Banjar: Bible for 1 Corinthians, 1 John, 1 Peter, 1 Thessalonians, 1 Timothy, 2 Corinthians, 2 John, 2 Peter, 2 Thessalonians, 2 Timothy, 3 John, Acts, Colossians, Ephesians, Galatians, Hebrews, James, John, Jude, Luke, Mark, Matthew, Philemon, Philippians, Revelation, Romans, Titus

Formatted for Translators

©2022 Wycliffe Associates
Released under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Bible Text: The English Unlocked Literal Bible (ULB)
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English Unlocked Literal Bible is based on the unfoldingWord® Literal Text, CC BY-SA 4.0. The original work of the unfoldingWord® Literal Text is available at https://unfoldingword.bible/ult/.
The ULB is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Notes: English ULB Translation Notes
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English ULB Translation Notes is based on the unfoldingWord translationNotes, under CC BY-SA 4.0. The original unfoldingWord work is available at https://unfoldingword.bible/utn.
The ULB Notes is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
To view a copy of the CC BY-SA 4.0 license visit http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/
Below is a human-readable summary of (and not a substitute for) the license.
You are free to:
The licensor cannot revoke these freedoms as long as you follow the license terms.
Under the following conditions:
Notices:
You do not have to comply with the license for elements of the material in the public domain or where your use is permitted by an applicable exception or limitation.
No warranties are given. The license may not give you all of the permissions necessary for your intended use. For example, other rights such as publicity, privacy, or moral rights may limit how you use the material.

Matthew

Chapter 1

Silsilah Yesus Kristus 1 Kitab silsilah Yesus Kristus, anak Daud, anak Abraham. 2 Abraham adalah abahnya Ishak, Ishak abahnya Yakub. Yakub abahnya Yehuda wan dinsanak-dinsanaknya. 3 Yehuda adalah abahnya Peres wan Zerah, uma buhannya adalah Tamar. Peres adalah abahnya Hezron. Hezron abahnya Ram. 4 Ram adalah abahnya Aminadab. Aminadab abahnya Nahason. Nahason abahnya Salmon. 5 Salmon adalah abahnya Boas, umanya adalah Rahab. Boas abahnya Obed, umanya adalah Rut. Obed, adalah abah Isai. 6 Isai adalah abah matan Raja Daud. Daud adalah abahnya Salomo, umanya nang bakas bini Uria. 7 Salomo adalah abahnya Rehabeam. Rehabeam abahnya Abia. Abia abahnya Asa. 8 Asa adalah abahnya Yosafat. Yosafat abahnya Yoram. Yoram abahnya Uzia. 9 Uzia adalah abahnya Yotam. Yotam Abahnya Ahas. Ahas abahnya Hizkia. 10 Hizkia abahnya Manasye. Manasye abahnya Amon. Amon abahnya Yosia. 11 Yosia abahnya Yekhonya wan dinsanak-dinsanaknya, rahat buhannya dibuang ka Babel. 12 Imbah dibuangakan ka Babel, Yekhonya adalah abahnya Seatiel. Sealtiel abahnya Zerubabel. 13 Zerubabel adalah abahnya Abihud. Abihud abahnya Elyakim. Elyakim abahnya Azor. 14 Azor adalah abahnya Zadok. Zadok abahnya Akhim. Akhim abahnya Elihud. 15 Eliud abahnya Eleazar. Eleazar abahnya Matan. Matan abahnya Yakub. 16 Yakub abahnya Yusuf, suami Maria. Dari Maria dilahirkan Yesus, nang disambat Kristus. 17 Jadi, sabarataan generasi matan Abraham hinggan Daud ada empat belas generasi, wan matan Daud hinggan panimpayaan ka Babel ada ampat belas generasi, wan matan panimpayaan ka Babel hinggan Kristus ada ampat belas generasi. Kalahiran Yesus Kristus 18 Wayahini, kalahiran Kristus Yesus kayak ini. wayah Maria, Umanya imbah balarangan awan Yusuf, sabalum buhannya baimbay, inya ternyata batianan matan Roh Kudus. 19 Tapi, karana Yusuf lakinya, urang nang bujur wan kada hakun mambari supan Maria di muha umum, Yusuf pacangan membebasakan Maria sacara badadiam. 20 Pacang tapi, wayah Yusuf rahatan mempertimbangakan idabul ini, janakilah, nalaikat Tuhan tampak lawan inya dalam mimpi wan baucap, "Yusuf, anak Daud, jangan gair hagan maambil Maria sabagai bini ikam karana Anak yang ditianakannya matan Roh Kudus. 21 Inya pacang malahirakan saurang Anak lalakian wan ikam pacang manyambat ngaran-Nya Yesus karana Iny pacang menyelamatakan umat-Nya matan dosa-dosa buhannya." 22 Barataan ngini terjadi gasan menggenapi nang difirmankan awan Tuhan malalui nabi-Nya, 23 "Itihi, saurang perawan akan mengandung wan akan malahirkan saurang anak laki-laki. Buhannya akan menyambat ngaran-Nya Imanuel," nang diartikan: "Allah manyartai kita". 24 Imbah Yusuf bangun guring, Yusuf menggawi nang sasuai diparintahkan malaikat Tuhan kapadanya, wan Yusuf manjadikan Maria bininya, 25 Tatapi kada basatubuh awan Maria sampai Maria malahirkan Anak lelakiannya. Wan, Yusuf menyambat ngaran-Nya, Yesus.

Chapter 2

Orang-orang Majus Menyambah Yesus 1 Wayahini, imbah Yesus lahir di Betlehem, di Yudea, wayah zaman Raja Herodes, lihati, urang-urang Majus matan timur datang ka Yarusalem. 2 Buhannya betakun, "Di manakah Sidin, nang dilahirkan, Raja urang Yahudi nitu? Sebab, buhan kami malihat bintang Sidi di Timur wan buhan kami datang gasan manyambah-Nya." 3 Wayah Raja Herodes mandangar berita ngini, hatinya kada kakaruan wan sabarataan Yerusalem. 4 Imbah ngitu, inya mangumpuli barataan imam kepala wan ahli-ahli Taurat bangsa itu. Ia mancari tahu keterangan dari buhannya, wadah Kristus dilahirkan. 5 Buhannya baucap kapadanya, "Di Betlehem, wilayah Yudea, karana nang kaya nginilah ditulis awan nabi: 6 'Wan, engkau Betlehem, di tanah Yehuda, lain nang penghalusnya diantara para penguasa Yehuda, karana akan muncul saurang pemimpin, nang akan menggembalakan umat-Ku, Israel." 7 Kamudian, Herodes badadiam mangiau urang-urang Majus itu, maminta kepastian matan buhannya tentang wayah basinarnya bintang itu. 8 Lalu, inya manyuruh buhannya ka Betlehem wan bapadah, ''Pergi wan selidikilah awan itih tentang Anak itu. Wan, kalo ikam imbah mandapatkan-Nya, laporakanlah lawan aku panyamannya aku jua kawa datang wan menyembah-Nya." 9 Imbah mandangarkan raja, buhannya tulak. Wan, lihati, bintang nang buhannya lihat di timur nitu manuntun buhannya sampai tiba wan bagana di wadah Anak nitu berada. 10 Wayah malihat bintang nitu, buhannya kahimungan wan kasanangan nang luar biasa. 11 Imbah masuk ka dalam rumah, buhannya manamui Anak nitu awan Maria, ibu-Nya. Imbah nitu, buhannya basujud wan manyambah-Nya. buhannya membuka wadah-wadah hartanya wan mempersembahkan hadiah-hadiah kapada-Nya, yaitu ema, kemenyan, wan mur. 12 Karana diparingati dalam mimpi agar jangan bebulik kapada Herodes, buhannya kambali ka negerinya malalui jalan lain. Perintah gasan bukah ka mesir. 13 Imbah urang-urang Majus bulik, lihati, malaikat Tuhan tampak kapada Yusuf dalam mimpi wan baucap, "Bangunlah, bawa Anak nitu lawan ibu-Nya wan larilah ka Mesir. Tinggallah di sana sampai ulun bapander lawan pian karana Herodes ingin mancari Anak nitu gasan membinasakan-Nya." 14 Yusuf bangun wan membawa Anak nitu awan ibu-Nya pada waktu malam untuk tulak jauh ka Masir, 15 wan bediam di sana sampai Herodes mati agar digenapilah nang difirmankan Tuhan melalui nabi: "Matan Mesir Kukiaw Anak-Ku." Pembunuhan sabarataan Anak Lelakian di Betlehem. 16 Imbah nitu, Herodes malihat bahwa ia sudah diperdaya oleh urang-urang Majus, ia murka wan mamarintahkan gasan membunuh semua anak lelakian di Betlehem wan seberataan wilayah disakitarnya, nang berumur dua tahun kabawah, sasuai awan waktu nang sudah ia pastikan dari urang-urang Majus. 17 Maka, genaplah nang disampaikan oleh nabi Yeremia: 18 "Ada terdengar di Rama, suara tangisan wan ratapan nang sedih banar. Rahel menangisi anak-anaknya, wan kada kawa dihibur karana buhannya sudah kadada." Parintah gasan kambali ka Israel. 19 Wayah Herodes mati, lihati, malaikat Tuhan manampakkan diri dalam mimpi kapada Yusuf di Mesir. 20 wan baucap, "Bangunlah, bawa Anak ngitu awan uma-Nya ka tanah Israel karana urang-urang nang bausaha membunuh nyawa Anak nitu sudah mati." 21 Balalu, inya bangun wan mambawa Anak ngitu wan uma-Nya babulik ka tanah Israel. 22 Tatapi, wayah inya mandangar bahwa Arkhelaus menggantiakan Herodes, abahnya, Yusuf takutan kasana. Imbah diingatiakan dalam mimpi, inya tulak ka wilayah Galilea. 23 YUsuf sampai wan batinggal di sabuah kota nang dinamai Nazaret supaya ganaplah nang disampaikan para nabi, "Ia akan diucap urang Nazaret".

Chapter 3

1 Wayah ngini, muncul Yohanes Pembaptis, berkhotbah di padang belantara Yudea. 2 Sidin bepander, "Bertobatlah karana Karajaan Surga sudah parak." 3 Sabab, sidinlah nang disambat Nabi Yesaya katika baucap, "Suara saurang nang berseru-seru matan padang belantara, 'Siapkanlah jalan gasan Tuhan, ulahlah jalan-Nya lurus." 4 Yohanes saurangan nang memasang pakaiannya dari bulu unta wan sabuk kulit di sekeliling pinggangnya. Makanannya hiyalah belalang-belalang wan madu hutan. 5 Kamudian, urang-urang Yerusalem datang kapadanya, samua Yudea, wan samua wilayah di sakitar Yordan. 6 Imbah ngitu, buhannya dibaptis awan Yohanes di Yordan, sambil maakui dusa-dusa buhannya. 7 Katika Yohanes malihat banyak urang Farisi wan Saduki datang pada baptisannya, sidin baucap kapada bagiannya, "Pian, katurunan ular beludak, siapa nang malarang pian gasan lari dari murka nang akan datang? 8 Karana ngitu, hasilakanlah buah-buah nang satara awan partobatan, 9 wan jangan bapikiran gasan baucap kapada diri saurangan, 'Kami baisi Abraham, abah leluhur kami,' karana ulun baucap kapada pian matan batu-batu ngini Allah mampu mambangkitakan anak-anak gasan Abraham! 10 Wayah ngini, kapak diandak diakar pohon-pohon nang kada manghasilakan buah nang baik ditabang wan ditawak ka dalam perapian. 11 Ulun sabujurnya mambaptis pian awan air gasan partubatan, tatapi Sidin nang datang sasudah ulun hiyalah labih bakuasa daripada ulun, nang sandal Sidin pun ulun kada layak mambawaakannya. Sidin akan mambaptis pian awan Roh Kudus wan api. 12 Alat panampi ada di tangan Sidin, dan Sidin akan mambarsihkan wadah pengirikan Sidin, wan akan mangumpulakan gandum ka dalam lumbung. Tatapi, Sidin akan mambanam sekamnya awan api nang kada dapat dipadamkan." Yesus Dibaptis oleh Yohanes Pembaptis 13 Kamudian, Yesus datang matan Galilea ka Yordan kapada Yohanes gasan dibaptis oleh Yohanes. 14 Tatapi, Yohanes barusaha mencegah Sidin wan baucap, " Ulunlah nang parlu dibaptis oleh Pian, tatapi Pian nang datang ka ulun?" 15 Imbah ngitu, Yesus baucap kapadanya, "wayah ngini, biarkanlah karana ngini nang saharusnya jadi pada kita gasan mangganapi saluruh kabanaran." wan, Yohanes pun mambiarkan Sidin. 16 Imbah tuntung dibaptis, Yesus langsung kaluar dari air, wan malihat, surga tabuka wan Sidin malihat Roh Allah turun nang kaya burung marpati datang ka atas Sidin. 17 wan, dangarilah suara dari surga nang baucap, "Nginilah Anak-Ulun nang lunkasihi, kapada-Sidinlah Ulun berkenan."

Chapter 4

1 Imbah ngitu, Yesus dipimpin oleh Roh ka padang balantara gasan dicobai oleh Iblis. 2 Wan, Sidin bapuasa ampat puluh hari wan ampat puluh malam, imbah ngitu Sidin manjadi lapar. 3 Imbah ngitu, datanglah inya, nang mancubai nitu, wan baucap kapada Yesus, "Kalu Engkau hiyalah Anak Allah, parintahakanlah gasan batu-batu ngini manjadi roti." 4 Tatapi, Sidin manjawab wan baucap, "Ada tatulis, 'lain oleh roti haja manusia hidup, tatapi oleh satiap firman nang kaluar malalui mulut Allah." 5 Imbah ngitu, Iblis mambawa-Nya ka kota suci wan maandak-Nya di puncak Bait Allah, 6 wan baucap kapada-Nya, "kalu Pian Anak Allah, gugurkanlah diri-Pian ka bawah karana ada tatulis: 'Manganai Pian, Allah akan mamarintahkan malaikat-malaikat-Nya wan mangangkat Pian di atas tangan buhannya supaya batis-Pian kada manyandung batu." 7 Yesus baucap kapadanya, "sakali lagi ada tatulis, 'Pian jangan mancubai Tuhan Allahmu." 8 Sakali lagi, Iblis mambawa Yesus ka atas gunung nang sangat tinggi wan manampaikan kapada-Nya samua karajaan dunia wan kemegahannya, 9 wan baucap kapada-Nya "samunyaannya ngini akan kuberikan kepada-Sidin, jika Pian tersungkur wan manyambahku." 10 Imbah ngitu, Yesus baucap kapadanya, "Enyahlah, Iblis! Ada tertulis, 'Pian harus manyambah Tuhan Allahmu wan kapada-Nya haja pian beibadah." 11 Imbah ngitu, Iblis maninggalkan Sidin, wan lihatlah, malaikat-malaikat datang gasan melayani Pian. Yesus mamulai Pelayanan-Nya di Galilea 12 Imbah ngitu, waktu Yesus mandangar bahwa Yohanes ditangkap, Sidin menyingkir ka Galilea. 13 Sidin meninggalkan Nazaret wan tiba serta tinggal di Kapernaum, di tepi danau, di perbatasan Zebulon wan Naftali 14 supaya diganapi apa nang diucapkan malalui Nabi Yesaya: 15 "Tanah Zebulon wan tanah Naftali, jalan danau, di seberang Yordan, Galilea, wilayah urang-urang nang lain urang Yahudi, 16 bangsa nang badiam dalam kagalapan malihat Terang nang ganal, wan bagi buhannya nang badiam di nagri wan dalam bayang-bayang kamatian, Terang ngitu telah terbit. 17 Matan waktu ngitu, Yesus mulai berkhotbah wan baucap, "Bautubatlah karana Karajaan Surga sudah dekat!" Yesus mengiaw Ampat Murid-Nya nang Pertama 18 Wayah Yesus bajalan di tepi danau Galilea, Sidin malihat dua badingsanak, yaitu Simon nang disambat Petrus, wan Andreas dingsanaknya, lagi manimbai jala di danau sabab buhannya hiyalah panjala iwak. 19 Wan, Sidin baucap kapada buhannya, "Marilah umpat Ulun wan Ulun akan manjadiakan pian panjala manusia." 20 Buhannya langsung maninggalakan jala-jalanya wan meumpati Sidin. 21 Wan, saat pergi dari sana, Sidin malihat dua badingsanak nang lain, Yakobus anak Zebedeus wan Yohanes, dingsanaknya. Buhannya ada dalam sabuah jukung awan Zebedeus, abah buhannya, lagi mambaiki jala-jalanya. Wan, Sidin mangiaw buhannya. 22 Wan, buhannya langsung maninggalakan jukung wan abah buhannya, lalu mangikut Yesus. Yesus Mengajari wan Manyambuhakan banyak urang 23 Imbah ngitu, Yesus bakaliling ka saluruh daerah Galilea, meajar di sinagoge-sinagoge buhannya, mambaritaakan Injil Kerajaan, wan manyambuhakan sabarataan macam penyakit, wan sabarataan macam kasakitan di antara banyak urang. 24 Wan, barita tentang-Nya tersebar sampai ka saluruh Siria. Wan, buhannya mambawa kapada-Nya samunyaan urang sakit nang mandarita barbagai macam panyakit wan rasa sakit, wan nang karasukan setan, nang sakit ayan, wan nang lumpuh, Sidin manyambuhakan samunyaan urang. 25 Karumunan urang dari Galilea, Dekapolis, Yerusalem, Yudea, wan matan seberang Yordan maumpati Sidin.

Chapter 5

KHUTBAH YESUS DI BUKIT Baucap Barakat 1 Wayah malihat urang banyak nitu, Yesus naik ka atas bukit. Wan, imbah Sidin duduk, murid-murid-Nya datang kapada-Nya. 2 Wan, Sidin mambuka mulut-Nya wan mangajar buhannya, ucap-Nya, 3 "Dibarkatilah urang nang miskin dalam roh sabab buhannya nang baisi Karajaan Surga. 4 Dibarkatilah buhannya nang berdukacita sabab buhannya akan dihibur. 5 Diberkatilah urang nang lembut hatinya sabab buhannya pacang mewarisi bumi. 6 Diberkatilah buhannya nang lapar wan haus pacang kebujuran sabab buhannya pacang dikenyangakan. 7 Diberkatilah buhannya nang berbelas kasihan sabab buhannya pacang baulih belas kasihan. 8 Diberkatilah buhannya nang laring di dalam hatinya sabab buhannya pacang majanaki Allah. 9 Diberkatilah buhannya nang maanggung s

10 Diberkatilah buhannya nang dianiaya dami kabujuran sabab buhannya nang baampun Kerjaan Surga. 11 Diberkatilah ikam apabila urang mencelahmu wan menganiayamu wan bapadah barataan macam papadaan jahat lawan ikam awan fitnah sabab Aku. 12 Bersukacita wan bahimunglah sabab ganal upahmu di surga sabab damikianlah buhannya menganiaya sabalum para nabi sabalum ikam." Uyah wan Tarang Dunia 13 Ikam adalam uyah dunia, tapi kalu uyah itu manjadi hambar awan apa inya pacang diasinakan? Inya kada berguna bangat selain gasan dikipayakan wan dilincay ulih manusia." 14 " Ikam adalah terang dunia. Kota nang taandak di atas bukit kada dapat dikulimakan. 15 Urang-urang jua kada malikit pe;ita wan maandaknya di bawah gantang, malainakan di atas landaw pelita, wan inya menerangi sabarataan nang ada di dalam rumah. 16 Rasalah terangmu jua bercahaya awan cara nang imbay panyamannya buhannya dapat majanaki paulahan-paulahanmu nang baik wan memuliakan Abahmu nang di surga." Penggenapan Hukum Taurat wan Kitab Para Nabi 17 "Jangan bapikir kalo Aku datang gasan melenyapakan Hukum Tauratatau kitab para nabi. Aku datang lain gasan melenyapakannya melainakan gasan menggenapinya. 18 Aku bapadah nang sabujurnya lawan ikam, hinggan langit wan bumi berlalu, kadada satu iota atau satu coretan pun nang pacang talingkah matan Hukum Taurat hinggan sabarataannya digenapi. 19 Sabab itu, siapa nang meniadakan salah satu matan perintah-perintah nang kacil ini wan mengajar urang lain gasan maulah hal nang sama, inya pacang disambat nang kacil dalam Kerjaan Surga. Namun, siapa nang maulahkan perintah-perintah itu wan mengajarkannya pacang disambat ganal dalam Kerajaan Surga. 20 Sabab, aku bapadah lawan ikam bahwa amun kabujurannmu kada labih baik matan kabujuran ahli-ahli Taurat wan urang-urang Farisi, ikam sama sekali kada pacang babuat ka dalam Kerajaan Surga. Mengenai Urang nang sarik lawan Dingsanaknya 21 Ikam imbah mandangar nang dipadahkan lawang padatuan kita, "Jangan mamati'i,' wan 'Siapa nang mamati'i pantas dianggung ka pengadilan.' 22 Pacang tapi, Aku bapadah lawan ikam bahwa siapa pun nang sarik lawan dingsanaknya pantas taandak dalam hukuman wan siapa pun nang bapadah lawan dingsanaknya, 'Ikam tolol,' pantas taandak di intangan Mahkamah agama, wan siapa pun nang bapadah, 'Ikam bungul." pantas taandak dalam neraka api. 23 Sabab itu, amun ikam mempersembahakan persembahnamu di atas altar, wan di sana ikam taganang bahwa dingsanak ikam baampun sesuatu terhadap ikam, 24 tinggalakanlah persembahan ikam itu di muka altar wan tulaklah gasan talabih dahulu didamaikan awan dingsanak ikam, imbah itu babuliklah wan persembahakanlah persembahan ikam. 25 Lakas mabisai, berdamailah awan urang nang menuduhmu selagi ikam dalam palalahan baimbay panyamannya jangan penuduhmu itu manjulung ikam lawan hakim, wan hakim itu manjulung ikam lawan pegawainya, wan ikan dijebloskan ka dalam penjara. 26 Aku bapadah nang sabujurnya lawan ikam, ikam kada pacang cungul matan sana inggan ikam imbah mambayar sen nang taeher. "Urang nang Berzina 27 "Ikam imbah mandangar bahwa dipadahakan, 'Jangan berzina.' 28 Pacang tapi, Aku bapadah lawan ikam bahwa satiapmurang nang majanaki saurang bibinian wan manghandakinya, inya imbah berzina awan bibinian itu di dalam hatinya. 29 Kalu mata kananmu maulah ikam badosa, cungkillah matamu itu wan kipayakanlah. Sabab, labih baik ikam kalingkahan sabuting anggota awakmu matan wan sabarataan awak ikam di kipayakan ka dalam neraka. 30 Wan, jaka tangan kananmu maulah ikam berdosa, karat wan kipayakan lah tangan ikam itu sabab labih baik ikam kalingkahan sabuting anggota tubuh ikam matan wan sabarataan awak ikam dikipayakan ka dalam neraka. Aturan tentang Parahayan 31 Imbah dipadahkan: Siapa nang marahayakan bininya aur mambari surat rahay lawan bininya itu. 32 Pacang tapi Aku bapadah lawan ikam bahwa siapa nang marahayakan bininya, kacuali sabab zina, inya maulah bininya berzina. Wan, siapa nang menikah lawan bibinian nang imbah dirahay itu, inya jua berzina. Mengenai Sumpah 33 Bangat yamin, ikam imbah mandangar nang dipadahakan lawan padatuan kita, 'Jangan bersumpah palsu, tapi hibakilah sumpah ikam itu di intangan Tuhan.' 34 Namun, Aku bapadah lawan ikam: jangan bangat-bangat ikam bersumpah, baik dami surga sabab surga adalah takhta Allah, 35 atawapun dami bumi sabab bumi adalah tumpuan landaw-Nya, atawapun dami Yerusalem sabab itu adalah kota Sang Raja Besar. 36 Jangan ikam bersumpah dami kepala ikam sabab ikam kada dapat maulah sehelai rambut pun, putih atawa hirang. 37 Namun, bauranglah papadahan ikam, ya jaka ya, kada jaka kada, sabab nang selabihnya matan itu bangsul matan si jahat. Mengenai Pembalasan 38 Ikam imbah mandangar apa nang dipadahkan, 'Mata silih mata wan gigi silih gigi.' 39 Namun, aku bapadah lawan ikam jangan malawan nang jahat, malainakan siapa nang menampar ikam wan pipi kanan, julungakan lawan inya pipi ikam nang lain jua. 40 Wan, amun sasaurang handak menuntut ikam wan maambil baju ikam, julungakan jua jubah ikam. 41 Wan siapa nang mangarasi ikam balalah 1 mil, balalahlah baimbay inya salanjar 2 mil. Julunglah lawan urang nang memintah lawan ikam wan jangan menolak urang nang handak meminjam matan ikam." Kasihilah Musuhmu 43 ''Ikam imbah mandangar nang difirmankan, 'Kasihilah dingsanak ikam,' wan Muarlah lawan musuh ikam.' 44 Namun, Aku bapadah lawan ikam, kasihilah musuh-musuh ikam wan berdoalah hagan urang-urang nang menganiaya ikam, 45 awan damikian ikam dapat manjadi anak-anak Abahmu nang di surga sabab Inya menerbitakan matahari-nya gasan nang jahat wan nang baik, wan malimbah hujan hagan nang bujur wan nang kada bujur 46 Sabab, kalu ikam baya mengasihi urang-urang nang mengasihi ikam, upah apa nang ikam dapatakan? Bukankah pakarubut pajak jua maulahakan hal nang sama? 47 Wan, jaka ikam manjulung salam baya lawan dingsanak-dingsanak ikam, apah labihnya paulahan ikam? Bukankah urang-urang nang kada maminandu Allah jua baulah kaya itu? 48 Sabab itu, ikam baur manjadi sempurna, kaya Abah ikam nang di surga adalah sempurna."
Chapter 6

1 Haraanlah dalam maulah kewajiban agama ikam di intangan manusia, jangan awan pacangan gasan dijanak ulih buhannya. Jaka damikian, ikam kada pacang baulih upah matan Abah ikam nang di surga. 2 Sabab itu, wayah ikam manjulung sedekah, jangan mailunakan trompet di intangan ikam kaya nang urang-urang munafik ulahakan di sinagoge-sinagoge wan di lalah-lalah panyamannya buhannya dipuji urang lain. aku bapadah nang sabujurnya lawan ikam bahwa buhannya imbah mandapat upahnya. 3 Pacang tapi, wayah ikam manjulung sedekah, jangan baurakan tangan kiri ikam mangatahui apa nang tangan kanan ikam ulahkan, 4 panyamannya sedekah ikam itu tahinip wan Abah ikam nang majanaki nang tahinip itu pacang menjulung upah lawan ikam." Ajaran tentang Berdoa ''Wan, wayah ikam berdoa, jangan kaya urang-urang munafik sabab katuju badiri wan berdoa di sinagoge-sinagoge wan di unjut-unjut lalah panyamannya dijanak urang lain. Aku bapadah nang sabujurnya lawan ikam, buhannya imbah mandapat upahnya. 6 Pacang tapi, wayah ikam berdoa babuatlah ka dalam bilik ikam wan kuhumlah lawangnya, wan berdoalah hagan Absh ikam nang ada di wadah tahinip, maka Abah ikam nang majanaki nang tahinip itu pacang manjulung upah lawan ikam. 7 Wan, wayah ikam berdoa, jangan manggunakan sambatan-sambatan nang kadada artinya, kaya nang diulahkan urang-urang nang kada maminandu Allah, sabab buhannya barasa awan rahatnya sambatan-sambatan, buhannya pacang didengarakan. 8 Sabab itu, jangan kaya buhannya sabab Abah ikam mangatahui apa nang ikan perluhkan sabalum ikam maminta lawan Inya. 9 Berdoalah damikian, 'Abah kami nang di surga, Dikuduskanlah ngaran Pian. 10 Datanglah ker jaan Pian, jadilah kahandak Pian di bumi kaya di surga. 11 Unjukakanlah kami, wan wayahini, makanan kami nang mayu. 12 Wan, ampunilah katiwasan-katiwasan kami, kaya kami jua mangampuni urang-urang nang batiwas lawan kami. 13 Wan, janganlah maanggung kami ka dalam parasaian, tapi paculakanlah kami matan nang jahat. Sabab Engkaulah Sang Baampun Kerajaan, wan kuasa wan kemuliaan hinggan salawasan. Amin.' 14 Sabab jaka ikam mangampuni katiwasan-katiwasan urang lain, Abah surgawi ikam jua pacang mangampuni ikam. 15 Pacang tapi, amun ikam kada mangampuni katiwasan-katiwasan urang lain, abah ikam jua kada pacang mangampuni katiwasan-katiwasan ikam." Sikap Wayah Berpuasa 16 "Wan, wayah ikam berpuasa, jangan murung kaya urang munafik sabab buhannya maobah muhanya panyamannya dijanak rahat berpuasa ulih urang lain. Aku bapadah nang sabujurnya lawan ikam bahwa buhannya imbah mandapat upahnya. 17 Pacang tapi, ikam, wayah berpuasa, minyakilah kepala ikan wan tapaslah muha ikam 18 panyamannya puasa ikam kada dijanak urang, tapi ulih abah ikam nang taandak di wadah nang tahinip. Wan, Abah ikam nang majanaki paulahan ikam nang tahinip itu pacang mambalasnya lawan ikam." Kumpulakanlah Harta di Surga 19 "Jangan manimbun gasan awak ikn saurang harta di bumi, wadah ngengat wan tagar merusak, wan wadah maling maugay umpat mancuntan. 20 Pacang tapi, kumpulakan gasan awak ikam saurang harta di surga, wadah ngengat wan tagar kada marusak wan wadah maling kada maugay umpat mancuntan. 21 Sabab di wadah harta ikam taandak di situ jua hati ikam taandak." 22 "Mata adalah pelita awak. Jadi klu mata ikam baik, sabarataan awak ikam terang. 23 Pacang tapi amun mata ikam jahat, sabarataan awak ikam pacang hibak kakadapan. Jadi, amun terang nang baurang ada awan ikam adalah kakadapan, betapa pekatnya kakadapan itu." 24 "Kadada urang nang dapat melayani dua tuan sabab inya pacang mambari muar tuan nang asa wan mengasihi nang lain, atawa inya pacang setia lawan tuan nang asa wan mahapak nang lain. Ikam kada dapat melayani Allah wan mamon." Jangan Ikam Khawatir 25 Sabab itulah Aku bapadah lawan ikam, jangan khawatir tentang hidup ikam, apa nang pacang ikam makan atawa apa nang ikam nginum. Damikian jua tenteng awak ikam, apa nang pacang ikam udakan. bukankah hidup labih penting matan wan makanan, wan awak matan wan pakaian? 26 Janaklah burung-burung di langit nang kada mahambur, kada menuai, wan kada mangumpulakan ka dalam lumbung, tapi Abah surgawi ikam maunjuk buhannya makan. Bukankah ikam labih berharga matan wan buhannya? 27 Siapakah dirahatan ikam nang sabab khawatir dapat menambah sehasta wan usianya? 28 Wan, tentang pakaian, tadimapa ikam khawatir? Itihi kambang bakung di padang, dimapa buhannya tumbuh, buhannya kada bagawian wan jua kada memintal, 29 tapi Aku bapadah lawan ikam bahwa Salomo dalam sabarataan kamuliaannya pun kada berpakaian kaya salah asa matan kambang-kambang itu. 30 Jadi, amun kumpay di padang, nang ada wayahini wan isuk dihamputakan ka dalam perapian, Allah mendandaninya sadamikian rupa, bukankah talabih yamin ikam, hei ikam nang una iman? 31 Sabab itu, jangan ikam khawatir awan bapadah, 'Apa nang pacang kami makan?', atawa 'Apa nang pacang kami udakan?' 32 Sabab, bangsa-bangsa lain mencari-cari barataan ini wan Abah surgawi ikam tahu bahwa ikam memerlukan sabarataan ini. 33 Pacang tapi carilah hulum kerajaan Allah wan kabujuran-Nya, wan sabarataan itu pacang ditambahakan lawan ikam, jangan khawatir tentang hari isuk sabab hari isuk pacang mengkhawatirakan awaknya saurang. Mayuaakanlah suatu hari awan kangalihannya saurang."
Chapter 7

1 ''Jangan menghakimi panyamannya ikam kada dihakimi. 2 Sabab awan penghakiman nang ikam gunakan gasan menghakimi, ikam pacang dihakimi, wan lawan ukuran nang ikam gunakan gasan mengukur pacang diukurakan lawan ikam. 3 Wan, tadimapa ikam majanaki kuripingan kayu di mata dingsanak ikam, tapi kada mangatahui balok ada di mata ikam saurang 4 Atawa, dimapa bisa ikam bapadah lawan dingsanak ikam, 'Rasa aku maungkay kuripingan kayu itu matan mata ikam,' tapi janak, ada balok di mata ikam saaaurang? 5 Oi, urang munafik, ungkay halam balok itu matan mata ikam, wan kamudian ikam pacang majanaki awan kurinah gasan maungkay kuripingan matan mata dingsanak ikam 6 Jangan maunjuk barang nang kudus lawan kunyuk-kunyuk, jangan pula mahamput mutiara ikam ka intangan babi panyamannya buhannya kada malincay itu awan landawnya wan babulik mancabik-cabik ikam." Mintalah, Carilah, wan Ketuklah 7 "Mintalah, wan idabul itu pacang diunjukakan lawan ikam. Carilah, wan ikam pacang mandapat. Ketuklah, wan idabul itu pacang diurakakan hagan ikam. 8 Sabab, Satiap urang nang meminta, wan urang nang mencari pacang mandapatakan, wan hagan inya nang mengetuk pacang diurakakan,. 9 Atawa, siapakah matan antara ikam, nang amun anaknya meminta roti pacang maunjuk batu lawan anaknya itu? 10 Atawa, amun anaknya meminta iwak, inya kada pacangan kada maunjuk ular lawan anaknya itu , bukan? 11 Jadi, amun ikam nang jahat tahu dimapa maunjuk anak-anak ikam paunjukan-paunjukan nang baik, talabih yamin Abah ikam nang di surga, Inya pacang maunjuk nang baik lawan buhannya nang meminta lawan Inya." Hukum Nang Terutama 12 "Sabab itu, barataan anu nang ikam handak urang lakukan lawan ikam, damikian jua ikam lakukan lawan buhannya sabab inilah isi Hukum Taurat wan kitab para nabi." Lalah Baampah Kahidupan 13 "Buatlah malimpati gerbang kipit sabab learlah gerbang wan luaslah lalah baampah lawan kabinasaan, wan ada bangat nang babuat malimpatinya. 14 Sabab, kipitlah gerbang wan sesaklah lalah nang baampah lawan kahidupan, wan sahimpil nang mandapatkannya." Paringatan tentang Nabi-Nabi Palsu 15 ''Namun, bahawaslah tahadap nabi-nabi palsu nang datang lawan ikam awan berpakaian domba, tapi sabujurnya buhannya adalah serigala-serigala nang buas. 16 Matan buahnyalah ikam pacang maminandui buhannya. Dapatkah urang mangumpulakan buah-buah anggur matan semak-semak duri wan buah-buah ara matan tumbuhan-tumbuhan berduru? 17 Damikian jua, setiap tohon nang baik menghasilakan buah nang baik, tapi pohon nang kada baik menghasilakan buah nang kada baik. 18 Pohon nang baik kada mambisai menghasilakan buah nang kada baik, wan pohon nang kada baik kada mambisai menghasilakan buah nang baik. 19 Satiap pohon nang kada menghasilakan buah nang baik pacang ditebang wan dikipayakan ka dalam api. 20 Jadi, matan buahnyalah ikam pacang maminandui buhannya. 21 Kada barataan urang nang bapadah lawan Aku, Tuhan, Tuhan,' pacang babuat ka dalam Kerajaan Surga, melainakan inya nang melakuakan kahandak Abahku nang di surga. 22 Wan hari itu, bangat urang bapadah lawan Aku, 'Tuhan, Tuhan, bukankah kami bernubuat dalam ngaran Pian, wan mengusir roh-roh jahat dalam ngaran PPian, wan melakukan bangat mukjizat dalam ngaran Pian?' 23 Limpat, Aku pacang mangurinahkan lawan buhannya, 'Aku kada tabiasa maminandui ikam! Enyahlah matan Aku, ikam nang manggawi kasalahan!'" Mandangar wan melakukan 24 "Saba itu, sabarataan urang nang mandangar papadahan-papadahan Aku ini wan melakukannya pacang manjadi kaya urang bijaksana nang membangun rumahnya di atas batu. 25 Limpat, limbahlah hujan wan datanglah baah, wan angin bertiup menerpa rumah itu, wan rumah itu kada rabah sabab didirikan di atas batu. 26 Wan, Satiap urang nang mandangar papadahan-Ku ini wan kada lelakukannya pacang manjadi kaya urang bungul mamg membangun rumahnya di atas pasir. 27 Limpat, turunlah hujan wan datanglah baah, wan angin bertiup menerpa rumah itu wan rabah, wan bangat ganal kerusakannya." 28 Wayah Yesus imbah bapadah idabul-idabul ini, urang bangat tehiran-hiran awan pengajaran-Nya, 29 sabab Inya mengajar buhannnya sabagai urang nang berkuasa, wan kada kaya ahli-ahli Taurat buhannya.
Chapter 8

1 Wayah Yesus turun matan bukit itu, garumbungan urang bangat manggiring-Nya. 2 Wan, janak, saurang nang garing kusta datang lawan Inya, wan sujud di intangan-Nya, wan bapadah, "Tuan, kalu Pian handak, Pian dapat menahirkanku." 3 Wan, Yesus mengulurkan tangan-Nya umpat manjapaynya, sambat Inya, "Aku handak, tahirlah." Wayah itu jua, ditahirkanlah kusta urang itu. 4 Wan, Yesus bapadah lawan inya, "Itihilah, jangan ikam mamandirakan apa-apa lawan saurang pun, tapi madamlah, tampayakanlah awakmu lawan imam, wan persembahkanlah nang diperintahkan Musa sebagai kesaksian gasan buhannya. "Saurang Pelayan Perwira Romawi Diwarasakan 5 Wayah Yesus babuat ka Kapernaum, saurang perwira datang lawan Inya, memohon lawan Inya, 6 wan bapadah, Tuan, ulunku dirahati tarabah lumpuh di rumah, bangat maharit." 7 Wan, Yesus bapadah lawan inya, "Aku pacang datang wan mewarasakan inya." 8 Pacangan tapi, perwira itu manyinggai wan bapadah, "Tuan, aku kada layak hagan Pian babuat ka bawah hatapku, tapi padahakanlah sepatah kata haja wan ulunku pacang diwarasakan. 9 Sabab, aku jua adalah urang nang ada di bawah kekuasaan, awan tentara-tentara di bawahku. Wan, aku bapadah lawan nang asa, 'Madamlah,' inya pun madam, wan lawan nang lain, 'Datanglah,' wan inya pun datang, wan lawan ulunku, 'Lakukanlah ini,' wan inya pun melakukannya." 10 Wayah Yesus mandangar idabul ini, Inya kagum wan bapadah lawan urang-urang nang manggiring-Nya. "Aku bapadah nang sabujurnya lawan ikam, Aku balum mandapat iman seganal ini dirahatan urang Israel. 11 Aku bapadah lawan ikam bahwa rahat nang cagar datang matan timur wan barat, wan ungut makan awan Abraham, Ishak, wan Yakub dalam Kerajaan Surga, 12 tapi anak-anak kerjaan itu pacang dikipay ka dalam kakadapan nang paling kadap. di sana pacangan ada ratapan wan kertak gigii." 13 Wan, Yesus bapadah lawan perwira itu, ''Madamlah, rasalah tajadi lawan ikam kaya nang ikam percayai." Wan wayah itu jua, ulunnya diwarasakan. Uma Mintuha Petru wan Urang Rahat Diwarasakan 14 Wayah Yesus tiba rumah Petrus, Inya majanaki uma mintuha Petrus rahatan tarabah wan disap. 15 Limpat, Yesus manjapay tangan uma itu wan disapnya talingkah. Kamudian inya ilan wan melayani Yesus. 16 Wayah menjelang kadap, buhannya maanggung lawan Inya urang nang kerasukan roh jahat, wan Inya mengusir roh-roh itu awan asa padahan, wan mewarasakan sabarataan urang nang garing, 17 panyamannya digenapilah apa nang dipadahakan oleh Nabi Yesaya: "Inyalah nang maambil pamati-pamati kita wan menanggung haritan-haritan kita." Menjadi panggiring Yesus 18 Wayahini, wayah Yesus majanaki urang rahat di sakitaran Inya, Inya maunjuk perintah gasan bertolak ka sabarang. 19 Kamudian, saurang ahli Taurat datang wan bapadah lawan Inya, "Guru, aku pacang maggriring Pian ka mana haja Pian madam." 20 Wan, Yesus bapadah lawan inya, "Para Rubah baampun liang wan burung-burung-burung baampun sarang-sarang. Cagar tapi, Anak Manusia kada baampun wadah gasan maandak kepala Inya." 21 Asa matan para murid bapadah lawan Inya, "Tuhan, izinkanlah aku gasan madam wan menguburakan abahku." Cagar tapi, Yesus berkata lawan inya, "Umpatlah Aku, wan rasalah urang mati menguburkan urang mati buhannya saurang." Yesus Meredahkan Badai 23 Wan, wayah Yesus buat ka jukung, murid-muridn-Nya manggiring Inya. 24 Wan, janaklah, tajadi badai ganal di danau sehingga jukung itu talingkup ombak. Cagar tapi, Yesus guring. 25 Wan, murid-murid mendatangi Yesus wan mailanakan Inya, padahannya, "Tuhan, selamatkan kami! Kita parahatan binasa!" 26 Wan, Inya bapadah lawan buhannya, "Dimapa ikam gair, oi ikam nang una beriman?" Limpat, Inya berdiri wan manambiraw angin umpat danau itu, wan manjadi tenang bangat. 27 Maka, urang-urang itu tahiran-hiran wan bapadah, "Urang macam napakah Sidin ini, bahkan angin wan danau parasai Inya?" Dua Urang Gadara Kerasukan Roh Jahat 28 Wayah Yesus tiba di sabarang danau, di daerah Urang Gadara, dua urang nang kerasukan roh jahat mandatangi Inya. buhannya cungul matan kuburan awan bangat ganas sahingga kadada urang nang dapat malimpati lalah itu. 29 Wan, janaklah, buhannya bakuciak, padahannya, "Napa urursan rahatan Pian lawan kami, oi Anak Allah? Napakah Pian datang gasan menyiksa kami sabalum wayahinya?" 30 Wan, agak lanjarmatan buhannya ada sakacaan ganal babi rahatan mancari makan. 31 Satan-satan itu maminta lawan Inya wan bapadah, "Amun Pian handak mengusir kami, suruhlah kami ugah ka dalam kacaan babi itu." 32 Wan, Yesus berpadah lawan buhannya, "Madamlah!" Limpat, buhannya wangsul wan babuat ka dalam babi-babi itu. Kamudian, sabarataan kancaan babi itu pun cabur matan tebing danau wan mati di dalam banyu. 33 Urang-urang nang menggembalakn kacaan babi itu mambukahkan awak, wan babuat ka dalam kota, wan mamandirakan sabarataanya, tabuat napa nang tajadi awan urang-urang nang dirsuk satan itu. 34 Wan, janaklah, barataan kota bangsul gasan badapat awan Yesus. Wayah majanaki Yesus, buhannya meminta Sidin hagan meninggalkan wilayah buhannya.
Chapter 9

1 Limbah babuat ka jukung, Yesus menyeberangi danau wan tiba di kota Sidin suarang. 2 Wan, janak, buhannya maanggung lawan Sidin saurang lumpuh nang tarabah di wadah guring. Wayah majanaki iman buhannya, Yesus bapadah lawan urang lumpuh itu, "Teguhkanlah hatimu, anak-Ku, dosamu imbah diampuni." 3 Kamudian, beberapa ahli Taurat bapadah dalam hatinya, "Urang ini menghujat!" 4 Namun, Yesus mengetahui pikiran buhannya, padahannya, "Dimapa ikam memikirkan nang jahat dalam hatimu? 5 Makakah nang labih mudah, bapadah, 'Dosa-dosamu diampuni,' atawa bapadah, 'Ilanlah wan balalahlah'? 6 Pacangan tapi, panyamannya ikam dapat mengatahui bahwa di bumi Anak Manusia berkuasa gasan mengampuni dosa." Kamudian, Yesus bapadah lawan urang lumpuh itu, "Ilanlah, anggunglah wadah pangguringanmu wan buliklah!" 7 Maka, inya ilan wan bulik. 8 Namun, wayah urang rahat majanaki idabul ini, buhannya manjadi takjub wan memuliakan Allah nang maunjuk kuasa kaya itu lawan manusia. Matius Pengumpul Pajak manggiring Yesus 9 Wayah Yesus madam matan situ, Inya majanaki saurang nang disamabt Matius rahatan ungut di wadah pangumpulan pajak. Limpat, Yesus bapadah lawan innya, "Umpatlah Aku." Wan, Matius berdiri wan manggiring Yesus. 10 Wan wayah Yesus ungut makan di dalam rumah itu, janak, rahat pangumpul pajak wan urang-urang berdosa datang, limpat ungut makan baimbay Yesus wan murid-murid Sidin. 11 Wan, wayah urang-urang Farisi majanaki idabul ini, buhannya bapadah lawan murid-murid-Nya, "Dimapa Guru ikam makan baimbay para pengumpul pajak wan urang-urang berdosa?" 12 Pacangan tapi, wayah Yesus mandangar idabul itu, Inya bapadah, "Buhannya nang wigas kada memerlukan tabib, melainakan buhannya nang garing. 13 Namun, madamlah wan palajari napa artinya ini, 'Aku menghandaki belas kasihan, bukannya persembahan,' sabab Aku datang bukan gasan memanggil nang bujur, melainakan urang-urang berdosa.' Tatakunan tentang Berpuasa 14 Kamudian, murid-murid Yohanes datang lawan Yesus wan batakun, "Dimapa kami wan urang-urang Farisi melakukan puasa, tapi murid-murid Pian kada berpuasa?" 15 Wan, Yesus bapadah lawan buhannya, "Dapatkah para pengiring pengantin berdukacita salawas pengantin lalakian magun baimbay awan buhannya? Cagar tapi, pacangan tiba wayahnya wayah penganti lalakian itu diambil matan buhannya, wan kamudian buhannya pacang berpuasa." 16 Kadada saurang pun nang menambalkan kain nang lawas, sabab tambalan itu marabit pakaian nang lawas wan makin ganallah rabitnya. 17 Jua, kadada urang nang malingir anggur hanyar ka dalam binting kulimbit nang lawas. Amun damintu, binting kulimbit itu pacangan rabit, wan anggurnya pacangan limbak, wan binting kulimbitnya lebor. Cagar tapi, buhannya menyimpan anggur nang hanyar ka binting kulimbit nang hanyar pula sehingga kaduanya taingun." Yesus Membangkitkan wan Mawarasakan 18 Pahadangan Yesus bapadah idabul-idabul ini lawan buhannya, janak, saurang pemimpin rumah ibadah datang wan menyembah Sidin, wan bapadah, "Anak bibinianku hanyar haja mati. Cagar tapi, datang wan andaklah tangan Pian ka atasnya, maka inya cagar hidup." 19 Limpat, Yesus ilin wan manggiring urang itu, damia pula awan murid-murid Sidin. 20 Wan, janaklah, saurang bibinian nang imbah maharit pendarahan salawas dua belas tahun baparak Yesus matan dudian wan manjapay hujung jubah Sidin, 21 Sabab bibinian itu bapadah lawan awaknya saurang, "Amun aku manggawil jubah-Nya haja, aku pacang wagas." 22 Cagar tapi, Yesus mangulih wan majanaki bibinian itu, limpat bapadah, "Teguhkanlah hatimu, oi anak-Ku, imanmu imbah mawarasakan ikam." wayah itu jua, wagaslah bibinian itu. 23 Wayah Yesus tiba di rumah kepala rumah ibadah itu wan majanaki para peniup seruling wan garumbungan urang nang menyebabkan kagigiran, 24 Inya bapadah lawan urang-urang itu, "Madamlah, sabab anak bibinian itu kada mati, malainakan guring." Wan, buhannya menertawakan Yesus. 25 Namun, Wayah urang rahat itu imbah diusir ungkay, Yesus babuat limpat mangacak tangan anak itu, wan anak bibinian itu pun ilan. 26 Habar ini tersebar ka sabarataan daerah itu. Yesus Mawarasakan Dua Urang Picak 27 Wayah Yesus madam matan situ, dua urang picak manggiring sidin sambil bakuciak-kuciak, "Kasihanilah kami, Anak Daud." 28 Limbah Inya babuati rumah itu, kadua urang picak takuya mandatangi Sidin, wan batakun lawan buhannya, "Napakah ikam percaya kalu aku pacang melakukan idabul ini?" Buhannya bapadah lawan Sidin, "Ya Tuhan!" 29 Kamudian Yesus manjapay mata buhannya, padahannya, "Baranglah lawan ikam maasi imanmu." 30 Wan, taungaplah mata buhannya. Yesus awan kurinah memperingatkan buhannya, "Itihilah, jangan ada saurang pun nang mangetahui idabul ini." 31 Cagar tapi, buhannya bangsul wan menyebarkan habar tentang Yesus ka sabarataan daerah itu. Yesus Mawarasakan Urang Bisu 32 Limbah kadua urang itu ungkay, janaklah, urang-urang maanggung saurang bisu nang dirasuk roh jahat lawan Yesus. 33 Imbah roh jahat itu diusir, urang bisu itu pun bapandir. Urang rahat itu manjadi tahiran-hiran wan bapadah, "Idabul kaya ini balum tabiasa tajanak di Israel." 34 Pacang tapi, urang-urang Farisi bapadah, "Inya mengusir roh-roh jahat awan penguasa roh-roh jahat." Rahat Panenan Sahimpil Pagawi 35 Wan, Yesus madam mangitari sabarataan kota wan desa sambil mengajar di sinagoge-sinagoge buhannya, wan manghabarakan Injil Keraan, umpat mawarasakan sabarataan haritan wan kagaringan. 36 Wayah Yesus majanaki urang rahat itu, Inya tarasa maras lawan buhannya sabab buhannya uyuh wan terlantar kaya domba-domba tanpa gembala. 37 Kamudian Inya bapadah lawan murid-murid Sidin, "Sabujurnya, panenan rahat, tapi pagawi-pagawinya sahimpil." 38 Sabab itu, mintalah lawan Tuhan nang baampun panenan, gasan mengirimkan pagawi-pagawi dalam panenan Sidin."
Chapter 10

1 Wan, Yesus Memanggil kadua belas murid Sidin wan maunjuk buhannya kuasa atas roh-roh najis gasan mengusir roh-roh itu wan gasan mawarasakan sabarataan macam haritan maupun sabarataan macam kagaringan 2 Nayalah ngaran-ngaran kadua belas rasul itu: Nang Pertama, Simon nang disambat Petrus, wan Andreas dingsanaknya, wan Yakobus dingsanaknya, 3 Filipus wan Bartolomeus, Tomas wan Matius si pangumpul pajak, Yakobus anak Alfeus, wa Tadeus, 4 Simon urang Zelot, wan Yudas Iskariot nang Manghianati Yesus. 5 Yesus mengutus kedua belas rasul itu wan mamerintahkan buhannya, "Jangan madam ka lalah bangsa-bangsa lain atawa babuat ka dalam kota urang Samaria, 6 malainkan madamlah lawan domba-domba nang tasesat matan rahatan umat Israel. 7 Wan, salawas ikam madam, habarakanalah awan bapadah, 'Kerajaan Surga imbah parak.' 8 Warasakanlah nang garing, hidupakanlah nang mati, tahirakanlah nang kusta, wan usirlah roh-roh jahat. Ikam manerima awan cuma-cuma, unjukakanlah awan cuma-cuma. 9 Jangan ikam maanggung amas, perak, atawa tembaga dalam ekat pinggang ikam, 10 atawa bintingan gasan palalahan, atawa dua helai baju, atawa kasut, atawa tongkat sabab saurang pagawi pantas gasan makanannya. 11 Wan, di kota atawa di desa mana pun nang ikam buati, selidikilah siapa nang layak di dalamnya wan tinggallah di sana hinggan ikam baisur. 12 Wayah ikam babuat rumah itu,unjukakanlah salam. 13 Wan, amun rumah itu layak, rasalah damai sejahteramu turun atasnya, tapi amun kada rasalah damai sejahteramu babulik lawan ikam. 14 Wan, siapa haja nang kada menerima ikam atau kada hakun mandangar papadahan ikam, wayah ikam bangsul matan rumah atawa kota itu, kebasakanlah debu kaki ikam. 15 Aku bapadah nang sabujurnya lawan ikam bahwa wayahini penghakiman, tanah Sodom Wan Gomora pavangan labih hingkat menanggungnya matan awan kota itu." Kangangalihan-kangangalihan nang Pacangan Dipintangi Para Murid 16 "Janak, Aku mengutus ikam kaya domba ka parahatan serigala. Sabab itu, barang cerdik kaya ular wan tulus kaya burung-burung merpati. 17 Pacang tapi, baapiklah tahadap urang-urang sabab buhannya cagar manjulung ikam lawan Sanhedrin wan pacang mencambuk ikam di sinagoge-sinagoge buhannya. 18 Wan, ikam cagar dianggung ka intangan para penguasa wan para raja dami Aku, sabagai kesaksian gasan buhannya wan gasan bangsa-bangsa lain. 19 Namun, wayah buhannya manjulung ikam, jangan khawatir tentang dimapa atau napa nang ikam padahakan sabab itu jua pacang diunjukakan lawan ikam napa nang aur ikam padahakan. 20 Sabab, bukan ikam nang bapandir, tapi itu adalah Roh Abah ikam nang bapandir dalam ikam. 21 Dingsanak cagar manjulung dingsanakanya lawan kamatian, wan abah tahadap anaknya. Wan anak-anak pacangan malawan para urang tuha wan mamati'i buhannya. 22 Ikam, pacangan dimuari ulih sabarataannya sabab ngaran-Ku, tapi urang nang bahancat hinggan eher cagar diselamatakan. 23 Wayah buhannya menganiaya ikam dalam asa kota, bukahlah ka kota nang lain. Aku bapadah nang sabujurnya lawan ikam bahwa ikam cagar imbah malimpati kota-kota Israel hinggan Anak Manusia datang. 24 Murid kada malabihi gurunya, damikian jua ulun kada malabihi tuannya. 25 Baranglah amun murid manjadi kaya gurunya, wan ulun manjadi kaya tuannya. Amun buhannya manyambat tuan rumah itu Beelzebul, labih buruk yamin lawan anggota kulanya." Gairlah lawan Allah Bukan lawan Manusia 26 "Sabab itu, jangan ikam gair pintangan buhannya sabab kadada napa pun nang talingkup nang kada pacang diungkap, atawa nang tasambunyi nang kada pacang dikatahui. 27 Napa nang Aku padahakan lawan ikam dalam kakadapan, padahanlah itu dalam terang. Wan, apa nang ikam dangar dibisikkan ditelinga ikam, habarakanlah di atas hatap rumah. 28 Jangasn gair lawan buhannya nang mamati'i awak, tapi kada dapat mamati'i jiwa, malainakan talabih gairlah lawan Sidin nang dapat memusnakan jiwa maupun awak di neraka. 29 Bukankah dua ikung burung pipit dijual gasan asa duit? Wan, kadada saikung pun matan buhannya pacangan malimbahakan ka tanah di luak kahandak Abah ikam. 30 Bahkan, rambut kepala ikam sabarataannya tabilang. 31 Sabab itu, jangan gair, ikam labih bernilai tumatan rahat burung pipit." Mengakui Yesus di intangan Urang Lain 32 ''Barang, satiap urang mengakui Aku di intangan manusia, Aku jua pacangan mengakuinya di intangan Abah-Ku nang ada di surga. 33 Pacangan tapi, siapa nang menyangkal Aku di intangan manusia, aku jua cagar menyangkalnya di intangan Abah-Ku nang ada di surga." Ampah Kadatangan Yesus 34 "Jangan bapikir bahwa Aku datang gasan maanggung perdamaian di bumi. Aku datang lain gasan maanggung perdamaian, malainakan pedang. 35 Sabab, Aku datang gasan mailahakan lalakian matan abahnya, anak bibinian matan umahnya, minantu bibinian matan uma mintuhanya, 36 wan musuh sasaurang adalah matan anggota kulanya. 37 Siapa nang labih maarasi abah atawa umahnya matan wan Aku, kada layak hagan Aku. 38 Wan, siapa nang kada maanggung salibnya wan manggiring Aku, kada layak hagan Aku. 39 Siapa nang mahancatakan nyawanya pacangan kalingkahan nyawanya, wan siapa nang kalingkahan nyawanya dami Aku pacangan mandapatakannya." Upah matan Allah 40 Siapa nang menerima ikam, menerima Aku. Wan, siapa nang menerima Aku, menerima sidin nang mengutus Aku. 41 Siapa nang menerima nabi dalam ngaran nabi pacangan menerima upah nabi. Wan, siapa nang menerima urang bujur dalam ngaran urang bujur pacangan menerima upah urang bujur. 42 Wan, siapa nang maunjuk kinum lawan salah asa matan urang-urang nang kacil naya magun baya secangkir banyu dingin dalam ngaran saurang murid, Aku bapadah nang sabujurnya lawan ikam, inya kada pacangan kalingkahan upahnya."
Chapter 11

1 Wayah Yesus imbah maunjuk perintah lawan kedua belas murid Sidin, Inya madam matan sana gasan mengajar wan kerkhotbah di kota-kota buhannya. Yesus wan Yohanes Pembaptis 2 Wayahini, wayah Yohanes, nang ada di penjara, mandangar gawian-gawian Kristus, inya mengirim pesan malimpati murid-murinya, 3 wan batakun lawan Sidin. Napakah Pian nang pacangan datang itu, atawa aurkah kami mahadang nang lainnya?" 4 Yesus manyinggai wan bapadah lawan buhannya, "Madam wan padahakan lawan Yohanes napa nang ikam dangar wan janak, 5 nang picak majanaki, nang lumpuh balalah, nang garing kusta ditahirakan, nang tuli mandangar, nang mati dibangkitakan, wan lawan nang miskin dihabarakan Injil. 6 Diberkatilah urang nang kada tersandung ulih-Ku." 7 Wan, imbah buhannya madam, Yesus batumat bapandir lawan urang rahat tentang Yohanes, "Napa nang handak ikan janak di padang belantara? Sabatang buluh nang digutak angin? 8 Ikam madam gasan majanaki napa? Saurang nang berpakaian halus? Buhannya nang berpakaian itu ada di istana-istana raja 9 Gasan majanaki napakah ikam madam? Inggih, Aku bapadah lawan ikam, inya bahkan labih ganal tumatan saurang nabi. 10 Sabab, Inyalah urang nang tentangnya imbah tatulis: 'Janak! Aku mengirim utusan Aku mahalami Pian. Inya nang pacang mempersiapkan lalah hagan Pian di intangan Pian.' 11 Aku bapadah nang sabujurnya lawan ikam, di rahatan buhannya nang dilahirakan ulih bibinian, kada tabiasa tampil urang nang labih ganal tumatan Yohanes Pembaptis. Cagar tapi, nang paling kacil dalam Karajaan Surga, labih ganal tumatan inya. 12 Wayah zaman Yohanes Pembaptis inggan wayahini, Karajaan Surga maharit kakarasan, wan urang-urang nang hajan itu melakukannya awan paksa. 13 Sabab, barataan nabi wan Hukum Taurat bernubuat hinggan zaman Yohanes. 14 Wan, amun ikam hakun menerimanya, inyalah Elia nang pacang datang itu. 15 Siapa nang baampun telinga gasan mandangar handaklah inya mandangarakan! 16 Namun, awan napakah cagar Ku bandingakan generasi ini? Buhannya itu kaya anak-anak halus nang baungut di wadah-wadah umum, nang memanggil kakawalannya, 17 wan bapadah, 'Kami meniupkan seruling gasan ikam, tapi ikam kada baegal. Kami menyanyikan lagu dukacita, tapi ikan kada berduka.' 18 Sabab, Yohanes datang tanpa makan, jua tanpa kinum, wan bapadah, 'Inya karasukan roh jahat.' 19 Cagar tapi, wayah Anak Manusia datang limpat makan wan kinum, wan buhannya bapadah, ' Janak, saurang nang gaha wan pamauk, kanca para pangumpul pajak wan urang-urang badosa.' Pacangan tapi, hikmat dibujurakan ulih paulahannya." Peringatan gasan Urang nang Kada Hakun Percaya 20 Kamudian Yesus batumat mancala kota-kota wadah Inya malakuakan parahatan mukjizat sabab buhannya kada batobat. 21 ''Calakalah ikam, Khorazim! Calakalah ikam, Betsaida! Sabab, amun mukjizat-mukjizat nang imbah tajadi diantara ikan jua tajadi di Tirus wan Sidon, buhannya imbah lawas batobat awan berpakaian kabung wan abu. 22 Cagar tapi, Aku mamadahakan lawan ikam bahwa wan hari penghakiman, Tirus wan Sidon pacangan labih bisa menanggungnya tumatan ikam. 23 Wan, ikam, Kapernaum, pacangankah ikam dipancawakan hinggan ka langit? kada, ikam pacangan diturnakan ka dunia urang mati, sabab amun mukjizat-mukjizat nang imbah tajadi di Sodom, kota itu pacangan tetap ada hinggan wayahini. 24 Cagar tapi, Aku bapadah lawan ikam bahwa wan hari penghakiman, tanah Sodom pacangan labih bisa menanggungnya tumatan ikam." Kalagaan hagan Uang nang Datang lawan Yesus 25 Wan wayah itu Yesus bapadah, "Aku memuliakan Pian, Abah, Tuhan atas langit wan bumi, bahwa Pian mahinipakan sabarataan naya matan urang-urang bijaksana wan bisa, wan mangungkapkannya lawan anak-anak halus. 26 Inggih, abah, sabab kaya itulah nang berkenan di intangan Pian. 27 Sabarataan anu imbah dijulungakan lawan Aku ulih Abah-Ku. Wan, kada saurang pun nang maminandu Anak, salain Abah; kada saurang pun maminandu Abah salain Anak wan satiap urang nang dikahandaki Sang Anak gasan mangungkapakannya. 28 Datanglah lawan Aku, sabarataan nang letih lesu wan berbeban barat, wan aku pacangan maunjuk ikam kelegaan. 29 Anggunglah kuk nang Kuistil, wan balajarlah matan Aku sabab Aku lanah lambut wan endek hati, wan ikam pacangan mandapat katanangan dalam jiwa ikam. 30 Saba, kuk nang Kuistil itu gayur wan beban-Ku enteng."
Chapter 12

1 Wan wayah itu, Yesus balalah malimpati pahumaan gandum wan hari Sabat, wan murid-murid Sidin lapar, wan buhannya batumat mamatik bulir-bulir gandum, wan mamakannya. 2 Cagar tapi, wayah urang-urang Farisi majanakinya, buhannya bapadah lawan Inya, "Janak, murid-murid Pian malakuakan napa nang kada dibujurakan hasan dilakuakan wan hari sabat." 3 Namun, Yesus bapadah lawan buhannya, "Balum tabiasakah ikam mambaca napa nang dilakuakan Daud wayah inya wan para panggiringnya lapar, 4 dimapa inya babuat ka dalam Rumah Allah wan makan roti persembahan nang kada dibujurakan hagan Inya gasan mamakannya, kayak damintu jua urang nang baimbay inya, kacuali baya gasan paran imam? 5 Atawa, balum tabiasakah ikam mambaca dalam Hukum Taurat, bahwa wan hari Sabat, para imam di Bait Allah malanggar Sabat wan buhannya kada bersalah? 6 Cagar tapi, Aku bapadah lawan ikam bahwa nang labih ganal tumatan Bait Allah ada di sini. 7 Namun, amun ikam imbah mangatahui artinya ini; 'Aku manghandaki walas maras wan lain persembahan', ikam kada pacangan tabiasa manghukum nang kada basalah. 8 Sabab, Anak Manusia adalah Tuhan atas hari Sabat." Yesus Mawarasakan wan Hari Sabat 9 Limbah baisur matan sana, Yesus tiba di sinagoge buhannya. 10 Janak, asa saurang lalakian nang lumpuh sabalah tangannya. Wan, buhannya batakun lawan Yesus, padah buhannya, "Napakah dibujurakan gasan mawarasakan wan hari Sabat?" panyamannya buhannya bisa maniwas Yesus. 11 Wan, Inya bapadah lawanbuhannya, "Siapa urangnya di antara ikam nang baampun saikung domba, wan amun domba itu limbah ka dalam libak wan hari Sabat, kadaklah inya pacangan manjapaynya wan mawangsulakannya. 12 Betapa lanjar labih bernilainya manusia tumatan saikung domba! Sabab itu, dibujurakan baulah baik wan hari Sabat." 13 Kamudian, Yeus bapadah lawan urang itu, "Ulurakanlah tangan ikam." Urang itu mengulurakan tangannya wan diwagasakan sahibaknya kaya tangannya nang lain. 14 Pacang tapi, urang-urang Farisi madam matan situ wan bakanca malawan Inya, dimapa buhannya bisa mambinasakan Inya. Yesus, Ulun Hakonan Allah 15 Namun, Yesus wayah mangatahui idabul naya, manyingkir matan sana. Rahat nang manggiring Inya wan Inya mawarasakan buhannya sabarataan, 16 wan mamparingatakan buhannya gasan kada maulah awak Inya dikatahui. 17 Idabul naya tajadi gasan mangganapi napa nang dihingganakn malimpati Nabi Yesaya: 18 "Janaklah, ulun Aku nang imbah Kupalih, nang Kukasihi, nang lawan Inya jiwa-Ku berkenan. Aku pacangan maandak roh-Ku ka atas Inya, wan Inya pacang menyatakan kaadilan lawan bangsa-bangsa lain. 19 Inya kada pacang mahual, atawa bakuciak, wan kada pacangan ada saurang pun nang mandangar ilun Inya di lalah-lalah. 20 Buluh nang patah kada pacang Inya pagatakan, wan sumbu nang babaya pajah kada pacangan inya matiakan, hinggan Inya maulah kaadilan menang, 21 wan dalam ngaran Inya, bangsa-bangsa lain pacang baantang." Kuasa Yesus Barasal matan Roh Allah 22 Kamudian saurang nang karasukan roh jahat, nang picak wan bisu, dianggung lawan Yesus. Wan, Yesus mawarasakannya sahingga urang nang picak wan bisu itu bapandir wan majanaki. 23 Sabarataan urang manjadi tahiran-hiran wan batakun, "Mambisaikah Inya naya Anak Daud?" 24 Pacang tapi, wayah urang-urang Farisi mandangarnya buhannya bapadah, "Ornang naya kada mambisai mangusir roh-roh jahat amunkada awan Beelzebul, pamimpin roh-roh jahat." 25 Yesus mangatuhiu pikiran buhannya wan bapadah lawan buhannya, "Satiap karajaan nang tabangkang malawan awaknya saurang, diliungakan. Wan satiap kota atawa rumah nang tabangkang malawan awaknya saurang, kada pacang bertahan. 26 Wan, kalu Iblis mangusir Iblis, inya tabangkang mawalwan awaknya saurang. Amun damikian, dimapa karajaannya pacang batahan? 27 Wan, amun Aku, mangusir roh-roh jahat awan Beelzebul, awan siapakah anak-anak ikam mangursir buhannya? Sabab itu, buhannya pacangan manjadi hakim ikam. 28 Cagar tapi, amun awan Roh Allah, Aku mangusir roh-roh jahat, Karajaan Allah imbah datang atas ikam. 29 Atawa, dimapa sasaurang bisa babuat ka rumah urang nang gancang wan maambil benda-bendanya amun inya kada maekat urang gancang itu talabih halam? Kamudian, inya hanyar dapat mancuntan rumah. 30 Siapa haja nang kada baimbay lawan Aku, malawan Aku. Wan, siapa haja nang kada mangumpulakan baimbay lawan Aku, marahayakan. 31 Sabab itu, Aku bapadah lawan ikam bahwa satiap dosa wan hujatan manusia pacangan diampuni, tapi hujatan tahadap Roh kada pacangan diampuni. 32 Wan, siapa haja nang bapadah anu nang malawan Anak Manusia pacangan diampuni, tapi siapa haja nang malawan Roh Kudus kada cagar diampuni, baik wan masa naya maupun wan masa nang pacang datang." Pohon dipinandu matan Buahnya 33 "Amun pohon itu baik, buhanya jua pacang baik. Atawa, amun pohon itu kada baik, buahnya jua lada pacangan baik, Sabab, pohon dipinandu matan buahnya. 34 Oi, katurunan ular beludak, dimapa mambisai ikam nang jahat mamuntaungakan idabul-idabul nang baik? Sabab, matan luapan hati, muntung bapandir. 35 Urang baik maungkay idabul-idabul nang baik matan kasugihannya nang baik, wan urang nang jahat maungkay idabul-idabul nang jahat matan kasugihannyanang jahat. 36 Namun, Aku bapadah lawan ikam bahwa satiap padahan nang sia-sia, nang diucapakan urang, buhannya pacangan mampartanggungjawabakannya wan hari panghakiman. 37 Sabab ulih pandiran ikam, ikam cagar dibujurakan, wan ulih papadahan ikam, ikam pacangan dihukum. Urang Farisi wan Ahli Taurat maminta mautaw 38 Kamudian, babarapa ahli Taurat wan urang Farisi bapadah lawan Yesus, "Guru, kami hakun majanaki mautaw matan Pian." 39 Namun, Yesus manyinggai wan bapadah lawan buhannya, "Generasi nang jahat wan berzina naya manuntut anu mautaw. Wan, kada pacangan ada mautaw nang diunjukakan lawan buhannya, kacuali mautaw Nabi Yunus. 40 Sabab, kaya Yunus nang taandak di daslam parut iwak ganal salawas tiga wan tiga kadap, damikian jua Anak Manusiataandak salawas tiga hari tiga kadap dalam parut bumi. 41 Urang-urang Niniwe pacang badiri baimbay awan generasi naya wayah penghakiman wan cagar manghukumnya sabab buhannyabatobat limbah mandangar khotbah Yunus. Wan, janak, nang labih ganal tumatan Yunus ada di sini. 42 Ratu matan selatan pacang bangkit baimbay generasi naya waya hari panghakiman wan pacang manghukumnya sabab inya datang matan hujung bumi gasan mandangar hikmat Salomo. Wan, janak, nang labih ganal tumatan Salomo ada di sini. Bahaya matan kakosongan 43 "Wayah roh jahat bangsul matasn manusia, inya malimpati wadah-wadah nang kada babanyugasan mancari wadah istirahat, tapi kada mandapatinya. 44 Limpat, inya bapadah, 'Aku cagar babulik ka rumahku, wadah aku bangsul.' Wan, wayah tiba, inya mandapati rumah itu kosong, imbah disapu, wan taratur. 45 Kamudian, roh jahat itu madam wan maanggung baimbaynya tujuh roh lain nang labih jahat watan inya, wan buhannya babuat umpat badiam disana. Ehernya, kaadaan urang itu manjadi lanjar labih buruk tumatan sabalumnya. Damikian jua nang pacangan tajadi awan generasi nang jahat naya." Kula Yesus nang Sabujurnya 46 pahadangan Yesus magun bapandir awan urang rahat, janak, uma wan dingsanak Inya badiri diluar, bausaha gasan bapandir lawan Inya. 47 Sasaurang bapadah lawan Inya, "Janak, uma wan dingsanak-dingsanak Pian badiri di luar, bausaha bapandir awan Pian." 48 Namun, Yesus manyinggai urang nang mamadahakan Inya itu wan bapadah, "Siapakah uma-ku wan siapakah dingsanak-dingsanak-Ku?" 49 Wan, sambil merentangkan tangan-Nya ka para murid-murid-Nya, Yesus bapadah, "Nayalah uma-uma wan dingsanak-dingsanak-Ku! 50 Sabab siapa haja nang malakukan kahandak Abah-Ku nang ada di surga, inyalah lalaki-Ku, dingsanak bibinian-Ku, wan uma-Ku."
Chapter 13

1 Wayah itu, Yesus bangsul matan rumah wan duduk di biding danau. 2 Wan, urang rahat takumpul lawan Inya. Sabab itu, Inya naik ka jukung wan duduk, wan sabarataan urang rahat itu badiri di biding danau. 3 Wan, Inya bapadah rahat idabul lawan buhannya dalam paumpamaan, ujar Inya, "Ada saurang pahambur madam gasan mahambur, 4 wan wayah inya mahambur, beberapa banih limbah di biding lalah, burung-burung datan wan memakannya hinggan lintip. 5 Banih nang limbah di wadah babatuh, nang kada mengandung rahat tanah, wan ancap tumbuh sabab kada baampun kadalaman tanah. 6 Cagar tapi, imbah matahari terbit, tanaman itu tasengat barangat. Wan, sabab kada mamiliki akar, tanaman itu manjadi laring. 7 Banih nang lain limbah di antara semak duri, wan semak duri itu bertumbuh, wan mangkajalnya. 8 Namun, banih nang lain limbah di tanah nang baik wan menghasilakan buah, ada nang seratus kali lilip, ada nang enam puluh kali lilip, wan ada nang tiga puluh kali lilip. 9 Siapa nang batelinga, rasalah inya mandangar." Yesus Mangajar awan Paumpamaan 10 Wan, murid-murid Yesus datang wan batakun lawan Inya, 'Dimapa Engkau bapandir lawan buhannya dalam paumpamaan?" 11 Yesus manginggay buhannya, "Lawan ikam imbah dikaruniakan gasan mangatahui rahasia Kerajaan Surga, tapi lawan buhannya kada dikaruniakan. 12 Sabab, urang nang baampun, lawan inya pacangan diunjuakan wan inya pacangan bakalimpasan. Namun, siapa nang kada baampun, bahkan apa nang inya ampuni pacangan di ambil matan wan inya. 13 Sabab itulah, aku bapandir lawan buhannya dalam paumpamaan sabab wayah majanaki, buhannya kada majanaki, wan wayah mandangar, buhannya kada mandangar, jua kada tahu. 14 Mengenai buhannya, digenapilah nubuat Yesaya nang bapadah, 'Awan pandangaran, ikam cagar mandangar, tapi kada pacang tabiasa tahu. Wan, awan majanaki, ikam cagar majanaki, tapi kada pacang memahami.' 15 Sabab hati bangsa naya imbah mangandal, telinga buhannya kulir gasan mandangar, wan buhannya malingkup mata buhannya. Jaka kada, tentu buhannya dapat majanaki awan mata buhannya, mandangar awan telinga buhannya, wan dapat tahu awan hati buhannya, limpat babulik lawan Aku wan di wagasakan.' 16 Cagar tapi, diberkatilah matamu sabab majanaki wan telingamu sabab mandangar. 17 Aku bapadah nang sabujurnya lawan ikam bahwa rahat nabi wan urang-urang bujur nang handak majanaki napa nang ikam janak, tapi kada majanakinya, wan handak mandangar napa nang ikam dangar, tapi kada mandangarnya." Penjelasan tentang Paumpamaan Pahambur 18 "Ulih sabab itu, dangarakanlah arti paumpamaan tentang pahambur. 19 Wayah urang mandangar firman Kerajaan wan kada memahaminya, si jahat datang wan merampas napa nang imbah tahambur dalam hati urang itu. Nayalah urang nang banihnya tahambur di biding lalah. 20 Adapun nang tahambur di wadash-wadah nang berbatu, nayalah urang nang mandangarakan firman wan langsung manarimanya awan sukacita, 21 tapi inya kada baampun akar dalam awaknya wan bahancat satumat haja. Wan, wayah panindasan atawa panganiayaan tajadi sabab firman itu, inya langsung talimbah. 22 Banih nang limbah di rahatan semak-semak duri adalah urang nang mandangar firman itu, kamudian kahayaan dunia wan tipu daya kasugihan manjuju firman itu sahingga kada babuah. 23 Namun, Urang nang banihnya tahambur di tanah nang baik, nayalah urang nang mandangarakan firman itu wan memahaminya. Inyalah nang bujur-bujur babuah wan menghasilakan, ada nang 100 kali lilip, beberapa 60, wan beberapa 30." Paumpamaan tentang Kumpay Maraw wan Gandum 24 Yesus menyampaiakan paumpamaan nang lainnya lawan buhannya, ujar Inya, "Kerajaan Surga itu dapat dumpamakan kaya urang nang mahambur banih nang baik di pahumaannya. 25 Cagar tapi, pahadangan urang-urang guring, musuhnya datang wan mahamburakan banih lalang di antara banih gandum, wan madam. 26 Wayah tanaman balatik wan babulir, kamudian lalang itu tajanak jua. 27 Maka, ulun-ulun matan pemilik huma itu datang wan batakun lawan inya, 'Tuan, bukankah ikam manabur banih nang baik di humamu? Limpat, tumatan manakah datangnya lalang itu?' 28 Inya bapadah lawan buhannya, 'Saurang musuh imbah malakukannya.' Limpat, ulun-ulun itu bapadah lawan inya, 'Napakah ikam hakun kami madam wan mangumpulakannya?' 29 Cagar tapi, tuan itu bapadah, 'Jangan! Sabab, wayah ikam mengumpulakan lalang-lalang itu, bisa-bisa ikam jua mambarubut gandum itu baimbay. 30 Rasalah kaduanya tumbuh baimbay hinggan wayah panen. Wan, wayah panen, aku cagar bapadah lawan para pahambur, "Pertama-tama, kumpulakanlah lalang-lalang itu wan ekatlah dalam berkas-berkas gasan dibanam. namun, kumpulakanlah gandumnya ka dalam lumbungku.'"" Karajaan Allah kaya Bigi Sesawi wan Ragi 31 Kamudian Yesus mengisahakan paumpamaan nang lain lawan buhannya, ujar Inya, "Kerjaan Surga itu kaya bigi sesawi nang diambil urang wan dihamburakan di humaannya. 32 Bigi itu adalah nang tahalus matan sabarataan jenis banih, tapi wayah tumbuh, inya labih ganal matan sabarataan jenis ganganan, bahkan manjadi puhun sahingga burung-burung di langit datang wan bersarang di cabang-cabangnya." 33 Kamudian Yesus mengisahakan sabuah paumpamaan nang lain lawan buhannya, "Kerajaan Surga itu kaya ragi, nang ulih saurang bibinian diambil wan dibuatakan ka dalam adonan galapung terigu serahatantiga sukat hinggan sabarataan adonan itu takambuh ragi. 34 Sabarataan idabul naya Yesus padahakan lawan urang rahat dalam paumpamaan, wan Inya kada bapandir lawan buhannya tanpa paumpamaan. 35 Awan damikian, tergenapilah napa nang disamapaiakan malimpati nabi, " Aku pacangan maurak muntungku dalam paumpamaan-paumpamaan, Aku pacangan mamuntunagakan idabul-idabul nang tasambunyi wayah dunia dijadikan."Paumpamaan tetang Kumpay Maraw di Huma 36 Kamudian, Yesus Meninggalakan urang rahat itu impat babuat ka rumah. Wan, murid-murid Inya datang lawan Inya wan bapadah, "Jelasakanlah lawan kami paumpamaan tetang lalang-lalang di huma/" 37 Wan, singgai Inya, "Urang nang mahamburakan banih nang baik adalah Anak Manusia, 38 wan huma itu adalah dunia naya. Banih nang baik adalah anak-anak Karajaan, wan lalang adalah anak-anak sijahat, 39 wan musuh nang mahamburnya adalah Satan, wan wayah panen adalah eher zaman, wan para penuai adalah para malaikat. 40 Jadi, sama kaya lalang nang dikumpulakan wan dibanam dalam aapi, damikianlah nang pacang tajadi wan eher zaman. 41 Anak Manusia pacang mengutus para malaikat-Nya, wan buhannya pacang mangumpulakan sabarataan batu sandungan umpat urang-urang nang malakuakan kajahatan matan kerajaan-Nya, 42 wan pacang mahamputakannya ka dalam tungku api. Di wadah itu pacang cada tangisan wan kertak gigi. 43 Kamudian, urang-urang bujur pacang basinar kaya matahari dalam Kerajaan Abah buhannya. Siapa nang batalinga, rasalah inya mandangar.'' Kerajaan Surga kaya Harta Terpendam wan Mutiara 44 "Kerajaan Surga adalah kaya harta nang terpendam di huma, nang kadapatan urang, limpat disembunyikannya yamin. Wan, sabab sukacitanya, inya madam, manjual sabarataan nang diampuninya, wan manukar huma itu. 45 Bangat yamin, Kerjaan Surga adalah kaya saurang pedagang nang mancari mutiara nang indah. 46 Wayah inya mandapati sabuah mutiara nang bernilai tinggi, inya madan wan manjual sabarataan nang diampuninya, limpat manukar mutiara itu." Kerajaan Surga kaya Jala nang Hibak Iwak 47 "Damikian jua, Kerajaan Surga adalah kaya jala nang ditebarkan ka dalam laut, wan mangumpulakan berbagai jenis iwak. 48 Wayah jala itu hibak, buhannya mamaernya ka pantai wan duduk, limpat mangumpulakan iwak-iwak nang baik ka dalam keranjang-keranjang ganal, tapi mangipayakan nang kada baik 49 Jadi, itulah nang pacang tajadi pada eher zaman. Para malaikat pacangan cungul wan mailahakan nang jahat matan urang-urang bujur, 50 wan mahamputakan urang-urang jahat itu ka dalam tungku api. di wadah itu cagar ada ratapan wan kertak gigi. 51 Imbahkah ikam tahu sabarataan naya?" Buhannya bapadah lawan Inya, "Inggih." 52 Wan, Yesus bapadah lawan buhannya, "Sabab itu, setiap ahli Taurat nang imbah manjadi murid Kerajaan Surga, inya kaya tuan rumah nang maungkay harta nang hanyar wan nang lawas matan kasugihannya." Yesus Ditolak di Kota Asal-Nya 53 Wayah Yesus imbah mmenyelesaikan paumpamahan-paumpamahan itu, Inya madam matan sana. 54 Wan, wayah Inya tiba di kota asal Inya, Inya mengajar di sinagoge-sinagoge buhannya sahingga buhannya takjub wan bapadah, "Matan mana Urang naya mandapat kebijaksanaan wan mukjizat-mukjizat naya? 55 Bukankah Inya naya anak saurang tukang kayu? Bukankah uma-Nya disambat Maria, wan dingsank-dingsanak-Nya adalah Yakobus, Yusuf, Simon, wan Yudas? 56 Bukankah dingsank-dingsanak-Nya nang bibinian ada di antara kita? Limpat, matan mana Urang ini mandapatkan sabarataan idabul naya?" 57 Wan, Buhannya maanggap ulih-Nya. Namun, Yesus bapadah lawan buhannya, "Saurang nabi bukannya kada dihormati, kacuali di wadah asalnya wan di rumahnya saurang." 58 Wan, Inya kada malakuakan rahat mukjizat di sana sabab kakadapercayaan buhannya
Chapter 14

1 Wan wayah itu, Herodes, raja wilayah mandangar habar -habar tentang Yesus. 2 Wan, inya bapadah lawan ulun-ulunnya, "Nayalah Yohanes Pmbaptis. Inya imbah bangkit tumatan urang mati wan sabab itulah mukjisat-mukjizat naya bagawian di dalam Inya." Peristiwa Kamatian Yohanes Pembaptis 3 Sabab, Herodes imbah manggarit Yohanes, maekatnya, wan menjebloskannya ka penjara sabab Herodes, bini Filipus, dingsanak Herodes. 4 Sabab Yohanes tabiasa bapadah lawan inya, "Kada dibujurakan hagan ikam gasan baampun Herodias." 5 Wan, magun Herodes handak mamati'i Yohanes, inya burisit lawan urang rahat sabab buhannya maanggap Yohanes sabagai nabi. 6 Cagar tapi, wayah hari ulang tahun Herodes tiba, anak bibinian Herodias baigal di intangan buhannya, wan itu mahimungakan Herodes, 7 sehingga inya bersumpah gasan maunjuk napa haja nang diminta gadis itu. 8 Maka, limbah didesak ulih umanya, gadis itu bapadah, "Unjukakanlah lawan aku kapala Yohanes Pembaptisdi atas nampan." 9 Magun raja sedih, tapi sabab sumpahnya wan sabab urang-urang nang makan baimbay, inya pun mamerintahakan panyamannya idabul itu diunjukakan. 10 Inya manyuruh memenggal kapala Yohanes di penjara. 11 Wan, kepala Yohanes dianggung di atas nampan, diunjukakan lawan gadis itu wan inya maanggungnya lawan umanya. 12 Kamudian, murid-murid Yohanes datang, maambil awaknya, wan menguburakannya. Limpat, buhannya madam wan mambaritahukan Yesus. Lima Roti wan Dua Iwak gasan Lima Ribu Urang 13 Wayah Yesus mandangar idabul itu, Inya mambair diri matan sana awan jukung, ka wadah nang hinip saurangan. Wan, wayah urang-urang mandangar naya, buhannya manggiring Inya awan balalah landaw matan kota-kota. 14 Wayah Yesus wangsul, Inya majanaki garumbangan ganal urang, wan berbelas kasihan lawan buhannya, wan kada mawarasakan garing buhannya. 15 Wayah hari menjelang kadap, para murid datang lawan Yesus wan bapadah, ''Wadah naya hinip wan hari imbah batumat kadap. Suruhlah urang rahat itu madam ka desa-desa wan manukar makanan hagan buhannya saurang." 16 Cagar tapi, Yesus bapadah lawan buhannya, "Buhannya kada parlu madam. Ikam julung buhannya makanan." 17 Buhannya bapadah lawan Inya, "Di sini kita kada baampun napa-napa, kacuali 5 roti wan 2 iwak." 18 Wan, Inya bapadah, "Anggunglah itu kamari, lawan Aku." 19 Kamudian, Inya menyuruh urang rahat itu duduk di kumpay, wan Inya maambil 5 roti wan 2 iwak itu, limpat sambil mamandang ka langit, Inya mangucap syukur wan mambangkang-bangkang roti itu. Limbah itu, Inya manjulungakan lawan murid-murid-Nya, wan murid-murid-Nya lawan urang rahat. 20 Wan, buhannya sabarataan makan wan dikanyangkan. Limpat buhannya maambil karatan-karatan nang una, ada dua belas keranjang. 21 Wan, buhannya nang makan kira-kira ada 5.000 laki-laki, balum tabuat bibinian wan kanak-kanak. Yesus Balalah di Atas Banyu 22 Yesus lakas mendesak murid-murid Inya babuat ka jukung wan pergi mahalam Inya ka sabarang, parahatan Inya menyuruh urang rahat itu bulik. 23 Wan, limbah Yesus menyuruh urang rahat itu bulik, Inya babuat ka atas gunung saurang diri wan badoa. Wayah menjelang kadap, Inya saurangan di sana. 24 Cagar tapi, jukung itu imbah lanjar matan daratan, dimobang-ambingkan galadut sabab balawan awan angin. 25 Wan, wan jam kaampat kadap itu, Inya datang lawan buhannya, balalah di atas banyu. 26 Wayah para murid majanaki Inya balalah di atas banyu, buhannya bangat gair wan basaru, "Itu hantu!" Limpat, buhannya kancahungan saba kagairan. 27 Cagar tapi, Yesus langsung bapandir lawan buhannya, ujar Inya, "Gancangakanlah hatimu! Naya Aku, jangan gair." 28 Wan, Petrus bapadah lawan Inya, "Tuhan, amun itu Engkau, suruhlah aku datang lawan Pian di atas banyu." 29 Yesus bapadah, "Datanglah!" Maka, Petrus bangsul matan jukung, wan balalah di atas banyu, wan datanga lawan Yesus. 30 Namun, wayah majanaki angin, inya kagairan wan batumat tenggelam. Inya bakuciak, "Tuhan, selamatakan Aku!" 31 Yesus langsung mengulurkan tangan Inya, mangacak Petrus, was bapadah, "Ikam nang una iman, dimapa ikam rambang?" 32 Wayah buhannya babuat ka dalam jukung, angin pun baampih. 33 Kamudian, buhannya nang ada di jukung menyembah Yesus wan bapadah, "Sabujurnya, Engkau adalah Anak Allah!" Yesus mawarasakan Urang-Urang Garing 34 Limbah manyabarang, buhannya hinggan di tanah Genesaret. 35 Wayah urang-urang itu maminandu Inya, buhannya mamadahakannya ka saluruh daerah itu wan maanggung sabarataan urang nang garing lawan Yesus. 36 Buhannya memohon lawan Yesus panyamannya bisa manjapay hujung jubah Inya, wan sabarataan urang nang manjapaynya manjadi waras.
Chapter 15

1 Kamudian beberapa urang Farisi wan ahli-ahli Taurat matan Yerusalem datang lawan Yesus wan bapadah, 2 "Dimapa murid-murid Pian malanggar tradisi padatuan? Sabab, buhannya kada manapas tangan wayah makan roti!" 3 Wan, Yesus manyinggai wan bapadah lawan buhannya, "Wan, dimapa ikam jua malanggar parintah Allah dami tradisimu? 4 Sabab Allah berfirman, 'Hormatilah abah wan uma ikam,' wan, siapa nang mangutuki abah atawa umanya, aur dihukum mati.' 5 Namun, ikam bapadah, "Siapa haja nang bapadah lawan abah atawa umanya, 'Napa pun paunjukan gasan ikam imbah dipersembahakan lawan Allah,'" 6 inya kada parlu menghormati abah atawa umanya. Awan damikian, ikam mawalangakan firman Allah dami tradisi ikam. 7 Ikam, urang-urang munafik astilah bujur nubuatan Yesaya tentang ikam: 8 'Bangsa naya menghormati Aku awan muntung buhannya, tapi hati buhannya lanjar matan Aku. 9 Wan, sia-sia buhannya menyembah-Ku awan mangajarakan parintah=perintah manusia.'" 10 Wan, Yesus memanggil urang rahat itu wan bapadah, "Dangar wan pahamilah! Bukan napa nang babuat ka dalam muntung nang menajisakan urang, tapi napa nang cungul matan muntungnya, nayalah nang menajisakan urang." 12 Kamudian, murid-murid Yesus datang wan batakun lawan inya, ''Tahukah Engkau bahwa urang-urang Farisi maanggap wayah mandangar pernyataan naya?' 13 Namun, Yesus manyinggai wan bapadah, "Satiap tanaman nang ditanam ulih Abah-Ku nang di surga pacangan dibarubut hinggan ka akar-akarnya. 14 Rasakanlah buhannya. Buhannya adalah penuntun-penuntun picak matan urang-urang picak. Wan, amun urang picak manuntun urang picak, kaduanya pacangan limbah ka dalam libak." 15 Petrus bapadah lawan Inya, "Jelasakanlah paumpamaan itu lawan kami." 16 Yesus bapadah, "Napakah ikam magun balum paham jua? 17 Napakah ikam kada tahu bahwa segala anu nang babuat ka dalam muntung pacang pandit ka parut wan dikipay ka dalam jamban? 18 Cagar tapi, napa nang cungul matan muntung bangsul matan hati, wan itulah nang menajisakan urang. 19 Sabab matan hati bangsul pikiran jahat, pamatian, perzinaan, dosap-dosa seksual, pamalingan, kasaksian palsu, wan fitnah. 20 Idabul-idabul nayalahnang menajisakan urang, tapi makan tanpa manapas tangan kada manajisakan urang." Yesus Mandangi Bibinian Kanaan 21 Kamudian, Yesus pergi dari sana wan menyingkir ka daerah Tirus wan Sidon. 22 Wan, saurang bibinian Kanaan nang berasal matan daerah itu datang wan basaru, "Kasihanilah Aku, Tuhan, Anak Daud! Anak bibinianku karasukan roh jahat wan bangat parah." 23 Pacangan tapi, Yesus kada manyinggai bibinian itu, asa ujar pun. Wan, murid-murid Inya datang wan mendesak Inya, ujar buhannya, "Suruhlah inya pergi sabab inya terus-menerus bakuciak di dudi kita." 24 Limpat, Inya manyinggai wan bapadah, "Aku baya diutus lawan domba-domba nang talingkah matan umat Israel." 25 Kamudian bibinian itu mandatangi wan sujud di intangan Yesus, ujarnya, "Tuhan, danganilah aku!" 26 Namun, Yesus manyinggai wan bapadah, "Kada baik maambil roti ampun kanak-kanak wan mahamputakannya lawan anjing-anjing." 27 Bibinian itu manyinggai, "Bujur, Tuhan, tapi anjing-anjing itu makan remah-remah nang limbah matan mija tuannya. 28 Kamudian, Yesus bapadah lawan inya, "Oi bibinian, imanmu ganal! Tajadilah lawan ikam kaya kahandakmu." Wayah itu jua, anak bibiniannya diwagasakan. Yesus Mawarasakan Rahat Urang 29 Yesus pergi matan sana, manyusuri biding danau Galilea. Wan, limbah mandaki ka atas bukit, Inya dudk di sana. 30 Kamudian, garumbungan ganal urang datang lawan Inya, maanggung urang-urang nang lumpuh, cacat, picak, bisu, wan urang rahat lainnya. Limpat, buhannya marabahakan urang-urang itu di landaw Yesus wan Inya mawarasakan buhannya, 31 sahingga urasng rahat itu tahiran-hiran wayah buhannya majanaki nang bisu bapandir, nang cacat dipulihkan, nang lumpuh balalah, wan nang picask majanaki. Wan, buhannya memuliakan Allah Israel. Yesus Maunjuk Makanan Lawan Labih matan Ampat Ribu Urang 32 Limpat, Yesus mamanggil murid-murid Inya wan bapadah, "Aku berbelas kasihan tahadap urang-urang itu sabab buhannya imbah baimbay Aku salawas tiga hari wankada baampun makanan. Wan, Aku kada hakun manyuruh buhannya bulik kalaparan panyamannya buhannya kada liut dalam palalahan." 33 Kamudian, para murid bapah lawan Inya, "Matan mana kita pacang mandapatakan roti nang rahat di wadah hinip naya mengenyangkan urang nang bangat rahat naya." 34 Yesus batakun lawan buhannya, "Berapa rahat roti nang ikam ampun?"Buhannya manyinggai, ''Tujuh wan beberapa iwak halus." 35 Limpat, Yesus mamerintahakan urang rahat itu duduk di tanah. 36 Kamudian, Inya maambil ketujuh roti umpat iwak-iwak itu, Wan, sambil maucap syukur, Inya mambangkang-bangkangnya wan maunjuakannya lawan murid-murid Inya, wan murid-murid Inya maunjuakannya lawan urang rahat itu. 37 Buhannya sabarataan dikenyangkan. Limpat, buhannya maambil hapatan-hapatan nang una, ada tujuh keranjang hibak. 38 Buhannya nang makan ada empat ribu urang lalakian, kada tabuat bibinian wan kanak-kanak. 39 Limbah menyuruh urang rahat itu bulik, Yesus babuat ka jukung wan pergi ka daerah Magadan.
Chapter 16

1 Kamudian, urang-urang Farisi wan Saduki datang gasan mancobai Yesus. Buhannya maminta panyamannya Yesus manampayakan lawan buhannya asa mautaw matan surga. 2 Cagar tapi, Yesus singgai, "Wayah menjelang kadap, ikam bapadah 'Cuacah cerah sabab langit habang.' 3 Wan, wayah pagi hari, 'Hari naya pacangan ada angin kancang sabab langit habang wan kadap.' Ikam tahu dimapa mambedakan rupa langit , tapi kada mampu mambedakan mautaw-mautaw zaman. 4 Asa generasi nang jahat wan pezina naya manuntut sabuting mautaw, tapi asa mautaw pun kada pacangan diunjukakan lawan inya, kacuali mautaw Nabi Yunus. "Limpat, Inya maninggalakan buhannya wan pergi. Penjelasan tengtang Ragi Urang Farisi wan Saduki 5 Wayah murid-murid tiba di sabarang danau, buhannya kalumpanan maanggung roti. 6 Wan, Yesus bapadah lawan buhannya, "Itihilah wan waspadalah tahadap ragi urang-urang Farisi wan para Saduki." 7 Wan, buhannya batumat mamandirakan idabul itu di antara buhannya saurang wan bapadah, "Naya sabab kita kada maanggung roti." 8 Cagar tapi, Yesus mangatahui idabul naya wan bapadah, "Oi, urang nang una iman, dimapa ikam mamandirakan di antara ikam saurang tentang kadada roti? 9 Napakah ikam magun balum tahu wan jua kada ganang pacang 5 roti gasan lima ribu urang, wan berapa rahat keranjang kakarikannya nang ikam kumpulakan? 10 Atawa, tujuh roti gasan empat ribu urang, wan berapa keranjang kakarikannya nang ikam kumpulakan? 11 Dimapakah ikam kada tahu bahwa Aku kada rahatan bapandir lawan ikam tentang roti? Cagar tapi, waspadalah tahadap ragi urang-urang Farisi wan para Saduki." 12 Kamudian, buhannya tahu bahwa Inya kada bapadah gasan waspada tahadap ragi roti, tapi tahadap ajaran urang-urang Farisi wan para Saduki. Yesus adalah Mesias 13 Katika Yesus tiba di daerah Filipi, Inya batakun lawan murid-murid Inya, ''Parasa papadahan urang, siapakah Anak Manusia itu?'' 14 Buhannya manyinggai, "Beberapa bapadah Yohanes Pembaptis, nang lain bapadah Elia, wan nang lain bapadah Yeremia, atawa salah asa matan para nabi." Limpat, Yesus batakun lawan buhannya, "Cagar tapi, parasa ikam, siapakah Aku naya?'' 16 Simon Petrus manyinggai, "Engkau adalah Mesias, Anak Allah nang hidup!" 17 Yesus bapadah lawan inya, "Diberkatilah ikam, Simon anak Yunus, sabab lain daging wan darah nang menyatakan naya lawan ikam, malainakan Abah-Ku nang di surga. 18 Wan, aku jua bapadah lawan ikam bahwa ikam adalah Petrus. Wan, di atas batu naya, Aku pacangan membangun jemaat-Ku wan gerbang-gerbang Hades kada pacang manguasainya. 19 Aku pacang maunjuk ikam kunci-kunci Kerajaan Surga. Wan, napa haja nang ikam ekat di bumi pacangan taekat di surga. Wan napa haja nang ikam rahayakan di bumi pacangan tarahay di surga." 20 Limpat, Yesus manguyahakan murid-murid panyamannya kada mamadahakan siapa-siapa bahwa Inya adalah Mesias. Yesus Mamadahakan tentang Kamatian Inya 21 Wayah itu, Yesus batumat manunjukkan lawan murid-murid Inya bahwa Inya aur pergi ka Yerusalem wan maharit rahat idabul matan para tua-tua, imam-imam kepala, maupun ahli-ahli Taurat, limpat dimati'i wan dibangkitakan wayah hari ketiga. 22 Kamudian, Petrus mambair Yesus ka higa, managur Inyawan bapadah, "Tuhan, rasanya Allah malanjarakan idabul itu matan Engkau! Idabul naya kada pacang tabiasa tajadi lawan Pian." 23 Cagar tapi, Yesus berbalik wan bapadah lawan Petrus, "Enyahlah matan intangan Aku, oi satan! Ikam adalah batu sandungan hagan Aku sabab ikam kada manetapkan pikiran ikam wan idabul-idabul matan Allah, malainakan idabul-idabul matanmanusia." 24 Kamudian Yesus bapadah lawan murid-murid Inya, Amun ada nang hakun manggiring Aku, inya aur manyangkalawaknya saurang, mamikul salibnya, wan manggiring Aku. 25 Sabab siapa nang handak menyelamatakan nyawanya pacangan kalingkahan nyawanya. Cagar tapi, siapa nang kalingkahan nyawanya sabab Aku, inya pacang mandapatakannya. 26 Napa untungnya amun sasaurang baulih saluruh dunia, tapi kalingkahan nyawanya? Atawa, napa nang bisa sasaurang unjuk sabagai silih nyawanya? 27 Sabab, Anak Manusia pacang datang dalam kemuliaan Abah-Nya baimbay awan para malaikat-Nya wan kamudian cagar mambalas satipa urang manurut paulahannya. 28 Aku bapadah nang sabujurnya lawan ikam, ada beberapa urang nang badiri di sini nang kada pacang mengalami kamatian hinggan buhannya majanaki Anak Manusia datang dalam Kerajaan Inya."
Chapter 17

1 Enam hari kamudian, Yesus mangajak Petrus, Yakobus, umpat Yohanes dingsanak Yakobus, wan maanggung buhannya babuat ka gunung nang pancaw sacara tailah. 2 Limpat, Yesus baubah rupa di muka buhannya. Muha Inya bersinar kaya matahari wan pakaian Inya manjadi seputih cahaya. 3 wan, janak, tampaklah lawan buhannya Musa wan Elia, rahatan bapandir awan Yesus. 4 Petrus bapadah lawan Yesus, "Tuhan, adalah baik hagan kita berada di sini, aku pacang maulah tiga kemah di sini, ada gasan Pian, asa gasan Musa, wan asa gasan Elia." 5 Wayah Petrus magun bapandir, sabuah awan nang terang manungi buhannya, wan janak, ada ilun tumatan awan itu nang bapadah, "Nayalah Anak-Ku nang Kukasihi, lawan Inya Aku berkenan. Dangarakanlah Inya." 6 Wayah murid-murid mandangar naya, buhannya tasungkur awan muha hinggan ka tanah wan bangat kagairan. 7 Namun, Yesus datang wan manjapay buhannya, ujar Inya, "Bangunlah wan jangan gair." 8 Wayah buhannya maanggung mata buhannya, buhannya kada majanaki siapapun, kacuali Yesus saurang. 9 wayah buhannya pandit matan gunung, Yesus mamerintahakan buhannya, ujar Inya, "Jangan kisahakan pajanakan itu lawan siapa pun hinggan Anak Manusia dibangkitakan tumatan urang mati." 10 Wan, murid-murid batakun lawan Inya, "Limpat, dimapa ahli-ahli Taurat bapadah bahwa Elia aur datang talabih halam?" 11 Yesus, manyinggai, "Elia astilah datang talabih halam wan pacang memulihkan segala anu. 12 Namun, Aku bapadah lawan ikam bahwa Elia imbah datang, tapi buhannya kada maminanduinya wan memperlakukannya manggiring kadandak buhannnnya. Damikian jua Anak Manusia pacang maharit di tangan buhannya." 13 Kamudian, para murid tahu bahwa Inya bapandir lawan buhannyatentang Yohanes Pembaptis. Saurang Anak Dibebasakan dari Roh jahat 14 Wayah Yesus wan murid-murid mantuk lawan urang rahat, saurang lalakian datang lawan Yesus awan batuhut di intangan Inya sambil bapadah, 15 "Tuhan, kasihanilah anakku sabab inya garing ayan wan bangat mandarita. Inya rahat malimbahakan ka dalam api wan ka dalam banyu. 16 Aku imbah maanggungnya lawan murid-murid Pian, tapi buhannya kada dapat mawarasakan inya." 17 Yesus manyinggai, "Oi, ikam generasi nang kada parcaya wan sasat! Berapa lawas yamin Aku tinggal badiam lawan ikam? Barapa lawas yamin Aku aur basabar tahadap ikam? Anggunglah anak itu lawan Aku." 18 Maka Yesus membentak roh jahat itu sehingga cungul matan anak lalakian itu, wan anak itu sembuh wayah itu jua. 19 Kamudian para murid datang lawan Yesus, wayah buhannya saurangan lawan Inya wan batakun, "Dimapa kami kada dapat mangusir roh jahat itu?" 20 Ujar Inya lawan buhannya, "Sabab imanmu nang kacil. Aku bapadah nang sabujurnya lawan ikam, kalu ikam baampun iman saganal bigi sesawi haja, maka ikam dapat bapadah lawan gunung naya, Alihlah matan wadah naya ka sana!' wan gunung naya pacangan alih. Kadada nang mustahil hagan ikam. 21 [Cagar tapi, roh jahat jenis naya baya dapat diusir awan doa wan puasa.''] Yesus Bapandir tentang Kamatian Inya 22 Wayah Yesus wan murid-murid Inya rahatan bakumpul di wilayah Galilea, Inya bapadah lawan buhannya, "Anak Manusia pacang di julung ka dalam tangan manusia, 23 wan buhannya pacangan mamati'i Inya, wan Inya pacang dibangkitakan wayah hari ketiga." Wan para murid Inya manjadi bangat sadi. Pangajaran tentang Mambayar Pajak 24 Wayah buhannya tiba di Kapernaum, para pangumpu; pajak 2 dirham datang lawan Petrus wan batakun, "Napakah guru ikam kada mambayar pajak 2 dirham?" 25 Petrus manyinggai , "Inggeh." Wayah inya babuat ka dalam rumah, Yesus talabih halam bapandir lawan inya, "Dimapa pandapat ikam, Simon? Tumatan siapakah raja-raja dunia naya managih bea wan pajak? Tumatan kanak-kanaknya atawa matan urang lain?" 26 Wayah Petrus manyinggai, "Matan urang lain," Yesus bapadah lawan inya, "Kalu damintu kanak-kanaknya bebas. 27 Cagar tapi, panyamannya kita kada manyinggung buhannya, pergilah ka danau wan hamputakanlah kail. Bibitlah iwak nang partama wangsul wan wayah ikam maurak muntungnya, ikam pacangan mandapat sekeping stater. Bibitlah uang itu wan julungakan lawan buhannya, hagan Aku wan hagan ikam."
Chapter 18

1 Wayah itu, murid-murid datang lawan Yesus wan batakun, "Siapakah nang taganal dalam Kerajaan Surga?" 2 Limpat, Yesus memanggil saurang anak halus lawan Inya, wan menempatakan anak halus itu di parahatan buhannya, 3 wan bapadah, "Aku bapadah nang sabujurnya lawan ikam, kacuali ikam batobat wan manjadi kaya kanak-kanak, ikam kada pacangan babuat ka dalam Kerjaan Surga. 4 Siapa nang meendekakan awaknya kayak anak naya adalah nang baganal dalam Kerjaan Surga. 5 Wan, siapa nang manerima anak halus kaya nang asa naya dalam ngaran Aku, inya manerima Aku." Panguyahan tentang Panyabab Dosa 6 "Cagar tapi, siapa nang manyesatkan salah asa matan anak-anak halus nang parcaya lawan Aku naya, labih baik hagan inya amun sabuting batu kilangan diantuyakan wan gulunya wan ditenggelamakan ka laut nang bangat dalam. 7 Calakalah dunia sabab panyesat-panyesat nang ada di dalamnya! Sabab, panyesatan astilah aur tajadi, tapi calakalah urang nang mandatangakannya. 8 Amun tangan atawa landaw ikam baulah ikam badosa, himpil was kipaylah itu. Labih baik hagan ikam babuat ka dalam hidup awan tangan kutung atawa pincang matanpada baampun dua tangan wan dua landaw, tapi dikipay ka dalam api kekal. 9 Amun matamu maulahmu badosa, cungkil wan kipaylah itu. Labih baik ikam babuat ka dalam hidup awan asa mata, daripada baampun dua mata tapi dikipay ka dalam neraka api." 10 "Itihilah, jangan ikam mahapak asa matan anak-anak kacil ini. Sabab, Aku bapadah lawan ikam bahwa malaikat-malaikat buhannya di surga aci mamandang muha Abah-Ku nang di surga. 11 [Sabab, Anak Manusia imbah datang gasan manyelamatakan urang nang talingkah.] Paumpamaan tentang Domba nang Talingkah 12 Dimapa parasa ikam? Amun sasaurang baampun 100 ekong domba, tapi nang asa matan buhannya tasasat, kadakah urang itu meninggalakan nang 99 ekong di gunung wan pergi gasan mancari asa nang tasasat itu? 13 Wan, amun inya mandapatnya, sabujurnya Aku bapadah lawan ikam, inya labih basukacita atas asa nang tasasat itu daripada 99 nang kada tasasat. 14 Damikian jua, bukankah kahandak Abah ikam nang di surga amun saurang matan anak-anak kacil naya binasa." Mamadahi Urang nang basalah 15 "Amun dingsanak ikam badosa, pergi wan tunjukkan kasalahannya, anatar ikam wan inya saurang haJa. Amun inya mandangarakan ikam, ikam imbah mandapatakan dingsanak ikam. 16 Cagar tapi, amun inya kada mandangarakan ikam, ajaklah asa atawa dua orang yamin baimbay ikam panyamannya awan muntung matan dua urang atawa tiga urang saksi satipa papadahan si tetapakan. 17 Amun inya manolak gasan mandangarakan buhannya, padahakan idabul itu lawan jemaat. Wan, amun inya bahkan manolak mandangarakan jemaat, rasalah inya manjadi kaya bangsa-bangsa lain wan pangumpul pajak 18 Aku bapadah nang sabujurnya lawan ikam bahwa napa nang ikam ekat di bumi pacangan taekat di surga. Wan, napa nang ikam rahayakan di bumi pacangan tarahay di surga." 19 Bangat yamin, Aku bapadah lawan ikam bahwa amun dua urang di antara ikam sapakat di bumi tentang anu nang buhannya minta, idabul itu cagar tajadi hagan buhannya ulih Abah-Ku nang ada di surga. 20 Sabab, di wadah dua atawa tiga urang bakumpul baimbay dalam Ngaran Aku, Aku ada di parahatan buhannya.Paumpamaan tentang Pangampunan 21 Kamudian, Petrus datang lawan Yesus wan batakun, "Tuhan, sabarapa racap baurang aku mangampuni dingsanak ulun nang badosa tahadap aku? Hinggan 7 kali?" 22 Yesus bapadah lawan inya, "Aku kada bapadah lawan ikam hinggan 7 kali tapi hinggan 70 kali 7 kali. 23 Sabab itulah, Kerajaan Surga diumpamakan kaya saurang raja nang mengadakan pambilangan awan para ulunnya. 24 Wayah inya batumat mangadakan pambilangan, urang nang bautang sabasar 10.000 talenta dianggung lawan inya. 25 Sabab inya itu kada mampu mambayar, tuannya mamerintahakan panyamannya inya dijual, baumpat bini wan anak-anaknya, jua sabarataan nang inya ampuni, wan awan itu pambayaran dilakuakan. 26 Maka, ulun itu tasungkur wan menyembah tuannya, ujarnya, 'Basabarlah lawan aku wan aku pacangan mambayar sabarataannya lawan ikam.' 27 Kamudian, tuan matan ulun itu berbelas kasihan, wan mambebasakannya, wan maunjuk ampunan atas utangnya itu. 28 Cagar tapi, wayah ulun itu wangsul wan badapat awan ulun lain nang bautang 100 dinar lawan inya, inya manggarit unpat mancekik ulun itu, wan bapadah, 'Bayar mantuk uang nang ikam pinjam matan aku!' 29 Maka, ulun nang bautang itu basujud wan memohon lawan inya, ujarnya, 'Basabarlah lawan aku wan aku pacangan mambayar sabarataannya lawan ikam.' 30 Cagar tapi, inya manolak wan menjeblosakan kawannya itu ka penjara hinggan inya itu bisa malunasi utangnya. 31 Wayah ulun-ulun nang lain majanaki kajadian itu, buhannuya manjadi bangat sadi limpat datang wan mamadahakan lawan tuannya tentang segala anu nang imbah tajadi. 32 Kamudian, tuannya memanggil ulun nang partama itu wan wan bapadah lawan inya, 'Ikam ulun nang jahat. Aku mangampuni sabarataan utangmu sabab ikam mamohon lawan aku. 33 Bukankah ikan baurang mamiliki belas kasihan lawan sesamamu ulun, kaya aku jua imbah manunjukakan belas kasihan lawan ikam?' 34 Wan, Tuannya awan hibak kasarikan, manjulungakannya lawan para panyiksa hinggan inya dapat mambayar bulik sabarataan nang dipinjamakan lawan inya. 35 Abah-Ku di surga pacangan melakuakan idabul nang karubut lawan ikam, amun ikam kada mangampuni dingsanak ikam tumatan hati ikam."
Chapter 19

1 Wayah Yesus imbah menyelesaikan papadahan-papadahan naya, Inya baisur matan Galilea wan tiba di wilayah Yudea, di sabarang sungai Yordan. 2 Wan, garumbungan ganal urang rahat manggiring Inya, wan Inya mawarasakan buhannya di sana. 3 Beberapa urang Faris datang lawan Yesus gasan mancobai Inya wan batakun, 'Napakah dibujurakan hagan lalakian marahayakan bininya awan berbagai alasan?" 4 Limpat, Yesus manyinggai wan bapadah, "Kadakah ikam mambaca bahwa Inya, nang menciptakan buhannya wayah samula, manjadikan buhannya lakian wan bibinian, 5 wan Inya berfirman, "Sabab itu, lakian aur maninggalakan abahnya wan umanya, wan manjadi asa awan bininya, wan kaduanya itu cagar manjadi asa awak? 6 Jadi, buhannya bukan lagi dua, malainakan asa awak. Sabab, napa nang imbah digampirakan Allah, manusia kada bisa mailahakan nya." 7 Buhannya bapadah lawan Yesus, "Limpat dimapa Musa mamerintahkan gasan maunjuk surat rahay wan marahayakan bini?" 8 Yesus bapadah lawan buhannya, "Sabab kakarasan hatimu, Musa mengizinkan ikam marahayakan binimu. Cagar tapi, wan awalnya kadalah damikian. 9 Wan, Aku bapadah lawan ikam bahwa siapa nang marahayakn bininya, kacuali sabab zina, limpat menikah awan bibinian lain, inya berzina." 10 Murid-murid bapadah lawan Inya, 'Amun kaya naya idabulnya laki awan bininya, labih baik kada menikah." 11 Namun, Yesus bapadah lawan buhannya, "Kada sabarataan urang dapat manerima papadahan naya, kacuali buhannya nang dikaruniai. 12 Sabab, ada urang nang kada menikah sabab astilah lahir damikian matan rahim umanya, wan ada urang nang kada menikah sabab dimandulkan ulih urang lain, wan ada jua urang nang mandul nang mamandulakan awaknya saurang dami Kerajaan Surga. Barangsiapa dapat manerima idabul naya, rasalah inya manerimanya." Yersus wan Anak-Anak Kacil 13 Kamudian, beberapa anak kacil dianggung lawan Inya panyamannya Inya dapat maandak tangan Inya atas anak-anak itu wan mendoakan buhannya. Cagar tapi, murid-murid managur urang-urang itu. 14 Namun, Yesus bapadah, "Rasakanlah anak-anak kacil itu. Jangan manghalangi buhannya datang lawan Aku sabab Kerajaan Surga adalah ampun urang-urang nang kaya anak-anak kacil naya." 15 Limbah Yesus maandak tangan Inya atas anak-anak itu, Inya baisur matan situ. Dimapa Mandapat Hidup Kekal? 16 Kamudian, datanglah sasaurang lawan Yesus wan batakun, "Guru, idabul baik napa nang baur aku lakukan panyamannya mandapat hidup nang kekal?" 17 Wan, Yesusnbapadah lawan urang itu, "Dimapa ikam batakun lawan Aku tentang napa nang baik? Baya ada Asa nang baik. Namun, jaka ikam hakun babuat ka dalam hidup, taatilah parintah-parintah itu." 18 Urang itu batakun lawan Yesus, "Parintah nang mana?" Singgai Yesus, "Jangan mamati'i, jangan bazina, jangan mancuntan, jangan maunjuk kasaksian palsu, 19 hormatilah abahmu wan umamu, wan kasihalah sasamamu manusia kaya awakmu saurang." 20 Uran muda itu bapadah lawan Inya, "Sabarataan idabul itu imbah aku taati, napa yamin nang magun una?" 21 Yesus bapadah lawan inya, "Amun ikan handak sempurna, baisur wan juallah sabarataan nang ikam miliki. Limpat, julungakanlah lawan urang miskin, wan ikam pacang mamiliki harta nang di surga, wan ayu umpat Aku." 22 Namun,wayah urang anum itu mandangar pernyataan naya, inya baisur awan sadi sabab inya bangat sugi. 23 Limpat, Yesus bapadah lawan murid-murid Inya, "Aku bapadah nang sabujurnyalawan ikam, sulit hagan urang sugi gasan babuat ka dalam Kerasjaan Surga. 24 Bangat Yamin, Aku bapadah lawean ikam bahwa labih gayur hagan saikung unta malimpati libak jarum daripada urang sugi babuat ka dalam Kerajaan Allah." 25 Wayah para murid mandangar papadahan itu, buhannya manjadi bangat tahiran-hiran, wan bapadah, "Kalu damintu, siapa nang bisa di selamatakan?" 26 Sambil memandang buhannya, Yesus bapadah, "Lawan manusia, idabul ini mustahil, tapi lawan Allah, sabarataan idabul itu mambisai." 27 Kamudian, Petrus bapadah lawan Inya, "Janaklah, kami imbah meningalakan sabarataannya wan manggiring Engkau. Jadi, napa nang pacangan kami tarima?" 28 Wan, Yesus bapadah lawan buhannya, Aku bapadah nang sabujurnya lawan ikam bahwa ikam, nang manggiring Aku dalam dunia nang hanyar, wayah Anak Manusia duduk di takhta kebersara Inya, ikam jua cagar duduk di atas dua belas takhta gasan menghakimi kedua belas suku Israel. 29 Wan, satiap urang nang imbah meninggalakan rumah, dingsanak lalakian, dingsanak bibinian, abah, uma, anak-anak, atawa pahumaannya sabab ngaran Aku pacangan manerima seratus kali lilip wan pacangan mewarisi hidup nang kekal. 30 Cagar tapi, rahat urang nang partama pacangan manjadi nang taeher, wan nang taeher pacangan manjadi nang partama."
Chapter 20

1 Sabab, Kerajaan Surga adalah kaya pemilik pahumaan nang kaisukan bangat baisur gasan mancari pagawi-pagawi hagan pahumaan anggurnya. 2 Wayah inya imbah sepakat awan para pagawi itu gasan sedinar sehari, inya menyuruh buhannya ka pahumaan aggurnya. 3 Wan, rasa-rasa wayah jam ketiga inya baisur wan majanaki nang lainnya rahatan badiri menganggur di wadah umum. 4 Limpat, inya bapadah lawan buhannya, 'Ikam, baisurlah jua ka pahumaan anggur wan napa nang pantas pacangan aku julungakan lawan ikam.' Wan buhannya pun baisur. 5 Bangat yamin, sakitar jam keenam wan jam kesembilan inya baisur wan melakukan idabul nang sama. 6 Wan, rasa-rasa wayah jam kesebelas, inya baisur wan mandapati nang lainnya rahatan badiri wan inya bapadah lawan buhannya, 'Dimapa ikam badiri di sini menganggur sapanjang hari?" 7 Buhannya bapadah lawan inya, 'Sabab balum ada nang manjulung gawian kami.' Pemilik pahumaan anggur itu bapadah lawan buhannya, 'Ikam baisurlah jua ka pahumaan anggurku.' 8 Wayah hari batumat kadap, pemilik kebun anggur itu bapadah lawan mandorny, 'Panggillah para pawagi wan bayarkan lawan buhannya upahnya, dimulai awan nang taeher hinggan nang partama.' 9 Wayah buhannya nang di pagawiakan pada jam kesebelas, datang, mmasing-masing manerima 1 dinar. 10 Wayah buhannya nang bagawi partama kali, datang, buhannya barasa pacangan mandapat labih rahat. Namun, buhannya masing-masing jua manerima 1 dinar. 11 Wayah manerimanya, buhannya memprotes lawan pemilik kebun. 12 Buhannya bapadah, 'Urang-urang nang babuat taeher baya bagawi salawas 1 jam, wan engkau ,aulah buhannya sama awan kami, nang imbah menanggung beban wan barangat terik saharian.' 13 Cagar tapi, pemilik kebun anggur itu manyinggai wan bapadah lawan asa matan buhannya, 'Dingsanak, aku kada bersalah lawan ikam. Bukankah ikam imbah sepakat awan aku gasan asa dinar? 14 Ambillah milikmu wan baisurlah, tapi aku handak manjulung lawan urang nang taeher naya, sama kaya lawan ikam. 15 Napakah aku kada dibujurakan gasan melakukan napa pun nang kukahandaki tahadap milikku saurang? atawa, napakah matamu jahat sabab aku baik?' 16 Jadi, nang taeher pacangan manjadi nang partama, wan nang partama pacangan manjadi nang taeher." Yesus Bapandir Yamin tentang Kamatian Inya 17 Wayah Yesus cagar baisur ka Yerusalem, Inya maanggung dua belas murid Inya secara tailah. Dalam palalaan, Inya bapadah lawan buhannya, 18 "Janaklah, kita rahatan manuju Yerusalem wan Anak Manusia pacang dijulungakan lawan imam-imam kepala wan ahli-ahli Taurat. buhannya pacangan menghukum Inya awan kamatian. 19 Limpat, buhannya pacangan manjulung Inya lawan bangsa-bangsa gasan mahuluti, mancabuki, wan menyalibkan Inya. Wan, wayah hari ketiga, Inya pacangan dibangkitakan." Pamohonan Uma matan Anak-Anak Zebedeus 20 Kamudian,, uma matan anak-anak Zebedeus lawan anak-anaknya datang lawan Yesus wan bersujud gasan meminta anu lawan Yesus. 21 Wan, Yesus bapadah lawan inya, 'Napa nang ikam kadandaki?" Uma itu manyinggai, "Parintahakanlah panyamannya kedua anakku bisa duduk dalam Kerajaan-Mu, asa di sabalah kanan-Mu wan asa di sabalah kiri-Mu." 22 Cagar tapi, Yesus manyinggai, "Ikam kada tahu napa nang ikam minta. Napakah ikam sanggup kinum matan cawan nang baur Kukinum?' Buhannya bapadah lawan Yesus, "Inggeh, kami sanggup." 23 Yesus bapadah lawan buhannya, "Ikam astilah pacang kinum matan cawan Aku, tapi kada gasan duduk kanan-Ku atawa kiri-Ku, bukanlah bat-Ku maunjukakannya, malainakan hagan buhannya nang imbah dipacangakan ulih Abah-Ku." 24 Wayah sepuluh murid nang lain mandangarnya, buhannya sarik lawan kedua dingsanak itu. 25 Namun, Yesus memanggil buhannya wan bapadah, "Ikam tahu bahwa para panguasa bangsa-bangsa lain mamerintah atas buhannya, wan urang-urang ganal buhannya malalahakan wewenang atas buhannya. 26 Baurang kada damikian di antara ikam, tapi siapa nang handak manjadi ganal di antara ikam, inya baur manjadi pelayanmu. 27 Wan, siapa nang handak manjadi nang partama di antara ikam, inya baur manjadi ulunmu, 28 sama kaya Anak Manusia nang datang bukan gasan melayani wan manjulung nyawa-Nya sabagai tebusan hagan rahat urang." Dua Urang Picak Diwagasakan 29 Wan, wayah buhannya meninggalakan Yerikho, garumbungan urang manggiring Inya. 30 Wan, dua urang picak nang rahatan duduk di biding jalan, wayah mandangar bahwa Yesus limpas, buhannya baseru. "Tuhan, Anak Daud, kasihanilah kami!" 31 Urang rahat managur buhannya panyamannya buhannya badiam. Cagar tapi, buhannya semakin bangking bakuciak, "Tuhan Anak Daud, kasihanilah kami!" 32 Limpat, Yesus baampih wan memanggil buhannya. Inya bapadah, "Napa nang ikam handak Aku lakukan gasan ikam?" 33 Buhannya bapadah lawan Inya, "Tuhan, kami handak mata kami diurakakan ." 34 Yesus tegerak oleh belas kasihan lawan buhannya, wan manjapay mata buhannya, jua buhannya manerima pajanakannya bulik, wan manggiring Yesus.
Chapter 21

1 Wayah buhannya imbah parak awan Yerusaleeem wan imba tiba di Betfage, di bukit Zaitun, Yesus mengutus dua urang murid Inya; 2 Ujar Inya lawan buhannya, "Baisurlah ka desa nang ada di muka ikam, wan ikam pacangan langsung mandapat saikung keledai nang taekat wan saikung anak kledai lawan inya. Rahayakan ekatan buhannya wan anggunglah keduanya lawan Aku. 3 Amun ada urang nang bapadah anu lawan ikam, ikam baur bapadah, "Tuhan mamarlukannya, wan Inya pacangan ancap mangirimnya." 4 Idabul naya tajadi panyamannya napa nang dipadahakan ulih nabi: 5 "Padahakan lawan putri Sion, 'Janaklah, Raja ikam datang lawan ikam, randah hati, wan menunggang saikung keledai anum, anak matan keledai beban. 6 Murid-murid baisur wan melakukan kaya nang imbah Yesus parintahkan lawan buhannya. 7 Buahnnya maanggung keledai baumpat anak keledai itu, wan maandakakan jubah-jubah buhannya di atas keledai-keledai itu, wan Yesus duduk di atasnya. 8 Sapalih ganal matan urang nang bangat itu mambentangkan jubah-jubah buhannya di lalah, wan nang lainnya mahimpil ranting-ranting puhun, limpat manyebarakannya di lalah. 9 Rahat urang balalah di muka Inya wan buhannya nang manggiring Inyabaseru, "Hosana hagan Anak Daud! 'Diberkatilah Inya nang datang dalam ngaran Tuhan.' Hosana di wadah nang tapancaw!" 10 Wayah Yesus mambuati Yerusalem, sabarataan kota digemparakan. Buhannya batakun, "Siapakah Inya naya?" 11 Wan, urang rahat itu manyinggai, "Inya adalah Nabi Yesus, matan Nazaret di Galilea.'' Yesus Manyucikan Bait Allah 12 Limpat, Yesus babuat ka Bait Allah wan mangusir urang-urang nang rahatan bajualbeli di Bait Allah, limpat manjungkirbalikakan mija-mija pasilihan uang wan bangku-bangku buhannya nang manjual burung-burung merpati. 13 Inya bapadah lawan buhannya, "Imbah tatulis, 'Rumah-Ku pacangan disambat rumah doa,' tapi ikam manjadikannya sapalih sarang para pacuntan.'" 14 Wan, urang nang picak umpat nang lumpuh datang lawan Inya di Bait Allah, limpat Inya mawarasakan buhannya. 15 Namun, wayah para imam kepala wan ahli-ahli Taurat majanaki mukjizat-mukjizat nang imbah dilakukan Yesus wan majanaki anak-anak nang baseru dalam Bait Allah, "Hosana hagan Anak Daud,'' buhannya manjadi sarik. 16 Limpat, buhannya batakun lawan Yesus, "Napakah Engkau mandangar nang dipadahakan anak-anak itu?" Wan, Yesus manyinggai buhannya, "Inggih. Balum tabiasakah ikam membaca, 'Matan muntung bayi-bayi wan anak-anak nang menyusu, Engkau imbah manyadiakan pujian gasan awak-Mu saurang.'?" 17 Kamudian, Yesus meninggalakan buhannya wan wangsul matan kota itu ka Betania wan bakadap di sana. Yesus manunjukakan Kuasa Iman 18 Wayahini, wan pagi hari, wayah Yesus bulik ka kota, Inya manjadi lapar. 19 Wan, wayah majanaki puhun ara di biding lalah, Inya mandatanginya wan kada mandapati napa-napa, kacuali daun-daun haja. Wan, Inya bapadah lawan puhun itu, 'Kada pacangan tabiasa ada buah yamin tumatan ikam hinggan salawasan!" Wayah itu jua, puhun ara itu dijadikan laring. 20 Wayah murid-murid majanaki idabul naya, para murid tahiran-hiran wan batakun, "Dimapa puhun ara itu laring sawayah itu jua?" 21 Wan, Yesus manyinggai buhannya, "Sabujurnya aku bapadah lawan ikam, amun ikam baampun iman wan kada bimbang, ikam bukan baya cagar malakukan napa nang dilakukan tahadap puhun ara naya, bahkan amun ikam bapadah lawan gunung naya, 'Taanggunglah wan tacampaklah ka dalam laut,' idabul itu pacangan tajadi. 22 Wan, sagala anu nang ikam minta dalam doa, pacayalah, ikam pacangan manerimanya." Paihnar Yahudi MarambangakanKuasa Yesus 23 Wayah Yesus babuati Bait Allah, para imam kepala wan para tua-tua bangsa Yahudi datang lawan Inya padahangan Inya rahatan mangajar wan batakun, "Awan kuasa napakah Engkau malakukan idabul-idabul naya? Wan, siapakah nang maunjuk Pian kuasa naya?" 24 Yesus manyinggai buhannya, 'Aku jua pacangan manakunakan asa idabul lawan ikam, nang amun ikam bisa manyinggainya, aku pacangan mamadahakan ikam awan kuasa napa Aku melakukan sabarataan idabul naya. 25 Matan manakah baptisan Yohanes? Matan surga atawa matan manusia?" Wan, buhannya batumat mamandirakannya di antara buhannya saurang, "Amun kita bapadah , 'Matan Surga, 'Inya pacangan bapadah, 'Kalu damintu, dimapa ikam kada parcaya lawan Yohanes?' 26 Cagar tapi, amun kita manyinggai, 'Wangsul matan manusia.' Kita gair lawan urang rahat sabab buhannya sabarataan maanggap bahwa Yohanes adalah nabi." 27 Maka buhannya manyinggai Yesus, "Kami kada tahu." Wan, Yesus bapadah, "Kalu damintu, Aku jua kada pacangan mamadahakan ikam awan kuasa napakah Aku melakukan idabul-idabul naya." Paumpamaan tentang Dua Urang Anak 28 "Namun, napa pandapat ikam? Ada urang nang baampun dua anak lalakian , wan inya datang lawan nang partama wan bapadah, 'Anakku, baisur wan bagawilah wayahini di kabun anggur.' 29 Wan, inya manyinggai, 'Inggih, Abah,' tapi imbah itu inya kada baisur. 30 Kamudian abah itu baisur lawan nang kedua wan bapadah idabul nang sama. Anak itu manyinggai, 'Kada hakun,' tapi inya manyesal wan baisur. 31 Siapakah matan kedua anak itu nang maasi abahnya?" Buhannya bapadah, "Nang taeher." Yesus bapadah lawan buhannya, "Sabujurnya aku bapadah lawan ikam bahwa para pangumpul pajak wan lanji-lanji pacangan babuat ka dalam Kerajaan Allah mahalami likam. 32 Sabab, Yohanes datang lawan ikam dalam lalah kabujuran wan ikam kada mamarcayainya, tapi, para pangumpul pajak wan lanji-lanji mamarcayainya. Wan, ikam, wayah majanaki idabul naya bahkan kada manyesal limbahnya sahingga ikam dapat mamarcayainya." Paumpamaan tentang Paampun wan Pasewa Kabun Anggur 33 "Dangarlah paumpamaan nang lain. Ada paampun kabun nang mahumai sabuah kabun anggur, wan maestel pagar di sakitarnya, wan manggali wadah pamerasan anggur, wan Mendirikan menara. Kamudian, inya masewakan kabun anggurnya lawan babarapa petani, wan inya baisur ka luar negeri. 34 Wayah musim buah babaya tiba, inya mengutus ulun-ulunnya lawan petani-petani itu gasan manerima buahnya. 35 Wan, para petani-petani manggarit para pelayan itu wan mancatuk nang saurang, wan mamati'i nang asa, wan nang lainnya dihamputi batu. 36 Bangat yamin, paampun kabun anggur itu manyuruh ulun-ulunnya nang lain, nang labih rahat tumatan sabalumnya. Wan, para petani itu melakukan idabul nang sama tahadap buhannya. 37 Ehernya, paampun kebun itu mengutus anaknya lawan buhannya, ujarnya, 'Buhannya pacangan manghormati anakku.' 38 Cagar tapi, wayah para petani itu majanaki anaknya, buhannya bapadah di anatar buhannya saurang, 'Inya adalah ahli waris, ayu kita mati'i inya wan maambil warisannya.' 39 Limpat, buhannya manggarit anak paampun kabun itu, mahamputakannya ka luak kabun, wan mamati'inya. 40 Sabab itu, wayah paampun kabun anggur itu datang, napa nang pacangan inya kakukan lawan petani-petani itu?" Buhannya bapadah lawan Inya, "Inya pacangan mambinasakan urang-urang jahat itu awan bangat jahat, wan cagar masewakan kabun anggurnya lawan petani-petani nang lain, nang pacangan manjulung lawan inya buah-buah wan wayahnya." 42 Yesus bapadah lawan buhannya, 'Napakah ikam kada tabiasa membaca dalam Kitab Suci: 'Batu nang ditolak ulih tukang-tukang bangunan imbah manjadi batu penjuru. Idabul naya tajadi matan pihak Tuhan, wan idabul naya ajaib di mata kita'? 43 Sabab itu, Aku bapadah lawan ikam, Kerajaan Allah pacangan diambil matam ikam wan cagar diunjukakan lawan urang-urang nang manghasilakan buah matan inya. 44 Wan, siapa nang talingkah ka atas batu naya pacang dibangkang berkeping-keping; wan siapa pun nang ditimpa batu ini pacangan ramuk.'' 45 wayah imam-imam kepala wan urang-urang Farisi mandangar paumpamaan-paumpamaan Inya, buhannya tahu bahwa Yesus rahatan bapandir tentang buhannya. 46 Cagar tapi, wayah buhannya bausaha gasan manggarit Yesus, buhannya gair lawan urang rahat sabab urang rahat itu maanggap Yesus adalah nabi.
Chapter 22

1 Yesus bapandir yamin lawan buhannya dalam paumpamaan-paumpamaan, ujar Inya, 2 "Kerajaan Surga dapat diumpamakan kaya saurang raja nang mangadahakan aruh parnikahan gasan anak lakiannya. 3 Wan, inya manyuruh para ulunnnya gasan mamanggil urang-urang nang imbah disaru ka aruh itu, tapi buhannya kada hakun datang. 4 Limpat, raja manyuruh yamin ulun-ulun nang lain, ujarnya, "Padahakanlah lawan urang-urang nang disaru, Janak, aku imbah mapacangakan sasurunganku. Lembu-lembu jantan wan ternak-ternak kalamakan sabarataannya imbah disambelih, wan sabarataannya imbah sadi. Datanglah ka parjamuan kawin naya.' 5 Cagar tapi, buhannya mangabaikan wan baisur, nang asa ka pahumaannya, nang lain ka usahany, 6 wan nang lainnya manggarit ulun-ulun raja itu, manyiksa, wan mamati'i buhannya. 7 Maka, sang raja sarik, wan mangirim tentara-tentaranya, mambinasahakan pamati'i-pamati'i itu, wan mambanamkota buhannya. 8 Kamudian, inya bapadah lawan ulun-ulunnya, 'Aruh parnikahan imbah sadi, tapi urang-urang nang disaru itu kada layak. 9 Ulih sabab itu, baisurlah ka lalah-lalah raya wan sarulah sabarapa rahat urang nang dapat ikam jumpai ka aruh parnikahan naya.' 10 Maka, ulun-ulun itu baisur ka lalah-lalah wan mangumpulakan sabarataan urang nang buhannya dapati, nang baik wan nang jahat. Wan, wadah perkawinan itu dihibaki awan para tamu. 11 Cagar tapi, wayah raja babuat gasan badapat lawan para tamunya, inya majanaki sasaurang di sana, nang kada maudak pakaian gasan aruh parnikahan. 12 Inya bapadah lawan inya, 'Dingsanak, dimapa ikam bisa babuat ka naya tanpa maudak pakaian gasan aruh parnikahan?' Wan, urang itu taranay. 13 Kamudian raja itu bapadah lawan ulun-ulunnya, 'Ekatlah tangan wan landaw inya, wan hamputakanlah inya ka dalam kakadapan nang liwar luak. Di sana, pacangan ada tangis wan kertak gigi.' 14 Sabab, rahat nang dipanggil, tapi sahimpil nang bapalih." Usaha Panuhaan Yahudi gasan Manjebak Yesus 15 Kamudian, urang-urang Farisi baisur wan bakomplot panyamannya buhannya dapat manjerat Yesus awan pamuntungan Inya. 16 Wan, buhannya mangutus murid-murid buhannya lawan Yesus, lawan urang-urang Herodian. Buhannya bapadah, "Guru, kami tahu bahwa Engkau jujur wan mangajarkan lalah Allah dalam kabujuran. Engkau kada gair lawan siapa pun sabab Engkau kada majanak rupa. 17 Kalu damintu, padahakanlah pandapat Pian lawan kami. Napakah dibujurakan gasan mambayar pajak lawan kaisar atawa kada ?" 18 Cagar tapi, Yesus mangatahui kajahatan buhannya wan bapadah, "Dimapa ikam mancobai Aku, oi munafik? 19 Hunjukakanlah lawan Aku uang pajak itu." Limpat, buhannya manjulung sakeping dinar lawan Inya. 20 Wan, Inya bapadah lawan buhannya, "Gambar wan tulisan siapakah naya?" 21 Buhannya manyinggai, "Kaisar." Kamudian, Yesus bapadah lawan buhannya, 'Ulih sabab itu, bayarlah lawan kaisar idabul-idabul ampun kaisar, wan lawan Allah idabul-idabul nang adalah ampun Allah.'' 22 Wayah mandangarnya, buhannya tahiran-hiran, wan maninggalakan Inya wan baisur. Usaha Urang Saduki gasan Manjebak Yesus 23 Wan hari nang sama, urang-urang Saduki, nang bapadah bahwa kadada kabangkitan, datang lawan Yesus wan batakun lawan Inya. 24 "Guru, Musa bapadah bahwa amun saurang lalakian mati wan kada baampun anak, dingsanak lalakiannya baur mangawini bininya wan manarusakan katurunan hagan dingsanaknya nang maninggal itu. 25 Wayahini, ada tujuh badingsanak di antara kami. Nang partama maneikah, wan mati tanpa baampun anak, wan maninggalakan bininya hagan dingsanaknya. 26 Damikian jua awan nang kedua, nang ketiga, hinggan nang ketujuh. 27 Eher matan sabarataannya, bibinian itu jua mati. 28 Wayah hari kabangkitan, bibinian itu manjadi bini siapa matan ketujuh badingsanak itu? Sabab, buhannya sabarataan imbah mangawininya." 29 Cagar tapi, Yesus manyinggai wan bapadah lawan buhannya, 'Ikam tasasat, kada tahu Kitab Suci atawa pun kuasa Allah. 30 Sabab, wayah hari kabangkitan, buhannya kada kawin atawa pun dikawini, tapi kaya malaikat-malaikat di surga. 31 Namun, mangenai kabangkitan urang-urang mati, balumkah ikam mambaca napa nang dipadahakan lawan ikam ulih Allah, 32 'Akulah Allah Abraham, Allah Ishak, wan Allah Yakub'? Inya bukan Allah urang mati, malainakan Allah urang hidup." 33 Wayah urang rahat mandangar idabul naya, buhannya tahiran-hiran tahadap pangajaran Inya. Hukum Manakah nang Liwar Panting? 34 Namun, wayah urang-urang Farisi mandangar bahwa Yesus imbah maulah urang-urang Saduki taranay, bakumpullah buhannya. 35 Kamudian, asa matan buhannya, saurang ahli Hukum Taurat, batakun lawan Yesus gasan mauji Inya, 36 "Guru, parintah manakah nang terpanting dalam Hukum Taurat?'' 37 Wan, Yesus bapadah lawan inya, 'Ikam baur mangasihi Tuhan AllahMu awan saganap hatimu, wan awan saganap jiwamu, wan awan saganap pikiranmu. 38 Naya adalah parintah nang taganal wan nang partama. 39 Nang kedua adalah kaya naya, 'Ikam baur mangasihi sesamamu kaya awakmu saurang.' 40 Dalam kedua parintah naya, taantuy sabarataan Hukum Taurat wan kitab para nabi." Patakunan tentang Mesias. 41 Wayahini, pahadangan urang-urang Farisi bakumpul baimbay, Yesus batakun lawan buhannya, 42 "Dimapa pandapat ikam tentang Kristus? Anak siapakah Inya?" Buhannya bapadah lawan Inya, Anak Daud." 43 Inya bapadah lawan buhannya, ''Kalu damintu, dimapakah Daud, dalam Roh, mamanggil Inya 'Tuan', ujarnya, 44 Tuhan berfirman lawan Tuanku, "Duduklah di sabalah kanan-Ku, hinggan Aku maandakakan musuh-musuh-Mu di bawah landaw-Mu'? 45 Amun Daud mamanggil Kristus sabagai 'Tuan', dimapa magun Inya adalah anak Daud?" 46 Kada saurang pun nang dapat manyinggai asa ujar pun lawan Inya. Wan, wayah hari itu, kadada urang nang wani manakunakan patakunan-patakunan yamin lawan Inya.
Chapter 23

1 Kamudian, Yesus bapandir lawan urang rahat wan murid-murid Inya, 2 "Para ahli Taurat wan urang-urang Farisi duduk di atas kursi Musa. 3 Ulih sabab itu, sagala idabul, siraput nang buhannya padahakan lawan ikam, lakukanlah wan itihilah. Cagar tapi, jangan lakukan paulahan-paulahannya sabab buhannya mamadahakannya, tapi kada malakukannya. 4 Buhannya maekatkan beban-beban nang barat wan maandakakannya di atas pundak urang lain. Cagar tapi, buhannya saurang kada hakun maalihkannya awan jariji buhannya. 5 buhannya malakukan sabarataan paulahan buhannya panyamannya dijanak urang. buhannya malabari tali-tali sambahyangnya wan mangganali rumbai-rumbai hujung jubah buhannya. 6 Buhannya makutujui wadah tahormat dalam parjamuan, wadah duduk tadapan dalam sinagoge-sinagoge, 7 salam panghormatan di wadah-wadah umum, wan disambat Rabi ulih urang-urang. 8 Cagar tapi, ikam jangan disambat rabi sabab baya asa Gurumu, wan ikam sabarataan badingsanak. 9 Janagn manyambat siapa haja sabagai abahmu di dunia naya sabab asa haja Abahmu, yeto Inya nang di surga. 10 Jangan pula ikam disambat paihnar sabab asa haja Paihnarmu, yeto Kristus. 11 Namun, nang baganal di antara ikam, handaklah inya manjadi pelayanmu. 12 Siapa nang maninggalakan awaknya pacangan randahakan wan siapa nang marandahakan awaknya pacangan dipancawakan. 13 calakalah ikam, ahli-ahli Taurat wan urang-urang Farisi, urang-urang munafik! Ikam malingkup lawang Kerajaan Surga di muka urang sabab ikan saurang kada mambuatinya wan jua kada mangizinakan buhannya nang rahatan babuat gasan mambuatinya. 14 Calakalah ikam ahli-ahli Taurat wan urang-urang Farisi, urang-urang munafik! Ikam manggahak rumah para janda wan gasan kainca-incaan ikam maulah doa-doa nang panjang. Sabab itu, ikam pacangan manerima hukuman nang labih barat. 15 Calakalah ikam, oi ahli-ahli Taurat wan urang-urang Farisi, urang-urang munafik! Ikam manjalajahi lautan wan daratan gasan maangung sasaurang babuat ka dalam agamamu. wan, wayah inya imbah manjadi salah asanya, ikam manjadikannya anak neraka, dua kali lilip daripada ikam saurang. 16 Calakalah ikam, oi para paihnar picak, nang bapadah, 'Siapa nang basumpah dami Bait Allah, idabul itu kadada artinya. Cagar tapi, siapa nang basumpah dami amas Bait Allah, inya taekat ulih sumpahnya itu.' 17 Ikam, nang bungul wan nang picak! Mana nang baganal, amas atawa Bait Allah nang mangudusakan amas itu? 18 Wan, 'Siapa nang basumpah dami altar, sumpah itu kadada artinya. Cagar tapi, siapa nang basumpah dami pasambahan di altal itu, inya taekat ulih sumpahnya itu.' 19 Oi ikam urang-urang picak! Mana nang baganal, pasambahan atawa altar nang mangudusakan pasambahan itu? 20 Sabab itu, siapa nang basumpah dami altar, basumpahlah dami altar wan sabarataan nang ada di atanya. 21 Wan, siapa nang basumpah dami Vait Allah, basumpah dami Bait Allah wan dami Inya nang diam di dalamnya. 22 Wan, siapa nang basumpah dami takhta Allah, wan dami Inya nang duduk di atasnya. 23 Calakalah ikam, oi ahli-ahli Taurat wan urang-urang Farisi, urang-urang munafik! Ikam maunjuk persepuluhanmu matan selasih, adas manis, wan jintan, tapi imbah mengabaikan idabul-idabul nang labih barat matan Hukum Taurat, yeto kaadilan, belas kasihan, wan iman. Idabul-idabul nayalah nang baurang imbah ikam lakukan tanpa mangabaikan idabul-idabul nang lain. 24 Ikam paihnar-paihnar picak, nang manyaring nyamuk wan mauntal saikung unta! 25 Calakalah ikam, oi ahli-ahli Taurat wan urang-urang Farisi, urang-urang munafik! Sabab, ikam malingisi palih luak cangkir wan piringmu, tapi palih dalamnya hibak ambilan wan kasarakahan . 26 Ikam, urang-urang Farisi nang picak! laringakan halam palih dalam cangkir wan piring, maka palih luaknya jua bisa manjadih laring. 27 Calakalah ikam, ahli-ahli Taurat wan urang-urang Farisi, urang-urang munafik! Sabab, ikam sama kaya kuburan nang dicat putih, wan palih luaknya kajanakan bingking, tapi palih dalamnya hibak awan tulang-tulang urang mati wan sabarataan kanajisan. 28 Damintu pula awan ikam, wan palih luak ikam tampak bujur hagan manusia. Cagar tapi, palih dalam ikam hibak kamunafikan wan kajahatan. 29 Calakalah ikam, ahli-ahli taurat wan urang-urang Farisi, urang-urang munafik! Sabab, ikam mambangun kuburan-kuburan para nabi wan mamperindah batur-batur urang-urang saleh, 30 wan, bapadah, "Amun kami imbah hidup wayah masa padatuan kami, kami kada pacang ambil palih awan buhannya dalam darah para nabi.' 31 Awan damintu, ikam bersaksi tahadap awakmu saurang bahwa ikam adalah anak-anak buhannya nang mamati'i para nabi. 32 Jadi, ganapilah ukuran para padatuanmu. 33 Ikam, ular-ular, ular beludak, dimapa ikam cagar marahayakan awak matan hukuman neraka? 34 Sabab itu, janaklah, Aku mautus nabi-nabi, urang-urang bijaksana, wan ahli-ahli Taurat lawan ikam. Babarapa matan buhannya pacangan ikam mati'i wan salibkan, babarapa pacangan ikam catuki di sinagoge-sinagogemu, wan ikam aniaya matan kota ka kota, 35 panyamannya sabarataan darah urang-urang bujur nang dilimbakakan di bumi pacang datang lawan ikam, batumat matan darah Habel, urang nang bujur itu, hinggan lawan darah Zakharia, anak Berekhya, nang ikam mati'i di antara Bait Allah wan altar. 36 Sabujurnya, aku bapadah lawan ikam bahwa sabarataan idabul-idabul naya cagar datang atas generasi naya." Hukuman hagan Yerusalem 37 ''Oh, Yerusalem, Yerusalem, nang mamati'i para nabi wan mahamput awan batu buhannya nang diutus lawan inya. rahatnya aku handak mangumpulakan anak-anak ikam baimbay, bagaikan indung ayam mangumpulakan anak-anaknya di bawah halarnya, tapi ikam kada hakun. 38 Janaklah, rumahmu ditinggalakan hagan ikam wanmanjadi hinip. 39 sabab, aku bapadah lawan ikam bahwa batumat wayahini, ikam kada pacangan majanaki Aku yamin hinggan ikam bapadah, 'Diberkatilah Inya nang datang dalam ngaran Tuhan.'"
Chapter 24

1 Yesus wangsul matan Bait Allah limpat baisur wayah para murid Inya datang gasan manunjukakan bangunan-bangunan Bait Allah lawan Inya. 2 Wan Inya batakun lawan buhannya, "Kadakah ikam majanak sabarataan idabul ini? Aku bapadah nang sabujurnya lawan ikam bahwa kadada asa pun di sini pacangan dirasaakan ada di atas batu nang lain, nang kada pacang dirabahkan." Awal Paharitan 3 Wan, wayah Yesus duduk di atas bukit Zaitun, murid-murid datang lawan Inya sacara tasaurang wan bapadah, "Padahakanlah lawan kami bila idabul-idabul itu cagar tajadi wan napakah nang pacang manjadi mautaw kadatangan Pian wan eher zaman naya?" 4 Yesus manyinggai buhannya, "Itihilah panyamannya jangan ada urangg nang manyesatkan ikam. 5 Sabab, rahat nang cagar datang dalam ngaran Aku wan bapadah, 'Aku adalah Kristus,' wan buhannya pacangan manyesaatkan banyak urang. 6 Ikam pacangan mandangar paparangan wan habar-habar tentang perang. Itihilah panyamannya ikam kada gair sabab idabul-idabul naya baur tajadi, tapi naya balum kalimbahannya. 7 Sabab, bangsa pacangan bangkit malawan bangsa, wan kerajaan pacangan melawab kerajaan, wan di barbagai wadah pacangan ada gempa bumi. 8 Sabarataan idabul naya adalah awal matan paharitan garing malahirakan. 9 Kamudian, buhannya pacang manjulung ikam lawan panganiayaan, wan pacangan mamati'i ikam, wan ikam pacangan dimuar ulih sabarataan bangsa sabab ngaran Aku. 10 Wayah itu, rahat nang pacang tasandung, wan pacang saling maandakakan, wan mamuari asa lawan lain. 11 Rahat nabi palsu pacangan cungul wan manyesatakan rahat urang. 12 Sabab, palanggaran samakin babangat, kasih kabanyakan urang pacangan manjadi dingin. 13 Cagar tapi, urang nang batahan hinggan eher pacangan disalamatakan. 14 Wan, Injil Kerajaan naya dihabarakan ka saluruh dunia sabagai kasaksian hagan sabarataan bangsa, wan kamudian kalimbhannya pacangan datang. Paharitan Ganal wan Kristus-Kristus Palsu 15 "Jadi, wayah ikam majanak pambinasa keji, kaya nang dipadahakan nabi Daniel, badiri di wadah suci, baurlah para pembaca mamahaminya, 16 maka buhannya nang ada di Yudea baur babukahkan awak ka pagunungan. 17 Siapa nang ada di hatap rumah, janganlah inya pandit gasan maambil napa pun matan dalam rumahnya. 18 Siapa nang ada di pahumaan, jangan bulik gasak maambil jubahnya. 19 Namun, calakalh buhannya nang rahatan batianan wan buhannya nang rahatan manyusui bayi inya wan hari-hari itu. 20 Badoalah panyamannya pabukahan ikam jangan wan wayah dingin atawa wan hari sabab. 21 Sabab kamudian pacang tajadi masa paharitaan ganal, kaya nang balm tabiasa tajadi wajay pamulaan dunia hinggan wayahini, wan kada cagar tabiasa tajadi yamin. 22 Wan, amun hari-hari itu kada di pahandap, kadada hidup nang pacang diselamatakan. Namun, dami buhannya nang tapalih, hari-hari itu pacangan dipahandap. 23 Kamudian, amun sasaurang bapadah lawan ikam, 'Janak Kristus ada di sini,' atawa 'Inya ada di sana,' janganlah parcaya lawan inya. 24 Sabab, kristus-kristus palsu wan nabi-nabi palsu pacangan bangsul wan pacangan mangadahakan mautaw-mautaw nang ganal wan mukjizat-mukjizat sahingga manyesatakan, jaka magun, bahwan buhannya nang tapalih. 25 Itihilah, Aku imbah ,mamadahakannya lawan ikam sabalumnya. 26 Jadi, amun buhannya bapadah lawan ikam, 'Janak, Inya ada di padang belantara,' jangan baisur ka sana, atawa 'Janak, Inya ada dalam bilik itu,' jangan mamparcayainya. 27 Sabab, sama kaya kilat nang mamancar matan timur wan basinar hinggan ka barat, damintu pula kadatangan Anak Manusia cagar tajadi. 28 Di wadah nang ada bangkai, di situlah burung nasar pacangan bakumpul." Kadatangan Anak Manusia 29 ''Ancap, limbah masa paharitan itu, 'Matahari pacangan dijadikan kadap, wan bulan kada pacangan maunjuk cahayanya, Bintang-bintang pacangan balimbah matan langit, wan kuasa-kuasa di langit pacang diguncangakan.' 30 Limpat, mautaw Anak Manusia cagar bangsul di langit wan suku-skuku di bumi pacangan maratap. Buhannya cgar majanak Anak Manusia datang dalam awan-awan di langit, awan kuasa wan kamuliaan nang ganal. 31 Wan, Inya pacang maitus malaikat-malaikat Inya awan ilun trompet nang karasa, wan buhannay cagar mangumpulakan umat palihan Inya matan keempat panjuru bumi, matan hujung langit nang asa ka hujungnya nang lain. 32 Wayahini, palajarilah paumpamaan matan puhun ara wayah rantingnta manjadi lembut wan daun-daunnya balatik, ikam magatahui bahwa wayah barangit imbah parak. 33 Damintu jua wayah ikam majanaki sabarataan idabul naya, ikam mangatahiu bahwa Inya imbah parak, di intang lawang. 34 Sabujurnya, Aku mamadahakannya lawan ikam bahwa generasi naya kada pacangan balimpat hinggan sabarataan idabul naya tajadi 35 Langit wan bumi pacangan lanyap, tapi firman-firman Aku kada pacangan lanyap." Wayah Kadatangan Anak Manusia 36 'Cagar tapi, manganai hari ini wan wayahnya, kadada asa pun nang tahu, malaikat-malaikat di surga jua kada, Sang Anak pun kada, tapi Sang Abah haja. 37 Sama kaya nang tajadi wan wayah Nuh, damintu pula kadatangan Anak Manusia cagar tajadi. 38 Sabab, kaya wan hari-hari sabalum banyu bah, buhannya makan wan kinum, manikah wan dinikahkan, hinggan wan hari Nuh babuat ka dalam bahtera. 39 Wan, buhannya kada mamahaminya hinggan banyu bah datang wan malanyapakan buhannya sabarataan; damintu jualah kadatangan Anak Manusia pacang tajadi 40 Kamudian, pacangan ada dua urang di pahumaan; nang asa pacang diambil wan nang asa pavang ditinggalakan. 41 Dua bibinian cagar manggiling wan batu kilangan, nang asa pacang diambil wan nang asa pacang ditinggalakan. 42 Sabab itu, bailan-ilanlah sabab ikam kada tahu wan hari napa Tuhanmu pacang datang. 43 Namun, katahuilah naya bahwa amun tuan rumah imbah mangatahui bila, wan wayah kadap, si maling pacang datang, inya pacangan bailan-ilan wan kada cagar marasaakan rumahnya diudal. 44 Ulih sabab itu, ikam jua baur sadi sabab Anak Manusia datang wan wayah nangk ikam kada mahaharnya. Ulun nang Setia wan Ulun nang Jahat 45 "Limpat, siapakah nang setia wan bijaksana, nang tuannya anggung atas sabarataan rumahnya gasan maunjuk buhannya makanan wan wayah nang babaya? Diberkatilah ulun itu, nang wayah tuannya datang, tuannya itu mandapati inya rahatan bagawi damikian rupa. 47 Sabujurnya, Aku bapadah lawan ikam bahwa tuan itu pacang maanggung ulunnya takuya atas sabarataan ampunnya. 48 Namun, jaka ulun nang jahat itu bapadah dalam hatinya, 'Tuanku bakaina datang,' 49 limpat inya batumat mancatuki ulun-ulun lain, limpat makan umpat kinum lawan awan nang mauk; 50 tuan matan ulun itu pacang datang wan hari wayah inya kada maantaganinya wan wayah nang kada inya katahui, 51 wan pacang memenggalnya wan maandakan inya baimbay urang-urang munafik. di wadah itu, pacangan ada tangisan wan kertak gigi.
Chapter 25

1 "Kamudian, Kerajaan Surga pacang diumpamakan awan sepuluh gadis nang maanggung pelita-pelitanya wan baisur gasan badapat mempelai lalakian. 2 Lima di antara buhannya adalah bungul wan lima nang lainnya adalah bijaksana. 3 Wayah nang bungul itu maanggung pelita-pelitanya, buhannya kada maanggung minyak lawan inya. 4 Namun, nang bijaksana maanggung minyak dalam guci halus lawan awan pelita-pelita buhannya. 5 Wayahini, wayah mempelai lalakian itu bakaina kadatangannya, buhannya sabarataan mangantuk wan guring. 6 Namun, wan rahatan kadap ada kuciakan, mempelai lalakian datang! Bangsullah gasan manyambutnya!' 7 Kamudian, sabarataan gadis itu bangun wan merapikan pelita-pelita buhannya. 8 Wan nang bungul bapadah lawan nang bijaksana, 'Julunglah lawan kami sahimpil minyakmu sabab pelita-pelita kami babaya padam.' 9 Cagar tapi, nang bijaksana manyinggai, 'Kada, kada pacang mayu gasan kami wan ikam. Labih baik, baisurlah lawan nang manjual minyak wan tukarlah gasan awakmu saurang.' 10 Pahadangan buhannya baisur gasan manukar, mempelai lalakian itu datang, wan buhannya nang sadi, babuat baimbay awan inya ka perjamuan kawin, wan lawang dilingkup. 11 Limbah itu, datang pula gadis-gadis lainnya wan bapadah, 'Tuan, tuan! Urakakanlah hagan kami.' 12 Cagar tapi, inya manyinggai, 'Sabujurnya, aku bapadah lawan ikam, aku kada maminandui ikam.' 13 Ulih sabab itu, bailan-ilanlah sabab ikam kada tahu hari atawa wayahnya." Paumpamaan tentang Tiga Palayan 14 "Sabab, Kerajaan Surga sama kaya sasaurang nang cagar baisur ka luak negeri, nang mamanggil ulun-ulunnya wan manjulung ampunnya lawan buhannya. 15 Lawan nang saurang, inya maunjuk 5 talenta, lawan nang lainnya, 2 talenta, wan lawan nang lainnya yamin, 1 talenta. Masing-masing sasuai kasanggupannya. Kamudian inya baisur. 16 Urang nang manerima 5 talenta itu langsung baisur, wan malalahakan talenta itu, wasn inya manghasilakan 5 talenta yamin. 17 Damikian jua urang nang manerima 2 talenta, inya menghasilakan 2 talenta yamin. 18 Cagar tapi, urang nang manerima 1 talenta itu baisur manggali libak di tanah, wan mahinipakan uang tuannya. 19 Lawas limbah itu, tuan matan ulun-ulun itu datang wan maadakan pambilangan awan buhannya. 20 Urang nang imbah manerima 5 talenta itu manghadap wan maanggung 5 talenta yamin, ujarnya, 'Tuan, engkau manjulung 5 talenta lawan aku. Janaklah, aku imbah menghasilakan 5 talenta yamin.' 21 Tuannya bapadah lawan inya, 'Bingking bangat, ulun nang baik wan setia. Ikam setia awan idabul-idabul kacil, aku pacang maanggung ikam atas rahat idabul, babuatah ka dalam sukacita tuanmu.' 22 Wan, urang nang manerima 2 talenta jua manghadap wan bapadah, 'Tuan, engkau manjulung 2 talenta lawan aku. Janak, aku imbah manghasilakan 2 talenta yamin.' 23 Tuannya manyinggai, 'Bingking bangat, ulun nang baik wan setia. Ikam setia awan idabul-idabul kacil, aku pacang maanggung ikam atas rahat idabul, babuatlah ka dalam sukacita tuanmu.' 24 Kamudian, urang nang manerima 1 talenta jua manghadap wan bapadah, 'Tuan uku tahu engkau urang nang hajam, menuai di wadah nang engkau kada mahambur, wan mangumpulakan di wadah nang engkau kada manyebarkah banih. 25 Sabab itu, aku gair, wan baisur wan mahinipakan talentamu di dalam tanah. Lihat, engkau baampun napa nang manjadi ampunku.' 26 Namun, tuannyamanyinggai wan bapadah lawan inya, 'Ikam ulun nang jahat wan kulir! Ikam tahu bahwa aku menuai di wadah nang aku kada mahambur wan mangumpulakan di wadah nang aku kada manyebarkan banih. 27 Sabab itu, baurang ikam manyimpan uangku di bank wan wayah aku bulik, aku pacang manerima ampunku bulik awan kambangnya. 28 Ambillah 1 talenta itu matan inya wan julung lawan inya, nang baampun 10 talenta itu. 29 Sabab, satiap urang nang baampun pacang di julung yamin, wan inya pacangan bakalimpakakan. Cagar tapi, matan urang nang kada baampun, bahkan napa nang inya ampun pacangan diambil. 30 Hamputakanlah ulun nang kada baguna itu ka dalam kakadapan nang bangat pakat. Di wadah itu pacangan ada tangisan wan kertak gigi.'" Penghakiman Ulih Anak Manusia 31 "Wayah Anak Manusia datang dalam kemuliaan Inya, wan para malaikat lawan Inya, limpat Inya pacang duduk di takhta kemuliaan Inya. 32 Sabarataan bangsa pacang dikumpulakan di intangan Inya, wan Inya pacang mailahakan buhannya asa matan nang lain, kaya gembala nang mailahakan domba matan kambing-kambing. 33 Wan, Inya pacang maandakakan domba-domba di sabalah kanan Inya, wan kambing-kambing di sabalah kiri. 34 Kamudian Raja pacang bapadah lawan buhannya nang di sabalah kanan Inya, 'Marilah, ikam nang diberkati ulih Abah-Ku, warisilah Kerjaan nang disadiakan gasan ikam matan pamulaan dunia. 35 Sabab wayah Aku Lapar, ikam maunjuk Aku makan. Aku haus wan ikam maunjuk aku kinum. Aku urang asing wan ikam manyaru Aku babuat. 36 Aku talanjang wan ikam maudakakan Aku pakaian. Aku garing wan ikam majanaki Aku. Aku di panjara wan ikam databg lawan Aku. 37 Limpat, urang bujur itu pacang manyinggai Inya, 'Tuhan, bila kami majanak Engkau lapar wan maunjuk Pian makan, atawa haus wan maunjuk Pian kinum? 38 Bila kami majanak Engkau saurang asing wan manyaru Engkau babuat, atawa talanjang wan maudakakan Engkau pakaian? 39 Bila kami majanak Engkau garing atawa di panjara wan kami datang lawan Pian?' 40 Raja itu pacang manyinggai, 'Aku bapadah nang sabujurnya lawan ikam, dimapa ikam malakukannya tahadap asa matan dingsanak Aku nang bangat kacil naya, ikam malakukannnya gasan Aku.' 41 Kamudian, Inya pacang bapadah jua lawan buhannyanang di sabalah kiri Inya, 'Baisurlah matan intangan Aku, ikam nang takutuk, ka dalam api abadi nang imbah disadiakan gasan satan wan malaikat-malaikatnya. 42 Sabab, Aku lapar wan ikam kada maunjuk Aku makan. Aku haus wan ikam kada maunjuk Aku kinum. 43 Aku urang asing wan ikam kada manyaru Aku babuat; talanjang wan ikam kada maudakakan Aku pakaian; garing wan di panjara, wan ikam kada majanak Aku.' 44 Kamudian, Inya pacang manyinggai, buhannya, Aku bapadah nang sabujurnya lawan ikam, dimapa ikam kada malakukan tahadap asa matan buhannya nang bangat kacil naya, ikam kada malakukannya lawan Aku.' 45 Wan, buhannya naya pacang baisur ka dalam panghukuman kekal, tapi urang-urang bujur ka dalam kahidupan kekal."
Chapter 26

1 Wayah Yesus imbah malipusakan sabarataan papadahan-papadahan naya, Inya bapadah lawan murid-murid Inya, 2 ''Ikam tahu bahwa dua hari yamin Paskah tiba, wan Anak Manusia pacang di julungakan gasan disalibkan." 3 Kamudian, para imam kapala wan tuha-tuha bangsa dikumpulakan imbay di istana Imam Ganal, nang bangaran Kayafas. 4 Wan, buhannya bakanca gasan manggarit Yesus awan tipu ungal wan mamati'i Inya. 5 Cagar tapi buhannya bapadah, ''Jangan salawas perayaan panyamannya jangan ada karusuhan di antara urnang rahat.'' Yesuu Diurapi ulih Saurang Bibinian 6 Wayahini, wayah Yesus berada di Betania, di rumah Simon si Kusta, 7 saurang bibinian datang lawan Inya awan sabotol guci halus baisi minyak wangi nang bangat larang, wan bibinian itu makubuyanakannya ka atas kepala Yesus wayah Inya rahatan duduk makan. 8 Wayah murid-murid majanakinya, buhannya sarik wan bapadah, "Dimapa paharanan naya? 9 Sabab, minyak wangi itu dapat dijual gasan harga nang larang wan dijulung lawan urang nang miskin." 10 Namun, Yesus mangatahui idabul naya, bapadah lawan buhanny, "Dimapa ikam mangalihi bibinian naya? Sabab, inya malakukan paulahan baik atas Aku. 11 Sabab, ikam aci baampun urang-urang miskin lawan ikam, tapi ikam kada pacangan aci baampun Aku. 12 Wayah bibinian naya makubuyanakan minyak wangi ka awak Inya, Inya malakukannya jua gasan manyadiakan panguburan Aku. 13 Aku bapadah nang sabujurnya lawan ikam bahwa di mana haja Injil naya dihabarakan ka saluruh dunia, napa nang imbah dilakukan bibinian naya pacang dipandirakan pula sabagai paganangan cagar inya." Ancaman gasan Mengkhianati Yesus 14 Kamudian asa matan kedua belas murid, nang bangaran Yudas Iskariot, baisur lawan imam-imam kepala, 15 wan bapadah, "Ikam pacangan maunjuk aku napa amun aku manjulung Inya lawan ikam?" Wan, buhannya menetapkan 30 keping perak gasan inya. 16 Wan, Sejak itu, inya mancari kakipitan baik gasan manjulung Yesus. Sasurungan Paskah 17 Wayahini, wan hari partama Roti Kada Beragi, para murid datang lawan Yesus wan batakun, "Dimanakah Engkau handak kami manyadiakan makan Paskah Hagan Pian?" 18 Yesus manyinggai, "Babuatlah ka dalam kota, lawan sasaurang, wan padahakanlah lawan Inya, 'Guru bapadah, "Wayah Aku imbah parak. Aku cagaran merayakan Paskah di rumah ikam lawan murid-murid Aku.'"" Para murid malakukan kaya Yesus imbah berpesan lawan buhannya, wan manyadiakan Paskah itu. 20 Wayahini, wayah batumat kadap, Yesus duduk makam lawan awan kedua belas murid. Wan, wayah buhannya rahatan makan, Inya bapadah, "Aku bapadah nang sabujurnya lawan ikam bahwa salah asa matan ikam pacangan mengkhianati Aku," 22 Buhannya bangat sedih wan masing-masing batumat bapandir lawan Inya, "Walihnya bukan aku, Tuhan?" 23 Wan, Inya manyinggai, "Inya nang manculupakan tangannya ka dalam mangku baimbay Aku, inyalah nang cagar mengkhianati Aku. 24 Anak Manusia pacangan baisur kaya nang tatulis tentang Inya. Namun, calakalah urang itu, nang ulihnya Anak Manusia dikhianati! Pacangan labih baik hagan urang itu amun inya kada tabiasa dilahirakan." 25 Kamudian Yudas, nang pacang manjulung Yesus, bapadah, "Walih bukan aku, Rabi?" Yesus bapadah lawan inya, "Ikam imbah mamadahakannya." Paganangan Cagar Awak wan Darah Kristus 26 Wayah buhannya rahatan makan, Yesus maambil roti. Wan, limbah memberkatinya, Yesus mabangkang-bangkang wan naunjukannnya lawan para murid umpat bapadah, "Ambillah wan makanlah, naya adalah awak Aku." 27 Kamudian, Inya maambil cawan, maucap syukur, wan maunjukakannya lawan buhannya, ujar Inya, "Ikam sabarataa, kinumlah tumatan inya. 28 Sabab, nayalah darah-Ku, darah pakantian, nang dilimbakakan gasan rahat urang gasan pangampunan dosa-dosa. 29 Aku mamadahakan lawan ikam bahwa Aku kada pacang manginum hasil puhun anggur naya, matan wayahini hinggan hari itu, manginum anggur nang hanyar lawan ikam dalam kerajaan Abah-Ku." 30 Limbah manyanyikan sabuah pujian, buhannya baisur ka bukit Zaitun. Petrus Pacangan Manyangkal Yesus 31 Kamudian Yesus bapadah lawan murid-murid Inya, "Ikam sabarataan cagar tasandung sabab Aku kadap naya. Sabab ada tatulis,
32 Cagar tapi, imbah Aku bangkit, Aku pacang mahalam ikam ka Galilea." 33 Petrus bapadah, "Bangatpun sabarataan tasandung sabab Pian, aku kada pacangan tabiasa tasandung." 34 Ujar Ysesu lawan inya, "Aku bapadah nang sabujurnya lawan ikam bahwa wan kadap naya, sabalum hayam berkokok, ikam pacangan manyangkal Aku tiga kali." 35 Petrus bapadah lawan Inya, "Bangatpun aku baur mati lawan Pian, aku kada pacangan manyangkal Pian!" Sabarataan murid nang lain jua bapadah idabul nang sama. Yesus Badoa di Getsemani 36 Kamudian Yesus tiba lawan murid-murid Inya di wadah nang bangaran Getsemani wan Inya bapadah lawan murid-murid Inya, ''Duduklah di sini, pahadangan Aku ke sana gasan badoa." 37 Wan, Inya maanggung Petrus wan kedua anak Zebedeus lawan Inya, wan Inya batumat berduka wan bangalih hati. 38 Kamudian, Inya bapadah lawan buhannya, "Hatiku bangat berduka, bahkan kaya hakun mati asaannya. Tinggallah di sini wan tetaplah bailan-ilan lawan Aku." 39 Wan, Inya sahimpil malanjar, limpat sujud awan muha Inya manjapay tanah wan badoa, ujar Inya, "Abah-Ku, kalu mambisai, rasalah cawan ini balimpat matan Aku. Cagar tapi, jangan kaya nang Aku kahandaki, malainakan kadandak Pian." 40 Kamudian, Inya datang lawan murid-murid Inyawan mandapati buhannya rahatan guring. Limpat, inya bapadah lawan Petrus, "Jadi, ikam kada sanggup bailan-ilan lawan Aku salawas 1 jam? 41 Bailan-ilan wan badoalah panyamannya ikam jangan talimbak ka dalam pancobaan. Roh astilah panurut tapi daging lanah." 42 Yesus baisur yamin gasan kedua kalinya wan badoa, ujar Inya, "Abah-Ku, amun naya kada dapat balimpat kacuali Aku manginumnya, kahandak-Mulah nang pacang tajadi." 43 Bangat yamin, Inya datang wan mandapati buhannya guring sabab mata buhannya tarasa barat. 44 Maka, Inya maninggalakan buhannya, wan Inya baisur yamin, limpat badoa gasan ketiga kalinya, maucapakan sasambatan nang sama. 45 Kamudian Yesus bulik lawan murid-murid wan bapadah, "Guringlah wayahini wan baranaylah. Janak, wayahnya makin parak wan Anak Manusia dijulungakan ka tangan urang-urang badosa. 46 Bangunlah, mari kita baisur. Janak, urang nang manjulung Aku imbah parak." Panggaritan Yesus 47 Pahadangan Yesus magun bapandir, Yudas asa matan kedua belas murid itu datang. Baimbay awan inya, garumbungan ganal urang rahat awan pedang wan pentung, matan imam-imam kepala wan tuha-tuha bangsa itu. 48 Wayahini, inya nang manjulung Yesus maunjuk buhannya mautaw, ujarnya, "Siapa nang aku cium itulah Inya, garitlah Inya." 49 Yudas ancap baparak lawan Yesus wan bapadah, "Salam, Rabi!" Wan Yudas mencium Inya. 50 Yesus bapadah lawan inya, "Kawan, lakukanlah pacangan kadatangan ikam." Kamudian urang rahat itu baparak, maandak tangan wan Yesus, wan manggarit Inya. 51 Wan, janak, asa matan buhannya nang lawan Yesus mangulurkan tangannya, mambair pedangnya, wan manyerang ulun imam ganal itu, wan mangarat telinganya. 52 Kamudian, Yesus bapadah lawan inya, "Bulikakan pedangmu ka dalam wadahnya, sabab sabarataan nang menggunakan pedang pacangan binasa ulih pedang. 53 Atawa, ikam pikir Aku kada mampu mamohon lawan Abah-Ku, wan Inya, wayahini jua, pacangan maunjuk labih dua belas pasukan malaikat gasan Aku? 54 Namun, dimapa kamudian Kitab Suci pacang digenapi nang bapadah bahwa baur tajadi damikian? 55 Wan wayah itu, Yesus bapadah lawan urang rahat itu, "Napakah kaya malawan pacuntan ikam cungul awan pedang wan pentung gasan manggarit Aku? Satiap hari, Aku duduk mangajar di Bait Allah wan ikam kada manggarit Aku. 56 Cagar tapi, sabarataan naya tajadi panyamannya kitab-kitab para nabi digenapi." Kamudian, sabarataan murid meninggalakan Inya wan babukahan awak. Para Pamimpin Yahudi Manghakimi Yesus 57 Buhannya nang manggarit Yesus maanggung Inya lawan Kayafas, Sang Imam Ganal, wadah para ahli-ahli Taurat wan para tuha-tuha bakumpul baimbay. 58 Limpat, Petrus manggiring Yesus matan kalanjaran hinggan ka halaman rumah imam ganal. Wan, petrus babuat, duduk lawan para pengawal gasan majanak kalimbahannya. 59 Wayahini, para imam kepala wan saluruh Sanhedrin mancari kasaksian palsu tahadap Yesus panyamannya dapat manghukum mati Inya. 60 Cagar tapi, buhannya kada dapat mandapatinya magun rahat saksi karamput nang datang. Kamudian, ada dua urang nang bangsul, 61 wan bapadah, "Urang ini bapadah, 'Aku mampu marabahakan Bait Allah wan mambangunnya bulik dalam tiga hari."' 62 Kamudian, Imam Besar badiri wan bapadah lawan Yesus, "Napakah Engkau kada ampun singgai? Napa urang-urang naya saksikan tahadap Engkau?" 63 Namun, Yesus tetap badiam. Wan, Imam Besar itu bapadah lawan Yesus, "Aku manyumpahi Ikam dami Allah nang hidup panyamannya Engkau bapadah lawan kami, napakah Engkau adalah Mesias, Anak Allah?" 64 Yesus bapadah lawan Inya, "Ikam imbah mamadahkannya saurang. Cagar tapi, Aku bapadah lawan ikam bahwa batumat matan wayahini ikam pacang majanak Anak Manusia duduk di sabalah Nang Mahakuasa, wan datang di atas awan-awan di langit." 65 Kamudian, Imam Besar marabit pakaiannya wan bapadah, "Inya imbah menghujat! Napakah yamin parluhnya para saksi? Janak, wayahini ikam imbah mandangar hujatan Inya. 66 Dimapa pandapat ikam?" Para paihnar Yahudi itu manyinggai, "Inya pantas dihukum mati." 67 Kamudian, buhannya maludahi muha Inya wan maninju Inya. Wan, nang lain manampar Inya. 68 Buhannya bapadah, "Bernubuatlah tahadap kami, hai Mesias; siapakah nang mancatuk Engkau?" Petrus Kada mangakui Yesus 69 Wayahini, Petrus duduk di luak halaman wan saurang pelayan bibinian datang lawan inya wan bapadah, "Ikam jua imbay awan Yesus, urang Galilea itu." 70 Namun, Petrus manyangkalnya di intang buhannya sabarataan, ujarnya, "Aku kada tahu napa nang ikam pandirakan." 45 Kamudian Yesus bulik lawan murid-murid wan bapadah, "Guringlah wayahini wan baranaylah. Janak, wayahnya makin parak wan Anak Manusia dijulungakan ka tangan urang-urang badosa. 46 Bangunlah, mari kita baisur. Janak, urang nang manjulung Aku imbah parak." Panggaritan Yesus 73 Kada lawas kamudian, urang-urang nang badiri di situ mamaraki Petrus wan bapadah, "Walih ikam jua adalah salah asa matan buhannya sabab inguh ikam maulahnya kurinah." 74 Kamudian, Petrus batumat mangutuk wan basumpah, ujarnya, "Aku kada maminandu Urang itu." Wan, tiba-tiba, hayam jantan berkokok. 75 Wan, petrus taganang cagar papadahan Yesus, "Sabalum hayam berkokok, ikam pacangan manyangkali Aku tiga kali." Kamudian, Petrus bangsul wan menangis awan bangat sedih.
Chapter 27

1 Wayahini, wayah isuk datang, sabarataan imam kepala wan tuha-tuha bangsa itu maambil kaputusan baimbay manganai Yesus gasan manghukum mati Inya. 2 Wan, buhannya maekat Yesus, limpat maanggung wan manjulung Inya lawan Gubernur Pilatus. Yudas Bamati 3 Wayah Yudas, nang manjulung Yesus, majanak bahwa Yesus dilimbahi hukuman, inya tarasa manyesal wan mambulikakan 30 keping perak lawan imam-imam kepala wan para tuha-tuha, 4 ujarnya, "Aku imbah badosa sabab manjulung darah nang kada bersalah." Cagar tapi, buhannya bapadah, "Napakah urusannya awan kami? Itu urusan ikam!" 5 Wan, Yudas mahamputakan keping-keping perak itu ka dalam Bait Allah wan maninggalakannya. Limpat, inya baisur wan maantuy awaknya. 6 Cagar tapi, imam-imam kepala maambil keping-keping perak itu wan baucap, "Kada dibujurakan gasan mapajalnya dalam perbendaharaan sabab naya adalah harga darah." 7 Maka, buhannya maambil kaputusan awan uang itu, buhannya manukar tanah tukang periuk sabagai wadah pakuburan gasan urang-urang asing. 8 Itulah sababnya, tanah itu disambat 'Tanah Darah' hinggan wayahini. 9 Awan damikian, genaplah napa nang dipadahakan Nabi Yeremia: 10 Buhannya manggunakan 30 keping perak gasan manukar tanah tukang periuk, kaya nang imbah Tuhan parintahakan lawan aku." Yesus wan Gubernur Pilatus 11 Wayahini, Yesus badiri di intangan Gubernur wan Gubernur batakun lawan Inya, "Napakah Engkau Raja urang Yahudi?" Singgai Yesus, "Inggih, kaya nang ikam padahakan." 12 Cagar tapi, wayah Inya dituduh ulih imam-imam wan para tuha-tuha, Inya kada manyinggai napa pun. 13 Kamudian, Pilatus bapadah lawan Inya, "Napakah Engkau kada mandangar betapa rahatnya buhannya manuduh Engkau?" 14 Namun, Yesus kada manyinggai Pilatus, bahkan asa tuduhan pun sahingga Gubernur itu bangat hiran. Pilatus Gagal Mambebasakan Yesus 15 Wayahini, wan satiap hari raya, Gubernur biasa mambebasakan hagan urang rahat, saurang tahanan nang dikahandaki ulih buhannya. 16 Wan wayah itu, buhannya baampun saurang tahanan nang tapinandu, nang disambat Barabas. 17 Jadi, wayah urang rahat bakumpul, Pilatus batakun lawan buhannya, "Siapa nang ikam kahandaki gasan aku bebasakan, Barabas atawa Yesus, nang disambat Kristus?" 18 Sabab, Pilatus tahu sabab hiri, buhannya imbah manjulung Yesus lawan inya. 19 Wayah Pilatus rahatan duduk di kursi pangadilan, bininya mangirim pesan lawan inya, "Jangan lakukan napa pun tahadap Urang bujur itu. Sabab, aku imbah maharit rahat idabul wayahini dalam mimpi sabab Inya." 20 Cagar tapi, imam-imam kepala wan para tuha-tuha mayakinakan urang rahat gasan maminta Barabas wan mamati'i Yesus. 21 Gubernur batakun lawan buhannya, "Nang mana matan kedua urang itu nang ikam kahandaki gasan aku bebasakan hagan ikam? Wan, buhannya bapadah, "Barabas!" 22 Pilatus bapadah lawan buhannya, "Kalu damintu, Napa nang baur kulakukan awan Yesus, nang disambat Kristus?" Buhannya bapadah, "Salibkan Inya!" 23 Wan, Pilatus batakun, "Tadimapa? Inya imbah melakukan kajahatan napa?" Cagar tapi, buhannya bakuciak labih bangking yamin, "Salibkan Inya!" 24 Wayah Pilatus majanak inya kada malimbahakan napa pun, malah karusuhan batumat tajadi, inya maambil banyu wan manapas tangannya di intang urang rahat itu wan bapadah, "Aku kada basalah atas darah Urang naya. Itu urusan ikam saurang!" 25 Wan, sabarataan urang itu manyinggai, "Darah Inya ada atas kami wan anak-anak kami!" 26 Kamudian, Pilatus membebasakan Barabas hagan buhannya wan imbah mencabuki Yesus, Pilatus manjulung Inya gasan disalibkan. Tentara Pilatus Mawarahakan Yesus 27 Kamudian, para tentara gubernur maanggung Yesus ka markas kadiaman gubernus wan mangumpulakan sabarataan pasukan Romawi mangintari Inya. 28 Buhannya mamaculakan pakaian Yesus wan maudakakan jubah ungu lawan Inya. 29 Wan, imbah mahayami sabuah mahkota berduri baimbay, buhannya maudakakannya di kepala Yesus, sabatang buluh wan tangan kanan Inya, wan basujud di intangan Inya, wan mahuluti Inya, ujar buhannya, "Salam, Raja urang Yahudi!" 30 Buhannya maludahi Inya, maambil buluh itu, limpat mancatukannya ka kepala Inya. 31 Limbah buhannya mahuluti Inya, buhannya mamaculakan jubah ungu itu wan maudakakan mantuk pakaian Inya saurang, wan maanggung baisur gasan menyalibkan Inya. Yesus Disalibkan 32 Wayah para tentara itu bangsul, buhannya mandapati saurang lalakian matan Kirene nang bangaran Simon. Buhannya mangarasi Simon gasan maanggung salib Yesus. 33 Wan, wayah buhannya tiba di sabuah wadah nang bangaran Golgota, nang bararti Tengkorak", 34 buhannya maunjuk Inya anggur nang dikambuh empedu, wan limbah mengecapnya, Inya kada hakun manginumnya. 35 Wayah buhannya menyalibkan Yesus, buhan mamalih-malihkan pakaian Inya di antara buhannya awan mangipayakan undi. 36 Kamudian, buhannya duduk wan mahawasi Inya di situ. 37 Wan, di atas kepala Inya, buhannya mamasang tuduhan tahadap Inya, "NAYALAH YESUS, RAJA URANG YAHUDI." 38 Wan saat itu, ada dua urang panjahat nang disalibkan imbay awan Yesus. Asa di sabalah kanan wan nang asa di sabalah kiri. 39 Wan, urang-urang nang limpas manghujat Inya sambil mauling-ulingkan kepala, 40 wan bapadah, "Engkau nang pacang marabahakan Bait Allah wan membangunnya mantuk dalam tiga hari, selamatakanlah awak-Mu saurang! Amun Engkau Anak Allah, panditlah matan salib itu!" 41 Damikian jua imam-imam kepala, lawan ahli-ahli Taurat, wan para tuha-tuha mahuluti Yesus, ujar buhannya, 42 "Inya manyalamatakan urang lain, tapi Inya kada dapat manayalamatakaInya saurang. Amun Inya adalah Raja Israel, rasaalah Inya pandit matan salib itu wayahini wan kita pacangan parcaya lawan Inya. 43 Inya parcaya lawan Allah, maka rasaalah Allah manyalamatakan Inya wayahini, amun Allah mahandaki Inya. Sabab Inya saurang bapadah, Aku adalah Anak Allah."' 44 Para panjahat nang disalibkan imbay awan Inya jua mahuluti Inya. kamatian Yesus 45 Wayahini, matan jam keenam, kakadapan atas sabarataan tanah itu, hinggan jam sembilan. 46 Parasaan, wan jam kesembilan, Yesus basaru awan ilun bangking, ujar Inya, "Eli, Eli, lama sabkhtani?" nang artinya, "Allah-Ku, Allah-Ku, mengapa Engkau meninggalkan Aku?" 47 Wan, beberapa matan buhannya nang badiri di sana, wayah buhannya mandangar itu, buhannya bapadah, "Urang naya rahatan mamanggil Elia." 48 Tiba-tiba, asa matan buhannya babukah, wan maambil kambang karang, manjimusinya awan anggur asam, wan maekatnya wan sabuah buluh, wan maunjukakannya lawan Yesus gasan dikinum. 49 Cagar tapi, nang salabihnya bapadah, "Mari kita janak, napakah Elia pacangan datang gasan manyelamatakan Inya." 50 Wan, Yesus Baseru bangat yamin awan ilun bangking wan Manjulungakan Roh Inya. 51 Wan, janak, widay dalam Bait Allah rabit manjadi dua palih, matan atas hinggan ka bawah, wan bumi baguncang, wan batu-batu tabelah. 52 Kuburan-kuburan taurak, wan rahat awak urang-urang suci nang imbah mati dibangkitakan. 53 Wan, imbah bangsul matan kuburan-kuburannya, limbah kabangkitan Yesus, buhannya babuat ka kota suci wan manampayakan awak lawan rahat urang. 54 Wayahini, kepala pasukan, wan buhannya nang baimbay lawan inya maawasi Yesus, wayah buhannya majanak gempa bumi wan sabarataan idabul nang tajadi naya, manjadi bangat gair wan bapadah, "Bujur, Inya adalah Anak Allah!" 55 Di sana, ada rahat bibinian nang majanak matan kalanjaran, nang manggiring Yesus matan Galilea gasan malayani Inya. 56 Di antara buhannya ada Maria Magdalena, Maria uma Yakobus wan Yusuf, umpat uma matan anak-anak Zebedeus. Yesus Dikuburakan 57 Wayah hari batumat kadap datanglah saurang nang kaya matan Arimatea bangaran Yusuf, nang imbah manjadi murid Yesus. 58 Inya baisur lawan Pilatus wan maminta awak Yesus. Limpat, Pilatus mamerintahkan panyamannya awak Yesus diunjuk lawan Yusuf 59 Wan, Yusuf maambil awak Yesus, wan mambungkus Inya awan kain linen nang laring, 60 wan marabahakan Inya dalam kuburan nang hanyar, ampunnya saurang, nang imbah digali wan bukit batu. Limpat , Yusuf manggulingakan sabuah batu ganal ka lawang kuburan itu wan baisur. 61 Wan, di sana, ada Maria Magdalena wan Maria nang lain rahatan duduk di intangan kuburan itu. Kubur Yesus diilan 62 Wan hari berikutnya, yeto hari limbah pesadiaan gasan Sabat, imam-imam kepala wan urang-urang Farisi dikumpulakan ka intangan Pilatus. 63 Buhannya bapadah, "Tuan, kami ganang bahwa wayah si pangaramput itu magun hidup, Inya tabiasa bapadah, 'Limbah tiga hari, Aku pacangan bangkit yamin.' 64 Sabab itu, parintahakanlah panyamannya kuburan itu diilan hinggan hari nang ketiga, kalu-kalu murid-murid Inya tabiasa datang wan mancuntan Inya, wan bapadah lawan urang rahat, 'Inya imbah bangkit tumatan urang mati.' Wan, panipuan nang taeher naya pacangan labih buruk tumatan nang pertama." 65 Pilatus bapadah lawan buhannya, "Ikam baampun wakar. Baisur, janaklah tadimapa nang ikam tahu." 66 Limpat, buhannya baisur wan mengamankan kuburan itu imbay awan wakar, umpat manyegel butu palingkup kubur.
Chapter 28

1 Wayahini, limbah Sabat, wayah babaya fajar, wan hari pertama itu, Maria Magdalenawan Maria nang lain baisur gasan majanak kuburan itu. 2 Wan, janak, tajadilah gempa bumi nang ganal sabab malaikat Tuhan pandit matan surga, datang wan mamangsarakan batu itu, kamudian dudk di atasnya. 3 Muhanya kaya kilat wan pakaiannya putih kaya salju. 4 Sabab rasa gair tahadapnya, buhannya nang manjanaki itu taguncang wan manjadi kaya urang-urang mati. 5 Wan, malaikat takuya bapadah lawan bibinian-bibinian itu, "Jangan gair sabab aku tahu kalu ikam mancari Yesus nang imbah disalibkan. 6 Inya kadada di sini sabab Inya imbah bangkit kaya nang dipandirakan Inya. Ayu, janaklah wadah Inya barabah. 7 Lakasi biasur wan padahakan murid-murid Inya bahwa Inya imbah bangkit matan urang-urang mati, wan janak, Inya mahalam ikam ka Galilea. Di sana, ikam pacangan majanak Inya. Itihilah, aku imbah mamadahakannya lawan ikam.'' 8 Wan, buhannya badadas maninggalakan kuburan itu awan kagairan wan sukacita ganal; wan babukah gasan mamadahakan itu lawan murid-murid inya. 9 Wan, janak, Yesus mendapati buhannya wan bapadah, ''Salam!" Limpat, buhannya datang lawan Yesus, mangacak landaw Inya, wan menyembah Inya. 10 Kamudian, Yesus bapadah lawan buhannya, "Jangan gair; baisur wan padahakanlah dingsanak-dingsanak-Ku gasan baisur ka Galilea, wan di sana, buhannya pacangan majanak Aku." Para Wakar Kubur Dibayar gasan Bakaramput 11 Pahadangan buhannya baisur, beberapa wakar baisur ka kota wan mamadahakan imam-imam kepala tentang sabarataan idabul nang imbah tajadi. 12 Wan, wayah buhannya dikumpulakan lawan para tuha-tuha. Limbah berunding, limpat buhannya maunjuk rahat uang lawan para wakar itu, 13 wan bapadah, "Padahakanlah, 'Murid-murid Yesus datang wan kadap hari wan mancuntan Inya wayah kami guring.' 14 Wan, amun idabul naya tadangar ulih gubernur, kami pacang mayakinakannya wan maulah ikam kada baganangan." 15 Maka, buhannya manerima uang itu wan malakuakan kaya nang imbah diajarakan lawan buhannya; wan papadahan itu magun tasabar di antara urang Yahudi hinggan wayahini. Amanat Agung Yesus 16 Kamudian, kesebelas murid baisur ka Galilea, ka bukit nang imbah ditunjukakan Yesus lawan buhannya. 17 Wayah buhannya majanak Inya, buhannya menyembah Inya. Cagar tapi, beberapa rambang. 18 Limpat, Yesus datang wan bapadah lawan buhannya, "Sabarataan kuasa imbah diunjukakan lawan Aku, di surga maupun di bumi. 19 Sabab itu, baisurlah wan muridkanlah sabarataan bangsa, baptisakanlah buhannya dalam ngaran Abah, wan Anak, wan Roh Kudus, 20 ajarakanlah buhannya gasan maasi sabarataan nang Aku parintahakan lawan ikam; wan janaklah, Aku aci imbay ikam, bahkan hinggan lawan eher zaman."

