Dayak Balangin: Bible for 1 Thessalonians, 1 Timothy, 2 Corinthians, 2 John, 2 Peter, 2 Timothy, Acts, Colossians, Galatians, John, Jude, Mark, Matthew, Philemon, Revelation

Formatted for Translators

©2022 Wycliffe Associates
Released under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Bible Text: The English Unlocked Literal Bible (ULB)
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English Unlocked Literal Bible is based on the unfoldingWord® Literal Text, CC BY-SA 4.0. The original work of the unfoldingWord® Literal Text is available at https://unfoldingword.bible/ult/.
The ULB is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Notes: English ULB Translation Notes
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English ULB Translation Notes is based on the unfoldingWord translationNotes, under CC BY-SA 4.0. The original unfoldingWord work is available at https://unfoldingword.bible/utn.
The ULB Notes is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
To view a copy of the CC BY-SA 4.0 license visit http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/
Below is a human-readable summary of (and not a substitute for) the license.
You are free to:
The licensor cannot revoke these freedoms as long as you follow the license terms.
Under the following conditions:
Notices:
You do not have to comply with the license for elements of the material in the public domain or where your use is permitted by an applicable exception or limitation.
No warranties are given. The license may not give you all of the permissions necessary for your intended use. For example, other rights such as publicity, privacy, or moral rights may limit how you use the material.

Matthew

Chapter 1

1Kitab silsiah Yesus Kristus, anak Daud, anak Abraham. 2Abraham adalah apak Ishak, Ishak adalah apak Yakub. Yakub adalah apak Yehuda wan dua nyadi ya. 3Yehuda adalah apak peres wan Zerah, umak mpukya adalah Tamar. Peres adalah apak Hezron. Hezron adalah apak Ram.4Ram adalah apak Aminadab. Aminadab adalah apak Nahason. Nahason adalah apak Salmon. 5Salmon adalah apak Boas, umak ya adalah Rahab. Boas adalah apak Obed, umak ya adalah Rut. Obed adalah apak Isai. 6Isai adalah apak dari Raja Daud. Daud adalah apak Salomo, umak ya adalah bakas mbini Urai.7Salomo adalah apak Rehabeam. Rehabeam adalah apak Abia. Abia adalah apak Asa. 8Asa adalah apak Yosafat. yosafat adalah Yoram. Yoram adalah apak Uzia.9Uzia adalah apak Yotam. Yotam adalah apak Ahas. Ahas adalah apak Hizkia. 10Hizkia adalah apak Manasye. Manasye adalah apak Amon. Amon adalah apak Yosia. 11Yosia adalah apak yekhonya wan dua nyadi ya, wa'tu li buak ka Babel.12uadah li buak ka Babel, Yekhonya adalah apak Saeltiel. Saeltiel adalah apak Zerubabel. 13Zerubabel adalah apak Abihud. Abihud adalah apak Elyakim. Elyakim adalah apak Azor. 14Azor adalah apak Zadok. Zadok adalah apak Akhim. Akhim adalah apak Eliud.15Eliud adalah apak Eleazar. Eleazar adalah apak Matan. Matan adalah apak Yakub. 16Yakub adalah apak Yusuf, laki Maria. dari Maria li laher Yesus, nang li nyabut Kristus. 17jadi, babis generasi dari Abraham sampe Daud ada ampat balas gerasi, wan dari Daud sampe li buak ka Babel ada ampat balas gerasi, wan dari li buak ka Babel sampe Kristus ada ampat belas generasi.18ntu nyan, kelaheran Kristus Yesus adalah bage berikut ya. wa'tu Maria, umak ya udah betunang ngan Yusuf, wa'tu gik angin mpuya hidup besama, ia ternyata mengandong dari Roh Kudus. 19namun, kaena Yusuf, laki ya, adalah orak nang banar wan angin mau muat malu Maria li muka umum, Yusuf bemaksud ntuk bebaskan Maria secara diap-diap.20akan tapi, wa'tu Yusuf gik mempertimbangkan hal ntu, tele lah, Malaikat Tuhan ketele ka iya dalap mimpi wan madah, "Yusuf, anak Daud, usah gali ntuk ngalap Maria bage bini kau kaena anak nang li ngandong adalah dari Roh Kudus. 21ia akan melaherkan seorak anak laki-laki wan kau akan nyabut nama ya Yesus kaena ia akan nyelamat umat ya dari dosa-dosa mpuya."22babis hal ntu tejadi ntuk menggenap nang li firmankan oleh Tuhan melalu nabi ya 23'telelah, seorak perawan akan ngandong wan melaher seorak anak laki-laki mpuya akan menyambut nama ya Imanuel", nang li tejemah arti ya: "Allah serate diri".24wa'tu Yusuf lumpat dari tidur ya, ia muat bage nang malaikat Tuhan perintah ka iya, wan iya ngalap mbini ya, Maria, 25tapi angin sote tubuh ngan Maria sampe ia melaher anak laki-laki ya. wan, Yusuf madah nama ya, Yesus.
Chapter 2

1ntu nyan, laka Yesus laher ka Betlehe, li Yudea, wa'tu zaman Raja Herodes, telelah, orak-orak Majus dari timur atak ka Yerusalem. 2mpuya betanya, "li manekah ia, nang li laherkan, Raja orak Yahudi ntu? sabab, wakitu laka nele bintang ya ka timur wan wakitu atak ntuk nyembah ya." 3wa'tu Raja Herodes ndangar hal ntu, gelisahlah ia wan babis Yerusalem besama ya.4lalu, ia ngumpul babis imam ketua wan ahli-ahli Taurat bangsa ntu. ia ngore ketarangan dari mpuya, tawak Kristus li laherkan. 5mpuya bekata ka iya, "li Betlehem, wilayah Yudea, kaena bage ntulah nang li nulis oleh nabi: 6'wan, kau Betlehem, ka tanah Yudea, sama sekali bukatlah nang paling alus ka ntara para penguasa Yudea, kaena dari kau akan muncul seorak pemimpin, nang akan ngemabalakan umat ku, Israel."7lalu, Herodes diap-diap nyaru orak-orak Majus na, minta kepastian dari mpuya tentang wa'tu besinar bintang na. 8lalu, ia nyuruh mpuya ka Betlehem wan bekata, "ampus wan nyelidik ngan teliti tentang anak na. wan, kalo kau udah namu ya, lapor lah ka aku supaya akun ugak bisa atak wan nyembah-ya."9laka ndangar raja, mpuya ampus. wan, nele, bintang nang mpuya nele ka timur ngantar mpuya sampe tiba wan beranti ka atas tempat anak na diap. 10wa'tu nele bintang na, mpuya besukacita ngan sukacita nang asa aya.11laka tama ka dalap rumah, mpuya namu anak na besama Maria, umak-ya. lalu, mpuya tesungkur wan nyembah-ya. lalu, mpuya muka tempat-tempat hartanya wan mempersembahkan hadiah-hadiah ka ya, ta na emas, kemenyan, wan mur. kaena li peringatkan dalam 12mimpi agar usah kembali ka Herodes, mpuya kembali ka jalat negeri ya melalu jalat lain.13laka na orak-orak Majus na ampus, nelem malaikat Tuhan ketele ka Yusuf dalap mimpi wan bekata, "lumpatlah, maba anak na ngan umak yalari ka mesir. diap ka sana sampe aku madah ka kao kaena Herodes mao ngagok anak na ntuk binasakan-ya."14lalu, Yusuf lompe wan maba anak na ngan umak ya wa'tu malam ntuk ampus ka jauh ka mesir, 15wan diap kasana sampe Herodes mati supaya li ganap ngan li firmankan Tuhan melalu nabi: "dari Mesir ku nyaru anak-ku."16lalu, wa'tu Herodes nele bahwa ia udah nele bahwa ia udah li pecaya oleh orak-orak Majus, ia asa murka wan merintah ntuk munuh babis anak laki-laki ka Betlehem wan nyuruh wilayah ka sekitar ya, nang barumur dua taut ka bawah, sesuai ia masti dari orak-orak Majus.17maka, genaplah nang li nyampe ka Nabi Yeremia: 18"jukut suara ka dangar ka Rama, nangis wan asa nyae. Rahel ngasih anak-anak ya, wan angin mau li libur kaena mpuya udah angin.19namun, wa'tu Herodes mati, nele, malaikat Tuhan nampak diri ka dalap mimpi Yusuf ka Mesir, 20wan madah, "lompelah, maba anak na ngan umak ya ka tanah Israel kaena orak-orak nang berusaha munuh nyawa anak na udah mati." 21lalu, ia lompe wan maba anak na serate umak ya pulak agik tanah Israel.22akan tapi, wa'tu ia ndangar bahwa Arkhelaus merintah ka Yudea nganti Herodes, apak ya, Yusuf gali ampus ka sana. laka li peringatkan dalap mimpi, ia ampus ka Galilea. 23Yusuf tiba wan ampus ka sebuah kota nang benama Nazaret supaya ganaplah nang li nyampe ka para nabi, "ia akan li nyabut orak Nazaret."
Chapter 3

1wa'tu hari-hari na, atak Yohanes Pembaptis, bekotbah ka padang belantara, 2ia madah, "betobatlah kaena Kerajaan Surga udah samak." 3sabab, ialah nang li madah Nabi Yesaya wa'tu madah, "suara seorak nang ngampak ka padang belantara, 'pejalat ntuk Tuhan, muat ialah lurus."4wan, Yohanes sendiri makai baju dari bulu unta wan sabuk kulit ka keliling pingak. makatya adalah buntak wan madu hutat. 5lalu, orak-orak Yerusalem atak ka iya, wan babis Yudea, wan babis wilayah ka sekitar Yordan. 6lalu, mpuya li baptis oleh Yohanes ka Yordan, sambil ngaku dosa-dosa mpuya.7namun, wa'tu Yohanes nele banyak orak Farisi orak Farisi wan Saduki atak ka baptisan ya, ia madah ka mpuya, "kao, keturunan ular beludak beludak, sape nang ngingatkan kao ntuk lari dari murka nang akan atak? 8kaena na, hasel buah-buah nang sebanding ngan petobatan, 9wan usah bepikir ntuk bekata ka kao surak, 'wakitu mpuk Abraham, keturunan apak wakitu, 'kaena aku madah ka kao bahwa dari batu-batu ntulah Allah sangguo mbangkit anak-anak ntuk Abraham!10bahkan, ntunya, kapak li naroh ka akar pohot-pohot, wan babis pohot nang angin ngasil buah nang baik li nabak wan li nabak ka dalap api. 11aku sesungguhya mbaptis kao ngan ae ntuk betobat, tapi ia nang atak udah aku ntulah nang labih bekuasa dari pada aku, nang sandal ya pun aku angin layak maba ya. ia mao mbaptis kao ngan Roh Kudus wan ngan api. 12alat penampi ada ka langan ya, wan ia mao bersihkan tawak pengirikan, wan mao ngumpul gandum ka dalap lumbung. namun, ia mao nunu api nang angin bisa li padapkan."13lalu, Yesus atak dari Galilea ka Yordan notok yohanes ntuk li baptis oleh Yohanes. 14namun, Yohanes berusaha ngayap ya wan madah, "akulah nang li baptis oleh kao, tapi justru kao nang atak ka aku?" 15lalu, Yesus nyaut wan madah ka iya, "ntuyan, biarlah kaena bage ntu nang seharus ya tejadi ka diri ntuk genap babis kebanaran." wan, Yohanes pun mbiar ia.16laka li baptis, Yesus langsong keluar dari ae, wan telelah, surga tebuka wan ia nele Roh Allah turut bage buruk merpati atak ka atas ya. 17wan, dangarlah suara dari surga nang bekata, "ntulah anak aku nang ku ngasih, ka ia lah aku bekanang."
Chapter 4

1lalu, Yesus li pimpin oleh Roh ka padang belantara ntuk li nyoba oleh Iblis. 2wan, ia bepuasa empat puluh ari wan empat puluh malam, udah na ia njadi lapar. 3lalu, ataklah ia, wan madah ka Yesus, "jika kao ntulah Anak Allah, perintahlah nyuruh batu-batu na njadi roti." 4namun, ia njawab wan madah, "ada tetulis, 'Bukat oleh roti jak manusia hidup, tapi oleh firman nang keluar ngelalu mulut Allah."5lalu, Iblis maba ya ka kota suci wan naroh ya ka puncak Bait Allah, 6wan bekata ka iya, "jika kao Anak Allah, labuhlah diri kao ka bawah kaena ada tetulis: 'kao, Allah akan merintah malaikat-malaikat ya wan ngangkat kao ka atas langan mpuya supaya batis kao angin nyandung batu."7Yesus bekata ka iya, "sekali agik, ada li nulis, "kao usah nyoba Tuhan Allah kao." 8sekali agik, Iblis maba Yesus ka atas gunung nang asa tinggi wan nyuruh nele ka ia babis kerajaan dunia serate kemegahan ya,v 9wan bekata ka ya, "babisya ntu akan li mere ka kao, jika kao nyungkur wan nyembah aku."10lalu, Yesus bekata ka iya, "kao harus nyembah Tuhan Allah kao wan ka iya jak kao sembayang." 11laka na, Iblis napuk ya, wan telelah, malaikat-malaikat atak ntuk melayan ia.12lalu, wa'tu Yesus ndangar bahwa Yohanes telah li nangkap, ia ampus ka Galilea. 13ia napuk Nazaret wan serate badiap ka Kapernaum Zebulon wan Naftali,14supaya li genap ape nang li madah ngelalu Nabi Yesaya: 15'Tanah Zebulon wan tanah Naftali, jalat danau, ka seberang Yordan, Galilea, wilayah orak-orak bukat Yahudi, 16bagsa nang diap dalap patak nele terang nang aya, wan bagi mpuya nang diap ka negeri wan dalap bayang-bayang kematian, terang na labih terabit.17wa'tu na, Yesus mule bekotbah wan madah, "Bertobatlah kaena Kerajaan Surga udah samak!"18wa'tu Yesus bejalat ka tapi danau Galilea, ia nele dua nyadi, SImon nang li madah Petrus, wan Andreas, nyadiya, gik nabak jala ka danau sabab mpuya inalah penjala ikat. 19wan, ia bekata ka mpuya, "telelah mpuya nuna aku wan aku mao njadi kao penjala manusia." 20mpuya langsong napuk jala-jala ya wan nuna ia.21wan, wa'tu ampus dari sana, ia nele dua nyadi nang lain, Yakobus anak Zebedeus, apak mpuya, gik mbaik jal-jala ya. wan, ia nyaru mpuya. 22wan, mpuya langsong napuk perahu wan apak mpuya langsong nuna Yesus.23lalu, Yesus ngelilik ka babis daerah Galilea, ngajar ka sinagoge-sinagoge, wan nyembuh segala macam penyakit, wan segala macam kesakitan ka ntara orak banyak. 24wan, mbrita tentang ya lalu nyebar sampe ka babis Siria. wan, mpuya maba ka iya babis orak sakit nang menderita kana macam penyakit wan rasa sakit, wan nang kerasukan setan, nang sakit ayan, wan nang sakit lumpuh, wan ia nyembuh mpuya. 25nang asa banyak atak orak dari Galilea, Dekapolis, Yerusalem, Yudea, wan dari seberang Yordan nuna ia.
Chapter 5

1wa'tu nele orak banyak, Yesus naek ka atas bukit. wan, laka ia duduk, murid-murid-ya atak ka kadap iya. 2wan, ia buka mulut-ya wan ngajar mpuya, kata-ya, 3"liberkatilah orak nang miskin dalap roh sabab mpuya nang mpuk Kerajaan Surga. 4liberkatilah mpuya nang berdukacita sabab mpuya mao li ngibur.v 5liberkatilah orak nang lamut hati ya sabab mpuya mewaris bumi. 6liberkatilah mpuya nang lapar wan haus kebanaran sabab mpuya li nganyang. 7liberkatilah mpuya nang bebalas kasih sabab mpuya namu balas kasih. 8liberkatilah mpuya nang bersih ka dalap hati sabab mpuya akan nele Allah.9liberkatilah mpuya nang maba damai sabab mpuya akan li nyabut anak-anak Allah. 10liberkatilah mpuya nang li aniaya demi kebanaran sabab mpuya nang mpuk Kerajaan Surga.11liberkatilah kao apebila orak mencela kao wan menganiaya kao, wan madah segala macam kata jahat tahadap kao ngan fitnah kaena aku. 12besukacitalah wan begembiralah kaena aya upah kao li surga kaena demikianlah mpuya menganiaya rombong nabi wa'tu gik angin kao."13"kao inalah garap dunia, tapi kalo garap na njadi tawar, ngan ape ia li nyuruh masit? ia angin beguna sama sekali selain ntuk li buak wan li tinjak manusia." 14"kao inalah terang dunia. kota nang ada ka atas bukit angin li bunyikan.15orak-orak ugak angin ngidup pelita, melainkan ka atas batis pelita, wan ia narang babis nang ada ka dalap rumah. 16biarlah terang kao ugak besinar ngan cara nang sama supaya mpuya bisa nele pebuatan-pebuatan kao nang baik wan memuliakan Bapa kao nang ka Surga."17usah bepikir bahwa aku atak ntuk ngilangkan Hukum Taurat ato kitab para nabi. aku atak bukat ntuk ngilang ya melainkan ntuk ngenap ya. 18aku madah nang sebanar ya ka kao, sampe langit wan bumi belalu, angin ada sote iota ato sote coretan pun nang akan ilang dari Hukum Taurat sampe babis ya li ngenap.19kaena na, siape nang atak ngilangkan salah sote dari perintah-perintah amuk ntu wan ngajar orak lain ntuk muat hal nang sama, ia akan li nyabut nang amuk dalap Kerajaan Surga. namun, siape nang muat perintah-perintah na wan ngajar ya akan nyabut aya dalap Kerajaan Surga. 20sabab, aku madah ka kao bahwa jika kebanaran kao angin labih baik dari pada kebanaran ahli-ahli Taurat wan orak Farisi, kao asa sama angin akan tama ka dalap Kerajaan Surga.21kao telah ndangar nang li madah ka apek kuyak diri, 'usah nang membunuh pantas li maba ka pengadilan.' 22akan tetapi, aku madah ka kao bahwa siape pun nang mbila ka dua nyadi ya pantas li ngukum dalap hukuman, wan siape pun nang bekata ka dua nyadi ya, 'kao tolol,' pantas berada ka kadap Mahkamah Agama, wan siape pun nang bekata, 'kao bodoh, 'pantas berada dalap neraka api.23kaena na, jika kao mempersembahkan persembahan kao ka atas altar, 24badiaplah persembahan kao na ka depan altar wan ampuslah ntuk lebih dulu li damaikan ngan dua nyadi kao, laka na ataklah wan persembahkan persembahan kao.25secapat mungkin, bedamai ngan orak nang nuduh kao selagi kao dalap pejalanan besama ya supaya usah penuduhan kao na li nyerah ka hakim, wan kao li tama ka dalap penjara. 26aku madah nang sebanar ya ka kao, kao angin pernah keluar dari sana sampe kao udah mayar sen nang terakhir."27"kao udah ndangar bahwa li katakan, 'usah berzinah'. 28akan tapi, aku madah ka kao bahwa setiap orak nang nele seorak mbini wan mirit ka ia, ia udah berzinah ngan mbini na ka dalap hati ya.29kalo mata kanan kao muat kao bedosa, coleklah mata kao na wan buaklah. sabab, labih baik kao kehilangan salah sote anggota tubuh kao daripada babis tubuh kao li muak ka dalap neraka. 30wan, jika langan kanan kao muat kao bedosa, tatak wan buaklah langan kao na kaena labih baik kao kehilangan salah sote anggota tubuh kao daripada babis tubuh kao li buak ka dalap neraka.31udah limadahkan: siapepun nang nyarai mbini ya harus mere surat cerai ka mbini ya na. 32akan tapi, aku madah ka kao bahwa siape nang nyarai mbini ya, kecuali kaena zina, ia muat mbini ya berzina. wan, siape nang kawen ngan mbini nang li nyarai na, ia ugak berzina.33sekali agik, kao telah ndangar nang li madah ka apek kuyak diri, 'usah bersumpah palsu, tapi panuhilah sumpah kao na ka kadap Tuhan'. 34namun, aku madah ka kao: usah sekali-kali kao besumpah, baik demi surga kaena surga inalah takhta Allah, 35atopun demi bumi kaena bumi inalah tumpuan batis-ya, atopun demi Yerusalem kaena inalah kota Sang Raja Aya.36usah ugak kao bersumpah demi ulu kao kaena kao angin bisa muat sehelai buhu, putih ato hitap. 37namun, hendaklah kata kao, ao jika ao, angin jika angin, kaena nang selabih ya dari na berasal dari nang jahat.38kao telah ndangar ape nang telah lai madah, 'mata ganti mata wan gigi ganti gigi'. 39namun, aku ngatakan ka kao usah melawan nang jahat, melainkan siape nang nampar kao ka muha kanan, sodorlah ka ia muha kao nang lain ugak.40wan, jika seorak mao nuntut kao wan ngalap baju kao, merelah ugak jubah kao ka iya. 41wan, siape nang maksa bejalat 1 mil, bejalatlah besama ya sejauh 2 mil. 42merelah ka orak nang minta ka kao wan usah nolak orak nang mao minjam dari kao".43"kao telah ndangar nang li firmankan, 'kasihilah sesama kao', 44namun, aku bekata ka kao, kasihilah munsuh-munsuh kao wan bedoalah ntuk orak-orak nang ngolok kao, 45ngan demikian kao bisa njadi anak-anak Bapa kao ka surga kaena ia nerabit matahari ntuk orak nang jahat wan nang baik, wan nurut hujat ntuk nang banar wan nang angin banar.46sabab, kalo kao hanya ngasih orak-orak nang ngasih kao, upah ape nang kao namu? bukatkah pengumpul pajak ugak muat hal nang sama? 47wan, jika kao mere salam cuman ka dua nyadi kao, ape labih ya pebuatan kao? bukatkah orak-orak nang angin kenal Allah ugak bebuat bage ntu? 48kaena na, kao harus njadi sempurna, bage Bapa kao nang ka surga inalah sempurna."
Chapter 6

1"waspadalah dalap muat kewajiban agama kao kadap manusi, usah ngan maksud ntuk li nele oleh mpuya. jika demikian, kao angin akan nerima upah dari Bapa kao nang ka surga. 2kaena na, wa'tu kao munyi terompet ka kadap kao bage nang orak-orak munafik muat ka sinagoge-sinagoge wan ka jalat-jalat supaya mpuya li puji orak lain. aku madahkan nang sebanar ya ka kao bahwa mpuya udah nerima upah ya.3akan tapi, wa'tu kao mere sedekah usah mbiar langan kiri kao nao ape nang langan kanan kao muat, 4supaya sedekah kao na li munyi wa Bapa kao nang nele nang li munyi na akan li mere upah ka kao.5"wan, wa'tu kao bedoa, usah bage orak-orak munafik kaena mpuya suka bediri biar li tele orak lain. aku madah nang sesungguh ya ka kao, mpuya udah nerima upah ya. 6akan tapi, wa'tu kao bedoa, tamalah ka dalap kamar kao wan tutuplah pintu ya, wan bedoalah ka Bapa kao nang ada ka tempat tesembunyi, maka Bapa kao nang ada ka tempat tesembunyi, maka Bapa kao nang nele nang tesembunyi na akan li mere upah ka kao. 7wan, wa'tu kao bedoa, usah guna kata-kata nang angin artiya, bage nang li muat orak-orak nang angin nganal Allah, sabab mpuya ngira ngan banyak kata-kata, mpuya akan li ndangar.8kaena na, usah bage mpuya kaena Bapa kao nao ape nang kao peralu wa'tu kao gik angin minta ka-iya. 9vbedoalah demikian, 'Bapa kami nang ka surga, likuduskanlah nama-kao. 10ataklah kerajaan-kao, jadilah kehendak-kao ka bumi bage ka surga.11merelah ka wakitu, ka hari ntu nyan, makat wakitu nang secukup ya. 12wan, ngampun kesalahan-kesalahan wakitu, bage wakitu ugak ngampun orak-orak nang besalah ka wakitu. 13wan, usah maba wakitu ka dalap pecobaan, tapi lapas wakitu dari nang jahat. kaena kaolah Sang mpuk kerajaan, wan kuasa, wan kemulian sampe selama-lama ya. amin.'14kaena jika kao ngampun kesalahan-kesalahan orak lain, Bapa surgawi kao. 15akan tapi, jika kao angin ngampun kesalahan-kesalahan orak lain, Bapa kao ugak angin akan ngampun kesalahan-kesalahan kao."16"wan, wa'tu kao bepuasa, usah murung bage orak munafik kaena mpuya ngubah muha ya bage nele sadak bepuasa ka orak lain. aku madahkan nang sebanar yakao bahwa mpuya telah nerima upah ya. 17akan tapi, kao, wa'tu bepuasa li bubuh minyak ka ulu wan muha kao. 18biar puasa kao angin li tele orak, tapi oleh Bapa kao berada ka tempat nang sembuyi. wan, Bapakao nang nele pebuatan kao nang tesembunyi na akan li malas ya ka kao."19"usah nimbun ntuk diri kao surak harta ka bumi, tempat ngengat wan karat merusak, wan tempat malik bongkar serate malik. 20akan tapi, ngumpul ntuk diri kao surak harta ka surga, tawak ngengat wan karat angin merusak tawak malik angin bongkar serate malik. 21kaena li tawak harta kao barada, ka sana ugak hati kao barada."22"mata 23akan tapi, jika mata kao jahat, babis tubuh kao akan panuh kegalapan. jadi, jika terang nang babis ya ka kao inalah kegalapan, asa pekat ya kegapan na." 24"angin ada orak nang bisa melayani dua tuan kaena ia garik tuan nang sote wan ngasih nang lain, ato ia setia ka tuan nang sote wan meremeh nang lain. kao angin bisa melayani Allah wan mamon."25"sabab ntulah aku bekata ka kao, usah khawater tentang hidup kao, ape nang akan kao makat ato ape nang kao minum. demikian ugak tentang tubuh kao, ape nang kao pake. bukatlah hidup labih penting dari pada makat, wan tubuh dari pada pakaian? 26telelah buruk-buruk ka langit nang angin nabur, angin menuai, wan angin angin ngumpul ka dalap lumbung, tapi Bapa Surgawi kao mere mpuya makat. bukatkah kao labih beraga daripada mpuya?27siapekah ntara kao nang kaena khawater bisa namah sehasta ka umur ya? 28wan, tentang pakaian, ngape kao khawater? telelah bunga bakung ka padang, bage mpuya tumuh, mpuya angin begawe wan ugak angin mintal, 29tapi aku madah ka kao bahwa Salomo dalap segala kemulian ya pun angin salah sote dari bunga-bunga ntu.30jadi, jika rumput bka padang, nang ada hari ntu wan nalap li nabak ka dalap api, Allah nande sedemikian rupa, bukatkah labih agik kao, hai kao nang kurang iman? 31kaena ntu, usah kao khawater ngan bekata, 'ape nang li makat?' ato 'ape nang wakitu minum?' ato ape nang kami make?'32sabab, bangsa lain ngagok-ngagok babis ntu wan Bapa surgawi kao nao bahwa kao peralu babis ntu. 33akan tapi, gagoklah dulu kerajaan wan kebanaran-ya, wan babis ntu akan li namah ka kao. 34jadi, usah khawater tentang hari nalap kaena hari nalap akan nyuruh khawater diri ya surak. cukuplah bila hari ngan kesusahan ya surak."
Chapter 7

1"usah ngakim supaya kao angin li ngakim. 2kaena ngan penghakiman nang kao guna ntuk ngakim, kao akan li hakimi, wan ngan ukuran nang kao nguna ntuk ngukur akan li ngukurkan ka kao.3wan, ngape kao nele balahan kayu ka mata dua naydi kao, tapi angin nao balok nang ada ka mata kao surak? 4ato, bagemane bisa ko bekata ka dua nyadi kao, 'bair aku ngeluar balahan kayu ntu dari mata kao,' tapi tele, ada balok ka mata kao surak? 5hai orak munafik, ngeluarlah dulu balok ntu dari mata kao, wan lalu kao akan nele ngan jelas ntuk ngeluar balahan kayu dari mata duanyadi kao.6usah mere barang nang kudus ka asu-asu, usah pula nabak mutiara kao ka kadap babi supaya mpuya angin ninyak-ninyak ntu ngan batis ya wan bebalek ngojet-ngojet kao."7"mintalah, wan hal ntu akan li mere ka kao. gagoklah, wan kao akan namu. ngatoklah, wan hal ntu akan li bukakan ntuk kau. 8sabab, setiap orak nang minta, ia nerima, wan orak nang ngagok bisa li namu, wan ntuk ia nang ngatok akan li bukakan. 9ato, siapekah dari ntara kao, nang jika anak ya minta roti akan mere batu ka anak ya ntu? 10ato, jika anak ya minta ikat, ia angin akan mare ular ka anak ya ntu, bukat?11jadi, jika kao nang jahat tahu bagemane mere anak-anak kao pemare-pemare nang baik, terlabih agik Bapa kao nang ka surga, ia akan mere nang baik ka mpuya nang minta ka-iya." 12"kaena ntu, segala jukut nang kao mao orak muat ka kao, demikian ugak kao muat ka mpuya kaena ntulah isi Hukum Taurat wan kitab para nabi."13"tamaklah, lalu gerbang nang sampit kaena lebarlah gerbang wan luaslah jalat nang nuju ka kebiasaan, wan ada banyak nang tama melalu iya. 14sabab, sampitlah gerbang wan sasaklah jalat nang nuju ka kehidupan, wan damuk nang namu ya."15"namun, waspadalah tahadap nabi-nabi palsu, tapi sebanar ya mpuya inalah serigala-serigala nang buas. 16dari buah ya lah kao akan nganal mpuya. namulah orak ngumpul buah-buah anggur dari semak-semak duri wan buah-buah ara tumbuhan-tumbuhan baduri? 17demikian ugak, setiap pohot nang baik ngasel buah nang baik, tapi pohot nang angin baik ngasel buah nang angin baik.18pohot nang baik angin mungkin ngasel buah nang angin baik, wan pohot nang angin baik angin mungkin ngasel buah nang baik. 19setiap pohot nang angin baik akan li nabak wan li muak ka dalap api. 20jadi, duri buah-buah ya kao akan nganal mpuya.21angin babis orak nang bekata ka aku, 'Tuhan, Tihan,' akan tama ka dalap kerajaan Surga, melainkan ia nang muat kehendak Bapaku nang ka surga. 22wa'tu hari ntu, banyak orak akan bekata ka-aku, Tuhan, Tuhan, bukatkah wakitu bernubuat dalap nama-kao, wan nguser roh-roh jahat dalap nama-kao wan muat banyak mukjizat dalap nama-kao?' 23lalu, aku akan nyatakan ka mpuya, 'aku angin pernah nganal kao! menjauhlah dari-ku, kao nang ngawe kesalahan!"24"kanea ntu, babis orak nang ndangar pekataan-pekataan-ku ntu wan melakukan ya akan njadi bage orak bijaksana nang mbangun rumah ya ka atas batu. 25lalu, turutlah hujat wan ataklah banjir, wan angin betiup nerajang rumah ntu, wan rumah ntu angin roboh kaena li dirikan ka atas batu.26wan, setiap orak nang ndangar pekataan-ku ntu wan angin melaku ya akan njadi bage orak bodoh nang mbangun rumah ya ka atas pasir. 27lalu, turutlah hujat wan ataklah banjir, wan angin batiup nerajang rumah na, wan rumah na roboh, wan asa aya kerusakan ya."28wa'tu Yesus laka madakan hal-hal na, orak banyak terheran-heran ka pengajaran-ya, 29kaena ia ngajar mpuya bage orak nang bekuasa, wan angin bage ahli-ahli Taurat mpuya.
Chapter 8

1wa'tu Yesus turut ka bukit, orak rami nuna iya. 2wan, tele, orak nang sakit kusta atak ka iya, wan bekata," Tuan, kalo kao mao, kao bisa melaherkan aku." 3wan, Yesus ngulur langan ya serate jamah ya, kata-ya, "aku mao, tahirlah." saat ntu, li tahirkanlah kusta orak na.4wan, Yesus bekata ka iya, "tele lah, usah kao nyerita ape-ape ka sape pun, tapi ampuslah, telelah diri kao ka imam,"5wa'tu Yesus tama ka kapernaum, seorak pewira atak ka-iya, mohon ka iya, 6wan bekata, "Tuan, hambaku gik gurik lumpuh ka rumah, asa nderita." 7wan, Yesus bekata ka iya, "aku atak wan nyembuh ia."8akan tapi, pewira na njaut wan bekata, "Tuan, aku angin layak ntuk tama ka babah atapku, tapi madahlah sepatah kata jak wan hambaku akan li nyambuh. 9sabab, aku ntulah orak nang ka babah kekuasaan, ngan tentara-tentara ka babahku. wan, aku bekata ka nang sote, 'ampuslah,' ia pun ampus, wan ka nang lain, 'ataklah,' wan ia pun atak, wan ka hamba ku, 'muat ya." 10wa'tu Yesus ndangar hal ntu, ia kagum wan bekata ka orak-orak nang nuna-ya, "aku madah nang sebanar ya ka kao, aku gik angin namu imam aya na ka ntara orak Israel.11aku madahkan ka kao bahwa banyak nang atak dari timur wan barat, wan duduk makat ngan Abraham, Ishak, wan Yakub dalap Kerajaan Surga, 12tapi anak-anak kerajaan na idak li buak ka dalap patak nang asa patak. ka sana idak ada ratapan wan kertak gigi." 13wan, Yesus bekata ka perwira na, "ampus, ampuslah njadi ka kao bage nang pecaya." wan, wa'tu kini ntu ugak, hamba ya li nyambuh.14wa'tu Yesus atak ka rumah Petrus, ia nele umak mertua Petrus gik bebarik wan tabit. 15lalu, Yesus njamah langan umak na wan tabit ya pun hilang. lalu, ia lumpat wan melayan Yesus.16wa'tu mau malam, mpuya maba ka-iya banyak orak nang kerasukan roh-roh na ngan sote kata, wan nyambuh ya babis ka orak sakit, 17supaya li genap ape nang li madah oleh Nabi Yesaya: "ialah nang ngalap nang lamah-lamah diri wan nangong oenyakit diri."18ntunya, wa'tu Yesus nele orak banyak ka keliling ya, ia mere perintah ntuk nolak ka sebarang. 19lalu, seorak ahli Taurat atak wan bekata ka-iya, "Guru, aku idak nuna kao kemane jak kao ampus." 20wan, Yesus bekata ka iya, "rombong rubah mpuk liang wan buruk-buruk ka langit mpuk sarak-sarak. akan tapi, anak manusia angin mpuk tempat ntuk ngelatak ulu-ya."21sote dari para murid bekata ka-iya, "Tuhan, ngizinkan aku ntuk labih dulu ampus wan ngubur apak ku." 22akan tapi, Yesus bekata ka-iya, "nunalah aku, wan mbiar orak mate ngubur orak mati mpuya surak."23wan, wa'tu Yesus naek ka perahu, murid-murid-ya nuna iya. 24wan, telelah, tejadi badai aya ka danau sehingga perahu na tetutup ombak. akan tapi, Yesus tidur. 25wan, murid-murid notok Yesus wan mbangunkan-ya, kata ya, "Tuhan, selamatkan wakitu! wakitu gik binasa!"26wan, ia bekata kampuya, " ngape kao gali, hai kao nang kurang beriman?" lalu, ia bediri wan menghardik angin serate danau na, wan njadi asa tanang. 27maka, orak-orak na teharan-heran wan bekata, "orak macam apekah ia na, bahkan angin wan danau pun nurut ka iya?"28wa'tu Yesus tiba ka sebarang danau, ka daerah orak Gadara, dua orak nang kerasukan roh jahat batamu-iya. mpuya kaluar dari kubur ngan asa ganas sehingga angin ada orak nang bisa ngelalu jalat na. 29wan, telelah, mpuya ngampak, kataya, "ape urusan ntara kao ngan wakitu, hai Anak Allah? apekah kao atak ntuk nyiksa wakitu waktu nana?30wan, agakjauh dari mpuya dari mpuya ada serombong babi aya nang gik ngagok makat. 31setan-setan na minta ka iya wan bekata, "jika kao mao nguser wakitu, suruhlah wakitu pindah ka dalap rombongan babi na." 32wan, Yesus bekata ka mpuya, "ampuslah!" lalu, mpuya keluar wan tamak ka dalap babi-babi na, lalu, babis rombongan babi na pun terajut dari bukit danau wan mati ka dalap ae.33orak-orak nang menggembala rombongan babi na melarikan diri, wan tama ka dalap kota, wan nyeritakan babis, temasok ape nang tejadi ngan orak-orak nang kerasukan setan na. 34wanm telelah, wa'tu nele Yesus, mpuya minta-ya ntuk napuk wilayah mpuya.
Chapter 9

1laka tama ka perahu, Yesus nyebarang danau wan tiba ka kota-ya surak. 2wan, nele, mpuya maba ka-iya seorak lumpuh nang tebarik ka tempat tidur. wa'tu nele imam mpuya, Yesus bekata ka orak lumpuh na, "teguhkanlah hati kao, anak-ku, dosa kao udah li ngampun,"3lalu, berape ahli Taurat bekata dalap hati ya, "orak na menghujat!" 4namun, Yesus nao ape nang mpuya mikir, kata-ya, "ngape kao mikir nang jahat dalap hati kao? 5manekah nang labih mudah, bekata, 'Dosa-dosa kao li ngampun,' ato bekata, 'lumpatlah wan bejalatlah'? 6akan tapi, supaya kao bisa nao bahwa ka bumi anak Manusia bekuasa ntuk ngampun dosa." lalu, Yesus bekata ka orak lumpuh na, "lumpatlah, angkatlah tempat tidur kao, wan pulaklah!"7maka, ia lumpat wan pulak. 8namun, wa'tu orak banyak nele hal ntu, mpuya njadi takjub wan memuliakan Allah nang mere kuasa bage na ka manusia. 9wa'tu Yesus ampus dari sana, ia nele seorak nang li manggel Matius gik duduk ka tempat pengumpulan pajak. lalu, Yesus bekata ka ia, "Nunalah Aku." wan Matius bediri lalu nuna Yesus.10wa'tu Yesus duduk makat ka dalap rumah na, ataklah, lalu duduk makat besama Yesus wan murid-murid-ya. 11wan, wa'tu orak Farisi nele hal na, mpuya bekata ka murid-murid-ya, "ngape Guru kao makat besama rombong pengumpul pajak wan orak-orak bedosa?"12akan tapi, wa'tu Yesus ndangar hal na, ia bekata, "Mpuya nang sehat angin mbutuh tabib, melainkan mpuya nang sakit. 13namun, ampuslah wan belajar ape arti ya na, 'aku menghendaki belas kasih, bukat ya persembahan,' sabab aku atak bukat nang banar, melainkan orak-orak bedosa."14lalu, murid-murid Yohanes atak ka Yesus wan betanya, "ngape wakitu wan orak-orak Farisi melakukan puasa, tapi murid-murid-kao angin puasa?" 15wan, Yesus bekata ka mpuya, "bisakah rombong pengirik penganten berdukacita selama penganten laki-laki masih besama-sama ngan mpuya? akan tapi, akan tiba waktuya wa'tu penganten laki-laki na li ngalap dari mpuya, lalu mpuya bepuasa."16angin ada seorak pun nang nambal kain nang baru ka pakai nang lama, kaena tambalan na ngojet pakai nang lama wan makin aya kojet ya.17ugak, angin ada orak nang nuak anggur baru ka dalap kantong kulit nang lama. jika demikian, kantong kulit na mao kojet, wan anggur ya mao tumpah, wan kantong kulit ya hancur. akan tapi, mpuya naroh anggur nang baru ka kantong kulit nang baru pula sehingga kedua ya li milihara.18sementara Yesus madah hal-hal na ka mpuya, tele, seorak pemimpin rumah ibadah atak wan nyembah-ya, wan bekata, "anak mbiniku batu mati. akan tapi, ataklah wan narohlah langan Kao ka atasnya, maka ia akan hidup." 19lalu, Yesus lumpat wan nuna orak na, bagesana ngan murid-murid-ya.20wan, telelah, seorak mbini nang udah menderita pendarahan selama dua belas tahut nyamak Yesus dari belakak wan menjamah ujuk jubah-ya, 21sabab mbini na bekata ka diri ya surak, "jika aku nyetuh jubah-ya jak, aku akan sembuh." 22akan tapi, Yesus bebalek wan merati mbini na, lalu bekata, "Teguhkanlah hati kao, hai anak-ku, imam kao. "lalu na ugak, sembuhlah mbini na.23wa'tu Yesus tiba ka rumah ibadah wan nele para peniup suling wan kerumunan orak nang nyembahkan kebisingan, 24ia bekata ka orak-orak na, "ampuslah, kaena anak mbini na angin mati, melainkan gik tidur." wan, mpuya ketawakan Yesus.25namun, wa'tu orak banyak na udah li nguser keluar, Yesus tama lalu migak langan anak na, wan anak mbini na pun lumpat. 26berita na tesebar ka seluruh daerah.27wa'tu Yesus ampus dari sana, dua orak buta nuna ia sambil ngampak, "Kasihilah wakitu, Anak Daud." 28laka ia tama rumah na, kedua orak buta na atak wan betanya ka mpuya, "apekah kao pecaya kalo aku bisa muat hal ntu?" mpuya bekata ka iya, " Ya, Tuhan!"29lalu, Yesus menjamah mata mpuya, kata-ya, " jadilah ka kao menurut iman kao." 30wan, tebukalah mata mpuya. Yesus ngan tegas memperingatkan mpuya, "telelah, usah ada seorak pun nao hal ntu." 31akan tapi, mpuya keluar wan nyebarkan berita tentang Yesus ka babis daerah na.32laka kedua orak na keluar, telelah, orak-orak maba seorak bisu nang li namak roh jahat ka Yesus. 33udah roh jahat na li ngusir, orak bisu na pun ngomong. orak banyak na njadi teheran-heran wan bekata, "Hal bage ntu gik angin pernah ketele ka Israel." 34akan tapi, orak-orak Farisi bekata, "Ia ngusir roh-roh jahat ngan penguasa roh-roh jahat."35wan, Yesus ampus ngelilik babis kota wan desa sambil ngajar ka sinagoge-sinagoge mpuya, wan mberitakan Injil kerajaan, serta nyembuhkan segala penyakit wan kesakitan. 36wa'tu Yesus nele orak banyak na, ia ngerasa kasih ka mpuya kaena mpuya latih wan telantar bage domba-domba angin gembala.37lalu ia bekata ka murid-murid-ya, "sesungguhnya, panenan banyak, tapi pegawe-pegawe ya sedamuk." 38kaena na, mintalah ka Tuhan nang mpuk panenan, ntuk ngirim pegawe-pegawe dalap panenan-ya."
Chapter 10

1wan, Yesus manggel kedua belas murid-ya wan mere mpuya kuasa atas roh-roh najis ntuk ngusir roh-roh na wan ntuk nyembuhkan segala macam penyakit manepun segala macam kesakitan.2ntulah nama-nama kedua belas rasul na: nang pertama, Simon, nang li nyabut Petrus, wan Yakobus anak Zebedeus, wan Yohanes dua nyadi ya, 3Filipus, wan Bartolomeus, Tomas, wan Matius si pengumpul pajak, Yakobus anak Alfeus, wan Tadeus, 4Simon orak Zelot, wan Yudas Iskariot nang menghianati Yesus.5Yesus ngutus kedua belas rasul na wan merintah mpuya, "usah ampus ka jalat bangsa-bangsa lain ato tama ka dalap kota orak Samaria, 6melainkan ampuslah ka domba-domba nang sasat dari ntara umat Israel. 7wan, selama kao ampus, mberitakanlah ngan bekata, 'Kerajaan Surga udah samak.'8nyembuhkanlah nang sakit, hiduplah nang mati, tahirkanlah nang kusta, wan nguserlah roh-roh jahat. kao nerima ngan cuma-cuma, mberitakanlah ngan cuma-cuma 9usah kao maba emas, ato perak, ato tembaga dalap ikat pingang kao, 10ato tas ntuk bejalat, ato dua helai baju, ato sandal, ato tongkat sabab seorak pegawe pantas ntuk makat.11wan, ka kota ato desa mane pun nang kao tama, selidiklah sape nang layak ka dalap ya wan diaplah ka sana sampe kao berangkat. 12wa'tu kao tama rumah na, berelah salam. 13wan, jika rumah na layak, biarlah damai sejahtera kao turut atas ya, tapi jika angin, biarlah damai sejahtera kao kembali ka kao.14wan, siape jak nang angin nerima kao ato angin mao ndangar omongan kao, wa'tu kao keluar dari rumah ato kota na, kebaskan dabu batis kao. 15aku madahkan nang sebanarya ka kao bahwa wa'tu hari pengahakiman, akan labih bisa nangong ya daripada kota na."16"tele, aku ngutus kao bage domba ka tangah-tangah serigala. 17akan tapi, behati-hatilah tahadap orak-orak kaena mpuya akan nyerahkan kao ka Sanhedrin wan akan nyambuk kao Sinagoge-sinagoge mpuya. 18wan, kao akan li maba ka kadap para penguasa wan para raja demi aku, bage kesaksian ntuk mpuya wan ntuk bangsa-bangsa lain.19namun, wa'tu mpuya menyerahkan kao, usah khawater tentang bagemane ato ape nang kao madah kaena saat ntu ugak akan li mere ka kao ape nang harus kao madah. 20sabab, bukat kao nang ngomong, tapi Roh Bapa kao nang ngomong ka dalap kao.21duanyadi akan menyerahkan duanyadi ka kematian, wan apak tahadap anak ya. wan, anak-anak akan melawan para orak tua wan mbunuh mpuya. 22kao akan li benci oleh babis ya kaena nama ku, tapi orak nang bertahan sampe akhir akan li nyelamat. 23wa'tu mpuya menyiksa kao dalap sote kota, larilah ka kota nang lain. aku madahkan nang sebanar ya ka kao bahwa kao angin akan selesai ngelalu kota-kota Israel sampe Anak Manusia atak.24murid angin melabih guruya, demikian ugak hamba angin melabih tuan ya. 25cukuplah jika murid njadi bage guru ya, wan hamba njadi bage tuan ya. jika mpuya nyambut tuan rumah Beelzebul, labih jaek agik ka anggota keluarga ya.26"kaena ntu, usah kao gali tahadap mpuya sabab angin ada ape pun nang tetutup nang angin akan li madah, ato nang li munyi nang angin akan li nao. 27ape nang aku madah ka kao dalap patak, madahlah na dalam terang. wan, ape nang kao ndangar ka bisik telinga kao, beritakanlah ka atas atap rumah.28usah gali ka mpuya nang mbunuh tubuh, tapi angin bisa munuh jiwa, melainkan labih gali ka Ia nang bisa memusnah jiwa maopun tubuh ka neraka. 29bukatkah dua iko buruk pipit li jual ntuk sote duit? wan, angin ada seeko pun dari mpuya bisa labuh ka tanah ka luar kehendak Bapakao. 30Bahkan, bu'u ulu kao babis ya tehitong. 31kaena na, usah gali, kao labih bernilai daripada banyak buruk pipit."32"jadi, setiap orak nang ngaku aku ka kadap manusia, aku ugak ngaku ka kadap Bapa-Ku nang ka Surga. 33akan tapi, siape nang nyangkal aku ka kadap manusia, aku ugak akan nyangkal ya ka kadap Bapa-ku nang ada ka surga."34"usah bepikir bahwa aku atak ntuk maba perdamaian ka bumi. aku atak bukat ntuk maba perdamaian, melainkan pedang. 35sabab, aku atak ntuk memisahkan laki-laki dari apak ya, anak mbini dari umak ya, menantu mbini dari umak mertua ya, 36wan munsuh seorak inalah dari anggota keluarga ya.37siape nang labih mengasihi apak ato umak ya daripada aku, angin layak bagi-ku. wan, siape nang labih mengasihi anak laki-laki ato anak ya mbini daripada aku, angin layak bagi-aku. 38wan, siape nang angin mikol salib ya wan nuna Aku, angin layak bagi-ku. 39siape nang mempertahankan nyawa ya bisa kehilangan nyawa ya, wan siape nang kehilangan nyawa ya demi aku akan namu ya."40"siape nang nerima kao, nerima Aku. wan, siape nang nerima Aku, nerima Ia nang ngutus Aku. 41siape nang nerima nabi dalap nama nabi akan nerima upah nabi. wan, siape nang nerima orak banar dalap nama orak banar akan nerima upah orak banar.42wan, siape nang mere minum ka salah sote dari orak-orak nang amuk na meskipun hanya secawan ae dingin dalap nama seorak murid, Aku madah nang sebanar ya ka kao, ia angin akan kehilangan upah ya."
Chapter 11

1wa'tu Yesus laka mere perintah ka kedua belas murid-ya, ia ampus dari sana ntuk ngajar wan berkotbah ka kota-kota mpuya. 2ntunyan, wa'tu Yohanes, nang ada ka penjara, ndangar pegawe-pegawe Kristus, ia ngirim pasat melalu murid-muridya, 3wan betanya ka-ya, "Apekah kao nang mau atak, ato haruskah wakitu nunggu nang lainnya?"4Yesus njawab wan bekata ka mpuya, "ampus wan mere tahu ka Yohanes ape nang kao ndangar wan nele, 5nang buta nele, nang lumpuh bejalat, nang sakit kusta li tahirkan6wan, li berkati orak nang angin tesandung oleh-Ku."7wan, laka mpuya ampus, Yesus mule ngomong ka orak banyak tentang Yohanes, "ape nang mau kao nele ka padang belantara nang li ngoyang angin? 8kao ampus ntuk nele ape? seorak nang make pakai halus? mpuya nang make pakai halus na ada ka istana-istana raja.9ntuk nele apekah kao ampus? Seorak nabi? ya, aku madah ka kao, ia bahkan labih aya daripada seorak nabi. 10sabab, ialah orak nang tentang ya talah li nulis: 'tele! aku ngirip utusan-ku melalu-kao. ia nang akan nyiap jalat ntuk-kao ka kadap kao.'11aku madah nang sebanar ya ka kao, ka ntara mpuya nang li ngelahir oleh mbini, angin pernah tampil orak nang labih aya daripada Yohanes Pembaptis. akan tetapi, nang paling amuk dalap kerajaan Surga, labih aya daripada ia. 12Sejak zaman Yohanes pembaptis hingga kini ntu, kerajaan Surga menderita kekerasan, wan orak-orak nang kejam na muat ngan paksa.13sabab, babis nabi wan HUkum Taurat bernubuat sampe Zaman Yohanes. 14wan, jika kao mau nerima ya, ialah Elia nang mau atak. 15siape nang mpuk telinga ntuk ndangar, hendaklah ia ndangar!16namun, ngan apekah akan ku bandingkan generasi ntu? mpuk na bage anak-anak amuk nang duduk ka tempat-tempat umum, nang nyaru page-pagenya, 17wan bekata, 'wakitu niup suling ntuk kao, tapi kao inga joget. wakitu nyanyi lagu dukacita, tetapi kao angin berduka."18kaena Yohanes atak tanpa makat, ugak tanpa minum, wan mpuya bekata, 'ia kerasukan roh jahat'. 19akan tetapi, wa'tu Anak Manusia atak lalu makat wan minum, wan bekata, 'tele, seorak nang rangka wan pemabuk, page para pengumpul pajak wan orak-orak bedosa,' akan tapi, hikmat li banarkan oleh pernubuatnya."20lalu Yesus mule mencela kota-kota tempat Ia muat paling banyak mukjizat kaena mpuya angin bertobat. 21Celakalah kao, khorazim! mpuya udah lama bertobat ngan berpakai kabung wan abu. 22akan tapi, aku madah ka kao bahwa wa'tu hari penghakiman, Tirus wan Sidon akan labih bisa nangong daripada kao.23wan, kao, kapernaum, akankah kao li napuk sampe ka langit? inga, kao akan li turutkan ka dunia orak mati, sabab jika mukjizat-mukjizat nang telah tejadi ka ntara kao na terjadi ka Sodom, kota na akan tetap ada sampe ari ntu. 24akan tapi, aku madahkan ka kao bahwa wa'tu ari penghakiman, tanah Sodom akan labih bisa menanggong ya daripada kao."25wa'tu ari na Yesus bekata, "aku memulia kao, Bapa, Tuhan atas langit wan bumi, bahwa kao mbunyi babis ntu dari orak-orak nang bijaksana wan pande, wan madah ya ka anak-anak modek. 26ya, Bapa, kaena bage ntulah nang bekanang ka kadap-kao. 27segala jukut telah li serahkan ka kao oleh Bapa-Ku. wan, angin seorak pun nang nganal Anak, selain Bapa; angin seorak pun nganal Bapa selain Anak wan setiap orak nang likehendaki Sang Anak ntuk madahkan ya.28ataklah ka-ku, babis nang latih lesu wan berbeban barat, wan aku akan mere kelgaan. 29Pikollah kuk nang ku pasang, wan belajarlah dari-ku kaena aku lamah lamut wan rendah hati, wan kao akan namu ketenagan dalap jiwa kao. 30sabab, kuk nang ku pasang na mudah wan beban-ku ringan."
Chapter 12

1wa'tu na, Yesus bejalat lalu uma gandum wa'tu hari sabat, wan makat ya. 2akan tetapi, wa'tu prak-orak Farisi nele ya, mpuya bekata ka-iya, "tele, murid-murid-kao muat ape nang angin li banarkan ntuk li muat wa'tu hari Sabat."3Namun, Yesus bekata ka mpuya, "gik angin pernah kao mbaca ape nang li muat Daud wa'tu ia wan para penuna ya lapar. 4bagemane ia tama ka dalap Rumah Allah wan makat roti persembahan nang angin li banarkan bagi-ya ntuk makat ya, bagena ugak orak-orak nang besama ya, kecuali hanya ntuk para imam?5ato, gik angin pernah kao mbaca dalap Hukum Taurat, bahwa wa'tu hari Sabat, para imam ka Bait Allah melanggar Sabat wan mpuya angin bersalah? 6akan tetapi, aku madahkan ka kao bahwa nang labih aya dari pada Bait Allah ada ka kitu.7Namun, jika kao udah nao arti ya ntu: 'Aku menghendaki belas kasihan wan bukat persembahan', kao angin akan pernah ngukum anang angin bersalah. 8sabab, anak Manusia inalah TUhan atas harin Sabat."9laka berkangkat dari sana, Yesus tiba ka Sinagoge mpuya. 10tele, ada seorak laki-laki nang lumpuh sebalah langan ya. wan, mpuya betanya ka Yesus, kata mpuya, "apekah libanarkan ntuk nyembuhkan wa'tu hari Sabat?" supaya mpuya bisa nyalahkan Yesus.11wan, ia bekata ka mpuya, "siape orak ya ka ntara kao nang mpuk seko domba, wan jika domba na labuh ka dalap lubak wa'tu hari Sabat, anginkah ia akan meraih ya wan ngeluarkan ya? 12asa jauh labih bernilai manusia daripada seko domba! kaena na, libanarkan berbuat baik wa'tu hari Sabat."13lalu, Yesus bekata ka orak na, "ulurkan langankao." orak na ngulurkan langan ya wan li nyembuhkan sepanuh ya bage langan nang lain. 14akan tetapi, orak-orak Farisi ampus dari sana wan bersekongkol melawan ia, bagemane mpuya bisa membinasakan-ya.15namun, Yesus, wa'tu nao hal na, lari dari sana. banyak nang nuna-ya wan ia nyembuhkan mpuya babis, 16wan mperingatkan mpuya ntuk angin muat diri-ya li naokan, 17hal ntu tejadi ntuk menggenap ape nang li sampaikan melalu Nabi Yesaya:v 18"telelah, hamba-ku nang telah kupilih, nang kukasihi, nang ka jiwa-ku bekanan. aku akan naroh roh-ku ka atas-ya, wan Ia akan nyatakan keadilan ka bangsa-bangsa lain.19ia angin akan mbantah, ato mgampak, wan angin akan ada seorak pun nang ndangar suara-ya ka jalat-jalat. Buluh nang patah angin akan ia putuskan, wan sumbu nang hampir padap angin akan ia matikan, sampe ia muat keadilan manang, 21wan dalap nama-ya, bangsa-bangsa lain akan berharap."22lalu, seorak nang kerasukan roh jahat, nang buta wan bisu, libaba ka Yesus. wan, Yesus nyambuhkan ya sehingga orak nang buta wan bisu na ngomong wan nele. 23babis orak njadi teheran-heran wan betanya, "mungkinkah Ia na Anak Daud?"24akan tapi, wa'tu orak-orak Farisi ndangar mpuya bekata, "Orak ntu angin mungkin nguser roh-roh jahat jika angin ngan Beelzebul, pemimpin roh-roh jahat." 25Yesus nao pemikiran mpuya wan bekata ka mpuya, "setiap kerajaan nang terpacah-pacah melawan diri ya sorak, li napuk. wan, setiap kota ato rumah nang terpacah-pacah melawan diri ya sorak, angin akan bertahan.26wan, kalau Iblis nguser Iblis, ia terpacah-pacah melawan diri ya sorak. jika demikian, bagemane kerajaan ya akan bertahan? 27wan, jika aku, nguser roh-roh jahat ngan Beelzebul, ngan siapekah anak-anak kao nguser mpuya? kaena na, mpuya akan njadi hakim kao.28akan tetapi, jika ngan Roh Allah, aku nguser roh-roh jahat, Kerajaan Allah udah atak atas nama kao. 29ato, bagemane seseorak bisa tama ka rumah orak wan merampas barak-barak ya jika ia angin ngubat orak kuat na dulu? lalu, ia baru bisa merampok rumah na. 30siape jak nang angin besama ngan aku, melawan aku. wan, siape jak nang angin ngumpul besama ngan aku, mencerai-beraikan.31kaena na, aku madah ka kao bahwa setiap dosa wan hujatan manusia akan li ngampuni, tetapi hujatan tahadap Roh angin akan li ngampuni. 32wan, siape jak nang madah jukut nang melawan Anak Manusia akan li ampuni, tetapi siape nang ngomong melawan Roh Kudus angin akan li ampuni, baik ka masa ntu maupun masa nang akan datang."33"jika pohot na baik, buah ya ugak nuna baik. ato, jika pohot na angin baik, buah ya ugak angin baik. sabab, pohot li kanal dari buah ya. 34hai, keturunan ular beludak, bagemane mungkin kao nang jahat ngucapkan hal-hal nang baik? kaena dari luapan hati, mulut ngomong. 35orak baik ngeluarkan hal-hal nang baik dari kekayaan nang baik, wan orak jahat ngeluarkan hal-hal nang jahat dari kekayaan nang jahat.36namun, aku madah ka kao bahwa setiap orak nang sia-sia, nang li ngucapkan orak, mpuya akan tanggong jawab ka hari penghakiman. 37kaena oleh perkataan kao, kao akan li banarkan, wan oleh perkataan kao, kao akan li hukum38lalu, bebrape orak ahli Taurat wan orak Farisi bekata ka Yesus, "Guru, wakitu mao nele tanda dari-Kao." 39namun, Yesus njawab san bekata ka mpuya, "Generasi nang jahat wan berzina na menuntut sebuah tanda. wan, angin akan ada tanda nang li mere ka mpuya, kecuali tanda Nabi Yunus. 40sabab, bage Yunus nang berada ka dalap parut ikat aya selama tige hari wan tige malam, demikian ugak Anak Manusia akan berada selama tige hari wan tige malam dalap parut bumi.41orak-orak Niniwe akan bediri besama-sama ngan generasi ntu pada penghakiman wan akan ngukum ya sabab mpuya bertobat laka ndangar khotbah Yunus. wan, nele, nang labih aya dari pada Yunus ada ka kitu.42Ratu dari selatan akan bangkit besama-sama generasi ntu wa'tu hari penghakiman wan akan ngukum ya kaena ia atak dari ujuk bumi ntuk ndangar hikmat Salomo. wan, nele, nang labih aya dari pada Salomo ada ka kitu.43"ketika roh jahat keluar dari manusia, ia lalu tempat-tempat nang angin be ae ntuk ngagoktempat istrahat, tetapi angin namu. 44lalu, ia berkata, 'Aku akan atak agik ke rumah ku, tempat aku keluar.' Wan, ketika tiba, ia bediap ka rumah na kosong, udah li sapu, wan terator. 45lalu, roh jahat na ampus ampus wan maba besama ya tujuh roh lain nang labih jahat dari ya, wan mpuya tama serta bediap ka sana. akhir ya, keadaan orak na njadi jauh lebih buruk dari pada sebelum ya. Demikian ugak nang akan tejadi ngan generasi nang jahat na."46sementara Yesus masih ngomong ngan orak banyak, nele, umak wan dua nyadi ya bediri ka luar, berusaha ntuk ngomong ngan iya. 47seorak bekata ka-iya, "tele, umak wan dua nyadi kao bediri ka luar, berusaha ngomong ngan kao."48namun, Yesus njawab orak nang mere tahu-ya na wan bekata, "siapekah umak-ku wan siapekah dua nyadi-ku? 49wan, sambil merentangkan langan ya ke arah murid-murid ya, Yesus bekata, "ntulah umak-ku wan dua nyadi ku! 50kaena siape jak nang muat kehendak Bapa-KU nang ada ka Surga, ialah dua nyadi nang laki-laki-ku, dua nyadi nang mbini-mbini-Ku wan umak-Ku."
Chapter 13

1wa'tu hari na, Yesus keluar dari rumah wan duduk ka tepi danau. 2wan, orak banyak bekumpul ka-iya. kaena na, ia naek ka perahu wan duduk,wan babis orak banyak na bediri ka tepi danau.3wan, ia madah banyak hal ka mpuya dalap perumpamaan, kata-ya, "ada seorak penabur ampus ntuk nabur, 4wan waktu ia nabur, bebrape benih labuh ka pingir jalat, buruk-buruk atak wan makat ya sampe habis. 5Benih nang lain labuh ka tempat berbatu, nang angin ngandung banyak tanah wan capat tumuh kaena angin ngandung dalap tanah. 6akan tetapi, laka matahari terabit, tanaman na kana bangan. wan, kaena angin mpuk akar, tanaman na njadi kering.7Benih nang lain labuh ka ntara samak duri, wan samak duri na tumuh, wan ngepet ya. 8Namun, benih nang lain labuh ka tanah nang baik wan mengahaselkan buah, ada nang seratus kali lipat, wan ada nang tige puluh kali lipat. 9siape nang bertelinga, biarlah ia ndangar."10wan, murid-murid Yesus atak wan betanya k-iya, "ngape kao ngomong ka mpuya dalap perumpamaan?" 11Yesus njawab mpuya, "Ka kao udah likarunia ntuk nao rahasia Kerajaan Surga, tapi ka mpuya angin li karuniakan. 12sabab, orak nang mpuk, ka iya akan li mere wa ia akan berkelimpahan. Namun, siape nang angin mpuk, bahkan nang angin mpuk, bahkan ape nang ia mpuk akan li nagalap dari pada ia.13kaaena na lah, aku ngomong ka mpuya dalap perumpamaan kaena wa'tu nele, mpuhya angin nele, wan wa'tu ndangar, mpuya angin ndangar. 14mengenai mpuya, li genapilah nubuat Yesaya nang bekata, 'ngan pendangaran, kao akan ndangar, tapi angin akan pernah ngerti. wan, ngan nele, kao akan nele, tapi angin akan paham.15kaena hati bangsa ntu telah kabal, telinga mpuya malas ntu ndangar, wan mpuya nutup mata mpuya. jika angin, tentu mpuya bisa nele ngan mata mpuya, ndangar ngan telinga mpuya, wan bisa ngerati ngan hati mpuya, lalu bebalek ka -aku wan li sembuhkan.'16akan tetapi, liberkatilah mata kao kaena nele wan telinga kao kaena ndangar. 17aku ngatakan nang sebanar ya ka kao bahwa banyak nabi wan orak-orak banar nang mao nele ape nang kao nele, tapi angin nele ya, wan mao ndangar ape nang kao ndangar, tapi angin ndangar ya."18"oleh kaena na, ndangarlah arti perumpamaan tentang penaburan. 19wa'tu orak ndangar firman kerajaan wan angin memahami ya, si jahat atak wan merampas ape nang telah tertabur dalap hati orak na. ntulah orak nang banih ya tertabur ka pinggir jalat.20adapun nang tertabur ka tempat-tempat nang berbatu, ntulah orak nang ndangar firman wan langsung nerima ya ngan sukacita, 21tapi ia angin mpuk akar dalap diri ya wan bertahan sebantar jak. wan, wa'tu penindasan ato peganiayaan tejadi kaena friman na, ia langsung labuh.22banih nang labuh ka langan semak-semak duri adalah orak nang ndangar firman na, lalu kekhawatiran dunia wan tipu daya kekayaan mendesak firman na sehingga angin berubah. 23Namun, orak nang banih ya tertabur ka tanah nang baik, nalah orak nang ndangarkan firman na wan memahami ya. ialah nang banar-banar berubah wan ngaselkan, ada nang 100 kali lipat, beberape 60, wan beberape 30."24Yesus madah perumpamaan nang lain ka mpuya, kata-ya, "Kerajaan Surga na bisa li umpamakan bage orak nang nabur banih nang baik ka uma ya. 25akan tetapi, sementara orak-orak tidur, musuh ya atak wan nabur banih lalang ka ntara banih gandum, wan ampus. 26wa'tu tanaman betunas wan bebulir, lalu lalang na kete ugak.27maka, hamba-hamba dari ampu uma na atak wan betanya ka iya, Tuan, bukatkah kao nabur banih nang baik ka uma kao? lalu, dari manekah atak ya lalang na? 28ia bekata ka mpuya, 'seorak musuh telah muat ya, 'apekah kao mau wakitu ampus wan ngumpulkan ya?'29akan tetapi, tuan na bekata, 'usah! sabab, wa'tu kao ngumpulkan lalang-lalang na, bisa-bisa kao ugak nyabut gandum na besamaya. 30Biarlah kedua ya tumbuh besama sampe musim panen. wan, wa'tu panen, aku mau bekata ka para penabur, "pertama-tama, ngumpulkan lalang-lalang na wan ngabatlah dalap berkas-berkas ntuk li nunu. Namun, ngumpulkan gandum ya ka dalap lumbung ku."31lalu Yesus ngago perumpamaan nang lain ka mpuya, kata-ya, "Kerajaan Surga na bage biji sesawi nang li ngalap orak wan li nabur ka uma ya. 32biji na adalah nang alus dari babis jenis banih, tetapi wa'tu tumbuh, ia labih aya dari babis jenis ngakayu, bahkan njadi pohot sehingga buruk-buruk ka langit atak wan besarak ka cabang-cabang ya."33lalu Yesus nyerita sebuah perumpamaan nang lain ka mpuya, "Kerajaan Surga na bage ragi, nang olah seorak mbini li ngalap wan li nama ka dalap adonan tepung sebanyak tige sukat sampe babis adonan na tercambur ragi.34babis hal ntu Yesus bekata ka orak banyak dalap perumpamaan-perumpamaan, dalap perumpamaan, wan ia angin ngomongka mpuya tanpa perumpamaan. 35ngan demikian, li genapilah ape nang li sampe melalu nabi, "Aku akan membuka mulut ku dalap perumpamaan, aku akan ngucapkan hal-hal nang sembunyi sejak dunia li jadikan."36lalu, Yesus napuk orak banyak na lalu tama ka rumah. wan, murid-murid ya atak ka-iya wan bekata, "jelaskanlah ka wakitu perumpamaan tentang lalang-lalang ka uma." 37wan, jawab-ya, "orak nang naburkan banih nang baik adalah Anak Manusia, 38wan uma na adalah dunia na, Banih nang baik adalah anak-anak Kerajaan, wan lalang adalah anak-anak si jahat, 39wan munsuh nang nabur ya adalah Iblis, wan musim panen adalah akhir zaman, wan para penuai na adalah para malaikat.40jadi, sam bage lalang nang li ngumpulkan wan li nunu dalap api, demikian nang akan tejadi pada akhir zaman. 41Anak Manusia akan mengutus para malaikat-ya, wan mpuya akan ngumpulkan babis batu sandungan serta orak-orak nang muat kejahatan-ya, 42wan akan nabak ya ka dalap tungku api. ka tempat na ada tangisan wan kertak gigi. 43lalu, orak-orak banar akan besinar bage matahari dalap Kerajaan Bapa mpuya. Siape nang betelinga biarlah ia ndangar."44"Kerajaan Surga adalah bage harta nang terpendam ka uma, nang li namukan orak, lalu lisembunyikan ya agik. wan, kaena sukacitaya, ia ampus, njual babis nang li ngumpuk, wan mali uma na. 45sekali agik, Kerajaan Surga adalah bage seorak pedagak nang ngagok mutiara nang baik. 46wa'tu ia namu sebuah mutiara nang benilai tinggi, ia ampus wan njual babis nang li ngumpuk ya, lalu mali mutiara na."47"Demikian ugak, Kerajaan Surga adalah bage jala nang li tebarkan ka dalap laut, wan ngumpulkan bage jenis ikat. 48wa'tu jala na panuh, mpuya nyeret ya ka pante wan duduk, lalu ngumpulkan ikat-ikat nang baik ka dalap kerajang-kerajang aya, tapi muak nang angin baik.49jadi, nalah nang akan tejadi pada akhir zaman. para malaikat akan keluar wan misahkan nang jahat dari orak-orak banar, 50wan nabak orak-orak jahat na ke dalap tungku api. ka tempat na akan ada ratapan wan karak gigi.51udahkah kao ngerati akan babis ntu?" mpuya bekata ka-iya, "Ya." 52wan, Yesus bekata ka mpuya "kaena ntu, setiap ahli Taurat nang telah njadi murid Kerajaan Surga, ia bage tuan rumah nang ngeluar harta nang baru wan nang lama dari kekayaan ya." 53wa'tu Yesus laka nyelesaikan perumpamaan-perumpamaan na, ia ampus dari sana.54wan, wa'tu ia tiba ka kota asal-ya, ia ngajar ka sinagoge-sinagoge mpuya sehingga mpuya takjub wan bekata, "dari mane orak na namu kebijaksanaan wan mukjizat-mukjizat na? 55bukatkah ia na anak seorak tukang kayu? bukatkah umak-ya li nyabut Maria, wan dua nyadi-ya adalah Yakobus, Yusuf, Simon, wan Yudas? 56bukatkah dau nyadi-ya nang mbini ada ka ntara diri? dari mane orak na namu babis hal na?"57wan, mpuya tersinggung oleh-ya. Namun, Yesus bekata ka mpuya, "Seorak nabi bukat nya angin li hormati, kecuali ka tempat asal ya wan ka rumah ya surak." 58wan, ia angin muat banyak mukjizat ka san kaena mpuya angin percaya.
Chapter 14

1wa'tu ntu, Herodes, raja wilayah, ndangar berita-berita tentang Yesus. 2wan, ia madah ka hamba-hamba ya, "ntulah Yohanes pembaptis. ia laka bangkit ka ntara orak mati wan kaena ntulah mukjizat-mukjizat ntu begawe ka dalap ya."3sabab, Herodes laka nangkap Yohanes, li ngubat, wan nama ya kadalap penjara kaena Herodias, mbini Filipus, duanyadi Herodes. 4kaena Yohanes pernah madah ka iya, "angin li banarkan bagi kau ntuk mpuk Herodias." 5wan, meskipun Herodias mau mbunuh Yohanes, ia gali ka orak banyak kaena mpuya nanggkap Yohanes sebage nabi.6akan tapi, wa'tu ari ulang tahut Herodes tiba, anak mbini Herodias nari ka kadap mpuya, wan ntu muat sanang Herodes, 7sehingga ia besumpah ntuk mere ape nang li minta anak mbini na.8maka, laka li ndesak umak ya, anak dara ntu madah, "merelah ka aku ka kitu, ka Yohanes Pembatis li atas nampan." 9meskipun raja nyae, tapi kaena supah ya wan kaena orak-orak nang makat besama ya, ia pun merintah agar hal ntu li mere.10ia nyuruh ntuk natak ulu Yohanes ka penjara. 11wan, ulu Yohanes li maba ka atas nampan, li bere ka aka dara na wan ia maba ya ka umak ya. 12laka na, murid-murid Yohanes atak, ngalap tubuh ya, wan ngubur ya. lalu, mpuya ampus wan mere tahu Yesus.13wa'tu Yesus ndangar hal ntu, ia narik diri dari sana ngan perahu, ka tempat nang sunyi sorak. wan, wa'tu orak-orak ndangar ntu, mpuya nuna ya ngan jalat batis dari kota-kota. 14wa'tu Yesus keluar, ia nele rombongan orak aya, wan kasih ka mpuya, wan nyembuh sakit mpuya.15wa'tu ari mau malam, para murid atak ka Yesus wan bekata, "tempat ntu sunyi wan ari udah mulai malam. suruhlah orak banyak ntu ampus ka desa-desa wan mali makanan ntuk mpuya sorak."16akan tapi, Yesus bekata ka mpuya, "mpuya angin perlu ampus. kau, merelah mpuya makanan." 17mpuya bekata ka ya, "ka kitu diri angin mpuk ape-ape, kecuali 5 roti wan 2 ikat." 18wan, ia bekata, "mabalah na ka kitu, ka aku."19lalu na, ia nyuruh orak banyak na duduk ka rumput, wan ia ngalap 5 roti wan 2 ikat na, lalu sambil nele ka langit, ia ngucap syukur wan memecah-mecahkan roti na. laka na, ia mere ka murid-murid ya, wan murid-murid ya ka orak banyak. 20wan, mpuya babis makat wan li kanyangkan. lalu, mpuya ngalap natak-natak nang sisa, ada dua balas keranjang panuh. 21wan, mpuya nang makat kira-kira ada 5.000 laki-laki, gik angin temasuk mbini wan anak-anak.22Yesus segara mendesak murid-murid ya tama ka perahu wan ampus dulu ka seberang, sementara ia nyuruh orak banyak na pulak. 23wan, laka na Yesus nyuruh orak banyak na pulak, ia naek ka atas gunung sorak wan badoa. wa'tu mau malam, ia sorak li sana. 24akan tapi, perahu ntu udah jauh dari darat, li ngobang-ambing gelombang kaena belawanan ngan angin.25wan, wa'tu jam keempat malam na, ia atak ka mpuya, bejalat ka atas ae. 26wa'tu para murid nele ya bejalat ka atas ae, mpuya asa gali wan ngampak, "ntu hantu!" lalu, mpuya ngampak kaena gali. 27akan tapi, Yesus langsong ngomong ka mpuya, kata-ya, "kuatkanlah hati kau! ntu aku, usah gali."28wan, Petrus bekata ka iya, "Tuhan, jika ntu kau, suruhlah aku atak ka kau li atas ae." 29Yesus bekata, "ataklah!" maka, Petrus keluar dari perahu, wan bejalat ka atas ae, wan atak ka Yesus. 30namun, wa'tu, nele angin, ia gali wan mule tenggalap. ia ngampak, "Tuhan, selamatkan aku!"31Yesus langsung nyalur langan ya, migak Petrus wan bekata, "kau nang kuran iman, ngape kau ragu-ragu?" 32wa'tu mpuya tama ka dalap perahu, angin pun beranti. 33laka na, mpuya nang ada ka perahu nyembah Yesus wan bekata, "sesungguh ya, kau adalah Anak Allah!"34laka nyebrang, mpuya atak ka tanah Genesaret. 35wa'tu orak-orak ka tempat na ngenali ya, mpuya meretahu ka babis daerah wan maba babis orak nang sakit ka Yesus. 36mpuya memohon ka Yesus supaya boleh nyentuh ujuk jubah ya, wan babis orak nang nyetuh ya njadi sembuh.
Chapter 15

1lalu, berape orak Farisi wan ahli-ahli Taurat dari Yerusalem atak ka Yesus wan madah, 2"ngape murid-murid-kao melanggar tradisi apek puyak? sebab, mpuya angin nyuci langan wa'tu makat roti!" 3wan, Yesus njawab wan madah ka mpuya, "wan, ngape kao ugak melanggar perinta Allah demi tradisi kao?4kaena Allah bafirman, 'hormatilah apak wan umak kao, 5namun, 'siape pun nang madah ka apak ato umak ya, 'ape pun nang li bare ntuk kao udah li persembahkan ka Allah,"' 6ia angin perlu menhormati apak ato umak ya. ngan demikian, kao batalkan firman Allah demi tradisi kao.7kao, orak-orak munafik, memang banar nubuatan Yesaya tentang kao: 8'bangsa ntu menghormati aku ngan mulut mpuya, tapi hati mpuya jauh dari pada-ku. 9wan, sia-sia mpuya menyembah-ku ngan mengajarkan perintah-perintah manusia."10wan, Yesus manggel orak banyak wan madah, "dangar wan pahamilah! 11bukat ape nang tama ka dalap mulut nang menajiskan orak, tapi ape nang kaluar dari mulut ya, ntulah nang menajiskan orak."12lalu, murid-murid Yesus atak wan batanya ka Ia, "taukah kao bahwa orak-orak Farisi tasingung wa'tu ndangar pernyataan ntu?" 13namun, Yesus njawab wan madah, "setiap tanaman nang angin li nanam oleh Bapa-ku nang ka surga akan li nyabut sampe ka akar-akar ya. 14biarlah mpuya. mpuya na lah panuntun-panuntun buta dari orak-orak buta. wan, jika orak buta menuntun orak buta, kadua ya bisa labuh ka dalap lubak."15petrus madah ka Ia, "jelaskan perumpamaan ntu ka wakitu." 16Yesus madah, "apekah masih angin paham uga? 17apekah kao angin ngarati bahwa segala nang tama ka dalap mulut bisa turut ka parut wan li muak ka dalap jamban?18tapi, ape nang keluar dari mulut timbul dari hati, wan ntu lah nang menajiskan orak. 19kaena dari hati timbul pikiran-pikiran jahat, pembunuhan, perzinaan, dosa-dosa seksual, pencurian, kesaksia palsu, wan fitnah. 20hal-hal ntulah nang menajiskan orak, tapi makat angin nyusi langan angin menajiskan orak."21lalu, Yesus ampus dari sana wan menyingkir ka daerah Tirus wan Sidon. 22wan, seorak mbini kanaan nang barasal dari daerah na atak wan beseru, "kasihlah aku, Tuhan, anak Daud! Anak bini ku nang kerasukan roh jahat asa parah." 23tapi, Yesus angin njawab mbini na, sote kata pun. wan, muid-murid-ya, kata mpuya, "suruhlah ia ampus kaena ia kini tu malah suka ngampak."24lalu, Ia njawab wan madah, "aku cuman li utus ka domba-domba nang hilang dari umat Israel." 25lalu, mbini na atak wan sujud ka kadap Yesus, kata ya, "Tuhan, tolonglah aku!" 26namun, Yesus njawab wan madah , "angin baik ngago roti mpuk anak muda wan munu ya ka asu-asu."27mbini na njawab, "banar, Tuhan, tapi asu-asu na makat ramah-remah nang labuh dari meja tuan ya." 28lalu, Yesus, madah ka ya, "hai mbini, iman kao aya! tajadilah ka kao ,macam nang kao mao." wa'tu saat na ugak, anak mbini linyambuh.29Yesus ampus dari sana, nuna tapi danau Galiliea. wan, laka mendaki ka atas bukit, Ia duduk ka sana. 30lalu, orak kajah atak notok Ia, maba orak-orak nang lumpuh, cacat, buta, bisu, wan orak banyak lain ya. lalu, mpuya ngurik orak-orak na ka batis Yesus wan Ia nyambuh mpuya, 31sehingga orak banyak na taheran-heran wa'tu mpuya nele nang bisu ngomong, nang cacat li nyambuh, nang lumpuh bajalat, wan nang buta bisa nele. wan, mpuya memuliakan Allah Israel.32lalu, Yesus nyaru murid-murid-Nya wan madah, ''Aku kasih ka kadap orak ntu kaena mpuya udah besama ku salama tiga ari wan angin mau nyuruh makat. wan, aku angin mau nyuruh mpuya pulak kelaparan biar mpuya angin pingsan ka jalat." 33lalu,rombong murid madah ka iya, "dari mane diri namu roti nang banyak ka tempat nang sunyi mengenyangkan orak nang banyak ntu." 34Yesus batanya ka mpuya,''berape banyak roti nang kao mpuk ?'' mpuya njawab, "tujuh, wan berape ikat alus.'' 35lalu, Yesus merintah orak banyak duduk ka tanah.36lalu,ia ngalap ka tujuh roti wan ikat-ikat na. wan,sambil ngucap syukur, ia macah-macah,wan marenya ka murid-murid ya,wan murid-murid ya mere ka orak banyak na. 37mpuya babis makat wan kajah kanyang lalu, mpuya ngalap potongan-potongan nang sisa, ada tujuh keranjang nang panuh. 38mpuya nang makat ada empat ribu orak laki-laki, angin tamasuk nang bini wan anak-anak. 39laka nyuruh orak banyak na pulak, Yesus tama ka perahu wan ampus ka daerah Magadan.
Chapter 16

1lalu, orak-orak Farisi wan Saduki atak ntu nyoba Yesus. mpuya minta biar Yesus nele ka mpuya tanda dari surga. 2tapi, jawab Yesus, "wa'tu ari malam, kao madah, 'cuaca cerah kaena langit merah.'3wan, wa'tu alap ari, 'hari ntu ada angin kuat kaena langit langit merah wan patak.' kao tahu bagemane mbeda rupa langit, tapi angin mampu mbeda tanda-tanda zaman. 4jukut generasi nang jahat dan pezina ntu nuntut tanda, tapi sote tanda pun angin li bare ka ya, kecuali tanda Nabi Yunus." lalu, ia napuk mpuya wan ampus.5wa'tu murid-murid tiba ka seberang danau, mpuya lupa maba roti. 6wan, Yesus madah ka mpuya, "tele lah wan waspadalah ka kadap ragi orak-orak Farisi wan para Saduki." 7wan, mpuya mule ngomongkan hal ntu ka ntara mpuya sorak wan madah, "ntu kaena diri angin maba roti." 8tapi, Yesus tahu hal ntu wan madah, "hai, orak nang kurang iman, ngape kao ngomongkan ka ntara kao sorak tentang angin ada roti?9apekah kao masih angin ngarati wan uga angin ingat akan lima roti ntuk lima ribu orak, wan berape banyak keranjang sisanya nang kao ngumpulkan? 10ato, tujuh roti ntuk empat ribu orak, wan berape banyak keranjang sisa ya nang kao ngumpul?11bagemanekah kao angin ngarati bahwa aku angin gik madah ka kao tentang roti? tapi, waspadalah ta hadap ragi orak-orak Farisi wan para Saduki." 12lalu, mpuya ngarati bahwa ia angin madah ntuk waspada tahadap ragi roti, tapi tahadap ajaran orak-orak Farisi wan para Saduki.13wa'tu Yesus atak ka daerah Kaisarea Filipe, Ia batanya ka murid-murid-ya, "menurut omongan orak, siapekah anak manusia ntu?" 14mpuya njawab, "berape madah Yohanes pembaptis, nang lain madah Elia, wan nang lain agik madah Yeremia, ato salah sote dari para nabi." 15lalu, Yesus batanya ka mpuya. "tapi, menurut kao, siapekah aku ntu?" 16Simon Petrus njawab, "kao ntu lah Mesias, anak Allah nang hidup!"17Yesus madah ka iya, "li berkatilah kao, Simon anak Yunus, sebab bukat daging wan darah nang nyatakan ntu ka kao, melainkan Bapa-ku nang ka surga. 18wan, aku ugak madah ka kao bahwa kao ntu lah Petrus. angin akan menguasainya.19aku akan mere kao kynci-kunci kerajaan Surga. wan, ape jak nang kao tarikat ka surga. wan, ape jak nang kao talapas ka surga." 20lalu, Yesus memperingatkan murid-murid biar angin meretahu siape-siape bahwa Ia ntu lah Mesias.21sejak saat ntu, Yesus mule meretahu ka murid-murid-ya bahwa Ia harus ampus ka Yerusalem wan menderita banyak hal dari para ntua, imam-imam kapala, maupun ahli-ahli Taurat, lalu li bunuh wan li bangkitkan ka ari ketiga. 22lalu, Petrus narik Yesus ka samping, nagur ya, wan madah, "Tuhan, kiranya Allah menjauhkan hal ntu angin pernah tajadi pada-kao." 23tapi, Yesus babalik wan madah ka Petrus, "Enyahlah dari kadap-ku, hai Iblis! kao ntu lah batu sandungan bagi-ku, sebab kao angin netapkan pikiran kao ka hal-hal dari Allah, melainkan hal-hal dari manusia."24lalu Yesus madah ka murid-murid-ya, "jika ada nang mau nuna aku, ia harus nyangkal diri ya sorak, mikol salib ya, wan nuna aku. 25kaena siape nang mao menyelamatkan nyawa ya akan kehilangan nyawa ya. tapi, siape nang kehilangan nyawa ya kaena aku, ia namu ya. 26ape untung ya jika seorak memperoleh babis dunia, tapi kehilangan nyawa ya? ato, ape nang bisa orak merekan sebagae ganti nyawa ya?27sebab, anak manusia akan atak dalap kemuliaan Bapa-ya basama ngan para malaikat-ya wan kemudian malas setiap orak menurut perbuatan ya. 28aku madah nang sabanar ya ka kao, ada berape orak nang badiri ka kitu nang angin ngalami kematian sampe mpuya nele anak manusia atak dalap kerajaan-ya."
Chapter 17

1enam hari kemudian, Yesus ngajak Petrus, Yakobus, serta Yohanes dua nyadi Yakobus, wan maba mpuya naek ka gunung nang tinggi cara ya sorak. 2lalu, Yesus barubah rupa ka depan mpuya. mua-ya basinar macam matahari wan pakai-ya njadi seputih cahaya.3wan, tele, nampaklah ka mpuya Musa wan Elia, gik ngomong ngan Yesus. 4Petrus madah ka Yesus, "Tuhan, ntu lah baik bagi diri ntuk badiap ka kitu, aku mao mendirikan tiga kemah ka kitu, sote ntuk-kao, sote ntuk Musa, musa sote ntuk Elia."5wa'tu Petrus masih ngomong, sebuah awan nang terang menaungi mpuya, wan nele, ada suara dari dalap awan na nang madah, "ntulah anak-ku nang ku kasihi, ka-ya aku bakanang. dangar lah Ia." 6wa'tu murid-murid ndangar ntu, mpuya tasungkur ngan mua sampe ka tanah wan asa gali. 7namun, Yesus atak wan migak mpuya, kata-ya, "lumpatlah wan usah gali." 8wa'tu mpuya ngangkat mata mpuya, mpuya angin nele siape pun, kecuali Yesus badiri.9saat mpuya turut dari gunung, Yesus merintah mpuya, kata ya, "usah ceritakan nang li tele na ka siape pun sampe anak manusia li bangkit dari ntara orak mati." 10wan, murid-murid batanya ka iya, "lalu, ngape ahli-ahli Taurat madah bahwa Elia harus atak lebih dulu?"11Yesus njawab, "Elia memang atak lebih dulu wan mao mulihkan segala jukut. 12namun, aku madah ka kao bahwa Elia udah atak, tapi mpuya angin tahu wan muat ya menurut kemauan mpuya. demikian ugak anak manusia akan menderita ka langan mpuya." 13lalu, para murid ngarati bahwa ia ngomong ka mpuya tentang Yohanes Pembaptis.14wa'tu Yesus wan murid-murid kembali ka orak banyak, seorak laki-laki atak ka Yesus ngan balutut ka kadap-ya sambil madah, 15"Tuhan, kasihi lah anak ku sebab ia sakit ayan wan sangat menderita. ia sering labuh ka dalap api wan ka dalap ae. 16aku udah maba ya ka murid-murid kao, tapi mpuya angin bisa nyambuhkan ia."17Yesus njawab, "hai, kao generasi nang angin pecaya wan sasat! berape lama agik aku mao badiap ngan kao? berape lama agik aku harus sabar tahadap kao? bawalah anak ntu ka aku." 18maka Yesus membantah roh jahat ntu sehingga keluar dari anak laki-laki ntu, wan anak na sembuh saat na ugak.19lalu para murid atak ka Yesus, wa'tu mpuya surak ngan ya wan batanya, "ngape wakitu angin bisa nguser roh jahat ntu?" 20kata-ya ka mpuya, "kaena iman kao nang alus. aku madah nang sabanar ya ka kao, kalo kao mpuk iman aya biji sesawi jak, maka kao bisa madah ka gunung ntu, 'pindahlah dari tempat ntu ka sana!' wan gunung akan pindah. angin ada nang mustahil bagi ku. 21[tapi, roh jahat jenis ntu hanya bisa li nguser ngan doa wan puasa."]22wa'tu Yesus wan murid-murid ya gik bakumpul ka wilayah Galilea, ia madah ka mpuya, "anak manusia akan li nyerah ka dalap langan manusia, 23wan mpuya akan munuh ya, wan Ia li bangkit wa'tu ari nang katiga." wan, para murid ya njadi asa nyae.24wa'tu mpuya tiba ka Kapernaum, para pengumpul pajak 2 dirham" 25Petrus njawab, "Ya." wa'tu ia tama ka dalap rumah, Yesus nang dulu ngomong ka ia, "bagemane pendapat kao, Simon? dari siape raja-raja dunia ntu nagih bea wan pajak? dari anak-anak ya ato dari orak lain?"26wa'tu Petrus njawab, "dari orak lain," Yesus madah ka ya, "kalo bagesana, anak-anak ya bebas, 27akan tapi, biar diri angin nyingung mpuya, ampuslah ka danau wan nabaklah kail. gagok lah nang pertama muncul wan wa'tu kao muka mulut ya, kao akan namukan sekaping satater. galap lah duit ntu wan bere ka mpuya, bagi-ku wan bagi kao."
Chapter 18

1wa'tu ari na, murid-murid atak ka Yesus wan batanya, "siapekah nang aya dalap kerajaan Surga?" 2lalu, Yesus nyaru seorak anak muda ka iya, wan menempatkan anak muda na ka tangah-tangah mpuya, 3wan madah, "aku madah nang sabanar ya ka kao, kecuali kao batobat wan njadi bage anak-anak, kao angin akan tamak ka dalap kerajaan Surga.4siape nang merendahkan diri ya bage anak ntu na lah nang aya dalap kerajaan Surga. 5wan, siape nang narima anak muda bage nang sote ngia dalap nama-Ku, ia narima Aku." 6"akan tapi, siape nang menyasatkan salah sote dari anak-anak muda nang pacaya ka-aku, lebih baik bagi ya jika sebuah batu kalingan li ngantuk ka tege ya wan li tanggalap ka laut nang paling dalap.7celakalah dunia kaena penyasat-penyasat nang ada ka dalap ya! sebab, penyasat memang harus tajadi, tapi celakalah orak nang atak ka ia. 8jika langan ato batis kao muat kao badosa, tataklah wan muaklah na. lebih baik bagi kao tama ka dalap hidup ngan langan nang buntung ato pincang dari pada mpuk dua langan wan dua batis, tapi li buak ka dalap api kekal.9jika mata kao muat kao badosa, cungkil wan buaklah na. lebih baik kao tama ka dalap hidup ngan sote mata, dari pada mpuk dua mata tapi li muak ka dalap api neraka."10"telelah, usah kao meremehkan sote dari anak-anak muda na. sebab, aku madah ka kao bahwa malaikat-malaikat mpuya ka surga selalu nele mua Bapa-ku nang ka surga. 11[sebab, Anak Manusia telah atak ntuk nyelamat orak hilang.]12bagemane menurut kao? jika seorak mpuk 100 iko domba, tapi nang sote dari mpuya sasat, anginkah orak na napuk nang 99 iko ka gunung wan ampus ntuk ngago nang sasat na? 13wan, jika ia namu ya, sesungguh ya aku madah ka kao, ia lebih bersukacita atas sote nang sasat dari pada 99 nang angin sasat. 14gisana ugak, bukat kehendak Bapa kao nang ka surga jika seorak dari anak-anak muda na binasa."15"jika dua nyadi badosa, ampus wan padahlah kesalahan ya, ntara kao wan ia sorak. jika ia ndangar kao, kao telah namu dua nyadi kao, 16tapi, jika ia angin ndangar kao, babalah sote ato dua orak agik basama kao biar ngan mulut17jika ia nolak ntuk ndangar mpuya, padahkan hal ntu ka jemaat. wan, jika ia bahkan nolak ntuk ndangar jemaat, biarlah ia njadi bage bangsa-bangsa lain wan pengumpul pajak.18aku madah nang sabanar ya ka kao bahwa ape nang kao ngubat ka bumi akan takubat ka surga. wan, ape nang kao lapas ka bumi akan talapas ka surga." 19sekali agik, aku madahkan ka kao bahwa jika dua orak li ntara kao sepakat ka bumi tentang jukut nang mpuya minta, hal na akan tajadi bagi mpuya oleh bapa-Ku nang ada ka surga. 20sebab, ka tempat dua ato tiga orak bakumpul basama dalap nama-ku ada ka tangah-tangah mpuya.21lalu, Petrus atak ka Yesus wan batanya, Tuhan, berape sering seharus ya aku ngampuni dua nyadi ku nang badosa tahadap ku? sampe 7 kali?" 22Yesus madah ka ya, "aku angin madah ka kao sampe 7 kali tapi sampe 70 kali 7 kali.23kaena na lah, Kerajaan Surga li umpamakan bage seorak raja nang ngadakan pangintongan ngan rombong hamba ya. 24wa'tu ia mule ngadakan pangintongan, orak nang baruntung aya 10.000 talenta li baba ka iya. 25kaena ia na angin mampu mayar, tuan ya merintah ya biar ia li jual, ngan bini wan anak-anak ya, uga babis nang ia mpuk, wan ngan na pemayaran li ngelakukan.26maka, hamba na tasongkor wan nyembah tuan ya, kata ya, 'besabarlah ka aku wan aku akan mayar babis ya ka kao.' 27lalu, tuan dari hamba na bebalas kasih, wan mere ampunan atas utang ya na.28tapi, wa'tu hamba na kaluar wan batamu ngan hamba lain nang baruntung 100 dinar ka ya, ia nangkap serta ngekel hamba na, wan madah, 'Bayar kembali duit nang kao minjam dari ku!' 29maka, hamba nang berutak na basujud wan memohon ka iya, kata ya, 'sabarlah ka aku wan aku akan mayar babis ya ka kao.'30akan tapi, ia nolak wan namak page ya na ka penjara sampe ia bisa melunas babis utak ya. 31wa'tu hamba-hamba nang lain nele kejadian na, mpuya njadi asa sedih lalu atak wan melaporkan ka tuan ya tentang segala nang telah tejadi.32lalu, tuan ya nyaru hamba nang pertama na wan madah ka iya, 'kao hamba nang jahat. aku mengampuni babis utak kao kaena kao memohon ka aku. 33bukatkah kao seharus ya mpuk belas kasih ka sesama kao hamba, bage aku uga telah nojok belas kasih ka kao?'34wan, tuan ya, ngan asa bila, nyarah ya ka rombong penyiksa sampe ia bisa mayar kembali babis nang li minjam ka iya. 35Bapa-ku ka surga akan muat hal nang sama ka kao, jika kao angin mengampuni dua nyadi kao dari dalap hati kao."
Chapter 19

1wa'tu Yesus udah menyelesai kata-kata na, Ia berangkat dari Galilea wan tiba ka wilayah Yudea, ka seberang sungai Yordan. 2wan, orak banyak nuna-ya, wan Ia nyambuhkan mpuya ka sana.3berape orak Farisi atak ka Yesus ntuk nyoba ia wan batanya, "apekah li banarkan bagi laki-laki ntuk nyeraikan bini ya ngan berbage alasan?" 4lalu, Yesus njawab wan madah, "angin kah kao maca bahwa Ia, nang menciptakan mpuya dari semula, njadi mpuya laki-laki wan mbini,5wan ia bafirman, 'kaena na, laki-laki harus napuk apak ya wan umak ya, wan njadi sote ngan bini ya, wan kadua ya na njadi sote tubuh'? 6jadi, mpuya bukat agik dua, melainkan sote tubuh. kaena na, ape nang udah li persatukan Allah, manusia angin boleh misah ya."7mpuya madah ka Yesus, "lalu, ngape Musa merintahkan ntuk mere surat cerai?" 8Yesus madah ka mpuya, "kaena kekerasan hati ko, Musa ngizinkan kao nyeraikan bini kao. akan tapi, wa'tu awal ya angin_lah demikian. 9wan, aku madah ka kao bahwa siape nang nyarai bini ya, kecuali kaena zina, lalu kawen ngan mbini lain, ia bezina."10murid-murid madah ka-iya, "jika bage ntu hal nglaki ngan bini ya, lebih baik angin kawen." 11namun, Yesus madah ka mpuya, "angin babis orak bisa narima kata ntu, kecuali mpuya nang li karunia. 12sebab, ada orak nang angin kawen demi kerajaan Surga. barang siape bisa narima hal ntu, biarlah ia narima ya."13lalu, berape anak muda li baba ka iya biar ia bisa naroh langan ya atas anak-anak na wan mendoakan mpuya. tapi, murid-murid nagor orak-orak na. 14namun, Yesus madah, "biarlah anak-anak muda na, usah ngehilang mpuya atak ka aku sebab kerajaan Surga na lah mpuk orak-orak nang bage anak-anak muda na." 15laka Yesus naroh langan-ya atas anak-anak na, Ia ampus dari sana.16lalu, ataklah seorak ka Yesus wan batanya, "Guru, hal baik ape nang harus aku muat biar namu hidup nang kekal?" 17wan, Yesus madah ka orak na, "ngape kao batanya ka-aku tentang ape nang baik? hanya ada sote nang baik. namun, jika kao mau tama ka dalap hidup, taat lh perintah-perintah na."18orak na batanya ka Yesus, "perintah nang mane?" 'jawab Yesus, "usah memunuh, usah berzina, usah mencuri, usah mere kesaksian palsu, 19harmati apak kao wan umak kao, wan kasihlah sesama kao20orak muda na madah ka iya, "babis hal na udah aku taati, ape agik agik nang masih kurang?" 21Yesus madah ka iya, "jika kao mao sempurna, ampus wan jual lah babis nang kao mpuk. lalu, berelah ka orak miskin, wan kao akan mpuk harta ka surga, wan jon nuna lah aku." 22namun, wa'tu orak muda na ndagar pernyataan na, ia ampus ngan sedih sebab ia asa kaya.23lalu, Yesus madah ka murid-murid ya, "aku madah nang sabanar ya ka kao, sulit bagi orak kaya ntuk tamak ka dalap kerajaan Surga. 24sekali agik, aku madah ka kao bahwa lebih mudah bagi seiko unta ntuk ngelalu lubak jarup dari pada orak kaya tamak ka dalap kerajaan Allah."25wa'tu rombong murid ndangar kata na, mpuya njadi asa taheran-heran, wan madah, "kalo bagesana, siape nang bisa li selamatkan?" 26sambil nele mpuya, Yesus madah, "basama manusia, hal ntu mustahil, tapi basama Allah, babis hal ntu mungkin." 27lalu, Petrus madah ka-iya, "tele lah, wakitu udah napuk babis ya wan nuna kao. jadi, ape nang akan kami tarima?"28wan, Yesus madah ka mpuya, "aku madah nang sabanar ya ka kao bahwa kao, nang nuna aku dalap dunia nang baru, wa'tu anak manusia duduk li takhta kebesaran ya, kao ugak duduk li atas dua belas takhta ntuk menghakimi kedua belas suku Israel.29wan, setiap orak nang udah napuk rumah. dua nyadi laki-laki, dua nyadi mbini, apak, umak, anak-anak, ato uma ya kaena nama-ku akan narima seratus kali lipat wan mewaris hidup nang kekal. 30tapi, banyak orak nang pertama njadi nang terakhir, wan nang terakhir, wan nang terakhir akan njadi nang pertama."
Chapter 20

1sebab, kerajaan Surga na lah bage mpuk kabon nang alap ari ampus ntuk ngago pegawe bagi kabon anggur ya. 2wa'tu ia udah sapakat ngan rombong pegawe na ntuk sedinar sehari, ia nyuruh mpuya ka kabon anggur ya.3wan, kira-kira wa'tu jam ketiga 4lalu, ia madah ka mpuya, 'kao, ampuslah ugak ka kabon anggur wan ape nang pantas aku mere ka kao.' wan, mpuya pun ampus.5sekali agik, sekitar jam ke enam ia ampus wan muat hal nang sama. 6wan, kira-kira wa'tu jam kesebelas, ia ampus wan namu nang lain ya gik badiri wan ia madah ka mpuya, "ngape kao badiri ka sana ngangur sepanjak ari?' 7mpuya madah ka ya, 'kaena gik angin ada nang nyuruh begawe wakitu.' pemilik kabon na madah ka mpuya, 'kao, ampuslah uga ka kabon anggur ku.'8wa'tu ari udah mulai malam, pemilik kabon na madah ka mandor ya, 'ampuslah rombong pegawe wan bayar ka mpuya gaji ya, li mulai ngan terakhir sampai nang pertama.' 9wa'tu mpuya nang li nyuruh begawe wa'tu jam kesebelas, atak, masing-masing orak narima 1 dinar. 10wa'tu mpuya nang li nyuruh begawe pertama kali, atak, mpuya ngira akan narima lebih banyak. namun, mpuya masing-masing uga narima 1 dinar.11wa'tu narima ya, mpuya protes ka pemilik kabon. 12mpuya madah, 'orak-orak nang tama terakhir hanya begawe selama 1 jam, wan kao muat mpuya sama ngan wakitu, nang udah nanggong beban wan bangan terik seharian.'13akan tapi, pemilik kabon na njawab wan madah ka sote dari mpuya, 'dua nyadi, aku angin basalah ka kao. bukat kah kao udah sepakat ngan aku ntuk sote dinar? 14galap lah nang kao wan ampus lah, tapi aku ingin mere ka orak nang terkhir ntu, sama bage ka kao.15apekah aku angin li banarkan ntuk muat ape pun nang aku mao tahadap mpuk kao sorak? ato, apekah mata kao jahat kaena aku baik?' 16jadi, nang terakhir akan njadi nang pertama, wan nang pertama njadi nang terakhir."17wa'tu Yesus ampus ka Yerusalem, Ia maba dua belas murid-ya secara bapisah. wa'tu bajalat, Ia madah ka mpuya, 18"telelah, diri gik nuju Yerusalem wan anak manusia akan li nyerah ka imam-imam kepala wan ahli-ahli Taurat. mpuya akan ngukum ya ngan kematian. 19lalu, mpuya akan li nyerah Ia ka bangsa-bangsa lain ntuk ngejek, mencambuk, wan menyalibkan ya. wan, wa'tu ari ketiga, Ia akan li bangkitkan."20lalu, umak dari anak-anak Zebedeus basama anak-anak ya atak ka yesus wan basujud ntuk minta jukut ka Yesus. 21wan, Yesus madah ka iya, "ape nang kao mao?" umak njawab, "perintah lah biar kedua anak aku bisa duduk dalap kerajaan-kao, sote ka sebelah kanan kao wan sote ka sebelah kiri kao."22akan tetapi, Yesus njawab, "kao angin ngarati ape nang kao minta. apekah kao sanggup minum dari cawan nang harus aku minum?" mpuya madah ka Yesus, "ao, wakitu sanggup." 23Yesus madah ka mpuya, "kao memang akan nyocok dari cawan -aku, tapi ntuk duduk kanan-ku ato kiriku, bukat lah hak-ku mere ya, melainkan ntuk mpuya nang telah li nyiapkan oleh bapa-ku." 24wa'tu sepuluh murid nang lain ndangar ya, mpuya bila ka kedua nyadi na.25namun, Yesus manggel mpuya wan madah, "kao tahu bahwa rombong penguasa bangsa-bangsa lain merintah atas mpuya, wan orak-orak aya mpuya njalankan wewenang atas mpuya. 26seharus ya angin demikian li ntara kao, tapi siape nang mao njadi aya li ntara kao, ia harus njadi pelayan kao.27wan, siape jak nang mao njadi nang pertama li ntara kao, ia harus njadi hamba kao, 28sama bage anak manusia nang atak bukat ntuk li layan, tapi ntuk melayani wan mere nyawa ya sebage tebusan bagi banyak orak."29wan, wa'tu mpuya napuk Yerikho, kerumunan aya orak nuna iya. 30wan, dua orak buta nang gik duduk ka pinggir jalat, wa'tu ndangar bahwa Yesus lalu, mpuya beseru, 'Tuhan, anak Daud, kasihlah wakitu!" 31orak banyak nagur mpuya biar mpuya diap. akan tapi, mpuya semakin kuat ngampak, "Tuhan, Anak Daud, kasihlah wakitu!"32lalu, Yesus beranti wan manggel mpuya. Ia madah, "ape nang kao mao aku muat ntuk kao?" 33mpuya madah ka iya, "Tuhan, wakitu mao mata wakitu li bukakan." 34Yesus tagerak oleh belas kasih ka mpuya, wan menjamah mata mpuya, wan saat na ugak mpuya narima penelean ya kembali, wan nuna Yesus.
Chapter 21

