To view a copy of the CC BY-SA 4.0 license visit
http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/
Notices:
You do not have to comply with the license for elements of the material in
the public domain or where your use is permitted by an applicable
exception or limitation.
No warranties are given. The license may not give you all of the
permissions necessary for your intended use. For example, other rights
such as publicity, privacy, or moral rights may limit how you use the
material.
Acts
Chapter 1
1Dalap buku nang aku tulis ntu tadi, Teofilus, tentang barabis nang Yesus mulai muat ngan ngajarkan, 2sampe ka ari wa'tu Ia li ngangkat, satelah Ia mere parintah dari Roh Kudus, ka rasul-rasul nang udah li Ia milih. 3Ka mpu'ya Ia uga mpuah kalo Ia sorak idup satelah manderita, ngan banya'k bukti sambel mpuah diri ka mpu'ya salama mpat puluh ari sambel madah tentang kerajaan Allah.4Samantara basama-sama ngan mpu'ya, Ia mere parintah ka mpu'ya ngin ngalupa Yerusalem,tapi nunggu kanji Bapa,nang Ia madah"kau nang nangar dari Aku", 5kaena Yohanes mbaptis ngan ae,tapi kau li mbaptis ngan Roh Kudus,ngin lama dari saat ntu nyan.6Wa'tu mpu'ya bakumpul basama-sama, mpu'ya batanya ka Ia, lalu Ia nyaut mpu'ya "Tuhan, apekah ntu wa'tu ya Kau na mbai kerajaan ntu'k israel? 7Ia nyaut mpu'ya, "ukat urusan wa'ksana na nao mila atak wa'tu ya masa nang udah li nentu leh Bapa dalap kuasa Ia. 8Tapi kau pasti narima kuasa, wa'tu Roh Kudus atak ka wa'ksana, wan wa'ksana pasti jadi saksi-saksi Ia ka Yerusalem ka seluruh Yudea yu'k Samaria, bahakan sampe ka dunia nang paling ujuk.9Satelah Ia madah hal-hal na tadi, sambel mpu'ya ngeringkit, Ia tarangkat ngan awan sampe mpu'ya payah gi nele Ia. 10wa'tu mpu'ya masih nkadah ka maramang, tatele ada dua iko orak nang laki make baju putih dadek ka sama'k mpu'ya, 11sambel madah 'hei, wa'ksana orak-orak Galilea, ngapeh wa'ksana dadek sambel nkadah ka maramang? Yesus udah tarangkat dari wa'ksana ka surga, tapi nana Ia pasti atak agi ngan cara nang sama mage wa'ksana nele Ia nae ka surga.12Satelah na mpu'ya bale ka Yerusalem dari bukit Zaitun nang sama'k ngan Yerusalem kira-kira sa ari sabat bajalat, 13wa'tu na mpu'ya tama, lalu nae ka katas, tampat mpu'ya diap. Petrus, Yohanes, Yakobus, Andreas, Filipus, Tomas, Bartolomeus, Matius, Yakobus ana'k Alfeus, Simon orak Zelot ngan Yudas ana'k Yakobus. 14Mpu'ya babaris kajah sa ati badoa basama-sama ngan rombong mpu'ya nang bini mage Maria, indo Yesus ngan kobo kamanyawa Ia.15 Wa'tu ari na, Petrus dadek ka ntara kobo page nang saiman (manyak orak na kira-kira saratus dua puluh), lalu ia ngomong, 16kobo page nang ada ka kitu, Kitab Suci ntu arus li ngenapi, tentang apeh nang udah li madah Roh Kudus ndulu dari mulut Daut tentang Yudas nang njadi pamimpin ntu'k nangkap Yesus.17Kaena, ia uga li ngitung ka ntara diri nang udah ngulih jatah dalap pelayanan ntu. 18Kini ntu orak na mali sabalah tanah make duit nang ukat asel ia ngago, maka'ya rabah sampai ulu ia ka tanah, ngan isi nang ada ka dalap parut ia kaluar kaena pacah. 19Samua orak nang diap ka Yerusalem ada barabis nao apeh nang udah tajadi sampe tanah nak mpu'ya mere nama Hakal-Dama nang barati "Tanah Darah".20Sabab ada ta tulis dalap kitab Mazmur 'ka'atiya tampat iya diap njadi sunyi, sampe ngin siko orak pun nang diap ka tampat na agi. Lalu ka'atiya orak lain nang agi migak tanggong jawab ia".21Oleh kaena na lah siko orak dari mpu'ya nang wa'tu na sama-sama ngan diri salama Tuhan Yesus ada ato pun angin ka ntara diri, 22mulai dari baptisan Yohanes sampe ka ari Tuhan li ngangkat dari diri, siko dari mpu'ya arus njadi saksi kebangkitan Ia nang basama ngan diri. 23Udah na mpu'ya ngaju dua iko nama mage Yusuf nang biasa li manggel Barsabas ato pun li manggel Yustus, ngan nang siko agi Matias.24Lalu mpu'ya badoa "Kau, Tuhan nang nao ati samua orak, Tojo'k lah ka wa'kitu nang mao Kau milih ntara kadua mpu'ya ntu, 25Sapeh kira-kira nang patut narima pagawe pelayanan wan nang njabat njadi rasul ntu'k nganti Yudas nang udah nyimpang ampus ka jalat nang ia mao sorak. 26Satalah na mpu'ya ngundi nang pas kana ka Matias. Pas mbole wa'tu na uga ia taritong ka dalap kasabalas rasul.
Chapter 2
1Pas wa'tu ari pentakosta, mpu'ya barabis ada ka tampat nang sama. 2 Tiba tiba ta dangar dari maramang, bunyi mage gabos nyaru nang kancang sampe bunyi na manuh rumah tampat mpu'ya duduk 3lalu, tatele ka mpu'ya lidah-lidah mage nyala api nang batabur sambel nongkok ka atas masing-masing mpu'ya. 4 Makanya mpu'ya barabis panuh duan Roh Kudus, satelah na mpu'ya mulai ngomong ka dalap manyak baasa mage li Roh-kudus mere ntu'k mpu'ya padah.5Wa'tu na orak-orak Yahudi nang diap ka Yerusalem, mpu'ya adalah orak nang taat ka agama dari sagala bangsa nang ada ka dunia. 6Wa'tu bunyi na ta dangar, sakalompok orak manyak ngomong makai baasa mpu'ya sorak. 7Mpu'ya tabangah sambel heran, lalu madah" Ukatkah mpu'ya barabis nang ge ngomong na kobo orak galilea?8Lalu macam mene diri bisa ngarati ka baasa asal diri, tentang apeh nang mpu'ya madah. 9Kobo orak Partia, Media, Elam, penduduk Mesopotamia, Yudea wan Kapadokia, Pontus wan Asia 10Frigia, Pafilia, Mesir, wan daerah- daerah Libia samak Kirene dengan nang atak dari Roma, bai orak-orak Yahudi ato pun rombong nang proselit. 11Orak-orak Kreta ngan Arab. Diri dangar mpu'ya ngomong ngan baasa diri tentang pabuat-pabuat Allah nang m'bada aya.12Mpu'ya barabis tabangah ngan bingung sambel ngomong ka page'a " apeh bah arti na?". 13Tapi orak lain malah n'tawa sambel ngomong," mpu'ya na bah mabuk li angur nang baru.14Tapi Petrus dadek ngan ka sabalas rasul lalu ngangkat suara ia sambel madah ka mpu'ya "hei orak-orak Yahudi ngan samua nang diap ka Yerusalem, biarlah wa'ksana nele bahkan nao apeh nang ku madah. 15Kobo orak ntu bah angin mabuk mage nang wa'ksana kira.16Tapi ntu lah nang li nabi Yoel madah. 17Pada ari-ari nang tarakhir ntu pasti tajadi. Allah bafirman: Aku pasti ncurah Roh-Ku ka atas samua kaleno, anak-anak nang laki ngan anak-anak nang bini wa'ksana pasti banubuat, bahkan anak-anak nang muda pasti batele, orak nang dah tua pasti manyak mimpi.18Bahkan, ka atas hamba-hamba-Ku nang laki ngan hamba-hamba-Ku nang bini, pas ari ntu Aku pasti ncurah Roh-Ku, sahingga mpuya banubuat. 19Satelah na, Aku na'k nyuruh tatele kobo mujizat nang ka atas maramang, lalu kobo tanda nang ajaib ka bumi, nang ka bawah, darah ngan api, sampe ka kabut asap.20Mata Ari di ngubah n'jadi patak wan bulan't jadi darah. sabelum ari Tuhan nang aya na mole atak. 21Pasti nana n'jadi satiap orak nang m'pue nama Tuhan nang pasti li nyalamatkan.22Hei orak Israel, dangar kata ntu, Yesus orak Nazaret, orak nang li nyatakan ka antara kau, kaena Allah ngan hal-hal nang ajaib, mukjizat-mukjizat ngan tanda-tanda nang udah Allah nojo'k ka ntara wa'ksana ngelalui ia mage nang wa'ksana nao surak. 23Yesus ntu nang li nyarah sasuai ngan rencana nang udah li nentu wan pengetahuan Allah ndulu kaIa, wa'ksana mbunuh lalu nyalib Ia make langan kobo orak nang mbada ja'at. 24Tapi Allah mbangkit sambel ngalapaskan Ia dari pandaritaan maut kaena ngin mungkin Ia li nguasai oleh nang mati.25Makanya Daud udah ngomong tentang Yesus," ia madah aku nele Tuhan salalu ada ka kadap ku", kaena Ia da ka sabalah kanan ku nang muat aku ngin bagoleng. 26Kaena na lah ati ku sanang ngan lidah ku ba nyanyi-nyanyi. Tubuhku uga bah diap dalap pangharapan,27Kaena kau angin na'k mbiarkan jiwa ku ka dalap dunia orak mati, ato mbiarkan tubuh orak kudus-Mu nele nang binasa. 28Kau udah mere ka aku jalat nang idup. Kau uga nang muat aku panuh sukacita ngan mua Kau.'29Kobo page ntua, aku bisa ngomong ka wa'ksana ngan mbada yakin tentang apa'k diri ndulu, na lah Daud. Kalo ia na mati lalu li ngubur, ngan kubur ia na bah masih ada ngan diri sampe ari ntu. 30Jadi, ia lh sa orak nabi nang nao kalo Allah na bajanji ngan ba sumpah ka ia ntuk ndudu'k sote dari ka turunan Daud ka atas tahta ia. 31Kaena na, Daud nang nele hal ntu tadi ngomong tentang Kristus bangkit mage ntu:' Ia angin nak ditaroh ka dunia orak mati, bahkan angin sampe tubuh ia nele kebinasaan.32Yesus na lah nang Allah mbangkit ngan wakitu lah nang nyaksi hal na. 33Oleh kaena na satelah li ninggi oleh langan kanan Allah sambel narima janji dari Bapa tentang Roh kudus ia udah ncurahkan, bai apeh nang udah wa'ksana nele maupun dangar.34Sebab Daud angin nae'k ka surga, tapi ia sorak ngomong: "Tuhan bakata ka Tuanku, dudu'k lah ka sabalah kanan-Ku, 35sampe Aku mbuat kobo musuh-Mu njadi panyinyak Kau. 36Oleh kaena na, biar barabis orak Israel nao ngan pasti kalo Allah lah njadikan Ia Tuhan ngan Kristus, ntulah Yesus nang udah wa'ksana salib.3837Wa'tu mpuya nangar hl na, ati mpuya tarasa li ngajo'k, lalu ngomong ka Petrus yu'k rombong rasul nang lain "wa'ksana, apeh nang arus wakitu muat ntu?".38Dah na, Petrus madah ka mpuya "batobat ngan baptislah diri wa'ksana dalap nama Kristus Yesus ntu'k ndapat ampun atas dosa-dosa wa'ksana narima karunia Roh kudus, 39sebab janji ntu ntu'k wa'ksana yuk anak-anak wa'ksana, bahkan ntuk kobo orak nang gi'k angin ada, seberapeh manyak nang Allah diri mao saru.40Satelah na Petrus manyak nyampai kesaksian ngan sungguh-sungguh ia ngampak ka mpu'ya " slamatkan lah diri wa'ksana dari katurunan nang bengko'k. 41Kobo orak nang narima apeh nang Petrus madah li mbaptis, sampe pada ari na mpu'ya li nambah kira-kira tiga ribu jiwa. 42Mpu'ya na rajit dalap apeh nang rasul-rasul na ngajar wa'tu bakompol, basekutu, mapa'k kue roti basama sambel badoa.43Lalu mpu'ya ngarasa gali atas satiap jiwa, wan manyak agik hal nang ajaib yu'k tanda-tanda nang udah li muat oleh rombong rasul . 44 Kobo mpu'ya nang pacaya na bakumpul basama-sama, bahkan mpu barang pun basama-sama uga. 45lalu mpu'ya njual harta masing-masing bagi nang ada naroh. lalu li mbagi ka samua orak, sasuai nang li maralu.46Satiap ari, mpu'ya bakumpul ngan nyatu ati basama ka Bait Allah sambel mapak kue roti nang ada ka sana. Mpu'ya narima apeh nang li mapak ngan sanang ati, 47sambel nyanyi muji Allah, sampe mpu'ya manyak orak lain suka. Satiap ari Tuhan nambah jumlah mpu'ya nang li Tuhan nyalamat.
Chapter 3
11 Wa'tu ari na Petrus ngan Yohanes ampus ka Bait Allah, wa'tu pas jam -badoa, pas wa'tu na jam tiga nurut ari. 2Lalu, ada saorak n'laki nang mangkok dari dalap parut indo ia li nandu. Setiap ari mpuya na'roh ia ka pintu gerbang Bait Allah nang li mere nama pintu "Gerbang Indah" n'tuk minta sumbangan dari orak-orak nang mao ka Bait Allah. 3Wa'tu ia nele Petrus ngan Yohanes na'k tama ka Bait Allah Ia minta sumbang.4Lalu, Petrus ngan Yohanes, ngeringkit ia sambil ngomong 'tele wakitu''. 5 Orak mangkok na langsong ngadap Petrus ngan Yohanes, sambel ngarap narima barang dari mpu'ya. 6 Tapi Petrus madah, "aku ngin m'pu perak ngan amas, tapi apeh nang ada ka aku pasti ku bere ka kau. Dalap nama Kristus Yesus orak Nasaret na, lumpat lalu bajalatlah kau!"7Lalu, Petrus migak langan kanan orak na sambel mbantu Ia dedek. Wa'tu na ugalah, batis ngan urat langan ia njaji kuat . 8Ia lumpat, ngan mule bajalat, lalu tama ka Bait Allah yu'k Petrus ngan Yohanes. Ia lumpat, bajalat lalu muji Allah.9Saluruh urak nele ia bajalat ngan muji Allah, 10Orak kanal ka ia na nang biasa dudu'k ka Gerbang Indah Bait Allah ntu'k minta sumbangan. M'pu'ya panuhkan rasa heran, sampe takajut ngan ape nang tejadi ka ia.11Wa'tu orak na bapigak ka Petrus ngan Yohanes, samua orak kalamba noto mpu'ya ka sote rumah nang biasa li nama Serambi Salomo sambel tabangah. 12 Satelah na Petrus nele, lalu ngomong ka orak nang banyak na, ''hei orak-orak Israel, ngapeh waksana heran ka hal ntu, ato ngape waksana sampe ngeringkit wakitu magesana, seolah-olah ngan kuasa ato kesalehan wakitu sorak nang mbuat orak ntu bejalat?13Allah Abraham, Allah Ishak, Allah Yakub, ngan Allah ntua bare diri udah ninggi hamba-Nya, Yesus nang li wa'ksana nyarah ngan nolak ka kadap Pilatus wa'tu ia udah na'k mbebas Yesus. 14 Cuma wa'ksana ja nang nolak Yang Kudus ngan nang Benar, lalu wa'ksana malah minta seorak pembunuh nang li ngalapas.15Waksana na mbunuh nang mere hidup, nang udah li Allah mbangkit dari antara orak mati. Wakitu nyan nang nyaksi. 16Atas dasar dalap nama Yesus, nang mere kuat ka kobo nglaki nang wa'ksana nele ngan kanal na, iman nang atak, dari Ia lah nang mere kesambuhan sampurna ka kobo nglaki nang ada ka kadap waksana na.17Ntu, kobo duan njadiku, aku ada nao kalo wa'ksana babuat nang angin wa'ksana mao mage apeh nang li ngelaku oleh kobo pemimpin wa'ksana. 18Tapi, nang Allah madah ntu tadi dari mulut kobo nabi, kalo Kristus pasti manderita, mage nang dah li Ia ngalakukan.19Kaena na, batobatlah sambel babalek supaya kobo dosa wa'ksana na li ngapus. 20 sehingga wa'tu atak ari nang mbada patak dari kehadiran Tuhan nana Ia ngutus Kristus nang udah li mere ka wa'ksana, na lah Yesus.21Nang arus surga terima sampe ka waktu pemulihan sagala sesuatu mage nang udah Allah madah ka rombong nabi Ia nang kudus dari ndulu'ya. 22 Musa ngomong, Tuhan Allah wa'ksana pasti mbangkit ntu'k wa'ksana sorak, wa'ksana arus dangar ape nang Ia ngomong ka wa'ksana. 23Nana pasti tajadi, kalo satiap jiwa nang angin nangar nabi na' pasti li muang dari ntara bangsa.'24Kobo, nabi nang udah ngomong, mbole dari Samuel dengan mpu'ya nang udah Ia uga ncrita ari-ari ntu. 25 Wa'ksana lah katurunan dari kobo nabi nang dari perjanjian udah li Allah muat ngan ape'k wa'ksana sambel ngomong ka Abraham,' ngalalu banih kau lah, barabis katurunan ka dunia ntu li mere berkat.' 26Wa'tu Allah udah mbangkitkan hamba-Nya, dengan ngirim Ia ka wa'ksana, lebih dulu Ia mere berkat ka wa'ksana, dengan mbuatbsatiap ka ntara wa'ksana na babale'k dari nang ja'at.