Mark

Chapter 1Palayanan Yohanes Pambaptis

1 Inilah panambaian Injil Yesus Kristus, Anak Allah, 2 kaya nang ditulis dalam kitab Nabi Yesaya, “Itihi! ulun mangirim utusan-Ku mandahului Pian nang pacang mamparsiapakan jalan gasan Pian. 3 Ada suara urang basaru-saru di padang hutan balantara : ‘Siapakan jalan gasan Tuhan, jadikan jalan Sidin lurus.” 4 Maka Yohanes mambaptis urang-urang di padang balantara wan mangkotbahkan baptisan partobatan gasan pangampunan dosa. 5 Sabarataan panduduk Yudea wan sabarataan urang Yerusalem datang ka Yohanes. Sidin mambaptis buhannya di Sungai Yordan wan buhannya batobat dari dosa-dosa. 6 Yohanes mamakai baju kulit Unta wan panding kulit di lingkar pinggang inya. Makanan sidin belalang wan madu hutan. 7 Yohanes bakhotbah wan baucap, “imbah ulun pacang datang Sidin nang labih bakuasa matan ulun. Ulun kada layak mambungkuk wan malapasakan tali sandal Sidin. 8 Ulun mambaptis pian wan banyu, tatapi Sidin pacang mambaptis pain lawan Roh Kudus. Yohanes Mambaptis Yesus 9 Wan tajadilah pada hari nitu, Yesus datang matan Nazaret, wilayah Galilea, wan dibaptis oleh Yohanes di Sungai Yordan. 10 Kada lawas imbah kaluar matan banyu, Yesus malihat langit tabalah wan Roh manyarupai saikung burung merpati nang turun ka atas Sidin. 11 Wan, ada suara dari surga, “Pian Anak nang Ulun kasihi. Ka Pian Aku bakanan.” Yesus Dicobai oleh Iblis 12 Kada lawas imbah nitu, Roh mambawa Yesus ka padang balantara. 13 Sidin barada di padang balantara salawas empat puluh hari wan dicobai oleh iblis. Yesus ada di tangah-tangah satua-satua liar wan malaikat malayani Sidin. Yesus Mahabarakan Injil Allah di Galilea 14 Imbah Yohanes di panjara, Yesus tulak ka wilayah Galilea wan mahabarakan Injil Allah. 15 Sidin baucap, “ganaplah waktunya, karajaan Allah sudah parak. Batobatlah wan parcayalah lawan Injil!” Yesus Mamilih Babarapa Murid 16 Paharatan Yesus bajalan malewati pinggir danau Galilea, Sidin maitihi Simon wan Andreas, dingsanaknya, parahatan manjalah di danau lantaran buhan inya paiwakan. 17 Yesus baucap ka buhannya, “umpati Ulun, wan Ulun pacang manjadiakan pian panjala manusia.” 18 Simon wan Andreas maninggalakan jalanya lalu maumpati Sidin. 19 Sidin batarus lagi bajalan, Sidin maitihi Yakobus, anak Zebedeus, wan Yohanes, dingsanaknya, nang ada di jukung parahatan mambaiki jala. 20 Imbah nitu Yesus langsung mangiauw buhannya lalu buhannya maninggalakan abahnya, Zebedeus, di jukung basamaan lawan buruh-buruh bayaranyanya, lalu tulak maumpati Yesus. Yesus Mangajar Lawan Panuh Kuasa 21 Lalu, buhannya sampai di Kapernaum pada hari Sabat, Yesus masuk ka sinagoge wan mangajar. 22 Buhannya takjub mandangar ajaran Sidin oleh Sidin mangajar kaya saurang nang bakuasa, kada kaya ahli-ahli Taurat. 23 Imbah nitu, di sinagoge ada saurang lakian nang karasukan roh jahat wan inya bakuciak, 24 ujarnya, “Apa urusan Pian lawan kami, Yesus dari Nazaret? Apakah Pian datang gasan mambinasakan kami? Ulun tahu siapa Pian. Pian adalah nang Kudus dari Allah!” 25 Namun, Yesus mambantak inya, ujar Yesus, “Bahinip! Kaluarlah dari urang ini!” 26 Imbah roh najis nitu mahamuk wan bakuciak, kaluarlah roh nitu dari inya. 27 Buhannya sabarataan takjub sahingga batakun satu wan nang lain, ujarnya, “Apakah ini? Sabuah ajaran hanyar lawan kuasa! Sidin bahkan mamarintah roh-roh najis nitu wan buhannya taat ka Sidin.” 28 Lalu, tasabarlah ka saluruh wilayah Galilea habar tentang Sidin. Mama Mintuha Simon wan Urang banyak Disambuhakan 29 Imbah Yesus wan murid-Murid Sidin maninggalakan sinagoge, buhannya masuk ka rumah Simon wan Andreas, basama Yakobus wan Yohanes. 30 Namun, mintuha Simon parahatan barabah oleh garing, lalu buhannya mahabarakan kaadaannya ka Yesus. 31 Yesus manamui wan mamingkuti tangannya lalu mambantu inya badiri. Wayah nitu jua garingnya hilang wan binian nitu mulai malayani buhannya. 32 Pas sudah malam, imbah matahari tabanam, buhannya mambawa ka Yesus sabarataan urang nang garing wan nang karasukan roh jahat. 33 Imbah nitu, saluruh panduduk kota bakumpul di muka lawang rumah nitu. 34 Yesus manyambuhkan banyak urang garing lawan babagai macam panyakit wan mangusir banyak setan. Sidin malarang setan-setan nitu bapandir, karna buhannya pinandu lawan Sidin. Yesus Badoa wan Mahabarakan Firman 35 Sungsung banar, pas hari masih kadap, Yesus bangun wan tulak ka wadah nang sunyi, lalu Sidin badoa di sana. 36 Imbah nitu, Simon wan urang-urang nang basama inya mancari Yesus. 37 Pas batamuan lawan Yesus, buhannya bapada, “sabarataan urang mancari Pian!” 38 Yesus baucap, “Ayo kita tulak ka kota-kota nang parak supaya Aku kawa bakhotbah ka urang-urang di sana. Sabab, inilah alasan Aku datang.” 39 Karana nitu, Yesus tulak menelusuri saluruh Galilea. Sidin mahabarakan firman di sinagoge-sinagoge wan mangusir setan-setan. Urang Kusta Disambuhakan 40 Lalu, ada surang nang sakit kusta, datang ka Yesus. Inya mamohon wan balutut ka Yesus wan baucap, “Jika Pian handak, Pian kawa manahirakan ulun.” 41 tagarak oleh rasa kasihan, Yesus mangulurkan tangan-Nya wan manyantuh urang nitu sambil baucap, “Aku mau, jadilah tahir!” 42 Wayah nitu jua, panyakit kusta inya hilang wan urang nitu manjadi tahir. 43 Yesus segera manyuruh urang nitu bulik wan mamparingati inya lawan tegas. 44 Sidin bapesan, “Jangan bapander apa-apa lawan siapa haja tetang hal ini. Tapi, tulaklah, tampaiakan diri ikam ka imam, wan parsambahkan kurban atas kasambuhan ikam nangkaya diparintahakan oleh Musa sabagai sabuah kasaksian gasan buhannya.” 45 Maka, urang nitu tulak wan mulai mambaritahukan sacara tabuka wan mahabarakan nitu sacara luas. Oleh sabab nitu, Yesus kada kawa lagi masuk sacara tarang-tarangan ka kota, tapi barada di luar kota, di daerah nang sunyi. Namun urang-urang dari sagala tampat mandatangi Sidin
Chapter 2Yesus Maampuni wan Manyambuhakan Urang nang Lumpuh

1 Barapa hari imbah nitu, katika Yesus babulik ka Kapernaum, tadangarlah habar bahwa Sidin ada di rumah. 2 Lalu, Banyak urang bakumpul sampai kadada ruang lagi, bahkan di higa lawang pun, Sidin manyampaiakan firman ka buhannya. 3 Lalu, buhannya mandatangi Sidin, mambawa urang lumpuh nang diusung oleh ampat urang. 4 Buhannya kada kawa mambawa urang nitu ka parak Yesus sabab banyak urang, buhannya mambuka atap di atas Yesus. Imbah mambukanya, buhannya manurunakan tilam wadah urang lumpuh nitu barabah. 5 Pas Yesus malihat iman buhannya, Sidin baucap ka urang urang lumpuh nitu, “Hai anak-Ku, dosa ikam sudah diampuni.” 6 Namun, babarapa ahli Taurat nang duduk di sana mulai bapikir dalam hati, 7 “Kanapa urang ini baucap kaya itu? Sidin manghujat! Siapa nang kawa maampuni dosa kacuali Allah saurang?” 8 Yesus langsung tahu dari dalam Roh Sidin bahwa buhannya bapikir dalam hati. Sidin baucap ka buhannya, “Mangapa ikam bapikir nangkaya itu dalam hati? 9 Manakah nang paling mudah, baucap ka urang lumpuh nitu, ‘dosa-dosa ikam diampuni’, atawa baucap, ‘bangun, angkat tilam ikam wan bajalanlah’? 10 Tapi, pahamilah bahwa Anak Manusia baisi kuasa di bumi gasan mangampuni dosa-dosa.” Yesus baucap ka urang lumpuh nitu, 11 “Aku baucap ka ikam : bangun, angkat tilam ikam, wan bulik ka rumah ikam .” 12 Urang lumpuh nitu hancap badiri, maambil tilam, wan tulak ka luar, dihadapan banyak urang. Barataan urang takjub wan mamuliakan Allah, sarta baucap, “kami kada sua malihat hal nangkaya ini!” Lewi Maumpati Yesus 13 Yesus tulak ka pinggir danau, wan barataan urang babondong-bondong datang ka Sidin, lalu Sidin mangajar buhannya. 14 Pas Sidin lewat, Sidin malihat Lewi, anak Alfeus, haratan duduk di wadah pambayaran pajak. Lalu, Yesus baucap ka inya, “Umpati Aku.” Lalu, Lewi badiri maumpati Sidin. 15 Paharatan Yesus duduk makan di rumah urang lewi nitu, ada banyak panagih pajak wan urang-urang badosa nang makan basama lawan Yesus wan murid-murid Sidin, karana di sana ada banyak urang, wan buhannya maumpati Yesus. 16 Katika babarapa ahli Taurat dari kalompok Farisi malihat Yesus parahatan makan basama lawan urang-urang badosa wan panagih-panagih pajak, buhannya batakun ka murid-murid Sidin, “mangapa Sidin makan lawan para panagih pajak wan urang-urang badosa?” 17 Pas Yesus mandangar, Sidin baucap ka buhannya, “Urang nang sehat kada parlu duktor, malainkan urang nang garing. Aku datang kada mangiaw urang-urang nang bujur, malainkan urang-urang badosa.” Partanyaan Tantang Bapuasa 18 Murid-murid Yohanes wan urang-urang Farisi haratan bapuasa. Buhannya datang wan batakun ka Sidin, “Kanapa murid-murid Yohanes wan murid-murid urang Farisi bapuasa, tapi murid-murid Pian kada bapuasa?” 19 Lalu, Yesus baucap ka buhannya, “Kawakah para pangiring pangantin bapuasa samantara pangantin lakian masih ada lawan buhannya? Salama pangantin lakian masih ada lawan buhannya, buhannya kada kawa bapuasa. 20 Namun, harinya cagar datang pas pangantin lakian diambil dari buhannya, wan pada hari nitulah buhannya cagar bapuasa. 21 Kadada urang nang manambal baju lawas nang rabit lawan kain nang hanyar. Amun kaya nitu, tambalan kain nang hanyar cagar marabitakan baju nang lawas, wan rabitnya batambah ganal. 22 Kadada urang nang manuangakan anggur hanyar ka dalam kantong kulit nang lawas. Amun kaya nitu, anggurnya cagar marabitakan kantong kulit sahingga baik anggur maupun kantongnya cagar rusak sabaliknya anggur hanyar disimpan kadalam kantong kulit nang hanyar.” Yesus adalah Tuhan atas Hari Sabat 23 Pada suatu hari Sabat, Yesus malewati ladang gandum, dalam parjalanan, murid-murid Sidin mulai mamatik bulir-bulir gandum. 24 Lalu, urang-urang Farisi baucap ka Sidin, “Lihat, kanapa buhannya malakuakan apa nang malanggar hukum hari Sabat?” 25 Lalu, Sidin baucap ka buhannya, “Balum suahkah ikam mambaca apa nang diolah Daud waktu inya wan urang-urang nang basama inya haratan kakurangan wan lapar? 26 Kaya apa inya masuk ka Rumah Allah pada masa Abyatar manjabat sabagai Imam Basar, wan makan roti parsambahan, nang hanya kawa dimakan oleh para imam, wan manjulung roti nitu ka urang-urang nang maumpati inya?” 27 Imbah nitu, Yesus baucap ka urang-urang Farisi “Hari Sabat dibuat gasan manusia, bukan manusia gasan hari Sabat. 28 Jadi, Anak Manusia adalah Tuhan, jua atas hari Sabat.”
Chapter 3Yesus Manyambuhakan Pada Hari Sabat

1 Wan, Yesus masuk lagi ka sinagoge, di sana ada saikung urang nang tangannya lumpuh sabalah. 2 Buhannya mangamati Yesus sambil maitihi apakah Sidin cagar manyambuhakan urang nitu pada hari Sabat sahingga buhannya kawa manuduh sidin. 3 Lalu, Yesus baucap ka urang nang tangannya lumpuh sabalah nitu, "Badirilah di tangah tangah." 4 Wan, Yesus baucap ka buhannya, "Apakah kawa babuat baik atawa babuat jahat pada hari Sabat? Manyalamatakan nyawa atawa mambunuh?" Namun, buhannya hinip. 5 Imbah nitu, Yesus mamandang sakaliling buhannya lawan sarik. Sidin marista atas kakarasan hati buhannya. Lalu, Yesus baucap ka urang nang tangannya lumpuh nitu, "Ulurakan tangan ikam." urang nitu mangulurakan tangannya, lalu tangannya jadi sambuh. 6 Sabab nitu, urang-urang Farisi hancap tulak, wan mulai basekongkol lawan urang-urang Herodian nang malawan Sidin nang kayaapa mambunuh Sidin. Banyak Urang Maumpati Yesus 7 Namun, Yesus bajauh lawan murid-murid Sidin ka danau, wan urang-urang banyak matan wilayah Galilea maumpati Sidin, matan Yudea, 8 matan Yerusalem, Idumea, daerah sabarang sungai Yordan, wan matan sakitar Tirus wan sidon, banyak urang pas mandangar mujizat nang dilakuakan Yesus, mandatangi Sidin 9 Karana banyak urang, Yesus baucap ka bubuhan murid Sidin agar manyiapakan jukung gasan Sidin sahingga buhannya kada manggasak Sidin. 10 Karana Yesus sudah manyambuhakan banyak urang, maka barataan urang nang baisi panyakit tarus badasakan supaya kawa manggawil Sidin. 11 Katika roh-roh najis maitihi Yesus, buhannya sujud di hadapan Sidin wan bakuciak, "Pian ini Anak Allah!" 12 Namun, Yesus manangati buhannya supaya kada mambuka rahasia siapa Sidin. Yesus Manatapakan Dua Belas Murid Sidin 13 Lalu, Yesus naik ka bukit wan maundang urang-urang nang Sidin kahandaki gasan maumpati Sidin, buhannya datang ka Sidin. 14 Sidin manatapakan dua belas urang sahingga buhannya kawa maumpati Sidin wan Sidin kawa mautus buhannya bakhotbah, 15 wan manjulung kuasa gasan mausir setan-setan. 16 Yesus manatapakan dua belas urang : Simon (Yesus manyambat Petrus), 17 Yakobus, anak Zebedeus, wan Yohanes dingsanak Yakobus (nang Yesus sambat Boanerges, artinya "Anak-anak Guruh"), 18 Andreas, Filipus, Bartolomeus, Matius, Tomas, Yakobus, anak Alfeus, Tadeus, Simon urang Zelot, 19 wan Yudas Iskariot, nang manghianati Sidin Kuasa Yesus Tumatan Allah 20 Imbah nitu, Yesus masuk ka sabuah rumah, urang-urang kambali bakarumun di sana sahingga Yesus wan murid-murid Sidin kada kawa makan roti. 21 Katika dingsanak Sidin mandangar hal ini, buhannya datang gasan mambawa Yesus babulik karana buhannya baucap Sidin kada waras lagi. 22 Ahli-ahli Taurat nang turun matan Yerusalem baucap "Sidin kerasukan Beelzebul!" wan "Sidin mangusir setan awan kuasa pemimpin setan." 23 Lalu, Yesus mangiauw buhannya datang ka Sidin, wan baucap manggunakan parumpamaan, "Kawa kah Iblis mangusir Iblis? 24 Jika sabuah karajaan tapacah-pacah malawan diri saurang, karajaan nitu kada kawa batahan. 25 Wan, jika sabuah rumah tapacah-pacah malawan dirinya saurang, rumah nitu kada kawa batahan. 26 Jika Iblis bangkit malawan dirinya saurang wan tapacah-pacah, inya kada kawa batahan, maka barakhirlah kisahnya. 27 Kadada saurang pun kawa masuk ka rumah urang nang kuat wan marampok hartanya, kacuali labih dahulu inya manjarat urang nang kuat nitu, maka hanyar inya kawa marampok rumahnya." 28 "Aku baucap nang sabujurnya ka ikam, sabarataan dosa manusia kawa diampuni, wan sabarataan hujatan nang buhannya ucapakan. 29 Tapi, siapa nang manghujat Roh Kudus kada kawa diampuni, malainkan basalah karana dosa kakal." 30 Sabab, ahli-ahli Taurat baucap, "Sidin karasukan roh najis." Dingsanak Yesus nang Sabujurnya 31 Imbah nitu, uma wan dingsanak Yesus datang wan badirian di luar rumah. Buhannya manyuruh urang gasan mangiauw Sidin. 32 Urang bakarumun mangalilingi Yesus wan buhannya baucap ka sidin,"Itihi, uma Pian wan dingsanak Pian di luar mancari Pian." 33 Yesus manjawab buhannya wan baucap, "Siapakah uma-Ku wan dingsanak-Ku?" 34 Lalu, Sidin mamandang urang-urang nang duduk mangalilingi Sidin wan baucap, "Itihi, ni uma-Ku wan disangsanak-Ku! 35 Sabab, siapa haja nang malakukan kahandak Allah adalah dingsanak-Ku lakian, wan dingsanak-Ku binian, wan uma-Ku."
Chapter 4Parumpamaan Tantang Panabur

1 Yesus mangajar pulang di pinggir danau. Maka bakumpullah urang banyak mangarumuni Yesus sahingga sidin naik kadalam sabuah jukung di atas danau wan duduk disitu. sementara, urang banyak barada di pinggir danau. 2 Sidin mangajar buhannya tantang banyak hal malalui parumpamaan-parumpamaan. Dalam pangajaran Sidin, Sidin baucap ka buhannya, 3 "Dangarlah! Ada saurang panabur nang tulak manabur. 4 Maka tajadilah, waktu inya haratan manabur, babarapa banih gugur di pinggir jalan, burung burung datang, lalu mamakannya. 5 Sabagian gugur di atas tanah babatu nang kada banyak tanahnya. Banih nitu lakas tumbuh lantaran tanahnya kada dalam. 6 Waktu matahari samakin panas, tanaman nitu hangus karana kada baisi akar, lalu tanamanya karing. 7 Sabagian gugur di tangah-tangah samak duri. Lalu, samak duri tumbuh wan manggapit tanaman nitu sampai mati, wan tanamanya kada babuah. 8 Namun, sabagian gugur di tanah nang baik wan mahasilakan buah, batumbuh , wan batambah ganal, mahasilakan tiga puluh kali lipat, anam puluh kali lipat, wan saratus kali lipat." 9 Lalu, Yesus baucap, "siapa nang baisi talinga gasan mandangar, biarlah inya mandangar!" 10 Wayah Yesus saurangan, urang di sekeliling Sidin, basama lawan kadua belas rasul, batakun ka sidin tantang parumpamaan-parumpamaan nitu. 11 Lalu, Sidin manjawan buhannya, "Rahasia Karajaan Allah sudah dijulung gasan ikam. Tapi, ka urang-urang lain, satiap hal di sampaiakan dalam parumpamaan-parumpamaan, 12 supaya, walaupun kawa maitihi, buhannya maitihi tapi kada mangatahui; walaupun kawa mandangar, buhannya mandangar tapi kada mamahami. Supaya buhannya jangan batobat wan diampuni.'" Panjalasan Tantang Banih dalam Parumpamaan Panabur 13 Imbah nitu Yesus baucap ka buhannya, "kada kah ikam paham parumpamaan ini? Kaya apa ikam kawa paham sabarataan parumpamaan nitu? 14 Panabur nitu manaburakan firman. 15 Buhannya adalah urang-urang nang gugur di pinggir jalan, wadah firman ditaburakan. Saat buhannya mandangar, hancap setan datang wan marabut firman nang ditaburakan ka buhannya 16 Kaya itu jua, buhan nang ditabur di tanah babatu adalah urang-urang nang mandangar firman wan hancap manarimanya awan sukacita. 17 Tapi, buhannya kada baakar di dalam dirinya saurang wan hanya batahan satumat. Imbah nitu, pas datang kasulitan wan panganiayaan karana firman nitu, buhannya lakas jatuh. 18 Wan, lainnya adalah nang gugur di tangah-tangah samak duri. Buhannya adalah urang-urang nang mandangar firman, 19 tapi kakhawatiran dunia, wan hawa nafsu akan kasugihan, wan kahandakan akan hal-hal lain masuk diantara firman nitu wan manggapitnya sahingga inya kada mahasilakan buah. 20 Namun, buhan nang di tabur di tanah nang baik adalah buhan nang mandangar firman, manarimanya, wan mahasilakan buah, tiga puluh kali lipat, anam puluh kali lipat, wan saratus kali lipat." Parumpamaan Tantang Palita 21 Lalu, Yesus baucap ka buhannya, " bukankah palita kada dibawa gasan diandak di bawah sabuah gantang atawa di bawah sabuah wadah guring? Bukankah palita nitu saharusnya diandak di atas kaki palita? 22 Sabab, kadada nang tasambunyi nang kada diungkapakan. kaya nitu jua, kadada rahasia apa pun karana hal nitu cagar dinyataakan. 23 Jika ada urang nang baisi talinga gasan mandangar, biarakan inya mandangar!" 24 Lalu, Yesus baucap ka buhannya, "Parhatiakanlah apa nang ikam dangar. Ukuran nang ikam pakai cagar diukurakan ka ikam, wan masih ada nang cagar ditambahakan ka ikam. 25 Karana siapa nang baisi, inya cagar dibari pulang, tapi siapa nang kada baisi, apa pun nang ada lawan inya cagar diambil." Parumpamaan tantang Banih 26 Imbah nitu, Yesus baucap, "Karajaan Allah kaya saurang nang manabur banih di tanah. 27 Panabur nitu guring wan bangun siang wan malam, banih mangaluarakan tunas wan batumbuh. Panabur kada tahu kaya apa kajadiannya. 28 Tanah mahasilakan buah saurangan. Awalnya tunas, lalu bulirnya, lalu biji-biji gandum di dalam bulir nitu. 29 Imbah biji gandung masak, urang hancap manyabitnya karana sudah musim panen." Parumpamaan tantang Biji Sesawi 30 Imbah nitu, Yesus baucap, "Lawan apakah kita kawa mambandingkan karajaan Allah? Atawa, lawan parumpamaan apakah kita kawa mambandingkannya? 31 Karajaan Allah kaya biji sesawi nang ditabur di tanah, walaupun bijinya adalah biji nang paling halus diantara sabarataan biji di bumi, 32 tatapi imbah ditabur, biji nitu cagar tumbuh wan manjadi labih ganal dari sabarataan tanaman kabun, wan mangaluarakan cabang-cabang ganal sahingga burung-burung di udara kawa maulah sarang di atasnya." 33 Lawan parumpamaan nang banyak kaya nitu, Yesus mahabarakan firman ka buhannya, sasuai lawan apa nang kawa buhannya pahami. 34 Sidin kada suah bapander ka buhannya tanpa suatu parumpamaan, tatapi Sidin manjalasakan sabarataan saurangan ka murid-murid Sidin. Yesus Maradakan Angin Topan 35 Pada hari nitu, katika sudah sore Yesus baucap ka murid-murid Sidin, " Ayu kita tulak ka sabarang danau." 36 Imbah maninggalakan urang banyak, buhannya mambawa Yesus basama masuk ka jukung wadah Yesus barada. Wan, jukung-jukung nang lainnya basama lawan Sidin. 37 Lalu, tajadilah angin topan nang dasyat wan ombak ganal mahampasakan jukung sahingga jukung hibak lawan banyu. 38 Namun, Yesus ada di buritan jukung, guring di atas bantal. Maka, buhannya mambangunakan Sidin wan baucap ka Sidin,"Guru, apakah Pian kada paduli kalu kita binasa?" 39 Lalu, Yesus bangun wan membentak angin, lalu baucap ka laut, "Diam! Tananglah!" Maka, angin nitu ampih wan manjadi tanang. 40 Lalu, Sidin baucap ka buhannya, "Mangapa ikam katakutan? Apakah ikam balum baisi iman?" 41 Buhannya jadi takutan banar wan bapander satu sama lain, "Siapa garang Sidin ni? bahkan angin kancang wan laut taat lawan Sidin!"
Chapter 5Saurang matan Gadara d Dilapasakan dari Roh Jahat

1 Sampailah buhannya di sabarang danau, di daerah urang-urang Gadara. 2 Pas Yesus turun dari jukung, langsung saurang dari kuburan nang dirasuki roh najis mandatangi Yesus. 3 Inya badiam di kuburan-kuburan. kadada urang nang sanggup manjaratnya, bahkan lawan rantai. 4 Sabab, inya rancak dijarat wan dibalanggu batisnya awan rantai, tatapi inya mamagati rantainya wan mamatahakan balanggunya. Kadada saurang pun nang kawa manundukkannya. 5 Siang malam inya bakuciak di kuburan wan di bukit-bukit wan malukai diri inya saurang lawan batu. 6 Katika urang nitu malihat Yesus dari kajauhan, inya bukah wan basujud dihadapan Yesus. 7 Lalu, sambil bakuciak nyaring inya baucap, "Apa urusan ulun lawan Pian, Yesus, Anak Allah Yang Mahatinggi? Ulun mohon ka Pian demi Allah jangan manyiksa ulun!" 8 Sabab, Yesus sudah baucap ka inya, "Kaluarlah dari urang ini, hai roh najis!" 9 Lalu, Yesus batakun ka urang nitu, "Siapa ngaran ikam?" Inya manjawab, "Ngaran ulun Legion' sabab kami banyak." 10 Inya baulang-ulang mamohon ka Yesus supaya kada mangusir buhannya dari daerah nitu. 11 Di sana ada sakumpulan babi haratan makan parak bukit. 12 Lalu, roh jahat nitu mamohon ka Yesus, awan baucap, "Suruhlah bubuhan kami masuk ka babi-babi nitu sahingga kami kawa masuk ka dalam babi-babi." 13 Yesus mangabulakannya. karana nitu, roh-roh najis kaluar wan marasuki babi-babi. Sakumpulan babi nang jumlahnya kurang labih dua ribu nitu bukah tajun ka jurang sampai sampai ka danau, lalu tanggalam di dalam danau. 14 Imbah nitu, panjaga-panjaga babi bukahan wan mambaritahukannya ka kota wan ka kampung. Urang-urang kaluar malihat apa nang tajadi. 15 Lalu, urang-urang datang ka Yesus wan malihat urang nang tadi karasukan roh jahat, nang baisi legion, haratan duduk, sudah babaju, inya sudah waras. Buhannya manjadi takut. 16 Lalu, buhan nang malihat kajadian nitu, mangisahi ka urang-urang kayaapa kajadian nang tajadi lawan urang nang karasukan roh jahat wan tantang babi-babi nitu. 17 Sabab itu, urang-urang maminta Yesus maninggalakan daerah buhannya. 18 Imbah nitu, parahatan Yesus naik ke jukung, urang nang tadinya karasukan roh jahat nitu mamohon supaya inya kawa umpat lawan Yesus. 19 Namun, Yesus kada mangijinakannya, tapi baucap ka inya, "Buliklah ka dingsanak ikam. Kisahi ka buhannya sabarataan nang sudah Tuhan lakuakan ka ikam bahwa Tuhan mangasihihi ikam." 20 Lalu, urang nitu tulak wan mulai mangisahi ka urang-urang di Dekapolis sabarataan hal nang sudah Yesus lakuakan ka inya. Maka sabarataan urang manjadi heran. Anak Yairus Dibangkitakan wan Binian nang Pandarahan Disambuhakan 21 Waktu Yesus manyabarang pulang pakai jukung ka sabarang, urang banyak bakumpul parak Sidin wan Sidin ada di pinggir danau. 22 Lalu, saurang pamimpin sinagoge ngarannya Yairus datang wan imbah malihat Yesus, inya basujud di kaki Sidin. 23 Inya sunguh-sungguh mamohon ka Yesus, ujarnya, "Anak binian ulun nang halus handak mati. Datangi wan andaki tangan Pian kaatas inya supaya inya kawa disambuhakan wan hidup." 24 Lalu Yesus tulak baimbai Yairus. Banyak urang nang maumpati Yesus wan mangarumuni Sidin. 25 ada saurang binian nang pandarahan salawas dua balas tahun. 26 Inya sudah rancak mandarita oleh banyak tabib, wan sudah mahabisakan sabarataan hartanya, tapi kadada hasilnya malah kaadaannya tambah parah. 27 Pas mandangar tantang Yesus, binian nitu mandatangi Yesus dari balakang di tangah-tangah kumpulan urang inya manjapai jubah Sidin. 28 Binian nitu baucap, kalau ulun kawa manjapai jubah Sidin haja, ulun cagar sambuh." 29 Saat itu jua pandarahannya ampih wan inya marasakan awaknya sambuh dari panyakitnya. 30 Yesus langsung tahu saurang bahwa ada kuasa nang kaluar dari Sidin. Sidin babalik ka arah karumunan urang banyak wan baucap: "Siapa nang manjapai jubah-Ku?" 31 Lalu murid-murid Yesus baucap ka Sidin, "Pian malihat karumunan urang badasak-dasak wan Pian baucap, 'Siapa nang manjapai-Ku?'" 32 Lalu, Yesus mancangangi sakaliling gasan malihat siapa palakunya. 33 Namun, pas tahu apa nang sudah tajadi padanya, binian nitu takutan wan manggeter. Inya datang wan basujud di hadapan Yesus lalu mambaritahu Yesus sabarataan kajadiannya. 34 Imbah nitu, Yesus baucap ka binian nitu, "Anak-Ku, iman pian sudah manyalamatakan ikam. Buliklah dalam damai sajahtra wan sambuhlan dari panyakitmu." 35 Parahatan Yesus masih bapander, datanglah babarapa urang dari rumah pamimpin sinagoge yang baucap, "Anak ikam sudah maninggal. Mangapa masih mahauri Guru?" 36 Akan tatapi, Yesus kada mau mandangar apa nang sudah dipanderakan, Sidin baucap ka pamimpin sinagoge itu, "Kada boleh takut, parcaya haja." 37 Lalu, Yesus kada mangizinakan saikung urang pun maumpati Sidin, kacuali Petrus, Yakobus, wan Yohanes, dingsanak Yakobus. 38 Lalu, buhannya sampai di rumah kapala sinagoge nitu, Sidin malihat kaributan, wan urang-urang manangis maratap awan suara nyaring. 39 Pas Yesus masuk, Sidin baucap ka buhannya, "mangapa buhan ikam ribut wan manangis? Anak nitu kada mati, tatapi guring." 40 Buhannya mananawai Yesus. Namun, Sidin manyuruh buhannya kaluar lalu Sidin mambawai abah wan uma anak nitu, wan urang-urang nang basama Sidin, lalu masuk ka ruangan wadah anak nitu barada. 41 Imbah nitu, dipingkuti Sidin tangan kakanakan tu wan Sidin baucap ka inya, (Artinya, "Kakanakan halus binian, Aku baucap ka ikam, bangunlah!") 42 Kakanakan binian nitu hancap badiri wan mulai bajalan-jalan, sabab umur inya dua balas tahun, langsung sabarataan urang sangat takjub. 43 Lalu, Yesus ba pasan nang karas ka kuitan nitu supaya kadada saikung urang pun nang tahu hal ini, wan mangatakan ka buhannya supaya anak nitu dibari makan.
Chapter 6Yesus Ditolak di Kota Asal-Nya

1 Imbah nitu, Yesus tulak wan sampai ka kota asal-Nya, dan murid-murid maumpati Sidin. 2 Pas hari Sabat, Yesus mulai mangajar di sinagoge. Banyak urang nang mandangar Sidin marasa kagum, wan baucap, "Matan mana Sidin mandapat sabarataan hal nitu? Hikmat apa nang dijulung ka Sidin wan mukjizat-mukjizat nang kayaitu dilakukan awan tangan Sidin? 3 Bukankah Sidin tukang kayu, anak Maria, dingsanak Yakobus wan Yoses wan Yudan wan Simon? Bukankah dingsanak-dingsanak binian sidin ada di sini lawan kita?" Lalu, buhannya kaciwa wan manolak Sidin. 4 Imbah nitu, Yesus baucap ka buhannya, "Dimana-mana urang manghormati saurang nabi, kacuali di wadah asalnya saurang, wan di antara dingsanak saurang, wan di rumahnya saurang." 5 Maka, Yesus kada kawa maadakan mukjizat di sana, kacuali maandak tangan Sidin di atas babarapa urang garing wan manyambuhakan buhannya. 6 Sidin heran karana kadaparcayaan buhannya. Imbah nitu, Sidin tulak bakaliling ka kampung-kampung wan mangajar. Yesus Mangutus Murid-Murid-Nya 7 Imbah nitu, Yesus mangiauw kadua belas murid wan mulai mangutus buhan badua-dua, wan manjulung buhannya kuasa atas roh-roh najis. 8 Lalu, Sidin mamarintah buhannya agar buhannya kada mambawa apa-apa dalam parjalanan, kacuali tongkat, tanpa roti, tanpa tas, tanpa uang dalam ikat pinggang buhannya, 9 tatapi mamakai sandal wan jangan mamakai dua pakaian. 10 Yesus baucap ka buhannya, "Di mana haja ikam mamasuki sabuah rumah, baganalah di sana sampai ikam kaluar dari situ. 11 Jika ada nang kada manarima ikam wan kada mandangar ikam, katika ikam tulak kabasakan dabu dari kaki ikam sabagai Sabuah kasaksian gasan buhannya." 12 Lalu, buhannya tulak wan mambaritakan bahwa urang-urang harus batobat. 13 Maka, buhannya mangusir banyak setan wan mangurapi banyak urang sakit lawan minyak, sarta manyambuhakan buhannya. Herodes Mandangar Habar Tantang Yesus 14 Raja Herodes sudah mandangarnya, karana ngaran Yesus sudah takanal, wan urang baucap, "Yohanes pambaptis sudah bangkit matan urang mati, maka mukjizat-mukjizat nitu bagawi dalam Sidin." 15 Sabagian baucap, "Sidin adalah Elia." Namun, sabagian baucap, "Sidin adalah saurang nabi, seperti salah satu dari para nabi." 16 Akan tatapi, katika Herodes mandangar hal nitu, inya baucap, "Yohanes nang sudah ku panggal kapalanya, sudah dibangkitakan!" Yohanes Pambatis Dibunuh 17 Mamang Herodes saurang nang manyuruh urang, mamarintahakan gasan manangkap Yohanes, wan mambalanggunya di dalam panjara demi Herodias, bini dingsanak lalakiannya, Filipus, karana Herodes sudah manikahi Herodias. 18 Sabab, Yohanes babarapa kali baucap ka Herodes, "Kada baik ikam mangambil bini dingsanak ikam." 19 Oleh karana nitu, Herodias manyimpan dandam tahadap Yohanes wan handak mambunuhnya, tatapi inya kada kawa. 20 Sabab, Herodes takutan lawan Yohanes imbah inya tahu Yohanes adalah urang baik wan urang suci, wan Herodes malindunginya. Katika Herodes mandangar Yohanes, Inya manjadi sangat bingung, tatapi Herodes himung mandangarakan Yohanes. 21 Namun, tibalah hari nang pas, katika Herodes pada hari ulang tahunnya maadakan sabuah parjamuan gasan pajabat-pajabat tingginya, perwira-perwiranya, wan pamimpin-pamimpin Galilea. 22 Lalu katika anak binian Herodias masuk wan manari, inya mahimungakan Herodes wan buhan nang duduk basama inya. Raja baucap ka gadis nitu, "Minta apa haja nang ikan handak wan ulun cagar manjulung ka ikam." 23 Herodes bajanji ka inya, "Apa haja nang ikam minta lawan ulun, cagar ulun julung ka ikam, bahkan sampai saparuh dari karajaanku." 24 Gadis nitu tulak wan baucap ka umanya, "Ulun harus minta apa?" Umanya manjawab, "Kapala Yohanes Pambaptis." 25 Saat nitu jua lawan tagasa-gasa, gadis nitu datang ka raja wan baucap, "Ulun handak wayahini jua raja manjulung ka ulun kapala Yohanes Pambaptis di atas baki." 26 Karana nitu, raja sangah sadih, tapi karana janjinya wan urang-urang nang makan basama inya, inya kada handak manolak gadis nitu. 27 Lalu, raja sagara mangirim saurang algojo gasan mambawa kapala Yohanes, lalu algojo itu tulak wan mamanggal kapala Yohanes di panjara. 28 Imbah nitu, inya mambawa kapala Yohanes di atas baki wan manjulungnya ka gadis nitu, wan gadis nitu manjulungnya ka umanya. 29 Katika murid-murid Yohanes mandangar, buhannya datang wan mangambil awak Yohanes diandaknya di dalam kubur. Yesus Mambari Makanan Ka Labih dari Lima Ribu Urang 30 Imbah nitu, para rasul basama lawan Yesus wan mahabarakan ka Sidin apa haja nang sudah diulah buhannya wan apa haja nang sudah diajarakan buhannya. 31 Yesus baucap ka buhannya, "Marilah mangasingkan diri ka wadah nang sunyi wan baistirahat satumat." Sabab, ada banyak urang nang datang wan tulak, gasan makan pun buhannya kada sawat. 32 Lalu, Yesus wan murid-murid Sidin tulak maasingkan diri manaiki jukung ke wadah nang sunyi. 33 Akan tatapi, urang banyak malihat buhannya tulak wan pinandu lawan buhannya. Urang banyak bukah malawati jalan darat dari sabarataan kota, tiba di sana mandahului yesus wan murid-murid Sidin. 34 Katika Yesus tulak ka pinggir danau, Sidin malihat banyak urang, Sidin marasa maras ka buhannya karana buhannya nang kaya domba nang kada baisi gembala. Maka, Yesus mulai mangajar buhannya banyak hal. 35 Katika hari mulai malam, murid-murid Yesus datang ka Yesus wan baucap, "Wadah ni wadah nang sunyi wan sudah larut malam. 36 Suruh buhannya tulak ka daerah sakaliling wan ka desa-desa supaya buhannya manukar sasuatu gasan dimakan." 37 Tapi Yesus manjawab, "ikam lah nang mambari makan buhannya." lalu, buhannya baucap ka Sidin, "Haruskah kami tulak wan manukar roti saharga 200 dinar wan mambari buhannya gasan makan?" 38 Yesus baucap ka buhannya, "Ada barapa roti ampun ikam? tulak wan lihati!" Imbah buhannya mangatahuinya, buhannya baucap, "Lima roti wan dua ekong iwak." 39 Lalu, Yesus mamarintah sabarataan urang agar duduk bakalompok-kalompok di atas rumput hijau. 40 Urang banyak nitu duduk bakalompok, ada nang saratus urang wan ada nang lima puluh urang. 41 Imbah nitu, Yesus mangambil lima roti wan dua ekong iwak, mamandang ka langit, Sidin mangucap syukur wan mamacah-macahkan roti, lalu manjulungnya ka murid-murid Sidin supaya mahidangakannya ka urang banyak. Sidin jua mambagi-bagi dua ekong iwak ka sabarataan urang. 42 Wan, bubuhannya makan sampai kanyang. 43 Imbah nitu, buhannya mangambil dua belas karanjang nang hibak lawan sisa-sisa roti wan iwak. 44 Ada lima ribu lalakian nang mamakan roti. Yesus Bajalan di Atas banyu 45 Imbah nitu, Yesus sagara mamarintah murid-murid Sidin naik ka jukung wan tulak mandahului Sidin ka sabarang, ka Betsaida, samantara Sidin manyuruh urang banyak nitu tulak. 46 Imbah pamitan lawan buhannya, Sidin tulak ka bukit gasan badoa. 47 Katika manjalang malam, jukung barada di tangah danau, wan Yesus saurangan di darat. 48 Imbah malihat murid-murid Sidin mandayung lawan susah payah karana angin batiup balawanan arah. kira-kira pada jam jaga malam kaampat, Yesus mandatangi buhannya bajalan di atas danau wan Sidin handak bajalan malawati buhannya. 49 Tapi katika buhannya malihat Yesus bajalan di atas danau, buhannya manyangka kalo Sidin adalah hantu, lalu buhannya bakuciak, 50 karana buhannya sabarataan malihat Yesus wan katakutan. Namun, Yesus langsung bapander ka buhannya, wan baucap, "Tananglah. ini Aku! Kada boleh takut." 51 Lalu, Sidin naik basama buhannya ka jukung, wan angin pun rada, wan buhannya sangat takjub. 52 Sabab, buhannya masih balum mamahami tantang mukjizat lima roti nitu karana hati buhannya masih dikarasakan. Yesus Manyambuhakan Banyak Urang 53 Imbah Yesus wan murid-murid Sidin manyabarang, buhannya mandarat di tanah Genesaret wan balabuh. 54 Katika, buhannya turun dari jukung, urang-urang langsung pinandu lawan Yesus, 55 wan bukah ka saluruh daerah nitu wan mulai mambawa urang-urang garing di atas kasur, ka mana pun buhannya mandangar tantang kabaradaan Yesus. 56 Maka, ka mana pun Yesus masuk ka desa-desa, atau kota-kota, atau daerah-daerah di sakitarnya, buhannya mambaringakan urang-urang garing di wadah karamaian wan mamohon ka Sidin supaya buhannya kawa manjamah ujung jubah Sidin haja. Siapa haja nang manjapai jubah Sidin manjadi sambuh.
Chapter 7

1 Lalu, bakumpullah urang-urang Farisi manamui Yesus basama lawan babarapa ahli Taurat nang datang dari Yerusalem. 2 Buhannya malihat babarapa murid Yesus makan roti lawan tangan najis, yaitu tangan nang kada dibasuh. 3 Sabab, urang-urang Farisi wan sabarataan urang Yahudi kada kawa makan jika tangan buhannya kada dibasuh sampai ka pargalangan tangan karana tradisi nenek moyang nang dipingkut buhannya. 4 Jika urang-urang Yahudi datang dari wadah umum, buhannya kada kawa makan sabalum mambasuh tangan. Ada banyak tradisi lainnya nang buhannya tarima gasan dipingkut, nang kaya pambasuhan cawan-cawan, kendi-kendi, dan bejana-bejana tembaga. 5 Imbah nitu, urang-urang Farisi wan ahli-ahli Taurat batakun ka Yesus, "kanapa murid-murid Pian kada hidup sasuai tradisi nenek moyang, tapi malah makan roti lawan tangan nanjis?" 6 Yesus baucap ka buhannya, "Yesaya banubuat bujur banar tantang ikam nang munafik, nang kaya tatulis: 'Bangsa ini manghormati Aku lawan bibir buhannya, Tapi hati buhannya jauh dari Aku. 7 Buhannya manyambah -Ku awan sia-sia karana mangajarakan ajaran parintah-parintah nang dibuat oleh manusia.' 8 Sambil mangabaiakan parintah Allah, ikam mamingkut kuat tradisi manusia." 9 Lalu, Yesus jua baucap ka buhannya, "Lawan cardik ikam manolak parintah Allah sahingga kawa mampartahanakan tradisi ikam saurang. 10 Sabab, Musa baucap 'Hormatilah abah wan uma ikam', wan, 'Siapa haja nang mangutuk abah nya atawa umanya harus dihukum mati.' 11 Namun, Ikam baucap jika saikung urang baucap ka abahnya atawa umanya, 'Apa haja kauntungan nang cagar ikam dapat dari inya adalah kurban, yaitu parsambahan,' 12 lalu ikam kada lagi mangizinakan inya maolah apa haja gasah abahnya atawa umanya, 13 lawan nitu ikam sudah mambatalakan firman Allah awan tradisi ikam nang sudah turun-tamurun. Wan ikam malakuakan banyak hal kayak ini." 14 Imbah nitu, Yesus mangiauw sabarataan urang wan baucap ka buhannya, "Dangarlah Aku, ikam barataan, wan pahamilah. 15 Kadada sasuatu pun dari luar manusia nang masuk ka dalam dirinya kawa manajisakannya, tapi hal-hal nang kaluar dari manusialah nang manajisakannya." 16 "Jika saikung urang baisi talinga gasan mandangar, biarlah inya mandangar!" 17 Lalu, katika Yesus masuk ka rumah wan maninggalakan urang-urang nitu, murid-murid Sidin batakun ka Sidin tantang parumpamaan nitu. 18 Sidin baucap ka buhannya, "Apakah ikam jua kada paham? Kadakah ikam tahu bahwa apa haja nang dari luar masuk ka dalam manusia kada kawa manajisakannya? 19 Sabab, nang masuk nitu kada masuk ka dalam hatinya, tapi ka parutnya, imbah tu kaluar ka dalam jamban." (lawan damikian, Yesus manyatakan bahwa sabarataan makanan halal.) 20 Lalu Sidin baucap, " Apa nang kaluar dari manusialah nang manajisakannya. 21 Sabab, dari dalam, dari hati manusia, muncul pikiran-pikiran jahat, dosa-dosa seksual, pancurian, pambunuhan, 22 parzinahan, tipu daya, hawa nafsu, iri hati, fitnah, kasombongan, wan kabodohan. 23 Sabarataan hal nang jahat nitu datang dari dalam manusia, wan nitu nang manajisakannya." Iman Saurang Wanita siro-Fenisia 24 Dari wadah nitu, Yesus bangun wan tulak ka wilayah Tirus wan Sidon. Sidin masuk ka sabuah rumah wan kada handak saurang pun nang tahu, tapi Sidin kada kawa luput dari parhatian. 25 Imbah mandangar tantang Yesus, saurang binian nang anak biniannya karasukan roh najis datang wan basujud di kaki Yesus. 26 Binian nitu adalah urang Yunani, lahir di Siro-Fenisia. Inya mamohon ka Yesus supaya mangusir setan nitu kaluar dari anaknya. 27 Imbah nitu, Yesus baucap ka binian nitu, "Biarakan kakanakan dikanyangakan badahulu. Sabab, kada baik mangambil roti ampun kakanakan wan manimbainya ka anjing-anjing." 28 Tapi, binian nitu manjawab wan baucap ka Yesus, "Bujur, Tuhan. Namun, anjing-anjing ada di bawah meja pun makan remah-remah kakanakan nitu." 29 Lalu, Yesus baucap ka binian nitu, "Karana ikam baucap kayaitu, ikam kawa tulak. Setan nitu sudah maninggalakan anak ikam." 30 Imbah nitu, binian nitu babulik wan batamu lawan anaknya haratan barabah di wadah guring, wan setan setan nitu sudah kaluar. Urang nang Tuli Disambuhakan 31 Imbah nitu, Yesus kaluar dari wilayah Tirus wan tulak malawati Sidon manuju ka danau Galilea, di wilayah Dekapolis. 32 Lalu buhannya mambawa ka Yesus saurang tuli nang kada kawa bapander. Buhannya mamohon ka Yesus supaya maandak tangan Sidin atas urang nitu. 33 Imbah nitu, Yesus mambawa urang nitu manyandiri dari kumpulan urang banyak. Sidin mamasukakan jari Sidin ka dalam talinga urang nitu, imbah maludah, Sidin manjamah lidah urang nitu. 34 Lalu, Yesus mamandang ka atas langit, Sidin manarik napas panjang wan baucap, "Efata!", artinya "Terbukalah!" 35 Saat itu jua, talinga urang nitu tabuka, ikatan dilidahnya talapas, lalu inya kawa bapander. 36 Yesus manangati buhannya mangesahkan paristiwa nitu ka siapa haja. Tapi, samakin Sidin manangati buhannya, buhannya samakin mahabarakannya. 37 Buhannya bujur-bujur takjub wan baucap, "Sidin sudah malakukan sagala sasuatu dangan baik. Sidin bahkan mambuat urang tuli mandangar wan urang bisu bapander."
Chapter 8Tujuh Roti Gasan Ampat Ribu Urang Labih

1 Pada hari-hari nitu, katika banyak urang bakumpul wan kadada gasan dimakan, Yesus mangiauw murid-murid Sidin wan baucap ka buhannya, 2 Aku marasa maras ka urang banyak nitu karana wayahini buhannya basama lawan-Ku salama tiga hari, kadada apa-apa gasan dimakan. 3 Jika Aku manyuruh buhannya bulik ka rumah buhannya dalam kaadaan lapar, buhannya cagar pingsan dalam parjalanan karana babarapa dari buhannya datang dari jauh." 4 Murid-murid Sidin manjawab, "Dari mana saikung urang kawa manganyangakan buhannya lawan roti di wadah sunyi kaya ini?" 5 Lalu, Yesus batakun ka buhannya, "Barapa roti ampun ikam?" 6 Imbah nitu, Yesus mamarintahkan urang banyak nitu duduk di tanah, Sidin mangambil tujuh roti nitu, wan basyukur, Sidin mamacah-macahakannya, dibariakannya ka murid-murid Sidin gasan dihidangakannya ka urang banyak. Buhannya pun mahidangakannya ka uang banyak. 7 Murid-murid Sidin jua baisi sadikit iwak halus. Imbah basyukur atasnya, Yesus manyuruh murid-murid Sidin gasan mambagiakan jua iwak-iwak nitu ka urang banyak. 8 Urang banyak nitu makan sampai kanyang, buhannya mangumpulakan sisa potongan makanan sabanyak tujuh karanjang. 9 Kira-kira ada ampat ribu urang nang makan, imbah nitu, Yesus manyuruh buhannya tulak. 10 Lalu Yesus hancap masuk ka jukung baimbai murid-murid Sidin wan sampai di daerah Dalmanuta. Yesus Diminta Manunjukakan Tanda dari Surga 11 Urang-urang Farisi datang wan mulai badabat lawan Yesus, sambil maminta Yesus manunjukakan tanda dari surga, gasan mancobai Sidin. 12 Imbah Yesus manarik napas panjang dalam Roh Sidin, Sidin baucap, " Mangapa ganarasi ini mancari tanda? Aku baucap nang sabujurnya ka ikam, kadada satu pun tanda nang cagar dijulung ka ganarasi ini." 13 Imbah nitu, Yesus maningalakan buhannya, masuk pulang ka dalam jukung, wan tulak ka sabarang. Ragi Urang Farisi wan Ragi Herodes 14 Murid-murid kada ingat mambawa roti, hanya baisi sapotong roti di dalam jukung. 15 Yesus bapasan ka buhannya, " Siap sadialah! ba hati-hati tahadap ragi urang-urang Farisi wan ragi Herodes." 16 Lalu buhannya mulai badiskusi satu lawan nang lain soal buhannya nang kada baisi roti. 17 Imbah mangatahui hal ini, Yesus baucap ka buhannya, "Mangapa ikam bapander tantang ikam nang kada baisi roti? Apa ikam balum jua mangatahui atawa paham? Apa hati ikam dikarasakan? 18 Apakah ikam baisi mata, tapi kada malihat? Baisi talinga, tapi kada mandangar? Kada ingat kah ikam, 19 katika Aku mamacah-macahkan lima roti gasan lima ribu urang, barapa banyak karanjang nang hibak lawan potongan-potongan makanan nang ikam kumpulakan?" Buhannya manjawab, "Dua belas karanjang." 20 Katika tujuh roti gasan ampat ribu urang nitu, barapa karanjang nang hibak lawan potongan-potongan makanan nang ikam kumpulakan?" Buhannya manjawab, "tujuh karanjang." 21 Lalu, Sidin baucap ka buhannya, "Apakah ikam masih kada paham?" Yesus Manyambuhakan Urang Buta di Betsaida 22 Imbah nitu, Yesus wan murid-murid Sidin sampai di Betsaida, Babarapa urang buta mamohon ka Yesus supaya mamingkutinya. 23 Yesus pun mamingkuti tangan urang buta nitu wan mambawanya ka luar desa. Lalu, Yesus maludahi mata urang buta nitu wan maandak tangan-Nya di atas inya. Sidin batakun ka inya, "Apakah ikam malihat sasuatu?" 24 Lalu, urang nitu mamandang ka atas wan baucap, "Ulun malihat urang-urang, tapi buhannya talihat nang kaya pohon-pohon nang lagi bajalan." 25 Imbah nitu, Yesus maandak pulang tangan-Nya di atas mata urang nitu, lalu urang nitu mambuka matanya, panglihatannya sambuh, wan inya pun kawa malihat sabarataan. 26 Lalu, Yesus manyuruh inya bulik ka rumahnya wan baucap, "Kada boleh masuk ka dalam desa." Yesus Adalah Kristus 27 Imbah nitu, Yesus tulak basama murid-murid Sidin, ka desa-desa di Kaisarea Filipi. Di tangah parjalanan, Yesus batakun ka para murid wan baucap ka buhannya, "Ujar urang-urang, siapa Aku ini?" 28 Buhannya manjawab, "Yohanes Pambaptis, nang lain baucap Elia, wan nang lainnya salah satu dari nabi-nabi." 29 Imbah nitu, Yesus batakun ka buhannya, "Namun, manurut ikam, siapa Aku ini?" Petrus manjawab Sidin, "Engkau adalah Kristus." 30 Yesus maingatakan buhannya supaya kada mambaritahu ka siapa haja manganai diri Sidin. Pambaritahuan Manganai Pandaritaan Yesus 31 Imbah nitu, Yesus mulai mangajar murid-murid Sidin bahwa Anak Manusia harus mandarita banyak hal wan ditolak oleh tua-tua Yahudi, imam-imam kapala, serta ahli-ahli Taurat, wan dibunuh, imbah tiga hari bangkit kambali. 32 Yesus mangatakan hal ini sacara tabuka, karna nitu, Petrus manarik Yesus ka higa wan mulai managur Sidin. 33 Namun, sambil manoleh wan malihat murid-murid Sidin, Yesus managur Petrus wan baucap, "Bajauh dari Ku, hai Iblis! Sabab, ikam kada mamikirakan parkara-parkara Allah, tatapi parkara-parkara manusia." 34 Imbah nitu, Yesus mangiau urang banyak, sarta murid-murid Sidin, wan baucap ka buhannya, "Jika saurang handak maumpati Aku, inya harus manyangkal dirinya, lalu maumpati Aku. 35 Sabab, Siapa haja nang handak manyalamatakan nyawanya cagar kahilangannya. Tatapi, siapa haja nang kahilangan nyawanya demi Aku wan Injil cagar disalamatakan. 36 Sabab, apa untungnya saurang mandapat sabarataan dunia, tatapi kahilangan nyawanya? 37 Apa nang kawa saurang bariakan gasan manabus nyawanya? 38 Sabab, siapa haja nang supan karna Aku wan firman-Ku di ganarasi nang kada satia wan badosa ini, maka Anak Manusia jua supan mangakui urang nitu katika Sidin datang dalam kamuliaan Bapa-Nya basama lawan malaikat-malaikat nang kudus."
Chapter 9

1 Imbah nitu, Yesus baucap ka buhannya, "Aku mamadahi nang sabujurnya ka ikam, ada babarapa urang nang haratan badiri di sini nang kada mati sampai buhannya malihat Karajaan Allah datang lawan kuasa". Yesus Basama Musa wan Elian 2 Imbah anam hari, Yesus maajak Petrus, Yakobus, wan Yohanes, lalu mambawa buhannya manyandiri ka gunung nang tinggi. Lalu, Yesus baubah rupa di hadapan buhannya. 3 Baju Sidin jadi camarlang wan putih banar. Kadada tukang pamutih kain di dunia kawa mamutihakan nang kaya itu. 4 Lalu, mancungul di hadapan buhannya, Elia basama lawan Musa, buhannya haratan bapander lawan Yesus. 5 Imbah nitu, Petrus baucap ka Yesus, "Rabi, sangat baik kami barada di sini, ayo kita maolah tiga kemah, sabuting gasan pian, sabuting gasan Musa, wan sabuting gasan Elia." 6 Sabab, Petrus kada tahu harus manjawab karna buhannya takutan. 7 Lalu, muncullah awan manaungi buhannya, tadangarlah suara nang datang dari awan itu, ujar Nya, "Inilah Anak-Ku nang tarkasih. Dangarakan Sidin!" 8 Saat itu jua, imbah buhannya malihat ka sakitar, buhannya kada malihat siapa pun basama buhannya kacuali Yesus. 9 Samantara buhannya turun dari gunung, Yesus mambari parintah ka buhannya supaya kada mambaritahu siapa haja manganai apa nang sudah buhannya lihat, sampai Anak Manusia bangkit dari antara urang mati. 10 Karna itu, buhannya marahasiakan panderan nitu gasan buhannya saurang sambil batakun dalam hati apa artinya kabangkitan dari kamatian nitu. 11 Lalu, buhannya batakun ka Yesus, "Mangapa buhan ahli Taurat baucap bahwa Elia harus datang badahulu?" 12 Lalu, Yesus baucap ka buhannya, "Elia memang datang badahulu gasan mamulihkan sagala sasuatu. Wan, nang kaya apa tatulis manganai Anak Manusia bahwa Sidin harus mandarita banyak hal wan dihina? 13 Namun, Aku baucap ka ikam bahwa Elia memang sudah datang, wan buhannya mamparlakuakannya sasuai lawan apa nang dihandaki buhannya, nang kaya tatulis manganai inya." Buhan Murid Kada Sanggup Malapasakan Roh Jahat dari Saikung Urang 14 Imbah nitu, katika Yesus, Petrus, Yakobus, wan Yohanes kambali ka murid-murid, buhannya malihat karumunan urang banyak di sakaliling murid-murid nitu, wan buhan ahli Taurat haratan badabat lawan buhannya. 15 Hancap imbah sabarataan urang malihat Yesus, buhannya takajut wan bukah gasan manyambut Sidin. 16 Lalu, Yesus batakun ka buhannya,"apa nang ikam dabatakan lawan ahli-ahli Taurat nitu?" 17 Saurang dari karumunan nitu manjawab Sidin, "Guru, ulun mambawa ulun nang lakian ka Pian karna inya karasukan roh nang mambuatnya bisu. 18 Satiap kali roh nitu manguasainya, inya mambatingnya ka tanah wan inya mangaluarakan busa dari muntungnya, wan mangartakkan giginya, lalu inya manjadi kejang. Ulun maminta murid-murid Pian mangusir roh nitu, tapi buhannya kada sanggup." 19 Yesus manjawab buhannya wan baucap, "Hai, ganarasi nang kada baiman! Barapa lama lagi Aku harus basama ikam? Barapa lama lagi Aku harus batahan lawan ikam? Bawa anak nitu lawan Ku!" 20 Lalu, buhannya mambawa anak itu ka Yesus. Katika roh itu malihat Yesus, inya langsung mangguncang-gucang anak itu. Anak itu jatuh ka tanah wan taguling-guling lawan muntung nang mangaluarakan busa. 21 Imbah nitu, Yesus batakun ka abah anak itu, "Sudah barapa lawas hal ini tajadi ka inya?" Jawabnya, "Tumatan halus. 22 wan, roh itu rancak manimbainya ka dalam api wan ka dalam air gasan mahancurakan inya. Tatapi, jika Pian kawa babuat sasuatu, kasihani kami dan tolong kami." 23 Yesus baucap ka inya, "Jika Pian kawa? Sagala sasuatu kawa gasan buhannya nang parcaya." 24 Hancap abah anak itu manangis wan basaru, "Aku parcaya! Tolonglah karaguanku!" 25 Katika Yesus malihat bahwa urang banyak datang bakarumun, Sidin mambantak roh itu sambil baucap ka inya, "Ikam roh bisu wan tuli, Aku parintahakan ikam kaluar dari anak ini wan jangan mamasuki inya lagi!" 26 Imbah manjarit wan mangguncang-guncang anak itu, maka roh itu kaluar. Anak itu jadi nang kaya urang mati sahingga urang banyak itu baucap, "Inya mati!" 27 Tatapi, Yesus mamingkuti tangan anak itu wan mambangunakannya, lalu anak itu badiri. 28 Katika Yesus masuk ka dalam rumah, murid-murid Sidin batakun ka Sidin sacara pribadi, "Mangapa kami kada kawa mangusirnya?" 29 Sidin baucap ka buhannya, "Jenis ini kada kawa kaluar kacuali lawan doa." Yesus Mangisahi Manganai Kamatian Sidin 30 Dari sana, Yesus wan murid-murid Sidin tulak malewati wilayah Galilea. Sidin kada hakun ada nang tahu. 31 Sabab, Sidin mangajar murid-murid Sidin wan baucap ka buhannya, "Anak Manusia cagar dijulung ka tangan manusia, buhannya cagar mambunuh Sidin. Imbah Sidin dibunuh, tiga hari imbah nitu Sidin pacang bangkit." 32 Tapi buhan murid kada paham panderan nitu wan kada wani batakun ka Sidin. Bubuhannya Bahual Siapa nang Paling Utama 33 Imbah nitu, Yesus wan murid-murid Sidin sampai di Kapernaum. Imbah Yesus sudah di dalam rumah, Sidin batakun ka buhannya, "Apa nang buhan ikam panderi tadi di jalan?" 34 Tapi buhannya bahinip sabab sapanjang jalan buhannya bahual tantang siapa yang utama. 35 Lalu Yesus dudukan wan mangiau kadua belas murid Sidin. Sidin baucap ka buhannya, "Amun handak jadi nomor satu, inya harus jadi nang pandudi dari sabarataan wan palayan barataannya." 36 Imbah nitu, Yesus maambil saikung anak halus wan manampatakannya badiri di tangah buhannya. Sambil mamaluk anak nitu, Sidin baucap ka buhannya, 37 "Siapa haja nang manyambut kanakan halus nang kaya ini atas ngaran-Ku, inya manyambut Aku. Siapa haja nang manyambut Aku, kada manyambut Aku, tapi manyambut Sidin nang mautus Aku." Urang Nang Mangusir Setan dalam Ngaran Yesus 38 Yohanes baucap ka Yesus, "Guru, kami malihat urang mangusir setan-setan dalam ngaran Pian, kami manangati sabab inya kada maumpati kita." 39 Tapi, Yesus baucap, "Jangan manangati sabab kada urang nang nang malakukan mujizat atas ngaran-Ku, bisa saat itu jua manghujat Aku. 40 Sabab, siapa nang kada bamusuhan lawan kita, ada dipihak kita. 41 Sabab, Aku mamadahakan nang sabujurnya ka ikam, siapa haja nang mambari ikam sacangkir banyu sabab ikam pangikut Kristus, kada pacang hilang upahnya." Tantang Panyabab Dosa 42 Siapa haja nang manyababkan saikung kakanakan halus nang parcaya ka Aku jadi badosa, labih baik jika sabiji batu kilangan nang ganal digantung di gulunya wan inya dibuang ka laut. 43 Wan, jika tangan ikam manyababkan ikam badosa, tatak tangan ikam tu, labih baik ikam masuk surga awan tangan buntung, daripada awan dua tangan masuk neraka, ka dalam api nang kada suah padam, 44 tampat nang ulatnya kada bamatian wan apinya kadada padamnya. 45 Wan, jika batis ikam manyababkan ikam badosa, tatak batis ikam tu. Labih baik ikam masuk surga awan batis buntung, daripada awan dua batis ditimbai ka dalam naraka, 46 tampat nang ulatnya kada bamatian wan apinya kadada padamnya. 47 Wan, jika mata ikam manyababkan ikam badosa, cungkillah mata ikam tu. Labih baik ikam masuk ka Karajaan Allah awan sabiji mata daripada awan dua mata ditimbai ka dalam naraka, 48 tampat nang ulatnya kada bamatian wan apinya kadada padamnya. 49 Sabab, sabarataan urang pacang diuyahi awan api. 50 Uyah nitu bagus, tapi bila uyah nitu kadada masinnya, kaya apa ikam kawa mambaikinya jadi masin pulang? Baisilah uyah di hidup ikam wan badamailah awan barataan urang."
Chapter 10Tentang Parcaraian

1 Imbah nitu, Yesus maninggalakan wadah nitu wan tulak ka wilayah Yudea wan ka sabarang sungai Yordan. Urang banyak bakumpul mangarumuni Sidin. Nang kaya kabiasaan Sidin, Sidin mangajar buhannya. 2 Imbah nitu, urang Farisi mandatangi Sidin, wan gasan mancobai Sidin buhannya batakun, "Apakah dibujurakan saurang laki mancaraikan bininya?" 3 Yesus manjawab buhannya, "Apa nang Musa parintahakan ka ikam?" 4 Buhannya baucap, "Musa maijinakan saurang suami mambuat surat carai wan mancaraikannya." 5 Tatapi, Yesus baucap ka buhannya, "Karna kakarasan hati ikam lah, Musa manulisakan parintah ini ka ikam. 6 Tatapi, matan pamulaan panciptaan, "Allah manciptakan buhan lakian wan binian. 7 Karna nitulah, saurang lakian cagar maninggalakan abah wan umanya. 8 Kaduanya cagar manjadi satu daging. 'Awan damikian, buhannya bukan lagi dua, malainkan satu daging. 9 Jadi, apa nang sudah Allah satuakan jangan ada manusia nang mamisahakan." 10 Imbah nitu, di dalam rumah, murid-murid Sidin batakun lagi ka Sidin tantang hal nitu. 11 Maka, Sidin baucap ka buhannya, "Siapa haja nang mancaraikan bininya wan kawin pulang, inya bazina. 12 Jika binian mancaraikan lakinya, wan kawin pulang, inya bazina." Yesus Mambarkati Kakanakan 13 Buhannya mambawa kakanakan halus ka Yesus supaya Sidin manjapai kakanakan nitu, tapi murid-murid manangati buhannya. 14 Namun, pas Yesus malihatnya, Sidin sarik wan baucap ka murid-murid Sidin, "Biarakan kakanakan halus nitu datang ka Aku wan jangan manangati buhannya karna Karajaan Allah adalah ampun urang nang kaya buhannya. 15 Aku bapadah ka ikam nang sabujurnya, siapa haja nang kada manyambut Karajaan Allah nang kaya saikung kanakan ni, kada pacang masuk ka dalamnya." 16 Imbah nitu, Yesus maragap kakanakan nitu, Sidin mambarkati buhannya wan maandak tangan Sidin ka atas buhannya. Urang Sugi nang manolak Maumpati Yesus 17 Lalu, pas Yesus haratan manyiapakan parjalanan Sidin, saikung urang bukah ka Sidin wan balutut di hadapan Sidin wan batakun, "Guru nang baik, apa nang harus ulun lakuakan gasan mandapat warisan hidup nang kakal?" 18 Yesus baucap ka inya "Mangapa ikam manyambat Aku baik? Kadada saurang pun nang baik, kacuali Allah saurang. 19 Ikam tahu parintah-parintah: 'Kada boleh mambunuh, kada boleh bazinah, kada boleh mancuntan, kada boleh basaksi palsu, kada boleh manipu, hormatilah abah wan uma ikam.'" 20 Lalu, urang nitu baucap ka Sidin, "Guru, Ulun sudah mamatuhi sabaratan nitu tumatan ulun anum." 21 Namun, Yesus manoleh ka pamuda nitu wan manaruh kasih ka inya, wan baucap ka inya, "Satu hal nang kurang dari ikam. Tulak wan juallah sabarataan ampun ikam, wan julung ka urang miskin, maka ikam cagar baisi harta di surga. Lalu, kasini wan umpati Aku." 22 Namun, panderan nitu maolah inya susah hati wan inya tulak lawan sedih karna inya baisi banyak harta. 23 Imbah nitu, Yesus mamandang ka sakaliling wan baucap ka murid-murid Sidin, "Sulit banar buhan nang sugih masuk Karajaan Allah!" 24 Murid-murid takajut lawan panderan Sidin, Namun, Yesus baucap pulang ka buhannya, "Hai anak-anak, sulit banar masuk Karajaan Allah! 25 labih gampang saikong unta masuk malalui lubang jarum daripada urang sugih masuk Karajaan Allah." 26 Murid-murid takajut wan bapander saikung wan saikung, "Lalu, siapa nang kawa disalamatakan?" 27 Yesus mamandang ka buhannya wan baucap, "Gasan manusia hal nitu kada mungkin, tapi sagala sasuatu mungkin gasan Allah." Upah Maumpati Yesus 28 Petrus mulai baucap ka Yesus, "Lihat, kami sudah maningalakan sagala sasuatu wan maumpati Pian!" 29 Yesus baucap, "Aku manyampaikan nang sabujurnya ka ikam, kadada saurang pun nang sudah maningalakan rumah, atawa dingsanak-dingsanak lakian, atawa dingsanak-dingsanak binian, atawa uma, atawa abah, atawa kakanakan, atawa pahumaannya karana Aku wan karana Injil, 30 nang wayahini kada kawa manarima saratus kali lipat -- rumah-rumah dingsansak-dingsanak lalakian, wan dingsanak-dingsanak babinian, wan uma-uma, wan kakanakan, huma-huma wan panganiayaan; wan wayah nang cagar datang, hidup nang kakal. 31 Maka banyak urang nang partama pacangan jadi nang tarakhir, wan nang tarakhir jadi nang partama." Yesus Bapander Pulang Tantang Kamatian Sidin 32 Buhannya rahatan dalam parjalanan naik ka Yerusalem wan Yesus bajalan di muka buhannya. Wan, buhannya marasa takjub, samantara urang-urang nang maumpati Sidin marasa takut. Yesus babulik mambawa kadua balas murid Sidin, Sidin mulai mambaritahukan buhannya apa nang cagar tajadi ka Sidin, 33 ujar sidin, "Cangangi, kita rahatan naik ka Yerusalem wan Anak Manusia cagar di sarahkan ka imam-imam kapala wan ahli-ahli Taurat. Buhannya cagar mahukum Sidin sampai mati wan cagar manyarahakan Sidin ka urang-urang bukan Yahudi. 34 Buhannya cagar mahina Sidin, wan maludahi Sidin, wan manghajar Sidin, wan mambunuh Sidin. Tatapi imbah tiga hari, Sidin cagar bangkit." Parmohonan Yakobus wan Yohanes 35 Imbah nitu, Yakobus wan Yohanes, anak-anaknya Zebedeus, datang ka Yesus wan baucap, "Guru, kami handak Pian malakukan gasan kami apa haja nang kami pinta." 36 Yesus baucap ka buhannya, "Apa nang ikam handak Aku gawi gasan ikam?" 37 Buhannya baucap ka Sidin, "Izinakan saurang dari kami duduk di higa kanan Pian, wan nang saikung nya di higa kiri Pian, dalam kamuliaan Pian." 38 Akan tatapi, Yesus baucap ka buhannya, "Ikam kada tahu apa nang ikam minta. Sanggupkah ikam minun dari cawan nang harus Ku minum atawa dibaptis awan baptisan nang dibaptisakan ka Aku?" 39 Buhannya baucap ka Sidin, "Kami sanggup!" Lalu, Yesus baucap ka buhannya, "Cawan nang Aku minum ikam minum jua, wan ikam dibaptis awan baptisan nang dibaptisakan ka Aku. 40 Akan tatapi, gasan duduk di higa kanan Ku atawa di higa kiri Ku, kada hak Ku mambarinya, tapi wadah nitu gasan buhan nang sudah ditantuakan." 41 Mandangar nitu, sapuluh murid nang lain manjadi sarik ka Yakobus wan Yohanes. 42 Lalu, Yesus mangiau buhannya wan baucap, "Ikam tahu bahwa buhannya nang dianggap sabagai pamarintah urang-urang bukan Yahudi malakukan saolah-olah bakuasa atas buhannya. Wan patinggi-patinggi buhannya manggunakan kakuasaannya atas buhannya. 43 Namun, kada saharusnya diantara ikam. Sabaliknya, siapa haja nang handak jadi paling utama diantara buhan ikam harus manjadi palayan, 44 wan siapa haja nag handak jadi partama di antara buhan ikam, harus manjadi palayan. 45 Sabab, Anak Manusia pun datang kada gasan dilayani, tapi gasan malayani, wan gasan mangorbanakan nyawa Sidin sabagai tabusan urang banyak." Yesus Manyambuhakan Bartimeus nang Buta 46 Imbah nitu, buhannya sampai di Yerikho. Waktu Yesus maninggalakan Yerikho basama lawan murid-murid Sidin wan urang banyak, saurang pangamis buta ngarannya Bartimeus, anak Timeus, parahatan duduk di pinggir jalan. 47 Waktu inya mandangar ada Yesus dari Nazaret, inya pun mulai bakuciak wan baucap, "Yesus, Anak Daud, marasi ulun!" 48 Banyak urang managur inya wan manyuruh inya bahinip. Namun,inya sama samakin bakuciak, "Aanak Daud, marasi ulun!" 49 Lalu, Yesus bagana wan baucap,"Kiau inya." buhannya pun mangiau urang buta nitu wan baucap ka inya, "Kuatakan hati ikam! Badirilah, Sidin mangiau ikam." 50 Sambil malapasakan jubahnya, urang buta nitu badiri mandatangi Yesus. 51 Yesus baucap ka inya, "Apa nang ikam handak Aku gawi gasan ikam?" Urang buta nitu manjawab, "Rabi, biarakan ulun malihat." 52 Lalu, Yesus baucap ka inya, "Tulaklah. Iman ikam sudah manyambuhakan ikam." Saat itu jua, inya kawa malihat, wan inya maumpati Yesus sapanjang jalan.
Chapter 11Yesus Masuk ka Yerusalen Nangkaya Raja

1 Waktu buhannya hampir sampai di Yerusalem, parak Betfage dan Betania, di Bukit Zaitun, Yesus manyuruh dua murid Sidin, 2 Wan baucap ka buhannya, "Tulaklah ka kampung di muka ikam, wan imbah ikam masuk ka kampung, ikam pacang mandapati saikung keledai anum nang tajarat, nang kada suah ditunggangi urang. Lapasakan keledai nitu wan bawai kasini. 3 Jika ada urang nang batakun ka ikam, 'Kanapa ikam maolah nang kaya itu?' padahi, 'Tuhan mamarluakan keledai nitu wan imbah Sidin pakai kaina dibulikakan.'" 4 Lalu, buhannya tulak wan manamukan saikung keledai anum nang tajarat di lawang, di bagian luar, di jalan, lalu buhannya mamaculnya. 5 Babarapa urang nang ada disitu batakun ka buhannya, "Apa nang ikam gawi wan mamaculakan keledai nitu?" 6 Buhannya manjawab nangkaya dipadahi Yesus ka buhannya, wan urang-urang nitu mambiarakan buhannya tulak. 7 Lalu, buhannya mambawa keledai nitu ka Yesus, maandak jubah buhannya di atas keledai nitu, wan Yesus duduk di atasnya. 8 Banyak urang maandaki jubah buhannya di jalan, nang lain maandak ranting-ranting nang buhannya tabang di pahumaan. 9 Urang banyak bajalan maumpati wan bakuciak, "Hosana ! di barkatilah Sidin nang datang dalam nama Tuhan. 10 Dibarkatilah kadatangan karajaan Daud, padatuan kita! Hosana, di tampat nang mulia!" 11 Imbah nitu, Yesus masuk ka Yerusalem wan tulak ka Bait Allah. Imbah malihat apa haja nang ada di situ, Sidin tulak ka Betania lawan dua balas murid Sidin sabab hari sudah larut. Yesus Mangutuk Pohon Ara 12 Baisukannya, waktu buhannya maninggalakan Betania, Yesus marasa lapar. 13 Imbah malihat dari kajauhan sabuah pohon ara nang badaun, Sidin tulak gasan malihat siapa tahu ada sasuatu nang kawa Sidin tamukan dari pohon nitu. Waktu Sidin sampai di pohon nitu, Sidin kada manamukan apa-apa kacuali daun-daunnya sabab waktu nitu kada musim buah ara. 14 Karana nitu, Yesus baucap ka pohon nitu, "Kadada lagi urang nang suah makan buah dari pohon ini salawasan." Murid-murid Sidin mandangar. Yesus Tulak ka Bait Allah 15 Imbah nitu, Buhannya sampai di Yerusalem. Yesus masuk ka Bait Allah wan mulai mangusir urang-urang nang haratan bajualan batukaran di Bait Allah. Sidin mambalik meja-meja panukar duit wan kursi-kursi urang nang bajualan burung Merpati, 16 wan Sidin kada lagi mangizinakan urang mambawa barang-barang malawati Bait Allah. 17 Imbah nitu, Yesus mangajar buhannya wan baucap, "Bukankah tatulis, 'Rumah-Ku disambat rumah doa gasan sabarataan bangsa'? Tatapi, ikam sudah sudah maubahnya jadi sarang parampok." 18 Imam-imam kapala wan ahli-ahli taurat mandangarnya wan buhannya mancari cara kayaapa mambunuh Sidin. Sabab, buhannya takutan lawan Sidin karana urang banyak nitu kagum lawan pangajaran Sidin. 19 Waktu hari mulai malam, Yesus wan murid-murid Maninggalakan kota nitu. Baisi Iman di Dalam Allah 20 Lalu, baisukan pas buhannya liwat, buhannya malihat pohon ara nang sudah karing sampai ka akarnya. 21 Petrus taingat wan baucap ke Yesus, "Rabi, lihat! Pohon ara nang Pian kutuk sudah karing!" 22 Wan, Yesus manjawab buhannya, "Baisilah iman di dalam Allah. 23 Aku baucap nang sabujurnya ka ikam, siapa haja nang baucap ka gunung ini, 'Taangkatlah wan takipai ka dalam laut,' wan kadada karaguan di dalam hatinya, tapi parcaya bahwa apa nang ia sambat pacangan jadi, maka hal nitu pacangan jadi ka inya. 24 Sabab nitu, Aku baucap ka ikam, apa haja nang ikam doakan wan minta, parcayalah bahwa ikam sudah manarimanya, maka hal nitu pacangan dibariakan ka ikam. 25 Apabila ikam badiri wan badoa, ampunilah jika ikam manyimpan sasuatu tahadap saikung urang, supaya Aba ikam nang ada di surga jua pacangan mangampuni kasalahan-kasalahan ikam. 26 Namun, jika ikam kada mangampuni, Aba ikam nang ada di surga jua kada mangampuni kasalahan-kasalahan ikam." Pamimpin Yahudi Batakun Manganai Kuasa Yesus 27 Imbah nitu, buhannya datang pulang ka Yerusalem. Samantara Yesus bajalan di Bait Allah, imam-imam kapala, ahli-ahli Taurat, wan tua-tua Yahudi datang ka Sidin. 28 Buhannya ba ucap ka Sidin, "Lawan kuasa apa Pian malakukan hal-hal nitu, atawa siapa nang mambari Pian kuasa gasan malakukannya?" 29 Yesus baucap ka buhannya, "Aku batakun satu partanyaan ka ikam. Jawablah Aku, hanyar Aku mambaritahu ikam lawan kuasa apa Aku malakukan hal-hal nitu. 30 Apakah baptisan Yohanes tumatan surga atawa tumatan manusia? Jawablah Aku!" 31 Buhannya badiskusi saikung lawan saikung lalu baucap, "Jika kita manjawab, 'Matan surga,' Sidin pacangan baucap, 'Lalu, kanapa ikam kada parcaya ka inya?' 32 Tatapi, jika kita manjawab, 'Matan manusia'?" Buhan pamimpin nitu takut lawan urang banyak karana buhannya manganggap bahwa Yohanes bujur-bujur saurang nabi. 33 Karana nitu, buhannya manjawab Yesus, "kami kada tahu." Imbah nitu, Yesus baucap ka buhannya, "Aku jua kada pacangan mambaritahu ikam lawan kuasa apa Aku malakukan hal-hal ini.
Chapter 12Parumpamaan Manganai Panyewa Kabun Anggur nang Jahat

1 Lalu, Yesus mulai bapander lawan buhannya dalam parumpamaan-parumpamaan. "Ada urang nang bausaha kabun anggur. Sakalilingnya dipagarinya, wan digalinya sabuah lubang gasan mamaras anggur, wan mambangun sabuah manara pangawas. Imbah nitu, inya manyawakannya ka panggarap kabun lalu tulak ka luar negeri. 2 Waya musim panen, inya mangirim saurang palayan ka para panggarap kabun nitu gasan manarima dari buhannya hasil kabun anggurnya. 3 Tatapi, buhannya manangkap palayan nitu, dipukulinya, lalu diusir nya tanpa mambawa apa-apa. 4 Karana nitu, inya mangirim pulang palayan lainnya ka buhannya, buhannya mamukuli kapalanya, wan mamparlakukannya awan cara nang manyupani. 5 Lalu, inya mangirim palayan lainnya wan buhannya mambunuhnya. Hal ini tajadi ka buhannya nang lain, sabagian dipukuli, sabagian dibunuh. 6 Ampun kabun nitu masih baisi saikung lagi, yaitu anak nang dikasihinya. Akhirnya, inya mangirim anaknya nitu ka buhannya wan baucap, 'Buhannya pacangan manghormati anakku.' 7 Akan tatapi, buhan panggarap kabun nitu baucap saikung lawan nang lainnya, 'Inya ini ahli warisnya. Ayo, kita bunuh inya supaya warisannya jadi ampun kita.' 8 Lalu, buhannya managkapnya, wan mambunuhnya, lalu manimbainya ka luar kabun anggur. 9 Apa nang pacangan dilakukan ampun kabun anggur nitu? Inya pacangan datang wan mambinasakan buhan panggarap nitu wan manjulung kabun anggurnya ka nang lainnya. 10 Suahlah ikam mambaca ayat Kitab Suci ini: 'Batu nang dibuang oleh tukang bangunan, sudah jadi batu panjuru. 11 Inilah parbuatan Tuhan, wan parbuatan ini ajaib di mata kita'?" 12 Imbah nitu, buhannya bausaha manangkap Sidin, tatapi buhannya takutan ka urang banyak karana buhannya tahu bahwa Yesus manyampaikan parumpamaan nitu gasan buhannya. Lalu, buhannya tulak maninggalakan Yesus. Manganai Mambayar Pajak 13 Imbah nitu, buhannya manyuruh datang ka Yesus babarapa urang Farisi wan urang-urang Herodian gasan manjabak Sidin awan pandiran Sidin saurang. 14 Buhannya datang wan baucap ka Yesus, "Guru, kami tahu bahwa Pian bujur wan kada paduli lawan pandapat urang lain. Sabab, Pian kada malihat panampilan urang tatapi maajarakan jalan Allah nang sasuai lawan kabanaran. Apakah bujur mambayar pajak ka kaisar atawa kada?" 15 Haruskah kami mambayar atawa haruskah kami kada mambayar? Akan tatapi Yesus, imbah mangatahui kamunafikan buhannya, Sidin baucap ka buhannya, "Kanapa ikam mancobai aku? Bawa ka Aku 1 dinar biar Aku malihatnya." 16 Lalu, buhannya mambawanya, wan Yesus baucap ka buhannya, "Gambar wan tulisan siapakah ini?" Buhannya manjawab Sidin, "Gambar wan tulisan kaisar." 17 Imbah nitu, Yesus baucap ka buhannya, "Julung ka kaisar hal-hal nang manjadi ampun kaisan wan ka Allah hal-hal nang manjadi ampun Allah." Lalu, buhannya heran ka Yesus. Parnyataan Urang Saduki gasan Manjabak Yesus 18 Lalu, urang-urang Saduki, nang bapadah bahwa kadada kabangkitan, datang ka Yesus wan batakun ka Sidin, ujar buhannya, 19 "Guru, Musa manulis ka kita bahwa bila saikung urang, nang baisih dingsanak lalakian, mati wan maninggalakan saurang bini, tapi kada baisi anak, dingsanaknya nang lalakian nitu harus mangawini janda nitu wan mambangkitkan katurunan gasan dingsanaknya. 20 Ada tujuh urang badingsanak. Dingsanak nang partama maambil saurang bini, wan katika inya mati, inya kada maninggalakan katurunan. 21 Lalu, dingsanak nang kadua mangawini binian nitu, wan mati kada mambari katurunan. Kaya itu jua lawan dingsanak nang katiga. 22 Kadada dari tujuh badingsanak nitu nang maninggalakan anak. Akhirnya, binian nitu jua mati. 23 Pada hari kabangkitan, wayah buhannya bangkit, jadi bini siapakah binian nitu? Sabab, tujuh badingsanak nitu sudah manjadikannya bini" 24 Yesus manjawab buhannya, "Bukankah ini alasan ikam jadi sasat, karana ikam kada mangarti Kitab Suci atawa Kuasa Allah? 25 Sabab, saat buhannya bangkit dari antara urang mati, buhannya kadada nang kawin atawa dikawini, tapi buhannya jadi nangkaya buhan malaikat di surga. 26 Manganai urang-urang mati nang dibangkitakan, kadakah ikam mambaca dalam kitab Musa, pada bagian manganai padang sabat, nangkaya apa Allah bapander ka inya, 'Aku adalah Allah Abraham, wan Allah Ishak, wan Allah Yakub'? 27 Sidin bukan Allah urang mati, tapi Allah urang nang hidup. Ikam bujur-bujur sasat!" Parintah Nang Paling Panting 28 Imbah nitu, salah satu dari para ahli Taurat datang wan mandangar buhannya badabat. Wayah inya malihat bahwa Yesus sudah manjawab buhannya awan pambujurnya, Inya batakun ka Yesus, "Parintah manakah nang paling panting dari sabarataannya?" 29 Yesus manjawab, "Hukum nang paling utama adalah: 'Dangar, hai urang-urang Israel ! Tuhan Allah kita adalah satu-satunya Tuhan. 30 Wan, kasihilah Tuhan Allahmu lawan saganap hati ikam, lawan saganap jiwa ikam, lawan saganap pikiran ikam, lawan saganap kakuatan ikam.' 31 Wan, nang kadua adalah: 'Kasihilah sasama ikam nangkaya diri ikam saurang.' Kadada hukum nang labih tinggi daripada ini." 32 Lalu, Ahli Taurat nitu baucap ka Yesus, "Pian bujur, Guru. Pian bujur bapadah bahwa Sidin nitu satu, wan kadada nang lain salain Sidin. 33 Wan, mangasihi Sidin lawan saganap hati, lawan saganap pangartian, lawan saganap kakuatan, sarta mangasihi sasama nangkaya diri saurang. Memang labih panting daripada sabarataan kurban bakaran wan parsambahan." 34 Imbah nitu, wayah Yesus malihat bahwa urang nitu manjawab awan bijaksana, Sidin baucap ka inya, "Ikam kada jauh dari karajaan Allah." Imbah nitu, kadada lagi urang nang wani batakun ka Yesus. Kristus Adalah Tuhan 35 Sambil mangajar di Bait Allah, Yesus baucap, "nangkaya apa ahli-ahli taurat kawa baucap bahwa Kristus adalah anak Daud? 36 Daud saurang baucap di dalam Roh Kudus, 'Tuhan baucap ka Tuanku: Duduklah di higa kanan-Ku, sampai Aku manampatkan musuh-musuh ikam di bawah talapak kaki ikam.' 37 Daud saurang manyambat Kristus sebagai 'Tuhan'. Jadi, mana mungkin Kristus adalah anaknya?" Urang banyak himung mandangar Sidin. Sikap Tarhadap Ahli-Ahli Taurat 38 Dalam pangajaran Sidin, Yesus baucap, "Hati-hatilah tahadap ahli-ahli Taurat, nang katuju jalan-jalan mamakai jubah panjang wan katuju manarima salam panghormatan di tampat-tampat umum, 39 wan baisi tampat duduk tarhormat di sinagoge-sinagoge wan tampat-tampat kahormatan dalam parjamuan-parjamuan. 40 Buhannya nang marampas rumah-rumah buhan janda wan sabagai dalih badoa nang panjang-panjang. Buhannya cagar manarima hukuman nang labih barat." Parsambahan Sajati 41 Imbah nitu, Yesus duduk bahadapan lawan kotak parsambahan wan maitihi urang-urang nang mamasukakan duit ka dalam kotak parsambahan nitu. Banyak urang sugih nang mamasukakan dalam jumlah ganal. 42 Imbah nitu, saikung urang janda miskin datang wan mamasukakan dua kaping duit logam, nang sanilai 1 sen. 43 Lalu, Yesus mangiau murid-murid Sidin wan baucap ka buhannya, "Aku bapadah nang sabujurnya ka ikam, janda miskin ini sudah mamasukakan labih banyak ka dalam kotak parsambahan nitu daripada sabarataan urang lainnya. 44 Sabab, buhan barataan mambari dari kalimpahannya, tatapi janda miskin nitu, mambari dari kamiskinannya, mambari sabarataan ampun inya, yaitu barataan nafkahnya."
Chapter 13KHUTBAH YESUS MANGANAI AKHIR ZAMAN Bait Allah Cagar di Runtuhakan

1 Lalu, wayah Yesus maninggalakan Bait Allah, saikung murid Sidin batakun ka Sidin, "Guru, lihat bungas nya batu-batu wan bungasnya bangunan ini!" 2 Yesus manjawab, "Apakah ikam malihat bangunan-bangunan nang magah ini? kadada satu batupun nang tinggal di atas batu lainnya nang kada dirabahakan." Pamulaan Pandaritaan 3 Rahatan Yesus duduk di atas bukit Zaitun nang mahadap Bait Allah, Petrus, wan Yakobus, wan Yohanes, wan Andreas batakun ka Yesus, 4 "Padahi kami, pabila hal-hal nitu cagar tajadi, wan apa tandanya bila sabarataan nitu barakhir?" 5 Lalu, Yesus mulai baucap ka buhannya, "Bahati-hatilah supaya kadada urang nang manyasatakan ikam. 6 Banyak urang cagar datang dalam ngaran Ku, baucap, 'Akulah Sidin.' Wan, buhannya cagar manyasatakan banyak urang. 7 Wayah ikam mandangar manganai paparangan wan habar-habar manganai parang, jangan takutan. Hal-hal ini harus tajadi, tapi akhir dari sabarataannya balum tajadi. 8 Sabab, bangsa cagar bangkit malawan bangsa, wan karajaan malawan karajaan. Pacangan tajadi gampa bumi mana haja; ada kalaparan. Inilah pamulaan dari rasa sakit baranak. 9 Namun, jagalah diri ikam. Sabab, buhannya cagar manjulung ikam ka pangadilan, wan ikam pacangan dipukuli di sinagoge-sinagoge wan ikam pacang badiri di hadapan Sanhedrin wan raja-raja karana Aku, sabagai kasaksian gasan buhannya. 10 Injil harus badahulu dihabarakan ka sabarataan bangsa. 11 Wayah buhannya mambawa ikam wan manjulung ikam, jangan gair lawan apa nang harus ikam sambatakan, tatapi sambatlah apa haja nang dikaruniakan ka ikam saat itu karana lain ikam nang bapandir, tapi Roh Kudus. 12 Wan, saurang dingsanak pacang manjulung dingsanaknya pada kamatian, wan abah ka anaknya. Anak-anak cagar bangkit malawan kuitannya wan mambunuh buhannya. 13 Ikam pacang dibanci oleh sabarataan urang karana ngaran-Ku. Tatapi, urang-urang nang batahan sampai akhir cagar disalamatakan." Hal Jahat nang Manyababkan Kahancuran 14 Namun, wayah ikam malihat pambinasa keji badiri di tampat nang kada saharusnya (para pambaca pacang mangarti), buhannya nang ada di Yudea harus lari ka pangunungan. 15 Urang nang barada di atas rumah jangan turun atawa masuk ka dalam rumah gasan mangaluarakan apa pun dari dalam rumahnya. 16 Wan, urang nang barada di ladang, jangan babulik gasan maambil jubahnya. 17 Calakahlah buhannya nang batianan wan buhan nang manyusui bayi-bayinya pada hari itu. 18 Badoalah supaya hal-hal ini kada tajadi pada musim dingin. 19 Sabab, pada hari-hari nitu cagar tajadi waktu pandaritaan besar nang kada suah tajadi matan pamulaan panciptaan, nang Tuhan ciptakan sampai wayah ini, wan kada suah tajadi lagi. 20 Jika Tuhan kada mamparsingkat hari-hari nitu, kadada saurang pun nang disalamatakan. Tatapi, demi nang dipilih, nang sudah Sidin pilih, Sidin mamparsingkat hari-hari nitu. 21 Imbah nitu, jika ada urang nang baucap ka ikam, 'Lihat, Kristus ada di sini!. Atawa, 'Lihat, Sidin ada di sana!' Jangan mamparcayainya. 22 Sabab, mesias-mesias palsu wan nabi-nabi palsu cagar bangkit wan manampaiakan tanda-tanda wan kaajaiban-kaajaiban gasan manyasatakan, jika mungkin, bahkan urang-urang pilihan. 23 Waspadalah! Aku sudah bapadah sabarataanya ka ikam sabalumnya. 24 Namun, pada hari-hari nitu, imbah tajadi masa pandaritaan barat, 'Matahari pacang jadi kadap, wan bulan kada lagi basinar. 25 Bintang-bintang pacangan jatuh matan langit, wan kuasa-kuasa di langit pacang diguncangakan.'" Kadatangan Anak Manusia 26 "Imbah nitu, buhannya cagar malihat Anak Manusia datang dalam awan-awan lawan kuasa wan kamuliaan nang besar. 27 Lalu, Sidin cagar mautus malaikat-malaikat wan mangumpulakan nang dipilih dari kaampat arah mata angin, dari ujung-ujung bumi sampai ka ujung-ujung langit. 28 “Balajarlah dari parumpamaan pohon ara: wayah dahan-dahannya sudah malatik wan daun-daunnya kaluar, maka ikam tahu bahwa musim panas sudah parak. 29 Kaya itu jua ikam, apabila ikam malihat hal-hal ini tajadi, katahuilah bahwa Sidin sudak parak, di muara lawang. 30 Aku bapadah nang sabujurnya ka ikam, ganarasi ini kada pacang balalu sampai sabarataan ini tajadi. 31 Langit wan bumi pacang balalu, tatapi firman-Ku kada pacang balalu.” Waspada wan Bajaga-Jagalah 32 “Akan tatapi, manganai hari atawa jam nitu, kadada saurang pun nang tahu, kada jua malaikat-malaikat di surga, bahkan Anak jua, hanya Aba. 33 Waspadalah, bajaga-jagalah. Sabab, ikam kada tahu pabila waktunya datang. 34 Hal ini kaya urang nang rahatan di parjalanan. Wayah inya tulak wan mambari kuasa ka palayan-palayannya, lawan gawiannya masing-masing, wan mamarintahakan panjaga lawang supaya tatap bajaga-jaga. 35 Karna nitu, bajaga-jagalah karna ikam kada tahu pabila tuan rumah nitu datang, sore hari, atawa tangah malam, atawa ayam bakokok, atawa sungsung banar, 36 jangan sampai inya tiba-tiba datang wan mandapati ikam parahatan guring. 37 Apa nang Aku panderakan ka ikam ini, Aku padahi ka sabarataan urang: ‘Bajaga-jagalah!’”
Chapter 14Rancana Mambunuh Yesus

1 Hari Raya Paskah, wan Hari Raya Roti Kada Baragi balangsung dua hari lagi, iman-iman kapala wan ahli-ahli Taurat mancari cara gasan manangkap Yesus lawan tipu daya muslihat wan mambunuh Sidin. 2 Sabab, buhannya baucap, “Jangan dilakuakan pas hari raya supaya kada tajadi kaributan di antara rakyat.” Yesus Diurapi Awan Minyak Narwastu Yesus diurapi lawan Minyak Narwastu 3 Rahatan Yesus di Betania, di rumah Simon si kusta, wayah parahatan duduk di meja makan, datanglah saikung binian lawan sabuah guci halus dari batu pualam baisi minyak wangi dari Narwastu nang murni wan mahal. Inya mamacahkan guci nitu wan manuangakannya ka atas kapala Yesus. 4 Tatapi, ada babarapa urang nang baucap satu lawan nang lain, “Mangapa mamborosakan minyak wangi nang kaya ini? 5 Sabab, minyak ini kawa dijual 300 dinar labih wan kawa dijulung ka urang miskin.” Buhannya pun manyariki binian nitu. 6 Namun, Yesus baucap, “Biarakan inya. Kanapa ikam manyusahkan inya? Inya sudah malakukan parbuatan nang baik gasan Ku. 7 Sabab, urang miskin nitu salalu ada diantara ikam, wan kapan pun ikam handak, ikam kawa babuat baik ka buhannya. Tatapi, ikam kada salalu basama Aku. 8 Binian ini sudah malakukan apa nang inya kawa. Inya mangurapi awak Ku badahulu gasan panguburan. 9 Aku mamadahi ikam nang sabujurnya, di mana Injil dihabarakan di saluruh dunia, apa nang sudah diulah binian nitu jua akan dipadahakan sabagai paringatan inya.” Rancana Yudas Bakhianat 10 Imbah nitu, Yudas Iskariot, salah satu dari kadua balas murid, tulak ka imam-imam kapala gasan manyarahakan Yesus ka buhannya. 11 Wayah buhannya mandangar inya, buhannya himung wan bajanji mambari Yudas duit. Karna nitu, Yudas mancari kasampatan nang baik gasan manyarahakan Sidin. Hidangan Paskah 12 Pada hari partama Hari Raya Roti kada baragi, wayah buhannya mangurbanakan anak domba Paskah, murid-murid Yesus batakun ka Sidin, “ka manakah Pian kahandaki kami tulak manyiapakan gasan Pian makan Paskah?” 13 Lalu, Sidin manyuruh dua urang murid Sidin wan baucap ka buhannya, “tulaklah ka kota, wan saurang lakian nang mambawa kendi baisi banyu pacang manamui ikam. Umpati inya, 14 wan kamana haja inya masuk, padahakan ka ampun rumah, ‘Guru baucap: Dimanakah ruangan tampat Aku kawa makan Paskah lawan murid-murid-Ku?’ 15 Lalu, inya pacang manunjukakan ka ikam sabuah ruangan ganal di lantai atas nang sudah baperabot wan siap sedia. Siapakanlah Parjamuan gasan kita di sana.” 16 Imbah nitu, murid-murid tulak wan sampai di kota. Di sana, buhannya mandapati nangkaya Yesus pandirakan ka buhannya, lalu buhannya manyiapakan Paskah. 17 Wayah malam hari, datanglah Yesus baimbai kadua balas murid. 18 Pada waktu buhannya rahatan duduk wan makan, Yesus baucap, “Aku bapadah nang sabujurnya ka ikam, salah saikung diantara ikam, nang parahatan makan baimbai lawan Aku, cagar manghianati-Ku.” 19 Buhannya mulai sedih, wan baucap ka Sidin saikung wan saikung, “Pasti lain ulun, kan? 20 Yesus baucap ka buhannya, “Inya adalah saikung dari dua balas murid, urang nang mancalupakan roti lawan Aku ka dalam mangkuk. 21 Sabab, Anak manusia cagar tulak, nangkaya tatulis manganai Sidin, tatapi calakalah urang nang manyababakan Anak Manusia dikhianati! Labih baik urang nitu kada dilahirkan sama sakali.” Paringatan akan Awak wan Darah Kristus 22 Wayah buhannya parahatan makan, Yesus maambil roti, wan imbah mambarkati, Sidin mamacah-macahnya wan manjulung ka buhannya, lalu baucap, “Ambillah, ini awak-Ku.” 23 Sidin maambil cawan, wan maucap syukur. Sidin manjulung ka buhannya, wan buhan sabarataan minum dari cawan nitu. 24 Lalu, Yesus baucap ka buhannya , “Inilah darah-Ku, darah perjanjian, nang dicurahakan gasan banyak urang. 25 Aku bapadah ka ikam nang sabujurnya, Aku kada lagi minum hasil buah dari pohon anggur, sampai pada hari wayah Aku minum anggur nang hanyar di dalam Karajaan Allah.” 26 Imbah banyanyi nyanyian Mazmur, buhannya tulak ka Bukit Zaitun. Murid-Murid Yesus Cagar maningalakan Sidin 27 Imbah nitu, Yesus baucap ka buhannya, “Ikam sabarataan cagar maninggalakan Aku, sabab ada tatulis, ‘Aku cagar mamukul gambala nitu, wan domba-dombanya cagar tarahay.’ 28 Tatapi, limbah Aku dibangkitakan, Aku cagar tulak mandahului ikam ka Galilea.” 29 Namun, Petrus baucap ka Sidin, “Sakalipun buhan sabarataan maniggalakan Pian, tatapi ulun kada.” 30 Yesus baucap ka inya, “Aku bapadah nang sabujurnya ka ikam, malam ini jua, sabalum ayam jantan bakokok dua kali, ikam cagar manyangkal Aku tiga kali.” 31 Tatapi, Petrus manyahuti, “Sakalipun ulun harus mati lawan Pian, ulun kada cagar manyangkal Pian!” Buhan barataan bapadah hal nang sama. Yesus Di Taman Getsemani 32 Imbah nitu, sampailah buhannya disuatu tampat ngarannya Getsemani, wan Sidin baucap ka murid-murid Sidin, “Duduklah di sini samanatara Aku badoa.” 33 Sidin mambawa Petrus, wan Yakobus, wan Yohanes lawan Sidin, wan mulai sangat tatakan wan susah hatinya. 34 Sidin baucap ka buhannya, “Jiwa-Ku sadih banar, nang kaya handak mati. Tataplah di sini wan tatap bajagaan.” 35 Imbah manjauh sadikit, Sidin basujud di atas tanah wan badoa, jaka kawa saat nitu balalu dari pada-Nya. 36 Wan, Sidin baucap, “Abba, Bapa, sagala sasuatu mungkin gasan Pian. Ambillah cawan ini dari-Ku. Namun, bukan apa nang Aku kahandaki, malainkan apa nang Pian kahandaki.” 37 Saat Yesus babulik, Sidin mandapati murid-murid Sidin rahatan guring, wan baucap ka Petrus, “Simon, kanapa ikam guring? Kada kawa kah ikam bajaga salama 1 jam? 38 Tataplah bajaga wan badoa supaya ikam kada jatuh kadalam pancubaan. Roh memang panurut, tatapi daging lamah.” 39 Yesus tulak wan badoa mangucapakan doa nang sama. 40 Wan, Sidin datang mandapati buhannya parahatan guring sabab mata buhannya ngantuk banar, wan buhannya kada tahu harus manyahuti apa ka Sidin. 41 Imbah nitu, Yesus datang katiga kalinya wan baucap ka buhannya, "Ikam masih guring wan ba istirahat? Cukup, waktunya tiba. Lihat, Anak Manusia disarahakan ka tangan urang-urang badosa. 42 Bangunlah, ayo kita tulak. Lihat, nang manjulung Aku sudah baparak.” Yesus Ditangkap 43 Hancap imbah nitu, rahatan Yesus bapandir, Yudas salah saikung dari kadua balas murid, datang lawan urang banyak, lawan parang wan pantung, di utus oleh imam-imam kapala, ahli-ahli taurat, wan tua-tua bangsa Yahudi. 44 Inya nang manjulung mambari buhannya suatu tanda, ujarnya, “urang nang pacangan ulun cium, Sidinlah urangnya. Tangkap Sidin wan bawa tulak di bawah pangawasan.” 45 Wan, wayah Yudas sampai, inya hancap mamaraki Yesus wan baucap, “Rabi!” Lalu, inya mancium Yesus. 46 Imbah nitu, buhannya mangacak Yesus wan manangkap Sidin. 47 Namun, salah saikung dari buhannya nang badirian, mancabut parangnya wan manyarang palayan Iman Besar, lalu mamotong talinganya. 48 Yesus baucap ka buhannya, “Apakah ikam datang lawan parang wan pantung gasan manangkap Aku saurang parampok? 49 Satiap hari, Aku lawan ikam di Bait Allah sambil mangajar, tapi ikam kada manangkap Aku. Namun, hal ini tajadi supaya Kitab Suci kawa diganapi.” 50 Imbah nitu, buhannya sabarataan maninggalakan Sidin wan malarikan diri. 51 Ada saurang pamuda nang maumpati Yesus, hanya mamakai kain lenan di awaknya. Buhannya manangkapnya, tatapi inya maninggalakan kain lenan nitu lalu bukah kada babaju. Yesus Dihakimi Pamimpin Yahudi 53 Imbah nitu, buhannya mambawa Yesus ka Imam Besar. Sabarataan imam kapala, wan tua-tua, wan ahli-ahli Taurat bakumpul barataan. 54 Wan, Petrus maumpati Yesus dari jauh, sampai ka halaman rumah Imam Besar. Di sana, inya duduk lawan buhan pangawal sambil manghangatakan diri di parapian. 55 Buhan imam kapala wan sabarataan Mahkamah Agama tarus mancari kasaksian gasan malawan Yesus supaya buhannya kawa mambunuh Sidin, tatapi buhannya kada manamukan apa-apa. 56 Sabab, banyak urang nang basaksi palsu gasan malawan Sidin, tatapi kasaksian buhannya kada sasuai satu wan lainnya. 57 Imbah nitu, babarapa urang badiri wan mambari kasaksian palsu gasan malawan Yesus, ujarnya, 58 “Kami mandangar Sidin baucap, ‘Aku pacangan marobohkan Bait Allah buatan tangan manusia, wan dalam tiga hari, Aku pacangan mambangun nang lainnya, nang kada dibuat lawan tangan.” 59 Namun, gasan hal ini pun kasaksian buhannya kada sasuai satu sama lain. 60 Lalu, Imam Besar badiri di tangah-tangah buhannya wan batakun ka Yesus, “Apakah Pian kada mambari jawaban ka urang-urang nang basaksi malawan Pian?” 61 Akan tatapi, Sidin bahinip wan kada manyahuti. Imam Besar batakun pulang ka Yesus wan baucap, “Apakah Pian Mesias, Anak Allah nang tapuji?” 62 Yesus baucap, “Akulah Sidin, wan ikam cagar malihat Anak Manusia duduk di higa kanan nang Mahakuasa wan datang baimbai lawan awan-awan di langit.” 63 Lalu, sambil marabit jubahnya, Imam Besar baucap, “Kanapa kita masih parlu saksi lagi? 64 Ikam sudah mandangar hujatan. Apa kaputusan ikam?” Wan, buhan sabarataan mahukum Sidin awan hukuman mati. 65 Babarapa urang mulai maludahi Sidin, wan manutup muha Sidin, wan maninju Sidin, wan baucap ka Sidin, “Banubuatlah!” buhan pangawal manarima Sidin wan manampar Sidin. Petrus Kada mangakui Yesus 66 Samantara Petrus di bawah halaman rumah Imam Besar, salah saurang palayan binian Iman Besar datang. 67 Wan, malihat Petrus rahatan manghangatkan diri, palayan nitu manatap inya wan baucap, “Ikam jua basama Yesus, urang Nazaret itu,” 68 Namun, Petrus manyangkal sambal baucap, “Ulun kada tahu wan kada mangarti apa nang ikam pandirakan.” Lalu, inya tulak ka lawang garbang, wan ayam jantang bakokok. 69 Palayan binian nitu, malihat Petrus sakali lagi wan mulai baucap pulang ka urang-urang nang badirian, “Urang ini adalah salah satu dari buhannya.” 70 Akan tatapi, Inya manyangkal pulang. kada lawas imbah nitu, Urang-urang nang badirian baucap pulang ka Petrus, “Ikam pasti salah satu dari buhannya karana ikam jua urang Galilea.” 71 Namun, Inya mulai mangutuk wan basumpah, “Ulun kada kanal urang nang ikam pandirakan!” 72 Lalu, ayam jantang bakokok kadua kalinya wan Petrus taingat apa nang Yesus pandirakan ka inya, “Sabalum ayam jantan bakokok dua kali, ikam pacangan manyangkal Aku tiga kali.” Lalu, Petrus kada kawa manahan tangis.
Chapter 15

1 Pagi-pagi banar, imam-imam kapala maadakan sabuah parundingan lawan buhan tua-tua, wan ahli-ahli Taurat, lawan buhan Sanhedrin. Buhannya maikat Yesus, mambawa Sidin tulak, wan manjulung Sidin ka Pilatus. 2 Lalu, Pilatus batakun ka Sidin, "Apakah Pian Raja urang Yahudi?" Sidin manjawabnya, Ikam nang manyambatnya." 3 Imbah nitu, buhan imam kapala manuduh Yesus batubi-tubi. 4 Pilatus batakun pulang ka Sidin, "Apakah Pian kada manyahutinya? Lihat, barapa banyak tuduhan buhannya gasan malawan Pian." 5 Akan tatapi, Yesus kada lagi manyahuti sahingga Pilatus heran. Yesus dan Barabas 6 Pada Hari Raya Paskah, Pilatus biasa mambabasakan gasan buhan saurang tahanan nang diminta buhannya. 7 Ada saurang ngarannya Barabas sudah di tahan baimbai buhan pambarontak nang malakukan pambunuhan. 8 Urang banyak datang wan mulai maminta ka Pilatus gasan malakukan kabiasaan nang kaya inya lakukan gasan buhannya. 9 Pilatus manjawab buhannya wan baucap, "Apakah ikam handak supaya aku mambabasakan gasan ikam Raja urang Yahudi ini?" 10 Sabab, inya tahu bahwa buhan imam kapala sudah manjulung Yesus karana iri hati. Akan tatapi, imam-imam kapala mahabui urang banyak supaya maminta Pilatus mambabasakan Barabas. 12 Lalu, Pilatus baucap pulang ka buhannya, "Jadi, apa nang harus ulun lakukan lawan Urang nang ikam sambat Raja urang Yahudi ini?" 13 Buhannya bakuciak pulang, "Salibkan Sidin!" 14 Imbah nitu, Pilatus baucap ka buhannya, "Mangapa? Kajahatan apa nang sudah Sidin gawi?" Namun, buhannya bakuciak labih karas pulang, "Salibkan Sidin!" 15 Karana handak mamuasakan hati urang banyak, Pilatus malapasakan Barabas gasan buhannya, wan imbah nitu mancambuk Yesus, inya manjulung Sidin gasan disalibkan. Yesus Dihuluti wan Disiksa 16 Buhan prajurit mambawa Yesus masuk ka istana, yaitu gedung pangadilan, dan buhannya mangiau sabarataan pasukan bakumpul. 17 Lalu, buhannya mamakaikan Sidin jubah ungu, wan imbah nitu manganyam sabuah mahkota baduri, buhannya mamakaikannya ka Yesus. 18 Imbah nitu, buhannya mulai manyampaikan salam ka Sidin, "Salam, Raja urang Yahudi!" 19 Bubuhannya mancatuk kapala Sidin lawan sabuah buluh wan maludahi Sidin, Lalu sujud manyambah Sidin. 20 Imbah bubuhannya mahuluti Yesus, bubuhannya mamaculi jubah ungu dari Yesus,wan mamakaikan pakaian Sidin saurang. Lalu, Bubuhannya mambawa Yesus kaluar gasan manyalibkan Sidin. Panyaliban Yesus 21 Bubuhannya mamaksa urang nang parahatan liwat, Simon urang Kirene, nang datang dari desa, abah dari Aleksander wan Rufus, gasan mamikul salib Sidin. 22 Lalu, bubuhannya mambawa Yesus ka tampat ngarannya Golgota, nang artinya "Tampat Tengkorak". 23 Bubuhan mambari Sidin anggur bacampur mur, tatapi Sidin kada mangambilnya. 24 Imbah nitu, bubuhannya manyalibkan Sidin wan mambagi-bagikan pakaian Sidin diantara buhannya, sambil manimbai undian gasan manantukan bagian apa nang kawa diambil oleh masing-masing. 25 Saat nitu jam katiga katika buhannya manyalibkan Sidin. 26 Tulisan manganai tuduhan tahadap Yesus tatulis, "Raja Urang Yahudi." 27 Lalu, buhannya manyalibkan dua urang parampok baimbai Sidin, saurang di higa kanan Sidin wan saurang di higa kiri Sidin. 28 Jadi, taganaplah Kitab Suci nang bapadah, "Wan, Sidin tahitung di antara urang-urang durhaka. 29 Imbah nitu, urang-urang nang rahatan liwat mahujat Yesus sambil manggeleng kapala wan baucap, "Hai! Pian nang pacang maruntuhakan Bait Allah wan mambangunnya pulang dalam tiga hari, 30 salamatakanlah diri Pian saurang wan turunlah dari salib!" 31 Kayaitu jua imam-imam kapala, basama lawan buhan ahli Taurat mahuluti Yesus wan baucap satu sama lain, "Sidin manyalamatakan urang lain, tapi Sidin kada kawa manyalamatakan diri Sidin saurang! 32 Biarlah Mesias, Sang Raja Israel, wayah ini turun dari salib supaya kita kawa malihat wan parcaya." Bubuhan nang disalibkan baimbai lawan Yesus jua mahuluti Sidin. Kamatian Yesus 33 Pada saat jam kaanam, tajadi kagalapan di sabarataan tanah nitu sampai pada jam kasambilan. 34 Pada jam ka-9, Yesus basaru lawan suara nang nyaring, nang artinya "Allah-Ku, Allah-Ku, mangapa Pian maninggalakan Aku?" 35 Imbah mandangarnya, babarapa urang nang badiri di parak Sidin baucap, "Lihat! Sidin mangiau Elia." 36 Lalu, Saikung urang balari, wan maisi sabuah spons lawan anggur asam, wan maandaknya disabuah buluh, wan manjulungnya ka Yesus gasan minum, sambil baucap, "Biarlah kita lihat apakah Elia pacang datang gasan manurunakan Sidin." 37 Imbah nitu, Yesus basaru lawan suara nyaring wan manghambuskan napas tarakhir Sidin. 38 Saat nitu, tirai Bait Allah rabit jadi dua, dari atas sampai ka bawah. 39 Katika kapala pasukan, nang badiri manghadap Yesus, malihat kayaapa Yesus manghambuskan napas tarakhir Sidin, inya baucap, "Bujur, urang ini adalah Anak Allah!" 40 Di sana jua ada babarapa binian nang malihat dari jauh, di antara buhannya adalah Maria Magdalena, wan Maria ibu Yakobus Muda wan Yoses, lawan Salome. 41 Wayah Yesus ada di wilayah Galilea, buhannya maumpati Sidin wan malayani Sidin. Di sana ada banyak binian lainnya nang datang baimbai Yesus ka Yerusalem. Panguburan Yesus 42 Wayah hari sudah malam, karana hari nitu adalah hari parsiapan, yaitu hari sabalum hari sabat, 43 Yusuf urang Arimatea datang, saurang anggota Majelis Besar nang dihormati, nang dirinya jua mananti-nantikan kadatangan Karajaan Allah, mambaranikan diri wan tulak ka Pilatus wan maminta awak Yesus. 44 Pilatus takajut mandangar bahwa Yesus sudah maninggal. Inya mangiau kapala pasukan wan batakun ka inya, apakah bujur Yesus sudah maninggal. 45 Imbah Pilatus tahu dari kapala pasukan, inya manjulung mayat nitu ka Yusuf. 46 Yusuf manukar kain linen wan manurunakan mayat yesus, imbah mambungkus Sidin dalam kain lenan nitu, inya marabahakan Sidin di dalam kuburan nang digali di bukit batu. Inya mangulingakan sabuah batu ka lawang masuk kuburan. 47 Maria Magdalena wan Maria ibu Yoses malihat tampat mayat Yesus dirabahakan
Chapter 16

1 Wayah hari Sabat balalu, Maria Magdalena, Maria ibu Yakobus, lawan Salome, sudah manukar rempah-rempah supaya buhannya kawa tulak maminyaki Yesus. 2 Pagi-pagi banar, pada hari partama minggu nitu, wayah matahari mancungul, buhannya datang ka kuburan. 3 bubuhannya baucap satu sama lain, "Siapa nang kawa manggulingakan bari dari lawang kuburan nitu?" 4 Namun, imbah mamandang ka atas, buhannya malihat batu nang ganal banar nitu sudah taguling. 5 Imbah masuk ka dalam kuburan, buhannya malihat saurang pamuda nang mamakai jubah putih rahatan duduk di higa kanan, buhannya takajut. 6 Lalu, inya baucap ka buhannya, "kada boleh takajut, ikam mancari Yesus urang Nazaret nang sudah disalibkan. Sidin sudah bangkit. Sidin kadada di sini. Lihat wadah buhannya marabahakan Sidin. 7 Akan tatapi, tulaklah, padahakan ka murid-murid Sidin wan ka Petrus bahwa Sidin parahatan mandahului ikam ka Galilea. Di sana, ikam pacang batamu Sidin, Nangkaya sudah Sidin padahakan ka ikam." 8 Imbah nitu, buhannya kaluar wan malarikan diri dari kuburan nitu karana buhannya manggitir wan takjub, wan buhannya kada baucap apa-apa ka siapa haja karana buhannya takutan. [sabarataan nang sudah diparintahakan agar buhannya baucap ka Petrus wan kakawannya, buhannya sampaikan sacara singkat. Imbah nitu, Yesus sauranglah nang mautus buhannya dari Timur sampai ka Barat, gasan mahabarakan habar nang kudus wan nang kada kawa binasa manganai kasalamatan kakal. Amin] Yesus manampakkan Diri ka Murid-Murid Sidin 9 Wayah Yesus bangkit pagi-pagi pada hari partama dalam minggu nitu, Sidin partama-tama mancungul ka Maria Magdalena yang darinya Yeus sudah mausir tujuh roh jahat. 10 Lalu, inya tulak wan mahabarakan ka buhan nang sudah maumpati Yesus, pas buhannya parahatan baduka wan manangis. 11 Wayah buhannya mandangar bahwa Yesus hidup wan sudah dilihat oleh inya, buhannya kada parcaya. 12 Imbah kajadian nitu, Yesus jua mancungul dalam rupa nang lain ka dua urang dari buhannya nang rahatan bajalan manuju ka desa. 13 Lalu, buhannya babulik wan mahabarakan ka nang lainnya, tatapi nang lainnya jua kada parcaya lawan buhannya. Yesus Bapandir ka Bubuhan Murid Sidin 14 Imbah nitu, Sidin mancungul parahatan kasabalas murid Sidin duduk makan wan Sidin managur buhannya karana kada parcayaan wan kakarasan hati buhannya. Sabab, buhan kada parcaya ka urang-urang nang sudah malihat Sidin imbah Sidin bangkit. 15 Sidin baucap ka buhannya, "Tulaklah ka saluruh dunia wan habarakan Injil ka sabarataan urang. 16 Siapa nang sudah parcaya wan sudah dibaptis pacang disalamatakan, tatapi siapa nang kada parcaya pacang dihukum. 17 Wan, tanda-tanda ini pacang maumpati buhan nang parcaya: Dalam ngaran-Ku buhannya pacang mausir roh-roh jahat; buhannya pacang bapandir dalam bahasa-bahasa hanyar; 18 buhannya pacang mamingkut ular lawan tangan buhannya; wan bila buhannya minum racun nang mamatikan, hal nitu kada pacang mancalakakan buhannya; buhannya pacang maandak tangan buhannya atas urang-urang garing, wan urang-urang nitu pacang sambuh." Yesus Taangkat ka Surga 19 Lalu, imbah Tuhan Yesus bapadah ka buhannya, Sidin taangkat ka surga wan duduk di higa kanan Allah. 20 Lalu, buhannya tulak wan bakhotbah di mana-mana, wan Roh Kudus Yesus maumpati buhanya wan managuhkan firman-Nya liwat tanda-tanda nang maumpatinya.

Luke

Chapter 1

Panjalasan Panambaian 1 Sudah banyak urang nang bausaha manyusun liwat catatan masalah paristiwa-paristiwa nang udah tajadi di tangah-tangah kita, 2 Nangkaya catatan nang udah di sampaiakan awan kita uleh urang-urang nang mulai panambaian nang udah manjadi saksi mata wan nang mahabarakan Firman. 3 Lantaran aku udah balajar sabarataannya wan taliti mulai awal, baiklah ulun jua manulisakan secara baurutan hagan pian, hai Teofilus nang mulia, 4 Supaya pian kawa minandui nang bujur masalah nang sudah diajarakan gasan pian. Memadahakan tentang Yohanes Pambaptis 5 Rahat masa pamarentahan Herodes, Raja Yudea, ada imam nang bangaran Zhakaria nang baasal dari kalompok imam Abia. Bininya baasal matan katurunan Harun, nang ngarannya adalah Elisabet. 6 Zhakaria wan Elisabet adalah urang-urang nang benar di mata Allah. Buhannya hidup kada bercela taat wan hukum dan parentah Tuhan. 7 Tatapi, buhannya kada baisi anak lantaran Elisabet mandul wan kaduannya udah tuha banar. 8 Rahat wayah giliran rombongannya batugas, Zakharia dapat tugas jadi imam dihadapan Allah. 9 Manurut kabiasaan kaimaman, Zakharia tapilih lantaran kana undian untuk masuk ka Bait Allah wan mambakar ukupan. 10 Pas rahat ukupan di persembahakan, sabarataan umat badoa di luar. 11 Mandadak, malaikat Tuhan manampaiakan diri awan Zakharia wan bardiri disubalah kanan altar ukupan. 12 Imbah malihat malaikat nintu, Zakharia gumitiran wan katakutan banar. 13 Akan tatapi malaikat nintu baucap lawan inya," Jangan takut, Zakharia, sabab doa parmuhunanmu sudah didangar. Bini ikam, Elisabet, pacangan pacangan malahirakan saurang kanakan lalakian gasan ikam wan ikam pacangan mambariinya ngaran Yohanes. 14 Ikam pacangan basukacita wan bargambira, banyak urang jua pacangan umpat basukacita sabab kalahiranya. 15 Inya pacangan manjadi ganal di hadapan Tuhan wan kada pacangan nginum anggur atawa nginum nginuman karas. Bahkan sajak matan dalam kandungan umanya inya pacangan dipanuhi ulih Roh Kudus. 16 Inya pacangan maulah banyak urang Isral babulik lawan Tuhan, Allah buhannya. 17 Inya pacangan bajalan mandahului Tuhan awan roh wan kuasa Elia, " gasan maulah hati abah-abah babulik awan anak-anak buhannya". Inya jua pacangan maulah urang-urang nang kada taat babulik lawan hikmat urang-urang banar. Lawan damikian, inya mamparsiapakan umatnang udah disadiakan gasan Tuhan." 19 20 18 Zakharia baucap awan malaikan nintu. "Nangkayaapakah aku pacangan manahui hal ini? Sabab, aku ini hudah tuha wan binikupun hudah lanjut umur." Malaikat nintu manjawab, "Aku adalah Gabriel, malaikat nang bardiri dihadapan Allah. Aku diutus gasan bapadah awan ikam wan manyampaiakan barita baik ini lawan ikam. Namun, wayahini dangarakan! Ikam pacangan bisu wan kada kawa bapander sampai wayah hari katika hal-hal ini diganapi sabab ikam kada parcaya awan ucapanku, nang pacangan diganapi pada wayahnya." 22 23 21 Samantara nintu, jamaah manghadangi Zkharia. Buhanya batakun-takun apa sabab Zakharia pina lawas banar didalam Bait Allah. Imbahnya kaluar, Zakharia kada kawa bapander awan buhanya. Buhanyapun paham bahwa Zakharia hudah baulih panglihatan didalam Bait Allah sabab inya tarus-manarus maulah isyarat lawan buhanya, sabab kada kawa bapander. Imbah jangka waktu tugas kaimamanya tuntung, buliklah Zakharia karumahnya. 24 Imbah paristiwa nintu, Elisabet batianan wan manyambuyiakan diri salawas lima bulan. Inya baucap, 25 Inilah nang hudah Tuhan lakuakan lawan aku. Tuhan mamparhatiakan aku wan manghapus aibku matan urang banyak. " Pambaritahuan tantang Yesus Kristus 26 Imbah Elisabet batianan batianan anam bulan, Allah mautus malaikat Gabriel kasabuah kuta diwilayah Galilea, nang bangaran Nazaret. 27 Inya diutus gasan manamui saurang parawan nang hudah batunangan awan saurang lalakian nang bangaran Yusuf, katurunan Daud .ngaran parawan ngintu adalah Maria. 28 Imbah tu malaikat nintu baparak lawan Maria wan baucap, "Salam, hai, engkau yang diberkati! Tuhan besertamu." 29 Mandangar ucapan nintu, Maria manjadi hiran. Inya batakun-takun didalam hatinya tantang arti dari salam itu. 30 Malaikat itu baucap awan inya , "kada usah takutan, Maria, sabab Allah udah mambariakan kasih karunia-Nya awan ikam. 31 Dangarakan, ikam cagar batianan wan malahirakan saurang Anak lakian, wan ikam mangarani-Nya Yesus. 32 Sidin pacangan menjadi masyur wan disambat Anak Allah Yang Maha Tinggi. Tuhan Allah pacangan mambari-Nya tahta Daud,nini moyang-Nya. 33 Sidin pacangan mamarintah atas katurunan Yakub sampai salawasan wan karajaan Sidin kadak pacangan baampihan." 34 Imbah tu Maria baucap awan malaikat itu, " Nang kaya apa hal ini pacangan tarjadi sabab ulun balum balaki?" 35 Malaikat nintu manjawab wan baucap lawan Maria, "Roh Kudus pacangan mandatangi pian wan kuasa Allah Yang Mahatinggi pacangan manaungi pian. Itulah sababnya, Anak nang pacangan lahir itu adalah kudus wan pacangan disambat Anak Allah. 36 Wan, katahuilah bahwa Elishabet dingsanak pian itu, rahatan batianan jua pada usia tuhanya. Inya nang bahari disambat mandul, wayahini hudah batianan anam bulan. 37 Sabab, kadada hal nang mustahil bagi Allah." 38 Maria baucap , " Sasungguhnya, aku ini hamba Tuhan. Tarjadilah awan ulun nang kaya pian ucapakan nintu." Imbahtu, malaikat nintu tulak maninggalakan sidin. Maria mangunjungi Elisabet 39 Pada wayah-wayah itu, Maria basisimpun gasan lakas tulak ka daerah pagunungan, kasuatu kuta di Yehuda. 40 Sidin masuk karumah Zakharia wan mambari salam awan Elisabet. 41 Wayah Elisabet mandangar salam matan Maria, anak nang rahatan dikandungnya baluncat wan Elisabet dipanuhi ulih Roh Kudus. 42 Belalu Elisabet nyaring bakuciak, "Diberkatilah pian di antara sabarataan binian, wan diberkatilah buah kandungan pian. 43 Siapa garang olon ini sampai-sampai umanya Tuhanku datang kamari? 44 Sungguh, rahatan salam pian sampai katalinga olon, anak dalam kandungan olon baluncat sabab sukacita. 45 Barbahagialah siapa haja nang parcaya bahwa apa haja nang dipadahakan Tuhan pacangan diganapi." Pujian Maria untuk Allah 46 Belalu, baucaplah Maria, " Jiwaku mamuliakan Allah, 47 wan Rohku barsuka cita di dalam Allah, Juru Selamatku. 48 Sabab, Allah talah mamparhitungakan hamba-Nya nang hina ini. Dangarlah, mulai wayahini wan satarusnya, sabarataan ganarasi pacangan manyambat aku barbahagia. 49 Sabab Sidin Yang Mahakuasa hudah malakuakan hal-hal nang ganal awan ulun, wan Kuduslah ngaran-Nya. 50 Rahmat-Nya dibariakan matan ganarasi ka ganarasi, gasan urang-urang nang takut awan Sidin. 51 Allah hudah manunjukakan kuasa-Nya awan tangan-Nya. Allah mancarai-baraiakan urang-urang nang cakah pikiran wan hatinya. 52 Sidin manurunkan buhan panguasa matan tahta buhanya, wan maninggiakan urang-urang nang randah hati. 53 Sidin manganyangakan urang-urang nang lapar awan kabaikan, tatapi mangusir urang sugih tulak lawan tangan kosong. 54 Allah hudah mambariakan partulungan awan Israel, hamba-Nya, sabab maingat rahmat-Nya. 55 Sabagaimana nang hudah Sidin padahakan awan nini muyang kita, awan Abraham wan katurunanya gasan salawasan." 56 Maria bagana awan Elisabet kira-kira talu bulan lawasnya, belalu inya bulik karumahnya. Kalahiran Yohanes Pembabtis 57 Wayahini tibalah waktunya gasan Elisabet malahirakan wan inya malahirakan seikung anak lalakian. 58 Buhan tatangga wan dingsanaknya mandangar bahwa Tuhan hudah manunjukakan rahmat-Nya nang ganal awan Elisabet, buhanya umpat basukacita lawan inya. 59 Pada hari nang kawalu, buhanya datang gasan mangkhitanakan kakanakan ngitu. Buhanya handak mangarani kanakan ngitu Zakharia, nang kaya ngaran abahnya. 60 Akan tatapi, umanya baucap, " Kada, inya pacangan dingarani Yohanes." 61 Urang-urang itu baucap awan Elisabet, " kadada saikung urangpun diantara dingsanak pian nang bangaran itu." 62 Balalu buhanya mangude ka Zakharia gasan manakunakan awan inya, apa ngaran nang handak dibariakan awan anaknya ngintu. 63 Zakharia maminta sabuah papan tulis, wan manulis nang kaya ini; " Ngaranya Yohanes." Wan sabarataan urang manjadi hiran. 64 Sakatika nintu jua, muntung Zakharia tabuka wan lidahnya tabibas. Inyapun mulai baucap wan mamuji Allah. 65 Sabarataan tatangga buhanya manjadi takutan wan kajadian ngini maulah bahan panderan di sabarataan disa parbukitan Yudea. 66 Sabarataan urang nang mandangar hal ini batakun-takun dalam hati, " pacangan manjadi apa garang anak ini kaina?" sabab, tangan Tuhan manyartainya. Zakharia Mamuliakan Allah 67 Zakharia, abah Yohanes, juga dipanuhi awan Roh Kudus wan barnubuat, ujarnya, 68 " Tarpujilah Tuhan, Allah Israel sabab Sidin hudah malawat wan manabus umat-Nya. 69 Allah hudah mambangkitakan tanduk kasalamatan gasan kita matan katurunan Daud, hamba-Nya, 70 Nang kaya hudah Allah firmankan melalui muntung nabi-nabi-Nya nang kudus sajak bahari kala 71 nyaman kita disalamatakan matan musuh-musuh kita, wan matan tangan sabarataan urang nang mambanci kita. 72 Allah malakuakanya gasan manunjukakan rahmat lawan nini muyang kita, wan sabab Sidin ingat awan parjanjian Sidin nang kudus, 73 yaitu sumpah nang Sidin ucapakan lawan nini muyang kita, Abraham, 74 bahwa kita pacangan dibibasakan matan tangan musuh-musuh kita nyaman kita kawa malayani-Nya tanpa rasa takut, 75 dalam kakudusan wan kabanaran dihadapan Allah, saumur hidup kita. 76 Wan pian, anakku, pacangan disambat nabi Allah Yang Mahatinggi, sabab pian pacangan bajalan mandahului Tuhan, gasan mamparsiapakan jalan bagi-Nya. 77 Gasan mambariakan pangartian tantang kasalamatan lawan umat-Nya malalui pangampunan atas dusa-dusa buhanya. 78 Sabab rahmat wan balas kasih Allah kita, sinar mataharinya pacangan manyinari kita matan tampat tinggi. 79 Gasan manyinari buhanya nang badiam dalam kagalapan wan nang badiam dalam bayang-bayang maut, gasan manuntun batis kita manuju kajalan damai sajahtara." 80 Maka, kanakan nintu batumbuh samakin ganal, wan samakin kuat di dalam roh. Yohanes badiam di padang balantara sampai tiba waktunya gasan manunjukakan diri lawan bangsa Israel.

Chapter 2

3 Sensus wan kalahiran Yesus Kristus 1 Pas waktu nintu, Kaisar Agustus mangaluarakan parintah supaya diadaakan sensus gasan sabarataan panduduk disaluruh dunia. 2 Nginilah sensus panduduk nang partama kali diadaakan katika Kirenius manjadi gubernur di Siria. Maka, sabarataan urang babulik ka kuta asal buhanya masing-masing gasan mandaftarakan diri. 4 Yusuf jua maninggalakan Nazaret, kuta di Galilea, wan manuju Yudea, ka kuta Daud nang disambat Betlehem, sabab sidin baasal matan garis katurunan Daud. 5 nyaman sidin didaftarakan baimbai awan Maria, tunanganya, nang rahatan batianan. 6 Katika Yusuf wan Maria rahatan di Betlehem, sampailah wayahnya gasan Maria malahirakan. 7 Maria pun malahirakan kakanakan lakian nang paasa. Maria mambungkus-Nya lawan kain lampin wan mambaringakan-Nya di dalam palungan sabab kadada kamar bagi buhanya gasan manginap. Buhan Gambala Malihat Bayi Yesus 8 Di daerah nang sama, ada buhan gambala nang badiam di huma gasan manjaga kawanan dumba pada malam hari. 9 Tiba-tiba malaikat Tuhan bardirian di hadapan buhanya wan kamuliaan Tuhan basinar mangulilingi buhanya sahingga buhanya liwar katakutan. 10 Akan tetapi, malaikat nintu baucap awan buhanya, " Kada usah takut sabab dangarlah, Aku mambaritaakan lawan pian kabar baik tentang sukacita ganal nang digasanakan awan sabarataan bangsa. 11 Pada wayahini, hudah lahir gasan buhan pian saurang Juru Salamat, yaitu Kristus, Tuhan, di kuta Daud. 12 Inilah tandanya gasan pian: Pian pacangan manamuakan Bayi nang di bungkus lawan kain lampin wan barbaring didalam palungan." 13 Tiba-tiba, kalihatanlah baimbaian malaikat nintu sakalumpuk ganal tantara surgawi nang mamuji Allah wan baucap, 14 " Kamuliaan gasan Allah nang badiam di tempat mahatinggi wan damai sajahtara dibumi, di antara urang-urang nang berkenan awan Sidin." 15 Katika buhan malaikat maninggalakan buhan gambala nintu wan babulik ka surga, buhan gambala nintu baucap saikung awan lainya, "Ayuk kita ka Betlehem gasan malihati hal-hal nang hudah tarjadi ngini, nang hudah Tuhan baritahuakan awan kita." 16 Balalu, buhanya lakas-lakas tulak wan manamuakan Maria wan Yusuf, jua Bayi nang barabah di palungan. 17 Wayah buhan gambala malihat Sidin, buhanya mangesahakan panderan nang hudah dipanderekan awan buhanya tentang Anak itu. 18 Wan, sabarataan urang manjadi hiran sabab hal-hal nang hudah dipanderakan buhan gambala nintu lawan buhanya. 19 Akan tatapi, Maria manyimpan hal nintu wan maranungkanya dalam hatinya. 20 Balalu, gambala-gambala nintu babulik awan dumba-dumba buhanya sambil mamuliakan wan mamuji Allah atas sabarataan nang hudah buhanya liati wan dangari nang kaya apa nang hudah dipadahakan lawan buhanya. 21 Wan, imbah ganap walu hari gasan manyunatakan Bayi nintu, ngaran-Nya disambat Yesus, nang kaya ngaran nang dibariakan ulih malaikat sabalum Sidin dikandung didalam rahim. Bayi Yesus Dibawa ke Bait Allah 22 Wayah hari-hari pambasuhan sasuai hukum Musa tuntung, Maria wan Yusuf mambawa Yesus ka Yerusalem gasan manyarahakan-Nya lawan Tuhan, 23 nang kaya nang hudah tartulis dalam hukum Tuhan, " Satiap kanakan lalakian nang sulung musti dikudusakan gasan Tuhan 24 wan gasan mambariakan parsambahan sasuai awan apa nang dipadahakan dalam hukum Tuhan, yaitu sapasang burung dara atawa dua ikung burung marpati anum." Simeon wan Hana Malihat Yesus 25 Ada saikung urang lalakian nang bangaran Simeon nang badiam di Yerusalem. Sidin adalah urang nang bujur wan saleh, nang manghadang-hadangi panghiburan Allah gasan Israel, wan Roh Kudus manyartainya. 26 Roh Kudus memadahinya bahwa inya kadak pacangan mati sabalum malihat Kristus nang diurapi Tuhan. 27 Balalu Simeon tulak ka Bait Allah atas tuntunan Roh Kudus, wayah Yusuf wan Maria mambawa Bayi Yesus ka Bait Allah gasan manggawiakan lawan Sidin apa nang hudah ditantuakan ulih hukum Taurat. 28 Imbah tu, Simeon manggendong Bayi nintu wan mamuji Allah, ujarnya, 29 " Wayahini, ya Tuhan, kiranya Engkau mangizinakan palayan-Mu ini tulak dalam damai, sasuai lawan firman-Mu; 30 sabab mataku hudah malihat kasalamatan-Mu, 31 nang hudah Engkau sadiakan dihadapan sabarataan bangsa, 32 yaitu cahaya nang pacangan manyinari bangsa-bangsa nang kada pinandu lawan Tuhan, wan nang manjadi kamuliaan gasan umat-Mu, Israel." 33 yusuf wan uma Anak nintu manjadi hiran atas apa nang diucapakan Simeon tentang Sidin. 34 Imbah tu Simeon mambarkati buhanya wan baucap awan Maria, uma Yesus, " Dangarlah, Anak ini hudah ditatapakan gasan manggugurakan wan mambangkitakan banyak urang di Israel, wan maulah tanda nang ditolak banyak urang. 35 ( Wan, sebilah pedang pacangan manusuk jiwa pian ) supaya isi hati urang banyak pacangan dinyataakan." 36 Di sana jua ada saurang nabiah nang bangaran Hana, anak Fanuel matan suku Asyer. Sidin hudah tuha banar. Sidin hidup badua haja lawan lakinya salawas pitung tahun imbah parnikahanya, 37 Imbah tu manjadi balo sampai usia 84 tahun. Sidin kada suah maninggalakan Bait Allah, tetapi baribadah siang wan malam lawan berpuasa wan bardua. 38 Wayahitu, datanglah Hana wan inya mangucap syukur lawan Allah belalu mangesahakan tentang Yesus lawan sabarataan urang nang manghadang-hadangi panabusan Yerusalem. Yusuf wan Maria Bulik ka Nazaret 39 Imbah Yusuf wan Maria manjalanakan sagala sasuatu sasuai hukum Tuhan, buhanya babulik ka Galilea, ka kuta asal buhanya, yaitu Nazaret, 40 Anak itupun bertumbuh samakin ganal, kuat, hibak lawan hikmat, wan Allah mambarkati-Nya. Yesus di Bait Allah 41 Satiap tahun, urang tuha Yesus tulak ka Yerusalem pada Hari Raya Paskah. 42 Wayah Yesus baumur dua walas tahun, buhanya tulak kasana sasuai kabiasaan hari raya itu. 43 Imbah perayaan itu tuntung, buhanya bulik, Namun, Yesus tatap badiam di Yerusalem tanpa setahu kuitan-Nya. 44 Sabab kuitan Yesus mangira bahwa Yesus ada di antara rumbungan, buhanya pun malanjutakan parjalanan sampai saharianan. Belalu buhanya mulai mancarii-Nya di antara padingsanakan wan urang-urang patuhan buhanya. 45 Wayah buhanya kada manamuakan Yesus, buhanya bulik ka Yerusalem gasan mancarii-Nya. 46 Imbah talu hari, buhanya manamuakan Yesus di Bait Allah rahatan duduk di antara guru-guru agama, sambil mandangarakan wan mangajuakan partanyaan lawan buhanya. 47 Sabarataan urang nang mandangar-Nya tahiran-hiran awan pangatahuan wan jawaban-jawaban-Nya. 48 Wayah kuitn-Nya malihat Dia, buhanya juga hiran. Belalu, buhanya batakun, " Nak, nangkaya apa Engkau malakuakan ini lawan kami? Ayah-Mu wan aku gaer banar mancari-Mu." 49 Jawab Yesus lawan buhanya,"Ba apa pian mancarii Aku? Kadakah pian tau bahwa Aku musti badiam di rumah Bapa-Ku?" 50 Akan tetapi, buhanya kada paham apa nang di padahakan-Nya lawan buhanya. 51 Balalu, Yesus bulik baimbai buhanya ka Nazaret wan manuruti buhanya. Namun, uma-Nya, manyimpam panderan itu dalam hatinya. 52 Yesus pun bertumbuh samakin ganal wan samakin bijaksana. Yesus jua samakin dikatujui Allah wan manusia.

Chapter 3

Palayanan Yohanes Pambabtis 1 Pada tahun kalima walas masa pamarintahan Kaisar Tiberius, wayah Pontius Pilatus menjadi gubernur Yudea, Herodes menjadi raja Galilea; Filipus saudara Herodes menjadi raja wilayah Iturea wan Trakonitis; wan Lisanias menjadi raja Abilene, 2 Hanas wan Kayafas manjabat sabagai imam agung, datanglah firman Allah lawan Yohanes, anak Zakharia, nang badiam di padang balantara. 3 Maka, tulaklah Yohanes ka saluruh daerah di sakitaran Yordan wan mambaritaakan baptisan partubatan gasan pangampunan dusa. 4 Nang kaya nang tartulis di dalam kitab nabi Yesaya: " Inilah suara urang nang bakuciak-kuciak di padang balantara, ' Siapakanlah jalan bagi Tuhan, lurusakanlah jalan bagi-Nya. 5 Satiap baruh pacangan diuruk, wan satiap gunung wan bukit pacangan di rataakan. Jalan nang babiluk-biluk pacangan dilurusakan, wan satiap jalan nang kada rata pacangan di lancarakan. 6 Wan, sabarataan urang pacangan malihat kasalamatan matan Tuhan! "Yesaya 40 : 3-5 7 Balalu, Yohanes baucap awan urang banyak nang datang gasan dibabtis olehnya, " Hai, ikam katurunan ular baludak! Siapa garang nang mamparingatakan gasan ikam bukah matan pada murka Allah nang pacangan datang? 8 Ulih sabab nintu, hasilakanlah buah-buah nang manujnjukakan partubatanmu. Jangan baucap lawan diri ikam saurang, 'Abraham adalah nini muyang kami!' Aku baucap lawan ikam, sasungguhnya matan batu-batu ini Allah kawa mambangkitakan anak-anak gasan Abraham! 9 Bahkan, mulai wayahini kapak hudah diandak di akar puhun. Satiap puhun nang kada manghasilakan buah nang baik pacangan di tabang wan ditawakakan kadalam api." 10 Urang-urang batakun lawan Yohanes, " Amun kayaitu, apa nang musti kami ulah?" 11 Yohanes manjawab, " Satiap urang nang baisi dua lambar baju, inya musti mambaginya lawan urang nang kada baisi baju. Wan, satiap urang nang baisi makanan, musti malakuakan hal nang sama." 12 Buhan pangumpul pajak juga datang gasan dibabtis. Buhanya batakun lawan Yohanes, " Guru, apa nang musti kami ulah?" 13 Yohanes memadahi buhanya, "Jangan manarik pajak malabihi pada nang hudah ditetapakan bagimu." 14 Buhan tentara batakun lawan inya, "Nang kaya apa lawan kami? Apa nang musti kami ulah?" Yohanes baucap lawan buhanya, "kada usah maminta duit lawan siapa haja sacara paksa atawa lawan tuduhan palsu. Cukupakan dirimu lawan gajimu." 15 Wayah sabarataan urang rahatan mangharapakan kadatangan Mesias, buhanya sabarataan batakun-takun dalam hati tentang Yohanes, apakah ia Kristus atawa nang lain. 16 Yohanes manjawab buhanya wan baucap , "Aku membabtis kamu lawan banyu. Akan tetapi, Saikung urang nang labih bakuasa matan pada aku pacangan datang. Gasan mambukaakan tali sandalnya haja aku kada layak. Inya pacangan mambabtis ikam lawan Roh Kudus wan api 17 Alat penanpi hudah ada ditangan-Nya gasan mambarsihakan lantai panggirikan wan gasan mangumpulakan gandum nang baik kadalam lumbung-Nya. Akan tetapi, Ia pacangan mambakar sekam kadalam api nang kada pacangan padam." 18 Lawan banyak nasihat nang lain, Yohanes mangajarakan Injil lawan banyak urang. Yohanes Pambabtis Dipanjarakan 19 Akan tetapi, sabab Yohanes managur Herodes, raja wilayah, atas hal nang hudah diulahnya lawan Herodias, bini dingsanak Herodes, wan sabab sabarataan hal jahat nang hudah diulahnya. 20 maka Herodes manambahakan ini atas sabarataanya lawan mamasukakanya Yohanes ka dalam panjara. Yesus Dibabtis 21 Wayah sabarataan urang dibabtis, Yesus juga dibabtis. Wan, wayah Yesus bardua, langit tarbuka, 22 wan Roh Kudus turun ka atas-Nya dalam wujud burung marpati. balalu, ada suara matan pada langit nang baucap, " Engkau adalah Anak-Ku nang Kukasihi. Kepada-Mulah Aku berkenan." Silsilah Yesus 23 Wayah Yesus mamulai palayanan-Nya, Yesus barumur kira-kira talung puluh tahun. urang-urang bapander bahwa Yesus adalah anak Yusuf. Yusuf anak Eli. 24 Eli anak Matat. Matat anak Lewi. Lewi anak Malkhi. Malkhi anak Yanai. Yanai anak Yusuf. 25 Yusuf anak Matica. Matica anak Amos. Amos anak Nahum. Nahum anak Hesli. Hesli anak Nagai. 26 Nagai anak Maat. Maat anak Matica. Matica anak Simei. Simei anak Yosekh. Yosekh anak Yoda 27 Yoda adalah anak Yohanan. Yohanan anak Resa. Resa anak Zerubabel. Zerubabel anak sealtiel. Sealtiel anak Neri. 28 Neri anak malkhi. Malkhi anak Adi. Adi anak Kosam. kosam anak Elmadam. Elmadam anak Er. 29 Er anak Yesua. Yesua anak Eliezer. Eliezer anak Yorim. Yorim anak Matat. Matat anak Lewi. 30 Lewi adalah anak Simeon. Simeon anak Yehuda. Yehuda anak Yusuf. Yusuf anak Yonam. Yonam anak Elyakim. 31 Elyakim anak Melea. Melea anak Mina. Mina anak Matata. Matat anak Natan. Natan anak Daud. 32 Daud anak Isai. Isai anak Obed. Obed anak Boas. Boas anak Salmon. Salmon anak Nahason. 33 Nahason adalah anak Aminadab. Aminadab anak Admin. Admin anak Arni. Arni anak Hezron. Hezron anak Peres. Peres anak Yehuda. 34 Yehuda anak Yakub. Yakub anak Ishak. Ishak anak Abraham. Abraham anak Terah. Terah anak Nahor. 35 Nahor anak Serug. Serug anak Rehu. Rehu anak Peleg. Peleg anak Eber. Eber anak Salmon. 36 Salmon adalah anak Kenan. Kenan anak Arpakhsad. Arpakhsad anak Sem. Sem anak Nuh. Nuh anak Lamekh. 37 Lamekh anak Metusalah. Metusalah anak Henokh. Henokh anak Yared. Yared anak Mahalaleel. Mahalaleel anak Kenan. 38 Kenan anak Enos. Enos anak Set. Set anak Adam. Adam adalah anak Allah.

Chapter 4

Pancubaan Yesus 1 Yesus, nang hibak lawan Roh Kudus babulik matan Yordan. Imbah tu sidin dipimpin ulih Roh Kudus tulak kapadang balantara 2 salawas 40 hari gasan dicubai ulih sitan. Yesus kada makan apa-apa salawas hari-hari nintu. Imbah hudah tuntung, Yesus manjadi lapar. 3 Balalu, sitan baucap lawan Sidin, "Pabila Pian Anak Allah, suruhakan batu ngini manjadi ruti." 4 Yesus manjawabnya, "Ada tartulis, " manusia hidup kadanya matan ruti haja."Ulangan. 8:3 5 Imbahtu, sitan membawai Yesus ka wadah nang tinggi wan mamparlihatakan awan Sidin sabarataan karajaan dunia sakajab haja. 6 Belalu, sitan baucap awan Sidin,"Aku pacangan mambari-Mu kuasa wan kamuliaan ka sabarataan wadah nintu, sabab sabarataan nintu hudah dibariakan lawan aku. wan, aku pacangan mambariakanya lawan siapa haja nang aku kahandaki. 7 Jadi, pabila Pian manyambahku, sabarataan nintu pacangan manjadi ampun Pian." 8 Balalu Yesus manjawab, 'Ada tartulis, "Kamu musti manyambah Tuhan Allahmu, wan hanya lawan Sidin haja kamu musti barbakti."Ulangan 6:1-3 9 Imbah tu, sitan mambawa Yesus ka Yerusalem wan manampatakan Sidin di puncak Bait Allah. ujar sitan lawan Yesus,"Pabila pian Anak Allah, gugurakan diri Pian ka bawah, 10 sabab ada tartulis, "manganai Pian. Allah pacangan mamarintahakan malaikat-malaikat-Nya gasan manjaga Pian. "mazmur 91:11. 11 Wan, lawan tangan buhanya, buhanya pacangan manupang Pian supaya kaki Pian kada tasantuk batu."Mazmur 91 : 12 12 Jawab Yesus lawan sitan, "Ada tartulis, "Jangan mancubai Tuhan Allahmu. "Ulangan 6 : 16. 13 Imbah sitan tuntung mancubai Yesus, inya tulak maninggalakan Sidin wan manghadangi musia ada kasampaan nang lain,. Parmulaan Palayanan Yesus di Galilea 14 Yesus babulik ka Galilea hibak lawan kuasa Roh, wan kabar tentang Sidin manyabar luas ka saluruh dairah disakitarnya. 15 Balalu Sidin mulai maajar disinagoge wan sabarataan urang mamuji-Nya. Yesus Ditolak di Kuta Asal-Nya 16 Yesus tulak ka Nazaret, kuta dimana Sidin di ganalakan. Nang kaya kabiasan-Nya, Yesus tulak ka sinsgoge wayah hari Sabat wan bardiri gasan mambaca. 17 Kitab nabi Yesaya dibariakan lawan Sidin, , Balalu sidin mambuka kitam nintu wan manamuakan bagian nang manulisakan. 18 " Roh Tuhan ada pada-Ku, sabab Sidin hudah mangurapi Aku gasan mangabarakan Kabar Baik lawan urang-urang miskin. Sidin mautus Aku gasan mangabarakan pambibasan lawan buhan tawanan, wan pamulihan panglihatan lawan urang-urang buta, gasan mambibasakan urang-urang nang tatindas, 19 wan gasan mangabarakan bahwa tahun rahmat Tuhan hudah datang."Yesaya 61 : 1-2. 20 Yesus manutup kitab itu wan mambulikakanya lawan pajabat rumah ibadah, wan imbah tu Sidin duduk. Mata sabarataan urang nang didalam sinagoge nintu terpaku pada diri Sidin 21 Balalu, Yesus mulai bapander wan buhannya, "Hari ini, ganaplah apa nang ditulisakan Kitab Suci ini nang rahat ikam dangar," 22 Wan, sabarataan urang mambujurakan-Sidin wan tahiran-hiran mandangar panderan indah nang sidin sampaiakan. Buhannya manyambat, "Kadakah Sidin ini anak Yusuf?" 23 Imbah itu, Yesus baucap wan buhannya, "Ikam pasti handak bapander pakai paribahasa ini wan-Ku, 'Tabib, warasakan pian-Sorang! kami mandangar sabarataan apa nang Pian ulah di Kapernaum, ulah jua nang kaya itu disini, di kota asal-Pian-Sorang." 24 Balalu Sidin baucap,"Aku bapadah lawan buhan ikam, sabujurnya kadada nabi nang di tarima di kota asalnya sorang. 25 Sabujurnya, Aku bapah wan buhanikam, banyak buhan balu di Israel wayah zaman Elia, rahat langit tatutup salawas talu tahun wan anam bulan, rahat kalaparan banar tajadi di sabarataan nagari. 26 Tatapi, Elia kada diutus gasan siapa haja kacuali manuju saurang balu di Sarfat, di daerah Sidon. 27 Wan, banyak banar nang kana kusta di Israel pas zaman Nabi Elisa, Tatapi kadada saikung-ikung buhannya nang di tahirakan hinggan Naaman, urang Siria itu haja." 28 Rahat mandangar nangitu, sabarataan urang nang di sinagoge sarik banar. 29 Balalu, badirian buhannya handak manyeret Yesus ka luar matan kota itu. handak mambawa-Sidin ka atas puncak bukit wadah kota buhannya di bangun gasan manggugurakan-Sidin matan jurang. 30 Akan Tatapi, Yesus mahindar dari tangah-tangah buhannya imbah itu tulak. Saurang Lakian Dibibasakan matan Ruh Sitan. 31 Yesus tulak ka Kapernaum, isa kota nang di wilayah Galilea, balalu mangajar urang banyak rahat hari Sabat. 32 Buhannya kagum wan pangajaran -Sidin sabab panderan-Sidin bakuasa banar. 33 Di sinagoge, ada saurang lalakian nang karasukan ruh setan nang najis, Urang itu bakuciak wan suara nyaring, 34 "Biarakan kami sorangan! apa urusan - Pian wan kami, hai Yesus urang Nazaret? Apakah Pian datang hagan mambianasaakan kami? Aku pinandu ai siapa - Pian, Nang Kudus matan Allah!" 35 Tatapi, Yesus manyariki roh setan itu, jar-Sidin, "Badiam! Kaluar dari urang ini!" Imbah setan itu mahampas urang itu ka tanah, di hadapan sabarataan urang, inya kaluar matan awak urang itu wan kada manyakiti inya. 36 Tahiran-hiran, sabarataan urang nang ada di situ baucap saikung wan nang lainnya, "Kata-kata apa garang ini? wan wibawa dan kuasa, Sidin mamarintah roh-roh najis itu balalu buhannya kaluar." 37 Wan, habar hal Yesus tasiar ka sabarataan di saluruh daerah itu. Mintuha nangbini Petrus wan Urang banyak Disambuhakan 38 Imbah itu, Yesus maninggalakan rumah ibadah itu balalu tulak ka rumah Simon. Wayah itu, mintuha Simon nang binian rahat garing, lantaran itu, buhannya maminta Yesus manyambuhakan inya. 39 Balalu, Yesus badiri parak mama mintuha simon wan mausir garing sidin itu, sahingga sidin ampih garing. Rahat itu jua, mama mintuha Simon bangun balalu mualai malayani buhannya. 40 Pas matahari mulai tinggalam, sabarataan urang mambawai kaluarganya nang mandarita bamacam panyakit manuju Yesus. Balalu Yesus maandak tangan-Sidin ka atas asing-asing buhannya balalu buhannya waras sabataan. 41 Setan-setan sabarataan kaluar dari urang nang banyak itu sambil bakuciak, "Pian adalah Anak Allah!" Tatapi, Yesus mambaentak buhannya, Sidin kada mambiarakan buhannya bapaner lantaran buhannya pinandu bahwa Sidin adalah Kristus,. Yesus Bahutbah di kota-kota nang lain 42 Kaisukannya sunsung Yesus tulak ka wadah nang sunyi sorangan. Urang banyak mancari-Sidin, balalu rahat buhannya manamui Sidin, buhannya bausaha mahalangi Sidin supaya kada maninggalakan buhannya. 43 Tatapi, Sidin bapadah wan buhannya, " Aku harus mahabaraakan Injil Karajaan Allah ka kota-kota nang lain lantaran itulah Aku diutus." 44 Balalu, Yesus bahutbah di sinagoge-sinagoge di Yudea.

Chapter 5

3 Dikiau Hagan Manjadi Panjala Manusia 1 Pas wayahitu, urang banyak bakarumun mangulilingi Sidin gasan mandangarakan firman Allah, Rahat itu, Yesus badiri di pinggir danau Genezaret, 2 balalu malihat dua jukung bapatak di pinggir danau itu, tatapi buhan nalayan imbah kaluar matan jukung-jukung itu wan rahat mambasuh jala buhannya. Yesus naik ka salah satu jukung, yaitu jukung Simon, wan manyuruh Simon mangayuh jukungnya sadikit bajauh matan darat. Balalu, Yesus baduduk wan mangajar urang banyak dari atas jukung. 4 Imbah tuntung bapander, Yesus baucap wan Simon, "Tulakankan ka wadah banyu nang tadalam wan timbaiakan jala ikam gasan manangkap iwak." 5 Simon manyahut, "Guru, kami tuhuk samalaman bacari , tatapi kadada kolehan apa-apa! Tatapi, lantaran Pian nang manyuruh, aku cagar manimbaiakan jala ini." 6 Balalu, rahat buhannya manggawinya, buhannya manangkap banyak banar iwak sampai jala buhannya mulai rabit. 7 Balalu, buhannya mambari isyarat gasan kakawanan nang di jukung lain supaya datang mandangani buhannya. Balalu, kakawanan buhannya datangan maisi kadua jukung itu wan iwak sampai jukung buhannya parak tinggalam. 8 Rahat Simon Petrus malaihat kajadian itu, inya basujud dihadapan Yesus wan baucap, " Bajauh matan aku , Tuan, sabab aku dalah urang nang badusa!" 9 Petrus bapander kayaitu lantaran inya wan sabarataan urang baimbai inya marasa takjub lantaran banyaknya iwak nang buhannya tangkap. 10 Kayaiti jua wan Yakobus wan Yohanes, anak-anak Zebedeus, nang bakawan wan Simon. Yesus baucap wan Simon, "Kada usah takutan. Mulai wayahini, ikam cagar manjadi panjala manusia." 11 Imbah buhannya manarik jukung-jukung ka darat, buhannya maninggalakan sabarataan balalu umpat Yesus. Urang nang Sakit Kusta Disambuhakan 12 Suatu hari, Yesus rahat di sabuah kota. Di kota itu, baisi urang nang awaknya hibak kusta. Rahat urang itu malihat Yesus, inya basujud sampai muhanya kana tanah balalu mamuhun wan Sidin, "Tuan, pabila Pian hakun, Pian kawa mantahirakan aku." 13 Balalu, Yesus mangulurakan tangan-Sidin wan manjapai urang itu. Ujar-Sidin, "Aku hakun, jadilah tahir." Rahat itu jua, panyakit kusta urang itu hilang. 14 Tatapi, Yesus mamarintah urang itu supaya kada mamadahi siapa haja wan bapasan, "Tulak wan tampaiakan awak ikam wan imam. Persambahakan kurban lantaran kasambuhanikam nangkaya udah diparintahakan uleh Musa sabagai bukti gasan buhannya." 15 Habar manganai Yesus sasar rame sampai banyak urang nang datang bakumpul gasan mandangarakan Sidin wan diwarasakan dari panyakit buhannya. 16 Tatapi, Yesus rancak tulak manyalinap ka wadah-wadah sunyi hagan badua. Urang nang Lumpuh Disambuhakan 17 Pada suatu hari, rahat Yesus mangajar, urang-urang Farisi wan ahli-ahli Taurat nang datang dari sabarataan kota matan wilayah Galilea, Yudea, wan Kota Yerusalem jua baduduk disana. Wan, kuasa Tuhan mairingi Yesus maulah-Sidin kawa manyambuhakan urang banyak. 18 Balalu, talihat sarumbungan urang manggutung saikung urang lunpuh diatas wadah guringnya, wan buhannya bausaha mambawainya masuk wan maandak urang itu dihadapan Yesus. 19 Tatapi, lantaran buhannya kada manamuakan jalan gasan mambawa urang itu masuk lantaran karumunan urang, naiklah buhannya ka atas atap balalu manurunakan urang lumpuh itu wan wadah guringnya ka tangah-tangah di hadapan Yesus. 20 Rahat malihat iman buhannya, Yesus baucap,"Hai Dinsanak, dosa ikam udah diampuni." 21 Ahli-ahli-Taurat wan urang-urang Farisi mulai batakun-takun, "Siapa garang Urang nang mahujat Allah ini? Siapa garang nang kawa maampuni dosa-dosa kacuali Allah haja?" 22 Rahat Yesus tahu nang dipikirakan buhannya, Sidin baucap, "Kanapa ikam batakun nangkaya itu intang hatimu? 23 Mana nang labih mudah , bapadah 'Dosa-dosamu udah diampuni' atawa 'Bangun wan bajalan'? 24 Akan tatapi, supaya ikam paham bahwa Anak Manusia bakuasa di bumi gasan mangampuni dosa," Yesus baucap wan urang lumpuh itu, "Aku bapadah wan ikam: Badirilah, angkat wadah guring ikam wan bulik." 25 Wayah itu jua, Urang itu langsung badiri di hadapan sabarataan urang wan maambil wadah guringnya, balalu bajalan bulik sambil mamuji Allah. 26 Sabarataan urng di situ hiran wan mamuji Allah. Lawan dihibaki parasaan takutan wan kuasa Allah, buhannya baucap, "Hari ini kami malihat hal-hal nang luar biasa!" Lewi Maumpati Yesus 27 Imbah itu, Yesus kaluar wan maliaht saurang pangumpul pajak nang bangaran Lewi nang rahat bduduk di wadah pamungutan pajak. Yesus bapander wan inya, "Umpat Aku." 28 Balalu Lewi badiri, maninggalakan sabarataannya, wan maumpati Yesus. 29 Imbah itu, inya maulah pesta ganal gasan Yesus di rumahinya. Banyak buhan pangumpul pajak wan urang lain nang makan baimbai buhannya. 30 Akan tatapi, urang-urang Farisi wan ahli-ahli Taurat mulai manggaruru wan murid-murid Yesus, "Kanapa ikam makan wan minum lawan buhan pangumpul pajak wan urang-urang badosa?" 31 Yesus manjawab wan bapadah gasan buahannya, "Lain urang-urang sehat nang mamarluakan tabib, tatapi urang-urang garing. 32 Aku datang kada gasan mangiau urang bujur, tatapi gasan mangiau urang-urang badosa supaya bubannya batubat." Urang Farisi Mambandingakan Murid Yohanes wan Yesus 33 Buhannya bapadah wan Yesus, "Murid-murid Yohanes Pambatis rancak bapuasa wan badoa. kaya itu jua murid-murid urang Farisi. Akam tatapi, murid-murid-Pian haur makan wan minum." 34 Yesus bapadah wan buhannya, "Kawakah ikam manyuruh buhan nang mairingi panganten lalakian gasan bapuasa rahat panganten lalakian itu masih taimbai lawan buahnnya? 35 Tatapi, hari-hari itu cagar datang, rahat panganten lalakian itu diambil matan buhannya, wan rahat hari-hari itulah buhannya cagar bapuasa." 36 Yesus jua mangesahakan parumpamaan ini gasan buhannya, "Kadada urang nang marabit kain hanyar gasan ditambalakan ka baju nang lawas. Lantaran pabila kayaitu, urang itu cagar marusak baju nang hanyar, wan kain nang hanyar itu kada cocok wan baju nang lawas. 37 Kayaitu jua kadada urang nang manuang anggur ka dalam wadah kulit nang lawas. Anggur nang hanyar itu cagar maulah rabit wadah kulit nang lawas maulah anggur itu cagar tumpah wan kantong kulit pacangan hancur. 38 Anggur nang hanyar harus disimpan intang kantong kuli nang hanyar. 39 Kadada urang nang imbah minum anggur lawas, hakun maminum anggur hanyar lantaran buhannya baucap, "Anggur nang lawas itu labih nyaman."

Chapter 6

Tuhan atas Hari Sabat 1 Suata katika, pas hari sabat, Yesus bajalan malalui pahumaan gandum. Pas rahat itu, murid-murid Sidin mamutiki babarapa biji gandum, manggusuknya lawan tangan, balalu mamakannya. 2 Beberapa urang Farisi batakun, "Kanapa ikam baulah nang kada buleh diulah pas hari sabat?" 3 Yesus manjawab buhannya wan baucap, 'Kadakah ikam suah mambaca apa nang diulah Daud rahat inya wan urang-urang nang baimbainya marasa lapar, 4 manganai kayaapa inya masuk kadalam Rumah Allah, maambil rpti parsambahan, mamakan roti itu, balalu mambariakan jua gasan urang-urang nang baimbai inya, nang kada buleh mamakannya, kacuali buhan imam haja?" 5 Balalu, Yesus baucap wan urang-urang Farisi itu, "Anak Manusia adalah Tuhan atas hari Sabat." Yesu Manyambuhakan pas Hari Sabat 6 Intang hari sabat imbahnya, Yesus tulak ka sinagoge gasan mangajar. Di wadah itu ada saikung urang nang tangan kanannya lumpuh. 7 Ahli-ahli Taurat wan urang-urang Farisi maitihi Yesus gasan malihat apakah Sidin cagar manyambuhakan pada hari sabat, supaya buhannya baisi alasan gasan manuduh Sidin. 8 Akan tatapi, Yesus tahu apa nang buhannya pikirakan. Sidin baucap wan urang nang tangannya lumpuh itu, "Bangun wan badirian di tangah." Balalu, urang itu bangkit wan badiri di sana. 9 Yesus baucap wan buhannya, "Aku batakun wan buhan ikam, mana garang nang dibulehakan gasan digawiakan di hari sabat: babuat baik atawa babuat jahat?" 10 Imbah mamandang sakuliling, ka buhannya sabarataan, Yesus baucap wan urang nang tangannya lumpuh itu, "Ulurakan tanagan ikam." Imbah itu, urang itu maulurakan tangannya wan tangannya manjadi waras. 11 Akan tatapi, urang-urang Farisi wan ahli-ahli Taurat manjadi sarik banar balalu barunding manganai apa nang cagar buhannya ulah gasan Yesus. Pamilihan Kadua Balas Rasul 12 Pas hari itu jua, Yesus naik ka bukit gasan badoa, wan di sana Sidin badoa kapada Allah samalam-malaman. 13 Kaisukan paginya, Sidin mangiau murid-murid-Sidin wan mamilih dua balas dari antara buhannya, yaitu urang-urang nang dikiau-Sidin rasul: 14 Simon nang jua dingarani "Petrus", Andreas dinsanak Petrus, Yakobus, Yohanes, Filipus, Bartolomeus, 15 Matius, Tomas, Yakobus anak Alfeus, Simon nang dikiau urang Zelot, 16 Yudas anak Yakobus, wan Yudas Iskariot nang panghianat. Pangajaran Yesus 17 Imbah Yesus wan buhan rasul turun, Sidin badiri intang wadah nang rata. Balalu, datanglah wan-Sidin sarumbungan banyak buhan murid-Sidin wan urang banyak datang matan saluruh wilayah Yudea, Yerusalem, wan dari daerah pantai kota Tirus wan Sidon. 18 Buhannya samua datang gasan mandangarakan Yesus wan gasan diwarasakan matan sagala panyakit buhannya. Wan, urang-urang nang dirasuki ruh-ruh jahat diwarasakan jua. 19 Sabarataan urang bausaha gasan manjapai Yesus lantaran ada kuasa nang kaluar matan Sidin wan manyambuhakan buhan sabarataan. 20 Yesus mamandang wan murid-murid Sidin balalu baucap, "Dibarakah ikam nang miskin sabab ampun ikamlah Karajaan Allah. 21 Dibarakah ikam nang wayahini lapar sabab ikam cagar dikanyangakan. Dibarakah ikam nang wayahini manangis sabab ikam cagar tatawa. 22 Dibarakahlah ikam pabila urang mamuari ikam, mangucilakan ikam, mahina ikam, wan mancamarakan ngaran ikam lantaran Anak Manusia. 23 Basukacitalah pas rahat ikam diulah kaya itu, wan malumpatlah kahimungan lantaran upah ikam ganal di surga; sabab nangkaya itu jua padatuan buhannya maulah buhan nabi. 24 Akan tatapi, cilakalah hai ikam nang sugih sabab ikam udah marasaakan hidup nang nyaman. 25 Cilakalah ikam nang wayah ini kanyang sabab ikam cagar kalaparan. Calakalah ikam nang wayah ini tatawa sabab ikam cagar marista wan manangis. 26 Cilakalah ikam pabila sabarataan urang manyambat hal-hal nang baik haja manganai diri ikam sabab nangkaya itu jua padatuab buhannya rahat mamanerakan manganai nabi-nabi palsu." Kasihilah Musuh Ikam 27 Akan tatapi, Aku bapadah wan ikam nang mandangarakan Aku, Sayangi musuh ikam wan babuat baik wan urang nang mamuari ikam. 28 Barkahi urang nang mangutuk ikam wan badoalah gasan buhannya nang manganiaya ikam. 29 Gasan urang nang manampiling pipiikam, bari'i jua pipi ikam nang sabalahnya. Wan, gasan siapa haja nang marampas jubah ikam, jangan manangatinya pabila inya marampas baju ikam jua. 30 Bariakan wan satiap urang nang maminta wan ikam, wan, pabila ada urang nang maambil ampun ikam, jangan mamintanya mambuliki. 31 Parlakuakan urang lain nangkaya ikam kahandaki diparlakuakan oleh buhannya. 32 Pabila ikam hinggan manyanyangi urang nang manyangi ikam, apa garang pujian nang pantas dibariakan gasan ikam? Sabab, urang badosa gin manyangi urang-urang nang manyangi inya. 33 Pabila ikam hinggan babuat baik wan urang nang babuat baik wan ikam, pantaskah ikam mandapat pujian? Sabab, urang badosa gin maulah hal nang sama. 34 Pabila ikam mainjamakan barang wan urang lain balalu maharapakan imbalan, apa garang pujian nang pantas dibariakan gasan ikam? Sabab,urang badosa gin maminjamakan gasan urng badosa lainnya supaya buhannya kawa manarima pulang wan jumlah nang sama. 35 Akan tatapi, Sayangilah musuh ikam wan babuatlah nang baik, pinjamakan wan urang kada usah maharapakan imbalan, lantaran itu, ikam cagar kulehan upah nang ganal wan ikam cagar manjadi anak-anak Nang Mahatinggi, sabab Allah itu baik gasan urang-urang nang kada tahu batarimakasih wan nang jahat. 36 Lantaran itu, hendakah ikam baisi rasa sayang, nangkaya Allah nang banyak manyangi." Jangan Mahakimi Urang Lain 37 "Jangan mahakimi supaya ikam kada dihakimi. Jangan mahukum supaya ikam kada dihukum. Ampuni urang maka ikam cagar diampuni. 38 Bariakan wan pacangan dibariakan gasan ikam: suatu takaran nang baik, nang dipadatakan, nang diguncangakan wan limpuar, balalu pacangan dituangakan ka pangkuan ikam. Lantaran wan ukuran nang sama nang ikam pakai gasan maukur, hal itu pacangan diukurakan pulang wanikam." 39 Yesus mangesahakan gasan buhannya paribasa ini, "Kawakah urang buta manuntun urang buta? Kadakah buhannya badua pacangan gugur ka dalam luang? 40 Saurang murid kada malabihi daripada gurunya. Akan tatapi, satiap urang nang sudah talatih pacangan manjadi nangkaya gurunya jua. 41 Kanapa ikam malihat sarbuk kayu intang mata dinsanakikam, tatapi ikam kada malihat baluk kayu intang mata ikam sorang? 42 Nangkaya apa ikam kawa bapadah wan dinsanak ikam, "Dinsanak, biar aku kaluarakan sarabuk kayu itu intang matakam', sadangkan ikam sorang kada malihat baluk kayu intang mataikam? Hai urang munafik! Kaluarakan badahulu baluk kayu itu matan mataikam sorang. Imbah itu, ikam kawa malihat wan jalas gasan manguluarakan sarbuk kayu dari mata dinsanak ikam," Pohon nang Baik Manghasilakan Buah nang Baik 43 Pohon nang baik kada pacangan mahasilakan buah nang buruk, wan pohon nang buruk kada pacangan mahasilakan buah nang baik. 44 Satiap pohon dipinandui matan janis buah nang dihasilakan. Urang kada mangumpulakan buah ara matan rumput baduri, atawa mamutik anggur matan padang sabat. 45 Urang nang baik mangaluarakan hal-hal nang baik matan hatinya nang baik wan urang nang jahat mangaluarakan hal-hal nang jahat matan hatinya nang jahat . Apa nang kaluar matan mulut urang itu baasal matan apa nang hibak dihatinya." Dua Macam Fondasi 46 Kanapa ikam mangiau Aku, 'Tuhan, Tuhan,' tatapi kada manggawi apa nang Aku ajarakan? 47 Aku pacangan manampaiakan wan ikam, nangkaya apa garang urang nang datang wan-Aku, mandangarakan ajaran-Ku wan manggawinya. 48 Inya nangkaya ura g nang mambangun rumah, nang manggali dalam-dalam, balalu maandakakan fondasi di atas batu. Rahat banjir datang, banyu mahantam itu, tatapi kada kawa manggoyahakannya lantaran rumah itu dibangun wan sangat kada bijaksana 49 Tatapi, urang nang mandangar ajaran-Ku tatapi kada mamatuhinya, inya sama nangkaya urang nang mambangun rumah diatas tanah nang kada bapundasi. Wayah takana banjir, rumah ngintu rubuh wan liwar karusakanya.'