1wa'tu mpuya udah samak ngan Yerusalem wan udah tiba ka Betfage, ka bukit Zaitun, Yesus ngutus dua orak murid-ya; 2kata-ya ka mpuya, "ampuslah ka desa nang ada ka depan kao, wan kao akan langsong namukan seko keledai nang li ngabat wan seko anak keledai basama ya. lapaskan kubat mpuya wan maba lah kedua ya ka aku. 3jika ada orak nang madah sesuatu ka kao, kao harus madah, 'Tuhan meralu ya,' wan ia segera ngirim ya."4hal ntu tajadi supaya terganapi ape nang li madahkan nabi: 5"padahkan ka putri Sion, 'telelah, Raja kao atak ka kao, rendah hati, wan menunggang seko keledai muda, anak dari keledai beban.6murid-murid ampus wan melaku ya bage nang udah Yesus perintahkan ka mpuya. 7mpuya maba keledai beserta anak keledai na, wan ngeletak kan jubah-jubah mpuya ka atas keledai-keledai na, wan Yesus duduk ka atas ya. 8sebagian aya dari orak banyak na membentang jubah mpuya ka jalat, wan nang lain ya natak dahat-dahat kayu, lalu nyebarkan ya ka jalat.9banyak orak bajalat ka depan ya wan mpuya nang nunak ya berseru, "Hosana bagi Anak Daud! 'liberkatilah ia nang atak dalap nama Tuhan.' Hosana ka tempat nang tinggi!" 10wa'tu Yesus tama ka Yerusalem, babis kota li hebohkan. mpuya batanya, "siapekah mpuya ntu?" 11wan, orak banyak na njawab, "Ia na lah Nabi Yesus, dari Nazaret ka Galilea."12lalu, Yesus tama ka Bait Allah wan nguser orak-orak nang gik bajual beli wan bangku-bangku mpuya nang njual buruk-buruk merpati. 13ia madah ka mpuya, "telah tatulis, 'Rumah-ku akan li sabut rumah doa,' tapi kao njadikan ya bage sarak para perampok."' 14wan, orak nang buta serta nang lumpuh atak ka iya ka Bait Allah, lalu ia nyembuhkan mpuya.15Namun, wa'tu para imam kepala wan ahli-ahli Taurat nele mukjizat-mukjizat nang udah li ngelakukan Yesus wan nele anak-anak nang beseru dalap Bait Allah, "Hosana bagi Anak Daud," mpuya njadi bila. 16lalu, mpuya batanya ka Yesus, "apekah kao ndangar nang li madah anak-anak na?" wan, Yesus njawab mpuya, "ya. angin pernahkah kao maba, 'dari mulut bayi-bayi'? 17lalu, Yesus napuk mpuya wan kaluar dari kota na ka Betania wan bamalam ka sana.18kini tu, wa'tu alap ari, wa'tu Yesus kembali ka kota, Ia njadi lapar. 19wan, wa'tu nele pohot ara ka pinggir jalat, Ia nyamak ya wan angin namu ape-ape, kecuali dao-dao jak. wan, ia madah ka pohot na, "angin akan pernah ada buah agik dari pada kao sampe selama-lama ya!" saat na ugak, pohot ara na njadi kering.20wa'tu murid-murid nele hal ntu, para murid taheran-heran wan batanya, "bagemane pohot ara na kering wa'tu na ugak?" 21wan, Yesus njawab mpuya, "sesenguh ya aku madah ka kao, jika kao mpuk iman wan angin bimbang, kao bukat hanya akan muat ape nang li ngelakukan tahadap pohot ara na, bahkan jika kao madah ka gunung na, 'terangkatlah wan tercampaklah ka dalap laut,' hal ntu akan tajadi. 22wan, segala jukut nang kao minta dalap doa, percayalah, kao akan narima ya."23wa'tu Yesus tama ka Bait Allah, rombong imam kepala wan rombong ntua-tua bangsa Yahudi atak ka ya sementara ia gik ngajar wan batanya, "ngan kuasa apekah kao ngelakukan hal-hal ntu? wan, siapekah nang mere kao kuasa ngia?" 24Yesus njawab mpuya, " aku ugak akan nanya kan sote hal ka kao, nang jika kao bisa njawab ya, aku ugak akan mere tahu kao ngan kuasa babis hal ntu.25dari manekah baptisan Yohanes? dari surga ato dari manusia?" wan, mpuya mule ngomongkan ya ka ntara mpuya sorak, kataya, "jika diri madah, 'dari surga,' ngape kao angin pecaya ka Yohanes?' 26akan tapi, jika diri njawab, 'berasal dari manusia.' wakitu gali ka orak banyak kaena mpuya babis nganggap bahwa Yohanes na lah nabi." 27maka mpuya njawab Yesus, "wakitu angin tahu." wan, Yesus madah, "kalo bagesana, aku uga angin akan meretahu kao ngan kuasa apekah aku melakukan hal-hal ntu."28Namun, ape pendapat kao? ada orak nang mpuk dua anak laki-laki, wan ia atak ka nang pertama wan madah, 'anakku, ampuslah hari ntu ka kabon anggur.' 29wan, ia njawab, 'Ya, Bapa,' tapi laka ntu ia angin ampus. 30lalu apak na ampus ka nang kedua kali wan madahkan hal nang sama. anak na njawab, 'angin mao, 'tapi ia nyasal wan ampus.31siapekah dari kedua anak na nang patuh ka apak ya?" mpuya madah, "nang terakhir." Yesus madah ka mpuya, "sesungguhya, aku madahkan ka kao bahwa para pengumpul pajak wan pelacu-pelacur akan tama ka dalap kerajaan Allah mendahului kao. 32sebab, Yohanes atak ka kao dalap jalat kebenaran wan kao angin pecaya kan ya, tapi, rombong pengumpul pajak wan pelacur-pelacur pecaya kan iya. wan, kao, wa'tu nele hal ntu bahkan angin nyesal udah na sehingga kao bisa pecaya kan ya."33"dangarlah perumpamaan nang lain. ada mpuk kabon nang nanam sebuah kabon anggur, wan masang pagar ka sekeliling ya, wan nggali tempat pemerasan anggur, wan ndirikan menara. lalu, ia nyewakan kabon anggur ya ka berape petani, wan ia berangkat ka luar negeri. 34wa'tu musim buah hampir tiba, ia ngutus hamba-hamba ya ka petani-petani na ntuk nerima buah ya.35wan, rombong petani nangkap rombong pelayan na wan mangkong nang seorak, wan munuh nang sote, wan nang lain ya li nabak batu. 36sekali agik, mpuk kabon na nyuruh hamba-hamba nang lain, nang lebih banyak dari pada sebelum ya. wan, rombong petani na melakukan hal nang sama tahadap mpuya. 37akhir ya, mpuk kabon na ngutus anak ya ka mpuya, kata ya, 'mpuya akan menghormati anak ku.'38akan tapi, wa'tu rombong petani na nele anak ya, mpuya madah ka ntara mpuya surak, 'ia na lah ahli waris, jon diri munuh ya wan ngerampas warisan ya.' 39lalu, mpuya nangkap anak mpuk kabon na, nabak ya ka kaluar kabon anggur, wan munuh ya.40kaena ntu, wa'tu mpuk kabon anggur na atak, ape nang ia muat ka petani-petani ntu?" 41mpuya madah ka iya, ia akan membinasakan orak-orak jahat na ngan sangat jahat, wan akan nyewakan kabon anggur ya ka petani-petani nang lain, nang akan nyerahkan ka iya buah-buah wa'tu musim ya."42Yesus madah ka mpuya, "apekah kao angin pernah maca dalap Kitab Suci: 'Batu nang li nolak oleh tukang-tukang bangunan telah njadi batu penjuru. Hal ntu tajadi dari pihak Tuhan, wan hal ntu ajaib ka mata wakitu'?43kaena ntu, aku madah ka kao, kerajaan Allah mao li ngalap dari kao wan mao li bare ka orak-orak nang mengaselkan buah dari ya. 44wan, siape nang labuh ka atas batu ntu akan li macahkan bakaping-kaping; wan siape pun nang li nimpa batu ntu akan ratak."45wa'tu imam-imam kepala wan orak-orak farisi ndangar perumpamaan-perumpaan ya, mpuya ngarati bahwa Yesus gik ngomong tentang mpuya. 46akan tapi, wa'tu mpuya barusaha ntuk nangkap Yesus, mpuya gali ka orak banyak kaena orak banyak na nganggap bahwa Yesus na lah nabi.
Chapter 22

1Yesus madah agik ka mpuya dalap perumpamaan-perumpamaan, kata-ya, 2"kerajaan Surga bisa liumpamakan bage seorak raja nang ngadakan pesta pernikahan ntuk anak laki-laki ya. 3wan, ia nyuruh rombong hamba ya ntuk nyaru orak-orak nang udah li undang ka pesta na, tapi mpuya angin mau atak.4lalu, raja nyuruh agik hamba-hamba nang lain, kata ya, "madah lah ka orak-orak nang li undang, tele, aku udah nyiapkan hidangan ku. lembu-lembu laki wan binatang peliharaan nang mono babis ya udah di sembaleh, wan babis ya udah siap. atak lah ka perjamuan kawen na.5akan tapi, mpuya ngabaikan wan ampus, nang sote ka uma ya, nang lain ka usaha ya, 6wan nang lain ya nagkap hamba-hamba raja na, menyiksa wan munuh mpuya. 7maka, sang raja bila, wan ngirim tentara-tentara ya, membinasakan pemunuh-pemunuhan na, wan nunu kota mpuya.8lalu, ia madah ka hamba-hamba ya, 'pesta pernikahan udah siap, tapi orak-orak nang li undang na angin layak. 9oleh kaena na, ampuslah ka jalat-jalat raya wan undanglah berape banyak orak nang bisa kao namu ka pesta pernikahan na.' 10maka, hamba-hamba na ampus ka jalat-jalat wan ngumpulkan babis orak nang mpuya tamu, orak nang baik wan nang jahat. wan, tempat perkawenan na li panuhkan ngan rombong tamu.11akan tapi, wa'tu raja tama ntuk batamu ngan rombong tamu ya, ia nele seorak ka sana, nang angin make baju ntuk pesta kawen. 12ia madah ka iya, 'dua nyadi, bagemane kao bisa tama ka sana tanpa make baju ntuk pesta kawen?' wan, orak na badiap.13lalu raja na madah ka hamba-hamba ya, 'kubatlah langan wan batis ya, wan tabak lah ia ka dalap patak nang paling luar. lisana, akan ada tangis wan kertak gigi.' 14sebab, banyak nang li manggel, tapi sedamuk nang li pilih."15lalu, orak-orak farisi ampus wan bakomplot biar mpuya bisa menjerat Yesus ngan kata ya. 16wan, mpuya ngutus murid-murid mpuya ka Yesus, basama ngan orak-orak Herodian. mpuya madah, "Guru, wakitu tahu bahwa kao jujur wan ngajarkan jalat Allah dalap kebanaran. kao angin gali ka siape pun kaena kao angin nele rupa. 17kalo bagesana, padahlah pendapat-kao ka wakitu. apekah libanarkan ntuk mayar pajak ka kaisar ato angin?"18akan tapi, Yesus nao kejahatan mpuya wan madah, "ngape kao nyoba aku, hai munafik? 19bere tahu lah ka-aku duit ntuk pajak na." lalu, mpuya nyerahkan sekaping dinar ka iya.20wan, ia madah ka mpuya, "gambar wan tulisan sape kah ntu?" 21mpuya njawab "kaisar".lalu, Yesus madah ka mpuya, "oleh kaena na, bayar lah ka kaisar hal-hal mpuk kaisar, wan ka Allah hal-hal nang ntulah mpuk Allah." 22wa'tu ndangarya, mpuya taheran-heran, wan napuk ya lalu ampus.23wa'tu hari nang sama, orak-orak saduki, nang madah bahwa angin ada kebangkitan, atak ka Yesus wan batanya ka iya. 24mpuya madah, "Guru, Musa madah bahwa jika seorak laki-laki mati wan angin mpuk anak, duanyadi nang laki harus ngawen bini ya wan neruskan ketununan bagi duanyadi nang napuk ia.25sekarak, ada tujuh dua nyadi ka ntara wakitu. nang pertama kawen, wan mati tanpa mpuk anak, wan napuk bini ya bagi duanyadi. 26bagesana ugak ngan nang kedua, nang ketiga, sampe nang ketujuh. 27akhir dari babis ya, mbini na ugak mati. 28wa'tu hari kebangkitan, mbini na njadi bini siape dari ketujuh duanyadi? sebab, mpuya babis udah ngawen ya."29tapi, Yesus njawab wan madah ka mpuya, "kao li nyasat, angin ngerati KItab Suci ato kuasa Allah. 30sebab, wa'tu hari kebangkitan, mpuya angin kawen atopun li ngawen, tapi bage malaikat-malaikat ka surga.31namun, mengenai kebangkitan orak-orak mati, angin kah kao maca ape nang li madah ka kao oleh Allah, 32'akulah Allah Abraham, Allah Ishak, wan Allah Yakub'? Ia bukat Allah orak mati, melainkan Allah orak nang hidup." 33wa'tu orak banyak ndangar hal ntu, mpuya taheran-heran ka hadap pengajaran- ya.34namun, wa'tu orak-orak Farisi ndangar bahwa Yesus telah muat orak-orak Saduki tadiap, bakumpullah mpuya. 35lalu, sote dari mpuya seorak ahli Hukum Taurat, batanya ka Yesus ntuk nguji-ya, 36"Guru, merintah manekah nang penting dalap Hukum Taurat?"37wan, Yesus madah ka iya, "kao harus mengasihi Tuhan Allah kao ngan segenap hati kao, wan ngan segenap jiwa kao, wan ngan segenap pikiran kao. 38ntulah perintah nang aya wan nang pertama.39nang kedua ialah bagesana, 'kao harus mengasihi sesama kao bage diri kao sorak.' 40dalap kedua perintah ntu, tergantung babis Hukum Taurat wan kitab para nabi."41sekarak, sementara orak-orak Farisi bakumpul basama, Yesus batanya ka mpuya, 42"bagemane pendapat kao tentang Kristus? anak siapekah Ia?" mpuya bakata ka iya, "Anak Duad."43Ia madah ka mpuya, "kalo bagesana, bagemanekah Daud, dalap Roh, nyaru ya 'Tuan', kata ya, 44'Tuhan bafirman ka Tuanku, "Duduklah ka sebelah kanan-ku, sampe Aku nempatkan munsuh-munsuh kao ka bawah batis kao.'?45jika Daud mangel Kristus sebage 'Tuan', bagemane mungkin Ia ntulah anak Daud?" 46angin seorak pun nang bisa njawab sote kata pun ka Ia. wan, sejak hari ntu, angin ada orak nang berani nanyakan pertanyaan-pertanyaan agik ka Ia.
Chapter 23

1lalu, Yesus ngomong ka orak banyak wan murid-murid ya, 2"rombong ahli Taurat wan orak-orak Farisi duduk ka atas bangku Musa. 3oleh kaena ntu, segala hal, sebanyak nang mpuya madah ka kao, gawelah wan perhatikanlah. Akan tapi, usah muat perbuatan-perbuatannya kaena mpuya madah , tapi angin ngelakukannya.4mpuya ngikatkan beban-beban nang barat wan naroh ya ka atas pundak orak lain. akan tapi, mpuya sorak angin mao mindahkan ya ngan jari mpuya. 5mpuya ngawe babis perbuatan mpuya biar di tele orak. mpuya ngelebar tali-tali sembayang mpuya.6mpuya suka tempat terhormat dalap perjamuan, tempat duduk kadepan dalap sinagoge-sinagoge, 7salam penghormatan ka tempat-tempat umum, wan li nyabut Rabi oleh orak-orak.8akan tapi, kao usah li nyabut rabi kaena hanya sote Guru kao, wan kao babis bersaudara. 9usah nyabut siape jak sebage bapa kao ka dunia ntu kaena sote nyan Bapa kao, ya'na Ia nang ka Surga. 10usah pula kao li nyabut pemimpin kaena sote nyan pemimpin kao, ialah KristusNamun, nang terbesar ka ntara kao, hendaklah ia njadi pelayan kao. 12siape nang meninggikan diri ya akan di rendahkan wan siape nang merendahkan diri ya akan li tinggikan.13celakalah kao, ahli-ahli Taurat wan orak-orak Farisi, orak-orak munafik! kao nutup pintu kerajaan Surga ka depan orak kaena kao surak angin menamaiya wan ugak angin ngijin mpuya nang gik tama ntuk namakiya. 14Celakalah kao, hai ahli-ahli Taurat wan orak-orak Farisi, orak-orak munafik! kao melahap rumah para janda wan ntuk kepura-puraan kao muat doa-doa nang panjak. kaena ntu, kao akan narima hukuman nang lebih barat. 15Celakalah kao, hai ahli-ahli Taurat wan orak-orak Farisi, orak-orak munafik! kao menjelajah lautan wan daratan ntuk maba seorak tama ka dalap agama kao. wan, wa'tu ia udah njadi salah soteya, kao njadikanya anak neraka, dua kali lipat dari pada kao sorak.16Celakalah kao, hai rombong pemimpin buta, nang madah, 'siape nang bersumpah demi Bait Allah, hal ntu angin ada arti ya. tapi, siape nang basumpah demi emas Bait Allah, ia ngampak oleh sumpah ya na.' 17kao, nang bodoh wan nang buta! mane nang aya, emas ato Bait Allah nang menguduskan emas ntu?18wan, 'siape nang basumpah demi altar, sumpah ntu angin ada arti ya. akan tapi, siape nang basumpah demi persembahan ka atas altar na, ia terikat ka sumpah ya na.' 19Hai kao orak-orak buta! mane nang asa aya, persembahan ato altar nang menguduskan persembahan na?20kaena na, siape nang basumpah demi altar wan babis nang ada ka atas ya. 21wan, siape nang basumpah demi Bait Allah wan demi Ia nang diap ka dalap ya. 22wan, siape nang basumpah demi takhta Allah, wan demi Ia nang duduk ka atas ya.23celakalah kao, hai ahli-ahli Taurat wan orak-orak Farisi, orak-orak munafik! kao mere kasepuluhan kao dari selasih, adas manis, wan jintan, tapi telah ngabaikan hal-hal nang barat dari Hukum Taurat, ialah keadilan, belas kasihan, wan iman. Hal-hal ntulah nang seharus ya udah kao lakukan tanpa mengabaikan hal-hal nang lain. 24kao pemimpin-pemimpin buta, nang menyaring25Celakalah kao, hai ahli-ahli Taurat wan orak-orak Farisi, orak-orak munafik! sebab, kao bersihkan bagian luar cawan wan pingir kao, tapi bagian dalap ya panuh rampasan wan keserakahan. 26kao, orak-orak Farisi nang buta! Bersihkan dulu bagian dalap cawan wan pingat, maka bagian luar ya ugak bisa njadi bersih.27Celakalah kao, ahli-ahli Taurat wan orak-orak Farisi, orak-orak munafik! sebab, kao sama bage kubur nang li cat putih, pada bagian luar ya ketele baik, tapi bagian dalap ya panuh ngan tulak-tulak orak mati wan babis kenajisan. 28bagesana pula ngan kao, pada bagian luar kao ketele banar bagi manusia. akan tapi, wa'tu bagian dalap kao panuh kemunafikan wan kejahatan.29Celakalah kao, ahli-ahli Taurat wan orak-orak Farisi, orak-orak munafik! sebab, kao m'bangun kubur-kubur para nabi wan merintah nisan-nisan orak-orak saleh, 30wan madah, 'jika wakitu udah hidup pada masa apek puyak wakitu, wakitu angin mao ngalap bagian ngan mpuya dalap darah para nabi.' 31ngan bagesana, kao bersaksi tahadap diri kao sorak bahwa kao inalah anak-anak mpuya nang munuh para nabi.32jadi, ganapilah ukuran rombong apek puyak kao. 33kao, ular-ular, keturunan ular-ular beludak, bagemane kao mao melapas diri dari hukuman neraka?34kaena na, telelah, aku ngutus nabi-nabi, orak-orak bijaksana, wan ahli-ahli Taurat ka kao. berape dari mpuya mao munuh wan li nyalib, berape mao kao pangkong ka sinagoge-sinagoge kao, wan kao aniaya dari kota ka kota, 35biar babis daerah orak-orak banar nang li numpahkan ka bumi mao atak ka kadap kao, mule dari darah Habel, 36sesungguh ya, aku ngatakan ka kao bahwa babis hal-hal ntu mao atak atas generasi ntu."37"oh Yerusalem, Yerusalem, nang munuh para nabi wan nabak ngan batu mpuya nang li utus ka ia. asa pancah aku mao ngumpulkan anak-anak kao basama, bagekan induk mando ngumpulkan anak-anak ya ka bawah sayap ya, tapi kao angin mao. 38tele lah, rumah kao li napuk bagi kao wan njadi sunyi. 39sebab, aku madahkan ka kao bahwa mule sekarak, kao angin mao nele aku agik sampe madah, 'liberkatilah Ia nang atak dalap nama Tuhan."'
Chapter 24

1Yesus keluar dari Bait Allah lalu ampus wa'tu rombong murid ya atak ntuk madah kan bangunan-bangunan Bait Allah ka iya. 2wan, Ia batanya ka mpuya, "anginkah kao nele babis hal ntu? aku madahkan nang sabanar ya ka kao bahwa angin ada sote pun batu li sana mao libiarkan ada ka atas batu nang lain, nang angin li runtuhkan."3wan, wa'tu Yesus duduk ka atas bukit Zaitun, murid-murid atak ka Ia secara sorak wan madah, "padahlah ka wakitu, bila hal-hal ntu mao tajadi wan apekah nang mao njadi tanda kedatangan kao wan akhir zaman ntu?" 4Yesus nyaut mpuya, "telelah supaya angin ada orak nang nyasat kao. 5sebab, banyak nang mao atak dalap nama-ku wan madah, 'aku ntulah Kristus,' wan mpuya mao nyasatkan banyak orak.6kao ndangar peperangan wan kabar-kabar tentang perang.tele supaya kao angin gali kaena hal-hal ntu harus tajadi, tapi ntu gi ngin akhir ya. 7sebab, bangsa akan bangkit melawan bangsa, wan kerajaan akan melawan kerajaan, wan li berbage tempat ada kelaparan wan gempa bumi. 8babis hal ntu ada hal awal dari penderitaan sakit melahirkan.9lalu, mpuya akan nyarahkan kao ka penganiayaan, wan akan munuh kao, wan kao akan li benci oleh babis bangsa kaena nama ku. 10pada wa'tu na, banyak nang akan tersandung, wan akan saling menyerahkan, wan membenci sote sama lain. 11banyak nabi palsu akan muncul wan menyesatkan banyak orak.12sebab, pelanggaran semakin batambah, kasih banyak orak njadi dingin. 13tapi, orak nang batahan sampe akhir li selamatkan. 14wan, Injil kerajaan ntu li beritakan ka babis dunia sebage kesaksian bagi babis bangsa, wan kemudian ngin akhir ya atak.15"jadi, wa'tu kao nele pembinasa keji, bage nang li madahkan Nabi Daniel, badiri ka tempat suci, hendaklah para pembaca memahami ya, 16maka mpuya nang ada ka Yudea harus melarikan diri ka pengunungan. 17siape nang ada ka atap rumah, usahlah ia turut ntuk ngalap ape pun dari dalap rumah ya. 18siape nang ada ka ka uma, usah pulak ntuk ngalap jubah ya.19Namun, celakalah mpuya nang gi buntik wan mpuya nang gi menyusui anak muda ya wa'tu pada hari-hari na. 20badoalah supaya pelarian kao angin wa'tu musim dingin ato wa'tu hari sabat. 21kaena nana akan tajadi masa penderitaan aya, bage nang angin pernah tajadi sejak pemula dunia sampe sekarak, wan angin akan pernah tajadi agik. 22wan, jika hari-hari ntu angin ada hidup nang li selamatkan. namun, demi mpuya nang tepilih, hari-hari ntu akan li persingkatka.23lalu, jika seorak madah ka kao, 'tele, Kristus ada ka kitu,' ato 'Ia ada ka sana,' usahlah pacaya ka ya. 24sebab, kristus-kristus palsu wan nabi-nabi palsu akan atak wan ngadakan tanda-tanda nang aya wan mukjizat-mukjizat sehingga nyasatkan, jika mungkin, bahkan mpuya nang tapilih. 25tele lah, aku udah madah ka kau laka na.26jadi, jika mpuya madah ka kau, 'tele, Ia ada li padang belantara,' usah ampus ka sana, ato 'tele, Ia ada ka dalap kamar na,' usah pacaya ka Ia. 27sebab, sama bage kilat nang mancar dari timur wan basinar sampe ka barat, bagesana pula anak kleno na atak. 28ka tempat nang ada bangke, ka sana lah buruk nasar akan bakumpul."29"laka, masa penderitaan na, 'Matahri akan njadi patak, wan bulat akan mbrita cahaya ya, Bintang-bintang akan labuh dari langitm wan kuasa-kuasa ka langit akan li nguncangkan.'30lalu, tanda anak manusia akan atak ka langit wan suku-suku ka bumi akan meratap. mpuya nele anak manusia atak dalap awan-awan ka langit, ngan kuasa wan kemulian nang aya. 31wan, Ia ngutus malaikat-malaikat ya nagan suara trompet nang kasar, wan mpuya ngumpulkan umat pilihan ya dari keempat penjuru bumi, dari ujuk langit nang sote ka ujuk nang lain.32sekarak, belajarlah perumpamaan dari pohot ara wa'tu dahat ya njadi lamut wan dao-dao ya batunas, kao nao bahwa musim bangan udah samak. 33bagesana ugak wa'tu kao nele babis hal ntu, kao nao bahwa Ia udah samak, ka ambang pintu.34sesungguh ya, aku madah ka kao bahwa generasi ntu angin akan belalu sampe babis hal ntu tajadi. 35Langit wan bumi akan lenyap, tapi firman-firman-ku angin lenyap."36"tapi, mengenai hari wan waktu ya, angin ada sote pun nang tahu, malaikat-malaikat ka surga uga angin, sang Anak pun angin, tapi sang Bapa ja37sama bage nang tajadi wa'tu zaman Nuh, bagesana pula kedatagan anak manusia akan tajadi. 38sebab, bage wa'tu hari-hari gi angin ae bah, mpuya makat wan nyocok, ngawen wan li ngawenkan sampe wa'tu haru Nuh tama ka dalap bahtera. 39wan, mpuya angin paham sampe ae bah atak wan li ngilang mpuya babis; bagesana ugalah kedatagan anak manusia akan tajadi.40lalu na, ada dua orak ka uma; nang sote li ngalap wan sote li napuk . 41dua mbini ngelilik ka batu kilangan, nang sote li ngalap wan nang sote li ngalap wan sote li napuk. 42kaena na, bajaga-jagalah kaena kao angin tahu wa'tu kao angin tahu wa'tu hari ape Tuhan kao atak.43Namun, naolah ntu bahwa jika tuan rumah udah nao bila, wa'tu malam, si pencuri atak, ia akan bajaga-jaga wan angin mbiar rumah ya li bongkar. 44oleh kaena na, kao uga harus siap sedia kaena anak manusia atak wa'tu nang angin li nduga.45"Lalu, siapekah hamba nang setia wan bijaksana, nang tuan ya angkat atas babis rumah ya ntuk mere mpuya makat wa'tu nang tepat? 46liberkatilah hamba na, nang wa'tu tuan ya atak, tuan ya na namu ia gi bagawe dekimian rupa. 47sesungguh ya, Aku madah ka kao bahwa tuan na akan ngangkat hamba ya atas babis mpuk ya.48Namun, jika hamba nang jahat na madah dalap hati ya, 'Tuanku menunda atak,' 49lalu ia mule mangkong hamba-hamba nang lain, lalu makat serta minum basama ngan nang mabuk; 50tuan dari hamba na atak wa'tu hari ia angin mengharapkan ya wan wa'tu nang angin ia nao, 51wan akan menatak ya, wan nempat ya ia basama-sama orak-orak munafik. ka tempat na, ada tangisan wan kertak gigi
Chapter 25

1"lalu, kerajaan Surga li umpamakan ngan sepuluh mbini nang dara nang maba pelita-pelita ya ampus ntuk batamu mempelai laki-laki. 2Lima ka ntara mpuya na bodoh, wan lima nang lain na lah bijaksana. 3wa'tu nang bodoh na maba pelita-pelitaya, mpuya angin maba minya'k basama ya. 4Nmaun, nang bijaksana maba minya'k dalam guci amuk basama ngan pelita-pelita mpuya.5sekarak, wa'tu mempelai laki-laki na nunda kedatagan ya, mpuya babis tinuk wan tidur. 6Namun, wa'tu tengah malam ada suara ngampak, 'mempelai laki-laki atak! keluarlah ntuk nyambut ya!'7lalu, babis mbini na lumpat wan merapikan pelita-pelita mpuya. 8wan, nang bodoh madah nang bijaksana, 'merelah ka wakitu sedamuk minyak kao kaena pelita-pelita wakitu hampir padap.' 9tapi, nang bijaksana nyaut, 'angin, angin akan cukup ntuk wakitu wan kao. lebih baik, ampuslah ka nang njual minyak wan balilah ntuk kao surak.'10sementara mpuya ampus ntuk mali, mempelai laki-laki na atak, wan mpuya nang siap, tama basama-sama ngan Ia ka perjamuan kawen, wan pintu li nutup. 11laka na, ataklah mbini-mbini nang lain ya wan madah, 'Tuan, tuan! bukatlah bagi wakitu.' 12tapi, ia mjawab, 'sesungguh ya, aku madah ka kau, aku angin nganal kau.' 13oleh kaena na, bajaga-jagalah kaena angin tahu hari ato waktu ya."14"sebab, kerajaan surga sama bage seorak nang akan ampus ka luar negeri, nang manggel hamba-hamba ya wan nyerahkan milik ya ka mpuya. 15ka nang seorak, ia mere 5 talenta. ka nang lain ya, 2 talenta, wan ulu nang lain agik, 1 talenta. masing-masing sesuai kemampuan ya. lalu, ia ampus. 16orak nang nerima 5 talenta na langsong ampus, wan njalankan talenta na, wan ia menhaselkan 5 talenta agi.17demikian uga nang nerima 2 talenta, ia menghaselkan 2 talenta 2 talenta agi. 18akan tapi, orak nang nerima 1 talenta na ampus, menggali lubak ka tanah, wan munyi duit tuan ya.19lama udah na, tuan dari hamba-hamba na atak wan ngadakan pengitungan ngan mpuya. 20orak nang telah nerima 5 talenta na ngadap wan maba 5 talenta agi, kata ya, 'Tuan, kau nyerahkan 5 talenta ka aku, telelah, aku udah menghasilkan 5 talenta agik.' 21tuan ya madah ka ia, 'baik banar, hamba nang baik wan setia ngan hal-hal amuk, aku akan ngangkat kao atas banyak hal, tama lah ka dalap suka cita tuan kau.'22wan, orak nang narima 2 talenta ugak ngadap wan madah, 'Tuan, kau nyerahkan 2 talenta ka aku. tele, aku laka menghaselkan dua talenta agi.' 23Tuan ya nyaut, 'asa baik, hamba nang baik wan setia. kau setia ngan hal-hal amuk, aku akan ngangkat kau atas banyak hal, tamalah ka dalap suka cita tuan kau.'24lalu, orak nang nerima 1 talenta uga ngadap wan madah, 'Tuan, aku tahu kau orak kejam, menuai ka tempat nang kau angin nabur, wan ngumpulkan ka tempat nang kau angin nyebarkan banih. 25kaena na, aku gali, wan ampus wan m'bunyikan talenta kau ka dalap tanah. tele, kau mpuk ape nang njadi mikik kau.'26Namun, tuan ya nyaut wan madah ka ia, 'kau hamba nang jahat wan malas! kau tahu bahwa aku menuai ka tempat nang aku angin nabur wan ngumpulkan ka tempat nang aku angin nyabar banih. 27kaena na, seharus ya kao naroh duitku ka bank wan wa'tu aku kembali, aku akan narima mpuk ku kembali ngan bunga ya.28galaplah 1 talenta na dari ya wan bere lah ka ia, nang mpuk 10 talenta na, 29sebab, setiap orak nang mpuk akan li bere agi, wan ia akan berkelimpahan. akan tapi, dari orak nang angin mpuk, bahkan ape nang ia mpuk akan li galap. 30tabaklah hamba nang angin baguna na ka dalap kegelapan nang palin pekat. ka tempat na ada tangisan wan kertak gigi."31"wa'tu anak manusia atak dalap kemulian ya, wan para malaikat basama ya, lalu Ia duduk ka takhta kemuliaan ya. 32babis bangsa li ngumpulkan ka kadap ya, wan Ia akan misahkan mpuya sote dari nang lain, bage gembala nang memisahkan domba dari kambing-kambing. 33wan, Ia akan nempatkan domba-domba ka sebelah ya, wan kambing-kambing ka sebalah kiri.34lalu Raja bakata ka mpuya nang ka sebelah kanan ya, 'marilah, kao nang li berkati oleh Bapa ku, warisilah kerajaan nang li sediakan ntuk kau dari pemulaan dunia. 35kaena wa'tu aku lapar, kau makat. aku haus wan kau mere aku minum. aku orak asing, wan kau ngundang aku tama. 36aku telanjak wan kau memake kan aku baju. aku sakit wan kao nele aku. aku ka penjara wan kao atak ka aku.'37lalu, orak-orak banar na njawab ya, 'Tuhan, bila wakitu nele kau lapar wan mere kau makat, ato haus wan mere kau minum? 38bila wakitu nele kau seorak asing wan ngundang kau tama, ato telanjak wan memakekan kau baju? 39bila wakitu nele kau sakit ato ka penjara wan kami atak ka kau? 40Raja nyaut, 'aku madah nang sabanar ya ka kau, sebage mane kau melakukan tahadap sote dari dua nyadi ku nang paling amuk ntu, wakitu melakukan ntuk ku.'41lalu, Ia madah uga ka mpuya nang ka sebelah kri ya, 'ampuslah dari hadapan ku, kau nang takutuk, ka dalap api abadi nang telah li nyiapkan ntuk Iblis wan malaikat-malaikat ya. 42sebab, aku lapar wan kau angin mere ku makat. aku haus wan kau angin mere ku minum. 43aku orak asing wan kau angin ngundang ku tam; telanjak wan kau angin memake aku baju; sakit wan ka penjara, wan kau angin nele aku.'44lalu, mpuya uga njawab, 'Tuhan, bila wakitu nele kau lapar ato haus, ato seorak asing, atao sakit, ato telajak, ato ka penjara, wan angin melayani kau? 45lalu, Ia akan nyaut mpuya, "aku madahkan nang sabanar ya ka kau, sebagemane kau angin melakukanya tahadap sote dari mpuya, nang paling alus, kau angin melakukan ya ka aku.' 46wan, mpuya ntu mau ka dalap pengukuman kekal, tapi orak-orak banar ka dalap kehidupan kekal,"
Chapter 26

1wa'tu Yesus udah nyelesai babis perkataan-perkataan ntu, ia bekata ka murid-murid ya, 2"kau tahu bahwa dua hari agik Paskah tiba, wan anak manusia akan liserahkan ntuk lisalibkan."3lalu na, para imam ulu wan ntua-ntua bangsa li ngumpul besama ka istana Imam aya, nang benama Kayafas. 4wan, mpuya besekongkol ntuk nangkap Yesus ngan nipu daya wan mbunuh ya. 5akan tapi mpuya bekata, "usah selama perayaan supaya usah ada kerusuhan li ntara orak banyak."6sekarak, wa'tu Yesus berada li Betania, li rumah Simon si Kusta, 7seorak mbini atak ka iya ngan sebotol guci pualam amuk berisi minyak wangi nang asa mahal, wan mbini na nyiram ya ka atas ulu Yesus wa'tu ia gik duduk makat. 8wa'tu murid-murid nele ya, mpuya bila wan bekata, "ngape pemborosan ntu? 9sabab, minyak wangi ntu bisa li jual ntuk harga nang mahal wan mere ka nang miskin."10namun, Yesus, nao hal ntu, bekata ka mpuya, "ngape kau nyusah mbini ntu? sabab, ia muat pebuatan baik atas ku. 11sabab, kau selalu mpuk orak-orak miskin besama kau, tetapi kau angin akan selalu mpuk aku.12wa'tu mbini ntu nyiram minyak wangi ke tubuh ku, ia muat ya ntuk pesiapan peguburan ku. 13aku madah nang sebanar ya ka kau bahwa li mane jak Injil ntu li mbrita ke babis dunia, ape nang udah li muat mbini ntu akan li ngomongkan pula bage peringatan akan ia."14lalu na, sote dari kedua belas murid, nang besama Yudas Iskariot, ampus ka imam-imam kepala, 15wan bekata, "kau akan mere ku ape jika aku nyerahkan ia ka kau?" wan, mpuya netapkan 30 kaping perak ntuk ya. 16wan, sejak ntu, ia ngagok kesempatan baik ntuk nyerah Yesus.17ntu nyan, wa'tu ari petama Roti angin beragi, para murid atak ka Yesus wan betanya, "li mane kau mau wakitu nyiapkan makat Paskah bagi kau?" 18Yesus njawab, "tamaklah ke kota, ka seorak, wan madah ka ya, 'Guru bekata, "wa'tu ku udah samak. aku akan merayakan Paskah li rumah kau besama murid-murid-ku." 19para murid muat bage Yesus laka bepasat ka mpuya, wan nyiapkan Paskah.20ntu nyan, wa'tu mulai malam, Yesus duduk makat besama ngan kedua balas murid . 21wan, saat mpuya gik makat, ia bekata, "aku madahkan nang sebanar ya ka kau bahwa salah sote dari kau akan ngkhianati aku." 22mpuya asa sedih wan masing-masing orak mulai ngomong ka ya, "pasti ya, bukat aku, tuhan?"23wan, ia njawab, "ia, nang nyalub langan ya kedalap mangkok besama aku, ia lah nang akan ngkhianati aku. 24anak manusia akan ampus bage nang li nulis tentang ia. namun, celakalah ia. namun, celakalah orak ntu, nang oleh ya anak manusia li khianat! akan labih baik bagi orak ntu jika ia angin pernah lilahirkan." 25lalu na Yudas, nang bekata ka ya, "pasti bukat aku, Rabi?" Yesus bekata ka iya, "kau udah madah ya.'26wa'tu mpuya gik makat, Yesus ngalap roti. wan, laka mberkati ya, Yesus macah-macahkan wan mere ya ka para murid serta bekata, "ngalaplah wan makatlah, ntu adalah tubuh-ku."27lalu na, ia ngalap cawan, ngucap syukur, wan mere ya ka mpuya, kata y, "kau babis, minumlah dari pada ya. 28sabab, ntu adalah darah-ku, darah perjanjian, nang li numpuk ntuk banyak orak ntuk pegampunan dosa-dosa. 29aku madah ka kau bahwa aku angin akan minum hasil pohot anggur ntu, dari ntu nyan sampe ari ntu, wa'tu aku minum anggur nang baru besama kau dalap kerajaan Bapa-ku."30laka nyanyi sebuah pujian, mpuya ampus ka bukit Zaitun. 31lalu Yesus bekata ka murid-murid ya, "kau babis akan terantuk kaena aku malam ntu. kaena ada li nulis, , 'aku mau mangkong gembala, wan domba-domba dari kawanan ntu lalu tercerai-berai'. 32akan tapi, udah na aku bangkit, aku lebih dulu dari kau ke Galilea."33Petrus bekata, "sekaligus babis terantuk kaena kau, aku angin mau pernah terantuk." 34kata Yesus ka iya, "aku madahkan nang sebanar ya ka kau bahwa malam ntu, gik angin mando mengkokok, kau akan nyasal aku tiga kali." 35Petrus bekata ka ya, "sekalipun aku harus mati besama kau, aku angin akan nyangkal kau!" babis murid nang lain uga madahkan hal nang sama.36lalu Yesus tiba besama murid-murid ya ka tempat nang benama Getsemani wan ia madah ka murid-murid y, "duduklah ka kitu, sementara aku ka sana ntuk bedoa." 37wan, ia maba Petrus wan kedua anak Zebedeus besama ya, wan ia mulai beduka wan besusah hati. 38lalu, ia bekata ka mpuya, "Hati-ku asa beduka, bahkan bage mau mati rasa ya. diaplah ka kitu wan nataplah bejaga-jaga besama-ku."39wan, ia sedamuk menjauh, lalu sujud ngan mua ya nyentuh tanah wan bedoa, kata ya, "Bapa-ku, kalo mungkin, biarlah cawan ntu belalu dari-ku. akan tapi, usah bage nang aku kehendaki, melainkan bage kehendak kau." 40lalu, ia atak ka murid-murid ya wan namu mpuya gik tidur. lalu, ia bekata ka Petrsu, "jadi, kau angin sanggup bejaga-jaga besama aku selama 1 jam? 41bejaga-jaga wan bedoalah supaya kau usah labuh ka dalap pecobaan. Roh memang penurut tapi daging lamah."42Yesus ampus agik ntuk kedua kali ya wan bedoa, kata ya, "Bapa-ku, jika ntu angin bisa belalu kecuali aku minum ya, kehendak-kaulah nang akan tejadi." 43sekali agik, ia atak wan namu mpuya tidur kaena mata mpuya asa tinuk. 44maka, ia napuk mpuya, wan ia ampus agik, lalu bedoa ntuk ketiga kali ya, ngucapkan kata-kata nang sama.45lalu na Yesus atak agik ka murid-murid wan bekata, "tidurlah ntu nyan wan istrahatlah. tele, waktu ya udah samak wan anak manusia li nyerah ka langan orak-orak bedosa. 46lumpatlah, yon diri ampus . tele, orak nang nyerahkan aku udah samak."47sementara Yesus masih ngomong, Yudas, sote dari dua belas murid na atak. besama-sama ngan ia, rombongan aya orak banyak ngan pedang wan pentung, dari imam-imam kepala wan ntua-ntua bangsa na. 48ntu nyan, ia nang nyerah Yesus mere mpuya tanda, kata ya, "siape nang aku nyium, ntulah ia, tangkaplah ia."49Yudas segera samak ka Yesus wan bekata, " salam, Rabi!" wan, Yudas nyium-ya. 50Yesus bekata ka ya, "page, muatlah maksud kau atak." lalu na orak banyak ntu nyamak, ngeletak langan ka Yesus, wan nangkap ya.51wan, nele, sote dari mpuya nang besama Yesus ngulur langan ya, narik pedang ya, wan nyerah hamba imam aya ntu, wan natak telinga ya. 52lalu na, Yesus bekata ka iya, "mulaklah pedang kau ka tempat ya, kaena babis nang nguna pedang akan binasa oleh pedang. 53ato, kau pikir aku angin mampu mohon ka Bapa ku, wan ia, ntu nyan ugak, akan mere lebih dua belas pasukan malaikat ntuk aku? 54namun, begemane lalu Kitab Suci akan li ngenapi nang madah bahwa harus tejadi demikian?55pada wa'tu na, Yesus bekata ka orak banyak, "apekah bage melawan perampok kau keluar ngan pedang wan pentung ntuk nangkap aku? setiap hari, aku duduk ngajar ka Bait Allah wan kau angin nangkap aku. 56akan tapi, babis ntu tejadi supaya kitab-kitab para nabi li ngenap." lalu, babis murid napuk ya wan melari kan diri.57mpuya nang nangkap Yesus maba ya ka Kayafas, sang Imam Aya, tempat para ahli-ahli Taurat wan para ntua-ntua bekumpul besama. 58lalu, Petrus nuna Yesus dari jauh sampe ke depan rumah imam aya. wan, Petrus tama, duduk besama para pengawal ntuk nele nang udah ya.59ntu nyan, para imam kepala wan babis Sanhedrin ngagok kesaksian palsu tahadap Yesus supaya bisa ngukum mati ia. 60akan tapi, mpuya angin bisa namu ya meskipun banyak saksi dusta nang atak. lalu, ada dua orak nang ketele, 61wan bekata, "orak ntu bekata, 'aku mampu mbongkar Bait Allah wan mbangun ya kembali dalap tige ari."62lalu, Imam aya bediri wan bekata ka Yesus, "apekah kau angin mpuk jawaban? ape nang orak-orak na nyaksi tahadap kau?" 63namun, Yesus tetap diam. wan, Imam Aya ntu bekata ka Yesus, "aku nyumpah kau demi Allah nang hidup biar kau madah ka wakitu, apekah kau adalah Mesias. anak Allah?" 64Yesus bekata ka ya, "kau laka madah ka ya sorak. akan tapi, aku madah ya sorak. akan tapi, aku madah ka kau bahwa mule dari ntu nyan kau akan nele anak manusia duduk ka sebelah kanan nang Mahakuasa, wan atak ka atas awan-awan ka langit."65lalu, Imam Aya ngojet pakai ya wan bekata, "ia udah ngujat! apekah agik peralu ya para saksi? nele, ntu nyan kau udah ndangar hujatan ya. 66bagemane pendapat kau?" para pemimpin Yahudi na njawab, "ia pantas li hukum mati."67lalu, mpuya ngeludah mua ya wan ninju ya. wan, nang lain nampar ya. 68mpuya bekata, "Bernubuatlah tahadap wakitu, hai Mesias; siapekah nang mangkong kau?"69ntu nyan, Petrus duduk ka luar pelasar wan seorak pelayan mbini atak ka ya wan bekata, "kau ugak besama ngan Yesus, orak Galilea na." 70namun, Petrus nyangkal ya ka depan mpuya babis, kata ya, "aku angin tahu ape nang kau ngomong."71wa'tu Petrus keluar ka pintu gerbang, pelayan mbini nang lain ya nele ia wan bekata ka orak-orak nang ada ka sana, "orak ntu besama-sama ngan Yesus dari Nazaret." 72wan, sekali agik Petrus nyangkal ya ngan sumpah, "aku angin kenal orak ntu."73angin lama lalu na, orak-orak nang bediri ka sana nyamak Petrus wan bekata, "pasti kau ugak adalah salah sote dari mpuya kaena logat kau muat kau jelas." 74lalu, petrus mule ngutuk wan besumpah, kataya, "aku angin kenal orak ntu." wan, tiba-tiba, mando laki bekokok. 75wan, Petrus teringat akan ape nang Yesus madah, "gik angin mando laki bekokok, kau akan nyangkal aku ketige kali." lalu, Petrus keluar wan nangis ngan asa nyae.
Chapter 27

1ntu nyan, wa'tu alap ari, babis imam kepala wan para ntua bangsa na ngalap keputusan besama mengenai Yesus ntuk ngukum mati ia. 2wan, mpuya ngingat Yesus, lalu maba wan nyerah ya ka Gubernur Pilatus.3wa'tu Yudas, nang nyerahkan Yesus, nele bahwa Yesus li ngana Hukuman, ia merasa nyasal wan ngalap 30 kaping perak ka imam-imam kepala wan para ntua, 4kata ya, "aku telah bedosa kaena nyerahkan darah nang angin besalah." akan tapi, mpuya bekata, "ape urusan ya ngan wakitu? ntu urusan kau!" 5wan, Yudas nabak kaping-kaping perak na ka dalap Bait Allah wan napuk. lalu, ia ampus wan nggantuk diri ya.6tapi, imam-imam kepala ngalap kaping-kaping perak na wan bekata, "angin li banarkan ntuk naroh ya dalap perbendaharaan kaena ntu adalah harga darah." 7maka, mpuya ngalap keputusan besama wan ngan duit na, mpuya mali tanah tukang periok bage tempat pekuburan ntuk orak-orak asing. 8na lah sebab ya, tanah na nyabut 'Tanah Darah' sampe hari ntu.9ngan demikian, genaplah ape nang li madah Nabi Yeremia: "lalu, mpuya ngalap 30 kaping perak. ntulah harga ntuk diri ya nang telah li nawar oleh orak Israel. 10mpuya ngguna 30 kaping perak ntuk mali tanah tukang periok, bage nang laka Tuhan merintah ka aku."11ntu nyan, Yesus bediri ka kadap Gubernur wan Gubernur betanya ka ia, "apekah kau Raja orak Yahudi?" jawab Yesus, "Ya, bage nang kau madah." 12akan tapi, wa'tu ia li nuduh oleh imam-imam kepala wan para ntua, ia angin njawab ape pun. 13lalu, Pilatus bekata ka ia, "apekah kau angin ndangar asa banyak mpuya nuduh kau?" 14namun, Yesus angin njawab Pilatus, bahkan ntuk sote tuduhan pun sehingga Gubernur na asa heran.15ntu nyan, wa'tu setiap hari raya, Gubernur biasa mbebas bagi orak banyak, seorak tahanan nang li kehendaki oleh mpuya. 16pada wa'tu na, mpuya mpuk seorak tahanan nang tekenal, nnag li nyabut Berabas.17jadi, wa'tu orak banyak bekumpul, Pilatus betanya ka mpuya, "siape nang kau mau ntuk ke mbebas, Berabas ato Yesus, nang li nyabut Kristus?" 18sebab, Pilatus tahu bahwa kaena iri, mpuya laka menyerahkan Yesus ka ia. 19wa'tu Pilatus gik duduk ka bangku pegadilan, mbini ya ngirim pesan ka ia, "usah muat ape pun tahadap orak banar na. sebab, aku laka nderita banyak hal hari ntu dalap mimpi kaena ia."20akan tapi, imam-imam kepala wan para ntua nyakin orak banyak ntuk meminta Berabas wan munuh Yesus. 21Gubernur betanya ka mpuya, "nang mane dari kedua orak na nang kau kehendaki ntuk aku bebas bagi kau? wan, mpuya bekata, "Barabas!" 22Pilatus bekata ka mpuya, "kalo bage ntu, ape nang harus ku muat ngan Yesus, nang li nyabut Kristus?" mpuya babis bekata, "Salibkan Ia"23wan, Pilatus betanya, "ngape? ia laka muat kejahatan ape?" akan tapi, mpuya ngampak labih aya agik, "Salibkan Ia!" 24wa'tu Pilatus nele bahwa ia angin nyelesaikan ape pun, malah kerusuhan mule tejadi, ia ngalap ai wan nyuci langan ya ka depan orak banyak na wan bekata, "aku angin besalah atas darah orak ntu. ntu urusan kau sorak!"25wan, babis orak ntu njawab, "Drah ya ada atas wakitu wan anak-anak wakitu!" 26lalu, Pilatus mbebas Berabas bagi mpuya wan laka nyambuk Yesus, Pilatus nyerahkan Ia ntuk li salibkan.27lalu, para tentara gubernur maba Yesus ka markas tawak gubernur wan ngumpul babis pasukan Romawi ngelilik ia. 28mpuya mbuka pakai Yesus wan makai jubah ungu ka ia. 29wan, udah ngayam mahkota beduri besama-sama, mpuya memakai ya ka ulu Yesus, sebatak buluh ka langan kanan ya, wan besujud ka kadap ya, wan ngolok Ia, kata mpukya, "Salam, Raja orak Yahudi!"30mpuya ngeludah ya, ngalap buluh na, lalu mangkong ka ulu ya. 31laka mpuya ngolok ia, mpuya ngolok ia, mpuya ngelapas jubah ungu na dari Yesus, wan makai agik pakai ya sorak, wan maba ya ampus ntuk myalibkan ya.32wa'tu para tentara ntu keluar, mpuya nyumpa seorak laki-laki dari Kirene nang benama Simon. mpuya maksa Simon ntuk mikol salib Yesus. 33wan, wa'tu mpuya tiba ka sebuah tempat nang benama Golgota, nang berati "Tempat Tengkorak", mpuya mere ya anggur ntuk li minum nang li nyampur ngan empadu, wan laka ngerasa ya, ia angin mau minum ya.35wa'tu ,mpuya nyalibkan Yesus, mpuya mbagi-mbagi pakai ya ka ntara mpuya ngan muak undi. 36lalu, mpuya duduk wan ngawas ya ka sana. 37wan, ka atas kepala ya, mpuya masang nuduh tahadap ya, "NTULAH YESUS, RAJA ORAK YAHUDI."
39wan, orak-orak nang lalu ngujat ia sambel nggeleng ulu, 40wan bekata, "kau nang mau mbongkar Bait Allah wan mbangun ya agik dalap tige ari, selamatkan diri kau sorak! jika kau anak Allah, turutlah ka salib na!"41demikian ugak imam-imam kepala, besama ahli-ahli Taurat, wan para ntua ngolok Yesus, kata mpuya, 42"ia nyelamat orak lain, tapi ia angin bisa nyelamatkan diri ya sorak. jika ia adalah Raja Israel, biarlah ia turut dari salib ntu nyan wan diri akan pecaya ka ia.43ia pecaya ka Allah, maka biarlah Allah nyelamatkan ya ntu nyan, jika Allah menghendaki ya. kaena ia sorak ngatakan, 'aku adalah Anak Allah." 44para penjahat nang li salib besama ngan ia ugak ngolok ya.45ntu nyan, dari jam keenam. 46kira-kira, wa'tu jam kesembilan, Yesus beseru ngan suara aya, kata ya, "Eli, Eli, lama sabakhtani?" nang arti ya, "Allah-ku, Allah ku, ngape kau napuk aku? 47wan, berape dari mpuya nang bediri ka sana, wa'tu mpuya ndangar na, mpuya bekata, "orak ntu gik nyaru Elia."48tiba-tiba, sote dari mpuya belari, wan ngalap bunga karang, li basah ngan anggur asam, wan ngubat ya ka sebuah buluh, wan mere ya ka Yesus ntuk li minum. 49akan tapi, nang labih ya bekata, "yon diri nele, apekah Elia mau atak ntuk nyelamatkan- ya." 50wan, Yesus ngampak sekali agik ngan suara nang asa karas wan nyerahkan Roh-ya.51wan, tele, tirai dalap Bait Allah kojet njadi dua bagian, dari atas sampe ka babah, wan bumi beguncak, wan batu-batu tabalah. 52Kubur-kubur tebuka, wan banyak tubuh orak suci nang laka mati li bnagkitkan. 53wan, laka keluar dari kubur-kubur ya, udah laka bangkit Yesus, mpuya tama ka kota suci wan nele diri ka banyak orak.54ntunyan, kepala pasukan, wan mpuya nang besama ngan ya ngawas Yesus, wa'tu mpuya nele gempa bumi wan segala hal nang tejadi ntu, njadi asa gali wan bekata, "Banar, ia adalah Anak Allah!" 55lisana, ada banyak mbini nang nele dari jauh, nang nuna Yesus dari Galilea ntuk melayani ia. 56li ntara mpuya ada Maria Magdalena, Maria umak Yakobus wan Yusuf, serta umak dari anak-anak Zebedeus.57wa'tu hari mule malam, ataklah seorak nang kaya dari Arimatea benama Yusuf, nang ugak laka njadi murid Yesus. 58ia mapus ka Pilatus wan minta tubuh Yesus. lalu, pilatus merintah agar tubuh Yesus limerekan ka Yusuf.59wan, Yusuf ngalap tubuh Yesus, wan mbungkus-ya ngan kain linen nang bersih, 60wan ngurik ya dalap kubur nang baru, mpukya surak, nang udah ia gali ka bukit batu. lalu, Yusuf nggulingkan sabuah batu aya ka pintu kubur na wan ampus. 61wan, li sana, ada Maria Magdalena wan Maria nang lain gik duduk ka kadap kubur na.62wa'tu ari nang akan atak, ya na ari udah pesiapan ntuk Sabat, imam-imam kepala wan orak-orak Farisi likumpul ka kadap Pilatus. 63mpuya bekata, "Tuan, wakitu ingat bahwa wa'tu si pembohong na masih hidup, ia pernah bekata, 'laka tige ari, aku mau bangkit agik.' 64kaena na, perintahlah aku li jaga sampe ari nang ketige. kalo-kalo murid-murid-ya mungkin atak wan ngalik-ya, wan bekata ka orak banyak, 'Ia udah bangkit dari ntara orak mati.' wan, penipu nang terakhir na akan labih jahat dari pada nang pertama."65Pilatus bekata ka mpuya, "kau mpuk penjaga. ampus, jagalah bagemane nang kau nao." 66lalu, mpuya ampus wan ngaman kubur na besama ngan regu penjaga, serta nyegel batu penutup kubur.
Chapter 28

1kini tu, laka sabat, saat wa'tu fajar, wa'tu hari pertama minggu na, Maria Magdalena wan Maria nang lain ampus ntuk nele nang lain ampus ntuk nele kubur na. 2wan, tele, tajadi lah gempa bumi nang aya kaena malaikat Tuhan turut dari surga, atak wan ngulik batu na, lalu duduk ka atas ya3mua ya bage kilat wan pakaian ya putih bage salju. 4kaena rasa gali tahadap ya, mpuya nang njaga ntu taguncang wan njadi macam orak-orak mati.5wan, malaikat na madah ka mbini-bini na, "usah gali kaena aku tahu kalo kao ngago Yesus nang udah li nyalib. 6Ia angin ada ka kitu kaena Ia telah bangkit macam nang li madah-ya. jon, tele tempat ya gurik. 7capatlah ampus wan mere tau murid-murid ya bahwa ia udah bangkit dari ntara orak mati, wan tele, Ia napuk kao ka Galilea. li sana, kao akan nele Ia. perhatikan, aku udah madah ya ka kao."8wan, mpuya capat-capat napuk kubur na ngan rasa gali wan sukacita aya; larilah ntuk mere tahu na ka murid-murid ya. 9wan, tele, Yesus batamu ngan mpuya wan madah, "salam!" lalu, mpuya atak ka Yesus, migak batis-ya, wan menyembah ya10lalu Yesus madah ka mpuya, "usah gali; ampus wan mere tahu dau nyadi-ku ntuk ampus ka Galilea, wan li sana, mpuya nele aku."11sementara mpuya ampus, berape penjaga ampus ka kota wan mere tahu imam-imam kepala tentang babis hal nang telah tajadi. 12wan, wa'tu mpuya basama para ntua. laka berunding, lalu mpuya mere m'britakan banyak duit ka rombong penjaga na, 13wan madah, "padahlah, 'murid-murid Yesus atak wa'tu malam ari wan nyuri ya wa'tu wakitu tidur.'14wan, jika hal ntu tadagar oleh gubernur, kami akan meyakinkan ya wan muat kao angin kahwater." 15maka, mpuya narima duit ntu wan muat macam nang telah li ajarkan ka mpuya; wan perkataan ntu masih tasabar li ntara orak Yahudi sampe hari ntu.16lalu, kasebelas murid ampus ka Galilea, ka bukit nang telah li nojok Yesus ka mpuya. 17wa'tu mpuya nyembah ya. tapi, beberape ragu-ragu.18lalu, Yesus atak wan madah ka mpuya, "segala kuasa telah li mere ka-aku, ka surga maupun ka bumi. 19kaena ntu, ampuslah wan muridkan babis bangsa, baptiskan mpuya dalap nama Bapa, wan Anak, wan Roh Kudus,20ngajarlah mpuya ntuk naati babis nang aku perintah ka kao; wan telelah, aku selalu ngan kao, bahkan sampe ka akhir zaman."

Mark

Chapter 1

1Ntulah pemulaan Injil, 2macam nang tetulis ka dalap Kitab Nabi Yesaya: "Telelah! Aku ngirim utusan-Ku ntuk mendului Kau nang dah nyiapkan jalat bagi-Mu. 3Ada suara orak kampa''k kaeng ka padang belantara: ' Siapkan lah jalat bagi Tuhan, gawe lah jalat-Nya nang lurus"'.4Jadi Yohanes orak-orak padang belantara wan kotbah tentang mbaptis pertobatan ntuk pengampunan dosa. 5Lalu, babis orak Yudea wan babis orak Yerusalem atak ka yohanes. Ia mbaptis mpu'ya ka songe Yordan, sambel mpu'ya ngakui dosa-dosa'ya. 6Yohanes makai bulu Unta.7Yohanes kotbah wan bakata, " setalah aku nak atak Seorak nang labih bekuasa dari pada aku. Aku angin layak nunduk wan ngelapas tali sandal'Ya. 8 Aku mbaptis'mu ngan ae, tapi Ia akan mbaptis'mu dengan Roh Kudus''.9Llalu, tejadilah pada ari-ari na, Yesus atak dari Nasaret, wilayah Galilea, lalu libaptis oleh Yohanes ka sungai Yordan. 10Laka kluar dari ae, Yesus nele meramang tebala wan Roh menyerupai se'eko burut merpati turut ke atas'Nya. 11Lalu, ad suara atak darin Surga, " Kau adalah Anak nang Kukasihi. Kepada_mu Aku bekenan."12Buru-buru laka na, Roh maba Yesus ka padang belantara. 13Ia berada ka padang belantara salama empat puluh ari wan licobai oleh Iblis. Yesus berada ka ntara binatang-binatang liar wan para Malekat melayani'Nya.14Laka Yohanes lipenjara, Yesus mpus ka wilayah Galilea wan mbritakan Injil Allah. 15Ia bekata, '' Genaplah wak'tu'ya, Kerajaan Allah. Bertobatlah wan pecayalah kepada Injil!"16Wa'tu Yesus sedang mampak sisi danau Galilea, Ia nele Simon. Lalu, Yesus bekata ka'mpu'ya, Tunalah Aku, wan Aku na'nyuruh kau jadi penjala manusia,''18Simon wan Andreas buru-buru napuk jala mpu'ya wan nuna'Ya.19Wa'tu Iya ampus makin jauh agi,m Ia nele Yakobus, anak Zebedeus, Wan Yohanes,sodara ya, nang ada ka perau gik maik jala. 20Lalu, Yesus lalu nyaru mpu'ya wan mpu'ya napuk ama'Ya, Zebedeus, ka perau wan rombong anak buah nang libayar'Ya, lalu ampus nuna Yesus.21Lalu, mpu'ya cacah ka Kapernaum wan ngajar. 22Mpuya mangam nanggar ajaran'Ya kaena Ia ngajar bage orak nang ada kuasa, angin bage ahli-ahli taurat.23Wa'tu na, li Sinagoge ada seorak nlaki nang kesurupan roh jaat wan ngam'pak, 24kata'ya, " Ape urusan ntara kau dengan orak kitu, Yesus dari Nazaret? Apekah Kau atak ntuk mbinasakan orak kitu? Aku tau sape Kau. Kau adalah Nang Kudus dari Allah!" 25Lalu, Yesus ngaga iya, kata'Ya," Diap! Keluarlah dari orak ntu!" 26Laka roh najis na nguncak-nguncak iya sambel ngampak ngan suara nang kuan, keluarlah roh na ari'ya.27Mpu'ya babis tekajun lalu betanya ka satu wan orak nang lain ya, kata'ya, "Apekaah ntu? Sebuah ajaran baru dengan kuasa! Ia lalu nyuruh roh-roh najis na wan nyuruh mpu'ya taat ka'Iya."28Lalu, ngan capan berita tentang Iya tesabar ka mane-mane sampai ka babis wilayah Galilea.29Segera laka Yesus wan anak buah'Nya napuk sinagoge, mpu'ya tama ke rumah Simon wan Andreas, besama Yakobus wan Yohanes. 30Lalu, Datu nang bini Simon gik gurik kaena tabit, maka mpu'ya segera mere tau keadaan'ya ka Yesus.31Yesus pun betamu iya wan migak langan ya wan mantu ya bedadek. Wa'tu na'ga tabitnya ilang wan mbini na mulai ngelayan mpu'ya.32waktu ari dah malam, laka matahari tebanam, mpu'ya maba ka Yesus babis orak nang sakit wan nang kerasukan roh ja'at. 33Lalu, babis orak kota bekumpul ka kadap pintu rumah na. 34Yesus nyembuh banyak orak sakit bemacam penyakit wan nguser banyak antu. Tapi, Ia ngomong, kaena mpu'ya kanal Iya.35Wak'tu alap ari, ari pun masih patak, Yesus lumpat wan ampus ka sebuah tampat nang sunyi, lalu Ia bedoa ka sana. 36Lalu, Simon wan orak-orak nang besama'ya ngago Yesus. 37Wak'tu mpu'ya namu Yesus, " Basis orak ngago Engkau!''38Lalu, Yesus madah, "Nang diri ampus ka kota-kota nang samak supaya Aku bisa bekotbah ka orak-orak ka sana. Sabab, ntu'lah alasan aku atak." 39Kaena na, Yesus ampus ka babis wilayah Galilea. Ia mbritakan firman ka Sinagoge-sinagoge mpu'ya lalu nguser antu-antu.40Lalu, ada seorak nang sakit kusta aku.'' 41Lalu bagarak lah rasa balas kasih, Yesus nyolor langan-Ya wan migak orak na sambel bekata, '' Aku mao. Jadilah tahir!'' 42Seketika na ga, penyakit kusta'ya ilang wan orak na jadi tahir.43Yesus lalu nyuruh orak na dari wan mempringatkan ngan tegas. 44Ia bakata kepada'Nya, "Usah adah kesapepun tentang hal ntu. Lalu, darilah, perlihatkanlah diri kau ka imam sebagai sebuah kesaksian ntuk mpu'ya.''45Tapi, orak ampus wan ,mulai mbritakan'nya secara tebuka wan nyebarkan brita na secara luas. Oleh sebab na, Yesus payah agi tama dengan terang-terangan ka kota, tapi berada ka luar, ka daerah nang sunyi. Lalu, orak-orak dari segala tampat tetap atak ka Iya.
Chapter 2

1Beberape ari kemudian, wak'tu Yesus pulak ka Kapernaum, tedangarlah berita bahwa Ia brada ka rumah. 2Lalu, banyak orak nang bekumpul sampai angin ada ruangan agi, bahkan kasamping pintu sekalipun, wan Ia madah firman ka mpu'ya.3Lalu, mpu'ya atak ka Ia, maba seorak mongkok nang liususng oleh empat orak. 4Wa'tu mpu'ya angin bisa maba orak na ka samak Yesus kaena orak banyak,mpu'ya pun muka atap ka atas Yesus. Laka muka pintu'ya, mpu'ya nurut lemek tampat orak mongkok na gurik.5Wa'tu Yesus nele imam mpu'ya, Ia bekata ka orak mongkok na, " Hai anak-Ku, dosa-dosa kau udah lingampuni." 6Tapi, beberape ahli Taurat nang duduk kasana mulai bepikir dalap ati mpu'ya, 7' Ngape Orak ntu bekata macam sana? Ia gik mmenghujat! Sape nang bisa ngampuni dosa-dosa kecuali Allah sorak?"8Yesus langsong nao dari dalap Roh-Ya bahwa mpu'ya bepikir-pikir dalap ati mpu'ya. Ia bekata ka mpu'ya, " Ngape kau bepikir macam sana dalap ati'mu? 9Manekah nang labih mudah, madah ka orak nang mongkok na,'Dosa-dosamu liampuni', atau madah, 'Lumpat, gangkan lemekmu wan bejalatlah'?10Tapi, naolah bahwa Anak Manusia ada si'kuasa ka bumi ntuk ngampuni dosa-dosa."Yesus bekata ka orak mongkok na,11" Aku bekata ka'kau: lumpat, gangkan lemek kau, wan pulaklah ka rumah kau." 12Orak mongkok na lalu bedadek, nangkak lemek'nya, lalu ampus kluar, kahadapan babis orak. Mpu'ya semua takajun wan memuliakan Allah, wan bekata," Orak kitu angin ngkala nele hal macam tu!"13Yesus ampus agi ka sisi danau, wan babis orak rami-rami atak datak kepada-Nya, wan Ia ngajar mpu'ya. 14Wak'tu Ia lalu, Ia nele Lewi, anak Alfeus, gik duduk ka tampat pembayaran pajak. Lalu, Yesus bekata kepada-nya, "Nunalah Aku.'' Lalu, Lewi pun bedadek wan nuna-Nya.15Lalu, sementara Yesus duduk nang makat besama dengan Yesus wan anak buah-Nya, kaena ka sana ada banyak orak, wan mpu'ya nuna Yesus. 16Wak'tu beberape ahli Taurat dari kelompok Farisi nele Yesus gik makat besama ngan orak-orak bedosa wan pengumpul-pengumpul pajak, mpu'ya betanya ka anak buah -Nya," Ngape Ia makat besama para penagih pajak wan orak-orak bedosa?'17Wak'tu Yesus nanggarnya, Ia bekata ka mpu'ya, " Mpu'ya nang sehat angin pralu dokter, melainkan mpu'ya nang sakit. Aku atak bukat ntuk nyari orak-orak banar, melainkan orak-orak bedosa.''18Anak buah Yohanes wan orak-orak Farisi nang puasa. Beberape orak datak wan betanya kepada-Nya, "Ngape anak buah Yohanes wan anak buah oak Farisi puasa, tapi anak buah Kau angin puasa?"19Lalu, Yesus bekata ka mpu'ya, ''Bisakah rombong pengiring penganten bepuasa sementara penganten nang laki-laki masih bsama mpu'ya? Selama penganten laki-laki na masih besama-sama ngan mpu'ya, mpu'ya angin bisa puasa.20Lalu, ari'ya dah tiba wak'tu penganten laki-laki kana tangkam dari mpu'ya, wan pada ari na mpu'ya na bepuasa.21Angin ada orak nang nambal baju lama nang kojen wan kain nang baru. Laka na, tambalan kain nang baru na kojen baju nang lama, nang kojennya betamah aya.22Lalu, angin ada orak nang nyurah anggur baru ka dalap kantong kulit nang lama. Laka na,anggur na ngojen kantong kulin na sehingga baik anggur maopun kantong ya pun rusak. Sebalik ya, anggur baru linaroh kadalap kantong kulin nang baru."23Lalu, wak'tu ari Sabat, Yesus lalu kabon gandum, wan dalap pejalanan, anak buah-Nya mulai mutik bugi-bugi gandum. 24Lalu, orak-orak Farisi bekata kepada-Nya,"Tele, ngape mpu'ya ngawe ape nang melanggar ukum ari Sabat?"25Lalu, Ia bekata ka mpu'ya, "Gik ngin ngkalakah kau mbaca ape nang ligawe Daud wak'tu ia wan orak-orak nang besamanya gik kekurangan wan lapar?26Bage mane ia tama ka Rumah Allah pada masa Abyatar njabat sebagai Imam Besar, wan mapak roti pesambahan, nang hanya boleh limapak oleh para imam, wan mere roti na ka orak-orak nang besama dengannya?"27Lalu, Yesus bekata ka orak-orak Farisi na,"Ari sabat lingawe ntuk manusia, bukat manusia ntuk ari Sabat.28Lalu, Anak Manusia adalah Tuhan, uga atas ari Sabat."
Chapter 3

1Lalu, Yesus tama agi ka Sinagoge, wan ka sana ada seorak nang langannya mongkok sebala.2Mpu'ya ntam nele Yesus ntuk nele apekah Ia na nyembuhkan orak na pada ari Sabat sehingga mpu'ya bisa nodoh Ia.3Lalu, Yesus bekata ka orak nang langan nya mongkok sebala na, "Bedadeklah ka tangah-tangah."4Lalu, Yesus bekata ka mpu'ya,"Apekah bisa bebuat baik atau bebuat jaat pada ari Sabat? Nyelamat kan nyawa atau munuh?"Lalu, mpu'ya diap.5Lalu, Yesus nele sekelilik mpu'ya dengan bila. Ia kuan sedih atas kekerasan ati mpu'ya. Lalu, Yesus bekata ka orak nang langannya mkongkok sebala na, "Jolo langan kau." Wan, orak na nyolor langannya, wan langannya jadi sembuh. 6Kaena na, orak-orak Farisi kamoh dari, wan mulai sekongkol denganorak-orak Herodian nang ngelawan-Nya tentang macam mane munuh-Nya.7Lali, Yesus njauh diri dari anak buah-Nya ka danau, wan banyak orak dari ka wilayah Galilea nuna Ia, wan dari Yudea,8Dari Yerusalem, Idumea, daerah sebrang ae Yordan, wan ga dari sekitar Tirus, banyak orak wak'tu nanggar babis nang Yesus ngawe, atak kepada-Nya.9Kaena orak banyak na, Yesus bekata ka anak buah-Nya supaya nyiapkan perau ntuk-Nya supaya mpu'ya ngin ndesak Ia.10Kaena Yesus udah nyembuhkan banyak orak, maka babis orak nang ada panyakit tarus lindesak-ndesak ntuk bisa migak-Nya.11Lalu, wak'tu roh-roh najis nele Yesus, mpu'ya besujud ka'kadap-Nya wan ngampak,"Kau adalah Anak Allah!"12Lalu, Yesus ngusar mpu'ya ntuk madah sape Ia na.13Lalu, Yesus naek ka bukit wan ngundang orak-orak nang Ia ngendaki ntuk besma-Nya, wan mpu'ya pun atak kepada-Nya.14Ia netapkan dua balas orak sehingga mpu'ya ngulih besama dengan-Nya wan Ia bisa nyuruh mpu'ya ntuk bekotbah, 15Lalu mere kuasa ntuk nguser antu-antu.16Yesus netapkan dua balas orak na: Simon( nang ka ia Yesus mere nama Petrus),17Yakobus, anak Zebedeus, wan Yohanes, dua nyadi Yakobus (nang kepada-Nya Yesus mere mpu'ya nama Boanerges, arti ya"Anak-anak Guruh"),18Andreas, Filipus,Bartolomeus,Matius,Tomas,Yakobus,anak Alfeus,Tadeus,Simon orak Zelot,19Lalu Yudas Iskariot, nang ngianati Dia.20Lalu, Yesus tama ka sebuah rumah, wan kerumun orak kajah bekumpul ka sana sehingga Yesus wan anak buah-Nya bahkan payah mapak roti.21Wak'tu dua nyadi-Nya nanggar hal ntu,mpu'ya atak ntuk maba Yesus balik kaena mpu'ya madah bahwa Ia udah angin waras agi.22Lalu, Ahli-ahli Taurat nang turut dari Yerusalem madah, "Ia kerasukan Beelzebul!" lalu"Ia ngoser antu dengan kuasa pemimpin antu."23Lalu, Yesus nyaru mpu'ya nyuruh atak ka Ia, wan madah makai perumpamaan,"Bage mane bisa iblis ngoser iblis?24Jika sebuah kerajaan tepacah-pacah nlawan diri-ya sorak, kerajaan na angin mampu betahan. 25Lalu, jika sebuah romah pacah ngelawan diri-ya sorak, romah na angin mampu betahan.26Jika Iblis lumpat ngelawan diri-ya sorak wan tepacah-pacah, ia angin bisa betahan, tapi berakhirlah riwayat-nya.27Angin seorak pun bisa tama ka rumah orak nang kuat wan ngerampok harta benda-nya,kecuali telebih dulu ia ngaban orak kuat na, maka barulah ia bisa ncuri rumah-nya."28Aku madah nang sebanarnya ka'kau, babis dosa anak-anak manusia bisa lingampuni, wan segala hujatan nang mpu'ya ngucapkan,29Tapi, sape nang menghujat Roh Kudus angin pernah bisa liampuni, melainkan besalah kaena dosa kakal." 30Sabab, ahli-ahli Taurat na bekata," Ia kerasukan roh najis."31Lalu, umak wan dua nyadi Yesus atak wan bedadek ka luar rumah. Mpu'ya nyuruh orak kepada-Nya ntuk nyaru-Nya. 32Babi orak nang duduk ngelilik Yesus wan mpu'ya bekata kepada-Nya,"Tele, umak-Mu wan dua nyadi-Mu ada ka luar gik ngago Kau."33Lalu, Yesus nyaut mpu'ya wan bekata "Sapekah umak-Ku wan dua nyadi Ku?"34Lalu, Ia nele orak-orak nang duduk ngelilik-Nya wan bekata,"Telelah, ntu umak-Ku wan dua nyadi-Ku!35Sebab, sape saja nang ngawe kehendak Allah adalah dua nyadi laki-laki-Ku, wan dua nyadi mbini-Ku wan umak-Ku."
Chapter 4

1Lalu, Yesus mulai ngajar agi ka penger danau, Bekumpulah ngerubu Yesus orak banyak nang jumlahnya banyak sehingga Ia naek ka dalap sebuah perau wan duduk ka atas danau. Sementara,orak banyak na berada ka darat, ka penger danau.Sementara,orak banyak na berada ka darat, ka penger danau.2Lalu, Ia ngajar mpu'ya tentang banyak hal dengan perumpamaan-perumpamaan.Dalap pengajaran-Nya, Ia madah ka mpu'ya,3Dangarlah! Ada seorak penabur nang mpus ntuk nabur.4Maka tejadilah, wak'tu ia gik nabur,beberape banuh labuh ka penger jalat, lalu buruk-buruk atak, lalu mapaknya.5Sebagian labuh ka atas tanah bebatu nang angin banyak tanahnya. Banih na segera tumuh dengan capan kaena tanahnya angin dalap.6Wak'tu matahari makin bangan, tanaman na angus wan kaena angin sih akar, tanaman na jadi karik.7Sebaian labuh ka tangah-tangah unak. Lalu, rompo berunak tumuh wan ngesek tanaman na sampai mati, wan tanaman na angin mere buah.8Lalu, sebagian labuh ka tanah nang baik wan menghaselkan buah, lalu tumuh aya, serta menghaselkan tuga puluh kali lipat, wan seratus kali lipat."9Lalu, Yesus bekata,"Sape nang ada telinga ntuk nangar, biarlaj ia nanggar!"10Wak'tu Yesus sorak, orak ka sekelilik-Nya, besama dengan kedua balas asul, nanya kepada-Nya tentang perumpamaan-perumpamaan na.11Lalu, Ia njawab mpu'ya,"Rahasia Kerajaan Allah telah liberekan kepadamu.Tapi, ka orak-orak lain, babis hal nang lisampaikan dalap perumpamaan-perumpamaan,12Supaya,'Meskipun bisa nele, mpu'ya nele wan angin nao; meskipun bisa nangar, mpu'ya nangar wan angin memahami. Supaya mpu'ya usah betobat wan liampuni."13Lalu Yesus madah ka mpu'ya,"Anginkah kau ngerti perumpamaan ntu?Bagai mane kau bisa ngerti babis perumpamaan na?14Penabur na menabur kan firman.15Mpu'ya na adalah orak-orak nang labuh ka penger jalat, tampat firman na litaburkan, denga segera Iblis atak wan ngerabun firman nang litaburkan ka mpu'ya.16Bage sana uga, mpu'ya nang linabur ka tanah bebatu adalah orak-orak nang nangar firman wan segara nerimanya dengan ripo.17Tapi, mpu'ya angin berakar ka dalap dirinya sorak wan hanya betahan sementara.Kemudian, wak'tu atak kesulitan atau penganiayaan.18Lalu, lainnya adalah nang labuh ka tangah-tangah rompo berunak. mpu'ya adalah orak-orak nang nangar firman,19Tapi kekawatiran akan dunia, wan hawa nafsu akan kekayaan, wan keinginan-keinginan akan hal-hal lain masu ka ntara firman na wan ngepennya sehingga ia angin menghaselkan buah.20Namun, mpu'ya nang linabur ka tanah nang baik adalah mpu'ya nang nangar firman,nerimanya, wan menghaselkan buah,tiga puluh kali lipan, enam puluh kali lipan,wan seratus kali lupan."
22Sebab, angin ada nang kana bunyi nang angin liungkapkan.Demikian uga, angin ada rahasia ape pun kaena hal na akan linyatakan.23Jika ada orak nang ada telinga ntuk nangar, biarlah ia nangar!"24Lalu, Yesus madah ka mpu'ya"Pratikanlah ape nang kau nangar. Ukuran nang kau makai nak lingukur ke kau, wan masih ada agi nang nak litambahkan ke kau.25Kaena sape nang ada, ia nak libere agi, tapi sape nang angin ada, apepun uga nang ada ka iya akan kana tangkam darinya."26Lalu,Yesus madah, "Kerajaan Allah adalah bage seorak nang menabur banih ka tanah.27Penabur na tidur wan lumpat siak wan malam, wan banih na keluar ocok wan tumuh.Penabur na angin tau bagemane tejadinya.28Tanah na menghaselkan buah dengan soraknya.Mole-mole ocok, udah na bulirnya, lalu bugi tapuk ka dalap bulir na.29Wak'tu bugi-bugi tapuk na masak,orak na segera nganyinya kaena musim banyi udah tiba."30Lalu, Yesus madah,"Dengan apekah diri mbanding Kerajaan Allah?Atau, dengan perumpamaan apekah diri bisa mbandingkannya?31Kerajaan Allah na bage bugi sesawi nang linabur ka tanah,walaupun bugi na adalah bugi nang paling amuk ka antara babis bugi ka bumi,32Tapi wak'tu linabur,bugi na tumuh wan jadi lebih aya daripada babis tanaman kabon, wan ngeluarkan cabang-cabang aya sehingga buruk-buruk ka udara bisa ngawe sarak ka bawah naungannya."33Dengan makai banyak perumpamaan macam na,Yesus mbritakan firman ka mpu'ya,sesuai dengan nang bisa linangar.34Ia angin pernah ngomong ka mpu'ya angin pakai perumpamaan,tapi Ia jelaskan babis ka anak buah-Nya.35Lalu, pada ari na,wak'tu udah sore Yesus madah ka anak buah-Nya,"Nang diri ampus ka sebrang danau."36Laka napuk orak banyak na,mpu'ya maba Yesus besama mpu'ya tama ka perau tampan Yesus diap.Lalu,perau-perau lainya besama dengan-Nya.37Lalu, tejadilah angin topan nang kuat wan gelombang aya ngempaskan perau sehingga perau pun akhirnya panuh dengan ae.38Lalu,Yesus ada ka buritan kapal,tidur ka atas bantal.Maka,mpu'ya ngelumpan-Nya wan bekata kepada-Nya,"Guru,apekah kau angin peduli kalau diri binasa?"39Kemudian,Yesus lumpat wan ngaga abos,lalu bekata ka laut,"Diap!Tenanglah!"Maka, angin na berenti wan njadi aso.40Lalu,Ia bekata ka mpu'ya,"Ngape kau gali?Apekah kau gik angin sih iman?"41Mpu'ya lalu kajah gali wan bekata ka satu sama lain, "Sapekah Ia na?Bahkan abos kuat wan laut bahkan taat kepada-Nya!"
Chapter 5

1Cacahlah mpu'ya ka sebrang danau, kadaerah orak-orak Gadara.2Wak'tu Yesus turut dari perau,dengan segara seorak dari kuburan nang lirasuki roh najis betamu Yesus.3Ia diap ka dalap kuburan-kuburan.Angin ada orak nang mampu ngabannya agi,bahkan dengan rante.4Sebab,ia udah pol kana kaban dengan belengu batih wan rante,tapi ia mutuskan rantenya wan matah belenggunya.Angin ada seorak pun nang cukup kuan ntuk menundukannya.5Setiap siak wan malam,ia ngampak ka kuburan wan ka bukit-bukit wan ngelukai dirinya surak makai batu.6Wak'tu orak na nele Yesus dari jauh,ia kelama wan besujud ka depan Yesus7Lalu, sambel ngampak dengan suara nang kuan ia madah,"Ape urusan antara aku dengan Kau,Yesus,Anak Allah Nang Maha tinggi? Aku mohon pada-Mu demi Allah, usah nyiksa aku!"8sebab, Yesus udah bekata kepadanya,"Keluarlah dari orak ntu,hai roh najis!"9Lalu, Yesus betanya ka orak na,"Sape nama kau?"Nama ku Legion kaena orak kitu banyak."10Ia bekali-kali memohon ka Yesus supaya angin nguser mpu'ya dari daerah na.11Kasana ada rombong babi gik majuh ka samak bukit.12Lalu,roh-roh jaat na memohon ka Yesus,dengan madah,"Suruhlah orak kitu ka babi-babi na sehingga orak kitu tama ka dalapnya.Kaena,roh-roh najis na dari wan tama ka babi-babi.Rombong nang bejumlah kira-kira dua ribu na kelama ka penger jurang sampai ke danau,lalu lamas ka dalap danau.14Lalu,penjaga-penjaga babi na dari wan mere taukannya ka kota wan ka kampong.Lalu,orak-orak keluar ntuk nele ape nang dah tejadi.15Lalu, orak-orak na atak ka Yesus wwan nele ia nang tadi kerasukan roh jahat, nang ada legion, gik duduk, wan udah makai baju, wan ia dah kembali waras.Lalu, mpu'ya pun kajah gali.16lalu,mpuya nang nele kejadian na,nceritakan ka orak-orak macam mane hal na tejadi ka orak nang kerasukan roh jahat wan tentang babi-babi na.17Kaena, orak-orak mole minta Yesus ntuk napuk daerah mpu'ya18Lalu, wak'tu Yesus naek ka perau, orak nang kerasukan roh jahat na mohon supaya ia boleh besama dengan Yesus.19Lalu, Yesus angin ngijinkannya, melainkan bekata kepadanya,"Pulaklah ka dua nyadimu.Ceritalah ka mpu'ya babis hal nang udah Tuhan ngene kepadamu bahwa Tuhan berbelas kasih kepadamu."20Lalu,orak na dari wan mole mberitakan ka orak-orak ka Dekapolis tentang babis hal nang udah Yesus ngene kepadanya.Lalu, babis orak kajah binggung.21Wak'tu Yesus ngelangkah agi makai perau ka barak ngaan,orak banyak bekumpul ka samak-Nya, lalu Ia berada ka penger danau.22Lalu,seorak pemimpin sinagoge nang benama Yairus atak lalu laka nele Yesus, ia besujud ka batih-Nya.23Lalu, ia mohon dengan sungguh ka Yesus,katanya,"Anak nang mbiniku nang masih amuk hampir mati.Atak wan tarohlah langan-Mu ka katasnya supaya ia bisa lisembuhkan wan idup."24Lalu Yesus ampus besama Yairus. Ada begitu banyak orak nang nuna Yesus lalu ngerubu-Nya.
26Ia dah bekali-kali mendrita oleh dukun,wan ngeluarkan babis nang ia punya,tapi angin ada guna ya wan keadaannya malah betamah buruk.27Laka nangar tentang Yesus,mbini na atak nusun Yesus dari tombok wan ka tangah-tangah kerumunan orak wan ngelaoi jubah-Nya.28Mbini na bekata,"kalau aku ngelaoi jubah-Nya jak, aku akan sambuh."29Wak'tu na uga pendarahannya beranti lalu ia ngerasa bahwa tubuhnya udah baik dari penyakinnya.30Yesus langsong nao dari diri-Nya sorak bahwa da kuasa nang kluar dari-Nya.Ia bebalek ka ntara rombongan orak na lalu madah:"Sape nang migak jubah-Ku?"31Lalu anak buah Yesus madah kepada-Nya,"Kau nele rombong orak maksa-maksa Ia lalu Ia madah,'Sape nang migak Ku?"'32Lalu, Yesus nele ka sekelilik ntuk nele sape nang udah ngawenya.33Lalu, laka nao ape nang dah tejadi ka ia, mbini na jadi gali wan begagar.Ia atak lalu besujud ka depan Yesus wan mere tau Yesus nang babis banarnya.34Lalu,Yesus madah ka mbini na,"Anak-Ku,imanmu udah nyelamatkanmu.Ampuslah dengan damai sejahtera wan sambuhlah dari penyakinmu."35Lalu Yesus masih ngomong, ataklah beberape orak dari rumah pemimpin sinagoge nang madah,"Anakmu udah mati.Ngape masih ngacau Guru?"36Lalu,Yesus inga nangar ape nang dah limadah,Ia madah ka pemimpin sinagoge na,"Usah gali,pecayalah."37Lalu,Yesus inga ngijinkan seorak pun nuna-Nya,kecuali Petrus,wan Yakobus,wan Yohanes,senyadi Yokobus.38Lalu,mpuya cacah ka rumah kepala sinagoge na,lalu Ia nele orak kelai, lalu orak-orak nangis uga meratap dengan suara nang kuan.39Lalu,wak'tu Yesus tama, Ia madah ka mpu'ya,"Ngape kau ingar wan nangis?Muda na angin mati tapi gik tidur."40Tapi mpu'ya ntawa Yesus.Tapi,Ia nyuruh mpu'ya babis keluar lalu maba apak man umak muda na,wan orak-orak nang besama-Nya, lalu tama ka ruangan tampan muda amuk na diap41Lalu,Lipigak-Nya langan anak muda na wan Ia madah kepadanya,"Talita kum,Aku madah kekau,lumpanlah!")42Muda nang bini na lalu bedadek wan mole bejalat-jalat,kaena ia beumur dua balas tahun,lalu babis orak kajah bangga.43Lalu,Yesus mere prentah ngan kuan ka orak ntua muda na agar usah ada orak nang nao hal ntu, wan madah ka mpu'ya agar anak na libere makat.
Chapter 6

1Lalu,Yesus dari dari sana wan cacah ka kota asal-Nya,anak buah-Nya nuna Ia.2wak'tu ari sabatr tiba,Yesus mole ngajar ka sinagoge.Lalu,banyak orak nang nangar-Nya ngasa bangga,wan madah,"Dari mane Ia namu babis jukun na?Hikmat ape nang limere kepada-Nya wan mukjizat-mukjizat bage na nang li ngawe makai langan-Nya?3Bukatkah Ia tukang kayu,anak Maria,wan dua nyadi Yakobus wan Yoses wan Yudas wan Simon?Bukatkah dua nyadi mbini-Nya ada ka kia besama orak kitu?"Lalu,mpu'ya pun kesingkak wan ngusar Ia.4Lalu,Yesus madah ka mpu'ya,"Ka mane-mane orak menghormati seorak nabi,kecuali ka tampat asalnya sorak, lalu ka ntara dua nyadinya sorak, lalu karumahnya sorak."5Maka,Yesus angin bisa ngadakan mukjizat ka sana,kecuali naroh langan-Nya ka atas beberape orak sakin lalu nyembuhkan mpu'ya.6Lalu,Ia heran kaena mpu'ya angin pecaya.Lalu,Ia ampus ngelilik ka kampong-kampong wan ngajar.7Lalu,Yesus nyru kedua balas anak buah wan mole ngutus mpu'ya bedua-dua, wan mere mpu'ya kuasa roh-roh najis.8Lalu, Ia mere perintah ka mpu'ya agar mpu'ya ngin maba ape-ape ka pejalanan,kecuali hanya tungkan,angin sih roti,tas,angin sih duin kadalap ikat pinggang mpu'ya,9Tapi makai sandal wan usah makai dua pakaian.10Lalu, Yesus bekata ka mpu'ya,"Kamane jak kau tama ka sebuah rumah,diaplah kasana sampai kau kluar dari sana.11Tapi,jika ada tampan nang angin nerima kau wan angin nangar kau,wak'tu kau ampus kibaskanlah dabu dari batismu sbagai sebuah kesaksian bagi mpu'ya."12Lalu,mpu'ya pun dari wan mbritakan bahwa orak-orak harus betobat.13Lalu,mpu'ya ngoser banyak antu wan ngeropa banyak orak sakin ngan minyak,lalu nyambuhkan mpu'ya.14Lalu,Raja Herodes udah lumpan ka ntara orak mati,maka mukjizat-mukjizat na begawe ka dalap Dia."15Sebagian madah,"Ia adalah Elia."Tapi,sebagian bekata,"Ia adalah seorak nabi,bage salah satu dari para nabi."16Tapi,wak'tu Herodes nangar hal na,ia madah,"Yohanes,nang udah aku natak ulunya,udah lilumpatkan!"17Memang Herodes sorak nang udah nyuruh orak, mbritakannya ntuk nangkap Yohanes,wan namanya ka dalap penjara demi Herodes,bini dua nyadi laki-lakinya,Filipus,kaena Herodes udah ngawen Herodias18Sebab,Yohanes beberape kali madah ka Herodes,"Angin banar kau nyaru bini dua nyadimu."19Kaena na,Herodes nyimpan dendam teradap Yohanes lalu pengen munuhnya,tapi ia angin bisa.20Lalu,Herodes gali ka Yohanes laka ia nao bahwa Yohanes adalah orak banar wan orak suci,lalu Herodes nlindunginya.Wak'tu Herodes nangar Yohanes,ia jadi bingung,tapi Herodes repo nangar Yohanes.21Lalu,cacahlah ari nang pas na,wak'tu Herodes pas ari ulang tahunnya ngawe acara ntuk penjabat-penjabat tingginya,anak buah wan pemimpin-pemimpin Galilea.22Lalu wak'tu anak nang bini Herodes tama wan nari,ia nyuruh Herodes ripo wan mpu'ya nang duduk besamanya.Lalu,raja bekata ka mbini na,"Mintalah ape nang kau mau wan aku pasti mere ka kau."23Lalu,Herodes besumpah kepadanya,"Ape jak nang kau minta ka aku,pasti aku mere ka kau,bahkan separoh dari kerajaanku."24Lalu,mbini na dari wan madah ka umaknya,"Aku harus minta ape?''Umaknya njawab,"Ulu Yohanes Pembaptis."25Lalu,wak'tu na uga dengan kamoh mioh mbini na atak ka raja wan madah,"Aku mau ntu nyan keu mere ka aku ulu Yohanes Pembaptis ka atas baki."26Wak'tu na,raja jadi kuan sedih,tapi kaena sumpahnya wan orak-orak nang makat besamanya,ia angin nolak mbini na.27Lalu, raja segara ngirim seorak algojo sambel merintah ntuk maba ulu Yohanes,lalu algojo na dari wan ngkadas ulu Yohanes, lalu algojo na dari wan ngkadas ulu Yohanes ka penjara.28Lalu,ia maba ulu Yohanes ka atas baki wan mere ka mbini na,lalu mbini na mere ka umaknya.29Lalu,wak'tu anak buah Yohanes nangarnya,mpu'ya atak wan nangkak tubuh Yohanes lalu narohnya ka dalap kubur.30Lalu,rombong rasul bekumpul besama ngan Yesus wan mere tau kepada-Nya ape jak nang udah mpu'ya ngawe wan ape jak nang udah mpu'ya ajarkan.31Lalu,Yesus bekata ka mpu'ya,"Ayoklah ngasingkan diri ka tampan nang sunyi wan ngandoslah sebantar."Sabab,adaa orak banyak nang atak wan dari, lalu ntuk makat pun mpu'ya angin sampan.32Lalu,Yesus wan anak buah-Nya dari mengasingkan diri ka tampan nang sunyi.33Tapi,orak banyak nele mpu'ya dari wan kanal ka mpu'ya.Lalu,orak banyak na kelama besama-sama lalu jalat dari daran ka babis kota,lalu cacah kasana mendului Yesus wan anak buah-Nya.34Wak'tu Yesus dari ka sisi danau,Ia nele banyak orak,wan Ia ngerasa kasih ka mpu'ya kaena mpu'ya bage domba nang angin sih umpu.Maka,Yesus mole ngajarkan mpu'ya banyak hal.35Wak'tu ari mole malam,anak buah Yesus datak ka Yesus wan bekata,"Tampan ntu tampan nang sunyi wan dah tangah malam.36Suruhlah mpu'ya ampus ka daerah sekelilik wan kamponh-kampong supaya mpuya mali jukun ntuk lipapak."37Tapi Yesus nyaun,"Kaulah nang mere mpu'ya makat."Lalu mpu'ya bekata kepada-Nya,"Aruskah orak kitu ampus wan mali roti seharga 200 dinar wan merenya ntuk mpu'ya mapak?"38Yesus bekata ka mpu'ya,"Ada berape roti nang ada ka kau?Ampus wan telelah!"Laka mpu'ya nao,mpu'ya bekata,"Lima roti wan dua ikat."39Lalu,Yesus mrentah mpu'ya babis duduk ka dalap kelompok-kelompok ka katas rumpun ijo.40Orak banyak na duduk bekelompok,ada nang seratus orak wan ada lima puluh orak.41Laka na,Yesus nangkak lima roti wan dua eko ikat na,ambel nele meramang,Ia ngucap sukur wan macah-macah roti na,lalu Ia merenya ka anak buah-Nya supaya nyiapkannya ka orak banyak.Ia magi dua eko ikat na ka babis orak.42Lalu,mpu'ya babis makat sampai kanyang.43Lalu,mpu'ya nangkak dua balas keranjang nang panuh dengan sisa-sisa roti wan ikat.44Lalu,ada lima ribu ngelaki nang mapak roti.45Lalu,Yesus merentah anak buah-Nya naek ka perau wan dari mendului-Nya ka sebrang,ka Betsaida, sementara Ia nyuruh orak banyak na dari.46Laka pamitan dengan mpu'ya,Ia dari ka bukin ntuk bedoa.47Wak'tu ari nak malam,perau na berada ka tangah danau,wan Yesus sorak ka darat.Lalu,laka nele anak-anak-Nya ngonyoh ngayoh kaena nyaru nyioh ngelawan arah ngan mpu'ya,wak'tu dah jam malam nang keampat,Yesus atak ka mpu'ya ngan bejalat ka atas danau wan Ia hendak bejalat ngelalui mpu'ya.49Tapi mpu'ya nele Yesus bejalat ka atas danau,mpu'ya ngira Ia na antu,lalu mpu'ya ngampak,50Kaena mpu'ya babis nele Yesus wan gali.Lalu,Yesus kamoh mioh bakata ka mpu'ya,wan bekata ka mpu'ya,"Tananglah.Ntu Aku!Usah gali."51Lalu,Ia naek wan mpu'ya ka perau, wan nyaru na pun beranti,wan mpu'ya kajah ripo.52Sabab,mpu'ya ,masih gik angin nao tentang mukjizat lima roti na kaena ati mpu'ya masih karik.53Lalu,laka Yesus wan anak buah -Nya nyebrang ,mpu'ya ndarat ka tanah Genesaret wan belabuh.54Wak'tu,mpu'ya turut ka perau,orak-orak segara nao Yesus,55Lalu kelama ka babis daerah na wan mole maba orak-orak sakin ka atas lemek,ka mane pun mpuya nangar tentang Yesus diap.56Tapi,ka mane pun Yesus tama ka kampong-kampong,wan ka kota-kota,wan daerah-daerah ka sekitarnya,mpu'ya ngurik orak-orak sakin ka tampan nang rami wan mohon kepada-Nya supaya mpu'ya bisa migak ujuk jubah-Nya.Wan sape pun nang migak baju-Nya jadi sambuh.
Chapter 7

1Lalu, bekumpullah orak-orak Farisi betamu Yesus besama ngan beberape ahli Taurat nanag datak dari Yerusalem.2Lalu,mpu'ya nele beberape anak buah Yesus makat roti wan langan najis,wan langan ya angin limasok.3Sabab,orak-orak Farisi wan babis orak Yahudi angin makat kalo langan mpu'ya angin limasok sampai ka rigo langan kaena tradisi ape puyak nang mpu'ya makai.4Lalu,orak-orak Yahudi na datak dari tampan umum,mpu'ya angin makat sebelum masok langan.Lalu,ada banyak tradisi lainnya nang mpu'ya nerima ntuk limigak,macam cawan-cawan nang limasok,kendi-kendi,wan bejana-bejana temaga.5Tapi,orak-orak Farisi wan ahli-ahli Taurat betanya ka Yesus,"Ngape anak buah-Mu angin idup menurut tradisi ape puyak,tapi malah mapak roti ngan langan najis?"6Yesus bakata ka mpu'ya,"Yesaya benubuat ngan banar tentang kau nang munafik,macam nang linulis:'Bangsa na menghormati Aku ngan beber mpu'ya,tapi ati mpu'ya jauh dari Aku.7Mpu'ya nyambah-Ku ngan sia-sia kae'na ngajarkan ajaran perintah-perintah nang limuat oleh manusia.'8Sambel ngabaikan printah Allah,kau migak kuan tradisi manusia."9Lalu,Yesus uga bekata ka mpu'ya,"Ngan cerdik kau nulak printah Allah seingga bisa nahan tradisi surak.10Sabab Musa11Tapi, kau bekata jika seorak bekata ka apaknya ato umaknya,'Ape ontong nang kau ngulih dari aku adalah kurban,yaitu pesembahan,'12Lalau kau angin agi ngijin ia ngawe appe pun ntuk apaknya atao umaknya,13Ngan gesana kau udah mbatalkan firman Allah ngan tradisi nang udah turut temurun. Lalu kau ngawe banyak hal agi macam sana14Laka na, Yesus nyaru babis oorak wan bekata ka mpu'ya,"Dangarlah Aku,rak sana babis,wan naolah.15Angin ada sesuatu dari luar manusia nang tama ka dalap diri ya bisa menajiskan ya, tapi hal-hal nang keluar dari manusialah nang menajiskannya."16"Jika seseorak ada telinga ntuk nangar,biarlah ia nangar!"17Lalu,wak'tu Yesus tama ka rumah wan napuk orak-orak na, anak buah-Nya betanya kepada-Nya tentang perumpamaan na.18Lalu,Ia bekata ka mpu'ya,"Apekah kau angin ngerati?Anginkah kau nao bahwa ape ja nang dari luar tama ka dalap manusia angin menajiskannya?19Sabab, nang tama naangin tama ka ati ya,tapi parunnya,wan laka na keluar ka dalap jamat."(Laka na,Yesus nyatakan bahwa babis makanan na halal.)20Lalu Ia bakata,"Ape nang keluar dari manusialah nang menajiskannya.21Sabab,dari dalap,dari ati manusia,timul pikiran-pikiran jaan,dosa-dosa seksual,pencurian,pembunuhan,22Perzinaan,23Babis hal nang jaan na atak dari dalap manusia,wan nang menajiskannya."24Dari tampan na,Yesus lumpan wan dari ka wilayah Tirus wan Sidon.Lalu,Ia tama ka sebuah rumah wan angin ada seorak pun nang nao,tapi Ia angin bisa ilang dari perhatian.25kamoh mioh laka nangar tentang Yesus, seorak mbini nang anak mbinio kerasukan roh najis atak wan besujud ka batis Yesus.26Mbini na adalah orak Yunani,lahir ka Siro-Fenesia.Ia memohon ka Yesus ntuk nguser antu na kluar dari anaknya.27Lalu,Yesus bekata ka mbini na,"Biarlah anak-anak kanyang nang dulu.Sabab,angin baik nangkak roti nak anak-anak na wan ngkaloknya ka asu-asu."28Tapi, mbini na nyaun wan bekata ka Yesus,"Banar,Tuhan.Tapi,asu-asu nang ada ka koroh meja na makat remah-remah anak-anak na."29Lalu,Yesus bekata ka mbini na,"Kaena kau madah ntu,kau bisa ampus. Antu na udah napuk anakmu."30Lalu, mbini na bebalek ka rumah wan betamu anaknya gik gurik ka tampan tidur, wan antu na dah dari.31Lalu,Yesus keluar agi ka wilayah Tirus wan ampus lalu dari Sidon nuju ka danau Galilea, ka wilayah Dekapolis.32Lalu,mpu'ya maba ka Yesus seorak nang bangal wan ngonyoh ngomong. Mpu'ya mohon ka Yesus ntuk naroh langan-Nya ka atas orak na33Lalu, Yesus maba orak na surak dari rombong banyak orak.Ia nama tunyuk-Nya ka dalap telinga orak na,wan laka lidah orak na.34Lalu,Yesus ncenyeng ka atas meramang,Ia narik napas panyak wan bekata,"Efata!",artinya"Tebukalah!"35Wak'tu na uga,telinga orak na tebuka, lidahnya nang lingaban lapas,wan ia madah ngan jelas.36Lalu, Yesus ngusar mpu'ya ncereta peristiwa na ka sape pun.Tapi, makin Ia ngusar mpu'ya, mpu'ya makin ncerretkannya.37Mpu'ya banar-banar takjub wan bekata,"Ia udah ngawe na dengan baik.Ia bahkan ngawe orak bangal nangar wan orak awa ngomong."
Chapter 8

