¹ Yeesu aɖimi kǝ barǝ, Yeesu ayar na gǝŋ Ɖaʋɖa, na Abraham. ² Abraham aŋʋm Isaaka; N'Isaaka aŋʋm Yakɔɔbʋ; na Yakɔɔbʋ aŋʋm Yuɖaa na basaaka; ³ Yuɖaa akar Tamaarɩ aŋʋm farɛɛsɩ na sara; Farɛɛsɩ aŋʋm Esrɔmʋ, Esrɔmʋ aŋʋm Araam. ⁴ Araam aŋʋm Aminaɖaabʋ; n'aminaɖaabʋ aŋʋm Nasɔɔn na nasɔɔn aŋʋm Salmɔɔ; ⁵ Salmɔɔ aŋʋm Boasɩ anar na gǝŋ Rahaabɩ: Boasɩ aŋʋm obɛɛɖɩ, anar na gǝŋ Ruuti: ⁶ Obɛɛɖɩ, aŋʋm Isaii; Nisaii aŋʋm Ɖaʋɖa. Na gʋpayarɩ Ɖaʋɖa aŋʋm Salomɔɔ Salomɔɔ anar na gǝŋ urii kar abʋŋapala: ⁷ Salomɔɔ aŋʋm robohamʋ: Rohamʋ aŋʋm Abiyaa: n'abiyaa aŋʋm Asaa; ⁸ N'asaa aŋʋm Yosafaatɩ aŋʋm Yoraamɩ; Na Yoraamɩ aŋʋm Osiyaasɩ: ⁹ Osiyaasɩ aŋʋm Yoataam aŋʋm Akaasɩ n'akaasɩ aŋʋm Esekiasɩ; ¹⁰ Esekias‌ɩ aŋʋm Manasee: Na Manasee aŋʋm Amɔɔ n'Amɔɔ aŋʋm Yosiasɩ; ¹¹ Yosɩasɩ aŋʋm Yekoniasɩ na ba par halɩ saa nɖee ba kulo pɩ ashɛv na Babɩlɔɔnɩ ma; ¹² Bakulo pɩ ashɛʋ na babilɔɔnɩ ma, kaŋkǝm na Yekonɩasɩ aŋʋm salatɩɛl; Na salatiɛl aŋʋm sorobabɛlɩ; ¹³ Na Sorobabǝlɩ aŋʋm Abiyuɖi; Nabɩyuɖi aŋʋm Eliakim n'eliakim aŋʋm Asɔɔ; ¹⁴ Asɔɔ aŋʋm Saɖɔkɩ, Na Saɖɔkɩ aŋʋm Ashiimu: Nashiimu aŋʋm ɛlɩuɖ: ¹⁵ Eliuɖ aŋʋm Eleasar: Eleasar aŋʋm Mataan: Na Mataan aŋʋm Yacɔɔbʋ: ¹⁶ Na Yacɔɔbʋ aŋʋm Yosɛfʋ Marii ʋkur, Marii ɖe aŋʋm ka Yeesu Kristo. ¹⁷ Tɔɔ na Abraham ace Ɖaʋɖa ɩlee aŋʋmɩ tǝb-nɩ-nan tɔɔ na Ɖaʋɖa ace nkǝlǝ ba kulo pɩ ace na babɩlɔɔnɩ ma, ɩlee aŋʋmɩ tǝb- nɩ-nan, tɔɔ na nkǝlǝ ba kulo pɩ ace na babɩlɔɔnɩ ma, ɩlee aŋʋmɩ tǝb-nɩ-nan. ¹⁸ Gɩ kiɖe ɖaa gasanaɩ‌ɕgasara naa ba ŋʋm Kristo ma, Yosɛfʋ aju ka anar Marii gɩ kɔbɩ kǝ ba ka na man aɖa na, na Marii aɖa na ncǝna, ncǝna nɖe ŋŋuro nsoŋsona kancǝna nji aɖa na ma. ¹⁹ Ʋkur, Yosɛfʋ, ale ɖei ɖei karɛ na, ka na yɛɛ ɖoo na mɩ na, na atɔɔ nya waa anyantǝra lam nɩ shɛlɛm ʋɖǝn a paa yɔ na. ²⁰ Ɖaa a na faŋa faŋa galei gaɖe nɖi nɩ ma, na ɩkoyar amalaaɩka a lǝ nɩ gʋɖa nɩ waa: Yosɛfʋ Ɖaʋɖa ʋpur paa lee shika waa: atɔɔ Marii gɩka na, aɖʋwaa: Ʋpi nɖee aɖa na acǝna ma, ɩɖoo na ŋŋuro nsoŋsono. ²¹ Ataaŋʋm ʋpisoro naa aɖʋ nɩ ŋyɩda waa Yeesu; anaa fʋra asamaa atǝɖǝ nɩ ambɔnɔ. ²² Ɩŋunii ɩtu lee ɖaa ɩkoyar alǝ annabi alǝ ma. ²³ Kiɖe ma ʋpigii nɖee ka yɔ ʋsoro na ma, ataa da na ncǝna ŋʋm ʋpisoro, naa baɖʋnɩŋyiɖa waa Emanuɛl kaashɩ na gǝŋ waa: Gaja gaɖa atasul. ²⁴ Yosɛfʋ aŋǝnǝ ma, na alee ɖaa ɩkoyar amalaaɩka a lǝ nɩ ma, na atɔɔ akar aɖʋ asul. ²⁵ Ama nan ɩkǝ ba man aɖa ayɔ na, halɩ apɩ tɩ ŋʋm ʋpursoro, na aɖʋ nɩ ŋyɩɖa waa: Yeesu.

¹ Ŋkǝlǝ ndee ba ŋʊm yeesu bɛtlɛhɛm yʊdaa ma gʊyar, herod a saa na mage ma na ba duo na gaja ka laŋ apl yerusalɛ m na ta ba wàà. ² "Ŋka na ba ŋum yʊdaa k'agʊyari gɩ ŋǝ agɩ ŋɔripi gaja ka laŋ na gɩ pɩ gɩ lee nɩ bɔɔta". ³ Gʊyaril herod arǝŋǝ gǝŋ ma na ade na yerusalɛm k' aŋpa nŋu nii bʊci ne ʊpɩɛ. ⁴ Na herod awala ba sara laa ja k'adi ba ja na bapɔŋʊn ja naa ataba pɩ waa ŋka na ba bʊŋa lǝ wàà ba tǝ ba tɩ ŋum kristo. ⁵ Na ba lǝ nɩ waa bɛtlɛhɛm yʊdaa k'aja adʊ waa daa aŋdebi a ŋʊn ma na gǝŋ. ⁶ Akɩ bɛtlɛhɛm nɩ adʊ waa akɩ nɩ na ndi yar ndee a naa taŋo a ma samaa israɛl kǝba pi ma a naa dʊwo na ma. ⁷ Ŋkǝŋ na herod a yɩda mage ma na ʊlugu nɩ naa ataba pɩ duo paŋa na gɩŋɔripi gɩde gɩ duo. ⁸ Na alǝ pl wàà kʊla ma acǝ yersalɛm ɩta kpa ŋkǝŋ yɛyɛ ma ʊpi de gɩ shɛbʊ ɩta ŋǝ nɩ kǝwa ma apɩ tɩ lǝ amʊ naa amʊ gboo ma cǝ tɩ lee nɩ bɔɔta. ⁹ Ba rǝŋǝ gʊyarɩ aga lei boŋo ma na ba tǝwǝ ba gasana na gɩŋorɩpi ngɩ dee ba ŋǝ gaja ka laŋ ma gɩtɔnɔ ashee pɩ halɩ gadu ngadei ʊpi de ada ma. ¹⁰ Ba ŋǝ gɩŋɔrɩ pɩ ma na bʊcine ʊkǝr. ¹¹ Na ba kpa gafala nɩ bɔɔta na ba tine bʊfǝlǝ n'aa alee nɩ gʊjɔɔ wura tʊlaarɩ, na sɩŋnaarla. ¹² Gʊda nɩ na gaja galǝ pɩ waa ba paa kǝwa acǝ herod sul na gǝŋci ba kǝ na ʊnyɩca fɔlɩ acǝ baŋpa nɩ . ¹³ Ba kǝwa acǝ baŋpa nɩ boŋo ma nagaja a malaɩka afa ŋa agʊlɔ josɛf gʊda nɩ n'alǝ nɩ wàà ta ayide laŋ atǝwa ʊpi na anar acǝ ejypt da ŋkǝŋ halɩ saa ndee ma lǝ kɩ waa akǝwa pɩ ma adʊ waa herod taa yɛ waa akǝ ʊpi nde. ¹⁴ Gɩjbɔŋɔ gɩde jɩ josɛf ata atǝwa ʊpi na anar na shɛʊ ejypt. ¹⁵ Na ba ŋkǝŋ halɩ herod abʊce nde pala ka na ndi yar agalei gakpe daa andobi alǝ wa ejypt nɩ na nyɩda ampi ma. ¹⁶ Herod arǝŋǝ wàà mage mana baki de de fɔi akǝwa shɛu ba mpa nɩ ma na a cam ʊnyana paa n'aa atǝm acǝ bɛtlɛhɛm k'ampa nɩ na ka bʊ pa pirl nɩ wàà ba cǝ atɩ kǝ bapi madaei kǝba k'ana wʊda bʊnyɩʊ ma na mbadei kǝba k'ana wʊda bʊda bʊja bʊja bʊnyiʊ na ma tǝa daa saa ndee mage mana ba lǝ waa bade ba ŋǝ gɩ ŋɔri pi ma. ¹⁷ Alǝ sʊra nde lee ka deidei na galeii andobi yermi acee bʊŋa lǝ ma ¹⁸ ."Waa gɩ rǝŋǝ ʊwǝlǝ na gaka gabʊmbɔnɔ na ʊbeleŋshi rama nɩ rashɛl tɩ yu bapur laŋ naa bǝla ʊpǝlu pǝlu adʊ waa kǝba kɔɔ da na". ¹⁹ Herod aci ma na gaja a malaika a faŋa agʊlɔ ashee josɛf gʊda nɩ egytn k'ampanɩ naa lǝ nɩ waa: ²⁰ Ta yide laŋ naa tǝwa ʊpi na anar naa akǝwa cǝ israɛl kaa tǝna nɩ adʊ waa bɛrɛ mba dei dei ba yɛɛ waa ba laa ʊpide aŋuro ma ba ci. ²¹ Na josɛf ata naa tǝwa ʊpi na anar naa kǝwa cǝ arshelo jɩ ka gɩyarɩ. ²² Ama arǝŋǝ waa arshelo jɩ ka gɩyarɩ yu daa ayar herod aŋkǝm ma na asampǝna ɩkpar nɩ daa akǝwa cǝ ma gaja galǝ na nɩ gʊda nɩ galilee. ²³ Na ashɛʊ acǝ tɩ sǝ mpa ndee ba na yida waa nasarɛ ma gani galee ka galei ngadee andobi abʊŋa lǝ waa nasarɛ t k'aja na ba yida nɩ nia.

¹ Kasaa ɖe na Yohana amǝnakabʋto aɖoo na lee waasu Yuɖee kʋteru nɩ. ² Na lǝ waa: fʋba ma nɖawa Gaja kaayaritǝna gasǝla. ³ Yohana a galeɩ jɩ‌ɕannabi ɩsaye abʋŋa lǝ, nkǝlǝ, ana lǝ waa: Ʋɖǝn ʋwǝlǝ ʋɖoo na ʋteru nɩ waa: Pɛmpɛŋɛ ma ɩkoyar ʋnyɩŋca, tǝkrǝ ma, ʋtǝŋǝ. ⁴ Yohana ɖe kara ɩraakum kɩsana katoko arum bɛlɛtɩ ansǝl. Ʋjɩʋɩ anajɩ ma na gǝŋ atrǝma na gʋkɔrɔ gʋŋɔŋja. ⁵ Yerusalɛm na Yuɖee nakɩkarakaraɩ ɩda asǝla na yurdɛɛ kaato ma, baɖe ba tɩ pɩ a sul. ⁶ Baɖe ba tɩ laa bambɔnɔ na lǝ aɖe tɩ mǝna pɩ bʋto yurɖɛɛ kaatonɩ. ⁷ Ama Yohana aŋǝ waa: Faniisi na Saɖuusɩ kǝbaja tuutuuma ba tɩ pɩ abʋtomǝnaka ma, na alǝ pɩ waa: Pere ka bʋsheme baja anyɩn, aŋa cere ka anyɩn waa ɩcuu Gaja kʋnyana. ⁸ Ŋʋm ma ɩpi ɩ ɩna faŋa waa ɩlafʋ nɖawa ma, ⁹ Paama shee anyɩnalɔ ɩja waa ɩlee Abraham bapur na. Ntɩ lǝ anyɩn waa: Gaja gatɩ gasǝra atɔɔ atala nɖe apra Abraham bapur. ¹⁰ Nfalʋ nɖa ayo kaŋkǝmǝ boŋo: Ayo nɖee kɩ na ŋʋm ɩpi ɩsoŋsono na ma, ba tɩ ba sɔɩ abǝɖa ʋtonu nɩ. ¹¹ Amʋ ntɩ mǝna anyɩn bʋto na faŋa waa ɩfʋba nɖawa: Ama nɖee atʋnapɩ amʋŋkǝm ma awǝɖa ɩko awumʋ, kǝ ma sim baa cei ma kur atǝn akara aŋkɔdɔkɔɖɔ kŋlɔ na. Ʋni naa mǝna anyɩn na ŋŋuro nsoŋsono n'ʋtonu. ¹² Atoŋo ɩŋumka agʋnyɛ nɩ, Na ŋum, Ataa laa blee kɩpi ɩsoŋsono aɖʋ agʋwʋloŋo nɩ naa atɩʋ ŋŋɔ ʋtonu nɖee kʋ na ci ayɔ na ma nɩ. ¹³ Yeesu ɖoo na Galilee ace Yurɖɛɛ kaato nɩ Yohana sul waa amǝna nɩ bvto. ¹⁴ Ama Yohana, na lǝ waa: Amʋ na ɩshɩɛ waa: ma pɩ amǝnamʋ bʋto na kɩkɔɔ na pɩ amasul! ¹⁵ Na Yeesu abue nɩ waa: Pala gɩ lee gǝŋ, aɖʋwaa ɩsim waa gɩlee bʋkɔɩ bʋtǝŋǝ ma. Na Yohana arǝŋǝ na nɩ. ¹⁶ Nkǝlǝ ba mǝna Yeesu bʋto, naa aɖoo bʋto nɩ ma, na nɖǝla ntine alaŋ, na aŋǝ Gaja kaŋŋuro nrgǝ n'alaŋ ɖaa alikuku ma, a laŋ. ¹⁷ Na ʋwǝlǝ ɖǝn, ʋɖoo n'alaŋ, alǝ waa: Nɖe a lee ka ampi asɔlɔka, alaŋ na nɖʋ amʋciŋsɔlɔka.

¹ Ŋŋuro nsoŋsono nce na Yeesu ʋteru nɩ ɩbɩliishi atʋŋa nɩ. ² Akʋr ganɔ ɩshile ɩshɩnyɩʋ gɩjibɔŋɔ ɩshɩnyɩʋ nákɔmɔ ɩkpa nɩ. ³ Nkǝŋ na atʋŋaka ŋǝ akǝm asǝla na nɩ a lǝ nɩ a lǝ nɩ waa: Ɩta jɩ waa ʋlafʋ lee Gaja ʋpur, shee ganɔ atala nɖe ɩpra ʋjɩʋ. ⁴ Na Yeesu abuye nɩ waa: Baŋɔn waa: Kɩ lee vjɩʋ kanɖǝnɖǝn ʋna shee arɛ alaafiya na, ama bʋlee ɩ bʋ na ɖoo na Gaja kannɔɔ ma, bʋ na shee alaafiya. ⁵ Na ɩbiliishi a tɔɔ nɩ ace na cɩrɩ cɩrɩ kampa nɩ naa a tǝr nɩ ʋnyiŋu kaafala gabʋmbɔnɔ kanɖilaŋ alaŋlaŋ. ⁶ Na lǝ nɩ waa: Ɩta jɩ waa ʋlafʋ lee Gaja ʋpur, ta ajim atǝn; Aɖʋwaa: Ʋŋɔn lǝ waa: Ɩkoyar ataa shee ganɔ amalaɩka mana ganɔ akalaŋ, basaakɩ atǝŋ naa akʋkei ʋpaatɩ ka ntala na. ⁷ Na Yeesu alǝ nɩ waa: Ʋŋɔn lǝ waa: ka gbɛɖɔ atʋŋa Gajaɩ galee akɩ ma na. ⁸ Nkǝŋ na ɩbiliishi akɔɔ tɔɔ nɩ ace na gʋbʋnʋ ɩ gʋshemelaŋ kanɖilaŋ naa afaŋa nɩ‌ɕɖulinya aŋunii ka bʋyarɩtǝna nakɩmaana na kɩ kʋmʋ, ⁹ N'aa lǝ nɩ waa: ʋta kʋr atǝn alee mʋ bɔɔta, ntɩ ma sheekɩ ayɔkɔ ɖe ɩŋunii. ¹⁰ Na Yeesu a lǝ nɩ waa: Sheetaanɩ bɔ akʋʋlɔ afǝl! Aɖʋwaa ba ŋɔn waa: Ɩkoyar Gaja anɖǝnɖǝn na akur atǝn a lee nɩ bɔɔta, naa lee antǝma. ¹¹ Nkǝŋ na ɩbiliishi afǝl apala nɩ, na malaika ba pɩ Yeesu sul na lee antǝma. ¹² Yeesu rǝŋǝ waa ba pɔɔ Yohana nku ma na abɔ agʋlɔ ace Galilee. ¹³ Na atǝbǝ Nasarɛɛtɩ, a tɩ ɖa kapɛrnahum, asǝla na teenku, Sabulɔɔ ni na nefʋtalii kɩ kara kara nɩ, ¹⁴ Naa galeɩ annabi isaye abʋŋa lǝ ma, ɩ lee: ¹⁵ Waa: Sabulɔɔnɩ naa Nefʋtalii, kɩ karakaraɩ ɩsǝla na teŋku ma, na Yurɖaanɩkaato kaatǝna, na Galilee, na Yantii ma na. ¹⁶ Samaa ɖe abʋŋa sǝ nkomo nɩ ma, A ŋǝ ʋkaɖʋ ʋbʋmb ɔnɔ; na mbaɖee baɖa bʋce kʋtǝnla laŋ ma, ʋkaɖʋ ʋkaɖa pɩ. ¹⁷ Kasaa ɖe na Yeesu a sǝba waasu kʋleʋ, na lǝ waa: Fʋba ma, nɖawaa, aɖʋwaa Gaja kaayaritǝna ga sǝla. ¹⁸ Asara akʋn Galilee ka teŋku kaanɔ na ce ma, na aŋǝ arɛ n'apar, Simɔɔ ba na yiɖa waa Pɩɛɛr ma, ɖen n'apar Anɖree, baɖe ba tɩ kǝv gʋraʋ tǝŋku nɩ aɖʋwaa bʋfɩlɩkǝja pɩ balee. ¹⁹ Na a lǝ pɩ waa: Tǝr ma amʋkǝm naa ma lee anyɩn ɩ naa ri bɛrɛ. ²⁰ Na banana apala baraʋ kpaarɩ atǝr aŋkǝm. ²¹ Ba sara na ce ataa gʋnaŋa cei ma, naa kɔɔ ŋǝ arǝn'apar Yaakubuna Yohana, baya na gǝŋ Sebeɖee, baɖe baɖa ŋyifoɩ nɩ na baya na pɛmpɛŋɛ baraʋ. ²² Na ayɩɖa pɩ, na bamana pala baraʋ kpaarɩ ashee baya naa tǝr Yeesu aŋkǝm. ²³ Yeesu ɖe tɩ ce Galilee kɩkarakara nɩ, na cere bɛrɛ ɩsinagɔɔgǝ nɩ, na lee Gaja kaayarɩtǝna kalaabaarʋ asoŋsono na shee bɛrɛ, nakaɖa na bɛrɛ bɩshɛɖʋ asʋra sʋra. Mbaɖee bʋ mǝn pɩ baɖa ɩsamaa bagɩ cuca ma. ²⁴ Antogi nɖɛntɩ ce sirii aŋunii nɩ, baɖe ba tɩ pɩ na banyʋŋkʋja, mbaɖee ɩshɛɖʋ ɩ na nashɩɩ pɩ na yor pɩ, mbaɖee ɩjiŋɖi mana baɖa na pɩ, ɩlɩlɩm baja, na mbaɖee bʋ mɛn pɩ ma, a ɖe tɩ kaɖa bɩshɛɖʋ. ²⁵ Samaa abʋmbɔnɔ aɖe tǝr aŋkǝm, Galilee kǝbaja, yurɖaanɩ kaato kɩ karakara baɖe batǝr aŋkǝm.

¹ Yeesu aŋǝ samaa ma na abodo gʊbʊnu laŋ ŋkǝlǝ ndee asǝ tǝm ma na aba kǝŋ ja ba pɩ asul. ² Na aŋana a ganɔ naa asǝba pɩ kʊfaŋu waa: ³ Ndi nsaŋka ashee nyuro nɩ kǝba shɛɛrɛ adʊ waa arjaŋna da ashee pɩ. ⁴ Ndi nsaŋka batǝba nyeŋkǝrǝ bʊcine. ⁵ Ndi nsaŋka ashee mbadei ba buro ba gʊlɔ ma adʊ wàà ba tǝbajɩ gatǝna ka tiibl. ⁶ Ndi nsaŋka ashee mbadei cɩrɩ cɩrl kéakɔmɔ na kʊ tunyem ʊkpa ma adʊ waa ba tǝba kum. ⁷ Ndi nsaŋka a shee mbadei ba na ŋǝ bɛrɛ bɩ shɛɛ ma adʊ waa ba tǝba ŋǝ bɩ shɛɛ. ⁸ Ndi nsaŋka ashee mbadei bʊcine ʊda cɩrɩ cɩrɩ ma adʊ waa ba tǝb ŋǝ gaja. ⁹ Ndi nsaŋka ashee mbadei ba na yɛɛ fɛɛ kʊ sǝu ma adʊ waa ba tǝbayɩ pɩ waa gaja ba pur. ¹⁰ Ndi nsaŋka ashee mbadei ba pɩ ishɛi cɩrɩ cɩrɩ laŋ ma adʊ waa arjaŋna ada ashee pɩ. ¹¹ Ndi nsaŋka ashee anyɩn bɛrɛ ba maa na lim anyɩn naa naa dʊ anyɩn ɩshɛi yaa na lǝ anyɩn bʊlibɔnɔ ama lan. ¹² Anyɩn ʊcine ʊkǝr naa ɩsaŋ naa nyɩn;adʊwaa anyɩn ʊsǝlʊ ʊyɔgɔ alaŋ adʊ waa gǝŋci bɛrɛ ba dʊ andobi mana mbadei ba tɔnɔ anyɩn ma ɩshɛi. ¹³ Anyin pi duuliya nde ka bʊtʊŋa ama bʊtʊŋa bʊ ta bǝda k'ʊsana baɩ na bʊ sǝra akɔɔ ŋǝ k'ʊsana de kǝbʊ kɔɔ cǝm ashee akɔ den na shee ba bǝda bʊ a ka ashee bɛrɛ ba nyɩ nyɩ. ¹⁴ Anyɩn pɩ duulinya k'afǝtǝla mpa ndee ba tɩ gʊbʊnu laŋ ma kǝŋ sera afǝrǝ na. ¹⁵ Gǝŋ ci ba tɩ kal fǝtǝla naa atǝ wa gashɛɩ asǝu aa na kilee waa ba tǝ wa atǝr alaŋ naa ɩnaa na kide gafa la gaŋunii na. ¹⁶ Geŋ ci ɩsin anyɩn ʊkadʊ ʊkada naa ba bɛrɛ baŋǝ anyɩn ntǝma ŋsoŋsono naa ba kʊma anyɩn aya ndee ada alaŋ ma. ¹⁷ Paa ma faŋa waa mpɩ pɩŋ ma durr gʊpɔ na aŋdobi mana ba bʊlei na;ama naa bʊlei bʊpe. ¹⁸ Ɩja ŋcee nyɩn waa alaŋ na atǝn tɩɩ fǝl ama gʊpɔ nɩ kaa lei shɩ shɩ nɩʊ ka gafǝl na halɩ baa maa kɔnɩ ɩkpe ¹⁹ Galaŋ na arɛ ndee ajeba na gʊpɔ nggudee gujeba awu ma naa naa faŋa ba saa nka waa ba lee daa gǝm ma anaa lee ajǝba ka arjaŋna nɩ. ²⁰ Ntɩ lǝ anyɩn waa na anyɩn n'accrɩ clrl ka wu ba pɔ ŋʊŋja na fariisi kǝba ja na k'ɩɩsǝra akpa arjaŋna na ²¹ Ɩrǝŋǝ ba bʊŋa lǝǝ anyɩn ma "akɩa paa kǝ arɛ na"na "arɛndee akǝ ʊwor ma ba cim na nɩ ɩkǝma boŋo". ²² Ama amʊ ntɩ lǝǝ anyɩn waa arɛ ndee acam na ʊwor ʊnyana ma shee ba cim na nɩ ɩkǝma na arɛ ndee alǝ ʊwor waa arɩfɔl ma shee ba cǝ alǝ ʊwor waa aŋaŋtǝra ma ɩsim waa akpa ŋtan. ²³ Gǝŋci gboo ʊta cǝ na gʊjɔɔ saraa k'aŋtamo sulnaa lige waa akɩŋna akʊwor ɩwʊda gaboro. ²⁴ Pala akʊʊjɔɔ naa akǝwa acǝ tɩpɛŋpɛŋɛ na akʊ wor boŋo naa aye kǝwa apɩ tɩ lee akʊʊjɔɔ. ²⁵ Ʊta ka na akʊwor galei dʊ ni suuru saa ndee ka kana yɩda kɩ ɩkǝma na ma apala ataa tǝwa kɩ kara ɩkɩciŋja agʊnyɛ nɩ naa ɩkɩŋciŋja agʊnyɛ nɩ naa ba pɔɔ kɩ ŋku. ²⁶ Ɩja ntɩ lǝ kɩ waa kaa duo ŋku pɔɔ ka nɩ na halɩ asǝla ʊda ndee ɩsim ma. ²⁷ Ɩrǝŋǝ ba lǝ waa paa ma lee gɩsǝna na ma. ²⁸ Ama ntɩ anyɩn waa arɛ ndee akide ʊsimpǝrǝ halɩ ada nɩ ʊsana ma k'arɛ de alee n'ʊsimpǝrǝ de gɩǝna boŋo ʊcine nɩ. ²⁹ Ɩta jɩ akɩɩnyɩ ne gɩsono ngɩ pala kɩalee mbɔnɔ dim jɩ abǝda gadu lǝŋ ka adʊ wa ɩcɩm ashee kɩ waa akʊʊlɔ k'aadu gadǝŋ gamana awu daa akʊʊlɔ gʊkpa ntoŋ ma. ³⁰ Ɩta sɩŋ jɩ waa akʊʊnyɛ gʊsono gʊnʊgʊ pala kɩ alee mbɔnɔ tadǝ kʊ abǝda gadu lǝŋ ka adʊ waa ɩcɩm ashee kɩ waa akʊʊlɔ k'aadu gadǝŋ gamana awu daa akʊʊlɔ gʊŋunuii gʊkpa ntoŋ ma. ³¹ Ba cee lǝ gboo waa arɛ ndee abǝla akar ma ashee nɩ ʊbǝlʊ ka gʊpɔ. ³² Ama ntɩ lǝ anyɩn waa arɛ ndee abǝla akar na kilee waa alee gɩsǝna ma laŋ na atutuur nɩ cǝ na gɩsǝna nɩ na arɛ ndee atǝa ʊsimpǝrǝ de ma alee gɩsǝna gboo. ³³ Acǝŋǝ lrǝŋǝ daa ba bʊŋa lǝ atǝ baya ba bʊŋ bɔnɔ ma paa ma lee alɩ ka wǝlɩ bɔnɔ na ama pɩ ma na anyɩn alɩ kawǝlɩ ashee gaja . ³⁴ Kaŋja ŋkǝlǝ paa ma caŋ na alaŋ na adʊ waa ŋkǝŋ na gaja ka gɩyarɩ du. ³⁵ Yaa ɩcaŋ na gatǝna na adʊ waa ŋkǝŋ na gaja ga na nyɩ kʊ kei koko yersalɛm adʊ waa ŋkǝŋ na gʊyarɩ bʊŋbɔnɔ ampa. ³⁶ Gǝŋci ipaa caŋ na anyɩ di gboo na adʊ waa kɩɩ sǝra a lee gʊŋʊrʊ gʊfɔnɔ koko gʊdono na. ³⁷ Ɩta lǝ ma ɩja anyɩn n'a gǝŋci ɩlee gǝŋci koko anyɩn n'a aai alee aai mbʊdee ɩshei nɩ ³⁸ Ɩrǝŋǝ ba bʊŋa lǝ ma wa gɩ nyine ashee gɩ nyine na anyʊwo ashee anyʊwo. ³⁹ Ama amʊ ntɩ lǝǝ anyɩn wa paa ma sǝla arɛ ndee alee nyɩn mbɔnɔma mbɔnɔ na ama ɩta jɩ waa ʊdǝn asǝǝ nyɩn gʊnyɩ sono cǝ pǝra gʊpɛnɛ ashee nɩ. ⁴⁰ Ʊdǝn ata naa n'ayɛɛ atʊwa aka toko pala nɩ atʊwa aka daŋciki gboo. ⁴¹ Ʊdǝn ta lee kɩ doo le waa ayala de acǝ ɩmɛɛtr miili yala nɩ ce miimli banyɩ ʊ. ⁴² Shee arɛ ndee ataba kɩ ma naa a paa bǝla arɛ ndee alǝ waa anya de ma kʊnyaʊ na. Ɩrǝŋǝ ba lǝ waa "ɩrǝŋǝ balǝ waa asɔlɔ a kʊwor naa aŋo a kʊwor naa aŋo kʊwor ga kuli ma. ⁴³ Ɩrǝŋǝ ba lǝ waa ɩrǝŋǝ balǝ waa asɔlɔ akʊwor naa aŋo akʊwor ga kuli ma. ⁴⁴ Ama amʊ ntɩ lǝ anyɩn waa "sɔlɔ ma anyɩn ʊworu gakuli naa anyɩŋǝ ashee bɛrɛ mbǝdee ba na n'aashii anyin ma naa adʊ bɛrɛ mbǝdee ba na pǝr na ma naa adʊ bɛrɛ mbǝdee ba na pǝr na shee bǝrɛ mbǝdee ba ŋo anyɩn ma". ⁴⁵ Gǝŋci ɩnɩɩ lee anyɩn aya ndee ada alaŋ ma ba pur adu, waa ana tǝw ʊshile barɩ bɔnɔ na barɩ soŋsono laŋ naa naa na shee barɛ soŋsono na barɩ bɔ nɔ ʊto. ⁴⁶ Adʊ waa lta sɔlɔ arɛ ndee asɔlɔ anyɩn ma aŋdǝn dǝn ʊsǝlʊ ʊpaŋa na ɩnɩɩ ŋǝ ŋcɩn adʊ waa l' ampoo ba ja gboo ba tɩ lee gǝŋ lislŋ anyln ɩlee gl shɛbʊ awu daa ba ni ma. ⁴⁷ Ɩta waa anyɩn ba wor kaŋdǝn dǝn na ɩna sala ɩpaŋa nɩ ɩsono ndee ɩna lee awu ba saa ka ma ba saa ka ma bayo gboo ba tɩ lee gǝŋ. ⁴⁸ Galaŋ lsiŋ ɩda cɩr da anyln n'aya ndee ada alaŋ ada cɩrlcɩr ma.

¹ Lee ma laakaarɩ paa ma na lee nsɔŋsono na faŋa bɛrɛ ba naa ŋǝ anyɩn na, kaa kɔɔ ŋǝ akawɛɛ nɖee aɖa alaŋlaŋ ma agʋjɔɔ na. ² Ʋta lee ʋɖǝn gʋjɔɔ, paa kʋl na basaaka ɖaa mʋnaafiki baja ba na lee ɩsɩnagɔɔgǝ n,ɩʔ‌ɕƙɔƙọ‌ɕɩnyɩŋca laŋ ma na, na yɛɛ waa bɛrɛ bakʋma pɩ ma na. Ntɩ lǝ anyɩn ɩja waa: Ba cam bagʋjɔɔ boŋo. ³ Ʋta naa yɛɛ alee , a kʋʋnyɩpɛnɛ gʋ paa ŋǝ bʋkɔɩ akʋʋnyisono gʋ na lee ma na. ⁴ Naa akʋjɔɔ gʋɖe gʋɖa siriya nɩ: Naa akawɛɛ nɖee e na ŋǝ ashiiri nɩ ma a sǝla kɩ kʋɖa. ⁵ Saa nɖee ɩ na yɛɛ ɩ nyiŋǝ ma, paa ma na lee ɖaa mʋnaafiki baja ba ne lee ma na, basɔlɔ ba naa yiɖelaŋ ɩsinagɔɔgǝ nɩ, n'ɩnyɩŋca k'ɩpaŋkɔ na yɛɛ bɛrɛ baŋǝ pɩ. Ntɩ lǝ anyɩn ɩja waa bacam ba gʋjɔɔ baŋo. ⁶ Ama anyɩn ɩta na yɛɛ ɩnyiŋ Gaja, kpa ma ŋku arîm gʋcaŋkɔ naa nyiŋǝ akawɛɛ nɖee aɖa ashiirɩ nɩ ma, naa akawɛɛ, nɖee a na ŋǝ ashiiri nɩ ma, asǝlakɩ kʋɖa. ⁷ Ɩta naa nnyiŋǝ, paa ma na lǝ bʋlei fɔɩfɔɩ tuuma ɖaa mbaɖee kǝ ba yɔ‌ɕGaja na ma, ba tɩ tam waa bʋlei fɔɩfɔɩ tuutuuma na pala bʋnyiŋu ʋcam. ⁸ Paa ma lee ɖaa pɩ ma na, aɖʋwaa: Ɩta naayɛɛ ɩnyiŋǝ, anyɩnaya ayɔ bʋkɔɩ bʋ na hiyɛ anyɩn ma naa ɩye nyiŋǝ nɩ. ⁹ Ʋnyiŋu nɖee ɩnyiŋǝ ma, ʋnookama: Ataya akinɖee ʋɖa alaŋlaŋ ma! Akɩŋyɩɖa nɖa cɩrɩ cɩrɩ. ¹⁰ Akuyarɩ gɩ pɩ; Akʋciŋsɔlɔka ʋlee atǝn ɖaa ʋna lee alaŋ ma. ¹¹ Shee atʋ ʋshile bʋʋpaŋa na k'ʋjɩʋ. ¹² Tǝɖǝ atʋ atɩmbɔnɔ, ɖaa atʋ gboo gɩ na tǝɖǝ basaa ka bambʋnɔ ma. ¹³ Paa toŋo atʋ ace na ʋtʋŋʋ ŋǝ nɩ na, ama laa atʋ ayɔɩ agʋnyɛnɩ. Aɖʋwaa: Akɩ jee gɩyarɩ nikasɩ n'ʋkʋmʋ nace na ce. Ami! ¹⁴ Ɩta tǝɖǝ basaaka bambɔnɔ, gǝŋci gboo, anyɩnaya aɖa alaŋlaŋ ma, atǝɖǝ anyɩŋja. ¹⁵ Ama na kɩ tǝɖǝ basaaka bambɔnɔ na, anyɩnaya kaa tǝɖǝ anyɩn anyɩmbɔnɔ na. ¹⁶ Ɩta kʋr ganɔ, paa ma cʋŋkʋr anyunbʋyɛ na ɖaa mbaɖee kǝ ba yɔ Gaja na ma, ba na cʋŋkʋr ba bʋyɛ na faŋa bɛrɛ waa ba kʋr ganɔ ma na. Ntɩ lǝ anyɩn ɩja waa ba cam bagʋjɔɔ boŋo. ¹⁷ Ama ʋta kʋr ganɔ, shire akaayɛ fee naa sal tʋlaarɩ, ¹⁸ Naa ʋɖǝn a paa yɔ waa ʋkʋr ganɔ na, ama a kawɛɛ nɖǝɛe aɖa ashiiri nɩ ma, akawɛɛ ɖe ana ŋa ashiiri nɩ ma, a naa sǝla kɩ kʋɖa. ¹⁹ Paa ma wala ɖulɩnya ka maana aɖʋ nányɩnalɔ na, ɩtu kǝ aloŋcara kokoo bapɩtɩrɩ batɩ pi anyim ɩ na; ²⁰ Ama wala ma Gaja sul alaŋ k'amaana, nkǝŋ kɩ na kǝ akoŋcara na gǝŋci gboo bapɩtɩrɩ kǝ ba sǝra api anyimɩ na. ²¹ Aɖʋwaa gaɖuu akamaana aɖa ma nkǝŋ na akufolu gɩ na ɖa. ²² Gɩ nyine gɩ lee ʋkaɖʋ na ashee gʋlɔ, akɩ nyine ɩta ɖa ɖeiɖei akʋʋlɔ gʋ na ɖa ʋkaɖʋ nɩ na; ²³ Ama akɩ nyine ɩtafɔnɔ akʋʋlɔ gʋ ŋunii shee gʋɖa nkomo. Galaŋ ɩta jɩ waa ʋkaɖʋ nɖee ʋɖa n'akɩ ma shee nkomo, gǝŋ ma baɩ na nkomo nɖe nɖʋr gǝŋ. ²⁴ Ʋɖǝn kaasǝra a lee ɩga banyɩʋ ba ba ntǝma na. Aɖʋwaa ataa ŋo ʋɖǝn naa sɔlɔ asaaka; kokoo ataa tɔɔ agʋlɔ aɖʋ n'ʋɖǝn, naa bǝla asaaka. Ku sǝra alee Gaja bɔɔ ta naa lee gɩtaɩ gboo na. ²⁵ Galaŋ ntɩ lǝ anyɩn: Paa ma lee nanyɩnalɔ shika na lǝ waa mʋnʋ gɩ ji kokoo mʋnʋ gɩkara na. Ŋnuro kiŋn ǝɖa aŋfaanɩ awu ʋjɩʋ kokoo gʋlɔ kʋʋwǝɖa aŋfaanɩ awu ɩtoko aa? ²⁶ Kɩɖe ma bʋsapɩ‌ bʋnata alaŋ ma: Kɩbʋ na ɖu na kɩbʋ na bʋn na, kɩ bʋ na wala aɖʋ gasa nɩ na anyɩnaya aɖa alaŋ ma, ana ɖǝʋ bʋ. Anyɩn kɩwǝɖa aŋfaanɩ awubʋ aa? ²⁷ Na nyɩna shika nɖee ɩwǝɖa ma, anyɩnaŋa naa sǝra atutum aŋŋuro ace na ŋyu nlama cei ɖaa gʋnyɛ n'ʋtulkɔkɔɩ ma. ²⁸ Maa kɔ laŋ na ɩna lee shika na bʋkɔɩ ɩ naa kara ma? Taa ma kiɖe ɖaa ɩcaacaaca ɩnata ɩwara laŋ ma, kɩ na lee ntǝma nɖǝn na, hɩ na pɛmpɛŋɛ ka lɔ na. ²⁹ Amaa ntɩ lǝ anyɩn waa: Salomɔɔ agɩlopi, aɖa ʋkʋmʋ nɩ ma, ka wǝɖa ayɔkɔkaraka ɩsoŋosɩ ɩcun atǝɩ ma na. ³⁰ Gɛeŋ ma Gaja ga ta pala aŋɔ nɖee ba nɩ ba tɩ kǝʋ nton gacǝŋ ma, ɩcun ʋrɔŋ de gǝŋ ma kaasǝra akara anyin ayɔkɔ awu baa mʋnʋ anyɩn bɛrɛɩ kɩ wǝɖa ʋcine ʋyɔgɔ na ma aa? ³¹ Paa ma lee shika, na lǝ waa: Mʋnʋ gɩjɩ? Mʋnʋ gɩnyem? Mʋnʋ gɩ kara? na. ³² Aɖʋwaa mbaɖee kǝ ba yɔ Gaja na ma, ba na yɛɛ . Anɩnaya aɖa alaŋ ma, ayɔ bʋkɔɩ bʋ na hiɛ anyɩn ma. ³³ Yɛɛ ma Gaja kaayarɩtǝna na kíja naa ba boŋo nɖee ɩsaa ma apele anyɩn. ³⁴ Paa ma lee shika na gacǝŋ na: Aɖʋwaa: Gacǝŋ taa tɔjɩ agʋlɔ. Baa ʋshile b'ʋpaŋa na kambumo.

¹ Paa ma cǝm n'ʋɖǝn ɩkǝma na, naa ba paa cǝm n'anyɩn ɩkǝma na. ² Aɖʋwa ɖaa ɩcǝm na basaaka ɩkǝma ma, gǝŋce ba cǝm n'anyɩn mɩyaʋ, bʋkɔɩ ʋfaŋa na ma ashe basaaka ma, bʋnɩ bʋ ba faŋa na ma aashee anyɩ. ³ Mʋlaŋ na ʋna ŋǝ gɩtɔ gɩɖa akʋwor agɩ nyine nɩ na ka na ŋǝ ŋyikǝŋkǝmǝ nɖa akɩɩja nɩ ma na? ⁴ Baɩ‌ laŋ nʋʋ na lǝ akʋwor waa, shee ma laa gɩtɔ gɩɖa akunyine nɩ, asaa waa ŋyikǝŋkǝmǝ nɖa ka aku ja nɩ. ⁵ Mʋnaafikiyar, laa ŋyikǝŋkǝmǝ nɖa kɩɩ nyine nɩ ma, aboŋo naa ye ŋǝ gɩshɛbɔ a laa gɩtɔ gɩɖa akʋwor a gɩja nɩ. ⁶ Paa ma tɔɔ bʋkɔɩ bʋ ɖa curɩ curɩ ma, akǝw ɩsǝna na, paa ma saŋ kɔɔ tɔɔ ɩshipɩŋǝrǝ abǝɖa ɩkuruci baŋyu naa ba paa tɩ nyɩ kokoo ba cǝpra alee anyɩn mbɔnɔ na. ⁷ Nyiŋǝ ma, naa bashee anyɩn, yɛɛ ma, ɩtu ŋǝ kǝ ma gʋcaŋkɔ naa ba tine ashee anyɩn. ⁸ Aɖʋwaa nɖee anyɩŋǝ ma ba tɩ bashee nɩ, nɖee ayɛɛ na, a taa ŋǝ, nɖee akǝ gʋcaŋkɔ ma ba tɩ bo ti ne ashee nɩ. ⁹ Anyɩnaŋapur naa nyɩŋǝ nɩ boɖoboɖo, naa ayar a tɔɔ ntala ashee nɩ. ¹⁰ Kokoo anyɩŋǝ nɩ gafɩlɩ naa ayar atɔɔ ʋbu aɖʋ a gʋnyɛ nɩ. ¹¹ Anyɩn ɩ, ɩlee barɛbɔnɔ ma, ɩ yɔ ayɔkɔ ɩsoŋsono kʋsheʋ anyɩn bapi, gǝŋ ma, anyɩnaya nɖee aɖa alaŋlaŋ ma karǝra ashee mbaɖee ba na nyiŋǝ nɩ ma ayɔkɔ ɩsoŋsono aa? ¹² Bʋkɔɩ ɩshɩnayɛɛ basaaka ba lee ashee anyɩn ma lee ma ashee pɩ gboo, aɖʋwaa ɖaa gʋpɔ na aŋnabi mana ba lǝ ma na gǝŋ. ¹³ Kul ma na ʋnyɩŋca nɖee ʋɖa fɩɩlɔɔ ma, aɖʋwaa nɖee ʋbɔɖɔ ma, ʋna cee ʋliu nɩ, bɛrɛ tuutuuma ba na kul n'ʋnyɩŋca ɖe. ¹⁴ Ama ʋnyɩŋca nɖee ʋjɔba aɖa fulɔɔ ma, ʋna ce ŋŋuro kaaɖu, mbaɖee ba ŋǝ ʋnyɩŋca ɖe ma kǝ ba yɔgɔ na. ¹⁵ Lee ma laakaarɩ na annabi ɩsǝi baja, Ba tɩ ba pɩ anyɩnasul akara ɩtoko ɖaa ɩrama ma, amaa bancǝna nɩ ɩtusǝna nɩ ba lee. ¹⁶ Ba lesʋra nɩ́ yɔ na pɩ kǝ ba na piɖe rɛsɛɛ kɩ pi ɩnyaŋɩ laŋ na, kokoo figi kɩ pi gʋka ka gʋy‌ɕlaŋ na? ¹⁷ Gvyo gʋsoŋsono gʋ na ŋʋm ŋʋm ɩpɩsoŋsono, ama gʋyɔ gʋbɔnɔ gʋ na ŋʋm ɩpi ɩbɔnɔ. ¹⁸ Gʋyɔ gʋsoŋsono kʋʋ na ŋʋm na ŋʋm ɩpɩ ɩbɔnɔ na gǝŋcɩ gboo gʋyo gʋbɔnɔ kɔɔ na ŋʋm ɩpi ɩsoŋsono na. ¹⁹ Ayo nɖee kɩ na ŋʋm ɩpi ɩsoŋsono na ma, shee ba cǝmɩ abǝɖa nton. ²⁰ Ba lesʋra nìyɔ na pɩ. ²¹ Kɩ lee mbaɖee ba na yɩɖa amʋ waa: nɖiyar nɖiyar ma, baŋunii ba nɩ kpa Gaja kaayarɩtǝna nɩ na, shee mbaɖee ba na lee amawɛɛ ʋcɩŋsɔlɔ ka ma, banɖǝn ɖǝn nɩ ba kpa. ²² Kɩshile ɖe nɩ tuutuuma taa naa lǝ waa: Nɖiyar nɖiyar kɩlee akɩŋyiɖa njɩ gɩ lǝ na annabi mana babʋlei aa? Kɩlee akɛŋyiɖa njɩ gɩlee na biti ka lesʋra aa? ²³ Nkǝŋ na ma lǝ pɩ gbagbaraa waa: Bɔ ma anyɩŋgʋlɔ afǝl asaa mʋ, anyɩn ɩɩ ɩnna lee mbɔnɔ ma. ²⁴ Galaŋ, nɖee arǝŋǝ bʋlei mbʋɖe nna lǝ waa ma, naa tɔɔbʋ alee na ntǝma ma, aɖa ɖa arɛ nɖee awǝɖa asǝŋsi, acǝ agafala gʋtakǝwa laŋ ma na. ²⁵ Ʋto anyɩ atubɔlɔ nciɖe gʋsǝrǝ gʋwu akpa gafala gaɖe nɩ ma, kaafǝɖa ayɔ na aɖʋwaa: Ba cǝ jɩ na gʋtakǝwa laŋ. ²⁶ Ama arɛɩ a na rǝŋǝ bʋlei mbʋɖe nna lǝ naa ka tɔɔ bʋ alee na ntǝma na ma, aɖa ɖa ɖaa ŋyashɛshɛyar acǝ agafala gɩyɩkɩɖɩ laŋ ma. ²⁷ Ʋto anyɩ ntubɔlɔ nciɖe gʋsǝrǝ gʋ wu akpa gafala gaɖe nɩ, shee gafǝɖa gaŋunii pipipi. ²⁸ Yeesu a cere bɛrɛ beŋo ma, n'ʋceru ʋlee pɩ maa. Maaci; ²⁹ Aɖʋwaa; Ana cere cere na kǝ tim, ka na cere ɖaa babɔŋɔnja ma na.

¹ Yeesu a rigǝ gʋbʋnʋ laŋ ma, na samaa abʋmbɔnɔ a tǝr aŋkǝm. ² Nkǝŋ na alanɖǝmayar ɖǝn asara ace aŋyu naa lǝ nɩ waa: Nɖiyar, ʋtasɔlɔ ʋtaasǝra akaɖa amalaŋɖǝma. ³ Na Yeesu abɔlɔ gʋnyɛ afɔm nɩ, naa lǝ waa: Nsɔlɔ, ɩkaɖa. Kpaarɩ na'alanɖǝma ɩmana akaɖa. ⁴ Na Yeesu akaka nɩ: waa Paati lǝ ashee ʋɖǝn na: Ama kʋla atɩ faŋa akʋʋlɔ basaraalaaja, naa a laa saraa ɖaa Musa aŋɔn ma, ɩnulaa sǝriya ashee pɩ. ⁵ Yeesu ana kpa Kapanahum ma, nɩ́sɔja ɩshɩnʋŋ banɖiyar ɖǝ ace asul. Na pǝla pǝla nɩ na lǝ waa: ⁶ Nɖiyar, amatǝŋleeja aɖatǝn na shɛɖɛ afal bʋmǝn nɩ a tɩ jɩ ɩshɛɩ yɔgʋʋ. ⁷ Na Yeesu alǝ waa: Ntɩmace atɩ kaɖa ʋshɛɖʋ. ⁸ Ama ɩsɔja banɖiyar alǝ nɩ waa: Nɖiyar, kǝ ma caasǝm akpa aŋgaɖufal na; ama lǝ ʋwǝlǝ naa amatɩnleeja agʋlɔ gʋkaɖa. ⁹ Aɖʋwaa ɖaa ŋwǝɖa aɖibaja na cu pɩ ma, gɛŋcɩ gboo ŋwǝɖa ɩsɔja ba na cu amʋ ma. Nta lǝ ʋɖǝn waa: Kʋla! Aɖe ce nta lǝ asaaka waa: Pɩ aɖe pɩ; Nta lǝ amatǝnleeja: lee waa: shee a lee. ¹⁰ Yeesu arǝŋǝ gǝŋ ma níkǝ nɩ garǝŋǝ na ayiɖe na jɛlɛrɩ na a lǝ mbaɖee batǝr aŋkǝm ma, waa: Ntɩ lǝ anyɩn ɩja waa Israel nɩ kǝ ma ŋǝ ʋɖǝn awǝɖa ʋcine ʋbʋmbɔnɔ na. ¹¹ Ntɩ lǝ anyɩn waa: Bɛrɛ tuutuuma ba tɩ ba tɩ ɖoo na gajakalaŋ na gɩtǝŋshile laŋ a sǝ tebiri kaŋkǝmǝ baɖeen na Abraham nísaaka, na Yakɔbʋ Gaja kaayarɩtǝna nɩ alaŋ. ¹² Ama mbaɖee ba lee Gaja kaayarɩtǝna kǝbapɩ ma ba tɩ ba kǝu pɩ ŋkomo nɩ aka, gaɖuu ba naa yu na fǝɖǝ fǝɖǝ banʋkɔkɔ ma. ¹³ Alǝ gǝŋ abaŋo ma, naa lǝ ɩsɔja ɩshɩnʋŋ baɖiyar waa: Ɖaa ʋwǝɖa ʋcine ma ɩlee gǝŋ ashee akɩ. Kaa kɔŋkɔŋɔ gaɖe nɩ na atǝnleeja agʋlɔ gʋkaɖa. ¹⁴ Yeesu akpa Pɩɛɛr agaɖuful ma, Pɩɛɛr akar-nar aɖe ɖa atǝn na shɛɖɛ ʋnyǝkrǝ. ¹⁵ Arɩ agʋnyɛ ma, n'ʋnyǝŋkrǝ ʋkaɖa nɩ kpaarɩ ata ayiɖelaŋ alee ntǝma ashee pɩ. ¹⁶ Gɩteŋshile laŋ na ba wala banyʋŋkʋja tuutuuma, mbaɖee ɩjiɖi ba na naashɛpɩ ma, apɩ na Yeesu sul aɖe tɩ lǝ bʋlei na kǝrǝ ɩjiɖi mana na kaɖa bɩshɛɖv. ¹⁷ Naa galei ɩ annabi isaye a bʋŋa a lǝ ma ɩlee waa: akulo atɩ masasara naa acam atɩshɛɖʋ ɩŋunii. ¹⁸ Yeesu aŋǝ samaa tuutuuma asǝr nɩ akal ma na a lǝ abaja waa: Ba tǝbǝ ace na ŋgbaŋgǝma kagʋsaʋ gʋsaaka. ¹⁹ Nkǝŋ na abɔŋɔnja ɖǝn akɩm asǝla na Yeesu a lǝ nɩ waa: Nɖiyar ntumakʋn akɩ ace baa nka. ²⁰ Na Yeesu abʋye nɩ waa: Bʋgbǝʋgbǝʋ bʋ wǝɖa bʋɖufola, bʋsapɩ bʋ na ta alaŋ ma, bʋwǝɖa aɖaŋa; Ama arɛpur kawǝɖa gaɖuu atǝr anɖi aŋʋra ma na. ²¹ Nkǝŋ na abakǝŋja kʋɖǝn a lǝ nɩ waa: Ndiyar shee amʋ ganɔ ma ce atɩ fun amawɛɛ baŋo naɩ. ²² Ama na Yeesu abuye nɩ waa: Tǝr amʋŋkǝm, pala bakono ba bakono. ²³ Na ba ta akpa ŋyifoi n ɩna abakǝŋja ba tǝr aŋkǝm. ²⁴ Na teŋkunɩ kaasǝrfɛfɛ gabʋmbɔnɔ gata na wu nɩ kashɩ bʋto bʋɖe bʋtɩ riŋǝ ŋyɩfoi. Aɖe ɖa nafol . ²⁵ Na abakǝŋja bakǝm asǝla na nɩ aɲǝnǝ nɩ, alǝ nɩ waa: Fʋra atʋ gɩ tɩ gɩ cii! ²⁶ Na a lǝ pɩ waa: Mʋleeka ɩwǝɖa asampǝna gǝŋ anyɩn bɛrɛ ɩ anyɩnʋcine kʋyɔgɔ na? Nkǝŋ na ata ayiɖelaŋ naa anaashɛ gʋsǝrǝ na teŋku, n'ɩŋra jɩjɩjɩ. ²⁷ Nilee bɛrɛ baɖe mamaaci; Baɖe batɩ lǝ waa: Aŋana nɖe kajarɛ gʋsǝrǝ nateŋku ɩ na nyene nɩ? ²⁸ Yeesu akpa gatunɔ gaɖaree kǝbaja bagatǝna nɩ ma, bɛrɛ banyɩʋbaɖǝn aŋŋuro ɩbɔnɔ ɖe riŋǝ na pɩ, na ba ɖoo na akufo nɩ n'ʋnyana na yɛɛ bawa na Yeesu, gaɖu baɖa ma ʋɖǝn ka na kul na ŋkǝŋ na. ²⁹ Na ba kuro waa: Gapaŋa gaɖaka atɩŋnakɩ atɩ gɩ cuca Gaja gaɖa alaŋlaŋ ma ʋpur? ʋpɩ pɩ a naashɛɛ atʋ naa tam ayekpa aa? ³⁰ Gʋkurucifɔ gʋɖǝn gʋɖe gʋɖa alǝŋ na pɩ gaducei na jɩ. ³¹ Naŋŋuro ɩbɔnɔ ɩnyiŋǝ Yeesu ganɔ, waa: Ʋta naa yɛɛ akǝrǝ atʋ pala gɩkpa gʋkurucifɔ ŋgʋɖe nɩ. ³² Na a lǝ pɩ waa: Kʋla ma! Na baɖoo, akpa ɩkuruci nɩ. Na gʋkurucifɔ gʋŋunii gʋ cu asasa akpa teŋku nɩ amɩɛ baŋunii acii. ³³ Na mbaɖee ba na paŋa ɩkuruci ma, acuace mpa nɩ atɩ lǝ ashee bɛrɛ bʋkɔɩ bʋ lee na bʋkɔɩ bʋsara na aŋŋuro ɩbɔnɔbaja banyɩʋ ma. ³⁴ Nkǝŋ na mpa nɖe kǝ baŋunii ba ɖoo ace tɩ wa na Yeesu; Baŋǝ nɩ ma, naa apǝlapǝla nɩ waa: atǝbǝ bɩkara kara nɩ.

