ tu mashishoro itaru di: Urwa, mashim, kini ikpai ka isusu nu nu gǝnǝ. 19Budere bu ikwansi di na tunu kini sibitu sigǝnǝ - sibitu sigǝnǝ sǝhu inya, ǝnǝ nǝkpǝ ka a reng ganza andubǝ.20Udangara andubǝ, audu nangana ka ba a wunǝnǝ na tǝrǝ tu ishishoro di wu, ba a yaha iming ka awunza na tǝrǝ tigǝnǝ wu, ba a yaha u gunkunzu na andu mashishoro kini tigunku tu gold, silver, bronze, ashari, kini tichi wu - tikpakpa ka ba ti rika, kunda, kini ti hana wu. 21Ba a yaha u wunza andubǝ, kini ribǝrǝ, kini usharna nu nonzo kini tuga a andigǝrmǝ, wu kini ituma i ganawu.
1In ku yira uzi una-tuma-Uweng gbau urǝmǝ usuru na shiri. ǝmǝ na yimǝ tiwer, kini bu rainbow na shiri rikpǝ rumǝ. Azhi ǝmv sǝhu uweng, tibuna tumǝ sǝhu rigoro ru rwa. 2Ma yiton kuva, ku nangana ka ma korno numǝrǝ umǝ. Mawa ubunu uwǝrǝ kamkam na tara usaka-gbau, ubuna uwǝrǝ-gushi na tara bigizi.3Ki ma yisi narimoro tigbau sǝhu u ywara u budǝm. Ushwa ka ma gbara bukyenku, igbara sundǝrǝ bunu nulura gǝnǝ. 4Ushwa ka igbara sundǝrǝ dǝng bunu, ki indi darsa, ki in kunda rimoro usuru na shiri hu, "Kursa iming ka igbara sundǝrǝ di e gara. Gana darsa wu."5Ki una-tuma-Uweng ka in yiramǝ na titorin na tara usaka-gbau kini bigizi zansa uwǝrǝ tikangkam umǝ na shiri. 6Ki ma tonzo nun dunangana ka ǝmǝ na tivunkǝ tu mǝrsǝ pirmǝ nu mǝrsǝ, ǝmǝ, ǝmǝ ka ma wa a shiri kini kini kusum iming ka eng na yimǝ ang, bigizi kini kusum iming ka eng na yimǝ ang, kini usaka-gbau kini kusum iming ka eng na yimǝ ang, ki una-tuma-Uweng hu, "A ku rika wu. 7Rici ka una-tuma-Uweng u sundǝrǝ madi wurbu busharuwa bumǝ, ushwa di ki gun iming ka eng nu nyisana uweng sa sokono, kanda ka ma tsatsa ubunu gilau na tilǝrǝ tumǝ ana-tuma-ǝmǝ."8Rimoro ka in kunda usuru na shiri bunu kinemi gbaki: "Pirau, cira uva ka ama korno ka ung na tǝrǝ tu una-tuma-Uweng ka ǝmǝ na titorin na tara tu una-tuma-Uweng ka ǝmǝ na titorin na tara usaka gbau kini na tara bigizi." 9Ki in piram nundu-tuma-Uweng in gara numǝ mayam kuva kudi. Ki mǝ hunum, "Cira uva di udi rya kweng. Ku wa song au gbal-gbal, nu nu ou ku wa lǝm-lǝm sǝhu matong."10Ki in cira kuva kudi na tǝrǝ tu natuma-Uweng ki in rya kwǝng lǝm-lǝm sǝhu matong nu nu um, na maru ka in rya kwǝng, asong amd sokono gbal-gbal. 11Ki izondo hunum, "Gara nǝnǝ ru tuma ru weng na tara andubǝ char, tupana, iguta, kini sijah.
1A yam urono ka uyinkini iming iguda ira, A gara nom, "Torno guda ira u bisa-zhi kini ubagadi, kini andu nangana ka a gbariza ǝrung bǝndǝng. 2Gana guda ugunga u ira-bisa-zhi du wu, bazi ka ama ya ira di nandu marim. A yǝnsǝ upana-utsang-tsang na tipe akur-nanzi na repu.3In ya andu kupum amaru arepu budǝrǝ adi gara ubunu Uweng na si ugun na sinyi si repu na kur-twasi, na tisǝrmǝni tu tiyom." 4Andu kupum amaru di azi tichi tu Olive tirepu kini timing tu tara mudere tirepu ka tǝng natitoring na tuba Atah Uweng u bugizi. 5Undu nangana ka ma vira madi gamǝnǝ, urwa suru na ti nu tigǝnǝ urya andu nyara gǝnǝ. Gun undunangana ka rairuwǝ ka madi gamǝnǝ ma wi na churna ǝndǝng.6Andu kursa amaru na budǝrǝ bu kursa ashiri nunu ka urwe u kpo wu na si si nangana ka a ba ubunu Uweng. ǝnǝ na budǝrǝ bu wuhuru mini mu sokono mayi kini ka adi rǝtǝ bugizi na koyandi mashishoro kanda ka rairu gǝnǝ ru kaba. 7Ushwa ka a hu a mara uba ubunu Uweng, ushoko ka usuru na riwo ru zǝmǝ marna ma tiya ukwara kinǝnǝ. Ma shilǝnǝ ma wunǝnǝ.8Mukeze mu gǝnǝ mu nono na ribama ru yimu pana gbau (ka ayisi rǝng Sodom kini Egypt) ira ka abi gakara Atah Yesu ni. 9Na si sitaru nu hara rici azondo ruru na koyandi andubǝ, iguta rilemǝ, kini upana a rika mukeze mugǝnǝ. Ba a wǝmǝ ka a wansa mǝng wu.10Andunangana ka ǝnǝ na bugizi a wuzi isoso kini ishokori na tara gǝnǝ. A tumuza na kyauta pirmǝ na pum gǝnǝ bazi ga andu-gara-ubunu-Uweng a repu di ma wa andu nangana ka ǝnǝ na bugizi kunda kpai. 11Na maru si sitaru na hara rici hu wa, tuvunkǝ ta rai usuru nira Uweng u ruwǝ nǝnǝ, a torno na tibuna tigǝnǝ. Ayǝwǝ gbau i moko gun andunangana ka ayirǝ nǝ. 