Chapter 4
1wa'tu Petrus wan Yohanes ngomong ka orak banya, atak lah ka mpu'ya rombong imam, katua nang njaga Bait Allah, wan orak-orak saduki,2ngan rasa manas kaena mpu'ya ngajar orak banyak ngan mere tahu kalo ka dalap Yesus ada kabangkitan dari ntara orak matek.3lalu, mpu'ya nangkap Petrus wan Yohanes lalu nama mpu'ya ka dalap panjara sampe siak kaena wa'tu na ari udah malam. 4tapi, manyak dari mpu'ya nang udah nangar omongan rombong rasul njadi pucaya, ngan jumlah nlaki ka ntara mpu'ya njadi kira-kira lima ribu orak.pas nalap ya, kobo 5pamimpin, kobo ntua mpu'ya bakumpul basama ka Yerusalem,6basama ngan imam Besar Hanas, ngan Kayafas, Yohanes, Aleksander ngan barabis orak dari kaluarga imam besar. 7wa'tu mpu'ya naroh Petrus ngan Yohanes ka tangah-tangah mpu'ya batanya, "ngan kuasa ape ato ngan nama sape waksana ngalaku hal ntu?"8lalu, satalah na Petrus, li manuh ngan Roh Kudus, lalu ngomong ka mpu'ya, "rombong pamimpin bangsa ngan kobo ntua, 9sebab kalo wakitu mariksa ari ntu kaena wakitu ngalaku nang baik mage nang telah wakitu muat ka idup orak nang lamah ntu, ngan cara apeh orak ngia li nyambuh?10ka'atilah hal ntu wa'sana ngan barabis orak israel nao kalo oleh nama Kristus Yesus, orak Nazaret , nang waksana nyalib, nang li Allah mbangkit dari ntara orak matek , orak ngia dadek ka hadap waksana dalap kaadaan nang bai'k11Yesus ntu lah : 'batu nang li tolak kao, tukang-tukang bangunan, nang talah njadi batu panjuru.' 12gan, angin ada kasalamatan ka dalap siape pun nang lain kaena angin ada nama lain ka bawah ramang di mere ka ntara keleno nang li nama ka kao namu salamat."13wa'tu mpu'ya nele Petrus gan Yohanes nang barani gan ngarati jukut mpu'ya adalah orak-orak angin terpelajar gan awam, mpu'ya njadi heran gan mule menganal bahwa kadua ya paranah basama-sama gan Yesus. 14gan, satalah nele orak nang talah kana sambuh na badiri ka samping Petrus gan Yohanes, mpu'ya angin bisa mbantah ya.18tapi, wa'tu mpu'ya marintah Petrus gan Yohanes untuk napuk sanhedrin, mpu'ya bapakat sote gan nang lain. 16nang ngomong, "ape nang harus diri muat tahadap ka dua orak ngia? sabab, ada tande ajaib nang luar biasa talah tajadi lalu mpu'ya wan nyata bagi sababis orak nang diap ka Yerusalem, gan diri angin bisa nyangkal ya. 17tapi, supaya hal ngia angin makin tasabar ka ntara orak-orak, yok diri ngancam mpu'ya supaya mpu'ya angin ngomong ka sape-sape pun ka dalap nama ntu."18 lalu, mpu'ya nyuruh Petrus gan Yohanes , lu merintah mpu'ya badua ngin ngomong wan ngajar ape pun ka dalap nama Yesus.19tapi, Petrus gan Yohanes njawab wan madah ka mpu'ya "putuslah, mane nang banar Allah nele, tuk ngenagar kao labih dari Allah?20 sabab, orak kitu angin bisa ngomong hal-hal nang talah mpu'ya nele wan nangar".21maka, wa'tu mpu'ya ngancam Petrus wan Yohanes, mpu'ya mbiar rasul-rasul na dari, maka na angin namu cara tuk ngukum mpu'ya badua kaena banya orak nang muji Allah atas ape nang tajadi. 22sabab orak nang ya tanda kasambuhan na talah dinyata, udah beromor labih dari ampat puluh tahun.23wa'tu udah di mbebas, Petrus wan Yohanes ampus tuk kawan-kawan ya sorak wan carita jukut nang di madah oleh pamimpin umat wan ntua-ntua ka mpu'ya. 24 waktu rombong kawan-kawan ya nangar, mpu'ya ngangkat suara mpu'ya ka Allah gan sote arti wan ya madah, "ya Tuhan, kao nang udah ngawe ramang, bumi, laut, wan sebabis isi nang ka dunia ntu,25 nang madah ngelalui Roh Kudus, ngelalui mulut hamba kao, daud, apek puyak diri: ngape bangsa-bangsa lain bila wan orak-orak nele ngan sia-sia?26Raja-raja dunia basiap-siap, wan rombong nang nguasa bakumpul basama, ngelawan Tuhan wan ngelawan nang di ngobati,'27sebab, sabanarnya ka kota ngia talah bakumpul barombong tuk ngelawan Yesus, hamba kao nang suci, nang kao ngobat, baik Herodes wan Pontius Pilatus, barombong gan bangsa-bangsa lain, wan orak-orak Israel, 28tuk ngawe jukut na nang dari langan kao wan rancana kao udah li nantukan sabalum ya tajadi.29wan kini ntu, Tuhan, nele ancaman-ancaman mpu'ya wan karunia hamba-hamba kao tuk mere tau firman ya ngan barani, 30samantara ya nyolor langan ya tuk nyambuh wan ada tande-tande li kajaiban nang tajadi oleh hamba-hamba kao nang suci, Yesus." 31laka mpu'ya badoa, tiba banguncaklah tampat mpu'ya ngumpul barombong wan mpu'ya sebabis li manuh gan Roh Kudus, serta mere tahu firman Allah ngan barani.32wan, bakumpul mpu'ya nang pacaya basote hati wan jiwa. angin ada sorak pun nang ngomong bahwa barak ya na lah milik ya sorak, tapi sagala jukut na lah milik mpu'ya basama. 33lalu, ngan kuasa nang aya rombong rasul mbere kabanaran mpu'ya tentang kebangkitan Tuhan Yesus wan anugerah ngan aya ada atas mpu'ya babis.34Angin ada sorak pun nang kakurangan ka ntara mpu'ya kaena babis orak nang mpu uma ato rumah, njual, wan maba hasil jual ya, 35lalu naroh ya ka batis rombong rasul, wan li magi-magi kan ka masing-masing orak sasuai ngan kaparaluan ya.36Bagesana uga Yusuf, orak lewi, 37ngejual uma nang li ngumpu ya wan maba duit ya, lalu ngelatak ya ka batis rombong rasul.Chapter 5
1Tapi, ada ngelaki banama Ananias wan Safira, bini ya, nyual harta kekayaan ayok ya. 2setau bini ia, Ananias naroh satangah asel nang iya nyual ntuk iya sorak, lalu hanya maba nang satangah. lalu, ngelatak nang iya maba na ka kadap batis rombong yok asul na.3lalu, Petrus bakata, "Ananias, ngape iblis ngisi ati ka'u lalu ka'u pun beboong ka Roh Kudus wan nahan satangah asel nyual tanah na? 4waktu ga' ngin dinyual, nginkah tanah na tatap punya ka'u? lalu, udah nyual ya, nginkah tanah na ada ka dalap kendali ka'u? ngape ka'u lalu mikir hal ntu ka dalap ati ka'u? ka'u ngin beboong ka manusia, tapi ka Allah. 5lalu, waktu nangar kata-kata na, Annias labuh wan ngabis singan ia nang trakhir. laka na, saua orak asa gali nangar hal na. 6beberape orak muda atak, mbungkus ia wan kain kafan, mbondong ia ka luar, lalu ngubur ia.7lalu, kira-kira dalap waktu tiga jam,bini Ananias datak, tapi ia ngin nao ape nang udah tajadi. 8lalu, Petrus ngomong ka' ia, " padah ka aku, apekah ka'u nyual tanah na ngan harga seaya' ntu?' lalu, Safira madah, "aog, seaya na."9laka na, Petrus ngomong ka ia, "ngape ka'u wan laki ka'u bapakat ntuk nguji Roh Tuhan? tele, jajak-jajak batis orak nang ngubur laki ka'u masih ada ka kadap pintu wan mpuya uga mao mbondong ka'u ka luar." 10tiba-tiba, Safira labuh ka kadap batis Petrus wan ngabis singan ia nang trakhir. Waktu orak-orak muda tamak, mpuya Safira udah mati. lalu mpuya mbondong ia ka luar wan ngubur iaka samak laki ia. 11lalu, samua orak asa gali nangar hal ntu.12man'yak tande ajaib wan mukjizat nang tajadi ka ntara orak man'yak lewat langan yok rasul wan mpuya babis sa'ati ada ka teras Salomo. 13ngin ada dari mpuya nang barani ntuk gabong wan mpuya, tapi orak-orak asa miji mpuya.14lalu makin manyak agi jumelah orak nang pecaya ka dalap Tuhan, sebagian aya, ngelaki wan mbini. 15kaena itu, mpuya pun mbondong orak-orak sakit ka jalat-jalat wan ngurik mpuya ka atas tandu wan lemek ruman biar waktu Petrus atak, setidaknya bayangan Petrus bisa kana beberape dari mpuya. 16ada uga orak-orak dari kota-kota ka sekelilik Yerusalem atak sama-sama, maba orak-orak nang sakit wan mpuya nang di nama roh ja'at. mpuya pun sambuh.17tapi, kobo imam-imam besar kajah lumpat wan rombong nang nuna ia, mpuya na urak saduki lalu mpuya panuh ngan iri ati. 18mpuya pun nangkap kobo rasul na lalu namak mpuya ka dalap panjara.19tapi, waktu malam ari, malekat Tuhan muka pintu-pintu penjara, nuntun mpuya kaluar lalu bakata, 20ampuslah, dadek lalu critalah ka orak-orak nang ka bait Allah tentang idup ngia. 21lalu, waktu mpuya udah nangar,waktu alap ari, mpuya tama ka dalap Bait Allah wan mbole ngajar. waktu imam besar wan orak-orak nang nuna mpuya datak, mpuya ng ngumpulkan Sanhedrin wan samua ntua-ntua majelis, lalu nyuruh orak nang ka penjara ntuk maba kobo rasul na ngadap mpuya.22tapi, waktu orak-oraknang li nyuruh na cacah, mpuya ngin namu rasul nang badua na li panjara. lalu, mpuya pulak wan ngelapor, 23mpuya bapadah, "orak kitu namu pintu penjara na takunci wan kobo pengaman nang dadek ka kadap pintu, tapi waktu kami muka pintu na, kami ngin namu siko orak pun ka dalap penjara na.24lalu,waktu kapala penjaga bait Allah wan kobo imam kepala nangar kata-kata na, mpuya asa bingung ngan kobo rasul na lalu batanya-tanya macam mane mungkin hal ntu bisa tejadi. 25lalu, siko orak wan mbere tau mpuya, "tele! orak-orak nang orak sana nama ka dalap penjara gig dadek li Bait Allah ngajar orak manyak."26lalu, kapala penjaga Bait Allah wan kobo pengawal ia ampus maba rasul-rasul na, tapi ngin makai kekarasan kaena mpuya gali orak manyak na nabak wan batu. 27waktu mpuya laka maba Petrus wan Yohanes, mpuya maba ayok ya ngadap ka Sanhedrin. lalu, imam besar batanya ka mpuya, 28kata ya, "orak kitu dah ngusar ka'u ntuk usah agi ngajar atas nama na, tapi Yerusalem dah panuh wan ajaran ka'u, lalu ka'u bemaksud ntuk nanggong darah orak ntu ka orak kitu.29tapi, Petrus wan kobo rasul nyaut, "orak kitu arus labih patuh ka Allah daripada ka manusia. 30Allah ntua bare dirik dah ngelumpat Yesus, nang udah orak sana munuh wan ngantuk Iya ka kayu salib. 31Allah ning'gi Ia li langan kanan-Iya nang jadi pamimpin wan juru salamat ntuk mere' pangampunan ntuk orak Israel wan pangampunan ntuk dosa-dosa. 32orak kitu ntu saksi-saksi dari samua ntu, macam na uga Roh Kudus nang udah Allah mere ka orak-orak nang taat ka Ia."33waktu mpuya nangar hal na, ati mpuya rasa kana kajok lalu bemaksud ntuk munuh kobo rasul na. 34tapi, orak farisi nang banama Gamaliel, guru taurat nang li hormat ba'abis orak, dadek li adap Sanhedrin wan nyuruh supaya kobo rasul na li maba ka luar sabantar.35lalu, ia madah ka mpuya, " Hei orak-orak Israel, tele banar-banar ape nang mao orak sana ngawe ka orak-orak ntu. 36sabab, beberape waktu nang lalu, teudas lumpat, ngako kalo ia orak penting lalu kira-kira ada ampat ratus orak nang bagabong ngan ia. tapi, ia kana bunuh wan pengikut ya tercerai berai. sampai ngin siko pun. 37laka teudas, Yudas tak Galilea pun bangkit, ari-ari ngensus (ngedata), ia narik manyak orak ntuk ngikuti ia. Ia pun di munuh uga wan ba'abis orak nang ngikuti ia tercarai berai.38kaena itu, dalapkasus ntu, aku mere nasehat k ka'u: usah samak-samak orak ngia, biar jak mpuya. sabab, kalo kalo rencana wan perbuatan ntu berasal dari manusia, hal ntu pasti ngin berasel. 39tapi, kalo rencana ntu berasal dari Allah, ka'u ngin mampu ngantikan ya. bahkan, ka'u mungkin ketele gig ngelawan Allah."40mpuya pun nurut wan nasehat Gamaliel. udah na, laka nyaru rasul badua na, mpuya pun mangkong yok ya badua wan ngelarang yok rasul na ntuk ngomong dalap nama Yesus, lalu mpuya badua kana lapas. 41kaena itu, dengan ripo kobo rasul na ampus dari adap Sanhedrin sabab mpuya layak nderita di hina demi nama-Ia. 42lalu, satiap ari, li bait Allah wan tak rumah ka rumah, mpuya ngin kala baranti ngajar wan ncerita injil kalo Yesus na Kristus.Chapter 6
1Ari na, wa'tu jumlah anak buah ia betamah, tiba-tiba ada nang ngaluh dari orak Helenis kaena janda-janda mpuya nang li nyepele nang ngelayan makat tiap ari.2Maka, dua blas rasul na nyaru babis anak buah wan madah,"Angin banar bagi orak kitu nyepele firman Tuhan demi ngelayan meja. 3 Kaena na, kobo orak sana, pilihlah tujuh orak dari ntara kau nang tebukti baik, panuh ngan Roh Kudus hikmat, nang orak kitu ngangkat ntuk tugas tu. 4Udah na, ayok orak kitu rajit bedoa wan ngelayan firman.5Ati ayok mpuya babis pun kajah ripo. wan mpuya milih Stefanus, orak nang panuh ngan iman wan Roh kudus, ayok Filipus Prokhorus, Nikanor, Timon, Parmenas, wan Nikolaus, orak Proselit dari Antiokhia. 6Ayok mpuya kana baba ka kadap rombong ayok rasul udah bedoa, rombong yok rasul na ngangkat langan ayok mpuya ka tujuh orak na.7Firman Allah ntam tesabar ka anak buah ya ka Yerusalem ntam betamah. Bahkan, rombong nang mimpin umat na jadi taat ke pemimpin umat ntu.8Stepanus, ngerasa panuh brakat wan kuasa, udah ya ngawe jukut nang luar biasa wan tande-tande ajaib ke ntara orak banyak na. 9Tapi, orak dari sinagoge nang kana sabut orak Libertini, baik orak kirene maopun orak aleksandria, wan brape orak dari kilikia wan asia, lumpat kelai wan Stepanus.10Tapi, mpuya ngn mampu mbantah kuasa wan roh nang ada ka Stepanus madah. 11Lu diap-diap ayok mpuya ngasut beberape orak ntu madah, " Orak kitu udah nanggar orak ntu madah ngomong nang ngin baik teradap Musa wan Allah!"12Wan mpuya ndorong orak banyak, ntua-ntua wan orak nang ahli taurat, lalu atak ke Stepanus, nangkap, lalu maba ya kekadap Sanhedrin.13 Mpuya ngadap saksi-saksi nang boong na yok madah "Orak ntu ngin ngkala branti ngomong kata-kata nang ngelawan tampat nang kudus ntu wan hukum taurat. 14Sebab, orak udah nanggar ia ngomong Yesus dari Nazaret nak ngancur tampat tu wan ngubah adat istiadat nang dah liwaris ka Musa ntuk diri. 15Mpuya kajah nele mua Stepanus, babis orak kajah duduk kadalap Sunhedrin nele mua ayok mpuya cam melekat.Chapter 7
1Satalah na, Imam Besar ngomong" apehkah banar bagena?" 2wan, Stefanus ngomong, kobo "Duanyadi wam apa'k-apa'k, nangar oh aku. Allah nang Mahamulia nampa'k ka ntua bare Abraham, wa'tu Ia masih ka li Mesopotania, wa'tu ia gi'k angin diap ka Haran, 3ngan ngomong ka ia, ampuslah dari tanah kau ngan bili'k-bili'k kau lalu atak lah ka tanah nang akan aku nojo'k ka kau.4Satalah na, Abraham napu'k tanah orak Kasdim wan diap ka Haran, ngan dari sanalah, laka apak ia mate, Allah nyuruh ia pindah ka tanah ntu, tawa'k nang ia diap ntu nyan. 5Tapi, Allah angin mere rata ka ia, bahkan sedamu'k tanah pun angin kana bere, tapi ia janji ntu'k mere ka Abraham ntu'k ia wan turunan laka ia, walau pun Abraham ngin si ana'k.6Tapi, Allah ngomong macam ntu, keturunan ia na njadi orak pendatang ka tanah nang asing wan maba mpu'ya njadi li nguli li nyiksa salama mpat ratus taut. 7Tapi, Aku pasti ngukum bangsa nang nguli mpu'ya ,' Allah madah,' wan, satalah ntu mpu'ya kaluar dari ngaan ntu'k sambayang ka Aku ka tampat ntu. 8Udah na, Allah mere ka Abraham perjanjian sunat, maka'ya Abraham njadi ama Ishak ngan nyunat wa'tu Ishak omor lapan ari, ngan Ishak njadi ama Yakob, wan Yakob, kadua balas ape'k ntua bare.9kaena iri ka Yusuf, apek'k ntua bare diri njual'ya ka Mesir. tapi, Allah njaga Yusuf 10ngan nyelamat'ya diri samua penyakit wan mere'ya anugrah wan bijak ka adap Firaun, raja Mesir, nang muat'ya njadi pamimpin Mesir wan barabis istana'.11pada waktu na, bencana lapar kabalor ka saluruh Mesir wan Kanaan, sampe-sampe muat kobo orak Mesir idup manderita, wan ape'k ntua bare diri nang angin bisa namu makat. 12tapi wa'tu Yakub nangar ada gandum ka Mesir, ia nyuruh ape'k ntua bare diri atak kak ngan ntu'k nang pertama kali'ya. 13wa'tu kunjungan nang ka dua yusuf muat supaya saudara-saudara nao tentang diri'ya , wan keluarga Yusuf njadi jelas ntu'k Firaun.14satalah na, Yusuf ngirim pasat wan ngundang Yakub, ama'ya, wan samua basayadi'ya nang jumlah'ya ada 75 orak. 15udah na, Yakub turut ka Mesir ia mati ka ngan, ia wan ntua bare diri. 16dari ngan, mpu'ya li padah ka Sikhem lalu li ngurik ka kubur nang udah Abraham, mali ngan jumlah duit dari anak-anak Hemor li Sikhem.17tapi, makin sma'k wa'tu perjanjian na, nang udah Allah mato'k ka Abraham, bangsa na betambah balipat-lipat ka Mesir. 18sampe ada raja nang lain lumpat ka saluruh Mesir, nang angin tau tentang Yusuf. 19Raja na ngelamh bangsa diri wan nyiksa ntua bare diri maksa mpu'ya muak kobo m'da nang amuk malahan mpu'ya angin mampu batahan idup.20pada wa'tu na, Musa laher ia mbada baik ka mata Allah. Musa li nungguh ka rumah ama'ya salama tiga bulat. 21wa'tu, ia udah li buak, putri Firaun nangkap'ya wan ngurus'ya mage anak'ya sorak.22maka'ya, musa li didik dalap sagala hikmat orak-orak Mesir wan ia bakuasa dalap nang apeh nang ia ngomong yu'k apeh nang ia muat.23tapi, wa'tu musa pas baromor mpat puluh taut, moncol ka dalap ati'ya ntu'k ampus ka kamanyawa, nang keturunan Israel. 24tapi, wa'tu ia nele salah satu dari mpu'ya li plaku angin baik wan orak orak Mesir, Musa atak mbela orak nang li nyiksa na lalu mbalas munuh orak Mesir na uga. 25Musa ngira kamanyawa'ya kan ngerti kalo Allah mere mpu'ya kaselamatan ngelalu ia, tapi mpu'ya angin ngerti.26pas ari nalap'ya agi, Musa ampus ka orak israel nang gi kelai, ia barusaha ngerara mpu'ya, lalu ia ngomong,' hei, ukatkah orak sana ada hubungan bilik, ngape suka kelai?' 27. tapi, orak nang nyakit bilik'ya na ia nyikir Musa ka samping lalu ia ngomong,' sape nang njadi kau nguasa atas orak kitu?' 28apekah kau mao munuh aku mage kau munuh orak Mesir na wa'tu bari?'29nangar omongan orak na, Musa dari lalu njadi orak pendatang ka tanah Midian. ka ngan, ia njadi ama dari dua orak anak nang ngelaki. 