¹ Yeesu akpa ŋyifoɩ nɩ asǝla teŋku kagʋsaʋ kagʋsaʋ ace agɩlopi ampa nɩ. ² Na ba pɩ na ʋsoro ɖǝn bʋ ɖe bʋ mǝ nɩ aɖe ɖa gʋlampǝra laŋ.Yeesu, aŋe bʋcine ma, na alǝ anyʋŋkʋja waa: Ri akʋlɔ ampi ba tǝɖǝkɩ akɩmbʋnɔ. ³ Ŋkǝŋ na babɔŋɔnja baɖɛn baɖa na lǝ bɩ cine nɩ waa: Ʋsoro nɖe atɩ kiɖe Gaja fɔɩ. ⁴ Yeesu ayɔ bafaŋa nɩ ma, na lǝ waa: Mʋ laŋ nɩ cɔɔwǝɖa afaŋa ɩbɔnɔ anyɩnɩfolu nɩ gǝŋ? ⁵ Kaapaŋa ga ɖa ka tɛshɛɛ ba lǝ waa: Batǝɖǝkɩ akɩmbɔnɔ, kokoo, ba lǝ waa: Tayiɖelaŋ, asara? ⁶ Galaŋ naa ɩyɔ waa: Arɛpur awǝɖa ɩko ɖulinya agatǝna laŋ atǝɖǝ bɛrɛ bambɔnɔ: Na a lǝ anyyiŋkʋja waa: Tayiɖelaŋ acar akʋʋlampǝɍa ashɛʋ a kaaɖu afal. ⁷ N'ʋsoroɖa ata ayiɖelaŋ ashɛʋ agaɖufal. ⁸ Samaa aŋǝ gǝŋ ma, nukpa pɩ asampǝna, baɖe ba tɩ kʋma Gaja ɖaa ashee bɛrɛ ɩkashɩ ɖe ma. ⁹ Yeesu akim ace gaɖulɩŋka cei ma, na aŋǝ ʋsoro ɖǝn aɖe sǝ na cam lampoo, ba tɩ yɩɖa nɩ waa Matiye. Na alǝ nɩ waa: Tǝr amʋŋkǝm. N'ʋsoro ɖe ata atǝr aŋkǝm. ¹⁰ Yeesu akpa afal asǝ tebiri kaamana ma, ŋkǝŋ na bɛrɛ ɩ ba na cam lampoo ma, na aɖawabɔnɔbaja tuutuuma ba kpa asǝ tebiri kaamana gboo baɖeŋna Yeesu abakǝŋja. ¹¹ Fariisi mana ba ŋǝ gǝŋ ma, na ba lǝ Yeesu abakǝŋja waa: Mʋlaŋna anyɩnɖiyar aman na lampoobaja na aɖawabɔnɔbaja na jɩ na pɩ ʋjɩʋ? ¹² Yeesu arǝŋǝ jɩ ma, na alǝ waa: Kɩ lee alaafɩyabaja ba hiɛ logotoro na. Ama banyʋkʋja ba na hiɛ. ¹³ Kʋlama atɩ yɛɛ galei ŋgaɖe kaashɩ: Nsɔlɔ ɩshɛɩŋǝka a wu saraalaaka. Aɖʋwa kǝ ma pɩ ashee mbaɖee ba ɖa ɖeiɖei ma na, ama nɖawa mbɔnɔbaja ba fʋba nɖawa. ¹⁴ Na Yohana abakǝŋja ba ce Yeesu sul ataba nɩ waa: Mʋlaŋ na atɩŋna Fariisi mana gɩ na kʋr bʋnɔ naa akɩbakǝŋja kǝ ba na kʋr na. ¹⁵ Na Yeesu abuye pɩ waa: Aŋgo abasoro ba tɩ ba sǝra acʋŋkʋr ba bʋyɛ nkǝlǝɩ aŋgo aɖa ba gɩ cuca ma aa? Ɩshile ɖǝn ɩtʋnapɩ ba laa aŋgo ma, kasaa ɖe ba tɩ ba kʋr bʋnɔ. ¹⁶ Ʋɖǝn ka na tɔ ɔnkuro nfɔlɩ apara na ŋŋono na a pala nfɔlɩ ntɩŋfatǝr ŋŋono kasaaɖe ŋŋono nɖe mpɛɛpɛɛ. ¹⁷ Kǝ ba na tɔɔ bʋkana bʋfɔlɩ aɖʋ mbuce ŋŋono nɩ na, mbuce ntɩmpɩ, bʋkana bʋfʋr, mbʋce nɖe lee asaraʋ: Ama ba na ɖʋ bʋkana bʋfɔlɩ bʋ, mbuce nfɔlɩ nɩ, bʋkana na mbuce ɩɖe ɖa. ¹⁸ Yeesu a na lǝ bʋlei bʋɖe ma, nɩ́sɔja banɖiyar ɖǝn akpa acim akǝwǝ aŋyu naa alǝ nɩ waa: Ampi sapɩsɩmpɩ ashika na ci gǝŋ ŋyimǝɖe galaŋ ga la pɩ atɩtǝr akanyɛg alaŋ naag akɔɔ aɖa ŋŋuro nɩ. ¹⁹ Na Yeesu ata atǝr aŋkǝm na abakǝŋja. ²⁰ Ʋsǝmprǝ ɖǝn ade tɩ lee gɩsǝmprǝ ɖoo bʋja tǝbana-bʋnyɩʋ ku yiɖe na, na apǝl na aŋkǝm afɔm atokokɩlalabɩ. ²¹ Ŋgaɖee a na lǝ ʋcine nɩ ma na gǝŋ waa: Nta shɩ fɔm atoko amʋshɛɖʋ ʋtʋʋkaɖa. ²² Yeesu abʋŋaa ŋkǝm aŋǝ nɩ ma, na alǝ‌ɕwaa: cɩʋkʋ ampi, akʋcine ʋwǝɖa ma, ʋfʋrakɩ. Kpaarɩ n'ʋshɛɖʋ ʋmana akaɖa. ²³ Yeesu akpa ɩsɔja banɖiyar agafala nɩ aŋǝ bacǝŋ crǝja na samaa tuutuuma ma, ²⁴ Na a lǝ pɩ waa: Ɖoo ma aka, gapisimpi kaacii na, ama ga na fol fol. Na ba sǝba na lee nɩ saarɩ . ²⁵ Bakǝrǝ samaa aboŋo ma, na akpa ari gapisimpi ka gʋnyɛ, na gapisimpi gakɔɔ apɩ ŋŋuro nɩ. ²⁶ Na galei gaɖe kantogi nce ɩkanakara baa nka. ²⁷ Yeesu atǝbǝ nkǝŋ ma, na bafɔnɔrɛ banyɩʋ ba tǝr aŋkǝm na kuro waa: ŋǝ atɩ shɛɩ aa Ɖaʋɖa ʋpur. ²⁸ Yeesu akpa afal ma, na bafɔnɔrɛ banyɩʋ ba ɖe ba ce asul, na Yeesu ataba pɩ waa: Ɩshee ɩja waa: Ntɩmasǝra a lee aa? Na batǝlǝ waa: Ɩŋ nɖiyar. ²⁹ Nkǝŋ na atǝr anyiɛ balaŋ na lǝ waa: Anyɩnʋcine ɩwǝɖa ma, ʋlee ashee anyɩn. ³⁰ Na bɩnyine ɩtine. Na Yeesu akaka pɩ waa: Pɔɔma anyɩmbʋnɔ ʋɖǝn apaa yɔ na. ³¹ Ama bashɩ ɖoo asul ma na ba sǝba na kʋl jɩ na shee bɛrɛ gatǝna gaŋunii nɩ. ³² Yeesu a na fǝl ma, na ba toŋo ʋɖǝn ŋŋuro mbɔnɔ nɖe ncɩʋ atɔɔ ace na asul. ³³ Akǝrǝ ŋŋuro mbɔnɔ ma, na gacɔɔtɔ gasǝba na lǝ bʋlei. Nɩ́lee samaa mamaci batɩ lǝ waa: kuka na ŋǝ ɖaa waa ma Israɛl a gatǝna nɩ ayɔ na. ³⁴ Ama farii mana baɖe ba tɩ lǝ waa: ɩjiɖi mana banɖiyar ɩkashi ana kǝrǝ nɩjiɖi . ³⁵ Yeesu ɖe t‌ɕce apabʋmbɔnɔ nápajala na cere bɛrɛ ɩsɩnagɔɔgǝ nɩ na lee Gaja kaayarɩtǝna ka laabaarv asoŋsono na shee bɛrɛ na kaɖa na bishɛɖʋ. ³⁶ Yeesu ataa agayɛ akiɖe samaa ma, n'ɩɖanɩ ɩshɛɩ, aɖʋwaa bagʋlɔ gʋci, baɖe baɖa ɖaa bʋbɔrɩpiri mbʋɖee kǝ bʋwǝɖa apaŋaka na ma. ³⁷ Nkǝŋ na a lǝ abakǝŋja waa: Ayɔkɔ ɩbʋnkawala ɩyɔgɔ, Ama batǝŋleeja kǝ ba yɔgɔ na. ³⁸ Nyiŋǝ ma, gawarayar atǝm na batǝŋleeja antǝma nɩ.

¹ Na ayɩɖa abakǝŋja tǝb na-banyɩʋ, naa shee pɩ ɩko waa: bakǝrǝ aŋŋuro ɩbɔnɔ, naa akaɖa bɛrɛ bɩshɛɖv. ² Atǝmka tǝb-na-banyɩʋ bayɩɖa ɩnookama. Asǝbaka na gǝŋ Simɔɔ Pɩɛɛr n'a par Anɖree; Yaakubu, Sebeɖee vpur n'apar Yohana. ³ Filiipu, na Batelemii; Tomaa, na Matiyee, lampoo yar: Yaakubu alfee ʋpur, na Taaɖee, ⁴ Simɔɔ kanhan kaja, na Yuɖaa ɩsɩkarɩyɔtɩ, nɖee anaa tɩyala Yeesu ma. ⁵ Tǝb-na-banyɩʋ Yeesu atǝm ma, na gǝ, na akaka pɩ waa: Paa ma ce mbaɖee kǝ ba yɔ Gaja ma, sul na paa ma tɩ kpa basamaarɩja bapa nɩ na; ⁶ Kʋla ace Israɛl kabʋraŋkɔɩ ɩ bʋ li ma, bɩfala nɩ. ⁷ Kʋla ma atɩ lee waasu, naa a lǝ waa Gaja kaayarɩtǝna gasǝla. ⁸ Kaɖa ma bɩshǝɖʋ, ŋǝnǝ ma, bakono, akaɖa banɖǝmja balonɖǝma, kǝrǝ ma, aŋŋuro ɩbɔnɔ. Ɖaa bashee anyɩn faala ma, anyɩn gboo shee ma fala. ⁹ Paa ma cam wura nɩ paa ma cam ɩtanɩ kokoo ceŋji ɖǝn aɖʋ anyɩmbʋnɔɩ nɩ na: ¹⁰ Paa ma tɔɔ ʋnyɩŋca cǝka kfǝlǝ na, kokoo ɩtoko banyɩv yaa akɔɖɔkɔɖɔ kokoo ʋbɔlʋ na, aɖʋwaa atǝŋleeeja asǝm bashee nɩ ʋjɩʋ. ¹¹ Ɩta kpa mpa mbʋmbɔnɔ nɩ kokoo mpa njala nɩ yɛɛ ma arɛɩ acam anyɩn gɩshɛbɔ ma, naa aɖa karɛ gaɖu halɩ ʋshile ɩ ɩshɛʋ ma. ¹² Ɩta kpa gafala gaɖe nɩ, sala ma jɩ, ¹³ Ɩta jɩ waa: gafala gaɖe gasǝm na nyɩnafɛɛ anyɩnafɛɛ ɖe aɖa ashee gafala gaɖe: Ama ɩtajɩ waa: kaasǝm na nyɩnafɛ na, anyɩnafɛɛ ɖe akɔɔ anyɩnasul. ¹⁴ Na kǝba cam anyɩm anyɩn kokoo kǝba ɖʋ anyɩn gʋtɔ na ɖoo ma gafala gaɖe nɩ kokoo mpa nɖe nɩ, naa akʋŋa anyɩnɩkei kantuli. ¹⁵ Ntɩ lǝ anyɩn ɩja waa: Ɩkǝma kʋshɩle soɖom na gomɔr ka bʋ tǝna bʋtɩ bʋ ŋǝ sooci awu apà ɖe. ¹⁶ Kɩɖe ma atɩya, ntɩ tǝm anyɩn ɖaa bʋraŋkɔɩ ɩtusǝna bagɩcɩɩca yɔ ma anyɩnalɔ ɖaa ɩbu ma, naa aɖa tɛshɛ ɖaa ɩlikuku ma. ¹⁷ Lee ma na bɛrɛ baɖe laakaarɩ: Aɖʋwaa ba tɩ ba ri anyɩn ace na bʋkǝm cimɖu na akǝɖa anyɩn ɩpɛ bɩsɩnagɔɔgǝ nɩ: ¹⁸ Ba tɩ ba toŋo anyɩn ace na gominantɩ na bayarɩ baŋyɩ, ɩnu laa sǝriya ashee pɩ na mbaɖee kǝ ba y ɔGaja na ma. ¹⁹ Ama bata ri anyɩn, paa ma lee biti ŋgaɖee ilǝ kokoo ɩkɛɛshɩ kasaa ɖe ma na. Ŋgaɖee ilǝ ma, ga tɩ ga pɩ ashee anyɩn saa ɖe nɩ. ²⁰ Aɖʋwaa kɩlee anyunulǝ na, anyɩnaya aɖa alaŋ ma aŋŋuro nsoŋsono nnɩŋlǝ ashee anyɩn. ²¹ Arɛ ataa ri apar alaa aŋŋuro , gʋyà gboo alaa ʋpur aŋŋuro. Bapi gboo ba tɩ ba tǝŋǝ ba baya alaa ba ŋŋuro. ²² Bɛrɛ baŋunii ba tɩ ba ŋo anyɩn aɖʋ amʋyiɖa laŋ. Ama nɖee aruku atoŋo atɩ waɖa ma, ataafʋʋra. ²³ Ba ta naa naashɛ anyɩn mpà nɖǝn nɩ, cu ma ace nsaaka nɩ. Ntɩ lǝ anyɩn ɩja waa: «kuka na bono Israɛl kapà ɩŋunii na, arɛpur aye pɩ na.» ²⁴ Atɩŋka, ka na wu anɖiyar na, gǝŋ cɩ atǝŋleeja ka na wu antǝmayar na. ²⁵ Atǝmka a natɩ pra nɖiya na, n'acereka apra ntǝmayàr. Ba ta yiɖa gafala gaɖǝn kanɖiyar waa ɩjinɖi baya gǝŋ ma, baɩ na bayɩɖa gafala gaɖe kǝbɛrɛ baŋunii. ²⁶ Paa ma cu pɩ asampǝna na aɖʋwaa: Akɔɖǝn ɩmana ɩfǝrǝ na kǝ ba ŋǝɩ na ma, n'ashiri ɖǝn amana waa: kaa tine ba yɔ nɩ na ma. ²⁷ Ngaɖee nna lǝ anyɩn nkomo nɩ ma, lǝ ma jɩ nshilipɩlɛ: Na ŋgaɖee mbulobulo anyɩŋgʋtɔ nɩ ma, boɖo ma gɩkuturi laŋ akʋl jɩ. ²⁸ Paa ma cu mbaɖee ba na kǝ gʋlɔ, naa kǝ ba sǝra akǝ ŋŋuro ma na; Ama cu ma nɖee a na kǝ ŋŋuro naa aboŋo gʋlɔ akǝw ntonu nɖee kʋ na ci na ma nɩ. ²⁹ Kɩ lee kpaŋɔ aɖǝŋkɔnɔ na ba na yala bʋsapɩ bʋjala aa? Na kama kaaɖǝn kaafǝɖa atǝn na kɩ lee anyɩnaya aɖa alaŋ ma ʋcɩŋsɔlɔka na ma. ³⁰ Anyɩna ŋʋrʋ ɩɖa anyɩnaɖi laŋ ma, batʋr kagʋya. ³¹ Paa ma kon na ɩwǝɖa aŋfaanɩ awu bʋsapɩ tuutuuma. ³² Galaŋ nɖee alǝ bɛrɛ baŋyu waa aɖe ɖa ɖa ashee amʋ ma, amʋ gboo ntɩ ma lǝ amawɛɛ aŋyii waa karɛ aɖa ɖa ashee amʋ. ³³ Ama nɖee awǝla bɛrɛ baŋyu waa: Aɖe ka yɔ amʋ na ma, amʋ gboo ntɩ ma wǝla amawɛɛ aŋyu waa kǝ ma yɔ nɩ na. ³⁴ Paa ma yɔ‌ɕwaa mpɩ na fɛɛ gatǝna laŋ na, kǝ ma pɩ na fɛɛ na, ama gʋtara kʋ mpɩ na ma. ³⁵ Mpɩ ma paɖa arɛ nayar, ʋpigii na nar, gʋ na nʋpurokar. ³⁶ Arɛ ataa laa agafala nɩ kǝbarǝ gɩwar gakuli. ³⁷ Arɛ nɖee asɔlɔ ayar kokoo anar awu amʋ ma karɛ ka sim n'amʋ na, na nɖee asɔlɔ ʋpur-yifala kokoo ʋpur ʋpigii amʋ amʋ ma, karɛ kasim n'amʋ na. ³⁸ Arɛ i ka taa 'agʋyo kaŋkʋra, naa atǝr amʋŋkǝm na ma, karɛ ka sim n'amʋ na. ³⁹ Arɛɩ alugo aŋŋuro agɩlopi ma, ntɩŋtii, ama nɖee aŋŋuro nlii amalaŋ ma, ataaŋǝ aŋŋuro. ⁴⁰ Arɛɩ acam anyɩn gɩsana ɩna, amʋ na acam, na nɖee acam amʋ gɩsana ma, acam nɖee atǝm amʋ ma. ⁴¹ Arɛ ɩ‌ acam annabi gɩsana ma, ataa cam annabi agʋjɔɔ, arɛ nɖee acam ɖeiɖei kerɛ gɩsana ma, ataa cam ɖeiɖei ka gʋjɔɔ. ⁴² Arɛ nɖee ashee bvto bʋɖooɖooka bapi bajala mbaɖe, aɖʋwaa: alee amakǝŋja ma laŋ, ntɩ lǝ anyɩn ɩja waa karɛ agʋjɔɔ kagʋlii ayɔ na.

¹ Ɩpɩ waa saa ndee yeesu afaŋa a ba kǝŋ ja tǝb na ba nyɩʊ boŋo ma na aduo ŋkǝŋ naa acǝ tɩ na faŋo naa naa lee waasu ba pa de nɩ. ² Galaŋ ŋkǝlǝ ndee yʊwa na amlɛ ka bʊto ada ŋkupoo ka nɩ n'aarǝŋǝ daa atǝma ndee yeesu a na lee ma na atǝm a ba kǝŋ ja ba tɩ ta taba nɩ waa. ³ Akɩ na arɛ ndee atʊ n'apɩ ma yaa gɩ yɛɛ arɛ fɔli? ⁴ Yeesu atǝlǝ ashee pɩ waa kʊla ma acǝ tɩ lǝ yʊwana bʊkɔ mbʊdee ɩŋǝ naa arǝŋǝ ma. ⁵ Bɛrɛ mabadee ba fɔnɔ ma bɩ nyine tine bɛrɛ mbadee ba lee ɩfalaŋ fa loŋ ma ba sara ba laŋdɩŋ ja baŋǝ alaa fia bɛrɛ mabadee ba bʊcɔɔtɔ ma ba tɩ rǝŋǝ bɛrɛ mbadee baci ma ba ŋǝnǝ bɛrɛ maba dee ɩsim ma ba rǝŋǝ waa su asoŋ sono. ⁶ Ndi ŋsaŋ ka ŋjɩashee arɛ adee ka lee n'amʊ sika na maƭ ⁷ Daa yuwana akǝŋja ba ri bʊ nyɩŋca akǝwa na shɛʊ ma na yeesu ana lǝ yʊwana a galei n'ashee samaa de waa maa kɔ nɩ ɩcǝ tɩ ŋǝ ʊtǝru nɩ ɩnɔɔlɩ mɩ ndee gʊsǝrǝ gʊ na ʊtǝru nɩ ɩnɔɔ ndee gʊsǝrǝ gʊ na wu maa? ⁸ Ama maa kɔ nɩ ɩduo acǝ tɩ ŋǝ arɛ ndee akara toko arana maa? gasono jɩ alǝ waa ba rɛ mbadee ba na kara ɩtoko ba rana ma ba na da gʊyarɩ aga falo nɩ na? ⁹ Ama maa kɔ nɩ ɩduo acǝ tɩ ŋǝ aŋdobi aa?gǝŋ cɩ ntɩ lǝǝ anyɩn waa ndee awu andobi ma. ¹⁰ Ŋǝ ma arɛ ndee aga lee ʊŋɔn ʊle ma ŋǝ ntǝm ama tǝŋ lee ja ndee anaa pɛŋpɛŋɛ akʊ nyɩŋca ma. ¹¹ Ntɩ lǝǝ nyɩn ɩja bɛrɛ mbadee ba ŋʊm ʊsimpǝrǝ nɩ ma bʊden k'atǝ yʊwana amɩɛ awu gaja ka gɩ yarɩ nɩ ma owu nɩ. ¹² Tʊwa na yuwana amɩɛ ka bʊto ɩshile a tɩ kpa ŋnyǝmǝ wa gaja ka giyarɩ nɩ ɩpǝra ɩkashɩ galaŋ ɩkashɩ baja ba nǝ ba kɔɔ cam. ¹³ Adʊ waa aŋdobi mana na gʊpɔ ba cee lǝ ba bʊlei halɩ yʊwa na a soo. ¹⁴ Ɩta jɩ waa ɩtɩɩ tǝlǝ ʊnɩ na elle ndee anaa kǝ wa apɩ ma. ¹⁵ Arɛ ndee awʊda gʊto ataa rǝŋǝ ma arǝŋǝ. ¹⁶ Maa kɔ nɩ ma faŋa faŋa na saa ma nɩ nde kǝ baja ɩda daŋ daa ba pi ba na cǝr yaara nɩ naa naa yɩ da wor na lǝ waa: ¹⁷ Gɩ cǝr gʊcǝma asheee anyɩn ɩbǝla kɩrɩ na gɩ pɩ na ʊciŋ pɩɛ ka ssashee anyin na k'ɩyu na? ¹⁸ Adʊ waa yʊwaa na apɩ ma k' ana jɩ bodo bodo na ka na nyǝm bʊkana bʊ san ka na na ba ba lǝ waa awʊda nyuro mbɔnɔ . ¹⁹ Arɛ pur apɩ naa jɩ na nyem na ba lǝ ma alee kum paari na alee ashi ka l'ampoo baja na ba bɔŋ ja bʊ soro ama aŋ te ma ŋnɩma. ²⁰ Ŋkǝŋ na yeesu asǝba na lǝ atǝma ndee alee apa de nɩ ma adʊ waa kǝ ba fʊba baŋ dawa na. ²¹ Ndi ŋci ka ashee kɩ karasɔɩŋ ndi ŋci ka ashee bɛtsaɩda maa atǝma bʊŋ bɔnɔ nɩ ba lee tir na sidon daa ba lee a nyɩn n'asul ma maa ba ni ba cee fʊba baŋ dawa akara akisa asǝ atʊ ŋa nɩ ɩlǝŋ. ²² Ba tǝ ba kide tir na sidon bɩ shɛi ɩkǝma k'ʊshile awu daa anyɩn ma. ²³ Aki kapar nom akɩ yɔ waa ba tǝba taa akɩ alaŋ aa aaɩ ba tǝ ba buro kɩ atǝn nalɩ gukulu nɩ adʊ waa maa atǝma ndee ba lee akɩ nɩ ma na lee sadom k' ampa nɩ maa ŋnaa da halɩ n'ʊrɔŋ ²⁴ Ama ntɩ lǝǝ anyɩn waa ɩtɩɩ buro ashee sodom k'aatǝna ɩkǝ ma k'ʊshlile awu kɩ. ²⁵ Saa de na yeesu alǝ waa "ŋkʊma kɩ gʊya duulinya na laa hɩra yar adʊ waa ʊlugo na bayɔ ka na afaŋa baja ale sʊra de naa la faŋa ba pɩ na mbadee kǝba wʊda ʊyɔʊ na ma. ²⁶ Gǝŋci gʊya adʊ waa akʊciŋ sɔlɔ ka nagǝŋ. ²⁷ Ayɔkɔ de ɩŋunii na ama wʊyɛ atʊa adʊ aŋgʊnyɛ nɩ ʊdǝn k'ayɔ gʊya na shee ʊpɩ na arɛ ndee ʊpi asɔlɔ ma na ana laa afaŋa. ²⁸ Pɩ ma ama sul anyiŋ mbǝdee ɩna lee ŋtǝma naa ba taŋoo nyɩn ʊŋʊrʊ. ²⁹ Cam ma amʊ dʊra anyɩnalaŋ cǝrǝ cǝrǝ ma amʊ adʊ waa nlee gʊlʊburo ka nʊ cǝnǝ doo doo ka yar na naa ɩŋǝ ʊŋʊrʊ ashee anyɩn alɔ. ³⁰ Adʊ waa amʊ dʊra kʊra kʊdʊr na.

¹ Yeesu -Kristo, Gaja ʋpur a laabaarʋ asoŋsono kʋsəbʋ. ² Ɖaa ba ŋɔn anaba Esaye agʋbɔ nɩ waa kide atɩya, ntəm amatənleeja apɛmpɛŋɛ akʋ nyɩŋca. ³ Alʋl ka ʋwələ ʋɖoo n'ʋteru nɩ: na lə waa: pɛmpɛŋɛ ma bdi yar ʋnyɩŋca bɔɖɔ bɔɖɔ ma abʋnyɩŋcapiri. ⁴ Yohana aɖoo na ʋteru nɩ, na lee bʋtoməna ka ka waasu, bafʋba nɖawa baməna pɩ bʋto, naa batəɖə pɩ ba mbɔnɔ. ⁵ Yuɖee kaatəna gaŋinii na Yerusalɛm kəbaja ba wala a sul; Baa aŋa aɖetɩ laa ambɔnɔ na lə, aɖe tɩ məna pɩ Yurɖɛ kaato nɩ. ⁶ Yohana ɖe Kara ɩraakum ɩsana katoko narɩm bɛlɛtɩ mpoo kaja aŋsəl. ⁷ Aɖe tɩ lee waasu, na lə waa: ʋɖən atʋ na pɩ, ʋniɖe awəɖa ɩkashɩ awu amʋ, kə ma wəɖa ɩko ma kur atən akʋɖa aŋkɔɖɔ kɔɖɔ kʋlɔ na. ⁸ Amʋ bʋto bʋ məna anyɩn, ʋni ŋŋuro nsoŋsono njɩ aməna nanyɩn. ⁹ Kasaa ɖe na Yeesu aɖoo na Nasarɛtɩ Galilee kʋtənla nɩ, na Yohana aməna nɩ bʋto yurɖɛɛ kaato nɩ. ¹⁰ Afʋno bʋto nɩ, na ɖoo ma na anə nɖɩ la ntine, na ŋŋuro nsoŋsono ŋrgə alaŋ ɖaa alikuku ma. ¹¹ N'ʋwələ ɖən ʋɖoo nalaŋ, nɔlə waa: Akɩ lee ka mpi asɔlɔka, nɖʋ amʋsɔlʋ akɩ nnɩ nɩ. ¹² Kpaarɩ nkəŋ na ŋŋuro nsoŋsono ntɔɔnɩ Yeesu ace na ʋteru nɩ, ¹³ Na aɖa ʋteru nɩ, ɩshɩle ɩshɩnyɩʋ, na sheetaanɩ atʋŋa nɩ. Aɖe ɖa ibɔrɩ baŋɔnja nɩ, nɩmalaɩka mana ba pɩ na lee nɩ bɔɔta. ¹⁴ Bari Yohana aɖʋ sarka nɩ ma, na Yeesu ace Galilee nɩ, na lee Gaja ka laabaarʋ asoŋsono kawaasu. ¹⁵ Na lə waa: Alʋwaatʋ akpa boŋo. Gaja kaayarɩtəna gakpa fʋba ma, nɖawa, shee ma laabaarʋ asoŋsono ɩja. ¹⁶ Asara akʋn Galilee katəŋku na ce ma na aŋə Simɔɔ nápar Anɖiree, baɖe batɩ kəw gʋraw təŋku nɩ; Aɖʋwaa: Bʋfɩlɩkəjo pɩ balee. ¹⁷ Na Yeesu aləpɩ waa: Tər amʋŋkəm naa ma lee anyɩn ɩnaa ri bɛrɛ. ¹⁸ Na ba mana apala baraʋ kpaarɩ, atər Yeesu atər Yeesu aŋkəm. ¹⁹ Akəm acə ŋyɩɩ cəɩ ma, na aŋə Yaakubu, sebeɖe ʋpur napar Yohana, ba nɩ gboo baɖe baɖa ŋyifoi nɩ na pɛmpɛŋɛ ba gʋraʋ. ²⁰ Na ayɩɖa pɩ kpaarɩ, na bamana apala baya sebeɖee na batənleeja ŋifoi nɩ tər Yeesu aŋkəm. ²¹ Na ace kapɛrnahum Sabaatɩ kʋshile, na Yeesu afəna akpa sɩnagɔɔgɩ nɩ, na cere bɛrɛ. ²² N'ʋcenu ana cere ma, ʋkepɩ garəŋə; Aɖʋwaa: Ana cere bɛrɛ pɩ na kpashe, kɩ ɖa ɖaa babɔŋɔnja ba na cere ma na. ²³ Ʋsoro ɖən aɖe ɖa sinagɔɔgə ɖənɩ, ŋŋuro mbɔnɔ nɖe nɖa na nɩ, na akuro waa: ²⁴ Yeesu Nasarɛtɩ kaja, gapaŋa gaɖa ka atɩ nnakɩ gɩ cɩɩca, ʋpɩ pɩ aɖur atʋ aa. N yɔ gʋrɩsʋra ɩ ʋlee ma: cɩnɩcɩnɩ Gaja kaja nakɩ. ²⁵ Na Yeesu akpashɛ alə nɩ waa pɔɔakaanɔ naa aɖoo ʋsoro ɖe laŋ. ²⁶ Ŋkəŋ na ŋŋuro mbɔnɔ ntugotugo ʋsoroɖe naa aɖoo agʋlɔ nɩ, nɩkashɩ nakuro kəŋkəŋ kəŋ. ²⁷ Nɩlee baŋunii maamaaci baɖe ba tɩtaba bawor waa: Gapaŋa jɩ gəŋ ngaɖe? ʋceru ʋfɔlɩ: Atɩkpashɛ aŋŋuro ɩbɔnɔ ɩɖe tɩ nyene nɩ. ²⁸ Ŋkəŋ na Yeesu antagi nce baa ŋka na Galilee kɩkarakara baŋunii ni. ²⁹ Baɖoo sinagɔɔgə nɩ, aɖe nna Yaakubu na Yohana ma, na ba ce Sɩmɔɔ na Aɖɩree ba gafala nɩ. ³⁰ Sɩmɔɔ akar anr aɖe tɩ shɛɖɛ gʋshile aɖa atən, na bajɩ ashee Yeesu. ³¹ Na akəm asəla nɩ, naa ari agʋnyɛ nɩ ataa nɩ alaŋ, na gʋshɩle gʋ ma na ɖoo agʋlɔ nɩ kaarɩ. Na ata akaŋa na pɩ. ³² Gɩtəŋshile laŋ ʋshile ʋna fəɖa ma, na ba pɩ na banyʋŋkʋja baŋɩnii naŋŋuro ɩbɔnɔ baja. ³³ Na mpá nyunii kasamaa wala agafala kaa kukonu. ³⁴ Aɖe tɩ kade bɛrɛ tuutuuma bɩ shɛɖʋ aṣʋra aṣʋra aɖe tɩ kərə aŋŋuro ɩbɔnɔ tuutttma, ade tɩ ble náŋŋuro ɩbɔnɔ ɩpaalə agalei na aɖʋwaa aŋŋuro ɩbɔnɔ ɩyɔ nɩ. ³⁵ Njɩ kʋɖɩ futufutu Gaja kaaka na para na ma, ade ta a ɖoo ace gaɖuɩ ʋɖən kaɖa na ma atɩ na nyɩŋə Gaja. ³⁶ Simɔɔ nabawar baɖa asul ma ɩbaɖa na yɛɛ yɛɛ nɩ. ³⁷ Boŋənɩ ma, na ba nɩ waa: Bɛrɛ baŋunii batɩyɛɛ yɛɛ akɩ. ³⁸ Na abue pɩ waa: kʋla ma gɩ ce apa ɩfɔle nɩ, naa ma lee waasu ŋkəŋ gboo; aɖʋwaa galaŋ na mpɩ. ³⁹ Na ace Galilee ki sinagɔɔgɔ baŋunii nɩ a tɩ lee ɩwaasu, aɖe atɩ kərə aŋŋuro ɩbɔnɔ. ⁴⁰ Alanɖɛmja ɖən ace Yeesu sul naa a cəm akəwə laŋ, naa apəla pəla nɩ, n'ʋwələ ʋjala waa: ʋtasɔlɔ, ʋtaasəra akaɖa ama lanɖəma. ⁴¹ Na Yeesu aŋə ɩshɛɩ, naa bɔlɔ agʋnyɛ afɔm nɩ n'alə nɩ waa: nṣɔlɔ akalanɖəma ɩkaɖa. ⁴² Kpaarɩ na alanɖəma ɩmana akaɖa agʋlɔ gʋ mana apra cɩrɩcɩrɩ. ⁴³ Na Yeesu akərə nɩ alə nɩ, kaka nɩ, ⁴⁴ naa alə nɩ waa: paa ŋə nakɩ, nyine alə shee ʋɖən na: ama kʋla ace asaraalaaja sul atɩ faŋa nɩ akʋlɔ, naa alaa saraa ashee akʋʋlɔ kʋkaɖʋ ɖaa mnsa aŋən ma, nɩla a səriya. ⁴⁵ Ama ʋsoro ɖe, afəl ma, naace atɩ ləjɩgbagaraa na kʋl jɩ na shee baŋa, galakɩ shɛɛ Yeesu ganɔ akpa mpá nɩ baŋǝ nɩ gbagbanaa. Aɖe tɩ ɖa bʋuɩ bɛrɛ kə baɖa na ma.

¹ Ɩshɩle ɩtɔrka kaŋkəm na Yeesu akwapɩ kapɛrnawum. Gɩ rəŋə waa ace da afal. ² Na ba wala barɛ tuutuuma ayide Gakukonu gadu kaa tə pina abe tɩ lə pɩ Gaja kaaley. ³ Barɛ bade batɩpɩ a sul, na barɛ ba nam ba toŋo arɛ dəm bʋmən nɩ ma a pɩ na ma na. ⁴ Daa kəba səra lə nanɩna adʋwaa barɛ ba yɔgɔ ma laŋ na babodo a la akpakʋ atəŋə na Gadu n Gadee ayide ma, na ba rəgə na li ndee laŋ arɛ ndee bʋ məne ma. ⁵ Yeesu a ŋe bʋcɩne ma, na alə arɛ ndee bʋ məne ma waa ampi akɩŋbɔnɔ ɩŋʋni ɩtədəkɩ. ⁶ Babɔŋɔnja badəm bade basətəm na ŋu mo ŋumo baŋnɩ nɩ. ⁷ Waa gapaŋajɩ arɛ nde a na lə gəm, atɩ kidé Gaja fɔy aŋanasəra atədə barɛ babɔnɔ na kile Gaja kaŋ dəm dəm na. ⁸ Yeesu aŋro nsoŋ npala ayɔ ngade a ba na faŋa bɩcine nɩ ma, na a na taba pɩ waa muleɩ ka ɩna faŋa Gani anyɩnɩcine nɩ. ⁹ Gapaŋa Gadaka kétéré balə arɛ ndee bʋmən ma waa akɩŋ bɔnɔ ntə dəkɩ, kooko palənɩ waa taa aka li na a sara. ¹⁰ Naa ɩyɔ waa arɛ pur awʋda ɩko atəm atəbarɛ babɔnɔ. ¹¹ N'shekɩ ɩko alə arɛ ndee bʋmən ma waa ta a təwa a kali na ashɛʋ afal. ¹² Na amanata atəwa ali adʋo barɛ ba ŋuni bɩ nyɩnenɩ nɩɩ kpa pɩ biti badee batɩ kʋma Gaja na ləwaa kagɩŋə Gule sʋra daa a wa ayɔ na. ¹³ Na Yeesu a təbə gatunɔ, na sa ma aŋʋ nɩ a de tɩ kʋ m nɩ, a de tɩ faŋapɩ. ¹⁴ Ana fəl ma na aŋə alfee upur lefii asə lampo kaatəŋ le du ma na a lə nɩ waa kɔnmʋ na lefii ata a kɔnnɩ. ¹⁵ Daa Yeesu ana jɩʋjɩʋ lefii Gadu ma nbade baja gboo bade ba man asə na jɩ ʋjɩʋ na a bakəŋja adʋ waa bayɔgɔ bak ɔnɩma. ¹⁶ Babɔ ŋɔnja na Farisi kəbaja baŋə a na ʋjɩʋ na lampo kə ba camja na barɛ ndawa nbɔnɔ baja, na ba na taba akəŋ ja waa mʋ leɩ ka ɩna jɩ na lampo na adawa bɔnɔ baja ʋjɩʋ. ¹⁷ Yeesu arəŋə gəmma na a ləpɩwaa kilee barɛ nbadee ba da na balɔma ba na nɩɛ logotoro na, a ma nbadee bana shɛdɛ ma, kɔmapɩ mayɩda nbadee ba da deɩ deɩ ma na, a ma nbɔnɔ baja. ¹⁸ Yuhana a bakəŋja na Farisi kəbaja ba tɩ kʋr ganɔ, na ba pɩ atɩtaba Yeesu waa muleika na Yuhana a bakəŋja na farisi kə baja bana kʋrganɔ na akəbaja kəba na kʋrganɔna. ¹⁹ Na Yeesu ana ləpɩ waa aŋgo a ba soro batɔ ba səra akʋr ganɔ tam ndee aŋgo ada na pɩ maa, doo na adana pɩma aŋgo kaa səra akʋr ganɔna. ²⁰ Ʋshɩle dem ʋtʋnapɩ aŋgo anaa dʋwo ba gɩcɩca ma kaŋkele batəba kɍ ganɔ. ²¹ Ʋɖəm kana pɔɔ nkʋro nfɔlɩ naa atəwa dəra aŋono apɔɔ atrə dadʋɩ naa atəwa dəra. ²² Ʋdən kana dʋ bʋkana bʋɔfɔɩɩ nbuce nŋono nɩ na a adʋkawaa bʋkana bʋtɩpi nbuce, ama dʋma bʋkana bʋfɔlɩ nbuce nfɔlɩ nɩ. ²³ SAbaatɩ kʋshile dən na Yeesu asara apada ble kaawaranɩ ʋnyɩca laŋ na abakəŋja ba da na dəm ɩyɩwo. ²⁴ Na Farisi kəbaja ba na tabanɩwaa mʋleɩka ɩna leɩ bʋkɔɔɩ kɩtaba waa ɩle Sabaatɩ kʋ shile na ma. ²⁵ Na Yeesu abuye pɩ waa kɩtʋr bʋkɔɔɩ ɖaʋ da alema ayɔaa tam ndee ahɩɛ bʋkɔ bʋ dən na nbadee ba da nanɩ ma. ²⁶ Daa ana kpa Gaja kaafalanɩma, na asaaralaja kaŋdiyar Abiyata ʋnyiŋʋ kaŋ kuni adjɩ bodo bodo ndee kɩtabawa ba saralaaja bajɩ nama halɩ ashee nbadee bada nkəm na nɩ ma. ²⁷ Na aləpɩ waa balee Sabaatɩ na ashee barɛ, kɩle barɛ pɩ bale ashee Sabaati na. ²⁸ Arɛ pur aleeka Sabaatɩ kaŋdiyarə.

¹ Ne Yeesu akɔtɩ kpa Sinagɔge ni. N'kɩn'na ʋsoro ɖiŋ ɖe daŋ kɩŋ bume na agoŋɛ. ² Beɖe batɩ tʋga ni na nowa ata kaga ushɛgu sabaa ku shilea: beɖebatɩyɛ be cəu na ni. ³ Ne Yeesu a le guŋɛ gumuna ka yarɛ ta niga gucica. ⁴ Nana taba basa ka ɩshe ganon waa bele n'sono kok n'bɔnɔ sabaatɩ kushile ya? Gɩ ʋga yuku wa gɩfʋra ŋɩworo yaa badur nɩ? Ama ʋɖɩŋ kana le kɩgɩŋ na. ⁵ Ye Yeesu asɩŋɛ pi ŋinɛ cɔɔ. Yesʋ ucɩ nɛ piyɛ bagʋfolo gukaŋkra laŋ, na le arɛwa: Bɔlɔ guŋɛ. Abɔlɔ agu ŋɛ ŋɛ alafia nɛ farizɩ ma na. ⁶ Na Farisii ma na bata kpari ado na ba cɛ atɩŋɛ Erodɩ ki baja. ⁷ Na Yeesu atɩbɩ kɔɔ təŋku kaŋkaŋ na samaa. ⁸ Tuutuum aɖona Galilé, Jude, Jerusalɛm, Ɩdʋme, Yurdɛ kaato kankɩm, Tiirna siidɔ kɩ kara kara, samaa tuutuma ɖetɩrŋa antogi ne baapi asulu. ⁹ Naa le abatɩŋleja ɩsim ewoɖa nyɩfoɩ aŋanasul baatan paŋa, na samaa apacaarɛ ŋima. ¹⁰ Aɖʋwaa ana too alafia baŋankoja, bɛrɛ baŋuni kpataa bana shɛdɛma bata pɩ asul naa kɩna ni. ¹¹ Aŋŋuro ɩbɔnɔ ɩtaŋeni baɖʋ bacim pakəwəlaŋ naa naŋala: Akɩ na Gaja apuru. ¹² Aɖetʋ kpashɛ na bila nap waa bapaa yɩɖa anyeɖa ma. ¹³ Na ba boɖo gɩbunʋ lam; na yɩɖa mbeɖe ana yɛma, na bacʋ asulu. ¹⁴ Na ala təb-nʋ-nyʋ, waa baɖa na nɩ, ¹⁵ na atəmpɩ waa bacɩ atɩle la barʋ asonsono, naa akere anwuro bɔnɔ. ¹⁶ Təb-nɩ baŋɩʋ mbeɖe Yeesu alaa aɖʋna agʋlɔma. ¹⁷ Sɩmɔɔ na ɖʋ ɩyɩɖawa Pɩɛɛrɩ, Jak, Sebede upuru, na Jan, Jak ʋŋɩnka, Bowanɛrjɛs, kaashɩ nagəŋ waa ara bopuru; ¹⁸ Tomaa, Jak, Alfe upuru; Tade, Sɩmɔɔ, kana kaja; ¹⁹ na Judasɩ Ɩscarɩyɔtɩ, nɖo anaa tɔɔ Yeesu ashe ma. ²⁰ Na bashaʋ afal, na samaa akɔɔpɩ acɩŋɩ, kakɔɔ tiŋe gaya waa akɔɔtɩ jɩ ajona. ²¹ Yeesu abaja ba rəŋɩ pʋkɔyə pʋnasarama na papɩ barini waa ana shəgəshəgə. ²² Na babɔŋɔnɩ ja, mbeɖe baɖoona Jerusalɛm nelʋwaa: bɛlsebulu ŋŋnro bɔnɔ ndakanani; aŋuro bɔnɔ kogo na kərə aŋuro bɔnɔ. ²³ Yeesu ayiga pɩ, na kɛɛshɩ bulee: Bayɩna shetam anasra kərə agʋlɔ shetanɩ. ²⁴ Gɩyaan gɩɖən gɩtayoga agulɔ, ka gʋlɔ ka gɩkɔɔ agana; ²⁵ Etajowa gafala geɖen gayoga na agulɔ, kafala kaakɔɔ ɖana. ²⁶ Kalam Shetanɩ tasra ta, tɩŋɩ acɩna agʊlɔ gutara apaga agulɔ, agɩyarɩ kagɩkɔ ɖana, agele gabon. ²⁷ Ʋgim kaasra kpa arɛ kaŋkra agafala agnim amana, na kerɩ ʋsoro kankra akoro boŋgo na, ŋkeena atapɩ gafala gaŋuni naaŋim. ²⁸ Ɩja ŋtɩlé ŋim, batɩbacɛ ŋim naabɔnɔ alimtɔ ɩŋuni; ²⁹ ama ʋɖəŋ talim lworo Nsoŋsono kəba təɖənɩ yɔna, ale ŋbɔnɔ kɩŋuɖa ʋteɖu nama. ³⁰ Yeesu təlegəm aɖʋwaa gɩm: Arəŋə na ɩworo bɔnɔ. ³¹ Yeesu anar na abapal bakpa. Na bayɩde aka na atɩm bayɩga nɩ. ³² Sama tuutuuma asənani na bapitə ləni: ŋə akaŋana na kəbapal bada ŋdonka nɛ yɛki. ³³ Na tele toki waa: aŋana maŋanan, na mbapal? ³⁴ Kankəm nabʋŋa kəɖə mbede basə nanima ŋəma amaŋana na mbapal. ³⁵ Aduwa arɛ ale Daja ʋsɔlʋ ŋma, karɛleka ampal, aməŋonou, na maŋana.

¹ Jeesu a kɔɔ ɖa na faŋa bɛrɛ gatunɔ. Nrɩkulo mbʋbɔnɔ nɖe n wala asul ma ni, naa aboɖo asɔ ŋuƒoi nɩ bʋto laŋ. ² Nrɩkulo ŋŋunii n ɖe n ɖa atən gato kʋpamaŋa. Na a faŋa pɩ ayɔkɔ tuutuuma ʋlugu nɩ na a lə pɩ ʋfaŋu nɩ wàà: ³ Dʋ ma gʋtɔ! Aduka ɖən aɖoo aɖu. ⁴ Tam (sáà) nɖee a na ɖu ayɔkɔ ma, ayɔkɔɖuka de kɩɖən ɩ ta ƒəɖa ƒəɖa n'ʋnyɩŋca bʋsapi ba ta pɩ atɩ jɩ ayɔkɔ ɖe. ⁵ Ɩɖən ɩ ta ƒəɖa gaɖu gaɖən atala nɩ ama ŋkəŋ gatəna ka yɔgɔ na ma laŋ, naa a ta kpaarɩ adʋwa gatəna ka loŋ na. ⁶ Ama, ʋshilé ʋ ɖoo na ɩshɩ ʋtonu akʋ aɖʋwaa ɩlələma ɩ nan ma laŋ. ⁷ kɩɖən gboo ɩ ta fəɖa ɩyiwə nɩ ɩyi wə́ ɩ ta afuro ɩ na kɩ ŋʋm ɩyupi na. ⁸ Ɩ sáàka ɩ ta ƒəɖa gatəna gasonsono laŋ naa aŋʋm ɩyuoi nɖee ɩ səŋkəla gɩshɛbʋ ashee ɩpi akae na təb, ɩshiriu n'ɩshɩnʋn gɩɖɔŋkɔnɔ nɩ. ⁹ Ŋkəŋ naa alə wáa, arɛi awʋda atɔ ma, a rɛŋə. ¹⁰ A lə gəŋ ma, mbaɖee ba na kələkələ nɩ ma, na təb nɩnyɩʋ ba səba na taba nɩ aʋləi a lə ma laŋ. ¹¹ Na a lə pɩ wáà, anyɩn pɩ Gaja kaayoritəna kashiri aɖa ashee ama mbaɖee ba ɖa aka ma, baa mʋnʋ ɩ na lee ŋkamo nɩ na ¹² kʋboŋu nɩ, ba ta kiɖe kə ba na ŋə akoɖən na, ama ʋrəŋu nɩ, tɩ rəŋə kə ba na tɩ ashi na aɖʋwaa ba tɩ təɖə pɩ babɔnɔ gɩnyinfɔnɔ laŋ na. ¹³ Na a kɔɔ lə pɩ wàà na kɩ tɩ faawɩɩ nde kaashɩ na, bapaŋa kashɩ na ɩ na tɩ faawɩɩ baɖe baŋunii ni? ¹⁴ Aduka a du galei. ¹⁵ Baɖən ba ɖa n ʋnyɩŋca gaɖuu ba ɖu galei ma, ba ma na rəŋə jɩ ma na sheetaanɩ a tɩ laa galei gaɖe ba ɖu ma basul. ¹⁶ Baɖən gboo atakəwa nɩ na ba cam ayɔkɔɖuka tam ndee ba rəŋə faawiɩ (galei) ma na ba cam jɩ n ʋcimkərka naɩ. ¹⁷ Ama kə ba wʋɖa ɩlələmə ma, kə ba səra ba yide cɩŋcɩrɩŋcɩ na, na ɩ ta tɩ kirikiri ɖən baɖé ba tɩ paŋa na ma na jim galei gado laŋ. ¹⁸ Badən, ɔyiwə nɩ na ba cam ayɔkɔɖuka mani ba camka galei (ʋnʋwələ, faawu) ¹⁹ Ama aŋasul na saamanɩ kɩnawɩya na gɩtansɔlɔka na gɩnyinfɔnɔ kayɔkɔ na galei a pala jɩ ka səra apala bɛrɛ ba rəŋə jɩ na. ²⁰ Ama baɖən gaténa gasonsona loŋ na ba cam ayɔkɔɖuka. Bani ba rəŋə ka galei gaɖe acam yɩ atun atoŋo jɩ anə kaŋfaanɩ akoo na təb, ɩshiriu nɩshɩnʋn gɩɖɔkɔnɔ laŋ. ²¹ Ba tɩ toŋo ƒətəla ace atɩ ɖʋ ayufoi nɩ koo gakantalɩ katəmɔ? Yaa kɩ lee ba na yɛɛ ba ɖʋ nɩ cɛnɖɛrɛ kagʋnyʋ nɩ na? ²² Aɖʋwaa, akoɖən kɩ da ʋlugu nɩ kə ba tɩ ŋə ayɔna ma na. ²³ Ʋɖən a ta wʋda atɔ, arəŋə. ²⁴ Na a kɔɔ lə pɩ wáà pɩ wáá lee ma heiƒa na bʋkɔɔ ɩ na rəŋə ma. Ba tə ba faŋa anyɩ ɖaa ɩ lee bɔɔta ma naa apele anyija. ²⁵ Aɖʋwaa ba tə ba shee arɛɩ a wʋɖa na ma anyɔn bʋkɔɔ a waʋda ma. ²⁶ Na a kɔɔ pele wàà, ɩ ɖa Gaja kaayɩrɩtəna sul ɖaa tam ndee arɛ́ ayɔkɔduka atən ma. ²⁷ Baa ba naa fol koo na ae kəwərə gɩfonyine gɩjibɔŋɔ na gajaka, ayɔkɔ ɩ tɩɩ ta akpər kə be yɔ ɖaa ga sara ma na. ²⁸ Gatəna kagɩlopi ga na pala aŋɔ ɩ na ta naɩ, a tɩ pala ɩ wʋda solo halɩ a tɩ wʋdo ɩpi. ²⁹ Ɩyupi ɩ ta ti kim, bade ba tɩ krə ɩ na bʋwəkrə aɖʋwaa tam a kpa ba laa awarɩyɔkɔ. ³⁰ Naa a kɔɔ pele wáá, mʋ nʋ gɩ na kpaarɩ na Gaja kaayarɩtəna? koo na galei ga paŋa jɩ gɩ na doo na jɩ. ³¹ Ɩ doo gɩŋʋpi kagipi gijanjali ŋgidee ba ta ɖu ji gatəna gɩ na jɩba na wu ma. ³² Ama ba ta ɖu jɩ, gɩ na ta ta apra akpərə awu ɩfɔ ɩŋunii awʋda ɩla ɩkaŋkra halɩ ŋdəla laŋ kabʋsapɩ bʋ tə bʋ səra aɖa kabɔ nɩ ŋkən. ³³ Na bʋlei bʋde katuutuuma wáá na a na pɩ na galei na shee pɩ daa karɛ a naa səra a tɩ kaashɩ ma. ³⁴ Ka na lə pɩ galei gaɖən a páá kɛɛshɩɩ na ama shee akʋɖa ashee abakənja (abatəmka). ³⁵ Kushilé, gitenshilé, na Yeesu, a lə pɩ wáá, gɩ fəl na nsaʋ nfɔlɩ. ³⁶ Tam ndee a kərə bɛrɛ baŋunii boŋa ma, naa toŋo nɩ akpa na ŋyufoi nɩ gaduu a ɖa ma ayufoi ɩnən ɩ ɖe da asul. ³⁷ Gʋsərə g ʋkaŋkra gʋɖən gʋ lee ataa ayɔkɔkɔ abəɖa ŋyufoi halɩ n tɩrŋə boŋo. ³⁸ Ʋni aɖe a tɩ fol alefeeri laŋ. Na ba ŋənə nɩ ataba nɩ wàà atɩtanɩ yar "kɩ na ɖa akɩ asəmpəna gɩ páà tɩ lee saratɩ aa? ³⁹ A ŋənə ma ni, na a bor na gʋsərə naa alə təŋku wáá, ŋʋra ŋən. na gʋsərə gʋ ŋʋra (kaɖa) na gaɖu ga ŋʋra siuu. ⁴⁰ Kakəm na lə pɩ wáá " mʋ laŋ na ɩ wʋɖa asampəna gəŋ? Mʋ laŋ na kɩ wʋɖa ʋcine baa cei na? ⁴¹ Násampəna ɩkaŋkra ɩ kpa pɩ bade ba tɩ taba bawor waa: Aŋa na nde gʋsərə na təŋku ba na lee nɩ bɔɔto.

¹ Na basəla təŋku kankim na bakpa Gersa kikaɛkarɛ ni. ² Na Yeesu adoo eŋəfoɩ nima nu soro ɖəm a ɖoo na akufoɩ ni naapiti cəm akəwəlaŋ nŋoro nbonɔ de dana ni. ³ Arɛde akufo ni na nanaɖa, bawo ʋɖɩŋ kasra akʋrɔ nɩ ɩwɔrɔ. ⁴ Pataɖʋni ɩwɔrɔ na pa kuru ni ɩwɔrɔ aŋə, ama matəɖə ɩwɔrɔ ɩwuni, na təɖə cɛcɛnca, na ʋɖɩŋ kawʋɖa ɩkashɩ asra rinina. ⁵ Paatam paŋani na aɖa akufonina, na gebɔno laŋə, naanaŋ ŋala, nafʋ agʋlɔ na tala. ⁶ Aŋ Yeesu goɖo limkɩ ma, naa acu apetə cə akowa lam. ⁷ Naaro nəwolo kaŋkra: Gaja gaɖa alalam ma gapaŋa gaɖaka amunakʋ atəgə cəca? Ji suru gaja lam pana ohemena panaa shemʋna. ⁸ Ne Yeesu alemi waa: ɩworo bɔnɔ, do arɛdeni! ⁹ Naa taba ni waa: baɩ na baɩolaki? Gɩ yɔgɔ, tutuma. ¹⁰ Naa ana plapla ni kuyɔgo apalim na ni mpa kankim na. ¹¹ Gʋbʋnɔ gʋdo sʋl ekruci tutuuma dankiŋ na kur aŋɔ. ¹² Na aŋuro bɔno anaplapla ni: Na lewaa sheetu ganɔ. Na anuwo bɔnɔ bafilkpa akrucə ni. ¹³ Natopi ganɔ na anwuro bɔbɔ bafilkpa akruce ni. Nikru cə icəɔə arge gʋibɔnɔ lam, naacə təkpa, achiki tənkuni batəmil ba nyɩʋ na bakpa butoni. ¹⁴ Naŋbeɖe pana paŋa ɩkurn chima bocu ashee naa akulʋ ŋgeɖe galeɩma mpani, na apa jalajalani. Na bərə bəcɛ batiŋle ŋgede gapima. ¹⁵ Na bakpa Yeesu sulu na beŋguə yarɛ ʋro ŋbɔnɔ yaarɛ ase, akara yɔkɔ na acəm, na assampma ɩkpapi. ¹⁶ Ŋbedee beceŋɩ bokɔr bʋlema na passɩba na le ɖaagapi ekurucə lam na arɛ ŋworo ŋgɔnɔ yarɛ lam. ¹⁷ Na basɩba na plapla Yeesu wa ata ba mpani. ¹⁸ Daa bakpa nabakpa eŋɩfor ni ma, arɛ ʋro ŋbɔnɔ yarɛ ɖetə plapla ni ase na ni. ¹⁹ Na Yeesu katele tonina, ama na le niwaa: kʋla shaʋ akagʋ na lʋpi bokɔyɛ Gaja na Gaja ale to kima naŋə akishe ma. ²⁰ Naafl asɩba nakulmpa ni, appʋ ŋbɔnɔ təb. ²¹ Na Yesu akpa na asla gato gasaka gaɖuu sama tuutuuma asə na saani. Na bada gato kankəma. ²² Sinagɔge kandiyar ɖem apɩ, batɩɖaniwaa yaru, naŋ Yeesu ma na citicəm akolam Yeesu ayɩ. ²³ Na plapla ni aɖʋni suru keŋkeŋkəŋ. Ampiga pisimpi ati acii. Pɩ natrə gunyɛ alam na ŋŋɩn alafia naa afɔra. ²⁴ Na Yeesu atrakɩm na sama tuutuum anakɔməni napaŋani. ²⁵ Nkən na usampru uɖem de təle gisəpru kina iɖena ale buja təb-nɩ-nyɩʋ. ²⁶ Najɩ ɩshɛ paa logotoro mana banyani, na jɩ itani iwuni, ama kaŋɩ alafia, ama ekɔnə pele na. ²⁷ Narəŋə bale Yeesu agale ma na srə na nkəm na akəna na atoko. ²⁸ Aɖʋwaa adetəlewaa: Ntashʋsra afɔm atɔko ma ntimaŋ alafia. ²⁹ Nkɩŋkparɛ na agɩsəmpro ɖʋmana ɩde, na rɩŋə agʋlɔ nyɩ waa ŋə alafia ashe nu ʋshəɖʋ. ³⁰ Na Yesu ayɔkparewa ʋkashədo agulɔ ni, na kɔɔ sama ni nataba waa: Aŋafɔmka ama toko? ³¹ Na abakinja la ni waa: ɩŋə sama nde ana nanakema nuna taba waa: aŋafɔmka keyaa? ³² Na kiɖe agʋlɔ srɩ aŋawaa aŋafɔmka atoko. ³³ Na samprna ɩkpa ʋsʋmprude na ɖana tar napiti cəm Yeesu anye nalo ɩja ɩwuni. ³⁴ Ama Yeesu leni waa: Ampi sumpro: Aku cənə fɔrɔki kola fɛɛ naŋə lafia. ³⁵ Anana le nani ma nɛ bɛrɛ baɖona sinagɔge kandi yaar agafala ni na leni waa: A kapicə akɔcara ɩdɩyaar? ³⁶ Ama Yesu kaɖʋpi gɩtɔna, na le sinagɔge kandiyaar: Armpəna epakpakina shesheɩ ɩja. ³⁷ Katele uɖem akumini aafala na na kile Piɛr na Jak, na Jan, Jak par. ³⁸ Na bakpa sinagɔge kandiyaar agafala ni, ŋke ŋna Yeesu anŋe sama aganayu na krukru, na beleshɩ. ³⁹ Naakpa naa lepi waa: Muleka ɩnashə kamprɩ na krukru? Muleka ɩna Yu? ⁴⁰ Ga pɩsmpɩ gacina, ama anafolfol. Naba siba na leni saari nkena akere bawuni doka, na tɔɔ opiyaar na naar, na mbeɖe bacee kɔmini na bakpa goɖu opi adama. ⁴¹ Naari agunyɛni ale waa: talita kumi kumi, kaa shə waa: gapɩ sɩmpɩ ntileki ta. ⁴² Nkɩŋ kpaarɛ naata, na sɩba nasara, aduwa awuda bəja təb-nɩ-nyɩʋ na bɛrɛ bakpa piti. ⁴³ Na Yeesu alepi waa ba tale shewʋ ʋɖəm apayɔ bele geɖe na. Na lɔ beshe ga pisim pi ʋjɩʋ.