1Wak'tu ari na, wak'tu rombong banyak orak bekumpul wan angin ada ape-ape ntuk lipapak,Yesus nyaru anak buah-Nya wan bekata ka mpu'ya,2"Aku kasih ka orak banyak na kaena ntu nyan mpu'ya udah besama ngan Ku selama tiga ari,wan angin ada ape-ape ntuk li papak.3Lalu, jika aku nyuruh mpu'ya pulak ka rumah mpu'ya gik keadaan lapar,mpu'ya akan pingsan ka pejalanan kaena beberape dari mpu'ya atak dari jauh,''4Lalu,anak buah-Nya nyaun Dia,"Dari mane seorak bisa nganyangkan mpu'ya ngan roti ka tampan sunyi macam tu?"5Lalu,Yesus betanya ka mpu'ya,"Berape roti nang kau punya?"Mpu'ya njawab,"Tujuh roti."6Laka na,Yesus merentah orak banyak na duduk ka tanah,wan Ia nangkak tujuh roti na,wan Ia macah-macahkannya ka anak buah-Nya ntuk nyiapkannya ka orak banyak.Mpu'ya pun nyiapkannya ka orak banyak.7Lalu,anak buah uga ada sedamuk ikat nang amuk.Laka ngucap sukur atasnya,Yesus nyuruh anak buah-Nya ntuk magi ikat-ikat na ka orak banyak.8Orak banyak na makat sampe kanyang,wan mpu'ya ngorok pongkon makanan nang tesisa na tujuh keranjang panuh.9Ada kira-kira ampat ribu orak nang makat.Udah na,Yesus nyuruh mpu'ya ampus.10Lalu Yesus segara tama ka perau besama anak buah-Nya wan cacah ka daerah Dalmanuta.11Lalu,orak-orak Farisi atak wan bekeleh duanYesus,sambel minta Yesus ngantang tande dari surga,ntuk ncobai-Nya.12Laka Yesus menghela napas panyak dalap Roh-Nya,Ia madah,"Ngape generasi ntu ngo tande?Aku madah nang sebanarnya kakau,angin ada sote pun tande nang kana bere ka generasi ntu."13Laka na,Yesus napuk mpu'ya,tama agi ka dalap perau, wan ampus ka sebarang.14Anak buah kelupa maba roti,wan hanya ada setatak roti ka dalap perau.15Lalu,Yesus masat ka mpu'ya,''Siap sedialah!Berhati-atila teradap ragi orak-orak Farisi wan Ragi Herodes."16Lalu mpu'ya mole kompromi satu ngan nang lain soal mpu'ya nang angin sih roti.17Tapi, laka nao hal na,Yesus bekata ka mpu'ya,"Ngape kau ngomong tentang kau nang angin ada roti?Ape kau angin nao uga nao ato ngerati?Ape arti kau li ngaraskan?18Apekah kau angin sih mata,tapi angin nele?Lalu,ada kelinga,,tapi angin nangar?Angin ingan kah kau,19Wak'tu Aku macah-macahkan lima roti ntuk lima ribu orak,beberape banyak keranjang nang berisi panuh dengan pongkon-pongkon makanan nang kau ngorok?Mpu'ya njawab,"Dua balas keranjang."20"Lalu,wak'tu tujuh rooti ntuk empat ribu orak na,beberape keranjang nang panuh ngan pongkon-pongkon makanan nang kau ngorok?"Mpu'ya njawab,"Tujuh keranjang."21Lalu,Ia bekata ka mpu'ya"Apekah kau masih angin ngerati?"22Laka na,Yesus wan anak buah-Nya cacah ka Betsaida.Lalu,beberape orak maba seorak buta wan memohon ka Yesus supaya migaknya.23Yesus pun migak langan orak buta na wan maba nya keluar kampong.Lalu,Yesus ngelujah mata orak buta na wan naroh langan-Nya ka atas dia.Ia betanya kepadanya,"Apekah kau nele sesuatu?''24Lalu,orak na nele ka atas wan bekata,"Aku nele orak-orak,tapi mpu'ya nele macam batak kayu nang bejalat."25Laka na, Yesus naroh langan-Nya ka atas mata orak na agi,lalu orak na muka matanya,matanya pun sambuh,lalu ia pun bisa nele babis dengan jelas.26Lalu,Yesus nyuruh pulak kerumahnya ngan bekata,"Usah tama ka dalap kampong.''27Laka na,Yesus ampus,besama anak buah-Nya,ka kampong-kampong ka Kaisera Filipi.Lalu,ka tangah pejalanan,Yesus betanya ka rombong anak buah wan bekata ka mpu'ya,''Kata orak-orak,sape Aku ntu?"28Mpu'ya nyaun,"Yohanes Pembaptis,nang lain madah Elia,lalu nang lainnya salah satu dari nabi-nabi."29Laka na,Yesus betanya ka mpu'ya,"Lalu,menurutmu, sape Aku ntu?"Petrus njawab-Nya,"Engkau adalah Kristus."30Tapi,Yesus memperingatikan mpu'ya ntuk angin mere tau ka sape pun tentang diri-Nya.31Laka na,Yesus mole ngajar anak buah-Nya bahwa Anak Manusia arus nderita banyak hal wan linolak oleh tua-tua Yahudi,imam-imam kepala,serta ahli-ahli Taurat,lalu limunuh,wan laka tiga ari lumpan agi,32Lalu,Yesus madah hal na secara tebuka.Kaena na,Petrus narik Yesus ka samping wan mole nagor-Nya33Tapi, sambel ngolek wan nele anak buah-Nya,Yesus nagor Petrus wan bekata,"Darilah dari-Ku,hai Iblis!Sabab,kau angin mikirkan pekara-pekara Allah,tapi pekara-pekara manusia,"34Laka na,Yesus nyaru orak banyak,wan anak buah-Nya,wan bekata ka mpu'ya,"Jika seorak ingin nuna Aku,ia arus nyangkal dirinya sorak,wan ngumah salibnya,lalu nuna Aku.35Sabab,sape saja nang mao nyelamatkan nyawanya akan kehilagannya.Tapi,sape nang kehilangan nyawanya demi Aku wan Injil akan menyelamatkannya.36Sabab,ape ontongnya seorak ngulih babis dunia,tapi ilang nyawanya?37Ape nang ulih seorak nang li mere ntuk nabus nyawanya?38Sabab,sape saja nang malu kaena Aku wan Firman-Ku ka generasi nang angin setia wan bedosa ntu,maka Anak Manusia na malu ngako orak na wak'tu Ia atak dalap kemuliaan Bapa-Nya besama ngan malekat-malekat nang kudus."
Chapter 9

1Laka na, Yesus bekata ka mpu'ya,"Aku madah nang sebanarnya kakau,ada beberape orak nang gik bediri ka kia nang angin mati sampai mpu'ya nele Kerajaan Allah datak ngan kuasa."2Lalu,enam ari kemudian,Yesus maba Petrus,Yakobus,wan Yohanes,lalu maba mpu'ya nyendiri ka gonong nang tinggi.Lalu,Yesus ngerubah rupa ka kadam mpu'ya.3Lalu,pakain-Nya njadi bersih wan kuan putih.Angin ada tukang pemutih kain ka dunia bisa mutih macam ntu.4Lalu,atak ka kadam mpu'ya,Elia besama ngan Musa,wan mpu'ya gik ngomong ngan Yesus.5Laka na,Petrus bekata ka Yesus,"Rabi,sote ntuk-Kau,sote ntuk Musa,wan sote ntuk Elia."6Sabab,Petrus angin nao arus nyaun ape kaena mpu'ya babis gali.7Lalu,ataklah amut menaungi mpu'ya,wan tedangarlah suara nang atak dari amut na,kata-Nya,"Ntulah Anak-Ku nang tekasih.Dangarlah Dia!"8Laka na uga,laka mpu'ya nele ka sekitar,mpu'ya angin agi nele sapepun besama mpu'ya kecuali Yesus.9Lalu,wak'tu mpu'ya turut dari gonong,Yesus mere prentah ka mpu'ya ntuk angin mere tau sape pun ape nang dah mpu'ya nele, cacah Anak Manusia lumpan dari ntara orak mati.10Kaena na,mpu'ya migak pekataan na ntuk mpu'ya sorak sambel betanya-tanya ape ratinya kebangkitan dari mati na.11Lalu, mpu'ya batanya ka Yesus,"Ngape para ahli Taurat bakata bahwa Elia arus atak
13Tapi,Aku bekata ka kau bahwa Elia memang udah atak,wan mpu'ya ngawe sesuai ngan ape nang mpu'ya mao,macam nang tetulis tentang ia."14Laka na, wak'tu Yesus,Petrus,Yakobus,wan Yohanes pulak ka anak buah,mpu'ya nele rombong orak banyak ka sekelilik anak buah na,wan para ahli Taurat gik bedebat ngan mpu'ya.15Lalu,segara laka babis rombong orak na nele Yesus,mpu'ya njadi tekajun wan dari ntuk nyambut-Nya.16Lalu,Yesus betanya ka mpu'ya"Ape nang kau ngeraoh wan ahli-ahli Taurat na?"17Seorak dari rombong na njawab Dia,"Guru,aku maba anak laki-lakiku kepada-Mu kaena ia kerasukan roh nang ngawenya awa.18Setiap kali roh na nguasainya,ia ngampaskan ka tanah wan ia ngeluarkan busa dari molonnya,wan ngertakan giginya,lalu ia njadi kejang.Aku minta anak buah-Mu ngoser roh na,tapi mpu'ya angin mampu."19Lalu,Yesus njawab mpu'ya wan bekata,"Hai generasi nang angin beriman!Berape lama agi Aku arus besama kau?Berape lama aku Aku arus betahan denganmu?Baba anak na ka-Aku!"20Lalu,mpu'ya maba muda na ka Yesus.Wan,wak'tu roh na nele Yesus,ia langsong nguncak-nguncakan muda na.Muda na labuh ka tanah wan teguling-guling ngan molon nang ngeluarkan busa.21Laka na,Yesus betanya ka ama muda na,"Udah berape lama hal na tejadi kepadanya?"Jawabnya,"dari amuk.22Lalu,roh na dah pancah nabaknya ka dalap api wan ka dalap ae ntuk ngancurkannya.Tapi, jika Engkau bisa ngawe sesuatu,kasihani orak kitu wan tolong orak kitu."23Yesus bakata kepadanya,"Jika Kau ulih?Segala sesuatu mungkin ntuk mpu'ya nang pecaya."24Segara ama muda na nangis wan beseru,"Aku pecaya!Tolonglah nang angin pecaya aku!"25Wak'tu Yesus nele bahwa orak banyak atak berombong ngan capan,Ia ngaga roh sambel bekata kapadanya,"Kau roh awa wan bangal,Aku merentahkan kau keluar dari muda ntu wan usah tama ka iya agi!"26Laka ngampak wan nguncak-nguncak muda na ngan hebat, maka roh na keluar.Muda na njadi macam orak mati sehingga orak banyak na madah,"Ia mati!"27Tapi,Yesus migak langan muda na wan nyuruh lumpan,maka muda na bedadek.28Lalu,wak'tu Yesus tama ka dalap rumah,anak buah-Nya betanya kepada-Nya secara pribadi,"Ngape orak kitu angin bisa ngosernya?"29Lalu,Ia bekata ka mpu'ya,"Jenis ntu angin keluar kecuali hanya ngan doa."30Dari sana,Yesus wan anak buah-Nya ampus wan ngelalui wilayah Galilea.Lalu,Ia angin mao ada orak nang nao.31Sabab,Ia gik ngajar anak buah-Nya wan bekata ka mpu'ya,"Anak Manusia na linyarahkan ka langan manusia,wan mpu'ya nak munuh-Nya.Lalu,laka Ia li munuh,tiga ari laka na Ia nak lumpan."32Tapi,amak buah angin memahami nang limadah na wan gali betanya kepada-Nya.33Laka na,Yesus wan anak buah-Nya cacah ka Kapernaum.Lalu,laka Yesus berada ka dalap rumah, Ia betanya ka mpuy'ya,"Ape nang kau madah dalap pejalanan?"34Tapi,mpu'ya diap kaena dalap pejalanan mpu'ya bedebat seko ngan nang lain tentang sape nang aya.35Lalu,Yesus duduk wan nyaru kedua balas anak buah.Lalu,Ia bekata ka mpu'ya,"Jika seorak ingin njadi nang pertama,ia arus njadi nang terakhir dari babisnya wan pelayan bagi babisnya."36Laka na,Yesus nangkak seorak muda amuk wan nyuruh ya bedadek ka ntara mpu'ya.Lalu,sambel ngapak muda na,Ia bekata ka mpu'ya,37"Sape ja nang nyambut seorak muda amuk macam na dalap nama-Ku,ia nyambut Aku.Lalu,sape ja nang nyambut Aku,bukat nyambut Aku,melain kan Dia nang ngutus Aku."38Yohanes bekata ka Yesus,"Guru, orak kitu nele orak nguser antu-antu dalap nama-Mu,Lalu orak kitu ngelimpknya kaena ia ngin nuna diri."39Tapi,Yesus bekata,"usah ngelimpaknya kaena angin ada orak nang ngawe perbuatan ajaib dalap nama-Ku,bisa saat na uga menghujat Aku.40Sabab,sape nang ngin ngelawan diri,ada ka pihak diri.41Sabab,Aku madah nang sebanarnya ka kau, sape ja nang mere kau secawan ae kaena kau pengikut Kristus,angin nak kehilangan upah ya."42Laalu sape ja nang nyebabkan salah sote dari muda-muda amuk nang pecaya kapada-Ku na bebuat dosa,labih baik bagi dirinya jika sebuah batu kilangan nang aya li ngantuk ka tege wan ia muak ka dalap laot.43Lalu,jika langanmu nyebabkan kau bedosa, tataklah langanmu na.Labih baik bagimu tama kadalap kehidupan ngan langan kepogon,dari pada ngan dua langan tama ka neraka,ka dalap api nang angin parnah padap,44tampan nang ulannya angin bisa mati wan apiya angin bisa padap.45Lalu,kalo batismu nyebab kan kau bedosa,tataklah batis kau na.Labih baik bagi kau tama ka dalap idum ngan batis kepogon,dari pada ngan dua ote batih li ngkalok ka dalap neraka,46tampan nang ulannya angin bisa mati wan api ya angin bisa padap47Lalu,kalo mata kau nyebabkan kau bedosa,goreklah mata kau na.labih baik bagi kau tama ka Kerajaan Allah ngan sote mata li ngkalok ka dalap neraka,48tampan nang ulannya angin bisa mati wan apiya angin bisa padap49Sabab,tiap orak kana garap ngan api.50Garap na baik,tapi jika garap na kehilangan keasinannya,bage mane kau ngawenya asin agi?pakailah garapna kadalap diri kau surak wan bedamailah seko ngan nang lain."
Chapter 10

1Laka na,Yesus napuk tampan na wan ampus ka wilayah Yudea wan ka sebarang ae Yordan.Lalu,orak banyak bekumpul ngerubu Ia agi.Lalu,bage kebiasaan-Nya,Ia ngajar mpu'ya agi.2Laka na,orak-orak Farisi nusun-Nya,Lalu ntuk ncobai Dia mpu'ya betanya,"Apekah li banarkan seorak laki nceraikan bininya?"3Yesus njawab mpu'ya ,"Ape nang Musa mrentahkan kakau?"4Mpu'ya bekata,"Musa ngijinkan seorak laki ngawe surat cerai wan nceraikannya."5Tapi,Yesus bekata ka mpu'ya,"Kaena kekerasan atimulah,Musa nuliskan printah ntu ka kau.6Tapi,dari pemulaan penciptaan,'Allah nciptakan mpu'ya laki-laki wan mbini.7Kaena na lah,seorak laki-laki na napuk ama wan indoya.8Lalu,kedua ya akan jadi sote daging.'Ngan demikian,mpu'ya ukat agi dua,melainkan sote daging.9Jadi,ape nang laka Allah persatukan,usah ada manusia nang memisahkan."10Laka na, kadalap rumah,anak buah-Nya betanya agi kepada-Nya tentag hal na.11Maka,Ia bekata ka mpu'ya,"Sape ja nang nceraikan bini ya wan ngawen nang lain,bebuat zinah teradap bini ya.12Lalu, jika bini nceraikan laki laki ya, wan ngawen nang lain,ia bebuat zinah."13Lalu,mpu'ya maba muda-muda amuk na ka Yesus supaya Ia nyentuh muda-muda na,tapi anak buah nagor mpu'ya.14Tapi,wak'tu Yesus nelenya,Ia njadi bila wan bekata ka anak buah-Nya,''Biarlah muda-muda amuk na atak kepada-Ku wan usah ngelimpak-ngelimpak mpu'ya kaena Kerajaan Allah adalah milik orak-orak macam mpu'ya.15Aku madah nang sebanarnya kakau,sape ja nang angin nyambut Kerajaan Allah bage seorak muda,angin nak tama kadalapnya."16Laka na,Yesus ngapak muda-muda na,Ia mbrekati mpu'ya wan naroh langan-Nya atas mpu'ya.17Lalu, wak'tu Yesus gik nyiapkan pejalanan-Nya wan belutut ka kadam-Nya wan betanya,"Guru nang baik,ape nang arus aku ngawe ntuk ngulih warisan idum nang kekal?"18Lalu,Yesus bekata kepadanya,"Ngape kau nyebut Aku baik?Angin ada seorak pun nang baik,kecuali Allah surak.19Kau nao perintah-perintah:'Usah munuh,usah bezina,usah ncuri,usah mere kesaksian palsu,uah nipu,hormatilah apak wan umakmu.'''20Lalu,orak na bekata kepada-Nya,"Guru,aku udah matuhi babis na sejak aku masih muda."21Tapi,Yesus mandang ka pemuda na wan naroh kasih kepadanya,"Sote hal nang kurang darimu.Ampus wan juallah babis nang kau punya,wan mere ka orak miskin,maka kau akan punya harta ka surga.Lalu,kialah wan tuna Aku."22Namun,perkataan na mbuatnya susah ati wan ia dari ngan sedih kaena ia ada banyak harta.23Laka na, Yesus mandang ka sekelilik wan bekata ka anak buah-Nya,"Betapa sulitnya bagi mpu'ya nang kaya ntuk tama Kerajaan Allah!"24Anak buah tekajun ka pekataan-Nya.Tapi,Yesus bekata agi ka mpu'ya,"Hai muda-muda,betapa sulit ya ntuk tama Kerajaan Alla!25Labih mudah seekor unta tama melalui lubak jarup daripada orak kaya tama Kerajaan Allah."26Anak buah semakin tekajun wan bekata satu sama lain,"Lalu,sape nang bisa liselamatkan?"27Yesus mandang kepada mpu'ya wan bekata,"Bagi manusia hal na angin mungkin ,tapi angin bagi Allah."28Petrus mulai bekata ka Yesus,"Tele,orak kitu udah napuk segala sesuatu wan nuna Engkau!"29Yesus bekata,"Aku madah nang sebanarnya kakau,angin ada seorakpun nang elah napuk rumah,atau dua nyadi laki-laki,atau dua nyadi nang bini,atau indo,atau ama,atau muda-muda,atau Aku wan kaena Injil,30Nang ka masa ntu angin nerima seratus kali lipat--rumah-rumah, wan dua nyadi laki-laki,wan dua nyadi mbini,wan indo-indo,wan muda-muda,wan uma-uma,ngan penganiayaan;wan pada masa nang akan datak,idum nang kakal.31Tapi,banyak orak nang pertama njadi nang terakhir,wan nang terakhir njadi nang pertama."32Mpu'ya gik ka pejalanan naek ka Yerusalem wan,Yesus balek maba serta kedua balas anak buah-Nya,Ia mole mere tau mpu'ya ape nang akan tejadi pada-Nya,33Kata-Nya,"Tele,diri gik naek ka Yerusalem wan Anak Manusia nak linyarahkan ka imam-imam kepala wan ahli-ahli Taurat.Mpu'ya nak ngukum-Nya ingga mati wan nak nyerahkan-Nya ka orak-orak ukat Yahudi.34Mpu'ya nak menghina-Nya,wan ngelujah-Nya,wan menghajar-Nya,wan munuh-Nya.Tapi,laka tiga ari,Ia akan lumpan.''35Laka na,Yakobus wan Yohanes,muda-muda Zebedeus,atak ka Yesus wan bekata,"Guru,orak ingin Kau ngawe bagi orak kitu ape ja nang orak kitu minta."36Lalu,Yesus bekata ka mpu'ya,"Ape nang kau mao ntuk Aku ngawe ntuk kau?"37Mpu'ya bekata kepada-Nya"Izinkan seorak dari orak kitu duduk ka sebalah kanan-Mu, wan nang sotenya ka sebalah kiri-Mu,dalap kemuliaan-Mu."38Tapi,Yesus bekata ka mpu'ya,"Kau angin nao ape nang kau minta.Sanggupkah kau nyocok dari cawan nang arus ku nyocok nang libaptiskan kepada-Ku?"39Mpu'ya bekata kepada-Nya,"Orak kitu sanggup!"Lalu,Yesus bekata ka mpu'ya,"CAwan nang Aku nyocok,wan kau nak libaptis ngan baptisan nang libaptiskan kepada-Ku.40Tapi,ntuk duduk ka sebalah kanan-Ku atau ka sebalah kiri-Ku,bukat hak-Ku ntuk merenya,tapi tampan na adalah ntuk mpu'ya nang udah lipersiapkan."Nangar na,sepuluh anak buah nang lain jadi bila ka Yakobus wan Yohanes.42Lalu,Yesus nyaru mpuya wan bekata ka mpu'ya,"Kau nao bahwa mpu'ya nang lianggap sebagai pemerentah orak-orak bukat Yahudi berbuat seolah-olah bekuasa atas mpu'ya.Lalu,petinggi-petinggi mpu'ys mgunakan kekuasaannya atas mpu'ya.43Tapi,angin seharusnya ka ntara kau.Sebaliknya,sape ja nang ingin njadi besar ka ntara kau,harus njadi pembantumu,44Lalu sape nang ingin njadi nang pertama ka ntara pembantu dari babisnya.45Sabab,Anak Manusia pun atak ukat ntuk llilayani,tapi ntk melayani,wan ntu mere nyawa-Nya sebagai tebusan bagi banyak orak."46Laka na,mpu'ya cacah ka Yeriko.Wak'tu Yesus napuk Yeriko besama ngan anak buah-Nya wan orak banyak,seorak pengemis buta benama Bartimeus,anak Timeus,gik duduk ka penger jalat.47Wak'tu ia nangar bahwa ada Yesus dari Nazaret,ia pun mole beseru wan bekata,"Yesus,Anak Daud kasihanilah aku!"48Lalu,banyak orak nagornya wan nyuruh diap.lalu,ia makin ngampak,"Anak Daud,kasihanilah aku!"49Lalu,Yesus branti wan bekata,"Saru ia."Lalu,mpu'ya pun nyaru orak buta na wan bekata kepadanya,"Kuatkan atimu!Bedadeklah,Ia nyarumu."50Sambel ngelapas jubahnya,orak buta na bedadek wan atak.Lalu,Yesus bekata kepadanya,"Ape nang kau mau ntuk Aku ngawe bagimu?"Orak buta na njawab,"Rabi,biarlaj aku nele."52Lalu,Yesus bekata kepadany,"Ampuslah.Imanmu udah nyambuhkanmu."Seketika na uga,ia ngulih agi penelenya,wan ia nuna Yesus sepanjang jalat.
Chapter 11

1lalu, wa'tu mpu'ya hampir sampe ka Yerusalem, samak Betfage wan Betania, li Bukit Zaitun, Yesus nyuruh dua anak buah-nya, 2wan madah ka mpu'ya, "ampuslah ka desa li depan kao, wan segara setelah kao namak, kao mao batamu seko keledai muda nang li ngabat, nang angin pernah li naek orak. li ngalapaslah keledai nak wan mabalah. 3jika ada orak nang batanya ka kao, 'ngape kao ngelakukannya?' padahlah, 'Tuhan meralukan keledai nak wan mao segara ngiripnya ka kitu."4lalu, mpu'ya ampus wan namu se'ko keledai muda nang li ngubat ka pintu, li bagian luar, li jalat, lalu mpu'ya ngelapasnya. 5berape orak nang badiri li sana batanya ka mpu'ya, "ape nang kao muat ngan ngelapas keledai nak?" 6mpu'ya njawab bage ape nang udah Yesus madah ka mpu'ya, wan orak-orak nak mbiar mpu'ya ampus.7lalu, mpu'ya maba keledai nak ka Yesus, naroh jubah mpu'ya li atas keledai nak, wan Yesus duduk li atasnya. 8wan, banyak orak nyantek jubah mpu'ya li jalat, wan nang lainnya nabur ranting-ranting nang mpu'ya natak dari uma. 9orak banyak nang bajalat li depan wan nang nunda bersorak, "Hosana! liberkatilah Ia nang atak dalap nama Tuhan. 10liberkatilah nang atak kerajaan Daud, apek pu'yak diri,! Hosana, li nampat nang mahatinggi!"11udah na, Yesus tamak ka Yerusalem wan ampus ka Bait Allah. wan, setelah nele segala jukut li sekelilingnya, Ia ampus ka Bentania basama kedua belas anak buah-nya kaena ari udah larut. 12wan, nalap arinya, wa'tu mpu'ya nampuk Betania, Yesus ngerasa lapar.13laka nele pohot kayu ara nang badao dari jauh, Ia ampus ntuk nele jika mungkin ada jukut nang bisa Ia tamu dari pohot na. wa'tu Ia atak ka pohot na, Ia angin namu ape-ape kecuali dao-daonya sebab waktu na bukat musim buah ara. 14kaena na, Yesus madah ka pohot na, "usah ada agik orak nang parnah makat buah dari kao ntuk selama-lamanya." wan, murid-muridnya ndangar.15lalu, mpu'ya atak ka Yerusalem. wan, Yesus tama ka Bait Allah wan mule nguser orak-orak nang gik bajual beli ka Bait Allah. Ia mbale meja-meja penukar duit, 16wan Ia ngin agik ngijin orak ma'ba barak-barak ngelalu Bait Allah.17lalu, Yesus ngajar mpu'ya wan madah, "bukatkah tatulis,'Rumah-ku mao linyabut rumah doa bagi babis bangsa'."18wan, imam-imam katua wan ahli-ahli Taurat ndangarnya lalu mpu'ya ngago cara bagemane munuh-nya. sebab, mpu'ya gali ka Ia kaena orak banyak na kagum ka pengajaran-nya. 19wan, wa'tu ari mule malam, Yesus wan murid-murid-nya napuk kota na.20lalu, ala-alap ari wa'tu mpu'ya lalu, mpuya nele pohot ara nang udah karik seakar-akarnya. 21Petrus taringat wan madah ka Yesus, "Rabi, tele! pohot ara nang kao kutuk telah njadi karik1"22wan, Yesus njawab mpu'ya, "mpulah imam ka dalap Allah. 23aku madah nang sebanarnya ka kao, siape jak nang madah ka gunung ntu, 'terangkatlah wan li nabaklah ka dalap laut,' wan ngin ada karaguan li dalap hatinya, tapi pacaya bahwa ape nang Ia madah akan tajadi maka jukut ntu akan tajadi ka ia.24sebab, aku madah ka kao, ape nang kao doakan wan minta, pacayalah bahwa kao udah narimanya, maka hal na ugak li mbare ka kao. 25wan, apebila kao badiri wan badoa, ampunilah jika kao naroh jukut kakadap seorak, supaya Bapa nang ada ka surga uga nang mengampuni kesalahan-kesalahan kao. 26namun, jika kao angin mengampuni, Bapa nang ada ka surga ugak angin mengampuni kesalahan-kesalahan kao.''27lalu, mpu'ya atak agik ka Yerusalem. sementara Yesus bajalat ka Bait Allah, imam-imam katua, ahli-ahli Taurat, wan ntua-ntua Yahudi atak kakadap Ia. 28wan, mpu'ya madah ka ia, "ngan kuasa ape kao ngelaku hal-hal ntu, ato siape nang mbere-kao kuasa ntuk ngelakukannya?"29Yesus madah ka mpu'ya, "aku mao batanya sote patanyaan ka kao. jawablah aku, baru aku mao meretau kao ngan kuasa ape aku ngelaku hal-hal na. 30apekah baptisan dari surga ato dari manusia? jawablah aku!"31mpu'ya kajah ba'ngomong ngan madah, "jika diri njawab, 'lalu, ngape kao ngein pacaya ka Ia?' rombong pemimpin na gali ka orak banyak kaena mpu'ya babis ngangap bahwa Yohanes banar-banar seorak nabi. 33kaena na, mpuya njawab Yesus, "wa'kitu angin nao."lalu, Yesus madah ka mpuya, "bage na ugak aku, aku ugak angin akan meretau kao ngan kuasa apekah aku ngelaku hal-hal ntu."
Chapter 12

1lalu, Yesus mule bapadah ka mpuya dalam perumpaan. "ada orak nang berusaha kabon anggur. Ia mbangun pagar li sekelilik ya, wan ngali lubak ntuk maras anggur, wan mbangun menara pengawas. lalu, ia nyewakannya ka pengarap-pengarap kabon wan ampus ka luar negeri. 2waktu musim panen, ia ngirip seorak pelayan ka rombong pengarap kabon na ntuk narima dari mpuya hasel kabon anggurnya. 3tapi, mpuya nangkap pelayan na, wan li mangkong, lalu nguser ngan tangan kosong.4kaena na, ia ngirip agik pelayan nang lain ka mpuya, wan mpuya mangkong ka ulunya, wan muatnya ngan cara nang memalukan. 5lalu,ia ngirip pelayan nang lain wan mpuya munuhnya. hal ntu tajadi ka banyak lainnya, sebagian li mangkong, wan sebagian li munuh.6pemilik kabon na masih m'puk sote agik, ya'nak anak nang likasihnya. akhir ya, ia ngirip anak ya na ka mpuya wan madah, 'mpuya mao menghormati anakku,' 7akan tetapi, rombong pengarap kabon na madah sote ngan nang lain, 'ntu lah ahli waris ya. ayo, diri bunuh ia wan warisan ya akan njadi milik diri.'8lalu, mpuya nangkap ya, wan munuh ya, lalu li ngerakam ka luar kabon anggur. 9ape nang mao li muat pemilik kabon anggur na? ia akan atak wan membinasakan rombong pengarap na wan mere kabon anggur ya ka nang lain.10gi angin pernahkah kao mbaca ayat kitab suci ntu: 'batu nang li muak oleh tukang bangunan, telah njadi batu penjuru. 11ntulah perbuatan Tuhan, wan perbuatan na ajaib li mata diri'?" 12lalu, mpuya barusaha ntuk nangkap-nya, tapi mpuya gali ka orak banyak kaena nao bahwa Yesus madah perumpaan ntu ntuk mpuya. lalu, mpuya napuk Yesus wan ampus.13udah na, mpuya nyuruh atak ka Yesus berape orak Farisi wan orak-orak Herodian ntuk njebak Ia ngan omongannya surak. 14mpuya atak wan madah ka Yesus, "Guru, wakitu nao bahwa kao banar wan ngin peduli ngan pendapat orak lain. sebab, kao angin nele penampilan orak tapi ngajar jalat Allah nang sesuai ngan kebenaran. apekah banar mayar pajak ka kaisar' 15haruskah wakitu mayar ato haruskah wakitu ngin mayar? akan tapi Yesus, setelah nao kemunafikan mpuya, ia madah ka mpuya, ngape kao n'coba aku? maba ka-ku 1 dinar wan biarlah aku nelenya."16lalu, mpuya mabanya, wan Yesus madah ka mpuya, "Gambar wan tulisan siapekah ntu?" lalu mpuya njawab-nya, "Gambar wan tulisan kaisar." 17lalu, Yesus madah ka mpuya, "bere ka kaisar hal-hal nang njadi milik kaisar wan ka Allah hal-hal nang njadi milik Allah." wan, mpuya heran ka Yesus.18lalu, orak-orak Saduki, nang madahkan bahwa angin ada kebangkitan, atak ka Yesus wan batanya ka Ia, kata mpuya, 19Guru, Musa nulis ka diri bahwa jika seorak, nang mpuk dua nyadi nang laki, mati wan napuk bini, tapi angin napuk anak,dua nyadi nang laki nak harus kawen ngan janda nak wan m'bangkit keturunan bagi saudaranya.20ada tujuh orak dua nyadi. dua nyadi nang pertama ngala bini, wan watu ia mati tanpa napuk keturunan. 21lalu, dua nyadi nang badua ngawen m'bini na, wan mati tanpa menapukan keterunan. bagesana uga ngan dua nyadi nang ketiga. 22wan, angin ada dari ketujuh dua nyadi nang napuk anak. ahkir dari babis, m'bini na uga mati. 23pada Bari kebangkitan, njadi m'bini siapekah bini na? seba, katujuh dua njadi na udah njadikan m'bini."24Yesus njawab mpuya, "bukatkah ntu alasan kao njadi sasat, kaena kao angin ngerti kitab suci atopun kuasa Allah? 25sebab, wa'tu mpuya bangkit dari ntara orak mati, mpuya angin ada nang kawen atopun li ngawen, tapi mpuya njadi macam rombong malaikat ka surga.26tentang orak-orak mati nang li bangkit, anginkah kao m'baca dalap kitab Musa, ka bagian tentang semak belukar? 27Ia bukat Allah orak mati, tapi Allah orak nang hidup. kao banar-banar sasat!"28lalu, salah sote dari rombong ahli Taurat atak wan ndangar mpuya badabat. wa'tu ia nele bahwa Yesus telah njawab mpuya ngan baik, maka ia batanya ka Yesus, "perintah manekah nang paling penting dari babis?" 29Yesus njawab, "Hukum nang paling utama adalah: 'ndangar, hai orak-orak Israel! Tuhan Allah diri adalah sote-sotenya Tuhan. 30wan, kasihlah Tuhan Allah kao ngan segenap hati kao, wan ngan segenap jiwa kao, wan ngan segenap pikiran kao, wan segenap kekutan kao.' 31wan, nang kadua adalah: 'kasihlah sesama kao macam diri kao sorak. 'angin ada hukum nang lebih aya dari ntu."32lalu, Ahli Taurat na madah ka Yesus, "kao banar, Guru. kao banar ngan bapadah bahwa Ia na sote, wan angin ada nang lain selain Ia. 33wan, mengasihi-nya ngan segenap hati, wan segenap pengertian, wan segenap kekuatan, serta mengasihi sesasama bage diri sorak, memang lebih penting dari pada babis kurban nang li nunu wan persembahan." 34lalu, wa'tu Yesus nele bahwa orak ntu njawab ngan bijaksana, Ia madah ka ia, "kao angin jauh dari kerajaan Allah." udah na, angin ada agik orak nang barani batanya ka Yesus.35wan, sambel ngajar ka Bait Allah, Yesus madah, "bagemane bisa ahli-ahli Taurat madah bahwa Kristus na lah anak Daud? 36Daud sorak madah ka dalap Roh Kudus, Tuhan madah ka Tuanku: Duduklah li sebelah kanan-ku, sampe Aku nampatkan munsuh-kao li panda batis-kao.' 37Daud sorak nyabut Kristus sebage Tuhan'. jadi, bagemane mungkin Kristus na lah anak ia?" wan, orak banyak ndangar-nya ngan sanang.38dalap pengajaran-ya, Yesus madah, "Hati-hatilah ka hadap ahli-ahli Taurat, nang suka bajalat-jalat make jubah panjak wan suka narima salam penghormatan li tawa-tawa umum, 39wan mumpu tawa duduk tarhormat lisinagoge-sinagoge wan tawa kahormatan dalap perjamuan-perjamuan. 40mpu'ya nang ngerampas rumah-rumah rombong janda wan bage dalih badoa nang asa panjak. mpu'ya narima hukuman nang lebih barat."41lalu, Yesus duduk bahadap ngan kotak persembahan wan ngamati orak-orak nang namak duit ka dalap kotak persembahan. banyak orak kaya nang namak dalap jumlah nang aya. 42lalu, seorak janda miskin atak wan namak dua kaping duit logam, nang senilai 1 sen.43lalu, Yesus mangel murid-murid-nya wan madah ka mpu'ya, "aku madah nang sesungguh ya ka kao, janda miskin ntu telah namak lebih banyak ka dalap kotak persembahan ntu dari pada babis orak nang lain. 44sebab, mpu'ya babis mere dari kelimpahan mpu'ya, tapi janda miskin na, mere dari kemiskinan ya, mere babis nang ia m'puk, na lah babis nafkah ya."
Chapter 13

1lalu, wa'tu Yesus napuk Bait Allah, salah sote murid-ya madah ka Ia, 'Guru, tele betapa baik batu-batu wan betapa baik bangunan-bangunan ntu!" 2wan, Yesus njawab, apekah kao nele bangunan-bangunan nang megah ntu? angin ada sote batu pun nang mao tapuk ka atas batu lain nang angin mao libongkar."3wan, sementara Yesus gik duduk li atas Bukit Zaitun nang ngadap Bait Allah, Petrus, wan Yakobus, wan Yohanes, wan Andreas batanya ka Yesus sorak, 4"beretahu wa'kitu, mila hal-hal ntu tajadi, wan ape nang nang tajadi tanda apebila babis ntu segera berakhir?"5lalu, Yesus mule madah ka mpu'ya, "Berhati-hatilah agar angin ada orak nang nyasatkan kao. 6banyak orak atak dalap nama-ku, madah, 'Akulah Ia.' wan, mpu'ya mao nyasat banyak orak.7wa'tu kao ndangar tentang baparang wan b'rita-b'rita tentang parang, usah gali, tapi akhir dari babisnya ngin tajadi. 8sebab, bangsa akan bangkit melawan bangsa, wan kerajaan melawan kerajaan. akan tajadi gempa bumi li berbage tempat; akan ada kelaparan. ntulah permulaan dari rasa sakit ngelaher.9namun, jagalah diri kao. sebab, mpuya akan menyarahkan kao ka pengadilan, wan kao li mangkong ka sinagoge-sinagoge wan kao badiri li kadap Sanhedrin wan raja-raja kaena Aku, sebage kesaksian bagi mpu'ya. 10wan, injil harus lebih dulu li m'brita ka babis bangsa.11wan, wa'tu mpu'ya maba kao wan nyarah kao. usahlah khawater dulu ngan ape nang harus kao madah, tapi madahlah ape pun nang likaruniakan ka kao saat ntu kaena bukat kao nang ngomong, melainkan Roh Kudus. 12wan, seorak dua nyadi menyarahkan dua nyadi ya ka kematian, wan apak ka anak ya. anak-anak akan bangkit melawan orak tua ya wan munuh mpu'ya. 13wan, kao li banci oleh babis orak kaena nama-ku. akan tapi, orak nang tetap batahan sampe akhir li selamatkan."14"namun, wa'tu kao nele pembinasa keji, mpu'ya nang ada li Yudea harus lari ka pengunungan. 15orak nang badiap ka atap rumah usah turut ato tama ka dalap rumah ntuk ngaluar ape pun dari dalap rumah ya. 16wan, orak nang badiap ka uma bukit, usah balek ntuk ngalak jubah ya.17celakalah mpu'ya nang gik buntik wan mpu'ya nang gik nyusu anak-anak muda ya wa'tu hari-hari na. badoalah biar hal ntu angin tajadi ka musim dingin. sebab, ka ari ntu tajadi waktu penderita aya nang angin pernah tajadi sejak permulaan penciptaan, nang Tuhan ciptakan sampe sekarak, wan angin pernah tajadi agik. 20wan, jika Tuhan angin memperingat hari-hari ntu, angin ada seorak pun nang li selamatkan. akan tapi, demi nang li pilih, nang telah Ia pilih, Ia mempersingkat ari-ari ntu.21lalu, jika ada orak nang madah ka kao, 'tele, Kristus ada ka kea!' ato, 'tele, Ia ada li sana!'usah pacaya ka Ia. 22sebab, mesias-mesias palsu wan nabi-nabi palsu 23waspadalah! aku udah mere tahu babis ngia ka kao sebelum ya.24namun, wa'tu ari-ari ntu, setalah njadi masa penderitaan Aya, 'matahari njadi patak, wan bulat angin basinar. 25Bintang-bintang balabuh dari langit, wan kuasa-kuasa ka langit li guncang." 26"lalu, mpu'ya nele anak manusia atak ka awan-awan ngan kuasa wan kemuliaan nang Aya. 27lalu, Ia ngutus malaikat-malaikat wan ngumpul nang li pilih dari keempat arah mata angin, dari ujuk-ujuk bumi sampai ka ujuk-ujuk langit.28"Belajarlah dari perumpamaan pohot ara: wa'tu dahat-dahat ya udah melunak wan dao-dao ya keluar, maka kao tahu bahwa musim bagan udah samak. 29bagesana ugak ngan kao, apebila kao nele hal-hal ntu tajadi, naolah bahwa Ia udah samak, ka ambang pintu.30aku madah nang sabanar ya ka kao, generasi ntu angin akan berlalu sampe babis ntu tajadi. 31langit wan bumi akan belalu, tapi firman-ku angin pernah belalu." 32"akan tapi, tentang ari ato jam ntu, angin ada seorak pun nang tahu, angin ugak malaikat-malaikat li surga, bahkan angin ugak anak, hanya bapa.33waspadalah, bajaga-jaga lah. sebab, kao angin nao mila waktu ya atak. 34hal ntu macam orak nang gik bajalat. wa'tu ia napuk rumah wan mere kuasa ka pelayanan-pelayanan ya, ngan gawe ya masing-masing, wan ugak merintah penjaga pintu ntuk tetap bajaga-jaga.35kaena ntu, bajaga-jagalah kaena kao angin tahu mila orak rumah na mao atak, sore ari, ato tangah malam, ato waktu mando ngokok, ato alap ari, 36usah sampe ia tiba-tiba atak wan namu kao gik tidur. 37ape nang aku madah ka kao ntu, aku madah ka babis orak: bajaga-jaga!"
Chapter 14

1ari Raya Paskah dua ari agik, imam-imam katua wan ahli-ahli Taurat gik ngago cara ntuk nagkap Yesus ngan nipu muslihat wan munuh-ya. 2sebab, mpuya madah, "usah selama ari raya agar ngin tajadi kaributan li ntara rakyat."3sementara Yesus ada li Betania, li rumah Simon si Kusta, wa'tu gik duduk nang murni wan mahal. Ia macahkan guci na wan nuakkan ya ka atas ulu Yesus. 4tapi, ada berape orak nang madah ngan kasal sote ngan nang lain, "ngape boros ka minyak wangi macam na? 5sebab, minyak na bisa li njual 300 dinar labih wan li bare ka orak miskin." wan, mpuya pun asa bila ka mbini na.6namun, Yesus madah, "biarlah Ia, ngape kao nyusahkan Ia? Ia telah muat perbuatan nang baik bagi-ku. 7sebab, kao selalu mpuk orak miskin basama kao, wan mila pun kao mao, kao bisa muat perbuatan baik ka mpuya. tapi, kao ngin selalu mpuk aku. 8mbini na udah muat ape nang ia bisa. Ia mengurapi tubuh-ku lebih dulu ntuk penguburan. 9aku madah ka kao nang sabanar ya, li mane Injil li m'britakan ka seluruh dunia, ape nang telah li muat mbini na uga li madah macam peringatan ka Ia."10lalu, Yudas Iskariot, salah sote dari ka dua belas murid, ampus ka imam-imam katua ka mpuya. 11wa'tu mpuya ndangar ya, mpuya repo wan bajanji mere Yudas duit. kaena na, Yudas ngago kesempatan nang baik ntuk li nyerahkan.12wa'tu ari pertama ari Raya Roti angin Beragi, wa'tu mpuya ngerobankan anak domba Paska, murid-murid Yesus batanyab ka Ia, "ka manekah kao nyuruh wakitu ntuk ampus nyiapkan bagi-kao makat paska?" 13lalu, Ia nyuruh dua orak murid ya wan madah ka mpuya, "ampuslah ka kota, wan seorak nang laki nang maba kendi isi ae mao batamu ngan kao. nuna lah ia, 14wan ka mane jak ia tama, madah ka mpuk rumah, "Guru madah: li mane kah tawak aku namu makat paska basama murid-murid ku?15lalu, Ia madah ka kao sote ruangan aya li lante atas nang udah bepakai wan siap sedia. basiaplah perjamuan bagi diri li sana." 16lalu, murid-murid ampus wan atak ka kota. li sana, mpuya namu tawak macam nang Yesus madah ka mpuya, lalu mpuya nyiap paska.17wa'tu ari malam, ataklah yesus basama kedua belas murid. 18wan, waktu mpuya gik duduk wan makat, Yesus madah, "Aku madah nang sabanar ya ka kao, salah sorak dari ntara kao, nang gik makat basama ngan aku, mao ngehianati aku." 19mpuya mule li muat sedih wan madah ka ya sote demi sote, "pasti bukat aku, kan?"20Yesus madah ka mpuya, "Ia ntulah salah sote dari dua belas murid, orak nang nyalupkan roti basama aku ka dalap mangkok. 21sebab, anak manusia mao ampus, macam nang udah li nulis tentang ia, tapi celakalah orak nang oleh ya anak manusia nang li hianati! Akan lebih baik bagi orak na jika ia ngin pernah li laherkan."22wa'tu mpuya gik makat, Yesus ngalap roti, wan laka li mberkati, ia macah-macahkan ya wan merekan ka mpuya, serta madah, "galaplah, ntu tubuh-ku." 23wan, Ia ngalap cawan, wan ngucap syukur. Ia merekan ya ka mpuya, wan mpuya babis minum dari cawan na, 24lalu, Yesus madah ka mpuya, "ntulah darah-ku, darah perjanjian, nang li nyurahkan bagi banyak orak. 25Aku madah ka kao nang sebanar ya, aku angin minum agik hasil buah dari pohot anggur, sampe ari wa'tu aku minum anggur nang baru li dalap kerajaan Allah."26laka nyanyi sote lagu rohani, mpuya pun ampus ka Bukit Zaitun. 27lalu, Yesus madah ka mpuya, "kao babis napuk aku, 'aku nyerang gembala, wan domba-domba na mao li cerai-ceraikan.'28tapi, udah aku li bangkitkan, aku mao ampus ka Galilea napuk kao." 29namun, Petrus madah ka Ia, "sekalipun mpuya babis nampuk-kao, tapi aku angin."30wan, Yesus madah ka ya, "aku madah nang sabanar ya ka kao, malam ntu, sebelum mando nang laki ngkokok dua kali, kao menyangkal aku tiga kali." 31tapi, petrus ngan tegas njawab, "sekalipun aku harus mati basama kao, aku angin nyangkal kao!" wan, mpuya babis madah nang sama.32lalu, cacahlah mpuya ka sote tempat nang banama Getsemani, wan ia madah ka murid-murid-nya, "duduklah ka kitu sabantar aku mao badoa." 33wan, Ia maba serta Petrus, Yakobus, wan Yohanes basama ya, wan mule njadi asa gali wan tatekan. 34lalu, kata ya ka mpuya, "jiwa-ku asa nyae, bahkan sampe mati. tataplah badiap ka kitu wan bajaga-jagalah."35maka, udah njauh, Ia basujud ka atas tanah wan badoa, mungkin, saat na balalu dari pada-ya. 36wan, Ia madah, "Abba ntu dari-ku. namun, bukat ape nang aku kehendaki, melainkan ape nang kao kehendaki."37lalu, Ia atak babale wan namu murid-murid ya nang gik tidur, wan Ia madah ka Petrus, "Simon, ngape kao tidur? angin bisa kah kao bajaga-jaga selama sa jam? 38bajaga-jaga lah wan badoa biar kao angin labuh ka dalap pacobaan. Roh memang panurut, tapi daging lamah." 39wan agik, Ia ampus wan badoa ngan madah kata nang sama.40wan agik, Ia atak wan namu mpuya gik tidur kaena mata mpuya asa barat, wan mpuya angin tau harus madah ape ka ya. 41udah ntu, Yesus atak ntuk ka tiga kali ya wan madah ka mpuya, "kao masih tidur wan ngandos? cukup, saat ya udah tiba. tele, anak manusia li serahkan ka dalap langan orak-orak badosa. 42lumpatlah, yon diri ampus. tele, nang nyerah kan aku udah samak."43langsong udah ntu, sementara Yesus masih ngomong, Yudas, salah sorak dari kadua belas murid, atak basama orak banyak ngan pedang wan pentung, li utus oleh imam-imam kapala, ahli-ahli Taurat, wan ntua-tua bangsa Yahudi. 44Ia nang nyerah kan telah mere mpuya jukut tanda, kata ya, "orak nang mao aku nyium, Ia lah orak ya. tangkap Ia wan maba Ia ampus ka babah pengawasan." 45wan, wa'tu Yudas atak, ia segara nyamak Yesus wan madah, "Rabi!" lalu, ia nyium Yesus. 46lalu, mpuya migak Yesus wan nangkap-ya.47namun, salah sote dari mpuya nang badiri, nyabut pedang ya wan nyerang pelayan Imam aya, lalu natak telinga ya. 48wan, Yesus madah ka mpuya, "apekah kao atak ngan pedang wan patung ntuk nangkap aku macam seorak perampok? 49setiap ari, aku basama ngan kao ka Bait Allah sambel ngajar, tapi kao angin nangkap aku. namun, hal ntu tajadi supaya Kitab Suci bisa li genap." 50lalu, mpuya babis napuk ya wan ngelarikan diri.51ada seorak pemuda nang nunak Yesus, hanya make kain lenan ka tubuh ya. wan, mpuya nangkap ya, 52tapi ia napuk kain lenan ntu wan ngelarikan diri ngan talanyak.53lalu, mpuya maba Yesus ka imam Aya. wan, babis imam kepala, wan ntua-tua, wan ahli-ahli Taurat bakumpul basama. 54wan, Petrus nuna Yesus dari jauh, sampe ka depan rumah Imam Aya. li sana, ia duduk basama ngan rombong pengawal sambel mbangan diri ka api.55rombong imam katua wan babis Mahkamah Agama malah ngago kesaksian ntuk ngelawan Yesus supaya mpuya bisa munuh-ya, tapi mpuya angin namu ape-ape. 56sebab, banyak orak mere kesaksian palsu ntuk ngelawan-ya, tapi kesaksian mpuya angin sesuai sote sama lain.57lalu, berape orak badiri wan mere kesaksian palsu ntuk ngelawan Yesus, kata ya, 58"kami nangar Ia madah, 'Aku mau ngancurkan Bait Allah nang li muat manusia, wan dalap tiga ari, aku mao mbangun nang lainnya, nang angin li muat nagan langan." 59namun, ntuk hal ntu pun kesaksian mpuya angin sesuai sote ngan nang lain.60lalu, Imam Aya badiri ka tangah-tangah mpuya wan bantanya ka Yesus, "apekah kao angin mere nao ka orak-orak nang basaksi melawan-kao?" 61tapi, ia tetap diap wan angin njawab. Imam Aya batanya agik ka Yesus wan madah, "apekah kao Mesias, Anak Allah nang tapuji?" 62wan, Yesus madah, "akulah ia, wan kao tele anak manusia duduk ka sebalah kanan nang mahakuasa wan atak basama ngan awan-awan ka langit."63lalu, sambel ngojet jubah ya, Imam Aya madah, "ngape diri masih perlu saksi agik? /v 64kao telah ndangar hujatan. ape keputusan kao?" wan, mpuya ngukum-ya ngan ngukum mati. 65berape orak mule ngaludah ia, wan nutup mua-ya, wan ninju-ya, wan madah ka ya, "Bernubuatlah!" rombong pengawal narima-nya ngan nampar-ya66wan, sementara Petrus masih ada ka bawah depan rumah Imam Aya, salah sorak pelayan mbini Imam Aya atak. 67wan, nele Petrus gik mbangan tubuh, pelayan na natap ya wan madah, "kao ugak basama Yesus, orak Nazaret na." 68namun, Petrus nyangkal sambel madah, "Aku angin nao wan angin ngarati ape nang kao ngomong." lalu, ia ampus ka pintu gerbang, wan mando laki bakokok.69pelayan mbini na nele Petrus sakali agik wan mule madah ka orak-orak nang badiri, "orak na lah salah sote dari mpuya." 70tapi, Ia nyangkal ya agik. wan, angin lama lalu, orak-orak nang baidiri madah agik ka petrus, "kao pasti salah sote dari mpuya kaena kao ugak orak Galilea."71namun, Ia mule ngutuk dan basumpah, "aku angin kanal orak nang kao ngomongkan!" 72segera, mando laki bakokok ntuk kadua kali ya wan petrus taringat ape nang telah Yesus madah ka ya, "gik angin mando laki bakokok dua kali, kao nyangkal aku tiga kali." lalu, petrus angin bisa nahan tangis.
Chapter 15

1alap-alap ari banar, imam-imam kepala ngadakan perundingan ngan para ntua-ntua, wan ahli-ahli Taurat, serta babis Sanhedrin. wan, mpuya ngigat Yesus, maba-nya ampus, wan nyerahkan-nya ka pilantus. 2lalu,pilatus batanya ka ia, "apekah kao Raja orak yahudi?" wan, ia njawab ya, "kao nang madahkan." 3laka na, para imam kepala nuduh Yesus batubi-tubi.4wan, pilatus batanya agik ka ia, "apekah kao nele, berape banyak tuduhan mpuya ntuk melawan-kao." 5akan tapi, Yesus angin agik njawab sehingga pilatus heran.6wa'tu ari Raya Paska, pilatus biasa mbebas ntuk mpuya seorak tahanan nang mpuya minta. 7wan, ada seorak banama Barnabas telah li nahan basama rombong pemberontak nang melaku pembunuhan dalap aksi pemberontak. 8orak banyak atak wan mule minta ka pilatus ntuk ngelaku macam biasa nang ia muat bagi mpuya.v
10sebab, ia tahu bahwa para imam kepala telah nyerahkan Yesus kaena iri ati. 11akan tapi, imam-imam kepala malah mempengaruhi orak banyak agar minta pilatus mbebas Barabas.12lalu, pilatus madah agik ka mpuya, "jadi, ape nang harus aku muat ngan orak nang kao madah Raja orak Yahudi ntu?" 13wan, mpuya bangampak-gampak agik, "salib Iya!"14lalu, pilatus madah ka mpuya, "nagpe? kejahatan ape nang telah ia muat?" namun, mpuya bangampak-ngampak labih karas agik, "salibkan Ia!" 15kaena mao muas ati orak banyak, pilatus melapas Barabas ntuk mpuya, wan laka mencabuk Yesus, ia nyerahkan-ya ntuk li salibkan.16wan, rombong prajurit maba Yesus tama ka istana, ka gedung pengadilan. 17lalu, mpuya makaikan-nya jubah ungu, wan laka ngayam mahkota baduri, mpuya narohkan ya ka Yesus. 18laka na mpuya mule nyampaiakan salam ka-ya, "salam, Raja orak Yahudi!"19wan, mpuya mangkong ulu ya ngan munti wan maludah ya, lalu sujud nyambah ya. 20laka mpuya ngolok-lgolok Yesus, mpuya melapaskan jubah ungu dari Yesus, wan makekan kain ya surak. lalu, mpuya maba Yesus kaluar ntuk li salibkan. 21wan, mpuya maksa orak nang gik lewat, Simon orak Kirene, nang gik atak dari desa, apak dari Aleksander wan Rufus, ntuk mikol salib-ya.22lalu, mpuya maba Yesus ka tempat banama Golgota, nang artiya "tempat Tengkorak". 23mpuya mere ya anggur bacampur mur, tapi ia angin ngalap ya. 24laka na, mpuya nyalib Ia wan mbagi-bagikan baju ya la ntara mpuya, sambel nabak undi ntuk nantukan bagian ape nang bisa li nango ka masing-masing.25wan, pas wa'tu na jam ketige wa'tu mpuya nyalib-ya. 26wan, tulisan tentang tuduhan tahadap Yesus tatulis, "Raja Orak Yahudi." 27lalu, mpuya nyalib dua orak perampok basama ngan-ya, seorak ka sabalah kanan-ya wan seorak ka sabalah kiri-ya. 28jadi, genaplah Kitab Suci nang madah, "wan, Ia tahitong li ntara orak-orak durhaka."29lalu, orak-orak nang lewat menghujat Yesus sambel ngeleng ulu mpuya wan madah, "Hai! kao nang ngeruntuh Bait Allah wan mbangun ya kambali dalap tige ari, 30selamatkan lah diri-kao sorak wan turutlah dari salib!"31bagesana uga imam-imam kepala, basama ngan rombong ahli Taurat, ngejek Yesus ngan madah sote sama ngan lain, "Ia nyalamat orak lain, tapi Ia angin bisa nyalamatkan diri-ya sorak! 32biarlah Mesias, sang Raja Israel, sekarak turut dari salib biar diri bisa nele nang li nyalib basama ngan Yesus ugak mencela ia.33wa'tu jam ka enam, tajadi kagalapan ka babis tanah nak sampe jam ka sembilan. 34wa'tu jam ka-9, Yesus baseru ngan suara nang aya, "Eloi, Eloi, lama sabakhtani," nang artiya"Allah-ku, Allah-ku, ngape kao napuk aku?" 35wan, laka ndangar ya, berape orak nang badiri ka samak-ya madah, "tele! ia nyaru Elia."36lalu, seorak balari, wan ngisi sabuah spons ngan anggur asam, wan naroh ya ka sabuah buluh, wan mere ya ka Yesus ntuk li minum, sambel madah, "Biarlah diri nele apekah Elia mao atak ntuk nurutkan ia." 37lalu, Yesus baseru ngan suara aya wan basengat napas terakhir-ya. 38wa'tu na, tirai Bait Allah kojet njadi dua, dari atas sampe bawah39wan, wa'tu kepala pasukan, nang badiri ngadap Yesus, tele bagemane Yesus ngambus napas terakhir-ya, ia madah, "sungguh, orak ntu tah Anak Allah!" 40li sana ugak ada berape mbini nang nele dari jauh, li ntara mpuya na lah Maria Magdalena, wan Maria uma Yakobus Muda wan Yoses, serta Salome. 41wa'tu Yesus ada ka wilayah Galilea, mpuya nuna ia wan ngelayan ia. wan, li sana ada banyak mbini lain ya nang atak basama Yesus ka Yerusalem.42wa'tu ari udah malam, kaena ari na lah ari persiapan, sebelum ari sabat, 43Yusuf orak Arimatea atak, seorak anggota Majelis Aya nang li hormat, nang diri ya uga li tunggu-tunggu ya atak ka kerajaan Allah, mberani diri wan ampus ka Pilatus wan minta tubuh Yesus. 44Pilatus takajut ndangar bahwa Yesus udah mati. ia mangel kepala pasukan wan batanya ka ia, apekah banar Yesus udah mati.45udah Pilatus tau dari kepala pasukan, ia mere mayat na ka Yusuf. 46wan, Yusuf mali kain linen wan nurutkan mayat Yesus, laka mbungkus-ya dalap kain lenan na, ia ngurik-ya ka dalap kubur nang li gali ka bukit batu. wan, ia nguling sabuah batu ka pintu tama kubur. 47Maria Magdalena wan Maria uma Yosef nele tempat mayat Yesus li ngurik
Chapter 16

1wan, wa'tu ari sabat balalu, Maria Magdalena, Maria uma Yakobus, serta Salome, telah mali rampah-rampah sehingga mpu'ya bisa ampus wan meminyaki Yesus. 2waktu ari gik asa patak, pada ari petama minggu ntu, wa'tu matahari terbit, mpu'ya atak ka kubur.3mpuya madah sote ngan nang lain, "siape nang mao mengugulingkan batu dari pintu tama kubur ntu?" 4namun, setelah nele ka atas, mpuya nele batu nang asa aya na udah li gulingkan.5wan, setelah tama ka dalap kubur, mpuya nele seorak pemuda nang makai jubah putih gik duduk ka sebelah kanan, wan mpuya takajut. 6lalu, ia madah ka mpuya, "usah takajut, kao ngago Yesus orak Nazaret nang telah li nyalib. Ia telah bangkit. Ia angin ada ka kitu. tele tawak mpuya ngurik-nya. 7tapi, ampus lah, madah ka murid-murid-nya wan ka petrus bahwa Ia gik mendahului kao ka Galilea. li sana, kao batamu Ia, macam nang telah Ia madah ka kao."8lalu, mpuya keluar wan ngelarikan diri dari kubur na kaena mpuya asa miah gali, mpuya angin madah ape-ape ka siape pun kaena mpuya kayah gali. [wan, segala jukut nang telah li perintah biar mpuya mao madah ka Petrus wan page-page ya, mpuya madah ngan singkat. seyelah na, Yesus sorak nang ngutus mpuya dari Timur sampe ka Barat, ntuk nyampaikan berita nang kudus wan nang angin bisa binasa tentang keselamatan kekal. Amin.]9wa'tu Yesus bangkit alap-alap ari pas ari pertama dalap minggu na, Ia pertama-tama muncul ka Maria Magdalena nang dari ya Yesus telah nguser tujuh roh jahat. 10lalu, ia ampus wan mere tahu ka mpuya nang telah basama ngan Yesus, sementara mpuya gika baduka wan nangis. 11lalu, wa'tu mpuya ndangar bahwa Yesus hidup wan telah li nele oleh ya, mpuya angin pecaya.12laka kejadian na, Yesus ugak muncul macam orak lain ka dua orak dari mpuya nang gik bajalat menuju ka desa. 13lalu, mpuya kembali wan mere tahu ka nang lain, tapi nang lain ya na uga angin pacaya ka mpuya.14laka na, ia muncul sorak ka kesebelas murid-ya wa'tu mpuya gik duduk makat wan ia nagor mpuya kaena angin pacaya wan karas hati mpuya. sebab, mpuya angin pacaya ka orak-orak nang telah nele ya udah bangkit. 15wan, Ia madah ka mpuya, "ampuslah ka babis dunia wan britakan Injil ka babis ciptaan. 16siape nang udah pacaya wan udah li baptis akan li selamatkan, tapi siape angin pacaya akan li hukum.17wan, tanda-tanda ntu nuna mpuya nang pacaya: dalap nama-ku mpuya nguser roh-roh jahat; mpuya mao madah ka bahasa-bahasa baru; 18mpuya megak ular ngan langan mpuya; wan jika mpuya minum racun nang miah bisa, jukut ntu angin akan mencelaka mpuya; mpuya naroh langan mpuya ka atas orak-orak sakit, wan orak-orak na akan sambuh."19lalu, laka Tuhan Yesus madah ka mpuya, Ia terangkat ka surga wan duduk li sebalah kanan Allah. 20lalu, mpuya ampus wan bakotbah ka mane-mane, sementara Tuhan bagawe basama mpuya wan meneguhkan firman ya melalu tanda-tanda nang li nyertai.

John

Chapter 1

1Awal mula'ya adalah Firman, Firman na basama-sama ngan Allah wan firman na adalah Allah. 2Firman na udah basama-sama ngan Allah dari dulu'ya. 3Sagala hal li'cipta lewat Ia. Tanpa Ia, sagala hal nang udah ada ntu angin mungkin bisa ada.4Ka dalap Ia ada idup wan idup ntu adalah Tampa'k kaleno. 5Tarang ntu bacahaya ka dalap utat pata'k, pata'k angin bisa nguasai'Ya.6Ada seurak nang li'ngutus Allah, nana'ya Yohanes. 7Ia atak sebage saksi ntuk mere tau kesaksian tentang tarang na lewat ia samua orak njadi pacaya. 8Yohanes sorak ukatlah tarang na, tapi ia atak ntuk mere tau kesaksian tentang tarang na.9Tarang nang sajati nang narangi samua orak, pasti atak ka dunia.10Tarang na udah ada ka dunia wan dunia ntu li'njadikan oleh Ia, tapi dunia angin nganal Ia. 11Ia ampus ka punya-Ia, tapi punya-Ia na angin narima Ia.12Tapi, mpu'ya nang narima Ia li'mere kuasa ntuk njadi anak-anak Allah, ya na mpu'ya nang pacaya ka nama-Ya. 13mpu'ya lahir ukat dari darah tou keinginan daging, tou dari keinginan ngelaki-laki, melainkan dari Allah.14Firman na udah njadi daging wan diap ka ntara diri. diri udah nele kemulian-Ya, ya na kemulian anak tunggal Bapa, panuh ngan anugrah wan kebenaran. 15Yohanes mere kesaksian tentang Ia ngan ngampa'k, "Ntulah Ia nang kumaksud wa'tu aku bakata, "Udah aku, nak atak ia nang udah dului aku ka'ena Ia ada sabalum aku."16Dari kepenuhan-Ya, diri samua narima anugrah demi anugrah. 17Sabab, hukum Taurat li'mere lewat Musa; tapi anugarah wan kebenaran atak lewat Yesus kristus. 18Tapi angin seorak pun nang parnah nele Allah, tapi Anak Tunggal Allah, nang ada ka pangko Bapa, nyatakan-Ya.19Ntulah kesaksian Yohanes pas orak-orak Yahudi ngutus imam-imam wan orak-orak Lewi dari Yerusalem ntuk batanya ka Yohanes, "Sapehkah kau?" 20Yohanes ngaku, wan ia angin nyangkal'ya, ia ngaku,"Aku ukat kristus na." 21Mpu'ya batanya ka ia, "Kalau macam na, sapehkah kau? Apehkah kau Elia?" Ia njawab,"Aku ukat elia," "Apehkan kau Nabi na?" Ia njawab,"Ukat."22Satalah na, mpu'ya bakata ka ia, "Sapehkah kau, ka'ena orak wa'kitu harus mere jawaban ka orak nang ngutus wa'kitu? Apeh kata kau tentang diri kau sorak?" 23Yohanes njawab ngan pekata Nabi Yesaya,"Akulah suara orak nang li'katakan Nabi Yesaya baseru-seru ka tangah padang: 'Luruskan lah jalat bagi Tuhan!"'
25Lalu, mpu'ya bakata ka Yohanes, "kalau kau ukat Mesias, ukat Elia, wan ukat Nabi na, ngapeh kau mbaptis?"26Yohanes njawab mpu'ya, "Aku mbaptis ngan ae, tapi li ntara kau dadek seorak nang angin kau kanal. 27Ialah nang nak atak satalah aku. Mbuka tali sandal-Ya pun, aku angin pantas," 28Samua na njadi ka Betania, ka sabarang Ae Yordan, tampat Yohanes mbaptis.29Pas nalap ari ya, Yohanes nele Yesus atak ka ia, lalu Yohanes bakata, "Telelah, Anak domba Allah! 30Ialah nang aku maksud pas aku bakata, "Pas aku nak atak ka seorak nang labih aya dari pada aku ka'ena Ia udah ada sabalum aku.' 31Dulu, aku angin nganal Ia, tapi supaya Ia linyatakan ka orak-orak Israel, maka aku atak mbaptis ngan ae,"32Yohanes besaksi, kata'ya, "Aku nele Roh turut dari maramang macam buru'k merpati wan Roh na diap ka Ia. 33Aku sorak angin nganal Ia, tapi Ia nang ngutus aku ntuk mbaptis ngan ae bakata ka aku,'Ia nang ka atas'Ya kau nele Roh turut wan diap, Ialah nang nak mbaptis ngan Roh Kudu.' 34Aku sorak udah nele wan mere kesaksian bahwa Ia ntulah Anak Allah.35Pas nalap'ya, Yohanes dadek agi basama dua orak murid ya, 36Lalu ia nele Yesus gik bajalat. Yohanes bakata,"Telelah, Anak Domba Allah!"37Kadua murid ya nangar pekata ya na lalu mpu'ya ngikut Yesus. 38Yesus ngolek ka tombo'k pas nele mpu'ya gik ngikut-Ia, Ia bakata ka mpu'ya, "Apeh nang kau nagago?" Mpu'ua bakata ka Ia, "Rabi (artiya Rabi Guru), ka manekah Kau diap?" 39Ia bakata ka mpu'ya,"Ayok kau akan nele ya."satalah na, mpu'ya atak nele tampat Ia diap wan mpu'ya diap basama man Ia ari na ka'ena wa'tu na kira-kira jam kesepuluh.40Salah satu dari kadua murid nang nagar pekataan Yohanes lalu ngikut Yesus na adalah Andreas, banyadi Simon Petrus. 41Gik angin wa'tu na, Andreas batamu Simon, banyadi ya, wan mere tau,"Wa'kitu udah namu Mesias ( Mesias arti ya Kristus)." 42Pas na, Andreas maba Simon ka Yesus. Yesus mandang Simon, anak Yohanes. Kau nak li nyaru Kefas ( Kepas arti ya 'Petrus' atau 'Batu')."43Pas nalap ya, Yesus bamaksud ampus ka Galilea. Ia batamu ngan Filipus wan bakata ka ia, "Nunalah Aku!" 44Filipus barasal dari Betsaida, kota tampat Andreas wan Petrus diap. 45Filipus batamu ngan Natanael wan bakata ka ia, "Wa'kitu udah namu Ia nang li'nulis oleh Musa dalap Hukum Taurat wan oleh koba nabi, ya na Yesus dari Nazaret, anak Yususf."46Natanael bakata ka ia, "Mungkinkah suatu nang baik atak dari Nazaret?" Filipus bakata ka ia, "Atak wan telelah." 47Yesus nele Natanael atak ka Ia wan ngomong hal tentang Natanael, "Telelah, seorak Israel sejati, angin ada nang palsu ka dalap ia!" 48Natanael batanya, "Bagemane Kau nganal Aku?" Yesus njawab,"Gik angin Filipus nyaru kau, Aku udah nele kau pas kau ada ka oroh kayu ara."49Jawab Natanael, "Rabi Kau adalah Anak Allah. Kau adalah Raja orak Israel." 50Yesus njawab wan bakata ka ia, "Ka'ena Aku bakata ka kau, 'Aku udah nele kau ka oroh kayu ara', maka kau pecaya? kau pasti nele hal-hal nang jauh labih aya dari nang ntu!" 51Lalu, Ia ngelanjut, "Sesungguh ya, Aku bakata ka kau, kau pasti nele maramang tabuka wan malekat-malekat Allah naek turut,"
Chapter 2

1Pas hari nang ketiga, ada pesta kawin ka Kana, Galilea, wan indo Yesus ada ka sana. 2Yesus wan murid-murid Ya ugak li'ngundang ka pesta kawen na.3Pas ae anggor abis, indo Yesus bakata ka Ia,"Mpu'ya abis ae anggor." 4Yesus njawab, "Mbini gik angin atak." 5Indo Yesus bakata ka kobo pelayan, "Apeh pun nang Ia madah ka kau, gawe ja na."6Ka ngaan, ada enam centong dari batu, nang biasa li'makai orak Yahudi ntuk upacara penyucian. 7Yesus bakata ka kobo pelayan, "Isi lah centong-centong ntu ngan ae."Wan, mpu'ya ngisi centong-centong na ngan ae sampe panuh. 8Pas na. Yesus bakata ka mpu'ya, "Ntu nyan, tangkaplah sedamuk wan mabalah ka ketua pesta."Lalu, mpu'ya maba ya ka ketua pesta.9Pas ketua pesta nyicip ae nang udah li'njadi anggor na, lalu, ia angin tau dari mane na barasal ( tapi kobo pelayan nang nangkap ae na tau), maka ketua pesta na nyaru mempelai laki-laki, 10lalu bakata ka ia, "Satiap orak ngidangkan ae anggor nang baik terlabih dulu wan pas samua orak puas nyocok, barulah li'ngidang anggor nang kurang baik. Tapi, kau naroh anggor nang baik sampe ntu ari."11Tanda ajaib pertama ntu Yesus muat ka Kana, Galilea, wan nyatakan kemulian-Ya pacaya ka Ia.12Satalah na, Yesus turut ka Kapernaum basama indo Ya, sabanyadi, wam murid-murid-Ya. Mpu'ya diap ka ngaan salama berapeh ari.13Hari Raya Paskah orak Yahudi udah sama'k, wan Yesus pun naek ka Yerusalem. 14Ka Bait Allah, Ia nele orak-orak nyual lembu, domba, wan merpati, satra kobo penukar duit dudk ka ngaan.15Yesus ngawe cambuk dari tali wan ngusir mpu'ya samua kaluar dari Bait Allah, temasuk samua domba wan lembu mpu'ya. Ia uga muak duit-duit koin dari kobo penukar duit wan mulak ka meja-meja mpu'ya. 16Ka kobo pedagak merpati, Yesus bakata,"Baba kaluar samua dri ntu! usah njadikan rumah Bapa-ku tampat ntuk bajual bali.17murid-murid-Ya taringat kalo ada tetulis: "Cinta akan rumah-Kau, nganguskan Aku." 18Satalah na, orak-orak Yahudi njawab wan bakata ka Ia, "Tanda ajaib apeh nang Kau nunjuk ka wa'kitu sehingga Kau berhak ngelaku hal-hal ntu?" 19Yesus njawab mpu'ya, "Hancur lah Bait Allah ntu wan dalap tiga ari Aku mbangun ya agi."20Mpu'ya njawab, "Parlu 46 tahun ntuk mbangun Bait Allah ntu, lalu Kau nak mbangun ya dalap tiga ari?" 21Tapi, nang Yesus maksud na Bait Allah adalah tubuh-Ya sorak. 22Ka'ena an, pas Yesus li'mbangkit dari ntara orak mati, murid-murid-Ya taringat pekata na; lalu mpu'ya pacaya ka Kitab Suci wan pekata nang Yesus madah na.23Pas Yesus ada ka Yerusalem salama Perayaan paskah, banyak orak pecaya dalap nama-Ya ka'ena nele tanda-tanda ajaib nang li'ngawe-Ya. 24Tapi, Yesus sorak angin pecaya diri-Ya ka mpu'ua ka'ena Ia nganal samua orak, 25lalu angin mbutuh sapeh pun ntuk mere kesaksian tentang kaleno sabab Ia tau apeh nang ada dalap ati kaleno.
Chapter 3

1Ada seorak Farisi banama Nikodemus. Ia na seorak ketua bangsa Yahudi. 2wa'tu malam na, ia atak ka Yesus wan bakata,"Rabi, wa'kitu tau kalo Kau na adalah Guru nang atak dari Allah ka'ena angin ada seorak pun nang bisa ngelaku tande-tande ajaib nang Kau muat, kecuali Allah ada wan kau."3Yesus njawab ka ia,"sabanar banar ya Aku bakata ka kau, kalo seorak angin li'lahir agik, ia angin bisa nele Kerajaan Allah." 4Nikodemus betanya,"Macam mane mungkin seorak bisa li'lahir agik kalo ia udah tua? Bisakah ia tama agi ka dalap parut indo'ya lalu lahir agi?"5Yesus njawab ka ia,"Sabanar'ya Aku bakata ka kau, kalo seorak angin li'lahir dari ae wan Roh, ia angin bisa tama ka dalap Kerajaan Allah. 6Apeh nang li'lahir dari daging.7Usah heran ka'eana Aku bekata ka kau,'kau arus li'lahir agi.' 8Angin sepoi-sepoi ka mane pun ia mao wan kau nangar bunyi'ya, tapi kau angin bisa tau dari mane asal'ya wan dari mane ia nak ampus. Macam na uga ngan satiap orak nang li'lahir dari Roh."9Nikodemus batanya, "Bage mane mungkin samua hal ntu tejadi?" 10Yesus njawab, "Ukatkah kau guru orak Israel, tapi kau angin ngerati samua hal ntu? 11Sabanar-banar'ya, Aku madah ka kau bahwa wa'kitu ngomong tentang apeh nang wa'kitu tau wan mere kesaksian tentang apeh nang wa'kitu nele, tapi kau angin narima kesaksian wa'kitu.12Kalo Aku mere tau kau tentang hal-hal daniawi ja kau angin pecaya, bagemane mun gkin kau bisa pecaya kalo Aku mere tau kau tentang hal-hal duniawi? 13Angin seorak pun nang parnah naek ka surga, kecuali Ia nang udah turut dari surga, ya na Anak Kaleno.14Sama macam Musa, ia naekan ular tembaga ka padang belantara, sama uga Anak Kaleno arus li'tinggikan, 15Biar satiap orak nang pecaya ka-Ia namu idup nang kekal.16Ka'ena Allah banar sayang ka dunia ntu, Ia mere anak'Ya nang tunggal supaya satiap orak nang pecaya ka Ia angin binasa. 17Ka'ena Allah ngutus Anak-Ya ka dalap dunia ukat ntuk ngakim dunia, melain supaya dunia li'selamatkan lewat Anak-Ya.
19Ntulah ukum na: Tarang udah atak ka dalap dunia, tapi kaleno labih suka utat patak dari pada tarang ka'ena apeh nang mpu'ya gawe na jahat. 20Ka'ena satiap orak nang babuat jahat garik nele Tarang wan angin atak uga ka Tarang na biar apeh nang li'ngawe ya angin li'ngkit-ungkit. 21Tapi, orak nang buat hal nang banar atak ka Tarang na biar nyata apeh nang li'gawe'ya na ka dalap Allah."22Udah na, Yesus wan kobo murid-Ya ampus ka tanah Yudea. Ka ngaan, Ia ngabis wa'tu basama mpu'ya wan mbaptis. 23Yohanes uga mbaptis ka Ainon samak Salim ka'ena ada manyak ae ka ngaan. Orak-orak pada atak li'mbaptis. 24Wa'tu na, Yohanes gik angin tama ka dalap penjara.25Lalu, timullah pekara ntara berapeh murid Yohanes wan seorak Yahudi soal penyucian. 26Mpu'ya batamu wan Yohanes wan bakata,"Guru, Orak nang ngan Kau na ka sabarang Yordan, nang tentang Ia kau udah bersaksi, telelah, Ia uga mbaptis wan samua orak atak ka Ia."27Yohanes njawan, "Kaleno angin bisa narima apeh pun, kecuali hal na li'mere ka ia dari surga. 28Kau sorak bisa mere kesaksian bahwa aku parnah bekata,'Aku ukat Mesias,'tapi aku li'ngutus ntuk dulu dari Ia.29Orak nang punya penganten mbini na adalah penganten ngelaki; tapi sahabat penganten ngelaki, nang dadek wan nangarkan'ya, banar-banar sukacita nangar suara penganten ngelaki na. Jadi, sukacita ntu udah li'njadi panuh. 30Ia arus makin aya wan aku arus makin amuk."31"Ia nang atak dari atas adalah li'atas samua'ya, Ia nang barasal dari bumi adalah dari bumi wan ngomong tentang hal-hal nang ada ka bumi. Ia nang atak dari surga adalah li atas sagala suatu'ya. 32Ia mere kesaksian tentang apeh nang li'nele wan li'nangar'ya, tapi orak-orak angin narima kesaksian-Ya. 33Orak nang narima kesaksian-Ya ngako ngan banar-banar bahwa Allah na banar.34Sabab, orak nang li Allah ngutus ntuk nyampaikan Allah ka'ena Allah mere Roh nang angin terbatas. 35Bapa sayang Anak wan udah nyarahkan sagala suatu nang ada ka dalap langan-Ya. 36Orak nang pecaya ka Anak nang punya idup nang kekal, tapi orak nang angin taat Anak na angin bisa nele kehidupan, melainkan murka Allah tatap ada ka ia."
Chapter 4

1Pas Tuhan taub kalo orak-orak Farisi udah nangar bahwa Ia berasel wan mbaptis labih manyak murid dari pada Yohanes, 2(biar pun Yesus sorak angin mbaptis, tapi murid-murid-Ya), 3Ia napuk Yudea wan atak agi ka Galilea.4Tapi, Ia arus lewat wilayah Sa,aria. 5Sampelah Yesus ka Samaria, ka sabuah kota nang banama Sikhar, nang tampat ya samak tanah nang dulu li'mere Yakub ka anak'ya Yusuf.6Sumur Yakub ada ka ngaan. Udah na, Yesus nang udah ka'eana pejalat, duduk ka penger sumur na. wa'tu na, kira-kira ja keenam. 7Ataklah seorak mbini Samaria ntuk nimba ae. Yesus bekata ka ia, "Merelah Aku ae coco'k." 8(sabab, murid-murid-Ya udah ampus ka kota ntuk mali pemapak).9Mbini Samaria na bekata ka Yesus,"Macammane mungkin Kau, orak Yahudi, minta ae coco'k ka aku nang adalah mbini Samaria?" (Sabab, orak Yahudi angin betagor ngan orak Samaria). 10Yesus njawab wan bekata ka ia,"Kalo kau tau tentang karunia Allah wan tau sapeh nang bekata ka kau.'Berelah Aku ae coco'k', kau pasti mao minta ka Ia, wan Ia pun mao mere ae idup."11Mbini na bekata ka Ia,"Tuan, Kau angin punya timba wan sumur ntu kuat dalap, dari mane Kau bisa namu ae idup na? 12Apehkan Kau labih aya daripada ntua bare wa'kitu, Yakub, nang mere sumur na ka wa'kitu wan nang udah nyoco'k sorak dari sumur na wan samua anak wan peridum ya?"13Yesus njawab wan bekata ka ia, "Satiap orak orak nang nyoco'k dari ae ntu bisa haus agi, 14tapi orak nang nyoco'k dari ae nang ku mere ka ia angin bisa parnah haus agi; kecuali ae nang kumere ka ia na bisa njadi mata ae ka dalap diri ya nang bisa tarus mancar ka idup nang kekal."15Mbini bekata ka Yesus, "Tuan, merelah aku ae na supaya aku angin haus agi aku angin parlu atak agi ka kitu ntuk nimba ae." 16Yesus bekata ka ia,"Ampuslah, saru laki kau wan atak ka kia."17Mbini na njawab,"Aku angin si laki."Kata Yesus ka ia, "Kau banar saat bekata,'Aku angin si laki'. 18Ka'ena kau udah parnah punya lima laki, wan ngelaki-laki nang diap ngan kau ntu ukatlah laku kau. Dalap hal ntu, kau bekata banar."19Kata mbini na ka Ia,"Tuan, ntu aku tau kalo Kau adalah seorak Nabi. 20Ntua bare wa'kitu nyembah ka gonong ntu, tapi bangsa Kau madah Yerusalem tampat orak arus nyembah."21Yesus bekata ka ia,"Pecayalah ka Aku, hei mbini! Ada tiba saat ya pas ukat ka gonong ntu ato pun ka Yerusalem orak nyembah Bapa. 22Kau nyembah nang angin kau kenal, tapi wa'kitu nyembah nang wa'kitu kenal ka'ena keselamatan atak dari bangsa Yahudi.23Tapi, ada saat ya, ya na ntu nyan, penyembah-penyembah banar nak nyembah Bapa dalap roh wan kebenaran; sabab Bapa nuntut nang macam na ntuk nyembah Ia. 24Allah adalah Roh wam mpu'ya nang nyembah Ia arus nyembah-Ya dalap roh wan kebenaran."25Mbini na bekata ka Ia,"Aku tau kalo Mesias nak atak (Ia nang li'sabut Kristus). Pas Ia atak, Ia nak mere tau sagala suatu ka wa'kitu." 26Yesus njawab ka ia,"Aku, nang gik ngomong ka kau adalah Ia."27Wa'tu na, ataklah murid-murid-Ya wan mpu'ya heran nele Yesus gik bebincang ngan seorak mbini. Tapi, angin seorak pun nang betanya ka Ia, "Apeh nang Kau ngago?"atau"Ngapeh kau bebincang ngan ia?"28Udah na, mbini na napuk kendi ae ya wan ampus ka kota lalu bekata ka orak-orak ka sana, 29"Ayok, telelah ada seorak nang madah ka aku sagala suatu nang udah ia muat. Mungkin kah Ia na Mesias?" 30Mpu'ya pun ampus ka luar kota wan namu Yesus.31Udah wa'tu na, murid-murid-Ya ndesak Yesus ngan bekata, "Rabi, makatlah." 32Tapi, Yesus bekata ka mpu'ya,"Aku ada pemapak nang angin kau kanal." 33Lalu, murid-murud betanya satu ka nang lain ya, "Apehkah angin ada orak nang maba suatu ka Ia ntuk li'mapak?"34Yesus bekata, "Pemapak-Ku adalah muat apeh nang njadi kehendak Ia nang ngutus Aku wan nyelesai pegawe-Ya. 35Ukatkah kau bekata,'Empat bulat agi musim panen atak'? Telelah, Aku bekata ka kau, ukatkah mata kau wan telelah uma-uma udah nguning ntuk li'manyi. 36Saat ntu, ia nang nanam udah narima upah ya wan ngumpul buah ntuk idup kekal sampe nanam wan nabur namu sukacita basama-sama.37Dalap hal ntu pekata ntu banar,'Nang seorak penabur nang lain manen.' 38Aku ngutus kau ntuk manen suatu nang angin kau gawe; orak lain udah ngawe'ya wan kau udah tama ka dalap pegawe mpu'ya."39Manyak orak Samaria dari kota na njadi pecaya ka Yesus ka'ena pekata mbini na, nang mere kesaksian,"Ia mere tau aku samua hal nang udah ku gawe." 40Jadi, pas orak-orak Samaria na sampe ka Yesus, mpu'ya minta-Ya ntuk diap basama mpu'ya wan Yesus diap ka sana salama dua ari.41Lalu, ada labih manyak orak agi nang pecaya ka'eana pekata Yesus sorak. 42Mpu'ya bekata ka mbini na,"Ukat agi ka'ena pekata kau wa'kitu njadi pecaya, melainkan wa'kitu sorak udah nangar, wa'kitu tau kalo Ia ntu banar-banar Juru Selamat dunia."43Satalah 2 ari, Yesus napuk tampat na wan nuju Galilea. 44(Sabalum ya, Yesus udah mere kesaksian kalo seorak nabi angin li'hormat ka negeri ya sorak.) 45Pas Yesus atak ka Galilea, orak-orak Galilea nyambut-Ya ka'ena mpu'ya udah nele sagala suatu nang Yesus muat dalap perayaan Paskah ka Yerusalem ka'ena mpu'ya uga ampus ka perayaan na.46Ka'ena na, Yesus atak agi ka Kana, Galilea, tampat Ia parnah muat ae njadi ae anggor. Ka Kapernaum ada seorak pegawai istana nang anak ngelaki ya gik sakit. 47Pas pegawai istana na nangar kalo Yesus udah atak dari Yudea ka Galilea, ia ampus namu wan mohon ka Yesus supaya atak wan nyambuh anak ya ka'ena anak ya udah ampir mati.48Lalu, Yesus bekata ka ia,"Kalo kau angin nele tande-tande wan hal-hal ajaib, kau angin mao pecaya." 49Pegawai istana na bekata,"Tuan, ataklah sabalum anakku mati." 50Yesus bekata ka ia, "Pulaklah, anak kau udah idup!" Orak na pecaya ka pekata nang li'madah Yesus ka ia lalu ampuslah orak na.51Pas pegawai istana na masih dalap pejalat, anak buah ya betamu ngan ya wan mere tau kalo anak ngelaki ya na idup. 52Pegawai istana na betanya ka mpu'ya tentang jam berapeh kondisi anak ya na mulai baik. Lalu, mpu'ya njawab,"Bari kira-kira jam ketujuh tabit ya ilang."53Ama anak na tau pas wa'tu na Yesus bekata ka ia,"Anak kau idup." jadi, pegawai istana na wan saluruh keluarga ya njuadi pecaya ka Yesus. 54Na'lah tande ajaib kedua nang li'muat Yesus satalah pulak dari Yudea ka Galilea.
Chapter 5

1Satalah samua na, ada perayaan ari raya orak Yahudi wan Yesus naek ka Yerusalem. 2Ka Yerusalem, ka samak pintu Gerbang Domba ada sabuah kolam nang dalap bahasa Ibrani nyabut ya lima serambi. 3Ka serambi-serambi na, ada manyak orak sakit gurik: orak buta, orak timpak, wan orak lumpuh (mpu'ya nunggu ae ka kolam na begarak. 4Sabab, pas wa'tu tetentu, malekat Tuhan nak turut ka kolam wan ngegarak ae na. Orak nang petama kali tama ka kolam satalah ae ya begarak, bisa li'samuh dari penyakit apeh pun nang li'nderita ya).5Ka sana, ada orak nang udah sakit salama 38 taut. 6Pas Yesus nele ia barik ka sana lalu tau kalo ia udah lama banar nderita sakit, Yesus betanya ka ia,"Apehkah kau mau li'samuh?"7Orak sakit na njawab,"Tuan, angin ada orak nang nurut aku ka dalap kolam pas ae na begarak, tapi samatara aku barusaha orak lain udah turut dulu dari aku." 8Yesus bekata ka ia,"Dadeklah!Angkat lemek kau na wan bejalat lah."9Pas wa'tu na uga, orak na li'samuhkan, ia ngangkat lemek ya, lalu bejalat. Tapi, ari na adalah ari Sabat.10Ka'ena na, orak-orak Yahudi bekata ka orak nang li'samuh n,"Ari ntu adalah ari Sabat, kau angin boleh ngangkat lemek kau," 11Tapi, ia njawab,"Orak nang nyambuh aku na, Ialah nang bekata ka aku,'Angkatlah lemek kau na wan bejalatlah."12Mpu'ya betanya ka ia, "Sapehkah Orak nang bekata ka kau,'Angkatlah lemek kau na wan bejalat lah'?" 13Tapi, orak nang udah li'samuh na angin tau sapeh Ia ka'ena Yesus udah ilang dari orak manyak ka tampat na.14Udah na, Yesus batamu agi ngan orak na ka Bait Allah wan bekata ka ia,"Nangar, kau udah samuh. usah muat dosa agi supaya angin tejadi hal nang labih buruk ka kau!" 15Orak na ampus wan ncerita ka orak-orak Yahudi kalo Yesuslah nang udah nyambuh ya.16Ka'ena na, orak-orak Yahudi nyiksa Yesus ka'ena Ia muat samua na pas ari Sabat. 17Tapi, Yesus bekata ka mpu'ya,"Bapa-Ku masih begawe sampe ari ntu, maka Aku pun masih begawe." 18njawab na muat orak-orak Yahudi barusaha labih karas agi ntuk munuh Yesus, ukat ka'ena Yesus ngelanggar ari Sabat, ka'ena uga nyabut Allah sebage Bapa-Ya sorak, nang arti ya nyama dir Ia sorak ngan Allah.19Udah na, Yesus njawab mpu'ya, kata-Ya, "Sabanar'ya, sabanar-ya, Aku bekata ka kau, Anak angin namu ngawe suatu dari diri-Ya sorak, jika Ia angin nele Bapa, na uga nang li'ngawe Anak. 20Sabab, Bapa sayang Anak wan nele ka Anak sagala suatu nang Ia sorak muat, wan Bapa uga nak nele ka Ia pegawe-pegawe nang labih aya agi supaya kau takjub.21Sabab, sama macam Bapa mbangkit orak mati wan mere mpu'ya idup, macam na uga Anak mere sapeh nang Ia mao. 22Bapa angin ngakim sapeh pun, tapi udah mere saluruh pengakiman na ka Anak, 23Supaya samua orak bisa hormat ka Anak sama macam mpu'ya ngehormat Bapa. Orak nang angin ngehormat Anak, angin ngehormat Bapa nang ngutus-Ya.24Sabanar'ya Aku madah ka kau, orak nang nangar pekata-Ku wan pecaya ka Ia nang ngutus Aku punya idup kekal, wan angin tama ka dalap pengakiman ka'ena ia udah pindah dari kematian ka kehidupan.25Sabanar'ya Aku bekata ka kau, wa'tu'ya nak atak wan udah atak ntu nyan, pas orak-orak mati nak nangar suara Anak Allah wan mpu'ya nang nangar na bisa idup agi.26Ka'ena sebagemane Bapa punya idup ka dalap diri-Ya sorak, macam na uga Ia mere ka Anak idup ka dalap diri Ya sorak, 27lalu Bapa mere kuasa ka Anak ntuk njalan penghakim ka'ena Ia na Anak Kaleno.28Usah heran hal ntu ka'ena ada saat ya atak pas samua orak nang ada ka dalap kubur bisa nangar suara-Ya. 29lalu mpu'ya nak keluar, ya na mpu'ya nang udah bebuat baik nak nuju kebangkitan idup. Sadangkan mpu'ya nang babuat jahat, nuju kebangkitan penghakiman.30Aku angin bisa bebuat apeh-apeh dari diri-Ku sorak. Aku menghakimi suai nang Aku nangar wan penghakiman-Ku adel ka'ena Aku angin ngago mao'ya-Ku sorak, melainkan mao ya Ia nang ngutus AKU."
32Tapi, ada nang lain nang besaksi tentang Aku, wan Aku tau kalo kesaksian nang li'mere Ya tentang Aku na banar.33Kau udah ngutus ka Yohanes wan ia udah mere kesaksian tentang kebenaran. 34Tapi, kesaksian nang Aku tarima ukat dari kaleno. Aku madah hal ntu supaya kau li'selamat. 35Yohanes na pelita nang nyala wan becaya, wan kau mao besukacita saat dalap cahaya ya.36Tapi, kesaksian nang Aku punya labih aya daripada kesaksian Yohanes. Sabab, pegawe-pegawe nang li'sarah Bapa ka Ku ntuk kusalasaikan, ya na pegawe-pegawe nang gik kumuat ntu, mere kesaksian tentang Aku kalo Bapalah nang ngutus Aku. 37Lalu, bapa nang ngutus Aku na dadek udah mere kesaksian tentang Aku. Tapi, kau angin parnah nangar suara-Ya ato pun nele rupa-Ya. 38Lalu, Firman-Ya angin diap dalap atu kau ka'ena kau angin pecaya ka Ia nang ngutus-Ya.39Kau balajar Kitab Suci ka'ena kau nyangka kalo ka dalap Kitab Suci kau bisa namu idup nang kekal; wan Kitab suci na uga mere kesaksian tentang Aku, 40tapi kau angin mao atak ka Aku supaya kau idup.41Aku angin narima kemuliaan dari kaleno. 42Tapi, Aku nganal kau, kalo kau angin ada kasih Allah ka dalap diri kau.43Aku atak atas nama Bapa-Ku, tapi kau angin narima Aku. Kalo orak lain atak atas nama mpu'ya sorak, kau bisa narima ya. 44Macam mane kah kau bisa pecaya, kalo kau narima pujian dari seorak nang lain wan angin ngago pujian nang atak dari Allah nang Esa?45Usah nyangka kalo Aku bisa ngadel kau ka dapan Bapa; nang ngadel na Musa, ya na orak nang ka kau beharap. 46Sabab, kalo kau pecaya ka Musa, kau arus ya pecaya ka Aku ka'ena Musa nulis tentang Aku. 47Tapi, kalo kau angin pecaya ka apeh pun nang Musa nulis, bagemane mungkin kau pecaya ka pekata-Ku?"
Chapter 6

1Satalah na, Yesus nyabarang danau Galilea, ya na danau Tiberias. 2Manyak orak nuna Ia ka'ena mpu'ya nele tande-tande ajaib nang Ia muat ka orak-orak sakit. 3Udah na, Yesus naek ka atas bukit wan duduk ka sana basama murid-murid-Ya.4Wa'tu na, perayaan Paskah orak Yahudi udah samak. 5Sambel nele ka sakitar-Ya wan nele orak manyak ataki ka Ia, Yesus bekata ka Filipus, "Ka manekah wa'kitu bisa mali roti supaya orak-orak na bisa makat?" 6Yesus madah hal na ntuk nguji Filipus ka'ena sabanar ya Ia sorak tau nang bisa Ia muat.7Filipus njawab, "Roti seharga 200 dinar angin nak cukup ntuk mpu'ya, sekalipun masing-masing hanya namu sote amuk ja." 8Salah seorak murid-Ya, ya na Andreas, sabanyadi Simon Petrus, bekata ka Yesus, 9"Ka kitu ada seorak anak nang punya lima roti jelai wan dua ikat, tapi apeh arti ya na ntuk orak sabanyak ntu?"10Yesus bekata,"Suruhlah samua orak ntuk duduk." Ka tampat na nang manyak rumpun, jadi orak-orak na duduk kira-kira lima ribu ngelaki jumlah ya. 11Udah na, Yesus nangkap roti-roti na satalah ngucap syukur, Ia magi roti-roti na ka mpu'ya nang duduk; udah na uga li'muatkan-Ya wan ikat-ikat na sabanyak nang mpu'ya mao. 12Pas samua orak udah kanyang, Yesus bekata ka murid-murid-Ya,"ngumpulah sedamuk-sedamuk nang basisa na supaya angin ada nang tebuak."13Ka'ena na, kobo murid ngumpulkan ya wan ngisi dua balas karanjang ngan sedamuk-sedamuk dari lima roti jalai nang li'tapuk mpuya nang udah salasi makat. 14Pas orak-orak na nele tande ajaib nang li'muat Yesusm mpu'ya bekata,"Ia ntu pasti Nabi nang li'njanji nang nak atak ka dunia." 15Ka'ena tau kalo orak manyak na barencanaatak wan maksa Ia njadi Raja atas mpu'ya, Yesus nyingkir agi ka bukit seorak diri.16Pas ari udah mulai malam, kobo murid turut nuju ka danau. 17satalah naek ka perau, mpu'ya mulai nyebarang danau nuju Kapernaum. Ari udah mulai patak, tapi Yesus gik angin uga atak batamu wan mpu'ya. 18Danau mulai bagelombang ka'ena nyaru nang mbada kuat.19Udah na, pas mpu'ya udah ngayoh perau sajuah sakitar 25 ato 30 stadia, mpu'ya nele Yesus bajalat ka atas danau wan nyamak perau sampe mpu'ya gali. 20Tapi, Yesus bekata ka mpu'ya, "Ntu Aku, usah gali!" 21Satalah na, mpu'ya mao naekan Ia ka dalap perau wan tiba-tiba perau na udah sampe ka tampat nang mpu'ya nuju.22Pas nalap ari ya, orak manyak nang masih dadek ka sabarang danau nele kalo angin ada parau nang lain ka sana, kecuali sote perau jak nang murid-murid udah tama ka dalap ya. tapi, Yesus angin nuna tama ka dalap perau na basama ngan kobo murid-murid-Ya nang udah baran gkat sorak. 23Ataklah perau-perau lain dari Tiberias ka samak tampat orak-orak na makat roti, satalah Tuhan ngucap syukur.24Pas orak manyak nele kalo Yesus wan kobo murid-murid-Ya angin ada agi ka sana, mpu'ya naek ka perau-perau na wan barangkat ka Kapernaum ntuk ngago Yesus. 25Sewa'tu orak manyak na namu Yesus ka sabarang danau, mpu'ya betanya ka Ia, "Rabin mila Kau atak ka kia?"26Yesus njawab mpuya wan bekata,"Sebanar ya, Aku bekata ka kau, kau ngago Aku ukat ka'ena kau udah nele tande-tande ajaib, melainkan ka'ena kau udah makat roti sampe kanyang. 27Usah begawe ntuk ngago makat nang bisa binasa, melainkan ntuk makat nang bisa betahan sampe idup nang kekal, nang Anak Kaleno bisa mere ka kau ka'ena ka Anak Kaleno na, Bapa, ya na Allah, udah mere pengesahan-Ya."28Lalu, orak manyak na batanya ka Yesus,"Apeh nang arus kau muat supaya kau ngawe pegawe nang Allah mao?" 29Yesus njawab wan bekata ka mpu'ya,"Ntulah pegawe nang Allah mao: pecayalah ka Ia nang udah li'utus Allah."30Mpu'ya betanya ka Ia,"Kalo magena, tande ajaib apehkah nang nak Kau muat supaya wa'kitu nele wan pecaya ka Kau? pegawe apeh nang Kua muat? 31Ntua bare wa'kitu makat manna."'32Yesus bakata ka mpu'ya,"Sabanar ya, Aku bakata ka kau, ukat Musa nang mere kau roti dari surga, melainkan Bapa Akulah nang mere kau roti nang sejati dari surga. 33Sabab, Roti dari Allah na adalah Ia nang turut dari surga dan mere idup ka dunia." 34Mpu'ya bakata ka Ia,"Tuhan, berelah wa'kitu roti na seterus ya."35Kata Yesus ka mpu'ya,"Akulah roti idup; orak nang atak ka Aku angin bisa lapar agi, orak nang pecaya ka Aku angin bisa haus agi. 36Tapi, Aku udah madah ka kau kalo sekalipun kau udah nele Aku, kau tatap angin pecaya. 37Samua nang li'mere Bapa ka Aku bisa atak ka Aku, wan nang atak ka Aku angin bisa nak nguser Aku.38Sabab, Aku turut dari surga ukat ntuk muat parintah Aku sorak, melainkan parintah Ia nang ngutus Aku. 39Ntulah parintah Ia nang ngutus Aku: supaya samua nang udah li'mere Ia ka Aku na angin ada nang ilang, tapi Aku lumpat pada akhir zaman. 40Sabab, ntulah parintah Bapa-Ku, kalo setiap orak nang nele Allah wan pecaya ka Ia bisa namu idup kekal, Aku bisa lumpatkan ia pada akhir zaman."41Ka'ena na, beberpaeh orak Yahudi mule ngomong tentang Ia ka'ena Ia bakata,"Akulah roti nang udah turut dari surga na." 42MPu'ya bakata,"Ukatkah Ia ntu Yesus, anak Yusuf, nang ama wan indo ya wa'kitu kanal?Macammane mungki n Ia bisa bakata,'Aku udah turut dari surga?"'43Yesus njawab mpu'ya wan bakata,"Usah ngomong ka ntara orak sana sorak. 44Tapi ada seorak nang bisa atak ka Aku, kecuali Bapa nang ngutus Aku narik ya, wan Aku bisa lumpat pada ahir zaman. 45Ada tatulis dalap kitav kobo nabi:'wan, mpu'ya samua bisa li'ajar oleh Allah.'Satiap orak nang udah nangar wan balajar dari Bapa bisa atak ka Aku.46Hal na ukat berati ada orak nag udah parnah nele Bapa, kecuali Ia nang atak dari Allah; Ialah nang udah nele Bapa. 47Aku bakata ka kau, 'Sabanar ya, satiap orak nang pecaya punya idup kekal.'48Akulah roti idup. 49Ntua bare kau udah makat manna ka padang, tapi mpu'ya mati.50Ntulah roti nang turut dari surga, supaya satiap orak mapak ya angin mati. 51Akulah roti idup na nang udah turut dari surga. Kalo orak mapak roti ntu, ia bisa idup salama ya; roti nang bisa ku mere demi kehidupan dunia ntu adalah tubuh-Ku."52Orak-orak Yahudi mule kelai satu ngan nang lain ya, mpu'ya bakata,"Macammane bisa Orak ntu mere tubuh-Ya ntuk li'mapak?" 53Yesus bakata ka mpu'ya,"Aku bakata ka kau, sabanar ya kalo kau angin mapak tubuh Anak Kaleno wan nyocok darah-Ya, kau angin bisa punya idup ka dalap diri kau.54Satiap orak nang mapak daging-Ku wan nyocok darah-Ku punya idup kekal, wan Aku bisa lumpe ia pada ahir zaman. 55Sabab, daging-Ku adalah pemapak nang sejati wan darah-Ku adalah ae cocok nang sejati. 56Sapeh nang mapak daging-Ku wan nyocok darah-Ku diap ka dalap Aku wan Aku ka dalap ia.57Kayak ya Bapa nang idup ngutus Aku, wan Aku idup oleh ka'ena Bapa, macam na uga ia nang mapak Aku, ia bisa idup ka'ena Aku. 58Ntulah roti nang turut dari surga, ukat roti nang macam ntu bare mapak lalu mpu'ya mati, orak nang mapak roti na bisa idup selama-lama ya." 59Yesus madah samua ya ntu ka Kapernaum saat Ia ngajar ka sinagoge.60Pas banyak dari murid-murid nangar hal ntu, mpu'ya bekata, "Ajaran ntu telalu karas. Sapeh nang sanggup narima ya?" 61Kaena tau kalo kobo penuna-Ya ngomong tentang hal na, Yesus bakata ka mpu'ya,"Apehkah omongan Aku ntu muat kau tesinggong?62Kalo bagena, macam mane kalo kau nele Anak Kaleno naek agik ka tampat asal-Ya? 63Rohlah nang mere idup, sedangkan daging angin beguna sama sekali. Omongan-omongan nang Ku madah ka kau na adalah roh wan idup.64Tapi, ada berapeh ka ntara kau nang angin pecaya." Sabab, dari awal, Yesus tau sape nang angin pecaya wan sapeh nang nak nipu Ia. 65Yesus bakata, "Nalah sabab ya Aku madah ka kau kalo angin seorak pun bisa atak ka Aku, kecuali hal na li'karuniakan ka ia oleh Bapa."66Sajak wa'tu na, manyak nang penuna Ia ngondor diri wan baranti nuna Ia. 67Ka'ena na, Yesus bekata ka kedua balas murid-Ya, "Apehkah kau uga mao ampus?" 68Simon Petrus njawab Ia, "Tuhan, ka sapehkah wa'kitu nak ampus? Kaulah nang punya pekata kehidupan kekal. 69Wa'kitu udah pecaya wan nganal Kau, kalo Kaulah nang kudus dari Allah."v 70 Yesus njawab mpu'ya, "Ukatkah Aku sorak nang milih kau, dua balas orak ntu? kalo macam na, salah siko dari kau na setan." 71Nang Ia maksud na Yudas, anak Simon Iskariot, sabab Yudas ada lah salah seko dari kedua balas murid na, tapi ia na hianat Yesus.
Chapter 7