30satalah pas mpat puluh taut, ada malekat mpuah diri'ya ka Musa ka padak gunung Sinai, dalap lidah api li samak duri.31pas musa nele'ya, ia cangang ngan penele ia na, pas ia sama'k ntu'k ngeringkit'ya, lalu atak lah suara Tuhan, 32aku ntu lah Allah ntua bare kau, Allah Abraham, wan Allah Ishak, wan Allah yakub. Musa pun gali ia angin berani ntu'k ngeringkit'ya.33satalah na, Tuhan ngomong ka ia, lapas lah sandal na dari batis kau kaena tawa'k ka mane kau dadek na adalah ka tanah suci. 34aku banar-banar udah nele manderitanya umat-Aku nang ada ka Mesir nang udah nangar mpu'ya ngerintih. wan,AKu udah turut ntu'k ngelamat mpu'ya. ataklah ntu nyan, aku nak ngutus kau ka Mesir.'35Musa, nang udah mpu'ya nolok lalu ngomong, sapekah njadi kan kau na nguasa wan ngakim orak kitu?' ia ngaan orak nang Allah nyuruh ntu'k njadi, maupun njadi nguasai ato njadi tukang nyelamat, lewat langan malekat nang mpuah diri'ya ka nak sama'k-sama'k. 36orak ntu mimpim mpu'ya keluar, sambel nyiapkan mujizat wan tande-tande nang hebat ka tanah mesir, wan li laot merah, wan li padak rumput salama mpat puluh taut. 37Musa ntulah nang ngomong ka bangasa israel, " Allah nang ngelumpat ntu'k kau sorak naba macam aku adri ntara kamanyak kau.38ia ntu lah orak nang ada li ntara jemaat li padak rumput basama malekat nang ngomong ka ia li gonong Sinai, wan basama-sama ntua bare diri, ia udah narima Firman nang idup ntu'k li mere ka diri. 39ntua bare diri inga ntu'k patuh ka musa, tapi nak nyingkir ia wan nak ampus agi ka Mesir dalap ati mpu'ya. 40ngan ngomong ka Harun,' gawelah orak kitu dewa-dewa nang mao bajalat ka dapan orak kitu kaena Musa ntu, nang mimpin orak kitu kaluar dari tanah Mesir, orak kitu ada nao ape nang udah njadi ka ia.41pas wa'tu na, mpu'ya muat se'tatak anak lembu, wan mare'ya nyembah ka berala na, mpu'ya rami-rami ngan pegawe -pegawe langan mpu'ya. 42tapi, Allah male'k dari mpu'ya lalu mbiar mpu'ya nyembah sagala dewa-dewa mage nang li nulis dalap kitab kobo nabi, 'apekah kau maba ka aku binatak nang limunuh ntu'k li mere salama mpat puluh taut ka padak rumput, hei umat israel?43kau maba dango molokh wan binatang raja kau, Refan, patong nang kau ngawe ntu'k nyembah'ya, Aku nak mbuat kau ka sebalah Babel.'44ntua bare diri ada tawak kesaksian ka padak rumput, mage nang Allah nyuruh pas wa'tu ia ngomong ka musa, ntu'k muat'ya suai ngan gambar nang udah ia nele. 45satalah nerima kemah na, ntuan bare diri maba'ya tama basama Yosua, wa'tu ngerabun't tanah mpu'ya dari bangsa-bangsa lain, nang udah Allah nyingkir dari mua ntua bare diri, sampe ka zaman Daud. 46Daud namu kasih karunia ka depan Allah wan minta ntu'k namu tampat diap Allah yakub.47Tapi, Salomo nang mbangun sote rumah ntu'k Ia. 48Tapi, nang Mahatinggi angin diap ka dalap rumah nang li'muat oleh langan kaleno, macam nang li'madah oleh nabi, 49'Maramang na lah jabatan Aku wan bumi na uga tawak batis Aku dadek. Rumah apekah nang akan kau bangun ntu'k-Ku?' Allah berfirman,'Atau, apehkah tawak istirahat-Ku? 50Bukatkah langan-Ku nang muat samua'ya ntu?'51Hei, kau orak-orak nang ingkar, ngan ati wan ka'enga nang angin basunat, kau na suka nantang Roh Kudus, mage nang li'ngelaku ntu barekau! 52Nabi-nabi mane nang angin li'nyiksa ntu bare kau? wan, mpu'ya munuh orak-orak nang gik angin ngumum atak'ya orak nang paling banar, nang kini ntu udah njadi diri kau soraknjadi panjahat. 53kau, nang udah narima Ukum Taurat mage nang udah li'sampe ka kobo malekat, tapi kau angin njaga'ya.54Pas mpu'ya nangar hal-hal ntu, ati mpu'ya rasa li'nusuk wan gamatar gigi'ya ka dapan Stefanus. 55Tapi, Stefanus nang li'panuh wan Roh Kudus natap li maramang wan nele kemulian Allah, wan Yesus dadek ka sabalah kanan Allah. 56Stefanus madah,"Nangar! Aku nele maramang tabuka wan ana'k kaleno dadek ka sabalah kanan Allah."57Tapi, mpu'ya ngampak-ngampak ngan kuat, lalu nutup ka'enga mpu'ya, lalu sapakat ngelawan Stefanus. 58Lalu, mpu'ya nyeret ka luar dari kota lalu mule naba'k'ya ngan batu. Satalah na, kobo saksi mata napu'k jubah mpu'ya ka batis seorak ngalaki nang nama'ya Saulus.59Lalu, mpu'ya tarus kana ancam Stefanus nang gik basaru lalu ngomong "Tuhan Yesus, tarimalah ntu roh-ku. 60Lalu, satalah na ia dudu'k, ia basaru ngan suara karas,"Tuhan, usah nangong dosa ntu ka mpu'ya!" udah ia madah na, ia pun lalu mate.Chapter 8
1lalu, saulus pun nye tuju nak mbunuh stefanus na. pas ari na terjadi penyiksaan nang aya ka jemaat nang ada ka yerusalem, wan mpu'ya berabis bepisah ka daerah yudea wan samaria, ka cuali rombong ayo rasul. 2ada berape orak nang taat ka agama nang ampus ngubur stefanus wan ngerasa sedeh nang mbada kuat 3tapi, saulus berusaha nyiksa jemaat na wan ampus tama ka dalaap rumah-rumah. ia nyeret nang laki-laki wan nang bini-bini, lalu nama mpu'ya kak dalap penjara.4abis na, mpu'ya nang udah ba pancar n'tadi kelilik sambel n'cerita injil. 5filipus ampus ka kota samaria lalu n'crita tentang kristus.6abis na banyak orak sa'ati nangar ape nang filipus madah, wa'tu mpu'ya nangar wan nele tanda-tanda ajaib nang ia muat.7kaena. roh-roh mahluk halus kaluar dari dalap tubuh orak-orang nang di ngrasuk, sambel ngampak wan suara kuat,wan manyak orak nang lumpuh wan pincang nang di nyambuh. 8kaena ada sukacita nang aya ka kota na ntadi.9 10berabis orak, na mole dari orak nang m'bada amuk sampai orak nang mbada aya, ia madah" orak ntu adalah kuasa Allah nang hebat." 11maka, mpu'ya mere prati, kaena udah berape lama ia muat mpu'ya na tabangah wan ilmu sihir ia.12tapi, setelah orak-orak na pecaya ka filipus nang m'crita injil tentang kerajaan Allah ngan kristus yesus, mpu'ya di baptis, baik nang laki-laki maupun nang bini. 13simon pun pecaya setelah ia di baptis, ia pun selalu samak duan filipus, saat nele banyak mukjizat wan tanda-tanda nang hebat terjadi, ia pun kebangah.14pada watu na, rasul-rasul nang ka yerusalem nangar ada orak-orak samaria udah narima firman Allah, lalu mpu'ya nyuruh petrus wan yohanes ampus ka orak-orak na. 15nang atak wan be'doa ntu'k mpu'ya na agar mpu'ya nerima Roh kudus . 16kaena, Roh kudus gak ngin turut ka atas se'orak pun dari mpu'ya, kaena mpu'ya hanya udah di baptis ka dalap nama Tuhan yesus. 17lalu, petrus wan yohanes ngangkat langan ia ka atas, mpu'ya nerima Roh Kudus.18wa'tu simon nele Roh Kudus n'lalau doa Rasul-rasul nang gik ngangkat langan, simon pun mere duit ka ayo rasul-rasul na, 19ia madah " bere ka aku ugak lah kuasa na, biar barabis orak nang ngankat langan na bisa nerima kuasa Roh kudus."20tapi, petrus madah ka simon," mudah-mudah duit nang ada ka kau na abis , kaena kau pikir kalo kau bisa ngumpu krunia Allah bisa kau bali duan duit! 21kau angin ada hak dalap hal ntu kaena ati kau angin bujur li adapan Allah. 22jadi, be'tobat lah dari ke ja'atan kau na. wan ba'doa lah ka Tuhan biar, sape nao Tuhan mere ampun ka kau na. 23kaena, aku nele kau ada ka dalap m'padu nang paet ngan perangakap kejaatan .24abis na, simon n'jawab" be'doa lah ntu'k aku, biar ape nang kau madah na angin nimpa aku".25wa'tu petrus wan yohanes bersaksi tentang firman Tuhan ngan benar-benar mpu'ya balek ka yerusalem sambel n'crita injil ka orak manyak nang ada ka samaria.26lalu, malekat Tuhan madah ka filipus," lumpat lah wan ampuslah ka selatan, ka jalat nang turut dari yerusalem nuju ka gaza. jalat na jalat nang sunyi." 27filipus pun lalu lumpat wan ampus. te tele ada orak Etiopia, nang adalah sida-sida dari se'orak pejabat pengadel sri kandake , ratu kerajaan Etiopia. ia nanggung jawab atas berabis harta si ratu. ia udah atak ka yerusalem nto'k sembayang, 28lalu balek pulak, sambel duduk ka dalap kereta ia wan m'baca kitab nabi yesaya.29lalu, Roh Kudus madah ka filipus." ampus wan naeklah kereta ngan." 30ka'mudian filipus ka lama ampus ka kereta na wan nangar orak na gik m'baca kitab nabi Yesaya. filipus nanya ka ia," n'grati kah ape nang n'tua na m'baca? 31orak na n'jawab" macam mene aku nao, kacuali ada nang ngajar aku?" lalu'ya ngundang filipus ntu'k naek wan dudu'k samak'ya.32waktu ari na, salah sote kitab suci nang gik'ya maca adalah ntu, ia madah" ia bage di maba ka tampat nto'k nyembeleh se'eko domba, wan bage se'eko anak domba nang buli'ya li ngunting wan ia pun payah muka molot ntu'k ia ngomong 33ka dalap idup ia nang paling hina ,ia ngerasa di muat angin adil. sape nang bisa crita tentang keturunan-Nya? kaena, idup-Nya udah li ngerampas dari bumi ntu.34lalu, sida-sida na n'jawab, ia madah ka filipus." aku mohon ka kau sape nabi nang madah ntu, tentang diri'ya sorak ato tentang orak lain ?" 35lalu filipus pun ngomong, wan ia mulai baca dari kitab suci ntu, ia khotbah tentang Yesus ka orak na.36wa'tu mpu'ya ampus bajalat, mpu'ya cacah ka tampat nang ada ae, lalu sida-sida na madah," tela lah ada ae! ape nang bisa ngalang ku ntu'k di baptis?" 37[lalu, Filipus madah," kalo tuan pe'caya wan sepenuh ati tuan, tuan boleh". lalu ia njawab " aku pecaya kalo Yesus Kristus adalah anak Allah."] 38lalu sida-sida na nyuruh kreta na beranti. mpu'ya badua pun turut ka ae, Filipus wan sida-sida na, lalu Filipus m'babtis ia.39setelah mpu'ya na kaluar dari ae, Roh Tuhan pun maba Filipus dari, sida-sida na angin nele ia agi, kemudian mpu'ya pun ngelanjut bejalat sambel sukacita 40tapi, Filipus nele diri'ya ada ka Asdod, waktu ia n'lalu kawasan na, ia n'crita injil ka barabis kota sampai ia atak ka kaisarea.Chapter 9
1Tapi, Saulus, sambel terus muat ancaman man mbunuh ka murid-murid Tuhan. ampus ngadap Imam besar.2 man Ia minta surat ka Ia nang di nuju ka Gereja-gereja ka Damsyik, sampai kalo Ia namu siapepun nang pecaya ka jalad na baik nlaki maupun nang bini Ia bulih mba mpu'ya di ukum ka Yerusalem.3Selama Ia agi bejalat, Ia semakin samak man Damsyik, tapi tiba-tiba ada cahaya mancar ngeliling Ya.4 Lalu, Ia jantu ka tanah man ndagar suara nang madah ka Ia, " "Saulus, Saulus, ngape kao nganiaya Aku ?5Saulus nanya, " sipe kao tuan ? man Ia bakata Aku ntu Yesus nang kao nyiksa.6 Tapi, lumpat man tamalah ka kota, man kao mau di bare tau ape nang arus kao gawe.7 Orak-orak nang ampus sute man Saulus berdiri ngin ngomong ape-ape wa'tu ndagar suara na, man na nele siape-siape.8Saulus berdiri tak tanah, man meskipun Ia ncalak tapi Ia ngin nele ape-ape. maka orak-orak na,migak Ia man langan, man mba Ia ka Damsyik. 9Man. selama talu ari, Saulus na bisa nele man na makat, ape agi nyo'co.10Pada wa'tu na, ada seorak murid ka Damsyik bedama Ananias, Tuhan ngomong ka Ia, ka sote panele " Ananias," maka Ananias nyaut ," ntu aku Tuhan,"11 Lalu, Tuhan madah ka Ia, lumpat man ampuslah ka jalad nang di sabut jalad lurus, man ka rumah Yudas , ka'ke orak Tarsus nang dama Ia Saulus, sebab, telelah orak na agi badoa.12 Man Ia udah mulih sute gambar bahwa orak banama Ananias mau atak man numpang langan ka atas Ia, supaya Ia bisa nele agi.13Tapi, Ananias nyaut, " Tuhan, aku udah nao dari orak rami soal orak ntu,udah manyak kejahatan nang Ia muat ka umat Kudus-Mu ka Yerusalem, 14Man ka ntu Ia bisi kuasa atak Imam-Imam kepala ntuk mblenggu babis urak nang nyaru dama Mu."15 Tapi, Tuhan madah ka Ia, "ampuslah karana orak ntulah na Ku pilih ntuk maba dama Ku ka adap bangsa-bangsa sana, man raja-raja, serata bangsa Israel.16 Karena Aku mao nun'ju ka Ia labih ma'nyak Ia mao sakit demi dama- Ku."17Lalu, Ananias ampus man tama ka rumah sana, man Ia ngalatak langan Ia ka atas Saulus, Ia madah ,"saudara Saulus, Tuhan Yesus, nang nampak diri ka kao wa'tu kao bajalad ka kitu, udah ngutus aku supaya kao bisa nele agi man di panuhi Roh Kudus,"18 Lalu, saat na uga, jukut macam sisi'k-sisi'k ikat jantu dari mata Ia man Ia bisa nele agi, saat na lah Ia lumpat man di mbabtis. 19Udah makat, Saulus dinguatkan. Ia ngan murid-murid ka Damsyik, salama babarape ari.20Man, sagara Ia madah Yesus ka Gereja-gereja man bakata,"Yesus nsana Anak Allah."21 Sebabis orak nang ndagar Ia tekajut man madah," ukat kah orak ntu nang ada ka Yerusalem mbunuh mpu'ya nang nyabut dama nyan, man udah atak ka ngintu ada rencana maba ayu'k ka dalab situasi tediab ka adap imam-iman kepala. 22Dah na, Saulus tamah kuat man muat heran orak-orak Yahudi nang badiab ka Damsyik man mere bukti bahwa Yesus na Kristus.23Dah, ganap berape ari orak-orak Yahudi bepakat berami mao mbunuh Saulus, 24Tapi, rencana mpu'ya udah li nao Saulus. mpu'ya ngawas pintu-pintu gerbang siak man malam agar mpu'ya bisa mbunuh Ia. 25Dah na, murid-murid Saulus maba Ia ka saat malam nurut Ia ngelalu sote tembok ngan ngeluar Ia ka pa'na ka dalab sabuah karanjang.26Wa'tu Saulus atak ka Yerusalem, Ia ncuba mao gabung man ayu'k murid. Tapi mpu'ya samua gali ka Ia ngarasa angin pecaya kalo Ia udah jadi murid. 27Namun Barnabas ngandeng Saulus man maba Ia ka para rasul, lalu bakisah ka mpu'ya bahwa Ia uda nele Tuhan ka dalab pajalad, bahawa Tuhan udah madah ka Ia, kati Ia ngan berani udah bakata dalab dama Yesus ka Damsyik.28Man, Saulus basama-sam mpu'ya wa'tu mpu'ya tama, da kaluar tak Yerusalem sambel bakata ngan barani dalam dama Tuhan. 29Ia madah badabat man orak Helenis, tapi mpu'ya usaha mbunuh Ia. 30Wa'tu dua sannya'di seiman nao hal ntu, mpu'ya mba Ia turut ka Kaisarea man ngutus Ia ka Tarsus.31Sabab na, jama'at ka samua ka Yudea, man Galilea, man Samaria namu damai man batumbuh, man idup gali man Tuhan man dalab penggiburan Roh Kudus, mpu'ya semakin betambah manyak. 32Pada tempo wa'tu, na Petrus ngelilik abis wilayah na, Ia uga bajumpa orak-orak kudus nang badiap ka Lida.33Ka sana, Ia namu saorak nang badama Eneas, nang udah tergurik ka tampat tidur ia selama lapan taut sebab Ia lumpuh. 34Lalu, Petrus madah ka Ia," Eneas , Kristus Yesus nyambuh kao. lumpatlah man kamas tampat tidur kao ! " man, saat na uga, Eneas lumpat. 35Maka samua orak nang badiab ka Lida man Saron nele Ia man mpu'ya babalik ka Tuhan.36Sa'at ka Yope, ada saorak murid mbini banama Tabita, nang kalo di saru berarti Dorkas. Ia panuh man tingkah nang bai'k man muat derma. 37Ada kejadian di ari-ari na, Ia sakit man mati. lalu saat orak-orak mao ma'ni Ia, mpu'ya ngurik Ia ka ruang atas.38Karena Lida samak man Yope, rombong murid,udah ndangar bahwa Petrus ada ka sana, ngutus dua orak ka Petrus man mohon ka Ia," usah nunda ampus ka tampat kami,! 39maka, Petrus lumpat man ampus basama mpu'ya. man sampai mpu'ya mba Petrus ka ruang atas. sebabis janda berdiri ka samping Petrus sambil nangih, sambil nunju tunik-tunik man kain-kain nang lain, nang biasa li muat sama Dorkas wa'tu Ia masih basama mpu'ya.40Lalu, Petrus nyuruh mpu'ya kaluar. lalu balutut man badoa. udah na. ia nele ka mayat Tabita man ia madah, "Tabita lumpatlah!" lalu nang bini na muka mata ia man saat ia nele Petrus,ia dudu. Maka, Petrus nyolor langan ka ia man mbantu ia badiri. 41kamudian, sambil nyaru orak-orak kudus man da janda, ia nu'ju bahwa Tabita idup. 42man kejadian na tersabar ka saluruh Yope, man manyak orak pacaya ka Tuhan. 43maka, Petrus diab cukup lama ka Yope basama saorak banama Simon, saorak ngelete kulit.Chapter 10
1Ntu nana, li Kaisarea, ada seorak nang banama Kornelius, seorak komandan dari apeh nang li sabut rombong Italia, 2orak baik nang gali ka Allah, bagena uga ngan samua orak nang ada ka rumah'ya, wan mere manyak sadakah ka orak-orak nang salalu badoa ka Allah.3Wa'tu mere ari, sakitar jam sambilan ari na, ia nele ngan jelas dalap sote nang li nele, seorak malekat Allah atak wan madah ka ia" Kornelius". 4Lalu, ia natap malekat na ngan gali wan ngomong," apeh ntu, Tuan?". Wan, malekat na ngomong ka ia, "Doa-doa kau wan sadakah-sadakah kau nang udah nae'k sabagai sote paringatan ka dapan Allah. 5Ntu nyan, nyuruh orak-orak ka Yope wan ampuslah seorak banama Simon, nang uga lisabut Petrus, 6lalu ia badiap basama wan seorak tukang ngeramak kulin't nang banama Simon, nang rumah'ya sama'k ka tabit ae laot.7Pas wa'tu na malekat nang ngomong ka ia udah ampus, Kornelius nyaru dua orak nang mantu'ya wan kobo anak buah nang taat ka agama dari ntara orak-orak nang salalu ngelayan apah nang lipralu'ya pribadi. 8Satelah njelas sagala apeh nang ada ka mpu'ya ia nyuruh mpu'ya ka Yope.9Nalap ari'ya, pas mpu'ya gik dalap pajalat'ya nak sama'k kota na, Petrus nae'k ka atas bumuk rumah, sakitar jam ka anam, ntu'k badoa. 10lalu, ia ngerasa lapar angin makat, tapi pas orak-orak gi'k nyiap jukut nang lipapa'k, Petrus namu sote penele. 11ia pun nele maramang ta'buka ada jukut ada jukut mage kai'k nang mbada aya turut sampe panja'k dari ka'ampat api. 12Ka dalap ia na, ada sagala janis binatan'k nang batis ia ada ampat wan binatan'k-binatan'k nang ngerayap ka tanah, wan buruk-buruk nang ada ka udara.13Abis na, ta'dangar suara nang ngomong ka ia, "Lumpatlah, Petrus, mbelehlah wan makatlah!" 14Tapi, Petrus ngomong ,"Angin, Tuhan. Soal'ya, aku angin ngkala makat apehpun nang mbada jaek. 15Lalu, suara na madah agi ka ia ntu'k nang ka dua kali'ya,"apeh nang udah Allah kuduskan, usah sekali-kali kau madah ja'at. 16Hal ntu njadi tiga kali, lalu tiba-tiba samua na tarangkat ka maramang.17Wa'tu na, samantara Petrus masih manta'k ulu mikir apeh rati penele nang udah linele'ya na, tampa'klah orak-orak nang liutus oleh Kornelius ngago tau ka mane rumah Simon, sambel dadek ka dapan pintu garbang, 18wan sambel nyaru, mpu'ya batanya apehkah Simon, nang lisabut Petrus, nang numpang ka sana.19Samentara Petrus gi'k mikir apeh nang njadi penele na, lau Roh ngomong ka ia, "Telelah, ada tiga orak ngelaki nang ngago kau. 20Lumpat wan turutlah, ampuslah basama mpu'ya usah ragu kaena Aku udah ngutus mpu'ya." 21Lalu, Petrus turut ka orak-orak na wan madah,"Tele, akulah orak nang kau ngago. Apeh alasan kau atak?"22Mpu'ya ngomong, "Kornelius, seorak komandan, orak nang banar-banar gali ka Allah, nang tekenal bai'k li'ntara saluruh bansa Yahudi, udah li'ngingat oleh malekat kudus ntu nyuruh kau atak ka rumah'ya wan ntu'k nangar omong kau. 23Petrus ngundang mpu'ya tama wan mere mpu'ya numpang ka sana. pas nalap ari'ya, ia lumpat lalu ampus basama mpu'ya,wan kobo page seiman dari Yope nang ngawan kan ia.24Pas ari nalap'ya, mpu'ya tama ka Kaisare. Kornelius udah nunggu-nunggu mpu'ya wan udah ngumpul sagala sabanyadi wan kawan-kawan samak'ya.25Wa'tu Petrus tama, Kornelius namu'ya, lalu balutut ka batis Petrus wan nyambah'ya. 26Tapi, Petrus mantu'ya dadek sambel ngomong, " Dadeklah! Aku ntu seorak kaleno uga.27Samantara Petrus ngomong duan Kornelius, Petrus tama ka dalap lalu namu ada manyak orak ngumpul basama. 28Lalu, Petrus ngomong ka mpu'ya,"Kau tau bejat orak Yahudi ntu'k bagabong ntu'k ngunjung orak ukat Yahudi, tapi Allah udah nojo'k ka aku bahwa aku angin patut'ya nyabut sapehpun nang mbada jae'k. 29Na'lah soal'ya, aku angin keberatan pas kau nyuruhku atak. Kaena na, aku batanya ntu'k alasan apeh kau nyaruku?"30Lalu, Kornelius ngomong,"Mpat ari nang lalu sampe jam ntu, pas jam ka sambilan, aku gi'k badoa ka rumahku, wan telelah, ada seorak dadek ka dapanku makai baju nang mbada tarang. 31Lalu, ngomong,'Kornelius, doa kau udah li'nangar wan sadakah kau udah li'ngingat ka dapan Allah. 32Oleh kaena na, nyuruh ka Yope wan mintalah Simon nang li'sabut Petrus ntu'k atak. Ia gi'k numpang ka rumah Simon, seorak tukang ngontet kulin't, ka tabit ae laot.' 33Kaena na, aku capat nyuruh orak ka kau, wan kau udah babaik ati mao atak. Ntu nyan, diri samua ada ka kia, li'dapan Allah, ntu'k nangar sagala hal nang udah li'nyuruh ka kau oleh Tuhan."34Lalu, Petrus muka molot'ya wan madah"Ntu nyan, aku banar-banar ngerati kalau Allah angin nojo'k ka balah'ya. 35Tapi, ka satiap bangsa, orak nang gali ka Ia wan ngelaku apeh nang banar, wan bakanan ka Ia.36Firman nang Allah nyampai ka bangsa Israel mere tau kabar baik damai sajahtra lewat Kristus Yesus, Ialah Tuhan atas samua'ya. 37kau sorak tau apeh nang tejadi nang udah njadi ka saluruh Yudea, mule dari Galilea, satalah mbaptis nang Yohanes cerita. 38kau tau Yesus, Orak Nazaret, bagemane Allah mengurapi-Ya ngan Roh Kudus ngan kuasa. Ia ampus bakalili'k ntu'k ngelaku hal nang baik wan nyambuh samua orak nang li'nyiksa oleh roh ja'at kaena Allah njaga Ia.39wa'kitu ntu saksi-saksi dari samua hal nang udah Tuhan muat, baik ka daerah orak Yahudi maupun li Yerusalem. mpu'ya udah munuh Yesusu ngan ngantuk Ia li atas kayu salib. 40tapi, Allah m'bangkit Ya wa'tu ari nang ka tiga wan nyuruh Ia ntuk m'puah diri, 41ukat ka samua orak, tapi ka wa'kitu, saksi-saksi nang udah li milih oleh Allah wak'tu na, nang makat wan nyocok basama wan Ia satalah Ia lumpat dari ntara orak mati.42lalu, Ia m'brintah wa'kitu ntuk madah ka orak-orak wan basaksi ngan banar-banar bahwa Ia lah nang li natap oleh Allah sebagai Hakim atas nang idup wan nang mati. 43Bagi Ia, samua nabi basaksi bahwa tiap orak nang pacaya ka dalap Ia nang mao narima pengampunan Dosa lewat nama'Ya."44samantara Petrus masih ngucapkan kata-kata na, Roh Kudus turun ka atas samua nang nangar firman na. 45orak-orak pecaya nang basunat.46Sabab, mpu'ya nangar orak-orak na ngomong dalap babagai bahasa wan memuliakan Allah. Lalu, Petrus bakata, 47"Ukatkah ngin ada seorak pun nang bisa ngalang ae ntuk li m'batis ka orak-orak nang udah narima Roh Kudus sama mage diri ntu?" 48Maka, Petrus m'brintah mpu'ya ntuk li mbatis ka dalap nama Kristus Yesus. Lalu, orak-orak na minta supaya Petrus diap basama mpu'ya salama barapeh ari.Chapter 11