¹ Yeesu aɖʋwo ŋkəm asnɛʋ ampanɩ na abakəŋja bater aŋkəm. ² Sabaatɩ kʋshɩle adetɩfaŋa Gaja kaaleɩ sinagɔɔgə nɩ, barɛ tuutuuma bade batɩ rəŋə, na bakpabiti naləwaa nkana aŋə nbʋde kabʋja bʋleɩ, ashenɩ, nkana aŋəma maci kalesʋra nde naleɩ. ³ Kile kafinta naa mari puraa yaakubu na yose na yudi na simɔ bʋŋono aa, na abanyəka basəmprə kəbada atɩŋnɩnɩ aa nakəba sheɩjana. ⁴ Ama Yeesu aləpɩ waa kəbana she andobi dən ɩja agədu na, koo ayarə mana nɩ koo a gafalanina. ⁵ Kaasəra ale mamacidə nakilee atən gʋnyɛ bashɛdɛkabadəm lam naa baŋə səʋci na. ⁶ Ɩtɩdanɩ biti daa kəbana she ɩja na ma Yeesu adetɩkpabʋpapiri nbʋɖee bʋsərpɩma na faŋapɩ Gaja kaaleɩ. ⁷ Na ayɩda abakəŋja təbnabanyɩʋ nanatəmpɩ banyɩnyɩʋ na asnepɩ ɩko banakərə aŋvro bɔnɔ. ⁸ Na aləpewaa bapatoŋo akodəm acəna gasanana nakile ʋbɔlʋna, ba paatoŋo babodobodo na ŋaa ʋfələ na baa Gɩtanɩ anyɩ bɛlɛtɩ nɩ na. ⁹ Laama anyɩnakɔkɔdɔ naa ɩpaatoŋo toko banyɩʋ na. ¹⁰ Naaləpɩ waa baa gafalagapaŋanɩ nɩɩ kpa dama gadʋ gadɔnkɔnɔ halɩ ɩpɩtɩshɛʋ. ¹¹ Ɩtakpa gadʋ gadən na barɛ kə bacamanyɩm na koo kəbarəŋə na anyɩmna dʋwo mankəm naa akʋŋkʋŋa anyɩnɩkeɩ kaŋtuli naa gənɩ gale səria ashepɩ. ¹² Nabacə atɩlə ndawa nfʋbaka kaaleɩ asheepɩ. ¹³ Bade batɩ kərə aŋʋrobɔnɔ tuutuuma, bade batɩfʋr bashɛdɛka tuutuuma bʋshi bade batɩŋə səʋci. ¹⁴ Gʋya Herodi atɩrəŋə banalə Yeesu agaleɩ ma aŋnyɩda npra batɩkʋma, naanaləwaa Yuhana amənakanabarɛ bʋto aŋənə bakononɩma lana ana kulna nɩ nale maa maaci k alesʋra. ¹⁵ Badən batɩ lẹwaa Eli na badən batɩlənɩ waa ale andobi dən na daa andobi badən ma. ¹⁶ Ama Herodɩ anarəŋə gən ma na analəwaa Yuhana ndee nsər aŋdi ma akɔɔkaŋənəaa. ¹⁷ Adʋwaa Herodɩ aceebʋŋapala bari Yuhana adʋnkupɔɔka adʋwaa atʋwaa aparə Filipu akare malan. ¹⁸ Nawaa Yuhana atɩlənɩwaa kɩsəm atʋwa a kapal akar na malam. ¹⁹ Herodiasɩ acam na Yuhana ʋnyana nayɛɛ akə Yuhana aci. ²⁰ Amakasərana a dʋwaa Herodɩ atɩcu Yuhana adʋwaa ayɔnɩ waa alee arɛ ndee a ada deɩ deɩ nada cɩrɩ cɩrɩ ma adetɩ kələkələnɩ, arəŋəgəma nɩleenɩ biti, na anyatra rəŋə nʋcɩŋkərka. ²¹ Ʋshile ndee Herodi anajɩ agajɩkalka kajɩŋarɩ ma na ajɩ ashee aŋtəma kɩsɔja kadibaja na galili kə baŋono. ²² Herodiasɩ ʋpur ʋsəŋprə akpa nku narɩgʋcəmama na akpagɩnyɩ ne ashee Herodɩ na ʋcɩnkərka na alə gapɩsimpigade waa bʋkɔ nbʋdee anayɛɛ ma ta bamʋ ntəmatsheekɩ. ²³ Na akɔɔ pele acam na mana waa bʋkɔ nbʋdee, ʋnataba mʋma ntəmatokɩ baa ma aŋgɩyarɩ kaŋsa ʋjɩ. ²⁴ Badʋwoma na ataba anar waa maakɔnɩ ma tabanɩ na anar alənɩ waa yuhana amənaka na bʋto aŋdi. ²⁵ Na alee were akpa Gʋyasul naa ataba waa ntɩyɛɛ ashe mʋ Yuhana Amənakabʋto aŋdi pɛrɛntɩ nɩ nnyəmə de. ²⁶ Nagʋya ʋcine ʋpɩyɛ ama daa acam namana kakɔɔ nayɛɛ ablana. ²⁷ Kpaarɩ na atəm acɔɔmɩ waa acə atɩ pi na Yuhana amənakabʋto aŋdi. ²⁸ Na acɔɔmɩ acə atɩlaa yuhana saraka naa atə də aŋdi aɖʋ pɛrɛntɩnɩ acə atɩshee gapisimpi na Gapisimpi gacə atɩshee anar. ²⁹ Yuhana abakəŋja barəŋəgəma, na bapɩ atɩtʋwaa gʋlɔ acə atɩfum. ³⁰ Na Yeesu abatəmka bawala asə Yeesu sul nanaa tam bʋkɔɔ nbʋdee baleɩ ma, na bʋkɔnbʋdee afaŋapɩ ma. ³¹ Na Yeesu a lə pɩwaa təbə ma a pɩ utəru nɩ atɩ ŋʋra ceɩ a dʋ waa ba cəka na ba kəwaka ba yɔgɔ na kə ba ŋə gayɛ bajɩ ʋjiʋ na. ³² Na ba cɔ atɩ kpa nyɩfoi nɩ a shɛɛʋ gʋsaʋ gʋfɔk utəru nɩ. ³³ Barɛ tuutuuma ba ŋə pɩ ba na cəma naa ayɔ pɩ na ba pəla ba ŋuni ba cu nɩ keɩ a tɔnɔ pɩ a kpa Gadu ngdee ba na cəma. ³⁴ Ba dʋwo nyifɔi nɩ ma na Yeesu a ŋə samaa a bʋnbɔnɔ na ba da nɩ ɩshɛɩ daa ɩbɔɔrɩɩ kə ba wʋda a paŋaka na ma. Na asəba na faŋa pɩ ayɔkɔ ɩbʋnbɔnɔ. ³⁵ Daa Gakɔŋkɔŋɔ ga tʋro a cə nnyɩ boŋoma naa ba kəŋja ba kəm a səla na nɩ naa naa lə waa atɩya ʋtərunɩ na, na Gakɔŋkɔ ŋɔ ga tʋro boŋo. ³⁶ Kərə pɩ ba cə bukoii na apa ɩjala ndee ɩsəla na Gadu ma a cə atɩ snɩ bʋkɔɔɩ ba jɩ ma. ³⁷ Na Yeesu a bʋye pɩ waa anyɩgilopi shee mapɩ ʋjɩʋ ba jɩ gɩcə atɩ sni bodo bodo ɩdenii ɩshɩnyɩʋ a shee pɩ ba jɩaa. ³⁸ Na lə pɩ waa bodobodo bayɩ nɩɩ wʋda na bacə atɩ kɩde naa abuye nɩ waa bodobodo banʋn na bʋfɩlɩ bʋnyɩʋ. ³⁹ Na aləpɩ waa tɩ ma pɩ atən akuloakulo a ŋɔ itolonɩ. ⁴⁰ Na basə bawor laŋ banʋŋ nʋn Halɩ barɛ ɩnyɩnatəb. ⁴¹ Na ataa bodobodo banʋn na bʋfilɩ bʋn yɩʋbʋde, naa ataa agayɛ atəŋə na ndila na akʋma Gaja naa adʋ aləbarɩ ka, na ashee a bakəja bayʋga ashee samaa ayʋga bʋfɩlɩ bʋnyɩʋ ashee baŋʋni. ⁴² Na baŋʋni bajɩ akʋn. ⁴³ Na ba kɔɔpɩ na bodobodo ka kələ bʋsnɛɛ təb na bʋnyɩʋ na bʋfɩlɩ nbʋ dee bʋsaa ma asneenɩ. ⁴⁴ Nbadee bajɩ bodobodo de ma ba pa barɛ kotoku nʋn. ⁴⁵ Kparɩ na apam a ba kəŋja a bakpa nyɩfoyi ni atɔnɔ na shɛʋ bɛtɛ si da kagʋsaʋ katam ade agɩlopi ade atɩkərə sama. ⁴⁶ Akərə pɩ boŋo ma na acə gʋbʋnʋ lan atɩ nyɩŋə. ⁴⁷ Gɩtəŋ shile gɩkpama nyifoyi nde nkpa Gato ka gɩcɩɩca boŋa, Yeesu aŋdədə a de naa da atən. ⁴⁸ Aŋə waa batɩ sara na nyɩfoyi nafar a dʋwaa gʋsərə gʋfʋba ʋwʋ gɩjɩ bɔŋɔ bʋkɔŋkɔŋɔ bʋ nan kalʋwa tʋ, na a sara bʋtolaŋ na cə atɩ wʋdapɩ, na ade atɩɛɛ afəl balaŋ. ⁴⁹ Ba ŋənɩ asara bʋtolaŋ na cə ma na ba tamwaa ʋkoŋso atʋka na basəba na kuro. ⁵⁰ Adʋwaa baŋʋni ba tɩŋənɩ, na bagɩfolu gɩ na təɖəpɩ, na Yeesu a na ləpɩ waa Amʋ na paamatədə gɩfoluna. ⁵¹ Na akpa na ʋdapɩ nyɩfoyi nɩ ma, na gʋsə rəgʋyide, na ɩle pɩ koro na ba kpa biti. ⁵² Na kəba tɩ kaashɩ mamaci kagʋlesʋra ngʋdee gʋleemana, adʋwaa bɩcine ɩce apiɛɛ. ⁵³ Badə gato boŋo ma na bapɩ Genesarɛɛ tɩ kaŋpanɩ naana wana ŋarɛ. ⁵⁴ Tam ndee barəgə nyɩfoi n nɩ kparɩ ma na barɛ baŋə Yeesu naa ayɔnɩ. ⁵⁵ Ʋsrəsrə nɩ na barɛ batoŋo basnɛ dɛka na ɩli na pɩ na mana bʋdu nbʋdee ba shɩ na rəŋə waa adama. ⁵⁶ Bʋdu bʋdən anakpama, apabʋnbɔnɔ, na apojala, na bʋkoyɩnɩ ba na tɩ bashɛdɛ ka bʋdu nbʋdee barɛ bana walama, bade batɩ nyɩŋə nɩ waa ashɩ pala basnɛdɛka bashɩ fɔm atoko nbadee bashɩ na fɔm nɩ ma ba na ŋə səʋcina.

¹ Fariisi kəbaja na babɔŋɔnja baɖoo na yərusalɛm awala ba Yeesu sul. ² Na ba ŋə Yeesu abakəŋja baɖə ba na jɩ ʋjɩʋ n'anyɛjɩwa kəba shire banyɛna. ³ Fariisi na Yuɖaa kəbaja kə ba ye na jɩ ʋjɩʋ kəba shire banyɛ gɩshɛbɔ ɖaa baŋano ba lə ba gʋshinɩ ma na. ⁴ Ba ta ɖoo na nɖɔŋka taagbaa laŋ shee ba shire banyɛ boŋo naye jɩ ʋjɩʋ, na ba kɔɔ aŋə alesʋra tuutuumaɩ ba gʋpɔ gʋbəla ma, ɖaa ɩkɔɔpʋ kʋraʋ, bʋbo kʋraʋ, nanyaanʋ arukɔ kɩja. ⁵ Na Fariisi na babɔŋnja bataba nɩ waa: Mʋlaŋ na kɩbakəmja kə ba na kʋn bʋɩ baŋono ba gʋshile gʋlə gʋlə ma na, baɖe batɩ jɩʋjʋ nanyɛ jɩwa kə ba shire banyɛ na? ⁶ na Yeesu abuye pɩ: Mʋnaafiki, Esaye acee bʋŋa lə annabi kabʋlei gɩshɛbɔ anyɩnaleŋ, baŋɔn waa: Samaa nɖe atɩ lee bɔɔta aganɔ nɩ, ama agɩfolu nɩ alɩŋ namʋ gaɖu. ⁷ Abɔɔta analee amʋ ma, fɔɩ na, atɩ cere bɛrɛ bafaŋ kagʋpɔ. ⁸ Ɩkɔɔna Gaja kagʋpɔ abəɖa naanaa kʋn bɛrɛ ba gʋshile. ⁹ Na akɔɔ alə pɩ aciŋə waa: ɩkɔɔna Gaja ko mʋra abəɖa yɔgʋ yɔgʋ, naa atoŋo anyu gʋpɔ. ¹⁰ Aɖʋwaa: Musa a lə waa: cu akawɛ n'akaŋaŋa; Na nɖee alim ayar kokoo anar ma, shee babɔ agʋtɔ acii. ¹¹ Nanyyɩn ɩna lə waa: ʋɖən ata lə ayar waa maa gʋjɔ ŋgʋɖe kʋ makaŋa nakɩ ama shee ma shee Gaja. ¹² Kɩ na pala nɩ alee akɔɖən ashee ayar kokoo anar na. ¹³ Ɩtɔɔ ayɩŋgʋshile ɩtɩ ma, akə na Gaja ka lei naa naa lee alesʋra kalesʋra. ¹⁴ Na akɔɔ ayɩɖa samaa aciŋə asul, na aləpɩ waa: ɖʋ ma amʋ gʋtɔ anyɩŋganɔ arəŋə. ¹⁵ Akɔɖən ɩmana ɩnakpa arɛ agʋlɔnɩ naa ba lə naa: Alee abɔnɔ ma; Ama bʋkɔɩ bʋ na ɖoo na nɩ ma, bʋ na pala baɖe ba lə waa: alee abɔnɔ. ¹⁶ Ʋɖən ata wəɖa atɔ na rəŋə, karɛ arəŋə gɩshɛbɔ. ¹⁷ Ŋkəlee apala samaa akpa afal ma, nabakəŋja bataba nɩ nkɔlɩ nɖe akəma kaashɩ. ¹⁸ Na alə pɩ waa: Anyɩn gboo, kɩwəɖa gʋfaŋa ɩtɩ kaashɩaa? Kɩrəŋə waa: Akɔɖən kɩ na kpa arɛ ancəna nɩ naa akpa nɩ ajɩwa na aa? ¹⁹ Aɖʋwaa: ɩni kɩ na kpa agɩfalu nɩ na, ama ancəna nɩ na na ɩna kpa, naa yetɩ doo agʋlɔ nɩ abəɖa. ²⁰ Na akɔɔ alə acəŋə waa: Bʋkɔɩ bʋ na ɖoo arɛ aganɔ nɩ ma, bʋ na kpa nɩ ajuwa. ²¹ Aɖʋwaa: acəna nɩ na, arɛ agɩfolu nɩ na afaŋa ɩbɔnɔ, gɩsna kalesʋra, fɔɩfɔɩ kalesʋra, bawor ba ŋŋuro kʋlaʋ. ²² Ʋpətəra, gɩlanɩ kʋsɔlʋ, mbɔnɔ kalesʋra, gɩjoto, n yasɛshɛ, gɩnyiŋfɔnɔ, ʋwor kʋciu na ma, gʋlɔfaŋaka, ʋtɛtɛleu. ²³ Ayɔkɔ ɩbɔnɔ ɖe, gɩfalunɩ na ɩna ɖoo, ina kpa arɛ ajɩwa. ²⁴ Yeesu atəbə ŋkəŋ ma, nace Tiir na Sdɔɔ kɩ kara kara nɩ. ²⁵ Akpa gafala gaɖən nɩ ma, ka na yɛɛ ʋɖən a yɔ na: Ama kasəra alugo agulɔ na. Aɖʋwaa: ʋsəmprə ɖən ʋpur ŋŋuro mbɔnɔ nɖe nɖa na nɩ, a rəŋə Yeesu aɖama, nace atɩ cim aŋyɩɩ. ²⁶ Ʋsəmprə de alee grɛkɩ fenisii kaja na. Aɖe tɩ pəlapəla nɩ waa: Akərə ŋŋuro mbɔnɔ ʋpur laŋ. Na Yeesu alənɩ waa. ²⁷ Pala bapi bajɩ akun naɩ. Aɖʋwaa: kɩ cəm batɔɔ bapi bʋjɩʋ aɖʋ bʋshimpiri na. ²⁸ Nʋsəprə ɖe abuye nɩ waa: Nɖiyar gasonojɩ ama, Bʋshimpirɩ bʋtɩ pomfufuri nɖe bapi bajɩ ɩɖoo təbiri laŋ afəɖa ma. ²⁹ Ŋkəŋ na alənɩ waa: galei gaɖe ʋlə ma laŋ, kʋla ʋʋuro mbɔnɔ nɖoo akapi laŋ. ³⁰ Akpa agaɖu afal ma, ʋpi aɖa lii laŋ ŋŋuro mbɔnɔ nɖe nɖoo ʋpi laŋ. ³¹ Yeesu atəbə tiie, akɔɔ apɩ siɖɔɔ nace Galilee katəŋku nace dekapola kaatəna nɩ. ³² Na ba pɩ na gacɔɔtɔ kaa na səra aləbʋlei na ma, apəlapəla nɩ waa: Atər anyɛ alaŋ. ³³ Na atɔɔ nɩ ace nʋpaŋpaŋa alɩŋ na samaa gaɖu, naa tɔɔ ɩsəwa akara atɔ nɩ, na tɔɔ a tabara gacɔɔtɔ ka gɩɖanʋ. ³⁴ Na ataa agayɛ alaŋ naa aŋur nɩkashɩ nálə waa: Efərata kashɩ na gəŋ waa: Tine akatɔ. ³⁵ Kpaarɩ natɔ ɩmana atine, agɩɖanʋ gɩkʋɖa aɖetɩlə bʋlei gɩshɛbɔ. ³⁶ Na Yeesu akaka pɩ ba paa tɩ lə ʋɖən arəŋə na, na alə pɩ cəŋə, na karagayɛ na lə jɩ baaŋkana gbagbara. ³⁷ Nɩɩ lee pɩ maamaaci abʋmbɔnɔ, baɖe batɩ ləwaa: Acɔɔ na lee alesʋra ɩsoŋsono nɩ: Na tɩne bʋcɔɔtɔ batɔ baɖe ba tɩləbʋlei.

¹ Ɩshilé ɖe nɩ, nrɩkulo mbʋmbɔnɔ n kɔɔ wala acəŋə na kə ba wʋɖa bʋkɔɔ ba jɩ ma na. Na Yeesu a yɩɖa abatəmka naa a lə pɩ wáà. ² Amʋcine ʋ kər a shee ŋkulo nɖe aɖʋwaa ŋə ma ɩshilé ɩriu nɩ gəŋ ba ba n'amʋ ma, na kə ba wʋɖa akodən ba jɩ na. ³ N ta kərə pɩ ba kɔɔ shɛʋ babʋdu nakɔmɔ ɩkashɩ kɩ tɩ da ashee pɩ ʋnyɩŋca laŋ na aɖʋwaa badən ba ɖoo na bʋɖu ləŋka. ⁴ Na abatəmka ba bʋye nɩ wáá boɩ na gɩ səra apala ba kʋm na boɖoboɖo ʋteru nɩ atɩya? ⁵ Na Yeesu a taba pɩ wáá ɩbodobodo baɩ na ɩ wʋɖa? Na ba bʋye nɩ wàà kulumi. ⁶ Gəŋ ma, n'a pala bɛrɛ baŋunii ba sə atən atɔɔ ɩbɔɖoboɖo kulumi baɖe a ɖʋ albarka naa atɔɔ ashee abatəmka ba yuga ashee nrɩkule. ⁷ Baɖe ba kɔɔ wʋɖa bʋfɩlɩ bʋjala, yeesu a ɖʋ albarka boŋo ma a yʋgo bʋ gboo ashe pɩ. ⁸ Ba jɩ akum na ba kɔɔ kulo ɩboɖoboɖo kɩkɔba kulumɩ mbaɖee baa ma ashɛʋ na ma. ⁹ Bɛrɛ baɖe ba cee tə ɖaa kotoku banan ma. Kaŋkəŋ na Yeesu a kərə pɩ ba shɛʋ babuɖu. ¹⁰ Kpaarɩ naɖe nabatənja ba kpa ŋyufoi ace Ɖalmanult kɩkarakara nɩ. ¹¹ Na fariisi kəbaja ba kɔɔ pɩ atɩ na lee faawɩɩ na Yeesu na shee ɩja na ba toba nɩ aƒaŋa lama ɖən aɖoo na ndəla laŋ ma. ¹² Na Yeesu aŋur gɩshɛbʋ naa ataba wáá, mʋ laŋ na saamanɩ nɖe kəbərɛ ba na yɛɛ lama ɖən? N tɩ lə anyɩn ɩja waá, kɩ wʋɖa ba shee saamanɩ nɖe lama dən na. ¹³ Na Yeesu a ɖoo basul afəl a kpa ŋyufoi nɩ ace nsaʋ nsaaka. ¹⁴ Na Yeesu abakẹmja be nyiɍ kə ba tɔɔ ɩboɖoboɖo na a ma ʋɖɔkɔnɔ na ba naa wʋɖa basul ŋyufoi nɩ. ¹⁵ Na Yeesu a lə pɩ wáá toŋo ma fariisi kəbaja na Erod balefɩn gɩshɛbʋ. ¹⁶ Na Yeesu abakəmja bakʋŋkɔnɔ ba sə na lee faawɩɩ na lə wáá baɖe kə ba wʋɖa bodobodo na ma laŋ na gəŋ. ¹⁷ Yeesu a tɩ ashɩ ma, na lə pɩ wáá maakɔ laŋ na yɛɛ i yɔ wáá kɩɩ toŋo bodobodo ma laŋ na? Ɩ naa ɖaa kɩɩ wʋɖa laakaarɩ na na kɩ na tɩ ashɩ aa? ¹⁸ Ɩ lee ɩfolu ɩkaŋkra baja pɩ aa? Ɩ wʋda ɩnyine nɩ kɩ na ŋə aa? Ɩ wʋɖa atɔ nɩ kɩ na rəŋə aa? Kɩ wʋda laakaarɩ aa? ¹⁹ N yʋga ɩbaɖobodo banʋn ashee bɛrɛ ɩkotoku-banʋn ma ɩbodoɖo akələ bʋshɛɩ baɩ na ɩ shɛʋ na ma? Na ba bʋye nɩ wáá təb nɩnyɩʋ? ²⁰ Tam(ŋkələ) ndee n yʋga ɩboɖoboɖo kulumɩ ashee bɛrɛ ɩkotoku kulumi ma, ɩboɖoboɖo ŋkələ bʋshɛɩ baɩ na shɛʋ na ma? ²¹ Ŋkəŋ na ba buye nɩ wáá kulumi. Na kɔɔ lə pɩ wáá, kɩɩ tɩ ashɩɩ aa? ²² Na ba ce Betesaɩda a tɩ toŋo afɔnɔrɛ apɩ na Yeesu sul naa ataba nɩ afɔm Yeesu. ²³ Na Yeesu a ri afɔnɔrɛ agnyɩ naa a toŋo nɩ ce na mpá kaŋkən naa aɖʋ atabara ɩnyine nɩ, apɩ nányɛ atər alaŋ naa ataba nɩ wáá a tɩ ŋə akoɖə n aa? ²⁴ Na kide naa alə wáá, n tɩ ŋə bɛrɛ ama n na ŋə ŋə ɖaa ayo ɩ na sara ma. ²⁵ Na Yeesu a kɔɔ tar anyɛ ɩnyine laŋ, afɔnɔrɛ a kiɖe tee ma, nɩnyine ɩ tine n'a sẹba na ŋə gɩshɛbʋ. ²⁶ Na Yeesu a kərə nɩ wáá a shɛʋ agafala nɩ ama a páà kpa mpà nɩ na. ²⁷ Na Yeesu nabakəmja ba fəl sesaree na Filiipi bampá nɩ. Ʋnyɩŋca laŋ na Yeesu a taba pɩ wáá "Aŋa na ba naa lẹ wáá n lee?" ²⁸ Na ba buyo nɩ wáá yuan Batist na baɖən ba lə wáá Elii, Gaja kontəmka dən. ²⁹ Na lə pɩ anyɩn nɩ aŋa na ɩ nɩɩ lə pɩ wáá n lee? Na Piyɛr a lə wáá ʋ leo Kristo na. ³⁰ Na Yeesu a bəla na pɩ wáá ba páá lə gəŋ ashee ʋɖən. ³¹ Gəŋ ma na səba na cere pɩna lə wáá, ɩ sim arɛ̀ ʋpur a lee wahala gɩshɛbʋ, baŋona baɖən ba tə ba bəla, basaaraalaaja baɖən na babɔŋɔnja gbaa ba tə ba bə nɩ na yɛɛ abuce ama ɩshile ɩriu abuce kaŋkəŋ a taa kɔɔ ŋənə bakono nɩ(pɩ). ³² Ná Səba na lə pɩ bʋlei n'ʋcine ʋdɔŋkɔnɔ ŋkən na Pɩyɛr a rəŋə gəŋ ma, a səba ba shee nɩ mbuye. ³³ Na yeesu a cepra akiɖe abakənja ná alə wáá ɩ lee amʋŋkən sheetaanɩ adʋwaa k'a na rəŋə Gaja kayɔkɔ na, bɛrɛ bafaŋa nɩ ʋ wʋɖa. ³⁴ A yɩɖa abakənja na bɛrɛ tuutuuma ma ni, na lə pɩ wáá, ʋɖən a ta naa yɛɛ a pɩ amʋkən, a lə agɩlopi wáá a taa naa, toŋo kpalakɩ naa naa kʋm amʋ. ³⁵ Aɖʋwaa arri a na cɩ aŋŋuro kibobo ma, a taa lee nji asaara ama nɖe a naa laaboorʋ asoŋsono a taa cam nɩ alam atən. ³⁶ Ɩ ta ji wáá arɛ a naa ci ci kaashɩ na mʋ nʋ nɖuunya nɩ atɩya kʋɖaʋ fɛɛ ʋ lee ashee nɩ? ³⁷ Mʋ nʋ arɛ a naa sə̂ra ashee a fʋba naŋŋuro? ³⁸ Aɖvwaa are ndee a na lee nambʋlei ma ɩcifala sina kasaamanɩ na babɔnja bagɩcɩɩca, arɛʋpur agɩlopi ɩcifala ɩ tɩ kpan nɩ a ce ayar agarɩtana nɩ naŋŋuro ɩsono bjo.

¹ Na lepi cɩŋə waa: ɩja ŋtɩ le nyɩm, anyim beɖeŋ ni mbeɖeŋ ni mbeɖe baɖa tɩya ma kiciyɔ na, ama batbaŋə Gaja kaayarɩtəna gapɩ nɩ gashə. ² Ɩshili kolo kankəm Yeesu tɔɔ Piɛɛr, Jak na Jan, na bɔpɩ fɩla na gɩsaʋ gʋsaka gəbɔnɔ lam. Ŋkəna a cəpra glɔ na ŋleŋle aʋ ʋshəle. ³ Ayɔkɔ ɖe pilipili, na ker pam pam pam akoɖem mana ɖulinya ni ɩker aʋgəm. ⁴ Eli na Musa bogo laaba gulɔ faŋapi, bege batə lena Yesu. ⁵ Ŋkena Piɛɛr acam ʋwələ na le Yeesu waa: ŋdiyaar ɩcəm waa giɖa tɩya; gɩyəʋ akuroku ɩrɩʋ ashee Eli. ⁶ Aɖʋwa kayɔ ŋgəɖə ale mana, asampina cekpapi. ⁷ Na ŋɖla ŋrəgə supɩ, nu wele ɖem udoo na laŋ: Nələmaa ŋde le ampi solɔka domani gutɔ! ⁸ Ŋke kpaarə abakɩŋja babʋŋa na kɩɖə, na baŋə waa Yeesu anɖon ɖən ɖaka na pi. ⁹ Sandə baɖa nə nə rəgə gubunu lama, na Yeesu na alepi waa, bapale ʋɖəŋ bukɔyə baŋə mana hale Arɛpuru atiŋənə ado bakono ni. ¹⁰ Na botoŋoji ɖa alema, ama ma bada na taba nabawor wa adoo bakono ni kashə jika wabɔ. ¹¹ Na abakiŋja ba na taba ni waa: muleka babɔwʋnja ba na le naa, ɩsəm ma Eli api bɔŋɔ nɛ? ¹² Naa tele topi waa: Eli taapi bʋngɔ nɛ, na a pəmpəŋə wuni. Muleka baŋɔn aɖo arɛpuru lam atajɩ shɛ bugunɛ na aya mɔɔci. ¹³ Ama ŋti le nyɩm wa Eli pi, da bawun a lam, na bana ashe ni ɖa bɔsɔlɔ ma, ɖaa becee wɔmgem ma. ¹⁴ Naatakpa abatindja sulu ma, na baŋə sama tuutuu ma asrɩ pi kalə ma, na babɔhun ja adanalena pi. ¹⁵ Ɖaa sama aŋə Yeesu ma, na piti akpapi, na bacəcə te sab ni. ¹⁶ Na tabati waa: Gapanga ji ni ma le na pi? ¹⁷ Nu sama ni ʋɖəm atele pi waa: Afaŋgaka ŋpi na ampi kasul ŋwuro ŋbɔnɔŋde coatɔ. ¹⁸ Baŋkana ʋta ʋɖəbɖa atən; ʋpɩ ɖe cəkrkr anyo, na bɔ aglɔ. Ŋpala akba kənja wabkere nŋuwo ŋbɔnɔ ɖe ama kabasəra na. ¹⁹ Na Yeesu alepɩ waa: sama gɩfolugɩkaŋkra baja. Hale sa apaŋga ni madana nyəm? Mɔkɔ toŋo nyɩm ale sa apaŋa? Pimana ni na ba kina ni. ²⁰ Ŋkenə upi aŋ Yeesu ma, na nŋwuro ŋbɔnɔ ntugo tugo ni kashe; na afiga atəm, me pleple na gatəŋa ntafu ɖetidomaa ganɔ. ²¹ Na Yeesu taba gɩya: Ʋle ni ma ɩle aləwatʋ barnəgə? Na tele tɔni wa: ɖoo agipini. ²² Ʋdɩŋ nŋwuro də ɖetɩpikili ni na bɖa yaa bʋto ni, yaa kənə acɩ. Ama ʋta sra naale koɖəm atotəmpiti fʋra atʋ ŋə atəshɛ. ²³ Yeesu alepi waa: ʋta sra! ɩwuni itile ashee arɛ ashe ɩjama. ²⁴ Kpaarɛ nupi yaarɛ akərɔ alewa ɩshe ɩja! Piti cama atʋm ashe na atən ɖɩfoli ɖukankra. ²⁵ Yeesu anŋ sama acutunapi, na kwolo nwuro ŋ bɔnɔ delam, na le waa: kacəatɔ kaŋwuro ŋbɔna ki ŋtɩ leki waa: Adoo upide ni na apakɔ kpa yɔɔna. ²⁶ Na ndo, nə kuro, na tugo tugo ni ikashə. Nʋpɩ acɩʋro laŋ, baɖe batile waa: opideci. ²⁷ Ama Yesu ari agunyɛ ni ata ni na tayɩɖe lam. ²⁸ Ɖaa Yeesu akpafalma abakənja ɖetita bani bandəŋdəŋ: Muleɩka gagəsra kərə ŋuwuro ŋbɔnɔ ɖena? ²⁹ Naa lepi waa: ŋuwo ŋbɔnɔ gusvra ŋgude gana kuru ka na unyɩŋu nukere ni. ³⁰ Na baɖoo ŋkʋ acə Galile, ama Yeesu kanayɛ uɖem apa yɔɔ na. ³¹ Aɖuwaa atifaŋa abakaŋja, na lepi waa: Batbatitɔ arɛ puru kara bərə banya ni; batbakirɛ acɩɩ, ɩshɩlirɩu kankəm, acima naa aŋnə. ³² Ama abakɩŋja kɩbanatə agele kaashəna, asampəna ɖe kikpapi waba taba ni. ³³ Na pa kpa kapɛrnaʋm na akpafalma na taba pi: Gapaŋa ji ina le ɩmucalam? ³⁴ Ama na baŋwʋra, aɖʋwa ʋnʋcalam bataba bowor ŋwaa anŋana uwono bagə cica. ³⁵ Na aceti sə na yiɖa batb na banyɩʋ beɖe ale pi waa: ʋdən tanɛyɛ atɔnɔ apra akənja bʋgʋnɛ, na apra adɔpla ase banwu ni. ³⁶ Na atɔ upi jala, atɩ baŋyi, naa toŋoni naa lepi waa: ³⁷ Arɛ acam upijala amʋyɩɖa lama acam angilopi nagəm; arɛ acam muma acam ŋde atəma muma. ³⁸ Na Yohana aleni waa; Afaŋgka gɩŋ uɖən ɖetikere anuwro bonɔ nakiyɩɖa na gɩ bla nani aɖuwa kana kuma təmna. ³⁹ Na Yeesu a tələ topi waa: Paama bla na nina, ʋɖən kaɖa waa atɩle mamaci kantəma amɔyɩɖalam naa akankun atɩte ŋbɔnɔ ama lam. ⁴⁰ Ŋɖee kanwo atʋ na ma ale taja na. ⁴¹ Arɛ ato nyɩm buto cɔpə inyɩm ma amɔyɩɖa lam aɖʋwa ɩle Kristo abaja, ŋtəle nyɩmɩja kaarɛ akʋjɔʋ kaguli ayɔna. ⁴² Ama arɛ apala ʋivor alima, ʋsəm baɖʋ ni lo atʋ nam kpala, acɛtɩ akaʋ ni teŋku. ⁴³ Akʋ nyɛ gta na cɛnaki ŋbɔnɔ ni, teɖe ku; cəm toki waa akpa ŋworo mi. ⁴⁴ Na awʋɖa anyɛ anyɩʋ naa akpa ŋton, ʋtonu ŋde kʋna cɩ yona ma. ⁴⁵ Akʋ ɩkeɩ tana cɛnaki ŋbɔnɔ ni, teɖə ku; ɩcəm toki waa akpa ŋworo ni naŋikele, ⁴⁶ na awʋɖa ike anyɩʋ na atikpa ʋtonu ni, ʋtonu ŋde kʋna cɩ yɔna ma. ⁴⁷ Ɩta jʋwaa akinyɩnɛ gɩnea tʋtru ki akara ŋbɔnɔ ni, fəklə ji; ɩcəm toki waa akpa Gaja agiyar ni na ginyɩnɛ ɖoŋkɔnɔ, na awʋɖa ɩnyɩnɛ ənyɩʋ, naa batibaɖa bɖa ki ʋtonu ni. ⁴⁸ Goɖu utonu ni kishingə kinə ayɔ nama, na utonu kinɛ ci yɔna. ⁴⁹ Baarɛ paŋana atakəm utonu. ⁵⁰ Gatoŋa bule bokɔ busonsono; ama botoŋa ku sana gʋtakar, mʋnʋ ini ətɔɔ ale na bukɔ san. Anyɩŋə lopi ʋama ɖaa bʋtʋŋa ma, na anyɩna bɛrɛ əɖa fɛɛ

¹ Yeesu atəbə ŋkəŋ ma, náce yuɖee yurɖɛ kanɖi laŋ, Na samaa abʋmbɔnɔ akɔɔ awa la asul acəŋə, ɖaa ace na lee ma, na akɔɔ asəba pɩ kʋceru. ² Na Fariisi kəbaja baɖa na taataa nɩ ɩlɔ na kəʋ nɩ alaŋ, na taba nɩ waa: ɩshee ganɔ waa: Arɛ abəla akan aaʔ ³ Na abʋye pɩ waa: gapaŋaji Musa aŋɔn ashee anyɩn. ⁴ Na ba lə waa: Musa anhee ganɔ baŋɔn ʋsəmbəlaka kagʋbɔ, naa ye bəla nɩ. ⁵ Na Yeesu alə pɩ waa: Anyɩŋgaɩfolu gɩkaŋkəna laŋ na Musa ashee anyɩn gʋpɔ gʋɖe. ⁶ Ama, ɖulinya ʋsəbʋ nɩ, ʋsoro n'ʋsəmprə na Gaja ga lee. ⁷ Galaŋ na arɛsoro atəbə ayar na anar asə nákar, ⁸ Naa banyɩʋ baɖe bapra gʋlɔ gʋɖɔŋŋkɔnɔ. Kɩ kɔɔ a lee banyɩʋ na. Ama ba pra gʋlɔ gʋɖɔŋkɔnɔ. ⁹ Galaŋ arɛ ɖən apaa tɩ paɖa na bʋkɔɩ Gaja gakə aman ma na. ¹⁰ Akpa afalma, na abakəŋ ba kɔɔ ataba nɩ galei gaɖe acəŋə. ¹¹ Na alə pɩ waa: Arɛ nɖee abəla akar naa atɔɔ afɔlɩ ma, alee gɩsna kagʋlesra nʋsəmprɛ afɔlɩ ɩ atɔɔ ma. ¹² Ʋsəmprə ɖən ata bla ʋkur atɩ ko ʋoro a fɔli, alee gɩsna kagʋlesvra. ¹³ Bapɩ na bapi bajala Yeesu atər anyɛ balaŋ ma. Na Yeesu abakəŋja ba bəla na nbaɖee bapi na bapi. ¹⁴ Yeesu aŋəba na lee gəŋ ma na abəla na pɩ aləpɩ waa: pala ma bapi bajala bapɩ amasul. Paa ma kəl pɩ ʋnyɩŋca na: Aɖʋwaa: Mbaɖee baɖa ɖaa bapi baɖe ma bajiee Gaja kaayarɩtəna. ¹⁵ Ntɩ lə anyɩn ɩja, waa: Arɛ nɖee katɔɔ agʋlɔ apna ɖaa ʋpijala na ma, kaa kpa Gaja kaayarɩ təna nɩ na. ¹⁶ Na acam bapi na atər anyɛ bapi laŋ aɖʋpɩ aləparka. ¹⁷ Yeesu asara na ce n'ʋnyɩŋca ma, n'ʋsoro ɖən acu atɩ cim akəwə laŋ aŋyɩɩ na lə waa afaŋaka asoŋsono baɩ na ma cɔɔ alee naa aye ŋə ŋŋuro nɖee kɩ n wʋɖa gayala na ma. ¹⁸ Na Yeesu a lə nɩ waa: mʋlaŋ na ʋna yɩɖa amʋ waa: Asoŋsono? Gaja ka nɖənɖən galee ka asoŋsono. ¹⁹ Ʋyɔ gʋpɔ: ka gbɛɖɔ a lee gɩsna na; kagbɛɖɔ a laa akʋwor aŋŋuro na: ka gbɛɖɔ anyɩm na kagbɛɖɔ afʋ ɩsei akʋwor a ndi laŋ na ka gbɛɖɔ amuulee akʋwor na: Nyene aka wɛɛ n'akaŋana. ²⁰ Na atələ ashee nɩ waa: Afaŋaka, ncɔɔ akʋn kaɖeiɖe tɔɔna ɖoo aŋyyala nɩ. ²¹ Yeesu ataa akiɖe nɩ, n'ʋsɔlʋ, naa alənɩ waa: Gaɖən ɩsər akɩ; kʋla atɩ yala bʋkɔɩ ʋwəɖa ma ɩŋunii kpataa, naa ayʋga bashɛɩrɛ, naa aŋə amaana Gaja sul. Kaŋkəm, pɩ atɩ tər amʋŋkəm. ²² Ama ʋsoro ɖe arəŋə gəŋ ma nɩlee nɩ yɔɔ agʋlɔ gʋta cii, na ashɛʋ agaɖufa, aɖʋwaa: awəɖa amaana na tuutuuma. ²³ Yeesu akiɖe asir akal ma, na alə abakəŋja waa: ɩtɩɩ tɩ sɔma ashee mbadee ba wəɖa arisiki ma, ba kpa Gaja kaayarɩtəna nɩ! ²⁴ N'ɩkpa abakəŋja biti ɖaa Yeesu a lə gəŋ ma. Na akɔ aləpi waa Ambapi, ɩtɩɩsɔm ashee mbaɖe bawəɖa amaana tuutuuma ma, ba kpa Gaja kaayarɩtəna nɩ. ²⁵ Kɩsɔm ashee ɩraakum akul na gɩkəmpi kə gʋkulu na, ama, ataŋja kaasəra akpa Gaja kaa yarɩtəna nɩ na. ²⁶ Ŋkəŋ na ɩkpa abakəŋja biti paa, baɖe batɩ lə bawar waa: gaŋ ma ma aŋa naa səra aŋə nɖinsono? ²⁷ Na Yeesu akiɖe pɩ naa alə waa: ɩsɔm ashee bɛrɛ, ama, kɩsɔm Gaja sul na, aɖʋwaa: Gaja gatɩ lee gəŋ. ²⁸ Na Pɩɛɛrɩ a na lə nɩ waa: kiɖe, gɩ pala baamʋnʋ naa ter akiŋkəm a. ²⁹ Na Yeesu abuye nɩ waa: Ntɩ lə anyɩn ɩja, ʋɖən mana, atəbə agafala, abaŋono, abanyeŋka, ama n'ayar kokoo abʋtənə, ³⁰ Na karɛ kaa aŋə ka kpala ɩshɩnʋ, alʋwaatʋ nɖe na saamam n nɖe nɩ, akəbapi, na akəbʋtəna, ɩnawɩya mbaɖe kagɩcɩɩca, saamanɩ nɖee anaatɩ pɩ ma, ataaŋe Gaja kaayarɩtəma. ³¹ Bɛrɛ tuutuuma ɩ ba cee a lee basəbaka ba cee alee bakəŋja ma, batɩba pra batɔnɔka. ³² Batɔɔ ʋnyɩŋca na Yerusalɛm ma, na Yeesu atɔnɔ ashee pɩ. Na abakəŋja balɔ ɩɖe ci baɖe bater aŋkəm n'asampəna. Ŋkoŋ na Yeesu a wala abakəmja təb-na-ba-nyɩʋ. Naa asəba pɩ kʋləʋ bʋkɔɩ banɩ ba sana na nɩ ma: ³³ kiɖe ma, atɩya, gɩtɩ ce Yerusalɛm, Batɩ ba n,i arɛ ʋpur ashee basaraalaaja na babɔŋɔnja batɩba kə nɩ acii. Bo tɩ ba ri ni aɖʋ mbaɖee kə ba yɔ Gaja na ma, banyɛ nɩ. ³⁴ Batɩ ba bɩɩlɛɛ nɩ na lɔgɔtɩɩ nɩ, ashem nɩ ataba ra, akəɖa nɩ ɩpɛ, naa ba kə nɩ acii; ʋshile ʋriutaja ataakɔɔ aŋənə. ³⁵ Sebeɖee bapur Yakubu na Yohana ba ce Yeesu sul, naa alə nɩ waa: Nɖiyar gɩtɩ yɛɛ alee bʋkɔɩ gɩ na hiɛ ma. ³⁶ Na ataba pɩ waa: Mʋ nʋ ɩnayɛɛ ma lee ashee anyɩn? ³⁷ Shee atʋ ganɔ, ŋkelee atɩ pɩ akʋkʋmʋ nɩ ʋɖən asə akʋnyɛsono laŋ n'ʋɖən asə akʋnyɛpɛnɛ laŋ. ³⁸ Na Yeesu abuye pɩ waa: kɩ yɔ bʋkɔɩ ɩna nyiŋə ma na ɩtɩɩsəna anyem gakupi ŋgaɖee nnɩ ma nym ma, yaa Bʋtomənakoɩ ma məna maa? Nabatələ waa: Gɩtɩgɩsəra. ³⁹ Na Yeesu abuye pɩ waa; Gasono jɩ waa: ɩtɩɩ səra anyem gaku pi ɩ nnɩma nyem ma, ɩtu məna bʋtomənakaɩ ma məna ma. ⁴⁰ Ama, ɩtasaa na aŋgʋnyɛpɛnɛ laŋ na gʋnyɛsana laŋ ma, gani kaalee aŋgalei na buɖu bʋɖe ɩɖaɖa ashee mbaɖee bacee ɖʋ ashee ma. ⁴¹ Abakəŋja təb ɩ ba saa ma, barəŋə gəŋ ma, na ba cam ʋnyana na Yaakubu na Yohana. ⁴² Na Yeesu ayiɖa pɩ, naa a lə pɩ waa: Mbaɖee ba ŋə waa: Ba lee Baŋono na aɖibaja nɩsamaa ɩ ba bɔbɔ na bawor, naa kə baŋono ba wu pɩ ma. ⁴³ Kɩɖa gəŋ anyɩŋgɩ cuca na. Ama arɛ nɖee ana yɛɛ alee asəba ka anyɩŋgɩcuaa ma, shee karɛ apra anyɩnateeeen lee ja. ⁴⁴ Nɖee ana yɛɛ a lee asəba ka ma, shee kanɛ apra, anyɩŋganɔ anyɩnaɖɔmpəla. ⁴⁵ Aɖʋwaa: Arɛpur a pɩ ma, kapɩ waa: balee ashee nɩ na, ama apɩpɩ alee ashee, natɔɔ aŋŋuro ashee acam na bɛrɛ tuutuu ma alam atən. ⁴⁶ Ba kpa Yerikoo ka mpa, apaɖa nafɔl na yɛ baɖoo mpa kʋboŋu nɩ aɖe nnoo abakəŋja ma samaa abʋmbɔbɔnɔ ma, ʋsoro ɖən batɩ yɩɖa nɩ waa: bartima ayar na gəŋ Timee, aɖe lee afɔnɔrɛ na lee bara, asə ʋnyɩŋca kʋ paŋpaŋa. ⁴⁷ Na arəŋə waa: Yeesu Nasaretɩ kaja, ana fəl, na asəba na kuro; Ɖaʋɖa, ʋpur Yeesu ŋə amɩshɛɩ aa. ⁴⁸ Bɛrɛ tuutuuma baɖe ba tɩ bəla na nɩ, nalənɩ waa: ŋʋra ŋkəŋ: na akara gayɛ na koro kəŋ kəŋkəŋ waa: Ɖaʋɖa ʋpur, ŋə amishɛɩ. ⁴⁹ Na Yeesu ayiɖe naa lə waa: yɩɖa ma nɩ apɩ na ba afɔnɔrɛ waa: ri akʋʋlɔ atayɩɖe atɩ yɩɖa akɩ. ⁵⁰ Náfɔnɔrɛ abəɖa atokopo n'ata kpaka ace Yeesu sul. ⁵¹ Na Yeesu acam ʋwələ, naa ataba nɩ waa: mʋ nʋ ʋna yɛɛ ma lee? Nafɔnɔrɛ a lə waa: ntɩ yɛɛ amɩ nyine ɩtine. ⁵² Na Yeesu a lə nɩ waa: kʋla akʋcine ʋfʋra akɩ. Nɩnyɩne ɩmana atine kpaarɩ atər Yeesu aŋkəm akʋn ʋnyɩŋca.

¹ Ba səla Jerusalɛm na atɩ kpa Betfage,na Betani asəla na Olifie kagʋbʋnʋ ma, na Yeesu a təm abakənja banyɩʋ. ² A lə pɩ wáá kʋla ma mpá nɖee ɩ na ŋə anyɩŋyɩɩ waa ma.Ɩ ta kpa ɩ tɩɩ ŋə ba kʋr alaŋ ʋɖəŋ k'a ka na sə na ma, kʋɖa ma nɩ apɩ na ma. ³ Ʋɖən a ta taba wáá mʋ lee ka ɩ na lee? Anyɩ lə nɩ wáá, ndi yar Yeesu a wʋda abʋkaate gən ma a taa pala nɩ apɩ atɩya. ⁴ Batəmka ba lafɔ kpama na ba ŋə ba tɛʋ abɔrɩ ɖe gaka laŋ a səla na gʋcakɔ gʋɖən sul ma naa akʋɖa nɩ. ⁵ Na bɛrɛ mbaɖee ba ɖa ŋkən kəbodən ba taba pɩ wáá mʋ ɩ na lee gəŋ? Mʋ laŋ na ɩ na kʋɖa abɔrɩ dɩ? ⁶ Da ba lə wáá ɖaa Yeesu aləma. Na ba pala pɩ ba shɛʋ na ma. ⁷ Na ba cə nabɔrɩ de ashee Yeesu na ba tɔɔ bayɔkɔ kana abəɖo alɔ na Yeesu a sə alaŋ. ⁸ Bɛrɛ tuutuuma ba tɩ yɛɛ bayɔkɔ n ʋnyɩŋca baɖən ayo kɩla ba sɔ ɩwara nɩ ma. ⁹ Mbaɖee ba tɔnɔ Yeesu na mbaɖee ba na kʋn nɩ ma, baɖe ba tɩ kuro Osana Gaja ga dʋ arɛɩ a tʋ na kristo aŋyɩɖa ma albarka. ¹⁰ Gaja ga ɖʋ gɩyarɩ ŋgɩɖee gɩ tʋ ma albarka, ataya Daʋda agɩyarɩ. Osana aɖəla alaŋlaŋ kɩja. ¹¹ Na Yeesu a kpa Jerusalɛm ʋnyiŋu kaafala nɩ. Tam nɖee a tɩ tɔɔ wáá a pɔɔ ŋkəŋ ma, na fəl Betanii na təb nɩnyɩʋ basaaka. ¹² Gajɩkʋɖaka, akɔmɔ ɩ kpa Yeesu a ɖoo na Betanii ma. ¹³ A nə gʋfigiiyo ma naa kim a səla na kʋ ayɔ wáá a taa ŋə akoɖən ama abɔ nɩ abɔ nɩ a ŋə Kɩ lee tam nɖe gʋ na ŋʋm ma na gəŋ na. ¹⁴ A cam ʋwələ ma, na lə kʋ wáá ʋɖən a páà kɔɔ jɩ ɩkɩyupi ayɔna. Nabakəmja ba rəŋə. ¹⁵ Ba ka Jerusalɛm ma, na Yeesu a kpa ʋnyiŋu kaafala nɩ. N'a səba na kərə mbaɖee ba na yala ayɔkɔ ʋnyiŋu kaŋku nɩ ma na mbaɖee ba na shɩ ma na pikil mbaɖee ba na fʋba ɩtanɩ ma bɩtebirii abəɖa na bayɔkɔ yalaja ɩlikuku ma baboi gboo. ¹⁶ Na ka pala (tələ) nɖən a toŋo akɔɖən ʋnyiŋu kaŋku nɩ na. ¹⁷ Na Yeesu a faŋa pɩ a lə wáá, kə ba ŋɔn wáá. Aŋafala ga tɩ ga lee ʋnyŋuvkaafa ashee bʋtəna bʋŋunii aa? Ama anyɩn ɩ tɔɔ jɩ apra na bapɩtɩrɩ bagaɖu walaka. ¹⁸ Basaaraaja tuutuuma na babɔŋɔnja ba rəŋə gəŋ ma, badə ba tɩ yɛɛ ɩlomo ba laa naŋŋuro aɖʋwaa ba tɩ lee asampəna ʋnyaʋ ɖe ʋ kə na bɛrɛ tuutuuma malaŋ. ¹⁹ Gɩtenshɩle ʋshilé ʋfəɖa ma, na Yeesu a ɖoo mpá. ²⁰ Gajikʋɖaka, ba na fəl ma, nabakənja ba ŋə gʋfinyɩyo gʋfiniyo gʋ kʋ halɩ na kɩləmə ma. ²¹ Piyɛr a lige bʋkɔɔ bʋ bʋŋa sara ma, na lo Yeesu wáá Rabi ŋə gʋfinyɩyo ʋ bʋŋa lee laalɩ ma gʋ kʋ. ²² Na Yeesu a cam ʋwə alə wáá naa ma na shee Gaja ɩja. ²³ N tɩ lə anyɩn ɩja. Ʋɖən a ta lə gʋbʋnʋ ŋgʋɖee wáá doo atɩya ace atɩ fəɖa təŋku nɩ na ka na lee shika nágɩfəlu na, naa ashee agʋlɔ ɩja, bʋkɔɔ a lə ma, ɩ tɩɩ lee. ²⁴ Laŋ na n na lə anyɩn wáá baa mʋ nʋ ɩ na taba ʋnyiŋu nɩ, shee ma ɩja wáá ɩ wʋɖa bʋ na ɩ tɩɩ ŋə ɩ tɩɩ lee. ²⁵ Ɩ ta yiɖe alaŋ na nyiŋ n'ɩjɩ wáá ɩ wʋɖa gaɖən na faŋa n'ʋɖən, təɖə ma nɩ naa anyaya a ɖa alaŋ ma gboo a təɖə anyɩn gboo na anyɩmbɔnɔ. ²⁶ Ama na kɩ təɖə na, anyaya gboo ka təɖə anyɩn gboo na. ²⁷ Ba kɔɔ ce Jerusalɛm na Yeesu a na yee yee ʋnyiŋu kaŋkuni ma, na basaaralaaja, baboŋɔnja na baŋono ba ce asul. ²⁸ Naa alə wáá nɩko apaŋa na ʋ na lee alesʋra nɖe? N aŋa ashee k akɩ ɩko ɖe wáá a lee goŋ? ²⁹ Na Yeesu a lə pɩ wáá n tə ma taba anyɩn galei gboo shee ma amʋ naa ma lə anyɩn nɩko apaŋa na n na lee alesʋra ɖe. ³⁰ Yuan asʋna a ɖoo n'alaŋ na yaa bɛrɛ sul? Shee ma amʋ mbuye. ³¹ Na ba səba na yɛɛ gʋfaŋa bagɩcɩɩca na lə wáá, gɩ ta lə wáá n'alaŋ, a taa lə wáá mʋ laŋ na kɩ shee nɩ ɩja na. ³² Ama gɩ ta lə wáá bɛrɛ sul, kə ba shee samaa ɩja na aɖʋwaa baŋunii ba tɔɔ Juan na ɖaa anɖebi ma ɩlaƒʋja. ³³ Gəŋ ma na ba bʋye Yeesu wáá, ka gɩ yɔ na nayee a lə wáá, amʋ gboo kə ma lə anyɩɩ nɩko apaŋa na n na le n'alesʋra ɖe na.