12A kunda rimori rigbau usuru na shiri hu nǝnǝ, "Rǝni inge!" A pirumǝ na shiri na yimǝ tiwer, andu nyara gǝnǝ nu rikadi,13Na ushwa undǝng, u kira u bugizi gbau u sokono, wǝnkǝ na tara rikurǝ u upana di u muku. Anduba tugun sundǝrǝ a wi na yimǝ u kira u bugizi bu di, andunangana ka a wa arai a kunda iyǝwǝ a ya Uweng uashiri uzansa umǝ. 14Tirom tu repu ma sura. Bara! Tiyom tuntaru urǝmǝ ung sasa.15Ki una-tuma-Uweng wurbu busharuwa bu mǝ, ki simoro char bunu na shiri sihu, "Ira rijah ru gungadi ma sokona ira rijah ru Atah kini Kristi umǝ, ma wuza rijah umǝrsǝ pirmǝ nu mǝrsǝ."16Ki andu ganu akur-repu na nanzi, ka ǝnǝ na titeshi na tidetǝr sijah sigǝnǝ na tuba Uweng, ari na zhi gǝnǝ na bugizi a gbara-arung a wuza na Uweng usujada. 17A hu, "Ar na inja nou, Ata Uweng Ubudǝrǝ kusum, undu ka ǝmǝ, kini ǝmǝ, bazi ka uma cira budǝrǝ bou uma kpo na rijah rou.18Ki tupana shara rai, mashishoro mou muma ra. Ushwa ma biu ka andu nangana ka ama wi a rundǝnǝ, au di ya tilǝrǝ tou andu-tuma-eu kini andubǝ tsang-tsang a Uweng, kini andunangana ka a kunda iyǝwǝ i rizǝ rou, andunangana ka ba ǝnǝ nu nu iziming wu kini andu budǝrǝ. Ushwa ma ra udi shara andunangana ka ǝnǝ nu shara bugizi."19Ki a korno ira bisǝ-zhi Uweng na shiri ki a yira akpati a alkawari na yimǝ ira bisǝ-zhi di. Ki ujonguzo urwa, u gburmuzu, u lura ugbara, u kira u bugizi, kini agoro gbau a urwa sokono.
1Ki a yira iming ibobo na shiri: Ugwa ka mawa usǝrmǝni nu weng, upe na bugizi bu tubuna tumǝ, kini bupoli rijah u iwer rikurǝ-na repu na rikpǝ rumǝ. 2ǝmǝ na song, ǝmǝ nu wyara u puba u mina, u zǝmǝ kundu lense umina.3Ki aku yira uzi ubobo di na shiri: Bara! uzi u nywa guvong u gbaudi ka ang na kpa sundǝrǝ kini awurǝ rukurǝ, na ipoli irijah sundǝrǝ na kpǝ ǝmǝ. 4Ribitu rumǝ ri bisa wǝnkǝ na shiri taru e iwer na shiri ki ma kunku eng na bugizi. Unywagbau di tura na tuba ugwa di ka muma biu vati umina, nunu ka ma hu ma mina, ma rya vanadi.5Ki ma mina vana, vana gǝrmǝ, ka ma wa rijah ru tupana kusum na tǝrǝ tu buru. Ki a huta vana di pirmǝ nu Uweng kini udǝtǝr rijah rumǝ, 6ki ugwa di suma pirmǝ nu yuru, nira ka Uweng ma yumbura nu mǝ, nu nu ka adi baru zu mǝ na si si gun wǝnkǝ na sinyi sirepu na kur-twasi.7Ki ataya ukwara na shiri Michael kini ana-tuma-Uweng tiya ukwara ki unywa gbau, unywa gbau kini ana-tuma ǝmǝ tiya ukwara dong. 8Kizi unywa gbau di budǝrǝ bumǝ bu tǝmǝ ka madi rya ukwara di. Bazi nandi ba aku mura ira na shiri numǝ kini ana-tuma ǝmǝ wu. 9ungwa-gbau di-unywa u atuni ka a yisumǝ undumashishoro da shitan, ka ma warsiza ugungadi kusum-ki alingumǝ na bugizi, ana-tuma ǝmǝ ǝnǝ dong a lingǝ nǝ kinǝ mǝ.10Ki in kunda rimoro rigbau na shiri "Nǝdi ikefu kini budǝrǝ, kini ira rijah ru weng goro mǝ rǝmǝ, kini udǝrǝ u Kristi umǝ. Bazi ka ama lingi undu rya narikiri na tara a hene goro na bugizi, undu nangana ka marya-na rikiri gǝnǝ na tuba Uweng goro nu weng ki ari.11A shilumǝ na manyi mu. Tamu kini ubunu u kursa maru gǝnǝ, bazi ka ba a wǝmǝ tivunkǝ ti gǝnǝ wu pirmǝ nu wi. 12Bazi nandi wa isoso, a shiri kini kusum andu nangana ka ǝnǝ na yimǝ ang! Tiyom na bugizi kini usaka-gbau bazi ka Unanyarumǝ ma shupu nǝ nyi. Mu ma mo nu shara-rai rigangi kini ka ma ruza ka ǝmǝ nu shwa nyololong!13Ushwa ka unywa-gbau ma ruza a ama lingu mǝ na bugizi, ma dula ugwa nangana ka muma mina vana gǝrmǝ dǝng. 14Ki aya ugwa di ti gangu tirepu tu ukwang nunu ka madi suma pirmǝ nira ka ama yumbura numǝ nu yuru. Na bǝndǝn ki a wuza rinyen rumǝ nu shwa, ushwa, kini kutusu ushwa-pyǝu na tuba unywa di.15Ki unywa di kunku mini usuru nu nu uwǝ sǝhu u saka nu nu ka madi wa mini mu mo na kusum ira mu di kankumǝ. 16Ki bugizi bu binka ugwa di. Bugizi bu korno unu umǝ mu tuna usaka nangana ka unywa di ma kunku usuru nu nu umǝ. 17Ki unywa di shara-rai na tara ugwa di ki ma pirmǝ madi taya ukwara kini andavai ǝmǝ, andu nangana ka a dula ubunu-ruvuna ru Weng kini a yito ukursa maru na tara Yesu. 18Ki unwa gbau di tura ni shinshi u kira mini.