1Udah na, Yesus bejalat ngelilik Galilea. Ia angin mao bajalat ka Yudea sabab orak-orak Yahudi ka sana bemaksud ntuk munuh Ia. 2Pas na, hari raya orak Yahudi, ya na hari raya Pondok Dao, udah samak.3Ka'ena na, sabanyadi Yesus bakata ka Ia,"Ampuslah agi dari ntu ka Yudea supaya murid-murid Kau uga nak nele pegawe-pegawe nang Kau muat. 4Sabab, angin ada orang nang muat apeh pun cara diap-diap kalo ia mao li'kanal secara umum. Kalo Kau muat hal-hal na, mpuahlah diri Kau ka dunia."5Sabab, sabanyadi Yesus sorak pun angin pecaya ka Ia. 6Yesus bakata ka mpu'ya,"Wa'tu Ku gik angin atak, tapi wa'tu kau bisa tarus ada. 7Dunia angin bisa banci kau, tapi dunia banci Aku ka'ena Aku mere kesaksian tentang dunia, bahwa pebuat-pebuat ya adalah jahat.8Ampuslah orak sana ka perayaan na. Aku gik angin ampus ka perayaan na ka'ena wa'tu Ku gik angin atak." 9Satalah madah na, Yesus tatap diap ka Galilea.10Tapu, satalah sabanyadi Ya ampus ka perayaan na, Yesus uga ampus ka ngaan, angin cara tarang-tarangan, tapi cara diap-diap. 11Orak-orak Yahudi ngago Ia dalap perayaan na, wan bakata,"Ka mane Ia?"12Ada manyak nang ngomong-ngomong ka ntara orak manyak tentang Ia. ada nang bakata,"Ia orak baik." Ada ugak nang bakata,"Angin, Ia nyasat rakyat." 13tapi, angin seorak pun barani ngomong tarus tarang soal Ia ka'ena gali ka orak-orak Yahudi.14Pas perayaan na masih belanjut, Yesus tama ka Bait Allah wan mulai ngajar. 15Orak -orak Yahudi njadi mangap wan bakata,"Macam mane Orak ntu punya pengetahuan nang macam na, padahal angin balajar?" 16Yesus njawab mpu'ya wan bakata,"Ajaran Aku angin barasal dari diri Ku sorak, tapi dari Ia nang ngutus Aku.17Kalo seorak mao muat apeh nang Allah mao, ia bisa tau ajaran-Ku, apehkah na barasal dari Allah ato dari diri-Ku sorak. 18Orak nang ngomong dari diri ya sorak ngago martabat ntuk diri ya sorak, tapi orak nang ngago martabat ntuk Ia nang ngutus ya, ia banar angin ada kebenaran ka dalap diri ya.19Ukatkah Musa udah mere ukum Taurat ka kau, tapi angin seorak pun dari ntara kau nang patuh ukum na? ngapeh kau barusaha ntuk munuh Aku?" 20Orak manyak na njawab,"Kau kerasukan roh jahat! Sapeh nang barusaha munuh Kau?"21Yesus bakata ka mpu'ya,"Aku ntu hanya muat satu pegawe wan kau samua mangap. 22Musa mere kau sunat, sabanar ya na ukat dari Musa, tapi dari ntua bare, wan kau nyunat orak pas hari Sabat.23Kalo seorak li'sunat pas hari Sabat sampe Hukum Musa angin li'langgar, ngapeh kau bila ka Aku ka'ena Aku muat seorak samuh sepanuh ya pas hari Sabat? 24Usah ngakim apeh nang diri tele, melainkan ngakim ngan pengakim nang banar."25Lalu, beberapeh orak nang diap ka Yerusalem bakata"Ukatkah Ia ntu orak nang nak mpu'ya munuh? 26Tapi, telelah, Ia ngomong secara tarang-tarangan wan mpu'ya angin madah apeh pun ka Ia. Mungkinkah kobo pemimpin na banar-banar udah tau kalo Ia adalah Kristus? 27Tapi, wa'kitu tau dari mane Orak ntu barasal. Samantara na, pas Kristus atak, padahal Yesus atak, angin seorak pun tau dari mane Ia barasal."28Ka'ena na, samantara Yesus ngajar ka Bait Allah, Ia baseru," Kau mamang nganal Aku wan tau dari mane Aku barasal. Tapi, Aku angin atak dari diri-Ku sorak, tapi Ia nang ngutus Aku adalah banar, kau angin nganal Ia. 29tapi Aku nganal Ia ka'ena Aku barasal dari Ia wan Ia lah nang udah ngutus Aku."30Lalu, mpu'ya barusaha nangkap Ia, tapi angin seorak pun bisa nyantuh Ia ka'ena wa'tu-Ya gik angin atak. 31Tapi, manyak dari orak-orak na pecaya ka Yesus. Mpu'ya bakata,"Apehbila Kristus na atak, apehkah Ia bisa muat labih manyalk tande ajaib dari pada udah li'muat Orak ntu?" 32Orak-orak Farisi nangar apeh nang di'omongkan orak manyak na tentang Yesus, maka imam-imam kapala wan orak-orak Farisi nyuruh kobo panjagga Bait Allah ntuk nangkap Ia.33Ka'ena na, Yesus bakata,"Wa'tu-Ku basama-sama ngan kau diap sabantar agik wan udah na, Aku bisa qmpus ka Ia nang ngutuS Aku. 34Kau bisa ngago Aku, tapi angin bisa namu Aku. Wan, ka mane Aku diap, kau angin bisa atak ka sana."35Orak-orak Yahudi na bakata seorak ka nang lain," Ka mane Orak ntu nak ampus sampe wa'kitu angin namu Ia? Apehkah Ia nak ampus ka orak Yahudi nang tasabar li'ntara orak Yunani, wan ngajar orak-orak Yunani? 36Ape maksud pekata Ya na nang bakata, 'kau bisa ngago Aku, tapi angin bisa namu Aku. Wan, ka mane Aku diap, kau angin bisa atak ka sana?"'37Pas ari tarakhir, ya na puncak perayaan na, Yesus dadek wan baseru, kata-Ya," Kalo ada nang haus baiklah ia atak ka Aku wan nyocok. 38Orak nang pecaya ka Aku, macam nang li'madah Kitab Suci, dari dalap diri'ya bisa ngalir aliran ae idup."39Hal nang li'maksud Yesus adalah Roh, nang bisa li'tarima oleh orak nang pecaya ka Ia. Sabab, Roh na gik angin li'mere ka'ena Yesus gik angin li'muliakan.40Pas mpu'ya nangar pekata na, beberapeh dari mpu'ya bakata,"Orak ntu banar-banar seorak Nabi." 41Orak nang lain bakata, "Ia adalah Kristus." Orak nang lain agi bakata,"Mungkinkah Kristus atak dari Galilea? 42Ukatkah Kitan Suci madah Kristus na barasal dari keturun Daud wan dari Belehem, desa tampat Daud dulu diap?"43Lalu, njadilah masalah ka ntara orak-orak na ka'ena Ia. 44Beberapeh orak dari ntara mpu'ya mao nangkap Yesus tapi angin seorak pun nyantuh-Ya.45Ka'ena na, kobo penjaga Bait Allah na atak ka imam-imam kapala wan orak-orak Farisi, nang batanya ka mpu'ya, "Ngapeh orak sana angin maba Yesus?" 46Kobo penjaga Bait Allah na njawab,"Angin seorak pun parnah bakata-kata macam Orak ntu!"47Orak-orak Farisi na njawab mpu'ya,"Apehkah orak sana uga udah li'sasat? 48Adakah seorak dari ntara pemimpin ato pun orak Farisi nang udah pecaya ka Ia? 49Tapi , orak manyak nang angin tau Hukum Taurat ntu adalah tekutuk!"50Tapi Nikodemus, salah seorak dari mpu'ya, nang dulu udah parnah namu Yesus, bakata ka mpu'ya. 51"Apehkah Hukum Taurat diri ngakim seorak nang gik angin nangar hal nang li'madah a wan tau hal nang ia muat?" 52Mpu'ya njawab,"Apehkah kau uga orak Galilea?nyelidik wan nele kalo angin ada nabi nang atak dari Galilea."53Udah na, mpu'ya samua pulak ka rumah masing-masing.
Chapter 8

1Tapi, Yesus ampus ka Bukin Zaitun. 2Alap-alap banar, Ia atak agik ka Bait Allah wan samua orak atak ka Ia. Ia duduk wan ngajar mpu'ya. 3Lalu, ahli-ahli Taurat wan orak-orak Farisi maba seorak mbini nang li'namu babuat Zina, satalah na nantu mbini na dadek ka tangah-tangah,4Mpu'ya bakata ka Yesus,"Guru, mbini na kana tangkap basah pas ia gik bezinah. 5Hukum Taurat Musa merintah wa'kitu ntuk nabak mbini na wan batu. Apeh pendapat kau tentang hal ntu?" 6Mpu'ya madah macam na ntuk ncoba Yesus supaya mpu'ya punya dasar ntuk nyalahkan Ia. Tapi, Yesus nunduk wan jari-Ia, Ia nulis ka tanah.7Ka'ena mpu'ya tarus-manarus nanya Ia, Yesus dadek wan bakata ka mpu'ya,"Orak nang angin badosa ka ntara orak sana haruslah ia njadi nang petama nabak mbini ntu ngan batu." 8Lalu, Yesus nunduk agik wan nulis ka tanah.9Pas mpu'ya nangar hal na, mpu'ya mulai ampus sote per sote, mulai dari nang labih tua, wan Yesus li'napuk seorak diri, ngan mbini tadi nang masih badiri ka tangah-tangah. 10Lalu, Yesus dadek wan bakata ka mbini na,"Hei mbini, ka mane mpuya? Angin adakah orak nang ngukum kau?" 11Njawab mbini na, "Angin ada,"Aku pun angin bisa ngukum kau. Ampuslah, wan mulai ntu usah babuat dosa agik."12Udah na, Yesusb bakata ka orak manyak na, kata-Ya, "Akulah tarang dunia. Satiap orak nang ngikut Aku angin bisa bajalat dalap galap, tapi bisa punya tarang idup." 13Udah na, orak-orak Farisi bakata ka Yesus,"Kau basaksi tentang diri-Kau sorak, maka kesaksian-Kau angin banar."14Yesus njawab mpu'ya, kata-Ya,"Sakalipun Aku basaksi tentang diri-Ku adalah banar ka'ena Aku tau dari mane Aku atak wan ka mane Aku ampus, tapi kau angin tau dari mane Aku atak wan ka mane Aku ampus. 15Kau ngakim nurut cara kedagingan, sedangkan Aku angin ngakim sapeh pun. 16Tapi, seandai ya pun Aku ngakim, pengakiman-Ku na banar ka'ena Aku angin ngakim seorak diri, melainkan basama Bapa nang ngutus Aku.17Bahkan, dalap Kitab Taurat kau tatulis kalo kesaksian dua orak adalah banar. 18Aku basaksi tentang Diri-Ku sorak wan Bapa nang ngutus Aku basaksi tentang Aku."19Maka, mpu'ya batanya ka Ia, " Ka mane Bapa-Kau?" Yesus njawab, "Kau angin nganal Aku maupun Bapa-ku, kalo kau nganal Aku, kau ugak bisa nganal Bapa-Ku." 20Pekata ntu Yesus madah ka samak bendahara wa'tu Ia ngajar ka Bait Allah, tapi angin ada seorak pun nang nangkap Ia ka'ena wa-tu-Ya gik angin atak.21Lalu, Yesus bakata agik ka mpu'ya,"Aku nak napuk kau wan kau bisa ngago Aku, tapi kau bisa mati dalap dosa kau. Ka mane Aku nak ampus, Kau angin bisa atak." 22Udah na, orak-orak Yahudi na bakata,"Apehkah Ia mao munuh diri ka'ena Ia bakata,'Ka mane Aku nak ampus, kau angin bisa atak'?"23Tapi, Yesus bakata ka mpu'ya,"Kau barasal dari bawah, tapi Aku barasal dari atas. Kau barasal dari dunia ntu, tapi Aku ukat dari dunia ntu. 24Oleh ka'ena na, Aku madah ka kau kalo kau nak mati dalap dosa kau ka'ena kalo kau angin pecaya ka Aku, kau bisa mati dalap doas-dosa kau."25Lalu, mpu'ya batanya ka Ia,"Sapehkah Kau?" Yesus njawab mpu'ya," Aku udah madah ka kau dari awal. 26Ada manyak hal tentang kau nang arus Aku madah wan ngakimi, tapi Ia nang ngutus Aku adalah banar wan apeh nang Aku nangar dari Ia, nalah nang Ku madah ka dunia." 27Mpu'ya angin ngerati kalo Yesus gik ngomong ka mpu'ya tentang Bapa.28Oleh sabab na, Yesus bakata," Pas kau udah ninggikan Anak Kaleno, saat ntu lah kau bisa tau kalo Aku adalah Ia, wan kalo angin ada suatu pun nang Aku muat dari diri-Ku sorak, melainkan Aku madah apeh nang li'ajarkan Bapa ka Aku. 29Ia nang ngutus Aku ada basama-sama ngan Aku, Ia angin napuk Aku sorak ka'ena Aku slalu muat hal-hal nang bekanan ka Ia." 30Samantara Yesus madah ka samua ya na, manyak orak pecaya ka Ia.31Udah na, Yesus bakata ka orak-orak Yahudi nang pecaya ka Ia," Kalo kau tatap dalap firman-Ku, kau banar-banar murid-Ku, 32wan kau bisa tau kebenaran, wan kebenaran na bisa mbebaskan kau." 33Mpu'ya njawab,"Wa'kitu adalah keturunan Abraham wan angin parnah njadi hamba siapeh pun. Jadi, ngapeh Kau bakata' Kau bisa bebas"'34Yesus njawab mpu'ya,"Sabanar ya, Aku bakata ka kau, satiap orak nang babuat dosa adalah hamba dosa. 35Seorak hamba angin diap dalap sabuah keluarga ntuk slama ya, tapi seorak anak diap ntuk salama ya. 36Jadi, apehbila Anak bebaskan kau, kau banar-banar bebas.37Aku tau kalo kau adalah keturunan Abraham, tapi kau angin munuh Aku ka'ena ajaran-Ku angin namu tawak ka dalap kau. 38Aku madah tentang hal-hal nang udah Aku nele basama Bapa-Ku, udah na ugak kau muat hal-hal nang kau nangar dari bapa kau."39Mpu'ya njawab wan bakata ka Ia, "Abraham adalah bapa wa'kitu seharus ya muat apeh nang Abraham muat. 40Tapi, kau barusaha munuh Aku, orak nang mere tau kau kebenaran, nang Aku nangar dari Allah. Abraham angin muat hal na. 41Jadi, kau hanya muat apeh nang li'muatkan bapa kau sorak." Mpu'ya bakata ka Ia, "Wa'kitu angin li'lahirkan dari hasel perzinahan. Wa'kitu punya sote Bapa, ya na Allah."42Yesus bakata ka mpu'ya,"Kalo Allah adalah Bapa kau, kau bisa mengasihi Aku ka'ena Aku atak wan barasal dari Allah. Wan, Aku atak ukat atas kemao Aku sorak, melainkan Ia nang ngutus Aku. 43Apeh saba ya kau angin ngerati apeh nang Aku madah? ka'ena kau angin bisa nangar firman-Ku. 44Kau barasal dari bapa kau, ya na setan wan kau mao muat keinginan-keinginan bapa kau. Ia adalah pembunuh dari awal ya wan angin bepegak ka kebenaran ka'ena angin ada kebenaran la dalap diri ya. Kalo ia madah kebohongan, ia madah dari karakter ya sorak ka'ena ia adalah pemboong wan bapa keboongan.45Tapi, kia'ena Aku madah kebenaran ka kau, kau angin pecaya ka Aku. 46Sapehkah ka ntara kau nang bisa madah kalo Aku badosa? Kalo Aku madah bebenaran, ngapeh kau angin pecaya ka-Aku? 47Sapeh pun nang barasal dari Allah, ia nangar firman Allah; na lah sabab ya kau angin nangar ka'ena kau angin barasal dari Allah."48Orak-orak Yahudi njawab Yesus wan bakata ka Ia,"Banar ukat kalo wa'kitu madah kalo Kau adalah orak Samaria wan Kau kerasukan roh ja'at?" 49Yesus njawab, "Aku angin kerasukan roh ja'at, tapi Aku hormat Bapa-Ku, tapi kau angin hormat Aku.50Tapi, Aku angin ngago kemuliaan bagi diri-Ku sorak; ada sote nang ngago ya wan nang ngakim. 51Ngan sabanar ya, Aku bakata ka kau, satiap orak nang nurut firman-Ku, ia angin bisa nele kematian.52Orak-orak Yahudi na bakata ka Yesus, Ntu wa'kitu tau kalo Kau memang kerasukan roh ja'at! Sabab, Abraham wan kobo nabi pun udah mati. Tapi, Kau bakata,'Satiap orak nang nurut firman-Ku, ia angin bisa merasa mati.' 53Apehkah Kau labih aya dari pada Abraham, bapa kami, nang udah mati? kobo nabi ugak udah mati; ngan sapehkah Kau nak samakan diri-Kau?"54Yesus njawab,"Kalo Aku memuliakan diri-Ku sorak, kemulian-Ku Na angin ada arti ya; Bapa-Kulah nang memuliakan Aku, nang tentang-Ya kau bakata,'Ia adalah Allah wa'kitu." 55Tapi, kau angin nganal Ia, tapi Aku nganal Ia;kalo Aku madah kalo Aku angin nganal Ia, Aku bisa macam njadi pemboong, sama macam kau, tapi Aku nganal Ia wan Aku nurut firman-Ya. 56Bapa kau, Abraham, besukacita ka'ena ari-Ku. Ia udah nele ya wan besukacita."57Lalu, orak-orak Yahudi na bakata ka Ia,"Umur-Kau na gik angin genap 50 taut, tapi kau udah nele Abraham?" 58Yesus bakata ka mpu'ya,"Sabanar ya Aku madah ka kau, sabalom Abraham ada, Aku udah ada." 59Ka'ena na, mpu'ya nangkap batu ntuk nabak Ia, tapi Yesus mbunyi diri Ya wan napuk Bait Allah.
Chapter 9

1Pas Yesus gik bajalat, Ia nele orak nang buta sajak laher. 2Murid-murid Yesus batanya ka Ia,"Guru, sapehkah nang badosa, orak ntu ato orak tua ya sehingga ia li'laherkan buta?"3Yesus njawab, "Ukat ia ato pun orak tua ya badosa, melainkan supaya pegawe-pegawe Allah li'nyataka ka dalap ia. 4Wa'kitu arus ngawe pegawe-pegawe Ia nang ngutus Aku salama ari masih siak; malam nak atak saat angin ada seorak pun bisa begawe. 5Salama Aku masih ka dunia Akulah tarang dunia."6Satalah madah macam na, Yesus meludah ka tanah wan ngaduk ludah-Ya ngan tanah, lalu ngoleskan ya ka mata orak na, 7wan, bakata ka ia,"Ampus, basoklah dir kau ka kolam Siloam."Siloam artinya"Li'ngutus". Lalu, orak na ampus, masok diri ya, wan ia atak agik ngan nele.8Kobo tetangga wan mpu'ya nang sebelum ya nele ia sebage orak buta bakata,"Ukatkah orak ntu nang biasa ya duduk wan ngemis?" 9Sebagian orak bakata,"Ya, ialah pengemis na." Nang lain bakata,"Ukat, orang nang tadi ya buta na bakata, "Akulah pengemis na."10Lalu, orak-orak na batanya ka ia,"Bagemane mata kau bosa baik?" 11Orak nang banama Yesus na ngaduk tanah wan ngoleskan ya ka mata ku. Udah na, Ia bakata ka kau,'Ampuslah ka Siloam wan basoklah diri kau', jadi aku ampus wan masok diri, lalu aku bisa nele." 12Mpu'ya bakata ka ia, "Kamanejah Orak na?" Ia njawab,"Aku angin nao."13Udah na, mpu'ya maba orak nang tadi ya buta na ka orak-orak Farisi. 14Adapun hari pas Yesus ngaduk tanah wan muka mata orak na adalah ari Sabat. 15Maka, orak-orak Farisi sekali agik nanya ka orak na bagemane ia bisa nele.16Ka'ena na, beberapeh orak Farisi na bakata,"Orak na angin barasal dari Allah ka'ena Ia angin patuh ka ari Sabat." Nang lain bakata,"tapi, bagemane mungkin orak nang badosa bisa muat tande ajaib macam na?" Maka, timullah pemecahan li'ntara mpu'ya. 17Jadi, mpu'ya atak agik batanya ka orak buta na," Apeh pendapat kau tentang Ia ka'ena Ia udah muka matu kau?" Orak na njawab,"Ia adalah seorak Nabi." 18Orak-orak Yahudi na tatap angin pecaya ka ia, alo orak na tadi ya memang buta tapi ntu nyan bisa nele, sampe mpu'ya nyaru orak tua dari orak nang ntu nyan bisa nele na,19wan batanya ka mpu'ya, "Apehkah ntu anak kau, nang kau madah buta sajak laher? Kalo bage na, bagemane ia ntu bisa nele?" 20Orak tua ya njawab mpu'ya wan bakata,"wa'kitu tau kalo ia anak wa'kitu wan kalo ia buta sajak laher, 21Tapi bagemane ntu ia bisa nele, wa'kitu angin nao; ato sapeh nang udah muka mata ya, wa'kitu angin nao. Tanya lah ka ia, ia udah aya; ia bisa ngomong ntuk diri ia sorak."22Orak tua ya madah macam na ka'ena mpu'ya gali ka orak-orak Yahudi. Sabab, orak-orak Yahudi na udah sepakat, kalo satiap orak nang ngako Yesus sebage Kristus, bisa li'kucikan dari sinagoge. 23Ntulah sabab ya orak tua ya bakata,"Ia udah aya tanya ka ia."24Jadi, ntuk kedua kali ya orak-orak Yahudi nyaru orak nang tadi ya buta na, wan bakata ka ia,"Bere lah kemuliaan bagi Allah, wa'kitu tau kalo orak na badosa." 25Ia njawab,"Apehkah orak na orak badosa ato angin, aku angin tau, sebelum ya aku buta, tapi ntu bisa nele."26Mpu'ya bakata ka ia, "Apeh nang Ia muat ka kau? Bagemane Ia muka mata kau?" 27Ia njawab mpu'ya,"Aku udah madah ka kau, tapi kau angin mao nangar ya; ngapeh kau angin nangar agik? Apehkah kau mao njadi murid-Ya ugak?" 28Maka, mpu'ya ngina ia wan bakata,"Kau lah murid Orak na, tapi wa'kitu adalah murid-murid Musa. 29Wa'kitu tau kalo Allah udah ngomomh ka Musa, tapi tentang Orak na, wa'kitu angin tau dari mane Ia barasal!"30Orak na njawab wan bakata ka mpu'ya,"Banar-banar aneh kalo kau angin tau dari mane Ia barasal, padahal Ia udah muka mata ku. 31wa'kitu tau kalo Allah angin nangar orak badosa, tapi sapeh pun nang gali bisa Allah muat kemao Ya, Allah nangar ia.32Dari dulu sampe ntu, gik angin parnah li'nangar kalo seorak muka mata orak nang buta sajak laher. 33Kalo Orak na angin bisa babuat ape-apeh." 34Orak-orak Yahudi na njawab wan bakata ka ia,"Kau laher panuh ngan dosa, wan kau mao nggurui wa'kitu" Maka, mpu'ya nguser orak na.35Yesus nangar kalo orak-orak Yahudi udah ngoser orak buta na; pas Yesus batamu ngan ia, Yesus bakata,"Apehkah kau pecaya ka Anak Kaleno?" 36Orak na njawab,"Sapehkah Ia na, Tuhan, supaya Aku pecaya ka Ia? 37Yesus bakata ka ia, "Kau udah nele Ia. Ia adalah nang gik ngomong ngan kau." 38Orak na njawab,"Tuhan, aku pecaya!" Udah na, ia sujud li dapan Ya.39Yesus bakata,"Ntuk penghakiman Aku atak ka dunia ntu supaya mpu'ya nang angin nele, bisa nele wan mpu'ya nang nele, njadi buta." 40Berapeh orak Farisi nang ada ka samak Ya nangar hal na, wan bakata ka Ia,"Apehkah wa'kitu ugak buta?" 41Yesus bakata ka mpu'ya,"Kalo kau buta, kau angin punya dosa; tapi ka'ena kau bakata,'wa'kitu nele', dosa kau tatap ada."
Chapter 10

1Yesus bakata,"Ngan sabanar-banar ya, Aku madah ka kau, orak nang tama ka kandang domba ngan angin lewat pintu, melainkan ngan naek lewat jalat lain, orak na adalah pencuri wan perampok. 2Tapi, orak nang masok lewat pintu, ia adalah gembala domba.3Bagi ya, penjaga pintu mbuka pintu, wan domba-domba nangar suara ya, wan ia nyaru domba-domba ya sorak ngan nama mpu'ya, sarta nuntun mpu'ya ka luar. 4Satalah ngeluarkan samua domba ya, ia bajalat ka dapan mpu'ya wan domba-domba ya nak ngikut ia ka'ena ngenal suara ya.5Orak asing angin nak nuna mpu'ya, tapi mpu'ya nak lari dari ia ka'ena mpu'ya angin nganal suara orak-orak asing." 6Perumpamaan ntulah nang li'madah Yesus ka mpu'ya, tapi mpu'ya angin ngerati apeh nang baru Yesus madah ka mpu'ya.7Oleh sabab na, Yesus bakata agik ka mpu'ya,"Sabanar ya, Aku bakata ka kau, Akulah pintu ka domba-domba na. 8Samua orak nang atak sebelum Aku adalah pencuri wan perampok, tapi domba-domba angin nangar mpu'ya.9Akulah pintu. Kalo seorak tama lewat Aku, ia bisa li'selamatkan, wan bisa kaluar tama, sarta namu padang rumpun. 10Pencuri atak hanya ntuk ncuri, munuh, wan mbinasakan; Aku atak supaya mpu'ya punya idup, wan punya ya secara balimpah.11Akulah gembala nang baik; gembala nang baik mere nyawa-Ya ntuk domba-domba. 12Seorak anak buah, ukat seorak gembala, nang ukat punya domba-domba na, nele serigala atak, ia napuk domba-domba wan lari; serigala na nak nerakam wan ngancai-ngancai domba-domba na. 13Ia lari ka'ena ia seorak upahan wan angin peduli ka domba-domba na.14Akulah gembala nang baik. Aku nganal domba-domba-Ku wan domba-domba-Ku nganal Aku. 15sama macam Bapa nganal Aku wan Aku nganal Bapa; wan Aku mere nyawa-Ku ntuk domba-domba na. 16Aku ugak ada domba-domba lain nang ukat dari kandang na; Aku arus maba mpu'ya ugak, wan mpu'ya nak nangar suara-Ku; wan mpu'ya nak njadi sote kawanan ngan sote gembala.17Ka'ena ntulah Bapa mengasihi Aku, sabab Aku mere nyawa-Ku supaya Aku bisa nangkap ya agik. 18Angin seorak pun udah nangkap ya dari-Ku, melainkan Akulah nang merekan ya nurut kemao-AKu sorak. Aku punya hak ntuk mere nyawa-Ku, wan Aku ugak punya hak ntuk nangkap ya agik. Ntulah perintah nang Aku tarima dari Bapa-Ku."19Sakali agik, ada pepercahan ka natara orak-orak Yahudi ka'ena pekataan Yesus na. 20Banyak dari mpu'ya nang bakata,"Ia kerasukan roh ja'at wan njadi gila. Ngapeh orak sana nangar Ia?" 21Nang lain bakata, "Ntu ukat pekata seorak nang kerasukan roh ja'at. Bisakah roh ja'at muka mata orak buta?"22Wa'tu na, ari raya penahbisan berlangsung ka Yerusalem. Saat na musim dingin, 23wan Yesus gik bajalat ka Bait Allah, ya na ka Serambi Salomo. 24Lalu, orak-orak Yahudi bekumpul ngelilik Ia wan bakata ka Ia,"Berapeh lama agik Kau mbiar jiwa wa'kitu bimbang? Kalo Kau Kristus, padahlah tarus tarang ka wa'kitu."25Yesus njawab mpu'ya,"Aku udah madah ka kau, tapi kau angin pecaya. Pegawe-pegawe nang Aku muat dalap nama Bapa-Ku, nalah nang mere kesaksian tentang Aku. 26Tapi, kau angin pecaya ka'ena kau angin temasok domba-domba-Ku.27Domba-domba-Ku nangar suara-Ku, Aku nganal mpu'ya wan mpu'ya nuna Aku. 28Aku mere idup kekal ka mpu'ya, wan mpu'ya angin bisa parnah binasa; wan angin seorak pun bisa ngerabut mpu'ya dari langan-Ku.29Bapa-Ku, nang udah mere mpu'ya ka Aku, labih aya dari pada samua, wan angin ada seorak pun bisa ngerabut mpu'ya dari langan Bapa. 30Aku wan Bapa adalah sote." 31Sekali agik, orak-orak Yahudi nangkam batu ntuk nabak Yesus.32Tapi, Yesus bakata ka mpu'ya,"Aku udah nojok ka kau banyak pegawe baik dari Bapa, pegawe manekah dari ntara ya nang muat kau mao nabak Aku ngan batu?" 33Orak-orak Yahudi na njawab Ia,"Ukat ka'ena suatu pegawe baik wa'kitu mao nabak Kau ngan batu, melainkan ka'ena hujat; wan ka'ena Kau, nang hanya seorak kaleno, njadi diri Kau Allah."34Yesus njawab mpu'ya, "Ukatkah tetulis dalap Kitab Tauratmu,'Aku udah befirman, kau adalah Allah'? 35Kalo Allah nyabut mpu'ya nang narima firman na'Allah', padahal Kitab Suci angin bisa li'batalkan, 36Apehkah kau madah tentang Ia nang udah Bapa kuduskan wan utus ka dalap dunia,'Kau ngujat', ka'ena Aku bakata ka kau,'Aku adalah anak Allah'?37Kalo Aku angin muat pegawe-pegawe Bapa-Ku, usah pecaya ka Aku. 38Tapi, kalo Aku muat pegawe-pegawe na, meskipun kau angin pecaya ka Aku, pecayalah na nak pegawe-pegawe na supaya tau wan ngerati kalo Bapa ka dalap Aku." 39Sekali agik, mpu'ya ncoba nangkap Yesus, tapi Ia lolos dari mpu'ya.40Lalu, Yesus ampus agik nyebarang sunge Yordan nuju ka tampat Yohanes pertama kali mbaptis dulu wan Yesus diap ka sana. 41Manyak orak atak ka Ia wan bakata, "Meskipun Yohanes angin muat sote tande ajaib pun, tapi samua nang li'madah Yohanes tentang orak na banar."
Chapter 11

1Ada seorak ngelaki nang gik sakin, nama ya Lazarus dari Betania, kampong Maria wan sayadi ya, Marta. 2Maria ntulah mbini nang parnah mere minyak ka batis Yesus ngan minyak wangi wan maso'k batis Yesus ngan bu'uk ya, nang sabanyadi ngelaki ya, Lazarus, wa'tu na sakin.3Sabab, kedua sabanyadi na ngirim kabar ka Ia, nang bakata,"Tuhan, orak nang Kau kasihi na gik sakin." 4Tapi, pas Yesus nangar kabar na, Ia bakata,"Penyakin ntu angin sampe mati, tapi bisa mentakan kemuliaan Allah supaya Anak Allah li'muliakan lewat Ia."5Yesus memang mengasihi Marta, wan sabanyadi mbini ya, wan Lazarus. 6Jadi, pas Yesus nangar kalo Lazarus sakin, Ia sengaja diap 2 ari agik ka tampat Ia diap. 7Udah na, Yesus bakata ka murid-murid-Ya, "Ayok diri ampus agik ka Yudea."8Kobo murid bakata ka Ia, "Guru, orak-orak Yahudi gik angin lama ntu barusaha nabak Kau ngan batu, apehkah Kau tatap ampus ka ngaan agik?" 9Yesus njawab,"Ukatkah asa 12 jam dalap sahari? kalo seorak bajalat wa'tu siak ari, ia angin tesandung ka'ena ia nele tarang dunia ntu.10Tapi, kalo seorak bajalat pas malam ari, ia tesandung ka'ena tarang ntu angin ada ka ia." 11Udah Yesus bakata macam na, Ia bakata ka mpu'ya,"Kawan diri, Lazarus, udah tidur, tapi Aku nak ampus ntuk ngelompek ia."12Murid-murid bakata ka Ia,"Tuhan, kalo ia udah tidur, ia bisa baik." 13Yesus sabanar ya ngomong tentang kematian Lazarus, tapi murid-murid ngira Ia ngomong tentang tidur dalap arti istirahat. 14Ka'ena na, Yesus bakata ngan tarus tarang ka mpu'ya,"Lazarus udah mati,15Aku sanang demi kepentingan kau, Aku angin ada ka ngaan supaya kau bisa pecaya. Jadi, ayok diri ampus ka ia." 16Udah na, Tomas, nang dli sabut Didimus, bakata ka murid-murid nang lain,"Ayok diri ugak ampus supaya diri bisa mati wan Ia."17Pas Yesus atak, Ia namu Lazarus udah ada dalap kubur salama 4 ari. 18Adapun Betania telatak lima balas stadia jauh ya dari Yerusalem. 19Banyak orak Yahudi udah atak namu Maria wan Marta, ntuk ngibur mpu'ya bekait ngan sabanyadi ya na. 20pas nangar kalo Yesus udah atak, Marta ampus wan nyambut'Ya, tapi Maria tatap diap ka rumah.21Marta bakata ka Yesus,"Tuhan, seandai ya wa'tu na Kau ada ka kia, sabanyadiku pasti angin bisa mati. 22Tapi, ntu aku tau kalo apehpun nang Kau minta dari Allah, Allah bisa mere ka Kau." 23Yesus bakata ka ia, "Sabanyadi kau nak bangkit."24Marta njawab Ia, "Aku tau ia bisa bangkit pas ari kebangkitan akhir zaman." 25Yesus bakata ka ia, "Akulah kebangkitan wan kehidupan; siapeh pun nang pecaya ka Aku, ia bisa idup walaupun ia udah mati, 26wan satiap orak nang idup wan pecaya ka Aku angin nak parnah mati. Apehkah kau pecaya ntu hal ntu?"27Marta bakata ka Ia,"Ya Tuhan, aku pecaya kalo Kau lah Kristus, Anak Allah, nang atak ka dunia." 28Satalah madah hal na, Marta ampus wan nyaru Maria, sabanyadi ya, wan bakata secara pribadi, "Guru ada ka kia Ia nyaru kau." 29Nangar hal na, Maria capan dadek lalu batamu wan Yesus.30Saat ntu, Yesus angin sampe ka desa na, tapi masih kka tampat Marta namu Ya. 31Orak-orak Yahudi nang basama Maria ka rumah na, nang gik ngibur ia, nele Maria capan lumpat lalu ampus keluar; mpu'ya nuna ia ka'ena ngira ia nak ampus ka kubur ntuk nangis ka ngaan. 32pas Maria sampe ka tampat Yesus diap, ia nele Yesus gik tersungkur ka batis Ya, sarta bakata ka Ia, "Tuhan, seandainya Kau ada ka kitu wa'tu na, sabnyadiku angin nak mati."33Pas Yesus nele Maria nangis, orak-orak Yahudi nang basama ya uga lalu nangis, lalu Yesus dalam Roh terganggu. 34Yesus batanya, "Ka mane Lazarus kau ngubur ya?" mpu'ya njawab Ia, "Tuhan, ayok nuna wan nele." 35Yesus pun nangis.36Maka, orak-orak Yahudi bakata,"Telelah! Betape Ia mengasihi Lazarus!" 37Tapi, beberapeh orak li ntara mpu'ya bakata,"Angin bisakah Ia nang udah muka mata orak buta ntu ugak muat Lazarus angin mati?"38Yesus, nang sakali agik mengerang dalap diri Ya, ampus ka kubur. Kuburan na adalah sabuag gua, wan sabuah batu li'lantak nutup ya. 39Yesus bakata,"Singkir lah batu na!" Marta, sabnyadi orak nang mati na, bakata ka Ia,"Tuhan, ntu pasti bisa ada bau bonto ka'ena ia udah mati salama 4 ari." 40Yesus njawab ia, "Ukatkah Aku udah madah ka kau kalo kau pecaya, kau bisa nele kemuliaan Allah?"41Jadi, mpu'ya ngangkat batu na. Lalu, Yesus ngkadah lalu bakata,"Bapa, Aku bersyukur ka Kau ka'ena Kau udah nangar Aku. 42Aku tau kalo Kau salalu nangar Aku, tapi ka'ena orak-orak nang ddek ka sekeliling Ku, Aku madah hal ntu supaya mpu'ya pecaya kalo Kau lah nang udah ngutus Aku."43Satalah madah na, Yesus ngampak ngan suara karas,"Lazarus, keluarlah!" 44Orak nang udah mati na kaluar, langan wan tali ya masih gtekaban tali kafan, mua ya masih tatutup kain kafan. Yesus bakata ka mpu'ya," Lapaslah kain-kain na dari kau lalu mbiar ia ampus."45Orak-orak Yahudi nang atak ngunjung Maria, nele apeh nang udah Yesus muat, njadi pecaya ka Ia.46Tapi, beberapeh dari mpu'ya ampus ka orak-orak Farisi wan mere tau mpu'ya apeh nang udah li'muat Yesus.47Maka, imam-imam kapala wan orak-orak Farisi ngadakan petemuan Sanhedrin bakata,"Apeh nang bisa diri muat? Sabab, Orak ntu muat banyak tande ajaib.48kalo diri mbiar Ia tarus macam ntu, samua orak bisa pecaya ka Ia wan orak-orak Roma bisa atak ntuk ngerampas tampat ntu wan bangsa diri."49Tapi, seorak dari mpu'ya nang banama Kayafas, nang njadi imam aya pas wa'tu taun na, bakata ka mpu'ya,"orak sana angin tau apeh-apeh, 50atopun nak mempertimbangkan kalo labih baik sote orak mati ntuk saluruh bangsa, daripada saluruh bangsa binasa."51Ia angin madah dari diri Ya sorak, tapi sebage Imam Aya taun ntu, ia benabuat kalo Yesus nak mati ntuk bangsa ntu. 52ukat hanya ntuk bangsa Yahudi, melainkan ugak ntuk ngumpulkan njadi sote anak-anak Allah nang tesabar. 53Maka, sajak ari na, mpu'ya sapakat ntuk munuh Yesus.54Ka'ena na, Yesus angin agik bajalat secara tarang-tarangan li'ntara orak Yahudi, tapi Ia ampus dari ngaan ka wilayah samak padang belantara ka sabuah kota banama Efraim; Ia diap ka ngaan basama nurid-muruid Ya. 55Wa'tu na, Paskah orak Yahudi udah samak, banyak orak dari wilayah na ampus ka Yerusalem sabalum Paskah ntuk nyuci diri mpu'ya.56Lalu, mpu'ya ngago Yesus wan ngomong sote ka nang lain samantara mpu'ya dadek dalap bait Allah, mpu'ya saling batanya,"Bagemane menurut kau? Apehkah Ia ngaan sama sekali angin bisa atak ka perayaan ntu?" 57Adapun imam-imam kapala wan orak-orak Farisi udah ngeluar parintah kalo seorak tau ka mane Ia barada, orak na arus ngelaporkan ya supaya mpu'ya bisa nangkap Ya.
Chapter 12

1Enam ari sabalum Ari Raya Paskah, Yesus ampus ka Betania, tampat diap Lazarus, nang udah Ia mbangkitkan dari kematian. 2Ka ngaan, udah li'siapkan jamuan makat malam ntuk Yesus; wan Marta gik ngelayan, tapi Lazarus na salah sote dari mpu'ya nang duduk ka meja basama Yesus. 3udah na, Maria nangkam satangah kati nang asa mahal, lalu mere minyak ka batis Yesus wan ngeringkan ya ngan buuk ya. Maka, rumah na panuh ngan bau arum minyak wangi na.4Tapi, Yudas Iskariot, salah seorak murid Ya, nang nak menghianati Ia, bakata, 5"Ngapeh minyak wangi na angin li nyual saja saharga tiga ratus dinar wan li mere ka orak-orak miskin"? 6Ia madah kalo macam na ukat ka'ena ia peduli ka orak miskin, melainkan ka'ena ia na seorak pencuri, ka'ena ia maba kotak duin, ia biasa nangkam duin nang li tama ka dalap kotak na.7Lalu, Yesus njawab,"Biarlah mbini na, ia nang muat ya sebage persiapan ntuk ngubur Ku. 8Sabab, orak miskin salalu ada basama wan kau, tapi Aku angin salalu ada basama kau."9Pas sajumlah aya orak Yahudi nangar kalo Yesus ada ka Betania, mpu'ya ampus ka ngaan, ukat hanya ka'ena Yesus, melainkan ugak ka'ena mao nele Lazarus nang udah Ia mbangkitkan dari kematian. 10Lalu, imam-imam kepala berencana ntuk munuh Lazarus ugak. 11Ka'ena Lazarus, banyak orak Yahudi napuk mpu'ya wan pecaya ka Yesus.12Pas nalap ya, orak banyak nang atak ka pesta na, pas nangar kalo Yesus nak atak ka Yerusalem, 13mpu'ya nangkap dao-dao palem lalu ampus ka luar ntuk nyambut Ia lalu mulai rami-rami,"Hosana! li'berkatilah Ia nang atak dalap nama Tuhan, Raja Israel."14Satalah namu seko keledai muda, Yesus duduk ka atas ya, macam nang tetulis: 15"Usah gali, hai putri Sion! Telelah! Raja kau atak, duduk ka atas seko keledai muda."16Awal ya, murid-murid Ya angin ngerati samua hal na, tapi pas Yesus li muliakan, mpu'ya udah na lalu ngerati kalo samua na udah tetulis tentang Ia, kalo mpu'ya udah muat samua na ntuk Ia.17Jadi, orak-orak nang basama Yesus wa'tu na Ia nyaru Lazarus ka luar dari kubur wan mbangkitka ia dari kematian tarus besaksi. 18Oleh sabab na, banyak orak nyambut Yesus ka'ena mpu'ya nangar kalo Ia lah nang udah muat mujizat na. 19Maka, orak-orak Farisi bakata sote sama lain ya, "Kau nele, apeh nang diri rencanakan angin berasil. Telelah, saluruh dunia udah nuna Ia."20Pas wa'tu na, ada ugak orak-orak Yunani li ntara mpu'ya nang ampus ntuk ibadah pas ari perayaan na. 21Mpu'ya batamu wan Filipus, nang barasal dari Betsaida li Galilea, wan bakata ka ia, "Tuan, orak kitu mao batamu ngan Yesus." 22Filipus ampus wan mere tau Andreas; ampus lalu mere tau Yesus.23Yesus njawab mpu'ya,"Wa'tu ya udah atak ntuk Anak Kaleno ntuk li muliakan. 24Ngan sabanar ya, A ku madah ka kau, kecuali bugi gandum labuh ka tanah lalu mati, bugi na tatap sote aja; tapi kalo bugi na mati, ia ngasel banyak buah.25Orak nang cinta nyawa ya, bisa ilang nyawa ya, tapi orak nang angin cinta nyawa ya li dunia ntu, bisa ntuk lihara ya ntuk idup kekal. 26Kalo seorak ngelayan Aku, ia arus nuna Aku; ka mane Aku diap, ka sana lah tampat pelayan-Ku diap;tapi kalo seorak ngelayan Aku, Bapa nang ngormati ia."27"Ntu nyan, jiwa-Ku galisah. Apeh nang nak Ku madah?'Bapa, selamatkanlah Aku dari ntu nyan?' Tapi, ntuk tujuan ntulah Aku atak saat ntu. 28Bapa, muliakan nama-Mu!" Lalu, tedangar lah suara dari surga,"Aku udah muliakan nama-Ku wan Aku nak muliakan ya agik." 29Orak banyak nang dadek ka sana wan nangar ya madah kalo na suara guntur, tapi nang lain bakata,"seorak malaikat udah ngomong ka Ia!"30Yesus njawab wan bakata,"Suara na tadangar ukat ntuk kepentingan-Ku, melainkan ntuk kepentingan kau. 31Ntu nyan lah penghakiman ntuk dunia ntu, ntu lah penguasa dunia nak li nguser.32Kalo Aku li ninggikan dari dunia ntu, Aku nak narik samua orak ka-Aku." 33Yesus madah hal ntu ntuk nunjukkan ngan kematiam ,macam apeh Ia nak mati.34Orak bantak na njawab Ia,"Orak kitu udah nangar dari hukum Taurat kalo Kristus nak tatap diap salama-lama ya; bagemane mungkin Kau bakata,'Anak Kaleno na arus li ninggikan?' Siapehkah Anak Kaleno na?" 35Yesus njawab mpu'ya,"Diap sabantar agik tarang na ada basama kau. Bajalatlah salagi tarang na masih ada suapaya patak angin bisa nak nguasai kau; sabab orak nang bajalat ka dalap patak angin tau ka mane ia ampus. 36Saat kau punya tarang na, pecayalah ka tarang na supaya kau njadi anak-anak tarang." Satalah madah na, Yesus ampus lalu sembunyi diri dari mpu'ya.37Meskpun Yesus udah muat banyak tande ajaib ka dapan mpu'ya, mpu'ya tatap angin pecaya ka Ia, 38Supaya ganaplah pekata nang li sampe kan na oleh Nabi Yesaya,"Tuhan, siapehkah nang pecaya ka pemberitaan orak kitu? lalu, ka sapeh kah langan Tuhan udah li nyatakan?"39Na lah sabab ya, mpu'ya angin bisa pecaya ka'ena Yesaya ugak bakata, 40"Ia udah mbuta mata mpu'ya wan ngaras ati mpu'ya, supaya mpu'ya usah nele ngan mata mpu'ya wan paham ngan ati mpu'ya, lalu bebalek sampe Aku nyambuh mpu'ya."41Yesaya madah samua ntu ka'ena ia udah nele kemuliaan Yesus wan ia ngomong soal Yesus. 42Meski macam na, banyak ugak kobo pemimpin nang pecaya ka Yesus, tapi ka'ena gali ka orak-orak Farisi, mpu'ya angin madahkan ya tarus tarang ka'ena gali li jauh dari sunagoge. 43Sabab, mpu'ya labih suka narima kemuliaan dari kaleno daripada kemuliaan dari Allah.44Udah na, Yesus beseru, kata-Ya, "Satiap orak nang pecaya ka-Aku, angin pecaya ka-Aku, melainkan ka Ia nang ngutus Aku. 45satiap orak nang udah nele Aku, udah nele Ia nang ngutus Aku.46Aku udah atak sebage Tarang ka dunia ntu, supaya satiap orak nang pecaya ka Aku angin diap dalap utat patak. 47Kalo seorak nangar omong Aku ntu, tapi ia angin nurut ya, Aku angin ngakim ia; sabab Aku tak ukat ntuk ngakim dunia, melainkan ntuk nyelamat dunia.48Siapeh nang nolak Aku wan angin narima apeh kata Ku, maka firman nang Aku omongkan na ngakim ia pada akhir zaman. 49Ka'ena Aku angin ngomong atas apeh mao ya Aku, melainkan Bapa nang ngutus Aku mere Aku parintas atas apeh nang arus Aku madah dan apeh nang Aku ngomongkan. 50Aku tau kalo parintah-Ya na adalah idup kekal. Sabab na, hal nang Aku sampekan, Aku sampekan na macam nang li madah Bapa ka Aku."
Chapter 13

1Sabalom Ari Raya paskah, Yesus tau kalo saat-Ya udah tiba kalo Ia nak napuk dunia ntu ka Bapa, satalah mengasihi punya-Ya sorak ka dunia, Ia mengasihi mpu'ya sampe akhir. 2Salama makat malam belanjut, setan udah tama dalap ati Yudas Iskariot, anak Simon, ntuk hianat Yesus.3Yesus, pas tau kalo Bapa udah nyarahkan sagala ya ka dalap langan-Ya, kalo Ia atak dari Allah, lalu nak atak ka Allah, 4Ia dadek dari jamuan makat malam wan ngelapas jubah-Ya, sarta nangkap kaik linen wan ngikat ya ka pingak-Ya, 5Udah na, Ia nuang ae ka sabuah baskom wan mulai masok batis murid-murid-Ya sarta ngarik batis mpu'ya ngan kaik nang bekaban ka pingak-Ya.6Lalu, Ia sampe ka Simon Petrus wan ia bakata ka Yesus,"Tuhan, Kau masok batis ku?" 7Yesus njawab wan bakata ka ia, "Apeh nang Aku muat, kau angin paham, tapi nana kau pasti ngerati." 8Petrus bakata,"Kau angin parnah masok batis ku!"Yesus njawab,"kalo Aku angin masok kau, kau angin namu bagian ka dalap Aku. 9Simon Petrus bakata ka Ia,"Kalo macam na Tuhan, usah hanya batis ku aja, tapi ugak langan wan ulu ku."10Yesus bakata ka ia,"Orak nang udah mani hanya parlu nyuci batis ya, tapi udah bersih saluruh ya. Kau udah bersih, tapi angin samua dari orak sana bersih." 11Ka'ena Yesus tau sapeh nang nak ngihanati Ia, na lah sabab ya Ia bakata, "Angin samua dari orak sana bersih."12Jadi, satalah Yesus salasai masok batis murid-murid-Ya, makai agik jubah-Ya, wan atak ka tampat-Ya, Ia bakata ka mpu'ya,"Apehkah orak sana ngerati apeh nang Aku muat ka orak sana? 13orak sana nyabut Aku Guru wan nyabut Aku ugak Tuhan. Na tapat ka'ena Aku memang Guru wan Tuhan orak sana. 14Kalo Aku, nang adalah Tuhan wan Guru kau, udah masok batis kau, kau pun arus saling masok batis kau. 15Sabab, Aku udah mere contoh ka kau supaya kau ugak muat bagemane nang Aku muat ka kau.16Ngan sabanar ya, Aku madah ka kau, seorak hamba angin labih aya daripada tuan ya, atopun seorak utusan angin labih aya daripada orak nang ngutus ya. 17Kalo kau udah tau samua ya ntu, kau li berkati kalo kau muat ya. 18Aku anginm bakata-kata soal orak sana samua. Aku tau sapeh aja nang udah Kupilih, tapi ntu arus liganapi,'Orak nang makat roti-Ku udah ngangkat tumit ya ngadap Aku.'19Aku meretau kau ntu, sabalom hal na tejadi supaya pas hal na tejadi, kau nak pecaya kalo Akulah Ia. 20Ngan sabanar ya, Aku madah ka kau, satiap orak nang narima oraki nang Kuutus, narima Aku; wan orak nang narima Aku, narima Ia nang ngutus Aku.21Satalah Yesus bakata bagena, Ia galisah dalap roh wan besaksi,"sabanar-banar ya Aku madah ka kau, salah seorak dari orak sana nak ngihati Aku." 22Murid-murid saling nele mua ka seko nang lain ya wan njadi mangap soal sapeh nang Ia omongkan.23Salah seorak murid-Ya duduk basandar ka dada Yesus. 24Udah na, Simon Petrus mere syarat ka ia ntuk batanya ka Yesus tentang sapeh nang Ia maksud. 25Jadi, murid nang basandar ka dada Yesus na batanya ka Ia,"Tuhan, sapehkah orak na?"26Yesus njawab, "Orak na adalah ia nang ka ia Aku mere sote potong roti na satalah Aku nyelup ya." Lalu, satalah nyelup roti na, Yesus mere ya ka Yudas, anak Simon Petrus Iskariot. 27satalah Yudas narima roti na, Iblis ngerasuk ya. Ka'ena na, Yesus bakata ka ia,'Apeh nang nak kau muat, muatlah ntu nyan!"28Angin seorak pun dari mpu'ya nang gik makat na ngerati ngapeh Yesus madah bagena ka Yudas. 29Berapeh dari mpu'ya nyangka ka'ena Yudaslah nang migak kotak duin maka ya Yesus bakata bagena ka Yudas, "Malilah hal-hal nang diri paralu ntuk ari raya," ato supaya ia mere suatu ka orak miskin. 30Jadi, satalah narima sote potong roti, Yudas ampus ka luar wa'tu na ugak; wa'tu na udah malam.31Udah na Yudas ampus, Yesus bakata, "Ntu nyan lah saat ya Anak Kaleno li muliakan wan Allah li muliakan lewat Ia. 32Kalo Allah li permuliakam ka dalap Ia, Allah ugak nak ,muliakan Ia ka dalap diri-Ya, wan nak muliakan Ia ngan capan. 33Anak-anak-Ku, Aku ada basama kau hanya diap sabantar agik. Kau nak ngago Aku, wan bagena nang udah Ku madah ka orak-orak Yahudi, ntu nyan Aku madah ugak ka kau,'ka mane Aku ampus, kau angin bisa atak.'34Sote parintah baru Aku mere ka kau, ya na supaya kau saling mengasihi, sama macam Aku udah mengasihi orak sana, nagena lah kau ugak saling mengasihi. 35Ngan bagena, samua orak nak tau kalo kau adalah murid-murid-Ku, ya na kau saling mengasihi."36Simon Petrus batanya ka Yesus, "Tuhan, ka manekah Kau nak ampus?" Yesus njawab ia,"Ka mane Aku ampus, kau angin bisa nuna Aku, tapi nana kau bisa nuna Aku." 37Petrus batanya ka Ia, "Tuhan, ngapeh aku angin bisa nuna Kau ntu nyan? Aku nak nyarahkan nyawa ku demi Kau!" 38Yesus njawab, "kau nak nyarah nyawa kau ntuk Aku? ngan sabanar ya Aku madah ka kau, mandok angin bisa bekokok sabalom nyangkal Aku 3 kali."
Chapter 14

1"Usahlah ati kau njadi galisah; pecaya lah ka Allah, pecayalah ugak ka Aku. 2Ka rumah Bapa-Ku ada banyak tampat diap; Kalo angin bagena, Aku tantu udah madah ya ka kau ka'ena Aku ampus ntuk nyiapkan sabuah tampat ntuk kau. 3kalo Aku ampus wan nyiapkan ya sabuah tampat ntuk kau, Aku nak atak agik maba kau ka Aku suapaya ka mane Aku ada, kau pasti ada.4Kau tau jalat Aku ampus." 5Lalu, Tomas bakata ka Ia,'Tuhan, orak kitu tau ka mane Kau ampus, bagemane orak kitu tau jalat na?" 6Yesus bakata ka ia, "Akulah jalat,wan kebanaran, wan kehidupan. Angin ada ka Bapa, kalo ukat lewat Aku. 7Kalo kau udah nganal Aku, kau ugak pasti udah nganal Bapa-Ku; mulai ntu nyan, kau udah nganal Bapa wan udah nele Ia."8Filipus bakata ka Ia, "Tuhan, bere lah orak kitu nele Bapa na ka orak kitu, na pun udah cukum ntuk orak kitu." 9Yesus njawab ia,"Filipus, udah lama Aku basama-sama wan kau, kau masih gik angin nganal Aku? Barangsapeh udah nele Aku, ia udah nele Bapa, bagemane kau bisa bakata,'nyuruh Aku nunjuk Bapa na ka orak kitu?'10Apehkah kau angin pecaya Aku ka dalap Bapa wan Bapa ka dalap Aku? pekata-pekata nang Aku madah na ka kau, Aku angin madah dari diri-Ku sorak, tapi Bapa nang diap ka dalap Aku lah nang muat pegawe ya. 11Pecaya lah ka Aku, kalo Aku ka dalap Bapa wan Bapa ka dalap Aku; ato setidak ya, pegawe-pegawe na sorak.12Ngan sabanar ya, Aku madah ka kau, satiap orak nang pecaya ka Aku, pegawe-pegawe nang Aku muat, ia ugak nang nak muat ya; wan pegawe-pegawe nang labih aya daripada samua na ka'ena Aku ampus ka Bapa. 13Apeh pun nang kau minta dalap nama-Ku, na bisa Aku muat supaya Bapa limuliakan ka dalap Anak. 14Kalo kau narima apeh pun ka Aku dalap nama-Ku, Aku pasti muat kan ya.15"Kalo kau mengasihi Aku, kau pasti nurut samua parintah-Ku. 16Aku nak minta ka Bapa, Ia nak mere ka kau penolong nang lain, supaya Ia basama wan kau salama ya, 17Ya na Roh Kebenaran, nang angin bisa litarima dunia, ka'ena dunia angin nele Ia ato nganal Ia; tapi kau nganal Ia ka'ena Ia diap basama wan kau pasti ada dalap diri kau.18Aku angin nak napuk kau bage yatim piatu; Aku nak atak ka kau. 19Angin lama agik, dunia angin nak nele Aku agik, tapi kau nak nele Aku; ka'ena Aku idup, kau pun nak idup. 20Pas ari na, kau nak tau kalo Aku ka dalap Bapa-Ku, wan kau dalap Aku, wan Aku dalap kau.21Siapeh pun nang migak parintah-Ku wan melakukan ya, ia mengasihi Aku; wan orak nang mengasihi Aku pasti li kasihi Bapa-Ku, wan Aku pasti mengasihi ia wan nyatakan diri-Ku ka ia." 22Yudas, nang ukat Iskariot, bakata ka Ia,"Tuhan, bagemane Kau nak nyatakan diri Kau ka orak kitu wan ukat ka dunia?"23Yesus njawab wan bakata ka ia, "Kalo seorak mengasihi Aku, ia nak nurut firman-Ku; wan Bapa-Ku nak mengasihi ia, wan orak kitu nak atak ka ia wan nak diap basama wan ia. 24Tapi, orak nang angin mengasihi Aku, angin nurut firman-Ku. Wan, firman nang kau nangar na ukat dari-Ku, melainkan dari Bapa nang ngutus Aku.25Samua hal ntu udah Aku madah ka kau salama Aku masih basama wan kau. 26Tapi, penolong na, ya na Roh Kudus, nang nak Bapa utus dalap nama-Ku, Ia nak ngajar sagala suatu ka kau, wan nak ngingatkan kau ka samua nang udah ku madah ka kau. 27Damai sejahtera Ku napuk basama wan kau; damai sejahtera-Ku Kumere ka kau, ukat bage nang dunia mere nang Aku mere ka kau. Usah mbiar ati kau galisah atopun gamatar.28Kau udah nangar kalo Aku bakata ka kau,'Aku nak ampus, wan Aku nak atak agik ka kau.' Kalo kau mengasihi Aku, kau pasti besukacita ka'ena Aku ampus ka Bapa, sabab Bapa labih aya daripada Aku. 29Aku udah mere tau kau ntu sabalom hal na tejadi supaya pas hal na tejadi, kau pasti pecaya. 30Aku angin nak ngomong labih banyak agik ngan kau ka'ena penguasa dunia ntu gik nak atak. Ia angin bekuasa sedamuk pun atas -Ku. 31Tapi supaya dunia tau kalo Aku mengasihi Bapa, Aku muat tampat bagena nang Bapa parintah ka Aku. Lumpatlah ayok diri ampus dari utat ntu."
Chapter 15

1Yesus bakata,"Akulah pokok anggur nang sejati wan Bapa-Kulah penguasa ya. 2Satiap daat ka Aku nang angin bebuah, li muak Ya wan satiap daat labih banyak.3Kau memang udah libersihkan ka'ena firman nang udah Kumadahkan ka kau. 4Tapuk lah ka dalap Aku wan Aku ka dalap kau. Sama bage daat angin bisa bebuah dari diri ya sorak,kecuali ia diap ka batak anggor, bagena ugak kau angin bisa bebuah, kecuali kau diap ka dalap Aku.5Akulah batak anggor wan kaulah daat-daat ya. Satiap orak nang diap ka dalap Aku, wan Aku ka dalap ia, ia pasti babuah banyak ka'ena tepisah dari-Ku, kau angin bisa bebuat apeh-apeh. 6Kalo seorak angin diap ka dalap Aku, ia pasti li muak bage daat wan njadi karik; orak nak ngumpulkan wan nak ngkalok ya ka dalap api, lalu tabakar. 7Kalo kau tatap diap ka dalap Aku wan pekata-Ku diap ka dalap kau, mintalah apeh aja nang kau mao wan na naklikabulkan ntuk kau.8Bapa-Ku nak limuliakan ngan hal ntu, ya na kalo kau babuah banyak wan ngan bagena, kau na adalah murid-murid-Ku," 9"Bage Bapa udah mengasihi Aku, bagena lah Aku udah mengasihi kau; tataplah diap dalap kasih-Ku.10Kalo kau taat samua parintah-Ku, kau nak diap dalap kasih-Ku, sama bage Aku udah taat parintah Bapa wan diap dalap kasih-Ya. 11Hal-hal ntu Aku madah ka kau supaya sukacita-Ku ada ka dalap kau, maka ya sukacita kau njadi panuh.12Ntulah parintah-Ku: kau arus saling mengasihi, sama bage Aku udah mengtasihi kau. 13Angin ada kasih nang labih dari pada kasih seorak nang mere nyawa ya ntuk page-page ya.14ORak sana na page-page-Ku kalo mao ngasi apeh nang Kuparintah ka kau. 15Aku angin agik nyabut kau hamba ka'ena hamba angin tau apeh nang li gawe tuan ya. Tapi, Aku myabut kau page ka'ena samua nang Aku nangar dari Bapa, udah Aku meretau ka kau.16Ukat kau nang milih Aku, kalo ukat Aku nang udah milih wan udah natap kau supaya kau ampus wan ngasel buah, buah kau tatap biar macam mane pun nang kau minta dari Bapa dalap nama-Ku, Ia nak mere ya ka kau. 17Ntulah parintah-Ku: kau arus saling mengasihi!"v 18"Kalo dunia ntu banci ngan kau, kau tau kalo dunia udah banci ngan Aku sabalom banci ngan kau. 19Kalo kau dari dunia, tantulah dunia pasti mengasihi apeh nang ada ka ia; tapi ka'ena kau ukat dari dunia, selain Aku udah milih kau dari dunia, ka'ena hal ntulah dunia banci ka kau.20Ingatlah pekata nang udah Ku madah ka kau:'Seorak hamba angin labih aya daripada tuan ya'. Kalo mpu'ya udah nyiksa Aku, mpu'ya ugak nak nyiksa kau. Kalo mpu'ya taat firman-Ku, mpu'ya ugak nak taat pekata kau. 21Tapi, samua ya na nak mpu'ya muat tehadap kau, oleh ka'ena nama-Ku. Sabab, mpu'ya angin nganal Ia nang ngutus Aku. 22Kalo Aku angin atak wan madah ka samua ya na ka mpu'ya, mpu'ya angin nak punya dosa. Tapi ntu, mpu'ya angin punya dalih ntuk dosa mpu'ya.23Satiap orak nang banci Aku, ia ugak banci Bapa-Ku. 24Seandai ya Aku angin muat li ntara mpu'ya pegawe-pegawe nang angin parnah li muat orak lain, mpu'ya angin nak punya dosa. Tapi ntu, mpu'ya udah nele tapi tatap banci Aku wan Bapa-Ku. 25Tapi, firman nang tatulis dalap kitab Taurat mpu'ya arus liganapi:'Mpu'ya banci Aku tampe alasan.'26Pas penolong na atak, nang nak Aku utus ka kau dari Bapa, ya na Roh kebenaran nang barasal dari Bapa, Ia nak besaksi tentang Aku. 27kau ugak nak basaksi ka'ena kau udah basama-Ku sajak dulu."
Chapter 16

1"Samua ntu udah Aku madah ka kau supaya kau angin goyah. 2Mpu'ya nak nguser kau dari sinagoge. Bahkan, wa'tu ya nak atak kalo satiap orak nang munuh kau nak bepikir kalo mpu'ya gik bebakti ka Allah.3Hal-hal ntulah nak mpu'ya gawe ka'ena mpu'ya angin nganal Bapa atopun Aku. 4Tapi, samua na udah Aku madah ka kau supaya apebila nana wa'tu ya atak, kau ingat kalo Aku udah madah kan ya ka kau. Hal-hal ntu angin Aku madah ka kau pas awal ya ka'ena Aku masih wan kau.5Tapi, ntu Aku nak ampus ka Ia nang ngutus Aku, tapi angin seorak pun dari kau nang nanya Aku, 'Ka mane Kau nak ampus?' 6Tapi, ka'ena Aku udah madah samua ntu ka kau, ati kau salalu susah. 7Tapi, Aku meretau kebenaranka kau: labih baik ntuk kau kalo Aku ampus ka'ena kalo Aku angin ampus, penolong na angin angin nak atak ka klau; tapi kalo Aku ampus, Aku nak ngutus-Ya ka kau.8Pas penolong na atak, Ia nak nyandar ka dunia ntu ka dosa, kebanaran, wan pengakiman; 9tentang dosa, ka'ena mpu'ya angin pecaya ka Aku; 10tentang kebenaran, ka'ena Aku ampus ka Bapa wan kau angin nak nele Aku agik, 11tentang pengakiman, ka'ena penguasa dunia ntu udah li akimi.12Masih banyak hal nang mao Aku madah ka kau, tapi kau angin bisa nangong ya ntu nyan. 13Tapi, pas Ia, Roh kebenaran na atak, Ia nak mbimbing kau ka dalap samua kebenaran. Sabab, Ia angin ngomong apeh nang Ia mao sorak, kecuali samua hal nang Ia nangar na nang Ia madah; Ia nak mere tau kau hal-hal nang nak tejadi. 14Ia nak muliakan Aku ka'ena Ia nak narima nang Aku tarima, wan nak mere tau kan ya ka kau.15Sagala suatu nang ada ka Bapa na samua ntuk Aku. Oleh sabab na lah, Aku madah kalo Roh kebenaran nak meretau ka kau apeh nang li terima-Ya dari-Ku." 16"Diap sabntar ja, nana kau angin agik nak nele Aku; ntuk sakali ja agik, diap sabantar ja, kau pasti nele Aku."17ada beberapeh murid Yesus saling batanya,"Apeh maksud-Ya Ia bakata ka orak kitu,'Diap ja sabantar, kau angin nak nele Aku?' Ka'ena Aku nak ampus ka Bapa-Ku'?" 18Jadi, mpu'ya batanya, "Apeh nang Ia maksudkan ngan,'diap sabantar ja'?diri angin nao apeh nang Ia omongkan."19Yesus tau kalo murid-murid-Ya mao batanya ka Ia, maka Ia bakata ka mpu'ya,"Apehkah kau batanya ka ntara kau sorak tau hal nang Aku maksud pas Aku bakata,'Tapuk sesaat aja wan kau angin nak nele Aku agik' wan sakali agik, diap sesaat aja, wan kau pasti nele Aku? 20Ngan sabanar ya, Aku madah ka kau, kau pasti nangis wan meratap, tapi dunia pasti gembira; kau nak beduka, tapi dukacita nak barubah njadi sukacita. 21Pas seorak mbini beranak, ia menderita ka'ena wa'tu ya ntuk beranak udah atak; tapi udah na anak ya laher, ia lupa rasa derita ya nang barat ka'ena sukacita kalo seorak kaleno udah lilaher ka dunia.22Bage na lah kau ugak ngerasa derita saat ntu, tapi Aku nak batamu kau agik wan ati kau pasti sukacita, angin ada seorak pun nang nak nangkam sukacita kau dari kau. 23wa'tu ari na, kau angin nak nanya apeh pun ka Aku. Ngan sabanar ya, Aku madah ka kau, apehpun nang kau minta ka Bapa-Ku dalap nama-Ku, Ia pasti mere ya ka kau. 24Samp[e ntu, kau angin parnah minta apeh pun dalap nama-Ku. Mintalah, pasti kau narima ya supaya sukacita kau njadi panuh."25"Aku udah madah hal-hal ntu ka kau ngan umpama;saat ya nak atak pas Aku angin agik ngomong ka kau ngan umpama, tapi nak ngomong ngan tarus tarang tentang Bapa.26Pas ari na, kau nak minta dalap nama-Ku, wan Aku angin madah ka kau kalo Aku ndoakan ya ka Bapa bagi kau. 27Sabab, Bapa sorak mengasihi kau ka'ena kau udah mengasihi Aku wan pecaya kalo Aku atak dari Bapa. 28Aku barasal dari Bapa wan udah atak ka dunia; ntu, Aku nak napuk dunia wan atak agik ka Bapa."29Murid-murid-Ya bakata,"Nah, ntu nyan Kau ngomong tarus tarang angin nguna umpama agik. 30Ntu nyan lah, orak kitu tau kalo Kau tau sagala suatu wan angin parlu seorak batanya ka Kau. Ka'ena na, orak kitu pecaya kalo Kau atak dari Allah." 31Yesus njawab mpu'ya,"Pecayakah kau ntu?32Telelah! saat ya nak atak, bahkan udah atak ntuk kau ntuk li acak-acak, masing-masing pulak ka tampat asal ya sorak wan nak napuk Aku sorak. Tapi, Aku angin sorak ka'ena Bapa wan Aku. 33Samua ntu Aku madah ka kau supaya ka dalap Aku, kau ada damai sejahtera. Ka dunia, kau nak kana siksa, tapi kuat lah ati kau! Aku udah ngalahkan dunia!"
Chapter 17

1Ntu lah apeh nang Yesus madah, lalu udah na Ia ngkadah ka ramang lalu bakata,"Bapa, ntu saat ya udah atak, muliakan lah anak Kau supaya Anak Kau ugak bisa memuliakan Kau. 2Sama bage Kau udah mere Ia kuasa atas samua kaleno, supaya ka samua nang Kau mere ka Ia, Ia bisa mere idum kekal.3Ntulah Idup kekal na, ya na kalo mpu'ya nganal Kau, sote-sote ya Allah nang banar, nganal Kristus Yesus nang udah Kau utus. 4Aku udah memuliakan Kau ka bumi ngan nyalasai pegawe nang Kau mere ka Aku ntuk li gawe. 5ntu nyan, Bapa, muliakan lah Aku basama wan Kau ngan memuliaan nang ada ka Aku basama wan Kau sabalom dunia ada.6Aku udah madah nama Kau ka orak-orak nang Kau mere ka Aku dari dunia ntu. Mpu'ya na ntuk Kau soal ya Kau udah mere mpu'ya ka Aku mpu'ya ugak udah taat ngan firman Kau. 7Ntu nyan lah, mpu'ya tau kalo samua nang Kau mere ka Aku barasal dari Kau. 8Sabab, Aku udah mere ka mpu'ya firman nang Kau mere ka Aku, mpu'ya udah narima ya sarta banar-banar tau kalo Aku barasal dari Kau, mpu'ya pecaya kalo Kau na lah nang ngutus Aku.9Aku badoa ntuk mpu'ya, Aku angin badoa ntuk dunia, tapi ntuk mpu'ya nang udah Kau mere ka Aku; saba, mpu'ya na ntuk Kau. 10Samua nang ada ka Aku na ugak punya Kau. samua nang ada ka Kau na ugak ntuk Aku; Aku udah muliakan ka dalap samua ntu. 11Aku angin agik ka dunia ntu, tapi mpu'ya masih ada ka dunia ntu, Aku atak ka Kau. Bapa nang Kudus, jaga lah mpu'ya ka dalap nama Kau, nama nang udah Kau mere ka Aku, sampe mpu'ya njadi sote sama bage diri.12Salama Aku basama mpu'ya, Aku udah njaga mpu'ya dalap nama Kau nang udah Kau mere ka Aku. Aku udah njaga mpu'ya angin ada seko pun dari mpu'ya nang ilang kecuali si anak nang binasa, supaya Kitab Suci li ganapi. 13Tapi ntu, Aku nak atak ka Kau; samua ntu Aku madah ka dunia supaya mpu'ya bisa ada sukacita Ku nang panuh ka dalap diri mpu'ya. 14Aku udah mere firman-Kau ka mpu'ya, dunia banci mpu'ya ka'ena mpu'ya angin barasal dari dunia, sama bage Aku angin barasal dari dunia.15Aku angin minta Kau ntuk nagkap mpu'ya dari dunia, tapi ntuk ngelindung mpu'ya dari nang jaat. 16Mpu'ya angin barasal dari dunia, sama bage Aku angin barasal dari dunia. 17Cucilah mpu'ya dalap kebenaran; firman Kau na dala kebenaran.18Bage Kau udah ngutus Aku ka dalap dunia, bagena ugak lah Aku ngutus mpu'ya ka dunia. 19Demi mpu'ya, Aku nyuci diri-Ku supaya mpu'ya ugak li nyuci dalap kebenaran.20Aku angin hanya bedoa ntuk mpu'ya, tapi ugak ntuk orak-orak nang pecaya ka Aku lewat berita mpu'ya, 21supaya mpu'ya samua njadi sote, sama bage Kau, ya Bapa, ka dalap Aku wan Aku ka dalap Kau;supaya mpu'ya ugak njadi sote ka dalap diri sampae dunia pecaya kalo Kua lah nang udah ngutus Aku.22Kemuliaan nang udah Kau mere ka Aku, udah Aku mere ka mpu'ya supaya mpu'ya njadi sote, sama bage Kau wan Aku sama-sama sote. 23Aku ka dalap mpu'ya lalu Kau ada ka dalap Aku, supaya mpu'ya njadi sote wan utuh. Ngan bagena, dunia pasti tau kalo Kau lah nang ngutus Aku, kalo Kau mengasihi mpu'ya, sama bage Kua mengasihi Aku.24Ya Bapa, Aku mao supaya mpu'ya, nang udah Kau mere ka Aku, ugak ada basama wan Aku ka mane pun Aku diap, supaya mpu'ya nele kemuliaan-Ku, nang udah Kau mere ka Aku, ka'ena Kau mengasihi Aku sabalom dunia ntu.25Ya Bapa nang adil, walo pun dunia angin nganal Kau, tapi Aku nganal Kau; wan mpu'ya tau kalo Kau na lah nang ngutus Aku. 26Aku udah mere tau nama Kau ka mpu'ya wan nak tarus mere tau supaya kasih nang wan Kau mengasihi-Ku ada ka dalap mpu'ya, aku ada ka dalap mpu'ya."
Chapter 18

1Udah na Yesus madah apeh-apeh nang parlu Ia madah, Ia ampus wan yuk murid-murid-Ya ka sabarang ae Kidron, tampat na ada taman lalu Yesus tama ka dalap na wan yuk murid-murid-Ya. 2Yudas na, salah seko murid nang behianat ka Yesus, Yudas ugak tau tawak taman na dari Yesus soal ya sering ngumpul basama wan murid-murid-Ya ka sana. 3Yudas, satalah narima sajumlah rombong wan hamba-hamba dari imam-imam kapala wan orak-orak Farisi, atak ka taman na ngan maba lentera, obor, wan sanjata.4Yesus, nag udah tau apeh nang tejadi ka diri Ya, ampus maju ka dapan batanya ka mpu'ya,"Siapeh nang kau ngago?" 5Mpu'ya njawab,"Yesus dari Nazaret."Yesus bakata ka mpu'ya,"Akulah Yesus."lalu Yudas, nang behianat ka Yesus dadek sama-sama ngan mpu'ya.6Pas Yesus bakata,"Akulah Yesus,"orak-orak na mondor lalu labuh ka tanah. 7Udah na, Yesus batanya agik ka mpu'ya,"Siapeh nang kau ngago?" Mpu'ya njawab,"Yesus dari Nazaret."8Yesus njawab, "Udah Aku madah ka kau, Akulah Yesus. Jadi, kau Ngago Aku, murid-murid Aku na ampus." 9Hal ntu tejadi supaya ganaplah apeh nang kata Yesus madah: " Dari samua nang Kau mere ka Aku, Aku angin kehilangan sote pun."10Simon Petrus, nang maba sebilah padang, mengunus wan menyabetkan ya ka pelayan Imam Aya, sampe mogon ka'enga kanan pelayan na; nama pelayan Imam Aya na Malkhus. 11Maka ya, Yesus bakata ka Petrus," Tama padang na ka dalap sarong ya! Cawan nang udah Bapa mere ka Aku, ukat kah Aku sabanar ya arus Aku coco'k?"12Udah na, kobo anak buah Romawi wan pendekar-pendekar ya sarta kobo pelayan orak Yahudi nangkap Yesus wan ngaban Yesus, 13udah labih dulu maba Yesus ka Hanas, mertua Kayafas, nang Imam Aya wa'tu taun na. 14Kayafaslah nang nasehat orak-orak Yahudi kalo hal na beguna kalo seko orak mati demi rakyat.15Simon Petrus wan seko murid ya nang lain nuna Yesus. Murid nang lain na li kanal Imam Aya lalu ia tama basama wan yuk Yesus ka halaman istana Imam Aya na. 16Tapi, Petrus dadek ka luar, ka samak pintu. Udah na, murid nang lain na, nang nganal Imam Aya na, lalu keluar agik ngomong wan yuk mbini-mbini nang penjaga pintu na, lalu maba Petrus tama.17Maka, mbini penjaga pintu na batanya ka Petrus,"Ukat kah kau salah seko murid dari Orak na?" Petrus njawab,"UKat!" 18Udah ngawe api na, kobo pelayan wan pendekar dadek ka sana ka'ena wa'tu na udara ya terasa dingin, mpu'ya pun batinu. Petrus ugak sama-sama yuk mpu'ya dadek wan batinu.19Udah na, Imam Aya nanya Yesus tentang murid-murid-Ya wan tentang ajaran-Ya. 20Yesus njawab ia,"Aku udah ngomong tarus tarang ka dunia ntu. Aku salalu ngajar ka sinagoge-sinagoge wan Bait Allah, tampat samua orak Yahudi bakumpul. Aku angin parnah ngomong secaradiam-diam. 21Ngapeh kau batanya ka Aku? Tanyalah ka mpu'ya nang udah nangar apeh nang Aku madah ka mpu'ya; mpu'ya tau apeh nang udah Aku madah."22Pas Yesus bakata bagena, seko penjaga nang dadek ka sana nampar mua Ya wan bakata,"Bagenakah cara Kau njawab Imam Besar?" 23Yesus njawab ia,"Kalo Aku madah suatu nang salah, padah lah apeh salah ya; tapi kalo nang Aku madah ntu banar, ngapeh kau nampar Aku?" 24Lalu, Hanas ngirim Yesus ngan kaeadaan kana kaban ka Imam Besar Kauafas.25Samatara na, Simon Petrus masih dadek wan batinu. Maka, mpu'ya batanya ka ia,"Ukatkah kau ugak salah seko murid Orak na?" Petrus nyangkal ya agik lalu njawab, "Ukat." 26Salah seko pelayan Imam Besar, nang merupakan karabat dari orak nang ka'enga ya li mogon Petrus, bakata,"Ukatkah aku nele kau basama yuk Ia wa'tu ka taman na?" 27Sakali agik, Petrus nyangkal ya, wa'tu na ugak, mandok lalu ngkokok.28Udah na, mpu'ya maba Yesus dari tampat Kayafas ka gedung pengadilan, sampe bisa makat wa'tu Paskah. 29Maka, Pilatus kaluar namu mpu'ya wan batanya,"Apehkah na kau nodoh ka Orak ntu?" 30Mpu'ya njawab wan bakata ka ia, "Kalo Orak ntu ukat jaat, wa'kitu tantu angin maba Ya ka kau."31Pilatus bakata ka mpu'ya,"baba lah Ia lalu li hakimi menurut ukum kaku. "Orak-orak Yahudi na njawab,"Angin sesuai ukum ntuk wa'kitu ntuk ngukum mati orak." 32Ntu tejadi ntuk ngenap apeh nang Yesus madah, nang nunjuk kan ngan mati bage na apeh Ia bisa mati.33Maka, Pilatus tama agik ka dalap gedung pengadilan lalu nyaru Yesus, lalu batanya ka Yesus,"Apehkah Kau na Raja orak Yahudi?" 34Yesus njawab,"Apehkah nang li nanya ya dari diri kau sorak, ato adakah orak lain nang mere tau kau tentang Aku?" 35Pilatus bakata,"Apehkah aku orak Yahudi?Bangsa wan imam-imam kapala Kau sorak nyerahkan kau ka Aku. Apeh nang udah Kau gawe?"36Yesus bakata,"Kerajaan-Ku ukat dari dunia ntu. Kalo kerajaan-Ku dari dunia ntu, pelayan-pelayan-Ku pasti ngelawan supaya Aku angin lisarah ka orak-orak Yahudi. Tapi, kerajaan-Ku ukatlah dari dunia ntu." 37Pilatus bakata,"Jadi, Kau na Raja?" Yesus njawab,"Kau lah nang madah kalo Aku ntu raja. ntuk ntu lah Aku laher, wan ntuk ntu Aku atak ka dunia, ya na ntuk basaksi tentang kebenaran. satiap orak nang barasal dari kebenaran ia pasti nangar suara-Ku."38Pilatus bakata ka Ia, "Apeh kah kebenaran na?" satalah bakata bage na, Piltus kaluar agik nak batamu orak-orak Yahudi, wan bakata ka mpu'ya,"Aku angin namu salah apeh pun ka Ia. 39Tapi, kau punya sote kebiasaan kalo Aku arus mbebas seko tahanan pas ari Paskah. Jai, apehkah kau mao supaya Aku mbebas' Raja Orak Yahudi ntu?" 40Mpu'ya njawab agik wan ngampak,"Usah li mbebas Orak na, kecuali Barabas!" Barabas na perampok.
Chapter 19

1Pilatus nangkak Yesus lalu merintah supaya Yesus li sah kan. 2Kobo anak buah gajah ngayam mahkota na dari daat-daat nang kobo unak lalu li pasang ka ulu Yesus, lalu mere jubah warna ungu ka Yesus. 3Mpu'ya samak Yesus lalu bakata,"Salam, hai Raja orak Yahudi!" Lalu, mpu'ya nampar mua Ya.4Pilatus kaluar agik lalu bakata ka mpu'ya,"Telelah! Aku pasti maba Yesus kaluar ka kau supaya kau tau kalo aku angin namu salah apeh pun ngan diri Yesus." 5Lalu, Yesus kaluar sambel makai mahkota nang beunak nawan jubah warna ungu. Pilatus bakata ka mpu'ya, "Telelah Ia!" 6Pas imam-imam kapala wan kobo pendekar nele Yesus, mpu'ya ngampak,"Salib Ia na, salib Ia na!"Tapi, Pilatus bakata ka yuk mpu'ya,"Baba Ia ntu lalu li salib Ia na sorak ka'ena aku angin namu apeh salah ka diri Ia na."7Orak-orak Yahudi na njawab Pilatus, "Wa'kitu ntu ada hukum, kalo menurut ukum na, Ia arus mati ka'ena Ia ngangap diri Ya na Anak Allah." 8Pas Pilatus nangar pekata na, ia lalu makin gali. 9lalu tama agik ka dalap gedung pengadilan na, lalu batanya ka Yesus,"Dari mane asal Kau na?" Tapi, Yesus angin njawab ya.10Pilatus bakata ka Ia,"Kau angin mao ngomong ngan aku? Apehkah Kau angin nao kalo aku ntu punya kuasa ntuk mbebas Kau na wan punya kuasa ntuk nyalib Kau na?" 11Yesus njawab,"Kau angin punya kuasa apeh pun atas diri Aku, kecuali kuasa na li mere ka kau dari atas. Na lah sabab ya, orak nang nyarah Aku ka kau labih aya dosa ya."12Udah ia nangar hal na, Pilatus lalu barusaha nak mbebas Yesus, tapi orak-orak Yahudi na ngampak,"Kalo kau mbebas Orak ntu, kau na ukat sahabat Kaisar; satiap orak nang ngangap diri ya na raja berati ia melawan Kaisar." 13Pas Pilatus nangar kata bagena, ia maba Yesus kaluar, lalu duduk ka bangku pengadilan, ada sabuah tampat nama ya Litostrotos, tapi dalap bahasa Ibrani na li sabut Gabata.14Ari na ari tuk siap-siap. PIlatus bakata ka orak-orak Yahudi,"Ntu lah Raja kau!" 15Maka, mpu'ya lalu ngampak,"Habislah Kau! Habislah Kau! Salib Ia na!" Pilatus bakata ka mpu'ya," Arus kah aku nyalib Raja kau na?" Imam-imam kapala na njawab,"Wa'kitu angin si raja kecuali Kaisar raja orak kitu!" 16Akhir ya, Pilatus nyarah Yesus ka mpu'ya ntuk li salib.17Yesus kaluar sambel mikol salib Ya sorak nuju ka tampat nang banama "Tampat Tengkorak", nang dalap ya bahasa Ibrani li sabut"Golgota". 18Ka sana lah, mpu'ya nyalib Yesus wan dua orak nang lain ya, nang li salib sabalah kanan wan sabalah kiri Yesus, samantara Yesus ka tangah.19Pilatus ugak nulis tulisan na ntuk li naroh ka atas kayu salib Yesus. Tulisan ya na bage ntu,"YESUS ORAK NAZARET RAJA ORAK YAHUDI."
21Maka, imam-imam kapala orak Yahudi bakata ka Pilatus,"Usah nulis,'Raja orak Yahudi,'tapi tulis, Orak na bakata,'Akulah Raja orak Yahudi."' 22Pilatus njawab,"Apeh nang udah aku tulis, pasti tatap tetulis!"23Kobo anak buah, pas mpu'ya udah nyalib Yesus, lalu nangkap baju Ya wan magi ya jadi empat, sote na ntik masing-masing anak buah, wan jubag Ya; jubah na angin ada kelim ya, hanya li tenun dari atas sampe ka koroh angin si jaitan. 24Kobo anak buah na bakata ka seko orak nang lain ya, "Usah lah diri ngojen ya, mending diri muak undi ka atas ya ntuk nele sapeh nang bisa namu ya." Hal ntu tejadi supaya ganaplah nang udah tetulis ka dalap Kitab Suci: " Mpu'ya magi-magi baju Ia ka ntara mpu'ya wan ntuk jubah Ku, mpu'ya ntuk muak undi." Bagena lah kobo anak buah ,uat samua gawe na.25Samantara na, indo Yesus, sabanyadi indo Ya nang mbini na, Maria istri Klopas, wan Maria Magdalena, dadek samak wan salib Ya. 26Pa Yesus nele indo Ya wan murid nanh Ia kasihi dadek ka sana, Ia bakata ka indo Ya, "Mbini, telelah, ntu anak kau!" 27Lalu, Yesus bakata ka murid nang Ia sayang na, "Ntulah indo kau!" Sajak na, murid na narima indo Yesus diap ka rumah ya.28Satalah na, Yesus, nang udah tau kalo samua ya udah telaksana, ntuk ngenap Kitab Suci, Ia bakata,"Aku haus!" 29Ka sana ada sabuah bejana panuh anggor macem. Ka'ena na, mpu'ya namcap bunga karang wan ngunjuk ya ka dalap molon Yesus. 30Satalah nyecem anggor macem na, Yesus bakata,"Udah salasai." Udah na, Ia nunduk ulu Ya wan nyarah nyawa Ya.31Ka'ena ari na memang ari tuk persiapan, supaya bangke-bangke na angin tatap ka kayu salib pas ari Sabat, sabab ari Sabat na ari aya, orak-orak Yahudi minta ka Pilatus supaya batis orak-orak nang li salib na li patah lalu bangke-bangke na li turut dari salib na. 32Lalu, kobo anak buah atak wam matah batis orak nang petama wan orang nang lain ya, nang li salib wan yuk Yesus. 33Tapi, pas mpu'ya sampe ka Yesus lalu nele ka Yesus wan nele kalo Ia udah mati, mpu'ya angin matah batis Ya.34Tapi, salah seko anak nuah na nusuk tombak ka lambong Yesus, pas wa'tu na ugak, darah wan ae ngaler kaluar. 35Orak nang nyaksi hal na nang na lah mere kesaksian, kesaksian ia banar ia pun tau kalo ia madah na sabanar ya, supaya kau ugak pecaya.36Sabab, samua ntu tejadi supaya ganaplah apeh nang udah tetulis ka Kitab Suci: "Angin seko pun dari tulak Ya nang nak li patah." 37Trus ada agik, ka dalap Kitab Suci nang bagian lain ya bakata,"Mpu'ya pasti mandang Yesus nang udah mpu'ya tikam."38Udah samua na, Yusuf dari Arimatea, nang ugak njadi murid Yesus tapi secara diap-diap ka'ena gali ka orak-orak Yahudi, minta ka Pilatus supaya ia boleh nangkap bangke Yesus; lalu Pilatus mao lah nyuruh ia nangka bangke Yesus na. Jadi, Yusuf dari Arimatea atak lalu nangkap bangke Yesus. 39Nikodemus, orak nang dulu batamu Yesus pas malam ari na, ugak atak wan maba minyak mur wan garu, nang barat ya sakitar lima puluh kati.40Maka ya, mpu'ya nangkap bangke Yesus lalu mungkus ya ngan kaik linen nang li mere rampah-rampah, sesuai adat orak Yahudi. 41Ka samak tampat Yesus li salib na, ada sabuah taman ka dalap taman na ada sabuah tawak kubur baru nang angin seko pun bangke ka sana li taroh. 42Ka'ena ari nna memang ari tuk pesiapan orak Yahudi, lalu tawak kubur na angin jauh, mpu'ya naroh bangke Yesus ka sana.
Chapter 20

1Wa'tu ari minggu petama na, Maria Magdalena ampus ka kubur Yesus ala-alap ari banar, wa'tu ari gik masih patak meyagam, lalu ia nele batu nang ntuk nutup kubur na udah tegeser dari kubur na. 2Maka ya, ia kelama ia pun ampus batamu ka Simon Petrus wan murid nang lain ya nang li kasihi Yesus, wan bakata ka mpu'ya, "Mpu'ya udah nangkam Tuhan dari kubur, lalu wa'kitu angin nao ka mane mpu'ya na naroh Ia."3Maka ya, Petrus wan murid nang lain ya ampus ka kubur na. 4Kedua ya kelama sama-sama, tapi murid nang lain na kelama labih capan dari Petrus sampe dulu atak ka kubur na. 5Ia mangap nele ka dalap, nele kaik linen ntuk mbungkus bangke Yesus ada ka sana, tapi ia angin tama ka dalap.6Udah na, Simon Petrus atak, nyusul ia, lalu tama ka kubur na ia nele kaik linen ntuk mbungkus ada ka sana. 7Lalu, kaik ntuk nutup mua nang ntuk muntal ulu Yesus na angin agik ka sana wan kaik linen na nang tebungkus tadi, tapi udah tegolok ka tampat nang lain.8Udah na, murid nang lain tadi, nang labih dulu sampe ka kubur, ugak tama, Ia nele lalu pecaya. 9Sabab, sabolom wa'tu na tejadi, mpu'ya angin ngerati Kitab Suci, kalo Yesus arus bangkit agik dari kematian. 10Jadi, kedua murid na pulak ka rumah.11Tapi, Maria dadek ka luar kubur wan nangis. Sambel nangis, ia diap ka dalap kubur na, 12lalu ia nele dua malekat nang benaju putih agik duduk ka tampat bangke Yesus nang li naroh sabalom ya. Nang seko duduk ka ulu lalu nang seko duduk ka samak batis Ya. 13Kedua malekat na batanya ka Maria, "Mbini na, ngapeh kau nangis?" Maria njawab malekat na, " Mpu'ya udah nangkam bangke Tuhan ku aku angin nao ka mane mpu'ya naroh Ya."14Udah madah bagena, Maria ngolek ka tombok lalu nele Yesus dadek ka sana, tapi angin nao kalo na Yesus. 15Yesus batanya ka ia, "Mbini na, ngapeh kau nangis? Sapehkah nang kau ngago?" Ka'ena ngira Ia na tukang njaga taman, Maria bakata ka Ia,'Tuan, kalo Tuan udah mindah kan Ya, bere tau lah ka aku ka mane Tuan udah naroh-Ya, aku pasti nagkam-Ya."16Yesus bakata ka ia, "Maria."Maria pun lalu ngolek wan bakata ka-Ia dalap bahasa Ibrani,"Rabuni", nang arti ya"Guru". 17Yesus njawab ka ia, "Usahlah kau nak megak Aku ka'ena Aku gik angin ampus ka Bapa. Tapi, ampuslah ka sabanyadi-sabanyadi-Ku lalu padah ka mpu'ya,'Aku nak ampus ka Bapa-Ku wan Bapa-Kau, ka Allah-Ku wan Allah kau ugak."' 18Maria Magdalena ampus mere tau ka murid-murid,"Aku udah nele Tuhan," wan maba Yesus lah nang udah madah hal-hal na ka ia.19Pas wa'tu ari na udah malam, ya na ari petama dalap minggu na, lalu pintu-pintu tampat kobo murid ntuk ngumpul na tetutup ka'ena mpu'ya gali ka orak-orak Yahudi, Yesus atak lalu dadek ka tangah-tangah mpu'ya sarta bakata,"Damai sejahtera bagi kau!" 20Udah madah na, Yesus nonjok langan wan lambong Ya ka yuk mpu'ya. Kobo murid sangat sukacita pas mpu'ya nele Tuhan.21Udah na, Yesus bakata ka mpu'ya agik, "Damai sejahtera ntuk kau. Sama bage Bapa udah ngutus Aku, bagena ugak ntu Aku ngutus kau." 22Satalah Ia madah bagena, Yesus ngabos ka mpu'ya wan bakata,"Tarimalah Roh Kudus! 23Kalo kau mao ngampun dosa orak, maka doa orak na liampuni. Kalo ada orak nang dosa-dosa ya angin kau ampuni, maka dosa mpu'ya angin liampuni."24Tomas, salah seorak dari ke-12 murid, nang lisabun Didimus, angin ada sama-sama yuk mpu'ya pas Yesus atak. 25Maka ya, murid-murid nang lain mere tau ia,"Wa'kitu udah nele Tuhan." Tapi, Tomas bakata ka mpu'ya,"Kecuali aku nele bakas paku ka langan-Ya wan nama kokon ku ka dalap bakas paku na, sarta nama langanku kadalap lambong-Ya, aku angin nak pecaya."26Delapan ari udah na, murid-murid atak agik ngumpul ka rumah na, wan Tomas ada yuk mpu'ya ugak. Walo pun pintu-pintu na tetutup, Yesus atak wan dadek ka tangah-tangah mpu'ya, sarta bakata,"Damai sejahtera ntuk kau!" 27Udah na, Ia bakata ka Tomas, wan nele langan-Ku; lalu ngolor langan kau ka kia wan naroh ka lambong-Ku. Usah angin pecaya, tapi pecaya lah!"28Tomas njawab Yesus,"Ya, Tuhanku wan Allahku!" 29Yesus bakata ka ia, "Apehkah kau ntu pecaya ka'ena kau udah nele Aku? Liberkatilah mpu'ya nang angin nele, tapi pecaya."30Masih banyak tande ajaib nang lain nang udah li gawe Yesus ka dapan murid-murid-Ya, nang angin tetulis ka dalap kitab ntu. 31Tapi, samua nang li nulis ntu supaya kau pecaya kalo Yesus na Kristus, Anak Allah, wan supaya lewat kau pecaya na, kau punya idup ka dalap Ia.
Chapter 21

1Udah na, Yesus mpuah diri Ia agik ka murid-murid-Ya ka samak danau Tiberias. Ia mpuah diri-Ya ngan cara bage ntu: 2Simon Petrus, Tomas nang lisabun Didimus, Natanael dari kana ka Galilea, anak-anak Zebedeus, wan 2 murid nang lain gik ngumpul. 3Simon Petrus bakata ka mpu'ya,"Aku nak ampus nangkak ikat." Mpu'ya nak ampus ugan wan kau." Mpu'ya samua ampus kaluar wan naek ka perau, tapi malam na, mpu'ya angin nagkap apeh-apeh.4pas wa'tu nak diri ari, Yesus dadek ka pantai, tapi murid-murid angin nao kalo Ia na Yesus. 5Ia bakata ka mpu'ya, "Anak-anak, apehkah kau ada ikat?" mpu'ya njawab, "Angin." 6Ia bekata ka mpu'ya, "Buak lah jala kau na ka sabalah kanan perau, kau pasti ada namu ya. "Maka ya, mpu'ya muak jala na, tapi angin bisa narik jala na ka dalap perau ka'ena banyak ikat.7Oleh sabab na, murid nang Yesus kasihi bakata ka Petrus, "Na Tuhan!" Pas Simon Petrus nangar kalo na Tuhan, ia make baju ya na soal ya ia ngelapas naju ya wa'tu begawe, lalu terajut ka dalap dano na. 8Murid-murid nang lain atak ngan perau wan narik jala nang panuh ngan ikat. Sabab, mpu'ya angin jauh dari daran, jarak ya kira-kira 200 hasta. 9Pas mpu'ya sampe ka daran na, mpu'ya nele bara api ngan ikat nang udah ada ka atas ya wan ada roti ugak.10Yesus bakata, "Babalah ngago berape eko ikat nang baru kau ngulis na." 11Simon Petrus naek ka perau wan narik jala ya nang panuh ikat aya-aya na ka daran, jumlah ya 153 eko. walaupun ikat na banyak, jala ya angin rusak.12Yesus bakata ka mpu'ya, "Ayok diri makat." tapi angin seko pun nang berani nak batanya ka Yesus, "Sapehkah Kau na?" soalnya mpu'ya tau kalo Ia na Tuhan. 13Yesus atak lalu nangkam roti na sarta mere ka mpu'ya. Bagena ugak limuat ya ngan ikat na. 14Ntulah ketiga kali ya Yesus mpuah diri Ya ka murid-Ya udah Ia bangkit dari ntara orak mati.15Udah na mpu'ya udah salesai makat, Yesus bakata ka Simon Petrus, "apehkah kau mengasihi Aku labih dari samua ntu?" Petrus njawab,"Banar Tuhan, Kau tau kalo aku mengasihi Kau." Udah na, Yesus bakata ka ia, "Gembalakanlah domba-domba-Ku!" 16Yesus bakata agik ntuk ke dua kali ya ka Simon,"Simon, anak Yohanes, apehkah kau mengasihi aku?" Petrus njawab, "Banar Tuhan, Kau tau kalo aku mengasihi Kau." Yesus bakata ka ia, "Gembalakanlah domba-domba-Ku!"17Yesus bakata ka ia ntuk ka tiga kaliya, "Simon, anak Yohanes, apehkaha kau mengasihi Aku?" Hati Petrus lalu sedih nangar petanya Yesus nang ke tiga kaliya na, "Apehkah kau mengasihi Aku?" Lalu, Petrus bakata ka Ia, "Tuhan, Kau nao segala ya. Kau tau kalo mengasihi Kau!" Yesus bakata ka ia, "Gembalakanlah domba-domba-Ku! 18Aku madah nang sabanarya ka kau, wa'tu kau masih muda, kau sorak nang ngaban pingak kau wan bajalat ka mane kau mao; tapi ntu kau udah tua, kau na nyolor langan kau wan orak lain nang ngaban pingak kau, wan maba kau ka tampat nang angin kau mao."19Yesus madah hal na biar nyuruh nele ngan kematian bage apehkah Petrus nak muliakan Allah. lalu satalah madah hal na, Ia bakata ka Petrus, "Nunalah Aku!"20Petrus ngolek wan nele murid nang banar likasihi Yesus na gik nuna mpu'ya. Ia na murid nang duduk samak dada Yesus pas wa'tu perjamuan malam wan batanya, "Tuhan, siapehkah orak nang nak behianat Kau na?" 21Pas nele ia, Petrus batanya ka Yesus, "Tuhan, bagemane ngan ia?"22Yesus njawab, "Umpamaya Aku mao ia tatap idup sampe Aku atak agik, apeh urusan kau? kau, nunalah Aku!" 23Maka ya, pekata Yesus na tesebar ka ntara yuk sabanyadi-sabanyadi na kalo murid na angin nakl mati, padahal Yesus angin madah ka ia kalo ia angin mati, kecuali hanya bakata, "Umpamaya Aku mao ia tatap idup sampe Aku atak agik, apeh urusan kau?"24Ialah murid nang basaksi soal samuaya ntu, wan udah nulis samuaya ntu, diri tau kalo kesaksianya na banar. 25Masih ada banyak hal lain agik ang udah Yesus gawe, nang kalo linulis sote-sote, aku rasa saluruh dunia ntu pun angin nak cukum ntuk samua kitab nang arus linulis na.