1waktu na, rombong rasul ngan duanyadi ku nang seiman nang ada ka Yudea ndangar kalo orak-orak bukat Yahudi uga udah narima firman Allah.2 kaena ntu, wa'tu Petrus naek ka Yerusalem, orak-orak nang li nyunat beda pandapat ngan iya,3 ngan madah, " kao ampus ka orak-orak basunat wan makat barombong man mpu'ya."4tapi, Petrus mere nao ngan cara bajurut ka mpu'ya, ia madah , 5"aku gik badoa ka kota Yope, wan dalap situasi ngin sadar, aku nele jukut nang ku tele, macam selambar sote kain aya turut, nang li nyalur ngan keampat sudut dari langit, ngan jukut ntu nyamak ka aku. 6udah aku merati wan nele binatang-binatang bebatih ampat ka bumi, binatang liar, binatang-binatang merayap ngan buruk ka atas.7aku uga ndangar ada suara nang bapadah ka aku, ' lumpat, Petrus. sambaleh man makat lah!' 8tapi, aku madah, angin, Tuhan. sabab, ngin ada nang haram ato kotor parnah tama ka dalap mulut ku.' 9tapi, suara ntu njawab tuk kadua kali ya dari langit, 'ape nang telah Allah sambukan, usah sakali-kali kao sabut haram!' 10jukut ngia tajadi tige kali, lalu sababisya tuk di tarik malik ka langit.11telelah, waktu na uga, ada tige orak nang li suruh ka aku atak ka rumah tawak aku badiap, dari kaisarea. 12lalu na, Roh bakata ka aku tuk ampus basama mpu'ya ngan angin ragu-ragu. ka anam nyadi seiman ntu uga ampus basama ku wan wakitu tama ka rumah orak ntu. 13lalu, ya mere tahu ka manak gimane ya udah nele malaikat badiri ka rumah ya wan madah, 'suruhlah orak ka Yope wan mintalah Simon nang li nyabut Petrus atak ka kitu,14 wan ya mau madah pasat ka aku nang li masat ntu mau li salamatkan, kao wan sebabis orak nang diap ka rumah kao.'15samantara aku mule, bakata-kata, Roh Kudus turut ka atas mpu'ya, sama bage nang awal ya tajadi atas manak. 16maka, aku taringat ka omongan Tuhan, wa'tu ia madah, 'Yohanes membabtis ngan ae, tapi kao mau li baptis ngan Roh Kudus.'17jadi, kalo Allah mere barkat nang sama ka mpu'ya macam nang ya mere uga ka orak kitu laka pacaya ka Tuhan Yesus Kristus, sapekah aku ntu sehingga aku ngelimpak Allah?' 18wa'tu mpu'ya ndangar jukut ntu, mpu'ya jadi tanang wan muji Allah ngan madah, "kalo bage sana, Allah pun mere karunia ka orak-orak nang bukat Yahudi batobat nang nuju ntuk hidup."19lalu na, orak-orak nang bapisah-pisah kaena kana gene nang tajadi ka Stefanus, tasabar cacah ka Fenisia, Sirpus, wan Antiokhia, ngan angin mere firman Tuhan ka sape pun kcuali ka orak-orak Yahudi. 20tapi, ada brape orak dari mpu'ya, orak-orak Sirpus wan Kirene, nang datak ka Antiokhia wan madah ka orak-orak Helenis, sambil mere tahu tentang Tuhan Yesus. 21langan Tuhan mbarakat mpu'ya, banyak orak nang jadi pacaya kajah bebalek ka Tuhan.22brita tentang mpu'ya cacah ka telinga umat ka Yerusalem, wan mpu'ya ngutus Barnabas ka Antiokhia. 23wa'tu Barnabas tiba wan nele kasih karunia Allah, ya ripo wan mere nasihat ka mpu'ya babis ntuk tetap setia ka Tuhan ngan hati nang kuat. 24kaena Barnabas ntu lah orak nang baik, panuh ngan Roh Kudus wan iman, banyak orak kana baba ka Tuhan.25lalu, Barnabas ampus ka Tarsus ntuk ngago Saulus. 26wan, laka ia namu, ia maba ka Antiokhia. salama setahun, mpu'ya batamu ngan jemaat wan ngajar manyak orak. wan, li Antiokhia, murid-murid ntuk petama kali li sabut "orak kristen".27wa'tu ari-ari ntu, berape nabi turut dari Yerusalem atak ka Antiokhia. 28salah seorak dari mpu'ya banama Agabus, badiri wan ngeramal ngan pertolongan Roh bahwa idak tajadi kalaparan nang luar biasa li seluruh dunia. wan, kelaparan ntu tajadi li masa pemerintahan Klaudius.29maka, rombong murid ngemilih ntuk ngirim sumbangan, sesuai ngan kemampuan mpu'ya masing-masing, ka dua nyadi seiman nang diap li Yudea. 30wan, nang ugak mpu'ya muat, ngirim sumbangan ntu ka rombong penatua ngelalui langan Barnabas wan Saulus.Chapter 12
1Wa'tu na, Raja Herodes ngangkek langan ya tuk beberape orak dari umat ntuk ngene mpuya. 2Ia munuh Yakobus, sanyadi Yakobus makai iso.3Wa'tu na Herodes nele tindakan ia na bisa muat ati orak-orak Yahudi ripo. Ia nlanjut nak nangkap Petrus uga. Jukut na pun tejadi selama Ari Raya Angin Baragi. 4Laka ia nangkap Petrus, ia nama kadalap penjara wan nyarah ya empat rombong yuk anak buah, maba ya ka kadap orak banyak.5Lalu Petrus kana tahan kadalap penjara, tapi doa ntuk Petrus tarus li doa ntuk Allah dari umat ya.6 Wa'tu malam na, wa'tu Herodes nak maba Petrus kluar, Petrus gik tidur ke ntara dua orak anak buah, kana kabat makai dua ote rante, wan rombong penjaga ka kadap pintu gik ngawas penjara.7Ba tele, ada malekat Tuhan bedadek samak Petrus ada cahaya tarang pun besinar ka penjara na lalu malekat na napek tulak rusuk Petrus nyuruh ya lumpat, wan madah, " Capat lompat !" lalu, rante-rante na pun lalu kelapas dari langan ya nang dua-dua ya.8 Lalu Malekat na madah ka iya, " kaban lah pinggak kau na wan pakai sandal kau na."lalu, ia ngawe macam sana ga. laka na, ia madah ka orak na, " Pakailah baju kau wan nunalah aku!"9Lalu Petrus kluar wan kawan nuna malekat na, ia angin nao bahwa ape nang tejadi lewat malekat na nyata, tapi ya ngira ada nele jukut. 10Wa'tu mpuya udah nlalu penjaga nang pertama wan kedua, mpuya cacah kapintu gerbang basi nang nuju ka kota. Pintu gerbang na kebuka surak ntuk mpuya, lalu mpuya kluar wan bejalat cacah ka lorong, lalu tiba-tiba malekat na napuk Petrus11Wa'tu Petrus nao ape nang tejadi ka diri ya sorak, ya madah, "Ntu nyan, aku banar-banar nao kalo Tuhan nyuruh malekat ya wan nyelamat aku dari langan Herodes wan babis hal nang lingarap orak Yahudi." 12Laka Petrus sadar, ia ampus kerumah Maria, kemane banyak orak nang kumpul besama-sama tuk bedoa .13Wa'tu Petrus ngatok pintu gerbang, ada seorak anak buah nang bini benama Rode atak ntuk mbuka pintu na.14 Laka na ya nao kalo na suara Petrus, kaena mbada ripo ia angin mbuka pintu na, tapi lalu kelama ia kadalap wan mere tau kalo Petrus gik bedadek kadat pintu gerbang. 15Mpuya lalu bekata ka Rode " Kau gele kah!" tapi Rode tetek madah macam na, tapi mpuya tetap bekata," Na bah malekat ya".16Tapi Petrus ntam ngatok pintu, wa'tu mpuya mbuka pintu nele Petrus, mpuya takajut. 17Laka na Petrus nyolo kode makai langan ya ntuk usah gali, iya nyerita ka mpuya cam mane Tuhan maba mpuya keluar dari penjara. wan ya bekata, " Bere tau hal ntu ka Yakobus wan ayok orak sana nang sote iman." Lalu, ia ampus ka tampat nang lain.18Ari siak, mpuya asa heboh ka tangah-tangah yuk prajurit tentang ape nang tejadi ka Petrus.19 Wa'tu Herodes ngago Petrus lalu ngin namu ya, ia mriksa yok prajurit wan nyolo prentah biar mpuya li munuh. Lalu Herodes turut dari Yudea ka Kaisarea wan diap ka sana.20Wa'tu na, Herodes mbada mbela ka orak-orak Tirus wan Sidon, lalu mpuya sepakat ampus ngadap Herodes, laka mbujuk Blastus nang njadi pembantu Raja, mpuya maba badamai kaena daerah mpuya namu sumbangan makanan dari wilayah Herodes. 21Wa'tu ari nang udah li nentu mpuya, Herodes makai baju kerajaan, duduk ka tahta pengadilan wan nyampai pidato ka mpuya.22Orak-orak kajah ngampak, " Ntu Suara Allah, ukat manusia!".23 Wa'tu na ga, seorak malekat Tuhan nampar kaena ia angin mere kemuliaan ka Allah wan ia kana papak li cacing lalu matek.24Tapi, firman Tuhan makin tumuh wan dua kali lipat betamah. 25Lalu Barnabas wan Saulus bebalek dari Yerusalem laka mpuya selesai pelayanan, mpuya, sambil maba Yohanes, nang uga kana sabut Markus.Chapter 13
1Wa'tu na, ada li ntara orak-orak Anthiokhia, nabi-nabi wan guru-guru, orak na Barnabas, Simeon nang li manggel Niger, Lukius tak Kirene, Menahem nang li ngaya' basama Herodes, raja wilayah, wan Saulus. 2Semantara orak-orak ntu gig sambayang ka Tuhan wan puasa, Roh Kudus bakata, khusus ntuk ku Barnabas wan Saulus ntuk batugas, ntuk na aq dah manggel mpuya." 3udah na, satelah mpuya puasa wan bedoa, wan mpuya mberkat Barnabas wan Saulus , lalu ngutus mpuya badua ampus.4Maka, satelah Roh Kudus ngutus ntuk ampus, Barnabas wan Saulus turut ka Seleukia, lalu Dari nga'an mpuya balayar ka Siprus. 5Wa'tu mpuya ncritakan firman Allah ka Sinagoge-sinagoge orak Yahudi, lalu mpuya uga maba Yohanes ntuk jadi pembantu mpuya.6Wa'tu mpuya ampus njelajah samua pulau sampe ka Pafos, mpuya batamu wan penyihir. seorak nabi palsu Yahudi, nang banama Baryesus. 7Ia wan Prokonsul Sergius Paulus, saorak nang pintar, nang minta Barnabas wan saulus atak ka ia ntuk nangar firman Allah. 8Tapi, penyihir nang banama Elimas Karna mage na lay nama'ya li ngartikan, nantang Barnabas wan Saulus, ngan berusaha nyalah Prokonsol na dari iman-ya.9Tapi, Saulus, nang li nganal orak-orak banama Paulus, panuh ngan Roh Kudus, nele Elimas, 10lalu bakata, "Hei ka'u, nang panuh ngan sagala tipu wan sagala kajahatan, ka'u na' anak antu, ka'u na' musuh dari sagala kebanaran, ngin maokah ka'u branti mbelok jalat Tuhan nang lurus?11Kini ntu, tele'lah langan Tuhan atak ka atas ka'u lalu ka'u nana njadi buta wan ngin bisa nele mata'ari dalap beberapeh waktu. "Seketika na uga, kabut wan galap turut ka atas'ya lalu ia ampus bekelilik ngago orak ntuk ngirik langan'ya. 12Lalu, Prokonsol na njadi pecaya wa'tu ia nele apeh nang udh tejadi kaena ia sanang ka ajaran Tuhan.13Wa'tu na, Paulus wan orak-orak nang basama-sama ngan ia balayar dari Pafos sampe ka Perga, ka Pamfilia, tapi Yohanes napuk mpuya lalu balek ka Yerusalem. 14Tapi, Saulus wan Barnabas ngelanjut pejalat mpuya dari Perga sampai ka Antiokhia, ka Pisidia. Lalu, wa'tu ari Sabat, mpuya ampus ka Sinagoge wan duduk ka sana. 15Satelah hukum Taurat wan kitab kobo nabi di maca, ketua-ketua sinagoge nyuruh orak bakata ka kedua rasul na, "page-page ku, kalo ka'u ada kata-kata ntuk ngibur orak-orak ntu, padah jak."16Maka, Paulus dadek wan mere isyarat ngan langan'ya lalu bakata, "Hei orak-orak Israel wan orak sana nang gali ka Tuhan, dangar! 17Allah bangsa Israel ntu udah milih ntua bare diri' wan ninggi bangsa diri' salama mpuya diap ka tanah Mesir wan ngan langan nang tarangkat, Ia mimpin mpuya keluar ta' sana. 18salama kira-kira mpat puluh taun, Ia besabar nele tingkah laku mpuya ka padak balantara.19Satelah Ia mbinasa tujuh bangsa ka tanah Kanaan, Ia pun nyolo tanah na. 20Samua ntu tajadi kira-kira selama 450 taut. Satelah na, Allah mere ka mpuya hakim-hakim sampe ka masa Nabi Samuel.21Lalu, mpuya minta saorak raja, wan Allah mere mpuya Saul, anak nglaki Kish, orak dari suku Benyamin, salama mpat puluh taut. 22Satelah Allah nyingkir Saul, Allah mbangkit Daud ntuk njadi raja mpuya, nang tentang'ya Allah udah besaksi wan bakata, 'Aku udah namu Daud, anak nglaki Isai, orak nang patut ka ati-Ku, nang akan ngelakukan samua mao-ku.'23Dari keturunan orak ntu, Allah, sasuai janji-Ya, maba ka Israel saorak penyalamat, Ia na Yesus. 24waktu Yesus ga' ngin atak, Yohanes udah mere tau dari awal tentang baptisan petobatan ka rombong orak Israel. 25semantara Yohanes gig nylesaikan tugas'ya, ia melulu bakata, 'ka'u kira siapeh aku ntu? Aku ukat Ia. Tapi, telelah, saorak atak udah aku, sandal li batis-Ya pun ngin layak aku ngelapas'ya.'26Page-page ku, katurunan keluarga Abraham wan orak-orak li ntara waksana nang gali ka Allah, ka diri brita keselamatan ntu dah li nyampai. 27Sabab, mpuya nang diap ka Yerusalem wan kobo pemimpin mpuya, nang ngin kanal ngan Ia wan ngin paham ngan ucapan kobo nabi, nang li maca satiap ari sabat, udah nggenapi kata kobo nabi na ngan ngukum Yesus.28Sakalipun mpuya ngin namu alasan apeh pun ntuk ngukum mati, mpuya minta Pilatus ntuk munuh-Ya. 29Lalu, wa'tu mpuya nggenapi samua nang tatulis tentang Ia, mpuya nu'rut-Ya dari kayu salib wan nggurik-Ya ka dalap kubur.30Tapi, Allah mbangkit Ia dari ntara orak mati, 31wan salama ba ari-ari, Yesus nampakkan diri-Ya ka orak-orak nang basama ngan-Iya dari Galilea sampe Yerusalem, nang kini'tu njadi saksi-saksi-Ya ntuk bangsa ntu.32wan, kami maba ntuk waksana kabar bai' tentang janji Allah ka ntua bare diri, 33kalo Allah udah nepati janji na ntuk diri, anak-anak mpuya, ngan mbangkit Yesus, mage nang ta tulis dalap kitab Mazmur pasal dua: 'Ka'u na Anak-Ku. Ari ntu, Aku dah njadi Apak Ka'u.' 34Tentang Allah nang mbangkitkan Yesus dari ntara orak mati, ngin ada agi nang pulak ka ka'ancuran, Allah dah ngomong, ' Aku mao mere ka ka'u berakat nang kudus wan nang li ncaya, nang li mere ka Daud.'35Na lah sabab'ya, Ia uga madah dalap Mazmur nang lain, ' Ka'u ngin akan mbiarkan Orak kudus-Mu nele ka'ancuran.' 36sabab, Daud, satelah ngelayani keturunan'ya sorak oleh kaena kehendak Allah, lalu mati, wan li ngurik ka ntara ntua bare, serta nele ka'ancuran, 37tapi Yesus nang Allah mbangkit dari ntara orak mati, ngin nele ka'ancuran.38Oleh kaena na, katilah li nao' oleh ka'u, paege-page, kalo ngelalui Ia ntulah pengampunan dosa-dosa li nyatakan ka waksana, 39wan ngelalui-Ya, setiap orak nang pecaya li mbebas dari sagala apeh pun, nang dari'ya ka'u ngin di mbebas oleh hukum taurat Musa.40Jadi, beati-ati lah supaya hal-hal nang li madah ka dalap alkitab kobo nabi ngin tajadi ka ka'u: 41'Telelah, hei kobo pengejek! tekajut wan ancurlah, kaena Aku ng'gawe pegawe ka zaman ka'u, sabuah pegawe nang ngin akan ka'u pecaya, bahkan kalo saorak njelaskan'ya ka ka'u."42Semantara Paulus wan Barnabas kaluar, orak-orak mohon supaya mpuya nyampaikan tentang firman na wa'tu ari sabat nang berikut'ya. 43Satelah petemuan ka Sinagoge selasai, manyak orak yahudi wan kobo proselit nang gali ka Tuhan nuna' Paulus wan Barnabas, nang ngomong ka mpuya wan ndorong mpuya ntuk tetap diap ka dalap anugrah Allah.44Pas ari sabat nalap'ya, ampir samua orak ka kota bakumpul ntuk nangar firman Tuhan. 45 Tapi, wa'tu orak-orak Yahudi nele tampat na rami, mpuya panuh ngan iri ati wan mbole nantang apeh nang di madah oleh Paulus sambel ncaci'ya.46lalu, Paulus wan barnabas nyaut'ya ngan berani wan bakata, "Hal ntu penting kalo firman Allah saharus'ya li nyatakan ka ka'u labih dulu. kaena ka'u nolak'ya wan nganggap diri ka'u ngin pantas miliki idup nang kakal, telelah, wakitu bepaling ka bangsa-bangsa lain. 47Sabab, mage ntu lah Tuhan mere printah ka wakitu: 'Aku dah njadikan ka'u tarak ntuk bangsa-bangsa lain supaya ka'u maba kesalamatan sampe ka ujuk bumi."48Wa'tu orak-orak nang ukat Yahudi na nangar hal ntu, mpuya basukacita wan muji firman Tuhan. wan, sebanyak nang udah li nantu ntuk idup kakal, njadi pecaya. 49Maka, firman Tuhan pun nyebar ka saluruh wilayah na.50Tapi, orak-orak Yahudi mbojok mbini-mbini saleh nang tahormat wan orak-orak panting ka kota, wan mbangkitkan penganiayaan ta'hadap Paulus wan Barnabas, serta ngusir mpuya badua ka luar dari daerah pebatasan mpuya. 51Tapi, sambel ngibas-ngibas dabu dari batis mpuya te'hadap orak-orak Yahudi ta' sana, Paulus wan Barnabas ampus ka Ikonium. 52lalu, kobo murid panuh ngan sukacita wan Roh Kudus.Chapter 14