1Ki in yira ushoko gbau suru na yimǝ usaka-gbau. Ung na wurǝ rikurǝ kini ǝkpǝ sundǝrǝ. Natara awurǝ rikurǝ kini ǝkpǝ sundǝrǝ. Natara awurǝ ung azi ipoli-rijah rikurǝ, na tara koyandi rikpǝ rumǝ azi rizǝ rishishoro. 2Ushoko gbau ka in yira yinkini ukpeng. Tibuna tumǝ sǝhu tu buna tu bear, unu umǝ sǝhu unu u budǝm. Unywa gbau di yimǝ budǝrǝ bumǝ, u dǝtǝr rijah, kini rijah ru wuza rijah rigbau.3Rikpǝ ru wǝnkǝ ru ushoko gbau di nu toro, ufoto di ma womo. Bugizi kusum wusa ibobo ka a dula ushoko gbau di. 4A ryamumpa nu nwa gbau di, ba zi ka muma ya ushoko-gbau rijah rumǝ. A ryamumpa nu shoko gbau di dong, ǝnǝ nu gusa, "Avi ki ǝmǝ sǝhu ushoko gbau di?" kini "Avi ki ma tiya ukwara kinǝmǝ?"5Ki aya ushoko gbau di unu nunu ka madi gara ubunu u zansa rikpǝ kini mashishoro. A ya ung lǝlu ka madi wa rijah na tipe akur nanzi na tirepu. 6Ushoko gbau di komo unu-umǝ madi gara ubunu shishoro na tara Uweng, ma shara rizǝ ru Weng kini ira u mana uryamumpa imǝ, andu nangana ka ǝnǝ na shiri.7A ya ushoko-gbau di lelu nunu ka madi tiya ukwara kini andubǝ tsang-tsang a Uweng madi shilǝnǝ. Gbaki, a yimǝ rijah na tara kusum ipana, andubǝ, iguta, kini andi bugizi. 8Gun andunangana ka ǝnǝ na bugizi a ryamumpa nu mǝ, gun unduanangana ka rize rumǝ ba reng na yimǝ Uva u Tuvunkǝ, usuru nu dingka u masanu wu, ka ung u Tamu ka a tuzu.9Undu nangana ka ǝmǝ na tito, ma kunda. 10Undu nangana ka a cirumǝ pirmǝ na rilǝrǝ, na rilǝrǝ ki ma pirumǝ. Undunangana ka a wunumǝ na uwal, na uwal ki a wunumǝ. U yisi u kisa rai kini ushinga a uwa-rai u anduba tsang-tsang a Uweng.11Ki in ku yira uzi ushoko gbau usuru na bugizi. ǝmǝ na wurǝ sehu utamu, u bunu sǝhu unywa gbau. 12Ki ma wa rijah ru ushoko gbau u diynka na tuba ǝmǝ. Ki mawa bugizi kini kusum andunangana ka ǝnǝ na bugizi a ryamumpa nu shoko u'a'dingka di-unangana ka ufoto umǝ ma womo.13Ki ma wunza iming ibobo gbau. Ma wa urwa susu nu nu umǝ na tara bugizi usuru na shiri na tuba andubǝ. 14Na iming ibobo di a yimǝ budǝrǝ na rikpǝ ru shoko, ki ma warsiza andu nangana ka ǝnǝ na titvshi na bugizi, nu garsa nenǝ a wa makari u ushoko gbau - ka a gamumǝ nu wal, ǝmǝ na tivunkǝ nǝdi.15A yi mǝ lǝlu madi ya makari ushoko gbau tivunkǝ nun ka makari di di bunu ma wa a wuna kusum andunanga ka a gyami uryamumpa nu shoko gbau. 16Ki ma wa kwaci, andunangana ka ba ǝnǝ iziming wu kini andugbau, urum kini undu-tiyom, undu jiki rumǝ kini undu kisa, a di buchunu. 17Uzondo ba ma rǝng u kpa da uzizha wu in baka ba ǝmǝ na ritobo ru shoko gbau di wu, usokonin,18abaru u shoko gbau. U abara undubǝ. U abara di azhi twasi-twasi-twasi (singi twasi - na kur-twasi na twasi).