Acts

Chapter 1

1Dalap buku nang aku tulis ntu tadi, Teofilus, tentang barabis nang Yesus mulai muat ngan ngajarkan, 2sampe ka ari wa'tu Ia li ngangkat, satelah Ia mere parintah dari Roh Kudus, ka rasul-rasul nang udah li Ia milih. 3Ka mpu'ya Ia uga mpuah kalo Ia sorak idup satelah manderita, ngan banya'k bukti sambel mpuah diri ka mpu'ya salama mpat puluh ari sambel madah tentang kerajaan Allah.4Samantara basama-sama ngan mpu'ya, Ia mere parintah ka mpu'ya ngin ngalupa Yerusalem,tapi nunggu kanji Bapa,nang Ia madah"kau nang nangar dari Aku", 5kaena Yohanes mbaptis ngan ae,tapi kau li mbaptis ngan Roh Kudus,ngin lama dari saat ntu nyan.6Wa'tu mpu'ya bakumpul basama-sama, mpu'ya batanya ka Ia, lalu Ia nyaut mpu'ya "Tuhan, apekah ntu wa'tu ya Kau na mbai kerajaan ntu'k israel? 7Ia nyaut mpu'ya, "ukat urusan wa'ksana na nao mila atak wa'tu ya masa nang udah li nentu leh Bapa dalap kuasa Ia. 8Tapi kau pasti narima kuasa, wa'tu Roh Kudus atak ka wa'ksana, wan wa'ksana pasti jadi saksi-saksi Ia ka Yerusalem ka seluruh Yudea yu'k Samaria, bahakan sampe ka dunia nang paling ujuk.9Satelah Ia madah hal-hal na tadi, sambel mpu'ya ngeringkit, Ia tarangkat ngan awan sampe mpu'ya payah gi nele Ia. 10wa'tu mpu'ya masih nkadah ka maramang, tatele ada dua iko orak nang laki make baju putih dadek ka sama'k mpu'ya, 11sambel madah 'hei, wa'ksana orak-orak Galilea, ngapeh wa'ksana dadek sambel nkadah ka maramang? Yesus udah tarangkat dari wa'ksana ka surga, tapi nana Ia pasti atak agi ngan cara nang sama mage wa'ksana nele Ia nae ka surga.12Satelah na mpu'ya bale ka Yerusalem dari bukit Zaitun nang sama'k ngan Yerusalem kira-kira sa ari sabat bajalat, 13wa'tu na mpu'ya tama, lalu nae ka katas, tampat mpu'ya diap. Petrus, Yohanes, Yakobus, Andreas, Filipus, Tomas, Bartolomeus, Matius, Yakobus ana'k Alfeus, Simon orak Zelot ngan Yudas ana'k Yakobus. 14Mpu'ya babaris kajah sa ati badoa basama-sama ngan rombong mpu'ya nang bini mage Maria, indo Yesus ngan kobo kamanyawa Ia.15 Wa'tu ari na, Petrus dadek ka ntara kobo page nang saiman (manyak orak na kira-kira saratus dua puluh), lalu ia ngomong, 16kobo page nang ada ka kitu, Kitab Suci ntu arus li ngenapi, tentang apeh nang udah li madah Roh Kudus ndulu dari mulut Daut tentang Yudas nang njadi pamimpin ntu'k nangkap Yesus.17Kaena, ia uga li ngitung ka ntara diri nang udah ngulih jatah dalap pelayanan ntu. 18Kini ntu orak na mali sabalah tanah make duit nang ukat asel ia ngago, maka'ya rabah sampai ulu ia ka tanah, ngan isi nang ada ka dalap parut ia kaluar kaena pacah. 19Samua orak nang diap ka Yerusalem ada barabis nao apeh nang udah tajadi sampe tanah nak mpu'ya mere nama Hakal-Dama nang barati "Tanah Darah".20Sabab ada ta tulis dalap kitab Mazmur 'ka'atiya tampat iya diap njadi sunyi, sampe ngin siko orak pun nang diap ka tampat na agi. Lalu ka'atiya orak lain nang agi migak tanggong jawab ia".21Oleh kaena na lah siko orak dari mpu'ya nang wa'tu na sama-sama ngan diri salama Tuhan Yesus ada ato pun angin ka ntara diri, 22mulai dari baptisan Yohanes sampe ka ari Tuhan li ngangkat dari diri, siko dari mpu'ya arus njadi saksi kebangkitan Ia nang basama ngan diri. 23Udah na mpu'ya ngaju dua iko nama mage Yusuf nang biasa li manggel Barsabas ato pun li manggel Yustus, ngan nang siko agi Matias.24Lalu mpu'ya badoa "Kau, Tuhan nang nao ati samua orak, Tojo'k lah ka wa'kitu nang mao Kau milih ntara kadua mpu'ya ntu, 25Sapeh kira-kira nang patut narima pagawe pelayanan wan nang njabat njadi rasul ntu'k nganti Yudas nang udah nyimpang ampus ka jalat nang ia mao sorak. 26Satalah na mpu'ya ngundi nang pas kana ka Matias. Pas mbole wa'tu na uga ia taritong ka dalap kasabalas rasul.

Chapter 2

1Pas wa'tu ari pentakosta, mpu'ya barabis ada ka tampat nang sama. 2 Tiba tiba ta dangar dari maramang, bunyi mage gabos nyaru nang kancang sampe bunyi na manuh rumah tampat mpu'ya duduk 3lalu, tatele ka mpu'ya lidah-lidah mage nyala api nang batabur sambel nongkok ka atas masing-masing mpu'ya. 4 Makanya mpu'ya barabis panuh duan Roh Kudus, satelah na mpu'ya mulai ngomong ka dalap manyak baasa mage li Roh-kudus mere ntu'k mpu'ya padah.5Wa'tu na orak-orak Yahudi nang diap ka Yerusalem, mpu'ya adalah orak nang taat ka agama dari sagala bangsa nang ada ka dunia. 6Wa'tu bunyi na ta dangar, sakalompok orak manyak ngomong makai baasa mpu'ya sorak. 7Mpu'ya tabangah sambel heran, lalu madah" Ukatkah mpu'ya barabis nang ge ngomong na kobo orak galilea?8Lalu macam mene diri bisa ngarati ka baasa asal diri, tentang apeh nang mpu'ya madah. 9Kobo orak Partia, Media, Elam, penduduk Mesopotamia, Yudea wan Kapadokia, Pontus wan Asia 10Frigia, Pafilia, Mesir, wan daerah- daerah Libia samak Kirene dengan nang atak dari Roma, bai orak-orak Yahudi ato pun rombong nang proselit. 11Orak-orak Kreta ngan Arab. Diri dangar mpu'ya ngomong ngan baasa diri tentang pabuat-pabuat Allah nang m'bada aya.12Mpu'ya barabis tabangah ngan bingung sambel ngomong ka page'a " apeh bah arti na?". 13Tapi orak lain malah n'tawa sambel ngomong," mpu'ya na bah mabuk li angur nang baru.14Tapi Petrus dadek ngan ka sabalas rasul lalu ngangkat suara ia sambel madah ka mpu'ya "hei orak-orak Yahudi ngan samua nang diap ka Yerusalem, biarlah wa'ksana nele bahkan nao apeh nang ku madah. 15Kobo orak ntu bah angin mabuk mage nang wa'ksana kira.16Tapi ntu lah nang li nabi Yoel madah. 17Pada ari-ari nang tarakhir ntu pasti tajadi. Allah bafirman: Aku pasti ncurah Roh-Ku ka atas samua kaleno, anak-anak nang laki ngan anak-anak nang bini wa'ksana pasti banubuat, bahkan anak-anak nang muda pasti batele, orak nang dah tua pasti manyak mimpi.18Bahkan, ka atas hamba-hamba-Ku nang laki ngan hamba-hamba-Ku nang bini, pas ari ntu Aku pasti ncurah Roh-Ku, sahingga mpuya banubuat. 19Satelah na, Aku na'k nyuruh tatele kobo mujizat nang ka atas maramang, lalu kobo tanda nang ajaib ka bumi, nang ka bawah, darah ngan api, sampe ka kabut asap.20Mata Ari di ngubah n'jadi patak wan bulan't jadi darah. sabelum ari Tuhan nang aya na mole atak. 21Pasti nana n'jadi satiap orak nang m'pue nama Tuhan nang pasti li nyalamatkan.22Hei orak Israel, dangar kata ntu, Yesus orak Nazaret, orak nang li nyatakan ka antara kau, kaena Allah ngan hal-hal nang ajaib, mukjizat-mukjizat ngan tanda-tanda nang udah Allah nojo'k ka ntara wa'ksana ngelalui ia mage nang wa'ksana nao surak. 23Yesus ntu nang li nyarah sasuai ngan rencana nang udah li nentu wan pengetahuan Allah ndulu kaIa, wa'ksana mbunuh lalu nyalib Ia make langan kobo orak nang mbada ja'at. 24Tapi Allah mbangkit sambel ngalapaskan Ia dari pandaritaan maut kaena ngin mungkin Ia li nguasai oleh nang mati.25Makanya Daud udah ngomong tentang Yesus," ia madah aku nele Tuhan salalu ada ka kadap ku", kaena Ia da ka sabalah kanan ku nang muat aku ngin bagoleng. 26Kaena na lah ati ku sanang ngan lidah ku ba nyanyi-nyanyi. Tubuhku uga bah diap dalap pangharapan,27Kaena kau angin na'k mbiarkan jiwa ku ka dalap dunia orak mati, ato mbiarkan tubuh orak kudus-Mu nele nang binasa. 28Kau udah mere ka aku jalat nang idup. Kau uga nang muat aku panuh sukacita ngan mua Kau.'29Kobo page ntua, aku bisa ngomong ka wa'ksana ngan mbada yakin tentang apa'k diri ndulu, na lah Daud. Kalo ia na mati lalu li ngubur, ngan kubur ia na bah masih ada ngan diri sampe ari ntu. 30Jadi, ia lh sa orak nabi nang nao kalo Allah na bajanji ngan ba sumpah ka ia ntuk ndudu'k sote dari ka turunan Daud ka atas tahta ia. 31Kaena na, Daud nang nele hal ntu tadi ngomong tentang Kristus bangkit mage ntu:' Ia angin nak ditaroh ka dunia orak mati, bahkan angin sampe tubuh ia nele kebinasaan.32Yesus na lah nang Allah mbangkit ngan wakitu lah nang nyaksi hal na. 33Oleh kaena na satelah li ninggi oleh langan kanan Allah sambel narima janji dari Bapa tentang Roh kudus ia udah ncurahkan, bai apeh nang udah wa'ksana nele maupun dangar.34Sebab Daud angin nae'k ka surga, tapi ia sorak ngomong: "Tuhan bakata ka Tuanku, dudu'k lah ka sabalah kanan-Ku, 35sampe Aku mbuat kobo musuh-Mu njadi panyinyak Kau. 36Oleh kaena na, biar barabis orak Israel nao ngan pasti kalo Allah lah njadikan Ia Tuhan ngan Kristus, ntulah Yesus nang udah wa'ksana salib.3837Wa'tu mpuya nangar hl na, ati mpuya tarasa li ngajo'k, lalu ngomong ka Petrus yu'k rombong rasul nang lain "wa'ksana, apeh nang arus wakitu muat ntu?".38Dah na, Petrus madah ka mpuya "batobat ngan baptislah diri wa'ksana dalap nama Kristus Yesus ntu'k ndapat ampun atas dosa-dosa wa'ksana narima karunia Roh kudus, 39sebab janji ntu ntu'k wa'ksana yuk anak-anak wa'ksana, bahkan ntuk kobo orak nang gi'k angin ada, seberapeh manyak nang Allah diri mao saru.40Satelah na Petrus manyak nyampai kesaksian ngan sungguh-sungguh ia ngampak ka mpu'ya " slamatkan lah diri wa'ksana dari katurunan nang bengko'k. 41Kobo orak nang narima apeh nang Petrus madah li mbaptis, sampe pada ari na mpu'ya li nambah kira-kira tiga ribu jiwa. 42Mpu'ya na rajit dalap apeh nang rasul-rasul na ngajar wa'tu bakompol, basekutu, mapa'k kue roti basama sambel badoa.43Lalu mpu'ya ngarasa gali atas satiap jiwa, wan manyak agik hal nang ajaib yu'k tanda-tanda nang udah li muat oleh rombong rasul . 44 Kobo mpu'ya nang pacaya na bakumpul basama-sama, bahkan mpu barang pun basama-sama uga. 45lalu mpu'ya njual harta masing-masing bagi nang ada naroh. lalu li mbagi ka samua orak, sasuai nang li maralu.46Satiap ari, mpu'ya bakumpul ngan nyatu ati basama ka Bait Allah sambel mapak kue roti nang ada ka sana. Mpu'ya narima apeh nang li mapak ngan sanang ati, 47sambel nyanyi muji Allah, sampe mpu'ya manyak orak lain suka. Satiap ari Tuhan nambah jumlah mpu'ya nang li Tuhan nyalamat.

Chapter 3

11 Wa'tu ari na Petrus ngan Yohanes ampus ka Bait Allah, wa'tu pas jam -badoa, pas wa'tu na jam tiga nurut ari. 2Lalu, ada saorak n'laki nang mangkok dari dalap parut indo ia li nandu. Setiap ari mpuya na'roh ia ka pintu gerbang Bait Allah nang li mere nama pintu "Gerbang Indah" n'tuk minta sumbangan dari orak-orak nang mao ka Bait Allah. 3Wa'tu ia nele Petrus ngan Yohanes na'k tama ka Bait Allah Ia minta sumbang.4Lalu, Petrus ngan Yohanes, ngeringkit ia sambil ngomong 'tele wakitu''. 5 Orak mangkok na langsong ngadap Petrus ngan Yohanes, sambel ngarap narima barang dari mpu'ya. 6 Tapi Petrus madah, "aku ngin m'pu perak ngan amas, tapi apeh nang ada ka aku pasti ku bere ka kau. Dalap nama Kristus Yesus orak Nasaret na, lumpat lalu bajalatlah kau!"7Lalu, Petrus migak langan kanan orak na sambel mbantu Ia dedek. Wa'tu na ugalah, batis ngan urat langan ia njaji kuat . 8Ia lumpat, ngan mule bajalat, lalu tama ka Bait Allah yu'k Petrus ngan Yohanes. Ia lumpat, bajalat lalu muji Allah.9Saluruh urak nele ia bajalat ngan muji Allah, 10Orak kanal ka ia na nang biasa dudu'k ka Gerbang Indah Bait Allah ntu'k minta sumbangan. M'pu'ya panuhkan rasa heran, sampe takajut ngan ape nang tejadi ka ia.11Wa'tu orak na bapigak ka Petrus ngan Yohanes, samua orak kalamba noto mpu'ya ka sote rumah nang biasa li nama Serambi Salomo sambel tabangah. 12 Satelah na Petrus nele, lalu ngomong ka orak nang banyak na, ''hei orak-orak Israel, ngapeh waksana heran ka hal ntu, ato ngape waksana sampe ngeringkit wakitu magesana, seolah-olah ngan kuasa ato kesalehan wakitu sorak nang mbuat orak ntu bejalat?13Allah Abraham, Allah Ishak, Allah Yakub, ngan Allah ntua bare diri udah ninggi hamba-Nya, Yesus nang li wa'ksana nyarah ngan nolak ka kadap Pilatus wa'tu ia udah na'k mbebas Yesus. 14 Cuma wa'ksana ja nang nolak Yang Kudus ngan nang Benar, lalu wa'ksana malah minta seorak pembunuh nang li ngalapas.15Waksana na mbunuh nang mere hidup, nang udah li Allah mbangkit dari antara orak mati. Wakitu nyan nang nyaksi. 16Atas dasar dalap nama Yesus, nang mere kuat ka kobo nglaki nang wa'ksana nele ngan kanal na, iman nang atak, dari Ia lah nang mere kesambuhan sampurna ka kobo nglaki nang ada ka kadap waksana na.17Ntu, kobo duan njadiku, aku ada nao kalo wa'ksana babuat nang angin wa'ksana mao mage apeh nang li ngelaku oleh kobo pemimpin wa'ksana. 18Tapi, nang Allah madah ntu tadi dari mulut kobo nabi, kalo Kristus pasti manderita, mage nang dah li Ia ngalakukan.19Kaena na, batobatlah sambel babalek supaya kobo dosa wa'ksana na li ngapus. 20 sehingga wa'tu atak ari nang mbada patak dari kehadiran Tuhan nana Ia ngutus Kristus nang udah li mere ka wa'ksana, na lah Yesus.21Nang arus surga terima sampe ka waktu pemulihan sagala sesuatu mage nang udah Allah madah ka rombong nabi Ia nang kudus dari ndulu'ya. 22 Musa ngomong, Tuhan Allah wa'ksana pasti mbangkit ntu'k wa'ksana sorak, wa'ksana arus dangar ape nang Ia ngomong ka wa'ksana. 23Nana pasti tajadi, kalo satiap jiwa nang angin nangar nabi na' pasti li muang dari ntara bangsa.'24Kobo, nabi nang udah ngomong, mbole dari Samuel dengan mpu'ya nang udah Ia uga ncrita ari-ari ntu. 25 Wa'ksana lah katurunan dari kobo nabi nang dari perjanjian udah li Allah muat ngan ape'k wa'ksana sambel ngomong ka Abraham,' ngalalu banih kau lah, barabis katurunan ka dunia ntu li mere berkat.' 26Wa'tu Allah udah mbangkitkan hamba-Nya, dengan ngirim Ia ka wa'ksana, lebih dulu Ia mere berkat ka wa'ksana, dengan mbuatbsatiap ka ntara wa'ksana na babale'k dari nang ja'at.

Chapter 4

1wa'tu Petrus wan Yohanes ngomong ka orak banya, atak lah ka mpu'ya rombong imam, katua nang njaga Bait Allah, wan orak-orak saduki,2ngan rasa manas kaena mpu'ya ngajar orak banyak ngan mere tahu kalo ka dalap Yesus ada kabangkitan dari ntara orak matek.3lalu, mpu'ya nangkap Petrus wan Yohanes lalu nama mpu'ya ka dalap panjara sampe siak kaena wa'tu na ari udah malam. 4tapi, manyak dari mpu'ya nang udah nangar omongan rombong rasul njadi pucaya, ngan jumlah nlaki ka ntara mpu'ya njadi kira-kira lima ribu orak.pas nalap ya, kobo 5pamimpin, kobo ntua mpu'ya bakumpul basama ka Yerusalem,6basama ngan imam Besar Hanas, ngan Kayafas, Yohanes, Aleksander ngan barabis orak dari kaluarga imam besar. 7wa'tu mpu'ya naroh Petrus ngan Yohanes ka tangah-tangah mpu'ya batanya, "ngan kuasa ape ato ngan nama sape waksana ngalaku hal ntu?"8lalu, satalah na Petrus, li manuh ngan Roh Kudus, lalu ngomong ka mpu'ya, "rombong pamimpin bangsa ngan kobo ntua, 9sebab kalo wakitu mariksa ari ntu kaena wakitu ngalaku nang baik mage nang telah wakitu muat ka idup orak nang lamah ntu, ngan cara apeh orak ngia li nyambuh?10ka'atilah hal ntu wa'sana ngan barabis orak israel nao kalo oleh nama Kristus Yesus, orak Nazaret , nang waksana nyalib, nang li Allah mbangkit dari ntara orak matek , orak ngia dadek ka hadap waksana dalap kaadaan nang bai'k11Yesus ntu lah : 'batu nang li tolak kao, tukang-tukang bangunan, nang talah njadi batu panjuru.' 12gan, angin ada kasalamatan ka dalap siape pun nang lain kaena angin ada nama lain ka bawah ramang di mere ka ntara keleno nang li nama ka kao namu salamat."13wa'tu mpu'ya nele Petrus gan Yohanes nang barani gan ngarati jukut mpu'ya adalah orak-orak angin terpelajar gan awam, mpu'ya njadi heran gan mule menganal bahwa kadua ya paranah basama-sama gan Yesus. 14gan, satalah nele orak nang talah kana sambuh na badiri ka samping Petrus gan Yohanes, mpu'ya angin bisa mbantah ya.18tapi, wa'tu mpu'ya marintah Petrus gan Yohanes untuk napuk sanhedrin, mpu'ya bapakat sote gan nang lain. 16nang ngomong, "ape nang harus diri muat tahadap ka dua orak ngia? sabab, ada tande ajaib nang luar biasa talah tajadi lalu mpu'ya wan nyata bagi sababis orak nang diap ka Yerusalem, gan diri angin bisa nyangkal ya. 17tapi, supaya hal ngia angin makin tasabar ka ntara orak-orak, yok diri ngancam mpu'ya supaya mpu'ya angin ngomong ka sape-sape pun ka dalap nama ntu."18 lalu, mpu'ya nyuruh Petrus gan Yohanes , lu merintah mpu'ya badua ngin ngomong wan ngajar ape pun ka dalap nama Yesus.19tapi, Petrus gan Yohanes njawab wan madah ka mpu'ya "putuslah, mane nang banar Allah nele, tuk ngenagar kao labih dari Allah?20 sabab, orak kitu angin bisa ngomong hal-hal nang talah mpu'ya nele wan nangar".21maka, wa'tu mpu'ya ngancam Petrus wan Yohanes, mpu'ya mbiar rasul-rasul na dari, maka na angin namu cara tuk ngukum mpu'ya badua kaena banya orak nang muji Allah atas ape nang tajadi. 22sabab orak nang ya tanda kasambuhan na talah dinyata, udah beromor labih dari ampat puluh tahun.23wa'tu udah di mbebas, Petrus wan Yohanes ampus tuk kawan-kawan ya sorak wan carita jukut nang di madah oleh pamimpin umat wan ntua-ntua ka mpu'ya. 24 waktu rombong kawan-kawan ya nangar, mpu'ya ngangkat suara mpu'ya ka Allah gan sote arti wan ya madah, "ya Tuhan, kao nang udah ngawe ramang, bumi, laut, wan sebabis isi nang ka dunia ntu,25 nang madah ngelalui Roh Kudus, ngelalui mulut hamba kao, daud, apek puyak diri: ngape bangsa-bangsa lain bila wan orak-orak nele ngan sia-sia?26Raja-raja dunia basiap-siap, wan rombong nang nguasa bakumpul basama, ngelawan Tuhan wan ngelawan nang di ngobati,'27sebab, sabanarnya ka kota ngia talah bakumpul barombong tuk ngelawan Yesus, hamba kao nang suci, nang kao ngobat, baik Herodes wan Pontius Pilatus, barombong gan bangsa-bangsa lain, wan orak-orak Israel, 28tuk ngawe jukut na nang dari langan kao wan rancana kao udah li nantukan sabalum ya tajadi.29wan kini ntu, Tuhan, nele ancaman-ancaman mpu'ya wan karunia hamba-hamba kao tuk mere tau firman ya ngan barani, 30samantara ya nyolor langan ya tuk nyambuh wan ada tande-tande li kajaiban nang tajadi oleh hamba-hamba kao nang suci, Yesus." 31laka mpu'ya badoa, tiba banguncaklah tampat mpu'ya ngumpul barombong wan mpu'ya sebabis li manuh gan Roh Kudus, serta mere tahu firman Allah ngan barani.32wan, bakumpul mpu'ya nang pacaya basote hati wan jiwa. angin ada sorak pun nang ngomong bahwa barak ya na lah milik ya sorak, tapi sagala jukut na lah milik mpu'ya basama. 33lalu, ngan kuasa nang aya rombong rasul mbere kabanaran mpu'ya tentang kebangkitan Tuhan Yesus wan anugerah ngan aya ada atas mpu'ya babis.34Angin ada sorak pun nang kakurangan ka ntara mpu'ya kaena babis orak nang mpu uma ato rumah, njual, wan maba hasil jual ya, 35lalu naroh ya ka batis rombong rasul, wan li magi-magi kan ka masing-masing orak sasuai ngan kaparaluan ya.36Bagesana uga Yusuf, orak lewi, 37ngejual uma nang li ngumpu ya wan maba duit ya, lalu ngelatak ya ka batis rombong rasul.
Chapter 5

1Tapi, ada ngelaki banama Ananias wan Safira, bini ya, nyual harta kekayaan ayok ya. 2setau bini ia, Ananias naroh satangah asel nang iya nyual ntuk iya sorak, lalu hanya maba nang satangah. lalu, ngelatak nang iya maba na ka kadap batis rombong yok asul na.3lalu, Petrus bakata, "Ananias, ngape iblis ngisi ati ka'u lalu ka'u pun beboong ka Roh Kudus wan nahan satangah asel nyual tanah na? 4waktu ga' ngin dinyual, nginkah tanah na tatap punya ka'u? lalu, udah nyual ya, nginkah tanah na ada ka dalap kendali ka'u? ngape ka'u lalu mikir hal ntu ka dalap ati ka'u? ka'u ngin beboong ka manusia, tapi ka Allah. 5lalu, waktu nangar kata-kata na, Annias labuh wan ngabis singan ia nang trakhir. laka na, saua orak asa gali nangar hal na. 6beberape orak muda atak, mbungkus ia wan kain kafan, mbondong ia ka luar, lalu ngubur ia.7lalu, kira-kira dalap waktu tiga jam,bini Ananias datak, tapi ia ngin nao ape nang udah tajadi. 8lalu, Petrus ngomong ka' ia, " padah ka aku, apekah ka'u nyual tanah na ngan harga seaya' ntu?' lalu, Safira madah, "aog, seaya na."9laka na, Petrus ngomong ka ia, "ngape ka'u wan laki ka'u bapakat ntuk nguji Roh Tuhan? tele, jajak-jajak batis orak nang ngubur laki ka'u masih ada ka kadap pintu wan mpuya uga mao mbondong ka'u ka luar." 10tiba-tiba, Safira labuh ka kadap batis Petrus wan ngabis singan ia nang trakhir. Waktu orak-orak muda tamak, mpuya Safira udah mati. lalu mpuya mbondong ia ka luar wan ngubur iaka samak laki ia. 11lalu, samua orak asa gali nangar hal ntu.12man'yak tande ajaib wan mukjizat nang tajadi ka ntara orak man'yak lewat langan yok rasul wan mpuya babis sa'ati ada ka teras Salomo. 13ngin ada dari mpuya nang barani ntuk gabong wan mpuya, tapi orak-orak asa miji mpuya.14lalu makin manyak agi jumelah orak nang pecaya ka dalap Tuhan, sebagian aya, ngelaki wan mbini. 15kaena itu, mpuya pun mbondong orak-orak sakit ka jalat-jalat wan ngurik mpuya ka atas tandu wan lemek ruman biar waktu Petrus atak, setidaknya bayangan Petrus bisa kana beberape dari mpuya. 16ada uga orak-orak dari kota-kota ka sekelilik Yerusalem atak sama-sama, maba orak-orak nang sakit wan mpuya nang di nama roh ja'at. mpuya pun sambuh.17tapi, kobo imam-imam besar kajah lumpat wan rombong nang nuna ia, mpuya na urak saduki lalu mpuya panuh ngan iri ati. 18mpuya pun nangkap kobo rasul na lalu namak mpuya ka dalap panjara.19tapi, waktu malam ari, malekat Tuhan muka pintu-pintu penjara, nuntun mpuya kaluar lalu bakata, 20ampuslah, dadek lalu critalah ka orak-orak nang ka bait Allah tentang idup ngia. 21lalu, waktu mpuya udah nangar,waktu alap ari, mpuya tama ka dalap Bait Allah wan mbole ngajar. waktu imam besar wan orak-orak nang nuna mpuya datak, mpuya ng ngumpulkan Sanhedrin wan samua ntua-ntua majelis, lalu nyuruh orak nang ka penjara ntuk maba kobo rasul na ngadap mpuya.22tapi, waktu orak-oraknang li nyuruh na cacah, mpuya ngin namu rasul nang badua na li panjara. lalu, mpuya pulak wan ngelapor, 23mpuya bapadah, "orak kitu namu pintu penjara na takunci wan kobo pengaman nang dadek ka kadap pintu, tapi waktu kami muka pintu na, kami ngin namu siko orak pun ka dalap penjara na.24lalu,waktu kapala penjaga bait Allah wan kobo imam kepala nangar kata-kata na, mpuya asa bingung ngan kobo rasul na lalu batanya-tanya macam mane mungkin hal ntu bisa tejadi. 25lalu, siko orak wan mbere tau mpuya, "tele! orak-orak nang orak sana nama ka dalap penjara gig dadek li Bait Allah ngajar orak manyak."26lalu, kapala penjaga Bait Allah wan kobo pengawal ia ampus maba rasul-rasul na, tapi ngin makai kekarasan kaena mpuya gali orak manyak na nabak wan batu. 27waktu mpuya laka maba Petrus wan Yohanes, mpuya maba ayok ya ngadap ka Sanhedrin. lalu, imam besar batanya ka mpuya, 28kata ya, "orak kitu dah ngusar ka'u ntuk usah agi ngajar atas nama na, tapi Yerusalem dah panuh wan ajaran ka'u, lalu ka'u bemaksud ntuk nanggong darah orak ntu ka orak kitu.29tapi, Petrus wan kobo rasul nyaut, "orak kitu arus labih patuh ka Allah daripada ka manusia. 30Allah ntua bare dirik dah ngelumpat Yesus, nang udah orak sana munuh wan ngantuk Iya ka kayu salib. 31Allah ning'gi Ia li langan kanan-Iya nang jadi pamimpin wan juru salamat ntuk mere' pangampunan ntuk orak Israel wan pangampunan ntuk dosa-dosa. 32orak kitu ntu saksi-saksi dari samua ntu, macam na uga Roh Kudus nang udah Allah mere ka orak-orak nang taat ka Ia."33waktu mpuya nangar hal na, ati mpuya rasa kana kajok lalu bemaksud ntuk munuh kobo rasul na. 34tapi, orak farisi nang banama Gamaliel, guru taurat nang li hormat ba'abis orak, dadek li adap Sanhedrin wan nyuruh supaya kobo rasul na li maba ka luar sabantar.35lalu, ia madah ka mpuya, " Hei orak-orak Israel, tele banar-banar ape nang mao orak sana ngawe ka orak-orak ntu. 36sabab, beberape waktu nang lalu, teudas lumpat, ngako kalo ia orak penting lalu kira-kira ada ampat ratus orak nang bagabong ngan ia. tapi, ia kana bunuh wan pengikut ya tercerai berai. sampai ngin siko pun. 37laka teudas, Yudas tak Galilea pun bangkit, ari-ari ngensus (ngedata), ia narik manyak orak ntuk ngikuti ia. Ia pun di munuh uga wan ba'abis orak nang ngikuti ia tercarai berai.38kaena itu, dalapkasus ntu, aku mere nasehat k ka'u: usah samak-samak orak ngia, biar jak mpuya. sabab, kalo kalo rencana wan perbuatan ntu berasal dari manusia, hal ntu pasti ngin berasel. 39tapi, kalo rencana ntu berasal dari Allah, ka'u ngin mampu ngantikan ya. bahkan, ka'u mungkin ketele gig ngelawan Allah."40mpuya pun nurut wan nasehat Gamaliel. udah na, laka nyaru rasul badua na, mpuya pun mangkong yok ya badua wan ngelarang yok rasul na ntuk ngomong dalap nama Yesus, lalu mpuya badua kana lapas. 41kaena itu, dengan ripo kobo rasul na ampus dari adap Sanhedrin sabab mpuya layak nderita di hina demi nama-Ia. 42lalu, satiap ari, li bait Allah wan tak rumah ka rumah, mpuya ngin kala baranti ngajar wan ncerita injil kalo Yesus na Kristus.
Chapter 6

1Ari na, wa'tu jumlah anak buah ia betamah, tiba-tiba ada nang ngaluh dari orak Helenis kaena janda-janda mpuya nang li nyepele nang ngelayan makat tiap ari.2Maka, dua blas rasul na nyaru babis anak buah wan madah,"Angin banar bagi orak kitu nyepele firman Tuhan demi ngelayan meja. 3 Kaena na, kobo orak sana, pilihlah tujuh orak dari ntara kau nang tebukti baik, panuh ngan Roh Kudus hikmat, nang orak kitu ngangkat ntuk tugas tu. 4Udah na, ayok orak kitu rajit bedoa wan ngelayan firman.5Ati ayok mpuya babis pun kajah ripo. wan mpuya milih Stefanus, orak nang panuh ngan iman wan Roh kudus, ayok Filipus Prokhorus, Nikanor, Timon, Parmenas, wan Nikolaus, orak Proselit dari Antiokhia. 6Ayok mpuya kana baba ka kadap rombong ayok rasul udah bedoa, rombong yok rasul na ngangkat langan ayok mpuya ka tujuh orak na.7Firman Allah ntam tesabar ka anak buah ya ka Yerusalem ntam betamah. Bahkan, rombong nang mimpin umat na jadi taat ke pemimpin umat ntu.8Stepanus, ngerasa panuh brakat wan kuasa, udah ya ngawe jukut nang luar biasa wan tande-tande ajaib ke ntara orak banyak na. 9Tapi, orak dari sinagoge nang kana sabut orak Libertini, baik orak kirene maopun orak aleksandria, wan brape orak dari kilikia wan asia, lumpat kelai wan Stepanus.10Tapi, mpuya ngn mampu mbantah kuasa wan roh nang ada ka Stepanus madah. 11Lu diap-diap ayok mpuya ngasut beberape orak ntu madah, " Orak kitu udah nanggar orak ntu madah ngomong nang ngin baik teradap Musa wan Allah!"12Wan mpuya ndorong orak banyak, ntua-ntua wan orak nang ahli taurat, lalu atak ke Stepanus, nangkap, lalu maba ya kekadap Sanhedrin.13 Mpuya ngadap saksi-saksi nang boong na yok madah "Orak ntu ngin ngkala branti ngomong kata-kata nang ngelawan tampat nang kudus ntu wan hukum taurat. 14Sebab, orak udah nanggar ia ngomong Yesus dari Nazaret nak ngancur tampat tu wan ngubah adat istiadat nang dah liwaris ka Musa ntuk diri. 15Mpuya kajah nele mua Stepanus, babis orak kajah duduk kadalap Sunhedrin nele mua ayok mpuya cam melekat.
Chapter 7

1Satalah na, Imam Besar ngomong" apehkah banar bagena?" 2wan, Stefanus ngomong, kobo "Duanyadi wam apa'k-apa'k, nangar oh aku. Allah nang Mahamulia nampa'k ka ntua bare Abraham, wa'tu Ia masih ka li Mesopotania, wa'tu ia gi'k angin diap ka Haran, 3ngan ngomong ka ia, ampuslah dari tanah kau ngan bili'k-bili'k kau lalu atak lah ka tanah nang akan aku nojo'k ka kau.4Satalah na, Abraham napu'k tanah orak Kasdim wan diap ka Haran, ngan dari sanalah, laka apak ia mate, Allah nyuruh ia pindah ka tanah ntu, tawa'k nang ia diap ntu nyan. 5Tapi, Allah angin mere rata ka ia, bahkan sedamu'k tanah pun angin kana bere, tapi ia janji ntu'k mere ka Abraham ntu'k ia wan turunan laka ia, walau pun Abraham ngin si ana'k.6Tapi, Allah ngomong macam ntu, keturunan ia na njadi orak pendatang ka tanah nang asing wan maba mpu'ya njadi li nguli li nyiksa salama mpat ratus taut. 7Tapi, Aku pasti ngukum bangsa nang nguli mpu'ya ,' Allah madah,' wan, satalah ntu mpu'ya kaluar dari ngaan ntu'k sambayang ka Aku ka tampat ntu. 8Udah na, Allah mere ka Abraham perjanjian sunat, maka'ya Abraham njadi ama Ishak ngan nyunat wa'tu Ishak omor lapan ari, ngan Ishak njadi ama Yakob, wan Yakob, kadua balas ape'k ntua bare.9kaena iri ka Yusuf, apek'k ntua bare diri njual'ya ka Mesir. tapi, Allah njaga Yusuf 10ngan nyelamat'ya diri samua penyakit wan mere'ya anugrah wan bijak ka adap Firaun, raja Mesir, nang muat'ya njadi pamimpin Mesir wan barabis istana'.11pada waktu na, bencana lapar kabalor ka saluruh Mesir wan Kanaan, sampe-sampe muat kobo orak Mesir idup manderita, wan ape'k ntua bare diri nang angin bisa namu makat. 12tapi wa'tu Yakub nangar ada gandum ka Mesir, ia nyuruh ape'k ntua bare diri atak kak ngan ntu'k nang pertama kali'ya. 13wa'tu kunjungan nang ka dua yusuf muat supaya saudara-saudara nao tentang diri'ya , wan keluarga Yusuf njadi jelas ntu'k Firaun.14satalah na, Yusuf ngirim pasat wan ngundang Yakub, ama'ya, wan samua basayadi'ya nang jumlah'ya ada 75 orak. 15udah na, Yakub turut ka Mesir ia mati ka ngan, ia wan ntua bare diri. 16dari ngan, mpu'ya li padah ka Sikhem lalu li ngurik ka kubur nang udah Abraham, mali ngan jumlah duit dari anak-anak Hemor li Sikhem.17tapi, makin sma'k wa'tu perjanjian na, nang udah Allah mato'k ka Abraham, bangsa na betambah balipat-lipat ka Mesir. 18sampe ada raja nang lain lumpat ka saluruh Mesir, nang angin tau tentang Yusuf. 19Raja na ngelamh bangsa diri wan nyiksa ntua bare diri maksa mpu'ya muak kobo m'da nang amuk malahan mpu'ya angin mampu batahan idup.20pada wa'tu na, Musa laher ia mbada baik ka mata Allah. Musa li nungguh ka rumah ama'ya salama tiga bulat. 21wa'tu, ia udah li buak, putri Firaun nangkap'ya wan ngurus'ya mage anak'ya sorak.22maka'ya, musa li didik dalap sagala hikmat orak-orak Mesir wan ia bakuasa dalap nang apeh nang ia ngomong yu'k apeh nang ia muat.23tapi, wa'tu musa pas baromor mpat puluh taut, moncol ka dalap ati'ya ntu'k ampus ka kamanyawa, nang keturunan Israel. 24tapi, wa'tu ia nele salah satu dari mpu'ya li plaku angin baik wan orak orak Mesir, Musa atak mbela orak nang li nyiksa na lalu mbalas munuh orak Mesir na uga. 25Musa ngira kamanyawa'ya kan ngerti kalo Allah mere mpu'ya kaselamatan ngelalu ia, tapi mpu'ya angin ngerti.26pas ari nalap'ya agi, Musa ampus ka orak israel nang gi kelai, ia barusaha ngerara mpu'ya, lalu ia ngomong,' hei, ukatkah orak sana ada hubungan bilik, ngape suka kelai?' 27. tapi, orak nang nyakit bilik'ya na ia nyikir Musa ka samping lalu ia ngomong,' sape nang njadi kau nguasa atas orak kitu?' 28apekah kau mao munuh aku mage kau munuh orak Mesir na wa'tu bari?'29nangar omongan orak na, Musa dari lalu njadi orak pendatang ka tanah Midian. ka ngan, ia njadi ama dari dua orak anak nang ngelaki. 30satalah pas mpat puluh taut, ada malekat mpuah diri'ya ka Musa ka padak gunung Sinai, dalap lidah api li samak duri.31pas musa nele'ya, ia cangang ngan penele ia na, pas ia sama'k ntu'k ngeringkit'ya, lalu atak lah suara Tuhan, 32aku ntu lah Allah ntua bare kau, Allah Abraham, wan Allah Ishak, wan Allah yakub. Musa pun gali ia angin berani ntu'k ngeringkit'ya.33satalah na, Tuhan ngomong ka ia, lapas lah sandal na dari batis kau kaena tawa'k ka mane kau dadek na adalah ka tanah suci. 34aku banar-banar udah nele manderitanya umat-Aku nang ada ka Mesir nang udah nangar mpu'ya ngerintih. wan,AKu udah turut ntu'k ngelamat mpu'ya. ataklah ntu nyan, aku nak ngutus kau ka Mesir.'35Musa, nang udah mpu'ya nolok lalu ngomong, sapekah njadi kan kau na nguasa wan ngakim orak kitu?' ia ngaan orak nang Allah nyuruh ntu'k njadi, maupun njadi nguasai ato njadi tukang nyelamat, lewat langan malekat nang mpuah diri'ya ka nak sama'k-sama'k. 36orak ntu mimpim mpu'ya keluar, sambel nyiapkan mujizat wan tande-tande nang hebat ka tanah mesir, wan li laot merah, wan li padak rumput salama mpat puluh taut. 37Musa ntulah nang ngomong ka bangasa israel, " Allah nang ngelumpat ntu'k kau sorak naba macam aku adri ntara kamanyak kau.38ia ntu lah orak nang ada li ntara jemaat li padak rumput basama malekat nang ngomong ka ia li gonong Sinai, wan basama-sama ntua bare diri, ia udah narima Firman nang idup ntu'k li mere ka diri. 39ntua bare diri inga ntu'k patuh ka musa, tapi nak nyingkir ia wan nak ampus agi ka Mesir dalap ati mpu'ya. 40ngan ngomong ka Harun,' gawelah orak kitu dewa-dewa nang mao bajalat ka dapan orak kitu kaena Musa ntu, nang mimpin orak kitu kaluar dari tanah Mesir, orak kitu ada nao ape nang udah njadi ka ia.41pas wa'tu na, mpu'ya muat se'tatak anak lembu, wan mare'ya nyembah ka berala na, mpu'ya rami-rami ngan pegawe -pegawe langan mpu'ya. 42tapi, Allah male'k dari mpu'ya lalu mbiar mpu'ya nyembah sagala dewa-dewa mage nang li nulis dalap kitab kobo nabi, 'apekah kau maba ka aku binatak nang limunuh ntu'k li mere salama mpat puluh taut ka padak rumput, hei umat israel?43kau maba dango molokh wan binatang raja kau, Refan, patong nang kau ngawe ntu'k nyembah'ya, Aku nak mbuat kau ka sebalah Babel.'44ntua bare diri ada tawak kesaksian ka padak rumput, mage nang Allah nyuruh pas wa'tu ia ngomong ka musa, ntu'k muat'ya suai ngan gambar nang udah ia nele. 45satalah nerima kemah na, ntuan bare diri maba'ya tama basama Yosua, wa'tu ngerabun't tanah mpu'ya dari bangsa-bangsa lain, nang udah Allah nyingkir dari mua ntua bare diri, sampe ka zaman Daud. 46Daud namu kasih karunia ka depan Allah wan minta ntu'k namu tampat diap Allah yakub.47Tapi, Salomo nang mbangun sote rumah ntu'k Ia. 48Tapi, nang Mahatinggi angin diap ka dalap rumah nang li'muat oleh langan kaleno, macam nang li'madah oleh nabi, 49'Maramang na lah jabatan Aku wan bumi na uga tawak batis Aku dadek. Rumah apekah nang akan kau bangun ntu'k-Ku?' Allah berfirman,'Atau, apehkah tawak istirahat-Ku? 50Bukatkah langan-Ku nang muat samua'ya ntu?'51Hei, kau orak-orak nang ingkar, ngan ati wan ka'enga nang angin basunat, kau na suka nantang Roh Kudus, mage nang li'ngelaku ntu barekau! 52Nabi-nabi mane nang angin li'nyiksa ntu bare kau? wan, mpu'ya munuh orak-orak nang gik angin ngumum atak'ya orak nang paling banar, nang kini ntu udah njadi diri kau soraknjadi panjahat. 53kau, nang udah narima Ukum Taurat mage nang udah li'sampe ka kobo malekat, tapi kau angin njaga'ya.54Pas mpu'ya nangar hal-hal ntu, ati mpu'ya rasa li'nusuk wan gamatar gigi'ya ka dapan Stefanus. 55Tapi, Stefanus nang li'panuh wan Roh Kudus natap li maramang wan nele kemulian Allah, wan Yesus dadek ka sabalah kanan Allah. 56Stefanus madah,"Nangar! Aku nele maramang tabuka wan ana'k kaleno dadek ka sabalah kanan Allah."57Tapi, mpu'ya ngampak-ngampak ngan kuat, lalu nutup ka'enga mpu'ya, lalu sapakat ngelawan Stefanus. 58Lalu, mpu'ya nyeret ka luar dari kota lalu mule naba'k'ya ngan batu. Satalah na, kobo saksi mata napu'k jubah mpu'ya ka batis seorak ngalaki nang nama'ya Saulus.59Lalu, mpu'ya tarus kana ancam Stefanus nang gik basaru lalu ngomong "Tuhan Yesus, tarimalah ntu roh-ku. 60Lalu, satalah na ia dudu'k, ia basaru ngan suara karas,"Tuhan, usah nangong dosa ntu ka mpu'ya!" udah ia madah na, ia pun lalu mate.
Chapter 8

1lalu, saulus pun nye tuju nak mbunuh stefanus na. pas ari na terjadi penyiksaan nang aya ka jemaat nang ada ka yerusalem, wan mpu'ya berabis bepisah ka daerah yudea wan samaria, ka cuali rombong ayo rasul. 2ada berape orak nang taat ka agama nang ampus ngubur stefanus wan ngerasa sedeh nang mbada kuat 3tapi, saulus berusaha nyiksa jemaat na wan ampus tama ka dalaap rumah-rumah. ia nyeret nang laki-laki wan nang bini-bini, lalu nama mpu'ya kak dalap penjara.4abis na, mpu'ya nang udah ba pancar n'tadi kelilik sambel n'cerita injil. 5filipus ampus ka kota samaria lalu n'crita tentang kristus.6abis na banyak orak sa'ati nangar ape nang filipus madah, wa'tu mpu'ya nangar wan nele tanda-tanda ajaib nang ia muat.7kaena. roh-roh mahluk halus kaluar dari dalap tubuh orak-orang nang di ngrasuk, sambel ngampak wan suara kuat,wan manyak orak nang lumpuh wan pincang nang di nyambuh. 8kaena ada sukacita nang aya ka kota na ntadi.9
10berabis orak, na mole dari orak nang m'bada amuk sampai orak nang mbada aya, ia madah" orak ntu adalah kuasa Allah nang hebat." 11maka, mpu'ya mere prati, kaena udah berape lama ia muat mpu'ya na tabangah wan ilmu sihir ia.12tapi, setelah orak-orak na pecaya ka filipus nang m'crita injil tentang kerajaan Allah ngan kristus yesus, mpu'ya di baptis, baik nang laki-laki maupun nang bini. 13simon pun pecaya setelah ia di baptis, ia pun selalu samak duan filipus, saat nele banyak mukjizat wan tanda-tanda nang hebat terjadi, ia pun kebangah.14pada watu na, rasul-rasul nang ka yerusalem nangar ada orak-orak samaria udah narima firman Allah, lalu mpu'ya nyuruh petrus wan yohanes ampus ka orak-orak na. 15nang atak wan be'doa ntu'k mpu'ya na agar mpu'ya nerima Roh kudus . 16kaena, Roh kudus gak ngin turut ka atas se'orak pun dari mpu'ya, kaena mpu'ya hanya udah di baptis ka dalap nama Tuhan yesus. 17lalu, petrus wan yohanes ngangkat langan ia ka atas, mpu'ya nerima Roh Kudus.18wa'tu simon nele Roh Kudus n'lalau doa Rasul-rasul nang gik ngangkat langan, simon pun mere duit ka ayo rasul-rasul na, 19ia madah " bere ka aku ugak lah kuasa na, biar barabis orak nang ngankat langan na bisa nerima kuasa Roh kudus."20tapi, petrus madah ka simon," mudah-mudah duit nang ada ka kau na abis , kaena kau pikir kalo kau bisa ngumpu krunia Allah bisa kau bali duan duit! 21kau angin ada hak dalap hal ntu kaena ati kau angin bujur li adapan Allah. 22jadi, be'tobat lah dari ke ja'atan kau na. wan ba'doa lah ka Tuhan biar, sape nao Tuhan mere ampun ka kau na. 23kaena, aku nele kau ada ka dalap m'padu nang paet ngan perangakap kejaatan .24abis na, simon n'jawab" be'doa lah ntu'k aku, biar ape nang kau madah na angin nimpa aku".25wa'tu petrus wan yohanes bersaksi tentang firman Tuhan ngan benar-benar mpu'ya balek ka yerusalem sambel n'crita injil ka orak manyak nang ada ka samaria.26lalu, malekat Tuhan madah ka filipus," lumpat lah wan ampuslah ka selatan, ka jalat nang turut dari yerusalem nuju ka gaza. jalat na jalat nang sunyi." 27filipus pun lalu lumpat wan ampus. te tele ada orak Etiopia, nang adalah sida-sida dari se'orak pejabat pengadel sri kandake , ratu kerajaan Etiopia. ia nanggung jawab atas berabis harta si ratu. ia udah atak ka yerusalem nto'k sembayang, 28lalu balek pulak, sambel duduk ka dalap kereta ia wan m'baca kitab nabi yesaya.29lalu, Roh Kudus madah ka filipus." ampus wan naeklah kereta ngan." 30ka'mudian filipus ka lama ampus ka kereta na wan nangar orak na gik m'baca kitab nabi Yesaya. filipus nanya ka ia," n'grati kah ape nang n'tua na m'baca? 31orak na n'jawab" macam mene aku nao, kacuali ada nang ngajar aku?" lalu'ya ngundang filipus ntu'k naek wan dudu'k samak'ya.32waktu ari na, salah sote kitab suci nang gik'ya maca adalah ntu, ia madah" ia bage di maba ka tampat nto'k nyembeleh se'eko domba, wan bage se'eko anak domba nang buli'ya li ngunting wan ia pun payah muka molot ntu'k ia ngomong 33ka dalap idup ia nang paling hina ,ia ngerasa di muat angin adil. sape nang bisa crita tentang keturunan-Nya? kaena, idup-Nya udah li ngerampas dari bumi ntu.34lalu, sida-sida na n'jawab, ia madah ka filipus." aku mohon ka kau sape nabi nang madah ntu, tentang diri'ya sorak ato tentang orak lain ?" 35lalu filipus pun ngomong, wan ia mulai baca dari kitab suci ntu, ia khotbah tentang Yesus ka orak na.36wa'tu mpu'ya ampus bajalat, mpu'ya cacah ka tampat nang ada ae, lalu sida-sida na madah," tela lah ada ae! ape nang bisa ngalang ku ntu'k di baptis?" 37[lalu, Filipus madah," kalo tuan pe'caya wan sepenuh ati tuan, tuan boleh". lalu ia njawab " aku pecaya kalo Yesus Kristus adalah anak Allah."] 38lalu sida-sida na nyuruh kreta na beranti. mpu'ya badua pun turut ka ae, Filipus wan sida-sida na, lalu Filipus m'babtis ia.39setelah mpu'ya na kaluar dari ae, Roh Tuhan pun maba Filipus dari, sida-sida na angin nele ia agi, kemudian mpu'ya pun ngelanjut bejalat sambel sukacita 40tapi, Filipus nele diri'ya ada ka Asdod, waktu ia n'lalu kawasan na, ia n'crita injil ka barabis kota sampai ia atak ka kaisarea.
Chapter 9

1Tapi, Saulus, sambel terus muat ancaman man mbunuh ka murid-murid Tuhan. ampus ngadap Imam besar.2 man Ia minta surat ka Ia nang di nuju ka Gereja-gereja ka Damsyik, sampai kalo Ia namu siapepun nang pecaya ka jalad na baik nlaki maupun nang bini Ia bulih mba mpu'ya di ukum ka Yerusalem.3Selama Ia agi bejalat, Ia semakin samak man Damsyik, tapi tiba-tiba ada cahaya mancar ngeliling Ya.4 Lalu, Ia jantu ka tanah man ndagar suara nang madah ka Ia, " "Saulus, Saulus, ngape kao nganiaya Aku ?5Saulus nanya, " sipe kao tuan ? man Ia bakata Aku ntu Yesus nang kao nyiksa.6 Tapi, lumpat man tamalah ka kota, man kao mau di bare tau ape nang arus kao gawe.7 Orak-orak nang ampus sute man Saulus berdiri ngin ngomong ape-ape wa'tu ndagar suara na, man na nele siape-siape.8Saulus berdiri tak tanah, man meskipun Ia ncalak tapi Ia ngin nele ape-ape. maka orak-orak na,migak Ia man langan, man mba Ia ka Damsyik. 9Man. selama talu ari, Saulus na bisa nele man na makat, ape agi nyo'co.10Pada wa'tu na, ada seorak murid ka Damsyik bedama Ananias, Tuhan ngomong ka Ia, ka sote panele " Ananias," maka Ananias nyaut ," ntu aku Tuhan,"11 Lalu, Tuhan madah ka Ia, lumpat man ampuslah ka jalad nang di sabut jalad lurus, man ka rumah Yudas , ka'ke orak Tarsus nang dama Ia Saulus, sebab, telelah orak na agi badoa.12 Man Ia udah mulih sute gambar bahwa orak banama Ananias mau atak man numpang langan ka atas Ia, supaya Ia bisa nele agi.13Tapi, Ananias nyaut, " Tuhan, aku udah nao dari orak rami soal orak ntu,udah manyak kejahatan nang Ia muat ka umat Kudus-Mu ka Yerusalem, 14Man ka ntu Ia bisi kuasa atak Imam-Imam kepala ntuk mblenggu babis urak nang nyaru dama Mu."15 Tapi, Tuhan madah ka Ia, "ampuslah karana orak ntulah na Ku pilih ntuk maba dama Ku ka adap bangsa-bangsa sana, man raja-raja, serata bangsa Israel.16 Karena Aku mao nun'ju ka Ia labih ma'nyak Ia mao sakit demi dama- Ku."17Lalu, Ananias ampus man tama ka rumah sana, man Ia ngalatak langan Ia ka atas Saulus, Ia madah ,"saudara Saulus, Tuhan Yesus, nang nampak diri ka kao wa'tu kao bajalad ka kitu, udah ngutus aku supaya kao bisa nele agi man di panuhi Roh Kudus,"18 Lalu, saat na uga, jukut macam sisi'k-sisi'k ikat jantu dari mata Ia man Ia bisa nele agi, saat na lah Ia lumpat man di mbabtis. 19Udah makat, Saulus dinguatkan. Ia ngan murid-murid ka Damsyik, salama babarape ari.20Man, sagara Ia madah Yesus ka Gereja-gereja man bakata,"Yesus nsana Anak Allah."21 Sebabis orak nang ndagar Ia tekajut man madah," ukat kah orak ntu nang ada ka Yerusalem mbunuh mpu'ya nang nyabut dama nyan, man udah atak ka ngintu ada rencana maba ayu'k ka dalab situasi tediab ka adap imam-iman kepala. 22Dah na, Saulus tamah kuat man muat heran orak-orak Yahudi nang badiab ka Damsyik man mere bukti bahwa Yesus na Kristus.23Dah, ganap berape ari orak-orak Yahudi bepakat berami mao mbunuh Saulus, 24Tapi, rencana mpu'ya udah li nao Saulus. mpu'ya ngawas pintu-pintu gerbang siak man malam agar mpu'ya bisa mbunuh Ia. 25Dah na, murid-murid Saulus maba Ia ka saat malam nurut Ia ngelalu sote tembok ngan ngeluar Ia ka pa'na ka dalab sabuah karanjang.26Wa'tu Saulus atak ka Yerusalem, Ia ncuba mao gabung man ayu'k murid. Tapi mpu'ya samua gali ka Ia ngarasa angin pecaya kalo Ia udah jadi murid. 27Namun Barnabas ngandeng Saulus man maba Ia ka para rasul, lalu bakisah ka mpu'ya bahwa Ia uda nele Tuhan ka dalab pajalad, bahawa Tuhan udah madah ka Ia, kati Ia ngan berani udah bakata dalab dama Yesus ka Damsyik.28Man, Saulus basama-sam mpu'ya wa'tu mpu'ya tama, da kaluar tak Yerusalem sambel bakata ngan barani dalam dama Tuhan. 29Ia madah badabat man orak Helenis, tapi mpu'ya usaha mbunuh Ia. 30Wa'tu dua sannya'di seiman nao hal ntu, mpu'ya mba Ia turut ka Kaisarea man ngutus Ia ka Tarsus.31Sabab na, jama'at ka samua ka Yudea, man Galilea, man Samaria namu damai man batumbuh, man idup gali man Tuhan man dalab penggiburan Roh Kudus, mpu'ya semakin betambah manyak. 32Pada tempo wa'tu, na Petrus ngelilik abis wilayah na, Ia uga bajumpa orak-orak kudus nang badiap ka Lida.33Ka sana, Ia namu saorak nang badama Eneas, nang udah tergurik ka tampat tidur ia selama lapan taut sebab Ia lumpuh. 34Lalu, Petrus madah ka Ia," Eneas , Kristus Yesus nyambuh kao. lumpatlah man kamas tampat tidur kao ! " man, saat na uga, Eneas lumpat. 35Maka samua orak nang badiab ka Lida man Saron nele Ia man mpu'ya babalik ka Tuhan.36Sa'at ka Yope, ada saorak murid mbini banama Tabita, nang kalo di saru berarti Dorkas. Ia panuh man tingkah nang bai'k man muat derma. 37Ada kejadian di ari-ari na, Ia sakit man mati. lalu saat orak-orak mao ma'ni Ia, mpu'ya ngurik Ia ka ruang atas.38Karena Lida samak man Yope, rombong murid,udah ndangar bahwa Petrus ada ka sana, ngutus dua orak ka Petrus man mohon ka Ia," usah nunda ampus ka tampat kami,! 39maka, Petrus lumpat man ampus basama mpu'ya. man sampai mpu'ya mba Petrus ka ruang atas. sebabis janda berdiri ka samping Petrus sambil nangih, sambil nunju tunik-tunik man kain-kain nang lain, nang biasa li muat sama Dorkas wa'tu Ia masih basama mpu'ya.40Lalu, Petrus nyuruh mpu'ya kaluar. lalu balutut man badoa. udah na. ia nele ka mayat Tabita man ia madah, "Tabita lumpatlah!" lalu nang bini na muka mata ia man saat ia nele Petrus,ia dudu. Maka, Petrus nyolor langan ka ia man mbantu ia badiri. 41kamudian, sambil nyaru orak-orak kudus man da janda, ia nu'ju bahwa Tabita idup. 42man kejadian na tersabar ka saluruh Yope, man manyak orak pacaya ka Tuhan. 43maka, Petrus diab cukup lama ka Yope basama saorak banama Simon, saorak ngelete kulit.
Chapter 10

1Ntu nana, li Kaisarea, ada seorak nang banama Kornelius, seorak komandan dari apeh nang li sabut rombong Italia, 2orak baik nang gali ka Allah, bagena uga ngan samua orak nang ada ka rumah'ya, wan mere manyak sadakah ka orak-orak nang salalu badoa ka Allah.3Wa'tu mere ari, sakitar jam sambilan ari na, ia nele ngan jelas dalap sote nang li nele, seorak malekat Allah atak wan madah ka ia" Kornelius". 4Lalu, ia natap malekat na ngan gali wan ngomong," apeh ntu, Tuan?". Wan, malekat na ngomong ka ia, "Doa-doa kau wan sadakah-sadakah kau nang udah nae'k sabagai sote paringatan ka dapan Allah. 5Ntu nyan, nyuruh orak-orak ka Yope wan ampuslah seorak banama Simon, nang uga lisabut Petrus, 6lalu ia badiap basama wan seorak tukang ngeramak kulin't nang banama Simon, nang rumah'ya sama'k ka tabit ae laot.7Pas wa'tu na malekat nang ngomong ka ia udah ampus, Kornelius nyaru dua orak nang mantu'ya wan kobo anak buah nang taat ka agama dari ntara orak-orak nang salalu ngelayan apah nang lipralu'ya pribadi. 8Satelah njelas sagala apeh nang ada ka mpu'ya ia nyuruh mpu'ya ka Yope.9Nalap ari'ya, pas mpu'ya gik dalap pajalat'ya nak sama'k kota na, Petrus nae'k ka atas bumuk rumah, sakitar jam ka anam, ntu'k badoa. 10lalu, ia ngerasa lapar angin makat, tapi pas orak-orak gi'k nyiap jukut nang lipapa'k, Petrus namu sote penele. 11ia pun nele maramang ta'buka ada jukut ada jukut mage kai'k nang mbada aya turut sampe panja'k dari ka'ampat api. 12Ka dalap ia na, ada sagala janis binatan'k nang batis ia ada ampat wan binatan'k-binatan'k nang ngerayap ka tanah, wan buruk-buruk nang ada ka udara.13Abis na, ta'dangar suara nang ngomong ka ia, "Lumpatlah, Petrus, mbelehlah wan makatlah!" 14Tapi, Petrus ngomong ,"Angin, Tuhan. Soal'ya, aku angin ngkala makat apehpun nang mbada jaek. 15Lalu, suara na madah agi ka ia ntu'k nang ka dua kali'ya,"apeh nang udah Allah kuduskan, usah sekali-kali kau madah ja'at. 16Hal ntu njadi tiga kali, lalu tiba-tiba samua na tarangkat ka maramang.17Wa'tu na, samantara Petrus masih manta'k ulu mikir apeh rati penele nang udah linele'ya na, tampa'klah orak-orak nang liutus oleh Kornelius ngago tau ka mane rumah Simon, sambel dadek ka dapan pintu garbang, 18wan sambel nyaru, mpu'ya batanya apehkah Simon, nang lisabut Petrus, nang numpang ka sana.19Samentara Petrus gi'k mikir apeh nang njadi penele na, lau Roh ngomong ka ia, "Telelah, ada tiga orak ngelaki nang ngago kau. 20Lumpat wan turutlah, ampuslah basama mpu'ya usah ragu kaena Aku udah ngutus mpu'ya." 21Lalu, Petrus turut ka orak-orak na wan madah,"Tele, akulah orak nang kau ngago. Apeh alasan kau atak?"22Mpu'ya ngomong, "Kornelius, seorak komandan, orak nang banar-banar gali ka Allah, nang tekenal bai'k li'ntara saluruh bansa Yahudi, udah li'ngingat oleh malekat kudus ntu nyuruh kau atak ka rumah'ya wan ntu'k nangar omong kau. 23Petrus ngundang mpu'ya tama wan mere mpu'ya numpang ka sana. pas nalap ari'ya, ia lumpat lalu ampus basama mpu'ya,wan kobo page seiman dari Yope nang ngawan kan ia.24Pas ari nalap'ya, mpu'ya tama ka Kaisare. Kornelius udah nunggu-nunggu mpu'ya wan udah ngumpul sagala sabanyadi wan kawan-kawan samak'ya.25Wa'tu Petrus tama, Kornelius namu'ya, lalu balutut ka batis Petrus wan nyambah'ya. 26Tapi, Petrus mantu'ya dadek sambel ngomong, " Dadeklah! Aku ntu seorak kaleno uga.27Samantara Petrus ngomong duan Kornelius, Petrus tama ka dalap lalu namu ada manyak orak ngumpul basama. 28Lalu, Petrus ngomong ka mpu'ya,"Kau tau bejat orak Yahudi ntu'k bagabong ntu'k ngunjung orak ukat Yahudi, tapi Allah udah nojo'k ka aku bahwa aku angin patut'ya nyabut sapehpun nang mbada jae'k. 29Na'lah soal'ya, aku angin keberatan pas kau nyuruhku atak. Kaena na, aku batanya ntu'k alasan apeh kau nyaruku?"30Lalu, Kornelius ngomong,"Mpat ari nang lalu sampe jam ntu, pas jam ka sambilan, aku gi'k badoa ka rumahku, wan telelah, ada seorak dadek ka dapanku makai baju nang mbada tarang. 31Lalu, ngomong,'Kornelius, doa kau udah li'nangar wan sadakah kau udah li'ngingat ka dapan Allah. 32Oleh kaena na, nyuruh ka Yope wan mintalah Simon nang li'sabut Petrus ntu'k atak. Ia gi'k numpang ka rumah Simon, seorak tukang ngontet kulin't, ka tabit ae laot.' 33Kaena na, aku capat nyuruh orak ka kau, wan kau udah babaik ati mao atak. Ntu nyan, diri samua ada ka kia, li'dapan Allah, ntu'k nangar sagala hal nang udah li'nyuruh ka kau oleh Tuhan."34Lalu, Petrus muka molot'ya wan madah"Ntu nyan, aku banar-banar ngerati kalau Allah angin nojo'k ka balah'ya. 35Tapi, ka satiap bangsa, orak nang gali ka Ia wan ngelaku apeh nang banar, wan bakanan ka Ia.36Firman nang Allah nyampai ka bangsa Israel mere tau kabar baik damai sajahtra lewat Kristus Yesus, Ialah Tuhan atas samua'ya. 37kau sorak tau apeh nang tejadi nang udah njadi ka saluruh Yudea, mule dari Galilea, satalah mbaptis nang Yohanes cerita. 38kau tau Yesus, Orak Nazaret, bagemane Allah mengurapi-Ya ngan Roh Kudus ngan kuasa. Ia ampus bakalili'k ntu'k ngelaku hal nang baik wan nyambuh samua orak nang li'nyiksa oleh roh ja'at kaena Allah njaga Ia.39wa'kitu ntu saksi-saksi dari samua hal nang udah Tuhan muat, baik ka daerah orak Yahudi maupun li Yerusalem. mpu'ya udah munuh Yesusu ngan ngantuk Ia li atas kayu salib. 40tapi, Allah m'bangkit Ya wa'tu ari nang ka tiga wan nyuruh Ia ntuk m'puah diri, 41ukat ka samua orak, tapi ka wa'kitu, saksi-saksi nang udah li milih oleh Allah wak'tu na, nang makat wan nyocok basama wan Ia satalah Ia lumpat dari ntara orak mati.42lalu, Ia m'brintah wa'kitu ntuk madah ka orak-orak wan basaksi ngan banar-banar bahwa Ia lah nang li natap oleh Allah sebagai Hakim atas nang idup wan nang mati. 43Bagi Ia, samua nabi basaksi bahwa tiap orak nang pacaya ka dalap Ia nang mao narima pengampunan Dosa lewat nama'Ya."44samantara Petrus masih ngucapkan kata-kata na, Roh Kudus turun ka atas samua nang nangar firman na. 45orak-orak pecaya nang basunat.46Sabab, mpu'ya nangar orak-orak na ngomong dalap babagai bahasa wan memuliakan Allah. Lalu, Petrus bakata, 47"Ukatkah ngin ada seorak pun nang bisa ngalang ae ntuk li m'batis ka orak-orak nang udah narima Roh Kudus sama mage diri ntu?" 48Maka, Petrus m'brintah mpu'ya ntuk li mbatis ka dalap nama Kristus Yesus. Lalu, orak-orak na minta supaya Petrus diap basama mpu'ya salama barapeh ari.
Chapter 11

1waktu na, rombong rasul ngan duanyadi ku nang seiman nang ada ka Yudea ndangar kalo orak-orak bukat Yahudi uga udah narima firman Allah.2 kaena ntu, wa'tu Petrus naek ka Yerusalem, orak-orak nang li nyunat beda pandapat ngan iya,3 ngan madah, " kao ampus ka orak-orak basunat wan makat barombong man mpu'ya."4tapi, Petrus mere nao ngan cara bajurut ka mpu'ya, ia madah , 5"aku gik badoa ka kota Yope, wan dalap situasi ngin sadar, aku nele jukut nang ku tele, macam selambar sote kain aya turut, nang li nyalur ngan keampat sudut dari langit, ngan jukut ntu nyamak ka aku. 6udah aku merati wan nele binatang-binatang bebatih ampat ka bumi, binatang liar, binatang-binatang merayap ngan buruk ka atas.7aku uga ndangar ada suara nang bapadah ka aku, ' lumpat, Petrus. sambaleh man makat lah!' 8tapi, aku madah, angin, Tuhan. sabab, ngin ada nang haram ato kotor parnah tama ka dalap mulut ku.' 9tapi, suara ntu njawab tuk kadua kali ya dari langit, 'ape nang telah Allah sambukan, usah sakali-kali kao sabut haram!' 10jukut ngia tajadi tige kali, lalu sababisya tuk di tarik malik ka langit.11telelah, waktu na uga, ada tige orak nang li suruh ka aku atak ka rumah tawak aku badiap, dari kaisarea. 12lalu na, Roh bakata ka aku tuk ampus basama mpu'ya ngan angin ragu-ragu. ka anam nyadi seiman ntu uga ampus basama ku wan wakitu tama ka rumah orak ntu. 13lalu, ya mere tahu ka manak gimane ya udah nele malaikat badiri ka rumah ya wan madah, 'suruhlah orak ka Yope wan mintalah Simon nang li nyabut Petrus atak ka kitu,14 wan ya mau madah pasat ka aku nang li masat ntu mau li salamatkan, kao wan sebabis orak nang diap ka rumah kao.'15samantara aku mule, bakata-kata, Roh Kudus turut ka atas mpu'ya, sama bage nang awal ya tajadi atas manak. 16maka, aku taringat ka omongan Tuhan, wa'tu ia madah, 'Yohanes membabtis ngan ae, tapi kao mau li baptis ngan Roh Kudus.'17jadi, kalo Allah mere barkat nang sama ka mpu'ya macam nang ya mere uga ka orak kitu laka pacaya ka Tuhan Yesus Kristus, sapekah aku ntu sehingga aku ngelimpak Allah?' 18wa'tu mpu'ya ndangar jukut ntu, mpu'ya jadi tanang wan muji Allah ngan madah, "kalo bage sana, Allah pun mere karunia ka orak-orak nang bukat Yahudi batobat nang nuju ntuk hidup."19lalu na, orak-orak nang bapisah-pisah kaena kana gene nang tajadi ka Stefanus, tasabar cacah ka Fenisia, Sirpus, wan Antiokhia, ngan angin mere firman Tuhan ka sape pun kcuali ka orak-orak Yahudi. 20tapi, ada brape orak dari mpu'ya, orak-orak Sirpus wan Kirene, nang datak ka Antiokhia wan madah ka orak-orak Helenis, sambil mere tahu tentang Tuhan Yesus. 21langan Tuhan mbarakat mpu'ya, banyak orak nang jadi pacaya kajah bebalek ka Tuhan.22brita tentang mpu'ya cacah ka telinga umat ka Yerusalem, wan mpu'ya ngutus Barnabas ka Antiokhia. 23wa'tu Barnabas tiba wan nele kasih karunia Allah, ya ripo wan mere nasihat ka mpu'ya babis ntuk tetap setia ka Tuhan ngan hati nang kuat. 24kaena Barnabas ntu lah orak nang baik, panuh ngan Roh Kudus wan iman, banyak orak kana baba ka Tuhan.25lalu, Barnabas ampus ka Tarsus ntuk ngago Saulus. 26wan, laka ia namu, ia maba ka Antiokhia. salama setahun, mpu'ya batamu ngan jemaat wan ngajar manyak orak. wan, li Antiokhia, murid-murid ntuk petama kali li sabut "orak kristen".27wa'tu ari-ari ntu, berape nabi turut dari Yerusalem atak ka Antiokhia. 28salah seorak dari mpu'ya banama Agabus, badiri wan ngeramal ngan pertolongan Roh bahwa idak tajadi kalaparan nang luar biasa li seluruh dunia. wan, kelaparan ntu tajadi li masa pemerintahan Klaudius.29maka, rombong murid ngemilih ntuk ngirim sumbangan, sesuai ngan kemampuan mpu'ya masing-masing, ka dua nyadi seiman nang diap li Yudea. 30wan, nang ugak mpu'ya muat, ngirim sumbangan ntu ka rombong penatua ngelalui langan Barnabas wan Saulus.
Chapter 12

1Wa'tu na, Raja Herodes ngangkek langan ya tuk beberape orak dari umat ntuk ngene mpuya. 2Ia munuh Yakobus, sanyadi Yakobus makai iso.3Wa'tu na Herodes nele tindakan ia na bisa muat ati orak-orak Yahudi ripo. Ia nlanjut nak nangkap Petrus uga. Jukut na pun tejadi selama Ari Raya Angin Baragi. 4Laka ia nangkap Petrus, ia nama kadalap penjara wan nyarah ya empat rombong yuk anak buah, maba ya ka kadap orak banyak.5Lalu Petrus kana tahan kadalap penjara, tapi doa ntuk Petrus tarus li doa ntuk Allah dari umat ya.6 Wa'tu malam na, wa'tu Herodes nak maba Petrus kluar, Petrus gik tidur ke ntara dua orak anak buah, kana kabat makai dua ote rante, wan rombong penjaga ka kadap pintu gik ngawas penjara.7Ba tele, ada malekat Tuhan bedadek samak Petrus ada cahaya tarang pun besinar ka penjara na lalu malekat na napek tulak rusuk Petrus nyuruh ya lumpat, wan madah, " Capat lompat !" lalu, rante-rante na pun lalu kelapas dari langan ya nang dua-dua ya.8 Lalu Malekat na madah ka iya, " kaban lah pinggak kau na wan pakai sandal kau na."lalu, ia ngawe macam sana ga. laka na, ia madah ka orak na, " Pakailah baju kau wan nunalah aku!"9Lalu Petrus kluar wan kawan nuna malekat na, ia angin nao bahwa ape nang tejadi lewat malekat na nyata, tapi ya ngira ada nele jukut. 10Wa'tu mpuya udah nlalu penjaga nang pertama wan kedua, mpuya cacah kapintu gerbang basi nang nuju ka kota. Pintu gerbang na kebuka surak ntuk mpuya, lalu mpuya kluar wan bejalat cacah ka lorong, lalu tiba-tiba malekat na napuk Petrus11Wa'tu Petrus nao ape nang tejadi ka diri ya sorak, ya madah, "Ntu nyan, aku banar-banar nao kalo Tuhan nyuruh malekat ya wan nyelamat aku dari langan Herodes wan babis hal nang lingarap orak Yahudi." 12Laka Petrus sadar, ia ampus kerumah Maria, kemane banyak orak nang kumpul besama-sama tuk bedoa .13Wa'tu Petrus ngatok pintu gerbang, ada seorak anak buah nang bini benama Rode atak ntuk mbuka pintu na.14 Laka na ya nao kalo na suara Petrus, kaena mbada ripo ia angin mbuka pintu na, tapi lalu kelama ia kadalap wan mere tau kalo Petrus gik bedadek kadat pintu gerbang. 15Mpuya lalu bekata ka Rode " Kau gele kah!" tapi Rode tetek madah macam na, tapi mpuya tetap bekata," Na bah malekat ya".16Tapi Petrus ntam ngatok pintu, wa'tu mpuya mbuka pintu nele Petrus, mpuya takajut. 17Laka na Petrus nyolo kode makai langan ya ntuk usah gali, iya nyerita ka mpuya cam mane Tuhan maba mpuya keluar dari penjara. wan ya bekata, " Bere tau hal ntu ka Yakobus wan ayok orak sana nang sote iman." Lalu, ia ampus ka tampat nang lain.18Ari siak, mpuya asa heboh ka tangah-tangah yuk prajurit tentang ape nang tejadi ka Petrus.19 Wa'tu Herodes ngago Petrus lalu ngin namu ya, ia mriksa yok prajurit wan nyolo prentah biar mpuya li munuh. Lalu Herodes turut dari Yudea ka Kaisarea wan diap ka sana.20Wa'tu na, Herodes mbada mbela ka orak-orak Tirus wan Sidon, lalu mpuya sepakat ampus ngadap Herodes, laka mbujuk Blastus nang njadi pembantu Raja, mpuya maba badamai kaena daerah mpuya namu sumbangan makanan dari wilayah Herodes. 21Wa'tu ari nang udah li nentu mpuya, Herodes makai baju kerajaan, duduk ka tahta pengadilan wan nyampai pidato ka mpuya.22Orak-orak kajah ngampak, " Ntu Suara Allah, ukat manusia!".23 Wa'tu na ga, seorak malekat Tuhan nampar kaena ia angin mere kemuliaan ka Allah wan ia kana papak li cacing lalu matek.24Tapi, firman Tuhan makin tumuh wan dua kali lipat betamah. 25Lalu Barnabas wan Saulus bebalek dari Yerusalem laka mpuya selesai pelayanan, mpuya, sambil maba Yohanes, nang uga kana sabut Markus.
Chapter 13

1Wa'tu na, ada li ntara orak-orak Anthiokhia, nabi-nabi wan guru-guru, orak na Barnabas, Simeon nang li manggel Niger, Lukius tak Kirene, Menahem nang li ngaya' basama Herodes, raja wilayah, wan Saulus. 2Semantara orak-orak ntu gig sambayang ka Tuhan wan puasa, Roh Kudus bakata, khusus ntuk ku Barnabas wan Saulus ntuk batugas, ntuk na aq dah manggel mpuya." 3udah na, satelah mpuya puasa wan bedoa, wan mpuya mberkat Barnabas wan Saulus , lalu ngutus mpuya badua ampus.4Maka, satelah Roh Kudus ngutus ntuk ampus, Barnabas wan Saulus turut ka Seleukia, lalu Dari nga'an mpuya balayar ka Siprus. 5Wa'tu mpuya ncritakan firman Allah ka Sinagoge-sinagoge orak Yahudi, lalu mpuya uga maba Yohanes ntuk jadi pembantu mpuya.6Wa'tu mpuya ampus njelajah samua pulau sampe ka Pafos, mpuya batamu wan penyihir. seorak nabi palsu Yahudi, nang banama Baryesus. 7Ia wan Prokonsul Sergius Paulus, saorak nang pintar, nang minta Barnabas wan saulus atak ka ia ntuk nangar firman Allah. 8Tapi, penyihir nang banama Elimas Karna mage na lay nama'ya li ngartikan, nantang Barnabas wan Saulus, ngan berusaha nyalah Prokonsol na dari iman-ya.9Tapi, Saulus, nang li nganal orak-orak banama Paulus, panuh ngan Roh Kudus, nele Elimas, 10lalu bakata, "Hei ka'u, nang panuh ngan sagala tipu wan sagala kajahatan, ka'u na' anak antu, ka'u na' musuh dari sagala kebanaran, ngin maokah ka'u branti mbelok jalat Tuhan nang lurus?11Kini ntu, tele'lah langan Tuhan atak ka atas ka'u lalu ka'u nana njadi buta wan ngin bisa nele mata'ari dalap beberapeh waktu. "Seketika na uga, kabut wan galap turut ka atas'ya lalu ia ampus bekelilik ngago orak ntuk ngirik langan'ya. 12Lalu, Prokonsol na njadi pecaya wa'tu ia nele apeh nang udh tejadi kaena ia sanang ka ajaran Tuhan.13Wa'tu na, Paulus wan orak-orak nang basama-sama ngan ia balayar dari Pafos sampe ka Perga, ka Pamfilia, tapi Yohanes napuk mpuya lalu balek ka Yerusalem. 14Tapi, Saulus wan Barnabas ngelanjut pejalat mpuya dari Perga sampai ka Antiokhia, ka Pisidia. Lalu, wa'tu ari Sabat, mpuya ampus ka Sinagoge wan duduk ka sana. 15Satelah hukum Taurat wan kitab kobo nabi di maca, ketua-ketua sinagoge nyuruh orak bakata ka kedua rasul na, "page-page ku, kalo ka'u ada kata-kata ntuk ngibur orak-orak ntu, padah jak."16Maka, Paulus dadek wan mere isyarat ngan langan'ya lalu bakata, "Hei orak-orak Israel wan orak sana nang gali ka Tuhan, dangar! 17Allah bangsa Israel ntu udah milih ntua bare diri' wan ninggi bangsa diri' salama mpuya diap ka tanah Mesir wan ngan langan nang tarangkat, Ia mimpin mpuya keluar ta' sana. 18salama kira-kira mpat puluh taun, Ia besabar nele tingkah laku mpuya ka padak balantara.19Satelah Ia mbinasa tujuh bangsa ka tanah Kanaan, Ia pun nyolo tanah na. 20Samua ntu tajadi kira-kira selama 450 taut. Satelah na, Allah mere ka mpuya hakim-hakim sampe ka masa Nabi Samuel.21Lalu, mpuya minta saorak raja, wan Allah mere mpuya Saul, anak nglaki Kish, orak dari suku Benyamin, salama mpat puluh taut. 22Satelah Allah nyingkir Saul, Allah mbangkit Daud ntuk njadi raja mpuya, nang tentang'ya Allah udah besaksi wan bakata, 'Aku udah namu Daud, anak nglaki Isai, orak nang patut ka ati-Ku, nang akan ngelakukan samua mao-ku.'23Dari keturunan orak ntu, Allah, sasuai janji-Ya, maba ka Israel saorak penyalamat, Ia na Yesus. 24waktu Yesus ga' ngin atak, Yohanes udah mere tau dari awal tentang baptisan petobatan ka rombong orak Israel. 25semantara Yohanes gig nylesaikan tugas'ya, ia melulu bakata, 'ka'u kira siapeh aku ntu? Aku ukat Ia. Tapi, telelah, saorak atak udah aku, sandal li batis-Ya pun ngin layak aku ngelapas'ya.'26Page-page ku, katurunan keluarga Abraham wan orak-orak li ntara waksana nang gali ka Allah, ka diri brita keselamatan ntu dah li nyampai. 27Sabab, mpuya nang diap ka Yerusalem wan kobo pemimpin mpuya, nang ngin kanal ngan Ia wan ngin paham ngan ucapan kobo nabi, nang li maca satiap ari sabat, udah nggenapi kata kobo nabi na ngan ngukum Yesus.28Sakalipun mpuya ngin namu alasan apeh pun ntuk ngukum mati, mpuya minta Pilatus ntuk munuh-Ya. 29Lalu, wa'tu mpuya nggenapi samua nang tatulis tentang Ia, mpuya nu'rut-Ya dari kayu salib wan nggurik-Ya ka dalap kubur.30Tapi, Allah mbangkit Ia dari ntara orak mati, 31wan salama ba ari-ari, Yesus nampakkan diri-Ya ka orak-orak nang basama ngan-Iya dari Galilea sampe Yerusalem, nang kini'tu njadi saksi-saksi-Ya ntuk bangsa ntu.32wan, kami maba ntuk waksana kabar bai' tentang janji Allah ka ntua bare diri, 33kalo Allah udah nepati janji na ntuk diri, anak-anak mpuya, ngan mbangkit Yesus, mage nang ta tulis dalap kitab Mazmur pasal dua: 'Ka'u na Anak-Ku. Ari ntu, Aku dah njadi Apak Ka'u.' 34Tentang Allah nang mbangkitkan Yesus dari ntara orak mati, ngin ada agi nang pulak ka ka'ancuran, Allah dah ngomong, ' Aku mao mere ka ka'u berakat nang kudus wan nang li ncaya, nang li mere ka Daud.'35Na lah sabab'ya, Ia uga madah dalap Mazmur nang lain, ' Ka'u ngin akan mbiarkan Orak kudus-Mu nele ka'ancuran.' 36sabab, Daud, satelah ngelayani keturunan'ya sorak oleh kaena kehendak Allah, lalu mati, wan li ngurik ka ntara ntua bare, serta nele ka'ancuran, 37tapi Yesus nang Allah mbangkit dari ntara orak mati, ngin nele ka'ancuran.38Oleh kaena na, katilah li nao' oleh ka'u, paege-page, kalo ngelalui Ia ntulah pengampunan dosa-dosa li nyatakan ka waksana, 39wan ngelalui-Ya, setiap orak nang pecaya li mbebas dari sagala apeh pun, nang dari'ya ka'u ngin di mbebas oleh hukum taurat Musa.40Jadi, beati-ati lah supaya hal-hal nang li madah ka dalap alkitab kobo nabi ngin tajadi ka ka'u: 41'Telelah, hei kobo pengejek! tekajut wan ancurlah, kaena Aku ng'gawe pegawe ka zaman ka'u, sabuah pegawe nang ngin akan ka'u pecaya, bahkan kalo saorak njelaskan'ya ka ka'u."42Semantara Paulus wan Barnabas kaluar, orak-orak mohon supaya mpuya nyampaikan tentang firman na wa'tu ari sabat nang berikut'ya. 43Satelah petemuan ka Sinagoge selasai, manyak orak yahudi wan kobo proselit nang gali ka Tuhan nuna' Paulus wan Barnabas, nang ngomong ka mpuya wan ndorong mpuya ntuk tetap diap ka dalap anugrah Allah.44Pas ari sabat nalap'ya, ampir samua orak ka kota bakumpul ntuk nangar firman Tuhan. 45 Tapi, wa'tu orak-orak Yahudi nele tampat na rami, mpuya panuh ngan iri ati wan mbole nantang apeh nang di madah oleh Paulus sambel ncaci'ya.46lalu, Paulus wan barnabas nyaut'ya ngan berani wan bakata, "Hal ntu penting kalo firman Allah saharus'ya li nyatakan ka ka'u labih dulu. kaena ka'u nolak'ya wan nganggap diri ka'u ngin pantas miliki idup nang kakal, telelah, wakitu bepaling ka bangsa-bangsa lain. 47Sabab, mage ntu lah Tuhan mere printah ka wakitu: 'Aku dah njadikan ka'u tarak ntuk bangsa-bangsa lain supaya ka'u maba kesalamatan sampe ka ujuk bumi."48Wa'tu orak-orak nang ukat Yahudi na nangar hal ntu, mpuya basukacita wan muji firman Tuhan. wan, sebanyak nang udah li nantu ntuk idup kakal, njadi pecaya. 49Maka, firman Tuhan pun nyebar ka saluruh wilayah na.50Tapi, orak-orak Yahudi mbojok mbini-mbini saleh nang tahormat wan orak-orak panting ka kota, wan mbangkitkan penganiayaan ta'hadap Paulus wan Barnabas, serta ngusir mpuya badua ka luar dari daerah pebatasan mpuya. 51Tapi, sambel ngibas-ngibas dabu dari batis mpuya te'hadap orak-orak Yahudi ta' sana, Paulus wan Barnabas ampus ka Ikonium. 52lalu, kobo murid panuh ngan sukacita wan Roh Kudus.
Chapter 14

1wan tajadilah, ka ikonium, paulus wan bernabas tama'k basama ka sinagoge orak yahudi wan ngomong bage ntu sehingga sajumlah banyak orak, mao ia orak yahudi ato pun orak yunani, mpu'ya njadi pecaya. 2tapi, orak-orak yahudi nang angin pecaya na ngasut orak-orak bukat yahudi wan ngeracut pikir mpu'ya melawan orak-orak nang pecaya.3maka, mpu'ya diap ka sana dalap watu nang lama sambel ngomong wan barani nto'k Tuhan, nang mere kesaksian tentang berita anugerah-Nya,serta mengarunikan tande-tande nang ajaib wan mukjizat-mukjizat nang terjadi n'lalu langan mpu'ya. 4tapi orak-orak nang li kota na tebagi-bagi, separoh bepihak ka orak-orak yahudi wan sebagian ka ayo rasul.5watu suatu usaha nang dimuat, baik oleh orak bukat yahudi maupun orak-orak yahudi, duan ayo pemimpin mpu'ya, ntu'k nyiksa'ya wan nabak ayo rasul na duan batu, 6satelah Paulus wan Barnabas nao'ya wan ndari diri ka Listra wan Derbe, ka kota-kota li Likaonia, wan ka wilayah li sekitar'ya. 7 wan tak ngaan, mpu'ya tarus ncrita Injil.8ka Listra, ada se'orak nang gi'k duduk nang lamah batis'ya, lumpuh dari kandungan indo'k ia wan gik angin pernah bajalat. 9orak na gik nangar Paulus watu ia gik tangah ngomong, satelah Paulus natap'ya wan nele kalo orak na ada iman nto'k li nyambuh, 10Paulus pun ngomong wan suara nang kuat, " dirilah tagap duan batis kau". lalu, orak na pun melompat wan mole bejalat.11watu na orak manya'k nele ape nang udah Paulus muat, lalu mpu'ya ngangkat suara mpu'ya duan ngomong dalap baasa Likaonia, " Dewa-dewa udah turut ka tangah-tangah manak wan njadi bage duan manusia!" 12orak-orak na nyabit Barnabas bage Zeus karena ia nang mimpin omongan na ntadi. 13Imam dewa Zeus, nang kuil'ya ada ka luar kota, Lembu-lembu nang laki wan setangke bunga ka pintu gerbang kota. ia wan orak manyak na mao mere korban ka Paulus wan Barnabas.14tapi, watu rasul Barnabas nangar hal na , mpu'ya ngojet pakai mpu'ya wan dari tama'k ka tangah-tangah orak manyak na, sambel nyaru, 15wan bakata,"sodara-sodara, ngape kau muat babis hal ntu? orak kitu pun taleno biasa sama mage kau wan maba kabar baik ntu'k kau supaya kau balek dari hal-hal nang sia-sia ntu ka Allah nang idup, nang ncipta maramang, wan bumi, wan laot, wan sagala nang ada li dalap'ya. 16li generasi-generasi nang ndulu, ia nyolo babis bangsa bejalat nurut jalat-jalat'ya sorak.17namun, Ia ngin mbiar diri-Nya tanpa saksi. soalnya, Ia muat nang baik duan mere ka kau ujat dari maramang wan musim-musim be'buah nang muaskan ati kau duan makanan nang gembira." 18sekalipun duan madah semua hal na, mpu'ya sulit ntu'k madah orak manyak na agar ngin mere persembahan kurban ntu'k mpu'ya.19tapi, orak-orak yahudi na atak dari Antiokhia wan Ikonium, wan satelah mbijuk orak manyak na, mpu'ya nabak Paulus duan batu wan nyeret'ya ka luar kota kaena mpu'ya na ngira Paulus dah mate'k. 20namun, watu ayo murid ngelilik Paulus, ia diri wan balek tama'k ka kota, ia brangkat besama duan Barnabas ka Derbe.21satelah mpu'ya ncrita Injil li kota na wan satelah muat manyak murid, mpu'ya balek ka Listra, wan ka Ikonium, wan ka Antiokhia, 22sambel nguatkan jiwa ayo murid, ndorong mpu'ya ntu'k bertekun li dalap iman, wan madah bahwa manak harus tama ka kerajaan Allah n'lalu manyak penderitaan.23watu Paulus wan Barnabas nojo'k penatua-penatua ntu'k mpu'ya li setiap jemaat, satelah badoa duan puasa, mpu'ya nyerahkan ayo penatua na ka Tuhan, kaena mpu'ya udah pecaya.24udah na, mpu'ya lalu Pisida wan sampai li Pamfilia. 25lalu, watu mpu'ya udah ncritakan kabar Firman li perga, mpu'ya turut ka Atalia. 26dari ngaan, mpu'ya belayar ka Antiokhia, tampat mpu'ya udah li nyarahkan ka anugrah Allah ntu'k pegawe nang udah mpu'ya nyalesai.27watu mpu'ya nyampai wan bekompol basama duan jemaat, mpu'ya ngelapor babis hal nang udah Allah muat basama duan mpu'ya wan magemene Ia udah muka pintu iman ntu'k bangsa-bangsa nang lain.28mpu'ya pun diap basama duan ayo murid ntu'k watu nang lama.
Chapter 15

1Lalu na, beberapeh orak turut dari Yudea wan ngajar senyadi-senyadi nang saiman, "kalo ka'u ngin li nyunat sesuai ngan adat istiadat Musa, ka'u ngin bisa li nyelamat." 2Lalu, wa'tu tejadi peselisihan wan pedabatan nang aya' ntara Paulus wan Barnabas ngan orak-orak na, mpuya nangkap kputusan ntuk Paulus wan Barnabas, serta beberapeh orak nang lain dari mpuya, harus naek ka Yerusalem ntuk betamu ngan kobo rasul wan kobo penatua tentang masalan ntu.3Maka, satelah kobo jemaat ngantat mpuya ka jalat, mpuya ngelewati Fenisia wan Samaria sambel nceritakan ngan jelas tentang petobatan bangsa-bangsa lain, lalu hal na maba sukacita nang aya ntuk kobo page nang saiman. 4Wa'tu mpuya sampe ka Yerusalem, mpuya li nyambut oleh kobo jemaat, kobo rasul, wan kobo penatua, lalu mpuya nceritakan sagala sesuatu nang udah Allah pebuat ngelalui mpuya.5Tapi, beberapeh orak dari golongan Farisi nang udah pecaya dadek wan bekata, "penting ntuk nyunat mpuya wan ntuk mrintah mpuya supaya patuh ngan hukum Musa!" 6Kobo rasul wan penatua batamu basama ntuk ngomong masalah ntu.7Satelah tejadi pedebatan nang panyak ka sana, Petrus dadek wan bakata, "Page-page, ka'u nao kalo wa'tu zaman ndulu Allah udah muat pilihan li ntara ka'u kalo ngelalui molotku, bangsa-bangsa nang lain mao nangar brita Injil wan njadi pacaya. 8Lalu, Allah, nang kanal ngan ati kaleno, udah basaksi ka mpuya ngan mere Roh Kudus ka mpuya, sama mage nang udah li muat-Ya ka diri, 9wan Ia ngin mbeda-mbeda ntara diri ngan mpuya, satelah Ia mbersihkan ati mpuya ngelalui iman.10Jadi kini ntu, ngapeh ka'u ncobai Allah ngan ngelatak kuk nang barat ka tege kobo murid nang, bai' ntua bare diri wan diri, ngin akan sanggup ngagungkan'ya? 11Tapi, diri pecaya kalo diri li nyelamat ngelalui anugrah Tuhan yesus, sama mage mpuya uga."12Lalu, sluruh rombong orak na ta diap wan mpuya nangar Barnabas wan Paulus, samantara mpuya badua na njelaskan sagala tanda wan mukjizat nang udah Allah pebuat ngelalui mpuya li ntara bangsa-bangsa nang lain.13Satelah mpuya branti ngomong, Yakobus nyaut, " Page-page, dangar aku. 14Simon udah narang mage mane Allah sejak awal udah mperati bangsa-bangsa nang lain, ntuk nangkap dari ntara bangsa na suatu umat ntuk nama-Ya.15kata-kata kobo nabi setuju ngan hal ntu, mage nang ta tulis, 16Satelah ntu, aku mao balek. wan mao mbangun agi kemah Daud nang udah roboh. aku mao mbangun agi puing-puing'ya, wan aku mao mugar'ya, 17supaya kaleno nang ta sisa ngago Tuhan, wan samua bangsa nang lain nang li manggel ngelalui nama-Ku, nang ngawe samua ntu, 'firman Allah, nang ngawe samua'ya ntu, 18udah li nao' wa'tu mbole Zaman.19Jadi, aku bependapat kalo diri harus'ya ngin nyulit orak-orak dari bangsa lain nang udah bebalek ka Allah. 20Tapi, harus'ya diri nulis ka mpuya supaya mpuya njahui diri'ya sorak dari hal-hal nang dinodai oleh dewa-dewa, wan dari dosa-dosa seksual, wan dari apeh nang udah li ngekel, wan dari darah. 21Sabab, wa'tu keturunan ndulu, Musa dah ngumpu, ka satiap kota, orak-orak nang mbritakan'ya kaena li maca li sinagoge-sinagoge satiap ari sabat."22Lalu, li nele bai' oleh kobo rasul, wan penatua, wan saluruh jemaat, milih orak-orak dari ntara mpuya ntuk li ngutus ka Antiokhia basama Paulus wan Barnabas. Mpuya ngutus Yudas nang li manggel Barsabas, lalu Silas, rombong pemimpin ka ntara kobo page nang saiman, 23lalu mpuya nulis surat ngan langan mpuya, mage ntu: "Dari rasul-rasul wan penatua-penatua, page-page nang saiman ngan ka'u, ka samua page nang saiman ukat Yahudi li Antiokhia, wan Siria, wan Kilikia, salam!24Kaena wakitu udah nangar kalo beberapeh orak dari ntara wakitu, nang ka mpuya wakitu ngin mere printah, udah ngaco ka'u ngan kata-kata mpuya nang ngoyahkan jiwa ka'u, 25hal ntu li nele baik ntuk kami, satelah njadi sepakat, ntuk milih orak-orak wan ngutus mpuya ka ka'u basama ngan page-page wakitu nang tekasih, Barnabas wan Paulus, 26nang udah ngorbankan idup mpuya demi nama Tuhan diri, Kristus Yesus.27Oleh kaena na, wakitu ngutus Yudas wan Silas, nang mpuya sorak nang mao mere tau hal-hal nang sama secara langsong. 28Sabab, alangkah bai'ya ntuk Roh Kudus wan ntuk wakitu ntuk ngelatak beban ka atas ka'u nang ngin labih barat daripada nang meralu ntu, 29bahwa ka'u njauhkan diri ka'u apeh nang udah li mere ka dewa, wan dari darah, wan dari apeh nang mati li ngekel, wan dari dosa seksual. kalo ka'u njaga diri ka'u sorak dari hal-hal ntu, ka'u ngelakukan nang bai'. sampe katamu."3030 Satelah mpuya bapamitan, mpuya turut ka Antiokhia , wan satelah ngumpul kobo jemaat, mpuya nyolo surat na. 31Wa'tu orak-orak pacaya maca surat na, mpuya sanang kaena hiburan na. 32Yudas wan Silas, nang mpuya sorak na nabi, mere kekuatan ka page-page nang saiman ngan manyak kata-kata.33Satelah mpuya diap ka nga'an ntuk beberapeh waktu, orak-orak pacaya na ngelapas mpuya na pulak ngan damai ka orak-orak nang udah ngutus mpuya. 34[Tapi, Silas nganggap baik' ntuk tetap diap ka nga'an.] 35Tapi, Paulus wan Barnabas diap ka Antiokhia, sambel ngajar wan mbritakan firman Tuhan basama ngan manyak orak lain uga.36Satelah beberapeh ari, Paulus ngomong ka barnabas, "Jon diri bale'k wan ngunjung page-page nang saiman ka satiap kota, tampat diri mbritakan firman Tuhan ntuk nele mage mane kondisi mpuya." 37Barnabas mao maba uga Yohanes nang li manggel Markus. 38Tapi, Paulus nganggap kalo ngin harus maba orak nang udah napu'k mpuya ka Pamfilia wan ngin ampus basama mpuya ntuk pegawe na.39Maka, tajadilah pebedaan nang tajap sahingga mpuya bapisah ntara sote ngan nang lain. Barnabas uga maba Markus wan belayar ka wilayah Siprus, 40tapi Paulus milih Silas wan ampus, satelah li nyolo oleh page-page nang saiman ka dalap anugrah Tuhan. 41lalu, ia ngelewati Siria wan Kilikia sambel nyolo penguatan ka rombong jemaat.
Chapter 16