¹ Kpaarɩ na Yeesu ana kɛɛshɩɩ galeɩ na shee pɩ waa ʋsoro dən atəʋka arɛsɩŋyo naa akəl karaa naa alee gadʋ tʋŋka bʋto naa acəgʋma naakəl naa akaya. ² Na atəbə npa. Ayɔkɔ laaka katam na atəm atəŋleja dən waa Acə nbadee ba hayagawara ma sʋl acə atɩ cam ɩjɩrɛsɩŋpi. ³ Na barinɩ akə naa akərə nɩ asnɛʋ anyɛ ɩkɔnɔ. ⁴ Na akɔɔ atəm atəŋlejafɔlɩ asneepɩ na bakə nɩ naa alaa aŋdi. ⁵ Na akɔɔ atəm atəŋleja ariutaja na bakənɩ naa akə bafɔlɩ badən tuutuuma a laa aŋʋro. ⁶ Ʋboŋʋ nɩ akɔɔ a wʋda ʋpɩ asɔlɔka dən na atən nɩ asnee pɩ na na ləwaa ba tə ba she ampi jiri ma. ⁷ Na ba hayaka gawaara ba nalə banɩnɩ waa ŋəma tɩɩbi yar pɩ ma gɩkənɩ acii naa tii bi apra ataja. ⁸ Na barɩnɩ akə nɩ aci naa ataanɩ abəda alən na ga rɛsiŋ wara. ⁹ Nnyɩmə bayɩna rɛsiŋ kaa wara kandiyar a naa aleegəm ataa pɩ atɩ kə nbadee bahaya gawara ma naa təwa ashee barɛ bafɔlɩ. ¹⁰ Kɩtʋr galeɩgade ʋŋɔnnɩ aa ntala ndee ba cəkana aku ba bəda ma nlee kant ala nŋərə. ¹¹ Na ndiyarə ʋsɔlʋ nɩ na ɩpragəŋ ɩlee maa maaci ka gʋlesʋra ashee atʋ. ¹² Bade batɩyɛɛ waa shika, batɩ kaa shɩ waa bade pɩ Yeesu a lə Galeɩ gade ashee na ba təbə nkən ashɛʋ. ¹³ na ba təŋ Fariisi kə baja badən na Herodi a baja, a shee Yeesu waa ba cə atɩ tulonanɩ agɩlopi abʋleɩ. ¹⁴ Na ba pɩ atɩ lənɩ waa Afaŋaka gɩyɔwaa ʋle ɩja, na kana le nʋdən shika na adʋ waa kanakɩde waa arɛ da atɩya na akɩtɩfaŋa Gaja kʋnyʋca na ɩja gəma ɩshe ganɔ waa gɩ səla səsaarɩ laŋpoaa gɩ səla nɩ yaa gɩ paa səlanɩ na? ¹⁵ Yeesu ayɔɔ ba gɩmʋnafiki na abʋye pɩ: waa mʋleka ɩna taa mʋ ɩlɔɔ? Pɩ ma na dən iie dɔŋkɔnɔ naa na ŋə. ¹⁶ Na ba pɩ na deniie adɔŋkɔnɔ na Yeesu a tabo pɩ waa aŋa a foto na aŋa ʋŋɔnnagən, na ba lənɩ waa se saarɩ ajɩee. ¹⁷ Na alɔ pɩ waa sheema sesari sesari ayɔɔkɔ naa ashee gaja, Gaja kayɔɔ. Na a galee gade ga kpa pɩ biti. ¹⁸ Sadʋsu kəbaja nbadee ba cee na ləwaa ʋŋəm adʋwo nkufonɩ ma na ma ba pɩ Yeesu suɩ naa naa taba nɩ Galeɩ gade. ¹⁹ Afaŋaka ŋə bʋkɔ nbʋdee Musa aŋɔn tootʋma ʋdən ataci naa apala akarə ndee kaŋɔnama a parə a naa təwa gɩkoŋka naa təwə ʋŋono a bʋŋʋ ma. ²⁰ Na ba par bapakulumi asəbaka atʋwa naa aci kawʋda bʋŋʋma na. Na ba par bapa kulumi asəbaka atʋwa naa aci kawʋda bʋŋʋma na. ²¹ Anyɩʋ taja atʋwa gɩkoŋka naa aci pala kaŋʋna gəŋci ariʋtaja gboo gənci. ²² Gəŋci barɛ kʋlumi badee ʋdən kaŋɔna baŋkəm na ʋ səprə gboo aci. ²³ Ʋŋənʋkʋ shile kapaŋa naa atʋwa ʋsəprə? Adʋwaa barɛ kulumi bade batʋwaanɩ. ²⁴ Na Yeesu abʋye pɩ waa kɩda vliu maa adʋwaa ki na tɩ kaa shɩ ʋŋɔn na kɩ na tɩ kaa shɩ Gaja kɩka shɩ na. ²⁵ Bakono bʋŋənʋkʋ shɩle basoro kəba kɔɔ təwa ba səmprə na gəŋci ba səmprə kəba kɔɔ ako ba sorona, a ma ba nəbapra daa ɩmalayɩka mana ma na ndila lan. ²⁶ Daa bʋkɔɔɩ bʋle bakono bʋŋənʋ na kɩtʋr musa a gʋbɔnɩ ngadee Gaja galə nɩ gʋyo ngʋdee gʋ na cam ʋtonʋ ama kʋ na snɩ ʋtonu na maa amʋna Abraham a Gaja, amʋna ɩsaka a Gaja, amʋna Yaakubu a Gaja. ²⁷ Gaja kaa lee bakonoba Gaja na ama aŋʋro baja ba Gaja ba Gaja jɩ. Ɩda ʋtərutəru ʋbʋŋbɔnɔnɩ. ²⁸ Abɔ ŋɔnja dən adʋnɩ gʋtɔ a bʋliləkanɩ ma na a tam waa Yeesu a cee bʋye sadʋcɩ kaja na na akəm asəla nanɩ naa ataba nɩ waa: bʋkɔ bʋpaŋa bʋ leeka bʋ səba ka? ²⁹ Na Yeesu abʋye pɩ waa ŋə ma bʋsə bakə rəŋə ma na ɩsəraɛl atɩŋdiyar Gaja a lee ʋdɔŋkɔnɔ na: ³⁰ na sne a sɔlɔ a kɩɩkoyar Gaja na akufolu gɩŋʋni, na akaɩŋro nŋʋni, na akafaŋa ɩŋʋni, na akɩ ka shɩ ɩŋʋ ni. ³¹ Ŋə ma ʋfɔlɩ ʋtaa sɔlɔ akʋwor daa akɩlo pima ŋʋkɔ bʋŋbɔnɔ bʋdən kən bʋ kɔɔ wu a wana. ³² Na abɔŋɔnja alə nɩ waa ɩcəm afaŋaka ʋlə na ɩja waa Gaja galee ʋdɔŋkɔnɔna na ʋdən ka kɔɔ da kɩ lee ʋ ni na. ³³ Na asɔlɔ nɩ na akɩɩfolu gɩ ŋʋni, na aka faŋa ɩŋʋni, na akinŋʋro nŋʋni, na akɩ ka shɩ ɩŋʋni a sɔlɔ a kʋwor daa akɩɩ lopima, ɩcəm awu a shile ɩleeka na ɩ sava balaaka. ³⁴ Yeesu aŋə waa atələ na gʋfaŋama na a lə nɩ waa k'a lən na Gaja kaa yarə təna na na ʋdən kaa kɔɔ asəra atabakɩ bʋle na. ³⁵ Yeesu atɩ təwə ʋfaŋʋ ʋnyɩŋʋ kaŋku nɩ na naa lə waa maakɔ lanna babɔŋɔnja bana lə waa Kristo alee daʋda ʋpur na? ³⁶ Daʋda agɩlopi nŋʋro nsoŋono nrəŋə nɩ, na alə waa, Gaja ɩko yar alə amʋdi yar waa apɩ atɩ sə aŋgʋnyɩ sonolaŋ halɩ ma wala akɩ bɛrɛ mana apɩ na akɩnnyɩ anyɩ pɩ. ³⁷ Daʋda agɩlopi atɩ yɩ da nɩ waa ndiya rashee le baye na na le ʋpur? Na samaa abʋbɔnɔ ade atɩ dʋ nɩ gʋt nʋ ciŋkərka. ³⁸ Ʋfaŋʋ nɩ na a na lə pɩ waa rima anyɩ ŋbawor na ba bɔŋʋnja nbadee bana yeeyee na ɩja ba balamaka na na sala barɛ bʋ ɖʋ nbʋ dee barɛ bana walama. ³⁹ Aŋa na yɛɛ aboyɩɩ ɩsəbaka sinagɔgɩ nɩ na bʋdu səbaka ɩjɩŋgaarɩ kabudu. ⁴⁰ Nbadee bana canna bakoŋka ayɔkɔ ɩfa la nɩ ma na na taŋa taŋa pi nɩ nyʋŋu la moka ma batə ba cəm na pɩ ɩkəma ɩbʋbɔnɔ. ⁴¹ Yeesu ade sənyarɩ boyilaŋ naŋə daa samaa ana kəʋ ɩtanɩ ma bataŋja ba na dʋ ɩtanɩ tuutuuma ma ba na dʋ ɩtanɩ tuutuuma ma. ⁴² Na aŋə gʋna ʋkoŋka dən ashɛɛ rɛ adʋ ceŋji bajala ba nyɩʋ ɩde fələ na ŋasaa ka. ⁴³ Na yeesu ayɩda abakəŋja naa alə pɩ waa gʋna ʋkoŋka ashɛɛr nde adʋ a wu ŋarɛ baŋʋni. ⁴⁴ Ba saaka ba she daa ŋa sɔlɔ ma a ma ade ashee bʋ kɔɔ awʋda bʋ ŋni nbʋdee awʋda atoŋo na aŋʋr o ma.

¹ Yeesu a ɖoo ʋnyiŋu koŋku nɩ ma, natəŋka dən a lə nɩ wáá, nɖiyar, ŋə ntala mpaŋa na gaƒala gapaŋa jɩ gəŋ! ² Na Yeesu a lə nɩ wáá, ʋ ŋə ɩfala ɩbʋmbɔnɔ ɖe aa? Kɩ ɖa atala atalagoŋ na kɩ fəɖa na. ³ Olifiye kagʋbʋnʋ laŋ atəŋə n'ʋnyiŋu kaafaala jɩ gəŋ. Na Piyɛr, Jakɩ na Juan na Andree gboo ba taba nɩ gbaa ɖaa gəŋ ma. ⁴ Lə atʋ, nnyən gani gaɖe ga pɩ na lama apaŋa na ba yɔ na ma wáá ayɔkɔ do ɩ lee? ⁵ Na Yeesu a lə pɩ wáá lee ma nɖən ɖən, páà ma pala ʋɖən a páàpáà anyɩn na. ⁶ Aɖʋwaa baɖən ba tə ba pɩ n'amʋyɩɖa a lə bɛrɛ tuutuuma waa amʋ na. ⁷ Anyfaŋa ɩ páà jɩ ŋŋɔ ɩ na ta naa rŋə gʋtara kabulei na ŋkəmprə na aɖʋwaa ɩ sim alesʋra ɖe ɩ pɩ. Ama ɩni gboo kɩ lee ʋboŋu na gəŋ na. ⁸ Gatəna gaɖən ga tə ga na təŋə gatəna gafɔlɩ, garɩtəna gboo ga tə ga təŋə gafɔlɩ gboo, bʋtəna bʋ tə bʋ tor bʋdu tuutuuma na gakɔnja ga tə ga ɖa ɩ nu lee bʋyoro kʋsəbʋ. ⁹ Anyɩŋgɩlopi lee ma nɖəɖən Ba tə ba yala anyɩn ashee ɩkəmfala gəŋ ma ta tə ba kə anyɩn sɩnagɔɔgɩ kɩfala nɩ ba tə ba yɩɖa anyɩn ɩkəma gominantɩ sul, ayɩɖa anyɩn bayarɩ su amalaŋ ɩ laa səriya ashee pɩ ma laŋ. ¹⁰ Ɩ sim ʋsəbʋ nɩ, ba pɩ na laabaarɩ asoŋsona bʋtəna bʋŋunii nɩ. ¹¹ Ba ta toŋo anyɩn atɩ yala, páà ma lee shika na bʋkɔɔ ɩ nɩɩ lə ma na ama lə ma bʋkɔɔ ba shee anyɩn gakɔŋkɔŋɔ gaɖe nɩ kpaarɩ ma aɖʋwaa kɩ lee anyɩn ɩ nɩɩ lə bulei na ama ŋŋuro nsoŋsono n nɩ lə bulei. ¹² Gʋŋona gʋ tə gʋ yala gʋpala ashee bʋce, gʋya gʋ tə gʋ yala ʋpi bapi atɔɔ shee baɖe ba wala alee ganɔ asəu babaya akə pɩ ba cii. ¹³ Ba tə ba ŋa anyɩn amaloŋ ama arrɩ a na shɩ yiɖe cɩŋcɩrɩŋcɩ ma, a ɖoo na ndɩ. ¹⁴ Ɩ tɩɩ ŋə ba na pɛmpɛŋɛ bʋ kɔɔ ka bʋ cəm na gaɖuu ɩ səm ma, arɛɩ a na lee ma a lee nɖənɖən gəŋ ma mbaɖee ba ɖa Juɖee ba cu akpa abʋnʋ laŋ. ¹⁵ Arɛɩ a da ŋku loŋ ma, a páà rŋə a kpa gafala nɩ a tɔɔ akoɖən na. ¹⁶ Arɛɩ a ɖa awar ma a páà kɔɔ ŋkən atɩ tɔɔ ataka na. ¹⁷ Nɖi ncika ashee ashee basəmprə mbaɖee ba da na acəna ma na mbaɖee ba na nyara bapi ɩshilé ɖe nɩ ma. ¹⁸ Nyiŋə ma ayɔkɔ ɖe ɩ páà pɩ njisʋɖa kasaa na. ¹⁹ Adʋwaa kishile, ɖe nɩ kʋcinpɩyka kagʋsʋra gʋ ma na ɖoo ɖaa Gaja ga lee ɖulunya halɩ atɩ kpa ʋrɔŋ ma, na kagʋsʋra ka gʋ kɔɔ ɖa ayɔ na. ²⁰ Maa ndɩyar ka faa ɩshilé ɖe na maa ʋɖən ka ɖoo na nɖi na bɛrɛ mbaɖe laŋ ma na gəŋ mbaɖee ba na kʋn nɩ ɖeiɖei ma. ²¹ Ʋɖən a ta lə anyɩn wáá Kristo a ɖa atɩya koo a awáá, páà shee nɩ ɩja na. Aɖʋwaa Kristo na aɖebi ɩsəi kəbaja ba tə ba ɖoo. ²² Ba tə ba lee maamaci kalee abɔ na bɛrɛ bafaŋa (babakaarɩ) ɩ ta daa gəŋ ma. ²³ Kɔɔ ma na laakaari n cee tɩ lə ma anyɩn batʋŋaka anyɩngɩlopi anyɩn bʋŋunii. ²⁴ Asampəna kɩshile de kaŋkən, ʋshilè ʋ tʋʋ mən aŋɔrɔ naŋɔrɔ ka kɔɔ akər na. ²⁵ Lŋɔrɩpi ɩ tɩɩ fəɖa na ɖoo nɖəla laŋ naa atugo tugo ɩkashɩ baja mbaɖee ba ɖa ŋkən ma. ²⁶ Gəŋ ma ba tə ma ŋə arɛ́ ʋpur a tʋ ŋkomo ŋaŋkra nɩ nɩkashɩ ma n'ʋciŋkərka. ²⁷ Gəŋ ma a taa təm ɩmalaika ba tɩ wala ɖulunyan kɩfɩrɩmɩ ɩnan halɩ nɖəla kaayala kaɖisaŋka baja. ²⁸ Tɔɔ ma gʋfidiiyo kalei akɛɛshɩɩ acere n'anyalɔ. Kɔla ɩ ta tɩ nyɔŋkrə na kabɔ ɩ səbʋtaʋ, ɩ yɔ wáá nɖusʋɖa nsəla səla boŋo. ²⁹ Gani kaŋkəŋ ɩ ta tɩ na ŋə ayɔkɔ ɖe, yɔ ma wáà arɛ́ ʋpur a səla na gʋcaŋkɔ. ³⁰ N tɩ ləanyɩn ɩja, saamaanɩ nɖe k'a fəl naa ayɔkɔ ɖe ɩ páá pɩ na. ³¹ Nɖəla na gatəna ɩ tɩɩ fəl ama abʋlei ka bʋ ƒel na. ³² Ama bʋkɔɔ bʋ shee lee ʋshilé na gokɔŋ kɔŋɔ ma ʋɖən ka yɔ na baa ɩmalaɩka ba ɖa nɖəla nɩ ma, ʋpi gboo ko yɔ na she gʋya anyɖənɖən. ³³ Kɔɔ ma na laakaarɩ, na ma na kəwərə kɩfonyine na nyiŋə aɖʋwaa kɩ yɔ sáà nɖee gakɔŋkɔŋɔ gaɖe go naa ko ma na. ³⁴ Ɩ nɩɩ ɖa ɖa ɖaa arɛ a ce gasana apala agafala a shee abatənleeja ba naa kiɖe naa ashee baa aŋa antəma a lee ma naa alə gʋcaŋkɔ kakiɖəka a naa kɔɔ na laakaarɩ. ³⁵ Lee ma laakaarɩ aɖʋwaa kɩ yɔ saa nɖee gafala yar a naa kpa ma na, gɩjibɔŋɔ jɩ aa? Koo n ʋshilé koo njɩkʋɖɩ koo gajaka. ³⁶ Lee ma laakaarɩ a páà kpa a wʋɖa anyɩn ɩ na fol ma kpaarɩ na. ³⁷ Lee ma laakaari, ŋgaɖee n na anyɩn wáà, bɛrɛ baŋunii pɩ n lə na shee.

¹ Paak na boɖoboɖo yi kbaɖʋ levine ka jɩŋaarɩ ɩtɩtɩɩ jə ishile ɩnyɩʋ ɖeni. Basara laja ka ɖi baja, na babɔŋɔnja ilomo ŋde batɔɔ na mana naa ari Yeesu ma. ² Aɖʋwa batənlewa: ɩpatɩle jiŋgaari kushɩle na, naa cukucuku ɩpatɩle sama na. ³ Saa ŋde Yeesu ada Betani, Sɩmɔ alaŋdɩŋja agafala ni, ʋsəmprə dem kpa tande base na baji aja. Aɖe toŋo kpalaba ŋde ana pɩde, tʋlaaɖə ŋde akankr guya ma, naa atɩɩne kpalaba nekashə, naa frʋ Yeesu andi lam. ⁴ Na badəm bacam anya na: muleka ana pɛɛpɛɛ tʋlaaɖə ɖe? ⁵ Magɩ yalani ɩdenie gɩwa na gʋsaʋ, na ashe bashɛrɛ. Na bacamna ʋsʋprʋ ɖe ʋnya na. ⁶ Ama Yeesu lewaa: Palama ni Muleka na ɖʋnɛ wahala? Guleʋ gʋsʋsʋno kʋ ale toma. ⁷ Aduwaa ɩɖana bɛshɛrɛ baa ŋjim, iti sra le əsʋnsʋno topi di solama, ama kɩma ɖa n'anyin nɛ cə nɛ cənɛ. ⁸ Ale bʋkɔyɛ asra ma; asal amo tʋlaarə na bayə fuma. ⁹ Təle nyɩm ɩja, baŋkana bana le labaarʋ sonsona ka leɩ seba le ʋsʋmprʋ de agale. ¹⁰ Yuda ɩscaarɩɔtə, təb-na-ba-nyɩʋ ɖeŋ ni, na cə busara la ja kaɖɩ baja sulu atɔɔ Yesu ashee pi. ¹¹ Ba rəŋə gema, ni sana pɩ, na lale waa batə bashe ɩtani na Yuda na yɛ ulomɔ ŋde ana ari na Yeesu. ¹² Baɖoboɖo ŋde kəbaɖʋ levir nama kajiŋaarə kʋshəle tɔnɔka kushəle ŋdɩ ba nafʋ ɩbɔɔrɩ, Yeesu abatəŋja ɖe təle ni waa: ʋkana ʋnayɛ gɩcɛtɩ kpeɖe Paak toki? ¹³ Naatəm abakenja banyɩʋ beɖem naa lepi waa: klama ŋpani ɩtɩ wana ʊsoro ɖem aɖe toŋo buto na ŋbuce, trima ankəm. ¹⁴ Baa ŋkana akpa, ləma gafala yar: Afaŋaka le waa: Nkana maji jiŋaarə na anbakiŋja? ¹⁵ Ɩkəm atafaŋa nyɩm ʋku laŋaja abumbɔnɔ, na batə aboyɩ na tẹbr mana ŋwuni ŋkəna inikpeɖe Paak ashee mu. ¹⁶ Yeesu abakinja bafɩlma akpam ŋpa ni naa ŋɩ ayɔkɔ ɖa acee lepi ma; na pa kpeɖe Paak. ¹⁷ Ʋshɛle ʋna fana na ʋtənshəle laŋ, naa abakəŋja təb-nɩ-panyɩʋ. ¹⁸ Saŋde pɩsə na ji ojo tebr lama, na Yeesu a lewaa: ɩtɩ le nyɩm ɩja, anyi ɩsətra na ji ojo namu ma anyɩnʋ ɖəm tatɔɔ ma shee. ¹⁹ Bərɛŋɛ gema na bucɩnɛ ʋpʋɛ, na pana leni na sabor waa: Amʋna? ²⁰ Na atele topi waa: Anyɩn craa anyɩnə ɖem ŋde gina ma gʋnyanʋ naji ma. ²¹ Arɛpuru atafl ɖaa ʋwɔn ʋlema gule a lama. Ama ŋdicika she arɛ ana atɔɔ arɛpru she ma! Maa kəba ŋʋm karɛ na ma ɩɖa sooci. ²² Saŋ de pada na jijɔ na, na Yeesu atɔ boɖoboɖo; naa nyɩŋə Gaja boŋo ma, naa ayʋkʋr naa atopi naa le waa cama ŋde le aŋlɔ. ²³ Acɩŋə naa tɔɔ kɔpə; na anyɩŋə Gaja boŋo ma naa topi, na baŋʋni ba nyɩm. ²⁴ Naa lepi waa: ŋde leka amɔkɔ nɔ, alikawɩli kaa kɔnɔ ŋde eforo ashee baŋana. ²⁵ Ɩtɩ le nyɩm ɩja, kəmɔ kɔ tənyɩm ayɔna bʋrɛsin kabʋ kana yɔna, ale ʋshɩle mati nyɩm ŋfɔlɩ gaja kaayartəna ni. ²⁶ Bayɩɖa atəlo akɔma Gaja boŋo ma, na ba boɖo oliv kagʋ bɔnɔ lan. ²⁷ Na Yeesu alepi waa: Ɩtɩle anyɩn baŋuni alamri aɖʋwaa baŋɔn waa: ŋtimakə ŋɖe anapaŋa ibɔɔri ma, na ɩbɔɔri baram atən. ²⁸ Ŋtaŋənə ŋtəma kɔɔ tine nyim Galile. ²⁹ Na Pɩɛɛr aleni waa: Baaba saka barama tʋn amu krma cuu na. ³⁰ Na Yeesu ale ni waa: ŋti leki ija alé akul ŋkpala nyɩʋ, ŋtaa wil akpala iriʋ waka yɔmna. ³¹ Na Piɛɛr akɔlə nuwolo kankra: Baa mabucebu amʋnako kɩmablakə kɩɩyɔ na na baŋuni beleɖaageŋ ma. ³² Kankəm na paman a godu bayiɖa jestsemane ma, na Yesu ale alankanja waa: səmə trya naa ma ce ati nyiŋə. ³³ Naa atɔwaa Pɩɛɛ, Yakubu na Yohana, na ŋciyaara kasampəna ɖekpani. ³⁴ Naa lepi waa: Amʋ ŋŋuro kaglɔ ʋci na yɛna bucə; sematɩa akəwrə gɩfonyine. ³⁵ Na akəma cinyi, na acɩma tɩm, na aŋɩŋə waa itajʋa alʋwatʋ ŋde ataliŋ nam goɖu. ³⁶ Acee tɩ lewaa: amawɛ, baa munu tɩtɩle atoki, lim na mu gakupi! Ama ɩpaa lee na amuciŋ salaka na, ama akoja ule. ³⁷ Naakɔɔ akpa abakiŋja sulu na naa ŋepi beɖe folfola kacaa asra kawuro gifeŋnyinɛ baa gakɔŋkɔŋ gaɖɔŋkɔnɔ waa! ³⁸ Kawuroma gifeŋnyɩnɛ na anyɩgə, mɛɛpati figa ʋtoŋa ŋenima ŋworokankərə ama gulo guci. ³⁹ Na akɔlɩm na goɖu cɩŋɛ na aŋiŋɛ gəŋ nɔɔ cɩŋə. ⁴⁰ Naakɔpi ciŋə aŋəpi beɖebatifol; aɖuwa gifonyɩnɛ dekicaarɛpi. Kɩbayɔ ɖaa bana batele toni mana. ⁴¹ N'a kɔɔ pɩ nriutaja acəŋə naa alə pɩ wáá, ɖa ma atən nyimə afol naa aŋʋra. Ɩ goro! Gakɔŋkɔŋɔ ga kə ŋə ma, arɛ ʋpur a doo babɔnja banyɛ nɩ. ⁴² Ta ma gɩ ce ŋə ma arɛɩ a na cam amʋ ma, a tʋ na pɩ asəla gaɖu ma. ⁴³ Juda təb n'ɩnyɩʋ kʋɖən aɖe tɩ kpa atoŋo na bʋtarpɔɔ n'ɩbɔlʋ basaaraa laaja baɖibaja ba toŋo ashee babɔŋɔnja na boŋono ma. ⁴⁴ Arɛɩ a tɔɔ nɩ ashee ma, a cee shee pɩ lama ɖe, arɛ ma moclee ma, ʋni na gəŋ rɩ ma nɩ ashɛʋ na ma yaa baɩ yaa! ⁴⁵ A kpa ma n'a kim asəla na Yeesu na mulee nɩ a lə wáá Rabi. ⁴⁶ Gəŋ ma n'abaja ba tər banyɩ Yeesu laŋ ari nɩ. ⁴⁷ Na mbaɖee ba ɖa ŋkən ma bʋɖən anyɩn agatarpɔɔ asə ndiyar atənja ɖən agʋtɔ atəɖə naa atɔɔ kʋ ashɛʋ na ma. ⁴⁸ Yeesu a cam galei ma naa lə wáá ɩ kpa ɖaa abɔnja sul na ɩ pɩ ma atoŋo na bʋtorpɔɔ n'ɩbɔɔ ɩ tɩ ri n'amʋ. ⁴⁹ Baa njən n na ɖa n'anyɩn pɩ na cere bɛrɛ ʋŋyiŋu koŋku nɛ na kɩ səra ari amʋ na. ⁵⁰ Ama tam ndee ʋŋɔn ʋbon boŋo ma na ɩ no yɛɛ ɩ riamʋ. Ŋkəŋ na, baŋunii ba cu ashɛʋ apala nɩ. ⁵¹ Gapɩ sopi Gadən Gade gakan ŋkʋro akʋn nɩ na acam na nɩ. ⁵² Na alaŋ aŋkuro naa asra nkɔlɩ kɔlɩ. ⁵³ Bade batɩ cə na Yeesu basaara laaja kadi baja baŋdiyar sul, basaara laaja baŋʋnɩ bade ba wala nkən, na baŋo no na ba bɔŋʋnja. ⁵⁴ Pɩɛɛr a de tər baŋkən na gadʋ lənka halɩ atɩkpa basaara laja kadi baja baŋ diyar a Gaka laŋ na asə asəla na batəŋl eja na shele ʋɩonu. ⁵⁵ Ba sara laaja baŋkʋlo batɩyɛɛ gapa ŋaka na ma Yeesu laŋ nayɛɛ bakəni aci na kəba ŋəna. ⁵⁶ Aɖʋwaa badəne batɩ fʋ ɩsheɩ na tər ndi laŋ ama bɩsəɩ kitəŋə na. ⁵⁷ Na kəbadən bana fʋɩsheɩ ndilaŋ naləwa. ⁵⁸ Gɩrəŋə alə waa ade ataa pi ʋnyɩŋʋ kaŋkundee barɛ bacə na bayɛ ma naa acə nfɔɩ ndee kɩŋle na gʋnyɛ ɩshile ɩiunɩ. ⁵⁹ Ɩtajɩ waa bɩ shei fʋka kɩ she pɩ ganɔna. ⁶⁰ Nkəŋ na a saara laaja ata nkʋloka gɩcɩɩca nana taba Yeesu waa kana lə gadənaa? Bʋleɩ nbʋdee barɛ bana lə akalaŋ maa? ⁶¹ Gəŋ ma Yeesu a ŋʋra shɛlɛm ka na lə gaɖən na. Na basaaraa laaja bʋdən a kɔɔ taba nɩ acəŋə wáá akɩ na Kristo Gaja gɩyarɩyar ʋpur aa? ⁶² Na Yeesu a tələ wáá aaɩ amʋ na. Na ɩ tɩɩ ŋə arɛ ʋpur a sə gaja ɩkashɩyar agʋnyɩsono loŋ ma a ɖoo na ŋkomo mbʋmbɔnɔ nɩ na pɩ ma. ⁶³ Ŋkəŋ asaara laaja ɖe a fater ɩtoko naa alə wáá, maakɔ nɩ gɩ kɔɔ hɩŋ səriya laaka aa? Ɩ ⁶⁴ rəŋə ʋrɩpɛɛpɛɛ aa? Maaka nɩ ɩ ɖoo ashee anyɩn? Baa aŋa na atɩ cəu na nɩ waa a sim acii. ⁶⁵ Na baɖən ɖən ba ɖa na shem nɩ atabara asiu agayɛɛ naa naa kə nɩ afɔɔ na lə nɩ wáá faŋa faŋa. Na batənleeja ba cam nɩ na sə sə anyɛ. ⁶⁶ Pɩɛɛr aɖa gaka laŋ ma baləfaja banɖɩyar abaawayar ace asul. ⁶⁷ Aŋə Pɩɛɛr asə na shele ʋotonu. Na akiɖe Pɩɛɛr suu. Na abaawayar alə nɩ waa: "Akɩ ʋtɩ kʋn Yeesu Nassarɛtɩ, kaja." ⁶⁸ Na ajigəwʋlʋ ne lewaa: kəma yɔna, kəma tɩka ashe ŋgade ʋna le mana. Naaɖo acə gocicaŋa ni. ⁶⁹ Na cɩri akolo. Abawayar, ɖem anŋeni, naale nashe ŋbeɖe baɖa kəma: Nde gloo ada bagə ciica. Naa kɔji dewolo ciŋɛ. ⁷⁰ Cee aciŋa ŋbeɖe baɖa ŋkəma batile Piɛɛr waa gasono ʋɖa bɛrɛ beɖe baga cica ni ʋɖʋwa Galile kaja naki. ⁷¹ Naasiba nacana mana: kəma cee yɔ arɛde agale inale maana. ⁷² Ŋkəde kpaarɩ acɩrɩ amana kulu mkpala nyɩʋ taja. na Pɩɛɛr alige galeyɩ Yeesu ace leni pala ma: Naa acɩrɩ atilewa a kʋlʋ akpala nyɩʋ ma. Ataa alige ma naa asəba nayu.

¹ Gajaka gajaka futufutu, na basaraalaaja kaɖibaja ba wala nayɛɛ gʋfaŋ baɖe na ba ŋano, na babɔŋɔnja na yɛɛ gʋfaŋ baɖe na baŋono, na babɔŋɔnja ba sanɖusi kəbaja. Bari Yeesu akʋr nɩ ɩlɔ atɔɔnɩ atɩ shee Pilaati. ² Na Pilaati ataba nɩ waa: Akɩ na Yuɖaa kəbaja bagʋpayarɩ aa? Na Yeesu abuye nɩ waa ka ɖeiɖei n'ʋlə gəŋ. ³ Na basaraalaaja kaɖi baja bawala na paŋa na nɩ bʋlei tuutuuma. ⁴ Na Pilaatɩ ataba Yeesu acəŋə waa: kaatələ ashee pɩ aa? Kiɖe akpala gʋyagʋya ɩ bana ciu nak ɩ ma. ⁵ Yeesu kakɔɔ abuye pɩ gaɖən na, nɩkpa Pilaatɩ biti. ⁶ Baa jɩŋgaarɩ apaŋa na, batɩ laa sarka nɩ karɛ ɖən alam, nɖee samaa ana yɛɛ ma. ⁷ Sarka nɩ karɛ ɖən batɩ yɩɖa nɩ waa: Barabasɩ, babʋŋa aɖʋ ganʋ alee mbɔnɔ alaa ʋɖən aŋŋuro. ⁸ Na samaa ace atɩ na taba ganɔ, bʋkɔɩ ba cee na lee bagʋshile nɩ ma. ⁹ Na Pilaatɩ abuye pɩ waa: ɩtɩ yɛɛ ma lam Yuɖaa kəbaja ba gʋyarɩ aa? ¹⁰ Aɖʋwaa: Pilaatɩ agɩlopi gɩyɔ waa: Ncənyoro ŋji basaraalaaja kaɖibaja bari na Yeesu ashee nɩ. ¹¹ Ama basaraalaaja kaɖi baja bapiklə samaa balə waa ba lam Barabaasɩ. ¹² Na Pilaatɩ akɔɔ ataba pɩ waa: Baɩ na masara na nɖee ɩna yɩɖa waa: Yuɖaa kagʋyarɩ ma? ¹³ Na ba kɔɔ akuro a cəŋə waa: kal ma nɩ. ¹⁴ Na Pilaatɩ aləpi waa: mɓɔnɔ mpaŋa njɩ a lee? na ba kɔɔ akuro acəŋə waa: kal ma nɩ! kal ma nɩ! ¹⁵ Na Pilaatɩ ana yɛɛ alee bʋkɔɩ ba lə ma, na alam Barabaasi; Na shee ganɔ ba kəɖa Yeesu ɩpɛ, na shee ganɔwaa: bakal Yeesu gʋyo kaŋhʋra laŋ. ¹⁶ N'ɩsɔja batɔɔ Yeesu a kpana gasɔjafala nɩ n'ɩsɔja baŋunii ba wala. ¹⁷ Na ba tɔɔ ɩtoko barana akara Yeesu, naa alʋ ɩwiwə kaŋfu ɖaa ŋyarɩfu ma, atər anɖilaŋ. ¹⁸ Na baɖa na sala nɩ waa: Gɩ salakɩa yuɖaa kagʋyarɩ! ¹⁹ Nabatɔɔ gɩpɛ ɩ gɩɖa ɖaa ʋnɔɔlɩmɩ ma, akəɖa andi naa ashem nɩ atabara, naa a cəm bakəwəla akur atən aŋyɩɩ. ²⁰ Bakiɖe nɩ fɔɩ alɔgɔtɩɩnɩ aboŋo ma, na ba fɔdɔ toko aana nakɔɔ na ɩtoko ashe nɩ, naatɔɔ nɩ acə bakal. ²¹ Ʋsoro ɖən batɩ yɩɖa nɩ waa: Simɔɔ sirɛnɩ kaja, Alɛkɩsaɖina Rufuu ba ya na gəŋ aɖe ɖoo na awar na pɩ ma, na balee nɩ ɖoole a cam Yeesu agʋyo kaŋkʋra atoŋo. ²² Na batɔɔ Yeesu acə na gaɖuɩ ba na yɩɖa waa: Gɔlgota ma, kaashɩ na gəŋ waa: ʋɖikəwa kaaɖu. ²³ Na tɔɔ bʋkana ɩ baɖʋ mir ncən ma, ashee nɩ waa: Anyem, na abəla ʋnyem. ²⁴ Na bakal nɩ gʋyo kaŋkʋra laŋ, naa akəu ɩkɔɩ baŋə nɖee a tɔɔ atoko ma. ²⁵ Ɩɖe lee gakɔŋkɔŋɔ gariutaja, saanɖee bakal nɩ ma. ²⁶ Na ba ŋɔn kpalakɩ ɖən laŋ akal anɖilaŋ ɩna faŋa waa: Nnɖe na Yuɖaa kagʋyanɩ. ²⁷ Na ba kal bapɩtɩrɩ banyɩʋ, ʋɖən gʋnyɛsonolaŋ, asaaka gʋnyɛpɛnɛ laŋ. ²⁸ Ɖaa ʋŋɔn ʋlə ma, ɩlaƒʋ alee: waa: Baɖʋ nɩ mnɔnɔ baja bagɩcuca. ²⁹ Mbaɖee ba na fə ma, baɖe batɩ lim nɩ nafɩnɛ babʋnɔ, nalə waa: woo! Akɩɩ ʋlə waa: ʋtaa pi ʋnyiŋu kaafala, naa acəji ɩshile ɩriu ma. ³⁰ Fʋra akʋʋlɔ, akɩɩlopi, naa argə gʋyokaŋkʋra laŋ. ³¹ Na basaraalaaja kaɖi baja, na babɔŋɔnja ba nɩ gboo ba na bɩɩlɛɛ nɩ, na lə bawor naa afʋraka basaaka, na kasəra afʋna agɩlopi na! ³² Kristo Israɛl kagʋyarɩ argə gʋyo kaŋkʋna laŋ n nyimə gɩŋə naa gɩshee ɩja! Mbaɖee ba kal pɩ gboo ma, ba nɩ miaʋ basẹba na lin ni. ³³ Gakɔŋkɔŋɔ gakoloŋtaja gakə ma, na ŋkomo nshee gatəna gaŋuniila, halɩ bʋkɔŋɔ cɩɩnɩ. ³⁴ Gakɔŋkɔŋɔ cɩɩnɩ kaaja nɩ, na Yeesu akuro kəŋkəŋ kəŋ: Eloyi Eloyi lama sabatanii, kaashɩ na gəŋ waa: Amikoyar, amɩkoyar mʋ lee ka ʋbɔɖa amʋ. ³⁵ Mbaɖee baɖa ŋkəŋ ma, kəbaɖən barəŋə gəŋ ma, na ba lə waa: Atɩ yɩɖa Elii ³⁶ Nabʋɖən acu atɔɔ ʋnɔɔlumɩ apar ŋkɩsa asɔm finɛɛgɩ anam ashee nɩ anyem, na lə waa: pala ma gɩkiɖe aŋə ɩtajɩ waa Elii ataa pɩ atɩ rgə nɩ. ³⁷ Ama Yeesu akuro kəŋkəŋ naa anyəŋknə. ³⁸ Na paatusaŋ nɖee bakəl ʋnyiŋu kaafaala nɩ ma, afatrə akpala ɩnyɩʋ tɔɔ na alaŋ halɩ atə. ³⁹ Ɩsɔja ɩshɩnʋn banɖiyarɩ a yɩɖe ŋyɩɩ aŋə ɖaa Yeesu aciima, na alə waa: Gasono gasono ʋsoro nnɖe alaʋ alee Gaja ʋpur. ⁴⁰ Basəmprə baɖən baɖe bayɩɖe gaɖulɩŋka na kiɖe kəbaɖən pɩ gəŋ Marii Magɩɖalaa kaja, Marii Yakubu, Josee na Salomee bana. ⁴¹ Bacee natər aŋkəm na kaŋa na nɩ, ŋkelee aɖa galilee ma, na basaaka ɩ ba yàlà nɩ acee Yerusalɛm ma. ⁴² Gɩtəŋshile ʋshilè ʋna ci basəba na kpeɖe Sabaatɩ ma. ⁴³ Na Yosɛfʋ arɩmatee kaja akpa, aɖe lee gərma karɛl ana kal na bɛrɛ gʋfaŋa ma. Ʋni gboo atɩ saa Gaja kaayaritəna. Na atɔɔ ʋcine ace Pilaatɩ sul anyiŋə ganɔ Yeesu aŋkompa. ⁴⁴ Nɩlee Pilaatɩ biti ɖaa Yeesu were ma, na ayɩɖa ɩsɔja ɩshɩnʋn banɖiyar ataba nɩ, aci ma ɩlɩŋ. ⁴⁵ Ɩsɔja ɩshɩnʋn banɖiyar alə nɩ kɩja ma, na atɔɔ Yeesu aŋkompa ashee Yosɛƒʋ. ⁴⁶ Na Yosɛfʋ ashɩ nkuro nfunka na ma, naa arge Yeesu gʋyo kaŋkʋralaŋ, naa apar nɩ ŋkuro naa aɖʋ nɩ ŋkufo nfɔlɩ bako gʋtakəwa nɩ naa apiklə ntala a cəʋ ŋkufo kaanɔ. ⁴⁷ Marii Magɩɖalaa kaja, na marii Yosee anar baɖe ba yiɖe na ŋə gaɖuu baɖʋ nɩ ma.

¹ Sabatɩ a bon ma na Marii magedala kaja na Marii Yakubu na Salomee ba na ba shɩ ɩtʋlaarɩ bakaŋkəra na cə ba cə tɩ pɛŋpɛŋɛ Yeesu agʋlɔ. ² Bɔkɔɩ kʋ shile ʋsebaka Gaja kajaka nkələndee ʋshile ʋ na ta ma na ba cənkufo sul. ³ Bade ba tɩlə boŋnɩnɩ waa aŋa naá pəkəl ntala shee tʋ. ⁴ Bataa bɩ nyɩne akɩde ma na ba ŋə waan tala nbʋŋbɔnɔ nde ntɩne. ⁵ Na bakpa nkufonɩ naŋə gapisopi gadən Gadegasə gʋsonolaŋ akara ja ba fɔnɔ na ba gɩfolu gɩtədə pɩ. ⁶ Na alə pɩ waa paa ma tədə gɩfoluna: Yeesu Nazarɛtɩ kaja ndee bakal naa aŋənə ʋshɩle ʋrɩutaja aɖʋwo ma na ɩnayɛɛ aa? kakɔɔ da atɩyana. Kɩ de ma Gadʋ ngadee ba cee dʋnɩ ma. ⁷ Ama kɔɔ ma cɔ atɩ ləshee aba kəŋja na Pɩyɛɛrɩ waa atɩ saa nyɩn Galili: nkən na ɩnɩ ŋənɩ daa acee lənyɩn ma. ⁸ Na ba dʋwo nkufonɩ naa acuu aɖʋ waa asa mpəna na ntərətərə nkpa pɩ, na kəbakɔɔ alə ʋdən gado na gifolu gɩtədə ka laŋ. ⁹ Yeesu aŋə nə adʋwo nkufoni Gajaka bɔkɔɩ kʋsəbʋnɩ ma Marii magədalaa kaja ndee ace akərə aŋʋro bɔnɔ kulumima na atɔ nɔ afaŋa agʋlɔ. ¹⁰ Na a cə atɩ lə laabarʋ de a shee nbadee ba ba cee da na nɩ ma baŋʋni bade bada gakonɩ. ¹¹ Ba rəŋə waa ada nŋʋro halɩ aŋənɩ ma kə ba she ya na. ¹² Gəni kaŋkən na akɔɔ afaŋa agʋlɔ ashee barɛ ba nyɩʋ nbadee ba da ʋnyccalan na cə ɩwaralaŋma. ¹³ Na ba kɔɔ apɩ atɩ lə ashee basaaka, ba ni mɩnyaŋʋ kəba shee ɩja acəŋə na. ¹⁴ Ʋboŋʋnɩ na akɔɔ afaŋa agʋlɔ a shee aba kəŋja təb nʋdən bade ba səna jɩʋjɩʋ na anabor na pɩ ba gɩfolu gɩ kaŋkəra, na ba gifolu gɩtərətərə ka, adʋ waa kəba shee nbadee baŋə ʋŋənʋ adʋwoma ɩjana. ¹⁵ Na akɔɔ lə pɩ waa kʋlamaa acə ndʋlinyan nŋʋni nɩ acə atɩ lə ndi nsono kaa le ashee dʋlinyan aŋʋni. ¹⁶ Arɛ ndee ana shee ɩja naa ba mə na na nɩ bʋto a laa ma ataaŋə ndi nsono ama arɛ ndee ka shee ɩja na ma ataa ci. ¹⁷ Ŋəma maamaaci ka gʋlesʋra ngʋdee gʋnʋgʋkʋn nbadee ba nəba shee ɩja ma batəba naa kərə aŋʋro ɩbɔ nɔ na amʋyɩ ada, naba təba naa lə gɩkərə gɩfoli. ¹⁸ Ba təba naa ri ibu: baa badʋ ʋləmə ŋʋce kʋja bʋtonɩ ashe pɩ kəbanyəm aci na. Batəba naatər anyɛ ba shɛ dɛka laŋ naa bana ŋə səʋci. ¹⁹ Ndi yar alə pɩgən boŋo ma na abodo Alaŋ naa asə Gaja ka gʋnyɩ sonolaŋ. ²⁰ Na bacə atɩ na lə Gaja kaale bʋdu bʋŋʋnɩ ndiyar ade tɩle na pɩ ntəma bʋkɔɔ bana lɔ maɩde tɩlee na maa maaci a na kʋnpɩ ma.

¹ Tiberiyasɩ agaja bəb n'ɩnʋntaja nɩ a lee room kabʋtəŋyarɩkulo Baya ma, na Pɔnsɩ Pilaatɩ a lee Nɖiyar ashee yuɖee kʋtənla, Herooɖɩ Antɩpaasɩ a toŋo Galilee kʋtənla, Filiipu, Herooɖi Antɩpaasɩ ʋŋono, a toŋo Ituree na Trakonii kɩtənla na Lisaniyɔɔsɩ a toŋo Abilɛɛn kʋtənla. ² Basaraalaja babטmbɔnɔ aani na kayiifט ba nkələ, Gaja galə na Yohanɛsi Sakari טpur טteruni ³ Na ace apa nɖee iɖa akטn yurɖɛɛ ma, na lə pi waa: fטba ma anyinalesטna batɛgɛ anyiƞ bטto naa iƞə anyibɔnɔ kטtəɖu. ⁴ Ðaa baƞɔn Anabi isayee agטbɔ ni ma: Akטlka טwələ טti ce טteru ni pɛmpɛƞɛ ma afaƞaka טnyiƞca təƞətəƞə maט. ⁵ təkrə ma inyica iƞunii, abטnu na bטtəƞtəƞi bטram atan, təƞə ma nɖee ikoɖo koɖo ma, inyiƞca nɖee waɖo atala ma, ɖimo i. ⁶ Naa baaƞa aƞə nɖisono Gaja sul. ⁷ Yohanɛsi aɖe ti lə samaa api asul ana tɛgɛpi bטto ma, waa: Mpɛre kabטsheimebaja aƞafaƞaka anyiƞ wa icuu טnyana טtטma. ⁸ ƞטm ma ipi nɖee inafaƞa waa ifטba nɖawa ma pɔɔ ma lə anyinalɔ waa: ⁹ Nfalט nɖa ayo kakəmə boƞo: Ayo nɖee ki na ƞטm ipi isoƞsono na ma, bati ba sɔi abəɖa טtonu ni. ¹⁰ Samaa ataba ni, waa: Gəƞ ma bai na gilee ¹¹ Na abuye pi waa: arɛ i awəɖa toko banyiט ma ashee nɖee kawəɖa na ma, טɖɔƞkɔnɔ, nɖee awəɖa טjiט ma, alee gəƞ. ¹² Mbaɖee ba na cam lampoo ma, ba ce asul atɛgɛ pi bטto, naa ataba ni waa: טƞono bai na atט gilee? ¹³ Na alə pi waa: Paa ma cam aɖə ɖaa balɔ anyiƞ ma na. ¹⁴ Lɛɔja gboo bataba ni waa: Atט ni, bai na gilee na atələ ashee pi waa: Paa ma lee טɖən tilashi aprə ayɔkɔ na, bטkɔ ba na səla anyiƞ ma, ifana. ¹⁵ Ðaa samaa ace na saa ma, baɖe ba ti taba bicine waa Yahana ka shilee Kristo ao? ¹⁶ Na Yohana alə baƞunii waa, amט, n məna a nyin bטto, Ama טɖən atט, nɖee awəɖa iko a wu a mט, kə ma səm ma kur atən akטɖa a nkɔɖɔkɔɖɔ kטtɔ na. טni a taa məna a nyin na ƞƞuro nsoƞsono na טtonu. ¹⁷ Atoƞo iƞumka a gטnyɛ ni naƞum a laa ipi aɖט gטwטloƞa ni, ama ataa tiw aƞɔ טtonu nɖee kט na ci na ma ni. ¹⁸ Ðaa Yohana alə laabaarט asoƞsono na ɖט pi ikashi ma na gəƞ. ¹⁹ Yohana abla na Erooɖu tetraaki apan kar Eroɖiaɖi laƞ na alesטra ibɔnɔ nɖee alee ma. ²⁰ Wa akɔɔ a pele ifɔli, ari Yohana aɖט sarkani. ²¹ Ðaa samaa ace Yohana a məna pi bטto ma Yeesu gboo a ce Yohana a məna ni bטto: Nkələ n dee Yeesu a ɖoo bטto ni ma, na nɖəla ntine. ²² ƞƞuro nsoƞsono nrgə alaƞ ɖaa alikuku ma. N'טwələ ɖən טɖoo na alaƞ waa: Aki na ampi asɔlɔka: Nɖט aki nni ni amטcinsɔlɔka. ²³ Yeesu awəɖa bטja akoo natəh ma, na a səba 'antəma ɖaa ba tam waa ayar na Josɛfט a yar na Heeli, ²⁴ Heli yar na Mataati, Mataati ayar na lefi, lefi ayar na Mɛlkii, ayar na yanayi, yanayi ayar na Josɛfט, ²⁵ Josɛfט ayar na Matatiasi, Matatiasi ayar na Amasu, Amosu ayan na Nahum, Nahum ayar na Eslii, Eslii ayar na Nagayii ²⁶ Nagayii ayar na Maati, Maati ayar na Matatiasi, Matatiasi ayar na Semeini, semeini a yar na Yosɛki, Yosɛki a yar na Yoɖa ²⁷ Yoɖa yar na Yoanan yar na Resaa a yar na Sorobabɛli, sorobabɛli a yar na Salatiɛli, a yar na Nerii, ²⁸ Nerii a yar na Mɛlsshii a yar na Aɖii, Aɖii a yar na kosam, kasam a yar Elmaɖam, Elmaɖam a yar na Eri. ²⁹ Eri a yar na Yeesu, Yeesu a Yar na Eliesɛr, Eliesɛn a yar na Jorim, Jorim a yar na Matati, a yar na lefii ³⁰ Lefii a yar na simeɔɔ, simeɔɔ a yar na yar na Yuɖa, Yuɖa a yar na Josɛfט, Josɛph a yar na Jonam, a yar na Eliakim, ³¹ Eliakim a yar na Melea, Melea a yar na Mena, Mena ayar na Matataa, Matataa a yar na Ðafiɖ a yar na ³² Isayii, Isayii a yar na Jobɛɖi, Jobɛɖi a yar na Boosu, Boosu a yar na Salmɔɔ, Salmɔɔ a yar na Naasɔɔ, ³³ Nasɔɔ a yar na Aminaɖaabט, aminaɖaabט a yar na Aɖimin, Aɖimin a yar na Annii, Annii a yar na Esromט Esromט a yar na fanɛɛsi, farɛɛsi a yar na Yuɖa, ³⁴ Yuɖa a yar na Yaakubu, Yaakubu a yar na Isaaka, Isaaka a yar na Abraham, Abraham a yar na Taraa, Traa a yar na Nakɔɔ, ³⁵ Nakɔɔ a yar na Seruusha, Serrushi a yar na Ragoo, Ragoo a yar na felɛki, felɛki a yar na Ebɛr, Ebɛr a yar na Sala, ³⁶ Sala a yar na kayinam, kayinam a yar na Arfakisaɖi, Arfakisaɖi a yar na sɛɛm, sɛɛm a yar na Nahum, Nuhum a yar na Lamɛɛshi, ³⁷ Lamɛɛshi ayar na yar na Matusala, Matusala a yar Enɔɔki, Enɔɔki a yar na Jarɛɖi, Jarɛɖi a yar na Maleleel, Maleleel a yar na Kayinani, ³⁸ Kayinani a yar na Enɔɔsט, Enɔɔsט a yar na Sɛɛti, Sɛɛti a yar na AÐam, AÐam Gaja טpur