1In bara kiri yira utanu na titoring na tara uwoho uzion. ki nǝmǝ azi audu nangana ka ǝnǝ 144,000 ka riza rumǝ kini ri atah ǝmǝ darsa na buchumu bugǝnǝ. 2in kunda rimoro na shiri ka rilura sǝhu u lura u mini mu char kini ugbara. ulura ka in kunda ong gbaki sohu anduirma ka ǝnǝ nu gusa irma.3A gusa rimeze rigisau na tuba udǝtǝr rijah kini na tuba iming tuvunkǝ tinanzi kini anduganu. bu zondo rang umakiza rimeze ridi wu ban kini adubǝ 144,000 ka a kpǝnǝ na bugizi. 4ǝnǝdǝ ki ba ama shara rikpǝ rigǝnǝ na tuga wu, bazi ka a tara akpǝ gǝnǝ nu wunza mayandang. ǝnǝdǝ ki adulsa u tamu di kusum nira ka mapirumǝ ni ǝnǝdǝ ka ama susǝnǝ usuru nandubo abi sokono andudingka nu wang kini utamu. 5A mura malem natunu tigǝnǝ wu, ǝnǝ ni zhiming shishoro wu.6In yira uzi una-tuma-uweng ma torno na shiri, ka ǝmǝ nu bunu uweng ka madi sasa/gara nandu nangana ka ǝnǝ na bugizi-birmǝ nandu bugizi, ipana, iguta, kini andubǝ. 7ki ma yisi na rimoro rigbau, '' kunda iyǝwǝ uweng ayimǝ uzansa. ushwa u burundu bumǝ ma biu. Ryanwupa numǝ, ǝmǝ ka ma wa ashiri, bugizi, usaka gbau, kini ipya imini.8Uzi una-tuma Uweng, una-tuma Urepu-dula, nu hu, "Mu mǝ ri Babila gbau, ka ma wa kusum tipana adi suwa mini mu ilana."9Uzi una-tuma-Uweng - u taru -dulǝ nǝ, ma hu na rimoro rigbau, "Undunangana ka ma ryamumpa mu shokogbau kini uluru umǝ, ma kaba ritobo na buchunu bu mǝ da nu wǝrǝ umǝ, 10Ma suwa mini mu kahumma mu shara-rai ruweng, mini mu kahumma ka ama kunku mǝng utabu sharna nu kǝng-kǝng u shara-rai rumǝ. Undunangana ka ma shwa mǝng ma kunda kpai nu rwa kini ikpai na tuba ana-tuma- tsang-tsang a Uweng kini na tuba Utamu di.11Mashim usuru nu kunda kpai gǝnǝ pirmǝ umǝrsǝ pirmǝ numǝrsǝ, ǝnǝ nu vunkǝ wu nu weng da nǝri - andu ryamumpa mu shoko gabau kini uluru umǝ, kini gun undunangana ka ma raba ritobo ru riza rumǝ. 12Inge u yisi u kisa-rai nu shinga u andubǝ tsang-tsang a weng, andunangana ka a dula masanu mu weng kini uwǝmǝ gǝnǝ na Yesu.13In kunda rimoro na shiri hu, "Darsa indi: Uweng kini andunangana ka a wi na yimǝ Atah Yesu." "A", burim bu hu, 'Nu nu ka a di vunkǝ ni tuma gǝnǝ, ituma gǝnǝ, ituma gǝnǝ idulǝ nǝ."14In bara, ki tiwǝr tigupǝng ni. Na titǝshi na tiwǝr tidi azi uzondo ka mayinkini vana undubǝ. ǝmǝ na bupoli bu nyolnyǝl na rikpǝ rumǝ kini uvira-tiwuzu nu wǝrǝ umǝ. 15Ki uzi una-tuma-Uweng suru niva kupu-azi ki ma yisi na rimoro rigbau nundunangana ka ǝmǝ na titǝshi na tiwǝr: "Civa uvira-tiwuzu tou udi kpo ni pitunu-irya. Ushwa upituna-irya ma biu, ka upitinu irya u bugizi ma wa." 16Ki undinangana ka ǝmǝ na titǝshi na tiwǝr di garha uvira-tiwuzu na tara bugizi, ki a pitunu bugizi.17Uzi una-tuma-uweng suru nira-ukupu azhi na shiri; ǝmǝ nuvira-tiwuzu ka urya. 18Gbaki uzhi una-tuma-Uweng rǝmǝ usuru na bagadi u turara, ka ǝmǝ na udǝrǝ na tara urwa. Ma yisi na rimoro rigbau nundunangana ka ǝmǝ nuvira-tiwuzu nu wǝrǝ umǝ. "Cira uvira-tiwuzu u rya ou udi pitunu mana-mutichi mu di mu ma nyina.19Una-tuma-Uweng garha uvira-tiwuzu umǝ na bugizi ki mapitunu mana-mutichi mu gungadi. Ma lingi ung na yimǝ ira pitunu mana-mutichi mu rai-rugangi ru Uweng. 20Ki ayǝnsǝ nira upitunu-mana mutichi mudi nashibi uzhǝshi, ki manyi mu kunku usuru nira di ka igyǝbu ǝmǝng sha na tibuna 1600.
1Ki in ku yira iming ibobo na shiri, igbau dikini iming gaka-rai: Ana-tuma-a Uweng sundǝrǝ ni kini iming shishoro sundǝrǝ, ka mǝng azi mashishoro mu mǝrsǝ, bazi ka mundǝ ǝzi mu monzo ushara-rai ru Weng.2In yira iziming ka isuru sǝhu usaka gbau u gilas ka a wuru nu rwa. N titoring nu kira usaka-gbau andunangana ka a shili ushoko gbau kini uluru umǝ kini na tara andunangana ka a tura na rizǝ rumǝ. Ama yito irma ka Uweng ma yǝnǝ.3ǝnǝ nu gusa-rimeze ru Musa, ulǝrǝ Uweng, kini rimeze ru Tamu: !Igbau kini ibobo azi ituma eu, Atah Uweng, Undu gbau. Tichurna tou akur-adur kini nandi, Ujah u tupana. 4Avi ki ba ma kunda iyǝwǝ su wu, Atah, kini zausa rizǝ rou wu? Audi kpaidi tsang-tsang. Kusum tupana tu rǝmǝ tidi ryamumpa na tuba au bazi ka iming gilau ka uwuza ka ama bǝnǝ teng.5Na maru tikpakpa ti di ki in bara, ki ira-ukupu-azhi ka ang nu bagadi u andu kupu amaru a korno ang na shiri. 6Usuru nira ukupu-azhi azi ana-tuma-Uweng sundǝrǝ di ka ama yito mashishoro sundǝrǝ. ǝnǝ na tisǝrmǝni ti yǝrǝrǝ, pong kini iming saka na rimoro nyǝl-nyǝl ulǝnkǝrǝ ni-gese gǝnǝ.7Uwǝnkǝ na yimǝ iming tivunkǝ ti dǝng yimba na ana-tuma-a Uweng sundǝrǝ di maru mu nyel-nyel sundǝrǝ ka mu ma mo na rai-rusharna ru Weng, ka ǝmǝ na ti vunkǝ tu zǝmǝ mǝrsǝ pirmǝ nu mǝrsǝ. 8Ira-kupǝ-azhi mo na mashim usuru nu zanzana Uweng kini na budǝrǝ bumǝ. Uzondo ba ma rǝn uruwǝ na ong wu, u biu nu shwa ka mashishoro sundǝrǝ mu ana-tuma- a Uweng sundǝrǝ dǝndi ma mo.