1Paulus uga tak ka Derbe wan Listra. Wan nele ada seorak murid ka ngaan, nama'ya Timotius, ana'k dari seorak mbini Yahudi nang udah pacaya, tapi ama'ya orak Yanani. 2Ia li'kanal baik oleh basanyawa seiman li Listra wan Ikonium. 3Paulus mao Timotius ampus basama ngan'ya, maka ia maba'ya nak nyunat'ya kaena orak-orak Yahudi nang diap ka daerah na. sabab, mpu'ya samua na orak Yunani.4Samantara mpu'ya bajalat lewat kota-kota, mpu'ya mere tau hal-hal bagi orak-orak pacaya agar li'taat, nang li'tantukan oleh para rasul wan pentua nang ada ka Yerusalem. 5Maka, kobo jemaat li'teguhkan ka dalap iman wan jumlah mpu'ya batambah tiap ari.6Lalu, mpu'ya ampus lewat wilayah Frigia wan Galatia kaena udah li'halang oleh Roh Kudus ntu'k madah tentang firman ka Asia. 7Pas mpu'ya udah sampe li Misia, mpu'ya bbarusaha amps li Bitinia, tapi Roh Yesus angin ngijinkan mpu'ya. 8maka, satalah ngelewat Misia, mpu'ya turut ka Troas.9Suatu penele moncol ka Paulus li wa'tu malam. Seseorak dari Makedonia nang gik dadek lalu mohon ka ia, kata'ya,"Ataklah ka Makedonia wan bantulah orak kitu." 10Satalah Paulus nele penele na, orak kitu barusaha nak capat barangkat ka Makedonia, satalah nyimpulkan bahwa Allah udah nyaru orak kitu ntu'k mere tau tentang injil ka mpu'ya.11Kaena na, satalah balayar dari Troas, orak kitu langsong balayar ka Samotrake, pas ka ari nalap'ya ka Neapolis, 12dari ngaan ke Filipi, kota nang utama ka wilayah Makedonia wan sabuah kota njajah Roma. Orak kitu diap ka kota na salama barape ari. 13Lalu, pas ari sabat, orak kitu ampus kaluar pintu garbang kota nuju ka tabit ae, tampat ka mane orak kitu bapikir bahwa ka sana ada tampat badoa. Maka, orak kitu duduk wan ngomong ngan nak mbini-mbini nang gik bakoro'k.14Seorak mbini banama Lidia, dari kota Tiatira, seorak panjual kai'k ungu. Tuhan mbuka ati'ya ntu'k nele apeh nang Paulus madah. 15Udah na, satalah Lidia wan samua orak nang diap ka rumah li'mbatis, ia mohon ka orak kitu, kata'ya,"kalo kau ngangap aku pacaya ngan gagah ka Tuhan, ataklah ka rumahku wan diaplah ka ngaan."lalu, ia ndasak orak kitu.16Samantara, orak kitu gik ampus ka tampat badoa, seorak anak buah mbini, nang mpunya roh ntuk ntu'k ngeramal wan nak noto'k orak kitu. Ia maba manyak ontong ka kobo-kobo tuan-tuan'ya lawat ramal'ya na. 17Mbini na ngikut Paulus wan orak kitu sambel ngampa'k, "Orak-orak ntu nyah amba-amba Allah nang Mahatingi, nang bacarita tetang kasalamatanka kau!" 18Ia tarus ngelakukan'ya salama bahari-ari. Paulus, kaena njdai kuat bila, babale'k lalu bakata ka roh na, "Aku marintah kau dalap nama Kristus Yesus ntu'k kaluar dari ia!" Lalu, roh na kaluar wa'tu na uga.19Tapi, pas kobo nak sagala tuan-tuan'ya nele bahwa harapan mpu'ya sagala ontong pun udah ilang, mpu'ya ngangap Paulus wan Silas, sarta nyeret mpu'ya ka tampat umum ka dapan kobo pamimpin-pamimpin. 20lalu, pas mpu'ya udah maba Paulus wan Silas ka hakim-hakim kapala, mpu'ya bakata,"Orak-orak ntu adalah orak-orak Yahudi nang ngacau ka kota diri. 21Mpu'ya ngajarkan adat istiadat nang angin banar ntu'k diri tarima tau ngelakukan'ya macam orak Roma."22Orak manyak na lumpat basama-sama nyerang Paulus wan Silas wan kobo hakim kota ngojet baju Paulus wan Silas, sarta marintah mpu'ya ntu'k ninju dua-dua 'ya ngan kayu. 23Satalah masih ngajar nak Paulus wan Silas ngan manyak sagala paninju-paninju, mpu'ya muak ka dalap panjara wan marintah kapala panjara ntu'k njaga Paulus wan Silas ngan katat. 24Satalah narima parintah na, kapala panjara ngabat nak Paulus wan Silas ka panjara bagian dalap wan masong batis mpu'ya wan balunggu.25Kira-kira tangah malam, Paulus wan Silas gik badoa lalu nyanyi-nyanyi lagu-lagu pujian ntu'k Allah, lalu kobo tahanan nang lain'ya pun nangar mpu'ya. 26Lalu, tiba-tiba tajadi gempa bumi nang aya samap-sampai rumah panjara na taguncak. lalu, tiba-tiba samua pintu tabuka wan balanggu na samua talapas.27pas kapala panjara na nele pintu-pintu panjara na tabuka, ia ncabut padang'ya lalu ampir munuh diri'ya sorak kaena ia ngira kobo tahanan na nak kabur. 28tapi, Paulus ngampak ngan suara nang kuat, "usah nak bahayakan diri kau sorak kaena orak kitu samua ka kitu.29Lalu, kapala panjara na minta lampu lalu kalama tama, lalu sambel gamatar, ia sujud ka dapan Paulus wan Silas. 30satalah na, ia maba mpu'ya ka luar wan bakata,"Tuan-tuan, apeh nang arus aku gawe biar li'salamat?" 31lalu, mpu'ya njawab, " Pacayalah ka dalap Tuhan Yesus pasti kau li'salamatkan, kau wan samua orak nang diap ka dalap rumah kau."32lalu, Paulus wan Silas mberitakan firman Tuhan ka kapala panjara na lalu ka samua orak nang ada ka dalap rumah'ya. 33Satalah na, ia maba Paulus wan Silas, malam na uga, wan maso'k luka-luka mpu'ya lalu ia saluruh kaluarga'ya li'mbatis. 34Lalu, kapala panjara maba Paulus wan Silas ka rumah'ya wan ngidang sagala jukut pamapak. Maka, ia wan samua orak nang diap ka rumah'ya na udah pacaya ka Allah.35Tapi, pas sia'k ari atak, kobo akim-akim kota ngutus barape polisi, ngan bakatan, "Li'babaslah orak-orak na!" 36Lalu, kapala panjara mere tau pasat na ka Paulus, ngan bakata,"Akim-akim kota udah nyuruh ntu'k mbebaskan kau. Kaena na, kaluarlah ntu nyan wan ampus dalap damai.37Tapi, Paulus bakata ka mpu'ya, "Orak-orak na udah ninju orak kitu ka dapan umum, tanpa li'adil, orak-orak nang adalah warga negara Roma, wan ka dalap panjara. Lalu, apehkah ntu nyan mpu'ya ngeluar orak kitu cara diap-diap? angin! Biar mpu'ya sorak atak wan ngeluar orak kitu." 38Kobo polisi na mere tau omongan-omongan na ka akim-akim kota. Mpu'ya gali pas mpu'ya nangar bahwa Paulus wan Silas na adalah warga negara Roma. 39Maka, mpu'ya atak lalu minta maaf ka Paulus wan Silas. Satalah mpu'ya ngeluarkan Paulus wan Silas, mpu'ya minta supaya kadua'ya napu'k kota na.40Lalu, mpu'ya kaluar dari panjara lalu tama ka rumah Lidia, lalu pas mpu'ya nele sabanyadi seiman, Paulus wan Silas nguatkan ati mpu'ya, lalu ampus.
Chapter 17

1Pas ari'ya nana, pas Paulus wan Silas udah lawat Amfipolis wan Apolonia, mpu'ya sampe ka Tesalonika, ka mane ada sote sinagoge orak Yahudi. 2Lalu, sesuai kebiasaan Paulus, ia tama ka ntara mpu'ya, wan salama tiga ari sabat ngomong ngan mpu'ya dari Kitab Suci,3sambel njelaskan wan mbuktikan bahwa Kristus arus mandarita wan lumpat dari ntara orak-orak mate, ngan bakata,"Yesus ntu, nang aku mere tau ka kau adalah Kristus." 4Lalu, sabalah dari mpu'ya li'yakinkan wan bagabongngan Paulus wan Silas, basama ngan sajumlah aya orak Yunani nang gali ka Allah wan angin sadamu'k mbini-mbini nang tarhormat.5Tapi, orak-orak Yahudi njadi iri ati wan maba barape orak jahat nang bakaluyur ka tampat umum, mpu'ya ngumpulkan manyak orak wan muat kacau ka kota, lalu nyerbu rumah Yason sambel ngago Paulus wan Silas ntu'k maba mpu'ya ka luar ka orak manyak. 6Pas mpu'ya angin namu Paulus wan Silas, mpu'ya nyeret Yason wan barape sabanyadi seiman ka dapan orak kobo pajabat kota, ngan basaru,"Orak-orak ntu, nang udah ngacau dunia, nang udah atak uga ka kia. 7lalu, Yason nyambut mpu'ya, lalu samua mpu'ya bagarak nang nak ngelawan ukum kaisar ngan madah bahwa ada raja lain, ya na Yesus."8Orak manyak wan kobo pajabat kota njadi galisah pas nangar hal na. 9lalu, satalahmpu'ya narima jaminan dari Yason wan nang lain'ya, orak-orak na li'bebaskan'ya.10Sabanyawa-sabanyawa sagara nyuruh Paulus wan Silas, malam na uga, ka Berea, pas mpu'ya sampe, mpu'ya ampus ka sinagoge orak Yahudi. 11Orak-orak Yahudi ka ngaan labih baik ati'ya daripada orak-orak nang ka Tesalonika kaena mpu'ya narima firman ngan panuh samangat, sambel nyalidik Kitab Suci satiap ari ntu'k tau kalo hal-hal na mamang banar. 12Oleh kaena na, manyak dari mpu'ya njadi pacaya, tamasuk mbini wan ngelaki-ngelaki Yunani nang taromat nang jumlah'ya anginsadamu'k.13Tapi, pas orak-orak Yahudi nang ka Tesalonika tau kalo firman Allah uga li'brita oleh Paulus ka Berea, mpu'ya pun uga atak ka Berea ntu'k ngoyah wan ngeresah manyak orak. 14Lalu, ngan capat, sabanyawa-sabanyawa seiman nyuruh Paulus ampus sampe ka pantai, tapi Silas wan Timotius tatap diap ka sana. 15Orak-orak nang ngawan Paulus maba'ya sampe ka Atena, wan satalah narima sote pasat dari paulus ntu'k Silas wan Timotius agar atak ka ia sacapat'ya, mpu'ya pun barangkat.16Samantara Paulus nunggu mpu'ya ka Atena, roh'ya marase susah ka dalap diri'ya kaena ia nele kota na panuh ngan patong-patong bahala. 17Oleh kaena na, ia batukar pandapat ka sinagoge ngan orak-orak Yahudi wan orak-orak dari bangsa lain nang gali ka Allah, sarta ka tampat umum, satiap ari, ngan orak-orak nang pas ada ka sana.18Ada barape ahli mikir uga ngomong-ngomong ngan'ya. wan barape nang bakata,"apeh nang mao li'kata ka tukang pembual ntu?" nang lain bakata uga,"kayak'ya, ia ntu seorang pambarita dewa-dewa asing,"kaena ia pambarita Yesus wan kebangkitan.19Lalu, mpu'ya maba'ya ka Areopagus, sambel bakata,"Bisakah orak kitu tau ajaran baru apeh nang kau barita ntu? 20Sabab, kau nang maba ada barape hal nang mangap ka ka'enga orak kitu. Orak kitu tau apeh maksud hal-hal ntu." 21(ntu nyan, samua orak Atena wan orak-orak asing nang diap ka ngaan udah biasa ngabis waktu mpu'ya ngan angin ngawe apeh-apeh salain madah ato nangar hal nang baru).22Maka, Paulus dadek ka tangah-tangah Areopagus wan bakata,"Hei orak-orak Atena, aku ngamat kau dalap sagala hal kau na religius banar. 23Sabab, pas aku gik kalili'k wan mprati banda-banda nang kau sambah, aku uga namu sote altar ngan tulisan ntu,'KE_PADA ALLAH NANG ANGIN LI'KANAL.' Kaena na, apeh nang kau sambah tanpa nganal'ya, na lah nang aku mere tau ka kau.24Allah nang ncipta dunia wan sagala apeh nang ada ka dalap'ya, kaena Ia adalah Tuhan atas maramang wan bumu, angin diap ka dalap kuil-kuil nang li'muat ngan langan kaleno, 25angin uga Ia ngelayan ngan langan-langan kaleno, sabab Ia mbutuh suatu hal kaena Ia sorak nang mere ka sapeh idup,banapas,wan sagala ada'ya.26Ia ncipta, dari siko orak, samua bangsa umat kaleno ntu'k diap ka saluruh muka bumi ntu, satalah natap musim-musim wan batas-batas tampat idup mpu'ya, 27biar mpu'ya ngago Allah, tapi mungkin mpu'ya bisa nyantuh'Ya wan namu'Ya biarpun Ia angin jauh dari diri sorak-sorak.28Sabab, ka dalap Ia, diri idup, bagara'k, wan ada. Macam uga punjangga-punjangga kau sorak nang bakata,"Kaena diri ntu uga adalah katurun-Ya.' 29Jadi, kaena diri ntu katurun Allah, diri saharus'ya angin bapikir kalo keadaan Ilahi na macam amas, ato perak, ato batu, sote wujud nang li'ncpta dari trampilan wan pamikir kaleno30Oleh kaena na, satalah ngabai masa-masa bodoh, ntu Allah mere tau samua orak ka mane-mane batobat, 31kaena Ia udah nantu ari pas Ia nak ngaki dunia dalap nak ngadil lewat siko Orak nang udah li'nantukan-Ya, satalah Ia mere bukti ka samua orak ngan ngelumpat Orak na dari ntara orak mate."32Pas, mpu'ya nangar tantang ke_bangkitan dari ntara orak mate, barape orak mule ngolo, tapi nang lain bakata,"Orak kitu mao nangar kau agi tantang hal ntu." 33Maka, Paulus ampus dari tangah-tangah mpu'ya. 34Tapi, ada barape orak nang gabong ngan'ya wan njadi pacaya, li'ntara'ya uga ada Dionisius, ngota Areopagus, wan seorak mbini banama Damaris, sarta ada barape orak lain nang basama wan mpu'ya.
Chapter 18

1Udah na, Paulus napuk Atena wan ampus ka Korintus. 2Lalu, Paulus namu orak Yahudi banama Akwila, keturun Pontus, baru laka atak dari Itali basama bini'ya, Priskila, kaena Klaudius udah nyuruh samua orak Yahudi napuk Roma. Paulus atak ka mpu'ya, 3Kaena mpu'ya punya pegawe nang sama, Paulus diap basama mpu'ya wan begawe kaena pegawe mpu'ya muat dango.4Lalu, Paulus betukar pikir li Sinagoge tiap ari sabat wan berusaha ntuk ngeyakin orak-orak Yahudi wan Yunani. 5Lalu, wa'tu Silas wan Timotius turut dari Makedonia, Paulus mulai ngabdi diri ya sepenuhnya ntuk mbrita firman sambel bersaksi ngan sunguh-sunguh ke orak-orak Yahudi bahwa Yesus na Kristus.6Tapi, wa'tu mpu'ya nantang wan mbila Paulus, ia ngibas baju'ya Aku bersih. Mulai sekarang wan seterus ya, aku nak ampus ka bangsa-bangsa lain."7Lalu, ya napuk tampat na wan ampus karumah orak nang benama Titius Yustus, seorak bukat Yahudi nang nyembah Allah, nang rumah ya ada kesebalah Sinagoge. 8Krispus, kepala Sinagoge, jadi pecaya ka Tuhan nang babis orak nang diap ka runmah ya, banyak orak Korintus nang laka nanggar Paulus jadi pecaya wan li baptis.9Lalu, Tuhan madah ka Paulus wa'tu malam pas ya nele, " Jangan takut, tapi taruslah ngomong wan usahlah diap, 10Kaena Aku yok kau wan ngin seorak pun nang nyerang kau ntuk nganiaya kau kaena ada banyak umat-Ku ka kota ntu." 11Lalu, Palus diap kesana selama 1 taut 6 bulat, sambel ngajarkan firman Allah ka ntara mpu'ya.12Lalu, ketika Galio jadi Prokonsul Akhaya, orak-orak Yahudi dengan seati lumpat ngelawan Paulus wan maba'ya ka adap bangku pengadilan, 13Wan bakata, " Orak sedang mempengaruhi banyak orak ntuk nyembah Allah nang belawan dengan Hukum Taurat."14Tapi, wa'tu Paulus ampir muka molot'ya, Galio madah ka orak-orak Yahudi na, " Jika ntu masalah ngelanggar ato kejahatan nang keji, hai orak-orak Yahudi, aku patut betanggung jawab atas pekara kau. 15 Tapi, jika ntu adalah persoalan tentang kata-kata, wan nama-nama wan ukuman sorak, uruslah ukum kau sorak, aku inga jadi Hakim atas hal ntu."16Lalu, Galio ngoser mpu'ya dari ruangb pengadilan. 17Laka na, mpu'ya babis nangkap Sostenes, kepala Sinagoge, wan mangkong'ya ka dalap rruang pengadilan. Tapi, Galio ngin nele hal-hal na.18Wa'tu na, Paulus diap babarape ari agi, lalu pamit ngan orak-orak nang seiman wan belayar ka Siria, besama ngan Priskila wsn Akwila. Ka Kengkrea, Paulus udah ngunting bu'u ya. 19Lalu, mpu'ya cacah ka Efesus wan Paulus napuk Priskila wan Akwila ka sana, tapi ya sorak tama ka Sinagoge wan betukar pikir ngn orak-orak Yahudi.20Wak'tu mpu'ya minta Paulus ntuk diap lebih lama, Paulus angin setuju, 21Tapi pamitan ngan mpu'ya wan madah," aku kembali agi kakau jika Allah mengendaki'ya.'' wan, ia belayar dai Efesus.22Wa'tu na ia turut ka Kaisarea, ia naek wan mere salam ka jemaat, lalu turut ka Antiokhia. 23Lalu, laka ngabis beberape wa'tu ka'sana, ia napuk tampat na wan ngelilik tampat satu ke tampat nang lain ka wilayah Galatia wan Frigia, sambel menguatkan anak buah babis na.24Wa'tu na, ada orak Yahudi banama Apolos, keturun Aleksandria, datak ka Efesus. Ia adalah seorak nang pelajar wan tau dalap hal Kitab Suci. 25Orak tu udah li ajarkan tentang jalat Tuhan wan semanggat ka dalap Roh. Ia madah wan ngajar ngan ati-ati hal-hal tentang Yesus, tapi ia hanya tau Baptisan Yohanes. 26Ia mulai ngomong ngan brani ka dalap Sinagoge, tapi wa'tu Priskila wan Akwila nangar'ya mpuya narik ka samping wan njelasnya ka ia jalat Allah ngan lebih baik wan tepat.27Lalu, wa'tu Apolos nak nyebrang ka Akhaya, orak sana nang seiman meneguhkan wan nulis ka anak buah agar nyambut kedatangan'ya. Wa'tu ia cacah, ia banyak nolong mpuya nang oleh kaena anugrah lalu jadi pecaya, 28Kaena ia ngan kuat mbantah orak-orak Yahudi ka orak banyak, sambel nunjuk Kitab Suci bahwa Kristus'lah Yesus.
Chapter 19

1jukut ntu tajadi, kenitu Apolos badiap li Konrintus, Paulus ngelalui daerah pedalaman wan sampe li Efesus. li sana, ia namu berape murid. 2Paulus madah ka mpu'ya, "apekah kao narima Roh Kudus wa'tu kao talah njadi pacaya?" mpu'ya jaut, "angin, bahkan wak'itu angin parnah ndangar bahwa ada Roh Kudus."3lalu, Paulus madah, "li dalap ape, udah na, kao li baptis?" njaut mpu'ya, "li dalap baptisan Yohanes." 4Paulus madah, "Yohanes ngebaptis ngan baptisan pertobatan, sambel meretahu orak-orak ntuk pacaya ka seorak nang mao atak laka ia, ialah ka Yesus."5setalah mpu'ya ndagar ntu, mpu'ya libaptis li dalap nama Tuhan Yesus. 6udah na, wa'tu Paulus telah numpak langan ia atas mpu'ya, Roh Kudus atak ka atas mpu'ya, lalu mpu'ya mule ngomong dalap manyak bahasa wan bernubuat. 7mpu'ya babis berjumlah kira-kira dua belas orak laki-laki.8maka, Paulus tama ka Sinagoge wan ngomong ngan berani selama tiga bulat, sambel batukar pendapat wan ngeyakin mpu'ya tentang kerajaan Allah. 9tapi, wa'tu berape orak ngerasa hati wan nolak pacaya, sambel ngata jukut nang jahat tentang jalat ntu li hadap orak manyak, Paulus napuk mpu'ya wan maba rombong murid ampus, sambel batukar pendapat satiap hari li sekolah Tiranus. /v 10hal ntu bejalat selama dua tahun sehingga babis orak nang diap li Asia ndangar firman Tuhan, baik orak-orak Yahudi maupun orak-orak Yunani.11Allah muat banyak mukjizat yang luar biasa ngelalu langan Paulus, 12sehingga saput langan ato celemek nang parnah kana kulit Paulus limaba ka orak-orak sakit, maka penyakit mpu'ya hilang wan roh-roh jahat kaluar dari mpu'ya.13namun, berape pengoser setan Yahudi nang bejalat keliling barusaha madah nama Tuhan Yesus atas orak-orak nang kerasukan roh-roh jahat sambel madah, "aku nyumpah kao dalap nama Yesus nang Paulus meretahu!" 14tujuh muda laki-laki Skewa, salah sorak imam aya Yahudi, nang li maut ya.15tapi, roh jahat ntu jaut wan madah ka mpu'ya, "aku kanal Yesus wan aku tahu tentang Paulus , tapi sape kao?" 16lalu, orak nang kerasukan roh jahat ntu ngelompat ka arah mpu'ya, wan nguasa atas mpu'ya, man ngalah mpu'ya babis sampe mpu'ya lari dari rumah dalap kondisi telanjak wan taluka. 17hal ntu li nao oleh babis kampong Efesus, baik orak-orak Yahudi maupun orak-orak Yunani. wan, mpu'ya babis njadi gali wan nama Tuhan Yesus makin li mulia.18banyak dari ntara mpu'ya nang udah njadi pacaya tatap atak, sambel ngaku wan mere tahu perbuatan-perbuatan mpu'ya. 19lalu, banyak dari mpu'ya nang parnah ngelaku sihir, ngumpul buku-buku mpu'ya wan nunu ya li depan babis orak. wan, mpu'ya ngitong nilai buku-buku ntu wan namu nilai nyampe 50.000 kaping perak. 20jadi, firman Tuhan terus batumbuh wan bakuasa.21setalah hal-hal ntu selesai, dalap Roh, Paulus bamaksud ampus ka Yerusalem setalah ia udah ngelalui Mekadonia wan Akhaya, ngan madah, "setalah aku badiap li sana, aku uga arus nele Roma." 22wan, setalah ngutus dua orak nang melayani ka Makedonia, ia lah Timotius wan Erastus, ia sorak badiap berape waktu li Asia.23sekitar waktu na, li sana tajadi kerusuhan nang angin amuk mengenai jalan ntu. 24sebab, ada orak banama Demetrius, nang muat kuil-kuil perak Dewi Artemis, mere penghasilan nang angin damuk bagi tukang-tukang ya. 25rombong tukang ntu li ngumpul basama ngan pegawe li bidang sarupa wan madah, "senjadi, kao nao bahwa kemakmuran manak berasal dari perusahaan ntu.26lalu, kao nele wan ndangar bahwa, bukat hanya li Efesus ngelainkan ampir li seluruh Asia, Paulus telah ngebanar wan muat banyak orak balek ngan madah bahwa Allah nang li muat ngan langan keleno bukat lah Allah. 27hal ntu bahaya bukat hanya bahwa usaha manak labuh ka dalap hinaan, tapi uga kuil Dewi Artemis nang agung ntu angin sedamuk pun li hitong, wan ia, nang li sembah li seluruh Asia wan dunia, bisa kahilangan kaagungan ia.28wa'tu mpu'ya ndangar hal ntu, mpu'ya njadi asa bila wan ngampak, "Ayalah Artemis dewi orak Efesus!" 29lalu, kota ntu li manuh ngan kakacauan wan mpu'ya kamamoh barombong ka gedung kesenian sambel nyeret Gayus wan Aristarkhus, orak Makedonia nang nak lah page sejalat Paulus.30namun, wa'tu Paulus mao ampus tama li ntara orak banyak, para murid angin mbiar ia. 31bahkan, berape nang aya Asia nang bapage ngan ngirim sebuah pasat kahadap ia wan barulang kali mamohon kahadap ia ntuk angin nyerah diri ka gedung kesenian ntu. 32maka, sebagian ngampak jukut wan sebagian nang lain, kaena kumpulan ntu ada dalap kakacauan wan sebagian aya dari mpu'ya angin tau ape alasan mpu'ya telah atak bakumpul.33sebagian dari orak banyak ngemutus Aleksander kaena orak-orak Yahudi telah ndorong ka depan, wan setalah Aleksander mbiar isyarat ngan langan, ia bamaksud muat pembela li hadap orak banyak. 34namun, wa'tu mpu'ya nganal bahwa Aleksander nak lah orak Yahudi, selama kira-kira dua jam, mpu'ya babis ngampak ngan sote suara, "Ayalah Artemis, dewi orak Efesus!"35setalah panitera kota?36jadi, kaena jukut ntu angin bisa li bantah, kao seharus ya tetap tanang wan angin batindak capat. 37sebab, kao telah maba orak-orak ntu ka kitu, nang angin ngarampok kuil ato ngujat dewi wakitu.38oleh kaena ntu, jika Demetrius wan tukang-tukang nang basama-sama ngan ia mumpu keluhan tahadap seorak, pengadelan li muka wan ada prokonsul. biar mpu'ya ngaju tuntutan sote tahadap nang lain. 39namun, jika kao mao jukut hal nang lain, hal ntu bisa li selesaikan dalap sidang rakyat manurut hukum. 40sebab, wakitu badiap dalap bahaya ntuk li nuduh atas kerusuhan hari ntu kaena agin ada alasan ape pun nang bisa wakitu njalas tentang patumuan nang kacau ntu." 41setalah ia madah hal-hal ntu, ia mbubar kumpulan orak.
Chapter 20

1Laka karusuhan na habis, Paulus ngumpul ayuk murid,gan laka nguat hati mpu'ya, iapamit gan mpu'ya wan ampus ka Makedonia. 2 Laka ia ngelalu daerah-daerah ka sana mare ka ayuk mpu'ya man murid-murid Kristus ka daerah Makedonia manyak nasihat, ia bare ka Yunani. 3Man, ka sana Paulus be dish selama 3 bulat. kaena orak-orak Yahudi muat rencana da melawan ia saat ia berlayar ka Siria,ia mutus da mali'k ngelalu Makedonia.4Paulus batamah man oleh Sopater tak Berea, anak Pirus, man Aristarkhus gan Sekundus, tak Tesalonika, man Gayus tak Derbe, man Timotius, serata Tikhikusman Trofimus tak Asia.5 Mpu'ya ampus labih awal sambel nganti kami ka Troas.6 Tapi kami balayar atak Filipi abios Ari Raya Roti ana Baragi, man atak ka mpu'ya ka Troas dalab 5 ari, ka sana kami badiab salam 7 ari.7Wa'tu ari sote minggu na ntu orak Yahudi ari dalam minggu di mule satalah mataari tama wa'tu ari Sabtu tapi Lukas make waktu Yunani ka dalam ayat ntu. maka nang di maksud ia adalah minggu malam, saat kami sadang bakumpul basama mau macah roti , Paulus madah ka mpu'ya kaena barancana mau ampus ka ari nang lain, wan ia mere banya pasat samapai tangah malam. 8ada manya lampu ka ruang atas. tampat kami bakumpul.9Man, ka ngaun ada nang bujak banama Eutikhus sadang duduk ka jendela gan tengalap dalab tidur nang pulas. lalu samantara Paulus teru bapadah dalap watu nang lama, ia samakin temngalap dalap tidur man labuh tak lante katalu man dingankat dalap kaadaan dah mati.10 tapi, Paulus turut lalu ninih diri ka atas ia, man maluk ia lalu madah ," usah ingar kaena nyawa ia masih ada ka dalab ia."11Wa'tu Paulus ma'li, lalu macah-macah roti man makat, ia madah ka mpu'ya dalab wa'tu nang lama, sampai dini ari, abis na ia ampus.12 Mpu'ya mba orak muda na pulang dalab keadaan idup man ngerasa sangat sanang.13Tapi, abis ampus labih dulu ka kapal, kamana balayar ka Asos ngan maksud ngago Paulus ka sana kaena ia udah barunding bagesana, ia saorak ada maksud ampus ka sana man bajalat kaki. 14man, wa'tu ia batamu man kami ka Asos, kami ngago ia, abis na ampus ka Metilene.15Setalah berlayar atak sana, kamanak atak nalap ari ka Khios. Ari nang lain kamana sama Samos man sote ari agi kamana sampai ka Miletus.16 sebab, Paulus udah mutus da balayar ngelalu Efesus agar ia ana ngabis wa'tu ka Asia kaena ia capat-capat atak ka Yerusalem, kalo bisa, pas ari Pantekosta.17Atak Miletus, Paulus ngutus orak ka Efesus man nyuruh da ntua jemaat atak ka ia. 18man, wa'tu mpu'ya atak ka ia, ia madah ka mpu'ya,"da kao sorak pane, bage mane aku idup ka tangah kao selama ntu, saat pertama kali aku nginja batih ka Asia,19 sambel ngelayani Tuhan man sagala kerendahan ati, man ae mata man ngan pasoalan2pasoalan nang nimpa aku ngelalu niat orak-orak Yahudi, 20bagaimane aku na nahan diri da mere berita kla kao sagala sesuatu mnang baguna man ngajar kao ka adap orak manyak man tak dango ka dango. 21basunguh-sunguh mere kesakasian, bai't ka orak-orak Yahudi maupun orak-orak Yunani, tentang pecaya ka Allah man beriman ka Tuhan diri, Yesus KLristus.22Man kini ntu, tele'lah, gan di ngabat oleh Roh aku sadang dalab pajalad ku ka Yerusalem, ngin nao ape nang terjadi ka aku ka ngaan,23 kacuali bahwa Roh Kudus basaksi sunguh-sunguh ka tiap kota, ka bahwa panjara man siksa udah nungu ku.24 Tapi aku inga ngangap idupku baraga bagi diriku sorak sampai aku bisa nuntas tugasku man pelayanan nang aku mulih tak Tuhan Yesus, nga besaksi man sunguh-sunguh soal Injil anugerah Allah.25Man kini ntu, telelah, aku nao bahwa ngin ada ka antara kao, nang kao aku bakelilik mere kerajaan, akan nele muha ku agi.26 kaena na, aku basaksi ka kao ari ntu bahwa aku angin basalah atas darah kao sebabis.27 kaena, aku angin nahan diri da mere nao ka kao sebabis rencana Allah.28Jaga boh diri kao sorak man kawan 29na. Aku nao bahwa laka aku ampus, serigala-serigala ganas mau atak ka antara waksana, angin menyayangkan kawanan 30na. Man, ka antara waksana sorak ada bangkit orak-orak nang madah tentang hal-hal penyesat bagi narik murid-murid tak mpuya.31Oleh kaena na, bajaga-jagalah, sambel ngingat bahwa siag man malam, selama 3 taut, uku angin berenmti ngingat waksana masing-masing man ae mata.32 Man kini ntu, aku nyerah waksana ka Tuhan man ka firman anugrah-Nya nang sangup ngangkat waksana man mere waksana warisan ka antara sebabis orak nang di kudusklan.33Aku angin da mpu perak, man emas, man pakaian sape pun.34 waksana sorak nao bahwa langan ntu melayani keperluanku man mpuya nang berayuk gan aku.35 Dalab sebabis hal, kau udah nuju ka waksana bahwa man bakerja karas bagesana diri arus nolong nang lemah man ngigat pamadah Tuhan Yesus, bahwa Ia sorak madah,"Lebih sanang mere tak manarima. "36Man, wa'tu ia madah hal-hal na, ia balutut man badoa basama mpuya babis.37 Lalu ada manyak tangisan ka antara mpuya sebabis man meluk tege Paulus man ncium ia. 38Mpuya sangat basedih, apeagi kaena kata-kata nang ia katakan bahwa mpuya angin nele muha ia agi, lalu mpuya ngayuk Paulus ka kapal.
Chapter 21

1Laka orak kitu bepisah dari mpu'ya wan dah nolak, 2Lalu laka orak kitu namu kapal nang nyebrang ka Fenisia, orak kitu naek kapal wan belayar.3Wa'tu orak kitu udah mulai nele Siprus kaena kapal nak nurut muatan'ya. 4Laka betamu ngan anak buah, orak kitu diap ka sana selama tujuh ari. Lalu, melalui Roh, mpuya terus mere nasehat ka Paulus agae ngin ka Yerusalem.5wa'tu orak kitu ka sana udah abis. orak kitu brangkat wan lanjut pejalanan orak kitu. Mpuya babis, besama bini wan anak'ya, ngantan orak kitu ka luar kota. Lalu, laka belutut ka pantai wan bedoa, 6Orak itu pamit ka satu sama lain. Lalu, orak itu naek ka kapal lalu mpuya pulak ka rumah agi.7Laka orak kitu ngakiri pejalat dari Tirus, orak kitu cacah ka Ptolemais, lalu orak kitu nanya k orak sana seiman, lalu diap besama mpuya selama seari. 8Laka ari selanjut'ya, orak kitu ampus ka Kaisarea, lalu diap besama'ya. 9Ia punya empat anak perawan nang bernubuat.10Wa'tu na orak kitu diap selama beberape ari, seorak nabi benama Agabus turut dari Yudea. 11Lalu, laka nusun orak kitu, ia nangkak ikat pinggang Paulus wan ngaban langan wan batis'ya sorak, lalu madah, " Ntulah nang Roh Kudus madah,' Dengan cara ntu orak-orak Yahudi ka Yerusalem ngaban orak nang punya ikat pinggang ntu, wan nyerahkan'ya ka langan bangsa-bangsa lain.''12wa'tu orak kitu nanggar hal ntu, orak kitu wan orak-orak nang diap ka'sana mohon ka Paulus supaya ngin naek ka Yerusalem. 13Lalu, Paulus nyaun, " Ape nang kau ngawe, nangis wan ngancur ati'tu? Sabab, aku siap, bukan hanya kana kaban, tapi ntuk mati ka Yerusalem demi nama Tuhan Yesus." 14Lalu, kaena Paulus ngin bisa li yakin kan, orak kitu diap wan madah," Biarlah Kehendak Tuhan nang tejadi".15Laka ari-ari na, orak kitu siap-siap nak brangkat ka Yerusalem. 16Beberape anak buah dari Kaisera ga ampus besama ngan orak kitu, sambel maba orak kitu ka romah Manason, orak Siprus, seorak anak buah dah lama, orak kitu bediap dengan'ya.17Laka orak kitu cacah ka Yerusalem, orak sana nang seiman nyambut orak kitu ngan ripo. 18Lalu, laka ari berikut'ya, Paulus ampus besama orak kitu ngunjung Yakobus. 19Laka nyampai salam ka mpuya, Paulus mulai ncreta sote-sote hal nang udah Allah ngawe ka ntara bangsa-bangsa lain melalui pelayanan'ya.20Lalu wa'tu mpu'ya nanggar, mpuya muji Allah. Lalu, mpu'ya madah ka Paulus, "Telelah, dua nyadi, beberape ribu orak ka ntara orak-orak Yahudi ka sana njadi pecaya ka mpu'ya babis giat akan Hukum Taurat, 21Lalu mpu'ya laka kana bere tau tentang kau, yakna bahwa kau ngajar babis orak Yahudi ka ntara bangsa-bangsa lain ntuk menyimpang dari ukum Musa,sambel mere tau ka mpu'ya ntuk ngin nyunat anak mpu'ya menurut adat istiadat diri.22Lalu, ape nang arus diri ngawe? Mpu'ya pasti nanggar bahwa kau dah atak. 23Oleh kaena itu, ngawelah ape nang orak kitu madah ka kau. Ada empat orak dari orak kitu nang ada ka koroh Nazar, 24Bahwa mpu'ya udah sucikan kau besama mpu'ya. Dengan na, babis orak tau bahwa omong kosong hal-hal nang dah kana bere tau ka mpu'ya tentang kau, tapi bahwa kau sorak uga idup menurut Ukum Taurat.25Lalu, meengenai bangsa-bangsa nang lain jadi pecaya, orak kitu udah nulis surat wan memutuskan bahwa mpu'ya arus ngindar dari, ' Daging nang dah lipesamb ahkan ka berhala-berhala, wan dari darah, wan dari ape nang udah li kekel, wan dari dosa-dosa seksual."26 Lalu, Paulus maba orak-orak na, lalu ari berekut'ya, laka ya udah mensucikan diri'ya besama yok mpu'ya, ia tama ka dalap Bait Allah wan mere tau masa penyucian.27Wa'tu ampir ganap tujuh ari, orak-orak Yahudi dari Asia, laka nele Paulus ka dalap Bait Allah, ngasut orak banyak wan nangkap Paulus, 28Sambel ngampak, " Hai orak-orak Israel, Tolong! Orak ntulah nang ngajar babis orak ka mane-mane ngelawan bangsa diri, wan Ukum Taurat, wan tampat tu. Lalu, labih agi,ia bahkan maba orak-orak Yunani ka dalap Bait Allah wan udah ngotor tampat Suci tu!" 29Sabab, sblum mpu'ya laka nele Trofimus, orak Efesus, besama mpu'ya ka dalap kota wan mpuya ngira Paulus udah maba'ya tama ka dalap Bait Allah.30Lalu, babis kota jadi heboh wan babis orak-orak datak rami-rami. Mpu'ya nangkap Paulus wan narik maba keluar dari Bait Allah, lalu pintu-pintu Bait Allah segera kana tutup. 31Lalu mpu'ya berusaha nak munuh'ya, cacahlah laporan ka kepala pasukan Roma bahwa babis Yerusalem gik dalap kekacauan.32Wa'tu na ga, ia maba rombong anak buah dari para Perwira, lalu kelama turut ka mpu'ya. Lalu, wa'tu orak banyak nele kepala rombong wan anak buah,mpu'ya lalu branti mangkong Paulus. 33Laka na, kepala rombong nyamak Paulus wan nangkap'ya, lalu mrentah agar Paulus li kaban ngan dua rante. Lalu, ia mulai btanya sape Paulus wan ape nang udah ya ngawe na.34Tapi, sebagian dari orak banyak na ngampak sesuatu wan sebagian nang lain'ya. Lalu, wak'tuia angin nao dengan pasti kaena kerusuhan na, ia mrentah agar Paulus li baba ka markas. 35Wa'tu iya cacah ka tangga, Paulus Paulus harus li tangkon rombong anak buah kaena amukan kerumunan orak, 36Sabab, orak banyak na tarus nuna mpu'ya, sambel ngampak," Guserkan iya na!".37Sementara Paulus nak kana baba tama ka markas, Paulus ngomong ka kepala pasukan, "Boleh dok aku madah sesuatu ka'kau?" Lalu, kepala pasukan na nyaut, " Kau tau bahasa Yunani? 38Kalo cam sana, kau bukat orak Mesir nang beberape wa'tu na lalu timul pemberontakan wan mimpin empat ribu orak pembunuh ka Padang Gurun?"39Lalu, Paulus madah, " Aku adalah orak Yahudi dari Tarsus, Kilikia, seorak warga dari kota nang penting. Aku mohon, ijinkan aku ngomong ka orak-orak na." 40Lalu, kepala pasukan mere ijin, Paulus bediri ka tangga wan mere kode ka orak-orak makai langan'ya. Lalu, wa'tu suasana udah jadi tenang, ia ngomong ka mpu'ya makai bahasa Ibrani sambel ngomong.
Chapter 22

1"sodara-sodara wan Bapak-bapak, dangar pembelaan ku sekarang ka kau." 2watu mpu'ya nangar kalo Paulus nyaru mpu'ya dalap baasa Ibrani, mpu'ya makin tediap, lalu Paulus bekata,3aku ntu adalah orak Yahudi, nang laher ka Tarsus, Kilikia, tapi aya ka kota ntu, di ndidik li oroh Gamaliel duan ketat sasuai hukum apek bare manak, wan njadi giat ntu'k Allah, nang sama mage kau babis ari ntu. 4Aku nyiksa jalat ntu'k sampai ka kamatian, ngabat wan nama mpu'ya baik laki-laki maupun nang bini, ka dalap penjara, 5mage Imam nang aya wan babis majelis penatua bisa bersaksi kak aku. dari mpu'ya aku nerima surat-surat ntu'k sodara-sodara k Damsyik wan ampus ntu'k ngabat mpu'ya nang ada li sana ka Yerusalem njadi tahanan nang mao dingukum.6maka, tajadilah sementara aku gik dalap perjalanan wan ampir nyampai li Damsyik, kira-kira siak ari, tiba-tiba ada suatu sinar nang tarak dari maramang besinar ngelilik aku. 7Aku ta duduk ka tanah wan nangar suara bakata ka aku,'Saulus, Saulus, ngape kau nyiksa aku?' 8lalu ia madah ka aku,'Aku ntu lah Yesus dari Nazaret, nang gik kau nyiksa.'9orak-orak nang duan aku nele cahaya na, tapi angin ngerati suara orak nang gik ngomong ka aku na. 10lalu, aku madah,'ape nang harus aq muat, Tuhan?' wan, Tuhan pun nyaut aku,'dirilah wan ampuslah ka Damsyik, wan tak ngaan, kau akan dimere tau babis nang udah li natap ntu'k kau lakukan.' 11watu aku ngin bisa nele kaena kemuliaan cahaya na, aku li ngirik oleh orak-orak nang duan aku wan tama ka Damsyik."12lalu, ada orak nang nama ia Ananias, ia orak nang saleh nurut Hukum Taurat nang di kanal baik oleh babis orak Yahudi nang diap tak ngaan, 13atak ka aku, wan satelah na diri ka sampingku, ia bakata,' sodara Paulus, nelelah, aku bisa nele agi'k wan nele'ya.14wan ia bakata. 'Allah ape'k bare manak nentapkan kau ntu'k supaya nao kehendak-Nya wan nele nang banar, wan nangar suara dari molot-Nya, 15kaena kau akan njadi saksi bagi-Nya , ntu'k babis orak tentang apeh nang udah kau nele wan kau dangar. 16wan kini ntu'k, ngape kau nunda-nunda? lumpatlah wan berdirilah kau dibaptis, lalu bersihkan dosa-dosa kau sambel nyaru nama-Nya."17wa'tu aku bale'k ka yerusalem wan agi'k badoa li Bait Allah, aku dikuasai Roh, 18wan aku pun nele Ia ngomong ka aku, 'capatlah wan segera kaluar dari Yerusalem, kaena mpu'ya angin mungkin narima kesaksian kau tentang aku.'19lalu, aku bakata,'Tuhan, mpu'ya sorak nao kalo aku nguruk wan ngabat mpu'ya nang pacaya kak Kau dari sote'k sinagoge ka nang lain'ya. 20lalu, watu darah saksi-Kau, Stefanus, dinumpah aku jak gik cagat ka ngaan, nyetuju wan njaga pakai-pakai orak-orak nang munuh'ya.' 21satelah na Yesus bakata ka aku'ampuslah kaena aku mao ngutus kau dari bangsa-bangsa lain.'''22orak manyak na pun nagar ape kata Paulus. satelah na, mpu'ya babis nangkat suara mpu'ya wan bakata,''Bunuh jak orak nang mage sana dari bumi ntu, kaena ia angin pantas ntu'k idup!" 23lalu, sementara mpu'ya gik antam ngampak, wan nabak jubah mpu'ya wan ngamur dabu ka udara, 24ketua pasukan na pun mrintah supaya Paulus dimaba ka markas, sambel madah kalo Paulus arus dim'riksa duan cambukan biar ia namu alasan ngape mpu'ya na ngampak ngelawan ia bage sana.25tapi, watu mpu'ya udah nyantang duan tali-tali kulit na,lalu Paulus bakata ka perwira nang gik cagat sama'k ia,''Apeh kah sah bagi kau ntu'k nyambuk seorak nang adalah seorak warga negara Roma wan tanpa di ngadel?'' 26watu perwira na nangar'ya, ia na pun lalu ampus ka ketua pasukan na wan madah'ya, kata'ya."apeh nang mao kau muat? soal nya, orak ntu adalah seorak warga negara Roma.''27maka ketua pasukan na pun atak wan bakata ka Paulus, "padah ka aku apehkah kau na seorak warga negara Roma?" lalu, Paulus pun madah,''ao." 28lalu ketua pasukan na nyaut ia "Aku namu warga negara ntu duan duit nang manyak.''wan Paulus pun bakata,"tapi, aku kan njadi warga negara ntu kaena aku laher ka kia." 29lalu orak-orak nang mao mriksa Paulus na ntadi pun lalu dari napuk ia wan ketua pasukan na njadi gali watu ia nao kalo Paulus na adalah se'orak warga negara Roma wan kalo ia udah ngabat'ya.30tapi, watu nalap ari'ya kaena ketua pasukan angin nao apeh alasan nang banar'ya ngape Paulus di nodoh oleh orak-orak Yahudi na,ia pun lalu ngalapas Paulus wan m'rintah imam-imam ketua serta babis Sanhedrin ntu'k bekompol, lalu ia maba Paulus turut wan ngadap'ya ka tangah-tangah mpu'ya.
Chapter 23

1Paulus natap sanhedrin wan bakata"saudara-saudaraku, aku udah n'jalan idupku duan sepanuh ati nurani nang baik li adap Allah sampai ari ntu." 2lalu, Imam nang aya Analisis na nyuruh orak-orak nang cagat li samak Paulus ntu'k nampar molot Paulus. 3lalu, Paulus pun bakata kak'ya, "Allah mao nampar kau, hei kau dinik nang di ngacat putih! apeh kau duduk ntu'k menghakimi aku nurut HukumTaurat, tapi melanggar hukum na duan nyuruh aku di nampar?"4orak-orak nang cagat samak'ya bakata,"apeh kau ngina Imam Allah nang aya?" 5lalu Paulus bakata,"aku angin nao, saudara-saudara, kalo Ia adalah Imam nang aya. soal'ya ada tetulis,'usah kau ngomong jaa't tentang pemimpin bangsa kau na.'''6tapi, wa'tu Paulus nao kalo separoh dari na adalah orak-orak Saduki,, Paulus madah ka Sanhedrin, "saudara-saudara, aku ntu adalah orak Farisi, anak orak dari Farisi. Aku ntu gik di ngadel oleh kaena pengharapan wan kebangkitan orak mati!" 7wa'tu Paulus ngomong soal ntu, lalu timul lah selisih antara orak-orak Farisi wan orak-orak Saduki, wan sekompol orak-orak na tebagi-bagi. 8soalnya orak-orak Saduki bakata bahwa angin ada kebangkitan, angin ada malekat, wan uga'k angin ada Roh, tapi orak-orak Farisi ngako na babis.9lalu, bekate'k wan ayo ahli Taurat nang dari kelompok Farisi na cagat wan m'bantah duan karas,"wa'kitu angin namu hal nang salah duan orak ntu. magemene kalo'k roh ato Malekat udah ngomong kak'ya?" 10wa'tu perselisihan na makin berkembang, ketua pasukan na gali kalo Paulus mao di ngeramak-ngeramak oleh orak manyak na, lalu nyuruh ayo prajurit-prajurit na ntu'k turut wan ngalap Paulus dari tangah-tangah mpu'ya wan paksa, lalu maba'ya ka markas.11wa'tu malam nalap'ya, Tuhan cagat ka sabalah Paulus wan bakata,"Kuatkan ati kau kaena kau udah bersaksi duan sungguh-sungguh tantang Aku ka yerusalem, duan mage ntu kau uga'k arus bersaksi ka Roma.12wa'tu ari dah siak, orak-orak Yahudi na ngadakan ntu'k be'sekongkol wan ngabat diri mpu'ya sorak duan ba sumpah ntu'k angin makat ato cocok apeh pun sampai mpu'ya na munuh Paulus. 13ada labih dari ampat puluh orak nang be'sekongkol ntu.14mpu'ya na pun atak ka ketua imam-imam wan tua-tua na, lalu bakata,"wa'kitu udah ngabat diri wa'kitu sorak duan be'sumpah ntu'k angin mapak apeh pun sampai wa'kitu munuh Paulus. 15sekarang, oleh kaena na, kau wan Sanhedrin, mere tau ka ketua pasukan ntu'k melawan'ya turut ngadap kau, seolah-olah kau mao mutuskan pekara'ya duan lebih teliti agi wan wa'kitu siap ntu'k m'bunuh'ya sabelum ia na samak ka tampat ntu.16tapi, anak nang laki-laki dari saudara nang bini Paulus nangar tentang penangkapan na, lalu ia dari wan tama'k ka markas,wan madah ka Paulus. 17lalu Paulus nyaru salah se orak perwira wan bakata,"baba lah anak muda ntu ka ketua pasukan , kaena ia ntu ada sesuatu nang mao li ngelapor kak'ya."18, maka perwira na ampus maba'ya ka ketua pasukan wan bakata,"Paulus, tahanan na, nyaru ku wan minta aku ntu'k maba anak muda ntu kak kau, kaena ia ntu mao madah sesuatu ka kau na." 19ketua pasukan na migak langan anak muda na, lalu narik'ya ka samping wan mole nanya anak muda na secara pribadi,"apeh nang mao kau ngelapor kak aku?"20lalu, ia na nyaut,"orak-orak Yahudi udah sepakat minta kau ntu'k maba Paulus turut ka Sanhedrin nalap, seolah-olah mpu'ya na mao nanya sesuatu nang lebih teliti agik tantang ia. 21jadi, usah nagar mpu'ya na kaena ada lebih dari ampat puluh orak dari mpu'ya na gik ngadang Paulus, nang besumpah ntu'k angin makat wan angin cocok sampai mpu'ya munuh Paulus. wan kini ntu'k mpu'ya na udah siap wan gik nunggu persetujuan kau."22lalu ketua pasukan na nyuruh anak muda na dari, sambel ba pasat kak'ya,"usah kau madah kak sape pun kalo kau udah madah kak aku tentang hal-hal ntu." 23lalu, ketua pasukan na nyaru dua orak perwira wan bakata," siapkan dua ratus tentara, duan tujuh puluh penunggang kuda wan dua ratus prajurit nang ba'senjata ntu'k brangkat ka Kaisarea, jam tiga malam ntu. 24nyadiakan ugak binatang ntu'k nunggangkan Paulus wan maba ia duan aman ka Feliks, gubernur na."25lalu, ia nulis sebuah surat, nang bebunyi mage ntu: 26Dari Klaudius Lisias. ntu'k gubernur Feliks nang mulia. salam, 27orak ntu dinangkap oleh orak-orak Yahudi wan ampir di munuh kana mpu'ya wa'tu aku atak basama duan prajurit-prajurit wan nyalamatkan'ya, satelah nao kalo ia na adalah seorak warga negara Roma.28kaena aku mao nao apeh alasan mpu'ya na nodoh'ya, aku maba'ya na turut ka Sanhedrin. 29aku namu ia na di n'nodoh atas masalah-masalah Hukum Taurat mpu'ya, tapi angin ada alasan apeh pun , kaena pantas ntu'k hukuman mati ato penjara. 30wa'tu di mere tau ka aku kalo akan ada sebuah pesekongkolan ntu'k n'lawan orak ntu, lalu aku langsong m'rintah ayo'k penuduh'ya ntu'k di nyatakan tuntutan mpu'ya na terhadap'ya ka adapan kau.31maka, ayo prajurit sesuai duan perintah ntu'k mpu'ya, nagkap Paulus wan maba'ya wa'tu malam ari ka Antipatris. 32pada ari naan, mpu'ya mbiar ayo penunggang kuda na ampus basama'ya, lalu, mpu'ya balek ka markas. 33wa'tu mpu'ya udah nyampai li Kaesarea wan nyolo surat na kak gubernur, mpu'ya uga'k ngadapkan Paulus kak'ya.34satelah gubernur m'baca surat na, ia nanya Paulus na berasal dari wilayah mane. wan wa'tu ia nao kalo Paulus na berasal dari Kilikia, 35ia bakata,"Aku akan nagar kau satelah ayo orak nang nodoh kau na uga atak." kamudian, ia m'rintah agar pengawal Paulus li dalap markas nang aya herodes.
Chapter 24

1setalah lima ari, imam aya Ananias turut barombong ngan berape ntua wan orak pengacara banama Tertulus. mpu'ya idak nuntut tahadap Paulus ka gubernur. 2udah Paulus li mangel, Tertulus mule nuduh ya ngan bakata, " sebab, ngelalui Tuan, wakitu udah ngerasa kadamaian wan parubahan-parubahan tajadi bagi bangsa ntu kaena kabijakan Tuan, 3wakitu nyambut ya ngan macam cara wan li sebabis tawak ngan panuh rasa syukur, nang Mulia Feliks.4tapi, biar angin ngabis waktu kao agik, aku mohon kamurahan hati kao ntuk ndangar wa'kitu sabantar jak. 5sebab, wa'kitu talah namu bahwa orak ntu lah orak nang pangacau, nang muat kekacauan li ntara orak-orak Yahudi li sebabis dunia. wan ia ntu lah pamimpin sekte Nasrani. 6ia bahkan barusaha mengotorkan Bait Allah sahingga wa'kitu nangkap ia. [wa'kitu mao ngadili ia sasuai ngan hukum wa'kitu.7namun, Lisias, katua pasukan ntu, atak lalu ngarabut ia dari langan wa'kitu ngan kasar, 8sambel marintah orak-orak nang nuduh ia ntuk atak ngadap kao.] ngan mariksa ia sorak, kao akan bisa ngarati dari ia tantang sagala nang wa'kitu nuduh kahadap ia." 9orak-orak Yahudi uga bapakat ka dalap nang li nuduh ntu sambel mere tahu bahwa sebabis ntu memang banar.10wa'tu gubernur mere isyarat bagi paulus ntuk ngomong, Paulus njawab, "udah na aku ngarati salama batahun-tahun bahwa kao talah njadi hakim atas nama bangsa ntu, aku ngan rasa hati revo mbela diri. 11kao bisa nao bahwa angin labih dari dua balas ari nang dulu aku naek ka Yerusalem ntuk sembayang. 12mpu'ya angin parnah namu aku gik badebat ngan siape pun ato ngasut rombong orak, baik li Bait Allah, singoge-sinagoge, maupun li dalap kota. 13mpu'ya ugak angin bisa ngebukti ka mpu'ya ape nang mpu'ya nuduh ka aku kenitu.14namun, aku ngaku ka kao, bahwa sasuai ngan jalat ntu, nang mpu'ya madah sabuah sekte, aku sembayang ka Allah ape kuyak manak, ngan pacaya ka segala jukut nang sesuai ngan Hukum wan nang tatulis li dalap kitab para nabi, 15sambel naroh pengaharapan li dalap Allah, nang uga mpu'ya nunggu, bahwa akan ada kabangkitan, baik ntuk orak nang banar maupun nang angin banar. 16Dalap hal ntu, aku barusaha ntuk mlihara hati nurani nang murni, baik li hadap Allah maupun manusia.17kenitu, udah na berape tahun, aku atak ntuk maba sedekah bagi bangsa ku wan ntuk mere persembahan-persembahan. 18sementara aku agik ngawe ia, mpu'ya namu aku, setalah aku li sucikan li Bait Allah, tanpa rombongan ato kerusuhan. namun, li sana berape orak Yahudi dari Asia. /v 19seharus ya, mpu'ya lah nang ada li hadap kao wan ngaju tuduhan, jika memang mpu'ya mpuk jukut ntuk ngelawan aku.20ato, biarlah orak-orak ntu sorak nang mere tahu kesalahan ape nang mpu'ya namu wa'tu aku badiri li hadap Sanhedrin, 21kacuali, sote pernyataan nang aku ngampak wa'tu aku badiri li ntara mpu'ya, 'kaena kebangkitan orak mate, aku li hakimi li hadap kao hari ntu."22tapi Feliks, nang mumpuk pengetahuan labih tepat tentang jalat ntu, nunda kasus ntu ngan madah, "wa'tu Lisias, katua pasukan ntu, turut, aku mao milih kasus kao." 23udah na, Feliks marintah perwira ntu agar Paulus tatap li nahan, tapi ngan kamudahan wan angin ngecegah page-page ia ntuk ngelayan ia.24udah berape hari, Feliks atak ngan bini ya, Drusila, nang ia lah orak Yahudi wan nyuruh Paulus atak wan ndangar Paulus ngomong tentang iman ia li dalap Yesus Kristus. 25lalu, samantara Paulus gik batukar pikir tentang kebanaran, pengadelan diri, wan penghakiman nang atak, Feliks njadi gali wan madah, "ampuslah ntunyan. wa'tu aku namu kasampatan, aku idak mangel kao.26pada saat nang sama, Feliks baharap bahwa Paulus mao mere ia duit. kaena ntu, Feliks parnah nyuruh Paulus atak wan ngomong ngan ia. 27tapi, setelah dua tahun nang lalu, Perkius Festus ngati Feliks. wan, kaena mao muat orak-orak Yahudi revo, Feliks mbiar Paulus li dalap panjara.
Chapter 25

1Pas ari ka tiga nalap'ya, Festus atak ka provinsi na, satelah ia ampus dari Kaisarea ka Yerusalem. 2Imam-iman kepala wan kobo pemimpin Yahudi mere tuduhan ntuk ngelawan Paulus, wan mpuya mala ndesak Festus, 3sambel minta'ya bamurah ati ka mpuya ngan nyuruh orak maba Paulus ka Yerusalem, satelah mpuya ba'sekongkol ntuk munuh Paulus ka tangah jalat.4Festus nyaut mpuya kalo Paulus tetap li nahan ka Kaisarea wan kalo ia sorak mao capat atak ka nga'an. 5"Maka", kata'ya, "kati kobo pamimpin li ntara ka'u turut ka nga'an ngan aku, wan kalo ada sesuatu nang salah ngan orak na, kati mpuya nang nuntut ka mpuya na.6Satelah Festus diap li ntara mpuya kira-kira ngin labih dari delapan ato sepuluh ari, ia balek ka Kaisarea. Lalu, nalap ari'ya, ia duduk ka bangku pengadelan wan mrintah supaya Paulus li maba ka adap'ya. 7Wa'tu Paulus atak, orak-orak Yahudi nang turut dari Yerusalem dadek li sekelilik'ya, ngan mere manyak tuduhan nang barat ntuk ngelawan Paulus, nang ngin mampu ntuk mpuya mbukti. 8Semantara na, Paulus mere pembelaan ntuk diri'ya, "Aku ngin muat kesalahan apeh pun nang gelawan, bai Ukum Taurat Yahudi, Bait Allah, maopun Kaisar."9Tapi, kaena mao muat orak-orak Yahudi sanang, Festus ngomong ka Paulus, "Apehkah ka'u mao naek ka Yerusalem wan li ngadili ka adapku atas tuduhan-tuduhan ntu?" 10Tapi, Paulus madah, "Aku gig dadek ka adap pengadelan Kaisar, tampat searus'ya aku li ngadili. Aku ngin besalah apehpun ka orak-orak Yahudi mage nang ka'u sorak nao.11Jadi, kalo aku nang besalah wan muat sesuatu nang pantas li ngukum mati, aku ngin mao ncoba ndari diri dari hukuman mati na. Tapi, kalo tuduhan mpuya ka aku ngin ada nang banar, ngin ada saorak pun nang bisa nyarah aku ka mpuya. Maka, aku minta pertimbangan ka Kaisar." 12Lalu, satelah Festus bepakat ngan Sanhedrin, ia njawab, "kau udah minta pertimbangan ka Kaisar, maka ka'u harus ampus ka Kaisar."13Satelah lewat beberapeh ari, Raja Agripa atak ka Kaisarea ntuk mere penghormatan ka Festus. 14Sementara mpuya diap ka nga'an salama beberapeh ari, Festus narang tentang masalah Paulus ka raja, ia madah, "Ada saorak nang li napuk njadi tahanan oleh Feliks. 15Wa'tu aku ada ka Yerusalem, kobo imam kepala wan ntua-ntua Yahudi nyampaikan tuduhan-tuduhan ngelawan'ya wan minta supaya ia li ngukum. 16Aku nyaut mpuya kalo ukatlah suatu kebiasaan ntuk orak Roma ntuk nyarah saorak nang ga' ngin tatuduh batamu ngan kobo penuduh'ya, mua ngan mua, wan ia li mere kesampatan ntuk muat pembelaan atas tuduhan-tuduhan na.17Maka, wa'tu mpuya atak bakumpul ka kitu, aku ngin nunda masalah ntu, tapi nalap ari'ya, aku duduk ka bangku pengadelan wan mere perintah supaya orak na li maba ka adapku. 18Wa'tu kobo penuduh'ya na dadek, mpuya ngin nyampaikan tuduhan-tuduhan nang ja'at mage nang aku mbayang. 19Tapi, hanya ada beberapeh nang mpuya ngin setuju ngan orak na tentang agama mpuya sorak wan tentang saorak nang banama Yesus, nang udah mati, nang Paulus narang kalo Ia idup. 20kaena aku tabangah mage maneh mriksa samua ntu, aku batanya apekah ia mao ampus ka Yerusalem wan li ngadili ka nga'an ntuk masalah ntu.21Tapi, wa'tu Paulus li petimbangkan ntuk li nahan wan nunggu keputusan Kaisar, aku mere perintah supaya ia tetap li nahan sampe aku ngirim'ya ka Kaisar." 22Lalu, Agripa ngomong ka Festus, "Aku pun mao uga nangar sorak orak na." "Nalap," Festus nyaut, "Ka'u pasti nangar'ya."23Maka, nalap'ya, Agripa wan Bernike atak ngan sagala kemegahan'ya wan tama' ka ruang pengadelan basama kobo pasukan militer wan kobo pemimpin kota na. Lalu, sesuai ngan perintah Festus, Paulus li maba tama'. 24Festus bakata, "Raja Agripa wan samua nang atak basama wakitu ka kitu. Telelah orak ntu, nang li mohon oleh samua orak Yahudi ka aku, bai' nang ada ka Yerusalem ngan nang ada ka kitu, ngan bekampak-kampak kalo orak ntu harus'ya ngin boleh idup labih lama agi.25Tapi, aku namu kalo ia ngin muat apeh pun nang satimpal ngan hukuman mati. Wan, wa'tu ia minta petimbangan ka Yang Mulia, aku nangkap keputusan ntuk ngirim'ya ka kaisar. 26Tapi, ngin ada sesuatu nang pasti ntuk li nulis ka tuanku. Kaena na, aku udah maba orak ntu ka adap waksana, wan khusus'ya ka adap ka'u, Raja Agripa. Ngan mage na, satelah pemeriksaan ntu li ngada, aku ada sesuatu ntuk li nulis. 27Sabab, ntuk ku mage ngin masok akal ntuk ngirim saorak tahanan ngin ada ngajukan tuduhan-tuduhan nang jelas ka adap'ya."
Chapter 26

1Maka, Agripa madah ntu Paulus," waksana lingijin ngomong mbela diri." abisna Paulus ngerentang langan ia man madah p[ebelaan ia. " 2sehubungan man sebabis hal nang li nuduh ntu ku oleh orak-orak Yahudi, aku ngangab diriku beruntung, Raja Agripa, kaena aku mao madah pembelaanku li adapan mu ari ntu, 3Khusus na kaena waksana adalah orak nang banar-banar nao samua kebiasaan man persoalan li antara orak-orak Yahudi. Kaena na, aku minta ka kao bisa ndangar aku man sabar.4Sebabis orak Yahudi nao cara idupku mule masa mudaku, nang sejak mule ngabiskan idupku li tangah-tangah bangsaku sorak man li Yerusalem. 5Kaena abis lama mpuya nao tentang diriku, kalo mpuya mao, mpuya bisa basaksi bahwa aku idup sesuai man ajaran kelompok nang paling karas tak agama diri, aku idup sebagai orak Farisi.6Man kini ntu, aku berdri ka ntu mao da di adili kaena pangharapanku cuma janji nang di muat Allah katua bare diri.7 Janji Allah nang dingarap mpu kedua belas suku bangsa diri bisa tercapai, samantara mpuya nyambah Allah man banar-banar siag man malam. man, kaena pangharapan ntulah aku li nuduh oleh orak-orak Yahudi, ya Raja. 8Ngape kao ngangap mustahil bahwa Allah mbangkit orak mati.9Kaena nalah, aku ngira bahwa aku arus muat manyak hal nang nentang dama Yesus tak Nasarewt. 10Gan, nalah nang aku muat lka Yerusalem. aku bukat hanya manamakan orak-orak kudus ka dalap panjara, laka nerima kuasa tak imam-imam kepala tapi uga wa'tu mpuya kana ngukum mati, aku menyetuyui uga.11 Udahna, aku sering ngukum mpuya ka Gereja-gereja man barusaha maksa mpuya supaya ngujat. man, gan bela nang sangat aya ka mpuya aku nganiaya mpuya, bahkan sampai ka kota-kota orak lain."12"Ntu maksud na uga, aku sadang dalab ampus ka Damsyik, gan wewenangan man li tugas tak imam-imam kepala. 13Saat tangah ari, ya Raja, ka tangah pejalatku, aku mele suatu cahaya atak langit, labih tarang dari matahari, nang basinar ngelilikku man orak-orak nang bajalat man aku.14 Lalu, saat wakitu kobo tasunkur ka atas tanah, aku ndangar sote sura madah kaaku dalab bahasa Ibrani,"15Lalu aku batanya, 'sape kao, Tuhan?' lalu, Tuhan nyaut, 'Aku Yesus nang sadang kao nyiksa.16 Tapi lumpat man bedirilah gan batihkao. kaena, Aku udah nampak ka kao nga tujuan ntu, supaya kao jadi seorak pelayan man saksi, angin hanya ntu hal-hal nang kao nele, tapi uga ntu akan hal-hal nang akan ku nunju ka kao.17 Aku mao nyelamat kao tak bangsa kao ntu man atak bangsa-bangsa lain, nang ka mpuya aku ngutus kao,18 Ntu muka mata mpuya supaya mpuya babalek atak patak ka tarang man tak kuasa iblis ka Allah agar mpuya nerima pangampunan atas dosa-dosa serata narima bagian li antara orak-orak nang udah li ngudusoleh iman li dalap Aku."'19"maka, Raja Agripa aku ngin parnah angin taat ka panele surgawi 20na, tapi, mule-mule, aku mere berita ka mpuya nang ada ka Damsyik, lalu ka Yerusalem man ka seluruh wilayah Yudea, uga ka bangsa-bangsa lain, bahwa mpuya arus batobat man babalik ka Allah, man muat pabuatan-pabuatan nang sesuai man patobatan mpuya.21 Nalah sabab na, orak-orak Yahudi nangkap aku ka Bait Allah man barusaha mbunuhku.22Sampai ari ntu, aku udah narima patolongan tak Allah sampai aku berdiri ka kitu supaya basaksi, baik ka orak-orak alus maupun orak-orak aya man angin madah hal lain, kacuali ape nang li padah oleh para nabi man Musa tantang nang akan terjadi, 23bahwa Kristus arus manderita man bahwa, man alasan jadi nang partama bangkit atak antara orak mati, Ia mao madah tarang, baik ka orak-orak Yahudi atao ka bangsa-=bansa lain,"24Samantara Paulus masih madah hal-hal dalab pambelan ia, Festus madah man suara karas," Paulus, kao udah gila! Kepanean kao nang sangat manyak na muat kao angin waras," 25Tapi, Paulus njawab," Yang ulia Festus, aku angin gila, tapi aku madah kebanaran man kata-kata nang masuk akal. Kaena, Raja nao hal-hal ntu man ka ia aku uga madah gan barani. 26sebab, aku yakin bahwa anmgin ada sote pun atak hal-hal ntu nang lolos atak perhatian ia kaena ntu angin terjadi ka tampat nang terpenmcil.27Raja Agripa, apekah kao pacaya para nabi? Aku nao kao pacaya,"28 raja Agripa madah ka Paulus, " dalab wa'tu nang singkat, kao udah mayakinkan aku ntu jadi orak Kristen."29 Lalu, Paulus njawab, "Aku mamohon ka Allah supaya capat man lambat, anmgin hanya kao, tapi uga samua orak nang mendangar ku ari ntu, bisa jadi sama gan ku, kecuali rantai-rantai ntu."30Udah na, Raja bediri, Demikian pula gubernur, Bernike, man semua orak nag dudu basama mpuya.31 lalu, samantara mpuya napu ruangan na, mpuya madah sote man nang lain," orak ntu angin muat apepun nang pantas libanding gan hukuman matiman penjara."32 Maka, Agripa madah ka Festus," Orak ntu udah bisa dimbebas kalo ia angin naik banding ka Kaisar."
Chapter 27

1Laka li mutuis bahwa wakitu mao balayar ka Italia, mpuya nyarahkan Paulus man orak-orak tahanan lain ka seorak perwira p[asukan Agustan, nang namaya Yulius. 2Wakitu naek ka sabuah kapal atak Adramitium nang mao segara barangkat ka berbage pelabuhan ka sepanyak Asia. wakitu balayar li ngawan gan Aristarkhus, orak Makedonia tak Tesalonika.3Pada ari lainna, wakitu atak ka Sidon. Yulius nyambut Paulus man panuh perhatian man nyuruh Paulus bakunjung ka kawan-kawan ia supaya ngurus ransum Paulus. 4Atak ka ngaan, wakitu barangkat man balayar niti Siprus kaena angin batiup melawan arah.5 Laka wakitu abis balayar niti pante ka sepanyak pante Kilikia man Pamfilia, wakitu atak ka Mira ka Likia.6 Ka ngaan, perwira na namu sabuah kapal atak Aleksandria nang sadang balayar ka Italia, maka ia mindahkan wakitu ka kapal na.7Wakitu balayar ngan baraso salama barape ari, man ngan susah payah wakitu atak ka Knidus. Salmone.8 Wakitu balayar niti tanjung na man susah payah atak ka sabuah tampat damaya Pelabuhan Indah, nang ada ka samak kota Lasea.9Kaena wakitu nyadar udah ilang manyak wa'tu, man kini ntu, pejalat laut na bahaya kaena wa;tu puasa orak Yahudi dah lapas, Paulus mere nasihat mpuya, 10man madahka mpuya, "duanyadi-duanyadi, aku nele bahwa pengapus ntu akan li hadang man kerusakan man kerugian aya, ukat hanya isi man kapaL na, tapi uganyawa diri." 11Namun perwira na labih pacaya ka nakhida man pemilik kapal daripada omong Paulus.12Kaena angin bait tapu ka pelabuhan na salama musim dingin, sebabis orak setuju da ampus balayar atak ngaan man kalo-kalo mpuya bisa mencapai Feniks, sabuah pelabuhan ka Kreta, nang ngadap ka arah barat daya man barat laut, man tapu ka ngaan selama musim dingin. 13Wa'tu angin sepoi-sepoi batiup atak selatan, mpuya udah atak ka tujuan mpuya. Kaena na, mpuya narik jankar man balayar ka sepanjang pante Kreta.14Cuma, ngin lama udah na, angin macam topan, nang li nyabut Euroklidon, batiup atak pulau na. 15wa'tu kapal wakitu li serang oleh angin na man angin sangup agi ngadap haluanya, wakitu nyarahman mbiar kapal wakitu terombang ambing. 16Samantara wakitu bagarak nyusur pulau damuk nang badama Kauda, ngan susah payah wakitu berhasil ngendali sekoci kapal wakitu.17Laka awak kapal ngerek sekoci ka atas kapal, mpuya makai tali-tali panolong sabagai nguat kapal na. Kaena mpuya gali tadampar ka Sirtis, mpuiya muak alat-alat kapal sampai mbiar kapal mpuya tarombang ambing.18 Pada ari lain, kaena wakitu li ombang ambing man terjangan badai nang bagitu hebat, orak-orak mule m,uak muatan kapal.19Man, pada ari nang katalu, m,puya muang alat-alat kapal man langan mpuya sorak.20 Kaena bait matahari man bintang-bintang angin tabo salama beberape ari man badainang angin amuk menarajang wakitu, abislah babis harapan wakitu da li selamatkan.21Kaena manyak orak udah ampus sekian lama angin makat, Paulus badiri ka tangah-tangah mpuya man madah," saudara-saudara, kalo mao ndagar nasihatku man ana balayar atak Kreta sampai mangalami karusakan serata rugi macam sana. 22Tapi kini ntu, Aku mendorong waksana supaya tetap tabah kaena ka antara kao angin ada nang keilangan nyawaya, kecuali hanya keilangan kapal.23Sabab, malam ntadi ada malaikat Allah, nang mpu aku man nang aku sembah, badiri ka dapan ku, 24sambel madah," usah gali, Paulus. waksana arus badiri ka dapan Kaisar. Man mele, Allah udah bamurah ati ka kao man samua orak nang balayar man kao. 25Kaena na, saudara-saudara, tabahkan ati kao kaena aku pacaya ka dalab Allah bahwa samua akan tajadi bagai nang udah li padahkan ka kao. 26Namun, diri arus tadampar ka sabuah pulau."27Cuma, pada malam ka ampat balas, samantara wakitu masih terombang- ambing ka sapanjang Laut Adria, kira-kira tangah malam, para awak kapal ngira bahwa mpuya sadang samak darat. 28Mpuya ngulur batu duga. 29kaena wakitu gali mao kandas ka batu karang,mpuya nurun ampat jangkar atak buritan man badoa supaya ari capat siak.30Cuma, samantara ada beberape awak kapal mao berusaha da dari sorak atak kapal man udah nurun sekoci ka laut ngan pura-pura nurun jangkar-jangkar atak haluan, 31Paulus madah ka perwira na man prajurit ya," siga orakl-orak na angion badiam ka dalab kapal, waksana angin dapat li selamatkan."32 Laka na, para prajurit natak tali sekopci man mbiarya anyut.33Laka fajar atak, Paulus minta mpuya sebabis supaya nankap beberape makanan, ngan madah "Ari ntu adalah ari ka ampat balas waksana terus menerus ada ka dalab ketegangan man manahan lapar kaena angin makat apepun. 34Kaena na, aku minta kao supaya nangkap beberape makanan demi keselamatan kao. sebab, angin ada sehelai bupun nang mao hilang atak antara waksana." 35laka madah hal na, Paulus nangkap roti man ngucap syukur ka Allah mpuya sebabis, macah-macah roti na man mule makat.36Maka, mpuya sababis li neguh atiya man mpuya saorak uga makat. 37Jumlah wakitu sababis nang ada ka dalab kapal ada 276 orak. 38Laka makat sampai kanyang, mpuya ngaringankan kapal ngan muak gandum ka laut.39Wa'tu ari mule siak, mpuya angin nao ada darat, cuma mpuyaq mele sabuah talu'k nang macam pante, tampat mpuya mutuskan da malabuhkan kapal ka ngaan kalo bisa. 40Maka,laka ngelabuh jangkar-jangkar, mpuya napu'k ya ka dalab laut, man li waktu nang sama, ngalapas tali-tali kemudi man nae'k layar ka bagian adap kapal supaya angin mba mpuya sapai ka pante. 41cuma, kapal mbentur karang ka tampat bajumpa dua laut sampai kapal kandas. Haluan kapal sangkut man angin bisa begarak, samantara buritan kapal hancur kaena li atam gelombang.42Para prajurit bisi rencana da mbunuh para tahanan agar angin ada saorakpun nang berenang man dari. 43Tapi, perwira na, baharap bisa nyelamat Paulus, ncegah rencana mpuya. Ia madah agar orak-orak nang bisa baranang supaya malumpat dulu atak kapal man nuju ka darat. 44Man, sisaya ada nang ka atas papat, ada p[ula nang makai jukut-jukut lainna dari kapal. ngan macamsana, sebabis orak sampai ka darat ngan salamat.
Chapter 28

1Satelah wakitu ngelewati'ya ngan salamat, wakitu nao kalo pulo na li nyabut Malta. 2Penduduk asli pulo na mere kebaikan ati nang luar biasa. Sabab, mpuya nompok api wan nyambut wakitu samua kaena wa'tu na mbole ujat wan cuaca'ya dingin.3Wa'tu Paulus ngumpul da'at kayu wan ngelatak'ya ka atas api, siko ular beludak kaluar kaena bangan lalu muntal langan Paulus. 4Wa'tu penduduk asli na nele bnatang beracun na begantuk ka langan Paulus, mpuya ngomong ka ntara sote ngan nang lain, "ngin li ragukan agi, orak ntu saorak pembunuh. kalopun ia udah salamat dari laut, keadelan ngin akan mbiar'ya idup,"5Tapi, Paulus ngibas bnatang na ka dalap api wan ia ngin ndrita luka apeh pun. 6Orak-orak na ngira Paulus bangkak ato labuh wan mati wa'tu na uga. Tapi, satelah mpuya lama nunggu wan ngin nele sesuatu nang salah tajadi ka ia, mpuya pun brubah pikiran wan madah kalo Paulus na dewa.7Wa'tu na, ka sekelilik tampat na, ada tanah nak kapala ka pulo na nang banama Publius, nang nyambut wakitu wan ngelayan wakitu ngan baik salama tiga ari. 8Wa'tu na, apa'k Publius gurik ka tampat tidur kaena tabit wan sakit muntaber. Paulus atak ntuk njenguk wan ndoa'ya, lalu ngelatak langan'ya ka atas orak na wan nyambuh'ya. 9Satelah kejadian na tajadi, orak-orak lain'ya nang ka pulo na nang gig sakit uga atak ka Paulus wan li nyambuh uga. 10mpuya uga makin hormat ngan wakitu wan wa'tu kami siap belayar, mpuya nyiapkan sagala sesuatu nang kami merlu.11Satelah lewat tiga bulat, wakitu balayar ka dalap sabuah kapal dari Aleksandria, nang singgah ka pulo na salama musim dingin ngan makai Dioskuri ntuk simbol'ya. 12Satelah atak ka Sirakusa, wakitu diap ka nga'an salama tiga ari.13Dari nga'an, wakitu balayar notok tabit pantai wan atak ka Regium. 14Ka nga'an, wakitu batamu ngan beberapeh page nang saiman wan li ngundang ntuk diap basama mpuya salama tujuh ari. Lalu, wakitu ampus ka Roma. 15Page-page nang saiman ka nga'an, wa'tu nangar tentang kami, atak dari nga'an sampe ka Forum Apius wan Tres Taberne ntuk batamu ngan wakitu. Wa'tu Paulus nele mpuya, ia besyukur ka Allah wan ati'ya pun li nguatkan.16Wa'tu wakitu atak ka Roma, Paulus li mboleh ntuk diap sorak, ngan saorak prajurit nang njaga'ya. 17Pas ari ka tiga nalap'y, Paulus ngumpul kobo pamimpin yahudi ka tampat na, wan satelah mpuya bakumpul, ia ngomong ka mpuya, "Page-page, walaupun aku ngin muat apeh pun nang ngelawan bangsa diri ato adat istiadat ntua bare diri, tapi aku li nyarah njadi saorak tahanan dari Yerusalem ka langan orak-orak Roma. 18Wa'tu mpuya udah mriksa ku, mpuya mao mbebaskan aku kaena ngin ada alasan ntuk ku ntuk li ngukum mati.19Tapi, kaena orak-orak Yahudi ngin setuju, aku tepaksa minta petimbangan ka Kaisar, ukat bearti aku ntu ada tuduhan ntuk ngelawan bangsaku. 20jadi, na lah sabab'ya, aku minta ntuk nele wa'ksana wan ngomong ngan wa'ksana kaena aku li ngabat ngan rante ntu ntuk apeh nang njadi harapan Israel."21Lalu, mpuya ngomong ka paulus, "Wakitu ngin nerima surat tentang ka'u dari Yudea wan page-page nang saiman nang atak ka kitu ntuk mere kabar ato mmadah sesuatu nang bu'ruk tentang ka'u. 22Tapi, wakitu mao nangar dari ka'u apeh pendapat ka'u kaena tentang sekte ntu, wakitu nao kalo ka mane-mane orak-orak nantang'ya."23Wa'tu mpuya udah nentukan sote ari ntuk Paulus, mpuya atak ka Paulus ka tampat ia diap, basama kobo rombong orak manyak. Dari alap ari sampe malam ari, Paulus narang ka mpuya ngan besaksi tentang Kerajaan Allah wan berusaha yakinkan mpuya tentang Yesus, bai' dari hukum taurat Musa, maopun kitab kobo nabi. 24Beberapeh orak njadi yakin ngelalui apeh nang li madah paulus, tapi nang lain'ya nolak ntuk pecaya.25Wa'tu mpuya ngin setuju ntara sote ngan nang lain'ya, mpuya pun ampus satelah Paulus madah kata-kata ntu, "Memang banar apeh nang li madah Roh Kudus ka ntua bare ka'u ngelalui Nabi Yesaya, 26'Ampuslah ka bangsa ntu wan padahlah: Ka'u akan nangar, tapi ngin akan pernah paham, wan ka'u akan nele, tapi ngin akan pernah ngerati.27Sabab, ati bangsa ntu udah tabal wan terenyek'ya barat ntuk nangar. Mpuya udah nutup mata'ya. Supaya, mpuya usah nele ngan mata mpuya, nangar ngan terenyek mpuya, ngerati ngan ati mpuya wan bebalek. Lalu, aku akan nyembuh mpuya.'28kaena na, ka'atilah hal ntu ka'u nao kalo keselamatan nang dari Allah ntu udah li nyampai ka bangsa-bangsa lain wan mpuya akan nangar." 29[Satelah Paulus nyampaikan kata-kata na, orak-orak Yahudi ampus ngan manyak pendapat nang beda-beda li ntara mpuya.]30Paulus diap salama pas dua taut ka rumah nang ia nyewa sorak wan nyambut samua orak nang atak ka ia, 31sambel nyeritakan Kerajaan Allah wan ngajar tentang Tuhan Yesus Kristus ngan mbada berani wan ngin ada rintangan apeh pun.

2 Corinthians

Chapter 1

1Paulus, seorak rasul nang ada ka saluruh Akhaya. 2Anugrah ntukku wan damai sejahtera dari Allah Bapa diri wan Tuhan Yesus Kristus.3Liberakatilah Allah wan Bapa Tuhan diri, Yesus Kristus, Bapa nang panuh balas kasih wan Allah sagala pengiburan, 4nang ngibur diri dari sagala derita diri sampe diri ugak bisa ngibur mpuya nang barada dalap bebagai derita ngan pengibur, nang diri sorak lingibur oleh Allah.5Sabab, sama macam derita-derita Kristus melimpah dalap diri, bagena ugak lewat Kristus. 6Kalo diri nderita, hal na wan pengibur wan keselamatan. Ato, kalo kita lihibur, hal na adalah ntuk ngibur, nang begawe dalap ketebatasan derita-derita nang sama, nang ugak diri. 7Pengharapan diri atas kau na taguh kaena diri nao kalo sebagemane kau nangkap bagian dalap derita-derita diri, bagena ugak diri nagkap bagian dalap pengiburan diri.8Sabanyadi-sabanyadi, diri mao kau angin nao tantang derita nang dirio lalu ka Asia. Diri kuat rasa tebaban telabih kekuatan diri sampe putus asa ntuk tatap idup. 9Bahkan, diri punya ukum mati dalap diri sorak supaya diri angin yakin ka diri sorak, melainkan ka Allah nang mbangkit orak mati. 10Ia udah ngelapas diri dari kematian nang seram na nak ngelapas diri agik. ka Ia diri beharap kalo Ia nak nyelamatkan diri agik.11Kau ugak turut nolong diri lewat doa sampe banyak nang nak besyukur atas na diri kaena kasih karunia nang limere ka diri lewat doa-doa banyak orak.12Ntulah kebangaan diri, ya na kesaksian ati nurani wa'kitu kalo wa'kitu idum ka dunia ntu, terutama tehadap kau, ngan tulus wan murni dari Allah, ukat dari hikmat dunia, melainkan dari anugrah Allah. 13Sabab, wa'kitu angin nulis hal-hal lain ka kau selain nang bisa kau baca wan ngerati. Aku beharap kau nak ngerati sepanuh ya, 14bagena ugak kau udah selasai sebagian tentang wa'kitu, ya na kalo diri adalah kebangaan kau, sebagian ya kau ugak adalah kebangaan wa'kitu, pas ari Tuhan Yesus.15Dalap keyakinan ntu, aku bemaksud ntuk telabih dulu atak ka tapat waktu supaya kau bisa namu anugrah ntuk kadua kali ya. 16Aku mao ngunjung kau dalap pejalatku ka Makedonia,17Oleh kaena na, apehkah ngan kebingbangan aku merencana hal ntu?Ato, apehkah nang aku rencanakan, aku merencanakan ya secara duniawi sampai bagiku secara besamaan ada "ya, ya" wan "angin, angin"? 18Sama macam Allah adalah setia, pekata wa'kitu ka kau ukatlah "ya" wan "angin".19Sabab, Anak Allah, Yesus Kristus, nang liberitakan ka ntara kau oleh wa'kitu, ya na oleh aku, Silas, wan Timotius, ukatlah "ya" wan "angin", melainkan "ya" ka dalap Ia. 20Sabab, samua janji Allah adalah "ya" ka dalap Kristus. Nalah sabab ya, lewat Ia, wa'kitu ngucapkan "ya" wa'kitu ntuk kemuliaan Allah.21Allah nang nganugrahkan wa'kitu basama ngan kau ka dalap Kristus, wan nang udah ngurapi diri, 22nang ugak udah mematraikan wa'kitu wan mere Roh Ya dalap ati diri sebage janji.23Tapi, aku nyaru Allah sebage saksi bagi jiwaku kalo ntuk nahan diri atas kau aku gik angin atak agik ka Korintus. 24Ukat kaena wa'kitu merintah atas kau, tapi wa'kitu adalah nang bagawe basama ntuk sukacita kaena dalap kau, kau badiri taguh.
Chapter 2

1Jadi, aku udah ngutus ntuk diriku sorak kalo aku angin nak atak agik ka kau dalap keadaan sedih. 2Kalo aku muat kau basedih, siapaehkah nang nak muatku repo, kecuali ia nang udah kumuat basedih na?3Aku nulis, sebagemane nang aku muat, supaya pas aku atak, aku angin nak namu kesedihan dari mpuya nang seharus ya muatku repo. Sabab, aku ngerasa yakin ka kau samua kalo sukacita nak njadi sukacita samua. 4Dari banyak ya nderita wan kesedihan ati, aku nulis ka kau ngan banyak linangan ae mata, ukat ntuk muat basedih, melainkan biar kau bisa nao kasih nang aku punya, khusus ya ka kau.5Tapi, kalo ada nang nyabab sedih, ia angin nyabab sedih ntuk ku, tapi ka batas tetantu supaya aku angin telabih-labih ntuk kau samua. 6Bagi orak macam na, tagor oleh sebagian aya dari kau cukum ntukya. 7Kaena na, kau sebaikya, labih baik ngampon wan ngibur ya supaya orak nang macam na angin balam-lama ka dalap sedih nang balabih.8Jadi, aku ndorong kau ntuk negas kasihku ka ia. 9Sabab, ntuk ntu aku nulis ka kau, ya na supaya aku bisa nao bukti ya, apehkah kau taat dalap sagala hal.10Seorak nang kau ngampun, aku ngampun ya ugak. Sabab, apeh nang udah aku ngampun, kalo ada nang arus aku ampun, aku muatkan ya ngan kau ka dapan Kristus. 11Ngan bagena, Iblis angin nak liuntong dari diri kaena diri nao maksud ya.12Pas aku atak ka Troas Kristus wan pas pintu tebuka ntukku dalap Tuhan, 13Gik angin ada nang lega bagi rohku kaena angin batamu Titus, sabanyadiku. Jadi, aku madah ka mpuya nak ampus ka Makedonia.14Tapi, syukur ka Allah, nang slalu mimpin wa'kitu ka kemangan ka dalap Kristus wan nyatakan keharuan pengetahuan Ia ka satiap tawak, lewat wa'kitu. 15Sabab, wa'kitu adalah penuna Kristus ntuk Allah ka ntara mpuya nang liselamatkan wan li ntara mpuya nang gik binasa.16Bagi nang seko, wa'kitu adalah kalo kematian ntuk kematian, wan bagi nang lain, kalo kehidupan ntuk kehidupan. Tapi, siapehkah nang sangop ntuk hal-hal na? 17Sabab, wa'kitu angin macam banyak orak lain, nang nyual firman Allah. Sebalik ya, dalap Kristus wa'kitu ngomong ka dapan Allah ngan tulus, sebagemane utusan-utusan Allah.
Chapter 3

1Apehkah wa'kitu li uji diri kami sorak agik? Ato, macam berapeh orak, apehkah wa'kitu meralu surat pujian ntukku ato dari kau? 2Kaulah surat wa'kitu, nang linao, wan libaca oleh samua orak. 3Kau nojok kalo aku adalah surat Kristus nang lilayani oleh wa'kitu, nang linulis ukat ngan tinta, melainkan ngan Roh Allah nang idup, ukat ka atas roh-roh batu, melainkan ka roh-roh ati kaleno.4Keyakinan macam ntu nang wa'kitu punya tehadap Allah lewat Kristus. 5Ukat bearti wa'kitu, ngan diri wa'kitu sorak, apeh ngangap suatu barasal dari diri wa'kitu sorak, tapi ka mane pun wa'kitu barasal dari Allah, 6nang udah muat wa'kitu njadi pelayan-pelayan perjanjian baru, tapi dari Roh. Sabab, huruf na artikan, tapi Roh ngidupkan.7Tapi, kalo pelayanan nang maba ka kematian, nang ngan huruf-huruf linulis ka roh batu na atak ngan kemuliaan, sampe-sampe bangsa Israel angin bisa nele mua Musa kaena kemuliaan na, padahal saat na kemuliaan ya udah atak, 8ukatkah pelayanan Roh punya kemuliaan nang bahkan labih aya agik?9Sabab, kalo pelayanan nang maba ukum punya kemuliaan, terlabih agik pelayanan kebenaran na melimpah dalap kemuliaan. 10Sesungguh ya, apeh nang dulu lianggap kemuliaan, dalap hal ntu angin agik limuliakan kaena kemuliaan nang melimpah na. 11Sabab, kalo nang penghibur na atak ngan kemuliaan, terlabih agik nang kakal na dalap kemuliaan.12Kaena punya harapan nang macam na, guna berani aya, 13wan angin macam udah, nang naroh selubung ka mua ya supaya anak-anak Israel angin bisa nele akhir dari apeh nang pudar na.14Tapi, pikiran mpuya udah likaras. Sampe ari ntu, dalap bacaan perjanjian nang lama, selubung nang sama tatap angin liangkat kaena hanya ka dalap Kristus selubung na bisa liangkat. 15Bahkan sampe ari ntu, pas kitab udah libaca, sabuah selubung nutup ati mpuya. 16Tapi, saat seorak bebalik ka Tuhan, selubung na nak liangkat.17Tuhan adalah Roh wan tampat Roh Tuhan atak, ka sana ada kemerdekaan. 18Wan, diri samua, nang ngan mua angin teselubung ceramin kemuliaan Tuhan, gik li ubag ka gambar nang sama dari kemuliaan ka kemuliaan, sama macam Tuhan, nang adalah Roh na.
Chapter 4

1Oleh kaena na, wa'kitu udah narima pelayanan na, sebagemane wa'kitu narima balas kasihan Allah, wa'kitu angin barasa amuk ati. 2Tapi, wa'kitu nolak hal-hal nang sabunyi nang mere malu, angin bajalat dalap hal nang licik, ato malsu firman Allah, melainkan ngan penyataan hal kebanaran, wa'kitu mere tau diri wa'kitu sorak ka ati nurani satiap orak ka dapan Allah.3Bahkan, kalo Injil wa'kitu masih tatutup ugak, Injil na tatutup ntuk mpuya, nang nak binasa, 4nang li ntaraya, ilah dunia ntu udah libutakan pikiran mpuya nang angin pecaya sampe mpuya angin bisa nele tarang kemuliaan Injil Kristus, nang adalaha gambar Allah.5Sabab, wa'kitu angin mberita tantang diri wa'kitu sorak, melainkan Kristus Yesus sebage Tuhan wan diri wa'kitu sorak sebage pelayan-pelayan kaena Yesus. 6Kaena Allah, nang bafirman, "Biarlah tarang bacaya dari hal galap," udah bacaya dalap ati diri ntuk supaya tarang pengetahuan tantang kemuliaan Allah nang ada ka mua Kristus Yesus.7Tapi, harta ntu wa'kitu punya dalap bajana tanah liat, supaya balimpah kuasa na barasal dari Allah wan ukat dari diri wa'kitu sorak. 8Wa'kitu litindas dari sagala sisi, tapi angin takepet. Wa'kitu mangap, tapi angin putus asa. 9Wa'kitu liroyok, tapi angin litapuk. Wa'kitu limuak, tapi angin libinasa. 10Wa'kitu slalu maba kematian Yesus dalap tubuh wa'kitu supaya kehidupan Yesus ugak linyatakan dalap tubuh wa'kitu.11Kaena wa'kitu, anng idup ntu, slalu lisarahkan ka kematian kaena Yesus supaya kehidupan Yesus ugak linyatakan dalap tubuh wa'kitu nang fana ntu. 12Bagenalah kematian bagawe ka dalap wa'kitu, tapi kehidupan ka dalap kau.13tapi, ngan punya roh nang sama, sesuai nang udah tetulis, "Aku pecaya, kaena na aku ngomong," wa'kitu ugak pecaya kawna na, wa'kitu ugak ngomong. 14Sabab, wa'kitu nao kalo Ia, nang udah mbangkit Tuhan Yesus, nak mbangkit wa'kitu ugak basama-sama ngan Yesus wan nak maba wa'kitu basama kau ka dapan-Ya. 15Sabab, samuaya hal ntu tejadi ntuk kepentingan kau supaya anugrah, nang samakin njangkau banyak orak, bisa malimpah ya ucapan syukur ntuk kemuliaan Allah.16Nalah sababya, wa'kitu angin parnah beamuk ati. Walaupun tubuh lahiriah wa'kitu samakin merosot, keadaan ya, tapi kaleno batiniah wa'kitu slalu libaharui ari ke ari. 17Sabab, penderitaan ringan nang saat ntu, ngawe ntuk wa'kitu sabuah kalimpahan kakal kemuliaan nang balabih sagala-galaya. 18Wa'kitu angin tetele, hal-hal nang tatele, melainkan hal-hal nang angin tetele. Sabab, hal-hal nangh ketele na sementara sedangkan hal-hal nang angin tetele na kakal.
Chapter 5

1Kaena wa'kitu nao kalo kemah, tampat badiap diri ka bumi ntu libongkar, diri udah ada sabuah bangunan dari Allah, sabuah rumah nang angin limuat ngan langan, nang kakal ka surga. 2Salama diri ada ka dalap kemah ntu, diri ngeluh kaena diri salu ntuk nguna tampat diap surgawi diri. 3Sabab, pas diri ngunakan ya, diri angin agik litele telanyak.4Sabab diri barada dalap kemah na, diri ngaluh wan rasa tebaban kaena diri angin mao telanyak melainkan bebaju supaya nang fana ntu litalat oleh idup. 5Ntu, Ia nang nyiapkan diri ntuk tujuan ntu adalah Allah, nang mere Roh ka diri sebage jaminan.6Kaena na, wa'kitu slalu tabah wan sadar kalo pas wa'kitu ada badiap ka dalap tubuh ntu, wa'kitu barada ka luar Tuhan. 7Sabab, wa'kitu idup oleh pecaya, ukat kaena penele. 8Tapi, wa'kitu tabah wan labih suka diap ka luar tubuh ntu lalu diap basama Tuhan.9Oleh kaena na, wa'kitu barusaha supaya wa'kitu bakenan ka Ia, antah wa'kitu badiap ka kemah ato ka luar. 10Sabab, wa'kitu samua arus lihadapkan ka dapan bangku pengadilan Kristus supaya satiap orak bisa narima agik hal-hal nang limuat dalap tubuh ya, sesuai ngan apeh nang udah limuatya, antah na baik atopun jahat.11Kaena wa'kitu nao artiya gali ka Tuhan, kaena wa'kitu barusaha meyakinkan orak lain. Tapi, wa'kitu udah nyata ntuk Allah wan aku baharap nyata pula ntuk ati nurani kau. 12Wa'kitu angin barusaha agik memuji-muji diri wa'kitu ka kau, tapi wa'kitu mao mere kesempatan ntuk bangga tehadap wa'kitu. Bagena, kau nak punya jawaban ntuk mpuya nang bangga atas hal-hal lahiriah wan ukat atas apeh nang ada ka dalap ati.13Kalo wa'kitu angin njadi diri wa'kitu, na ntuk kepentingan kau. 14Kaena kasih Kristus nguasai wa'kitu pas wa'kitu ngerati kalo seko orak udah mati ntuk samua orak, maka mpuya samua udah mati. 15Wan Kristus udah mati ntuk diri samua supaya mpuya nangidup angin agik idup ntuk diri mpuya sorak, melainkan ntu Ia, nang udah mati wan libangkitkan ntuk mpuya.16Kaena na, sajak ntu wa'kitu angin menilai seorak pun nurut ukuran kaleno. Meskipun wa'kitu parnah nganal Kristus secara lahiriah, tapi ntu wa'kitu angin agik menilai-Ya macam na. 17Jadi, siapeh nang ada ka dalap Kristus, ia adalaha ciptaan baru. Hal-hal nang lama udah balalu, telelah, hal-hal nang baru udah atak.18Samua hal ntu adalah dari Allah, nang mendamaikan diri ngan diri-Ya lewat Kristus wan mere diri pelayanan perdamaian na, 19yana dalap Kristus Allah perdamaian dunia ngan diri-Ya sorak, ngan angin ngitong pelanggaran-pelanggaran mpuya wan udah pecaya barita perdamaian ka diri.20Jadi, wa'kitu adalah duta-duta Kristus. Allah nunjokkan panggilan-Ya lewat wa'kitu. Wa'kitu ngomong ka dalap nama Kristus, merelah diri kau pedamaian ngan Allah. 21Ia nang angin kanal dosa udah limuat-Ya njadi dosa kaena diri supaya diri libanarkan Allah ka dalap Ia.
Chapter 6

1Bagawe basama ngan Ia, wa'kitu ugak ndorong kau agar angin narima anugrah Allah ngan sia-sia. 2Sabab, Ia befirman: "pas wa'tu Aku bekanan, Aku nangar kau, pas ari Aku nyelamatkan, Aku nolong kau. "telelah, ntu adalah wa'tu nang bakanan ntu, telelah, ntu adalah arai penyelamat na. 3Wa'kitu angin mere sandungan ka sapehpun supaya pelayanan wa'kitu angin lirusak,4Melainkan dalap sagala cara wa'kitu nunjuk diri wa'kitu sebage pelayan-pelayan Allah, ngan panuh tabah dalam samua penderitaan, kesaksakan, kesukaran, 5Mangkong, dalam penjara, rusuh, jerih payah, angin tidur, lapar, 6ngan panuh nurani, pengetahuan, sabar, kemurahan, Roh Kudus, kasih nang tulus, 7pekata kebenaran, kuasa Allah, senjata kebanaran li langan kanan wan kiri,8kemuliaan wan menghina, liumpat ato pas lipuji, lianggap sebage penipu-penipu pedahal na banar. 9Wa'kitu macam angin likanal, tapi tekanal; macam nang nyaris ati, tapi telelah, wa'kitu idup; bage orak nang liajar, tapi angin tebunuh; 10bage nang bedukacita, tapi slalu bedukacita, wa'kitu miskin, tapi mempekaya orak lain, angin punya apeh-apeh, tapi punya sagala ya.11Wa'kitu udah ngomong ka wa'kitu, hai orak Korintus, ati wa'kitu tebuka labar. 12Kau angin libatas oleh wa'kitu, tapi kau libatas oleh ati kau sorak. 13Ntu, ntuk balasan nang sama aku ngomong bage ka nak-anak-Ku ukatlah bage ati kau labar-labar.14Usah njadi pasangan nang angin seimbang ngan orak-orak nang angin pecaya. Sabab, pesamaan apehkah nang ada ka ntara kebanran wan hal nang jahat? ato, pesamaan apehkah nang ada ntara tarang ngan patak? 15Kesepakatan apehkah nang ada ka Kristus ngan Belial? ato, bagian apehkah nang ada ntara orak pecaya ngan orak nang angin pecaya? 16Wan, kesepakatan apehkah nang ada ntara Bait Allah ngan berhala-berhala? Sabab, diri adalah Bait Allah nang idup, bage firman Allah, "Aku nak diap ka dlap mpuya wan bajalat ka ntara mpuya, wan Aku nak njadi Allah mpuya, wan mpuya njadi umat-Ku."17"Kaena na, keluarlah kau dari tangah-tangah mpuya, wan bapisahlah," kata Tuhan. "wan, usahlah njamah apeh nang najis, maka Aku narima kau." 18"Wan, Aku nak njadi Bapa ntuk kau, wan kau nak njadi anak-anak-Ku ngelaki-laki wan anak-anak-Ku mbini," bagena firman Tuhan, nang mahakuasa.
Chapter 7

1Kaena diri punya janji-janji ntu, hai nang tekasih, ayolah diri nyucikan diri dari samua pencemar tubuh wan roh sambil nyempurnakan kekudusan diri dalap gali ka Allah.Berelah tampat ntuk wa'kitu ka ati kau. Wa'kitu angin besalah ka sapeh pun, angin ngerusak sapeh pun, wan angin nangkap ontong dari sapeh pun. 3 Aku angin ngomong ntu ntuk nyalahkan kau, kaena sebelom ya, aku udah madah ka kau kalo kau ada dalap ati wa'kitu, ntuk ati sampe seidup semati. 4Keyakinan ku aya atas kau, kebanggaan ku aya ka kau, aku lipanuh ngan pengiburan, aku tehibur ngan sukacita dalap samua kesussahan wa'kitu.5Bahkan, pas wa'kitu atak ka Makedonia, tubuh wa'kitu angin bisa tanang, melainkan teraniaya dari sagal sisi, yana bekelai dari luar wan gali dari dalap. 6Tapi, Allah nang ngibur orak nang putus asa, ngibur wa'kitu ngan atak ya Titus. 7Ukat ngan atakya ja, tapi ugak kaena pengiburan nang muatya tehibur ka dalap kau, bage nang ia cirita na ka wa'kitu tantang kerinduan kau, dukacita, kesungguhan kau ntuk aku sampe aku makin besukacita.8Jadi, meskipun aku udah muat sedih kaena suratku na, aku angin nyasaya. Kalopun aku parnah nyesalya, na kaena aku nele kalo surat na sedih ati ku walopun hanya sesaat ja. 9Ntu aku besukacita, ukat kaena kau sedih, tapi kaena kau besedih ntuk betobat, kaena kau besedih sesuai ngan mau ya Allah sampe kau angin lirugikan dalap hal apeh pun oleh wa'kitu. 10Sabab, sedih nang sesuai ngan mao ya Allah ngasil pertobatan nang angin lisesalkan tapi dukacita nang dari dunia ntu ngasilkan kematian.11Sabab, telelah banyak kesedihan nang sesuai ngan mao ya Allah na ngawe ka kau kesungguhan nang aya, bukti kalo kau angin besalah, jengkel, gali, rindu, kegiatan, wan penghukuman. Ka dalap sagala hal, kau udah mbuktikan kalo kau angin besalah dalap hal ntu. 12 Jadi, walopun aku nulis surat ka kau, hal ntu ukat ntuk kepentingan orak nang bebuat salah ngan ukat ugak ntuk kepentingan orak nang lisalahkan, tapi supaya kesungguhan kau tehadap wa'kitu linyatakan ka kau ka dapan Allah.13Nalah sababya, wa'kitu tehibur. Ka samping penghibur wa'kitu na, wa'kitu labih besukacita agik atas sukacita Titus kaena rohya udah lisegarkan oleh kau samua. 14Sabab, kalo aku parnah memegahkan kau ka Titus, aku angin li mere malu. Tapi, sebagemane wa'kitu memegahkan sagala suatu ka kau dalap kebanaran, bagena ugak kebanggaan wa'kitu ka dapan Titus tebukti banar.15Wan, kasih sayangya ka kau batambah aya, apebila ia ingan ketaatan kau samuaya, bagemane kau nyambut ia atak apehkah gali wan begagar. 16Aku besukacita kaena dalap sagala hal aku punya keyakinan ka dalap kau.
Chapter 8