¹ Saa ɖe kaŋkəm na ɩsamaa tuutuuma ba wala halɩ na nyɩ bawor, na Yeesu a na ɩə a bakəŋja waa: ɩee ma laakaarɩ na Farɩɩsi kəbaja ba lefir alee mʋnaafiki kaja ma. ² Akɔɖən ɩmana ɩlugo kagʋlɔ naa kə ba ŋəɩ na ma, na ashiirɩ ɖən ka ɖa waa kaatine na ma: ³ Galaŋ bʋkɔɩ ɩlə nkomo nɩ ma, ba tɩ ba rəŋə jɩ gbagbaraa, na ngaɖee ɩbulobulo nku nɩ ma shee ba kʋl jɩ gɩkuturilaŋ. ⁴ Ntɩ lə anyən anyɩɩ ɩlee abasoro ma, waa: Paa ma cu mbaɖee ba na kə gʋlɔ, na kə ba kɔɔsəra a lee akɔɖəna ma. ⁵ Ntəma faŋa anyən nɖee ɩsəm waa: ɩcuu ma. Cu ma nɖee a ta laa arɛ aŋŋuro, awəɖa ɩko a kəʋjɩ nton ma; ɩɩŋ ntɩ lə anyən waa: ʋnɩ səm ka ɩcuu. ⁶ Kə ba na yala bʋsapɩ bʋnʋŋ gʋya gʋbʋnakaa? Na kama, Gaja kaanyir ʋɖən na. ⁷ Batʋr anyənaŋʋrʋ ɩŋŋunii maŋja. Galaŋ paa ma cu na ɩwəɖa aŋfaanɩ awu bʋsapɩ tuutuuma. ⁸ N kɔɔ tɩ lə anyin acəŋə wàà: Arɛ baa apaŋa a ta lə gbagbaraa ashee bɛrɛ wàà, aɖe a ɖa ɖa ashee amʋ, gəŋci Arɛ ʋpur gboo a naa lə ashee Gaja kɩmalaɩka wàà, aɖe ɖa ashee kavɛ. ⁹ Ama arɛ nɖee a bəla amʋ bɛrɛ baŋyɩɩ ma, amʋ gboo n tə ma bəla ni Gaja kɩmalaɩka baŋyɩɩ. ¹⁰ Arɛ baa apaŋa nɖee a lə arɛ ʋpur agalibɔnɔ ma, ʋnia taa ŋə ʋtəɖu, ama nɖee a ləm Gaja kaŋŋuro nsoŋsono ma, ʋni kaja arɛ k'a ŋə ʋtəɖu na. ¹¹ Ba ta cê n'anyɩn ɩsinagɔɔgʋ kɩfala nɩ kokoo baŋono baŋyɩɩ koo aɖi baja sul amalaŋ, paa ma təɖə gɩfolu ashee bʋʋlei lə bʋ naa afɔɖɔ ʋpaŋʋna ma ni ma na, na bʋkɔɩ ɩnɩɩ kɔɔ lə acəŋə ma. ¹² Aɖʋwaa kasaa ɖe Gaja kaŋŋuro nsoŋsoro ntɩ n cêre anyɩn bʋkɔ mbʋɖee bʋ sim, ɩ lə ma. ¹³ Samaa ɖe nɩ na ʋɖen a lə Yeesu waa: Afaŋaka, lə amʋŋono waa, ɩ lee ɖoole na, a yʋga atatiibi naa ashee amʋ amaja! ¹⁴ Na Yeesu alə nɩ waa: "arɛ akɩ, kə ma ɖa atiya ashee anyinayɔkɔ kɩkəmacimka koo anyinamaa na kʋyʋgʋ na." ¹⁵ Na Yeesu a lə ashee baa aŋa na waa: "lêe ma garagar, paa ma gôro awʋɖa baamʋkakɔɖɛʋ na! Aɖʋwaa arɛ anɖʋlinya nɩ kʋɖaʋ k'ʋ ɖoo na amaana sul na, baa maa a cɔɔ wʋɖa wʋɖa kʋyɔgʋ." ¹⁶ Na Yeesu a kɛɛshɩɩ galei gaɖen ashee pɩ waa: "ʋsoro ɖen a lee amaanayar na naa awʋɖa bʋwara tuutuuma. N'abʋwara bʋɖe bʋ cɔɔ ŋʋm paa ashee nɩ. ¹⁷ N'a faŋafaŋa na lə na shee agʋlɔ waa: "Baɩ na ma lêe? Kə ma wʋɖa gaɖu gɩshɛbʋ ma dʋ amɩjiʋ asiya na." ¹⁸ N'a lə waa: "N yɔ ɖaa ma lêe ma: N tə ma kʋɖa ambʋsakulu naa api amɩjɩʋ ɩŋunii n'amamaa na baŋʋnii aɖʋ ncən. ¹⁹ Kaŋ kəm, n tə ma lə aŋgʋlɔ waa: Amʋ, nti amaana kʋyɔgʋ ashee bʋja tuutuuma. Ma shêe aŋgʋlɔ ʋŋʋrʋ na ji na nyem naa naa jaŋ gishɛbʋ! ²⁰ Na Gaja lə ni waa:" ŋyashɛshɛyar, gijibɔŋɔ ŋgiɖe n tə ma câm akɩŋŋuro. Galaŋasiya nɖee ʋ wala aɖʋ ma, aŋa naatɔɔ?" ²¹ Na Yeesu a kɔɔ lə acəŋə waa: "Daa gəŋ ma na ashee arɛ nɖee a na wala amaana na shee agɩlopɩ ma, ama k'a wʋɖa amaana Gaja kaja na!" ²² Na Yeesu a lə abakəŋja waa: "Galaŋ na n na lə anyɩn ngaɖe: Paa ma fâŋfaŋa yɔgʋʋ ashee ɩ jî naa aɖa ŋŋuro nɩ ma na, paa ma fâŋafaŋa yɔgʋʋ ashee ayɔkɔ. Nɖee ɩ hɩyɛn ɩ kâra anyiŋgʋlɔ laŋ ma na. ²³ Aɖʋwaa ŋŋuro n lee kpatakɩɩ awu ʋjɩʋ na gʋlɔ gʋ lee kpataku awu ayɔkɔ karaka ²⁴ Kîɖe ma ɩkaakaa, kə ba na ɖu na , na kə ba na ti na. Kə ba wʋɖa bʋsakulu na, kə ba wʋɖa ijiʋ kaku na. Gaja gaɖe ga tɩ ɖəu pɩ. Anyɩn, anyɩnajirma a yɔgɔ yɔgʋʋ a wu bʋ bʋsapi baja. ²⁵ Anyɩnʋfaŋfaŋʋ ɖe k'ʋ səva apele anyɩn ŋŋuro baa cei na. ²⁶ ɩ ta jî waa, k'i səva alee bʋkɔ shɩshɩnɩʋ ɖaa gəŋ gəŋ ma na, Maakɔ laŋ na ɩ na faŋafaŋa na shee ayɔkɔ ɩsaaka? ²⁷ Kîɖe ma ŋŋɔ nɩ kɩcaacaaca ɖaa ba na ta ma, kə ba na lee atəŋkaŋkra na, kə ba na lo ʋkɛkɛɛ na cə n'ʋmɛ na. Ama n tɩ le anyɩn waa, Gʋya Salomoo agiŋunii ni, k'a bʋŋa kava ayɔkɔ ɩsoŋsono ɖaa ɩcaacaaca baɖe ma na. ²⁸ Aŋɔ ijala nɖee iɖa awarka ʋrɔŋ naa gacəŋ ba təʋ ɩ ʋtonu ma, Gaja ga ti kara ɩ yɔkɔ ɩsoŋsono nɖee ɩ wu aŋɔ ɖe ma. K'ɩ shee Gaja ɩja gɩshɛbʋ na. ²⁹ Anyɩn, paa ma ɖa na yɛɛ yɛɛ bʋkɔ mbʋɖee ɩjî koo ɩ nyêm ma na. Paa ma ɖa gʋfaŋa gʋɖe ni na. ³⁰ Bɛrɛ mbaɖee kə ba yɔ Gaja na ma, Ba na cu na yɛɛ yɛɛ ayɔkɔ ɖe. Ama ayinaya a yɔ waa, c nɩyɛŋ ayɔkɔ ɖe. ³¹ Gəŋ ma, anyɩn, yɛɛ yɛɛ ma Gaja kaayaritəna, ga tə ga pêle anyɩn ayɔkɔ ɖe gboo. ³² Anyɩn, aŋgʋbɔvɩfɔjala, paa ma təɖə gɩfolv na, adʋwaa anyɩn a sɔlɔ waa, a shêe anyɩn gayaritəna. ³³ Yala ma bʋkɔ mbʋɖee wʋɖa ma, naa atɔɔ kɩtanɩ alee sakaa. Lêe ma ɩtanfələ nɖee k'l pɛɛpɛɛ na ma, ashee anyɩŋgilopi. Tî ma anyɩnamaana mana Gaja sul, ŋkeŋ k,l lîi na, bapɩtɩrɩ kə ba kîm asəla na ma na, bʋkɔɩ kə bʋjî na. ³⁴ Aɖʋwaa gaɖu ŋgaɖee anyɩnamaana aɖa ma, ŋkəŋ na anyɩnifolu ɩ nɩɩ ɖâ gboo. ³⁵ Câr ma anyɩnɩtoko kanyɛ naa akal anyɩnifələla atɩ ba paa cî na. ³⁶ Anyɩn, dâ ma ɖaa batənleeja mbaɖee bʋga a ce shiiyeʋrka naa ba sə na saa nɩ halɩ a ti kpa na kə gʋcaŋkɔ na ba tine kpaarɩ ashee nɩ ma. ³⁷ Nɖi nsono ashee batən leeja mbaɖee ba ɖa pereb naa bʋga a kpâ awʋɖa pɩ ma. N tɩ lə anyɩn waa, gasono jɩ, a taa câr atoko kanyɛ naa atɩ pɩ atən ashee pɩ ʋjɩʋ ba jî. ³⁸ ɩ ta jî waa, bʋga ɖe a kpâ gajanɩ koo njɩkʋɖɩ awʋɖa pɩ ba ɖa pereb gəŋ, nɖi nsono ashee pɩ. ³⁹ Kɔɔ ma ayɔ ngaɖe gɩshɛbʋ waa, maa gafalaŋa acee yɔ gakɔŋ kɔŋɔ ngaɖee apɩtɩrɩ a naa pî atɩ nyim nɩ ma k'a pâla nɩ a pî gʋcaŋkɔ akpa na. ⁴⁰ Anyɩn gboo, kpêɖe ma anyɩnalɔ na saa, aɖʋwaa arɛ ʋpur taa pî gakɔŋkɔŋɔ ŋgaɖee k'ɩ tâm na ma, na ma. ⁴¹ Na piyɛɛv ablə waa: "Atɩnɖiyar, ʋ na kɛɛshɩɩ galei ngaɖe jɩ na shee atɩnɖəɖən yaa na shee bɛrɛ baŋunii?" ⁴² Na lə nɩ waa: "Batənleeja bakiɖeka apaŋa ɖa ka ɖeiɖei awʋɖa gʋɖa gʋfaŋa naa ʋga a shêe ni waa, a tɔji batənleeja basaaka ashee pɩ ʋjiʋ nɖee ʋ sim ba jî ma? ⁴³ Nɖi sono ashee atənleeja ɖe, ɖaa ʋgaa kpa awʋɖa nɩ, a naa lêe ntəma nɖe ma. ⁴⁴ Gasono jɩ , n tɩ lə anyɩn waa, ʋga a taa kɔɔ na amaana aŋunii akava aʋnyɛ nɩ, a naa tɔjɩ. ⁴⁵ Atənleeja ɖe a ta naa lə agʋlɔ waa: "Amʋga k'a kanapɩ na" n'a səba na kə batənleeja basaakaa, basoro na kəbasəmprə naa jɩ na nyem nashi. ⁴⁶ N'ʋga a kpâ, ʋshɩlé nɖee atənleeja k'a tam na ma, na gakɔŋkɔŋɔ ŋgaɖee k'a yɔ na ma, awʋɖa nɩ, 'ʋga a taa bɔ atənleeja ɖe agʋtɔ paa naa asara na nɩ ɖaa ba na sara na mbaɖee kə ba ɖa ɖeiɖei na ma. ⁴⁷ Atənleeja nɖee a yɔ bʋkɔɩ ʋga a na yɛɛ ma, ama k'a kpeɖe agʋlɔ na, na k'a shiŋ kɔɔ a lee bʋkɔɩ ʋga a na yɛɛ ma na, ʋga ɖe a taa kəɖa nɩ gɩpɛ paa. ⁴⁸ Ama atənleeja nɖee nɖee k'a yɔ bʋkɔɩ ʋga a na yɛɛ na ma, n'a lee bʋkɔ'ɩ bʋ sim ba bɔ agʋtɔ ma, ʋga a taa kəɖa nɩ gɩpɛ cei. Arɛ baa apaŋa nɖee ba shee bʋkɔ mbʋɖee bʋ yɔgɔ ma, ɩ sim a toŋo bʋ gishɛbʋ. Nɖee ba tɔɔ ayɔkɔ kʋyɔgɔ ni ma, ba tɩ lee nɩ təlashɩ a toŋo bʋ gɩshɛbʋ awu." ⁴⁹ N pɩ pɩ ma pî n'ʋtonu ɖulinya nɩ. N sɔ lɔ waa, maa ʋ pîɖe boŋo. ⁵⁰ ɩ sim ma câm ʋmənʋlaa ɖən ishɛɩ nɩ, ɩ tɩɩ ɖʋ amʋ ʋcimpɩyɛka nɩ halɩ ʋ tî lêe adur ⁵¹ Anyɩn ɩ na faŋa faŋa waa, n pɩ pɩ ma pî na fɛɛ ɖulinya na aa? Ntɩ lə anyɩn waa, ʋpaɖʋpaɖ. ⁵² Tɔɔ na nnyəmə na ce bɛrɛ banʋn ba ta ɖâ gafala gaɖɔŋkɔnɔ nɩ, ba tə ba pâɖa paɖa, banyɩv na beviu, beriu na banyɩʋ. ⁵³ Gʋyà gʋ tʋʋ pâɖa n'ʋpur ʋsoro, ʋpisoro gboo a taa pâɖa n'ayar. Gʋna gʋ tʋʋ pâɖa n'ʋpʋr ʋsəmprə, ʋpisəmprə gboo a taa pâɖa n'anar. Gʋkulona gʋ tʋʋ pâɖa n'ʋprokar, gʋpika gboo gʋ tʋʋ pâɖa n'ʋkulonar. ⁵⁴ Na Yeesu a kɔɔ lə ashee samaa tuutuuma ɖe waa: "ɩ ta ŋə nɖəla n ta atʋ na pɩ na gɩteŋshilelaŋ, anyɩn ɩ tɩ lə kpaarɩ waa: "ʋto akaŋkra a taa nyî". ɩɖe lêe ɖaa geŋ ma. ⁵⁵ ɩ ta ŋə waa, gʋsərə gʋ ta awu na gʋnyɩsonolaŋ na pɩ, anyɩn ɩ lə waa: "Njɩsʋɖa n tɩ n ɖâ paa." ɩɖe lêe ɖaa geŋ ma. ⁵⁶ Muunaafiki baja! ɩ ta cêɩ nɖəla na gaɖu kanɖawa, ɩ yɔ bʋkɔ mbʋɖee bʋ nə bʋ pî ma. Bal laŋ na k'l səra ɩɩêu ayɔ bʋkɔɩ bʋ na sara nnyəmə ma na? ⁵⁷ Maakɔ laŋ na, anyɩŋgɩlopi k'ɩ na ɩ eu na yɔ bʋkɔɩ bʋ sim ɩ lêe ma na? ⁵⁸ ɩ ta jî waa, akɩ n'ʋɖən ɩ wʋɖa gaɖən, n'a shee akɩ gabʋkəli na yɩɖa akɩ agbanɩ, n'ɩ man asara na ce, lêe koŋkaarɩ ayɛɛ ʋpɛmpɛŋʋ, akɩ na nɩ, ɩ rəŋə n'anyimbawor naa ɩ ye kpâ ŋkəŋ. Apala a taa cê n'akɩ akəm cimja anyɩɩ, naa akəmcimja a tɔɔ akɩ ashee sɔja akɩ ŋku. ⁵⁹ N tɩ lə akɩ waa, k'a ɖôo ŋkəŋ na halɩ atɩ səla akʋɖa ʋŋunii, baa agbɔɔ k'a sâa na."

¹ Sabati kʋshile ɖen, Sam ɖe a na ce Fariisi kiga bagaɖʋ ace ji bodobodo ma ² Lɖe pi wa arɛ ɖen de ti shɛɖɛ"d'oendemi" ³ Gaɖʋ Yeesu a na taba Farisi kʋga waa ɩcəm bakɩɖe arɛ Sabati kʋshile aa? ⁴ Na baŋʋra na kiɖe ni .Nke na Yeesu a fɔn asheɖɛka n'ʋsheɖu ʋpalani ⁵ Naa ta pi waa aŋana wʋɖa ʋpʋrʋ na k'ʋpi afʋɖa lɔkɔ ni Sabati k'ʋshile na apaa lani ma? ⁶ Bʋ ɖen ka seva a shee ni mbʋe ɖen na ⁷ Na Yeesu ayiɖe na kiɖe bɛrɛ nbeɖee bayiɖa ma ba na ŋnɔ gaɖu soŋsono ba se ma.N'ke ma a na kɛshi gele shee pɩ ⁸ Ba nɩ ba yiɖa aŋem paa ma na aŋɔ gaɖu soŋso ha kpaa yi na aɖɩwa bɛrɛ soŋsono bate basɛra pɩ ⁹ Avɛ ɖen a yɩɖaŋom ma a na to baha tata shee nɩ mboɩ ¹⁰ Ba nɩ ba yiɖa kɩ kula shee se m'kɛn,arɛ ɖee aŋyiɖa ki ma aha kpa, a ta sɛra lekɩ waa a ce nŋyi. ¹¹ Aɖɩwa arɛɖen a na fogo a gʊlɔ ma, a taa feɖa arɛɖeɩ a na jɩba a gʊlɔ ma a toa feɖa arɛɖeɩ ana jiba a gʋlɔ ma a taa fogo. ¹² Gaɖʋʋ Yeesu a le shee arɛ ɖee ayiɖa waa ʋtanaa n'le ʋjiʋ naa na yɩɖa bɛrɛ nbeɖee kbwʋɖa baŋo ma na,aɖɩwa ba te ba sɛra yɩɖa kɩ boo. ¹³ ʋtanayɛ alee gʋjȏ a naa le na shee bɛrɛ nbeda kba wuda uka nama, bacərɛ falan falan mana,bacərɛ falan falan mana ¹⁴ iti sanabɩ aɖuwa kba səra lee bukon nbudu ale sepi mana aɖɩwa usɩle ukunja batcba salaki usulu soŋsoŋo ¹⁵ Arɛden amane acə na Yeesu areŋe bukonbudeɩ a lee ma naa le waa ʋciŋ kərka sə arɛ deɩ anajɩ bodo bodo Gaja kaa Yarɩtəna ma ¹⁶ Na Yeesu aleni waa arɛ ʋjɩʋ naa ayɩda bɛrɛ tuutuu ma ¹⁷ Tam ɖeŋ ʋjɩʋ ʋpɛlɛma, naa atəme abatəm leɩja waa basəɩ yɩɖa mbeɖeɩ bayɩɖa ma wa ʋjɩʋ pɛle boŋo ¹⁸ Na ba ŋʋni bada na ɖuni suru.Asəbaka a le waa; nshi gawara ntiyɛɛ maceɩ kuɖe jɩma suutu. ¹⁹ Na afole ale waa nshe ina mana ntiyə macə kiɖe pii jima suuru. ²⁰ Na arɛ folɛ ɖem akɔle waa aɖeɩ kʋr shiiye aɖe ka səra pina. ²¹ Batənleja bapii le ni pukanbʋɖei ba le ma na buga acam ʋnyana naa le pi bacəi yiɖa bɛrɛ ʋŋɩmjalem bina mana "basɛrɛ, ba fonorɛ" ²² Na batenleja bale ʋga bukɔ tabaten ma gvle ama gadu ganasaa. ²³ Nʋga a le shee abatenleja waa basə ʋpeli bum bonolen acəɩ yɩɖa bɛrɛ tuutuuma bi naa agafala ni garɩŋe ²⁴ Aɖɩwa nti le aŋem, buɖem kaji ʋjiʋ na ²⁵ Bɛrɛ tuutuuma be ɖe ba tər Yeesu oŋkam naa a cəpra na lepi. ²⁶ Arɛ ɖeɩ atabi ama sulu na ka oŋo ayar anaɩ bapar,bapuruna agɩlopɩ boo kaa səra le ama tenleja na ²⁷ Narɛ ɖem k a tʋɔ aŋkʋra naa kʋm amʋ na k arɛ ka səra lee amatemlejana. ²⁸ Anyinaŋa anaa cə nku na ka na səra ale ŋkɔŋta kiɖe ɩtaji wàà a taa səra aboŋo na? ²⁹ A naa le nkukeɩ kàà səna boŋo nàà, bɛrɛ nbeɖei bana ŋeni ma ba naa na lɛʋ ni na ³⁰ Naa lə waa arɛ ɖe asəba gafala gacəka kacəra boŋo na. ³¹ Gʋpayarɩ paŋa naa naayɩ ase lei gutara na bɛrɛ na arɛ deɩ awuɖa bɛrɛ akoo na kaa taba aŋo waa ata cəra na? ³² Samɩ basaka banaɖa doodoma atasəra Tem arɛ ɖem acəɩ taba baɩ na bale na le fana ³³ Galama aŋɩnu ɖem ka cəra lee ama tem leɩja na ,naa k'arɛ kapala bukonbu deɩ awuɖa ma na ³⁴ Butuŋa bʋ saŋ na butuŋa bu beɖa ka jɩvɩme, baɩ na pukɔ lee na san? ³⁵ Buɖeɩ bupəra foi asheɩ gatena.Beɖe ba buɖa bu nɖonka .Arɛ dei awuɖa gʋtɔ ma a ɖuu gutɔ

¹ Yeesu le"ataŋjaɖɩŋ ce kaʋɖa ɩtəŋkeja ŋbɔnɔ.Nabapi tɩŋleniwa aləŋleeja tɩpɛɛpɛɛ itani ² Kalaŋ ataŋja ɩdayi leleniwa"Dapaŋaji ɩrɩŋɠe banale akalaŋ? Le mʋ ɖa ule ŋtemama, aɖuwaa kaakɔ sɩra tɩŋlejana. ³ ŋna atənleeja ɖe anataba ɠulɔwa,"Barnama le aɖuwaa amakpaŋ ɠaka tiŋcaŋ ŋtima anɠuɠna ni? kimaʋda ikashi na mʋku akuluna na ŋwʋɖa ijifala na maɠniŋɠa ɩtani. ⁴ ɩ yɔɖa malema, ɩnaa batɩkereŋmu amutɩma nima, bərəbatɩbatɩ camu babu falani ⁵ Na ayiɖa ʋɖabaja, na ataba atɔnɔka bayɩ nunasla a muɠa? ⁶ Naa le waa olive kabushi kpalaba ɩshənʋn naa leniwa,tɔɔ akɩbuŋhu kanamana,"sɩ tiŋwere naawʋm ɩshɩnum" ⁷ Natɩŋleja ale afoliwa, ʋɖa bayi niwuɖa? naa lewa,boɖoboɖo kunaru aɠuwə alfa.naana leni"tɔɔ akɩbuŋhuka, anwum ɩshiina ⁸ Nuɠa akʋma atəŋleeja ɖe aɖʋwaa atɔnu lomv naa ɩtiŋɩ ikpaka.Aɖuwaa ɖuliɠnani kɩbapi bawʋɖa ilamu ŋɖe banatɔ nɛŋɩ ikpaka naa bawore awufitilani kɩbɩkpɩ. ⁹ Naa muna le nyim waa jimaɠʋsoru naapi naatopi ɖuliɠnani amaa naa taŋɖe amaana kaakɔɔ ɖanama na a batɩŋe uŋwurʋ ŋde kinaboŋʋnama ¹⁰ Arɛ atɩŋɩ bukɔcenima a ɖa bokɔ buyɔɠɔka ni, arə katɩŋɩ bukɔcenima, aɖa bukɔ buyɔ ɠkani boo. ¹¹ Nɩ kasra alo ɖulinyani kamana na, aŋan na ʋda nakiʋ ija amana plimani? ¹² Ɖarɠɩmema nakatitiŋɩ asaka amana ni ka ɖeiɖei, aŋana atɩ she akija? ¹³ ʋɖim kaasra ale iɠa banyiʋ baŋtɩma, na ataaŋonɖɩm naasɔlɔɖim,yaa atatɔɔ aɠlɔ acəra nuɖim naa ablaudim.Kiisra le Gajanaa amana kantɩma akɩmana. ¹⁴ Farisi kɩbaja ŋbede basɔlɔ ɠitanima, bariŋɠɩ buhuni naa basɩba na ləʋni. ¹⁵ Naale pi wa"Inaləɖa itɩŋɠɩma barə bayima, ama Gaja ɠayɔ anyɩŋɠifolu ni.Bukɔɩ bɛrɛbana kumama kiicim Gaja kaayi na ¹⁶ Pukpɔ na an nabɩ mana iceeɖa alə yohana aməna kabuni upeʋni atɔɔna kataŋde Gaja aɠlyarɩtɩma alabaru saŋsono alee ɖuliinya na baaŋana tɩcibobo nayɛɛ akpan cɩme. ¹⁷ Ama kisɔm shee ŋɖəla na ɠaatəna afəlna gupɔ kaɠisina gidən kaɠifɩl yɔna ¹⁸ Arɛɛ abla akarma naafatɔɔ afɔli ma a lee gɩɩsəna na arɛɩ atɔɔ ʋsəmprə ŋdee ba blama alee gɩsəna ¹⁹ ʋsoro ataŋja dən aceekada nakara itaŋbuŋbɔnɔ kitokona bayaəbi toko bapəlmə naa aɖa ʋcəŋ kerkani baatampaŋanɩ. ²⁰ Barayar ɖən bana yəɖawaalasaar na acətiɖa ataŋjade aɠakukonu, anyʋŋkɔde yɔɠɔ aɠulɔlaŋ. ²¹ Naa na yɛɛ abom ʋjiʋ kɩfufurɩ ndee ɩfəda atən atebiri kaŋkəmə ma ɩsəna de tipiti na Jəmpil anyinkɔ ²² Na itilema ashɛɛrɛ aci ma na malayika mana ba tɔɔnɩ acena Abraham svl.Nataŋjagboo atici na bafumni; ²³ ɠuɖu ɠeɖe bokono panasə nasaa ada ma na ataa agayɛ alaŋ bakono ni ma na aɠa na rɩŋɠɛ ɠɛyo; ma na aŋə Abraham na Lasare ʋbo laŋ. ²⁴ Na akuro nayiɠani"Amawɛ Abraham aləwaa baba Abraham ŋəamishɛ naa atəm Lasarasɔm aɠɩsəwa buto nɩ aɖoɖoo aŋɠiɖanʋ la aɖʋwaa ŋda ɠayɔroni utɔnu ni. ²⁵ Ama Abraham a lewa: ampi liɠəwa a kaayeni bʋkɔ bʋsosoni na Lasare aŋɠə ibɔnɔ.Ama nyimə adatia ʋeiŋkerekani na ki ɖa ɖayoro ni. ²⁶ Iniɖe kankim ɠukulu ɠubumbɔnʋ na ŋbeɖe banyɛ basla biya nakasu kɩbasra na,nu ɖem katɩsla, nu ɖim kaasra aslaɖe a pitə su" ²⁷ Natanja le wa,"Guya Abraham, ŋti nyiŋɠa ki na a tim udɩm amawɛ akafalanyi. ²⁸ A ɖʋwa ŋwuɖa boŋmono banum naa bele babatipi ŋyoru kankɩ le nina ²⁹ Ama Abraham a tele ni"bawɖa musa na aɖebɩ ma na; baba pi bɛrɛɠə na pi" ³⁰ Nataŋja a tele"aayiɠuya Abraham ba ukono ɖɩŋ cɩ tiŋle pi, ba tɩbafɔba". ³¹ Ama Abraham tɩ le ni "Ne kɩbɩriŋɠə na Musa na anɖebi mana, baa ukono ɖim aŋənə ka apiti nɛ lɛ kɩbati tɩlə na.

¹ Yeesu ləa bakəŋja waa: ɩsɩm waa aləsurade ɩpɩ ama ndi ncika shee arɛndee sul ɩɖ na ma, ma. ² Ata tutun ʋotəw nɩ atərətərə ɩɠɩm ba tɩʋ mkpala ʋdɔ nɩ akəʋ nɩ təŋku nɩ ³ Anyɩƞgɩlopi lee ma laakaarɩ, akʋwor ata tərə tərə na kʋla atiwəɖa ni alə na ni ata Fʋba nɖawa nɩ. ⁴ Ata tərətərə na ki akpala kulumi ushile naa akɔɔpi ti aʋkɩ suru akpala kulumɩ ɩsəm atəɖə nɩ. ⁵ Na batəmka ba lə nɖiyar waa: Pele atʋ ʋcine. ⁶ Na ƞdiyar aləpi waa: ita wʋɖa ʋcɩne ɖaa gisərkɔɩ kagipima itiilə ɩtu lə gʋyo waa gʋɖim na kilə ləmə acəti təw təƞkʋni. ⁷ Aƞana awuaa atə ƞleeja anyiƞ gicii ca na ana fʋm yaa na ana paƞa ibɔri, haa ləni saa nɖee aduo na awar ma, pi were ti sə təbəri sul. ⁸ Na kaa lə nɩ waa lee ʋjiʋ ashee amʋ maji, pəƞpəƞɛ akʋlɔ naa ashee amʋ ʋjiʋ maji na nyem baƞo na aki gboo aji naa anyem na? ⁹ Kaa sala atəƞleeja aɖʋwaa alee nɖee aɖʋ nɩ maa? ¹⁰ Anyɩm gboo italee ntəma nɖee ba ɖʋ anyin ma. Ləwaa gilee batəƞleeja fɔi kə baja pɩ bʋkɔ nbuɖee isəm wa gəle ma. ¹¹ ɩsəm waa ataa cə Yerusalɛm, n'akul na Samarii na Yuɖe. ¹² Ana yɛɛ akpa gapapiri gaɖəƞ ni ma, n'awa na balaƞ dəƞja təb. Ba pɩ atiwa na nɩ ayiɖe gadalɩƞka ¹³ Na ba taa uwələ n'alə waa: Yeesu afa ƞa ka ƞe atishɛi! ¹⁴ Aƞe pi ma, na aləpi waa: kulama acəti faƞa anyinalɔ basaraalaaja. Banacəma na balɔ ikada. ¹⁵ Na bagicɩɩca nɩ k'ʋɖən aƞə waa agvlɔ gʋkaɖa ma na akɔɔkəɔ a pɩ kpaari naa laa uwələ alaƞ na kuma Gaja. ¹⁶ Na acəm atən Yeesu aƞyii naa naa kuma ni. Aɖe lee Samarii kaja. ¹⁷ Na Yeesu alə waa: kɩlee barɛ təb bushɛdu ʋkadakaa? barɛ cuni ɩmbadee basaa ma ni? ¹⁸ Maa asana anaa kɔɔpɩ atɩ kʋma Gaja aa? ¹⁹ Na alənɩ waa: ta ayi de alaŋ kʋla akucine ʋcam aki lam atən. ²⁰ Na fariisi kəbaja bataba Yeesu waa tam apaŋa na Gaja kaɠiyari ɠɩpi, na Yeesu atələ asheepi waa Gaja kaɠiyari kilee bukɔi bana ŋəna ɠinyine wa ma na. ²¹ Ayɔ kəbaləwaa kɩde atɩa yaa kide waa na aduwaa Gaja kaɠiyari ɠida anyiɠiica. ²² Na alə abakəŋja waa ishile dən itʋnapi ɩtu naa yɛɛ arɛ pur ɩshile ama kuŋɔ nɩ na ²³ Batəbalə anyɩŋ waa kide atɩa yaa kide waa paa ma cə na paa ma cu nasəna ²⁴ Daa ukadu una kada alaŋ na ɠadu ɠaŋunɩɩ ɠakada ma ɠəŋci arɛ pur ushəle ʋtɩ ɖa ²⁵ Ama ɩsəm ajɩ ishəi kʋyɔɠʋ na Samarɩɩ nde kəbaja babəɖa ni. ²⁶ Daa bukɔ nbudee bu Sara a nabi nuhum aŋkələ ma ɠənci arɛ pur ushale ʋnʋʋ tɩsara, ²⁷ Bade ba tɩ ji vjɩʋ na nyəm na kʋr hiiye nashee bapur basoro halɩ ʋshile ndee aŋnobi nuhum akpa ŋyifoi ni ma halɩ buto bupiti jɩpɩ. ²⁸ Bukɔi busara lɔte aŋkəle ma ɠəŋci banaji nanyəm, nashi, nayala, natow nacəɩfala. ²⁹ Ama ushɩle ndee lɔte aduo Sodomu kampa ni ma, na utonu na nmɛm pəna kuto uduo na alaŋ apɩ ti shipi. ³⁰ ɠənshi gboo ushɩle ndee arɛ pur anaa kəwa apɩ ma. ³¹ Ushɩle de arɛ ndee ada ɠikuturɩ laŋ ma ma na arɛ ndee awuda ayɔkɔ nku nɩ ma kaa səra arəɠe akpa nku atɔɔ na, na arɛ ndee ada awar kaa sra akəwa afəwa afal na. ³² ɩlɩɠe ma lɔte akar laŋ. ³³ Arɛ ndee anayɛ acam aŋŋuro alam atəm ma ataabəda ŋji na arɛ ndee abəda aŋŋuro ma ataa ŋ enji. ³⁴ ŋtilə anyin ɠɩjɩbɔŋɔ ɠide barɛ baryɩʋ batəbada ɠadolaŋ batəbatɔɔwa udən na pala udən. ³⁵ Basimprə banyɩʋ batəba man nakpal batəbatɔɔ udən naa apala udən ³⁶ Basoro banyɩʋ batəbada awar batəba tɔɔwa uden naa apala ʋdən. ³⁷ Na Yeesu abakaŋja bataba nɩ waa. Nɖiyar, ŋka na gʋlesʋra gʋɖe gʋlee? Na abuye pɩ waa Gaɖuu bʋkɔ bʋci ma, ŋkaŋ na ɩguraŋgu ba na naa.

¹ Yeesu kulu npa ɖeɩ bana yida yaa Jeriko ² Npa ɖee nɩ akpa ma arɛ ɖem de ɖa nkeŋ aji waa "sasc,zachée" Adeɩ lee lampo kʋga naa wɛɖa gitani. ³ Ade tɩyə waa aŋe Yeesu na kasəra ŋe ni na bɛrɛ ba yɔgɔ ma lam aɖɩwa ade lee arɛ acəlaka na. ⁴ Gaɖuu ngeɖeɩ a bodo gʋyɔ lam na aŋe Yeesu ana fələ ma ⁵ Tam deɩ Yeesu akpa gadui ada gɩyɔ lam ma nam taa agayə kɩɖe alam naa a le nɩ waa "sase" rəge werə, aɖɩwa ntiyɛ mapɩ akaaɖɩ ⁶ Naa a rəge were,ce cam ni gisana ʋciŋkarka. ⁷ Baŋe gem ma baɖe bati le waa "acəɩ je ɖe arɛ deɩ ana le ʋbɔnɔ ma" ⁸ Sase ayɩɖe"Gaja"kanyi nale waa"ŋe ncee bacɛrɛ ama maana kan sawɩ nijoo nle arɛ ɖen bɔnɔ ntəba sɛla nɩ nsono awʋ nbono ɖeɩ nle ceɩni ma ⁹ Yeesu ale ni waa, aliheevɩ kpa akaaɖʋ ʋrɔm aɖɩwa ʋlee Abraaham ʋpɩvʋ boo ¹⁰ Aɖɩwa arɛ puru apɩpɩ afura bɛrɛ n'beɖeɩ bale ma ¹¹ Areŋe bule buɖe ma, asɛla na Jerusalem ma aɖei ti kɛɛshi ge le aɖe yɔɔ waa Gaja kaa yaretɛha ga sela sela boŋɔ ¹² Are bumbono den acə ga papiri gaɖem ni ba sɛɛ tini giyari, naa ti kɔɔ pi ¹³ Na ayɩda bɛrɛ təb a ba tənleeja ni min təb naale pɩ waa cəpva mayɩ ali mati kpa ¹⁴ Abaja baɖe ba ŋo nɩ, na ba təmbɛrɛ bale ni waa baɖe kəbanayɛ arɛ aji giga cee pɩ na. ¹⁵ Ʋkɔ kpaʋ ni na ataba abatənleeja bukɔ baa aŋa na asara na gitani n'gɩɖee a pala cee pi ma ¹⁶ Asəba ka pɩ na le ni waa ikayar a kii tani ʋ pala shee mʋ ma gikɔ aŋom mili təb ¹⁷ Ʋcəm a ma tənleeja ba shee ki apa təb a toŋo . ¹⁸ Anyɩnɔtaja abi na la waa, ikoyar akɩ tani aŋom nilli banumbəlo ¹⁹ Na ikoyar ale ni waa kula shee tɩwa apa ɩnum ²⁰ Naa folɩ a kɔɔ pi na le ni waa,ɩkoyar ŋ e a ki tani ʋlomu ma nsə tʋatʋa alugo cəi ki ²¹ Adɩwa nti cu akɩ ʋle arɛ ɖe akancərerɛ ma ²² Naa ikoyav ale ni waa, acəbule bu n na cim ki ɩkəma ama tənleya abɔnɔ, ʋyo nle arɛ bono na ʋjam angitani aa? ²³ Mulan na katɩwa aŋgitani benji ni na naa amukɔ ni ma shee la, ni pele muna? ²⁴ Gaɖu ikoyar alé shee bɛrɛɩ nbeɖe ba yi ɖe nke ma wàà, cam ma na ni gitani giɖe, naa ashee ɖee a yuda mili teb ma ²⁵ Na ba le ni waa, ikoyar awuɖa mili təb boŋo ²⁶ Nti lee aŋme batiba pele arɛ ɖee acee wuɖa ma naa akɔ afaa arɛ ɖee kawuɖa na ma. ²⁷ Nnyəmə pii ma na mbawor gakuli, bɛrɛi nbede ba le waa cəna cɛra lee buga na ma kəma pii amu yii ²⁸ Ale buŋuni ɖuru ma naa Yeesu asara fələ bɛrɛ ni cə npa ɖee ni bana yɩɖa Jerusalem ma ²⁹ Iti pi waa sami asəla na apa ɖee bana yiɖa waa "Bethphagé na Béthanie"asəlana Gubunu bana yida waa "oliviers" naa atəm a ba tənleeja baŋu ³⁰ Na le bi, kula ma gapapɩrɩ ni na acə ati vi garaŋkɔŋ kɔŋɔ pi na mana shee amu n'geɖɩ arɛ kakana sena ma ³¹ Arɛ ɖem a na tabaŋem waa munu ɩnɛ ile na ma? aŋemy le ni waa ikoyar a na yee wa a lo. ³² Berɛ mbaɖee a təm ma ba cə na nŋe bukon buɖe Yeesu pɩ ma ³³ Tam ɖee bana kuɖa garaŋkɔŋkɔŋɔ ma na akɔyar a taba pi waa mulan na ina kuɖa? ³⁴ Na ba le ni waa ɩkoyar a na yɛɛ. ³⁵ Na ba cena ma na shee Yeesu, naa ba foɖo bɩ toko tərə garaŋkɔŋ kɔŋɔ lam na Yeesu aboɖo asə ³⁶ Tam nɖee a sə bana cə na bɛrɛ beɖe baa fodo bɩ toko bəɖa ʋŋonhalam ³⁷ A səla na Jerusalem, gubunu olivien ku rugu ni aba tənleeja tuutuuma beɖee basɛba na kuma ni naanaa kuma gaja gaa ɖa alaŋ ma acə nsono alee ma ³⁸ Ʋkɔmʋ ashee gʋyarɩ nɖee a tʋ n'api n'ɩkoyar aŋyɩɖa ma fɛɛ ashee ni atən, fɛɛ ashee ni alaŋ ³⁹ Farisi kə baja beɖen bada nkem, na ba le ni oga tele shee a kəba tənleeja ⁴⁰ Yeesu ale bi waa, n'ti leŋəm baa tmŋra atala tɩ na kuro. ⁴¹ Tam n'ɖee Yeesu asɛla na mpa ni ma, n'ʋto a kɛpi ⁴² N'iji wàà a kubo ʋyo bukonbuɖe bu na bɩ na alɩheri ma nu le na kaŋne na ma ⁴³ Aɖɩwa ʋshile ɖen tuti bi akibɛrɛ be ɖee ba pɛɛpɛ aka baa munu. ⁴⁴ Batɛba pɛɛpɛ aŋnona a kalmana ɩŋuni aɖɩwa kayo tem ɖee ba jeeɖe ki ma na ⁴⁵ Yeesu kpa ʋnyiŋu kaŋku ni naa na kere bɛrɛ baɖər baɖa na yala ayokɔ ma. ⁴⁶ ŋkəŋ nale pi waa aŋgafala gale ʋnyiŋu kaŋku ji ni tɩwa apra na ba pɩtivi ban ku. ⁴⁸ NaYeesu ana faŋyan bɛrɛ ʋnyiŋu kaŋkuni na basaraalaaja, ba tulo yiɖaja na mpa ki k'ʋga ba na yɛɛ na ba le na kəni ma ⁴⁷ Na kəbayɔ na ba lee na kəni ma na, aɖɩwa bɛrɛ beɖe ba ti shee na yeŋe bukon buɖee ana faŋna pɩ

¹ ɩ tɩɩ tî pɩ ʋshilè ɖən ishilè ɖe nɩ ɖaa Yeesu a na faƞa tampɩlɩ ni na shee laabari asonsono ma bɛrɛi ba na cu gaja ma, na baƞono ba kɔɔ pɩ. ² Baɖe ba lə nɩ wàà:"lə atʋ n'ɩko apaƞa na, ʋ na lee alesʋra ɖe? Yaa aƞa shee k'akɩ ɩko ɖe? ³ N tə ma taba anyin ʋtabʋ ɖən gboo. Lə ma amʋ. ⁴ Yuan asʋʋna aɖoo nalaƞ na yaa bɛrɛ sul? ⁵ Baɖe gboo ba taƞa taƞa. Gi ta bue wàà n'alaƞ, mƞ laƞ na k'ɩ shee ɩja na? ⁶ Gɩ ta bue wàà, ɖimio aƞunii a taa kara atʋ icifala aɖʋwaa ba shee ɩja wàà juan a lee andebi (anabi) na ⁷ Gəƞ ma baɖe ba lə wàà, baɖe kə ba yɔ gaɖuu a ɖoo na ma ma na. ⁸ Yeesu aɖe lə pɩ wàà , Amʋ gboo kə ma yɔ anyin na ma lə anyin n'ɩko apaƞa na n na lee alesʋra ɖe na. ⁹ Na tam gakɛɛshile ashee ɖimi wàà: Arὲ ɖən a təu ka gʋfinyo a keɖe kʋ na saa ɩfiyipi n'a təbə ace gatəna gafɔlɩ nɩ. ¹⁰ Tam akpa ba piɖe ma, n'a təm atənleeja ɖən ace ati piɖe ɩfɩnyɩpi ashee nɩ. ɩfinyərɔn ba ta kə nɩ akərə nɩ anyɛ ɩkɔnɔ. ¹¹ A kɔɔ təm atənleeja afɔli na ba kɔɔ kə ʋni gboo akərə nɩ anyɛ ɩkɔnɔ. ¹² N'a kɔɔ təm ariutaja na ba ɖʋ nɩ anyiƞkɔ naa akərə nɩ. ¹³ Na gʋfinyɩyo yar a lə wàà bà na ma lee? N tə ma tə ampi nɖee n sɔlɔ gishɛbʋma. K'a yɔ na ba tə ba ɖʋ nɩ gїrma. ¹⁴ Finyərɔn ba ηə ni ma, na ba lə wàà, ηə ma tiibi yar gɩ laa aηηura na tiibi aprə ataja. ¹⁵ Na ba laa aηuro naa abəɖa nɩ finyə kawara kaηkəη. Nnyəmə bai na gafinyəwara yar a lee? ¹⁶ A naa pɩ pɩ atɩ pɛɛpɛɛ Finyərɔn naa ati shee bɛrɛ bafɔli finyə. À rəηə gəη mùa na wàà. Gaja ga paa tələ na. ¹⁷ Àma na Yeesu a kiɖe pɩ naa lə wàà: Bʋkɔɔ ba ƞɔn ma, kaashɩ n'apaƞa? Ʋnyiƞu nɖee ba na lee sʋʋna ma ba bəɖa. ¹⁸ Arɛ nɖee a fəɖa ʋnyiƞu ɖe laƞ ma apɛɛpɛɛ ma, arɛ nɖee a laƞ ʋbyiƞu de ʋ fəɖa ma a pi pi. ¹⁹ Gəƞʋ ma bɛrɛ mbaɖee ba na lee ashilé asʋra asʋra ma, ba yɛɛ ba taʋ nɩ gʋnyɛ alaƞ aɖʋwaa, ba cee yɔ wàà a cee lə gakɛɛshilee gaɖe bani nɩ ama ba tɩ cu ɖimi. ²⁰ Na ba ta na kiɖe Yeesu na laakaari. Na ba təm bɛrɛ mbaɖee ba yɔ wàà ba ɖa ɖeiɖei ma. Bani ba nə ba ƞə ʋtərə aFaawɩɩ ni na ba laa nɩ bakəncəja n'ɖi baja banyɛ nɩ. ²¹ Na bɛrɛ baɖe ba taba nɩ wàà gi yɔ wàà, ʋ ti lə naa naa Faƞa bʋkɔɔ bʋ təƞə ma. N'ʋɖən ka na naƞa akɩ na ama ʋ tɩ Faƞa gaja kʋnyina n'ɩja. ²² ɩ Faƞa wàà gi səla yaa gɩ paa səla lampo a shee səsar na ²³ Ama Yeesu a yɔ banʋpapa na lə pɩ waa: ²⁴ Faƞa ma moi arɛ boƞoka. Aƞa aFoto a ɖa ka atoko laƞ Na ba ɩə waa Seesar ²⁵ Nà lə pɩ wàà shee ma Seesar sʋkɔɔ bʋ lee Seesar abʋja ma naa shee Gaja bʋkɔɔ bʋ lee Gaja kabʋja ma. ²⁶ Ashile baja na basaaralaaja a pɩya nɩ samaa aƞyu na ²⁷ Ba kpa biti ambuye ashee ma ama, kə ba səra alə gaɖən na. ²⁸ ɩkoyar a ƞə bʋkɔɩ Moyɩɩsə a ƞɔn ashee a ci n'a wʋɖa aka k'a wʋɖa bapi na, apar a taa tɔɔ akar naa ɩ pala ʋƞono aƞkəƞ ɩ təwə. ²⁹ Aɖe ye j wàà ba pala kulumi na, wʋɖa, asəbaka akʋr hiyee naa acii k'a wʋɖa bapi na. ³⁰ Anyiʋtaja gboo gishɛbʋ. N'ariutaja a tɔɔ nɩ. ³¹ Gəƞ cɩ Sarana baƞunii kulumi ba ci kə ba pala bapi na. ³² Kʋboƞu nɩ, ʋsəmprə gboo tɩ cɩ. ³³ Ba ta tɩ kɔɔ taa pɩ baƞa agʋsaʋ kʋ, ʋsəmprə a naa ɖa? Aɖʋwaa baƞunii kulumi ba bʋƞa tɔ gika ma. ³⁴ Yeesu a lə pɩ wàà ɖulunya nɖe ni tiya, kəbapi ba tɩ ko na ba tɩ kʋr pɩ hiyee na shee basoro. ³⁵ Ama ʋshilé nɖee ba kɔɔ taa pɩ ma, mbaɖee ba nə tɔɔ wàà ba tɔ ba cə gaja laƞ a ti ƞə bakoƞo mbaɖee ba kɔɔ ƞənə ma, kə ba le mpar kəboƞono na ama mbaɖee kə ba wʋɖa baka koo bapi ma na. ³⁶ Aɖʋwaa kə ba kɔɔ cii na, ba naa ɖoo ɩmalaika nɩ naa a lee Gaja bapur. Ba lee bɛrɛɩ ba kɔɔ taa bʋce kaƞkəƞ ma laƞ. ³⁷ Bakono ba ƞənə baa Mohiis a laa Faƞa tam nɖee a yiɖa Abraham Agaja, ɩsaaka agaja na Yaakubu agaja ƞƞɔ kalei laƞ ma. ³⁸ Nnyəmə, Gaja k'a lee bakoƞo bagaja na ma, ƞƞuro baja bagaja adʋwaa aɖe Sul ayɔkɔ ɩƞunii ɩ ɖa ƞƞuro ni na. ³⁹ Atulo yiɖaka baja kəbaɖən ba tə lə wàà, ɩtanɩyar, ʋ lə bʋlei gishɛbʋ. ⁴⁰ Na kə ba kɔɔ səra ba taba nɩ ɩtabʋ ɩfɔlɩ na. ⁴¹ Yeesu wàà: Mʋ laƞ na ba na lə wàà Yeesu a ləə Daʋɖa ʋpur? ⁴² Daʋɖa agɩlopi a lə Som kambʋpa ni wàà, ɩkoyar a lə amɩkoyar wàà, Sə atən aƞgʋnyisono laƞ, ⁴³ halɩ ma lee na akəbaworgakuli bɛrɛɩ laƞ a naa nɩ na sara ma. ⁴⁴ Daʋɖa a yiɖa Yeesu "ɩkoyar baɩ laƞ na a lee akapi? " ⁴⁵ Tam nɖee Samaa aƞurii a na ɖʋ nɩ gʋtɔ ma, n'a lə abaƞkənja wàà: ⁴⁶ Naa ma na lən n'anyalɔ batuloyiɖaja mbaɖee be na kara ɩtoko balamaka na yee yee naa asɔlɔ ba naa sala pɩ asala nɖee ifəla na basaaka bɩja ma bʋɖu gbagbaraa, asɔlɔ bʋɖutɔnɔka kʋsəu ɩsinagɔɔgɩ nɩ naa asɔlɔ ƞyii kʋsəu ɩjiʋgaarɩ ba ta ɖa ma. Ba na jɩ bakoƞka bɩFala, na shɩ sɔlɔ na lee ɩnyiƞu ɩlamaka ⁴⁷ Ba tə ba ƞə gʋtʋboka gʋbʋmbɔnɔ

¹ Yeesu ataa agayɛ alaƞ naa ƞe batanja ba na ɖu bɩ tani gataƞ ɖʋ duka ni ma. ² Na aƞə ukoƞka ashɛrɛ dəƞ gboo aɖu kɔbɔ bujali bʋnyiʋ ma. ³ Na alə waa ija ija ntɩlə anyim waa ukoƞka ashɛrɛ nɖe adu itani awu barɛ baƞunii. ⁴ Ba saaka balaa bu kɔi bawuda ma ni na apitɩ ɖu. Ama ʋkoƞka nɖe bʋkɔ mbudee buƞunii awuda ma na apitɛɖu. ⁵ Ðaa uɖəƞ alə ɖaa bapɛmpɛƞɛ tɛmpɛli na atala na itanauka ma na aləwaa ⁶ Ayɔkɔ nɖee inaƞəma ʋshile ɖən tʋnapi nɖee kiisaa ntala nɖən nwor laƞ kə ba pi na ma. ⁷ Na bataba ni waa nɖiyar njəƞ na alesʋ rade iniile? ⁸ Na Yeesu atələ waa Yɔma anyingʋlɔ Laƞ naa bapaati paapaa anyim na. Aduwaa barɛ tuutuuma batəbapi n'amuƞyiɖa n'amuƞyiɖa na lə waa amʋ na, na ka tam asəla boƞo. Paama kʋnpi na. ⁹ ɩtarəƞe gutara kaƞtogi na gutara kalesura paama cu asampəna na, aɖʋwaa ɩsəm aləsura ɖe ɩsəba api, ama ʋboƞu kilee nyimə na. ¹⁰ ŋkəŋna aləpi waa. ɠatəna ɠadəŋ ɠatiɠata atəŋə ɠawɔr, naa ɠiyari ɠɩdən ɠitəŋə ɠiyari ɠidən. ¹¹ ɠatəna ɠatarka ɠabuŋbɔnɔ ɠati ɠati pi ɠəŋci baŋkana ɠakɔŋja na ɠʋmaŋɠa. Aləsʋra isɔŋka tiida ɠəŋci aləsura ɩbʋmɔbɔ nɔ alaŋ. ¹² Alesurade kaŋkəm, batəbari anyɩn batəbanashi anyɩn, batəba cən' anyɩn sinagɔgə ni, adu anyɩɩn sarkani, acən' anyɩn bayari sul naɠominaŋti amuŋyida laŋ ¹³ ɠani ɠani ɠa nəɠa tinə unyinca ashee anyɩn ilə aŋɠale. ¹⁴ ɠalaŋ paa ma faŋafaŋa daa iniile alaa anyinalɔ ma na, ¹⁵ Aduwaa ŋtəmashee anyɩn bule mbʋdee isem ma na uyɔʋ ndee anyɩn ibɛrɛ mana kəbasəra asir kaŋkəm na ma ¹⁶ Ama batiba ni anyən ashee anyɩmbaya, anyɩmbaŋono, anyɩmbasoro anyɩmbawor naa bakə anyɩn ɠɩcɩɩca nɩ tuutuuma ɩcii ¹⁷ Barɛ baŋunii batəbaŋo anyɩn amuŋyida laŋ. ¹⁸ Ama anyɩn ɠuŋʋrʋ ɠudɔŋkɔnɔ kaɠulii na. ¹⁹ Anyɩnakoŋkaari ni itii cam anyɩn aŋuro. ²⁰ Itaŋə sɔja mana basər Yerusaləm a kal yɔ ma aləwaa ufədu səla ɠadu ²¹ ɠalaŋ bɛrɛ mbadee ba aa Yudeebacuu ace abunu laŋ naa mbedee bada Yerusaləm kaɠiciica ma bapaa ɖoona, naa barɛ mbadee bada iwara ni ma bapaa kɔwa api mpani na. ²² Iniitile unyana uselaka kushile na, ashee bʋkɔ mbʋɖee bacee ŋɔn a ɖʋ ma na. ²³ ƞɖi ƞcika ashee basəmpərə mbaɖee ba ɖa na ƞcəna ma na mbaɖee ba na shee bəpi ƞnye ma aɖuwaa uciƞpiɛka utuuɖa ƞpani na unyana atəƞe samaa de. ²⁴ Ba tə ba kəpi na bupɔ ba tə ba nɩpi giɖɔmpəla apa iƞuni ni naa bayoja bataƞataƞa Yerusalɛm nikei hal i bayoja basaa aboƞo. ²⁵ ilamba batɩbatɩ faŋa ushile n'aŋɔrɔ ni na iŋɔripi ɩfəda atən ucənpɩɛka utʋʋda ɠatəna ɠaŋuni laŋ barɛ batareŋe təŋku akəmprə na kutuɠu kəbayɔ daa balee mana ²⁶ Barɛ batəbacii bʋsaŋpəŋce aduwaa bʋkɔ mbʋdee butunapɩ ɠatəna laŋ ma itii wuda ikashi. ²⁷ Kasaa na baŋə arɛpur arɩɠə ndəla laŋ atu napɩ na ikashi na ʋkʋmʋ ʋbʋŋbɔnɔ. ²⁸ Alesura de itati səba na kpa pɛmpɛŋɛ ma anyin ɠulɔ naa ataa anyɩn adi alaŋ adʋwaa anyɩnʋcam alam atəm ʋsəla ²⁹ Na Yeesu akɛɛshu galei gaɖən waa, itaƞe fɩgi kaguyo na ayo tuutuuma, ³⁰ Itasəba na yo abɔ yɔma anyingilopi waa, gʋləma gʋsəba. ³¹ Gəƞci itaƞe alesuraɖe itati kpa yɔma alewaa Gaja kagiyari gisəla. ³² ŋtələ anyɩn ijaija waa saamani nde kaafəl na, naa alesurade ikpa na. ³³ Ndəla na ɠatəna ɠatəgafəl ama aŋɠale kaafəl na. ³⁴ Anyɩn gboo leema laakari, anyɩnicine ipaati da ʋjəu nʋnyem kandəndən laŋ na, na dulɩnya kafaŋa ni na, naa kʋshile upaa wʋdaa anyɩn daa apitirɩ ma na ³⁵ Adʋwaa ɩnii pɩpɩŋ daa banakəw gurau duli nya aŋuni nɩ ma. ³⁶ ɠalaŋ, naa ma na tʋŋa naa na nyi ŋe baa saa apaŋa na, naa iwəda ɩkashi aɖʋwaa aləsura nde itunapi ma ni, naa isəra ayide arɛ pur aŋyii. ³⁷ Saa nde Yeesu ana cere bɛrɛ ʋnyiŋu kaa fala ni ma, na abodo olif kayo kaɠʋbunʋ laŋ, na nyiŋə ³⁸ Na bɛrɛ bapi asul were ɠajaka vnyiŋu kaafala nɩ, na ɖʋ nɩ ɠʋtɔ na rəŋe ucəru.