1In kunda rimoro rigbau nu yisi usuru nira ukpu-azhi ki ri hunu ana-tuma-a Uweng, "Pirinyi na ka kunku maru sundǝrǝ mu shara-rai mu weng."2Una-tuma u dinka pirumǝ ma kunku aru ǝmǝ na bugizi; iming shoro kini amere kpai susu nandubǝ ka ǝnǝ na tobo u ushoko gbau, andu nangana ka a ryamumpa nu luru umǝ.3Una-tuma-Uweng u repu kunku aru ǝmǝ nu saka gbau. Usokono manyi, sǝhu manyi mundunangana ma mu ma wi, kusum iming tivunkǝ ka eng na yimǝ usaka gbau di wi.4Una-tuma-Uweng u taru kunku aru ǝmǝ na yimǝ tisaka kini ipya imini, a sokono manyi. 5In kunda unatuma u mini hu, "Au wunza tikpakpa nyel - undu ka ǝmǝ, kini bizi ǝmǝ, undu tsang-tsang - bazi ka ma wuza burundu bu tikpakpa tindi. 6Bazi ka ǝnǝ a kunku manyi mu anduba tsang-tsan a Uweng kini anatuma ǝmǝ, u yǝnǝ manyi a di swa, iming nka iwa nǝnǝ tǝki ni yang." 7In kunda usumu kursu, "A, Atah Uweng Gbau, tirunduzu tou a kur-adur kini nandi di."8Una-tuma-Uweng u nanzi kunku iming ka eng na yimǝ aru ǝmǝ-na tara uwen, a ya ong lǝlu ru dokozo andubǝ nurwa. 9A dokunzǝnǝ ni kpai shishoro, ki a shara rizǝ ruWen, ka ǝmǝ na rijah natara ishishoro indi. Ba a yuhuru a yaha iming ka ǝnǝ na eng wu ba a ya Uweng uzanzana umǝ wu.10Ki una-tuma-Uweng ushibi kimku iming ka eng na aru ǝmǝ na ridǝrǝng ru shoko gbau, ki marim mu kupu ira rijah rumǝ. Ki arya alem gǝnǝ bazi ukunda kpai. 11ǝnǝ shara Uweng uashiri bazi ukunda kpai kini amǝrǝ gǝnǝ, gun na tikpakpa tindi ba a yaha iming ka ǝnǝ na eng wu.12Una-tuma-Uweng kunku iming ka eng na yimǝ aru ǝmǝ na yimǝ usaka gbau, usaka u Yufiretis. Mini mu saka di pa wa nunu ka adi yumbura achurna rijah ka a suru nira usuru-uwen. 13In yira irim-shishoro itaru ka iyinkini ikombo nu suru nu nu unywa-gbau, u ushoko gbau, kini u undu-tuma u malem. 14ǝnǝdǝ irim i shishoro ka a wunza iming ibobo. ǝnǝ nu susu pirmǝ nira ijah i gungandi kusum nu nu ka adi pitunǝnǝ nira wǝnkǝ adi tiya ukwara na rici rigbau ru Weng gbau.15("Bara! Urǝmǝ um sǝhu unagana! Uweng kini undu nangana ka ma rika ira, nu sorko tisǝrmǝno tumǝ nunu ka madi hana sǝtǝmbǝra wu, kini ka ba di yira iming mameng wu.") 16A rǝmǝ nǝnǝ nira wǝnkǝ nira ka ayisi eng Armageddon ni Hebrew.17Ki una-tuma-Uweng u sundǝrǝ kunku iming ka eng na aru ǝmǝ nu vinu. Ki rimori rigbau risuru na rai-Uweng kini nira ridǝrǝng, nu hu, "Amawa!" 18Unyelbeze urwa, ugurmuzu, u gbara ugbara, kini uzuhu bugizi shishoro - uzuhu ubugizi ka ukizi unangana ka ama tobo wa ong nu shwa ka andube na bugizi wu, uzuhu ubugizi budi ugbau di. 19Uzǝshi gbau di dara rumǝ na ti swar ti taru, tipana tidi ti rhi. Ki Uweng wundu utito u Babila gbau, ki maya upana di aru ka a monzo na mini-mu kahumma ka awa mǝn nu shara-rai rumǝ.20Tipana tun tarshi mini kusum tuwurmǝ, tiwoho kusum a mora tǝng wu. 21Agoro rwa ka ang mǝlǝng-mǝlǝng sǝhu u talent, kpozo usuru na shiri, na tara andubǝ. A shara rizǝ ruweng na tara mashishoro mu rwa bazi ka mashishoro mu di.