Chapter 7

Yesus Manyambuhakan Saikung urang Palayan Parwira 1 Imbah Yesus manuntungakan sabarataan pamanderan-Nya di hadapan urang banyak, Sidin masuk ka Kapernaum. 2 Disana ada saikung urang Parwira Romawi nang baisi budak nang dihargainya. Budak nintu rahatan garing banar wan parak maninggal. 3 Imbah parwira nintu mandangar tentang Yesus, inya mangutus babarapa tuha-tuha Yahudi gasan manamui Yesus wan maminta Yesus datang gasan manyambuhakan palayannya". 4 Imbah urang-urang nintu datang lawan Yesus, buhanya bujur-bujur mamuhun lawan Sidin. Ujarnya. "Urang ini pantas mandapat partulungan Pian. 5 Sabab inya mangasihi bangsa kita wan inya jua nang mambangun sinagoge gasan kita." 6 Tulaklah Yesus baimbaian buhanya. Imbah Yesus sudah parak ka rumah parwirw nintu, parwira nintu mangutus babarapa kakawananya gasan bapadah lawan Yesus, "Tuan, kadak usah Pian manyusahakan diri gasan ulun sabab ulun kada layak manarima Pian di rumah ulun. 7 Sabab, ulun saurang marasa kada pantas gasan mandatangi Pian. Akan tatapi, ucapakan sapatah kata haja Pian, maka palayan ulun pasti pacangan sambuh. 8 Sabab, ulun ini jua saikung urang bawahan nang manbawahi prajurit-prajurit. Pabila ku bapander awan saikung urang prajurit, "tulaklah!", inyapun tulak. Pabila ku bapander aan prajurit nang lain, "Datanglah!", maka inyapun datang. Wan, pabilaku padahakan lawan budakku, "Lakuakanlah ini!", budakkupun pacangan malakuakanya." 9 Wayah Yesus mandangar hal nintu, Sidin marasa hiran lawan parwira rumawi nintu. Sambil bapaling lawan urang banyak nang maumpati-Nya, Sidin baucap, "Aku bapadah lawan ikam, bahkan diantara urang Israel pun Aku balum suah manamuakan iman seganal ini." 10 Wayah rumbungan nang diutus lawan Yesus babulik karumah parwira nintu, buhanya mandapati budaknya hudah sambuh. Anak Saikung urang Janda Dibangkitakan 11 Wayah baisukan harinya, Yesus tulak ka kuta nang bangaran Naim baimbai lawan buhan murid-Nya wan rumbungan urang banyak nang maumpati Sidin. 12 Imbah Sidin mamaraki pintu garbang kuta, ada mayat saikung urang lalakian nang dipikul kaluar. Urang nang maninggal nintu adalah anak saikunganya haja matan umanya nang hudah balu. Wan, ada banyak urang matan kuta itu nang baimbai binian nintu. 13 Wayah Tuhan mancangangi binian nintu, Tuhan barbalaskasihan lawan inya wan baucap, "Jangan manangis." 14 Belalu, Sidin beparak wan manjapai tandu janasah nintu. Urang-urang nang mamikul tandu nintupun barhanti. Imbahtu, Yesus baucap, "Hai anak anum, Aku baucap lawan ikam, bangunlah!" 15 balalu, urang nang tadinya maninggal nintu baduduk wan mulai bapander. Wan, Yesus mambulikakanya lawan umanya. 16 Sabarataan urang nang mancangangi hal nintu liwar katakutan belalu mamuji Allah wan baucap, "Saikung urang nabi ganal hudah muncul ditangah-tangah kita!" wan "Allah hudah malawat umat-Nya." 17 Wan, kabar tentang Dia manyabar ka saluruh Yudea wan ka sabarataan wadah lain disakitarnya. Yohanes Pembaptis Mangutus Muridnya lawan Yesus 18 Murid-murid Yohanes memadahakan lawan Yohanes tentang sabarataan hal nintu. 19 Belalu Yohanes mengiau dua ikung urang muridnya wan meutus buhanya lawan Tuhan gasan batakun, "Piankah nang pacangan datang itu? atawa, haruskah kami manghadangiakan nang lain?" 20 Wayah buhanya datang lawan Yesus, buhanya pun baucap, "Yohanes Pembeptis manyuruhakan kami gasan datang lawan Pian wan batakun, "Piankah nang pacangan datang itu? atawa, haruskah kami manghadangi nang lain?" 21 Wayahitu, Yesus rahatan manyambuhakan urang banyak matan bamacam-macam panyakit, wabah, wn roh-roh jahat. Tuhan jua mangaruniakan panglihatan lawan banyak urang buta. 22 Jawab Yesus lawan kadua ikung urang itu, "Tulaklah wan kesahakan lawan Yohanes tentang apa nang hudah buhan ikam lihat wan dangar; urang nang buta kawa malihat, urang lumpuh kawa bajalan, urang nang garing kusta ditahirakan,, urang tuli kawa mandangar, urang mati dibangkitakan, wan urang-urang miskin dibaritakan kabar baik. 23 Sabab nintu, berbahagialah inya nang kada tasandung oleh-Ku." 24 Imbah utusan-utusan Yohanes tulak, Yesus bapander lawan urang banyak tentang Yohanes, "Gasan malihati apakah ikam tulak kapadang balantara? Malihat buluh nang ditiup angin? 25 Namun, apa nang ikam lihat? Urang nang babaju bungas? Lihatlah, urang nang mamakai baju bungas wan hidup dalam kamiwahan adanya di istana-istana raja. 26 Jadi, apa nang ikam lihati? Saikung urang nabi? Ya, Aku baucap lawan ikam, bahkan labih matan pada saikung urang nabi. 27 Inyalah urangnya, nang parihal inya ada tatulis; "Dangarlah! ku manyuruh utusan-Ku mandahului pian. Inyalah nang pacangan mamparsiapakan jalan dihadapan-Mu." Maleakhi 3:1. 28 Aku baucap lawan ikam, di antara sabarataan urang nang suah dilahirakan matan binian, kadada saikung urangpun nah labih ganal matan pada Yohanes.. Akan tatapi, nang paling halus, matan karajaan Allah, Labih ganal matan pada inya." 29 Rahat urang banyak wan buhan pangumpul pajak mandangar hal ini, buhannya sabarataan mangakui kaadilan Allah lantaran buhannya imbah dibaptis lawan baptisan Yohanes. 30 Akan tatapi, urang-urang Farisi wan ahli-ahli Taurat kada manarima rancana Allah gasan diri buhannya lantaran buhannya balum dibaptis wan Yohanes. 31 "Lawan apa garang Aku maibaratakan urang-urang nang hidup intang wayah ini? Nangkaya apakah buhannya itu? 32 Buhannya ibarat nangkaya kanakan nang baduduk di pasar, nang bakuciak saikung wan nang lainnya, 'Kami maniup suling gasan ikam, tatapi ikam kada bajoget. Kami manyanyiakan lagu nang sadih, tatapi ikam kada manangis.' 33 Sabab, rahat Yohanes Pambaptis datang balalu inya kada makan roti atawa minum anggur, ikam baucap, 'Inya karasukan setan.' 34 Akan tatapi, rahat Anak Manusia datang makan wan minum , ikam baucap, 'Lihati! Inya urang nang rakus wan pamabuk! Inya bakawan jua wan buhan pangumpul pajak wan urang-urang nang badosa!' 35 Akan tatapi, hikmat dibujurakan oleh anak-anaknya." Saikung Babinian Badosa Mangurapi Yesus 36 Wayahitu ada saikung urang matan buhan Farisi nang maundang Yesus gasan bemakanan baimbai Sidin. Yesus tulak karumah buhan Farisi nintu wan duduk makan. 37 Di kuta itu ada saikung urang binian bardusa. Wayah inya tahu bahwa Yesus rahatan makan dirumah urang Farisi itu, inyapun manukar sabigi butul pualam nang baisi minyak harum. 38 Balalu, inya badiri di balakang Yesus, parak batis Sidin, sambil manangis wan mulai mambasuh batis Yesus lawan banyu matanya wan maalapakan lawan rambutnya. Imbah itu, inya mancium batis Yesus wan mangurapinya lawan miinyak harum. 39 Rahat urang Farisi nang manyaruani Yesus maitihi hal itu, inya baucap dalam hati,"Amun urang ini bujuran nabi, Inya pasti tahu siapa garang babinian nang ini wan babinian nang kayaapa nang manggatuk Sidin itu lantaran babinian ini adalah babinian nang badusa." 40 Yesus mananggapi wan baucap, "Simon, ada nang handak kupanderakan wan ikam." Simon manjawab, "Padahakan haja, Guru ae." 41 Yesus baucap, "Ada dua ikung urang nang bahutang lawan urang nang maminjamakan uang, nang saikung bahutang 500 dinar wan saikungnya lagi bahutang 50 dinar. 42 Wayah kaduanya kada sanggup mambayar, urang nang maminjamakan uang itu manghapusakan hutang buhan badua itu, Balalu, siapakah diantara kadua urang itu nang pacangan labih mangasihi urang nang maminjamakan uang itu?" 43 Simon manjawab, "Manurut ulun, urang nang paling banyak dibibasakan hutangnya." Yesus baucap lawan inya, "Bujur panilaian ikam." 44 Sambil bapaling lawan binian itu, Yesus baucap lawan Simon, "Apakah ikam maitihi binian ini? Wayah aku datang karumah ikam, ikam kada mambarii Aku banyu gasan mambasuh batis-Ku, tatapi inya mambasuh batis-Ku lawan banyu matanya wan maalapakan lawan rambutnya. 45 Ikam kada mambari-Ku ciuman, tatapi inya kada ampih-ampihnya mancium batis-Ku wayah Aku masuk. 46 Ikam kada maurapi kapala-Ku lawan minyak, tatapi inya maminyaki batis-Ku lawan minyak harum. 47 Sabab itu, kupadahakan lawan ikam, dusanya nang banyak banar itu hudah diampuni sabab inya manunjukakan kasih nang ganal. Akan tatapi, urang nang sadikit diampuni, sadikit jua mangasihi." 48 Balalu Yesus baucap lawan babinian itu, "Dusamu hudah diampuni." 49 Urang-urang nang duduk makan lawan Yesus mulai batakun-takun dalam hati, "Siapakah garangan urang ini sahingga Inya kawa maampuni dusa?" 50 Yesus baucap lawan binian itu, "Imanmu hudah manyalamatakan ikam, tulaklah lawan damai."

Chapter 8

Binian-Binian nang Manolong Yesus 1 Wayah baisuksn harinya, Yesus tulak bakuliling kakuta-kuta wan disa-disa gasan mangabarkan wan manyataakan Injil Karajaan Allah. Kadua walas rasul ada baimbai lawan Sidin, 2 nangkaya itu jua buhan babinian nang hudah disambuhakan Yesus matan pada roh-roh jahat wan bamacam-macam panyakit. Diantara buhanya itu adalah Maria, nang disambat Magdalena, nang dibibasakan Yesus matan pitu roh jahat. 3 Ada jua Yohana istri Khuza bandahara Hirodes, Susana, wan masih banyak binian lainya nang mmakai kakayaan buhanya sandiri gasan mandukung Yesus. Parumpamaan tentang Panabur Banih 4 Wayah urang banyak bakumpul wan urang-urang matan babagai kuta mandatangi Yesus, Sidin bapander lawan buhanya mamakai parumpamaan: 5 "Saurang patani tulak mananam banih. Rahat inya batanam, ada sabagian nang gugur di pinggir jalan imbah itu takana jajak, wan sapalihnya dimakan burung-burung. 6 Sabagian pulang gugur di atas nang baisi batu, imbah banih itu mulai tumbuh, banih itu layu lantaran kadada banyu. 8 Sabagian nang lainnya gugur di tangah-tangah pudang sabat nang baduri balalu tumbuh jua taimbai padang sabat nang baduri itu sampai inya tagapit. 7 Sisa banih nang lain gugur ditanah nang subur imbah itu batumbuh sampai bahasil saratus kali lipat banyaknya." Imbah tutung mangesahakan parumpamaan itu Yesus bakuciak, "Siapa baisi talinga gasan mandangar, supaya mandagarakan baik-baik!" 9 Imbah itu, murid-murid Yesus batakun lawan-Sidin hal arti parumpamaan itu. 10 Inya bapadah, 'Gasan ikam dipadahakan rahasia Karajaan Allah, tatapi gasan urang lain dipadahakan intang parumpamaan supaya, 'Biar mancangangi, buhannya kada kawa malihat, wan biar mandangar, buhannya kada kawa mangarti. "Yesaya 6:9 Panjalasan Yesus tentang Parumpamaan Banih 11 Inilah arti parumpamaan itu: "Banih itu adalah firman Allah. 12 Banih nang gugur di pinggir jalan itu adalah buhannya nang mandangar firman Allah. Balalu, datang sitan maambil firman itu matan hati buhannya supaya buhannya jangan parcaya wan disalamatakan. 13 Banih nang gugur diatas tanah nang babatu adalah urang-urang nang mandangar firman Allah wan manarimanya lawan sanang, tatapi kada baakar. Buhannya parcaya satumat haja, tatapi kasusahan hidup datang, buhannya lakas babalik matan Allah. 14 Banih nang gugur di sala samak baduri adalah urang-urang nang mandangarakan firman Allah, tatapi samantara buhannya batumbuh, buhannya tahimpit uleh rasa kuatir, kasugihan, wan kasanangan hidup sampai buhannya kada kawa mahasilakan buah nang masak. 15 Sadangakan banih nang gugur ditanah nang subur itu adalah urang-urang nang mandangarakan firman balalu manyimpannya dalam hati nang jujur wan baik, wan babuah dalam katalatenan. "Tampaiakan Cahaya ikam 16 Kadada urang nang imbah manyalai palita, balalu manutupinya lawan gantang atawa maandaknya di bawah ranjang. Sabaliknya, inya cagar maandak palita itu di atas kaandakan lampu supaya urang nang masuk ka dalam rumah kawa malihat tarangnya. 17 Sabab, kadada masalah nang tasambunyi nang kada kawa diungkapakan, wan kadada rahasia nang kada cagar taungkap balalu di bawa kawadah nang tarang. 18 Marga itu, parhatiakanlah nangkayaapa ikam mandangar sabab siapa nang baisi pacangan dibari labih banyak lagi. nang kayaitu jua, siapa nang kada baisi, matan inya pacangan diambil, bahkan sabarataan ampunnya." Kaluarga Yesus nang Sabujurnya 19 Balalu, uma wan dingsanak-dingsanak Yesus datang manamui Sidin, tatapi buhanya kada kawa mamaraki Sidin lantaran banyak urang bakarumun. 20 Jadi, dipadahakanlah wan Sidin, "Uma wan dingsanak-dingsanak Pian rahatan bardirian diluar, buhanya handak banar tatamu lawan Pian." 21 Akan tatapi, Yesus manyahuti buhanya, "Ibu-Ku wan dingsanak-dingsanak-Ku adalah buhanya nang mandangarakan firman Allah wan malakuakanya." Yesus Manghantiakan Angin Ribut 22 Wayah itu, Yesus naik kadalam jukung baimbai wan murid-murid Sidin wan Sidin bapadah lawan buhanya, "Ayo kita manyubarang kasisi lain pada danau ini." Imbahtu, tulaklah buhanya kasubarang. 23 Namun, imbah buhanya barlayar, Yesus taguring. Balalu, bartiuplah angin ribut ka danau itu wan jukung buhanya kamasukan banyu sahingga buhanya dalam bahaya. 24 Limbah tu, buhan murid mandatangi Yesus wan mambangunakan-Nya sambil baucap, "Guru! Guru! kita pacangan binasa!" Balalu Yesus pun bangun wan mambantak angin ribut sarta galumbang nang bargalura nintu. Angin ribut nintupun badiam wan danau itu manjadi tanang. 25 Wan, Sidin baucap lawan buhanya, "Dimanakah imanmu?" Buhanya manjadi katakutan wan hiran sambil baucap satu lawan nang lainya. "Siapakah garangan urang ini? Sidin bahkan mambari parintah lawan angin wan banyu, wan buhanya mamatuhi-Nya." Saikung urang Garasa Dibibasakan matan Roh Jahat 26 Balalu sampailah Yesus wan murid-murid-Sidin di wilayah urang Garasa, di subarang Galilea. 27 Pas rahat Yesus turun ka darat, Sidin didatangi uleh lalakian matan kota itu nang karasukan roh-roh jahat. Urang itu udah lawas kada babaju wan kada badiam di rumah, tatapi badiam di kuburan. 28 Wayah urang itu makihat Yesus, inya bakuciak wan basujud di hadapan-Sidin. Wan suara nang nyaring inya baucap, "Apa garang urusan antara Pian wan aku, hai Yesus, Anak Allah Yang Mahatinggi? Aku mamuhun wan-Pian, jangan siksa aku!" 29 Hal itu tajadi lantaran Yesus mamarentahakan roh jahat itu kaluar matan urang itu. Setan itu rancak manyeret-nyeret urang itu sampai inya dirantai, di jarat, wan dijaga urang, tatapi inya kawa mamutusakan rantainya wan dibawa uleh setan ka wadah-wadah nang sunyi. 30 Imbah itu, Yesus batakun wan urang itu, "Siapa garang ngaran ikam?" Jawab urang itu, "Legion" lantaran banyak setan nang marasukinya. 31 Setan-setan itu mamuhun wan Sidin agar inya jangan mamarentah buhannya supaya tulak ka jurang maut. 32 Di wadah itu, ada sakalumpuk ganal babi nang rahat mancari makan di bukit. Setan-setan itu mamuhun wan Yesus supaya mambiarakan buhannya masuk kadalam kawanan babi itu, wan Yesus maijinakan buhannya. 33 Maka, setan-setan itu kaluar matan urang itu balalu masuk ka dalam babi-babi, imbah itu kawanan babi itu bukahan manuruni tabing bukit itu nang curam manuju ka danau wan tinggalam. 34 Rahat buhan painguan babi malihatnya, buhannya bukah wan mangesahkan kajadian itu ka kota wan di kampung sakitar itu. 35 Jadi, urang banyak datang malihat apa garang nang tajadi. Buhannya datang manamui Yesus wan malihat urang nang udah dibibasakan matan setan-setan itu rahat baduduk di parak batis Yesus, sudah babaju, wan sudah waras pikirannya. Kajadian itu maulah buhannya takutan. 36 Buhanya nang malihat kajadian ini mangesahakan lawan urang lain nang kaya apa urang nang karasukan sitan itu disambuhakan. 37 Belalu, sabarataan urang nang badiam disakitar Garasa maminta Yesus gasan maninggalakan buhanya sabab buhanya liwar katakutan. marga nintu, Yesus naik ka parahu wan babulik ka Galilea. 38 Akan tetapi, urang nang hudah dibibasakan matan sitan-sitan itu mamuhun lawan Yesus supaya inya kawa maumpati Yesus. Namun, Yesus manyuruhnya tulak, ujar-Nya, 39 "Bulik haja karumah ikam wan kesahakan hal-hal ganal nang hudah Allah buat gasan ikam." Urang itupun tulak ka saluruh panjuru kuta wan mangesahakan apa nang hudah Yesus buat gasan inya. Anak Yairus Dibangkitakan wan Saikung urang Binian Disambuhakan 40 Imbah Yesus babulik ka Galilea, urang banyak manyambut-Nya sabab buhanya sabarataan hudah manunggui Sidin. 41 Di situ ada saikung urang nang bangaran Yairus nang datang lawan Yesus, inya itu adalah saikung urang kapala sinagoge. Sambil sujud manyambah di batis Yesus, Yairus mamuhun supaya Yesus datang ka rumahnya 42 sabab inya baisi saikung urang putri tunggal nang kira-kira baumur dua walas tahun, wan anak itu parak mati. wan, katika Yesus tulak ka sana, urang banyak berdesak-desakan di sakaliling-Nya. 43 Di situ ada saikung urang binian nang hudah mandarita pandarahan liwar salawas 12 tahun, wan kadak saikung urang pun nang kawa manyambuhakannya. 44 Binian itu mamaraki Yesus matan balakang wan manjapai ujung jubah Sidin, maka sakajap nintu jua pandarahanya ampih. 45 Balalu, Yesus baucap, "Siapa nang manjapai Aku?" Karena sabarataan urang manyangkal, Petrus baucap, "Guru, urang banyak bakarumun disakaliling Pian wan bardasak-dasakan lawan Pian!" 46 Akan tatapi, Yesus baucap, "Saikung urang manjapai Aku sabab Aku marasa ada kuasa nang kaluar matan Aku." 47 Wayah babinian itu malihat bahwa inya kada kawa manyambunyiakan diri, inya datang ka Yesus sambil manggitir wan basujud dihadapan Yesus. Di hadapan sabarataan urang, inya mangesahakan ba apa inya manjapai Yesus, wan nangkaya apa inya kawa sakajap haja disambuhakan. 48 Imbah tu, Yesus baucap lawan inya, "Anak-Ku, imanmu hudah manyambuhakanmu. Tulaklah dalam damai sajahtara." 49 Wayah Yesus masih bapander, saikung urang matan rumah kapala sinagoge itu datang wan baucap lawan Yairus, "Putrimu hudah maninggal. Kada usah lagi mariputakan Guru." 50 Akan tatapi, mandangar hal itu Yesus baucap lawan Yairus." Jangan takut. Parcaya haja wan anakmu pacangan salamat." 51 Wayah Yesus sampai dirumah Yairus, Yesus kada mamparbulihakan siapa haja masuk lawan Sidin kacuali Petrus, Yohanes, Yakobus, serta abah wan uma kakanakan ngintu. 52 Sabarataan urang manangis wan maratapi anak binian itu, tatapi Yesus baucap, "Kada usah manangis, inya kada maninggal tatapi guring." 53 Urang banyak itupun manawaakan Sidin sabab buhanya tahu anak binian itu hudah maninggal. 54 Balalu Yesus mamingkuti tangan anak itu wan mangiaunya, "Bangunlah, Nak!" 55 Maka, tabuliklah roh anak itu wan sakatika nintu jua kanakan itu bardiri. Balalu Yesus mamarintahakan supaya kanakan itu dibari makan. 56 Kadua urang tuha kanakan nintu takjub, tatapi Yesus malarang buhanya supaya kada bapadah lawan urang lain tentang apa nang hudah tarjadi.

Chapter 9

2 Yesus Mangutus Buhan Rasul-Nya 1 Kamudian, Yesus mangiau kadua walas murid Sidin balalu mambari buhanya kuasa wan otoritas atas roh-roh jahat, wan jua gasan manyambuhakan panyakit. Yesus mangutus buhanya gasan mambaritaakan tentang Karajaan Allah wan mamulihkan. 3 Ujar Yesus lawan buhanya, "Kada usah babawaan apa-apa dalam parjalananmu, kada usah bebawaan tungkat, tas, ruti, duit, atawa dua lambar baju. 4 Karumah mana haja nang ikam masuki, badiam haja disana sampai ikam tulak matan pada wadah itu. 5 Bagi buhanya nang kada mau manarima ikam, tinggalakan haja kuta itu wan hampasakan dabunya matan batis ikam gasan paringatan lawan buhanya." 6 Imbah tu tulaklah buhan rasul wan bakuliling ka disa-disa sambil manghabarakan injil wan manyambuhakan urang-urang garing dimana haja. Kabingungan Herodes tantang Yesus 7 Herodes, sang raja wilayah, mandangar tantang sabarataan hal nang rahatan tarjadi wan inya liwar bingung sabab ada bubuhanya nang bapadah bahwa Yohanes Pembabtis hudah bangkit matan antara urang mati, 8 sedangkan nang lain baucap bahwa Elia hudah muncul pulang, wan ada jua nang baucap bahwa salah saurang matan para nabi nang hidup pada zaman dahulu hudah bangkit. 9 Herodes baucap, "Aku hudah mamanggal kapala Yohanes. Jadi, siapa garang nang tentangnya ku dangar kabar nang kaya ini?" Maka, Herodes handak banar tatamu lawan Yesus. Makanan gasan Lima Ribu Urang 10 Wayah buhan rasul bulik, buhanya mangesahakan lawan Yesus parihal sagala sasuatu nang hudah buhanya lakuakan wan Yesus bahinipan mambawai buhanya tulak ka sabuah kuta nang bangaran Betsaida. 11 akan tetapi, urang banyak itu tahu balalu buhanyapun maumpati Sidin. Maka, sambil manyambut buhanya, Yesus bakesah lawan buhanya parihal Karajaan Allah wan jua buhannya nang bacari kasambuhan. 12 Wayah hari mulai malam, kadua walas murid Yesus mandatangi Sidin wan baucap, "Suruhakan urang-urang itu tulak ka kampung-kampung wan padisaan disakitar sini gasan bacari wadah manginap wan gasan makan sabab kita di wadah nang liwar sunyi." 13 Akan tatapi Yesus baucap lawan buhanya, "Ikam tu nang saharusnya mambarii buhanya makan." Jawab murid-murid Sidin, "Kami cuman baisi lima ruti wan dua iwak, kacuali amun kami tulak manukar makanan gasan sabarataan urang ini." 14 Di sana ada sakitar lima ribu urang lalakian. Yesus baucap lawan murid-murid-Nya. "Suruhakan buhanya baduduk bakalumpuk, kira-kira lima puluh urang tiap kalumpuk." 15 Maka buhanyapun malakuakan sasuai apa nang Yesus parintahakan wan manyuruh sabarataan urang itu baduduk. 16 Balalu, Yesus maambil lima ruti wan dua iwak itu, imbahtu manangadah ka langit, mambarkahinya, merapai-rapaiakanya, wan manbariakan lawan buhan murid supaya buhanya manyurungakan lawan urang banyak itu. 17 Wan, buhanya sabarataan makan sampai kanyang. Imbahtu, sisa-sisa rapaian ruti nang dikumpulakan ada dua walas karanjang hibak. Petrus Maakui Yesus adalah Kristus 18 Suatu kali, wayah Yesus rahatan bardua saurangan, murid-murid-Nya ada baimbai lawan Sidin. Balalu, Yesus batakun lawan buhanya, "Siapa garang Aku ini manurut urang banyak?" 19 Jawab buhanya, "Yohanes Pambabtis, nang lain mamadahakan Elia, wan nang lain pulang mamadahakan Pian adalah salah saurang matan nabi-nabi pada zaman dahulu nang bangkit pulang." 20 Imbahtu, Yesus baucap lawan buhanya, "Tatapi, manurut ikam, siapa garang Aku?" Ujar Petrus, "Pian adalah Kristus matan Allah." 21 Akan tatapi, Yesus manangati banar buhanya wan mamarintahakan buhanya supaya kadak memadahakan lawan siapa haja hal ini. Yesus Mamadahakan Kamatian-Nya 22 Balalu Yesus baucap, "Anak Manusia musti mandarita banyak hal wan ditolak oleh buhan tuha-tuha, imam-imam kapala, wan ahli-ahli Taurat. Balalu dibunuh wan pacangan di bangkitakan wayah hari nang ka talu." 23 Yesus bapadah lawan buhanya sabarataan, " Pabila ada urang handak umpat Aku, inya musti manyangkal dirinya saurang, wan mamikul salibnya saban hari, wan maumpati Aku. 24 Sabab, siapa haja nang bausaha manyalamatakan nyawanya, pacangan kahilangan nyawanya. Akan tatapi, siapa haja nang kahilangan nyawanya marga Aku, inya pacangan manyalamatakanya. 25 Apa garang untungnya pabila seseorang mandapatakan saluruh dunia, tatapi mati atawa kahilangan nyawanya saurang? 26 Siapa haja nang marasa supan sabab aku wan pamanderan-Ku, Anak Manusia pun pacangan supan maakui urang itu wayah Sidin datang dalam kamulyaan-Nya wan kamulyaan Bapa-Nya, awan buhan malaikat kudus. 27 Aku bapadah nang sabujurnya lawan ikam, ada beberapa urang diantara ikam nang bardiri disini nang kadak pacangan mati sabalum malihat Karajaan Allah." Yesus Baimbai Musa wan Elia 28 Kakira, 8 hari imbah Yesus manyampaiakan pangajaran-Nya itu, Yesus ma ajak Petrus, Yohanes, wan Yakobus naik ka gunung gasan bardua. 29 Wayah Yesus rahatan bardua, rupa Sidin bar ubah wan pakaian Sidin manjadi putih barkilauan. 30 Balalu, kalihatanlah dua urang nang rahatan bapander lawan Sidin. kadua urang itu adalah Musa wan Elia. 31 Nang manampakakan diri dalam kamuliaan wan bapander tentang kamatian Yesus nang pacangan lakas diganapi di Yerusalem 32 Wayah itu, Petrus wan kakawananya rahatan mangantuk banar, tatapi, imbah buhanya bujur-bujur tasadar, buhanya malihat kamuliaan Yesus wan dua urang nang bardiri lawan Sidin. 33 Imbah Musa wan Elia pacangan maninggalakan Yesus. Petrus baucap, "Guru, baiklah kita tatap disini haja. Kami pacangan maulah talu kemah, asa gasan Pian, asa gasan Musa,wan asa gasan Elia." Akan tatapi, Petrus kada manyadari apa nang dipanderakanya itu. 34 Wayah Petrus rahatan mamanderakan hal itu, datanglah awan manaungi buhanya sahingga Petrus, Yohanes, wan Yakobus manjadi takut wayah buhannya masuk kadalam awan itu. 35 Imbah tu, kadangaranlah suara matan awan itu, "Inilah Anak-Ku, Dialah nang Kupilih, dangarakanlah Dia." 36 Imbah suara itu tahanti, tatinggal Yesus saurangan haja. Buhanya marahasiakannya wan kada bapadah wan saikung urang pun imbah wayahitu tentang kajadian nang hudah buhanya lihat. Saikung Kakanakan Lalakian Dibibasakan matan Roh Jahat 37 Baisukan harinya, wayah buhanya turun matan gunung, sarumbungan ganal urang banyak datang lawan Yesus. 38 Saikung urang matan urang banyak itu nyaring bapander, "Guru, ulun mohon lawan Pian, lihatlah anak ulun sabab inya adalah anak ulun saikunganya. 39 Liati, ada roh nang manguasainya, wan sakatika nintu jua inya bakuciak-kuciak. Roh itu jua mangguncang-guncangakannya sahinga muntungnya babusa, roh itu tarus manyakitinya wan kada mau maninggalakanya. 40 Ulun hudah mamuhun lawan murid-murid Pian gasan mangusirnya, tatapi buhannya kada kawa malakuakannya." 41 Jawab Yesus, "Hai, ikam ganarasi nang kada parcaya wan sasat! Barapa lama lagi Aku musti badiam lawan ikam wan basabar lawan ikam? Bawa haja kanakan itu kamari." 42 Wayah kanakan itu rahatan baparak lawan Yesus, roh jahat nintu mambantingnya katanah wan mangguncang-guncangakanya. Akan tatapi, Yesus mambantak roh najis itu, manyambuhakan kanakan lalakian itu, balalu mambulikakan lawan abahnya. Yesus Mamadahakan Kamatian-Nya 43 Sabarataan urang marasa takjub atas kuasa Allah, tatapi wayah buhanya masih tahiran-hiran lawan sabarataan hal nang dilakuakan Yesus, Sidin baucap lawan murid-murid-Nya, 44 "Dangarakanlah panderan ini baik-baik: Anak Manusia pacangan disarahakan katangan manusia." 45 Akan tatapi, buhan murid kada mamahami maksud ucapan itu, wan hal nintu tasambunyi bagi buhanya sahingga buhanya kada kawa mamahaminya. Namun, buhanya pun takutan batakun lawan Yesus manganai arti panderan itu. Siapakah nang Tautama? 46 Wayah itu ada parkalahian diantara buhan murid-murid Yesus manganai siapa nang tautama di antara buhanya. 47 Akan tatapi Yesus manahui pikiran wan hati buhanya, balalu Yesus maambil kakanakan halus wan maajaknya bardiri di samping-Nya. 48 Balalu, Sidin baucap lawan muri-murid, "Satiap urang nang manarima kanakan halus ini dalam ngaran-Ku, inya manarima Aku. Wan, siapa haja nang manarima-Ku, inya jua manarima Dia nang mautus Aku. Sabab, nang paling hina diantara ikam, dialah nang tautama". Pihak nang Sama 49 Yohanes manjawab-Nya wan baucap, "Guru, kami malihat ada nang mausir roh jahat dalam nama-Mu wan kami bausaha manghantiakanya sabab inya kada tarmasuk lawan kalumpuk kita." 50 Akan tatapi, Yesus baucap lawan inya, "Kada usah manghantiakanya sabab siapa haja nang kada malawan ikam, inya bapihak lawan ikam." Yesus Ditolak di Samaria 51 Wayah samakin parak waktunya bagi Yesus gasan ditinggiakan. Sidin managuhakan hati gasan tulak ka Yerusalem. 52 Yesus mangirim babarapa utusan mandahului-Nya. Balalu, utusan-utusan nintupun tulak wan masuk ka sabuah disa di daerah Samaria gasan manyiapakan sagala sasuatu bagi Sidin. 53 Akan tatapi, urang-urang diwadah itu kada manarima Yesus sabab Yesus rahatan manuju ka Yerusalem. 54 Wayah murid-murid Yesus, yaitu Yakobus wan Yohanes, malihat hal ini, buhanya baucap, "Tuhan, apakah Pian manghandakakan kami gasan mamarintahakan api turun matan langit wan manghangusakan buhanya?" 55 Akan tatapi, Yesus bapaling ka balakang wan managur bubuhanya. 56 Balalu, Yesus wan murid-murid-Nya tulak kadisa nang lain. Tantangan pabila Maumpati Yesus 57 Wayah buhannya rahatan dalam parjalanan, ada saikung urang baucap lawan Yesus, "Ulun pacangan maumpati pian kamana haja Pian tulak." 58 Yesus pun baucap lawan inya, "Rubah baisi luang gasan badiam wan burung-burung diudara baisian sarang. Akan tatapi, Anak Manusia kada baisi wadah gasan baistirahat." 59 Yesus baucap lawan saikung wan nang lainya, "Umpati Aku!" Akan tatapi, urang itu baucap, "Tuhan, izinakan ulun tulak wan manguburakan abah ulun tadahulu." 60 Akan tatapi, Yesus baucap lawan inya, "Biar haja urang mati manguburakan urang mati, sabab ikam musti tulak wan mangabarakan parihal Karajaan Allah 61 Wan, ada saikung pulang baucap, "Aku pacangan maumpati Pian, Tuhan, tatapi izinakan badahulu ulun bapamitan tarlabih badahulu lawan kaluargaku." 62 Yesus baucap lawan inya, "Kadada saikung urang pun nang tanganya hudah mamingkuti bajak, tatapi masih bapaling ka balakang, nang pantas gasan Karajaan Allah."

Chapter 10

Yesus Mautus Pitung Puluh Urang nang Maumpati-Nya 1 Imbah itu, Yesus manatapakan pitung puluh urang nang maumpati nang lain, wan Yesus mautus buhannya tulak badua-dua gasan mandahului Sidin ka satiap kuta wan tampat nang pacangan dikunjungi Sidin. 2 Ujar-Nya lawan buhanya. "Hasl panen memang banyak banar ,tatapi urang nang manggawi sadikitanya. Sababitu, minta haja lawan Tuan nang baisi hasil panen nintu gasan mangirim pekerja-pekerja gasan mangumpulakan hasil panen-Nya." 3 Ayu Tulak! Aku mangirim ikam kaya anak domba ka tangah-tangah kawanan serigala. 4 Jangan mambawa epok duit, tas, atawa sandal. Wan, jangan marawa siapa haja intang jalan. 5 Ka rumah siapa haja nang ikam masuki, ucapakan badahulu, 'Damai sejahtera atas rumah itu.' 6 Pabila urang nang ada di situ manarima, damai sejahtera ikam cagar badiam atasnya. Akan tatapi, pabila kada, damai sejahtera ikam babulik lawan ikam. 7 Badiam haja di rumah itu. Makan haja wan minum haja apa nang buhannya surung gasan ikam. Sabab urang nang bagawi pantas manarima upahnya. Jangan bapindah-pindah matan satu rumah ka rumah nang lain. 8 Satiap kali ikam mamasuki kota wan urang di sana manyambut ikam, makan haja nang buhannya surung di hadapan ikam. 9 Warasakan urang nang garing nang badiam disana, wan padahakan gasan buhannya, 'Karajaan Allah sudah parak lawan ikam.' 10 Akan tatapi, pabila ikam masuk ka kampung balalu urang kampung kada manarima ikam, Tulak haja ka jalan-jalan parak itu wan padahakan, 11 'Dabu matan kota ikam nang barikit di batis kami pacangan maki kibasakan di hadapan ikam, tatapi, ingati ini: Karajaan Allah sudah parak.' 12 Aku bapadah wanikam: intang hari itu, tanggungan Sodom labih ringan matan tanggungan kota itu." Paringatan Gasan nang manolak Yesus 13 "Cilakalah ikam, Khorazim! Cilakalah ikam, Betsaida! Saandainya Aku maulah mujizat-mujizat nang sama di Tirus wan Sidon, maka buhannya pasti udah lawas batobat lawan duduk mamakai kain kabung wan abu. 14 Akan tatapi, wayah panghakiman, tanggungan Tirus dan Sidon labih ringan matan tanggungan ikam. 15 Wan ikam, Kapernaum, apakah ikam cagar di angkat ka surga? Kada, ikam pacangan ditawakakan ka dunia urang mati! 16 Siapa haja nang mandangarakan ikam, baarti mandangarakan Aku. Tatapi, siapa nang manulak ikam, inya manulak Aku jua. Wan, siapa manulak Aku, inya manulak Sidin nang mangutus Aku," Setan-setan Tunduk wan Pangikut Yesus 17 Imbah itu katujuh puluh pangikut itu babulik wan himung banar sambil baucap, "Tuhan, setan-setan gin tunduk wan kami dalam ngaran-Pian." 18 Yesus baucap wan buhannya, "Aku malihat iblis gugur matan langit nangkaya kilat. 19 Ingati bahwa Aku udah mambari ikam kuasa gasan manjajak ular wan kalajengking, jua kuasa atas sabarataan kakuatan musuh-musuh. Kada pacangan ada nang manyakiti ikam. 20 Akan tatapi, jangan ikam himung lantaran r0h-roh itu tunduk wanikam, sabaliknya basukacitalah marga ngaran ikam tatulis di surga." Yesus Badoa ka Bapa 21 Pas wayah itu, himung banar Yesus di dalam Roh Kudus wan baucap, "Aku basyukur ka-Pian Bapa, Tuhan atas langit wan bumi, sabab Pian marahasiaakan hal-hal ini gasa urang bijaksana wan cerdas. Akan tatapi, Pian manampaiakannya gasan bayi-bayi. Ya Bapa, marga itulah nang dikatujui oleh -Pian. 22 Bapa-Ulun imbah manyarahakan sabarataan gasan-Ulun, wan kada saikung-ikungnya nang pinandu wan Anak kacuali Bapa. Wan, kada saikung urang nang pinandu Bapa, kacuali Anak wan urang-urang nang gasan buhannya Anak bakahandak gasan manyataakannya." 23 Imbah itu, Yesus bapaling ka murid-murid-Sidin wan baucap wan buhannya sacara pribadi, Babahagialah mata nang malihat apa nang ikam lihat, 24 Sabab Aku baucap wan ikam: banya nabi wan raja nang handak banar malihat hal-hal nang ikam lihat wayahini, tatapi buhannya kada malihatnya, Wan, handak banar mandangarakan hal-hal nang ikam dangar wayahini, tatapi buhannya kada mandangaranya. "Urang Samaria nang Baik Hati 25 Imbah itu, ada ahli Hukum Taurat badiri handak mancubai Yesus, ujarnya, "Guru, apa nang harus aku ulah gasan mandapatakan hidup kekal?" 26 Jawab Yesus gasan inya, "Apa nang tatulis dalam Hukum Taurat? Apa nang ikam baca di dalamnya?" 27 Urang itu manjawab, "Kasihilah Tuhan, Allahmu, lawan saluruh hatiikam, lawann sabarataan jiwaikam, lawan sabarataan kakuatan ikam, wan sabarataan akal budiikam. Wan, kasihilah sasamaikam manusia kaya ikam manyangi awak ikam sorang," 28 Yesus baucap wan inya, "Jawaban ikam itu bujur. Gawi'i itu, maka ikam pacangan hidup." 29 Akan tatapi, urang itu handak mambila dirinya, maka inya baucap wan Yesus, "Balalu, siapa garang sasamaku manusia?" 30 Yesus manjawab itu wan baucap, "Ada urang nang turun matan Yerusalem ka Yerikho, inya di rampuk urang di pukuli wan dirampas bajunya, balalu di tinggalakan talantar sampai parak mati. 31 Tabarungan, saikung imam maliwati jalan itu, rahat inya malihat urang itu, inya tulak haja baliung maliwati pinggir jalan. 32 Kayaitu jua nang diulah saikung urang Lewi, imbah datang ka situ wan malihat urang itu, inya baliung jua maliwati pinggir jalan lain. 33 Akan tatapi, ada urang Samaria nang rahat dalam pajalanan liwat di situ, Wan, imbah inya malihat urang itu, inya marasa kasihan wan inya. 34 Balalu, urang Samaria itu mamarakinya, mambalut luka-lukanya. Inya mangasainya lawan minyak wan anggur, balalu manaikakan urang itu ka atas kaladainya wan mambawanya ka sabuah panginapan, balalu marawat urang itu. 35 Kaisukannya, urang Samaria mangaluarakan duit 2 dinar wan mambariakannya ka panjaga panginapan itu balalu baucap, 'Rawatakan urang nang taluka itu. Wan, barapa haja ikam mahabisakan duit gasan inya, aku cagar manggantiinya imbah aku babulik." 36 Balalu, Yesus baucap, "Manurut ikam. siapa garang di antara katalu urang itu nang manjadi sasama manusia dari urang nang imbah di rampuk itu?" 37 Jawab ahli Taurat itu, "Urang nang manampaiakan marasnya gasan urang itu, "Lalu, ujar Yesus, "Sana tulak! gawiaakan hal nang sama." Maria wan Marta 38 Rahat Yesus wan murid-murid-Sidin dalam parjalanan, Yesus masuk ka sabuah kampung wan saurang babinian bangaran Marta manyambut Yesus di rumahnya. 39 Marta baisi dinsanak babinian bangaran Maria nang baduduk di parak batis Yesus wan mandangarakan Yesus mangajar. 40 Akan tatapi, Marta talalu sibuk manggawi gawian nang harus dituntungakan. Marta balalu baparak wan Yesus sambil baucap, "Tuhan, kada padulikah Pian bahwa dinsanak ulun mambiarakan ulun bagawi sorangan? Suruh pang inya mandangani aku!" 41 Akan tatapi, Tuhan manjawab inya, "Marta, Marta, ikam kuatir wan mamusingakan diri lawan banyak hal. 42 Hinggan ada satu hal nang panting. Maria udah mamilih bagian nang paling baik, wan bagian itu kada suah diambil matan inya."

Chapter 11

Pangajaran hal Doa 1 Pas wayah itu, Yesus rahatan badoa. Imbah Sidin tuntung badua, saikung urang matan murid-murid-Nya baucap lawan Sidin, "Tuhan, ajari kami badoa sama nang kaya Yohanes maajari murid-muridnya." 2 Imbah tu Yesus baucap lawan buhannya, "Wayah ikam badoa, badoalah nang kaya ini: "Bapa, dikudusksnlah ngaran Pian. Datanglah karajaan Pian. 3 Barikanlah gasan kami makanan nang sacukupnya satiap hari, 4 wan ampuniakan dusa-dusa kami sabab kami saurang jua maampuni satiap urang nang basalah lawan kami. Wan, jangan mambiarakan kami kana cubaan." Minta haja, Cari haja, wan Katuk haja 5 Imbah tu Yesus bapadah lawan buhannya, "Saandainya saikung urang matan ikam baisi saikung urang kawan wan ikam tulak ka wadah kawan ikam tu wayah tangah malam wan baucap lawan inya, "Kawan, pinjamakan dahulu aku talu ruti, 6 sabab ada saikung urang kawanku nang rahatan malakuakan parjalanan singgah ka wadahku, wan aku kada baisi apa-apa gasan disuguhakan lawan inya." 7 Kakira manyahut jua kah kawan ikam matan rumah, "Jangan manghauri aku! Lawang hudah takunci aku wan anak-anakku hudah dipangguringan. Aku kada kawa bangun gasan maambil nang ikam pinta." 8 Aku memadahakan lawan ikam pabila kawan ikam tu kada jua bangun wan mambariakan apa nang ikam pinta sabab ikam kawanya, tatapi lantara ikam tarus mamuhun, inya pasti pacangan bangun wan mambarii apa nang ikam parluakan. 9 Jadi, Aku mamadahakan lawan ikam pinta haja, ikam pacangan manarima. Cari haja, ikam pacangan manamuakan. Katuk haja, lawang pacangan dibukaakan gasan ikam. 10 Sabab siapa haja nang bapintaan pacangan manarima. Siapa haja nang bacari pacangan manamuakan. Wan siapa haja nang mangatuk, lawang pacangan dibukaakan gasan inya. 11 Ada garang saurang abah diantara ikam nang pacangan mambari ular gasan anaknya pabila inya minta iwak? 12 Atawa mambari kalajengking, pabila inya minta hintalu? 13 Pabila ikam haja nang jahat tahu nangkaya apa mambari nang baik gasan anak-anak ikam, apalagi Bapa ikam nang di surga. Ia pacangan mambariakan Roh Kudus gasan urang-urang nang maminta lawan Sidin." Yesus Mamakai Kuasa Allah 14 Wayah itu, Yesus mausir sitan matan saikung urang lalakian nang bisu. Imbah sitan itu kaluar, urang nang tadinya bisu itu kawa bapander sampai urang banyak manjadi hiran. 15 Akan tatapi, ada urang nang baucap, "Inya mausir sitan lawan kuasa Beelzebul, pamimpin sitan." 16 Babarapa urang lainnya handak manguji Yesus, buhannya maminta Sidin manampaiakan suatu tanda matan surga. 17 Akan tatapi, Yesus tahu apa nang buhannya pikirakan balalu baucap wan buhannya, "Satiap karajaan nang tapacah-pacah wan saling mayarang cagar hancur. Wan, kaluarga nang anggota-anggotanya saling bamusuhan cagar tahambur. 18 Jadi, pabila iblis jua tapacah-pacah wan malawan inya sorang, kada mungkin karajaannya kawa tatap batahan? Aku bapadah kaya ini lantaran ikam manyambat bahwa Aku mamakai kuasa Beelzebul mangusir setan-setan. 19 Pabila Aku mangusir setan-setan mamakai Beelzebul, lawan kuasa siapa garang anak-anak ikam mangusir buhannya? Marga itu, buhannyalah nang cagar jadi hakim ikam. 20 Akan tatapi, pabila Aku mamakai kuasa Allah mangusir setan, Karajaan Allah sudah mandatangi ikam. 21 Pabila ada nang kuat wan basanjata langkap manjaga istananya sorang, harta bandanya pasti aman. 22 Tatapi, pabila ada urang nang labih kuat matan inya handak manyarang wan mangalahakaninya, maka urang nang labih kuat itu harus marampas sanjata-sanjata nang diandalakan uleh urang itu wan mambagiakan harta rampasannya. 23 Siapa gin nang kada mamihak Aku, inya malawan Aku. Wan siapa gin nang kada mangumpulakan lawan Aku, inya mamisah-misahakan." Babuliknya Roh Najis 24 "pabila roh najis kaluar matan awak urang, roh itu cagar bakililing maliwati intang wadah nang sunyi gasan bamandak, tatapi kada manamuakannya. Lantaran itu, inya baucap, 'Aku cagar babulik ka rumah nang udah aku tinggalakan.' 25 Wayah inya babulik, inya malihati rumah itu udah dibarasihakan wan rapi. 26 Imbah itu, roh najis itu tulak balalu mambawai tujuh roh nang labih jahat pada inya masuk wan badiam di rumah itu sampai kondisi urang itu jauh labih parah dari pada sabalumnya itu" Urang-Urang nang Babahagia 27 Rahat Yesus mamanderakan itu, saikung babinian nang ada di tangah-tangah urang banyak bakuciak, "Dibarakahilah babinian nang malahirakan Pian wan buah dada nang manyusui Pian." 28 Akan tatapi, Yesus baucap, "Babahagialah urang-urang nang mandangarakan firman Allah wan mantaatinya." Tanda Yunus 29 Rahat urang-urang nang bakumpul sasar babanyak, Yesus baucap, "Generasi ini adalah generasi nang jahat; buhannya maminta tanda, tatapi kada sabuting-buting tanda nang cagar di tampaiakan gasan buhannya salain tanda Yunus. 30 Nangkaya Yunus di pakai tanda gasan urang Niniwe, kayaitu jua Anak Manusia pacangan jadi tanda gasan generasi ini. 31 "Pas hari kiamat, Ratu matan Selatan pacangan bangkit taimbai urang-urang matan generasi ini wan inya cagar mahukum buhannya lantaran inya datang matan ujung bumi gasan mandangarakan hikmat Salomo, tatapi di sini ada urang nang labih hibat matan Salomo. 32 Intang hari kiamat, urang-urang Niniwe pacangan bangkit baimbai generasi ini lawan mahukumnya, lantaran urang-urang Niniwe batobat imbahYunus bahotbah di hadapan buhannya, sadangkan disini ada urang nang labih ganal matan Yunus." Mata adalah Palita Awak 33 Kada saikung urangpun nang imbah manyalaakan palita, pacangan maandak palita itu dibawah gantang. Sabaliknya, buhannya maandak palita itu di tihang palita cagar urang-urang nang masuk kawa maliati tarangnya. 34 Mata adalah palita tubuh ikam. Pabila mata ikam baik, sabarataan awak ikam pacanga tarang. Akan tatapi, pabila mata ikam jahat, sabarataan awak ikam pacangan hibak lawan kagalapan. 35 Marga nintu, baawas-awaslah agar tarang nang ada didalam diri ikam kada manjadi galap. 36 Pabila awak ikam hibak lawan tarang wan kadada bahagian nang galap, awak ikam tu pacangan tarang sabarataan sama nang kaya palita manarangi ikam lawan cahayanya." Yesus Managur Urang Farisi wan Ahli Taurat 37 Imbah Yesus tuntung bapander, saikung urang Farisi maundang Sidin gasan makan. Yesus pun datang, balalu duduk wan makan. 38 Akan tatapi, urang Farisi nintu hiran wayah maliati Yesus kadak mambasuh tangan-Nya badahulu sabalum makan. 39 Tatapi Yesus baucap lawan inya, "Urang-urang Farisi nang kaya ikam mambarsihakan bahagian luar galas wan piring, tatapi didalam diri ikam dihibaki lawan kasarakahan wan kajahatan. 40 Hai urang-urang bungul! Kadakah Ia nang maulah bagian luar jua maulah bagian dalamnya? 41 Marga nintu bagikanlah apa nang ada lawan ikam itu sabagai sadakah ikam. Dengan damikian, ikam pacangan banar-banar barasih. 42 Akan tatapi, calakalah ikam, urang-urang Farisi! Sabab, ikam mambari parsapuluhan hasil salasih, inggu, wan sagala macam tanaman kabun ikam, tatapi ikam kada parduli lawan kaadilan wan kasih Allah. Saharusnya, ikam malakuakan sabarataan hal nintu tanpa maabaiakan hal-hal nang lain. 43 Calakalah ikam, urang-urang Farisi sabab ikam katuju baduduk di wadah nang tarbaik di sinsgoge wan jua katuju manarima hurmat di pasar. 44 Cilakalah ikam lantaran ikam nangkaya kuburan nangkada ba ciri, nang kada disadari di jajak-jajak urang." 45 Imbah itu, saikung urang ahli Taurat baucap wan Yesus, "Guru, rahat Pian bapadah hal-hal ini, Pian jua mahina kami." 46 Tatapi, Yesus manjawab, "Calakalah ikam, hai ahli-ahli Taurat! Sabab, ikam maandak beban nang barat gasan dipikul urang lain, tatapi ikam sorang kada mau manggatuk beban itu biar lawan sabuting jari haja. 47 Cilakalah ikam lantaran ikam maulah kuburan gasan nabi-nabi nang dibunuh uleh padatuan ikam. 48 Bahkan, ikam manyataakan gasan samua urang amun ikam mangakui ulahan padatuan ikam, buhannyalah nang mambunuh nabi-nabi itu, tatapi ikam nang maulah kuburannya. 49 Inilah sababnya, Allah dalam hikmat-Nya baucap, 'Aku cagar mangirim nabi-nabi wan rasul-rasul gasan buhannya, tatapi babarapa matan urang-urang nang Kuutus itu pacangan dibunuh wan disiksa,' 50 supaya darah sabarataan nabi, nang tatumpah mulai dunia diciptaakan, kawa dituntut matan generasi ini, 51 mulai matan darah Habel sampai darah Zakharia, nang dibunuh di antara altar wan Bait Allah. Ya, Aku bapadah gasan ikam bahwa generasi ini cagar batanggung jawab gasan hal ini. 52 Cilakalah ikam, hai ahli-ahli Taurat! Sabab ikam udah maambil kunci pangatahuan, tatapi ikam sorang kada hakun masuk wan mahalang-halangi urang lain gasan masuk." 53 Imbah Yesus maninggalakan wadah itu, ahli-ahli Taurat wan urang Farisi mulai mamusuhi-Sidin wan manuduh-Sidin wan bamacam partanyaan. 54 Buhannya bakomplot hagan manangkap Yesus mamakai panderan nang diucapakan-Sidin.

Chapter 12

Kamunafikan Pamimpin Yahudi 1 Wayah itu, ada ribuan urang bakumpul wan buhannya saling menjajak. Yesus mulai bapander lawan buhan murid labih dahulu. "Baawas-awaslah matan ragi urang-urang Farisi, yaitu kamunafikan. 2 Sabab, sabarataan nang tatutup pacangan dibukaakan wan sabarataan nang tasambunyi pacangan dinyataakan. 3 Sabab, apa nang ikam padahakan di dalam galap pacangan tardangar di dalam tarang wan nang ikam bisikakan di dalam kamar pacangan dibaritaakan di atas atap-atap rumah. Takut akan Allah 4 Aku memadahakan lawan ikam, hai sahabat-sahabat-Ku, kada usah takutan lawan buhannya nang kawa mambunuh awak, tatapi imbah tu kada kawa manggawe nang labih jauh lagi. 5 Namun, Aku pacangan maingatakan ikam perihal siapa nang musti ikam takutani; takutlah lawan Dia, nang imbah mambunuh, jua bakuasa malimparakan ikam ka dalam naraka. Ya, Dialah nang musti ikam takutani 6 Kadakkah 5 ikung burung pipit dijual hanya saharga 2 kaping haja? Namun, kada saikung pun matan burung-burung itu nang dilupaakan di hadapan Allah. 7 Bahkan, jumlah rambut dikapala ikam pun tahitung. Kada usah takut, ikam jauh labih barharaga matan pada banyak burung pipit." Pariangatan bagi nang Manyangkal Yesus 8 Aku bapadah lawan ikam, satiap urang nang maakui Aku dihadapan urang lain, juga pacangan diakui ulih Anak Manusia di hadapan malaikat-malaikat Allah. 9 Akan tatapi, satiap urang nang manyangkal Aku dihadapan urang lain jua pacangan disangkal dihadapan malaikat- malaikat Allah. 10 Wan, siapa haja nang maucapakan sasuatu nang malawan Anak Manusia kawa diampuni, tatapi siapa haja nang manghujat Roh Kudus kada pacangan diampuni. 11 Wayah buhanya mambawa ikam ka sinagoge wan ka hadapan buhan pamimpin wan panguasa, kada usah gaer nangkaya apa cara ikam mambila diri atawa apa nang harus ikam panderakan, 12 sabab wayah itu jua Roh Kudus cagar malajari ikam nangkaya apa ikam harus bapander." Parumpamaan Hal Urang nang Sugih. 13 Saikung urang matan urang banyak nintu baucap lawan Yesus, "Guru, suruhakan dingsanak ulun babagi warisan lawan ulun." 14 Akan tatapi, Yesus baucap lawan inya, "dingsanak, siapa nang maangkat Aku manjadi hakim atawa pangantara gasan ikam?" 15 Imbah tu, Yesus baaucap lawan buhanya, " Bajaga-jaga wan baawaslah matan sagala bantuk kasarakahan sabab hidup saikung urang kada bagantung lawan banyaknya harta kakayaanya." 16 Balalu, Yesus mangesahakan sabuah parumpamaan lawan buhanya, "Ada tanah ampun saikung urang nang sugih banar nang manghasilakan banyak banar hasil panen. 17 Balalu, urang nintu bapikir dalam hatinya, "Apa nang musti aku ulah sabab aku kada baisi wadah lagi gasan manyimpan hasil panenku?" 18 Wan, inya baucap, "Inilah nang pacangan aku ulah. Aku pacangan mambungkar lumbung-lumbungku wan mambangun nang labih ganal. Disitu, aku pacangan manyimpan sabarataan gandum wan barang-barangku. 19 Balalu, aku baucap lawan jiwaku, "Hai jiwaku, ikam baisi banyak barang nang tasimpan gasan batahun-tahun; baistirahatlah, makan, nginum, wan bahimunglah!" 20 Namun, Allah baucap lawan urang nintu, "Hai, urang bungul! Malam ini jua, jiwa ikam pacangan diambil matan ikam. Balalu, siapa nang pacangan mawarisi barang-barang nang ikam simpan itu?" 21 Damikianlah nang pacangan tarjadi lawan urang nang manyimpan harta gasan inya saurangan, tetqpi kada sugih dihadapan Allah." Kada usah Khawati r 22 Yesus bapadah lawan murid-murid-Nya, "Sabab itu, Aku bapadah lawan ikam, kada usah khawatir tentang hidup ikam, tentang apa nang pacangan ikam makan. atawa, khawatir tentang awak ikam, tentang apa nang pacangan ikam pakai. 23 Sabab, hidup labih panting matan pada makanan wan awak labih panting matan pada pakaian. 24 Liati burung-burung gagak. Buhanya kada manabur atawa manuai, buhanya jua kada baisi gudang atawa lumbung, tatapi Allah mambari buhanya makan. Ikam jauh labih barharaga matan pada burung-burung itu. 25 Siapa garang diantara ikam nang sabab khawatir kawa manambah sahasta haja pada umur hidupnya? 26 Pabila ikam kada kawa malakuakan hal-hal nang halus ini, ba apa ikam manghawatirakan hal-hal nang lain? 27 Parhatiakanlah bunga bakung, nang kaya apa buhanya tumbuh. bunga-bunga itu kada kawa bagawi atawa mamintal, tatapi Aku bapadah lawan ikam, bahkan Salomo dalam kamuliaanya pun kada bapakaian sabungas matan pada bunga-bunga itu. 28 Pabila Allah mandandani rumput di ladang, nang hari ini tumbuh wan isuk dibuang ka dalam api, kadakah Ia pacangan mandadani ikam labih matan pada rumput itu? Hai, ikam nang kurang parcaya! 29 Jadi, kada usah ikam mancari apa nang pacangan ikam makan atawa apa nang pacangan ikam nginum, wan kada usah mancamasakanya. 30 Sabab, bangsa-bangsa didunia ini mancari itu sabarataan, tatapi Bapamu tahu banar bahwa ikam mamarlukanya. 31 Sabaliknya, carilah badahulu karajaan Allah, maka sabarataan ini jua pacangan ditambahakan gasan ikam." Kumpulakan Harta di Surga 32 " Kada usah takut, hai kawanan halus, sabab Bapamu berkenan mambariakan gasan ikam karajaan itu. 33 Juallah sabarataan ampun ikam wan barilah sadakah. Ulah haja gasan ikam kantong nang kada kawa rusak, yaitu harta di surga nang kada kawa hilang, wan nang kada kawa diambil pancuntan atawa dirusak oleh ngengat. 34 Sabab dimana harta ikam baada, disitu jua hati ikam baada." Hamba nang Satia Malakuakan Tugasnya 35 Hendaklah pinggang ikam tatap taikat wan palita-palita ikam tatap manyala. 36 Jadilah nangkaya urang-urang nang manghadangi tuannya bulik matan pista parnikahan supaya buhannya kawa lakas mambukaakan lawang, wayah tuannya itu bulik wan mangatuk lawang. 37 Dibarkatilah hamba-hamba, nang didapati tuanya siap sadia, wayah inya datang. Aku mamadahakan lawan ikam, sasungguhnya, inya pacangan maikat pinggangnya gasan malayani wan mamparsilahakan palayan-palayannya gasan duduk makan. Sidin pacangan datang wan malayani buhannya. 38 Pabila tuan itu datang wayah tangah malam atawa baisukan hari wan mandapati buhannya rahatan siap sadia, dibarkatilah buhannya! 39 Namun katahuilah, pabila nang ampun rumah tahu jam barapa pancuntan pacangan mandatangi rumahnya, pasti inya kada pacangan mambiarakan rumahnya dibobol. 40 Sabab itu ikam jua musti basiap sadia sabab Anak Manusia pacangan datang wayah nang kada disangka-sangka." 41 Imbahtu, Petrus batakun lawan Sidin, "Tuhan, apakah pian mangesahakan parumpamaan ini lawan kami haja atawa lawan sabarataan urang jua?" 42 Jawab Tuhan, "Siapakah kapala palayan nang satia wan bijaksana nang diparcayai tuannya gasan maawasi buhan hamba nang lain, gasan mambarii buhanya makan pada wayah nang tepat? 43 Dibarkatilah hamba itu, nang wayah tuanya datang, inya rahatan malakuakan tugasnya. 44 Aku bapadah lawan ikam, sasungguhnya, tuannya itu pacangan mamilihnya gasan maawasi sabarataan hartanya. 45 Akan tatapi, pabila hambanya itu baucap dalam hatinya, "Tuanku kada pacangan lakas datang," wan mulai manghambati hamba lalakian wan hamba babinian lainya, imbahtu makan wan nginum sampai mabuk, 46 imbah tuanya datang wayah nang kada disangka-sangka wan kada ditahui oleh hamba itu, sang tuan pacangan mambunuh hamba itu wan maandaknya baimbai lawan urang-urang nang kada satia. 47 Saikung urang nang tahu kahandak tuannya, tatapi kada basiap sadia atawa kada malakuakan sasuai kahandak tuannya pacangan mandapat banyak pukulan. 48 Namun, hamba nang kada tahu apa nang dikahandaki tuannya wan malakuakan hal-hal nang pantas mandapatakan pukulan, inya pacangan mandapatakan pukulan nang labih sadikit. Satiap urang nang dibari banyak, dituntut banyak. Wan, buhannya nang diparcayakan labih banyak pacangan dituntut labih banyak lagi. Yesus Maulah Pamisahan 49 Aku datang gasan malimparakan api kadunia, wan Aku barharap api nintu hudah manyala! 50 Akan tatapi, ada babtisan nang musti aku jalanani, wan Aku marasa liwar tertekan sampai hal nintu diganapi. 51 Apakah ikam manyangka bahwa aku datang gasan mambawa pardamaian di atas bumi? kadak, Aku mamadahakan lawan ikam, malainkan parpacahan! 52 Mulai wayahini, lima urang dalam asa kaluarga pacangan dipisahakan. Talu urang pacangan malawan dua urang wan dua urang pacangan malawan talu urang. 53 Buhannya pacangan dipisahakan; Abah pacangan malawan anak lalakianya, wan anak lalakian pacangan malawan Abahnya.Umanya pacangan malawan anak biniannya, wan anak bebiniannya pacangan malawan umanya. Uma mintuha pacangan malawan minantu biniannya, wan minantu binianya pacangan malawan uma mintuhanya." Manafsirakan Zaman 54 Balalu, Yesus baucap lawan urang banyak, "Wayah ikam malihat awan di subalah barat, ikam lakas baucap, "Hujan pacanga turun," wan hujan bujur-bujur turun. 55 Wayah ikam marasakan angin batiup matan salatan, ikam baucap, "Hari ini pacangan panas terik," wan hal nintu bujur-bujur tarjadi. 56 Ikam urang munafik! Ikam kawa manafsirakan rupa langit wan bumi, tatapi kanapa ikam kada kawa manafsirakan zaman ini?" 57 Mangapa ikam saurang kada kawa mamutusakan apa nang bujur? 58 Wayah ikam tulak baimbai musuh ikam gasan manghadap pamarintah, usahakanlah gasan manuntungakan masalah ikam lawan inya dalam parjalanan supaya inya kada mairit ikam lawan hakim wan hakim pacangan manyarahakan ikam lawan pangawal, wan pangawal itu pacangan malimparakan ikam kadalam panjara. 59 Aku baucap lawan ikam, ikam kada pacanga kaluar matan sana sabalum ikam mambayar utang ikam sampai lunas."

Chapter 13

Panggilan Gasan Bartubat 1 Di situ, ada babarapa urang nang mamadahi Yesus tentang urang-urang Galilea nang darahnya dicampur Pilatus lawan kurban parsambahan buhannya. 2 Yesus manjawab buhannya, "Apakah ikam mangira urang-urang Galilea ini labih badosa matan urang-urang Galilea lainya sabab buhannya mandarita nang kaya itu? 3 Aku mamadahakan lawan ikam, kadak. Akan tatapi, pabila ikam kada bartubat, ikam sabarataan jua pacangan mati. 4 Atawa manganai kadalapan walas urang nang mati, wayah manara di parak kulam Siloam gugur wan manimpa buhannya, apakah ikam mangira buhanya adalah pandosa nang labih buruk matan pada sabarataan urang nang badiam di Yerusalem? 5 Aku baucap lawan ikam, kadak. Akan tatapi, pabila ikam kada bartubat, ikam sabarataan jua pacangan mati!" Pohon nang Kada Barbuah 6 Yesus jua mangesahakan parumpamaan ini: "Ada saikung urang nang baisi sabatang puhun ara nang ditanam di kabun anggurnya. Akan tatapi, wayah inya datang gasan mancari buah pada puhun itu, inya kada manamuakannya. 7 Jadi, inya baucap lawan tukang kabunnya, "Sudah talu tahun aku datang mancari buah pada puhun ara ini, tatapi aku balum suah manamuakan asa pun. Tabang haja puhun itu! baapa musti manyia-nyiakan tanah gasan puhun itu?" 8 Akan tatapi, tukang kabun itu manjawab, "Tuan, bariakan puhun itu kasampatan lagi tahun ini gasan barbuah. Biarlah ulun manggali tanah disakitarnya wan mambarinya pupuk, 9 mungkin puhun itu pacangan manghasilakan buah tahun dapan. Pabila kada barbuah juga, Tuan kawa manabangnya." Yesus Manyambuhakan pada Hari Sabat 10 Suatu kali, Yesus mangajar di sabuah sinagoge wayah hari sabat. 11 Di sana ada saikung urang binian nang karasuksn roh sahingga mambuatnya garing salawas walung walas tahun. Punggung binian itu bungkuk sahingga kada kawa bardiri tagak. 12 Wayah Yesus malihatnya, Sidin mamanggil binian itu wan baucap, "Hai babinian, ikam hudah dibibasakan matan panyakit ikam." 13 Imbah tu, Yesus manumpangakan tangan Sidin pada binian itu wan sakatika nintu jua, inya kawa bardiri tagak wan mamuji Allah. 14 Akan tatapi, pamimpin sinagoge nintu manjadi sarik sabab Yesus manyambuhakan wayah hari sabat. ia baucap lawan urang banyak, "Ada anam hari gasan bagawe. Sabab nintu, datanglah gasan disambuhakan wayah hari-hari itu, kadanya wayah hari sabat." 15 Namun, Tuhan manjawab urang itu, "Ikam urang-urang munafik! kadakah ikam malapasakan sapi atawa kaladai ampun ikam nang taikat di kandang wan manuntunnya kaluar gasan minum wayah hari sabat? 16 Sabab itu, kadakah babinian ini, saikung urang katurunan Abraham nang hudah taikat salawas walung walas tahun oleh sitan, jua musti dilapasakan matan belenggunya itu wayah hari sabat?" 17 Wayah Yesus baucap damikian, sabarataan lawan-Nya disupanakan, wan urang banyak basukacita atas sagala parbuatan Ajaib nang hudah dilakuakan Sidin. Parumpamaan Biji Sasawi wan Ragi 18 Imbah tu, Yesus baucap, "Nang kaya apakah karajaan Allah itu? lawan apakah Aku kawa maumpamakanya? 19 Karajaan Allah itu nang kaya biji sasawi nang diambil urang wan di tanam di kabunnya; biji itu tumbuh manjadi puhun, wan burung-burung di udara baolah sarang pada dahan-dahannya." 20 Wan lagi Sidin baucap, "Lawan apakah aku maumpamakan Karajaan Allah? 21 Karajaan Allah itu nang kaya ragi nang diambil saikung urang babinian wan dicampurakan lawan talu sukat tapung sampai sabarataan adonan itu mengembang." Hinggan Sadikit haja nang Disalamatakan 22 Yesus manyusuri kuta-kuta wan disa-disa, Sidin mangajar wan tarus bajalan manuju Yerusalem. 23 Balalu, saikung urang batakun lawan Sidin, "Tuhan, apakah hanya sadikit urang haja nang disalamatakan?" Yesus bapadah lawan buhannya sabarataan, 24 bausahalah gasan kawa masuk maliwati lawang nang sampit; sabab Aku bapadah lawan ikam, urang banyak pacangan bausaha masuk ka sana, tatapi buhanya kada pacangan kawa. 25 Pabila tuan rumah bardiri wan manutup pintu rumahnya, sadangkan ikam bardiri di luar wan mangatuk lawang sambil baucap, "Tuan, tolong bukakanlah lawang gasan kami," Ia pacangan manjawab, "Aku kada tahu matan mana ikam baasal." 26 Balalu, ikam pacangan manjawab, "Kami hudah makan wan nginum lawan pian. Pian hudah mangajar dijalan-jalan kuta kami." 27 Namun, Ia pacangan manjawab, "Aku kada pinandu lawan ikam wan kada tahu matan mana ikam baasal. bajauhlah matan hadapanku, kalian sabarataan nang katuju baulah kajahatan!" 28 Ikam pacangan manangis wan manggartakakan gigi wayah malihat Abraham, Ishak, wan Yakub, baimbai lawan sabarataan nabi baada di dalam Karajaan Allah samantara ikam dilimparakan kaluar. 29 Imbah tu urang-urang pacangan datang matan timur wan barat, wan jua matan utara wan salatan. Buhannya pacangan duduk wan makan di dalam Karajaan Allah. 30 Sasungguhnya, urang-urang nang tarakhir pacangan manjadi urang nang paasa wan urang-urang nang paasa pacangan manjadi urang nang tarakhir." Yesus Musti Tulak ka Yerusalem 31 Wayah itu babarapa urang farisi mandatangi Yesus wan bapadah, "Bajauhlah, tinggalakan tampat ini sabab Herodes handak mambunuh Pian." 32 Yesus manjawab buhannya, "Hari ini wan isuk, Aku pacangan mausir roh-roh jahat wan manyambuhakan urang, wan wayah hari ka talu, Aku pacangan manuntungakan gawian-Ku." 33 Akan tatapi, Aku musti malanjutakan parjalanan hari ini, isuk, wan lusa sabab kada mungkin saikung urang nabi mati diluar Yerusalem. 34 Yerusalem, Yerusalem! ikam mambunuh buhan nabi wan marajam urang nang di utus gasan ikam! Baulang kali Aku rindu mangumpulakan anak-anak ikam, sama nang kaya induk ayam nang mangumpulakan anak-anaknya di bawah halarnya. Akan tatapi, ikam kada hakun. 35 Wayah ini rumah ikam pacangan dikusungakan wan manjadi sunyi. Aku bapadah lawan ikam, Ikam kada pacangan malihat Aku lagi sampai wayahnya ikam pacangan bapadah, "Dibarkahilah Ia nang datang dalam nama Tuhan!"

Chapter 14

Hal Mawarasakan pada Hari Sabat 1 Wayah hari sabat, Yesus mandatangi rumah pamimpin urang-urang Farisi gasan makan ruti baimbai buhannya wan buhanya sabarataan mangawasi Yesus. 2 Wayah itu ada saikung urang nang mandarita busung banyu dihadapan Sidin. 3 Yesus bapadah lawan urang-urang Farisi wan ahli-ahli Taurat, "Kawalah mawarasakan urang pada hari sabat?" 4 Akan tatapi, buhannya kada manyahuti Sidin. Balalu, Yesus pun mamingkuti urang nang garing itu wan mawarasakanya, balalu manyuruhakan urang itu bajauh. 5 Yesus bapadah lawan buhannya, "Siapa garang diantara bubuhan pian pabila anaknya atawa sapi jantannya gugur ka dalam sumur wayah hari sabat, kada lakas manariknya ka luar?" 6 Maka, buhanya pun kada kawa mambantah pamanderan Sidin. Tampat Kahurmatan 7 Imbah tu, Yesus mangesahakan sabuah parumpamaan gasan tamu-tamu undangan wayah Sidin malihat nangkaya apa buhannya mamilih tampat-tampat duduk nang tarhurmat disakitar mija makan, ujar Sidin lawan buhannya, 8 "Pabila ikam diundang oleh saikung urang ka sabuah pista parnikahan, kada usah ikam duduk diwadah kahurmatan sabab tuan rumah itu bisa haja hudah maundang urang nang labih tarhurmat matan ikam. 9 Balalu tuan rumah itu pacangan mandatangi ikam wan baucap, "Barikanlah tampat ikam gasan urang ini!" wan, ikam pun musti pindah ka tampat nang paling randah wan marasa supan. 10 Namun, pabila ikam disaruani, duduklah ditampat nang paling balakang supaya wayah nang manyaruani ikam datang, inya pacangan baucap lawan ikam, 'Sahabat, pindahlah ka tampat nang labih tarhurmat," dengan damikian, ikam pacangan mandapat panghurmatan di hadapan urang-urang nang duduk makan baimbai lawan ikam. 11 Sabab sabarataan urang nang maninggiakan dirinya pacanga dirandahakan, tatapi inya nang marandahakan dirinya pacangan di tinggiakan." Undangan Makan wan Balasan 12 Balalu, Yesus bapadah lawan urang nang manyaruani Sidin itu, "Pabila ikam maadaakan jamuan makan siang atawa makan malam, kada usah maundang kakawanan, dingsanak-dingsanak, kaum kaluarga, atawa tatangga ikam nang sugih sabab buhannya pacangan mambalas ikam lawan manyaruani ikam gasan makan baimbai buhannya. 13 Akan tatapi, pabila ikam maadaakan pista, saruanilah urang-urang miskin, urang-urang cacat, urang-urang lumpuh, wan urang-urang buta. 14 Wan, ikam pacangan diberkahi sabab urang-urang ini kada pacangan kawa mambalas ikam; ikam pacangan mandapat balasanya wayah kabangkita urang-urang bujur." Parumpamaan tentang Saruan Jamuan Makan 15 Wayah saikung urang nang makan baimbai Sidin mandangar ucapan-ucapan ini, urang itu bapadah lawan Sidin. 'Dibarkahilah urang nang pacangan makan ruti didalam Karajaan Allah." 16 Akan tatapi, ujar Yesus lawan urang itu, "Ada saikung urang nang maadaakan jamuan makan malam nang ganal wan inya manyaruani urang banyak, 17 wayah makan malam hudah sampai, urang itu manyuruhakan hambanya gasan bapadah lawan buhan tamu nang hudah disaruani itu, " Datanglah sabab sudah siap sabarataan." 18 Namun, sabarataan tamu nang disaruani itu mulai baolah alasan-alasan. urang paasa bapadah, 'Aku hanyar haja manukar sabidang ladang wan aku musti tulak malihatinya. Tarimalah parmintaan maafku." 19 Nang lain bapadah, "Aku hanyar haja manukar lima pasang sapi wan aku musti tulak gasan mamariksa sapi-sapi itu. Tarimalah parmintaan maafku." 20 Samantara nang lain lagi bapadah, "Aku hanyar haja manikah. sabab itu, aku kada kawa datang." 21 Balalu, palayan itu pun babulik wan malapurakan sabaratan hal lawan tuannya. Maka, majikanya itu manjadi sarik, imbah tu baucap lawan palayannya, "Lakaslah! tulak kajalan-jalan wan satiap gang dikuta ini. Bawa haja gasan-Ku urang-urang miskin, urang-urang lumpuh, urang-urang pincang, wan urang-urang buta." 22 Balalu, palayan itu bapadah lawan Sidin, 'Tuan, ulun hudah malakuakan apa nang Pian parintahakan, tatapi masih ada wadah nang kusung." 23 Tuan itu bapadah lawan palayannya, "Tulaklah ka jalan-jalan raya wan satiap gang. Bawai haja urang-urang disana gasan tulak kamari supaya rumahku manjadi hibak. 24 Aku bapadah lawan ikam, kada saikung urang pun matan buhannya nang aku saruani sabalumnya itu pacangan manikmati makanan sajianku." Tentang Maumpati Yesus 25 Urang banyak bajalan baimbai lawan Yesus. Balalu Yesus bapaling lawan buhannya wan baucap, 26 "Pabila saikung urang datang lawan Aku tatapi kada mambanci abahnya wan umanya, bini wan kakanakanya, dingsanak lalakian wan dingsanak babinianya, bahkan hidupnya saurang, inya kada kawa manjadi murid-murid-Ku. 27 Siapa haja nang kada mamikul salibnya wan maumpati Aku, inya kada kawa manjadi murid-Ku. 28 Siapa garang diantara ikam nang handak mandiriakan manara, tatapi kada duduk tarlabih badahulu wan manghitung biaya gasan manahui apakah inya baisi cukup duit gasan manuntungakanya? 29 Amun kadak kaya itu, wayah inya maolah pundasi wan kada sanggup manuntungakannya, sabarataan urang nang malihatnya pacangan manawai inya. 30 Urang-urang itu pacangan bapadah, "Urang ini mulai mambangun, tatapi inya kada sanggup manuntungakanya." 31 Atawa, raja manakah nang pacangan tulak batampur malawan raja lain tatapi kada duduk tarlabih badahulu wan mampartimbangakan apakah inya baimbai 10.000 tantaranya kawa malawan musuhnya nang baisi 20.000 tantara? 32 Pabila inya kada kawa mangalahakan raja lain itu, inya pacangan mangirim saikung urang utusan wan manakunakan syarat-syarat pardamaian wayah pasukan musuhnya itu masih jauh. 33 Nang kaya itu jua lawan ikam masing-masing, kadada saikung urangpun di antara ikam nang kawa manjadi murid-Ku pabila inya kada manyarahakan saluruh ampun inya." Garam nang Tawar Kadada Gunanya 34 Uyah itu baik, tatapi pabila uyah itu hudah kahilangan rasa asinnya, nang kaya apa maulah asin pulang? 35 Uyah itu bahkan kada kawa lagi di pakai gasan ladang atawa pupuk sahingga pacangan di buang urang. Siapa nang baisi talinga gasan mandangar, biar haja inya mandangar!"

Chapter 15

Parumpamaan Dumba nang hilang 1 buhan pangumpul pajak wan urang badusa baparak lawan Yesus gasan mandangarakan-Nya. 2 Balalu urang-urang Farisi wan ahli-ahli Taurat mulai manggarunum, "Urang ini manarima urang-urang badusa wan makan baimbai lawan buhannya." 3 Yesus maucapakan parumpamaan ini lawan buhannya, ujar Sidin, 4 "Siapa garang diantara ikam nang apa bila baiisi 100 ikung dumba, wan kahilangan saikung, kada pacangan maninggalakan nang 99 ikung lainya di padang sabat? kadakah inya pacangan tulak mancarii nang tasasat itu sampai inya manamuakannya? 5 wan, wayah inya manamuakannya, inya pacangan maambin dumba itu di atas bahunya wan basukacita banar. 6 Sasampainya di rumah, inya pacangan tulak manamui kakawanannya wan tatangga-tatangganya sambil baucap lawan bubuhannya, ""Bahimunglah baimbai lawan aku sabab aku hudah manamuakan dumbaku nang hilang; 7 aku baucap lawan ikam, nangkaya itu jua pacangan ada sukacita nang labih ganal di surga atas asa urang bardusa nang bartubat matan pada 99 urang banar nang kada mamarluakan partubatan. Parumpamaan Duit Perak nang Hilang 8 Atawa babinian manakah nang baisi sapuluh kaping duit pirak, pabila inya kahilangan asa kaping di antaranya, kada manyalakan palita wan manyapu rumahnya, balalu bagagamatan mancarii kaping duit itu sampai inya manamuakannya? 9 Wan, apabila inya manamuakannya , inya mangiau kakawanannya wan tatangga-tatangganya wan baucap lawan bubuhanya, "Bahimunglah baimba lawan aku sabab aku hudah manamuakan sakaping nang ilang itu; 10 Aku baucap lawan ikam, nang kaya itu jua ada sukscita di antara buhan malikat Allah sabab asa urang bardosa nang bartubat." Parumpamaan Dua Kakanakan lalakian Anak nang Bungsu Maninggalakan Abahnya 11 Balalu Yesus baucap, "Ada saikung urang nang baisi dua kakanakan lalakian. 12 Anak nang bungsu bapadah lawan abahnya, "Bah, bariakan lawan ulun bagian harta nang manjadi ampun ulun," Balalu abahnya pun mambagi harta kakayaannya lawan kadua anaknya. 13 Imbah tu kada lawas, anak bungsu itu mangumpulakan sabarataan ampun inya, balalu tulak ka nagari nang jauh wan disana inya manghambur-hamburakan hartanya itu wan hidup bafoya-foya. 14 Wayah inya sudah manghabisakan sabarataan hartanya itu, tajadilah bancana kalaparan nang hibat di nagari itu, wan inya pun mulai bakakurangan. 15 Jadi, tulaklah inya wan bagawi lawan saikung urang panduduk nagari itu, nang manyuruh inya ka huma gasan mambarii makan babi-babinya. 16 Inya handak banar maisii parutnya lawan buah karob nang dimakan babi-babi itu, tatapi kadada saikung urangpun nang mambarii lawan inya. Anak Bungsu Bulik lawan Abahnya 17 Wayah anak bungsu itu sadar, inya baucap, "Liwar banyaknya pekerja-pekerja abahku nang baisi makanan nang balimpah-limpah, tatapi aku disini parak mati kalaparan, 18 Aku pacangan bangun wan bulik lawan abahku. Aku pacangan bapadah lawan sidin; Abah, ulun hudah bardusa lawan surga wan dihadapan pian. 19 Ulun kada lagi pantas disambat anak pian, jadiakanlah ulun salah saikung pagawai pian." 20 Maka, bardirilah inya wan tulak lawan abahnya. Akan tatapi, wayah anak itu masih jauh banar, abahnya malihat inya lawan panuh balas kasihan, abahnya itu bukah balalu maragapnya wan manciuminya. 21 Anak itu baucap lawan abahnya, 'Abah, ulun hudah bardosa lawan surga jua dihadapan pian. Ulun kada pantas lagi di sambat anak pian." 22 Namun, abahnya itu bapadah lawan palayan-palayannya, "Lakasi! Bawai jubah nang tarbaik lalu pakaiakan lawan inya. Pakaiakan jua cincin di jari tangannya wan sandal dibatisnya. 23 Bawa jua kamari anakan sapi nang lamak wan sumbalihlah. Ayuk kita makanan wan bargambira, 24 sabab anakku ini hudah mati, tatapi wayahini hidup pulang!" Inya huda hilang, tatapi wayahini hudah ditamuakan!" Maka buhannya pun mulai bargambira." Anak Sulung Marah lawan Abahnya 25 Wayah itu, si anak sulung rahatan di ladang, wayah inya hudah bulik wan hudah parak rumahnya, inya mandangar suara musik wan tari-tarian. 26 Jadi, inya mangiau salah saikung matan hamba-hambanya itu wan batakun apa garang nang rahatan tarjadi. 27 Palayan itu mamjawab inya, "Ading pian hudah bulik, wan abah pian manyumbalih anak sapi nang lamak, sabab inya bulik wan salamat." 28 Namun, anak sulung itu sarik wan kada mau masuk sahingga abahnya kaluar wan mambujukinya. 29 Akan tatapi, inya bapadah lawan abahnya, "Batahun-tahun ulun bagawi malayani pian wan kada suah ma abaiakan parintah pian, tatapi pian bahkan kada suah mambarii ulun saikung kambing anum supaya ulun kawa bapista lawan kakawanan ulun. 30 Namun, wayah anak pian itu bulik imbah manghabisakan harta pian gasan pasundal-pasundal, abah manyumbalih anak sapi nang lamak gasan inya." 31 Maka, abahnya manjawab inya, "Anakku, ikam salalu baimbai lawan aku, wan sabarataan ampunku ini ampun ikam jua. 32 Namun, hari ini kita musti bapista wan basukacita sabab ading ikam ini hudah mati, tatapi wayahini inya hidup pulang, wan hudah ditamuakan."

Chapter 16

2 Kita Kada Kawa Malayani Dua Tuan 1 Yesus bapadah lawan murid-muridnya, "Ada sikung urang sugih nang baisi kapala palayan. wan, lawan urang sugih itu dilapurakan bahwa kapala palayannya hudah mamborosakan hartanya. Sabab itu, urang sugih itu mangiau kapala palayannya wan baucap, "Apa nang aku dangar tentang ikam ini? Bariakanlah partanggung jawaban atas tugas ikam sabab ikm kada kawa lagi manjadi bandaharaku." 3 Kapala palayan itu bapikir, "Apa nang pacangan aku ulah sabab wayahini tuanku hudah mamacat aku matan gawianku? Aku kada cukup kuat gasan mancangkul wan supan gasan mangamis. 4 Aku tahu apa nang musti aku ulah supaya wayah aku di pecat sabagai bandahara, urang-urang pacangan manarima aku di rumah bubuhanya." 5 Balalu, inya pun mangiau satiap urang nang bahutang lawan tuannya. Lawan urang paasa inya bapadah, "Barapa hutang ikam lawan tuanku?" 6 Urang itu manjawab, "Saratus bat minyak zaitun," balalu, kapala palayan itu bapadah lawan inya, "Ambillah surat utang ikam, lakaslah duduk wan tulislah 50 bat," 7 Imbah tu kapala palayan itu batakun lawan urang lain, "Barapa banyak utang ikam?" Urang itu manjawabnya , 'saratus kor gandum." balalu bandahara itu bapadah lawan inya, "Ambillah surat utang ikam wan tulislah bahwa utang ikam 80 pikul." 8 Imbah tu, urang kaya itu mamuji kapala palayan nang kada jujur itu sabab inya barlaku cardik. Sabab, kakanakan dunia ini labih cardik, pabila baurusan lawan sesamanya matan pada kakanakan tarang. 9 Aku bapadah lawan ikam, ulahlah paesahabatan lawan mamon nang kada bujur supaya wayah mamon itu habis, ikam pacangan disambut di rumah abadi. 10 Siapa haja nang satia dalam hal-hal nang halus, inya jua satia dalam hal-hal nang ganal. Wan, siapa haja nang kada jujur dalam hal-hal nang halus, inya jua kada jujur dalam hal-hal nang ganal. 11 Jadi, pabila ikam kada kawa di parcaya gasan mangalola harta duniawi, siapa nang pacangan mamparcayaakan harta nang sasungguhnya lawan ikam? 12 Wan, pabila ikam kada kawa di parcaya dalam manggunakan ampun urang lain, siapa nang pacangan mambariakan apa nang saharusnya manjadi ampun ikam? 13 Kadada palayan nang kawa malayani dua majikan sabab inya pacangan mambanci majikan nang asa wan katuju awan majikan nang lain. Atawa, inya pacangan patuh lawan majikan nang asa wan mangabaiakan nang lainnya. Ikam kada kawa malayani Allah wan mamon." Paringatan gasan Urang Farisi 14 Urang-urang Farisi, nang adalah pancinta duit, mandangar hal ini wan mahulut Yesus. 15 Yesus baucap lawan buhanya, "Ikam adalah urang-urang nang mambanarakan diri ikam saurang dihadapan manusia. tatapi Allah tahu isi hati ikam nang sasungguhnya sabab nang diagung-agungkan di antara manusia adalah sasuatu nang manjijikkan di panghadapan Allah. 16 Hukum Taurat wan kitab buhan nabi di ajarakan sampai jaman Yohanes; sajak jaman Yohanes , Kabar Baik tentang Karajaan Allah hudah di baritaakan wan sabarataan urang mamaksa gasan masuk ka dalamnya. 17 Namun sasungguhnya, labih nyaman bagi langit wan bumi gasan lanyap matan pada satu titik dalam hukum Taurat dibatalakan. Tentang Persarakan 18 Satiap urang nang manyarak binianya wan manikahi binian lain, inya barbuat zina. Wan, urang nang manikahi babinian nang disarakakan lakinya itu, jua barbuat zina." Urang Kaya wan Lazarus 19 Ada saikung urang sugih nan rajin mamakai pakaian ungu wan kain linen, wan barsanang-sanang saban hari dalam kamiwahan. 20 Di lawang garbang urang sugih itu, tabaring saikung urang nang miskin nang bangaran lazarus, nang awaknya hibak lawan borok. 21 Ia baharap dibari makan apa haja nang gugur matan mija makan urang sugih itu; bahkan anjing-anjing datang manjilati boroknya. 22 Suatu katika, urang miskin itu maninggal wan dibawa uleh bubuhan malaikat ka pangkuan Abraham. Urang sugih itu jua maninggal lalu dikuburakan. 23 Di alam maut, wayah disiksa, urang sugih itu mancangangi ka atas wan malihati Abraham di kajauhan baimbai lawan Lazarus di pangkuanya. 24 Wan, urang sugih itu bakuciak, "Bapa Abraham, kasihanilah ulun wan suruhakan Lazarus mancalupakan hujung jarinya ka banyu gasan manyajukakan ilat ulun sabab ulun mandarita dalam nyala api ini." 25 Akan tatapi, Abraham bapadah, "Nak, ingatlah wayah ikam masih hidup, ikam hudah manarima hal-hal nang baik, samantara Lazarus manarima hal-hal nang buruk; wayahini, Lazarus dihiburakan, samantara ikam disiksa. 26 Salain sabarataan itu, ada jurang ganal nang mamisahakan kita sahingga urang nang handak manyubarang matan sini ka wadah ikam kada kawa manyubarang, wan urang nang matan wadah ikam jua kada kawa manyubarang ka wadah kami." 27 Balalu, urang sugih itu bapadah, " Pabila nang kaya itu, ulun muhun lawan pian Bapa, utuslah Lazarus ka rumah abah ulun, 28 sabab ulun baisi lima dingsanak lalakian. Biarlah Lazarus mamparingatakan buhanya supaya kaina buhanya kada masuk ka wadah panyiksaan ini." 29 Namun, Abraham bapadah, "Buhannya baisi hukum Musa wan kitab nabi-nabi, biarlah buhanya tahu matan sabaratan nintu," 30 Ujar urang sugih itu pulang, "Kada Bapa Abraham. Pabila ada saikung urang matan antara urang mati datang lawan bubuhanya barulah bubuhanya pacangan bartubat." 31 Jawab Abraham lawan urang sugih itu, "pabila dingsanak-dingsanak ikam kada mandangarakan Hukum Musa wan kitab buhan nabi, buhanya kada pacangan kawa diyakinakan, bahkan uleh saikung urang nang bangkit matan antara urang mati."

Chapter 17

Dosa wan Pangampunan 1 Balalu Yesus bapadah lawan buhan murid-Nya, "Batu sandungan pasti pacangan ada, tatapi calakalah urang nang manyabapakanya. 2 Labih baik sabuah batu kilangan di jaratakan pada gulunya wan inya di limparakan ka dalam laut matan pada inya maulah sandungan bagi kakanakan halus ini. 3 Waspadalah! Pabila dinsanak ikam baulah dosa wan ikam, tagur haja inya; Pabila inya manyasali dosanya, maafakan haja inya. 4 Bahkan,, pabila inya badosa wan ikam sabanyak tujuh kali dalam sahari, wan inya babulik wan ikam tujuh kali sambil baucap, 'Aku manyasal,' maafakan inya," Kuasa Iman 5 Ujar rasul-rasul itu wan Tuhan, "Tambahakan pang iman kami!" 6 Ujar Tuhan wan buhannya, "Pabila buhan ikam baisi iman ganalnya nangkaya biji sasawi haja, ikam kawa bapadah wan pohon murbei ini, 'Tajabutlah matan tanah wan tatanamlah di laut,' balalu pohon itu cagar taat wan ikam." Hamba nang Manaati Parintah Tuannya 7 "Siapahaja matan buhan ikam nang baisi hamba, nang rahat mambajak atawa manggambala, cagar baucap wan hambanya itu rahat inya bulik matan ladang, 'Hayu, baduduk wan makan'? 8 Kadalah inya pacangan baucap wan hambanya itu, 'Siapakan pang makan gasanku wan baju nang tabaik gasan malayani aku rahat pas aku makan wan minum. Imbah itu, hanyar inya buleh makan wan minum'? 9 Kakira inya pacangan batarima kasih garang wan hambanya itu lantaran udah maulah apa nang diparintahakannya? 10 Kayaitu jua wan ikam. Pabila ikam imbah maulah sabarataan nang diparintahakan wan ikam, hendaklah ikam bapadah, "Kami adalah hamba nang kada baharga. Kami hanya malakuakan apa nang wajib kami lakuakan." Sapuluh Urang Kusta Disambuhakan 11 Dalam parjalanan-Nya manuju Yerusalem, Yesus manyusuri sapanjang parbatasan antara Samaria wan Galilea. 12 Wayah masuk ka sabuah disa, Sidin tatamu lawan sapuluh urang kusta nang badirian jauh-jauh matan Sidin, 13 wan buhannya nyaring bakuciak, "Yesus, Guru, kasihanilah kami!" 14 Wayah Yesus malihati bubuhanya, Sidin bapadah lawan bubuhannya, "Tulaklah wan tunjukakan diri ikam lawan imam-imam." Wan, wayah buhanya dalam parjalanan, buhannya manjadi sambuh. 15 Wayah salah saikung matan buhannya itu malihat bahwa dirinya hudah sambuh, inya babulik wan mamuji Allah lawan suara nang nyaring. 16 Balalu basujud di hadapan batis Yesus wan batarimakasih lawan Sidin. Urang itu adalah saikung urang Samaria 17 Balalu Yesus pun bapadah lawan urang itu, "Kadakah ada sapuluh urang nang di sambuhakan tadi? dimana garang nang sambilan urang nang lain? 18 Kadadakah di antara buhanya nang babulik gasan mamuliakan Allah salain urang asing ini? 19 Wan Yesus pun bapadah lawan inya, "Bangun wan tulaklah, imanmu, hudah manyalamatakan ikam," Kadatangan Karajaan Allah 20 Wayah ditakoni ulih bubuhan Farisi tentang kapan Karajaan Allah pacangan datang. Yesus manjawab buhanya wan baucap, "Karajaan Allah pacangan datang tanpa ada tanda-tanda nang kawa talihat, 21 kada pacangan ada urang nang baucap, "Lihati, Karajaan Allah ada di sini!" atawa "Karajaan Allah ada disana!" sabab sabujurnya Karajaan Allah itu ada ditangah-tangah ikam. 22 Balalu, yesus bapadah lawan murid-murid-Nya, "Pacangan sampai wayahnya ikam handak banar malihat asa hari matan pada hari-hari Anak Manusia, tatapi ikam kada kawa malihatnya. 23 Urang-urang pacangan bapadah lawan ikam, 'lihat di sana!" atawa "Lihat di sini!" Akan tatapi, kada usah ikam tulak wan maumpati urang-urang itu." Kadatangan Anak Manusia 24 sabab nang kaya kilat nang mamancar matan ujung langit nang asa ka ujung langit nang lain, nang kaya itu jua Anak Manusia wayah hari-hari- Nya. 25 Akan tatapi, Anak Manusia musti mandarita banyak hal tarlabih badahulu wan di tolak matan ganarasi ini. 26 Wan, nang kaya nang hudah tarjadi wayah hari-hari di zaman Nuh, nang kaya itu jua nanti pada wayah hari-hari Anak Manusia. 27 Urang-urang makan wan nginum, manikah wan dinikahakan sampai wayah hari Nuh masuk kadalam bahtera wan datanglah banjir ganal balalu mambunuh buhannya sabarataan. 28 Sama halnya nang bakajadian intang zaman Lot, wayah itu urang-urang makan, minum, manukar, manjual, mananam, wan mambangun. 29 Tatapi, pas hari Lot maninggalakan kota Sodom, api wan balerang gugur matan langit kaya hujan balalu mambunuh buhannya sabarataan. 30 Nangkaya itulah kena pas hari Anak Manusia ditampaikan. 31 Pas hari itu, siapa haja nang rahat di atap rumah, wan barang-barangnya ada di dalam rumah, kada usah inya turun maambilinya; wan siapa haja nang rahat intang pahumaan, kada usah inya bulik. 32 Ingatakan apa nang terjadi rhat zaman Lot! 33 Siapa haja nang bausaha mamalihara nyawanya, pacangan kahilangan nyawanya. Wan siapa haja nang kahilangan nyawanya, pacangan disalamatakan. 34 Aku bapadah wan ikam, pas malam itu pacangan ada 2 urang nang guring di ranjang. Tatapi, nang saikung dibawa, tatapi nang lain ditinggalakan. 35 Dua babinian nang rahat manggiling gandum . Nang saikung dibawa, sadangkan nang lain pacangan ditinggalakan. 36 [Kayaitu jua dua nang bagawi di pahumaan, nang saikung dibawa, tatapi nang lain ditinggalakan."] 37 Balalu murid-murid batakun lawan Yesus, "Di mana garang, Tuhan?" Yesus manjawab buhannya, "Dimana ada bangkai, di situjua burung alang cagar takumpul."

Chapter 18

Parumpamaan hal Hakim wan Balu 1 Imbahitu, Yesus mangesahakan sabuting parumpamaan gasan murid-murid Sidin gasan mamadahakan buhannya bahwa buhannya musti badoa wan kada boleh hambar hati. 2 Ujar-Sidin, "Di intang kota, ada saurang hakim nang kada takutan lawan Allah wan kada mahormati urang lain. 3 Intang kota itu, ada saikung balu nang tarus manarus datang wan hakim itu wan baucap, 'bariakan pang kaadilan gasan aku tahadap musuhku.' 4 Awalnya, si hakim kada hakun manolong balu itu. Tatapi, imbah itu hakim baucap dalam hatinya, 'Biar aku kada takutan wan Allah wan kada mahargai siapa haja, 5 Tatapi lantaran si balu ini sasar manggasakku, aku cagar mambariakan kaadilan gasan inya supaya inya kada mahauri aku lawan sasar mandatangi aku." 6 Balalu, Tuhan baucap, "Dangarakan apa nang dipadahakan hakim nang kada adil itu. 7 Kadalah Allah cagar mambariakan kaadilan gasan urang-urang pilihan-Sidin nang bakuciak wan-Sidin siang atawa malam? Apakah Sidin cagar maulur-ulur sampai lawas gasan manolong buhannya? 8 Aku bapadah wan ikam, Sidin cagar hancap mambariakan kadailan gasan buhannya. Tatapi, rahat Anak Manusia datang, apakah Sidin cagar tatamu iman di bumi?" Parumpamaan hal Urang Farisi wan Pangumpul Pajak 9 Yesus jua manyampaiakan parumpamaan ini wan babarapa urang nang maanggap diri inya bujur wan mamandang randah urang lain. 10 Ada dua urang tulak ka Bait Allah gasan badoa. Nang saikung adalah urang Farisi wan nang lain adalah urang nang mangumpulakan pajak. 11 Urang Farisi itu badiri wan maucapakan doa masalah inya sorang, 'Ya Allah. aku batarimakasih wa Pian lantaran aku kada kaya urang lain; nangkaya marampok, manipu, bazina, atawa nangkaya pamukut pajak ini. 12 Aku bapuasa dua kali saminggu, aku mambariakan sapersapuluh matan saluruh panghasilanku.' 13 Akan tatapi, si pangumpul pajak pina jauh bardiri, bahkan kada wani mamandang ka langit. Sabaliknya, inya mancatuk-catuki dadanya sambil baucap, "Ya, Allah. Berbelas kasihanlah lawan ulun, urang badusa ini." 14 Aku bapadah wan buhan ikam, pangumpul pajak ini bulik karumahinya manjadi urang nang labih baujur dari pada urng Farisi itu sabab urang nang maninggiakan diri cagar dirandahakan, wan urang nang marandahakan diri cagar ditinggiakan." Yesus wan Kakanakan 15 Balalu, urang-urang nang mambawa kakanakan nang masih halus manuju Yesus supaya Sidin mambarkati buhannya. Tatapi, rahat buhan murid malihatnya, buhannya mulai manyariki urang-urang itu. 16 Tatapi, Yesus mangiau kakanakan itu gasan datang wan Sidin balalu baucap, "Biarakan haja kakanakan halus itu mandatangi aku, jangan manangati buhannya sabab Karajaan Allah ampun urang-urang nangkaya buhannya ini. 17 Aku bapadah nang bujurhaja gasan buhanikam. Siapa haja nang kada manarima Karajaan Allah nangkaya kakanakan halus ini, inya kada pacangan masuk kadalamnya." Urang Sugih wan Karajaan Allah 18 Ada pamimpin buhannya nang batakun wan Yesus, "Guru nang baik, apa nang harus aku ulah supaya kawa mawarisi hidup kekal?" 19 Yesus manjawab inya, "Kanapa ikam manyambat Aku baik? Kadadak saikung ikung nang baik kacuali Allah sorangan. 20 Ikam paham lawan hukum-hukum ini: 'Jangan bazina, jangan mambunuh, jangan mancuntan, jangan badusta wan hurmati kuitan ikam.''' 21 Urang itu manjawab, " Aku sudah mantaati itu sabarataan mulai matan aku masih anom." 22 Imbah Yesus mandangar inya bapander, Sidin baucap wan urang itu, "Masih ada satu hal nang kurang. Juali sabarataan harta ikam balalu bagiakan gasan urang miskin, maka ikam cagar baisi harta di surga; imbah itu hayu, umpat Aku." 23 Imbah urang itu mandangar nang dipadahakan Yesus itu, inya manjadi sangat sedih lantaran inya sugih banar. 24 Imbah itu yesus mamandang inya wan baucap, "Dasar ngalihnya buhan nang sugihni mun handak masuk ka karajaan Allah! 25 Bahkan, labih mudah saikung unta masuk malalui lubang jarum daripada urang sugih masuk ka karajaan Allah." Pangikut Yesus cagar Manarima Hidup Kekal 26 Urang-urang nang mandangar panderan itu baucap, "Amun kayaitu, siapa garang nang kawa disalamatakan?" 27 Yesus manjawab, "Apa mustahil gasan manusia adalah mungkin gasan Allah." 28 Imbah itu, Petrus baucap, "Itihi, kami sudah maninggalakan samuaan nang kami ampun wan maumpati Pian." 29 Yesus bapadah wan buhannya, "Aku mamadahakan nang sabujurnya wan buhan ikam, kada saikung-ikung nang imbah maninggalakan rumahnya, bininya, dinsanaknya, kuitannya atawa anaknya demi karajaan Allah, 30 nang kada manarima hal-hal itu balipat ganda intang wayahini, wan intang waktu nang cagar datang kena yaitu hidup nang kekal." Mamadahakan masalah Kamatian wan Kabangkitan Yesus 31 Imbah itu, Yesus mangumpulakan kadua walas murid-Sidin wan bapadah wan buhannya, "Dangarakan, kita cagar tulak ka Yerusalem wan sabarataan nang sudah ditulis oleh buhan nabi masalah Anak Manusia pacangan diganapi, 32 Inya cagar disarahakan ka urang-urang nang kada pinandu wan Allah. Inya pacangan dihulut, dianiaya, wan diludahi. 33 Wan, imbah buhannya mancambuki-Nya, buhannya pacangan mambunuhi-Nya. Tatapi, pas hari nang ka talu, Inya cagar bangkit" 34 Sakalinya, buhan murid kada paham saikung-ikungnya masalah itu, Arti nang dipanderakan itu tasambunyi gasan buhannya sahingga buhannya kada mamahami sama sakali apa nang sudah dipanderakan. Yesus Mawarasakan Urang Buta 35 Pas rahat Yesus parak sampai di Kota Yerikho, ada saikung urang buta nang rahat duduk di pinggir jalan sambil mangamis. 36 Rahat urang itu mandangar urang banyak lewat, inya manakunakan apa garang nang rahat tajadi. 37 Wan, urang-urang bapadah waninya, "Yesus matan Nazaret rahat lewat." 38 Balalu, bakuciak urang nang buta itu, "Yesus, Anak Daud, kasihani ulun!" 39 Urang-urang nang bajalan di muka rombongan, manyariki urang buta itu wan manyuruh inya badiam. Tatapi, inya makin gancang bakuciak, "Anak Daud, kasihani ulun!" 40 Balalu Yesus batahan wan manyuruhakan urang buta itu dibawa baparak-Sidin. Imbah urang buta itu baparak, Sidin batakun lawan inya, 41 "Apa garang nang ikam handak supaya Kuulahi gasan ikam?" Urang buta itu manjawab, "Tuhan, ulun handak supaya mata ulun kawa malihat." 42 Yesus baucap wan inya, "Malihatlah, iman ikam sudah manyalamatakan ikam." 43 Rahat itu jua, inya kawa malihat wan mulai maumpati Yesus sambil mamuji Alah. Imbah urang banyak malihat kajadian itu, buhannya mamuji Allah jua.

Chapter 19

Yesus wan Zakheus 1 Balalu, masuklah Yesus lawan maliwati kota Yerikho. 2 Disana ada saikung lalakian nang bangaran Zakheus, inya adalah kapala pangumpul pajak wan urang nang sugih 3 Inya bausaha handak malihat Yesus, tatapi kada kawa lantaran tahalang urang banyak; sabab awaknya handap. 4 Jadi, Zakheus bukah mandahului urang banyak balalu manaiki pohon ara supaya kawa malihat Yesus lantaran Sidin cagar maliwati jalan itu. 5 Imbah Yesus sampai di wadah Zakheus, Sidin manangadah wan baucap wan inya, "Zakheus, lakasi turun karena hari ini Aku harus manumpang di rumah ikam." 6 Balalu, Zakheus hancap turun wan manarima Yesus lawan himung banar. 7 Tatapi, imbah sabarataan urang malihat masalah itu, buhannya manggarunum wan baucap, "Sidin manjadi tamu di rumah urang nang badosa." 8 Imbah itu, Zakheus badiri wan baucap wan Yesus, "Tuhan, lihati, saparu matan harta ulun pacangan kubariakan wan urang miskin, wan pabila ulun udah maambil hak urang, aku cagar mambulikakan 4 kali lipat." 9 Balalu, Yesus baucap wan Zakheus, "Hari ini jua, kasalamatan udah datang ka dalam rumah ini sabab urang ini anak Abraham jua. 10 Sabab, Anak Manusia datang gasan mancari wan manyalamatakan nang hilang." Hamba nang Setia wan Hamba nang Jahat 11 Samantara buhannya mandangarakan , Yesus manarusakan wan mangesahakan sabuah parumpamaan lantaran Sidin sudah parak lawan Yerusalem wan lantaran buhannya mangira bahwa Karajaan Allah pacangan lakas datang. 12 Uleh sabab itu, Sidin baucap, "Ada saikung bangsawan tulak ka negeri nang jauh gasan diangkat manjadi raja, wan imbah itu inya pacangan bulik. 13 Balalu, tuan itu mangumpulakan sapuluh urang palayannya wan mambarii buhanya duit sabanyak sapuluh mina. Ujarnya lawan buhannya, "Badaganglah mamakai duit ini sampai aku bulik," 14 Akan tatapi, urang-urang sabangsanya muar lawan inya wan mangirimakan utusan imbah inya tulak gasan bapadah, "Kami kada hakun urang ini manjadi raja kami." 15 Imbah diangkat manjadi raja, bangsawan itu bulik wan mamarintahakan hamba-hamba nang hudah dibariinya duit itu dikiaunya supaya inya kawa menahui sabarapa ganal kauntungan nang buhannya dapatakan matan badagang. 16 Palayan nang paasa datang wan baucap, "Tuan, duit 1 mina ampun pian itu hudah manghasilakan10 mina pulang." 17 Raja itu baucap lawan inya, "Bagus banar, hai ikam hamba nang baik! Lantaran ikam satia lawan masalah nang halus, ikam pacangan mamarintah atas sapuluh kuta." 18 Palayan nang kadua pun datang wan bapadah, "Tuan, uang 1 mina ampun pian itu hudah manghasilakan 5 mina." 19 Balalu sang raja baucap lawan hamba itu, "Barkuasalah ikam atas 5 kuta." 20 Balalu, datanglah hamba nang asa lagi wan bapadah, "Tuan, ini duit 1 mina ampun pian nang ulun simpan dalam saputangan ulun. 21 Ulun takutan lawan pian sabab pian urang nang harat. Pian maambil apa nang kada suah pian simpan wan mangatam apa nang kada suah pian tanam." 22 Balalu, raja itu bapadah lawan inya, "Aku pacangan mangadili sasuai lawan ucapan ikam sorang, hai ikam hamba nang jahat! Jadi, ikam tahu sorang, bahwa aku adaah urang nang harat, nang maambil apa nang kada suah kusimpan wan mangatam apa nang kada suah aku tanam? 23 Amunya kaya itu, baapa ikam kada maandak duitku diwadah urang nang manjalanakan duit sahingga wayah aku bulik, aku pacangan manarima duitku itu sakalian lawan bunganya? 24 Balalu, raja itu baucap lawan urang-urang nang badirian disitu, "Ambil mina itu matan inya wan bariakan lawan urang nang baisi 10 mina itu." 25 Namun, buhanya baucap lawan sang raja, "Tuan, hamba iu hudah baisi 10 mina." 26 Jawab raja itu, "Aku baucap lawan ikam, satiap urang nang baisi pacanga dibarii labih, tatapi matan urang nang kada baisi apa-apa, sabarataan ampun inya pacangan di ambil. 27 Akan tatapi, masalah musuh-musuhku nang kada katuju aku manjadi raja atas buhanya, bawa buhanya kamari wan matii buhanya dihadapanku." Yesus Disambut Sabagai Raja 28 Imbah Yesus maucapakan hal-hal itu, Sidin bajalan tarlabih badahulu manuju Yerusalem. 29 Wayah sidin sampai diparak disa Betfage wan Betania, parak bukit nang bangaran Bukit Zaitun, Sidin mautus dua ikung urang murid-Nya. 30 Sidin bapadah lawan bubuhannya, "Tulak haja ka disa nang ada di dapan itu. Wan, wayah ikam masuk kasana, ikam pacangan malihat saikung anak keledai nang tajarat wan balum suah di naiki urang. Lapasakan haja kanakan keledai itu wan bawa kamari. 31 Pabila ada urang nang batakun lawan ikam, "Baapa ikam mambawa keledai itu?" padah haja kaya ini; Tuhan mamarluakanya." 32 Balalu, tulaklah kadua murid nang diutus Sidin itu wan manamuakan sagala sasuatu nang kaya nang hudah dipadahakan Sidin lawan buhannya. 33 Rahatan buhanyya malapasakan kanakan keledai itu, nang ampun keledai itu batakun lawan buhannya, "Baapa ikam malapas anak keledai itu?" 34 Buhanya pun manjawab, "Tuhan mamarluakanya," 35 Balalu, buhanya mambawa anak keledai itu lawan Yesus wan maandak pakaianya ka atas punggung keledai itu, balalu manaikakan Yesus kaatasnya. 36 Wayah Yesus lalu di jalanan itu , urang-urang mambantangakan pakaian buhanya dijalan. 37 Wan, wayah Yesus hudah semakin parak Yerusalemn, yaitu dijalan nang manurun matan arah bukit Zaitun, sabarataan nang maumpati-Nya mulai mamuji Allah lawan suka cita wan suara nang nyaring. Buhannya basukur lawam Allah atas sabarataan mukjizat nang hudah buhannya lihat. 38 Buhannya bakuciak, "Dibarkahilah Ia nang datang sabagai Raja dalam ngaran Tuhan, damai sajahtara di surga wan kamuliaan di wadah nang maha tinggi!" Mazmur 118 ; 26 39 Babarapa urang Farisi matan karumunan urang banyak itu bapadah lawan Yesus, "Guru, tagurakan murid-murid pian." 40 Akan tatapi, Yesus manjawab, "Aku bapadah lawan ikam, pabila bubuhanya badiam, batu-batu inilah nang pacangan bakuciak-kuciak." Yesus Manangisi Yerusalem 41 Wayah Yesus hudah parak ka kuta Yerusalem wan malihat kuta itu, Sidinpun managisinya. 42 Ujar Sidin, "Saandainya hari ini ikam tahu apa nang mandatangakan damai sajahtara gasan ikam. Akan tatapi, wayahini hal itu tasambunyi matan mata ikam. 43 Sabab pacangan sampai saatnya wayah musuh-musuh ikam pacangan mambangun timbok panghalang disakaliling ikam wan mangapung ikam matan saabarataan arah. 44 Buhanya pacangan maruntuhakan ikam, ikam lawan anak-anak ikam nang basambunyi di timbuk ikam. Wan, buhannya kada pacangan manyisaakan asa batupun tasusun di atas batu nang lain sabab ikam kada maminnandui kapan wayah Allah malawat ikam." Yesus Mangusir Urang-Urang nang Bajualan di Bait Allah 45 Balalu, Yesus masuk ka Bait Allah wan mulai mangusir kaluar urang-urang nang bajualan di sana. 46 Kata-Nya lawan bubuhannya, "Ada tatulis; Rumah-Ku pacangan manjadi rumah doa," tatapi ikam hudah manjadiakanya nang kaya sarang parampok!" 47 Balalu, Yesus maajar di Bait Allah satiap hari. Namun, imam-imam kapala, ahli-ahli Taurat, wan buhan pamimpin bangsa itu mancari cara gasan mambunuh Yesus. 48 Akan tatapi, buhanya kada tahu nang kaya apa malakuakannya sabab sabarataan urang kuat bapingkut lawan pamanderan Yesus.

Chapter 20

Partanyaan tentang kuasa Allah 1 Wayah Yesus rahatan maajar urang banyak di Bait Allah wan manyampaikan Injil, imam-imam kapala wan ahli-ahli taurat baimbai lawan tua-tua datang lawan Sidin. 2 Buhanya bapadah lawan Sidin, 'Padahakan lawan kami lawan kuasa apakah Pian malakuakan hal-hal ini? Atawa, siapa garang nang mambarii Pian kuasa ini?" 3 Yesus manjawab buhannya, "Aku handak batakun jua sabuting pertanyaan wan buhan ikam. Tolong jawab Aku, 4 dari mana garang asal baptisan Yohanes? Matan surga atawa matan manusia?" 5 Buhanya marundingakan hal nintu diantara buhannnya lawan baucap, "Pabila kita manjawab, "Matan surga," Sidin pacangan baucap, "Pabila kaya itu, baapa ikam kada parcaya lawan Yohanes?" 6 Akan tatapi, pabila kita bapadah, "Matan manusia," sabarataan urang pacangan marajam kita sampai mati sabab buhanya yakin bahwa Yohanes adalah saikung urang nabi." 7 Jadi, buhannyapun manjawab bahwa buhannya kada tahu matan mana babtisan itu baasal. 8 Balalu, Yesus baucap lawan bubuhannya, "Pabila kaya itu, Aku jua kada pacangan mambaritahukan ka ikam lawan kuasa apakah Aku malakuakan hal-hal ini." Parumpamaan tentang Buhan Panyewa Kabun Anggur 9 Balalu, Yesus mangesahakan parumpamaan ini lawan urang banyak, "Ada saikung urang nang mananami kabun anggur balalu manyiwaakan lawan babarapa urang patani, imbahtu tulak ka nagari nang jauh gasan waktu nang lawas. 10 Wayah sampai musim panen, inya manyuruhakan saikung urang palayannya tulak lawan patani-patani itu supaya buhanya mambariakan lawan inya sabahagian matan hasil panen kabun anggur itu. Akan tatapi, buhan patani itu manghambati palayan itu wan mangusirnya tulak lawan tangan kososng. 11 Wan inyapun mangirim palayan nang lain, tatapi patani-patani itu jua manghambati palayan itu wan diparlakuakan lawan hina, balalu mangusirnya tulak lawan tangan kosong. 12 Balalu, nang ampun kabun anggur itu mauutus palayan nang ka talu ka wadah buhan patani itu, tatapi patani-patani itu juga malukai palayan nang asa ini wan mangusirnya kaluar. 13 Nang ampun kabun anggur itu pun baucap, "Apa nang musti aku lakuakan? Aku pacangan mangirim anakku nang ku sayangi, bisa jadi buhanya manghurmatinya." 14 Wayah buhan patani itu malihat anak nang ampun kabun itu, buhanya barunding asa lawan lainnya, "Sidin adalah ahli waris nang ampun kabun anggur ini, Ayuk kita matii haja supaya warisannya manjadi ampun kita!" 15 Balalu, buhannya pun malimparakan anak itu ka luar matan kabun anggur wan mematiinya. Balalu, apa nang pacangan dilakuakan oleh nang ampun kabun itu lawan buhannya? 16 Sidin pacangan datang wan mambinasakan buhan patani-patani itu. Balalu, manyiwaakan kabunya lawan urang lain." Wayah urang banyak mandangar parumpamaan ini, buhannya baucap, "Janganlah hal ini sampai tarjadi!" 17 Akan tatapi, Yesus mancangangi buhannya wan baucap, "Pabila kayak itu, apa garang artinya ayat ini: "Batu nang dibuang lawan tukang bangunan hudah manjadi batu panjuru" Maz 118 : 22. 18 Satiap urang nang gugur ka atas batu itu pacangan hancur bakaping-kaping wan siapa haja nang diguguri batu itu pacangan ramuk!" 19 Wayah ahli-ahli Taurat wan buhan imam kapala manyadari bahwa parumpamaan itu bapander tentang buhannya, buhannya handak banar manangkap Yesus wayah itu jua. Akan tatapi, buhannya takutan lawan urang banyak. Partanyaan tentang Mambayar Pajak 20 Balalu, buhan ahli Taurat maawasi Yesus wan mangirim babarapa urang mata-mata nang kesah tulus supaya buhannya kawa manjabak Yesus lawan partanyaan supaya buhannya kawa manangkap-Nya mamakai pamanderan Sidin saurang wan manyarahakan Sidin kadalam kuasa wan wewenang gubernur. 21 Urang-urang suruhan nintu pun batakun lawan Yesus, "Guru, kami tau bahwa Pian bapander wan mangajarakan nang bujur. Pian juga kada mambida-bidaakan urang, tatapi maajarakan jalan Allah dalam kabanaran. 22 Apakah kami kawa mambayar pajak lawan Kaisar atawa kada?" 23 Akan tatapi, Yesus tahu banar kalicikan buhannya wan baucap lawan buhannya, 24 Cuba tunjukakan lawan Aku sakaping dinar. Gambar wan tulisan siapa garang nang ada pada duit itu?" Jawab buhannya, "Gambar wan tulisan Kaisar." 25 Maka, Yesus baucap lawan buhannya, "Pabila kaya itu, bariakanlah lawan Kaisar apa nang manjadi ampun Kaisar, wan bariakanlah lawan Allah apa nang manjadi ampun Allah." 26 Dengan damikian, urang-urang itu kada kawa manjabak Yesus lawan pamanderan-Nya saurang dihadapan urang banyak; buhanya hiran atas jawaban Sidin wan tadiam. Partanyaan Urang Saduki 27 Balalu, datanglah lawan Yesus babarapa urang Saduki, yaitu golongan nang kada mamparcayai adanya kabangkitan, wan batakun lawan Sidin, 28 "Guru, Musa manulisakan gasan kita, pabila saikung urang lalakian maninggal, sadangkan inya baisi bini wan kada baisi anak, dingsanak lalakianya musti manikahi balu dingsanaknya itu wan mambangkitakan katurunan gasan inya. 29 Nang kaya ini, ada tujuh urang badingsanak. Dingsanak nang paasa manikah, tatapi maninggal kada ba anak. 30 Balalu, dingsanak nang ka dua manikahi binian itu wan maninggal jua tanpa baisi anak. 31 Wan, dingsanak nang ka talu manikahi binian itu wan hal ini tarjadi sampai dingsanak nang kapitu, tatapi buhannya sabarataan maninggal wan kadada nang baisi anak. 32 Wayah akhirnya, binian nintu jua maninggal. 33 Marga itu, Wayah hari panghakiman, siapa garang nang pacangan manjadi laki matan binian itu sabab kapitu dingsanak itu hudah manikahinya?" 34 Jawab Yesus lawan buhannya, "Urang-urang pada wayahini manikah wan dinikahakan, 35 tatapi urang-urang nang dianggap pantas gasan mandapat bagian dalam dunia nang pacangan datang, wan dalam kabangkitan matan urang mati, kada pacangan manikah wan di nikahakan. 36 Buhannya kada kawa mati pulang sabab buhanya sama lawan buhan malaikat. Buhannya adalah anak-anak Allah sabab buhannya hudah dibangkitakan matan kamatian. 37 Musa bahkan hudah manunjukakan tentang kabangkitan urang-urang mati dalam bahagian nang mancatat tentang semak duri nang tabakar. dalam bahagian itu, Tuhan disambat sabagai "Allah Abraham, Allah Ishak, wan Allah Yakub." 38 Ia kadanya Allah urang mati tatapi Allah urang nang hidup, sabab sabarataan urang hidup dihadapan- Sidin. 39 Imbah itu, babarapa ahli Taurat baucap, "Guru, jawaban Pian tepat." 40 Wan, kadada lagi urang nang wani maajuakan partanyaan lawan Sidin. Kristus adalah Tuhan. 41 Balalu, Yesus baucap lawan bubuhannya, "Nangkaya apa urang-urang kawa baucap bahwa Kristus adalah Anak Daud? 42 Padahal dalam kitab Mazmur, Daud saurang baucap, "Tuhan Allah baucap lawan Tuanku, "Duduklah di subalah kanan-Ku, 43 sampai Aku manampatakan musuh-musuh-Pian dibawah kaki-Pian. "Mazmur 110 : 1. 44 Pabila Daud manyambat Kristus sabagai "Tuan," nang kaya apa mungkin Kristus adalah anak Daud?" Paringatan gasan Bahati-hati tarhadap Ahli Taurat 45 Wayah urang banyak mandangarakan, Yesus bapadah lawan murid-murid-Nya. 46 "Bahati-hatilah tarhadap ahli-ahli Taurat nang katuju bajalan-jalan mamakai jubah panjang, katuju dihurmati urang dipasar, nang katuju baduduk di wadah nang paling tinggi di sinagoge-sinagoge, wan di wadah nang tarhurmat dipista-pista. 47 Buhanya marampas rumah-rumah buhan balu wan badoa panjang-panjang supaya diliati urang. Urang-urang nang kaya ini pasti pacangan manarima hukuman nang labih barat."

Chapter 21

Parsambahan Saikung Urang Balu 1 Wayah Yesus mamandang ka atas, Sidin malihat babarapa urang sugih mamasukakan parsambahan buhannya ka kutak parsambahan. 2 Sidin jua malihat saikung urang balu miskin mamasukakan 2 kaping duit tambaga. 3 Yesus baucap, "Aku bapadah nang sasungguhnya lawan ikam, balu miskin ini mambariakan labih banyak matan pada sabarataan urang sugih itu. 4 Sabab, buhannya mambari parsambahan matan kalabihan buhannya, tatapi balu ini mambari parsambahanya matan kakurangannya, yaitu sabartaan ampun inya gasan malanjutakan hidup." Tanda-Tanda Akhir Zaman 5 Wayah babarapa murid rahatan mamanderakan tentang Bait Allah nang dihiasi lawan batu-batu indah wan parsambahan-parsambahan, Yesus baucap, 6 "Akan tiba wayahnya, sabarataan nang ikam lihat ini pacangan dihancurakan. kadada satupun batu nang bardiri diatas batu nang lain nang kada pacangan dirobohakan." 7 Imbah itu, buhan murid batakun wan Sidin, " Guru, pabila hal nang itu cagar bakajadian? Wan apa garang ciri-cirinya pabila itu pacangan terjadi?" 8 Yesus manjawab, "Bahati-hati haja supaya ikam kada disasatakan sabab banyak urang nang cagar datang mamakai ngaran-Ku wan baucap, Akulah Sidin ,' wan 'waktunya sudah parak,' Jangan ikam maumpati buhannya. 9 Akan tatapi, pabila ikam mandangar hal peperangan wan pambaruntakan, jangan ikam takutan karena samuaan itu memang harus terjadi labih dahulu, tatapi panghabisannya kada cagar lakas datang." 10 Balalu Yesus baucap wan buhannya, "Bangsa cagar malawan bangsa wan karajaan pacangan bangkit malawan karajaan. 11 Pacangan tajadi gempa bumi nang dasyat, bancana kalaparan, wan bamacam-macam panyakit dimana haja. Pacangan muncul paristiwa-paristiwa nang mengeriakan wan tanda-tanda nang ganal matan langit. 12 Tatapi, sabalum sabarataan itu tajadi, urang-urang cagar manangkap wan manganiaya ikam. Buhannya cagar manyarahakan ikam ka sinagoge-sinagoge wan mamasukakan ikam ka dalam panjara-panjara. Buhannya cagar mambawa ikam jua mahadap buhan raja wan gubernur oleh lantaran ngaran-Ku. 13 Tatapi, hal ini cagar jadi kasampatan gasan ikam untuk basaksi. 14 Lantaran itu, taguhakan hati ikam supaya kada mamikirakan apa nang cagar ikam panderakan gasan mambela diri, 15 Sabab Aku cagar mambariakan kabijaksanaan wan ikam supaya kadada nang kawa malawan atawa ditantang uleh musuh-musuh ikam. 16 Ikam cagar dikhianati uleh kuitan ikam, dinsanak lalakian ikam, kaluarga ikam, wan kakawanan ikam, wan buhannya pacangan mambunuh babarapa urang diantara buhan ikam. 17 Ikam pacangan dimuari oleh sabarataan urang sabab ngaran-Ku. 18 Akan tatapi, kadak salambar rambut pun matan kapala ikam nang pacangan gugur. 19 Lawan kasabaran ikam, ikam pacangan baulih hidup." Pambaritahuan tentang Kahancuran Yerusalem 20 Akan tetapi, wayah ikam malihat kuta Yerusalem dikapung uleh pasukan-pasuksn tantara,ikam pacangan tahu bahwa kahancurannta hudah parak. 21 Wayah itu urang-urang nang ada di wilayah Yudea musti malariakan diri ka pagunungan, urang-urang nang baada di dalam kuta musti tulak kaluar kuta, wan urang nang baada di disa-disa kada dibariakan masuk ke kuta Yerusalem. 22 Itulah hari-hari panghukuman supaya sabarataan hal nang hudah tatulis diganapi 23 Cilakalah buhan babinian nang rahatan batianan wan manyusui wayah itu sabab pacangan tarjadi pandaritaan nang liwar banar di nagari ini, wan nang liwar banar lawan bangsa ini. 24 buhannya pacangan dibunuh lawan mandau wan ditawan lawan bangsa-bangsa. Kuta Yerusalem pacangan di kuasai bangsa-bangsa asing sampai masa kajayaan bangsa-bangsa itu baampihan." Kadatangan Anak Manusia dalam Kamuliaan 25 Pacangan ada tanda-tanda lawan matahari, bulan, wan bintang-bintang. Di bumi, bangsa-bangsa pacangan katakutan wan kabingungan ulih gamuruh lautan wan deru umbak. 26 Urang-urang pacangan siup sabab katakutan wan manghadangi hal-hal nang pacangan tarjadi atas bumi ini sabab sabarataan kuasa nang ada di langit pacangan di guncangakan. 27 Balalu, buhannya pacangan malihat Anak Manusia datang dalam awan lawan kuasa wan kamuliaan nang ganal. 28 Apabila hal-hal ini mulai tarjadi, bardirilah wan angkatlah kapala ikam sabab wayah pambibasan ikam hudah parak." Parumpamaan Puhun Ara 29 Balalu Yesus mangesahakan sabuah parumpamaan lawan buhannya; "Liati puhun ara wan sabarataan puhun nang lain. 30 Apabila puhun itu manumbuhakan daun-daunnya, ikam pacangan paham wan tahu bahwa musim panas hudah parak. 31 Nang kaya itu jua pabila ikam malihat sabarataan itu tarjadi, ikam pacangan tahu bahwa Karajaan Allah hudah Parak. 32 Sasungguhnya Aku baucap lawan ikam, ganarasi ini kada pacangan mati sampai sabarataan hal ini terjadi. 33 Langit wan bumi pacangan hilang, tetapi apa nang Aku panderakan kada pacangan hilang," Siap Sadialah Satiap Saat 34 Baawas-awaslah agar hati ikam kada dihibaki lawan kahandak gasan bapista, bamabuk-mabukan, wan mangkhawatirakan hidup. Wan, hari itu pacangan datang ka ikam nang kaya parangkap. 35 Sabab, hari itu pacangan datang ka atas sagala sasuatu nang badiam di atas saluruh panjuru bumi ini. 36 Bajaga-jagalah satiap waktu wan titir badoa supaya ikam mandapatakan kakuatan gasan malapasakan diri matan sabarataan hal nang pacangan tarjadi itu wan gasan badiri di hadapan Anak Manusia." 37 Wayah siang hari, Yesus maajar urang banyak di palataran Bait Allah, tatapi wayah malam hari Sidin maninggalakan kuta wan bamalam di Bukit Zaitun. 38 Wan, pagi-pagi, sabarataan urang datang lawan Sidin di dalam Bait Suci gasan mandangarakan Sidin.

Chapter 22

Rancana gasan Mambunuh Yesus 1 Hari Raya Roti kada Baragi nang disambat hari Paskah hudah parak. 2 Imam-imam kapala wan ahli-ahki taurat mancari cara gasan mamnunuh Yesus, sabab buhannya takut lawan urang banyak. Panghianatan Yudas 3 Balalu, masuklah Sitan kadalam Yudas, nang disambat Iskariot. Inya adalah salah saikung matan kadua walas murid. 4 Maka, tulaklah Yudas imbah tu barunding lawan imam-imam kapala wan pangawal Bait Allah tentang nangkaya apa inya kawa manyarahakan Yesus lawan buhanya. 5 Wan, buhannya katuju banar wan sapakat gasan mambarii inya duit. 6 Maka, Yudas satuju wan mulai bacari kasampatan gasan manyarahakan Yesus lawan buhannya wayah kadada urang banyak. Hidangan Paskah 7 Balalu, sampailah hari raya Ruti Kada Baragi. itulah wayah mamparsambahakan dumba Paskah. 8 Wayah itu, Yesus manyuruh Petrus wan Yohanes, ujar-Sidin, "Tulaklah wan parsiapakanlah makanan Paskah gasan kita makan." 9 Ujar buhanya lawan Yesus, "Di mana garang Pian handak supaya kami mamparsiapakanya?" 10 Jawab Yesus lawan buhannya, "Wayah ikam udah masuk ka kuta, ikam pacangan tetamu lawan saikung urang lalakian nang mambawa kendi; umpatilah inya ka rumah nang pacangan dimasukinya. 11 wan padahakanlah lawan nang ampun rumah itu, 'Guru batakun lawan ikam; Dimanakah di ruang tamu wadah Aku kawa makan Paskah baimbai murid-murid-Ku?" 12 Maka, inya pacangan manunjukakan lawan ikam sabuah ruangan ganal dilantai atas, nang parabutannya hudah siap. Parsiapakanlah makanan gasan kita disana." 13 Balalu Petrus lawan Yohanes tulak wan mandapati sabarataan tarjadi nangkaya nang dipadahakan Yesus wan buhannya pun mamparsiapakan makanan Paskah. Parjamuan Paskah 14 Wayah hudah sampai waktunya, Yesus wan buhan rasul duduk makan di sakaliling mija. 15 Balalu, Yesus baucap lawan buhannya, "Aku handak banar makan hidangan Paskah ini baimbai ikam, sabalum Aku mandarita. 16 Sabab Aku bapadah lawan ikam, Aku kada pacangan memakanya pulang sampai hal ini diganapi dalam Karajaan Allah." 17 Balalu, Yesus maambil cangkir nang baisi anggur wan maucap syukur, balalu baucap, "Ambillah cangkir ini wan bagiakanlah di antara ikam. 18 Sabab, Aku bapadah lawan ikam bahwa mulai wayahini Aku kada pacangan minum anggur sampai Karajaan Allah datang." 19 Balalu, Yesus ma ambil ruti wan maucap syukur, Sidin mamotung-mutung ruti itu wan mambariakannya lawan buhannya sambil baucap, "Ruti ini adalah awak-Ku nang dibariakan lawan ikam; lakuakanlah ini sabagai paringatan lawan Aku, " 20 Damikian juga, imbah makan, Yesus ma ambil cangkir anngur wan baucap, "Cangkir nang dituangakan gasan ikam ini adalah Parjanjian Baru dalam darah-Ku. pambaritahuan tentang Urang nang Manyarahakan Yesus 21 Akan tatapi, lihatlah, tangan urang nang pacangan manyarahakan Aku ada baimbai lawan Aku di mija ini. 22 Sabab, Anak Manusia pacangan tulak lawan cara nangkaya hudah di tatapakan, tatapi calakalah urang nang manyarahakan Dia!" 23 Murid-murid-Nya batakun saikung lawan nang lain tentang siapa diantara buhannya nang pacangan malakuakannya. Jadilah Urang nang Malayani 24 Buhan rasul bahual tentang masalah siapa di antara buhannya nang di anggap paling ganal. 25 Akan tatapi, Yesus baucap lawan buhannya, "Raja-raja bangsa nang kada pinandu lawan Tuhan bakuasa atas rakyatnya, wan urang-urang nang bakuasa atas raja-raja itu disambat "Pelindung Rakyat." 26 Namun, ikam kada usah nangkaya itu. Sabaliknya, nang paling ganal diantara ikam musti bakalakuan nang kaya nang paling anum, wan pamimpin musti nang kaya palayan. 27 Siapa nang labih ganal, urang nang duduk makan atawa nang malayani? Kada garang urang nang duduk makan?Namun, Aku ada di tangah-tangah ikam wan melayani. 28 Ikam adalah urang-urang nang tatap baimbai lawan Aku pas rahatan Aku dicobai. 29 Lantaran itu, Aku mambariakan lawan ikam sabuah karajaan, nang kaya dibariakan Bapa-Ku lawan Aku, 30 supaya ikam kawa makan wan nginum samija lawan Aku didalam karajaan-Ku. Wan, ikam pacangan duduk diatas tahta gasan manghakimi kadua walas suku Israel." Petrus pacangan Manyangkali Yesus 31 "Simon, simon, dangarakan Aku. Sitan manuntut gasan manampi ikam nang kaya gandum, 32 tatapi Aku hudah badoa gasan ikam supaya imanmu jangan gugur. Wan, imbah ikam bartubat, kuatakanlah dingsanak-dingsanak ikam." 33 Namun, Petrus baucap lawan Yesus, "Tuhan, aku siap dipanjara bahkan mati baimbai lawan Pian!" 34 Jawab Yesus lawan inya, "Aku bapadah lawan ikam, Petrus, hari ini ayam jago kada pacangan bakokok sabalum talu kali ikam manyangkal Aku." Basiap-siaplah Manghadapi Kasulitan 35 Balalu, Yesus batakun lawan buhan murid. "Wayah Aku mangutus ikam tanpa kantong duit, tas, atawa sandal, apakah ikam ada kakurangan sasuatu?" Jawab buhannya, "Kada." 36 Kata-Nya lawan buhannya, "Namun wayahini, siapa haja nang baisi kantong duit atawa tas, bawa haja. Wan, siapa nang kada baisi mandau, biar haja inya manjual jubahnya wan manukar mandau. 37 Sabab, Aku baucap lawan ikam bahwa apa nang tatulis dalam Kitab Suci ini musti di ganapi didalam Aku, "Ia pacangan tahitung baimbai urang-urang badosa. "Yesaya 52 : 12 Sabab, nang tatulis tentang Aku rahatan tarjadi wayahini." 38 Lalu buhanya baucap, "Lihatlah Tuhan, disini ada dua mandau." Wan, Yesus baucap lawan buhannya, "Itu cukup." Yesus Badoa di Taman Getsemani 39 Balalu, yesus kaluar wan tulak kabukit Zaitun nang kaya biasa dilakuakan Sidin; wan murid-murid-Nya juga tulak maumpati Sidin. 40 Wayah Yesus sampai diwadah itu, Sidin baucap lawan bubuhannya, "Badoalah supaya ikam jangan masuk kadalam pancubaan." 41 Balalu, Yesus manjauhakan diri matan buhannya kira-kira sajauh sapalimparan batu, lalu basujud wan badoa, 42 "Bapa, pabila Pian handak, ambillah cawan ini matan Aku, Akan tatapi, janganlah kahandak-Ku nang jadi, malainakan kahandak-Mu." 43 Imbah tu, saikung urang malaikat matan surga manampakakan diri lawan Sidin wan manguatakan-Nya. 44 Wan, dalam pandaritaan-Nya, Ia badoa labih sungguh-sungguh pulang; karingat- Sidin manjadi nangkaya tetesan darah nang manetes ka tanah. 45 Wayah Yesus tuntung badoa, Sidin tulak kawadah murid-murid-Nya wan mandapati buhanya rahatan guring sabab sadih banar. 46 Yesus baucap lawan bubuhannya, "Baapa ikam guring? Bangun wan badoalah supaya ikam jangan masuk ka dalam pancubaan." Panangkapan Yesus 47 Wayah Yesus masih bapander, datanglah sarumbungan urang; wan inya nang disambat Yudas, salah saikung matan kadua walas murid itu, mamimpin buhannya. Lalu, Yudas memaraki Yesus gasan mancium-Nya. 48 Akan tatapi, Yesus baucap lawan inya, "Yudas, apa garang ikam manyarahakan Anak Manusia lawan ciuman?" 49 Wayah murid-murid nang badiri di sakaliling-Nya malihat apa nang pacangan tarjadi, buhannya bapadah, "Tuhan, mustikah kami manyarang lawan mandau?" 50 Balalu, salah saikung matan buhan murid itu manyarang palayan Imam Agung wan manabas talinga kanannya. 51 Akan tatapi Yesus baucap, "Sudah cuckup!" Lalu, Yesus manjamah talinga palayan itu wan manyambuhakannya. 52 Balalu, Yesus baucap lawan imam-imam kapala, kapala pangawal Bait Allah, wan tua-tua nang datang gasan manangkap-Nya, "Baapa ikam sabarataan datang lawan mandau wan pantungan saakan-akan handak manangkap parampok? 53 Wayah Aku baimbai ikam di Bait Allah saban hari, ikam kada manangkap Aku. Namun inilah wayahnya gasan ikam wan gasan kuasa kagalapan." Petrus Manyangkali Yesus 54 Imbah manangkap Sidin, urang-urang itupun maarak wan mambawa Yesus ka rumah imam ganal. Akan tatapi, Petrus maumpati buhannya matan jauh. 55 Wan, imbah urang-urang itu manyalaakan api ditangah-tangah halaman wan duduk baimbai, Petrus jua duduk diantara bubuhannya. 56 Tatapi, saikung pelayan babinian nang malihat Petrus baduduk parak parapian itu maitihi muha Petrus balalu baucap, "Urang ini jua baimbai lawan Sidin." 57 Tatapi, Petrus manyangkal, ujarnya, "Hai babinian, aku kada pinandu Sidin." 58 Kada lawas imbah itu, nang lainnya malihat inya wan baucap, "Ikam jau tamasuk salah saurang matan buhannya!" Tatapi Petrus baucap, "Kada, aku kada tagabung lawan buhannya itu!" 59 Kakira satu jam imbah itu, saikung nang lain pulang baucap wan yakin banar, "Pasti urang ini tagabung lawan-Sidin jua, sabab inya urang matan Galilea jua." 60 Akan tatapi, Petrus baucap, "Aku kada tahu apa nang buhan ikam panderakan!" Rahat itu jua, salagi Petrus masih bapander, bakokoklah ayam jantan. 61 Balalu, bapaling ai Yesus mamandang Petrus. Wan, Petrus taingat nang Yesus panderakan, bahwa Sidin suah baucap lawan inya, "Sabalum ayam jantan bakokok hari ini, ikam sudah manyangkal Aku sabanyak tiga kali." 62 Imbah itu Petrus tulak kaluar wan manangis banar saking sadihnya. Panjaga Manganiaya Yesus 63 Urang-urang nang manahan Yesus mulai mahulut wan mamukuli Sidin. 64 Buhannya manutupi mata-Sidin wan baucap, 'Tangguh! Siapa nang mamukuli Pian?" 65 Buhannya jua manyambat banyak lagi nang lain gasan manantang wan mahina Sidin. Yesus di Hadapan Pamimpin Yahudi 66 Kaisukan harinya, tua-tua pamimpin Yahudi, imam-imam kapal, wan ahli-ahli Taurat bakumpul balalu ambawa Yesus ka Mahkamah Agama buhannya. 67 Buhannya baucap, "Pabila Ikam adalah Mesias, padahakan wan kami," Tatapi Yesus baucap wan buhannya, "Pabila Aku bapadah wan buhan ikam, buhan ikam kada pacangan parcaya wan Aku. 68 Wan pabila Aku batakun wan ikam, ikam kada pacangan manjawab. 69 Akan tatapi, mulai wayah ini Anak Manusia cagar duduk di sabalah kanan Allah Yang Mahakuasa," 70 Buhannya sabarataan baucap, ' Amun kayaitu, apakah Ikam Anak Allah?" Yesus manjawab buhannya, "Buhan ikam sorang nang manyambat bahwa Akulah-Sidin," 71 Imbah itu buhannya baucap, "Kasaksian apa lagi nang kita cari? Kita sudah mandangar saurang matan mulit-Nya!"

Chapter 23

Yesus Dibawa Manuju Pilatus 1 Balalu, sabarataan urang nintu bardiri wan mambawa Yesus ka hadapan Pilatus. 2 Wan, buhannya mulai manuduh Yesus wan bapadah, "Kami manahui urang ini manyasatakan bangsa kami wan malarang kami gasan mambayar pajak lawan Kaisar, wan jua bapadah bahwa Sidin adalah Kristus, saikung urang Raja." 3 Pilatus batakun lawan Yesus, "Apakah Pian Raja urang Yahudi?" Yesus manjawab, "Itu nang ikam padahakan." 4 Balalu, Pilatus bapadah lawan imam kapala wan urang banyak, "Aku kada manamuakan kasalahan lawan urang ini." 5 Akan tatapi, buhannya manuntut sambil bakuciak lawan karas, "Sidin manghasut urang-urang lawan ajaran-Nya di sabarataan wilayah Yudea mulai matan Galilea sampai disini!" Yesus Dibawa Manuju Herodes 6 Wayah Pilatus mandangar hal itu, inya batakun apakah Yesus urang Galilea. 7 Wan, imbah inya tahu bahwa Yesus ba asal matan wilayah kakuasaan Herodes, Pilatus pun mangirim Yesus ka wadah Herodes nang wayah itu rahatan ba ada di kuta Yerusalem. 8 Wayah Herodees maliati Yesus, inya himung banar. Inya hudah lawas handak tatamu lawan Sidin sabab inya hudah mandangar banyak hal tentang Yesus sabab inya baharap kawa malihat suatu mujizat nang di lakuakan ulih Yesus. 9 Lalu Herodes mangajuakan banyak partanyaan lawan Yesus, tatapi Yesus kada mambarii jawaban apa pun lawan inya. 10 Imam-imam kapala wan ahli-ahli Taurat nang bardiri disana manuduh Yesus liwar sengitnya. 11 Bahkan, Herodes wan buhan tantaranya juga marandahakan wan maejek Yesus. Imbah tu, buhannya mamakaiakan jubah nang bungas lalu mangirim-Nya pulang lawan Pilatus. 12 Bahari, Pilatus wan Herodes bamusuhan, tatapi wayah hari itu buhannya bakawan. Pilatus Gagal Mambibasakan Yesus 13 Balalu, Pilatus mangumpulakan imam-imam kapala, buhan pamimpin Yahudi, wan urang banyak, 14 Lalu baucap lawan buhannya, "Ikam mambawa urang ini lawan aku sabagai saikung urang nang manyasatakan urang banyak. Akan tatapi, wayah aku mangadili-Nya di hadapan ikam, aku kada manamuakan kasalahan nang kaya ikam tuduhakan lawan Sidin. 15 Herodes jua kada manamuakan kasalahan-Nya sahingga inya mangirim urang ini bulik lawan kita. Liati, Sidin kada malakuakan kasalahan nang layak mandapatakan hukuman mati' 16 Lantaran itu, imbah aku manghajar-Nya, aku pacangan malapasakan-Nya." 17 ( Wayah satiap hari raya Paskah, Pilatus musti mambibasakan saikung urang tahanan gasan urang banyak.) 18 Akan tatapi, urang banyak itu baimbai bakuciak, "Singkirakan urang ini! Lapasakan Barabas gasan kami!" 19 [ Barabas adalah saikung urang nang di panjara sabab tarlibat pambaruntakan di kuta wan jua malakuakan pambunuhan.] 20 Lantaran Pilatus handak malapasakan Yesus, maka sakali pulang inya bapander lawan urang banyak. 21 Akan tatapi, buhannya tatap bakuciak, "Salibpakan Dia! Salibpakan Dia!" 22 Gasan katalu kalinya Pilatus batakun lawan buhannya, "Kanapa? Kajahatan apa nang hudah dilakuakan Urang ini? Sidin kada barsalah. Aku kada manamuakan kasalahan apa-apa intang Sidin nang layak mandapatakan hukuman mati. Lantaran itu, aku pacangan manghajar-Nya balalu malapasakan-Nya." 23 Namun, buhanya tarus bakaras wan manuntut lawan suara nyaring supsya Yesus disalibpakan. Wan, suara buhannya pun manang. 24 Akhirnya, Pilatus mamutusakan gasan mamanuhi tuntutannya buhannya. 25 Ia mambibasakan urang nang diminta ulih urang banyak, nang di panjara lantara malakuakan pambaruntakan wan pambunuhan. Akan tatapi, manyarahakan Yesus lawan kahandak buhannya. Panyaliban Yesus 26 Wayah buhan tantara mambawa Yesus tulak, buhannya jua manahan saikung urang, yaitu Simon matan Kirene nang hanyar haja datang matan disa. buhan tantara maandak salib Yesus ka pundak inya wan manyuruhnya mamikul salib itu di balakang Yesus. 27 Banyak urang nang maumpati Yesus, wan diantara buhannya ada binian-binian nang manangisi wan maratapi Sidin. 28 Akan tatapi, Yesus manoleh lawan buhannya wan baucap, "Hai putri-putri Yeruslem, kada usah ikam manangisi Aku. Tangisilah diri ikam saurang wan anak-anak ikam. 29 Pacangan sampai waktunya wayah urang-urang pacangan baucap, 'Barbahagialah babinian nang mandul, wan nang rahimnya kada suah malahirakan anak, wan nang payudaranya kada suah manyusui." 30 Wayah itu buhannya pacangan baucap lawan gunung-gunung, "Runtuhlah ka atas kami!" wan lawan bukit-bukit, "Timbun haja kami!" 31 Sabab, pabila buhannya malakuakan hal-hal ini wayah puhun masih hidup, apa garang nang pacangan tarjadi wayah puhun itu karing?" 32 Ada jua dua ikung panjahat nang dibawa gasan dihukum mati baimbai lawan Yesus. 33 Wayah buhanya sampai diwadah nang bangaran "Tangkurak" buhan tantara manyalibpakan Yesus baimbai lawan kadua panjahat itu, saikung disubalah kanan-Nya wan saikung pulang disubalah kiri-Nya 34 Balalu Yesus baucap, "Ya Bapa, ampunilah buhannya, sabab buhannya kada tahu apa nang buhannya lakuakan." Lalu buhan tantara malimpar undi gasan mambagi-bagi pakaian-Nya di antara bubuhannya 35 Urang banyak nang bardirian disana manyaksiakan sabarataanya, tatapi buhan pamimpin Yahudi maulu-ulu Yesus sambil tartawa mahulut. Buhanyya baucap, Sidin manyalamatan urang lain, jadi biarakan haja Sidin manyalamatakan diri-Nya saurang pabila Sidin adalah Kristus, Nang Dipilih ulih Allah!" 38 36 Buhan tantara jua mahulut-hulut Sidin, lalu buhannya manawarakan anggur asam lawan Sidin, 37 wan baucap, "Pabila Pian Raja Urang Yahudi, salamatakan lah diri Pian saurang!"

39 Salah saikung panjahat nang tagantung disana mahulut Yesus, ujarnya,"Kadakah Pian ini Kristus? Salamatanlah diri Pian wan kami!" 40 Akan tatapi, panjahat nang lainnya managur inya wan ba ucap, "Kadakah ikam takut lawan Allah lantaran ikam jua manarima hukuman nang sama? 41 Kita memang hudah samastinya manarima satimpal lawan apa nang hudah kita gawi, tatapi Urang ini kada malakuakan kasalahan apa pun." 42 Lalu, inya baucap lawan Yesus, "Ya Yesus, ingatlah aku wayah Pian masuk ka dalam karajaan Pian." 43 Balalu Yesus baucap lawan inya, "Aku bapadah nang sasungguhnya lawan ikam, hari ini jua ikam pacangan baimbai lawan Aku di dalam Firdaus." Kamatian Yesus 44 Wayah itu sakitar pukul 12 siang, kagalapan manutupi saluruh daerah itu sampai pukul 3 sure, 45 Lantaran matahari manjadi galap wan tirai dalam Bait Allah rabit manjadi dua bahagian. 46 Lalu Yesus nyaring bakuciak, "Ya Bapa, kadalam tangan Pian Kusarahakan nyawa-Ku." Imbah baucap kayaitu, Yesus manghambusakan nafas-Nya nang tarakhir. 47 Wayah kapala pasuksn malihat apa nang hudah tarjadi, inya mamuliakan Allah wan baucap, "Sungguh, Urang ini kada basalah!" 48 Wayah urang banyak nang datang baimbaian gasan malihat paristiwa itu manyaksiakan apa nang tarjadi, buhannya bulik sambil mancatuki dada buhanya saurang. 49 Sabarataan urang nang pinandu lawan Yesus wan babarapa binian nang hudah maumpati-Nya matan Galilea bardirian jauh-jauh wan manyaksiakan hal-hal ini. Yesus Dikuburakan 50 Ada saikung urang lalakian nang bangaran Yusuf, angguta Diwan Panasihat, saikung urang nang baik wan bujur. 51 [ Inya saurang kada manyutujui kaputusan wan tindakan buhannya ]. Yusuf baasal matan kuta Arimatea, sabuah kuta urang Yahudi. Inya jua saikung urang nang mananti-nantiakan Karajaan Allah 52 Inya tulak ka Pilatus wan maminta mayat Yesus. 53 Lalu inyapun manurunakan mayat Yesus matan kayu salib wan mambungkusnya lawan kain linen. Imbah tu, inya mambaringgakan-Nya dalam kubur nang di pahat pada bukit batu.Di sana, balum suah ada saikung urang pun nang dibaringakan. 54 Hari itu adalah Hari Parsiapan, wan hari Sabat pacangan lakas dimulai. 55 Binian-binian nang datang baimbai Yesus matan Galilea maumpati Yusuf. Buhanya malihati kubur itu wan malihat jua nang kaya apa mayat Yesus dibaringakan di dalamnya. 56 Imbah tu, buhannya bulik wan mamparsiapakan rampah-rampah lawan minyak gasan mangasai mayat Yesus. Wayah hari Sabat buhannya baistirahat sasuai lawan hukum Taurat Musa.
Chapter 24

Kabar Kabangkitan Yesus 1 Wayah hari partama minggu itu, Wayah hari masih baisukan banar, binian-binian itu tulak ka kubur Yesus sambil mambawa rampah-rampah nang hudah buhannya parsiapakan. 2 Wan buhannya mandapati batu nang ganal itu hudah taguling matan kubur. 3 Akan tatapi, wayah buhannya masuk, buhannya kada manamuakan mayat Tuhan Yesus. 4 Wayah buhannya masih tahiran-hiran lantaran hal itu, tiba-tiba ada dua ikung urang nang mamakai pakaian nang bakilau-kilauan bardiri di samping buhannya. 5 Binian-binian itu liwar katakutanan wan manundukakan muha buhannya, tatapi kadua urang itu bapadah,"Baapa ikam mancarii urang nang hidup diantara urang-urang nang mati? 6 Yesus kadada di sini, Sidin hudah bangkit. Ingatlah tentang apa nang hudah dipadahakan-Nya lawan ikam wayah Sidin masih di Galilea. 7 Sidin bapadah bahwa Anak Manusia musti disarahakan ka tangan urang-urang bardusa, disalibakan, wan pacangan bangkit pulang wayah hari ka talu." 8 Maka, binian-binian itu kaingatan lawan apa nang hudah dipadahakan Yesus. 9 Imbah buhannya bulik matan kubur Yesus, buhannya mangesahakan sabarataan paristiwa itu lawan kasabalas rasul wan buhan pangikut Yesus nang lainnya. 10 Binian-binian nang mangesahakan hal itu lawan buhan rasul adalah Maria Magdalena, Yohana, Maria ibu Yakobus, wan babarapa babinian nang lainya. 11 Akan tatapi, pamanderan binian-binian itu dianggap omong kosong oleh buhan rasul wan buhannya kada parcaya lawan buhan binian itu. 12 Akan tatapi, Petrus bardiri wan bukah ka kubur Yesus. Inya mambungkuk wan malihat kadalam, tatapi inya katiya manamuakan kain linan pambungkus mayat haja. Imbah tu Petrus bulik wan liwar hiran atas apa nang hudah tarjadi. Yesus Manampakakan Diri lawan Pengikut-Nya di Jalan ka arah Emaus 13 Pas hari itu jua, 2 urang pangikutnYesus tulak ka kampung bangaran Emaus nang jaraknya kakira 60 stadia matan kota Yerusalem. 14 Kadua urang itu mamanderakan masalah paristiwa nang sudah tajadi. 15 Pas buhannya rahat bapanderan wan batukar pikiran, Yesus sorang datang mamaraki wan bajalan baimbai buhannya. 16 Akan tatapi, mata buhannya tahalang shingga buhannya kada pinandu lawan Sidin. 17 Yesus baucap wan buhannya, " Apa nang ikam badua panderakan sambil bajalan?" Kadua urang itu batahan wan muha buhannya kalihatan sadih banar. 18 Salah saurang dari buhannya nang bangaran Kleopas baucap wan-Sidin, "Apa Pian saikungan haja urang asing di Yerusalem nang kada tahu habar masalah apa nang sudah tajadi di sana hanyar-hanyar ini?" 19 Yesus baucap, "Masalah apa garang?" Buhannya baucap wan Sidin, "Masalah Yesus matan Nazaret. Sidin adalah saurang nabi nang bakuasa dalam panderan atawa perbuatan di hadapan Allah wan di hadapan saluruh bangsa kami. 20 Akan tatapi, imam-imam kapala wan pamimpin kami manyarahakan Sidin supaya dihukum mati, wan buhannya manyalibakan-Sidin. 21 Sabujurnya kami baharap bahwa Sidinlah nang cagar mambibasakan bangsa Israel. Tatapi, hari ini adalah hari katalu imbah sabarataan itu tarjadi. 22 Akan tatapi, beberapa babinian dari antara kami udah maulah kami takajut. Pas buhannya bisukan banar mandatangi kuburan, 23 buhannya kada mananui jenazah Yesus. Balalu, buhannya babulik wan mamadahakan bahwa buhannya malihat panampakan malaikat-malaikat, nang mamadahakan bahwa Sidin hidup. 24 Imah itu, babarapa dari kami tulak ka kuburan babalu manamui nangkaya sudah dipadahakan uleh buhan babinian itu. Akan tatapi, buhannya kada malihat Yesus." 25 Imbah itu Yesus baucap wan buhannya, "Oh, dasar bungulnya buhan ikam ni wan lambatnya paham mamparcayai sabarataan nang sudah dipadahakan uleh buhan nabi. 26 Kadakah Kristus harus manjalani pandaritaan itu balalu masuk ka dalam kamuliaan-Nya." 27 Imbah itu, Yesus manjalasakan sabarataan nang tatulis intang saluruh Kitab Suci masalah Inya-sorang, mulai matan Kitab Musa sampai ka saluruh kitab buhan nabi. 28 Pas buhannya sudah parak ka kampung Emaus, Yesus tarus bajalan saulah-ulah handak manarusakan parjalanan-Sidin. 29 Akan tatapi, buhannya manahan Sidin wan baucap, "Tinggal haja lawan kami sabab hari sudah parak malam wan matahari parak tinggalam." Maka, Yesus masuk bamalam lawan buhannya. 30 Rahat Sidin makan baimbai buhannya di meja makan, Yesus maambil ruti wan mambarkahinya. Sidin mamacah-macahakannya, balalu mambariakan wan buhannya. 31 Wayah itu jua, mata buhannya tabuka balalu buhannya kawa minandui Yesus. Tatapi, bakajutan Yesus bahilang dari hadapan buhannya. 32 Imbah itu, baucap ai buhannya badua, "marasalah hati kita badaguban rahat Sidin bapander lawan kita salawas dalam parjalanan wan rahat Sidin manjalasakan Kitab Suci gasan kita?" 33 Pas wayah itu jua, buhannya badiri balalu bulik ka Yerusalem. Buhannya manamui kasawalas murid wan urang-urang nang ada lawan buhannya nang rahat baimbai takumpul . 34 Murid-murid itu baucap wan buhan badua, "Tuhan bujur-bujur sudah bangkit wan sudah manampaiakan awaknya ka Simon!" 35 Kadua pangikut itu mangesahakan jua apa nang tarjadi intang pajalanan buhannya. Buhannya mangesahakan nangkaya apa buhannya pinandu lawan Yesus imbah Sidin mamacahakan ruti. Yesus Manampaiakan Diri ka Pangikut-Pangikut-Sidin 36 Rahat kadua urang itu masih mangesahakan paristiwa itu, Yesus badiri di tangah-tangah buhannya wan baucap, "Damai mairingi buhan ikam." 37 Akan tatapi, buhannya takajut wan takutan. Buhannya manyangka bahwa buhannya rahat malihat hantu. 38 Imbah itu, Yesus baucap wan buhannya, "Kanapa ikam takajut wan ragu muncul di hati buhan ikam? 39 Itihi tangan-Ku wan batis-Ku. Ini bujur-bujur Aku. japai aja wan itihi, hantu kada baisi daging wan tulang nangkaya nang ikam lihat wan-Aku." 40 Imbah Yesus baucap kaya itu, Sidin manampaiakan tangan wan batis-Sidin ka buhannya. 41 Samantara buhannya masih balum parcaya lantaran himung wan taheran-heran, Yesus batakun wan buhannya, "Adakah disini buhan ikam baisi sasuatu nang gasan dimakan?" 42 Balalu buhannya mambari Sidin sapanggal iwak panggang. 43 Yesus maabil iwak itu wan mamakannya dihadapan bubuhannya. 44 Imbah itu, Yesus baucap wan buhannya, "Inilah panderan nang Aku padahakan lawan buhan ikam rahat Aku masih ada lawan ikam samalam. Sagala sasuatu nang tatulis hal Aku dalam hukum Taurat Musa, kitab buhan nabi, wan Mazmur harus taganapi." 45 Imbah itu Yesus mambuka pikiran buhannya sahingga buhannya kawa mamahami Kitab Suci. 46 Yesus baucap lagi wan buhannya, "Ada tatulis bahwa Kristus harus mandarita wan bangkit dari antara urang mati pas hari nang katalu. 47 Wan, patobatan wan pangampunan dosa pacangan dinyataakan dlam ngaran-Sidin gasan sabarataan bangsa, mulai Yerusalem. 48 Ikam adalah saksi-saksi dari samuaan ini. 49 Ingati, Aku cagar mangirim janji Allah Bapa-Ku wan ikam, Akan tatapi, badiam haja di Yerusalem sampai ikam dilangkapi uleh kuasa dari Allah." Yesus Taangkat ka Surga 50 Imbah itu, Yesus mambawai pangikut Sidin ka luar kota sampai di Betania. Di sana, Sidin mangangkat tangan-Sidin balalu mambarkahi buhannya. 51 Rahat Yesus mambarkahi buhannya, Sidin bapisah matan buhannya wan taangkat ka surga. 52 Balalu, buhannya manyambah Sidin imbah itu babulik ka Yerusalem wan himung banar. 53 Buhannya salalu ada di dalam bait Allah wan salalu mamuji Allah.

John

Chapter 1

1 Panambayan adalah firman, firman nitu basama-sama awan Allah wan firman nitu adalah Allah 2 Firman nitu sudah basama-sama awan Allah matan pamuluan. 3 Sabarataan diciptakan Sidin. Jika kada Sidin sabarataan nang ada ini kada mungkin bisa ada. 4 Dalam Sidin ada hidup wan hidup nitu adalah tarang manusia. 5 Tarang nitu bacahaya dalam kagalapan wan kagalapan kada kawa mangalahinya. 6 Ada sauarang nang diutus Allah, ngarannya Yohanes. 7 Sidin datang sebagai saksi supaya manyampaiakan kasaksian napa tarang nitu, supaya malewati sidin sabarataan urang menjadi parcaya. 8 Lain Yohanes tarang nitu, inya datang supaya menyampaikan kasaksian tantang tarang nitu. 9 Tarang nang sajati, nang manarangi sabarataan urang, pacang datang ka dunia. 10 Tarang nitu sudah ada di dunia, wan dunia ini diciptakan uleh Sidin, tapi dunia kada manganal Sidin. 11 Sidin mandatangi umat pilihan-Nya, tapi umat pilihan-Nya nitu kada manarima Sidin. 12 Namun, babuhannya nang manarima Sidin, dibari Sidin hak manjadi anak-anak Allah yaitu buhannya nang parcaya ka ngaran Sidin. 13 Buhannya lahir kada dari darah atawa kahandak daging atawa kahandak lakian namun dari Allah. 14 Firaman nitu talah manjadi manusia wan ada barsama kita, kita sudah malihat kamulian Sidin, yaitu kamulian Anak Tunggal Bapa, panuh awan anugrah wan kabanaran. 15 Yohanes mambari kasaksian tantang Sidin awan basaru, inilah Sidin nang lun maksud dalam panderanku, imbah ulun pacang datang Sidin nang labih dulu pada ulun, sabab Sidin ada dari pamulaan. 16 Dari Sidinlah, kita barataan manarima anugrah demi anugrah. 17 Sabab hukum taurat dibari malalui Musa, tapi hukum anugrah wan kabanaran datang malalui Kristus Yesus. 18 Kadada saekong nang suah malihat Allah, tapi Anak Tunggal Allah, nang ada dipangkuan Bapa manampaiakannya. 19 Ni nah kasaksian Yohanes katika babuhan Yahudi mautus bubuhan Imam wan bubuhan Lewi matan Yerusalem untuk batakun ka Yohanes, siapa garang pian ini? 20 Yohanes mangaku, wan inya kada manyangkal inya mangaku, aku ni lain pada Kristus nitu. 21 buhannya batakun pulang, kalo kayaitu, siapa pian ni? apakah pian Elia? inya manjawab aku ni lain Elia, apa pian nabi nitu? inya manjawab lain. 22 Imbah nitu buhannya baucap kada Yohanes, siapa pian in, ulehnya kami harus mamabri jawaban ka urang nang manyuruh kami? pian maanggap apa pian saurang? 23 Yohanes manjawab nang kaya ucapan nabi Yesaya, Akulah suara urang nang diucapkan nabi Yesaya basaru - saru di padang balantara: Lurusakan jalan gasan Tuhan. 24 Bubuhan Yahudi nang diutus nitu adalah urang Farisi 25 Lalu buhannya baucap ka Yohanes, jika pian lain Mesias, lain Elia, wan lain nabi nitu, kanapa pian Mambaptis? 26 Yohanes manjawab buhannya, aku Mambaptis awan banyu, tapi ditangah kita ini badirian saurang nang kada ikam kenal 27 Sidinlah nang pacang datang imbah ulun. Mambuka tali sandal Sidin gin ulun kada pantas. 28 Sabarataan kajadian nitu di Betania, di seberang sungai Yordan, tempat Yohanes mambaptis. 29 Baisukan hari Yohanes malihat Yesus mandatangi inya, wan Yohanes baucap, intihi Anak Domba Allah nang manghapus dosa dunia. 30 Sidinlah nang ulun maksudkan katika ulun baucap, imbah ulun pacang datang saurang nang labih harat daripada ulun, sabab Sidin talabih dulu ada dari ulun. 31 Bahari ulun kada manganal Sidin, tapi supaya Sidin ditampaiakan ka bubuhan Israel, maka ulun datang mambaptis awan banyu. 32 Wan Yohanes basaksi, ulun malihat Roh turun dari langit nang kaya buru dara, Roh nitu badiam atas Sidin. 33 Ulun kada manganal Sidin, tapi Sidin nang mautus ulun untuk mambaptis awan banyu baucap ka ulun, Sidin nang di atasNya ikam malihat Roh turun wan badiam , Sidinlah nang pacang mambaptis awan Roh Kudus. 34 Ulun saurang sudah malihat wan mambari kasaksian bahwa Sidin inilah Anak Allah. 35 Bisukan harinya, Yohanes wan dua urang muridnya badirian pulang, 36 wan inya malihat Yesus parahatan bajalan, Yohanes baucap, inilah Anak Domba Allah! 37 Kadua muridnya mandangar parkataan nitu lalu buhannya maumpati Yesus. 38 Yesus maintihi ka balakang, malihat buhannya maumpati, Sidin baucap ka buhanny, apa nang ikam cari? buhannya baucap ka Sidin, Guru di manakah Pian tinggal? 39 Sidin baucap ka buhannya, ayu ikam pacang malihatnya, imbah nitu buhannya datang wan malihat wadah Sidin wan buhannya badiam lawan Sidin hari itu, sabab waktu sudah jam sepuluh malam. 40 Satu dari dua urang murid nang mandangar parkataan Yohanes langsung maumpati Yesus ngarannya Andreas, dangsanak Simon Petrus. 41 Sabalumnya, Andreas mandapati Simon dangsanaknya, wan mahabari buhanya sudah badapatan lawan Mesias. 42 Imbah itu, Andreas mambawa Simon kapada Yesus. Yesus mamandang Simon wan baucap, ikam Simon, anak Yohanes. Ikam di kiau ngaran Kefas (nang artinya Petrus/Batu) 43 Bisukan harinya, Yesus bermaksud tulak ka Galilea Sidin batamuan awan Filipus wan baucap umpati Aku. 44 Filipus barasal matan Betsaida, kota wadah asal Andreas wan Petrus. 45 Filipus badapat awan Natanael wan baucap ka inya, kami sudah badapat lawan Sidin nang dituliskan Musa dalam Hukum Taurat wan uleh buhan nabi, yaitu Yesus dari Nasaret, anak Yusuf. 46 Natanael baucap ka Filipus, bisa jua nang baik datang dari Nasaret? Filipus baucap ka Natanael, datang, lihati ja saurang. 47 Yesus malihat Natanael datang ka Sidin, Sidin mamander tantang Natanael, intihi , urang Israel sejati, kadada kapalsuan di hatinya. 48 Natanael batakun, kaya Pian tahu ulun kaitu? Yesus manjawab Sabalum Filipus mambawai, Aku sudah malihati ikam, waktu ikam di bawah pohon Ara. 49 Jawab Natanael, Guru, Pian adalah Anak Allah Pian adalah Raja urang Israel . 50 Yesus manjawab wan baucap ka Natanael, sabab Aku baucap ka ikam, Aku sudah maitihi ikan di bawah pohon ara, jadi ikam parcaya? Ikam pacang malihat sasuatu nang labih hibat dari pada ini lagi. 51 Lalu Sidin baucap lagi, sabujurnya Aku baucap ka ikam, ikam pacang malihat langit tabuka wan malikat-malikat Allah turun naik malayani Anak Manusia.

Chapter 2

1 Pada hari nang katalu, ada pesta kawinan di Kana dairah Galilea, wan Bunda Yesus ada jua di situ. 2 Yesus wan buhan murid Sidin diundang jua ka pesta kawinan nitu. 3 Pas banyu anggur habisan BundaNya Yesus baucap ka Sidin, buhannya kahabisan banyu anggur. 4 Yesus manjawab BundaNya, apa urusan lawan Aku, balum wayahnya. 5 Bunda Yesus baucap ka buhan pelayan, apa haja nang Sidin parintahakan buhan ikam, gawii haja. 6 Di situ, ada anam gantong batu wadah banyu, nang biasa urang Yahudi pakai gasan upacara penyucian, muatan gantong nitu masing-masing dua atau tiga buyung. 7 Yesus baucap ka buhan palayan, isii banyu ka gantong-gantong nitu, lalu buhan palayan maisi banyu ka gantong-gantong nitu sampai panuh. 8 Imbah nitu Yesus baucap ka buhannya, ayu ambili sadikit wan bawai ka pamimpin pesta. 9 Pas pamimpin pesta marasai banyu nang sudah jadi anggur, pamimpin pesta kada tahu dari mana asalnya, maka pamimpin pesta mangiau panganten lakian. 10 Wan baucap, kabiasaan urang mahidangi banyu anggur nang baik tadahulu, bila sudah urang sudah puas minum, hanyar mahidang banyu anggur nang kurang nyaman. Tapi ikam mahidangi anggur nang baik sampai tuntung pesta. 11 Tanda mujizat Yesus nang pemulaan ini di Kana, Galilea, wan manampaiakan kamulian Sidin, buhan Sidin parcaya ka Sidin 12 Imba nitu Yesus turun ka Kapernaum baimbai BundaNya, buhan dangsanak wan buhan murid. buhannya badiam di situ selama dua tiga hari. 13 Hari raya Paskah urang Yahudi sudah parak, wan Yesus naik jua ka Yerusalem. 14 Di Bait Allah, Sidin malihat banyak urang bajual lambu, dumba, wan burung dara, sarta buhan panukar duit dudukan di situ. 15 Yesus maulah cambuk dari tali lalu mausir buhannya kaluar barataan matan Bait Allah, tarmasuk sabarataan dumba, lambu buhannya. Sidin mahambur duit logam dari atas mija buhan panukar duit, wan mabalik mija buhanya. 16 Ka buhan padang burung dara, Yesus baucap, bawai sabarataan ini kaluar matan sini ! Jangan jadikan rumah Bapa Ku tampat bajualan. 17 Babuhan murid Sidin taingat bahwa ada tartulis: Cinta akan rumah-Mu, manghanguskan Aku ( Mazmur 69:10) 18 Imbah itu urang-urang Yahudi manjawab wan baucap ka Sidin, tanda ajaib apa nang Pian tampaiakan ka kami maka Pian barhak malakuakan hal-hal ini?. 19 Yesus manjawab buhannya, hancurakan Bait Allah ini, maka dalam waktu tiga hari Aku akan mambangunnya pulang. 22 20 Buhannya manjawab, selawas 46 tahun mambangun Bait Allah ini, kaya apa Pian bapadah dalam waktu tiga hari haja? 21 Tapi nang Yesus maksudkan Bait Allah adalah tubuh Sidin saurang. Sabab nitu , pas Yesus di bangkitakan matan kamatian, babuhan murid Sidin ta ingat akan ucapan ini: Wan buhannya parcaya ka Kitab Suci wan parkataan nang Yesus ucapkan. 25 23 Pas Yesus ada di Yerusalem semasa parayaan Paskah, banyak urang parcaya dalam ngaran Sidin. Sabab malihat tanda ajaib nang digawi Sidin. 24 Namun, Yesus kada mamarcayakan diri Sidin ka buhannya sabab Sidin manganal sebarataan urang. Wan kada mamarlukan siapa haja gasan mambari kasaksian tantang manusia sabab Sidin tahu apa nang ada di dalam hati manusia.

Chapter 3

1 Ada saurang farisi bangaran Nikodemus, inya adalah pamimpin bangsa Yahudi. 2 Suatu malam inya datang ka Yesus wan baucap, Rabu, kami tahu bahwa Pian ini Guru nang datang dari Allah sabab kadada nang bisa maulah mujizat nang Pian lakuakan kacuali Allah basama inya. 3 Jawab Yesus ka buhanya, sabujur-bujurnya Aku mamadah ka buhan ikam, jika saurang kada dilahirakan baasa, inya kada kawa malihat Karajaan Allah. 4 Nikodemus batakun, kaya apa bisa seurang dilahirakan pulang, kalu inya sudah tuha? kawalah inya masuk pulang ka dalam rahim umanya lalu dilahirakan pulang? 5 Jawa Yesus ka buhannya, sabujurnya Aku bapadah ka ikam, jika saurang kada dilahirakan dari banyu wan Roh Suci, inya kada bisa masuk Karajaan Allah. 6 Apa nang dilahirakan dari daging adalah daging, wan apa nang dilahirakan dari Roh Suci adalah Roh nang Suci. 7 Jangan hiran sabab Aku bapadah ka ikam, ikam harus dilahirakan pulang. 8 Angin batiup kamana haja inya handak wan ikam dangar bunyinya, tapi ikam kada tahu dari mana asalnya wan kamana inya tulak. Kaya itu jua awan sabarataan urang nang dilahirakan oleh Roh Suci. 9 Nikodemus batakun, kayaapa sumunyaan tu tajadi 10 Yesus manjawab, ikam kalo nang guru urang israel, tapi ikam kada paham sebarataan ini? 11 Sabujur-bujurnya Aku bapadah ka ikam, bahuwa kami bapandir apa nang ikam tahu wan mambari kasaksian tantang apa nang kami lihat, tapi ikam kada manarima kasaksian kami. 12 Kalo Aku mambaritahu ka ikam, parcaya kalo Aku mambaritahu ka ikam hal-hal sorga? 13 Kada saikongpun nang suang naik ka surga, kacuali Sidin nang sudah turun dari Surga, yaitu Anak Manusia. 14 Sama kaya Musa, manggantung ukiran ular berbahan tembaga di atas tiang kayu, kaya itu jua Anak manusia harus ditinggikan. 15 Supaya sabarataan urang nang parcaya ka Sidin bakulih hidup nang kakal. 16 Sabab Allah bujur-bujur maasihi dunia ini, Sidin manjulung Anak Sidin nang satu-satunya, supaya sabarataan urang nang parcaya kada dihukum tapi baisi nang kakal. 17 Sabab Allah mautus Anak Sidin ka dalam dunia ini kada gasan manghakimi dunia, tapi supaya dunia disalamatakan liwat Anak Sidin. 18 Urang nang parcaya ka Sidin kada pacang dihukum, tapi urang nag kada parcaya sudah barada dibawah hukuman sabab inya kada parcaya ka Anak tunggal Allah. 19 Ininah hukuman itu; Tarang sudah datang ka dalam dunia ini, tapi manusia paling katuju nang kadap dari pada tarang, sabab apa nang buhannya gawi adalah jahat. 20 Sabab sabarataan urang barbuat jahat, mambanci tarang wan kada hakun datang ka tarang itu supaya parbuatannya kada diungkit-ungkit. 21 Tapi urang nang barbuat kabanaran datang ka tarang itu supaya ditampaiakan parbuatan-parbuatan itu di dalam Allah. 22 Imbah itu, Yesus wan bubuhan murid sidin tulak ka tanah Yudea. Di sana Sidin menghabisakan waktu lawan buhannya wan mambaptis. 23 Yohanes mambaptis jua di Ainon parak Salim sabab di situ ada banyak banyu, banyak urang badatangan dan dibaptis. 24 Sabab waktu, Yohanes balum dimasukan ka dalam panjara. 25 Maka basurahlah murid Yohanes lawan saurang Yahudi tantang panyucian. 26 Buhannya mandapati Yohanes wan baucap, guru, urang nang maupati pian di sabarang sungai Yordan, nang tantang Sidin, piang sudah basaksi, intilah Sidin mambaptis jua wan Sabarataan urang datang ka Sidin. 27 Yohanes manjawab, manusia kada kawa manarima apa haja, kacawali hal itu dibari ka inya dari surga. 28 Ikam saurang kawa mambari kasaksian bahwa aku suah baucap, aku kada masias, tapi aku diutus gasan mandahului Sidin. 29 Urang nang mamiliki panganten binian adalah panganten lakian, tapi kakawanan panganten lakian, nang badiri wang mandangarnya suaranya panganten lakian bujur himung, maka aku jua jadi liwar kahimungan. 30 Sidin harus makin terkenal wan ulun harus makin kada terkenal 31 Sidin nang datang dari atas adalah diatas sabarataannya. Sidin nang datang baasal dari bumi wan bapander hal-hal nang ada di bumi Sidin nang datang dari surga adalah paningginya. 32 Sidin basaksi apa nang dilihat wan di dangar sidin. tapi urang-urang kada mau manarima kasaksian Sidin. 33 Urang nang manarima kasaksian Sidin, mangaku bujur-bujur Allah itu benar. 34 Sabab urang nang diutus Allah pacang manyampaiakan parkataan Allah, sabab Allah mamabari Roh nang kada tarbatas. 35 Bapa nang mangasihi Anak wan nang sudah manyaraakan sabarataan kuasa ka Sidin. 36 Urang nang parcaya ka Anak, baisi hidup nang kakal, tapi urang nang kada taat ka Anak kada pacang malihat kahidupan tapi murka Allah salalu ada padanya.