¹ Baɖoboɖo ŋɖe kɩbaɖʋ lerure na ma ,bana iɖawa pakə ka jiŋɠaarɩ a slama. ² Đɩ baja basaraa laaja kaɠɩ baja naɠʋpɔ ka tiyɛ ɖa bana ale a kɩ Yeesu ma, ama baticu ŋklo ³ Sitani akpa Yudasɩ lsikariɔti, tɩbɩna banyiʋ ni buɖeŋ ni ⁴ Na Yudasi na acɩ Sara baja svl na barɩŋɠə bawor na sɔja mba bika, na yɛ daa banaba le naa ari Yeesu. ⁵ Ni sana pi na barɩŋɠə na bawor na basla ni ɩtani ⁶ Naatɩlinaa na yɛ ɖaa ana le na ari Yeesu topima naa ŋkulo ŋpaayɔ na. ⁷ Ka boɖoboɖo ka jiŋɠaari ushi le ŋde arɛ ana ni paqve ku sara ŋdeakpama ⁸ Na Yeesu atɩm Pierre na Jean na lewa"kula ti kpɛŋkpɛŋ Paque tooto na ɠipi ji" ⁹ Naba le ni "ŋka na una yɛ waa pɛŋpɛɠa" ¹⁰ Na atɩliti waa, "ŋɩma ɩtakpa ŋpanyi itii wa na wsoro dim atoŋɠa ʋto na ʋsulo, kumani ali ɠafala ŋɠeɖe ni ana akpama ¹¹ Na ile ɠafala yar, afaŋɠaka tɩtaba waa ŋkana ŋku paŋɠa ni na ma jɩ Paque ka jɩŋɠaarɩ na ama patɩnleeja? ¹² A taafaŋɠa nyɩm alɩm kanku bumbɔnɔ.uku ŋde bati a boyima ŋka na ɠipɛmpɛŋɠɛ Paque. ¹³ Na cɩtiŋə ayɔkɔ daa a le pima na pa pəpəŋɠə Paque ¹⁴ Na ɠakɔŋkɔŋɠə ɠakima nabisi tebre kaŋkima na abatiŋka ¹⁵ Baa na lepi waa"Đaa ŋcɔɔ sɔlɔ waa maŋci Paque te m'anyin naa mati cɛ ishee. ¹⁶ Aɖɩwaa, ŋtile nyɩn, kɩmɔko tiji ni yo naa hak epiiti le krm Gaja aɠayar. ¹⁷ Na Yeesu atɔ kɔpr naa akuma Gaja, na le waa"cam ma tɔpr naa ayoɠa anyɩn bowor. ¹⁸ ɛɛ, ŋtile nyɩn kɩma kɔnyɩm vigne kipi kabuto yɔna halɩ Gaja aɠayar epi ¹⁹ Na kankim na atɔ boɖoboɖo, na akuma Gaja, na ayoɠa to pi na a le waa,"ŋɖe le ka aŋɠulɔ ba sheyi le.Lema ŋde naliɠe amalan ²⁰ Ojo kankim nabatɔ kɔpɩ na atopi naa na le waa,"kɔpɩ ŋɖe aleka amakɔnɔ kali kawili fɔlɩ ɩfuru atonyɩm. ²¹ Ama ŋma, bɛrɛ bana bayalam ŋma banyɛ ŋda tibre ŋde lam. ²² Arɛ pru ticɛ daa bacɛɛ le palapa ma .Ama ŋdiŋcika shee arɜ ayala ni maa" ²³ Na basɩba bataba bor baɠɩciica amɠna asra a le ɠim ²⁴ Na bule bubɔbɔka ɩsiba baɠicica anɠa le ka uwono. ²⁵ Na le pi waa,"ŋpa kadi baja bajiɠiyarɩ balam na kpashɛpi, na ŋde ba kpashɛ pi ma naa bayida pi waa bɛrɛ soŋsono. ²⁶ ɩpaati le kɩm a she nyim na Ama arɛ a le uwono anyɩɠɩ ciica ma apra upi.Naa arɛ ŋde a le kpatakii ma apra atɩŋleeja. ²⁷ Gim ma aŋa leka uwono, ŋɖe aɖa uju sul ma yaa ŋɖe ana yuɠa ma? na mu da anyɩn ciica ɖa arɛ ama atɩŋleeja ²⁸ Anyin ile ŋbeɖe batrɩmu kim ali nu boŋu aminawɛ ni ale nu boŋu ²⁹ Kalam na ŋwuɖa ɠiyarɩ anyina lam ɖa Amawɛi atom a ɠiyare ma ³⁰ Naa iji naa anyin aŋɖiyarɩ ka tebre lam. ³¹ ŋɠiyare le wa"Simon Simon Sitani nyiŋɠɩ waa akanyim ɖabanakɩ anɔɔ ma akuŋakuŋa. ³² Ama nnyiŋɩ akaki, ama akucinɛ ŋpati doona ʋnati le tuuba ma naa ci ceti tipele akbasoro ɩkashi ³³ Pierre le ni waa"ŋɖiyar, ŋkpeɖe buŋu waa mi cr naki saraka ni yaa buce ni" ³⁴ Na Yeesu a le waa, Pierre ŋtileki aciri kaa kana kulu naa ʋtawəla mu akpala ru wa kayɔm na. ³⁵ Naa kɔ na lepi waa,"Sanɖe ŋtima anyima kɩmashe nyim itaa ni ma, ifolo na kɔdɔkɔdɔ, akoɖim heya nyɩ maa?Na ba tele ni naa, baa akɔɖim kihiyɛ tum na" ³⁶ Naa na le pi waa,"Ama nyi ma arɛ awʋɖa ɠitani ma atɔɔ,arɛ awuɖa ufolo ma atɔɔ daaɠima, na arɛ ɠawuɖa ɠapɔɔ na ma ayala atoko naa ashi ɠapɔɔ. ³⁷ Aɖuwaa iŋti le nyim, isim lele ɠeɖe ɠele ɠale ɖaaɠim ma "Na ba karanyi ŋbonɔ baja baki ciica na ŋɠeɖe ɠale Aɠaja ma isɩla ʋpɩʋ ³⁸ Naba le waa,ŋɖiyar, ŋɩ bupɔɔ binyɩʋ naa na le pi waa,"ɩfana ɠɩm. ³⁹ Ba doo boŋo ma, na Yeesu afɩl da acee na le ma olive ka ɠu bu nu lam na bakɩŋja batrɩ ankɩm ⁴⁰ Na bakpa kankum ma naa na le pi waa"Nyɩŋɩ ma na əpaatɩpaʋtʋŋʋ ni na" ⁴¹ Na alɩm na pi naalim na pici, naa,acim ikoyi lam, naa n'anyiŋɩ, naa le wa. ⁴² Guya, uta sɔlɔ,lim na mu ishɛiŋɖe.Ama amucɩŋsɔlɔka ʋpaa lee na, ama akʋja ʋlee ⁴³ Na malayika ɖɩn alɩɠe nalam, na asheene ɩkashɩ. ⁴⁴ Sande ʋcine ʋda ɩyoruni ma, naa ni ŋiŋo ikashɛ ni, na fomo ipra ɖa akɔnɔ ma na sɔrtim. ⁴⁵ Anyiŋoə boŋo ma, natayiɖe na ace abakəŋja sul, akpama naa ŋəpi baɖa ucim=pɩɛka nrma, ⁴⁶ Naa na le pi waa"muleka iɠa ɠifonyənini?Tama nyiŋɠə naatɩpaa tɩ ʋkpɩkpil nyiŋa" ⁴⁷ Ɖaa akɔɔ nɛ əlma, ŋkloɖim tʋ na pi na yʋdasɩ, abatɩŋja tɩbɩna nyiu ni kuɖəm ɖa ŋklokayi.Na asla na Yeesu, na acɩra ni ⁴⁸ Ama, Yeesu a le ni waa,"Yudasɩ nu cɩrə nu na yala arɛ puura? ⁴⁹ ŋbeɖe baɖa asɩrə na Yeesu,bɩŋə pʋkɔyɛ isara ma, naba le waa "ŋdiyar tɩcimpi bʋpɔɔ waa? ⁵⁰ Na buɖem acim sarayɛi atrŋleeja, na ala ɠunyɩsono kaɠutɔ ⁵¹ Yeesu, acamʋwələ, a le waa"Yiɖema, palama! na kɩna arɛte aɠutɔ, akaɖa ʋshe. ⁵² Yeesu akɔɔ le waa basaraalaaja kaɖi bajawaa, ŋbeɖe bana kɩɖe ɠaja aɠafala ma brŋdiyar na bawunu na ba pi tita ala"ɩpi apitro lam na əpə yaa? ⁵³ ŋcee ɖana nyim baasa akpanɠana Gaja aɠafala, na kɩtrə bunyɛ amalanna.Ama atɩya na a nyɩŋ ɠukɔŋkɔma ikə, ŋkomo kii kashi. ⁵⁴ Nabaari Yeesu boŋgo ma, na ba fil ma ni na bacɛ na ni saraa lakayɛr sul.Na Pierre aɠa godoliŋka na kumpi ⁵⁵ Na baɠu tonu ɠafala kagɩciica na ba mamə asena Pierre asibaɠɩ ciica ⁵⁶ Usupro tileeja ɖem aŋeni ase utonu kankim na kiɖeni naa le waa,"Usoro ŋdeboo de dana ni" ⁵⁷ Naa' frɛ na le waa," Usumpro, kima yɔnina" ⁵⁸ Na kankim ʋɖembo aŋeni,na le waa"ule bɛrɛbɛde ni uɖem" Na Pierre a le waa,"usoru, kima le karɛ na" ⁵⁹ Buɠonkɔŋ ɠeɖem kankim, nudim bo atana le waa"ija arənde bo bo aɖuwaa a le galilee Gaja. ⁶⁰ Pierre a le waa"kɩnayɔ ŋɠeɖe ina lemana "Sande analeɠima kpaarɛna acirɩ asɩba nakulu ⁶¹ Na ŋdiyar abuŋɠa iŋɖi na akiɖe Pierre.NaPierre a liɠe ŋɠeɖe Yeesu acee le nima"Naa aciiri atikulʋŋ orɔm na taa le waa ka wɔmina akpala inu" ⁶² Na atadoma asiba layu ucim piyaka. ⁶³ Bɛrɛ ŋbeɖe bcri Yeesu ma na basɩba na lɛʋ ni,na aka ni ⁶⁴ Na bosu aɠaya, na banataba ni bule na le waa"letɩm aŋa kikaki? ⁶⁵ Na baŋa lim ni beɖe naa na bere ni ɠanon ⁶⁶ Gajaɠa koɖa ma, ŋpa kɩ baŋuno kaŋklu, kasaaralaja ka ɖi baja na babɔ ŋɔnja na bawala.Na bacɩna Yeesu baŋklonina ba le waa. ⁶⁷ ʋta le Kristʋ, le tum"Ama na tele pi waa,"ntale nyim kii tele na ⁶⁸ ŋta taba nyim bleboo, kii sra tele tomna. ⁶⁹ Atɔɔnɩʋrɔɔ arɛ pru taase Gaja ikashe kaɠiŋ ɩnyisono ʋlam. ⁷⁰ Na bawuni ba le waa",kima ile Gaja ɠa pru naa? na tele topi waa,"itii le, ŋle. ⁷¹ Naa na le waa"kaɖɩ kɔɔ nayɛ seriya na.Atɩm ɠilapi ɠiriŋɠə na aɠanon.

¹ Nabata baƞni na toƞɔ Yeesu apina pityatɩ sule. ² Nabana paƞɔ na ni wa bəde baƞ arɛ ɖe anapɛpɛ atinpa na kəiba pa sɩa se sar ayɔkɔ na na na lə a Gilɔ pɩ waa ade na kris Gʋya. ³ Na pɩlatɩ anatabani waa akinayu ɖa ba guyariaa na Yeesu a lə ni waa a kina lə ⁴ na Pilatɩ a na lə na she nkʋlo na aɖi baja waa kmaƞɔ Gabɔ nɔ Gaɖəm na arɛ ɖena. ⁵ Na babla na lə waa atitaa sama, na fa ƞɔpi Yuda aƞʋni. Doo na Galilinaa sɔa alitia. ⁶ Pilati arəƞ Gə ma na ana ta ba waa arɛ ɖe alee Galili ka ja naa. ⁷ Arəƞ waa acee da Hérode a bakm cmja sule na ma na akwa nani Hérode sule tama de Herode Gboo de du Jerusalɛm. ⁸ Tam ɖee Herode aƞɔ yee suma na ʋucmkər ka buƞbono ʋukpani aɖuaa ɖoo ɖe atiɛ aƞni ashe bukəyi alə alama, atisa waa ataƞɔ alee ma maci kagule sura Guɖəƞ. ⁹ Adetita ba ni buleyi tutuma, amayee su ka tə lə tunina ¹⁰ Ba sara ɩaja ba bɔƞmja baɖe ba ɖa nkəm na paƞɔ nani bulee ni kashi. ¹¹ Herode na abatoƞɔka be deba ləm ni na ile ma be de batileni sari baƞni akara toko api de deka ma na bakoo sheʋu na ni ashe Pilatɩ. ¹² Herode na Pɩlatɩ ba pra Gusoro ʋushile ɖe noo ba cee ɩe giworga kuli. ¹³ Pilatɩ awala ba sara la ja na bakɔ mcɔmja. ¹⁴ Na sama ana ɩə piwaa ipina arɛ ɖe tom ɖaa arɛ bɔnɔ masama ayiɖe nyeta bani bʋule ayiyi kmaƞɔ nani nbuɖee ɩna lə alama kaɖəm na ¹⁵ Herode boo ka yeƞna ni Ga paƞɔ ka Gaɖə na ni na ɖaa nbʋ ɖee inalɔ ma. Na aye kni acii mana ^{16 17} ama ntəma bɔ a gutɔ na la mni. ¹⁸ Baɖe ba she ti kuro baƞuni na lə waa ba kni acii na ba lam Barnabas. ¹⁹ Barabbas ɩə arɛ ɖə mna acee ɖa nkupɔka ashe buboro buɖəm bu buƞ lee npani ma ashe Guyaɖəm. ²⁰ Pila koopɛƞ pɛƞ na lə pi na yɛɛ waa aɩam Yeesu. Ba ɖe bati kro waa ba ka ɩni bakaɩni. ²¹ Ba ɖe bati krowaa baka lnibakaɩni ²² Na a koo lə pi nriutaja waa nbɔnɔ npaƞɔ ji ale kmaƞɔ alam nnataba waa bakni acii ma na Galam ntəm a bɔ a gutɔ na lamni. ²³ Babəlayi ɖe ni kashi waa she ba ka ləni bukʋuru ɖee kakrə ²⁴ Na Pilatɩ anyan təra tʋua waa ngəɖee ba na taba maitile ²⁵ Na ba la arɛ nɖee acee ɖa nkupo ashe bu boroma na ɖƞun ɖee bano tabama na ɩa Yeesu na bʋuciim soɩoka. ²⁶ Ta mə ɖee ba na cə nani ma nabaƞɔ Simən ɖəm cyrene kaja aɖʋuo awarə ma na batoƞɔni nyukura atoƞo atər Yeesu aƞkəm ²⁷ Bakəƞm bawor tutuma ba soro na kəba snprə baɖe bati kə ba rɛnƞ na na yʋa a la mə. ²⁸ Na Yeesu acepra ki ɖe pi na lə waa Jerusalɛm kba smprə pamayu sne muna yu ma she anyiƞgvlɔ na nyibapi ^{29 31} Aɖua ʋshile tunapiu arɛ tati ɩə waa ʋkumʋ a she baƞʋmkɔmɔrɛ ³⁰ Gəma ba tə ba ti na ɩə abʋnʋ waa fə data ɩam. Na ɩə Gabʋni waa suo tu. Gəma arɛ ta ɩe gəm she gʋyo gʋto lo muni ti pi she Gʋyo gʋkuka. ³² Ba ɖe ba tʋƞn ba pitiri ba nyiu nbe ɖee ba cee mane kə na Yeesu ma. ³³ Tam ɖee ba kpa gaɖu ba na yiɖa waa ʋuri ɖi kwama na ba ka lə ni na bapitiri ba nyiu ba sa ka ʋɖəm Gupɛrɛ ɩamə ʋɖəm gusono ɩam ³⁴ Na Yeesu a na ɩə waa ama wɛtə ɖəpi adua kɔ ba yɔ bukɔ bu ɖee banaɩe mana ba ɖee bati yʋga ayɔ kɔ na kə u caca ³⁵ Sama ɖe yiɖe na kiɖee bakən cinja ba ɖee batɩ le nani waa afʋra ba saka itajia ale Gaja pur na, na afʋra aguɩoboo. ³⁶ ɩsɔja gboo batilenanɩ nakəm sə la na ni na she ni vinaigre. ³⁷ Na na lə ni waa ʋutalee yaɖa kə baja ba guyari fura kulo kilopi. ³⁸ Nɔ di ka ɩ mə baɖe baŋn waa nɖe ɩe yaɖa ka Guyari ku. ³⁹ Apitri ɖəm ba ka ɩə ma na ɩʋmni naɩə waa kalee cnristaa fura kulo na fura tʋm boo. ⁴⁰ Na anyin taja a na ɩə waa kanacu Gaja jiaa akɩ nɖee bakaɩe boo na ⁴¹ Atə Gaja ɖee na nbʋnʋ ɖee Ginaɩe ma ɩam na ba kaɩə ntʋn ama nɖee kale nbʋnɖəm na ⁴² Na a na ɩə na she Yeesu waa ɩige ma ɩam ʋtatɩ pɩ akiŋn yaribo yii ɩa mə ⁴³ Na Yeesu a na ɩə ni waa ɩja ʋrɔnɖee ʋuta ɖa na mu aɩijanani ⁴⁴ ɩɖee ti lee ga kɔnkɔŋɔ ga koɩonŋɔ taja na nkomo nshe a təm kpataa ali gakɔŋn kɔŋn ciini kaja. ⁴⁵ ʋushile ɖe ti shee nŋɔkomo ɩkpa ku ʋuŋɔi ŋɔu kan ku ka akpa kuɖe ti fatər na gicii caa. ⁴⁶ Na Yeesu aŋala na ʋuwəɩə kaŋkra waa amawɛɛ ntwa amʋŋro aɖʋ akanŋni abʋlilə ka bʋɖe ni na anŋkərə. ⁴⁷ Soja ɖəm nŋ bʋkɔ bʋ saʋra ma na na kʋ ma Gaja na ɩə waa arɛɛ nɖe atənŋ. ^{48 49} Bɛrɛ nbe ɖee baɖa nkəma ba ŋ bʋ kɔyɩɩ bʋ sara nkəm ma bana kɔwaa ma ba ɖe batɩ kə ba rɛŋɔ. Nbaɖee ba yɔ Yeesu ma na kə ba səmprə nba ɖee ba yalani ɖoo Galiili ma baɖee ba yiɖe doo do na kɩɖe aɩə sʋra nɖee ina sara ma. ⁵⁰ Arɛɛ ija na nɖawa nsoŋsono yarə na nɖee ⁵¹ Kifana she Yosɛf arimatə kampani kaja na ashe bʋkɔ ba sarama. ⁵² Na a ce tiʋɖa Pilatə a ta ba Yeesu aŋkompa. ⁵³ Na a rəgə ni nyʋkʋra ɩam na para para ni na dra a ce ti ɖʋ nkʋfo ba ko gʋtakəwa kbakana ɖʋ arɛ ɖəm na ma ni. ⁵⁴ Iɖe ɩe ʋkpe ɖʋ kʋ shile sabaa ɖe tiyɛɛ a sba ⁵⁵ Ba sŋmprə nbe ɖee ba ɖʋwo na Galiili na Yeesu ma ya la Yosɛf a ŋɔ ɖaa ba ɖʋ Yeesu ma. ⁵⁶ Na ba kɔɔ a cee kpe ɖee itʋ ɩarii ma na ba ɖee ba yee tiŋro sobaa kʋ shile ɖaa mʋra a ɩəma.

¹ Bʋkɔɩ kʋshilè ʋsshilè ʋsəbaka, a ce ʋnyiƞu gajakajaka atoƞo na Yeesu ɩtʋlaarɩ. ² Ba ƞə wàà ʋnyiƞu ʋ lee na Yeesu aƞkuFo kaƞyu na. ³ Ba kpa ncəƞ ma, kə ba ƞə ɩkoyar Yeesu aƞkompa na ⁴ ɩ tɩ pɩ wàà kə ba na yɔ ba Faƞa galaƞ ma. ƞə ma bɛrɛ banyiʋ ba kul ba laƞ n'ɩtoko basonsoro (Baƞərə) ma. ⁵ ɩ ji wàà basəmprə , ba cee sə atən n'asampəna ma, na ba sasa babʋyɛ na gatəna ama, na ba tə pɩ wàà: Mʋ laƞ na ɩ na yɛɛ arɛɩ a ɖa ƞƞuro nɩ ma bakona nɩ? ⁶ K'a ɖa atiya na, ama ɩ lee kpatakɩɩ. Liga ma ɖaa a lə n'anyin tan nɖee a naa ɖa galilee ni ma. ⁷ Naa naa lə wàà, ɩ sɩm arɛ ʋpur a ɖoo babɔnja banyɛ nɩ ba akal nɩ ƞkʋra a kɔɔ ƞənə. ⁸ Basəmprə ba lige bʋlei bʋɖe naa akɔɔ Yeesu aƞkuFo sul. ⁹ N'a lə galei gaɖe ashee bɛrɛ təb wʋɖən na basaaka baƞunii. ¹⁰ Mbaɖee ba lə ayɔkɔ ɖe ashee Yeesu abaƞkənja ma na gəƞ, Maari Magaɖala ka, Janɩ, na Maari Jaki anar na basəmprə mbaɖee ba cee ɖa n'apɩ ma. ¹¹ A Faawɩɩ ɖe a ɖoo kʋ na basəmprə kə ba shee nɩ ɩja na. ¹² Ama na Piyɛɛ a ta acuu ace Yeesu aƞkufo kaaɖu. A sasa agayɛɛ ma, n'aɖe gboo a ƞə akuro ɩfɔnɔ. Na Piyɛr a shɛʋ agaɖu na taba akʋlɔ bʋkɔɔ bʋ lee ma. ¹³ ƞə ma, ʋshilè ɖe nɔɔ na Yeesu abaƞkənja banyɩʋ ba ce gapapiri ba na yɩɖa wàà Emoo ma nɩ ga lən na Jerusalɛm ɖaa ɩkilo ɩshiriu ma. ¹⁴ Na ba lee ɩfaawɩɩ ɖaa ga Sara ma. ¹⁵ ɩ pɩ wàà, tam nɖee ba na lee Faawɩɩ na bɔbɔ na ma ma; Yeesu aɖe kim asəla na pɩ atəwə gasana na pɩ. ¹⁶ Ama, binyine k'ɩ səra ayɔ nɩ na. ¹⁷ Na Yeesu a lə wàà, Faawɩɩ apaƞa na ɩ na lee na sara na ma? Na ba lee koro Baƞunii apra shɛlɛm. ¹⁸ Na bʋɖən ba na yiɖa wàà kleopaa ma, a tələ ashee nɩ wàà, akinɖənɖən ʋ ɖa ka Jerusalɛm k'a yɔ bʋkɔɔ bʋ lee ɩshilè nɖe nɩ ma na. ¹⁹ Na Yeesu a taba pɩ wàà, Maakɔ? Na ba lə nɩ wàà Yeesu Nasarɛti kaja laƞ. Nɖee a cee lee anabi akaƞkra Gaja kabʋlei nɩ samaa ɩnyine nɩ ma. ²⁰ Na ɖaa basaaralaaja na bakəmcinja ba tɔɔ nɩ ashee ba laa aƞuro naa akal nɩ n'aƞkʋra ma. ²¹ Gɩ cee tɩ saa wàà a naa Fʋra ɩsəraɩla. ²² Ama basəmprə baɖən atɩgɩcuca ba kara atʋ biti abʋmbɔnɔ ace Yeesu aƞkuFo kaaɖu. ²³ Bapigii kə ba ƞə aƞkompa na. Na wàà ɩjinɖi ba lə baɖee wàà a ɖo ƞƞuro ni. ²⁴ Bɛrɛ baɖən ba cee ɖa n'atʋ ma, ba ce Yeesu aƞkuFo sul naa aƞə ayɔkɔ ɖe ɖaa basəmprə ba lə lə pɩ ma. Ama ʋni kə ba ƞə nɩ baa cei na. ²⁵ Gəƞ ma, na Yeesu oo! Bɛrɛ mbaɖee kə ba wʋɖa gƞfaƞa na ma, naa kə ba na shee ɩja were bʋkɔɔ annabi mana ba na lə pɩ na ma. ²⁶ K'ɩ Fana Krist a yalanshɩ ayɔkɔ ɖe laƞ naa aƞə ʋkʋmʋ aa? ²⁷ N'a a səba na Mohiis na anabi mana naa a kʋɖa bʋkɔɔ bʋ lee abʋja ma. ²⁸ Ba səla na mpa', nɖee nɩ ba na ce ma, na ba yɔ wàà ka kə Fəl ace gaɖu ləƞka. ²⁹ Ama na ba cee cee nɩ na alə nɩ wàà, ɖa n'atʋ aɖʋwàà gɩjibɔƞɔ gɩ səla na ʋshile ʋ ti Fəɖa. Naa kpa asə na pɩ. ³⁰ Tam nɖee ba sə tebirii laƞr ma, naa a tɔɔ boɖoboɖo. A kʋma boƞo ma, naa a yiɖa pɩ n'ashee pɩ. ³¹ Na binyine ɩ tine na ba yɔ nɩ. Naa a nyeƞe baƞyɩɩ. ³² Baɖe ba tɩ lə wàà atɩFolo kɩ yɔ wàà ɩ shɩ ʋtonu tam nɖee a na lə n'atʋ ʋnyiƞca laƞ naa naa kʋɖa ɩyɔn na shee atʋ ma aa? ³³ ɩ lee ba ta sʋbaa gajikʋɖaka ma, na ba kɔɔ Jerusalɛm naa aƞə bɛrɛ təb n'ʋɖən baɖe na mbaɖee na pi ba, cee bʋƞa awala ma. ³⁴ Na lə wàà, ɩkoyar alaFʋ kɔɔ ƞƞuro ni naa a ɖoo sɩmɔɔ kampa nɩ. ³⁵ Baɖe ba tɩ lə bʋkɔɩ bʋ pɩ ashee pɩ ʋnyinca laƞ ma. Na ɖaa ba ba yɔ nɩ tam nɖee ba yʋga boɖoboɖo a ɖur ma. ³⁶ Tam nɖee ba na lə ayɔkɔ ɖe kabʋlei ma, na Yeesu agɩlopi a kpa bagɩcuca naa a lə pɩ wàà, ʋɖaʋ fɛɛ ashee anyɩn ³⁷ Asampəna ɩ kpa pɩ naa kə ba kɔɔ yɔ ɖaa ba lee na ma, baɖe ba tɩ tam wàà ba ƞə ƞƞuro nji. ³⁸ Na Yeesu a lə pɩ wàà, Maakɔ laƞ na ɩ kpa yɛrɛ yɛrɛ na mʋ laƞ na ɩni kajaFaƞa ɩ na pɩ anyɩFolu nɩ na shee anyɩn? ³⁹ ƞə ma amanyɛ na amɩkei, aƞgɩlopi jɩ ɩja. Fɔm m'amʋ naa aƞə. Jinɖi k'a na wʋɖa gitaƞkʋpi koo akəwa na. ⁴⁰ A na lə gəƞ ma, naa Faƞa pɩ anyɛ n'ɩkəi. ⁴¹ Ðaa bɩcine ɩ kər na kə ba k'a na shee ɩja na naa naa ɖa biti nɩ ma, naa a taba pɩ wàà, ɩ wʋɖa akoɖən atiya ɩji aa? ⁴² Na ba Faƞa nɩ gaFɩlɩ gakʋgaka na gʋkɔrɔ cei. ⁴³ Na Yeesu a cam naa ajɩ bɩnyine nɩ ƞkəƞ. ⁴⁴ Na Yeesu a lə pɩ wàà gani jɩ ɩ bʋƞa na lə anyin tam nɖee n ɖa n'anyin ma. N lə anyin wàà, ɩ sim bʋkɔɔ ba ƞɔn amalaƞ Mohiis agʋpɔ (amʋra) nɩ, ananbi mana nɩ na ɩsom nɩ ma ɩ lee. ⁴⁵ Naa kaɖa ƞkomo ashee pɩ naa bʋkɔɔ ba ƞɔn ma kaashɩ. ⁴⁶ N'a lə pɩ wàà, gəƞ ma, ba ƞɔn wàà, Krist a taa jɩ ɩshɛɩ ama ʋshilè ʋriutaja, a taa kɔɔ tɩ ƞənə bakono nɩ. ⁴⁷ N'aƞyiɖa ba tə ba Faƞa tuuba aleeka na suuru acamka bʋtəna bʋƞuni nɩ asəba Jerusalɛm. ⁴⁸ ɩ lee səriyaa aleesʋra ɖe. ⁴⁹ Ntə ma togo anya laƞ bʋkɔɔ amawɛɛ a cee nyaʋ ma. Ama, ɩ tɩɩ ɖa mpabʋmbɔnɔ nɩ naa ɩ yee wʋɖa gaja laƞ kɩkashɩ. ⁵⁰ Na Yeesu aye ce na pɩ Betanii kagʋsaʋ. Ba taa banyɛ ma, naa ɖʋ pɩ albarka. ⁵¹ ɩ tɩ pɩ tam nɖee a na ɖʋ pɩ alarka ma, a paɖa na pɩ na ba laa nɩ na gaja laƞ. ⁵² Na ba lee nɩ bɔɔta naa akɔɔ shɛʋ Jerusalɛm n'ʋciƞkərka ʋbʋmbɔnɔ. ⁵³ Baɖe ba shi ti ɖa ʋnyiƞu kaƞku nɩ ba tam apaƞa na na Gaja albarka.

¹ Vsǝbv ni galei gacee ka ada, na galei ga da gaja sul, galei gade galee ka ga. ² Ga cee ada gaja sul vsǝbu ni. ³ Alee ka ayɔkɔ uŋŋunii, akɔdǝn unana yi waa kilee ka na ma. Galei gade galee ka bvkɔi gi shi na ŋǝ iŋunii ma, a kɔdǝn ki saa waa ki lee aleeka na. ⁴ Alee ka ŋŋuro, na ŋŋuro, na ŋŋuro nde ncee alee vkadv a shee bɛrɛ. ⁵ Vkadv vti kada nkomo na nkpmo kiŋsǝra asǝu vkadv de na. ⁶ Vkadv vti kada nkomo na nkpmo kiŋsǝra asǝu vkadv de na.6 Gaja gatǝm vsoro dǝn bati yida ni waa: Yohana. ⁷ Na api a laa sǝriya ashee vkadv de, naa baa aŋa a shee ija. ⁸ Yohana ka lee vkadv na, ama a pi pi a laa sǝriya ashee vkadv. ⁹ Vkadv de vlee ka yaya kvja ndee vna kada bɛrɛ baŋunii ni. ¹⁰ Alee ka dulinya, naa cee da dulinya ni,ama dulinya ka yɔ ni na. ¹¹ Api abaja sul, ama asamaa, ka cam ni na. ¹² Ama mbadee ba cam ni mbadee ba shee aŋyida ya ma, a shee pi iko waa bapra Gaja bapur, ba ŋvm pi. ¹³ Ki lee na akɔnɔ na, ki lee na gvrilɔ na, ki lee na arɛvsɔlv na,ama gaja kvsɔlv. ¹⁴ Na galei gade ga pra daa arɛ ma,ada atigicuca. Gi ŋǝ̀vkvmv,vkvmv de vlee aŋcaa ni kvja na, daa vyifalpi soroa dǝŋkɔnɔ adoo na ayar sul api ma, vkvmv ndee vdee yaya kvja ma. ¹⁵ Yohana alaa ásǝriya, akuro na lǝ waa: Agalei ji ŋcee na lǝ waa: vdǝn atv na pi, advwoá atɔnaɔ amv ada. ¹⁶ Sǝriya ndee Yohana a na laa na shee Yudaa kǝbaja batǝm basaraalaja na lefumana badoo na Yerusalɛm ¹⁷ api a sul ataba ni waa Aŋanaki? Na a lǝ pi gbagbaraa ka lugo pi na waa: Ade kalee Kristo na. ¹⁸ Na ba taba ni waa: Gǝŋ ma, aŋanaki?Aki na Elii?Na atǝlǝ waa: Kǝma lee vlee Anabi naa? Na atǝlǝ ashee pi waa:Aal. ¹⁹ Sǝriya ndee Yohana a na laa na shee Yudaa kǝbaja batǝm basaraalaja na lefumana badoo na Yerusalɛm api a sul ataba ni waa Aŋanaki? ²⁰ Na a lǝ pi gbagbaraa ka lugo pi na waa: Ade kalee Kristo na. ²¹ Na ba taba ni waa: Gǝŋ ma, aŋanaki?Aki na Elii?Na atǝlǝ waa: Kǝma lee vlee Anabi naa? Na atǝlǝ ashee pi waa:Aal. ²² Nabalǝni waa:Aŋanaki sà naa gi cê na mbuye ashee m̀badee batǝm a tv ma aa! Aŋanaki ! ²³ Na atǝlǝ waa:Amvna vwǝlǝ ndee vna kuro vteru ni ma: Pɛmpɛŋɛ ma vnyiŋca ashee ndiyar daa Anabi Esaii ab́vŋa a lǝ ma: ²⁴ Fariisi kǝbaja batǝmi bɛrɛ badǝn bataba ni waa. ²⁵ Itajiwaa kalee Kristo na, ka lee Eliina, kalee Anabi na, mvlaŋ na vna mǝna bɛrɛ bvto? ²⁶ Na Yohana a tǝlǝ a shee pi waa: Amv ntimǝna bvtoni. Ama, vdǝn a da anyiŋgcuca ki yɔ ni na. ²⁷ A cee da námv n yetipi. Kǝ ma caa simbaa cei ma kur atǝn akvdá ankɔdɔkɔdɔ kvlɔna. ²⁸ Betanii na a lesva de isara yurdani kaato kagvsav gaduu Yohana amvna bvto alaa ma. ²⁹ Kaajikvdaka aŋǝ Yeesu atv na pi asul ma, na a lǝ waa: ŋǝ ma Gaja kaaraŋkori ndee ana shɛr dulinya aŋunii kambɔnɔ ma. ³⁰ Vni na ncee lǝ waa: Ndee atvnapi ma, awu amv:Advwaa. Acee da námv ŋye pí. ³¹ Kǝ ma bvŋa yɔ ni na, awa naa ba laa ni afaŋa Israɛl laŋ na ;pi ati na mǝna bɛrɛ bvto alaa. ³² Yohana alaa sǝriya waa:nŋǝŋŋuro ŋrǝgǝ nálaŋ daa alikuku andilaŋ ma. ³³ Kǝ ma bvŋayɔ ni na, ama ndee atǝm amv mmǝna bvto ma, a lǝ ka waa: Ndee ŋŋuro ŋrǝgǝ ada nadilaŋma vni a naa mǝna bɛrɛ na ŋŋuro ŋsoŋsono. ³⁴ Ŋŋǝ naa a laa sǝriya waa. Vni na Gaja vpur. ³⁵ Vshile vfɔli Yohana na abakǝŋja banyiv bada nkǝŋ ma. ³⁶ Na ba ŋǝ Yeesu ana fǝl ma, na alǝ waa:Gaja kaaraŋ kori ganookama. ³⁷ Yohana abakǝŋja banylv barǝŋǝ alǝ gǝŋ ma,na batǝn Yeesu aŋkǝm. ³⁸ Yesu abvŋa ŋkǝm aŋǝ pi batǝn aŋkǝm ma,na ataba pi waa: Mvnv i na yɛɛ?Na batǝlǝ ashee ni waa:Mvnv i na yɛɛ?Nabatǝlǝ ashee nl waa:Ndiyar ŋka na akaadu? ³⁹ Na atǝlǝ ashee pi waa:Pi ma atiŋǝ. Na batǝr akǝm atiŋǝ gadul adama.Na ba lal asul ḱvshile de, advwaa:lde kǝ bvkɔŋkɔŋɔ tǝb boŋo. ⁴⁰ Yohana abakǝŋja banyiv mbadee batǝr Yesu aŋkǝm ma, ḱvdǝn na ba na yida waa:Andree Simɔɔ Piɛɛr a par nagǝŋ. ⁴¹ A sǝbaka awa návŋono Simɔɔ, naa alǝ nlwaa: Gi ŋǝ meesi Kristo. ⁴² Na atɔɔ nl a ce na Yeesu sul.Yeesu aŋǝ ni ma, na a lǝ waa: Aklna simɔɔ, Yohana vpur. Batiba naa yida aku ŋntǝmǝ waa:Piɛɛr. ⁴³ Vshile vfɔk Yeesu a na yɛɛ atǝbǝ a ce Galilee ma na awa na Filiipu naa lǝ nl waa tǝr amvŋkǝm. ⁴⁴ Filiipu alee Bɛtisaldaa kaja na adeŋna Andree na Piɛɛr. ⁴⁵ Filiipu a wa na Natanaɛl naa alǝ ni waa: Ndee Musa aŋɔn gvpɔ ni, na anabi mana ba lǝ a galei ma,gi wa na ni, vni na gǝŋ Yeesu, Yosɛfv vpur Nasarɛɛti kaja. ⁴⁶ Na Natanaɛl ataba ni waa:bvkɔ bvŋǝrǝ bvdǝn bvti bv sǝra a doo na Nasarɛɛtiaa?Na Filiipu alǝ ni waa:pi gi ta ati ŋǝ. ⁴⁷ Yeesu a ŋǝ Natanaɛl a tv a sul ma,na alǝ agalei waa Israɛl ḱvpi kpakpa yayakaja anookama mpaapaa ndǝn kinda nani na. ⁴⁸ Na Natanaɛl ataba ni waa: nka ńvyɔ namv? Na yeesu abvye ni a lǝ ni waa: Naa Filiipu ayido akl, ncee ŋǝ a kl fiigi kaŋkǝmǝ. ⁴⁹ Na Natanaɛl abuye nl waa:Ndiyar vlafvlee gaja vpur! Israɛl kagvyarl. ⁵⁰ Na Yeesu abuye nl waa:ŋlǝki waa ŋŋǝ akifiigi ka gvyo kaa mana ma laŋ na vshee ya aa? vtaa ŋǝ alesvra ibvnbɔnɔ l wunde ma. ⁵¹ Na alǝ waa:ya ya nti lǝ aki, vtaaŋǝ ntine naa Gaja ḱimalaika ba naa bodo na rigǝ ɑrɛpur laŋ.

¹ Ɩshɩle ɩrlu kan kǝm na ba lee shiiye cana galilee ka npanɩ yeesu nar gboo ada nkǝŋ. ² Na bayɩda yeesu na abakǝŋja gboo shɩɩ ye de ni . ³ Bʋkana bʋsanka bʋbon ma na yeesu nar alǝ nɩwaa bʋsanka bʋʋbon>> ⁴ Na yeesu atǝlǝ ashee nɩ waa <<ʋsɩŋpǝrǝ gapaŋa jɩ angaja ŋcǝn? ama tam kakana cim na>> . ⁵ Na anar alǝ ashee batǝnleja waa << baa gapaŋa jɩ alǝǝ anyɩn lee ma>>ɩ . ⁶ Saade asara ɩkoloŋ de da nkǝŋ ndee yʋʋdaa kǝbaja ba na lo na lee na ba gushile ma. ⁷ Na yeesu alǝpi waa << riŋǝma asara de na bʋto>> gǝŋcɩ bafʋr bʋto asara de ni ariŋe. ⁸ Kakǝm na yeesu alǝ batǝŋ lee ja waa << kǝdǝ ma bʋto bʋde aceti shee shiiye ka ndiyar na ba lee daa gǝŋ ma. ⁹ Shllye ka ndiyar akǝm bʋto nbʋdee ba cǝpǝra na bʋkana bʋʋsaŋka ma ama kayɔ gadu ngadee bʋʋduo na ma na ma na (a ma batǝŋleeja nbǝdee bakǝdǝ pi na ma bayɔ daduu bʋduo na ma na ma ) gǝŋci ayɩ da wetaʋharʋ na lǝ nɩ waa. ¹⁰ Bɛbɛ baŋunu ba na tɔnɔ na bʋkana bʋsanka bʋsoŋsono bʋashee bɛbɛ kakǝm bade bati pina bʋburoka gʋya saa ndee bɛbɛ ba shiboŋo ma ama akɩ ʋlugo bʋkana bʋsan ka bʋsoŋsono hali nyimǝ. ¹¹ Maa maa cɩ cana galilee kajade aleeka maa maa cɩ asǝka ndee yeesu alee ma afaŋa ka ʋkʋmʋ gǝŋcɩ abakǝŋja ba wʋʋda nanɩ ʋcɩne. ¹² Ka ŋkǝm na arǝgǝ ace kapanɔm adeŋ na anar na bapar na aba kǝŋjo nab ada nkǝŋ ashee ɩshile cel. ¹³ Yudaa kǝ baja ba jiŋgaarri bana yɩda waa paak ade sǝla na yeesu abodo ce yerusalɛm. ¹⁴ Na aŋǝ ʋnyiŋu kagafala nɩ bɛbɛ nbedee ba na yala ɩna na ɩbɔrl na ɩlikuku. ma na ma ɩtaŋfʋbaja gboo bǝde basǝ. ¹⁵ Gaŋci atǝwa ʋlɔ alee gɩɩkpasapi. naa akǝrepi aduo na ʋnyiŋu kagafala nɩ, na ɩbɔrɩ na ɩna naa rama rama bataŋfʋʋbaja bɩtani atǝn na apǝkǝl bltǝɍbiri abǝda . ¹⁶ Na alǝ alikuku kǝbayalaja < anyɩn ayɔkɔ ɩlǝŋgadu na tia ŋ paama lee ama wʋyǝ agafala gʋfala kagadu na>> ¹⁷ Nkǝn na abakǝŋja balige waa ʋŋʋu lǝ waa << akaa fala abakǝŋkaari ati shi ami>> ¹⁸ Nkǝŋ na yʋdaa kadi baja ba tǝlǝ ashee ni waa << makɔ nafaŋa waa alsʋra ndee ʋlee ma ɩda deidei>> ¹⁹ Na yeesu atǝlǝ ashee pi waa << bapi ʋnyiŋu kagafala ŋgade naa mataa ji ayide alaŋ ʋshile ʋriutaja.>> ²⁰ Na yudaa kadibahja ba lǝ waa << vnyŋu ka gafala ŋgadee bʋja ɩshinyiʋ ni ɩkoloŋ acǝ ma na aki ʋnaata alaŋ ʋshile ʋriutaja aa? >> ²¹ Baa saa paŋa ana lǝ ʋʋnyiŋu ka gafala kagalee ma agʋlɔ ka galei ji ana lǝ. ²² Aŋene aduo bakono ni ma kaŋkǝm na abakǝmja bayelige waa acee lǝ bǝde gǝŋ na ba wǝ da na ʋŋʋn ʋcine aciŋe na bʋleii ŋbʋʋdee yeesu acee lǝ pi ma . ²³ Saa ndee ada yerusalɛm pak ka jiŋgari kaŋkǝle ma bɛrɛ tuutuuma ba wvda ka vcine na aŋyida baŋe maa maaci kalesvra ndee alee ma. ²⁴ Ama yeesu kafaŋapi agvlɔ na advaa ayɔ pi baŋunu. ²⁵ Advaa ki siŋ waa arɛ dǝn alaa baseria ashee ni na advaa agɍilopi giyɔ bukɔ ŋbudee buda arɛ vcine ni ma.

¹ vsoro dǝn na ba na yida waa Nikodɛmv, alee Fariisi na, naa a lee Yudaa kǝbaja bandiyar dǝn. ² Na ace Yeesu sul gijibɔŋɔ a lǝ ni waa:ndiyar gi yɔ waa vlee acereka ndee a doo na Gajo sul a pi ma na, advwaa vdǝn kaasǝra alee maamaaci kalesvra ndee vna lee waa ma na, na gaja kaa da a sul na. ³ Na Yeesu abuye ni waa:ljalja nti lǝ aki waa: na kǝ ba ŋvm arɛ gihɔlina kaa ŋǝ gaja kaayaputǝna na. ⁴ Na Nikodɛinv ataba ni waa:Bal na ba kɔɔ ŋvm arɛ a kpǝr boŋo ma kaa kɔɔ asǝra kǝwa anar ancǝna ni naa ba kɔɔ a ŋvm ni gifɔli na. ⁵ Na Yeesu abuye ni waa:ɩjaɩja na kǝ ba ŋvm arɛ na bvto na ŋŋuro ŋsoŋsono na, kaa sǝra akpa gaja kaayarɩtǝna nɩ na. ⁶ Bvkɔɩ bvlee gvrɩlɔ ma, gvlɔ kv, bvkɔɩ bvlee ŋŋuno ma,ŋŋuro ŋjɩ. ⁷ Ɩpaa kpa akɩ biti na,nlǝ kɩ waa: shee ba kɔɔ a ŋvm aki gi fɔli ma na ⁸ Gvsǝrǝ gv ti wu daa gvsɔlɔ ma.Vti rǝŋǝ kantò gi, ama ka yɔ gaduu gvdaa ma na.ka saŋkɔɔ ayɔ gaduu gv na ce ma na.Gǝŋci ida a shee arɛ baa apaŋa ba ŋvm ni ŋŋuro ni ma. ⁹ Na nikodɛmv ataba waa bai na gvlesvra gvde gv na lee. ¹⁰ Na Yeesu alǝ ni waa: vlee afaŋaka na Israɛl ni ka ti kaashi alesvra de aa? ¹¹ Ɩjaɩja, gi ti lǝ bvkɔɩ gi yɔ ma,naa naa laa sǝriya bvkɔɩ gi ŋǝ ma, ama anyin ki na yɛɛ ɩtǝlǝ ata sǝriya na. ¹² Nta naa lǝ alesvra itǝnaja, na ki shee ɩja na,nta lǝ alesvra alaŋlaŋ kija ba na isheeɩ ija? ¹³ Vdǝn ka bodo alaŋ ayɔ na, na ki lee arɛpur andǝndǝn koŋ arǝgǝka na laŋ api na. ¹⁴ Daa Musa a taa vbu alaŋ vteru ni ma, gǝŋ ci ba taa Arɛpur alaŋ. ¹⁵ Naa Arɛ ndee ashee ni ija ma awǝda ŋŋuro ndee kiŋwǝda gayala na ma. ¹⁶ Advwaa Gaja gasɔlɔ dulinya ma, awǝda ŋŋuro ndee kiŋwǝda gayala na ma. ¹⁷ Gaja kaa tǝm vpur a pi ati kǝ dulinya a galei na, ama naa dulinya aŋǝ ndiŋsono afvra. ¹⁸ Ndee a shee ni ija ma, kǝ ba kǝ a galei na,ama ndee ka shee ni ija na ma,ba kǝ a galei boŋo,advwaa ka shee Gaja vpur vdɔŋkɔnɔ de aŋyida ija na. ¹⁹ Advwaa vkadv vpi dulinya ni ma, na bɛrɛ babla vkadv, naa a sɔlɔ ŋkomo,balesvra ki cim na ma laŋ. ²⁰ Advwaa ndee a na lee mbɔnɔ ma, aŋo vkadv na, ka sɔlɔ vkadv na, advwa vkadv vtvvtina ifri. ²¹ Ndee atoŋo ija ma, a na da vkadv ni, naa gaja Kalesura ndee a na lee ma, idoo gbagbaraa ba naa ŋǝ i. ²² Gani kaŋkǝm na Yeesu ńabakǝmja ba ce Yudee kaatǝna ni. Naa alee ishilenyiv dǝn nkǝŋ amǝna bɛrɛ bvto. ²³ Yohana gboo ade ti mǝna bɛrɛ bvto enɔni ni acim na salim advwaa bvto bvyɔgɔ nkǝŋ.Bɛrɛ bade ba ti pi asul ade ti mǝna pi bvto. ²⁴ Kasaa de kǝ ba ka na dv Yohana sarka ni na. ²⁵ Nkǝŋ na vbɔbɔv dǝn vpi Yohana abakǝŋja naa Yudaa kaja dǝn bagicuca,adv bagvshile ba na lee na bɔɔta ma kandi laŋ. ²⁶ Bakɔɔkɔɔ api Yohana sul ma, naa alǝ ni waa: Ndiyar, nde abvŋapi akasul yurdaani kaato na gvsav gvsaaka,naa v laa sǝriya alaŋ ma,ati mǝna bɛrɛbvto unyimǝ na baaŋa a na ce asul. ²⁷ Na Yohana abuye pi waa: Arɛ dǝn amana alee akɔdǝn nu ji waa ki lee gaja gashee ka ni na. ²⁸ Anyiŋgilopi itu sǝra alaa sǝriya, ncee lǝ anyin waa: Kilee amv na Kristo na:Ama batǝm amv na ,a naa tɔnɔ. ²⁹ Weetav hanv ajee vsǝmprǝ, weetav harv vsoro a na sǝ vbo laŋ na,narǝŋ weetav harv vwǝlǝ ide kǝr vcine. Galaŋ anii ŋgade gati kǝr amvcine. ³⁰ Ɩsǝm a naa ce ŋyu, naa amv ma kǝwa ŋkǝm. ³¹ Ndee adoo na atǝn ma a lee atǝnaja na ana lǝ alesvra itǝnaja. ³² Ndee adoo na alaŋ ma, adaka baamvnv kandi laŋ. Ana laa sǝriya bvkɔi aŋǝ a rǝŋǝ ma: Ama vdǝn ka cam asǝriya atǝlǝ na. ³³ Ndee acam asǝriya atǝlǝ ma,a yɔ ka waa Gaja ga wǝda ija. ³⁴ Advwzz ndee gaja ga tǝm ma, a na lǝ gaja kabvlei adv maakɔ laŋ gaja kaa na faŋa aŋŋuro nfana fana ashee ni na. ³⁵ Gvya gvsɔlɔ vpi naa akǝwo na baa mvnv adv anyɛ ni. ³⁶ Ndee a shee vpi ija ma,awǝda ŋŋuro ndee kiwǝda gayala na ma, ndee ka shee vpi ya na ma, ndee ka shee vpi ya na ma,kaa ŋǝ ŋŋuro na,ama gaja ḱvnyana vda k ́vnyana vda k ́arɛ laŋ.

¹ Advwzz ndee gaja ga tǝm ma, a na lǝ gaja kabvlei adv maakɔ laŋ gaja kaa na faŋa aŋŋuro nfana fana ashee ni na. ² Gvya gvsɔlɔ vpi naa akǝwo na baa mvnv adv anyɛ ni. ³ Ndee a shee vpi ija ma,awǝda ŋŋuro ndee kiwǝda gayala na ma, ndee ka shee vpi ya na ma, ndee ka shee vpi ya na ma,kaa ŋǝ ŋŋuro na,ama gaja ḱvnyana vda k ́vnyana vda k ́arɛ laŋ. ⁴ Nʼihiɛ ni waa: Akul na Samarii. ⁵ Na akpa mpa ndǝn ni ba na Yuda waa sishaar acǝm na yacɔɔb agawara ŋgadee a shee Yoshɛfv ma. ⁶ Yacɔɔb alɔkɔ dǝn a de da ŋkǝŋ,Yeesu adoo na gasa na akpa ide kpa ni, na asǝ lɔkɔ de kaanɔ laŋ, ide ti lee daa bvkɔŋkɔŋɔ bvnvn ma. ⁷ Vsǝmprǝ asamaarija api a li bvto ma, Yeesu a lǝ ni waa:shee a mv bvto ma nyem. ⁸ Ka saa de, a bakǝŋja ba ce mpá ni ba shi vjiv. ⁹ Nkǝŋ na vsǝmprǝ asawaarija a lǝ ni waa:Mvlaŋ na aki Yudaa kaja v na taba amv asamaarija bvto a nyem? Advwaa: Yudaa kǝ ba ja na basamaarija kǝ ba na rǝŋǝ na bawor na. ¹⁰ Na Yeesu a bvye ni waa:Maa vyɔ gaja kagvjɔɔ na ndee alǝ aki waa shee amv bvto ma nyem ma, maa akulopi aki waataba ni bvto naa ashee aki bvto mbvdee bv na shee arɛ ŋŋuro ma. ¹¹ N'vsǝmprǝ alǝ ni waa:Ndiyar kawǝda galɔkɔsǝwa na lɔkɔ aye loŋ nka n'vnaa ŋǝ ŋŋuro kabvto. ¹² Vwu ataya bumbɔnɔ Yacɔɔb ndee ashee atv lɔkɔ inde agilopi anyem ka bvto ade na bapur nibɔrrifɔaa? ¹³ Na Yeesu atǝlǝ ashee ni wa:Arɛ í anyem lɔkɔ nde kabvto ma, vtunyem vtvvkɔɔ a kǝ ni aciŋǝ, ¹⁴ ama arɛl anyem bvto mbvdee ma shee ni ma,vtunyem kvvkɔɔkǝ ni ayɔna, ama bvto mbvdee ma shee ni ma, bvti bv pra mbulo ndee ncide a doo na ŋŋuro ndee kiwǝda gayala ni na ma na pi. ¹⁵ N'vsǝmprǝ a lǝ ni waa:ndiyar,shee amvbvto bvde a naa vtuyem vpaa kɔɔ kǝ amv,ma paakɔɔ pi ati li bvto na. ¹⁶ Na Yeesu a lǝ ni waa: kvta ati yida akakul ipi. ¹⁷ N'vsǝmprǝ alǝ ni waa:Kǝ ma wǝda gvkulo na,na Yeesu a lǝ ni waa:vwǝda ya alǝ waa ka wǝda vkulo. ¹⁸ Vwǝda bakulo banvn, ndee akinnani ida ŋnyimǝ ma ni ka lee akakul na.Ngadee vlǝ ma ija ni. ¹⁹ N'vsǝmprǝ alǝ ni waa:Ndiyar, nti ŋǝ wa anabina ki. ²⁰ Gvbvnv ŋgvde laŋ na atǝbaya ba lee bɔɔta nanyin ilǝ waa:Yerusalɛm na ba na lee bɔɔta. ²¹ Na Yeesu a lǝ ni waa: shee ŋgadee nna lǝ aki na ija, waa:Alvwaatr dǝn a taati pi kukɔɔ na lee gvyà bɔɔta gvbvnv laŋ naa, ku kɔɔ na lee bɔɔta Yerusalɛm na. ²² Anyun iti lee bɔɔta bvkɔl kiyɔ na ma.Atv gi ti lee bɔɔta bvkɔl giyɔ ma.Adwaa:Ndiŋsono ndoo na Yudaa mana sul na. ²³ Alvwaatv dǝn atvnapi, alvwatv de akpa boŋo,mbadee ba na lee bɔɔta n'ija ma, ba lee gvya bɔɔta n'ija na ŋŋura,advwaa bani pi gvya ana yɛɛ ba na lee ni bɔɔta. ²⁴ Gaja ga lee ŋŋuro nŋi, mbadee ba na lee ni bɔɔta ma, isim ba lee ni n'ija na ŋŋuro. ²⁵ N'sǝmprǝ alǝ ni waa:Gi yɔ waa: Nkǝlǝ meesii ndee ba na yidawaa Kristo ma, kpa a taa kvda baa mvnv lye atv. ²⁶ Na yeesu a lǝ ni waa: Amv ndee nna lǝ n'aki waa:ma, amv na. ²⁷ Ka saa de na abakǝŋja ba kpa. N'ilee baŋunii biti daa a na lǝ n'vsǝmprǝ ma,ama bvdǝ kanyiŋǝ alǝ ni waa: Ga paŋa ji v na lǝ na ni kokoo mvnu v na yɛɛ na ni na. ²⁸ Kǝŋ na vsǝmprǝ, a pala a bvce, naa a ce mpá ni,a ti lǝ bɛrɛ waa: ²⁹ Pi ma ati ŋǝ arɛ dǝn alǝ amv bvkɔi nlee ma, ki shi lee vni na Kristo aa? ³⁰ Na ba doo mpá ni ace asul. ³¹ Ka saa dǝ abakǝŋja bade bati pam ni waa:Ndiya,ji vjiv aa. ³² Ama a lǝ pi waa:Nti yɛɛ maji vjiv ndee ki yɔ ni na ma. ³³ Nkǝŋ na ashee ni aji boŋo yaabai? ³⁴ Na Yeesu atǝlǝ a shee pi waa:vjiv ndee ma ji mana gǝŋ waa: shee ma lee ndee atǝm amv ma vciŋsɔlɔka aboŋo nai. ³⁵ Ki na lǝ waa: kàkà icim iŋɔrɔ inam ma batiba bvn ayɔkɔ aa? nti lǝ a nyin, taa ma anyiŋbvyɛ akide bvwara bv kpǝr boŋo babvn. ³⁶ Ndee ana bvn ma, bati ba sǝlani, a na wala ipi ni na shee ŋŋuro ndee kiŋwǝda gayala na ma, naa ndee adu na ndee abvn ma ba man ada vciŋkǝrǝka ni. ³⁷ Ŋgade ga lee ija ni waa: Asaaka adu n'asaaka abvn. ³⁸ Ŋti tǝm anyin, kvlamace ati bvn basaaka biwara ni gaduu ki fvm na, naa basaaka ba fvm i kpa biwara ni ma. ³⁹ Basamaarija tuutuuma ba shee Yeesu ya, adv gale i vsǝmprǝ alǝ pi waa: A lǝ amvalesvra iŋunii dee ma laŋ. ⁴⁰ Nkǝŋ na basamaarija mbadee ba ce a sul ma, bapǝlapǝla ni waa:A sǝ ba sul, na a sǝ ba sul i shilee inyiv. ⁴¹ Basamaarija tuutuuma ba shee Yeesu ya, adv gale i ⁴² vsǝmprǝ alǝ pi waa: A lǝ amvalesvra iŋunii dee ma laŋ. Nkǝŋ na basamaarija mbadee ba ce a sul ma, bapǝlapǝla ni waa:A sǝ ba sul, na a sǝ ba sul i shilee inyiv. ⁴³ Ishile inyiv de kaŋkǝm na Yeesu ayǝbǝ ace Galilee. ⁴⁴ Agilopi abvŋa lǝ waa: Kǝ ba na,nyene anabidǝn abvŋvma ni gishɛbɔ na. ⁴⁵ Akpa Galilee ma,na Galilee kǝ baja mbadee ba ce jiŋgaari Yerusalɛm ma,ba cam ni gishɛbɔ,advwaa ba ŋǝ bvkɔi Yeesu a lee nkǝŋ ma. ⁴⁶ Na akɔkɔɔ akana Galilee kaapapiri ni,gaduu atɔɔ bvto a cǝpra bvpra bvkana ma gvpayari isɔja bandiyar vpur ade ti shɛdɛ. ⁴⁷ A rǝŋǝ waa: yeesu adoo na yudee api Galilee ma naace asul,advni suuru waa ace agadu ati fvra vpur ana yɛs acii ma. ⁴⁸ Na Yeesu a lǝ waa:Na ki ŋǝ maamaaci kalesvra naki na yɛɛ i shee ija na. ⁴⁹ Na gvpayari isɔja bandiyar a lǝ Yeesu waa:Ndiyar pi were naa ampi aye cii. ⁵⁰ Na Yeesu alǝ vsoro de waa: kvla akapi afvra boŋo. n'vsoro de ashee galeii Yeesu a lǝ ni ma ija, naa afǝl. ⁵¹ Ana shɛv asǝla nàgafala ma,na abatǝŋleeja ba cu a ti wanani a lǝ ni waa:Akapi agvlɔ gvkada ada alaafia. ⁵² Na ataba pi waa: saa apaŋa na agvlɔ gvkada,na ba lǝ ni waa:Galai bvkɔŋkɔŋɔ kulumi, kasaa na vnyǝŋkǝrǝ vkada. ⁵³ Na vpi de a yar a taa alige saa ndee Yeesu a lǝ ni waa:Akapi afvna ma, na ashee ija ade n na a gafala gaŋunii. ⁵⁴ Biti kagvlesvra gvnyivtajai alee nkǝlǝ adoo na Yudee ace Galilee ma na gǝŋ.