1Uwǝnkǝ na yimǝ ana-tuma-Uweng ka ǝnǝ nu yit maru musundǝrǝ dǝng rǝmǝ nǝmi ma hunum, "Rau, in banuw usharna u lǝm gbau ka ǝmǝ na titǝshi na tara mini muchar, 2a undu nangana ka ijah e bugizi a wa ilana, kini mini mu kahumma mu ilana ka andu tǝshi tu bugizi ama wa vingilla na mǝng."3Ki una-tuma-Uweng di siram na yimǝ burim pirmǝ nu yiru, ki in yira uzi ugwa na titeshi na tara ushoko gbau uguvong ka muma mo na sizǝ sishishoro, Ushoko gbau di na akpǝ sundǝrǝ kini awurǝ rikurǝ. 4Ugwa di nu rongo nu purple a uguvong kini tirongin nyel-nyel, ashari gilau, kini pearls. Mu ma yito ukǝ-kǝn ka uma mo na tikpakpa ti shishoro tu gwami kini iming majunu tu ilana tumǝ. 5Na buchunu bumǝ a darsa rizǝ ka rǝnf nu nyisa uruza: "Babila gbau, amba tilǝm kini iming gyami u bugizi."6In yira ka ugwa di vingilla na manyi mu andubǝ tsang-tsang a Uweng kini manyi mu andunangana ka a wunǝnǝ bazi Yesu. Ushwa ka in yiru mǝ, in wa ibobo. 7Ki una-tuma-Uweng hunum, "Au ni bobo e mi? In bǝnzuw iming ka eng nu nyisana i ugwa di kini ushoko gbau ka ong nu kpǝ umǝ, ushoko gbau ka ong nǝkpǝ sundǝrǝ kini awurǝ rikurǝ.8Ushoko gbau ka u yira bizi ǝmǝ ni, ba a mǝni nǝdi wu, mu ma biu vati usuru na riwo ru tobo marna. ma pirmǝ madi shara tikpakpa. Andunangana ka ana na titǝshi na bugizi, andu nangana ka sizhǝ sigǝnǝ nu ra u tivunkuzǝ wu usuru nu dinka ugungadi - a kunda ibobo ushwa ka a hu a yira ushokogbau di, bazi ǝmǝ, na nǝdi ba ǝmǝ wu, ma ku rǝmǝ.9Uyisi nu nurai nǝdi karǝn na rimor. Akpǝ sundǝrǝ azi tiwoho sundǝrǝ ka ugwadi na titǝshi na tǝng. 10Tǝn ijah sundǝrǝ dong. Ijah shubi ma ri, uwǝnkǝ ni nǝdi, uwǝnkǝ da nani, mahu mǝrǝmǝ, ma sokono nu shwa nyong.11Ushoko gbau ka bizi, nǝdi ba a mv ni wu, ǝmǝ ugomo u-uru. Emǝ u usundǝrǝ ka pirmǝ umǝ nu shama.12Awure rikurǝ ka uyira ijah rikure ka ba a ma kaba ira rijah wu, a mura rijah adi sokono ijah na buru-bu wǝnkǝ kini ushoko gbau. 13ǝnǝ nu nurai wǝnkǝ, a ya ushoko gbau budǝrǝ kini rijah rigǝnǝ. 14A tiya ukwara kini Utamu ma shilǝnǝ bazi ka ǝmǝdǝ azi Attah u anatah kini ujah u'ijah - kinǝmǝ azi audu nangana ka ayisǝnǝ, avirǝnǝ, kini utararai.15Una-tuma-Uweng hunum, "Mini ka uyira, ka ulǝm na titǝshi ni, azi andubǝ andubǝ char, ipana, kini iguta.16Awurǝ rikurǝ ka uyira-ǝnǝ kini ushoko gbau a nyaru ulǝm di. A sharumǝ a yahumǝ sǝtǝmbǝra, a rya rupum rumǝ, a dokumǝ nu rwa kusum. 17Uweng ma wa nǝnǝ na siroho sigǝnǝ nu nu ka adi wa iming ka ǝmǝ nu gana di, ka a wǝmǝ ka aya budǝrǝ bu rijah rigǝnǝ nu shoko gbau pirmǝ nu shwa ka a monzo ubunu Uweng.18Ugwa ka uyira azi upana gbau ka ong na budǝrǝ bu rijah na tara ijah i bugizi.
1Na maru tikpakpa tindi, in yira uzi una-tuma-Uweng urǝmǝ usuru na shiri ǝmǝ nudǝrǝ char, a ruka bugizi nu zanzana umǝ 2ma yisi na rimori rigbau, nu hu, "Mumari, Babila gbau ma ri! Mu ma sokono ira titǝshi tu anagǝbǝshi, ira titǝshi tu tikpakpa shishoro, kini ira titǝshi tu inyǝn shishoro, kni ira titǝshi tu inyan shishoro ka anyara eng. 3Kusum tupana tuma swa mini mukahumma mu ilana mumǝ. Ijah ibugizi ma wa ilana kinǝmǝ. Andu-kpa-kini uzhizha i bugizi ma sokono urum usuru na budǝrǝ bu achuma ilana ǝmǝ.4Ki in ku kunda rizhi ri moro usuru na shiri ri hu, "Susing nira imǝ, andubǝ am, nu nu ka nagana sokono nu wǝrǝ nu taka umǝ wu, nunu ka na gana kaba uzi mashishoro mumǝ wu. 5Utaka umǝ ma pitunu rumǝ char sǝhu ashiriUweng ma baraiminka u iming shishoro ka ma wa. 6Tarumǝ ni ming ka ma tara azondo nani, taru mǝ ukuru na repu na tara iming ka ma wunza; nu kǝng-kǝng ka ma wuru, wuru numǝ na repu.7Sehu kunda ka ma zanzana rukpǝ rumǝ na titvshi nu kundulense, yimǝ ikpai kini tiyom nandi di. Bazi ka mǝ hu na ruroho rumǝ, "Em na titǝshi sǝhu ugwa-ugomo; ba em ushi wu, ba in yira tiyom wu. 8Bazi na nandi mashishoro mu mǝ mu rǝmǝ rici riwǝkǝ: Uwi, tiyom, kini ikomo. Urwa u dokumǝ, Uweng na budǝrǝ, ǝmǝdǝ undu hara makangara mu mǝ.9Ijah ibugizi ka a wuza ilana kinǝmǝ kini ka a sokono nu tabu moko rikpǝ kinǝmǝ a kiba kini a wa tiyom na tara ǝmǝ ushwa ka ahu ayira mashim mu doko umǝ. 10A tura peu, ni yǝwǝ tiyomtumǝ, nu gusa "Tiyom, tiyom nu pana gbau, Babila, upana