1Sabanyadi-sabanyadi, wa'kitu mao meretau ka kau soal kasih karunia nang lianuggrahkan Allah ka jemaat-jemaat. 2Selagi diri licoba ngan hal nang barat dalap bebagai deritaan, sukacita mpuya ngeluap wan meskipun mpuya kuat miskin, tapi mpuya kaya dalap ketulusan ati mpuya.3Aku besaksi kalo mpuya udah mere nurut kemampuan mpuya, bahkan labih dari kemampuan mpuya. 4Mpuya memohon banar ntuk turut nangkap bagian dalap pelayanan orak-orak kudus. 5Ntulah nang mpuya muat, ukat macam nang wa'kitu harap, petama-tama mpuya mere diri mpuya sorak ka Allah, udah na ka wa'kitu oleh kehendak Allah.6Jadi, wa'kitu ndesak Titus, sebagemane ia udah nyelesaikan, udah na ugak ia nyelesaikan pegawe anugrah na ka ntara kau. 7Tapi, sama bage kau balimpah dalap sagala hal, dalap suatu pekataan, pengetahuan, sagala usaha wan dalap kasih tehadap wa'kitu, hendak ya kau ugak bekelimpahan dalap anugrah ntu.8Aku angin madah hal ntu sebage perintah, tapi ntuk nguji lewat kesungguhan orak lain soal iklas kasih ku. 9Sabab, kau nao anugrah Tuhan diri Yesus Kristus, kalo walaupun Ia kaya, Ia rela njadi miskin supaya kau njadi kaya oleh kaena kemiskinan-Ya.10dalap hal ntu aku mere pendapatku, hal ntu adalah ntuk keuntungan kau, nang sajak tahun lalu, kau ukat hanya muatya tapi ugak keinginan ntuk muatya. 11Jadi, ntu selesaikanlah ugak pegawe na supaya sepadan ngan kerelaan kau ntuk nyelesaikan apeh nang ada ka kau. 12Sabab, kalo ada kesiapan mere, maka pemere kau na litarima, bedasar apeh nang lipunya seorak, wan ukat bedasar apeh nang angin lipunya ya.13hal ntu ntuk meringankan orak lain wan baban kau, tapi supaya ada keseimbangan. 14Biarlah kelebihan kau ntu ncukup kekurangan mpuya supaya kelabihan mpuya ncukupi kekurangan kau. Ngan bagesana ada kesimbangan. 15bage nang tetulis dalap Kitab Suci, "Orak nang ngumpul banyak, angin kelebihan wan orak nang ngumpul sedamuk, angin kekurangan."16Tapi, syukur bagi Allah nang mengarunia dalap ati Titus kesungguhan nang sama ngan nang aku punya ntukku. 17Sabab, Ia angin hanya narima anjuran wa'kitu, tapi ngan kesungguhan ya nang aya, ia atak ka kau atas kehendak ya sorak.18Basama Titus, wa'kitu ngutus sabanyadi nang lipuji-puji ka ntara samua jemaat dalap hal pemerita Injil. 19Ukat na ja, ia ugak litojok oleh jemaat-jemaat ntuk ampus basama wa'kitu dalap pelayanan anugrah na, nang wa'kitu muat ntuk maba kemuliaan bagi Tuhan wan ntuk nojok kerelaan wa'kitu.20Wa'kitu banar-banar behati-hati supaya angin ada orak nang nak ncela wa'kitu dalap hal dalap pemere aya nang liator oleh wa;kitu ntu. 21Wa'kitu berusaha muat apeh nang banar, angin hanya dalap pandangan Tuhan, tapi ugak dalap pandangan kaleno.22Basama-sama mpuya, wa'kitu ngutus sabanyadi wa'kitu nang udah sering wa'kitu uji wan tebukti rajit dalap banyak hal, telabih agik ntu ia makin rajit kaena ia punya keyakinan nang aya tehadap kau. 23Ntu tentang Titus, ia na pasangan wan kawan pegawe ku nang nak beramfaat ntuk ku. Sedangkan sabanyadi-sabanyadi diri nang lain, mpuya utusan jemaat-jemaat, suatu kemuliaan bagi Kristus. 24Jadi, telelah ka mpuya, ka dapan jemaat-jemaat, bukti kasih kau wan kebanggan wa'kitu atas kau.
Chapter 9

1Bagiku, na balabih ntuk nulis ka ka kau soal pelayanan ka orak-orak kudus ntu. 2Sabab, aku nao kau tela, nang aku bangga-banggakan soal kau ka orak-orak Makedonia, ya na kalo Akhaya udah siap sajak taut ndulu na wan pegawe nang udah ngegarak sebagian aya dari mpuya.3Tapi, aku ngutus sabanyadi-sabanyadi ntu supaya kebanggan wa'kitu soal kau angin lijadi sia-sia dalap hal ntu. Ngan bagesana, kau siap sedia bage nanh udah kumadah. 4Sabab, kalo berapeh orak Makedonia atak basama nganku wan mpuya namu kau gik angin siap, wa'kitu (angin parlu wa'kitu madahkan kau) nak liperalukan kaena keyakinan ntu . 5Kaena na, aku bapikir parlu ntuk ndasak sabanyadi-sabanyadi ntu ampus labih dalu ka kau wan nyiap pebere nang udah kau janjikan wa'tu na. Ngan bagesana, pebere na siap ntuk njadi pebere sukarela, wan ukat kaena tepaksa.6Aku madah hal ntu: siapeh nanh ngamur sedamuk nak nuai sedamuk ugak, wan orak nang ngamur banyak nak nuai pun banyak ugak. 7Satiap orak arus mere bage nang udah ia putuskan dalap atiya, ukat ngan dukacita ato li babah maksa kaena Allah kasih ka orak nang mere ngan sukacita.8Wan, Allah sanggup melimpahkan sagala anugrah ka kau supaya kau slalu cukup idup dalap sagala hal wan malimpah dalap satiap pegawe baik. 9Gage nang tetulis: "Ia udah mbagi-mbagikan, Ia udah mere ka orak miskin, kebanaran-Ya tatap ntuk slamaya."10Ntu, Ia nang nyiapkan banih ntuk pengamur wan roti sebage pemapak, nak nyiapkan wan melipatgandakan banih ntuk lingamur wan nak mpebanyak hasel-hasel kebenaran kau. 11Kau nak lipekaya dalap sagala hal atas samua kemurahan ati kau, nang lewat wa'kitu mbangkit ucapan syukur ka Allah.12Sabab, bantuan pelayanan ntu ukat hanya nyukup keperaluan-keperaluan orak-orak kudus, tapi ugak malimpah ucapan syukur ka Allah lewat banyak orak. 13Lewat bukti pelayanan ntu, mpuya nak muliakan Allah kaena ketaatan kau ka pengakuan Injil Kristus, wan ntuk kemurahan ati kau dalap mbagi ka mpuya wan samua orak. 14Wan, dalap doa-doa mpuya ntukku, mpuya rindu kau kaena kasih karunia Allah nang balimpah atas kau. 15Syukur ka Allah atas pebere-Ya nang angin bisa limadah!
Chapter 10

1Aku, Paulus, diriku sorak memohon ka kau ngan lamun wan kemurahan Kristus aku nang angin berani pas baradam mua ngan kau, tapi barani pas jauh dariku! 2Aku mohon ka kau supaya pas aku atak, aku angin parlu njadi barani ngan keyakinan nang nganya aku peritong ntuk barani melawan berapeh orak nang ngangap wa'kitu idup secara daging.3mamang, wa;kitu idup dalap kedagingan, tapi wa'kitu angin bejuang secara daging. 4Sabab, senjata-senjata beparang wa'kitu ukat dari daging, melainkan dari kekuatan ilahi ntuk ngancur benteng-benteng.5Wa'kitu ngeruntuh pemikiran-pemikiran wan satiap hal tinggi nang limbangun oleh keangkuhan kaleno ntuk nantang penganal akan Allah. Wa'kitu menawan sagala pikiran wan naluk kan ya ka Kristus. 6wan wa'kitu siap ngukum samua keangintaatan pas kataatan kau lisampurnakan.7Telelah ka apeh nang ada ka dapankau. Kalo ada orak nang yakin diriya adalah punya Kristus, biarlah ia mikir agik hal ntu, yana sebagemane ia adalah punya Kristus, wa'kitu pun bagesana. 8Bahkan, kalopun aku agak balabih bemagah otoritas, nang Allah mere ka wa'kitu ntuk mbangun kau ukat ntuk ngancurkan kau, aku angin nak mere malu.9Aku angin nak tagas seolah-olah aku ntu ngali-ngali kau ngan surat-suratku. 10Sabab, mpuya bakata,"Surat-suratya mamang tegas wan karas, tapi secara tubuh, ia lemah wan pekataanya angin berati."11Biarlah orak nang bage na mikir hal ntu, yana apeh nang wa'kitu madah ngan surat pas wa'kitu angin basama, sama bage pebuat wa'kitu pas beradap mua. 12Sabab, wa'kitu angin berani ntuk ngelompok ato mbandingkan diri wa'kitu ngan berapeh orak nang lipuji-puji diriya sorak. Tapi, pas mpuya ngukur diriya ngan diri mpuya sorak, mpuya na angin mbila.13Tapi, wa'kitu angin nak bebangga atas hal-hal nang labih batas wa'kitu, melainkan nurut batas dari ketatapan nang Allah udah libagikan ka wa'kitu, yana batas ntuk njangkau sampe ka kau ugak. 14Sabab, wa'kitu angin melabih batas wa'kitu, seolah-olah wa'kitu angin njangkau sampe ka kau. Wa'kitulah nang petama kali sampe ka ngan Injil Kristus.15Wa'kitu ugak angin bebangga lewat batas wa'kitu ngan bebangga atas jarih lalah orak lain, melainkan ngan pengharapan kalo sebagemane betumuh, wilayah pegawe wa'kitu ka ntara kau nak semakin lipeluas agik, 16supaya wa'kitu bisa mberita Injil ka wilayah-wilayah la luar kau, wan angin bebangga atas apeh nang udah liselesaikan ka wilayah pegawe orak lain.17"Siapeh nang angin bebangga, biarlah ia bebangga ka dalap Tuhan." 18Sabab, ukat orak nang muji diriya sorak nang tebukti tahan uji, melainkan orak nang Tuhan puji.
Chapter 11

1Aku beharap, kau sabar tehadapku dalap sedamuk kebodohanku, wan kau sabar tehadap aku. 2Sabab, aku ngerasa cemburu ka kau ngan cemburu ilahi kaena aku udah menunangkan kau ngan seko ngelaki, yana mempersembahkan kau sebage perawan nang suci ka Kristus.3tapi, aku gali, jangan-jangan, sama bage ular nang ngan licikya nipu hawa, bagena ugak pemikir kau nak lisasatkan dari ketulusan wan kemurnian pengabdian dalap Kristus. 4Sabab, kau sabar aja pas seorak atak wan mberita soal Yesus nang lain , nangbeda ngan wa'kita beritakan na, ato pas kau nerima roh nang beda, nang gik angin parnah kau tarima, ati injil lain nang gik angin parnah kau tarima.5nurut, aku anginlah kurang dari kobo rasul luar biasa na. 6Walopun aku angin tau dalap hal ngomong, tapi angin bagena dalap hal pengetahuan, kaena ngan bebage cara, wa'kitu udah nojokya ka kau dalap sagala hal.7Ato, apehkah aku muat dosa pas merendahka diriku sorak supaya kau bisa litinggikan kaena aku mberitakan Injil Allah ka kau ngan cuma-cuma? 8Aku ngerampok jemaat-jemaat lain ngan narima upah dari mpuya ntuk melayani kau. 9pas aku susah, aku angin mbaban orak lain kaena sabanyadi-sabanyadi nang atak dari Makedonia nyukup kebutuhanku. Wan, dalap sagala hal, aku njaga diriku ntuk angin njadi baban ntuk kau wan aku nak tarus muatya.10Sebagemane kebanaran Kristus ka dalapku, kebanggaanku ntu angin nak lingalang ka wilayah-wilayah Akhaya. 11ngapeh? Apehkah kaena aku angin kasih kau? Allah nang naoya!12Tapi, aku nak tarus muat apeh nang kumuatkan sampe aku namu kesempatan dari mpuya nang mao kesempatan ntuk litamu pas bage ntu wa'kitu dalap ha;-hal nang mpuya banggakan. 13Sabab, orak-orak bage na adalah rasul-rasul palsu, pegawe-pegawe nang ngakal, nang nyamara sebage rasul-rasul Kristus.14Hal ntu angin heran kaena Iblis pun nyamar njadi bage malaiket tarang. 15Kaena na, anginlah heran kalo kobo pelayanya ugak nyamar bage kobo pelayan kebenaran, nang udah mpuya na nak setimpal ngan pebuatya sorak.16Sekali agik, aku madah usah ada seki pun nang nganggap aku ntu bodoH. Kalopun bagena, tarimalah aku sebage orak nang bodoh supaya aku ugak bisa sedamuk bebangga. 17Apeh nang aku madah na dalap hal keyakinan nak kebanggan na, aku angin madah ya bage mao ya Tuhan, melainkan bage dalap kebodohan. 18Banyak orak nang bebangga secara daging. Jadi, aku ugak nak bebangga.19Sabab, kau bagena bijaksana sampe ngan sanang ati kau besabar ka orak bodoh! 20Kau besabar, kalo ada orak nang njadi hamba kau, malainkan kau, nangkap ontong atas kau, ninggikan diriya, ato nampar mua kau. 21Ngan rasa malu aku arus madahkan ya kalo wa'kitu telalu latih ntuk hal ntu! tapi, apeh aja nang orak lain barani ntuk bebangga, aku ngomong bage orak bodoh aku ugak berani.22Apehkahy mpuya orak Ibrani? Aku ugak. Apehkah mpuya orak Israel? Aku ugak. Apehkah mpuya keturunan Abraham? Aku ugak. 23apehkah mpuya melayani Kristus? Aku labih-labih agik- aku bakata-kata bage orak gele. jarih payahku labih banyak, labih sering dalap penjara, pukulan-pukulan nang angin bisa li'itong, wan labih sering ada dalap bahaya maut.24Dari orak-orak Yahudi, sebanyak lima kali aku udah narima empat puluh kurang sote pukulan. 25Tiga kali aku lipangkong ngan uwi, sekali li nabak man batu, tiga kali aku ka dalap kapal karap, sehari semalam aku kana seret ombak laot. 26Banyak kali dalap pejalatku, aku terancam bahaya dari songe, dari kobo perampok, pihak orak-orak Yahudi, wan orak-orak ukat Yahudi. Aku liancam bahaya ka kota, li padang belantara, ka laot, wan ugak bahaya dari sabnyadi-sabanyadi palsu.27Aku udah bejerih payah wan begawe baran, tatap tejaga, lapar wan haus, sering angin punya pemapak, tarus dingin ugak, angin si baju. 28selain hal-hal ntu, ada ugak masalah sehari-hari nang njadi tanggong jawabku ntuk peliharaan atas jemaat. 29Sapehkah nang lamah, wan aku angin lamah? Sapehkah nang labuh, aku angin bedukacita?30Kalo aku arus bebangga, aku nak bangga atas hal-hal nang nojokkan kelemahanku. 31Allah wab Bap Tuhan Yesus, nang arus lipuji selamaya, nao kalo aku angin beboong.32Ka Damsyik, gubernur ka babah Raja Aretas ngawas kota Damsyik ntuk nagkak aku. 33Tapi, aku liturutkan dalap sabuah keranjang dari sebuah jendela ka tembok, sampe aku telapas dari langanya.
Chapter 12

1Aku arus bebangga walopun na angin ngontongkan. Aku nak meneruskan penele-penel wan penyataan-penyataan dari Tuhan. 2Aku nao seorak dalap Kristus, nang ampat balas taut lalu udah limaba ka surga tingkat tiga-antah ka dalap tubuhya, aku angin nao; ato ka luar tubuh, aku ugak angin nao, Allah nang nao.3aku nao bagemane orak ntu-entah ka dalap ato ka luar tubuhya, aku angin nao, Tuhanlah nang nao, 4ia liangkat ka Firdaus wan nangar kata-kata nang gin terucapkan, nanh angin boleh limadah oleh kaleno. 5Ntuk orak ntu aku nak bebangga, tapi ntuk diriku sorak, aku angin nak bebangga kecuali atas kelamahan-kelamahanku.6Tapi, kalo aku mao bebangga, aku angin nak njadi bodoh kaena aku nak madah kebanaran. Tapi, aku nahanya supaya angin ada orak nang mandangku labih dari apeh nang mpuya nele ato nang mpuya nangar tentang aku. 7Ntuk njaga agar aku angin telalu bebangga atas penyataan-penyataan nang luar biasa na, nak sabuah duri limere dalap dagingku, ya na utusan Iblis ntuk nyusahkan aku supaya aku angin ninggikan diri.8Soal hal ntu, aku mohon ka Tuhan sebanyak tiga kali supaya hal ntu napuk aku? 9Tapi, Ia bakata ka aku,"Anugrah-Ku cukum ntukku kaena kuasaKu lisempurnakan dalap kelamahan." Sabab na, aku labih sanang bebangga atas kelamahanku supaya kuasa Kristus ia ka dalapku. 10Nalah sababya, aku ngerasa sanang dalap kelamaha, dalap siksaan, dalap kesukaran, dalap pengniayaan, wan dalap kesulitan ngan Kristus. Kaena pas kau lamah, aku kuan.11Aku udah njadi bodoh kaena kau maksaku ntuk na, padahal aku searusya lipuji oleh kau. Sabab, aku angin kurang apeh-apeh libandingkan kobo rasul nang luar biasa na, meskipun aku angin ada apeh-apehya. 12Tande-tande nang mbuktikan seorak rasul udah litelekan ka ntara kau dalap sagala ketabahan, dalap tande-tande, mujizat-mujizat, wan keajaiban-keajaiban. 13Sabab, dalap hal apehkah kau libabahkan dari jemaat-jemaat lain, kecuali kalo aku angin njadi baban ntuk kau? maaflah keanginadelku ntu!14Ntu, aku siap ngunjung kau ntuk nang ketiga kalita wan aku angin nak njadi baban bagi kau kaena aku angin ngago apeh nang kau punya, melainkan kau. Sabab, anak-anak angin wajib ngumpulkan harta ntu orak tuaya, tapi orak tua ntuk anak-anakya. 15Wan, aku nak ngan sanang ngorbankan punyaku wan diriku ntuk kau. Kalo aku labih kasih kau, apehkah kau nak kurang ngasih aku?16Tapi, meskipun aku ukat baban ntuk kau, kau madah aku licik wan njarat kau ngan tipu muslihat. 17Apehkah aku nangkap keuntongan dari kau lewat orak-orak nang kuutus ka kau? 18Aku ndesak Titus ntuk ampus wan ngutus sabnyadi wa'kitu ntuk ampus basama ngan ya. Apehkah Titus nangkap keontongan dariku? Apehkah wa'kitu angin bejalat dalap roh nang sama wan bejalat dalap tapak-tapak nang sama?19Lalu, apehkah kau udah mikrkan kalo wa'kitu mbela diri wa'kitu tehadap kau? wa'kitu ngomong ka dapan Allah dalap Kristus, tapi hal-hal ntu, nang tekasih, adalah ntuk mbangun kau.20Sabab, aku gali, kalo pas aku atak, aku nak napati janjiku angin bage nang aku harapkan, wan kau angin nak napati bage nang kau harapkan. Jangan-jangan ada peselisihan, iri ati, amarah, keangin penting nya diri sorak, fitnah, desas desus, sombong, wan kacau. 21Aku kwater pas aku atak agik, Allahku nak merendahkan aku ka dapan kau wan aku nak beduka atas banyak orak nang dulu udah bedosa sebaloya wan tatap angin betobat dari kebajisan, pecabulan, wan hawa nafsu nang udah mpuya muat.
Chapter 13

1Ntu adalah ketiga kaliya aku atak ka kau. Arus ada keterangan dari dua ato tiga saksi, suatu pekara nang sah. 2Sebalomya, aku udah ngingankan mpuya nang badosa wan samua nang lainya. Ntu, walopun aku angin besama kau. aku ngingankan mpuya bage nang aku muatkan dalap kunjunganku nang kedua, yana kalo aku atak agik, aku angin nak meyayangkan mpuya,3kaena kau mao bukti tentang Kristus, nang ngomong ka dalapku wan nang angin lamah tehadap kau, melainkan bekuasa ka salap kau. 4Sebanarya, Kristus lisalib dalap kelemahan, tapi Ia idup oleh kuasa Allah. Sabab, wa'kitu ugak lamah ka dalap Ia, tapi wa'kitu nak idup basama-sama ngan Ia kaena kuasa Allah tehadap kau.5Ujilah diri kau sorak ntuk nele, apehkah kau tatap ka dalap iman. Periksalah diri kau sorak! Ato, apehkah kau angin nganal diri kau sorak kalo Kristus Yesus ada ka dalap kau, kecuali kalo kau gagal ka dalap ujian. 6Aku beharap kau nak nao kalo wa'kitu ukatlah orak nang angin tahan uji.7Tapi, wa'kitu bedoa ka Allah supaya kau angin muat kesalahan, ukat supaya wa'kitu nele tahan uji, tapi supya kau muat apeh nang banar, meskipun ketele wa'kitu udah gagal ujian. 8Wa'kitu angin bisa muat hal-hal nang betentangan ngan kebenaran, melainkan hanya bagi kebenaran.9Wa'kitu sanang pas wa'kitu lamah wan kau kuan. Doa wa'kita adalah supaya kau njadi sempurna. 10Nalah sababya, aku nulis hal-hal ntu pas kau jauh dari kau supaya pas kau atak, aku angin parlu ngunakan ngan karas, kuasa nang Tuhan mere ka aku ntuk mbangun wan ukat ntuk ngerobohkan ya.11Akhirya, Sabanyadi-sabanyadi, bersukacitalah. Berusahalah njadi sempurna, hiburlah satu ngan nang lain, sehati sepikirlah, wan idup dalap damai. Wan, Allah sumber kasih wan damai sejahtera nak nyeratai kau. 12Berelah salah seko ngan nang lain ngan cium kudus.13Samua orak-orak kudus ngirim salam ntukku. 14Anugrah Tuhan Yesus Kristus, wan kasih Allah wan pesekutuan dari roh kudus menyertai kau samua.

Galatians

Chapter 1

1Dari Paulus, nang njadi rasul ukat kaena kaleno tau lewat kaleno, melainkan lewat Kristus Yesus wan Allah Bapa nang mbangkitkan Ia dari ntara orak mati. 2ugak, dari samua sabanyadi seiman nang basama-sama ngan aku, ntuk jemaat-jemaat ka Galatia.3Anugrah wan damai sejahtera bagi kau dari Allah Bapa diri wan Tuhan Yesus Kristus, 4nang udah merekan diri-Ya bagi dosa-dosa diri ntuk nyelamatkan diri dari zaman nang jaek ntu suai ngan mao ya Allah wan Bapa diri. 5Bagi Ialah kemuliaan ntuk salama-lamaya. Amin.6Aku heran, ngapeh capan ya kau napukkan Ia na, nang nyaru kau lewat anugrah Kristus, wan babalek ka injil nang lain. 7Padahal, angin ada injil nang lain, Tapi, ada berapeh orak nang udah ngacau kau wan nak mutarbalek injil Kristus.8Bahkan, lau orak kitu tau seorak malekat dari surga mberitakan ka kau injil nang batantangan ngan apeh nang udah orak kitu mberitakan ka kau, tekutuklah! 9bage nanh udah orak kitu madah sabalom ya wan ntu aku madah agik, lau ada orak nang mberitakan ka kau injil nang batantangan ngan apeh nang udah kau tarima, biarlah ia tekutuk. 10Apehkah ntu aku gik ngago pesetujuan Allah? Ato, apehkah aku masih ncoba nyanang kaleno? sakira ya aku masih nyoba nyanagkan kaleno, aku ukatlah hamba Kristus.11Sabanyadi-sabanyadi, aku mao kau nao kalo Injil nang udah kumberitakan ukatlah Injil pegawe kaleno. 12Aku angin narima ya dari kaleno, tau aku balajar ya dari kaleno, tapi aku narimaya lewat penyata dari kristus Yesus.13Sabab, kau udah nangar tantang cara idupku nang lama dari agama Yahudi, aku nganiaya jemaat Allah ngan kajam wan barusaha ntuk ngancurkan ya. 14Aku mao maju dalap hal agama Yahudi, jauh labih maju li'banding ngan orak-orak sebaya li ntara bangsaku. aku mao rajit dalap njaga adat istiadat ntua bare.15Tapi, pas Allah nang udah misahkan aku sajak dalap parut indo ku wan udah nyaruku lewat anugerah-Ya, bakanan 16madahkan Anak-Ya dalap aku biar aku bisa mberitakan Ia ka ntara orak-orak Yahudi, aku angin capan minta nasihat ka seorak pun. 17Aku ugak angin nak ampus ka kota Yerusalem ntuk batamu ngan mpuya nang udah njadi rasol sabalom aku, melainkan aku capan ampus ka wilayah Arab wan atak agik ka kota Damaskus.18Satalah tiga taut, aku ampun ka kota Yerusalem ntuk bakanal ngan Kefas wan diap basama ya salama lima balas ari. 19Tapi, aku angin nele seko pun dari rasol-rasol lain, cuali Yakobus, sabanyadi Tuhan. 20Aku meyakin kan kau ka dapan Allah kalo apeh nang aku nulis ka kau ntu ukat dusta.21Udah na, aku ampus ka wilayah Siria wan Kilikia. 22Aku gik angin kanal secara pribadi oleh jemaat-jemaat dalap Kristus nang ada ka wilayah Yudea. 23Mpuya udah sering nangar, "Ia, nang ndulu nganiaya diri, ntu mberita iman nang ndulu ia parnah nyoba ngancurkan ya." 24Mpuya muliakan Allah kaena aku.
Chapter 2

1Ampat balas taut satalah na, aku atak agik ka kota Yerusalem ngan Barnabas wan maba Titus ngan aku. 2Aku ampus kaena ada nang penyataan ntuk mastikan kalo apeh nang kugawekan wan nang udah kugawekan na sia-sia.
4Hal ntu tejadi kaena ada sabanyadi-sabanyadi palsu nang diap-diap tama wan nyusup ntuk memata-mata kebabasan nang orak kitu ada dalap Yesus Kristus biar orak kitu li maba agik ka anak buahkan. 5Tapi, orak kitu mao tunduk ka mpuya mila pun biar kabanaran Injil tatap diap dalap kau.6Tapi, dari orak-orak nang bapangaruhna, nang kedudukkan ya anginlah panting bagiku kaena Allah angin mbeda-mbedakan, mpuya angin nambahkan apeh-apeh bagiku. 7Sebalekya, mpuya nele kalo ka aku udah li pecaya Injil ntuk orak-orak nang angin besunan, sama bage Petrus nang lipecayakan Injil ntuk orak-orak nang basunan. 8Sabab, Ia nang udah begawe lewat Petrus ntuk njadi rasol bagi orak-orak basunan, Ia ugak nang begawe lewat rasul bagi orak-orak ukat Yahudi.9Satalah Yakobus, Petrus, wan Yohanes, nang litele bage saka guru ka Barnabas wan ka aku biar orak kitu ampus ka orak-orak Yahudi, sedangkan mpuya ampus ka orak-orak basunan. 10Mpuya hanya minta ka orak kitu ntuk ingan ka orak-orak miskin, sote hal nang aku sorak banar-banar semangat ntuk muatkan ya.11Tapi, pas Kefas atak ka kota Antiokhia, aku tarang-tarangan nantang ya kaena jalas banar ia basalah. 12Kaena gik angin rak-orak tetantu dari rombong Yakobus atak, Kefas udah bisa makat basama orak-orak Yahudi. Tapi, pas mpuya atak, ia mulai mondor wan misahkan diri ya kaena gali ka kalompok orak nang basuanan.13Orak-orak Yahudi nang lain nuna batindak munafik basama ya, bahkan Barnabas pun teseret oleh kemunafikan mpuya. 14Pas aku nele kalo mpuya babuat angin sejalan ngan kebanaran Injil, maka aku madah ka Kefas ka dapan samua orak, "Kalo kau orak Yahudi idup bage orak ukat Yahudi, bagemane mungkin kau maksa orak ukat Yahudi ntuk idup bage orak Yahudi?"15Orak kitu ntu orak-orak nang liberanakan sebage bangsa Yahudi wan ukat orak-orak bedosa dari bangsa ukat Yahudi. 16Tapi, orak kitu nao kalo angin seorak pun libanarkan kaena muat Ukum Taurat, melainkan lewat iman dalap Yesus Kristus. Bahkan, orak kitu ugak udah pecaya ka Yesus Kristus biar orak kitu libanarkan oleh iman dalap Kristus, ukat kaena muat Ukum Taurat. Sabab, angin seorak pun libanarkan kaena muat Ukut Taurat.17Tapi, sementara orak kitu berusaha ntuk libanarkan dalap Kristus, orak kitu namu diri orak kitu ugak pedosa, apehkah pelayan dosa? tantu aja angin! 18Kalo aku mbangun agik apeh nang udah aku bongkar, aku mbuktikan kalo aku na seorak pelanggar ukum. 19Sabab, lewar Ukum Taurat, aku udah mati bagi Ukut Taurat biar aku bisa idup ntuk Allah.20Aku udah li'salibkan wan Kristus. Ukat agik aku nang idup, melainkan Kristus nang idup dalap aku. Idup nang jaman ntu kuidup dalap daging na idup oleh iman dalap Anak Allah, nang ngasih aku wan udah mere diri-Ya ntuk aku. 21Aku angin mbantalkan anugrah Allah kaena kalo kebanar ya atak lewat Ukum Taurat, sia-sialah kematian Kristus!
Chapter 3

1Hei kau, orak-orak Galatia nang bodoh! Sapeh nang udah suka kau? ukatkah ka dapan mata kau Yesus Kristus li nele li'salibkan ka dapan orak banyak? 2Ote hal nang mao aku tanya ka kau, apehkah kau narima Roh kaena nurut UKum Taurat, atokah kaena nangar ngan iman? 3banar bodoh ya kah kau na? kau udah mulai ngan Roh, apehkah kau ntu mao ngaher ya ngan daging?4Sia-sia kau nderita nang banyak banar na kalo mamang na sia-sia?5Jadi, apehkah Ia ngaruniakan Roh ka kau wan ngawe mujizat ka ntara kau kaena kau menjalan Ukum Taurat, ato kaena kau nangar ngan iman?6Sama bage Abraham nang pecaya ka Allah sampai hal na lipehitongkan ka ia sebage mane banar ya. 7Kaena na, arus tau kalo orak-orak nang bariman lah nang li sabut anak-anak Abraham. 8Kitab Suci, nang udah nao sabalum ya kalo Allah nak mbanarkan orak-orak ukat Yahudi kaena iman, udah labih dulu mberitakan Injil ka Abraham ngan bakata,"Samua bangsa nak li berkati lewat kau." 9Jadi, mpuya nang bariman nak liberkati basama-sama Abraham, orak nang pecaya na.10Samua orak nang bagantong ka pegawe Ukum Taurat barada ka babah kutuk, sabab ada tetulis: "Tekutuklah satiap orak nang angin tunduk ka sagala suatu nang tetulis dalap kitab Ukum Taurat wan muatkan ya." 11Jadi, jelaslah ntu kalo angin ada seorak pun nang li banrkan ka dapan Allah oleh Ukum Taurat, sabab "Orak banar nak idup oleh iman". 12Tapi, Ukum Taurat angin lidasarkan ka iman. Sebalek ya, "orak nang melakukan Ukum Taurat na idup kaena ya".13Kristus nabus orak kitu dari kutuk Ukum Taurat ngan njadi kutuk ntuk orak kitu, sabab ada tetulis, "Tekutuklah orak nang ligantong ka kayu salib!" 14Ngan ada dalap Yesus Kristus, barkat Abraham bisa samapi ka orak-orak ukat Yahudi sampai ngan iman orak kitu bisa narima Roh nang udah lijanjikan na.15Sabanyadi-sabanyadi, aku nak mere contoh dari idup sahari-hari:kalo perjanjian udah lisahkan, walopun hanya kontrak ntara kaleno, angin ada orak nang bisa mbantalkan ato nambahkan apeh pun dalap perjanjian na. 16Ntu, tantang perjanjian nang lisampaikan Allah ka Abraham wan ka keturunan ya. Allah angin bakata," ka keturun-keturun ya," nang nunjuk ka banyak keturun, "wan ka keturun kau," bearti nunjuk ka seko orak, ya na Kristus.17Maksudku, Ukum Taurat nang muncul 430 taut udah na angin bisa mbatalkan perjanjian nang udah lisahkan oleh Allah. Jadi, perjanjian na angin bisa li anginkan. 18Apeh bila warisan lidasarkan ka Ukum Taurat, maka warisan na angin agik lidasarkan ka perjanjian. Tapi, Allah nganugrahkan ya ka Abrahamlewat sabuah perjanjian.19Jadi, ngapeh ada Ukum Taurat? Ukum Taurat liberekan kaena pelanggaran-pelanggaran, sampai keturun na atak sebagemane maksud perjanjian. 20Tapi, perantara seko orak, padahal Allah na seko.21Kalo bagena, apehkah Ukum Taurat belawan ngan perjanjian Allah? tantu aja angin! Sabab, kalo Ukum Taurat liberekan ntuk bisa mere idup, kebanaran pasti barasal dari Ukum Taurat. 22Tapi, Kitab Suci udah njara sagala suatu wan samua orak ka babah dosa biar perjanjian oleh iman dalap Kristus Yesus bisa limere ka mpuya nang pecaya.23wa'tu iman gik angin atak, orak kitu litahan ka oroh Ukum Taurat, litahan sebage tahanan sampe iman nang nak atak linyatakan. 24Ngan bagena, Ukum Taurat na ngawas diri sampe Kristus atak biar diri bisa libanarkan oleh iman. 25Ntu, iman na udah atak. Orak kitu angin agik mbutuh Ukum Taurat sebage pengawas orak kitu. 26Dalap Yesus Kristus, kau samua na anak-anak Allah lewat iman.27Kau samua nang udah li'babtis dalap Kristus udah mengenakan Kristus. 28Angin ada agik orak Yahudi tau orak Yunani, anak buah tau orak merdeka, ngelaki-laki tau mbini-mbini kaena kau samua sote dalap Yesus Kristus. 29Kalo kau na milik Kristus, kau na keturunan Abraham wan ahli-ahli waris sesuai ngan perjanjian.
Chapter 4

1Nang li maksud, salama ahli waris na masih muda-muda, ia angin ada beda ya ngan anak buah walo pun ia na punya sagala ya. 2Ia ada ka babah kuasa pengawas wan pengurus rumah tanga sampe wa'tu nang udah litatapkan oleh ama ya.3Bagena ugak orak kitu, pas masih muda-muda, orak kitu li jadi anak buah oleh roh-roh dunia ntu. 4Tapi, pas ari pengenapan atak, Allah ngutus Anak-Ya, nang laher dari seorak mbini wan laher ka babah Ukum Taurat, 5ntuk nabus mpuya nang ada ka babah Ukum Taurat biar orak kitu bisa narima pengankan sebage anak-anak-Ya.6Kaena kau na anak-anak-Ya, Allah udah ngutus Roh Anak-Ya ka dalap ati orak kitu, nang nyaru,"Abba, Bapa." 7Jadi, kau ukat agik anak buah, tapi anak. Kalo kau na anak, Allah njadikan kau ahli waris lewat Kristus.8Dulu, pas kau angin nganal Allah, kau na anak buah dari hal-hal nang ka dasar ya ukat Allah. 9Tapi, ntu, satalah kau nganal Allah ato labih tapat ya likanal oleh Allah, bagemane mungkin kau babalek agik ka Roh-roh dunia nang lamah wan angin baguna? Apehkah kau angin li njadi anak buah agik?10Kau njalankan ngeraya atas ari-ari, bulat-bulat, musim-musim, wan taut-taut! 11Aku gali jangan-jangan jareh payah ku nang udah kumuat ntuk kau njadi sia-sia.12Aku mohon ka kau, Sabanyadi-sabanyadi, jadilah bage aku kaena aku ugak udah njadi bage kau. Kau angin basalah ka aku. 13Kau nao, ka awal ya aku mere tau Injil ka kau kaena sakin tubuh nang ku ngerasa ntu. 14Walopun kondisi tubuhku bage ujian ntuk kau, kau angin ngina ato nolak aku. Sabalek ya, kau nyamun aku seolah-olah aku ntu malekat Allah, bage macam aku ntu Yesus Kristus na sorak!15Bagemane ngan barkat nang kau rasa na? Sabab, aku bisa basaksi tantang kau ndulu, kalo mungkin, nyongkel bugi mata kau wan mere ya ka ku pun kau mao. 16Apehkah ntu aku njadi musuh kau kaena nunjuk kabanar ka kau?17Orak-orak na berusaha namu kau, tapi ukan ngan maksud nang baik. Mpuya angin ngasingkan kau ngan harap kau nak ngago mpuya. 18Mamang naik kalo sering semangat muat hal-hal nang tujuan baik, wan ukat hanya pas aku wan kau.19Muda-mudaku, demi kau, aku mao banar agik nangong sakin melaherkan sampe Kristus linyatakan dalap kau. 20Aku baharap, aku bisa basama kau ntu wan ngubah nada suaraku kaena aku habis akal ngadap kau.21Padah ka aku, hay kau nang mao idup ka babah Ukum Taurat, apehkah kau angin nagar Ukum Taurat? 22Kaena ada tetulis, Abraham ada dua anak ngelaki; seko laher dari seorak anak buah mbini. 23Tapi, muda dari anak mbini na lilaher nurut daging, sadangkan muda nang dari mbini merdeka lilaherkan lewat perjanjian.24Telelah kisah ntu sebage lambang kaena dua mbini na melambagkan dua perjanjian. Seko na perjanjian dari gonong Sinai wan melaher muda-muda anak buah. Ia na Hagar. 25Ntu, Hagar melambangkan Gonong Sinai ka tanah Arab, sama bage Yerusalem saat ntu kaena ia idup dalap anak buah basama muda-muda ya.26Tapi, Yerusalem nang ka atas na mbini nang merdeka, wan ia na indo orak kitu. 27Kaena ada tetulis, "Besukacitalah, hay mbini nang mandol, nang angin melaher. Ngampak wan rami-ramilah, hey kau nang angin ngerasa sakin melaher. Sabab, labih banyak muda dari mbini nang sorak dari pada mbini nang ada laki."28Sabanyadi-sabanyadi, kau na muda-muda perjanjian bage Ishak. 29Pas wa'tu na, muda nang laher nurut daging nganiaya muda nang laher nurut Roh, bage nang njadi ntu nyan.30Tapi, apeh nang Kitab Suci madah? "Userlah anak buah mbini na yuk anak ua kaena anak buah mbini na angin nak njadi ahli wares basama ngan muda mbini merdeka. " 31Kaena na, Sabanyadi-sabanyadi, orak kitu ukatlah muda-muda dari anak buah mbini na, tapi dari mbini merdeka.
Chapter 5

1Demi merdeka, Kristus udah mbebaskan orak kitu. Kaena na, bedirilah kuat wan usah agik mao libaban ngan kuk anak buah. 2Dangarlah! Aku, Paulus, madahkan ka kau kalo kau narima sunan, Kristus angin ada guna ya ntuk kau.3Sakali agik, aku madah ka satiap orak nang narima sunan kalo ia wajeb naat ya saluruh Ukum Taurat. 4Kalo kau berusaha ntuk libanarkan ngan menjalatkan Ukum Taurat, idup kau udah lipisahkan dari Kristus wan kau udah napuk anugrah.5Lewat Roh, ngan iman, orak kitu nunggu pengharapan soal kebanaran na. 6Sabab, dalap Yesus Kristus, basunan ato angin basunan angin ada arti ya. Hanya iman nang begawe lewat kasih nang ada arti ya. 7Kau udah kelama ngan baik. Siapeh nang ngalangi kau dari naat kebanran na? 8Maba na ukat atak dari Ia nang udah nyaru kau.9"Sedamuk ragi udah muat samua adonan ngambang." 10Aku ada punya keyakinan ka kau dalap Tuhan kalo kau angin nak narima pemikir nang lain. Tapi, sapeh pun nang ngaco kau nak nangong ukum ya.11Jadi sabanyadi-sabanyadi, kalo aku masih mberitakan sunan, ngapeh aku masih li siksa? Kalo bagena, batu sandungan tehadap salib udah lisingkir. 12Aku beharap mpuya yang ngasut kau na nak mere diri ya sorak.13Sabanyadi-sabanyadi, kau udah li saru ntuk njadi merdeka. Tapi, usah nguna merdeka kau na ntuk sebage kesampatan ntuk idup dalap daging, melainkan layan lah seorak tehadap nang lain ya ngan kasih. 14Sabab, saluruh Ukum Taurat udah liganapi dalap sote firman na, "Kasihilah sesama kau kaleno sama bage diri kau sorak." 15Kalo kau saling ngigin wan nalat, behati-hati lah biar kau usah saling ngancur.16Jadi, aku madah, iduplah dalap Roh, maka kau angin nak muat hal-hal yang limaokan oleh nafsu kedagingan. 17Kemao nafsu daging belawan ngan kemao Roh, wan kemao Roh belawan ngan nafsu kedagingan, kaena kedua ya saling belawanan, supaya kau angin muat hal-hal yang kau mao. 18Tapi, kalo kau lipimpin oleh Roh, kau angin ada ka babah Ukum Taurat.19Pegawe dari nafsu kedagingan udah jalas, ya na dosa seksual, tecamar, hawa nafsu, 20Penyembah bahala, kuasa patak, banci, pebantah, iri ati, bila, nang agin tekendali, menting diri sorak, selisih, pacah, 21cemburu, mabuk, pesta pora, wan sebage ya. Aku ngingatkan kau ntu, bagemane nang udah aku ngigan kan kau sabalom ya, siapeh nang muat hal-hal na angin nak mewaris Kerajaan Allah.22Tapi, buah Roh na kasih, sucacita, wan damai sejahtera, sabar, ramah, kebaikan, setia, 23Lamun, wan nguasa diri. Angin ada ukum nang ngelawan hal-hal na. 24Mpuya nang njadi tuk Yesus Kristus udah nyalib nafsu daging ya sarta sagala nafsu wan kemao ya.25Kalo orak kitu idup oleh Roh, baiklah orak kitu bajalat sesuai ngan Roh. 26Usahlah orak kitu njadi lagak, saling ngasut, ato saling iri ati.
Chapter 6

1Hei Sabanyadi-sabanyadi, lau ada orak nang namu muat hal nang melanggar, kau nang rohani arus mulak orak nang bagena ngan roh nang lamun. Bejaga-jagalah biar kau sorak usah lalu tegoda. 2Saling nolonglah dalap nangong baban biar kau taat ukum Kristus.3Lau ada orak nang ngangap diri ya panting, padahal angin bagena, ia nipu diri ya sorak.4 Yoklah satiap orak nguji pebuat ya sorak. Satalah na, ia bisa bangga nele keadaan ya sorak wan ukat kaena mbandingkan ya ngan orak lain. 5Sabab, satiap orak arus nangong baban ya sorak.6Sapeh nang namu pengajaran dari firman Allah aruslah ia mbagikan samua hal nang baik na ngan orak nang ngajar ya. 7usah tetipu. Allah angin bisa li'permainkan kaena orak nak nuai apeh nang ia nabur. 8Orak nang nabur dari nafsu daging pasti nuai buruk ya dari daging ya. Tapi, orak nang nabur dari Roh pasti ia nuai idup nang kakal dari Roh.9Usah diri nak latis babuat baik. Lau musim ya atak, diri nak manen aslkan diri angin nyarah. 10Kaena na, lau diri namu kesempatan, ayok diri babuat baik ka samua orak, khususyya ka keluarga dalap iman.11Telelah mamamng aya uruf-uruf nang aku nulis ntuk kau ngan langanku sorak. 12Mpuya nang mao mamer kebaik dari hal-hal nang lahiriah nak maksa kau ntuk li'nyunan. Mpuya muat hal na supaya angin liniaya demi salib Kristus. 13Mpuya nang li'nyunan pun angin taat Ukum Taurat, tapi mpuya mao kau li'nyunan biar mpuya bisa megah diri tas sunan kau.14Moga aku angin parnah megah diri cuali dalap salib Tuhan diri, Yesus Kristus. Lewat salib-Ya, dunia udah li'salibkan ntuk aku, wan aku ntuk dunia. 15Li'sunan tau angin li'sunan apehlah artiya. Yang penting na njadi ciptaan baru. 16Ntuk samua orak nang njalan atoran ntu, biarlah damai sejahtera wan rahmat turut tas mpuya wan tas Israel ntuk Allah.17Aher ya, usah ada orak nang nyulit aku kaena aku maba tande-tande Yesus dalap tubyhku. 18Sabanyadi-sabanyadi, kiraya anugrah Tuhan Yesus Kristus ada basama ngan roh kau. Amin.

Colossians

Chapter 1

1Dari Paulus, nang njadi rasul Yesus Kristus leh kehendak Allah, wan dari Timotius kamanyawa diri nang seiman. 2Ka orak-orak kudus wan kobo page seiman nang setia dalap Kristus ka Kolose. Anugrah bagi ka'u wan damai sejahtera dari Allah Bapa diri. 3Wa'tu badoa ntuk ka'u, wa'kitu slalu ngucap syukur ka Allah, Bapa dari Tuhan diri Kristus Yesus,4kaena wa'kitu nangar tentang iman ka'u dalap Yesus Kristus wan kasih nang ada ka ka'u ntuk samua orak kudus. 5Iman wan Kasih na muncul kaena pengharapan nang li nyedia bagi ka'u ka surga. 6Injil ntu udah sampe ka ka'u bahakan ka saluruh dunia wan Injil ntu melulu ngasel buah wan bekembang, sama mage nang tajadi ka ntara ka'u, pas dari ari ka'u nagar'ya wan ngerati anugrah Allah dalap kebanaran.7Ka'u udah belajar hal ntu dari Epafras, page sepelayanan wakitu nang tekasih, nang udah njadi pelayan Kristus nang setia ntuk ka'u. 8Ialah nang udah mere tau ka wakitu tentang kasih ka'u dalap Roh.9Kaena na, pas dari ari wakitu nangar'ya, wakitu ngin ngkala beranti bedoa ntuk ka'u wan minta biar Tuhan manuhi ka'u ngan pengetahuan akan kemaoan Ia dalap sagala hikmat wan pengertian rohani. 10Ngan demikian, ka'u bisa idup ngan cara nang layak ka adap Tuhan, nyenangkan ia dalap sagala hal, ngaselkan buah dalap satiap pegawe nang baik, wan betumbuh dalap pengetahuan akan Allah.11Samoga ka'u li nguatkan ngan sagala kekuatan sasuai ngan kemuliaan kuasa Ia supaya ka'u namu sagala ketekunan wan kesabarab ngan sukacita. 12Besyukurlah ka Bapa nang udah muat ka'u memenuhi syarat ntuk nerima bagian dari warisan orak-orak kudus dalap tarak.13Ia udah ngelapas diri dari kuasa nang patak wan mindahkan diri ka kerajaan Anak Ia nang tekasih. 14Dalap Ia, diri dah ada penebusan, ya'na pengampunan atas dosa-dosa diri.15Ia adalah gambaran dari Allah nang ngin ketele, nang tungal dari samua ciptaan. 16Sabab, leh Ia, sagala sesuatu nang ada ka surgaa wan ka bumi li nyipta, nang ketele wan nang ngin ketele, baik takhta, kekuasaan, pemerintah, maopun panguasa. Sagala sesuatu udah li nyipta ngelalui Ia wan ntuk Ia. 17Ia udah ada sebelum sagala sesuatu, wan segala sesuatu li nopang besama-sama dalap Ia.18Ia adalah ulu dari tubuh, ya'na jemaat. Ia uga adalah nang awal, nang tungal dari ntara orak mati supaya Ia njadi nang utama dari sagala sesuatu. 19Sabab, Allah bekenan supaya semua kepenuhan Ia diap dalap Ia. 20Ngelalui Ia, sagala sesuatu li ndamai ngan diri Ia, baik nang ada ka bumi maopun ka surga, ya'na pedamaian ngelalui darah ia nang tecurah ka atas kayu salib.21Ka'u ndulu terasing, musuhi Allah dalap pikiran ka'u, wan muat pebuatan-pebuatan nang ja'at, 22kini ntu ka'u udah li ndamai ngan tubuh jasmani Kristus ngelalui kematian Ia ntuk mpesembahkan ka'u njadi pesembahan nang kudus, ngin cacat, wan ngin becela ka adapan Allah. 23Jadi, tetaplah ka'u diap dalap iman, kuat, wan teguh ngin li ngoyahkan dari pengarapan Injil nanng ka'u nangar, nang udah li mbritakan ka seluruh ciptaan ka koroh maramang, nang leh ia aku, Paulus njadi pembantu.24Kini ntu, aku besukacita dalap penderitaanku ntuk ka'u kaena ka dalap dagingku aku ngelengkapi apeh nang kurang dalap penderitaan Kristus, demi tubuh Ia, ya'na jemaat. 25Aku njadi pembantu jemaat sesuai ngan tugas penatalayanan dari Allah nang li nyarah ka aku ntuk ka'u biar aku bisa mbritakan firman Allah ngan sepanuhya. 26Ntulah rahasia nang tesemunyi dari zaman ka zaman wan penerus ka penerus, tapi nang kini ntu udah li nyatakan ka orak-orak kudus Ia. 27Allah mao madah ka mpuya mbada kaya rahasia nang mulia ntu ka ntara bangsa-bangsa lain, kalo Kristus ada ka dalap ka'u, ya'na pengarapan dari kemuliaan.28Wakitu mbritakan tentang ia ngan nagor wan ngajr setiap orak ngan sagala hikmat sehingga wakitu bisa maba setiap orak njadi dewasa dalap Kristus. 29Ntuk na'lah, aku uga besusah payah, bejuang sesuai ngan kuasa Ia nang begawe ngan kuat ka dalap aku.
Chapter 2

1Sebab, aku mao ka'u nao mbada barat'ya pejuangan nang udah aku muat ntuk ka'u, wan ntuk mpuya nang ada ka Laodikia, wan ntuk samua orak nang ngin kala betamu mua ngan ku. 2Tujuanku adalah biar ati mpuya terhibur wan li nyatu dalap kasih sehingga mpuya ada segala kekayaan nang berasal dari jaminan akan pengertian wan pengetahuan dari rahasia Allah, ya'na Kristus sorak. 3Dalap Ia, tesemunyi segala harta dari hikmat wan pengetahuan.4Aku madah hal ntu supaya ngin ada orak nang mao nipu ka'u ngan pedebatan nang kedagarannya masok akal. Sabab, meskipun tubuh jasmaniku ngin ada besama ka'u, tapi aku besama ka'u dalap roh, wan aku besukacita nele kedisplinan ka'u nang baik wan keteguhan iman ka'u dalap Kristus.6Jadi, kaena ka'u udah nerima Yesus Kristus njadi Tuhan, iduplah melulu dalap Ia, 7berakar wan bentuklah diri ka'u dalap Ia, teguhkanlah iman ka'u sebagaimane udah li ngajar ka ka'u, wan belimpahlah ngan ucapan syukur.8Beati-atilah biar ngin ada siko orak pun nang njerat ka'u ngan filsafat nang kosong wan nyesatkan, nang berasal dari tradisi kaleno wan asas-asas roh dunia, wan ukat prinsip-prinsip Kristus. 9Sabab, dalap Ia diap samua kepenuhan keilahian nang idup dalap bentuk jasmani.10ka'u udah njadi panuh dalap Ia, nang adalah ulu dari samua pemerintah wan penguasa. 11Dalap Ia, Ka'u uga li nyunat, ukat ngan sunat nang li muat leh langan kaleno, tapi ngan sunat nang li muat leh Kristus, ya'na ngan natak tubuh kedagingan nang bedosa. 12Dalap baptisan, ka'u li ngubur besama ngan Kristus, wan uga li mbangkit besama-sama ngan Ia lewat iman ka'u dalap kuasa Allah nang mbangkitkan ia dari ntara orak mati.13Kalopun ndulu ka'u mati dalap pelanggaran-pelanggaran ka'u wan dalap kedagingan ka'u nang ngin besunat, Allah muat ka'u idup besama-sama ngan Ia satelah ia ngampuni samua pelanggaran diri.14Ia udah mbatalkan surat utak wan aturan-aturan tuntutan'ya nang ngalangi hubungan ntara Allah wan diri. Ia udah nangkap'ya ngan maku'ya ka atas kayu salib. 15Ia ngelanyak kobo pemerintah wan penguasa, lalu njadikan mpuya tontonan nang memalukan leh kaena kemenangan Ia ka atas kayu salib.16kaena na, usah mbiar siko orak pun ngakimi ka'u ngan masalah pemajuh wan ae coco' ato ari raya keagamaan, perayaan bulat baru ato ari Sabat. 17Samua'ya na hanyalah bayangan tentang hal-hal nang akan datang, tapi wujud nang sebanar'ya adalah Kristus.18Usah mbiarkan orak nang sanang ngan kerendahan ati nang palsu wan penyembahan ka malekat-malekat ngakimi ka'u. Mpuya adalah orak-orak nang suka ngan nele hal-hal rinci sehingga muat pikiran mpuya sombong kaena pendapat-pendapat dunia. 19Orak nang bage sana ngin bepigak teguh ka ulu. Ulu adalah nang nopang samua tubuh, wan samua tubuh li nyatu leh sendi-sendi wan otot-otot, samua'ya tumuh ngan petumbuhan nang berasal dari Allah.20Kalo besama Kristus ka'u udah mati tehadap asas-asas dunia, ngape seolah-olah ka'u msih njadi milik dunia, tunuk ka aturan-aturan bage: 21"Usah ngeraba, usah nyicip, usah nyentuh"? 22Aturan-aturan ntu mao binasa satelah li nuna kaena aturan-aturan ntu li muat sesuai ka perintah wan ajaran kaleno. 23Aturan-aturan bage ntu memang ketele'ya bijak ngan nonjolkan sembayang nang bepusat ka diri sorak wan kerendahan ati nang palsu serta penyiksaan tubuh. Tapi, samua'ya na ngin ada nilai'ya selain ntuk muaskan kedagingan.
Chapter 3

1Kalo ka'u udah li mbangkit besama Kristus, gagolah hal-hal nang ka atas, tampat Kristus bediap, duduk ka sebalah kanan Allah. 2Pikirkan hal-hal nang ka atas, ukat hal-hal nang ka bumi. 3Sebab, ka'u udah mati wan idupka'u tesemunyi besama Kristus dalap Allah.4Wa'tu Kristus, nang adalah idup ka'u, nyatakan diri Ia, ka'u uga akan li nyatakan dalap kemuliaan besama-sama ngan Ia.5Kaena na, bunuhlah sifat apeh pun nang berasal dari sifat dunia ka'u, ya'na pencabulan, kecemaran, hawa nafsu, kamaoan nang ja'at, wan keserakahan, nang adalah penyembahan ka berhala. 6Hal-hal nang nyebabkan murka Allah gig atak. 7Ndulu, ka'u uga muat'ya wa'tu ka'u masih idup ka dalap'ya. 8Tapi, kini ntu, buaklah semua na: kemarahan, kemurkaan, kebencian, fitnah, wan kata-kata kotor dari beber ka'u.9Usah kajah mbo'ong kaena ka'u udah ngelapas kaleno lama ka'u ngan pebuatan-pebuatan'ya. 10Pakailah kaleno baru, nang melulu li mbaru dalap pengetahuan sesuai ngan gambar dari Pencipta'ya. 11Dalap hal ntu, ngin ada agi orak Yunani, budak ato orak merdeka, tapi Kristus adalah segala'ya wan dalap semua'ya.12Jadi, sebagai orak-orak pilihan Allah, nang kudus wan nang li ngasih, pakailah ka ka'u belas kasih, keramahan, kerendahan hati, kelembutan, wan kesabaran. 13Sabarlah seorak tehadap nang lain, wan kajah ngampun kalo tenyata ada seorak nang besalah tehadap nang lain. sama mage Tuhan udah ngampun ka'u, jadi ka'u uga arus kajah ngampun. 14Ka atas semua ntu, pakailahkasih, nang njadi pengabat nang sampurna.15ka'ati lah damai sejahtera Kristus ngendali ati ka'u kaena memang ntuk na lah ka'u la manggel njadi sote tubuh, wan besyukurlah. 16Ka'ati lah kata-kata kristus diap ka dalap ka'u ngan belimpah, ngan segala hikmat ka'u ngajar wan nasehati seorak tehadap nang lain, nyanyikanlah mazmur, lagu-lagu pujian,wan nyanyian-nyayian rohani, semua'ya ngan panuh ucapan syukur ka dalap ati ka'u ka allah. 17Apeh pun nang ka'u muat, dalap kata-kata ato pebuatan, buatlah semua na dalap nama Tuhan yesus, sambel ngucap syukur ka Allah Bapa, ngelalui Ia.18Bini-bini, tunuklah ka laki ka'u sebagaimane seharus'ya dalap Tuhan. 19kobo laki, kasihilah bini ka'u wan usah belaku kasar tehadap mpuya. 20Kobo muda, taatilah orak tua ka'u dalap segala hal kaena hal ntu nyenangkan Tuhan. 21Apak-apak, usah mancing kemarahan anak-anak ka'u supaya mpuya ngin njadi patah semangat.22Budak-budak, taatilah tuan-tuan ka'u nang ada ka dunia ntu dalap segala hal. Buatlah na ukat hanya wa'tu mpuya nele ka'u wan ntuk nyenagkan mpuya tapi ngan tulus ati kaena gali ka Tuhan. 23Apeh jak nang ka'u muat, buatlah ngan segenap ati mage ntuk Tuhan wan ukat ntuk manusia,24sebab ka'u nao kalo dari Tuhan ka'u akan nerima warisan sebagai upah ka'u. Kristus Tuhanlah nang gig ka'u ngelayan. 25Sebab, orak nang bebuat salah akan nerima balasan atas kesalahan nang li muat'ya wan ngin ada nang li ngecuali.
Chapter 4

1Tuan-tuan, pelakukanlah budak-budak ka'u ngan banar wan adel kaena ka'u nao kalo ka'u uga mpunyai tuan ka surga.Tekunlah dalap doa, ngan bejaga-jaga wan ngucap syukur. 3Bedoalah uga ntuk wakitu supaya Allah muka pintu ntuk firman sehingga wakitu boleh nyampaikan rahasia Kristus, nang kaena'ya aku li menjara. 4Bedoalah supaya aku bisa nyampaikan ngan jelas sebagaimane seharus'ya aku bekata-kata.5Besikaplah bijaksana tehadap orak-orak luar ngan ngunakan kesempatan sebaik-baik'ya. 6Ka'atilah kata-kata ka'u selalu panuh kasih,li mbumbu ngan garap, supaya ka'u nao macam mane seharus'ya nyaut setiap orak.7Tikhikus nak nceritakan semua kabar tentang aku. Ia adalah kamanyawa seiman diri nang tekasih, pelayan nang setia, wan page sepegawe dalap Tuhan. 8Aku ngutus'ya ka ka'u ngan tujuan supaya ka'u nao keadaan wa'kitu wan supaya ia bisa nguatkan ati ka'u. 9Ia nak atak ngan Onesimus, kamanyawa seiman diri nang setia wan tekasih, seorak dari ntara ka'u. Mpuya nak mere tau ka ka'u segala sesuatu nang tejadi ka kia.10Pageku sote penjara, Aristarkhus, ngirim salam ntuk ka'u, mage na uga Markus, penganak Barnabas, nang tentang ia ka'u udah nerima petunjuk; sambutlah ia wa'tu ia atak ka ka'u. 11Uga salam dari yesus, nang li manggel Yustus. Ka ntara page sepelayanan ku ntuk kerajaan Allah, hanya mpuya ntulah nang berasal dari kalangan orak besunat, wan mpuya udah njadi pengibur ntuk aku.12Epafras, kamanyawa seiman ka'u, hamba Kristus Yesus, uga ngirim salam ntuk ka'u. Ia malar begumul dalap doa ntuk ka'u supaya ka'u bisa bediri teguh wan bekeyakinan panuh dalap segala kehendak Allah. 13Aku bisa nyolo kesaksian mage mane ia udah banyak nderita ntuk ka'u wan ntuk mpuya nang ada ka Laodikia wan Hierapolis. 14Lukas, dokter nang tekasih, wan Demas ngirim salam ntuk ka'u.15Sampekan salamku ka kobo page nang seiman ka Laodikia, wan ka Nimfa wan jemaat nang ada ka rumah'ya. 16Satelah surat ntu li mbaca ka ka'u, bacakan uga ka jemaat Laodikia. Sebalik'ya, bacalah uga surat ntuk jemaat Laodikia. 17Padahlah ka Arkhipus, "Peratikanlah supaya ka'u nyelesaikan tugas pelayanan nang udah ka'u nerima dari Tuhan."18Aku, Paulus, nulis salam ntu ngan langanku sorak. Ingatlah belengguku, Anugrah Allah nyertai ka'u.

1 Thessalonians

Chapter 1

1Tak Paulus, Silvanus, man Timotius ka jamaat ka Tesalonika, nang ada dalab Allah bapa wan dalab Tuhan Yesus Kristus. Anugrah wan damai menyertai waksana2Wakitu salalu madah syukur ka Allah nga waksana kobo, wan madah waksana dalab doa-doa wakitu, 3selalu ingat pegawe iman, usaha kasih, ngan ketekunan pengharapan kao ka dalab Tuhan diri, Yesus Kristus, ka adap Allah wan Bapa diri.4Saudara-saudara nang dikasihi Allah, telelah bahwa Ia laka milih waksana. 5Sabab, Injil wakitu angin atak ka kao dalab kata-kata saja, tapiuga dalab kuasa, dalab Roh Kudus, wan man kayakinan panuh; bagai nang waksana nao orak-orak macam apekah wakitu ntu ka antara waksana, demi kepentingan kao6Waksana dah njadi orak-orak nang meneladani wakitu ngan Tuhan kaena waksana narima firman dalab banyak penderitaan nagan sukacita atak Roh Kudus, 7Supaya waksana njadi teladan bagi kobo orak pacaya ka Makedonia man Akhaya.8Sabab, atak kao firman Tuhan bergema bukat hanya ka Makedonia ngan Akhaya, melainkan uga ka satiap tampat, iman waksana ka Allah udah tersebar sampai wakitu angin parlu madah ape-ape agi.9 sabab, mpuya sorak bekisah tentang wakitu, macammane waksana nmyambut wakitu, wan macammane waksana pulak ka Allah atak barhala-barhala nga melayani Allah nang hidup wan banar, 10ngan untuk nunggu atak Anak-Nya tak saruga, nang udah Ia bangkitkan atak antara orak mati, nalah Yesus,nang menyelamatkan diri atak murka nang akan atak.
Chapter 2

1Saudara-saudara, waksana sorak nao bahwa kunjungan wakitu ka waksana angin sia-sia. 2Walaupun wakitu menderita sebelumnya, bagai nang waksana nao, dianiaya wan dihina ka Filipi, wakitu memiliki keberanian ka dalab Allah nga memberitakan Injil Allah ka waksana ka tangah-tangah banyak perlawanan.3Sebab, nasihat wakitu angin berasal atak kesesatan, ketidakmurnian, atau atak kepalsuan, 4tapi macammane wakitu udah disetujui Allah nga ka percayakan Injil, demikianlah wakitu ngomong, ukat nga menyanangkan manusia melainkan menyenangkan Allah nang menguji hati wakitu.5Wakitu angin parnah atak ngan kata-kata nang merayu, macam nang waksana nao, atau dengan dalih demi ketamakan, Allah nang jadi saksi wakitu. 6Wakitu uga angin ngake pujian tak manusia, baik tak waksana ataupun tak orak lain, meskipun sebagai rasul-rasul Kristus, wakitu bisa menuntutnya atak waksana7sabaiknya, wakitu basikap lemah lembut ka antara waksana, macam saorak Indo nang mengasuh man merawat anak-anak ia sorak.8 Jadi, dalab kasih sayang nang aya ka waksana, wakitu mao mere ka waksana bukat saja Injil Allah, melainkan uga idup wakitu sorak kaena waksana udahsangat wakitu kasihi.9 Sabab, waksana inga, duanyadi-duanyadi,usaha man karaja karas wakitu bagaimana wakitu bekaraja siag malam supaya wakitu angin menjadi beban bagi waksana samantara wakitu mamberitakan Injil Allah ka waksana.10Waksana adalah saksi-sakasi, man uga Allah, batapa suci, banar man tanpa calanya wakitu idup ka antara waksana nang pacaya.11 bagai waksana nao, wakitu menasihati, menghibur, nyuruh waksana masing-masing, bagai saorak apaka anak-anak ia sorak, 12supaya waksana idup sasuai man kehendak Allah, nang nyaru waksana ka dalab karajaan man kemuliaan-Nya sorak.13Wakitu uga salalu mengucap syukur ka Allah nga hal ntu, bahwa saat waksana nerima firman Allah, nang waksana ndangar atak wakitu, waksana narima bukat sebagaipemadah manusia, tapi sebagaimana nang seharusnya, yaitu pemadah Allah, nang sadang bakerja ka antara waksana, orak-orak pacaya.14Duanyadi-duanyadi, waksana udah njadi orak-orak nang meneladani jemaat-jemaat Allah dalab Yesus Kristus nang ada ka Yudea kaena waksana uga udah ngalami penderitaan nang sama, nang atak dari orak-orak sebangsa waksana sorak, seperti nang mpuya alami atak orak-orak Yahudi 15nang udah mbunuh Tuhan Yesus man uga para nabi, serta mengusir wakitu, mpuya angin menyenangkan Allah man memusuhi sebabih orak. 16Mpuya menghalangi wakitu da ngomong ka orak-orak bukat Yahudi supaya mpuya dapat diselamatkan. Bagaisanalah mpuya terus memenuhkan dosa mpuya, tapi murka udah turun atas mpuya sepenuhnya.17Duanyadi-duanyadi, setalah untuk samantara waktu wakitu di misahkanatak waksana secara fisik, bukat roh, wakitu semakin rindu man mao betatap mua man waksana. 18Sabab, wakitu mao atak ka waksana, bahkan aku, Paulus, udah beberape kali, tapi Iblis ngalangi wakitu. 19sabab, siapekah harapan, sukacita, atau mahkota kebanggaan wakituka hadapanTuhan Yesus pada pengatak Ia ? bukatkah waksana? 20Waksanalah kemuliaan man sukacita wakitu.
Chapter 3

1Kaena na, saat wakitu udah angin tahan agi, wakitu memutuskan da diab saorak diri ka Atena,2 man ngirim Timotius, saudara wakitu man pelayan Allah, man rekan sekerja wakitu dalab Injil Kristus, ka waklsanada menasihati waksana berkaitan dengan iman waksana, 3supaya angin ada seorakpun nang digoyahkan oleh pederitaan-penderitaan ntu. sabab, waksana sorak nao bahwa diri memang di tantukan ntu na.4Bahkan, ketika wakitu bersama waksana, wakitu terus menerus madah waksana bahwa diri akan mengalami penderitaan, man na udah terjadiape nang waksana nele. 5Oleh kaena na, ketika aku mengutus da mengetahui iman waksana. aku gali, kalau-kalau si pengoda udah mengoda waksana man jerih lalah wakitu menjadi sia-sia.6Namun, kini ntu Timotius udah pulak ka wakitu dari tampat waksana, man talah mba kabar bai tentang iman man kasih waksana untu wakitu, bahwa waksana selalu naroh kenangan nang bait akan wakitu man rindu da batamu wakitu, bagai wakitu uga rindu batamu man waksana. 7Kaena na, duanyadi-duanyadi, dalab semua penderitaan man kesusahan, wakitu terhibur oleh waksana lewat iman waksana,8Kini, wakitu idup jika waksana berdiri taguh dalap Tuhan. 9sabab, ucapan syukur apekah nang dapat wakitu persembahkan ka Allah kaena waksana, sebagai ganti samua sukacita nang wakitu rasakan ka hadapan Allah kaena waksana? 10siag malam wakitu badoa man sungguh-sungguh nga wakitu mulih batamu agi dengan waksana, man bisa melangkapi ape nang masih kurang ka iman waksana.11Sekarang, biarlah Allah man bapa sorak, man Yesus, Tuhan kita, nang menuntun jalad wakitu ka waksana. 12kiranya Tuhan muat waksana bertumbuh man melimpah dalab kasih akan seorak ka nang lain, man akan samua orak, bagai nang kami lakukan ka waksana. 13Kiranya Ia meneguhkan hati waksana tak bercacat dalab kesucian ka hadapan Allah man Bapa kita pada kedatangan Tuhan kita, Yesus, bersama orak-orak Kudus-nya.
Chapter 4

1Akhirnya, Saudara-saudara, wakitu minta man menasihati waksana dalam Tuhan Yesus supaya macam nang udah waksana tarima atak wakitu tentang macammane waksana arus idup man menyenangkan Allah, muatlah na labjh agi. 2Sabab, waksana nao parintah-parintah ape nang wakitu ngelalu kuasa Tuhan Yesus.3Sabab, ntulah kehendak Allah: pengudusan waksana bahwa waksana arus jauh diri atak pencabulan; 4Bahwa waksana masing-masing nao macammane tubuh waksana sorak dalab kekudusan man kehoramatan, 5bukat dalab gairah orak-orak nang angin nganal Allah, 6supaya usah ada seorak pun nang melangar man menipu senyadi Ia dalab hal ntu. Sabab, Tuhan adalah pambalas dari samua ntu, bagai nang wakitu madahkan sabalumnya man wakitu paringatkan man sungguh-sungguh ka wasana.7Allah nyaru diri bukat ntu keanakudusan, tapi ntukekudusan. 8Olehsabab na, siapepun nang nolak ajaran ntu, bukat menolak manusia tapi menolak Allah, nang mere Roh Kudus-Ia ka waksana.9Namun, masalah kasih persaudaraan kaena waksana sorak udah diajar Allah ntu saling mangasihi. 10Bahkan, waksana udah melakukan ia ka samua sanyadi nang ada ka Makedonia. Akan tatapi, saudara-daudara,wakitu mohon waksana gan sangat supaya wasana malakukannya labih agi, 11man barusahalah ntu idup dengan tanang, uruslah urusan-urusan waksana sorak, man bekarajalah dengan langan waksana sorak, bagai nang udah wakitu parintahkan ka waksana, 12supaya waksana mulih manjalani idup dengan pantas ka adap orak-orak luar man angin kakurangan ape-ape.13Saudara-saudara, wakitu angin mao waksana angin nao tantang orak-orak nang udah mati. 14Sabab, kalo diri pacaya bahwa Yesus udah mati man bangkit malik, diri uga pacaya bahwa Allah akan mngumpul mpuya nang mati ka dalab Yesus basama-sama man Dia. 15Wakitu ngomong hal ntuka wasana man firman Tuhan, bahwa diri nang masih idup, nang masih ada sampai Tuhan atak, angin akan ndulu mpuya nang udah mati.16Tuhan sorak mao turut dari saruga ngan seruan, suara atak penghulu malaikat, man dengan suara trompet Allah, man orak-orak nang dalab Kristus mao bangkit labih dulu. 17kemudian, dirio nang masih idup, nang masih tapu, akan di angkat basama-sama dalab awan-awan dengan mpuya ntu batamu dengan Tuhan ka udara,man demikianlah diri akan selalu basama Tuhan. 18Kaena na, hiburlah sorak man nang lain dengan pakataan-pakataan ntu.
Chapter 5

1Sekarang, saudara-daudara, tentang wa"tu man zaman na, angin perlu dituliskan ka waksana. 2Sabab, waksana sorak banar-banar nao bahwa ari Tuhan akan atak bagai pencuri pada malam ari. 3Saat orak-orakmad ah, "Damai man aman," kebinasaan akan atak atas mpuya secara tiba -tiba, macam rasa sakit nang bini nang mao baranak, man mpuya angin akan baranak, man mpuya angin akan bisa ,meloloskan diri.4Tapi, saudra-saudara, waksana angin idup dalap kegelapan sampai ari ntu akan atak ka 5waksana bagai saorak pencuri. Waksana sababih adalah anak-anak terang man anak-anak siak. Diri angin barasal dari malam atau gelap. 6Sabab, na, usahlah diri tidur bagai orak-orak lain, tapi ayolah diri tatap bajaga man waspada. 7Orak nang tidur, tidur pada malam ari man orak nang mabuk, uga mabuk pada malam ari.8Namun, kaena diri adalah anak-anak siag, ayolah diri sadar, makai baju zirah pangharapan akan keselamatan.9 Allah angin menetapkan diri ntu mangalami murka, tapi untuk mulih keselamatan lewat Tuhan diri, Yesus Kristus,10 nang udah mati bagi diri supaya diri, entah terjaga ataupun tertidur, bisa tinggal basama-Nya. 11Kaena na, kuatkanlah satu dengan nang lainnya man saling membangunlah, bagai nang sadang waksana muat kini ntu.12Saudara-saudara, wakitu minta waksana untuk menghormati mpuya nang bekaraja karas kaantara waksana, man nang memimpin waksana dalab Tuhan man nang nagor waksana. 13Hargailah mpuya sungguh-sunguh dalam kasih kaena pekerjaan mpuya. Hidup dalab damaisaorak dangan nang lain. 14Wakitu mandorong waksana, saudara- saudara, tegorlah mpuya nang iduyp malas-malas, kuatkanlah mpuya nang alus hati, tolonglah mpuya nang lamah, man basabarlah dengan samua orak.15Telelah supaya usah ada orak nang malas kejahatan mam kejahatan, melainkan salalu berusaha muat nang bait ka antara waksana man untuk samua orak. 16Bersukacitalah selalu! 17Teruslah berdoa! 18Mengucap syukurlah dalab sagala hal. sabab, nalah kehendak Allah bagi waksana ka dalab Kristus Yesus.19Usah padap Roh! 20Usah mele rendah nubuat-nubuat! 21Namun ujilah sagala sesuatu! Pigaglah ape nang bait! 22Manjauhlah atak samua macam kajahatan!23Samoga, Allah damai sejahtera sorak manguduskan waksana sebabih. kiranya roh, jiwa man tubuh waksana tertpelihara sebabih, angin cacat pada pengatak Tuhan diri, Kristus Yesus. 24Ia nang nyaru waksana adalah setia, Ia pasti akan melakukannya.25Saudara-saudara, badoalah uga nga wakitu! 26Barelah salam ka samua senyadi dengan cium kudus. 27Aku minta waksana dengan sangat demi dama Tuhan, untuk mbaca surat ntu ka samua senyadi ka sana. 28Anugrah Tuhan diri, Kristus Yesus, meryertai waksana.

1 Timothy

Chapter 1

1Dari paulus, nang njadi rasul Yesus kristus kaena parintah Allah, Juru Slamat diri, wan Yesus Kristus, arapan diri. 2Ntuk Timotius, anak nang sah dalap iman. Anugrah, belas kasih, wan damai sejahtera dari Allah Bapa diri wan Yesus kristus, Tuhan diri.3Mage mane aku mohon ka ka'u wa'tu aku ampus ka Makedonia, 4ato memusatkan perhatian mpuya ka dongeng-dongeng wan silsilah-silsilah.5Tapi, tujuan dari parintah na adalah kasih nang berasal dari ati nang murni, nurani nang ba'ik, serta iman nang tulus. 6Beberape orak nang udah nyimpang dari tujuan ntu wan tasasat dalap omongan nang sia-sia. 7Mpuya mao njadi ahli Ukum Taurat, tapi ngin paham ape nang mpuya madah atau hal-hal nang mpuya nyakin. 8Tapi, diri nao Ukum Taurat na ba'ik kalo orak ngguna'ya mage mane arus'ya,9ngan kesadaran bahwa Ukum taurat ngin dimuat ntuk orak banar, tapi ntuk nang ngelanggar ukum wan pemberontak, orak fasik wan orak bedosa, orak nang ngin kudus wan duniawi, mpuya nang munuh apak wan umak'ya sorak, pembunuh, 10orak asusila nang ngelakukan dosa seksual, homoseksual, penculik, pembo'ong, saksi dusta, wan sapeh pun nang ngelawan ajaran nang sehat, 11ya'na ajaran Injil nang mulia dari Allah sumber berkat, nang udah di'ncayakan ka aku.12Aku besyukur ka Ia nang udah nguatkanku, ya'na Yesus Kristus, Tuhan diri, kaena Ia nganggap aku setia ngan naroh ku dalap pelayanan ntu. 13Walopun ndulu aku saorak penghujat, penganiaya, wan orak nang kejam, tapi aku narima belas kasih kaena ndulu aku ngin ngarati wa'tu ngelakukan'ya wan ngin pacaya. 14Tuhan mere ka aku anugrah nang ngelimpah, basama-sama ngan iman wan kasih dalap Yesus Kristus.15Omongan ntu bisa di'ncaya wan patut di narima sepanuh'ya bahwa Yesus Kristus atak ka dunia ntuk nyelamat orak-orak badosa; li ntara mpuya, akulah nang mbada badosa. 16Ntuk alasan ntu'lah, aku namu belas kasih, ya'na supaya li dalap ku, orak nang mbada badosa ntu, Yesus Kristus mpuah kesabaran Ia nang sempurna ntuk njadi contoh ntuk mpuya nang akan pacaya ka Ia ntuk namu idup nang kakal. 17Bagi Raja atas sagala zaman, nang kakal, wan nang ngin tatele, siko-siko'ya Allah, hormat wan kemuliaan sampai salama-lama'ya. Amin. .18Parintah ntu ku mere ka ka'u, sasuai ngan nubuatan nang pernah li mere tentang ka'u, wan ngan nubuatan ntu bejuanglah dalap perjuangan nang ba'ik, 19sambel bepigak ka iman wan ati nurani nang ba'ik. Beberape orak dah nolak ngelakukan'ya sahingga kandaslah iman mpuya. 20Li ntara'ya adalah Himeneus wan Aleksander.
Chapter 2

1Petama-tama, aku nasehat ka'u ntuk nae pemohonan, doa, doa syafaat, wan ucapan syukur ntuk samua orak, 2ntuk raja-raja, wan samua orak nang duduk li pemerentahan supaya diri bisa njalani idup nang tanang wan damai dalap sagala kesalehan wan kehormatan. 3Hal ntu ba'ik wan berkenan li adapan Allah, Juru Salamat diri, 4nang ngehendaki samua orak li nyelamat wan sampe ka pengetahuan akan kebanaran.5Sabab, hanya ada siko Allah wan sote perantara ntara Allah wan taleno, ya'na taleno Yesus Kristus. 6nang udah mere diri Ia sorak ntuk njadi tabusan ntuk samua orak. Kesaksian ntuk li nyatakan pada wa'tu nang li netap oleh Ia. 7Ntuk na lah, aku li netap njadi pengkhotbah.8kaena na, aku mao ngelaki-ngelaki li sagala tampat badoa sambel ngangkat langannya nang kudus ngin ada rasa bebila wan betangkar. 9Demikian uga, aku mao bini makai baju nang pantas, sopan wan bisa ngendali diri. Perhiasan ukat lah bu'uk nang li ngepang-ngepang, amas, mutiara, ato pakaian mahal, 10tapi pebuatan-pebuatan ba'ik mage mane pantas'ya bini nang memiliki kesalehan.11Saorak bini aruslah belajar dalam ketanangan wan dalap sagala ketaatan. 12Tapi, aku ngin ngijinkan bini ngajar ato merintah ngelaki. Tapi, bini arus tatap tanang.13kaena Adam li ncipta petama, baru na Hawa, 14wan ukat Adam nang li nipu, tapi bini nang li nipu wan jantu dalap pelanggaran. 15Tapi, bini mao li nyelamat lewat kelahiran mu'dak kalo mpuya melulu idup dalap iman, kasih, wan kekudusan ngan bisa ngendali diri.
Chapter 3

1Kata-kata ntu banar, " kalo seorak ngehendaki jabatan pemerhati jemaat, ia nginginkan pagawe nang ba'ik." 2Kaena na, pemerhati jemaat aruslah seorak nang angin ada kesalahan, laki dari siko bini, bijaksana, nguasa diri, li ngormat, suka mere tumpangan, wan trampil ngajar, 3ukat penyocok, ukat urak nang kasar tapi lemah lembut, ngin suka betangkar, wan ukat orak nang cinta duit.4Ia arus bisa ngurus rumah tangga'ya sorak ngan baik wan njaga anak-anak'ya ntuk taat ngan rasa hormat. 5Sabab, kalo ia ngin nao bage mane ngurus rumah tangga'ya sorak, bage mane ia bisa ngurus jemaat Allah?6Usahlah ia seorak nang baru batobat supaya ia ngin njadi sombong wan jantu ka dalap ukuman iblis. 7Li nambah agi, ia aruslah seorak nang punya reputasi nang ba'ik li ntara orak-orak luar sehingga ia ngin jantu dalap kehinaan wan perangkap iblis.8Demikian uga diaken, ngin kecanduan ae anggur, wan ngin ngago keuntungan nang ngin jujur. 9Mpuya arus bisa migak rahasia kebenaran iman ngan ati nurani nang bersih. 10Mpuya uga arus li nguji lebih dulu wan kalo tebukti angin ada kesalahan, mpuya bisa melayani njadi diaken.11Demikian uga bini-bini diaken, mpuya aruslah orak nang li ngormati, ukat pemfitnah, tapi bisa li ncaya dalap sagala hal. 12Diaken arus laki dari siko bini, bisa ngatur anak-anak'ya wan rumah tangga'ya ngan ba'ik. 13Sabab, mpuya nang njadi diaken udah melayani ngan ba'ik akan namu kehormatan ntuk mpuya sorak wan keyakinan nang ayak akan iman'ya dalap Yesus Kristus.14Aku be'arap aku bisa langsong atak ka ka'u, tapiaku nulis hal-hal ntu ka ka'u supaya 15seandai'ya aku telambat, ka'u udah tau bage mane mpuya idup dalap rumah Allah, ya'na gereja dari Allah nang idup, tiak penyokong, wan dasar dari kebanaran.16Diri ngako betape ayak'ya rahasia kesalehan ntu: "Ia, li nyatakan dalap daging, li mbanar oleh Roh, li nele oleh malaekat-malaekat, li mbritakan li ntara bangsa-bangsa, li ncaya dalap dunia, li ngangkat ka kemuliaan."
Chapter 4

1Roh madah ngan jelas kalo pada wa'tu-wa'tu pengabis, beberape orak mao napuk iman'ya ngan mere diri'ya sorak ka roh-roh penyasat wan ajaran setan-setan. 2Mpuya li ngasut ngelalui kemunafikan kobo pembohong nang ati nurani'ya udah li ngecap ngan Basi angan.3Mpuya ngusar orak kawin wan ngusar orak mapak pemapak nang li ncipta Allah, nang arus'ya li nerima ngan ucapan syukur leh mpuya nang pecaya wan nao kebanaran. 4Sabab, segala sesuatu nang li ncipta leh Allah na ba'ik wan ngin ada nang haram kalo li nerima ngan ucapan syukur, 5kaena samua na li sucikan leh fiman Allah wan doa.6Ngan ngajar hal-hal ntu ka page-page nang saiman, ka'u akan njadi pelayan Yesus Kristus nang ba'ik, mage mane ka'u udah li ndidik dalap pekataan-pekataan iman wan ajaran sehat nang udah ka'u nuna. 7usah li nyamak cerita-cerita tahayul wan dongeng-dongeng ntua-ntua, tapi mbiasekan diri ka'u ntuk idup dalap kesalehan. 8latehan jasmani tebatas guna'ya, tapi kesalehan beguna dalap segala hal kaena ngandong janji ntuk keidupan ntu nyan wan uga keidupan mila.9Kata-kata ntu bisa li ncaya wan patut li nerima sepanuh'ya. 10Ntuk na lah, diri begawe wan bejuang. Sabab, diri naroh harapan diri ka Allah nang idup, nang adalah Juru Salamat samua kaleno, apeh agi mpuya nang pecaya.11Printahkan wan ajarkan hal-hal ntu. 12Usah ada orak nang ngerendahkan ka'u kaena ka'u muda, tapi jadilah teladan ntuk orak-orak pecaya dalap kata-kata, tingkah laku, kasih, iman, wan kesucian. 13Sampe aku atak, rajit-rajitlah mbaca Kitab Suci, dalap mere nasehat, wan dalap ngajar.14Usah nyia-nyiakan karunia rohani nang ada ka ka'u, nang li mere ka ka'u ngelalui nubuatan wa'tu dewan penatua katas ka'u. 15Muatlah hal-hal ntu ngan rajin, merelah diri ka'u seutuh'ya ntuk muat hal-hal ntu supaya semua orak bisa nele kemajuan ka'u. 16Telelah ngan sunguh-sunguh bagemane ka'u idup wan apeh nang ka'u ajarkan. Rajit-rajitlah ka dalap'ya kaena ngan bebuat bage na ka'u akan nyelamatkan, ba'ik diri ka'u sorak maopun mpuya nang nangar ajaran ka'u.
Chapter 5

1Usah nagor n'laki nang labih tua ngan karas, tapi muatlah ia mage bapa,wan muatlah n'laki-n'laki nang labih muda mage senyadi. 2Muatlah bini nang labih tua mage indo, wan bini nang labih muda mage senyadi bini ngan panuh kesucian.3Hormat lah ngan janda-janda nang banar-banar janda. 4Tapi, kalo janda ada anak ato ucu, mpuyalah nang arus mbole belajar mpuah bakti ka seisi rumah'ya sorak. Ngan bage na, mpuya udah mbalas budi ka orak tua mpuya, sabab hal ntu lah nang muat Allah senang.5Tapi janda nang banar-banar janda nang idup seorak diri, ia arus mere harapan'ya ka Allah wan terus nyampaikan pemohonan wan doa siak wan malam. 6Tapi, janda nang idup boros, ia udah mati kalo pun ia masih idup.7Printahlah uga hal-hal ntu ka jemaat supaya mpuya ngin terhina. 8Tapi, kalo seorak ngin ngidup kobo keluarga'ya sorak, apeh agi keluarga dekat'ya, bearti ia udah nyangkal iman'ya wan ia mbada buruk daripada orak nang ngin pecaya.9Janda nang li namak dalap daftar hanyalah bini nang beumur paling sedikit enam puluh taun, njadi bini dari siko laki, 10wan li nganal kaena pebuatan-pebuatan baik'ya, ya'na ngayak muda-muda, mere tumpangan, nyuci batis orak-orak kudus, nolong orang nang gig susah, wan rajit dalap setiap pegawe nang ba'ik.11Tapi, janda-janda nang labih muda usah li namak ka dalap daftar, sabab kalo hasrat seksual'ya muat mpuya jauh dari Kristus, mpuya pasti mao kawen agi. 12Hal ntu mendatakkan hukuman kaena mpuya udah ngingkar janji awal nang mpuya muat sebelum'ya. 13Selain na, mpuya mbole tebiasa njdi malas, bekelilik dari sote rumah ke rumah nang lain. Ukat na ja, mpuya uga mbual wan ncampuri urusan orak lain, madah hal-hal nang arus'ya ngin mpuya madah.14jadi, aku mao supaya janda-janda muda kawen agi, ngeranak anak, wan ngurus rumah tangga'ya supaya ngin ada kesempatan bagi lawan ntuk ngina mpuya. 15Sabab, beberape orak udah bebalek nuna setan. 16Kalo ada seorak mbini pecaya ngin arus li mbeban, wan gereja bisa nolong janda-janda lain nang banar-banar perlu li nolong.17Kobo penatua nang ngurus jemaat ngan ba'ik patut nerima penghormatan dua kali lipat, terutama mpuya nang kuat begawe dalap bekhotbah wan ngajar. 18Sabab, Kitab Suci bakata, "usah memberangus molot lembu nang gig ngilik gandum,"19Usah nerima tuduhan nang li mere ka penatua kecuali li nele ka bukti dari dua ato tiga orak saksi. 20Mpuya nang bebuat dosa arus li nagor ka adapan samua orak supaya nang lain njadi gali bebuat dosa.21Ka adapan Allah, Yesus Kristus, wan kobo malekat nang li milih, aku ngingat ka'u ngan sunguh-sunguh supaya nurut petunjuk-petunjuk ntu tanpa beprasangka ato milih kasih. 22Usah telalu capat ngelatak langan ka katas sapeh pun ato usah nuna nangkap bagian dalap dosa orak lain. jagalah supaya diri ka'u tatap suci.23Usah hanya nyocok ae putih, tapi pakailah sedikit ae anggur ntuk parut ka'u wan tubuh ka'u nang suka sakit. 24Dosa dari beberape orak mbada jelas tatele lalu nuntun mpuya ka pengadilan. Tapi,dosa dari beberape orak lainbaru bisa tatele nana. 25Bage na uga ada pebuatan ba'ik nang jelas tatele. Tapi pebuatan ba'ik nang ngin tatele pun, ngin bisa terus tesembunyi.
Chapter 6

1Samua orak nang nanggong beban mage pembantu diri ngin li ngina. 2Tapi para pembantu nang tuan'ya na orak pecaya, usahlah ngurang rasa hormat ka mpuya kaena mpuya na kobo page nang saiman. Sebalik'ya kobo pembantu arus ngelayani tuan'ya ngan labih ba'ik agi kaena nang nerima berkat pelayanan na orak-orak pecaya wan nang mpuya ngasih. Ajarlah wan nasehatlah hal-hal ntu ka mpuya.3Kalo ada orak nang ngajarkan ajaran lain nang ngin sesuai ngan kata-kata nang banar dari Tuhan diri Kristus Yesus wan ngin sesuai ngan ajaran kesalehan, 4ia na pembohong wan ngin ngerati apeh-apeh. Ia hanya suka ngan pembantahan nang ngin sehat, nang hanya ndebatkan kata-kata nang malah bisa nimbulkan iri ati, pepecahan, fitnah, wan kecurigaan nang ja'at, 5serta melulu muat peselisihan li ntara orak-orak nang pikiran'ya udah rusak wan nolak kebanaran, nang ngira kalo kesalehan na cara ntuk namu keontongan.6Tapi, kesalehan nang li nyertai rasa cukup akan mere manfaat nang ayak. 7Sabab, diri ngin maba apeh-apeh wa'tu tamak ka dunia wan diri uga ngin bisa maba apeh-apeh wa'tu keluar dari dunia ntu. 8Kalo, udah ada pemapak wan pakai, diri bisa ngerasa cukup.9Orak nang mao njadi kaya labuh ka dalap pencobaan wan jebakan, serta bemacam nafsu nang bodoh wan mbahayakan nang mao nengalapkan orak-orak ka dalap keancuran wan kebinasaan. 10Sabab, cinta ka duit na akar dari sagala macam keja'atan. Orak-orak nang ngago duit udah nyimpang dari iman wan nyiksa diri'ya sorak ngan bemacam dukacita.11Tapi, ka'u njadi kaleno dari Allah, li njauh diri ka'u sorak dari samua'ya na. Pelagalah kebanaran, kesalehan, iman, kasih, ketabahan, wan kelembutan. 12Bejuanglah dalap penjuangan iman yang ba'ik wan bepigaklah ka idup kakal nang ntuk'ya ka'u li mangel wa'tu ka'u mere pengakoan nang ba'ik ka adapan manyak saksi.13Ka adapan Allah nang mere idup atas sagala sesuatu wan ka adapan Yesus Kristus nang mere pengakoan nang ba'iik wa'tu ngadap Pontius Pilatus, aku mrintah ka'u, 14kira'ya ka'u nuruti perintah ntu ngan angin becacat wan angin becela sampe Tuhan diri Yesus Kristus atak.15Pas wa'tu nang li nentukan Ia, Ia mao nelekan diri Ia njadi siko-siko'ya Penguasa, Raja atas sagala Raja, wan Tuan atas sagala Tuan. 16Ia lah siko-siko'ya nang kakal, nang diap dalap tarak nang ngin bisa li ngampir, nang ngin siko orak pun ngkala nele ato bisa nele Ia. Bagi Ia, sagala hormat wan kuasa nang kakal! Amin.17Samantara na, orak-orak kaya ka zaman ntu li mrintah supaya ngin sombong ato naroh harapan ka kekayaan nang ngin pasti, tapi tarohlah harapan ka Allah, nang ngan mlimpah nyediakan sagala sesuatu ntuk diri ntuk li nikmat. 18Printah mpuya ntuk bebuat ba'ik, njadi kaya dalap pebatan-pebuatan ba'ik, njadi orak nang murah ati, wan sedia ntuk bebagi. 19Ngan na, mpuya pasti ngumpulkan harta ntuk mpuya sorak ntuk njadi dasar nang baik ntuk mila biar mpuya bisa bepigak pada idup nang sebanar'ya.20Tomotius, jagalah apeh nang udah li ncaya ka ka'u. Usah nyamak omongan dunia wan kata-kata nang bual wan petentangan nang salah nang li nyabut "pengetahuan", 21nang kalo ngakoi'ya, iman beberape orak njadi nyimpang. Anugrah nyertai ka'u.

2 Timothy

Chapter 1

1Dari Paulus, rasul Yesus Kristus nang li milih oleh kehendak Allah sasuai ngan janji keidupan nang ada dalap Yesus Kristus. 2Ntuk Timotius, anak nang li ngasih. Anugrah, belas kasih, wan damai sejahtera dari Allah, Bapa, wan Yesus Kristus, Tuhan diri.3Aku senantiasa besyukur ka Allah, nang ku ngelayan ngan ati nurani nang bersih mage nang li muat leh ntua bare ku, wa'tu aku ngingan ka'u dalap doa-doa ku siak wan malam. 4Wa'tu aku ngingat ae mata ka'u, aku mao nele ka'u supaya panuh sukacita ku. 5Aku li ngingat ngan iman ka'u nang tulus, nang petama-tama idup dalap enek ka'u Lois, wan indo ka'u Eunike, wan aku yakin kini ntu idup dalap ka'u uga.6Ntuk alasan ntulah, aku ngingatkan ka'u supaya melulu ngobarkan karunia Allah nang ada ka diri ka'u ngelalui penumpangan langanku . 7Sabab, Allah ngin mere ka diri roh nang muat diri gali, tapi roh nang kuat, kasih, wan penguasaan diri.8Jadi, usah malu basaksi tentang Tuhan diri ato tentang aku, tahanan Ia.. 9Ia lah nang udah nyelamatkan diri wan manggel diri ngan panggelan kudus, ukat kaena apeh nang diri muat, tapi kaena tujuan wan anugrah Ia sorak nang udah Ia mere ka diri dalap Yesus Kristus sebelum dunia ada. 10Kini ntu, hal ntu udah njadi nyata ngelalui atak'ya Juru Slamat diri Yesus Kristus nang udah ngapus kematian wan maba keidupan wan kekakalan ngelalui Injil. 11Oleh Injil ntulah, aku li nojok njadi pengkhotbah, rasul, wan guru.12Ntulah sabab'ya, aku menderita mage ntu nyan. Tapi, aku ngin malu kaena aku nao ka sapeh aku pecaya wan aku yakin kalo Ia mampu njaga apeh nang udah Ia pecayakan ka aku sampe ari na atak. 13Pigaklah pokok-pokok jaran sehat nang udah ka'u nangar dari ku dalap iman wan kasih nang ada dalap Yesus Kristus. 14Ngan Roh Kudus nang udah li ncayakan ka ka'u.15Ka'u tau dari nang nyata kalo samua nang ada ka Asia 16kira'ya Tuhan ngaruniakan belas kasih ka seisi rumah Onesiforus kaena ia selalu nyegarkan aku wan ngin malu kaena aku nang udah li njara. 17Sebalek'ya, wa'tu sampe ka Roma, ia ngan semangat ngago aku wan batamu ngan aku. 18Kira'ya Tuhan nuntun supaya ia namu belas kasih dari Tuhan ari na., mage mane ka'u sorak nao berapeh manyak pelayanan nang udah ia mere ka aku ka Efesus.
Chapter 2

1Kaena na, anakku, njadilah ka'u kuat dalap anugrah nang ada dalap Yesus Kristus. 2Apeh pun nang udah ka'u nangar dari aku ka depan manyak saksi, ncayakan na ka orak-orak nang setia, nang uga mampu ngajar orak lain.3Nuna'lah nderita mage prajurit Yesus Kristus nang ba'ik. 4Ngin ada prajurit nang nyibukkan diri'ya ngan urusan idup sa'ari-ari supaya ia bisa muat komandan'ya sanang. 5Mage na uga saorak olahragawan nang betanding, ia ngin bisa namu mahkota kemanangan kecuali ia betanding sasuai peraturan nang ada.6Saorak petani nang kuat begawe udah sepatut'ya njadi orak nang petama nang nerima hasil panen'ya. 7Pikirlah apeh nang aku madah kaena Tuhan mao mere ka'u pengertian dalap sagala hal.8Inganlah Kristus Yesus, nang udah bangkit dari ntara orak mati, keturunan Daud, mage nang aku mbritakan dalap Injilku, 9nang oleh'y aku kini ntu nderita sampe li njara njadi saorak kriminal, tapi firman Allah ngin tepenjara! 10Kaena na, aku betahan dalap sagala sesuatu ntuk orak-orak pilihan Allah supaya mpuya uga nammu keselamatan nang ada dalap Yesus Kristus wan ngan kemuliaan'ya nnang kakal.11Kata-kata ntu banar: "Kalo diri mati basama ngan Ia, diri uga bisa idup basama ngan Ia. 12Kalo diri rajit, diri uga bisa memerintah basama ngan Ia. Kalo diri nyangkal Ia, Ia uga bisa nyangkal diri. 13Kalo diri ngin setia, Ia tatap setia, kaena Ia ngin bisa nyangkal diri Ia sorak."14Li ngingat mpuya ntuk hal-hal ntu. Nasehatlah mpuya ka adapan Tuhan supaya usah bedabat soal omongan, sabab ngin ada guna'ya nang ada malah ngancurkan orak-orak nang nangar'ya. 15Babuatlah nang ba'ik supaya diri ka'u patut li nyerah ka adapan Allah mage pegawe nang ngin peralu malu, wan nang udah ngajarkan kata-kata nang banar ngan tapat.16Tapi, hindarlah kata-kata bual nang sia-sia kaena hal ntu bisa nuntun ka ketidaksalehan nang labih parah. 17Kata-kata mpuya bisa nyebar mage penyakit gangren. Li ntara mpuya na Himeneus wan Filetus, 18nang udah nyimpang dari nang banar, ngan madah kalo kebangkitan udah tajadi. Mpuya ngerusak iman beberapeh orak19Tapi, dasar Allah nang kuat tetap dadek ngan matrai ntu: "Tuhan kanal sapeh nang njadi nyak Ia," wan "Satiap orak nang ngako nama Tuhan arus napuk keja'atan." 20Ka dalap rumah nang mewah, ukat hanya ada perabot dari amas wan perak, tapi uga dari kayu wan tanah liat. Beberapeh li nguna ntuk tujuan nang terhormat, tapi beberapeh'ya li nguna ntuk tujuan nang hina. 21Kaena na, kalo saorak nyucikan diri dari hal-hal nang hina, ia akan njadi perabot ntuk tujuan nang terhormat, li ngususkan, beguna ntuk tuan'ya, wan li nyiapkan ntuk satiap pegawe nang baik.22Jauhlah dari hawa nafsu orak muda wan pelagalah kebanaran, iman, kasih, wan damai sejahtera basama-sama ngan mpuya nang manggel Tuhan ngan ati nang murni. 23Hindarlah pedebatan nang bodoh wan ngin bepengetahuan kaena ka'u nao kalo hal ntu bisa ndatangkaan petengkaran.24Pelayan Tuhan aruslah ngin batangkar, tapi ramah ngan samua orak, terampil ngajar, wan sabar, 25ngan lembut memperbaiki lawan'ya. Samoga Allah menganugerahi mpuya petobatan nang nuntun'ya ka pengetahuan akan kebanaran. 26supaya mpuya njadi sadar wan ngelapaskan diri'ya sorak dari jebakan Iblis nang udah njerat mpuya ntuk njalankan keinginan'ya
Chapter 3

1Pratikanlah kalo wa'tu ari-ari terakhir, masa-masa susah mao atak. 2Sabab, orak akan njdi pecinta diri'ya sorak, pecinta duit, pembohong, sombong, penghujat, ngin patuh ka ntua, ngin tau beterima kasih, ngin suci, 3ngin nao mengasihi, ngin suka badamai, suka mfitnah, ngin bisa ngendalikan diri'ya sorak, kejam, ngin suka ngan apeh nang ba'ik, 4pengianat, cerobok, angkuh, labih suka ncintai hawa nafsu daripade ncintai Allah,5li nele saleh tapi nyangkal kuasa'ya. Usah samak ngan orak-orak mage ntu. 6Sabab, li ntara mpuya ada orak-orak nang nyusup ka dalap jemaat wan ngasut kobo bini-bini nang lamah nang li mbeban ngan manyak dosa wan narik mpuya ngan bemacam hawa nafsu. 7Bini-bini mage ntu slalu belajar, tapi ngin pernah bisa sampe ka pengenalan tentang kebanaran.8Sama mage Yanes wan Yambres nang ngelawan Musa, mage na uga orak-orak ntu nang ngelawan kebanaran. Pikiran mpuya udah rusak wan iman mpuya ngin tahan uji. 9Tapi, mpuya ngin bisa labih jauh agi kaena kebodohan mpuya akan nyata ntuk satiap orak, sama mage orang nang badua na.10Tapi, ka'u udah nuna ajaranku, cara idupku, tujuan idupku, imanku, kesabaranku, kasihku, wan kerajitanku, 11Mage penganiayaan wan pnderitaan nang ku ngalam ka Antiokhia, Ikonium, wan Listra. Aku betahan dalap penganiayaan, wan Tuhan nyelamatkanku dari samua na. 12Sesungguh'ya, samua orak nang mao idup saleh dalap Yesus Kristus akan li nganiaya, 13tap orak-orak ja'at wan kobo penipu akan njadi labih buruk agi, mpuya na nyasatkan wan li nyasat.14Tapi ntuk ka'u, lanjut jak ngan apeh nang udh ka'u pelajari wan udah ka'u nyakin kaena ka'u nao dari sapeh kau mplajari'ya, 15mage mane wa'tu gig amuk ka'u udah nganal Kitab Suci nang mampu mere ka'u hikmat keselamatan ngelalui iman dalap Yesus kristus.16Samua Kitab Suci li napasi oleh Allah wan beguna ntuk ngajar, ntuk madah kesalahan, ntuk maik kelakuan, wan ntuk ndidik dalap kebanaran. 17Ngan na, kaleno nyak Allah akan ba'ik wan di ngelakapi ntuk satiap pebuatan ba'ik.
Chapter 4

1Ntuk atak'ya Ia wan ntuk kerajaan Ia, ngan sunguh-sunguh, aku bapasat ka ka'u ka adapan Allah wan Yesus Kristus nang akan ngakimi orak nang idup wan nang mati: 2Britakanlah firman, siap sedialah ba'ik ato ngin ba'ik wa'tu ya; tagorlah, nasehatlah, wan doronglah mpuya ngan mbada sabar wan pengajaran.3Sabab, akan ada saat'ya wa'tu orak-orak ngin mao agi nerima ajaran sehat. Tapi, ntuk muaskan terenyek, mpuya akan ngompol guru-guru ntuk mpuya sorak nang sasuai ngan apeh nang mpuya mao. 4Mpuya akan malek pendagaran mpuya dari kebanaran wan bebalek ka dongeng-dongeng. 5Sedangkan ka'u, waspadalah dalap sagala hal, betahanlah dalap kesusahan, gawelah tugas pemberita Injil, wan salasaikanlah pelayanan ka'u.6Sabab, aku udah li nyurah mage cawan pesembahan. 7Aku udah belawan dalap petandingan nang ba'ik; aku udah nyelesai petandingan; aku udah melihara imann. 8Kini ntu, mahkota kebanaran udah li nyedia ntuk ku.Pas ari na, Tuhan, Hakim nang adil, akan mere hadiah na ka aku, wan ukat hanya ka aku, tapi uga ka samua orak nang rindu atak'ya Ia.9Berusahalah ntuk capat atak ka aku 10kaena Demas udah ampus ka Galatia wan Titus ka Dalmatia.11Hanya lukas nang basama ngan aku. Alaplah Markus wan babalah ia basama ka'u kaena ia mbada beguna ntuk ku ntuk pelayanan. 12Aku udah ngutus Tikhikus ka Efesus. 13Kalo ka'u atak, babalah jubah nang ku napuk ka Karpus ka Troas wan uga buku-bukuku, terutama samua perkamen na.14Aleksander, si tukang basi na, udah mbada ngerugi aku. Tuhan pasti mbalas sasuai ngan apeh nang ia muat. 15Ka'u ati-ati uga ka ia kaena ia mbada nantang ajaran diri. 16Wa'tu petama aku li mbela, ngin ada saorak pun nang ndukung aku kaena samua udah napuk aku. Samoga hal ntu ngin li mbalas atas mpuya.17Tapi, Tuhan dadek ka sampingku wan nguatkan aku, supaya ngan ngelalui aku Injil li mberitakan sepanuh'ya wan samua orak nang ukat Yahudi nangar'ya. Ngan na aku lapas dari molot singa. 18Tuhan akan nyelamatkan aku dari satiap pebuatan ja'at wan akan maba aku ka kerajaan surga Ia ngan salamt. Ntuk Ia lah kemuliaan sampe salama-lama'ya. Amin.19Sampekanlah salam ku ka Priskila wan Akwila, wan ka seisi rumah Onesiforus. 20Erastus aku napuk dalap kondisi sakit ka Miletus. 21Berusahalah atak ka kitu pas ga ngin misim dingin. Ebulus, Pudes, Linus, Klaudia, wan kobo page nang saiman ngirim salam ntuk ka'u. 22Tuhan nyertai roh ka'u. Anugrah nyertai ka'u.