¹ Gani kaŋkǝm bajɩ yʋdaa kǝbaja ba jiŋgari dǝn na yeesu acǝ yerusalɛm. ² Ŋgbaŋgǝma ndǝn nda yerusalɛm asǝla na bʋnapi ka gʋcaŋkɔ bana yɩda na hɩbru kagɩja waa bɛtǝsda na ŋwʋda bʋkukonu bʋnʋn ma. ³ Bɛrɛ tuutuu ma ŋbǝdee ba nashɛdɛ ma bafɔnɔ rɛ falaŋfalaŋ ma na na ŋbǝdee bʋmǝn pɩ ma bǝde bada atǝn bʋkukonu bʋde nasaa waa batootoo bʋto bʋde. ⁴ Adʋaa gaja a malaika anarǝgǝ saa dǝn nɩ apɩti tootoo bʋʋde arɛ ndee atɔnɔ akpa ŋcǝn saa ndee batootoo bʋʋshɛdʋ paŋa na. ⁵ Ŋkǝŋ na usoro dǝŋ ada nʋshɛdu bʋja akoo na tǝb na ga naan na ada. ⁶ Yeesu aŋǝ nɩ ada atǝn ma ayɔ le waa ada nkǝŋ ma ɩlǝŋ na ataba ni waa << ʋtiyɛɛ akɩ gʋlɔ gʋkada kɩ aa ? >> a ⁷ Na ʋsoro anyʋŋkʋja de atǝlǝ ashee waa << afaŋaka kǝma wʋda arɛ ndee a naa pǝkǝl mʋ adʋ bʋto ni tam ndee ba tootoo bʋto ma na nta lee koŋkaari na yɛɛ ma kpa bʋto ni ʋdǝn de tɔnɔ mʋ akpa ŋcɩŋ> ⁸ Ŋkǝŋ na yeesu alǝ waa <> ⁹ Ŋkǝŋ de kpaari na ʋsorode agʋlɔ gʋkadanɩ na atǝwa agʋlampǝra naa sǝba gasana ɩde lee sabaat kʋshile. ¹⁰ Ŋkǝŋ na yʋdaa kǝbaja balǝ ʋsoro ndee aŋǝ alaafɩa ma waa:<< sabaat kʋshile na kisiŋ waa ata ayɩde alaŋ atʋa akʋ gʋlampǝra na>> ¹¹ Ŋkǝŋ na atǝlǝ aheepɩ waa arɛ ndee akada amʋshɛdʋ ma alǝ ka amʋ waa tǝwa akʋgʋlampǝra naa asara>> ¹² Ŋkǝŋ na bataba nɩ waa < ʋsoro ndee alǝ akɩ waa atǝwa akʋgʋlampǝra naa asara ma?>> ¹³ Ama arɛndee ʋshɛdʋ ʋpala nɩ ma kayɔ karɛ na adʋ waa yeesu aduo ba gɩciica bǝrɛ ba yɔgɔ nkǝŋ ma laŋ. ¹⁴ Ka nkǝm na yeesu aŋǝ nɩ ʋnyiŋu ka gafala ni naa lǝ ni waa<< ʋŋǝ waa akʋshɛdʋ pala aki! paakɔɔlee nbɔnɔ na naa bʋkɔ nbʋdee bʋwu gǝŋ ma bʋ paa ti lee aki na . ¹⁵ Ŋkǝŋ na ʋsoro de acǝtɩ lǝ ashee yʋdaa kǝbaja waa yeesu akide ka ade. ¹⁷ Gani laŋ na yʋdaa kǝbaja basǝba bayɛ yeesu adʋwaa alee alesʋʋra de sabaat kʋshile. ¹⁸ Ŋkǝŋ na yeesu alǝ pi waa << ama wɛɛ alee ntǝmaŋjɩ halɩ na nyɩmǝ amʋ gboo ŋnǝ malee gǝŋ ci>> ¹⁶ Galaŋ na yʋdaa kǝbaja banayɛɛ balo aŋfaani de akǝ nɩ adʋwaa kilee sabaat kʋʋshile ndee kashee girma kaŋdǝn dǝn laŋ na ama ayɩda gaja waa ade yar cǝŋǝ atǝwa agʋlɔ na kpaari na gaja. ¹⁹ Ŋkǝŋ na yeesu atǝlǝ ashee pi le waa << ɩjaɩja ʋpɩ kaa sǝra alee akɔ dǝn akɔ na akoŋ yaa aŋe bʋkɔ ŋbʋdee ayar ana lee ma adʋwaa bʋkɔ ŋbʋdee gʋya gʋna lee ma ʋpi gboo ataa lee. ²⁰ Adʋwaa gʋya gʋsɔlɔ ʋpl na afaŋa nɩ bʋkɔ nbʋdee ana lee aɩlopi wa gǝŋci anaa saŋkɔɔ faŋa nɩ alesʋra ɩbʋŋbɔnɔ ndee ɩwu daa nde ma naa ɩwa daa nde ma naa ɩda biti nɩ. ²¹ Adʋʋwaa daa gʋya a na ŋene bakono naa naa sheepɩ nŋʋro agɩlopl ma gǝŋcɩ ʋpl gboo anashee barɛ nbedee asɔ lɔ ma ŋŋuro. ²² Adʋ waa gʋya ka na cǝm na ʋdǝn ɩkǝma na ama akǝ wa na ɩkǝma ɩŋunii ashee ʋpi. ²³ Naaa bǝrɛ baŋunii bakʋma ʋpl daa ba na kʋma gʋya ma arɛ ndee ka kʋʋʋma ʋpl na ma ka kʋma gʋya ndee atǝm nɩ ma na. ²⁴ Ɩjaɩja arɛ ndee arǝŋǝ aŋgalee naa awʋdana arɛ ndee atǝm amʋ ma ʋcine; karɛ ataa wʋda nŋʋro nace mace, gǝŋci kǝba dʋnɩ nton na asǝla bʋce nŋuro nɩ. ²⁵ Ɩja ɩja nti lǝǝ nyɩŋ waa tam atʋnapi gǝŋci akpa boŋo tam ndee bakono barǝŋǝ gaja pur ʋwǝlǝ ma wa naa nbǝdee barǝŋǝ ma bada nŋuro nɩ. ²⁶ Adʋ waa daa gʋya awʋ nŋuro anɩ ni ma gǝŋci ashee ʋpur waa awʋda nŋuro anɩ nɩ. ²⁷ Gǝŋci gʋya ashee ʋpur iiko waa acim ɩkǝ ma adʋwaa ʋnɩ na arɛ pʋr . ²⁸ Paa ma lee gǝ ni kabiti na adʋwaa tam tʋnapɩ tam ndee nbǝdee bada akufo nɩ ma batǝba rǝŋǝ ʋwǝlǝ naa aduo akufoni . ²⁹ Nbǝdee balee nsoŋsoŋno ma batǝbaŋǝnǝ ada nŋuro nɩ ama nbǝdee ba lee nbɔnɔ batǝba ŋǝnǝ ashee ɩkǝ ma. ³⁰ Kǝ ma sǝra alee akɔdǝm amakɔ daa ŋna rǝra alee akɔdǝn amakɔ daa ŋna jrǝŋǝ ma na, ɩkǝma ndee ŋnacǝ ma ɩda dei dei, adʋ waa kǝ ma na yɛɛ amʋ ciŋsɔlɔ ka na ama ndee atǝm amʋ ma ʋciŋsɔlɔ ka. ³¹ Nta naa na laa aŋgʋlɔ ka sǝrla geŋ ma sǝrla kalee ɩja kaja na. ³² Ʋdǝm ada na laa ama sǝrla gǝŋci ŋyɔ ale waa ama sǝrla ndee ana laa ama laŋ ma alee ɩja kaja na . ³³ Ɩtǝm bɛrɛ acǝ yʋʋwana sui na alaa ɩja ka sǝria ashee anyiŋ . ³⁴ Kaŋja kǝlǝ sǝria ndee ncam ma kilee n'arɛ na. n'analǝ ŋgǝde ji naa ɩŋǝ ʋlaʋ. ³⁵ Yʋwana alee fǝtǝla ndee ana cam naa naa kada ma na na anyiʋcine ʋker tam dǝn ni ashee ʋkadʋ de. ³⁶ Ama amasǝria ndee n'nalee ma awu yʋwana aja adʋwaa ŋtǝma ndee ama wʋɛ ashee amʋ waa ma lee ma atǝ ma ndee n'nalee ma ɩtilee ama sǝria waa gʋwa gʋtǝm k'amʋ. ³⁷ Gʋya ngʋdee gʋtǝm amʋ ma agɩlop gɩlee ama sǝrla. anyiŋ kɩ rǝŋǝ ʋwǝlǝ yaa ayɔ ada ma ayɔ na . ³⁸ Agalel kagada anyɩm n'anɩ na adʋ waa k'ɩwʋda na arɛ na arɛ ndee atǝm ma ʋcinena. ³⁹ Ɩcǝrecǝre ʋŋɔn adʋʋwaa anyɩŋ ɩyɔ waa ŋcǝn na ɩɩnɩɩŋe aljaŋna, ʋŋɔn de ʋna lee a ma serla . ⁴⁰ Na anyɩn k'ɩnayɛɛ ɩpi a ma sul n'aa ɩsǝra aŋe nŋuro na. ⁴¹ Kǝ ma na cam na bɛrɛ amʋ k'ʋmʋ na. ⁴² Ama nyɔ waa k'aɩwʋda gaja k'ʋsɔlʋ anyɩn ni na. ⁴³ Amʋ npɩ na ama wʋɛ aŋyɩ da ama anyɩn k'ɩcam amʋ na. ama ʋdǝn tapi na agɩlopi aŋyɩda ɩtɩɩcam nɩ . ⁴⁴ Bai na ɩnɩɩ sǝra ashee ɩja, anyɩn mbǝdei ɩnacam anyɩn bawor bʋkʋmʋ ama k'ɩnayɛɛ ʋkʋmʋ ndee ʋdʋʋo na gaja ka andǝn dǝn sui ma naa? ⁴⁵ Paa ma faŋa waa ntǝ ma paŋa n'aanyɩm galei ama wʋɛ aŋyɩ ɩna arɛ ɛ dǝn da a naa paŋa n'aanyɩm galei ma musa ndee ɩwʋʋda na ta maa na. ⁴⁶ Maa ɩshee Musa ɩja maa ɩshee amʋ gboo ɩja adʋʋwaa aŋɔn aŋgalei. ⁴⁷ Na k'ɩshee ʋŋɔn ɩja na baɩ na ɩnɩɩ shee aŋgalei ɩja?>>

¹ Alesvra de kaŋkǝm, na Yeesu ace Galilee kateŋku kagvsav gvsaaka ba na Yida waa Tiberiyaadi ma. ² Samaa abvmbɔnɔ dǝn dǝ ti kvn ni, ba na ŋǝ maamaa ci ka lesvra a na lee na kada bɛrɛ bishɛdv ma laŋ. ³ Na Yeesu cǝpra na gvbvnv kagvsav adenna abakǝŋja na ba sǝ nkǝŋ. ⁴ Yudaa kǝbaja bajiŋgaari ba na yida waa: Paaki ma, ade sǝla. ⁵ Yeesu ataa agayɛ akide ma, samaa abvmbɔro dǝn ade tv a sul, na yeesu ataba filiipu waa: Nka na gi ŋǝbodobodo ashi ashee bɛrɛ mbade ba ji? ⁶ Ana lǝ gani ji na yɛɛ arǝŋǝ ŋgadee filiipu alǝ ma.Agilopi ayɔ bvkɔi anaa lee ma. ⁷ Nafiliipu abuye ni waa: Ideniyee awanyiv kucaatǝ ba shi ibodo bodo naa baaŋa aŋǝ ceicei na. ⁸ Na akǝŋja dǝn Adiree Simɔɔ Piɛɛr apar alǝ waa: ⁹ Gapisopi gadǝn gatoŋo orji k'ibodobodo banvn na bvfili bvnyiv ku caatǝ bɛrɛ mbade na. ¹⁰ Na yeesu a lǝ maa: lǝ ma pi ba sǝ atǝn.Ŋŋɔ ndeŋyɔgɔ agadu gadu gade. ¹¹ Na ba sǝ atǝn bɛrɛ miili banvn.Na Yeesu atɔɔ ibodobodo na anyiŋǝ ayvga mbadee ba sǝ atǝn ma, maa shee pi bvfili ifana pi daa ba na yɛs ma. ¹² Baji akun ma, Yeesu a lǝ abakǝŋja waa: wala ma ndee isaa ma, gidǝn gi paa saa na. ¹³ Na ba wala orji kibodobodo ba ji akun isaa akǝlǝ akǝlǝ ma,bv shɛl tǝb na bvnyiv. ¹⁴ Bɛrɛ bade ba ŋǝ maamaaci kagvlesvra Yeesu a lee ma,na ba lǝ waa:Nde kajarɛ alafvlee anabi ndee anaa pi dulinya ni ma. ¹⁵ Yeesu a'ŋǝ waa ba ti yɛɛ ba laa ni, ati ni gi yari ma, na abɔ agvlɔ ace gvbvnɔ laŋ ati da andǝndǝn. ¹⁶ Giteŋshile laŋ vshile vfana ma, na abakǝŋja ba rǝgǝ ace teŋku kaa nɔ. ¹⁷ Ba kpa ŋyifoi ni na yɛɛ ba sǝla teŋku a ce kaparnahum vshile de ci nkomo nde nshie, Yeesu kaka na wǝda pi na. ¹⁸ Na gvsǝrǝ gvbvmbɔnɔ gv sǝba na wu teŋku de ti tootoo. ¹⁹ Ba falabvto nace daa umɛta akoo bamana giwa ma, na bataa a ŋǝ yeesu a sara teŋku laŋ atv na pi asǝla na pi.Násampǝna i kpa pi. ²⁰ Na Yeesu a lǝ pi waa:Amvna, asampǝna ipaa kpa anyin na. ²¹ Ba na yɛɛ maa a kpa ŋyifoi ni maa, na ŋyifoi mmana kpa m'prǝŋsǝmǝ laŋ gaduu ba na ce ma. ²² Samaa ndee a saa na teŋku gvsav gvsaaka ma,ba ŋǝ waa ŋyifoi ndɔŋkɔnɔ nsaaka ama Yeesu na abakǝŋja kǝ ba kpa ŋyufoi nde ni na, bafel bandǝndǝn. ²³ Gaja gakuda, ayifoi isaaka i daa na Tiberiyadi akpa gaduu ndiyar atɔɔ ibodobodo anyiŋǝ ashee pi ba ji ma. ²⁴ Samaa de aŋǝ waa Yeesu nábakǝŋja ba mana nkǝŋ ma na ba kpa ŋyifoi ni ace kaparnahum ati yɛɛ Yeesu. ²⁵ Ba ŋǝ ni teŋku kagvsav gvsaakama, naa alǝ ni waa ndiyar,saapaŋa na vkpa atiya? ²⁶ Na Yeesu atǝlǝ ashee pi waa:íjaíja nti lǝ anyin, iti yɛɛ amv, ki lee maamaaci kalesvra laŋ na, ibodobado i ji a kun ma laŋ nína yɛɛ amv. ²⁷ Paa ma lee ntǝma a shee vjiv ndee vna bu ma na, ama lee ma ntema a shee vjiv ndee kv na bu na vda ashee ŋŋuro ndee kiŋwǝda gayala na ma, Arɛvpur anaa shee anyin, advwaa: Alaŋ na Gaja gadv vshɛmv. ²⁸ Na ba lǝ ni waa:Bai na gi lee naa alee haja kantǝma? ²⁹ Na Yeesu abvye pi waa:Ndee atǝm ma ishee ni ija. ³⁰ Na ba tǝ lǝ ashee Yeesu waa:Maamaaci kagvlesvra gvpaŋa kv vnaa lee gi ŋǝ na shee ki ija? ³¹ Ati baya ba ji maani vteru ni, daa ba ŋɔn ma, waa:a shee pi alaŋlaŋ k'vjiv ba ji. ³² Na Yeesu a lǝ pi waa:íjaíja ntilǝ anyin kilee Musa ashee ka a nyun vjiv ndee vdoo nálaŋ ma na ama amawɛɛ a shee ka anyin vjiv íja kv ja ndee vdoo n'alaŋ ma. ³³ Advwaa:Gaja k'vjiv, vni na gǝŋ ndee vrgǝ n'alaŋ na shee duliŋa aŋunii ŋŋuro ma. ³⁴ Na ba lǝ ni waa:Ndiyar shee atv vjiv baaŋjǝŋ k'vja dee a. ³⁵ Na Yeesu a lǝ pi waa:Amv na ŋŋuro k'vjiv.Arɛi api a masul ma, kaa kɔɔ cii akɔmɔ ayɔ na n'arɛi ashee amvija ma, vtunyem kvvkɔɔ a kǝ ni na. ³⁶ Ncee lǝ anyin boŋo,iŋǝ amv ama ki na yɛɛ ishee ija na. ³⁷ Mbadee amawɛɛ a shee amv ma, shee ba pi amasul, na ndee api amasul ma,kǝ ma bǝda ni aka na. ³⁸ Advwaa: kǝ ma rgǝ ńalaŋ api ma lee amvciŋsɔlɔka na ama ndee atǝm amv ma vciŋsolɔka na mpi malee. ³⁹ Ndee atǝ amv ma vciŋsɔlɔka na gǝŋ waa:Ma paati bade mbadee ashee mv ma, bvdǝn na, ama, ma ŋǝnǝ pi vshile vkǝŋja kv shile. ⁴⁰ Amawɛɛ vciŋsɔlɔka na gǝŋ waa:Arɛ ndee aŋǝ vpi naa shee ni ija ma, awǝda ŋŋuro ndee kiŋwǝda gayala na ma:Naa ma ŋǝnǝ ni vshile vkǝŋja k'vshine. ⁴¹ Nkǝŋ na Yudaa kǝbaja bada na ŋŋumo ŋŋumo galei gade a lǝ pi waa: Ade leeka vjiv ndee vdoo nálaŋ a pi ma, laŋ. ⁴² Na ba da na lǝ waa: ki lèè Yosɛfv vpur Yeesu na gǝŋaa? giyɔ ayar nárar a' ga tv bai na ana lǝ agvlɔ waa:Ade leeka vjiv ndee vdoo na alaŋ ma. ⁴³ Paa ma da na ŋŋuma ŋŋumo nányiŋbawor na. ⁴⁴ Vdǝn kaa sǝra api amasul, nu ji waa kilèè amawɛɛ abɔ ka ni, naa amv ma ŋǝnǝ ni vshile vkǝŋja na. ⁴⁵ Annabi mana baŋɔn waa: Gaja ga ni ga cere pi baŋunii. Galaŋ arɛ ndee arǝŋǝ gvyà vwǝtǝ a cam vceru ma,a na pi amasul. ⁴⁶ Vdǝn ka ŋǝ gvyà ayɔna, na kilee ndee a doo na gaja sul api ma na.Andǝndǝn aŋǝ ka gvya. ⁴⁷ Ija,ija,nti lǝ ɑnyin, arɛ ndee a shee amv ija ma, awǝda ŋŋura ndee kiŋwǝda gayala na ma. ⁴⁸ Amv na ŋŋuro k'vjiv. ⁴⁹ Anyumbaya ba ji maani vteru ni ama baŋunii ba ci. ⁵⁰ Atiya na, vjir ndee vdoo n'alaŋ a pi ma, naa arɛ ndee aji ni ma, apaa ci na. ⁵¹ Amv na ŋŋuro k'v jiv ndee vrgǝ nálaŋ api ma, arɛ dǝn a ta ji vjiv de, ataa da ŋŋuro ni na ce na ce.Na vjivndeen ma shee ni ma, na gaŋ aŋgvlɔ i gv na shee dulinya kǝbaja bada na lɔɔru na bawor na lǝ waa: Bai na nde kajarɛ a shee tv agvlɔ gi ji? ⁵² Nkǝŋ na Yudaa kabaja bada na lɔru na bawor na lǝ waa: Bai na nde kajarɛ a shee tv agvlɔ gi ji? ⁵³ Na Yeesu a lǝ pi waa:Nti lǝ anyin ijaija na ki ji arɛpur agvlɔ na, na ki nyem akɔnɔ na ku wǝda ŋŋuro na. ⁵⁴ Arɛ ndee a ji aŋgvlɔ naa anyem ama kɔnɔ ma,awǝda ŋŋuro ndee kiŋwǝda gayala na ma,naa vshile vkǝŋja k'vshile ma kɔɔ aŋǝnǝ na ma, naa vshile vkǝŋja k'vshile ma kɔɔ aŋǝnǝ ni. ⁵⁵ Agvlɔ gvlee ka ija k'vjiv, n'amkɔnɔ i lee ija ka bvto. ⁵⁶ Arɛ ndee aji aŋgvlɔ, naa anyem amakɔnɔ ma, taada ashee amv,naa ma da ashee ni. ⁵⁷ Daa amawɛ alee ŋŋuroyar, ada ŋŋuro ni, naa atǝm amvma, amiav nda ŋŋuro ni a shee ni ma, gǝŋci gboo arɛ ndee aji aŋgvlɔ ma,a da n'amv ŋŋuro ni. ⁵⁸ X vjiv ndee vdoo na laŋ ma,vnookama.Kv da daa maani anyunbaya ba ji acii ma na.Arɛ ndee aji vjiv de ma a taada ŋŋuro ni na ce nace. ⁵⁹ Kapanahum ka sinagɔɔgǝ ni na Yeesu a lǝ bvlei bvde acere na bɛrɛ. ⁶⁰ Nkǝŋ na a boja tuutuuna badǝn ba rǝŋ gǝŋ ma, naa a lǝ waa:Nde k'vjvceru vsɔm aŋa naa tǝlǝ ni? ⁶¹ Yeesu ŋǝ waa: Abalǝŋja gboo ba ti ŋumoŋumo galei gade alǝŋ ma, na alǝ pi waa:Anyin niav iti lee sika aa? ⁶² Ita ye ti ŋǝ Arɛpur a na bodo alaŋ gaduu acee da na ni? ⁶³ Ŋŋuro nna pala arɛ de da, gvlɔ kvv na fɔɔshii akɔdǝn na.Bvlei mlovdee nna lǝ anin ma bvlee ka ŋŋuro. ⁶⁴ Ama badǝn bada anyŋgicuco kǝ ba shee ija na.Advwaa Yeesu a yɔ doo vsǝbv ni mbadee kǝ ba shee ija na ma, na ndee a naa ti yala ni ma. ⁶⁵ Na a lǝ acǝŋǝ waa: Galaŋ na nlǝ anyin waa: vdǝn mana api amasul na mawɛɛ ka shee ni ganɔ na ma. ⁶⁶ Tɔɔ na ka saa de na abaja tuutuuma badǝn babɔ balɔ kǝ ba kɔɔ na ce asul na. ⁶⁷ Na Yeesu a lǝ abakǝŋja tǝb na ba nyiv waa:Anyin ni ku shɛv aa? ⁶⁸ Na Simɔɔ Pirɛr atǝ lǝ a shee ni waa:Ndiyar, aŋasul na gi ce? Aki wǝda ka ŋŋuro ndee kiŋwǝda gayala na ma ka bvlei. ⁶⁹ Na gi shee ija naa yɔ waa aki na Kristo ciricinl gaja ka ja. ⁷⁰ Na yeesu atǝlǝ ashee pi waa: Ki lee amv nlaaka anyinna, anyin tǝb na ba nyiv bade ni,anyimvdǝ na lee sheetaani a ja. ⁷¹ Yudaasi isikariyɔɔti Simɔɔ vpur agalei ji ana lǝ gǝŋ Advwaa: Anaati tɔɔ Yeesu ayala.

¹ Na Yeesu ace aliifv kayo kagvbvnv laŋ. ² Gaja gajaka n'akɔɔ ace vnyiŋu kaafala ni, na samaa awala asul. Na a sǝ na cere pi. ³ Nkǝŋ na Fariisimana na babɔŋɔnja ba pi na vsǝmprǝ dǝn,ba siv ni a na lee gisǝna ma. ⁴ Naa ti ni gicuca samaa aŋyu, na lǝ Yeesu waa Acereka, vsǝmprǝ ndǝ gisǝv ni ana lee gisǝna ma. ⁵ Musa a ŋɔn gvpɔ ni waa:Basǝmprǝ daa gǝŋ ma, gi nyin pi atala:Bai na aki shee na lǝ? ⁶ Ba na kǝu ni na alaŋ na yɛɛ ba rǝŋǝ ŋgadee alǝ na baciv nani ma. Ama na Yeesu kur atǝn atɔɔ agisiwa na ŋɔn atǝn. ⁷ Ba kara gayɛ na taba ni ma,na ataa agayɛ naa alǝpi waa:Anyin nini arɛi ka lee mbɔnɔ ayɔ na ma, asǝba anyun ni ntala. ⁸ Na akɔɔ kur atǝn na ŋɔn naa gisiwa. ⁹ Ba rǝŋǝ gǝŋ ma, nu hav pi paa, na ba sǝba nabɔbalɔ gidǝndǝn a shɛv tɔɔ na baŋono hali bapi laŋ:Nu saa Yeesu andǝndǝn vsǝmprǝ de yide gicuca. ¹⁰ Ata ayide laŋ ma ka ŋǝ vdǝn na, vsǝmprǝ andǝn dǝn a saa ka, na Yeesu ataba vsǝmprǝ waa. Mbadee ba na civ na ki ma badai kǝ ba lee ki gadǝn na ǝa. ¹¹ Na atǝlǝ waa:aai, ndiyar.Na Yeesu a lǝ ni waa:Amv miav kǝ ma lee ki gadǝn na:Kvla paakɔɔ lee mbɔnɔ na. ¹² Na Yeesu alǝ pi aciŋǝ waa:Amv na dulinya aŋunii vkadv, arɛi atǝr amvŋkǝm ma, kaa sara nkomo nu ayɔ na, ama ataawⱳda vkada kaŋuro. ¹³ Nkǝn na faniisi mana ba lǝ ni waa:Vti laa sǝriya na shee akvvlɔ, aka sǝriya ka lee ija na. ¹⁴ Na Yeesu atǝlǝ a shee pi waa:Baa maa nlaa sǝriya ashee aŋgvlɔ ama sǝriya alee ija ni advwaa ŋyɔ gaduu ndoo ma,naa yɔ gaduu nce ma, ama anyin ki yɔ gaduu ndoo ma naa ki saŋkɔɔyɔ gaduuv nna ce ma na. ¹⁵ Gvrilɔ ki kǝma nuna cim, amvkǝ ma na cim n'vdǝn ikǝma na. ¹⁶ Ńta cim ikǝma, amikǝma ilee ija ni advwaa:Kǝ ma da amv ndǝndǝ na:Ama wɛɛ ndee atǝm amv ma,ada amasul. ¹⁷ Ba ŋɔn anyiŋgvpɔ ni waa:Bɛrɛ banyiv ba sǝriya alee ija ni. ¹⁸ Aŋgilopi nti laa sǝriya na shee aŋgvlɔ náma wɛɛ gboo ana laa sǝriya na shee amv. ¹⁹ Na ba ta ba ni waa:nka na akawɛɛ ada: Na atǝlǝ ashee pi waa:Ki yɔ amv na, kisaŋkɔɔ a yɔ amv na, maa iyɔ amv itu yɔ ama wɛɛ. ²⁰ Yeesu alǝ bv lei bvde na cere na bɛrɛ vnyiŋu kaafala ni acimna gaduu gvjɔ kadakaa a sǝma, n'vden ka tav ni gvnyɛ ari ni na,advwaa asaa kaka na kpa na. ²¹ Na Yeesu a lǝ a cǝŋ waa:Ntǝ ma kɔɔ a shɛv, itu yɛɛ yɛɛ amv, itu cii anyumbɔnɔ ni.Ku sǝna ace gvduu nda ma na. ²² Nkǝŋ na Yudaa kǝbaja ba na lǝ waa:Anaa cece ati kǝ agvlɔ yaa,advwaa:Ku sǝra ace gaduu nda ma na? ²³ Na Yeesu alǝ pi waa:Batǝnaja pi ilee, amvnlee alaŋ kaja na, anyi ilee dulinya nde ni kǝbaja pi, amv kǝ ma lee dulinya nde ni kaja na. ²⁴ Galaŋ na nlǝ anyin waa: Itu cii anyimbɔnɔ ni na ki yɔ gvrisvra i nlee ma na itu cii anyimbɔnɔ ni. ²⁵ Na bataba ni waa:Gǝŋ ma, aŋanaki Yeesu bvye pi waa: Ncee lǝ anyin vsǝbv ni. ²⁶ Nwǝda bvlei tuutuuma ma lǝ anyindi laŋ, naa cim ikǝma, ama ndee atǝm amv ma, awⱳda ija, ŋgadee nrǝŋǝ asul ma, gani ji nna lǝ dulinya. ²⁷ Kǝ ba ti kaasi a na lǝ pi ayar agalei mana. ²⁸ Na Yeesu alǝ waa: Ita taa arɛpur alaŋ boŋo anii, itu yɔ gvrisvrai nlee ma,na kǝ ma na lee akɔdǝ nám vcŋsɔlɔka na, ŋgadee ama wɛɛ acere amv ma, gani ji nna lǝ. ²⁹ Ndee atǝm amv ma, ada amasul, ka pala amv ndendǝn na, advwaa nti lee baaŋjǝŋ bvkɔi bv cim na ni ma. ³⁰ Yeesu ana lǝ bvlei bvde gaŋ ma, na bɛrɛ tuutuuma bashee ni ija. ³¹ Nkǝŋ na yeesu a lǝ Yudaa kǝbaja i bashee ni ija ma, waa ita toŋo ambvlei, iti lafv alee ambakǝŋja. ³² Itu yɔ ija naa ija icam anyin alam atǝn. ³³ Nabatǝlǝ a shee ni waa:Gilee Abraham bapur pi a kulee vdǝn adɔmpela ayɔ na, bai na vkɔɔ na lǝ waa:ija tu cam atv alam? ³⁴ Na Yeesu a lǝ waa:ijaija, nti lǝ anyin waa: Arɛi ana lee mbɔnɔ ma, alee adɔmpǝla na. ³⁵ Adɔmpǝla ka lee vfalpi na, vpi ndee baŋvm afal ma, alee ka vfalpi. ³⁶ Galaŋ vpi atacam anyin alamatǝn itu da fɛɛ. ³⁷ Nyɔ waa:Abraham bapur bapur pi ilee:Ama iti yɛɛ ikǝ amv ma cii,advwaa ki cam ambvlei anyinifalu ni na. ³⁸ Bvkɔi ŋŋǝ ama wɛs sul ma bvnibv nnalǝ,n'anyiina lee bvkɔi irǝŋǝ anyinaya sul ma. ³⁹ Na ba tǝlǝ ashee ni waa:Ataya na gǝŋ, Abraham a.Na Yeesu a lǝ pi waa:Maa ilafvlee Abraham bapur m'ilee Abraham alesvra. ⁴⁰ Ama nnyimǝ iti yɛɛ i laa amvŋuro amv ndee nna lǝ anyin ija ndee nrǝŋǝ gaja sul ma.Abraham ka lee anyinalesvra nde ayɔ na. ⁴¹ Anyinaya antǝma ŋji i na lee gǝŋ:Na batǝ lǝ ashee ni waa:Ku lee akǝtǝlpi na, gvyà gvdɔŋkɔnɔ kv giwǝda vni na gǝŋ gaja. ⁴² Na Yeesu alǝ pi waa: Maa gaja galee anyinaya, maa isɔlɔmv, advwaa gaja sul na ndoo na ma api kǝ ma pi agilopina,atǝm kámv. ⁴³ Mv lee ka, ki na yɛɛ irǝŋǝ aŋgilǝkrǝ na, advwaa kusǝra advgvtɔ arǝŋǝ na. ⁴⁴ Anyinaya na gǝŋ sheetaam, n'ina yɛɛ ilee anyinaya antǝma.Alee arɛ kǝja na doo vsǝbv ni, ka yide ija ni ayɔ na, advwaa kawǝda ija na baa cei.Ata naa fvisǝi a na lǝlǝ daa ada ma,a lee isǝiyar na naa lee ba sǝirɛ baya. ⁴⁵ Amv nna lǝ ija ma, na ki na yɛɛ ishee ija na. ⁴⁶ Nta naa lǝ ija anyina ŋa,naa lǝ amv waa: Nlee mbɔnɔ? Na mvleeka na kishee amv ija na? ⁴⁷ Ndee alee gaja karɛ ma,ana dvgvtɔ arǝŋǝ gaja kabvlei, anyin ki na dv gvtɔ na,advwaaki lee gaja abaja na. ⁴⁸ Na Yudaa kǝbaja batǝlǝ ashee ni waa: ka gi nyiŋǝ alǝ waa asamaarija naki na, naa gi lǝ waa jindi dǝn ada na ki na. ⁴⁹ Na Yeesu a nuŋo pi waa:kǝ ma wǝda jindi dǝn na,Ama nna nyene amaeɛɛ na, n'anyin i na yɛɛ mv bvlei Na Yudaa kǝbaja batǝlǝ ashee ni waa: ka gi nyiŋǝ alǝ waa asamaarija naki na, naa gi lǝ waa jindi dǝn ada na ki na. Na Yeesu a nuŋo pi waa:kǝ ma wǝda jindi dǝn na,Ama nna nyene amaeɛɛ na, n'anyin i na yɛɛ mv bvlei. ⁵⁰ Kǝ ma na yɛɛ angilopi amvkvmv na, vdǝn ada ana yɛɛ ma na cǝm ikǝma. ⁵¹ Íjaija nti lǝ anyin,arɛi atoŋo aŋgalei ma,karɛ kaa cii ayɔ na ⁵² Na Yudaa kǝbaja ba lǝ ni waa:Nnyimǝ gi yɔ waa jindi dǝn ada na ki.Abraham aci anabi mana gboo na ki na lǝ waa:Arɛi ataŋo a kaalei ma kaa cii na. ⁵³ Aki vwu ataya Abraham acima? Anabi mana gboo ba ci a.Nka n'vcɔɔtɔɔ akvvlɔ nadv? ⁵⁴ Na Yeesu alǝ pi waa:Nta naa kvma aŋgvlɔ, amvkvmv kv lee aŋfaani na.Amawɛɛ n'akvma amv vni ndee ina yida waa:Anyiŋ gaja. ⁵⁵ Naa ki yɔ ni na ma.Amv nshee yɔni:Nta lǝ waa kǝ ma yɔ ni na, nte ma da daa anyin gboo ilee basǝirɛ ma.Ama n yɔ ni naa atoŋo'agalei. ⁵⁶ Anyinaya Abraham vcine vkǝr ana yɛs aŋǝ amv shine ma, aŋǝ ni naa jaŋ na ma. ⁵⁷ Nkǝŋ na Yudaa kǝbaja ba lǝ ni waa:kaka na wǝda bvja unyinatǝb na, n'vŋǝ Abraham? ⁵⁸ Na Yeesu alǝ pi waa:Naa ba ŋum Abraham ncee da. ⁵⁹ Nkǝŋ na ba pom atala na yɛɛnyim ni, na Yeesu acu afǝrǝ asukul sukul ba gi cuca adoo vnyiŋu kaafala ni.

¹ Saa ndee yeesu ana fǝl ma na aŋǝ ʋsporo ndee baŋʋm nɩ na ŋfɔnɔ ma. ² Ŋkǝŋ na abakǝŋja bataba nɩ waa afaŋaka aŋalee ka mbɔ nɔ ? ʋsoro nde yaa ayar n'anar laŋ na baŋʋm nɩ na ŋfɔnɔ? . ³ Na Yeesu atǝlǝ waa << kɩ lee waa ʋsoro de yaa ayar na n'anar bʋdǝn lee ka ŋbɔnɔ na ama waa gaja gafaŋa kanŋ tǝma alaŋ laŋ na. ⁴ Ɩsim waa gileeee ndee atǝm amʋ ma atǝma ʋshilée nɩ gijibɔŋɔ gɩtʋ na pl ʋdǝŋ kaasǝra alee ŋtǝma na ma . ⁵ Saa ndee nda duulinya nɩ ma amʋʋ na duulinya nɩ kʋkadʋ . ⁶ Yeesu aboŋo alilǝka ma na ashem gʋtabǝra atǝŋ na alee ndɔpǝna na agʋtabǝra naa acɔcɔ ʋsoro ɩnyine . ⁷ Ŋkǝŋ na alǝ nɩ waa << kʋla acǝ tɩ shire akɩ gayɛ siloe ka bʋto nɩ ( kaashi ji waa ciriciri)>> ŋkǝŋ na ʋsode acǝ ti shire agayɛ ma na ɩnyine ɩtine na asǝba na ŋe. ⁸ Gǝŋci bawor na bɛrɛ nbǝdee bacee yɔ nɩ waa ana nyǝŋǝ ita nɩ ma ba na lǝ waa << kɩ lee ʋroso ndee ana sǝ na nyǝŋǝ itanɩ ma na gǝŋ aa?>> ⁹ Bǝdǝn waa <<ʋni na>> ba saa ka<< waa kɩ lee ʋnɩ na ama aduo nɩ na>> ama na alǝ pi waa < na>>. ¹⁰ Na balǝ nɩ waa bai na aki nyine ɩtine? ¹¹ Na atǝlǝ ashee pi waa arǝ ndee ba na yi da waa yeesu ma alee ka ndɔpǝna naa acɔcɔ ami nyine naa lǝ mʋʋ waa kʋla cǝ ti shire siloe ka bʋto nɩ ŋkǝŋ na amɩ nyine ɩtine>> ¹² Na bataba nɩ waa << ŋka ada?>> na atǝlǝ ashee pi waa << kǝma yɔ na>> ¹³ Ŋkǝŋ na bapina arɛ ndee abʋŋa fɔnɔ ma fariisi kǝbaja sul. ¹⁴ Ɩde saa waa saabat kʋshile na yeesu alee ndɔpǝɍna atime arɛ de ɩnyine . ¹⁵ Ŋkǝŋ na fariisi kǝbaja bataba nɩ cǝŋǝ waa bai na ʋlee na akɩ nyine itime na atǝlǝ shee pi waa<< alee ndɔpǝna nji acɔcɔ amɩ nyine. na ŋshire na ŋyimǝ nsǝra naŋe>> ¹⁶ Faarisi kǝbaja bǝdǝŋ ba lǝ waa << ʋsoro nde k'aduo na gaja sul na adʋwaa ka na cu sabaat kʋshile na>> basaaka bǝde ba ti lǝ waa bai na arɛ ŋbɔnɔ yar anaa sǝra na lee maa maaci kalesʋra waa?>> galaŋ na ʋpadʋ pudʋ ʋkpa baɩciica. ¹⁷ Na ba kɔɔ ʋsoro ndee obʋŋa fɔnɔ ma cǝŋǝ << bai na akɩ ʋʋna lǝ agalei aɖʋ waa atine ka akɩ nyine? >> ŋkǝŋ na ʋsoro de atǝlǝ ashee pi waa < na>> ¹⁸ Ama babǝla kǝbatǝlǝ alǝ waa abʋŋa fɔnɔ ayɔ na na ŋnyimǝ ɩnyine ɩtine na galaŋ na ba yi da ayar ma na. ¹⁹ Na bataba ayar ma na waa anyɩ ɩŋ mapi ndee ɩlǝ wa ɩŋʋm nɩ na ŋfɔnɔ ma na ge ŋ aa? bal laŋ na ashee na ŋǝ nyɩmǝ? ²⁰ Na a yar ma na batǝle waa << gɩyɔ alǝ waa ata pi na gɩyɔ alǝ waa ata pi na gɩ ŋʋm nɩ na ma ŋfɔnɔ. ²¹ Bai laŋ na ashee na ŋǝ ŋnyɩmǝ atʋ kɩgɩyɔ na gǝŋci kɩgiyɔ arɛ ndee atine ɩnyine ma na taba ma nɩ atǝ ataa sǝra atǝlǝ akɔ. ²² Ayar ma na ba na cu yʋdaa kǝbaja basampǝna ma lay na balǝ gǝŋ adʋ waa adʋ waa yʋdaa kǝbaja bacee lǝ waa arɛ ndee alǝ >> ²³ Na bakɔɔ ayida ʋsoro ndee abʋŋa fɔ nɔ ma ŋkpala ŋnyiʋ taja naa alǝ waa kʋ ma gaja gɩ yɔ alǝ waa ʋsoro de alee mbɔnɔ yar na>> ²⁴ Na bakɔɔ ayɩda ʋsoro ndee abʋŋa fɔnɔ ma ŋkpala ŋŋnyiʋ taja naa alǝ waa kʋ ma gaja gɩ yɔ alǝ waa ʋsoro de alee mbɔ nɔ yar na>> ²⁵ Na ʋsoro de atǝlǝ ashee pi waa alee mbɔ nɔ yar yaa kalee mbɔ nɔ yar na kǝ ma yɔ na. bʋkɔ budɔ ŋkɔ nɔ bʋ amʋ ŋyɔ nbʋŋa fɔ nɔ ama ŋnyimǝ ŋti ŋǝ>> ²⁶ Na balǝ nɩ waa << ba na alee akɩ? bai na atine nyine?>> ²⁷ Na atǝlǝ ashee pi waa ŋcee lǝ anyim ama kitǝlǝ na! maa kɔ laŋ na ɩnayɛɛ ɩrǝŋǝ acǝŋǝ? yaa ɩna yɛɛ waa ɩlee abakǝŋja pi gboo? ŋ>> ²⁸ Na balim nɩ naa alǝ nɩ waa anyɩm pi abakǝŋja ama atʋ gɩlee muusa abakǝŋja pi. ²⁹ Atʋ gɩyɔ waa gaja galǝ na muusa bʋlei aduo ma na>> ³⁰ Ʋsoro de atǝlǝ ashee pɩ naa lǝ pi waa ɩda biti waa kɩyɔ gadu ŋgadee aduo na ma mla na na k'ama na atɩ ne amɩnyine. ³¹ Atʋ gɩyɔ lee waa gaja kaa na rǝŋǝ na mbɔnɔ yar na ama ʋdǝŋ ata tǝŋe na lee ʋcin sɔlɔ ka na rǝŋǝ na ma na.>> ³² Doo daa duulinya asǝba ma kigɩ ka na rǝŋǝ waa ʋdǝn tine arɛ ndee baŋʋm nɩ na ŋfɔnɔ ma ɩnyine ayɔ na. ³³ Ɩtaji waa arɛ nde kaduo na gaja sul n,a kaa sǝra alee akɔ dǝŋ na>> ³⁴ Na batǝlǝ ashee nɩ waa<< akɩ ndee ba ŋʋm nbɔnɔ nɩ ma naa faŋa tʋaaʋ? >> na batutur nɩ aduo n'aka. ³⁵ Yeesu ayɔ waa bakǝrǝ nɩ ʋnyiŋ kagafala nɩɩ ma ka ŋkǝm na aŋǝ nɩ naa taba nɩ waa << ʋwʋda na arɛ pur ʋʋcine aa>> ³⁶ Ŋkǝŋ na atǝlǝ ashee nɩ waa aŋana nɩ afaŋa ka naa ma wʋda na nɩ ʋcine? ³⁷ Ŋkǝŋ na yeesu alǝ nɩ waa ʋŋǝ nɩ ana lǝ n'akɩɩ . >> ³⁸ Ŋkǝŋ na ʋsoro de alǝ waa << afaŋka nwʋd ʋcine>> ŋkǝŋ na akʋma nɩ . ³⁹ Ŋkǝŋ na yeesu alǝ waa ɩkǝma dǝn laŋ na npi duulinya nɩ naa bɛrɛ mbǝdee bafɔnɔ ma baŋǝ naa mbǝdee ba na ŋǝ ma bafɔnɔ>> ⁴⁰ Fariisi kǝbaja mbǝdee dada asul naa arǝŋǝ bʋlee bʋʋde ma na bataba nɩ waa atʋ gboo gɩ fɔnɔ aa? ⁴¹ Yessu atǝlǝ ashee pi ɩtacee fɔnɔ kɩ wʋɖa mbɔ nɔ na ama ŋnyimǝ anyɩŋ ɩlǝ atʋ gɩtɩŋǝ gǝŋ ma anyɩn mbɔnɔ nda.

¹ Ija ija, nti l anyin waa: Ndee ka kpa na gvbɔrifɔ kaa konu na ma,lnaa a bodo na gvbɔrifɔ kaŋkǝri ajim ma, alee opitiri na, a lee ajotorɛ. ² Ama ndee a na kul na gvbɔrifɔ kaakanu ma, a na paŋa ibɔri ³ Na ndee a na tvŋa gvbɔrifɔ ma, atine ashee ni, ade kpa,ibɔri ba yɔ vwǝlǝ ade yida ibɔri yida a doonapi. ⁴ Adoo na ibɔri baŋunii boŋo ma, ade tɔnɔ baŋyu advwaa ba yɔ bitaniyar vwǝlǝ. ⁵ Kǝ ba na tǝr asana dǝn aŋkǝm ayɔ na shee ba cu,advwaa kǝ ba yɔ asana de na. ⁶ Yeesu a kɛɛshu galei gade ashee pi ma kǝ ba ti kaashi na. ⁷ Na Yeesu a kɔɔ apele pi gafɔli waa:Nti lǝ anyin ijaija waa:Amv na gvbɔrifɔ kaakukanu. ⁸ Mbadee ba tɔnɔmv api ma, ba lee bapitiri pi galaŋ na ibɔri kǝ ba dv pi gvtɔ na. ⁹ Amv na gakukanu. Arɛ ndee akuln'amv ma,ataa fvra, Ataa kpa fɛɛ adoo fɛɛ, naa aŋǝ vjiv. ¹⁰ Apitiri a ta kpa de nyim, a kǝ abǝda, apɛɛpɛɛ, amv mpipi naa ibɔri ba wǝdo ŋŋuro nlamaka. ¹¹ Abɔripaŋaja asoŋsono ana shee aŋŋuro ŋji ibɔri. ¹² Apooleeja ka lee ibɔruyar na, ka jee ibɔrina.Ataŋǝ atusna atvna pi ma, ade cuu apala ibɔri, atusna de kǝ pi aram ari vdǝn. ¹³ Apaaleeja ana cucu alee apaalee ja ma laŋ ka na dv aglɔ ishɛi atɔji ibɔni na. ¹⁴ Amv nlee ka ibɔri paŋaja asoŋsono.Nyɔ amibɔri n'amibɔri gboo ba yɔ amv. ¹⁵ Amawɛɛ yɔ amv, n'amv miav nyɔ amawɛɛ, nti shee amvŋŋuro amibɔri. ¹⁶ Nwǝda ibɔri adufɔli, kǝ ba da gvfɔ ŋgvde ni na, ntǝ ma pi napi, ba tǝ ba rǝŋǝ amvwǝtǝ na i pra gvfɔ gvdɔŋkɔnɔ awǝda apaŋaka adɔŋkɔnɔ. ¹⁷ Bvkɔi laŋ amawɛɛ asɔlɔ amv ma, na gǝŋ waa nti shee amvŋŋuro, naa ma kɔɔ ati ŋǝ nji acǝŋǝ. ¹⁸ Vdǝn kaasǝra a cam nji na, ama amv n na shee nwⱳda iko ma shee, naa kɔɔ wǝda iko ma cam nji bvkɔi amawɛɛ a lǝ amv ma na gǝŋ. ¹⁹ Galei gade laŋ na Yudda kǝ ba ja bayvga bawor. ²⁰ Badǝn bade ba ti lǝ waa:Jiŋni dǝn adaka nani, ka kpe na, mvlaŋ na i na dv ni gvtɔ? ²¹ Ba saaka bade bati lǝ waa:Ki lee jiŋni a galei ji tiya na oo,Jiŋni ataa sǝra atine Bafɔnɔrɛ binyin aa? ²² Kasaa de bade bati ji vnyiŋu kaafala gabvmbɔnɔ kajiŋgaari. ²³ Yeesu de sana na sir vnyiŋu kaafala gabvmbɔnɔ kiculupi ndee Salomɔɔ ace ma kaamana. ²⁴ Nkǝŋ na Yudaa kabaja bawala asul natabani waa:Saa a paŋa na vnaa kada alǝ ashee atv? ita ji waa: Aki na Kristo,lǝ ija. ²⁵ Na Yeesu a lǝ pi waa: Nlǝ anyin boŋo, ki shee ija na alesvran dee amwɛɛ atǝm amv waa:Na lee ma iti taa sǝriya na shee amv. ²⁶ Ama ki shee ija na.Advwaa ki lee aŋgvbɔrifɔ ni kǝbaja pi anyin na. ²⁷ Amibɔri ti rǝŋǝ amv wǝlǝ, n yɔ pi, ba ti tǝr amvŋkǝm. ²⁸ Nti ma shee pi ŋŋuro ndee kiŋwǝda gayala na ma,kǝ ba cii ayɔ na,n'vdǝn kaa sǝra alaa pi aŋgvnyɛ ni na. ²⁹ Amawɛɛ ndee adv pi aŋgvnyɛ ni ma,awu baa mvnv kpataa.Vdǝn amana a laa pi amawɛɛ agvnyɛni. ³⁰ Amv n'amawɛɛ gi lee vdɔŋkɔnɔ na. ³¹ Nkǝŋ na Yudaa kǝbaja ba kɔɔ a pom atala na yɛɛ banyun ni. ³² Na Yeesu a lǝ pi waa: Wlee amawɛɛ alesvra tuutuuma, afaŋa anyin:Kaa paŋa laŋ na i na yɛɛ inyǝm amv atala. ³³ Na Yudaa kabaja ba lǝ ni waa: Ki lee gvlesura gvsoŋsono laŋ na gi na yɛɛ gi nyun aki atala na,ama vti fv isǝi,aki ndee vlee arɛ ma, vti tɔɔ akvvlɔ na kparu na gaja. ³⁴ Na Yeesu a lǝ pi waa: kǝ ba ŋɔn anyingvpɔ ni waa:N lǝ waa:Anyin pi bvja aa? ³⁵ Ata yida mbadee ashee agalei ma waa:Bvja gǝŋ ma,vŋɔnde ki sim ba bla ni na. ³⁶ Ndee gvyà apɛmpɛm ni ada ciri ciri atǝm ni dulinya ni ma.vni na i na lǝ waa:Ati fv i sǝí;Ngadee nlǝ anyin waa: Amv na gaja vpur ma laŋ. ³⁷ Ita ji waa: kǝ ma na lee amawɛɛ atǝma na,paa ma shee amv ija na. ³⁸ Ita ji waa: Ki shee ija na, alesra ndee nna lee ma laŋ shee ma ija, itu ŋǝ ayɔ waa:Amawɛɛ ada amsul n'amv miav nda a sul. ³⁹ Ga ni gade laŋ na, ba ta na yɛɛ bari ni, na afɔdɔ banyɛ ni. ⁴⁰ Na Yeesu akɔɔkɔɔ ace Yrdaani kaato kvpaŋpaŋa gaduu yohana asǝba amǝna bǝrɛ bvto alaa ma, naa ada nkǝŋ. ⁴¹ Bɛrɛ tuutuuma bade ba ti pi a sul,naa naa lǝ waa:Yohana ka lee maamaaci kagvlesvra ayɔ na ama bvkɔi alǝ vsoro nde laŋ ma,ija ni. ⁴² Nkǝŋ na bɛrɛ tuutuuma ba shee Yeesu ija.

¹ Saa ndee Yeesu ana fǝl ma na aŋǝ ma na aŋǝ ʋsoro ndee ba ŋʋm nɩ ŋfɔnɔ ma. ² Ŋkǝŋ na abakǝŋja bataba nɩ waa afaŋaka aŋalee ka mbɔnɔ? ʋsoro nde yaa ayar nanar laŋ na baŋʋm ni na ŋfɔnɔ? ³ Na Yeesu atǝlǝ waa << kɩ lee waa ʋsoro de yaa ayar na n'anar bʋdǝm lee ka ŋbɔnɔ na ama waa gaja gafaŋa kanŋ tǝma alaŋ laŋ na. ⁴ Ɩsim waa gɩlee ndee atǝm amʋʋ ma atǝm ʋshilée nɩ gigjbɔŋɔ gɩtʋ na pɩ ʋdǝŋ k'aasǝra alee ŋtǝma na ma . ⁵ Saa ndee nda duulinya nɩ ma amʋ na duulinya nɩ kʋkadʋ. ⁶ Yeesu naboŋo alilǝka ma na asheɍm gʋtabǝra atǝŋ na alee ndɔpǝna na agʋtabǝra naa acɔcɔ ʋsoro ɩnyine. ⁷ Ŋkǝŋ na alǝ nɩ waa << kʋla acǝ ti shire akɩ gayɛ na alǝ nɩ ( kaashi ji waa ciriciri) ŋkǝŋ na ʋsode acǝ ti shire agayɛ ma na ɩtine na asǝba na ŋe. ⁸ Gǝŋci bawor na bɛrɛ nbǝdee bacee yɔ nɩ waa ana nyǝŋǝ itanɩ nɩ ma ba na lǝ waa << kɩ ɩ lee ʋsoro ndee ana sǝ na nyǝŋǝ itanɩ ma na gǝŋ aa?>> ⁹ Bǝdǝn waa << ʋʋni na>> ba saa ka << waa kɩlee ʋnɩ na ama aduo nɩ na>> ama na alǝ pi waa << amʋ na>> ¹⁰ Na balǝ nɩ waa bai na akɩ nyine ɩtine? ¹¹ Na atǝlǝ ashee pi waa arɛ ndee ba na yi da waa yeesu ma alee ka ndɔpǝna naa acɔcɔ amɩ nyine naa lǝ mʋ ʋ waa kʋʋla cǝ tɩ shire siloe ka bʋto nɩ ŋkǝŋ na ŋcǝ atɩ shire amɩ nyine ŋkǝŋ na amɩ nyine ɩtime >> ¹² Na bataba nɩ waa<< ŋka na ada? >> na atǝlǝ asheepi waa << kǝma yɔ na>> . ¹³ Ŋkǝŋ na bapi na arɛ ndee abʋŋa fɔnɔ ma fariisi kǝbaja sul. ¹⁴ Ɩde waa saabat kʋshile na Yeesu alee ndɔpǝna atine arɛ de ɩnyine . ¹⁵ Ŋkǝŋ na fariisi kǝbaja bataba nɩ cǝŋǝ waa bai na ʋdee na akɩ nyine itine na atǝlǝ shee pi waa<< alee ndɔpǝna nji acɔcɔ amɩ nyine na ŋshire na ŋnyimǝ nsǝra naye>> ¹⁶ Faarisi kǝbaja bǝdǝŋ ba lǝ waa << ʋsoro nde kaduo na gaja sul na adʋwaa ka na cu sabaat kʋshile na>> basaaka bǝde ba tɩ lǝ waa bi na arɛ ŋbɔnɔ yar anaa sǝra na lee maa maaci kalesura waa? galaŋ na ʋpadʋ padʋ ʋkpa bagɩcllca. ¹⁷ Saa ndee yeesu akpa nkǝŋ ma na ba lǝ nɩ waa ɩshile inan nɩ gǝŋ bǝŋ bafun lasaa ma. ¹⁸ Bɛtanɩ k'alǝ na yeesu na ɩkilomɛtǝr tǝb na ba nʊn pɩ. ¹⁹ Yʊda kǝbaja tuutuu ma bǝde bapl mart na mari sul na nyǝŋ bʊcine bʊŋono abʊce laŋ. ²⁰ Mart arǝŋ waa yeesu atʊ napɩ ma na acǝ atɩ wa na nɩ ama marii ade sǝ afal. ²¹ Ŋkeŋ na mart alǝ yeesu wàà "ndi yar maa ʊda tɩa na maa amʊŋono k'acll na. ²² Na ka ma na jyɔ lǝ wàà baa maa kɔ nɩ ʊtaba gaja ataa lee ashee ke. ²³ Ŋkǝŋ na yeesu alǝ nɩ wàà a kʊŋono ataa ŋǝnǝ. ²⁴ Na mart atǝlǝ waa ŋyɔ alǝ waa ataa ŋǝnǝ ciyaa ma kʊshile kǝŋja. ²⁵ Yeesu atǝlǝ ashee nɩ wàà amʊ na ʊŋǝnu na ŋŋuro arɛ ndee awʊ da na mʊ ʊcine ma baa maa aci ataa wʊda ŋŋuro. ²⁶ Gǝŋci arɛ ndee ada ŋŋuro nɩ naa awʊda n'amʊ ʊcine ma kaa cll yɔ na galaŋ ʊwʊda ʊcine aa? ²⁷ Na alǝ waa gǝŋci ndiyar nwvda vacine waa aki na kristao gaja pur ndee apɩ duulinya nɩ ma. ²⁸ Alǝ gǝŋ baŋo ma na acǝ tɩ yɩda apar marll naa lǝ nɩ waa afaŋka kpa atɩ yɩda kɩ. ²⁹ Arǝŋǝ gǝŋ ma na ata ayide laŋ were naa cǝ asul. ³⁰ Yeesu ka ka na kpo kura nɩ na adʊaa a naa da ga du ngadee mart acǝ tɩ wa na nɩ ma. ³¹ Yʊdaa kǝbaja nbade bada marii sul ŋku na nyekǝrǝ ʊcine ba ŋǝ nɩ ata aduo acuu na cǝ ma na ba tǝr aŋkǝm ba yɔ waa ana cǝ ŋkufo sul na acǝ tɩ yu. ³² Marll akpa yeesu sul n'aaŋǝ nɩ ma na acim atǝn aŋyll n'aa le ni wàà ndiyar maa ʊda tia na maa amʊ ŋono ka cii na . ³³ Nkələ nɖe Yeesu aŋə nɩ ana yu, naa yʋɖa kəbaja gboo ba kaŋa na ɩ na yu ma, na ʋcɩne ʋpɩɛ yɔgʋʋ. ³⁴ Na Yeesu aləbwaa: "ŋka na ɩɖʋ nɩ?" na atəl shee nɩ waa nɖiyar pɩ tɩ ŋə. ³⁵ Yeesu yu. ³⁶ Ŋkǝ na yʊdaa kǝbaja ba waa ŋǝ ma daa asɔlɔ lazare ma. ³⁷ Ama baden bagɩciica nɩ wàà ʊsoro nde ana alee waa ʊsoro nde apaa ci n' aa. ³⁸ Galaŋ yeesu ʊcine ʊpɩɛ paa ma na afǝl acǝ nkufo sul nkufo ndee ba tǝwa ntala asǝu ka ganɔ laŋ ma na. ³⁹ Ŋkǝŋ na yeesu alǝ waa taa ma ntala nde na mart ʊkono lazar par alǝ yeesu waa daa wa ma nkoŋpa ntɩ fǝtǝr boŋo adʊaa ʊroŋ na ɩkoŋpa ntɩ nan. ⁴⁰ Na alǝ nɩ waa kǝma cee lǝ kɩ waa ʊta wʊda ʊcine ʊtaa ŋǝ gaja kʊkʊmʊ aa? ⁴¹ Nkǝŋ na ba taa ntala nde yeesu ataa ɩnyine alaŋ naa lǝ waa gʊya ntl sala ki adʊ waa ʊtɩ rǝŋǝ na mʊ. ⁴² Nyɔ waa ʊtɩ rǝŋǝ baa ŋjǝŋ na ama sama nbǝ dee ba mʊda ʊcine waa ʊtǝm amʊ. ⁴³ Alǝ gǝŋ ma k'aŋkǝm na ataa ʊwǝlǝ alaŋ nɩ ka shc naa yɩ dala zar duwo pĩ!. ⁴⁴ Nkǝŋ na ukono adʊo bade bakʊr anyɛ na ɩkel naa sǝu agayɛ na ykufo nl ka ykuro na yeesu alǝ pɩ waa kʊda ma nl naa pala nɩ ashɛu. ⁴⁵ Galaŋ yʊdaa kǝbaja tuu t'uu ma nbedee bapl marii sul naa ŋǝ daa yeesu alee ma na ba wʊda na nɩ ʊcine. ⁴⁶ Ama badǝn ba kǝwa acǝ fariisi kǝbaja sul atɩ lǝ pɩ ale sura ndee yeesu alee ma. ⁴⁷ Galaŋ na basara laaja k'adi baja na fariisi kǝbaja ba wa na ba wor naa lǝ waa bai na gɩ lee arɛ nde ti lee maa maaci ma na. ⁴⁸ Gɩ ta pala nɩdaa gǝŋ ma barɛ baŋunii na ramɛ kǝba ja bapɩ tɩ cam n'atʊ ata tǝ ma na atʊ gatǝ na. ⁴⁹ Ka ŋkǝlǝ njɩ arɛdǝn bagɩcii ca nɩ ba na yɩ da nɩ waa caifa alee basaaralaaja ka ndi yar gaja gade ma alǝ pɩ waa ⁵⁰ Anyɩn kɩ yɔ waa ɩsim arɛ dɔŋkɔnɔ acii ashee barɛ ba ŋunii awu daa dulinya aŋunii abo maa. ⁵¹ Ama kɩlee ʊciŋsɔlɔ ka na alǝ na galei gade na daa alee basara laaja ka ndiyar gaja gade ma na ana lǝ galiǝka waa yeesu naa cii ashee gatǝna gaŋunii. ⁵² Kɩ lee gatǝna ka ndǝn dǝn na ama naa gaja ba pur mbadee ba ramatǝŋ ma ba sra wamla gadu gadɔŋ kɔnɔ. ⁵³ Galaŋ tʊa n'ʊshɩ le de na yɛɛ daa balee naa akǝ yeesu ma. ⁵⁴ Yeesu ka kɔɔ na sara gba gba raa yʊdaa kǝbaja ba gɩcii ca na ama acǝ mpa nfɔli ndee nda asla gadu ba na yɩ da waa efrɛm ma naa ada ŋkǝŋ adǝŋ adeŋ na aba kǝŋ ta. ⁵⁵ Yʊdaa kǝbaja ba jɩŋna ba na yɩ da waa pak ma ade sla bɛrɛ tuu t' uu ma bade ba tɩ cǝ yerusalɛ m ba cǝ tɩ pɛŋpɛŋɛ bagʊlɔ nana jɩŋgarɩ aye kpa . ⁵⁶ Ba da na yɛ yɛ yesu naa naa taba ba wor yaa ada ʊnyiŋu k'agafala nɩ yaa bal na ɩna faŋa?Yaa k'apĩ jɩŋgararɩ na? ⁵⁷ Ba sara laa ja ka ndi baja na fariisi kǝbaja ba shee ganɔ waa ʊden ta ga duii yeesu ada ma apɩ tɩ lǝ ba de naa ba cǝ tɩ nɩ.