ububǝrǝ! Na buru-bu wǝnkǝ uwundu utito ou ma rǝmǝ."11Andu kpa kini zhizha i bugizi kiba kini wa tiyom numǝ bazi ka uzondo kpa ukwaya umǝ wu- 12ukwaya u gold, silver, ashari gilau, pearls, fine linen, purple, silk, uguvong, gun tikataku ti rinya-gilau, gun iming i ivory, kusum iming ka a wa eng nu kataku gilau, bonze, iru, marble, 13Cinnamon, spice incense, myrrh, frankincencse, mini mukahumma, manu, ureku gilau, alkama, ina kini itamu, ikwasi, kini iming nyana kini apum, kini sai sandubǝ.14Mana mutichi ka uwarai ni na budǝrǝ bou mu ma pirumǝ nira eu. Kusum malensum mou kini uzanzana ou ma wurumǝ, ba a ku mura eng gbaki wu.15Andu-kpa-kini-zhizha u ukwaya di ka ama sokono arum nǝmǝ a tura peu nira imǝ bazi ka ǝnǝ ni yǝwǝ mashishoro mu mǝ, ǝnǝ nu ywara kini tiyim gǝn-gǝng. 16A hu, "Tiyom, tiyom nupana gbau ka ma ryongo nu sǝrmǝni usara, nayimǝ purple, a uguvong, muma ryongo nu gold, jewels gilau, kini pearls! 17Na buru-buwǝnkǝ kusum iming ka muma mura ama shara eng. Kusum anatuba a upa-umini, kusum undi tuma nu pa utanu mini, andu dula upa-utanu-na mini, kini kusum undunangana ka a wa titǝshi tigǝnǝ nu sar usaka-gbau a tura peu.18A kiba ushwa ka yira mashim ka yira mashim ka mu suru nu doko umǝ. A hu, "Yandi upana ki ong sǝhu upana-gbau? 19A sasa ukihu na kpǝ gǝnǝ, ǝnǝ ni kyǝnku, nu ywara kini tiyom, "Tiyom tiyom nu pana gbau, ira ka gung andu nangana ka bizi ǝnǝ na tupa-tu tanu-na mini abi sokono arum na iming ka ǝmǝ nani. Na yimǝ buru-buwǝnkǝ a ma shara eng." 20"Wuzang isoso na tara ǝmǝ, ashiri ǝnyi andubǝ tsang-tsang, kini anatuma a Yesu kini ana tuma a Uweng, bazi ka Uweng ma rǝmǝ na hara makangara mu gini na tara ǝmǝ!"21Una-tuma-Uweng gbau cira rishari ka riyinkini rigoro ru rwa rugbou ki ma lingi rǝng na yimǝ usaka gbau, nu gusa, "Na churna ǝndi, Babila, upana gbau, a lingiu na bugizi nu shara rai ba a di ku yirau wu. 22U lura ka andu irma, andu rimeze, andu pyambu, kini andu isharuwa, ba a kundǝnǝ na yimǝ eu wu. a a mura anazumu na yimǝ au wu. Ba a kunda u lura u rishari ru wuha irya na yimǝ au wu.23Urwa u udǝrǝ ba u waskiza na yimǝ au wu. Simoro su undu anya kini ambagisau ba a kunda sǝng na yimǝ au wu, andu tizhaming tou ǝzi andigyǝnzǝ ijah i bugizi u warsiza andu bugizi na tikiri tou. 24A mura manyi mu ana-tuma-a Uweng kini andubǝ tsang-tsang a Uweng na yimǝ au, kini manyi mu kusum andu nangana ka wunǝnǝ na bugizi."
1Na maru tikpakpa tindi in kunda ulura sǝhu rimoro rigbau ru andubǝ char na shiri nu usizi, "Halleluyah. I kefu, uzauzana, kini budǝrǝ sokono i Uweng. 2I hara makangara mu mǝ akur-adur kini nandi di, mu ma hara makangara na tara ulǝm gbau ka muma shara bugizi ni lana imǝ. u ma tarta manyi mu tilǝrǝ tumǝ ka a kunku na tǝrǝ tumǝ."3A bunu u repu: "Halleluyah! Mashim nu torno usuru nǝmǝ nu mǝrsǝ pirmǝ nu mǝrsǝ." 4Andu ganu akur-repu-na nanzi kini iming tivunkuzǝ ananzi dǝn ri na bugizi a ryamumpa nuWeng, ka ǝmǝ na titeshi na ridǝrǝn. ǝnǝ nu gusa, "Ueng kaba, Halleluyah!"5Ki rimoro suru na ridǝrǝng, nu gusa, "Yiba Uweng goro, kusum tilǝrǝ tumǝ, ǝnyi ka na kunda iyǝwǝ imǝ andu nangana ka ba ǝnǝ iziming wu kini andu budǝrǝ."6Ki in ku kunda iming ka i lura sǝhu rimoro ru andubǝ char, sǝhu u lura u mini muchar, kini sǝhu u waskiza ugbara, nu gusa, "Halleluya! Atah na rijah, Uweng goro, Undu budǝrǝ.7Ti wuza isoso kini ti zansa ti yumǝ uzanzana bazi ka ishokori i anya a Atah ma rǝmǝ, amba gisau umǝ muma yumbura rumǝ. 8A yimǝ lǝlu madi ryongo na yimǝ usǝrmǝni u yǝrǝrǝ kini usara" (usvrmǝni usara di ǝzi tanu ti gilau ta andubǝ tsang-tsang a Uweng).9Una-tuma-Uweng di hunum, "Darsa in di: Uweng kini andu nangana ka a yisǝnǝ ni shokori i anya a Utamu." Ma ku gara nom, "Akur-adur a ubunu a Uweng nǝdi." 10In ri na bugizi in di ryamumpa numǝ, ki ma hunum, "Gana wa nandi wu! Eam ulǝrǝ sǝhu au kini ahene au ka a ma yito u kursa a maru na tara Yesu. Ryamumpa nuWeng. U kursa a maru na tara Yesu azi burim bu ubunu u atuba u Uweng."11Ki in yira ashiri nu korno, ki in bara ki in yira ukwausi gupǝn. Undu nangana ka ǝmǝ na tara ong rizǝ rumǝ azi utara rai kini akur-adur. Ma taya ukwara na urundu gilau. 