Chapter 4

1 Wayah Yesus tahu urang-urang farisi sudah mandangar bahwa Sidin bahasil wan mambaptis labih banyak daripada Yohanes. 2 (meskipun Yesus kada mambaptis, tapi murid-murid Sidin). 3 Sidin tulak matan Yudea wan bulik ka Galilea. 4 Namun, kada bisa kada Sidin maliwati dairah Samaria. 5 Sampailah Yesus di Samaria, kota nang bangaran sikhar, nang antangannya parak tanah nang dahulu dibariakan Yakub anaknya, Yusuf. 6 Sumur Yakub ada disitu. Imbah itu Yesus nang kauyuhan sabab parjalanan, duduklah Sidin dihiga sumur itu. Wayah itu kira-kira jam dua belas (tangah hari). 7 Datanglah saikung binian urang Samaria maambil banyu di sumur. Yesus baucap ka inya, barii Aku banyu. 8 ( Sabab buhan murid Sidin lagi tulak ka kuta manukar makanan). 9 Binian urang Samaria itu manjawab Yesus, kaya bisa Pian urang Yahudi maminta banyu minum ka ulun nang urang Samaria? ( Sabab urang Yahudi kada bataguran lawan urang Samaria). 10 Yesus manjawab wan baucap ka inya, bila ikam tahu tantang karunia Allah wan tahu siapa nang bapander lawan ikam ini, barii Aku minum, ikam pasti akan maminta ka Sidin wan Sidin akan mambarii ikam Banyu Kahidupan. 11 Binian itu baucap ka Sidin, Tuan, Pian kada baisi timba wan sumur ini dalam banar, kayapa Pian kawa dapat banyu kahidupan itu? 12 Apakah Pian labih harat daripada padatuan kami Yakub nang mambarii sumur ini ka kami wan nang sudah minum matan sumur ini sakaluargaan lawan inguannya? 13 Yesus manjawab wan baucap ka inya, siapa haja urang nang minum banyu ini pacang haus. 14 tapi urang nang minum banyu nang ku bari ka inya kada pacang haus ; tapi banyu nang ku bari ka inya pacang manjadi sumber banyu di dalam inya nang pacang tarus mangalir sampai hidup nang kakal. 15 Binian nitu baucap ka Yesus, tuan barii ulun banyu nitu supaya ulun kada pacang haus lagi wan ulun kada parlu datang kasini gasan maambil banyu. 16 Yesus baucap ka inya, tulaklah kiau laki ikam wan babulik ka sini. 17 Binian nitu manjawab, ulun kada baisi laki. ujar Yesus kainya, panderan ikam ini bujur, 18 Sabab ikam sudah sua baisi lima laki, wan lakian nang umpat ikam wayah ini tuh kada laki ikam. 19 Ujar binian nitu ka Sidin, Tuan wayah ini ulun tahu Pian ni adalah saurang Nabi. 20 Padatu nini kami manyambah di gunung ini, tapi bangsa Pian bapadah bahuwa Yerusalemlah tampat urang wajib manyambah. 21 Yesus baucap ka inya, Parcayalah ka Aku, hai binian ! pacang tiba wayahnya kada di gunung ini atawa di Yerusalem urang manyambah Bapa. 22 Ikam manyambah nang kada ikam kanal, tapi kami manyambah nang kami kenal sabab kasalamatan datang dari bangsa Yahudi. 23 Namun pacang tiba wayahnya, yaitu wayah ini, panyambah-panyambah benar pacang manyambah Bapa dalam Roh wan kabanaran: Sabab Bapa manuntut nang kaya itu gasan manyambah Sidin. 24 Allah adalah Roh maka buhanya nang manyambah Sidin harus manyambah dalam Roh wan kabanaran. 25 Binian itu baucap ka Sidin, ulun tahun Pian ini Mesias nang pacang datang (Sidin nang disambat Kristus). Sidin pacang mambaritahu sabarataan hal ka kami. 26 Jawab Yesus ka inya, Aku nang parahatan bapander ka ikam ni lah Sidin itu. 27 Lalu datanglah buhan murid Sidin, buhan hiran malihat Yesus parahatan bapander lawan saurang binian. Namun kada saurangpun dari buhannya nang batakun ka Sidin, apa nang Pian cari atawa kanapa Pian bapander lawan inya? 28 Imbah itu, binian itu maninggalakan kendi wadah banyunya, lalu tulak ka kuta wan mangesahi ka urang-urang di situ. 29 Mari, lihati ada urang nang baucap ka ulun apa haja nang suah ulun gawi, mungkin Sidin Mesias itu? 30 Buhannya tulak kaluar kuta mandapati Yesus. 31 Parahatan itu, babuhan murid Sidin mandasak Yesus awan baucap, Rabi, makanlah Pian. 32 Namun Yesus baucap ka buhanya, Aku baisi makanan nang kada ikam kanal. 33 Lalu babuhan murid batakun saikung wan nang lain, Adakah urang nang mambawa makanan ka Sidin gasan dimakan? 34 Yesus baucap, makanan ku adalah manggawi kahandak Sidin nang mautus Aku wan manuntungakan gawian Sidin. 35 Buhan ikam bapadah, ampat bulan lagi sampai musim mangatam , intihi, Aku baucap ka ikam, buka mata ikan wan lihati huma nang banihnya sudah masak nang sudah siap dikatam. 36 Wayah itu jua, inya nang mangatam sudah manarima upanya wan mangumpulakan buah gasan hidup kakal sahingga pangatam wan pananam kawa himung sama-sama. 37 Dalam hal itu ucapan ini bujur, nang saurang mananam wan nang lain mangatam. 38 Aku mautus ikam gasan mangatam nang kada ikam usahakan: urang lain nang sudah manggawinya wan ikam sudah masuk ka dalam gawian buhanya. 39 Banyak urang Samaria matan kuta itu jadi parcaya ka Yesus uleh sabab ucapan binian itu, nang mambari kasaksian, Sidin mambaritahu ulun, sbarataan hal nang suah ulun gawi. 40 Jadi, Satelah urang Samaria itu badapat lawan Yesus, buhannya maminta Yesus tinggal di sana salama dua hari. 41 Wan banyak lagi urang nang parcaya langsung oleh parkataan Yesus. 42 Buhannya baucap ka binian itu, kada uleh ucapan ikam kami parcaya, tapi uleh kami saurang sudah mandangar langsung, wan kami tahu bahwa Sidin ini bujur-bujur Juruslamat dunia. 43 Imbah dua hari Yesus tulah matan tampat itu, manuju ka Galilea. 44 ( Sabalumnya Yesus saurang suah basaksi bahwa suarang naba kada dihormati di kampungnya saurang.) 45 Wayah Yesus sampai di Galilea, urang-urang Galilea manyambut Sidin, sabab buhanya sudah malihat apa haja nang digawi Yesus dalam Perayaan Paskah di Yerusalem sabab buhannya ada datang ka parayaan itu. 46 Sabab itu, Yesus datang pulang ka Kana, Galilea tampat Sidin suah maulah banyu biasa jadi banyu anggur. Di kapernaum ada saikung pagawa istana nang anak lakiannya parahatan garing handak mati. 47 Pas pagawai istana itu mandangar habar Yesus sudah datang matan Yudea ka Galilea, inya tulak mandapati Yesus wan mamohon supaya datang manyambuhkan anaknya nang sudah handak mati. 48 Lalu Yesus baucap ka inya, kalo ikam kada malihat mujizat wan tanda ajaib, ikam kada mau parcaya. 49 Pagawai istana itu baucap, Tua datanglah sabalum anak ulun mati. 50 Yesus baucap ka inya, baiklah anak ikam wagas (hidup/sambuh) urang itu parcaya ka parkataan Yesus, lalu tulaklah urang itu. 51 Parahatan pagawai istana itu masih di jalan, pambantu-pambantu mandapati sidin wan mahabarakan anak lakiannya sudah wagas ( hidup/sambuh). 52 Pagawai istana itu batakun ka buhannya, jam barapa kaadaan anak ku mulai wagas (hidup/sambuh), buhanya manjawab, semalam kira-kira jam satu tangah hari garingnya mulai hilang. 53 Abah anak itu taingat, pada jam itu Yesus baucap ka inya, anak ikam hidup. Maka dari itulah pagawai istana wan sabarataan kaluarga manjadi parcaya ka Yesus. 54 Itulah mujizat nang kadua, nang digawi Yesus imbah bulik matan Yudea ka Galilea.

Chapter 5

1 Imbah barataan itu, ada parayaan hari raya urang Yahudi maka Yesus naik ka Yerusalem. 2 . Di Yerusalem, parak lawang garbang domba ada sabuah kolam nang dalam bahasa ibrani di sambat Betesda, nang baisi lima sarambi. 3 Di sarambi-sarambi itu ada banyak urang garing barabah: urang buta, urang timpang, wan urang lumpuh, buhannya mahadang banyu kolam bagalumbang. 4 Sabab pada waktu-waktu tartantu maleikat Tuhan pacang turun ka dalam kolam wan manggarakan banyu, urang nang capat masuk kadalam kolam pas banyunya bagalombang pacang sambuh matan panyakit, napa haja nang di darita. 5 Di situ ada urang nang garing sudah 38 tahun. 6 Katika Yesus maitihi urang itu barabah wan tahu bahuwa inya sudah lawas banar mandarita garing, Yesus batakun ka inya, apakah ikam hakun disambuhakan? 7 Urang garing itu manyatut, Tuan, kadada urang nang manurunakan ulun ka dalam kolam bila banyunya bagalombang, tapi sementara ulun bausaha turun urang lain sudah mandahului turun. 8 Yesus baucap ka inya, badirilah ! gatangi tilam ikam wan bajalanlah. 9 Wayah itu jua, urang itu disambuhakan, inya mangatang tilamnya wan bajalan. Namun hari itu hari Sabat. 10 Sabab itu, urang-urang Yahudi baucap ka urang nang disambuhakan itu, hari ini adalah hari sabat, ikam kada boleh manggatang tilam ikam. 11 Tapi inya manjawab, urang nang manyambuhakan ulun, Sidinlah nang baucap ka ulun, gatangi tilam ikam wan bajalanlah. 12 Buhanya batakum ka inya, siapa urang nang baucap ka ikam, gatangi tilam ikan wan bajalanlah? 13 Tapi urang nang sudah disambuhkan itu kada tahu siapa sidin, sabab Yesus sudah bajalan di tangah urang banyak di tampat itu. 14 Imbah itu, Yesus badapat pulang lawan urang itu di Bait Allah wan baucap ka inya, dangarlah ikam sudah sambuh. Jangan barbuat dosa lagi supaya kada tarjadi hal nang labih buruk ka ikam!. 15 Urang itu tulak mangisahi ka urang Yahudi bahuwa Yesuslah nang manyambuhan inya. 16 Sabab itu, urang-urang Yahudi mahajar Yesus, sabab Sidin manggawi sabarataan hal nitu pada hari sabab. 17 Tapi Yesus baucap ka buhannya, Bapaku bagawi sampai wayah ini, maka Akupun bagawi jua. 18 Sabab jawaban itu, urang-urang yahudi mahajar handak mambunuh Yesus, kada hanya sabab Yesus malanggar hukum sabat, tapi sabab Sidin manyambat Allah Bapa-Nya, nang baarti manyamakan diri Sidin lawan Allah. 19 Imbah itu Yesus manjawab buhannya, Sidin baucap, sabujur-bujurnya Aku bapadah ka ikamlah, Anak kada kawa maajar haja matan diri-Nya saurang, jika inya kada malihat Bapa maajarnya; sabab apa nang digawi Bapa, itu jua nang digawiakan Anak. 20 Sabab Bapa maasi Anak wan manampaikan ka Anak napa haja nang Sidin gawiakan, maka Bapa jua pacang manampaiakan ka Inya gawian-gawian nang labih harat lagi supaya ikam hiran (kagum). 21 Sabab , sama nang kaya Bapa mambangkitkan urang mati wan mambari buhannya kahidupan, kaya itu jua Anak mambari kahidupan ka siapa haja nang Sidin kahandaki 22 Bapa kada manghakimi siapa haja, tapi sudah mambari sabarataan kuasa panghakiman itu ka Anak. 23 Supaya sabarataan urang pacang manghormati Anak sama kaya buhannya manghormati Bapa. Urang nang kada manghormati Anak, kada manghormati Bapa nang mautus Sidin 24 Sabujurnya Aku bapadah ka ikam, urang nang mandangar ucapan Ku wan parcaya ka Sidin nang mautus Aku baisi hidup kakal, wan kada masuk dalam panghakiman, sabab inya sudah pindah matan kamatian ka kahidupan. 25 Sabujurnya Aku baucap ka ikam, waktunya pacang sampai wan sudah sampai ni wayahnya, bila urang-urang mati pacang mandangar suara Anak Allah wan buhannya nang mandangar itu pacang hidup. 26 Sabab nang kaya Bapa baisi hidup diri Inya saurang, kayaitu jua Sidin mambari ka Anak hidup dalam diriNya saurang. 27 Wan Bapa mambari kuasa ka Anak gasan manjalanakan penghakiman saba Sidin Anak Manusia. 28 Jangan hiran wayahnya pacang sampai, bila barataan urang nang ada di dalam kubur pacang mandangar suara Sidin. 29 Buhannya pacang kaluar, yaitu buhannya nang sudah barbuat baik pacang manuju kabangkitan hidup. Tapi buhannya nang barbuat jahat manuju kabangkitan panghakiman. 30 Aku kada kawa manggawi apa-apa matan diri Ku saurang. Aku manghakimi sasuai nang Aku dangar, wan panghakiman Ku adil, sabab Aku kada mancari kahandak-Ku saurang. Tapi kahandak Sidin nang mautus Aku. 31 Bila Aku barsaksi tantang diri-Ku saurang, kasaksian-Ku kada Benar (bujur) 32 Tapi, ada nang lain nang basaksi tantang Aku, Wan Aku tahu bahuwa kasaksian nang disampaikan Sidin tantang Aku Benar (Bujur) 33 Ikan sudah mautus ka Yohanes, wan inya sudah mambari kasaksian tantang kabanaran. 34 Tapi, kasaksian nang Aku tarima kada matan manusia. Aku manyambati hal ini supaya ikam disalamatkan. 35 Yohanes palita (lampu) nang manyala wan bacahaya, wan ikam handak himung satumat haja dalam cahayanya. 36 Tapi kasaksian nang ini labih harat daripada kasaksian ampun Yohanes. Sabab gawian-gawian nang dibarikan Bapa ka Aku gasan Ku tuntungakan yaitu gawian-gawian nang parahatan Ku gawi wayah ini, mambari kasaksian tantang Aku bahuwa Bapalah nang mautus Aku. 37 Wan Bapa saurang nang mautus Aku sudah mambari kasaksian tantang Aku. Tapi, ikam kada suah mandangar suara Sidin atawa malihat wajah Sidin. 38 Wan, Firman Sidin badiam dalam hati ikam, ikam kada parcaya ka Inya nang mautus. 39 Ikam balajar Kitab Suci sabab ikam manyangka bahuwa dalam Kitab Suci ikam pacang baulihan hidup kakal; wan Kitab Suci itu jua nang mambari kasaksian tantang Aku, 40 tapi ikam kada hakun datang ka Aku supaya ikam hidup. 41 Aku kada manarima kamulian matan manusia. 42 Namun, Aku manganal ikam, bahuwa ikam kada baisi kasih Allah di dalam diri ikam. 43 Aku datang atas ngaran Bapa-Ku, tapi ikam kada manarima Aku. Pabila urang lain datang atas ngarannya saurang, ikam manarimanya. 44 Kayaapa ikam kawa parcaya, jika ikam manghandaki manarima pujian sesama buhan ikam, kada manghadaki pujian dari Allah nang Esa? 45 Jangan mangira bahuwa Aku pacang manuntut ikam di hadapan Bapa; nang manuntut ikam adalah Musa, yaitu urang nang ka inya ikam baharap. 46 Sabab, bila ikam parcaya ka Musa, ikam patutnya parcaya ka Aku sabab Musa manulis tantang Aku. 47 Makanya, bila ikam kada parcaya pada apa nang Musa tulis, kayapa bisa ikam parcaya ka parkataan-Ku?"

Chapter 6

1

2 Banyak urang maupati Sidin sabab buhannya malihat tanda ajaib nang sidin lakukan ka urang-urang garing. 3 Imbah itu, Yesus naik ka bukit lalu dudukan di sama lawan bubuhan murid Sidin. 4 Wayah itu, parak hari raya Paskah urang Yahudi. 5 Sambil mamandang ka sakaliling, Sidin malihat urang banyak mandatangi Sidin, Yesus batakun ka Filipus, dimanakah kita kawa manukar roti supaya urang banyak kawa makan? 6 Yesus baucap kayaitu handak manguji Filipus sabab sabujurnya Sidin tahu aja apa nang Sidin pacang gawiakan. 7 Filipus manjawab, rati saharga 200 dinar kada cukup gasan buhannya, biarpun sabiji nang halus haja gin kada cukup. 8 Saurang murid Sidin bangaran Andreas dangsanak Simon Petrus baucap ka Yesus, 9 Di sini ada saurang kakanakan nang baisi lima roti jelai wan dua ikung iwak tapi apa artinya gasan urang sabanyak ini? 10 Yesus baucap, suruhlah barataan urang dudukan, di tampat itu banyak rumput jadi urang-urang itu dudukan, kira-kira lima ribu lakian jumlahnya. 11 Yesus maambil roti wan imbah mengucap syukur, Sidin mambagikan roti-roti ka buhannya nang duduk; kayaitu jua digawinya ka iwak-iwak sasuai nang buhan parlukan. 12 Imbah sabarataan buhanya kanyak, Yesus baucap ka buhan murid Sidin, kampulakan sisa-sisa supaya kadada nang tabuang. 13 Maka bubuhan murid mangumpulkan dua belas keranjang sisa potonga-potongan roti matan nang lima roti jelai itu, nang ditinggalkan buhan nang makan. 14 Wayah urang-urang itu malihat tanda ajaib (mujizat) nang digawi Yesus, buhanya baucap, Sidin ini pasti Nabi. 15 Sabab Sidin tahu banyak urang barancana datang mamaksa Sidin jadi Raja buhanya, Yesus manjauh tulak ka bukit saurangan. 16 Wayah hari mulai malam, buhan murid turun manuju ka danau 17 imbah naik ka jukung, buhanya mulai manyabarang danau manuju ka kapernaum. Hari sudah mulai kadap, tapi Yesus balum jua datang mandapati buhannya. 18 Danau mulai mahamuk sabab anginnya gancang banar. 19 Imbah itu, wayah mangayuh jukung sakitar 25 atawa 30 stadia ( 2 atawa 3 mil ) buhannya malihat Yesus bajaln di atas danau, wan mamaraki jukung sahingga buhannya takutan. 20 Tapi Yesus baucap ka buhanya, Aku ini jangan takutan. 21 Imba itu buhannya handak maniki Sidin ka dalam jukung, maka kada tarasa jukung itu sampai ka wadah nang di tuju. 22 Esoknya, urang banyak nang masih badirian di sabarang danau malihat kadada jukung nang lain di situ, kacuali jukung nang dinaiki bubuhan murid. Tapi Yesus kada umpat jukung nitu lawan buhan muridNya. 23 Imbah itu datangan jukung - jukung nang lain matan Tiberias ka tampat buhanya nang makan roti imbah Tuhan mangucap syukur. 24 Wayan urang banyak malihat bahuwa Yesus wan muridNya kadada di situ, buhannya naik ka jukung - jukung itu tulak ka Kapernaum mancari Yesus. 25 Wayah urang banyak itu badapan lawan Yesus di subarang danau Galilea, buhannya batakun ka Sidin, Rabi, pabila Pian sampai di sini? 26 Yesus manjawab buhan lalu baucap, sabujurnya Aku baucap ka ikam, ikam mandatangi Aku lantaran malihat mujizat, melainkan lantaran ikam sudah makan roti sampai kanyang. 27 Jangan bagawi mancari makanan nang kawa binasa, tapi carilah makanan nang kawa bartahan sampai hidup nang kakal, nang Anak Manusia cagar bari ka ikam, sabab ka Anak Manusia itu, Bapa yaitu Allah, sudah mambari pengesahan Sidin. 28 Lalu urang banyak itu batakun ka Yesus, apa nang harus kami gawi supaya kami manggawi gawian nang dikahandaki Allah. 29 Yesus manjawab wan baucap ka buhanya, ini nah gawian nang dikahandaki Allah, "Parcayalah ka Sidin nang sudah diutus Allah. 30 Buhanya batakun ka Sidin, kalo kayaitu, tanda mujizat apakah nang cagar Pian ulahakan supaya kami malihat wan parcaya ka Pian? gawian apa nang Pian ulahakan? 31 Datu nini kami makan mana di padang balantara, kaya nanya tartulis, Allah memberi roti dari Sorga gasan dimakan. 32 Yesus baucap ka buhanya, sbujurnya Aku baucap ka ikam, kada musa nang bari ikam roti dari Sorga, tapi Bapa-Ku lah nang mambari roti sejati dari Sorga. 33 Sabab roti dari Allah adalah Sidin nang turun dari Sorga wan mambari ka dunia. 34 Buhanya baucap ka Sidin, Tuhan, Bari'i roti itu. 35 Ujar Yesus ka buhanya, Akulah roti hidup; urang nang datang ka Aku kada pacang lapar, wan urang nang parcaya ka Aku kada pacang haus. 36 Tapi, Aku bapadah ka ikam, sakalipun ikam malihat Aku, ikam tatap kada parcaya. 37 Sabarataan nang dibari Bapa ka Aku, pacang datang ka Aku, nang datang ka Aku kada pacang Aku usir. 38 Sabab Aku turun dari Sorga kada gasan manggawi kahandak-Ku saurang, tapi manggawi kahandak Sidin nang mautus Aku. 39 Ini nah kahandak Sidin nang mautus Aku: Supaya sabarataan nang sudah dibari Sidin ka Aku tu, kadada nang hilang, tapi Aku bangkitkan pada akhir zaman. 40 Sabab ini nah, kahandak Bapa-Ku, sabarataan urang nang malihat Anak wan parcaya ka Sidin pacang baisi hidung nang kakal, wan Aku pacang mambangkitan inya pada akhir zaman. 41 Sabab itu, bubuhan urang Yahudi mulai bamamai uleh Sidin baucap; Akulah roti nang turun dari sorga itu. 42 Buhanya maucap, maka Sidin ini Yesus, anak Yusuf, nang abah umanya kita kanal? Kayaapa Sidin kawa baucap, Aku telan turun dari sorga. 43 Yesus manjawab buhanya lalu baucap, jangan bamami buhan ikam. 44 Kada saurangpun nang kawa datang ka Aku, kalo kada Bapa nang mautus Aku manariknya, wan Aku pacang mambangkitkannya pada akhir zaman. 45 Ada tartulis dalam kita buhan nabi: seabarataan buhannya pacang diajar Allah, urang nang sudah mandangar wan balajar awan Bapa pacang datang ka Aku. 46 Hal itu kada barati ada urang nang suah malihat Bapa, kacuali Sidin nang datang dari Allah, Sidinlah nang suah malihat Bapa. 47 Aku baucap ka ikam, Sebujurnya siapa haja urang nang parcaya pasti baisi hidup kakal. 48 Akulah roti hidup. 49 Datu nini ikan sudah makan mana di padang balantara, tapi buhanya mati. 50 Ini nah roti nang turun dari sorga, supaya sabarataan urang nang makannya kada mati. 51 Akulah roti itu nang sudah turun dari sorga, bila urang makan roti ini inya pacang kada mati, roti nang pacang Ku bari gasan dunia ini adalah tubuhku suarang. 52 Urang - urang Yahudi maulai badabat sasama buhanya, buhanya baucap: kayapa bisa urang ini mambari tubuhnya gasan dimakan? 53 Yesus baucap ka buhanya, Aku baucap ka ikam, sebujurnya bila ikam kada makan tubuh Anak Manusia wan minum darahNya, ikam kada baisi hidup di dalam diri ikam. 54 Satiap urang nang makan daging-Ku wan minum darah-Ku baisi hidup kakal, wan Aku pacang mambangkitakan inya di akhir zaman. 55 Sabab dagingKu adalah makanan nang sajati wan darahKu adalah minuman nang sajati. 56 Siapa nang makan dagingKu wan munim darahKu tinggal di dalam Aku wan Aku di dalam inya. 57 Kaya Bapa nang hidup mautus Aku, Aku hidup oleh Bapa, kayaitu jua inya nang memakan Aku, inya pacang hidup oleh Aku. 58 Inilah roti nang turun dari sorga, kada kaya roti nang dimakan datu nini ikam wan buhannya mati, urang nang makan roti ini kada pacang mati. 59 Yesus mamander sabarataan ini saat Sidin di Kapernaum maajar di Sinagoge . 60 Katika banyak murid-murid mandangar hal ini, buhanya baucap, ajaran ini tarlalu keras, siapa nang sanggup manariamanya? 61 Mangatahui bahuwa buhan pangikut Sidin bamamai tantang hal itu, Yesus baucap ka buhanya, apakah panderanKu ini maulah ikam tersinggung? 62 Kalo kayaitu, kayapa bila ikam malihat Anak Manusia naik babulik ka tampat asalNya? 63 Rohlah nang mambari hidup sedangkan daging kada baguna sama sekali 64 Tapi ada babarapa dari buhan ikan nang kada parcaya, sabab dari awal Yesus tahu siapa nang kada parcaya wan siapa nang pacang bahianat ka sidin 65 Yesus baucap, itulah sababnya Aku bapadah ka ikam, bahuwa kada saurangpun kawa datang la Aku, kacawali hal ini dikaruniakan Bapa ka inya. 66 Mulai saat itu, banyak pangikut Sidin mangundurkan diri, wan ampih maupati Sidin. 67 Sabab itu, Yesus baucap kapada kaduabelas muridNya, apakah ikam handak tulak jua? 68 Simon Petrus manjawab Sidin, kada wadah siapa kami pacang tulak? Pianlah nang mamiliki parkataan hidup kakal. 69 Kami sudah parcaya wan manganal Pian, bahuwa Pianlah nang kudus dari Allah. 70 Yesus manjawab buhanya, Aku saurang kalo nang mamilik buhan ikam nang duabelas ini? biar kayaitu ada salah satu dari buhan ikam ini adalah iblis. 71 Nang dimaksud adalah Yudas, anak Simon Iskariot, sabab Yudas adalah bagian dari kedua belas murid itu, tapi inya cagar manghiati Yesus.
Chapter 7

1 Imba itu, Yesus bajalan mangitari Galilea, Sidin kada mau bajalan di Yudea sabab urang-urang Yahudi baniat mambunuh Sidin. 2 Wayah hari itu, hari raya urang Yahudi, yaitu parak hari raya Pondok Daun. 3 Sabab itu, buhan dingsanak Yesus baucap ka Sidin, tulaklah matan sini ka Yudea supaya murid-murid Pian pacang malihat gawian pian nang Pian gawi. 4 Sabab kadada urang nang mangawi apa haja secara tersambunyi jika inya handak terkenal. bila Pian manggawi hal-hal itu. Tampaiakan diri Pian ka dunia. 5 Sabab buhan dingsanak Yesus kadada saurangpun nang parcaya ka Sidin. 6 Yesus baucap ka buhanya, masih balum waktu, tapi bagi ikam salalu ada waktu. 7 Dunia kada mambanci ikam, tapi dunia mambanci Aku sabab Aku mangesahi tantang dunia, sabab parbuatan-parbuatannya jahat. 8 Tulaklah buhan ikam ka parayaan itu, Aku balum tulak ka parayaan itu sabab balum waktunya Aku tulak ka sana. 9 Imbah bapadah kayaitu, Yesus tatap badiam di Galilea 10 Tapi, imbah buhan dingsanak tulak ka parayaan itu, Yesus tulak jua ka sana, kada secara terang-terangan tapi secara sembunyi-sambunyi. 11 Buhan urang Yahudi mancari Sidin di acara itu, wan baucap di Sidin? 12 Banyak urang babisik diantara urang banyak itu. Ada nang bapadah, Sidin urang baik. Ada jua nang bapadah, Kada, Inya manyasatkan rakyat. 13 Tapi kada saurangpun, wani bapander terus terang manganai Sidin, sabab buhannya takutan ka babuhan urang Yahudi. 14 Samantara masih acara parayaan itu barlangsung, Yesus masuk ka Bait Allah dan maajar. 15 Bubuhan urang Yahudi manjadi heran wan baucap, kayaapa urang ini baisi pangetahuan padahal kada balajar? 16 Yesus manjawab buhanya wan baucap, ajaranku kada basal dari diriku saurang, tapi dari Sidin nang mautus Aku. 17 Bila saurang handak manggawi nang kahandak Allah, inya pacang tahu ajaraKu, apa itu basal dari Allah atawa dari diriKu saurang. 18 Urang nang baucap dari dirinya saurang mancari hormat gasan dirinya saurang, tatapi urang nang mancari hormat gasan sidin nang mautusnya, inya bujur wan, kadada kapalsuan di dalamnya. 19 Maka Musa sudah mambri Hukum Taurat ka buhan ikam, kada satupun buhan ikam nang mantaatinya? Kanapa buhan ikam handak mambunuh Aku? 20 Urang banyak itu manjawab, Pian kasurupan setan! siapa nang handak mambunuh Pian? 21 Yesus baucap ka buhannya, Aku hanya manggawi satu gawian haja, sabarataan buhan ikam hiran. 22 Musa mambari ikam sunat, sebujurnya sunat itu kada dari Musa tap dari nenek moyang, wan ikam manyunat pada hari sabat. 23 Bila saurang disunat pada hari sabat lawan hukum Musa kada dilanggar, kayapa ikam sarik ka Aku sabab Aku manyambuhkan urang garing pada hari sabat? 24 Jangan manghakimi berdasarkan nang kalihatan, tapi hikimilah pakai panghakiman nang sasuai hukum. Apakah Yesus ni sang Mesias? 25 Imbah itu, babarapa urang nang badiam di Yerusalem baucap, kada Sidin inikah nang handak kita bunuh? 26 Tapi, lihati Inya bapander secara terang-terangan wan buhanya kada mambantak apapun ka Inya. Mungkin buhan pemimpin itu bujur-bujur sudah tahu Sidin itu Kristus. 27 Tapi kita tahun urang dari mana asalnya? Padahal apabila Kristus datang kadada saikungpun ada nang tahu dari mana Sidin berasal. 28 Sabab itu, samantara Yesus mangajar di Bait Allah, Sidin bakuciak, buhan ikam manganal Aku, tahu dari mana Aku barasal. Namun Aku kada datang dariKu saurang, tapi Sidin nang mautus Aku adalah bujur, ikam kada manganal Sidin. 29 Tapi Aku manganal Sidin sabab Aku barasal dari-Nya, Sidinlag nang mautus Aku. 30 Lalu buhanya berusaha manangkap Sidin, tapi kada saikungpun nang kawa manggatik Sidin, sabab balum waktunya. 31 Namun, banyak matan buhanya itu nang parcaya ka Yesus. Buhanya baucap, bila Kristus datang, apakah Sidin pacang maulah labih banyak Mujizat dari urang ini? Buhan pemimpin urang Yahudi bausaha manangkap Yesus. 32 Bubuhan Farisi mandangar apa nang dipanderi urang banyak tantang Yesus, Maka bubuhan Imam kapala wan bubuhan urang Farisi manyuruh panjaga Bait Allah manangkap Sidin. 33 Sabab itu, Yesus baucap, Aku kada lawas lagi lawan buhan ikam, Aku pacang tulak ka Sidin nang mautus Aku. 34 Ikam pacang mancari Aku, tapi ikan kada mandapati Aku, di mana Aku wadahKu ikam kada kawa ka wadahKu di sana. 35 Bubuhan Yahudi itu bapander lawan sesama buhanya, kamanakah urang ini cagar tulak, sampai kita kada tahu dimana tampatnya? Apakah inya cagar tulak ka urang Yahudi nang tasebar di daerah urang Yunani wan mangajar urang Yunani? 36 Apa maksud panderan Sidin nang baucap, ikam cagar mancari Aku, tapi kada pacang mandapati Aku wan di mana Aku wadahKu, ikam kada kawa datang ka sana?" Yesus Bapander tantang Roh Kudus 37 Hari tarakhir, puncak parayaan itu, Yesus badiri wan bakuriak, ujarNya, bila ada nang haus inya datang ka Aku dapat minum. 38 Urang nang parcaya ka Aku, nangkaya ujar Kitab Suci, dari dari dalam urangnya pacang mangalir banyu kahidupan 39 Nang dimaksud Yesus ada Roh, nang cagar diterima urang nang parcaya ka Sidin, Sabab Roh itu balum dibari, sabab Yesus balum dimuliakan. Pardabatan Tantang Yesus 40 Waktu buhannya mandangar parkataan itu, ada babarapa matan buhanya baucap, Urang ini bujur Nabi. 41 Urang nang lain baucap, Sidin adalah Kristus, urang nang lain baucap, mungkinkah Kristus datang matan Galilea? 42 Maka Kitab Suci bapadah Kristus barasal matan katurunan Daud wan matan Betlehem, kampung wadah Daud? 43 Lalu terpecah pendapat diantara buhanya itu tentang Yesus. 44 Babarapa urang matan buhanya handak manangkap Yesus, tapi kada saikungpun nang kawa manggatik Sidin. Babarapa Pemimpin Yahudi Kada Parcaya 45 Sabab itu, para panjaga Bait Allah babuluk ka Imam-Imam kapala wan babuhan Farisi, nang batakun ka buhanya, kanapa buhan ikam kada mambawa Yesus? 46 Para panjaga Baik Allah itu manjawab, kada saikungpun suah bapadah kaya urang ini! 47 Buhan Farisi itu manjawab buhannya, apakah buhan ikam sudah disesatkan jua? 48 Adakah saikung matan buhan atawa bubuhan Farisi nang sudah parcaya ka Sidin? 49 Tapi urang banyak nang kada tahu Hukum Taurat ini adalah terkutuk. 50 Tapi, Saurang dari buhannya yaitu Nikodemus, nang dahulu suah manamui Yesus baucap ka buhanya, 51 Apakah Hukum Taurat kita manghakimi saurang sabalum didangar hal nang diucapkannya wan dikatahui apa nang inya gawi? 52 Buhannya manjawab, apakah ikam jua urang Galilea? cek, kadada nabi nang datang matan Galilea. Babinia nang tatangkap basah bazinah 53 Imbah itu, bubuhanya sabarataan bulik.

Chapter 8

1 Tapi Yesus tulak ka bukit zaitun. 2 Sunsung banar Sidin datang ka Bait Allah, wan sabarataan urang datang ka Sidin, Sidin duduk wan maajar buhanya. 3 Bubuhan ahli Taurat wan bubuhan farisi mambawa saikung babinaan nang kadapan bazinah, wan imbah mambawa binian itu diintangan buhanya. 4 Buhannya baucap ka Yesus, Guru, binian ini tatangkap basah parahatan bazinah. 5 Hukum Taurat Musa mamarintahakan kita marajam lawan batu binian nang kaya ini. Apa pandapat pian tantang hal ini? 6 Buhannya manyambat kaya itu gasan mancobai Yesus supaya bubuhan baisi dasar gasan manyalahakan Sidin. Tatapi Yesus mambungkuk wan manulis di tanah wan jari Sidin. 7 Sabab buhannya tatarus batakun ka Sidin, Yesus badiri wan baucap ka buhanya, siapa diantara buhan ikam ni nang kada badosa, inya nang pamulaan marajam lawan binian ini. 8 Lalu Yesus mambukuk pulang wan manulis di tanah. 9 Imbah buhannya mandangar hal itu, mulai tulak saikung wan saikung, dimulai dari nang paling tuha sampai nang anum, sampai ditinggal Yesus lawan binian itu nang masih badirian di stu. 10 Lalu Yesus badiri wan baucap ka binian itu, hai binian, kamanakah buhanya? kadadakah urang nang manghukum ikam? 11 Binian itu manjawab, kadada Tuhan. Aku jua kada manghukum ikam. Tulaklah, mulai wayah ini jangan barbuat dosa pulang! 12 Imbah itu Yesus baucap ka urang banyak itu, ujar Sidin Akulah Tarang Dunia, satiap urang nang handak maumpati ulun kada pacang bajalan dalam kadang, tapi pacang baisi tarang kahidupan. 13 Imbah itu bubuhan farisi baucap ka Yesus, Pian basaksi tantang diri Pian saurang, maka kesaksian pian kada bujur. 14 Yesus manjawab buhanya, ujarnya, sakalipun Akuka basaksi tantang diriku saurang, kasaksianku adalah bujur sabab ulun tahu dari Aku datang wan kamana Aku tulak. 15 Ikam manghakimi manurut cara kedagingan, sedangkan Aku kada manghakimi siapapun. 16 Namun seadainyapun Aku menghakimi penghakimanku itu bujur sabab Aku kada menghakimi saurang diri, tapi basama lawan Bapa nang mautus Aku. 17 Bahkan dalam kitab Taurat ikam tatulis bahwa kesaksian dua urang adalah bujur. 18 Aku basaksi tentang diri-Ku saurang wan Bapa nang mautus Akubasaksi tantang Aku. 19 Maka buhanya batakun ka Sidin, dimanakah Bapa Pian? Yesus manjawab, ikam kada kenal Aku apalagi Bapa-Ku, jika ikam kenal Aku, ikam jua kenal Bapa-Ku 20 Parkataan ini Yesus sampaikan di parak perbendaharaan. Saat Sidin maajar di Bait Allah, tapi kadada saikung nang manangkap Sidin sabab balum waktunya 21 Lalu Yesus baucap pulang ka buhanya. Aku pacang mangalahkan ikam wan ikam pacang mancari Aku, tapi ikam pacang mati dalam dosa ikam. Kamana Aku tulak ikam kada kawa datangi. 22 Imbah itu bubuhan Yahudi baucap, apakah Sidin handak bunuh diri sabab Sidin baucap, kamana Aku tulak ikam kada kawa mandatangi? 23 Tapi Yesus baucap ka buhannya, ikam baasal dari dbawah, tapi Aku baasal dari atas, ikam baasal dari dunia ini, tapi Aku kada dari dunia ini. 24 Uleh sabab itu, Aku bapada ka ikam bahuwa ikam pacang mati dalam dosa-dosa ikam. 25 Lalu buhannya batakun ka Sidin, siapakah Pian? Yesus manjawab buhannya, sudah matan semalam Aku sudah bapadah ka ikam. 26 Ada banyak hal tantang ikam nang harus Aku panderi wan hakimi, tapi Sidin nang mautus Aku itu Banar wan apa nang Aku dangar dari Sidin itulah nang Aku sampaiakan ka dunia. 27 Buhannya kada paham bahuwa Yesus parahatan bapandir ka buhanya tantang Bapa 28 Uleh sabab itu, Yesus baucap, wayah ikam sudah maninggikan anak manusia, saat itulah ikam pacang tahu bahuwa Aku adalah Sidin, wan bahuwa kadada sesuatupun nang Aku lakukan dari diri-Ku saurang, malainkan Aku bapadah apa nang diajarkan Bapa ka Aku. 29 Wan Sidin nang mautus ulun ada baimbai lawan Aku, Sidin kada maninggalakan Aku saurangan sabab Aku salalu manggawi hal-hal nang Sidin katuju. 30 Samantara Yesus bapadah sabarataan itu, banyak urang parcaya ka Sidin. 31 Imbah itu Yesus baucap ka babuhan Yahudi nang parcaya ka Sidin, jika ikam tatap dalam Firman-Ku ikam asli murid-Ku. 32 Wan ikam pacang paham kabanaran wan kabanaran itu nang mambebaskan ikam. 33 Buhannya manjawab, kami adalah keturunan Abraham wan kada parnah manjadi hamba siapapun. Jadi kanapa pian baucap ikam pacang bebas. 34 Yesus manjawab buhannya, sebujurnya, Aku kada baucap ka ikam, satiap urang nang babuat dosa adalah hamba dosa. 35 Suarang hamba kada selawasan tinggal dalam sabuah keluarga. 36 Jadi apabila Anak membebaskan ikam, ikam bujur-bujur bebas 37 Aku tahu ikam keturunan Abraham, tapi ikam handak mambunuh Aku, Aku kada mandapat tampat di dalam hati ikam. 38 Aku bapadah tantang apa nang Aku lihat di Bapa-Ku, kayaitu jua ikam manggawi apa nang ikam dangar matan kuwitan ikam. 39 Buhannya manjawab wan baucap ka Sidin, Abraham adalah Abah kami. Jawab Yesus, bila ikam katurunan Abraham, saharusnya ikam manggawi apa nang Abraham gawi. 40 Tapi baiktiar mambunuh Aku, urang nang manyampaiakan Kabanaran, nang Aku dangar dari Allah, Abraham kada nang kaya itu. 41 Jadi, ikam hanya maumpati apa nang digawi kuwitan ikam saurang. Buhannya batakun ka Sidin, kami kada dilahirakan matan hasil zinah, kami baisi satu Bapa yaitu Allah. 42 Yesus baucap ka buhannya, bila Allah adalah Bapa ikam, ikam pasti mangasihi Aku sabab Aku datang wan baasal dari Allah. Sabab Aku datang kada kahandak Ku saurang tapi kandak Sidin nang mautus Aku. 43 Apa sabab ikam kada paham nang Aku panderi? itu sabab ikam kada kawa mandangar firman-Ku. 44 Ikam baasal matan bapak ikam, yaitu setan wan ikam hakun manuruti kahandak bapak ikam. Inya memang dasarnya pambunuh matan asalnya wan kada manuruti kabanaran sabab memang kadada di dalam inya. Bila inya badusta, dasar kalakuannya saurang sabab inya adalah memang raja pandusta. 45 Tatapi, Sabab Aku bapadah kabanaran ka ikam, makanya ikam kada parcaya ka Aku. 46 Siapa diantara ikam ni nang mambuktikan Aku badosa? bila Aku bapadah Kabanaran, kanapa ikam kada parcaya ka Aku? 47 Siapa haja nang baasal dari Allah, inya manuruti firman Allah; itu sababnya ikam kada manurutinya sabab ikam kada baasal dari Allah. 48 Babuhan Yahudi manjawab Yesus wan baucap ka Sidin, bujur kalo, bila kami bapadah pian ini urang Samaria nang kamasukan setan. 49 Yesus manjawab, Aku kada kamasukan setan tapi manghurmati Bapa-Ku, tapi ikam kada manghurmati Aku. 50 Tapi, Aku kada mancari kamulian gasan diriKu saurang, ada satu yang mancarinya wan nang manghakimi. 51 Lawan sabujur-bujurnya, Aku baucap ka ikam, sabarataan urang nang manuruti firman-Ku inya kada pacang marasai kamatian. 52 Babuhan Yahudi itu baucap ka Yesus, ini kami tahun sudah, pian memang kamasukan setan! Sabab Abraham wan babuhan nabi sudah matian, Namun pian baucap sabarataan urang nang manuruti firman-Ku inya kada pacang marasai kamatian. 53 Apakah Pian labih harat matan Abraham, bapa kami nang sudah matian? Buhan nabi sudah matian; Pian manyamai diri pian lawan siapa? 54 Yesus manjawab; bila Aku mamuliakan diri-Ku saurang, kamulian Ku itu kadada artinya; Bapa-Ku lah nang mamuliakanAku, nang tantang Inya ikam baucap, Sidin adalah Allah kami. 55 Buhan ikam kada manganal Sidin, tapi Aku manganal Sidin, jika Aku bapadah kada manganal Sidin, Aku manjadi pandusta, sama kaya ikam, tapi aku manganal Sidin wan Aku manuruti firman Sidin. 56 Bapa ikam Abraham, Bahimunglah sabab Iya pacang malihat hari-Ku. Sidin sudah malihatnya wan kahimungan. 57 Lalu bubuhan Yahidi itu baucap ka Sidin, umur pian haja balum ada 50 tahun, tapi pian sudah malihat Abraham. 58 Yesus baucap ka buhannya sabujurnya ni Aku baucap ka ikam sabalum ada Aku sudah ada. 59 Sabab itu buhanya maambil batu gasan marajam sidin, tapi Yesus manghilang bukah dari Bait Allah.

Chapter 9

1 Wayah Yesus rahatan bajalan, Sidin malihat urang nang buta dari lahirnya. 2 Buhan murid batakun ka Sidin, Guru, siapa nang badusa, urang ini atawa kuwitannya sampai inya lahir buta? 3 Yesus manjawab, kada inya atawa kuwitannya, tapi supaya gawian Allah ditampaiakan malalui inya. 4 Kita harus bagawi, gawian Sidin nang mautus Aku salama masih siang: malam pacang datang wayah kadada saikungpun nang kawa bagawi. 5 Salama Aku masih di dunia, Akulah tarang dunia. 6 Imbah bapadah kayaitu, Yesus maludah ka tanah awan maaduk ludah-Nya lawan tanah, lalu maulesakan ka mata urang itu. 7 Lalu baucap ka inya, Sidin mayuruh, basuhlah awak ikam di kolam Siloam. Siloam artinya tulus, maka tulaklah urang itu mambasuh awaknya, maka inya babulik sudah kawa malihat. 8 Buhan tatangga wan buhannya nang tahu inya buta, sabagian urang baucap, urang ini kalo yang biasa duduk mangamis? 9 Sapalih urang baucap inyanilah pangamis ini? urang nang baucap kada, ini hanya urang nang mirif aja lawan pangemis itu. Tapi urang nang tadi buta, baucap; Akulah pengemis itu. 10 Lalu, urang-urang itu batakun ka inya, Kaya apa mata ikam kawa malihat? 11 Urang itu manjawab, urang nang bangaran Yesus itu maaduk tanah wan maolesakan ka mataku. Imbah itu, Sidin baucap ka aku, manyuruh ka Silioam mambasuk awakku, aku tulak lalu mambasuh awakku, wan kawa malihat. 12 Buhannya baucap ka inya, dimanakah urang itu? Inya menjawab, Aku kada tahu. 13 Imbah nitu, buhanya mambawah urang nang tadinya picak itu ka urang-urang Farisi. 14 Adapun hari wayah Yesus maaduk tanah wan mambuka mata urang nitu adalah hari Sabat. 15 Maka, urang-urang Farisi sekali lagi batakun ka urang itu nang kaya apa inya kawa malihat. Inya baucap kabuhanya, sidin maoleskan adukan tanah ka mataku, wan aku membasuh diri wan aku kawa malihat. 16 Sabab itu, babarapa urang Farisi itu baucap: urang itu kada baasal matan Allah sabab sidin kada mamatuhi hari Sabat. Nang lain baucap, tatapi bagaimana mungkin urang nang badosa kawa malakukan tanda ajaib kaya ini? Maka, timbullah perpecahan diantara buhanya. 17 Jadi, buhanya babulik batakun ka urang picak itu, apa pendapat ikam tentang sidin sabab sidin telah mambukakan mata ikam? 18 Urang-urang Yahudi itu tatap kada percaya ka inya, bahwa urang itu tadinya memang picak tatapu wayah ini kawa malihat, sampai buhanya mangiau kuitannya matan urang nang wayah ini kawa malihat itu. 19 Wan batakun ka buhanya, apakah ini anak ikam, nang ikam padahi picak sajak lahir? Kalau kaya itu, bagaimana inya wayah ini kawa malihat? 20 Kuitannya manjawab buhanya wan baucap, kami tahu bahwa inya anak kami wan bahwa inya picak sejak lahir. 21 tatapi bagaimana inya kawa malihat wayah ini, kami kada tahu; atawa siapa nang telah mambuka matanya, kami kada tahu takuni ja ka inya, inya sudah dewasa; inya kawa bapader gasan inya saurang. 22 Kuitanya kapada kayak itu sabab buhanya takutan ka urang-urang Yahudi itu telah sepakat, bahwa setiap urang nang maakui Yesus sebagai Kristus, cagar di kucilkan matan sinagoge. 23 Itulah sababnya kuitanya bauucap, inya sudah dewasa takuni ja ka inya. 24 Jadi, kedua kalinya urang-urang Yahudi mangiau urang nang tadinya picak itu, wan baucap ka inya, bariakan kemuliaan gasan Allah, kami tahu bahwa urang ini badosa. 25 Inya manjawab, apakah urang itu urang badosa atawa kada, aku kada tahu; satu hal nang aku tahu, sebelumnya aku picak, tetapi wayah ini malihat. 26 Buhanya baucap ka inya, apa nang sidin lakukan ka ikam? Bagaimana sidin mambuka mata? 27 Inya manjawab buhanya, Aku sudah bapadah ka ikam, tatapi ikam kada mau mandangarakan; kenapa ikam ingin mendangarakan lagi? Apakah ikam hakun manjdai murid-Nya jua? 28 Maka, buhanya mahina inya wan baucap, ikam murid urang itu, tatapi kami adalah murid-murid Musa. 29 Kami tahu bahwa Allah sudah bapander ka Musa, tatapi tentang urang itu, kami kada tahu matan mana sidin baasal! 30 Urang itu menjawab wan baucap kabuhanya, sungguh aneh bahwa ikam kada tahu matan sidin baasal, padahal sidin sudah mambuka mataku. 31 Kita tahu bahwa Allah kada mandangarkan urang badosa, tatapi siapa haja nang takut Allah wan malakukan kahandaknya, Allah mandangarkan inya. 32 Matan dulu sampai wayah ini balum pernah di dangar bahwa sasaurang mambuka mata urang nang picak sejak lahir. 33 Jika urang itu kada baasal matan Allah, sidin kada kawa babuat apa-apa. 34 Urang-urang Yahudi itu manjawab wan baucap ka inya, ikam lahir penuh lawan dosa, wan ikam mau menggurui kami? Maka, buhanya mausir urang itu. 35 Yesus mandangar bahwa urang-urang Yahudi sudah mausir urang buta itu; wayah Yesus batamuan lawan inya, Yesus baucap, apakah ikam percaya ka Anak Manusia? 36 Urang itu manjawab, siapakah sidin itu, Tuhan, supaya Aku parcaya ka sidin? 37 Yesus baucap ka inya, ikam sudah malihat sidin, sidin adalah nang sedang bapander lawan ikam. 38 Urang itu manjawab, Tuhan aku parcaya! kemudian, inya sujud di hadapan sidin. 39 Yesus baucap, gasan panghakiman Aku datang ka dunia ini supaya buhanya nang kada malihat, kawa malihat wan buhannya nang malihat manjadi picak. 40 Babapa urang Farisi nang ada di parak sidin mandangar hal itu, wan baucap ka buhanya, apakah kami jua picak? 41 Yesus baucap ka buhanya, jika ikam picak, ikam kada mamiliki dosa; tatapi karena ikam baucap, kami malihat, dosa ikam tatap ada.

Chapter 10

1 Yesus baucap, lawan sesungguhnya, Aku bapada ka ikam, urang nang masuk ka kandang domba lawan kada malalui lawang, malainkan lawan mamanjat malalui jalan lain, urang itu adalah maling wan parampok. 2 Tatapi, urang nang masuk malalui lawang, inya adalah gembala domba. 3 Bagi inya, penjaga lawang mambukakan lawang, wan domba-domba mandangar suaranya, inya mangiau domba-dombanya saurang lawan ngaran buhanya, serta manuntun buhanya keluar. 4 Imbah mangaluarkan sabaratan dombanya, inya bajalan di muka buhanya wan domba-dombanya cagar maumpati inya sabab buhanya pinandu lawan suaranya. 5 Urang asing kada cagar diumpati buhanya, tatapi buhanya cagar lari matan inya sabab buhanya kada mangenal suara urang-urang asing. 6 Perumpamaan nitulah nang diucapkan Yesus ka buhanya, tatapi buhanya kada mangarti apa nang baru haja di ucapkan Yesus ka buhanya. 7 Uleh sabab itu, Yesus baucap lagi ka buhanya, sesungguhnya, Aku baucap ka ikam, Akulah lawang ka domba-domba itu. 8 Sabarataan urang nang datang sebelum Aku adalah maling wan perampok, tatapi domba-domba kada mandangar buhanya. 9 Akulah lawang. Jika sasaurang masuk malalui Aku, inya cagar di selamatkan, wan cagar kaluar masuk, serta menemukan padang rumput. 10 Maling datang hanya gasan mancuntan, mambunuh, wan mambinasakan; Aku datang supaya buhanya memiliki hidup, wan memilikinya secara balimpah. 11 Akulah gembala yang baik; gembala nang baik mambari nyawa-Nya bagi domba-domba. 12 Saurang upahan, bukan saurang gembala, nang bukan ampun domba-domba itu, malihat serigala datang, inya maninggalkan domba-domba itu wan lari; serigala itu cagar menerkam wan mencerai-beraikan domba-domba itu. 13 Inya lari sabab inya saurang upahan wan kada peduli lawan domba-domba. 14 Akulah gembala nang baik. Aku pinandu domba-domba-Ku wan domba-domba-Ku pinandu lawan Aku. 15 Sama kaya Bapa pinandu lawan Aku wan Aku pinandu lawan Bapa; Aku mambarikan nyawa-Ku bagi domba-domba itu. 16 Aku jua mempunyai domba-domba lain nang bukan matan kandang ini; Aku harus mambawa buhanya jua, wan buhanya cagar mandangar suara-Ku; wan buhanya cagar manjadi satu kawanan lawan satu gembala. 17 Sabab inilah Bapa mangasihi Aku, sabab Aku mambarikan nyawa-Ku supaya Aku kawa maambilnya. 18 Kada saikung pun maambilnya dari-Ku, malaikan Akulah nang mambari menurut kehendak-Ku saurang. Aku mampunyai hak gasan mambari nyawa-Ku, wan Aku jua mampunyai hak gasan maambilnya pulang. Inilah perintah nang Aku terima matan Bapa-Ku. 19 Sekali lagi, ada perpecahan di antara urang-urang Yahudi karna ucapan Yesus itu. 20 Banyak matan buhanya nang baucap, Sidin karasukan roh jahat wan manjadi gila. Kenapa kalian mandangarkan Sidin? 21 Nang lain baucap, itu bukan ucapan saurang nang karasukan roh jahat. Kawakah roh jahat mambuka mata urang picak? Yesus wan Bapa adalah Satu 22 Pada waktu itu, hari raya penahbisan balangsung di Yerusalem. Saat itu musim dingin, 23 wan Yesus parahatan bajalan di Bait Allah, yaitu di Serambi Salomo. 24 Lalu urang-urang Yahudi bakumpul mangelilingi sidin wan baucap ka sidin, berapa lama lagi pian membiarkan jiwa kami bimbang? Jika Pian Kristus, ucapkanlah terus terang ka kami. 25 Yesus manjawab buhanya, Aku sudah bapadah ka ikam, tapi ikam kada parcaya. Gawian-gawian nang Aku lakukan dalam ngaran Bapa-Ku, itulah nang mambarikan kasaksian tentang Aku. 26 tatapi, ikam kada parcaya karna ikam kada tamasuk domba-domba-Ku. 27 Domba-domba-Ku mandangar suara-Ku, Aku manganal buhanya wan buhanya maumpati Aku. 28 Aku mambari hidup kekal ka buhanya, wan buhanya kada cagar pernah binasa; wan kada saikung pun kawa merebut buhanya matan tangan-Ku. 29 Bapa-Ku, nang mambari buhanya ka Aku, labih ganal matan pada sabaratan, wan kadada saikung pun kawa merebut buhanya matan tangan Bapa. 30 Aku wan Bapa adalah satu. 31 Sakali lagi, urang-urang Yahudi maambil batu gasan malempari Yesus. 32 Tatapi, Yesus baucap ka buhanya. Aku telah menunjukkan ka ikam banyak gawian baik matan Bapa, gawian manakah matan antaranya nang mambuat ikam handak malempari Aku lawan batu? 33 Urang-urang Yahudi itu manjawab sidin, bukan karna suatu gawian baik kami handak malempari pian lawan batu, malainkan karna hujat; wan karna pian, nang hanya saurang manusia, manjadikan diri pian Allah. 34 Yesus manjawab buhanya, Bukankah tatulis dalam kitab Taurat ikam, Aku telah berfirman, ikam adalah allah? 35 Jikat Allah manyambat buhanya nang manerima firman itu allah, padahal Kitab Suci kada bisa di batalkan, 36 apakah ikam bapadah tentang Sidin nang telah Bapa kuduskan wan utus ka dalam dunia, ikam menghujat, karna Aku baucap ka ikam, Aku adalah Anak Allah? 37 Jika Aku kada melakukan gawian-gawian Bapa-Ku, jangan parcaya ka Aku. 38 Tatapi, jika Aku melakukan gawian-gawian itu, meskipun ikam kada parcaya ka Aku, parcayalah cagar gawian-gawian itu supaya ikam tahu wan mengerti bahwa Bapa di dalam Aku, wan Aku di dalam Bapa. 39 Sekali lagi, buhan mencoba manangkap Yesus, tatapi Sidin lolos matan buhanya. 40 Lalu, Yesus tulak pulang manyeberangi sungai Yordan menuju ke wada Yohanes pertama kali membaptis dulu wan Yesus tiggal di sana. 41 Banyak urang datang ka Sidin wan baucap, Meskipun Yohanes kada melakukan satu tanda ajaib pun, tatapi sabaratan nang diucapkan Yohanes tentang urang ini nujur. 42 Wan banyak urang manjadi parcaya ka Sidin di sana.

Chapter 11

1 Ada saikong laikian nang parahtan garing, ngaranya Lazarus matan Betania, kampung Maria wan dingsanaknya, Marta. 2 Marian inilah biniasn nang maminyaki ladaw Yesus lawan minyak wan manyeka kadawnya lawan rambutnya, nang dingsanak lakiannya, Lazarus, saaitu nitu garing. 3 Sabab nitu, kadua dingsanak ini mangirimi habar ka Sidin, wan baucap, Tuhan urang nang Pian kasihi paraha rahan garing. 4 Namun, wayah Yesus mandangar habar bitu, Sidin baucap, Panyakit itu kada manyababkan kamatian, tatapi cagar menyatakan kemuliaan Allah supaya Anak Allah dimuliakan malalui inya. 5 Yesus memang mangasihi Marta, wan dingsanak binianya, wan Lazarus. 6 Jadi, wayah Yesus mandangar, bahwa Lazarus garing, Sidin sengaja tinggal 2 hari lagi di tampat Sidin berada. 7 Limbah nitu, Yesus baucap ka buhan murid-Nya, Mari kita tulak ka Yudea. 8 Buhan murid bauucap ka Sidin, Guru urang-urang Yahudi balum lama ini bausaha malempari pian lawan batu, apakah Pian tatap ka sana lagi? 9 Yesus manjawab, bukankah ada 12 jam dalam sahari? Jika sasaurang bajalan pada siang hari, inya kada tasandung karna inya malihat terang dunia ini. 10 Tatapi jika, sasaurang bajalan pada malam hari, inya tasandung karna terang itu kadada di inya. 11 Sasudah Yesus baucap demikian, Sidin baucap ka buhanya, Kawal kita, Lazarus, sudah guring, tatapi Aku cagar tulak gasan mambangunkan inya. 12 Maka ujar murid-murid itu ka Sidin, "Tuhan, jikalau inya ta guring, inya pacang wagas (sambuh)." 13 Yesus sabujurnya bapandir tentang kamatian Lazarus, tatapi buhan murid mangira Sidin bapandir tentang guring dalam arti taranay. 14 Karna itu, Yesus imbah baucap lawan tarus tarang ka buhanya, Lazarus sudah mati, 15 wan Aku himung demi kepentingan ikam, Aku kadada di sana supaya ikam bisa parcaya. Jadi, mari kita tulak ka inya. 16 Imbah nitu, Tomas, nang disambat Didimus baucap ka buhan murid nang lain, "Mari kita jua tulas supaya kita kawa mati lawan Sidin." 17 Wayah Yesus tiba, Sidin mandapati Lazarus sudah ada di dalam kuburan selawas 4 hari. 18 Adapun Betania taletak lima belas stadia jauhnya matan Yerusalem. 19 Banyak urang Yahudi datang manamui Maria wan Marta, gasan mahibur buhan bakaitan lawan dingsanaknya itu. 20 Wayah mandangar bahwa Yesus sudah datang, Marta tulak manamui wan manyambut Sidin, tatapi Maria tatap tinggal di rumah. 21 Marta baucap ka Yesus, Tuhan seandainya waktu itu Pian ada di sini, dingsanaku pasti kada cagar mati. 22 Tatapi, wahini ulun tahu bahwa apa pun nang Pian minta matan Allah, Allah cagar mambariakan ka Pain. 23 Yesus baucap ka inya, dingsanak ikam cagar bangkit. 24 Marta manjawab Sidin, ulun tahu inya cagar bangkit pada hari kabangkitan pada akhir zaman. 25 Yesus baucap ka inya, Akulah kabangkitan wan kahidupan; siapa pun nang parcaya ka Aku, inya cagar hidup walaupun inya sudah mati, 26 wan setiap urang nang hidup wan parcaya ka Aku kada cagar parnah mati. Apakah ikam parcaya hal ini? 27 Marta baucap ka Sidin, ya Tuhan, ulun parcaya bahwa Pianlah Kristus, Anak Allah, nang datang ka dunia. 28 Imbah bapadah kaya itu, Marta tulak wan mangiau Maria, dingsanaknya, wan baucap secara pribadi, guru ada di sini wan Sidin mangiau ikam. 29 mandangar hal nitu, Maria ancap badiri wan mandapati Yesus. 30 Saat nitu, Yesus balum sampai ka desa itu, tatapi masih di tampat Marta mandapati Sidin. 31 Urang-urang Yahudi nang lawan Maria di rumah nitu, nang rahatan manghibur inya, malihat Maria badadas bangkit wan langsung kaluar; buhanya maumpati inya karna maungira inya cagar tulak ka kubur gasan manangis di sana. 32 Wayah Maria sampai di wadah Yesus berada, inya malihat Yesus wan tasungkur di ladaw Sidin, serta baucap ka Sidin, Tuhan, seandainya Pian ada di sini waktu itu, dingsanakku kada pacang mati. 33 Wayah Yesus malihat Maria manangis, wan urang-urang Yahudi lawan inya jua umpat manangis, mengeranglah Yesus dalam Roh wan sangat taganggu. 34 Yesus batakun, dimana Lazarus ikam kubur? Buhanya manjawab Sidin, Tuhan, ayu umpat wan lihatlah. 35 Yesus pun manangis. 36 Maka urang-urang Yahudi baucap, lihatlah! Betapa sidin mangasihi Lazarus! 37 Tatapi, babarapa urang di antara buhanya baucap, kada bisakah Sidin nang telah mambuka mata urang picak ini jua mambuat Lazarus kada mati? Lazarus dibangkitkan matan kematian. 38 Yesus, nang skali lagi mengerang dalam diri-Nya, tulak ka kuburan. Kuburan nitu adalah sebuah gua, wan sabuah batu diletakkan manutupinya. 39 Yesus baucap singkirkan batu itu! Marta, dingsanak urang nang maninggal itu, baucap ka Sidin, Tuhan sekarang pasti cagar ada bau karna inya sudah maninggal selama 4 hari. 40 Yesus manjawab inya, Bukankah Aku sudah bapadah ka ikam bahwa jika ikam parcaya, ikam pacang malihat kamuliaan Allah? 41 Jadi, buhanya maangkat batu itu. Imbah nitu, Yesus menengadah wan baucap, abpa, Aku bersyukur ka Pian karna Pian telah mandangarkan Aku. 42 Aku tahu Pian selalu mandangarkan Aku, tatapi karna urang-urang nang badiri di sekeliling-Ku, Aku bapadah hal itu supaya buhanya parcaya bahwa Pianlah nang telah mautus Aku. 43 Limbah bapadah kayak itu, Yesus baseru lawan suara nyaring, Lazarus, kaluarlah! 44 Urang nang telah mati itu kaluar, tangan wan kakinya masih talekat lahi kafan, wan muhanya masih tatutup kain kafan. Yesus baucap ka buhanya, lepasakan kain-kain itu matan inya wan biarakan inya tulak. Rencana gasan membunuh Yesus 45 Urang Yahudi nang datang mangujungi Maria, wan malihat apa nang telah dilakukan Yesus, manjadi parcaya ka Sidin. 46 Tatapi, babarapa matan buhanya mandatangi urang-urang Farisi wan mamadahkan buhanya apa nang telah dilakukan Yesus. 47 Maka, iman-iman kapala wan urang-urang Farisi maadahan partamuan sandedrin wan baucap, apa nang pacang kita lakukan? Sabab, urang ini malakukan tanda ajaib. 48 Jika kita mambiarkan Sidin tarus kaya ini, sabarataan urang cagar parcaya ka Sidin wan urang-urang Roma pacang datang gasan marampas wadah ini wan bangsa kita. 49 Tatapi, saikung matan buhanya nang bangaran Kayafas, nang manjadi imam besar pada tahun itu, baucap ka buhanya, buhan ikam kada tahu apa-apa, 50 atawa pun mampertimbangkan bahwa labih baik satu urang mati gasan sabarataan bangsa, daripada sabarataan bangsa binasa. 51 Inya kada bapadah dari dirinya saurang, tatapi sebagai Imam Besar pada tahun itu inya banubuat, bahwa Yesus pacang mati gasan bangsa itu. 52 Wan, kada gasan bangsa Yahudi haja, tapi gasan mengumpulkan manjadi sakumpulan anak-anak Allah nang besar. 53 Imbah nitu, sejak hari itu, buhanya sepakat gasan mambunuh Yesus. 54 Karna itu, Yesus kada lagi bajalan secara terang-terangan diantara urang Yahudi, tatapi Sidin tulak matan sana ke wilayah parak padang belantara ka sabuah kota bangaran Efraim; wan Sidin tinggal di sana lawan murid-murid Sidin. 55 Pada saat itu, Paskah urang Yahudi sudah parak, wan banyak urang matan wilayah itu tulak ka Yerusalem sebelum Paskah gasan menyucikan diri buhanya. 56 Lalu, buhanya mancari Yesus wan bapandir satu ka nang lain samantara buhanya badirian dalam bait Allah, buhanya saling batakun, "Bagaimana manurut ikam? Apakah Sidin sama sekali kada pacang datang ka parayaan ini? 57 Adapun imam-imam kapala wan urang-urang Farisi telah mangeluarkan perintah bahwa jika sasaurang tahu dimana Sidin berada, urang itu harus malaporkannya supaya buhanya kawa manangkap Sidin.

Chapter 12

1 Anam hari sabalum Hari Raya Paskah, Yesus tulak ka Betania, wadah kampung Lazarus, nang Sidin bangkitakan dari kamatian. 2 Di sana sudah siap makanan, jamuan makan malam gasan Yesus ; Marta sibuk banar malayani, tapi Lazarus ada jua duduk lawan buhanya dimeja makan lawan Yesus. 3 Wayah itu Maria maambil minyak Narwastu murni nang larang banar harga , lalu la mangubus batis Yesus wan malap pakai rambut inya. Maka harumlah sarumahan uleh minyak harus nang itu. 4 Murid nang bangaran Yudas Iskariot nang pacang manghiati sidin, baucap, 5 Kanapa minyak harum ini kada dijual haja saharga tiga ratus dinar gasan dibari ka urang miskin? 6 Inya baucap kaya itu, kada nang inya kasian lawan urang miskin, tapi lantaran inya memang tukang mancuntan, wan inya biasa maambil duit nang dimasukan ka dalam kotak nintu. 7 Lalu Yesus manjawab, "biar haja binian nitu, inya manggawi ini gasan parsiapan pamakaman-KU. 8 Sabab urang miskin ada tarus diintangan buhan ikam, tapi Aku kada salalu ada lawan buhan ikam." Buhan imam kapala baniat mambunuh Lazarus. 9 Wayah bubuhan urang Yahudi mandangar Yesus ada di Betania, lalu tulaklah buhanya kasana, kada nang lantaran Yesus, tapi handak malihat Lazarus jua nang sudah dibangkitkan dari kamatian. 10 Lalu bubuhan Imam kapala barancana handak mambunuh Lazarus jua. 11 Lantaran Lazarus banyak urang Yahudi kada umpat buhannya lagi, tapi parcaya ka Yesus. Yesus masuk ka kuta Yerusalem Kaya Raja. 12 Bisukannya, banyak urang nang hadir di pasta nitu, mandangar Yesus handak datang ka Yerusalem, 13 buhanya maambil daun palem lalu tulah gasan manyambut Sidin wan mulai basaru-saru, "Hosana! diberkahilah Sidin nang datang dalam ngaran Tuhan, Raja Israel!" 14 Imbah bauleh saikung Kaledai anum, lalu Yesus dudukan diatasnya, nang tertulis (dalam nubuatan): 15 Jangan takutan buhan putri Sion! Intihi! Raja buhan ikam datang, duduk diatas Kaledai anum." 16 Pamulaannya buhan murid Sidin kadada nang paham, tapi wayah Yesus dimuliakan, lalu buhanyan paham bahuwa sabarataan nitu, sudah tartulis tantang Sidin, wan tarnyata buhannya sudah manggawi sabarataan gasan Sidin. Urang banyak bakesah tantang Yesus. 17 Sabarataan urang nang hadir waktu Yesus mambangkitkan Lazarus dari kamatian trus barsaksi. 18 Sabab itu, banyak urang nang manyambut Yesus lantaran mandangar Sidin nang maadakan Mujizat nitu. 19 Maka bubuhan Farisi ke kawanannya, ikam lihat tu rancana kita gagal. Sabarataan urang maumpati Sidin!" Yesus Mangajar Tantang Kahidupan wan Kamatian. 20 Wayah itu, ada jua bubuhan Yunani disitu nang datang gasan beribadah parayaan paskah. 21 Buhanya mandapati Filipus , nang baasal dari Betsaida di Galilea, wan baucap ujarnya, " Tuan, kami handak badapat lawan Yesus." 22 Tulahlah Filipus mandapati Andreas; Lalu Andreas wan Filipus tulak mambaritahu Yesus. 23 Yesus manjawab buhanya, "Wayahnya sudah sampai gasan Anak Manusia dimuliakan. 24 Dengan sebujurnya, Aku bapadah ka ikam, kacuali biji gandum jatuh ka tanah wan mati, biji tatap satu haja; tatapi jika biji itu mati, ia manghasilkan banyak buah. 25 Urang nang sayang lawan nyawanya pacang kehilangan nyawanya, tatapi urang nang kada manyayangi nyawanya di dunia ini, pacang mamaliharanya gasan hidup nang kakal. 26 Bila urang malayani Aku, inya harus maumpati Aku; di Aku berada di situ jua palayananKu; Bila urang malayani Aku, Bapa pacang manghormatiinya." Yesus Mangajar tantang kamatian Sidin. 29 27 Wayah ini JiwaKu kada tanang. Apa nang pacang ku padahi? Bapa, Salamatakan Aku mulai wayah ini? Tapi, gasan tujuan inilah Aku datang wayah ini. 28 Bapa, Mulaikanlah ngaran PIAN! "Lalu kadangaranlah suara dari surga, "Aku sudah mamulaikan ngaran-Mu wan Aku pacang Mamulaikan pulang." Urang banyak nang ada badiri disitu, mandangarsuara guntur haja, ujar nang lain itu, malaikat lagi bapander lawan Sidin!" 30 Yesus manjawab lalu baucap, " Suara itu kadangaran kada gasan kapantingan-Ku, tapi gasan kapantingan buhan ikam. 31 Wayah ini panghakiman gasan dunia ini, wayah inilah panghulu dunia pacang diusir. 32 Wan, bila Aku ditinggikan dari dunia ini, Aku pacang manarik barataan urang ka Aku." 33 Yesus mamadahi hal ini gasan manunjukakan lawan kamatian nang kaya Sidin pacang mati. 34 Urang banyak itu manjawab Sidin, "Kami sudah mandangar dari Hukum Taurat bahuwa Kristus pacang badiam salawasan: nang kaya ujar Pian itu kada mungkin!, Anak Manusia itu pacang ditinggikan? Siapa Anak MAnusia itu?" 35 Yesus manjawab buhanya, "Satumat lagi Terang itu ada lawan buhan ikam. Bajalanlah salagi Terang itu masih ada supaya nang kadap kada kawa manguasai ikam; sabab urang nang bajalan dipadang kadap kada tahu kamana arah. 36 Wayah ikam baisi Terang itu, parcayalah ka Terang itu supaya ikam jadi anak-anak Terang, " Imbah bapadah kayaitu, Yesus tulak besambunyi dari buhanya. Babarapa Urang Yahudi Kada Parcaya Ka Yesus 37 Walau Yesus sudah menyatakan banyak tanda ajaib dihadapan buhanya, buhanya tatap kada parcaya ka Sidin, 38 Biar nyata nubuatan nang disampaikan uleh Nabi Yesaya, "Tuhan , siapakah nang parcaya ka pambaritaan kami? Wan, kapada siapakah tanga Tuhan sudah dinyatakan?' 39 Lantaran itu, buhanya kada kawa parcaya sabab Yesaya jua baucap, 40 IA sudah mambutaakan mata buhanya wan mangaras akan hati buhanya, supaya buhanya jangan malihat lawan mata buhanya wan mamahami lawan hati buhanya, lalu baputar awak hingga Aku manyambuhakan buhanya." 41 Yesaya mamadahakan sabarataan ini sabab inya sudah malihat kamulian Yesus wan inya mamadahakan tantang Sidin. 42 Biar kaya itu, banyak jua para pamimpin nang parcaya ka Yesus, lantaran takut ka babuhan Farisi, buhanya kada bapadah terus terang sabab takut dikucilakan dari Sinagoge. 43 Sabab, buhanya labih katuju bauleh kamulian matan manusia dari pada kamulian matan Allah. Ajaran Yesus Akan Manghakimi Manusia 44 Imbah itu Yesus basru, ujar-Nya, "Siapa haja urang nang parcaya, kada parcaya ka Aku, tapi sabujur kepada Sidin nang mautus Aku. 45 Wan, siapa haja urang nang sudah malihat Aku, sudah malihat Sidin nang mautus Aku. 46 47 Aku sudah datang jadi Teras ka dunia ini, supaya siapa haja nang parcaya ka Aku kada di dalam kadap lagi. Bila urang mandangar parkataan-Ku, tapi kada manurutinya, Aku kada manghakimi dunia, tapi gasan manyalamatkan dunia. 48 Siapa nang manolak Aku wan kada manarima parkataan -Ku, maka firman nang Aku ucapkan pacang manghakimi inya diakhir zaman. 49 Sabab Aku kada barbicara atas kahandak-Ku, tapi Bapa nang mautus Aku mambari Aku parintah atas apa nang harus Aku ucapkan wan Aku panderakan. 50 Wan, Aku tahu parintah Sidin adalah hidup yang kakal. Sabab itu, nang Aku sampaikan, Aku sampaikan nangkaya apa Bapa padahakan ka Aku.

Chapter 13

1 Sabalum Hari Raya Paskah, Yesus tahu sudah waktunya Sidin pacang maninggalakan dunia ini tulak ka Bapa, imbah maasihi bubuhan Inya di dunia ini, Sidin maasi buhanya sampai akhir zaman. 2 Wayah makan malam, setan sudah marasuk Yudas Iskariot, anak Simon, gasan manghianat Yesus. 3 Yesus tahu, bahuwa Bapa sudah mambari kuasa ka dalam tanyan Sidin wan Sidin dari Allah, wan pacang babulik ka Allah, 4 Badirilah Sidin di tangah jamuan makan malam lalu malapas jubah, wan maambil kain lenan lalu diikat-Nya di pinggang. 5 Imbah itu Sidin maisii banyu ka dalam baskom wan mulai mambasuh batis bubuhan murid sarta malap batis buhanya awan kain nang taikat dipinggang Sidin. 6 Lalu sampailah kapada batis Simon Petrus wan inya baucap ka Yesus, Tuhan, Pian mambasuk batis ulun, 7 Yesus manjawab wan baucap ka inya, " Apa nang Aku gawi, ikam kada mamahinya wayah ini, tapi kena ikam pacang paham". 8 Petrus baucap, Pian kada pacang mambasuh batis ku lagi! 9 Simon Petrus baucap ka Sidin, "Kalo kayaitu Tuhan, jangan hanya batis haja, tapi tangan wan kapala jua"! 10 Ujar Yesus ka buhanya, "Urang nang sudah mandi hanya parlu mambasuh batisnya, itu sudah barasih, tapi buhan ikam kada barasih barataan." 11 Sabab Yesus tahu siapa nang pacang bahianat ka Sidin, Itu sababnya Sidin baucap, buhan ikam kada barasih sabarataan." 12 Yesus, Imbah tuntung mambasuh batis bubuhan murid-Nya, mamakai jubah-Nya pulang, lalu babulik ka tampat duduk, Sidin baucap ka buhanya, "Apakah buhan ikam paham apa nang Aku panderakan ka ikam? 13 Buhan ikam manyambat Aku Guru wan Tuhan. Itu bujur banar ikam tu, sabab Aku Guru wan Tuhan. 14 Jika Aku, nang adalah Tuhan wan Guru ikam sudah mambasuh batis ikam, buhan ikan sahrusnya saling mambasuh batis. 15 Sabab, Aku sudah mambari cuntuh ka ikam supaya ikam jua manggawi nang kaya Aku gawiakan ka buhan ikam. 16 Dengan sabujurnya, Aku mamadahi ka ikam, saurang hamba kada labih tingga dari tuannya, atawa saurang utusan kada labih tinggi dari nang mautusnya. 17 Bila ikam sudah tahu barataan ini, ikam diberkati bila manggawinya. 18 Aku kada bapadah tantang buhan ikam barataan, Aku tahu siapa haja nang Aku pilih, tapi ayat itu harus diganapi, Urang nang biasa makan lawan Aku, inyalah nang manjadi musuh Aku. 19 Aku wayah mamadahi ka ikamlah, sabalum hal itu tajadi, biar hal itu tajadi, ikam pacang parcaya bahuwa Akulah nang tatulis dalam ayat itu. 20 Lawan sabujurnya Aku bapadah ka buhan ikam, siapa haja nang manarima urang Aku utus, manarima Aku; wan urang nang manarima Aku, manarima Sidin nang mautus Aku. " Yesus Mamadahi Siapa nang Pacang Manghianti Sidin 21 Imbah Yesus baucap kayaitu, Sidin marasa hal nang barat dalam Roh wan basaksi, "Sebujur-bujunya Aku mamadahi ka ikam, ada saikong dari buhan ikam nang pacang bahianat ka Aku." 22 bubuhannya saling mancangangi wan bingung siapa nang Sidin maksud sebagai panghianat itu. 23 Ada saurang murid nang basandar ka Yesus, Inya tulah murid nang paling disayang Yesus. 24 Imbah itu Simon Petrus mambari isarat ka gasan batakun ka Yesus tantang siapa nang Sidin maksud. 25 Maka murid nang basandar ka Yesus itu batakun ka Yesus, Tuhan, siapa urang itu? 26 Jawab Yesus, " urang nya tu, inya nang Aku julung roti ini imbah Aku mancapnya. Lalu imbah mancalupakan sabilah roti itu, Yesus manjulung ka Yudas, anak Simon Iskariot. 27 Imbah Yudas manarima sabilah roti itu, Iblis marasukinya. Sabab itu, Yesus bapadah ka buhannya. Apa nang pacang ikam gawi, lakasi digawi!. 28 Kada saurangpun dari buhannya nang parahatan makan itu paham kanapa Yesus baucap kayaitu ka Yudas. 29 Ada babuhannya manyangka lantaran Yudas nang maingkut kotak duit sampai Yesus baucap ka inya, "Tukarakan kaparluan kita gasan Parayaan," atawa supaya inya mambari pambarian ka urang susah. 30 Imbah manarima sabilah roti Yudas tulak kaluar wayah itu jua; wan waktu sudah malam. Yesus Baucap tantang Kamatian Sidin 31 Imbah Yudas tulak, Yesus bapadah, " ini wayahnya Anak Manusia dimuliakan dan Allah dimuliakan malalui Inya. 32 Bila Allah dimuliakan di dalam Inya, Allah jua pacang dimuliakan Inya di dalam diri Inya, wan pacang dimuliakan Inya wayah ini. 33 Anak-anak-Ku, Aku kada lawas lagi basama buhan ikam. Ikam pacang mancari Aku, nang kaya Aku padahi ka babuhan Yahudi, ini jua Ku padahi ka ikam, 'Kamana Aku tulak, ikam kada kawa mandatangi Aku.' 34 Satu Ajaran hanyar Aku sampaikan ka ikam, yaitu supaya ikam saling mangashi, sama kaya Aku nang sudah mangasihi buhan ikam, kayaitu jua ikam saling mangasihi. 35 Nang kayaitu, sabarataan urang pacang tahu bahuwa ikam adalah murid-murid-Ku, yaitu bila ikam saling mangasihi." Peringatan Yesus ka Petrus 36 Simon Petrus batakun ka Yesus, ' Tuhan, Pian pacang tulak kamana?" 37 Petrus batakun ka Sidin, "Tuhan, kanapa ulun kada kawa umpat Pian wayah ini? Ulun siap mati demi Pian!" 38 Yesus manjawab, "Ikam siap mati demi Aku? Dengan sebujurnya Aku mamadahi ka ikamlah, sabalum ayam bakukur ikam sudah 3 kali manyangkal Aku.

Chapter 14

1 Jangan ikan galisah; parcayalah ka Allah, parcayalah jua ka Aku. 2 Di rumah Bapa-Ku banyak wadah badiam; bila kada kayaitu, Aku masti bapadah ka ikam, Aku tulah manyadiakan wadah gasan ikam. 3 Bila Aku selesai manyadiakan wadah gasan buhan ikam, Aku pacang babulik wan mambawa ikam ka tempat-Ku, supaya di mana Aku ada, disitu jua ikam ada. 4 Ikam tahu kamana wadah Aku tulak. 5 Lalu ujar Tomas ka Sidin, "Tuhan, kami kada tahu Pian tulah kamana, kayaapa kami tahu jalan kasitu?" 6 Ujar Yesus ka buhanya, "Aku ni jalan, wan kabanaran, wan kahidupan. Kadada saikung urang nang datang ka Bapa, kalau kada malewati Aku. 7 Bila ikam kanal Aku, ikam jua sudah manganal Bapa-Ku; mulai wayah ini, ikam sudah manganal Bapa wan sudah malihat Sidin." 8 Ujar Filipus ka Sidin, "Tuhan, Tujukakan kami Bapa itu, itu sudah cukup gasan kami." 9 Jawab Yesus, "Filipus, sudah lawasnya Aku lawan buhan ikam, ikam masih balum jua manganal Aku? Siapa haja nang sudah malihat Aku, inya sudah malihat Bapa, kayaapa ikam bapadah, Tunjukakan Bapa itu ka kami? 10 Apa ikam kada parcaya bahuwa Aku di dalam Bapa wan Bapa di dalam Aku? apa nang aku padahi ka ikam, kada dari diri-Ku sendiri, tapi Bapa nang badiam dalam diri-Ku nang manggawikannya. 11 Parcayalah ka Aku, bahuwa Aku di dalam Bapa wan Bapa di dalam Aku; atawa paling kada, parcayalah sabab pakarjaan-pakarjaan nitu. 12 Lawan sabujurnya, Aku mamadahi ka ikam, Siapa haja nang parcaya ka Aku, Pakarjaan-pakarjaan nang Aku gawi, inya pacang manggawinya; wan pakarjaan-pakarjaan nang labih basar dari ini, sabab Aku tulak ka Bapa. 13 Apa haja nang buhan ikam minta dalam ngaran -Ku, itu pacang Aku kabulkan supaya Bapa dimuliakan di dalam Anak. 14 Bila ikam maminta apa haja ka Aku dalam ngaran-Ku, Aku akan mangabulkannya. Janji Tantang Roh Kudus 15 Bila ikam mangasihi Aku, ikam mesti menurut ka Aku. 16 Aku pacang minta Bapa, Inya pacang mambari ka ikam Panulong nang lain, supaya Inya ada maumpati ikam selawasan, 17 yaitu Roh Kabanaran, nang dunia pahami, sabab dunia kada malihat atawa manganal Sidin; tap ikam manganal Sidin sabab Inya ada lawan buhan ikam wan ada di dalam ikam. 18 Aku kada maninggali buhan ikam nang kaya anak yatim; Aku pasti pacang babulik. 19 Kada lawas lagi, dunia kada malihat Aku lagi, tapi buhan ikam pacang malihat Aku, sabab Aku hidup, ikam jua pacang hidup. 20 Wayah ini jua ikan pacang tahu, bahuwa Aku ada di dalam Bapa-Ku, wan ikam di dalam Aku, wan Aku di dalam ikam. 21 Siapa haja nang taat parintah-Ku wan manggawinya, inya mangasihi Aku; wan urang nag mangasihi Aku pacang dikasihi uleh Bapa-Ku, wan Aku pacang mangasihi inya wan Aku manyampaikan diri-Ku ka inya." 22 Yudas nang lain pada Iskariot, bapadah ka Sidin, "Tuhan, kayaapa Pian pacang manampaiakan diri Pian ka kami wan kada kadunia?" 23 Yesus manjawab wan bapadah ka inya, "Bila saurang mangasihi Aku, inya pasti nurut firman-Ku; wan Bapa-Ku pacang mangashisi inya, wan Kami pacang datang ka inya wan maumpati inya. 24 Tapi bagi, urang nang kada mangasihi Aku, kada manuruti firman-Ku. Wan firman nang ikam dangar itu kada dari-Ku, tapi dari Bapa nang mangutus Aku. 25 Sabarataan ini sudah Aku padahi ka ikam sama Aku masih lawan buhan ikam. 26 Tapi panolong yaitu, Roh Kudus, nang pacang Bapa utus dalam ngaran-Ku, Inya pacang mangajar sabarataan kabanaran ka ikam, wan pacang maingati ikam sabarataan nang sudak Ku ajarkan. 27 Damai sejahtera Kutinggalakan ka ikam; damai sejahtera-Ku Kubariikam, kada nang kaya dunia bari nang Aku bari ka ikam. Jangan sampai hati ikam galisa atawa takutan. 28 Ikam sudah mandangar bahuwa Aku bapadah ka ikam, 'Aku pacang tulak, wan Aku pacang datang pulang ka ikam.' Bila ikam mangasihi Aku, ikam pacang himung sabab Aku tulak ka Bapa, lantaran Bapa labih tinggi daripada Aku. 29 Aku wayah ini mamadahi ka ikam sabalum hal itu tarjadi, ikam pasti parcaya. 30 Aku kada mau banyak bapander lagi lawan buhan ikam sabab panguasa dunia ini sudah datang. Inya kadada sadikitpun kuasa atas-Ku. 31 Tapi supaya dunia tahu bahuwa Aku mangashi Bapa, Aku manggawi persis kaya nang Bapa parintahkan ka Aku. Bangunan, ayu kita tulak matan sini.

Chapter 15

1 Ujar Yesus, "Akulah puhun anggur nang sajati wan Bapa-Kulah pamiliknya. 2 sabarataan ranting pada-Ku nang kada baisi buah, dibuang Sidin wan barataan ranting nang baisi buah, dibarasihi-Nya, supaya ranting nitu baisi banyak buah. 3 Ikam bujur sudah barasih sabab firman nang sudah ku ucapkan ka ikam. 4 Badiam di dalam Aku wan Aku di dalam ikam. Sama kaya ranting kada kawa babuah matan dirinya sauarang, kacuali inya lengket pada puhun anggur, kayaitu jua ikam kada kawa babuah, kacuali ikam tinggal di dalam Aku. 5 Aku puhun anggur wan buhan ikam ranting-rantingnya. Siapa haja nang tinggal di dalam Aku, wan Aku di dalam inya, inya pasti baisi banyak buah sabab jika diluar Aku, ikam kada kawa manghasilkan buah. 6 Bila saurang kada tinggal di dalam Aku, inya pacang dibuang nang kaya ranting nang karing; wan urang pacang mangumpulakan wan manimbai ka dalam api lalu dibakar. 7 Bila ikan tatap tinggal di dalam Aku wan parkataan-Ku tinggal di dalam ikam, minta apa haja nang ikam kahadaki, itu pasti dikabulakan. 8 Bapa-Ku pacang dimuliakan sabab nitu, yaitu bila ikam baisi banyak buah wan sabab itu, ikam adalah murid-murid-Ku."Parintah Yesus supaya saling mangasihi 9 Nang kaya Bapa sudah mangasihi Aku, kayaitu jua Aku sudah mangasihi ikam; Jangan baalih dari kasih-Ku. 10 Bila ikam manuruti sabarataan parintah-Ku, ikam pacang tinggal di dalam kasih-Ku, sama kaya Aku sudang manuruti parintah Bapa wan tinggal dalam kasih-Nya. 11 Sabarataan ini Aku padahi ka ikam supaya kahimungan-Ku ada di dalam ikam, sampai ikam bujur-bujur kahimungan. 12 Ujar Yesus, inilah parintah-Ku; Buhan ikam harus saling mangasihi, sama kaya Aku sudah mangasihi ikam. 13 Kadada kasih nang hebat dari pada kasih saurang nang mangurbankan nyawanya gasan bubuhan sahabat. 14 Ikam adalah sahabat-sahabat-Ku bila ikam manggawi apa nang Kuperintakan ka ikam. 15 Aku kada lagi mangiau buhan hamba sabab hamba kada tahu apa nang digawi uleh tuannya. Tapi Aku mangiua ikan sahabat sabab sabarataan nang Aku dangar dari Bapa, sudah Aku padahi ka ikam. 16 Kada ikam nang mamilih Aku, tapi Aku nang sudah mamilih wan sudah menatapkan ikam supaya ikam tulah wan menghasilkan buah, wan buahmu tatap sahingga apa haja nang ikam minta dari Bapa dalam ngaran-Ku, Sidin pasti mengabulkan gasan ikam. 17 Ini nah parintah-Ku: Ikam harus saling mangasihi!" Yesus Maingatakan buhan murid Sidin 18 Bila dunia mambanci ikam, ikam tahu bahuwa dunia sudah mambanci Aku talabih dahulu. 19 Bila ikam matan dunia, pastilah dunia pacang mangasihi ampunnya; tapi sabab ikam kada dari dunia, tapi Aku sudah mamilih ikam dari dunia, sabab hal itulah ikam dibanci dunia. 20 Ingatlah ikam, ujar-Ku inilah: Saurang hamba kada labih hebat dari pada tuannya. Bila buhanya sudah mahajar Aku, buhannya jua pacang mahajar ikam. Bila buhan manuruti firman-Ku, buhannya jua pacang manuruti parkataan ikam. 21 Tapi, sabarataan itu pacang ikam alami jua uleh sabab ngaran-Ku. Sabab, buhanya kada kanal Sidin nang mangutus Aku. 22 Bila Aku kada datang wan mamadahi sabarataan itu ka buhanya, buhanya kada pacang baisi dosa. Tapi wayah ini, buhannya kada kawan baalasan atas dosa buhanya. 23 Siapa haja nang mambanci Aku, inya jua mambanci Bapa-Ku. 24 Andainya Aku kada manggawi hal-hal nang kada suah digawi urang lain, buhanya kada pacang baisi dosa. Tapi wayah ini, buhanya sudah malihat tapi tatap mambaci Aku wan Bapa-Ku. 25 Namun, firman nang tatulis dalam kitab Taurat buhannya harus taganapi: 'Buhanya mambanci Aku kadada alasan.' 26 Waktu panolong itu datang, nang pacang Aku utus ka ikam dari Bapa, Inya pacang basaksi tantang Aku. 27 Ikam jua pacang basaksi sabab dari awalnya ikam sudah umpat Aku.

Chapter 16

1 "Sabarataan ngini sudah Aku padahakan wanikam supaya ikam kadak takajut. 2 Buhannya pacangan magusirikam matan sinagoge. Imbahitu, wayahnya pacangan bakajadian satiap urang nang mambunuh ikam cagar bapikir bahwa buhannya rahat babakti gasan Allah. 3 Wan, hal-hal ngitu pacangan digawi buhannya lantaran buhannya kadak pinandu wan Bapa atawa Aku. 4 Tatapi, sabarataan ngitu sudah Aku ingatakan wan ikam supaya apabila wayahnya datang, ikam ingat bahwa Aku sidah mamadahakan wan ikam. Wan, hal-hal ini kadak Aku padahakan wan ikam awalnya lantaran Aku masih ada lawan ikam. Gawian Roh Kudus 5 Tatapi, wayahini Aku cagar tulak wan Sidin nang mangutus Aku, wan kadak saurang pun matan ikam nang manakuni aku, 'Ka mana Ikam pacangan tulak?' 6 Tapi, lantaran Aku imbah mamadahakan sabarataan ini wan ikam, maulah hatiku sadih. 7 Tatapi, Aku mamadahakan nang bujur wan ikam: labih baik bagi ikam pabila Aku tulak lantaran pabila Aku kadak tulak, Penolong itu kadak pacangan datang wan ikam; tatapi pabila Aku tulak, Aku cagar mangutus-Inya gasan ikam. 8 Wan, rahat Penolong itu datang, Inya cagar manyadarakan dunia akan dosa, kebenaran, wan penghakiman; 9 taentang dosa, lantaran buhannya kadak peracya lawan Aku; 10 tentang kebenaran, lantaran Aku tulak ka wadah Bapa wan ikam kadak pacangan malihat Aku lagi, 11 wan tentang penghakiman, lantaran penguasa dunia ini telah dihakimi. 12 Masih banyak hal nang handak Aku padahakan wan ikam, tatapi ikam kadak kawa mananggungnya wayahini. 13 Tapi, imbah Inya, Roh Kebenaran itu datang, Inya cagar mambimbing ikam ka dalam kebenaran. Sabab, Inya kada bapaner atas kahandaka Inya sorang, tatapi sabaratan nang Inya dangaritulah nang cagar Inya panderakan; wan Inya cagar mamadahi ikam hal-hal nang caga terjadi. 14 Inya cagar mamuliaakn Aku lantaran Inya cagar manarima nang Aku tarima, wan cagar mamadahakannya gasan ikam. 15 Sabarataan nang ampun Bapa adalah ampun-Ku. Lantaran itu, Aku mamadahakan bahwa Roh Kebenaran cagar mamadahakan wan ikam apa nang ditarima-Nya matan Aku. "Dukacita Manjadi Sukacita 16 Satumat lagi, ikam pacangan kadak malihat Aku lagi; wan sakali lagi, satumat lagi , wan ikam pacangan malihat Aku lagi." 17 Beberapa murid Yesus batakunan,"apa garang maksud-Nya Sidin bapadah wan kita, 'Satumat lagi, ikam kada pacangan malihat Aku lagi; wan sakali lagi, satumat haja, ikam cagar malihat Aku?' wan lantaran Aku cagar tulak kawadah Bapa'?" 18 Jadi, buhannya batakun, "Apa nang Inya maksudakan, 'satumat lagi'? kita kadak paham apa nang Inya panderakan." 19 Yesus paham pabila murid-murid- Nya handak batakun wan -Inya, Balalu Inya bapadah wan buhannya, "Apa nang handak buhan ikam takuni mengenai apa nang Aku maksud, 'Satumat haja ikam kadak pacangan malihat Aku lagi; wan sakali lagi, satumat haja, ikam pacangan malihat Aku'? 20 Wan sabujurnya, Aku mamadahakan wan buhan ikam, ikam pacangan manangis wan maratap, tatapi dunia cagar himung; ikam cagar baduka, tapi dukacitaikam pacangan baubah manjadi sukacita. 21 Rahat saikung babinian malahirakan, inya uyuh kasakitan lantaran wayahnya handak malahirakan; tatapi imbah anaknya lahir, inya kadak ingat lagi kasakitan yang barat lantaran kahimungan saurang anak manusia imbah dilahirakan ka dunia. 22 Kaitujua ikam jua mandarita wayahini, tatapi Aku cagar manamui ikam lagi wan hati ikam cagar himung, wan kada saurang pun nang kawa maambil kahimungan matan ikam. 23 Pas hari ngitu, ikam kadak cagar batakun apapun wan Aku. wan sabujurnya , Aku bapadah wan buhan ikam, apa haja nang ikam minta ka Bapa-Ku intang nagaran-Ku, Sidin cagar mambariakan wan ikam. 24 Sampai wayahini, ikam kadak suah maminta apa haja intang nagaran-Ku. Minta haja, ikam pacangan manarimanya supaya kahimungan ikam manjadi hibak." Kemenangan atas Dunia 25 "Aku sudah mamadahakan hal-hal ini wan buhan ikam maliwati parumpamaan; wayahnya sudah tiba rahat Aku kadak lagi bapander wan ikam maliwati parumpamaan, tatapi cagar bapander wan tarus tarang tentang Bapa. 26 Pada hari itu, ikam cagar maminta intang ngaran-Ku, wan Aku kadak mamadahakan wan ikam bahwa Aku mandoaakannya ka Bapa gasan ikam. 27 Sabab, Bapa saurangan manyayangi ikam lantar ikam manyayangi Aku wan parcaya bahwa Akau dtang matan Bapa. 28 Aku baasal matan Bapa wan imbah datang ka dunia; wayahini, Aku cagar maninggalakan dunia wan babulik ka Bapa." 29 Murid-murid-Nya baucap, 'Nah, wayahini Pian bapander tarus tarang wan kadak mamakai parumpamaan lagi. 30 Wayahini, kami tahu bahwa Pian minandui sabarataan wan kadak parlu lagi urang batakun wan Pian. Lantaran itu, kami percaya bahwa Pian datang matan Allah." 31 Yesus mayahut buhannya, "Percayakah ikam wayahini? 32 Lihati! wayahnya cagar datang, sudah wayahnya buhan ikam bahamburan, asing-asing bulik ka asalnya sorang wan cagar maninggalakan Aku sorangan. Tatapi, Aku kadak sorangan lantaran Bapa ada baimbai-Ku. 33 Sabarataan ini Aku padahakan wan ikam supaya di dalam Aku, ikam baisi damai sejahtera. Di dunia, ikam cagar mangalami penganiayaan, tatapi kuatakan haja hatiikam! Aku imbah mangalahakan dunia!"

Chapter 17

1 Itulah nang dipanderakan Yesus, balalu Sidin manangadah ka langit wan baucap, "Bapa, wayahnya sudah , muliaakanlah Anak-Pian supaya Anak-Pian jua kawa mamuliaakan Pian. 2 Sama nangkaya Pian sudah mambariakan Sidin kuasa atas samua manusia, supaya gasan samua nang Pian bariakan gasan-Sidin, Sidin kawa mambari hidup kekal. 3 Inilah hidup nang kekal itu, yaitu bahwa buhannya pinandu wan Pian, satu-satunya Allah nang benar, wan pinandu Kristus Yesus nang sudah Pian utus. 4 Aku sudah mamuliaakan Pian di bumi wan menuntungakan gawian nang Pian bariakan wan Aku gasan dilaksanaakan. 5 Wan wayahini, ya Bapa, muliaakanlah Aku nangkaya-Pian mamakai kamuliaan nang Akumilki baimbai-Pian sabalum dunia ada. 6 Aku sudah manyataakan ngaran-Pian gasan urang nang Pian bariakan wan-Aku matan dunia ini. Buhannya itu ampun Pian wan Pian sudah mambari buhannya wan-Aku, wan buhannya sudah mantaati firman-Mu. 7 Wayahini, buhannya tahu bahwa sabarataan nang Pian bariakan gasan-Ku baasal dari-Pian. 8 Sabab, Aku sudah mambariakan gasan buhannya firman nang Pian bariakan gasan-Ku, wan buhannya sudah manarimanya wan bujur-bujur pinandu bahwa Aku baasal matan Pian, wan buhannya percaya bahwa Pianlah nang mangutus Aku. 9 Aku badoa gasan buhannya, Aku kadak badoa gasan dunia, tatapi gasan buhannya nang sudah Oian bariakan gasan-Aku; sabab, buhannya adalah ampun-Pian. 10 Sabarataan nang ampun-Ku adalah ampun Pian jua, wan sabarataan nang ampun Pian adalah ampun -Ku jua; wan Aku sudah dimuliaakan intang samuaan itu. 11 Aku kadak lagi di dunia ini, tatapi buhannya masih ada di dunia ini, wan Aku datang ka Pian, Bapa nang kudus, jagai buhannya intang ngaran-Pian, ngaran nang imbah Pian bariakan gasan-Ku, sahingga buhannya manjadi satu sama nangkaya kita. 12 Salawas Aku lawan buhannya, Aku sudah manjagai buahnnya dalam ngaran-Pian nang sudah Pian bariakan gasan-Ku. Aku sudah manjaga buhannya wan kadak ada saurang pun dari buhannya nang pacangan hilang kacuali si anak kebinasaan, supaya Kitab Suci diganapi. 13 Namun wayahini , Aku cagar datang ka-Pian; wan sabarataan ini Aku panderakan di dunia ini supaya buhannya kawa baisi sukacita-Ku nang dihibakakan intang diri buhannya. 14 Aku sudah mambariakan firman-Pian gasan buhannya, wan dunia mambenci buhannya lantaran buhannya kadak baasal matan dunia, sama nangkaya Aku kada baasal matan dunia. 15 Aku kada maminta-Pian maambil buhannya matan dunia, tapi gasan malindungi buhannya dari nang jahat. 16 Buhannyakada baasal dari dunia, sama nangkaya Aku kadak baasal matan dunia. 17 Suciakan buhannya dalam kebenaran; firman-Mu adalah kebenaran. 18 Nangkaya Pian sudah mangutus Aku ka dalam dunia, nangkaya itu jua Aku mangutus buhannya ka dalam dunia. 19 Demi buhannya, Aku manyuciakan diri-Ku supaya buhannya jua disuciakan dalam kebenaran. 20 Aku kada hinggan badoa gasan buhannya, tatapi gasan urang nang percaya wan-Aku maliwati nang di kisahakan buhannya, 21 supaya buhannya sabarataan manjadi satu, sam nangkaya Pian, ya Bapa, di dalam Aku wan Aku di dalam Pian; supaya buhannya jua manjadi satu di dalam Kita sahingga dunia percaya bahwa Pianlah nang sudah mangutus Aku. 22 Kamuliaan nang Pian bariakan gasan-Aku, sudah Aku bariakan gasan buhannya supaya buhannya manjadi satu, sama nangkaya Pian wan Aku adalah satu. 23 Aku di dalam buhannya wan Pian ada di dalam Aku, supaya buhannya manjadi satu sautuhnya. Dengan kayaitu, dunia cagar tahu bahwa Pianlah nang mangutus Aku, wan Pian manyangi buhannya, sam nangkaya Pian manyayangi Aku. 24 Ya Bapa, Aku handak supaya buhannya, nang sudah Pian bariakan wan-Aku, jua ada wan-Aku di mana haja Aku bagana, supaya buhannya malihat kamuliaan-Ku, nang sudah Pian bariakan gasan-Ku, lantaran Pian manyayangi Aku sabalum panampaian dunia. 25 Ya Bapa nang adil, meskipun dunia kada pinandu wan Pian, tatapi Aku pinandu; wan buhannya tahu bahwa Pianlah nang mangutus Aku. 26 Aku sudah mamadahakan ngaran-Pian wan buhannya balalu cagar tarus mamadahakannya supaya kasih nang lawannya Pian manyayangi-Ku ada di dalam buhannya, wan Aku ada di dalam buhannya."

Chapter 18

1 Imbah Yesus mamadahakan hal-hal ini, Inya tulak wan murid-murid-Nya ka sabarang sungai Kidron, wadah nang baisi sabuah taman balalu Yesus masuk ka dalamnya lawan murid-murid-Nya. 2 Yudas, murid nang manghianati Yesus, jua tahu taman itu lantaran Yesus rancak bakumpul lawan murid-murid-Nya di sana. 3 Yudas, sudah mabarima sajumlah pasukan wan hamba-hamba dari Imam-imam kapala wan urang-urang Farisi, datang ka taman itu mambawa lentera, obor, wan sanjata. 4 Yesus nang tahu sabarataan hal nang pacangan terjadi lawan-Inya, maju ka muka wan batakun ka bubuhannya, "Siapa nang ikam cari?" 5 Buhannya manjawab, "Yesus dari Nazaret." Yesus baucap wan buhannya, 'Akulah Yesus." Wan jua Yudas, nang mangkhianati Dia, badiri lawan buhannya. 6 Rahat Yesus baucap, "Akulah Yesus," urang-urang itu mundur balau gugur ka tanah.n 7 Imbah itu, Yesus batakun lagi wan buhannya, "Siapa garang nang buhan ikam cari?" buhannya manjawab, "Yesus dari Nazaret." 8 Yesus manjawab, "Udah Kupadahakan wan buhan ikam, Akulah Yesus. Jadi pabila buhan ikam mancari Aku, biarakan murid-murud-Ku tulakan." 9 Hal ini terjadi supaya ganaplah panderan nang imbah dipadahakan Yesus: Dari sabarataan nang Pian bariakan gasan-Ku, Aku kadak kahilangan satu pun." 10 Simon Petrus, nang mambawa sabilah mandau, mancabut mandaunya balalu manimpasakannya ka palayan imam Besar, sahingga tapotong talinga kanan palayan itu; ngaran palayan imam Besar itu adalah Malkhus. 11 Maka, Yesus baucap wan Petrus, "Masukakan pulang mandau itu ka dalam sarungnya! Cawan nang sudah Bapa bariakan wan-Aku, kadakkah Aku harus maminumnya?" Yesus Dibawa ka Hadapan Hanas ( Mat.26:57-58;Mrk.14:53-54; Luk.22:54) 12 Balalu, buhan prajurit Romawi wan perwira-perwiranya wan para palayan urang Yahudi manangkap Yesus balalu manjarat Inya, 13 imbah itu buhannya mambawa Yesus ka Hanas, mintuha Kayafas, nang adalah imam Besar pada tahun itu. 14 Wan, Kayafaslah nang manasihati urang-urang Yahudi ujarnya labih baik pabila satu urang Yahudi mati demi rakyat. Petrus Kadak Mangakui Yesus (Mat.26:69-70;Mrk.:66-68 Luk.55-57) 15 Simon Petrus wan saurang murid lainya maumpati Yesus. Murid nang lain itu dipinandui uleh imam Besar balalu inya masuk taimbai Yesus ka dalam halaman istana imam Besar. 16 Tatapi, Petrus badiri di luar, di parak lawang. Balalu, murid nang lain itu, nang pinandu wan imam Besar, babulik ka luar bapander lawan babinian panjaga lawang, balalu mabawa Petrus masuk. 17 Balalu, babinian nang manjaga lawang itu batakun wan Petrus, "Kadaklah ikam jua murid dari Orang itu?" Jawab Petrus, "Kadak!" 18 Imbah maulah parapian, buhan palayan wan perwira badiri disana lantaran wayah itu udara dingin banar, maulah buhannya baparak api. Petrus jua ada lawan buhannya, badiri wan baparak api. Imam Besar Batakun wan Yesus ( Mat.26:59-66 mrk.14:55-64; Luk.22;66-71) 19 Imbah itu, Imam Besar manakuni Yesus hal murid-murid-Nya wan tentang ajaran-Nya. 20 Yesus manjawab dia, "Aku sudah bapander tarus terang wan dunia. Aku santar mangajar di Sinagoge-sinagoge wan Bait Allah, wadah sabarataan urang Yahudi bakumpul. Aku kadak suah bapander sambunyi-sambunyi. 21 Kanapa buhan ikam batakun kaya itu ka -Aku? Takuakan haja wan buhannya nang sudah mandangar apa nang Aku panderakan wan buhannya; buhannya tahu apa nang imbah Akupanderakan" 22 Imbah Yesus baucap kayaitu, saurang panjaga nang badiri di situ manampar muha-Nya wan baucap, "Kayaitukah cara-Ikam manjawab imam Besar?" 23 Yesus manjawab inya, "Amun Aku manyambat sesuatu nang salah, tampaiakan kesalahannya; tatapi amun nang Kupanderakan bujur, kanapa ikam manampar Aku?" 24 Imbahitu, Hanas mangirim Yesus sambil dijarat ka Imam Besar Kayafas. Petrus Kadak Maakui Yesus Pulang. 25 Samantara itu, Petrus masih badiri parak api. Balalu, buhannya batakun wan Inya, 'Kadakkah ikam jua murid Urang Itu?" Petrus kada maakuinya wan manjawab, "lain." 26 Salah saikung palayan Imam Besar, nang masih kaluarga urang nang talingannya di potong Petrus, baucap, "Rasanya aku malihat ikam ada lawan Inya di taman itu?" 27 Sakali lagi, Petrus kada maakuinya, wan wayah itu jua, ayam bakokok. Yesus Dibawa manghadap Pilatus 28 Imbah itu, buhannya mambawa Yesus dari wadah Kayafas ka gedung pengadilan, wayah itu masih subuh, wan buhannya saurang kada masuk ka dalam gedung pengadilan supaya buhannya kada manajisakan diri, sehingga boleh umpat makan Paskah. 29 Balalu, Pilatus kaluar mandatangi buhannya wan batakun, "Apa garang tuduhan bhuhan ikam gasan Urang ini?" 30 Buhannya manjawab wan baucap, "Amun Urang ini lain Urang Jahat, kadanya kami mambawai-Nya ka wadah ikam." 31 Pilatus baucap wan buhannya, "Bawai Inya wan hakimilah sasuai hukum buhan ikam." Urang-urang Yahudi itu manjawab, "Pinanya kada sasuai pang hukum bagi kami mahukum mati urang." 32 ini terjadi gasan mengganapi panderan Yesus, nang manunjukakan nangkaya apa caranya Inya pacangan mati. 33 Imbah itu, Pilatus babulik masuk ka dalam gedung pengadilan balalu mangiyau Yesus, batakun wan Inya, "Bujurkah Ikam Raja urang Yahudi?" 34 Yesus manjawab, "Apakah ikam batakun kaya itu baasal dari ikam saurang atau lantaran urang lain nang mamadahi ikam tentang Aku?" 35 Pilatus baucap, "Apakah aku urang Yahudi? Bangsa wan imam-imam kepala-Ikam saurang nang mayarahakan Ikam ka aku. Apa nang sudah Ikam ulah?" 36 Yesus baucap, "Kerajaan-Ku lain matan dunia ini. Amun kerajaan-Ku matan dunia in, pelayan-pelayan-Ku pasti pacangan malawan supaya Aku kada di sarahakan ka urang-urang Yahudi. Tatapi, kerajaan-Ku kada dari dunia ini." 37 Pilatus baucap, "Jadi, Ikam saurang Raja?" Yesus manjawab, "Ikam saurang nang manyambat bahwa Aku adalah raja. Gasan itulah Aku lahir, wan gasan inilah Aku datang ka dunia, yaitu gasan basaksi tentang kebenaran. Satiap urang nang baasal dari kebenaran cagar mandangarakan suara-Ku." 38 Pilatus baucap lawan Inya, "Apa garang kebenaran itu?" Imbahnya baucap kayaitu, Pilatus kaluar lagi mandatangi urang-urang Yahudi, wan bapander wan buhannya, "Aku kada manamuakan kasalahan apa haja di-Inya. 39 Tapi, buhan ikam baisi satu kabiasaan bahwa aku harus mambibasakan saikung tahanan pada hari Paskah. Jadi, apakah ikam mau supaya aku mambibasakan 'Raja Urang Yahudi' ini?" 40 Buhannya manjawab wan bakuciak, "Jangan bibasakan Urang ini, tapi bibasakan Barabas!" Barabas adalah saurang perampok.

Chapter 19

1 Pilatus maambil Yesus wan mamarintahkan supaya Yesus dihukumakan. 2 Buhan prajurit manganyam sabuting mahkota dari kayu nang baduri balalu mamakaiakannya ka kapala Yesus, wan mamakaiakan jua jubah ungu ka-Inya. 3 Buhannya maju baparak Yesus sambil baucap, "Salam, hai Raja Urang Yahudi!" Balalu, buhannya manampar muha-Nya. 4 Pilatus kaluar lagi sambil bapander lawan buhannya, "Lihati! Aku mambawa Yesus kaluar supaya buhan ikam tahu bahwa Aku kada manamuakan kasalahan apa haja intang -Inya." 5 Balalu, Yesus kaluar mamakai mahkota duri wan jubah ungu. Pilatus baucap ka buhannya, "Lihati Inya!" 6 Rahat buhan imam kepala wan buhan perwira malihat Yesus, buhannya bakuciak, "Salibakan Inya, salibakan Inya!" Tatapi, Pilatus baucap lawan buhannya, "Bawai aja Inya wan salibakan saurangan lantaran aku kada manamuakan kasalahan apa haja intang-Inya.' 7 Urang-urang Yahudi itu manjawab Pilatus, "Kami baisi hukum, wan manurut hukum itu, Inya harus mati lantaran Inya maanngap diri-Inya Anak Allah." 8 Imbah Pilatus mandangar itu, inya samakin takutan 9 balalu masuk pulang ka gedung pengadilan, wan batakun ka Yesus, "Dari mana garang asal-Ikam?" Tatapi, Yesus kada manjawabinya. 10 Pilatus baucap lawan Inya, "Ikam kada hakun bapander wan aku? Apakah Ikam kada tahu bahwa aku kawa mambibasakan Ikam wan kawa jua manyalibakan-Ikam?" 11 Yesus manjawab, "Ikam kada baisi kuasa apa pun atas diri-Aku, kacuali itu di bariakan lawan ikamoleh nang dari atas. Itulah sababnya , urang nang manyarahakan Aku lawan ikam labih ganal dosanya." 12 Imbah andangar itu, Pilatus bausaha mambibasakan Yesus, tapi urang-urang Yahudi bakuciak, "Pabila ikam mambibasakan Urang ini, baarti ikam kada bakawan lawan Kaisar; satiap urang nang maanngap dirinya raja baarti malawan Kaisar." 13 Dami Pilatus mandangar panderan itu, inya mambawa Yesus kaluar, balalu baduduk di kursi pengadilan, di wadah nang bangaran Litostrotos, tatapi dalam bahasa Ibrani disambat Gabata. 14 Hari itu adalah hari parsiapan gasan Paskah, wayah itu sakitar jam kaanam. Pilatus baucap lawan buhan Yahudi, "Ininah Rajaikam!" 15 Balalu, buhannya bakuciak, "Mati'i aja Inya! Mati'i aja Inya! Salibakan Inya!" Pilatus baucap lwan buhannya, "Haruskah aku manyalibakan Raja buhan ikam?" Imam-imam kapal manjawab, "Kami kada baisi raja salain Kaisar!" 16 Akhirnya, Pilatus manyarahakan Yesus lawan buhannya untuk disalibakan. Yesus Disalibakan. 17 Yesus kaluar sambil mamanggul salib-Nya saurang manuju wadah nang bangaran "Wadah Tengkorak", nang dalam bahasa Ibrani dikiyau "Golgota". 18 Disana, buhannya manyalibakan Yesus baimbai lawan dua urang lain, nang disalibakan jua dikanan wan kiri Yesus, samantara Yesus ada intang tangah-tangah buhannya. 19 Pilatus jua manulis sabuah tulisan balalu maandaknya di atas kayu salib. Tulisan itu babunyi, "YESUS URANG NAZARET, RAJA URANG YAHUDI." 20 Banyak urang Yahudi mambaca tulisan itu lantaran wadah dimana Yesus disalibakan itu kada jauh dari kota, wan tulisan itu di tulis mamakai bahasa Ibrani, Latin wan Yunani. 21 Balalu, imam-imam kapala urang Yahudi baucap wan Pilatus, "Jangan manulisakan, 'Raja urang Yahudi,' tatapi tulisakan Urang ini mangaku, 'Akulah Raja urang Yahudi." 22 Jawab Pilatus, "Apa nang sudah aku tulis, cagar tatap tatulis nangkaya itu!" 23 Buhan prajurit, rahat buhannya sudah manyalibakan Yesus, maambil pakaian-Inya balalu mambaginya manjadi ampat, sabagian gasan masing-masing prajurit, jua jubah-Inya; jubah itu kadadak sambungannya, lantaran ditenun dari atas ka bawah kada baisi jahitannya. 24 Buhan prajurit itu baucap diantara buhannya, "Jangan kita marabitnya, tatapi baik kita maundinya gasan manantuakan siapa nang mandapatakannya.' Hali ngini supaya ganaplah apa nang sudah tatulis dalam Kitab Suci: "Buhannya mambagi-bagiakan pakaian-Ku diantara buhannya balalu jubah-Ku buhannya mambuang undi." Nnagkya itulah buhan prajurit maulah sabarataan itu. 25 Pahadangan itu, uma Yesus, dinsanak babinian umanya Yesus, Maria bini Klopas, wan Maria Magdalena,badiri di parak salib-Nya. 26 Rahat Yesus malihat mama-Nya lawan murid nang disayangi-Nya badiri di sana, Inya baucap wan mama-Nya, "Mama, itihi, ini anak pian!" 27 Imbah itu, Yesus baucap pulang ka murid nang disayangi-Inya itu, "ini mama ikam!" Mulai wayah itu, murid itu manarima mama Yesus badiam dirumahnya. Kematian Yesus 28 Imbah itu, Yesus nang tahu bahwa sabarataannya sudah tagawi, gasan mangganapi Kitab Suci, Inya baucap, "Aku haus!" 29 Disitu ada baisi sabuting tempayan hibak anggur asam. Marga itu, buhannya manancapakan bunga karang nang imbah dicalupakan ka dalam anggur asam mamakai sabatang hisop wan mangunjukakannya ka mulut Yesus. 30 Imbah merasai anggur asam itu, Yesus baucap, "Sudah tuntung." Balalu, Inya manundukakan kapala-Nya wan manyarahakan nyawan-Nya. 31 Lantaran hari itu adalah hari persiapan, wan supaya mayat-mayat itu kada tatap di kayu salib pas hari sabat, sebab Sabat adalah hari besar, urang-urang Yahudi maminta lawan Pilatus supaya batis urang-urang nang disalib itu dipatahakan wan mayat-mayatnya diturunakan dari salib. 32 Balalu, buhan prajurit datang mamatahakan batis uramg nang pertama wan nang lainnya, nang disalibkan taimbai lawan Yesus. 33 Tatapi, imbah sampai ka Yesus wan malihat bahwa Yesus sudah mati, buhannya kada mamatahakan batis-Nya. 34 Tatapi, salah saurang prajurit itu mancucukakan tumbaknya ka parut Yesus,wayah itu jua, darah wan banyu mangalir kaluar. 35 Urang nang mnayaksiakan paristiwa itulah nang mambariakan kesaksian ini, wan kesaksian nang bujur wan inya tahu pabila inya mamadahakan nang sabujurnya, supaya ikam jua percaya. 36 Sabab, samuaan ini terjadi supaya ganaplah nang imbah tatulis dalam Kitab Suci: "Kada satu pun dari tulang-Nya nang cagar dipatahakan." 37 Wan lagi, intang bagian Kitab Suci baucap, "Buhannya pacangan mamandang Inya nang imbah buhannya tikam." Yesus Dikuburakan 38 Imbah samuaan itu, Yusuf dari Arimatea, nang jua manjadi murid Yesus tatapi badadiaman haja lantaran takutan lawan urang-urang Yahudi, maminta wan Pilatus supaya dibolehakan maambil mayat Yesus; wan Pilatus mangabulakannya. Jadi, Yusuf dari Arimatea datang balalu maambil mayat Yesus. 39 Nikodemus, urang nang dahulu mandatangi Yesus pada malam hari, jua datang mambawa campuran minyak mur wan gaharu, nang baratnya sakitar lima puluh kati. 40 Balalu, buhannya maambil mayat Yesus mambungkusnya wan kain linen nang dibari rempah-rempah, sasuai adat panguburan urang Yahudi. 41 Di parak wadah Yesus disalibakan, baisi taman wan intang taman itu ada sabuah kuburan hanyar nang kada suah satu mayat pun suah diandak disana. 42 Lantaran hari itu adalah hari persiapan gasan urang Yahudi, wan wadah kuburan itu kada jauh, buhannya maandak mayat Yesus di sana.

Chapter 20

1 Intang hari panampaian minggu itu, Maria Magdalena tulak ka kubur Yesus sunsung banar, pas hari masih kadap, wan malihat batu panutup kubur sudah digeser dari kubur itu. 2 Balalu, inya bukah mandatangi Simon Petrus wan murid lain nang disayangi Yesus, baucap wan buhannya, "Buhannya sudah maambil Tuhan dari kubur, wan kami kada tahu di mana buhannya maandak-Inya." 3 Balalu, Petrus wan murid nang lain itu tulak ka kubur. 4 Kaduannya bukah baimbai, tatapi murid nang lain itu bukah labih laju dari pada Petrus sehingga inya sampai badahulu ka kuburan. 5 Inya manjinguk malihat ka dalam, wan maitihi kain linen pembungkus mayat Yesus talantang disana, tatapi inya kada masuk ka dalam. 6 Balalu, Simon Petrus datang, manyususl inya wan masuk ka dalam kuburan wan inya malihat kain linen pembungkus taurai di sana. 7 Wan, kain panutup muha nang mambalut kapala Yesus kada diwadah kain linen pembungkus tadi, tatapi sudah tagulung di wadah nang lain. 8 Imbah itu, murid nang lain tadi, nang badahulu sampai, masuk jua. Malihat wan percaya. 9 Sebab, sabalum kajadian itu, buhannya balum paham Kitab Suci, bahwa Yesus harus bangkit dari kematian. Yesus manampaiakan Diri ka Maria Magdalena 10 Jadi, kadua murid itu bulik ka rumah. 11 Tatapi, Maria badiri di luar kuburan wan menangis. Sambil menangis, inya manjinguk ka dalam kuburan itu, 12 wan inya malihat dua malaikat babaju putih rahat duduk di wadah mayat Yesus dirabahakan. Nang saikung duduk di bagian kapal wan nang lain di bagian batis. 13 Kadua malaikat itu batakun lawan Maria, "Bu, kanapa pian manangis?" Maria manjawab malaikat itu, "Buhannya sudah maambil mayat Tuhanku wan aku kada tahu di mana buhannya maandak Inya." 14 Imbah bapadah kayaitu, Maria manuleh kabalakang wan malihat Yesus badiri di situ, tatapi kad tahu kalau itu adalah Yesus. 15 Yesus batakun waninya, "Ibu, kanapa pian manangis? Siapa garang nang pian cari?" Lantaran inya mangira Inya adalah penjaga taman, Maria baucap wan-Inya, "Tuan, amun Tuan sudah mamindahakan-Inya, padahi aku di mana Tuan sudah maandak-Nya, wan aku pacangan maambil-Inya." 16 Yesus baucap lawaninya, "Maria.' Maria pun bapaling wan baucap wan-Inya dalam bahasa Ibrani, "Rabuni", yang artinya "Guru". 17 Yesus baucap lawaninya. "Jangan ikam mamingkuti Aku lantaran Aku balum tulak ka Bapa. Tatapi, tulaklah ka dinsanak-dinsana-Ku wan padahakan wan buhannya, 'Aku cagar tulak ka wadah Bapa-Ku wan Bapamu, ka wadah Allah-Ku wan Allahikam." 18 Maria Magdalena tulak wan mamadahakan murid-murid, "Aku sudah malihat Tuhan," wan bahwa Yesuslah nang sudah mamadahakan hal-hal ini lawaninya. Yesus Manampakakan Diri lawan Murid-Murid-Nya. 19 Wayah hari sudah malam, yaitu hari panampaian dalam minggu itu, wan lawang-lawang wadah buhan murid bakumpul tatutup lantaran buhannya takutan lawan urang-urang Yahudi, Yesus datang wan badiri di tangah-tangah buhannya baalu baucap, "Damai sejahtera gasan buhan ikam!" 20 Imbah bapander kayaitu, Yesus manampaiakan tangan wan parut-Nya lawan buhannya. Buhan murid himung banar pas malihat Tuhan. 21 Imbah itu, Yesus baucap lawan buhannya lagi, "Damai sejahtera gasan buhan ikam. Sama nangkaya Bapa sudah mangutus Aku, kayaitu jua wayahini Aku mangutus ikam," 22 Imbah Inya bapander kayaitu, Yesus maniupi buhannya wan baucap, "Tarimalah Roh Kudus! 23 Pabila ikam mangampuni dosa urang, maka dosa urang itu diampuni. Pabila ada urang nang dosa-dosanya kada ikam ampuni, maka dosa buhannya kada diampuni." Yesus Manampaiakan Diri lawan Tomas 24 Tomas, saurang murid matan 12 murid, nang dikiyau Didimus, kada ada lawan buhannya pas Yesus datang. 25 Balalu, murid-murid nang lain mamadahi inya, "Kami sudah malihat Tuhan." Tatapi , Tomas baucap wan buhannya, "Kacuali aku malihat bakas paku intang tangan-Inya wan mancucukakan jariku ka dalam bakas paku itu, balalu mamasuakan tanganku ka dalam parut-Nya, aku kada pacangan percaya." 26 Dalapan hari imbahitu, murid-murid babulik bakumpul di rumah itu, wan Tomas ada lawan buhannya, Biar lawang-lawang tatutup, Yesus datang badiri di tangah-tangah buhannya, balalu baucap, "Damai sejahtera gasan buhan ikam!" 27 Imbah itu, Inya baucap wan Tomas, "Ulurakan jariikam disini wan andakakan di parut-Ku. Jangan kada percaya, tatapi percayalah!" 28 Tomas manjawab Yesus, "Nggeh, Tuhanku wan Allahku! 29 Yesus baucap lawaninya, "Apakah ikam wayahini percaya lantaran ikam imbah malihat Aku? Diberkatilah buhannya nang kada malihat, tatapi percaya." Tujuan Yohanes Manulis Kitab Ini 30 Masih banyak tanda ajaib lain nang diulah Yesus di hadapan murid-murid-Nya, nang kada tatulis dalam kitab ini. 31 Tatapi, samuaan ini ditulis supaya ikam percaya bahwa Yesus adalah Kristus, Anak Allah, wan supaya maliwati kapercayaan buhan ikam itu, ikam mandapatakan hidup di dalam ngaran-Nya.

Chapter 21

1 Imbah itu, Yesus manampaiakan diri lagi lawan murid-murid-Inya di parak danau Tiberias. Inya manampaiakan diri-Nya nagkaya ini : 2 Simon Petrus, Tomas nang di kiau Didimus, Natanael matan Kana di Galilea, anak-anak Zebedeus, wan 2 murid nang lain rahat takumpul. 3 Simon Petrus baucap wan buhannya, "Aku cagar tulak maunjun." Buhannya baucap wan inya, "Kami handak umpat wan ikam." Buahanya sabarataan tulak kaluar balalu babuat ka jukung, tatapi malam itu, buhannya kada kolehan apa-apa. 4 Pas parak subuh, Yesus badiri di pantai, tatapi murid-murid kada tahu bahwa itu adalah Yesus. 5 Inya baucap wan buhannya, "Anak-anak, adakah buhan ika iwak?" Buhannya manjawab, "Kada." 6 Inya baucap wan buhannya, "Timbaiakan jala ikam ka sabalah kanan jukung, ikam pacangan kolehan iwak." Balalu, buhannya manimbaiakan jala, tatapi kada kawa manariknya ka dalam jukung lantaran hibaknya iwak. 7 Lantaran itu, murid nang disayangi Yesus baucap wan Petrus, "Itu Tuhan!" Wayah Simon Petrus mandangar bahwa itu Tuhan, inya mamakai baju inya dagana inya mamacul baju inya rahat bagawi, wan tajun ka dalam danau. 8 Murid-murid nang lain datang lawan jukung umpat manarik jalanang hibak wan iwak. Sabab, buhannya kada jauh matan darat, jaraknya kira-kira 200 hasta. 9 Rahat buhannya sampai ka darat, buhannya malihat bara api lawan iwak yang sudah taandak diatasnya jua ada wadai. 10 Yesus baucap, "Bawai sapalih iwak nang hanyar buhan ikam tangkap." 11 Simon Petrus babuat ka jukung wan manarik jala nang hibak wan iwak nang ganal itu ka darat, jumalahnya 153 ikong. Biar iwak itu banyak banar, tatapi jalanya kada rabit. 12 Yesus baucap wan buhannya, "Ayo kita makanan." Kada saikung pun buhan murid itu wani baucap bahwa Inya adalah Tuhan. 13 Yesus datang maambil roti itu balalu manjulunginya ka buhannya. Kayaitu jua diulah-Nya wan iwak itu. 14 Inilah katiga kalinya Yesus manampaiakan diri lawan buhan murid-Inya imbah Inya dibangkitakan dari tangah-tangah urang mati. Yesus Maminta Petrus Mangambalaakan Domba-Domba-Inya 15 Imbah buhannya tuntung makan, Yesus baucap lawan Simon Petrus, "Simon, anak Yohanes, apakah ikam manyangi Aku labih daripada nang lain?" Pertus manjawab, "Bujur Tuhan, Pian tahu bahwa aku manyayangi Pian." Imbah itu Yesus baucap wan inya, "Gembalaakanlah domba-domba-Ku!" 16 Yesus baucap lagi kadua kalinya wan buhannya, "Simon, anak Yohanes, apakah ikam manyayangi Aku?" Petrus manjawab, "Bujur Tuhan, Pian tahu pabila aku manyayangi Pian." Yesus baucap wan inya, "Gembalaakanlah domba-domba-Ku!" 17 Yesus baucap wan inya katiga kalinya, "Simon, anak Yohanes, apakah ikam manyayangi Aku?" Hati Petrus balalu sedih lantaran Yesus batakun untuk katiga kalinya, "Apakah ikam manyayangi Aku?" Balalu, Petrus baucap lawan Sidin, "Tuhan, Pian tahu pabila aku manyayangi Pian!" Yesus baucap wan inya, "Gembalaakanlah domba-domba-Ku! 18 Aku mamadahakan nang sabujurnya wan ikam, rahat ikam masih anum, ikam saurang nang maikat pinggangikam wan bajalan kamana haja ikam handak; tatapi wayah ikam tuha kena, ikam cagar maulurakan tangan ikam balalu urang lain nang maikat pinggangikam, wan mambawa ka wadah nang kada ikam katuju." 19 Yesus mamadahakan hal ini gasan maingatkan kena cara mati nangkayaapa Petrus akan mamuliaakan Allah. Wan imbah mamadahakan hal itu, Inya baucap wan Petrus, "Umpati Aku!" Apa nang pacangan terjadi wan murid nang Sangat Disayangi Yesus? 20 Petrus bapaling wan maitihi murid nang paling disayangi Yesus rahat mairingi buhannya. Inya adalah murid nang duduk parak dada Yesus rahat perjamuan malam nang batakun, "Tuhan, siapa garang urang nang cagar mangkhianati Pian itu?" 21 Rahat maitihi inya, Petrus batakun wan Yesus, "Tuhan, nangkayaapa kena inya itu?" 22 Yesus manjawab, "Saandainya Aku handak inya tatap hidup sampai Aku datang pulang, apa garang urusanikam? Ikam, umpati Aku!" 23 Makanya, panderan Yesus ini tasabar di antara-dinsanak-dinsanak itu bahwa murid itu kada pacangan mati, padahal Yesus kada manyambat lawan inya bahwa inya kada cagar mati, tatapi hinggan baucap, "Saandainya Aku handak inya tatap hidup sampai Aku datang pulang, apa urusanikam?" 24 Inyalah murid nang basaksi mengenai sabarataan ini, wan sudah manulisakan samuaan ini, wan kita tahu bahwa kesaksian itu bujur. 25 Masih banyak hal lain nang sudah Yesus ulah, yang pabila ditulisakan tunggal butingan, aku rasa saluruh dunia gin kada pacangan mayu gasan mancatatnsamuaan kitab nang harus ditulis itu.

Acts

Chapter 1

1 Isi buku nang aku tulis sabalumnya, Teofilus, parihal sabarataan nang Yesus mulai lakuakan wan ajarakan, 2 sampai wayah hari Sidin ta angkat, wayah Sidin mambari parintah, malalui Roh Kudus, lawan rasul-rasul nang hudah Sidin pilih. 3 Lawan buhanya, Sidin jua manunjukakan diri-Nya saurang, bahwa Sidin hidup, imbah Sidin mandarita wan mati dikuburakan, lawan banyak bukti, sambil manampakakan diri lawan buhanya salawas ampat puluh hari wan bapander parihal Karajaan Allah. 4 Wayah baimbaian lawan buhanya, Sidin mamarintahakan buhanya supaya kadak maninggalakan Yerusalem, gasan manantiakan janji Bapa, nang ujar-Nya, "Nang ikam hudah dangar matan pada Aku, 5 sabab Yohanes mambabtis lawan banyu, tatapi ikam pacangan dibabtis lawan Roh Kudus, kadak lawas matan wayahini," yesus Taangkat ka Surga 6 Lantaran itu, wayah buhannya bakumpulan, buhannya batakun lawan-Sidin, "Tuhan, apakah damini wayahnya Pian mamulihakan karajaan gasan Israel?" 7 Sidin baucap lawan buhannya, "Kadak hak buhanikam gasan pinandu perihal pabila wan wayah nang sudah ditantuakan uleh Abah intang kuasa-Sidin. 8 Tatapi, ikam pacangan kolehan kuasa wayah Roh Kudus turun kaikam wan ikam cagar menjadi saksi-saksi-Ku di Yerusalem, di saluruh Yudea wan Samaria, wan sampai ka bumi nang paling buncu." 9 Wan, Sidin maucapakan hal-hal ngini, wayah buhanya mancangangi Sidin nang ta angkat wan awan-awan mambawa Sidin hilang matan panglihatan buhanya. 10 Balalu, wayah buhanya masih cangang ka langit, wayah Sidin tulak nintu, ada dua ikung urang lalakian nang bapakaian putih bardiri di higa buhanya, 11 wan ba ucap, "Hai urang-urang Glilea, ba apa ikam bardirian sambil mancangangi langit? Yesus ngini, nang hudah ta angkat matan antara ikam ka surga pacangan datang pulang lawan cara nang sama nang kaya ikam malihat-Nya tulak ka surga," Mamilih Saikung Urang Rasul Hanyar 12 Wayah itu, buhanya bulik ka Yerusalem matan pada bukit nang di sambat Zaitun, nang ba ada di parak Yerusalem, jauhnya saparjalanan Sabat. 13 Wayah buhanya masuk, buhanya naik ka ruang atas, wadah buhanya badiam. Petrus wan Yohanes, Yakobus, Andreas, Filipus, Tomas, Bartolomeus, Matius, Yakobus anak Alfeus, wan Simon urang Zelot, wan Yudas anak Yakobus. 14 Buhanya sabarataan ba sahati wan ba takun bardoa baimbai lawan buhan babinian, wan Maria, Uma Yesus, jua dingsanak-dingsanak Sidin. 15 Wayah hari-hari nintu, Petrus bardiri di antara dingsanak-dingsanak sa iman [ urang banyak kira-kira saratus dua puluh jumlahnya], wan ba ucap. 16 Dingsanak-dingsanak, Kitab Suci musti diganapi, nang kaya nang hudah dipadahakan sabalumnya uleh Roh Kudus malalui muntung Daud parihal Yudas, nang manjadi pamimpin urang-urang nang manangkap Yesus. 17 Sabab inya tahitung matan antara kita wan mandapatakan bagian dalam palayanan ngini. 18 Wayahini, urang ngini manukar sabidang tanah matan upah kajahatannya, wan imbah kapalanya gugur labih dahulu, bagian tangah awaknya pacah, wan sabarataan isi parudannya taburai. 19 Hal ngini, sabarataan urang nang badiam di Yerusalem hudah pada tahu, sahingga tanah nintu dalam bahasa buhanya di sambat Hakal-Dama, nang ba arti "Tanah Darah" 20 Sabab, hudah tatulis matan kitab Mazmur, "Biarakan haja wadah badiamnya manjadi sunyi, wan biarakan haja kadada saikung urang pun nang badiam didalamnya; wan, "Biarakan haja nang lainya ma ambil jabatanya." 21 Lantaran nintu, saikung urang matan buhanya nang rancak baimbai lawan kita salawas Tuhan Yesus masuk wan kaluar matan antara kita, 22 mulai matan babtisan Yohanes sampai wayah hari Sidin di angkat matan antara kita, salah asa matan buhanya ngini musti manjadi saksi tentang kabangkitan-Nya baimbai lawan kita." 23 Balalu, buhannya mausulakan dua urang, yaitu Yusuf nang dikiau Barsabas, nang jua dikiau Yustus, wan Matias. 24 Balalu buhanya bardoa, "Pian , Tuhan nang pinandu lawan hati sabarataan urang. tunjukakan lawan kami siapa diantara dua ikung urang ngini nang Pian pilih, 25 gasan manarima palayanan ngini wan jabatan rasul, matan Yudas nang hudah manyimpang gasan tulak ka wadahnya saurang." 26 Imbah tu, buhan rasul mambuang undi matan antara buhanya wan undian gugur lawan Matias sahingga inya ta hitung baimbai lawan ka sawalas rasul.

Chapter 2

1 Wayah hari Pentakosta, buhanya sabaratan baimbai badiam diwadah nang sama. 2 Wan, tiba-tiba tardangar matan langit, bunyi nang kayak tiupan angin kancang, wan bunyi nintu manghibaki sa isi rumah wadah buhanya rahatan badudukan. 3 Wan, kalihatan lawan buhanya ilat-ilat nang kaya nyala api nang bahamburan wan hinggap ka atas buhanya masing-masing. 4 Maka, buhanya sabarataan dihibaki lawan Roh Kudus wan mulai bapander lawan bamacam-macam bahasa, nang kaya nang dibariakan Roh Kudus gasan buhanya ucapakan. 5 Wayah waktu nintu, ada urang-urang Yahudi nang badiam di Yerusalem, urang-urang saleh matan tiap-tiap bangsa di bawah langit. 6 Wan, wayah bunyi nintu tardangar, sakumpulan urang banyak badatangan baimbai wan bingung lantaran satiap urang rahatan mandangar buhanya nintu bapander lawan bahasa buhanya saurang. 7 buhanya takjub wan hiran, sambil ba ucap, "Kadakah buhanya sabarataan ngini nang rahatan bapander adalah urang-urang Galilea? 8 Wan, nangkaya apa mungkin masing-masing kita mandangar buhanya bapader lawan bahasa wadah kita dilahirakan? 9 Urang-urang Partia, Media, Elam, wan panduduk Mesopotamia, Yudea, Kapadokia, Pontus wan Asia. 10 Frigia, Pamfilia Mesir, wan daerah-daerah Libia parak Kirene, pandatang-pandatang matan Roma, baik urang-urang Yahudi maupun buhan Proselit, 11 Urang-urang Kreta wan Arab. Saurang mandangar buhanya ba pander lawan bahasa kita parihal parbuatan-parbuatan ganal Allah." 12 Wan, buhanya sabarataan takjub jua bingung sambil ba ucap asa lawan nang lainya, "Apa arti sabaratan ngini?" 13 Akan tatapi urang lain manawaakan buhanya wan ba ucap, "Buhanya mabuk ulih anggur hanyar." Petrus Bapander lawan Urang Banyak 14 Namun, Petrus bardiri baimbai kasawalas rasul, ma angkat suaranya wan bapander lawan buhanya, "Hai urang-urang Yahudi wan sabarataan nang badiam di Yerusalem, katahuilah wan parhatikanlah panderanku. 15 Urang-urang ngini kadak mabok, nang kaya nang ikam kira sabab hari hanyar haja jam talu. 16 tatapi nginilah nang dipadahakan ulih Nabi Yoel: 17 Wan wayah hari-hari ta akhir pacangan tarjadi, Allah ba firman: bahwa Aku pacangan mancurahkan Roh-Ku ka atas sabarataan manusia. awan anak-anak lalakian ikam jua anak-anak binian ikam pacangan ba nubuat, wan jua anak-anak anum ikam pacangan malihat panglihatan, wan urang-urang tuha matan pada ikam pacangan mamimpikan mimpi-mimpi. 18 Bahkan, ka atas hamba-hamba-Ku lalakian wan hamba-hambaku babinian pada hari-hari nintu, Aku pacangan mancurahkan Roh-Ku, wan buhanya pacangan banubuat. 19 Wan Aku, pacangan mamparlihatakan mukjizat-mukjizat di langit, di atas, wan tanda-tanda ajaib di bumi, dibawah, darah,wan api, wan kabut asap. 20 Matahari pacangan di ubah manjadi kagalapan wan bulan manjadi darah, sabalum hari Tuhan nang ganal mulai datang. 21 Wan, pacangan tarjadi, satiap urang nang mangiau ngaran Tuhan pacangan disalamatakan." 22 Hai urang Israel, dangarakan panderanku ngini. Yesus, urang Nazaret nintu, saikung urang nang dinyataakan diantara ikam ulih Allah lawan hal-hal ajaib, mukjizat-mukjizat, wan tanda-tanda, nang hudah Allah tunjukakan matan antara ikam malalui Sidin. nang kaya nang ikam tahu saurang. 23 Yesus ngini nang disarahakan manurut rancana nang hudah ditantuakan wan pangatahuan Allah sabalumnya, ikam bunuh lawan manyalibkan-Nya malalui tangan urang-urang durhaka. 24 Akan tatapi, Allah mambangkitakan-Nya wan malapasakan-Nya matan pandaritaan maut lantaran kada mungkin gasan Sidin dikuasai ulih kamatian. 25 Sabab, Daud suah bapadah parihal Yesus, "Aku malihat Tuhan salalu ada dihadapanku, lantaran Sidin ba ada di subalah kananku sahingga aku kada pacangan digoyahakan. 26 Ulih sabab nintu, hatiku himung, wan ilatku basurak-surak. Awakku jua pacangan badiam dalam pangharapan. 27 Lantaran Pian kada pacangan maninggalakan jiwaku ba ada di dunia urang mati, atawa mambiarakan tubuh urang Kudus-Mu malihat kabinasaan. 28 Pian sudah mamadahi lawan aku jalan kahidupan. Pian pacangan mamanuhakan sukacita kami lawan wajah-Mu. 29 Dingsanak-dingsanak, aku kawak bapander lawan ikam wan yakin parihal laluhur kita, Daud, bahwa inya hudah mati wan dikubur, kuburanya pun masih ada lawan kita sampai wayahini. 30 Jadi, lantaran inya adalah saikung urang nabi wan tahu bahwa Allah hudah bajanji wan basumpah lawan inya gasan mandudukakan asa matan katurunan Daud di atas tahtanya. 31 Lantaran nintu, Daud nang malihat hal ngini sabalumnya, inya bapander parihal kabangkitan Kristus bahwa: "Ia kadak pacangan ditinggalakan di dunia urang mati, wan awak-Nya kadak malihat kabinasaan." 32 Yesus nginilah nang Allah bangkitakan wan kami sabarataan adalah saksi parihal hal nintu. 33 Lantaran nintu, imbah ditinggiakan ulih tangan kanan Allah wan manarima janji matan Bapa parihal Roh Kudus, Sidin hudah mancurahkan, baik apa nang ikam lihat maupun dangar. 34 Sabab, Daud kadak naik ka surga, tatapi inya sorang baucap, "Tuhan baucap ka Tuanku, 'dudukhaja di sabalah kanan-Ku, 35 sampai Aku maulah musuh-musuh-Pian manjadi kajajakan batis-Pian,"" 36 " Uleh sabab itu, biarhaja sabarataan rumah Israel tahu wan pasti bahwa Allah imbah manjadiakan-Inya Tuhan wan Kristus, inilah Yesus nang imbah buhan ikam salibakan." 37 Wayah buhanya mandangar hal ngini, ta tusuklah hati buhanya, balalu ba padah lawan Petrus wan buhan rasul lainya, Dingsanak-dingsanak apa nang musti kami lakuakan?" 38 Balalu, Petrus bapadah lawan bubuhanya, 'Bartobatlah wan babtiskanlah diri ikam masing-masing dalam ngaran Kristus Yesus gasan pangampunan dosa-dosa ikam, wan ikam sabarataan pacangan manarima karunia Roh Kudus. 39 Lantaran, janji ngini adalah gasan pian wan anak-anak pian, wan jua gasan sabarataan urang nang masih jauh, sabanyak nang Tuhan Allah kita pacangan mamanggilnya 40 Wan, lawan banyak panderan nang lainya, Petrus basaksi lawan sungguh-sungguh wan nyaring bapander lawan buhanya, ujarnya, , "Salamatakanlah diri pian matan ganarasi nang bingkok ngini!" 41 Urang-urang nang manarima panderan Petrus di babtis wan wayah hari nintu jua jumlah buhanya ditambahakan sakitar tiga ribu jiwa. Parsakutuan Urang-urang Parcaya. 42 Buhanya bartekun dalam pangajaran rasul-rasul wan dalam parsakutuan, dalam mamacahakan ruti, wan dalam bardoa. 43 Wan, katakutan datang ka atas satiap jiwa, banyak hal ajaib jua tanda-tanda nang tarjadi malalui buhan rasul. 44 Sabarataan urang parcaya bakumpul baimbai wan baisi sagala sasuatunya baimbaian. 45 Balalu buhanya manjual harta banda wan apa nang manjadi ampun inya, balalu mambagi-bagikan lawan sabarataan urang, sasuai kabutuhannya masing-masing. 46 Saban hari, buhanya basatu hati bakumpul baimbai di Bait Allah wan mamacah-macahakan ruti matan rumah ka rumah. Buhanya manarima makanan matan buhanya lawan himug wan tulus hati, 47 sambil mamuji Allah, wan buhanya disukai ulih urang banyak. Wan, saban hari Tuhan manambahakan jumlah buhanya, yaitu urang-urang nang disalamatakan.

Chapter 3

1 Wayah hari itu, Petrus wan Yohanes tulak ka Bait Allah pas jam doa. yaitu wayah jam ka sanga. 2 Balalu, saikung lalakian nang lumpuh rahat matan kandungan umanya di angkat baramai-ramai. saban hari buhanya ma andaknya di lawang garbang Bait Allah nang ba ngaran Lawang Garbang Indah., gasan bapintaan sadakah matan urang-urang nang pacangan masuk ka Bait Allah. 3 Wayah inya mancangangi Paulus wan Yohanes handak masuk ka Bait Allah, inya maminta sadakah. 4 Balalu, Petrus, baimbai lawan Yohanes, mancanganginya wan baa ucap, "Cangangi kami," 5 Urang lumpuh nintu cangang lawan Petrus wan Yohanes, sambil baharap manarima sasuatu matan buhanya. 6 Akan tatapi, Petrus ba ucap, "Aku kadak baisi pirak atawa amas, tatapi apa nang manjadi ampunku pacangan aku bariakan lawan ikam. Dalam ngaran Kristus Yesus urang Nazaret nintu, bangun wan bajalanlah!" 7 Imbah tu Petrus mamingkuti tangan kanan urang nintu wan mambantuinya gasan bardiri. Wayah nintu jua, batis wan pargalangannya manjadi kuat. 8 Lawan baluncat, inya bardiri wan mulai bajalan. Balalu, inya masuk ka Bait Allah baimbai Petrus wan Yohanes. sambil bajalan, wan baluncat-luncat, jua mamuji Allah. 9 Sabarataan urang malihat inya bajalan wan mamuji Allah, 10 Wan buhanya pinandu urang nintu lah nang rajin duduk di Garbang Indah Bait Allah gasan bapintaan sadakah. Buhanya liwar takjub wan kagum atas apa nang hudah tarjadi lawan inya. Petrus Bapander lawan Urang Banyak 11 Urang nintu bapingkut lawan Petrus wan Yohanes, sabarataan urang bukah manyasahi buhanya ka Sarambi nang di sambat Sarambi Salomo, lawan parasaan takjub. 12 Balalu wayah Petrus malihatnya, inya ba ucap lawan urang banyak nintu, "Hai urang-urang Israel, ba apa ikam heran lawan hal-hal ngini, ba apa mancangangi kami nang kaya lawan kuasa atawa kasalehan kami saurang, nang ma ulah urang ngini kawa bajalan? 13 Allah Abraham, wan Ishak, wan Yakub, Allah nini muyang kita hudah mamuliakan hamba-Nya, Yesus Kristus nang buhan ikam sarahakan wan tolak dihadapan Pilatus wayah inya hudah mamutusakan gasan mambibasakan-Nya. 14 Akan tatapi ikam hudah manulak Nang Kudus wan Bujur, wan ikam maminta saikung urang pambunuh dilapasakan gasan ikam. 15 wan ikam mambunuh Sang Pambari Hidup, nang hudah Allah bangkitakan matan antara urang mati. Parihal ngini, kami adalah saksi-saksi. 16 Wan bardasarakan iman dalam ngaran-Nya, yaitu ngaran Yesus, nang hudah manguatakan batis lalakian nang ikam lihat wan ikam pinandui ini. Wan, iman nang ba asal malalui Sidin hudah mambariakan kasihatan nang sampurna lawan lalakian ngini dihadapan ikam sabarataan. 17 Wayahini dingsanak-dingsanku, aku tahu bahwa ikam batindak wayah ikam kadak tahu apa-apa nang kaya nang jua dilakuakan ulih buhan pamimpin ikam. 18 Akan tatapi, nang Allah sampaiakan sabalumnya malalui muntung nabi-nabi bahwa Kristus pacangan mandarita, hudah Sidin ganapi. 19 Lantaran nintu, bartubatlah wan babuliklah supaya dusa-dusa pian dihapusakan, 20 sahingga wayah kalagaan datang matan kahadiran Tuhan, wan supaya Sidin ma utus Kristus nang hudah ditatapakan matan bahari, gasan ikam, yaitu Yesus. 21 nang musti badiam di surga sampai wayah waktu pamulihan sagala sasuatu nang kaya nang hudah Allah padahakan malalui buhan nabi-Nya nang kudus rahat zaman bahari. 22 Musa ba ucap, "Tuhan Allamu pacangan mambangkitakan gasan ikam saikung urang nabi nang kayak aku matan antara dingsanak-dingsanak ikam saurang. ikam musti mandangarakan sagala sasuatu nang inya padahakan lawan ikam. 23 Wan, pacangan tarjadi, satiap jiwa, nang kadak mandangarakan nabi nintu pacangan dilanyapakan matan antara bangsa," 24 Wan, sabarataan nabi nang suah bapander, mulai matan Samuel wan buhanya sa imbahnya jua mambaritaakan hari-hari ini. 25 ikam sabarataan adalah katurunan matan buhan nabi wan matan parjanjian nang hudah Allah tatapakan lawan nini muyang ikam, wan ba ucap lawan Abraham, "Malalui Banih ikam, sabarataan katurunan di muha bumi pacangan dibarkati." 26 Allah wayah mambangkitakan hamba-Nya, mangirimakan-Nya, lawan ikam labih badahulu gasan mambarkati ikam lawan ma ulah satiap urang matan antara ikam ba bulik matan kajahatan."

Chapter 4

1 Wayah Petrus wan Yohanes bapander lawan urang banyak, datanglah lawan buhanya para imam, kapala panjaga Bait Allah. wan urang-urang Saduki, 2 lawan liwar sarik sabab buhanya mangajar urang banyak wan mambaritaakan didalam Yesus ada kabangkitan matan antara urang mati. 3 Balalu buhanya manangkap Petrus wan Yohanes wan mamasukakanya kadalam panjara sampai kaisukan harinya sabab hari hudah malam. 4 Namun, banyak matan buhanya nang hudah mandangar parkataan buhan rasul manjadi parcaya, wan jumlah lalakian diantara buhanya manjadi kira-kira lima ribu urang. 5 Wayah kaisukan harinya, pamimpin-pamimpin, tuha-tuha, wan ahli-ahli Taurat buhanya bakumpul baimbai di Yerusalem, 6 baimbai lawan imam Ganal Hanas, wan Kayafas, Yohanes, Aleksander, wan sabarataan urang matan kaluarga imam Ganal. 7 Wayah buhanya manampatakan Petrus wan Yohanes ditangah-tangah, buhanya batakon,"Lawan kuasa apa atawa lawan ngaran siapa garang ikam malakuakan hal ngini?" 8 Balalu, Petrus, dihibaki lawan Roh Kudus, baucap gasan buhannya, "Buhan pamimpin bangsa wan tuha-tuha, 9 amun kami dipariksi hari ini lantaran maulah gawian nang baik nang imbah kami ulah gasan urang nang kadak badaya ngini, kaya apa cara urang ngini diwarasakan? 10 Biarakan haja hal ngini diketahui ikam sabarataan wan sabarataan urang Israel bahwa uleh ngaran Kristus Yesus. Urang Nazaret, nang ikam salibakan, nang imbah Allah bangkitakan intang antara urang mati, urang ngini badiri di hadapan ikam dalam kaadaan waras. 11 Yesus ngini adalah; "Batu nang hudah ditolak ulih ikam, tukang-tukang bangunan, nang hudah manjadi Batu Panjuru. 12 Wan, kadadak ada kasalamatan didalam siapapun nang lain sabab kadada ngaran lain dibawah langit nang dibariakan matan antara manusiha nang ulih ngaran nintu kita kawa disalamatakan." 13 Wayah buhanya malihat kabaranian Petus wan Yohanes wan paham bahwa buhanya adalah urang-urang kadak tarpalajar wan awam, buhanya manjadi heran wan mulai maminandui bahwa kaduanya suah baimbai lawan Yesus. 14 Wan, imbah malihat urang nang hudah disambuhakan nintu bardiri di higa Petrus wan Yohanes, buhanya kada kawa mambantahnya. 15 Akan tatapi, wayah buhanya mamarintahakan Petrus wan Yohanes gasan maninggalakan Sanhendrin, buhanya barunding satu lawan nang lainya, 16 lawan ba ucap, "Apa nang musti saurang lakuakan tarhadap kadua urang ngini? Sabab, sabuah tanda ajaib nang luar biasa hudah tarjadi malalui buhanya wan damikian nyata gasan sabarataan urang nang badiam di Yerusalem, wan saurang kada kawa manyangkalnya. 17 Akan tatapi, supaya hal ngini kada samakin tersebar diantara urang-urang, ayu kita ma ancam buhanya gasan kada lagi bapander lawan siapa haja didalam ngaran nintu." 18 Imbah tu, buhanya mangiau Petrus . wan Yohanes, balalu mamarintahakan kaduanya gasan kadak bapander atawa ma ajarakan apa haja dalam ngaran Yesus 19 Tatapi, PetrusWan Yohanes manjawab balalu baucap lawan buhannya, "Putusakan haja, mana nang bujur manurut Allah, hagan mandangarakan ikam labih matan Allah? 20 Sabab, kami kada kawa maucapakan hal-hal nang imbah kami lihat wan kami dangar." 21 Maka, wayah buhanya tarus ma ancam Petrus wan Yohanes, buhanya mambiarakan rasul-rasul nintu tulak, imbah kada manamuakan cara gasan mahukum kaduanya ulih sabab urang banyak nang mamuji Allah atas apa nang hudah tarjadi. 22 Sabab urang nang lawan inya tanda kasambuhan nintu hudah dinyataakan, hudah ba umur labih matan ampat puluh tahun. Petrus wan Yohanes Babulik ka Dingsanak-dingsanak Saiman 23 Wayah hudah dibibasakan, Petrus wan Yohanes tulak lawan kakawanannya saurang wan mangesahakan sagala sasuatu nang dipadahakan ulih buhan imam kapala wan tuha-tuha lawan buhanya. 24 Wan, wayah kakawananya nintu mandangarnya, buhanya ma angkat suara buhanya lawan Allah lawan sahati wan ba ucap, "Ya Tuhan, Engkaulah nang hudah manjadiakan langit, bumi, laut, wan sagala isinya, 25 nang ba ucap malalui Roh Kudus, malalui muntung hamba-Mu, Daud, nini muyang kami: ba apa bangsa-bangsa lain manghamuk, wan, urang-urang mamparhatiakan nang sia-sia? 26 Raja-raja dunia basiap-siap, wan buhan panguasa bakumpul baimbai, malawan Tuhan wan malawan Nang Diurapi-Nya." 27 Sabab, sabujurnya di kota ngini sudah bakumpulan gasan malawan Yesus, Hamba-Ikam nang Kudus, nang Ikam urapi, baik Herodes wan Pontius Pilatus, baimbai lawan banhsa-bangsa lain, wan urang-urang Israel, 28 gasan maulah sagala sasuatu nang uleh tangan- Sidin wan rencana-Sidin imbah ditantuakan sabalumnya gasan bakajadian. 29 Wan wayahini, Tuhan, Lihati ancaman-ancaman buhanya wan karuniakanlah hamba-hamba-Mu ngini gasan mambaritaakan firman-Mu lawan sagala kabaranian, 30 samantara Pian maulurakan tangan Pian gasan manyambuhakan wan tanda-tanda jua ka ajaiban-kaajaiban tarjadi ulih ngaran hamba-Mu nang Kudus, Yesus." 31 Wan, wayah buhanya bardoa, taguncanglah wadah buhanya bakumpul baimbai wan buhanya sabarataan dihibaki lawan Roh Kudus, jua tarus mambaritaakan firman Allah lawan barani. Kahidupan Urang Parcaya 32 Wan, kumpulan buhanya nang parcaya basatu hati wan jiwa. Kadak ada saikung urang pun nang ba ucap bahwa barang ampun inya adalah ampun inya saurang, tatapi sagala sasuatu adalah milik buhanya baimbai. 33 Balalu, lawan kuasa nang ganal buhan rasul mambariakan ksaksian buhanya soal kabangkitan Tuhan Yesus wan anugerah nang ganal ada atas buhanya sabarataan 34 Kadada saikung urangpun nang kakurangan diantara buhanya sabab sabarataan urang nang baisi ladang atawa rumah, manjualnya wan mambawa hasil panjualanya, 35 Balalu ma andaknya dibatis buhan rasul, wan dibagi-bagiakan lawan masing-masing urang sasuai lawan kabutuhanya. 36 Nang kaya itu jua Yusuf, urang lewi, katurunan Siprus, nang jua di kiau ulih buhan rasul, Barnabas, nang ba arti "anak panghiburan". 37 manjual ladang ampunya wan mambawa duitnya, balalu ma andaknya dibatis buhan rasul.

Chapter 5

1 Akan tatapi, ada saikung urang lalakian nang ba ngaran Ananias, baimbai lawan bininya, Safira, manjual harta ampun inya saurang. 2 Wan, lawan sapangatahuan bininya, Ananias manahan sabahagian hasil panjualannya gasan dirinya saurang, wan hanya mambawa nang sabahagian, balalu ma andaknya dihadapan batis buhan rasul. 3 Namun Petrus ba ucap, "Anannias, ba apa iblis mamanuhi hati ikam, sahingga ikam bakaramput lawan Roh Kudus wan manahan sabahagian hasil panjualan tanah nintu? 4 Wayah masih balum dijual, kadakah tanah nintu tatap ampun ikam? wan ,imbah manjualnya pun, kadakah tanah itu ba ada dibawah kuasa ikam jua? ba apa ikam mamikirakan parbuatan ngini di dalam hati ikam? ikam kada bakaramput lawan manusiha, tatapi lawan Allah." 5 Balalu, wayah buhanya mandangar parkataan nintu, Ananias gugur wan manghambusakan nafasnya nang trakhir. Maka, tarjadi katakutan nang ganal lawan sabarataan urang nang mandangar hal nintu. 6 Babarapa urang anum datang, mangapaninya, wan manggotongnya kaluar, balalu manguburnya. 7 Balalu dalam waktu kira-kira talu jam, bini Ananias datang tatapi inya kada tahu apa nang hudah tarjadi. 8 Wan, Petrus ba ucap lawan inya, "Padahakan lawan aku, apakah ikam manjual tanah nintu lawan haraga saganal ngini? Wan, Safira ba ucap,"Ya, saganal ngintu." 9 Balalu Petrus ba ucap lawan inya, "Ba apa ikam wan laki ikam baimbai basapakat gasan mancubai Roh Tuhan? Cangangi, bakas batis urang nang hudah mangubur laki ikam masih ada didapan lawang wan buhanya jua pacangan mangusung ikam kaluar." 10 Tiba-tiba, Safira gugur dihadapan batis Petrus wan manghambuskan nafasnya nang tarakhir. Wayah urang-urang anum masuk, buhanya malihat Safira hudah mati, balalu buhanya mangusungnya kaluar wan manguburakan di samping lakinya. 11 Maka tarjadi katakutan nang ganal di antara sabarataan jamaah wan urang-urang nang mandangar hal ngini. Tanda-Tanda Ajaib matan Allah 12 Banyak tanda ajaib wan mujizat terjadi diantara urang banyak malalui tangan buhan rasul wan buhanya sabarataan ba sahati baada di Sarambi Salomo. 13 Kadada matan nang lainya wani gasan bagabung lawan buhanya, tatapi urang-urang liwar mamuliakan buhanya. 14 Wan, ada samakin banyak pulang jumlah urang nang parcaya didalam Tuhan, sajumlah ganal, baik lalakian atawa babinian. 15 Sabab nintu, buhanya bahkan ma usung urang-urang garing ka jalan-jalan wan marabahakan buhanya diatas tandu wan tilam jarami hagan wayah Petrus datang, sakadanya bayanganya kawa manganai babarapa matan buhanya. 16 Jua, ada banyak urang matan kuta-kuta disakitar Yerusalem datang baimbai, mambawa urang-urang garing wan buhanya nang dirasuki roh-roh jahat. Buhanya sabarataan disambuhakan. Buhan Rasul Ditangkap 17 Namun, buhan imam ganal bangkit, baimbai lawan pangikutnya, yaitu golongan Saduki,* wan buhanya dihibaki lawan hiri hati. 18 Buhanya manangkap buhan rasul wan mamasukanya kadalam panjara umum. 19 Akan tatapi, wayah malam hari, saikung urang malaikat Tuhan mambuka pintu-pintu panjara, manuntun buhanya kaluar, wan baucap, 20 Tulak, bardiri, wan baritakanlah lawan urang-urang di Bait Allah sabarataan firman parihal kahidupan ngini." 21 Wan, imbah buhanya mandangarnya, wayah waktu subuh, buhanya masuk kadalam Bait Allah wan mulai mangajar. Wayah imam ganal wan urang-urang nang baimba lawan inya sampai, buhanya mangumpulakan Sanhendrin wan sabarataan majelis tuha-tuha Israel, balalu manyuruhakan urang ka panjara gasan mambawa rasul-rasul nintu mahadap buhanya. 22 Namun, wayah urang-urang suruhan nintu sampai, buhanya kada manamuakan kadua rasul nintu di panjara. Balalu, buhanya bulik wan mambari lapuran, 23 wan baucap, "Kami mandapati panjara nintu takunci awan saluruh pangamanan wan buhan panjaga bardiri di dapan lawang, tatapi wayah kami mambukanya, kami kadada manamuakan saikung urang pun didalamnya." 24 Wan, wayah kapala panjaga Bait Allah wan buhan imam kapala mandangar parkataan nintu, buhanya liwar bingung lawan buhan rasul nintu wan batatakunan nangkaya apa mungkin hal nintu kawa tarjadi. 25 Balalu, saikung urang datang wan mambaritahukan buhanya, "Lihati! Urang-urang nang ikam masukakan kadalam panjara rahat bardiri di Bait Allah wan mangajar urang banyak." 26 Balalu, kapala panjaga Bait Allah lawan buhan pangawalnya tulak wan mambawa rasul-rasul nintu, tatapi kadak lawan kakarasan sabab buhanya takutan dilimpari batu ulih urang banyak. 27 Wayah buhanya hudah mambawa Petrus wan Yohanes, buhanya manghadapakanya lawan Sanhendrin. Balalu imam ganal batakun lawan buhanya, 28 ujarnya, "Kami hudah malarang karas ikam supaya kada lagi mangajar didalam ngaran nintu, tatapi ikam hudah manghibaki Yerusalem lawan ajaran ikam wan ikam bamaksud gasan mananggungakan darah urang ngini lawan kami." 29 Namun, Petrus wan buhan rasul manjawab, " kami musti labih mantaati Allah matan pada manusia. 30 Allah nini muyang kita hudah mambangkitakan Yesus, nang hudah ikam bunuh lawan manggantung-Nya di kayu salib. 31 Allah maninggiakan Sidin ditangan kanan-Nya sabagai Pamimpin wan Juru Salamat gasan mambariakan partubatan gasan Israel wan pangampunan atas dusa-dusa. 32 Wan, kami adalah saksi-saksi matan sabarataan ngini, wan damikian jua Roh Kudus, nang hudah Allah bariakan lawan urang-urang nang mantaatii-Nya." 33 Wayah buhanya mandangar hal nintu, hati buhanya tatusuk wan bamaksud gasan mambunuh buhan rasul nintu. 34 Akan tatapi saikung urang Farisi nang bangaran Gamaliel, saikung urang guru Taurat nang dihurmati sabarataan urang, bardiri dihadapan Sanhendrin wan manyuruhakan supaya buhan rasul nintu dibawa kaluar satumat. 35 Balalu, inya baucap lawan buhanya,"Hai urang-urang Israel parhatiakan lawan saksama apa nang pacangan ikam lakuakan tarhadap urang-urang ngini. 36 Sabab babarapa waktu nang lalu, Teudas bangkit, maaku dirinya saurang sabagai urang panting wan kira=kira ada ampat ratus urang nang bagabung lawan inya. Akan tatapi, inya dibunuh awan sabarataan muridnya tarcarai-barai, sampai kadadak sama sakali. 37 Wayah Teudas, Yudas matan Galilea bangkit, wayah hari-hari sensus, wan manarik urang banyak gasan maumpatinya, inya jua dibunuh wan sabarataan urang nang maumpatinya, tarcarai-barai. 38 Sabab nintu, dalam kasus ngini, aku manasihati ikam: Jauhi urang-urang ngini wan biarakan buhanya. Sabab, pabila rancana wan parbutan ngini ba asal matan manusiha, hal nintu pacangan kada ba hasil. 39 Namun, pabila rancana ngini ba asal matan Allah, ikam kada pacangan mampu manghantiakanya. Bahkan, , ikam bisa haja pacangan didapati rahat malawan Allah." 40 Buhanya manuruti nasihat Gamaliel. Balalu, imbah mangiau kadua rasul nintu, buhanya mancatuki kaduanya wan malarang buhan rasul gasan bapander dalam ngaran Yesus, balalu malapasakanya. 41 Sabab nintu, rasul-rasul nintu tulak matan hadapan Sanhendrin lawan kahimungan sabab buhanya dianggap layak mandarita panghinaan demi ngaran-Nya. 42 Wan, saban hari, di Bait Allah wan matan rumah-ka rumah, buhanya kadak suah bahanti mangajar wan mambaritaakan Injil, bahwa Yesus adalah Kristus

Chapter 6

1 Wayah hari-hari nintu, jumlah murid tarus batambah, suatu kaluhan muncul matan urang-urang Helenis tahadap urang-urang Ibrani asli sabab janda-janda buhanya hudah di abaiakan dalam palayanan makanan saban hari. 2 Maka, kadua walas rasul nintu mangiau sabarataan murid wan ba ucap, "Kada bujur gasan kami pabila ma abaikan firman Tuhan demi malayani mija. 3 Sabab nintu, dingsanak-dingsanak, pilih haja pitu urang matan antara ikam nang hudah tabukti bujur, hibak lawan Roh Kudus wan hikmat, nang pacangan kami angkat gasan tugas ini. 4 Sadangkan, kami pacangan bertekun dalam doa wan dalam palayanan firman." 5 Parnyataan nintu manghimungi hati sabarataan urang. Wan, buhanya mamilih Stefanus, urang nang hibak lawan iman wan Roh Kudus, jua Filipus, Prokhorus, Nikanor, Timon, Parmenas, wan Nikolaus, saikung urang proselit matan Antiokhia. 6 Buhanya ngini di bawa kahadapan buhan rasul, wan imbah bardoa buhan rasul manumpangakan tangan buhanya ka atas pitu urang nintu. 7 Firman Allah tarus tarsabar wan jumlah murid di Yerusalem tarus batambah. bahkan sakalumpuk ganal imam manjadi taat lawan iman nintu. Panangkapan Stefanus 8 Wan, Stefanus, hibak awan anugerah wan kuasa, imbah malakuakan hal nang manakjubkan wan tanda-tanda ajaib diantara urang banyak. 9 Namun, babarapa urang matan sinagoge nang disambat urang-urang Libertini, baik urang-urang Kirene maupun urang-urang Aleksandria, wan babarapa matan Kilikia wan Asia, bangkit wan berdebat lawan Stefanus. 10 Akan tatapi, buhanya nintu kada mampu ma bantah kabijaksanaan wan Roh nang lawan-Nya Stefanus bapander. 11 Balalu, diam-diam buhanya ma hasut babarapa urang gasan bapadah, "Kami hudah mandangar urang ngini mangucapakan panderan hujatan tarhadap Musa wan Allah!" 12 Wan, buhanya mandurung urang banyak, tuha-tuha, wan ahli-ahli Taurat, balalu mandatangi Stefanus, manangkapnya, balalu mambawanya kahadapan Sanhedrin. 13 Buhanya mahadapakan saksi-saksi palsu nang baucap, "Uang ngini kada suah badiam wan ma ucapakan panderan nangv malawan wadah kudus ngini wan Hukum Taurat. 14 Sabab kami hudah mandangar wan bapadah bahwa Yesus matan nazaret pacangan manghancurakan wadah ngini wan ma ubah adat istiadat nang hudah diwarisakan Musa gasan kita" 15 Wan, wayah ma itihi muha Stefanus, sabarataan urang nang duduk dalam sanhendrin malihat muhanya nang kaya muha malaikat.

Chapter 7

1

2 Wan, Stefanus ba ucap, "Dingsanak-dingsanak wan Abah-abah, dangarakan aku. Allah Nang Mahamulia manampakakan Diri lawan nini muyang kita, Abraham, wayah inya masih rahatan di Mesopotamia, sabalum inya badiam di Haran. 3 Wan, baucap lawan inya, "Tulaklah matan tanah ikam wan matan dingsanak ikam. balalu datanglah ka tanah nang pacangan Ku tunjukakan lawan ikam." 4 Imbah tu, Abraham maninggalakan tanah urang Kasdim wan badiam di Haran. Wan matan sana, imbah abahnya maninggal, Allah manyuruhakan iya gasan pindah ka tanah ngini, wadah wayahini pian badiam. 5 Namun Allah kada mambari warisan gasan inya, bahkan satapak batis tanah pun kadak, tatapi bajanji gasan mambariakan lawan Abraham sabagai ampun inya wan katurunan imbah inya, maskipun Abraham balum baisi anak. 6 Akan tatapi, Allah ba ucap kaya ini, bahwa katurunanya pacangan manjadi pandatang di tanah nang asing wan bahwa buhanya pacangan di parbudak awan di aniaya salawas ampat ratus tahun. 7 Namun, Aku pacangan mahukum bangsa nang mamparbudak buhanya," ujar Allah," Wan imbah tu buhanya pacangan kaluar matan sana wan baibadah lawan Aku diwadah ini." 8 Balalu, Allah mambariakan lawan Abraham parjanjian sunat, maka Abraham manjadi abah Ishak wan manyunatnya wayah baumur walu hari, wan Ishak manjadi abah Yakub , wan Yakub lah kadua walas abah laluhur. 9 Sabab hiri lawan Yusuf, abah laluhur kita manjual inya ka Masir. Akan tatapi, Allah manyartai Yusuf, 10 wan manyalamatakanya matan sabarataan pandaritaan, sarta mambarinya anugerah wan kabijaksanaan dihadapan Firaun, Raja Masir, nang ma ulahnya manjadi pamimpin atas Masir wan saluruh istananya. 11 Suatu katika, bancana kalaparan tarjadi di saluruh Masir wan Kanaan, sarta manyababakan pandaritaan nang liwar ganal, wan nini muyang kita kada kawa mandapatakan makanan. 12 Akan tatapi, wayah Yakub mandangar ada baisi gandum di Masir, inya manyuruhakan nini muyang kita datang kasana gasan pa asa kalinya. 13 Wayah kunjungan nang kadua, Yusuf maulah dirinya dikatahui ulih dingsanak-dingsanaknya, wan kaluarga Yusuf manjadi jalas gasan Firaun. 14 Imbah tu, Yusuf mangirim pasan wan maundang Yakub, abahnya, wan sabarataan dingsanaknya, nang sabarataan bajumlah 75 jiwa. 15 Maka, Yakub turun ka Masir wan inya maninggal disana, inya wan nini muyang kita. 16 Matan sana, buhanya dipindahakan ka Sikhem wan dirabahakan dimakam nang hudah Abraham tukar lawan sajumlah duit matan anak-anak Hemor di Sikhem. 17 Akan tatapi, wayah samakain parak wayah perjanjian itu, nang Allah ikrarakan wan Abraham, bangsa ngitu batambah bayak di Mesir, 18 sampai ada raja lain mamarintah di saluruh Mesir, nang kada tahu tentang Yusuf. 19 Raja ngitu maakali bangsa kita wan mangaaniaaya pedatuan kita bahari mamaksa buhannya mambuang bayi-bayi sampai buhannya kada kawa batahan hidup. 20 Wayah ngitu, Musa lahir wan inya bungas banar ujar Allah. Wan, Musa dihimpui di rumah abahnya salawas tiga bulan. 21 Wan, wayah inya di buang, putri Firaun maambil inya balalu mmaangkat inya nangkaya anakinya sorang. 22 Balalu, Musa dididik dalam sagala hikmat urang-urang Mesir wan inya bakuasa intang panderan atawa ulahannya. 23 Tatapi, imbah Musa ganap baumur ampat puluh tahun, muncul dalam hatiinya mandatangi dinsanak-dinsanakinya, yaitu katurunan Israel. 24 Wan, imbah maitihi saikung dinsanak inya diulah kadak adil uleh urang Mesir, Musa datang mambila urang nang dianiaya ngitu balalu mambalasnya wan mambunuh urang Mesir ngitu. 25 Musa manangguh bahwa dinsanak-dinsanaknya pacangan paham bahwa Allah mambari buhannya kasalamatan maliwati inya, tatapi buhannya kada paham. 26 Isuknya pulang, Musa mandatangi urang Israel nang rahat bakalahi, balalu inya bausaha mandamaiakan buhannya, sambil baucap, 'woi, kadakah buhan pian badinsanakan, baapa bakalahian?' 27 Tatapi, urang nang manyakiti dinsanaknya ngitu manyingkirakan Musa ka samping sambil baucap, 'Siapa garang nang manjadiakan ikam panguasa wan hakim atas kami? 28 Apakah ikam handak mambunuh aku nangkaya ikam mambunuh urang Mesir samalam? 29 Mandangar panderan urang ngitu, Musa tulak marantau ka tanah Midian. Di sana, inya manjadi abah matan dua anaknya lalakian. 30 Imbah ganap ampat puluh tahun, malaikat manampaiakan diri wan Musa di padang sabat gunung Sinai, manyarupai lidah api intang padang sabat nang baduri. 31 Rahat Musa maitihinya, inya hiran wan apa nang dilihatinya ngitu. Balalu, pas inya baparak gasan maitihinya pulang, tadangar suara Tuhan, 32 Akulah Allah pedatuan pian, Allah Abraham, wan Allah Ishak, wan Allah Yakub.' Musa manggitir takutan wan kada wani baparak. 33 Imbah tu, Tuhan ba ucap lawan inya, "Lapasakanlah sandal ikam matan batis ikam sabab wadah dimana ikam bardiri adalah tanah suci. 34 Aku bujur-bujur hudah maitihi pandaritan umat-Ku nang ba ada di Mesir wan hudah mandangar rintihan buhanya. Wan, Aku hudah turun gasan manyalamatakan buhanya. Wan wayahini ayuuk, Aku pacangan ma utus ikam ka Mesir." 35 Musa, nang hudah buhanya tolak lawan baucap, "Siapa garang nang hudah manjadiakan ikam panguasa wan hakim gasan kami?" Inya adalah urang nang Allah utus gasan manjadi, baik panguasa jua panyalamat, malalui tangan malaikat nang manampakakan diri lawan inya di padang samak duri. 36 Urang ngini mamimpin buhanya kaluar, sambil ma adakan mujizat wan tanda-tanda ajaib ditanah Mesir, wan dilaut habang, wan dipadang balantara salawas ampat puluh tahun. 37 Musa nginilah nang ba ucap lawan bangsa Israel, "Allah pacangan mambangkitakan gasan ikam saikung urang nabi nangkaya aku matan antara dingsanak-dingsanak ikam." 38 Inya ngini adalah urang nang badiam diantara jamaah dipadang balantara baimbai malaikat nang bapander lawan inya digunung Sinai, wan baimbai nini muyang kita, wan inya hudah manarima Firman nang hidup gasan dibariakan lawan kita. 39 Nini muyang kita manulak gasan taat lawan Musa, tatapi manyingkirkanya wan handak bulik ka Mesir dalam hati buhanya, 40 Awan baucap ka harun, "Ulahakan gasan kami diwa-diwa nang pacangan bajalan dihadapan kami sabab Musa ngini, nang mamimpin kami kaluar matan tanah Mesir, kami kadak tahu apa nang hudah tarjadi lawan inya." 41 Pas wayah itu, buhanya maulah sabuah patung anak lambu, wan mambariakan parsambahan lawan barhala nintu, jua basurak sorai lawan gawian-awian tangan buhanya. 42 Akan tatapi, Allah bapaling matan buhanya wan mambiarakan buhanya manyambah bala tantara langit, nang kaya tatulis dikitab buhan nabi, ", "Apakah ikam mambawa gasan-Ku binatang sambalihan wan parsambahan salawas ampat puluh tahun dipadang balantara, hai umat Israel? 43 Ikam mambawa kemah Molokh wan bintang dewa ikam, Refan, patung nang ikam ulah gasan manyambahnya, wan Aku pacangan mambuang ikam ka subarang Babel." 44 Nini muyang kita ba isi Kemah Kasaksian dipadang balantara, nang kaya Allah parintahakan wayah bapander lawan musa, Gasan maulahnya sasuailaan gambaran nang hudah inya lihat. 45 Imbah manarima kemah nintu, nini muyang kita mambawanya masuk baimbai lawan Yosua. wayah barabut tanah buhanya matan bangsa-bangsa lain, nang hudah Allah singkirakan matan hadapan nini muyang kita, sampai pada jaman Daud. 46 Daud mandapatakan kasih karunia dihadapan Allah wan maminta gasan mandapatakan wadah kadiaman gasan Allah Yakub. 47 Akan tatapi, Salomo nang mambangun rumah gasan Sidin. 48 Namun, Nang Mahatinggi kada badiam dalam rumah nang diulah ulih tangan manusia, nang kaya nang dipadahakan ulih nabi. 49 Langit adalah tahta-ku wan bumi adalah tumpuan batis-Ku. Rumah apakah nang pacangan ikam bangun gasan-Ku?" Allah bafirman, "Atawa, wadah paristirahatan-Ku? 50 Kadakah tangan-Ku nang ma ulah sabarataan ngini?" 51 Woi, ikam urang-urang nang karas kapala, awan hati wan talinga nang kada basunat, ikam salalu malawan Roh Kudus, nang kaya dilakuakan ulih nini muyang ikam! 52 Nabi-nabi mana nang kada disiksa ulih nini muyang ikam? Wan, buhanya mambunuh urang-urang nang sabalumnya hudah ma umumakan kadatangan Sang Kabanaran nang wayahini hudah manjadiakan diri ikam saurang nang kaya panghianat wan pambunuh. 53 Ikam, nang hudah manarima Hukum Taurat nang kaya hudah disampaiakan ulih buhan malaikat, tatapi ikam kada manjaganya!" Stefanus Dibunuh 54 Wayah buhanya mandangar hal-hal ngini, hati buhanya tatusuk wan manggartakan gigi buhanya tarhadap Stefanus. 55 Akan tatapi, Stefanus nang dihibaki ulih Roh Kudus cangang ka langit wan malihat kamuliaan Allah, wan Yesus bardiri disubalah kanan Allah. 56 Stefanus ba ucap, "Dangar! Aku malihat langit tarbuka wan Anak Manusia bardiri disubalah kanan Allah." 57 Namun, buhanya bakuciak-kuciak lawan suara nyaring, wan manutup talinga buhanya, balalu basapakat manyarbu Stefanus. 58 Balalu, buhanya mahiritnya kaluar matan kuta wan mulai manawakinya lawan batu. Wayah itu, buhan saksi mata mananggalakan jubah buhanya di batis saikung urang pamuda nang bangaran Saulus. 59 Wan, buhanya tarus marajam Stefanus nang rahatan bakuciak wan baucap, "Tuhan Yesus, tarimalah rohku." 60 Balalu, imbah barlutut, inya bakuciak lawan suara nyaring, " Tuhan, jangan tanggungakan dosa ngini lawan buhanya!" Wan, imbah maucapakanya, inya pun mati.
Chapter 8

1 Wan, Saulus gin satuju Stefanus di bunuh. Saulus Mambinasaakan Jemaat di Yerusalem hari itu jua, suatu penganiayaan nang banyak terjadi lawan jemaat di Yerusalem, wan buhannya sabarataan bukahan ka wilayah-wilayah Yudea wan Samaria, kacuali buhan para rasul. 2 Babarapa urang nang alim manguburakan Stefanus balalu maulah buhannya sedih wan batangisan banar gasaninya. 3 Tatapi, Saulus bausaha mambinasaakan jemaat nang masuk ka rumah-rumah. Inya manyeret lalakian atawa binian, balalu mayarahakan buhannya ka panjara. Filipus Mangesahakan Injil di Samaria 4 Balalu, buhannya nang imbah bapancar itu bakuliling sambil mahabarakan Injil. 5 Filipus turun ka suatu kota di Samaria sambil mangesahakan tentang Kristus. 6 Wan, urang banyak ba sahati mamparhatiakan apa nang Filipus padahakan wayah buhanya mandangar wan malihat tanda-tanda ajaib nang inya lakuakan. 7 Sabab, roh-roh jahat kaluar matan urang-urang nang dirasukinya, sambil nyaring banar bakuciak, awan banyak urang lumpuh wan pincang di sambuhakan. 8 Sabab nintu, ada rasa himung nang ganal di kuta nintu. 9 Namun, ada saikung lalakian nang bangaran Simon nang sabalumnya nang hudah malakonakan sihir di kuta nang ma ulah kagum sabarataan urang Samaria, awan manyambat bahwa buhanya urang ganal. 10 Sabarataan urang, mulai matan urang paling halus sampai urang nang paling ganal, baucap, "Urang ngini adalah kuasa Allah nang disambat "Ganal," 11 Maka, buhanya mambari parhatian lawan inya sabab hudah sakian lawasnya inya hudah maulah buhanya takjub lawan ilmu sihirnya. 12 Namun, wayah urang-urang nintu mamparcayai Filipus nang mambaritaakan Injil tentang Karajan Allah wan ngaran Kristus Yesus, buhanya dibabtis, baik lalakian maupun binian. 13 Bahkan Simon saurang parcaya wan imbah inya dibabtis, inya tarus ba ada di parak Filipus, wan wayah malihat bamacam-macam mujizat wan tanda-tanda ajaib nang tarjadi, inya manjadi takjub. 14 Pas waktu nintu, wayah buhan rasul-rasul di Yerusalem mandangar bahwa urang-urang Samaria hudah manarima Firman Allah, buhanya ma utus Petrus wan Yohanes gasan urang-urang disana, 15 nang datang wan badoa gasan buhanya supaya buhanya manarima Roh Kudus. 16 Sabab Roh Kudus baluman turun lawan saikung urangpun matan buhanya, buhanya hanya hudah dibantis di dalam ngaran Tuhan Yesus. 17 Balalu, Petrus wan Yohanes manumpangakan tanganya atas buhanya wan buhanya manarima Roh Kudus. 18 Wayah Simon malihat bahwa Roh Kudus dibariakan malalui panumpangan tangan rasul-rasul, Simon manawarakan duit lawan rasul-rasul nintu, 19 wan baucap, "Bariakan jua lawan aku kuasa nintu supaya satiap urang nang lawan inya aku manumpangakan tanganku pacangan manarima Roh Kudus." 20 Akan tatapi, Petrus ba ucap lawan Simon, "samoga haja duit ikam nintu binasa baimbai lawan ikam sabab ikam bafikir ikam kawa mandapatakan karunia Allah lawan duit!" 21 Ikam kada baisi bagian atawa hak dalam hal ngini sabab hati ikam kada lurus dihadapan Allah. 22 Jadi, bartobatlah matan kajahatan ikam ngini wan badoalah lawan Tuhan supaya, pabila mungkin, niat hati ikam kawak diampunakan lawan ikam. 23 Sabab, aku malihat bahwa ikam ba ada didalam ampadu nang liwar pahit wan dalam jaratan kajahatan. 24 Namun, Simon manjawab wan baucap, "Badoalah gasan aku lawan Tuhan supaya apa nang hudah ikam padahakan kada manimpa aku." 25 Maka, imbah Petrus wan Yohanes barsaksi lawan sungguh-sungguh wan maucapakan firman Tuhan, buhanya bulik ka Yerusalem sambil mambaritaakan Injil ka banyak desa urang samaria. Filipus Mambabtis Urang Etiopia 26 Imbah tu, malaikat Tuhan bapander lawan Filipus, ujarnya, "Bangunlah wan tulaklah ka salatan, kajalan nang turun matan Yerusalem manuju Gaza. Jalan nintu adalah jalan nang sunyi." 27 Filipus pun bangun wan tulak. Dan kalihatan saikung urang Etiopia, nang adalah sida-sida matan saikung urang pajabat pangadilan Sri Kandake, Ratu Karajaan Etiopia. Inya batanggung jawab atas harta sang ratu. Inya hudah datang ka Yerusalem gasan baibadah, 28 wan rahat babulik, sambil dudukan di dalam karitanya wan mambaca kita Nabi Yesaya. 29 Balalu, Roh baucap lawan Filipus, "Tulak wan bagabunglah lawan karita nintu." 30 Maka, Filipus bukah manyasah ka karita nintu wan mandangar urang nintu rahat mambaca kitab Nabi Yesaya. Filipus batakun lawan inya, "Apakah tuan tahu apa nang rahatan tuan baca?" 31 Wan, urang nintu manjawab, "nangkaya apa aku tahu, kacuali saikung urang hakun mambimbingku?" Maka inya ma undang Filipus gasan naik wan duduk baimbai lawan inya. 32 Wayah nintu, bagian matan Kitab Suci nang rahatan inya baca adalah ini, "Sidin dibawa nang kaya saikung dumba ka wadah panyambalihan, wan nang kaya saikung anak dumba sabalum digunting bulunya mambisu sahingga Sidin kada mambuka muntung-Nya. 33 Dalam kahinaan-Nya, ka kadakadilan dirampas matan Sidin. Siapa nang kawa mangesahakan katurunan-Nya? sabab, hidup-Nya hudah dirampas matan bumi." 34 Imbah tu, sida-sida nintu manjawab wan bapander lawan Filipus, "Aku muhun lawan pian, tantang siapa garang sang nabi mangesahakan ngini, tantang dirinya saurang atawa tantang urang lain?" 35 Balalu, Filipus mambuka muntungnya, wan mulai matan Kitab Suci ngini, inya bakutbah parihal Yesus lawan inya. 36 Wan, wayah buhanya tulak manampuh parjalanan, buhannya sampai kawadah nang babanyu, wan sida-sida nintu baucap, "Liati ada banyu! Apa nang manghalangiku gasan dibabtis?" 37 [ Balalu, Filipus ba ucap, "Pabila tuan parcaya lawan sapanuh hati tuan, tuan kawak." balalu, inya manjawab wan baucap, "Aku parcaya bahwa Kristus Yesus adalah Anak Allah."] 38 Balalu, sida-sida nintu mamarintahakan karitanya gasan bahanti. Wan, buhanya badua turun ka banyu, Filipus wan sida-sida nintu, balalu Filipus mambabtisnya. 39 Wayah buhanya badua kaluar matan banyu, Roh Tuhan mambawa Filipus tulak, wan sida-sida nintu kada malihatnya lagi, balalu malanjutakan parjalananya sambil himung banar. 40 Namun, Filipus mandapati inya hudah ba ada di Asdot, wan wayah inya malalui daerah nintu, inya mambaritakan Injil ka saluruh kuta hinggan inya sampai ka Kaisarea.