¹ Lsaa lhilè lkaloŋ naa ba ji paaki ma na yeesu a ce betanii, gaɖui lasaari nɖee yeesu a ŋənə ni a doo nkufa ni ada ma, ² Nkan na ba cam ni gisana: marti aɖeti tɔju ni, lasaar de da mbaɖee ba man na Yeesu sa tebiri kaamana ma ba gi cu ca. ³ Na marii atɔɔ tubaria akarka guya na kpalaba afur Yeesu ikei laŋ naa atɔɔ aŋuu na shɛr natulaari. ⁴ Na Yeesu abakanja buɖan ndee bana yida waa: Yuɖaasi isikaniyɔɔ Yeesu ashee ma ala waa: ⁵ Mulee ka na kə ba sara ayala tulaari ɖe idɖeniyee awanyiu naa ashee bashɛɛrɛ kitani na? ⁶ Ana ma gaŋ na, kilee ana yu bashɛɛrɛ laŋ na, alee apitiri na, ana toŋo ganɔi aɖe ti laa bukɔi asɔlɔ ma. ⁷ Ama yeesu a la pi waa: pala mani alee na saa n'shilè ndee bafun amu ma. ⁸ Lwaɖa bashɛɛrɛ baaŋjǝŋ anyinasul, kuŋǝ amu baaŋjǝŋ anyinasulna. ⁹ Yuɖaa kǝbaja tuutuuma baraŋǝ waa: Yeesu ada betanii ma, na ba ce nkǝŋ, kilee Yeesu anɖǝnɖǝn laŋna, lasaar ndee Yeesu aŋǝnǝni aɖoo bakono ni ma, laŋ na ba ce ba ŋǝ. ¹⁰ Na basaraalaja ba laa bɛrɛ atam waa. Ba ce atikǝ lasaar gboo. ¹¹ Aɖuwaa alaŋna Yudaa kabaja tuutuuma babɔ balɔ a ce yeesu sul ashee ni ya. ¹² Gaja gakuda ma, samaa abumbɔnɔ a ce jiŋgaari ba naŋ waa: Yeesu ati ce Yerusalɛm ma, ¹³ Na ba ta atɔɔ apapi kabɔ a ce ati waananina kuro waa: Hosaana ! albaraka ashee nɖee atunapi n'ikoyar Israɛl aguyari ayida ma. ¹⁴ Yeesu de sǝ garaŋkɔŋkɔŋɔ gajala laŋ na pi ɖaa ba ŋɔn ma. ¹⁵ Waa : asampana ipaa kpa aki na siyɔ kupigii: Taa a kiɖe akuupayani, atu kagaŋ asə garaŋkɔŋkɔŋɔ gafa na fanaka laŋ na pi. ¹⁶ Abakamja kə ba ti kaasiri na, ama saa nɖee Yeesu aŋyida nkuma ma, ka saa na baliye ɖaa ba buŋa aŋɔn agalei ma. Naa alesura ɖe i lee ma. ¹⁷ Mbaɖee baŋunii ba ɖa nkaŋ nkǝlǝ Yeesu aŋənə lasaar aɖoo nkufo nni bakono ni ma, ba laa sariya ashee basaaka. ¹⁸ Na samaa awala Yeesu sul; aɖuwaa ba rəŋə maamaa ci kagulesura i alee ma. ¹⁹ Nkaŋ na fariisi kəbaja ba na la bawor waa i ŋə waa kusəra pi na, iŋə daa samaa aŋunii a wala a ce a sul maa? ²⁰ Naa garɛki kəbaja baɖan i ba ce ati lee bɔɔta juŋgaari kasaa ma. ²¹ Ba ce Filiipu bɛtisaidaa galilee ni kaja sul apəla pəla nni a lə ni waa : Uŋono, gi ti yɛɛ gi ŋə yeesu. ²² Na filiipu a ce ti la aschee anɖree na baman ace ati lə ashee yeesu. ²³ Na yeesu abuye pi waa: Gakɔŋkɔŋɔ ga cəm waa arɛpur ukumu ulee. ²⁴ Lja lja nti lə anyin waa: Na blee kagupi kufəda atan ata na ipi tuutuuma. ²⁵ Nɖee asɔlɔ aŋŋuro ma, ataa bəɖaŋji, ama ndee aŋo aŋŋuro ma , ataa toŋoŋji a ce na ŋŋuro i kina bon na ma ni. ²⁶ Uɖən ata naa lee amuntama shee karɛ atər amuŋ kam na gadu ŋgadee nda ma, amatəmleeja atta ɖa uɖən ata naa lee amuntəma, ama wɛɛ ana kuma ni na. ²⁷ Amuŋŋuro nkpa ntərətərə aluwatu nde ni. Gapaŋaji nni ma lə? Ama wɛɛ laamu ncən gakɔŋkɔŋɔ ndgade ni aa? Ama galaŋ na mpi hali gakɔŋkɔŋɔ ngade ni. ²⁸ Ama wɛɛ kuma akiŋyida n'uwələ dən udoo na alaŋ waa: Nkumaŋji boŋo, ntə ma kɔɔ kumaŋji acəŋə. ²⁹ Samaa nɖee aɖa nkəŋ ma, ba rəŋə ma, na balə waa ara akuroka. Na badən ba lə waa: Malaika alə ka na ni. ³⁰ Na Yeesu alə waa: ki lee amalaŋ na u wələ de u doo irəŋə na, ama anyina laŋ na udoo. ³¹ Nnyəmə na ba cəm na dulinya nde ikama. Nnyəmə na ba cim na dulinya nde kuyarripi ikəma. ³² Amu ba ta taamu alaŋ boŋ, ntə mabɔ bɛrɛ baŋu nii api na amasul. ³³ Ana lə gaŋ ma, ana kɛɛstu na ɖaa buce mbuɖee ana t ci ma. ³⁴ Nkəŋ na samaa a na lə ni waa: gi rəŋə gupɔ gu lə waa : Kristo alee adaka na, na ce na ce a! ba na aki sheekɔɔ na lə waa: isəm ba taa arɛpur alaŋ? aŋana kajarɛpur ɖe? ³⁵ Na Yeesu alə pi waa: ukaɖu ɖe u naa ɖa anyiŋgicuca. sara ma ukadu de ni nkələ ukadu ɖe u naa da ma naa nkomo mpaa ti siu uɖən na: aɖuwaa nɖee ana sara nkomo no ma, ka yɔ gaɖuu ana ce ma na. ³⁶ ɖaa ukadu de u naa ɖa anyinasul ma, shee ma ija ukaɖu ɖe, naa ilee ukadu de kəbapi. Yeesu alə pi gaŋ abonŋo ma, na ace ati lugo agulɔ napi. ³⁷ Baa maa daa Yeesu alee maamaaci kalesura baŋy u ba ŋa ma, na kama kə ba shee ni ija na. ³⁸ Naa galei i anabi esaye abuŋalə ma ilee : ikayar aŋa shee ka ata waasu ija? Aŋa na Ikayar a gunyɛ gukada a shee? ³⁹ Kə ba sara ashee ija na, aɖuwaa esaye alə cəŋə waa: ⁴⁰ Aka pi nfɔnɔ; naa apala bifolu ikaŋkar, naa binyine ipaa ti tine baŋa na, ba paa ti ti kaashi naa fuba ndawa naa aɖe afura pi na. ⁴¹ Esaye alə galei gade ma, nkala aŋə yees ukumu ma na a na lə agalei. ⁴² Ama adibaja bade kabadən tuutuuma bashee Yeesu ija, ama kə ba laa balɔ afaŋa na, naa bo paati kərə pi sinagɔɔga ni na. ⁴³ Aɖuwaa: ba sɔlɔ bɛrɛ bukumu awu gaja kuja. ⁴⁴ Yeesu abuŋakuno alə shee pi waa: arɛndee a shee amu iya ma, ki lee amu ndəndən na ashee ija na ama ndee atəm amu ma gboo na ashee ija. ⁴⁵ Arɛi aŋə amu ma, a ŋə nɖee atəm amu ma. ⁴⁶ Mpi dulinya ni na daa ukadu ma, naa arɛ ndee ashee amu ija ma, a paa lal nkomo ni na. ⁴⁷ Udən a ta rəŋə ambulei na ka cambu na kilee amu nnuma cim na ni ikəma na: Aduwaaa ka ma pi ma cim na dulinya ikəma na. Ama ma fura ɖulinya. ⁴⁸ Arɛ ɩ abəɖa amu ka cam abulei na ma, awaɖa ɩkəma boŋo; galei ŋgaɖee nləma ga ni ga cîm na nɩ ɩkəma ukaŋja. ⁴⁹ Aɖuwaa kɩ lee amu ŋgilopi ambulei bu nlə na, ama ama wɛɛ, nɖee atəm amu ma, acere amu agilopi daa nni ma lə ma. ⁵⁰ N yɔ waa agupɔ gulee ŋŋuro nɖee kiŋwaɖa gayala na ma. Galaŋ alesura ɖe shee ma lə ɖaa ama wɛɛ alə amu waa ma lə ma.

¹ Naa Paaki kajiŋgaarɩ ayekpa, Yeesu yɔ waa alʋwa atʋ akpa boŋo a naa tǝbǝ ɖulinya nɖe nɩ akɔɔkɔɔ ayar sul ma, ashee sɔlɔ abaja ɩɩ baɖa ɖulinya nɩ ma, na apala ʋɖa ashee. ² Saa nɖee ba na jɩ ʋsɔlʋma, sheetaanɩ acee kpeɖe aɖʋ yuɖaasɩ isikariyɔɔtɩ agɩfolu nɩ ɖaa anaa Sara naa atɔɔ Yeesu ayata ma. ³ Yeesu nɖee acee yɔ waa ayar akɔɔna baamʋɩn a ɖʋ anyɛ nɩ ma, na Gaja sul na a ɖoo na ma apɩ Gaja sul na akɔɔkǝwa ashɛʋ ma. ⁴ Ata ayɩɖelaŋ tebiri kaŋkǝmǝ naa afɔɖɔ a toko naa a tɔɔ gʋrɩmka arɩɩn anǝl ma. ⁵ Naa a tɔɔ gvnyanʋ gʋbɔɖɔka afʋr bʋto ncǝn na sakǝl na abakǝŋja bɩkei, naa tɔɔ gʋrɩmka arɩm ansǝl ma, na shɛr na bɩkei. ⁶ Ɩshee tɩ cǝm na simɔɔ pɩɛɛr ma; Na Piɛɛr alǝ nɩ waa: «Nɖiyar akɩ naa sakel a mɩkei aa?» ⁷ Na Yeesu a lǝ nɩ waa: «Bvkɔɩ nna lee nnyɩmǝ waa ma, kɩɩ kana ye akɩ na, ama ɩtɩɩ tɩ yekɩ.» ⁸ Na Piɛɛr a lǝ nɩ waa: «Aaɩ ayɔ nayɔ kaasal amɩ kei na. Na Yeesu a lǝ nɩ waa: «na kǝ ma sakǝl akɩ na kaa ŋǝ akɔɖǝn amasul na.» ⁹ Na Simɔɔ Piɛɛr alǝ nɩ waa: «Nɖiyar, ɩpaa lee ɩkei kanɖǝnɗǝn na, ama anyɛ na ŋɖi gboo. ¹⁰ Naa Yeesu a lǝ nɩ waa: «Arɛɩ aci baŋo ma, ɩkei kanɖǝnɖǝn na ɩhɩɛ waa a sakǝl naa agʋlɔ gʋŋunii cɩrɩcɩrɩ. Ɩɖa cɩrɩ cɩrɩ beŋo, amakɩ lee anyɩmbaŋunii na.» ¹¹ Aɖʋwaa Yeesu a yɔ nɖee a naa ɖoo aŋkǝm ma, galaŋ na alǝ waa: «Kɩ lee anyunbaŋunii ɩɖa ka cɩrɩ cɩrɩ na.» ¹² A sakǝl bɩkei boŋo ma, na atɔɔ ayɔkɔ akara, naa sɛ tebiri kaŋkɛmɛ, naa taba pɩ waa: «Bʋkɔɩ nlee ashee anyɩn waa ma ɩye anyɩn aa? ¹³ Ɩna yɩɖa amʋ waa nɖiyar na acereka ma; ka ɖeiɖei nu lǝ gǝŋ nlafʋlee. ¹⁴ Nta laƒʋ sakǝl anyɩnɩkei, amv n nɖee nlee nɖiyar na acereka ma, gaŋ anyɩn gboo shee ɩnaa sakǝl anɩmbawor bikei. ¹⁵ Nfaŋaanyɩr pɩ gǝŋ, ɖaa ɩ naa lee na shee anyunbawor ɖaa nlee ashee anyɩn ma. ¹⁶ Ɩja ɩja ntɩ lǝ anyɩn, atǝnleeja ka wu atǝma yar na, na ŋɖee batǝm ma ka wu nɖee atǝm nɩ ma na. ¹⁷ Ɩta yɔ alesra ɖe na leeɩ ka ɖeiɖei ɩlee albarka kǝbapi. ¹⁸ Kɩ lee anyɩmbaŋunii pɩ nna lǝ na shee na yɔ mbaɖee n laa ma. Ama ɩsǝm ɖaa ʋŋɔn ʋlǝ ma, ɩlee: «Nɖee ajɩ amʋjiŋ ma, alaa ʋkei cim amʋ.» ¹⁹ Tɔɔ na nnyimǝ ntɩ lǝ anyɩn, naa alesʋra ɖe ɩye ɩkpa, naa ɩta kpa boŋo ɩshee ɩja gʋrɩsʋraɩ n lee ma. ²⁰ Ɩja ɩja ntɩ lǝ anyɩn waa: Arɛɩ a cam nɖee ntǝm nɩ ma, amʋ na acam, na arɛɩ acam amŋ ma, acam nɖee atǝm amʋ ma. ²¹ Alǝ gǝŋ aboŋo kpaarɩ ma, nɩɩ mana kǝ Yeesu ntǝrǝtǝrǝ aŋŋuro nɩ na alǝ gbagbaraa waa: «Ɩja ɩja ntɩ lǝ anyɩn, anyɩnʋɖǝn ataa tɔɔ amʋ ashee.» ²² Abakǝŋja baɖe ba tɩ kiɖe bawor na taba na yɛɛ ba yɔ arɛɩ Yeesu analǝ ma. ²³ Yeesu akǝŋja kʋɖǝn nɖee Yeesu asɔlɔ paa ma, a caŋkǝra na Yeesu. ²⁴ Na Simɔɔ Piɛɛr a kǝ nɩ gɩnyine waa: «ataba Yeesu a ŋa na a na lǝ.» ²⁵ Na akaŋja nɖee acaŋkǝra na Yeesu ma, ataba nɩ waa: «Nɖiyar a ŋana karɛ?» ²⁶ Na Yeesu atǝlǝ asheenɩ waa: «Nɖee nnǝma tɔɔ baɖo boɖo asɔm ashee ma, ʋni na. Naa ma na tɔɔ baɖobaɖo a sɔm ashee Yuɖaasɩ Ɩsɩkarɩyɔɔtɩ Sɩmɔɔ ʋpur. ²⁷ Yuɖaasɩ a cam kpaarɩ ma, na sheetaanɩ amanakpa nɩ, na Yeesu a lǝ nɩ waa: «Bʋkɔɩ ʋnaa lee ma, lee bʋ kpaarɩ. ²⁸ Ama mbaɖee na pɩ ba man a sǝ tebiri kaŋkǝmǝ ma, kɩye pɩ bʋkɔɩ laŋ a lǝ nɩ gǝŋ ma na: ²⁹ «Baɖen baɖe ba tɩ faŋa waa: Ɖaa ana toŋo ʋtaŋfǝlǝ ma, Yeesu lǝ nɩ na waa a ce a tɩ shɩ jɩŋgaarɩ ka yɔ kɔ, kokoo a shee bashɛɛrɛ akɔɖǝn. ³⁰ Yuɖaasɩ amana acam bodoboɖo kaŋkǝlǝ ma, naa mana kǝʋku a ɖoo kpaarɩ nkomo nɖe ntɩ shee boŋo. ³¹ Nkǝlǝ Yuɖaasɩ aɖoo ma, na Yeesu a lǝ waa: Nnyɩmǝ arɛpur ʋkʋmʋ ʋlèè, annɩ nɩ na Gaja kʋ́kʋ̀mʋ̀ ʋléé. ³² Ɩtajɩ waa: Apalaka na ɣaja kaŋyida nkʋma, Gaja kagɩlopi ga tɩ ga kʋma nɩ, naa a kɔɔ kʋma nɩ acǝŋǝ. ³³ Ambapi, naa ɖa anyɩnasul ceɩ. Ɩtu yɛɛ amʋ, Ɖaa nlǝashee yuɖaa kǝbaja ma: ku Sǝra ace gaɖuu nna ce ma na, ntɩ lǝ anyɩn gboo nnyɩmǝ. ³⁴ Gʋpɔ gʋfɔlɩ gʋnookama nna shee anyɩn ma: sɔlɔ ma anyɩmbawor ɖaa amʋ mɩaʋ nsɔlɔ anyɩn ma, anyɩn gboo sɔlɔ ma anyɩmbawor. ³⁵ Ganigaɖe ganɩ ga pal baaŋa ayɔ waa ɩlee ambakǝŋja, ɩta sɔlɔ anyɩmbawor. ³⁶ Na Simɔɔ Piɛɛr a lǝ nɩ waa: Nɖiyar nka nʋʋ na ce? Na Yeesu abuye nɩ waa: kaa kana a sǝra ace gaɖuu nnace nnyǝmǝ ma na, ama ʋtaatɩ tǝr amʋŋkǝm. ³⁷ Na Piɛɛr ataba nɩ waa: Nɖiyar, maakɔlaŋ na kǝ ma sǝra atǝr akiŋkǝm nnyumǝ na? Ntɔɔ amʋŋŋuro ashee a kɩ. ³⁸ Na Yeesu abuye nɩ waa: ʋtaa tɔɔ akɩŋŋuro ashee amʋɩ ɩja ntɩ lǝ kɩ, acɩrɩ kááka na kʋl na ʋtaa wǝla akpala ɩriu waa ka yɔ amʋ na.

¹ Anyɩnɩfolu ɩpaa tǝɖǝ anyɩn na. Shee ma Gaja ɩja naa shee amŋ gboo ɩja. ² Bʋɖu tuutuuma bʋɖa ama wɛɛ a gafala nɩ. Maa kɩ ɖa gǝŋ na, maa n lǝ anyɩn, ntɩ ce matɩ pɛmpɛŋɛ gaɖu ashee anyɩn. ³ Ntace, naa tɩ pɛmpɛŋɛ gaɖu gaɖe ashee anyɩn baŋo, ntǝ ma kɔɔkǝwa apɩ, atɩ tɔɔ anyɩn ace na ma. Naa gaɖuɩ nɖa ma anyɩn gboo ɩɖa nkǝŋ. ⁴ Ɩyɔ gaɖuu nna ce ma, naa yɔ ʋnyɩŋca. ⁵ Na Tomaa alǝ nɩ waa: Nɖiyar, ku yɔ gaɖuu ʋna ce ma naa; Baɩ na gɩlee a yɔ ʋnyɩŋca? ⁶ Na Yeesu a lǝ nɩ waa: Amʋ na ʋnyɩŋca, Amʋ na ɩja, amʋ na ŋŋuro. Ʋɖǝm amana akpa ama wɛɛsul na kárɛ ka kʋn námʋ na. ⁷ Ɩta yɔ amʋ, ɩyɔ ama wɛɛ gboo, tɔɔ na nnyimǝ ɩyɔ nɩ naa aŋǝ nɩ. ⁸ Na Filipu a lǝ waa: Nɖiyar, foŋa atʋ aka wɛɛ naa ganɩ kanɖǝnɖǝn gafana atʋ. ⁹ Na Yeesu alǝ nɩ waa: Ɖaa nɖa anyɩnasul ma ɩlɩŋ, na ka yɔ amʋ aa Filiipu! Arɛ aŋǝ amʋ ma, aŋǝ ama wɛɛ; Baɩ n'ʋkɔɔ na lǝ waa: faŋa a tʋ ama wɛɛ? ¹⁰ Ka shee ɩja waa nɖa ama wɛɛ nɩ, n'ama wɛɛ aɖa namʋ aa? Bʋlei mnʋɖee nna lǝ anyɩn ma, analee alesʋra ɖe. ¹¹ Shee ma amʋɩja, nɖa, ama wɛɛ nɩ, n'ama wɛɛ aɖanámʋ; shee ma ɩja a lesvra ɖe laŋ. ¹² Ɩja, ɩja, ntɩ lǝ anyɩn, arɛ nɖee ashee amʋ ɩja ma, ataa lee alesʋra nɖee nnalee ma gboo, ataa leeɩ kɩbʋmbɔnɔ, aɖawaa ntɩ ce ama wɛɛ sul. ¹³ Bʋkɔɩ ɩnyiŋǝ námʋyɩɖa ma, ntɩ ma lee, naa ba kʋma gʋyà ʋpur nɩ. ¹⁴ Bʋkɔɩ ɩshɩ anyiŋǝ námʋyiɖa ma, ntɩ ma lee. ¹⁵ Itaji waa: sɩṣɔlɔmʋ, toŋo ma ama pɔ. ¹⁶ Naa ma nyiŋǝ ama wɛɛ, ashee anyɩn apǝla ka afɔlɩ nɖee a naa ɖa anyɩnasul na ce nace gayala ga mana ma. ¹⁷ Ɩja kaŋŋuro nɖee ɖulinya kaa sǝra acamŋji na ma ka na ŋǝ ŋji na, ka yɔ ŋji na; Ama anyɩn, ɩ yɩ ŋjɩ aɖʋwaa: Nɖa anyɩnasul, naa aɖa anyɩn ni nì. ¹⁸ Kǝ ma pala anyɩn gɩkompi na, ntɩ ma kɔɔ pɩ anyɩn asul. ¹⁹ Ɩta kɔɔ alee cei ɖulinya kaa kɔɔ na ŋǝ amʋ na; Ama anyɩn, ɩtu naa ŋǝ amʋ, aɖʋwaa: Nɖa ŋŋaro nɩ nányɩn gboo ɩɖa ŋŋuro nɩ. ²⁰ Kʋshile ɖe, ɩtu lafʋ ayɔ waa: Nɖa ama wɛɛ nɩ nányɩn ɩ ɖa námʋ, námʋ nɖa anyɩn nɩ́ nì. ²¹ Nɖee atoŋo aŋgʋpɔ na kʋn kaɖeiɖei ma, kárɛ asɔlɔ kámʋ. Nɖee asɔlɔ amʋ ma, ama wɛɛ ataa sɔlɔ nɩ, ntɩ ma sɔlɔ nɩ, naa afaŋa nɩ aŋgʋlɔ. ²² Juuɖi, k ɩlee ɩsɩkarɩyɔɔtɩ na, a lǝ nɩ waa: Nɖiyar baɩ na ʋ naa faŋa atʋ akʋʋlɔ na kaafaa ɖulinya na? ²³ Na Yeesu atǝlǝ ashee nɩ waa: Arɛ nɖee asɔlɔ amʋ ma, shee kárɛ a toŋo aŋgalei, naa ama wɛɛ asɔlɔ nɩ, gɩ tɩ gɩ pɩ asul, aɖa na nɩ. ²⁴ Nɖee kasɔlɔ amʋ na ma, ka na toŋo ambʋlei na, bʋlei mbʋɖee ɩna rǝŋǝ waa ma, kǝ ma jee bʋ na ama amawɛɛ atǝm amʋ ma ajee bʋ. ²⁵ Ntɩ lǝ anyɩn bʋlei mbʋɖe nɖa anyɩnasul ma laŋ. ²⁶ Ama apǝla pǝla ŋŋuro nsoŋsono nɖe, amawɛɛ anaa tɩ tǝm ashee anyun námʋ ŋyɩda ma, a taa cere anyɩn baa mʋnʋ nɩ kpaataa naa alige anyɩn bʋkɔɩ lǝ anyɩn ma. ²⁷ Mpala fɛɛ kʋɖav ashee anyɩn, mpala ama fɛɛ ashee anyɩn. Kǝ ma na shee ɖaa ɖulinya ana shee ma na. Anyɩncine ʋpaa pɩɛ na, asampǝna ɩpaa kpa anyɩn na. ²⁸ Ɩrǝŋǝ ɖaa nlǝ anyɩn ma: Ntɩce naa ma kɔɔ pɩ anyɩnasul. Ɩta sɔlɔmʋ, ɩtu san nányɩn ɖaa nna ce amawɛɛ sul ma; Aɖʋwaa: Amawɛɛ awu amʋ. ²⁹ Nnyɩmǝ ntɩ lǝ anyɩn bʋlei bʋɖe naa bʋ ye kpa. Naa bʋ takpa boŋo ɩshee ɩja. ³⁰ Kǝ ma kɔɔ na lǝ nányɩn fɔɩfɔɩ na; Aɖʋwaa: Ɖulinya kʋ́yarpi atʋ. Ka wǝɖa ɩko amalaŋ na. ³¹ Ama ɩsɩm ɖulɩnya ayɔ waa nsɔlɔ amawɛɛ, naa lee ɖaa amawɛɛ alǝ amʋ ma, ta ma gɩ ce gaɖuƒɔlɩ.

¹ Nlǝ anyɩn alesʋra ɖe naa ɩpaa tɩ pɩna nawɩya a shee anyɩn ɩfǝɖa na. ² Ba tɩ ba kǝrǝ anyɩn ɩsinagɔɔgǝ nɩ; Gakɔŋkɔŋɔ gakǝ boŋo ashee mbaɖee ba kǝ anyɩn ɩcii ma, ba naa tam waa ba lee Gaja kantǝma. ³ Batɩ ba lee ɖaa gǝŋ ma, aɖʋwaa kǝ ba yɔ amawɛɛ na kǝ ba yɔ amʋ gboo na. ⁴ Nlǝ anyɩn a lesʋra ɖe, naa kasaa atatɩ kpa ɩnaa lige waa ncee lǝ anyɩn. Kǝ ma cee lǝ anyɩn ʋsǝbʋ nɩ na aɖʋwaa: Ncee ɖa anyɩnasul ma laŋ. ⁵ Nnyimǝ ntɩ shɛv nɖee atǝm amʋ ma sul, anyɩnʋɖǝn kaa kɔɔ ataba nka n'ʋ na ce na? ⁶ Ama nlǝ anyɩn alesʋra ɖe laŋ ma, anyɩncine ʋpɩɛ. ⁷ Ɩshee sɩm waa ma lǝ anyɩn ɩja: Ɩlee aŋfaanɩ ashee anyɩn waa ma kɔɔ a shɛʋ, aɖwaa na kǝ ma kɔɔ a shɛʋ na, apǝla pǝla ka, kaa pɩ anyɩnasul na, ama nta kɔɔ ashɛv, ntɩ ma tǝm nɩ a pɩ. ⁸ Ata kpa a naa faŋa ɖulinya bʋkɔɩ bʋlee, mbɔnɔ, na ɖeiɖei, níkǝma. ⁹ Bʋkɔɩ bʋlee mbɔnɔ ma aɖʋwaa kǝ ba shee amʋ ɩja na ma laŋ. ¹⁰ Bʋkɔɩ lee ɖeiɖei ma, aɖʋwaa ntɩ kǝwa amawɛɛ sul, na ku kɔɔ aŋǝ amʋ na; ¹¹ Bʋkɔɩ bʋ lee ɩkǝma ma, aɖʋwaa: Ba cim na ɖulinya nnɖe kʋyarɩpi ɩkǝma boŋo. ¹² Nwǝɖa alesʋratuutuuma ma lǝ anyɩn ma, ama kusǝra taŋa nnyimǝ na. ¹³ Apǝlapǝla ka ata pɩ, ʋnina ɩja kaŋuro, anaa toŋo anyɩn a ce na ɩja kabʋdu bʋŋunii; Aɖʋwaa kaa lǝ agɩlopi agaja na, ama ŋgaɖee arǝŋǝ ma, gɩ ni jɩ a naa lǝ, a taa lǝ anyɩn alesʋra nɖee ɩnɩɩ tɩ pɩ ma. ¹⁴ Ataa naa kʋma amʋ, aɖʋwaa, amasul na anaa cam alǝ ashee anyɩn. ¹⁵ Bʋkɔɩ amawɛɛ awǝɖa ŋunii ma, amʋ njie; Galaŋ na nlǝ waa a taa cam amasul a lǝ ashee anyɩn. ¹⁶ Ɩkɔɔ a lee cei ma, kukɔɔ aŋǝ amʋ na; ɩta kɔɔ ale e cei, ɩtu kɔɔ ŋǝ amʋ, aɖʋwaa ntɩ ce amawɛɛ sul. ¹⁷ Nkǝŋ na, abakǝŋja baɖǝn ba na lǝ nashee bawor waa Galei gaɖe ana lǝ waa ma, kaashɩ jɩka waabaɩ? Ɩkɔɔ alee cei ma, ku kɔɔ aŋǝ amʋ na, ɩtakɔɔ ale cei ɩtɩɩkɔɔ aŋǝ amʋ, aɖʋwaa ntɩ ce amawɛɛ sul? ¹⁸ Na ba na lǝ waa: Ŋgaɖee ana lǝ waa ma kaashɩ na apaŋa? Kɩɩ yɔ bʋkɔɩ ana lǝ ma na. ¹⁹ Yeesu aŋǝ waa ba tɩ yɛɛ ba taba nɩ ma, na alǝ pɩwaa: Ɩ naa tɩ lɔɔru nányɩmbawor galeɩɩ n lǝ maa ɩ kɔɔ a lee cei, kɩɩ kɔɔ ŋǝ amʋna, ɩta kɔɔ lee cei itu kɔɔ aŋǝ amʋ. ²⁰ Ntɩ lǝ anyɩn ɩjaɩja waa: ɩtɩɩ kara gako na yu na beleŋshi, ɖulinya de shee tɩ jaŋ na sheʋ: ɩtɩɩ ɖa ʋcɩŋpɩɛka nɩ ama anyɩnʋcɩŋpɩɛka ʋtʋʋ pra ɩcɩŋkǝr ka. ²¹ Ʋsǝmprǝ ata naa yɛɛ aŋʋm ʋpi alaakaarɩ ka na ɖa atǝn na ʋcine ɖe piɛ aɖʋwaa: Bʋŋʋma kayoro laŋ, ama ata ŋʋm ʋpi boŋo, ka kɔɔ na lige gayoro laŋ na, ʋcɩŋkǝr ka ʋna ɖa ashee nɩ, aŋʋ ʋpi boŋo ma laŋ. ²² Anyɩn gboo nnyɩmǝ anyɩnʋcine ʋfǝnapiɛ: Ama ntɩ ma tɩ kɔɔ aŋǝ anyin naa anyɩɩnncine ʋkǝr, n'ʋɖǝn mana a laa anyɩnnʋcɩŋkǝrka ɖe. ²³ Kishile ɖe nɩ, kukɔɔ na taba amʋ gaɖǝn na. Ya ya ntɩ lǝ anyɩn, bʋkɔɩ ɩshɩ taba amawɛɛ n'amʋyiɖa ma, taa shee anyɩn. ²⁴ Halɩ na nnyimǝ kɩ ka na nyiŋǝ akɔɖǝn námʋ ŋyiɖa na. Nyiŋǝ ma ɩtu ŋǝ, naa anyɩnʋciŋkǝrka ʋlee gɩshǝbɔ. ²⁵ Nkɛɛshu alesʋra ɖe ni alǝ ashee anyɩn. Saa ɖǝn atv na pɩ kǝ ma kɔɔ akɛɛshɩɩ galei gaɖǝn ashee anyɩ n na, nnɩma naa lǝ amawɛɛ agalei jɩ na shee anyɩn gbagbaraa. ²⁶ Ka saa ɖe ɩta nyiŋǝ námʋ ŋyiɖa, kǝ ma kɔɔ a lǝ waa ntɩ ma nyɩŋǝ amawɛɛ ashee anyɩn na. ²⁷ Aɖʋwaa amawɛɛ agɩlopi asɔlɔ anyɩn gboo ɩsɔlɔ amʋ, ɩshee ija waa nɖoo na Gaja sul na. ²⁸ Amawɛɛ nɩ na nɖoo, n'apɩ ɖulinya nɩ; Nnyimǝ ntɩ tǝbǝ ɖulinya nɩ na kǝwa amawɛɛ sul. ²⁹ Nábakǝŋja ba lǝ nɩ waa: Ɩnu, nnyimǝ ńʋ na lǝ atʋ gbagbara ka kɔɔ na kɛɛshu na. ³⁰ Nnyimǝ gɩ yɔ waa ʋyɔ baa mʋ nʋ, na kakɔɔ na yɛɛ ʋɖǝn ataba kɩ gaɖǝn na; Galaŋ atʋ gɩshee ɩja ʋɖoo na Gaja nɩ na apɩ. ³¹ Na Yeesu abʋe pɩ waa: ɩshee ɩja nnyɩmǝ. ³² Kiɖe ma, saa ɖǝn atʋ na pɩ, na saa ɖe akpa boŋo, ɩtu ram atǝn baaŋa atɔɔ n'ʋja, apala amʋnɖǝnɖǝn; Amaa kǝ ma ɖa amʋnɖǝnɖǝn na aɖʋwaa: Amawɛɛ aɖa amasul. ³³ Nlǝ anyɩn alesʋra ɖe, naa ama fɛɛ a ɖa anyɩnasul. Ɩtu ŋǝ ɩnawɩya ɖulinya nɩ; Ama, rima anyɩnalɔ, nwu ɖulinaya.

¹ Yeesu a lǝ a leesʋra ɖe aboŋo ma, náɖen na abakǝŋja bace seɖɩrrɔɔ kaato kʋpaŋpaŋa gʋɖɛɛ gʋɖǝn gʋɖa nkǝŋ na ba kpa gʋɖɛɛ gʋ ɖe n ɩaɖen na abakǝŋja. ² Yudaasɩ nɖee ana yɛɛ atɔɔ nɩ ashee ma, ayɔ gaɖu gaɖe, aɖʋwaa Yeesu nábakǝŋja ba ceetɩ ɖa gaɖu gaɖe. ³ Yuɖaasɩ aɖe toŋo ɩsɔja mana na bɛrɛɩ basaraalaaja na Fariisi kǝ baja ba tǝm pɩ baɖe ba toŋo ɩfɩtɩla nɩ́bɔlʋ na ataryɔkɔ ace nkǝŋ. ⁴ Yeesu a cee yɔ bʋkɔɩ bʋ nɩ bʋ wǝɖa nɩ ma, na a sara awa na pɩ, ataba pɩ waa: Aŋa nɩɩna yɛɛ? ⁵ Na ba tǝlǝ ashee nɩ waa: Yeesu Nasarɛɛtɩ kaja. Na Yeesu a lǝ pɩ waa: Amʋ nnokama. Yudaasɩ nɖee a na yɛɛ a tɔɔ nɩ ashee ma, aɖe ɖa bagɩcuca. ⁶ Nkǝlǝɩ Yeesu a lǝ pɩ waa: Amʋ nnaakama ma, na ba kɔɔ gɩkǝmgɩkǝm afǝɖa atǝn gɩrɛŋgɩrǝŋ. ⁷ Na akɔɔ ataba pɩ aciŋǝ; Aŋa nu na yɛɛ? Na ba lǝ waa: Yeesu Nasarɛɛtɩ kaja. ⁸ Na yeesu a tǝlǝ ashee pɩ waa: Naa nlǝ anyɩn waa: Amʋ nnookama. Ɩta lafʋjɩ waa: Amʋ nɩɩ na yɛɛ, Pala ma mbaɖe bashɛʋ. ⁹ Ana lǝ ga nɩ ma, naa galei ɩ ba bʋŋa lǝ ma, ɩ lee waa: Mbaɖee ʋhee amʋ ma, kǝ ma bǝɖa bʋɖǝn na. ¹⁰ Na Simɔɔ Pɩɛɛr ɖe toŋo gapɔɔ ʋpafoi nɩ, na ma na ka gapɔɔ asɔ asaraalaaja abʋmbɔnɔ atǝŋleeja a gʋtɔ gʋsono a sɩr kʋ. Ba tɩ yɩɖa atǝŋleeja ɖe waa: Malɩshuusɩ. ¹¹ Na Yeesu a lǝ Pɩɛɛr waa: Kara akaapɔ ʋpafoi nɩ. Kɩsim ma nyem gakupi ŋgaɖee amawɛɛ ashee amʋ maa? ¹² Nɩ́sɔja ma na, bakǝm cɩmja, na Yuɖaa kǝbaja ba ri Yeesu akʋr nɩ ɩlɔ. ¹³ Na ba ce na nɩ Aanɩ gaɖu boŋo naɩ: Aɖʋwaa Aanɩ a lee ka kayiifu ʋyǝʋ, ka iifu alee basaraalaaja banɖɩyar kaaja gaɖe nɩ. ¹⁴ Kayiifu acee ka akal na Yudaa kǝbaja gʋfaŋa waa: Ɩwǝɖa aŋfaanɩ waa arɛ ɖɔŋkɔnɔ a cii ashee samaa. ¹⁵ Simɔɔ Pɩɛɛr na Yeesu akǝŋja ɖǝn, ba tǝr Yeesu aŋkǝm Akǝŋja ɖe ba cee a yɔ nɩ waa: A lee asraalaaja bʋmbɔnɔ atǝŋleeja na, na baɖeŋna Yeesu ba man akpa asaraalaaja bʋmbɔnɔ a gakalaŋ; ¹⁶ Ama na Pɩɛɛr ayiɖe aka gakukonu. Na ŋɖee abʋŋa lee asaraalaja bʋmbɔnɔ atǝŋleeja ma, adoo alǝ na ʋsǝmprǝ nɖee akǝl gakukonu ma waa: Apala Pɩɛɛr akpa pɩ. . ¹⁷ Nkǝŋ na ʋsǝprǝ nɖee akǝl gakukonu ma, alǝ Pɩɛɛr waa: Akɩ gboo kalee ʋsoro ɖe abakǝŋja kʋ́ɖǝnaa? Na Piɛɛr a lǝ waa: «Aaɩ.» ¹⁸ Batǝleeja nɩ́sɔja mbaɖee ba na cam bɛɛ akpa na nku ma, ba bʋra ʋtonu na shele aɖʋwaa: Ʋnyǝŋkrǝ ɖe kpa gaɖu, Pɩɛɛr ɖe ɖa basul na shele ʋtonu mɩyaʋ. ¹⁹ Násaraalaaja abʋmbɔnɔ asǝba na taba Yeesu bʋlei abakǝŋja ńʋceru ɩ a na cere. ²⁰ Na Yeesu abʋye nɩ waa: Nlǝ na Sama gbagbaraa; naa asaŋkɔɔ acere sɩnagɔɔgǝ na ʋnyiŋu kaafala gabʋmbɔnɔ nɩ gaɖuu Yuɖaa kǝ baja ba na wala ma, kǝ ma lugo gaɖǝn na. ²¹ Maakɔ laŋ na ʋna taba mʋ gǝŋ? Taba pɩ bʋkɔɩ nlǝ pɩ ma, mbaɖee baɖʋ gʋtɔ arǝŋǝ ma, ba yɔ bʋkɔɩ. Nlǝ ma. ²² A lǝ gǝŋ ma, nísɔja bʋɖǝn ɩ a ɖa nkǝŋ ma, asɩnɩ Yeesu gʋnyɛ a lǝ nɩ waa: Gǝŋ ci atǝlǝ ashee asaraalaja abmbɔnɔ aa? ²³ Na Yeesu a lǝ nɩ waa: Ɩta jɩ waa kǝ ma lǝ gɩshɛbɔ na, faŋa mʋ ŋgaɖee kǝ ma lǝ gɩshɛbɔ na ma; ɩta jɩ waa: N lǝ gɩshɛbɔ, mʋlaŋ nʋ́ɩmʋ gʋnyɛ? ²⁴ Na Aanɩ atǝm ba ce na nɩ kayiifu asaraalaaja bʋmbɔnɔ sul baɖe bakʋr nɩ ɩlɔ. ²⁵ Simɔɔ Pɩɛɛr aɖe ɖa nkǝŋ na shele ʋtonu. Na ba lǝ nɩ waa: Akɩ gboo kalee abakǝŋja kʋɖǝn aa? Na ajɩ gɩwʋlʋ a lǝ waa: Kǝ ma lee akǝŋja na. ²⁶ Na saraalaaja bʋmbɔnɔ abatǝŋleeja kʋɖǝn a na lǝ Pɩɛɛr agalei saa nɖee a ka gapɔɔ asɩr gʋtɔ ma, na waa: Kǝ ma ŋǝ akɩ nna nɩ gʋɖɛɛ nɩ aa? ²⁷ Na Pɩɛɛr awǝla acɩŋǝ. Nácɩrɩ akʋl kpaarɩ. ²⁸ Na batɔɔ Yeesu kayiifu gaɖu a ce na roma ka gominant‌ɕagakǝmcǝmɖu gajakajaka ba kpa ma naa ayiɖe aka kǝ ba kpa gakǝmcǝmɖu nɩna, naa ba paa tɩ kpa ba lɔ ajɩwa na, naa ba sǝra ajɩ paakɩ. ²⁹ Na Pilaatɩ aɖoo awa na pɩ, a lǝ pɩ waa: Gapaŋa jɩ ɩna ciu nʋ́soro nɖe? ³⁰ Na ba tǝ lǝ ashee nɩ waa: Maa ka lee arɛbɔnɔ na maa ka g ɩri nɩ a pɩ nákasul na. ³¹ Pɩlaatɩ ka ŋǝ gabɔnɔ gaɖǝn na ma, na a lǝ pɩ waa: Tɔɔ ma nɩ anyɩnŋgilopi cim ma na nɩ ɩkǝma ɖaa anyɩŋgʋpɔ gʋlǝ ma. Na Yuɖaa kǝbaja ba lǝ nɩ waa kɩ shee atʋ gan‌ɕwaa: Gɩ kǝ ʋɖǝn a cii na. ³² Naa daa Yeesu acee lǝ ma ɩlee, nkǝlǝ a na lǝ pɩ bʋce mbʋɖee a naa cii ma. ³³ Na Pilaatɩ akpa ɩkǝma kaŋku nɩ, naa ayɩɖa Yeesu ataba nɩ waa: Akɩ na Yudaa kǝbaja bagʋpayarɩ aa? ³⁴ Na Yeesu abuye n‌ɕwaa: Akulopi ʋnalǝyaa ba lǝ kɩ na aŋgalei? ³⁵ Na Pilaatɩ atǝlǝ ashee nɩ waa: Nlee yuɖaa kaja aa? Aka samaa na basaraalaaja kaɖibaja ba rɩ ka kɩ apɩ námasul: Mʋn'ʋlee? ³⁶ Na Yeesu abʋye nɩ waa: Aŋgayarɩtǝna kaalee ɖulɩnya nɖe nɩ kaa ja na. Maa aŋgayarɩtǝna kaa lee ɖulɩnya nɖe nɩ kaa ja na. Maa aŋgayaritǝna galee ɖulɩnya nɖe nɩ kaa ja jɩ, maa ambakǝŋja ba cǝ gʋtara ashee amv. Naa Yuɖaa kǝbaja ba paa sǝra amʋ na; Ama aŋgayarɩtǝna kaa ɖa atǝn tɩya na. ³⁷ Na Pilaatɩ a lǝ nɩ waa: Gǝŋ ma, akɩna gʋyar ɩaa? Na Yeesu atǝ lǝ ashee nɩ waa: ʋcɔɔlǝ jɩ, amʋ nagʋyarɩ ga laŋ na baŋʋm amʋ, mpɩ ɖulinya nɩna ma laa sǝriya ashee ɩja. Arɛ nɖee ɩja kʋpi ma, a na ɖʋ amʋ gʋtɔ. ³⁸ Na Pilaatɩ ataba nɩ waa: Mʋnʋ bayɩɖa waa: Ɩja? Alǝ gǝŋ aboŋo ma, náɖoo ace tɩ wǝɖa Yuɖaa Kǝbaja naa lǝ pɩ waa: Kǝ ma ŋǝ gabɔnɔ gaɖǝn n'ʋsoro de na woo. ³⁹ Ama, ɖaa ɩ ɖa waa: Ba iam sarka nɩ karɛ ɖǝn anyugʋshile paakɩ ka jɩŋgaarɩ kasaa ma, ɩtɩyɛɛ ma lam Yuɖaa kagʋpayarɩ aa? ⁴⁰ Nkǝŋ na bakuro: Aaɩkɩlee ʋni na, ama Barabaasɩ. Barabaasɩ aye lee mbɔnɔyar na.

¹ Bɔkɔɩ Kʋshile ʋṣǝbaka, Maarii magɩdalaa kaja ace akufo nɩ ŋjɔkʋɖɩ futufutu, akpa ma, naa aŋǝ ntala nɖee ba cɩʋ nkufo kaanɔ ma nɖe mpile pile aɖa gʋsaʋ. ² Na acu ace Sɩmɔɔ Pɩɛɛr na yeesu akǝŋja nɖee Yeesu asɔlɔ awu ma sul, naa alǝ pɩ waa: Ba laa nɖiyar nkufo nɩ na ku yɔ gaɖuu baɖʋ nɩ ma na. ³ Pɩɛɛr na Yeesu akǝŋja baɖoo ace akufa nɩ ⁴ Na ba bɛrɛ banyɩv ba man acuu ace. Ama Yeesu akǝŋja asaaka ace were were atɔnɔ pɩɛɛr akpa akufo nɩ. ⁵ Na akur atǝn na jeɖe, akɩsa nɖee ba par na Yeesu ma ɩɖe ɖa atǝn. Ama ka kpa nkufo nɩ na. ⁶ Sɩmɔɔ Pɩɛɛr atǝr aŋkǝm, akpa ma, naa kpa nkufo nɩ, Na aŋǝ akɩsaɩ ba parapara Yeesu ma, atǝn. ⁷ Na nkuro nɖee ba sɩʋ Yeesu anɖi ma nɖe nɖa gʋsaʋ, ama nɖe ŋpɩlepile aɖa gʋsaʋ afǝlǝ. ⁸ Na Yeesu akǝŋja asaaka aye kpa nkufonɩ mɩaʋ, na ba ŋǝ naa ashee ɩja. ⁹ Ka nkǝlǝ kɩ ka na ye pɩ ɖaa ʋŋɔn ʋlǝ waa: Yeesu ataa ŋǝnǝ aɖoo bakɔnɔ nɩ ma na, ¹⁰ Na Yeesu abakǝnja ba kɔɔkɔɔ ashɛʋ bagaɖu. ¹¹ Ka ŋkǝlǝ nɖe Marii aɖe yiɖe nkufo kaanɔ aka na yu. Kur atǝn na jeɖe nkufo nɩ. ¹² N'aŋǝ malaɩka banyɩv baɖe ba kara ayɔkɔ ɩfɔnɔ asǝ gaɖuu ba ɖʋ Yeesu aŋkoŋpa ma, ʋɖǝn sǝ gaɖuu anɖi nɖa ma, asaaka ata sǝ gaɖuu ɩkei ɩɖa ma. ¹³ Na ba taba n‌ɩ waa: Ʋsǝmprǝ, mʋ lee ka ʋ na yu? Na tǝlǝ ashee pɩ waa: Ba tɔɔ amʋnɖiya ma laŋ na nna yu, kǝ ma yɔ gaɖu ba ɖʋ nɩ ma na. ¹⁴ Alǝ gǝŋ ma, na cǝpǝra ma, naa ŋǝ Yeesu aɖe yiɖelaŋ ama ka yɔ waa: Yeesu yiɖeka na. ¹⁵ Na Yeesu a lǝ nɩ waa: Ʋsǝmprǝ kɩ, mʋ lee ka ʋna yu? Mʋ lee ka kɩ? Marii ɖe tǝm waa: Nɖee ana tʋŋa akufo ma na, na alǝ nɩ waa: Ʋŋono, ɩta jɩ waa: Akɩ tɔɔ ka nɩ lǝ mʋ gaɖuu ʋɖʋ nɩ ma naa ma ce atɩ tɔɔ nɩ. ¹⁶ Na Yeesu a yiɖa nɩ, Marii! Na acǝpǝra alǝ nɩ na ɛbʋnʋ ka gɩkǝrǝ waa: Rabunii! Kaashɩ na gǝŋ waa: Acereka! ¹⁷ Na Yeesu a lǝ nɩ waa: Paakana fɔm amʋna: Aɖʋwaa kǝ ma kana boɖo amawɛɛ sul na. Ama kʋla ce atɩ ŋǝ ambasoro, alǝ pɩ waa: Ntɩ boɖo amawɛɛ nɖee a lee anyɩnaya ma, na Gaja na anyɩn Gaja sul. ¹⁸ Na Marii magɩɖalaa kaja ace atɩ lǝ Yeesu abakǝŋja waa: Aɖe ŋǝ nɖiyar na alǝ nɩ bʋlei bʋɖe. ¹⁹ Bɔkɔɩ kʋshile ʋsǝbaka ɖe, ka gɩtǝŋshile, gaɖuu Yeesu abakǝŋja baɖa ma, ka caŋkɔ ɩɖe rim aɖʋwaa: Asampǝna ɩtɩ kpa pɩ na Yuɖaa kǝbaja, na Yeesu akpa asǝ bagɩcuca, na lǝ pɩ waa: Fɛɛ aɖa ashee anyɩn. ²⁰ Alǝ pɩ gǝŋ boŋo ma, na afaŋa pɩ anyɛ n'ʋbo. N'ʋciŋkǝrka ʋpɩ ashee pi bakɔɔ ŋǝ nɖiyar ma. ²¹ Na Yeesu alǝ pɩ acǝŋǝ waa: Fɛɛ aɖa anyɩnasul! Ɖaa amawɛɛ atǝm amʋ ma, amʋ gboo ntɩ tǝm anyɩn. ²² Alǝ gǝŋ aboŋo ma, naa wu gʋsǝrǝ balaŋ a lǝ pɩ waa: Cam ma ŋŋuro-nsoŋsono. ²³ Mbeɖee ɩtǝɖǝ bambɔnɔ ma, ntɩŋtǝɖǝ; Mbeɖee kɩ tǝɖǝ pɩ na ma, bambɔnɔ ntɩnɖa. ²⁴ Nkǝlǝ Yeesu apɩ basul ma akǝŋja Tomaa nɖee ba na yiɖa waa: Ɖiɖim ma, ka ɖa bagicuca na. ²⁵ Na bakǝŋja basaaka ba lǝ nɩ waa: Gɩ ŋǝ nɖiyar . Ama na alǝ pɩ waa: Na kǝ ma ŋǝ anyɛ ka kulu na, na kǝ ma kara aŋgɩsǝwa ɩca bakal nɩ ma kakulu nɩ na kǝ ma shee ɩja ayɔ na. ²⁶ Ɩcǝm ɩshile ganaana ma, Yeesu abakǝŋja ba saŋ wala aciŋǝ aɖa gafala nɩ, arim acaŋkɔ, Tomaa ɖe ɖa nkǝŋ. Na Yeesu akpa asǝ bagɩcuca, na alǝpɩ waa: Fɛɛ aɖa ashee anyɩn! ²⁷ Na alǝ Tomaa waa: kim nakusɩwa apɩ, kɩɖe amnyɛ, bɔlɔ akʋʋnyɛ, naa akara amʋbo nɩ: Paa kaŋkǝr gɩfolu na, she ɩja. ²⁸ Na tomaa alǝnɩ waa: Amʋnɖiyar na aŋ Gaja! Na Yeesu a lǝ nɩ waa: ²⁹ Ʋŋǝ amʋ ma, laŋ n'ʋshee ɩja ǝa. Nɖinsono ashee ɩnbaɖee kǝ ba ŋǝ na, naa shee ɩja ma. ³⁰ Na Yeesu akɔɔ lee maamaaci kalesʋra tuutuuma abakǝŋja baŋyu, ama kǝ ba ŋɔn alesʋra ɖe gʋbɔ ŋgʋɖe nɩ na. ³¹ Ama ba ŋɔn aleʋra ɖe naa ɩshee ɩja waa: Yeesu lee ka Kristo, Gaja ʋpur, ɩta shee ɩja ɩtu ŋǝ ŋŋuro na aŋyɩɖa.