12Azhi ǝmǝ sǝhu rilem ru rwa, na rikpǝ azi ipoli irijah char. ǝmǝ na rizǝ ka a darsa na tara ǝmǝ ka ba uzondo ni ka ma ruza rǝng wu ǝmǝdǝ kpaidi. 13Ma ryongo nu sǝrmǝni ka a chiri ong na manyi, rizǝ rumǝ Ubunu Uweng.14Ana hwara a shiri nu dula ǝmǝ ni kwansi gupǝng, ama ryongo na tisǝrmǝni ti gilau, tigupǝn kini yǝrǝrǝ. 15Uwar suru nu nu umǝ ka ma rǝtǝ tupana na bugizi nani, ma wa rijah na tara gǝnǝ na tǝrǝ tu buru. Ma yǝnzǝ nira yumbura mini mukahumma mu rai-rusharna ru Uweng Atah gbau. 16ǝmǝ na rizǝ ka a darsa nu sǝrmǝni umǝ kini na ritahu rumǝ: "Ugomo uijah kini Atah u anatah."17In yira una-tuma-Uweng na titoring nu weng. Ma yisi na rimoro rigbau ni nyen ka eng na shiri ǝmǝ, "Rǝnyi pitunin rigini natara tara ishokori gbau i Uweng. 18Rǝnyin na di rya inama ijah, inma i ijah, inama i ana tuba i ana kwara, inama i andu budǝrǝ, inama ikwansi kini andu nyana gǝ nǝ, kini inama i andubǝ kusum, andu jiki kini andu kisa, andu nangana ka ba ǝnǝ iziming wu kini andu budǝrǝ."19In yira ushoko-gbau kini ijah i bugizi kini ana kwara gǝnǝ. ǝnǝ nu pitunu rigǝnǝ nunu ka adi tiya ukwara kini undu nangana ka ǝmǝ na tara ukwansi kini an-kwara ǝmǝ. 20Ki amoko ushoko gbau di kini ana-tuma-ǝmǝ amalem ka a wuza iming ibobo na tuba ǝmǝ. Na iming ibobo di ki ma warsiza andu nangana ka a kaba ritobo ru ushoko gbau kini andu nangana ka a ryamumpa nu ruru umǝ. ǝnǝ na repu di a lingǝ nǝ na tuvunkǝ tigǝnǝ na yimǝ ripende ru rwa na rikpa kpai.21A wunza udangara gǝnǝ nu wal ka usuru nu nu undu nangana ka ǝmǝ nu kwansi. Kusum enying rya inama mukeze mu gǝnǝ.
1Ki in yira una-tuma-Uweng ushupu usuru na shiri. ǝmǝ niming korno riwo ru zǝmǝ mǝrsǝ, ǝmǝ ni chen gbau nu wǝrǝ umǝ. 2Ma cira unyiwa gbau, unywa kozo, ka ǝmǝdǝ undu mashishoro, shitan, ki ma kisumǝ na si wǝ ugun wǝnkǝ. 3Ki ma lingumǝ na yimǝ riwo ru zǝmǝ mǝrsǝ. Ma kursa rǝng ma rǝtǝ rǝng iming kursa na tara ǝmǝ. Ma wa nandi bazi ka ba ma warsiza tupana gbaki wu pirmǝ nu mǝrsǝ siwǝ ugun wǝnkǝ. Na maru nandi, a jikumǝ nu shwa nyololong.4Ki in yira sidǝrǝng. Na titǝshi na sǝng ǝzi andu nangana ka ama yǝnǝ rijah ru hara makangara. In yira siroho su andunangana ka a tusǝnǝ na tara ukupu amaru na tara Yesu kini ubunu Uweng. Ba a ryamumpa nu shoko gbau da ururu umǝ wu, a gyami ukaba ritobo na buchunu kini uwǝrǝ gǝnǝ. A yǝnǝ tivunkuzǝ a wuza rijah kini Yesu na siwǝ ugun wǝnkǝ.5Undagara andu nangana ka ama wi ba a yǝnǝ tivunkuzǝ wu pirmǝ nu mǝrsǝ siwǝ ugun wǝnkǝ di Undi utorno u'adingka. 6Uweng kini maku wa tsang-tsang andu nangana ka a wa uwǝrǝ nu torno u'adingka! Uwi u repub ba ong na budǝrǝ na tara gǝnǝ wu. A sokono andu tuma a Uweng kini a Kristi a wa rijah kinǝ mǝ na si wǝ.7Ka siwǝ sugun wǝnkǝ ma marna, a jiki shitan usuru ni nyang imǝ. 8Ma suru nunu ka madi warsiza tupana tu sar ti nanzi tu bugizi-Gog kini Magog - nunu ka madi gurǝnǝ na tara utiya ukwara. A sokono char sǝhu ishinshi i ushaka gbau.9A pirumǝ na shiri u fili u bugizi a lǝnkǝrǝ ira titǝshi tu andubǝ tsang-tsang a Uweng-upana uwǝmǝ. Urwa u suru na shiri u ryǝ nǝ. 10Unamashishoro, ka ma mavsizǝnǝ, ki a lingumǝ na yimǝ ripǝndǝ ru rwa ka rirya pai, nira ka ushoko gbau kini una-tuma-umǝ u malem ni. A kunda kpai nuweng kini nǝri umǝrsǝ pirmǝ nu mǝrsǝ.11Ki in yira ridǝrǝng rigbau rigupǝng kini undu nangana ka ǝmǝ na titǝshi na rǝng. Busizi kini ashiri suma usuru na tuba ǝmǝ, kizi ba a mura ira nǝnǝ ka adi pira ni wu. 12In yira andu nangana ka ama wi-andu budǝrǝ kini andu nangana ka ba ǝnǝ izhiming wu - na titoring na tuba ridǝrǝng, ki a korno tuva. Ki aku korno uzi uva - uva u tivunkuzǝ. A hara makangara na andu nangana ka ama wi na tara iming ka a darsa na yimǝ tiva, na tara iming ka a wuza eng.13Usaka gbau susu andu nangana ka ama wi na yimǝ ang. Uwi kini arai-a urwa susu andu nangana ka ama wi na yimǝ ang, a hara makangara na tara andu nangana ka ama wi na tara iming ka a wuza eng. 14Uwi kini a rai-a urwa a lingi ang na yimǝ ripende ru rwa. Uwi u repu nǝdi - ripende ru rwa. 15Undu nangana ka ba rizǝ rumǝ ba a darsa rǝng na yimǝ uva u tuvunkuzǝ wu, a lingumǝ na yimǝ ripende ru rwa.