Philemon

Chapter 1

1salam dari Paulus, seorak nang li penjara kaena Yesus Kristus, wan dari Timotius, orak sana nang seiman diri, ka Filemon, page wan rekan pelayan nang wakitu kasihi, /v 2wan ka Apfia, orak diri, serta ka Arkhipus, page seperjuang diri, wan ka jemaat nang besekutu li rumah kao. /v 3Anugerah wan damai sejahtera ntuk kao darin Allah, Bapa diri, wan dari Tuhan Yesus Kristus./v 4Aku selalu basyukur ka Allah ku wa'tu ngingat kao dalap doa-doaku, sabab aku ndangar tentang iman wan kasih nang kao mpuk dalap Tuhan Yesus wan ka babis orak kudus. 6aku badoa supaya pesekutuan iman kau njadi lancar ntuk pengetahuan nang panuh akan setiap hal baik nang ada ka diri demi Kristus. 7aku sangat basukacita wan tahibur oleh kasih kau kaena ngelalu kau, dua nyadi, hati orak-orak kudus lisegarkan kembali.8kaena na, meskipun aku mpuk keyakinan aya dalap Kristus wan bisa merintahkan kau muat ape nang njadi kewajiban kau, tapi kaena kasih, lebih9 baik kalo aku minta ya ka kau. aku, Paulus-- nang udah tua, wan sekarak njadi orak nang li penjara kaena Kristus Yesus--/v 10memohon ka kau ntuk anakku, nang aku namu selama aku ada ka ppenjara, 11nang dulu angin baguna ntuk kau, tapi sekarak sangat baguna, baik ntuk kau maupun ntukku. 12aku mrngutus ia, buah hatiku, 13nang sebanar ya mao aku tahan ntuk diap ngan aku supaya ia bisa ngantikan kau melayani selama aku li penjara kaena Injil.14namun, tanpa persetujuan kau, aku angin mao muat ape pun supaya kebaikan na kau muat bukat kaena li wajibkan, melainkan kaena kesukaan. 15mungkin alasan One_imus li pisahkan dari kau ntuk sementara waktu na lah supaya kau bisa nerima ya kembali, 16tapi bukat agik bage budak, melainkan lebih dari na, ya na sebage dua nyadi nang li kasih, bukat hanya khusus ntuk ku, terlebih agik ntuk kau baik dalap daging maupun dalap Tuhan.17jadi, jika kau nganggap aku bage page gawe kau, terima lah Onesimus bagemane kau narima aku. 18jika ia telah besalah ka kau atau beruntung ape pun ka kau. 19aku, Paulus, nulis ntu ngan langan ku sorak: aku mao ngelunas ya -- tanpa nyabut ape pun tentang utak kau ka aku. ya na hidup kau sorak. 20ya, dua nyadi, biarlah ka dalap Tuhan aku namu kan kebaikan dari kau. li segarkan lah hati ku ka dalap Kristus.21kaena keyakinanku akan ketaatan kau, aku nulis surat ntu ka kau, sebab aku nao kau mau muat nang lebih dari aku minta. 22sementara ntu, tolong siapkan kamar ntuk ku kaena aku berharap ngelalui doa-doa kau, aku akan li perkenankan kembali ka kau.23Epafras, page ku sepenjara dalap Yesus Kristus, ngirim salam ntuk kau, 24demikian ugak Markus, Aristarkhus, Demas, wan Lukas, page-page sepelayananku. 25anugerah dari Tuhan diri, Yesus Kristus, kiranya menyertai roh kau.

2 Peter

Chapter 1

1Dari Simon Petrus, hamba Yesus Kristus, ntuk mpuya nang udah nerima iman nang sama ngan nang wakitu punya ngelalui kebanaran Allah wan Juru Salamat diri, Yesus Kristus. 2Biarlah anugrah wan damai sejahtera belimpah bagi ka'u ka dalap penganalan akan Allah wan Yesus, Tuhan diri.3Kuasa-Ya nang ilahi udah menganugerahkan ka diri segala sesuatu nang sesuai ngan hidup wan kesalehan, melalui pengetahuan akan Ia nang udah manggel diri nuju ka kemuliaan wan kebaikan-Ya. 4melalui'ya, Ia udah menganugerahkan ka diri janji-janji-Ya nang mbada aya wan berharga supaya ngan janji-janji na ka'u bisa turut nangkap bagian dalap keilahian-ya, wan erhindar dari kerusakan nang tajadi ka dunia, nang li nyebabkan leh bemacam hawa nafsu.5Ntuk tujuan na, berusahalah ngan sungguh-sungguh ntuk nambah iman kau ngan kebajikan, kebajikan ngan pengetahuan 6wan pengetahuan ngan penguasaan diri, wan penguasaan diri ngan ketabahan, ketabahan ngan kesalehan, 7kesalehan ngan kasih persaudaraan, kasih persaudaraan ngan kasih nang ngin mementingkan diri surak.8Sabab, kalo samua'ya ntu ada dalap diri ka'u wan terus betambah-tambah, maka ka'u ngin mungkin njadi sia-sia ato ngin bebuah dalap pengetahuan akan Tuhan diri, Yesus Kristus. 9Akan tetapi, urak nang ngin miliki samua'ya na adalah urak nang ngin bisa nele ngan jelas wan buta kaena ia lupa kalo ia udah li mbersih dari dosa-dosa'ya nang lalu.10Leh kaena na, kobo pageku, berusahalah labih giat agi ntuk mastikan kalo ka'u banar-banar li manggel wan li milih; sabab kalo ka'u ngelakukan'ya, ka'u ngin akan jantu. 11Ngan bage sana, telobo ka dalap kerajaan kekal Tuhan wan Juru Salamat diri, Yesus Kristus, akan tebuka lebar bagi ka'u.12Na lah sebab'ya, aku bemaksud ntuk selalu ngingatkan ka'u akan samua hal na, sekalipun ka'u udah nao wan udah li mbangun ngan kuat dalap kebanaran nang kinitu ka,u milik. 13 Salama aku masih hidup dalap kemah duniawi ntu, aku nganggap perlu ntuk ndorong ka'u ngan cara ngingatkan ka'u, 14sabab aku tau kalo aku mao segera napuk kemah ntu bage nang udah li nunjuk ka aku ngan jalas leh Tuhan diri, Kristus Yesus. 15Wan, aku mao berusaha ngan segenap usaha ku ntuk muat ka'u tetap ngingat semua'ya ntu satelah ampus ya aku.16sabab wakitu ngin nuna mitos-mitos nang li ngarang ngan caradik wa'tu ngenalkan ka ka'u kuasa wan datak ya Tuhan diri, Yesus Kristus, tapi kaena wakitu adalah saksi-saksi mata akan kemuliaan-Ya. 17Sabab wa'tu Yesus nerima hormat wan kemuliaan dari Allah Bapa, bage wa'tu li madah ka Ia leh nang mahamulia, "Ntulah Anak-Ku nang Ku ngasih, ka Ia lah aku bekenan," 18wakitu pun nangar suara na datak dari surga wa'tu wakitu besam-sama ngan Ia ka atas gunung suci.19Wakitu uga makin li nyakin leh pekataan nubuat, nang sebaik'ya uga ka'u pehatikan ngan cermat, bage mperhatikan pelita nang becahay ka tampat nang patak, sampai alap datak wan bintang fajar teabit dalap ati ka'u. 20Tapi, hal terutama nang harus ka'upahami adlah kalo ngin ada nubuat dalap Kitab Suci nang berasal dari penafsiran seorak keleno, 21sabab ngin ada sote pun nubuat nang timul dari mao ya keleno; sebalik'ya orak-orak ngomong atas nama Allah sesuai pimpinan Roh Kudus.
Chapter 2

1Wa'tu zaman ndulu, ada nabi-nabi palsu li ntara ka'u nang wan semunyi-semunyi ngajajarkan ajaran-ajaran nang ngerusak, bahakan nyangkal Tuhan nang udah nebus mpuya sehingga ndatakkan keancuran nang capat ntuk mpuya surak. 2Wan, akan ada banyak orak nang akan nuna cara idup mpuya nang ngin bemoral, wan kaena mpuyalah, jalat kebanaran akan li ngina. 3Ngan serakah mpuya mao nangka' untung dari ka'u ngan kata-kata nang panuh tipuan; ukuman ntuk mpuya nang udah li nyiap dari ndulu ngin akan li nunda-nunda, wan keancuran mpuya ngin akan telelap.4Sabab, kalo Allah jak ngin nahan diri wa'tu kobo malekat bedosa, melainkan ngkalok mpuya ka dalap neraka wan nyerahkan mpuya ka dalap rante kegalapan ntuk li nahan sampe pengakiman, 5wan kalo Allah uga ngin nyayangkan dunia purba kecuali Nuh, seorak pemberita kebanaran yuk tujuh orak lain ya, tapi ndatakkan ae bah ka atas dunia nang ngin nganal Allah; 6wan kalo Allah ngukum kota Sodom wan Gomora ngan cara ngancurkan kedua kota na sampe njadi abu, wan njadikan mpuya sebagai contoh tentang apeh nang akan tajadi ke orak-orak jaat nang idup pada wa'tu berikut ya;7wan kalo Allah nyelamatkan Lot, orak banar na, nang nderita kaena cara idup nang najis dari orak-orak nang ngin naganal ukum, 8(ntuk samantara wa'tu, Lot idup ka tangah-tangah mpuya satiap ari, wan jiwa ya nang banar nderita kaena nele wan nangar pebuatan-pebuatan jaat nang ia nele wan nangar;) 9maka Allah pasti nao bagemane ngelapas orak-orak banar dari pancobaan wan nahan orak-orak jaat ntuk li ngukum pas ari pengakiman,10kusus ya mpuya nang muas tubuh ya dalap kemaoan cemar ya, wan nang ngeremeh pemerintah. Ngan mbada lancang wan sombong, guru-guru palsu na ngin gali ngina mahlok-mahlok nang mulia, 11padahal kobo malekat, nang walaupun jauh mbada kuat wan mbada bekuasa daripada mpuya, ngin ngucapkan tuduhan nang ngandung hinaan te'adap mpuya ka adapan Tuhan.12Guru-guru palsu ngia bage binatang nang ngin kanal, nang li ngelaher ntuk li nangkap wan li munuh; mpuya ngina apeh nang ngin mpuya ngarati, mao li mbinasakan dalap keancuran mpuya surak; 13mpuya akan li nimpa kejaatan sebagai upah atas pebuatan mpuya nang jaat. Mpuya nganggap mabuk-mabuk wa'tu siak ari sebagai kesanangan. mpuya na lah noda wan cela, besukaria dalap muslihat mpuya wa'tu makat sama-sama wan ka'u. 14mpuya ada mata nang mbada nafsu pezinaan wan nang ngin beranti bebuat dosa, mpuya ngoda orak-orak lamah jiwa ya, wan ati mpuya udah tebiasa dalap keserakahan. mpuya na lah muda-muda nang tekutuk!15Mpuya napuk jalat nang lurus wan nuna jalat nang sasat, ya'na jalat Bileam bin Beor, nang suka nerima upah ntukpebuatan'ya nang jaat. 16Tapi, ia namu tagoran nang karas atas pelanggaran'ya dari siko keledai nang bisu, tapi nang ngomong ngan suara kaleno sehingga mbaranti pebuatan gila nabi na.17Orak-orak ntu mage mata ae nang karik wan mage kabut nang li nyapu leh badai. kegalapan nang mbada patak udah li nyediakan ntuk mpuya. 18Ngan pekataan nang sombong, tapi kosong, mpuya njerat orak-orak nang udah telapas dari mpuya nang idup dalap kesesatan ngan kemaoan-kemaoan daging wan ngan pecabulan. 19Guru-guru palsu na njanjikan kebebasan, padahal mpuya surak na lah budak dari kebinasaan. Sabab, apeh pun nang udah muat orak tunduk, ke ia lah orak na li mperbudak.20Sabab, kalo mpuya udah li ngelapas dari pencemaran dunia nang jaat ngelalui penganalan akan Tuhan wan Juru Salamat diri', Yesus Kristus, tapi udah na balek agi ka dunia nang jaat na wan li nguasai leh'ya, maka mpuya bisa njadi mbada buruk daripada sebelum'ya. 21Akan mbada baik kalo mpuya ngin pernah nganal jalat nang banar na, daripada satelah nganal'ya mpuya bebalek dari ukum suci nang udah li nyolo ka mpuya. 22mpuya na lah gambaran dari istilah nang banar ntu: "Asuk balek ka putah'ya surak" wan "Babi nang udah li mbersih, balek agi begulai ka lumpur".
Chapter 3

1Page-page nang ku ngasih, ntu adalah surat kedua nang ku nulis ka ka'u. Dalap kedua surat ntu, aku berusaha mbangkitkan pikiran ka'u nang murni ngan cara ngingatkan ka'u, 2supaya ka'u ngingat kata-kata nang ndulu udah li madah leh nabi-nabi kudus.3Petama-tama, ketauilah kalo ari-ari pengabisan nana, kobo pengejek akan atak ntuk nuna hawa nafsu mpuya nang bedosa. 4Mpuya akan bekata, "Mane janji tentang atak'ya Ia? Kaena sejak enek moyang diri' mati, samua'ya masih tetap bejalat mage wa'tu mbole li ncipta."5Sabab mpuya sengaja ngelupa kenyataan kalo leh firman-Ya, maramang dah ada dari ndulu, wan bumi li muat dari ae wan ngelalui ae. 6Ngan ae ntu uga, dunia nang ada saat ntu li ngancur ngan ae bah. 7Tapi, leh firman nang sama, maramang wan bumi nang ada kini ntu li naroh ntuk li mbakar ngan api pas ari pengakiman wan keancuran orak-orak jaat.8Page-page nang ku ngasih, usah ngelupakan kenyataan nang sote ntu: Bagi Tuhan, sote ari mage seribu taut wan seribu taut mage sote ari. 9Tuhan ngin peranah lambat menuhi janji-Ya mage nang li nganggap beberapeh orak sebagai ketelambatan. Sebalek'ya, Ia sabar teadap ka'u kaena Ia ngin mao seorak pun binasa, tapi supayah samua orak bisa atak ka petobatan.10Ari atak'ya Tuhan akan atak mage pencuri, wan maramang akan ilang ngan suara nang dahsyat. Banda-banda nang ka maramang akan tebakar abis wan ngeleleh leh api nang mbada angan, wan dunia ngan sagala isi'ya uga akan tebakar abis.11Kalo sagala sesuatu akan li ngancur, ngan cara ntu, bagemane searus'ya ka'u idup? Ukatkah ka'u arus idup suci wan ngabdi ka Allah, 12sambel nunggu-nunggu wan mpercapat ari atak'ya Allah? Pas ari Tuhan, maramang akan ancur leh api, wan samua banda-banda nang ka maramang ngeleleh kaena angan'ya. 13Tapi, sasuai ngan janji Allah, diri nunggu-nunggu maramang wan bumi nang baru, tampat orak-orak banar na bediap.14Page-page ku nang ku ngasih, kaena diri nunggu hal ntu, maka berusahalah ngan giat supaya Allah namu ka'u ngin bedosa, ngin benoda, wan bedamai ngan Allah. 15Anggaplah kesabaran Tuhan sebagai kesempatan ntuk diri nerima keselamatan. Sama mage nang Paulus, page diri nang tekasih, tuliskan ka ka'u ngan hikmat nang li mere leh Allah ka ia. 16Ia uga ngomongkan hal-hal ntu dalap samua surat'ya nang lain. Memang ada hal-hal nang sulit li ngerati sehingga li mutarbalekkan leh orak-orak nang bodoh wan nang lamah iman'ya. Mpuya uga ngelakukan'ya ka bagian-bagian lain dari kitab suci, nang ngakibatkan kebinasaan atas mpuya surak.17page-page nang ku ngasihi, kaena ka'u udah nao tentang hal na, behati-hatilah supaya ka'u ngin li maba sasat leh kesalahan dari orak-orak nang ngin ngenal ukum. Usahlah ka'u labuh dari iman ka'u nang kuat. 18Tapi, betumbuhlah dalap anugrah wan pengenalan akan Tuhan wan juru Salamat diri, Yesus Kristus. Ntuk Ia lah kemulian, kini ntu wan sampe salama-lama'ya! Amin.

2 John

Chapter 1

1dari penatua, wan bukat aku jak, tetapi ugak babis orak nang nganal kebanaran, 2kaena kebanaran nang diap dalap diri wan nang akan besama diri selama ya. 3Anugerah, belas kasih, serta damai sejahtera dari Allah Bapa wan dari Tuhan Yesus Kristus, Sang Anak, menyertai diri dalap kebanaran wan kasih.4aku asa bersukacita kaena nao bahwa berape anak ka'u hidup dalap kebanaran, bagemane perintah nang telah diri terima dari Bapa. 5ntu nyan, aku minta ka ka'u, uma, bukat seolah-olah aku nuliskan sebuah perintah baru, melainkan perintah nang udah diri mpuk dari dulu, supaya diri saling mengasihi. 6wan, ntulah kasih, bahwa diri hidup menurut perintah-perintah-ya. ntulah perintah na, bage nang udah ka'u ndangar dari dulu supaya ka'u hidup ka dalap'ya.7sabab, banyak penyesat telah atak ka dubia, mpuya angin ngaku Yesus bage Kristus nang atak bage keleno. mpuya adalah penyesat wan anti-Kristus. 8Berhati-hatilah agar ka'u angin kehilangan ape nang udah diri usahakan, melainkan nerima upah seutuh'ya.9setiap orak nang bejalat keluar wan angin diap dalap ajaran Kristus, ia angin mpuk Allah. akan tetapi, siape pun nang diap dalap ajaran ntu mpuk baik Bapa maupun Anak. 10jika ada orak nang atak ka ka'u wan angin maba ajaran ntu, usah nerima ia ka dalap rumah ka'u ato mere salam ape pun. 11sabab, siape pun nang nyambut ia ngalap bagian jahat orak na.12Banyak hal nang angin ku tuliskan ka ka'u, tetapi aku angin mau muat ya ngan kertas tinta. Namun, aku baharap bisa atak ka ka'u wan ngomong secara tatap mu'a supaya sukacita diri li panuhkan. 13anak-anak dari duanyadi ka'u nang tepilih nyampai salam ka ka'u.

Jude

Chapter 1

3Page-page pengasih, samantara aku udah barusaha nulis ka kau soal keselamatan diri basama, aku ngerasa parlu nulis ka kau wan minta kau paya kau bejuang banar-banar ntuk iman nang limadah nang sekali ntuk salama ya ka orak-orak kudus. 5Aku mao ngingan kau meskipun kau udah nao ya sapanuh ya, kalo Tuhan udah nyelamat umat-Ya ngan ngeluar mpuya dari tanah Mesir, tapi udah na Ia ncelaka mpuya nang angin pecaya. 6Wan, melekat-melekat nang angin taat ka batas-batas kuasa mpuya, melain napuk tampat diap mpuya, udah Ia ngaban ngan rante abadi dalap patak nang paling patak ntuk ngakim ka ari aya nana.7Bagena ugak Sodom wan Gomora sarta wan kota-kota nang ada ka sekitar ya, nang muas diri dalap dosa seksual wan n gajar nafsu nang angin wajar, udah nanggong ukum api kakal bage contoh. 8Bage na uga lah orak-orak na, ngandal mimpi-mimpi mpuya, ngotor tubuh, nulak kuasa, wan ngina babis nang mulia9Mikhael ja, kepala rombong malekat, pas kelai wan antu soal bangke Musa, angin barani ngucap kata-kata nang angin baik ka ia, kecuali hanya bakata, "KIraya Tuhan bila kau!" 10Tapi, kobo nang nyasan ntu nyumpah hal-hal nang angin mpuya nao, nang hanya mpuya nao bedasar batin, macam binatang nang angin ada akal ya. Wan hal-hal ntu lah mpuya lingancur. 11Calaka mpuya! Mpuya udah nuna jalat nang linampuh kain.12Mpuya ntu bage noda dalap pejamuan kasih kau, nang ngelahap ngkayu papak wan kau ngan rasa gali, peduli ngan diri sorak. Mpuya bage awan nang angin maba ujat, nang linyioh abos ka sana ka ngaan. Mpuya bage batak kayu nang angin bebuah pas ka musim ya, mati dua kali, lalu limabun ka akar-akar ya. 13Mpuya bage gelombang laot nang garang, nang bepopo ngina mpuya sorak.Mpuya bage binatang-binatang nang mbara, nang ntuk ya patak nang kantal nang udah lindiakan ntuk salama ya.14Soal orak-orak ntulah Henokh, keturun nang ketujuh dari Adam, benubuat, "Telelah, Tuhan atak basama baribu-ribu orak kudus-Ya, 15ntuk njalan pengakiuman tas babis orak; ngukum babis orak fasik nang mpuya muat ngan cara nang fasik, wan atas babis pekata garang nang udah ia ngucap oleh orak-orak badosa nang fasik ka Allah." 16Mpuya na orak-orak nang suka ngaluh, ngago kesalah, wam nurut ka hawa nafsu mpuya sorak; mpuya bemolot aya wan njilat orak lain demi namu ontong.17Nyadi-nyadi nang likungasih, kau arus ngingan apeh nang udah limadah rasul-rasul Tuhan diri, Yesus Kristus. 18Mpuya udah bakata ka kau, "Ka zaman akhir, nak ada kobo pengina nang nuna nafsu mpuya nang fasik." 19Mpuya na orak-orak nang nyabab pemacah, penuna nafsu dunia, wan angin ada Roh.20Tapi, kau, nyadi-nyadi nang kukasih, lumpatlah diri kau sorak ka atas iman kau nang paling suci wan badialah dalap Roh Kudus. 21Jagalah diri kau baik-baik dalap kasih Allah sambel nunggu rahmat Tuhan diri, Yesus Kristus, nang nuntun ka idup kakal.22Umpulah kemurahan ati ntuk mpuya nang ragu-ragu, 23salamat ntuk orak lain nganngerabun mpuya dari api.24Bagi Ia na, nang bakuasa ntuk njaga supaya kau angin labuh wan ngadir kau tanpa cacat ka kadap takhta kemuliaan-Ya ngan sukacita nang mbada aya. 25Ntuk Allah sote-sote ya, Juru Salamat diri, ngalalu Kristus Yesus, Tuhan diri, kemuliaan, keangungan, kekuatan, wan kuasa sapanjang masa: dulu, ntu, sampe salama-lama ya. Amin.

Revelation

Chapter 1

1Kata-kata dari Yesus Kristus, nang li mere Allah ka Ia ntuk li nele ka hamba-hamba Ia tentang hal-hal nang harus capat tajadi. Yesus Kristus mere kata-kata ntu ngelalui malekat Ia ntuk li nyampaikan ka Yohanes, hamba Ia. 2Yohanes udah njadi saksi firman Allah wan uga Yesus Kristus, atas segala sesuatu nang udah li ia nele. 3Diberkatilah orak nang mbaca ngan suara nang aya firman nubuatan ntu wan diberkatilah uga mpuya nangar'ya wan ngawe apeh nang tetulis ka dalap'ya, kaena waktu'ya dah samak.4Dari Yohanes, ntuk ketujuh jemaat nang ada ka Asia. Anugrah wan damai sejahtera ntuk ka'u dari Ia Nang Ada, Nang udah Ada, wan Nang mao Atak; wan uga dari ketujuh roh nang ada ka adapan takhta Ia, 5wan dari Kristus Yesus, saksi nang setia, nang petama kali bangkit dari ntara orak mati wan Penguasa atas raja-raja ka bumi. Bagi Ia, nang ngasihi diri wan mbebaskan diri dari dosa-dosa diri ngan darah Ia, 6wan udah njadikan diri njadi sote kerajaan, imam-imam bagi Allah wan Bapa Ia, bagi ia lah kemuliaan wan kekuasaan sampe selama-lama'ya! Amin.7Telelah, Yesus atak ngan awan-awan, wan setiap mata nak nele ia, bahkan mpuya nang udah nikam Ia; wan samua bangsa ka bumi akan tekanang kaena ia. 8" Aku ntu lah Alfa wan Omega, firman Tuhan Allah, nang Ada, Nang udah Ada, wan Nang akan Atak, nang Mahakuasa."9Aku, Yohanes, kamanyawa wan sasama ka'u nang nangkap bagian dalap kesusahan, dalap kerajaan, wan dalap ketekunan ka dalap Yesus, nang ada ka pulo nang li nyabut Patmos kaena firman Allah wan kesaksian Yesus. 10Aku li nguasai leh Roh pas Ari Tuhan, wan aku nangar suara nang aya dari belakak ku mage bunyi terompet, 11nang bekata, "Tulislah samua nang ka'u nele ka dalap sabuah buku wan kirimlah na ka tujuh jemaat: Efesus, Smirna, Pergamus, Tiatira, Sardis, Filadelfia, wan laodikia."12Lalu, aku ngolek ntuk nele suara nang ngomong ka aku. Wa'tu aku ngolek, aku nele tujuh batis lilin amas, 13wan ka tangah-tangah batis lilin na, aku nele seorak mage Anak Keleno, makai jubah sampe ka batis wan sabuah selempang amas ka dada Ia.14Ulu wan bu'u Ia putih mage bulu domba, mage putih salju; wan mata Ia mage nyala api. 15batis Ia ngkilat mage tembaga nang mbara dalap api wan suara Ia mage bunyi guruh ae bah. 16Ka langan kanan Ia, Ia migak tujuh bintang wan dari molot Ia keluar sabuah padang tajap bemata dua, wan mua Ia becahaya mage mata ari nang bedangkang.17Wa'tu aku nele Ia, aku labuh ka batis Ia mage orak mati. Tapi, Ia ngelatak langan kanan Ia ka atas ku wan bekata, "Usah gali; Akulah nang awal wan nang akher, 18wan Nang Idup. Aku udah mati, tapi telelah aku idup sampe salama-lama'ya, wan Aku nang migak kunci maut wan kunci Hades.19Kaena na, tulislah hal-hal nang udah ka'u nele, wan hal-hal nang tajadi kini ntu wan hal-hal nang nak tajadi satelah'ya. 20Ntulah rahasia tentang tujuh bintang nang ka'u nele ka langan kanan-Ku wan tujuh batis lilin amas na. Tujuh bintang na adalah kobo malekat dari tujuh jemaat; wan tujuh batis lilin na adalah tujuh jemaat,"
Chapter 2

1"Ntuk malekat jemaat ka Efesus tulislah: Ntulah kata-kata ia nang migak tujuh bintang ka langan kanan Ia wan nang bejalat ka ntara tujuh batis lilin amas na: 2Aku nao samua pegawe ka'u wan jarih payah ka'u wan ketekunann ka'u, bagemane ka'u ngin tahan tehadap nang ja'at, wan ka'u nguji orak-orak nang nyabut diri ia rasul, tapi sebanar'ya mpuya ukatlah rasul, wan namu mpuya palsu.3Ka'u na ada ketekunan wan betahan demi nama-Ku wan ngin nganal latih. 4Tapi, Aku nagor ka'u kaena ka'u udah napuk kasih ka'u nang mbole. 5Kaena na, inganlah dari mane ka'u labuh wan betobat lalu muatlah apeh nang udah ka'u ngawe dari awal. Kalo ngin, Aku nak atak ka ka'u wan nangkap batis lilin ka'u dari tampat'ya, kecuali ka'u betobat.6Tapi, ntu nang ka'u punya: ka'u mbanci pebuatan-pebuatan kobo pengikut Nikolaus, nang aku mbanci uga. 7Ia nang ada klinga biarlah nangar apeh nang li madah Roh ka jemaat-jemaat. Ka ia nang manang, Aku nak mere makat dari batak kayu nang idup."8"Wan, ntuk malekat jemaat ka Smirna tulislah: Ntulah kata-kata dari Nang Awal wan Nang Akher, nang udah mati wan idup agi: 9Aku nao kesusahan wan kemiskinan ka'u, tapi sebanar'ya ka'u kaya! Aku nao fitnah nang li nuju ka ka'u leh mpuya nang nyabut diri'ya orak Yahudi, tapi sebanar'ya ukat, tapi malahan sinagoge Iblis.10Usah gali ka apeh nang nak muat ka'u menderita. Telelah, setan nak ngkalok beberapeh dari ka'u ka penjara supaya ka'u li nguji, wan ka'u pasti ngalami penganiayaan salama 10 ari. Setialah sampe mati, wan Aku pasti mere ka'u mahkota keidupan. 11ia nang ada klinga biarlah nangar apeh nang li madah Roh ka jemaat-jemaat. Orak nang manang ngin nak nderita leh kematian nang kedua."12"Wan, ntuk malekat jemaat ka Pergamus tulislah: Ntulah kata-kata Ia nang ada padang tajap bemata dua: 13Aku nao ka mane ka'u diap, ka tampat takhta Iblis bediap; tapi ka'u bepigak ka nama-Ku wan ngin nyangkal iman-Ku bahkan wa'tu zaman Antipas, saksi-Ku nang setia nang li munuh ka ntara ka'u, tampat iblis badiap.14Tapi, Aku nagor ka'u kaena ada beberapeh ka ntara ka'u nang nuna ajaran Bileam, nang ngajar Balak ntuk naroh sandungan ka depan muda-muda Israel, ntuk mapak makanan nang li mpersembah ka berhala wan bebuat dosa-dosa seksual. 15Mage na uga, ada beberapeh ka ntara ka'u nang bepigak ka ajaran Nikolaus.
17Ia nang ada klinga biarlah nangar apeh nang li madah Roh ka jemaat-jemaat. Ka Ia nang manang, Aku nak mere manna nang tesembunyi; wan Aku nak mere ka ia sabuah batu putih, wan sabuah nama baru tetulis ka batu na, nang ngin seorak pun nao kecuali orak nang nerima'ya."18"Wan, ntuk malekat jemaat ka Tiatira tulislah: Ntulah kata-kata Anak Allah, nang mata Ia mage nyala api wan nang batis Ia nyala mage tembaga dalap api: 19Aku nao pebuatan-pebuatan ka'u, kasih wan iman ka'u, pelayanan ka'u wan kesabaran ka'u, wan bahwa gawe-gawe ka'u nang terakher ngelewati nang petama.20Tapi, Aku nagor ka'u kaena ka'u mbiar mbini Izebel na, nang ngako njadi seorak nabiah, ngajar wan nyasat pembantu-pembantu-Ku supaya bezina wan mapak makanan nang udah li mpersembah ka berhala. 21Aku udah mere ia waktu ntuk betobat tapi ia inga mao betobat dari zinah'ya.22Telelah, Aku nak ngkalok ia ka atas tampat tidur nang panuh derita wan mpuya nang bezina ngan ia nak ku ngkalok ka dalap kesisahan nang aya, kecuali mpuya betobat dari pebuatan-pebuatan mbini na. 23Wan, Aku nak munuh anak-anak'ya ngan kematian; wan samua jemaat pasti nao bahwa Akulah nang nguji pikiran wan ati orak, wan Aku nak mere ka ka'u tiap siko-siko dari ka'u nurut pebuatan ka'u.24Tapi, ntuk ka'u nang lain ka Tiatira, nang ngin nuna ajaran ntu, nang ga ngin nao rahasia-rahasia Iblis, Aku madah: Aku ngin nak ngelatak beban lain ka atas ka'u. 25Tapi, bepigaklah melulu ka apeh nang udah ka'u punya sampe Aku atak.26Wan, Ntuk orak nang manang wan ngawe pegawe-pegawe-Ku sampe abis, Aku nak mere kuasa atas bangsa-bangsa, 27wan mpuya nak mrintah bangsa-bangsa na ngan tongkat basi, li ngancur bakaping-kaping mage tembikar tukang priuk, kaena Aku uga udah nerima kuasa dari Bapa-Ku. 28Wan, Aku nak mere ka ia bintang timur. 29Ia nang ada klinga biarlah nangar apeh nang li madah Roh ka jemaat-jemaat."
Chapter 3

1"Wan, ntuk malekat jemaat ka Sardis tulislah: Ntulah kata-kata Ia nangada tujuh Roh Allah wan tujuh binntang na: Aku nao pebuatan-pebuatan ka'u. Orak madah ka'u idup, tapi sebanar'ya ka'u mati. 2Waspadalah, wan hal-hal nang masih ada na li nguat, nang hamper mati, kaena Aku ga'ngin namu pegawe ka'u nang sempurna dalap penele Allah.3Kaena na, inganlah apeh nang udah ka'u neriman wan nangar, taatilah na wan betobatlah! Kalo ka'u ngin waspada, Aku nak atak mage seorak pencuri wan ka'u ngin nak bakalan nao jam berapeh aku nak atak ka ka'u. 4Tapi, ka'u na ada beberapeh orak ka Sardis nang ga'ngin ngotor pakai mpuya; wan mpuya nak bejalat ngan Aku ngan makai pakai bewarna putih kaena mpuya layak.5Orak nang manang pasti li makaikan pakai nang bewarna putih wan Aku ngin nak ngapus nama'ya dari Kitab Kehidupan. Aku pasti ngako nama'ya ka adap Bapa-Ku wan ka adap malekat-malekat Ia. 6Ia nang klinga biarlah nangar apeh nang li madah Roh ka jemaat-jemaat."7"Wan, ntuk malekat jemaat ka Filadelfia tulislah: Ntulah kata-kata dari Nang Kudus wan Nang Banar, nang migak kunci Daud, nang muka wan ngin seorak pun bisa nutup'ya; nang nutup wan ngin seorak pun bisa muka'ya: 8Aku nao pebuatan-pebuatan ka'u. Telelah, Aku udah muka pintu bagi ka'u, nang ngin seorak pun bisa nutup'ya kaena kekuatan ka'u amuk, tapi ka'u udah naati firman-Ku wan ngin nyangkal nama-Ku.9Telelah, Aku nak muat kobo sinagoge Iblis na, nang ngako njadi orak Yahudi, tapi sebanar'ya ukat, tapi beboong, Aku nak muat mpuya atak wan belutut ka batis ka'u, wan muat mpuya nao kalo Aku kasih ka ka'u. 10Kaena ka'u udah mlihara firman ketekunan-Ku, Aku pasti mlihara ka'u dari masa susah mila ka seluruh dunia, ntuk nguji mpuya nang bediap ka bumi. 11Aku nak capat atak. Pigaklah apeh nang ada ka ka'u supaya ngin seorak pun nak nangkap mahkota ka'u.12Ia nang manang, Aku mao njadikan'ya tiak penyangga Bait Suci Allah-Ku wan ia ngin bakalan ampus agi dari na; wan Aku mao nulis nama Allah-ku ka ia wan nama kota Allah, ya'na: Yerusalem baru, nang na turut dari surga, dari Allah-Ku, wan nama-Ku nang baru. 13Ia nang ada klinga biarlah nangar apeh nang li madah Roh ka jemaat-jemaat."14" Wan, ntuk malekat jemaat ka Laodikia tulislah: Ntulah kata-kata Sang Amin 15Aku nao pebuatan-pebuatan ka'u, kalo ka'u ngin dingin atopun angan. Alangkah baik'ya kalo ka'u dingin ato angan. 16Jadi, kaena ka'u nyilu kuku, ngin angan atopun dingin, Aku nak mutah ka'u dari molot-Ku.17Kaena ka'u madah, 'Aku kaya, bekelimpah, wan ngin kekurangan apeh pun,' wan ngin nao kalo sebanar'ya ka'u sengsara, malang, miskin, buta, wan kelanyak. 18Aku mere nasehat ka ka'u ntuk mali dari-Ku amas, nang li murni ngan api supaya ka'u njadi kaya, wan kobo pakai nang bewarna putih supaya ka'u bisa makai'ya sehingga rasa malu kaena ka'u kelanyak ngin bisa ketele, wan ngoles salap ka mata ka'u supaya ka'u bisa nele.19Mpuya nangKu ngasih, Ku nagor wan Ku mbantai; kaena na, relakanlah ati ka'u wan betobatlah! 20Telelah! Aku bediri ka depan pintu wan ngatok. Kalo ada orak nangar suara-Ku wan muka pintu, Aku pasti tama ka ia wan makat ngan ia, wan ia ngan-Ku.21Ia nang manang, Akupasti ngijinkan'ya duduk sama-sama ngan Aku ka takhta-Ku, sama mage Aku udah manang wan duduk sama-sama ngan Bapa-KU ka takhta Ia. 22Ia nang ada klinga biarlah nangar apeh nang li madah Roh ka jemaat-jemaat."
Chapter 4

1Satelah na, aku nele pintu tebukaka surga, wan suara tadi na, nang aku nangar mage suara trompet ngomong ngan ku, madah, "Naeklah ka kitu wan Aku nak nelekan ka kau apeh nang arus tajadi satelah ntu." 2Pas wa'tu na uga, aku li nguasai Roh wan telelah, sabuah takhta ada ka surga wan ada seorak duduk ka atas takhta na. 3Wan, Ia nang duduk ka atas takhta na, tetele mage batu pemata yaspis wan sardis; wan ada sabuah pelangi ka sekelilik takhta na, nang tetele mage zambrud.4Ka sekelilik takhta na ada dua puluh ampat takhta wan ka atas takhta-takhta na aku nele dua puluh ampat ntua-ntua duduk, makai jubah putih wan mahkota-mahkoa amas ada ka ulu mpuya. 5Wan, dari takhta na kluar kilatan petir wan gemuruh suara guntur. Wan, ada tujuh lilin nang nyala ka depan takhta na, nang adalah tujuh Roh Allah.6Wan, ka depan takhta na uga ada sesuatu mage lautan kaca, mage kristal. Ka tangah wan ka sekelilik takhta na ada ampat makhluk nang panuh ngan mata ka bagian depan wan ka belakak'ya.7Makhluk nang petama mage singa, wan makhluk nang kedua mage lembu jantan, wan makhluk nang ketiga mua'ya mage mua keleno, wan makhluk nang ka ampat mage buruk elang nang gig terabak. 8ka ampat makhluk na siko-siko kajah ada enam sayap nang panuh ngan mata, baik sisi luar maopun dalap'ya; siak wan malam, ka ampat makhluk na ngin peranah beranti madah, "Kudus, kudus, kuduslah Tuhan, Allah Nang Mahakuasa, nang udah ada, nang ada, wan nang mao atak."9Wan, satiap kali makhluk-makhluk na mere kemuliaan, hormat, wan ucapan syukur ka Ia nang duduk ka atas takhta, nang idup salama-lama'ya, 10kedua puluh ampat ntua-ntua na belutut ka adap Ia nang duduk ka atas takhta na, wan nyambah Ia nang idup sampe salama-lama'ya na, wan matoh mahkota mpuya ka depan takhta na sambel madah, 11"Ya Tuhan wan Allah wa'kitu, Engkau layak nerima kemuliaan, hormat, wan kuasa kaena Engkau udah ncipta sagala sesuatu wan kaena kehendak Ka'u samua na ada wan li nyipta."
Chapter 5

1Udah na, aku nele ka langan kanan Ia nang duduk ka atas takhta na sebuah golong kitab, nang ka sisi dalap wan luar'ya ada tulisan, nang li nyegel ngan tujuh segel. 2Wan, aku nele siko malekat nang gagah ngampak ngan suara nang aya, "Siapekah nang layak muka golongan kitab na wan muka segel-segel'ya?"3Tapi, ngin ada saorak pun, baik nang ka surga, ka bumi, maopun nang ka koroh bumi nang bisa muka ato nele bagian dalap golongan na. 4Lalu, aku mulai nangis tesedu-sedu kaena ngin ad saorak pun nang li namu layak ntuk muka golongan kitab na ato nele bagian dalap'ya. 5Tapi, siko dari ntua-ntua na ngomong ka aku, "Beranti gig nangis! Tele, Singa dari suku Yehuda, keturunan Daud, udah manang jadi Ia bisa muka golongan kitab na wan tujuh segel'ya."6Wan, aku nele ka tangah-tangah takhta wan 4 makhluk tadi na, wan ka tangah-tangah kobo ntua-ntua na siko anak Domba bediri, mage udah li nyembeleh, nang ada tujuh tanuk wan tujuh mata, ya'na tujuh Roh Allah nang li ngutus ka saluruh bumi. 7Anak Domba na atak wan nangkap golongan kitab na dari langan kanan Ia nang duduk ka atas takhta.8Wan, wa'tu Anak Domba udah nangkap golongan kitab na, ke ampat makhluk wan ke dua puluh ampat ntua-ntua belutut ka adap Anak Domba na, siko-siko kajah migak sabuah kecapi wan sabuah cawan amas nang panuh ngan kemanyan, nang adalah doa orak-orak kudus.9Lalu, mpuya nyanyi sabuah nyanyian baru, kata'ya: "Ka'u layak nangkap golongan kitab na wan muka segel-segel'ya kaena Ka'u udah li nyembeleh, wan ngan darah Ka'u, Ka'u udah nabus orak-orak dari satiap suku, bahasa, kaum, wan bangsa bagi Allah. 10wan Ka'u udah njadikan mpuya njadi sabuah kerajaan wan imam-imam ntuk Allah diri, wan mpuya nang nak memerintah ka bumi."11Udah na, aku nele, wan aku nangar suara dari banyak malekat nang ngelilik takhta, 4 makhluk, wan kobo ntua-ntua na. Wan jumlah mpuya beribu-ribu, bahakan puluhan ribu, 12ngampak ngan suara nang karas, "Layaklah Anak Domba, nang udah li nyembeleh na, nerima kuasa, wan kekayaan, wan hikmat, wan kekuatan, wan hormat, wan kemuliaan, wan pujian."13Udah na, aku nangar satiap makhluk nang ada ka surga, wan ka bumi, wan ka koroh bumi, wan ka laut, wan samua nang ada ka dalap, samua na madah, "Ntuk Ia, nang duduk ka atas takhta, wan ntuk Anak Domba, samua pujian, hormat, kemuliaan, wan kuasa sampe salama-lama'ya!" 14Wan, makhluk na madah, "Amin!"wan kobo ntua-ntua belutut wan nyembah.
Chapter 6

1Udah na, aku nele wa'tu Anak Domba muka sote dari tujuh segel na, wan aku nangar siko dari ampat makhluk na bekata ngan suara nang mage guntur, "Jon!" 2Lalu, aku nele siko kuda putih wan ia nang duduk ka atas'ya migak sabuah panah; wan sabuah mahkota li mere ka ia, wan ia pun maju ntuk ngalahkan wan manangkan.3Wan, wa'tu Anak Domba na muka segel nang kedua, aku nangar makhluk nang kedua bekata, 'Jon!" 4Lalu, majulah siko kuda nang lain nang bewarna merah mage nyala api, wan ia nang duduk ka atas'ya li mere kuasa ntuk nangkap kadamaian dari bumi sehingga kaleno mao saling bebunuh, wan sabuah padang nang aya li mere ka ia.5Wan, wa'tu Anak Domba na muka segel nang ketiga, aku nangar makhluk nang ketiga bekata, "Jon!" Lalu, aku nele siko kuda itap wan ia nang duduk ka atas'ya migak sabuah timbangan ka langan'ya. 6Lalu, aku nangar mage ada suara dari tangah-tangah keampat makhluk na bekata, "Sote cupak ntuk 1 dinar, tapi usah ngerusak minyak wan anggor'ya!"7Wan, wa'tu Anak Domba na muka segel nang keampat, aku nangar suara makhluk nang keampat bekata, "Jon!" 8Lalu, aku nele siko kuda bewarna ijo pucat wan ia nang duduk ka atas'ya benama Maut wan Hades nuna'ya. Wan, kuasa li mere ka mpuya dari 1/4 bumi, ntuk munuh ngan padang, kalaparan, penyakit, wan binatang-binatang buas ka bumi.9Wa'tu Anak Domba muka segel nang kalima, aku nele ka koroh altar jiwa-jiwa mpuya nang udah li munuh kaena firman Allah wan kaena kesaksian nang udah mpuya petahankan. 10Mpuya ngampak ngan suara karas, "Berapeh lama agi ya, Tuhhan nang kudus wan banar, Ka'u nak nahan diri ka'u surak dari ngakimi wan mbalaskan darah wakitu ka mpuya nang diap ka bumi?" 11Wan, ka masing-masing jiwa na li mere sabuah jubah putih wan mpuya li mere tahu kalo mpuya arus beistirahat sabantar agi, sampe jumlah page-page pelayan wan kobo kamanyawa mpuya nang nak li munuh mage mpuya njadi ganap.12Wan, aku nele wa'tu Anak Domba na muka segel nang keanam, tajadilah gempa bumi nang mbada kuat; mata ari njadi itap mage kain karong nang tebuat dari bu'u wan saluruh bulat njadi mage darah. 13Wan, bintang-bintang ka maramang labuh ka bumi mage batak kayu ara nang ngugur buah-buah'ya nang manta wa'tu li nguncang leh gabos nyaru nang mbada kuat. 14Wan, tebalalah maramang mage kitab nang li ngolong, wan satiap gunung wan pulo li mindah dari tampat'ya.15Lalu, raja-raja ka bumi, wan kobo pembesar, wan perwira-perwira, wan orak-orak kaya wan bekuasa, wan samua budak, wan orak bebas besemunyi ka gua-gua wan ka ntara batu-batu ka pegonongan. 16Mpuya bekata ka gonong-gonong wan batu-batu karang na, "Runtuhlah nimpa wakitu wan munyi wakitu dari adapan Ia nang duduk ka atas takhta, wan dari murka Anak Domba! 17Sabab, ari nang aya ntuk mpuya manas udah atak wan siapekah nang bisa betahan?"
Chapter 7

1Satelah na, aku nele ampat malekat bediri ka ampat penjuru bumi, gig nahan keampat nyaru bumi supaya ngin ada nang betiup ka darat, ka laut, atopun ka batak kayu. 2Lalu, aku nele malekat lain moncol dari tampat terabit'ya mata ari, ngan maba segel dari Allah nang idup. Ia ngampak ngan suara nang aya ka keampat malekat nanng udah li mere kuasa ntuk ngerusak bumi wan laut tadi, 3"Usahlah ngerusak bumi, laut, ato batak kayu sebelum wakitu selesai mere tanda segel ka kaning hamba-hamba Allah diri."4Aku nangar jumlah mpuya nang li nyegel sebanyak 144.000 orak. Mpuya samua berasal dari satiap suku muda-muda Israel: 5dari suku Yehuda 12.000, dari suku Ruben 12.000, dari suku Gad 12.000, 6dari suku Asyer 12.000, dari suku Naftali 12.000, dari suku Manasye 12.000,7dari suku Simeon 12.000, dari suku lewi 12.000, dari suku Isakhar 12.000, 8dari suku Zebulon 12.000, dari suku Yusuf 12.000, dari suku Benyamin 12.000 nang udah li meterai.9Satelah na aku nele, sabanar'yya sejumlah aya kaleno nang ngin bisa li ngitong jumlah'ya, dari samua negara wan suku wan bangsa wan bahasa, bediri ka depan Anak Domba, makai jubbah putih wan da'at-da'at palem ka langan mpuya; 10wan mpuya ngampak ngan suara aya, "Kasalamatan ntuk Allah wakitu nang duduk ka atas takhta, wan ntuk Anak domba."11Wan, samua malekat nang gig bediri ka sekelilik takhta na wan ka sekelilik ntua-ntua, wan keampat makhluk na, mpuya belutut ka adap takhta na wan nyembah Allah, 12ngan bekata, "Amin! Pujian wan kemuliaan wan hikmat wan ucapan syukur wan kehormatan wan kekuasaan, wan keperkasaan ntuk Allah diri sampe salama-lama'ya. Amin!"13lalu, 1 dari ntua-ntua na ngomong wan batanya ka aku, "Siapekah mpuya nang makai jubah putih ntu wan dari mane mpuya atak?" 14Lalu, aku bakata ka ia, "Tuan ku, ka'u bah nao." Lalu, ia bakata ka aku, "Mpuya adalah orak-orak nang udah kaluar dari penganiayaan nang aya wan udah masok jubah mpuya wan mutih'ya ka dalap darah Anak Domba.15Leh kaena na, mpuya bediri ka adapan takhta Allah wan ngelayani Ia siak wan malam ka bait Ia; wan Ia nang duduk ka atas takhta na nak bediap ka ntara mpuya. 16Mpuya ngin nak lapar ato haus agi; atopun mata ari ngin nak nyakiti mpuya atopun panas bedangkang nang lain'ya. 17Sabab, Anak Domba nang ka tangah-tangah takhta na nak njadi Gembala mpuya wan nak nuntun mpuya ka mata ae nang idup; wan Allah nak ngapus sagala ae mata dari mata mpuya."
Chapter 8

1Wan, wa'tu anak Domba muka segel nang ketujuh, ada kasunyian ka surga kira-kira satangah jam lama'ya. 2Wan, aku nele ketujuh malekat nang bediri ka adapan Allah, wan tujuh trompet li mere ka mpuya.3Lalu, malekatlain atak wan bediri ka altar, migak sabuah dupa amas; wan ka ia li mere banyak dupa ntuk li mpersembah besama doa-doa orak-orak kudus ka atas altar amas nang ka depan takhta na. 4Wan, asap dupa na, besama ngan doa-doa orak-orak kudus, naek ka adapan Allah dari langan malekatna. 5lalu, malekat na nangkap dupa wan ngisi'ya ngan api nang li nangkap dari altar wan matoh'ya ka bumi; maka tadangarlah bunyi guntur nang li nyertai ngan kilat wan gempa bumi.6Satelah na, tujuh malekat nang migak tujuh terompet na besiap-siap ntuk niup terompet mpuya. 7malekat petama niup terompet'ya, maka tajadilah ujat es wan api bacampur darah; wan li numpahkan ka atas bumi, maka tabakarlah sepertiga bumi wan sepertiga batak kayu wan tabakarlah samua rumput ijo.8Malekat kedua niup terompet'ya, maka sesuatu mage gonong nang tabakar api li matoh ka dalap laut; wan sepertiga dari laut njadi darah, 9maka sepertiga dari makhluk nang ada ka laut wan nang ad nafas idup njadi mati, wan sepertiga dari kapal li ngancur.10Malekat ketiga niup terompet'ya, maka labuhlah dari maramang sabuah bintang aya, nyala nage obor, wan bintang na ninih sepertiga dari sunge wan mata ae. 11nama bintang na Apsintus. maka, sepertiga dari samua ae njadi apsintus wan banyak orak mati kaena ae na kaena ae na udah li njadi paet.12malekat keempat niup terompet'ya, maka kana pangkonglah sepertiga mata ari, sepertiga bulat, wan sepertiga bintang sehingga sepertiga dari mpuya njadi patak, wan sepertiga siak ari njadi patak wan mage na uga lah malam ari.13Lalu, aku nele wan nangar siko buruk rajawali tarabak ka tangah-tangah maramang, bekata ngan suara nang aya, "Celaka, celaka, celakalah mpuya nang diap ka bumi kaena bunyi terompet ketiga malekat lain nang masih nak li niup."
Chapter 9

1Lalu, malekat kelima niup terompet'ya, wan aku nele sabuah bintang labuh dari maramang ka atas bumi, wan ka ia li mere kunci lubak jurang maut. 2Ia muka lubak jurang maut, maka naeklah asap dari lubak na, mage asap dari tongko nang aya, wan mata ari wan maramang njadi patak kaena asap ubak na.3Lalu, dari dalap asa na keluarlah buntak-buntak ka atas bumi, wan mpuya li mere kuasa mage kuasa kalajengking ka bumi. 4Wan, ka mpuya li masat supaya ngin ngerusak rumput-rumput bumi, tumbuh-tumbuhan, atopun batak kayu, tapi hanya mpuya nang ngin ada segel Allah ka kaning mpuya.5Mpuya ngin li ngizin ntuk munuh mpuya, tapi supaya nyiksa mpuuya salama 5 bulat; wan siksaan na sama mage siksaan kalajengkinng wa'tu ia nyangan kaleno. 6Pas wa'tu na, kaleno nak ngago kematian, tapi mpuya ngin namu'ya. Mpuya nank mati, tapi kematian ngindar dari mpuya.7Model buntak-buntak na mage kuda-kuda nang li nyiap ntuk perang; wan ka atas ulu mpuya ada jukut mage mahkota amas, mua mpuya mage mua kaleno. 8Bu'u mpuya mage bu'u mbini wan gigi mpuya mage gigi singa, 9wan dada mpuya mage baju basi, wan bunyi sayap mpuya mage bunyi kereta-kereta ngan banyak kuda nang belomba ka medan perang.10Wan, iko mpuya mage kalajengking wan ada sangan'ya, wan ka dalap iko mpuyalah ada kuasa ntuk nyakit kaleno salama 5 bulat. 11Raja nang memerintah mpuya adalah malekat jurang maut, nang dalap bahasa Ibrani nama'ya na "Abadon". 12Bencana nang petama udah lewat, tapi masih ada 2 panderitaan lain nang nak atak.13Lalu, malekat nang keanam niup terompet'ya, wan aku nangar suara dari keampat tanuk altar amas nang ada ka adapan Allah, 14bekata ka malekat keanam nang migak terompet, "Lapaskanlah keampat malekat nang li ngabat ka sunge Efrat nang aya na." 15Lalu, keampat malekat na, nang udah li nyiap ntuk jam wan ari, bulat wan taun na, li ngelapas supaya munuh 1
16Jumlah tentara bekuda mpuya ada 200 juta banyak'ya; aku nangar jumlah mpuya. 17Wan, mage na lah aku nele dalap apeh nang kuda-kuda na nele wan mpuya nang duduk ka atas'ya; kobo penunggang'ya makai baju basi bewarna merah calah, biru galap, wan kuning mage belerang; wan ulu kuda-kuda na mage ulu singa wan dari molot mpuya kaluar api, asap, wan belerang.18Ngan ketiga'ya lah 119Sabab, kekuatan kuda-kuda na ada ka molot wan iko mpuya. Sabab, iko mpuya mage ular wan ada ulu, wan ngan na lah mpuya nyiksa.20Tapi, kaleno nang salamat, nang ngin tebunuh leh bencana na, tetap ngin betobat dari pebuatan-pebuatan langan mpuya, bahwa mpuya ngin boleh nyambah roh-roh ja'at wan berhala-berhala dari amas, perak, tembaga, batu, ato kayu; nang ngin bisa nele, nangar, ato pun bejalat, 21wan mpuya ngin betobat dari pembunuhan, sihir, pecabulan, wan pencurian.
Chapter 10

1Lalu, aku nele siko malekat kuat lain'ya turut dari surga, bepakai awan wan pelangi ada ka atas ulu'ya, wan mua'ya mage mata ari, wan batis'ya mage tiak api. 2Malekat nan migak sabuah kitab amuk nang tebuka. wan, ia ninyakkan batis kanan'ya ka laut wan batis kiri'ya ka darat,3lalu ngampak ngan suara aya, mage singa nang mengaum; wan satelah na ia ngampak, tujuh gemuruh guntur nangarkan suara mpuya. 4Wa'tu ketujuh guntur na udah besuara, aku na nulis'ya, tapi aku nangar suara dari surga bekata, "Segellah apeh nang udah li madah leh ketujuh guntur na! Usah nulis'ya!"5Lalu, malekat nang ku nele bediri ka laut wan ka darat na ngangkat langan kanan'ya ka maramang, 6besumpah demi Ia nang idup salama-lama'ya, nang nciptakan maramang wan sagala isi'ya, wan bumi wan sagala isi'ya, wan laut wan sagala isi'ya, bahwa ngin nak ada penundaan agi, 7tapi wa'tu bunyi malekat ketujuh, wa'tu ia nak niup terompet'ya, maka tegenapilah rahasia Allah, mage nang Ia nyampai ka kobo hamba Ia: kobo nabi."8Lalu, suara nang tadi aku nangar dari surga bekata agi ka aku, kata'ya, "Ampus wan tangkaplah golongan kitab tebuka dari langan malekat nang bediri ka atas laut wan darat na." 9Lalu, aku ampus ka malekat na wan minta'ya mere golongan kitab amuk na ka aku. Wan, malekat na bakata ka aku, "Tangkaplah kitab ntu wan papaklah, na nang nak muat parut ka'u paet, tapi ka molot ka'u, na nang tarasa manis mage madu."10lalu, aku nangkap kitab amuk ka langan malekat na wan mapak'ya, wan ka molotku na tarasa manis mage madu; wan wa'tu aku udah mapak'ya, parut ku njadi paet. 11lalu, ia bakata ka aku, "Ka'u arus benubuat agi ka adapan banyak bangsa wan kaum wan bahasa wan raja-raja."
Chapter 11

1Lalu, li mere ka aku sabuah munti, model'ya mage tongkat pengukur, ngan kata-kata, "Ampus wan ukurlah Bait Allah wan altar'ya wan umpu'ya nang sembayang ka dalap'ya. 2Tapi, ka'atilah pelataran Bait Allah nang ka sabalah luar, usah ngukur'ya kaena na udah li mere ka bangsa-bangsa; wan mpuya nak ninyak-ninyak Kota Suci na salama 42 bulat.3Wan, Aku na mere kuasa ntuk dua saksiku wan mpuya na benubuat salama 1260 ari ngan makai kain kabung." 4Mpuya ntu adalah 2 batak kayu zaitun wan 2 batis lilin nang bediri ka adapan Tuhan nang miliki bumi. 5Wan, kalo ada orak nang mao nyakiti mpuya, api kaluar dari molot mpuya wan nganguskan musuh-musuh mpuya. Kalo siapeh jak mao nyakiti mpuya, ia nak li munuh ngan cara mage na.6Kedua'ya ntu miliki kuasa ntuk nutup maramang supaya ujat ngin turut pas ari-ari nubuat mpuya; wan miliki kuasa atas ae ntuk ngubah'ya njadi darah wan ntuk mangkong bumi ngan satiap malapetaka, sepancah nang mpuya mao. 7Wan, wa'tu mpuya udah nyelesaikan kesaksian mpuya, binatang nang moncol dari dalap jurang maut nak beperang ngelawan mpuya wan ngalahkan mpuya, serta munuh mpuya.8Wan, bangke kedua'ya mao tegeletak ka jalat kota aya, nang secara simbolis li nyabut Sodom wan Mesir, tampat Tuhan diri uga li nyalib. 9Wan, dari seluruh bangsa wan suku wan bahasa wan kaum nak nele bangke kedua'ya salama 3,5 ari wan ngin nak ngizinkan bangke kedua'ya li ngurik ka kubur.10Wan, nang diap ka bumi pasti besukacita kaena mpuya wan begembira; wan mpuya saling ngirim kado ntara siko ngan nang lain kaena kedua nabi ntu nyiksa mpuya nang badiap ka bumi. 11tapi, satelah 3,5 ari,roh nang idup dari Allah tamak ka dalap keduan bangke na, wan mpuya bediri ka atas batis mpuya sehingga nang memperati mpuya njadi gali. 12lalu, mpuya nangar suara nang aya dari surga bekata ka mpuya, "Naeklah kia!" Wan, mpuya pun naek ka surga dalap awan, li nyaksi leh musuh-musuh mpuya.13Wan, pas wa'tu na, tajadilah gempa bumi nang kuat sehingga sepersepuluh kota na ruruh; wan tujuh ribu orak mati kaena gempa bumi na, wan nang ngin mati njadi mbada gali, lalumuliakan Allah nang ka surga. 14Bencana nang kedua udah lewat; telelah bencana nang ketiga nak capat atak.15lalu, malekat nang ketujuh niup terompet'ya, wan tedangarlah suara nang aya ka surga nang bekata, " Pemerintahan dunia udah njadi pemerintahan Tuhan diri wan Ia nang Li ngurapi leh Ia, wan Ia nak memerintah sampe salama-lama'ya16Lalu, dua puluh ampat ntua-ntua nang duduk ka takhta mpuya, ka adapan Allah, belutut wan nyembah Allah, 17ngan bekata, "Wakitu besyukur ka Ka'u Ya Tuhan, Allah nang Mahakuasa, Nang Ada wan nang Udah Ada, kaena Ka'u udah nangkap kuasa Ka'u nang aya wan mbole memerintah.18Wan, bangsa-bangsa udah bila, tapi murka Ka'u udah atak, wan wa'tu'ya udah tiba ntuk orak-orak mati ntuk li ngakimi wan mere upah hamba-hamba Ka'u, nabi-nabi wan orak-orak kudus wan nang gali ka nama Ka'u, nang amuk wan nang aya, wan ntuk ngancurkan kobo pengancur bumi!"19Lalu, tebukalah Bait Allah ka surga wan tetelelah Tabut Pejanjian Allah dalap Bait'Ya, wan moncollah kilat wan suara guntur wan gempa bumi wan ujat es nang daras.
Chapter 12

1lalu, tetelelah sabuah tanda nang aya ka maramang: seorak mbini bepakai mata ari wan bulat ka koroh batis'ya wan mahkota dari dua belas binntang ka ulu'ya. 2mbini na gig buntik wan dalap panderitaan'ya, ia ngampak kesakitan.3lalu, tetelelah sabuah tanda lain ka maramang: siko nanga aya bewarna meran nang ada tujuh ulu wan sepuluh tanuk serta tujuh mahkota ka ulu'ya. 4Iko naga na narik sepertiga bintang ka maramang wan matoh'ya ka bumi. Naga na bediri ka adap mbinni nang nak beranak na supaya wa'tu mbini na udah beranak, ia bisa nalan Anak'ya.5Mbini na ngeranak seorak muda ngelaki, nang nak memerintah bangsa-bangsa ngan tongkat basi; tapi muda na li ngerabut wan li maba ka Allah wan ka adapan takhta'Ya. 6Mbini na kelamak nuju padak balantara, ka tampat nang li nyedia Allah ntuk'ya supaya ka ngaan, ia li melihara salama seribu dua ratus anam puluh ari.7Wan, tajadilah peperangan ka surga, Mikhael wan kobo malekat'ya beperang ngelawan naga na. Naga na beperang ngan kobo malekat'ya, 8tapi mpuya ngin cukup kuat sehingga ngin ada agi tampat ntuk mpuya ka surga. 9Naga aya na li matoh ka koroh, si ular tua nang li nyabut Iblis ato Setan, nang nyessatkan saluruh dunia, ia li matoh ka bumi, wan kobo malekat'ya li matoh ka koroh ngan ia.10Wan, aku nangar suara nang aya ka surga bekata, " kini ntu, udah atak keselamatan, kuasa, wan kerajaan Allah diri, serta kekuasaan Kristus-Ya kaena si penodoh page-page diri, nang nodoh mpuya ka adapan Allah siak wan malam, udah li matoh ka koroh.11Mpuya ngalahkan'ya ngan darah Anak Domba, wan ngan kata-kata kesaksian mpuya; kaena mpuya ngin nyayangkan nyawa mpuya, bahakan wa'tu ngadapi kematian. 12Kaena na, besukacitalah, hai surga wan samua nang diap ka dalap'ya! Tapi, celakalah bumi wan laut kaena Iblis udah turut ka ka'u dalap amarah'ya nang aya kaena ia nao kalo wa'tu nang ada ka ia singkat."13Wa'tu naga na nele kalo ia udah li matoh ka bumi, ia nyiksa mbinni nang udah neranak muda ngelaki na tdi. 14Tapi, mbini na li mere dua sayap buruk rajawali nang aya supaya ia bisa terabak ka padak balantara, ka tampat'ya, ka tampat ia li melihara salama sote masa, dua masa, wan setangah masa jauh dari adapan si ular.15Ular na nyemburkan ae nang mage sunge ka arah mbini na, ntuk ngayut mbinni na ka dalap'ya. 16tapi, bumi nolong mbini na; bumi muka molot'ya wan nalan ae nang li nyembur leh naga na. 17maka, naga njadi mbada bila ka mbinni na wan ampus ntuk beparang ngan muda-muda nang lain dari mbinni na, ya'na orak-orak nang melihara perintah-perintah Allah wan bepigak ka kesaksian Yesus. 18Naga na bediri ka sisi laut.
Chapter 13

1Lalu, aku nele siko binnatang buas kaluar dari dalap laut, ada sepuluh tanuk wan tujuh ulu. ka satiap tanuk'ya ada sabuah mahkota wan ka satiap ulu'ya tetulis nama-nama hinaan. 2binatang buas nang aku nele sama ngan macan tutul, batis'ya mage batis ligoh, wan molot'ya mage molot singa. Naga na mere binatang buas na kekuatan, takhta, wan kuasa nang aya.3Aku nele siko dari ulu-ulu'ya mage kana luka nang bisa berakibat mati, tapi luka na njadi samuh. Seluruh dunia kagum wan nuna binatang buas na. 4Wan, mpuya nyembah naga na kaena udah mere kekuatan'ya ka binatang buas na; wan mpuya nyembah binatang buas na ngan bekata, "Siapekah nang mage binnatang buas ntu wan siapekah nang bisa beperang ngelawan ia?"5Wan, ka ia li mere sabuah molot nang bekata-kata sombong wan menghina, wan kuasa ntuk ngelakukan'ya salama 42 bulat. 6Ia muka molot'ya dalap hinaan ngelawan Allah, ntuk ngina nama-Ya, wan kemah-Ya, wan mpuya nang diap ka surga.7Ia uga li perbolehkan ntuk beperang ngan orak-orak kudus wan ngalahkan mpuya; wan ka ia li mere kuasa ntuk samua suku, kaum, bahasa, wan bangsa. 8Samua nang diap ka bumi nak nyembah'ya, ya'na satiap orak nang nama'ya ngin tetulis dari dunia li muat dalap kitab keidupan dak Anak Domba, nang udah li nyembeleh.9Satiap orak nang ada kelinga haruslah ia nangar ntu: 10"Apebila seseorak li nentu njdi tawanan, ia tetap njadi tawanan; apebila seseorak munuh ngan padang, ngan padang ia harus li munuh." Na lah ketekunan wan iman orak-orak kudus.11Lalu, aku nele siko binnatang buas nang lain kaluar dari dalap bumi; wan binatang na ada dua tanuk mage anak domba, tapi ia ngomong mage naga. 12Ia njalankann samua kuasa binatang buas nang petama na ka adapan'ya, wan muat bumi wan mpuya nang diap ka dalap'ya nyembang binatang buas petama, nang luka parah'ya udah li nyembuh.13Ia ngawe tanda-tanda ajaib nang aya, bahakan nurut api dari maramang ka bumi, ka adapan orak-orak. 14Wan, ia nyesatkan orak-orak nang diap ka bumi ngan tanda-tanda ajaib nang li ngizin ntuk'ya ntuk li ngawe ka adapan binatang buas nang petama. Iamadah ka mpuya nang diap ka bumi ntuk muat patong binatang buas nang petama, nang luka leh padang, tapi tetap idup na.15Ia li ngizin ntuk mere napas ka patong binatang buas na shingga patong binatang buas na bisa ngomong wan nyebabkan orak-orak nang ngin nyembah patong na li munuh. 16Wan, ia nyebabkan samua orak, amuk ato aya, kaya ato miskin, budak ato orak nang jaya, li meresote tanda ka langan kanan ato dahi'ya, 17supaya ngin ada seorak pun bisa mali ato nyual kecuali ia ada tanda na, ya'na nama binatang buas na ato bilangan nama'ya.18Hal ntu memerlukan hikmat. Ka'atilah orak nang bijaksana ngitong angka binatang buas na kaena angka na adalah angka seorak kaleno; wan angka'ya anam ratus anam puluh anam.
Chapter 14

1Lalu, aku nele Anak Domba bediri ka bukit Sion, wan besama ngan Ia ada 144 ribu orak, nang ada nama Bapa-Ya ka kaning mpuya. 2Aku nangar suara dari surga mage gemuruh ae nang banyak wan mage bunyi guntur nang kuat, tapi suara nang ku nangar na mage bunyi kobo pemain kecapi nang main kecapi mpuya.3Mpuya nyanyi sabuah lagu baru ka adapan takhta wan ka adap keampat makhluk, serta ka depan ntua-ntua. Ngin seorak pun bisa mpelajari lagu na selain keseratus ampat puluh ampat ribu orak nang udah li nabus dari bumi. 4Mpuya adalah orak-orak nang ngin najiskan diri'ya surak ngan mbini-mbini kaena mpuya perjaka. Mpuya adalah orak-orak nang nuna Anak Domba kamane pun Ia ampus. Mpuya udah li nabus dari ntara kaleno njadi buah-buah petama ntuk Allah wan Anak Domba. 5Ngin ada dusta dalap molot mpuya; mpuya ngin besalah.6Aku nele malekat lain terabak ka tangah-tangah maramang, maba Injil kakal ntuk li madah ka mpuya nang diap ka bumi wan ka samua bangsa, suku, bahasa, wan kaum 7wan ia bekata ngan suara nang aya, " Galilah ka Allah wan berelah kamuliaan ka Ia kaena wa'tu pengakiman Ia udah atak; sambahlah Ia nang ncipta maramang, bumi, laut, wan samua mata ae."8Lalu, malekat nang lain, nang kedua, nyusul wan bekata, "Ruruh, udah ruruh Babel nang aya na kaena ia udah muat samua bangsa nyocok anggur nafsu seksual'ya nang bejat."9Lalu, malekat nang lain, nang ketiga, nyusul kedua malekat nang sebelum'ya, wan bekata ngan suara nang aya, "Kalo siapeh jak nyambah binatang na wan patong'ya, wan nerima sote tanda ka kaning ato langan'ya, 10Orak na pasti nyocok anggur murka Allah, nang li ngeleleh ngan kekuatan panuh ka dalap cawan murka-Ya, wan ia nak li nyiksa ngan api wan belerang ka adapan malekat-malekat kudus wan ka adapan Anak Domba.11Wan, asap siksaan mpuya naek salama-laama'ya. Mpuya ngin ada wa'tu ntuk istirahat, baik siak ato malam, ya'na mpuya nang nyambah binatang na wan patong'ya, ato siapeh pun nang nerima tanda nama'ya." 12Ntulah ketekunan orak-orak kudus nang mlihara perintah Allah wan iman mpuya ka dalap Yesus.13Lalu, aku nangar suara dari surga bekata, "Tulislah ntu: Mbole ntu nyan, li mberkatlah orak mati, nang mati ka dalap Tuhan." Roh bekata, "Banar, supaya mpuya bisa beistirahat dari susah payah mpuya kaena pebuatan-pebuatan mpuya nuna mpuya."14Lalu, Aku nele awan putih wan duduk ka atas awan na seorak mage Anak Kaleno, makai mahkota amas ka ulu Ia wan sabit nang tajap ka langan Ia. 15lalu, malekat lain kaluar dari Bait Allah, wan ngampak ngan suara nang aya ka Ia nang duduk ka atas awan, "gayun sabit Ka'u na wan panenlah kaena wa'tu ntuk manen udah atak wan panenan ka bumi udah masak." 16Lalu, Ia nang duduk ka atas awan ngayun sabit'Ya ka atas bumi, wan bumi pun li manen.17Lalu, malekat lain kaluar dari bait Allah nang ka surga, wan ia uga ada sabit nang tajap. 18Wan, malekat lain agi, nang bekuasa atas api, kaluar dari altar. Ia ngampak ngan suara nang aya ka malekat nang migak sabit tajap na, " Gayun sabit ka'u nang tajap na wan li ngumpul gugusan buah anggur dari batak anggur ka bumi."19Lalu, malekat na ngayun sabit'ya ka bumi wan ngumpl gugusan buah anggur dari batak anggur ka bumi wan matoh'ya ka dalap batu kilangan aya murka Allah. 20Marah buah anggur na li ngawe ka luar kota, wan darah ngalir dari alat pemarah anggur na kira-kira setingi kekang kuda.
Chapter 15

1Aku nele tanda lain ka maramang, nang aya wan ajaib, tujuh malekat nang maba tujuh bencana, ya'na bencana nang terakher, kaena dalap ketujuh bencana na lah murka Allah li ngakhiri.2Lalu, aku nele sesuatu mage lautan kaca becampur api wan mpuya nang udah ngalahkan binatang na, patong'ya, wan angka nama'ya, bediri ka sisi lautan kaca na ngan migak kecapi Allah.3Mpuya nyanyi lagu Musa, hamba Allah, wan lagu Anak Domba: "Aya wan ajaib samua pegawe Ka'u, ya Tuhan, Allah Nang Mahakuasa. Adel wan banar samua jalat Ka'u. ya Raja sagala bangsa. 4Siapekah nang ngin gali ka Ka'u, ya Tuhan wan ngin muliakan nama Ka'u? Sabab, hanya Ka'u lah nang kudus. Samua bangsa nak atak wan nyambah ka adapan Ka'u kaena keadilan Ka'u udah li nyatakan."5Satelah samua hal na, aku nele Bait Allah, kemah kesaksian Allah ka surga, tebuka. 6Tujuh malekat nang maba tujuh bencana na kaluar dari Bait Allah, makai pakai linen nang putih wan besinar, wan makai selempang amas ka dada mpuya.7Siko dari keampat makhluk mere ka tujuh malekat na tujuh cawan amas, panuh murka Allah, nang idup sampe salama-lama'ya. 8Bait Allah panuh ngan asap dari kamuliaan Allah wan dari kuasa-Ya; wan ngin seorak pun bisa tama ka Bait Allah sebelum tujuh bencana dari ketujuh malekat nak berakhir.
Chapter 16

1Lalu, aku nangar sabuah suara nang aya dari dalap BAit Allah nang bekata ka ketujuh malekat, "Ampuslah wan tumpahkanlah ketujuh cawan murka Allah na ka bumi."2Malekat petama ampus wan numpah cawan'ya ka bumi, lalu moncollah bisul nang menjijikkan wan nyakitkan ka orak-orak nang makai tanda binatang na wan nang nyambah patong'ya.3Malekat kedua numpahkan cawan'ya ka laut, lalu laut berubah njadi darah, mage darah orak mati; wan samua nang idup ka dalap'ya pun mati.4Malekat ketiga numpahkan cawan'ya ka sunge-sunge wan mata-mata ae, wan samua'ya njadi darah. 5lalu, aku nangar malekat nang bekuasa atas ae bekata, "Ka'u adel, ya Nang suci, nang ada wan nang udah ada kaena Ka'u ngakimi samua ntu. 6Sabab, mpuya udah numpahkan darah umat Ka'u nang kudus wan darah nabi-nabi Ka'u, tapi Ka'u mere mpuya darah ntuk li nyocok. Mpuya pantas nerima'ya." 7Wan, aku nangar altar bekata, "Ya Tuhan, Allah nang Mahakuasa, banar wan adellah pengakiman Ka'u."8Malekat keampat numpahkan cawan'yaka atas mata ari, lalu mata ari li mere kuasa ntuk muat kaleno angus ngan api. 9Kaleno angus leh angan nang luar biasa, tapi mpuya ngina nama Allah nang ada kuasa atas samua bencana ntu. Mpuya inga mao betobat wan muliakan Allah.10Malekat kelima numpahkan cawan'ya ka atas takhta binatang na, lalu kerajaan'ya njadi patak; wan mpuya ngigit lidah mpuya kaena nahan sakit, 11wan ngina Allah nang ka surga kaena rasa sakit wan bisul-bisul mpuya; tapi mpuya inga betobat dari pebuatan-pebuatan mpuya.12Malekat keanam numpahkan cawan'ya ka sunge nang aya, ya'na Efrat, lalu ae'ya njadi karik ntuk nyiapkan jalat ntuk raja-raja dari Timur. 13Lalu, aku nangar dari molot naga, dari molot binatang na, wan dari molot nabi palsu kaluar tiga roh najis nang tetele mage ngkatak, 14kaena mpuya na roh-roh jaat, nang muat tanda-tanda ajaib, nang ampus ka raja-raja ka bumi ntuk ngumpulkan mpuya ntuk ngadapi peperangan pas ari aya, ya'na ari Allah, Nang Mahakuasa.15("Telelah! Aku atak mage pencuri. Li mberkatilah orak nang tetap tejaga wan melihara pakai'ya sehingga ia ngin nak bejalat ngan telanyak wan orak-orak ngin nele jukut'ya.") 16Lalu, roh-roh jaat na ngumpulkan mpuya ka tampat, nang dalap bahasa Ibrani li nyabut Harmagedon.17Malekat ketujuh numpahkan cawan'ya ka udara, lalu tadangarlah suara nang karas dari dalap Bait Allah, dari takhta na, nekata, "Udah selasai." 18Wan, tetelelah kilat nang nyambar-nyambar, suara wan gemuruh guntur, wan gempa bumi nang hebat, mage nang ga'ngin pernah tajadi dari kaleno ada ka atas bumi, mbada kuat gempa na. 19Kota aya na tebala njadi tiga bagian, wan kota-kota bangsa-bangsa ruruh; wan Babel nang aya na ngin li ngelupa Allah ntuk li mere ka ia cawan anggur murka Ia nang ngeluap-luap.20Satiap pulo ilang wan gonong-gonong ngin li namu. 21Ujat es nang aya, kira-kira sebarat 1 talenta, labuh dari maramang nimpa kaleno; tapi kaleno ngina Allah kaena bencana ujat es na. Sabab, bencana na mbada seram.
Chapter 17

1Lalu, siko dari ketujuh malekat nang migak tujuh cawan na nyamak wan ngomong ka aku, kata'ya, "Kia lah, aku nak nelekan ka ka'u hukuman ntuk pelacor aya na, nang duduk ka atas banyak ae, 2nang ngan'ya raja-raja ka bumi nang diap ka bumi udah mabuk leh anggir perzinaan'ya."3Malekat na maba ku dalap Roh ka padak balantara, wan aku nele seorak mbini duduk ka atas siko binatang bewarna merah nang panuh ngan nama-nama hinaan, nang ada tujuh ulu wan sepuluh tanuk. 4Mbini na makai pakai bewarna ungu wan merah nang behiaskan amas, batu-batu permata, wan mutiara. Ia migak sabuah cawan amas nang panuh ngan kekejian wan kenajisan perzinaan'ya. 5Ka kaning'ya, tetulis sabuah nama, sabuah rahasia: "BABEL NANG AYA, INDO KOBO PELACUR WAN SAGALA KEKEJIAN KA BUMI."6Aku nele mbini na mabuk leh darah orak-orak kudus wan leh darah saksi-saksi Yesus. Wa'tu aku nele'ya, akungerasa mbada bingung. 7Lalu, malekat bekata ka aku, "Ngape ka'u bingung? Aku nak madah ka ka'u rahasia mbini na wan rahasia binatang nang ia naek, nang beulu tujuh wan betanuk sepuluh na.8Binatang nang ka'u nele na pernah ada, tapi kini ntu udah ngin ada, wan nak capat kaluar dari jurang maut nuju keancuran. Wan, mpuya nang diap ka bumi, nang nama'ya ngin tecatat dalap kitab keidupan dari dunia li ncipta, pasti heran wa'tu nele binatang na, nang pernah ada, tapi kni ntu udah ngin ada, wan nak moncol agi.9Hal ntu memerlukan akal wan hikmat. Tujuh ulu na adalah tujuh gonong nang ka atas'ya mbini na duduk. 10Tujuh ulu na uga lah tujuh raja, lima li ntara'ya udah labuh, siko raja masih ada, wan siko raja agi ga'ngin atak, tapi wa'tu ia atak, aia arus diap sabantar jak.11Binatang nang dulu pernah ada, tapi kini ntu ngin ada agi na, na lah raja kadelapan tapi ia temasok dalap tujuh raja tadi, wan ia nuju keancuran.12Kasepuluh tanuk nang ka'u nele adalah sepuluh raja nang ga'ngin nerima pemerintahan, tapi mpuya nerima kuasa njadi raja salama sejam ngan binatang na. 13Mpuya ada tujuan nang sama, wan mpuya mere kuasa wan wewenang mpuya ka binnatang na. 14mpuya nak beparang ngelawan Anak Domba, tapi Anak Domba nak ngalahkan mpuya kaena ia adalah Tuhan atas sagala Tuhan wan Raja atas sagala raja wan mpuya nang basama ngan Ia na lah nang li manggel, li milih, wan nang satia."15Lalu, malekat na bekata ka aku, "Ae nang ka'u nele, nang ka atas'ya pelacur na duduk, na lah masyarakat, orak banyak, wan bahasa.16Kasepuluh tanuk nang ka'u nele wan binatang na nak mbanci si pelacur. Mpuya nak muat'ya telantar wan kelanyak, serta mapak daging'ya wan mbakar ia ngan api. 17Sabab, Allah udah naroh hal na ka dalap ati mpuya ntuk ncapai tujuan'Ya nagan setuju ntuk mere kekuasaan mpuya ka binatang na sampe firman Allah li ngenapi.18Mbini nang ka'u nele na adalah kota aya nang memerintah atas raja-raja ka bumi."
Chapter 18

1Satelah samua ntu, aku nele malekat lain turut dari surga, nang ada kuasa nang aya, wan bumi li narak leh kemuliaan'ya. 2Ia ngampak ngan suara nang aya, kata'ya, "Ruruh! udah ruruh Babel nang aya na! Ia udah njadi tampat diap antu-antu wan penjara ntuk satiap roh najis, sarak ntuk satiap model buruk nang najis wan nang li mbanci. 3Sabab, samua bangsa udah mabuk anggur nafsu zina'ya, raja-raja ka bumi udah berzina ngan ia, wan penjual-penjual ka bumi njadi kaya leh hawa nafsu'ya nang aya."4lalu, aku nangar suara lain dari surga bekata, "Hai umat-Ku, kaluarlah dari ia supaya ka'u ngin telibat dalap dosa'ya wan ngin nerima bencana nang nak nimpa'ya. 5Sabab, dosa-dosa'ya udah betumpuk sampe ka langit wan Allah udah ngingat pelanggaran-pelanggaran'ya. 6Buatlah kota na sama mage apeh nang udah ia muat, balas lah ka ia dua kali lipat atas pebuatan-pebuatan'ya, wan dalap cawan nang ia makai ntuk ncampur, campurlah dua kali lipat.7Sebanyak ia udah memuliakan wan mere kemewahan ka diri'ya sorak, berelah siksaan wan pekabungan ka ia sebanyak na. Sabab, ia bekata dalap ati'ya, 'Aku duduk mage seorak ratu, aku ukatlah janda wan ngin pernah mao nele perkabungan.' 8Leh kaena na, dalap sote ari jak bencana-bencana'ya nak atak ka ia, ya'na kematian, perkabungan, wan kelaparan. Ia nak li mbakar ngan api kaena Tuhan Allah nang ngakimi ia nak bekuasa."9Raja-raja ka bumi, nang udah bezina wan idup dalap kemewahan besama ngan ia, pasti nangis wan meratapi'ya wa'tu mpuya nele asap api pembakaran'ya, 10bediri jauh-jauh kaena gali ka siksaan'ya, wan nangis, "Celaka! Celakalah, kota nang aya, Babel, lota nang kuat na! Sabab, dalap sejam jak pengakiman ka'u udah atak!"11Penjual-penjual ka bumi pasti nangis wan beduka ntuk kota na kaena ngin seorak pun nak mali barang mpuya agi, 12ya'na amas, perak, permata, mutiara, kain linen nang lamun, kain ungu, kain sutra, kain kirmizi, bemacam jenis barang dari kayu nang wangi bau'ya, barang-barang nang tebuat dari gading, dari kayu nang mahal, dari tembaga, basi, marmer, 13kayu manis, rempah-rempah, we_wangian, mur, kemenyan, anggur, gandum, lembu sapi, domba, kuda, kereta, budak, bahakan nyawa kaleno.14Mpuya nak bekata, "Buah nang li mao jiwa ka'u udah ilang dari ka'u, samua nang mewah wan baik udah ilang dari ka'u, wan ngin nak li namu agi."15Kobo penjual barang-barang ntu, nang njadi kaya kaena kota na, nak bediri jauh-jauh kaena gali ka siksaan nang li ngalami kota na,sambel nangis wan beduka. 16Mpuya bekata, "Celaka! Celakalah kota aya na, nang bepakai linen nang lamun; nang makai kain ungu wan kain kirmizi, wan behiaskan amas, batu-batu permata, wan mutiara! 17Sabab, dalap sejam jak, samua kekayaan na udah li ngancur!" Samua nakhoda, penumpang, awak kapal, wan samua orak nang ngago nafkah dari laut pasti bediri jauh-jauh,18wan ngampak wa'tu mpuya nele asap pembakaran kota na, "Kota manekah mage kota aya ntu?" 19Mpuya naburkan dabu ka ulu mpuya wan ngampak sambel nangis wan beduka, kata'ya, "Celaka! Celakalah kota aya na, nang dari'ya samua nang ada kapal ka laut udah njadi kaya leh kelimpahan'ya! Sabab, dalap sejam jak, kota na udah li muat njadi sunyi!" 20Besukacitalah atas ia, hai surga, hai orak-orak kudus, rasul-rasul, wan nabi-nabi! kaena Allah udah ngelabuh ukuman atas kota na ntuk ka'u.21Lalu, siko malekat nang kuat ngangkat sabuah batu nang aya'ya mage batu kilangan wan matoh'ya ka laut serta bekata, "Mage na lah Babel, kota aya na, nak li nglabuh wan ngin nak pernah li namu agi. 22Suara kobo pemain kecapi, peniup seruling, peniup terompet, wan alat musik lain'ya ngin nak tadangar agi ka dalap ka'u. Ngin ada pengrajin, nang bisa muat samua kerajinan, nang nak linamu ka dalap ka'u. Suara pengilik ngin nak tadangar agi ka dalap ka'u.23Cahaya lampu nginn nak besinar agi ka dalap ka'u. Suara penganten nglaki wan penganten mbini ngin nak tadangar agi ka dalap ka'u, kaena penjual-penjual ka'u na adalah pembesar-pembesar ka bumi. Sabab, samua bangsa udah li ngasut leh sihir ka'u' 24Wan, ka dalap kota na li namu darah nabi-nabi, orak-orak kudus, wan darah samua orak nang udah li munuh ka bumi."
Chapter 19

1Satelah na, aku nangar suara nang aya mage serombong orak ka surga bekata, "Haleluya! Kaselamatan, kemuliaan, wan kekuasaan na adalah dak Allah diri 2kaena pengakiman-Ya banar wan adel; kaena ia udah ngadili pelacur nang aya na, nang ngerusak bumi ngan kebejatan'ya, wan udah mbalas darah hamba-hamba'ya ka pelacur na."3Ntuk kadua kali'ya, mpuuya bekata, "Haleluya! Asap pelacur na udah naek sampe salama-lama'ya." 4Lalu, kadua puluh ampat ntua-ntua wan ka ampat makhluk na belutut wan nyambah Allah, nang duduk ka atas takhta, ngan bekata,"Amin! Haleluya!"5Lalu, tadangarlah suara dari takhta, "Pujilah Allah diri, hai ka'u samua nang ngelayani Ia, baik nang amuk maopun nang aya, nang ngormati Ia!"6Lalu, aku nangar suara mage serombong orak banyak, mage bunyi ae bah, wan mage bunyi guntur nang kuat, bekata, "Haleluya! Sabab, Tuhan Allah diri Nang Mahakuasa memerintah.7Ayok diri besukacita wan besorak sorai, wan mere kemuliaan ka Ia kaena ari pekawenan Anak Domba udah atak, 8Ka ia udah li mere kain linen nang lamun nang berseh wan ngkilat, ntuk li makai kaena kain linen na adalah pebuatan banar nang li muat orak-orak kudus."9Lalu, malekat na bekata ka aku, "Tulislah ntu: 'Li mberkatilah orak nang li ngundang ka pesta pekawenan Anak Domba!"' Wan, ia bekata agi ka aku, "Ntu adalah kata-kata nang banar dari Allah." 10Lalu, aku belutut ka batis malekat na ntuk nyambah ia. Tapi, ia bekata ka aku,"Usahlah muat na kaena aku uga hamba mage ka'u wan kamanyawa ka'u nang bepigak ka kesaksian Yesus. Sambahlah Allah kaena kesaksian Yesus adalah roh nubuat."11Lalu, aku nele surga tebuka, wan moncollah siko kuda putih; Ia nang duduk ka atas'ya benama Setia wan Banar, wan dalap kebanaran ia ngakimi wan beparang. 12Mata-Ya mage nyala api, ka ulu-Ya ada banyak mahkota, wan Ia ada nama nang tatulis, nang ngia li nao seorak pun, kecuali diri-Ya sorak. 13Ia maka jubah nang udah li nyalup ka dalap darah, wan nama-Ya adalah Firman Allah.14Samua pasukan nang da ka surga nuna Ia ngan nunggang kuda putih wan makai pakai dari kain linen nang lamun nang putih wan berseh. 15Dari molot-Ya, kaluar sabuah padang tajap nang li nguna ntuk mangkong bangsa-bangsa. Ia nak memerintah atas mpuya ngan tongkat basi. Ia nak marahh anggur dalap batu kilangan, nang adalah murka Allah Nang Mahakuasa. 16Ka jubah wan ata'k-Ya tetulis nama ntu: RAJA ATAS SAGALA RAJA WAN TUAN ATAS SAGALA TUAN.
18supaya ka'u bisa mapak daging kobo raja, daging kobo panglima, daging orak-orak kuat, daging kuda-kuda wan mpuya nang duduk ka atas'ya, wan daginng samua orak, baik na orak bebas maopun orak merdeka, orak miskin maopun orak kaya."19Lalu, aku nele binatang na wan kobo raja ka bumi serta pasukan mpuya bekompol ntuk beparang ngelawan ia nang duduk ka atas kuda putih na wan ngelawan pasukan-Ya. 20Lalu, binatang na li nagkap, ngan nabi palsu'ya nang udah muat tanda-tanda ajaib ka adapan binatang na, nang ngan'ya ia nyesatkan mpuya nang nerima tanda binatang na wan mpuya nang nyambah patong'ya. Mpuuya samua li matoh idup-idup ka dalap lautan api nang nyalar-nyalar leh belerang.21Wan, sisa'ya li munuh ngan padang nang kaluar dari molot ia nang duduk ka atas kuda putih na wan samua buruk li nganyang ngan daging mpuya.
Chapter 20

1lalu, aku nele malekat turut dari surga, maba kunci jurang maut wan sabuaah rante aya ka langan'ya. 2ia nangkap nagaa na, si Ular Tua, nang adaalaah Setan wan Iblis, wan ngabat'ya salama seribu taut, 3matoh'ya ka dalap jurang maut, nutup'ya, wan nyegel'ya supaya ia ngin nak nyesatkan bangsa-bangsa agi, sampe seribu taut na berakher. Satelah na, ia nank li ngelapas ntuk samentara.4Lalu, aku nele takhta-takhta wan ka atas'ya duduk orak-orak nang li mere kuasa ntuk ngakimi. Aku nele jiwa orak-orak nang li menggal ulu'ya kaena kesaksian yesus wan kaena firman Allah, wan mpuya nang ngin nyambah binatang na ato patung'ya wan ngin nerima tanda binatang na ka kaning ato langan mpuya. Mpuya idup agi wan memerintah ngan Kristus salama seribu taut.5Tapi, orak-orak mati nang lain'ya ngin idup agi sebelum masa seribu taut na berakher. Ntulah kebangkitan nang petama. 6 Li mberkat wan kuduslah orak-orak nang namu bagian dalap kebangkitan petama na. Teadap orak-orak ntu, kematian kedua ngin bekuasa, tapi mpuya nak njadi imam-imam Allah wan Kristus, wan nak memerintah ngan Ia salama seribu taut.7Satelah masa seribu taut berakher, Iblis nak li ngelapas dari penjara'ya.8Ia nak ampus ntuk nyesatkan bangsa-bangsa ka keampat penjuru bumi, Gog wan Magog, wan ngompolkan mpuya ntuk beparang. Jumlah mpuya mage pasir ka laut.9Mpuya naek ka dataran bumi wan ngepung pekemahan orak-orak kudus wan kota tekasih. Tapi, api turut dari maramang wan ngangus mpuya. 10Lalu, Setan nang udah nyesatkan mpuya li matoh ka dalap lautan api wan belerang, ke ngaan lah binatang wan nabi palsu na uga li matoh. Mpuya nak li nyiksa siak wan malam salama-lama'ya.11satelah na, aku nele takhta putih nang aya wan Ia nang duduk ka atas'ya, nang dari adapan-Ya bumi wan maramang ilang wan ngi li namu agi tampat ntuk mpuya. 12Wan, aku nele orak-orak mati, ayak wan amuk, bediri ka adapan takhta na. Lalu, li mukalah kitab-kitab wan sabuah kitab nang lain, ya'na Kitab Keidupan, wan orak-orak mati na li ngakimi sasuai apeh nang tatulis dalap kitab-kitab na, sasuai pebuatan mpuya.13Laut mere orak-orak mati nang ada ka dalap'ya, maut wan Hades uga mere orak-orak mati nang ada ka dalap'ya wan mpuya li ngakimi, siko-siko sasuai pebuatan'ya. 14lalu, maut wan Hades li matoh ka dalap lautan api. Ntulah kematian nang kedua -- lautan api. 15Apebila seorak nama'ya ngin tatulis dalap Kitab keidupan, ia nak li matoh ka dalap lautan api na.
Chapter 21

1Lalu, aku nele maramang nang baru wan bumi nang baru. Sabab' maramang nang petama wan bumi nang petama udah ilang; wan laut pun udah ngin ada agi. 2lalu, aku nele kota nang kudus, Yerusalem Baru, turut dari maramang, dari Allah, wan udah li nyiap mage penganten mbini bedandan ntuk laki'ya.3Aku nangar suara nang aya dari takhta bekata, "Telelah, kemah Allah ada ka tangah-tangah kaleno. ia nak diap ka ntara mpuya wan mpuya nak njadi umat-Ya. Allah sorak nak ada li ntara mpuya wan njadi Allah mpuya. 4Ia nak ngapus satiap ae mata dari mata mpuya wan maut nginn nak ada agi, ngian nak ada agi duka, tangisan, ato rasa sakit kaena nang lama udah lewat."5Ia nang duduk ka takhta na bekata, "Telelah, aku njadikan samua'ya baru!" Kata-Ya agi, "Tulislah ntu kaena kata-kata ntu bisa li pecaya wan banar." 6Lalu, ia bekata ka aku, Udah salasai! Aku adalah Alfa wan Omega, Nang Awal wan Nang Akher. Aku nak mere co'cok ka satiap orak nang aus dari mata ae keidupan secara gratis.7Ia nang manang nak mewarisi samua'ya ntu;Aku nak njadi Allah'ya wan ia nak njadi akak-Ku. 8Tapi, mpuya nang gali, ngin pecaya,wan kejam; pembunuh, orak-orak sundal, tukang sihir, kobo penyembah behala, wan semua pendusta, pasti namu bagian mpuya dalap lautan nang nyalar-nyalar leh api wan belerang. Ntulah kematian kedua."9lalu, siko dari tujuh malekat nang migak tujuh cawan nang panuh ngan tujuh bencana terakher na atak wan bekata ka aku, "Ayoklah, aku nak nelekan ka ka'u penganten mbini, binni Anak Domba." 10Lalu, ia maba ku dalap Roh nuju ka sabuah gonong nang aya wan tingi, serta nelekan ka aku kota suci na, Yerusalem, nang turut dari maramang, dari Allah,11panuh ngan kemuliaan Allah wan cahaya'ya mage permata nang mbada mahal, mage permata yaspis, jeranih mage kristal. 12Kota na ada tembok nang aya wan tingi ngan dua belas pintu gerbang. Kapintu-pintu gerbang na ada dua belas malekat wan nama-nama tatulis ka atas'ya, ya'na nama kadua belas suku Israel. 13 Ada tiga pintu gerbang ka sabalah timur, tiga pintu gerbang ka sabalah utara, tiga pintu gerbang ka sabalah selatan, wan tiga pintu gerbang ka sabalah barat.14Tembok kota na ada dua belas batu pondasi wan ka atas batu-btu pondasi na tatulis nama kedua belas rasul Anak Domba. 15malekat nang ngomong ka aku na migak sabuah tongkat pengukur nang tabuat dari amas ntuk ngukur kota na, pintu-pintu gerbang'ya wan tembok'ya.16Kota na bebentuk sagi ampat, panyak'ya sama ngan lebar'ya.Ia ngukuur kota na ngan tongkat'ya, dua belas ribu stadia; panyak, lebar, wan tingi'ya sama. 17lalu, ia ngukur tembok kota na, seratus ampat puluh ampat hasta, nurut ukuran kaleno, nang uga merupakan ukuran malekat.18tembok kota na tebuat dari permata yaspis wan kota na tebuat daari amas murni, secalik kaca. 19Pondasi tembok kota na tediri atas samu jenis permata nang mahal. Batu pondasi nang petama adalah batu yaspis, 20nang kelima batu unam.21Kedua belas pintu gerbang'ya adalah dua belas mutiara, masing-masing pintu gerbang tebuat dari sote mutiara. Jalat kota na tebuat dari amas murni, secalik kaca. 22Ku ngin nele bait Allah ka dalap kota na kaena Tuhan, Allah Nang Mahakuasa, wan Anak Domba soraklah Bait Allah kota na.23Kota na ngin meralu mata ari ato bulat ntuk narak'ya kaena kemuliaan Allah narak kota na wan Anak Domba adalah lampu'ya. 24bangsa-bangsa nak bejalat dalap cahaya kot na wan raja-raja ka bumi nak maba kemuliaan mpuya ka dalap'ya.25Pintu-pintu gerbang'ya ngin nak peranah li nutup wa'tu siak ari, wan ngin nakada malam ari ka ngaan.26Mpuya nak maba kemuliaan wan hormat bangsa-bangsa ka dalap kota na. 27Tapi, ngin sotepun nang najis nang tamak ka dalapa kota na, uga orak nang muat hal-hal kejam ato muat kebohongan, tapi hanya nang nama'ya tatulis dalap Kitab Kaidupan Anak Domba.
Chapter 22

1Lalu, malekat na nelekan ka aku sunge ae keidupan, nang calik mage kristal, ngaler dari takhta Allah wan Anak Domba 2ka tangah-tangah jalat kota na. Ka kedua sisi sunge, tumuh batak kayu keidupan nang ngasel dua belas jenis buah wan ngasel buah'ya satiap bulat. DAut-daut batak kayu na li nguna ntuk nyembuh bangsa-bangsa.3Ngin nak ada agi kutuk, tapi takhta Allah wan Anak Domba nak ada ka dalap kota na. Hamba-hamba'ya nak nyembah Ia. 4Mpuya nak nele mua-Ya wan nama-Ya nak tatulis ka kaninng mpuya. 5Malam ngin nak ada agi sehingga mpuya ngin meralu cahaya lampu ato mata ari kaena Tuhan Allah nang narak mpuya, wan mpuya nak memerintah salama-lama'ya.6Malekat na bekata ka aku, "Samua kata-kata ntu bisa li pecaya wan banar. Tuhan, Allah dari roh kobo nabi, nyuruh malekat-Ya ntuk nelekan ka hamba'hamba-Ya apeh nang arus capat tajadi. 7Dangarlah, Aku nak capat atak! Li mberkatlah orak nang taat ngan kata-kata nubuat kitab ntu."8Aku, Yohanes, nang udah nagar wan nele samua'ya na. Wa'tu aku nangar wan nele samua'ya, aku belutut ntuk nyambah ka batis malekat nang udah nelekan samua na ka aku. 9Tapi, ia bekata ka aku, "Usah ngelakukan na! Aku adalah hamba sama mage ka'u wan kamanyawa ka'u, kobo nabi, serta mage mpuya nang taat ngan kata-kata dalap kitab ntu. Sambahlah Allah!"10lalu, malekat na bekata ka aku, "Usah nyegel kata-kata nubuat dalap kitab ntu kaena watu'ya udah samak." 11Ka'ati lah orak nang babuat jaat tetap babuat jaat, orak nang ngin suci tetap ngin suci, orak nang babuat banar tetap muat kebanaran, wan orak nang kudus tetap nguduskan diri'ya."12"Dangarlah, aku nak capat atak! Wan, Aku maba upah-Ku, ntuk malas satiap orak sasuai pebuatan'ya. 13Aku adalah Alfa wan Omega, nang Petama wan Nang terakher, Nang Awal wan Nang Akher.14Li mberkatlah mpuya nang nyuci jubah mpuya sehingga mpuya ada batak kayu keidupan wan tama ka kota na nabo pintu-pintu gerbang'ya. 15Nang ka luar kota na adalah asu-asu, orak nang muat sihir, orak-orak cabul, kobo pembunuh, kobo penyembah berhala, wan orak-orak nang suka ngan kebohongan.16Aku, Yesus, udah nyuruh malekat-Ku ntuk besaksi ka ka'u tentang samua'ya ntu ntuk jemaat-jemaat. Akulah tunas wan keturun Daud, Sang Bintang Timur nang besinar."17Roh wan penganten mbini na bekata, "Ayoklah!" Ka'atilah orak nang nangar ntu bekata, "Ayoklah!" Ka'atilah orak nang aus atak; ka'atilah orak nang besedia nangkap ae keidupan ngan gratis."18Aku besaksi ka samua orak nang nangar kata-kata nubuat kitab ntu: "Kalo ada nang namahkah sesuatu ka ka kata-kata ntu, Allah nak namahkan ka ia samua bencana nang tatulis dalap alkitab ntu. 19Wan, kalo ada nang ngurangi sesuatu dari kata-kata dalap kitab nubuat ntu, Allah nak nangkap bagian'ya dari batak kayu keidupan, dari kota kudus, wan dari hal-hal nang tatulis dalap kitab ntu,"20Ia nang besaksi tentang hal-hal ntu bekata, "Ya, Aku nak capat atak." Amin! Ataklah, Tuhan Yesus! 21Anugrah Tuhan Yesus nyertai ka'u samua. Amin.