1wan tajadilah, ka ikonium, paulus wan bernabas tama'k basama ka sinagoge orak yahudi wan ngomong bage ntu sehingga sajumlah banyak orak, mao ia orak yahudi ato pun orak yunani, mpu'ya njadi pecaya. 2tapi, orak-orak yahudi nang angin pecaya na ngasut orak-orak bukat yahudi wan ngeracut pikir mpu'ya melawan orak-orak nang pecaya.3maka, mpu'ya diap ka sana dalap watu nang lama sambel ngomong wan barani nto'k Tuhan, nang mere kesaksian tentang berita anugerah-Nya,serta mengarunikan tande-tande nang ajaib wan mukjizat-mukjizat nang terjadi n'lalu langan mpu'ya. 4tapi orak-orak nang li kota na tebagi-bagi, separoh bepihak ka orak-orak yahudi wan sebagian ka ayo rasul.5watu suatu usaha nang dimuat, baik oleh orak bukat yahudi maupun orak-orak yahudi, duan ayo pemimpin mpu'ya, ntu'k nyiksa'ya wan nabak ayo rasul na duan batu, 6satelah Paulus wan Barnabas nao'ya wan ndari diri ka Listra wan Derbe, ka kota-kota li Likaonia, wan ka wilayah li sekitar'ya. 7 wan tak ngaan, mpu'ya tarus ncrita Injil.8ka Listra, ada se'orak nang gi'k duduk nang lamah batis'ya, lumpuh dari kandungan indo'k ia wan gik angin pernah bajalat. 9orak na gik nangar Paulus watu ia gik tangah ngomong, satelah Paulus natap'ya wan nele kalo orak na ada iman nto'k li nyambuh, 10Paulus pun ngomong wan suara nang kuat, " dirilah tagap duan batis kau". lalu, orak na pun melompat wan mole bejalat.11watu na orak manya'k nele ape nang udah Paulus muat, lalu mpu'ya ngangkat suara mpu'ya duan ngomong dalap baasa Likaonia, " Dewa-dewa udah turut ka tangah-tangah manak wan njadi bage duan manusia!" 12orak-orak na nyabit Barnabas bage Zeus karena ia nang mimpin omongan na ntadi. 13Imam dewa Zeus, nang kuil'ya ada ka luar kota, Lembu-lembu nang laki wan setangke bunga ka pintu gerbang kota. ia wan orak manyak na mao mere korban ka Paulus wan Barnabas.14tapi, watu rasul Barnabas nangar hal na , mpu'ya ngojet pakai mpu'ya wan dari tama'k ka tangah-tangah orak manyak na, sambel nyaru, 15wan bakata,"sodara-sodara, ngape kau muat babis hal ntu? orak kitu pun taleno biasa sama mage kau wan maba kabar baik ntu'k kau supaya kau balek dari hal-hal nang sia-sia ntu ka Allah nang idup, nang ncipta maramang, wan bumi, wan laot, wan sagala nang ada li dalap'ya. 16li generasi-generasi nang ndulu, ia nyolo babis bangsa bejalat nurut jalat-jalat'ya sorak.17namun, Ia ngin mbiar diri-Nya tanpa saksi. soalnya, Ia muat nang baik duan mere ka kau ujat dari maramang wan musim-musim be'buah nang muaskan ati kau duan makanan nang gembira." 18sekalipun duan madah semua hal na, mpu'ya sulit ntu'k madah orak manyak na agar ngin mere persembahan kurban ntu'k mpu'ya.19tapi, orak-orak yahudi na atak dari Antiokhia wan Ikonium, wan satelah mbijuk orak manyak na, mpu'ya nabak Paulus duan batu wan nyeret'ya ka luar kota kaena mpu'ya na ngira Paulus dah mate'k. 20namun, watu ayo murid ngelilik Paulus, ia diri wan balek tama'k ka kota, ia brangkat besama duan Barnabas ka Derbe.21satelah mpu'ya ncrita Injil li kota na wan satelah muat manyak murid, mpu'ya balek ka Listra, wan ka Ikonium, wan ka Antiokhia, 22sambel nguatkan jiwa ayo murid, ndorong mpu'ya ntu'k bertekun li dalap iman, wan madah bahwa manak harus tama ka kerajaan Allah n'lalu manyak penderitaan.23watu Paulus wan Barnabas nojo'k penatua-penatua ntu'k mpu'ya li setiap jemaat, satelah badoa duan puasa, mpu'ya nyerahkan ayo penatua na ka Tuhan, kaena mpu'ya udah pecaya.24udah na, mpu'ya lalu Pisida wan sampai li Pamfilia. 25lalu, watu mpu'ya udah ncritakan kabar Firman li perga, mpu'ya turut ka Atalia. 26dari ngaan, mpu'ya belayar ka Antiokhia, tampat mpu'ya udah li nyarahkan ka anugrah Allah ntu'k pegawe nang udah mpu'ya nyalesai.27watu mpu'ya nyampai wan bekompol basama duan jemaat, mpu'ya ngelapor babis hal nang udah Allah muat basama duan mpu'ya wan magemene Ia udah muka pintu iman ntu'k bangsa-bangsa nang lain.28mpu'ya pun diap basama duan ayo murid ntu'k watu nang lama.Chapter 15
1Lalu na, beberapeh orak turut dari Yudea wan ngajar senyadi-senyadi nang saiman, "kalo ka'u ngin li nyunat sesuai ngan adat istiadat Musa, ka'u ngin bisa li nyelamat." 2Lalu, wa'tu tejadi peselisihan wan pedabatan nang aya' ntara Paulus wan Barnabas ngan orak-orak na, mpuya nangkap kputusan ntuk Paulus wan Barnabas, serta beberapeh orak nang lain dari mpuya, harus naek ka Yerusalem ntuk betamu ngan kobo rasul wan kobo penatua tentang masalan ntu.3Maka, satelah kobo jemaat ngantat mpuya ka jalat, mpuya ngelewati Fenisia wan Samaria sambel nceritakan ngan jelas tentang petobatan bangsa-bangsa lain, lalu hal na maba sukacita nang aya ntuk kobo page nang saiman. 4Wa'tu mpuya sampe ka Yerusalem, mpuya li nyambut oleh kobo jemaat, kobo rasul, wan kobo penatua, lalu mpuya nceritakan sagala sesuatu nang udah Allah pebuat ngelalui mpuya.5Tapi, beberapeh orak dari golongan Farisi nang udah pecaya dadek wan bekata, "penting ntuk nyunat mpuya wan ntuk mrintah mpuya supaya patuh ngan hukum Musa!" 6Kobo rasul wan penatua batamu basama ntuk ngomong masalah ntu.7Satelah tejadi pedebatan nang panyak ka sana, Petrus dadek wan bakata, "Page-page, ka'u nao kalo wa'tu zaman ndulu Allah udah muat pilihan li ntara ka'u kalo ngelalui molotku, bangsa-bangsa nang lain mao nangar brita Injil wan njadi pacaya. 8Lalu, Allah, nang kanal ngan ati kaleno, udah basaksi ka mpuya ngan mere Roh Kudus ka mpuya, sama mage nang udah li muat-Ya ka diri, 9wan Ia ngin mbeda-mbeda ntara diri ngan mpuya, satelah Ia mbersihkan ati mpuya ngelalui iman.10Jadi kini ntu, ngapeh ka'u ncobai Allah ngan ngelatak kuk nang barat ka tege kobo murid nang, bai' ntua bare diri wan diri, ngin akan sanggup ngagungkan'ya? 11Tapi, diri pecaya kalo diri li nyelamat ngelalui anugrah Tuhan yesus, sama mage mpuya uga."12Lalu, sluruh rombong orak na ta diap wan mpuya nangar Barnabas wan Paulus, samantara mpuya badua na njelaskan sagala tanda wan mukjizat nang udah Allah pebuat ngelalui mpuya li ntara bangsa-bangsa nang lain.13Satelah mpuya branti ngomong, Yakobus nyaut, " Page-page, dangar aku. 14Simon udah narang mage mane Allah sejak awal udah mperati bangsa-bangsa nang lain, ntuk nangkap dari ntara bangsa na suatu umat ntuk nama-Ya.15kata-kata kobo nabi setuju ngan hal ntu, mage nang ta tulis, 16Satelah ntu, aku mao balek. wan mao mbangun agi kemah Daud nang udah roboh. aku mao mbangun agi puing-puing'ya, wan aku mao mugar'ya, 17supaya kaleno nang ta sisa ngago Tuhan, wan samua bangsa nang lain nang li manggel ngelalui nama-Ku, nang ngawe samua ntu, 'firman Allah, nang ngawe samua'ya ntu, 18udah li nao' wa'tu mbole Zaman.19Jadi, aku bependapat kalo diri harus'ya ngin nyulit orak-orak dari bangsa lain nang udah bebalek ka Allah. 20Tapi, harus'ya diri nulis ka mpuya supaya mpuya njahui diri'ya sorak dari hal-hal nang dinodai oleh dewa-dewa, wan dari dosa-dosa seksual, wan dari apeh nang udah li ngekel, wan dari darah. 21Sabab, wa'tu keturunan ndulu, Musa dah ngumpu, ka satiap kota, orak-orak nang mbritakan'ya kaena li maca li sinagoge-sinagoge satiap ari sabat."22Lalu, li nele bai' oleh kobo rasul, wan penatua, wan saluruh jemaat, milih orak-orak dari ntara mpuya ntuk li ngutus ka Antiokhia basama Paulus wan Barnabas. Mpuya ngutus Yudas nang li manggel Barsabas, lalu Silas, rombong pemimpin ka ntara kobo page nang saiman, 23lalu mpuya nulis surat ngan langan mpuya, mage ntu: "Dari rasul-rasul wan penatua-penatua, page-page nang saiman ngan ka'u, ka samua page nang saiman ukat Yahudi li Antiokhia, wan Siria, wan Kilikia, salam!24Kaena wakitu udah nangar kalo beberapeh orak dari ntara wakitu, nang ka mpuya wakitu ngin mere printah, udah ngaco ka'u ngan kata-kata mpuya nang ngoyahkan jiwa ka'u, 25hal ntu li nele baik ntuk kami, satelah njadi sepakat, ntuk milih orak-orak wan ngutus mpuya ka ka'u basama ngan page-page wakitu nang tekasih, Barnabas wan Paulus, 26nang udah ngorbankan idup mpuya demi nama Tuhan diri, Kristus Yesus.27Oleh kaena na, wakitu ngutus Yudas wan Silas, nang mpuya sorak nang mao mere tau hal-hal nang sama secara langsong. 28Sabab, alangkah bai'ya ntuk Roh Kudus wan ntuk wakitu ntuk ngelatak beban ka atas ka'u nang ngin labih barat daripada nang meralu ntu, 29bahwa ka'u njauhkan diri ka'u apeh nang udah li mere ka dewa, wan dari darah, wan dari apeh nang mati li ngekel, wan dari dosa seksual. kalo ka'u njaga diri ka'u sorak dari hal-hal ntu, ka'u ngelakukan nang bai'. sampe katamu."3030 Satelah mpuya bapamitan, mpuya turut ka Antiokhia , wan satelah ngumpul kobo jemaat, mpuya nyolo surat na. 31Wa'tu orak-orak pacaya maca surat na, mpuya sanang kaena hiburan na. 32Yudas wan Silas, nang mpuya sorak na nabi, mere kekuatan ka page-page nang saiman ngan manyak kata-kata.33Satelah mpuya diap ka nga'an ntuk beberapeh waktu, orak-orak pacaya na ngelapas mpuya na pulak ngan damai ka orak-orak nang udah ngutus mpuya. 34[Tapi, Silas nganggap baik' ntuk tetap diap ka nga'an.] 35Tapi, Paulus wan Barnabas diap ka Antiokhia, sambel ngajar wan mbritakan firman Tuhan basama ngan manyak orak lain uga.36Satelah beberapeh ari, Paulus ngomong ka barnabas, "Jon diri bale'k wan ngunjung page-page nang saiman ka satiap kota, tampat diri mbritakan firman Tuhan ntuk nele mage mane kondisi mpuya." 37Barnabas mao maba uga Yohanes nang li manggel Markus. 38Tapi, Paulus nganggap kalo ngin harus maba orak nang udah napu'k mpuya ka Pamfilia wan ngin ampus basama mpuya ntuk pegawe na.39Maka, tajadilah pebedaan nang tajap sahingga mpuya bapisah ntara sote ngan nang lain. Barnabas uga maba Markus wan belayar ka wilayah Siprus, 40tapi Paulus milih Silas wan ampus, satelah li nyolo oleh page-page nang saiman ka dalap anugrah Tuhan. 41lalu, ia ngelewati Siria wan Kilikia sambel nyolo penguatan ka rombong jemaat.Chapter 16
1Paulus uga tak ka Derbe wan Listra. Wan nele ada seorak murid ka ngaan, nama'ya Timotius, ana'k dari seorak mbini Yahudi nang udah pacaya, tapi ama'ya orak Yanani. 2Ia li'kanal baik oleh basanyawa seiman li Listra wan Ikonium. 3Paulus mao Timotius ampus basama ngan'ya, maka ia maba'ya nak nyunat'ya kaena orak-orak Yahudi nang diap ka daerah na. sabab, mpu'ya samua na orak Yunani.4Samantara mpu'ya bajalat lewat kota-kota, mpu'ya mere tau hal-hal bagi orak-orak pacaya agar li'taat, nang li'tantukan oleh para rasul wan pentua nang ada ka Yerusalem. 5Maka, kobo jemaat li'teguhkan ka dalap iman wan jumlah mpu'ya batambah tiap ari.6Lalu, mpu'ya ampus lewat wilayah Frigia wan Galatia kaena udah li'halang oleh Roh Kudus ntu'k madah tentang firman ka Asia. 7Pas mpu'ya udah sampe li Misia, mpu'ya bbarusaha amps li Bitinia, tapi Roh Yesus angin ngijinkan mpu'ya. 8maka, satalah ngelewat Misia, mpu'ya turut ka Troas.9Suatu penele moncol ka Paulus li wa'tu malam. Seseorak dari Makedonia nang gik dadek lalu mohon ka ia, kata'ya,"Ataklah ka Makedonia wan bantulah orak kitu." 10Satalah Paulus nele penele na, orak kitu barusaha nak capat barangkat ka Makedonia, satalah nyimpulkan bahwa Allah udah nyaru orak kitu ntu'k mere tau tentang injil ka mpu'ya.11Kaena na, satalah balayar dari Troas, orak kitu langsong balayar ka Samotrake, pas ka ari nalap'ya ka Neapolis, 12dari ngaan ke Filipi, kota nang utama ka wilayah Makedonia wan sabuah kota njajah Roma. Orak kitu diap ka kota na salama barape ari. 13Lalu, pas ari sabat, orak kitu ampus kaluar pintu garbang kota nuju ka tabit ae, tampat ka mane orak kitu bapikir bahwa ka sana ada tampat badoa. Maka, orak kitu duduk wan ngomong ngan nak mbini-mbini nang gik bakoro'k.14Seorak mbini banama Lidia, dari kota Tiatira, seorak panjual kai'k ungu. Tuhan mbuka ati'ya ntu'k nele apeh nang Paulus madah. 15Udah na, satalah Lidia wan samua orak nang diap ka rumah li'mbatis, ia mohon ka orak kitu, kata'ya,"kalo kau ngangap aku pacaya ngan gagah ka Tuhan, ataklah ka rumahku wan diaplah ka ngaan."lalu, ia ndasak orak kitu.16Samantara, orak kitu gik ampus ka tampat badoa, seorak anak buah mbini, nang mpunya roh ntuk ntu'k ngeramal wan nak noto'k orak kitu. Ia maba manyak ontong ka kobo-kobo tuan-tuan'ya lawat ramal'ya na. 17Mbini na ngikut Paulus wan orak kitu sambel ngampa'k, "Orak-orak ntu nyah amba-amba Allah nang Mahatingi, nang bacarita tetang kasalamatanka kau!" 18Ia tarus ngelakukan'ya salama bahari-ari. Paulus, kaena njdai kuat bila, babale'k lalu bakata ka roh na, "Aku marintah kau dalap nama Kristus Yesus ntu'k kaluar dari ia!" Lalu, roh na kaluar wa'tu na uga.19Tapi, pas kobo nak sagala tuan-tuan'ya nele bahwa harapan mpu'ya sagala ontong pun udah ilang, mpu'ya ngangap Paulus wan Silas, sarta nyeret mpu'ya ka tampat umum ka dapan kobo pamimpin-pamimpin. 20lalu, pas mpu'ya udah maba Paulus wan Silas ka hakim-hakim kapala, mpu'ya bakata,"Orak-orak ntu adalah orak-orak Yahudi nang ngacau ka kota diri. 21Mpu'ya ngajarkan adat istiadat nang angin banar ntu'k diri tarima tau ngelakukan'ya macam orak Roma."22Orak manyak na lumpat basama-sama nyerang Paulus wan Silas wan kobo hakim kota ngojet baju Paulus wan Silas, sarta marintah mpu'ya ntu'k ninju dua-dua 'ya ngan kayu. 23Satalah masih ngajar nak Paulus wan Silas ngan manyak sagala paninju-paninju, mpu'ya muak ka dalap panjara wan marintah kapala panjara ntu'k njaga Paulus wan Silas ngan katat. 24Satalah narima parintah na, kapala panjara ngabat nak Paulus wan Silas ka panjara bagian dalap wan masong batis mpu'ya wan balunggu.25Kira-kira tangah malam, Paulus wan Silas gik badoa lalu nyanyi-nyanyi lagu-lagu pujian ntu'k Allah, lalu kobo tahanan nang lain'ya pun nangar mpu'ya. 26Lalu, tiba-tiba tajadi gempa bumi nang aya samap-sampai rumah panjara na taguncak. lalu, tiba-tiba samua pintu tabuka wan balanggu na samua talapas.27pas kapala panjara na nele pintu-pintu panjara na tabuka, ia ncabut padang'ya lalu ampir munuh diri'ya sorak kaena ia ngira kobo tahanan na nak kabur. 28tapi, Paulus ngampak ngan suara nang kuat, "usah nak bahayakan diri kau sorak kaena orak kitu samua ka kitu.29Lalu, kapala panjara na minta lampu lalu kalama tama, lalu sambel gamatar, ia sujud ka dapan Paulus wan Silas. 30satalah na, ia maba mpu'ya ka luar wan bakata,"Tuan-tuan, apeh nang arus aku gawe biar li'salamat?" 31lalu, mpu'ya njawab, " Pacayalah ka dalap Tuhan Yesus pasti kau li'salamatkan, kau wan samua orak nang diap ka dalap rumah kau."32lalu, Paulus wan Silas mberitakan firman Tuhan ka kapala panjara na lalu ka samua orak nang ada ka dalap rumah'ya. 33Satalah na, ia maba Paulus wan Silas, malam na uga, wan maso'k luka-luka mpu'ya lalu ia saluruh kaluarga'ya li'mbatis. 34Lalu, kapala panjara maba Paulus wan Silas ka rumah'ya wan ngidang sagala jukut pamapak. Maka, ia wan samua orak nang diap ka rumah'ya na udah pacaya ka Allah.35Tapi, pas sia'k ari atak, kobo akim-akim kota ngutus barape polisi, ngan bakatan, "Li'babaslah orak-orak na!" 36Lalu, kapala panjara mere tau pasat na ka Paulus, ngan bakata,"Akim-akim kota udah nyuruh ntu'k mbebaskan kau. Kaena na, kaluarlah ntu nyan wan ampus dalap damai.37Tapi, Paulus bakata ka mpu'ya, "Orak-orak na udah ninju orak kitu ka dapan umum, tanpa li'adil, orak-orak nang adalah warga negara Roma, wan ka dalap panjara. Lalu, apehkah ntu nyan mpu'ya ngeluar orak kitu cara diap-diap? angin! Biar mpu'ya sorak atak wan ngeluar orak kitu." 38Kobo polisi na mere tau omongan-omongan na ka akim-akim kota. Mpu'ya gali pas mpu'ya nangar bahwa Paulus wan Silas na adalah warga negara Roma. 39Maka, mpu'ya atak lalu minta maaf ka Paulus wan Silas. Satalah mpu'ya ngeluarkan Paulus wan Silas, mpu'ya minta supaya kadua'ya napu'k kota na.40Lalu, mpu'ya kaluar dari panjara lalu tama ka rumah Lidia, lalu pas mpu'ya nele sabanyadi seiman, Paulus wan Silas nguatkan ati mpu'ya, lalu ampus.Chapter 17
1Pas ari'ya nana, pas Paulus wan Silas udah lawat Amfipolis wan Apolonia, mpu'ya sampe ka Tesalonika, ka mane ada sote sinagoge orak Yahudi. 2Lalu, sesuai kebiasaan Paulus, ia tama ka ntara mpu'ya, wan salama tiga ari sabat ngomong ngan mpu'ya dari Kitab Suci,3sambel njelaskan wan mbuktikan bahwa Kristus arus mandarita wan lumpat dari ntara orak-orak mate, ngan bakata,"Yesus ntu, nang aku mere tau ka kau adalah Kristus." 4Lalu, sabalah dari mpu'ya li'yakinkan wan bagabongngan Paulus wan Silas, basama ngan sajumlah aya orak Yunani nang gali ka Allah wan angin sadamu'k mbini-mbini nang tarhormat.5Tapi, orak-orak Yahudi njadi iri ati wan maba barape orak jahat nang bakaluyur ka tampat umum, mpu'ya ngumpulkan manyak orak wan muat kacau ka kota, lalu nyerbu rumah Yason sambel ngago Paulus wan Silas ntu'k maba mpu'ya ka luar ka orak manyak. 6Pas mpu'ya angin namu Paulus wan Silas, mpu'ya nyeret Yason wan barape sabanyadi seiman ka dapan orak kobo pajabat kota, ngan basaru,"Orak-orak ntu, nang udah ngacau dunia, nang udah atak uga ka kia. 7lalu, Yason nyambut mpu'ya, lalu samua mpu'ya bagarak nang nak ngelawan ukum kaisar ngan madah bahwa ada raja lain, ya na Yesus."8Orak manyak wan kobo pajabat kota njadi galisah pas nangar hal na. 9lalu, satalahmpu'ya narima jaminan dari Yason wan nang lain'ya, orak-orak na li'bebaskan'ya.10Sabanyawa-sabanyawa sagara nyuruh Paulus wan Silas, malam na uga, ka Berea, pas mpu'ya sampe, mpu'ya ampus ka sinagoge orak Yahudi. 11Orak-orak Yahudi ka ngaan labih baik ati'ya daripada orak-orak nang ka Tesalonika kaena mpu'ya narima firman ngan panuh samangat, sambel nyalidik Kitab Suci satiap ari ntu'k tau kalo hal-hal na mamang banar. 12Oleh kaena na, manyak dari mpu'ya njadi pacaya, tamasuk mbini wan ngelaki-ngelaki Yunani nang taromat nang jumlah'ya anginsadamu'k.13Tapi, pas orak-orak Yahudi nang ka Tesalonika tau kalo firman Allah uga li'brita oleh Paulus ka Berea, mpu'ya pun uga atak ka Berea ntu'k ngoyah wan ngeresah manyak orak. 14Lalu, ngan capat, sabanyawa-sabanyawa seiman nyuruh Paulus ampus sampe ka pantai, tapi Silas wan Timotius tatap diap ka sana. 15Orak-orak nang ngawan Paulus maba'ya sampe ka Atena, wan satalah narima sote pasat dari paulus ntu'k Silas wan Timotius agar atak ka ia sacapat'ya, mpu'ya pun barangkat.16Samantara Paulus nunggu mpu'ya ka Atena, roh'ya marase susah ka dalap diri'ya kaena ia nele kota na panuh ngan patong-patong bahala. 17Oleh kaena na, ia batukar pandapat ka sinagoge ngan orak-orak Yahudi wan orak-orak dari bangsa lain nang gali ka Allah, sarta ka tampat umum, satiap ari, ngan orak-orak nang pas ada ka sana.18Ada barape ahli mikir uga ngomong-ngomong ngan'ya. wan barape nang bakata,"apeh nang mao li'kata ka tukang pembual ntu?" nang lain bakata uga,"kayak'ya, ia ntu seorang pambarita dewa-dewa asing,"kaena ia pambarita Yesus wan kebangkitan.19Lalu, mpu'ya maba'ya ka Areopagus, sambel bakata,"Bisakah orak kitu tau ajaran baru apeh nang kau barita ntu? 20Sabab, kau nang maba ada barape hal nang mangap ka ka'enga orak kitu. Orak kitu tau apeh maksud hal-hal ntu." 21(ntu nyan, samua orak Atena wan orak-orak asing nang diap ka ngaan udah biasa ngabis waktu mpu'ya ngan angin ngawe apeh-apeh salain madah ato nangar hal nang baru).22Maka, Paulus dadek ka tangah-tangah Areopagus wan bakata,"Hei orak-orak Atena, aku ngamat kau dalap sagala hal kau na religius banar. 23Sabab, pas aku gik kalili'k wan mprati banda-banda nang kau sambah, aku uga namu sote altar ngan tulisan ntu,'KE_PADA ALLAH NANG ANGIN LI'KANAL.' Kaena na, apeh nang kau sambah tanpa nganal'ya, na lah nang aku mere tau ka kau.24Allah nang ncipta dunia wan sagala apeh nang ada ka dalap'ya, kaena Ia adalah Tuhan atas maramang wan bumu, angin diap ka dalap kuil-kuil nang li'muat ngan langan kaleno, 25angin uga Ia ngelayan ngan langan-langan kaleno, sabab Ia mbutuh suatu hal kaena Ia sorak nang mere ka sapeh idup,banapas,wan sagala ada'ya.26Ia ncipta, dari siko orak, samua bangsa umat kaleno ntu'k diap ka saluruh muka bumi ntu, satalah natap musim-musim wan batas-batas tampat idup mpu'ya, 27biar mpu'ya ngago Allah, tapi mungkin mpu'ya bisa nyantuh'Ya wan namu'Ya biarpun Ia angin jauh dari diri sorak-sorak.28Sabab, ka dalap Ia, diri idup, bagara'k, wan ada. Macam uga punjangga-punjangga kau sorak nang bakata,"Kaena diri ntu uga adalah katurun-Ya.' 29Jadi, kaena diri ntu katurun Allah, diri saharus'ya angin bapikir kalo keadaan Ilahi na macam amas, ato perak, ato batu, sote wujud nang li'ncpta dari trampilan wan pamikir kaleno30Oleh kaena na, satalah ngabai masa-masa bodoh, ntu Allah mere tau samua orak ka mane-mane batobat, 31kaena Ia udah nantu ari pas Ia nak ngaki dunia dalap nak ngadil lewat siko Orak nang udah li'nantukan-Ya, satalah Ia mere bukti ka samua orak ngan ngelumpat Orak na dari ntara orak mate."32Pas, mpu'ya nangar tantang ke_bangkitan dari ntara orak mate, barape orak mule ngolo, tapi nang lain bakata,"Orak kitu mao nangar kau agi tantang hal ntu." 33Maka, Paulus ampus dari tangah-tangah mpu'ya. 34Tapi, ada barape orak nang gabong ngan'ya wan njadi pacaya, li'ntara'ya uga ada Dionisius, ngota Areopagus, wan seorak mbini banama Damaris, sarta ada barape orak lain nang basama wan mpu'ya.Chapter 18