Chapter 9

1 Namun, Saulus, sambil tarus malakuakan ancaman wan pambunuhan tarhadap murid-murid Tuhan, tulak mahadap Imam Ganal, 2 wan, maminta surat darinya, nang ditunjukakan lawan sinagoge-sinagoge di Damsyik sahingga pabila inya manamuakan siapa haja nang parcaya lawan jalan itu, baik lalakian atawa babinian, inya kawa mambawa bubuhanya gasan dibalanggu di Yerusalem. 3 Pas inya rahatan bajalan, inya hudah parak lawan Damsyik, wan tiba-tiba ada cahaya matan langit nang mamancar wan mangulilingi inya. 4 Balalu inya gugur ka tanah wan mandangar suara nang bapadah lawan inya, "Saulus, Saulus ba apa ikam ma aniaya Aku?" 5 Saulus pun batakun, "Siapa garang Pian, Tuan?' Wan, Sidin ba ucap, Akulah Yesus, nang ikam aniaya. 6 Akan tatapi, bangun wan masuklah ka kuta, wan ikam pacangan di padahi apa nang saharusnya ikam lakuakan." 7 Urang-urang nang tulak baimbai lawan Saulus bardiri tanpa barkata-kata wayah mandangar suara ngintu, tatapi kada malihat siapa pun. 8 Saulus bardiri matan tanah, wan maskipun matanya tabuka, inya kada kawa malihat apa-apa. Maka, urang-urang nintu manuntunya lawan tangan wan mambawanya ka Damsyik. 9 Wan, salawas talu hari, Saulus kada kawa malihat wan jua kada makan atawa nginum. 10 Wayah waktu itu, ada saikung urang murid di Damsyik, nang ba ngaran Ananias. Tuhan ba ucap lawan inya dalam sabuah panglihatan, "Ananias!" Maka, Ananias bapadah, "Ini aku, Tuhan," 11 Balalu Tuhan ba ucap lawan inya, "Bangun wan tulaklah ka jalan nang di sambat jalan lurus, wan dirumah Yudas, carilah urang Tarsus nang bangaran Saulus sabab, liati urang nintu rahat bardoa. 12 wan inya hudah mandapatakan sabuah panglihatan bahwa saikung urang nang bangaran Ananias datang wan manumpangakan tangan ka atasnya supaya inya kawa malihat lagi." 13 Namun, Ananias manjawab, "Tuhan, olon hudah mandangar matan urang banyak parihal urang ngini, liwar banyaknya kajahatan nang hudah ia lakuakan tarhadap umah kudus-Mu di Yerusalem, 14 wan disini inya baisi kuasa matan imam-imam kapala gasan mambalanggu sabarataan urang nang mangiau ngaran Tuhan." 15 Akan tatapi, Tuhan bapadah lawan inya, "Tulaklah sabab urang ngini adalah alat nang Ku pilih gasan mambawa ngaran-Ku ka hadapan bangsa-bangsa lain, wan raja-raja, jua bangsa Israel. 16 Sabab, Aku pacangan manujukakan lawan inya batapa banyaknya inya musti mandarita demi ngaran-Ku." 17 Maka, Ananias tulak wan masuk karumah itu, wan imbah manumpangkan tanganya ka atas Saulus, inya ba ucap, "Dingsanak Saulus, Tuhan Yesus nang hudah manampakakan diri lawan ikam dalam parjalanan ikam ka mari, hudah ma utus aku supaya ikam kawa malihat pulang wan dihibaki lawan Roh Kudus." 18 Balalu, sakatika nintu jua, sasuatu nang kaya sisik-sisik iwak gugur matan matanya wan inya kawa malihat pulang. Imbah tu, inya bangun wan dibabtis. Saulus Mulai Mambaritaakan tentang Yesus. 19 Wan, imbah makan, Saulus dikuatakan. Inya baimbai murid-murid di Damsyik salawas babarapa hari 20 Wan, Lakas banar inya mambaritaakan Yesus disinsgoge-sinagoge wan bapadah, "Yesus adalah Anak Allah." 21 Sabarataan urang nang mandangarakanya takjub wan bapadah, "Kadakah inya ngini nang ada di Yerusalem mambunuh buhanya nang manyambat ngaran itu wan nang hudah datang ka sini lawan maksud mambawa buhanya dalam kaadaan tarbalanggu ka hadapan imam-imam kapala?" 22 Akan tatapi, Saulus manjadi samakin kuat wan mambingungakan urang-urang Yahudi nang badiam di Damsyik wan mambuktiakan bahwa Yesus adalah Kristus. Saulus Lolos matan Babarapa Urang Yahudi 23 Wayah ganab babarapa hari, urang-urang Yahudi basakungkul baimbai gasan mambunuh Sailus, 24 tatapi parsakungkulan buhanya nintu hudah di tahui ulih Saulus. Buhanya ma awsi lawanh-lawang garbang siang wan malam supaya buhanya kawa mambunuhnya. 25 Akan tatapi murid-murid Saulus mambawanya wayah tangah malam wan manurunakanya malalui timbuk wan ma ulurakanya ka bawah di dalam sabuah karanjang. Saulus di Yerusalem 26 Wayah Saulus sampai di Yerusalem, inya bausaha gasan bagabung lawan buhan murid. Akan tatapi, buhanya sabarataan takutan lawan inya sabab kada parcaya amun inya adalah murid. 27 Namun, Barnabas manggandeng Saulus wan mambawanya lawan buhan rasul, balalu mangesahakan lawan buhanya nangkaya apa inya hudah malihat Tuhan di dalam parjalanan, wan Tuhan hudah ba ucap lawan inya, wan nang kaya apa inya wani bapander dalam ngaran Yesus di Damsyik. 28 Wan, Saulus baimbai lawan buhannya wayah buhannya masuk wan kaluar matan Yerusalem sambil bapander lawan wani dalam ngaran Tuhan. 29 Inya bapander wan basoal lawan urang Helenis, tatapi buhannya ba usaha gasan mambunuhnya. 30 Wayah dingsanak-dingsanak sa iman tahu soal ngini buhanya mambawanya turun ka Kaisarea wan ma utusnya ka Tarsus. 31 Sabab nintu, jamaah di saluruh Yudea, wan Galilea, wan Samaria mandapatakan damai wan bartumbuh. wan, hidup dalam takut akan Tuhan wan dalam panghiburan Roh Kudus, buhanya tarus bartanbah banyak. Petrus di Kuta Lida wan kuta Yope 32 Pada suatu waktu, wayah Petrus mangulilingi saluruh wilayah nintu, inya jua mangunjungi urang-urang kudus wan badiam di Lida. 33 Di sana, inya mandapati saikung urang nang bangaran Eneas, nang hudah tepar di pangguringanya salawas walu tahun sabab inya lumpuh. 34 Balalu, Petrus bapadah lawan inya, "Eneas, Kristus Yesus manyambuhakan ikam. Bangunlah wan rapiakan pangguringan ikam!" 35 Maka, sabarataan urang nang badiam di Lida wan Saron malihatnya wan buhanya ba bulik lawan Tuhan. 36 Suatu saat, di Yope, ada saikung urang murid binian nang ba ngaran Tabita, nang pabila di tarjamahakan ba arti Dorkas. Inya hibak lawan parbuatan baik wan basadakah. 37 Wayah hari-hari itu terjadilah, inya garing wan mati. Balalu, wayah urang-urang hudah mamandiakannya, buhannya mambaringakanya di ruang atas. 38 Sabab Lida ba ada di parak Yope, buhan murid hudah mandangar bahwa Petrus ba ada di sana. buhanya ma utus dua ikung urang lawan Petrus wan mamuhun lawan inya, "Jangan manunda tulak ka wadah kami!" 39 Maka, Petrus bagagas wan tulak baimbai buhanya. Wan, inya sampai, buhanya mambawa Petrus ka ruang atas. Sabarataan janda bardiri di higa Petrus sambil manangis, wan manunjukakan tunik-tunik wan pakaian-pakaian lainya nang biasanya di ulah ulih Dorkas salawas inya masih ba imbai lawan buhannya. 40 Namun, Petrus manyuruh buhanya sabarataan kaluar, balalu barlutud wan bardoa. Imbah tu inya ba paling lawan mayat tabita wan ba ucap, "Tabita, bangunlah!" Balalu binian nintu mambuka matanya wan wayah inya malihat Petrus, inya ba duduk. 41 Maka, Petru ma ulurakan tanganya lawa inya wan mambantunya bardiri' Imbah tu, sambil ma ngiau urang-urang kudus wan buhan janda, inya manunjukakan bahwa Tabita hidup. 42 Wajn kajadian nintu tarsabar di saluruh Yope, wan banyak urang parcaya lawan Tuhan. 43 Maka, Petrus badiam cukup lawas di Yope baimbai saikung urang nang bangaran Simon, saikung urang panyamak kulit.

Chapter 10

1 Wayah itu di Kaisarea, ada saikung urang nang bangaran Kornelius, saikung urang parwira matan apa nang di sambat pasukan Italia, 2 urang saleh nang takut lawan Allah, nang kaya itu jua lawan sabarataan urang nang badiam di rumahnya, wan mambari banyak sadakah lawan urang-urang nang tarus manarus badua lawan Allah. 3 Wayah sure hari, sakitar jam sanga hari itu, inya malihat jalas sabuah panglihatan, saikung urang malaikat Allah datang wan baucap lawan inya, "Kornelius!" 4 Balalu inya mancangangi malaikat nintu lawan katakutan wan baucap, "Apa ini Tuan?" Wan, malaikat nintu baucap lawan inya, "Doa-doa ikam wan sadakah-sadakah ikam sudah naik gasan suatu paringatan di hadapan Allah. 5 Wayahini, suruhakan urang ka Yope wan kiaulah saikung urang nang bangaran Simon, nang jua di sambat Petrus, 6 inya badiam baimbai lawan saikung urang panyamak kulit nang bangaran Simon, nang rumahnya ba ada di tapian laut." 7 Wayah malaikat nang bapandir lawan inya tulak, Kornelius mangiau dua urang palayanya nang saikung urang prajurit nang saleh matan antara urang-urang nang salalu malayani kaparluan pribadinya, 8 wan imbah manjalasakan sagala sasuatu lawan buhanya, inya manyuruh buhanya tulak ka Yope. 9 Kaesoksn harinya, wayah buhanya rahat dalam parjalananya wan hudah parak lawan kuta nintu, Petrus naik ka atas atap rumah, sakitar jam ka anam, gasan bardoa. 10 Balalu, inya marasa lapar wan handak makan, tatapi wayah urang-urang rahat manyiapakan makanan, Petrus mandapat sabuah panglihatan, 11 wan inya malihat langit tabuka wan sasuatu nang kaya kain nang liwar libarnya turun wan taulur matan ka ampat sudutnya sampai ka tanah. 12 Di dalamnya, ada sagala janis binatang nang ba batis ampat, wan binatang-binatang manjalar di bumi, wan burung-burung di udara. 13 Imbah tu, tadangar suara bapadah lawan inya, "Bangunlah, Petrus, sambalihlah wan makanlah!" 14 Akan tatapi Petrus ba ucap, "Kadak, Tuhan, Sabab, olon kada suah makan apa haja nang haram atawa najis." 15 Wan, suara itu bapadah pulang lawan inya gasan kadua kalinya, "Apa nang hudah Allah tahirakan, jangan sakali-kali ikam sambat haram." 16 Hal ngini ta jadi talu kali, wan tiba-tiba sabarataan ta angkat ka langit. 17 Wayah itu, samantara Petrus masih bingung banar mamikirakan apa arti panglihatan nang hudah di lihatnya itu, kalihatanlah urang-urang nang di utus ulih Kornelius rahat mancari tahu di mana rumah Simon, sambil bardiri di dapan lawang garbang, 18 wan sambil mangiau, buhanya batakun apakah Simon, nang di sambat Petrus, manumpang di sana. 19 Samantara Petrus rahat maranungakan panglihatan itu, Roh ba ucap lawan inya, "Lihatlah, ada talu urang lalakian nang rahat mancari ikam. 20 Bangun wan turunlah, tulaklah baimbai buhanya tanpa ragu sabab Aku hudah ma utus buhanya." 21 Balalu, Petrus turun ka urang-urang nintu wan ba ucap, "Lihat, akulah uarang nang ikam cari. Apa garang alasan kadatangan ikam ngini?" 22 Buhanya bapadah, "Kornelius, saikung urang parwira, urang nang bujur wan takut awan Allah, nang di pinandui baik di antara saluruh bangsa Yahudi, hudah di ingatakan lawan malaikat kudus gasan manyuruhakan pian tulak ka rumahnya wan gasan mandangarakan pamanderan pian." 23 Petrus ma undang buhanya masuk wan mambari buhanya tumpangan di situ. Kaisukan harinya, inya bangun wan tulak baimbaai buhanya, wan babarapa dingsanak sa iman matan Yope mangawani inya. 24 Kaisukan harinya, buhanya mamasuki Kaisarea. Kornelius hudah manghadang-hadangi buhanya wan hudah mangumpulakan dingsanaknya wan jua kakawanan paraknya 25 Wayah Petrus masuk, Kornelius manamuinya, balalu balutut di batis Petrus wan manyambahnya. 26 Akan tatapi, Petrus mambantunya bardiri sambil bapadah, "Bardirilah! Aku hanya saikung urang manusiha jua." 27 Samantara Petrus bapander lawan Kornelius, Petrus masuk ka dalam wan mandapati ada urang banyak bakumpul baimbai. 28 Balalu, Petrus bapander lawan buhanya, "Ikam tahu bahwa adalah kakajian gasan urang Yahudi gasan basilaturahmi atawa mangunjungi urang lain Yahudi, akan tatapi Allah hudah manunjukakan lawan aku bahwa aku kadak saharusnya manyambat siapa haja haram atawa najis. 29 Nintulah sababnya, aku kada kabaratan wayah ikam manyuruhakan aku gasan datang. Sabab nintu, aku batakon gasan alasan apa garang ikam mangiau aku?" 30 Wan, Kornelius bapadah, Ampat hari nang lalu sampai jam ini, wayah jam ka sanga, aku rahat badoa di rumahku, wan lihatlah, ada saikung urang bardiri di hadapanku mamakai pakaian nang bakilauan. 31 Balalu, ba padah, "Kornelius, doamu hudah didangar wan sadakahmu hudah di ingat di hadapan Allah. 32 Ulih sabab nintu, suruhakanlah ka Yope wan mintalah Simon nang di sambat Petrus gasan datang. Inya rahat manumpang dirumah Simon, saikung urang panyamak kulit, di tapian laut." 33 Sabab nintu, aku lakas manyuruh urang tulak ka pian, wan pian hudah ba baik hati hakun datang. Wayahini, kami sabarataan ada disini, di hadapan Allah, gasan mandangarakan sagala sasuatu nang hudah diparintahakan lawan pian ulih Tuhan." Petrus Mambaritaakan Injil di Rumah Kornelius 34 Balalu, Petrus mambuka muntungnya wan baucap, "Wayahini, aku bujur-bujur paham bahwa Allah kadak manampaiakan kaberpihakakan. 35 Tatapi, di satiap bangsa, urang nang takut awan Sidin wan manggawiakan apa nang bujur, berkenan awan-Sidin. 36 Firman nang Allah sampaiakan lawan bangsa Israel mambaritakan habar baik damai sajahtara malalui Kristus Yesus, Dialah Tuhan atas sabarataanya. 37 Pian saurang tahu paristiwa nang hudah tarjadi di saluruh Yudea, mulai matan Galilea, imbah babtisan nang Yohanes baritaakan, 38 pian tahu Yesus, urang Nazaret, nangkaya apa Allah ma urapi-Nya lawan Roh Kudus wan lawan kuasa. Sidin tulak bakuliling malakuakan kabaikan wan manyambuhakan sabarataan urang nang ditindas ulih roh jahat sabab Allah manyartai Dia. 39 Kami adalah saksi-saksi matan sabarataan hal nang hudah Yesus lakuakan, baik didaerah urang Yahudi maupun di Yerusalem. Buhanya hudah mambunuh Yesus wan manggantung-Nya diatas kayu salib. 40 Namun, Allah mambangkitakan-Nya wayah hari nang ka talu wan mamparkananakan Sidin gasan manampakakan diri, 41 kadak lawan sabarataan urang, tatapi lawan kami, saksi-saksi nang hudah dipilih ulih Allah sabalumnya, nang makan wan nginum baimbai lawan Sidin imbah Sidin bangkit matan antara urang mati. 42 Wan, Sidin mamarintahakan kami gasan mambaritaakan lawan urang-urang wan basaksi lawan sungguh-sungguh bahwa Sidinlah nang ditatapakan ulih Allah sabagai Hakim atas nang hidup wan nang mati. 43 Gasan Sidin sabarataan nabi basaksi bahwa satiap urang nang parcaya di dalam Sidin, pacangan manarima pangampunan dosa malalui ngaran-Nya." Allah Manunjukakan bahwa Sidin Manarima Sabarataan Urang 44 Samantara Petrus masih maucapakan kata-kata nintu, Roh Kudus turun ka atas sabarataan nang mandangarakan Firman nintu. 45 Wan, urang-urang parcaya nang basunat, nang datang baimbai Petrus takjub sabab karunia Roh Kudus hudah dicurahakan, jua lawan bangsa-bangsa lain. 46 Sabab, buhanya mandangar urang-urang nintu bapander dalam barbagai bahasa wan mamuliakan Allah. Balalu Petrus ba ucap, 47 "Bukankah kadada saikung urangpun nang kawa manghalangi banyu gasan dibabtisakan lawan urang-urang nang hudah manarima Roh Kudus sama nangkaya kita ngini jua?" 48 Maka, Petrus mamarintahakan buhanya gasan dibabtis didalam ngaran Kristus Yesus. Imbah tu, urang-urang ngintu maminta supaya Petrus bagana baimbai lawan buhanya salawas babarapa hari.

Chapter 11

1 Samantara itu, buhan rasul wan dinsanak-dinsanak saiman nang ada di Yudea mandangar bahwa urang nang lain Yahudi jua sudah manarima firman Allah. 2 Makanya itu, pas Paulus naik ka Yerusalem, urang-urang nang basunat basalisih pendapat wan inya, 3 sambil baucap, "Ikam tulak ampah ka urang-urang kada basunat wan makan lawan buhannya." 4 Tatapi, Petrus manjalasakan rinciannya wan bubuhannya, ujarnya, 5 "Aku rahat badoa di kota Tope, wan rahat kada sadar, aku malihat penampakan , nangkaya salambar bahalai nang libar turu, nang taulur wan ka ampat sudutnya matan langit, balalu banda itu mamaraki aku. 6 Imbah aku mancanganginya, aku maitihi wan malihat binatang-binatang babatis ampat di bumi, binatang-binatang nang liar, bunatang-binatang manjalar, wan burung-burung nang di langit. 7 Aku mandanganr jua ada suara nang baucap wanaku, 'Bangun, Petrus, sambalih wan makani! 8 Tatapi, aku bapadah, 'Kada, Tuhan. Sabab, kada ada nang haram atau najis suah masuk ka dalam mulutku.' 9 Akan tatapi, suara itu manjawab kadua kalinya matan langit, 'apa nang imbah Allah tahirakan, jangan sakali-kali ikam sambat haram!' 10 Hal ngini terjadi tiga kali, balalu sabarataan ngitu ditarik pulang ka langit. 11 Lihati, wayah itu jua, ada tiga urang nang diutus gasanku datang ka rumah wadah aku badiam, matan Kaisarea. 12 Imbahnya, Roh baucap gasanku manyuruh tulak baimbai buhannya wan jangan ragu-ragu. Kaanam dinsanak saiman ini jua tulak baimbaiku wan kami masuk ka rumah urang ngitu. 13 Balalu, inya manyampaiakan gasan kami nangkayaapa inya imbah malihat malaikat badiri di rumahinya wan baucap, 'Suruh urang ka Yope wan mintai Simon nang dikiau Petrus datang ka sini, 14 wan inya cagar manyampaiakan pasan gasan ikam nang mana pasan itu gasan mayalamaakan, ikam wan sabarataan urang nang badiam di rumah ikam.' 15 Panghadangan aku rahatan bapander, Roh Kudus turun kawadah bubuhannya, nang kaya wayah panambaian tajadi lawan kita. 16 Imbahtu aku kaingatan lawan pamanderan Tuhan, wayah Sidin baucap,'Yohanes mambabtis lawan banyu, tatapi ikam pacangan dibabtis lawan Roh Kudus." 17 Jadi,, pabila Allah mambariakan karunia nang sama lawan buhannya nangkaya nang Sidin bariakan jua lawan saurang imbah parcaya lawan Tuhan Yesus Kristus, siapa garang aku sahingga aku handak manghalangi Allah?" 18 Wayah buhannya mandangar hal-hal nintu, buhannya balalu tanang wan mamuji Allah imbahtu baujar, "Pabila kayakitu, Allah jua hudah mangaruniakan lawan urang-urang nang lain Yahudi partubatan nang manuju lawan hidup.' Injil Sampai ka Antiokhia 19 Limbahtu, urang-urang nang tarcarai barai sabab panganiayaan, nang tarjadi awan Stefanus, manyabar hinggan ka Fenisia, Siprus, wan Antiokhia, lawan kadak mambaritakan Firman Tuhan awan siapa haja kacuali lawan urang-urang Yahudi. 20 Tatapi, ada babarapa urang matan buhannya, nangkaya urang-urang Siprus wan Kirene, nang tulak ka Antiokia wan jua bapander lawan urang-urang Helenis, sambil mangesahakan tantang Tuhan Yesus. 21 Tangan Tuhan manyartai buhannya, ada banyak urang nang manjadi parcaya wan barbulik lawan Tuhan. 22 Habar tentang buhannya sampai ka talinga jamaah di Yerusalem, wan buhannya mautus Barnabas ka Antiokhia. 23 Wayah Barnabas sampai wan malihat kasih karunia Allah, inya himung banar wan manasehati buhannya sabarataan supaya tatap satia lawan Tuhan awan hati nang taguh. 24 Sabab Barnabas nintu urang nang baik , hibak lawan Roh Kudus wan iman, sabab itu ada banyak urang nang dibawa lawan Tuhan. 25 Limbahtu, Barnabas tulak ka Tarsus gasan mancari Saulus 26 Wan. imbahnya inya manamuakannya, inya mambawainya ka Antiokhia. Salawas satahun, buhannya badiam lawan jamaah wan maajar urang banyak. Wan di Antiokhia, murid-murid nintu panambaiannya disambat "urang Karisten'. 27 Wayah hari-hari itu, ada babarapa nabi turun matan Yerusalem manuju ka Antiokhia. 28 Salah saikung urang matan buhannya bangaran Magabus, bardiri wan maramal lawan partolongan Roh bahwa akan tarjadi kalaparan nang hibat disaluruh dunia. Wan, kalaparan nintu tarjadi dimasa pamarintahan Klaudius. 29 Imbahtu, buhan murid mamutusakan gasan mangirim sumbangan, sasuai lawan kamampuan bubuhannya masing-masing. lawan dingsanak-dingsanak saiman nang badiam di Yudea. 30 Wan, nang jua buhannya lakuakan, mangirimakan sumbangan nintu lawan buhan panatua malalui tangan Barnabas wan Saulus.

Chapter 12

1 Wayah itu, Raja Herodes maangkat tangannya atas babarapa urang matan jamaah gasan ma aniaya buhannya. 2 Inya mambunuh Yakobus, dingsanak Yohanes, lawan padang. 3 Wayah Herodes malihat bahwa apa nang dilakuakan nintu ma ulah katuju urang-urang Yahudi, inya malanjutakannya balalu manangkap Petrus jua. Hal nintu tarjadi salawas Hari Raya Kadak Baragi. 4 Imbah inya manangkap Petrus, inya mamasukannya kadalam panjara wan mamjulung lawan ampat pasukan prajurit gasan ma awasinya, ba maksud, imbah Paskah, handak mambawanya kahadapan urang banyak. 5 Imbah tu, Petrus ditahan di panjara, tatapi, doa gasan Petrus tarus-manarus dipanjatakan lawan Allah matan jamaah. Malaikat Tuhan Malapasakan Petrus matan Panjara. 6 Pada suatu malam, wayah Herodes handak mambawa Petrus kaluar, Petrus rahatan guring diantara dua ikung prajurit, dijarat lawan dua rantai, wan buhan panjaga di dapan lawang ma awasi panjara. 7 Wan, cangangi, saikung urang Malaikat Tuhan bardiri di parak Petrus wan di panjara sel nintu hibak lawan cahaya tarang. Balalu malaikat nintu manapuk rusuk Petrus balalu mambangunakannya, wan baucap, "Lakas Bangun!" Wan, rantai-rantai nintu gugur tarlapas matan kadua tangannya. 8 balalu, malaikat nintu baucap lawan inya, "Jaratlah pinggang ikam wan pakailah sandal ikam." Wan, inya malakuakan apa nang disambat malaikat nintu. Imbah tu inya baucap lawan Petrus, "Pakai jubah ikam wan umpat lawan aku!" 9 Balalu Petrus kaluar wan maumpati malaikat nintu. Inya kadak tahu apa nang rahatan tarjadi lawan malaikat nintu nyata, tatapi mangira bahwa inya rahatan malihat suatu panglihatan. 10 Wayah buhannya hudah maliwati panjara partama wan kadua, buhannya sampai dilawang garbang wasi nang ma arah ka kuta. Lawang garbang nintu tarbuka sorangan gasan buhannya. balalu buhnnya kaluar wan bajalan sampai ka sabuah lorong, wan tiba-tiba malaikat nintu maninggalakan Petrus. 11 Wayah Petrus sadar lawan apa nang rahatan tarjadi lawan saurang, inya baucap, "Wayhini aku bujur-bujur tahu bahwa Tuhan mautus malaikat-Nya wan manyalamatakan aku matan tangan Herodes wan matan sabarataan hal nang diharapakan ulih urang-urang Yahudi." 12 Wayah Petrus manyadarinya, inya tulak karumah Maria, ibu Yohanes nang jua disambat Makus, wayah itu urang banyak rahatan bakumpul baimbai wan bardua. 13 Wayah Petrus mangatuk lawang garbang, saikung palayan binian nang bangaran Rode baparak gasan mambukaakannya. 14 Imbah inya pinandu lawan suara Petrus, sabab keleliwaran himung inya kadak mambukaakan lawang, tatapi laju bukah kadalam wan bapadah bahwa Petrus rahatan bardiri di muha lawang garbang. 15 Buhannya baucap lawan Rode, "Ikam kada waras!" Tatapi Rode tarus bapadah bahwa memang bujur damikian, wan bubuhannya tatap baujar, "nintu adalah malaikatnya." 16 Akan tatapi, Petrus tarus-manarus mangatuk, wan wayah buhannya mambuka lawang, balalu malihat Petrus, buhannya takajut banar. 17 Imbah tu Petrus mambari kode lawan tangannya supaya buhannya tanang, inya manjalasakan lawan buhannya nangkaya apa Tuhan hudah membawa inya kaluar matan panjara. Wan, inya baucap, "Sampaiakan hal ini lawan Yakobus wan lawan dingsanak-dingsanak saiman." Imbah tu inya tulak ka wadah lain. 18 Wayah hari siang, tarjadilah kakacauan liwar di antara buhan prajurit tentang apa nang hudah tarjadi lawan Petrus. Kematian Herodes 19 Wayah Herodes mancari Petrus wan kadak manamuakannya, inya mamariksa buhan panjaga wan mambari parintah supaya buhannya dibunuh. balalu, Herodes turun matan Yudea ka Kaisarea wan badiam disitu. 20 Wayah itu, Herodes liwar sarik lawan urang-urang Tirus wan Sidon, lalu basapakat, buhannya badatang mahadap Herodes, wan imbah tu mambujuk Blatus, pangurus rumah tangga raja, buhannya mamuhun gasan pardamaian sabab wilayah buhannya mandapat pasokan makanan matan wilayah Herodes. 21 Wayah hari nang hudah buhannya tantuakan, Herodes mamakai pakaian karajaan, duduk ditahta pangadilan, wan manyampaiakan pidato lawan bubuhannya. 22 Rakyat tarus bakuciak, "Ini adalah suara Allah, kada manusia!" 23 Sakatika nintu jua, saurang malaikat Tuhan manamparnya sabab inya kada mambariakan kamuliaan lawan Allah wan inya dimakan cacing-cacing, imbah tu mati. 24 Akan tatapi, Firman Tuhan samakin bartumbuh wan barlipat kali ganda. 25 Balalu, Barnabas wan Saulus bulik matan Yerusalem imbah buhannya manuntungakan palayanan buhannya, sambil ma ajak jua Yohanes, nang jua disambat Markus

Chapter 13

1 Wayahitu, ada diantara jamaah Antiokhia, nabi-nabi wan guru-guru, yaitu Barnabas, Simeon nang disambat Niger, Lukius matan Kirene, Menahem nang diganalakan baimbai Herodes, raja wilayah, wan Saulus. 2 samantara urang-urang ngini rahatan baribadah lawan Tuhan wan barpuasa, Roh Kudus berucap, "Khususkanlah bagi-Ku Barnabas wan Saulus gasan tugas nang sabab nintu Aku hudah mamanggil buhannya." 3 Balalu, imbah buhannya bapuasa wan badua, balalu manumpangkan tangan buhannya atas Barnabas wan Saulus, buhannya mautus kaduannya tulak. Barnabas wan Saulus di Pulau Siprus. 4 Maka, imbahnya diutus tulak oleh Roh Kudus, Barnabas wan Saulus turun ka Seleukia, wan matan sana buhannya barlayar ka Siprus. 5 Wayah buhannya sampai di Salamis, buhannya mambaritaakan Firman Allah di sinagoge-sinagoge urang Yahudi, imbahtu buhannya jua mambawa Yohanes gasan palayan buhannya. 6 Wayah buhannya tulak manjalajahi kasaluruhan pulau sampai ka Pafos, buhannya mandapati saikung urang tukang sihir, saikung urang nabi palsu Yahudi, nang bangaran Baryesus. 7 Inya baimbai Prokonsul Sergius Paulus, saikung urang nang cardas, nang maminta Barnabas wan Saulus datang lawan inya wan handak mandangar Firman Allah. 8 Akan tatapi, Elimas, tukang sihir nintu, sabab kayaitulah ngarannya di tarjamahakan, manantang Barnabas wan Saulus, wan bausaha mambilukakan Prokonsul itu matan imannya. 9 Namun, Saulus, nang jua dikanal sabagai Paulus, dipanuhi lawan Roh Kudus, manatap Elimas, 10 Wan, baucap, "Hai ikam, nang hibak lawan sagala tipu muslihat wan sagala kajahatan, ikam nintu anak Iblis, ikam nintu musuh sagala kabanaran, kada handakkah ikam bahanti mambilukakan jalan Tuhan nang lurus? 11 Wayahini, lihati, tangan Tuhan datang ka atas ikam wan ikam pacangan manjadi buta wan kada malihat matahari salawas babarapa waktu." Sakatika nangitu jua, kabut wan kagalapan turun atas inya wan inya tulak bakaliling mancari urang gasan manuntun tangannya. 12 Balalu, Prokonsul itu manjadi parcaya wayah malihat apa nang hudah tarjadi sabab inya kagum lawan ajaran Tuhan. Paulus wan Barnabas Tulak ka Kuta Antiokhia di Wilayah Pisidia 13 Wayah, Paulus wan urang-urang nang baimbai barlayar matan Pafos sampai ka Perga, di Pamfilia, tatapi Yohanes maninggalakan buhannya wan babulik ka Yerusalem. 14 Balalu, Saulus wan Barnabas malanjutakan parjalanan matan Perga wan sampai di Antiokhia, di Pisidia. Wan, wayah hari sabat, buhannya tulak ka sinagoge wan duduk disana. 15 Imbah pembacaan Hukum Taurat wan kitab para nabi, kapala-kapala sinagoge manyuruhakan urang bapadah lawan kadua rasul nintu,"Dingsanak-dingsanak, pabila pian baisi kata-kata panghiburan gasan urang-urang ini, padahakanlah." 16 Maka, Paulus bardiri wan mambari isyarat lawan tangannya wan baucap, "Hai urang-urang Israel wan pian nang takut lawan Allah, dangarakan! 17 Allah bangsa Israel ini hudah mamilih paninian kita wan maninggikan bangsa kita salawas buhannya badiam di tanah Mesir wan lawan langan nang ta angkat, Sidin mamimpin buhannya kaluar matan situ. 18 Salawas sakitar ampat puluh tahun, Sidin basabar lawan tingkah laku buhannya di padang balantara. 19 Wan, imbah Sidin mambinasakan tujuh bangsa di tanah Kanaan, Sidin mawarisakan tanah itu. 20 Sabarataan ini tarjadi kira-kira salawas 450 tahun. Imbahnya itu Allah manyarahakan lawan buhan hakim-hakim sampai wayah masa Nabi Samuel. 21 Imbah buhannya maminta saikung urang raja, wan Allah mambari buhannya Saul, anak laki-laki Kish, urang matan suku Benyamin, salawas 40 tahun. 22 Wayah Allah manyingkirakan Saul, Allah mambangkitakan Daud gasan manjadi raja buhannya, nang tentang inya Allah hudah basaksi wan baucap, "Aku hudah manamuakan Daud, anak laki-laki Isai, urang nan barkanan dihati-Ku, nang pacangan malakuakan sabarataan kahandak-Ku." 23 Matan katurunan urang ini, Allah, sasuai janji-Nya, mambawa gasan Israel saikung urang Jurusalamat, yaitu Yesus. 24 Sabalum kadatangan Yesus, Yohanes hudah mambaritaakan sabalumnya parkara babtisan partubatan tahadap sabarataan urang Israel. 25 Wan, samantara Yohanes rahatan manuntungakan tugasnya, inya tarus baucap, "Ikam kira siapa garang aku ini? aku kadanya Sidin. Namun , lihati, saikung urang datang himbah aku, sandal dibatis-Nya pun aku kada layak malapasakannya." 26 Dingsanak-dingsanak, katurunan kaluarga Abraham wan urang-urang diantara buhan pian nang takut akan Allah, lawan kitalah habar kasalamatan ngini di hudah disampaiakan. 27 Sabab, buhannya nang badiam di Yerusalem wan pamimpin-pamimpin buhannya, nang kada pinandu lawan Sidin wan kadak mamahami ucapan buhan nabi, nang di bacaakan satiap hari Sabat, hudah mangganapi ucapan buhan nabi itu wan manghukum Yesus. 28 Wan, sakalipun buhanya kadak manamuakan alasan apa-apa gasan hukuman mati, buhanya maminta lawan Pilatus gasan mambunuh-Nya. 29 Wan, wayah buhanya mangganapi sabarataan nang ta tulis parihal Sidin, buhanya manurunakan-Nya matan kayu salib wan mambaringakan-Nya di dalam kuburan. 30 Akan tatapi, Allah mambangkitakn Sidin matan pada urang mati, 31 Wan, salawas bahari-hari, Yesus manampakakan diri lawan urang-urang nang baimbai lawan Sidin matan Galilea sampai ka Yerusalem, nang wayahini manjadi saksi-saksi-Nya gasan bangsa ini. 32 Wan, kami mambawa gasan pian habar baik tentang janji Allah gasan nini muyang kita, 33 bahwa Allah hudah manapati janji nintu gasan kita, anak-anak buhannya, wan mambangkitakan Yesus, nangkaya nang tatulis dalam kitab Mazmur pasal dua: "Engkau adalah Anak-anak-Ku. Hari ini, Aku hudah manjadi Bapa-Mu." 34 Tantang Allah nang mambangkitakan Yesus matan pada urang mati, kada pacangan lagi babulik lawan kabinasaan. Allah hudah ba ucap, "Aku pacangan mambariakan lawan ikam berkah nang kudus wan kawa diparcaya, nang dibariakan lawan Daud." 35 Nintulah sababnya, Sidin jua bakesah dalam Mazmur nang lain, Engkau kada pacangan mambiarakan Urang Kudus-Mu malihat kabinasaan." 36 Sabab, Daud, imbah malayani ganarasinya saurang ulih sabab kahandak Allah, balalu mati, wan dimakamakan diantara nini muyangnya, wan malihat kabinasaan, 37 tatapi Yesus nang Allah bangkitakan matan pada urang mati, kada malihat kabinasaan. 38 Ulih sabab nintu, biar haja diketahui olehmu, dingsanak-dingsanak, bahwa malalui Sidin nginilah pangampunan atas dusa-dusa dinyatakan lawan ikam, 39 wan malalui Sidin, satiap urang nang parcaya dibibasakan matan sagala sasuatu, nang matan inya ikam kada kawa dibibasakan ulih Hukum Taurat Musa. 40 Jadi, bahati-hatilah supaya hal-hal nang dipadahakan didalam kitab buhan nabi kada tarjadi lawan buhan pian: 41 "Lihati hai buhan panghulut-hulut! takajut wan binasalah, sabab Aku malakuakan gawean dizaman ikam, sabab gawean nang kada pacangan ikam parcaya, bahkan pabila saikung urang manjalasakan lawan ikam." 42 Wayah Paulus wan Barnabas kaluar, urang-urang mamuhun agar buhannya manyampaiakan tentang Firman nintu wayah hari sabat barikutnya. 43 Wayah partamuan di sinagoge nintu tuntung, banyak urang Yahudi wan buhan Proselit nang takut akan Tuhan maumpati Paulus wan Barnabas, nang bapander lawan buhannya wan mandurung buhannya gasan tarus badiam di dalam anugerah Allah. 44 Wayah hari Sabat barikutnya, hampir sabarataan urang di kuta bakumpul gasan mandangarakan Firman Tuhan. 45 Akan tatapi, wayah urang-urang Yahudi malihat karamaian nintu, buhanya hibak lawan iri hati wan mulai manantang apa nang dipadahakan ulih Paulus sambil manghujatnya. 46 Balalu Paulus wan Barnabas manjawab lawan berani wan barujar, "Hal ngini panting bahwa Firman Allah saharusnya dinyataakan lawan ikam tarlabih dahulu. Sabab ikam manulaknya wan ma anggap diri ikam kada pantas baisi hidup nang kakal, lihati, kami bapaling lawan bangsa-bangsa lain. 47 Sabab, kaya inilah Tuhan mambari parintah lawan kami: "Aku hudah manjadiakan ikam tarang gasan bangsa-bangsa lain supaya ikam kawak mambawa kasalamatan sampai ka hujung bumi." 48 Wayah urang-urang bukan Yahudi nintu mandangar hal ngini, buhannya himung wan mamuliakan Firman Tuhan. Wan, sabanyak nang hudah ditantuakan gasan hidup kekal, manjadi parcaya. 49 Maka, Firman Tuhan manyabar ka saluruh wilayah itu. 50 Akan tatapi, urang-urang Yahudi manghasut binian-binian saleh nang tarhurmat wan urang-urang panting di kuta, wan mambangkitakan panganiayaan tarhadap Paulus wan Barnabas, lantas mausir kaduanya ka luar matan daerah parbatasan buhannya. 51 Namun sambil manghampasakan dabu matan kaki buhannya tarhadap urang-urang Yahudi di sana, Paulus wan Barnabas tulak ka Ikonium. 52 Wan, buhan murid dipanuhi lawan sukacita wan lawan Roh Kudus.

Chapter 14

1 Wan, tarjadilah di Ikonium, Paulus wan Barnabas masuk baimbai ka sinagoge urang Yahudi wan bapander sadamikian rupa sahingga sajumlah ganal urang, baik urang Yahudi maupun urang Yunani, manjadi parcaya. 2 Namun, urang-urang Yahudi nang kada parcaya manghasut urang-urang lain Yahudi wan maracuni pikiran buhannya malawan urang-urang parcaya. 3 Balalu, buhannya badiam di sana balawasan wan wani bapander gasan Tuhan, nang mambari kesaksian hal barita anugerah-Nya, wan mangaruniakan tanda-tanda ajaib wan mukjizat-mukjizat nang tajadi maliwati tangan buhannya. 4 Tatapi, urang-urang di kota itu tabagi-bagi, sabagiannya bapihak ka urang-urang Yahudi wan sapalihnyaka para rasul. 5 Rahat usaha nang diulah, urang nang lain Yahudi atawa urang-urang Yahudi, lawan para pamimipin buhannya, gasan manyiksa wan manawaki para rasul lawan batu, 6 Imbah Paulus wan Barnabas tahu pacangan diulah kaitu buhannya bukah ka Listra wan Derbe, kota-kota di Likaonia, wan ka wilayah sakitarnya. 7 Balalu, di sana, buhannya sasar mahabarakan Injil. Paulus di Kota Listra wan Kota Derbe 8 Di Listra, ada urang rahat duduk sorangan batisnya lamah, lumpuh matan umanya batianan sampai ganal kada kawa bajalan. 9 Urang ngitu rahat mandangarakan Paulus bapander, imbah Paulus maitihinya wan malihat bahwa urang ngitu baisi iman gasan waras, 10 Paulus baucap wan suara nyaring, "Badiri lurus wan batis ikam," Balalu, urang ngitu malumpat wan mulai bajalan. 11 Wayah urang banyak malihat apa nang Paulus lakuakan, buhannya ma angkat suara wan bapander mamakai bahasa Likaonia,"Dewa-dewa hudah turun ka tangah-tangah kita wan manjadi sarupa lawan manusia!" 12 Urang-urang nintu manyambat Barnabas sabagai Zeus wan Paulus sabagai Hermes sabab inya nang mamimpin pambicaraan. 13 Imam dewa Zeus, nang kuilnya ba ada diluar kuta, mambawa lambu-lambu jantan wan rangkaian kambang ka lawang garbang kuta. Inya wan urang banyak nintu handak mamparsambahakan kurban lawan Paulus awan Barnabas. 14 Akan tatapi, wayah rasul Barnabas wan rasul Paulus mandangar hal nintu, buhannya marabit pakaianya wan bukah ka tangah-tangah urang banyak nintu, sambil bakuciak, 15 wan baucap,"Dingsanak-dingsanak, ba apa ikam malakuakan sabarataan hal ngini? Kami jua manusia biasa sama nang kayak ikam wan mambawa habar baik gasan ikam supaya ikam ba bulik matan hal-hal nang sia-sia ka Allah nang hidup, nang manciptaakan langit, wan bumi, wan laut, wan sagala sasuatu nang ada didalamnya. 16 Wayah ganarasi-ganarasi nang lalu, Sidin mambiarakan sabarataan bangsa bajalan manurut jalan-jalannya saurang. 17 Namun, Sidin kadak mambiarakan diri-Nya tanpa saksi. Sabab, Sidin malakuakan nang baik lawan mambariakan lawan ikam hujan matan langit wan musim-musim barbuah nang mamuasakan hati ikam lawan makanan wan kagambiraan." 18 Sakalipun lawan mangatakan sabarataan hal nintu, buhannya ngalih manghantiakan urang banyak nintu supaya kadak mamparsambahakan kurban bagi buhannya. 19 Akan tatapi, urang-urang Yahudi badatangan matan Antiokhia wan Ikonium, wan imbah mambujuk urang banyak nintu, buhannya manawaki Paulus lawan batu wan manyertnya kaluar kuta sabab mangira bahwa Paulus hudah mati. 20 Namun, wayah buhan murid mangulilingi Paulus, inya badiri wan bulik masuk ka kuta. Wayah hari isuknya, inya tulak baimbai lawan barnabas ka Derbe. Babulik ka kuta Antiokhia di wilayah Siria 21 Wayah bubuhannya mambaritaakan Injil ka kuta nintu wan hudah baisi banyak murid, buhannya babulik ka Listra, wan ka Ikonium, wan ka Antiokhia, 22 sambil manguatakan jiwa buhan murid, mandurung buhannya gasan rajin batahan dalam iman, wan bapadah bahwa sorang musti mamasuki karajaan Allah malewati banyak pandaritaan. 23 Wayah Paulus wan Barnabas manunjuk panatua-panatua gasan buhannya di satiap jamaah, balalu bardua wan barpuasa, buhannya manyarahakan buhan panatua nintu lawan Tuhan, nang lawan Sidin buhanya hudah parcaya. 24 Imbah tu, buhannya malalui Pisidia wan sampai di Pamfilia. 25 Balalu, wayah buhannya hudah manghabarakan Firman ka Perga, buhannya turun ka Atalia. 26 Matan sana, buhannya barlayar ka Antiokhia, wadah buhannya hudah disarahakan lawan anugerah Allah gasan gawian nang hudah buhannya tuntungakan. 27 Wayah buhannya sampai wan bakumpul baimbai wan jamaah, buhannya malapurakan sabarataan hal nang hudah Allah parbuat baimbai lawan buhannya wan nang kaya apa Sidin hudah mambukaakan lawang iman gasan bangsa-bangsa lain. 28 Wan, buhannya badiam baimbai buhan murid gasan waktu nang lawas.

Chapter 15

1 Limbah tu, babarapa urang turun matan Yudea wan ma ajar dingsanak-dingsanak sa iman ,"Pabila ikam kadak disunat sasuai lawan adat istiadat Musa, ikam kada kawa disalamatakan." 2 Balalu, Wayah tarjadi parsalisihan wan pardabatan nang kada halus antara Paulus wan Barnabas lawan urang-urang nintu, buhannya mamutusakan bahwa Paulus wan Barnbas, jua babarapa urang lainnya matan buhannya, musti naik ka Yerusalem gasan batamuan lawan buhan rasul wan buhan panatua takait lawan parsualan ngini. 3 Maka, imbah diantar ka dalam parjalanan ulih buhan jamaah, buhannya maliwati Fenisia wan Samaria sambil mangesahakan tentang partubatan bangsa-bangsa lain, wan hal nintu mambawa kahimungan nang liwar gasan sabarataan dingsanak sa iman. 4 Wayah buhannya sampai ka Yerusalem, buhannya di sambut lawan buhan jamaah, buhan rasul, wan buhan panatua, balalu buhannya mangesahakan sagala sasuatu nang hudah Allah parbuat maliwati buhannya. 5 Namun, babarapa urang matan golongan Farisi nang hudah parcaya bardiri wan bapadah, "Panting gasan manyunat buhannya wan gasan mamarintahakan buhannya supaya mamatuhi hukum Musa!" 6 Buhan rasul wan panatua batamuan gasan mamanderakan parsualan ngini. 7 Imbah tarjadi pardabatan nang panjang di sana, Petrus bardiri wan baucap lawan bubuhannya, dingsanak-dingsanak, ikam tahu bahwa pada zaman dahulu Allah hudah maulah pilihan diantara ikam bahwa malalui muntungku, bangsa-bansa lain pacangan mandangar barita Injil wan manjadi parcaya. 8 Wan, Allah, nang manganal hati manusia, hudah basaksi lawan buhanya wan mambarikan Roh Kudus hagan buhannya, sama nang kaya hudah dilakuakan-Nya lawan kita, 9 Wan, Sidin kada mambida-bidaakan hantara kita lawan bubuhannya, imbah Sidin manyuciakan hati buhannya malalui iman. 10 Jadi wayahini, ba apa ikam mancubai Allah wan ma andak kuk nang barat di gulu buhan murid nang, nini muyang kita maupun saurang, kada pacangan kawak sanggup manangungnya? 11 Namun, kita parcaya bahwa kita disalamatakan malalui anugerah Tuhan Yesus, sama nang kaya buhannya jua." 12 Limbah tu, saluruh kumpulan urang nintu badiam wan buhannya mandangarakan Barnabas wan Paulus, samantara kadua rasul nintu manjalasakan sagala tanda wan mukjizat nang hudah Allah lakuakan malalui buhannya di antara bangsa-bangsa lain. 13 Imbah buhannya ampih bapander, Yakobus manjawab, "Dingsanak-dingsanak dangarakan aku. 14 Simon hudah manjalasakan nangkaya apa Allah rahatan panambaian hudah mamparhatiakan bangsa-bangsa lain, gasan ma ambil matan antara bangsa nintu suatu umat gasan ngaran-Nya. 15 Pamanderan buhan nabi manyatujuai hal ngini, nang kaya ta tulis, 16 Imbah ini, aku pacangan babulik, wan pacangan mambangun pulang Kemah Daud nang hudah runtuh. Aku pacangan mambangun pulang puing-puingnya, wan Aku pacangan mambaikinya, 17 supaya umat manusia nang tasisa kawa mancari Tuhan, wan sabarataan bangsa lain nang dikiau liwat ngaran-Ku, nang malakuakan sabarataan ngini; Firman Allah, nang malakuakan sabarataan ngini, 18 imbah ditahuinya rahat parmulaan zaman. 19 Jadi, aku barpandapat bahwa kita samustinya kadak maulah ngalih urang-urang matan bangsa lain nang hudah babulik lawan Allah. 20 Namun, kita saharusnya manulis lawan buhannya supaya buhannya manjauhakan diri matan hal-hal nang di cemari ulih barhala-barhala, wan matan dusa-dusa seksual, lawan matan pada nang hudah di kipik, wan matan pada darah. 21 Sabab, rahat ganarasi tardahulu, Musa hudah baisian, disatiap kuta, urang-urang nang mambaritaakannya sabab di bacaakan di sinagoge-sinagoge satiap hari sabat." Surat Lawan Urang Parcaya nang Lain Yahudi 22 Balalu, dilihati baik ulih buhan rasul, wan panatua, wan saluruh jamaah, mamilih urang-urang matan pada buhannya gasan diutus ka Antiokhia baimbai Paulus wan Barnabas. Buhannya ma utus Yudas nang di sambat Barsabas, lawan Silas, buhan pamimpin matan antara dingsanak-dingsanak sa iman, 23 wan buhannya manulis surat lawan tangan buhannya saurang, damikian: 24 Sabab kami hudah mandangar bahwa babarapa urang matan antara kami, nang lawan buhannya kami kadak mambari parintah, huda mangganggu ikam lawan pamanderan buhannya nang hudah manggoyahkan jiwa ikam, 25 hal ngini di liat baik gasan kami, wayah manjadi sapakat, gasan mamilih urang-urang wan mauutus buhannya ka wadah ikam baimbai lawan dingsanak-dingsanak kami nang tarkasih, Barnabas wan Paulus, 26 nang hudah mampartaruhakan hidup buhannya gasan ngaran Tuhan kita, Kristus Yesus. 27 Ulih sabab nintu, kami ma utus Yudas wan Silas, buhannya saurang pacangan mambaritahuakan hal-hal nang sama sacara lisan. 28 Sabab, bujur baik gasan Roh Kudus wan gasan kami ma andak beban ka diri ikam nang kadak labih barat matan pada nang parlu ngini, 29 bahwa ikam manjauhakan diri matan apa nang diparsambahakan lawan barhala, wan matan darah, wan matan apa nang mati di kipik, wan matan dusa seksual. 30 Imbah buhannya bapamitan, buhannya turun ka Antiokhia, wan imbahnya mangumpulakan jamaah, buhannya manyarahakan surat tersebut. 31 Wayah urang-urang parcaya mambacanya buhannya himung sabab panghiburan nintu. 32 Yudas wan Silas, nang buhannya saurang adalah nabi, managuhakan wan manguatakan dingsanak-dingsanak sa iman awan banyak panderan. 33 Wan, imbah bubuhannya badiam disana gasan babarapa waktu, urang-urang parcaya nintu malapas buhanya bulik awan damai ka urang-urang nang hudah ma utus buhannya. 34 Akan tatapi, dianggap baik ulih Silas gasan tatap badiam disana. 35 Namun Paulus wan Barnabas badiam di Antiokhia, sambil ma ajar wan mambaritakan Firman Tuhan baimbai lawan banyak urang lain jua. Paulus wan Barnabas Bapisah 36 Imbah babarapa hari, Paulus bapadah lawan Barnabas, "Ayo kita bulikan wan ma elangi dingsanak-dingsanak sa iman di satiap kuta, wadah kita mambaritakan Firman Tuhan gasan malihat nang kaya apa ka adaan buhannya." 37 Barnabas handak ma ajak jua Yohanes nang di kiau Markus. 38 Akan tatapi, Paulus ma anggap bawa kada saharusnya ma ajak urang nang hudah maninggalakan buhannya di Pamfilia wan kadak tulak baimbai buhannya gasan gawean ngini. 39 Maka, tarjadilah parsalisihan nang tajam sahingga buhannya bapisah satu lawan lainnya. Barnabas mambawa serta Markus wan barlayar ka wilayah Siprus, 40 tatapi Paulus mamilih Silas wan tulak, imbah disarahakan ulih dingsanak-dingsanak sa iman ka dalam anugerah Tuhan. 41 Wan, inya malalui Siria wan Kilikia sambil managuhakam buhan jamaah

Chapter 16

1 Paulus jua datang ka Derbe wan Listra. Wan, lihati, ada saikung urang murid disana, ngarannya Timotius anak matan saikung urang binian Yahudi nang hudah parcaya. tatapi Abahnya adalah urang Yunani. 2 Sidin di kanal baik ulih dingsanak-dingsanak sa iman di Listra wan Ikonium. 3 Kahandak Paulus Timotius tulak baimbai lawan inya, imbah tu inya ma ajak wan mangkhitannya sabab urang-urang Yahudi nang badiam di daerah nintu. Buhanya, sabarataan tahu bahwa abahnya urang Yunani. 4 Wayah buhannya bajalan maliwati kuta-kuta, buhannya manyampaiakan katantuan-katantuan gasan urang-urang parcaya supaya di taati, nang hudah di putusakan ulih buhan rasul wan panatua nang ada di Yerusalem. 5 Maka, buhan jamaah di mantapakan di dalam iman wan jumlah buhannya batambah-tambah satiap hari. Allah Mangiau Paulus ka Makedonia 6 Balalu, buhannya tulak maliwati wilayah Frigia wan Galatia sabab hudah di halangi ulih Roh Kudus amun manghabarakan Firman ka Asia. 7 Wayah buhannya hudah sampai di Misia, buhannya bausaha tulak ka Bitinia, tatapi Roh Yesus kadak ma ijinakan buhannya. 8 Maka, imbah maliwati Misia, buhannya turun ka Troas. 9 Suatu panglihatan muncul lawan Paulus wayah malam hari. Saikung urang matan Makedonia rahat badiri wan mamuhun lawan inya, ujarnya, "Tulaklah ka makedonia wan tolonglah kami." 10 Imbah Paulus malihat panglihatan nintu, kami bausaha gasan lakas tulak ka Makedonia, imbah manyimpulakan bahwa Allah hudah mangiau kami gasan mambaritaakan Injil lawan buhannya. Partubatan Lidia 11 Sabab nintu, imbah barlayar matan Troas, kami langsung barlayar ka Samotrake, wan isuk harinya ka Neapolis, 12 wan matan sana ka Filipi, kuta utama di wilayah Makedonia wan sabuah kuta jajahan Roma. kami badiam di kuta nintu salawas babarapa hari. 13 Balalu wayah hari Sabat, kami tulak ka luar lawang garbang kuta manuju ka tapian sungai, wadah dimana kami barfikir bahwa di sana ada wadah gasan bardua. Maka, kami badudukan wan bapander lawan buhan binian nang rahatan bakumpul. 14 Saikung urang binian nang bangaran Lidia, matan kuta Tiatira, saikung urang panjual kain ungu nang manyambah Allah. Tuhan manbuka hatinya gasan mamparhatiakan apa nang Paulus padahakan. 15 Wan, imbah Lidia awan sabarataan urang nang badiam dirumahnya di babtis, inya mamuhun lawan kami, ujarnya, "Pabila ikam ma anggap aku parcaya wan taguh lawan Tuhan, datanglah ka rumahku wan badiamlah disana." Wan, inya manggasak kami. Paulus wan Silas di Panjara 16 Rahatan kami hanyar tulak ka wadah bardua, saikung urang budak binian, nang baisi roh gasan maramal manamui kami. Inya mambawa banyak ka untungan lawan buhan majikannya malalui ramalan-ramalannya. 17 Binian nintu ma umpati Paulus wan kami sambil bakuciak, "Urang-urang ngini adalah hamba-hamba Allah Nang Maha Tinngi, nang mambaritaakan jalan kasalamatan lawan ikam!" 18 Inya tarus malakuakannya salawas bahari-hari. Paulus, manjadi liwar sariknya, babulik wan baucap lawan roh nintu, "Aku parintahakan ikam dalam ngaran Kristus Yesus kaluar matan inya!" Balalu roh nintu kaluar, sakatika nintu jua. 19 Akan tatapi, wayah buhan majikannya malihat bahwa harapan buhannya pacangan ka untungan hudah lanyap, buhannya manangkap Paulus wan Silas, balalu manyeret buhannya ka wadah umum di hadapan buhan panguasa. 20 Wan, wayah buhannya hudah mambawa Paulus wan Silas ka hakim-hakim kapala, buhannya bapadah, "Urang-urang ngini adalah urang-urang Yahudi wan rahatan maulah kakacauan di kuta kita. 21 Buhanya ma ajarakan adat istiadat nang kada bujur gasan kita tarima atawa lakuakan sabagai urang Roma. 22 Urang banyak nintu bangkit baimbai manyarang Paulus wan Silas wan buhan hakim kuta marabit pakaian Paulus wan Silas, balalu mamarintahakan buhannya gasan mancatuki kaduannya lawan tungkat. 23 Imbah rahatan manganiaya Paulus wan Silas lawan banyak catukan, buhannya malimparakannya ka dalam panjara wan mamarintahakan kapala panjara gasan manjagai Paulus wan Silas awan ketat. 24 Imbah manarima parintah nintu, kapala panjara mamasukakan Paulus wan Silas ka panjara bagian dalam wan mamasung batis buhannya wan mambalanggunya. 25 Kira-kira tangah malam Paulus wan Silas rahatan bardua wan manyanyiakan lagu-lagu pujian gasan Allah, wan buhan tahanan lainya pun mandangar buhannya. 26 Balalu tiba-tiba tarjadi gampa bumi nang ganal sahingga pundasi panjara nintu targuncan. Wan tiba-tiba sabarataan pintu tarbuka wan balanngu satiap urang tarlapas. 27 Wayah kapala panjara bangun wan malihat lawang-lawang panjara hudah tarbuka, inya mancabut pedangnya wan hampir mambunuh dirinya saurang sabab inya mangira buhan tahanan hudah malariakan diri. 28 Namun, Paulus bakuciak lawan suara nyaring, "jangan mambahayaakan dirimu saurang sabab kami samua disini 29 Wayah kapala panjara nintu maminta lampu, wan lakas bukah masuk, balalu sambil gamitiran, inya sujud dihadapan Paulus wan Silas. 30 Wayah nintu inya mambawa buhannya kaluar wan baucap, "Tuan-tuan apa nang musti aku lakuakan supaya aku disalamatakan?" 31 Wan, buhanya manjawab, "Parcayalah di dalam Tuhan Yesus wan ikam pacangan disalamatakan 32 Balalu, Paulus wan Silas mambaritaakan Firman Tuhan lawan kapala panjara nitu wan lawan sabaratan urang nang badiam didalam rumahnya. 33 Imbah tu, inya mambawa Paulus wan Silas, malam nintu jua, wan mambasuh luka-luka buhannya, balalu inya wan sabarataan kaluarganya lakas dibabtis. 34 Imbah, tu kapala panjara mambawa Paulus wan Silas ka rumahnya wan manghidangakan makanan. Maka, inya himung liwar, bahwa inya wan sabaratan urang nang badiam dirumahnya hudah parcaya lawan Allah. 35 Akan tatapi, wayah hari siang, buhan hakim-hakim kuta ma utus babarapa pulisi, wan bapadah, "Bibasakan urang-urang nintu!" 36 Wan, kapala panjara mambaritahuakan pasan nintu lawan Paulus, wan baucap, "Hakim-hakim kuta manyuruhakan gasan mambibasakan pian. Sabab nintu, kaluarlah wayahini wan tulaklah dalam kadamaian!" 37 Namun, Paulus baucap lawan bubuhannya, "Urang-urang nintu hudah mancatuki kami di hadapan umum, tanpa diadili, urang-urang nang adalah warga nagara Roma, wan nang hudah malimparakan kami ka panjara. Balalu apakah wayahini buhannya mangaluarakan kami sacara diam-diam? kadak! Biarakan buhannya saurang datang wan mangaluarakan kami." 38 Buhan polisi nintu mambaritahuakan parkataan-parkataan nintu lawan hakim-hakim kuta. buhannya takut wayah buhannya mandangar bahwa Paulus wan Silas adalah warga nagara Roma. 39 Maka, buhannya datang wan maminta maaf lawan Paulus wan Silas. Imbah bubuhannya mangaluarakan Paulus wan Silas, buhanya maminta supaya kaduanya maninggalakan kuta nintu. 40 Balalu, buhannya kaluar matan panjara wan masuk ka rumah Lidia, wayah buhannya malihat dingsanak-dingsanak sa iman, Paulus wan Silas managuhakan hati buhannya, lalu tulak.

Chapter 17

1 Suatu saat, wayah Paulus wan Silas hudah maliwati Amfipolis wan Apolonia, buhannya sampai ka Tesalonika, di mana ada sabuah sinagoge urang Yahudi. 2 Balalu, sasuai kabiasaan Paulus, inya masuk ka antara buhannya, wan salawas talu hari Sabat bapander lawan bubuhannya matan Kitab Suci. 3 Sambil manjalasakan wan mambuktiakan bahwa Kristus musti mandarita wan bangkit matan antara urang mati, wan bapadah, "Yesus ngini, nang rahatan ku sampaiakan lawan ikam, adalah Kristus." 4 Balalu, sabahagian matan buhannya di yakinakan wan bagabung lawaan Paulus wan Silas, baimbai lawan sajumlah ganal urang Yunani nang takut lawan Allah wan kada sadikit binian-binian tarhurmat. 5 Namun, urang-urang Yahudi manjadi iri hati wan mambawai babarapa urang jahat nang kaluyuran di wadah umum, buhannya mangumpulakan banyak urang wan ma ulah kakacauan di kuta, imbah tu, manyarbu rumah Yason sambil mancarii Paulus wan Silas gasan mambawa buhannya kaluar pada urang banyak. 6 Wayah buhannya kadak manamuakan Paulus wan Silas, buhannya manyeret Yason wan babarapa dangsanak saiman kahadapan buhan pajabat kuta, wan bakuciak, "Urang-urag ngini nang hudah mangcauakan dunia, hudah sampai jua ka sini. 7 Wan, Yason manyambut buhannya, wan buhannya sabarataan bartindak malawan hukum Kaisar wan baucap bahwa ada raja lain, yaitu Yesus." 8 Urang banyak wan buhan pajabat kuta manjadi resah wayah mandangar hal nintu. 9 Wan, imbah bubuhannya manarima jaminan matan Yason wan nang lainnya, urang-urang nintu mambibasakannya. Paulus wan Silas ka Kuta Berea 10 Dingsanak-dingsanak sa iman lakas manyuruhakan Paulus wan Silas, malam nintu jua, ka Berea, wan wayah buhannya sampai, buhannya tulak ka sinagoge urang Yahudi. 11 Urang-urang Yahudi di sana labih baik hatinya matan pada urang-urang nang di Tesalonika sabab buhannya manarima Firman lawan panuh samangat, sambil manyalidiki Kitab Suci saban hari gasan manahui pabila hal-hal nintu memang bujur. 12 Ulih sabab nintu, banyak matan buhannya manjadi parcaya, tarmasuk binian wan lalakian Yunani tarhurmat nang jumlahnya kada sadikit. 13 Akan tatapi, wayah urang-urang Yahudi di Tesalonika tahu bahwa Firman Allah jua di baritaakan ulih Paulus di Berea, buhannya pun jua tulak ka Berea gasan manggoyahakan wan meresahakan banyak urang. 14 Balalu, lakas-lakas, dingsanak-dingsanak sa iman manyuruhakan Paulus tulak ka pantai, tatapi Silas wan Timotius tatap bagana di situ. 15 Urang-urang nang mangawani Paulus mambawanya sampai ka Atena, wan hudah manarima sabuah pasan matan Paulus gasan Silas wan Timotius supaya manyusul sa lakasnya, maka buhannyapun tulak. Paulus di Kuta Atena 16 Samantara Paulus manghadangi buhannya di Atena, rohnya marasa susah banar di dalam dirinya saurang sabab inya malihat kuta nintu hibak lawan patung-patung barhala. 17 Ulih sabab nintu, inya batukar pikiran di sinagoge lawan urang-urang Yahudi wan urang-urang matan bangsa lain nang takut matan Allah, jua diwadah umum, saban hari, lawan urang-urang nang pas wayah ada di situ. 18 Babarapa ahli fikir matan kalumpuk Epikuros wan Stoa jua bapanderan lawan inya. Wan, babarapa ba ucap, "Apa nang handak dipadahakan si pambual ngini?" nang lain jua ba ucap"Nangkayanya , inya ngini kaya saikung urang pambarita diwa-diwa asing," sabab inya mambaritaakan Yesus wan kabangkitannya 19 Balalu, buhannya mambawainya ka Areopagus, sambil ba ucap, "Kawaklah kami tahu ajaran hanyar apa nang ikam sampaiakan ngini? 20 Sabab, ikam rahat mambawa babarapa hal nang manghiranakan di talinga kami. kami handak jua tahu apa maksud hal-hal nintu." 21 ( Wayah nintu, sabarataan urang Atena wan urang-urang asing nang badiam di sana ta biasa manghabisakan waktu buhannya wan kada malakuakan apa haja salain bapanderan atawa mamdangarakan sasuatu nang hanyar.) 22 Maka, Paulus bardiri ditangah-tangah Areopagus wan baucap, "Hai urang-urang Atena, aku ma amati bahwa dalam sagala sasuatu ikam liwar religius. 23 Sabab, wayah aku rahatan bakuliling wan mamparhatiakan banda-banda nang ikam sambah, aku jua manamuakan sabuting altar lawan tulisan ngini, " KAPADA ALLAH NANG KADA DI KANAL." sabab nintu, apa nang ikam sambah tapi kada manganalnya, nintulah nang aku baritaakan lawan ikam. 24 Allah nang manciptaakan dunia wan sagala sasuatu nang ada di dalamnya, sabab Sidin adalah Tuhan atas langit wan bumi, kada badiam di dalam kuil-kuil nang diulah lawan tangan manusia. 25 Kada jua inya di layani ulih tangan-tangan manusia, sa akan-akan inya mambutuhakan sasuatu sabab Sidin saurang nang mambari lawan siapa haja kahidupan, wan nafas, wan sagala sasuatunya. 26 Wan, Sidin manciptaakan, matan saikung urang, sabarataan bangsa umat manusia gasan badiam di saluruh muha bumi ngini, imbah manatapakan musim-musim wan batas-batas wadah hidup buhannya, 27 supaya buhannya mancari Allah, wan pabila memang mungkin buhannya kawak manjapai-Nya wan manamuakan-Nya maskipun Sidin kada jauh matan kita masing-masing. 28 Sabab, di dalam Sidin, kita hidup, bagarak, wan ada. nangkaya jua pujangga-pujangga pian saurang nang baucap, "Sabab kita ngini jua adalah katurunan-Nya." 29 Jadi, sabab kita adalah katurunan Allah, kita saharusnya kada bapikir bahwa ka adaan Ilahi nintu nang kaya amas, atawa pirak, atawa batu, sabuah wujud nang di ciptaakan matan katrampilan wan pamikiran manusia. 30 Ulih sabab nintu, imbah ma abaiakan masa-masa kabungulan, wayahini Allah mamadahakan ka sabarataan urang di mana-mana supaya ba tubat, 31 Sabab Sidin sudah manantuakan suatu hari wayah Sidin pacangan manghakimi dunia dalam ka adilan malalui saikung urang nang hudah di tantuakan-Nya, imbah Sidin mambarikan bukti lawan sabarataan urang wan mambangkitakan Urang nitu matan pada urang mati." 32 Wan, wayah buhannya mandangar tantang kabangkitan pada urang mati, babarapa urang mulai mahulut, tatapi nang lain ba ucap, "Kami handak mandangarakan ikam pulang tantang hal ngini," 33 Maka, Paulus tulak matan tangah-tangah buhannya. 34 Akan tatapi, babarapa urang bagabung lawan inya wan manjadi parcaya, diantaranya jua ada Dionisius, angguta Areopagus, wan saikung urang binian nang bangaran Damaris, wan babarapa urang lain nang baimbai buhannya.

Chapter 18

1 Imbah tu Paulus maninggalakan Atena wan tulak ka Korintus. 2 Wan, Paulus mandapati urang Yahudi nang bangaran Akwila, katurunanya Pontus, hanyar haja sampai matan Italia baimbai bininya, Priskila, sabab Klaudius hudah mamarintahakan sabarataan urang Yahudi maninggalakan roma. Paulus sampai ka wadah buhannya, 3 wan, sabab buhannya baisi gawean nang sama, Paulus badiam baimbai buhannya wan bagawe sabab gawian buhannya adalah ma olah tenda. 4 Wan, Paulus batukar pikiran di sinagoge saban hari Sabat wan ba usaha gasan mayakinakan uran-urang Yahudi wan Yunani. 5 Namun, wayah Silas wan Timotius turun matan Makedonia, Paulus mulai mangabdikan diri sapanuhnya gasan mambaritaakan firman, sambil basaksi sungguh-sungguh lawan urang-urang Yahudi bahwa Yesus adalah Kristus. 6 Akan tatapi, wayah buhanya manantang wan memamai Paulus, inya mangipaiakan pakaianya wan baucap lawan bubuhanya, "Darah ikam ada di atas kapala ikam saurang!. Aku barasih. Mulai wayahini wan satarusnya, aku pacangan tulak ka bangsa-bangsa lain." 7 Imbah tu, inya maninggalakan wadah nintu wan tulak ka rumah saikung urang nang bangaran Titius Yustus, saikung urang nang lain Yahudi nang manyambah Allah, nang rumahnya ada disubalah sinagoge. 8 Krispus. kapala sinagoge, manjadi parcaya di dalam Tuhan lawan sabarataan urang nang badiam di rumahnya, wan banyak urang Korintus nang hudah mandangarakan Paulus manjadi parcaya wan dibabtis 9 Balalu, Tuhan ba pander lawan Paulus pas malam hari dalam sabuah panglihatan, "Jangan takut, tatapi taruslah bapander wan jangan badiam, 10 sabab Aku baimbai lawan ikam wan kadada saikung urang pun nang pacangan manyarang ikam gasan ma aniaya ikam sabab ada banyak umat-Ku di kuta ngini." 11 Maka, Paulus badiam di sana 1 tahun 6 bulan, sambil ma ajarakan Firman Allah di antara buhannya. Paulus Dihadapakan lawan Galio 12 Namun, wayah Galio manjadi prokonsul Akhaya, urang-urang Yahudi basahati bangkit malawan Paulus wan mambawanya ka kursi pangadilan, 13 wan, baucap, "Urang ngini rahat mampangaruhi urang banyak gasan manyambah Allah nang balawanan lawan Hukum Taurat." 14 Akan tatapi, wayah Paulus hampir mambuka muntungnya, Galio ba ucap lawan urang-urang Yahudi nintu, "Pabila ngini adalah suatu parsualan palanggaran atawa kajahatan nang keji, hai urang-urang Yahudi, aku pantas batanggung jawab atas parkara ikam. 15 Namun pabila ini adalah parsualan tantang kata-kata, wan ngaran-ngaran, wan hukum ikam saurang, uruslah saurang. Aku kada handak manjadi hakim atas hal-hal nintu." 16 Balalu, Galio ma usir buhannya matan ruang pangadilan. 17 Imbah tu buhannya sabarataan manangkap Sostenes, kapala sinagoge, wan mancatokinya di dapan ruan pangadilan. Akan tatapi, Galio kada mamparhatiakan hal-hal nintu. Paulus Bulik ka Kuta Antiokhia 18 Imbah tu, Paulus badiam babarapa hari lagi, balalu bapamitan lawan dingsanak-dingsanak sa iman wan barlayar ka Siria, baimbai lawan Priskila wan Akwila. Di Kengkrea, Paulus hudah mancukur rambutnya sabab inya hudah mambuat nazar. 19 Imbah buhannya sampai di Efesus wan Paulus maninggalakan Priskila wan Akwila di sana, tatapi inya saurang masuk ka sinagoge wan batukar pikiran lawan urang-urang Yahudi. 20 Wayah buhannya maminta Paulus gasan badiam labih lawas, Paulus kada manyatujuinya, 21 tatapi bapamitan lawan bubuhannya wan ba ucap, "Aku pacangan bulik pulang lawan ikam pabila Allah manghandakinya." Wan, inya barlayar matan Efesus. 22 Imbah inya turun ka Kaisarea, inya naik wan mambari salam lawan buhan jamaah, balalu turun ka Antiokhia. 23 Wan, imbah manghabisakan babarapa waktu di sana, inya maninggalakan wadah itu wan manguliling satu wadah ka wadah lainya di wilayah Galatia wan Firgia, sambil manguatakan sabarataan murid. Apolos di Kuta Efesus wan Kuta Korintus 24 Suatu saat, ada urang Yahudi nang bangaran Apolos, katurunan Aleksandria, datang ka Efesus. Inya adalah saikung urang nang tarpalajar wan mahir dalam hal Kitab Suci. 25 Urang ngini hudah di ajarakan tentang jalan Tuhan wan barsamangat di dalam roh. Inya bapander wan ma ajarakan lawan teliti hal-hal tentang Yesus, tatapi inya hanya tahu babtisan Yohanes. 26 Inya mulai barani bapander di dalam sinagoge, tatapi wayah Priskila wan Akwila mandangarakanya, buhannya manariknya ka samping wan manjalasakan lawan inya tentang Jalan Allah labih tapat. 27 Wan, wayah Apolos handak manyubarang ka Akhaya, dingsanak-dingsanak sa iman managuhaknnya wan manulis lawan murid-murid supaya manyambut kadatangannya. Wayah inya sampai, inya banyak manolong buhannya nang ulih sabab anugerah hudah manjadi parcaya, 28 sabab inya lawan karas mambantah urang-urang Yahudi di muha umum, sambil manunjukakan matan Kitab Suci bahwa Kristus adalah Yesus.

Chapter 19

1 Hal ngini tarjadi, samantara Apolos ba ada di Korintus, Paulus maliwati daerah padalaman wan sampai di Efesus. Disana, inya mandatangi bubuhan murid. 2 Paulus bapadah lawan bubuhanya, "Apakah ikam manarima Roh Kudus wayah ikam hudah manjadi parcaya?" Buhanya manjawab, "Kadak, bahkan kami balum suah mandangar bahwa ada Roh Kudus." 3 Balalu, Paulus ba ucap,"Di dalam apa, pas ikam dibabtis?" jawab buhannya, "Di dalam babtisan Yohanes." 4 Paulus ba ucap, "Yohanes mambabtis lawan babtisan partubatan, sambil mambari tahu urang-urang gasan parcaya lawan saikung urang nang pacangan datang imbah inya, yaitu lawan Yesus." 5 Wayah buhanya mandangar hal ngini, buhanya di babtis didalam ngaran Tuhan Yesus. 6 Balalu, wayah Paulus hudah manumpangakan tangannya atas buhanya, Roh Kudus datang ka atas buhanya, balalu buhanya mulai bapander dalam barbagai bahasa wan ba nubuat. 7 Buhanya sabarataan bajumlah kira-kira dua walas urang lalakian. 8 Maka, Paulus masuk ka sinagoge wan bapander lawan barani salawas talu bulan, sambil batukar pikiran wan mayakinakan bubuhanya tantang karajaan Allah. 9 Akan tatapi, wayah babarapa urang mangarasakan hati wan manulak parcaya, sambil ma ucapakan hal-hal nang jahat tantang jalan nintu di hadapan urang banyak, Paulus maninggalakan buhanya wan ma ajak buhan murid tulak, sambil batukar pikiran saban hari di sakulah Tiranus. 10 Hal ngini barlangsung salawas dua tahun sahingga sabarataan urang nang badiam di Asia mandangar Firman Tuhan, baik urang-urang Yahudi maupun urang-urang Yunani. Anak-Anak Skewa 11 Allah malakuakan banyak mujizat nang luar biasa malalui tangan Paulus, 12 sahingga sapu tangan atawa celemek nang suah manyantuh kulit Paulus di bawa ka urang-urang sakit, maka panyakit buhanya hilang wan roh-roh jahat kaluar matan buhanya. 13 Namun, babarapa pangusir sitan Yahudi nang bajalan bakuliling ba usaha manyambat ngaran Tuhan Yesus atas urang-urang nang karasukan roh-roh jahat sambil ba ucap "Aku manyumpahi ikam dalam ngaran Yesus nang Paulus baritakan!" 14 Pitu anak lalakian Skewa, salah saikung urang imam ganal Yahudi, nang malakuakanya. 15 Akan tatapi, roh jahat nintu manjawab wan ba ucap lawan buhanya, "Aku pinandu lawan Yesus wan aku tahu tantang Paulus, akan tatapi siapa garang ikam?" 16 Balalu, urang nang karasukan roh jahat nintu baluncat ka arah buhanya, wan bakuasa atas buhanya, sarta ma ngalahakan buhanya sabarataan sahingga buhanya bukah matan pada rumah nintu dalam kaadaan talanjang wan tarluka. 17 Hal ngini di katahuai ulih sabarataan warga Efesus baik urang-urang Yahudi maupun urang-urang Yunani. Wan, buhanya sabarataan manjadi katakutan wan ngaran Tuhan Yesus samakin di mulyakan. 18 Banyak matan antara buhanya nang manjadi parcaya tatap datang, sambil ma akui wan mambaritakan parbuatan-parbuatan buhanya. 19 Balalu, banyak matan buhanya nang suah malakuakan sihir, mangumpulakan buku-buku buhanya wan mambakarnya dihadapan sabarataan urang. Wan, buhanya manghitung nilai buku-buku nintu wan manamuakan nilainya mancapai 50.000 kaping pirak. 20 Jadi, Firman Allah tarus bartumbuh wan bakuasa. Paulus Marancanakan Parjalananya 21 Imbah hal-hal nintu tuntung, dalam Roh, Paulus bamaksud tulak ka Yerusalem imbah inya hudah maliwati Makedonia wan Akhaya, wan ba ucap, "Imbah aku ba ada di sana, aku jua musti malihat Roma." 22 Wan, imbah ma utus dua urang nang malayaninya ka Makedonia, yaitu Timotius wan Erastus, inya saurang badiam babarapa waktu di Asia. Demetrius Maulah Kakacauan di Kuta Efesus. 23 Sakitar waktu nintu, disana tarjadi karusuhan nang kada halus manganai jalan nintu. 24 Sabab, ada urang nang bangaran Demetrius, saikung urang pangrajin pirak, nang ma ulah kuil-kuil pirak dewi Artemis, mambariakan panghasilan nang kada sadikit gasan tukang-tukangnya. 25 Buhan tukangnya nintu inya kumpulakan baimbai lawan pekerja-pekerja di bidang nang sama wan ba ucap, "Dingsanak-dingsanak, ikam tahu bahwa kamakmuran kita ba asal matan parusahaan ngini. 26 Balalu, ikam malihat wan mandangar bahwa, bukan hanya di Efesus malainakan hampir di saluruh Asia. Paulus hudah mayakinankan wan ma ulah urang banyak babulik wan ma ucapakan bahwa allah nang di ulah lawan tangan manusia bukanlah Allah. 27 Hal ngini barbahaya kada hanya bahwa usaha kita pacangan gugur kadalam kahinaan, tatapi jua kuil diwa Artemis nang agung nintu kada pacangan sadikitpun di parhitungakan, wan inya, nang di sambah di saluruh Asia wan dunia, pacangan kahilangan ka agunganya." 28 Wayah buhanya mandangar hal ngini, buhanya manjadi liwar sariknya wan bakuciak-kuciak, "Ganallah Artemis, dewi urang Efesus!" 29 Balalu kuta nintu di hibaki lawan kakacauan wan buhanya bagagasakan ba imbai tulak ka gadung kasanian sambil mahirit Gayus wan Aristarkus, urang Makedonia nang adalah kawan saparjalanan Paulus. 30 Namun, wayah Paulus handak tulak masuk ka antara urang banyak nintu, buhan murid kada mambariakanya. 31 Bahkan, babarapa pambasar Asia nang ba kawan lawan inya mangarim sabuah pasan lawan inya wan baulang kali mamuhun lawan inya gasan kada manyarahakan diri ka gadung kasanian ngintu. 32 Maka, sabahagian manariakakan sasuatu wan sabahagian nang lainya, sabab kumpulan nintu ada dalam kakacauan wan sabagian ganal matan buhanya kada tahu apa alasanya buhanya hudah datang bakumpul. 33 Sabagian matan urang banyak nintu manyimpulakan Aleksander sabab urang-urang Yahudi hudah mandurungnya ka dapan, wan imbah Alexander mambarikan isyarat lawan tanganya, inya bamaksud ma ulah pambilaan di muha urang banyak. 34 Namun, wayah buhanya manganal bahwa Alexander adalah urang Yahudi, salawas kira-kira dua jam, buhanya sabarataan bakuciak lawan satu suara, "Ganallah Artemis, dewi urang Efesus!" 35 Wayah panitera kuta mananangakan urang banyak nintu, inya ba ucap, "Hai urang-urang Efesus, siapa garang urang nang kada tahu bahwa kuta Efesus adalah panjaga kuil Dewi Artemis nang agung wan nang turun matan langit? 36 Jadi, sabab hal-hal nintu kada kawa dibantah, ikam saharusnya tatap tanang wan kada batindak gagabah. 37 Sabab, ikam hudah mambawa urang-urang ngini ka sini, nang kada marampuk kuil atawa manghujat dewi kita. 38 Ulih sabab nintu, pabila Demetrius wan tukang-tukang nang baimbai lawan inya baisi kaluhan tahadap saikung urang, pangadilan dibuka wan ada prokonsul. Biar haja bubuhanya mangajuakan tuntutan asa tahadap lainya. 39 Namun, pabila ikam manghandaki sasuatu haal nang lain, hal nintu kawa di tuntungakan dalam sidang rakyat manurut hukum. 40 Sabab,kita ada dalam bahaya gasan dituduh atas karusuhan hari ini sabab kadada alasan apa haja nang kawak kita jalasakan tantang partamuan nang kacau ngini." 41 Imbah inya ma ucapakan hal-hal nintu, inya mambubarakan kumpulan urang itu.

Chapter 20

1 Wayah karusuhan nintu ba akhir, Paulus ma undang buhan murid, wan imbah manguatakan hati buhanya, inya bapamitan lawan buhanya wan tulak manuju ka Makedonia. 2 Imbah inya manalusuri wilayah- wilayah di sana wan mambariakan lawan buhanya banyak nasihat, inya sampai ka Yunani. 3 Wan, disana Paulus bagana salawas talu bulan. Sabab urang-urang Yahudi ma ulah parsakongkolan gasan malawan inya wayah inya handak barlayar ka Siria. inya mamutusakan gasan bulik malalui Makedonia. 4 Paulus dikawani lawan Sopater matan Berea, anak Pirus, oleh Aristarkhus wan sakundus, matan Tesalonika, wan Gayus matan Derbe, wan Timotius, jua Tikhikus wan Trofimus matan Asia. 5 Buhanya tulak labih badahulu wan rahat manghadangi kami di Troas, 6 tatapi kami barlayar matan Filipi imbah Hari Raya Kada Baragi, wan sampai lawan buhanya di Troas dalam 5 hari, di sana kami badiam salawas 7 hari. Kunjungan Paulus nang Tarakhir di Kuta Troas 7 Wayah hari pa asa minggu nintu, wayah kami rahat bakumpul baimbai gasan mamacahakan ruti, Paulus bapander lawan bubuhanya sabab bamaksud gasan tulak wayah hari isuknya, wan inya mamparpanjang pasannya sampai tangah malam. 8 Ada banyak lampu di ruang atas, wadah kami bakumpul. 9 Wan, disana ada pamuda nang bangaran Eutikhus rahat duduk di jandila wan taguring banar. Balalu, samantara Paulus lawas banar ba pander, inya samakin lelap guringnya wan gugur matan lantai talu wan waktu di angkat urangnya hudah mati. 10 Namun, Paulus turun balalu marabahakan awaknya ka atasnya, wan maragapnya, balalu ba ucap, "Jangan ribut sabab nyawanya masih ada di dalam inya." 11 Wayah Paulus naik pulang, balalu mamacah-macahakan ruti wan makan, inya bapander lawan buhanya lawas banar, sampai subuh. Imbah tu, inya tulak. 12 Buhanya mambawa pamuda nintu bulik dalam kaadaan hidup wan marasa tahibur banar. Parjalanan matan Kuta Troas ka Kuta Miletus 13 Namun, imbah tulak tarlabih badahulu ka kapal, kami barlayar ka Asos bamaksud manjamput Paulus disana sabab inya hudah barancana damikian, inya saurang bamaksud tulak ka sana wan bajalan kaki. 14 Wan, wayah inya tatamu lawan kami di Asos, kami manjaputnya, balalu tulak ka Metilene. 15 Wayah barlayar matan sana, kami sampai pada kaisukan harinya di Khios. Isuk harinya, kami mamaraki Samos, wan sahari kamudian kami sampai di Miletus. 16 Sabab Paulus hudah mamutusakan gasan barlayar malalui Efesus supaya inya kadak manghabisakan waktu di Asia sabab inya handak lakas-lakas sampai di Yerusalem, pabila mamungkinkan, wayah hari Pentakosta. Paulus Bapander lawan Panatua Efesus. 17 Matan Miletus, Paulus ma utus urang ka Efesus wan manyuruh buhan panatua jamaah datang lawan inya. 18 Wan, wayah buhanya datang lawan inya, inya ba ucap lawan buhanya, "Ikam saurang tahu, nang kaya apa aku hidup di antara ikam sapanjang waktu, mulai partama aku manginjakakan batis di Asia, 19 sambil malayani Tuhan lawan sagala karandahan hati, wan lawan banyu mata, lawan pancubaan-pancubaan nang manimpa aku malalui parsakungkulan urang-urang Yahudi, 20 nangkaya apa aku kada manahan diri gasan mambaritaakan lawan ikam sagala sasuatu nang barguna wan ma ajar ikam dihadapan umum wan matan rumah ka rumah, 21 bujur-bujur mambari kasaksian, baik lawan urang-urang Yahudi maupun urang-urang Yunani, tentang partubatan lawan Allah wan ba iman lawan Tuhan kita, Yesus Kristus. 22 Wan, wayahini, lihatlah, lawan dijarat ulih Roh, aku rahat dalam parjalananku ka Yerusalem, tanpa tahu apa nang pacangan terjadi lawan aku di sana, 23 kacuali bahwa Roh Kudus basaksi lawan sungguh-sungguh di satiap kuta lawan aku bahwa panjara wan siksaan hudah manungguku. 24 Namun, aku kada ma anggap hidupku baharga gasan diriku saurang sahingga aku kawa manuntungakan tugasku wan palayanan nang aku tarima matan Tuhan Yesus, yaitu gasan basaksi lawan sungguh-sungguh tentang Injil anugerah Allah. 25 Wan, wayahini lihatlah, aku tahu bahwa kadak ada di antara ikam, nang lawan ikam aku bakuliling mambaritakan karajaan, pacangan malihat muhaku pulang. 26 Sabab nintu, aku basaksi lawan ikam hari ini bahwa aku kada ba isi salah atas darah ikam sabarataan. 27 Sabab, aku kadak manahan diri gasan mambaritaakan lawan ikam sabarataan rancana Allah. 28 Jagalah diri ikam saurang wan sabarataan kakawanan, nang atasnya Roh Kudus hudah manjadiakan ikam pangawas gasan manggambalakan jamaah Allah, nang hudah Sidin paroleh lawan darah-Nya saurang. 29 Aku tahu bahwa imbah aku tulak, sarigala-sarigala buas pacangan datang di antara ikam, kadak manyayangkan kawanan itu. 30 Wan, matan antara ikam saurang pacangan bangkit urang-urang nang ba pander tentang hal-hal manyasatkan gasan manarik murid-murid matan buhanya. 31 Ulih sabab nintu, bajaga-jagalah, sambil ma ingat siang wan malam, salawas talu tahun, aku kadak barhenti mamparingatakan ikam masing-masing lawan banyu mata. 32 Wan, wayahini aku manyarahakan ikam lawan Tuhan wan lawan Firman anugerah-Nya nang sanggup mambangun ikam wan mambariakan ikam warisan di antara sabarataan urang nang dikuduskan. 33 Aku kadak manghandaki pirak, atawa amas, atawa pakaian siapa haja. 34 Ikam saurang tahu bahwa tangan ngini malayani kaparluanku sorang wan buhanya nang ba imbai lawan aku. 35 Dalam sagala hal, aku hudah manunjukakan lawan ikam bahwa lawan bagawe karas nang kaya cara ngini, kita musti manulung nang lamah wan ma ingat parkataan Tuhan Yesus, bahwa Sidin saurang ba ucap, "Labih barbahagia mambari matan pada manarima." 36 Wan, wayah inya hudah tuntung mangucapakan hal-hal ngitu, inya barlutut wan bardua baimbai buhanya sabarataan. 37 Balalu, ada banyak tangisan di antara buhanya sabarataan wan bubuhanya maragap gulu Paulus, balalu manciumnya, 38 buhanya liwar sadihnya, ta utama sabab kata-kata nang inya sampaiakan bahwa buhanya kada pacangan malihat muhanya pulang. Balalu, buhanya mangawani Paulus ka kapal.

Chapter 21

1 Wayah kami bapisah matan buhanya wan hudah tulakan, kami langsung balayar ka Kos, wan isuk harinya ka Rodos, wan matan sana ka Patara, 2 balalu imbah kami manamuakan sabuah kapal nang manyubarang ka Fenisia, kami naik kapal nintu, wan balayar. 3 Wayah kami hudah malihat Siprus, kami malaluinya di subalah kiwa kami wan tatap balayar ka Siria, balalu turun ka Tirus sabab kapal pacangan manurunakan muatanya. 4 Wayah tatamu lawan buhan murid, kami badiam disana salawas pitu hari. Wan, malalui Roh, buhanya tarus manasihatkan Paulus supaya kada naik ka Yerusalem. 5 Wayah waktu kami disana hudah habis, kami tulak wan malanjutakan parjalanan kami. buhanya sabarataan baimbai bini wan anaknya, ma antarakan kami sampai ka luar kuta. balalu, imbah balutut di pantai wan bardoa, 6 kami bapamitan asa lawan lainya. Balalu, kami naik ka kapal wan buhanya bulik pulang ka rumah. 7 Wayah kami ma akhiri parjalanan matan Tirus, kami sampai di Ptolemais, wan kami merawa dingsanak-dingsanak sa iman, jua badiam baimbai buhanya salawas asa hari,. 8 Kaisukan harinya, kami tiulakan wan tulak ka Kaisarea. Balalu, masuk karumah Penginjil Filipus, nang jua saikung urang matan ka pitung urang nintu, balalu badiam baimbai inya. 9 Inya ba isi ampat ikung anak perawan nang barnubuat. 10 Wayah kami badiam disitu salawas babarapa hari, saikung urang nabi nang bangaran Agabus turun matan Yudea. 11 Balalu, imbah mandatangi kami, inya ma ambil ikat pinggang Paulus wan maikat tangan wan batisnya saurang, balalu ba ucap, "Inilah nang Roh Kudus padahakan, "Lawan cara ini urang-urang Yahudi di Yerusalem pacangan ma ikat urang nang baisi ikat pinggang ini wan manyarahakanya ka tangan bangsa-bangsa lain." 12 Wayah kami mandangar hal nintu, kami wan urang-urang nang badiam disana mamuhun Paulus supaya kada naik ka Yerusalem. 13 Balalu, Paulus manjawab, "Apa nang ikam lakuakan, manangis wan manghancurakan hatiku? Sabab, aku siap, kada hanya di ikat haja, tatapi jua gasan mati di Yerusalem dami ngaran Tuhan Yesus." 14 Wan, sabab Paulus kada kawa diyakinakan, kami badiam wan bapadah,"Biarakan haja kahandak Tuhan nang tarjadi." 15 Wayah hari-hari nintu, kami basiap-siap handak tulak ka Yerusalem. 16 Babarapa murid matan Kaisarea jua tulak baimbai lawan kami, sambil ma ajak kami ka rumah Manason, urang Siprus, saikung urang murid nang hudah lawas, lawan inya kami badiam. Paulus Maelangi Yakobus 17 Wayah kami sampai ka Yerusalem, dingsanak-dingsanak sa iman himung manyambut kami. 18 Balalu, kaisukan harinya, Paulus tulak baimbai lawan kami ma elangi Yakobus, wan sabarataan panatua datang. 19 Wayah manyampaiakan salam lawan buhanya, Paulus mulai mangesahakan asa pa asa hal nang hudah Allah lakuakan di antara bangsa-bangsa lain malalui palayananya. 20 Wan, wayah buhanya mandangarnya, buhanya mamuji Allah. Balalu, buhanya bapadah lawan Paulus, "Lihati , Dingsanak, barapa ribu urang matan antara urang-urang Yahudi di sana nang manjadi parcaya wan buhanya sabarataan giat awan Hukum Taurat, 21 wan buhanya hudah dipadahiakan tentang pian, yaitu bahwa pian mangajar sabarataan urang Yahudi diantara bangsa-bangsa lain gasan manyimpang matan hukum Musa, sambil mamadahi buhanya gasan kadak mangkhitan anak-anak buhanya atawa bajalan manurut adat istiadat kita. 22 Balalu, apa nang musti kita lakuakan? Buhanya pasti pacangan mandangar bahwa pian hudah datang. 23 Oleh sabab nintu, lakuakanlah apa nang kami padahakan ngini lawan pian, Ada ampat urang matan kami nang banazar. 24 Bawa buhanya wan sucikan diri pian baimbai lawan buhanya, balalu bayarlah biaya-biaya buhanya, sahingga buhanya kawa mancukur rambut kapala. Dengan demikian, sabarataan urang pacangan tahu bahwa omong kosong hal-hal nang hudah dipadahakan lawan buhanya tentang pian, tatapi bahwa pian saurang jua hidup manurut Hukum Taurat. 25 Namun, manganai bangsa-bangsa lain nang manjadi parcaya, kami hudah manulis surat wan mamutusakan bahwa buhanya musti manghindar matan, "Daging nang hudah diparsambahakan lawan barhala-barhala, matan darah, matan apa nang hudah di cekik, wan matan dosa-dosa seksual." Paulus Ditangkap 26 Balalu, Paulus mambawa urang-urang nintu, isuk harinya, wayah inya hudah manyuciakan dirinya baimbai lawan buhanya, inya masuk kadalam Bait Allah wan mamadahakan masa panyucian pacangan ba akhir wayah kurban parsambahan dibariakan lawan masing-masing buhanya. 27 Imbah ganap tujuh hari, urang-urang Yahudi matan Asia, imbah malihat Paulus intang Bait Allah, mahasut urang banyak wan manangkap Paulus, 28 sambil bakuciak, "Woi urang-urang Israel, tulung! urang nginilah nang mangajarakan satiap urang di mana-mana gasan malawan bangsa kita, wan hukum Taurat, wan wadah kita ini. Wan, babangat lagi, inya mambawa urang-urang Yunani ka dalam Bait Allah wan manajisakan wadah suci ngini!" 29 Sabab, sabalumnya buhannya imbah malihat Trofimus, urang Efesus, baimbai lawaninya intang kota balalu buhannya manangguh Paulus imbah mambawaiinya masuk ka dalam Bait Allah. 30 Imbahitu, saluruh kota abut wan urang-urang datang bakarumun. Buhannya manangkap Paulus wan manyeretinya ka luar Bait Allah, balalu lawang-lawang Bait Allah ancap ditutup. 31 Samantara buhannya bausaha handak mambunuhinya, sampailah lapuran ka kapala pasukan Roma bahwa saluruh Yerusalem rahat dalam kakacauan. 32 Wayah itu jua, inya mambawai buhan prajurit wan perwira, balalu ancap bukah turun kewadah buhannya. Wan, imbah urang banyak itu malihati kapala pasukan wan buhan prajurit, buhannya ampih mamukuli Paulus. 33 Imbah itu, kapala pasukan mamaraki Paulus balalu manangkapiinya, wan mamarintah supaya Paulus dijarat wan dua rantai. Balalu, inya mulai batakun siapa garang Paulus ngini wan apa garang nang imbah diulahnya. 34 Tatapi, sapalih urang banyak itu manguciakakan sasuatu wan sapalihnya manguciakakan nang lainnya. Wan, imbah inya kada tahu kapastian penyabab karusuhan ngitu, inya mamarintahakan supaya Paulus dibawa ka markas. 35 Rahat inya sampai di tangga, Paulus harus digotong oleh buhan prajurit lantaran karumunan urang banyak mahamuk, 36 Lantaran, urang banyak ngitu sasar mairingi buhannya, sambil bakuciak, "Pukulihaja inya!" 37 Samantara Paulus pacangan dibawa masuk ka markas, Paulus bapadah lawan kapala pasukan, "Kawalah aku mamadahakan sasuatu lawan ikam? "balalu, kapala pasukan nintu manjawab, "Ikam tahu bahasa Yunani? 38 Amun kaya itu, ikam lain urang Mesir nang babarapa waktu nang lalu manimbulakan pambaruntakan wan mamimpin ampat ribu urang pambunuh ka padang gurun?" 39 Namun, Paulus bapadah, "Aku adalah urang Yahudi matan Tarsus, Kilikia, saikung urang matan kuta nang penting. Aku muhun, Izinakan aku bapander lawan urang urang nintu." 40 Wan, wayah kapala pasikan mambari izin, Paulus bardiri ditangga wan mambari isyarat lawan urang-urang mamakai tanganya. Balalu, wayah suasana hudah manjadi tenang, inya bapander lawan buhanya dalam bahasa Ibrani.

Chapter 22

1 Dingsanak-dingsanak wan abah-abah, dangarakan pambilaanku wayahini lawan bubuhan ikam." 2 Wan, wayah buhanya mandangar bahwa Paulus mangiau buhanya pakai bahasa Ibrani, buhanya badiaman, wan Paulus ba ucap, 3 "Aku adalah urang Yahudi, lahir di tarsus, Kilikia, tatapi diganalakan di kuta ini, di didik ulih Gamaliel sasuai hukum nini muyang kita. wan manjadi giat gasan Allah, sama nang kaya ikam sabarataan wayah hari ini. 4 Aku ma aniaya Jalan ini sampai pada kamatian, manjarat wan mamasukakan buhanya, baik lalakian maupun babinian, ka dalam panjara, 5 Nang kaya jua, Imam Ganal wan saluruh majelis panatua kawak basaksi lawan aku. Matan buhanya aku manarima surat-surat gasan dingsanak-dingsanak di Damsyik wan tulak gasan manjarat buhanya nang ada disana ka Yerusalem sabagai tahanan nang pacangan dihukum. 6 Maka, terjadilah , pas rahatan aku dalam parjalanan wan hampir sampai ka Damsyik, kira-kira wayah siang hari, tiba-tiba ada cahaya terang matan langit barsinar mangulilingiku. 7 Aku tasungkur ka tanah wan mandangar suara ba ucap lawan aku, "Saulus, Saulus, ba apa ikam ma aniaya aku?" 8 Wan, aku manjawab, "Siapa garang Pian, Tuhan?" Balalu, SIdin ba ucap lawan aku, "Akulah Yesus matan Nazaret, nang rahatan ikam aniaya." 9 urang-urang nang baimbai lawan aku malihat cahaya nintu, tatapi kada paham lawan suara urang nang rahatan ba pander lawan aku. 10 Wan, aku ba ucap, apa nang musti akau lakuakan, Tuhan?" Wan Tuhan manjawab aku, Bardiri, wan tulaklah ka Damsyik, wan disana, ikam pacangan di baritahu sabarataan nang hudah di tatapakan gasan ikam lakukan." 11 Wan wayah aku kada kawa malihat sabab kamuliaan cahaya nintu, aku dituntun ulih urang -urang nang baimbai lawan aku wan masuk ka Damsyik." 12 Balalu, ada saikung urang nang bangaran Ananias, urang saleh manurut Hukum Taurat, wan di pinandui baik ulih sabarataan urang Yahudi nang badiam di sana, 13 mandatangi aku, wan imbah inya bardiri di higa aku, inya ba ucap, "Dingsanakku Saulus," malihatlah!" balalu, wayah nintu jua, aku kawak malihat pulang wan malihat inya. 14 Wan, inya ba ucap, "Allah nini muyang kita manatapakan ikam gasan mangatahui kahandak-Nya wan malihat Nang Bujur, jua mandangar matan muntung-Nya, 15 sabab ikam pacangan manjadi saksi-Nya gasan sabarataan urang tentang apa haja nang hudah ikam lihat wan dangar. 16 Wan, wayahini ba apa ikam manunda-nunda? Bangun wan barilah diri ikam gasan dibabtis, jua barsihakan dusa-dusa ikam sambil mangiau ngaran-Nya." 17 Wayah aku bulik ka Yerusalem wan rahatan bardoa di Bait Allah, aku dikuasai oleh Roh, 18 wan aku malihat Dia bapander lawan aku, "Bagagasakanlah wan lakas kaluar matan Yerusalem sabab buhanya kada pacangan manarima kasaksian ikam tentang Aku." 19 Balalu aku ba ucap, "Tuhan, buhanya saurang tahu bahwa aku mamanjarakan wan manjarat buhanya nang parcaya lawan Pian, matan asa Sinagoge ka Sinagoge lainya. 20 Imbah tu, wayah darah saksi-Mu Stefanus, ditumpahakan, aku saurang rahatan bardiri di sana, manyatujui, wan manjaga pakaian-pakaian urang-urang nang mambunuhnya." 21 Wayah itu, Yesus ba ucap lawan aku,"Tulaklah! Sabab Aku pacangan ma utus ikam jauh lawan bangsa-bangsa lain." 22 Urang banyak nintu mandangarakan Paulus sampai wayah panderanya nang ngini. Imbah tu, buhanya sabarataan ma angkat suara wan ba ucap, "Enyahakan urang nang kaya itu matan bumi wan inya kada pantas gasan hidup!" 23 Balalu, wayah buhanya tarus bakuciak, wan malimparakan jubah buhanya, jua manghamburakan dabu ka udara, 24 kapala pasukan mamarintahakan supaya Paulus dibawa ka markas, sambil mamarintahakan bahwa Paulus musti di pariksa wan dicambuk, sahingga inya kawa manamuakan alasan ba apa buhanya bakuciak malawan inya nang kaya itu. 25 Namun, wayah buhanya hudah manyiapakan tali-tali kulit, Paulus ba ucap lawan parwira nang bardiri di parak inya, "Apakah sah gasan ikam pabila mancambuk saikung urang warga nagara Roma tanpa di adili?" 26 Wayah parwira nintu mandangarnya, inya tulak lawan kapala pasukan wan mamadahakanya, ujarnya, "Apa nang pacangan ikam lakuakan? Sabab, urang ngini adalah saikung urang warga nagara Roma." 27 Maka, kapala pasukan nintu baparak wan bapander lawan Paulus, "Padahakan lawan aku, apakah ikam saikung urang warga nagara Roma?" Wan, Paulus ba ucap, "Ya." 28 Kapal pasukan nintu manjawab, "Aku mandapatakan kawarga nagaraan ini lawan sajumlah duit." Wan, Paulus ba ucap, "Namun, aku manjadi warga nagara oleh kalahiran." 29 Maka urang-urang nang handak mamariksa Paulus laju maninggalakanya, wan kapala pasukan nintu manjadi takutan wayah inya tahu bahwa Paulus adalah saikung urang warga nagara Roma wan bahwa inya hudah manjaratnya. Paulus Bapander lawan Pamimpin Yahudi 30 Akan tatapi, wayah hari isuknya, sabab kapala pasukan handak tahu alasan sabujurnya ba apa Paulus dituduh ulih urang-urang Yahudi nintu, inya malapasakan Paulus wan mamarintahakan imam-imam kapala jua saluruh Sanhendrin gasan bakumpul, Balalu inya mambawa Paulus turun wan manghadapakanya ka tangah-tangah buhanya.

Chapter 23

1 Paulus mancangangi Sanhendrin wan ba ucap, "Dingsanak-dingsanakku, aku hudah manjalani hidupku awan saganap hati nurani nang baik dihadapan Allah sampai hari ini," 2 Balalu Imam Ganal Ananias mamarintahakan urang-urang nang bardiri diparak Paulus gasan manampar muntung Paulus. 3 Balalu Paulus ba ucap lawan inya, "Allah pacangan manampar ikam, hai ikam timbuk nang ba cat putih! Apakah ikam duduk gasan manghakimi aku manurut Hukum Taurat, tatapi malanggar hukum nintu wan manyuruh supaya aku ditampar?" 4 Urang-urang nang bardiri di parak inya ba ucap,"Apakah ikam manghina Imam Ganal Allah?" 5 Balalu Paulus ba ucap, "Aku kadak tahu, dingsanak-dingsanak, bahwa inya adalah Imam Ganal. Sabab, tartulis, "Janganlah ikam bapadah jahat tentang pamimpin bangsa ikam." 6 Akan tatapi, wayah Paulus tahu bahwa sabahagian adalah urang-urang Saduki wan nang lainya adalah urang-urang Farisi. Paulus bapadah lawan buhan Sanhendrin, "Dingsanak-dingsanak aku adalah urang Farisi, anak urang Farisi. aku rahatan di adili ulih sabab pangharapan wan kabangkitan urang mati!" 7 Wayah Paulus mangucapakan hal ini, maka muncul parsalisihan matan antara urang-urang Farisi wan urang-urang Saduki, wan kumpulan urang-urang nintu tabagi-bagi. 8 Sabab, urang-urang saduki bapadah bahwa kadada kabangkitan, kadada malaikat, wan jua kadada roh, tatapi urang-urang farisi ma akui nintu sabarataan. 9 Maka, tarjadilah kaributan nang Ganal wan babarapa ahli Taurat matan kalumpuk Farisi bardiri, lawan karas inya mambantah, 'Kami kadak manamuakan sasuatu nang salah lawan urang ngini. Nang kaya apa pabila roh, wan malaikat hudah bapander lawan inya?" 10 Balalu, wayah parsalisihan samakin parah, kapala pasukan takutan Paulus pacangan di cancang-cancang ulih urang banyak nintu, balalu mamarintahakan prajurit-prajurit gasan turun wan ma ambil Paulus matan tangah-tangah buhanya sacara paksa, balalu mambawanya ka markas. 11 Wayah isuk malamnya, Tuhan bardiri di higa Paulus wan ba ucap, "Kuatkan hati ikam sabab ikam hudah basaksi lawan sungguh-sungguh tentang Aku di Yerusalem, Sabab, damikian ikam jua musti basaksi di Roma." Rancana gasan Mambunuh Paulus 12 Wayah hari siang, urang-urang Yahudi mangadakan parsakungkulan wan manjarat diri buhanya saurang lawan sumpah gasan kada makan atawa nginum apa haja sampai buhanya kawa mambunuh Saulus. 13 Ada labih matan ampat puluh urang nang maulah parsakungkulan ngitu. 14 Buhanya mandatangi imam-imam kapala, wan tuha-tuha, lalu ba padah, 'Kami hudah maikat diri kami saurang lawan sumpah gasan kada makan apa haja sampai kami kawa mambunuh Saulus. 15 Wayahini ulih sabab nintu, pian, baimbai lawan Sanhendrin, baritahuakan lawan kapala pasukan gasan mambawanya turun lawan pian, saulah-ulah pian pacangan mamutusakan parkaranya labih taliti lagi wan kami siap gasan mambunuhnya sabalum inya baparak ka wadah ngini 16 Akan tatapi, anak lalakian matan dingsanak binian Paulus mandangar tentang panyargapan nintu, balalu inya tulak wan masuk ka markas, gasan bapadah lawan Paulus. 17 Paulus mangiau salah asa parwira wan ba ucap, "Bawa anak muda ngini lawan kapala pasukan sabab inya baisi sasuatu gasan dilapurakan lawan inya." 18 Maka, parwira nintu mambawanya ka kapala pasukan wan bapadah, "Paulus, tahanan nintu, mangiau aku wan mamintaku gasan mambawa anak anum ini lawan pian sabab inya ba isi sasuatu gasan dipadahakan lawan pian." 19 Kapala pasukan mamingkuti tangan anak anum nintu, manjuhutnya ka higa, wan mulai manakuni anak anum ngintu sacara pribadi, "Apa nang musti ikam lapurakan lawan aku?". 20 Balalu, inya manjawab,"Urang-urang Yahudi hudah sapakat maminta pian gasan mambawa Paulus turun ka Sanhendrin isuk, saolah-olah buhanya pacangan batakun sasuatu labih taliti tentang dia. 21 Jadi, jangan dangarakan buhanya sabab ada matan ampat puluh urang matan buhanya rahatan mahadang Paulus, nang basumpah gasan kada makan atawa nginum sampai buhanya mambunuh Paulus. wan, wayahini, buhanya hudah siap wan rahatan manghadangi parsatujuan pian." 22 Maka, kapala pasukan manyuruhakan anak anum nintu tulak, sambil ba pasan lawan inya, "Jangan bapadah lawan siapa haja kalau ikam hudah bapadah lawan aku tentang hal-hal ngini." Paulus Dikirim ka Kuta Kaisarea 23 Imbah tu, kapala pasukan nintu mangiau dua ikung urang parwira wan baucap, "Siapakanlah dua ratus tantara, wan pitung puluh panunggang kuda, lawan dua ratus prajurit barsanjata, gasan tulak ka Kaisarea, wayah jam talu malam ini. 24 sadiakan jua hewan gasan ditunggangi Paulus wan bawa inya lawan aman ka Feliks, gubernur nintu," 25 Balalu, inya manulis sabuah surat, nang kaya ini: 26 matan Klaudius Lisias. 27 Urang ngini di tangkap ulih urang-urang Yahudi wan hampir dibunuh ulih buhanya wayah aku datang baimbai lawan prajurit-prajurit wan manyalamatakan inya, imbah kami tahu bahwa inya adalah saikung urang warga nagara Roma. 28 Sabab nintu aku handak tahu apa garang alasan buhanya manuduhnya, aku membawa inya turun lawan Sanhendrin buhanya. 29 Aku manamuakan bahwa inya dituduh atas parsualan-parsualan tentang Hukum Taurat buhanya, tatapi kadada alasan apapun nang pantas gasan inya dihukum mati atawa panjara. 30 Wayah dipadahakan lawan aku bahwa pacangan ada parsakungkulan gasan malawan urang ngini, aku lakas mamarintahakan buhan panuduhnya gasan manyatakan tuntutan buhanya tehadap inya dihadapan pian. 31 Maka, buhan prajurit, sasuai parintah gasan buhanya, ma ambil Paulus wan mambawanya rahat malam hari ka Antipatris. 32 wayah hari isuknya, buhanya mambiarakan buhan panunggang kuda nintu tulak baimbai inya, balalu buhanya bulik ka markas. 33 Wayah buhanya sampai ka Kaisarea wan manyampaikan surat nintu lawan gubernur, buhanya jua manghadapakan Paulus lawan inya. 34 Wayah gubernur mambaca surat nintu, inya batakun matan wilayah mana Paulus ba asal. Wan, wayah inya tahu bahwa Paulus ba asal matan Kilikia, 35 inya ba ucap, "Aku pacangan mandangarakan ikam imbah buhan nang manuduh ikam datang." Balalu, inya mamarintahakan supaya mangawal Paulus di dalam markas ganal Herodes.

Chapter 24

1 Lima hari imbahnya, Imam Ganal Ananias turun baimbai lawan babarapa tuha-tuha wan saikung uran pangacara nang ba ngaran Tartulus. Buhanya mangajuakan tuntutan lawan Paulus ka gubernur. 2 wayah Paulus dikiau, Tartulus mulai manuduhnya wan bapadah, "Sabab, malalui tuan, kami salalu marasakan kadamaian wan parubahan-parubahan tarjadi gasan bangsa ngini sabab kabijakan tuan, 3 Kami manyambutnya awan sagala cara wan di samua wilayah dengan hibak rasa syukur, Nang Mulia Feliks. 4 Akan tatapi, supaya kada mahabisakan waktu pian pulang, aku mamuhun kamurahan hati pian gasan mandangarakan kami satumat haja. 5 Sabab, kami hudah manamuakan bahwa urang ngini adalah saikung urang pangacau, wan manimbulakan kakacauan diantara urang-urang Yahudi di saluruh dunia. Wan, inya adalah pamimpin sekte Nasrani. 6 Inya bahkan ba usaha manajisakan Bait Allah sahingga kami manangkapnya. { Kami handak mangadilinya sasuai lawan hukum kami. 7 Namun, Lisias, kapala pasukan nintu, datang wan marabutnya matan tangan kami lawan kakarasan, 8 sambil mamarintahakan urang-urang nang manuduhnya gasan datang mahadap pian.} Pabila mamariksanya saurang, pian pacangan kawa mangatahui matan inya tentang sagala nang kami tuduhakan lawan inya." 9 Urang-urang Yahudi jua basapakat didalam tuduhan nintu sambil managasakan bahwa sabarataan nintu memanglah bujur. Pambilaan Paulus di Hadapan Feliks 10 Wayah gubernur mambari isyarat gasan Paulus bapander, Paulus manjawab, Wayah aku tahu salawas batahun-tahun bahwa ikam hudah manjadi hakim atas bangsa ngini, aku lawan sanang hati mambila diri. 11 Pian pacanga tahu bahwa kada labih matan dua walas hari nang lalu aku naik ka Yerusalem gasan baibadah. 12 Buhanya kada suah manamuakan aku rahatan basoal lawan siapa haja atawa manghasut karumunan urang, baik di Bait Allah, Sinagoge-sinagoge, maupun didalam kuta. 13 Buhanya jua kada suah mambuktiakan lawan pian apa nang buhanya tuduhakan lawan aku wayahini. 14 Namun, aku mangaku lawan pian, bahwa sasuai lawan Jalan nintu, nang buhanya sambat sabuah sekte, aku baibadah lawan Allah nini muyang kita, wan parcaya sagala sasuatu nang sasuai lawan hukum nang tartulis didalam kitab buhan nabi, 15 sambil ma andak pangharapan didalam Allah, nang jua buhanya nantiakan, bahwa pacangan ada kabangkitan , baik gasan urang nang bujur maupun nang kada bujur. 16 Dalam hal ngini, aku bausaha gasan mamalihara hati nurani nang murni, baik dihadapan Allah maupun manusiha. 17 Wayahini, imbah babarapa tahun, aku datang gasan mambawa sadakah gasan bangsaku, wan gasan mambariakan parsambahan-parsambahan. 18 Samantara aku rahat malakuakanya, buhanya manangkap aku, imbah aku disuciakan di Bait Allah, tanpa karumunan urang atawa karusuhan. Namun, disana ada babarapa urang Yahudi matan Asia. 19 Saharusnya, buhanyalah nang ba ada dihadapan pian wan nang ma ajuakan tuduhan, pabila memang buhanya baisi sasuatu gasan malawan aku. 20 Atawa, biarakan haja urang-urang nintu saurang nang mamadahakan palanggaran apa nang buhanya tamuakan wayah aku bardiri dihadapan Sanhendrin, 21 kacuali satu parnyataan nang aku kuciakakan wayah aku bardiri diantara buhanya, "Sabab kabangkita urang mati, aku dihakimi dihadapan pian hari ini." 22 Akan tatapi Feliks, nang baisi pangatahuan labih tapat tentang Jalan nintu, manunda kasus nintu wan ba ucap, Wayah Lisias, kapala pasukan nintu turun, aku pacangan mamutusakan kasus ikam." 23 Balalu. Feliks mamarintahakan parwira nintu supaya Paulus tatap di tahan, tatapi lawan karinganan wan kada manghalangi kakawananya gasan malayani dia. Paulus Barbicara Parihal Imannya Dalam Kristus 24 Wayah babarapa hari, Feliks datang baimbai lawan bininya, Drusila, nang adalah jua urang Yahudi wan manyuruh Paulus datang wan mandangarakan Paulus bapander tentang imannya di dalam Yesus Kristus. 25 Lalu, wayah Paulus rahat batukar pikiran tentang kabanaran, pangandalian diri, wan panghakiman nang pacangan datang, Feliks manjadi takutan wan bapadah, "Tulaklah wayahini, Wayah aku mandapatakan kasampatan, aku pacangan mangiau ikam." 26 Wayah saat nang sama, Feliks baharap bahwa Paulus pacangan mambarinya duit. Sabab nintu, Feliks rancak manyuruh Paulus datang wan bapander lawan inya. 27 Akan tatapi, wayah dua tahun barlalu, Perkius Festus manggantiakan Feliks. Wan, sabab handak manghimungakan urang-urang Yahudi, Feliks mambiarakan Paulus di dalam panjara.

Chapter 25

1 Talu hari imbahnya, Festus sampai di propinsi nintu, imbah inya tulak matan Kaisarea ka Yerusalem. 2 Imam-imam kapala wan buhan pamimpin Yahudi ma ajuakan tuduhan malawan Paulus, wan buhanya tarus manggasak Festus, 3 sambil mamintanya ba murah hati tahadap buhanya lawan manyuruh urang mambawa Paulus ka Yerusalem, imbah buhannya marancanakan parsankungkulan gasan mambunuh Paulus di tangah parjalanan. 4 Festus manjawab bahwa Paulus tatap ditahan di Kaisarea wan bahwa inya saurang pacangan datang ka sana salakasnya. 5 "Maka," ujarnya, "Biarlah buhan pamimpin diantara ikam turun kasana baimbai lawan aku, wan pabila ada sasuatu nang salah lawan urang nintu, biar haja buhanya nang ma ajuakan tuntutanya lawan buhanya." 6 Imbah Festus badiam diantara buhanya kada labih matan dalapan atawa sapuluh hari, inya bulik ka Kaisarea. Balalu, kaisukan harinya, inya duduk di kursi pangadilan wan mamarintahakan agar Paulus dibawa ka hadapanya. 7 Wayah Paulus sampai, urang-urang Yahudi nang turun matan Yerusalem bardiri di sakalilingnya, wan ma ajuakan banyak tuduhan nang barat malawan Paulus, nang kada sanggup buhanya buktiakan. 8 Samantara nintu, Paulus manyatakan pambilaanya, "Aku kadak malakuakan kasalahan apapun nang malawan, baik Hukum Taurat Yahudi, baik Bait Allah, maupun Kaisar." 9 Akan tatapi, sabab handak manghimungi urang-urang Yahudi, Festus ba ucap lawan Paulus, "Apakah ikam basadia naik ka Yerusalem wan di adili di hadapanku atas tuduhan-tuduhan ngini?" 10 Namun, Paulus ba ucap, "Aku rahat bardiri di hadapan pangadilan Kaisar, wadah saharusnya aku diadili. Aku kada ba salah apapun tarhadap urang-urang Yahudi nangkayak ikam saurang katahui. 11 Jadi, pabila aku nang basalah wan malakuakan sasuatu nang pantas dihukum mati, aku kada pacangan mancuba malariakan diri matan hukuman mati nintu. Namun, pabila tuduhan buhannya tarhadap aku kadada nang bujur, kadada saikung urang pun nang kawa manyarahakan aku lawan buhanya. Maka, aku mangajuakan banding lawan Kaisar." 12 Balalu imbah Festus barunding lawan Sanhendrin, inya manjawab, "Ikam hudah naik banding lawan Kaisar, maka lawan Kaisar ikam harus tulak." Festus Batakun lawan Raja Agripa Manganai Paulus 13 Wayah imbah babarapa hari, Raja Agripa wan Bernike sampai di Kaisarea gasan mambari panghurmatan lawan Festus. 14 Samantara buhanya badiam disana salawas babarapa hari, Festus manjalasakan tentang kasus Paulus lawan Raja, ujarnya, "Ada saikung urang nang ditinggalakan sabagai tahanan ulih Feliks. 15 Wayah aku ba ada di Yerusalem, imam-imam kapala wan tuha-tuha Yahudi manyampaiakan tuduhan-tuduhan malawan inya wan maminta supaya inya di hukum. 16 Aku manjawab buhanya bahwa kadanya manjadi kabiasaan gasan urang Roma gasan manyarahakan saikung urang sabalum tartuduh tatamu lawan buhan panuduhnya, muha lawan muha, wan inya dibari kasampatan gasan mambuat pambilaan terhadap tuduhan-tuduhan tersebut. 17 Maka, wayah buhanya datang bakumpul disini, aku kadak manunda kasus ngini, tatapi kaisukan harinya, aku duduk di kursi pangadilan wan mamarintahakan supaya urang nintu dibawa ka hadapanku. 18 Wayah buhan panuduhnya nintu bardiri, buhanya kada manyampaiakan tuduhan-tuduhan jahat nang kaya nang aku bayangakan. 19 Akan tatapi, buhanya hanya baisi babarapa ka kadak satujuan lawan urang nintu tentang agama buhanya saurang wan tentang saikung urang nang bangaran Yesus, nang hudah mati, nang Paulus tagasakan bahwa inya hidup. 20 Sabab aku bingung nang kaya apa mamariksa sabarataan ngini, aku batakun apakah inya hakun tulak ka Yerusalem wan diadili di sana gasan kasus ngini. 21 Namun, wayah Paulus naik banding gasan di tahan wan manunggu kaputusan Kaisar, aku mmarintahakan agar inya tatap ditahan sampai aku kawa mangirimnya lawan Kaisar." 22 Balalu, Agripa baucap lawan Festus, "Aku jua handak mandangar saurang urang nintu." "Besok" festus ba ucap, "Pian pacangan mandangarnya." 23 Maka, kaisukan harinya, Agripa wan Bernike datang lawan sagala kamagahanya wan masuk ka ruang pangadilan baimbai buhan pasukan militer wan pamimpin-pamimpin kuta nintu. Imbah tu, sasuai lawan parintah Festus, Paulus dibawa masuk. 24 Festus ba ucap, "Raja Agripa wan sabarataan nang hadir baimbai kami disini. Lihati urang ngini nang di mohonkan ulih sabarataan urang Yahudi lawan aku, baik nang ada di Yerusalem maupun nang ada di sini, dengan bakuciak-kuciak bahwa urang ngini saharusnya kada bulih hidup labih lawas lagi. 25 Akan tatapi, aku manamuakan bahwa inya kada malakuakan apa haja nang satimpal lawan hukum mati. Wan, wayah inya naik banding lawan Nang Mulia, aku mamutusakan gasan mangirimnya lawan Kaisar. 26 Namun aku kada baisi sasuatu nang pasti gasan di tulis lawan tuanku. sabab nintu, aku hudah mambawa urang ngini dihadapan ikam sabarataan, wan khususnya dihadapan pian, Raja Agripa. Sabab nintu imbah pamariksaan ngini diadakan, aku baisi sasuatu gasan di tulis. 27 Sabab, nang kaya kada masuk akal gasanku, gasan mangirim saikung urang tahanan tanpa mangajuakan tuduhan-tuduhan nang jalas lawan inya."

Chapter 26

1 Maka, Agripa ba ucap lawan Paulus, "Ikam di ijinakan bapander gasan mambila diri." Balalu, Paulus marantangakan tanganya wan manyatakan pambilaanya. 2 Sahubungan lawan sabarataan hal nang dituduhakan lawan aku ulih urang-urang Yahudi, aku ma anggap diriku ba untung, Raja Agripa, sabab aku pacangan manyataakan pambilaanku dihadapan pian hari ini, 3 khususnys sabab pian adalah urang nang bujur-bujur tahu sabarataan kabiasaan wan parsualan matan antara urang-urang Yahudi. Sabab nintu, aku mamuhun lawan pian gasan mandangarakan aku lawan sabar. 4 Sabarataan urang Yahudi tahu cara hidupku wayah rahatan masa anumku, nang rahat awal manghabisakan masa anumku ditangah-tangah bangsaku saurang wan di Yerusalem. 5 Sabab hudah lawas buhanya tahu tentang diriku, pabila buhanya mau, buhanya kawa basaksi bahwa aku hidup sasuai lawan ajaran kalumpuk nang paling karas matan agama kita, aku hidup sabagai urang Farisi. 6 Wan, wayahini, aku bardiri disini gasan diadili sabab pangharapanku pacangan janji nang dijadiakan Allah lawan nini muyang kita. 7 Janji inilah nng diharapakan ulih kadua walas suku bangsa kita kawa tacapai, samantara buhanya manyambah Allah lawan sungguh-sungguh siang wan malam. wan. sabab pangharapan inilah aku dituduh ulih urang-urang Yahudi, ya Raja. 8 Ba apa ikam anggap mustahil bahwa Allah mambangkitakan urang mati? 9 Sabab nintulah, aku saurang mangira bahwa aku musti malakuakan banyak hal nang malawan ngaran Yesus matan Nazaret. 10 Wan nintulah nang aku lakuakan di Yerusalem. aku kadak hanya mamasukakan urang-urang kudus ka dalam panjara, wayah manarima wewenang matan imam-imam kapala, tatapi jua wayah buhanya dihukum mati, aku manyatujuinya. 11 Balalu aku rancak manghukum buhanya di sinagoge-sinagoge wan bausaha mamaksa buhanya gasan manghujat, Wan, lantaran liwar sariknya ka bubuhanya, aku ma aniaya buhanya, bahkan sampai ka kuta-kuta asing." Paulus Bakesah tentang Batamuanya lawan Yesus 12 Gasan maksud nintu jua, aku rahat dalam parjalanan ka Damsyik, awan wewenang wan panugasan matan imam-imam kapala. 13 Wayah tangah hari, ya raja, ditangah parjalananku, aku malihat cahaya matan langit, labih tarang matan pada matahari, nang basinar disakalilingku wan urang-urang nang bajalan baimbai lawan aku. 14 Balalu, wayah kami sabarataan tasungkur ka tanah, aku mandangar suara nang ba ucap ka aku lawan bahasa Ibrani, Saulus, Saulus, ba apa ikam manyiksa aku? Ngalih gasan ikam manyipak galah rangsang." 15 Balalu aku batakun, "Siapa garang Pian, Tuhan?" Imbah tu, Tuhan manjawab, "Aku Yesus, nang rahatan ikam siksa. 16 Namun, bangun wan bardirilah lawan batismu. Sabab, Aku hudah manampakakan diri lawan ikam gasan tujuan ngini, yaitu manatapakan ikam sabagai saikung urang palayan wan saksi, kada hanya gasan hal-hal nang hudah ikam lihat, tatapi jua gasan hal-hal nang pacangan Aku tunjukakan lawan ikam. 17 Aku pacangan manyalamatakan ikam matan bangsamu ini wan matan bangsa-bangsa lain, nang lawan buhanya aku ma utus ikam, 18 gasan mambuka mata buhanya sahingga buhanya ba bulik matan kagalapan lawan tarang wan matan kuasa Iblis lawan Allah supaya buhanya manarima pangampunan atas dosa-dosa jua manaraima bagian di antara urang-urang nang hudah dikudusakan ulih iman di dalam Aku." Paulus manjalasakan kaya apa Gawiannya 19 "Maka, Raja Agripa, aku kadak suah kadak taat lawan panglihatan surgawi nintu. 20 tatapi, panambaianya aku mambaritakanya lawan buhanya nang ba ada di Damsyik, balalu di Yerusalem wan disaluruh wilayahYudea, jua lawan bangsa-bangsa lain, bahwa buhanya musti batubat wan ba bulik lawan Allah, wan malakuakan parbuatan-parbuatan nang sasuai lawan partubatan buhanya. 21 nintulah sababnya, urang-urang Yahudi manangkap aku di Bait Allah wan ba usaha mambunuhku. 22 Sampai hari ini, aku hudah manarima partolongan matan Allah sahingga aku bardiri di sini gasan ba saksi, baik lawan urang-urang halus maupun urang-urang ganal awan kadak ma ucapakan hal lain, kacuali apa nang dipadahakan oleh buhan nabi wan musa tentang nang pacangan terjadi, 23 bahwa Kristus musti mandarita wan bahwa, lawan alasan manjadi nang panambaian bangkit matan antara urang mati. Inya pacangan mambaritakan tarang, baik lawan urang-urang Yahudi maupun lawan bangsa-bansa lain." Paulus Bausaha Mayakinakan Agripa 24 Samantara Paulus masih manyampaiakan hal-hal dalam pambilaanya, Festus ba ucap lawan suara nyaring, "Paulus, ikam hudah gila! pangatahuan ikam nang liwar banyaknya nintu mambuat ikam kadak waras." 25 Namun, Paulus manjawab, "Nang mulia Festus, aku kada gila, tatapi aku manyampaiakan kabanaran wan panderan nang masuk akal. 26 Sabab, Raja tahu banar akan hal-hal ngini nang lolos matan parhatianya lantaran ini kadak tarjadi di wadah nang ngalih di datangi. 27 Raja Agripa, apakah pian parcaya lawan buhan nabi? Aku tahu pian parcaya." 28 Raja Agripa ba ucap lawan Paulus, "Dalam waktu nang singkat, ikam hudah mayakinakan aku gasan manjadi urang Kristen," 29 Balalu, Paulus manjawab, "Aku mamuhun lawan Allah supaya lakas atawa lambat, kada hanya pian, tatapi jua sabarataan urang nang mandangarakan aku hari ini, kawak manjadi nang kaya aku, kacuali rantai-rantai ngini." 30 Balalu, raja bardiri. Damikian jua gubernur, Bernike, wan sabarataan urang nang duduk baimbai buhanya. 31 Balalu, samantara buhanya maninggalakan ruangan nintu, buhanya bapander asa lawan nang lainya, "Urang ini kadak malakuakan apapun nang pantas dibandingakan lawan hukuman mati atawa panjara." 32 Maka, Agripa ba ucap lawan Festus, "Urang ngini hudah buleh dibibasakan pabila inya kada naik banding lawan Kaisar."

Chapter 27

1 Wayah diputusakan bahwa kami pacangan barlayar ka Italia, buhanya manyarahakan Paulus wan babarapa tahanan nang lainya lawan saikung urang parwira pasukan Agustan, nang bangaran Yulius. 2 Kami naik ka sabuah kapal matan Adramitium nang pacangan lakas balayar ka berbagai palabuhan di sapanjang pantai Asia. Kami barlayar dikawani ulih Aristarkhus, orang Makedonia matan Tesalonika. 3 Wayah hari isuknya, kami sampai di Sidon. Yulius mamparlakuakan Paulus lawan hibak parhatian wan mamparbulihakan Paulus mangunjungi kakawananya gasan maurusi kaparluan Paulus. 4 Matan sana, kami tulak wan balayar manyusuri Siprus lantaran angin batiup barlawanan arah. 5 Wayah kami hudah barlayar maliwati pantai di sepanjang pantai Kilikia wan Pamfilia, kami sampai di Mira di Likia. 6 Di sana, parwira nintu manamuakan sabuah kapal matan Aleksandria nang rahatan balayar ka Italia, maka inya mamindahakan kami ka kapal nintu. 7 Kami barlayar lambat salawas babarapa hari, wan, susah payah kami sampai di Knidus. Sabab angin kadak mamungkinakan kami gasan tulak labih jauh, kami barlayar manyusuri pantai Kreta ka arah tanjung Salmone. 8 Kami barlayar maliwati tanjung nintu lawan susah payah wan sampai di sabuah wadah bangaran Palabuhan Indah, nang ba ada parak kuta Lasea. 9 Sabab kami manyadari hudah kahilangan banyak .waktu, wan wayahini, parjalanan laut nintu barbahaya sabab masa puasa urang Yahudi sudah lalu, Paulus manasihati buhanya, 10 wan baucap lawan buhanya, "Dingsanak-dingsanak, aku malihat bahwa palayaran ini pacangan disrtai lawan karusakan wan karugian ganal, kada hanya muatan wan kapalnya, tatapi jua nyawa kita." 11 Namun, parwira nintu labih parcaya lawan nahkoda wan nang ampun kapal matan pada panderan Paulus 12 Lantaran kada baik badiam di palabuhan nintu salawas musim dingin, sabagian ganal urang satuju gasan tulak balayar matan sana wan kalau haja buhanya kawa mancapai Feniks, sabuah palabuhan di Kreta, nang mahadap ka arah barat daya wan barat laut, wan badiam disana salawas musim dingin. Angin Nang Liwar Kuatnya Manarpa Kapal Paulus 13 Wayah angin sepoi-sepoi batiup matan salatan, buhanya ba fikir bahwa buhanya hudah sampai tujuan. sabab nintu buhanya manarik jangkar wan balayar di sapanjang pantai Kreta. 14 Akan tatapi, kadak lawas imbah itu, angin nang kaya topan, nang disambat Euroklidon, bertiup matan pulau nintu. 15 Wayah kapal kami dilanda ulih angin nintu wan kada sanggup pulang manghadapi halauannya, kami manyarah wan mambiarakan kapal kami ta ombang ambing. 16 Samantara kami bagarak manyusuri pulau halus nang bangaran Kauda, lawan susah payah kami mangandalikan sakuci kapal kami. 17 Imbah awak kapal mangerek sakuci ka atas kapal, buhanya mamakai tali-tali panulung gasan manguatakan kapal nintu. Lantaran buhanya takutan ta dampar di Sirtis, buhanya manurunakan alat-alat kapal sahingga mambiarakan kapal buhanya ta ombang-ambing. 18 Wayah hari isuknya, lantaran kami di ombang-ambingakan lawan tarjangan badai nang liwar hibatnya, urang-urang mulai mambuang muahatan kapal. 19 Wayah hari nang ka talu, buhanya mambuang paralatan kapal wan tangan buhannya saurang. 20 Lantaran baik matahari maupun bintang-bintang kadada muncul salawas babarapa hari wan badai ganal manarjang kami, lanyaplah sabarataan harapan kami gasan disalamatakan. 21 Lantara banyak urang hudah tulak sakian lawas kadada makanan, Paulus bardiri di tangah-tangah buhanya wan ba ucap, "Dingsanak-dingsanak, saharusnya ikam manuruti nasihatku, wan kadak ba layar matan Kreta sahingga mangalami karusakan wan karugian nangkayak ini. 22 Namun wayahini, aku ma ajak pian supaya tatap tabah lantaran diantara ikam kadadak nang kahilangan nyawanya, kacuali hanya kahilangan kapal haja. 23 Sabab, malam tadi, ada malaikat Allah, nang ampun hidupku wan nang aku sambah, bardiri dihadapanku, 24 sambil ba ucap, "Kadak usah takut, Paulus. Kamu musti bardiri dihadapan Kaisar. Wan, lihati, Allah hudah ba murah hati lawan ikam wan sabarataan urang nang barlayar baimbai lawan ikam. 25 Sabab nintu dingsanak-dingsanak, tabahakan hati pian lantaran aku parcaya di dalam Allah sabrataan pacangan tarjadi nang kaya nang hudah dipadahakan lawan aku. 26 Namun, kita musti tadampar di sabuah pulau." 27 Akan tatapi, wayah malam ka ampat walas, samantara kami masih ta umbang-ambing disapanjang laut Adria, kira-kira tangah malam, buhan awak kapal manduga bahwa buhanya rahatan mamaraki daratan. 28 Buhanya ma ulurakan batu duga, wan manamuakan bahwa kadalaman banyunya dua puluh dapa. Wayah, buhanya maju sadikit pulang, buhanya malimparakan batu duga pulang, wan tahu kadalaman banyunya lima walas dapa. 29 Lantaran kami takutan pacangan kandas di batu karang, buhanya manurunakan ampat jangkar matan buritan wan bardoa supaya hari lakas siang. 30 Akan tatapi, samantara bubuhan awak kapal bausaha gasan malariakan diri matan kapal wan hudah manurunakan sakuci ka laut lawan pura-pura manurunakan jangkar-jangkar matan haluan, 31 Paulus ba ucap lawan parwira nintu wan buhan prajuritnya, "Pabila urang-urang nintu kada badiam di dalam kapal, buhanya kadak kawak disalamatakan." 32 Wayah nintu, buhan prajurit mamutung tali sakuci wan mambiarakanya hanyut. 33 Wayah fajar parak sampai, Paulus maminta buhanya sabarataan gasan ma ambil babarapa makanan, wan ba ucap, " Hari ini adalah hari ka ampat walas ikam tarus-manarus ba ada di dalam ka tagangan wan manahan lapar lantaran kada makan apa-apa. 34 Lantaran nintu, aku maminta buhan pian gasan ma ambil babarapa makanan gasan kasalamatan pian. sabab, kadak ada sahalai rambut pun nang pacangan hilang matan antara pian." 35 Imbah mamadahakan hal nintu, Paulus ma ambil ruti wan mangucap syukur lawan Allah dihadapan buhanya sabaratan, mamacah-macahakan ruti nintu, wan mulai makan. 36 Maka, buhanya sabarataan ditaguhakan hatinya wan buhanya saurang jua makan. 37 Jumlah kami sabarataan nang ada di dalam kapal ada 276 urang. 38 Imbah makan sampai kanyang, buhanya maringanakan kapal wan mambuang gandum ka laut. Kapal Hancur wan Sabarataan Panumpang Salamat 39 Wayah hari mulai siang, buhanya kadak tahu adanya daratan, tatapi buhanya mamparhatiakan sabuah taluk nang dipantai, wadah buhanya mamutusakan gasan malabuhakan kapal disana pabila mamungkinakan. 40 Maka, wayah malimparakan jangkar-jangkar, buhanya maninggalakanya di dalam laut, wan diwaktu nang sama, malapasakan tali-tali kamudi wan manaikakan layar dibagian dapan kapal supaya angin mambawa buhanya ka pantai. 41 Akan tatapi kapal manabrak karang diwadah bartamuannya dua laut sahingga kapal kandas. haluan kapal ta sangkut wan kadak kawak bargarak, samantara buritan kapal hancur lantaran hantaman galumbang. 42 Buhan prajurit ba isi rancana gasan mambunuh buhan tahanan supaya kadada saikung urang pun nang bakunyung wan malariakan diri. 43 Namun parwira nintu, baharap kawa manyalamatakan Paulus. ulih sabab nintu, parwira nintu manggagalakan rancana buhanya. Inya mamarintahakan agar urang-urang nang kawa ba kunyung gasan baluncat tarlabih badahulu matan kapal wan manuju ka daratan. 44 Wan sisanya ada nang di atas papan, wan ada pula nang mamakai banda-banda lainya matan kapal. Lawan damikian, sabarataan urang sampai ka daratan lawan salamat.

Chapter 28

1 Wayah kami malaluinya sabarataan lawan salamat, kami tahu bahwa pulau nintu di sambat pulau Malta. 2 Panduduk pulau nintu manunjukakan kabaikan hati nang luar biasa. buhanya manyalakan api wan manyambut kami sabarataan lantaran wayah nintu hari mulai hujan wan udaranya dingin. 3 Wayah Paulus mangumpulakan ranting-ranting wan ma andakakanya di atas api, sa ikung ular baludak kaluar lantaran panas balalu malilit tangan Paulus. 4 Wayah panduduk asli malihat binatang ba bisa nintu bagantung di tangan Paulus, buhanya baucap asa lawan lainya," kadak diraguakan pulang, urang ngini adalah saikung urang pambunuh. walaupun inya hudah salamat matan laut, Ka adilan kadak pacangan mambiarakanya hidup." 5 Namun, Paulus mangibasakan binatang nintu ka dalam api wan inya kadak mandarita luka sama sakali. 6 Urang-urang nintu manyangka Paulus pacangan bangkak atawa tagugur wan mati wayah nintu jua. Namun, wayah buhanya lawas manghadangi wan kadak malihat sasuatu nang salah tarjadi lawan inya, buhanya barubah pikiran wan ma ucapakan bahwa Paulus adalah Dewa. 7 Wayah anu, di sakitar wadah ngitu, baisi tanah ampun pamimpin pulau ngitu nang bangaran Publius, nang manyambut kami wan manjamu kami baik banar salawas tiga hari. 8 Waktu ngitu, abah Publius barabah di wadah pangguringan sidin lantaran garing wan baheraan. Paulus datang manjanguk wan mandoaakaninya, balalu maandakakan tanganinya ka atas urang ngitu wan mawarasakaninya. 9 Imbah kajadian ngitu, urang-urang lainya intang pulau ngitu nang rahat garing jua mandatangi Paulus wan diawarasakan. 10 Buhannya jua samakin mahormati kami wan wayah kami handak balayar, buhannya manyadiaakan sagala sasuatu nang kami parluakan. Paulus Manuju Kota Roma 11 Imbah tiga bulannya, kami balayar mamakai kapal matan Aleksandria, nang balabuh intang pulau ngitu salawas musim dingin lawan mamakai Dioskuri sabagai lambangnya. 12 Imbah sampai intang Sirakusa kami badiam di sana salawas tiga hari 13 Mulai sana, kami balayar manyusuri pantai balalu sampai di Regium. Isuknya, angin selatan batiup, wan isuknya pulang, kami sampai di Putioli. 14 Di sana, kami manamui bubuhan dinsanak saiman wan diundang supaya badiam lawan buhannya salawas tujuh hari. Balalu, kami tulak ka Roma, 15 Wan, dinsanak-dinsanak saiman disana, imbah mandangar kami, badatangan matan sana sampai ka Forum Apius wan Tres Taberne gasan manamui kami. Rahat Paulus malihat buhannya, inya basyukur ka Allah wan hatiinya dikuatakan. Paulus intang Kota Roma 16 Wayah kami sampai intang kota Roma, Paulus diparbulihakan gasan badiam saurangan, wan saikung urang prajurit nang mangawalnya. 17 talu hari imbahnya, Paulus mangumpulakan pamimpin-pamimpin Yahudi , wan imbah buhanya bakumpul, inya bapadah lawan buhanya, "Dingsanak-dingsanak,maskipun aku kadak malakuakan apapun nang malawan bangsa kita atawa adat istiadat nini muyang kita, tatapi aku disarahakan sabagai saikung urang tahanan matan Yerusalem lawan tangan urang-urang Roma. 18 Wayah buhanya hudah mamariksaku, buhanya handak mambibasakan aku lantaran kadadak alasan gasan manghukum mati aku. 19 Akan tatapi, lantaran urang-urang Yahudi kabaratan , aku tapaksa naik banding lawan Kaisar, kada ba arti aku ba isi tuduhan gasan malawan bangsaku. 20 Jadi, nintulah sababnya, aku hudah maminta gasan malihat pian wan bapander lawan pian lantaran aku di jarat lawan rantai ngini gasan pangharapan Israel." 21 Balalu, buhanya ba ucap lawan Paulus, "Kami kadak manarima surat tentang ikam matan dari Yudea wan kadada asa pun matan dingsanak-dingsanak sa iman nang datang ka sini gasan mambari kabar atawa mamadahakan sasuatu nang buruk tentang ikam. 22 Namun, kami handak mandangar matan ikam apa pandapat ikam, lantaran tentang sekte ini, kami tahu bahwa dimana-mana urang-urang manantangnya." 23 Wayah buhanya hudah manantuakan asa hari gasan Paulus, buhanya mandatangi Paulus diwadah panginapanya, baimbai sarumbungan urang banyak. Matan pagi sampai malam, Paulus manjalasakan awan buhanya, wan ba saksi tentang Karajaan Allah wan ba usaha mayakinakan buhanya tentang Yesus, baik matan Hukum Taurat Musa, maupun kitab buhan nabi. 24 Babarapa urang manjadi yakin malalui apa nang dipadahakan Paulus, tatapi nang lainya manulak gasan parcaya. 25 Wayah buhanya kadak satuju asa sama lainya, buhanya pun tulak imbah paulus mamadahakan parnyataan ini, "Memang bujur apa nang dipadahakan Roh Kudus lawan nini muyang ikam malalui nabi Yesaya, 26 Tulaklah lawan bangsa ini wan padahakanlah: ikam pacangan mandangar, tatapi kadak pacanga suah mamahami, wan ikam pacangan malihat tatapi kadak pacangan suah mangarti. 27 Sabab, hati bangsa ini hudah tabal wan talinganya barat gasan mandangar. buhanya hudah manutup matanya. Supaya, mata buhanya kadak usah malihat wan talinga buhanya kadak usah mandangar, faham awan hati buhannya wan ba bulik. Imbah tu aku pacangan manyambuhakan buhannya." 28 Lantaran nintu, biarakan hal ngini ikam fahami bahwa kasalamatan nang matan Allah ini udah disampaiakan lawan bangsa-bangsa lain wan buhanya pacangan mandangarakan." 29 { Wayah Paulus manyampaiakan panderan-panderan nintu, urang-urang Yahudi tulak awan pandapat nang barbida-bida di antara buhanya.} 30 Paulus badiam salawas dua tahun panuh dirumah nang disiwanya saurang wan manyambut sabarataan urang nang datang lawan inya, 31 sambil mambaritakan Karajaan Allah wan mangajar tantang Tuhan Yesus Kristus, lawan barani banar wan tanpa rintangan apa pun.

Romans

Chapter 1

1 Paulus, hamba Yesus Kristus, nang dikiau manjadi rasul wan dikhususakan gasan Injil Allah; 2 nang imbah Allah janjiakan dahulunya maliwati nabi-nabi-Nya intang Kitab Suci 3 tentang Anak-Nya, nang manurut daging lahir dari katurunan Daud. 4 wan nang dinyataakan Anak Allah nang bakuasa maliwati kebangkitan dari antara urang mati manurut Roh Kekudusan, yaitu Kristus Yesus, Tuhan kita . 5 Maliwati Inya, kami manarima anugerah wan jabatan karasulan gasan mambawa kataatan iman di antara sabarataan bangsa lain Yahudi gasan ngaran-Nya. 6 tamasuk ikam nang dikiau gasan manjadi ampun Kristus Yesus. 7 Gasan ikam sabarataan nang ada di Roma , nang disayangi Allah, wan nang dikiau gasan manjadi urang-urang kudus: Anugerah wan damai sejahtera gasan ikam matan Allah, Bapa kiat, wan Tuhan Yesus Kristus! Paulus Handak Mandatangi Jemaat di Roma 8 Panampaiannya, aku basyukur lawan Allahku Maliwati Kristus Yesus atas ikam sabarataan dagana iman ikam sudah dinyataakan ka saluruh dunia. 9 Sabab Allah, nang kulayani wan rohku dalam Injil Anak-Nya, manjadi saksiku bhawa aku kada ampih-ampihnya mangganang ikam sabarataan; 10 intang doaku, aku tarus mamohon supaya sakiranya wayahini, uleh kahandak Allah, akhirnya aku bahasil mandatangi ikam. 11 Aku handak banar batamuan wan ikam supaya aku kawa mambaraakan sautu karunia rohani gasan manguatakan ikam, 12 yaitu supaya kita kawa ditaguhakan sabarataan uleh iman masing-masing, baik iman ikam atawa imanku. 13 Dingsanak-dingsanak, aku handak ikam tahu bahwa aku imbah bakali-kali barencana gasan mandatangi ikam, tatapi masih tahalang sampai wayahini, supaya aku jua baisi hasil panen diantara buhan ikam nangkayaapa matan antara bangsa-bangsa kada Yahudi lainnya. 14 Aku bahutang wan urang Yunani wan urang barbar, gasan nang bahikmat atawa wan nang bungul. 15 Dagana itulah, aku handak banar manyampaiakan Injil wan buhan ikam nang ada di Roma. 16 Aku kada supan wan Injil, sabab Injil adalah Kuasa Allah gasan manyalamatakan sabarataan urang nang percaya; panampaian gasan urang Yahudi, balalu gasan urang Yunani. 17 Sabab di dalamnya, kebenaran Allah ditampaiakan matan iman, nangkaya sudah tatulis: "Urang benar cagar hidup uleh iman." Allah Sarik terhadap Ulahan Dosa Manusia 18 Sabab, murka Allah ditampaiakan dari surga gasan sabarataan kefasikan wan kajahatan manusia nang manikin kebenaran lawan kajahatan buhannya. 19 Dagana itu, apa nang kawa dipinandui tentang Allah sudah jalas gasan buhannya lantaran Allah sudah manampaiakannya gasan buhannya. 20 Bujur, panampaian dunia diciptaakan, sifat-sifat Allah nang kada kawa diitihi, yaitu kuasa-Nya nang kekal wan sifat keilahian-Nya, imbah talihat jalas gasan dipahami maliwati hal-hal nang diciptaakan-Nya sahingga buhannya kada kawa bakulim, 21 Tatapi, biar buhannya pinandu wan Allah, buhannya kada manghurmati-Nya sabagai Allah atawa basyukur wan-Inya; sabaliknya, pikiran buahnnya jadi kada baguna wan hati buahnnya nang bungul manjadi kadap. 22 Buhannya maanggap diri bijaksana, tatapi manjadi bungul, 23 wan manukar kamuliaan Allah nang kada bernoda wan gambaran-gambaran manusia nang fana, burung-burung, binatang-binatang babatis ampat, atawa binatang-binatang melata. 24 Dagan itu, Allah manyarahakan buhannya wan kahandak hati buahnnya nang mahandaki kecemaran sehingga buhannya saling mencemarakan awak buhannya saurang. 25 Sabab, buhannya mahurup kebenaran Allah lawan kabohongan, wan sujud manyambah mahluk ciptaan, bukan Sang Pencipta nang terpuji salawasannya. Amin! 26 Dagana itu, Allah manyarahakan buhannya wan nafsu-nafsu nang hina, sabab babinian-babinian buahnnya mahurup hubungan nang wajar wan hubungan nang kada wajar. 27 Kaitu jua nang lalakiannya, buhannya maninggalakan hubungan nang wajar wan babinian, tatapi manyala-nyala dalam nafsu lawan urang ; lalakian lawan lalakian maulah perbuatan-perbuatan nang manyupani; wan intang awaknya asing-asing buhannya manarima hukuman atas dosa-dosa buhannya. 28 Wan, dagana buhannya kada hakun maakui Allah dalam pengetahuan buahnnya, maka Allah manyarahakan buahnnya ka pikiran-pikiran nang tambuk sahingga buhannya maulah hal-hal nang saharusnya kada buhannya ulah. 29 Buhannya dihibaki wan sagala macam nang kada bujur, kajahatan, kasarakahan, wan kabencian; hibak wan iri hati, pembunuhan, bakalahi, manipu, wan dangki; buhannya katuju mamanderakan urang, 30 mamfitnah, muar wan Allah, kasar, sombong, bamuntung ganal, maulah nang jahat, kada taat wan kuitan, 31 bungul, kada setia, kada baisi perasaan, wan kejam. 32 Wan, biar buhannya tahu peraturan Allah nang baucap bahwa urang nang maulah hal-hal samacam itu pastas mati, buhannya kada hinggan tatap maulahnya , tatapi jua mandukung urang-urang nang maulah hal=hal itu.

Chapter 2

1 Dagana itu, ikam kada kawa bakulim lagi, woi manusia, siapa jua nang manghakimi urang lain, sabab pabial ikam mahakimi buhannya, ikam jua maulah hal-hal nang sama. 2 Kita tahu bahwa panghakiman Allah dinyataakan wan adil atas sabarataan urang nang maulah hal-hal samacam itu. 3 Tatapi, apakah ikam mangira kawa luput matan panghakiman Allah, woi manusia, yaitu ikam nang manghakimi buhannya nang maulah hal-hal nangkaya itu, tatapi jua maulah hal nang sama? 4 Atawa, apakah ikam maanggap remeh limpuarnya kamurahan-Nya, kasabaran-Nya, wan kalapangan hati-Nya wan kada paham bahwa kabaikan Allah batujuan gasan mamimpin ikam supaya batobat? 5 Tapi, lantaran sikap karas kapal ikam wan hati nang kada hakun batubat, ikam rahat manyimpan murka gasan ikam saurang intang hari kamurkaan wayah panghakiman urang benar dari Allah dinyataakan. 6 Inya pacangan mambalas sabarataan urang sasuai wan ulahan buhannya asing-asing: 7 yaitu kahidupan kekal gasan buhannya nang tekun dalam maulah nang baik mancari kamuliaan wan kahurmatan, 8 tatapi murka wan kasarikan wan buhannya nang mamantingakan diri saurang wan kada manaati kebenaran, tatapi maumpati nang kada bujur. 9 Cagar ada panderitaan wan kasulitanatas sabarataan jiwa urang nang maulah jahat, partama-tama wan urang Yahudi wan jua urang Yunani. 10 Tatapi, kamuliaan, kahurmatan, wan damai sejahtera cagar ada gasan sabarataan urang nang baulah kabaikan, partama-tama gasan urang Yahudi wan balalu wan urang Yunani. 11 Sabab, Allah kada mambida-bidaakan urang. 12 Gasan urang nang maulah dosa nang kada tahu Hukum Taurat, buahnnya cagar binasa tanpa Hukum Taurat. Tatapi, urang nang maulah dosa dibawah Hukum Taurat cagar dihakimi badasarakan Hukum Taurat. 13 Sabab, kada nang mandangar Hukum Taurat nang dibenarakan di hadapan Allah, tatapi urang nang manggawinya nang cagar dinyataakan benar. 14 Sabab, wayah urang lain Yahudi nang kada baisi Hukum Taurat manjalaaakan secara alami apa nang dituntut uleh Hukum Taurat, maka buhannya , nang kada baisi Hukum Taurat, adalah Hukum Taurat bagi buhannya saurang. 15 Hal ini manampaiakan bahwa ulahan Hukum Taurat itu tatulis intang hati buhannya, nurani buhannya mambari kasaksian, wan pikiran buahnnya cagar saling manuduh atawa mambila buhannya, 16 pas hari wayah Allah mahakimi pikiran-pikiran manusia nang tasambunyi maliwati Yesus Kristus sasuai wan Injilku. Urang Yahudi wan Hukum Taurat 17 Tatapi, pabila ikam manyambat diri ikam urang Yahudi wan bagantung wan Hukum Taurat, balalu basombong intang Allah, 18 tahu kahandak-Nya, satuju wan nang baik, sudah diajar mengenai Hukum Taurat, 19 wan yakin bahwa diri ikam adalah panuntun gasan urang buta, tarang gasan buhannya nang ada intang kegelapan, 20 pangajar gasan urang-urang nang bungul, guru gasan urang-urang nang balum dewasa, wan dagan baisi pengetahuan wan kebenaran intang Hukum Taurat, 21 balalu woi ikam nang maajar urang, kanapa ikam kada maajar diri ikam saurang? Ikam nang maajar buahnnya supaya kada mancuntan, kadakah ikam saurang mancuntan? 22 Ikam nang manangati urang bazina, kadakah ikam saurang bazina? Ikam nang jijik wan barhala-berhala. kadakah ikam saurang marampok rumah berhala? 23 Ikam nang himung wan Hukum Taurat justru manyupani Allah malanggar Hukum-Nya! 24 Sabab, nangkaya ada tatulis: "Ngaran Allah dihujat di antara bangsa-bangsa nang lain lantaran ikam.' 25 Sunat bujur baisi nilainya pabila ikam mantaati Hukum Taurat, tatapi pabila ikam saurang malanggar Hukum Taurat, maka sunat ikam manjadi kada baarti. 26 Jadi, pabila nang basunat maulah perintah-perintah dalam Hukum Taurat, kadakah nang kada basunat itu dihitungakan manjadi urang nang basunat? 27 Wan, kadakah urang nang kada basunat secara lahiriah, mpabila inya manggawiakan Hukum Taurat, cagar mahakimi Ikam, urang nang biar baisi Hukum Taurat wan basunat, tapi jua malanggar hukum? 28 Sabab, nang dikiau Yahudi sejati lain urang nang kalihatan dari luarnya haja, wan sunat nang sabujurnya kadalah sunat intang awak haja. 29 Urang Yahudi sejati adalah urang nang batinnya bujur-bujur Yahudi, wan sunat nang sabujurnya adalah sunat nang diulah dalam hati, nang dijalanakan uleh Roh, lain uleh tatulis. pujian wan urang nangkaya ini kada datang matan manusia, tatapi matan Allah saurang.

Chapter 3

1 Pabila kaitu, apa garang labihnya urang Yahudi? Atawa, apa garang kauntungannya basunat? 2 Banyak banar, intang banyak hal; tautama, lawan buhannyalah dipercayaakan firman Allah. 3 Balalu, pabila beberapa urang kada percaya, apakah kepercayaan buhannya mambatalakan kasetiaan Allah? 4 Sama sakali kada! Allah adalah benar sakalipun satiap urang pangaramput. Nangkaya ada tatulis: "Ikam tabukti bujur dalam pamanderan-Ikam, wan Ikam cagar manang pabila manusia makimi -Ikam." 5 Tatapi, pabila ketidakbenaran kita justru manampaiakan kebenaran Allah, apa nang harus kita panderakan? Bulehkah kita manyambat bahwa Allah kada adil sudah mahukum kita? (Aku bapander kaitu sebagai manusia) 6 Sama sakali kada! Pabila kaitu, nangkayaapa Allah kawa mahakimi dunia? 7 Tatapi, pabila maliwati dustaku, kebenaran Allah samakin mamuliaakan -Nya, mangapa aku masih dihakimi sebagai urang nang badosa? 8 Wan, (nangkaya difitnahakan beberapa urang wan kami) kanapa kada baucap, "Hayo, kita maulah nang jahat supaya nang baik cungul matan kajahatan itu. "Buhannya nang bbaucap kayaitu pantas dihukum! Sabarataan Urang Dikuasai Dosa 9 Balalu apa? Apakah kita labih baik daripada urang lain? Sama sakali kada! Sabab, kami sudah mamadahakan dahulunya bahwa baik urang-urang Yahudi atawa urang lain Yahudi, ada dibawah dosa. 10 Nangkaya ada tatulis, "Kada ada saikung urang gin nang baulah benar, saikung gin kada. 11 Kadada saikung urang nang baakal. Kadada saikung gin nang mancari Allah. 12 Sabarataan urang sudah babulik dari-Inya, buhannya taimbai manjadi kada baguna. Kadada saikung gin nang baulah baik, kada saikung gin." 13 Karungkungan buhannya nangkaya kuburan nang manganga, ilat buhannya marayu-rayu, racun ular babisa ada intang bibir buhannya." 14 "Muntung buhannya hibak kutukan wan kapahitan." 15 "Batis buhannya laju manumpahakan darah. 16 Kasusahan wan kahancuran ada di jalan buhannya. 17 Wan, buhannya kada tahu nangkayaapa hidup dalam damai." 18 "Takut lawan Tuhan kadada dimata buhannya." 19 Wayahini kita tahu bahwa apa haja nang ditulisakan uleh Hukum Taurat, diulah gasan buhannya nang ada dibawah Hukum Taurat sahingga takatuplah satiap muntung, wan dunia ada dibawah penghakiman Allah. 20 Kadada manusia nang kawa dibenarakan di hadapan Allah pabila malakuakan Hukum Taurat justru maliwati Hukum Taurat itu jadi tahu maulah dosa. Allah Mambenarakan Manusia Maliwati Iman ka Yesus Kristus 21 Tatapi wayahini, kada ba Hukum Taurat, kebenaran Allah sudah dinyataakan, wan disaksiakan maliwati Kitab Taurat wan buhan nabi. 22 Bahkan, kebenaran Allah maliwati iman ka Kristus Yesus gasan sabarataan urang nang percaya, dagana kadada bedanya; 23 Sabab sabarataan urang sudah badosa wan sudah kahilangan kamuliaan Allah, 24 wan dibenarakan uleh kasih karunia-Nya secara cuma-cuma maliwati penebusan di dalam Yesus Kristus; 25 nang sudah Allah nyataakan secra tabuka sabagai jalan pendamaian dalam darah-Nya maliwati iman. Hal ini manampaikan kaadilan-Nya, lantaran dalam kasabaran-Nya , Allah sudah mabiarakan dosa-dosa nang dahulu terjadi. 26 Hal itu jua dimaksudakan gasan manampaiakan kaadilan-Nya wayah ini supaya Inya tabukti benar wan membenarakan urang nang baiman lawan Yesus. 27 Jadi, ndimana garang kamegahan diri kita? Sudah disingkirakan! uleh hukum apa? Uleh hukum perbuatan kita? Kada, tatapi uleh hukum iman. 28 Dagana itu, inilah nang kita percayai, bahwa manusia dibenarakan di hadapan Allah maliwati Iman, kada matan perbuatan-perbuatan badasarakan Hukum Taurat. 29 Atawa, apakah Allah hinggan Allah gasan bangsa Yahudi haja? Kadakah Inya jua adalah Allah gasan bangsa lain Yahudi jua? Ya! Gasan bangsa kada Yahudi jua, 30 dagan Allah itu satu wan Inya cagar mambenarakan urang-urang nang basunat uleh iman, wan nang kada basunat maliwati iamn. 31 Jadi, apakah kami mahilangakan Hukum Taurat maliwati iman? Sakali-kali kada! sabaliknya, kami justru managuhakan Hukum Taurat.

Chapter 4

1 Jadi, apakah nang cagar kita panderakan tentang Abraham, abah leluhur kita manurut daging? 2 Dagana pabila Abraham dibenarakan maliwati perbuataninya, inya baisi alasan gasan basombong, tatapi kada di hadapan Allah. 3 Sabab, apa nang tulisakan uleh Kitab Suci? "Abraham percaya wan Tuhan balalu Tuhan mamparhitungakan hal itu waninya sabagai kebenaran." 4 Gasan urang nang bagawi, upah nang dibariakan wan buhannya kada barupa hadiah, tatapi hak buhannya. 5 Wan, lawan nang kada bagawi, tatapi percaya lawan Allah nang membenarakan urang fasik, Iman buhannya diperhitungakan sabagai suatu kebenaran. 6 Bahkan Daud gin bapadah bujur diberkati urang pabila Allah mamperhitungakan kebenaran waninya kada mamandang hal-hal nang sudah inya ulah: 7 Babahagialah urang nang diampuni palanggaran-palanggarannya wan ditutupi dosa-dosanya. 8 Babahagialah urang-urang nang dosanya kada diperhitungakan Tuhan!" 9 Apakah barakat ini hinggan gasan urang nang basunat? Atawa jua gasan urang nang kada basunat? Sabab kami sudah mamadahakan bahwa "Iman Abaraham tahitung sabagai kebenaran." 10 Balalu, kayaapa itu diperhitungakan lawan buhannya? Dahulunya atawa imbah inya disunat? Kada imbah inya disunat, tapi sabalum inya disunat. 11 Abraham manarima tanda sunat sabagai materai kebenaran iman sabalum inya disunat supaya inya kawa manjadi abah gasan sabarataan urang nang percaya nang kada basunat sehingga kebenaran itu jua diperhitungakan lawan buhannya; 12 sakaligus manjadi abah gasan urang-urang basunat nang kada hinggan basunat tatapi jua bajalan intang jalan iman nang suah dilalui uleh abah kita, Abraham, sabalum inya disunat. Abraham Manarima Janji Allah Maliwati Imannya. 13 Janji lawan Abraham wan katurunannya bahwa buhannya cagar baisi saluruh bumi kada pacangan diganapi maliwati Hukum Taurat, tatapi maliwati kebenaran iman. 14 Sabab, pabila buhannya nang baasal dari Hukum Taurat kawa manjadi ahli waris, maka iman manjadi sia-sia wan janji Allah dibatalakan; 15 sabab Hukum Taurat mandatangakan murka, tatapi pabila kada ada Hukum Taurat, maka di situ jua kada ada pelanggaran. 16 Inilah mangapa janji itu baasal dari iman, supaya janji itu badasarakan kasih karunia sahingga janji itu jua sampai lawan saluruh katurunan Abraham; kada hinggan nang baasal dari Hukum Taurat, tatapi jua nang baasal dari iman Abraham, nang adalah abah kita sabarataan, 17 ( nangkaya tatulis, "Aku sudah manjadiakan ikam bapa gasan banyak bangsa" ) di hadapan Allah, nang inya percayai, yaitu Allah nang mambari kehidupan lawan urang mati wan nang manyambat sesuatu nang balum ada manjadi ada. 18 Dalam pengharapan di atas pengharapan inya percaya, sahingga inya buleh manjadi bapa matan banyak bangsa sasuai wan nang imbah diucapakan, "Akan manjadi kaitulah keturunanikam." 19 Wan, supaya kada jadi lamah intang iman, biar inya tahu awaknya saurang hampir kada mati lantaran umurnya kira-kira 100 tahun wan rahim Sara jua sudah mati; 20 Inya kada ragu wan janji Allah uleh ketidakpercayaan. sabaliknya, imannya dikuatakan sahingga inya mambariakan kamuliaan lawan Allah, 21 wan marasa yakin bahwa Allah bakuasa maulah apa nang imbah dijanjiakan-Nya. 22 Dagana itulah, imannya "diparhitungakan sabagai kebenaran." 23 Tatapi, hal itu hinngan ditulis gasan kapantingan Abraham haja, 24 tatapi jau gasan kita. Hal itu cagar diperhitungakan wan buhannya nang percaya lawan Inya nang mambangkitakan Yesus, Tuhan kita, dari antara urang mati. 25 Yaitu nang imbah disarahakan gasan mati dagana dosa kita, wan nang imbah dibangkitakan gasan pembenaran kita.

Chapter 5

1 Uleh sabab itu, dagana kita sudah dibenarakan uleh iman, maka kita sudah badamai wan Allah maliwati Tuhan kita, Kristus Yesus; 2 maliwati Inya, kita kolehan jalan masuk manuju iman ka anugerah Allah nang wayahini manjadi dasar kita badiri, wan kita basukacita intang pangharapan kamuliaan Allah. 3 Kad hinggan itu, kita jua basukacita intang penderitaan nang kita alami lantaran kita tahu bahwa penderitaan ini mahasilakan ketekunan, 4 ketekunan mahasilakan karakter nang tahan uji, wan karakter nang tahan uji mahasilakan pengharapan, 5 wan pengharapan kada mangaciwaakan, sabab kasih Allah sudah dicurahakan kadalam hati kita maliwati Roh Kudus nang imbah dikaruniaakn lawan kita. 6 Rahat kita masih lamah, Kristus mati gasan urang-urang durhaka wayah nang pas. 7 Sabab, jarang ada urang nang hakun mati gasan urang benar, meskipun mungkin haja dad urang nang hakun mati gasan urang nang baik. 8 Tapi, Allah manampaiakan kasih-Nya wan kita, bahwa rahat kita masih maulah dosa, Kristus mati gasan kita. 9 Labih dari itu, imbah dibenarakan uleh darah-Nya, kita cagar diselamatakan dari murka Allah maliwati Inya. 10 Sabab, pabila kita masih manjadi musuh Allah, kita sudah didamaikan wan Allah maliwati kamatian Anak-Nya, labih lagi wayahini kita sudah didamaiakan lawan-Nya. Wan kanyataan bahwa wayahini kita sudah didamaiakan wan Allah, makanya kita jua pasti disalamatakan maliwati hidup-Nya. 11 Kada hinggan itu, kita jua bamegah intang Allah maliwati Tuhan kita Yesus Kristus, nang maliwati-Inya kita wayahini manarima pendamaian Allah. Mati Maliwati Adam, Hidup Maliwati Kristus 12 Dagana itu, nangkaya dosa sudah masuk ka dalam dunia ini maliwati satu urang wan maut masuk maliwati dosa, kaitu jua maut manyabar ka sabarataan urang lantaran sabarataannya sudah badosa. 13 Sabab, dosa sudah ada di dunia sabalum Hukum Taurat Musa ada, tatapi dosa kada diperhitungakan Allah salawas kada ada Hukum Taurat. 14 Tapi kaini, maut sudah bakuasa sejak zaman Adam sampai Musa, bahkan lawan urang-urang nang kada maulah dosa nangkaya nang diulah uleh Adam, nang adalah bayang-bayang dari Inya nang cagar datang. 15 Tatapi, pambariaan matan Allah itu kada sabanding wan dosa. Sabab, pabila uleh dosa satu urang, banyak urang sudah mati, maka labih lagi karunia matan Allah wan pambariaan maliwati satu Urang itu, yaitu Kristus Yesus. 16 Wan, anugerah kada nangkaya akibat matan dosa satu urang itu. Sabab panghakiman atas suata palanggaran cagar, mambawa pembenaran. 17 Pabila lantaran dosa satu urang, maut bakuasa atas satu urang itu, labih lagi urang-urang nang manarima kalimpahan anugerah wan karunia kebenaran cagar mamrintah intang kahidupan maliwati satu Urang itu, yaitu Kristus Yesus! 18 Jadi, sama nangkaya maliwati satu palanggaran samua urang manarima hukuman, kaitu jua uleh perbuatan kebenaran satu urang jua saluruh manusia manarima hidup wan pembenaran. 19 Dagana katidaktaatan satu urang, banyak urang manjadi pendosa. Tatapi, dagana kataatan satu Urang, banyak urang cagar dibenarakan. 20 Hukum Taurat ditambahakan supaya dosa batambah banyak. Tatapi, dimana dosa batambah, anugerah Allah cagar samakin balimpah-limpah, 21 supaya sama nangkaya dosa bakuasa intang maut, kasih karunia jua bakuasa maliwati kebenaran nang mamimpin ka hidup kekal intang Kristus Yesus Tuhan Kita.

Chapter 6

1 Jadi apakah nang harus kita kataakan? Apakah kita cagar tarus baulah dosa supaya anugerah samakin balimpah? 2 Tantu haja kada! Nangkayaapa kita nang sudah mati bagi dosa masih hidup di dalamnya? 3 Atawa kadakah ikam tahu bahwa kita sabarataan nang sudah dibaptis ka dalan Yesus Kristus sudah dibaptisakan ka dalan kamatian-Nya? 4 Dagana itu, kita sudah dikuburaakan taimbai Inya rahat kita dibaptis ka dalam kamatian-Nya; supaya sama nangkaya Yesus nang dibangkitakan matan antara urang mati maliwati kamuliaan Bapa, kita jua buleh bajalan intang pambaruan hidup. 5 Sabab, pabila kita sudah disatuakan lawan-Inya intang kasarupaan kamatian-Nya. Kita pasti jua cagar dipersatuakan intang kasarupaan kabangkitan-Nya. 6 Kita tahu bahwa manusia lawas kita sudah disalibakan taimbai Kristus wan awak dosa kita kada dilenyapakan sahingga kita kada cagar manghambaakan diri lawan dosa. 7 Sabab, satiap urang nang sudah mati, inya sudah dibibasakan matan dosa. 8 Wayahini, pabila kita sudah mati taimbai Kristus, kita percaya bahwa kita jua cagar hidup taimbai wan-Inya. 9 Kita tahu bahwa Kristus mang sudah dibangkitakan matan antara urang mati kada cagar mati lagi; maut kada lagi bakuasa atas Inya. 10 Sabab, hal mati-Nya, Inya mati gasan dosa sakali gasan salawasnnya, tatapi hal hidup-Nya itu, Inya hidup gasan Allah. 11 Kaitujua ikam, ikam harus manyadari bahwa diriikam sudah mati lawan dosa, wan hidup gasan Allah intang Kristus Yesus. 12 Dahgana itu, janganlah mambiarakan dosa manguasai awak ikam nang fana sahingga ikam taat lawan kainginannya. 13 Wan, jangan jua manyarahakan anggota-anggota awak ikam ka dosa gasan alat maulah nang jahat. Tatapi, sarahakanlah diriikam ka Allah sabagai nang hidup matan antara nang mati, wan anggota-anggota awak ikam sabagai alat kebenaran Allah. 14 Sabab, dosa kada cagar bakuasa atas ikam lantaran ikam kada lagi hidup dibawah Hukum Taurat tatapi di bawah anugerah. Hamba Kebenaran 15 Jadi, apa mamh harus kita ulah? apakah kita cagar maulah dosa lantaran kita kada hidup di bawah Hukum Taurat, tatapi di bawah anugerah? Tantu haja kada! 16 Ikam pasti tahu bahwa wayah ikam manyarahakan diriikam jadi budak nang taat wan sasuatu atawa urang, ikam manjadi budak gasan pihak nang ikam taati itu; baik ka dosa nang mamimpin ikam manuju maut, atawa kapada kataatan nang cagar mamimpin ikam manuju kebenaran. 17 Tatapi, syukur lawan Allah bahwa ikam nang dahulu budak dosa, wayahini sudah manjadi taat sapanuh hati wan pokok-pokok pangajaran nang sudah dajarakan gasan ikam, 18 wan lantaran ikam sudah dibibasakan dari dosa, ikam manjadi budak kebenaran. 19 Aku bapander mamakai istilah manusia lantaran dagingikam lamah. Sabab, sama nangkaya dahulu ikam manyarahakan anggota-anggotaikam sabagai budak kanajisan wan kajahatan nang bakibat pada kajahatan nang labih jauh, wayahini sarahakanlah anggota-anggotaikam manjadi hamba kebenaran nang baujung kapada pangudusan. 20 Sabab, wayah iakm masih jadi budak dosa, ikam bibas matan kebenaran. 21 Tapi, kauntungan apa nang ikam dapatakan matan hal-hal nang wayahini maulah ikam supan itu? Sabab, akhir matan sabarataan hal itu adal maut. 22 Tapi wayahini, imbah dibibasakan matan dosa wan sudah diperhamba uleh Allah, ikam kolehan buah atas kasucian wan akhirnya adalah hidup nang kekal. 23 Sabab upah dosa ialah maut, tatapi karunia Allah adalah hidup nang kekal intang Yesus Kristus, Tuhan kita.

Chapter 7

1 Apakah ikam mkada tahu, woi dingsanak-dingsanakku (sabab aku bapander wan buhannya nang tahu Hukum Taurat), bahwa Hukum Taurat bakuasa atas awak urang salawas urang itu hidup? 2 Dagana itu, buahn binian nang sudah balaki tajarat secara hukum lawan lakinya salawas inya hidup; tapi amun lakinya mati, inya dibibasakan matan hukum pernikahannya. 3 Jadi, pabila babinian itu manjadi bini lalakian lain salagi lakinya masih hidup, inya cagar dianggap pezina, tapi pabila lakinya mati, inya bebas matan hukum sahingga inya kada disambat pezina pabila manikah lawan lakian lainnya. 4 Dagana itu, dingsanak-dingsanakku, ikam jua sudah mati bagi Hukum Taurat maliwati awak Kristus supaya ikam manjadi ampun nang lain, yaitu Inya nang sudah dibangkitakan matan kamatian sehingga kita kawa mahasilakan buah gasan Allah. 5 Sabab, wayah kita masih hidup dalam kadagingan, hawa nafsu nang dirangsang uleh Hukum Taurat bagawi intang anggota-anggota awak kita gasan mahasilakan buah gasan maut. 6 Akan tatapi, wayahini kita sudah dibibasakan matan Hukum Taurat, sudah mati gasan apa nang dahulu manjarat kita sahingga kita wayahini malayani intang kaadaan hanyar manurut Roh, kada manurut hukum lawas nang tatulis. Dosa wan Hukum Taurat 7 Pabila kaitu, apakah nang cagar kita kataakan? Apakah Hukum Taurat itu dosa? sakali-kali kada! Sabaliknya, aku kada cagar tahu dosa kacuali maliwati Hukum Taurat, dagana aku kada paham arti matan mangingini ampun urang lain pabila Hukum Taurat kada mamadahakan, "Jangan mahandaki." 8 Tatapi, dosa maambil kasampatan maliwati parintah itu gasan mahasilakan bamacam kainginan intang diriaku; saabab tanpa Hukum Taurat dosa akan mati. 9 Dahulu aku hidup kadada Hukum Taurat, tatapi wayah Hukum itu datang, dosa manjadi hidup balalu aku mati; 10 wan parintah ini, nang saharusnya mambawa kaapada hidup, justru mamimpin aku kapada maut. 11 Sabab, dosa maambil kasampatan maliwati hukum itu gasan manipu wan mambunuhku. 12 Jadi Hukum Taurat itu adalah kudus, wan hukum itu, benar wan baik. 13 Pabila kaitu, apakah nang baik itu mandatangakan kamatian gasanku? Sakali-kali kada! Dosalah nang manghasilakan maut intangku maliwati apa nang baik supaya nyata bahwa dosa adalah dosa, wan maliwati hukum itu dosa samakin nampak keberdosaannya. Pertentangan Intang Diri Kita 14 Sabab kita tahu bahwa Hukum Taurat basifat rohani, tatapi aku basifat jasmani, tajual di bawah dosa. 15 Sabab, aku kada mangarti apa nang aku ulah lantaran aku kada hakun maulah hal nang aku handaki, sabaliknya aku maulah hal nang aku benci. 16 Tatapi, pabila aku maulah suatu hal nang kada handak aku ulah, aku manyatujui bahwa Hukum Taurat itu baik. 17 Jadi wayahini, kada lagi aku nang maulahnya, tatapi dosa nang hidup intangku. 18 Sabab, aku tahu bahwa kadada hal baik nang hidup intangku, yaitu intang kadaginganku, lantaran kahandak itu ada intang diriku, tatapi gasan maulah nang baik itu kada. 19 Sabab, aku kada maaulah gawian baik nang kukahandaki, tatapi aku maulah hal nang jahat, naang kada kukhandaki! 20 Jadi, pabila aku maulah haal nang kada kuhandaaki, itu kada lagi aku nang maulahnya, tatapi dosa nang hidup intang aku. 21 Jadi, aku manamuakan hukum ini, yaitu; Wayah aku handak maulah hal nang baik, kajahatan jua ada wanaku. 22 Sabab, aku katuju hukum Allah ada intang batinku, 23 tatapi aku malihat hukum lain dalam anggota-anggota awakku nang bajuang malawan hukum akal budiku wan manyandaku ka dalam hukum dosa nang ada dalam anggota-anggota awakku. 24 Aku manusia calaka! Siapa garang nang cagar manyalamat akan aku matan awak maut ini? 25 Syukur wan Allah maliwati Tuhan kita, Kristus Yesus! 26 Jadi, wan akal budiku, aku malayani hukum Allah, tatapi wan awak jasmaniku aku malayani hukum dosa.