1Udah na, Paulus napuk Atena wan ampus ka Korintus. 2Lalu, Paulus namu orak Yahudi banama Akwila, keturun Pontus, baru laka atak dari Itali basama bini'ya, Priskila, kaena Klaudius udah nyuruh samua orak Yahudi napuk Roma. Paulus atak ka mpu'ya, 3Kaena mpu'ya punya pegawe nang sama, Paulus diap basama mpu'ya wan begawe kaena pegawe mpu'ya muat dango.4Lalu, Paulus betukar pikir li Sinagoge tiap ari sabat wan berusaha ntuk ngeyakin orak-orak Yahudi wan Yunani. 5Lalu, wa'tu Silas wan Timotius turut dari Makedonia, Paulus mulai ngabdi diri ya sepenuhnya ntuk mbrita firman sambel bersaksi ngan sunguh-sunguh ke orak-orak Yahudi bahwa Yesus na Kristus.6Tapi, wa'tu mpu'ya nantang wan mbila Paulus, ia ngibas baju'ya Aku bersih. Mulai sekarang wan seterus ya, aku nak ampus ka bangsa-bangsa lain."7Lalu, ya napuk tampat na wan ampus karumah orak nang benama Titius Yustus, seorak bukat Yahudi nang nyembah Allah, nang rumah ya ada kesebalah Sinagoge. 8Krispus, kepala Sinagoge, jadi pecaya ka Tuhan nang babis orak nang diap ka runmah ya, banyak orak Korintus nang laka nanggar Paulus jadi pecaya wan li baptis.9Lalu, Tuhan madah ka Paulus wa'tu malam pas ya nele, " Jangan takut, tapi taruslah ngomong wan usahlah diap, 10Kaena Aku yok kau wan ngin seorak pun nang nyerang kau ntuk nganiaya kau kaena ada banyak umat-Ku ka kota ntu." 11Lalu, Palus diap kesana selama 1 taut 6 bulat, sambel ngajarkan firman Allah ka ntara mpu'ya.12Lalu, ketika Galio jadi Prokonsul Akhaya, orak-orak Yahudi dengan seati lumpat ngelawan Paulus wan maba'ya ka adap bangku pengadilan, 13Wan bakata, " Orak sedang mempengaruhi banyak orak ntuk nyembah Allah nang belawan dengan Hukum Taurat."14Tapi, wa'tu Paulus ampir muka molot'ya, Galio madah ka orak-orak Yahudi na, " Jika ntu masalah ngelanggar ato kejahatan nang keji, hai orak-orak Yahudi, aku patut betanggung jawab atas pekara kau. 15 Tapi, jika ntu adalah persoalan tentang kata-kata, wan nama-nama wan ukuman sorak, uruslah ukum kau sorak, aku inga jadi Hakim atas hal ntu."16Lalu, Galio ngoser mpu'ya dari ruangb pengadilan. 17Laka na, mpu'ya babis nangkap Sostenes, kepala Sinagoge, wan mangkong'ya ka dalap rruang pengadilan. Tapi, Galio ngin nele hal-hal na.18Wa'tu na, Paulus diap babarape ari agi, lalu pamit ngan orak-orak nang seiman wan belayar ka Siria, besama ngan Priskila wsn Akwila. Ka Kengkrea, Paulus udah ngunting bu'u ya. 19Lalu, mpu'ya cacah ka Efesus wan Paulus napuk Priskila wan Akwila ka sana, tapi ya sorak tama ka Sinagoge wan betukar pikir ngn orak-orak Yahudi.20Wak'tu mpu'ya minta Paulus ntuk diap lebih lama, Paulus angin setuju, 21Tapi pamitan ngan mpu'ya wan madah," aku kembali agi kakau jika Allah mengendaki'ya.'' wan, ia belayar dai Efesus.22Wa'tu na ia turut ka Kaisarea, ia naek wan mere salam ka jemaat, lalu turut ka Antiokhia. 23Lalu, laka ngabis beberape wa'tu ka'sana, ia napuk tampat na wan ngelilik tampat satu ke tampat nang lain ka wilayah Galatia wan Frigia, sambel menguatkan anak buah babis na.24Wa'tu na, ada orak Yahudi banama Apolos, keturun Aleksandria, datak ka Efesus. Ia adalah seorak nang pelajar wan tau dalap hal Kitab Suci. 25Orak tu udah li ajarkan tentang jalat Tuhan wan semanggat ka dalap Roh. Ia madah wan ngajar ngan ati-ati hal-hal tentang Yesus, tapi ia hanya tau Baptisan Yohanes. 26Ia mulai ngomong ngan brani ka dalap Sinagoge, tapi wa'tu Priskila wan Akwila nangar'ya mpuya narik ka samping wan njelasnya ka ia jalat Allah ngan lebih baik wan tepat.27Lalu, wa'tu Apolos nak nyebrang ka Akhaya, orak sana nang seiman meneguhkan wan nulis ka anak buah agar nyambut kedatangan'ya. Wa'tu ia cacah, ia banyak nolong mpuya nang oleh kaena anugrah lalu jadi pecaya, 28Kaena ia ngan kuat mbantah orak-orak Yahudi ka orak banyak, sambel nunjuk Kitab Suci bahwa Kristus'lah Yesus.Chapter 19
1jukut ntu tajadi, kenitu Apolos badiap li Konrintus, Paulus ngelalui daerah pedalaman wan sampe li Efesus. li sana, ia namu berape murid. 2Paulus madah ka mpu'ya, "apekah kao narima Roh Kudus wa'tu kao talah njadi pacaya?" mpu'ya jaut, "angin, bahkan wak'itu angin parnah ndangar bahwa ada Roh Kudus."3lalu, Paulus madah, "li dalap ape, udah na, kao li baptis?" njaut mpu'ya, "li dalap baptisan Yohanes." 4Paulus madah, "Yohanes ngebaptis ngan baptisan pertobatan, sambel meretahu orak-orak ntuk pacaya ka seorak nang mao atak laka ia, ialah ka Yesus."5setalah mpu'ya ndagar ntu, mpu'ya libaptis li dalap nama Tuhan Yesus. 6udah na, wa'tu Paulus telah numpak langan ia atas mpu'ya, Roh Kudus atak ka atas mpu'ya, lalu mpu'ya mule ngomong dalap manyak bahasa wan bernubuat. 7mpu'ya babis berjumlah kira-kira dua belas orak laki-laki.8maka, Paulus tama ka Sinagoge wan ngomong ngan berani selama tiga bulat, sambel batukar pendapat wan ngeyakin mpu'ya tentang kerajaan Allah. 9tapi, wa'tu berape orak ngerasa hati wan nolak pacaya, sambel ngata jukut nang jahat tentang jalat ntu li hadap orak manyak, Paulus napuk mpu'ya wan maba rombong murid ampus, sambel batukar pendapat satiap hari li sekolah Tiranus. /v 10hal ntu bejalat selama dua tahun sehingga babis orak nang diap li Asia ndangar firman Tuhan, baik orak-orak Yahudi maupun orak-orak Yunani.11Allah muat banyak mukjizat yang luar biasa ngelalu langan Paulus, 12sehingga saput langan ato celemek nang parnah kana kulit Paulus limaba ka orak-orak sakit, maka penyakit mpu'ya hilang wan roh-roh jahat kaluar dari mpu'ya.13namun, berape pengoser setan Yahudi nang bejalat keliling barusaha madah nama Tuhan Yesus atas orak-orak nang kerasukan roh-roh jahat sambel madah, "aku nyumpah kao dalap nama Yesus nang Paulus meretahu!" 14tujuh muda laki-laki Skewa, salah sorak imam aya Yahudi, nang li maut ya.15tapi, roh jahat ntu jaut wan madah ka mpu'ya, "aku kanal Yesus wan aku tahu tentang Paulus , tapi sape kao?" 16lalu, orak nang kerasukan roh jahat ntu ngelompat ka arah mpu'ya, wan nguasa atas mpu'ya, man ngalah mpu'ya babis sampe mpu'ya lari dari rumah dalap kondisi telanjak wan taluka. 17hal ntu li nao oleh babis kampong Efesus, baik orak-orak Yahudi maupun orak-orak Yunani. wan, mpu'ya babis njadi gali wan nama Tuhan Yesus makin li mulia.18banyak dari ntara mpu'ya nang udah njadi pacaya tatap atak, sambel ngaku wan mere tahu perbuatan-perbuatan mpu'ya. 19lalu, banyak dari mpu'ya nang parnah ngelaku sihir, ngumpul buku-buku mpu'ya wan nunu ya li depan babis orak. wan, mpu'ya ngitong nilai buku-buku ntu wan namu nilai nyampe 50.000 kaping perak. 20jadi, firman Tuhan terus batumbuh wan bakuasa.21setalah hal-hal ntu selesai, dalap Roh, Paulus bamaksud ampus ka Yerusalem setalah ia udah ngelalui Mekadonia wan Akhaya, ngan madah, "setalah aku badiap li sana, aku uga arus nele Roma." 22wan, setalah ngutus dua orak nang melayani ka Makedonia, ia lah Timotius wan Erastus, ia sorak badiap berape waktu li Asia.23sekitar waktu na, li sana tajadi kerusuhan nang angin amuk mengenai jalan ntu. 24sebab, ada orak banama Demetrius, nang muat kuil-kuil perak Dewi Artemis, mere penghasilan nang angin damuk bagi tukang-tukang ya. 25rombong tukang ntu li ngumpul basama ngan pegawe li bidang sarupa wan madah, "senjadi, kao nao bahwa kemakmuran manak berasal dari perusahaan ntu.26lalu, kao nele wan ndangar bahwa, bukat hanya li Efesus ngelainkan ampir li seluruh Asia, Paulus telah ngebanar wan muat banyak orak balek ngan madah bahwa Allah nang li muat ngan langan keleno bukat lah Allah. 27hal ntu bahaya bukat hanya bahwa usaha manak labuh ka dalap hinaan, tapi uga kuil Dewi Artemis nang agung ntu angin sedamuk pun li hitong, wan ia, nang li sembah li seluruh Asia wan dunia, bisa kahilangan kaagungan ia.28wa'tu mpu'ya ndangar hal ntu, mpu'ya njadi asa bila wan ngampak, "Ayalah Artemis dewi orak Efesus!" 29lalu, kota ntu li manuh ngan kakacauan wan mpu'ya kamamoh barombong ka gedung kesenian sambel nyeret Gayus wan Aristarkhus, orak Makedonia nang nak lah page sejalat Paulus.30namun, wa'tu Paulus mao ampus tama li ntara orak banyak, para murid angin mbiar ia. 31bahkan, berape nang aya Asia nang bapage ngan ngirim sebuah pasat kahadap ia wan barulang kali mamohon kahadap ia ntuk angin nyerah diri ka gedung kesenian ntu. 32maka, sebagian ngampak jukut wan sebagian nang lain, kaena kumpulan ntu ada dalap kakacauan wan sebagian aya dari mpu'ya angin tau ape alasan mpu'ya telah atak bakumpul.33sebagian dari orak banyak ngemutus Aleksander kaena orak-orak Yahudi telah ndorong ka depan, wan setalah Aleksander mbiar isyarat ngan langan, ia bamaksud muat pembela li hadap orak banyak. 34namun, wa'tu mpu'ya nganal bahwa Aleksander nak lah orak Yahudi, selama kira-kira dua jam, mpu'ya babis ngampak ngan sote suara, "Ayalah Artemis, dewi orak Efesus!"35setalah panitera kota?36jadi, kaena jukut ntu angin bisa li bantah, kao seharus ya tetap tanang wan angin batindak capat. 37sebab, kao telah maba orak-orak ntu ka kitu, nang angin ngarampok kuil ato ngujat dewi wakitu.38oleh kaena ntu, jika Demetrius wan tukang-tukang nang basama-sama ngan ia mumpu keluhan tahadap seorak, pengadelan li muka wan ada prokonsul. biar mpu'ya ngaju tuntutan sote tahadap nang lain. 39namun, jika kao mao jukut hal nang lain, hal ntu bisa li selesaikan dalap sidang rakyat manurut hukum. 40sebab, wakitu badiap dalap bahaya ntuk li nuduh atas kerusuhan hari ntu kaena agin ada alasan ape pun nang bisa wakitu njalas tentang patumuan nang kacau ntu." 41setalah ia madah hal-hal ntu, ia mbubar kumpulan orak.Chapter 20
1Laka karusuhan na habis, Paulus ngumpul ayuk murid,gan laka nguat hati mpu'ya, iapamit gan mpu'ya wan ampus ka Makedonia. 2 Laka ia ngelalu daerah-daerah ka sana mare ka ayuk mpu'ya man murid-murid Kristus ka daerah Makedonia manyak nasihat, ia bare ka Yunani. 3Man, ka sana Paulus be dish selama 3 bulat. kaena orak-orak Yahudi muat rencana da melawan ia saat ia berlayar ka Siria,ia mutus da mali'k ngelalu Makedonia.4Paulus batamah man oleh Sopater tak Berea, anak Pirus, man Aristarkhus gan Sekundus, tak Tesalonika, man Gayus tak Derbe, man Timotius, serata Tikhikusman Trofimus tak Asia.5 Mpu'ya ampus labih awal sambel nganti kami ka Troas.6 Tapi kami balayar atak Filipi abios Ari Raya Roti ana Baragi, man atak ka mpu'ya ka Troas dalab 5 ari, ka sana kami badiab salam 7 ari.7Wa'tu ari sote minggu na ntu orak Yahudi ari dalam minggu di mule satalah mataari tama wa'tu ari Sabtu tapi Lukas make waktu Yunani ka dalam ayat ntu. maka nang di maksud ia adalah minggu malam, saat kami sadang bakumpul basama mau macah roti , Paulus madah ka mpu'ya kaena barancana mau ampus ka ari nang lain, wan ia mere banya pasat samapai tangah malam. 8ada manya lampu ka ruang atas. tampat kami bakumpul.9Man, ka ngaun ada nang bujak banama Eutikhus sadang duduk ka jendela gan tengalap dalab tidur nang pulas. lalu samantara Paulus teru bapadah dalap watu nang lama, ia samakin temngalap dalap tidur man labuh tak lante katalu man dingankat dalap kaadaan dah mati.10 tapi, Paulus turut lalu ninih diri ka atas ia, man maluk ia lalu madah ," usah ingar kaena nyawa ia masih ada ka dalab ia."11Wa'tu Paulus ma'li, lalu macah-macah roti man makat, ia madah ka mpu'ya dalab wa'tu nang lama, sampai dini ari, abis na ia ampus.12 Mpu'ya mba orak muda na pulang dalab keadaan idup man ngerasa sangat sanang.13Tapi, abis ampus labih dulu ka kapal, kamana balayar ka Asos ngan maksud ngago Paulus ka sana kaena ia udah barunding bagesana, ia saorak ada maksud ampus ka sana man bajalat kaki. 14man, wa'tu ia batamu man kami ka Asos, kami ngago ia, abis na ampus ka Metilene.15Setalah berlayar atak sana, kamanak atak nalap ari ka Khios. Ari nang lain kamana sama Samos man sote ari agi kamana sampai ka Miletus.16 sebab, Paulus udah mutus da balayar ngelalu Efesus agar ia ana ngabis wa'tu ka Asia kaena ia capat-capat atak ka Yerusalem, kalo bisa, pas ari Pantekosta.17Atak Miletus, Paulus ngutus orak ka Efesus man nyuruh da ntua jemaat atak ka ia. 18man, wa'tu mpu'ya atak ka ia, ia madah ka mpu'ya,"da kao sorak pane, bage mane aku idup ka tangah kao selama ntu, saat pertama kali aku nginja batih ka Asia,19 sambel ngelayani Tuhan man sagala kerendahan ati, man ae mata man ngan pasoalan2pasoalan nang nimpa aku ngelalu niat orak-orak Yahudi, 20bagaimane aku na nahan diri da mere berita kla kao sagala sesuatu mnang baguna man ngajar kao ka adap orak manyak man tak dango ka dango. 21basunguh-sunguh mere kesakasian, bai't ka orak-orak Yahudi maupun orak-orak Yunani, tentang pecaya ka Allah man beriman ka Tuhan diri, Yesus KLristus.22Man kini ntu, tele'lah, gan di ngabat oleh Roh aku sadang dalab pajalad ku ka Yerusalem, ngin nao ape nang terjadi ka aku ka ngaan,23 kacuali bahwa Roh Kudus basaksi sunguh-sunguh ka tiap kota, ka bahwa panjara man siksa udah nungu ku.24 Tapi aku inga ngangap idupku baraga bagi diriku sorak sampai aku bisa nuntas tugasku man pelayanan nang aku mulih tak Tuhan Yesus, nga besaksi man sunguh-sunguh soal Injil anugerah Allah.25Man kini ntu, telelah, aku nao bahwa ngin ada ka antara kao, nang kao aku bakelilik mere kerajaan, akan nele muha ku agi.26 kaena na, aku basaksi ka kao ari ntu bahwa aku angin basalah atas darah kao sebabis.27 kaena, aku angin nahan diri da mere nao ka kao sebabis rencana Allah.28Jaga boh diri kao sorak man kawan 29na. Aku nao bahwa laka aku ampus, serigala-serigala ganas mau atak ka antara waksana, angin menyayangkan kawanan 30na. Man, ka antara waksana sorak ada bangkit orak-orak nang madah tentang hal-hal penyesat bagi narik murid-murid tak mpuya.31Oleh kaena na, bajaga-jagalah, sambel ngingat bahwa siag man malam, selama 3 taut, uku angin berenmti ngingat waksana masing-masing man ae mata.32 Man kini ntu, aku nyerah waksana ka Tuhan man ka firman anugrah-Nya nang sangup ngangkat waksana man mere waksana warisan ka antara sebabis orak nang di kudusklan.33Aku angin da mpu perak, man emas, man pakaian sape pun.34 waksana sorak nao bahwa langan ntu melayani keperluanku man mpuya nang berayuk gan aku.35 Dalab sebabis hal, kau udah nuju ka waksana bahwa man bakerja karas bagesana diri arus nolong nang lemah man ngigat pamadah Tuhan Yesus, bahwa Ia sorak madah,"Lebih sanang mere tak manarima. "36Man, wa'tu ia madah hal-hal na, ia balutut man badoa basama mpuya babis.37 Lalu ada manyak tangisan ka antara mpuya sebabis man meluk tege Paulus man ncium ia. 38Mpuya sangat basedih, apeagi kaena kata-kata nang ia katakan bahwa mpuya angin nele muha ia agi, lalu mpuya ngayuk Paulus ka kapal.Chapter 21
1Laka orak kitu bepisah dari mpu'ya wan dah nolak, 2Lalu laka orak kitu namu kapal nang nyebrang ka Fenisia, orak kitu naek kapal wan belayar.3Wa'tu orak kitu udah mulai nele Siprus kaena kapal nak nurut muatan'ya. 4Laka betamu ngan anak buah, orak kitu diap ka sana selama tujuh ari. Lalu, melalui Roh, mpuya terus mere nasehat ka Paulus agae ngin ka Yerusalem.5wa'tu orak kitu ka sana udah abis. orak kitu brangkat wan lanjut pejalanan orak kitu. Mpuya babis, besama bini wan anak'ya, ngantan orak kitu ka luar kota. Lalu, laka belutut ka pantai wan bedoa, 6Orak itu pamit ka satu sama lain. Lalu, orak itu naek ka kapal lalu mpuya pulak ka rumah agi.7Laka orak kitu ngakiri pejalat dari Tirus, orak kitu cacah ka Ptolemais, lalu orak kitu nanya k orak sana seiman, lalu diap besama mpuya selama seari. 8Laka ari selanjut'ya, orak kitu ampus ka Kaisarea, lalu diap besama'ya. 9Ia punya empat anak perawan nang bernubuat.10Wa'tu na orak kitu diap selama beberape ari, seorak nabi benama Agabus turut dari Yudea. 11Lalu, laka nusun orak kitu, ia nangkak ikat pinggang Paulus wan ngaban langan wan batis'ya sorak, lalu madah, " Ntulah nang Roh Kudus madah,' Dengan cara ntu orak-orak Yahudi ka Yerusalem ngaban orak nang punya ikat pinggang ntu, wan nyerahkan'ya ka langan bangsa-bangsa lain.''12wa'tu orak kitu nanggar hal ntu, orak kitu wan orak-orak nang diap ka'sana mohon ka Paulus supaya ngin naek ka Yerusalem. 13Lalu, Paulus nyaun, " Ape nang kau ngawe, nangis wan ngancur ati'tu? Sabab, aku siap, bukan hanya kana kaban, tapi ntuk mati ka Yerusalem demi nama Tuhan Yesus." 14Lalu, kaena Paulus ngin bisa li yakin kan, orak kitu diap wan madah," Biarlah Kehendak Tuhan nang tejadi".15Laka ari-ari na, orak kitu siap-siap nak brangkat ka Yerusalem. 16Beberape anak buah dari Kaisera ga ampus besama ngan orak kitu, sambel maba orak kitu ka romah Manason, orak Siprus, seorak anak buah dah lama, orak kitu bediap dengan'ya.17Laka orak kitu cacah ka Yerusalem, orak sana nang seiman nyambut orak kitu ngan ripo. 18Lalu, laka ari berikut'ya, Paulus ampus besama orak kitu ngunjung Yakobus. 