Chapter 8

1 Dagana itu, wayahini kadada lagi panghukuman gasan urang nang ada intang Yesus Kristus 2 Sabab, hukum Roh kahidupan intang Yesus Kristus sudah mamardekaakn ikam dari hukum dosa wan maut. 3 Sabab, aapa nang kada kawa diulah uleh Hukum Taurat dagana dilamahakan uleh daging, sudah Allah gawiakan dengan cara mautus Anak-Nya saurang gasan manjadi sarupa wan manusia nang badosa tapi bakaitan wan dosa, Inya mahukum dosa intang daging, 4 supaya tuntutan Hukum Taurat diganapi intang kita nang kada hidup manurut daging, tatapi manurut Roh. 5 Sabab buhannya nangbhidup manurut daging, mamikirakan hal-hal nang basifat daging, tatapi buhannya nang hidup manurut Roh, mamikirakan hal-hal nang basifat Roh. 6 Sabab pikiran nang diarahakan ka daging adalh maut, tatapi pikiraan nang diarahkan kapada Roh adalah hidup wan damai sejahtera. 7 Dagana pikiran nang diarahakan ka daging malawan Allah, sabab inya kada tunduk kapada Hukum Allah, bahkan kada kawa manggawinya. 8 Wan, buhannya nang hidup intang daging kada kawa mahimungakan Allah. 9 Tapi kaini, ikam kada hidup intang daging, tatapi intang Roh pabila Roh Allah dasar baadiam intang ikam. Sabab, pabila urang kada baisi Roh Kristus, inya lain ampun -Inya. 10 Tatapi, pabila Kristus ada intang ikam, biar awak ikam mati dagan dosa, tatapi roh hidup uleh kebenaran. 11 Tatapi, pabila Roh Inya nang mambangkitakan Yesus matan kamatian badiam intang ikam, Inya nang mambangkitakan Yesus Kristus matan kamatian jua cagar mambariakan hidup ka awakikam nang fana maliwati Roh-Nya nang badiam intang ikam. 12 Jadi, dingsanak-dingsanakku, kita adalah urang-urang nang bahutang, tatapi lain kapada daging, supaya hidup manuruti daging. 13 Sabab, pabila ikam hidup manurut daging, ikam cagar mati, tatapi pabila uleh Roh ikam mamatiakan ulahan-ulahan awakikam, ikam pacaangan hidup. 14 Sabab, sabarataan urang nang dipimpin oleh Roh Allah adalah anak-anak Allah. 15 Sabab, ikam kad manarima roh perbudakan lagi nang manyababakan takutan, tatapi ikam sudah manarima Roh nang sudah maangkat ikam manjadi anak-anak Allah, nang maliwati Roh itu kita mangiau, "Abba, Bapa!" 16 Roh itu saurang basaksi taimbai roh kita adalah anak-anak Allah, 17 wan pabila kita adalah anak, kita jua adalah pawaris, Allah, wan sasama pawaris wan Kristus; jika kita bujur-bujur umpat mandarita baimbai Inya, kita jua cagar dimuliaakan baimbai wan Inya. Anak-anak Allah cagar Manarima Kamuliaan. 18 Sabab, aku maanggap bahwa pandaritaan-pandaritaan wayah ini kada kawa dibandingakan wan kamuliaan nang cagar dinyataakan wan kita. 19 Sabab, sabarataan ciptaan mahadangi banar wan rindu wayah anak-anak Allah dinyataakan. 20 Sabab, sabarataan ciptaan sudah ditundukakan ka pada kasia-siaan, lain manurut kahandaknya saurang, tatapi manurut kahandak Inya nang sudah manaklukakannya, atas dasar pangharapan, 21 supaya sabarataan ciptaan itu saurang jua cagar dimerdekaakan dari perbudakan kabinasaan manuju kamerdekaan anak-anak Allah nang hibak kamuliaan. 22 Sabab kita tahu bahwa saluruh ciptaan sama-sama bakuciak wan mandarita sakit baranak sampai wayah ini. 23 Wan kada hinggan ini, tatapi kita saurang gin nang manarima buah sulung Roh jua bakuciak intang diri kita saurang, sambil mahadangi pangangkatan sabagai anak, yaitu panabusan awak kita. 24 Sabab, kita disalamatakan intang pengharapan. Akan tatapi, pangharapan nang talihat kada lagi pangharapan, sabab siapa garang nang baharap atas sasuatu nang sudah dilihatnya? 25 Akan tatapi, pabila kita mangharapakan sasuatu nang kada kita lihat, kita mahadanginya wan tekun. 26 Kaitu jua, Roh manulung kita intang kalamahan kita; sabab kita kada tahu nangkayaapa saharusnya kita badoa, tapi Roh saurang nang basyafaat demi kita dengan kuciakan-kuciakan nang kada taungkapakan wan kata-kata. 27 Wan, Inya nang manyalidiki hati tahu maksud Roh itu, dagana Inya basyafaat gasan urang-urang kudus sasuai wan kahandak Allah. 28 Wan, kita tahu bahwa sagala sasuatu bagawi baimbai demi kabaikan urang-urang nang manyayangi Allah, yaitu buhannya nang dikiau sasuai wan rancana Allah. 29 Sabab, buhannya nang sudah dipinandui-Nya mulai awal, jua sudah ditantuakannya mulai awal gasan manjadi sarupa wan gambaran Anak-Nya, supaya Inya manjadi nang sulung di antara banyak dingsanaak. 30 Buhannya nang sudah ditantuakan-Nya mulai awal, jua dikiau-Nya; wan buhannya nang dikiau-Nya, jua dibenarakan-Nhya; wan buhannya nang dibenarakan-Nya, jua dimuliaakan-Nya. Kasih Allah dalam Kristus Yesus 31 Jadi, apa nang cagar kita kisaahakan tentang sabarataan ini? Pabila Allah bapihak wan kita, siapa garaang nang malawan kita? 32 Inya nang kada manyayangakan Anak-Nya saurang tatapi manyarahakan-Nya gasan kita sabarataan, nangkayaapa haja Inya baimbai wan Sidin kada mangaruniakan sabarataannya gasan kita? 33 Siapa garang nang cagar mandawa urang-urang pilihan Allah? Allah nang membenarakan buhannya. 34 Siapa garang nang pacangan mahukum? Yesus Kristus nang sudah mati, bahkan nang sudah dibangkitakan matan kamatian, duduk di sabalah kanan Allah gasan basyafaat bagi kita. 35 Siapa garang nang cagar mamisahakan kita matan kasih Kristus? Apakah panindasan, atawa kasulitan, atawa panganiayaan, atawa kalaparan, atawa katalanjangan, atawa bahaya, atawa mandau? 36 Nangkaya ada tatulis, "Demi Ikam, kami ada intang bahaya maut saban hari; kami dianggap nangkaya domba-domba sambalihan." 37 Akan tatapi, intang samuaan itu, kita labih daripada buhan pemenang oleh Inya nang manyangi kita. 38 Sabab, aku diyakinakan bahwa lain kamatian atawa kahidupan, lain jua malaikat-malaikat atawa pamarintah-pamarintah, lain jua hal-hal nang wayahini atawa nang wayah kena, kakuasaan, 39 lain jua nang matan atas atawa nang ada di bawah, atawa suatu ciptaan nang lainnya, kawa mamisahakan kita matan kasih Allah, nang ada intang Yesus Kristus, Tuhan kita.

Chapter 9

1 Aku mamadahakan kebenaran dalam Kristus, aku kada badusta, wan suara hatiku umpat basaksi baimbai wan Roh Kudus, 2 bahwa dukacitaku banyak banar wan tarus-tarusan basedih intang hatiku. 3 Sabab, aku baharap supaya aku saurang takutuk, tapisah matan Kristus gasan dingsanak-dingsanakku, kaum sabangsaku secara jasmani 4 yaitu urang-urang Israel; nang ampun hak gasan diangkat anak-anak Allah, manarima kamuliaan, barakat-barakat, manarima Hukum Taurat, ibadah, wan janji-janji. 5 Buhannyalah katurunan bapa-bapa leluhur, wan matan buhannyalah Kristus dilahirakan manurut lahiriah, Inya nang adalah Tuhan atas sabarataan wan nang tapuji salawasannya.A min! 6 Akan tatapi, Firman Allah kada gagal!. Sabab, kada sabarataan urang nang baasal Israel adalah urang Israel, 7 wan kada sabarataan keturunan Abraham adalah anak-anaknya, tatapi "yang dikiau katurunanmu adalah nang baasal matan Ishak." 8 Hal ngini baarti bahwa kada anak-anak secara daging nang tahitung sabagai anak-anak Allah, tatapi anak-anak perjanjian haja nang tahitung sabagai katurunan. 9 Sabab, inilah perkataan janji ngitu: "Wayah inilah Aku cagar datang, wan Sara cagar baisi saikung anak lalakian." 10 Kada hinggan itu haja, tatapi wayah Ribka batianan anak matan saikung laki , yaitu Ishak, padatuan kita. 11 Sabab, sabalum anak-anak itu dilahirakan wan balum maulah sasuatu nang baik atawa nang jahat, supaya tujuan Allah mangenai pilihan-Nya diteguhakan kada lantaran perbuatan haja tatapi dagana Inya nang mangiau, 12 dipadahakanlah wan Ribka, "Anak nang sulung cagar malayani adingnya." 13 Nangkaya ada tatulis, "Aku manyayangi Yakub, tatapi Aku muar wan Esau." 14 Jadi, apa nang handak kita ucapakan? Apakah Allah kada adil? Sakali-kali kada! 15 Sabab Inya baucap wan Musa, "Aku berbelas kasih wan siapa Aku handak berbelas kasih, wan Aku cagar bamurah hati lawan siapa Aku handak bamurah hati." 16 Jadi, hal itu kada tagantung wan kahandak atawa gawian manusia, tatapi pada Allah nang manunjukakan kemurahan-Nya. 17 Sabab, Kitab Suci bapadah wan Firaun: "Lantaran gasan alasan inilah Aku maangkat ikam supaya Aku manunjukakan kuasa-Ku intang ikam, wan supaya ngaran Ku dikisahakan intang saluruh dunia." 18 Jadi, Allah berlbelas kasih wan siapa haja nang dikahandaki-Nya, wan mangarasakan hati siapa haja nang dikahandaki-Nya. 19 Jadi, ikam cagar baucap wan aku: "Kanapa Inya masih manyalahakan? Sabab, siapa garang nang kawa manantang kahandak-Nya? 20 Sabaliknya, siapa garang ikam, woi manusia, sehingga ikam mambantah ka Allah? Kawakah nang diulah baucap lawan nang maulahnya, "Kanapa ikam maulah aku nangkaya ini?" 21 Apakah tukang tembikar kada berhak atas tanah liat; gasan maulah dari gumpalan tanah nang sama suatu bejana nang dipakai gasan hal nang mulia, wan bejana lain nang dipakai gasan hal nang hina? 22 Kayaapa pabila Allah, mahandaki gasan manampaiakan murka-Nya wan manyatakan kuasa-Nya, sudah mananggung kasabaran nang banyak terhadap bejana-bejana kamurkaan-Nya nang sudah dipersiapaakan gasan kabinasaan? 23 Inya maulahnya gasan manyataakan kakayaan kamunliaan-Nya atas bejana-bejana belas kasihan-Nya, nang sudah di siapakan-Nya gasan kamuliaan, 24 yaitu kita, nang dikiau-Nya, kada hinggan dari antara buhan Yahudi, tatapi jua dari antara bangsa-bangsa lain. 25 Nangkaya nang difirmankan-Nya dalam kitab Hosea: "Buhannya nang lain umat-Ku, cagar Kukiau umat-Ku. Wan nang kada Ku sayangi, cagar Kukiau'nang disayangi'," 26 Wan, "di intang Allah mamadahakan dahulu: 'Ikam lain umat-Ku.' di intang buhannay cagar dikiau 'anak-anak Allah nang hidup.'" 27 Wan Yesaya manangisi Israel: "Biar jumalah anak Israel nangkaya pasir di laut, tatapi hinggan sisa-sisa buhannya haja nang cagar disalamatakan, 28 Sabab Tuhan cagar malakukan firman-Nya di atas bumi, sampurna wan lakas." 29 Sama nangkaya dinubuatakan oleh Yesaya: "Pabila Tuhan Semesta Alam kada maninggalakan wan kita katurunan, kita sudah manjadi sama nangkaya Sodom wan manyarupai Gomora." 30 Jadi, apa nang cagar kita panderakan? Bahwa bangsa-bangsa lain Yahudi nang kada maumpati kebenaran, yaitu kebenaran nang baasal dar iman; 31 akan tatapi, bangsa Israel nang bausaha manaati kebenaran Hukum Taurat justru kada sampai ka hukum itu? 32 Kanapa? Dagana buhannya kada manyasah wan iman, tatapi wan perbuatan. Buhannya tabenteh intang batu. 33 Nangkaya ada tatulis: "Itihi, Aku maandak di Sion sabuah batu sandungan wan batu karang, Wan siapahaja nang percaya ka-Inya kada disupanakan."

Chapter 10

1 Dingsanak-dingsanak, kahandak hatiku wan doaku kapada Allah gasan buhannya adalah supaya buhannya disalamatakan. 2 Sabab, aku kawa basaksi tentang buhannya bahwa buhannya baisi samangat gasan Allah, tatapi kada badasarakan pengetahuan nang benar. 3 Sabab, buhannya kada tahu kebenaran Allah wan bausaha mamakai kebenaran buhannya saurang, buhannya kada tunduk wan kebenaran Allah. 4 Saba, Kristus adaalah kegenapan Hukum Taurat nang manjadi kebenaran gasan satiap urang nang percaya. 5 Musa manulis tentang kebenaran nang baasal dari Hukum Taurat, bahwa urang nang malakuakan kebenaran badasarakan hukum cagar hidup olehnya. 6 Akan tatapi, kebenaran nang baasal dari iman baucap, "Jangan baucap dalam hatiikam, 'Siapa garang nang cagar naik ka surga?' Artinya, gasan mambawa Kristus turun. 7 Atawa 'Siapa nang cagar turun ka jurang maut?' Artinya, gasan mambawa Kristus naik matan antara urang mati. 8 Akan tatapi, apa nang dipanderakannya? "Firman ada parak wan ikam, yaitu di dalam muntungikam wan di dalam hatiikam." Itulah perkataan iman nang kami kisahakan 9 Pabila wan mulutikam ikam mangaku bahwa Yesus adalah Tuhan, wan percaya di dalam hatiikam bahwa Allah mambangkitakan Inya dari antara urang mati, ikam cagar disalamatakan. 10 Dagana wan hati, urang manjadi percaya sahingga kolehan kebenaran; wan pakai mulut, urang mangaku sahingga kolehan kasalamatan. 11 Dagana Kitab Suci baucap, "Siapa gin nang percaya lawan-Inya kada cagar tasupani.' 12 Sabab, kadada bidanya halang urang Yahudi wan urang Yunani; Tuhan nang satu adalah Tuhan atas sabarataan, nang limpuar kakayaan gasan sabarataan urang nang mamohon lawan-Inya. 13 Sabab, 'Sabarataan urang nang maminta intang ngaran Tuhan cagar disalamatakan.' 14 Akan tatapi, nangkayaapa buhannya kawa maminta wan Inya nang buhannya kada percaya? Wan, nangkayaapa buhannya kawa percaya lawan Inya nang kada suah buhannya dangar? Wan, nangkayaapa buhannya kawa mandangar, pabila kadada nang mangisahakan-Inya 15 Wan, nangkayaapa buhannya kawa mangisahakan-Inya, pabila buhannya kada diutus? Nangkaya ada tatulis: "Betapa indahnya batis-batais buhannya nang datang mambawa habar baik!" 16 Tatapi, kada sabarataan urang manarima habar baik itu sabab Nabi Yesaya baucap, "Tuhan, siapa garang nang percaya lawan kisah nang sudah didangarnya matan kami?" 17 Jadi, iman timbul dari mandangar, wan mandangar Firman Kristus. 18 Tatapi aku batakun, "Apakah urng-urng itu kada mandangar?" Pasti buhannya mandangarnya sabab, "Suara buhannya sampai ka saluruh dunia, wan perkataan buhannya sampai ka ujung-ujung bumi." 19 Tatapi, aku baucap, "Apakah bangsa Israel kada mamahaminya?" Pertama, Musa baucap, Aku cagar mambangkitakan cemburuikam wan buhannya nang lain suatu bangsa, wan maulah ikam sarik wan bangsa nang bungul." 20 Wan dengan wani, Yesaya baucap; "Aku kadapatan oleh buhannya nang kada mancari Aku; Aku manampaiakan diri lawan buhannya nang kada suah manakunakan hal Aku, 21 Tatapi, mengenai Bangsa Israel Inya baucap, "Saban hari Aku sudah mangulurakan tangan-Ku wan bangsa nang kada taat wan mambantah."

Chapter 11

1 Kaini aku batakun, "Apakah Allah udah manulak umat-Nya?" Sakali-kali kada! Sabab, Aku saurang urang Israel jua, katurunan Abraham, dari sukuBenyamin. 2 Allah kada manulak umat-Nya, nang sudah dipilih-Nya dari awal. Apakah ikam kada tahu apa nang Kitab Suci padahakan manganai Elia, wayah inya mangaduakan Israel kapada Allah? 3 "Tuhan, buhannya sudah mambunuh nabi-nabi-Mu, buhannya sudah maruntuhakan mezbah-mezbah-mu, wan hinggan aku saurang nang masih hidup, wan buhannya handak mambunuh aku." 4 Akan tatapi, apa tanggapan ilahi nang dibariakan waninya? "Aku masih mabiarakan 7.000 urang untuk-Ku nang kada suah sujud manyambah kapada Baal." 5 Kaitu jua wayah ini, ada suatu sisa nang dipilh badasarakan anugerah. 6 Akan tatapi, pabila didasarakan anugerah, maka kada lagi didasarakan perbuatan, sabab pabila kaitu anugerah kada lagi manjadi anugerah. 7 Balalu, kayaapa? Bangsa Israel gagal kolehan apa nang dicariinya, tatapi buhannya nang tapilih justru nang ampunnya, samantara nang lain sudah mangarasakan hatinya 8 nangkaya ada tatulis: "Allah mambari buhannya roh pangantuk, mata nang kada kawa malihat, wan talinga nang kada kawa mandangar, sampai hari ini." 9 Wan Daud mamadahakan: "Biarhaja meja perjamuan buhannya jadi jarat wan jabakan, manjadi batu bentehan, wan gasan mambalas buhannya. 10 Biarhaja mata buhannya dikadapakan supaya buhannya kada kawa malihat, wan punggung buhannya dibungkukakan tarus-tarusan." 11 Jadi, aku batakun, apakah buhannya tabenteh supaya gugur? Sakali-kali kada! Akan tatapi, oleh palanggaran buhannya, kasalamatan sudah datang kapada bangsa-bangsa lain Yahudi, supaya maulah buhannya camburu. 12 Sabab, pabila palanggaran buhannya manajadi kakayaan gasan dunia, wan kagagalan buhannya manjadi kakayaan gasan bangsa-bangsa lain Yahudi, maka labih lagi kasampurnaan buhannya! 13 Wayahini aku bapander wan ikam, woi bangsa-bangsa lain Yahudi, justru dagana aku adalah rasul gasan bangsa-bangsa lain Yahudi, aku mamuliakan palayananku, 14 supaya aku kawa maulah dingsanak sabangsaku camburu, wan manyalamatakan beberapa urang dari buhannya. 15 Sabab, pabila panolakan buhannya baarti pandamaian atas dunia, apakah artinya panarimaan buhannya salain dari hidup dari antara urang mati? 16 Pabila roti partama adalah kudus, saluruh adonan adalah kudus. Wan pabila akar adalah kudus, maka cabang-cabangnya kudus jua. 17 Akan tatapi, pabila babarapa cabang sudah dipatahakan, wan ikam, nang secara alami adalah tunas liar nang dicangkokakan di halat buhannya wan umpat kolehan bagian intang akar wan gatah pohon zaitun itu, 18 jangan jadi sombongwan cabang-cabang itu. Tatapi pabila ikam sombong, ingatakan bahwa kada ikam nang manopang akar, tatapi akar nang manopang ikam. 19 Mungkin ikam cagar baucap, "Cabang-cabang itu dipatahakan supaya aku kawa dicangkokakan." 20 itu bujur! Buhannya patahakan lantaran buhannya kadapercaya, tatapi ikam badiri taguh dagana iman. Jangan basombong, tatap randah hati 21 sabab pabila Allah kada manyayangakan cabang-cabang asli, inya jua kada pacangan manyayangakan ikam. 22 Oleh lantaran itu, itihi kabaikan wan kakarasan Allah; kakarasan wan buhannya nang sudah gugur, tatapi kabaikan-Nya wan ikam pabila ikam tatap badiam intang kabaikan-Nya. Mun kada, ikam jua pacangan ditatak. 23 Wan buhannya jua, pabila buhannya kada tarus-tarusan kada percaya, buhannya cagar dicangkokakan dagana Allah bakuasa gasan mancangkokakan buahnnya pulang. 24 Sabab, pabila ikam sudah dipotong dari apa nang secara alami adalah pohon zaitun liar wan dicangkokakan ka pohon zaitun nang ditanam, nang balawanan wan sifatikam, kadakkah labih lagi buhannya nang adalah cabang asli cagar dicangkokakan wan pohon zaitun buhannya saurang? 25 Sabab, dingsanak-dingsanak, aku kada mau ikam kada tahu rahasia ini supaya ikam kada maanggap diriikam bijaksana, bahwa sikap karas kapala sudah manimpa sapalih Bangsa Israel sampai pangganapan bangsa-bangsa lain datang. 26 Mun kaitu, sabarataan urang Israei cagar disalamatakan. Nangkaya ada tatulis, "Penebus cagar datang dari Sion, wan Inya cagar manyingkirakan kafasikan matan Yakub. 27 Wan inilah parjanjian-Ku lawan buhannya , wayah Aku maangkat dosa-dosa buhannya." 28 Manurut Injil, buhannya adalah musuh demi ikam, tatapi manurut pamilihan, buhannya adalah urang-urang nang disayangi demi paninan buhannya. 29 Sabab anugerah wan panggilan Allah kada kawa dibatalakan. 30 Sabab, sama nangkaya ikam nang dahulu kada taat wan Allah, tatapi wayahini sudah manarima belas kasihan lantaran buhannya kada taat; 31 kaitujua buhannya wayahini kada taat supaya oleh belas kasihan Allah nang sudah dinyataakan lawanikam buhannya jua kolehan belas kasihan. 32 Sabab, Allah sudah maandak buhannya dalam kada taat supaya Inya kawa manunjukakan belas kasihan-Nya lawan sabarataan urang. Pujian gasan Allah 33 Oh, alangkah dalamnya kakayaan wan kabijakasanaan wan pangatahuan Allah! Betapa kada tasilidiki kaputusan-kaputusan-Nya wan kada taduga jalan-jalan-Nya! 34 "Sabab, siapa garang nang tahu pikiran Tuhan? Atawa, siapa garang nang kawa mambari-inya nasihat?" 35 Atawa, siapa garang nang suah mambarai sasuatu wan-Inya dahulunya, imbah itu harus dibalas oleh-Nya?" 36 Sabab sabarataan adalah ampun Inya, wan oleh Inya, wan gasan Inya. Bagi Inyalah kamuliaan sampai salawas-lawanya! Amin.

Chapter 12

1 Dagana itu, oleh kamurahan Allah, aku mandorong ikam, dingsanak-dingsanak, supaya ikam mamparsambahakan awak ikam sabagai parsambahan nang hidup, nang kudus wan nang berkenan kapada Allah, itulah ibadah ikam nang sejati. 2 Janganlah manjadi sama wan dunia ini, tatapi baubahlah oleh pambaharuan akal budiikam, sahingga ikam kawa mabidaakan apa nang manjadi kahandak Allah; apa nang baik, nang berkenan kapada Allah, wan nang sampurna. 3 Sabab, maliwati anugerah nang sudah dibariakan lawan aku, aku baucap wan satiap urang di antara ikam supaya jangan mamikirakan hal-hal nang labih tinggi daripada nang harus inya pikirakan, tatapi supaya bapikir jaranih sasuai ukuran iman nang sudah Allah bariakan lawan masing-masing. 4 Sabab, nangkaya saikung awak, kita baisi banyak anggota, tatapi masing-masing kada baisi tugas nang sama. 5 Kaitu jua kita, biar banyak, tatapi adalah satu awak intang Kristus. Wan, asing-asing kita adalah anggota bagi nang lain. Karunia-Karunia Rohani 6 Kita baisi anugerah nang babida-bida manurut kasih karunia nang dibariakan wan kita. Pabila gasan banubuat, baiklah kita manggawinya sasuai wan bagian iman kita. 7 Pabila gasan malayani, baiklah inya malayani, atawa pabila gasan mangajar, bailah inya mangajar. 8 Atawa pabila gasan mahibur, baiklah inya mambari panghiburan, pabila gasan mambari, bailah inya mambari wan murah hati, pabila gasan mamimpin, baiklah inya mamimpin wan bujur-bujur, pabila wan manmpaikan belas kasihan, baiklah maulahnya wan sukacita. Nasihat tentang Hidup dalam Kasih 9 Sabaiknya kasih jangan pura-pura. Bencilah nang jahat, wan bapingkutlah wan apa nang baik. 10 Baiknya ikam saling manyanyangi wan kasih sabagai dingsanak wan saling mandahului dalam mambari hormat 11 Jangan ikam kada rajin, biar roh ikam nyarak tarus wan layanilah Tuhan. 12 Basukacitalah intang pangharapan, tabahlah intang kasusahan wan tekunlah dalam doa! 13 Umpatlah dalam mancukupakan kaparluan urang-urang kudus, bausahalah dalam manampaiakan karamahan. 14 Barakatilah urang nang manganiaya ikam, baraki haja jangan mangutuk! 15 Basukacitalah wan buhannya nang basukacita, manangislah wan buhannya nang manangis. 16 Pikirakanlah hal nang sama satu wan lain. Jangan mamikirakan hal-hal nang tinggi, tatapi arahakanlah ka urang-urang nang randah. Jangan maanggap diriikam bijaksana! 17 Janganlah mambalas ka siapa haja kajahatan wan kajahatan. ulahhaja nang baik di hadapan sabarataan urang. 18 Jaka kawa, sakiranya hal itu tagantung waikam, hiduplah badamai lawan sabarataan urang. 19 Dingsanak-dingsanakku nang kusayangi, jangan ikam saurangan manuntut balas , tapi barilah kasampatan kapada murka Allah. Sabab ada tatulis, "Pambalasan adalah hak-Ku, Aku nang cagar mambalasnya," firman Tuhan. 20 Tatapi , pabila musuh ikam kalaparan, bari inya makan, wan pabila musuh ikam haus, bari inya minum. Mun ikam baulah kaitu, ikam rahat manimbun bara api intang kapalanya." 21 Jangan ikam kalah lawan kajahatan, tapi kalahakan kajahatan lawan kabaikan.

Chapter 13

1 Sabaiknya satiap urang tunduk lawan pemerintah nang bakuasa atsanya sabab kadada pamarintah nang kada basal dari Allah, wan buhannya ditatapakan oleh Allah. 2 Dagana itu, siapa haja nang manantang pamarintah, inya manantang aturan Allah, wan buhannya nang manantang cagar mandatangakan hukuman atas dirinya saurang. 3 Sabab, pamarintah kada maulah takutan gasan nang maulah baik, tatapi gasan nang baulah jahat. Maukah ikam hidup kada marasa takutan wan pamarintah? Ulah haja apa nang baik, balau ikam cagar kolehan pujian matan inya 4 Sabab buhannya adalah pelayan Allah demi kabaikan ikam. Tatapi, pabila ikam maulah apa nang jahat, takutanlah sabab kada tanpa alasan pamarintah baisi mandau. Buhannya adalah palayan Allah, panuntut balas nang manjalanakan murka Allah gasan urang nang bulah jahat. 5 Sabab itu, ikam harus tunduk, kada hinggan lantaran murka Allah, tapi jua lantaran hati nurani. 6 Itulah sababnya ikam jua mambayar pajak, sabab buhannya adalah pelayan Allah nang mangabdiakan dirinya gasan hal itu. 7 Barilah sabarataan apa nang harus ikam bari; pajak gasan nang berhak manarima pajak, cukai gasan nang barhak manarima cukai, rasa takut lawan urang nang berhak manarima rasa takut, wan hormat gasan urang nang berhak manarima hormat. Manyayangi Urang Lain adalah Hukum yang Utama 8 Jangan bahutang apa haja lawan siapa haja, tatapi sayangi satu lawan nang lain dagana urang nang manyangi sasamanya sudah mamanuhi Hukum Taurat. 9 Sabab, "Jangan bazina, jangan mambunuh, jangan mancuntan, jangn mahandaki," wan pabila ada pamarintah lain, sabarataan sudah tarangkum dalam perkataan ini, "Sayangilah sasamaikam nangkaya ikam manyanyangi diriikam saurang." 10 Sayang baarti kada maulah nang jahat lawan sasama manusia. Dagan itu, Sayang adalah paangganapan Hukum Taurat. 11 Kayaitu jua, ikam tahu waktunya gasan ikam wayah ini gasan bangun dari guring, sabab wayahini kasalamatan sudah parak gasan kita dari pada waktu panampaian kita percaya. 12 Malam sudah liwat wan siang sudah parak, dagana itu hayu kia mambuang perbuatan-perbuatan nang kadap wan mamakai perlengkapan sanjata tarang. 13 Hayu kita hidup wan sopan nangkaya wayah siang hari, kada dalam pesta pora wan mabuk-mabukan, kada dalam percabulan wan hawa nafsu, wan kada dalam perkelahian wan iri hati. 14 Tatapi, mamakai Tuhan Yesus Kristus, wan jangan marawat awakikam gasan mamuasakan kahandakikam.

Chapter 14

1 Tarimalah urang lamah imannya, tapi kada gasan mambantah pandapatainya. 2 Ada urang nang yakin bahwa inya boleh makan samua macam makanan; tatapi urang nang lamah imannya hinggan makan sayuran. 3 Urang nang makan janganlah mahina urang nang kada makan, wan urang nang kada makan jangn mahkimi urang nang kada makan, sabab Allah sudah manarima inya. 4 Siapa garang ikam sahingga mahakimi hamba urang lain? Baik badiri atawa gugur, itu urusan tuannya saurang. Wan, inya akan badiri lantaran Tuhan sanggup maaulahnya badiri. 5 Ada urang nang maanggap satu hari labih panting daripada hari nang lain, samantara nang lain maanggap sabarataan hari sama. Satiap urang harus bujur-bujur yakin dalam hatinya saurang. 6 Buhannya nang mamantingakan hari tatantu, mamantingakannya gasan Tuhan. Wan, buhannya nang makan, makan gasan Tuhan sabab inya mangucap syukur wan Allah. Kayaitu jua buhannya nang kada makan, buhannya kada makan gasan Tuhan wan mangucap syukur kapada Allah. 7 Sabab, kadada urang dari kiat nang hidup gasan dirinya saurang, wan kadada urang nang mati gasan dirinya saurang. 8 Sabab, pabila kita hidup, kita hidup gasan Tuhan, atawa pabila kita mati, kita mati gasan Tuhan. Jadi, baik kita hidup atawa kita mati, adalah ampun Tuhan. 9 Dagana itulah Kristus mati wan bangkit, supaya inya manjadi Tuhan, baik atas urang-urang mati atawa urang-urang hidup. 10 Tatapi, kanapa ikam mahakimi dingsanakikam? Atawa, kanapa ikam mamandang randah dingsanakikam wan mahinanya? Sabab, kita sabarataan cagar badiri manghadap takhta pangadilan Allah. 11 Sabab ada tatulis, "Oleh lantaran Aku hidup, firman Tuhan, satiap lintuhut cagar manyambah wan-Aku, wan satiap ialt cagar mangaku kapada Allah." 12 Jadi, satiap kita cagar mambari partanggungjawaban tentang diri kita saurang kapada Allah. Jangan Maulah Urang Lain Badosa 13 Dagana itu, jangan kita saling mahakimi, tapi labih baik batekad kada maandak panghalang atawa sabuting batu nang mambentehakan dingsanak kita. 14 Aku tahu wan sudah diyakinakan dalam Tuhan Yesus bahwa kadada nang najisnya dari hal itu , tatapi bagi urang nang maanggap sabarataannya najis, maka hali itu najis gasan inya. 15 Sabab, pabila hati dingsanak iakm taluka lantaran sasuatu nang ikam makan, ikam kada lagi hidup sasuai kasih. Janganlah ikam mambinasaakan inya lawan makanan ikam itu, dagana Kristus jua sudah mati gasannya. 16 Dagana itu, jangan biarakan apa nang ikam anggap baik di fitnah sasuatu nang jahat. 17 Sabab Karajaan Allah kada hal makanan atawa minuman, tapi hal kebenaran, damai sejahtera, wan sukacita intang Roh Kudus. 18 Sabab haja nang malayani Kristus dengan cara itu di katujui Allah, wan dihurmati manusia. 19 Jadi, hayu kita manyasah hal-hal nang mandatangakan damai sejahtera wan mambangun satu wan nang lain. 20 Jangan marusak gawian Allah hinggan dagana makanan! Sabarataannya halal, tatapi jahatlah gasan urang nang makan balalu maulah urang lain badosa. 21 Labih baik kada makan daging atawa minum anggur, atawa maulah hal lain nang kawa maulah dingsanak ikam tagugur. 22 Pingkuti kayakinan nang baisi intang ikam gasan ikam saurang di hadapan Allah. Babahagialah urang nang kada mahakimi inya saurang tahadap apa nang dianggapinya baik. 23 Tatapi, urang nang ragu cagar dihukum pabila inya makan, dagana inya makan kada badasarakan iman; wan sagala sasuatu nang kada badasarakan iman adalah dosa.

Chapter 15

1 Jadi, kita nang kuat harus mananggung kalamahan urang nang kada kuat, wan kada manyanangakan diri saurang. 2 Sabainya satipa urang di antara kita manyanangakan sasamanya demi kabaikannya, gasan mambangun rohani. 3 Sabab, Kristus kada manyanangakan diri-Inya saurang, tatapi nangkaya ada tatulis, "Kata-kata hinaan buhannya, nang mahina-Ikam, sudah manimpa Aku." 4 Sabab, apa haja nang ditulis dahulu sudah ditulisakan gasan mangajar kita supaya maliwati katekunan wan panghiburan nang dibariakan Kitab Suci, kita kawa baisi pengharapan. 5 Samoga Allah, sumber kasabaran wan panghiburan mambari ikam anugerah gasan kawa hidup dalam kasahatian satu wan lain sasuai wan Yesus Kristus, 6 sahingga dengan sehati wan satu suara ikam mamuliakan Allah wan Bapa Tuhan kita Yesus Kristus. 7 Dagana itu, tarimalah satu dengan nang lain, sama nangkaya Kristus jua manarima kita demi kamuliaan Allah. 8 Aku baucap wanikam bahwa Kristus sudah manjadi palayan gasan urang nang basunat demi kebenaran Allah, yaitu gasan managuhakan janji nang dibariakan ka paninian kita, 9 wan gasan bangsa-bangsa lain Yahudi supaya buhannya mamuliaakn Allah atas belas kasih-Nya. Nangkaya ada tatulis, 'Sabab itu, aku cagar mamuji-Ikam di halat bangsa-bangsa lain Yahudi; wan cagar manyanyiakan mazmur gasan ngran-Ikam." 10 Wan lagi ujarnya, "Basulacitalah woi bangsa-bangsa, baimbai wan umat Allah!" 11 Wan lagi, "Pujilah Tuhan woi sabarataan bangsa! Biarlah sabarataan umat mamuji Tuhan." 12 Wan Yesus baucap lagi, "Cagar datang dari katurunan Isai, wan Inya cagar bangkit gasan mamarintah bangsa-bangsa, wan intang Inya, bangsa-bangsa cagar baharap." 13 Kiranya Allah sumber pangharapan mahibaki ikam wan sabarataan sukacita wan damai sejahtera dalam iman ikam sahingga ikam limpuar intang pangharapan oleh kuasa Roh Kudus. Paalayanan Paulus ka Urang-Urang Lain Yahudi 14 Dingsanak-dingsanak, aku saurang dinyakinakan hal ikam, bahwa ikam hibak wan kabaikan, limpuar wan sagala pengetahuan, wan sanggup manasihati satu wan nang lain. 15 Tatapi, aku wani manulis gasan ikam mengenai babarapa hal gasan maingatakan ikam pulang, dagana anugerah nang sudah Allah bariakan wan aku, 16 aku manjadi palayan Yesus Kristus gasan bangsa-bangsa lain Yahudi sabagai Imam gasan Injil Allah, sahingga bangsa-bangsa lain Yahudi kawa manjadi persembahan nang dikatujui, nang dikudusakan oleh Roh Kudus. 17 Itulah sababnya, dalam Yesus Kristus, aku buleh bermegah mengenai hal nang aku ulah demi Allah. 18 Sbab, aku kada pacangan wani bapander mengenai sasuatu nang lain, kacuali nang sudah diulah Kristus maliwati aku, gasan maulah bangsa-bangsa lain Yahudi taat oleh perkataan wan perbuatan, 19 Maliwati kuasa wan tanda-tanda ajaib wan mujizat-mujizat, maliwati kuasa Roh sahingga dari Kota Yerusalem wan sakalilingnya sampai ka Ilirikum, aku sudah mangisahakan Injil Kristus. 20

21 Nangkaya ada tatulis, "Buhannya nang kada suah manarima kisah tentang Inya cagar malihat, wan buhannya nang kada suah mandangar cagar paham." Rancana Paulus Mandatangi Kota Roma 22 Inilah sababnya aku rancak takalang mandatangi ikam, 23 Tapi wayahini, lantaran kadada lagi wadah intang sini, wan aku sudah batahun-tahun lawasnya handak mandatangi ikam. 24 Wayah aku tulak ka Spanyol, aku baharap kawa singgah batamuan wan buhan ikam sahingga ikam kawa mandanganiku kasana, imbah labih dahulu aku dihimungakan baimbaiikam satumat. 25 Tatapi wayahini, aku tulak ka kota yerusalem gasan malayani urang-urang kudus. 26 sabab Makedonia wan Akhaya wan sanang hati mambari sumbangan ka urang miskin di tangah urang-urang kudus di Yesrusalem. 27 Buhannya himung banar manggawinya, sabab itu memang kawajiban buhannya. Dagana pabila bangsa-bangsa lain Yahudi sudah manarima bagian intang hal-hal rohani ampun urang Yahudi, maka buhannya jua harus malayani urang Yahudi intang kabutuhan jasmani buhannya. 28 Dagana itu, wayah aku sudah manuntungakan tugas ini wan mamateraiakan hasil ini wan buhannya, aku cagar tulak ka Spanyol maliwati kota ikam. 29 Aku tahu bahwa wayah aku mandatangi ikam, aku cagar datang wan hibak barakat Kristus. 30 Wayahini, aku maminta wan ikam, dingsanak-dingsanak, demi Tuhan kita Yesus Kristus wan demi kasih Roh, gasan bagumul baimbai lawan aku dalam doa kapada Allah gasan diriku, 31 supaya aku dilapasakan matan urang-urang nang kada taat di Yudea, wan supaya palayananku demi Yerusalem berkenan gasan urang-urang kudus. 32 Wan, supaya oleh kahandak Allah aku kawa datang lawan ikam dengan sukacita, wan kolehan kesegaran di antara ikam. 33 Kiranya damai sejahtera Allah mairingi ikam sabarataan. Amin.
Chapter 16

1 Aku manyarahakan wanikam Febe, dingsanak binian kita nang adalah palayan jemaat di Kengkrea. 2 Tarimalah inya intang Tuhan salayaknya urang-urang kudus, wan tolo inya apa nang diparluakannya dar ikam sabab inya saurang sudah mambari bantuan gasan banyak urang wan jua gasan aku. 3 Sampaiakan salamku wan Priskila wan Akwila, kawanan sapalayananku dalam Kristus Yesus, 4 nang sudah mampartaruhakan nyawa buhannya demi hidupku. Gasan buhannya, kada hinggan aku haja nang mangucap syukur tatapi saluruh jemaat lain Yahudi. 5 Sampaiakan jua salamku wan jamaat di rumah buhannya. Sampaiakan jua salam wan Epenetus nang kusayangi, inya adalah urang panampaian di Asia nang manarima Kristus. 6 Salam wan Maria nang sudah bagawi banar gasan ikam. 7 Salam gasan Andronikus wan Yunias, dingsanak-dingsanak sabangsaku sakaligus sesama tahanan nang jua dipinandui buhan rasul, nang jua sudah ada intang Kristus sabalum aku. 8 Salam wan Ampliatus, nang kukasihi intang Tuhan. 9 Salam wan Urbanus, kawan sapalayanan kita dalam Kristus, wan Stakhis nang kusayangi. 10 Salam wan Apeles, nang tabukti sudah tahan uji dalam Kristus. Samapaiakan jua salamku wan buhan anggota kaluarga Aristobulus. 11 Sampaiakan salamku wan Herodion, dingsanak sabangsaku. Salam wan buhan anggota kaluarga Narkisus, nang ada dalam Tuhan. 12 Sampaiakan salamku wan Trifena wan Trifosa, nang sudah bagawi banar intang Tuhan. Wan, Persis nang kusayangi, nang jua bagawi banar intang Tuhan. 13 Salam jua lawan Rufus, urang pilihan intang Tuhan, wan jua gasan mamanya nang sudah kaya mamaku saurang. 14 Salam gasan Asinkritus, Flegon, Hermes, Patrobas, Hermas wan dingsanak-dingsanak nang ada lawan buhannya. 15 Salam wan Filologus wan Yulia, Nereus wan dingsanaknya, jua gasan Olimpas, wan sabarataan urang kudus nang ada lawan buhannya. 16 Bariakan jua salam gasan sabarataannya lawan cium kudus. Saluruh jemaat Kristus manyampaiakan salam buhannya wan ikam. 17 Wayah ini aku manyuruh ikam, dingsanak-dingsanak, awasi buhannya nang manimbulakan pasalisihan wan panyasatan, wan nang batantangan lawan pangajaran nang sudah ikam tarima; jauhi buhannya itu. 18 Sabab, urang-urang nangkaya itu kada malayani Tuhan kita Yesus Kristus, tatapi malayani hasrat buhannya saurang; wan lawan pamanderan nang baik wan kata-kata maambung, buhannya manipu hati urang-urang nang kada manaruh curiga. 19 Sabab, samuaan sudah tahu ikam taat, dagana itu aku himung lawan ikam. Tatapi, aku handak supaya ikam bijaksana wan apa nang baik wan barasih dari nang jahat. 20 Allah sumber damai sejahtera pacangan lakas maramukakan iblis di bawah batis ikam. Anugerah Yesus, Tuhan kita, mairingi ikam. 21 Timotius, kawanku sapalayananku, manyampaiakan salam gasan ikm, wan jua dari Lukius, Yason, wan Sosipater, dingsanak-dingsanak sabangsaku. 22 Aku Tertius, nang manulis surat ini, manyampaiakan salamku intang Tuhan. 23 Gayus, nang mambari tumpangan kaaku wan sabarataan jemaat, manyampaiakan salam gasanikam. Erastus, bendahara kota, wan Kwartus dingsanak kita, manyampaiakan salam lawan ikam. 24 (Anugerah Yesus Kristus, Tuhan kita, mairingi ikam sabarataan! Amin.) 25 Gasan Inya nang sanggup managuhakan ikam sasuai Injil nang kubawa wan pemberitaanku hal Yesus Kristus, wan nang sasuai lawan panyingkapan rahasia nang sudah disambunyiakan salawas baabad-abad, 26 tatapi nang wayahini sudah dinyataakan maliwati kitab-kitab buhan nabi, sasuai wan parintah Allah nang kekal nang sudah dipadahakan lawan sagala bangsa gasan mamimipin manuju kataatan iman, 27 wan satu-satunya Allah nang hibak wan hikmat maliwati Kristus Yesus; kamuliaan sampai salawas-lawasnya! Amin.

1 Corinthians

Chapter 1

Salam dari Paulus 1 Paulus, dikiau sabagai rasul Yesus Kristus oleh kahandak Allah, wan Sostenes, dinsanak kita. 2 Gasan jamaah Allah nang ada intang Korintus, gasan buhannya nang dikudusakan dalam Kristus Yesus, nang dikiau gasan manjadi urang-urang kudus baimbai sabarataan urang di satiap wadah nang mangiyau ngaran Tuhan kita Yesus Kristus, baik di wadah buhannya atawa kita. 3 Anugerah gasanikam wan damai sajahtera dari Allah Abah kita Tuhan Yesus Kristus. Paulus Basyukur wan Allah 4 Ulun tarus maucap syukur lawan Allah ulun mengenai Pian karena anugerah Allah nang dibari kawadah pian dalam Yesus Kristus, 5 bahwasannya dalam seberataan hal, Pian dipersugih dalam Sidin, dalam seberataan pandiran, wan sabarataan pengetahuan, 6 sama nang kaya ksaksian mengenai Kristus sudah ditaguh akan dalam Pian 7 Lawan nang kaitu, pian kada pacangan kurang dalam suatu karunia pun sementara pian menantikan penyataan Tuhan kita, Yesus Kristus, 8 nang jua managuhakan pian sampai pada akhirnya supaya pin kada bacala pada hari Tuhan kita Yesus Kristus. 9 Allah ngitu setia, nang uleh-Nya pian dipanggil ke dalam persekutuan lawan Anak-Nya, Kristus Yesus, Tuhan kita. parpacahan dalam jemaat 10 Wahini, ulun menasihati pian, Dingsanak-Dingsanak demi ngaran Tuhan kita Yesus Kristus agar pian sabarataan bapadah hal nang sama supaya kadada parpacahan-parpacahan di antara pian, melainkan supaya pian diperlengkapi dalam pikiran nang sama wan dalam pendapat nang sama. 11 Sabab, sudah dipadahkan lawan ulun mengenai pian, Dingsanak-Dingsanak ulun, kaluarga Kloe, bahwa ada perkelahian di antara pian. 12 Maksud ulun wahini adalah pian masing-masing baucap, "Ulun matan Paulus", wan, "Ulun matan Apolos" wan "Ulun matan Kefas", wan "Ulun matan Kristus". 13 Apa bujur Kristus tabagi-bagi? Apa bujur Paulus disalibkan gasan pian? Atawa, apa bujur pian dibabtis dalam ngaran Paulus? 14 Ulun basyukur wan Allah bahwasannya ulun kada membaptis saikung urang pun matan pian, kacuali Krispus wan Gayus, 15 supaya jangan ada satu pun nang kawa manyambat bahwasannya pian dibaptis wan ngaran ulun. 16 Ulun jua membatis akan seisi rumah Stefanus; selebihnya, ulun kada tahu apakah ulun sudah membaptis urang nang lainnya 17 Sabab, Kristus kada mautus ulun gasan membaptis, tatapi gasan mahabarakan Injil, lain dalam hikmat kata-kata, supaya salib Kristus kada diulah sia sia, Kuasa wan Hikmat Allah 18 Sabab, kesah tentang salib adalah kesah nang bungul gasan buhannya nang pacangan masuk naraka, tatapi hagan kita nang sudah salamat, hal itu adalah kakuatan matan Allah. 19 Sabab, ada tatulis, "Aku cagar mahancurakan hikmat urang nang bijaksana, wan urang pintar, balalu Aku kada manarima buhannya. "Yesaya 29:14 20 Dimana garang urang nang bijak? Dimana garang ahli Taurat? Dimana garang ahli debat zaman ini? Allah sudah maolah bungul hikmat matan dunia ini? 21 Sabab dalam hikmat Allah, dunia malalui hikmatnya kada pinandu wan Allah, maka Allah satuju wan habar Injil nang kada masuk akal supaya manyalamatakan urang nang mamparcayainya. 22 Sabab, urang-urang Yahudi maminta tanda-tanda dan urang-urang Yunani mancari hikmat. 23 Akan tatapi, kami mahabarakan Kristus nang disalibakan, nang gasan urang-urang Yahudi ibarat batu sandungan, balalu gasan urang-urang lain Yahudi, habar nang bungul. 24 Tapi, gasan buhannya nang dikiau, baik urang-urang Yahudi atawa urang-urang Yunani, Kristus adalah kakuatan Allah wan hikmat Allah. 25 Sabab nang bungul matan Allah adalah labih bijaksana daripada manusia, balalu nang lamah matan Allah adalah labih kuat daripada manusia. 26 Itihi kaadaan ikam rahat ikam dikiau, Dinsanank sabarataan, kada banyak nang bijaksana, jarang nang bapangaruh, wan kada banyak nang tapandang, 27 tatapi Allah sudah mamilih nang bungul matan dunia cagar manyupani nang bijaksana, wan Allah mamilih apa nang kada badaya matan dunia cagar manyupani nang kuat. 28 Dan, Allah mamilih nang kada tapandang matan dunia dan dipandang randah, kada hal-hal nang baarti, gasan malanyapakan hal-hal nang baarti, 29 gasan satiap manusia kada kawa basombong di hadapan Allah. 30 Oleh sabab Sidin, ikam ada dalam Yesus Kristus, nang gasan kita diulahakan hikmat, kabenaran, kakudusan, wan panebusan matan Allah, 31 supaya nangkaya tatulis, "Biarlah urang nang handak baparagah, baparagah dalam Tuhan."

Chapter 2

Iman nang badasarkan pada Allah 1 Dan, rahat aku mandatangi ikam, dinsanak ai, aku kada datang wan panderan nang tinggi atau hikmat dalam mahabarakan rahasia Allah gasan ikam. 2 Sabab, aku sudah manatapakan kada maurus nang lain diantara buhan ikam salain mengenai Kristus Yesus, yaitu Sidin nang disalibkan. 3 Aku baimbai lawan ikam rahat ikam uyuh, rahat ikam takutan wan rahat ikam kada badaya. 4 Panderanku atawa kesahku kada dalam kata-kata hikmat nang mayakinakan, tatapi wan bukti Roh dan kuasa, 5 supaya iman ikam kada badasarakan pada hikmat manusia, tatapi pada kuasa Allah, Allah Manampaiakan Hikmat-Nya Malalui Roh 6 Kami memanerakan hikmat wan bubuhannya nang sudah dewasa, tatapi lain hikmat zaman ini atawa dari panguasa-panguasa zaman ini nang cagar dibinasaakan, 7 tatapi kami memanerakan hikmat Allah dalam rahasia, hikmat nang tasuhuk, nang Allah sudah tatapakan bahari kala gasan kabaikan kita. 8 Kadada panguasa-panguasa zaman ini nang maminanduinya. Sabab, amun buhannya sudah maminandunya, buhannya kada pacangan manyalibakan Tuhan nang mulia. 9 Namun kaya nang sudah tacatat, "Apa nang kada suah diitihi mata, dan kada suah didangar talinga dan nang kada suah timbul dalam hati manusia, sabarataan cagar Allah sadiaakan gasan buhannya nang manyangi-Sidin."Yesaya 64:4 10 Tatapi, Allah sudah manyataakan hal-hal ini gasan kita liwat Roh lantaran Roh manyalidiki samua hal, labih lagi hal kabesaran Allah. 11 Sabab, siapa garang manusia nang kawa maminandui hal-hal manusia salain roh manusia nang ada di dalamnya? Kayaitu jua, kadada saikung urang nang kawa maminandui hal-hal matan Allah salain Roh Allah. 12 Wayahini, kita sudah manarima, lain roh matan dunia, tatapi roh nang baasal dari Allah supaya kita kawa maminandui hal-hal nang dianugerahakan Allah gasan kita. 13 Hal-hal nang jua kami panerakan ini, lain dalam kata-kata nang diajarakan wan hikmat manusia, tatapi nang diajarakan oleh Roh 14 Tatapi, manusia nang kada rohani kada manarima hal-hal nang baasal dari Roh Allah lantaran nangitu kada masuk akal manurutnya. Inya kada paham lantaran hal-hal nang kayaitu hinggan kawa dinilai secara rohani. 15 Manusia nang rohani kawa manilai sabarataannya, tatapi inya saurangan kawa dinilai siapa haja. 16 Sabab, "Siapa garang nang kawa mamahami pikiran Tuhan sahingga kawa manasehati-Sidin?"Yesaya 40:13 Tatapi, kami baisi pikiran Kristus.

Chapter 3

Kada dewasa dalam Jamaat 1 Tatapi, Dinsanakai, aku kada kawa bapaner wan ikam nangkaya wan manusia nang rohani, tatapi nangkaya wan manusia duniawi, yaitu nangkaya wan bayi-bayi dalam Kristus. 2 Aku mambari ikam minum susu haja, kadanya makanan nang karas, lantaran ikam balum wayahnya makan makanan nang karas. 3 Sabab ikam masih duniawi. Sabab, amun ada iri hati wan bahual diantara buhan ikam, baarti manyataakan buhan ikam masih duniawi dan hidup secara manusia? 4 Sabab, imbah ada urang nang bapadah, "Aku umpat Paulus," wan nang lain, " Aku umpat Apolos," kadalah itu baarti ikam adalah manusia duniawi? 5 Balalu, siapa garang Apolos nangitu? Dan, siapa garang Paulus nangitu? buhannya hinggan hamba nang olehnya ikam kawa parcaya kaya nang Tuhan karuniakan wan ikam asing-asingnya. 6 Aku nang menanam, Apolos nang manyirami, tetapi Allah nang manumbuhakan. 7 Jadi kadanya nang mananam, kada jua nang manyirami, malainakan Allah nang manumbuhakan. 8 Urang nang mananam, nintu jua nang manyiram, wan masing-masing pacangan manarima upahnya sasuai wan usahanya saurang 9 Sabab kami adalah kawan sagawian Allah; ikam ibarat pahumaan Allah, bangunan Allah. 10 Sasuai wan anugerah Allah nang dikaruniakan lawan aku, nang kaya saurang ahli bangunan nang terampil, aku maulah pundasi wan nang lain mambangun diatasnya. 11 Sabab kadada saikung urang pun nang kawa maandakakan pundasi nang lain salain nang udah diandakakan, yaitu Kristus Yesus. 12 Pabila ada urang nang maulah bangunan diatas pundasi ini lawan amas, pirak, batu-batu nang barharaga, kayu, rumput, jarami, 13 Gawian nang diulah satiap urang pacangan jalas sabab Hari itu pacangan dinyataakannya lawan api, wan api nintu saurang pacangan manguji nangkaya apa janis gawian urang. 14 Pabila gawian nag udah urang ulah itu kawa bartahan, inya pacangan manarima upah. 15 Wan pabila gawian urang itu habis tabakar, inya pacangan mandarita rugi, tetapi keadaanya nang kaya maliwati api. 16 Kada taukah ikam bahwa ikam nintu adalah Bait Allah wan Roh Allah badiam didalam ikam? 17 Pabila ada urang nang manghancurakan Bait Allah, Allah pacangan manghancurakan inya sabab Bait Allah adalah Kudus, yaitu ikam. 18 Jangan ada urang nang manipu dirinya saurang. Pabila ada urang diantara ikam nang mangira bahwa inya bijaksana pada zaman ini, biar haja inya manjadi bungul supaya inya kawa manjadi bijaksana. 19 Sabab, hikmat dunia ini adalah sasuatu nang bungul dihadapan Allah. Sabab ada tatulis, "Inyalah nang manangkap urang bijaksana dalam kalicikannya," 20 dan lagi, "Tuhan pinandu wan pamikiran urang nang bijaksana, samuanya adalah sia-sia." 21 Sabab itu, jangan sasakali ada urang nang baparagah dalam manusia. Sabab, samuannya adalah ampun ikam, 22 baik Paulus, Apolos, atawa Kefas, baik dunia, baik hidup atawa mati, baik hal-hal wayahini atawa hal-hal nang cagar datang; samuanya adalah ampun ikam. 23 Dan, ikam adalah ampun Kristus, dan Kristus adalah ampun Allah.

Chapter 4

Palayanan Buhan Utusan Kristus 1 Nangkaya inilah saharusnya urang mamperhitungakan kami nang jadi hamba Kristus wan urang-urang nang diparcayaakan rahasia-rahasia Allah. 2 Nangkaya itu jua, urang-urang nang diparcayaakan wan hal-hal nang baharga saharusnyalah kawa mammbuktiakan bahwa buhannya kawa diparcaya. 3 Sabab, bagiku kada penting mun dihakimi wan ikam atawa oleh pangadilan manusia. Labih lagi aku sorang kada cagar mahakimi diriku. 4 Sabab, aku kada manyadari apa haja gasan diriku sorang. Tatapi, kada lantaran nangitu aku kada basalah, lantaran Tuhanlah nang jadi hakim aku. 5 Lantaran itu, jangan mahakimi mun balum wayahnya, yaitu sabalum Tuhan datang. Inya nang cagar manarangi hal-hal nang tasambunyi intang kadap cagar manyataakan maksud-maksud dalam hati. Balalu, satiap urang cagar manarima pujian matan Allah. 6 Dinsanak sabarataan, aku sudah manggawi hal-hal ini wan Apolos gasan buhan pian supaya liwat kami, buhan pian kawa balajar supaya kada malabihi apa nang sudah tatulis sahingga kadada saikongnya dari buhan pian nang jadi sombong wan nang lainnya. 7 Sabab, siapa garang nang mambida-bidaakan ikam? Apa haja nang ikam ampun, nang kada ikam tarima? Wan, mun ikam manarimanya, kanapa ikam manyombongakan diri saolah-olah kada manarimanya? 8 Ikam sudah dikanyangi, ikam sudah jadi urang sugih! wan ikam sudah jadi raja! Aku sangat baharap ikam bujur-bujur sudah jadi raja supaya kami kawa mamarentah wanikam. 9 Sabab, manurutku, Allah sudah mamparcayaakan kami para rasul, di wadah panghabisannya, nangkaya urang-urang cagar dihukum mati; lantaran kami diulah tontonan gasan dunia, gasan malikat-malaikat atawa manusia. 10 Kami bungul lantaran Kristus, Tatapi ikam bijaksana dalam Kristus. Kami lamah, tatapi ikam kuat. Ikam tahormat, tatapi kami hina. 11 Sampai wayahini, kami lapar wan haus, babaju compang camping, dipukuli, wan hidup mangambara. 12 Kami bauyuh-uyuh, bagawi wan tangan kami sorangan. Rahat kami dihina, kami mamberkahi. Rahat kami disiksa, kami batahan. 13 Rahat kami difitnah, kami manyahuti dengan ramah. Bahkan, sampai wayahini, kami diulah nangkaya sampah dunia ini, kotoran matan sabarataannya. 14 Aku mancatat samua ini kada gasan manyupani ikam, Tapi gasan manasehati ikam nangkaya anak-anak nang kusayangi. 15 Sabab, biar ikam baisi sapuluh ribu guru dalam Kristus, ikam kada baisi banyak abah. Lantaran dalam Yesus Kristus, akulah nang jadi abah ikam malalui Injil. 16 Jadi, aku manunjul ikam, supaya manjadi urang nang maumpati teladanku! 17 Lantaran itulah sababnya, aku sudah mangutus gasan ikam Timotius, anaku nang kusayangi wan nang setia dalam Tuhan. Inya cagar maingatakan ikam nangkaya apa jalan hidupku dalam Tuhan, sama nangkaya aku ajarakan dimana haja, dalam satiap jamaat. 18 Babarapa dari ikam jadi sombong, saulah-ulah aku kada pacangan mandatangi ikam lagi. 19 Tatapi, aku cagar lakas mandatangi ikam, mun Tuhan bakahandak, wan aku cagar maminandui kada hinggan panderan urang-urang sombong itu, tatapi jua kuasa buhannya. 20 Sabab, karajaan Allah kada intang panderan, tatapi intang kuasa. 21 Apa nang ikam handaki? Apakah aku harus mandatangi ikam wan tongkat atawa wan kasih dan roh nang lemahlembut?

Chapter 5

Dusa Bajinah intang Jamaah 1 Mimang sudah dipadahakan bahwa ada nang bajinah di antara ikam, bajinah nang kada suah tadangar diulah bangsa-bangsa lain, yaitu ada urang maambil bini abahnya. 2 Dan, ikam kada paduli! saharusnya ikam supan justru urang nang bakalakuan nangkaya itu disingkirakan dari buhan ikam? 3 Mimang, secara jasmani aku jauh, tatapi aku hadir intang roh. Dan, aku sudah manyataakan hukuman gasan urang nang bakalakuan kayaitu, saulah-ulah aku hadir. 4 Dalam ngaran Tuhan Yesus, rahat ikam takumpul, dan aku baimbai ikam dalam roh wan kuasa Tuhan kita, Yesus, 5 aku sudah mamutusakan pacangan manyarahakan urang ini gasan iblis supaya binasa awaknya dan rohnya kawa disalamatakan pada hari Tuhan. 6 Ikam sombong itu kada baik. Kada tahulah ikam bahwa sadikit ragi haja cagar maragiakan adonan? 7 Barasihakan samua ragi nang lawas supaya ikam menjadi adonan nang hanyar, nangkaya apa saharusnya ikam kada baragi. Sabab, Kristus, Domba Paskah kita, sudah disambalih. 8 Lantaran itu, hayu kita maramaiakan pesta itu, kada wan ragi nang lawas, kada wan ragi nang buruk wan nang jahat, tatapi wan roti kada baragi dari kamurnian wan kebenaran. 9 Aku manulis gasan ikam intang suratku: jangan bakawan wan urang-urang nang cabul. 10 Maksudku, kada wan urang-urang cabul di dunia ini, urang nang sarakah, buhan nang manipu, atawa wan urang nang manyambah barhala. Amun kayaitu, ikam saharusnya kaluar matan dunia ini. 11 Tatapi, wayahini aku manulisakan gasan ikam, jangan bakawan wan urang nang dianngap badinsanak tapi inya adalah urang cabul, sarakah, panyambah barhala, tukang fitnah, pamabuk, atawa panipu. Bahkan, jangan makan wan urang nangkayaitu. 12 Sabab, kada urusanku mahakimi urang nang diluar jamaat? kadakah ikam mahakimi buhannya nang ada intang jamaat? 13 Tapi, Allah nang cagar mahakimi buhannya nang diluar jamaat. Lantaran itu, usirlah urang nang bakalakuan jahat dari antara buhan ikam.

Chapter 6

Masalah Parkara Hukum Intang Urang Parcaya 1 Amun ada di antara buhan ikam nang bahual, adalah inya tulak mancari kaadilan lawan urang-urang nang kada baik dan kada tulak ka urang nang kudus? 2 Kada tahukah ikam bahwa urang-urang nang kudus cagar mahakimi dunia? Amun dunia dihakimi oleh ikam, apakah ikam kada pantas gasan mangadili perkara-perkara nang halus? 3 Apakah ikam kada tahu bahwa kita pacangan mangadili buhan malaikat? Apalagi hinggan perkara-perkara biasa sahari-hari! 4 Jadi, amun ikam mahadapi perkara-perkara biasa nangkaya itu, kanapa ikam mambawanya ka buhannya nang kada dianggap dalam jamaah? 5 Aku baucap kaya ini supaya ikam supan. Apakah kadada saikongnya diantara buhan ikam nang bijaksana, nang sanggup mangurus perkara-perkara intang dinsanak-dinsanaknya? 6 Sakalinya, antara dinsanak lawan dinsanak lainnya malah tulak mancari kaadilan lawan urang-urang nang kada parcaya! 7 Sabujurnya, sudah gagal buhan ikam lantaran ikam baisi perkara-perkara hukum diantara ikam. Kanapa ikam kada katuju disalahakan? 8 Sabaliknya, ikam sorang nang basalah balalu marugiakan. Bahkan, ikam sorang nang maulahnya gasan dinsanak-dinsanak ikam. 9 Apakah ikam kada tahu bahwa urang nang kada bujur kada pacangan mawarisi Karajaan Allah? Jangan sasat! Urang-urang cabul, buhan nang nyambah barhala, urang-urang nang bajinah, bencong, buhan homoseksual, 10 buhan pancuri, urang-urang nang sarakah, buhan pemabuk, buhan tukang fitnah, dan panipu-panipu, buhannya sabarataan kada pacangan mawarisi Karajaan Allah. 11 Adajua diantara buhan ikam nangkaya itu. Tatapi, ikam sudah di barasihakan, sudah dikudusakan, wan sudah dibujurakan dalam ngaran Tuhan Yesus Kristus wan dalam Roh Allah kita. Mahindari Bajinah 12 Sabarataan dibulehakan gasanku, tatapi kada samuanya bamanfaat. Mimang samua hal dibulehakan gasanku, tatapi aku kada hakun dijadiakan hamba uleh apa haja. 13 Makanan gasa parut, wan parut gasan makanan, tatapi Allah cagar mambinasaakan kadua-duanya. Awak kita kada gasan bajinah, tatapi gasan Tuhan, wan Tuhan gasan kita. 14 Allah mambangkitakan Tuhan wan jua cagar mambangkitakan kita liwat kuasa-Sidin. 15 Kada tahukah ikam bahwa awak ikam tu adalah anggota-anggota Kristus? Apakah aku cagar maambil anggota-anggota Kristus wan maulah buhannya jadi anggota-anggota lahung? Sama sakali kada! 16 Apakah ikam kada tahu amun urang sudah malahung inya mahuruk awaknya lawan lahung sahinnga inya jadi satu awak lawan lahung? Sabab, inya baucap, "Kaduanya cagar jadi saawak." 17 Sabaliknya, urang nang mahuruk hidupnya wan Tuhan jadi isa roh lawan-Sidin. 18 Jangan bajinah! dusa nang lainnya diulah urang diluar awaknya, tatapi urang nang bajinah, badosa wan awaknya sorang. 19 Kada tahukah ikam bahwa awak ikam itu adalah bait Ruh Kudus, Inya ada dalam awak ikam, nang ikam tarima matan Allah, bahwa hidup ikam lain hak ikam sorang? 20 Sabab, ikam sudah dibayar lunas, Lantaran itu, muliakanlah Allah wan awak ikam!

Chapter 7

Nasihat Gasan Parnikahan 1 Wayahini, manganai hal-hal nang pian tulisakan wan ulun: sabaiknya lalakian supaya jangan manggawil babinian. 2 Tatapi , lantaran ada nang bajinah, satiap lalakian bagusnya baisi bini sorangan wan kayaitu jua babinian baiknya baisi laki sorangan. 3 Laki harus malaksanaakan kawajibannya wan bininya, kayaitu jua bini wan lakinya. 4 Bini kada berhak atas awaknya sorang, tatapi lakinya. Kayaitu jua laki kada berhak atas awaknya sorang, tatapi bininya. 5 Kada buleh pian barambangan, kacuali pian sama-sama satuju gasan samantara waktu haja supaya pian baisi waktu gasan badoa. Imbah itu, babulik pulang supaya iblis kada mancobai pian lantaran pian kada kawa manahan nafsu. 6 Tatapi, aku baucap kayaini jangan dianggap parintah, tapi gasan nasehat. 7 Ulun baharap sabarataan urang kaya ulun. Tatapi, sabarataan urang ada karuniannya sorang matan Allah, nang sorang dalam hal ini, balalu nang lain dalam hal nang itu. 8 Gasan nang kada manikah wan buhan janda, ulun bapadah haja labih baik bubuhannya jaka kawa tatap haja nangkaya ulun. 9 Tatapi, amun bubuhannya kada kawa mangandaliakan diri, labih baik buhanya manikah . Sabab, labih baik manikah dari pada tabakar oleh hawa nafsu. 10 Gasan nang sudah manikah, ulun mambari parentah-parentah ini ( lain matan ulun, tapi matan Allah), yaitu bini kada buleh maninggalakan lakinya, 11 ( tatapi amun inya sudah talanjur maninggalakan lakinya, inya harus tatap kada buleh balaki, atawa babulik badamai wan lakinya), balalu laki kada buleh manyarakakan bininya. 12 Gasan nang lainnya, ulun bapadah (ulun, lain Tuhan) bahwa amun ada dinsanak nang baisi bini nang kada parcaya, wan binian nangitu hakun hidup lawan inya, janganlah inya manyarakakan bininyaitu. 13 Nangkayaitu jua pabila ada binian baisi laki nang kada parcaya, wan lalakian nang itu hakun hidup lawan inya, janganlah inya maninggalakan lakinya itu. 14 Lantaran laki nang kada parcaya itu dikudusakan liwat bininya, wan bini nang kada parcaya dikudusakan liwat lakinya. Amun kada kaitu, anak-anakpian adalah anak-anak najis, tatapi wayahini bubuhannya kudus. 15 Tatapi, amun nang kada parcaya itu handak bapisah, biarakan haja inya bapisah. Amun sudah nangkaya itu, dinsanaksabarataan kada lagi taikat. Tatapi, Allah sudah mangiau kita gasan hidup intang damai sejahtera. 16 Sabab, kayaapa ikam tahu, hai bini, kalau pian cagar manyalamatakan lakipian? Atawa, kaya apa pian tahu , hai laki, kalau pian pacangan manyalamatakan binipian? Tatap Nangkaya Rahat Dikiau Allah 17 Tapi, kaya nang sudah Tuhan tetapkan gasan satiap urang, nangkayaapa Allah mangiau bubuhan asing-asingnya, tataplah hidup nangkaya itu. Nangkaya itu jua ulun parintahakan gasan sabarataan jamaat. 18 Apakah ada urang nang wayah dikiau inya sudah disunat? jangan manyuruh inya mahilangakan tanda-tanda sunatnya. Adakah urang nang wayah inya baluman disunat? jangan jua inya disunat. 19 Sabab, basunat atawa kada basunat, kada panting. Tapi, nang panting adalah kataatan wan parintah-parintah Allah. 20 Satiap urang musti badiam nangkaya wayah inya dikiau. 21 Apakah pian dahulu budak pas wayah dikiau? jangan pian kuatir hal itu. Tapi, amun pian jua kawa jadi urang bibas, labih baik pakai kasampata nangitu. 22 Sabab, inya nang pas wayah dikiau adalah budak, inya adalah urang merdeka ampun Tuhan. Nangkaya itu jua, wayah urang merdeka dikiau, inya adalah budak Kristus. 23 Pian udah ditebus wan harga lunas, lantaran itu jangan lagi pian jadi buadak manusia. 24 Dinsanak sabarataan, biaralah satiap urang tatap badiam wan Allah, intang kaadaan wayah inya dikiau. Nasehat Gasan Urang nang Balum Manikah 25 Wayahini, masalah urang-urang nang balum manikah, aku kada baisi parentah matan Tuhan. Akan tatapi, pandapat aku sabagai urang nang oleh kasih Tuhan, kawa dipercaya. 26 Ulun maanggap hal ini pas rahatan naglih wayahini, yaitu labih baik bagi satiap urang supaya tatap tinggal nagkaya apa adanya. 27 Apakah ikam taikat wan bini ikam? jangan mahandaki basarak. Apakah ikam balum taikat wan bini ikam? jangan jua mancari pulang bini nang lain. 28 Tatapi, pabila ikam manikah, ikam kada badosa, Wan, pabila babinian bujang manikah, inya kada badosa jua. Tatapi, buhannya nang manikah pacangan mangalami kasulitan-kasulitan hidup duniawi, wan aku handak ikam luput matan hal-hal nangkaya itu. 29 Dinsanak sabarataan, maksudlun adalah waktunya udah parak. Jadi mulai wayahini, biarhaja buhannya nang baisi bini, hidup saolah-olah kada baisi bini, 30 buhannya nang manangis saolah-olah kada manangis, buhannya nang balanja saolah-olah kada baisis apa-apa. 31 wan buhannya nang mamakai hal-hal dunia saolah-olah kada mamakainya. Sabab, kaadaan dunia ini rahat lanyap. 32 Ulun handak pian bibas dari kakawatiran. Urang nang kada manikah mamikirakan hal-hal tentang Tuhan, nangkaya apa sakiranya inya kawa mahimungi Tuhan. 33 Akan tatapi, urang nang manikah mamikirakan hal-hal duniawi, nangkaya apa inya kawa mahimungi bininya, 34 wan parhatiannya tabagi-bagi. Babinian nang kada manikah wan buhan gadis mangkawatirakan hal-hal tentang Tuhan supaya inya kawa kudus, baik awak atawa ruhnya. Tapi, babinian nang manikah mangkawatirakan hal-hal dunia ini, nangkaya apa inya kawa mahimungi lakinya. 35 Ulun bapadah hal ini gasan kauntungan pian sorangan, kada gasan manjabak pian, tatapi gasan kabaikan supaya palayananpian gasan Tuhan kada taganggu. 36 Amun ada urang nang udah maanggap inya baulah nang kada pantas wan gadisnya lantaran gadisnya itu udah liwat umur wan kaya itu jua saharusnya, biar ai inya maulah apa nang dikahandakinya, inya kada badusa; biar ai buhannya manikah. 37 Tapi, inya nang udah mantap da;am hatinya, kada marga dipaksa, baisi hak atas kahandaknya sorang, wan udah bulat dalam hatinya untuk kada manikahi gadisnya itu, maka inya udah batindak baik. 38 Jadi, amun inya manikahi babinian itu inya babuat bujur, tatapi amun inya kada manikahi babinian itu, kaputusannya itu gin baik. 39 Bini taikat salawas lakinya masih hidup. Tapi, pabila lakinya maninggal, inya bibas untuk manikah wan siapa haja nang dikahandiknya, asalkan urang itu da;am Tuhan. 40 Akan tatapi, manurut pandapatlun, inya akan labih bahagia amun inya tatap dalam kaadaannya, wan manurutlun, ulun jua baisi Ruh Allah.

Chapter 8

Makanan nang Dibariakan Gasan Barhala 1 Wayahini, masalah daging-daging nang dipersembahakan gasan barhala-barhala. Kita tahu bahwa kita sabarataan baisi alimu. Alimu maolah sombong, tatapi kasih maolah dewasa. 2 Amun ada urang nang mangira bahwa inya tahu sasuatu, inya balum minandui nang saharusnya inya tahu. 3 Tatapi, amun ada nang mangasihi Allah, inya dipinandui wan Allah. 4 Lantaran itu, masalah makanan daging-daging nang diparsambahakan gasan barhala, kita tahu bahwa kada ada barhala di dunia ini, wan kadada Allah kacuali Sidin, satu-satunya. 5 Tapi, amun ada nang disambat allah-allah, baik nang di surga atawa di bumi, (sabagaimana ada banyak"allah" wan ada banyak "tuhan"), 6 tatapi gasan kita hinggan ada isa Allah, yaitu Bapa. Wan, hinggan ada isa Tuhan, yaitu Kristus Yesus, nang oleh-Sidin sabarataan ada, wan kita ada liwat Sidin. 7 Biar nangkayaitu, kada sabarataan manusia baisi pangatahuan ini. Tapi, babarapa urang, nang udah tabiasa wan barhala sampai wayahini, mamakan makanan itu sabagai makanan nang diparsambahakan gasan barhala. Lantaran itu, hati nurani buhannya nang lamah jadi rigat. 8 Makanan kada cagar mamarakakan kita wan Allah, kita jua kada cagar labih buruk mun kada makan, atawa kada jua labih baik amun kita makan. 9 Tatapi, ingatakan haja bahwa kabebasan ini jangan maulah sangkal urang nang lamah iman. 10 Lantaran, amun ada urang nang malihat pian, nang bailmu agama, makan intang kuil barhala, kadakah hati nuraninya urang nang lamah cagar ditaguhakan untuk makan makanan nang diparsambahakan wan barhala? 11 Jadi, lantaran pian ulama, urang nang lamah itu, yaitu dinsanakpian, nang gasaninya Krstus sudah mati. 12 Jadi, lantaran maulah badusa dinsanak-dinsanak saimanpian nang lamah, maka pian udah badosa jua wan Kristus. 13 Lantaran itu, amun makanan maulah dinsanak saiman ulun badusa, aku kada pacangan makan daging salawasannya supaya aku kada maulah disanak ulun badusa.

Chapter 9

Hak-Hak saurang mun jadi Rasul 1 Tahukada aku urang nang udah bebas? Tahukada aku ni rasul? Tahukada mun aku udah malihat Yesus, Tuhan kita? Tahukada ikam tu hasil gawianku dalam Tuhan? 2 Amun urang maanggap aku lain rasul, paling kada aku adalah rasul gasan ikam. Sabab, ikam tu ibarat materai karasulanku dalam Tuhan. 3 Kayainilah pambelaanku wan buahannya nang cagar mamariksa aku. 4 Kadakah kami baisi hak gasan makan atawa minum? 5 Kadakah kami baisi hak mambawa bini kami nang saiman, nangkaya buhan rasul nang lain, dinsanak-dinsanak dalam Tuhan, wan jua Kefas? 6 Atawa, apakah hinggan Barnabas wan aku nang kada baisi hak gasan bagawi? 7 Siapa garang nang suah mangabdi jadi tentara dengan ongkos sorangan? Siapa garang nang batananm anggur balalu kada mamakan buahnya? Atawa, siapa garang nang mangambalakan sapi balalu kada suah minum susunya? 8 Apakah aku manyambat sabarataan itu manurut manusia? Kadakah Hukum Taurat bapadah nang kaya itu jua? 9 Sabab, ada tatulis intang hukum Taurat Musa, "Jangan ikam mambarangus lembu nang rahat mangirik gandum!" Apakah lembu nang rahat Allah itihi? 10 Atawa, apakah inya mamadahakan gsan kita? Ya, gasan kitalah nang itu ditulis lantaran nang mambajak harus mambajak dalam pangharapan wan nang mangirik harus dalam pangharapan gasan kulehan bagiannya. 11 Amun kami batanam banih rohani diantara buhan ikam, apa balabihankah amun kami jua mangatam hal-hal materi matan buhan ikam? 12 Amun urang lain baisi hak ini atas ikam, kadakah kami labih berhak lagi? Biar nangkaya itu, kami kada mamakai hak itu. Sabaliknya, kami mananggung samuaanya supaya kami kada maulah halangan bagi Injil Kristus. 13 Kada tahu ikam bahwa buhannya nang manggawi hal-hal nang kudus itu, mamakan makanan mata Bait Allah jua? Wan, buhannya nang malayani di altar mandapat bagian dari kurban persembahan itu? 14 Kayaitu jua, Tuhan mamarentah buhannya nang mahabarakan Injil supaya buhannya hidup dari Injil jua. 15 Tatapi, aku kada suah mamakai satu gin matan hak-hak ini. Wan, aku kada manulis hal-hal ini supaya diulah kaya itu gasan aku. Sabab, labih baik aku mati dari pada ada urang nang mamunahakan kahimunganku. 16 Lantaran, amun aku mahabarakan Injil, aku kada baisi alasan gasan basombong lantaran itu adalah kawajibanku. Calakalah Aku, mun aku kada mahabarakan Injil. 17 Pabila aku mahabarakan Injil oleh kahandak aku sorang, aku baisi upah. Tatapi, amun ini lain kahandakku, ini adalah tugas nang di parcayaakan wan aku. 18 Amun kaya itu, apa garang upahku? upahku adalah pabila aku mahabarkan Injil, aku bolih mahabarkan injil biar kabagajih balalu aku kada manyalagunaakan hakku dalam Injil. 19 Tatapi, biar aku bebas atas samuaan urang, aku maulah diriku sorang hamba gasan samuaan urang supaya aku kawa mambawa labih banyak lagi. 20 Gasan urang Yahudi, aku baulah nangkaya urang Yahudi. Gasan urang nang hidup di bawah Hukum Taurat, aku baulah nangkaya urang nang hidup dibawah Hukum Taurat (Biar aku sorang kada di bawah Hukum Taurat) supaya aku kawa mambawa buhannya nang ada di bawah Hukum Taurat. 21 Gasan buhannya nang kada baisi Hukum Taurat, aku baulah nangkaya kada ba Hukum Taurat ( kadanya kada ba hukum Allah, tatapi di bawah hukum Kristus) supaya aku kawa mambawa buahannya nang kada ba Hukum Taurat. 22 Gasan urang nang lamah, aku baulah nangkaya urang lamah supaya aku kawa mambawa urang nang lamah. Aku udah maulah sabarataannya gasan samua urang supaya wan macam cara aku kawa manyalamatakan sabarataan urang. 23 Aku maulah sabarataan ini demi Injil supaya aku buleh bagian di dalamnya. 24 Kada tahukah ikam bahwa buhannya nang bukah pas rahat balumba sabarataannya bahimat bukah, tatapi hinggan saikung ja nang manarima hadiah? Jadi, bukah ai bahimat supaya ikam nang mandapatakannya! 25 Satiap urang nang balumba balatih manguasai diri dalam sagala hal. Buhannya manggawinya gasan manarima mahkota nang fana, tatapi kita mandapatakan mahkota nang abadi. 26 Sabab itu, aku kada bukah nagkaya kada batujuan. Aku kada maninju nangkaya urang maninju angin. 27 Tatapi, aku malatih awakku dengan karas wan manguasainya supaya imbah aku mahabarakan Injil gasan urang lain, aku sorang jangan ditolak.

Chapter 10

Balajar dari Kasalahan Israel 1 Sabab, aku kada ikam kada maminanduinya, Dinsanak-dinsanak, bahwa buhan padatuan kita bahari, sabarataannya dibawah awan wan suamuannya maliwati laut. 2 Buhannya sabarataan dibaptis wan Musa, intang awan wan intang laut. 3 Buhannya sabarataan makan makanan rohani nang sama, 4 wan sabarataannya minum minuman rohani nang sama. Sabab, buhannya minum matan Batu Rohani nang umpat baimbai buhannya, wan Batu itu adalah Kristus. 5 Biar kayaitu, Allah kada katuju wan sabagian banyak dari buhannya. Lantaran itu, buhannya dibinasaakan di padang gurun. 6 Wayahini, hal-hal nangkaya itu dijadiakan cuntuh gasan kita supaya kita kada jadi urang nang bakahandak jahat nangkaya buhannya itu. 7 Jangan manyambah barhala nangkaya diulah babarapa matan buhannya, nangkaya tatulis, "Bangsa itu duduk gasan makan wan minum, balalu bangun gasan bamainan." 8 Jangan kita bajinah nangkaya diulah sabagain buhannya sahingga 23 ribu urang mati dalam sahari. 9 Jangan kita macubai Tuhan, nangkaya diulah sabagian buhannya sahingga buhannya dibinasakan uleh ular-ular. 10 Jangan jua ikam basungut-sungut nangkaya buhannya basungut-sungut balalu dibinasaakan uleh malaikat maut. 11 Hal nangkaya itu tajadi wan buhannnya sabagai cuntuh wan ditulisakan gasan paringatan bagi kita, nang di pahabisan zaman ini. 12 Lantaran itu, biar aja urang nang mangira inya sorang taguh salalu waspada supaya inya kada gugur! 13 Kadada pancubaan nang suah ikam alami kacuali pancubaan -pancubaan biasa bagi manusia nang lainnya. Wan, Allah adalah setia, Sidin kada mambiarakan ikam dicubai malabihi kamampuanmu. Tatapi, baimbai wan pancubaan itu, Sidin cagar manyadiakan jalan kaluar supaya ikam kawa managgungnya. 14 Lantaran itu, dinsanak-dinsanak nang ku sayangi, jangan sampai ikam sorang manyambah barhala. 15 Aku bapadah nangkaya wan urang - urang nang bijaksana, pikirakan haja apa nang aku panderakan. 16 Kadakah cangkir barakat nang kita syukuri itu adalah kasatuan kita dalam darah Kristus? Wan, kadakah roti nang kita rapaiakan itu adalah kasatuan kita dalam awak Kristus? 17 Lantaran ada isa roti, maka kita nang banyak ini ibarat isa awak; lantaran kita sabarataan manjadi bagian matan isa roti itu. 18 Itihi urang-urang Israel, kadakah buhannya nag makan parsambahan maambil bagian dalam altar? 19 Jadi, apa kakira maksudku? Apakah makanan nang diparsambahakan gasan barhala adalah sasuatu? Atawa, apakah barhala adalah sasuatu? 20 Kadak. Aku bapadah gasan ikam bahwa hal-hal nang bangsa-bangsa lai kurbanakan, buhannya mangurbanakannya gasan ruh-ruh jahat, lain gasan Allah. Wan, aku kada hakun ikam bagabung wan ruh-ruh jahat. 21 Ikam kada buleh minum cangkir matan Tuhan balalu minum jua matan cangkir ruh-ruh jahat. Ikam kada kawa manjadi bagian matan jamuan Tuhan wan jamuan ruh-ruh nang jahat. 22 Atawa, apakah kita labih kuat dari pada Sidin? Hidup gasan Mamuliaakan Allah 23 "Sabarataannya dibulehakan," tatapi kada sabarataannya baguna. "Sabarataannya dibulehakan," tatapi kada sabarataannya mambangun. 24 Jangan ada saikung urang nang mancari kabaikan gasan inya sorang, saharusnya kabaikan gasan urang lain. 25 Makan haja apa nang dijual urang di pasar daging kada parlu mamariksanya, demi hati nurani. 26 Lantaran, bumi wan samuaanya adalah ampun Tuhan. 27 Amun ada urang nang balum parcaya basaruan balalu ikam tulak, makan haja apa nang di surung dihadapan ikam kada harus mamariksanya, demi hati nurani. 28 Tatapi, amun ada urang bapadah wan ikam, "Makanan ini imbah diparsambahakan gasan barhala," jangan ikam makan, demi urang nang bapadah itu wan demi hati nurani ikam. 29 Maksudku, kada gasan hati nurani ikam sorang, tatapi urang jua. Mangapa kabibasanku ditantuakan oleh hati nurani urang lain? 30 Amun aku maambil jatahku wan ucapan syukur, kanapa aku disalahakan lantaran makanan nang atasnya aku mangucap syukur? 31 Jadi, antah ikam makan atawa minum, atawa apa haja nang ikam ulah, ulah haja samuaannya itu gasan kamuliaan Allah. 32 Jangan maulah urang sangkal, baik urang Yahudi, urang Yunani, atawa Jamaat Allah, 33 nangkaya aku jua dalam samuaannya manyanangakan sabarataan urang, kada gasan mancari kauntungan aku sorang, tatapi gasan kauntungan urang banyak, supaya buhannya kawa disalamatakan.

Chapter 11

1 Jadiakan ikam urang nang maumpati taladanku, nangkaya aku jua maumpati Kristus. Tanda Kakuasaan 2 Wayahini, aku mamuji ikam lantaran ikam mangingatakan aku intang sagala hal wan maumpati tradis-tradisi nangkaya udah kupadahakan wan ikam. 3 Tatapi, aku handak supaya ikam paham bahwa kapala satiap lalakian adalah Kristus, kapala babinian adalah lalakian, wan kapala Kristus adalah Allah. 4 Satiap lalakian nang badoa wan banubuat mamakai kapala nang batudung kada mahormati kapalanya. 5 Tatapi, satiap babinian nang badoa atawa banubuat wan kapala nang kada batudung, mahina kapalanya, hal itu sama haja nangkaya mancukur kapalanya. 6 Sabab, amun ada babinian nang kada manudungi kapalanya, suruh inya mamotong sabarataan rambutanya. Tatapi, amun pacangan manyupani pabila babinian mancukur rambutnya, sabaiknya inya manudungi rambutnya. 7 Lalakian kada buleh manudungi kapalanya lantaran inya adalah gambaran kamuliaan Allah. Tatapi, babinian adalah kamuliaan lalakian. 8 Lalakian kada baasal matan babinian, tatapi babinian baasal matan lalakian. 9 Wan, lalakian kada diciptaakan gasan babinian, tatapi babinian gasan lalakian. 10 Itulah sababnya, babinian harus baisis tanda kaluasaan intang kapalanya lantaran para malaikat. 11 Tatapi, intang Tuhan, kadada babinian tanpa lalakian, atawa lalakian tanpa babinian. 12 Sabab, babinian baasal matan lalakian, kayaitu jua lalakian lahir maliwati babinian. Wan, sabarataannya baasal matan Allah. 13 Partimbangakan sorang, apakah pantas amun babinian badoa mamuhun wan Allah tatapi kapalanya kada batudung? 14 Kadakah urang banyak mangajarakan gasan ikam bahwa amun lalakian barambut panjang, hal itu marupaakan kahinaan gasan inya? 15 Tatapi, amun babinian barambut panjang, hal itu adalah kamuliaan gasan inya: sabab, rambutnya itu dibariakan gasan inya ibarat panudung. 16 Amun ada urang nang masih mambantah, kami kada biasa nangkaya itu, nangkaya itu jua jamaat Tuhan. Hal-hal nang Salah dalam Parjamuan Kudus 17 Dalam mambari parintah ini, aku kada mamuji ikam lantaran ikam bakumpul kada gasan hal nang labih baik, tatapi gasan hal nang kada baik. 18 Partama, rahat ikam bakumpul sabagai jamaah, aku mandangar bahwa kadada kakumpakan diantara buhan ikam. Wan, aku mamparcayainya sabagian. 19 Sabab, harus tajadi parpacahan diantara ikam supaya jalas buhan ikam ada nang tabukti tahan uji. 20 Rahat ikam bakumpul intang wadah nang sama, hal itu kada gasan makan parjamuan Tuhan. 21 Lantaran rahat makan, satiap urang maambil badadahuluan asing-asingnya sahingga ada nang kada kabagian wan ada nang lainnya mabuk. 22 Apa ikam kada baisi rumah gasan wadah ikam makan wan minum? Atawa, apakah ikam mahina jamaah Allahnwan manyupani buhannya nang kada baisi apa-apa? Apa nang harus aku panderakan wan ikam? Haruskah aku mamuji ikam? Biar kada! 23 Lantaran, apa nang aku tarima matan Tuhan itu jua nang aku bariakan gasan ikam, bahwa Tuhan Yesus, rahat malam Inya dihianati, maambil roti, 24 balalu imbah mangucap syukur, inya mamacah-macahakan roti wan baucap, "Inilah awak-Ku, nang ku bariakan gasan ikam; ulahhaja nang kaya ini gasan maingatakan Aku." 25 Kayaitu jua, Sidin maambil cangkir imbah makan balalu baucap, "Cangkir ini adalah parjanjian hanyar nang di sahakan uleh darah-Ku. Baulah kaya ini jua, satiap ikam maminumnya gasa maingatakan Aku." 26 Sabab, satiap kali iakm makan roti ini wan minum cangkir ini, ikam mahabarakan kamatian Tuhan sampai Inya datang. 27 Lantaran itu, siapa nang makan roti atawa minum cangkir Tuhan wan cara nang kada pantas, inya basalah wan awak wan darah Tuhan. 28 Manusia harus mauji diri inya sorang, hanyar kawa makan roti wan minum matan cangkir itu. 29 Sabab, urang nang makan wan minum mun kada mangakui awak Tuhan, inya mandatangakan hukuman gasan inya sorang. 30 itulah sababnya, kanapa banyak buhan ikam nang lamah, wan garing balalu ada jua nang maninggal. 31 Tatapi, amun kita mailai diri kita sorang babujur, kita kada cagar tahukum. 32 Tatapi, wayah kita dihukum, kita dididik uleh Tuhan supaya kita kada dihukum taimbai wan dunia. 33 33 Jadi, Dinsanak-dinsanakku, wayah ikam takumpul makan, batutungguan ai dahulu. 34 Kalau ada urang nang kalaparan, sabaiknya makan badahulu dirumahnya supaya rahat takumpul ikam kada mahakimi. Wan, hal-hal nang lain pacangan ku atur amun aku datang kena.

Chapter 12

Karunia-Karunia matan Ruh Kudus 1 Wayahini, manganai karunia-karunia rohani, Dinsanak-dinsanak, aku kada handak ikam kada minanduinya. 2 Ikam tahu bahwa rahat ikam masih jadi urang-urang nang balum minandui Allah, ikam disasatakan wan barhala-barhala bisu, nangkaya apa haja ikam sudah diatur. 3 Lantaran itu, aku mamadahakan gasan ikam bahwa kada saikung gin, nang bapaner uleh Ruh Allah, nang baucap, "Yesus takutuk," wan kadada saikung gin nang baucap, "Yesus adalah Tuhan, " salain uleh Ruh Kudus. 4 Banyak macam karunia rohani, tatapi Ruhnya sama haja. 5 Wan, banyak macamnya palayanan, tatapi Tuhannya sama haja. 6 Banyak macam gawian, tatapi Allah nang sama jua nang mangawiakan sabarataanya intang samuaan urang. 7 Gasan tiap-tiap urang dikaruniaakan panyataan Ruh gasan kabaikan sabrataan. 8 Gasan nang saikung dibariakan kata-kata hikmat maliwati Ruh wan gasan nang lainnya kata-kata pangatahuan oleh Ruh nang itu jua. 9 Gasan nang lainnya dibariakan iman uleh Ruh nang sama, gasan lain karunia-karunia manyambuhakan oleh Ruh nang itu jua. 10 Gasan nang lain dibariakan gawian-gawian mujizat, gasan nang lain karunia banubuat. Gasan nang lainnya dibariakan kasanggupan gasan mambida-bidaakan ruh-ruh, gasan nang lainya macam-macam bahasa lidah, wan nang lainnya gasan maartiakan bahasa-bahasa lidah itu. 11 Sabarataan itu nangmanggawianya adalah Ruh nang satu wan nang sama, nang mambagi gasan asing-asing urang, nangkaya nang Sidin kahandaki. Satiap Urang Parcaya adalah Bahagian matan Awak Kristus 12 Sama nangkaya awak adalah satu, tatapi baisi banyak anggota, wan samua anggota tubuh, biar banyak, adalah satu awak, nangkayaitu jua Kristus. 13 Sabab, oleh satu Ruh, kita sabarataan uadh dibaptis ka dalam satu tubuh, baik urang Yahudi maupun urang Yunani, baik budak maupun urang merdeka, wan kita sabarataan dibari minum matan satu Ruh. 14 Lantaran awak kada hinggan satu anggota haja, tatapi banyak anggota. 15 Amun batis baucap, "lantaran aku lain tangan, jadi aku lain bahagian matan awak," kada baarti inya lain bahagian awak. 16 Wan, amun talinga baucap, "Lantaran aku lain mata, aku lain anggota awak," kada baarti inya kada bahagian awak. 17 Amun awak sabarataan adalah mata, kaya apa mandangar? Amun sabarataan awak talinga, nangkaya apa jua mancium? 18 Tatapi, wayahini Allah udah maandakakan anggota-anggota itu, satiap urang dari buhannya, intang awak, sasuai nang Sidin kahandaki. 19 Amun sbarataannya adalah satu anggota, intang manajua awak? 20 Jadi, mimang ada banyak anggota, tatapi hinggan satu awak. 21 Sabab itu, mata kada bisa bapadah wan tangan, "Aku kada mamrluakan ikam!" Atawa lagi, kapala wan batis, "Aku kada mamarluakan ikam!" 22 Sabaliknya, anggota-anggota awak nang kalihatannya lamah sabujurnya nang paling diparluakan. 23 Wan, anggota-anggota awak nang kita pikir kurang tahurmat, justru bariaakan panghuramatan labih. Wan, anggota-anggota awak, nang kita anggap kada layak tampil, harus diulah gasan labih layak tampil, 24 lantaran bahagian-bahagian nang sudah layak tampil kada mamarluakannya. Tatapi, Allah udah maatur awak itu wan mambariakan panghormatan labih ganal gasan anggota-anggota nang kakurangan. 25 supaya kadada tapacah-pacah intang awak, sabaliknya supaya anggota-anggota itu kawa mamparhatiakan saikung wan nang lainnya. 26 Amun satu anggota mandarita, sabarataan anggota umpat jua marasaakannya. Amun satu anggota dimuliaakan, samuaan anggota umpat jua bahagia. 27 Wayahini ikam adalah satu awak Kristus wan ikam asing-asing adalah anggota-anggotanya. 28 Allah imbah manantuakan intang jamaah, partama, adalah buhannya rasul, kadua adalah buhan nabi, katiga adalah buhan guru, balalu mukjizat-mukjizat, karunia-karunia manyambuhakan, manulung, mamimpin, wan macam-macam bahasa. 29 Apakah sabarataannya rasul? Apakah sabarataannya nabi? Apakah sabarataannya guru? Apakah sabarataannya kawa maulah mujizat? 30 Apakah sabarataannya baisi karunia manyambuhakan? Apakah sabarataannya kawa bapander wan bahasa-bahasa lidah? Apakah sabarataannya kawa maartiaakannya? 31 Tatapi, handakilah karunia-karunia nang paling ganal. Balalu aku cagar manampaiakan gasan ikam jalan nang paling baik.

Chapter 13

Kasih 1 Amun aku kawa bapander wan bahasa-bahasa manusia wan bahasa malaikat, tatapi aku kada baisi kasih, aku nangkaya gong nang babunyi wan kaya canang nang bakucikan. 2 Amun aku baisi karunia banubuat wan minandui sabarataan rahasia wan baalimu, wan amun aku baisi iman nang kawa mamindahakan gunung-gunung, tatapi kada baisi kasih, aku kadada baguna. 3 Amun aku mambagiakan sabarataan hartaku gasan mambari makan gasan urang miskin, wan manyarahakan awakku gasan dibakar, tatapi kada baisi kasih, sadikit gin kadada gunanya gasanku. 4 Kasih itu sabar wan murah hati, kasih itu kada camburu, kada baparagah, wan kada sombong, 5 kada maulah nang kada pantas, kada mancari kaparluan gasan sorangan haja, kada mudah sarik, kada mamparhitungakan kasalahan urang lain, 6 kada himung bila ada nang kadabaik, sabaliknya himung banar wan nang bujur. 7 Kasih itu tahan mananggung sabarataannya, mamparcayai sabarataannya, wan sabar mananggung sabarataannya. 8 Kasih kada bisa habis, Tatapi nubuatan pacangan kadada; bahasa-bahasa ruh cagar ampih; wan pangatahuan pacangan dilanyapakan. 9 Sabab, kita paham sabagian haja wan kita banubuat sabagian haja. 10 Tatapi, pabila nang sampurna datang, nang sabagian itu cagar dihilangakan. 11 Rahat aku kanakan, aku bapander nangkaya kanakan, aku bapikir nangkaya kanakan, wan bahitung nangkaya kanakan. Imbah aku dewasa, kada lagi nangkaya kanakan itu. 12 Lantaran wayahini kita malihat nangkaya intang caramin kada tapi jalas, tatapi kena kita bahadapan muha. Wayahini, aku hinggan pinandu sabagian haja, tatapi kena aku cagar pinandu sabarataannya. 13 Jadi, wayahini katiga hal ini nang tatap ada, yaitu iman, pangharapan, wan kasih; tatapi nang paling ganal dari katiganya adalah kasih.

Chapter 14

Nubuat wan Bahasa Ilat 1 Sasahi kasih wan handakilah bujur-bujur karunia-karunia rohani, tautama supaya ikam kawa banubuat. 2 Sabab, siapa nang bapander mamakai bahasa ilat, kada bapander wan manusia, tatapi wan Allah; lantaran kadada urang nang paham. tatapi inya baucap hal-hal nang rahasia intang ruh. 3 Tatapi, urang nang banubuat bapander wan manusia gasan mambangun, manasihat wan mahibur. 4 Urang-urang nang bapander wan bahasa ilat mambangun inya sorang, tatapi urang nang banubuat mambangun jamaah. 5 Aku baharap ikam sabarataan nang bapander dalam bahasa-bahasa ilat, supaya buhan ikam kawa banubuat. Urang nang banubuat labih bamanfaat daripada urang nang bapander wan bahasa ilat, kacuali amun inya jua maartiakan sahingga jamaah paham wan ditaguhakan. 6 Dinsanak- dinsanak, amun aku datang wadah ikam wan bapander dalam bahasa ruh, apa untungnya gasan ikam, kacuali amun aku bapander wanikam dengan penyataan, pangatahuan, nubuatan, atawa pangajaran? 7 Bahkan, banda-banda nang kada banyawa, nangkaya suling atawa kacapi nang mangaluarakan bunyi, amun kada mangaluarkan bunyi nang babida, kayaapa urang kawa minandui alat apa nang rahat dimainakan, sulinhkah atawa kacapi? 8 Atawa, amun tarumpet tanda perang mangaluarakan suara nang kada jalas, siapa garang nang cagar mamparsiapakan diri gasan berperang? 9 Kayaitu jua ikam. Amun wan ilatikam, ikam baucap wan kata-kata nang kada kawa dimangarti, kayaapa urang tahu apa nang dipanderakan? Saulah-ulah ikam bapander wan angin. 10 Kakira, ada banyak banar macam bahasa nang ada di dunia wan kadada satu pun nang kada bamakna. 11 Tatapi, amun aku kada paham arti bahasanya, aku nangkaya urang asing bagi yang bapander, wan urang nang bapander itu manjadi urang asing bagiku. 12 Kayaitu jua ikam, amun ikam bujur-bujur bausaha mahandaki karunia-karunia rohani, bausahalah babujur supaya limpuar karunia rohani gasan mambangun jamaah. 13 Lantaran itu, saharusnya urang nang bapander wan bahasa ilat badoa supaya inya kawa maartiakannya. 14 Sabab, amun aku badoa wan bahasa ilat, ruhku badoa, tatapi pikiranku kada baubah. 15 Jadi, apa nang harus aku ulah? Aku cagar badoa wan ruhku balalu aku jua badoa wan pikiranku. Aku cagar manyanyi wan ruhku balalu aku jua cagar manyanyi wan pikiranku. 16 Amun ikam hinggan mangucap syukur wan ruhikam, nangkaya apa wan urang, nang ada intang posisi kada baisi karunia itu, kawa baucap,"Amin," atas ucapan syukur ikam itu lantaran inya kada paham nang ikam panderakan? 17 Biar ikam mangucap syukur baik nangkaya apa, tatapi urang nang mandangar kada ditaguhakan. 18 Aku basyukur wan Allah bahwa aku bapander intang bahasa-bahasa ilat labih dari ikam sabarataannya. 19 Tatapi, intang jamaah, aku labih baik bapander lima kata haja wan pikiranku supaya aku kawa mangajar nurang lain, daripada sapuluh ribu kata intang bahasa ilat. 20 Dinsanak-dinsanak, jangan kaya kakanakan dalam pamikiran ikam. Jadilah bayi-bayi dalam kajahatan, tatapin dewasa dalam pamikiran ikam! 21 Nangkaya tatulis intang Hukum Taurat, "Uleh urang-urang nang baisi bahasa asing wan uleh muntung urang-urang asing, aku cagar bapander gasan bangsa ini, tatapi buhannya kada cagar mandangarakan aku, firman Tuhan. "Yesaya 28:11-12 22 Jadi, bahasa ilat adalah tanda, kada gasan urang nang udah parcaya, tatapi gasan urang nang balum parcaya, sadangkan banubuat kada gasan urang nang balum parcaya, tatapi gasan urang nang udah parcaya. 23 Amun, sabarataan jamaah bakumpul taimbai intang satu wadah, wan smuaannya bapander wan bahasa-bahasa ilat, balalu ada urang nang kada paham atawa urang nang kada parcaya masuk, kadalah buhannya cagar manyambut bahwa buhan ikam udah gila? 24 Tatapi, pabila samuaannya banubuat, imbahitu ada urang nang kada parcaya atawa urang nang kada mangarti masuk, inya cagar disadarakan uleh samuannya wan dinilai uleh samuaannya. 25 Rahasia dalam hatinya cagar nyata, inya cagar tasungkur, wan manyambah Allah, mangakui bahwa sasungguhnya Allah ada intang ikam. Aturan-aturan dalam Partamuan Jamaat. 26 Jadi, salanjutnya kayaapa, Dinsanak sabarataan? Pabila buhan ikam sambahyang, asing-asingnya baisi karunia, bamazmur, mangajar, babahasa ilat, atawa manafsirakan. Biaralah samuaan itu di sampaiakan gasan mambarkati. 27 Pabila ada nang babahasa ilat, biar haja hinggan diulah dua atawa paling banya tiga urang, wan asing-asing bagantian, wan harus ada urang nang maartiakannya. 28 Tatapi, pabila kadada nang maartiakan, inya sabaiknya badiam haja diantara jamaah wan biarakan inya babahsa ilat gasan inya sorang wan gasan Allah. 29 Biarhaja hinggan dua atawa tiga nabi nang bapander balalu nang lain mampartimbangakannya. 30 Tatapi, pabila pernyataan diulah gasan urang lain nang duduk disitu, urang nang panampaian harus badiam 31 Sabab, ikam sabarataan kawa banubuat satu demi satu, supaya samuaannya kawa balajar wan samuaannya mandapat kakuatan. 32 Ruh-ruh buhan nabi tunduk wan buhan nabi 33 Sabab, Allah kada Allah matan kakacauan, sabaliknya damai sajahtera, sama wan dalam samuaan jamaah urang-urang kudus. 34 Babinian harus tatap badiam dalam jamaah lantaran buhannya kada dibulehakan bapander, sabaliknya harus tunduk nangkaya udah dipadahakan Hukum Taurat. 35 Pabila ada nang handak buhannya palajari, biarhaja buhannya batakun wan lakinya imbah dirumah lantara adalah hal nang manyupani gasan babinian amun bapander dalam jamaah. 36 Apakah firman Allah baasal matan ikam? Atawa, apakah hinggan gasan ikam haja firman nangitu disampaiakan? 37 Pabila ada nang bapikir bahwa inya adalah saurang nabi atawa urang nang baiman, biarhaja inya minandui bahwa hal-hal nang aku tulis ini gasan ikam adalah parintah Tuhan. 38 Pabila ada nang kada minandui ini, inya kada dipinandui. 39 Jadi, dinsanak-dinsanakku, baupayalah wan bujur-bujur gasa banubuat, wan jangan manangati urang bapander mamakai bahsa-bahasa ilat. 40 Tatapi, samuaannya harus gawi wan sopan dan taratur.

Chapter 15

Injil hal Yesus Kristus 1 Wayahini, Dinsanak, aku mamadahi gasan ikam Injil, nang ku habarakan gasan ikam, nang udah ikam tarima, nang didalamnya ikam badiri taguh. 2 Uleh Injil itu jua ikam disalamatakan, asal ikam bapingkut taguh wan firman nang udah kuhabarakan gasan ikam. Kacuali ikam parcaya dengan sia-sia 3 Aku udah mamadahakan wan ikam, partama-tama nang paling panting, nang aku jua tarima bahwa Kristus mati gasan dusa-dusa kita sasuai wan kitab suci, 4 Sidin udah dikuburakan, Sidin dibangkitakan pada hari nang katiga sasuai Kitab Suci, 5 wan bahwa Sidin udah manampaikan awak-Sidin wan Kefas, imbah itu wan kadua balas rasul itu. 6 Imbah itu, Sidin manampaiakan awak-Sidin wan labih lima ratus dinsanak sabarataan sakaligus. Sabagian ganal dari buhannya masih hidup sampai wayahini, tatapi babarapa udah mati. 7 Balalu, Sidin manampaiakan awak-Sidin wan Yakobus, imbah itu wan samuaan rasul. 8 Taakhir, sama nangkaya wan kanakan nang lahir balum wayahnya, Sidin jua manampaiakan diri wan aku. 9 Sabab, akulah nang paling panghalusnya diantara rasul-rasul-Sidin wan kada layak disambat sabagai rasul lantaran aku manganiaya jamaah Allah. 10 Tatapi, lantaran anugerah Allah, aku adalah aku nangkaya wayahini. Wan, anugerah-Nya wanaku kadalah sia-sia. Aku bagawi labih rajin matan buhan sabarataan, tatapi kadanya aku, nangbujurnya anugerah Allah nang mairingiku. 11 Lantaran itu, baik lantaran aku atawa buhannya, kayaitu jua kami mangajar wan kayaitu jua ikam udah parcaya. Kabangkitan matan Kamatian 12 Pabila Kristus dihabarakan bangkit matan kamatian, kanapa babarapa diantara ikam bapadah bahwa kadada kabangkitan matan kamatian? 13 Pabila kadada kabangkitan matan kamatian, Kristus jua kada suah dibangkitakan. 14 Wan, pabila Kristus kada dibangkitakan, sia-sia haja nang kami habarakan wan sia-sia jua iman buhan ikam. 15 Talabih lagi, kami jua dianggap saksi dusta Allah lantaran kami mambari kasaksian bahwa Allah udah mambangkitakan Kristus, nang kada cagar dibangkitakan. 16 Sabab, pabila urang mati kada dibangkitakan, Kristus gin kada dibangkitakan. 17 Wan, pabila Kristus kada dibangkitakan, sia-sia haja iman ikam, wan ikam masih badiam dalam dusa-dusa ikam. 18 Kayaitu jua, buhannya nang udah mati dalam Kristus jua udah binasa. 19 Pabila pangharapan kita dalam Kristus hinggan gasan hidup ini haja, kita adalah urang-urang nang paling malang dari sabarataan manusia. 20 Tatapi nyatanya, Kristus udah dibangkitakan dari antara urang mati, sabagai buah nang panampaian matan sabarataan urang parcaya nang udah mati, 21 Sabab, sama nangkaya kamatian tarjadi lantaran satu urang, maka maliwati satu urang jua kabangkitan dari antara urang mati tarjadi. 22 Lantaran dalam Adam samuaannya mati, kayaitu jua dalam Kristus samuaannya cagar dihidupakan. 23 Tatapi, tiap-tiap urang manurut urutannya; Kristus sabagai nang panampaian, imbah itu buhannya nang ampun Kristus, rahat Sidin datang pulang. 24 Imbahitu sampai wayahnya, yaitu rahat Sidin manyarahakan Karajaan gasan Allah Abah, rahat Sidin udah mahabisakan sabarataan pamarintahan, samua kakuasaan, wan kakuatan. 25 Sabab, Sidin harus mamarintah sampai Allah maandak sabarataan musuh-Sidin dibawah batis Sidin. 26 Musuh panghabisan nang pacangan dimusnahakan adalah i 27 Sabab, Allah udah maandak sagala sasuatu di bawah batis-Sidin. Tatapi, pabila dipadahakan bahwa sagalanya udah diandak di bawah-Sidin, jalaslah bahwa ini kada tamasuk Allah sorangan, nang maandakakan sagalanya di bawah Kristus. 28 Pabila sagalanya udah diandak di bawah Kristus, imbah itu Anak sorangan jua cagar manaklukakan diri wan Sidin, nang manaklukakan sabarataannya di bawah Kristus sahingga Allah cagar manjadi sagala-galanya dalam smuaannya. 29 Pabila kada kayaitu, apakah nang cagar diulah uleh buhannya nang dibaptis gasan urang nang mati? Pabila urang mati kada dibangkiakan sama sakali, balalu kanapa urang-urang mambaptis gasan buhannya? 30 Wan, kanapa kami ada intang bahaya saban waktu? 31 Dinsanak-dinsanak, saban hari aku mahadap kamatian, demi kabanggaan aku gasan ikam, nang aku ampun intang Yesus Kristus, Tuhan kita. 32 Sacara manusia, apakah untungnya gasanku bakalahi lawan binatang-binatang buas di Efesus? Pabila urang mati kada dibangkitakan, "Hayu kita makan wan minum lantaran esok kita cagar mati." 33 Jangan tatipu: "bakawanan nang buruk mahancurakan kabiasaan-kabiasaan nang baik." 34 Baingat babulik aja wan nang baik jangan baulah dosa. Sabab, babarapa urang nang kada baisi hidup minandui Allah. Aku bapander nang ini supaya ikam supan. Kabangkitan Awak Ruhani 35 Tatapi, ada urang nang batakun, "Kayaapa urang mati dbangkitakan? Wan awak nang kayaapa buhannya cagar datang kena?" 36 Hi urang bungul! Apa nang ikam tanam kada cagar hidup, kacuali inya mati labih dahulu. 37 Wan, apa nang ikam tanam lain awak tanaman nang cagar hidup itu, tatapi biji nang kada bakulit gandum atawa biji-bijian lain. 38 Tatapi, Allah mambariinya awak sasuai Sidin mahandaki-Nya wan asing-asing biji dbariakan awaknya sorang-sorang. 39 Kada samuaan daging adalah daging nang sama, tatapi hinggan satu daging manusia, wan lainnya binatang-binatang, wan lainnya daging burung-burung, wan lainnya daging iwak. 40 Ada jua awak surgawi wan awak duniawi, tatapi kamuliaan nang surgawi itu babida dan kamuliaan nang duniawi itu gin babida. 41 Kamuliaan matahari babida, kamuliaan bulan babida, kamuliaan bintang-bintang jua babida lantaran satu bintang babida wan bintang nang lain intang kamuliaan. 42 Kayaitu jua wan kabangkitan urang mati. Ditaburakan dalam kabinasaan, dibangkitakan manjadi kadakawabinasa. 43 Ditaburakan dalam kahinaan, dibangkitakan dalam kamuliaan. Ditaburakan dalam kalamahan, dibangkitakan dalam kakuatan. 44 Ditaburakan sabagai awak jasmani, dibangkitakan sabagai awak ruhani. Pabila ada awak jasmani, ada jua awak ruhani. 45 Kaya nang tatulis, "Manusia panampaian, Adam, manjadi jiwa nang hidup." Adam nang taakhir manjadi ruh nang mambari hidup. 46 Tapi biar kayaitu, nang ruhani lain nang panampaian. Nang panampaian adalah nang jasmani, imbah itu hanyar nang ruhani. 47 Manusia panampaian baasal matan bumi, yaitu dari dabu tanah. Manusia kadua baasal matan surga. 48 Sama nangkaya nang baasal dabu tanah, kayaitu jua buhannya nang baasal dari dabu tanah. Wan, sama nangkaya nang surgawi, kayaitu jua buhannya nang surgawi. 49 Nangkaya kita diciptaakan intang rupa manusia baasal dari dabu tanah, kita jua cagar mamakai rupa manusia nang surgawi. 50 Aku mamadahakan ini gasan buhan ikam, dinsanak sabarataan, bahwa daging wan darah kada kawa mawarisi karajaan Allah. Kayaitu jua nang kawa binasa, kada kawa mawarisi nang kada kawa binasa. 51 Dangarakan! Aku mamadahakan gasan ikam satu rahasia, kita kada cagar mati samuaannya, tatapi kita sabarataan cagar diubah, 52 wayahitu jua, satumat lagi, rahat trompet pahabisan: lantaran trompet cagar babunyi, wan urang mati cagar dibanakitakan dari kamatian, wan kita cagar diubahakan. 53 Sabab, nang kawa binasa ini harus mamakai nang kada kawa binasa. Wan, nang kawa mati ini, harus mamakai nang kada kawa mati. 54 Wayah nang kada kawa binasa ini mamakai nang kada kawa binasa, wan nang kawa mati ini mamakai nang kada kawa mati, maka ganaplah firman nang udah tat ulis:"Yesaya 25:8 55 Hai kamatian, dimana garang wayah ikam manang? Hai maut, dimana garang sangat ikam? Hosea 13:14 56 Sangat maut adalah dosa, wan kuasa dosa adalah Hukum Taurat. 57 Tatapi, kita basyukur wan Allah nang mambari kia kamanangan malalui Tuhan kita, Yesus Kristus. 58 Jadi, dinsanak- dinsanakku saiman nang kakasih, badirilah kuat, jangan guyah, banyaki gawian dalam Tuhan. Sabab, ikam tahu aja bahwa mun kita kauyuhan dalam gawian Tuhan kada pacangan sia=sia.

Chapter 16

Bakumpulan Duit gasan Urang-Urang Kudus 1 Wayahini masalah bakumpulan duit gasan urang-urang kudus, diulah haja sasuai wan patunjuk-patunjuk nang kubariakan gasan jamaah di Galilea. 2 Intang hari panampaian satiap minggu, asing-asing ikam manyisihakan sasuatu wan manyimpannya sasuai nang ikam dapat supaya jangan rahat aku datang hanyar diadaakan pangumpulannya. 3 Pas rahat aku datang, aku cagar mangutus buhannya, siapa gin nang ikam satujui, diimbaiakan wan surst-surst gasan mambawa pambarianikam ka Yerusalaem. 4 Wan, pabila parlu aku tulak jua, supaya buhannya tulak baimbai aku. Rencana Pajalanan Paulus 5 Tatapi, aku cagar mandatangi ikam imbah aku maliwati Makedonia lantaran aku pacangan maliwati Makedonia. 6 Wan, kamungkinan aku cagar badiam wadah ikam atawa mahabisakan waktu salawas musim calap supaya ikam kawa mangawani aku intang parjalananku, kamana haja aku tulak. 7 Sabab, aku kada mau malihat ikam wayahini hinggan sapintas lalu. Aku baharap badiam babrapa hari lawan ikam, pabila Tuhan mangijinakannya. 8 Tatapi, aku cagar badiam di Efesus sampai hari Pentakosta, 9 Lantaran lawang nang libar gasan manggawi gawian nang panting udah tabuka gasanku walaupun ada banyak nang kada satuju. 10 Wayahini, pabila Timotius datang, parhatiakan haja supaya inya kada marasa takutan pabila baimbai ikam lantaran inya malayani Tuhan, sama nangkaya aku jua. 11 Jadi, jangan ada urang nang maanggap inya randah. Dangani inya intang parjalanannya wan damai agar inya kawa babulik wadahku. Aku mahadangi inya wan dinsanak nang lain di sini. 12 Wayahini, manganai dinsanak kita Apolos, aku sangat maanjurakan inya supaya mandatangi ikam baimbai dinsanak-dinsanak nang lain, tatapi inya sama sakali kada mau datang wayahini. Inya pacangan datang amun ada kasampatan. Salam Panutup 13 Bahati-hatihaja, badirian haja nang kuat intang iman. Bakalakuanlah nangkaya lalakian wan jadilah kuat. 14 Barlah sabarataan nang ikam gawi, digawiakan intang kasih. 15 Aku manggasakikam, dinsanak-dinsanak, (ikam tahu bahwa sabarataan intang rumah Stefanus adalah buah-buah panampaian di Akhaya, wan buhannya imbah mangabdiakan diri buhannya gasa malayani urang-urang kudus), 16 supaya ikam jua tunduk wan urang-urang nangkaya ini wan tahadap satiap urang nang bagawi taimbai wan bajarih lelah. 17 Aku himung banar imbah buhan Stefanus datang, Fortunatus, wan Akhaikus lantaran buhannya imbah malangkapai apa nang kurang intang ikam. 18 Sabab, buhannya manyagarakan ruhku wan ruhikam. Oleh lantaran itu, hargai urang-urang nangkayaitu. 19 Jamaah-jamaah di Asia manyampaiakan salam gasan ikam. Akwila wan Priskila manyampaiakan salam hangat intang Tuhan gasan ikam, taimbai wan jamaat di rumah buhannya. 20 Sabarataan dinsanak di sini mangirim salam gasan ikam. Sampaiakan salam satu wan nang lain lawan cium kudus. 21 Aku, Paulus, manulis salam ini wan tanganku sorang. 22 Pabila ada urang kada manyayangi Tuhan, takutuklah inya. oh Tuhan, datang haja! 23 Anugerah Tuhan Yesus mairingi ikam. 24 Kasihku mairingi ikam sabarataanintang Yesus Kristus. Amin

2 Corinthians

Chapter 1

1 Paulus, saurang rasul Kristus Yesus oleh kahandak Allah wan Timotius, dingsanak kita, gasan jamaat Allah nang ada di Korintus basama sabarataan urang kudus nang ada di saluruh Akhaya. 2 Anugerah gasan ikam wan damai sajahtra matan Allah Bapa kita wan Tuhan Yesus Kristus. Ucapan Syukur atas Panghiburan Allah 3 Dibarkatilah Allah wan Bapa Tuhan kita, Yesus Kristus, Bapa nang penuh belas kasihan wan Allah sagala panghiburan, 4 nang mahibur kami dalam sagala pandaritaan kami sahingga kami kua kawa mahibur buhan nang ada dalam berbagai pandaritaan lawan panghiburan, nang kami saurang dihibur oleh Allah. 5 Sabab, sama kaya pandaritaan-pandaritaan Kristus malimpah dalam kami, kaya itu jua panghiburan kami malimpah malalui Kristus. 6 Jika kami mandarita, hal ini demi panghiburan wan kasalamatan ikam. Atawa, jika kami dihibur, hal nitu adalah gasan panghiburan ikam, nang bagawi dalam katabahan atas pandaritaan-pandaritaan nang sama, nang jua kami alami. 7 Pangharapan kami atas ikam nitu teguh karana kami tahu bahwa sabagaimana ikam ambil bagian dalam pandaritaan-pandaritaan kami, kaya itu jua kami ambil bagian dalam panghiburan kami. 8 Dingsanak-dingsanak, kami kada handak ikam kada tahu manganai pandaritaan nang kami alami di Asia. Kami bujur-bujur di bebani malabihi kakuatan kami sahingga kami putus asa gasan tatap hidup. 9 Bahkan, kami baisi hukuman mati dalam diri kami saurang supaya kami kada yakin pada diri kami saurang, malainkan pada Allah nang mambangkitakan urang mati. 10 Sidin sudah malapasakan kami matan kamatian nang ngeri wan pacang malapasakan kami pulang. Lawan Sidin kami baharap bahwa Sidin pacang manyalamatakan kami pulang. 11 Ikam jua umpat manolong kami malalui doa-doa ikan sahingga banyak nang pacang basyukur atas ngaran kami karana kasih karunia nang dijulung lawan kami malalui doa-doa banya urang. Parubahan Rancana Paulus 12 Inilah kabanggaan kami, yaitu kasaksian hati nurani kami bahwa kami hidup di dunia ini, tarutama tahadap ikam, lawan katulusan wan kamurnian matan Allah, bukan dalam hikmat dunia, malainkan dalam anugerah Allah. 13 Sabab, kami kada manulisakan hal-hal lain ka ikam salain nang kawa ikam baca wan mangarti. Ulun baharap ikam pacang mangarti sepenihnya, 14 kaya ikam jua sudah mamahami sabagian manganai kami, yaitu bahwa kami adalah kabanggaan ikam, sabagaimana ikam jua adalah kabanggaan kami, pada hari Tuhan Yesus. 15 Dalam kayakinan ini, maksud ulun badahulu datang ka wadah ikam supaya ikam kawa mandapatkan anugerah gasan kadua kalinya. 16 Ulun handak maelangi ikam dalam parjalanan ulun ka Makedonia, hanyar tu babulik pulang ka ikam imbah dari Makedonia supaya ikam kawa manulungi ulun dalam parjalanan ulun ka Yudea. 17 Oleh karana nitu, apakah lawan hayaan ulun marancanakan hal ini? Atawa, apakah nang ulun rancanakan, ulun marancanakannya sacara duniawi sahingga gasan ulun sacara baimbai ada "ya, ya" wan kada, kada"? 18 Sama kaya Allah adalah satia, pandiran kami ka ikam bukanlah "ya" wan "kada". 19 Sabab, Anak Allah, Yesus Kristus, nang dihabarakan di antara ikam oleh kami, yaitu oleh ulun, Silas, wan Timotius, bukanlah "ya" wan "kada", malainkan "ya" di dalam Sidin. 20 Sabab, sabarataan janji Allah adalah "ya" di dalam Kristus. Itulah sababnya, lewat Sidin, kami baucap "Amin" kami gasan kamuliaan Allah. 21 Wan, Allah nang maneguhkan kami baimbai lawan ikam di dalam Kristus, wan nang sudah maurapi kita, 22 jua nang sudah mamatraikan kita wan manjulung Roh Sidin dalam hati kita sabagai jaminan. 23 Namun, ulun mangiau jiwa ulun bahwa gasan manahan diri atas ikam ulun balum lagi mandatangi ka Korintus. 24 Bukan karana kami mamarintah atas iman ikam, tapi kami adalah nang bagawi baimbai ikam gasan sukacita ikam karana dalam iman ikam, ikam badiri teguh.
Chapter 2

1 Jadi, ulun sudah mamutusakan gasan diri ulun saurang bahwa ulun kada pacang datang pulang ka ikam dalam kasadihan. 2 Kalau ulun maolah ikam sedih, siapakah nang pacang maolah ulun himung, kacuali inya nang sudah ulun olah sedih nitu? 3 Ulun manulis, nang kaya apa ulun gawi, supaya waktu ulun datang, ulun kada pacang mandapat kasadihan matan buhan nang saharusnya maolah ulun himung. Sabab, ulun marasa yakin lawan ikam sabarataan bahwa sukacita ulun pacang jadi sukacita ikam sabarataan. 4 Dari banyaknya pandaritaan wan kepedihan hati, ulun manulis ka ikam lawan banyak guguran banyu mata, bukan gasan maolah ikam sedih, malainkan supaya ikam kada mangatahui kasih nang ulun punya, khususnya tahadap ikam. Mangampuni Sasama nang Basalah Namun, jika ada nang manyababakan kasadihan. inya kada manyababakan kasadihan gasan ikam, tapi pada batas tertentu -- supaya ulun kada malabih-labihkan -- gasan ikam barataan. 6 Gasan urang kaya itu, taguran oleh sabagian besar dari ikam cukup gasan inya. 7 karana nitu, ikam sabaliknya, labih baik mangampuni wan mahibur inya supaya urang nang kaya itu kada tanggalam oleh kasadihan nang balabihan. 8 Jadi, ikam mandorong ikam gasan managasakan kasih ikam ka inya. 9 Sabab, gasan ini pula ulun manulis ka ikam, yaitu supaya ulun kawa mangatahui buktinya, apakah ikam taat dalam sagala sasuatu. 10 Saikung urang nang ikam ampuni, ulun mangampuninya jua. Sabab, apa nang sudah ulun ampuni, jika ada nang harus ulun ampuni, ulun manggawinya demi ikam di hadapan Kristus. 11 Dengan demikian, Iblis kada pacang diuntungakan dari kita karana kita mangatahui maksud-maksudnya. Kegelisahan wan Kelegaan Paulus 12 Waktu ulun datang di Troas gasan mahabarakan Injil Kristus wan waktu lawang tabuka gasan ulun dalam Tuhan, 13 balum ada kelegaan gasan roh ulun karana kada manamui Titus, dingsanak ulun. Jadi, ulun pamitan lawan buhannya wan tulak ka Makedonia. 14 Namun, syukur lawan Allah, nang rancak mamimpin kami manuju kamanangan di dalam Kristus wan manyataakan kaharuman pangatahuan akan Sidin di mana-mana, malalui kami. 15 Sabab, kami adalah bau harum Kristus gasan Allah di antara buhan nang disalamatakan wan di antara buhan nang binasa. 16 Gasan nang sabuting, kami adalah bau kamatian gasan kamatian, wan gasan nang lain, bai kahidupan gasan kahidupan. Namun, siapakah nang sanggup gasan hal-hal ini? 17 Sabab, kami kada kaya urang lain, nang manjual firman Allah. Sabaliknya, dalam kristus kami bapandir di hadapan Allah lawan katulusan, sabagaimana utusan-utusan Allah.
Chapter 3

1 Apakah kami mulai mamuji diri kami saurang ? Atawa, kaya babarapa urang, apakah kami mamarluakan surat pujian gasan ikam atawa dari ikam? 2 Ikamlah surat kami, nang tatulis dalam hati kami, nang dikatahui, wan dibaca oleh sabarataan urang. 3 Ikam manunjukakan bahwa ikam adalah surat Kristus nang dilayani oleh kami, nang ditulis bukan lawan tinta, malainkan lawan Roh Allah nang hidup, bukan di atas loh-loh batu, malainkan di loh-loh hati manusia. 4 Kayakinan kaya ini nang kami punya tahadap Allah lewat Kristus. 5 Bukan berarti kami, lawan diri kami saurang, mampu manganggap sasuatu baasal dari diri kami saurang, tapi kamampuan kami baasal dari Allah, 6 nang sudah maolah kami mampu manjadi palayan-palayan parjanjian hanyar, bukan manurut huruf, tapi dari Roh. Sabab, huruf itu mamatiakan, tapi Roh mahidupakan. Kamuliaan Besar dari Palayanan Roh 7 Namun, jika palayanan nang mambawa ka kamatian, lawan huruf-huruf ditulis pada loh batu nitu datang lawan kamuliaan, sampai-sampai bangsa Israel kada kawa manatap muha Musa karana kamuliaan nitu, padahal waktu nitu kamuliaannya sudah mamudar, 8 bukankah palayanan Roh baisi kamuliaan nang labih ganal lagi? 9 Sabab, jika palayanan nang mambawa hukuman baisi kamuliaan, talabih lagi palayanan kabanaran nitu malimpah dalam kamuliaan. 10 Sabujurnya, apa nang dahulu dianggap mulia, dalam hal ini kada lagi dimuliakan karana kamuliaan nang malimpah nitu. 11 Sabab, jika nang mamudar nitu datang lawan kamuliaan, talabih lagi nang kekal nitu dalam kamuliaan. 12 Karana baisi pangharapan nang kaya ini, kami manggunakan kabaranian besar, 13 wan kada kaya Musa, nang maandak salubung di muhanya supaya kakanakan Israel kada kawa malihat akhir dari apa nang mamudar nitu. 14 Namun, pikiran buhannya sudah dikarasakan. Sampai hari ini, dalam pambacaan parjanjian nang lawas, tatap kada diangkat karana hanya di dalam Kristus salubung nitu kawa diangkat. 15 Bahkan sampai hari ini, waktu kitab Musa dibaca, sabuah salubung manutupi hati buhannya. 16 Namun, waktu saikung urang babulik ka Tuhan, salubung nitu pacang diangkat. 17 Tuhan adalah Roh wan di wadah Roh Tuhan hadir, di sana ada kamardekaan. 18 Wan, kita sabarataan, lawan muha kada tasalubung mancerminkan kamuliaan Tuhan, rahatan diubah ka gambar nang sama dari kamuliaan ka kamuliaan, sama kaya Tuhan, nang adalah Roh nitu.
Chapter 4

1 Oleh karana nitu, matan kami baisi palayanan ini, sabagaimana kami manarima belas kasihan Allah, kami kada bakacil hati. 2 Namun,kami manulak hal-hal tasambunyi nang manyupani, kada bajalan dalam kalicikan, atawa mamalsuakan firman Allah, malainkan lawan panyataan kabanaran, kami manunjukakan diri kami saurang ka hati nurati satiap urang dihadapan Allah. 3 Bahkan, jika Injil kami masih tatutup jua, Injil nitu tatutup gasan buhannya, nang pacang binasa, 4 nang di antaranya, ilah dunia ini sudah manbutakakan pikiran buhannya nang kada parcaya sahingga buhannya kada kawa malihat tarang kamuliaan Injil Kristus, nang adalah gambaran Allah. 5 Sabab, kami kada mahabarakan manganai diri kami saurang, malainkan Kristus Yesus sabagai Tuhan wan diri kami saurang sabagai palayan-palayan ikam karana Yesus. 6 Karana Allah, nang bafirman, "Biarlah tarang bacahaya dari kakadapan," sudah bacahaya dalam hati kita gasan manjulung tarang pangatahuan manganai kamuliaan Allah nang ada pada muha Kristus Yesus. 7 Namun, harta ini kami miliki dalam bejana tanah liat supaya kalimpahan kuasa nitu baasal dari Allah wan bukan dari diri kami saurang. 8 Kami ditindas dari sagala sisi, tatapi kada takapit. Kami bingung, tapi kada putus asa. 9 Kami dianiaya, tapi kada ditinggalakan. Kami dicampakkan, tapi kada dibinasakan. 10 Kami rancak mambawa kamatian Yesus dalam awak kami supaya kahidupan Yesus jua dinyataakan dalam awak kami. 11 Karena kami, nang hidup ini, rancak dijulung ka kamatian karana Yesus supaya kahidupan Yesus jua dinyataakan dalam awak kami nang fana ini. 12 Kaya itulah kamatian bagawi di dalam kami, tapi kahidupan bagawi di dalam ikam. 13 Akan tatapi, dengan baisi roh iman nang sama, sasuai nang sudah tatulis, "Ulun parcaya karana nitu ulun bapandir," kami jua parcaya wan karana nitu, kami jua bapandir. 14 Sabab, kami tahu bahwa Sidin, nang sudah mambangkitakan Tuhan Yesus, pacang mambangkitakan kami jua baimbai lawan Yesus wan pacang mambawa kami baimbai ikam di hadapan Sidin. 15 Sabab, sabarataan hal ini tajadi gasan kapantingan ikam supaya anugerah, nang sa 16 Nitulah sababnya, kami kada suah bakacil hati. Walaupun awak lahiriah kami magin marosot kaadaannya, tatapi manusia batiniah kami salalu diparbaharui hari demi hari. 17 Sabab, pandaritaan ringan nang wayahini, manggawiakan gasan kami sabuah kalimpahan kekal kamuliaan nang malabihi sagala-galanya. 18 Kami kada mamparhatiakan hal-hal nang kalihatan, malainkan hal-hal nang kada kalihatan. Sabab, hal-hal nang kalihatan adalah samantara sadangkan hal-hal nang kada kalihatan adalah kekal.
Chapter 5

1 Karana kami tahu bahwa jika kemah, wadah badiamnya kita di bumi ini dirobohakan, kita baisi sabuah bangunan matan Allah, sabuah rumah nang kada diolah lawan tangan, nang kekaldi surga. 2 Salawas kita ada dalam kemah ini, kita baaduh karana kita kaganangan gasan mamakai wadah kadiaman surgawi kita. 3 Sabab, waktu kita mamakainya, kita kada lagi batilanjang. 4 Salawas kita badiam dalam kemah ini, kita baaduh wan tababani karana kita kada handak tilanjang malainakan babaju supaya nang fana nitu ditaguk oleh hidup. 5 Wayahini, Sidin nang manyiapakan kita gasan tujuan ini adalah Allah, nang manjulung Roh gasan kita sabagai jaminan. 6 Karana nitu, kami salalu tabah wan manyadari bahwa waktu kami mandiami awak ini, kami barada di luar Tuhan. 7 Sabab, kami hidup oleh iman, bukan oleh panglihatan. 8 Akan tatapi, kami tabah wan labih nyaman badiam di luar awak ini lalu badiam lawan Tuhan. 9 Oleh karana nitu, kami bausah supaya kami bakanan gasan Sidin, entah kami badiam di dalam rumah ini atawa di luar. 10 Sabab, kita sabarataan harus dihadapakan di depan kursi pangadilan Kristus supaya satiap urang kawa manarima pulang hal-hal nang digawiakan dalam awaknya, sasuai lawan apa nang sudah digawiakannya, entah nitu baik atawa jahat. Palayanan Pandamaian matan Allah 11 Karana kami tahu artinya takut lawan Tuhan, maka kami mayakinakan urang lain. Namun, kami sudah nyata gasan Allah wan ulun baharap nyata pula gasan hati nurani ikam. 12 Kami kada bausaha lagi mamuji-muji diri kami ka ikam, tatapi kami mambari ikam kasampatan supaya bangga tahadap kami. Dengan damikian, ikam pacang baisi jawaban gasan buhannya nang bangga atas hal-hal lahiriah wan bukan atas apa nang ada dalam hati. 13 Jika kami kada jadi diri kami, hal nitu adalah gasan Allah. Jika kami jadi diri kami, nitu gasan kapantingan ikam. 14 Karana kasih Kristus manguasai kami waktu kami manyimpulakan bahwa jika saikung urang mati gasan sabarataan, maka buhannya sabarataan mati. 15 Wan, Sidin mati gasan sabarataan supaya buhannya nang hidup kada lagi hidup gasan diri buhannya saurang, malainkan gasan Sidin, nang sudah mati wan dibangkitakan gasan buhannya. 16 Karana nitu, matan wayahini kami kada pinandu saurang pun manurut kaadaan lahiriahnya. Walaupun kami suah pinandu lawan Kristus sacara lahiriah, tatapi wayahini kami kada lagi manilai Sidin kaya nitu. 17 Jadi, siapa nang ada di dalam Kristus, inya adalah ciptaan hanyar. Hal-hal nang lawas sudah balalu, lihatlah, hal-hal nang hanya sudah datang. 18 Sabarataan hal ini adalah matan Allah, nang mandamaiakan kita lawan diri Sidin malalui Kristus wan manjulung kita palayanan pandamian nitu, 19 yaitu dalam Kristus Allah mandamaiakan dunia lawan diri Sidin saurang, lawan kada mahitungakan dosa-dosa buhannya wan sudah mamparcayakan habar pandamaian ka kita. 20 Jadi, kami adalah duta-duta Kristus. Allah manunjukakan panggilan Sidin malalai kami. Kami bapandir ka ikam demi Kristus, barilah diri ikam didamaiakan lawan Allah. 21 Sidin nang kada pinandu lawan dosa sudah diolah Sidin badosa karana kita supaya kita dibanarakan Allah di dalam Sidin.
Chapter 6

1 Wan, bagawi baimbai lawan Sidin, kami jua mandorong ikam supaya kada manyia-nyiakan anugarah Allah. 2 Sabab, Sidin bafirman: "Pada waktu Aku bakanan, Aku mandangar ikam, wan pada hari kasalamatan, Aku manolong ikam." 3 Kami kada maolah urang tasandung supaya palayanan kami kada dicela, 4 malainkan dalam sagala cara kami manunjukakan diri kami sabagai palayan-palayan Allah, awan katabahan dalam sabarataan pandaritaan, kasasakan, kasukaran, 5 pukulah, pamanjaraan, karusuhan, jerih payah, kada guring, kalaparan, 6 lawan penuh kemurniah, pangatahuan, kasabaran, kamurahan, Roh Kudus, kasih nang tulus, 7 pandiran nang bujur, kuasa Allah, sejata kabanaran di tangan kanan dan kiri, 8 kamuliaan wan kahinaan, caci maki wan pujian, dianggap sabagai penipu-penipu padahal kami bujur. 9 Kami kaya kada dikenal tapi terkenal; nang kaya nyaris mati, tatapi lihatlah, kami hidup; kaya urang nang dipukuli, tapi kada mati; 10 nang kaya badukacita, tatapi salalu basukacita, kami miskin, tatapi maolah urang lain sugih, kada baisi apa-apa, tatapi baisi sagala sasuatu. 11 Kami sudah mambuka muntung kami ka ikam, hai urang Korintus, hati kami tabuka lebar. 12 Ikam kada dibatasi oleh kami, tatapi ikam dibatasi oleh hati ikam saurang. 13 Wayahini, gasan balasan nang sama -- ulun baucap kaya lawan kakanakan ulun -- bukalah jua hati ikam lebar-lebar. Pasangan nang Kada Saimbang 14 Jangan jadi pasangan nang kada saimbang lawan urang-urang nang kada parcaya. Sabab, parsamaan apakah nang ada antara kabanaran wan kajahatan? Atawa, parsamaan apakah nang tadapat antara tarang lawan kadap? 15 Kasapakatan apakah nang dimiliki Kristus lawan Belial? Atawa, bagian apakah nang ada antara urang parcaya lawan urang nang kada parcaya? 16 Wan, kasapakatan apakah nang ada antara Bait Allah lawan barhala-barhala? Sabab, kita adalah Bait Allah nang hidup, kaya firman Allah, "Aku pacang badiam di dalam buhannya wan bajalan di antara buhannya, wan Aku pacang manjadi Allah buhannya, wan buhannya pacang manjadi umat-Ku." 17 "Karana nitu, kaluarlah ikam dari tangah-tangah buhannnya, wan bapisahlah," ujar Tuhan. "Wan, janganlah manjapai apa nang najis, maka Aku pacang manarima ikam." 18 "Wan, Aku pacang manjadi Bapa gasanikam, wan ikam pacang manjadi anak-anak-Ku lalakian wan anak-anak-Ku babinian," kayaitulah firman Tuhan nang mahakuasa.
Chapter 7

1 Karana kita ampun janji-janji ini, hai nang tarkasih, marilah kita mambasuh awak kita matan sabarataan kacamaran awak wan roh sambil manyampurnakan kakudusan dalam takut lawan Allah. Sukacita Paulus 2 Julunglah wadah gasan kami di hati ikam. Kami kada basalah ka siapa haja, kada marusak siapa haja, wan kada mangambil untung matan siapa haja. 3 Ulun kada baucap ini gasan manyalahakan ikam, karana sabalumnya, ulun sudah baucap ka ikam bahwa ikam ada dalam hati kami, gasan mati baimbai wan hidup baimbai. 4 Kayakinan ulun ganal atas ikam, kabanggaan ulun ganal tahadap ikam, ulun dipenuhi lawan panghiburan, ulun malimpah lawan sukacita dalam sabarataan kasusahan kami. 5 Bahkan, waktu kami sampai di Makedonia, awak kami kada mandapat katanangan, melainakan ta aniaya dari sagala sisi, yaitu bakalahian dari luar wan katakutan dari dalam. 6 Akan tatapi, Allah, nang mahibur urang nang putus asa, mahibur kami lawan kadatangan Titus. 7 Kada lawan kadatangannya haja, tatapi karana panghiburan nang maolahnya tahibur di dalam ikam, kaya nang inya kisahakan ka kami manganai kaganangan ikam, dukacita ikam, samangat ikam gasan ulun sahingga ulun magin basukacita. 8 Jadi, biarpun ulun sudah maolah ikam sedih karana surat ulun, ulun kada manyasalinya. Kalaupun uluh suah manyasalinya, nitu karana ulun malihat bahwa surat nitu menyedihkan hati ikam biarpun hanya satumat. 9 Wayahini ulun basukacita, bukan karana ikam basedih, tatapi karana ikam basedih gasan partobatan, karana ikam basedih sasuai lawan kahandak Allah sahingga ikam kada dirugiakan dalam hal apa haja oleh kami. 10 Sabab, kasadihan nang sasuai lawan kahandak Allah mahasilakan partobatan nang kada disasali wan mamimpin ka kasalamatan, Namun, kasadihan duniawai mahasilakan kamatian. 11 Sabab, parhatiakanlah banyak banar kasedihan nang sasuai lawan kahandak Allah nitu manggawiakan gasan ikam kasungguhan nang ganal, pambuktian bahwa ikam kada basalah, sarik, takutan, kaganangan, samangat, wan pambalasan. Di dalam sagala hal, ikam sudah mambuktiakan bahwa ikam kada basalah dalam hal ini. 12 Jadi, biarpun ulun manulis surat gasan ikam, hal nitu bukan gasan kapantingan urang nang babuat salah wan bukan jua gasan kapantingan urang nang disalahakan, tatapi supaya kasungguhan ikam tahadap kami dinyataakan gasan ikam dihadapan Allah. 13 Nitulah sabanya, kami tahibur. Di samping panghiburan kami nitu, kami labih basukacita atas sukacita Titus karana rohnya sudah disagarakan oleh ikam barataan. 14 Sabab, jika ulun suah mambangga-banggakan ikam ka Titus, ulun kada disupanakan. Namun, sabagaimana ikam mamadahakan sagala sasuatu ka ikam dalam kabanaran, kaya itu jua kabanggaan kami di hadapan Titus tabukti bujur. 15 Wan, kasih sayangnya tahadap ikam batambah, apabila inya mangingat kataatan ikam sabarataan, kaya apa ikam manyambut kadatangannya lawan takut wan gentar. 16 Ulun basukacita karana dalam sagala hal ulun baisi kayakinan di dalam ikam.
Chapter 8

1 Wayahini, dingsanak-dingsanak, kami handak ikam tahu manganai anugrah Allah nang sudah dijulung ka jamaat-jamaat di Makedonia, 2 bahwa dalam banyaknya ujian pandaritaan, kalimpahan sukacita wan kamisikinan buhannya sudah balimpah dalam kakayaan katulusan hati buhannya. 3 Ulun basaksi bahwa buhannya manjulung sasuai lawan kamampuan buhannya, bahkan malabihi kamampuannya atas karalaan buhannya saurang. 4 Buhannya mamohon banar ka kami akan anugrah gasan umpat ambil bagian dalam palayanan urang-urang kudus. 5 Wan, inilah nang buhannya gawi, lain nangkaya kami harapakan, partama-tama, buhannya manjulung diri buhannya saurang ka Allah, imbah tu ka kami oleh kahandak Allah. 6 Jadi, kami mandasak Titus, sabagaimana inya sudah mamulainya, kaya itu jua inya pacang manuntungakan gawian anugrah ini di antara ikam. 7 Namun, sama kaya ikam balimpah dalam sagala hal, dalam iman, pandiran, pangatahuan, sagala usaha wan dalam kasih ikam tahadap kami, harusnya ikam jua balimpah dalam anugrah ini. 8 Ulun kada baucap hal ini sabagai parintah, tatapi gasan mauji malalui kasungguhan urang lain manganai kaiklasan kasih ikam. 9 Sabab, ikam mangatahui anugrah Tuhan kita Yesus Kristus, bahwa walaupun Sidin sugih, Sidin rela jadi miskin demi ikam supaya malalui kamiskinan Sidin, ikam jadi sugih. 10 Wan,dalam hal ini ulun mambari pandapat ulun, hal ini adalah gasan kauntungan ikam, nang matan tahun lalu, ikam bukan hanya manggawinya, tatapi handak banar manggawinya. 11 Jadi, wayahini, tuntungakan jua gawian nitu supaya sapadan lawan kaiklasan ikam gasan manuntungakan apa nang ada lawan ikam. 12 Sabab, jika ada kasiapa mambari, pambarian nitu pacang disambut, badasarkan apa nang dimiliki saikung urang, wan bukan badasarkan apa nang kada dimilikinya. 13 Hal ini kada gasan maringanakan urang lain wan mambabani ikam, tatapi supaya ada kasaimbangan. 14 Biarlah kalabihan ikam wayahini mancukupakan kakurangan buhannya supaya kalabihan buhannya kawa mancukupakan kakurangan ikam. Dengan demikian ada kasaimbangan. 15 Sama kaya nang tatulis dalam Kitab Suci, "Urang nang mangumpulakan banyak kada balabihan wan urang nang mangumpulakan sadikit kada kakurangan." Pangutusan Titus 16 Namun, syukur gasan Allah nang manaruh dalam hati Titus kasungguhan nang sama lawan nang ulun miliki gasan ikam. 17 Sabab, Sidin kada hanay manarima anjuran kami, tatapi lawan kasungguhannya nang bujur-bujur, inya datang ka ikam atas kahandaknya saurang. 18 Baimbai Titus, kami mautus dingsanak nang dipuji-puji di antara sabarataan jamaat dalamhal mahabarakan injil. 19 Bukan nitu haja, inya jua ditunjuk oleh jamaat-jamaat gasan tulak baimbai kami dalam palayanan anugrah ini, nang kami gawi gasan mambawa kamuliaan gasan Tuhan wan gasan manunjukakan kaiklasan kami. 20 Kami bahati-hati banar supaya kadada urang nang pacang mancala kami dalam hal palayanan nang diaturoleh kami ini. 21 Kami bausaha manggawi apa nang bujur, kada hanya dalam pandangan Tuhan, tatapi jua dalam pandangan manusia. 22 Wan, baimbai buhannya kami mautus dingsanak kami nang sudah rancak kami uji wan tabukti rajin dalam banyak hal, talabih lagi wayahini inya magin rajin karana inya baisi kayakinan nang bujur tahadap ikam. 23 Wayahini manganai Titus, inya adalah pasangan wan kawan sagawian ulun nang pacang baguna gasan ikam. Sadangkan manganai dingsanak-dingsanak kita nang lain, buhannya utusan jamaat-jamaat, suatu kamuliaan gasan Kristus. 24 Jadi, tunjukakanlah ka buhannya, dihadapan jamaat-jamaat bukti kasih ikam wan kabanggaan kami atas ikam.
Chapter 9

1 buat ulun, adalah balabihan bila manulis ka ikam manganai palayanan ka urang-urang kudus ni. 2 Sabab, ulun tahu karelaan ikam, nang ulun bangga-banggakan manganai ikam lawan urang-urang Makedonia, yaitu bahwa Akhaya sudah siap matan tahun lalu wan samangat ikam lah nang sudah manggarakakan sabagian dari buhannya. 3 Akan tatapi, ulun mautus dingsanak-dingsanak ini supaya kabanggaan kami manganai ikam kada sia-sia dalam hal ini. Dengan demikian ikam siap sadia kaya nang sudah ulun pandirakan. 4 Sabab, jika babarapa urang Makedonia datang baimbai lawan ulun wan buhannya mandapati ikam balum siap, kami (kada parlu kami bapadah ikam) pacang disupanakan karana kayakinan ini. 5 Karana nitu, ulun bapikir parlu gasan manggasak dingsanak-dingsanak ini tulak badahulu ka wadah ikam wan manyiapakan pambarian nang sudah ikam janjiakan sabalumnya. Dengan demikian, pambarian nitu siap gasan jadipambarian sukarela, wan kada tapaksa. 6 Ulun mamandirakan hal ini: siapa nang manabur sadikit pacang mamutik sadikit jua, wan urang nang manabur banyak pacang mamutik banyak jua. 7 Satiap urang harus mambari nang kaya sudah inya putusakan dalam hatinya. bukan lawan dukacita atawa di bawah paksaan karana Allah mangasihi urang nang mambari lawan sukacita. 8 Wan, Allah sanggup malimpahakan sabarataan anugarah lawan ikam supaya ikam salalu baisi sabarataan kacukupan dalam sagala hal wan balimpah dalam satiap gawian nang baik. 9 Nang kaya tatulis: "Sidin sudah mambagi-bagiakan, Sidin sudah mambari ka urang miskin, kabanaran Sidin tatap gasan salawasan." 10 Wayahini, Sidin nang manyadiaka banin gasan panabur wan roti sabagai makanan, pacang manyadiakan wan malipatgandakan banih ikam gasan ditabur wan pacang manambah banyak hasil-hasil kabanaran ikam. 11 Ikam pacang sugih dalam sagala hal atas sabarataan kamurahan hati ikam, nang malalui kami mambangkitakan rasa syukur lawan Allah. 12 Sabab, bantuan palayanan ini kada hanya mancukupakan kaparluan-kaparluan urang-urang kudus, tatapi jua malimpahakan rasa syukur lawan Allah malalui banyak urang. 13 Malalui bukti palayanan ini, buhannya pacang mamuliakan Allah karana kataatan ikam lawan pangakuan ikam akan Injil kristus, wan gasan sabarataan kamurahan hati ikam dalam babagi ka buhannya wan sabarataan urang. 14 Wan, dalam doa-doa buhannya gasan ikam, buhannya mangganangi ikam karana kasih karunia Allah nang balimpah atas ikam. 15 Syukur lawan Allah atas pambarian Sidin nang kada kawa diucapakan!
Chapter 10

1 Ulun, Paulus, diri ulun saurang mamohon ka ikam lawan kalambutan wan kamurahan Kristus -- ulun,nang kada wani waktu bahadapan muha lawan ikam, tatapi wani bila jauh dari ikam! 2 Ulun mamohon ka ikam supaya waktu ulun datang, ulun kada usah wani lawan kayakinan nang lawannya ulun mahitungakan gasan wani malawan babarapa urang nang manganggap kami hidup sacara daging. 3 Memang, kami masih hidup dalam kadagingan, tatapi kami kada bajuang sacara daging. 4 Sabab, sanjata-sanjata paparangan kami bukan dari daging, malainkan dari kakuatan ilahi gasan kahancuran benteng-benteng. 5 Kami maruntuhakan pamikiran-pamikiran wan satiap hal tinggi nang dibangun oleh kaangkuhan manusia gasan manantang panganalan akan Allah. Kami manawan sagala pikiran wan manaklukakannya lawan Kristus, 6 wan kami siap mahukum sabarataan katidaktaatan waktu kataatan ikam di sampurnakan. 7 Lihatlah apa nang ada dihadapan ikam. Kalau ada urang nang mayakini dirinya adalah ampun Kristus, biarlah inya mamikirakan pulang hal ini, yaitu sabagaimana inya adalah ampun Kristus, kami jua kaya itu. 8 Bahkan, bila ulun balabihan mambanggakan otoritas, nang Allah julung ka kami gasan mambangun ikam wan bukan gasan mahancurakan ikam, ulun kada pacang supan. 9 Ulun kada handak saolah-olah ulun pacang manakut-nakuti ikam lawan surat-surat ulun. 10 Sabab, buhannya baucap, "Surat-suratnya memang tegas wan karas, tatapi secara kahadiran awak, inya lamah wan pandirannya kada baarti." 11 Biarlah urang nang kaya itu mamikirakan hal ini, yaitu apa nang kami ucap lawan surat katika kami kada basama ikam, sama kaya parbuatan kami waktu basama ikam. 12 Sabab, kami kada wani gasan mangalompokakan atawa mambandingakan diri kami lawan babarapa urang nang mamuji-muji dirinya saurang. Namun, katika buhannya maukur dirinya lawan diri buhannya saurang wan mambandingakan dirinya lawan diri buhannya saurang, buhan nitu kada mamahaminya. 13 Akan tatapi, kami kada pacang bangga atas hal-hal nang malewati batasan kami, malainkan manurut batasan dari katatapan nang Allah sudah julung lawan kami, yaitu batasan gasan manjangkau sampai ka ikam jua. 14 Sabab, kami kada malewati batasan kami, saolah-olah kami kada manjangkau sampai ka ikam. Kamilah nang partama kami sampai ka ikam lawan Injil Kristus. 15 Kami jua kada babangga malewati batasan kami lawan babangga atas jerih lelah urang lain, malainkan lawan pangharapan bahwa sabagaimana iman ikam batumbuh, wilayah gawian kami di antara ikam pacang samakin diperluas pulang, 16 supaya kami kawa mahabarakan Injil ka wilayah-wilayah di luar ikam, wan kada babangga atas apa nang sudah dituntungakan di wilayah gawian urang lain. 17 "Siapa nang handak babangga, biarlah inya babangga di dalam Tuhan." 18 Sabab, bukan urang nang mamuji dirinya saurang nang tabukti tahan uji, malainkan urang nang Tuhan puji.
Chapter 11

1 Ulun baharap, ikam sabar tahadap ulun dalam sadikit kabodohan ulun, wan ikam memang sabar tahadap ulun. 2 Sabab, ulun marasa cemburu lawan ikam lawan kecemburuan ilahi karana ulun sudah mempertunangkan ikam lawan saiukung laki, yaitu mamparsambahakan ikam sabagai parawan nang suci gasan Kristus. 3 Namun, ulun takut, jangan-jangan, sama kaya ular nang lawan kelicikannya manipu Hawa, kaya itu pula pikiran ikam pacang disasatakan matan katulusan wan kamurnian pangabdiam dalam Kristus. 4 Sabab, ikam sabar haja katika saikung urang datang wan mahabarakan manganai Yesus nang lain, nang beda lawan nang kami habarakan, atawa katika ikam manarima roh nang beda, nang balum suah ikam tarima, atawa injil lain nangbalum suah ikam tarima. 5 Manurut ulun, ulun kada kurang mata para rasul luar biasa nitu. 6 Walaupun ulun kada pandai dalam hal bapandir, tatapi kada kaya itu dalam hal pengetahuan, karana lawan barbagai cara, kami sudah manunjukkakannya lawan ikam dalam sagala hal. 7 Atawa, apakah ulun malakukan dosa katika marendahakan diri ulun saurang supaya ikam kawa ditinggiakan karana ulun mahabarakan Injil Allah ka ikam lawan cuma-cuma? 8 Ulun marampok jemaat-jemaat lain lawan manarima upah matan buhannya gasan malayani ikam. 9 Wan, katika ulun basama ikam wan malarat, ulun kada mambabani saurang pun karana dingsanak-dingsanak nang datang matan Makedonia mancukupakan kabutuhan ulun. Wan, dalam sagala hal, ulun manjaga diri ulun supaya kada jadi beban gasan ikam wan ulun pacang tarus manggawinya. 10 Sabagaimana kabanaran Kristus di dalam ulun, kabanggaan ulun ini kada pacang dihalangi di wilayah-wilayah Akhaya. 11 Mangapa? Apakah karana ulun kada mangasihi ikam? Allah nang mangatahuinya! 12 Akan tatapi, ulun pacang tarus manggawi apa nang ulun gawi sahingga ulun kawa manatak kasampatan matan buhannya nang mahandaki kasampatan gasan didapati sama kaya kami dalam hal-hal nang buhannya banggakan. 13 Sabab, urang-urang kaya itu adalah rasul-rasul palsu, pekerja-pekerja nang curang, nang manyamar sabagai rasul-rasul Kristus. 14 Hal nitu kada mangajutakan karana Iblis pun manyamar kaya malaikat terang. 15 Karana nitu, kadalah mangajutakan bila buhan palayannya jua manyamar kaya para palayan kabanaran, nang kasudahan buhannya nitu pacang satimpal lawan parbuatannya saurang. Pandaritaan Paulus gasan Kristus 16 Sakali lagi, ulun mamadahakan jangan ada saikung pun nang manganggap ulun ini bungul. Kalaupun kaya itu, tarimalah ulun sabagai urang nang bungul supaya ulu jua kawa sadikit babangga. 17 Apa nang ulun pandirakan dalam hal kayakinan akan kabanggaan ini, ulun kada mamandirakannya kaya kahandak Tuhan, malainkan kaya dalam kabodohan. 18 Banyak urang nang babangga secara daging. Jadi, ulun jua pacang babangga. 19 Sabab, ikam bagitu bijaksana sahingga awan sanang hati ikam basabar tahadap urang bungul! 20 Ikam basabar, jika ada urang nang mamparhamba ikam, managuk ikam, mangambil kauntungan atas ikam, maninggiakan dirinya, atawa manampar muha ikam. 21 Supan banar ulun harus baucap bahwa kami talalu lemah gasan hal nitu! 22 Apakah buhannya urang Ibrani? Ulun jua. Apakah buhannya urang Israel? Ulun jua. Apakah buhannya katurunan Abraham? Ulun jua. 23 Apakah buhannya malayani Kristus? Ulun labih-labih jua -- ulun baucap-ucap kaya urang gila. Jerih payah ulun labih banyak, labih rancak dalam panjara, pukulan-pukulan nang kada kawa dihitung, wan labih rancak barada dalam bahaya maut. 24 Matan urang-urang Yahudi, sabanyak lima kali ulun sudah manarima ampat puluh kurang sati cambukan. 25 Tiga kali ulun dipukuli lawan rotan, satu kali dilempari batu, tiga kali ulun barada di kapal karam, satu malam wan satu hari ulun diseret ombak di laut. 26 Banyak kali dalam parjalanan ulun, ulun tarancam bahaya matan sungai, matan para parampok, pihak urang-urang Yahudi, wan urang-urang lain Yahudi. Ulun diancam bahaya di kota di padang balantara, di laut, wan jua bahaya matan dingsanak-dingsanak palsu. 27 Ulun sudah bajerih payah wan bagawi barat, tatap tajaga, kalaparan wan kahausan, rancak kada baisi makanan, kadinginan, wan kada babaju. 28 Wan, salain hal-hal ini, ada jua masalah sahari-hari nang jadi tanggung jawab ulun gasan mamalihara sabarataan jamaat. 29 Siapa nang lamah, wan ulun kada lamah? Siapa nang tajatuh, wan ulun kada badukacita? 30 Jika ulun harus babangga, ulun pacang bangga atas hal-hal nang manunjukkakan kalamahan ulun. 31 Allah wan Bapa Tuhan Yesus, nang harus dipuji salama-lamanya, mangatahui bahwa ulun kada badusta. 32 Di Damaskus, gubernur di bawah Raja Aretas mangawasi kota Damaskus gasan manangkap ulun. 33 Namun, ulun diturunakan dalam sabuah karanjang dari sabuah jandela di tembok, sahingga ulun talapas dari tangannya.
Chapter 12

1 Ulun harus babangga walaupun nitu kada manggatungakan. Ulun pacang manarusakan panglihatan-panglihatan wan panyataan-panyataan matan Tuhan. 2 Ulun mangatahui saikung urang dalam Kristus, nang ampat belas tahun lalu sudah dibawa ka surga tingkat tiga -- entah di dalam awaknya, ulun kada tahu; atawa di luar awak, ulun jua kada tahu, Allah nang tahu. 3 Wan, ulun tahu kaya apa urang ini -- entah di dalam atawa di luar awaknya, ulun kada tahu, Tuhanlah nang tahu -- 4 inya diangkat ke Firdaus wan mandangar kata-kata nang kada taucap, nang kada boleh diucap oleh manusia. 5 Gasan urang ini ulun pacang babangga, tatapi gasan diri ulun saurang, ulun kada pacang babangga kacuali atas kalamahan-kalamahan ulun. 6 Akan tatapi, jika ulun handak babangga, ulun kada pacang jadi bungul karana ulun pacang bapandir kabanaran. Namun, ulun manahannya supaya kadada urang nang mamandang ulun labih dari apa nang buhannya lihat atawa nang buhannya dangar manganai ulun. 7 Gasan manjaga supaya ulun kada talalu babangga atas panyataan-panyataan nang luar baisa nitu, maka sabuah duri dibariakan dalam daging ulun, yaitu utusan Iblis gasan manyusahakan ulun supaya ulun kada maninggiakan diri. 8 Manganai hal ini, ulun mamohon lawan Tuhan sabanyak tiga kali supaya hal nitu maninggalakan ulun. 9 Namun, Sidin baucap ka ulun, "Anugerah Ku cukup gasan ikam karana kuasa-Ku disampurnakan dalam kalamahan." Sabab nitu, ulun labih suka babangga atas kalamahan ulun supaya kuasa Kristus diam di dalam ulun. 10 Itulah sababnya, ulun marasa himung dalam kalamahan, dalam siksaan, dalam kasukaran, dalam panganiayaan, wan dalam kasulitan awan Kristus. Karana katika ulun lamah, maka ulun kuat. Kasih Paulus gasan Jamaat di Korintus 11 Ulun sudah jadi bungul karana ikam mamaksa ulun gasan nitu, padahal ulun saharusnya dipuji oleh ikam. Sabab, ulun kada kurang apa-apa dibandingakan para rasul nang luar biasa nitu, meskipun ulun kadada apa-apanya. 12 Tanda-tanda nang mambuktiakan saurang rasul sudah diparlihatakan di antara ikam dalam sagala katabahan, dalam tanda-tanda, mukjizat-mukjizat, wan kaajaiban-kaajaiban. 13 Sabab, dalam hal apakah ikam di randahakan matan jamaat-jamaat lain, kacuali bahwa ulun kada manjadi beban gasan ikam? Maafkanlah katidakadilan ulun ini! 14 Wayahini, ulun siap maelangi ikam nang katiga kalinya wan ulun kada pacang jadi beban gasan ikam karana ulun kada mancari apa nang ikam punya, malainkan ikam. Sabab, kakanakan kada wajib mangumpulakan harta gasan urang tuha nya, tatapi urang tuha gasan kakanakannya. 15 Wan, ulun pacang himung mangorbanakan ampun ulun wan diri ulun gasan ikam. Jika ulun labih mangasihi ikam, apakah ikam pacang kurang mangasihi ulun? 16 Namun, walaupun ulun bukan beban gasan ikam, ikam manyambat ulun licik wan manjarat ikan lawan tipu muslihat. 17 Apakah ulun mangambil kauntungan dari ikam malalui urang-urang yang ulun utus ka ikam? 18 Ulun manggasak Titus gasan tulak wan mautus dingsanak kami gasan tulak baimbainya. Apakah Titus mangambil kauntungan dari ikam? Apakah kami kada bajalan dalam roh nang sama wan bajalan dalam tapak-tapak nang sama? 19 Lalu, apakah ikam sudah lawas mamikirakan bahwa kami mambela diri kami tahadap ikam? Kami bapandir di hadapan Allah dalam Kristus, tatapi hal-hal ini, hai yang terkasih, adalah gasan mambangun ikam. 20 Sabab, ulun takut, kalau-kalau katika ulun datang, ulun pacang manjumpai ikam kada kaya nang ulun harapakan, wan ikam kada pacang manjumpai ulun kaya nang ikam harapakan. Jangan-jangan ada perselisihan, iri hati, amarah, kapantingan diri saurang, fitnah, desas-desus, kasombongan, wan kakacauan. 21 Ulun khawatir katika ulun datang pulang, Allah ulun pacang marandahakan ulun di depan ikam wan ulun pacang baduka atas banyak urang nang dahulu sudah badosa sabalumnya wan tatap kada batobat matan kanajisan, parcabulan, wan hawa nafsu nang sudah buhannya gawi.
Chapter 13

1 Ini adalah katiga kalinya ulun maelangi ikam. Harus ada keterangan matan dua atawa tiga saksi, maka suatu parkara dinyatakan sah. 2 Sabalumnya, ulun sudah mamparingatakan buhannya nang badosa wan sabarataan nang lainnya. Wayahini, walaupun ulun mamparingatakan buhannya kaya nang ulun gawi dalam kunjungan ulun nang kadua, yaitu jika ulun datang pulang, ulun kada pacang manyayangakan buhannya, 3 karana ikam manuntut bukti manganai Kristus, nang bapandir di dalam ulun wan nang kada lamah tahadap ikam, malainkan bakuasa di dalam ikam. 4 Sabujurnya, Kristus disalib dalam kalamahan, tatapi Sidin hidup oleh kuasa Allah. Sabab, kami jua lamah di dalam Sidinm tatapi kami pacang hidup baimbai lawan Sidin karana kuasa Allah tahadap ikam. 5 Ujilah diri ikam saurang gasan malihat, apakah ikam tatap di dalam iman ikam. Pariksalah diri ikam saurang! Atawa, apakah ikam kada pinandu diri ikam saurang bahwa Kristus Yesus ada di dalam ikam, kacuali bila ikam gagal di dalam ujian. 6 Ulun baharap ikam pacang tahu bahwa ikam bukanlah urang nang kada tahan uji. 7 Namun, kami badoa lawan Allah supaya ikam kada maolah kasalahan, bukan supaya kami talihat tahan uji, tatapi supaya ikam manggawi apa nang bujur, walaupun kalihatannya kami sudah gagal ujian. 8 Kami kada kawa manggawi hal-hal nang balawanan lawan kabanaran, malainkan hanya gasan kabanaran. 9 Kami himung katika kami lamah wan ikam kuat. Doa kami adalah supaya ikam jadi sampurna. 10 Itulah sababnya, ulun manulis hal-hal ini katika ulun jauh dari ikam supaya katika ulun datang, ulun kada parlu manggunakan dengan karas, kuasa nang Tuhan julung ka ulun gasan mambangun ikam wan bukan gasan maruntuhakan ikam. 11 Akhirnya, dingsanak-dingsanak, basukacitalah. Bausahalah manjadi sampurna, hiburlah satu lawan nang lain,sahati sapikir, wan hidup dalam damai. Wan, Allah sumber kasih wan damai sejahtera pacang manyartai ikam. 12 Bariakan salam satu lawan nang lain lawan ciuman kudus. 13 Sabarataan urang-urang kudus mangirimakan salam gasan ikam. (13-14) Anugerah Tuhan Yesus Kristus, wan kasih Allah wan parsakutuan matan Roh Kudus manyartai ikam sabarataan.

Galatians

Chapter 1Salam Matan Paulus

1 Matan Paulus, nang jadi rasul bukan karna manusia atawa malalui manusia, tapi malalui Kristus Yesus wan Allah Bapa nang mambangkitakan Sidin dari antara urang mati. 2 Jua, matan sabarataan dingsanak saiman nang baimbai ulun, gasan jamaat-jamaat di Galilea. 3 Anugarah wan damai sajahtra gasan ikam matan Allah Bapa kita wan Tuhan Yesus Kristus, 4 nang sudah manyarahakan diri Sidin gasan dosa-dosa kita gasan manyalamatakan kita matan zaman nang jahat wayahini sasuai lawan kahandak Allah wan Bapa kita. 5 Gasan Sidin lah kamuliaan nang salawasan. Amin Hanya Ada Satu Injil 6 Ulun heran, capat banar ikam maninggalakan Sidin, nang mangiau ikam malalui anugarah Kristus, wan babulik ka injil nang lain. 7 Padahal, kadada injil nang lain. Namun, ada babarapa urang nang sudah mangacauakan ikam wan handak mamutarbalikakan Injil Kristus. 8 Bahkan, bila kami atawa saurang malaikat matan surga mahabarakan ka ikam injil nang batantangan lawan apa nang sudah kami habarakan ka ikam, takutuklah inya! 9 Nangkaya sudah kami padahakan sabalumnya wan wayahini ulun padahakan pulang, bila ada urang nang mahabarakan ka ikam injil nang batantangan lawan apa nang sudah ikam tarima, maraha inya takutuk. 10 Apakah wahini ulun mancari parsatujuan manusia atawa Allah? Atawa, apakah ulun masih mancoba mahimungakan manusia? Bila ulun masih mancoba mahimungakan manusia, ulun lain hamba Kristus. Pambelaan Paulus atas Karasulan Inya 11 Dingsanak-dingsanak, ulun handak ikam tahu bahwa Injil nang sudah ulun habarakan lain Injil olahan manusia. 12 Ulun kada manarimanya matan manusia, atawa ulun mampalajarinya matan manusia, tatapi ulun manarimanya malalui panyataan matan Kristus Yesus. 13 Sabab, ikam sudah mandangar manganai cara hidup ulun nang lawas matan agama Yahudi, ulun manganiaya jamaat Allah awan kajam wan bausaha gasan mahancurakannya. 14 Ulun maju banar dalam hal agama Yahudi, jauh labih maju dibanding lawan urang-urang sapantaran di antara bangsa ulun. Ulun rajin banar dalam mamalihara adat istiadat nenek moyang ulun. 15 Namun, katika Allah nang sudah mamisahakan ulun matan kandungan uma ulun wan sudah mangiau ulun malalui anugarah Sidin, bakanan 16 manyataakan Anak Sidin dalam ulun supaya ulun kawa mahabarakan Sidin di antara urang-urang lain Yahudi, ulun kada langsung maminta nasihat ka saikung urang pun. 17 Ulun jua kada tulak ka kota Yerusalem gasan batamuan lawan buhan nang sudah manjadi rasul sabalum ulun, malainkan ulun hancap tulak ka wilayah Arab wan babulik pulang ka kota Damaskus. 18 Tiga tahun imba nitu, ulun tulak ka kota Yerusalem gasan bakanalan lawan Kefas wan bagana basama inya salawas lima balas hari. 19 Akan tatapi, ulun kada malihat saikung pun rasul-rasul lain, kacuali Yakobus, dingsanak Tuhan. Ulun mayakinakan ikam di hadapan Allah bahwa apa nang ulun tulis ka ikam ini lain dusta. 21 Imbah nitu, ulun tulak ka wilayah Siria wan Kilikia. 22 Ulun balum dikanal sacara pribadi oleh jamaat-jamaat dalam Kristus nang ada di wilayah Yudea. 23 Buhannya hanya rancak mandangar, "Sidin, nang dahulu manganiaya kita, wayahini mahabarakan iman nang dahulu suah inya hancurakan." 24 Buhannya mamuliakan Allah karana ulun.
Chapter 2Pangakuan Buhan Rasul atas Paulus

1 Ampat balas tahun imbah nitu, ulun babulik pulang ka kota Yesusalem lawan Barnabas wan mambawa Titus baimbai ulun. 2 Ulun tulak karana suatu panyataan wan gasan manjalasakan ka buhannya manganai Injil nang ulun habarakan di antara urang-urang lain Yahudi. Namun, ulun malakukannya dalam partamuan pribadi, yaitu hanya lawan buhan nang bapangaruh gasan mamastiakan bahwa apa nang ulun gawi wan ulun sudah gawaiakan kada sia-sia. 3 Bahkan, Titus nang baimbai ulun, kawa harus disunat walaupun inya adalah urang Yunani. 4 Hal ini tajadi karana ada dingsanak-dingsanak palsu nang diam-diam masuk wan manyusup gasan mamata-matai kababasan nang kita miliki dalam Yesus Kristus supaya kita dibawa kambali ka parbudakan. 5 Akan tatapi, kami kada handak tunduk sadikutpun ka buhannya supaya kabanaran Injil tatap bagana dalam ikam. 6 Namun. matan urang-urang nang bapangaruh nitu, nang kadudukannya kada panting gasan ulun karana Allah kada mambeda-bedakan, buhannya kada manambah apa-apa gasan ulun. 7 Sabaliknya, buhannya malihat bahwa ulun sudah diparcayakan Injil gasan urang-urang nang kada basunat, nang kaya petrus diparcayakan Injil gasan urang-urang nang basunat. 8 Sabab, Sidin nang sudah bagawi malalui Petrus manjadi rasul gasan urang-urang basunat, Sidin jua nang bagawi malalui ulun manjadi rasul gasan urang-urang lain Yahudi. 9 Imbah Yakobus, Petrus, wan Yohanes, nang dipandang sabagai saka guru gasan jamaat manyadari anugarah nang dijulung ka ulun, buhannya manjulung tangan kanan parsakutuan ka Barnabas wan ka ulun supaya kami tulak ka urang-urang lain Yahudi, sadangkan buhannya tulak ka urang-urang basunat. 10 Buhannya hanya maminta kami supaya ingat ka urang-urang miskin, satu hal nang ulun saurang sangat basamangat manggawiakannya. Paulus Manunjukakan Kasalahan Petrus 11 Akan tatapi, katika Kefas datang ka kota Antiokhia, ulun tarang-tarangan manantangnya karana jalas sakali inya basalah. 12 Karana sabalum urang-urang tartantu matan kalangan Yakobus datang, Kefas sudah biasa makan baimbai urang-urang lain Yahudi. Namun, katika buhannya datang, inya mulai mundur wan mamisakan diri karana takut lawan kalompok urang nang basunat. 13 Urang-urang Yahudi nang lain umpat-umpatan batindak munafik basama inya, bahkan Barnabas pun taumpat oleh kamunafikan buhannya. 14 Pas ulun malihat bahwa buhannya batindak kada sajalan lawan kabanaran Injil, maka ulun baucap ka Kefas di depan sabarataan urang, "Bila ikam urang Yahudi hidup nang kaya urang lain Yahudi, kaya apa ikam mamaksa urang lain Yahudi hidup nangkaya urang Yahudi?" 15 Kita adalah urang-urang nang dilahirakan sabagai bangsa Yahudi wan lain urang-urang badosa matan bangsa lain Yahudi. 16 Namun, kita tahu bahwa kadada saurang pun dibujurakan karana malakukan Hukum Taurat, malainkan malalui iman dalam Yesus Kristus. Bahkan, kita jua sudah parcaya lawan Yesus Kristus supaya kita dibujurakan oleh iman dalam Kristus, bukan karana malakukan Hukum Taurat. Sabab, kadada saurang pun dibujurakan karana malakukan Hukum Taurat! 17 Akan tatapi, samantara kita bausaha gasan dibujurakan dalam Kristus, kita mandapati diri kita jua pandosa, apakah Kristus adalah palayan dosa? tantu kada! 18 Jika ulun mambangun pulang apa nang sudah ulun robohakan, ulun mambuktiakan bahwa ulun adalah saurang palanggar hukum. 19 Sabab,malalui Hukum Taurat, ulun sudah mati gasan Hukum Taurat supaya ulun kawa hidup gasan Allah. 20 Ulun sudah disalibkan lawan Kristus. Bukan lagi ulun nang hidup, malainkan Kristus nang hidup dalam diri ulun. Hidup nang wayahini ulun hidupi dalam daging adalah hidup oleh iman dalam Allah Allah, nang mangasihi ulun wan sudah manjulung diri Sidin gasan ulun. 21 Ulun kada mambatalakan anugarah Allah karana jika kabanaran datang malalui Hukum Taurat, sia-sialah kamatian Kristus!
Chapter 3

1 Hai ikam, urang-urang Galatia nang bodoh ! Siapa nang sudah mampardaya ikam? kadakah ikam malihat Yesus Kristus disalibkan di depan umum? 2 Satu hal nang handak ku takuni ka ikam, apakah ikam manarima Roh Taurat, atawa karana mandangar lawan iman? 3 bagitu bodohnyakah ikam? Ikam sudah mamulai lawan Roh, apakah ikan wayahini handak maakhiri lawan daging? 4 Sia-siakah ikam mangalami pandaritaan nang bagitu banyak -- jika memang nitu kasia-siaan? 5 Jadi, apakah Sidin mangaruniakan Roh ka ikam wan manggawi mukjizat di antara ikam karana ikam manjalani Hukum Taurat, atawa karana ikam mandangar lawan iman? 6 Nang kaya Abraham parcaya lawan Allah sahingga hal nitu diparhitungkan ka inya sabagai kabanaran. 7 Karana nitu, katahuilah bahwa urang-urang nang baimanlah nang disambat anak-anak Abraham. 8 Kitab Suci, nang sudah mangatahui sabalumnya bahwa Allah pacang mambujurakan urang-urang lain Yahudi karana iman, sudah badahulu mahabarakan Injil ka Abraham wan baucap, "Sabarataan bangsa pacang dibarkati malalui ikam." 9 Jadi, buhannya nang baiman pacang dibarkati baimbai Abraham, urang nang parcaya nitu. 10 Sabarataan urang nang bagantung pada Hukum Taurat ada di bawah kutuk, sabab ada tatulis: "Takutuklah satiap urang nang kada tunduk pada sagala sasuatu nang tatulis dalam kitab Hukum Taurat wan malakukannya." 11 Jadi, wayahini jalas bahwa kadada saurang pun nang dibujurakan di hadapan Allah oleh Hukum Taurat, sabab "Urang bujur pacang hidup oleh iman." 12 Tatapi, Hukum Taurat kada didasarkan pada iman. Sabaliknya, "urang nang malakukan Hukum Taurat pacang hidup karananya". 13 Kristus manabus kita dari kutuk Hukum Taurat wan manjadi kutuk gasan kita, sabab ada tatulis, "Takutuklah urang nang digantung di kayu salib!" 14 Bila ada dalam Kristus, barkat Abraham kawa sampai ka urang-urang lain Yahudi sahingga lawan iman kita kawa manarima Roh nang sudah dijanjiakan nitu. Janji Allah wan Hukum Taurat 15 Dingsak-dingsanak, ulun pacang mambari contoh kahidupan sahari-hari: bila parjanjian sudah disahkan, walaupun hanya kontrak antarmanusia, kadada urang nang kawa mambatalakan atawa manambahakan apapun dalam parjanjian nitu. 16 Wayahini, manganai parjanjian nang disampaiakan Allah ka Abraham wan ka katurunanya. Allah kada baucap, "...ka katurunan-katurunannya," nang manunjuk ka banyak katurunan. "... wan ka katurunan ikam," bararti manunjuk ka saikung urang, yaitu Kristus. 17 Maksud ulun, Hukum Taurat nang muncul 430 tahun imbahnya kada kawa mambatalakan parjanjian nang sudah disahkan oleh Allah. Jadi, parjanjian nitu kada kawa dihilangakan. 18 Bila warisan didasarakan pada Hukum Taurat, maka warisan nitu kada lagi didasarakan pada parjanjian. Tatapi, Allah maanugerahkannya gasan Abraham malalui sabuah parjanjian. 19 Jadi, mangapa ada Hukum Taurat? Hukum Taurat dijulung karana palanggaran-palanggaran, sampai katurunan nitu datang sabagaimana maksud parjanjian nitu diolah. Hukum Taurat dibarlakukan malalui buhan malaikat lawan parantara. 20 Namun, parantara kada gasan mawakili saikung urang, padahal saikung urang adalah satu. Tujuan Hukum Taurat 21 Kalau damikian, apakah Hukum Taurat balawanan lawan parjanjian Allah? Tantu kada! sabab, jika Hukum Taurat dijulung gasan kawa mambari hidup, kabanaran pasti barasal dari Hukum Taurat. 22 Tatapi, Kitab Suci sudah mamanjarakan sagala sasuatu wan sabarataan urang di bawah dosa supaya parjanjian oleh iman dalam Kristus Yesus kawa dijulung ka bubuhan nang parcaya. 23 Sabalum iman datang, kita ditawan di bawah Hukum Taurat, ditahan sabagai tawanan sampai iman nang pacang datang dinyataakan. 24 Jadi, Hukum Taurat adalah pangawas gasan kita sampai Kristus datang supaya kita kawa dibujurakan oleh iman. 25 Wayahini, iman kada lagi mambutuhkan Hukum Taurat sabagai pangawas kita. 26 Dalam Yesus Kristus, ikam sabarataan adalah anak-anak Allah malalui iman. 27 Ikam sabarataan sudah dibaptis dalam Kristus sudah ada dalam Kristus. 28 Kadada lagi urang Yahudi atawa urang Yunani, busak atawa urang mardeka, lakian atawa binian karana ikam sabarataan satu dalam Yesus Kristus. 29 Jika ikam adalah milik Kristus, ikam adalah katurunan-katurunan Abraham wan ahli-ahli waris sasuai lawan parjanjian.
Chapter 4

1 Nang ulun maksud, bila ahli waris nitu masih kakanakan, inya kadada bedanya lawan budak walaupun inya adalah ampun sagala sasuatu. 2 Inya ada di bawah kuasa pangawas wan panguruh rumah tangga sampai waktu nang sudah ditatapkan oleh abahnya. 3 Kaya nitu jua kita, bila masih kakanakan, kita diperbudak oleh roh-roh dunia ini. 4 Akan tatapi, bila hari pangganapan tiba, Allah mautus Anak-Nya, nang lahir matan saurang binian wan lahir di bawah hukum Taurat, 5 gasan manabus buhan nang ada di bawah hukum Taurat supaya kita kawa manarima pangangkatan sabagai anak-anak Sidin. 6 Karana ikam adalah anak-anak Sidin, Allah sudah mautus Roh Anak-Nya ka dalam hati kita, nang mangiau, "Abba, Bapa." 7 Jadi, ikam bukan lagi budak, tatapi anak. Jika ikam adalah anak, Allah manjadiakan ikam ahli waris malalui Kristus. Jangan Diperbudak Lagi oleh Roh- Roh Dunia 8 Dahulu, waktu ikam kada pinandu lawan Allah, ikam adalah budak dari hal-hal nang pada dasarnya lain Allah. 9 Namun, wayahini, imbah ikam pinandu lawan Allah atawa labih pasnya Allah pinandu lawan ikam, kaya apakah ikam babulik pulang ka roh-roh dunia nang lamah wan kada baguna? Apakah ikam handak diperbudak pulang? 10 Ikam manjalanakan parayaan atas hari-hari, bulan-bulan,musim-musim, wan tahun-tahun! 11 Ulun takut jangan-jangan jarih payah ulun nang sudah ulun gawi gasan ikam jadi sia-sia. 12 Ulun mohon ka ikam, dingsanak-dingsanak, jadilah nang kaya ulun karena ulun jua sudah jadi nang kaya ikam. Ikam kada barsalah lawan ulun. Ikam tahu, matan pamulaan ulun mahabarakan Injil ka ikam karena sakit awak nang ulun alami. 14 Walaupun kondisi awak ulun marupakan ujian gasan ikam, ikam kada manghina atawa manolak ulun, sabaliknya, ikam manyambut ulun sasolah-olah ulun ini malaikat Allah, nang kaya ulun ini Yesus Kristus saurang! 15 Kaya apa lawan barkat nang ikam rasakan wayahini? Sabab, ulun kawa basaksi manganai ikam dahulu, bila mungkin, manjolok mata ikam wan manjulungnya ka ulun pun ikam rela. 16 Apakah wayahini ulun manjadi musuh ikam karena manunjukakan kabanaran ka ikam? 17 Urang-urang bausaha mandapatkan ikam, tapi kada lawan maksud nang baik, Buhannya handak mangasingkan ikam supaya ikam pacang mancari buhannya. 18 Memang bujur jika salalu samangat manggawi hal-hal nang batujuan baik, wan bila ulun basama ikam. 19 Anak-anak ulun, demi ikam, ulun rela mananggung salit baranak sampai Kristus dinyatakan dalam ikam. 20 Ulun baharap, ulun kawa baimbai ikam wayahini wan maubah nada suara ulun karena habis akal mahadapi ikam. Hagar wan Sara sabagai Contoh 21 Padahi lawan ulun, hai ikam nang handak hidup di bawah Hukum Taurat, apakah ikam kada mandangarakan Hukum Taurat? 22 Karena ada tatulis, Abraham baisi dua anak lakian; saikung lahir matan saurang budak binian, wan nang saikung lagi matan saurang binian merdeka. 23 Akan tatapi, anak matan budak binian nitu dilahirakan manurut daging, sedangkan anak matan binian merdeka dilahirakan malalui parjanjian. 24 Lihatlah kisah ini sabagai lambang karena dua binian ini malambangkan dua parjanjian matan Gunung Sinai wan malahirakan anak-anak perbudakan. Sidin adalah Hagar. 25 Wayahini, Hagar malambangkan Gunung Sinai di tanah Arab, nangkaya Yerusalem wayahini karena inya hidup dalam parbudakan baimbai anak-anaknya. 26 Akan tatapi, Yerusalem nang di atas adalah binian nang merdeka, wan inya adalah uma kita. 27 Karena ada tatulis, "Basukacitalah, hai binian nang mandul, nang kada baranak. Basaru wan basoraklah, hai ikam nang kada marasakan sakit baranak. Sabab, labih banyak anak matan binian nang saurangan daripada binian nang baisi laki." 28 Dingsanak-dingsanak, ikam adalah anak-anak parjanjian nangkaya Ishak. 29 Pada saat nitu, anak nang lahir manurut daging manganiaya anak nang lahir manurut roh, nangkaya tajadi wayahini. 30 Akan tatapi, apa nang Kitab Suci padahakan? "Usirlah budak binian nitu lawan anaknya karena anak budak binian nitu kada pacang jadi ahli waris baimbai lawan anak binian merdeka." 31 Karena nitu, dingsanak-dingsanak, kita lain dari anak-anak budak binian, tatapi dari binian merdeka.
Chapter 5

1 Demi kemerdekaan, Kristus sudah mambabasakan kita. Karena nitu, badirilah taguh wan kada boleh lagi dibebani lawan kuk perbudakan. 2 Dangarakan! Ulun, Paulus, bapadah lawan ikam bahwa jika ikam manarima sunat, Kristus kadada gunanya gasan ikam. 3 Sakali lagi, ulun bapadah ka satiap urang nang manarima sunat bahwa inya wajib manaati saluruh Hukum Taurat. 4 Jika ikam bausaha supaya dibujurakan karena manjalanakan Hukum Taurat, hidup ikam sudah dipisahakan dari Kristus wan ikam sudah maninggalakan anugerah. 5 Malalui Roh, lawan iman, kita mahadang-hadang pangharapan akan kabanaran. 6 Sabab, dalam Yesus Kristus basunat atawa kada basunat kadada artinya. Hanya iman nang bagawi malalui kasih nang ada artinya. 7 Ikam sudah batanding dengan baik. Siapa nang manghalangi ikam dari manaati kabanaran? 8 Ajakan nitu bukan datang dari Sidin nang sudah mangiau ikam. 9 "Sadikit ragi sudah mambuat sabarataan adonan mangambang." 10 Ulun baisi kayakinan tahadap ikam dalam Tuhan bahwa ikam kada pacang manarima pamikiran nang lain. Akan tatapi, siapa pun nang mangacaukan ikam pacang mananggung hukumannya. 11 Jadi dingsanak-dingsanak, jika ulun masih mahabarakan sunat, mangapa ulun masih dianiaya? amun kayaitu, batu sandungan tahadap salib sudah disingkirakan. 12 Ulun baharap buhan nang mahasut ikam nitu pacang mangabiri dirinya saurang. 13 Dingsanak-dingsanak, ikam sudah dikiau gasan manjadi merdeka. Akan tatapi, jangan pargunakan kemerdekaan ikam nitu sabagai kasampatan gasan hidup dalam daging, malainkan layanilah saurang tahadap nang lain awan kasih. 14 Sabab, sabarataan Hukum Taurat sudah diganapi dalam satu firman ini, "Kasihilah sasamamu manusia nang kaya diri ikam saurang." 15 Jika ikam saling baigut wan manalan, bahati-hatilah supaya ikam jangan saling mambinasakan. Kahandak Roh balawanan lawan Nafsu Kadagingan 16 Jadi, ulun bapadah, hiduplah dalam Roh, maka ikam kada pacang manggawi hal-hal nang dikahandaki oleh nafsu kadagingan. 17 kahandak nafsu kadagingan balawanan lawan kahandak Roh, wan kahandak Roh balawanan lawan kahanda nafsu kadagingan, karena kaduanya saling balawanan, supaya ikam kada manggawi hal-hal nang ikam handaki. 18 Akan tatapi, jika ikam dipimpin Roh, ikam kadada di bawah Hukum Taurat. 19 Gawian dari nafsu kadagingan sudah nyata, yaitu dosa seksual, kecemaran, hawa nafsu, panyambahan berhala, kuasa gelap, kebencian, perbantahan, iri hati, kemarahan nang kada takandali, kapantingan diri saurang, parsalisihan, parpacahan, kacamburuan, mabuk-mabukan, pesta pora, wan sejenisnya. Ulun manangati ikam wayahini, nangkaya sudah ulun tangati sabalumnya, siapa nang manggawi hal-hal nitu kada pacang mawarisi Karajaan Allah. 22 Akan tatapi, buah Roh adalah kasih, sukacita, damai sejahtera, kasabaran, karamahan, kabaikan, kasatiaan, kalamahlembutan, wan panguasaan diri. Kadada hukum nang malawan hal-hal ini. 24 Buhan nang manjadi milik Yesus Kristus sudah manyalibkan nafsu kadagingan lawan sagala nafsu wan kahandaknya. 25 Jika kita hidup oleh Roh, baiknya kita bajalan sasuai lawan Roh. 26 Kada boleh kita jadi sombong, saling mahasut, atawa saling iri hati.
Chapter 6

1 Hai dingsanak-dingsanak, jika ada urang nang kadapatan manggawi suatu palanggaran, ikam nang rohani harus mambulikakan urang nangkaya nitu lawan roh kalambutan. Bajaga-jagalah supaya ikam saurang jangan umpat tagoda. 2 Saling manolonglah dalam mananggung beban supaya ikam manaati hukum Kristus. 3 Jika ada urang nang manganggap dirinya panting, padahal kada kaya itu, inya manipu dirinya saurang. 4 Marilah satiap urang manguji parbuatannya saurang. Imbah nitu, inya kawa bangga malihat kaadaannya saurang wan bukan karena mambadingkannya lawan urang lain. 5 Sabab, satiap urang harus mananggung bebannya saurang. Tataplah Manggawi Hal nang Baik 6 Siapa nang mandapat pangajaran dari firman Allah haruslah inya mambagikan sabarataan hal nang baik nitu ka urang nang mangajarnya. 7 Jangan tatipu. Allah kada kawa diparmainkan karena urang pacang manuai apa nang inya tabur. 8 Urang nang manabur dari nafsu kadagingan pacang manuai kabusukan dari kadagingannya. Akan tatapi, urang nang manabur dari Roh pacanf manuai hidup nang kekal dari Roh. 9 Jangan kita uyuh babuat baik. Jika musimnya tiba, kita pacang manuai asalkan kita kada manyarah. 10 Karena nitu, jika kita mandapat kasampatan, marilah kita babuat baik ka sabarataan urang, khususnya ka dingsanak saiman. Paulus Maakhiri Suratnya 11 Lihatlah ganal banar huruf-huruf nang ulun tulis gasan ikam lawan tangan ulun saurang. 12 Buhannya nang handak mamamerkan kabaikan dari hal-hal nang lahiriah pacang mamaksa ikam ba sunat. Buhannya manggawi hal nitu supaya kada dianiaya demi salib Kristus. 13 Buhan nang disunat pun kada manaati Hukum Taurat, tatapi buhannya handak ikam disunat supaya buhannya kawa mamegahkan diri atas sunat ikam. 14 Mudahan ulun kada suah mamegahkan diri kacuali dalam salib Tuhan kita, Yesus Kristus. Malalui salib Sidin, dunia sudah disalibakan gasan ulun, wan ulun gasan dunia. 15 Disunat atawa kada disunat apalah artinya. Nang panting adalah manjadi ciptaan hanyar. 16 Gasan sabarataan urang nang manjalanakan aturan ini, biarlah damai sejahterah dan rahmat turun atas buhannya wan atas Israel ampun Allah. 17 Akhirnya, jangan ada urang nang mamparsulit ulun karena ulun mambawa tanda-tanda Yesus dalam awak ulun. 18 Dingsanak-dingsanak, kiranya anugerah Tuhan Yesus Kristus ada basama lawan roh ikam. Amin.