19Laka nyampai salam ka mpuya, Paulus mulai ncreta sote-sote hal nang udah Allah ngawe ka ntara bangsa-bangsa lain melalui pelayanan'ya.20Lalu wa'tu mpu'ya nanggar, mpuya muji Allah. Lalu, mpu'ya madah ka Paulus, "Telelah, dua nyadi, beberape ribu orak ka ntara orak-orak Yahudi ka sana njadi pecaya ka mpu'ya babis giat akan Hukum Taurat, 21Lalu mpu'ya laka kana bere tau tentang kau, yakna bahwa kau ngajar babis orak Yahudi ka ntara bangsa-bangsa lain ntuk menyimpang dari ukum Musa,sambel mere tau ka mpu'ya ntuk ngin nyunat anak mpu'ya menurut adat istiadat diri.22Lalu, ape nang arus diri ngawe? Mpu'ya pasti nanggar bahwa kau dah atak. 23Oleh kaena itu, ngawelah ape nang orak kitu madah ka kau. Ada empat orak dari orak kitu nang ada ka koroh Nazar, 24Bahwa mpu'ya udah sucikan kau besama mpu'ya. Dengan na, babis orak tau bahwa omong kosong hal-hal nang dah kana bere tau ka mpu'ya tentang kau, tapi bahwa kau sorak uga idup menurut Ukum Taurat.25Lalu, meengenai bangsa-bangsa nang lain jadi pecaya, orak kitu udah nulis surat wan memutuskan bahwa mpu'ya arus ngindar dari, ' Daging nang dah lipesamb ahkan ka berhala-berhala, wan dari darah, wan dari ape nang udah li kekel, wan dari dosa-dosa seksual."26 Lalu, Paulus maba orak-orak na, lalu ari berekut'ya, laka ya udah mensucikan diri'ya besama yok mpu'ya, ia tama ka dalap Bait Allah wan mere tau masa penyucian.27Wa'tu ampir ganap tujuh ari, orak-orak Yahudi dari Asia, laka nele Paulus ka dalap Bait Allah, ngasut orak banyak wan nangkap Paulus, 28Sambel ngampak, " Hai orak-orak Israel, Tolong! Orak ntulah nang ngajar babis orak ka mane-mane ngelawan bangsa diri, wan Ukum Taurat, wan tampat tu. Lalu, labih agi,ia bahkan maba orak-orak Yunani ka dalap Bait Allah wan udah ngotor tampat Suci tu!" 29Sabab, sblum mpu'ya laka nele Trofimus, orak Efesus, besama mpu'ya ka dalap kota wan mpuya ngira Paulus udah maba'ya tama ka dalap Bait Allah.30Lalu, babis kota jadi heboh wan babis orak-orak datak rami-rami. Mpu'ya nangkap Paulus wan narik maba keluar dari Bait Allah, lalu pintu-pintu Bait Allah segera kana tutup. 31Lalu mpu'ya berusaha nak munuh'ya, cacahlah laporan ka kepala pasukan Roma bahwa babis Yerusalem gik dalap kekacauan.32Wa'tu na ga, ia maba rombong anak buah dari para Perwira, lalu kelama turut ka mpu'ya. Lalu, wa'tu orak banyak nele kepala rombong wan anak buah,mpu'ya lalu branti mangkong Paulus. 33Laka na, kepala rombong nyamak Paulus wan nangkap'ya, lalu mrentah agar Paulus li kaban ngan dua rante. Lalu, ia mulai btanya sape Paulus wan ape nang udah ya ngawe na.34Tapi, sebagian dari orak banyak na ngampak sesuatu wan sebagian nang lain'ya. Lalu, wak'tuia angin nao dengan pasti kaena kerusuhan na, ia mrentah agar Paulus li baba ka markas. 35Wa'tu iya cacah ka tangga, Paulus Paulus harus li tangkon rombong anak buah kaena amukan kerumunan orak, 36Sabab, orak banyak na tarus nuna mpu'ya, sambel ngampak," Guserkan iya na!".37Sementara Paulus nak kana baba tama ka markas, Paulus ngomong ka kepala pasukan, "Boleh dok aku madah sesuatu ka'kau?" Lalu, kepala pasukan na nyaut, " Kau tau bahasa Yunani? 38Kalo cam sana, kau bukat orak Mesir nang beberape wa'tu na lalu timul pemberontakan wan mimpin empat ribu orak pembunuh ka Padang Gurun?"39Lalu, Paulus madah, " Aku adalah orak Yahudi dari Tarsus, Kilikia, seorak warga dari kota nang penting. Aku mohon, ijinkan aku ngomong ka orak-orak na." 40Lalu, kepala pasukan mere ijin, Paulus bediri ka tangga wan mere kode ka orak-orak makai langan'ya. Lalu, wa'tu suasana udah jadi tenang, ia ngomong ka mpu'ya makai bahasa Ibrani sambel ngomong.Chapter 22
1"sodara-sodara wan Bapak-bapak, dangar pembelaan ku sekarang ka kau." 2watu mpu'ya nangar kalo Paulus nyaru mpu'ya dalap baasa Ibrani, mpu'ya makin tediap, lalu Paulus bekata,3aku ntu adalah orak Yahudi, nang laher ka Tarsus, Kilikia, tapi aya ka kota ntu, di ndidik li oroh Gamaliel duan ketat sasuai hukum apek bare manak, wan njadi giat ntu'k Allah, nang sama mage kau babis ari ntu. 4Aku nyiksa jalat ntu'k sampai ka kamatian, ngabat wan nama mpu'ya baik laki-laki maupun nang bini, ka dalap penjara, 5mage Imam nang aya wan babis majelis penatua bisa bersaksi kak aku. dari mpu'ya aku nerima surat-surat ntu'k sodara-sodara k Damsyik wan ampus ntu'k ngabat mpu'ya nang ada li sana ka Yerusalem njadi tahanan nang mao dingukum.6maka, tajadilah sementara aku gik dalap perjalanan wan ampir nyampai li Damsyik, kira-kira siak ari, tiba-tiba ada suatu sinar nang tarak dari maramang besinar ngelilik aku. 7Aku ta duduk ka tanah wan nangar suara bakata ka aku,'Saulus, Saulus, ngape kau nyiksa aku?' 8lalu ia madah ka aku,'Aku ntu lah Yesus dari Nazaret, nang gik kau nyiksa.'9orak-orak nang duan aku nele cahaya na, tapi angin ngerati suara orak nang gik ngomong ka aku na. 10lalu, aku madah,'ape nang harus aq muat, Tuhan?' wan, Tuhan pun nyaut aku,'dirilah wan ampuslah ka Damsyik, wan tak ngaan, kau akan dimere tau babis nang udah li natap ntu'k kau lakukan.' 11watu aku ngin bisa nele kaena kemuliaan cahaya na, aku li ngirik oleh orak-orak nang duan aku wan tama ka Damsyik."12lalu, ada orak nang nama ia Ananias, ia orak nang saleh nurut Hukum Taurat nang di kanal baik oleh babis orak Yahudi nang diap tak ngaan, 13atak ka aku, wan satelah na diri ka sampingku, ia bakata,' sodara Paulus, nelelah, aku bisa nele agi'k wan nele'ya.14wan ia bakata. 'Allah ape'k bare manak nentapkan kau ntu'k supaya nao kehendak-Nya wan nele nang banar, wan nangar suara dari molot-Nya, 15kaena kau akan njadi saksi bagi-Nya , ntu'k babis orak tentang apeh nang udah kau nele wan kau dangar. 16wan kini ntu'k, ngape kau nunda-nunda? lumpatlah wan berdirilah kau dibaptis, lalu bersihkan dosa-dosa kau sambel nyaru nama-Nya."17wa'tu aku bale'k ka yerusalem wan agi'k badoa li Bait Allah, aku dikuasai Roh, 18wan aku pun nele Ia ngomong ka aku, 'capatlah wan segera kaluar dari Yerusalem, kaena mpu'ya angin mungkin narima kesaksian kau tentang aku.'19lalu, aku bakata,'Tuhan, mpu'ya sorak nao kalo aku nguruk wan ngabat mpu'ya nang pacaya kak Kau dari sote'k sinagoge ka nang lain'ya. 20lalu, watu darah saksi-Kau, Stefanus, dinumpah aku jak gik cagat ka ngaan, nyetuju wan njaga pakai-pakai orak-orak nang munuh'ya.' 21satelah na Yesus bakata ka aku'ampuslah kaena aku mao ngutus kau dari bangsa-bangsa lain.'''22orak manyak na pun nagar ape kata Paulus. satelah na, mpu'ya babis nangkat suara mpu'ya wan bakata,''Bunuh jak orak nang mage sana dari bumi ntu, kaena ia angin pantas ntu'k idup!" 23lalu, sementara mpu'ya gik antam ngampak, wan nabak jubah mpu'ya wan ngamur dabu ka udara, 24ketua pasukan na pun mrintah supaya Paulus dimaba ka markas, sambel madah kalo Paulus arus dim'riksa duan cambukan biar ia namu alasan ngape mpu'ya na ngampak ngelawan ia bage sana.25tapi, watu mpu'ya udah nyantang duan tali-tali kulit na,lalu Paulus bakata ka perwira nang gik cagat sama'k ia,''Apeh kah sah bagi kau ntu'k nyambuk seorak nang adalah seorak warga negara Roma wan tanpa di ngadel?'' 26watu perwira na nangar'ya, ia na pun lalu ampus ka ketua pasukan na wan madah'ya, kata'ya."apeh nang mao kau muat? soal nya, orak ntu adalah seorak warga negara Roma.''27maka ketua pasukan na pun atak wan bakata ka Paulus, "padah ka aku apehkah kau na seorak warga negara Roma?" lalu, Paulus pun madah,''ao." 28lalu ketua pasukan na nyaut ia "Aku namu warga negara ntu duan duit nang manyak.''wan Paulus pun bakata,"tapi, aku kan njadi warga negara ntu kaena aku laher ka kia." 29lalu orak-orak nang mao mriksa Paulus na ntadi pun lalu dari napuk ia wan ketua pasukan na njadi gali watu ia nao kalo Paulus na adalah se'orak warga negara Roma wan kalo ia udah ngabat'ya.30tapi, watu nalap ari'ya kaena ketua pasukan angin nao apeh alasan nang banar'ya ngape Paulus di nodoh oleh orak-orak Yahudi na,ia pun lalu ngalapas Paulus wan m'rintah imam-imam ketua serta babis Sanhedrin ntu'k bekompol, lalu ia maba Paulus turut wan ngadap'ya ka tangah-tangah mpu'ya.Chapter 23
1Paulus natap sanhedrin wan bakata"saudara-saudaraku, aku udah n'jalan idupku duan sepanuh ati nurani nang baik li adap Allah sampai ari ntu." 2lalu, Imam nang aya Analisis na nyuruh orak-orak nang cagat li samak Paulus ntu'k nampar molot Paulus. 3lalu, Paulus pun bakata kak'ya, "Allah mao nampar kau, hei kau dinik nang di ngacat putih! apeh kau duduk ntu'k menghakimi aku nurut HukumTaurat, tapi melanggar hukum na duan nyuruh aku di nampar?"4orak-orak nang cagat samak'ya bakata,"apeh kau ngina Imam Allah nang aya?" 5lalu Paulus bakata,"aku angin nao, saudara-saudara, kalo Ia adalah Imam nang aya. soal'ya ada tetulis,'usah kau ngomong jaa't tentang pemimpin bangsa kau na.'''6tapi, wa'tu Paulus nao kalo separoh dari na adalah orak-orak Saduki,, Paulus madah ka Sanhedrin, "saudara-saudara, aku ntu adalah orak Farisi, anak orak dari Farisi. Aku ntu gik di ngadel oleh kaena pengharapan wan kebangkitan orak mati!" 7wa'tu Paulus ngomong soal ntu, lalu timul lah selisih antara orak-orak Farisi wan orak-orak Saduki, wan sekompol orak-orak na tebagi-bagi. 8soalnya orak-orak Saduki bakata bahwa angin ada kebangkitan, angin ada malekat, wan uga'k angin ada Roh, tapi orak-orak Farisi ngako na babis.9lalu, bekate'k wan ayo ahli Taurat nang dari kelompok Farisi na cagat wan m'bantah duan karas,"wa'kitu angin namu hal nang salah duan orak ntu. magemene kalo'k roh ato Malekat udah ngomong kak'ya?" 10wa'tu perselisihan na makin berkembang, ketua pasukan na gali kalo Paulus mao di ngeramak-ngeramak oleh orak manyak na, lalu nyuruh ayo prajurit-prajurit na ntu'k turut wan ngalap Paulus dari tangah-tangah mpu'ya wan paksa, lalu maba'ya ka markas.11wa'tu malam nalap'ya, Tuhan cagat ka sabalah Paulus wan bakata,"Kuatkan ati kau kaena kau udah bersaksi duan sungguh-sungguh tantang Aku ka yerusalem, duan mage ntu kau uga'k arus bersaksi ka Roma.12wa'tu ari dah siak, orak-orak Yahudi na ngadakan ntu'k be'sekongkol wan ngabat diri mpu'ya sorak duan ba sumpah ntu'k angin makat ato cocok apeh pun sampai mpu'ya na munuh Paulus. 13ada labih dari ampat puluh orak nang be'sekongkol ntu.14mpu'ya na pun atak ka ketua imam-imam wan tua-tua na, lalu bakata,"wa'kitu udah ngabat diri wa'kitu sorak duan be'sumpah ntu'k angin mapak apeh pun sampai wa'kitu munuh Paulus. 15sekarang, oleh kaena na, kau wan Sanhedrin, mere tau ka ketua pasukan ntu'k melawan'ya turut ngadap kau, seolah-olah kau mao mutuskan pekara'ya duan lebih teliti agi wan wa'kitu siap ntu'k m'bunuh'ya sabelum ia na samak ka tampat ntu.16tapi, anak nang laki-laki dari saudara nang bini Paulus nangar tentang penangkapan na, lalu ia dari wan tama'k ka markas,wan madah ka Paulus. 17lalu Paulus nyaru salah se orak perwira wan bakata,"baba lah anak muda ntu ka ketua pasukan , kaena ia ntu ada sesuatu nang mao li ngelapor kak'ya."18, maka perwira na ampus maba'ya ka ketua pasukan wan bakata,"Paulus, tahanan na, nyaru ku wan minta aku ntu'k maba anak muda ntu kak kau, kaena ia ntu mao madah sesuatu ka kau na." 19ketua pasukan na migak langan anak muda na, lalu narik'ya ka samping wan mole nanya anak muda na secara pribadi,"apeh nang mao kau ngelapor kak aku?"20lalu, ia na nyaut,"orak-orak Yahudi udah sepakat minta kau ntu'k maba Paulus turut ka Sanhedrin nalap, seolah-olah mpu'ya na mao nanya sesuatu nang lebih teliti agik tantang ia. 21jadi, usah nagar mpu'ya na kaena ada lebih dari ampat puluh orak dari mpu'ya na gik ngadang Paulus, nang besumpah ntu'k angin makat wan angin cocok sampai mpu'ya munuh Paulus. wan kini ntu'k mpu'ya na udah siap wan gik nunggu persetujuan kau."22lalu ketua pasukan na nyuruh anak muda na dari, sambel ba pasat kak'ya,"usah kau madah kak sape pun kalo kau udah madah kak aku tentang hal-hal ntu." 23lalu, ketua pasukan na nyaru dua orak perwira wan bakata," siapkan dua ratus tentara, duan tujuh puluh penunggang kuda wan dua ratus prajurit nang ba'senjata ntu'k brangkat ka Kaisarea, jam tiga malam ntu. 24nyadiakan ugak binatang ntu'k nunggangkan Paulus wan maba ia duan aman ka Feliks, gubernur na."25lalu, ia nulis sebuah surat, nang bebunyi mage ntu: 26Dari Klaudius Lisias. ntu'k gubernur Feliks nang mulia. salam, 27orak ntu dinangkap oleh orak-orak Yahudi wan ampir di munuh kana mpu'ya wa'tu aku atak basama duan prajurit-prajurit wan nyalamatkan'ya, satelah nao kalo ia na adalah seorak warga negara Roma.28kaena aku mao nao apeh alasan mpu'ya na nodoh'ya, aku maba'ya na turut ka Sanhedrin. 29aku namu ia na di n'nodoh atas masalah-masalah Hukum Taurat mpu'ya, tapi angin ada alasan apeh pun , kaena pantas ntu'k hukuman mati ato penjara. 30wa'tu di mere tau ka aku kalo akan ada sebuah pesekongkolan ntu'k n'lawan orak ntu, lalu aku langsong m'rintah ayo'k penuduh'ya ntu'k di nyatakan tuntutan mpu'ya na terhadap'ya ka adapan kau.31maka, ayo prajurit sesuai duan perintah ntu'k mpu'ya, nagkap Paulus wan maba'ya wa'tu malam ari ka Antipatris. 32pada ari naan, mpu'ya mbiar ayo penunggang kuda na ampus basama'ya, lalu, mpu'ya balek ka markas. 33wa'tu mpu'ya udah nyampai li Kaesarea wan nyolo surat na kak gubernur, mpu'ya uga'k ngadapkan Paulus kak'ya.34satelah gubernur m'baca surat na, ia nanya Paulus na berasal dari wilayah mane. wan wa'tu ia nao kalo Paulus na berasal dari Kilikia, 35ia bakata,"Aku akan nagar kau satelah ayo orak nang nodoh kau na uga atak." kamudian, ia m'rintah agar pengawal Paulus li dalap markas nang aya herodes.Chapter 24
1setalah lima ari, imam aya Ananias turut barombong ngan berape ntua wan orak pengacara banama Tertulus. mpu'ya idak nuntut tahadap Paulus ka gubernur. 2udah Paulus li mangel, Tertulus mule nuduh ya ngan bakata, " sebab, ngelalui Tuan, wakitu udah ngerasa kadamaian wan parubahan-parubahan tajadi bagi bangsa ntu kaena kabijakan Tuan, 3wakitu nyambut ya ngan macam cara wan li sebabis tawak ngan panuh rasa syukur, nang Mulia Feliks.4tapi, biar angin ngabis waktu kao agik, aku mohon kamurahan hati kao ntuk ndangar wa'kitu sabantar jak. 5sebab, wa'kitu talah namu bahwa orak ntu lah orak nang pangacau, nang muat kekacauan li ntara orak-orak Yahudi li sebabis dunia. wan ia ntu lah pamimpin sekte Nasrani. 6ia bahkan barusaha mengotorkan Bait Allah sahingga wa'kitu nangkap ia. [wa'kitu mao ngadili ia sasuai ngan hukum wa'kitu.7namun, Lisias, katua pasukan ntu, atak lalu ngarabut ia dari langan wa'kitu ngan kasar, 8sambel marintah orak-orak nang nuduh ia ntuk atak ngadap kao.] ngan mariksa ia sorak, kao akan bisa ngarati dari ia tantang sagala nang wa'kitu nuduh kahadap ia." 9orak-orak Yahudi uga bapakat ka dalap nang li nuduh ntu sambel mere tahu bahwa sebabis ntu memang banar.10wa'tu gubernur mere isyarat bagi paulus ntuk ngomong, Paulus njawab, "udah na aku ngarati salama batahun-tahun bahwa kao talah njadi hakim atas nama bangsa ntu, aku ngan rasa hati revo mbela diri. 11kao bisa nao bahwa angin labih dari dua balas ari nang dulu aku naek ka Yerusalem ntuk sembayang. 12mpu'ya angin parnah namu aku gik badebat ngan siape pun ato ngasut rombong orak, baik li Bait Allah, singoge-sinagoge, maupun li dalap kota. 13mpu'ya ugak angin bisa ngebukti ka mpu'ya ape nang mpu'ya nuduh ka aku kenitu.14namun, aku ngaku ka kao, bahwa sasuai ngan jalat ntu, nang mpu'ya madah sabuah sekte, aku sembayang ka Allah ape kuyak manak, ngan pacaya ka segala jukut nang sesuai ngan Hukum wan nang tatulis li dalap kitab para nabi, 15sambel naroh pengaharapan li dalap Allah, nang uga mpu'ya nunggu, bahwa akan ada kabangkitan, baik ntuk orak nang banar maupun nang angin banar. 16Dalap hal ntu, aku barusaha ntuk mlihara hati nurani nang murni, baik li hadap Allah maupun manusia.17kenitu, udah na berape tahun, aku atak ntuk maba sedekah bagi bangsa ku wan ntuk mere persembahan-persembahan. 18sementara aku agik ngawe ia, mpu'ya namu aku, setalah aku li sucikan li Bait Allah, tanpa rombongan ato kerusuhan. namun, li sana berape orak Yahudi dari Asia. /v 19seharus ya, mpu'ya lah nang ada li hadap kao wan ngaju tuduhan, jika memang mpu'ya mpuk jukut ntuk ngelawan aku.20ato, biarlah orak-orak ntu sorak nang mere tahu kesalahan ape nang mpu'ya namu wa'tu aku badiri li hadap Sanhedrin, 21kacuali, sote pernyataan nang aku ngampak wa'tu aku badiri li ntara mpu'ya, 'kaena kebangkitan orak mate, aku li hakimi li hadap kao hari ntu."22tapi Feliks, nang mumpuk pengetahuan labih tepat tentang jalat ntu, nunda kasus ntu ngan madah, "wa'tu Lisias, katua pasukan ntu, turut, aku mao milih kasus kao." 23udah na, Feliks marintah perwira ntu agar Paulus tatap li nahan, tapi ngan kamudahan wan angin ngecegah page-page ia ntuk ngelayan ia.24udah berape hari, Feliks atak ngan bini ya, Drusila, nang ia lah orak Yahudi wan nyuruh Paulus atak wan ndangar Paulus ngomong tentang iman ia li dalap Yesus Kristus. 25lalu, samantara Paulus gik batukar pikir tentang kebanaran, pengadelan diri, wan penghakiman nang atak, Feliks njadi gali wan madah, "ampuslah ntunyan. wa'tu aku namu kasampatan, aku idak mangel kao.26pada saat nang sama, Feliks baharap bahwa Paulus mao mere ia duit. kaena ntu, Feliks parnah nyuruh Paulus atak wan ngomong ngan ia. 27tapi, setelah dua tahun nang lalu, Perkius Festus ngati Feliks. wan, kaena mao muat orak-orak Yahudi revo, Feliks mbiar Paulus li dalap panjara.Chapter 25
1Pas ari ka tiga nalap'ya, Festus atak ka provinsi na, satelah ia ampus dari Kaisarea ka Yerusalem. 2Imam-iman kepala wan kobo pemimpin Yahudi mere tuduhan ntuk ngelawan Paulus, wan mpuya mala ndesak Festus, 3sambel minta'ya bamurah ati ka mpuya ngan nyuruh orak maba Paulus ka Yerusalem, satelah mpuya ba'sekongkol ntuk munuh Paulus ka tangah jalat.4Festus nyaut mpuya kalo Paulus tetap li nahan ka Kaisarea wan kalo ia sorak mao capat atak ka nga'an. 5"Maka", kata'ya, "kati kobo pamimpin li ntara ka'u turut ka nga'an ngan aku, wan kalo ada sesuatu nang salah ngan orak na, kati mpuya nang nuntut ka mpuya na.6Satelah Festus diap li ntara mpuya kira-kira ngin labih dari delapan ato sepuluh ari, ia balek ka Kaisarea. Lalu, nalap ari'ya, ia duduk ka bangku pengadelan wan mrintah supaya Paulus li maba ka adap'ya. 7Wa'tu Paulus atak, orak-orak Yahudi nang turut dari Yerusalem dadek li sekelilik'ya, ngan mere manyak tuduhan nang barat ntuk ngelawan Paulus, nang ngin mampu ntuk mpuya mbukti. 8Semantara na, Paulus mere pembelaan ntuk diri'ya, "Aku ngin muat kesalahan apeh pun nang gelawan, bai Ukum Taurat Yahudi, Bait Allah, maopun Kaisar."9Tapi, kaena mao muat orak-orak Yahudi sanang, Festus ngomong ka Paulus, "Apehkah ka'u mao naek ka Yerusalem wan li ngadili ka adapku atas tuduhan-tuduhan ntu?" 10Tapi, Paulus madah, "Aku gig dadek ka adap pengadelan Kaisar, tampat searus'ya aku li ngadili. Aku ngin besalah apehpun ka orak-orak Yahudi mage nang ka'u sorak nao.11Jadi, kalo aku nang besalah wan muat sesuatu nang pantas li ngukum mati, aku ngin mao ncoba ndari diri dari hukuman mati na. Tapi, kalo tuduhan mpuya ka aku ngin ada nang banar, ngin ada saorak pun nang bisa nyarah aku ka mpuya. Maka, aku minta pertimbangan ka Kaisar." 12Lalu, satelah Festus bepakat ngan Sanhedrin, ia njawab, "kau udah minta pertimbangan ka Kaisar, maka ka'u harus ampus ka Kaisar."13Satelah lewat beberapeh ari, Raja Agripa atak ka Kaisarea ntuk mere penghormatan ka Festus. 14Sementara mpuya diap ka nga'an salama beberapeh ari, Festus narang tentang masalah Paulus ka raja, ia madah, "Ada saorak nang li napuk njadi tahanan oleh Feliks. 15Wa'tu aku ada ka Yerusalem, kobo imam kepala wan ntua-ntua Yahudi nyampaikan tuduhan-tuduhan ngelawan'ya wan minta supaya ia li ngukum. 16Aku nyaut mpuya kalo ukatlah suatu kebiasaan ntuk orak Roma ntuk nyarah saorak nang ga' ngin tatuduh batamu ngan kobo penuduh'ya, mua ngan mua, wan ia li mere kesampatan ntuk muat pembelaan atas tuduhan-tuduhan na.17Maka, wa'tu mpuya atak bakumpul ka kitu, aku ngin nunda masalah ntu, tapi nalap ari'ya, aku duduk ka bangku pengadelan wan mere perintah supaya orak na li maba ka adapku. 18Wa'tu kobo penuduh'ya na dadek, mpuya ngin nyampaikan tuduhan-tuduhan nang ja'at mage nang aku mbayang. 19Tapi, hanya ada beberapeh nang mpuya ngin setuju ngan orak na tentang agama mpuya sorak wan tentang saorak nang banama Yesus, nang udah mati, nang Paulus narang kalo Ia idup. 20kaena aku tabangah mage maneh mriksa samua ntu, aku batanya apekah ia mao ampus ka Yerusalem wan li ngadili ka nga'an ntuk masalah ntu.21Tapi, wa'tu Paulus li petimbangkan ntuk li nahan wan nunggu keputusan Kaisar, aku mere perintah supaya ia tetap li nahan sampe aku ngirim'ya ka Kaisar." 22Lalu, Agripa ngomong ka Festus, "Aku pun mao uga nangar sorak orak na." "Nalap," Festus nyaut, "Ka'u pasti nangar'ya."23Maka, nalap'ya, Agripa wan Bernike atak ngan sagala kemegahan'ya wan tama' ka ruang pengadelan basama kobo pasukan militer wan kobo pemimpin kota na. Lalu, sesuai ngan perintah Festus, Paulus li maba tama'. 24Festus bakata, "Raja Agripa wan samua nang atak basama wakitu ka kitu. Telelah orak ntu, nang li mohon oleh samua orak Yahudi ka aku, bai' nang ada ka Yerusalem ngan nang ada ka kitu, ngan bekampak-kampak kalo orak ntu harus'ya ngin boleh idup labih lama agi.25Tapi, aku namu kalo ia ngin muat apeh pun nang satimpal ngan hukuman mati. Wan, wa'tu ia minta petimbangan ka Yang Mulia, aku nangkap keputusan ntuk ngirim'ya ka kaisar. 26Tapi, ngin ada sesuatu nang pasti ntuk li nulis ka tuanku. Kaena na, aku udah maba orak ntu ka adap waksana, wan khusus'ya ka adap ka'u, Raja Agripa. Ngan mage na, satelah pemeriksaan ntu li ngada, aku ada sesuatu ntuk li nulis. 27Sabab, ntuk ku mage ngin masok akal ntuk ngirim saorak tahanan ngin ada ngajukan tuduhan-tuduhan nang jelas ka adap'ya."Chapter 26
1Maka, Agripa madah ntu Paulus," waksana lingijin ngomong mbela diri." abisna Paulus ngerentang langan ia man madah p[ebelaan ia. " 2sehubungan man sebabis hal nang li nuduh ntu ku oleh orak-orak Yahudi, aku ngangab diriku beruntung, Raja Agripa, kaena aku mao madah pembelaanku li adapan mu ari ntu, 3Khusus na kaena waksana adalah orak nang banar-banar nao samua kebiasaan man persoalan li antara orak-orak Yahudi. Kaena na, aku minta ka kao bisa ndangar aku man sabar.4Sebabis orak Yahudi nao cara idupku mule masa mudaku, nang sejak mule ngabiskan idupku li tangah-tangah bangsaku sorak man li Yerusalem. 5Kaena abis lama mpuya nao tentang diriku, kalo mpuya mao, mpuya bisa basaksi bahwa aku idup sesuai man ajaran kelompok nang paling karas tak agama diri, aku idup sebagai orak Farisi.6Man kini ntu, aku berdri ka ntu mao da di adili kaena pangharapanku cuma janji nang di muat Allah katua bare diri.7 Janji Allah nang dingarap mpu kedua belas suku bangsa diri bisa tercapai, samantara mpuya nyambah Allah man banar-banar siag man malam. man, kaena pangharapan ntulah aku li nuduh oleh orak-orak Yahudi, ya Raja. 8Ngape kao ngangap mustahil bahwa Allah mbangkit orak mati.9Kaena nalah, aku ngira bahwa aku arus muat manyak hal nang nentang dama Yesus tak Nasarewt. 10Gan, nalah nang aku muat lka Yerusalem. aku bukat hanya manamakan orak-orak kudus ka dalap panjara, laka nerima kuasa tak imam-imam kepala tapi uga wa'tu mpuya kana ngukum mati, aku menyetuyui uga.11 Udahna, aku sering ngukum mpuya ka Gereja-gereja man barusaha maksa mpuya supaya ngujat. man, gan bela nang sangat aya ka mpuya aku nganiaya mpuya, bahkan sampai ka kota-kota orak lain."12"Ntu maksud na uga, aku sadang dalab ampus ka Damsyik, gan wewenangan man li tugas tak imam-imam kepala. 13Saat tangah ari, ya Raja, ka tangah pejalatku, aku mele suatu cahaya atak langit, labih tarang dari matahari, nang basinar ngelilikku man orak-orak nang bajalat man aku.14 Lalu, saat wakitu kobo tasunkur ka atas tanah, aku ndangar sote sura madah kaaku dalab bahasa Ibrani,"15Lalu aku batanya, 'sape kao, Tuhan?' lalu, Tuhan nyaut, 'Aku Yesus nang sadang kao nyiksa.16 Tapi lumpat man bedirilah gan batihkao. kaena, Aku udah nampak ka kao nga tujuan ntu, supaya kao jadi seorak pelayan man saksi, angin hanya ntu hal-hal nang kao nele, tapi uga ntu akan hal-hal nang akan ku nunju ka kao.17 Aku mao nyelamat kao tak bangsa kao ntu man atak bangsa-bangsa lain, nang ka mpuya aku ngutus kao,18 Ntu muka mata mpuya supaya mpuya babalek atak patak ka tarang man tak kuasa iblis ka Allah agar mpuya nerima pangampunan atas dosa-dosa serata narima bagian li antara orak-orak nang udah li ngudusoleh iman li dalap Aku."'19"maka, Raja Agripa aku ngin parnah angin taat ka panele surgawi 20na, tapi, mule-mule, aku mere berita ka mpuya nang ada ka Damsyik, lalu ka Yerusalem man ka seluruh wilayah Yudea, uga ka bangsa-bangsa lain, bahwa mpuya arus batobat man babalik ka Allah, man muat pabuatan-pabuatan nang sesuai man patobatan mpuya.21 Nalah sabab na, orak-orak Yahudi nangkap aku ka Bait Allah man barusaha mbunuhku.22Sampai ari ntu, aku udah narima patolongan tak Allah sampai aku berdiri ka kitu supaya basaksi, baik ka orak-orak alus maupun orak-orak aya man angin madah hal lain, kacuali ape nang li padah oleh para nabi man Musa tantang nang akan terjadi, 23bahwa Kristus arus manderita man bahwa, man alasan jadi nang partama bangkit atak antara orak mati, Ia mao madah tarang, baik ka orak-orak Yahudi atao ka bangsa-=bansa lain,"24Samantara Paulus masih madah hal-hal dalab pambelan ia, Festus madah man suara karas," Paulus, kao udah gila! Kepanean kao nang sangat manyak na muat kao angin waras," 25Tapi, Paulus njawab," Yang ulia Festus, aku angin gila, tapi aku madah kebanaran man kata-kata nang masuk akal. Kaena, Raja nao hal-hal ntu man ka ia aku uga madah gan barani. 26sebab, aku yakin bahwa anmgin ada sote pun atak hal-hal ntu nang lolos atak perhatian ia kaena ntu angin terjadi ka tampat nang terpenmcil.27Raja Agripa, apekah kao pacaya para nabi? Aku nao kao pacaya,"28 raja Agripa madah ka Paulus, " dalab wa'tu nang singkat, kao udah mayakinkan aku ntu jadi orak Kristen."29 Lalu, Paulus njawab, "Aku mamohon ka Allah supaya capat man lambat, anmgin hanya kao, tapi uga samua orak nang mendangar ku ari ntu, bisa jadi sama gan ku, kecuali rantai-rantai ntu."30Udah na, Raja bediri, Demikian pula gubernur, Bernike, man semua orak nag dudu basama mpuya.31 lalu, samantara mpuya napu ruangan na, mpuya madah sote man nang lain," orak ntu angin muat apepun nang pantas libanding gan hukuman matiman penjara."32 Maka, Agripa madah ka Festus," Orak ntu udah bisa dimbebas kalo ia angin naik banding ka Kaisar."Chapter 27
1Laka li mutuis bahwa wakitu mao balayar ka Italia, mpuya nyarahkan Paulus man orak-orak tahanan lain ka seorak perwira p[asukan Agustan, nang namaya Yulius. 2Wakitu naek ka sabuah kapal atak Adramitium nang mao segara barangkat ka berbage pelabuhan ka sepanyak Asia. wakitu balayar li ngawan gan Aristarkhus, orak Makedonia tak Tesalonika.3Pada ari lainna, wakitu atak ka Sidon. Yulius nyambut Paulus man panuh perhatian man nyuruh Paulus bakunjung ka kawan-kawan ia supaya ngurus ransum Paulus. 4Atak ka ngaan, wakitu barangkat man balayar niti Siprus kaena angin batiup melawan arah.5 Laka wakitu abis balayar niti pante ka sepanyak pante Kilikia man Pamfilia, wakitu atak ka Mira ka Likia.6 Ka ngaan, perwira na namu sabuah kapal atak Aleksandria nang sadang balayar ka Italia, maka ia mindahkan wakitu ka kapal na.7Wakitu balayar ngan baraso salama barape ari, man ngan susah payah wakitu atak ka Knidus. Salmone.8 Wakitu balayar niti tanjung na man susah payah atak ka sabuah tampat damaya Pelabuhan Indah, nang ada ka samak kota Lasea.9Kaena wakitu nyadar udah ilang manyak wa'tu, man kini ntu, pejalat laut na bahaya kaena wa;tu puasa orak Yahudi dah lapas, Paulus mere nasihat mpuya, 10man madahka mpuya, "duanyadi-duanyadi, aku nele bahwa pengapus ntu akan li hadang man kerusakan man kerugian aya, ukat hanya isi man kapaL na, tapi uganyawa diri." 11Namun perwira na labih pacaya ka nakhida man pemilik kapal daripada omong Paulus.12Kaena angin bait tapu ka pelabuhan na salama musim dingin, sebabis orak setuju da ampus balayar atak ngaan man kalo-kalo mpuya bisa mencapai Feniks, sabuah pelabuhan ka Kreta, nang ngadap ka arah barat daya man barat laut, man tapu ka ngaan selama musim dingin. 13Wa'tu angin sepoi-sepoi batiup atak selatan, mpuya udah atak ka tujuan mpuya. Kaena na, mpuya narik jankar man balayar ka sepanjang pante Kreta.14Cuma, ngin lama udah na, angin macam topan, nang li nyabut Euroklidon, batiup atak pulau na. 15wa'tu kapal wakitu li serang oleh angin na man angin sangup agi ngadap haluanya, wakitu nyarahman mbiar kapal wakitu terombang ambing. 16Samantara wakitu bagarak nyusur pulau damuk nang badama Kauda, ngan susah payah wakitu berhasil ngendali sekoci kapal wakitu.17Laka awak kapal ngerek sekoci ka atas kapal, mpuya makai tali-tali panolong sabagai nguat kapal na. Kaena mpuya gali tadampar ka Sirtis, mpuiya muak alat-alat kapal sampai mbiar kapal mpuya tarombang ambing.18 Pada ari lain, kaena wakitu li ombang ambing man terjangan badai nang bagitu hebat, orak-orak mule m,uak muatan kapal.19Man, pada ari nang katalu, m,puya muang alat-alat kapal man langan mpuya sorak.20 Kaena bait matahari man bintang-bintang angin tabo salama beberape ari man badainang angin amuk menarajang wakitu, abislah babis harapan wakitu da li selamatkan.21Kaena manyak orak udah ampus sekian lama angin makat, Paulus badiri ka tangah-tangah mpuya man madah," saudara-saudara, kalo mao ndagar nasihatku man ana balayar atak Kreta sampai mangalami karusakan serata rugi macam sana. 22Tapi kini ntu, Aku mendorong waksana supaya tetap tabah kaena ka antara kao angin ada nang keilangan nyawaya, kecuali hanya keilangan kapal.23Sabab, malam ntadi ada malaikat Allah, nang mpu aku man nang aku sembah, badiri ka dapan ku, 24sambel madah," usah gali, Paulus. waksana arus badiri ka dapan Kaisar. Man mele, Allah udah bamurah ati ka kao man samua orak nang balayar man kao. 25Kaena na, saudara-saudara, tabahkan ati kao kaena aku pacaya ka dalab Allah bahwa samua akan tajadi bagai nang udah li padahkan ka kao. 26Namun, diri arus tadampar ka sabuah pulau."27Cuma, pada malam ka ampat balas, samantara wakitu masih terombang- ambing ka sapanjang Laut Adria, kira-kira tangah malam, para awak kapal ngira bahwa mpuya sadang samak darat. 28Mpuya ngulur batu duga. 29kaena wakitu gali mao kandas ka batu karang,mpuya nurun ampat jangkar atak buritan man badoa supaya ari capat siak.30Cuma, samantara ada beberape awak kapal mao berusaha da dari sorak atak kapal man udah nurun sekoci ka laut ngan pura-pura nurun jangkar-jangkar atak haluan, 31Paulus madah ka perwira na man prajurit ya," siga orakl-orak na angion badiam ka dalab kapal, waksana angin dapat li selamatkan."32 Laka na, para prajurit natak tali sekopci man mbiarya anyut.33Laka fajar atak, Paulus minta mpuya sebabis supaya nankap beberape makanan, ngan madah "Ari ntu adalah ari ka ampat balas waksana terus menerus ada ka dalab ketegangan man manahan lapar kaena angin makat apepun. 34Kaena na, aku minta kao supaya nangkap beberape makanan demi keselamatan kao. sebab, angin ada sehelai bupun nang mao hilang atak antara waksana." 35laka madah hal na, Paulus nangkap roti man ngucap syukur ka Allah mpuya sebabis, macah-macah roti na man mule makat.36Maka, mpuya sababis li neguh atiya man mpuya saorak uga makat. 37Jumlah wakitu sababis nang ada ka dalab kapal ada 276 orak. 38Laka makat sampai kanyang, mpuya ngaringankan kapal ngan muak gandum ka laut.39Wa'tu ari mule siak, mpuya angin nao ada darat, cuma mpuyaq mele sabuah talu'k nang macam pante, tampat mpuya mutuskan da malabuhkan kapal ka ngaan kalo bisa. 40Maka,laka ngelabuh jangkar-jangkar, mpuya napu'k ya ka dalab laut, man li waktu nang sama, ngalapas tali-tali kemudi man nae'k layar ka bagian adap kapal supaya angin mba mpuya sapai ka pante. 41cuma, kapal mbentur karang ka tampat bajumpa dua laut sampai kapal kandas. Haluan kapal sangkut man angin bisa begarak, samantara buritan kapal hancur kaena li atam gelombang.42Para prajurit bisi rencana da mbunuh para tahanan agar angin ada saorakpun nang berenang man dari. 43Tapi, perwira na, baharap bisa nyelamat Paulus, ncegah rencana mpuya. Ia madah agar orak-orak nang bisa baranang supaya malumpat dulu atak kapal man nuju ka darat. 44Man, sisaya ada nang ka atas papat, ada p[ula nang makai jukut-jukut lainna dari kapal. ngan macamsana, sebabis orak sampai ka darat ngan salamat.Chapter 28
1Satelah wakitu ngelewati'ya ngan salamat, wakitu nao kalo pulo na li nyabut Malta. 2Penduduk asli pulo na mere kebaikan ati nang luar biasa. Sabab, mpuya nompok api wan nyambut wakitu samua kaena wa'tu na mbole ujat wan cuaca'ya dingin.3Wa'tu Paulus ngumpul da'at kayu wan ngelatak'ya ka atas api, siko ular beludak kaluar kaena bangan lalu muntal langan Paulus. 4Wa'tu penduduk asli na nele bnatang beracun na begantuk ka langan Paulus, mpuya ngomong ka ntara sote ngan nang lain, "ngin li ragukan agi, orak ntu saorak pembunuh. kalopun ia udah salamat dari laut, keadelan ngin akan mbiar'ya idup,"5Tapi, Paulus ngibas bnatang na ka dalap api wan ia ngin ndrita luka apeh pun. 6Orak-orak na ngira Paulus bangkak ato labuh wan mati wa'tu na uga. Tapi, satelah mpuya lama nunggu wan ngin nele sesuatu nang salah tajadi ka ia, mpuya pun brubah pikiran wan madah kalo Paulus na dewa.7Wa'tu na, ka sekelilik tampat na, ada tanah nak kapala ka pulo na nang banama Publius, nang nyambut wakitu wan ngelayan wakitu ngan baik salama tiga ari. 8Wa'tu na, apa'k Publius gurik ka tampat tidur kaena tabit wan sakit muntaber. Paulus atak ntuk njenguk wan ndoa'ya, lalu ngelatak langan'ya ka atas orak na wan nyambuh'ya. 9Satelah kejadian na tajadi, orak-orak lain'ya nang ka pulo na nang gig sakit uga atak ka Paulus wan li nyambuh uga. 10mpuya uga makin hormat ngan wakitu wan wa'tu kami siap belayar, mpuya nyiapkan sagala sesuatu nang kami merlu.11Satelah lewat tiga bulat, wakitu balayar ka dalap sabuah kapal dari Aleksandria, nang singgah ka pulo na salama musim dingin ngan makai Dioskuri ntuk simbol'ya. 12Satelah atak ka Sirakusa, wakitu diap ka nga'an salama tiga ari.13Dari nga'an, wakitu balayar notok tabit pantai wan atak ka Regium. 14Ka nga'an, wakitu batamu ngan beberapeh page nang saiman wan li ngundang ntuk diap basama mpuya salama tujuh ari. Lalu, wakitu ampus ka Roma. 15Page-page nang saiman ka nga'an, wa'tu nangar tentang kami, atak dari nga'an sampe ka Forum Apius wan Tres Taberne ntuk batamu ngan wakitu. Wa'tu Paulus nele mpuya, ia besyukur ka Allah wan ati'ya pun li nguatkan.16Wa'tu wakitu atak ka Roma, Paulus li mboleh ntuk diap sorak, ngan saorak prajurit nang njaga'ya. 17Pas ari ka tiga nalap'y, Paulus ngumpul kobo pamimpin yahudi ka tampat na, wan satelah mpuya bakumpul, ia ngomong ka mpuya, "Page-page, walaupun aku ngin muat apeh pun nang ngelawan bangsa diri ato adat istiadat ntua bare diri, tapi aku li nyarah njadi saorak tahanan dari Yerusalem ka langan orak-orak Roma. 18Wa'tu mpuya udah mriksa ku, mpuya mao mbebaskan aku kaena ngin ada alasan ntuk ku ntuk li ngukum mati.19Tapi, kaena orak-orak Yahudi ngin setuju, aku tepaksa minta petimbangan ka Kaisar, ukat bearti aku ntu ada tuduhan ntuk ngelawan bangsaku. 20jadi, na lah sabab'ya, aku minta ntuk nele wa'ksana wan ngomong ngan wa'ksana kaena aku li ngabat ngan rante ntu ntuk apeh nang njadi harapan Israel."21Lalu, mpuya ngomong ka paulus, "Wakitu ngin nerima surat tentang ka'u dari Yudea wan page-page nang saiman nang atak ka kitu ntuk mere kabar ato mmadah sesuatu nang bu'ruk tentang ka'u. 22Tapi, wakitu mao nangar dari ka'u apeh pendapat ka'u kaena tentang sekte ntu, wakitu nao kalo ka mane-mane orak-orak nantang'ya."23Wa'tu mpuya udah nentukan sote ari ntuk Paulus, mpuya atak ka Paulus ka tampat ia diap, basama kobo rombong orak manyak. Dari alap ari sampe malam ari, Paulus narang ka mpuya ngan besaksi tentang Kerajaan Allah wan berusaha yakinkan mpuya tentang Yesus, bai' dari hukum taurat Musa, maopun kitab kobo nabi. 24Beberapeh orak njadi yakin ngelalui apeh nang li madah paulus, tapi nang lain'ya nolak ntuk pecaya.25Wa'tu mpuya ngin setuju ntara sote ngan nang lain'ya, mpuya pun ampus satelah Paulus madah kata-kata ntu, "Memang banar apeh nang li madah Roh Kudus ka ntua bare ka'u ngelalui Nabi Yesaya, 26'Ampuslah ka bangsa ntu wan padahlah: Ka'u akan nangar, tapi ngin akan pernah paham, wan ka'u akan nele, tapi ngin akan pernah ngerati.27Sabab, ati bangsa ntu udah tabal wan terenyek'ya barat ntuk nangar. Mpuya udah nutup mata'ya. Supaya, mpuya usah nele ngan mata mpuya, nangar ngan terenyek mpuya, ngerati ngan ati mpuya wan bebalek. Lalu, aku akan nyembuh mpuya.'28kaena na, ka'atilah hal ntu ka'u nao kalo keselamatan nang dari Allah ntu udah li nyampai ka bangsa-bangsa lain wan mpuya akan nangar." 29[Satelah Paulus nyampaikan kata-kata na, orak-orak Yahudi ampus ngan manyak pendapat nang beda-beda li ntara mpuya.]30Paulus diap salama pas dua taut ka rumah nang ia nyewa sorak wan nyambut samua orak nang atak ka ia, 31sambel nyeritakan Kerajaan Allah wan ngajar tentang Tuhan Yesus Kristus ngan mbada berani wan ngin ada rintangan apeh pun.