Ephesians

Chapter 1Salam matan Paulus

1 Matan Paulus, rasul Yesus Kristus oleh kahandak Allah. 2 Anugarah wan damai Sajahtara gasan ikam matan Allah, Bapa kita, wan Tuhan Yesus Kristus. Barkat-Barkat Rohani dalam Kristus 3 Tapujilah Allah wan Bapa matan Tuhan kita Kristus Yesus, nang sudah mambarkati kita dalam Kristus lawan satiap barkat rohani di tampat surgawi. 4 Sabab, Sidin mamilih kita dalam Kristus sabalum parmulaan dunia supaya kita manjadi kudus wan kada bacacat di hadapan Sidin. Dalam kasih, 22 Sidin manaklukakan sagala sasuatu di bawah kaki Sidin wan mambari diri Sidin manjadi kapala atas sagala sasuatu gasan jamaat, 23 nang adalah awak Sidin, dimana kapanuhan Sidin mamanuhi sabarataan wan sagalanya. 7 Dalam Sidin, kita mandapat panabusan malalui darah Sidin, yaitu pangampunan atas palanggaran-palanggaran kita sasuai lawan kakayaan anugerah Sidin, 8 Nang Allah limpahakan ka kita dalam sagala hikmat wan pangartian. 9 Sidin mamadahakan ka kita rahasia kahandak sidin sasuai lawan maksud baik nang Sidin rancanakan dalam Kristus, 10 nang pacang dijalanakan waktu kapanuhannya tiba gasan mamparsatukan sagala sasuatu dalam Kristus, nang ada di surga wan nang ada di bumi. 11 Dalam Kristus, kita jua sudah manjadi bagian dari warisan nang sudah ditatapkan Sidin matan dahulu sasuai lawan rancana Sidin, nang manggawiakan sagala sasuatu dalam kaputusan kahandak Sidin 12 supaya kita nang partama-tama manaruh pangharapan pada Kristus pacang manjadi puji-pujian gasan kamuliaan Sidin. 13 Dalam Sidin, ikam jua, imbah mandangar firman kabanaran, yaitu Injil kasalamatan ikam, wan parcaya lawan Sidin, di mataraikan lawan Roh Kudus nang dijanjiakan. 14 Roh Kudus adalah jaminan atas warisan kita, sampai panabusan tajadi atas buhannya nang manjadi ampun Allah saurang -- gasan pujian kamuliaan Sidin. Doa Paulus 15 Oleh sabab nitu, waktu ulun mandangar manganai iman ikam dalam Tuhan Yesus wan kasih ikam ka sabarataan urang kudus, 16 ulun kada ampih-ampihnya basyukur gasan ikam saat ulun mangingat ikam dalam doa-doa ulun. 17 16 Ulun badoa supaya Allah dari Tuhan kita, Kristus Yesus, Bapa dari kamuliaan, manjulung ikam roh hikmat wan panyataan dalam pangatahuan akan Sidin. 18 Ulun badoa supaya mata hati ikam ditarangi sahingga ikam kawa mangarti pangharapan nang takandung dalam panggilan Sidin, kakayaan nang takandung dalam warisan Sidin nang mulia gasan urang-urang kudus, 19 wan kakuatan besar nang kada taukur gasan kita nang parcaya, nagkaya ditujukakan dalam kemahabesaran kakuatan Sidin. 20 Kemahabesaran kakuatan Sidin ini Sidin tunjukakan katika Sidin mambangkitakan Kristus dari antara urang mati wan mandudukakan Sidin di higa kanan Sidin di tampat surgawi, 21 nang jauh labih tinggi dari sabarataan aturan, kakuasaan, kakuatan, pamarintahan, wan labih tinggi dari sabarataan ngaran nang ada, bukan wayahini ja, tapi masa nang pacang datang. 22 Sidin manaklukakan sagala sasuatu di bawah kaki Sidin wan mambari diri Sidin manjadi kapala atas sagala sasuatu gasan jamaat, 23 nang adalah awak Sidin, dimana kapanuhan Sidin mamanuhi sabarataan wan sagalanya.
Chapter 2

1 Dahulu, ikam mati dalam palanggaran-palanggaran wan dosa dosa ikam, 2 nang mana waktu nitu ikam bajalan maumpati jalan dunia, maumpati panguasa karajaan udara, roh nang wayahini bagawi di antara kakanakan nang kada taat. 3 Diantara buhannya, kita sabarataan dahulu jua hidup dalam nafsu kadagingan kita, mamuasakan kahandakan daging wan pikiran kita. Kita pada dasarnya adalah kakanakan durhaka, nangkaya manusia lainnya. 4 Akan tatapi, Allah, nang sugih lawan belas kasih wan karana kasih Sidin nang besar nitu Sidin mangasihi kita, 5 bahkan waktu kita mati dalam palanggaran-palanggran kita, Sidin mahidupakan kita baimbai lawan Sidin -- oleh anugerah ikam sudah disalamatakan --, 6 wan Sidin mambangkitakan kita lawan Sidin wan mandudukakan kita baimbai lawan Sidin di surgawi dalam Yesus Kristus, 7 supaya pada masa nang pacang datang, Sidin kawa manunjukakan kakayaan anugerah Sidin nang kada taukur dalam kabaikan Sidin ka kita dalam Yesus Kristus. 8 Sabab, oleh anugerah ikam disalamatakan malalui iman wan ini lain dari diri ikam saurang, tapi karunia Allah, 9 lain hasil usaha ikam, supaya kadada saurang pun nang manyombongakan diri. 10 Kita ini olahan Allah, diciptakan dalam Yesus Kristus gasan manggawi gawian nang baik nang disiapakan Allah sabalumnya supaya kita kawa hidup di dalamnya. Diparsatuakan dalam Kristus 11 Karana nitu, ingatakan bahwa ikam dahulu lahir sabagai urang kafir, nang disambat "urang kada basunat", oleh buhannya nang manyambat diri sabagai "urang basunat", yaitu sunat nang dilakukan pada awak oleh tangan manusia. 12 Ingatakanlah waktu nitu ikam hidup tanpa Kristus, tapisah matan kawargaan Israel wan urang-urang asing gasan ikatan parjanjian nang dijanjiakan, kada baisi pangharapan wan tanpa Allah dalam dunia ini. 13 Namun, wayahini dalam Yesus Kristus, ikam nang dahulu sangat jauh sudah dibawa manjadi parak oleh darah Kristus. 14 Sabab, Sidin saurang adalah damai sajarhtara kita nang sudah maolah kadua belah pihak manjadi satu wan nang sudah mahancurakan tembok parmusuhan nang mamisahakan, 15 lawan mahapusakan parmusuhan dalam daging Sidin, yaitu Hukum Taurat nang baisi parintah-parintah wan katatapan-katatapan sahingga di dalam diri-Nya Sidin maolah kaduanya manjadi satu manusia hanyar, sahingga tajadi pardamaian, 16 wan mandamaiakan kaduanya lawan Allah dalam satu awak malalui salib, sahingga mamatiakan parmusuhan. 17 Sidin datang wan manjulung damai sajahtra gasan ikam nang jauh wan damai sajahtra ka buhan nang parak. 18 Sabab, malalui Sidin, kita badua baisi jalan masuk ka Bapa dalam satu Roh. 19 Jadi, ikam bukan lagi urang-urang asing wan pandatang, tatapi sasama warga lawan urang-urang kudus wan anggota-anggota dingsanak Allah, nang dibangun di atas dasar para rasul wan para nabi, lawan Yesus Kristus saurang sabagai Batu panjurunya. 21 Dalam Kristus, sabarataan bangunan sedang diparsatuakan basama wan batumbuh manjadi Bait Suci dalam Tuhan. 22 Dalam Sidin, ikam jua dibangun basama manjadi wadah bagana Allah dalam Roh.
Chapter 3

1 Alasan inilah, ulun, Paulus, dipanjara karana Yesus Kristus gasan ikam, urang-urang kafir. 2 Ikam pasti sudah mandangar manganai tugas panatalayanan anugerah Allah nang dijulung ka ulun gasan ikam, 3 bahwa lawan panyataan, rahasia nitu dipadahakan ka ulun nangkaya sudah ulun tulis sacara singkat sabalumnya. 4 Waktu mambaca ini, ikam kawa mamahami pangartian ulun manganai rahasia Kristus, 5 nang kada dipadahakan ka urang-urang dari ganarasi lain, tatapi nang wayahini dinyataakan ka para rasul wan para nabi Sidin nang kudus oleh Roh Kudus. 6 Rahasia nitu adalah bahwa malalui Injil urang-urang kafir manjadi sasama ahli waris, sasama anggota dari satu awak, wan baimbai mangambil bagian dari janji dalam Yesus Kristus. 7 Ulun manjadi palayan Injil sasuai lawan karunia dari anugerah Allah, nang dijulung ka ulun manurut gawian kuasa Sidin. 8 Gasan ulun, nang paling hina diantara sabarataan urang kudus, anugerah ini dijulung gasan mahabarakan ka urang-urang kafir kakayaan Kristus nang kada tarsalami, 9 wan mambawa tarang ka satiap urang manganai rahasia nang tasambunyi salama baabad-abad dalam Allah, nang manciptaakan sagala sasuatu. 10 Dengan demikian, malalui Jamaat, berbagai hikmat Allah wayahini dipadahakan ka buhan pamarintah wan panguasa di wadah surgawi. 11 Ini sasuai lawan rancana kekal nang dinyataakan dalam Yesus Kristus, Tuhan kita, 12 nang dalam Sidin, kita mandapat keberanian wan jalan masuk ka Allah lawan yakin karana kasatiaan Kristus. 13 Karana nitu, ulun minta ka ikam supaya kada boleh putus asa malihat pandaritaan nang ulun alami demi ikam. Pandaritaan nitu adalah kamuliaan ikam. Doa Paulus gasan Jamaat Efesus 14 Gasan alasan inilah, ulun basujud di hadapan Bapa. 15 Matan Sidinlah, satiap kaluarga di surga wan di bumi manarima ngarannya. 16 Ulun badoa supaya sasuai lawan kakayaan kamuliaan Sidin, Sidin hakun mangaruniakan ka ikam kakuatan di dalam batin ikam, lawan kuasa malalui Roh Sidin, 17 Sahingga Kristus hakun badiam di dalam hati ikam malalui iman sahingga ikam baakar wan badasar dalam kasih. 18 wan supaya ikam baimbai sabarataan urang kudus kawa mamahami betapa lebar, wan panjang, wan tinggi, wan dalamnya kasih Kristus. 19 Dengan demikian, ikam kawa pinandu lawan kasih Kristus nang malampaui pangatahuan sahingga ikam dipenuhi lawan seluruh kepenuhan Allah. 20 Gasan Sidin, nang sanggup manggawi jauh labih malimpah daripada sabarataan nang kita minta atawa pikirakan, sasuai lawan kuasa nang bagawi di dalam kita. 21 Gasan Sidinlah kamuliaan dalam jamaat wan dalam Yesus Kristus gasa sabarataan generasi sampai salawasan. Amin.
Chapter 4

1 Oleh karana nitu, ulun, urang nang dipanjarakan karana Tuhan, manunjul ikam gasan hidup sapadan lawan panggilan nang sudah ikam sambut. 2 Lawan sagala karandahan hati wan kalambutan, lawan kasabaran, saling mananggung beban dalam kasih, 3 bausahalah sakuat tanaga gasan mamalihara kasatuan Roh dalam ikatan damai sejahtera. 4 Cuma ada satu awak wan satu Roh, sama halnya waktu ikam dikiau gasan satu harapan matan kiau ikam, 5 Satu Tuhan, satu iman, wan satu baptisan, 6 satu Allah wan Bapa matan sabarataan, nang di atas sabarataannya, malalui sabarataan, wan dalam sabarataannya. 7 Akan tetapi, gasan kita masing-masing dijulung anugerah sasuai lawan ukuran karunia Kristus. 8 Nitulah sababnya, dipadahakan, "Katika Sidin naik ka wadang nang tinggi, Sidin manangkap urang-urang nang ditawan, wan manjulung karunia ka manusia." 9 Katika dipadahakan, "Sidin naik," kadakah artinya Sidin jua sudah turun kabagian bawah bumi? 10 Sidin, nang turun, Sidin jualah nang naik labih tinggi supaya Sidin mamanuhi sagala sasuatu. 11 Sidinlah nang manjulung, baik rasul-sarul, nabi-nabi, pemberita-pemberita Injil, gembala-gembala, maupun pengajar-pengajar, 12 gasan mamparlangkapi urang-urang kudus dalam gawian palayanan gasan pembangunan tubuh Kristus, 13 sampai kita sabarataan mancapai kasatuan iman wan pangatahuan akan Anak Allah, yaitu manusia dewasa, manurut ukuran tingkat partumbuhan nang sasuai lawan kepenuhan Kristus. 14 Dengan demikian, kita bukan lagi kakanakan nang diombang-ambingkan oleh ombak wan dibawa kasana kamasi oleh berbagai angin pangajaran,oleh tipu daya manusia, oleh kapintaran dari panipuan nang licik. 15 Sabaliknya, pandirakan nang bujur dalam kasih, kita pacang batumbuh dalam sagala hal lawan Sidin, nang adalah Kapala, yaitu Kristus. 16 Dari pada Sidin sabarataan awak tasusun wan dijarat manjadi satu malalui topangan setiap sendi. Jika masing-masing manggawi bagiannya, awak pacang batumbuh sahingga mambangun dirinya saurang dalam kasih. Cara Hidup nang Bujur dalam Kristus 17 Karena nitu, ulun padahakan wan tagasakan dalam Tuhan, jangan lagi ikam hidup nangkaya urang-urang nang kada parcaya, nang hidup lawan pikiran nang sia-sia. 18 Pangartian buhannya manjadi kadap wan tapisah matan kahidupan Allah karena kabodohan nang ada dalam diri buhannya nang disababakan oleh kakarasan hati. 19 Parasaan buhannya sudah manjadi tumpul wan buhannya manjulung diri ka hawa nafsu gasan manggawi sagala macam kacamaran lawan kasarakahan. 20 Akan tatapi, kada lawan cara nitu ikam balajar manganai Kristus. 21 Saumpama ikam memang sudah mandangar manganai Sidin wan diajar dalam Sidin, sabagaimana kabanaran nang ada dalam Yesus, 22 buanglah manusia lawas ikam nang ikam dapat matan cara hidup ikam nang lawas, nang dirusaki oleh hawa nafsu nang manipu. 23 Parbaharuilah roh pikiran ikam. 24 Pakailah manusia nang hanyar, nang diciptakan dalam rupa Allah dalam kaadilan wan kakudusan nang sejati. 25 Oleh karana nitu, dengan mambuang kapalsuan, marilah satiap ikam bapandir manganai kabanaran ka sasama ikam karana kita sama-sama anggota matan saikung awak. 26 Sarikilah wan jangan babuat dosa. Jangan sampai matahari tanggalam dalam panyarikan ikam. 27 Jangan manjulung kasampatan lawan setan. 28 Urang nang sudah mancuntan, jangan mancuntan pulang. Lebih baik kalau inya bagawi wan manggawi gawian nang bujur lawan tangannya saurang sahingga inya baisi sasuatu gasan dijulung ka urang nang mambutuhakan. 29 Jangan biarakan pandiran kotor kaluar dari muntung ikam, tapi hanya pandiran bujur nang mambangun urang nang mambutuhakan sahingga pandiran ikam nitu mambari berkat gasan buhannya nang mandangarnya. 30 Jangan mendukakan Roh Kudus Allah, sabab oleh karena Sidin ikam di mataraikan gasan hari panabusan. 31 Buanglah sagala macam kapahitan, kegemaran, kamarahan, partikaian, wan pandiran fitnah, jua sabarataan kajahatan, jauhakanlah nitu dari ikam. 32 Basikaplah ramah satu lawan nang lainnya, baisilah hati nang lembut, wan saling mangampuni, sebagaimana Allah dalam Kristus jua mangampuni ikam.
Chapter 5

1 Sabab nitu, jadilah peniru-peniru Allah sabagaimana kakanakan nang tarkasih. 2 Hiduplah dalam kasih, nangkaya Kristus mangasihi kita wan manjulung diri Sidin gasan kita sabagai persembahan wan kurban nang harum gasan Allah. 3 Akan tetapi, jangan ada percabulan atawa sagala macam kecemaran atawa kasarakahan, bahkan disambat jangan karana halnitu kada layak ada di antara urang-urang kudus. 4 Jangan ada pandiran kotor, pandiran bungul, atawa lelucon-lelucon kasar -- nang kada pantas -- sabaliknya, basyukurlah. 5 Sabab, ikam tahu pasti bahwa urang cabul, urang kada suci, atawa urah sarakah nang manyambah barhala kada pacang mandapat warisan dalam Karajaan Kritus wan Allah. 6 Jangan ada urang nang manipu ikam lawan pandiran kosong karana hal-hal nitulah nang mandantangakan murka Allah atas kakanakan durhaka. 7 Jadi, jangan bakawan lawan buhannya. 8 Dahulu ikam adalah kagalapan, tapi wayahini ikam adalah terang dalam Tuhan. Hiduplah sabagai kakanakan terang 9 karana buah dari terang adalah sabarataan kabaikan, kaadilan, wan kabanaran, 10 wan mancoba mancari tahu apa nang mahimungakan Tuhan. 11 Jangan umpat ambil bagian dalam parbuatan kagalapan nang kada mahasilakan buah, sabaliknya talanjangilah parbuatan-parbuatan nitu. 12 Sabab, manyambat hal-hal nang buhannya gawi sacara diam-diam pun mambari supan. 13 Akan tetapi, sabarataan nang ditalanjangi oleh terang manjadi kalihatan 14 karana sabarataan nang manjadi nyata adalah terang. Nitu sababnya, dipandirakan, "Bangun, hai ikam si tukang guring! Bangkitlah dari antara urang mati, wan Kristus pacang basinar atas ikam." 15 Jadi, parhatikan lawan saksama kaya apa ikam hidup, jangan kaya urang bebal, jadilah bijak. 16 Gunakanlah waktu nang ada sabaik-baiknya karana hari-hari ini adalah jahat. 17 Karana nitu, janganlah jadi bungul, tapi mangartilah apa kahandak Tuhan. 18 Jangan mabuk oleh anggur karana hal nitu kada pantas, sabaliknya hibakilah lawan Roh. 19 Bapandirlah satu sama nang lain dalam mazmur, kidung pujian, wan nyanyian rohani, manyanyilah wan olahlah lagu pujian gasan Tuhan lawan saganap hati ikam. 20 Basyukurlah senantiasa atas sagala sasuatu lawan Allah Bapa dalam ngaran Tuhan kita, Kristus Yesus. Nasihat gasan Laki wan Bini 21 Tunduklah saurang lawan nang lain dalam takut lawan Kristus. 22 Istri-istri, tunduklah lawan laki ikam, kaya lawan Tuhan. 23 Sabab, laki adalah kapala dari bini, kaya Kristus adalah kapala dari jamaat, yaitu awak Sidin, wan Sidin sauranglah Juru Salamatnya. 24 Akan tetapi, sabagaimana jamaat tunduk lawan Kristus, kaya itu jua bini harus tunduk lawan laki dalam sagala hal. Suami-suami, kasihilah bini ikam kaya Kristus mangasihi jamaat wan manjulung diri Sidin gasan jamaat, 26 gasan mangudusakan buhannya lawan mambarisihinya lewat pambasuhan banyu lawan firman. 27 Dengan demikian, Kristus kawa mamparsambahakan jamaat gasan diri Sidin dalam kamuliaan, tanpa noda, atawa tanpa kerut, atawa samacamnya sahingga jamaat menjadi kudus wan kada bacela. 28 Kaya itu jua, suami-suami harus mangasihi bininya kaya awaknya saurang. Inya nang mangasihi bininya, mangasihi dirinya saurang. 29 Sabab, kadada urang nang suah membenci awaknya saurang, tetapi inya memelihara wan marawatnya. Kaya itu jua nang Kristus gawiakan gasan jamaat 30 karana kita adalah anggota-anggota awak Sidin. 31 Itulah sababnya, saurang lalakian pacang maninggalakan abah wan umanya wan basatu lawan bininya sahingga kaduanya manjadi satu awak. 32 Rahasia ini besar wan ulun mamandirakan ini dalam hubungan antara Krsitus wan jamaat. 33 Namun, biarlah masing-masing ikam mangasihi bini ikam kaya diri ikam saurang wan bini harus manghormati lakinya.
Chapter 6

1 Kakanakan, taatilah kuitan ikam dalam Tuhan karana ini adalah hal nang bujur. 2 "Hormatilah abah wan uma ikam," ini adalah parintah partama nang disertai lawan janji 3 "supaya hidup ikam baik wan ikam pacang baumur panjang di bumi". 4 Abah-Abah, janganlah mamicu anak-anak ikam manjadi sarik, tapi ganalakanlah buhannya dalam disiplin wan nasihat Tuhan. Nasihat gasan Hamba wan Tuan 5 Budak-budak, taatilah tuan ikam nang ada di dunia ini lawan hormat wan gentar, wan lawan katulusan hati kaya gasan Kristus. 6 Jangan kaya urang-urang nang manggawi gawian hanya gasan di lihat urang -- gasan mahimungakan manusia, tapi sabagai hamba-hamba kristus nang manggawi kahandak Allah dari hati. 7 Malayani lawah sepenuh hati kaya gasan Tuhan bukan gasan manusia. 8 Sabab, ikam tahu, entah inya budak atawa pun urang merdeka, jika inya manggawi hal nang bujur, Tuhan pacang manjulung upah ka inya. 9 Tuan-tuan, lakukanlah jua ka hamba-hamba ikam. Ampih mangancam karana tahulah Tuan ikam atawa Tuan bubuhannya sama-sama ada di surga, wan Sidin kada pilih kasih. Pakailah Sabarataan Sanjata Allah 10 Akhirnya, jadilah kuat dalam Tuhan wan dalam kuat kuasa Sidin. 11 Pakailah sabarataan parlangkapan sanjata Allah supaya ikam kawa badiri malawan tipu daya Iblis. 12 Sabab, parjuangan kita bukan malawan daging wan darah, tapi malawan pamarintah-pamarintah, panguasa-panguasa, kakuatan-kakuatan dunia kegelapan ini, wan malawan kakuatan roh dari si jahat nang ada di langit. 13 Karana nitu, pakailah sabarataan parlangkapan sanjata Allah supaya ikam kawa batahan waktu hari nang jahat tu datang, wan imbah sabarataan habisan ikam tatap badiri. 14 jadi, badirilah teguh, lawan kancangakan ikat pinggang kabanaran di pinggang ikam wan pakailah baju zirah kaadilan, 15 wan pasanglah alas kaki ikam lawan kasiapan Injil damai sajahtra. 16 Dalam sagala hal, ambillah parisai iman gasan ikam kawan mamadamakan sabarataan panah api dari si jahat. 17 Ambilah katopong kasalamatan lawan parang Roh, yaitu firman Allah, 18 sambil badoa satiap waktu dalam Roh lawan sabarataan doa wan parmohonan. Dalam doa ikam nitu, bajaga-jagalah lawan sagala katakunan sambil manaikakan sabarataan parmohonan gasan sabarataan urang kudus. 19 Badoalah jua gasan ulun supaya waktu ulun mambuka muntung ulun, pandiran dikaruniakan gasan ulun sahingga ulun wani mahabarakan rahasia Injil. 20 Karana Injil nitulah, ulun manjadi utusan nang terbelenggu. Doakanlah supaya ulun kawa mahabarakannya lawan wani kaya apa saharusnya ulun bapandir. Salam Terakhir 21 Tikhikus, dingsanak saiman ulun nang terkasih wan palayan nang satia dalam Tuhan, pacang mahabarakan sagala sasuatu ka ikam supaya ikam jua tahu kaya apa kaadaan ulun wan apa nang ulun olah. 22 Ulun memang mautus inya ka ikam gasan tujuan ini, yaitu supaya ikam tahu habar kami wan supaya ikam kawa mahibur hati ikam. 23 Damai sejahtera gasan dingsanak-dingsanak saiman, wan kasih lawan iman dari Allah Bapa wan Tuhan Yesus Kristus. 24 Anugerah menyertai sabarataan urang nang mangasihi Tuhan kita, Kristus Yesus, lawan kasih nang kada pacang binasa.

Philippians

Chapter 1Salam matan Paulus wan Timotius

1 Matan Paulus wan Timotius, hamba Yesus Kristus, gasan brataan urang kudus dalam Kristus Yesus nang ada di Filipi wan gasan para penilik jemaah lawan majelis jemaah: 2 Anugerah wan damai sejahtera tumatan Allah, Bapa kita, wan Tuhan Yesus Kristus manyartai pian! 3 Ulun basyukur gasan Allah satiap kali ulun maingat pian. 4 Dalam doa ulun gasan pian barataan, ulun salalu badoa wan sukacita 5 sabab gawian nang pian bari dalam pahabaran Injil matan pamula sampai wayahini. 6 Ulun bujuran yakin sabujurnya Sidin nang sudah mamulai gawian nang baik ini disasala bubuhan pian, Sidin jua nang cagar mambujurakannya sampai hari Yesus Kristus. 7 sudah sapantasnya ulun marasa kaya ini tahadap bubuhan pian sabab bubuhan pian ada dihati ulun. Salagi ulun dipanjara atawa ulun mambari pambelaan lawan panguatan akan Injil, pian sudah jadi kawan sagawian lawan ulun dalam anugerah Allah. 8 Allah sabujurnya saksi Ulun, nangkaya apa ulun mangganangpian sabarataan dalam kasih Yesus Kristus. 9 ininah doa ulun: Sakiranya kasih pian samakin batambah banyak, pangatahuan wan sagala hikmat; 10 sampai pian kawa mamilih apa nang bujur; supaya pian tulus wan kada bacacat dihari Kristus; 11 wan hibak lawan kabanaran nang datang malalui Yesus gasan kamuliaan wan pijian gasan Allah. Kasusahan Paulus Mamajukan Pahabaran Injil 12 Buhan dingsanakku, ulun handak banar pian tahu apa nang sudah jadi lawan ulun sabujurnya sudah mambawa kamajuan hagan Injil, 13 sahingga sabarataan pangawal istana wan sabarataan urang tahu bahwa ulun dipanjara sabab Kristus. 14 Sabagian banyak dingsanak ulun nang saiman samakin parcaya lawan Tuhan sabab pamanjaraan ulun ni, jadi makin wani mahabarakan firman Allah kadada rasa takutan. 15 Sabujurnya, ada jua urang nang mahabarakan Kristus karna bahiri wan parsaingan, tapi ada jua nang baniat bujur. 16 Buhan nang bamaksud bujur malakukannya uleh kasih sabab buhannya tahu makanya ulun didiamakan di sini gasan pambelaan Injil. 17 Sadangkan nang bamaksud kada baik, buhannya malakukannya karna talalu egois, kada tulus wan cara bapikir buhannya magin mangalihi ulun salawas ulun dipanjara. 18 Imbah tu apa hasilnya? nang panting lawan cara apa haja, baik lawan cara pura-pura atawa maksud nang bujur, Kristus dihabarakan, wan nangitu ulun jadi sanang. Ya ai, magin sanang, 19 sabab ulun tahu bila malalui doa-doa pian lawan partolongan Roh Kristus Yesus, apa haja nang sudah tajadi lawan ulun malahan cagar jadi pambabasan ulun. 20 Harapan nang ulun yaitu adalah uluh sama sakali kada marasa supan. Kabalikannya, ulun bujur-bujur parcaya uleh Kristus, nang mana wayahini wan satarusnya nyata dalam hidup atawa mati. 21 Uleh bagi ulun, hidup adalah Kristus wan mati adalah kauntungan. 22 Cagar tatapi, jaka ulun harus hidup dalam tubuh ini, bararti ulun cagar bagawi mahasilakan buah, nang mana nang harus ulun pilih, ulun ni kada tahu. 23 Ulun takapit diantara dua pilihan itu. Kahandak ulun adalah maninggalakan hidup ini wan basama Kristus, uleh tu jauh labih baik. 24 Cagaran, gasan pian, cagar labih baguna jaka ulun tatap hidup dalam tubuh nangini. 25 Lawan kayakinan ni, ulun tahu ulun cagar badiam lawan pian sabarataan supaya jadi sukacita pian dalam iman. 26 Bila ulun babulik pulang lawan pian, jadi kahimungan pian cagar batamba dalam Yesus Kristus uleh ulun. Bakumpul Gasan Bajuan 27 Amun kaitu, hiduplah lawan cara nang layak gasan Injil Kristus supaya ulun datang handak batamuan lawan pian, ulun atawa mun kada datang, ulun buleh mandangar pian tatap badiri taguh dalam satu roh, satu pikiran, gasan bajuan basamaan gasan iman tumatan Injil. 28 Jangan biarakan pian ditakutani uleh musuh pian, uleh itu ciri kahancuran bubuhannya, tapi kasalamatan gasan pian, wan tanda nang itu ba asal tumatan Tuhan. 29 uleh Kristus pian sudah dikaruniaakan kada hinggan parcaya lawan Sidin, tapi jua gasan pangali hagan Sidin. 30 Itu sababnya pian mahadapi kasusahan nang sama kaya nang pian itihi nang ulun hadapi, lawan nang wayahini pian dangar nang kaya ulun rasakan wahini
Chapter 2Pikirannya nang Kaya Kristus

1 Jadi, jaka dalam Kristus ada dorongan samangat, panghiburan kasih, Parsakutuan Roh, kasih sayang, wan balas kasihan, 2 Sampurnaakanlah sukacita lun wan sahati sapikir, baisian kasih nang sama, disatuakan dalam roh, wan satu tujuan. 3 Jangan maulah apapun matan ambisi nang egois atawa kasombongan nang sia-sia; tapi lawan karandahan hati, maanggap urang lain nang labih panting tumatan diri pian saurang. 4 Janganlah asing-asing pian hanya malihatakan kahandak saurang, tapi jua gasan kapantingan urang nang lain. 5 Maraha pikiran ini ada disasala buhan pian, nangkaya apa jua dimiliki uleh Yesus Kristus. 6 nang kaya apa jua baisian rupa Allah, Sidin kada maanggap kasataraan Sidin lawan Allah nitu sabagai sabagai sasuatu nang harus dipartahanakan. 7 KAbalikannya, Sidin maulah diri Sidin kada baisian apa-apa wan manghambakan diri sabagai budak gasan jadi rupa manusia. 8 Dalam kaadaan Sidin sabagai manusia, Sidin marandahakan diri Sidin dengan taat sampai mati, bahkan mati di atas kayu salib. 9 Gasan alasan nangini, Allah sangat maninggiakan Sidin wan mambariakan lawan Sidin ngaran nang di atas samunyaan ngaran. 10 supaya dalam ngaran Yesus, satiap lintuhut batalut -- baik nang ada di langit, nang ada di bumi, atawa nang ada di bawah bumi-- 11 wan tiap muntung mangaku sabujurnya Yesus Kristus adalah Tuhuan gasan kamuliaan Allah, Sang Bapa! Allah Bagawai wan sabarataan 12 Ulih itu, dangsanak barataan nang takasih, nang kayaapa pian salalu patuh -- kada hinggan ulun basamaan lawan pian, labih-labih wayahini paharatan ulun kada basamaan wan pian--gawiakanlah kaslamatan pian lawan rasa takutan atawa gair. 13 Sababnya, Allah nang bagawi di dalam diri pian, baik gasan mahandaki atawa gasan manggawiakan apa nang manyanangankan Sidin. 14 Gawiakanlah samunyaan itu kada manggarunum atawa mahual 15 supaya pian kada cacat wan kada tasalah, sabagai anak-anak Allah nang kada di sasala katurunan nang kada baik wan sasat. sahingga pian kawa basinar di sasala buhannya sabagai tarang di dunia. 16 Bapingkutlah papisit lawan Firman kahidupan kaina pabila hari Kritus, ulun baisi alasan gasan bamegah supaya ulun kada bukah sasia wan bagawi bahimat nang sasia. 17 Biar aku harus dituangkan nangkaya cangkir persembahan di atas kurban pelayanan imanikam, aku himung wan basukacita wan ikam sabarataan. 18 Kaya itu jua ikam, lawan alasan nang sama, bagambira wan basukacitalah baik-baik wan aku. Paulus Mautus Timotius wan Epafroditus 19 Intang Tuhan Yesus, aku baharap kawa lakas mautus Timotius gasanikam supaya aku dihiburakan wayah mandangar habar ikam. 20 Sabab, aku kada baisi urang lain nangkaya inya, nang tulus paduli wan kesejahteraan ikam. 21 Sabab, nang lain hinggan sibuk wan kapantingannya asing-asing, kada kapantingan Kristus Yesus. 22 Nangkaya ikam tahu, Timotius sudah membuktiakan inya saurang baharga, inya malayani baimbai aku gasan kamajuan mahabarakan Injil nangkaya anak lawan abahnya. 23 Dagana itu, aku baharap kawa mautus inya lakas imbah aku tahu apa nang pacangan terjadi lawanaku, 24 wan aku parcaya lawan Tuhan bahwa aku saurang jua cagar mandatangi ikam. 25 Akan tatapi, aku bapikir harus jua mautus Epafroditus wan ikam. Inya adalah dingsanakku, kawan sapalayananku, kawan saparjuanganku, wan jua urang nang mambawa pasan gasan ikam wan nang malayani kaparluanku. 26 Sabab, inya rindu banar wan buhan ikam sabarataan wan galisah banar hatinya lantaran mandangar bahwa inya garing. 27 Memang, dahulu inya garing banar sampai parak mati, tatapi, Allah manampaiakan belas kasih wan inya-wan kada hinggan wan inya, kaitu jua wan aku-supaya kasadihan ku kada batumpuk-tumpuk. 28 Dagana itu, aku samakin handak mautus inya babulik kawadah ikam supaya ikam kawa basukacita imbah malihat inya pulang, wan maulah aku kada gaer. 29 Sambut haja Epafroditus intang Tuhan wan sukacita wan hormati urang nangkaya inya 30 lantaran inya parak mati demi palayan Kristus; inya mempertaruhkan nyawanya gasan menggantikan bantuan nang kada kawa ikam bariakan gasanku.
Chapter 3(Kristus nang Tarutama)

1 Kacipulannya, dingsanak barataan, basukacitalah dalam Tuhan. Ulun kada kabaratan manulisakan lagi hal-hal nang sama gasan pian sabab hal ini cagaran manjaga pian. 2 Beawas-awaslah tahadap anjing-anjing, baawas-awaslah awan palaku kajahatan, baawas-awaslah wan buhannya nang salah mamaknai arti sunat nang sabujurnya, 3 olih kita ini nang mamahami sunat nang sabujurnya, nang manyambah dalam Roh Allah, mamuliakan Yesus Kristus, wan nang kada parcaya awan hal-hal nang lahiriah. 4 biarpun ulun sabenarnya baisi alasan gasan maninggiakan diri awan hal-hal nang lahiriah. Amun ada urang lain nang bapikir bahwa inya baisi alasan gasan maninggiakan diri awan hal-hal nang lahiriah, talabih lagi ulun. 5 Ulun disunat pada hari ka walu, bangsa Israel tulen, matan suku Benyamin, urang Ibrani nang babahasa Ibrani. Manurut Hukum Taurat, ulun adalah urang Farisi. 6 Dalam hal semangat, ulun adalah panganiaya jemaah, wan dalam hal kabenaran dibawah Hukum Taurat, ulun kadada calanya. 7 Tapi, sagala sasuatu nang bahari menguntungakan ulun, wayahini ulun anggap rugi oleh Kristus. 8 Bujuran nah, segala sesuatu ulun anggap rugi mun dibandingakan awan pangenalan ka Yesus Kristus, ulun sudah kahilangan sagalanya -- oleh semua ngitu wayahini ulun anggap sampah! -- supaya ulun kawa mandapatakan Kristus. 9 Ulun ditamuakan dalam Kristus lain dalam kabenaran nang baasal matan diriku saurang nang ulun dapati dalam hukum Taurat, tapi nang datang malalui iman dalam Kristus, yaitu kabenaran matan Allah nang badasarakan iman. 10 Kiranya ulun kawa maminandui Sidin wan kuasa kabangkitan Sidin serta basatu dalam panderitaan Sidin nyaman manjadi kaya Sidin dalam kamatian Sidin. 11 Sahingga akhirnya ulun mandapatakan kabangkitan dari antara urang mati. ( Bagarak Maju manuju ka Panggilan Surgawi) 12 Namun, kada baarti ulun ni sudah mandapatakannya atawa sudah sampurna, malainakan ulun manyasahinya nyamamn ulun manangkapnya nang kaya Kristus sudah managkap ulun. 13 Dingsanak sabarataan, ulun kada jua maanggap bahwa ulun sudah manangkapnya. Tapi, satu hal nang ulun lakukan: ulun kada maingat apa nang dibelakang ulun wan mangarahakan diri gasan apa nang dihadapan ulun. 14 Ulun tarus maju katujuan gasan mandapatakan hadiah, yaitu panggilan surgawi matan Allah dalam Yesus Kristus. 15 Ayo ae kita nang sampurna bapikir kaya itu jua. Amun pian kada bapikir kaya itu jua, Allah cagaran manunjukakannya awan jelas gasan pian. 16 Namun kaya itu, ayo ae kita hidup sasuai wan kabanaran nang sudah kita miliki. 17 Dingsanak barataan, umpatilah taladan ulun wan parhatiakan awan saksama urang-urang nang jua hidup sasuai wan taladan nang pian lihati matan kami. 18 Sabab, ada banyak urang nang hidup sabagai musuh-musuh salib Kristus. Tentang hal ini, ulun sudah rancak mangisahakannya gasan pian wan wayahini ulun mangisahakannya pulang wan banyu mata. 19 Kacipulan hidup buhannya adalah kabinasaam, oleh Allah buhannya adalah parut buhannya, wan pujian buhannya adalah hal-hal nang manyupanakan nang dipikirakan buhannya hanyalah ka hal-hal duniawi. 20 Tapi, kawarganegaraan kita adalah disurga, dimana kita awan panuh samangat mahdang-hadang Juru Salamat, yaitu Tuhan Yesus Kristus. 21 Sidin akan mangubah tubuh kahinaan kita manjadi sarupa awan tubuh kamuliaan Sidin. Awan kuasa Sidin itu, Kristus sanggup mambawa sagala sasuatu tunduk awan Sidin.
Chapter 4

1 Lantaran itu, Dinsanak-dinsanakku nang kusayangi wan kurinduakan, nang manjadi sukacita wan kahimunganku, badirilah nang taguh intang Tuhan, 2 Aku mamohon banar wan Eudokia wan jua ka Sintikhe supaya hidup rukun intang Tuhan. 3 Hiih, aku maminta lawan ikam kakawanan sejatiku, dangani buhan babinian ini lantaran buhannya sudah bagawi banar lawan aku gasan pelayanan Injil, jua lawan Klemens wan kakawanan segawianku nang lain, nang ngaran-ngarannya tatulis intang buku kahidupan 4 Basukacitalah tarus intang Tuhan, Sakali lagi kupadahi, basukacitalah! 5 Biarakan hati ikam nang baik dipinandui samuaan urang. Tuhan sudah parak. 6 Jangan gaer lawan apa haja. Tatapi dalam sabarataannya tampaiakan apa haja nang ikam handak lawan Tuhan intang doa wan permohonan wan ucapan syukur. 7 Damai sejahtera Allah nang malabihi sagala akal cagar mamalihara hati wan pikiran ikam dalam Yesus Kristus. 8 Pahabisannya, Dinsanak-dinsanak, Samua nang bujur, samua nang mulia, samua nang adil, samaua nang suci, samua nang indah , samua nang terpuji, samua nang sampurna, samua nang patut dipuji, pikirakanlah samuaan itu. 9 Apa haja nang imbah ikam palajari, nang ditarima, nang didangar, wan nang dilihat matan aku, gawii haja samuaan itu, maka Allah sumber damai sejahtera cagar maiiringi ikam. Paulus Batarima kasih Lawan Urang-urang Percaya di Filipi 10 Aku basukacita banar dalam Tuhan wayahini, lantaran ikam maitihi aku pulang. Bujur, dahulunya ikam maitihi akujua, tatapi ikam kada baisi waktu. 11 Aku mamadahakan hal ini kada lantaran aku rahat kakurangan, sabab aku sudah patuh mancukupakan diri dalam keadaan apa haja. 12 Aku tahu apa artinya kakurangan, wan aku jua tahu apa artinya hidup balabihan. Intang sabarataan kaadaan, aku sudah balajar rahasia hidup bakacukupan, apakah wayah kanyang atawa kalaparan, apakah rahat banyak duit atawa kadadak baduit. 13 Aku kawa manggawai sabarataannya lantaran Sidin nang mambari kakuatan gasan aku. 14 Tatapi, ikam sudah manggawi nang baik hakun babagi kasulitan lawan aku. 15 Ikam saurangan tahu, jemaat Filipi, bahwa wayah panampaian pelayanan Injil, imbah aku maninggalakan Wilayah Makedonia, kadada jemaat nang hakun babagi beban lawan aku dalam mambari wan manarima, kacuali buhan ikam. 16 Bahkan, wayah di kota Tesalonika, ikam mangirim bantuan gasan kaparluanku labih dari sakali. 17 Tatapi, kada hinggan bantuan itu nang aku cari, tatapi aku mancari buah nang cagar mangganali kauntungan aku. 18 Aku imbah manarima sabarataan pambayaran, bahkan labih. Aku baisi sabarataan nang aku parluakan lantaran pemberian nang ikam kirim lawan aku maliwati Epafroditus, Pambarian ikam itu manjadi persembahan nang harum, kurban nang dikatujui wan mahimungakan Allah. 19 Allahku cagar mamanuhi sagala kaparluanikam manurut kakayaan-Nya nang mulia dalam Yesus Kristus. 20 Kamuliaan gasan Allah wan Bapa kita salawasannya. Amin. 21 Sampaiakan salam kami gasan satiap urang kudus dalam Yesus Kristus. Salam gasanikam matan dinsanak-dinsanak saiman nang ada lawanku disini. 22 Samuaan urang kudus mangirim salam gasanikam, khususnya buhannya nang bagawi malayani di istana Kaisar. 23 Anugerah matan Tuhan Yesus mairingi rohikam.Amin.

Colossians

Chapter 1

1 Matan Paulus, nang marupakan rasul Yesus Kristus oleh kahandak Allah, wan Timotius dingsanak saiman kita. 2 Gasan urang-urang kudus wan dingsanak-dingsanak saiman nang satia dalam Kristus di Kolose . Anugrah gasan pian wan damai sajahtara matan Allah Bapa kita. Doa wan Ucapan Syukur Paulus 3 Waktu mandoakan pian, kami salalu basyukur lawan Allah, Bapa Tuhan kita Kristus Yesus, Karena kami mandangar manganai iman ikam dalam Yesus Kristus wan kasih nang ikam miliki gasan sabarataan urang kudus. 5 Iman wan kasih nitu mancungul karena pangharapan nang disadiakan gasan ikam di surga, nang sudah ikam dangar dalam firman kabanaran, yaitu Injil. 6 Injil nitu sudah sampai ka ikam bahkan ka saluruh dunia wan Injil ini tarus manghasilakan buah wan bakambang, nang kaya tajadi di antara ikam, matan hari ikam mandangarnya wan mamahami anugerah Allah dalam kabanaran. 7 Ikam sudah balajar hal ini matan Epafras, kawan sapalayanan kami nang terkasih, nang sudah manjadi palayan Kristus nang satia gasan ikam. 8 Inyalah nang sudah mahabarakan ka kami manganai kasih ikam dalam Roh. 9 Karena nitu, matan hari kami mandangarnya, kami kada suah ampih badoa gasan ikam wan maminta supaya Tuhan mamanuhi ikam lawan pangatahuan akan kahandak Sidin dalam sagala hikmat wan pangartian rohani. 10 Amun kayaitu, ikam kawa hidup dengan cara nang layak di hadapan Tuhan, mahimungakan Sidin dalam sagala hal, mahasilakan buah dalam satiap gawian baik, wan batumbuh dalam pangatahuan akan Allah. 11 Mudahan ikam dikuatakan lawan sagala kakuatan sasuai lawan kamuliaan kuasa Sidin supaya iakm mandapat sagala katakunan wan kasabaran lawan sukacita. 12 Basyukurlah ka Bapa nang sudah maolah ikam mamanuhi syarat gasan manarima bagian dari warisan urang-urang kudus dalam tarang. 13 Sidin sudah malapaskan kita dari kuasa kagalapan wan mamindahakan kita ka Karajaan Anak Sidin yang terkasih. 14 Dalam Sidin, kita baisi panabusan, yaitu pangampunan atas dosa-dosa kita. Kristus nang Tarutama dalam Sagala Hal 15 Sidin adalah gambaran dari Allah nang kada kalihatan, nang panuha atas sabarataan ciptaan. 16 Sabab, oleh Sidin, sagala sasuatu nang ada di surga wan di bumi diciptakan, nang kalihatan wan nang kada kalihatan, baik takhta, kakuasaan, pamarintah, maupun panguasa. Sagala sasuatu sudah diciptakan malalui Sidin wan gasan Sidin. 17 Sidin sudah ada sabalum sagala sasuatu di topang basama-sama dalam Sidin 18 Sidin adalah kapala dari awak, yaitu jamaat. Sidin jua adalah nang awal, nang panuha dari antara urang mati supaya Sidin manjadi nang utama dari sagala sasuatu. 19 Sabab, Allah barkanan supaya sabarataan kapanuhan Sidin badiam dalam Sidin. 20 Malalui Sidin, sagala sasuatu didamaikan lawan diri Sidin, baik nang ada di bumi maupun di surga, yaitu pardamaian malalui darh Sidin nang tacurah di atas kayu salib. 21 Ikam dahulu terasing, mamusuhi Allah dalam pikiran ikam, wan manggawi gawiang nang jahat, 22 Wayahini ikam sudah didamaikan lawan awak jasmani Kristus malalui kamatian Sidin gasan mamparsambahakan ikam sabagai parsambahan nang kudus, kada bacacat wan kada bercela di hadapan Allah. 23 Jadi, tataplah ikam badiam dalam iman, kokoh, wan taguh, kada digoyahakan dari pangharapan Injil nang ikam dangar, nang sudah dihabarakan ka sabarataan ciptaan di bawah langit, nang olehnya ulun, Paulus, manjadi palayan. Palayanan Paulus ka Jamaat 24 Wayahini, ulun basukacita dalam pandaritaan ulun demi ikam karena di dalam daging ulun malangkapi apa nang kurang dalam pandaritaan Kristus, demi awak Sidin, yaitu jamaat. 25 Ulun manjadi palayan jamaat sasuai lawan tugas panatalayanan dari Allah nang dijulung ka ulun gasan ikam supaya ulun kawa mahabarakan firman Allah lawan sapanuhnya. 26 Inilah rahasia nang tasambunyi dari zaman ka zaman wan ganarasi, tatapi nang wayahini sudah dinyatakan ka urang-urang kudus Sidin. 27 Allah handak manyatakan ka buhannya betapa kaya rahasia nang mulia ini di antara bangsa-bangsa lain, bahwa Kristus ada di dalam ikam, yaitu pangharapan dari kamuliaan. 28 Kami mahabarakan manganai Sidin lawan managur wan mangajar satiap urang lawan sagala hikmat sahingga kami kawa mambawa satipa urang manjadi dewasa dalam Kristus. 29 Gasan itulah, ulun jua basusah payah, bajuang sasuai lawan kuasa Sidin nang bagawi di dalam ulun.
Chapter 2

1 Sabab, ulun handak ikam tahu betapa baratnya parjuangan nang sudah ulun gawi gasan ikam, wan gasan buhan nang ada di Laodikia, wan gasan sabarataan urang nang balum suah batamuan muha lawan ulun. 2 Tujuan ulun adalah supaya hati buhannya tahibur wan diparsatuakan dalam kasih sahingga buhannya baisi sagala kakayaan nang barasal dari jaminan akan pangartian wan pangatahuan dari rahasia Allah, yaitu Kristus saurang. 3 Dalam Sidin, tasambunyi sagala harta dari hikmat wan pangatahuan. 4 Ulun mamadahakan hal ini supaya kadada urang nang pacang manipu ikam lawan pardabatan nang kadangarannya masuk akal. 5 Sabab, meskipun awak jasmani ulun kadada basama ikam, tatapi ulun basama ikam dalam roh, wan ulun basukacita malihat kadisiplinan ikam nang baik wan kataguhan iman ikam dalam Kristus. Taruslah Maumpati Kristus 6 Jadi, karana ikam sudah manarima Yesus Kristus sabagai Tuhan, hiduplah tarus dalam Sidin, 7 barakar wan bangunlah diri ikam dalam Sidin, taguhkanlah iman ikam sabagaimana sudah diajarakan ka ikam, wan malimpahlan lawan ucapan syukur. 8 Bahati-hatilah supaya jangan ada saurang pun nang manjarat ikam lawan filsafat nang kosong wan manyasatakan, nang barasal dari tradisi manusia wan asas-asas roh dunia, lain prinsip-prinsip Kristus. 9 Sabab, dalam Sidin badiam sabarataan kapanuhan keilahian nang hidup dalam bentuk jasmani. 10 Ikam sudah dipenuhi dalam Sidin, nang adalah kapala atas sabarataan pamarintah wan panguasa. 11 Dalam Sidin, ikam jua disunat, lain lawan sunat nang digawi oleh tangan manusia, tatapi lawan sunat nang digawi oleh Kristus, yaitu mamotong awak kadagingan nang badosa. 12 Dalam baptian, ikam dikuburakan baimbai lawan Kristus, wan jua dikabangkitan baimbai lawan Sidin malalui iman ikam dalam kuasa Allah nang mambangkitakan Sidin matan urang mati. 13 Walaupun dahulu ikam mati dalam palanggaran-palanggaran ikam wan dalam kadagingan ikam nang kada basunat, Allah maolah hidup ikam baimbai lawan Sidin imbah Sidin mangampuni sabarataan palanggaran kita. 14 Sidin sudah mambatalakan surat utang wan aturan-aturan tuntutannya nang manghalangi hubungan antara Allah lawan kita. Sidin sudah mangambilnya wan manggawinya di atas kayu salib. 15 Sidin malapasakan buhan pamarintah wan panguasa, lalu manjadikan buhannya tontonan nang manyupani oleh karena kamanangan Sidin di atas kayu salib. Jangan Maumpati Aturan-Aturan nang Diolah Manusia 16 Karena nitu, jangan biarakan saurang pun manghakimi ikam lawan masalah makanan wan minuman atawa hari raya keagamaan, parayaan bulan hanyar atawa hari Sabat. 17 Sabarataan nitu hanyalah bayangan manganai hal-hal nang pacang datang, tatapi wujud nang sabujurnya adalah Kristus. 18 Jangan biarakan urang nang himung lawan karandahan hati nang palsu wan panyambahan ka malaikat-malaikat manghakimi ikam. Buhannya adalah urang-urang nang hakun lawan panglihatan hal-hal detail sahingga maolah pikiran buhannya sombong karana ide-ide duniawi. 19 Urang nang kayaitu kada bapingkut taguh lawan kapala. Kapala adalah nang manopang sabarataan awak, wan sabarataan awak diparsatuakan oleh sendi-sendi wan otot-otot, sabarataan tumbuh lawan partumbuhan matan Allah. 20 Jika baimbai Kristus ikam sudah mati tarhadap asas-asas dunia, mangapa saolah-olah ikam masih ampun dunia, tunduk pada aturan-aturan nangkaya: 21 "Jangan jamah, jangan cicipi, jangan santuh"? 22 Aturan-aturan ini pacang binasa imbah diumpati karana aturan-aturan nitu diolah badasar pada parintah wan ajaran manusia. 23 Aturan-aturan nangkaya nitu memang kalihatannya bijaksana lawan manonjolakan ibadah nang bapusat pada diri wan karandahan hati nang palsu serta panyiksaan awak. Namun, sabarataan nitu kadada nilainya salain gasan mamuasakan kadagingan.
Chapter 3

1 Jika ikam sudah dibangkitakan baimbai Kristus, carilah hal-hal nang di atas, wadah Kristus bagana, duduk di higa kanan Allah. 2 Pikirakanlah hal-hal nang di atas, bukan hal-hal nang di bumi. 3 Sabab, ikam sudah mati wan hidupmu tasambunyi baimbai Kristus dalam Allah. 4 Saat Kristus, nang adalah hidup ikam, manyatakan diri Sidin, ikam jua pacang dinyatakan dalam kamuliaan baimbai lawan Sidin. 5 Karana nitu, matikan sifat apa pun nang barasal matan sifat dunia ikam, yaitu parcabulan, kacamaran, hawa nafsu, kahandak nang jahat, wan kasarakahan, nang adalah panyambahan berhala. 6 Hal-hal inilah nang manyababkan murka Allah datang. 7 Dahulu, ikam jua manggawinya waktu ikam masih hidup di dalamnya. 8 Namun, wayahini, buanglah sabarataan nitu: panyarikan, kamurkaan, kebencian, fitnah, wan pandiran kotor matan muntung ikam. 9 Jangan saling badusta karana ikam sudah malapaskan manusia lawas ikam baimbai lawan parbuatan-parbuatannya. 10 Pakailah manusia hanyar, nang tarus-manarus diparbaharui dalam pangatahuan sasuai lawan gambar matan Panciptanya. 11 Dalam hal ini, kadada lagi urang Yunani atawa urang Skit, budak atawa urang merdeka, tatapi Kristus adalah sagalanya wan sabarataannya. Hidup nang Hanyar lawan Sasama 12 Jadi, sabagai urang-urang pilihan Allah nang kudus wan nang dikasihi, pakailah ka ikam belas kasih, karamahan, karandahan hati, kalambutan, wan kasabaran. 13 Sabarlah saurang tahadap nang lain, wan saling ba maapanlah jika ternyata ada saurang nang basalah tahadap nang lain. Nangkaya Tuhan sudah mambari maap ka ikam, maka ikam jua harus saling ba maapan. 14 Di atas sabarataan nitu, pakailah kasih, nang manjadi pangikat nang sampurna. 15 Biarlah damai sejahtera Kristus mangandalikan hati ikam karana memang gasan nitulah ikam dikiau manjadi satu awak, wan basyukurlah. 16 Biarlah pandiran Kristus bagana di dalam ikam dengan melimpah, lawan sagala hikmat ikam mangajar wan manasihati saurang tahadap nang lain, manyanyikanlah mazmur, lagu-lagu pujian, wan nyanyian-nyanyian rohani, sabarataan lawan ucapan syukur dalam hati ikam gasan Allah. 17 Apa pun nag ikam gawi, dalam pandiran atawa parbuatan, gawiakanlah sabarataan nitu dalam ngaran Tuhan Yesus, sambil basyukur gasan Allah Bapa, malalui Sidin. Hidup nang Hanyar dalam Rumah Tangga 18 Istri-Istri, tunduklah lawan laki ikam sabagaimana saharusnya dalam Tuhan. 19 Suami-suami, kasihilah bini ikam wan jangan kasar tahadap buhannya. 20 Kakanakan, taatilah kuitan ikam dalam sagala hal karena hal ini mahimungakan Tuhan. 21 Bapak-bapak, jangan mamicu kamarahan anak-anak ikam supaya buhannya kada patah samangat. 22 Budak-budak, taatilah tuan-tuan ikam nang ada di dunia ini dalam sagala hal. Gawiakanlah nitu bukan saat buhannya malihat ikam wan gasan mahimungakan buhannya malainkan lawan tulus hati karana takut akan Tuhan. 23 Apa haja nang ikam gawi, gawiakanlah lawan saganap hati nangkaya gasan Tuhan wan bukan gasan manusia, 24 sabab ikam tahu bahwa matan Tuhan ikam pacang manarima warisan sabagai upah ikam. Kristus Tuhanlah nang ikam layani. 25 Sabab, urang nang babuat salah pacang manarima balasan atas kasalahan nang digawiakannya wan kadada nang dikecualikan.
Chapter 4

1 Tuan-tuan, perlakukanlah budak-budak ikam bujur-bujur wan adil karana ikam tahu bahwa ikam jua baisi Tuan di surga. Hal-Hal nang Harus Digawiakan 2 Bertekunlah dalam doa, lawan bajaga-jaga wan basyukur. 3 Badoalah jua gasan kami supaya Allah mambukakan pintu gasan firman sahinggal kami kawa mamproklamasikan rahasia Kristus, nang karananya ulun dipanjara. 4 Badoalah supaya ulun kawa manyampaiakan dengan jelas sabagaimana saharusnya ulun bapandir. 5 Basikaplah bijaksana lawan urang-urang luar wan gunakan kasampatan sabaik-baiknya. 6 Biarlah pandiran ikam salalu penuh kasih, dibumbui lawan uyah, supaya ikam tahu kayaapa saharusnya manjawab satiap urang. Salam matan Paulus wan Urang-Urang nang Baimbai Lawan inya
8 Ulun mangutus inya ka ikam batujuan supaya ikam tahu kaadaan kami wan supaya inya kawa manguatakan hati ikam. 9 Inya pacang datang lawan Onesimus, dingsanak saiman kita nang satia wan tarkasih, saurang dari antara ikam. Buhannya pacang mahabarakan ka ikam sagala sasuatu nang tajadi di sini. 10 Kawan ulun sapanjara, Aristarkhus, mangirim salam gasan ikam, kayaitu jua Markus, kamanakan Barnabas, nang manganai inya ikam sudah manarima patunjuk; sambutlah inya bila inya datang ka ikam. 11 Jua salam dari Yesus nang dikiau Yustus. Di antara kawan sapalayanan ulun gasan Karajaan Allah, hanya buhan inilah nang barasal matan kalangan urang basunat, wan buhannya sudah manjadi panghiburan gasan ulun. 12 Epafras, dingsanak saiman ikam,hamba Kristus Yesus, jua mangirim salam gasan ikam. Inya rancak bagumul dalam doa demi ikam supaya ikam kawa badiri teguh wan bakayakinan penuh dalam sagala kahandak Allah. 13 Ulun kawa basaksi kayaapa inya sudah banyak mandarita gasan ikam wan gasan buhan nang ada di Laodikia wan Hierapolis. 14 Lukas, dokter nang tarkasih, wan Demas mangirin salam gasan ikam. 15 Sampaiakan salam ulun ka dingsanak-dingsanak saiman di Laodikia, wan ka Nimfa wan jamaat nang ada dirumahnya. 16 Imbah surat ini dibacakan ka ikam, bacakanlah jua ka jamaat Laodikia. Sabaliknya, bacalah jua surat gasan jamaat Laodikia. 17 Padahakan ka Arkhipus, "Parhatikanlah supaya ikam manyalasaikan tugas palayanan nang sudah ikam tarima matan Tuhan." 18 Ulun, Paulus, manulis salam ini lawan tangan ulun saurang. Ingatlah belenggu ulun. Anugerah Allah menyertai Ikam.

1 Thessalonians

Chapter 1

1 Matan Paulus, Silwanus, wan Timotius gasan Jamaat di Tesalonika, nang ada dalam Allah Bapa wan dalam Tuhan Yesus Kristus. Anugerah wan damai sejahtera menyertai ikam. 2 Kami salalu basyukur lawan Allah gasan ikam sabarataan, wan manyambat ikam dalam doa-doa kami, 3 salalu mangingat gawian iman, usaha kasih, wan katakunan pangharapan ikam di dalam Tuhan kita, Yesus Kristus, di hadapan Allah wan Bapa kita. 4 Dingsanak-dingsanak nang dikasihi Allah, tahulah bahwa Sidin sudah memilih ikam. 5 Sabab, Injil* kami kada datang ka ikam dalam kata-kata haja, tapi jua dalam kuasa, dalam Roh kudus*, wan lawan kayakinan penuh; nang kaya ikam tahu urang-urang kaya apa kami ini di antara ikam, demi kapantingan ikam. 6 Ikam sudah manjadi urang-urang nang manaladani kami wan Tuhan karana ikam manarima firman dalam banyak pandaritaan lawan sukacita dari Roh Kudus, 7 supaya ikam manjadi taladan gasan sabarataan urang parcaya di Makedonia wan Akhaya. 8 Sabab, matan ikam firman Tuhan bagema kada hanya di Makedonia wan Akhaya, tapi jua di satiap tempat, iman ikam ka Allah sudah tasabar sahingga kami kada parlu bapandir apa-apa lagi. 9 Sabab, buhannya saurang bakisah tentang kami, kaya apa ikam manyambu kami, wan kaya apa ikam babulik ka Allah matan barhala-berhala* gasan malayani Allah nang hidup wan bujur, 10 wan gasan mananti kadatangan Anak Sidin matan surga, nang sudah Sidin bangkitakan matan urang mati, yaitu Yesus, nang manyalamatakan kita matan murka nang pacang datang.
Chapter 2

1 Dingsanak-dingsanak saurang tahu bahwa kada sia-sia kami baelang ka wadah ikam. 2 Walaupun kami mandarita sabalumnya, nang kaya ikam tahu, dianiaya wan dihina di Filipi, kami wani di dalam Allah gasan mahabarakan Injil* Allah ka ikam di tengah banyaknya parlawanan. 3 Sabab, nasihat kami bukan barasal matan kasasatan, katidakmurnian, atawa matan kapalsuan, 4 tapi sabagaimana kami sudah di satujui Allah gasan diparcayakan Injil, kaya itulah kami baucap, bukan gasan mahimungakan manusia, malainkan gasan mahimungakan Allah nang manguji hati kami. 5 Kami kada suah datang lawan pandiran nang marayu, kaya nang ikam tahu, atawa lawan dalih demi kasarakahan -- Allah adalah saksi kami. 6 Kami jua kada mancari pujian matan manusia, baik matan ikam atawa matan urang lain, meskipun sabagai rasul-rasul Kristus, kami kawa manuntutnya matan ikam. 7 Sabaliknya, kami basikap lamah lambut di antar ikam, kaya saurang uma nang mangasuh wan marawat kakanakan inya saurang. 8 Jadi, dalam kasih sayang nang besar ka ikam, kami handak manjulung ka ikam bukan haja Injil* Allah, malainkan hidup kami saurang karana ikam sudah sangat kami kasihi. 9 Sabab, ikam ingat, dingsanak-dingsanak, usaha wan kerja keras ikam, kaya apa kami bagawi siang wan malam supaya kami kada manjadi beban gasan ikam samantara kami mahabarakan Injil* Allah gasan ikam. 10 Ikam adalah saksi-saksi, wan Allah jua, betapa suci, bujur, wan kada bacelanya kami hidup di antara ikam nang parcaya. 11 kaya ikam tahu, kami manasihati, mahibur, manyuruh ikam saurang-saurang, kaya saurang ayah ka anak-anaknya saurang, 12 supaya ikam hidup sasuai lawan kahandak Allah, nang mangiau ikam ka dalam karajaan wan kamuliaan Sidin saurang. 13 Ikam jua rancak basyukur lawan Allah gasan hal ini, bahwa waktu ikam manyambut firman Allah, nang ikam dangar matan kami, ikam manyambutnya bukan sabagai pandiran manusia, malainkan sabagaimana nang saharusnya, yaitu pandiran Allah, nang rahatan bagawi di antara ikam, urang-urang parcaya. 14 Dingsanak-dingsanak, ikam sudah manjadi urang-urang nang manaladani jamaat-jamaat Allah dalam Yesus Kristus nang ada di Yudea karana ikam jua sudah maalami pandaritaan nang sama, tumatan urang-urang sabangsa ikam saurang, nang kaya buhannya alami matan urang-urang Yahudi 15 nang sudah mambunuh Tuhan Yesus wan jua para nabi* jua mausir kami. Buhannya kada mahimungakan Allah mamusuhi sabarataan urang. 16 Buhannya mahalangi kami bapandir lawan urang-urang lain Yahudi supaya buhannya kawa disalamatakan. Kaya itulah buhannya tarus mahibaki dosa buhannya, tapi murka sudah turun atas buhannya sepenuhnya. Kahandak Paulus gasan Maelangi Lagi Jemaat Tesalonika 17 Dingsanak-dingsanak, imbah gasan beberapa waktu kami dipisahakan matan ikam -- secara fisik, bukan secara roh -- kami kaganangan banar wan handak batamuan lawan ikam. 18 Sabab, kami hadak datang ka ikam, bahkan ulun, Paulus, sudah babarapa kali, tapi Iblis mahalangi kami. 19 Sabab, siapakah harapan, sukacita, atawa mahkota kabanggaan kami di hadapan Tuhan Yesus pada kadatangan Sidin? Bukankah ikam? 20 Ikamlah kamuliaan wan sukacita kami.
Chapter 3

1 Karana nitu, waktu kami kada tahan lagi, kami mamutusakan gasan bagana saurang idir di Atena, 2 wan mangirim Timotius, dingsanak kami wan palayan Allah, wan kawan sagawian kami dalam Injil Kristus, ka ikam gasan manguatakan wan manasihati ikam bakaitan lawan iman ikam, 3 supaya kadada saurang pun nang digoyahakan oleh pandaritaan-pandaritaan ini. Sabab, ikam saurang tahu bahwa kita memang ditentukan gasan nitu. 4 Bahkan, waktu kami basama ikam, kami tarus-manarus mamadahi ikam bahwa kita pacang mangalami pandaritaan, wan nitu sudah tajadi kaya nang ikam tahu. 5 Oleh karana nitu, waktu ulun kada tahan lagi, ulun mautus gasan mangatahui iman ikam. Ulun takut, kalau-kalau si penggoda sudah menggoda ikam wan kerih lelah kami jadi sia-sia. 6 Namun, wayahini, Timotius sudah babulik ka kami matan wadah ikam, wan sudah mambawa habar baik manganai iman wan kasih ikam gasan kami, bahwa ikam salalu manyimpan kanangan nang baik manganai kami wan kaganangan handak batamuan lawan kami, kaya kami jua kaganangan lawan ikam. 7 Karana nitu, dingsanak-dingsanak, sabarataan kasusahan wan pandaritaan ini,kami tahibur oleh ikam malalui iman ikam. 8 Wayahini, kami hidup jika ikam badiri teguh dalam Tuhan. 9 Sabab, ucapan syukur apakah nang kawa kami parsambahkan gasan Allah karana ikam, sabagai ganti sabarataan sukacita nang kami rasakan di hadapan Allah karana ikam? 10 Siang malam kami badoa lawan sungguh-sungguh gasan kami kawa batamuan pulang lawan ikam, wan kawa malangkapi apa nang masih kurang pada iman ikam. 11 Wayahini, biarlah Allah wan Bapa saurang, wan Yesus, Tuhan kita, nang manuntun jalan kami ka ikam. 12 Kiranya Tuhan maolah ikam batumbuh wan balimpah dalam kasih lawan saurang ka nang lain, wan sabarataan urang, kaya nang kami gawi ka ikam. 13 Kiranya Sidin managuhkan hati ikam kada bacacat walam kasucian di hadapan Allah wan Bapa kita pada kadatangan Tuhan kita, Yesus baimbai urang-urang kudus Sidin.
Chapter 4

1 Akhirnya, dingsanak-dingsanak, kami maminta wan manasihati ikam dalam Tuhan Yesus supaya kaya nang sudah ikam tarima matan kami manganai kaya apa ikam harus hidup wan mahimungakan Allah, gawilah nitu labih lagi. 2 Sabab, ikam tahu parintah-parintah apa nang kami sampaiakan ka ikam malalui kuasa Tuhan Yesus. 3 Sabab, inilah kahandak Allah: pangudusanmu*, bahwa ikam harus manjauhakan diri matan pacabulan; 4 bahwa ikam saurang-saurang tahu kaya apa manguasai awak ikam saurang dalam kakudusan wan kahormatan, 5 bukan dalam gairah nang hibak nafsu kaya urang-urang nang kada pinandu lawan Allah, 6 supaya kadada saurang pun nang malanggar wan manipu dingsanaknya dalam hal ini. Sabab, Tuhan adalah Pambalas matan sabarataan ini, kaya nang kami habarakan sabalumnya wan kami ingatakan bujur-bujur ka ikam. 7 Allah mangiau kita bukan gasan katidakkudusan, malainkan gasan kakudusan. 8 Oleh sabab nitu, siapa pun nang manolak ajaran ini, bukan manolak manusia, malainkan manolak Allah, nang manjulung Roh Kudus-Nya* ka ikam. 9 Namun, tetang kasih badingsanak, ikam kada perlu saikung urang gasan manulisakan ka ikam karana ikam saurang sudah diajar Allah supaya saling mangasihi. 10 Bahkan, ikam sudah manggawinya ka sabarataan dingsanak nang ada di Makedonia. Akan tetapi, dingsanak-dingsanak, kami bujur-bujur maminta ikam supaya ikam manggawinya labih lagi, 11 wan bausahalah gasan hidup tenang, uruslah urusan-urusan ikam saurang, wan bagawilah lawan tangan ikam saurang, kaya nang sudah kami parintahakan ka ikam, 12 Supaya ikam kawa manjalani hidup sepantasnya di hadapan urang-urang luar wan kada kakurangan apa-apa. Kadatangan Tuhan 13 Dingsanak-dingsanak, kami kada hakun ikam kada mangatahui manganai urang-urang nang sudah mati supaya ikam kada badukacita kaya urang-urang nang kada baisi pangharapan. 14 Sabab, jika kita parcaya bahwa Yesus sudah mati wan bangkit kembali, kita jua parcaya bahwa Allah pacang mangumpulakan buhannya nang mati di dalam Yesus basama-sama lawan Sidin. 15 Kami mamadahakan hal ini ka ikam lawan firman Tuhan, bahwa kita nang masih hidup, nang masih ada hingga kadatangan Tuhan, kada pacang mandahului buhannya nang sudah maninggal. 16 Tuhan saurang pacang turun matan surga lawan seruan, suara matan panghulu malaikat, wan lawan suara trompet Allah, wan urang-urang nang mati dalam Kristus pacang bangkit badahulu. 17 Imbah nitu, kita nang masih hidup, nang masih bagana, pacang diangkat baimbai dalam awan-awan lawan buhannya gasan batamuan lawan Tuhan di udara, wan kita pacang salalu basama Tuhan. 18 Karana nitu, hiburlah satu lawan nang lainnya lawan pandiran-pandiran ini.
Chapter 5Wayahini, dingsanak-dingsanak, manganai waktu wan zamannya, kada parlu ditulisakan ka ikam.

2 Sabab, ikam saurang bujur-bujur tahu bahwa hari Tuhan pacang datang kaya maling pada malam hari. 3 Waktu urang-urang baucap, "Damai wan aman," kabinasaan pacang datang atas buhannya secara tiba-tiba, kaya rasa sakit binian nang baranak, wan buhannya kada kawa malolosakan diri. 4 Namun, dingsanak-dingsanak, ikam kada hidup dalam kagalapan sahingga hati nitu pacang mandatangi ikam kaya saurang maling. 5 Ikam sabarataan adalah kakanakan tarang wan kakanakan siang. Kita kada tumatan malam atawa kagalapan. 6 Sabab nitu, janganlah kita guring kaya urang-urang lain, tapi marilah kita tatap tajaga wan waspada. 7 Urang nang guring, guring pada malam hari wan urang nang mabuk, jua mabuk pada malam hari. 8 Namun, karana kita adalah kakanakan siang, marilah kita sadar, mamakai baju zirah iman wan kasih, wan mamakai katopong pangharapan akan kasalamatan. 9 Allah kada manatapakan kita gasan mangalami murka, tapi gasan mandapatakan kasalamatan malalui Tuhan kita, Yesus Kristus, 10 nang sudah mati gasan kita supaya kita, entah tajaga atawa taguring, kawa badiam baimbai Sidin. 11 Karana nitu, kuatakanlah satu lawan nang lainnya wan saling mambangunakanlah, kaya nang ikam gawi wayahini. Nasihat Tarakhir wan Salam 12 Dingsanak-dingsanak, kami maminta ikam mahormati buhan nang bujur-bujur bagawi di antara ikam, wan nang mamimpin ikam dalam Tuhan, wan nang mamadahi ikam. 13 Hargailah buhannya bujur-bujur dalam kasih karana gawian buhannya. 14 Kami mamohon ka ikam, padahi buhan nang hidup pangoler, kuatakanlah buhan nang kacil hati, tolonglah buhan nang lamah, wan basabarlah lawan sabarataan urang. 15 Parhatikanlah supaya kadada urang nang mambalas kajahatan lawan kajahatan, malainkan salalu bausah manggawi nang bujur di antara ikam wan gasan sabarataan urang. 16 Basukacitalah salalu! 17 Taruslah badoa! 18 Basyukurlah dalam sagala hal. Sabab, nitulah kahandak Allah gasan ikam di dalam Kristus Yesus. 19 Jangan mamadamkan Roh!* 20 Jangan mamandang randah nubuat-nubuat!* 21 Namun, ujilah sagala sasuatu! Pingkuti apa nang bujur! 22 Bajauh matan sabarataan macam kajahatan! 23 Samoga, Allah damai sejahtera saurang mangudusakan ikam sabarataan. Kiranya roh, jiwa, wan awak ikam taharagu sabarataan, tanpa cacat pada kadatangan Tuhan kita, Kristus Yesus. 24 Sidin nang mangiau adalah satia, Sidin pasti pacang manggawinya. 25 Dingsanak-dingsanak, badoa jualah gasan kami! 26 Barilah salam ka sabarataan dingsanak lawan cium kudus. 27 Ulun maminta ikam bujur-bujur demi ngaran Tuhan, gasan mambacaakan surat ini gasan sabarataan dingsanak di sana. 28 Anugerah Tuhan kita, Kristus Yesus manyartai ikam.

2 Thessalonians

Chapter 1Salam Gasan Jemaah di Kota Tesalonika

1 Salam dari Paulus, Silwanus, wan timotius, gasan jemaah di Tesalonika dalam allah, Bapa kita, wan Tuhan Yesus Kristus. 2 Anugerah wan damai sejahtera gasan pian dari Allah, Bapa kita, wan Tuhan Yesus Kristus. 3 Kami kada bisa kada basyukur wan Allah gasan pian, dingsanak barataan, wan mula harus kaya itu. Sabab, iman pian batumbuh malimpah wan jua kasih pian gasan sasama kita samakin ganal. 4 Ulih sabab itu, kami bangga bakisah tentang pian di muka babuhan jemaah Allah karana kasabaran wan iman pian di tangah panganiayaan wan kasangsaraan nang pian rasaakan. (Tentang Penghakiman Allah) 5 Inilah bukti panghakiman nang adil dari Allah, bahwa pian dianggap layak gasan Karajaan Allah karana pian sudah mandarita jua. 6 Adil gasan Allah mambalas awan panindasan urang nang maulah pian mandarita, 7 tapi Sidin mambari kelegaan gasan pian nang ditindas, kaya itu jua lawan bagian kami, waktu Tuhan Yesus dinyatakan dari surga baimbai wan malaikat Sidin nang dahsyat, 8 dalam api nang manyala, gasan mambalas urang nang kada pinandu lawan Allah wan kada maasi lawan injil Yesus , Tuhan kita. 9 buhannya pacangan marasaakan hukuman kabinasaan nang kekal, jauh dari hadirat Tuhan wan kemuliaan kekuasaan Sidin. 10 waktu Sidin datang gasan dimuliakan di antara urang-urang kudus Sidin wan gasan dikatujui sabarataan urang nang parcaya -- Sabab kasaksian kami gasan pian dipercaya. 11 Ulih sabab itu, kami badoa gasan pian, mudahan Allah maanggap pian layak akan panggilan wan mamanuhi sabarataan kahandak pian gasan manggawi nang baik lawan iman wan kuasa Sidin, 12 supaya ngaran Tuhan Yesus dimuliaakan di dalam pian, wan pian di dalam Sidin, sasuai lawan anugerah Allah kita wan Tuhan Yesus Kristus.
Chapter 2Kadatangan Manusia Jahat

1 Wayahini, manganai kadatangan Tuhan kita, Yesus Kristus, wan rahat dikumpulakannya kita basama lawan Sidin, kami maminta bubuhan dingsanakku, 2 supaya pian kada lakas bingung dalam pikiran pian atawa galisah saat mandangarakan bahwa hari Tuhan cagar datang, baik matan roh atawa surat nang saulah-ulah matan kami. 3 Jangan biarakan ada urang manyasatakan pian lawan cara apapun. Sabab, hari tu kada kawa datang sebelum kamurtadan datang wan si manusia jahat dinyataakan, yaitu si anak kabinasaan. 4 Nang malawan wan maninggiakan dirinya tahadap sabarataan nang disambat allah atawa nang disambah urang; wan inya cagar mangambil wadah duduk di Bait Allah wan manyataakan dirinya sebagai Allah. 5 Kada ingatkah pian bahwa katika ulun masih basama pian, ulun mambaritahukan hal ini gasan pian? 6 Wayahini pian tahu apa nang manahan inya sahingga hanyar saatnya kaina, inya cagar dinyataakan. 7 Sabab, misteri kedurhakaan sadang bagawi, hanya inya nang wayahini manahannya cagar tatap manahannya sampai inya disingkirakan. 8 Imbah nitu, urang jahat cagar dinyatakan. Amun, Tuhan cagar mambunuhnya lawan pahinakan mulut Sidin wan manghilangakannya lawan kadatangan Sidin. 9 Kadatangan urang jahat nitu cagar sama lawan gawian Iblis, diimbaiyakan lawan sagala macam kuasa, tanda-tanda ajaib, wan mujizat-mujizat palsu; 10 lawan nang sabaratan niat jahat buhannya nang cagar binasa sabab buhan manolak gasan mangasihi kabanaran pacangan disalamatakan 11 uleh sabab itu, Allah mangirim kesesatan nang hibat ka atas buhannya supaya buhannya parcaya lawan kabuhungan, 12 sahingga buhan barataan kawa dihakimi, yaitu buhan nang kada parcaya lawan kabanaran wan sanang lawan kajahatan. Pian Dipilih Gasan Disalamatakan 13 buhan dingsanak nang dikasih Tuhan, kami kami harus salalu basyukur lawan Allah gasan pian. Sabab, Allah sudah mamilih pian tumatan dahulu gasan disalamatakan malalui pangudusan uleh Roh wan iman dalam kabanaran. 14 gasan itulah Allah mangiau pian malali Injil nang kami habarakan supaya pian mandapatakan kamuliaan Tuhan kita, Yesus Kristus. 15 maka, buhan diangsanak, badirilah taguh wan pingkuti ajaran-ajaran nang sudah diajarakan gasan pian, baik malalui pandiran atawa malalui surat kami. 16 Wayahini, kiranya Tuhan kita, Yesus Kristus saurang, wan Allah Bapa kita, nang sudah mangasihi kita wan mambari kita panghiburan kakal wan pangharapan nang indah malalui anugerah, 17 manghibur wan manguatakan hati pian dalam satiap gawian wan panderan nang bujur.
Chapter 3(Permohonan Doa matan PAulus)

1 Akhirnya, dingsanak sabarataan, badoalah hagan kami, nyaman firman Tuhan dapat lakas tasebar wan dimuliaakan, nang kaya tajadi diantara buhan pian, 2 wan supaya kami dilepasakan dari urang-urang nang kejam wan jahat karena kada sabarataan urang nang baisi iman. 3 Namun, Tuhan tu setia. Sidin akan manguatakan wan malindungi pian matan nang jahat. 4 Kami baisi kayakinan dalam Tuhan tentang pian bahwa pian parahatan manggawi wan akan tarus manggawi apa nang kami parintahakan. 5 Kiranya Tuhan mearahakan hati pian ka kasih Allah wan kepada ketabahan Kristus. (Kawajiban gasan Bagawi) 6 Dingsanak barataan, wahini kami perintahakan ka pian, dalam ngaran Tuhan kita, Yesus Kristus, supaya pian manjauhakan diri dari dingsanak-dingsanak nang hidup baleha-leha wan kada sasuai lawan ajaran nang pian terima dari kami. 7 Pian tahu surang kaya apa pian musti meneladani kami karena kami kada baleha-leha katika kami bersama pian. 8 Pabila kami makan wadah urang, kami tatap mambayarnya. Wan jua, kami barusaha wan bakarja karas siang wan malam nyaman kami kada manjadi beban hagan siapa haja diantara pian 9 Lain karena kami kada baisi hak gasan ngitu, melainakan gasan mambariakan diri kami sorangan contohnya gasan pian nyaman pian umpati. 10 Katika kami masi lawan pianpun, kami mambari parintah ngini:"Mun urang kada handak bagawi, kada usah inya makan." 11 Sabab, kami mandangar ada beberapa diantara pian nang hidup baleha-leha, kada hanadk bagawi , tapi haur awan hal-hal nang kada bafaidah. 12 urang nang kaya itu kami parintah akan wan kami nasihati dalam ngaran Tuhan Yesus Kristus bagawi awan tenang wan jua makan rotinya saurang. 13 Padahal pian, dingsanak-dingsanak ulun, janganlah pian lapah babuat baik. 14 Mun ada urang nang kada paham apa nang kami padahakan dalam surat ngini, tandailah urang itu wan kada usah bagaul wan inya nyaman inya supan. 15 Tapi, jangan maanggap inya nang kaya musuh, tatapi tagur inya sabagai dingsanak. (Kata-kata Panutup) 16 Tuhan damai sejahtera sakiranya mambari pian kadamaian sampai salawasan wan dalam sagala kaadaan. Tuhan manyertai pian sabarataan. 17 Ulun, Paulus, manulis salam ini awan tanganku surang sabagai tanda keaslian surat ulun. kaya itu ulun manulisnya. 18 Anugerah matan Tuhan kita, Yesus Kristus mairingi pian sabarataan.

1 Timothy

Chapter 1

1 Matan Paulus, nang menjadi rasul Yesus Kristus dagana parintah Allah, Juru Salamat kita, wan Yesus Kristus, pengharapan kita. 2 Gasan Timotius, anak nang sah dalam iman. Anugerah, belas kasih, damai sejahtera matan Allah Bapa kita wan Yesus Kristus, Tuhan kita. Paringatan Malawan Ajaran Sesat 3 Nangkayaapa aku mamohon lawan ikam wayah aku tulak ka Makedonia, tataplah badiam di Efesus supaya ikam kawa manasihati babarapa urang supaya buahannya kada mangajar ajaran -ajaran nang lain, 4 atawa mamusatakan perhatian buhannya lawan kisah-kisah wan silsilah-silsilah nang kada ada habisnya. Itu justru mandatangakan pasalisihan, kadanya manjalanakan tugas palayanan Allah nang digawiakan oleh iman. 5 Tatapi, tujuan dari parintah itu adalah kasih nang baasal dari hati nang murni, nurani nang baik, wan iman nang tulus. 6 Beberapa urang sudah manyimpang dari tujuan ini wan tasasat dalam panderan nang sia-sia. 7 Buhannya handak manjadi ahli hukum Taurat, tatapi kada mamahami apa nang buhannya panderakan atawa hal-hal nang buhannya yakini. 8 Tatapi, kita tahu Hulum Taurat itu baik pabila urang manggunaakan nangkayaapa mestinya. 9 Wan manyadari bahwa Hukum Taurat kada diulah gasan jurang bujur, tatapi gasan buhan nang malanggar hukum wan buhan pambarontak, urang fasik wan urang badosa, urang nang kada kudus wan duniawi, buhannya nang mambunuh abah wan umanya saurang, pambunuh 10 urang dursila nang maulah dosa seksual lawan siapa haja nang malawan ajaran nang sehat, 11 yaitu ajaran Injil nang mulia matan Allah Sumber Barakat, nang sudah dipercayaakan lawanku. Ucapan Syukur Paulus atas Rahmat Allah 12 Aku basyukur lawan Sidin nang mambari kakuatan gasanku, yaiytu Yedsus Kristus, Tuhan kita, lantaran Inya maanngap aku setia dengan maandakakan aku intang pelayanana ini. 13 Walaupun dahulu aku urang nang mahujat, manganiaya, wan urang nang kejam , tatapi aku manarima belas kasih lantaran dahulu aku maulahnya rahat kada paham wan balum percaya. 14 Tuhan mambariakan aku anugerah nang malimpah, taimbai lawan iman wan kasih dalam Yesus Kristus. 15 Panderan ini kawa dipercaya wan layak ditarima sapenuhnya bahwa Yesus Kristus datang ka dunia gasan manyalamatakan urang-urang badosa, diantara buhannya, akulah nang paling badosa. 16 Gasan alasan inilah, aku mandapatakan belas kasih, yaitu supaya intang aku , urang nang paling badosa ini, Yesus Kristus manunjukakan kasabaran-Nya nang sampurna sabagai contoh gasan buhannya nang cagar percaya lawan-Sidin gasan mandapatakan hidup nang kekal. 17 Gasan Raja atas segala zaman, nang kekal, wan nang kada kalihatan, satu-satunya Allah, hormat wan kamuliaan sampai salawasannya.Amin. 18 Parintah ini kubariakan wanikam, Timotius, anakku, sasuai wan nubuatan nang sudah dibariakan taentang ikam, wan lawan nubuatan itu berjuanglah dalam perjuangan nang baik, 19 sambil bapingkut wan iman wan hati nurani nang baik. Bebaerapa urang sudah manulak maulahnya sahingga kandaslah iman buhannya. 20 Di antaranya adalah Himeneus wan Aleksander, nang sudah kusarahakan lawan setan supaya buhannya balajar gasan kda mahujat.

Chapter 2

1 Panampaiannya, aku manasihatakan ikam gasan manaikakan permohonan, doa, doa syafaat, wan ucapan syukur gasan sabarataan urang, 2 gasan raja-raja, wan samuaan urang nang duduk di pemerintahan supaya kita kawa manjalani hidup nang tanang wan damai intang sagala kasalehan wan kahormatan. 3 Hal ngini baik wan berkenan di hadapan Allah, Jru Salamat kita, 4 nang manghandaki sabarataan urang disalamatakan wan sampai ka pangatahuan akan kasalamatan. 5 Sabab, hinggan baisi satu Allah wan satu perantara antara Allah wan manusia, yaitu Yesus Kristus, 6 nang sudah mambariakan diri-Nya saurang gasan tebusan bagi sabarataan urang. Kasaksian ini dinyataakan wayah ditatapakan-Nya. 7 Gasan itulah, aku bapander bujur, aku kada bakaramput-wan sabagai guru dalam iman wan kebenaran gasan bangsa-bangsa lain. Sikap Lalakian wan Babinian dalam Ibadah Jemaat 8 Lantaran itu, aku handak lalakian di manahaja badoa sambil manangadahakan tangannya nang kudus kada boleh sarik wan bakalahi. 9 Kaitujua, aku handak babinian babaju nang pantas, sopan wan manguasai diri. parhiasannya lain rambut nang dikepng-kepang, amas, mutiara, atawa baju nang larang, 10 tatapi kalakuan-kalakuan nang baik nangkaya sawajarnya babinian nang baisi kasalehan. 11 Saurang babinian haruslah balajar tanang wan dalam kataatan. 12 Tatapi, aku kada maijinakan babinian mangajar atawa mamarintah lalakian. Tatapi, babinian harus tatap tanang. 13 Dagana Adam diciptaakan nang panampaian, hanyar balalu Hawa. 14 wan kada Adam nang ditipu wan gugur intang pelanggaran. 15 Tatapi, babinian cagar disalamatakan maliwati anak pabila buhannya tarus hidup dalam iman, kasih, wan kakudusan wan pangandalian diri.

Chapter 3

1 Panderan ini bujur, "Pabila urang mahandaki jabatan penilik jemaat, Inya mahandaki gawian nang baik." 2 Dagan itu, penilik jemaat haruslah urang nang kada bercela, laki matan satu bini, bijaksana, manguasai diri, dihormati, katuju manampung, wan pintar mangajar, 3 kada pamabuk, kada kasar tapi lamah lembut, kada katuju bakalahi, wan kada urang nang cinta duit. 4 Inya harus maurus kaluarganya saurang baik-baik wan manjaga anak-anaknya supaya taat wan baisi rasa hormat. 5 Sabab, pabila inya kada tahu kayaapa maurus rumah tangga saurang, nangkayaapa inya kawa maurus jemaat Allah? 6 Kada boleh inya ura ng nang hanyar batobat supaya inya jangan sombong wan gugur ka dalam hukuman iblis. 7 Ditambah pulang, inya haruslah urang nang sudah dipinandu baik uleh urang-urang luar sahingga inya kada gugur dalam kahinaan wan jebakan iblis. Syarat-Syarat Majelis Jemaat 8 Kaitujua diaken, inya haruslah urang nang dihormati, kada bacabang ilat, kada kacanduan maminum anggur, wan kada mancari kauntungan yang kada jujur. 9 Buhannya harus kawa manjaga rahasia kebenaran iman lawan hati nurani nang barasih. 10 Buhannya harus diuji dahulu balalu tabukti kada bercela, buhannya kawa melayani sebagai diaken. 11 Kaitujua buhan bini diaken, buhannya haruslah urang nang dihormati, kada pemfitnah, tatapi kawa manguasai diri wan kawa diparcaya dalam sabarataan hal. 12 Diaken harus laki matan saikung bini, kawa maatur anak-anaknya wan rumah tangganya degan baik. 13 Sabab, buhaan nang sudah malayani sabagai diaken dengan baik cagar kolehan kahormatan bagi diri buhan saurang wan kayakinan nang ganal gasan imannya dalam Yesus Kristus. Rahasia Kasalehan Kita 14 Aku baharap aku kawa ancap datang wanikam, tatapi aku manulisakan hal-hal ini lawan ikam supaya 15 saandainya, aku talambat, ikam sudah tahu nangkayaapa buhannya harus hidup dalam rumah Allah, yaitu gereja dari Allah nang hidup, tihang panyokong, dasar matan kebenaran. 16 Kita maakui bujur ganalnya rahasia kasalehan itu: "Inya, dinyatakan dalam daging, dibenarakan oleh Roh, dilihat oleh malaikat-malaikat, dikesahakan di tangah bangsa-bangsa, dipercaya dalam dunia, diangkat ka kamuliaan."

Chapter 4

1 Roh mamaadahkan wan jalas bahwa wayah-wayah pahabisannya, sabagian urang cagar maninggalakan imannya imbahitu manyarahakan diri ka roh-roh penyasat wan ajaran seta-setan. 2 Buhannya dipangaruhi maliwati kamunafikan buhan pangaramput nang hati nuraninya sudah dicap lawan wasi panas. 3 Buhannya manangati urang manikah wan manangati urang makan makanan nang diciptaakan Allah, nang saharusnya ditarima wan ucapan syukur uleh buhan nang percaya wan pinandu kebenaran. 4 Sabab, sabarataan nang diciptaakan uleh Allah itu baik wan kada ada nang haram pabila ditarima wan ucapan syukur, 5 lantaran samuaan itu kudusakan uleh firmaan Allah wan doa. Pelayan Kristus nang Baik 6 Dengan maajar hal-hal ini ka dinsanak-dinsanak saiman, ikam cagar manjdi pelayan Yesus Kristus nang baik, nangkayaapa ikam sudah dididik dalam kata-kata iman wan ajaran sehat nang ikam umpati. 7 Jauhakan kesah-kesah takhyul wan dongeng-dongeng paninian tuha, tatapi latihlah diriikam gasan hidup dalam kasalehan. 8 Latihan awah tabatas gunanya, tatapi kasalehan baguna dalam sagala hal dagana baisi janji gasan kahidupan wayahini wan kahidupan nang akan datang kena. 9 Perkataan ini kawa dipercaya wan layak ditarima sabarataan. 10 Gasan itulah, kita kuat bagawi wan bajuang. Sabab, kita maandak pengharapan kita ka Allah nang hidup, nang adalah Juiru Salamat samuaan manusia, taristimewa buhannya nang percaya. 11 Parintahakan wan ajarakanlah hal-hal ini. 12 Jangan ada nang marandahakan ikam lantaran ikam anum, tatapi jadilah taladan bagi urang-urang percaya dlam pamanderan, kalakuan, kasih, iman, wan kasucian. 13 Sampai aku datang, rajianlah mambaca Kitab Suci, dalam mambari nasihat, wan dalam mangajar. 14 Jangan manyia-nyiaakan karunia rohani nang ada wanikam, nang dibariakan gasan ikam maliwati nubuatan wayah buhan dewan penatua manumpangakan tangan atasikam. 15 Rajin-rajin maulah hal-hal ini supaya sabarataan urang kawa malihat kamajuanikam. 16 Itihi bujur-bujur nangkaya apa ikam hidup wan apa nang ikam ajarakan. Rajin-rajinlah manggawinya dagana mun maulah kayaitu ikam cagar manyalamatakan , baik ikam saurang atawa buhannya nang mandangar ajaranikam.

Chapter 5

1 Jangan kasar managur lalakian nang labih tuha, tatapi jadiakan inya nangkaya abah saurang, wan jadiakan jua lalakian nang labih anum nangkaya dinsanak. 2 Jadiakan binian nang labih tuha angkaya uma saurang, wan binian nang labih anum nangkaya binian nang dihormati. Manganai Buhan Janda 3 Hormati buhan janda nang bujur-bujur janda. 4 Tatapi, pabila janda baisi anak atawa cucu. Buhannyalah nang panampaian harus balajar manampaiakan bakti ka saisi rumahnya saurang. Dengan kaitu, buhannya sudah mambalas budi ka kuitan buhannya, sabab hal inilah nang dikatujui Allah. 5 Balalu janda nang bujur-bujur janda nang hidup saurangan haja, inya musti maandak harapannya ka Allah balalu santar manaikakan permohonan wan doa siang atawa malam. 6 Tatapi, janda nang hidup hinggan berfoya-foya, inya sudah parak mati waalaupun inya masih hidup. 7 Parintahakan jua hal-hal ini gasan jemaat supya buhannya kada bercela. 8 Tatapi, pabila urang kada mamalihara sanak kaluarganya saurang, khususnya kaluarga nang parak, baarti inya sudah manyangkali imannya wan labih buruk daripada urang nang kada percaya. 9 Janda nang dimasukakan dalam daftar hinggan binian nang sudah baumur paling sadikit anam puluh tahun, manjadi janda dari satu laki, 10 wan dikenal lantaran bakalakuan baik, yaitu mangganalakan anak-anak, mambari tumpangan, mambasuh batis urang-urang kudus, manolong urang yang rahat kasusahan, wan rajin dalam satiap gawian nang baik. 11 Tatapi, janda-janda nang labih anum jangan dimasukakan ka dalam daftar, sabab pabila hasrat seksualnya maulah buhannya jauh matan Kristus, buhannya cagar handak balaki pulang. 12 Hal ini maulah buhannya tahukum lantaran sudah maingkari janji nang imbah buhannya satujui dahulu. 13 Di samping itu, buhannya mulai tabiasa mangoler, bakuliling matan satu rumah ka rumah nang lain. Kada hinngan itu haja, buhannya jua bagosip wan mancampuri urusan urang. manyambat hal-hal nang kada saharusnya buhannya panderakan. 14 Jadi, aku handak supaya janda-janda anum balaki pulang, baisi anak, wan mangurus rumah tangganya supaya kadada kasampatan gasan lawan untuk mahina buhannya. 15 Dagana, beberapa urang sudah babulik maumpati setan. 16 Pabila ada babinian percaya nang baisi sanak kaluarga nang janda, biarhaja buhannya nang maharagui janda-janda itu sehingga gereja kada tabebani, wan gereja kawa manolong janda-janda lain nang bujur-bujur parlu ditolong. Tentang Panatua wan Hal-hal lainnya 17 Panatua-panatua nang mangurus jemaat dengan baik layak manarima penghormatan dua kali lipat, tarutama buhannya nang cangkal bagawi dalam berkhotbah wan mangajar. 18 Sabab, Kitab Suci bapadah, "Jangan mambharangus muntung lembu nang rahat manggiling gandum." wan "Urang nang bagawi berhak mandapat upahnya." 19 Jangan manarima tuduhan nang didawaakan ka buhan penatua kacuali sudah tabukti dua atawa tiga urang saksi. 20 Buhan nang baulah dosa harus ditagur dihadapan sabarataan urang supaya nang lain kada wani maulah dosa. 21 Dhadapan Allah, Yesus Kristus, wan buhan malaikat nang tapilih, aku maingatakan buhan ikm bujur-bujur supaya manuruti patunjuk-patunjuk ini kada manangguh atawa pilih kasih. 22 Jangan talalu lakas manumpangakan tangan awan siapahaja atawa jangan umpat- umpatan dalam dosa urang lain. Jagalah agar diriikam tatap suci. 23 Jangan hinggan minum banyu putih haja, tatapi, minum sadikit anggur supaya parutikam wan awakikam nang rancak garing waras. 24 Dosa sapalih urang nyata-nyata ditampaiakan sehingga maulah buhannya di adili. Tatapi, dosa dari sapalihnya urang hanyar talihat kena imbahnya. 25 Kaitujua ada ulahan baik nang nyata talihat. Tatapi ulahan nang baik nang kada talihat gin, kada pacangan kawa disambunyiakan.

Chapter 6

1 Sabarataan urang nang baisi beban sebagai budak haruslah maanggap tuannya sabagai urang nang pantas mandapatakan sagala hormat supaya ngran Allah wan pangajaran kita kada dicela. 2 Edangkan buhan budak nang tuannya adalah urang p[ercaya, jangan mangurangi rasa hormat gasan buhannya lantaran buhannya adalah dinsanak-dinsanak saiman. Sabaliknya, buhan budak harus malayani tuannya dengan labih baik lagi dagana nang manarima berkat palayanan adalah urang-urang percaya wan nang buhannya sayangi. Ajarakan wan nasihatakan hal-hal ini ka buhannya. Tentang Ajaran Lain wan Cinta Duit 3 Pabila ada urang nang maajarakan ajaran nang lain nang kada sasuai wan panderan yang bujur dari Tuhan kita Kristus Yesus wan kada sasuai wan ajaran kasalehan, 4 inya adalah pembual nang kada paham apa-apa. Inya hinggan tatarik wan bahual nang kada sehat, nang hinggan bahual wan kata-kata nang manimbulakan iri hati, perpecahan, fitnah, wan kacurigaan nang jahat. 5 balalu tarus-tarusan maulah perselisihan di antara urang-urang nang pikirannya sudah rusak wan manulak kebenaran, nang mangira bahwa kasalehan adalah ara gasan mandapatakan kauntungan. 6 Tatapi, kasalehan wan disertai rasa cukup cagar mambari akan manfaat nang ganal, 7 Sabab, kita kada mambawa apa-apa wayah masuk ka dunia wan kita jua kada kawa mambawa apa-apa pas maninggalakan dunia ini. 8 Pabila sudah ada makanan wan pakaian, kita cagar marasa cukup. 9 Urang nang mahandaki sugih pacangan gugur ka dalam pencobaan wan jebakan, imbahnya bamacaam nafsu nang bungul wan mambahayaakan nang cagar maninggalamakan urang-urang ka dalam kahancuran wan kabinasaan. 10 Sabab, manyangi duit adalah akar matan sagala kajahatan. Urang-urang nang mamburu duit sudah manyimpang adri iman wan manyiksa diri inya saurang lawan bamacam kasusahan. Beberapa Hal nang Harus Diingat 11 Tatapi, ikam sabagai manusia dari Allah, jauhakan diri ikam matan samuaan itu. Sasahi kebenaran, kasalehan, iman , kasih, katabahan,wan kalembutan 12 Bajuanglah intang perjuangan iman nang baik wan bapingkutlah intang hidup nang kekal nang gasannya ikam dikiau pabila ikam mambariakan pangakuan nang baik dihadapan banyak saksi. 13 Di hadapan Allah nang mambariakan hidup gasan sabarataannya wan di hadapan Yesus nang mambariakan pangakuan nang baik rahat bahadapan wan Pontius Pilatus, aku mamarintahakan ikam, 14 Kiranya ikam manjalanakan parintah ini wan kada bacacat wan kada bacela sampai kadatangan Tuhan kita Kristus Yesus. 15 Pas rahat nang ditantuakan-Nya, Inya cagar mamparhatiakan dir-Ny ialah satu-satunya Panguasa, Raja atas sabarataan raja, wan Tuan atas sabarataan tuan. 16 Inya haja satu-satunya nang kekal, nang badiam intang tarang nang kada kawa diparaki atawa kawa malihat-Nya. Gasan Inya, sagala hormat wan kuasa nang kekal! Amin. 17 Pahadangan itu, parintahakan urang-urang nang sugih wayahini supaya buhannya kada sombong atawa manaruh harapan intang kasugihannya nang kada pasti, tatapi andaklah harapan wan Allah, nang wan limpuar manyadiaakan sabarataan gasan kita supaya dinikmati. 18 Parintahakan buhannya supaya manggawi nang baik, manjadi urang nang murah hati, wan siap babagi. 19 Imbah kaitu, buhannya cagar mangumpulakan harta gasan wayah diri buhannya saurang sabagai dasar nang baik gasan masa nang kenanya sehingga buhannya kawa bapingkut wan hidup nang sabujurnya. 20 Timotius, jagai apa nang imbah diparcayaakan wan ikam. Hindari pamanderan nang duniawi wan bakaramput wan basalisih nang sacara salah nang disambat "Pengetahuan". 21 nang lawan maakuiinya, iman beberapa urang jadi manyimpang. Anugerah mairingi ikam.

2 Timothy

Chapter 1

1 Matan Paulus, rasul Yesus Kristus nang dipilih oleh kahandak Allah sasuai lawan janji kahidupan nang ada dalam Yesus Kristus. 2 Gasan Timotius, anak nang tarkasih. Anugerah, belas kasih, wan damai sajahtra matan Allah, Bapa, wan Yesus Kristus, Tuhan kita. Nasihat gasan Tarus Mahabarakan Injil 3 Ulun sanantiasa basyukur lawan Allah, nang ulun layani awan hati nurani nang barasih kaya nang digawi oleh nini moyang ulun, waktu ulun mangingat ikam dalam doa-doa ulun siang wan malam. 4 Waktu ulun mangingat banyu mata ikam, ulun handak malihat ikam supaya langkap sukacita ulun. 5 Ulun diingatakan lawan iman ikam nang tulus, nang partama-tama hidup dalam nini ikam Lois, wan uma ikam Eunike, wan ulun yakni wayahini hidup dalam ikam jua. 6 Alasan inilah, ulun mangingat ikam supaya tarus mangobarakan karunia Allah nang ada pada diri ikam malalui panumpangan tangan ulun. 7 Sabab, Allah kada manjulung ka kita roh katakutan, malainkan roh kakuatan, kasih, wan panguasaan diri. 8 Jadi, kada boleh malu basaksi manganai Tuhan kita atawa manganai ulun, tahanan Sidin. Akan tatapi, oleh kuasa Allah umpati mandarita demi Injil. 9 Sidinlah nang sudah manyalamatakan kitawan mangiau kita lawan sambatan kudus, bukan karana parbuatan kita, malainkan karana tujuan wan anugarah Sidin saurang nang sudah dijulung lawan kita dalam Yesus Kristus sabalum dunia ada. 10 Wayahini, hal ini sudah manjadi nyata malalui kadatangan juru Salamat kita Yesus Kristus nang sudah mahapus kamatian wan mambawa kahidupan wan kakakalan malalui Injil. 11 Oleh Injil inilah, ulun ditunjuk jadi pangkhotbah, rasul, wan guru. 12 Nitulah sababnya, ulun mandarita kaya wayahini. Namun, ulun kada supan karana ulun tahu lawan siapa ulun parcaya wan ulun yakin bahwa Sidin kawa ja manjaga apa nang sudah Sidin parcayakan lawan ulun sampai hari nitu datang. 13 Pingkutilah pokok-pokok ajaran sihat nang sudah ikam dangar matan ulun dalam iman wan kasih nang ada dalam Yesus Kristus. 14 Lawan Roh Kudus nang badiam di dalam kita, jagalah babujur-bujur harta baharga nang sudah di parcayakan lawan ikam. 15 Ikam tahu kanyataannya bahwa sabarataan nang ada di Asia sudah bapaling dari ulun, di antara buhannya adalah Figelus wan Hermogenes. 16 Kiranya Tuhan mangaruniakan belas kasih ka saisi rumah Onesiforus karana inya rancak manyagarakan ulun wan kada supan karana pamanjaraan ulun. 17 Sabaliknya, waktu sampai di Roma, inya samangat banar mancari ulun wan batamuan lawan ulun. 18 Kiranya Tuhan manuntun supaya inya manamukan belas kasih dari Tuhan pada hari nitu, nangkaya ikam tahu barapa banyak palayanan nang sudah inya julung gasan ulun di Efesus.
Chapter 2

1 Karana nitu, anakku, jadilah kuat dalam anugarah nang ada dalam Yesus Kristus. 2 Apa pun nang sudah ikam dangar matan ulundidepan banyak saksi, parcayakan nitu lawan urang-urang nang satia, nang jua mampu mangajar urang lain. 3 Umpatlah mandarita sabagai prajurit Yesus Kristus nang baik. 4 Kadada prajuritnang manyibukkakan dirinya lawan urusan hidup sahari-hari supaya inya kawa mahimungakan komandannya. 5 Kayaitu jua saurang olahragawan nang batanding, inya kada pacang baisi mahkota kamanangan kacuali inya batanding sasuai paraturan nang ada. 6 Saurang patani nang bagawian sudah salayaknya manjadi urang partama nang manarima hasil panennya. 7 Pikirakanlah apa nang ulun pandirakan karana Tuhan pacang manjulungi ikam pangartian dalam sagala hal. 8 Ingatlah Kristus YEsus, nang sudah bangkit matan urang mati, katurunan Daud, nang kaya ulun habarakan dalam Injil ulun, 9 nang olehnya ulun wayahini mandarita sampai dipanjara sabagai saurang kriminal, tatapi firman Allah kada tapanjara! 10 Karana nitu, ulun batahan dalam sagala sasuatu demi urang-urang pilihan Allah supaya buhannya jua mandapat kasalamatan nang ada dalam Yesus Kristus wan lawan kamuliaannya nang kakal. 11 Pandirannya ini bujur : "Jika kita mati baimbai Sidin, kita jua pacang hidup baimbai Sidin. 12 Jika kita tekun, kita jua pacang mamarintah baimbai Sidin. Jika kita manyangkal Sidin, Sidin jua pacang manyangkali kita. 13 Jika kita kada satia, Sidin tatap satia, Karena Sidin kada kawa manyangkal diri Sidin saurang." Pekerja nang Mahimungakan Allah 14 Ingatakan buhannya manganai hal-hal ini. Padahilah buhannya di hadapan Tuhan supaya kada badabat soal pandiran, sabab kadada gunanya pacang mahancurakan urang-urang nang mandangarnya. 15 Gawiakan nang tabaik gasan mamparsambahakan diri ikam nang layak di hadapan Allah sabagai pekerja nang kada usah supan, wan nang sudah mangajarakan pandiran kabanaran nang tepat. 16 Akan tatapi, hindari pandiran kada baguna nang sia-sia karana hal nitu pacang manuntun ka katidaksalehan nang parah. 17 Pandiran buhannya pacang menyebar kaya panyakit balawa. Di antara buhannya ada Himeneus wan Filetus, 18 nang sudah manyimpang dari kabanaran, lawan bapadah bahwa kabangkitan sudah tajadi. Buhannya marusak iman sabagain urang. 19 Namun, dasar Allah nang kuat tatapbadiri lawan matarai ini: "Tuhan pinandu siapa nang manjadi ampun Sidin," wan "Satiap urang nang mangakui ngaran Tuhan harus maninggalakan kajahatan." 20 Di dalam rumah nang megah, bukan haja tadapat parabot dari amas wan perak, malainkan dari kayu jua wan tanah liat. Sabagian digunakan gasan tujuan nang tahormat, tatapi sabagian gasan tujuan nang hina. 21 Karana nitu, jika saurang manyucikan diri dari hal-hal nang hina, inya pacang manjadi parabot gasan tujuan nang tahormat, dikhususkan, baguna gasan tuannya, wan diparsiapakan gasan satiap gawian nang baik. 22 Jauhilah hawa nafsu urang anum wan kajarlah kabanaran, iman, kasih, wan damai sajahtara basama-sama lawan buhannya nang mangiau Tuhan lawan hati nang murni. 23 Hindarilah perdebatan nang kada masuk akal wan kada bapangatahuan karana ikam tahu bahwa hal nitu pacang maolah takalahi. 24 Palayan Tuhan haruslah kada bakalahi, tatapi ramah lawan sabarataan urang, pandai mangajar, wan sabar, 25 lawan lembut manilai musuhnya. Samoga Allah manganugarahi buhannya partobatan nang manuntunnya ka pangatahuan akan kabanaran 26 supaya buhannya manjadi sadar wan malapasakan diri matan jabakan Iblis nang sudah manjarat buhannya gasan manjalanakan kahandaknya.
Chapter 3

1 Parhatiakanlah bahwa pada hari-hari tarakhir, masa-masa kasukaran pacang datang. 2 Sabab, urang pacang mancintai diri saurang, macintai uang, pambual, sombong, panghujat, kada taat lawan kuitan, kada tahu batarima kasih, kada suci, 3 kada tahu mangasihi, kada katuju badamai, katuju mamfitnah, kada kawa mangandalikan diri, kajam, kada katuju apa nang bujur, 4 pangkhianat, ceroboh, angkuh, labih mancintai hawa nafsu daripada mancintai Allah, 5 Kalihatan saleh tapi mandustai kuasanya. Jauhi urang-urang kaya itu. 6 Sabab, di antara buhannya ada urang-urang nang manyusup ka dalam jamaat wan manawan binian-binian lamah nang dibabani lawan banyak dosa wan manyeret buhannya lawan barbagai hawa nafsu. 7 Binian-binian kaya itu rancak balajar, tapi kada suah sampai ka panganalan nang bujur. 8 Sama kaya Yanes wan Yambres nang malawan Musa, kaya itu jua urang-urang ini nang malawan kabanaran. Pikiran buhannya sudah rusak wan iman buhannya kada tahan uji. 9 Akan tatapi, buhannya kada kawa labih jauh lagi karana kabodohan buhannya pacang nyata gasan satiap urang, sama kayakadua urang nitu. Nasihat Paulus ka Timotius Namun, ikam sudah maumpati ajaran ulun, cara hidup ulun, tujuan hidup ulun, iman ulun, kasabaran ulun, kasih ulun, wan katakunan ulun, 11 kaya panganiayaan wan pandaritaan nang ulun alami di Antiokhia, Ikonium, wan Listra. Ulun batahan dalam panganiayaan, wan Tuhan manyalamatakan ulun dari sabarataan nitu. 12 Sabujurnya, sabarataan urang nang handak hidup saleh dalam Yesus Kristus pacang dianiaya, 13 sadangkan urang-urang jahat wan buhan panipu pacang jadi labih buruk lagi, buhannya manyasatakan wan disasatakan. 14 Sadangkan gasan ikam, lanjutakanlah lawan apa nang sudah ikam palajari wan sudah ikam yakini karana ikam tahu matan siapa ikam mampalajarinya, 15 sabagaimana matan halus ikam sudah manganal Kitab Suci nang sanggup mambari ikam hikmat lawan kasalamatan malalui iman dalam Yesus Kristus. 16 Sabarataan Kitab suci dihidupi oleh Allah wan bamanfaat gasan mangajar, gasan manyatakan kasalahan, gasan mambaiki kalakuanm wan gasan mandidik dalam kabanaran. 17 Dengan demikian, manusia ampun Allah diparlangkapi gasan satiap parbuatan nang bujur.
Chapter 4

1 Demi kadatangan Sidin wan karajaan Sidin, bujur-bujur ulun bapasan ka ikam di hadapan Allah wan Yesus Kristus nang pacang manghakimi urang nang hidup wan nang mati: 2 Habarakanlah firman, siap sadialah baik atawa kada baik waktunya; tagurlah, nasihatilah, wan doronglah buhannya lawan penuh kasabaran wan pangajaran. 3 Sabab, pacang datang saatnya katika urang-urang kada hakun lagi manarima ajaran nang sehat. Sabaliknya, gasan mamuasakan talinga, buhannya pacang mangumpulakan guru-guru gasan diri buhannya saurang nang sasuai lawan kahandak buhannya. 4 Buhannya pacang mamalingakan pandangaran buhannya matan kabanaran wan babulik ka dongeng-dongeng. 5 Sedangkan ikam, bahati-hatilah dalam sagala hal, batahanlah dalam kasukaran, gawiakanlah tugas mahabarakan Injil, wan tuntungakanlah palayanan ikam. 6 Sabab, ulun sudah dicurahakan kaya cawan parsambahan, wan sudah waktunya ulun tulak. 7 Ulun sudah batanding dalam tandingan nang bujur; ulun sudah maakhiri partandingan; ulun sudah mamalihara iman. 8 Wayahini, mahkota kabanaran sudah disadiakan gasan ulun. Pada hari nitu, Tuhan, Hakim nang adil, pacang mahadiakannya gasan ulun, wan kada gasan ulun haja, malainkan gasan sabarataan urang nang mangganangi kadatangan Sidin. Pasan Pribadi Paulus gasan Timotius 9 Bausahalah gasan mandatangi ulun 10 karana Demas maninggalakan ulun, sabab inya mancintai dunia ini wan tulak ka Tesalonika. Krekes sudah tulak ka Galatia wan Titus ka Dalmatia. 11 Hanya Lukas nang baimbai ulun. Jamputakan Markus wan bawalah inya baimbai ikam karana inya sangat baguna gasan ulun dalam palayanan. 12 Ulun sudah mautus Tikhikus ka Efesus. 13 Jika ikam datang, bawalah jubah nang kutinggalakan gasan Karpus di Troas wan buku-bukuku jua, tarutama sabarataan perkamen nitu. 14 Aleksander, si tukang besi nitu, sudah banyak marugiakan ulun. Tuhan pacang mambalas sasuai lawan parbuatannya. 15 Ikam bahati-hati jua lawan inya karana inya sangat manantang ajaran kita. 16 Pada pampelaan ulun nang partama, kadada saurang pun nang mandukung ulun karana sabarataan sudah maninggalakan ulun. Mudahan hal ini kada dibalas ka buhannya. 17 Namun, Tuhan badiri di higa ulun wan manguatakan ulun sahingga habar nitu kawa dihabarakan malalui ulun, wan sabarataan urang salain Yahudi kawa mandangarnya. Dengan demikian, ulun dilapasakan matan mulut Singa. 18 Tuhan pacang manyalamatakan ulun matan parbuatan nang jahat wan pacang mambawa ulun ka karajaan surgawi Sidin. Gasan Sidinlah kamuliaan sampai salawasan. Amin. Salam Tarakhir 19 Sampaiakan salam ulun ka Priskila wan Akwila, wan ka saisi rumah Onesiforus. 20 Erastus tatap badiam di Korintus, wan Trofimus ulun tinggalakan dalam kaadaan garing di Miletus. 21 Bausahalah datang ka sini sabalum musim dingin. Ebulus, pudes, Linus, Klaudia, wan sabarataan dingsanak saiman mangirim salam gasan ikam. 22 Tuhan manyartai roh ikam. Anugerah manyartai ikam.

Titus

Chapter 1(Salam gasan Titus)

1 Matan Paulus, hamba Allah wan rasul Kristus Yesus nang diutus demi iman urang-urang nang dipilih Allah wan pangatahuan tantang kabanaran nang mamimpin gasan kasalehan 2 nyaman buhannya mendapatakan pangharapan hidup kekal, nang dijanjiakan sajak sebelum permulaan zaman ulih Allah nang kada suah badusta. 3 Pada waktu-Nya, Sidin hudah diparcayakan awan ulun sasuai parintah Allah, Juru Salamat kita. 4 Gasan Titus, anak nang sah dalam iman kita bersama. Anugerah wan damai sajahtera dari Allah, Bapa, wan Yesus Kristus, Juru Salamat kita. (Tugas-Tugas Titus gasan Mamilih Panatua di Kreta) 5 Ulih sabab nintulah aku maninggalakan ikam di Kreta, yaitu nyaman pian kawa manuntungakan apa nang masih parlu diatur wan maangkat panatua-panatua di setiap kota, nang kaya aku pasanakan wan pian. 6 Inya harus urang nang kada bacala, bisi bini saikung haja, bisi anak-anak nang parcaya, wan kada dituduh sabab hidup nang kada bamoral atawa mambarontak. 7 Sabab, saurang penilik jemaat harus urang nang kada bacala sebagai penatalayan Allah, kada sombong, kada lakas sarik, kada pamabok, kada katuju bakalahi, wan kada sarakah dalam mancari kauntungan. 8 Kabalikannya, katuju mambari tumpangan, mancintai apa nang baik, bijaksana, adil, saleh, wan lawa menguasai diri. 9 Inya tatap teguh maingkuti ucapan nang kawa di percaya, sesuai awan nang hudah diajarakan, sahingga inya kawa mambari nasihat sasuai pangajaran nang sehat wan managur buhannya nang menangkarnya. 10 Sabab, ada banyak urang nang mambaruntak, katuju omong kosong wan manipu, khususnya buhan nang berasal dari kelompok urang basunat. 11 Bubuhannya ngintu pantas ditutup muntungnya sabab manyusahakan sabarataan kaluarga dengan mangajarakan hal-hal nang seharusnya kada buhanya ajarakan, nang justru mandatangakan hal nang manyupanakan. 12 Salah saurang dari buhannya ngitu, yaitu nabi buhannya saurang, bepadah,"Dasar urang-urang Kreta pandusta, nang kaya binatangbuas nang jahat, wan gahak nang pangoler." 13 Kasaksian ini buhur, sabab ngitu, tagur haja buhannya dengan keras nyaman buhannya menjadi sehat dalam iman. 14 Jangan parhatiakan dongeng-dongeng urang Yahudi wan parintah urang-urang nang manulak kabanaran. 15 Amun nang murni, sabarataan murni. Amun buhan nang najis wan kada parcaya, kadada satupun nang murni sabab baik pikiran wan hati nurani buhannya adalah najis. 16 Buhannya bapadah pinandu wan Allah, tatapi awan perbuatannya buhannya manyangkal Allah. Buhannya ngitu manjijikan, kada taat, wan kada badaya menggawi apa haja nang baik.
Chapter 2Ajaran nang Bujur

1 Tapi, ajarakanlah hal-hal nang sasuai wan ajaran kabanaran. 2 Lalakian nang tuha harus sabar, terhormat, manguasai, sihat dalam iman, kasih, wan ketekunan. 3 Kaya itu jua, babinian nang labih tuha mambari contoh bakalakuan nang saleh, kada mamfitnah atawa baminuman anggur, tapi harus mangajarakan nang baik. 4 Babuhannya kawa manasihati babinian-babinian nang anum gasan manyayangi lakinya, wan anak-anaknya, 5 manguasai diri, saleh, maurus kaluarganya, ramah, wan tunduk lawan lakinya, supaya firman Allah kada dihapaki. 6 Kaya itu jua, nasihati buhannya nang masih anum supaya kawa manguasai diri. 7 Dalam napa haja, jadilah contoh matan parbuatan-parbuatan nang baik. Dalam pangajaran, jadiakan integritas, kahormatan, 8 pandiran nang bujur maulah urang nang kada katuju jadi supan karana buhannya kada kawa manyambati kita nang kada baik. 9 Buhan hamba wajib maasi lawan tuannya dalam sabarataan hal, usahaakan mahimungi sidin, wan kada malawan. 10 Janganlah mancuntan, tapi tampaiakanlah bahwa pian kawa dijadii tangan kanan supaya buhannya mamuliakan ajaran Allah, Juru Salamat kita. 11 Sabab, anugerah Allah sudah nyata gasan barataan manusia, 12 Supaya kita kawa manolak nang kada saleh, atawa nafsu dunia sahingga kita kawa hidup manguasai diri, adil, wan saleh di zaman wayah hini. 13 pahadangan kita mahadang pangharapan nang panuh berkah, kadatngan nang panuh kamuliaan dari Allah Nang Mahabesar, wan Juru Salamat kita, Yesus Kristus. /v 14 Sidin sudah mangurbanakan diri Sidin gasan manabus kita dari nang jahat wan manyucikan gasan Sidin, suatu umat nang giat manggawi nang baik. 15 Ajarakanlah sabarataan ngini, Nasihatilah wan tagurakan awan sagala kawibawaan. Jangan sampai ada urang nang mahapaki.
Chapter 3Cara Hidup Nang Bujur

1 Mangingatakan buhannya supaya patuh lawan pemerintah wan panguasa, patuh wan siap malakukan satiap parbuatan nang bujur, 2 kada mamfitnah siapa haja, kada bakalahi, panaguran, wan bujur-bujur basikap lamah lambut tahadap sabarataan urang. 3 Sabab, bahari kita kada mangarti, kada manaati, sasat, diperbudak uleh barbagai kainginan wan kanyamanan, hidup dalam kajahatan wan iri hati, saling mambari muar. 4 Akan tetapi, bila kamurahan wan kasih Allah, Juru Salamat kita di tanpaiyakan, 5 Sidin manyalamatkan kita, lain karna kalakuan bujur kita nang kita ulah, malainkan karna belas kasih Sidin malalui pembasuhan kelahiran kembali wan pambaharuan Roh Kudus, 6 nang Sidin curahakan atas kita dengan melimpah malalui Kristus Yesus, Juru Salamat kita. 7 Jadi, limbah dibujurakan uleh anugerah Sidin, kita manjadi ahli waris sasuai wan pangharapan hidup nang kakal. 8 Pandiran ini bujur banar. Soal nangini ulun handak pian bujur-bujur yakin supaya bubuhannya nang sudah percaya wan Allah kawa bujur maolah gawaian nang baik. Hal ini bujur wan bamanfaat gasan samunyaan urang. 9 Akan tatapi, jauhilah pardebatan-pardebatan, turunan, parsoalan, wan parkalahian nang kadada bujur tantang hukum Taurat karna hal ini kada baguna wan sia-sia. 10 Gasan urang nang manyababkan perpecahan, ingatakan inya sakali atawa dua kali, imbah itu jauhi inya. 11 Sabab pian tahu urang nang kaya itu sudah disasatakan wan panuh dosa, inya mandatangkan hukuman gasan dirinya saorang. Patunjuk Nang Pahabisan Wan Salam 12 Imbah ulun mangutus artemas atawa Tikhikus gasan pian, bausahalah pacangan datang gasanku di Nikodemus sabab ulun sudah mamutusakan supaya badiam di sana salama musim dingin kaina. 13 Lawan sakuat tanaga pian, bantulah Zenas, si ahli hukum tu, wan Apolos nang ada dalam parjalanan supaya buhannya kada kakurangan suatu apapun. 14 Harusnya urang-urang kita balajar babujur manggawi gawian nang baik supaya bubuhannya kawa mancukupakan kaparluan hidup sahari-hari wan kada hidup nang kada baguna. 15 Sabarataan urang nang ada basama lawan ulun manyampaiyakan salam gasan pian. Sampaiyakan salam ulun gasan buhan nang mangasihi kami dalam iman. Anugerah manyartai pian barataan.

Philemon

Chapter 1(Salam gasan Filemon)

1 Salam matan Paulus, nang dipanjara sabab Yesus Kristus, wan Timotius, dingsanak seiman kita, gasan Filemon, sahabat wan rekan pelayanan nang kami kasihi, 2 wan Apfia, dingsanak kita, wan Arkhipus, kawan saparjuangan kita, wan jemaat nang bersekutu di rumah pian. 3 Anugerah wan damai sejahtera gasan pian matan Allah, Bapa kita wan matan Tuhan Yesus Kristus. (Ucapan Syukur Atas Iman wan Kasih Filemon) 4 Ulun basyukur awan Allah katika ingat pian dalam satiap doa ulun, 5 sabab lun mandangar iman wan kasih nang pian miliki dalam Tuhan Yesus wan sabarataan urang kudus. 6 Ulun bardoa supaya persekutuan iman pian manjadi efektif gasan pengetahuam nang penuh akan hal baik nang ada lawan kita demi Kristus. 7 Ulun basukacita banar wan tahibur ulih kasih pian sabab melalui pian dingsanak ai, hati urang-urang kudus disigarakan pulang. (Permohonan Paulus Mengenai Onesimus) 8 Karena itu, meskipun ulun baisian kayakinan besar dalam Kristus wan kawa memerintahkan pian malakukan apa nang manjadi kawajiban pian, 9 tapi oleh karena kasih, lebih baik amun ulun mamintanya ka pian. Ulun, Paulus -- nang sudah tuha, wan wayah ini manjadi urang nang dipanjara karena Kristus Yesus -- 10 mamohon ka pian gasan anak ulun, Onesimus, nang ulun dapatkan selawas ulun di panjara, 11 nang dahulu kada baguna gasan pian, tapi wayah ini baguna banar, baik gasan pian maupun gasan ulun. 12 Ulun mengutus inya, buah hati ulun, bulik ka pian, 13 nang sabanarnya handak ulun tahan gasan badiam wan ulun supaya inya kawa manggantiakan pian malayani ulun dipanjara karena Injil. 14 Amun kadada parsatujuan pian, ulun kada handak melakukan apapun supaya kebaikan nitu pian lakukan lain karena kaharusan, melainakan ulih kasanangan. 15 mungkin alasan Onesimus dipisahakan matan pian gasan sementara waktu adalah supaya pian kawa manarimanya pulang sampai salawasan, 16 tapi lain lagi sabagai budak, melainakan labih matan nitu, yaitu sebagai dingsanak nang terkasih, kada khusus gasan ulun haja, labih lagi gasan pian, baik dalam daging atawa dalam Tuhan. 17 Jadi, amun pian meanggap ulun sabagai rekan sekerja pian, tarimaakan Onesimus sabagaimana pian manarima ulun. 18 Amun inya telah bersalah ka pian atawa bahutang apa haja ka pian, tanggungakanlah nitu ke ulun. 19 Ulun, Paulus, manulis ini awan tangan ulun saorang: ulun akan malunasinya -- tanpa manyambat apapun tantang hutang pian ke ulun, yaitu hidup pian saurang. 20 Ya, dingsanak ulun, biarlah didalam Tuhan ulun mandapatakan kabaikan matan pian. Sigarakanlah hati ulun didalam Kristus. 21 Karena kayakinan ulun wan kataatan pian, ulun manulis surat ini ka pian, sabab ulun tahu pian akan malakuakan labih matan nang ulun minta. 22 Samantara nitu, tolong siapakan kamar gasan ulun, sabab ulun baharap malalui doa-doa pian, ulun akan diparkananakan bulik ke pian. (Salam nang Pahabisan) 23 Epafras, kawan ulun sapanjara dalam Yesus Kristus, mangirim salam gasan pian, 24 damikian jua Markus, Aristarkhus, Demas wan Lukas, rekan-rekan sapalayanan ulun. 25 Anugerah matan Tuhan kita, Yesus Kristus, kiranya manyartai roh pian.

Hebrews

Chapter 1

Allah Sudah Bapander Malalui Anak-Sidin 1 Imbah mulai zaman bahari, Allah baulang-ulang bapadah wan padatuan kita malalui buhan nabi, 2 Pas wayah ini, Allah bapander wan kita malalui Anak-Sidin nang sudah dipilih-Sidin gasan manjadi Pawaris atas sabarataannya, wan malalui-Sidin jua Allah manciptaakan alam samesta. 3 Sidin adalah cahaya kamuliaan Allah wan gambaran nang sampurna matan sifat-Sidin, Sidin jua nang manopang sabarataan lawan kuasa firman-Nya. Imbah manyuciakan dosa-dosa, Sidin duduk di sabalah kanan Nang Mahabesar di intang nang paling tinggi. 4 Sahingga Sidin manjadi jauh labih tinggi matan pada buhan malaikat sabab Sidin mawarisi ngaran nang labih tinggi matan pada ngaran buhannya. 5 Sabab suahkah Allah baucap lawan malaikat, 'Pian adalah Anak-Ku. Wayahini, Aku hudah manjadi Abah-Mu?" Mazmur 2 : 7. Atawa, suahkah Sidin baucap tentang buhannya,"Aku pacangan manjadi Bapa Bagi-Nya, wan Sidin pacangan manjadi Anak-Ku." 2 Samuel 7 : 14. 6 Akan tatapi, wayah Allah mamparkanalakan Anak sulung-Nya lawan dunia, Sidin baucap, "Biarlah saluruh malaikat Allah manyambah Dia. Ulangan 32 : 43. 7 Tentang buhan malaikat, Allah bapadah, "Ia maulah malaikat-malaikat-Nya manjadi angin, palayan-palayan-Nya manjadi nyala api." Mazmur 104 : 4 8 Sadangkan tentang Anak-Nya, Sidin bapadah, "Tahta-Mu, ya Allah, pacangan ada salawas-lawasnya. Tongkat kabanaran adalah tongkat Karajaan-Mu. 9 Pian mancintai kabanaran wan muar lawan kajahatan. Lantaran itu, Allah, yaitu Allah-Mu hudah mangurapi Pian lawan minyak sukscita malabihi sahabat-sahabat-Mu." mazmur 45 : 6-7 10 Wan pulang, "Pian,Tuhan, wayah mulanya Pian hudah maandak dasar buni, wan langit adalah ulahan tangan -Mu. 11 Bumi wan langit pacangan hilang, tatapi pian pacangan tatap ada. Bumi wan langit pacangan buruk nang kaya pakaian. 12 Nang kaya Jubah pian pacangan malipatinya, wan nangkaya pakaian, buhanya pacangan diganti. Akan tatapi, pian kada pacangan barubah, wan tahun-tahun-Mu kada pacangan baampihan. " Mazmur 102 :25-27 13 Wan, gasan buhan malaikat, Allah suah bapadah kaya ini, "Duduk haja di sabalah kanan-Ku sampai Aku maandak musuh-musuh-Ikam di bawah kuasa-Ikam"?Mazmur 110:1 14 Kadakah malaikat adalah roh-roh nang malayani, nang diutus gasan manolong urang-urang nang cagar manarima kasalamatan?

Chapter 2

Kasalamatan Besar 1 Lantaran itu, kita harus labih taliti maitihi apa nang sudah kita fangar suoaya kita kada taseret arus 2 Sabab, bila ajaran nang disampaiakan uleh buhan malaikat tabukti kada kawa diubah, wan satiap palanggaran atawa nang kada taat pacangan manarima hukuman nang adil, 3 Nang kaya apa kita kawa lolos pabila kita manyapeleakan kasalamatan nang besar itu? Yaitu, kasalamatan nang partama-tama dihabarakan uleh Tuhan, wan sudah dibuktiakan bujur lawan kita uleh urang-urang mandangar-Sidin. 4 Salain itu, Allah jua mambari kasaksian malalui tanda-tanda wan hal-hal ajaib, bamacam mujizat wan karunia-karunia Roh Kudus nang di bagiakan manurut kahandak-Sidin. Yesus Manjadi Sama nangkaya Manusia gasan Manyalamatakan Manusia. 5 Allah kada manyarahakan dunia nang pacangan datang, yaitu dunia nang rahat kita panderakan, gasan buhan malaikat 6 Tatapi, ada satu urang nang sudah mambari kasaksian dalam sabuah nas: "Siapa garang manusia sampai Pian mamikirakannya? Siapa garang anak manusia sampai Pian paduli? 7 Untuk samantara, Pian maulah inya labih randah pada malaikat; Pian mamahkotai inya lawan kamuliaan wan hurmat. 8 Pian manyarahakan sagala sasuatu di bawah batis inya."Mazmur 8:5-7 Sabab, imbah manyarahakan sabarataannya di bawah batis-Sidin, maka Allah kada mambiarakan sabuting-buting nang kada takluk lawan-Sidin. Akan tatapi, wayahini kita balum malihat sabarataan takluk lawan-Sidin. 9 Tatapi, kita sudah malihat Yesus nang gasan samantara diulah labih randah daripada buhan malaikat, yaitu Yesus nang dimahkotai lawan kamuliaan wan hurmat lantaran sudah mandarita kamatian supaya uleh anugerah Allah, Inya kawa marasaakan kamatian gasan sabarataan urang. 10 Sudah sapantasnya Sidin-nang gasan Sidin wan malalui Sidin sagala sasuatu ada-manyampurnaakan Parintis Kasalamatan anak-anak-Sidin malalui pandaritaan, gasan mambawa buhannya ka kamuliaan. 11 Sabab, baik Sidin nang manyuciakan atawa buhannya nang disuciakan, sabarataannya baasal mata satu Bapa; itulah sababnya Yesus kada supan manyambat buhannya dinsanak-dinsanak - Sidin 12 lawan baucap: 'Aku cagar manyataakan ngaran-Pian gasan dinsanak-dinsanak-Ku. Ditangah-tangah sabarataan umat-Pian, Aku cagar manyanyiakan lagu gasan-Pian. 'Mazmur22:23 13 Wan lagi: "Aku cagar maandak kayakinan-Ku wan Allah."Yesaya 8:17 Wan lagi, "Inilah Aku, baimbai anak-anak nang sudah dibariakan Allah gasan-Ku. "Yesaya 8:18 14 Lantaran anak-anak itu adalah manusia nag baisi darah wan daging, maka Yesus jua maambil bagian dalam kaadaan buhannya supya malalui kamatian-Nya, Sidin kawa mambinasaakan inya nang baisi kuasa atas kamatian, yaitu iblis. 15 Wan, mambibasakan buhannya nang saumur hidupnya diperbudak uleh katakutan lawan kamatian. 16 Jadi, jalas sudah bahwa Sidin kada manolong buhan malaikat, tatapi manolong katurunan Abraham. 17 Lantaran itu, dalam sabarataan hal Yesus harus manjadi nangkaya dinsanak-dinsanak-Nya, supaya Sidin kawa manjadi Imam Besar nang limpuar kasih wan satia dalam palayanan gasan Allah. Lantaran itu, Sidin kawa manabus dosa-dosa umat. 18 Sabab, Yesus sorangan mandarita rahat dicobai, maka Sidin kawa manolong buhannya nang rahat dicobai.

Chapter 3

Yesus Labih Besar daripada Musa 1 Lantaran itu, dinsanak-dinsanak nang kudus, ikam nang baisi bagian dalam panggilan surgawi, pangdang haja Yesus, Sang Rasul wan Imam Besar pangakuan kita, 2 nang satia wan Sidin nang udah manatapakan-Sidin, sama nangkaya Musa nang satia dalam saluruh rumah-Sidin. 3 Sabab, Yesus dianggap layak gasan mandapat kamuliaan nang labih besar daripada Musa, nangkaya halnya urang nang maulah rumah nang mandapat kahurmatan labih besar daripada rumah itu sorangan. 4 (Sabab, satiap rumah dibangun uleh urang, tatapi nang mambangun dari sabarataan adalah Allah) 5 Musa satia lawan saluruh rumah Allah manjadi palayan, gasan mambari kasaksian gasan hal-hal nang pacangan dikesahakan di hari kena. 6 Tatapi, Kristus satia manjadi Anak dalam rumah Allah, yaitu kita, pabila kita tatap taguh bapingkut intang kayakinan wan pangharapan nang kita banggaakan sampai panghabisannya. Taruslah Maumpati Allah 7 Lantaran itu, nangkaya Roh Kudus padahakan, "Pas hari ini, amun ikam mandangar suara-Sidin, 8 jangan karasakan hati ikam nangkaya ikam ulah dahulu mambaruntak rahat hari pencobaan di padang gurun, 9 yaitu wayah padatuan ikam mancubai Aku wan malihat ulahan-ulahan-Ku salawas ampat puluh tahun. 10 Sabab itu Aku sarik wan generasi itu wan baucap, 'Hati buhannya salalu sasat wan buhannya kada mangarti jalan-jalan-Ku.' 11 Jadi, Aku basumpah dalam sarik-Ku:'Buhannya kada pacangan masuk ka wadah Aku badiam.""Mazmur 95:7-11 12 Bahati-hati haja Dinsanak sabarataan, jangan ada di antara ikam nang baisi hati nang jahat wan nang kada parcaya, nang maulah ikam bapaling matan Allah nang hidup. 13 Sabaliknya, nasihat haja saikung lawan nang lain satiap hari, salawas ada nang disambat "hari ini" supaya kadada di antara buhan ikam nang sasatakan uleh tipu daya dosa. 14 Kita sudah maambil bagian intang Kristus, pabila kita bapingkut taguh wan kayakinan kita nang panampaian sampai panghabisannya. 15 Nangkaya tatulis, "Pas hari ini, pabila ikam mandangar suara-Sidin, jangan karasakan hati ikam nangkaya dalam pambaruntakan. "Mazmur 95:7b-9 16 Siapa garang urang nang imbah mandangar suara Allah, tatapi mambaruntak? kadakah buhannya sabarataan nang kaluar matan Mesir di bawah kapamimpinan Musa? 17 Wan, gasan siapa garang Allah sarik salawas ampat puluh tahun? Kadakah wan buhannya nang baulah dosa sampai mayat buhannya bagalimpangan intang padang gurun? 18 Wan, gasan siapa garang Allah basumpah bahwa buhannya kada cagar bisa masuk ka wadah kadiaman-Sidin, kalau kada gasan buhannya nang kada taat? 19 Jadi, kita malihat bahwa buhannya kada kawa masuk lantaran buhannya kada parcaya.

Chapter 4

Janji gasan Masuk ka Wadah Kadiaman Allah 1 Uleh lantaran itu, salawas janji gasan masuk ka wadah kadiaman-Sidin masih balaku, biar haja kita marasa takutan, kalau-kalau ada di antara kita nang gagal mandapatakan janji itu. 2 Dasar bujur, habar baik imbah dihabarakan wan kita, nangkaya jua imbah dihabarakan wan buhannya, tatapi habar nang buhannya dangar itu kada mauntungakan buhannya lantaran kada disatuakan wan iman urang-urang nang mandangarakannya. 3 Lantaran kita nang parcaya, pacangan masuk ka wadah pamandakan itu, nangkaya udah dipadahakan-Sidin, "Aku basumpah dalam kasarikan-Ku: 'Buhannya kada pacangan bisa masuk ka wadah pamandakan-Ku, ""Mazmur 95:11 biar ulahan Allah udah tuntung mulai panciptaan dasr dunia ini. 4 Sabab, intang sabuah nas, Allah bapander kayaini masalah hari katujuh, "Pas hari katujuh, Allah bamandak matan sabarataan gawiannya-Sidin," 5 Akan tatapi, nangkaya imbah dipadahakan Allah, "Buhannya kada pacangan masuk ka wadah pamandakan-Ku." 6 Jadi, masih ada kamungkinan gasan sabagian urang masuk ka wadah pamandakan, wan ada sabagian nang sabalumnya imbah mandangar habar baik, tatapi gagal masuk lantaran buhannya kadak taat. 7 Jadi, sakali lagi Allah manatapakan khusus satu hari , nang dikiyau"hari ini", nang imbah dipadahakan malalui Daud jauh hari sabalumnya, "Pas hari ini, amun ikam mandangarakan suara-Sidin, jangan karasakan hati ikam nangkaya dalam pambaruntakan."Mazmur 95;7-8 8 Sabab pabila Yosua hudah mambari buhannya wadah pamandakan, maka Allah kada pacangan pulang bapander tentang hari nang lain di hari kaina. 9 Pabila kayaitu, maka masih ada hari pamandakan pas hari Sabat gasan umat Allah. 10 Gasan buhannya nang udah masuk ka wadah pamandakan Allah, buhannya jua udah baistirahat matan gawiannya, nang kaya Allah lakuakan matan gawian-Nya. 11 Lantaran itu, ayu kita bajuang gasan masuk kawadah pamandakan itu, sahingga kada saikung urang pun gugur lantaran maumpati contoh ke kadataatan nang sama. 12 Sabab, Firman Allah itu hidup wan bakuasa, wan labih landap matan pada mandau nang ba mata dua. Firman itu mancucuk jauh sampai mamisahakan jiwa wan roh, antara sendi wan tulang sumsum, serta sanggup manilai pikiran wan kahandak hati kita. 13 Kadada saikung makluk pun nang tasambunyi matan pandangan-Nya. Sabaliknya, sagala sasuatu talanjang wan kadada nang tasambunyi matan mata Sidin. Lawan Sidinlah kita musti mambaari partanggung jawaban atas sabarataan nang sorang lakuakan. Yesus Kristus adal;ah Imam Ganal kta 14 Lantaran kita baisian Iman Ganal Agung nang udah naik ka surga, yaitu Yesus, Anak Allah, marilah kita tarus taguh bapingkut lawan pangakuan kita. 15 Sabab, kita kada baiisian imam Ganal nang kada kawa mamahami kalamahan-kalamahan kita, tatapi kita baisian Imam Ganal nang udah di cubai dalam sagala hal, sama nang kaya saurang, tatapi Sidin kada badosa. 16 Lantaran itu, dengan yakin marilah kita datang manghampiri tahta anugerah supaya kita manarima balas kasihan wan manamuakan anugerah gasan manolong kita, wayah saorang mambutuhakanya.

Chapter 5

1 Sabab, satiap imam Ganal nang dipilih matan antara manusia ditunjuk gasan manjadi wakil manusia dalam hal-hal nang barkenaan lawan Allah, supaya inya kawa mamparsambahakan parsambahan-parsambahan wan kurban-kurban atas dosa-dosa. 2 Lantaran imam Ganal juga hibak lawan kalamahan, maka inya jua kawa basikap lambut tarhadap urang-urang nang kada baisi pangatahuan wan mudah tarsasat. 3 Nintu sababnya, inya wajib mamparsambahakan kurban panghapusan dosa, kada cuman gasan umat, tatapi jua gasan dirinya saurang 4 Kadada imam Ganal nang kawa maambil kahurmatan ini gasan dirinya saurang, inya hanya manarimanya wayah inya dikiau oleh Allah, nang kaya halnya Harun. 5 Damikian jua Kristus kada mamuliakan diri-Nya saurang gasan manjadi saikung urang nang Imam Ganal, tatapi oleh Sidin nang bapadah lawan Sidin, "Pian adalah Anak-Ku. wayah hari ini Aku udah manjadi bapa-Mu." Mazmur 2 : 7 6 Di bahagian lain Inya jua baucap, "Pian adalah imam gasan salawasannya, manurut paraturan Melkisedek." Mazmur 110:4 7 Dalam hidupnya sabagai manusia, Yesus mamparsambahakan doa atawa parmuhunan lawan ratapan wan banyu mata, gasan Sidin nang kawa manyalamatakan-Nya matan kamatian. Wan, Inya didangar lataran kasalehan-Nya. 8 Biar Yesus adalah Anak, tatapi Inya balajar maasi malalui pandaritaan nang dijalani-Nya. 9 Lawan imbah disampurnaakan, Inya manjadi sumber kasalamatan kekal hasan sabarataan urang nang maasi wan-Inya, 10 wan Inya imbah dikiyau uleh Allah manjadi Imam Besar sasuai paraturan Melkisedek. Malangkah manuju kadewasaan Ruhani 11 Ada banyak nang kawa di padahakan masalah ini. Akan tatapi, ngalih gasan manjalasakannya lantaran ikam sudah kada katuju mandangarakan. 12 Sabab, saharusnya wayahini ikam sudah kawa mangajar, tatapi kanyataannya ikam masih parlu urang gasan mangajari ikam masalah prinsip-prinsip dasar firman Allah. Ikam masih mamarluakan susu, kada makanan nang karas. 13 Sabab, urang nang hidup matan susu adalah urang nang balum bapangalaman dalam mamahami ajaran masalah kebanaran, inya masih bayi. 14 Akan tatapi, makanan padat adalah gasan urang-urang nang sudah dewasa, yaitu buhannya nang sudah malatih awaknya supaya kawa mambidaakan apa nang baik wan nang jahat.

Chapter 6

1 Lantaran itu, ayu saorang tinggalakan dasar tentang Kristus wan malangkah lawan kadiwasaan, kada lagi maulang-ulang ajaran dsar tetang, partubatan matan parbuatan nang mati wan imam lawan Allah; 2 ajaran masalah pambasuhan wan panumpangan tangan; ajaran masalah kabangkitan urang mati wan hukuman kekal. 3 Wan, itulah nang cagar kita gawi, pabila Allah maijinakannya. 4 Sabab, kada mungkin maulah urang batubat pulang imbah mandapatakan pancerahan, imbah marasaakan karunia surgawi, imbah maambil bagian intang Roh Kudus, 5 marasai kabaikan firman Allah, wan marasaakan kuasa matan dunia nang cagar datang, 6 Amun buhannya maninggalakan jalan Kristus, maka mustahil kawa mahanyari pulang partobatan buhannya lantaran buhannya sudah manyalibakan Anak Allah untuk kadua kalinya wan manyupani-Sidin secara nyata. 7 Sabab, tanah nang manyarap banyak banyu hijan nang gugur di atasnya, wan mahasilakan buah nang bamanfaat gasan buhannya nang manggarapnya, cagar manarima barakah matan Allah. 8 Tatapi, amun tanah itu hinggan manumbuhakan duri wan samak-samak, maka tanah itu kada baguna wan parak kana kutuk, wan pahabisannya dicucul. 9 Akan tatapi, dinsanak-dinsanakku nang kusayangi, biar kami bapander kayaitu, kami mayakini hal-hal nang labih baik masalah ikam, yaitu hal-hal nang bahubungan wan kasalamatan. 10 Sabab, Allah kadaknya kada adil. Sidin ingat haja samua gawian wan kasih ikam nang ikam tampaiakan demi ngaran-Sidin wan malayani urang-urang Kudus nangkaya masih ikam ulah wayahini. 11 Kami kaganangan asing-asing ikam manampaiakan kauletan nang sama gasan mamiliki jaminan pangharapan nang sampurna sampai akhir, 12 supaya ikam jangan manjadi koler, tatapi maumpati taladan urang-urang nang imbah mawarisi janji-janji Allah malalui iman wan kauletan. Janji Allah Kada Suah Baubah 13 Rahat Allah bajanji wan Abraham, Sidin bajanji atas Sidin sorang lantaran kadada nang labih ganal daripada Sidin sorang. 14 Allah baucap, "Aku pasti cagar mambarkahi ikam," wan "Aku pasti cagar malipatgandaakan katurunan ikam." 15 Wan, imbah mahadangi lawan sabar, Abraham manarima janji itu. 16 Manusia basumpah demi urang nang labih ganal daripada dirinya sorang, wan sumpah dibariakan gasan managasakan supaya manyudahi masalah bahual. 17 Jadi, rahat Allah handak manampaiakan wan labih mayakinakan gasan ahli waris janji-Sidin bahwa tujuan-Sidin kada pacangan baubah, Sidin manjamin lawan maulah sumpah 18 Sahingga lawan dua hal nang kada kawa baubah itu, nang mangenai inya Allah mustahil bakaramput, kita nang datang mancari perlindungan supaya kulehan samangat nang ganal gasan bapingkut taguh wan pangharapan nang dibariakan gasan kita. 19 Pangharapan nang ampun kita ini adalah jangkar gasan jiwa kita, kuat wan pasti, nang manambus masuk sampai ka sabalah tirai, 20 ka wadah nang sudah dimasuki Yesus gasan mambuka jalan gasan kita supaya manjadi Imam Besar gasan salawas-lawasnya, sasuai wan paraturan Melkisedek.

Chapter 7

Imam Melkisedek 1 Sabab, Melkisedek, Raja Salem wan imam Allah Nang Mahatinggi, manamui Abraham imbah Abraham bulik mambantai raja-raja, balalu mambarkahinya. 2 Gasan Melkisedek, Abraham mambari saparsapuluh matan samua harta rampasan hasil kolehannya. Partama-tama, ngaran Melkisedek baarti "Raja kebenaran", salanjutanya, "Raja Salem" nang artinya "raja damai". 3 inya baisi abah atawa uma, kada baisi silsilah, wan hidupnya kada baawal atawa baakhir. Akan tatapi, nangkaya Anak Allah, inya cagar manjadi imam salawas-lawasannya. 4 Itihi haja, dasar bujur agung urang ini, sampai Abraham padatuan kita manyarahakan wan inya saparsapuluhan matan hasil rampasan perangnya. 5 Manurut Hukum Taurat, anak-anak Lewi nang manarima jabatan imam berhak mangumpul parsapuluhan matan umat nang adalah dinsanak-dinsanak buhannya, walaupun buhannya sama-sama katurunan Abraham. 6 Tatapi, Melkisedek nang kada matan katurunan Lewi, manarima parsapuluhan matan Abraham wan mambarkahi inya nang mamingkut janji-janji Allah. 7 Wan, kada kawa disangkal, nang labih randah diberkahi uleh nang labih tinggi. 8 Dalam isa hal, parsapuluhan ditarima uleh manusia fana nang bisa mati. Tatapi, intang hal ini, ditarima uleh dia nang dipastiakan hidup. 9 Lantaran itu, kawa dipadahakan bahwa buhan kaum Lewi nang berhak manarima parsapuluhan gin mambayar jua parsapuluhan buhannya malalui Abraham, 10 Sabab rahat Melkisedek manamuinya, Lewi masih ada intang awak padatuannya. 11 Wayahini, saandainya kasampurnaan bisa tacapai malalui keimaman Lewi 9nang lantarannya, umat Israel kulehan Hukum Taurat), gasan apa ada imam lain nang harus dibangkitakan manurut aturan Melkisedek, wan lain imam matan garis katurunan Harun? 12 Sabab, amun aturan kaimaman baubah, maka Hukum Taurat gin harus diubah. 13 Urang nang rahat kita panderakan ini baasal matan suku nang lain, wan kadada saikung-ikungnya dari suku-Nya nang suah batugas manjadi palayan altar. 14 Sabab, sudah jalas bahwa Tuhan kita baasal matan suku Yehuda, suku nang tentangnya Musa kada suah manyambat hal apa-apa nang bakaitan wan buhan imam. Yesus adalah Imam nangkaya Melkisedek 15 Samua hal ini manjadi samakin jalas rahat kita malihat cungulnya saikung imam lain, nang sarupa wan Melkisedek, 16 nang manjadi imam lain badasarakan parsaratan katurunan jasmani, tatapi bardasarakan kuasa kahidupan nang kada kawa binasa. 17 Sabab, Kitab Suci basaksi tentang Sidin: "Pian adalah Imam gasan salawasannya, manurut paraturan Melkisedek." 18 Di isa sisi, paraturan nang lawas sudah kada tepakai lantaran baisi kakurangan wan udah kada baguna, 19 wan lantaran hukum itu kada manyampurnaakan apa-apa. Tatapi, di sisi lain, ada pangharapan nang labih baik nang diperkenalakan lawan kita, wan pangaharapan itu manarik kita supaya mamaraki ka Allah. 20 Wan lantaran pangharapan itu dibawa gasan kita lawan sabuah sumpah-imam nang lain manjadi imam kada diiringi sumpah. 21 Tatapi, Inya manjadi Imam wan sumpah nang diulah oleh Sidin nang baucap gasan -Nya, "Tuhan udah basumpah wan Inya kada cagar baubah pikiran: 'Pian adalah Imam gasan salawasannya. "Mazmur 110:4 22 Lantaran sumpah ini, Yesus sudah manjadi jaminan matan parjanjian nang labih baik. 23 Sabalumnya, ada banyak imam sahingga pabila ada imam nang mati, ada nang kawa manggantiakannya. 24 Tatapi, Yesus mamingkut kaimaman secara tatap salawasannya lantaran Sidin pacangan hidup salawasannya. 25 Imbah kayaitu, Yesus kawa manyalamatakan secara sampurna buhannya nang datang ka Allah malalui-Sidin, lantaran Sidin tarus badoa gasan buahnnya. 26 Imam besar nangkaya itulah nang kita parluakan, yaitu Imam Besar yang kudus, kada bacacat, murni, dipisahakan matan urang-urang badosa, wan dtinggiakan malabihi tingkat-tingkat surgawi. 27 Yesus kada nangkaya buhan imam besar lain. Buhannya harus mamparsambahakan kurban satiap hari, partama gasan dosa buhannya sorangan, imbah itu gasan dosa-dosa umat. Tatapi, Yesus kada parlu manggawiakannya. Sidin hinggan mamparsambahakan kurban sakali gasan salawasannya, yaitu diri-Nya sorangan. 28 Hukum Musa manatapakan manusia yang hibak kalamahan gasan manjadi imam-imam besar. Akan tatapi, sumpah nang baasal matan Allah, nang datang imbah Hukum Musa, manatapakan Anak-Sidin, nang sudah dijadiakan sampurna sampai salawasanya.

Chapter 8

Yesus adalah Imam Besar Perjanjian Hanyar 1 Inilah pokok utama pmanderan kita: kita baisi imam Besar yang duduk di sabalah kanan takhta Nang Mahatinggi di surga. 2 Sidin malayani di ruang Mahakudus wan di Kemah Suci sejati nang didiriakan uleh Allah sorangan, lain uleh manusia. 3 Lantaran satiap imam besar ditunjuk gasan mamparsambahakan pambarian wan kurban, maka Imam Besar ini harus mambawa sasuatu gasan diparsambahakan. 4 Pabila Imam Besar ini hidup di bumi, Inya kada pacangan manjadi imam sama sakali sabab di bumi udah ada imam-imam nang mamparsambahakan pambarian sasuai Hukum Taurat, 5 yaitu buhannya nang baibadah manurut tiruan wan bayang-bayang matan hal-hal surgawi nangkaya rahat Allah maingatakan Musa rahat Inya handak mandiriakan Kemah Suci: "Pastiakanlah ikam maulah sabarataannya sasuai wan rancangan nang udah Kutunjukakan wan ikam di atas gunung." 6 Tatapi, wayahini, Yesus manarima tugas palayanan nang jauh labih mulia lantaran parjanjian hanyar nang diparantarai uleh-Sidin itu jua jauh labih tinggi wan ditatapakan badasarakan wan janji-janji nang labih baik. 7 Sabab, amun parjanjian nang partama kada baisi kasalahan, kada pacangan ada nang mamarluakan parjanjian nang kadua. 8 Lantaran Allah mandapatakan kasalahan manusia, Sidin baucap, "Lihati, wayahnya sudah ,' ujar Tuhan, 'wayahnya Aku cagar maulah sabuah parjanjian hanyar wan kaum Israel wan kaum Yehuda. 9 Kada nangkaya parjanjian nang udah Ku ulah gasan padatuan buhan ikam, yaitu rahat Aku maajaki buhannya lawan tangan-Ku sorangan gasan mamimpin buhannya kaluar matan tanah Mesir. Lantaran buhannya kada setia wan parjanjian nang Kubariakan, maka Aku kada paduli lawan buhannya,'ujar Tuhan. 10 Inilah parjanjian nang cagar Kuulah gasan kaum Israel imbah paristiwa itu,'ujar Tuhan: 'Aku pacangan maandak hukum-hukum-Ku dalam pikiran buhannya, wan Aku pacangan manulisakannya intang hati buhannya. Aku cagar manjadi Allah buhannya, wan buhannya cagar manjadi umat-Ku. 11 Buhannya kada pacangan lagi mangajar sasama bangsanya atawa dinsanaknya lawan baucap, 'Pinandui Tuhan' lantaran sabarataan urang pacangan pinandu Aku, mulai nang halus sampai nang paling ganal. 12 Sabab, Aku cagar maras banar pabila buhannya malanggar wan badosa. Wan, Aku kada pacangan lagi maingat kasalahan-kasalahan buhannya.""Yeremia 31: 31-34 13 Wayah Allah maucapakan parjanjian hanyar ini, Sidin maulah parjanjian nang lawas kada barlaku lagi. Wan, apa nang sudah kada barlaku lagi wan usang cagar lakas hilang.

Chapter 9

Ibadah dalam Parjanjian Lawas 1 Bahkan, parjajian nang lawas gin baisi tentang paraturan ibadah wan wadah kudus nang ada di bumi. 2 Lantaran kayaitu Kemah Allah diparsiapakan: bagian luar, nang wadah kaandakan palita, meja, wan roti sajian, dikiyau Wadah Kudus. 3 Di balakang tirai kadua adalah bagian kemah nang dikiyau Ruang Mahakudus, 4 di wadah ini baisi altar padupaan nang diulah dari amas wan Tabut Parjanjian nang saluruh sisinya dilapisi amas. Di dalam tabut itu, ada baisi sabuah kendi amas nang baisi manna, tungkat Harun nang suah batunas, wan dua lempeng batu parjanjian. 5 Di atasnya, ada dua kerub kamuliaan nang manaungi Tutup Pendamaian, tatapi wayah ini kada waktu nang pas mamanderakannya secara taparinci. 6 Imbah sabarataan itu disiapakan babujur, buhan imam masuk ka bagian partama dari kemah itu secara rutin, gasan maulah palayanan ibadah gasan Allah. 7 Akan tatapi,Hinggan imam besar haja nang dibolehakan masuk ka bagian kadua matan kemah itu, itu gin hunggan satahun sakali, wan mambawa darah gasan diparsambahakan wan Allah demi dirinya sorang wan demi dosa-dosa umat nang kada sangaja diulah. 8 Roh Kudus manyataakan wan kita bahwa jalan manuju Ruang Mahakudus balum tabuka salawas Ruang Kudus masih ada, 9 hal itu adalah ibarat manganai zaman wayah ini. Kayaitu jua macam-macam pambarian wan kurban-kurban nang diparsambahakan kada kawa manyampurnaakan hati nurani urang-urang nang baibadah, 10 sabab hinggan bakaitan wan makanan, minuman, wan ritual pambasuhan gasan awak jasmani nang barlaku sampai datang wayahnya pambaharuan. Ibadah dalam Parjanjian nang Hanyar 11 Tatapi, rahat Kristus datang jadi Imam Besar atas hal-hal baik nang pacangan datang, Sidin masuk malalui Wadah Kudus nang labih ganal wan labih sampurna; nang kada diulah uleh tangan manusia wan lain suatu ciptaan. 12 Sidin masuk ka Ruang Mahakudus satu kali gasan salawasannya, kada lawan mambawa darah kambing jantan wan darah anak sapi, tatapi wan mambawa darah-Nya sorang sampai kolehan panabusan nang kekal. 13 Sabab, amun panyimburan darah kambing jantan wan sapi jantan, wan abu anak sapi binian gasan urang nang najis kawa manyuciakan awak jasmani buhannya, 14 Labih lagi darah Kristus, yaitu Inya nang malalui Roh nang kekal mamparsambahakan diri-Nya sabagai kurban nang kada bacacat wan Allah gasan manyuciakan hati nurani ikam dari gawian nang sia-sia supaya ikam kawa malayani Allah nanh hidup. 15 Gasan alasan inilah Kristus manjadi parantara matan parjanjian nang hanyar supaya buhannya nang sudah dikiyau Allah kawa manarima warisan kekal nang udah dijanjiakan-Nya; sabab sabuah kamatian udah tarjadi gasan manabus buhannya matan palanggaran-palanggaran nang buhannya ulah di bawah parjanjian nang pampaian. 16 Amun ada surat wasiat, maka harus ada kamatian dari urang nang maulahnya. 17 Sabab, surat wasiat hinggan barlaku amun urang nang maulahnya udah mati; surat itu kada baisi kuasa salawas urang nang maulahnya masih hidup. 18 Itulah sababnya, kanapa parjanjian panampaian pun kada barlaku mun kadada kurban darah. 19 Sabab, imbah Musa mamadahakan satiap parintah dalam Hukum Taurat gasan umat Israel, inya maambil darah anak sapi wan kambing balalu mancampurinya lawan banyu. Wan, mamakai kain wol habang wan sabatang hisop, inya manyimburinya intang Kitab Taurat wan sabarataan umat 20 sambil baucap, "inilah darah matan parjanjian nang udah Allah parintahakan gasan ikam taati." 21 Nangkaya cara nang sama, Musa jua manyimburi Kemah Suci wan sabarataan parabotan nang dipakai intang ibadah mamakai darah. 22 Manurut Hukum Taurat, hampir sabarataan harus disuciakan lawan darah, wan mun kadada panumpahan darah, kada pacangan ada pangampunan. Yesus Kristus adalah Kurban Panghapus Dosa 23 Lantaran itu, sabarataan nang malambangakan hal-hal surgawi sangat parlu disuciakan lawan hal ini, tatapi sabarataan nang di surga disuciakan wan kurban nang labih baik. 24 Sabab, Kristus kada masuk ka dalam Ruang Mahakudus nang diulah uleh tangan manusia, nang hinggan tiruan matan nang sabujurnya, tatapi inya masuk ka dalam surga itu sorangan wan wayahini ada di hadapan Allah gasan kita. 25 Kristus kada mamparsambahakan diri-Nya baulang-ulang, nangkaya imam besar nang harus masuk ka Ruang Mahakudus dari tahun ka tahun sambil mambawa darah nang lain darahnya sorang. 26 Amun kayaitu, Kristus harus mandarita baulang-ulang mulai dunia diciptaakan. Akan tatapi, Kristus hinggan manyataakan diri-Nya satu kali gasan salawasannya intang zaman akhir ini gasan mahapus dosa, malalui mamparsambahakan diri-Nya sorang. 27 Nangkaya manusia, nang ditantuakan mati sakali haja wan imbah itu mahadap panghakiman, 28 kayaitu jua Kristus; Inya diparsambahakan hinggan sakali haja gasan mananggung dosa urang banyak, wan pacangan datang kadua kalinya, kada gasan mananggung dosa pulang, tatapi gasan mambawa kasalamatan gasan buhannya nang mahadangi Sidin.

Chapter 10

Pangurbanan Yesus Kristus Sakali gasan Salawasannya 1 Lantaran Hukum Taurat hinggan baisi bayangan tentang hal-hal baik nang cagar datang wan lain gambaran sasungguhnya dari hal-hal itu, maka lawan kurban-kurban nang sama, nang buhannya parsambahakan tarus-tarusan satiap tahun, hukum itu kada pacangan kawa manyampurnaakan buhannya yang datang baparak. 2 Tatapi sabaliknya, kadakah pambarian parsambahan saharusnya udah kada lagi diulah lantaran sakali disuiakan, urang-urang nang baibadah itu kada lagi marasaakan adanya kasadaran akan dosa? 3 Akan tatapi, intang parsambahan dosa itu, buhannya justru diingatakan akan dosa-dosa buhannya dari tahun ka tahun. 4 Sabab, darah lembu lakian wan kambing lakian kada mungkin kawa mahapus dosa. 5 Lantaran itu, wayah Kristus datang ka dunia, Sidin baucap, "Kurban wan parsambahan Pian kada hakun, tatapi saawakan sudah Pian siapakan gasan-Ulun; 6 Pian kada hakun wan kurban bakaran wan kurban panghapus dosa. 7 Imbah itu Ulun baucap, "Inilah Ulun:Ada tatulis tentang Ulun intang gulungan kitab, Ulun datang gasan manggawi sasuai kahandak Pian, ya Allah.""Mazmur 40:7-9 8 Imbah Kristus mamadahakan, "Kurban wan parsambahan, balalu kurban bakaran wan kurban panghapus dosa kada Pian katujui, wan kada Pian tarima, "(nang diparsambahakan sasuai wan Hukum Taurat) 9 Inya manambahakan, "Inilah Aku. Aku datang gasan manggawi nang Pian kahandaki." Jadi, Yesus mahapusakan nang partama balalu manatapakan nang kadua. 10 Uleh kahandak-Nya, kita dikudusakan malalui pangurbanan awak Yesus Kristus, sakali gasan salawasannya. 11 Satiap imam manggawi palayanan satiap hari dari waktu ka waktu gasan mamparsambahakan kurban nang sama, nang kada kawa mahapusakan dosa; 12 Tatapi Kristus, imbah mamparsambahakan kurban lantaran dosa, sakali haja gasan salawasannya, Inya duduk di sabalah kanan Allah 13 wan mahadangi wayah musuh-musuh-Nya dijadiakan wadah kajajakan batis-Nya. 14 Hinggan wan satu kurban, Kristus manyampurnaakan buhannya nang imbah disuciakan-Nya gasan salawasannya. 15 Roh Kudus manjadi saksi jua gasan kita tentang hal ini sabab imbah baucap, 16 Inilah parjanjian nang cagar Kuadaakan lawan umat-Ku imbah waktu itu, ujar Tuhan:'Aku cagar maandak hukum-hukum-Ku dalam hati buhannya, wan Aku cagar manulisakannya dalam pikiran buhannya.""Yeremia 31:33 17 Imbah itu, Inya manarusakan, "Aku kada maingat lagi dosa-dosa buhannya wan kada pacangan maingat lagi kajahatan buhannya. "Yeremia 31:34 18 Wayahini, rahat pangampunan asan buhannya itu sudah tasadia, maka kada diparluakan lagi kurban gasan manabus dosa. Baparaklah wan Allah 19 Sabab itu, dinsanak-dinsanakku, lantaran wayahini kita baisi kawanian masuk ka dalam Ruang Mahakudus uleh pangurbanan darah Yesus, 20 malalui jalan nang hanyar wan hidup, nang udah dibukaakan uleh Yesus gasan kita malalui tirai, yaitu awak-Nya, 21 wan lantaran kita imbah baisi saurang Imam Besar nang mangapalai rumah Allah, 22 maka itu hayu kita baparak wan Allah mamakai hati nang tulus wan kayakinan iman nang panuh, wan hati kita nang udah dibarasihakan dari nurani nang jahat, wan awak nang udah ditapas wan banyu nang murni. 23 Hayu kita bapingkut wan pangakuan pangharapan kita lantaran Allah nang manjanjiakannya adalah satia, 24 hayu kita mancari cara gasan kawa saling mandurung intang kasih wan manggawiakan ulahan-ulahan nang baik, 25 wan jangan manjauhakan diri matan partamuan-partamuan ibadah kita, nangkaya dibiasaakan uleh babarapa urang. Akan tatapi, hayu kita sasama manguatakan, talabih lagi lantaran ikam tahu bahwa Hari Tuhan udah samakin parak. Jangan Malawan Allah 26 Sabab, amun wan sangaja kita tatap baulah dosa imbah mandapatakan pangatahuan tentang kabenaran, maka kadada lagi kurban gasan mahapus dosa itu. 27 Nang ada hinggan mahadangi panghakiman nang manakutakan wan nyarak api nang cagar mambinasaakan musuh-musuh Allah. 28 Badasarakan kasaksian dari dua atawa tiga urang saksi, siapa haja nang kada manaati Hukum cagar dihukum mati kadada ampun lagi. 29 Amun kayaitu, liwar baratnya panghukuman nang pantas ditarima uleh urang nang manjajak-jajak Anak Allah, wan nang maanggap najis darah parjanjian nang imbah dikudusakannya, wan nang mahina Roh* anugerah Alah? 30 Sabab, kita pinandu Sidin nang baucap. "Pambalsan adalah hak-Ku; Aku pacangan manuntut pambalasan." Inya jua baucap, "Tuhan cagar mahakimi umat-Nya." 31 Liwar ngerinya pabila kita gugur ka dalam tangan Allah nang hidup. Paliharalah Kabanaran wan kasabaran 32 Akan tatapi, ingat haja hari-hari nang udah liwat, imbah ikam mandapat pencerahan, ikam batahan dalam parjuangan ikam mananggung kasusahan nang barat. 33 Kadang-kadang, ikam dihina wan dianiaya yarang-tarangan dihadapan urang banyak, wan kadang-kadang ikam jua umpat mandarita wan urang-urang nang diparlakuakan nangkaya itu. 34 Ikam jua manyayangi buhannya nang dipanjara, bahkan manarima wan himung rahat harta ampun ikam dijarah lantaran ikam tahu bahwa ikam baisi harta nang labih baik wan kekal. 35 Lantaran itu, jangan ikam mambuang kayakinan ikam lantaran kayakinan ikam itu pahalanya ganal. 36 Sabab ikam mamarluakan kauletan gasan manggawiakan kahandak Allah sahingga ikam kulehan apa nang dijanjiakan-Nya. 37 Sabab, "Kada lawas lagi, Inya nang rahat datang, cagar datang, wan kada pacangan manunda. 38 Tatapi, urang-Ku nang benar cagar hidup uleh iman. Wan, amun inya mundur takutan, maka jiwa-Ku kada pacangan manarima inya. "Habakuk 2:3-4 39 Kita lain urang-urang nang undur wan kabinasaan, sabaliknya urang=-urang nang baiman wan pamaliharaan jiwa.

Chapter 11

Iman 1 Iman adalah jaminan gasan sabarataan nang kita harapakan, wan gasan bukti sabarataan nang kada kalihatan. 2 Sabab, uleh iman urang bahari kolehan pujian. 3 Uleh iman, kita paham bahwa alam samesta diulah mamakai firman Allah. Jadi, apa nang kalihatan kada taulah uleh apa nang kalihatan jua. 4 Uleh iman, Habel mamparsambahakan gasan Allah kurban nang labih baik matan nang diparsambahakan Kain. Malalui parsambahan itu, Habel baisi cuntuh nang baik matan Allah manjadi urang nang bujur; Allah mambariakan cuntuh taladan itu balalu manarima kurban parsambahan inya. Wan, uleh iman inya, biar inya udah mati;Habel masih kawa bapander. 5 Uleh iman, Henokh diangkat supaya inya kada usah marasai kayaapa rasanya mati wan inya kada kawa dicari lantaran Tuhan imbah maangakat inya;lantaran sabalum diangkat inya manjadi cuntuh urang nang mahimungi Allah. 6 Kada mungkin urang kawa mahimungi Allah mun kada uleh iman, sabab siapa haja nang parak wan Allah harus parcaya bahwa Allah ada, wan bahwa Allah mambari pahala gasan buhannya nang mancari Sidin. 7 Uleh iman, imbah diparingatakan uleh Allah masalah paristiwa nang balum inya lihat, Nuh takutan wan maasi maulah sabuah bahtera gasan manyalamatakan kaluarganya. Lawan itu, Nuh mahukum dunia wan manjadi pawaris kebenaran nang sasuai wan imam inya. 8 Uleh iman, Abraham pas dikiyau Tuhan, maasi balalu tulak ka wadah nang pacangan dibariakan sabagai pusaka inya. Wan, inya tulak, biar kada tahu ka mana inya cagar tulak. 9 Uleh iman, inya tulak balalu badiam intang tanah urang, yaitu di intang kemah lawan Ishak wan Yakub; buhan ahli waris matan janji nang sama, 10 sabab Abraham rahat mahadangi kota nang baisi pondasi, nang parancang wan nang mambangunnya adalah Allah. 11 Uleh iman, Sara kulehan kakuatan rahat batianan wan malahirakan anak, biar inya mandul wan sudah tuha gasan malahirakan, sabab Sara maanggap Sidin nang sudah bajanji gasan inya adalah satia. 12 Lantaran itulah, matan satu urang nang sudah tuha banar wan hampir mati, lahirlah katurunan nang banyaknya kaya bintang di langit wan nang jumalahnya kada kahitungan nangkaya pasir di pantai. 13 Buhannya sabarataan sudah mati dalam iman lawan kada kulehan apa nang dijanjiakan, tatapi buhannya mamandang wan manyambut janji-janji itu matan jauh, wan sudah paham bahwa buhannya adalah buhan pendatang wan urang asing di bumi. 14 Panderan buhannya nangkaya itu manunjukakan wan jalas bahwa buahnnya rahat mancari tanah banyu gasan buhannya. 15 Lantaran, amun nang buhannya pikirakan adalah nageri nang buhannya tinggalakan sabalumnya, maka buhannya kawa haja babulik lagi ka sana. 16 Tatapi, buhannya mahandaki suatu nageri nang labih baik, yaitu negeri surgawi. Uleh lantaran itulah, Allah kada supan di kiyau sabagai Allah buhannya sabab Sidin sudah manyadiakan sabuah kota gasan buhannya. 17 Uleh iman, rahat Tuhan mangujinya, Abraham manyarahakan Ishak sabagai kurban; inya nang sudah manarima janji-janji itu rela mamparsambahakan anak tunggal inya. 18 Masalah anak itu, Allah suah bapander, "Wan ngaran Ishaklah katurunan ikam pacangan dikiyau." 19 Abraham manaruh parcaya inya wan Allah, bahkan inya parcaya bahwa sanggup mambangkitakan urang mati. Ibaratnya, Abraham imbah kulehan Ishak babulik matan kamatian. 20 Uleh iman, Ishak mambarkahi masa depan Yakub wan Esau. 21 Uleh iman, Yakub, pas parak inya mati, mambarakahi anak-anak Yusuf. Inya manyambah Allah balalu basandar wan kapala tungkat inya. 22 Uleh iman, Yusuf, pada akhir hidup inya, bapander masalah kaluarnya bangsa Israel matan Mesir wan mambari parintah sahubungan wan tulang-tulang inya. 23 Uleh iman, Musa, pas lahir, disambunyiaakan salawas talu bulan uleh kuitannya. Buhannya malihat bahwa Musa adalah bayi nang manis banar, wan buhannya kada takutan wan parintah raja. 24 Uleh iman, Musa, imbah baganal inya dewasa, manulak dikiyau anak matan putri Firaun. 25 Inya labih mamilih mandarita lawan umat Allah dari pada manikmati kasanangan dosa nang hinggan samantara haja, 26 Inya maanggap bahwa kahinaan Kristus labih baharga daripada saluruh kakayaan Mesir sabab Musa mamandang ka pahala nang cagar ditarima kena. 27 Uleh iman, Musa maninggalakan Mesir wan kada marasa takutan lawan murka Raja Firaun saulah-ulah inya kawa malihat Sidin nang kada kalihatan itu. 28 Uleh iman, Musa malaksanaakan Paskah wan manyimburakan darah sahingga malaikat maut kada mandatangi bangsa Israel. 29 Uleh iman, bangsa Israel bajalan manyabarangi Laut Habang, saulah-ulah bajalan di tanah karing. Tatapi pas rahat urang Mesir mancuba maumpati, buhannya tinggalam. 30 Uleh iman, timbuk Yerikho runtuh imbah dikalilingi salawas tujuh hari. 31 Uleh iman, Rahab, lahung itu, kada dibunuh taimbai wan urang-urang nang kada maasi lantaran inya wan sanang manarima mata-mata Israel. 32 Wan, apa lagi nang harus kupadahakan? Aku kada baisi cukup waktu mangesahakan wan ikam tentang Gideon, Barak, Simson, Yefta, Daud, Samuel, wan buhan nabi, 33 nang uleh iman imbah mangalahakan karajaan-karajaan, maulah kebenaran, mandapatakan janji-janji, wan mangatupakan mulut singa-singa, 34 mamadamakan kobaran api, talapas matan mandau, dikuatakan matan kalamahan buhannya, gagah parkasa intang patampuran, wan manghalau bala tantara asing. 35 Buhan babinian manarima pulang urang-urang mati malalui kabangkitan, tatapi ada jua nang dianiaya wan manulak manarima pambibasan supaya buhannya kawa mandapatakan kabangkita dalam kahidupan nang labih baik. 36 Samantara itu, ada jua nang dihina wan dicambuk, bahkan dibalenggu wan dipanjaraakan. 37 Buhannya dirajam, digaragaji balah dua, wan dibunuh lawan mandau. Ada jua nang mangambara mamakai baju matan kulit domba atawa kulit kambing; buhannya miskin banar, ditindas, wan diparlakuakan samena-mena. 38 Dunia ini kada pantas gasan buhannya, buhannya mangambara di padang gurun wan gunung-gunung, tinggal di halat gunung wan gua-guan dibawah tanah. 39 Biar buhannya baisi cuntuh nang baik lantaran iman buhannya, buhannya kada manarima apa nang dijanjiakan. 40 Sabab, Allah manyadiaakan sasuatu nang labih baik gasan kita, sahingga mun kadada kita, buhannya kada pacangan manjadi sampurna.

Chapter 12

Manaladani Yesus 1 Lantaran kita baisi banyak saksi nang mangalilingi kita nangkaya awan, hayu kita maninggalakan sabarataan beban wan dosa nang manjarat kita balalu bukah wan tekun parlumbaan nang disadiaakan dihadapan kita. 2 Biar haja mata kita tatuju wan Yesus, Sang Pancipta wan Panyampurnaan iamn kita, nang demi sukacita nang imbah ditatapakan gasan-Sidin, rela mananggung salib wan mangabaiakan kahinaaan salib itu, Wan, wayahini, Sidin duduk disabalah kanan takhta Allah, 3 Ingat haja wan Yesus, nang tabah mahadapi parmusuhan matan urang-urang nang badosa sampai jiwa ikam kada manjadi uyuh wan putus asa. Allah itu Nangkaya Saurang Abah 4 Dalam parjuangan ikam malawan dosa, ikam balum sampai manumpahakan darah ikam. 5 Wan, apakah ikam udah kada ingat nasihat nang dibariakan wan ikam sabagai anak-anak? "Hai anakku, jangan maanggap enteng didikan Tuhan, wan jangan marasa halus hati pabial ikam ditagur-Sidin. 6 Sabab, Tuhan mahajar urang nang disayangi-Sidin, wan mancambuk urang nang ditarima-Sidin manjadi anak."Amsal 3:11-12 7 Ikam harus batahan wan didikan itu lantaran nangitu baarti Allah rahat maanggap ikam sabagai anak-Sidin; lagi jua anak apa garang nang kada suah dididik uleh abahnya? 8 Amun kada suah manarima didikan nang saharusnya ditarima uleh samuaan anak, ikam pasti anak haram, kada anak nang sah. 9 Salin itu, kita baisi abah-abah di dunia ini nang mandidik kita, wan nang kita hurmati; amun kayaitu, kadakah kita harus labih lagi manundukakan diri wan Bapa atas sabarataan roh wan atas hidup? 10 Sabab, amun abah kita nang ada didunia ini mahajar kita intang waktu nang satumat nangkaya cara nang buhannya anggap paling baik; Abah nang ada di surag mahajar kita gasan kabaikan kita sorangan sahingga kita baisi bagian intang kakudusan-Sidin. 11 Samua didikan, rahat dibariaakan, memang kada manyamani wan manyakitakan. Akan tatapi, imbah itu pacangan mahasilakan buah kabenaran nang mambari damai gasan buhannya nang imbah dilatih uleh didikan itu. Parhatiakan Cara Hidup ikam 12 Sabab itu, taguhakan tangan nang lamah wan lintuhut ikam jangan lamah, 13 Ulahakan jalan nang lurus gasan batis ikam sahingga batis ikam kada lamas sampai lumpuh, tatapi diwarasakan. 14 Lakasi badamai lawan sabarataan urang, wan bausaha hidup suci sabab mun kada suci, kada pacangan kawa malihat Tuhan. 15 Pastiakan supaya jangan ada saikung gin mamg kahilangan anugerah Allah; pastiakan jua jangan ada nang sagkal imbah itu manimbulakan masalah balalu maulah pusang urang banyak. 16 Wan, pastiakanlah jua supaya jangan ada urang nang baulahcabul atawa kada suci nangkaya Esau nang manjual hak kasulungan gasan samangkuk makanan. 17 Sabab ikam sorang tahu bahwa imbah itu, pas Esau mahandaki warisan barakat itu, inya kada kawa manarima wan kadada lagi kasampatan gasan batubat biar inya mancari sampai manangis. 18 Sabab ikam kada datang ka gunung nang kawa dijapai, ka api nang nyarak, atawa ka wadah nang kadap, wan badai. 19 Ikam gin kada datang wan suara tarumpet, wan suara nang panderannya maulah buhan nang mandangar mamuhun banar supaya panderan itu kada diucapakan lagi wan buhannya. 20 Sabab buhannya kada kawa batahan mandangar parintah nang dibariakan, "Biar saikung binatang nang manjapai gunung itu, maka binatang itu harus ditawaki pakai batu sampaimati." 21 Wan, dasar mangeriakan amun malhat kajadian itu, sampai-samapi Musa gin baucap, "Aku manggitir takutan." 22 Tatapi, ikam udah mandatangi Gunung Sion, wan ka kota Allah nang hidup, Yerusalem surgawi, wan gasan malaikat nang kada tahitung jumlahnya, 23 ikam imbah datang ka parkumpulan nang hibak jamaat nang badiri mulai kakanakan pinuhanya Allah nang imbah tadaftar di surga, wan Allah, Hakim atsa sabarataan urang, wan gasan roh urang-urang benar nang sudah disampurnaakan. 24 Ikam imbah datang wan Yesus, Parantara Parjajian nang hanyar, wan gasan darah nang disimburakan, nang bapander labih pada darah Habel. 25 Pastiakan haja supaya ikam jangan manulak Sidin nang bapander. Lantaran amun buhannya nang manulak Sidin nang maingatakan matan bumi haja kada kawa malapasakan diri, maginnya kita cagar kada kawa jua malapasakan diri matan Sidin nang maingatakan matan surga. 26 Dahulu, suara Sidin mangguncangakan bumi, tatapi wayahini Sidin bajanji, "Amun, sakali lagi Aku kada hinggan mangguncangakan bumi, tatapi surga jua." 27 Ungkapan "sakali lagi" manunjukakan masalah pamusnahan hal-hal nang kada kawa diguncangakan, yaitu sabarataan nang sudah diciptaakan, supaya hal-hal nang kada diguncangakan kawa tatap batahn. 28 Lantaran itu, imbah kita manarima karajaan nang kada taguncangi, hayu kita manampaiakan rasa syukur lawan mamparsambahakan ibadah nang layak wan Allah, nang diiringi rasa hurmat wan rasa kagum, 29 sabab Allah kita adalah api nang mahangusakan.

Chapter 13

Nasihat-Nasihat gasan Urang Parcaya 1 Tarusakan mamalihara kasih lawan dinsanank sabarataan! 2 Inganti tarus supaya mambari tumpangan wan urang-urang asing lantaran amun ikam manggawi itu, kada ikam sadari bahwa ikam sudah manjamu malaikat-malaikat. 3 Gananglah urang-urang nang dipanjarakan saolah-olah ikam nang dipanjarakan baimbai lawan buhannya, gananglah jua urang-urang nang taaniaya sabab ikam pun baisi intang awak. 4 Parnikahan musti bujur-bujur dihargai ulih sabarataan urang, wan musti dijaga ranjang parnikahan supaya tatap murni, sabab Allah pacangan manghukum urang-urang nang cabul wan buhan pasundal. 5 Jauhakan hidup ikam matan cinta duit, wan cukupakan diri ikam lawan apa nang manjadi ampun ikam sabab Sidin saurang bapadah: "Aku kada pacangan maninggalakan ikam, wan kada pacangan suah maabaiakan ikam. "Ulangan 31 : 6. 6 Jadi, saurang kawa lawan yakin bapadah; "Tuhan adalah Panolongku, wan aku kada pacangan takutan. Apa nang pacangan diulah urang ka aku?" Mazmur 118 ; 7. 7 Gananglah buhan pamimpin ikam, buhannya nang hudah maajarakan Firman Tuhan lawan ikam. cuba itihi hasil matan cara hidup buhannya, wan cuntuhlah iman buhannya. 8 Yesus Kristus tatap sama, samalam, wayahini, wan sampai salawasan. 9 Jangan sampai ikam disasatakan ulih pangajaran nang bamacam-macam wan nang ikam kada patuh; sabab adalah nang baik bahwa hati dikuatakan ulih anugerah, kadanya ulih aturan tentang makanan nang kada mambari manfaat gasan buhannya nang malakoninya. 10 Kita baisian altar nang matan inya urang-urang nang malayani di Kimah Suci kada baisi hak gasan makan. 11 Wan, lantaran daging matan hiwan-hiwan nang darahnya di bawa ulih imam ganal ka Ruang Maha Kudus gasan parsambahan panabusan dosa dibakar diluar parkimahan. 12 maka, Yesus jua mandarita diluar garbang kuta gasan mangudusakan umat-Nya lawan darah-Nya saurang. 13 Lantaran itu, ayu kita maumpati Yesus diluar parkimahan, wan mamikul kahinaan nang sama lawan kahinaan nang hudah dipikul Sidin. 14 Sabab, dibumi ini kita kada baisi kuta nang pacangan ada gasan salawasan, tatapi kita rahatan manghadangi kuta nang pacangan datang. 15 Lantaran itu, malalui Kristus ayu kita tarus-manarus mamparsambahakan kurban pujian gasan Allah, yaitu panderan bibir nang mamuliakan ngaran-Nya. 16 Jangan sampai ikam kada ingat baulah nang bujur wan mambagiakan apa nang ikam bisi lantaran kurban nangkaya itulah nang menghimungiakan Allah. 17 Taatlah lawan buhan pamimpin ikam wan tunduklah lawan buhannya lantaran buhannyalah nang manjagai jiwa ikam wan nang musti mambari partanggung jawaban atas ikam. Lawan damikian, buhannya pacangan malakuakannya lawan sukacita, kadanya lawan kaluh-kesah lantaran hal itu kada pacangan mambari kauntungan lawan ikam. Parmuhunan Doa 18 Badoalah gasan kami lantaran kami yakin bahwa kami baisi hati nurani nang bujur, nang salalu bausaha malakuakan sagala hal wan sagala cara nang tarhurmat. 19 Aku manggasak ikam gasan badoa labih bujur-bujur lagi supaya aku lakas dibulikakan lawan ikam. 20 Wayahini, Allah sumber damai sajahtara, nang hudah mambangkitakan Yesus, Tuhan kita, Sang Gambala Agung atas dumba-dumba-Nya, lawan darah parjanjian nang kakal 21 kiranya mamparlangkapi ikam dalam satiap hal nang bujur gasan malakuakan kahandak-Nya. wan, biarakan Sidin manggawi didalam kita gasan manghimungakan hati Sidin malalui Kristus Yesus, nang lawan Sidinlah kamuliaan sampai salawasan. Amin. Salam Panutup 22 Dingsanak-dingsanakku, aku mandurung ikam gasan mandangarakan panderan nasihatku lawan sabar sabab panderan nasehatku ini hudah kutulisakan lawan singkat gasan ikam. 23 Aku handak mamadahi ikam bahwa dingsanak kita, Timotius, hudah dibibasakan matan panjara. wan, pabila inya lakas datang ka aku, maka aku pacangan datang baimbai inya wayah manamui ikam. 24 Sampaiakan salam kami lawan buhan pamimpin ikam wan lawan sabarataan urang-urang kudus. Dinsanak-dinsanak kita matan Italia manyampaiakan salam lawan ikam. 25 Anugerah Allah mairingi ikam sabarataan.

James

Chapter 1

1 Salam matan Yakobus, palayan Allah wan Tuhan Yesus Kristus, gasan kadua balas suku nang tasabar di saluruh dunia. Ujian Iman Mahasilakan katabahan 2 Dinsanak-dinsanakku, anggaphaja suatu sukacita pabila ikam gugur intang bamacam pencobaan. 3 Sabab, ikam tahu bahwa ujian gasan iman ikam mahasilakan ketabahan. 4 Biarakan katabahan mambari hasil nang hibak supaya ikam manjadi sempurna wan utuh, kada kakurangan apa haja. 5 Tatapi, pabila di antara ikam ada nang kakurangan hikmat, sabaiknya inya mamintanya ka Allah, nang wan murah hati cagar mambari wan sabarataan urang kada bacela, wan itu cagar dibariakan waninya. 6 Tatapi, inya harus mamintanya lawan iman wan kada ragu dagana urang nang ragu nangkaya galumbang laut, ditiup angin kasana kamari. 7 Urang nangkaya itu jangan mangira cagar manarima sasuatu matan Tuhan. 8 Urang nang mandua hati kada pacangan tanang intang pajalanan hidupnya. Kasugihan nang Sabujurnya 9 Biarhaja dinsanak nang hidup sederhana himung rahat inya diambung, 10 wan urang nang sugih rahat inya diandak dikaadaan nang randah lantaran nangkaya kambang rumput, inya cagar lanyap. 11 Sabab, matahari cungul wan panasnya nang samakin gancang, sampai maulah layu rumput, kambangnya gugur, sampai kada bungas lagi. Kaitu njua, urang sugih pacangan hilang di tangah-tangah usahanya. Pancubaan Kada Datang matan Allah 12 Dibarakatilah urang nang tabah intang pancubaan dagana imbah inya tabukti tahan uji, inya cagar manarima mahkota kahidupan nang dijanjiakan wan nang manyayangi Sidin. 13 Pabila urang dicubai, jangan inya baucap, "Aku rahat dicubai Allah." Sabab, Allah kada kawa dicubai uleh si jahat wan Inya saurang kada mancubai siapa haja. 14 Tatapi, satiap urang dicubai rahat inya diseret wan dipikat uleh kahandakinya saurang. 15 Pabila kahandakinya bahasil, inya cagar malahirakan dosa wan pabila dosa sudah masak, inya cagar malahirakan maut. 16 Dinsanak-dinsanak nang kusayangi, jangan sasat. 17 Satiap pambarian nang baik wan satiap pambarian nang sempurna datang matan atas, diturunakan dari Bapa segala tarang, wan-Inya kadada parubahan atawa patukaran bayangan. 18 Atas kahandak-Nya saurang, Inya manjadiakan kita wan firman* kebenaran supaya kita manjadi buah sulung matan sabarataan ciptaan-Nya. Mandangar wan Malakuakan Firman Tuhan 19 Dinsanak-dinsanak nang kusayangi, dangarakan ini: Baiknya satiap urang lakas mandangar, tatapi lambat untuk bapander, wan lambat untuk sarik. 20 Sabab, pabila urang sarik kada maulah kebenaran Allah. 21 Dagana itu, buang haja sabarataan nang kada baik wan banyaknya kajahatan, balalu tarima haja wan randah hati firman Allah nang imabah tatanam intang ikam, nang kawa manyalamatakan jiwaikam. 22 Jadilah urang nang malakuakan firman wan kada hinggan mandangar haja; pabila kada, ikam manipu diri saurang. 23 Sabab, pabila urang mandangar firman, tatapi kada malakuakannya, inya nangkaya urang nang rahat maitihi muhanya di caramin. 24 Imbah maitihi dirinya balau tulak, inya kada ingat lagi nangkaya apa muhanya tadi. 25 Tatapi, urang nang manaliti hukum nang sampurna, yaitu hukum nang mamerdekaakan, wan bertekun intangnya, inya kada hinggan mandangar haja, tatapi malakuakan firman. Inya cagar dibarakati atas apa nang dilakuakannya. Ibadah nang Bujur ka Allah 26 Pabila ada urang nang mangira bahwa inya adalah urang nang taat baibadah, tatapi inya kada kawa mangandaliakan ilatnya, inaya manipu hatinya saurang. Kataatannya itu sis-sia. 27 Ibadah nang murni wan kada bacela di hadapan Allah wan Bapa kita adalah maelangi anak-anak yatim piatu wan janda-janda dalaam kasusahan buahnnya, wan manjaga dirinya supaya kada dicemari uleh dunia.

Chapter 2

Sayangi Sabarataan Urang 1 Dinsanak-dinsanakku, jangan manampaikan imanikam dalam Tuhan kita nang mulia, Yesus Kristus, dengan mambida-bidaakan urang. 2 Pabila ada urang nang datang ka sinagoge ikam mambawa cincin amas wan babaju nang larang, wayah itu jua, datang jua urang miskin nang babaju rigat, 3 balalu ikam mambariakan perhatian khusus ka urang nang babaju larang itu wan baucap wan inya, "Silahakan baduduk di wadah nang baik ini, " tatapi ka urang nang miskin itu ikam baucap, "Badirian haja disana!" atawa "Baduduk haja parak batisku!" 4 Kadakah ikam sudah mambida-bidaakan di antara ikam wan manjadi hakim wan pikiran-pikiran nang jahat? 5 Dinsanak-dinsanak nang kusayangi, dangarakanlah! Kadakah Allah sudah mamilih urang nang miskin di mata dunia gasan manjadi sugih tntang iman wan mawarisi Karajaan Allah nang imbah Inya janjiakan ka buhannya nang manyayangi Inya? 6 Tatapi, ikam sudah mahina urang miskin. Kadakkah urang nang sugih nang manindas wan manyeret ikam ka pangadilan? 7 adakah buhannya nang mahujat Ngaran baik, nang ulehinya ikam dikiau? 8 Pabila ikiam manjalanakan hukum nang utama sasuai Kitab Suci*, yaitu "Sayangilah sasama ikam manusia nangkaya diri ikam saurang," ikam sudah manggawi nang baik. 9 Tatapi, pabila ikam mambida-bidaakan urang, ikam maulah dosa wan manyataakan sabagai palanggar hukum oleh hukum. 10 Siapa haja nang manaati samua hukum, tatapi gagal manaati satu bagiannya haja, inya basalah lawan saluruh hukum itu. 11 Sabab, Inya nang baucap, "Jangan bazina*," jua baucap, "Jangan mambunuh." Jadi, pabila ikam kada maulah perzinahan, tatapi ikam mambunuh, ikamsudah malanggar hukum itu. 12 Bapander wan batindaklah sasuai urang-urang nang cagar dihakimi wan hukum nang mambibasakan. 13 Sabab, panghakiman kada pacangan baisibelskasihan wan urang kada manampaiakan belas kasihan; belas kasihan cagar manang atas panghakiman. Iman Kada Dijalanakan adalah Mati 14 Dinsanak-dinsanakku, apa gunanya urang manyambat bahwa inya baisi iman, tatapi inya kada manggawinya? Kawakah iman itu manyalamatakan inya? 15 Pabila ada dinsanak nang kada baisi baju atawa apa nang gasan inya makan sahari-hari, 16 balalu ada diantara ikam baucap wan inya, "Lalui aja, samoga awak ikam kada kadinginan wan dikanyangakan," tatapi ikam kada mambari apa-apa gasan nang diparluakan inya, apa gunanya itu? 17 Kaitu jua iman, pabila iman kada diiringi perbuatan-perbuatan, pada dasarnya iman itu mati. 18 Tapi, pabila baisi urang nang baucap, "Ikam baisi iman, wan aku baisi perbuatan, "Aku cagar manjawab,"Tampaiakan imanikam tanpa perbuatan, wan aku cagar manampaiakan imanku wan perbuatan." 19 Ikam percaya bahwa Allah itu satu. Itu bujur. Roh-roh jahat gin percaya lawan buhannya manggitir takutan. 20 wui urang bungulai! Kawakah ikam mamahami bahwa iman tanpa perbuatan adalah sia-sia? 21 Kadalah Abraham*, abah kita, dibenarkan uleh perbuatan-perbuatan wayah inya mangurbanakan Ishak*, anaknya, di atas altar*? 22 Lihati bahwa iman bagawi sama lawan perbuatan-perbuatannya, wan uleh perbuatan-perbuatan, iman disampurnaakan. 23 Di ganapilah apa nang dipadahakan Kitab Suci*, "Abraham percaya wan Allah, balalu itu dihitungakan ka inya manjadi kebenaran," wa inya dikiau "Sahabat Allah". 24 Jadi, ikam itihi bahwa mtan perbuatanlah urang dibenarakan, kada matan iman haja. 25 Kaitu jua, kadakah Rahab, lahung itu, dibenarakan lantaran perbuatan wayah inya manarima mata-mata Israel wan mambantu buhannya bukah maliwati jalan nang lain? 26 Jadi, sama nangkaya awak mun kakada roh adalah mati, kaitu jua iman mun kadada perbuatan adalah mati.

Chapter 3

Jagai Kata-kata nang Kita Ucapakan 1 Dinsanak-dinsanakku, jangan banyak diantara buhan ikam nang handak manjadi guru dagana ikam tahu saurang bahwa kita nang mangajar cagar dihakimi wan ukuran nang labih barat. 2 Kita sabarataan basalah intang banyak hal. Pabila ada urang nang kada suah basalah intang pamanderaninya, inya adalah urang nang sampurna, nang kawa mangandaliakan sabarataan awak. 3 Kita mamasang kekang intang muntung kuda supaya inya manuruti kita, wan kita jua kawa mangandaliakan saluruh awak kuda. 4 Itihi jua kapal-kapal, biar ganal banar wan ditunjul uleh angin nang gancang, kapal itu kawa dikendaliakan uleh kemudi nang halus banar, wan kawa tulak balayar kaman haja juru mudi mahandakinya. 5 Kaitu jua, ilat adalah bagian nang paling halus matan awak, tatapi kawa manyombongakan hal-hal besar. Itihi jua kayaapa luasnya hutan nang kabaran lantaran uleh api nang halus aja awalnya. 6 Ilat nangkaya api, ibarat dunia kejahatan, nang diandak di antara bagian -bagian awak wan nang kawa manajisakan saluruh awak. Inya mambakar saluruh arah hidup kita samantara inya saurang dibakar uleh api naraka. 7 Sabab, samuaan binatang liar wan burung, reptil wan binatang nang hidup di laut itu jinak wan sudah dijinakakan uleh manusia, 8 tatapi kada saikung urang nang kawa manjinakakan ilat. Ilat adalah nang paling jahat nang kada kawa badiam, hibak wan racun nang mamatiakan. 9 Lawan ilat kita mambarkati Tuhan wan Bapa kita, tatapi wan itu jua kita mangutuk urang, nang diciptaakan sarupa wan Allah. 10 Matan muntung nang sama kaluar pujian wan kutuk. Dinsanak-dinsanakku, saharusnya kada buleh nangkaya itu. 11 Apakah sabuting mata banyu kawa mangaluarakan banyu nang manis wan banyu nang pahit taimbai rahat itu jua? 12 Dingsanak-dingsanakku, kawakah pohon ara mahasilakan buah zaitun, atawa pohon anggur mahasilakan buah ara? Kaitu jua, mata banyu asin kada kawa mahasilakan banyu nang hambar. Dua Macam Hikmat 13 Siapa garang diantara buhan ikam nang bahikmat wan baisi pamahaman? Biarhaja wan sikapnya nang baik, inya manampaiakan perbuatan-perbuataninya dalam kalembutan wan hikmat. 14 Tatapi, pabila ikam baisi iri hati nang hibak kapahitan wan ambisi nang egois intang hatiikam, janganlah himung wan jangan badusta malawan kebenaran. 15 Hikmat nangkaya itu kada turun matan atas, tatapi matan dunia, kada rohani, wan jahat. 16 Pabila ada iri hati wan ambisi nang egois, di situ ada kakacauan wan sagala macam perbuatan jahat. 17 Hikamt nang datang matan atas, partama-tama adalah murni, balalu katuju nang damai, lemah lembut, tabuka, belas kasihan wan buah-buah nang baik, kada manbida-bidaakan, wan kada munafik. 18 Buah kebenaran ditaburakan dalam damai uleh buahn pendamai.

Chapter 4

Bariakan Diriikam wan Allah 1 Dari mana garang asal mula pasalisihan wan parkalahian nang rancak terjadi antara buhan ikam? Kadakah itu bamula mata hawa nafsu nang bagajolak intang awak buhan ikam? 2 Ikam mahandaki sasuatu, tatapi kada kawa kolehannya, balalu ikam mambunuh. Ikam iri hati wan kada mandapatakannya, makanya ikam bahual wan bakalahi. Ikam kada mandapatakan lantaran ikam kada suah maminta. 3 Atawa, ikam maminta, tatapi kada dikabulakan lantaran ikam maminta gasan dipakai nang kada baik, yaitu gasan mamuasakan hawa nafsuikam. 4 Woi, ikam buhan pezina, kada tahukah ikam bahwa bakawanan wan dunia baarti bamusuh wan Allah? Dagan itu, siapa haja nang handak bakawan wan dunia, inya manjadiakan diriinya musuh Allah. 5 Apakah ikam pikir Kitab Suci* kada baalasan baucap, "Roh* nang diandakakan Allah intang diri kita dihandaki-Inya wan camburu,"? 6 Tapi, Allah mambari anugerah nang labih lagi. Dagana itu, Kitab Suci baucap, 'Allah manantang urang nang sobong, tatapi mambari anugerah wan urang nang randah hati." 7 Dagana itu, sarahakanlah diri ikam wan Allah. Lawan haja setan, maka inya pacangan bukah matanikam. 8 Baparaklah wan Allah, wan Inya cagar parak wan ikam. Barasihakan tangan ikam, woi urang-urang badosa, wan murniakanlah hati ikam, woi urang-urang nang mandua hati. 9 Prihatin, baduka, wan marataplah; biarakan tatawa ikam baubah manjadi ratapan wan sukacita ikam manjadi dukacita. 10 Randahakanlah hati ikam di hadapan Tuhan, maka Inya cagar maninggiakan ikam. Jangan Mencela wan Mahakimi Dingsanakikam. 11 Dingsanak-dingsanak, jangan basasambatan nang jahat diantara buhan ikam. Urang nang manyambat nang jahat dinsanaknya, atawa mahakimi dingsanaknya, baucap malawan hukum wan mahakimi hukum. Pabila ikam mahakimi hukum, ikam kada pelaku hukum, tatapi hakimnya. 12 Hinggan ada satu nang Mambari Hukum wan Hakim, yaitu Inya nanh kawa mayalamatakan wan mambinasaakan; tatapi siapa garang ikam sehingga ikam mahakimi dinsanak ikam? Kahandak Allah dalam Sabataan Rencana Manusia 13 Wayahini, dangarakan woi ikam nang bapadah, "Hari ini atawa esok kami cagar tulak ka kota ini wan itu, badiam di sana salawas satahun, badagang, wan kolehan untung," 14 padahal ikam kada tahu apa nang pacangan terjadi kena. Apa garang arti hidup ikam? Hidup ikam itu nangkaya uap nang cungul satumat, balalu lenyap. 15 bJadi, ikam saharusnya baucap, "Pabila Tuhan mahandaki, kami cagar hidup wan malakuakan ini atawa itu." 16 Tatapi wayahini, ikam himung intang kasombongan ikam; kahimungan nangkaya itu adalah jahat. 17 Jadi, pabila ada urang nang tahu kayaapa maulah nang baik, tatapi kada maulahnya, inya badosa.

Chapter 5

Paringatan gasan Urang-Urang Sugih 1 Woi urang-urang sugih, dangarakan! Manangis wan marataplah gasan penderitaan nang pacangan manimpa ikam. 2 Kasugihan ikam sudah mambusuk wan baju ikam dimakan ngengat. 3 Amas wan perak ikam sudah batagar, wan tagar itu cagar manjadi bukti nang mambaratakan ikam wan cagar mamakan awak ikam nangkaya api. Ikam sudah manimbun harta intang hari-hari pahabisan. 4 Dangarakan, upah buhan nang bagawi di pahumaan ikam, nang ikam tahan lantaran kaculasan, bakuciak malawan ikam. Wan, kuciakan buhan nang mamanen sudah sampai ka talinga Tuhan semesta alam. 5 Ikam sudah hidup di bumi bamewah-mewah wan manyanangakan diri saurang, ikam sudah malamakakan hati ikam intang hari panyambalihan. 6 Ikam sudah mahukum wan mambunuh urang benar, wan inya kada malawan ikam. Tabah intang Pandaritaan 7 Lantaran itu, Dingsanak-dingsanakku, basabarlah sampai intang Hari Kadatangan Tuhan. Itihi nangkayaapa petani mahadangi buah nang baik nang dihasilakan tanah, mahadanginya wan sabar sampai wayahnya hujan awal wan akhir. 8 Ikam jua harus basabar, kuatakan hati ikam dagana kadatangan Tuhan sudah parak. 9 Dingsanak-dingsanakku, jangan buhan ikam manggarunum saikung wan nang lainnya supaya ikam kada dihukum. Itihi, Sang Hakim suda badiri di lawang. 10 Dingsanak-dingsanakku, sebagai teladan intang penderitaan wan kasabaran, itihi buhan nabi nang bapander dalam Tuhan. 11 Kami maanggap babahagia buhan nang tabah. Ikam sudah mandangar katabahan Ayub wan malihat maksud Tuhan pada akhirnya, bahwa Tuhan itu hibak wan belas kasih wan murah hati. Jangan Basumpah 12 Tatapi, Dingsanak-dingsanakku, di atas sabarataan itu, jangan ikam basumpah, baik demi langit, bumi, atawa demi apa haja. Padahakan "Ya" pabila ya wan "Kada' pabila kada supaya ikam kada tahukum. Kuasa Doa dalam Iman 13 Apakah di antara ikam ada nang rahat mandarita? Biarlah inya badoa. Apakah ada nang rahat basukacita? Biarlah inya manyanyiakan mazmur. 14 Apakah di antara ikam ada nang rahat garing?Biarlah inya mangiau tua-tau* jemaat wan buhannya harus mandoaakan inya, mangurapi inya wan minyak dalam ngaran Tuhan. 15 Doa nang dinaikan dalam iman cagar manyalamatakan urang nang garing itu wan Tuhan pacangan mambangunakan inya. Wan, pabila inya sudah maulah dosa, inya cagar diampuni. 16 Danaga itu, haruslah buhan ikam baakuan dosa ikam wan saling mandoakan supaya ikam waras. Doa urang benar nang dinaikakan wan bujur-bujur, ganal banar kuasanya. 17 Elia* adalah manusia biasa nangkaya kita. Inya badoa wan bujur-bujur supaya kada turun hujan, balalu hujan kada turun intang negri itu salawas tiga tahun anam bulan. 18 Balalu, inya badoa pulang, maka langit mancurahakan hujan wan bumi manumbuhakan buahnya. Manulung Urang Babulik wan Allah 19 Dingsanak-dingsanakku, saandainya ada di antara ikam nang manyimpang dari kebenaran, balalu ada urang nang manolong inya babulik, 20 tahulah bahwa urang nang mambawa urang badosa babulik ka jalan nang benar cagar manyalamatakan urang itu dari kamatian wan manutupi banyak dosa.

1 Peter

Chapter 1(Salam matan Petrus)

1 Matan Petrus, seorang rasul Yesus Kristus, gasan urang-urang nang tinggal sabagai urang nang kada dikenal, nang tepencar di sabarataan wilayah Pontus, Galatia, Kapadokia, Asia, wan Bitinia; nang dipilih 2 matan pamulaan oleh Allah Bapa malalui pangudusan oleh roh gasan hidup dalam kapatuhan lawan Kristus Yesus wan mamparoleh lapayan darah-Nya: Sakiranya anugerah wan damai sajahtera malimpah atas pian! (Pangharapan nang Hidup) 3 Tarpujilah Allah wan Bapa Tuhan kita Yesus Kristus nang sasuai wan anugerah Sidin nang sangat besar, sudah malahirakan kita lagi kadalam pengharapan nang hidup malalui kabangkitan Kristus Yesus diantara urang mati, 4 wan gasan mewarisi harta pusaka nang kada kawa binasa, kada kawa rusak, wan kada kawa layu, nang tasimpan di surga gasan pian, yaitu pian nang dijagai oleh kuasa Allah malalui iman keslamatan nang siap dinyataakan pada akhir zaman. 6 Dalam hal nginilah pian sangat bersukacita, sakalipun gasan samantara waktu, pabila diparluakan, pian harus mandarita berbagai macam pancubaan 7 sahingga imam pian nang lebih baharga dari amas nang fana, sakalipun sudah tawi oleh api, tabukti murni wan manghasilakan pujian, kamuliaan, wan kahurmatan waktu penyataan Yesus Kristus. 8 Pian balum parnah malihat Sidin, tatapi pian mangasihi Sidin, wan meskipun wahini pian kada malihat Sidin, tatapi pian percaya lawan Sidin. Pian bagambira wan basukacita nang tak tarucapakan wan nang dipenuhi kamuliaan, 9 karena akhir matan tujuan iman pian. 10 Tentang keselamatan ngini, buhan nabi nang manubuatakan anugerah nang akan jadi ampun pian itu sudah menyelidiki wan mampalajari awan teliti banar. 11 Buhannya mancari tahu tentang siapan wan pabila waktu nang dimaksud oleh Roh Kristus nang ada dalam diri buhannya katika Sidin manubuatakan panderitaan Kristus wan kamuliaan nang manghampiri imbah itu. 12 Wadah babuhan nabi itu dinyataakan bahwa buhannya lain malayani diri buhannya saurang, tatapi malayani pian dalam hal-hal nang wahini sudah dipadahakan ka wadah pian malalui urang-urang nang menghabarakan Injil lawan pian awan Roh Kudus nang diutus matan surga; hal-hal ngitulah nang handak banar disaksiakan oleh buhan malaikat. (Panggilan gasan Hidup Kudus) 13 Oleh ngitu, siapakanlah akal budi pian wan waspadalah, andak akanlah oengharapan pian sapanuhnya lawan anugerah nang pacangan dibaari wadah pian katika Kristus Yesus dinyatakan . 14 Sabagai anak-anak nang patuh, jangan bebulik kecara hidup lawas, nang kada tahu sikap hidup nang labih baik, 15 Tetapi kuduslah dalam sagala tingkah laku pian, kaya Allah memanggil pian adalah kudus. 16 Sabab ada tatulis, "Kuduslah ikam karena Aku kudus." 17 Wan, pabila pian memanggil Sidin sabagai Bapa, nangitu Sidin nang manghakimi sabarataan urang sasuai parbuatan buhannya tanpa mambedaakan, hiduplah dalam rasa takut mun pian masih badiam sebagai urang kada dikenal; awan mengetahui bahwa pian sudah ditebus dari hidup nang sia-sia, nang pian warisi matan padatuan pian lain lawan barang fana kaya amas atawa perak, 19 melainakan darah Kristus nang mulia, darah Anak Domba nang mulu wan sampurna 20 Sabab, Kristus sudah dipilih tumatan dunia balum lagi diciptakan, tapi Sidin hanyar dinyatakan pabila zaman akhir gasan pian. 21 Malawi Sidin, pian manjadi percaya wan Allah, yaitu Allah nang mambangkitakan Sidin dari antara urang mati wan Allah nang mambariakan kamuliaan lawan Sidin, nyaman iman wan pangharapan pian ada didalam Allah. 22 Oleh pain sudah mamurniakan jiwa pian dalam kapatuhan gasan kebenaran hingga baisi kasih padingsanakan nang tulus, oleh karena itu ayu am kita saling mangasihi awan sungguh-sungguh matan hati nang murni, 23 sabab pian sudah dilahirakan kambali, lain matan banih nang mati, malainakan matan banih nang kada kawa mati, yaitu malalui firman Allah nang hidup wan tinggal tatap. 24 Kitab Suci baucap sagala nang hidup kaya rumput, wan sagala kamuliaan nang kaya kambang rumput, rumput layu wan kambangnya gugur 25 tetapi firman Tuhan tatap sampai salawasan. "Yesaya 40:6-8 Wan, Firman ngitulah Injil nang dihabarakan lawan pian.
Chapter 2Batu nang Hidup wan Bangsa nang Kudus

1 Sabab itu, buangi sabarataan rasa sarik, sabarataan tipu daya, sabarataan kemunapikan, sabarataan iri hati, wan sabarataan macam fitnah. 2 Kaya bayi nang hanyar lahir, handaklah pian mahandaki susu rohani nang murni supaya pian bartumbuh dalam kasalamatan pian, 3 amun pian sudah bujur-bujur marasakan sabujurnya Tuhan itu baik 4 Rahatan pian datang mahadap Kristus, Batu Hidup nang kada ditarima uleh manusia, tapi nang dipilih uleh Allah wan dianggap sangat baharga gasan Sidin, 5 pian jua kaya batu hidup, nang diulah jadi rumah rohani, imamat nang kudus gasan mempersambahkan kurban-kurban rohani nang barkanan gasan Allah malalui Yesus Kristus. 6 Sabab Kitab Suci barkata, "Lihati, Ulun maandakakan sabiji batu di Sion, sabiji batu panjuru nang tapilih wan nang mulia, wan siapa haja nang parcaya lawan Sidin kada disupanakan." Yesaya 28:16 7 Jadi, batu nang mulia tu gasan pian nang parcaya, tapi bagi nang kada parcaya "Batu nang dibuang uleh tukang bangunan, sudah manjadi batu panjuru," Mazmur 118:22 8 wan jadi "batu sandungan, wan karang nang maulah urang tagugur." Yesaya 8:14 Buhannya tasandung karna kada taat lawan Firman. nangitu jalan nang sudah ditantuakan gasan buhannya. 9 Amun, pian bangsa nang tapilih, imamat yang rajani, bangsa nang kudus, umat kapunyaan Allah saurang supaya pian kawa mahabarakan kabaikan-kabaikan Sidin, nang sudah mamanggil pian kaluar tumatan kagalapan manuju tarang Sidin nang ajaib. 10 Dahulu, pian bukan umat Allah, tapi wayahini pian adalah umat Allah. Dahulu, pian kada manarima belas kasihan, tapi wayahini pian sudah manarima belas kasihan Allah." Hosea 2:23 Manjalanakan Hidup nang Bujur gasan Kamuliaan Allah 11 Buhan dingsanak nang kukasihi, ulun handak manasehati pian sabagai pandantang wan urang asing di dunia ini gasan manjauhakan diri pian matan kahandak hawa nafsu duniawi nang baparang malawan jiwamu. 12 Jaga kalakuan pian nang baik disasala urang-urang nang balum parcaya supaya mun buhannya mamfitnah pian sabagai palaku kajahatan, buhan kawa malihat gawian pian nang baik, wan cagar mamuliakan Allah pada hari pelawatan Taati Panguasa 13 Demi ngara Tuhan, tunduklah lawan satiap lembaga pemerintahan nang ditatapkan uleh manusia, baik gasan raja sabagai panguasa tertinggi, 14 atawa gasan buhan gubernur nang diutus uleh raja gasan mahukum buhan palaku kajahatan wan mambari pujian lawan urang-urang nang babuat baik. 15 Sabab, kaya itu kahandak Allah: baolah kabaikan, pian manutup ketidaktahuan urang-urang nang kada mangarti. 16 Hiduplah kaya urang-urang bebas, tapi jangan gunakan kababasan tu gasan manutupi kajahatan. Kabalikannya, hiduplah kaya hamba-hamba Allah. 17 Hormatilah sabarataan urang. Kasihilah dingsanak saiman, takutlah lawan Allah, wan hormatilah raja. Kasusahan Kristus gasan Taladan Hidup 18 Hamba, turutilah tuan pian lawan saganap kahormatan. Kada hinggan gasan buhannya nang baik lawan lamah lambut, tapi gasan buhannya nang kada adil. 19 Sababnya kaya kasih karunia, gasan kasadarannya lawan Allah, saikung urang handak batahan dalam kasusahan uleh ketidakadilan. 20 Sabab, apa haja upah pian jaka lawan katabahan pian manarima hukuman uleh gawian pian nang badosa? Tapi, jaka pian kasusahan uleh pagawianan baik wan pian manarimanya lawan tabah, gawian pian nang kaya itu di tarima di hadapan Allah. 21 Sababnya, uleh itulah pian dipanggil, uleh Kristus jua sudah mandarita gasan pian wan maninggalakan taladan gsan pian supaya pian maumpati jajak Sidin. 22 Sidin kada baulah dosa, wan mandustai kadada di muntung Sidin. YESAYA 53:9 23 Amun Sidin diuluti, Sidin kada cagar mambalas lawan hulutan; rahat Sidin mandarita, Sidin kada maancam, tapi manyarahakan diri Sidin gasan Allah nang cagar mahukum lawan kaadilan. 24 Sidin saurang nang sudah mannggung dosa kita lawan awak Sidin di kayu salib supaya kita nang mati ulah dosa, wan hidup gasan kabanaran. ULeh bilur-bilur Sidin, bubuhan pian di sambuhakan. 25 Dahulu, pian kaya domba nang tatarusan sasat, tapi wayahini pian sudah babulik lawan Sang Gembala wan Pelindung jiwamu.
Chapter 3Kalakuan Buhan Bini wan Buhan Laki

1 Nang kaya itu jua pian, bini-bini, maasilah lawan laki pian. Sabab, amun antara buhannya ada nang kada taat lawan Firman, buhannya kawa dimanangakan ulih kalakuan bininya kada lawan pandiran, 2 sabab buhannya malihat liwar murni wan tapandangnya sikap pian. 3 Janganlah kalangkaran pian barasal matan hiasan luar wara, misalnya mengepang rambut, mamakai parhiasan, atawa mamakai baju nang larang-larang. 4 Sabaliknya, handaklah kalangkaran pian barasal matan dalam batin, nang kada kawa layu, barasal matan roh nang lamah lambut wan tanang . Ngitulah nang baharga di mata Allah. 5 Sabab, nang kaya nitu binian-binian kudus matan zaman bahula, nang maandak harapan lawan Allah, malangkari diri; dengan cara maasi wan lakinya. 6 Kaya ngitu jua Sara maasi wan lakinya, Abraham, wan mangiaunya 'tuan'. Pian adalah anak Sara amun pian baulah baik wan kada dikuasai ulih rasa takutan. 7 Wan kaya ngitu jua pian, buhan laki, , baganalah wan bini pian lawan panuh pangartian. Hurmatilah buhannya sabagai ahli waris dalam manarima anugerah hidup supaya doa-doa pian kada tahalang. Marista Ulih Kabanaran 8 Akhirnya, handaklah pian barataan baisi kasatuan pamikiran, balas kasih, kasih padingsanakan, hati nang lamah lambut wam karandahan hati. 9 Kada usah mambalas kajahatan lawan kajahatan atawa makian lawan makian. Labih baik, pian mambari barkat sabab gasan ngitulah pian dikiaw, yaitu supaya pian mawarisi barkat. 10 Sabab Kitab Suci memadahkan, "Siapa nang mancintai, wan handak malihat hari-hari nang baik, harus manjaga pandiranny dari kajahatan, wan muntungnya dari tipu muslihat. 11 Inya jua kada usah baparak wan nang jahat tapi manggawi nang baik. Handaknya inya mancari pardamaian wan bausaha manyasahnya. 12 Sabab, mata Tuhan maitihi urang nang bujur, wan talinga Sidin mandangari doa buhannya. Tapi, muha Sidin manantang urang nang baulah kajahatan. "Mazmur 34;13-17" 13 Siapa nang pacangan mancalakai pian amun pian rancak maulah kabaikan? 14 Tapi, amun pian harus marista gasan kabanaran, maka pian pacangan diberkati. "Kada usah takutakan wan gantar lawan buhannya nang maulah pian marista ". 15 Tapi, kudusakanlah Kristus sabagai Tuhan dalam hati pian! Basiap haja mambari jawaban, gasan siapa haja nang manuntut pian dalam hal pangharapan, 16 tapi lakukanlah ngitu dengan lamah lambut wan hurmat, wan baisi hati nurani nang jernih supaya bila pian difitnah, ulih urang nang manyambati cara hidup pian nang baik dalam Kristus inya pacangan supan. 17 Sabab, labih baik marista karana baulah kabaikan, amun nitu kahandak Allah, daripada marista karana maulah kajahatan. 18 Ulih Kristus jua sudah mandarita karana dosa-dosa, sakali haja gasan sabarataan urang, nang mati gasan nang kada bujur, karana ngitu Sidin kawa mambawa kita kahadapan Allah. Dibunuh awak, tatapi dihidupkan dalam Roh. 19 Dalam Roh, Sidin tulak mambaritaakan kabanaran gasan roh-roh nang dipenjara, 20 yaitu babuhan nang dahulu kada maasi wan Allah nang sabar mahadang buhannya matan zaman Nuh, waktu Nuh maulah bahternya. Malalui bahtera ngitu, hinggan walu urang haja nang disalamatakan matan air bah. 21 Air bah ngitu malambangakan baptisan nang wayahini manyalamatakan pian. Baptisan kada gasan mambarsihakan nang rigat diawak, tapi marupakan parmuhunan ulih Allah gasan hati nurani nang murni malalui kabangkitan Yesus Kristus, 22 yaitu Sidin nang wayahini sudah naik ka surga wan badiam di sabalah kanan Allah; imbah ngitu barataan malaikat, babuhan pamarintah, wan panguasa ditundukkan ulih Sidin.
Chapter 4Hidup nang Hanyar Malalui Roh

1 Amun, Kristus sudah menderita secara jasmani, handaklah pian mempersanjatai diri pian wan pamikiran nang sama, sabab urang nang sudah mangalami pandaritaan awak, sudah ampih baulah dosa 2 sahingga dalam manjalani sisa hidup di dunia ini, inya kada lagi maumpati kamauan manusia, melainkan kahandak Allah. 3 Sabab sudah cukup waktu masa lalu pian gasan malakukan kabiasaan urang-urang nang kada manganal Allah; hidup dalam hawa nafsu, kemabukan, pesta pora, minum-minum, wan panyambahan barhala nang hibak kekejian. 4 Wayahini, bubuhannya takagum imbah mandapati bahwa pian kada maumpati lagi dalam kebejatan liar nang dilakukan buhanya. Uleh nangitu, bubuhannya mamfitnah pian. 5 Akan tatapi, buhannya akan mambari partanggungjawaban lawan Sidin nang akan manghakimi urang nang hidup wan nang mati. 6 Untuk alasan nangini, Injil dihabarakan gasan urang-urang nang wayahini sudah mati sahingga bila buhannya dihakimi di dunia ini sasuai lawan ukuran manusia, tapi buhannya hidup secara roh manurut ukuran Allah. Gunakanlah Karunia Pian Gasan Malayani 7 Pahabisan matan sagala sasuatu sudah parak. Sabab itu, waspadalah wan bajaga-jaga supaya kawa badoa. 8 Di atas samunyaan nitu, taruslah saling mangasihi wan bujur-bujur sabab kasih manutupi banyak banar dosa. 9 Tampaiyakanlah karamahan saikung wan nang lainnya tanpa mangaluh. 10 Karna satiap urang sudah manarima karunia, pakailah itu gasan malayani saikung wan nang lainnya sabagai palayan nang baik atas berbagai karunia matan Allah; 11 siapa nang bapander, harusnya inya bapander sebagai urang nang manyampaiyakan firman Allah; wan siapa nang malayani, harusnya inya malayani lawan kakuatan nang Allah bariakan sahingga dalam sagala hal, Allah dimuliakan malalui Yesus Kristus. Gasan Sidinlah kamuliaan wan kuasa sampai salawasan. Amin. Mandarita sabagai Pangikut Kristus 12 Dingsanak nang kukasihi, jangan takajut lwan api pancubaan nang datang gasan manguji pian, saulah-ulah sasuatu nang aneh tarjadi lawan pian. 13 Amun, basukacitalah karna pian umpat ambil bagian dalam pandaritaan Kristus, sahingga pian jua kawa basukacita wan bagambira kaina bila kamuliaan Sidin ditampaiyakan. 14 Berbahagialan bila pian dihina karna ngaran Kristus, saba Roh kamuliaan wan Roh Allah badiam di dalam pian 15 Akan tatapi, kada boleh di antar pian nang mandarita sabagai pambunuh, panyuntan, urang jahat, atawa urang nang hakun mancampuri urusan urang lain. 16 Akan tatapi, siapa haja nang mandarita sabagai urang Kristen, kada buleh inya supan, sabaliknya handaklah inya mamuji Allah karna mananggung sambatan nangitu. 17 Sudah wayahnya panghakiman dimulai tumatan kaluarga Allah. Wan, bila panghakiman Allah dimulai matan kita, kaya apakah kaadaan urang-urang nang kada patuh lawan Injil Allah? 18 Amun urang saleh haja ngalih disalamatakan, kaya apa urang nang jahat wan orang badosa?Amsal 11:31 19 Oleh itu, maraha buhan nang mandarita karna kahandak Allah mamparcayakan jiwanya gasan Sang Pancipta nang satia, sambil tarus malakukan apa nang baik.
Chapter 5(Gembalaakanlah Dumba-Dumba Allah)

1 Sabab ngintu, sabagai sasama panatua wan saksi mata pandaritaan Kristus, wan jua sabagai urang nang pacangan umpat ambil bagian dalam kemuliaan nang pacangan dinyatakan, ulun manasihati buhan panatua nang badiam diantara pian: 2 Gembalaakanlah domba-domba Allah nang ada wan pian! Jangan sabab paksaan, tatapi awan rela, seperti nang Allah kahandaki; jangan mangarjakan gasan mandapatakan kauntungan nang hina, tatapi sabab kasadiaanmu. 3 Jangan pula pina nang kaya panguasa awan babuhannya nang diparcayaakan ka dalam tanggung jawab pian, tetapi jadilah taladan gasan kelompok itu. 4 Dengan demikian, katika kena Sang Gambala Agung datang, pian pacangan manarima mahkota kamuliaan nang kada pacangan layu. 5 Demikian jua pian, nang labih anum, hormatilah orang nang labih tuha; wan handaklah pian sabarataan baisian karandahan hati, nang saurang kapada nang lain sabab: Allah kada katuju wan urang nang cakah, tetapi Sidin mambari anugerah awan urang nang randah hati. Amsal 3:34. 6 Sabab ngitu, pian harus marandahakan diri di bawah tangna Allah nang bakuasa. Maka, Sidin jua nang akan maninggiakan pian pada waktunya. 7 Sarahakan haja barataan ka khawatiran pian wan Allah sabab Sidin nang mamalihara pian. 8 Baawas-awas wan bajaga-jagalah! Musuh oian, si Iblis, bakuliling pulang bulik nang kaya singa nang mangaum, bacari mangsa gasan di taguknya. 9 Lawanlah Iblis! bardirilah teguh dalam iman pian sabab pian tau bahwa di saluruh dunia, dingsanak sabarataan saiman pian pun mananggung pandaritaan nang sama. 10 Wan, imbah pian mandarita samantara waktu ngini, Allah sumber sagala anugerah nang hudah mamanggil pian gasan umpat ambil bagian dalam kemuliaan Sidin nang kekal didalam Kristus akan memulihkan, managuhkan, manguatakan, wan mambangun pian. 11 Gasan Sidin haja, kuasa gasan salawasan. Amin! (Salam Panghabisan) 12 Ulun manulis surat singkat ngini wan pian, malalui Silwanus, nang ulun pinandu sebagai dingsanak saiman nang satia. Ulun handak mambari samangat wan kasaksian gasan pian, bahwa ini adalah anugerah nang sajati matan Allah. Bardirilah tefuh didalam anugerah itu. 13 Jemaah nang ada di Babilonia, nang jua umat pilihan Allah, mangirimakan salam gasan pian. Markus, anak ulun dalam Kristus, bakirim salam gasan pian. 14 Barilah salam satu wan lainnya awan ciuman kasih. Damai sajahtara bagi sabarataan nang ada dalam Kristus. Amin.

2 Peter

Chapter 1(Salam matan Simon Petrus)

1 Matan Simon Petrus, hamba wan rasul Yesus Kristus, ditujuakan wan urang-urang nang hudah manarima iman wan kebenaran Allah wan Juru Selamat kita, Yesus Kristus. 2 Sakiranya anugerah wan damai sejahtera balimpah dalam panganalan akan Allah wan Yesus, Tuhan kita. 3 Kuasa Sidin nang Ilahi talah manganugarahakan wan kita sagala sasuatu nang barkanaan awan hidup wan kasalehan, malalui pangatahuan akan Sidin nang hudah mangiau kita manuju ka kamuliaan wan kabaikan Sidin. 4 Melaluinya, Sidin talah manganugarahakan gasan kita janji Sidin nang amat besar wan berharga supaya awan janji-janji tersebut ikam kawa umpat ambih bagian dalam keilahian Sidin, wan tahindar matan karusakan nang tarjadi di dunia, nang disababakan ulih barbagai hawa nafsu. 5 Tujuannya ngitu, supaya kita barataan barusaha sungguh-sungguh manambah iman wan kabajikan, 6 penguasaan diri, katabahan, kasalehan, 7 kasih parsaudaraan lawan kada mamantingakan diri sandiri 8 Sabab pangatahuan ngitu kada pacangan sia-sia didalam Tuhan kita, Yesus Kristus. 9 Akan tatapi urang nang kada baisian sabarataan nang ngitu, manjadi buta sabab kada ingat amun buhannya ngitu hudah di ampuni dosa-dosanya. 10 Ulih sabab ngitu dingsanak-dingsanakku, barusahalah labih giat gasan mamastiakan bahwa ikam bujur-bujur dipanggil wan dipilih; sabab apabila ikam mausahaakannya ikam kada pacangan gugur. 11 Awan demikian, lawang masuk ka dalam surganya Tuhan wan Juru Salamat kita, Yesus Kristus, cagaran tabuka libar gasan pian. 12 Sabab itu pang, ulun ba maksud salalu maingatakan pian akan sabarataan hal itu, sakalipun ikam hudah paham wan nahab dalam kabanaran nang wayahini ikam miliki. 13 Salawas ulun masih hidup di dalam kemah duniawi ini ulun maanggap parlu gasan mandurung wan maingatakan pian. 14 Sabab uun tahu bahwa ulun kada lawas lagi maninggalakan kemah ini seperti nang hudah jelas ditunjukakan wan aku ulih Tuhan kita Kristus Yesus. 15 Wan handak barusaha saganap upayaku sakiranya maulah ikam tatap maingat sabarataan ini himbah aku tulak. (Saksi Mata Kemuliaan Kristus) 16 Sabab kami kada maumpati mitos-mitos nang dikarang awan cerdik katika mamparkanalakan wan ikam kuasa wan kadatangan Tuhan kita, Yesus Kristus, tetapi kami adalah saksi-saksi mata kamuliaan Sidin. 17 Sabab katika Yesus manarima hormat wan kamuliaan dari Allah Abah nang kaya katika di padahakan ulih nang Maha Mulia "Inilah Anak-Ku nang kukasihi, kapada-Nyalah Aku berkenan." 18 Buhan kami mandangar suara nang datang dari surga katika kami baimbai wan Sidin di gunung suci. 19 Kami pun samakin di kuatakan ulih nubuatan, nang sebaiknya jua buhan ikampun mamparhatiakan jua awan cermat, seperti jua katika ikam mamparhatiakan cahaya di padang kadap sampai baisukan datang wan bintang fajar manarangi hati pian. 20 Akan tatapi, hal nang utama nang harus ikam pahami adalah bahwanya kadada nubuat dalam Kitab Suci nang barasal dari penafsiran manusia. 21 Sabab kadada satupun nubuatan nang muncul ulih kainginan manusia; sebaliknya urang-urang nang banubuat ngitu bepandir atas ngaran Allah bardasarakan ulih pimpinan Roh Kudus.
Chapter 2(Hukuman gasan Guru-guru Palsu)

1 Wayah matan bahari, ada nabi-nabi palsu di antara umat Allah, nang kaya wayah ni gin ada jua guru-guru palsu di antara buhan kam nang awan sambunyi-sambunyi maajarakan ajaran-ajaran nang marusak, bahkan manyangkal Tuhan nang sudah manabus buhannya sahingga mandatangakan kahancuran nang sakatika atas diri buhannya surangan. 2 Wan, akan ada banyak urang nang maumpati cara hidup buhannya nang kada bamoral, wan gara-gara buhannya tu, jalan nang lurus tu dihujat. 3 Awan sarakah buhannya maambil untung matan kam awan pandiran-pandiran nang mambunguli; hukuman gasan bagiannya sudah disiapakan tumatan bahari kala pasti kada ditunda-tunda atawa dilupa akan. 4 Sabab, amun Allah haja kada manahan diri pas buhan malaikat badusa, melainakan manimbai buhannya ka dalam naraka wan manyarahakan buhannya ka dalam rantai kagalapan gasan ditahan sampai wayah panghakiman, 5 wan amun Allah jua kada manyayangi dunia matan bahari kala kacuali Nuh, seorang pambawa habar kabanaran awan tujuh urang lainnya, tapi mandatangakan air bah ka atas dunia nang kada manganal Allah; 6 wan amun Allah mahukum kota Sodom wan Gomora awan cara mahancurakan kadua kota ngintu manjadi dabu, wan manjadiakan buhannya gasan cuntuh tentang apa nang kena terjadi ka urang-urang jahat nang hidup di masa nang akan datang; 7 wan amun Allah manyalamatakan Lot, urang benar ngintu, nang mandarita karena cara hidup nang najis matan urang-urang nang kada manganal hukum, 8 (samantara haja, Lot hidup di tangah-tangah buhannya satiap hari, wan jiwanya nang benar mandarita karena maitihi wan mandangar parbuatan-parbuatan jahat nang inya itihi wan dangar;) 9 maka Allah pasti tahu kaya apa malapasakan urang-urang benar matan pancubaan wan manahan urang-urang jahat gasan dihukum wayah hari panghakiman, 10 khususnya babuhannya nang mamuasakan tubuhnya awan kainginan buruknya, wan nang maremehakan pamarintah. Awan lancang banar wan sombong, guru-guru palsu ngintu kada takutan mahina makhluk-makhluk nang mulia, 11 padahal buhan malaikat, nang jauh labih kuat wan perkasa pada buhannya, kada manyambati buhannya di hadapan Allah 12 Guru-guru palsu ni nang kaya binatang kada baakal, nang dilahirakan gasan ditangkap wan dibunuh; buhannya mahujat nang kada buhannya ngerti, nang kena dibinasakan gawi buhannya surangan; 13 buhannya ditimpa kejahatan gasan upah parbuatan jahat buhannya. Babuhannya maanggap bamabuk-mabukan pas tangah hari sebagai kesenangan. buhannya tu noda wan cala, nang bersukaria dalam muslihat buhannya katika makan sama-sama buhan pian. 14 buhannya baisi mata nang penuh nafsu perzinaan wan kada kawa berhenti babuat dosa, buhannya manggoda urang-urang nang lamah jiwanya, wan hati buhannya sudah talatih dalam keserakahan. Buhannyu tu anak-anak nang terkutuk! 15 buhannya maninggalakan jalan nang lurus wan maikuti jalan nang sesat, yaitu jalan Bileam bin Beor, nang suka manarima upah gasan parbuatannya nang jahat. 16 Namun, inya mandapat taguran nang karas atas pelanggarannya matan saikung keledai bisu, tapi kawa bapandir awan suara manusia sehingga menghentiakan perbuatan gila nabi tu. 17 babuhannya ni nang kaya banyu mata nang karing wan nang kaya kabut disapu ulih badai. kegelapan nang paling pekat sudah disadiaakan gasan buhannya. 18 Awan perkataan nang sombong, tapi kosong, buhannya manjarat urang-urang nang sudah lapas matan babuhan nang hidup dalam kesesatan awan perbuatan-perbuatan daging wan pencabulan. 19 Guru-guru palsu ngintu manjanji akan kabinasaan, padahal buhannya tu gin adalah budak kabinasaan. Sabab, apa ja nang sudah mangalahakan sesorang, keinyalah urang tu diperbudak. 20 Sabab, amun buhannya sudah dilapas akan matan pencemaran dunia nang jahat malalui pengenalan Tuhan wan Juru selamat kita, Yesus Kristus, tapi kamudian babulik lagi kapada dunia nang jahat ngintu wan dikuasai ulihnya, maka buhannya akan manjadi labih buruk pada nang sabalumnya. 21 Akan labih baik lagi amun buhannya kada pernah tahu jalan nang lurus tu, daripada imbah mengenalnya buhannya babulik matan hukum suci nang sudah dibarii gasan buhannya. 22 buhannya ni marupakan gambaran paribahasa: " Anjing baulik kapada muntahannya surangan" wan babi nang sudah dibarsih akan, babulik pulang ka kubangan lumpur
Chapter 3(Yesus Cagaran Datang Pulang)

1 Dingsanak-dingsanak nang ulun kasihi, ini adalah surat kadua nang ulun tulis gasan pian. Dalam kadua surat ngitu, ulun barusaha membangkitkan pikiran pian nang murni awan cara mangingatakan pian, 2 nyaman pian maingat ucapan-ucapan nang dahulu hudah diucapakan oleh nabi-nabi kudus, wan parintah Tuhan wan Juru Salamat malalui para rasul. 3 Pertama-tama, katahuilah pada hari-hari tarakhir kena, para pengejek pacangan datang gasan maumpati hawa nafsu buhannya nang badosa. 4 Buhannya pacangan baucap,"Mana janji tentang kadatangannya? Oleh sejak padatuan kita mati, sabarataan masih tatap bajalan nang kaya pada pamulaan penciptaan." 5 Saba buhannya sangaja kada maingatakan kanyataan bahwa ulih firman-Nya, langit sudah ada sajak bahari, wan bumi dijadiakan matan banyu wan malalui banyu. 6 Awan banyu ngitu jua, dunia nang sudah ada saat ngitu dihancurakan wan air bah. 7 Namun, oleh firman nang sama, langit wan bumi nang ada wayahini disimpan gasan dibakar awan api pada hari panghakiman wan kahancuran urang-urang jahat. 8 Dingsanak-dingsanak nang ulun kasihi, jangan kada maingat kenyataan nang satu ngini: Bagi Tuhan, sahari kaya saribu tahun wan saribu tahun kaya sahari. 9 Tuhan kada suah bailun mamahami janji-Nya kaya nang dianggap beberapa orang sabagai katarlambatan. Kabalikannya, sidin sabar terhadap oian oleh sidin kada handak saikung pun binasa, nyaman sabarataan orang datang batobat. 10 Hari kadatangan Tuhan pacangan tiba kaya maling, wan langit lanyap awan suara nang dahsyat. Benda-benda langit cagaran tabakar habis wan meleleh oleh api nang panas banar, dunia wan sagala isinya cagar tabakar habis jua. 11 Amun sagala sesuatu cagaran dihancurakan lawan cara ngini, nang kaya apa saharusnya pian hidup? Saharusnya pian hidup suci wan mengabdi gasan Allah, sambil mahadang wan malajuakan hari kadatangan Allah? Pada hari Tuhan langit cagaran hancur oleh api, wan sabarataan benda langit meleleh oleh panasnya. 13 Namun, sasuai wan janji Allah, kita mahadang langit wan bumi nang hanyar, wadah orang-orang benar pacangan badiam. 14 Dingsanak barataan nang ulun kasihi, oelh kita mahadang hal ngini, maka bausahalah awan giat supaya Allah mandapati pian kada badosa, kada benoda, wan badamai lawan Allah. 15 Anggap haja kasabaran Tuhan sabagai basampatan gasan kita manarima kasalamatan. Sama nang kaya Paulus, dingsanak tarkasih kita, manulisakan gasan pian, awan hikmat nang diberikan Allah gasan sidin. 16 Sidin gin mamanderakan hal ini, dalam samua suratnya nang lain. Bujur pang ada hal-hal nang sulit dimangarti sahingga diputarbalikakan oleh orang-orang nang kada pintar wan nang lamah imannya. Buhannya jua malakukan pada bagian-bagian nang lainmatan Kitab Suci, nang mengakibatakan kabinasaan atas diri buhannya saorang. 17 Dingsanak barataan nang ulun kasihi, oleh pian sudah mangatahui tantang hal ngini, beawas-awaslah supaya pian kada sampai hanyut tabawa oleh kasalahan orang-orang nang kada mengenal hukum. Supaya pian jangan taumpat-umpat wan maninggalakan iman pian nang nahap. 18 Namun betambah-tambahlah dalam anugerah wan pengenalan akan Tuhan wan Juru Salamat kita, Yesus Kristus. Gasan Sidin haja kamuliaan, wayahini sampai salawasan! Amin.

1 John

Chapter 1Firman Kahidupan

1 Sasuatu nang sudah ada tumatan dahulu nang sudah kami dangar wan kami lihat lawan mata kami, nang sudah kami parhatiakan wan nang sudah kami santuh lawan tangan kami, yaitu Firman kahidupan, 2 kahidupan itu sudah ditampaiyakan wan kami kawa malihat Sidin. Kami basaksi wan mahabarakan gasan pian tentang kahidupan kekal itu, nang sudah ada basama-sama Bapa wan sudah ditampaiyakan gasan kami. 3 Hal nang sudah kami lihat wan dangar itu, kami habarakan jua gasan pian supaya pian jua baisian persekutuan basama lawan kami. Sebujurnya persekutuan kami itu adalah basama Allah Bapa wan anak-Nya, Kritus Yesus. 4 Samunyaan hal ini kami tuliskan gasan pian supaya sukacita pian jadi penuh. Bajalan Dalam Tarang 5 Inilah habar nang sudah kami dangar tentang Sidin wan kami sampaiyakan gasan pian, yaitu Allah adalah terang wan di dalam Sidin sama sakali kadada kagalapan. 6 Bila kita bapada bahwa kita baisian persekutuan lawan sidin, tetapi kita hidup dalam kagalapan, kita mandustai wan kada malakukan kebenaran. 7 Mun, bila kita bajalan dalam terang, sama wan Sidih di dalam terang, kita baisian persekutuan satu wan nang lain, wan darah Yesus, Anak-Nya, mambarasihkan kita dari samunyaan dosa. 8 Bila kita bapadah bahwa kita kada badosa, kita manipu diri kita saurang wan kebenaran kadada di dalam kita. 9 Amunnya kita mangakui dosa-dosa kita, Sidin adalah setia wan adil mangampuni dosa-dosa kita wan mambarsihakan kita matan samunyaan kejahatan. 10 Amunnya kita bapadah bahwa kita balum pernah baulah dosa, kita membuat Sidin jadi penipu wan firman Sidin kadada di dalam kita.
Chapter 2Yesus Adalah Pambela kita

1 Anak-anakku, ulun manulisakan hal-hal ini ke pian supaya pian kada baulah dosa. Amun, bila ada nang baulah dosa, kita baisian pambela di hadapan Bapa, yaitu Kristus Yesus, nang bujur ituy. 2 Sidin itu kurban pendamaian gasan dosa-dosa kita. Wan, kada gasan dosa-dosa kita haja, tapi jua gasan dosa-dosa sabarataan dunia. 3 Demikian kita tahu bahwa kita manganal Allah, amun kita patuh lawan perintah-perintah Sidin. 4 Urang nang ba ucap, " Ulun pinandu lawan Allah," tapi kada manuruti perintah-perintah Sidin, inya adalah saurang panipu wan kabanaran kadada di dalam inya. 5 akan tetapi, siapa nang manuruti Firman Sidin, kasih Allah telah bujur-bujur sampurna di dalam dirinya. Kaya itu jua kita tahu bahwa kita di dalam Sidin. 6 Urang nang manyambat bahwa inya badiam di dalam Allah, ia harus hidup sama lawan Yesus nang hidup jua. Mangasihi Sasama Wan Malakukan Kahandak Allah 7 Bubuhan dingsanak nang ulun kasihi, ulun kada manuliskan perintah hanyar gasan pian, melainkan perintah lawas nang sudah pian miliki tumatan nang dahulu. Perintah lawas nitu adalah Firman nang sudah pian dangar tumatan dahulu. 8 Namun, ulun jua sedang manulisakan perintah hanyar gasan pian, nang bujur di dalam Sidin wan di dalam pian karena kagalapan sedang balalu wan terang nang banar wayahini bersinar. 9 Urang nang baucap bahwa inya ada dalam terang, tapi muar lawan dingsanaknya, maka inya masih ada di dalam kagalapan sampai wayahini. 10 Urang nang mangasihi dingsanak badiam di dalam terang wan kadada saikung urang nang maulahnya tasandung. 11 Akan tetapi, urang nang muar lawan dingsanaknya berada dalam kagalapan wan bajalan dalam kagalapan. Inya kada tahu kamana inya tulak karena kagalapan sudah mambutakan matanya. 12 Ulun manulisakan gasan pian, ui anak-anak, dosa-dosa pian sudah diampuni demi ngaran Sidin. 13 Ulun manulisakan gasan pian, ui bapa-bapa, karena pian telah manganal Sidin tumatan dahulu. Ulun manulisakan gasan pian, ui urang-urang anum, karena pian sudah mengalahkan si jahat. Ulun manulisakan gasan pian, ui anak-anak, karena pian telah manganal Bapa. 14 Ulun manulisakan gasan pian, ui bapa-bapa, karena pian sudah manganal Sidin tumatan dahulu. Ulun manulisakan gasan pian, ui urang urang anum, karena pian kuat, wan firman Allah badiam di dalam pian, wan pian sudah mengalahkan si jahat. 15 Janganlan mancintai dunia ini atawa hal-hal nang ada di dalam dunia. Bila saikung urang mancintai dunia, kasih Bapa kadada di dalam inya. 16 Sabab, sabarataan nang ada di dalam dunia, yaitu kahandak dagingn, kahandak mata, wan kesombongan hidup kada barasal matan Bapa melainkan matan dunia. 17 Dunia ini sedang lenyap basama dengan kahandaknya, tapi urang nang malakukan kahandak Allah cagar hidup salawasan. Kada Boleh Maumpati Anti-Kristus 18 Anak-anakku, wayahini adalah akhir zaman; wan kaya nang sudah pian dangar bahwa anti-Kristus cagar datang, bahkan wayahini banyak anti-Kristus sudah datang. Kaya itu jua kita tahu bahwa wayahini adalah zaman akhir. 19 Buhannya datang tumatan kita, tapi buhannya kada tamasuk bahagian kita. Sabab, bila buhannya bahagian matan kita, buhannya cagaran basama lawan kita. Amun, bila buhannya maninggalakan kita nyata buhannya bukan bagian matan kita. 20 Cagaran, pian sudah mamiliki pengurapan matan Nang Kudus, wan pian mangatahui samunyaan. 21 Ulun manulisakan gasan pian bukan karna pian balum mangatahui kabanaran, malainkan cagar pian mangatahuinya wan cagar kadada dusta nang barasal matan kabanaran. 22 Siapakah pandusta itu kalu bukan pian nang manyangkal bahwa Yesuslah Sang Kristus? Itulah anti-Kristus, urang nang manyangkal Bapa atawa Anak. 23 Siapa haja nang manyangkal Anak kada mamiliki Bapa. Atawa, satiap urang nang maakui Anak, inya jua mamiliki Bapa. 24 Maraha apa nang sudah pian dangar matan dahulu tatap badiam di dalam pian. Bila apa nang sudah pian dangar matan dahulu tatap badiam di dalam pian, pian jua cagar badiam di dalam Anak wan Bapa. 25 Wan, inilah janji nang Sidin julung gasan kita, nangitu hidup kakal. 26 Samunyaan hal nang sudah kutulisakan gasan pian ini, bakaitan lawan bubuhan nang bausaha manyasatakan pian. 27 Amun, urapan nang sudah pian tarima matan Sidin tatap badiam di dalam pian, wan pian kada mamarluakan urang lain gasan mangajar pian. Cagarannya, karna pangurapan Sidin nangitu malajari pian tentang sagala sasuatu -- wan hal nagitu adalah banar, kada badusta-- sebagaimana Sidin sudah malajari pian, tataplah badian di dalam Sidin. 28 Wayahini, anak-anakku, badiamlah di dalam Sidin supaya rahat sidin manyatakan diri, kita mamiliki kayakinan diri wan kada supan di hadapan Sidin pada saat Sidin datang. 29 Bila pian tahu bahwa Sidin adalah benar, pian jua tahu bahwa satiap urang nang malakukan kabanaran lahir cagar Sidin
Chapter 3Kita adalah Anak-Anak Allah

1 Parhatiakan kayaapa ganalnya kasih nang Bapa bari gasan kita sahingga kita disambat anak-anak Allah, wan sabujurnya kita adalah anak-anak Allah. Karna itu, dunia kada pinandu lawan kita karna dunia kada pinandu lawan Allah jua. 2 Bubuhan dingsanak nang ulun kasihi, wayahini kita adalah anak-anak Allah tapi kayaapa keadaan kita kaina balum kalihatan. Namun, kita tahu kaina sidin datang, kita cagar jadi sama lawan Sidin oleh kita cagar malihat Sidin dalam kaadaan nang sabujurnya. 3 Satiap urang nang baisih pengharapan di dalam Kristus, inya menyucikan dirinya, kaya Kristus nang suci. 4 Satiap urang nang baulah dosa jua malanggar hukum karna dosa adalah pelangaran tahadap hukum. 5 Pian tahu bahwa Kristus dinyatakan gasan mahapus dosa, wan di dalam Sidin kadada dosa. 6 Satiap urang nang badiam di dalam Sidin kada baulah dosa; kada saikung orang nang badosa kawa malihat atawa pinandu lawan Sidin. 7 Anak-anakku, jangan biarakan saurangpun manyasatakan pian. Urang nang malakukan kabanaran adalah urang banar, sama lawan Kristus adalah benar. 8 Urang nang baulah dosa barasal dari setan karna setan sudah badosa tumatan dahulu. Allah datang gasan: mahancurakan parbuatan-parbuatan setan. 9 Kadada saurang pun nang lahir tumatan Allah baulah dosa karna benih Allah badiam di dalam dirinya; wan inya kada kawa baulah dosa karena inya dilahirkan tumatan Allah. 10 Mun kaya itu, siapakah anak-anak Allah wan siapakah anak-anak iblis manjadi nyata. Urang nang kada malakukan kabenaran bukan tumatan Allah, kaya itu jua urang nang kada mangsihi dingsanak-dingsanaknya. Saling Mangasihi 11 Sabab, inilah habar nang sudah pian dengar tumatan dahulu yaitu kita harus saling mangasihi. 12 Kada boleh kaya Kain, tumatan nang jahat wan nang mambunuh adingnya. Mangapa Kain membunuh adingnya? sabab, parbuatan Kain jahat wan parbuatan adingnya banar. 13 Bubuhan dingsanakku, kada buleh takajut pabila dunia ini muar lawan pian. 14 Kita tahu bahwa kita sudah kaluar tumatan kematian manuju kahidupan karna kita mangasihi dingsanak sabarataan. Urang nang kada mangasihi dingsanaknya badiam dalam kamatian. 15 Satiap urang nang muar lawan dingsanaknya adalah saurang pembunuh, wan pian tahu bahwa kadada pembunuh nang mamiliki hidup kakal di dalam dirinya. 16 Kayainilah kita pinandu lawan kasih: Yesus Kristus telah manjulung hidup Sidin gasan kita. Jadi, kita jua harus manjulung hidup kita gasan dingsanak-dingsanak kita. 17 Amun, bila urang mamiliki harta duniawi, wan malihat dingsanak mamarluakannya, tapi inya manutup hati tahadap dingsanaknya itu, kayaapa kasih Allah ada di dalam hatinya? 18 Anak-anakku, ayu kita mengasihi kada lawan pander haja atawa muntung, malainkan lawan parbuatan wan kabanaran. 19 Lawan nangini, kita cagar tahu kalo kita asalnya tumatan kabanaran wan kita cagar meneguhkan hati kita di hadapan Allah. 20 Amun, bila hati kita manyalahakan kita, Allah lebih ganal tumatan hati kita, wan SIdin tau samunyaan. 21 Bubuhan dingsanak nang ulun kasihi, bila hati kita kada manyalahakan kita, kita mamiliki keyakinan diri di hadapan Allah. 22 Apa haja nang kita minta, kita manarimanya tumatan Allah karna kita manuruti parintah-parintah sidin wan malakukan apa nang barkanan gasan Sidin. 23 Wan inilah perintah Allah, yaitu supaya kita parcaya dalam ngaran AnakNya, Yesus Kristus, wan kita saling mangasihi kaya nang sudah Sidin perintahkan lawan kita. 24 Urang nang manuruti perintah-perintah Allah badiam di dalam Sidin, wan Allah badiam di dalam inya. Lawan kita tahu kalo Allah badiam di dalam kita, uleh Ruh nang Allah karuniakan gasan kita.
Chapter 4

1 Barataan dingsanak nang ulun kasihi, jangan mamparcayai satiap roh, malahan uji dahulu roh nangitu supaya katahuan apakah buhannya barasal tumatan Allah, sabab banyak nabi palsu datang ka dunia. 2 kayaini pian manganal Roh Allah: Satiap roh nang mangaku bahwa Yesus Kristus sudah datang dalam wujud manusia nang barasal matan Allah. 3 Satiap roh nang kada mangakui Yesus, kada barasal matan Allah. Itu sabujurnya roh anti-Kristus, nang pian dangar cagar datang wan wayahini sudah ada di dunia ni. 4 Anak-anakku, pian barasap matan Allah wan sudah mangalahkan nabi-nabi palsu nangitu oleh Sidin nang ada di dalam awak pian abih ganal daripada inya nang ada di dunia. 5 Nabi-nabi palsu nangitu barasal matan dunia. sabab itu, buhannya bapandiran matan dunia wan dunia mandangarakan buhannya. 6 Kita barasal matan Allah. Urang nang pinandu lawan Allah mandangarakan kita, tapi urang nang kada barasal matan Allah kada mandangarakan kita. Lawan kita tahu Roh kabanaran wan roh panyasat. 7 Dingsanakku nang kukasihi, ayu kita sama-sama saling mangsihi sabab kasih tu barasal matan Allah, wan tiap urang nang mangasihi lahir matan Allah wan manganal Allah. 8 Urang nang kada mangasihi kada pinandu lawan Allah sabab Allah adalah kasih. 9 Kaini kasih Allah dinyatakan di antara kita: Allah mengutus Anak Sidin Nang Tunggal ka dalam dunia supaya kita kawa hidup malalui Sidin. 10 Di dalam nanginilah kasih itu: kada kita nang telah mangasihi Allah, tapi Allahlah nang mangasihi kita wan mangirimkan Anak-Nya cagar jadi kurban pendamaian gasan dosa-dosa kita. 11 Dingsanak nang kukasihi, bila Allah kaitu mangasihi kita. kita harus jua saling mangasihi. 12 Balum ada urang nang malihat Allah. Bila kita saling mangasihi, Allah badiam di dalam kita wan kasihNya tu sampurna di dalam kita. 13 dengan kaini kita tahu bahwa kita badiam di dalam Allah wan Allah di dalam kita sabab Allah sudah manjulung gasan kita matan Roh-Nya. 14 Lawan, kami sudah malihat wan basaksi sabujurnya Bapa sudah mengutus Anak-Nya gasan jadi Juru Selamat dunia 15 Tiap urang mangaku bahwa Yesus sabujurnya Anak Allah, Allah badiam di dalam inya wan inya di dalam Allah. 16 jadi, kita sudah tahu wan sudah parcaya kasih nang Allah miliki gasan kita. Allah adalah kasih, wan urang nang badiam di dalam kasih, badiam di dalam Allah wan Allah di dalam inya. 17 Lawan nangini, kasih disampurnakan lawan kita supaya kita kawa baisian kayakinan diri pada Hari Penghakiman karna cagaran sama lawan Sidin, kaitu jua kita di dunia ini. 18 kadada katakutan di dalam kasih, tapi kasih nang sampurna ma usir katakutan sabab katakutan bahubungan lawan hukuman. Urang nang takut, balum disampurnakan dalam kasih 19 Kita mangasihi sabab Sidin labih dahulu mangasihi kita. 20 Bila ada urang nang bapandir, "Ulun mangasihi Allah", tapi manyariki dingsanaknya, urang itu penipu. Sabab, urang nang kada kawa mangasihi dingsanaknya nang kalihatan, kada kawa mangasihi Allah nang kada kalihatan. 21 Lawan, suruhan ni kita tarima matan Allah: Tiap urang nang mangasihi Allah, harus jua mangasihi dingsanaknya.
Chapter 5Anak-anak Allah Mangalahakan Dunia

1 sabarataan urang nang percaya Yesus adalah Kristus, nang lahir dari Allah; wan sabarataan urang nang mangasihi Bapa, inya jua mangasihi anak nang lahir dari Bapa. 2 Makanya, buhan kita tahu kita mangasihi anak-anak Allah, waktu kita mangasihi Allah wan maasi lawan parintah-parintah Sidin. 3 Sabab nginilah kasih Allah, kita maasi lawan parintah-parintah Sidin; wan parintah-parintah Sidin nyaman haja. 4 Ulih sabab itu, sabarataan nang lahir dari allah kawa mangalahakan dunia; nang kawa mangalahakan dunia ngitu; iman kita. 5 Siapa lagi nang kawa mangalahakan dunia amun lain bagian kita nang parcaya Yesus ngitu Anak Allah? Hidup Kekal Ada Di Dalam Yesus 6 Sidin inilah nang datang lawan banyu wan darah: Yesus Kristus kada lawan banyu haja, tapi lawan banyu wan darah. Rohlah nang basaksi karana Roh ngitulah kabanaran. 7 Sabab, ada tiga nang basaksi di surga: 8 Roh, banyu, wan darah; katiganya ngitu adalah satu. 9 Amun kita manarima kasaksian manusia, kasaksian Allah labih harat. Sabab, kasaksian nang Allah bariakan adalah kasaksian tentang Anak Sidin. 10 Urang nang parcaya lawan Anak Allah, baisi kasaksian nitu dalam dirinya surang. Urang nang kada parcaya lawan Allah maulah dirinya nangkaya saurang panipu karana urang nitu kada parcaya lawan kasaksian nang Allah bariakan tentang Anak Sidin. 11 Nginilah kasaksian nitu: Allah sudah mambariakan hidup nang kekal, hidup nang kekal nitu ada dalam Anak Sidin. 12 Sabarataan urang nang baisi Sang Anak baisi hidup; sabarataan urang nang kada baisi Anak Allah kada baisi hidup. Urang Nang Lahir Dari Allah Kada Baulah Dosa 13 Ulun sudah manulisakan hal-hal ini gasan pian nang parcaya dalam nama Anak Allah supaya pian tahu amun pian baisi hidup nang kekal. Nginilah kayakinan kita di hadapan Sidin, yaitu amun kita maminta hapa haja nang 14 sasuai kahandak Sidin, maka Sidin mandangarakan kita. 15 Amun kita tahu Sidin mandangarakan kita, apa haja nang kita minta, kita tahu bahwa kita sudah baisi apa nang sudah kita minta dari Sidin. 16 Amun ada urang nang malihat dingsanaknya baulah dosa nang kada mangarah ka kamatian, sabaiknya urang nitu meminta, Allah mambariakan hidup gasan urang nang baulah dosa nang kada maarah ka kamatian ngitu. Tapi, ada sabuting dosa nang mangarah ka kamatian; ulun kada bapadah bahwa inya harus batakun gasan dosa nitu. 17 Sabarataan nang kada bujur nitu adalah dosa, tapi ada dosa nang kada maarah ka kamatian. 18 Kita tahu bahwa sabarataan urang nang lahir dari Allah kada maulah dosa, tapi urang nang lahir dari Allah dilindungi, wan si jahat kada kawa manggatukinya. 19 Kita tahu kita barasal dari Allah, wan saduniaan barada dalam kuasa nang jahat. 20 Kita tahu amun Anak Allah sudah datang wan mambariakan pangartian gasan kita supaya kita kawa pinandu wan Sidin nang bujur; wan badiam dalam Sidin nang bujur, dalam ngaran Anak Sidin, Yesus Kristus. Sidinlah Allah nang bujur wan hidup nang kekal. 21 Anak-anak ulun, jauhkan diri pian dari barhala-barhala.

2 John

Chapter 1Salam

1 Dari tatuha jemaah, gasan uma wan anak-anak nang dipilih, nang ulun kasihi dalam kabanaran, kada ulun haja, tetapi seberataan urang nang tahu lawan kabanaran, 2 karana kabanaran nang badiam dalam kita wan nang cagar badiam salawasan dalam hidup kita. 3 Anugerah, belas kasih, wan damai sejahtera dari Allah Bapa wan dari Tuhan Yesus Kristus, Sang Anak, mairingi kita salawasan dalam kabanaran wan kasih. Hiduplah Sasuai Parintah Allah 4 Ulun himung banar tahu babarapa anak pian hidup dalam kabanaran, sasuai lawan ajaran nang kita tarima dari Bapa. 5 Wayah ngini jua, ulun minta lawan pian, Uma, ngini lain saulah-ulah ulun meulah parintah hanyar, malainkan parintah nang matan dahulu sudah ada, yaitu supaya kita barataan mengasihi. 6 Nginilah kasih, bahwa kita hidup sasuai parintah-parintah Sidin. Inilah parintah ngitu, nang sudah pian dangar matan bahula supaya kita hidup di dalamnya. 7 Sabab, banyak urang nang manyasatakan muncul ka dunia, buhannya kada maakui Yesus sabagai Kristus nang datang dalam wujud manusia. Buhannya ngitu digalari panyasat wan anti-Kristus. 8 Bahati-hatilah supaya pian kada kahilangan apa nang sudah kita usahakan, melainkan upah nang sautuhnya. 9 Satiap urang nang bajalan kaluar wan kada badiam dalam ajaran Kristus, inya kada baisi Allah. Tapi, siapa haja nang badiam dalam ajaran Kristus ngitu inya baisi Bapa atawa Anak. 10 Amun ada urang nang datang ka wadah pian wan kada mambawa ajaran ngini, jangan pian tarima inya masuk ka dalam rumah pian atawa membarii salam napa pun. 11 Sabab, siapa haja nang manyambut inya bararti maambil bagian jua dalam gawian jahat urang ngitu. Salam Panutup 12 Banyak nang handak ulun tulisakan gasan pian, tapi ulun kada hakun manulisnya di kartas atawa tinta. Tapi, ulun baharap kawa bapandir bahadapan lawan pian supaya kahimungan kita dipenuhi. 13 Anak-anak dingsanak pian nang babinian tapilih manyampai akan salam gasan pian.

3 John

Chapter 1Salam dan Pujian Gasan Gayus

1 Dari tatuha jemaah gasan Gayus, nang ulun kasihi dalam kabanaran. 2 Dingsanak ulun nang ulun kasihi, ulun badoa mudahan pian baik-baik haja dalam sabarataan hal, mudahan awak wan jiwa pian sihat-sihat. 3 Ulun himung banar waktu dingsanak-dingsanak datang wan basaksi tentang kabanaran hidup pian, kaya apa wayah hini pian hidup dalam kabanaran. 4 Kadada kahimungan nang liwar ganalnya daripada mandangar anak-anak ulun hidup dalam kabanaran. 5 Dingsanak ulun nang terkasih, pian setia banar menggawi gawian gasan urang nang kada pian pinandui. 6 Buhannya sudah basaksi di hadapan jemaah. Pian menggawi nang baik bila manulung buhannya manarusakan parjalanan nang sasuai wan kahandak Allah. 7 Sabab, buhannya sudah tulak demi Ngaran itu, kada manarima napa-napa dari urang-urang nang kada parcaya. 8 Ulih nitu, kita patut manulung urang-urang nang kaya buhannya hingga kita jadi kawan pelayanan gasan kabanaran. Diotrefes wan Dementrius 9 Ulun sudah manulis surat ka jemaah, tapi Diotrefes, nang paharatnya diantara buhannya, kada hakun manarima kami. 10 Karana ngitu, kalu ulun datang, ulun managur kesalahan inya, nang mamfitnah kami awan baucap nang kada baik! Kada itu haja, inya jua kada mau manarima babuhan dingsanak wan mangucilkan buhannya matan jemaah. 11 Dingsanak nang ulun kasihi, jangan maumpati nang jahat, umpatilah nang baik haja. Urang nang babuat baik berasal dari Allah, tapi urang nang jahat, balum malihat Allah. 12 Sabarataan urang nang basaksi nang baik tentang Demetrius, bahkan kabenaran menampaiakan kaya itu. Kami jua basaksi, wan pian jua tahu kasaksian kami nang bujur. Salam Panutup 13 Banyak nang handak ulun tuliskan gasan pian, tapi ulun kada hakun manuliskan lawan pena wan tinta. 14 Ulun handak lakas batamuan wan bapanderan bahadapan lawan pian. 15 Damai wan Sejahtera gasan pian. Sampaiakan jua salam kami gasan sabarataan dingsanak di situ.

Jude

Chapter 1(Salam matan Yudas)

1 Matan Yudas, nang malayani Yesus Kristus wan saudara Yakobus, mambari salam gasan buhannya nang dipilih wan dikasihi Allah Bapa wan nang dipalihara Yesus Kristus. 2 Kiranya belas kasih, damai sejahtera, wan kasih malimpah ka buhan pian. (Allah cagaran Mahukum Babuhannya nang Maulah Salah) 3 dingsanak-dingsanak tarkasih, pahadangan ulun manulisakan tentang kasalamatan kita sabarataan, ulun marasa parlu manulisakan gasan pian wan maminta buhan pian sungguh-sungguh barjuang gasan iman nang dipadahakan sakali gasan salawasan gasan urang-urang kudus. 4 Sabab urang-urang tartantu nang sudah manyusup kada katahuan, yaitu buhannya nang sajak bahari hudah ditant akan hagan dihukum, urang-urang nang kada bariman, nang manyalahgunaakan anugerah Allah kita hagan mamuasakan nafsu wan kada manarima satu-satunya panguasa wan Tuhan kita, Yesus Kristus. 5 Ulun handak maingatakan pian meskipun pian sudah tahu banar, bahwasanya Tuhan sudah manyalamatakan umat Sidin awan mangaluarakan buhannya matan tanah Mesir, tapi imbah ngitu Sidin mambinasaakan buhannya nang kada parcaya. 6 Wan, malaikat-malaikat nang kada patuh wan batas-batas kakuasaan buhannya, melainakan maninggalakan rumah buhannya, sudah Sidin ikat lawan rantai abadi dalam kegelapan nang paling gelap hagan panghakiman kaina. 7 Kaya itu jua Sodom wan Gomora wan kota-kota di sakitarannya, nang mamuasakan diri dalam dosa seksual wan mengejar nafsu nang kada wajar, sudah mananggung hukuman api kekal sebagai contoh. 8 Kaitu jua urang-urang ngini, mangandalakan mimpi-mimpi buhannya, mencemarakan tubuh, manolak kakuasaan, wanmahina sabarataan nang mulia. 9 Mikhael haja, nang paling bakuasa diantara buhan malaikat, katika bakalahi wan Setan tentang mayat Musa, kada wani mangaluarakan kata-kata hujatan ka inya, melainakan bapadah wara, "Sakiranya Tuhan manyariki ikam!" 10 Akan tetapi, buhan penyesat ngini mahujat hal-hal nang kada buhannya ketahui, nang buhannya ketahui berdasarkan naluri, kaya binatang nang kada bisi akal. Oleh hal-hal kainilah buhannya pacangan dihancurakan. 11 Cilakalah babuhannya nang maumpati jalan Kain, wan buhannya nang tajarumus keserakahan nang diulah Bileam, wan binasa sabab pemberontakan nang kaya Korah. 12 Buhannya inilah noda dalam perjamuan kasih pian, nang malahap makanan awan pian tanpa rasa takutan. paduli lawan dirinya sorangan. Buhannya ni kaya awan nang kada mambawa hujan, nang ditiup angin kesana kemari. Buhannya nang kaya pohon nang kada babuah pas musimnya, mati dua kali, wan dicabut seakar-akarnya. 13 Buhannya nang kaya gelombang laut nang ganas, nang mambuihakan kahinaan buhannya surangan. Buhannya kaya binatang-binatang nang mengembara, bagi inya kegelapan nang pekat sudah disediaakan gasan selawasan. 14 Sabab buhannya inilah Henokh, katurunan katujuh dari Adam banubuat,"Lihati, Tuhan datang lawan beribu-ribu urang kudus Sidin", 15 gasan manjalanakan penghakiman atas sabarataan urang mahukum sabarataan urang fasik sabab parbuatan fasik nang buhannya ulah, wan sabarataan ucapan kasar oelh urang-urang badosa nang fasik lawan Allah". 16 Buhannya urang-urang nang suka mangaluh, mancari kasalahan urang, wan manuruti hawa nafsu buhannya sorang; buhannya ni banyak pandir wan mancari muha gasan mandapatakan kauntungan. (Paringatan wan Nasihat) 17 Dingsanak-dingsanaknang kukasihi, pian musti maingat apa nang disambat rasul-rasul Tuhan kita, Yesus Kristus. 18 Buhannya ni sudah bapadah wan pian,"Pada zaman akhir, akan ada buhan pencemooh nang hanya maumpati nafsu buhannya nang fasik." 19 Buhannya ni urang-uragn nang manyababakan parpacahan, maumpati nafsu dunia, wan kada bisi Roh. 20 Akan tetapi, pian, dingsanak-dingsanak nang kukasihi, bangunlah diri pian diatas iman nang paling suci wan bardoalah dalam Roh Kudus. 21 Peliharalah diri pian dalam kasih Allah sambil mahadangi rahmat Tuhan kita, Yesus Kristus, nang manuntun ka hidup nang kekal. 22 Baisilah kamurahan hati bagi buhannya nang ragu-ragu, 23 salamatakanlah urang dengan marabut buhannya dari api. Gasan nang lain tampaiakanlah belas kasihan nang disertai rasa takut. wan membenci pakaian mereka nang dicemari hawa nafsu dunia. (Puji-Pujian gasan Allah) 24 Gasan Sidin, nang bakuasa manjaga pian supada kada gugur wan mandatangakan pian tanpa cacat dihadapan takhta kamuliaan Sidin awan sukacita nang besar. 25 Gasan Allah haja , Juru Salamat kita, malalui Kristus Yesus, Tuhan kita, kamuliaan, kaagungan, kakuatan, wan kuasa: bahari, wahini, sampai salawan. Amin.

Revelation

Chapter 1

1 Penyataan matan Yesus Kristus, nang dihunjuk Allah lawan Inya hagan ditunjukakan lawan hamba-hamba Inya tentang idabul nang ancap aur tajadi. Yesus Kristus maunjuk penyataan naya malimpati malaikat Sidin gasan dihingganiakan lawan Yohanes, hamba Sidin. 2 Yohanes imbah jadi saksi firman Allah wan jua Yesus Kristus, atas sagala anu nang imbah dijanakinya. 3 Diberkatilah urang nang membaca awan ilun karas firman nubuatan naya awan diberkatilah jua buhannya nang mandangarkannya awan malakuakan apa nang tatulis di dalamnya, sabab wayahini imbah parak. Salam Yohanes lawan Ketujuh Jemaat di Asia 4 Matan Yohanes, lawan ketujuh jemaat nang ada di Asia. Anugrah wan damai sejahtera hagan ikam matan Sidin Nang Ada, Nang imbah Ada, wan Nang pacang Datang; umpat matan ketujuh roh nang ada diintangan takhta-Inya, 5 wan matan Kristus Yesus, Saksi nang setia, nang pertama angat bangkit tumatan urang mati wan Penguasa atas raja-raja di bumi. Palih Sidin, nang mamarasi kita wan merahayakan kita matan dosa-dosa kita awan darah-Inya, 6 wan imbah barang asa kerajaan, imam-imam palih Allah wan Abah-Inya, palih Sidinlah kemuliaan wan kekuasaan hinggan balawasan!* 7 Janakilah, Yesus datang lawan awan-awan, wan satiap mata pacang manajaki Sidin, bahkan buhannya nang imbah menusuk-Inya; wan barataan bangsa di bumi pacang neratap karana Sidin. Ya naya pacang tajadi! Amin. 8 "Aku adalah Alfa wan Omega, firman Tuhan Allah, Nang Ada, Nang imbah ada, wan Nang pacang datang, Nang Mahakuasa." Panampayan Yohanes tentang Anak Manusia 9 Aku, Yohanes dingsanak wan kakawalan ikan nang ambil sapalih dalam kangalihan, dalam Kerajaan, wan dalam kacangkalan di dalam Yesus Kristus, berada di pulau nang disambat Patmos karana firman Allah wan kesaksian Yesus. 10 Aku dikuasai Roh* wan hari Tuhan, wan aku mandangar ilun hangkuy matan dudi ulun kaya ilun trompet, 11 nang baucap, "Tuliskanlah barataan nang ikam janak ka dalam sabuting buku wan kirimkan itu lawan tujuh jemaat: Efesus, Smirna, Pergamus, Tiatira, Sardis, Filadelfia, wan Laodikia." 12 Limpat, Aku mangulih gasan majanaki ilun nang bapandir lawan ulun. Wayah ulun mengulih, ulun majanaki tujuh landaw dian amas, 13 wan di rahatan landaw dian itu, ulun majanaki saikung kaya Anak Manusia,* maudak jubah hinggan ka landaw wan sabuting selendang amas di dada-Inya. 14 Kepala wan rambut-Inya putih kaya bulu domba, seputih salju; wan mata-Inya kaya likit api. 15 Landaw-Inya mengilap kaya tembaga nang membara dalam perapian wan ilun-Inya kaya gemuruh banyu bah. 16 Di tangan kanan-Inya, Sidin mangacak tujuh bintang wan matan muntung-Inya cungul sabuting pedang landap bermata dua, wan muha-Inya bercahaya kaya matahari nang terik. 17 Wayah ulun majanaki Sidin, ulun limbah di landaw-Inya kaya urang mati. Namun, Sidin maandak tangan kanan-Inya ka atas ulun wan baucap, "Jangan gair; Akulah Nang Awal wan Nang Eher, 18 wan Nang Hidup. Aku imbah mati, tatapi janakilah Aku hidup hinggan selawasan, wan Aku mangacak kunci maut wan kunci Hades. 19 Karana itu, Tulisakanlah idabul-idabul nang imbah ikam janak, wan idabul-idabul nang tajadi wayahini wan idabul-idabul nang pacang tajadi limbah itu. 20 Nayalah kulim tentang tujuh bintang nang ikam janak di tangan kanan-Ku wan tujuh landaw dian amas itu. Tujuh bintang itu adalah para malaikat matan tujuh jemaat; wan tujuh landaw dian adalah tujuh jemaat."
Chapter 2

1 "Lawan malaikat jemaat di Efesus Tulisakanlah: Inilah Ucapan Sidin nang mangacak tujuh bintang di tangan kanan-Inya wan nang balalah di antara tujuh landaw dian amas itu: 2 Aku tahu barataan gawian ikam wan jerih payah ikam wan kacangkalan ikam, dimapa ikam kada hancat tahadap nang jahat, wan ikam mauji urang-urang nang manyambat diri inya rasul,* tapi sabujurnya buhannya lain rasul, wan mandapati buhannya palsu. 3 2 Ikam baampun kacangkalan wan bahancat dami ngaran-Ulun wan kada maminandu uyuh. 4 Cagar tapi, Ulun managur ikam karana ikam imbah maliungakan maras ikam nang hahanyaran. 5 Karana itu, ganangilah tumatan ikam limbah wan bertobat umpat lakukan apa nang imbah ikan ulahakan hahanyaran. Amun kada, Aku pacang datang lawan ikam wan maambil landaw matan wadahnya, kacuali bertobat. 6 Pacang tapi, ini nang ikam ampuni: ikam muar paulahan-paulahan para pengikut Nikolaus, nang jua ulun muar. 7 Ia nang baampun telinga asa mandangar apa nang disambat Roh* lawan jemaat-jemaat. Lawan inya nang menang, Ulun akan maunjukakan makan matan Pohon Kehidupan nang ada di Taman Allah." Surat lawan Jemaat di Smirna 8 "Wan, malaikat jemaat di Smirna tulisakanlah: Inilah Panyambatan matan Nang Awal wan Nang Eher, nang imbah mati hidup bulik: 9 Ulun tahu kangalihan wan kamiskinan ikam, tapi sabujurnya ikam kaya! Ulun tahu fitnah nang diparahakan lawan ikam idabul buhannya nang manyambat diri urang Yahudi, tapi sabujurnya lain, malainakan sinagoge. 10 Jangan gair tahadap apa nang pacang ikam harit. Janakilah setan pacang mahamput babarapa matan ikam ka panjara panyamannya ikam diuji, wan ikam pacang mangalami penganiayaan salawas 10 hari. Setialah hinggan mati, wan Ulun pacang maunjukakan lawan ikam mahkota kehidupan. 11 Ia nang baampun telinga asalah mandangar apa nang disambatakan Roh lawan jemaat-jemaat. Urang nang menang kada pacang maharit idabul kamatian nang kadua." Surat lawan Jemaat di Pergamus 12 "Wan, lawan malaikat jemaat di Pergamus tulisakanalah: Inilah panyambatan Sidin nang baampun pedang landap bemata dua: 13 Ulun tahu dimana ikam tinggal, di wadah takhta Iblis berada; tapi ikam bakacak wan ngaran-Ku bahkan wan zaman Antipas, saksi-Ku nang setia nang dimati'i di antara ikam, wadah iblis badiam. 14 Namun, Aku managur ikam karana ada babarapa di antara ikam nang maumpati ajaran Bileam, nang mangajar Balak hagan menaruh sandungandi di muka anak-anak Israel*, gasan makan makanan nang dipersembahakan lawan berhala8 wan malakuakan dosa-dosa seksual. 15 Damintu jua, ada babarapa di antara ikam nang bakacak wan ajaran Nikolaus. 16 Karana itu, bertobatlah! Amun kada, Aku pacang ancap datang lawan ikam wan memerangi buhannya awan pedang matan muntung-Ku. 17 Ia nang baampun telinga asalah mandangar apa nang disambatakan /Roh lawan jemaat-jemaat. Lawan inya nang menang, Aku pacang maunjukakan manna* nang tasambunyi; wan Aku pacang maunjukakan lawan inya sabuting batu putih, wan sabuting ngaran hanyar tatulis wan batu itu, nang kada saikung pun mangatahuinya kacuali urang nang manarimanya." Surat lawan Jemaat di Tiatira 18 "Wan, lawan malaikat jemaat di Tiatira tulisakanlah: Inilah panyambatan Anak Allah, nang mata-Inya kaya likit api wan nang landaw-Inya balikit kaya tembaga dalam perapian: 19 Aku tahu paulahan-paulahan ikam, kasih wan iman ikam, palayanan ikam wan kasabaran ikam, wan bahwa gawian-gawian ikam nang eher balampaui nang partama. 20 Namun, Aku mangur ikam karana ikam marasaakan bibinian Izebel itu, nang mangaku sabagai saurang nabiah, maajar wan manyesatakan pelayan-pelayan-Ku panyamanannya berzina wan makan makanan nang imbah diparsembahakan lawan berhala. 21 Aku imbah maunjuknya parahatan gasan bertobat matan zinanya. 22 Janakilah, Aku pacang mahamput inya ka atas wadah guring paharitan wan buhannya nang berzina* awan inya pacang Kuhamputakan ka dalam kangalihan ganal, kacuali buhannya bertobat matan paulahan-paulahan bibinian itu. 23 Wan, Aku pacang mamati'i anak-anak inya awan kamatian; wan barataan jemaat pacang mangatahui bahwa Akulah nang mauji pikiran wan hati urang, wan Aku pacang maunjuk lawan ikam masing-masing maasi paulahan ikam. 24 Namun, lawan ikam nang lain di Tiatira, nang kada maumpati ajaran ini, nang balum mangatahui rahasia-rahasia Iblis, Aku bapadah: Aku kada pacang maandak beban lain ka atas ikam. 25 Pacang tapi bakacaklah tarus wan apa nang imbah ikam ampuni hinggan Aku datang. 26 Wan, lawan urang nang menang wan malakuakan gawian-gawian-Ku hinggan eher, Aku pacang maunjuk kuasa atas bangsa-bangsa, 27 wan buhannya pacang mamerintah bangsa-bangsa itu awan tongkat wasi, dileborakan berkeping-keping kaya tembikar tukang periuk, karana Aku jua imbah manarima kuasa matan Abah-Ku. 28 Wan, Aku pacang maunjuk lawan inya bintang timur. 29 Ia nang baampun telinga asalah mandangar apa nang dipadahkan Roh lawan jemaat-jemaat."
Chapter 3

1 "Wan, lawan malaikat jemaat di Sardis tulisakanlah: Inilah papadahan Sidin nang baampun tujuh Roh* Allah wan tujuh bintang itu: Aku tahu paulahan-paulahan ikam. urang manyambat bahwa ikam hidup, tapi sabujurnya ikam mati. 2 bahayaanlah, wan gancangakanlah idabul-idabul nang magun ada, nang babaya mati, karana Aku balum mandapati gawian ikam sempurna dalam janakan Allah. 3 Karana itu, ganangakanlah apa nang imbah ikam terima wan dangar, maasilah itu wan bertobatlah! Aku pacang datang kaya saikung maling wan ikam kada pacang tahu jam barapa Aku pacang datang lawan ikam. 4 Pacang tapi, ikam baampun babarapa urang di Sardis nang balum mencemarakan pakaian buhannya, wan buhannya pacang balala baimbay-Aku awan maudak pakaian putih karana buhannya layak. 5 Urang nang pacang menang diudakakan pakaian putih abu wan Aku kada pacang manghapus ngaran inya matan Kitab Kehidupan. Aku pacang mengakui ngaran inya di intangan Abah-Ku wan di intangan malaikat-malaikat-Nya. 6 Ia nang baampun telinga asalah mandangar apa nang dipadahkan Roh lawan jemaat-jemaat" Surat lawan Jemaat di Filadelfia 7 "Wan, lawan jemaat di Filadelfia tulisakanlah: Inilah papadahan tumatan Nang Kudus wan Nang Bujur, nang mangacak kunci Daud,* nang maurak wan kada saurang pun dapat malingkupnya; nang malingkup wan kada saurang pun dapat mauraknya: 8 Aku tahu paulahan-paulahan ikan. Janaklah, Aku imbah maurakakan lawang hagan ikam, nang kada saurang pun dapat melingkupnya karana kagancangan ikam halus, tapi ikam imbah maasi firman-Ku wan kada manyangkal ngaran-Ku. 9 Janakilah, Aku pacang maulah para sinagoge Iblis itu, nang mengaku sabagai urang Yahudi, tapi sabujurnya bukan, malainakan bakaramput, aku pacang maulah buhannya datang wan sujud di landaw ikam, wan maulah buhannya tahu bahwa Aku mamarasi ikam. 10 Karana ikam imbah maingun firman kacangkalan-Ku, Aku pacang maingun ikam matan masa kangalihan nang pacang ka saluruh dunia, gasan mauji buhannya nang liung di bumi. 11 Aku ancap datang. Kacaklah apa nang ikam ampuni panyamannya kada saurang pun pacang maambil mahkota ikam.
13 Inya nang baampun telinga asalah mandangar apa nang dipadahakan Roh lawan jemaat." Surat lawan Jemaat di Laodikia 14 "Wan, lawan jemaat di Laodikia tulisakanlah: Inilah papadahan Sang Amin, saksi nang setia wan bujur, awal tumatan sagala ciptaan Allah: 15 Aku tahu paulahan-paulahan ikam, bahwa ikam kada dingin atawapun barangat. Alangkah baiknya jaka ikam dingin atawa barangat. 16 Jadi, karana ikam hangat, kada barangat atawapun dingin, Aku pacang maluak ikam matan muntung-Ku. 17 Karana ikam bapadah, 'Ulun kaya, bakalimpahan, wan kada kaunahan apa-apa,' wan kada tahu bahwa sabujurnya ikam sengsara, malang, miskin, picak, wan talanjang. 18 Aku mamadahi ikam gasan tumatan-Ku amas, nang dimurnikan awan api panyamannya ikam manjadi kaya, wan pakaian-pakaian putih panyamannya ikam dapat maudakinya sahingga rasa supan karana katalanjangan ikam kada pacang tajanak, wan mengoles salep wan mata ikam panyamannya ikam dapat majanaki. 19 Buhannya nang Kukasihi, Kutagur, Kuhajar; karana itu, relakanlah hati ikam wan bertobatlah! 20 Janaklah! Aku badiri di muka lawang wan mangetuk. Jaka ada urang mandangar ilun-Ku wan maurakakan lawang, Aku pacang babuat lawan inya wan makan awan inya, wan inya awan-Ku. 21 Inya nang menang, Aku pacang mengizinkan inya baungut lawan Ulun di takhta-Ku imbay kaya Ulun imbah menang wan baungut baimbay Abah-Ku di takhta-Nya. 22 Inya nang baampun telinga asalah mandangar apa nang dipadahakan Roh lawan jemaat-jemaat."
Chapter 4

1 Imbah itu, ulun majanaki sabuah lawang taungap di surga, wan ilun tadi, nang ulun mandangar kaya ilun trompet bapandir awan ulun, bapadah, ''Buatilah ka sini wan Ulun pacang manampayakan lawan ikan apa nang baur tajadi limbah ini." 2 Saat itu jua, ulun dikuasai Roh* wan janakilah, sabuah takhta ada di surga wan saikung urang baungut di atas takhta itu. 3 Wan, Inya nang baungut di atas takhta itu, tampak kaya batu permata yaspis wan sardis; wan ada sabuah pelangi di sakaliling takhta itu, nang tajanak kaya zamrud. 4 Di sakaliling takhta itu ada dua puluh empat takhta wan di atas takhta itu ulun majanaki dua puluh empat tuha-tuha* baungut, maudak jubah putih wan mahkota-mahkota amas ada di kepala buhannya. 5 Wan, matan takhta itu bangsul kilatan petir wan gemuruh ilun guntur. Wan, ada tujuh dian nang balikit di muka takhta itu, nang adalah tujuh Roh Allah. 6 Wan, di muka takhta itu jua tadapat anu kaya lautan kaca, kaya kristal. di rahatan wan di sekeliling takhta itu ada empat makhluk nang hibak awan mata di sapalih muka wan dudi inya. 7 Makhluk nang partama kaya saikung singa, wan makhluk nang kadua kaya saikung lembu lakian, wan makhluk nang katiga bamuha kaya muha manusia, wan makhluk nang kaampat kaya saikung burung elang nang rahatan tarabang. 8 Kaampat makhluk itu masing-masing baampun anam halar nang hibak awan mata, baik higa luak maupun dalamnya; siang wan malam, kaampat makhluk itu kada tabiasa ampih bapadah, ''Kudus, kudus, kuduslah Tuhan, Allah Yang Mahakuasa, nang imbah ada, nang ada, wan nang pacang datang." 9 Wan, satiapkali makhluk-makhluk itu maunjuk kamuliaan, hormat wan pamuntungan syukur lawan Inya nang baungut di atas takhta, nang hidup balalawasan, kadua puluh ampat tuha-tuha itu sujud di intangan Inya nang baungut di atas takhta itu, wan manyembah Sidin nang hidup hinggan balalawasan itu, wan mahamputakan mahkota buhannya di muka takhta itu sambil bapadah, 11 "Ya Tuhan wan Allah kami, Ikam layak manarima kamuliaan, wan hormat, wan kuasa karana Ikam imbah maulah sagala anu wan karana kahandak-Mu barataan itu ada wan diciptakan."
Chapter 5

1 Kamudian, Ulun majanakidi tangan kanan Sidin nang baungut di atas takhta itu sabuah gulungan* kitab, nang baampun tulisan di higa dalam wan luaknya, nang disegel awan tujuh segel. 2 Wan, ulun majanaki satu malaikat nang harat berseru awan ilun karas, "Siapakah nang layak maurak gulungan kitab itu wan maurak segel-segelnya?" 3 Pacang tapi, kadada saurang pun, baik nang di surga maupun nang di bawah bumi nang dapat maurak atawa majanaki bagian dalam gulungan itu. 4 Maka, ulun batumat menangis tasadu-sadu karana kadada saurang pun didapati layak gasan maurak gulungan kitab itu atawa majanaki bagian dalamnya. 5 Pacang tapi, satu tumatan tuha-tuha* itu bapadah lawan ulun, baampihlah manangis! Janaki, Singa matan suku Yehuda, katurunan Daud*, imbah menang sahingga Inya dapat maurak gulungan kitab itu wan tujuh segelnya." 6 Wan, ulun majanaki di rahatan-rahatan takhta wan 4 makhluk tadi, wan di rahatan-rahatan para tuha-tuha itu saikung Anak Domba badiri, kaya imbah di sembelih, nang baampun tujuh tanduk wan tujuh mata, yaitu tujuh Roh Allah nang diutus ka saluruh bumi. 7 Anak Domba itu datang wan maambil gulungan kitab itu matan tangankanan Sidin nang baungut di atas takhta. 8 Wan, wayah Anak Domba imbah maambil gulungan kitab itu, kaampat makhluk wan kadua puluh ampat tuha-tuha sujud di intangan Anak Domba itu, masing-masing mangacak sabuah kecapaiwan sabuah cawan amas nang hibak awan kemenyan, nang adalah doa urang-urang kudus. 9 Limpat, buhannya menyanyikan suatu nyanyian hanyar, ujarnya: "Ikam layak maambil gulungan kitab itu wan maurak segel-segelnya karana Ikam imbah disembelih, wan awan darah-Mu, Ikam imbah manebus urang-urang matan satiap suku, bahasa, kaum wan bangsa hagan Allah. 10 wan Ikam imbah manjadiakan buhannya manjadi karajaan wan imam-imam hagan Allah Kita, wan buhannya pacang mamerintah atas bumi." 11 Kamudiaan, ulun majanaki, wan mandangar ilun matan rahat malaikat nang mangitari takhta, 4 makhluk, wan para tuha-tuha itu. Wan jumlah buhannya beribu-ribu, bahkan puluhan ribu, 12 basaru awan ilun nang karas, "Layaklah Anak Domba nang imbah disembelih itu, manarima kuasa, wan kakayaan, wan hikmat, wan kagancangan, wan hormat, wan kamuliaan, wan pujian." 13 Kamudian, ulun mandangar satiap makhluk nang ada di surga, wan di bumi, wan di laut, wan barataan nang ada di dalam, sabarataan bapadah, "Hagan Sidin nang baungut di atas takhta, wan hagan Anak Domba, barataan ambungan, hormat, kamuliaan, wan kuasa hinggan balawasan!" 14 Wan, 4 makhluk itu bapadah, "Amin"* wan para tuha-tuha sujud wan menyembah.
Chapter 6

1 Kamudian, ulun maitihi katika Anak Domba maurak tujuh segel itu, wan ulun mandangar satu tumatan empat makhluk itu bapadah awan ilun nang kaya guntur, "Mari!" 2 Maka, ulun majanaki saikung kuda putih wan inya nang baungut di atasnya mangacak sabuah panah; wan sabuah mahkota dijulung lawan inya, wan inya maju gasan mengalahkan wan mamenangkan. 3 Wan, katika Anak Domba itu maurak segel nang kadua, ulun mandangar makhluk nang kadua bapadah, "Mari!" 4 Maka, majulah saikung kuda lain bawarna habang kaya likit api, wan inya nang baungut di atasnya di julung kuasa gasan maambil kadamaian matan bumi sahingga manusia pacang saling mamati'i, wan sabuah pedang nang ganal dijulungakan lawan inya. 5 Wan, katika Anak Domba itu maurak segel nang katiga , ulun mandangar makhluk nang katiga bapadah, "Mari!" Maka, ulun majanaki saikung kuda hirang wan inya nang baungut di atasnya mangacak sabuah timbangan di tangannya. Limpat, ulun 6 mandangar kaya ada ilun di rahatan-rahatan kaampat makhluk itu bapadah, "Satu cupak gandum gasan 1 dinar wan 3 cupak jelai gasan 1 dinar, tapi jangan marusakakan minyak wan anggurnya!" 7 Wan, Katika Anak Domba itu maurak segel nang kaampat, ulun mandangar ilun makhluk nang kaampat bapadah, "Mari!" 8 Maka, ulun majanaki saikung kuda bawarna hijau pucat wan inya nang baungut di atasnya ba ngaran Maut wan Hades maumpatinya. Wan, kuasa dijulungakan lawan buhannya atas 1/4 bumi, gasan mamati'i awan pedang, kalaparan, haritan, wan binatang-binatang buas di bumi. 9 Katika Anak Domba maurak segel nang kalima, ulun majanaki kabawah altar* jiwa-jiwa buhannya nang imbah dimati'i karana firman aAllah wan karana kesaksian nang imbah buhannya partahankan. 10 Buhannya bakuciak awan ilun karas, "Barap lawas yaimin ya, Tuhan nang kudus wan bujur, Ikam pacang manahan diri tumat manghakimi wan mambalasakan darah kami lawan buhannya nang badiam di bumi?" 11 Wan, lawan masing-masing jiwa itu dijulungakan sabuah jubah putih wan buhannya dipadahakan bahwa buhannya aur baranay satumat yamin, inggan jumlah kawan-kawan pelayan wan dingsanak-dingsanak buhannya nang pacang dimati'i kaya buhannya manjadi genap. 12 Wan, ulun majanaki katika Anak Domba itu maurak segel nang kaanam, tajadilah gempa bumi nang dahsyat; matahari manjadi hirang kaya kain karung nang taulah matan rambut wan barataan bulan manjadi kaya darah. 13 Wan, bintang-bintang di langit balimbahan ka bumi kaya pohon ara manggurakan buah-buahnya nang mentah saat diguncangakan idabul angin nang bangat kancang. 14 Wan, tagarilah* langit bagaikan kitab nang digulung, wan satiap gunung wan pulau nang diudal matan wadahnya. 15 Maka, raja-raja di bumi, wan para pembesar wan perwira-perwira,* wan urang-urang kaya wan berkuasa, wan barataan hulun, wan urang bebas basambunyi di guha-guha wan di antara batu-batu di pegunungan. 16 Buhannya bapadah lawan gunung-gunung wan batu-batu karang itu, "Runtuhlah manimpa kami wan sambunyiakan kami matan intangan Sidin nang baungut di atas takhta, wan matan murka Anak Domba! 17 Sabab, hari ganal hagan murka imbah tiba wan siapakah nang dapat bertahan?"
Chapter 7

1 Limbah itu, ulun majanaki ampat malaikat badiri di ampat panjuru bumi, rahatan manahan kaampat angin bumi panyamannya kadada nang batiup di darat, di laut, atawapun di pohon-pohon. 2 Kamudian, ulun majanaki malaikat lain cungul matan wadah terbitnya matahari, awan maanggung segel matan Allah nang hidup. Inya bakuciak awan ilun karas lawan kaampat malaikat nang imbah diunjuk kuasa gasan marusak bumi wan laut tadi, 3 "Janganlah marusak bumi, laut, atawa pohon-pohon sabalum kami imbah maunjuk mautaw segel awan dahi ulun-ulun Allah kita." 4 Ulun mandangar jumlah buhannya nang disegel sebanyak 144.000 urang. Buhannya barataan barasal matan satiap suku anak-anak Israel:* 5 matan suku Yehuda 6 matan suku Asyer 7 matan suku Simeon 8 matan suku Zebulon 9 Limbah itu, ulun majanaki sabujurnya sajumlah ganal manusia nang kada dapat tabilang jumlahnya, matan barataan negara wan suku wan bangsa wan bahasa, badiri di muka takhta wan di intangan Anak Domba, maudak jubah putih wan dahan-dahan palem di tangan buhannya; 10 wan buhannya bakuciak awan ilin karas, "Kaaruhan hagan Allah kami nang baungut di atas takhta, wan hagan Anak Domba." 11 Wan, barataan malaikat nang rahatan badiri di sakitar takhta itu wan di sakitar tuha-tuha,* wan kaampat makhluk itu, buhannya sujud di intangan takhta itu wan menyembah Allah, 12 awan bapadah, "Amin!* Ambugan wan kamuliaan wan hikmat wan pamuntungan syukur wan kahurmatan wan kakuasaan, wan kaparkasaan hagan Allah kita hinggan balaalawasan. Amin!" 13 Kamudian, 1 tumatan tuha-tuha itu bapandir wan batakun lawan ulun, "Siapakah buhannya nang maudak jubah putih ini wan tumatan mana buhannya datang?" 14 Maka, ulun bapadah lawan inya, Tuanku, ikam mangatahuinya." Limpat, inya bapadah lawan ulun, "Buhannya adalah urang-urang nang imbah bangsul matan penganiayaan ganal wan imbah manapas jubah buhannya wan mamutihakannya di dalam darah Anak Domba. 15 Idabul karana itu, buhannya badiri di intangan takhta Allah wan malayani Sidin siang wan malam di bait-Nya; wan Sidin nang baungut di atas takhta itu pacang liung diantara buhannya. 16 Buhannya kada pacang lapar atawa haus yamin; atawapun matahari kada pacang manyakiti buhannya atawapun barangat terik nang lainnya. 17 Sabab, Anak Domba nang diparahatan takhta itu pacang manjadi Gembala buhannya wan pacang manuntun buhannya ka mata banyu kahidupan; wan Allah pacang manghapus sagala banyu mata matan mata buhannya."
Chapter 8

1 Wan, katika Anak Domba maurak segel nang katujuh, ada kahinipan di surga kira-kira baangkal jam lawasnya. 2 Wan, ulun majanaki katujuh malaikat nang badiri di intangan Allah, wan tujuh trompet diunjukakan lawan buhannya. 3 Limpat, malaikat lain datang wan badiri di altar", mangacak sabuah pedupaan amas; wan hagan inya dijulungakan rahat dupa gasan dipersembahakan awan doa-doa urang-urang kudus di atas altar amas nang di muka takhta itu. 4 Wan, asap dupa itu, baimbay awan doa-doa urang-urang kudus, mambuat ka intangan Allah matan tangan malaikat itu. 5 Limpat, malaikat itu manjumput pedupaan wan maisi'i api nang diambil matan altar wan mahamputakannya ka bumi; maka tadangarlah ilun guntur nang diumpati kilat wan gempa bumi. Trompet Partama hinggan Trompet Kaampat Ditihup 6 Imbah itu, tujuh malaikat mangacak tujuh trompet itu basiap-siap hagan manihup trompet buhannya. 7 Malaikat partama manihup trompetnya, maka tajadilah hujan es wan api bakambuh darah; wan dilimbakakan ka atas bumi, maka tabanamlah sapartiga bumi wan sapartiga papuhunan wan tabanamlah barataan kumpay hijau. 8 Malaikat kadua manihup trompetnya, maka anu kaya gunung nang tabanam api dihamputakan ka dalam laut; wan sapartiga matan laut manjadi darah, 9 maka sapartiga matan makhluk nang barada di laut baampun hidup manjadi mati, wan sapartiga matan kapal dileborakan. 10 Malaikat katiga menihup trompetnya, maka talimbah matan langit sabuah bintang ganal, balikit kaya obor, wan bintang itu manimpa sapartiga matan sungai wan mata banyu. 11 Ngaran bintang itu adalah Apsintus. Maka, sapartiga matan barataan banyu manjadi apsintus wan rahat urang mati karana banyu itu imbah dijadiakan pahit. 12 Malaikat kaampat menihup trompetnya, maka tahambatlah sapartiga matahari, sapartiga bulan, wan sapartiga bintang sahingga sapartiga tumat buhannya manjadi kadap, wan sapartiga siang hari manjadi kadap wan damintu jua awan malam hari. 13 Limpat, ulun majanaki wan mandangar saikung burung rajawali tarabang di parahatan langit, bapadah awan ilun hangkuy, "Celaka,celaka, celakalah buhannya nang badiam di bumi karana katiga malaikat lain nang masih pacang ditihup."
Chapter 9

1 Limpat, malaikat menihup trompetnya, wan ulun majanaki sabuah bintang limbah matan langit ka atas bumi, wan hagan inya dijulung kunci luang jurang maut. 2 Inya maurak luang jurang maut, maka naiklah asap matan luang itu, kaya asap matan tungku nang ganal, wan matahari wan angkasa manjadi kadap karana asap luang itu. 3 Kamudian, matan dalam asap itu cungullah belalang-belalang ka atas bumi, wan buhannya dijulung kuasa kaya kalajengking di bumi. 4 Wan, lawan buhannya dipsankan panyamannya kada marusak kumpay-kumpay bumi, tumbuh-tumbuhan, atawapun puhun-puhun, malainnakan hanya buhannya nang kada baampun segel Allah awan dahi buhannya. 5 Buhannya kada diizinkan gasan mamati'i buhannya, tapi panyamannya salawas 5 bulan; wan siksaan itu sama kaya siksaan kalajengking saat ia menyengat manusia. 6 Awan masa itu, manusia pacang mancari kamatian, tapi buhannya kada mandapatakannya. Buhannya handak mati, tapi kamatian baliung buhannya. 7 Wujud belalang-belalang itu kaya kuda-kuda nang disiapkan gasan perang; wan di atas kepala buhannya ada anu kaya mahkota amas, muha buhannya kaya muha manusia. 8 Rambut buhannya kaya rambut bibinian wan gigi buhannya kaya gigi singa, 9 wan dada buhannya kaya baju wasi, wan ilun halar buhannya kaya ilun kereta-kereta awan rahat kuda nang berpacu ka medan perang. 10 Wan, buntut buhannya kaya kalajengking wan ada sengatnya, wan di dalam buntut buhannyalah ada kuasa gasan menyakiti manusia salawas 5 bulan. 11 Raja nang mamerintah buhannya adalah malaikat jurang maut, nang dalam bahasa Ibrani ngaran inya adalah "Abadon", sedangkan dalam bahasa Yunani ngarannya adalah "Apolion". 12 Bencana nang partama imbah limpas, tapi magun ada 2 paharitan lain nang pacang datang. Trompet Kaanam Bailun 13 Limpat, malaikat nang kaanam menihup trompetnya, wan ulun mandangar ilun matan kaampat tabduk altar* amas nang ada di intangan Allah, 14 bapadah lawan malaikat kaanam nang mangacak trompet itu, "Rahayakanlah kaampat malaikat nang diekat di sungai Efrat nang ganal itu." 15 Maka, kaampat malaikat itu, nang imbah dipersiapakan gasan jam wan hari, bulan wan tahun itu, dirahayakan panyamannya mamati'i 1/3 umat manusia. 16 Jumlah tentara berkuda buhannya adalah 200 juta banyaknya; ulun mandangar jumlah buhannya. 17 Wan, yaitu ulun majanaki dalam panjanakan* kuda-kuda itu wan buhannya nang baungut di atasnya; para penunggangnya maudak baju wasi bawarna habang balikit, biru kadap, wan kuning kaya belerang; wan kepala kuda-kuda itu kaya kepala singa wan matan muntung buhannya bangsul api, asap wan belerang. 18 Awan katiganyalah 1/3 manusia dimati'i; awan api, asap, wan belerang nang bangsul matan muntung buhannya. 19 Sabab, kagancangan kuda-kuda itu tadapat wan muntung awan buntut buhannya. Sabab, buntut buhannya kaya ular wan baampun kepala, wan awan itulah buhannya menyiksa. 20 Namun, manusia nang aruh, nang kada mati idabul bencana itu, tetap kada batobat matan paulahan-paulahan tangan buhannya, bahwa buhannya kada bisa manyembah roh-roh jahat wan berhala-berhala* matan amas, perak, tembaga, batu atawa kayu; nang kada dapat majanaki, mandangar, atawapun balalah, 21 wan buhannya kada batobat matan pamatihan, sihir,* percabulan, wan pacuntanan.
Chapter 10

1 Limpat, ulun majanaki asa malaikat gancang lainnya limbah matan surga, baudakan awan wan pelangi ada di atas kepala inya, wan muha inya kaya matahari, wan landaw inya kaya tihang api. 2 Malaikat itu mangacak sabuah kitab halus nang taungap. Wan Inya manjajakakan landaw kanan inya di laut wan landaw kiwa inya di darat, 3 Limbas bakuciak awan ilun karas, kaya singa nang mengaum; wan imbah inya bakuciak, tujuh gemuru guntur mamperdangarakan ilun buhannya. 4 Katika katujuh guntur itu imbah bailun, ulun handak manulisakannya, tapi ulun mandangar ilun matan surga bapadah, "Segellah apa nang imbah dipadahakan idabul katujuh guntur itu! Jangan manulisakannya!" 5 Kamudian, malaikat nang kujanak badiri di laut wan di darat itu maanggung tangan kanan inya ka langit, 6 wan basumpah dami Sidin nang hidup balalawasan, nang menciptakan langit wan sabarataan isinya, wan bumi wan sabarataan isinya, wan laut wan sabarataan isinya, bahwa kada pacang ada pakainaan yamin, 7 tapi awan masa ilun malaikat handak menihup trompetnya, maka tergenapilah rahasia Allah, kaya nang Sidin hingganakan lawan para ulun-Nya: para nabi*. 8 Kamudian, ilun nang tadi ulun dangar matan surga bapadah yamin lawan aku, ujarnya, "Pergi wan ambillah gulungan kitab taurak matan tangan malaikat nang badiri di atas laut wan darat itu." 9 Maka, ulun pergi lawan malaikat itu wan mamintanya maunjuk gulungan kitab halus itu lawan ulun. Wan malaikat itu bapadah lawan ulun, "Ambillah kitab ini wan makanlah, itu pacang maulah parut ikam pahit, tapi di muntung ikam, itu pacang tarasa manis kaya madu." 10 Limpat, ulun maambil kitab kacil di tangan malaikat itu wan mamakannya, wan di muntung ulun itu tarasa manis kaya madu; wan katika ulun imbah mamakannya, parut ulun manjadi pahit. 11 Limpat, inya bapadah lawan ulun, "Ikam aur banubuat* yamin di intangan rahat bangsa wan kaum wan bahasa wan raja-raja."
Chapter 11

1 Limpat, dijulungakan lawan ulun sabuah buluh, wujudnya kaya tongkat pengukur, awan papadahan, "Pergi wan ukurlah Bait Allah wan altarnya umpat buhannya nang beribadah di dalamnya. 2 Pacang tapi, rasaakanlah pelataran Bait Allah nang di sabelah luar, jangan mengukurnya karana itu imbah dijulung lawan bangsa-bangsa; wan buhannya cagar manjajak-jajak Kota Suci itu salawas 42 bulan. 3 Wan, Aku pacang maunjuk kuasa lawan dua saksi ulun wan buhannya cagar banubuat* salawas 1260 hari awan menggunakan kain kabung." 4 Buhannya ini adalah 2 puhun zaitun wan 2 landaw dian nang badiri di intangan Tuhan nang baampun bumi. 5 Wan, jaka ada urang nang handak menyakiti buhannya, api bangsul matan muntung buhannya wan menghanguskan musuh-musuh buhannya. Amun siapa saja handak menyakiti buhannya, inya pacang dimati'i awan cara kaya itu. 6 Kaduanya ini baampun kuasa gasan malingkup langit panyamannya hujan kada limbah wan hari-hari nubuat buhannya; wan baampun kuasa atas banyu gasan maubahnya manjadi darah wan gasan mancatuk bumi awan satiap malapetaka, dirahati buhannya handakakan. Wan, katika buhannya imbah maimbahakan kesaksian buhannya, binatang nang cungul matan jurang maut pacangan berperang malawani buhannya wan mangalahkan buhannya, umpat mamati'i buhannya. 8 Wan, mayat kaduanya cagar baantangan di lalah kota ganal, nang secara simbolis disambat Sodom* wan Mesir, wadah Tuhan kita jua disalibkan. 9 Wan, tumatan sabarataan bangsa wan kuku wan bahasa wan kaum pacang majanaki mayat kaduanya salawas 3,5 hari wan kada cagar mengizinakan mayat kaduanya dirabahakan di kuburan. 10 Wan, nang liung di bumi pacang baaray atas buhannya wan bahimung; wan buhannya pacang mangirimakan hadiah asa imbay lain karana kadua nabi ini menyiksa buhannya nang liung di bumi. 11 Cagar tapi, imbah 3,5 hari, roh kahidupan matan Allah babuat ka dalam kadua mayat itu, wan buhannya badiri di atas landaw buhannya sehingga nang maitihi buhannya manjadi kagairan. 12 Limpat, buhannya mandangar ilun nang karas matan surga bapadah lawan buhannya, "Buatilah kamari!" Wan, buhannya pun babuat ka surga dalam awan, disaksiakan idabul musuh buhanny. 13 Wan, awan saat itu, tajadilah gempa bumi nang dahsyat sehingga sepersapuluh kota itu runtuh; wan tujuh ribu urang mati karana gempa bumi itu,wan nang kada mati manjadi bangat gair, limpat mamuliakan Allah nang di surga. 14 Bencana nang kadua imbah limpas, janakilah bencana nang katiga pacang lakas datang. Trompet nang Katuju Bailung 15 Limpat, malaikat nang katujuh menihup trompetnya, wan tadangarlah ilun karas di surga nang bapadah, "Pemerintahan dunia imbah manjadi pemerintahan Tuhan kita wan Sidin Nang Diurapi-Nya*, wan Sidin pacang mamerintah hinggan balalwasan." 16 Kamudian, dua puluh ampat tuha-tuha* nang baungut di takhta buhannya, di intangan Allah, basujud wan manyembah Allah, 17 wan bapadah, "Kami basyukur lawan Pian Ya Tuhan, Allah Nang Mahakuasa, Nang Ada wan Imbah Ada, karana Ikam imbah maambil kuasa Pian nang ganal wan mulai mamerintah. 18 Wan, bangsa-bangsa imbah sarik, tapi murka Pian imbah datang, wan wayahinya imbah tiba hagan urang-urang mati gasan dihakimi wan maunjuk upah ulun-ulun Pian, nabi-nabi* wan urang-urang kudus wan nang gaer cagar ngaran Pian, nang halus wan nang ganal, wan gasan maleborakan para palebor bumi!" 19 Kamudian, tauraklah Bait Allah di surga wan tajanaklah Tabut Perjanjian Allah dalam Bait Inya, wan bangsullah wan ilun guntur wan gempa bumi wan hujan es nang lebat.
Chapter 12

1 Kamudian, cungullah sabuah maautaw nang ganal di langit: saurang bibinian berpakaian matahari wan bulan di bawah landaw inya wan mahkota tumatan dua belas bintang di kepalanya. 2 Bibinian itu parahatan tian wan dalam paharitannya handak melahirkan, inya bakuciak kagaringan. 3 Kamudian, cungullah sabuah mautaw lain di langit: saikung naga ganal bawarna habang nang baampun tujuh kepala wan sapuluh tanduk umpat tujuh mahkota wan kapalanya. 4 Buntut naga itu mambair sapartiga bintang di langit wan mahamputakannya ka bumi. Naga itu badiri di muka bibinian itu panyamannya katika bibinian itu imbah melahirakan, inya bisa mauntal Anaknya. 5 Bibinian itu melahirakan saurang Anak lalakian, nang pacang mamerintah bangsa-bangsa awan tongkat wasi; tapi Anak itu dirabut wan dianggung lawan Allah wan ka intangan takhta Inya. 6 Bibinian itu badiri baampah padang belantara, ka wadah nang disadiakan Allah hagan inya di sana, inya diingun salawas saribu dua ratus anam puluh hari. 7 Wan, tajadilah paperangan di surga, Mikhael wan para malaikatnya berperang malawan naga itu. Naga itu berperang baimbay para malaikatnya, 8 tapi buhannya kada mayu gancang sahingga kadada yamin wadah hagan buhannya di surga. 9 Naga ganal itu dihamputakan ka bawah, si ular tuha nang disambat Iblis atawa Satan, nang manyasatakan sabarataan dunia, inya dihamputakan ka bumi, wan para malaikatnya dihamputakan ka bawah baimbay. 10 Wan, ulun mandangar ilun nang karas di surga bapadah, " Wayahini, imbah datang kasalamatan, kuasa, wan karajaan, Allah kita, umpat kakuasaan Kristus*-Nya karana si penuduh dingsanak-dingsanak kita, nang manuduh buhannya di intangan Allah siang wan malam, imbah dihamputakan ka bawah. 11 Buhannya mengalahakan awan darah Anak Domba, wan awan papadahan kasaksian buhannya; karana buhannya kada menyayangakan nyawa buhannya, bahkan saat maintangi kamatian. 12 Karana itu, basukacitalah, hai surga wan sabarataan nang ilung di dalamnya! Namun, calakalah bumi wan laut karana Iblis imbah pandit lawan ikam dalam kasarikannya nang ganal karana inya tahu bahwa wayah nang diampunakan singkat." 13 Katika naga itu manajaki bahwa inya imbah dihamputakan ka bumi, inya manganiaya bibinian nang imbah melahirakan Anak lalakian tadi. 14 Pacangan tapi, bibinian itu diunjuk dua halar burung rajawali nang ganal panyamannya inya dapat tarabang ka padang belantara, ka wadahnya, dimana inya diingun salawas asa masa, dua masa, wan baangkal masa lanjar matan intangan si ular. 15 Ular itu menyemburkan banyu nang kaya sungai ka arah bibinian itu, gasan menghanyutakan si bibinian di dalamnya. 16 Namun, bumi mandangani bibinian itu; bumi maurak muntungnya wan mauntal banyu nang disemburakan naga itu. 17 Maka, naga manjadi bangat sarik lawan bibinian itu wan pergi gasan memerangi kakanakan nang lain matan bibinian itu, yeto urang-urang nang maingun parintah-parintah Allah wan bakacak awan kesaksian Yesus. 18 Naga itu badiri di biding laut.
Chapter 13

1 Kamudian, aku majanaki saikung binatang buas bangsul matan laut, baampun sapuluh tanduk wan tujuh kepala. Wan satiap tanduknya tadapat sabuah mahkota wan awan satiap kepalanya tatulis ngaran-ngaran hinaan. 2 Binatang buas nang aku janaki itu hirip awan macan tutul, landawnya kaya landaw beruang, wan muntungnya kaya muntung singa. Naga itu maunjuk binatang buas itu kagancangan, takhta, wan kuasa nang ganal. 3 Aku majanki asa matan kepala-kepalanya kaya terkena kuritis nang dapat mengakibatkan kamatian, tapi kuritis itu manjadi waras. sabarataan dunia kagum wan manggiring binatang buas itu. 4 Wan, buhannya menyembah naga itu karana imbah maunjukakan kagancangannya lawan binatang buas itu, wan buhannya menyembah binatang buas itu awan bapadah, "Siapakah nang kaya binatang buas ini wan siapakah nang dapat berperang malawan inya?" 5 Wan, lawan inya dijulung sabuah muntung nang bapadah-padah cakah wan menghujat =, wan kuasa gasan melakuakannya salawas 42 bulan. 6 Inya maurak muntungnya dalam hujatan malawan Allah, gasan menghujat ngaran Inya, wan kemah Inya, wan buhannya nang liung di surga. 7 Inya jua dibisakan gasan memerangi urang-urang kudus wan mengalahkan buhannya; wan hagan inya dijulung kuasa atas barataan suku, kaum, bahasa, wan bangsa. 8 Barataan nang liung di bumi pacang menyembah inya, yeto satiap urang nang ngarannya kada tatulis sejak dunia dijadiakan dalam kitab kahidupan ampin Anak Domba, nang imbah disembelih. 9 Satiaap urang nang baisi telinga handaklah inya mandangarakan ini: 10 "Napabila sasaurang ditentuakan sabagai tawanan, inya cagar manjadi saurang mamati'i awan pedang, awan pedang inya aur dimati'i." Binatang nang Bangsul matan Bumi 11 Limpat, aku majanaki saikung binatang buas lain bangsul matan bumi; wan binatang itu baampun dua tanduk kaya anak domba, tapi inya bapandir kaya saikung naga. 12 Inya malalahakan barataan kuasa binatang buas nang partama itu di intangannya, wan maulah bumi wan buhannya nang liung di dalamnya menyembah binatang buas pertama, nang kuritis parahnya imbah diwarasakan. 13 Inya melakuakan mautaw-mautaw ajaib nang ganal, bahkan malimbah api matan langit ka bumi, di intangan urang-urang. 14 Wan, inya menyesatakan urang-urang nang liung di bumi awan mautaw-mautaw ajaib nang diizinkan hagan inya gasan dilakuakan di intangan binatang buas nang partama. Inya mamadahakan lawan buhannya nang ilung di bumi gasan maulah patung binatang buas nang pertama, nang takuritis idabul pedang, tapi tatap hidup itu. 15 Inya diizinakan gasan maunjuk hinak lawan patung binatang buas itu sahingga patung binatang buas bisa bapandir wan menyebabakan urang-urang nang kada menyembah patungitu dimati'i. 16 Wan, inya menyebabakan barataan urang kacil atawa ganal, kaya atawa miskin, hulun atawa urang mardeka, dijulung asa mautaw wan tangan kanan atawa dahinya, 17 panyamannya kadada saurang pun dapat manukar atawa manjual kacuali inya baampun mautaw itu, yeto ngaran binatang buas itu atawa bilangan ngarannya. Idabul ini membutuhkan hikmat. Asalah urang nang bijaksana mambilang angka binatang buas itu karana angka itu adalah angka saurang manusia; wan angkanya anam ratus anam puluh anam.
Chapter 14

1 Kamudian, aku majanaki Anak Domba badiri di Bukit Sion, wan lawan Inya ada 144 ribu urang, nang baampun ngaran Abah-Nya wan dahi buhannya. 2 Aku mandangar ilun matan surga kaya gemuruh banyu nang rahat wan kaya ilun guntur nang karas, tapi ilun nang kudangar itu kaya ilun para patandik kecapi nang manandikakan kecapi buhannya. 3 Buhannya menyanyiakan anu nyanyian di intangan tkhta wan di muka kaampat makhluk, umpat di muka tuha-tuha*. Kadada saurang pun dapat mampelajari nyanyian itu selain kasaratus ampat puluh ampat ribu urang nang imbah ditebus matan bumi. 4 Buhannya adalah urang-urang nang kada menajisakan awak awan bibinian-bibinian karana buhannya perjaka. Buhannya adalah urang-urang nang manggiring Anak Domba ka mana pun Inya pergi. Buhannya imbah ditebus tumatan antara manusiasabagai buah-buah pertama hagan Anak Domba. 5 Kadada karamput dalam muntung buhannya; buhannya kada batiwas. Pesan matan Tiga Malaikat 6 Aku majanaki lain tarabang di rahatan-rahatan langit, maanggung Injil* kekal gasan dihabarakan lawan buhannya nang liung di bumi wan lawan barataan bangsa, suku, bahasa, wan kaum 7 wan inya bapadah awan ilun karas, "Gairlah cagar Allah wan unjukakanlah kemuliaan lawan-Inya karana waktu penghakiman-Nya imbah tiba; sembahlah Sidin nang maulahkan langit, bumi, laut, wan barataan mata banyu." 8 Limpat, malaikat nang lain, nang kadua menyusul wan bapadah, "Runtuh, imbah runtuh Babel nang ganal itu karana inya imbah maulah barataan bangsa manginum anggur nafsu seksualnya nang bejat." 9 Kamudian, malaikat nang lain, nang katiga, menyusul kadua malaikat sabalumnya, wan bapadah awan ilun karas, "Jaka siapa haja menyembah binatang itu wan patungnya, wan manerima asa mautaw wan dahi atawa tangannya, 10 urang itu cagar nginum anggur murka Allah, nang dilimbakakan awan kagancangan hibak ka dalam cawan murka-Nya, wan inya pacang disiksa awan api wan belerang di intangan malaikat-malaikat kudus wan di intangan Anak Domba. 11 Wan, asap siksaan buhannya naik balalawasan. Buhannya kadada waktu gasan taranay, baik siang atawa malam, yeto buhannya nang menyembah binatang itu wan patungnya, atawa siapa pun nang manerima mautaw ngarannya." 12 Inilah kacangkalan urang-urang kudus nang maingun parintah Allah wan iman buhannya di dalam Yesus. 13 Limpat, aku mandangar ilun matan surga bapadah, "Tulisakalanlah ini: Mulai wayahini, diberkatilah urang mati, nang mati di dalam Tuhan." Roh* bapadah, "Bujur, panyamannnya buhannya dapat baranay tumatan jerih uyuh buhannya karana paulahan-paulahan buhannya manggiring buhannya." Bumi dipanen 14 Limpat, Aku majanaki suatu awan putuh wan baungut di atas awan itu saurang kaya Anak Manusia*, mengenakan mahkota amas di kepala-Nya wan sabit nang lincip di tangan-Nya. 15 Limpat, malaikat lain bangsul matan Bait Allah, wan bakuciak awan ilun karas lawan Sidin nang baungut di atas awan, "Ayunkansabit-Mu wan panenlah karana wayah gasan memanen imbah tiba wan panenan di bumi imbah padar." 16 Maka, Sidin nang baungut di atas awan mangayunakan sabit-Nya ka atas bumi, wan bumi pun dipanen. 17 Kamudian, malaikat lain bangsul matan Bait Allah nang di surga, wan inya jua baisi sabit nang lincip. 18 Wan, malaikat lain yamin, nang bakuasa atas api, bangsul matan altar*. Inya bakuciak awan ilun karas lawan malaikat nang mangacak sabit lincip itu, "Ayunakan sabit ikam nang lincip itu wan kumpulakanlah gugusan buah anggur matan puhun anggur di bumi 18 Maka, malaikat itu mengayunakan sabitnya ka bumi wan mengumpulakan gugusan buah anggur matan puhun anggur di bumi wan mahamputakannya ka dalam batu kilangan ganal murka Allah. 20 Pemerasan buah anggur itu dilakuakan di luak kota, wan darah mangalir matan alat pemeras anggur itu kira-kira sapancaw kekang kuda wan sepanjang seribu anam ratus stadia.
Chapter 15

1 Aku majanaki mautaw lain di langit, nang ganal wan ajaib, tujuh malaikat nang maanggung tujuh bencana, yeto bencana nang taeher, karana dalam katujuh bencana itulah murka Allah dieheri. Limpat, aku majanaki anu kaya lautan kaca bakambuh api wan buhannyanang imbah mengalahkan binatang itu, patungnya, wan angka ngarannya, badiri di biding lautan kaca itu awan mangacak kecapi Allah. 3 Buhannya menyanyikan nyanyian Musa,* ulun Allah, wan nyanyian Anak Domba: "Ganal wan ajaib barataan gawian Pian ya Tuhan, Allah Nang Mahakuasa. Adil wan bujur barataan lalah Pian ya Raja barataan bangsa. 4 Siapakah nang kada gaer lawan Pian, Ya Tuhan wan kada memuliakan ngaran Pian? Sabab, hanya Pian hajalah nang kudus. Barataan bangsa pacang datang wan menyembah di intangan Pian karana keadilan Pian imbah dikurinahakan." 5 Limbah barataan idabul ini, aku majanaki Bait Allah, kemah kesaksian Allah di surga kaya Kemah Suci di surga, taurak. 6 Tujuh malaikat nang maanggung tujuh bencana itu bangsul matan Bait Allah, berpakaian linen nang putih wan bagirap, wan maudak selempang amas di dada buhannya. 7 Asa matan kaampat makhluk maunjuk lawan katujuh malaikat itu tujuh cawan amas, hibak murka Allah, nang hidup hinggan balalawasan. 8 Bait Allah dihibaki awan asap matan kamuliaan Allah wan matan kuasa-Nya; wan kada saurang pun dapat mambuati Bait Allah sabalum tujuh bencana matan katujuh malaikat itu baeher.
Chapter 16L

1 Limpat, aku mandangar sabuah ilun nang karas tumatan Bait Allah nang bapadah lawan katujuh malaikat, "Pergilah wan limbakakanlah katujuh cawan murka Allah itu ka bumi." 2 Malaikat partama pergi wan malimbakakan cawannya ka bumi, maka bangsullah bisul nang menjijikkan wan manggaringakan wan urang-urang nang maudak mautaw binatang itu wan nang menyembah patungnya. 3 Malaikat kadua malimbakakan cawannya ka laut, maka laut baobah manjadi darah, kaya darah urang pajah; wan barataan nang hidup di dalamnya pun pajah. 4 Malaikat katiga malimbakakan cawannya ka sungai-sungai wan mata-mata banyu, wan sabarataannya manjadi darah. 5 Lalu, aku manangar malaikat nang bakuasa atas banyu bapadah, "Ikam adil, ya Nang Suci, nang ada wan imbah ada karana Ikam menghakimi barataan ini. 6 Sabab, buhannya imbah malimbakakan darah umat Pian nang kudud wan darah nabi-nabiMu*, tapi Ikam maunjuk buhannya darah gasan dinginum. Buhannya pantar manarimanya." Wan, aku mandangar altar* bapadah, "ya Tuhan Allah Nang Mahakuasa, bujur wan adillahpenghakiman Pian." 8 Malaikat kaampat malimbakakan cawannya ka atas matahari, maka matahari dijulung kuasa gasan menghangusakan manusia awan api. 9 Manusia dihangusakan idabul bangat nang luar biasa, tapi buhannya manghujat ngaran Allah nang baampun kuasa atas barataan bencana ini. Buhannya kada hakun batobat wan mamuliakan Allah. 10 Malaikat kalima malimbakakan cawannya ka atas tkhta binatang itu, maka kerajaannya manjadi kadap; wan buhannya maigut ilat buhannya karana kagaringan, 11 wan menghujat Allah nang di surga karana rasa garing wan bisul-bisul buhannya; tapi buhannya kada batobat matan paulahan-paulahan buhannya. 12 Malaikat kaanam malimbakakan cawannya ka sungai ganal, yeto Efrat, maka banyunya manjadi laring gasan mampersiapakan lalah hagan raja-raja tumatan Timur. 13 Limpat, aku majanaki matan muntung naga, matan muntung binatang itu, wan matan muntung nabi palsu bangsul tiga roh najis nang tamapk kaya katak, 14 karana buhannya adalah roh-roh jahat, nang mengadakan mautaw-mautaw ajaib, nang pergi lawan raja-raja di bumi gasan mangumpulakan buhannya gasan maintangi peperangan wan hari ganal, yeto hari Allah, Nang Mahakuasa. 15 ("Janaklah! Aku datang kaya maling. Diberkatilah urang nang tatap tailan wan maingun pakaiannya sahingga inya kada pacang balalah awan telanjang wan urang-urang kada majanaki kasupanannya.") Kamudian, roh-roh jahat itu mangumpulakan buhannya di wadah, nang dalam bahasa Ibrani disambat Harmagedon. 17 Malaikat katujuh malimbakakan cawannya ka udara, maka tadangarlah ilun nang hangkuy tumatan Bait Allah, matan takhta itu, bapadah, "Imbah lipus." 18 Wan, tampaklah kilat nang menyambar-nyambar wan gemuruh guntur, wan gempa bumi nang harat, kaya nang balum tabiasa tajadi wayah manusia ada di atas bumi, bangat dahsyat gmepa itu. 19 Kota ganal itu tabelahlah manjadi tiga palih, wan kota-kota bangsa-bangsa runtuh; wan Babel nang ganal itu kada kalumpanan Allah gasan diunjukakan lawan inya cawan anggur murka-Nya nang meluap-luap. 20 Satiap pulau lenyap wan gunung-gunung kada kadapatan. Hujan es nang ganal kira-kira seberat 1 talenta, limbah matan langit menimpa manusia; tapi manusia menghujat Allah karana bencana hujan es itu. sabab bencana itu damia mengerikan.
Chapter 17

1 Kamudian, asa matan tujuh malaikat nang mangacak tujuh cawan itu baparak wan bapandir lawan aku, ujarnya, "Kemarilah, aku pacang menunjukakan lawan ikam hukuman gasan lanji ganal itu, nang baungut di atas rahat banyu, 2 nang awan inya raja-raja di bumi berzina wan buhannya nang liung di bumi imbah mauk idabul anggur perzunahannya." 3 Malaikat itu maanggung aku dalam roh ka padang belantara, wan aku majanaki saurang bibinian baungut di atas saikung binatang bawarna habang nang hibak awan ngaran-ngaran hujat, nang baampun tujuh kepala wan sapuluh tanduk. 4 Bibinian itu maudak pakaian bawarna ungu wan habang nang berhiasakan amas, batu-batu permata, wan mutiara. Inya mangacak sabuah cawan amas nang hibak awan kekejian wan kenajisan perzinahannya. 5 Wan dahinya, tatulis ngaran, suatu rahasia: 6 Aku majanaki bibinian itu mauk idabul darah urang-urang kudus wan idabul darah saksi-saksi Yesus. Saat aku majanakinya, aku tarasa bangat hiran. 7 Limpat, malaikat bapadah lawan aku, "Tadimapa ikan hiran? Aku pacang bapadah lawan ikam rahasia bibinian itu wan rahasia binatang nang dibuatinya, nang bakepala tujuh wan batanduk sapuluh itu. 8 Binatang nang ikam janaki itu tabiasa ada, tapi wayahini imbah kadada, wan pacang ancap bangsul matan jurang kabinasaan. Wan buhannya nang liung di bumi, nang ngarannya kada tacatat dalam kitab kahidupan wayah dunia diciptakan, cagar hiran katika majanaki binatang itu, nang tabiasa ada, tapi wayahini imbah kadada, wan cungul lagi. 9 Idabul ini mambutuhkan akal wan hikmat. Tujuh kapala itu adalah katujuh gunung nang di atasnya bibinian iu baungut. 10 Tujuh kapala itu jua adalah tujuh raja, lima dirahatannya imbah limbah, asa raja magun ada, wan asa raja yamin balum datang, inya aur liung satumat haja. 11 Binatang nang halam tabiasa ada, tapi wayahini kadada yamin itu, adalah raja kadalapan tapi inya tabuat dalam tujuh raja tadi, wan inya baampah kabinasaan. 12 Kasapuluh tanduk nang ikam janaki adalah kasapuluh raja nang balum baulih pamarintahan, tapi buhannya baulih kuasa sabagai raja salawas asa jam baimbay binatang itu. 13 Buhannya baampun ampah nang sama, wan buhannya maunjuk kuasa wan wewenang buhannya lawan binatang itu. 14 Buhannya pacang berperang malawan Anak Domba, tapi Anak Domba pacang mengalahakan buhannya karana Sidin adalah Tuhan atas barataan tuhan wan Raja atas barataan raja wan buhannya nang baimbay Sidin adalah nang dikiau, bapilih, wan nang satia." 15 Kamudian, malaikat itu bapadah lawan aku, "Banyu nang ikam janaki, nang di atasnya lanji itu baungut, adalah masyarakat, urang rahat, bangsa, wan bahasa. 16 Kasapuluh tanduk nang ikam janaki itu pacang muar si lanji. Buhannya pacang maulahnya talantar wan talanjang, umpat magahak dagingnya wan mambanan inya awan api. 17 Sabab, Allah imbah maandak idabul itu di dalam hati buhannya gasan mancapai ampah Inya awan hakun gasan maunjuk kakuasaan buhannya lawan binatang itu inggan firman Allah digenapi. 18 Bibinian nang ikam janak itu adalah kota ganal nang mamarintah atas raja-raja di bumi."
Chapter 18

1 Limbah barataan ini, aku majanaki malaikat lain pandit matan surga, nang baampun kuasa nang ganal, wan bumi ditarangi idabul kamuliannya. 2 Inya bakuciak awan ilun karas, Ujarnya, "Runtuh imbah runtuh Babel nang ganal itu! Inya imbah manjadi wadah liung satan-satan wan panjara hagan satiap roh najis, sarang hagan satiap jenis burung nang najis wan nang dimuari. 3 Sabab, barataan bangsa imbah mauk anggur nafsu zinanya, raja-raja nang di bumi imbah berzina awan inya, wan pedagang-pedagang di bumi manjadi kaya idabul hawa nafsunya nang ganal." 4 Limpat aku mandangar ilun lain matan surga bapadah, "Oi umat-Ku bangsullah matan inya panyamannya ikam kada terlibat dalam dosanya wan wan kada manarima bencana nang pacang manimpanya. 5 Sabab, dosa-dosanya imbah batuyuk hinggan ka langitwan Allah imbah mangganang palanggaran-palanggarannya. 6 Parlakuakan kota itu kaya inya imbah memperlakuakan, balaskan lawan inya dua kali lilip atas paulahan-paulahannya, wan dalam cawan nang inya gunakan gasan mangambuh, kambuhakanlah dua kali lilip. 7 Siraput inya imbah mamuliakan wan maunjuk kanewahan awan awaknya aurang, unjukakanlah siksaan wan perkabungan lawan inya siraput itu. Sabab, inya bapadah dalam hatinya, 'Aku baungut kaya saurang ratu, aku bukanlah janda wan kada pacang tabiasa majanaki perkabungan.' 8 Idabul karana itu, dalam asa hari haja Bencana-bencananya cagar datang lawan inya, yeto kamatian, perkabungan, wan kalaparan. Inya pacang dibanam api karana Tuhan Allah nang menghakimi inya itu bakuasa." 9 Raja-raja di bumi, nang imbah berzinah wan hidup dalam kanewahan baimbay inya, pacang manangis wan maratapinya wayah buhannya majanaki asap api pababanam inya, 10 badiri lanjar-lanjar karana gair tahadap siksaannya, wan menangis, "Celaka! Celakalah, kota nang ganal, Babel, kota nang gancang itu! Sabab, awan asa jam haja penghakimanmu imbah datang!" 11 Pedagang-pedagang dibumi pacang manangis wan berkabung hagan kota itu karana kada saurang pun pacang manukar dagangan buhannya yamin, 12 yamin amas, perak, permata, mutiara, kain linen halus, kain ungu, kain sutra, kain kirmizi, barbagai jenis barang matan kayu nang arum baunya, barang-barang nang taulah matan gading, matan kayu nang larang, matan tembaga, wasi, marmer, 13 kayu manis, babakan, wewangian, mur, kemenyan, anggur, minyak, galapunghalus, gandum, lembu, sapi, domba, kuda, kereta, hulun, bahkan nyawa manusia. 14 Buhannya pacang bapadah, "Buah nang dihandaki jiwa ikam ibah talingkah matan ikam, barataan nang newah wan harat imbah lanyap matan ikam, wan kada pacang kadapatan yamin.* 15 Para padagang barang-barang ini, nang manjadi kaya karana kota itu, pacang badiri lanjar-lanjar karana gair tahadap siksaan nang dialami kota itu, sambil manangis wan berkabung. 16 Buhannya bapadah, "Celaka, Celakalah kota ganal itu, nang bapakaian linen halus; nang maudak kain ungu wan kain kermizi, wan berhiaskan amas, batu-batu permata, wan mutiara! 17 Sabab, awa asa jam haja, barataan kakayaan itu imbah di musnahakan!" Barataan nakhoda, paandahan, awak kapal, wan barataan urang nang mancari nafkah matan laut pacang badiri lanjar-lanjar, 18 wan basaru katika buhannya majanaki asap pababanam kota itu, "Kota manakah kaya kota ganal ini?" 19 Buhannya mahamburakan debu ka kapala buhannya wan basaru sambil manangis wan berkabung, ujarnya, "Celaka! Celakalah kota ganal itu, nang tumatan inya barataan paampun kapal di laut imbah manjadi kaya idabul kalimpasannya! Sabab, awan asa jam haja, kota kota itu imbah diulah manjadi hinip!" 20 baaraylah atas inya, hai surga, hai urang-urang kudus, rasul-rasul,* wan nabi-nabi!* karana Allah imbah malimbahakan hukuman ats kota itu hagan ikam. 21 Limpat, asa malaikat nang gancang maanggung sabuah batu nang ganalnya kaya batu kilangan wan mahamputakannya ka laut umpat bapadah, "Kaya itulah, kota ganal itu, pacang didilimbahakan wan kada cagar kadapatan yamin. 22 Ilun para pemain kecapi, peniup seruling, peniup trompet, wan alat musik lainnya kadak cagar tadangar yamin di dalammu. Kadada pengrajin, nang dapat maulah barataan kacangkalan, nang cagar kadapatan di dalammu. Ilun penggilingan kada cagar tadangar yamin di dalammu. 23 Cahaya dadamaran kada cagar bersinar yamin di dalammu. Ilun pengantin lalakian wan pengantin bibinian kada cagar tadangar yamin di dalammu, karana pedagang-pedagangmu adalah pembesar-pembesar di bumi. Sabab, barataan bangsa imbah disasatakan idabul sihirmu.* 24 Wan, di dalam kota itu kadapatan darah nabi-nabi, uang-urang kudus, wan darah barataan urang nang imbah dimati'i di bumi.*
Chapter 19

Imbah itu, aku mandangar ilun nang hangkuy kaya sakumpulan ganal urang di surga bapadah, "Haleluya! Kasalamatan, kamuliaan, wan kakuasaan adalah ampun Allah kita 2 karana penghakiman Inya nang ganal wan adil; karana Inya imbah mengadili lanji ganal itu, nang marusak bumi awan kebejatannya, wan imbah mambalasakan darah hulunnya ka lawan lanji itu." Hagan kedua kalinya, buhannyabapadah, "Haleluya! Asap lanji itu imbah naik hinggan balalawasan." 4 Limpat, kadua puluh ampat tuha-tuha* wan kaampat makhluk itu sujud wan menyembah Allah, nang baungut di atas takhta, awan bapadah, Amin!* Haleluya!" 5 Kamudian, tadangarlah ilun matan takhta, "Pujilah Allah kita, hai ikam barataan nang melayani sidin,baik nang halus maupun nang ganal, nang manuhaakan Sidin!" Aruh Perkawinan Anak Domba 6 Limpat, aku mandangar ilun kaya sakumpulan urang rahat, kaya ilun banyu bah, wan kaya ilun guntur nang harat, bapadah, "Haleluya! Sabab, Tuhan Allah Kita Nang Mahakuasa mamerintah. 7 Ayu kita basukacita wan bersorak-sorai, wan maunjuk kamuliaan kapasa Inya karana hari perkawinan Anak Domba imbah tiba, wan pengantinbibiniannya imbah sadi. 8 lawan inya imbah dijulung kain linen halus nang laring wan cemerlang, gasan dipakai karana kainlinen itu adalah paulahan ganal nang dilakuakanurang-urang kudus." Kamudian, malaikat itu bapadah lawanaku, "Tulisakanlah ini: 'Diberkatilah urang nang disaru ka jamuan perkawinan Anak Domba!"' Wan, inya bapadah yamin lawan aku. "Ini adalah panyambatan nang bujur matan Allah." 10 Limpat, aku sujud di landaw malaikat itu hagan manyembahsidin. Namun, inya bapadah lawan aku, "Jangan lakuakan itu karana aku jua ulun kaya ikam wan dingsanak-dingsanak ikam nang bakacak awan kasaksian Yesus. Sembahlah Allah karana kasaksian Yesus adalah roh nubuat.* Penunggang Kuda Putih 11 Kamudian, aku manjanaki surga taurak, wan cungullah saikung kuda putih; Inya nang baungut di atas takhtanya bangaran Setia wan Bujur, wan dalam kabujuran Inya menghakimi wan berperang. 12 Mata Inya kaya likit api, di kepala Inya ada rahat mahkota, wan Inya baampun ngaran nang tatulis, nang kada dikatahui saurang pun, kacuali Inya saurang. 13 Inya maudak jubah nang imbah diculupakan ka dalam darah, wan ngaran Inya adalah Firman Allah 14 Barataan pasukan nang ada di surga manggiring Sidin awan manunggang kuda putih wan berpakaian kain linen halus nang putih wan laring. 15 Matan muntung Inya bangsul sabuah pedang lincip nang digunahakan gasan mancatuk bangsa-bangsa. Inya pacang mamarintah atas buhannya awan tongkat wasi. Inya pacang mamaras anggur dalam batu kilangan, nang adalah murka Allah Nang Mahakuasa. 16 Wan jubah lawan paha Inya tatulis ngaran ini : RAJA ATAS SABARATAAN RAJA WAN TUAN ATAS SABARATAAN TUAN. Kamudian, aku majanaki saurang malaikat badiri di dalam matahari. Inya bakuciak awan ilun karas lawan barataan burung nang tarabang di langit, "Mari, Bakumpullah hagan umpat dalam jamuan makan ganal Allah, 18 panyamannya ikam dapat makan daging para raja, daging para panglima, daging urang-urang gancang, daging kuda-kuda wan buhannya nang baungut di atasnya, wan daging barataan urang, baik itu urang bebas maupun urang mardeka, urang kacil maupun urang ganal." 19 Limpat, aku majanaki binatang itu wan para raja di bumi umpat pasukan buhannya bakumpul gasan berperang malawan Sidin nang baungut di atas kuda putih itu wan malawan pasukan Inya. 20 Maka binatang itu digarit, awan nabi palsunya nang imbah mengadakan mautaw-mautaw ajaib di intangan binatang itu, nang awan inya manyesatakan buhannya nang manarima mautaw binatang itu wan buhannya nang menyembah patung inya. Buhannya barataan dihamputakan ka dalam lautan api nang balikit-likit idabul belerang 21 Wan, unanya dimati'i awan pedang nang bangsul matan muntung Sidin nang baungut di atas kuda putih itu wan barataan burung dikanyangkan awan daging buhannya.
Chapter 20

1 Kamudian, aku majanaki malaikat pandit matan surga, maudak kunci jurang maut wan sabuah rantai ganal di tangannya. 2 Inya manggarit naga itu, si Ular Tuha, nang adalah Satan wan Iblis, nang maekatnya salawas seribu tahun, 3 mahamputakannya ka dalam jurang maut, malingkupnya wan menyegelnya panyamannya inya kada pacang menyesatakan bangsa-bangsa yamin, hinggan seribu tahun itu baeher. Imbah itu, inya pacang dirahay hagan pahadangan. 4 Limpat, aku majanaki takhta-takhta wan di atasnya baungut urang-urang nang diunjuk kuasa gasan menghakimi. Aku majanaki jiwa urang-urangn nang dipanggal kepalanya karana kesaksian Yesus wan karana firman Allah, wan buhannya nang kada menyembah binatang itu atawa patungnya wan kada manarima mautaw binatang itu awan dahi atawa tangan buhannya. Buhannya hidup bulik wan mamerintah lawan Kristus salawas seribu tahun. 5 Akan tapi, urang-urang mati nang lainnya kada hidup yamin sabalum masa seribu tahun itu baeher. Inilah kabangkitan nang pertama. 6 Diberkati wan kuduslah urang-urang nang baulih bagian dalam kabangkitan* pertama itu. Tahadap urang-urang ini, kamatian kedua kada bakuasa, tapi buhannya pacang manjadi imam-imam Allah wan Kristus, wan pacang mamerintah lawan Sidin salawas seribu tahun. Kakalahan Iblis 7 Imbah masa seribu tahun baeher, Iblis pacang dirahay matan penjaranya. 8 Inya cagar madam gasan menyesatakan bangsa-bangsa pada kaampat penjuru bumi, Gog wan Magog, wan mangumpulakan buhannya gasan berperang. Jumlah buhannya kaya pasir di laut. 9 Buhannya buat ka daratan bumi wan mangapung pakemahan urang-urang kudus wan kota nang taarasi. Namun, api pandit matan langit wan manghangitakan buhannya. 10 Limpat, Satan nang imbah manyesatakan buhannya dihamputakan ka dalam lautan api wan belerang, disnalah binatang wan nabi palsu itu jua dihamputakan. Buhannya pacang disiksa siang wan malam balalawasan. Penghakiman di Intangan Takhta Putih 11 Imbah itu, aku majanaki takhta putih nang ganal wan Sidin nang baungut di atasnya, nang matan intangan Inya di bumi lanyap wan kada kadapatan yamin wadah hagan buhannya. 12 Wan, aku majanaki urang-urang mati, ganal wan kacil, badiri di intangan takhta itu. Limpat, diuraklah kitab-kitab wan sabuah kitab nang lain, yeto kitab Kahidupan, wan urang-urang mati itu dihakimi badasarkan apa nang tatulis dalam kitab-kitab itu, sasuai paulahan buhannya. 13 Laut maandahakan urang-urang mati nang ada di dalamnya, maut wan Hades jua maandahakan urang-urang mati nang ada di dalamnya wan buhannya dihakimi, masing-masing maasi paulahannya. 14 Limpat, maut wan Hades dihamputakan ka dalam lautan api. Inilah kamatian nang kedua-- lautan api. 15 Napabila sasaurang nagarannya kada tatulis dalam Kitab Kahidupan, inya pacang dihamputakan ka dalam lautan api itu.
Chapter 21

1 Kamudian, aku majanaki langit nang hanyar wan bumi nang hanyar. Sabab, langit nang pertama wan bumi nang pertama imbah lanyap; wan alut pun imbah kadada yamin. 2 Limpat, aku majanaki kota nang kudus, Yerusalem Hanyar, pandit matan langit, matan Allah, wan imbah disiapakan kaya pengantin badandan hagan lakinya. 3 Aku mandangar ilun nang karas matan takhta bapadah, Janaklah, kemah Allah ada di rahatan-rahatan manusia. Inya pacang liung di parahatan buhannyawan buhannya pacang manjadi umat Inya. Allah surang cagar ada di rahatan buhannya wan manjadi Allah buhannya. 4 Inya pacang mahapus satiap banyu mata matan mata buhannya wan maut kada pacang ada lagi perkabungan, tangisan, atawa rasa garing karana nang lawas imbah balimpat." 5 Inya nang baungut di takhta itu bapadah, "Janaklah, Aku manjadiakan sabarataan hanyar!" Ujarnya yamin, "Tulislah ini karana papadahan-papadahan ini dapat diparcaya wan bujur." 6 Kamudian, Inya bapadah lawan aku, "Imbah lipus! Aku adalah Alfa wan Omega, Nang Awal wan Nang Eher. Aku pacang maunjuk kinum lawan satiap urang nang haus matan mata banyu kahidupan sacara budas. 7 Inya nang menang pacang mewarisi sabarataan ini; Aku pacang manjadi Allahnya wan inya pacang manjadi anak-Ku. 8 Pacang tapi, buhannya nang gair, kada parcaya, wan keji; pamatian, urang-urang sundal, tukang sihir,* para penyembah berhala,* wan barataan pakaramput, pacang mandapat bagian buhannya dalam lautan nang balikit-likit idabul api wan belerang. inilah kamatian kedua." Yerusalem Hanyar 9 Kamudian, asa matan tujuh malaikat nang mangacak tujuh cawan nang hibak awan tujuh bencana taeher itu datang wan bapadah lawan aku, "Marilah, aku pacang manunjukakan lawan ikam pengantin bibinian, istri Anak Domba itu." 10 Limpat, inya maanggung aku dalam roh manuju ka sabuah gunung nang bangat ganal wan pancaw, umpat manunjukakan lawan aku kota suci itu, Yerusalem, nang pandit matan langit, matan Allah, 11 hibak awan kamuliaan Allah wan cahayanya kaya permata nang bangat larang, kaya permata yaspis, jernih kaya kristal. 12 Kota itu baampun tembok nang ganal wan pancaw awan dua belas lawang gerbang. Awan lawang-lawang gerbang itu ada dua belas malaikat wan ngaran-ngaran tatulis di atasnya, yeto ngaran kedua belas suku Israel.* 13 Ada tiga lawang gerbang di sabalah utara, tiga lawang gerbang di sabalah selatan, wan tiga lawang gerbang di sabalah barat. 14 Tembok kota itu baampun dua belas batu fondasi wan diatasnya batu-batu itu tatulis nagaran kedua beas rasul* Anak Domba. 15 Malaikat nang bapandir lawan aku itu mangacak sabuah tongkat pengukur nang taulah matan amas gasdan mengukur kota itu, lawang-lawang gerbangnya, wan temboknya. 16 Kota itu babentuk segi empat, panjangnya sama lawan lebarnya. inya mengukur kota itu awan tongkatnya, dua belas ribu stadia, panjang, lebar, wan pancawnya sama. 17 Limpat, inya mengukur tembok kota itu, seratus empat puluh puluh empat hasta, maasi ukuran manusia, nang jua merupakan ukuran malaikat. 18 Tembok kota itu taulah matan permata yaspis wan kota itu taulah matan amas murni, sebening kaca. 19 Fondasi tembok kota itu tadiri atas barataan jenis permata nang larang. Batu fondasi nang permata adalah batu yaspis, batu safir, nang ketiga batu mirah, nang keempat batu zamrud, 20 nang kelima batu unam. nang keenam batu sardid, nang ketujuh batu ratna cempaka, nang kedelapan batu beril, nang kesembilan batu krisolit, nang kesepuluh batu krisopras, nang kesebelas batu lazuardi, wan nang kedua belas adalah batu kecubung. 21 Kedua belas lawang gerbangnya adalah dua belas mutiara, masing-masing lawang gerbang taulah matan asa mutiara. Lalah kota itu taulah matan amas murni sebening kaca. 22 Aku kada majanaki Bait Allah* di dalam kota itu karana Tuhan, Allah Nang Mahakuasa, wan Anak Domba sauranglah Bait Allah kota itu. 23 Kota itu kada memerlukan matahari atawa bulan gasan meneranginya karana kamuliaan Allah menerangi kota itu wan Anak Domba adalah dadamarannya. 24 Bangsa-bangsa pacang bajalan dalam cahaya kota itu wan raja-raja di bumi pacang maanggung kamuliaan buhannya ka dalamnya. 25 Lawang-lawang gerbangnya kada pacang tabiasa dikuhup wan siang hari, wan kada pacang ada malam hari di sana. 26 Buhannya pacang maanggung kamuliaan wan hormat bangsa-bangsa ka dalam kota itu. 27 Namun, kada anu pun nang najis pacang babuat ka dalam kota itu, jua urang nang malakuakan idabul-idabul keji atawa melakuakan kakaramputan, malainakan hanya nang ngarannya tatulis dalam Kitab Kahidupan Anak Domba.
Chapter 22

1 Kamudian, malaikat itu manunjukakan lawan aku sungai kahidupan, nang bening kaya kristal, mengalir matan takhta Allah wan Anak Domba 2 di rahatan-rahatan lalah kota itu. Di kedua higa sungai, tumbuh puhun kahidupan nang menghasilakan dua belas jenis buah wan menghasilakan buahnya satiap bulan. Daun-daun puhun itu digunakan gasan mawarasakan bangsa-bangsa. 3 Kada pacang ada lagi kutuk, tapi takhta Allah wan Anak Domba pacang ada di dalam kota itu. Ulun-ulun Inya pacang menyembah Sidin. 4 Buhannya pacang majanaki muha Inya wan ngaran Inya pacang tatulis wan dahi buhannya. 5 Malam kada pacang ada yamin sahingga buhannya kada mamarluakan cahaya dadamaran atawa matahari karana Tuhan Allah pacang menerangi buhannya, wan buhannya pacang mamerintah balalawasan. Kadatangan Yesus Kristus 6 Malaikat itu bapadah lawan aku, "Barataan papadahan ini dapat diparcaya wan bujur. Tuhan, Allah matan roh para nabi,* manyuruh malaikat-malaikat Inya gasan manunjukakan lawan ulun-ulun Inya napa nang aur ancap tajadi. 7 Dangarlah, Aku ancap datang! Diberkatilah urang nang maasi papadahan-papadahan nubuat* kitab Ini." 8 Aku, Yohanes, nang imbah mandangar wan majanaki sabarataan itu,. Katika aku mandangar wan majanaki sabarataannya, aku basujud gasan menyembah di landaw malaikat nang imbah manunjukakan barataan itu lawan aku. 9 Namun, inya bapadah lawan aku, "Jangan lakuakan itu! Aku adalah ulun sama kaya ikam wan dingsanak-dingsanak ikam, para nabi, umpat kaya buhannya nang maasi papadahan-papadahan dalam kitab ini. Sembahlah Allah!" 10 Kamudian, malaikat itu bapadah lawan aku, "Jangan menyegel papadahan-papadahan nubuat dalam kitab ini karana wayahnya imbah parak." 11 Asalah urang nang baulah jahat tata baulah jahat, urang nang kada suci tatap kada suci, urang nang baulah bujur tatap malakuakan kabujuran, wan urang nang kudus tatap mengudusakan awaknya.' 12 "Dangarlah Aku ancap datang! Wan, Aku maanggung Upah-Ku, gasan mambalas satiap urang maasi paulahannya. 13 Aku adalah Alfa wan Omega, Nang Pertama wan Nang Taeher, Nang Awal wan Nang Eher. 14 Diberkatilah buhannya nang manapas jubah buhannya sahingga buhannya baampun puhun kahidupan itu wan babuat ka kota itu malimpati lawang-lawang gerbangnya. 15 Nang diluar kota itu adalah anjing-anjing, urang nang melakuakan sihir, urang-urang cabul, para pamatian, para penyembah berhala, wan urang-urang nang katuju kakaramputan. 16 Aku, Yesus, imbah menyuruh malaikat-Ku gasan barsaksi lawan ikam tatang sabarataan ini hagan jemaat-jemaat. Akulah latik wan keturunan Daud*, Sang Bintang Timur nang benderang." 17 Roh* wan pengantin bibinian itu bapadah, "Marilah!" Asalah urang nang mandangar ini bapadah, "Marilah!" Asalah urang nang haus datang; asalah urang nang hakun maambil banyu kahidupan sacara budas." Panutup 18 Aku bersaksi lawan barataan urang nang mandangar papadahan nubuat kitab ini: "Amun ada nang manambahakan anu wan papadahan-papadahan ini, Allah pacang manambahakan lawan inya barataan bencana nang tatulis dalam kitab ini. 19 Wan, amun ada nang mauna anu matan papadahan-papadahan dalam kitab nubuat ini, Allah pacang maambil bagiannya matan puhun kahidupan, matan kota kudus, wan matan idabul-idabul nang tatulis dalam kitab ini." 20 Inya nang bersaksi mengenai idabul-idabul ini bapadah, "Ya, Aku ancap datang.' Amin*! Datanglah, Tuhan Yesus! 21 Anugerah Tuhan Yesus maumpati ikam barataan. Amin.